Datasets:

sartifyllc

/

pdfsextracted

like 0

Follow

Sartify LLC 7

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZARA YA KILIMO Sehemu ya Uratibu wa Mazao ya Chakula na Tahadhari ya Awali © 2021 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA TANI 18,196,733 WIZARA YA KILIMO Idara ya Usalama wa Chakula Sehemu ya Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali TAARIFA YA TATHMINI YA MWISHO YA UZALISHAJI WA MAZAO YA CHAKULA MSIMU WA 2019/2020 NA UPATIKANAJI WA CHAKULA KWA MWAKA 2020/2021 i YALIYOMO YALIYOMO ....................................................................................................................... i SURA YA KWANZA ....................................................................................................... 1 1.0 UTANGULIZI ........................................................................................................ 1 SURA YA PILI ................................................................................................................. 2 2.0 UNYESHAJI WA MVUA KATIKA MSIMU WA UZALISHAJI WA MAZAO YA CHAKULA ................................................................................................................. 2 2.1 Mvua za Vuli: Oktoba – Desemba, 2019 ......................................................... 2 2.2 Unyeshaji wa mvua za Msimu: Novemba, 2019 – Aprili, 2020 .................... 3 2.3 Unyeshaji wa mvua za Masika: Machi – Mei, 2020 ....................................... 4 2.4 Ulinganifu wa Unyeshaji Mvua Msimu wa 2019/2020 na Misimu ya Nyuma 4 2.5 Matokeo ya Mvua Kwenye Shughuli za Kilimo na Uzalishaji kwa Msimu wa 2019/2020 .................................................................................................................. 5 2.6 Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli na Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Oktoba – Desemba, 2020) ........................................................ 6 2.6.1 Ulinganifu wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli Msimu wa 2020/2021 na Msimu wa 2019/2020 ................................................................................................................. 6 2.6.2 Matokeo ya mvua za Vuli, 2020 kwenye shughuli za kilimo na uzalishaji . 7 2.6.3 Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu wa mvua za Vuli 2020/2021 ................................................................................................................ 8 2.7 Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Msimu wa 2020/2021 ...................... 8 SURA YA TATU ............................................................................................................ 10 3.0 LENGO LA TATHMINI ...................................................................................... 10 ii 3.1 Lengo kuu ........................................................................................................... 10 3.2 Malengo Mahsusi .............................................................................................. 10 SURA YA NNE .............................................................................................................. 11 4.0 METHODOLOJIA .............................................................................................. 11 SURA YA TANO ........................................................................................................... 13 5.0 MATOKEO YA TATHMINI ............................................................................... 13 5.1 Mchango wa Mazao Mbalimbali Katika Uzalishaji wa Chakula Kitaifa Kwa Msimu wa 2019/2020 ................................................................................................... 15 5.2 Mtiririko wa viwango vya utoshelevu Nchini .................................................. 15 5.3 Hali ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula na Viwango vya Utoshelevu Kimkoa ........................................................................................................................... 16 5.4 Maeneo Yenye dalili za kuwa na Upungufu wa Chakula Nchini ................ 20 SURA YA SITA ............................................................................................................. 21 6.0 MWENENDO WA BEI KWA BAADHI YA MAZAO YA CHAKULA HADI KUFIKIA TAREHE 31 DESEMBA, 2020. ................................................................. 21 SURA YA SABA ........................................................................................................... 23 7.0 UZALISHAJI NA BIASHARA YA MAZAO YA CHAKULA WAKATI WA JANGA LA COVID-19 .................................................................................................. 23 7.1 Mikakati ya Uhakika wa Usalama wa Chakula na Biashara ....................... 23 SURA YA NANE ........................................................................................................... 24 8.0 CHANGAMOTO ZA UZALISHAJI WA MAZAO YA CHAKULA KATIKA MSIMU WA 2019/2020 NA UPATIKANAJI WA CHAKULA KWA MWAKA 2020/2021 ...................................................................................................................... 24 iii 8.1 Changamoto za Uzalishaji wa Mazao ya Chakula katika Msimu wa 2019/2020 ...................................................................................................................... 24 8.2 Changamoto za Ukusanyaji waTakwimu na Taarifa za Mazao ya Chakula 24 SURA YA TISA ............................................................................................................. 26 9.0 HITIMISHO NA USHAURI ............................................................................... 26 VIAMBATISHO ............................................................................................................. 28 iv ORODHA YA VIELELEZO Kielelezo Na. 1: Kiwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa msimu mzima wa 2019/2020 kuanzia Tarehe 1 Septemba, 2019 – 31 Mei, 2020 ......................... 4 Kielelezo Na. 2: Viwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa kipindi cha kuanzia Tarehe 01 Oktoba – 31 Desemba, 2020 ............................................................ 7 Kielelezo Na. 3 Mchango wa mazao mbalimbali katika Upatikanaji wa Chakula kwa mwaka 2019/2020 .............................................................................................................. 15 Kielelezo Na. 4: Mtiririko wa Viwango vya Utoshelevu Kuanzia Mwaka 2009/2010 hadi 2020/2021 ....................................................................................................... 16 Kielelezo Na. 5: Ramani inayoonesha Viwango vya Utoshelevu wa Mazao ya Chakula ........................................................................................................................................ 18 Kielelezo Na. 6: Mwenendo wa bei za mazao ya mahindi, mchele na maharage 2019 na 2020 .............................................................................................................................. 22 ORODHA YA JEDWALI Jedwali Na. 1: Mchango wa mvua za Vuli kwa Kawaida na Sasa ........................................ 2 Jedwali Na. 2: Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli Tarajiwa ..................................... 8 Jedwali Na. 3: Uzalishaji mazao ya Chakula kwa Msimu wa 2019/2020 Zao kwa zao na Mahitaji ya Chakula kwa Mwaka 2020/2021(Tani) Kwa Mlinganishao wa Nafaka (Grain Equivalent). ........................................................................................................ 14 Jedwali Na. 4: Tathmini ya Mwisho ya Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021 .................................................................................................................................... 17 Jedwali Na. 5: Uzalishaji wa mazao ya chakula kwa kuzingatia Mkoa ulioongoza ......... 19 Jedwali Na. 6: Mikoa yenye Halmashauri zenye maeneo yenye dalili zitakazosababisha kuwepo na upungufu wa Chakula .......................................................... 20 1 SURA YA KWANZA 1.0 UTANGULIZI Idara ya Usalama wa Chakula kupitia Sehemu ya Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali (Crop Monitoring and Early Warning Section) hufanya shughuli za ufuatiliaji na ukusanyaji wa takwimu na taarifa mbalimbali zinazohusiana na Usalama wa Chakula nchini. Takwimu na taarifa hizo ni pamoja na:- hali ya unyeshaji wa mvua, ukuaji wa mazao shambani, athari katika ukuaji wa mazao zinazoweza kusababishwa na visumbufu, mwenendo wa bei na upatikanaji wa chakula, hali ya biashara ya mazao ya chakula (export & import), akiba ya mazao (stocks) na utoaji wa taarifa za hali ya chakula nchini. Shughuli hizi hufanyika kwa kutumia Mfumo wa Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali (Crop Monitoring and Early Warning System – CMEWS) ambapo nyenzo (tools) mbalimbali hutumika katika ukusanyaji wa takwimu na taarifa hizo. Tathmini ya Mwisho (Final Food Crop Production Assessment) ya uzalishaji na upatikanaji wa chakula kwa kawaida hufanyika mwishoni mwa mwezi Novemba kila mwaka. Mazao makuu ya chakula ambayo yanaratibiwa kwa sasa ni mahindi, mpunga, mtama, uwele, ulezi, ngano, ndizi, muhogo, viazi vitamu, viazi mviringo, maharage, mbaazi, kunde, choroko, karanga na njugumawe. Kutokana na utaratibu huu, Wataalam wa Idara kwa kushirikiana na Ofisi ya Rais –TAMISEMI, Ofisi ya Rais Ikulu na Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS) hufanya Tathmini hiyo nchini kila msimu/mwaka. Katika msimu wa 2019/20201, Idara imefanya tathmini hii kuanzia mwezi Desemba, 2020 – Januari, 2021. Katika tathmini hiyo, takwimu na taarifa mbalimbali za uzalishaji na upatikanaji wa mazao makuu ya chakula kutoka Halmashauri zote za Tanzania Bara zilikusanywa na kufanyiwa uchambuzi wa kina na kutolewa taarifa. 1 Hapa nchini, msimu wa uzalishaji huanza kuhesabiwa kuanzia katikati ya mwezi Septemba ya mwaka husika hadi katikati ya mwezi Mei ya mwaka unaofuata (Mfano Septemba, 2020 hadi Mei, 2021), Aidha kila msimu hupitia unyeshaji wa mvua kama inavyoonesha yaani mvua za Vuli –Septemba-Desemba, Msimu –Desemba-Mei, na Masika-Machi –Mei. 2 SURA YA PILI 2.0 UNYESHAJI WA MVUA KATIKA MSIMU WA UZALISHAJI WA MAZAO YA CHAKULA Unyeshaji wa mvua hapa nchini umegawanyika katika sehemu mbili ambapo kuna maeneo yanayopata msimu mmoja wa mvua kwa mwaka (Msimu) na maeneo yanayopata misimu miwili ya mvua kwa mwaka (Vuli na Masika). 2.1 Mvua za Vuli: Oktoba – Desemba, 2019 Mvua za Vuli kwa kawaida huanza kunyesha wiki ya pili ya mwezi Oktoba na kuisha wiki ya tatu ya mwezi Desemba kila mwaka kwa maeneo yanayopata mvua hizo ambayo ni mikoa ya Kagera, Mwanza, Geita, Mara, Simiyu, Kilimanjaro, Arusha, Manyara, Tanga, Pwani, Dar es Salaam na maeneo ya Kaskazini mwa mikoa ya Morogoro, Kigoma na Shinyanga. Aidha, mwenendo wa unyeshaji wa mvua hizo umekuwa ukibadilika kutokana na mabadiliko ya hali ya hewa na hivyo kuathiri Mikoa inayopata mvua hizo kama inavyoonekana katika Jedwali Na.1. Jedwali Na. 1: Mchango wa mvua za Vuli kwa Kawaida na Sasa SN MKOA Mchango wa mvua za Vuli kawaida (normal ) Mchango wa mvua za Vuli kwa Sasa (current ) (%) 1 Arusha 20 10 2 Pwani 10 5 3 Dar es salaam 10 2 4 Geita 55 50 5 Kagera 80 75 6 Kilimanjaro 35 10 7 Mara 45 35 8 Morogoro 15 12 9 Mwanza 55 50 10 Shinyanga 7 3 11 Simiyu 7 5 12 Tanga 20 13 Chanzo: Idara ya Usalama wa Chakula-Sehemu ya Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali 3 Mavuno ya msimu wa Vuli huingia sokoni katikati ya msimu wa maeneo yanayopata msimu mmoja wa mvua na hivyo kupunguza makali ya upatikanaji wa chakula kutokana na bei za vyakula kushuka. Katika kipindi cha mwaka 2019 Mvua za Vuli ziliwahi kunyesha mapema zaidi, wiki ya kwanza ya mwezi Oktoba katika maeneo ya Ukanda wa ziwa Viktoria pamoja na maeneo ya Pwani ya Kaskazini, na kuendelea kunyesha kwa mtawanyiko mzuri katika maeneo hayo. Aidha, kulikuwa na matukio ya unyeshaji wa mvua kubwa kupita kiasi, hali iliyosababisha mafuriko na maji kutuama katika maeneo mengi hususan mikoa ya Morogoro na Pwani na baadhi ya maeneo ya ukanda wa ziwa Viktoria. Ingawa mvua zilianza kunyesha kwa kuchelewa na kwa mtawanyiko usioridhisha katika maeneo ya Nyanda za juu Kaskazini Mashariki (Mikoa ya Kilimanjaro, Arusha na Manyara), ziliendelea kunyesha vizuri na kwa kiwango cha juu ya wastani kwa baadhi ya maeneo ya mikoa ya Arusha na Manyara. Mvua hizo ziliendelea kunyesha hadi katikati ya mwezi Februari, 2020 katika maeneo hayo. Aidha, katika baadhi ya maeneo ya Pwani ya Kaskazini, mvua hizo, ziliendelea kunyesha na kuungana na mvua za Masika kwa msimu wa 2019/2020. Pamoja na changamoto za mafuriko zilizojitokeza na kuathiri uzalishaji wa baadhi ya mazao hususan maharage, kwa ujumla uzalishaji wa mazao ya chakula kwa maeneo yanayopata mvua hizo ulikuwa mzuri. 2.2 Unyeshaji wa mvua za Msimu: Novemba, 2019 – Aprili, 2020 Mvua za Msimu kwa kawaida huanza kunyesha wiki ya tatu ya mwezi Novemba na kuisha wiki ya nne ya mwezi Aprili ya mwaka unaofuata kwa maeneo yenye msimu mmoja wa mvua kwa mwaka. Maeneo hayo ni ya mikoa ya Tabora, Katavi, Rukwa, Mbeya, Songwe, Singida, Dodoma, Iringa, Njombe, Ruvuma, Lindi, Mtwara na baadhi ya maeneo ya Mikoa ya Morogoro Shinyanga na Kigoma. Msimu wa 2019/2020, mvua za Msimu zilianza wiki ya tatu ya mwezi Novemba, 2019 kwenye maeneo mengi yanayopata mvua hizo. Katika baadhi ya maeneo 4 ya mikoa ya Kigoma na Katavi, mvua hizo ziliwahi kunyesha kuanzia wiki ya kwanza ya mwezi Novemba, 2019 na ziliendelea vizuri kwa mtawanyiko wa kuridhisha katika maeneo mengi. Kwa ujumla, unyeshaji wa mvua hizo ulikuwa wa juu ya kiwango cha wastani katika maeneo yote, ambapo hata katika kipindi cha mwezi Februari, ambacho kwa kawaida huwa kinakuwa kikavu, mvua ziliendelea kunyesha. Mvua hizo ziliendelea kunyesha hadi wiki ya tatu ya mwezi Mei, 2020 katika baadhi ya maeneo. 2.3 Unyeshaji wa mvua za Masika: Machi – Mei, 2020 Mvua za Masika kwa kawaida huanza kunyesha wiki ya pili ya mwezi Machi na kuisha wiki ya tatu ya mwezi Mei kila mwaka kwa maeneo yanayopata mvua hizo ambayo pia hupata mvua za Vuli. Katika msimu wa 2019/2020, mvua za Masika zilianza mapema zaidi kuanzia wiki ya nne ya mwezi Februari, 2020 ambapo, hadi kufikia mwezi Machi, 2020 mvua hizo zilikuwa tayari zimeenea katika maeneo mengi na ziliendelea kunyesha kwa kiwango cha juu ya wastani takriban katika maeneo yote. 2.4 Ulinganifu wa Unyeshaji Mvua Msimu wa 2019/2020 na Misimu ya Nyuma Unyeshaji wa mvua kwa msimu wa 2019/ 2020 ulikuwa ni wa kipekee kwa kuwa mvua zilinyesha kwa kiwango cha juu ya wastani takriban katika maeneo yote ya nchi. Maeneo yote ya nchi yalipata zaidi ya mm 1,000 za mvua isipokuwa maeneo machache ya mikoa ya Manyara na Arusha, ambayo yalipata mm 600 – 1000 za mvua (Kielelezo Na. 1). Kielelezo Na. 1: Kiwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa msimu mzima wa 2019/2020 kuanzia Tarehe 1 Septemba, 2019 – 31 Mei, 2020 5 Ramani inaonesha kiasi cha mvua (mm) kilichonyesha kipindi cha msimu kuanzia Septemba 2019-Mei 2020 Ramani inaonesha tofauti ya mvua (mm) iliyonyesha kipindi cha msimu kuanzia Septemba 2019-Mei 2020 ikilinganishwa na wastani Chanzo: GeoWRSI, 2020-TMA Msimu wa 2019/2020 umechukua nafasi ya nne kwa kurekodi kiasi cha mvua nyingi tangu mwaka 1970 ikilinganishwa na misimu ya nyuma. Misimu iliyokuwa na mvua nyingi zaidi tangu mwaka 1970 ni; 1982/1983, 1997/1998 na 2006/2007 ambapo mvua za msimu wa 1997/1998 ziliambatana na tukio la El- Niño. Takriban maeneo yote ya nchi yalipata mvua nyingi zaidi zenye mtawanyiko wa kuridhisha katika msimu huu ikilinganishwa na misimu mingine. 2.5 Matokeo ya Mvua Kwenye Shughuli za Kilimo na Uzalishaji kwa Msimu wa 2019/2020 Katika kipindi cha Oktoba, 2019 – Aprili, 2020 maeneo mengi ya nchi yalipata unyevunyevu wa kutosha kwenye udongo kutokana na mvua zilizonyesha kwa kiwango cha juu ya wastani. Hata hivyo, baadhi ya maeneo yalipata unyevunyevu uliokithiri na kusababisha athari katika shughuli za kilimo. Maeneo mengine yalipata mafuriko na maji kutuama, hali iliyosababisha uharibifu na upotevu wa mazao hasa katika mikoa ya Pwani, Lindi, Dodoma, Singida, Dar es Salaam, Mtwara, Ruvuma, Morogoro, Rukwa, Mbeya, 6 Kilimanjaro, Kagera, Songwe,Iringa na Katavi. Athari hizo zilionekana zaidi katika mazao kama vile maharage, mihogo, viazi na mahindi katika baadhi ya maeneo.Vilevile, upotevu wa mbolea ardhini (leaching), uharibifu wa miundombinu ya kilimo, wakulima kushindwa kuandaa mashamba kutokana na kutuama kwa maji, upotevu wa mali na maisha ya watu pamoja na mifugo zilijitokeza katika baadhi ya maeneo. Pamoja na athari hizo zilizojitokeza, wapo wakulima katika maeneo mengine waliotumia fursa ya unyevunyevu uliokuwepo baada ya mafuriko na kutuama kwa maji kuendelea na shughuli za kilimo baada ya msimu wa mvua kuisha na hivyo kuchangia katika uzalishaji wa mazao ya chakula. 2.6 Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli na Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Oktoba – Desemba, 2020) Katika msimu wa mvua za Vuli 2020/2021, mvua zilianza mapema mwezi Septemba katika maeneo ya mikoa ya Mara na Kagera, na kutawanyika katika maeneo mengine ya Kanda ya Ziwa Viktoria pamoja na maeneo machache ya mikoa ya Pwani na Dar es Salaam katika kipindi cha mwezi Oktoba. Mvua hizi zimeendelea kunyesha kwa kiwango cha juu ya wastani katika maeneo mengi hasa ya Kanda ya Ziwa Viktoria. Katika maeneo mengine ya Pwani ya Kaskazini na Kanda ya Kaskazini Mashariki, mvua zilichelewa kuanza (Novemba) na zimeendelea kwa mtawanyiko hafifu. Mvua hizi zinatarajiwa kuendelea kunyesha hadi katika kipindi cha mwezi Januari, 2021. 2.6.1 Ulinganifu wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli Msimu wa 2020/2021 na Msimu wa 2019/2020 Viwango vya mvua za Vuli kwa msimu wa 2020/2021 umekuwa ni wa chini ikilinganishwa na mvua za Vuli za msimu wa 2019/2020 hasa katika maeneo ya Nyanda za juu Kaskazini Mashariki na mikoa ya Pwani ya Kaskazini. Hadi kufikia Desemba 31 2020, viwango vilivyopatikana ni milimita 51 – 200 kwa 7 mikoa ya Arusha, Manyara na Kilimanjaro, na milimita 200 – 300 katika mikoa ya Pwani, Dar es Salaam na Tanga ikilinganishwa na milimita 200 – 500 na 500 – 1000 kwa mwaka 2019 mtawalia. Viwango hivyo ni sawa na mvua za wastani hadi chini ya wastani katika maeneo hayo (Kielelezo Na. 2). Kielelezo Na. 2: Viwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa kipindi cha kuanzia Tarehe 01 Oktoba – 31 Desemba, 2020 Ramani inaonesha kiasi cha mvua (mm) kilichonyesha kipindi cha msimu kuanzia Oktoba -Desemba 2020 Ramani inaonesha tofauti ya mvua (mm) iliyonyesha kipindi cha msimu kuanzia Oktoba -Desemba 2020 ikilinganishwa na wastani Ramani inaonesha asilimia ya unyeshaji wa mvua kwa wastani (75%-125%) Chanzo: GeoWRSI Januari, 2021-TMA 2.6.2 Matokeo ya mvua za Vuli, 2020 kwenye shughuli za kilimo na uzalishaji Katika kipindi cha Oktoba hadi Desemba, 2020 maeneo mengi yanayopata mvua za Vuli yalipata unyevunyevu mzuri kwenye udongo kutokana na mvua zilizonyesha katika kiwango cha juu ya wastani hasa katika mikoa ya Kanda ya Ziwa Viktoria. Mazao takribani yote yamestawi vizuri na mwelekeo unaonesha yatachangia upatikanaji wa chakula katika kipindi cha mwezi Februari na kuendelea kabla ya mavuno mengine kuanzia mwezi Mei, 2021 isipokuwa zao la maharage tu ambalo limepata changamoto ya mvua kuwa nyingi na hivyo kuathiri uzalishaji wa zao hilo. Aidha, katika maeneo mengine yaliyosalia yanayopata mvua hizo, mtawanyiko mbaya wa mvua unaweza kuchangia kushuka kwa uzalishaji wa mazao ya chakula. Hata hivyo, baadhi ya mikoa ya kanda ya Ziwa imeshaanza kupata mavuno ya vuli. 8 2.6.3 Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu wa mvua za Vuli 2020/2021 Kwa kipindi cha mwezi Febuari, 2021 nchi inatarajia kupata kiasi cha tani 2,166,908 cha mavuno ya vuli toka kwenye mikoa inayopata mvua za vuli Jedwali Na. 2. Jedwali Na. 2: Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli Tarajiwa Arusha 591,276 20 35.2 321,615 Arusha Pwani 369,451 10 16.5 73,222 Pwani Dar es salaam 37,787 10 1.8 691 Dar es salaam Geita 472,456 55 49.3 459,698 Geita Kagera 1,129,966 80 9.8 122,546 Kagera Kilimanjaro 282,448 35 45.5 235,528 Kilimanjaro Mara 1,198,717 45 12.8 175,947 Mara Morogoro 966,505 15 13.6 151,513 Morogoro Mwanza 972,176 55 16.8 196,476 Mwanza Simiyu 550,651 7 35.0 296,577 Simiyu Tanga 754,635 20 15.0 133,095 Tanga Jumla ya Uzalishaji Mikoa ya Vuli- Msimu 2019/2020 7,326,067 36 22.8 Jumla ya Chakula Tanzania 18,196,733 15 10.6 2,166,908 Matarajio ya Uzalishaji (Tani)- Vuli 2020/2021 Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli Tarajiwa 2020/2021 MIKOA YA VULI Uzalishaji katika (Tani) Msimu 2019/2020 Mchango wa uzalishaji wa Mazao ya Vuli kwa Kawaida (%) Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli kwa Sasa (%) Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli tarajiwa (Tani) Msimu 2020/2021 MIKOA YA VULI Matarajio ya uzalishaji wa mazao ya chakula katika Msimu wa Vuli 2020/2021 (Oktoba –Desemba, 2020) kwa mazao ya mahindi, mtama, uwele, maharage, kunde, karanga, choroko, njugu mawe, viazi vitamu na viazi mviringo 2.7 Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Msimu wa 2020/2021 Katika msimu wa 2020/2021, mvua za Msimu zilianza mapema katika wiki ya kwanza ya mwezi Novemba, 2020 kwenye maeneo ya mkoa wa Kigoma na Kusini mwa mkoa wa Morogoro na kuendelea katika wiki ya pili kwenye maeneo mengine yaliyosalia isipokuwa katika mikoa ya Mbeya, Njombe, Ruvuma, Lindi na Mtwara, ambapo zilianza wiki ya tatu ya mwezi Desemba. Kwa ujumla, hadi kufikia mwishoni mwa mwezi Desemba, mwenendo wa unyeshaji wa mvua hizo umeendelea kwa kiwango cha juu ya wastani katika maeneo mengi, isipokuwa mikoa ya Iringa, Morogoro (Kusini), Mtwara, na baadhi ya maeneo katika mkoa wa Lindi ambapo zimenyesha kwa kiwango cha 9 chini ya wastani. Aidha, hali ya mazao shambani ni nzuri katika maeneo mengi yanayopata mvua hizo. Kwa upande wa maeneo ya Kusini mwa nchi; mvua zilichelewa kuanza hivyo kusababisha kuchelewa kwa shughuli za upandaji wa mazao ya chakula. Vilevile, hali ya malisho ya mifugo na upatikanaji wa maji umeendelea kuwa mzuri katika maeneo yote ya nchi. 10 SURA YA TATU 3.0 LENGO LA TATHMINI 3.1 Lengo kuu Lengo kuu ni kupata uzalishaji halisi wa mazao ya chakula katika msimu wa kilimo wa 2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021 ili kuiwezesha Serikali kuchukua hatua stahiki za maamuzi kuhusiana na hali ya chakula nchini. 3.2 Malengo Mahsusi Malengo mahsusi ni pamoja na; 1. Kuhuisha taarifa za uzalishaji wa mazao ya chakula na hali ya chakula hadi kufikia tarehe 31 Agosti, 2020; 2. Kukusanya takwimu za malengo ya uzalishaji wa mazao ya chakula kwa msimu wa 2020/2021; 3. Kukusanya takwimu za mwenendo wa uzalishaji wa mazao ya chakula kwenye maeneo yanayopata mvua za Vuli katika msimu wa 2020/2021; 4. Kufuatilia taarifa za masoko na mwenendo wa bei za mazao ya chakula na mifugo, hali ya maji na malisho na upatikanaji wa chakula katika Halmashauri zote Tanzania bara na; 5. Kufuatilia akiba ya mazao ya chakula katika maghala ya wafanya biashara na wakulima. 11 SURA YA NNE 4.0 METHODOLOJIA Tathmini hii ilihusisha mapitio ya nyaraka na taarifa mbalimbali zinazohusiana na masuala ya usalama wa chakula na kufuatiwa na ukusanyaji wa takwimu na taarifa za uzalishaji wa mazao ya chakula kutoka katika Mamlaka za Mikoa na ngazi ya Halmashauri (katika vijiji vya kilimo vya sampuli kama vilivyobainishwa na Ofisi ya Taifa ya Takwimu). Jumla ya timu tisa (9) za Wataalam wa Wizara ya Kilimo, Idara ya Usalama wa Chakula - Sehemu ya Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali zilikutana na Wataalamu wa Mikoa miwili hadi mitatu kutoka Idara za Kilimo katika Mikoa 26 na Halmashauri 184. Timu hizo zilitumia nyenzo za ukusanyaji wa takwimu na taarifa za Mfumo wa Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali (CMEWS) na kupitia, kujadili na kuhuisha takwimu na taarifa za awali za hadi mwezi Mei 2020 kuhusu uzalishaji wa mazao ya chakula kwa msimu wa 2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021. Vilevile, ukusanyaji wa takwimu za malengo na matarajio ya uzalishaji wa mazao ya chakula kwenye maeneo yanayopata mvua za Vuli kwa msimu wa 2020/2021 ili kubaini mchango wake katika upatikanaji wa chakula nchini kwa mwaka 2020/2021 ulifanyika. Uchambuzi, uchakataji na uandaaji wa taarifa ulihusisha Wataalam kutoka Idara ya Usalama wa Chakula kwa kushirikiana na Ofisi ya Rais –TAMISEMI, Ofisi ya Rais Ikulu na Ofisi ya Taifa ya Takwimu. Katika uchambuzi na uchakataji wa takwimu mambo muhimu yafuatayo yamezingatiwa: 1. Kigezo cha Upimaji wa Kiwango cha Utoshelevu wa Chakula (Self Sufficiency Ratio – SSR): Kigezo hiki hukokotolewa kwa kuangalia uwiano wa uzalishaji na mahitaji ambapo: Kiwango cha asilimia 0 - 99 inaashiria Upungufu wa chakula; asilimia 100 – 119 inaashiria Utoshelevu wa chakula na asilimia 120 na zaidi inaashiria Ziada ya chakula; 12 2. Ukokotoaji wa Mahitaji ya Chakula: Mahitaji ya chakula kwa mwaka hukokotolewa kwa kuzingatia idadi ya watu kwa mwaka wa chakula2 (mid-year population),3 mahitaji ya chakula (food consumption requirement) na mahitaji mengine yasiyokuwa ya chakula cha binadamu (non-food requirement) kama vile mbegu, chakula cha mifugo, biashara na upotevu wa mazao ambayo ni sehemu ya asilimia ya chakula kilichozalishwa; 3. Ukokotoaji wa Ziada/Uhaba: Ziada au Upungufu hukokotolewa kutokana na uzalishaji wa msimu husika kutoa mahitaji ya chakula ya mwaka husika (Production less Requirement) ambapo jibu linaweza kuwa chanya (+) inayoashiria ziada au hasi (-) inayoashiria upungufu kulingana na uzalishaji ulivyokuwa na 4. Taarifa mbalimbali za athari za visumbufu na unyeshaji wa mvua katika maeneo mbalimbali nchini hususan mafuriko na kutuama kwa maji. 2 Hapa nchini, mwaka wa chakula huanzia tarehe 1 Juni hadi tarehe 31 Mei ya mwaka unaofuata, mfano Juni, 2020 hadi tarehe 31 Mei, 2021 kwa msimu wa uzalishaji 2019/2020. 3 ‘Mid-Year Population’ ni Idadi wa watu watakao kuwepo katikati ya mwaka husika wa chakula. Hii hukokotolewa kwa kutumia viwango vya ukuaji wa idadi ya watu (population growth rate) kulingana na Sensa ya idadi ya watu inayotolewa na NBS. 13 SURA YA TANO 5.0 MATOKEO YA TATHMINI Matokeo yanaonesha kuwa, hali ya uzalishaji wa mazao ya chakula kitaifa na kimkoa katika msimu wa 2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021 umefikia tani 18,196,733 kwa mlinganisho wa nafaka (Grain Equivalent) ambapo nafaka ni tani 10,869,596 na yasiyonafaka tani 7,327,137. Ikilinganishwa na msimu wa 2018/2019 ambapo uzalishaji ulikuwa tani 16,293,637 kumekuwa na ongezeko la uzalishaji wa tani 1, 903,096 ambalo ni sawa na asilimia 10.5. Nafaka imeongezeka kutoka tani 8,896, 830 hadi 10,869,596 sawa na asilimia 18.1 wakati uzalishaji wa yasiyonafaka umepungua kutoka tani 7,396,807 hadi tani 7,327,137 sawa na asilimia 0.9. Aidha, kwa upande wa mahindi, uzalishaji umeongezeka kutoka tani 5,652,005 hadi tani 6,711,002 na mchele kutoka tani 2,063,598 hadi tani 3,038,080 sawa na asilimia 15.8 na 32.1 mtawalia. Mahitaji ya chakula kwa mwaka 2020/2021 ni tani 14,404,171 ambapo tani 9,191,116 ni za nafaka na tani 5,213,055 ni za yasiyonafaka. Mahitaji hayo yakilinganishwa na uzalishaji yanaonesha kuwa nchi imezalisha ziada ya tani 3,792,562 za chakula ambapo tani 1,678,480 ni za nafaka na tani 2,114,082 ni za yasiyonafaka Jedwali Na.3. Pamoja na kushuka kwa uzalishaji wa yasiyonafaka, nchi imeendelea kuwa na utengamano wa usalama wa chakula wa viwango tofauti kimkoa. Aidha, hali ya uwepo na upatikanaji wa chakula nchini kwa sasa ni nzuri. 14 Jedwali Na. 3: Uzalishaji mazao ya Chakula kwa Msimu wa 2019/2020 Zao kwa zao na Mahitaji ya Chakula kwa Mwaka 2020/2021(Tani) Kwa Mlinganishao wa Nafaka (Grain Equivalent). Nafaka Mahindi Mtama&Malezi Mchele Ngano Nafaka Uzalishaji 6,711,002 1,043,237.9 3,038,080 77,276 10,869,596 Mahitaji 5,790,031 2,032,437.4 1,094,119 274,529 9,191,116 Uhaba (-)/Ziada(+) 920,971 -989,200 1,943,961 -197,252 1,678,480 SSR (%) 116 51 278 28 118 Sinafaka Mikunde Ndizi Muhogo Viazi Yasiyonafaka Uzalishaji 1,895,077 1,358,083 2,427,190 1,646,788 7,327,137 Mahitaji 819,471 963,064 2,404,512 1,026,009 5,213,055 Uhaba (-)/Ziada(+) 1,075,606 395,019 22,678 620,779 2,114,082 SSR (%) 231 141 101 161 141 JUMLA Nafaka Yasiyonafaka Uzalishaji 10,869,596 7,327,137 Mahitaji 9,191,116 5,213,055 Uhaba (-)/Ziada(+) 1,678,480 2,114,082 SSR (%) 118 141 g ( q ) y ( , ) 126 JUMLA 18,196,733 14,404,171 3,792,562 Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021. *** Chakula hiki hakikujumuisha akiba ya chakula kutoka kwa wafanyabiashara (private stocks), akiba ya NFRA na CPB (public stocks) na akiba wanayoshikilia wananchi (farm retation) kutokana na ugumu wa sekta binafsi na wananchi kutotoa ushirikiano wa kuzipata takwimu hizi. Ikilinganishwa na matokeo ya utabiri wa awali wa uzalishaji wa mazao ya Chakula (Preliminary Food Crop Production Forecast) 2019/2020, uzalishaji umeongezeka kwa tani 454,345 sawa na asilimia 2.5 (kutoka tani 17,742,388 hadi tani 18,196,733). 15 5.1 Mchango wa Mazao Mbalimbali Katika Uzalishaji wa Chakula Kitaifa Kwa Msimu wa 2019/2020 Uzalishaji katika msimu wa 2019/2020 unaonesha kuwa Kitaifa, mahindi yamechangia asilimia 36.9, mchele asilimia 16.7, muhogo asilimia 13.3, na mazao mengine ni kama inavyoonekana katika Kielelezo Na.3. Kielelezo Na. 3 Mchango wa mazao mbalimbali katika Upatikanaji wa Chakula kwa mwaka 2019/2020 Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021 5.2 Mtiririko wa viwango vya utoshelevu Nchini Kwa kuzingatia Kigezo cha Upimaji wa Kiwango cha Utoshelevu (Self Sufficiency Ratio – SSR), matokeo yanaonesha kuwa kwa mwaka wa chakula 2020/2021, nchi imekuwa na kiwango cha Utoshelevu cha asilimia 126 ambacho ni cha juu zaidi kupatikana. Kiwango hiki kimeongezeka ikilinganishwa na mwaka wa chakula wa 2019/2020 ambapo nchi ilijitosheleza kwa asilimia 118 Kielelezo Na.4. Kulingana na vigezo vya upimaji wa kiwango cha utoshelevu, hali ya upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021 ni ya Ziada. Vilevile, tathmini imebainisha kuwa, viwango vya utoshelevu kwa mwaka wa chakula 2020/2021 ni asilimia 118 kwa mazao ya nafaka na asilimia 141 kwa mazao yasiyonafaka. 16 Kielelezo Na. 4: Mtiririko wa Viwango vya Utoshelevu Kuanzia Mwaka 2009/2010 hadi 2020/2021 Chanzo: Taarifa za Tathmini za Mwisho za Hali ya Chakula Nchini. 5.3 Hali ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula na Viwango vya Utoshelevu Kimkoa Kimkoa, hali ya chakula imekuwa ya kiwango cha Ziada kati ya asilimia 120 na 238 katika mikoa 14 ambayo ni Ruvuma, Rukwa, Songwe, Katavi, Njombe, Mbeya, Kigoma, Iringa, Kagera, Morogoro, Geita, Mtwara, Manyara na Simiyu; Utoshelevu kati ya asilimia 110 na 118 kwenye mikoa 11 ambayo ni Shinyanga, Singida, Dodoma, Mara, Lindi, Tabora, Tanga, Pwani, Kilimanjaro, Arusha, na Mwanza; na Upungufu asilimia 2 katika mkoa wa Dar es salaam Jedwali Na.4, Kielelezo Na.5 na Kiambatisho Na. 1a na 1b. 17 Jedwali Na. 4: Tathmini ya Mwisho ya Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021 Mkoa Mavuno Mahitaji Upungufu/Zia da Kiwango cha utoshelevu (Nafaka) Mavuno Mahitaji Upungufu/ Ziada Kiwango cha utoshelevu (Yasiyonafa Mavuno Mahitaji Upungufu/Ziada Kiwang o cha Kujitos heleza 1 Ruvuma 930,204 371,943 558,261 250 337,277 159,688 177,589 211 1,267,480 531,630 735,850 238 Ruvuma 2 Rukwa 677,123 282,959 394,164 239 294,305 134,034 160,271 220 971,428 416,993 554,435 233 Rukwa 3 Songwe 561,823 259,359 302,464 217 253,357 124,883 128,473 203 815,180 384,242 430,937 212 Songwe 4 Katavi 317,977 137,718 180,259 231 119,077 69,490 49,587 171 437,055 207,208 229,846 211 Katavi 5 Njombe 355,109 162,920 192,189 218 114,731 72,966 41,765 157 469,840 235,886 233,954 199 Njombe 6 Mbeya 794,867 408,923 385,944 194 403,850 205,549 198,302 196 1,198,717 614,471 584,245 195 Mbeya 7 Kigoma 643,247 467,223 176,024 138 593,913 252,873 341,040 235 1,237,161 720,097 517,064 172 Kigoma 8 Iringa 294,687 187,907 106,780 157 177,769 105,442 72,328 169 472,456 293,348 179,108 161 Iringa 9 Kagera 179,272 481,723 -302,450 37 950,693 307,156 643,537 310 1,129,966 788,879 341,087 143 Kagera 10 Morogoro 758,613 452,334 306,279 168 207,892 254,387 -46,495 82 966,505 706,720 259,785 137 Morogoro 11 Geita 414,658 354,319 60,339 117 302,022 204,416 97,607 148 716,681 558,735 157,946 128 Geita Tanzania 10,869,596 9,191,116 1,678,480 118 7,327,137 5,213,055 2,114,082 141 18,196,733 14,404,171 3,792,562 126 Tanzania 12 Mtwara 80,725 210,934 -130,210 38 330,485 131,399 199,086 252 411,210 342,334 68,876 120 Mtwara 13 Manyara 442,091 329,673 112,418 134 175,919 185,157 -9,238 95 618,011 514,830 103,181 120 Manyara 14 Simiyu 486,259 323,453 162,806 150 107,203 172,747 -65,545 62 593,461 496,200 97,261 120 Simiyu 15 Shinyanga 393,626 295,919 97,707 133 157,025 171,757 -14,731 91 550,651 467,676 82,975 118 Shinyanga 16 Singida 428,555 287,758 140,797 149 90,616 155,157 -64,541 58 519,171 442,915 76,257 117 Singida 17 Dodoma 435,690 391,277 44,412 111 295,027 232,537 62,490 127 730,717 623,814 106,903 117 Dodoma 18 Mara 373,197 352,522 20,675 106 274,185 201,135 73,049 136 647,382 553,658 93,725 117 Mara 19 Lindi 152,449 154,915 -2,466 98 129,999 87,266 42,733 149 282,448 242,181 40,268 117 Lindi 20 Tabora 616,843 487,494 129,348 127 262,456 272,958 -10,502 96 879,298 760,452 118,846 116 Tabora 21 Tanga 457,736 422,954 34,782 108 296,899 231,595 65,304 128 754,635 654,549 100,086 115 Tanga 22 Pwani 93,934 198,629 -104,695 47 275,517 123,037 152,480 224 369,451 321,666 47,785 115 Pwani 23 Kilimanjaro 225,199 303,577 -78,378 74 331,394 182,312 149,081 182 556,592 485,889 70,703 115 Kilimanjaro 24 Arusha 296,645 335,716 -39,071 88 294,630 200,422 94,208 147 591,276 536,139 55,137 110 Arusha 25 Mwanza 453,683 549,600 -95,917 83 518,493 333,134 185,359 156 972,176 882,734 89,442 110 Mwanza 26 Dar es Salaam 5,384 979,367 -973,983 1 32,403 641,557 -609,155 5 37,787 1,620,925 -1,583,138 2 Dar es Salaam Mazao ya Nafaka (Tani) Mazao YasiyoNafaka (Tani) Jumla ya Mavuno Yote (Tani) Mkoa Na. Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021. Ufunguo: Ziada Utoshelevu Upungufu 18 Kielelezo Na. 5: Ramani inayoonesha Viwango vya Utoshelevu wa Mazao ya Chakula Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Hali ya Uzalishaji wa mazao ya chakula Chakula kwa Mwaka 2019/2020. na Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021 Uzalishaji wa mazao ya chakula kwa kuzingatia Mkoa ulioongoza katika uzalishaji wa mazao hayo kabla (takwimu kama zilivyowasilishwa) na baada ya uchambuzi wa takwimu Kitaifa ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na.5. Ufunguo Ziada Utoshelevu Upungufu 19 Jedwali Na. 5: Uzalishaji wa mazao ya chakula kwa kuzingatia Mkoa ulioongoza Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021. 20 5.4 Maeneo Yenye dalili za kuwa na Upungufu wa Chakula Nchini Kulingana na tathmini ya mwisho ya uzalishaji wa mazao ya chakula Msimu wa 2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021; matokeo yameonesha uwepo wa maeneo (pockets) yenye upungufu wa chakula katika Mikoa 3 yenye Halmashauri 7 kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 6. Jedwali Na. 6: Mikoa yenye Halmashauri zenye maeneo yenye dalili zitakazosababisha kuwepo na upungufu wa Chakula Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021. *** Pamoja na kwamba Mkoa wa Dar es Salaam unaonesha upungufu, Halmashauri zake hazioneshwi katika jedwali hili kwa kuwa eneo lake la uzalishaji ni dogo na linaendelea kupungua kutokana na kuendelea kukua kwa Jiji. Mkoa huo unapokea vyakula kutoka katika mikoa mingine na hivyo kuufanya kuwa salama wakati wote kwa upande wa upatikanaji wa chakula. 21 SURA YA SITA 6.0 MWENENDO WA BEI KWA BAADHI YA MAZAO YA CHAKULA HADI KUFIKIA TAREHE 31 DESEMBA, 2020. Hadi kufikia tarehe 31 Desemba, 2020, upatikanaji wa chakula sokoni umeendelea kuwa mzuri ambapo bei za mazao ya chakula hususan mahindi na mchele zimeendelea kushuka ikilinganishwa na bei za mazao hayo katika kipindi kama hicho kwa mwaka 2019. Bei ya mahindi kwa gunia la kilo 100 ilikuwa shilingi za Kitanzania 56,984.00 kwa mwezi Desemba 2020 ikilinganishwa na shilingi za Kitanzania 86,461.00 kwa mwezi Desemba 2019. Kwa upande wa bei za mchele kwa gunia la kilo 100 ilikuwa shilingi za Kitanzania 147,492.00 kwa mwezi Desemba 2020 ikilinganishwa na shilingi za Kitanzania 187,799.00 mwezi Desemba 2019. Wastani wa bei ya maharage kwa kipindi cha nusu mwaka (Juni-Desemba) kwa mwaka wa chakula 2020/2021 imeonekana kuwa juu ikilinganishwa na wastani wa bei ya maharage kwa mwaka wa chakula 2019/2020 kwa kipindi kama hicho. Kupanda kwa bei ya maharage kumechangiwa na uzalishaji mdogo hasa katika kipindi cha masika na msimu ambao ulisababisha maharage mengi kuozea shambani kutokana na mvua nyingi. Pamoja na hali hiyo, bei ya maharage kwa gunia la kilo 100 kwa mwezi Desemba 2020 imeonekana kushuka (Shilingi za Kitanzania 204,999.00) ikilinganishwa na bei ya kipindi kama hicho kwa mwaka 2019 ambayo ilikuwa shilingi za Kitanzania 209,139.00, sawa na asilimia 2. Kushuka huku kwa bei ya maharage kwa kipindi hicho kumechangiwa na kuanza kuingia sokoni kwa maharage mapya ya msimu wa Vuli 2020/2021. Mwenendo wa bei hizo, unatarajiwa kuendelea kushuka katika kipindi cha mwezi Februari 2021 kwenye baadhi ya maeneo kutokana na matarajio ya uvunaji wa mazao ya chakula kwenye maeneo yanayopata mvua za Vuli Jedwali Na.7. 22 Jedwali Na. 7: Mwenendo wa bei za mazao ya mahindi, mchele na maharage 2019 na 2020 2019 49,341 50,812 50,016 54,769 58,985 60,675 62,573 66,458 71,923 82,206 84,956 86,461 2020 93,021 85,038 64,476 59,749 56,355 56,914 58,362 56,627 54,856 57,188 57,885 56,984 2019 159,634 167,567 166,782 167,347 167,387 163,838 162,063 162,119 171,318 182,428 185,279 187,799 2020 189,578 190,898 183,707 181,246 165,294 152,259 148,992 147,070 143,829 139,603 144,659 147,492 2019 161,850 163,204 162,922 161,931 164,200 164,587 162,746 161,881 170,229 178,786 196,527 209,139 2020 217,613 210,208 180,682 189,560 204,493 205,234 192,772 194,553 198,746 200,952 207,382 204,999 AGOSTI SEPTEMBAOKTOBA NOVEMBADESEMBA Maharage MWAKA ZAO JANUARI FEBRUARIMACHI Mwenendo wa bei za mazao ya chakula, kwa mwaka 2019 na 2020 (Bei (TSh) kwa Gunia la Kilo 100) Mahindi Mchele APRILI MEI JUNI JULAI Chanzo: Wizara ya Viwanda, Biashara na Masoko mwaka 2018 na 2019 23 SURA YA SABA 7.0 UZALISHAJI NA BIASHARA YA MAZAO YA CHAKULA WAKATI WA JANGA LA COVID-19 Ugonjwa wa COVID-19 umekuwa tishio kubwa katika shughuli mbalimbali za kiuchumi ikiwemo shughuli za uzalishaji na usafirishaji wa mazao ya chakula duniani. Ugonjwa huo umeleta athari katika masuala ya usalama wa chakula katika nchi mbalimbali duniani ambapo shughuli za kilimo na biashara ziliathirika kwa kiasi kikubwa. Taarifa zilizopatikana kutoka katika mikoa yote ya Tanzania bara zimeonesha kuwa, uzalishaji wa mazao ya chakula kwa msimu wa 2019/2020 na upatikanaji wake kwa mwaka 2020/2021 haujaathirika na uwepo wa mlipuko wa ugonjwa huo. Aidha, kwa upande wa biashara ya mazao ya chakula, athari zilionekana katika masoko ya kimataifa kutokana na zuio la kuvuka mipaka ya baadhi ya nchi na hivyo kusababisha baadhi ya bidhaa za mazao ya chakula kukwama na kuharibikia mipakani hasa mazao ya bustani. Hali hiyo iliathiri wadau wote katika mnyororo mzima wa thamani ya mazao ya chakula na bustani. 7.1 Mikakati ya Uhakika wa Usalama wa Chakula na Biashara  Kuendelea kuboresha mifumo ya uhifadhi wa mazao ya chakula katika ngazi zote;  Kuendelea kutoa elimu ya uhifadhi wa mazao ya chakula kuanzia ngazi ya kaya;  Kuimarisha skimu za stakabadhi za mazao ghalani ili kuongeza viwango vya mazao, kupunguza uharibifu na kuwawezesha wakulima kujikimu wakingojea bei nzuri;  Kuhamasisha kilimo cha kiangazi ili kuendelea kuongeza upatikanaji wa chakula na;  Kuendelea kujenga mazingira rafiki na wezeshi ya usafirishaji wa mazao ya chakula na bidhaa zake kwenda nje ya nchi. 24 SURA YA NANE 8.0 CHANGAMOTO ZA UZALISHAJI WA MAZAO YA CHAKULA KATIKA MSIMU WA 2019/2020 NA UPATIKANAJI WA CHAKULA KWA MWAKA 2020/2021 8.1 Changamoto za Uzalishaji wa Mazao ya Chakula katika Msimu wa 2019/2020 Licha ya kuwa na ongezeko la uzalishaji wa mazao ya chakula, bado wakulima na wataalam walikuwa na changamoto mbalimbali zilizosababisha kutofikiwa kwa malengo katika baadhi ya maeneo nchini. Changamoto hizi ni kama zilivyofafanuliwa hapo chini: (i) Unyeshaji wa mvua juu ya kiwango uliosababisha kutokea kwa mafuriko na kutuama kwa maji katika baadhi ya maeneo nchini hususan katika mikoa ya Morogoro, Lindi, Kilimanjaro, Arusha, Dodoma, Singida, Katavi, Kagera, Tanga, Pwani, Songwe, Iringa, Mbeya na Rukwa. Hali hii imechangia kushuka kwa uzalishaji wa mazao hususan jamii ya mikunde na mizizi; (ii) Kupotea kwa mbolea (leaching) kulikosababishwa na unyeshaji wa mvua nyingi katika baadhi ya maeneo hususan mikoa ya Nyanda za juu Kusini hivyo kusababisha matumizi makubwa ya mbolea na kuongeza gharama za uzalishaji kwa mkulima; na (iii) Uvamizi wa visumbufu hususan Panya, Kwelea kwelea, Tembo na Nguruwe pori kwenye baadhi ya mashamba nchini 8.2 Changamoto za Ukusanyaji waTakwimu na Taarifa za Mazao ya Chakula Pamoja na kufanikiwa kwa zoezi hili la tathmini, zoezi lilikumbwa na changamoto mbalimbali katika ngazi za Mkoa na Halmashauri. Changamoto hizo ni kama; a) Ufinyu wa bajeti inayotengwa kwa ajili ya uratibu wa mazao shambani na tahadhari ya awali; b) Upungufu wa wataalamu wa kilimo katika ngazi ya Taifa, Mkoa na Halmashauri; c) Wataalam katika ngazi hizo kubadilishwa mara kwa mara kunakosababisha kukosekana kwa uwezo wa ukusanyaji wa takwimu 25 za masuala ya usalama wa chakula kwa baadhi ya Wataalam katika ngazi ya Mkoa na Halmashauri; d) Upungufu wa vitendea kazi kwa Wataalam wa kilimo kama pikipiki, kompyuta mpakato na kompyuta za mezani; na e) Kukosekana kwa mafunzo rejea ya mara kwa mara kwa Wataalam wa kilimo katika ngazi zote. 26 SURA YA TISA 9.0 HITIMISHO NA USHAURI Hali ya uzalishaji na upatikanaji wa mazao ya chakula nchini imeendelea kuwa nzuri katika kipindi cha miaka saba mfululizo (2014/2015 hadi 2020/2021) kufuatia uzalishaji mzuri wa mazao ya chakula. Katika kipindi hicho, nchi imekuwa na kiwango cha utoshelevu kuanzia asilimia 120 na zaidi ikilinganishwa na mahitaji ya chakula nchini isipokuwa kwa mwaka 2019/2020 ambapo kiwango cha utoshelevu kilikuwa asilimia 118. Katika kipindi hicho, nchi imekuwa ikizalisha ziada ya chakula kati ya tani 1, 854,292 hadi tani 3, 792,562. Kwa kipindi cha mwaka wa chakula 2020/2021, nchi imefikia kiwango cha utoshelevu cha asilimia 126. Kiwango hiki kinathibitisha kwamba, uwepo wa janga la COVID-19 haukuathiri uzalishaji wa mazao ya chakula nchini. Mafanikio haya yanatokana na sababu mbalimbali ikiwemo hali ya hewa nzuri, pamoja na usimamizi na utekelezaji mzuri wa sera na mikakati mbalimbali inayotekelezwa na Serikali na Wadau wengine wa masuala ya kilimo ili kuongeza tija na uzalishaji. Ili kuendelea kuimarisha masuala ya usalama wa chakula nchini, ushauri ufuatao unapendekezwa:- 1. Kuendelea kuimarisha na kuboresha Mfumo wa ukusanyaji taarifa na takwimu zinazohusu usalama wa chakula nchini kwa kuzingatia hatua za methodolojia iliyopo katika ngazi zote; 2. Mamlaka za Mikoa na Halmashauri za pembezoni mwa nchi ziendelee kuimarisha udhibiti wa utoroshaji wa chakula nje ya nchi kupitia mipaka isiyo rasmi; 3. Kuendelea kuimarisha mfumo wa upatikanaji na usambazaji wa pembejeo; 4. Kuendelea kuimarisha mfumo wa masoko kwa kuweka mikakati thabiti ya kutafuta masoko kwa ajili ya mazao ya chakula; 5. Kuendelea kuhamasisha Wafanyabiashara kuwekeza katika viwanda vya kuongeza thamani ya mazao ya chakula ili kupata bei nzuri ndani na nje ya nchi na kupunguza upotevu; 27 6. Kuongeza wataalamu wa kilimo katika ngazi ya Taifa, Mkoa na Halmashauri; 7. Kuendelea kuwajengea uwezo wataalamu wa kilimo katika ngazi ya Taifa, Mkoa na Halmashauri katika masuala ya usalama wa chakula; 8. Kuendelea kuhamasisha Wadau wa sekta ya kilimo kutumia taarifa za hali ya hewa kwa usahihi ili kukabiliana na mabadiliko ya hali ya hewa na kutumia mbinu za kilimo himilivu; 9. Taasisi za utafiti ziongezewe uwezo wa kufanya tafiti na kuzalisha mbegu kinzani za mazao ya chakula. Aidha, utafiti ufanyike kurasimisha uzalishaji wa mbegu za asili za mazao ya chakula ili zisipotee. 10. Kuendelea kutoa elimu kwa umma kupitia redio, televisheni, vyombo vya usafiri, mabango na mitandao ya kijamii ili kuufahamisha umma kuhusu mafanikio katika maendeleo ya kilimo, miongozo na tahadhari mbalimbali; 11. Kuendelea kuhamasisha uwekezaji katika ujenzi na usimamizi wa maghala katika ngazi zote; na 12. Kuendelea kuwekeza zaidi katika kilimo cha umwagiliaji ili kuongeza uzalishaji wa mazao ya chakula nchini. 28 VIAMBATISHO Tathimini ya Mwisho ya Uzalishaji (Tani) Kimkoa kwa Msimu wa Mwaka 2019/2020(Kufikia Tarehe 31/Desemba/ 2020) Eneo (Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta) Uzalishaji (Tani) Mkoa Arusha 108,765 1.3 142,112 24,595 0.9 22,136 558 1.3 716 52,847 2.3 119,170 4,141 3.0 12,512 190,906 296,645 Arusha Pwani 29,983 1.5 45,337 4,992 0.8 3,993 31,157 1.4 44,604 66,132 93,934 Pwani Dar es Salaam 722 1.1 760 3,303 1.4 4,624 4,025 5,384 Dar es Salaam Dodoma 122,858 1.0 124,668 152,152 1.0 156,321 1,015 1.1 1,103 99,487 1.4 137,995 5,227 3.0 15,603 380,740 435,690 Dodoma Iringa 121,876 1.8 219,486 12 1.8 22 3,666 1.2 4,388 20,085 3.0 60,087 10,598 1.0 10,704 156,237 294,687 Iringa Njombe 166,989 2.0 332,457 1,156 1.0 1,158 1,540 1.2 1,814 853 1.9 1,644 10,999 1.6 18,037 181,536 355,109 Njombe Kagera 88,350 1.7 149,886 8,530 1.0 8,343 2,652 0.9 2,426 279 0.6 166 11,532 1.6 18,451 111,343 179,272 Kagera Kigoma 222,673 2.5 561,123 2,584 1.6 4,047 201 1.4 273 26,234 3.0 77,805 251,692 643,247 Kigoma Kilimanjaro 88,011 2.0 175,916 594 0.9 529 521 1.0 523 13,661 3.4 46,202 395 5.1 2,028 102,787 225,199 Kilimanjaro Lindi 96,576 1.1 106,239 37,490 0.8 31,425 24,643 0.6 14,786 158,709 152,449 Lindi Manyara 264,713 1.4 373,438 17,618 1.2 21,401 10,118 0.6 6,513 2,546 1.3 3,285 8,954 3.0 26,862 6,741 1.6 10,592 303,949 442,091 Manyara Mara 95,927 2.0 191,621 76,428 1.5 116,168 5,656 2.3 13,004 1,270 34,937 1.5 52,405 214,218 373,197 Mara Mbeya 205,300 2.6 528,128 5,621 2.4 13,590 1,169 1.0 1,226 78,464 3.1 244,800 4,102 1.7 7,122 290,554 794,867 Mbeya Songwe 179,407 2.5 448,650 18,256 1.5 27,369 6,815 1.2 8,137 426 1.5 639 24,722 3.1 76,638 391 1.0 391 230,017 561,823 Songwe Morogoro 104,610 1.5 156,788 9,621 1.4 13,304 102 1.4 145 70 0.7 49 255,795 2.3 588,328 370,196 758,613 Morogoro Mtwara 44,745 1.1 47,092 12,321 1.0 12,463 206 1.0 196 20,974 1.0 20,974 78,246 80,725 Mtwara Mwanza 91,641 1.5 136,597 12,715 1.2 14,916 16 1.1 19 2,292 107,911 2.8 302,151 214,575 453,683 Mwanza Geita 99,677 2.0 198,524 6,842 1.0 6,523 450 0.9 424 1,657 0.6 981 90,525 2.3 208,208 199,151 414,658 Geita Rukwa 229,974 2.3 539,279 8,399 2.4 20,517 15,417 1.3 19,918 1 1.0 1 40,282 2.1 84,591 6,298 2.0 12,817 300,370 677,123 Rukwa Katavi 55,910 2.1 119,807 1,647 1.3 2,124 75,402 2.6 196,046 132,959 317,977 Katavi Ruvuma 280,008 2.8 793,595 8,999 1.4 12,436 60,552 2.0 121,104 2,566 1.2 3,069 352,125 930,204 Ruvuma Shinyanga 77,705 1.1 85,981 27,678 1.4 38,579 10,106 1.1 10,909 120,073 2.2 258,157 235,562 393,626 Shinyanga Simiyu 186,055 1.4 265,967 69,100 1.1 73,818 1,626 1.1 1,789 68,898 2.1 144,685 325,678 486,259 Simiyu Singida 174,461 1.2 212,490 98,505 1.4 138,549 3,341 1.0 3,308 45,967 0.9 42,860 15,672 2.0 31,343 10 0.5 5 337,955 428,555 Singida Tabora 220,013 1.4 314,047 27,124 1.4 37,807 505 1.0 500 2,100 1.0 2,100 110,759 2.4 262,389 360,502 616,843 Tabora Tanga 278,746 1.6 441,016 302 1.0 296 5,866 2.8 16,424 284,913 457,736 Tanga Jumla 3,635,692 1.7 6,711,002 624,281 1.3 765,399 62,946 1.2 77,065 167,826 1.0 200,774 1,309,326 2.3 3,038,080 46,240 77,276 5,846,311 10,869,596 Jumla Kiambatisho Na.1a Nafaka ( Eneo (Hekta), Tija na Uzalishaji (Tani) kwa Hekta kwa Tani) Mkoa Mahindi Mtama Ulezi Uwele Mchele Ngano Jumla Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula 2019/2020 29 Tathmini ya Mwisho - Uzalishaji wa Mazao ya Chakula - Yasiyo Nafaka Msimu 2019/2020 -(Hadi Kufikia 31 Desemba, 2020) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Tija Uzalishaji (Tani) Eneo(Hekta) Uzalishaji (Tani) Arusha 22,521 1.3 29,377 19,947 1.1 21,435 755 3.1 2,335 125 0.8 95 5,351 3.5 18,699 - 1,767 1.3 2,297 45,168 4.7 212,800 2,450 1.5 3,628 3,053 1.3 3,965 101,137 294,630 292,043 591,276 Arusha Pwani 3,619 1.2 4,163 10,102 1.4 14,060 181 0.7 122 - 66,784 3.5 233,742 2,888 4.1 11,796 6,501 1.8 11,634 90,075 275,517 156,207 369,451 Pwani Dar es Salaam 2,905 1.2 3,498 - 2,929 3.0 8,787 1,172 2.9 3,384 3,415 4.9 16,734 10,421 32,403 14,446 37,787 Dar es Salaam Dodoma 11,940 0.9 10,603 23,719 1.0 22,645 17,986 2.7 48,672 90,373 1.3 120,984 2,732 1.0 2,649 21,086 1.5 32,420 13,054 2.5 32,634 - 13,506 1.8 24,312 1,076 0.1 108 195,472 295,027 576,212 730,717 Dodoma Iringa 72,887 1.2 89,145 9,584 1.8 16,974 3,336 1.1 3,624 2 1.3 3 278 3.5 970 105 4.2 445 5,718 3.1 17,557 11,133 4.4 49,051 103,043 177,769 259,280 472,456 Iringa Njombe 31,970 0.8 26,712 12 0.4 5 473 1.1 539 405 0.8 341 45 1.1 50 5,211 2.4 12,506 582 3.3 1,925 4,341 2.3 10,148 28,528 2.2 62,507 71,568 114,731 253,104 469,840 Njombe Kagera 138,619 0.6 89,627 49 0.7 33 14,554 0.9 12,478 2,451 0.5 1,192 117,573 2.3 270,417 123,460 4.2 523,864 16,644 2.2 37,381 6,634 2.4 15,702 419,984 950,693 531,326 1,129,966 Kagera Kigoma 107,395 1.0 107,288 211 1.0 210 466 1.0 468 7,453 2.2 16,259 2,411 - 150,291 2.2 330,640 27,091 3.8 104,238 10,270 3.3 33,901 330 2.8 910 305,918 593,913 557,610 1,237,161 Kigoma Kilimanjaro 42,252 1.0 44,278 499 1.8 900 358 3.3 1,177 747 0.9 640 582 2.0 1,164 - 3,695 2.0 7,485 63,401 4.1 261,962 808 2.7 2,164 3,726 3.1 11,624 116,068 331,394 218,855 556,592 Kilimanjaro Lindi 24,043 0.7 16,518 1,160 0.8 945 3,089 0.7 2,128 - 43,873 2.3 100,908 - - 4,750 2.0 9,500 - 76,915 129,999 235,624 282,448 Lindi Manyara 111,526 1.1 122,679 22,732 1.4 32,643 582 1.6 925 1,395 0.9 1,212 1,890 1.5 2,863 - 1,659 2.0 3,321 866 3.7 3,175 2,881 2.1 6,050 1,052 2.9 3,052 144,583 175,919 448,532 618,011 Manyara Mara 12,841 0.9 11,050 662 0.8 499 474 0.5 217 398 0.9 358 - 62,326 2.0 124,652 4,239 2.6 10,874 62,736 2.0 125,471 1,977 0.5 1,063 145,653 274,185 359,871 647,382 Mara Mbeya 46,616 1.4 64,043 327 1.3 434 4,011 1.0 4,153 14,162 1.2 16,822 607 1.0 583 2,903 1.3 3,818 11,488 3.0 34,463 13,860 5.3 73,337 9,397 6.2 58,694 31,053 4.8 147,504 134,423 403,850 424,977 1,198,717 Mbeya Songwe 65,224 1.3 84,583 496 1.0 492 33,926 1.3 45,741 12 0.0 1 4 0.7 3 7,968 2.5 19,921 7,832 4.3 33,612 13,089 4.6 60,838 2,604 3.1 8,166 131,155 253,357 361,171 815,180 Songwe Morogoro 21,294 0.9 19,365 8,852 1.2 10,187 9,020 1.5 13,144 1,642 1.4 2,238 244 2.0 480 - 19,003 3.3 62,710 12,752 4.4 55,840 16,980 2.6 43,476 418 1.1 453 90,205 207,892 460,401 966,505 Morogoro Mtwara 268 0.8 218 10,580 0.6 6,348 10,387 1.3 13,136 7,105 0.5 3,837 10,443 1.0 10,443 7,561 0.5 3,781 99,618 2.9 288,892 240 2.2 535 3,023 1.1 3,295 149,225 330,485 227,471 411,210 Mtwara Mwanza 22,166 1.0 21,276 7,284 1.2 8,629 6,755 0.6 4,053 10,061 1.0 9,933 2,144 1.7 3,624 66,340 2.0 132,680 732 3.8 2,806 111,831 3.0 335,492 227,312 518,493 441,888 972,176 Mwanza Geita 32,250 1.0 32,759 4,379 1.0 4,414 13,023 1.2 15,597 1,071 1.3 1,391 140 1.3 182 68,825 2.3 158,298 656 1.3 877 58,861 1.5 88,504 179,205 302,022 378,355 716,681 Geita Rukwa 122,608 1.0 121,686 370 1.5 555 - - - 17,127 1.1 18,646 114 0.8 91 - 26,674 3.7 98,694 319 2.7 866 15,770 3.0 47,654 2,699 2.3 6,113 185,680 294,305 486,049 971,428 Rukwa Katavi 6,650 1.5 9,958 47 0.6 30 1 2.1 3 19,521 1.6 31,207 12 0.7 8 15,393 3.0 46,180 52 3.3 173 11,747 2.6 31,087 130 3.3 432 53,553 119,077 186,512 437,055 Katavi Ruvuma 43,091 1.6 67,221 1,662 1.1 1,859 4,478 1.0 4,524 6,248 1.0 6,240 387 0.6 219 58 0.9 50 77,119 2.4 185,085 5,657 5.1 28,919 13,394 3.2 42,800 186 1.9 360 152,281 337,277 504,405 1,267,480 Ruvuma Shinyanga 12,515 1.0 12,472 2,664 1.1 2,827 40,745 0.9 37,698 12,049 0.5 6,024 1,635 1.2 1,954 12,906 1.3 16,777 60,125 1.3 79,273 142,638 157,025 378,200 550,651 Shinyanga Simiyu 7,473 1.2 9,289 4,250 0.9 4,006 17,003 1.3 21,301 18,059 0.7 13,471 30,831 0.5 15,416 - 8,307 1.1 8,725 33,673 1.0 34,996 119,596 107,203 445,274 593,461 Simiyu Singida 4,937 0.9 4,299 298 1.4 417 2,152 1.2 2,552 6,469 1.2 7,754 5,976 0.9 5,525 1,527 1.1 1,734 4,742 2.3 10,905 15,564 3.7 57,430 41,665 90,616 379,620 519,171 Singida Tabora 21,005 0.7 15,436 1,314 1.0 1,314 9,990 0.6 6,356 55,926 1.5 82,339 7,566 0.6 4,583 3,066 1.1 3,422 50,260 1.2 60,312 69,162 1.3 88,694 218,288 262,456 578,790 879,298 Tabora Tanga 28,333 0.9 25,579 567 0.6 341 3,793 0.7 2,605 1,031 0.6 577 1,581 0.6 885 - 67,379 2.6 175,186 11,589 2.3 26,656 8,714 1.5 13,070 20,663 2.5 52,000 143,650 296,899 428,563 754,635 Tanga Jumla 986,383 1.0 1,018,943 123,049 1.0 124,010 120,739 1.3 174,260 363,689 1.0 444,197 92,074 1.1 81,429 45,044 1.1 52,239 1,005,461 2.4 2,427,190 322,662 3.3 1,358,083 575,349 2.6 1,283,782 115,261 2.4 363,007 3,749,712 7,327,137 9,584,786 18,196,733 Jumla Kunde Uzalishaji (Tani) Yasiyonafaka Viazi Mviringo Muhogo Ndizi Njugu Mawe Njegele Karanga (Eneo (Hekta), Tija na Uzalishaji (Tani) kwa Hekta kwa Tani) Jumla Uzalishaji (Tani) MKOA Jumla Eneo(Hekta) Nafaka na Yasiyonafaka Mkoa Maharage Mbaazi Viazi Vitamu Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 30 Kiambatisho Na.2: Mwenendo wa Unyeshaji mvua za Vuli (Oktoba – Desemba, 2020)

# Extracted Content Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 1 SHERIA YA SHIRIKA LA UTANGAZAJI TANZANIA YA MWAKA 2024 MPANGILIO WA VIFUNGU Kifungu Jina SEHEMU YA KWANZA MASHARTI YA UTANGULIZI 1. Jina na kuanza kutumika. 2. Tafsiri. SEHEMU YA PILI SHIRIKA LA UTANGAZAJI TANZANIA 3. Kuendelea kutambulika kwa Shirika. 4. Majukumu na mamlaka ya Shirika. 5. Wajibu wa Shirika katika kuandaa vipindi. SEHEMU YA TATU UTAWALA NA USIMAMIZI WA SHIRIKA 6. Bodi ya Shirika. 7. Sifa za kuwa mjumbe. 8. Majukumu na mamlaka ya Bodi. 9. Mamlaka ya ukasimishaji. 10. Ada au posho za wajumbe wa Bodi. 11. Kinga kwa wajumbe wa Bodi. 12. Mkurugenzi Mkuu. 13. Majukumu ya Mkurugenzi Mkuu. 14. Watumishi wa Shirika. /ISSN 0856 – 0331X THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA No. 12 13rd August, 2024 SPECIAL BILL SUPPLEMENT To The Special Gazette of the United Republic of Tanzania No. 33 Vol. 105 Dated 13rd August, 2024 Printed by The Government Printer, Dodoma by Order of Government Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 2 SEHEMU YA NNE MIUNDOMBINU YA SHIRIKA 15. Miundombinu ya utangazaji. 16. Ulinzi na usimamizi miundombinu ya utangazaji. SEHEMU YA TANO MAKATAZO 17. Uharibifu wa mali za Shirika. 18. Kuingia kwenye eneo la Shirika. 19. Matumizi ya maudhui. SEHEMU YA SITA MASHARTI YA FEDHA 20. Vyanzo vya fedha vya Shirika. 21. Usimamizi wa fedha. 22. Makadirio ya mapato na matumizi. 23. Matumizi ya fedha. 24. Hesabu na ukaguzi. 25. Taarifa ya mwaka. SEHEMU YA SABA MASHARTI YA JUMLA 26. Udhamini wa vipindi. 27. Matengenezo au mabadiliko yanayoweza kuharibu mfumo wa matangazo. 28. Uanzishwaji wa chaneli maalumu. 29. Adhabu ya jumla. 30. Mamlaka ya Waziri kutengeneza kanuni. _________ JEDWALI _________ Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 3 ________ TAARIFA ________ Muswada huu unaokusudiwa kuwasilishwa Bungeni umechapishwa pamoja na madhumuni na sababu zake kwa ajili ya kutoa taarifa kwa umma. Dodoma, MOSES M. KUSILUKA, 13 Agosti, 2024 Katibu wa Baraza la Mawaziri Muswada wa Sheria kwa ajili ya kutambua mwendelezo wa uwepo wa Shirika la Utangazaji Tanzania; kubainisha wajibu, malengo, majukumu na mamlaka ya Shirika, kuweka masharti kuhusu ulinzi na usimamizi thabiti wa miundombinu ya utangazaji, na kuainisha masuala mengine yanayohusiana na hayo. IMETUNGWA na Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. SEHEMU YA KWANZA MASHARTI YA UTANGULIZI Jina na kuanza kutumika 1. Sheria hii itajulikana kama Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 na itaanza kutumika tarehe ambayo Waziri atateua kwa notisi itakayochapishwa katika Gazeti la Serikali. Tafsiri 2. Katika Sheria hii, isipokuwa kama muktadha utahitaji vinginevyo- “Bodi” maana yake ni Bodi ya Wakurugenzi iliyoanzishwa chini ya kifungu cha 6; “chaneli maalumu” inajumuisha chaneli, idhaa, kituo au jukwaa lililoanzishwa na Serikali kwa madhumuni mahsusi, linalosimamiwa na kuendeshwa na Shirika; Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 4 “huduma ya utangazaji ya kulipia” maana yake ni huduma ya utangazaji ambayo inaweza kupatikana kwa mtu kwa malipo ya ada; “huduma ya utangazaji wa umma” maana yake ni aina ya huduma ya utangazaji ambayo inatolewa kwa umma, inayofadhiliwa na umma na haina faida ya kibiashara; “kipindi maalumu” maana yake ni kipindi chenye maslahi ya umma ambacho kinaweza kutangazwa wakati wowote katika kutimiza wajibu wa Shirika kwa umma na bila kujali kuwa kuna vipindi vingine katika ratiba; “matukio ya kitaifa” maana yake ni ziara za Viongozi Wakuu wa Serikali, sherehe za kitaifa, maadhimisho, matukio au kumbukumbu mbalimbali za kitaifa; “miundombinu ya utangazaji” maana yake ni miundombinu ya usambazaji wa maudhui ya utangazaji na inajumuisha mifumo ya utangazaji, studio, vifaa vya kurushia matangazo, mitambo, ardhi na majengo yanayotumika kuhifadhi miundombinu hiyo; “mjumbe” maana yake ni mjumbe wa Bodi na inajumuisha Mwenyekiti; “Mkurugenzi Mkuu” maana yake ni Mkurugenzi Mkuu wa Shirika aliyeteuliwa chini ya kifungu cha 13; “mtumishi” maana yake ni mtumishi yeyote wa Shirika na inajumuisha Mkurugenzi Mkuu; “Shirika” maana yake ni Shirika la Utangazaji Tanzania ambalo limetambuliwa chini ya kifungu cha 3; “tangazo la biashara” maana yake ni tangazo lolote kwa umma lenye madhumuni ya kukuza uuzaji, ununuzi au ukodishaji wa bidhaa au huduma, lililotengewa muda wa kutangazwa kwa malipo ya fedha au malipo mengine lenye madhumuni ya kuhamasisha kusudi au wazo au kuleta manufaa mengine anayotamani mtoa tangazo; “udhamini” maana yake ni ushiriki wa mtu ambaye hajishughulishi katika shughuli za utangazaji au utayarishaji wa kazi za maudhui katika ufadhili wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 5 moja kwa moja au usio wa moja kwa moja wa vipindi kwa nia ya kukuza jina, alama ya biashara au taswira ya mtu huyo; “Viongozi Wakuu wa Serikali” maana yake ni Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Makamu wa Rais, Rais wa Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar, Waziri Mkuu na Naibu Waziri Mkuu; na “Waziri” maana yake ni Waziri mwenye dhamana ya huduma za utangazaji. SEHEMU YA PILI SHIRIKA LA UTANGAZAJI TANZANIA Kuendelea kutambulika kwa Shirika 3.-(1) Kutaendelea kuwepo Shirika linalojulikana kama Shirika la Utangazaji Tanzania au “TBC”. (2) Shirika litakuwa ni shirika hodhi lenye urithishaji endelevu na lakiri yake, na kwa jina lake litakuwa na uwezo wa- (a) kushtaki au kushtakiwa; (b) kupata, kumiliki na kutoa mali zinazohamishika na zisizohamishika; (c) kukopa kiasi cha fedha ambacho kinaweza kuhitajika kwa madhumuni yake; (d) kuingia kwenye mikataba au taratibu nyingine; na (e) kutumia mamlaka na kutekeleza majukumu chini ya Sheria hii. (3) Shirika litakuwa chombo kikuu cha utangazaji cha umma kwa ajili ya kutoa habari, taarifa, elimu na burudani na, kwa kuzingatia Sheria hii, litakuwa huru katika uendeshaji wa shughuli zake za kila siku. Majukumu na mamlaka ya Shirika 4. Majukumu na mamlaka ya Shirika yatakuwa- (a) kutoa huduma za utangazaji wa umma zinazohabarisha, zinazoelimisha na zinazoburudisha kupitia redio, televisheni na majukwaa mengine ya mtandaoni au kielektroniki; (b) kukuza ujuzi wa watumishi wa Shirika ili kuongeza ufanisi katika utendaji kupitia Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 6 mafunzo, elimu na utafiti; (c) kumiliki na kufunga vifaa kwa ajili ya kusafirishia mawimbi kwa kutumia waya au njia nyinginezo zinazotumika katika Jamhuri ya Muungano, na kuvitumia kwa madhumuni yanayohusiana na malengo ya Shirika; (d) kuendeleza, kuongeza na kuboresha huduma za utangazaji ndani na nje ya nchi kwa njia, mbinu na namna inayokubalika na mamlaka inayohusika na utoaji leseni; (e) kutoa huduma za utangazaji, kuandaa, kujenga, na kufunga au kusimamia uwekaji wa miundombinu ya utangazaji na vifaa vingine vya kurusha na kupokea maudhui nje ya Jamhuri ya Muungano; (f) kushiriki katika matukio yote ya kitaifa yakiwemo yanayohusisha Viongozi Wakuu wa Serikali yenye maslahi ya umma ndani na nje ya nchi kwa madhumuni ya kukusanya, kuchakata, kutangaza na kuhifadhi kumbukumbu; (g) kukusanya, kupokea au kutoa maudhui kwa vyombo vingine vya ndani au nje ya Jamhuri ya Muungano na kujiunga katika mashirika ya habari; (h) kukusanya, kuchakata, kuchapisha na kusambaza, kwa malipo au bila malipo, vipindi au taarifa zozote ambazo zinaweza kufaa kwa malengo ya Shirika; (i) kuanzisha maktaba na kutunza kumbukumbu zenye maudhui yanayohusiana na malengo ya Shirika; (j) kuandaa au kudhamini matamasha na burudani nyingine zinazohusiana na huduma za utangazaji au kwa madhumuni yoyote yanayohusiana na huduma za utangazaji; (k) kuzalisha, kutengeneza, kununua, kupata, kutumia, kuuza, kukodisha au kutoa filamu, rekodi na vifaa vingine vyovyote vinavyoweza kutoa picha jongefu au sauti; Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 7 (l) kuomba na kupata, kununua au kutumia kibiashara kwa namna yoyote miliki ubunifu kuhusiana na uvumbuzi wowote wenye manufaa kwa madhumuni na majukumu ya Shirika; (m) kuanzisha chaneli, vituo na majukwaa mengine ya utangazaji kama Bodi itakavyoidhinisha; (n) kufanya tafiti zinazoendana na malengo ya Shirika; (o) kutumia teknolojia mpya na zinazoibukia zinazoendana na malengo ya Shirika; (p) kuanzisha au kuwezesha uanzishwaji wa kampuni kwa ajili ya uendelezaji wa malengo ya Shirika; (q) kutekeleza majukumu mengine kwa ajili ya kufikia malengo yake. Wajibu wa Shirika katika kuandaa vipindi 5. Katika kutekeleza majukumu yake, Shirika litaandaa vipindi- (a) vinavyochangia kukuza demokrasia, maendeleo ya jamii, usawa wa kijinsia, ujenzi wa taifa, utoaji wa elimu na kuimarisha maadili ya jamii; (b) vinavyolinda, kuimarisha na kudumisha uhuru, umoja na taswira ya Jamhuri ya Muungano; (c) vinavyolinda na kuimarisha mfumo wa kiutamaduni, kisiasa, kijamii na kiuchumi; (d) vinavyoakisi mitazamo, maoni, mawazo, maadili na ubunifu wa sanaa za Kitanzania; (e) vinavyokuza vipaji vya Watanzania kupitia vipindi vya elimu na burudani; (f) vinavyoweka anuai inayojitosheleza na inayotoa mizania ya habari, elimu na burudani ili kukidhi mahitaji ya utangazaji ya Watanzania wote; (g) vinavyotoa maoni, taarifa, habari na uchambuzi wa masuala mbalimbali kwa mtazamo wa Kiafrika; na (h) vinavyoendeleza na kulinda maslahi ya taifa na usalama ndani na nje ya nchi. Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 8 SEHEMU YA TATU UTAWALA NA USIMAMIZI WA SHIRIKA Bodi ya Shirika 6.-(1) Kutakuwa na Bodi ya Wakurugenzi ya Shirika kwa ajili ya kusimamia utendaji wa Shirika. (2) Bodi ya Shirika itakuwa na wajumbe wafuatao: (a) Mwenyekiti ambaye atateuliwa na Rais; na (b) wajumbe wengine nane watakaoteuliwa na Waziri wenye uzoefu wa zaidi ya miaka kumi katika tasnia ya habari, utangazaji, uhandisi, sheria, teknolojia ya habari, usimamizi, uchumi au fedha. (3) Katika kuteua wajumbe chini ya kifungu kidogo cha (2)(b), Waziri atazingatia jinsia. (4) Mkurugenzi Mkuu atakuwa Katibu wa Bodi. (5) Masuala kuhusu muda wa kukaa madarakani, akidi, vikao vya Bodi na masuala mengine yatakuwa kama ilivyoainishwa kwenye Jedwali. (6) Waziri anaweza, kwa amri itakayochapishwa katika Gazeti la Serikali, kurekebisha Jedwali. Sifa za kuwa mjumbe 7.-(1) Mtu atakuwa na sifa za kuteuliwa kuwa mjumbe wa Bodi iwapo mtu huyo- (a) ni raia wa Tanzania; (b) ni mkazi wa kudumu wa Tanzania; (c) si mtumishi au mwajiriwa wa chama chochote cha siasa; (d) hajatamkwa na mahakama kuwa amefilisika; (e) ana akili timamu; au (f) hajatiwa hatiani kwa kosa lolote na kuhukumiwa kifungo kisichopungua miezi sita, bila mbadala wa faini. Majukumu na mamlaka ya Bodi Sura ya 257 na 370 8.-(1) Bila kuathiri masharti ya Sheria ya Mashirika ya Umma na Sheria ya Mamlaka na Majukumu ya Msajili wa Hazina, majukumu na mamlaka ya Bodi yatakuwa- (a) kutoa mwongozo wa kimkakati na kutengeneza sera za uendeshaji na usimamizi wa Shirika; Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 9 (b) kufanya usimamizi wa kiutawala na tathmini ya shughuli za Shirika na utendaji wa menejimenti ya Shirika; (c) kupata na kuhakikisha matumizi bora ya rasilimali, ikijumuisha kuidhinisha mpango kazi wa mwaka, bajeti ya mwaka na bajeti ya nyongeza; (d) kuidhinisha mipango na miongozo mbalimbali ya Shirika; (e) kutathmini utendaji wa menejimenti na kuchukua hatua muhimu; (f) kuidhinisha taarifa za utendaji wa Shirika; (g) kuteua menejimenti katika Shirika na kusimamia nidhamu yao; (h) kupitisha mabadiliko yoyote ya mishahara na masharti ya utumishi kwa watumishi; (i) kuidhinisha na kusimamia kanuni za fedha na kanuni za utumishi; (j) kuidhinisha uondoshaji wa mali za Shirika; (k) kuidhinisha pendekezo la kukopa fedha kwa madhumuni ya Shirika; (l) kuidhinisha uendelezaji wa miundombinu ya utangazaji na vifaa; (m) kupitisha mpango mkakati, muundo wa Shirika na muundo wa kiutumishi; (n) kuidhinisha sera na kanuni za ndani za utawala na uendeshaji; (o) kuidhinisha miradi, kwa kuzingatia sheria zingine kwa madhumuni ya Shirika, isiyojumuishwa ndani ya mpango au mpango kazi wa mwaka na bajeti; (p) kuidhinisha uteuzi wa watumishi wa Shirika kwa idadi na vyeo kama itakavyoona inafaa kwa ajili ya uendeshaji bora na wa ufanisi wa shughuli za Shirika; (q) kuishauri Serikali katika masuala yote yanayohusu Shirika; na (r) kutekeleza majukumu mengine kadri Bodi itakavyoona inafaa kwa ajili ya kufikia malengo ya Shirika. Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 10 (2) Waziri anaweza kutoa kwa Bodi maelekezo ya jumla au mahsusi kuhusu utendaji wa Shirika na majukumu yake chini ya Sheria hii. Mamlaka ya ukasimishaji 9.-(1) Isipokuwa kama ilivyoelezwa katika kifungu kidogo cha (3), Bodi inaweza kwa maandishi, na kwa kuzingatia masharti kadri itakavyoona inafaa, kukasimu kwa kamati au mtumishi majukumu au mamlaka yoyote chini ya Sheria hii au sheria nyingine yoyote. (2) Bila kujali kifungu kidogo cha (1), Bodi inaweza kutekeleza majukumu iliyokasimisha. (3) Bodi haitakasimu mamlaka ya- (a) kukasimisha; (b) kuteua wajumbe wa menejimenti; (c) kuidhinisha ajira za watumishi wa Shirika; (d) kuidhinisha taarifa za fedha za mwaka, bajeti ya mwaka au bajeti ya nyongeza; (e) kuidhinisha taarifa za fedha za kila mwaka; (f) kuanisha ada na tozo mbalimbali; na (g) kukopa. Ada au posho za wajumbe wa Bodi 10. Mjumbe atalipwa na Shirika ada au posho kama itakavyoamuliwa na Bodi na kuidhinishwa na mamlaka husika. Kinga kwa wajumbe wa Bodi 11. Mjumbe wa Bodi hatachukuliwa hatua au kufunguliwa shauri kuhusiana na kitendo au jambo lolote alililotenda au kuacha kutenda kwa nia njema katika kutekeleza majukumu yake chini ya Sheria hii. Mkurugenzi Mkuu 12.-(1) Kutakuwa na Mkurugenzi Mkuu wa Shirika ambaye atateuliwa na Rais. (2) Mkurugenzi Mkuu atakuwa afisa mtendaji mkuu na afisa masuuli wa Shirika na atawajibika kwa Bodi katika usimamizi wa majukumu na shughuli za kila siku za Shirika. (3) Mtu atakuwa na sifa za kuteuliwa kuwa Mkurugenzi Mkuu ikiwa- (a) ana angalau shahada ya uzamili kutoka chuo kikuu kinachotambulika katika fani ya Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 11 mawasiliano kwa umma, uandishi wa habari, uzalishaji wa maudhui, sheria, uhandisi wa mawasiliano, uchumi, utawala au fani nyingine inayoendana na hizo; (b) ana uzoefu wa angalau miaka kumi, miaka sita kati ya hiyo iwe katika nafasi ya uongozi; na (c) amethibitika kuwa na ujuzi wa uchambuzi na maarifa katika sekta ya utangazaji. (3) Mkurugenzi Mkuu atashika wadhifa kwa kipindi cha miaka mitano na anaweza kuteuliwa tena. Majukumu ya Mkurugenzi Mkuu 13. Pamoja na majukumu mengine aliyopewa kwa mujibu wa Sheria hii, Mkurugenzi Mkuu atakuwa na majukumu ya- (a) kuanzisha na kudumisha mfumo wa mpango mkakati ambao unajumuisha dira na dhima ya Shirika pamoja na mpango wa utekelezaji; (b) kusimamia uandaaji, udumishaji na utekelezaji wa sera na mifumo ya utendaji inayojumuisha nyanja zote za uendeshaji wa Shirika; (c) kusimamia rasilimali za Shirika ili kukidhi mipango ya uendeshaji wa shughuli za Shirika; (d) kuhakikisha uwepo wa watumishi wenye uwezo na ari katika utekelezaji wa majukumu yao; (e) kufuatilia, kutathmini na kuchukua hatua za kurekebisha mipango kazi iliyokubaliwa katika miradi yote ya Shirika; (f) kuidhinisha matumizi ya kawaida kama itakavyoamuliwa na Bodi kwa kuzingatia sheria na taratibu zilizopo; na (g) kutekeleza majukumu mengine kama Bodi itakavyoelekeza. Watumishi wa Shirika 14.-(1) Kwa kuzingatia sheria zinazosimamia utumishi wa umma, Shirika litaajiri watumishi kwa idadi itakayohitajika kwa madhumuni ya utekelezaji bora wa majukumu ya Shirika. (2) Shirika linaweza kuteua washauri na wataalam katika taaluma mbalimbali kwa kuzingatia vigezo na Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 12 masharti yatakayowekwa na Shirika. SEHEMU YA NNE MIUNDOMBINU YA SHIRIKA Miundombinu ya utangazaji 15.-(1) Shirika litasimamia miundombinu ya utangazaji iliyotengwa kwa ajili ya shughuli za utangazaji na litakuwa na mamlaka ya- (a) kupanga matumizi ya miundombinu hiyo; (b) kuzuia mtu yeyote kuingia au kuendeleza miundombinu ya utangazaji; na (c) kuidhinisha uwekaji wa miundombinu kwenye ardhi ya Shirika. (2) Kwa madhumuni ya kifungu kidogo cha (1), Shirika linaweza kutoa maelekezo na kuchukua hatua stahiki kwa ajili ya kuhakikisha usimamizi bora wa miundombinu ya utangazaji. (3) Maelekezo ya Shirika katika kifungu hiki yanaweza kujumuisha matengenezo ya vifaa, malipo ya ada au tozo, uendeshaji wa shughuli za biashara na masuala mengine ya usimamizi wa miundombinu ya utangazaji. Ulinzi na usimamizi wa miundombinu ya utangazaji 16. Shirika litasimamia miundombinu katika namna inayohakikisha manufaa ya kiusalama, kiuchumi na kibiashara katika miundombinu ya utangazaji. SEHEMU YA TANO MAKATAZO Uharibifu wa mali za Shirika 17.-(1) Mtu hataingilia au kutumia kwa madhumuni yoyote au kushiriki katika kitendo kinachosababisha au kinachoweza kusababisha mabadiliko, uharibifu au kusababisha kuondolewa kwa au uharibifu wowote wa miundombinu ya utangazaji inayomilikiwa na Shirika. (2) Mtu anayekiuka masharti ya kifungu kidogo cha (1) anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini isiyozidi mara kumi ya thamani ya pato la uharibifu wowote wa miundombinu ya utangazaji, mfumo Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 13 wa utangazaji au mtambo au kifaa au kifungo kisichopungua miaka miwili na kisichozidi miaka mitano, au vyote. Kuingia kwenye eneo la Shirika 18. Mtu ambaye- (a) bila ruhusa au kama si mtumishi wa Shirika- (i) anakutwa katika eneo lolote linalomilikiwa na Shirika bila kibali cha maandishi cha Shirika; au (ii) anakataa kuondoka katika eneo la Shirika baada ya kutakiwa kufanya hivyo na Shirika; (b) akiwa kwenye maeneo ya Shirika, anapohitajika na mtumishi kutaja jina na taarifa zake, anakataa au anatoa jina au taarifa za uongo; (c) anaharibu au bila ruhusa anaingilia mali yoyote ya Shirika; au (d) anamzuia mtumishi au wakala wa Shirika kutekeleza majukumu yake, anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini isiyopungua shilingi milioni kumi na isiyozidi shilingi milioni ishirini au kifungo kisichopungua miaka miwili na kisichozidi miaka mitano au vyote. Matumizi ya maudhui 19.-(1) Mtu hatatumia maudhui ya matangazo ya Shirika kwa njia yoyote au kupitia katika chanzo chochote bila idhini ya Shirika. (2) Mtu anayekiuka masharti ya kifungu hiki anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini isiyopungua shilingi milioni kumi na isiyozidi shilingi milioni ishirini au kifungo kisichopungua miaka miwili na kisichozidi miaka mitano au vyote. SEHEMU YA SITA MASHARTI YA FEDHA Vyanzo vya fedha vya Shirika 20.-(1) Vyanzo vya fedha vya Shirika vitakuwa ni- (a) kiasi cha fedha ambacho kitatengwa na Bunge; (b) ada na tozo zitakazotozwa kwa bidhaa na Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 14 huduma mbalimbali zinazotolewa na Shirika; (c) ada na tozo kwenye bidhaa au huduma ambazo Serikali itaelekeza kwa ajili ya utangazaji wa umma; (d) mapato yatakayotokana na uwekezaji; (e) fedha zitakazopatikana kupitia mikopo, michango, zawadi au ruzuku kwa ajili ya Shirika; (f) fedha kutoka kwenye mfuko kama ambavyo Serikali inaweza kuanzisha kwa madhumuni ya majukumu ya Shirika; (g) fedha kutoka- (i) katika shughuli za kibiashara kama vile ushauri elekezi au kukodisha mali yoyote ya Shirika; (ii) katika ukodishaji wa vifaa vingine ambavyo picha jongefu au sauti inaweza kutengenezwa; na (h) mapato mengine yanayotokana na utendaji wa shughuli za Shirika chini ya Sheria hii. (2) Kwa madhumuni ya kifungu kidogo cha (1)(b), huduma zinazotolewa na Shirika zitajumuisha- (a) huduma za chaneli maalumu chini ya Sheria hii; (b) huduma za utangazaji za kulipia; na (c) matangazo ya biashara na udhamini wa vipindi. Usimamizi wa fedha 21. Fedha za Shirika zitasimamiwa na Bodi kwa mujibu wa sheria na kanuni za fedha na zitatumika kulipia gharama zinazohusiana na utendaji wa majukumu ya Shirika chini ya Sheria hii. Makadirio ya mapato na matumizi Sura ya 439 22.-(1) Kwa kuzingatia Sheria ya Bajeti, Mkurugenzi Mkuu ataandaa makadirio ya bajeti inayojumuisha makadirio ya mapato na matumizi kwa mwaka unaofuata na kuwasilisha kwa Bodi kwa ajili ya idhini, na anaweza, wakati wowote kabla ya mwisho wa mwaka wa fedha kuandaa na kuwasilisha kwa Bodi kwa ajili ya idhini makadirio yoyote ya nyongeza. (2) Bodi inaweza kulitaka Shirika kufanya Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 15 marekebisho ya bajeti ikiwa kwa maoni yake bajeti haiakisi makadirio sahihi na ya kuridhisha ya mapato na matumizi. Matumizi ya fedha 23.-(1) Matumizi yote ya fedha katika Shirika yataidhinishwa na Bodi katika mwaka wa fedha husika. (2) Mkurugenzi Mkuu atahakikisha kwamba malipo yote kutoka kwenye fedha za Shirika yanafanywa kwa usahihi na kuidhinishwa ipasavyo. (3) Bila kuathiri kifungu kidogo cha (2), Mkurugenzi Mkuu anaweza, pale inapotokea dharura katika utendaji wa majukumu ya Shirika, kufanya matumizi ambayo hayajaidhinishwa na Bodi na Mkurugenzi Mkuu atalazimika kuomba idhini ya Bodi ndani ya miezi mitatu baada ya matumizi hayo. Hesabu na ukaguzi Sura ya 348 24.-(1) Shirika litatunza na kuhifadhi vitabu vya hesabu na kumbukumbu nyingine zinazohusiana na shughuli zake na kuandaa taarifa ya hesabu ya mwaka kwa mujibu wa Sheria ya Fedha za Umma. (2) Hesabu za Shirika zitakaguliwa na Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali au mtu mwingine yeyote aliyeidhinishwa kwa ajili hiyo na Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali. Taarifa ya mwaka 25.-(1) Ndani ya miezi miwili baada ya kupokea hesabu za Shirika zilizokaguliwa, Mkurugenzi Mkuu atawasilisha kwa Waziri taarifa ya mwaka husika ikijumuisha- (a) nakala ya hesabu zilizokaguliwa za Shirika, pamoja na taarifa ya mkaguzi wa hesabu hizo; (b) taarifa ya utekelezaji wa malengo muhimu na taarifa nyingine yoyote inayohusiana na utekelezaji wa malengo hayo; (c) taarifa ya uendeshaji wa Shirika katika mwaka wa fedha husika; na (d) taarifa nyingine kadri Waziri anavyoweza kuhitaji. (2) Waziri atawasilisha Bungeni nakala ya taarifa ya mwaka ya Shirika ndani ya miezi miwili au katika Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 16 mkutano wa Bunge unaofuata. SEHEMU YA SABA MASHARTI YA JUMLA Udhamini wa vipindi 26. Kipindi chochote au kipindi maalumu kinachotangazwa na Shirika au kwa niaba ya Shirika kinaweza kudhaminiwa na kujumuisha matangazo ya biashara. Matengenezo au mabadiliko yanayoweza kuharibu mfumo wa matangazo 27. Endapo taasisi ya Serikali, mamlaka ya serikali za mitaa au mtu yeyote atafanya matengenezo au mabadiliko yoyote katika miundombinu yake yatakayohusisha kuondolewa au kuharibiwa kwa mfumo wa matangazo, kifaa au mtambo wa Shirika, atapaswa kufanya matengenezo ili kurejesha huduma za Shirika katika hali ya awali. Uanzishwaji wa chaneli maalumu 28.-(1) Waziri anaweza, kwa amri itakayochapishwa katika Gazeti la Serikali, kuanzisha chaneli maalumu kwa ajili ya kuendeleza maslahi ya umma. (2) Vigezo vya uanzishaji na uendeshaji wa chaneli maalumu vitaainishwa kwenye kanuni. Adhabu ya jumla 29. Mtu anayetenda kosa chini ya Sheria hii na hakuna adhabu mahsusi iliyoainishwa, akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini isiyopungua shilingi milioni tano na isiyozidi shilingi milioni kumi au kifungo kisichopungua miaka miwili na kisichozidi miaka mitano au vyote. Mamlaka ya Waziri kutengeneza kanuni 30.-(1) Waziri anaweza kutengeneza kanuni kwa ajili ya utekelezaji bora wa masharti ya Sheria hii. (2) Bila kuathiri ujumla wa kifungu kidogo cha (1), kanuni zitakazotengenezwa chini ya kifungu hiki zinaweza kuainisha- (a) vigezo vya uanzishaji na uendeshaji wa chaneli maalumu; (b) ada na tozo za bidhaa na huduma zinazotolewa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 17 na Shirika; (c) utaratibu wa uendeshaji wa kipindi au kipindi maalumu; na (d) utaratibu wa ukusanyaji na utunzaji wa kumbukumbu za maudhui ya matukio yenye maslahi ya kitaifa. _________ JEDWALI _________ (Limetengenezwa chini ya kifungu cha 6(5)) __________ MASUALA KUHUSU BODI Muda wa kuwa madarakani 1. Mjumbe wa Bodi, isipokuwa kama uteuzi wake utatenguliwa au atakoma kuwa mjumbe kwa namna nyingine yoyote, atakuwa madarakani kwa kipindi cha miaka mitatu na anaweza kuteuliwa tena kwa kipindi kingine kimoja. Makamu Mwenyekiti 2. Wajumbe watachagua kutoka miongoni mwao Makamu Mwenyekiti. Kujaza nafasi iliyo wazi 3. Endapo mjumbe yeyote atakoma kuwa mjumbe kabla ya kumaliza kipindi cha ujumbe, mamlaka ya uteuzi inaweza kumteua mtu mwingine kushika nafasi hiyo mpaka muda wa kuhudumu kipindi hicho utakapokwisha. Vikao vya Bodi 4.-(1) Bodi itakutana kwa kawaida kila robo ya mwaka kwa ajili ya kuendesha shughuli zake wakati na mahali kama itakavyoamuliwa. (2) Bila kujali aya ndogo ya (1), Bodi inaweza wakati wowote kuitisha kikao maalumu endapo kuna suala la dharura linalohitaji uamuzi wa Bodi. (3) Mwenyekiti ataongoza kila kikao cha Bodi au ikiwa hayupo Makamu Mwenyekiti. (4) Endapo katika kikao chochote cha Bodi Mwenyekiti na Makamu Mwenyekiti hawapo, wajumbe waliohudhuria watamchagua mjumbe mmoja kutoka miongoni mwao kuongoza kikao hicho. (5) Bodi inaweza kumwalika mtu yeyote ambaye si mjumbe kuhudhuria na kushiriki katika majadiliano katika kikao chochote cha Bodi isipokuwa mtu huyo hatakuwa na haki ya kupiga kura. Kamati za Bodi 5.-(1) Bodi inaweza kuunda na kuteua kamati kadri itakavyoona inafaa kwa ajili ya utekelezaji bora wa majukumu yake. (2) Kamati itakayoudwa chini ya aya ndogo ya (1)- Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 18 (a) itajumuisha wajumbe Bodi au watu wengine watakaoteuliwa na Bodi kadiri Bodi itakavyoona inafaa; na (b) itakutana kwa nyakati na mahali kama itakavyoamuliwa na Bodi. (3) Mjumbe wa kamati ambaye si mjumbe wa Bodi au mtumishi wa Shirika atalipwa na Shirika ada au posho kwa kiwango kitakachoidhinishwa na Bodi. Lakiri 7. Lakiri ya Shirika itawekwa ipasavyo katika nyaraka ikiwa imeshuhudiwa kwa saini ya Mkurugenzi Mkuu au mjumbe mwingine yeyote wa Bodi atakayeteuliwa kwa madhumuni hayo, na uwekwaji huo wa lakiri iliyosainiwa na kuthibitishwa utatambulika kisheria. Amri na maelekezo ya Bodi 8. Amri, maelekezo, notisi au nyaraka nyingine zozote zinazotolewa na Bodi au kwa niaba ya Bodi zitasainiwa na- (a) Mwenyekiti; au (b) Katibu au afisa yeyote wa Shirika aliyeidhinishwa kwa maandishi na Bodi. Mgongano wa maslahi 9.-(1) Mjumbe wa Bodi atachukuliwa kuwa na mgongano wa maslahi ikiwa anapata maslahi ya kifedha au maslahi mengine yoyote kwa madhumuni ambayo yanakinzana na utendaji bora wa majukumu au mamlaka yake kama mjumbe wa Bodi. (2) Endapo mjumbe wa Bodi ana mgongano wa maslahi kuhusiana na- (a) jambo lolote lililo mbele ya Bodi kwa ajili ya kujadiliwa au kuamuliwa; au (b) jambo lolote ambalo Bodi ingelitarajia kuja mbele yake kwa ajili ya kujadiliwa au kuamuliwa, mjumbe huyo ataweka wazi maslahi aliyo nayo na kujiepusha kushiriki au kuendelea kushiriki katika majadiliano au uamuzi wa jambo husika. Kujiuzulu au kutenguliwa kwa mjumbe 10.-(1) Mjumbe wa Bodi anaweza kujiuzulu nafasi yake wakati wowote kwa kutoa taarifa kwa mamlaka ya uteuzi kwa maandishi. (2) Mjumbe wa Bodi anaweza kuondolewa madarakani na mamlaka ya uteuzi kwa maandishi iwapo- (a) hatahudhuria vikao vitatu mfululizo vya Bodi bila kibali cha Bodi; (b) atapoteza uwezo wa kutekeleza majukumu yake kutokana na ugonjwa wa muda mrefu wa kimwili au kiakili; (c) hafai kutekeleza majukumu yake kutokana na kukosa uwezo na ukosefu wa maadili; (d) atapoteza sifa ya kuteuliwa kuwa mjumbe; au (e) kwa sababu nyingine yoyote ambayo mamlaka ya uteuzi itaona inafaa. Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 19 Akidi 11. Akidi katika kikao chochote cha Bodi itakua zaidi ya nusu ya wajumbe wa Bodi. Uamuzi wa Bodi 12.-(1) Uamuzi wa Bodi katika suala lolote utafikiwa kwa wingi wa kura za wajumbe waliopo na pale ambapo kura hizo zitalingana, Mwenyekiti atakuwa na kura ya uamuzi. (2) Bodi inaweza kufanya uamuzi bila kikao kwa kusambaza miongoni mwa wajumbe nyaraka zinazohusika na mawasilisho ya wajumbe kwa maandishi yatakuwa uamuzi wa Bodi, isipokuwa mjumbe yeyote anaweza kuomba uamuzi husika uahirishwe na suala hilo lijadiliwe katika kikao cha Bodi kitakachofuata. Muhtasari wa vikao 13. Muhtasari wa kila kikao cha Bodi utahifadhiwa na kuthibitishwa na Bodi katika kikao kitakachofuata na kusainiwa na Mwenyekiti au mjumbe aliyeongoza kikao kinachohusika na muhtasari huo pamoja na Katibu. Uhalali wa shughuli za Bodi 14. Shughuli za Bodi hazitakuwa batili kwa sababu ya kasoro yoyote katika uteuzi wa mjumbe yeyote au kwa kigezo kuwa mjumbe yeyote wakati wa uteuzi hakuwa na sifa au hakustahili kuteuliwa. Bodi kuweka taratibu za kujiendesha 15. Kwa kuzingatia masharti ya Jedwali hili, Bodi itajiwekea utaratibu wa kujiendesha. Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 20 ________________ MADHUMUNI NA SABABU ________________ Muswada huu unapendekeza kutungwa kwa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania (Shirika) ya Mwaka 2024 kwa madhumuni ya kuweka mfumo madhubuti na thabiti wa usimamizi na uendeshaji wa Shirika la Utangazaji Tanzania likiwa ni chombo cha utangazaji cha umma. Pamoja na kuanzishwa kwa Shirika la Utangazaji Tanzania kupitia Amri ya Uanzishwaji wa Shirika la Utangazaji Tanzania, 2007 (Tangazo la Serikali Na. 186 la Mwaka 2007), Shirika limepitia changamoto mbalimbali za kiuendeshaji ikiwemo kutokuwa na msingi imara wa kisheria unaohakikisha uendelevu wake. Aidha, kutokana na kuanzishwa kwa Shirika chini ya Amri ya Uanzishwaji, Waziri mwenye dhamana ya utangazaji hakupewa mamlaka ya kutengeneza kanuni kwa ajili ya kusimamia na kuendesha masuala mbalimbali muhimu yanayohusiana na utendaji bora wa Shirika ikiwemo ukusanyaji wa mapato na ulinzi wa miundombinu ya utangazaji. Vilevile, kumekuwa na changamoto ya kukusanya na kuhifadhi maudhui ya kumbukumbu za matukio yote yenye maslahi ya kitaifa kwa njia ya sauti na picha jongefu. Kutokana na changamoto hizo katika usimamizi, uendeshaji na uendelevu wa Shirika, Sheria inayopendekezwa kutungwa itajumuisha masharti mbalimbali yanayotoa ufumbuzi wa changamoto zilizobainishwa ili kuliwezesha Shirika kutekeleza majukumu yake ya msingi kwa ufanisi zaidi. Muswada huu umegawanyika katika Sehemu Kuu Saba ambapo Sehemu ya Kwanza inaainisha masharti ya utangulizi yakijumuisha jina la Sheria, utaratibu wa kuanza kutumika kwa Sheria na tafsiri ya baadhi ya misamiati iliyotumika katika Sheria. Sehemu ya Pili ya Muswada inaweka masharti kuhusu kuendelea kulitambua Shirika, majukumu na mamlaka ya Shirika pamoja na masharti kuhusu wajibu wa Shirika. Masharti ya Sheria katika Sehemu hii yanalenga kuhakikisha muendelezo wa Shirika la Utangazaji Tanzania (TBC) lililoanzishwa mwaka 2007. Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 21 Sehemu ya Tatu ya Muswada inaweka masharti kuhusu utawala na usimamizi wa Shirika ambao unajumuisha uanzishwaji wa Bodi ya Wakurugenzi, sifa za wajumbe wa Bodi, majukumu na mamlaka ya Bodi, mamlaka ya Bodi kukasimisha madaraka yake, ripoti ya mwaka ya Bodi, ada au posho za wajumbe wa Bodi, kinga kwa wajumbe wa Bodi, uteuzi wa Mkurugenzi Mkuu, sifa za uteuzi, majukumu ya Mkurugenzi Mkuu pamoja na masharti ya watumishi wa Shirika. Masharti haya yanalenga kuimarisha usimamizi na utekelezaji bora wa shughuli na utendaji kazi wa kila siku wa Shirika. Sehemu ya Nne ya Muswada inaweka masharti kuhusiana na miundombinu ya utangazaji na ulinzi wa maeneo ya Shirika ambapo Shirika limepewa mamlaka ya kusimamia na kulinda miundombinu ya utangazaji na mali za Shirika. Masharti ya Sehemu hii yanalenga kuhakikisha maeneo ya Shirika yanalindwa ipasavyo. Sehemu ya Tano ya Muswada inaweka masharti ya makatazo mbalimbali pamoja na adhabu. Miongoni mwa makatazo hayo ni pamoja na mtu kutokuingia katika maeneo ya Shirika, kutokufanya uharibifu wowote miundombinu ya utangazaji. Masharti ya Sehemu hii yanalenga kuhakikisha miundombinu na mali za Shirika zinalindwa kisheria pamoja na kuwezesha utii wa Sheria. Sehemu ya Sita ya Muswada inaweka masharti ya fedha ambayo ni vyanzo vya fedha vinavyojumuisha kiasi cha fedha kinachotengwa na Bunge, mapato yatokanayo na ada ya huduma za utangazaji wa umma, ada zinazotozwa kwa bidhaa na huduma zinazotolewa na Shirika ikiwemo huduma zinazotolewa na chaneli maalumu, ada ya huduma za utangazaji wa umma, usimamizi wa fedha, makadirio ya mapato na matumizi, matumizi ya fedha, hesabu na ukaguzi na taarifa ya mwaka. Sehemu hii inalenga kuliwezesha Shirika kuwa na vyanzo vya uhakika, toshelevu na endelevu vya mapato na kuhakikisha uwazi na uwajibikaji katika masuala ya fedha ya Shirika. Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 22 Sehemu ya Saba ya Muswada inaweka masharti ya jumla yanayohusu udhamini wa vipindi, uharibifu wa mfumo wa matangazo, uanzishwaji wa chaneli maalumu, adhabu ya jumla na mamlaka ya Waziri kutengeneza kanuni. Dodoma, JERRY WILLIAM SILAA, 12 Agosti, 2024 Waziri wa Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA Simu: +255 026 23222761-5 Fax No. +255 026 2322624 Baruapepe: cna@bunge.go.tz Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro S.L.P. 941, 40490 Tambukareli, DODOMA. TAARIFA KWA UMMA KUHUSU SHUGHULI ZA KAMATI ZA BUNGE ____________ Shughuli za Kamati za Kudumu za Bunge kwa mwezi Oktoba, 2024 zitaanza tarehe 7 hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Shughuli hizo ni pamoja na vikao vya Kamati kwa ajili ya maandalizi ya Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge unaotarajiwa kuanza siku ya Jumanne tarehe 29 Oktoba, 2024. Katika kipindi hicho, Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) zitatangulia kuanza vikao tarehe 7 Oktoba, 2024. Kamati zilizosalia zitaanza vikao tarehe 15 Oktoba, 2024. Vikao vya Kamati zote vitafanyika Dodoma na vitaendelea hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Shughuli zitakazotekelezwa wakati wa Vikao vya Kamati za Bunge katika kipindi hicho ni kama ifuatavyo:- Kuchambua Miswada ya Sheria Shughuli hii itatekelezwa na Kamati tatu (3) za Bunge ambazo ni Kamati ya Miundombinu, Kamati ya Utawala, Katiba na Sheria na Kamati ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma. Kuchambua Sheria Ndogo Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, itafanya Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni katika Mkutano wa Kumi na Sita. Kupokea Taarifa za Utendaji wa Serikali na Taasisi zake Kamati kumi na moja (11) za kisekta zitapokea na kujadili taarifa mbalimbali za utendaji wa Serikali na Taasisi zake. Aidha, Kamati ya Bajeti itapokea taarifa mbalimbali kutoka Serikalini kwa lengo la kufuatilia utekelezaji wa shughuli za Wizara ya Fedha na masuala yanayohusu vyanzo vya mapato ya Serikali. Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali Kamati mbili (2) zinazosimamia matumizi ya fedha za umma, zitachambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu za Wizara, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa zilizokaguliwa kwa Mwaka wa Fedha unaoishia tarehe 30 Juni, 2023. Matokeo ya uchambuzi huo yanatarajiwa kuwasilishwa Bungeni na kujadiliwa wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utakaoanza tarehe 29 Oktoba, 2024. Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) itapokea na kuchambua taarifa za uwekezaji wa mitaji ya umma ili kubaini iwapo uwekezaji huo una ufanisi na kwamba, umezingatia taratibu na miongozo mujarabu ya biashara. Ratiba ya Shughuli za Kamati inapatikana katika tovuti ya Bunge ambayo ni www.bunge.go.tz Imetolewa na:- Kitengo cha Mawasiliano na Uhusiano wa Kimataifa, Ofisi ya Bunge, DODOMA. 01 Oktoba, 2024.

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA Simu: +255 026 23222761-5 Fax No. +255 026 2322624 Baruapepe: cna@bunge.go.tz Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro S.L.P. 941, 40490 Tambukareli, DODOMA. TAARIFA KWA UMMA KUHUSU SHUGHULI ZA KAMATI ZA BUNGE ____________ Shughuli za Kamati za Kudumu za Bunge kwa mwezi Oktoba, 2024 zitaanza tarehe 7 hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Shughuli hizo ni pamoja na vikao vya Kamati kwa ajili ya maandalizi ya Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge unaotarajiwa kuanza siku ya Jumanne tarehe 29 Oktoba, 2024. Katika kipindi hicho, Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) zitatangulia kuanza vikao tarehe 7 Oktoba, 2024. Kamati zilizosalia zitaanza vikao tarehe 15 Oktoba, 2024. Vikao vya Kamati zote vitafanyika Dodoma na vitaendelea hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Shughuli zitakazotekelezwa wakati wa Vikao vya Kamati za Bunge katika kipindi hicho ni kama ifuatavyo:- Kuchambua Miswada ya Sheria Shughuli hii itatekelezwa na Kamati tatu (3) za Bunge ambazo ni Kamati ya Miundombinu, Kamati ya Utawala, Katiba na Sheria na Kamati ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma. Kuchambua Sheria Ndogo Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, itafanya Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni katika Mkutano wa Kumi na Sita. Kupokea Taarifa za Utendaji wa Serikali na Taasisi zake Kamati kumi na moja (11) za kisekta zitapokea na kujadili taarifa mbalimbali za utendaji wa Serikali na Taasisi zake. Aidha, Kamati ya Bajeti itapokea taarifa mbalimbali kutoka Serikalini kwa lengo la kufuatilia utekelezaji wa shughuli za Wizara ya Fedha na masuala yanayohusu vyanzo vya mapato ya Serikali. Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali Kamati mbili (2) zinazosimamia matumizi ya fedha za umma, zitachambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu za Wizara, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa zilizokaguliwa kwa Mwaka wa Fedha unaoishia tarehe 30 Juni, 2023. Matokeo ya uchambuzi huo yanatarajiwa kuwasilishwa Bungeni na kujadiliwa wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utakaoanza tarehe 29 Oktoba, 2024. Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) itapokea na kuchambua taarifa za uwekezaji wa mitaji ya umma ili kubaini iwapo uwekezaji huo una ufanisi na kwamba, umezingatia taratibu na miongozo mujarabu ya biashara. Ratiba ya Shughuli za Kamati inapatikana katika tovuti ya Bunge ambayo ni www.bunge.go.tz Imetolewa na:- Kitengo cha Mawasiliano na Uhusiano wa Kimataifa, Ofisi ya Bunge, DODOMA. 01 Oktoba, 2024.

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA RATIBA YA KAMATI ZA KUDUMU ZA BUNGE KUANZIA TAREHE 06 OKTOBA HADI 27 OKTOBA, 2024 Idara ya Kamati za Bunge, Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro, S.L.P. 941, 40490 Tambukare, DODOMA. SEPTEMBA, 2024 i YALIYOMO 1.0 MUHTASARI WA SHUGHULI ZILIZOPANGWA .............................................................ii 1.1 Maelezo ya Jumla.............................................................................................ii 1.2 Shughuli za Kamati Wakati wa Vikao ..............................................................ii 1.2.1 Uchambuzi wa Miswada ya Sheria.........................................................ii 1.2.2 Uchambuzi wa Sheria Ndogo .................................................................ii 1.2.3 Kupokea na Kujadili Taarifa Mbalimbali za Utendaji wa Serikali na Taasisi Zake ................................................................................................ii 1.2.4 Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu zilizokaguliwa .................................................... iii 1.2.5 Kupokea na Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma . iii 2.0 KAMATI ZA KISEKTA ................................................................................................... 1 2.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Utawala, Katiba na Sheria...................... 1 2.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo.... 5 2.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama ......... 8 2.4 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa . 12 2.5 Kamati ya Kudumu ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii ............................. 16 2.6 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Maji na Mazingira .................................. 19 2.7 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Elimu, Utamaduni na Michezo ............. 21 2.8 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Ardhi, Maliasili na Utalii.......................... 24 2.9 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Afya na Masuala ya UKIMWI ................ 28 2.10 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Miundombinu......................................... 31 2.11 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini ................................... 34 3.0 KAMATI ZA SEKTA MTAMBUKA ............................................................................... 37 3.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo ......................................... 37 3.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) .... 40 3.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti ....................................................... 44 4.0 KAMATI ZINAZOSIMAMIA FEDHA ZA UMMA ......................................................... 48 4.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Seikali (PAC)........................ 48 4.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) .... 55 ii 1.0 MUHTASARI WA SHUGHULI ZILIZOPANGWA 1.1 Maelezo ya Jumla Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utaanza siku ya Jumanne, tarehe 29 Oktoba, 2024. Kama ilivyo ada, Mkutano huo utatanguliwa na vikao vya Kamati kumi na sita (16) za Kudumu za Bunge. Kamati nne (04) zitatangulia kuanza vikao, Kamati hizo ni: (i) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo; (ii) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC); (iii) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC); na (iv) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC). Kamati hizo zitafanya vikao vyake kuanzia tarehe 07 hadi 25 Oktoba, 2024 na Kamati nyingine kwa ujumla zitakutana tarehe 15 hadi 25 Oktoba, 2024. 1.2 Shughuli za Kamati Wakati wa Vikao Shughuli zilizopangwa kutekelezwa na Kamati za Bunge katika kipindi hicho zinajumuisha maandalizi ya shughuli za Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge na shughuli nyingine za Ufuatiliaji na Usimamizi wa utekelezaji wa Shughuli za Umma kama ifuatavyo:- 1.2.1 Uchambuzi wa Miswada ya Sheria Kamati tatu (3) za Kudumu za Bunge: Kamati ya Utawala, Katiba na Sheria, Kamati ya Miundombinu na Kamati ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma zitakuwa na shughuli ya uchambuzi wa miswada mitatu ya Sheria inayotarajiwa kujadiliwa na Bunge wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge. Kamati zimepanga shughuli hiyo kwa kuzingatia masharti ya Kanuni ya 97(1) ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. 1.2.2 Uchambuzi wa Sheria Ndogo Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, itafanya Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni katika Mkutano wa Kumi na Sita wa Bunge. Shughuli hii imepangwa kufanyika kwa mujibu wa kifungu cha 10(1) cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. 1.2.3 Kupokea na Kujadili Taarifa Mbalimbali za Utendaji wa Serikali na Taasisi Zake Kamati kumi na moja (11) za Kudumu za Bunge za Kisekta zitapokea na kujadili taarifa mbalimbali za utendaji wa Serikali na Taasisi zake. iii Shughuli hii imepangwa kwa mujibu wa kifungu cha 7 (c) na (d) cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. Aidha, Kamati ya Bajeti itapokea taarifa mbalimbali kutoka Serikalini kwa lengo la kutekeleza majukumu yake yaliyobainishwa na Kifungu cha 9 cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge Toleo la Februari, 2023; 1.2.4 Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu zilizokaguliwa Kamati mbili za Kudumu za Bunge za Kusimamia Matumizi ya Fedha za Umma, zitachambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu zilizokaguliwa za Wizara za Serikali, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa Mwaka wa Fedha unaoishia tarehe 30 Juni, 2023. Matokeo ya uchambuzi huo yanatarajiwa kuwasilishwa Bungeni na kujadiliwa wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utakaoanza tarehe 29 Oktoba, 2024. Kamati hizo zimepanga Shughuli hii ili kushughulikia maeneo yenye matumizi mabaya ya fedha za umma kwa mujibu wa Kifungu cha 13, Kifungu cha 14 na kifungu cha 15 cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. Kamati zinazohusika ni Kamati za Hesabu za Serikali (PAC) na Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC). 1.2.5 Kupokea na Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) itapokea na kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma ili kubaini iwapo uwekezaji huo una ufanisi na kuwa umezingatia taratibu na miongozo mujarabu ya biashara. Shughuli hii itafanyika kwa mujibu wa kifungu cha 11 (1) na (2) cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. Kwa ujumla shughuli zote za Kamati zinatokana na majukumu ya Kamati hizo na zinaandaa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge. Shughuli nyingine miongoni mwa hizo zitahusu majukumu yanayoliwezesha Bunge kufanya kazi yake kwa mujibu wa Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977. 1 2.0 KAMATI ZA KISEKTA 2.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Utawala, Katiba na Sheria Ukumbi: Frank Mfundo, Ghorofa ya Tano, Jengo Kuu la Utawala SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea maelezo mafupi (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024; Kupokea maelezo ya jumla ya Sekretarieti kuhusu dhana kuu katika Maudhui ya Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024); na Kupokea maelezo ya Sekretarieti kuhusu Uchambuzi wa jumla wa Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024). Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea maelezo ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali kuhusu Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024). Wajumbe AG Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Katiba na Sheria kuhusu: Utendaji kazi wa Wizara kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; Utekelezaji wa zoezi la utoaji wa vyeti vya kuzaliwa kwa watoto wenye umri wa chini Wajumbe WKS 2 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA ya miaka mitano; na Hatua zilizofikiwa kwenye kutafsiri Sheria za Nchi kwa lugha ya Kiswahili / Kingereza. ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kusikiliza maoni ya wadau kuhusu Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024) Wajumbe Wadau IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kuchambua maoni yaliyokusanywa kutoka kwa wadau na majumuisho ya hoja zilizojitokeza ili kupata Jedwali la Uchambuzi na hoja zinazohitaji ufafanuzi wa Serikali. Wajumbe Sekretarieti Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu kuhusu:- Utendaji kazi wa Wizara hiyo kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; na Mkakati wa kukabiliana na dawa mpya za kulevya (NPS) na kemikali bashirifu ambazo hazipo katika Sheria ya Udhibiti wa Kitaifa na Kimataifa. Wajumbe WN OWM SBU JUMAMOSI 19 Oktoba, 2024 Kupitia majedwali ya hoja za Kamati; na Kuwasilisha Serikalini majedwali ya hoja zitokanazo na uchambuzi na majumuisho ya Muswada wa Sheria. Wajumbe Sekretarieti Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu kuhusu:- Hatua zilizofikiwa kwenye uboreshaji wa Daftari la Mpiga Kura; na Uunganishaji wa Mifuko ya Uwezeshaji Wananchi kiuchumi. Wajumbe WN OWM SBU JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 Kushauriana na Serikali kuhusu hoja zilizobainishwa katika majedwali ya hoja zitokanazo na uchambuzi wa Muswada wa Wajumbe AG 3 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Sheria. JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora kuhusu:- Utendaji kazi wa Wizara hiyo kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; na Kaya za wanufaika wa TASAF walio fanikiwa kutokana na mradi huo na kuweza kujitegemea na kwa sasa sio wanufaika wa mradi huo, na Kaya mpya zilizosajiliwa kwenye mradi wa TASAF. Wajumbe WN OR MUUB JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora kuhusu:- Utekelezaji wa mkakati wa kuibua na kukuza vipaji kwa Vijana wazawa katika eneo la TEHAMA; na Namna Taasisi ya Uongozi inavyowajengea uwezo Viongozi mbalimbali nchini ili kutekeleza majukumu yao kitaifa na kimataifa kwa lengo la kuleta maendeleo endelevu. Wajumbe WN OR MUUB JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji kuhusu:- Utendaji kazi wa Wizara hiyo kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; na Hatua zilizofikiwa kwenye uandaaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo ya mwaka 2050. Wajumbe WN MU ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Katiba na Sheria kuhusu:- Matukio ya uvunjifu wa Haki za Binadamu kwa kipindi cha Aprili hadi Septemba, 2024 na hatua zilizochukuliwa na Tume ya Haki Wajumbe WKS 4 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA za Binadamu na Utawala Bora kutokana na matukio hayo; Hatua iliyofikiwa katika utayarishahi wa Sera ya Taifa ya Haki Jinai; na Utendaji kazi wa Tume ya Utumishi wa Mahakama kwa kipindi cha Aprili hadi Septemba, 2024. IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais, Muungano na Mazingira kuhusu utendaji kazi wa Wizara hiyo katika kuhamasisha na kuimarisha mambo ya Muungano na yasiyo ya Muungano kwa kipindi cha Aprili hadi Septemba, 2024. Wajumbe WN MM JUMAMOSI 26 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais – Mipango na Uwekezaji kuhusu hali ya Uwekezaji Nchini. Wajumbe WN MU JUMAPILI 27 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Rasimu ya Taarifa ya Maoni ya Kamati kuhusu Muswada wa Sheria uliyofanyiwa kazi na Kamati. Wajumbe Sekretarieti VIFUPISHO: W KS - Waziri wa Katiba na Sheria WN OR MUUB - Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora WNOWM SBU - Waziri wa Nchi, Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu W MU – Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais – Mipango na Uwekezaji WN MM – Waziri wa Nchi, Ofisi ya Makamu wa Rais – Muungano na Mazingira AG - Attorney General (Mwanasheria Mkuu wa Serikali) TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 5 2.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo Ukumbi: Msekwa D, Jengo la Pius Msekwa SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024  Shughuli za utawala;  Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024  Wajumbe  Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Mifugo na Uvuvi kuhusu: -  Utekelezaji wa majukumu ya Wakala wa Maabara ya Veterinari Tanzania (TVLA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utekelezaji wa majukumu ya Taasisi ya Utafiti wa Mifugo Tanzania (TALIRI): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Mifugo na Uvuvi ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Mifugo na Uvuvi kuhusu:-  Utekelezaji wa majukumu ya Maabara ya Taifa ya Uvuvi (NFQCL): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utekelezaji wa majukumu ya Wakala wa Elimu na Mafunzo ya Uvuvi (FETA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Mifugo na Uvuvi IJUMAA 18 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Kilimo kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Bodi ya Chai Tanzania (TBT): Mafanikio,  Wajumbe  Waziri wa Kilimo 6 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA changamoto na hatua za utatuzi. J’MOSI & J’PILI 19 & 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA  WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Kilimo kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko (COPRA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Kilimo JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Kilimo kuhusu:  Utekelezaji wa majukumu ya Bodi ya Kahawa Tanzania (Tanzania Coffee Board - TCB): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utekelezaji wa miradi ya Umwagiliaji nchini: Mafanikio, changamoto na hatua za utazuzi.  Wajumbe  Waziri wa Kilimo JUMATANO 23 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Viwanda na Biashara kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Bodi ya Usimamizi wa Stakabadhi za Ghala (WRRB): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Viwanda na Biashara kuhusu:- Utekelezaji wa majukumu ya Shirika la Viwango Tanzania (TBS): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Utekelezaji wa majukumu ya Kituo cha Zana za Kilimo na  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara 7 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Teknolojia Vijijini (CAMARTEC): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024.  Wajumbe  Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI  Vikao vitaanza Saa 3.00 Asubuhi  Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba hii ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika.  Taasisi inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kupitia anuani: kamati@bunge.go.tz 8 2.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama UKUMBI: Herman Serwat - Jengo Kuu la Utawala SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu utekelezaji wa Shughuli za Kamati kuanzia tarehe 14 - 27 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wawakilishi wa Tanzania katika Jukwaa la Maziwa Makuu (Great Lakes) Wajumbe Wawakilishi- Great Lakes Kupokea na kujadili Taarifa za Wawakilishi wa Tanzania katika Chama cha Wabunge wa Jumuiya ya Madola (Commonwealth Parliamentary Association - CPA). Wajumbe Wawakilishi – CPA ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wawakilishi wa Tanzania katika Bunge la Afrika Mashariki (East African Legislative Assembly) Wajumbe Wawakilishi – EALA 9 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki kuhusu: - Utekelezaji wa mpango wa ukarabati wa Ofisi za Ubalozi – Kampala – Uganda pamoja na hatua iliyofikiwa katika uendelezaji wa mradi wa Kitega Uchumi Lusaka- Zambia; Vigezo vinavyotumika kufungua maeneo ya uwakilishi/Ofisi za Balozi za Tanzania nje ya nchi pamoja na manufaa yanayotarajiwa; na Utekelezaji wa majukumu ya kituo cha Kimataifa cha Mikutano Arusha (AICC); pamoja na hali ya ukusanyaji wa madeni ambayo kituo kinazidai taasisi mbalimbali, na hatua zilizochukuliwa kwa watumishi waliohusika katika ubadhirifu wa mali za kituo. Wajumbe Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki J’MOSI&J’PILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa kuhusu mikakati ya kutatua changamoto ya kukosekana kwa alama za mipaka ya nchi. Waziri wa Ulinzi na JKT; na Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa za Wizara ya Ulinzi na Jeshi la Kujenga Taifa kuhusu:- Utekelezaji wa Maagizo ya Kamati juu ya uendelezaji wa mradi wa kilimo katika Shamba la Chita, pamoja na changamoto zinazowakabili Wazee Wajumbe Waziri wa Ulinzi na JKT 10 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Walemavu walioshiriki kupigana Vita ya Kagera; na Utekelezaji wa majukumu ya Shirika la Mzinga, Nyumbu pamoja na SUMA JKT na Taasisi zake; Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kuhusu: - Hatua iliyofikiwa kwenye utekelezaji wa mpango wa kuwarejesha Wakimbizi katika nchi zao na utambuzi wa Wakimbizi waishio nje ya kambi; Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi; Utekelezaji wa majukumu ya Ofisi ya Msajili wa Jumuiya kwa kipindi cha Novemba, 2023 – Septemba, 2024 pamoja na mikakati ya kuboresha utekelezaji wa majukumu ya Ofisi hiyo kwa ufanisi; Changamoto ya migogoro ya ardhi baina ya Jeshi la Magereza na wananchi/Taasisi mbalimbali nchini; na Utekelezaji wa majukumu ya Jeshi la Zimamoto na Ukoaji; Mafanikio, Wajumbe Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kuhusu: - Mkakati endelevu wa kudhibiti ajali za barabarani nchini; Utekelezaji wa majukumu ya Shirika la Uzalishaji Mali Magereza (SHIMA): Mafanikio ya miradi inayotekelezwa, changamoto na mikakati ya utatuzi; Hali ya Wahamiaji haramu katika kipindi cha Januari – Septemba, 2024 Wajumbe Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi 11 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA (mafanikio na changamoto za utaratibu wa VISA on Arrival na mikakati ya utatuzi); na Utendaji wa Mfumo wa Uhamiaji Mtandao katika Ofisi za Jeshi la Uhamiaji Nchini: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 – 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI&J’PILI 26&27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 12 2.4 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa UKUMBI: Anna Makinda – Jengo la Utawala TAREHE/SIKU SHUGHULI WAHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 ktoba, 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarie WN OR - TAMISEMI Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu:- Utendaji kazi wa Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa: Mafanikio na changamoto; Utendaji kazi wa Tume ya Utumishi ya Walimu: Mafanikio na changamoto; na Utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwa mfumo wa PPP katika Halmashauri za Jiji la Arusha na Jiji la Dar es Salaam Mafanikio na changamoto. JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu urejeshaji wa fedha za mikopo kutoka Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kwa Halmashauri za: - Wilaya ya Mbinga; Wilaya ya Kishapu; Mji wa Mbinga; na Wilaya ya Bukombe. Wajumbe WN OR - TAMISEMI ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu urejeshaji wa fedha za mikopo kutoka Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kwa Halmashauri za: - Wilaya ya Ruangwa; Manispaa ya Morogoro; Wajumbe WN OR - TAMISEMI 13 TAREHE/SIKU SHUGHULI WAHUSIKA Wilaya ya Namtumbo; na Manispaa ya Singida IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu: - Hali ya maendeleo ya afya ya mama na mtoto katika halmashauri nchini; Hali ya vifo vya watoto wadogo (infant mortality) wanaozaliwa katika maeneo ya Halmashauri zote nchini kwa mwaka wa fedha 2022/2023 na 2023/2024; Mikakati ya halmashauri katika kupunguza vifo vya mama na mtoto nchini; na Mpango wa Serikali wa kujenga na kuimarisha wodi maalum za watoto wanaozaliwa kabla ya wakati nchini. Wajumbe WN OR – TAMISEMI J’MOSI &J’PILI 19 & 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu mpango wa utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwenye Halmashauri za Wilaya zenye changamoto ya ukusanyaji wa mapato ya ndani hususan Halmashauri zifuatazo:- Bumbuli; Madaba Kakonko; Kigoma; na Buhigwe. Wajumbe WN OR – TAMISEMI JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu mpango wa utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwenye Halmashauri za Wilaya zenye ukusanyaji mkubwa wa mapato ya ndani, zifuatazo:- Chalinze; Wajumbe WN OR – TAMISEMI 14 TAREHE/SIKU SHUGHULI WAHUSIKA Mkuranga; Tarime; Mbarali; Muleba; Tanganyika Misenyi; Chunya; Tandahimba; na Geita. JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu:- Mwenendo wa matumizi ya fedha za Mfuko wa Jimbo katika Halmashauri nchini; na Utendaji wa Idara ya Serikali za Mitaa, utekelezaji wa majukumu ya Maafisa Tarafa, Maafisa Kata na Watendaji wa Vijiji katika kuwaletea wananchi maendeleo. Wajumbe WN OR – TAMISEMI ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu:- Uimarishaji wa michezo shuleni (awali, msingi na sekondari) katika kipindi cha Julai, 2023 hadi Juni, 2024; Hali ya udumavu kwa kila mkoa katika mikoa yote nchini; na Tathmini ya utekelezaji wa mradi wa ujenzi wa Shule za Sekondari za wasichana za Mikoa katika mikoa yote nchini. Wajumbe WN OR – TAMISEMI IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 – 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI&J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE 15 VIFUPISHO: WN OR – TAMISEMI: Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 16 2.5 Kamati ya Kudumu ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii UKUMBI: Msekwa Lounge, Jengo la Pius Msekwa TAREHE/SIKU SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba,2024 Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024; Wajumbe Sekretarieti Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu:- Utekelezaji wa Sheria ya Usalama na Afya Malaha pa Kazi Na. 5 ya Mwaka 2003: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi; na Utekelezaji wa programu ya kukuza ujuzi: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe OWM-KVAU JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu:- Utekelezaji wa majukumu ya Mfuko wa Taifa wa Hifadhi za Jamii (NSSF); na Utekelezaji wa majukumu ya Kitengo cha Ajira kuhusu fursa za ajira na mikakati ya kuongeza fursa za ajira za nje ya nchi: Mafanikio, changamoto Wajumbe OWM-KVAU ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu :- Utekelezaji wa majukumu ya Mfuko wa Fidia kwa Wafanyakazi (WCF); na Uratibu wa vyama vya Wafanyakazi, Waajiri na Mashirikisho: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe OWM-KVAU 17 TAREHE/SIKU SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Mfuko wa Hifadhi ya Jamii kwa Watumishi wa Umma (PSSSF). Wajumbe OWM-KVAU J’MOSI & J’PILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA WIKI WOTE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu uratibu wa shughuli za Wafanyabiashara ndogondogo: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe WMJWM JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu uratibu wa Mashirika yasiyo ya Kiserikali: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe WMJWM JUMATANO 23 Oktoba 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu:- Uratibu wa mpango wa Taifa wa kutokomeza ukatili dhidi ya Wanawake na Watoto; na Utekelezaji wa majukumu ya Taasisi ya Maendeleo ya Jamii Tengeru. Wajumbe WMJWM ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu hatua iliyofikiwa katika kuimarisha huduma za Ustawi wa Jamii kwa Wazee na Watoto wanaoishi katika mazingira hatarishi. Wajumbe WMJWM 18 TAREHE/SIKU SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 - 25 Octoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26 & 27Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO WMJWM - Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum. WN OWM- KVAU – Waziri wa Nchi, Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu. TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 19 2.6 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Maji na Mazingira Ukumbi: Na.41 Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma. Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu utekelezaji wa Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024 Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais – Mazingira kuhusu: - Utekelezaji wa Mkataba wa Nairobi wa Hifadhi, Usimamizi na Uendelezaji wa Mazingira ya Bahari na Ukanda wa Pwani ya Magharibi ya Bahari ya Hindi (Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern African Region): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Mkakati wa utekelezaji wa Sera ya Taifa ya Uchumi wa Buluu ya Mwaka 2024: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN- OMRMM ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais – Mazingira kuhusu udhibiti wa utiririshaji wa majitaka na taka za viwandani katika Ziwa Victoria: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN OMRMM IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais – Mazingira kuhusu hatua iliyofikiwa katika uanzishaji wa mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji wa Taarifa za taka ngumu na hatarishi katika Baraza la Taifa la Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN OMRMM J’MOSI&J’PILI MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE 20 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 19&20 Oktoba, 2024 JUMATATU 21Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya EWURA kuhusu Utendaji wa Mamlaka za Maji nchini kwa mwaka 2023/2024: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maji kuhusu utekelezaji wa Mwongozo wa Uvunaji wa Maji ya Mvua nchini: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Wizara ya Maji kuhusu Shughuli zilizotekelezwa kwa kutumia Mitambo 25 iliyonunuliwa na Serikali kwa ajili ya kuchimba visima: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji ALHAMISI 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maji kuhusu hatua iliyofikiwa katika usambazaji wa maji ya visima ambavyo vimechimbwa kwa nchi nzima: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa Kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26&27Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO: WN OMRMM - Waziri wa Nchi, Ofisi ya Makamu wa Rais, Muungano na Mazingira. TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 21 2.7 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Elimu, Utamaduni na Michezo Ukumbi: Na. 49, Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Jumatatu 14 Oktoba, 2024 Wabunge kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge Jumanne 15 Oktoba, 2024  Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024; na  Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, kuhusu maendeleo ya utekelezaji wa mtaala mpya katika programu ya shule za amali.  Wajumbe  Sekretarieti  WEST Jumatano 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia kuhusu utoaji wa Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu na Vyuo vya Ufundi Stadi kupitia taasisi za kifedha za NMB na NBC: Mafaniko, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  WEST Alhamisi 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia kuhusu:-  Ujenzi wa Vyuo 64 vya Elimu ya Ufundi Stadi (VETA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utendaji kazi wa Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu (HELSB): Mwelekeo, mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  WEST Ijumaa 18 Oktoba, 2024 Kikao cha pamoja baina ya Kamati ya Elimu, Utamaduni na Michezo na Kamati ya Afya na Masuala ya UKIMWI kwa lengo la kupokea na kujadili Taarifa ya namna Serikali ilivyoshughulikia malalamiko ya wamiliki wa vyuo binafsi vya kati vya kada za afya kuhusu vigezo vipya vya udahili wa wanafunzi katika vyuo hivyo.  Wajumbe  WEST  Waziri wa Afya 22 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA J’MOSI & J’PILI 19 & 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE Jumatatu 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia kuhusu:-  Utekelezaji wa tahasusi mpya kwa kidato cha tano; na  Namna Tume ya Vyuo Vikuu Tanzania (TCU), Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu (HELSB) na Baraza la Taifa la Elimu na Mafunzo ya Ufundi Stadi (NACTVET) zilivyoshirikishwa katika uboreshaji wa tahasusi mpya za kidato cha tano.  Wajumbe  Waziri wa Afya  WEST Jumanne 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Utamaduni, Sanaa na Michezo kuhusu:-  Maandalizi ya mashindano ya Mpira wa Miguu kwa Mataifa ya Africa (AFCON) hususani ukarabati wa Uwanja wa Benjamin Mkapa na ujenzi wa viwanja katika mikoa ya Arusha na Dodoma; na  Mikakati ya kuendeleza Michezo ya kipaumbele nchini.  Wajumbe  WUSM Jumatano 23 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Utamaduni, Sanaa na Michezo kuhusu:-  Utekelezaji wa mradi wa ujenzi wa viwanja vya michezo katika shule 56 za Msingi nchini; na  Matumizi ya fedha zinazotokana na asilimia tano (5%) ya Michezo ya Kubahatisha (Sports Betting).  Wajumbe  WUSM Alhamisi 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Utamaduni, Sanaa na Michezo kuhusu mikakati madhubuti ya kukuza Sanaa nchini, hususani tasnia ya filamu: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  WUSM 23 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Ijumaa 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024.  Wajumbe  Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26&27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO  WEST – Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia  WUSM – Waziri wa Utamaduni, Sanaa na Michezo TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 24 2.8 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Ardhi, Maliasili na Utalii Ukumbi: Na. 44, Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024  Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024; na  Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu Utatuzi wa Migogoro ya Ardhi katika Jiji la Dodoma: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Sekretarieti  WANMM JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu:  Utendaji wa Tume ya Taifa ya Mipango ya Matumizi ya Ardhi; na  Utendaji wa Ofisi ya Msajili wa Hati nchini.  Wajumbe  WANMM ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu:  Utekelezaji wa Mradi wa Kupanga, Kupima na Kumilikisha Ardhi nchini:  Hatua iliyofikiwa katika Uandaaji wa Sera ya Makazi nchini; na  Hatua iliyofikiwa katika Uanzishwaji wa Mamlaka ya Sekta ya Milki nchini (Real Estate Authority).  Wajumbe  WANMM IJUMAA Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya  Wajumbe 25 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 18 Oktoba, 2024 Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu Wawekezaji wakubwa kwenye sekta ya Ardhi katika Mikoa ya Manyara, Arusha, Tanga, Morogoro na Iringa.  WANMM J’MOSI & J’PILI 19&20 Oktoba,2024 MAPUMZIKO WA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu:  Mikakati ya kupambana na Wanyama wakali na Wanyama waharibifu;  Maendeleo ya utekelezaji wa zoezi la kuwahamisha kwa hiari wananchi kutoka katika Hifadhi ya Eneo la Ngorongoro;  Utendaji wa Mfuko wa Wanyama pori (Tanzania Wildlife Protection Fund –TWPF); na  Maboresho ya Kanuni za Jumuiya ya Wanyapori (WMA).  Wajumbe  WMU JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu:  Utekelezaji wa Mradi wa Mnyororo wa thamani ya mazao ya nyuki (BEVAC);  Hali ya usafirishaji wa mazao ya Misitu nje ya nchi;  Utendaji wa Mfuko wa Misitu Tanzania (TaFF); na  Hatua zilizofikiwa katika Maandalizi ya Kongresi ya Hamsini (50) ya Wadau wa Nyuki (APIMONDIA).  Wajumbe  WMU JUMATANO Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya  Wajumbe 26 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 23 Oktoba,2024 Maliasili na Utalii kuhusu:  Utendaji wa Shirika la Makumbusho ya Taifa (NMT);  Utendaji wa Chuo cha Taifa cha Utalii (NTC); na  Utendaji wa kituo cha kutangaza utalii cha kidijitali (DDMCC): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  WMU ALHAMISI 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu:  Utendaji kazi wa Chuo cha Nyuki Tabora;  Hatua ziliyofikiwa kwenye tathimini ya mapori Tengefu nchini; na  Utendaji wa Mamlaka ya Usimamizi wa Wanyamapori Tanzania (TAWA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumb  WMU IJUMAA 25 Oktoba, 2024  Kupokea na Kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu Hali ya Miundombinu Katika Hifadhi nchini; na  Majumuisho ya Shughuli zote zilizotekelezwa kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024  Wajumbe  WMU  Sekretarieti J’MOSI &J’PILI 26 & 27 Oktoba,2024 MAPUMZIKO WA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO  WANMM – Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi  WMU – Waziri wa Maliasili na Utalii 27 TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 28 2.9 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Afya na Masuala ya UKIMWI Ukumbi: Na. 09, Jengo la Utawala SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Afya kuhusu utekelezaji wa Mpango wa Taifa wa Kudhibiti Malaria: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Afya ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Afya kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Baraza la Famasi na Baraza la Wataalam wa Maabara za Afya: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Afya IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kikao cha pamoja kati ya Kamati ya Elimu, Utamaduni na Michezo na Kamati ya Afya na Masuala ya UKIMWI kuhusu kupokea na kujadili Taarifa ya utekelezaji wa ushauri uliotolewa na Kamati hizo kuhusu malalamiko dhidi ya vigezo vipya vya udahili wa kada za Afya katika vyuo vya kati. Wajumbe Waziri wa Afya WEST J’MOSI &J’PILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu (Sera, Bunge na Uratibu) kuhusu utekelezaji wa Mkakati wa Tano wa Taifa wa Kudhibiti UKIMWI Tanzania 2021/22 – 2025/26: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN-OWM (SBU) 29 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa kuhusu hatua za ujumuishaji wa masuala ya UKIMWI (mainstreaming)kwenye sekta ya Uvuvi. Wajumbe WN-OWM (SBU) TACAIDS W-MU JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Afya kuhusu: - Hali ya Mfuko wa Taifa wa Bima ya Afya (NHIF); na Hatua iliyofikiwa katika Utekelezaji wa Sheria ya Bima ya Afya kwa wote. Wajumbe Waziri wa Afya ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu (Sera, Bunge na Uratibu) kuhusu utekelezaji wa afua za Virusi vya UKIMWI na UKIMWI nchini kutoka Mashirika yasiyo ya Kiserikali yafuatatayo :- The Henry Jackson Foundation Medical Research International (HJFMRI); Management and Development for Health (MDH); na International Centre for Aids Care and Treatment Progams (ICAP) Wajumbe WN-OWM (SBU) IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia Tarehe 15 hadi 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & JUMAPILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO WN OWM – Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu SBU – Sera, Bunge na Uratibu W-MU – Waziri wa Mifugo na Uvuvi TACAIDS – Tume ya Kudhibiti UKIMWI Tanzania WEST – Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; 30 Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 31 2.10 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Miundombinu Ukumbi: Namba 231, Jengo la Utawala, Ghorofa ya Pili SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024; na Kupokea maelezo ya Sekretarieti kuhusu Uchambuzi wa jumla wa Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea Maelezo ya Serikali kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe WHMTH ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea maoni ya Wadau kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa Mwaka 2024; na Wajumbe Wadau Kuchambua maoni ya Wadau na kuwasilisha Jedwali la Maoni ya Kamati Serikalini. Wajumbe Sekretarieti IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Mashauriano na Serikali kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe WHMTH J’MOSI & J’PILI 19 - 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari kuhusu - Uendelezaji wa Ujenzi wa Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano nchini; na Utendaji wa Shirika la Posta Tanzania. Wajumbe WHMTH 32 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Uchukuzi Kuhusu Mikakati ya Shirika la Ndege Tanzania (ATCL) Wajumbe WUC JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Uchukuzi kuhusu: - Uboreshaji wa Utendaji wa Shirika la Reli Tanzania na Zambia (TAZARA); Uendeshaji wa Treni ya Umeme ya Abiria ya Shirika la Reli Tanzania (TRC) katika Mradi wa Reli ya Kisasa (SGR) kipande cha Dar es Salaam – Makutupora. Wajumbe WUC ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ujenzi kuhusu ujenzi na ukarabati wa nyumba za Serikali unaoratibiwa na Wakala wa Majengo Tanzania (TBA). Wajumbe WUJ IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia Tarehe 15 hadi 25 Oktoba,2024; na Maandalizi ya Rasimu ya Taarifa ya Kamati kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26& 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO WUC - Waziri wa Uchukuzi WUJ - Waziri wa Ujenzi WHMTH - Waziri wa Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya HabarI TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. 33 Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 34 2.11 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini Ukumbi: Msekwa C - Jengo la Pius Msekwa SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea Maelezo Mafupi (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu utekelezaji wa shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 15 hadi 27 Oktoba,2024; na Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu Mkakati wa kuwaendeleza Wachimbaji Wadogo na kuwasogezea huduma za Ugani katika Mkoa wa Dodoma: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu:- Marekebisho ya Sheria yaliyofanyika kwenye Sheria ya Madini [Sura: 123]: na Uboreshaji na utekelezaji wa Kanuni za Usimamizi wa Masoko na Vituo, Minada ya Ndani na Minada ya Kimataifa ya Vito: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Madini ALHAMISI 17 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu Utendaji kazi wa Kituo cha Jimolojia Tanzania (TGC) kwa kipindi cha kuanzia Oktoba, 2023 hadi Septemba, 2024: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe Waziri wa Madini 35 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu:- Utekelezaji wa Programu ya Ujenzi wa Ofisi za Madini za Mikoa: Mafanikio, changamoto na utatuzi wake; na Utekelezaji wa Mradi wa Ujenzi wa Jengo la Makao Makuu ya Tume ya Madini (TMC), Dodoma. Wajumbe Waziri wa Madini J’MOSI & J’PILI 19 &20 Oktoba,2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu Mradi wa Uzalishaji wa Umeme katika Bwawa la Rusumo ambao unahusisha nchi tatu za Rwanda, Burundi na Tanzania; mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Nishati JUMANNE 22 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu: Utekelezaji wa Programu ya Nishati safi ya kupikia nchini: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Utendaji kazi wa Kampuni Tanzu ya TANESCO ya Ujenzi wa Miundombinu, Usafirishaji na Usambazaji wa Umeme (ETDCO): Mafanikio, changamoto na utatuzi. Wajumbe Waziri wa Nishati JUMATANO 23 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu: - Hatua iliyofikiwa katika utekelezaji wa Miradi ya Nishati Jadidifu (Renewable energies) jotoardhi, upepo na jua: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Hatua iliyofikiwa katika maandalizi ya Wajumbe Waziri wa Nishati 36 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Muswada wa Sheria ya Jotoardhi nchini. ALHAMISI 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu hali ya utekelezaji wa Mradi wa Ujenzi wa Bomba la kusafirisha mafuta ghafi (crude oil) kutoka Hoima, nchini Uganda hadi Chongoleani (Tanga), nchini Tanzania. Wajumbe Waziri wa Nishati IJUMAA 25 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu Utekelezaji wa Miradi ya Umeme Vijijini, Vijijimiji (peri urban) na kwenye maeneo ya viwanda vidogo katika mikoa ya Ruvuma, Njombe, Mbeya na Rukwa; Mafanikio, changamoto na utatuzi; na Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 15 hadi 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Waziri wa Nishati Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 37 3.0 KAMATI ZA SEKTA MTAMBUKA 3.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo Ukumbi: Na. 37, Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMAPILI 6 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMATATU 7 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 7 hadi 27 Oktoba, 2024.  Wajumbe  Sekretarieti JUMANNE 8 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMATANO 9 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI 10 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMAMOSI 12 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMAPILI 13 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWL. NYERERE WAJUMBE JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti 38 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMAMOSI 19 Oktoba, 2024 Kukabidhi Jedwali la Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita kwa Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu  Wajumbe  WN(OWM)SBU JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na Mazingira kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita  Wajumbe  Waziri wa Nchi Ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na Mazingira JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita kutoka: -  Ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na Mazingira; na  Wizara ya Katiba na Sheria.  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara  Waziri wa Katiba na Sheria JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Fedha kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Waziri wa Fedha ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Uchukuzi kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Waziri wa Uchukuzi IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais (TAMISEMI) kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Waziri wa Nchi OR– TAMISEMI (Serikali za Mitaa) J’MOSI & J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE 39 TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 40 3.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) UKUMBI: Na. 20 -Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMAPILI 06 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Jijini Dodoma Katibu wa Bunge JUMATATU 07 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya utendaji ya Msajili wa Hazina kwa Mwaka wa Fedha, 2022/2023; Wajumbe Sekretarieti Ofisi ya Msajili wa Hazina JUMANNE 08 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Mamlaka ya hali ya Hewa (TMA); na Wakala wa Huduma za Misitu (TFS). Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TMA Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TFS JUMATANO 09 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Mamlaka ya Hifadhi ya Ngorongoro (NCAA); na Hifadhi za Taifa Tanzania (TANAPA) Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya NCAA Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TANAPA ALHAMISI 10 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Wakala wa Vipimo (WMA); na Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na 41 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Bodi ya Usimamizi wa Stakabadhi za Ghala (WRRB). Menejimenti ya WMA Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya WRRB IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadiliTaarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika;- Mfuko wa Maji (NWF); na Bodi ya Mfuko Barabara (RFB). Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya NWF Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya RFB JUMAMOSI & JUMAPILI 12&13 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA Wajumbe JUMATATU 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWL NYERERE Wajumbe JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Bonde la Ziwa Viktoria Bonde la Mto Wami - Ruvu Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya Bonde la Ziwa Viktoria Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya Bonde la Mto Wami - Ruvu JUMATANO Kupokea, kuchambua na Wajumbe 42 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 16 Oktoba, 2024 kujadiliTaarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Mamlaka ya Maendeleo ya Biashara Tanzania (TANTRADE); na Mamlaka ya Maeneo Maalum ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje (EPZA) Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TANTRADE Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya EPZA ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Maelezo ya Serikali kuhusu Marekebisho yaliyofanyika katika Muswada wa Sheria ya Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2023. Wajumbe Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais - Mipango na Uwekezaji Ofisi ya Msajili wa Hazina IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Bodi ya Mkonge Tanzania (TSB); na Bodi ya Tumbaku Tanzania (TTB) Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TSB Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TTB JUMAMOSI & JUMAPILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 ktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Serikaili (Wizara ya Fedha) kuhusu changamoto ya Mtaji katika Benki ya TIB; Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Serikaili (Wizara ya Fedha na Wizara ya Afya) kuhusu Ofisi ya Msajili wa Hazina Waziri wa Fedha Waziri wa Afya Waziri wa Uchukuzi 43 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA changamoto ya mtaji katika Bohari ya Dawa – MSD pamoja na deni la MSD kwa Wizara ya Afya; na Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Serikaili (Wizara ya Fedha na Wizara ya Uchukuzi) kuhusu changamoto katika utekelezaji wa mradi wa uwekezaji wa Vituo vya pamoja vya Manyoni na Nyakanazi. JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Rasimu ya Taarifa ya Maoni ya Kamati kuhusu Muswada wa Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2023 Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kukubaliana kuhusu Orodha ya Masuala ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma yatakayoingizwa kwenye Taarifa ya Kamati. Wajumbe Sekretarieti ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili rasimu ya kwanza ya Taarifa ya Kamati kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma. Wajumbe Sekreterieti IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili rasimu ya Pili ya Taarifa ya Kamati kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma. Wajumbe Sekretarieti JUMAMOSI & JUMAPILI 26&27 Oktoba,2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 44 3.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti Ukumbi: Msekwa B, Jengo la Pius Msekwa SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024  Shughuli za Kiutawala;  Kupokea Taarifa kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa mwaka wa fedha 2025/26.  Kupokea Taarifa ya Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji  Katibu Mtendaj Tume ya Mipango JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupitishwa katika Ripoti ya Tathmini ya Utekelezaji wa Dira ya 2025 na Ripoti ya Tathmini ya Utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22-2025/26 (kwa kipindi cha miaka miwili na nusu ya mwisho ya mpango wa miaka mitano (5)).  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Bajeti ya Serikali ya Mwaka 2023/24: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Kamishna wa TRA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo ya Kimkakati na kielelezo kwa kipindi cha miaka miwili (2022/23 na 2023/24) kama ifuatavyo: -  Ukamilishaji wa Ujenzi wa Bwawa  Wajumbe  Waziri wa Nishati  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji 45 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA la Mwalimu Nyerere;  Mradi wa gesi asilia Ujenzi wa mradi wa Gesi (LNG) – Lindi  Mradi wa Kufua Umeme wa Ruhudji (Ruhudji Hydropower) – 358MW  Mradi wa Kufua Umeme wa Rumakali – MW 222 JUMAMOSI 19 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo ya Kimkakati na kielelezo kwa kipindi cha miaka miwili (2022/23 na 2023/24) kama ifuatavyo: -  Ujenzi na ukamilishaji wa Reli ya Kisasa ya SGR Mawasiliano vipande vya Makutupora- Tabora – Isaka na Tabora-Kaliua-Kigoma, Tabora Mpanda –Kalema  Ununuzi wa Mabehewa ya abiria pamoja na ya mizigo  Wajumbe  Waziri wa Uchukuzi  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji  Kupokea na kujadili Taarifa kuhusu Ununuzi wa Meli na Ujenzi wa Bandari ya Uvuvi  Wajumbe  Waziri wa Mifugo na Uvuvi  Waziri wa Uchukuzi JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 Kuchambua Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikal pamoja na Taarifa ya Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26  Wajumbe  Sekretarieti 46 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa kuhusu ujenzi wa Daraja la Kigongo Busisi Ujenzi na ukamilishaji wa Barabara za Kimkakati  Wajumbe  Waziri wa Ujenzi  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo ya Kimkakati na kielelezo kwa kipindi cha miaka miwili (2022/23 na 2023/24) kama ifuatavyo: -  Mradi wa Magadi Soda – Engaruka  Mradi wa Chuma wa Mchuchuma na Liganga (Liganga na Mchuchuma)  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji JUMANNE - JUMATANO 22-23 Oktoba, 2024 Kuchambua Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikal pamoja na Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI 24 Oktoba, 2024  Kujadili na Serikali Taarifa kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Kujadili na Serikali Taarifa kuhusu Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nch Ofisi ya Rais Mipango na Uwekezaji  Katibu Mtendaj wa Tume 47 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 25 Oktoba, 2024  Kupokea na Kujadili Majibu ya Hoja za Serikali kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikali wa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Kupokea na Kujadili Majibu ya Hoja za Serikali kuhusu Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nch Ofisi ya Rais Mipango na Uwekezaji  Katibu Mtendaj Tume ya Mipango JUMAMOSI - JUMAPILI 26-27 Oktoba, 2024 Kuandaa Taarifa ya Kamati kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/26 pamoja na Mwongozo wa Uandaaji wa Mpango wa Maendeleo na Bajeti kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Sekretarieti TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba hii ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe kupitia anuani: kamati@bunge.go.tz 48 4.0 KAMATI ZINAZOSIMAMIA FEDHA ZA UMMA 4.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Seikali (PAC) Ukumbi: Erasto Mang’enya, Jengo Kuu la Utawala, Ghorofa ya Tano SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMAPILI 06 Oktoba,2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge Jumatatu 07 Oktoba, 2024  Shughuli za utawala;  Maelezo mafupi (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu shughuli za Kamati zitakazofanyika kwa kipindi cha kuanzia 07 hadi 27 Oktoba, 2024; na  Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za Kiwanda cha kutengeneza Dawa Keko  Wajumbe  Sekretarieti  CAG  AcGen  TR  GAMD  Bodi na Menejimenti ya Kiwanda cha kutengeneza Dawa Keko Jumanne 08 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Shirika la Umeme Tanzania (TANESCO);  Baraza la Taifa la Usimamizi wa Mazingira (NEMC); na  Wakala wa Usajili, Ufilisi na Udhamini (RITA).  Wajumbe  CAG  AcGen  TR  GAMD  Bodi na Menejimenti ya TANESCO  Bodi na Menenjimenti ya NEMC  Bodi na Menejimenti ya RITA JUMATANO 09 Oktoba,2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wizara ya Utamaduni Sanaa na Michezo Fungu – 96;  Wajumbe  CAG  AcGen  TR  GAMD 49 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA  Chuo cha Uhasibu Arusha (IAA); na  Mamlaka ya Majisafi na Usafi wa Mazingira Dodoma (DUWASA)  Afisa Masuuli Fungu - 96  Baraza la Chuo na Menejimenti ya IAA  Bodi na Menejimenti ya DUWASA Alhamis 10 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wizara ya Katiba na Sheria Fungu – 41;  Shirika la Mawasiliano Tanzania (TTCL); na  Mamlaka ya Udhibiti wa Ununuzi wa Umma (PPRA).  Wajumbe  CAG  AcGen  TR  GAMD  Afisa Masuuli Fungu 41  Bodi na Menjimenti ya TTCL  Bodi na Menejimenti ya PPRA IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Tume ya Kudhibiti Ukimwi Tanzania (TACAIDS) Fungu – 92; na  Chuo cha Usimamizi wa Wanyamapori Mweka.  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Afisa Masuuli Fungu- 92  Bodi na Menejimenti ya Chuo cha Mweka J’mosi & J’pili 12&13 Oktoba 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE Jumatatu 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWALIMU NYERERE WAJUMBE 50 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Jumanne 15 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Bodi ya Usajili wa Makandarasi (CRB);  Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS); na  Kupokea na Kujadili Taarifa ya Ukaguzi Maalumu wa Kampuni ya uwekezaji ya TANOIL.  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya CRB  Bodi na Menejimenti ya NBS  Bodi na Menejimenti ya TANOIL JUMATANO 16 Oktoba,2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Msajili wa Hazina Fungu – 07;  Bodi ya Utalii Tanzania (TTB); na  Mfuko wa Fidia kwa Wafanyakazi (WCF).  Wajumbe  CAG  AcGen  GAMD  Afisa masuuli Fungu 07  Bodi na Menejimenti ya TTB  Bodi na Menejimenti ya WCF ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wakala wa Mbegu za Kilimo (TSA);  Hospitali ya Rufaa ya Benjamini Mkapa; na  Mamlaka ya Maabara ya Mkemia Mkuu wa Serikali (GCLA).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya TSA  Afisa Masuuli BMH  Bodi na 51 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Menejimenti ya GCLA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Shirika la Madini la Taifa (STAMICO); na  Sekretarieti ya Mkoa wa Tabora Fungu - 85.  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya STAMICO  Afisa Masuuli Fungu - 85 JUMAMOSI 19 ktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu utaratibu unaotumika na Benki za Serikali katika ufungaji wa hesabu kwa kutumia kalenda ya mwaka (Calender year) na kisha kuzijumuisha katika hesabu jumuifu za Serikali zinazoandaliwa kwa kutumia mwaka wa fedha (Financial year).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wizara ya Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu Fungu – 65;  Mfuko wa Mawasiliano kwa Wote (UCSAF); na  Bodi ya Taifa ya Wahasibu na Wakaguzi wa Hesabu (NBAA)  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Afisa Masuuli Fungu - 65  Bodi na Menejimenti ya UCSAF  Bodi na Menejimenti ya 52 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA NBAA JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Tume ya Haki za Binadamu na Utawala Bora Fungu – 55;  Kituo cha Uwekezaji Tanzania (TIC); na  Mamlaka ya Maeneo Maalum ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje (EPZA).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Afisa Masuuli Fungu - 55  Bodi na Menejimenti ya TIC  Bodi na Menejimenti ya EPZA JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Tume ya Vyuo Vikuu Tanzania (TCU);  Shirika la Maendeleo ya Viwanda Vidogo (SIDO); na  Taasisi ya Utafiti wa Kilimo Tanzania (TARI).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya TCU  Bodi na Menejimenti ya SIDO  Bodi na Menejimenti ya TARI ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kujadili na kupokea:-  Taarifa ya Mlipaji Mkuu wa Serikali kuhusu Mkakati wa Serikali na hatua iliyofikiwa kuhuisha Sheria ya Usimamizi wa Fedha za Umma kuendana na Sheria ya Mfano ya Fedha za Umma katika ukanda wa SADC (Sadc Model  Wajumbe  Sekretarieti  CAG  TR  AcGen  GAMD  KM Hazina 53 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA law of Public Finance); na  Maandalizi ya Taarifa ya Kamati IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Maandlizi ya Taarifa ya Kamati  Wajumbe  Sekretarieti J’mosi & J’pili 26 -27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO:  AcGen – Accountant General (Mhasibu Mkuu wa Serikali)  TR - Treasurer Registrar (Msajili wa Hazina)  GAMD - Government Assets management Directory (Kurugenzi ya Usimamizi wa Mali za Serikali)  CB - Commisioner for Budget (Kamishina wa Bajeti)  CAG - Controller and Auditor General (Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali) TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Fungu la kwanza litafika mbele ya Kamati saa 3.00, Fungu la pili litafika mbele ya Kamati saa 5.30 na Fungu la tatu litafika mbele ya Kamati saa 7.00 Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba hii ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe kupitia anuani: kamati@bunge.go.tz 54 55 4.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) UKUMBI: Stanslaus Kasusula, Jengo Kuu la Utwala SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA JUMAPILI 06 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Jijini Dodoma  Katibu wa Bunge JUMATATU 07 Oktoba, 2024  Shughuli za Utawala  Kupokea Maelezo (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati katika kipindi cha tarehe 07 hadi 27 Oktoba, 2024  Wajumbe  Sekretarieti JUMANNE 08 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Nyasa;  Hamashauri ya Manispaa ya Tabora; na  Halmashauri ya Wilaya ya Sikonge.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMATANO 09 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Chato;  Halmashauri ya Wilaya ya Nyang’hwale; na  Halmashauri ya Wilaya ya Kalambo.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) ALHAMISI 10 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Sumbawanga;  Halmashauri ya Wilaya ya Shinyanga; na  Halmashauri ya Wilaya ya Msalala.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wajumbe  CAG 56 SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA  Halmashauri ya Wilaya ya Biharamulo; na  Halmashauri ya Manispaa ya Bukoba.  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) J’MOSI &J’PILI 12&13 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWL. NYERERE  Wajumbe JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:  Halmashauri ya Wilaya ya Lushoto;  Halmashauri ya Wilaya ya Handeni; na  Halmashauri ya Wilaya ya Bumbuli.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Arusha;  Halmashauri ya Wilaya ya Karatu; na  Halmashauri ya Wilaya ya Longido  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Monduli;  Halmashauri ya Wilaya ya Buchosa; na  Halmashauri ya Wilaya ya Magu.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Manispaa ya Kinondoni; na  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP 57 SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA  Halmashauri ya Manispaa ya Temeke. (HAZINA) JUMAMOSI&JUMAPILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Manispaa ya Ubungo;  Halmashauri ya Manispaa ya Kigamboni; na  Halmashauri ya Jiji la Dar es Salaam.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Hai;  Halmashauri ya Wilaya ya Same; na  Halmashauri ya Wilaya ya Siha.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kuchambua Dondoo za Taarifa ya Kamati ya Hesabu za Serikali za Mitaa kuhusu Ripoti ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kwa hesabu zilizokaguliwa za Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa mwaka wa fedha ulioishia tarehe 30 Juni, 2023.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI&IJUMAA 24&25 Oktoba, 2024 Maandalizi ya Taarifa ya Kamati kuhusu Ripoti ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kwa hesabu zilizokaguliwa za Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa mwaka wa fedha ulioishia tarehe 30 Juni, 2023  Wajumbe  Sekretarieti 58 SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA JUMAMOSI&JUMAPILI 26&27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO: CAG - Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali OR - TAMISEMI- Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa MoFP – Wizara ya Fedha na Mipango TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA RATIBA YA KAMATI ZA KUDUMU ZA BUNGE KUANZIA TAREHE 06 OKTOBA HADI 27 OKTOBA, 2024 Idara ya Kamati za Bunge, Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro, S.L.P. 941, 40490 Tambukare, DODOMA. SEPTEMBA, 2024 i YALIYOMO 1.0 MUHTASARI WA SHUGHULI ZILIZOPANGWA .............................................................ii 1.1 Maelezo ya Jumla.............................................................................................ii 1.2 Shughuli za Kamati Wakati wa Vikao ..............................................................ii 1.2.1 Uchambuzi wa Miswada ya Sheria.........................................................ii 1.2.2 Uchambuzi wa Sheria Ndogo .................................................................ii 1.2.3 Kupokea na Kujadili Taarifa Mbalimbali za Utendaji wa Serikali na Taasisi Zake ................................................................................................ii 1.2.4 Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu zilizokaguliwa .................................................... iii 1.2.5 Kupokea na Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma . iii 2.0 KAMATI ZA KISEKTA ................................................................................................... 1 2.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Utawala, Katiba na Sheria...................... 1 2.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo.... 5 2.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama ......... 8 2.4 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa . 12 2.5 Kamati ya Kudumu ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii ............................. 16 2.6 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Maji na Mazingira .................................. 19 2.7 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Elimu, Utamaduni na Michezo ............. 21 2.8 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Ardhi, Maliasili na Utalii.......................... 24 2.9 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Afya na Masuala ya UKIMWI ................ 28 2.10 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Miundombinu......................................... 31 2.11 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini ................................... 34 3.0 KAMATI ZA SEKTA MTAMBUKA ............................................................................... 37 3.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo ......................................... 37 3.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) .... 40 3.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti ....................................................... 44 4.0 KAMATI ZINAZOSIMAMIA FEDHA ZA UMMA ......................................................... 48 4.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Seikali (PAC)........................ 48 4.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) .... 55 ii 1.0 MUHTASARI WA SHUGHULI ZILIZOPANGWA 1.1 Maelezo ya Jumla Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utaanza siku ya Jumanne, tarehe 29 Oktoba, 2024. Kama ilivyo ada, Mkutano huo utatanguliwa na vikao vya Kamati kumi na sita (16) za Kudumu za Bunge. Kamati nne (04) zitatangulia kuanza vikao, Kamati hizo ni: (i) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo; (ii) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC); (iii) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC); na (iv) Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC). Kamati hizo zitafanya vikao vyake kuanzia tarehe 07 hadi 25 Oktoba, 2024 na Kamati nyingine kwa ujumla zitakutana tarehe 15 hadi 25 Oktoba, 2024. 1.2 Shughuli za Kamati Wakati wa Vikao Shughuli zilizopangwa kutekelezwa na Kamati za Bunge katika kipindi hicho zinajumuisha maandalizi ya shughuli za Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge na shughuli nyingine za Ufuatiliaji na Usimamizi wa utekelezaji wa Shughuli za Umma kama ifuatavyo:- 1.2.1 Uchambuzi wa Miswada ya Sheria Kamati tatu (3) za Kudumu za Bunge: Kamati ya Utawala, Katiba na Sheria, Kamati ya Miundombinu na Kamati ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma zitakuwa na shughuli ya uchambuzi wa miswada mitatu ya Sheria inayotarajiwa kujadiliwa na Bunge wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge. Kamati zimepanga shughuli hiyo kwa kuzingatia masharti ya Kanuni ya 97(1) ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. 1.2.2 Uchambuzi wa Sheria Ndogo Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, itafanya Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni katika Mkutano wa Kumi na Sita wa Bunge. Shughuli hii imepangwa kufanyika kwa mujibu wa kifungu cha 10(1) cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. 1.2.3 Kupokea na Kujadili Taarifa Mbalimbali za Utendaji wa Serikali na Taasisi Zake Kamati kumi na moja (11) za Kudumu za Bunge za Kisekta zitapokea na kujadili taarifa mbalimbali za utendaji wa Serikali na Taasisi zake. iii Shughuli hii imepangwa kwa mujibu wa kifungu cha 7 (c) na (d) cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. Aidha, Kamati ya Bajeti itapokea taarifa mbalimbali kutoka Serikalini kwa lengo la kutekeleza majukumu yake yaliyobainishwa na Kifungu cha 9 cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge Toleo la Februari, 2023; 1.2.4 Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu zilizokaguliwa Kamati mbili za Kudumu za Bunge za Kusimamia Matumizi ya Fedha za Umma, zitachambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu zilizokaguliwa za Wizara za Serikali, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa Mwaka wa Fedha unaoishia tarehe 30 Juni, 2023. Matokeo ya uchambuzi huo yanatarajiwa kuwasilishwa Bungeni na kujadiliwa wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utakaoanza tarehe 29 Oktoba, 2024. Kamati hizo zimepanga Shughuli hii ili kushughulikia maeneo yenye matumizi mabaya ya fedha za umma kwa mujibu wa Kifungu cha 13, Kifungu cha 14 na kifungu cha 15 cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. Kamati zinazohusika ni Kamati za Hesabu za Serikali (PAC) na Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC). 1.2.5 Kupokea na Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) itapokea na kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma ili kubaini iwapo uwekezaji huo una ufanisi na kuwa umezingatia taratibu na miongozo mujarabu ya biashara. Shughuli hii itafanyika kwa mujibu wa kifungu cha 11 (1) na (2) cha Nyongeza ya Nane ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari, 2023. Kwa ujumla shughuli zote za Kamati zinatokana na majukumu ya Kamati hizo na zinaandaa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge. Shughuli nyingine miongoni mwa hizo zitahusu majukumu yanayoliwezesha Bunge kufanya kazi yake kwa mujibu wa Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977. 1 2.0 KAMATI ZA KISEKTA 2.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Utawala, Katiba na Sheria Ukumbi: Frank Mfundo, Ghorofa ya Tano, Jengo Kuu la Utawala SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea maelezo mafupi (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024; Kupokea maelezo ya jumla ya Sekretarieti kuhusu dhana kuu katika Maudhui ya Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024); na Kupokea maelezo ya Sekretarieti kuhusu Uchambuzi wa jumla wa Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024). Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea maelezo ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali kuhusu Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024). Wajumbe AG Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Katiba na Sheria kuhusu: Utendaji kazi wa Wizara kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; Utekelezaji wa zoezi la utoaji wa vyeti vya kuzaliwa kwa watoto wenye umri wa chini Wajumbe WKS 2 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA ya miaka mitano; na Hatua zilizofikiwa kwenye kutafsiri Sheria za Nchi kwa lugha ya Kiswahili / Kingereza. ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kusikiliza maoni ya wadau kuhusu Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali (Na.3) wa mwaka 2024 (The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No.3) Bill, 2024) Wajumbe Wadau IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kuchambua maoni yaliyokusanywa kutoka kwa wadau na majumuisho ya hoja zilizojitokeza ili kupata Jedwali la Uchambuzi na hoja zinazohitaji ufafanuzi wa Serikali. Wajumbe Sekretarieti Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu kuhusu:- Utendaji kazi wa Wizara hiyo kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; na Mkakati wa kukabiliana na dawa mpya za kulevya (NPS) na kemikali bashirifu ambazo hazipo katika Sheria ya Udhibiti wa Kitaifa na Kimataifa. Wajumbe WN OWM SBU JUMAMOSI 19 Oktoba, 2024 Kupitia majedwali ya hoja za Kamati; na Kuwasilisha Serikalini majedwali ya hoja zitokanazo na uchambuzi na majumuisho ya Muswada wa Sheria. Wajumbe Sekretarieti Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu kuhusu:- Hatua zilizofikiwa kwenye uboreshaji wa Daftari la Mpiga Kura; na Uunganishaji wa Mifuko ya Uwezeshaji Wananchi kiuchumi. Wajumbe WN OWM SBU JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 Kushauriana na Serikali kuhusu hoja zilizobainishwa katika majedwali ya hoja zitokanazo na uchambuzi wa Muswada wa Wajumbe AG 3 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Sheria. JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora kuhusu:- Utendaji kazi wa Wizara hiyo kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; na Kaya za wanufaika wa TASAF walio fanikiwa kutokana na mradi huo na kuweza kujitegemea na kwa sasa sio wanufaika wa mradi huo, na Kaya mpya zilizosajiliwa kwenye mradi wa TASAF. Wajumbe WN OR MUUB JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora kuhusu:- Utekelezaji wa mkakati wa kuibua na kukuza vipaji kwa Vijana wazawa katika eneo la TEHAMA; na Namna Taasisi ya Uongozi inavyowajengea uwezo Viongozi mbalimbali nchini ili kutekeleza majukumu yao kitaifa na kimataifa kwa lengo la kuleta maendeleo endelevu. Wajumbe WN OR MUUB JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji kuhusu:- Utendaji kazi wa Wizara hiyo kwa kipindi cha kuanzia Aprili hadi Septemba, 2024; na Hatua zilizofikiwa kwenye uandaaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo ya mwaka 2050. Wajumbe WN MU ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Katiba na Sheria kuhusu:- Matukio ya uvunjifu wa Haki za Binadamu kwa kipindi cha Aprili hadi Septemba, 2024 na hatua zilizochukuliwa na Tume ya Haki Wajumbe WKS 4 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA za Binadamu na Utawala Bora kutokana na matukio hayo; Hatua iliyofikiwa katika utayarishahi wa Sera ya Taifa ya Haki Jinai; na Utendaji kazi wa Tume ya Utumishi wa Mahakama kwa kipindi cha Aprili hadi Septemba, 2024. IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais, Muungano na Mazingira kuhusu utendaji kazi wa Wizara hiyo katika kuhamasisha na kuimarisha mambo ya Muungano na yasiyo ya Muungano kwa kipindi cha Aprili hadi Septemba, 2024. Wajumbe WN MM JUMAMOSI 26 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais – Mipango na Uwekezaji kuhusu hali ya Uwekezaji Nchini. Wajumbe WN MU JUMAPILI 27 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Rasimu ya Taarifa ya Maoni ya Kamati kuhusu Muswada wa Sheria uliyofanyiwa kazi na Kamati. Wajumbe Sekretarieti VIFUPISHO: W KS - Waziri wa Katiba na Sheria WN OR MUUB - Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora WNOWM SBU - Waziri wa Nchi, Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu W MU – Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais – Mipango na Uwekezaji WN MM – Waziri wa Nchi, Ofisi ya Makamu wa Rais – Muungano na Mazingira AG - Attorney General (Mwanasheria Mkuu wa Serikali) TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 5 2.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo Ukumbi: Msekwa D, Jengo la Pius Msekwa SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024  Shughuli za utawala;  Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024  Wajumbe  Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Mifugo na Uvuvi kuhusu: -  Utekelezaji wa majukumu ya Wakala wa Maabara ya Veterinari Tanzania (TVLA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utekelezaji wa majukumu ya Taasisi ya Utafiti wa Mifugo Tanzania (TALIRI): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Mifugo na Uvuvi ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Mifugo na Uvuvi kuhusu:-  Utekelezaji wa majukumu ya Maabara ya Taifa ya Uvuvi (NFQCL): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utekelezaji wa majukumu ya Wakala wa Elimu na Mafunzo ya Uvuvi (FETA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Mifugo na Uvuvi IJUMAA 18 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Kilimo kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Bodi ya Chai Tanzania (TBT): Mafanikio,  Wajumbe  Waziri wa Kilimo 6 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA changamoto na hatua za utatuzi. J’MOSI & J’PILI 19 & 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA  WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Kilimo kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko (COPRA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Kilimo JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Kilimo kuhusu:  Utekelezaji wa majukumu ya Bodi ya Kahawa Tanzania (Tanzania Coffee Board - TCB): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utekelezaji wa miradi ya Umwagiliaji nchini: Mafanikio, changamoto na hatua za utazuzi.  Wajumbe  Waziri wa Kilimo JUMATANO 23 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Viwanda na Biashara kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Bodi ya Usimamizi wa Stakabadhi za Ghala (WRRB): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Viwanda na Biashara kuhusu:- Utekelezaji wa majukumu ya Shirika la Viwango Tanzania (TBS): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Utekelezaji wa majukumu ya Kituo cha Zana za Kilimo na  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara 7 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Teknolojia Vijijini (CAMARTEC): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024.  Wajumbe  Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI  Vikao vitaanza Saa 3.00 Asubuhi  Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba hii ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika.  Taasisi inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kupitia anuani: kamati@bunge.go.tz 8 2.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama UKUMBI: Herman Serwat - Jengo Kuu la Utawala SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu utekelezaji wa Shughuli za Kamati kuanzia tarehe 14 - 27 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wawakilishi wa Tanzania katika Jukwaa la Maziwa Makuu (Great Lakes) Wajumbe Wawakilishi- Great Lakes Kupokea na kujadili Taarifa za Wawakilishi wa Tanzania katika Chama cha Wabunge wa Jumuiya ya Madola (Commonwealth Parliamentary Association - CPA). Wajumbe Wawakilishi – CPA ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wawakilishi wa Tanzania katika Bunge la Afrika Mashariki (East African Legislative Assembly) Wajumbe Wawakilishi – EALA 9 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki kuhusu: - Utekelezaji wa mpango wa ukarabati wa Ofisi za Ubalozi – Kampala – Uganda pamoja na hatua iliyofikiwa katika uendelezaji wa mradi wa Kitega Uchumi Lusaka- Zambia; Vigezo vinavyotumika kufungua maeneo ya uwakilishi/Ofisi za Balozi za Tanzania nje ya nchi pamoja na manufaa yanayotarajiwa; na Utekelezaji wa majukumu ya kituo cha Kimataifa cha Mikutano Arusha (AICC); pamoja na hali ya ukusanyaji wa madeni ambayo kituo kinazidai taasisi mbalimbali, na hatua zilizochukuliwa kwa watumishi waliohusika katika ubadhirifu wa mali za kituo. Wajumbe Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki J’MOSI&J’PILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa kuhusu mikakati ya kutatua changamoto ya kukosekana kwa alama za mipaka ya nchi. Waziri wa Ulinzi na JKT; na Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa za Wizara ya Ulinzi na Jeshi la Kujenga Taifa kuhusu:- Utekelezaji wa Maagizo ya Kamati juu ya uendelezaji wa mradi wa kilimo katika Shamba la Chita, pamoja na changamoto zinazowakabili Wazee Wajumbe Waziri wa Ulinzi na JKT 10 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Walemavu walioshiriki kupigana Vita ya Kagera; na Utekelezaji wa majukumu ya Shirika la Mzinga, Nyumbu pamoja na SUMA JKT na Taasisi zake; Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kuhusu: - Hatua iliyofikiwa kwenye utekelezaji wa mpango wa kuwarejesha Wakimbizi katika nchi zao na utambuzi wa Wakimbizi waishio nje ya kambi; Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi; Utekelezaji wa majukumu ya Ofisi ya Msajili wa Jumuiya kwa kipindi cha Novemba, 2023 – Septemba, 2024 pamoja na mikakati ya kuboresha utekelezaji wa majukumu ya Ofisi hiyo kwa ufanisi; Changamoto ya migogoro ya ardhi baina ya Jeshi la Magereza na wananchi/Taasisi mbalimbali nchini; na Utekelezaji wa majukumu ya Jeshi la Zimamoto na Ukoaji; Mafanikio, Wajumbe Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa za Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kuhusu: - Mkakati endelevu wa kudhibiti ajali za barabarani nchini; Utekelezaji wa majukumu ya Shirika la Uzalishaji Mali Magereza (SHIMA): Mafanikio ya miradi inayotekelezwa, changamoto na mikakati ya utatuzi; Hali ya Wahamiaji haramu katika kipindi cha Januari – Septemba, 2024 Wajumbe Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi 11 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA (mafanikio na changamoto za utaratibu wa VISA on Arrival na mikakati ya utatuzi); na Utendaji wa Mfumo wa Uhamiaji Mtandao katika Ofisi za Jeshi la Uhamiaji Nchini: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 – 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI&J’PILI 26&27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 12 2.4 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa UKUMBI: Anna Makinda – Jengo la Utawala TAREHE/SIKU SHUGHULI WAHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 ktoba, 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarie WN OR - TAMISEMI Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu:- Utendaji kazi wa Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa: Mafanikio na changamoto; Utendaji kazi wa Tume ya Utumishi ya Walimu: Mafanikio na changamoto; na Utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwa mfumo wa PPP katika Halmashauri za Jiji la Arusha na Jiji la Dar es Salaam Mafanikio na changamoto. JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu urejeshaji wa fedha za mikopo kutoka Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kwa Halmashauri za: - Wilaya ya Mbinga; Wilaya ya Kishapu; Mji wa Mbinga; na Wilaya ya Bukombe. Wajumbe WN OR - TAMISEMI ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu urejeshaji wa fedha za mikopo kutoka Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kwa Halmashauri za: - Wilaya ya Ruangwa; Manispaa ya Morogoro; Wajumbe WN OR - TAMISEMI 13 TAREHE/SIKU SHUGHULI WAHUSIKA Wilaya ya Namtumbo; na Manispaa ya Singida IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu: - Hali ya maendeleo ya afya ya mama na mtoto katika halmashauri nchini; Hali ya vifo vya watoto wadogo (infant mortality) wanaozaliwa katika maeneo ya Halmashauri zote nchini kwa mwaka wa fedha 2022/2023 na 2023/2024; Mikakati ya halmashauri katika kupunguza vifo vya mama na mtoto nchini; na Mpango wa Serikali wa kujenga na kuimarisha wodi maalum za watoto wanaozaliwa kabla ya wakati nchini. Wajumbe WN OR – TAMISEMI J’MOSI &J’PILI 19 & 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu mpango wa utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwenye Halmashauri za Wilaya zenye changamoto ya ukusanyaji wa mapato ya ndani hususan Halmashauri zifuatazo:- Bumbuli; Madaba Kakonko; Kigoma; na Buhigwe. Wajumbe WN OR – TAMISEMI JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu mpango wa utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwenye Halmashauri za Wilaya zenye ukusanyaji mkubwa wa mapato ya ndani, zifuatazo:- Chalinze; Wajumbe WN OR – TAMISEMI 14 TAREHE/SIKU SHUGHULI WAHUSIKA Mkuranga; Tarime; Mbarali; Muleba; Tanganyika Misenyi; Chunya; Tandahimba; na Geita. JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu:- Mwenendo wa matumizi ya fedha za Mfuko wa Jimbo katika Halmashauri nchini; na Utendaji wa Idara ya Serikali za Mitaa, utekelezaji wa majukumu ya Maafisa Tarafa, Maafisa Kata na Watendaji wa Vijiji katika kuwaletea wananchi maendeleo. Wajumbe WN OR – TAMISEMI ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya OR – TAMISEMI kuhusu:- Uimarishaji wa michezo shuleni (awali, msingi na sekondari) katika kipindi cha Julai, 2023 hadi Juni, 2024; Hali ya udumavu kwa kila mkoa katika mikoa yote nchini; na Tathmini ya utekelezaji wa mradi wa ujenzi wa Shule za Sekondari za wasichana za Mikoa katika mikoa yote nchini. Wajumbe WN OR – TAMISEMI IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 – 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI&J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE 15 VIFUPISHO: WN OR – TAMISEMI: Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 16 2.5 Kamati ya Kudumu ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii UKUMBI: Msekwa Lounge, Jengo la Pius Msekwa TAREHE/SIKU SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba,2024 Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024; Wajumbe Sekretarieti Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu:- Utekelezaji wa Sheria ya Usalama na Afya Malaha pa Kazi Na. 5 ya Mwaka 2003: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi; na Utekelezaji wa programu ya kukuza ujuzi: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe OWM-KVAU JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu:- Utekelezaji wa majukumu ya Mfuko wa Taifa wa Hifadhi za Jamii (NSSF); na Utekelezaji wa majukumu ya Kitengo cha Ajira kuhusu fursa za ajira na mikakati ya kuongeza fursa za ajira za nje ya nchi: Mafanikio, changamoto Wajumbe OWM-KVAU ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu :- Utekelezaji wa majukumu ya Mfuko wa Fidia kwa Wafanyakazi (WCF); na Uratibu wa vyama vya Wafanyakazi, Waajiri na Mashirikisho: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe OWM-KVAU 17 TAREHE/SIKU SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Mfuko wa Hifadhi ya Jamii kwa Watumishi wa Umma (PSSSF). Wajumbe OWM-KVAU J’MOSI & J’PILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA WIKI WOTE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu uratibu wa shughuli za Wafanyabiashara ndogondogo: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe WMJWM JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu uratibu wa Mashirika yasiyo ya Kiserikali: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe WMJWM JUMATANO 23 Oktoba 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu:- Uratibu wa mpango wa Taifa wa kutokomeza ukatili dhidi ya Wanawake na Watoto; na Utekelezaji wa majukumu ya Taasisi ya Maendeleo ya Jamii Tengeru. Wajumbe WMJWM ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Tarifa ya Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum kuhusu hatua iliyofikiwa katika kuimarisha huduma za Ustawi wa Jamii kwa Wazee na Watoto wanaoishi katika mazingira hatarishi. Wajumbe WMJWM 18 TAREHE/SIKU SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 - 25 Octoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26 & 27Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO WMJWM - Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum. WN OWM- KVAU – Waziri wa Nchi, Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu. TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 19 2.6 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Maji na Mazingira Ukumbi: Na.41 Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma. Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu utekelezaji wa Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024 Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais – Mazingira kuhusu: - Utekelezaji wa Mkataba wa Nairobi wa Hifadhi, Usimamizi na Uendelezaji wa Mazingira ya Bahari na Ukanda wa Pwani ya Magharibi ya Bahari ya Hindi (Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern African Region): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Mkakati wa utekelezaji wa Sera ya Taifa ya Uchumi wa Buluu ya Mwaka 2024: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN- OMRMM ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais – Mazingira kuhusu udhibiti wa utiririshaji wa majitaka na taka za viwandani katika Ziwa Victoria: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN OMRMM IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais – Mazingira kuhusu hatua iliyofikiwa katika uanzishaji wa mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji wa Taarifa za taka ngumu na hatarishi katika Baraza la Taifa la Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN OMRMM J’MOSI&J’PILI MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE 20 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 19&20 Oktoba, 2024 JUMATATU 21Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya EWURA kuhusu Utendaji wa Mamlaka za Maji nchini kwa mwaka 2023/2024: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maji kuhusu utekelezaji wa Mwongozo wa Uvunaji wa Maji ya Mvua nchini: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Wizara ya Maji kuhusu Shughuli zilizotekelezwa kwa kutumia Mitambo 25 iliyonunuliwa na Serikali kwa ajili ya kuchimba visima: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji ALHAMISI 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maji kuhusu hatua iliyofikiwa katika usambazaji wa maji ya visima ambavyo vimechimbwa kwa nchi nzima: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Maji IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa Kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26&27Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO: WN OMRMM - Waziri wa Nchi, Ofisi ya Makamu wa Rais, Muungano na Mazingira. TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 21 2.7 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Elimu, Utamaduni na Michezo Ukumbi: Na. 49, Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Jumatatu 14 Oktoba, 2024 Wabunge kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge Jumanne 15 Oktoba, 2024  Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024; na  Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, kuhusu maendeleo ya utekelezaji wa mtaala mpya katika programu ya shule za amali.  Wajumbe  Sekretarieti  WEST Jumatano 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia kuhusu utoaji wa Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu na Vyuo vya Ufundi Stadi kupitia taasisi za kifedha za NMB na NBC: Mafaniko, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  WEST Alhamisi 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia kuhusu:-  Ujenzi wa Vyuo 64 vya Elimu ya Ufundi Stadi (VETA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na  Utendaji kazi wa Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu (HELSB): Mwelekeo, mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  WEST Ijumaa 18 Oktoba, 2024 Kikao cha pamoja baina ya Kamati ya Elimu, Utamaduni na Michezo na Kamati ya Afya na Masuala ya UKIMWI kwa lengo la kupokea na kujadili Taarifa ya namna Serikali ilivyoshughulikia malalamiko ya wamiliki wa vyuo binafsi vya kati vya kada za afya kuhusu vigezo vipya vya udahili wa wanafunzi katika vyuo hivyo.  Wajumbe  WEST  Waziri wa Afya 22 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA J’MOSI & J’PILI 19 & 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE Jumatatu 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia kuhusu:-  Utekelezaji wa tahasusi mpya kwa kidato cha tano; na  Namna Tume ya Vyuo Vikuu Tanzania (TCU), Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu (HELSB) na Baraza la Taifa la Elimu na Mafunzo ya Ufundi Stadi (NACTVET) zilivyoshirikishwa katika uboreshaji wa tahasusi mpya za kidato cha tano.  Wajumbe  Waziri wa Afya  WEST Jumanne 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Utamaduni, Sanaa na Michezo kuhusu:-  Maandalizi ya mashindano ya Mpira wa Miguu kwa Mataifa ya Africa (AFCON) hususani ukarabati wa Uwanja wa Benjamin Mkapa na ujenzi wa viwanja katika mikoa ya Arusha na Dodoma; na  Mikakati ya kuendeleza Michezo ya kipaumbele nchini.  Wajumbe  WUSM Jumatano 23 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Utamaduni, Sanaa na Michezo kuhusu:-  Utekelezaji wa mradi wa ujenzi wa viwanja vya michezo katika shule 56 za Msingi nchini; na  Matumizi ya fedha zinazotokana na asilimia tano (5%) ya Michezo ya Kubahatisha (Sports Betting).  Wajumbe  WUSM Alhamisi 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Utamaduni, Sanaa na Michezo kuhusu mikakati madhubuti ya kukuza Sanaa nchini, hususani tasnia ya filamu: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  WUSM 23 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Ijumaa 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024.  Wajumbe  Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26&27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO  WEST – Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia  WUSM – Waziri wa Utamaduni, Sanaa na Michezo TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 24 2.8 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Ardhi, Maliasili na Utalii Ukumbi: Na. 44, Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024  Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024; na  Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu Utatuzi wa Migogoro ya Ardhi katika Jiji la Dodoma: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Sekretarieti  WANMM JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu:  Utendaji wa Tume ya Taifa ya Mipango ya Matumizi ya Ardhi; na  Utendaji wa Ofisi ya Msajili wa Hati nchini.  Wajumbe  WANMM ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu:  Utekelezaji wa Mradi wa Kupanga, Kupima na Kumilikisha Ardhi nchini:  Hatua iliyofikiwa katika Uandaaji wa Sera ya Makazi nchini; na  Hatua iliyofikiwa katika Uanzishwaji wa Mamlaka ya Sekta ya Milki nchini (Real Estate Authority).  Wajumbe  WANMM IJUMAA Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya  Wajumbe 25 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 18 Oktoba, 2024 Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kuhusu Wawekezaji wakubwa kwenye sekta ya Ardhi katika Mikoa ya Manyara, Arusha, Tanga, Morogoro na Iringa.  WANMM J’MOSI & J’PILI 19&20 Oktoba,2024 MAPUMZIKO WA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu:  Mikakati ya kupambana na Wanyama wakali na Wanyama waharibifu;  Maendeleo ya utekelezaji wa zoezi la kuwahamisha kwa hiari wananchi kutoka katika Hifadhi ya Eneo la Ngorongoro;  Utendaji wa Mfuko wa Wanyama pori (Tanzania Wildlife Protection Fund –TWPF); na  Maboresho ya Kanuni za Jumuiya ya Wanyapori (WMA).  Wajumbe  WMU JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu:  Utekelezaji wa Mradi wa Mnyororo wa thamani ya mazao ya nyuki (BEVAC);  Hali ya usafirishaji wa mazao ya Misitu nje ya nchi;  Utendaji wa Mfuko wa Misitu Tanzania (TaFF); na  Hatua zilizofikiwa katika Maandalizi ya Kongresi ya Hamsini (50) ya Wadau wa Nyuki (APIMONDIA).  Wajumbe  WMU JUMATANO Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya  Wajumbe 26 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 23 Oktoba,2024 Maliasili na Utalii kuhusu:  Utendaji wa Shirika la Makumbusho ya Taifa (NMT);  Utendaji wa Chuo cha Taifa cha Utalii (NTC); na  Utendaji wa kituo cha kutangaza utalii cha kidijitali (DDMCC): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  WMU ALHAMISI 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu:  Utendaji kazi wa Chuo cha Nyuki Tabora;  Hatua ziliyofikiwa kwenye tathimini ya mapori Tengefu nchini; na  Utendaji wa Mamlaka ya Usimamizi wa Wanyamapori Tanzania (TAWA): Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumb  WMU IJUMAA 25 Oktoba, 2024  Kupokea na Kujadili Taarifa ya Wizara ya Maliasili na Utalii kuhusu Hali ya Miundombinu Katika Hifadhi nchini; na  Majumuisho ya Shughuli zote zilizotekelezwa kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 25 Oktoba, 2024  Wajumbe  WMU  Sekretarieti J’MOSI &J’PILI 26 & 27 Oktoba,2024 MAPUMZIKO WA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO  WANMM – Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi  WMU – Waziri wa Maliasili na Utalii 27 TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 28 2.9 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Afya na Masuala ya UKIMWI Ukumbi: Na. 09, Jengo la Utawala SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Afya kuhusu utekelezaji wa Mpango wa Taifa wa Kudhibiti Malaria: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Afya ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Afya kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Baraza la Famasi na Baraza la Wataalam wa Maabara za Afya: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Afya IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kikao cha pamoja kati ya Kamati ya Elimu, Utamaduni na Michezo na Kamati ya Afya na Masuala ya UKIMWI kuhusu kupokea na kujadili Taarifa ya utekelezaji wa ushauri uliotolewa na Kamati hizo kuhusu malalamiko dhidi ya vigezo vipya vya udahili wa kada za Afya katika vyuo vya kati. Wajumbe Waziri wa Afya WEST J’MOSI &J’PILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu (Sera, Bunge na Uratibu) kuhusu utekelezaji wa Mkakati wa Tano wa Taifa wa Kudhibiti UKIMWI Tanzania 2021/22 – 2025/26: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe WN-OWM (SBU) 29 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa kuhusu hatua za ujumuishaji wa masuala ya UKIMWI (mainstreaming)kwenye sekta ya Uvuvi. Wajumbe WN-OWM (SBU) TACAIDS W-MU JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Afya kuhusu: - Hali ya Mfuko wa Taifa wa Bima ya Afya (NHIF); na Hatua iliyofikiwa katika Utekelezaji wa Sheria ya Bima ya Afya kwa wote. Wajumbe Waziri wa Afya ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Waziri Mkuu (Sera, Bunge na Uratibu) kuhusu utekelezaji wa afua za Virusi vya UKIMWI na UKIMWI nchini kutoka Mashirika yasiyo ya Kiserikali yafuatatayo :- The Henry Jackson Foundation Medical Research International (HJFMRI); Management and Development for Health (MDH); na International Centre for Aids Care and Treatment Progams (ICAP) Wajumbe WN-OWM (SBU) IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia Tarehe 15 hadi 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & JUMAPILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO WN OWM – Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu SBU – Sera, Bunge na Uratibu W-MU – Waziri wa Mifugo na Uvuvi TACAIDS – Tume ya Kudhibiti UKIMWI Tanzania WEST – Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; 30 Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 31 2.10 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Miundombinu Ukumbi: Namba 231, Jengo la Utawala, Ghorofa ya Pili SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 14 hadi 27 Oktoba, 2024; na Kupokea maelezo ya Sekretarieti kuhusu Uchambuzi wa jumla wa Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea Maelezo ya Serikali kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe WHMTH ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea maoni ya Wadau kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa Mwaka 2024; na Wajumbe Wadau Kuchambua maoni ya Wadau na kuwasilisha Jedwali la Maoni ya Kamati Serikalini. Wajumbe Sekretarieti IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Mashauriano na Serikali kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe WHMTH J’MOSI & J’PILI 19 - 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari kuhusu - Uendelezaji wa Ujenzi wa Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano nchini; na Utendaji wa Shirika la Posta Tanzania. Wajumbe WHMTH 32 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Uchukuzi Kuhusu Mikakati ya Shirika la Ndege Tanzania (ATCL) Wajumbe WUC JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Uchukuzi kuhusu: - Uboreshaji wa Utendaji wa Shirika la Reli Tanzania na Zambia (TAZARA); Uendeshaji wa Treni ya Umeme ya Abiria ya Shirika la Reli Tanzania (TRC) katika Mradi wa Reli ya Kisasa (SGR) kipande cha Dar es Salaam – Makutupora. Wajumbe WUC ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Ujenzi kuhusu ujenzi na ukarabati wa nyumba za Serikali unaoratibiwa na Wakala wa Majengo Tanzania (TBA). Wajumbe WUJ IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia Tarehe 15 hadi 25 Oktoba,2024; na Maandalizi ya Rasimu ya Taarifa ya Kamati kuhusu Muswada wa Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania wa mwaka 2024. Wajumbe Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26& 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO WUC - Waziri wa Uchukuzi WUJ - Waziri wa Ujenzi WHMTH - Waziri wa Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya HabarI TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. 33 Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 34 2.11 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini Ukumbi: Msekwa C - Jengo la Pius Msekwa SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; Kupokea Maelezo Mafupi (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu utekelezaji wa shughuli za Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 15 hadi 27 Oktoba,2024; na Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu Mkakati wa kuwaendeleza Wachimbaji Wadogo na kuwasogezea huduma za Ugani katika Mkoa wa Dodoma: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu:- Marekebisho ya Sheria yaliyofanyika kwenye Sheria ya Madini [Sura: 123]: na Uboreshaji na utekelezaji wa Kanuni za Usimamizi wa Masoko na Vituo, Minada ya Ndani na Minada ya Kimataifa ya Vito: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Madini ALHAMISI 17 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu Utendaji kazi wa Kituo cha Jimolojia Tanzania (TGC) kwa kipindi cha kuanzia Oktoba, 2023 hadi Septemba, 2024: Mafanikio, changamoto na mikakati ya utatuzi. Wajumbe Waziri wa Madini 35 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Madini kuhusu:- Utekelezaji wa Programu ya Ujenzi wa Ofisi za Madini za Mikoa: Mafanikio, changamoto na utatuzi wake; na Utekelezaji wa Mradi wa Ujenzi wa Jengo la Makao Makuu ya Tume ya Madini (TMC), Dodoma. Wajumbe Waziri wa Madini J’MOSI & J’PILI 19 &20 Oktoba,2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu Mradi wa Uzalishaji wa Umeme katika Bwawa la Rusumo ambao unahusisha nchi tatu za Rwanda, Burundi na Tanzania; mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi. Wajumbe Waziri wa Nishati JUMANNE 22 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu: Utekelezaji wa Programu ya Nishati safi ya kupikia nchini: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Utendaji kazi wa Kampuni Tanzu ya TANESCO ya Ujenzi wa Miundombinu, Usafirishaji na Usambazaji wa Umeme (ETDCO): Mafanikio, changamoto na utatuzi. Wajumbe Waziri wa Nishati JUMATANO 23 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu: - Hatua iliyofikiwa katika utekelezaji wa Miradi ya Nishati Jadidifu (Renewable energies) jotoardhi, upepo na jua: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi; na Hatua iliyofikiwa katika maandalizi ya Wajumbe Waziri wa Nishati 36 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Muswada wa Sheria ya Jotoardhi nchini. ALHAMISI 24 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu hali ya utekelezaji wa Mradi wa Ujenzi wa Bomba la kusafirisha mafuta ghafi (crude oil) kutoka Hoima, nchini Uganda hadi Chongoleani (Tanga), nchini Tanzania. Wajumbe Waziri wa Nishati IJUMAA 25 Oktoba,2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Nishati kuhusu Utekelezaji wa Miradi ya Umeme Vijijini, Vijijimiji (peri urban) na kwenye maeneo ya viwanda vidogo katika mikoa ya Ruvuma, Njombe, Mbeya na Rukwa; Mafanikio, changamoto na utatuzi; na Majumuisho ya shughuli zilizotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 15 hadi 25 Oktoba, 2024. Wajumbe Waziri wa Nishati Sekretarieti J’MOSI & J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 37 3.0 KAMATI ZA SEKTA MTAMBUKA 3.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo Ukumbi: Na. 37, Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMAPILI 6 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMATATU 7 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala; na Kupokea maelezo mafupi (briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati kwa kipindi cha kuanzia tarehe 7 hadi 27 Oktoba, 2024.  Wajumbe  Sekretarieti JUMANNE 8 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMATANO 9 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI 10 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMAMOSI 12 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMAPILI 13 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWL. NYERERE WAJUMBE JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti 38 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Sekretarieti JUMAMOSI 19 Oktoba, 2024 Kukabidhi Jedwali la Uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita kwa Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu  Wajumbe  WN(OWM)SBU JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na Mazingira kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita  Wajumbe  Waziri wa Nchi Ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na Mazingira JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita kutoka: -  Ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na Mazingira; na  Wizara ya Katiba na Sheria.  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara  Waziri wa Katiba na Sheria JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Fedha kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Waziri wa Fedha ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Wizara ya Uchukuzi kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Waziri wa Uchukuzi IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa ya Ofisi ya Rais (TAMISEMI) kuhusu uchambuzi wa Sheria Ndogo zilizowasilishwa Bungeni kwenye Mkutano wa Kumi na Sita.  Wajumbe  Waziri wa Nchi OR– TAMISEMI (Serikali za Mitaa) J’MOSI & J’PILI 26 & 27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE 39 TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 40 3.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) UKUMBI: Na. 20 -Jengo Dogo la Utawala (Utawala Annex) SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMAPILI 06 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Jijini Dodoma Katibu wa Bunge JUMATATU 07 Oktoba, 2024 Shughuli za Utawala Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya utendaji ya Msajili wa Hazina kwa Mwaka wa Fedha, 2022/2023; Wajumbe Sekretarieti Ofisi ya Msajili wa Hazina JUMANNE 08 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Mamlaka ya hali ya Hewa (TMA); na Wakala wa Huduma za Misitu (TFS). Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TMA Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TFS JUMATANO 09 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Mamlaka ya Hifadhi ya Ngorongoro (NCAA); na Hifadhi za Taifa Tanzania (TANAPA) Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya NCAA Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TANAPA ALHAMISI 10 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Wakala wa Vipimo (WMA); na Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na 41 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Bodi ya Usimamizi wa Stakabadhi za Ghala (WRRB). Menejimenti ya WMA Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya WRRB IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadiliTaarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika;- Mfuko wa Maji (NWF); na Bodi ya Mfuko Barabara (RFB). Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya NWF Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya RFB JUMAMOSI & JUMAPILI 12&13 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA Wajumbe JUMATATU 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWL NYERERE Wajumbe JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Bonde la Ziwa Viktoria Bonde la Mto Wami - Ruvu Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya Bonde la Ziwa Viktoria Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya Bonde la Mto Wami - Ruvu JUMATANO Kupokea, kuchambua na Wajumbe 42 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA 16 Oktoba, 2024 kujadiliTaarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Mamlaka ya Maendeleo ya Biashara Tanzania (TANTRADE); na Mamlaka ya Maeneo Maalum ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje (EPZA) Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TANTRADE Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya EPZA ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Maelezo ya Serikali kuhusu Marekebisho yaliyofanyika katika Muswada wa Sheria ya Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2023. Wajumbe Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais - Mipango na Uwekezaji Ofisi ya Msajili wa Hazina IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu Uwekezaji uliofanyika katika:- Bodi ya Mkonge Tanzania (TSB); na Bodi ya Tumbaku Tanzania (TTB) Wajumbe Ofisi ya Msajili wa Hazina Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TSB Mwenyekiti wa Bodi na Menejimenti ya TTB JUMAMOSI & JUMAPILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 ktoba, 2024 Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Serikaili (Wizara ya Fedha) kuhusu changamoto ya Mtaji katika Benki ya TIB; Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Serikaili (Wizara ya Fedha na Wizara ya Afya) kuhusu Ofisi ya Msajili wa Hazina Waziri wa Fedha Waziri wa Afya Waziri wa Uchukuzi 43 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA changamoto ya mtaji katika Bohari ya Dawa – MSD pamoja na deni la MSD kwa Wizara ya Afya; na Kupokea, kuchambua na kujadili Taarifa ya Serikaili (Wizara ya Fedha na Wizara ya Uchukuzi) kuhusu changamoto katika utekelezaji wa mradi wa uwekezaji wa Vituo vya pamoja vya Manyoni na Nyakanazi. JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Rasimu ya Taarifa ya Maoni ya Kamati kuhusu Muswada wa Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2023 Wajumbe Sekretarieti JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kukubaliana kuhusu Orodha ya Masuala ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma yatakayoingizwa kwenye Taarifa ya Kamati. Wajumbe Sekretarieti ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili rasimu ya kwanza ya Taarifa ya Kamati kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma. Wajumbe Sekreterieti IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili rasimu ya Pili ya Taarifa ya Kamati kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma. Wajumbe Sekretarieti JUMAMOSI & JUMAPILI 26&27 Oktoba,2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz 44 3.3 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti Ukumbi: Msekwa B, Jengo la Pius Msekwa SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 14 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge JUMANNE 15 Oktoba, 2024  Shughuli za Kiutawala;  Kupokea Taarifa kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa mwaka wa fedha 2025/26.  Kupokea Taarifa ya Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji  Katibu Mtendaj Tume ya Mipango JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupitishwa katika Ripoti ya Tathmini ya Utekelezaji wa Dira ya 2025 na Ripoti ya Tathmini ya Utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22-2025/26 (kwa kipindi cha miaka miwili na nusu ya mwisho ya mpango wa miaka mitano (5)).  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Bajeti ya Serikali ya Mwaka 2023/24: Mafanikio, changamoto na hatua za utatuzi.  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Kamishna wa TRA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo ya Kimkakati na kielelezo kwa kipindi cha miaka miwili (2022/23 na 2023/24) kama ifuatavyo: -  Ukamilishaji wa Ujenzi wa Bwawa  Wajumbe  Waziri wa Nishati  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji 45 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA la Mwalimu Nyerere;  Mradi wa gesi asilia Ujenzi wa mradi wa Gesi (LNG) – Lindi  Mradi wa Kufua Umeme wa Ruhudji (Ruhudji Hydropower) – 358MW  Mradi wa Kufua Umeme wa Rumakali – MW 222 JUMAMOSI 19 Oktoba, 2024 Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo ya Kimkakati na kielelezo kwa kipindi cha miaka miwili (2022/23 na 2023/24) kama ifuatavyo: -  Ujenzi na ukamilishaji wa Reli ya Kisasa ya SGR Mawasiliano vipande vya Makutupora- Tabora – Isaka na Tabora-Kaliua-Kigoma, Tabora Mpanda –Kalema  Ununuzi wa Mabehewa ya abiria pamoja na ya mizigo  Wajumbe  Waziri wa Uchukuzi  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji  Kupokea na kujadili Taarifa kuhusu Ununuzi wa Meli na Ujenzi wa Bandari ya Uvuvi  Wajumbe  Waziri wa Mifugo na Uvuvi  Waziri wa Uchukuzi JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 Kuchambua Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikal pamoja na Taarifa ya Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26  Wajumbe  Sekretarieti 46 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupokea na kujadili Taarifa kuhusu ujenzi wa Daraja la Kigongo Busisi Ujenzi na ukamilishaji wa Barabara za Kimkakati  Wajumbe  Waziri wa Ujenzi  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji Kupokea na Kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo ya Kimkakati na kielelezo kwa kipindi cha miaka miwili (2022/23 na 2023/24) kama ifuatavyo: -  Mradi wa Magadi Soda – Engaruka  Mradi wa Chuma wa Mchuchuma na Liganga (Liganga na Mchuchuma)  Wajumbe  Waziri wa Viwanda na Biashara  Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji JUMANNE - JUMATANO 22-23 Oktoba, 2024 Kuchambua Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikal pamoja na Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI 24 Oktoba, 2024  Kujadili na Serikali Taarifa kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Kujadili na Serikali Taarifa kuhusu Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nch Ofisi ya Rais Mipango na Uwekezaji  Katibu Mtendaj wa Tume 47 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA IJUMAA 25 Oktoba, 2024  Kupokea na Kujadili Majibu ya Hoja za Serikali kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaopendekezwa na Serikali wa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Kupokea na Kujadili Majibu ya Hoja za Serikali kuhusu Mapendekezo ya Mwongozo wa kutayarisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/26  Wajumbe  Waziri wa Fedha  Waziri wa Nch Ofisi ya Rais Mipango na Uwekezaji  Katibu Mtendaj Tume ya Mipango JUMAMOSI - JUMAPILI 26-27 Oktoba, 2024 Kuandaa Taarifa ya Kamati kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/26 pamoja na Mwongozo wa Uandaaji wa Mpango wa Maendeleo na Bajeti kwa Mwaka wa Fedha 2025/26.  Wajumbe  Sekretarieti TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba hii ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe kupitia anuani: kamati@bunge.go.tz 48 4.0 KAMATI ZINAZOSIMAMIA FEDHA ZA UMMA 4.1 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Seikali (PAC) Ukumbi: Erasto Mang’enya, Jengo Kuu la Utawala, Ghorofa ya Tano SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA JUMAPILI 06 Oktoba,2024 Wajumbe kuwasili Dodoma Katibu wa Bunge Jumatatu 07 Oktoba, 2024  Shughuli za utawala;  Maelezo mafupi (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu shughuli za Kamati zitakazofanyika kwa kipindi cha kuanzia 07 hadi 27 Oktoba, 2024; na  Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za Kiwanda cha kutengeneza Dawa Keko  Wajumbe  Sekretarieti  CAG  AcGen  TR  GAMD  Bodi na Menejimenti ya Kiwanda cha kutengeneza Dawa Keko Jumanne 08 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Shirika la Umeme Tanzania (TANESCO);  Baraza la Taifa la Usimamizi wa Mazingira (NEMC); na  Wakala wa Usajili, Ufilisi na Udhamini (RITA).  Wajumbe  CAG  AcGen  TR  GAMD  Bodi na Menejimenti ya TANESCO  Bodi na Menenjimenti ya NEMC  Bodi na Menejimenti ya RITA JUMATANO 09 Oktoba,2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wizara ya Utamaduni Sanaa na Michezo Fungu – 96;  Wajumbe  CAG  AcGen  TR  GAMD 49 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA  Chuo cha Uhasibu Arusha (IAA); na  Mamlaka ya Majisafi na Usafi wa Mazingira Dodoma (DUWASA)  Afisa Masuuli Fungu - 96  Baraza la Chuo na Menejimenti ya IAA  Bodi na Menejimenti ya DUWASA Alhamis 10 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wizara ya Katiba na Sheria Fungu – 41;  Shirika la Mawasiliano Tanzania (TTCL); na  Mamlaka ya Udhibiti wa Ununuzi wa Umma (PPRA).  Wajumbe  CAG  AcGen  TR  GAMD  Afisa Masuuli Fungu 41  Bodi na Menjimenti ya TTCL  Bodi na Menejimenti ya PPRA IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Tume ya Kudhibiti Ukimwi Tanzania (TACAIDS) Fungu – 92; na  Chuo cha Usimamizi wa Wanyamapori Mweka.  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Afisa Masuuli Fungu- 92  Bodi na Menejimenti ya Chuo cha Mweka J’mosi & J’pili 12&13 Oktoba 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE Jumatatu 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWALIMU NYERERE WAJUMBE 50 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Jumanne 15 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Bodi ya Usajili wa Makandarasi (CRB);  Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS); na  Kupokea na Kujadili Taarifa ya Ukaguzi Maalumu wa Kampuni ya uwekezaji ya TANOIL.  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya CRB  Bodi na Menejimenti ya NBS  Bodi na Menejimenti ya TANOIL JUMATANO 16 Oktoba,2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Msajili wa Hazina Fungu – 07;  Bodi ya Utalii Tanzania (TTB); na  Mfuko wa Fidia kwa Wafanyakazi (WCF).  Wajumbe  CAG  AcGen  GAMD  Afisa masuuli Fungu 07  Bodi na Menejimenti ya TTB  Bodi na Menejimenti ya WCF ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wakala wa Mbegu za Kilimo (TSA);  Hospitali ya Rufaa ya Benjamini Mkapa; na  Mamlaka ya Maabara ya Mkemia Mkuu wa Serikali (GCLA).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya TSA  Afisa Masuuli BMH  Bodi na 51 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA Menejimenti ya GCLA IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Shirika la Madini la Taifa (STAMICO); na  Sekretarieti ya Mkoa wa Tabora Fungu - 85.  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya STAMICO  Afisa Masuuli Fungu - 85 JUMAMOSI 19 ktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Msajili wa Hazina kuhusu utaratibu unaotumika na Benki za Serikali katika ufungaji wa hesabu kwa kutumia kalenda ya mwaka (Calender year) na kisha kuzijumuisha katika hesabu jumuifu za Serikali zinazoandaliwa kwa kutumia mwaka wa fedha (Financial year).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD JUMAPILI 20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wizara ya Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu Fungu – 65;  Mfuko wa Mawasiliano kwa Wote (UCSAF); na  Bodi ya Taifa ya Wahasibu na Wakaguzi wa Hesabu (NBAA)  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Afisa Masuuli Fungu - 65  Bodi na Menejimenti ya UCSAF  Bodi na Menejimenti ya 52 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA NBAA JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Tume ya Haki za Binadamu na Utawala Bora Fungu – 55;  Kituo cha Uwekezaji Tanzania (TIC); na  Mamlaka ya Maeneo Maalum ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje (EPZA).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Afisa Masuuli Fungu - 55  Bodi na Menejimenti ya TIC  Bodi na Menejimenti ya EPZA JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Tume ya Vyuo Vikuu Tanzania (TCU);  Shirika la Maendeleo ya Viwanda Vidogo (SIDO); na  Taasisi ya Utafiti wa Kilimo Tanzania (TARI).  Wajumbe  CAG  TR  AcGen  GAMD  Bodi na Menejimenti ya TCU  Bodi na Menejimenti ya SIDO  Bodi na Menejimenti ya TARI ALHAMISI 24 Oktoba, 2024 Kujadili na kupokea:-  Taarifa ya Mlipaji Mkuu wa Serikali kuhusu Mkakati wa Serikali na hatua iliyofikiwa kuhuisha Sheria ya Usimamizi wa Fedha za Umma kuendana na Sheria ya Mfano ya Fedha za Umma katika ukanda wa SADC (Sadc Model  Wajumbe  Sekretarieti  CAG  TR  AcGen  GAMD  KM Hazina 53 SIKU/TAREHE SHUGHULI MHUSIKA law of Public Finance); na  Maandalizi ya Taarifa ya Kamati IJUMAA 25 Oktoba, 2024 Maandlizi ya Taarifa ya Kamati  Wajumbe  Sekretarieti J’mosi & J’pili 26 -27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO:  AcGen – Accountant General (Mhasibu Mkuu wa Serikali)  TR - Treasurer Registrar (Msajili wa Hazina)  GAMD - Government Assets management Directory (Kurugenzi ya Usimamizi wa Mali za Serikali)  CB - Commisioner for Budget (Kamishina wa Bajeti)  CAG - Controller and Auditor General (Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali) TANBIHI: Vikao vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Fungu la kwanza litafika mbele ya Kamati saa 3.00, Fungu la pili litafika mbele ya Kamati saa 5.30 na Fungu la tatu litafika mbele ya Kamati saa 7.00 Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba hii ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe kupitia anuani: kamati@bunge.go.tz 54 55 4.2 Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) UKUMBI: Stanslaus Kasusula, Jengo Kuu la Utwala SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA JUMAPILI 06 Oktoba, 2024 Wajumbe kuwasili Jijini Dodoma  Katibu wa Bunge JUMATATU 07 Oktoba, 2024  Shughuli za Utawala  Kupokea Maelezo (Briefing) ya Sekretarieti kuhusu Shughuli zitakazotekelezwa na Kamati katika kipindi cha tarehe 07 hadi 27 Oktoba, 2024  Wajumbe  Sekretarieti JUMANNE 08 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Nyasa;  Hamashauri ya Manispaa ya Tabora; na  Halmashauri ya Wilaya ya Sikonge.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMATANO 09 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Chato;  Halmashauri ya Wilaya ya Nyang’hwale; na  Halmashauri ya Wilaya ya Kalambo.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) ALHAMISI 10 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Sumbawanga;  Halmashauri ya Wilaya ya Shinyanga; na  Halmashauri ya Wilaya ya Msalala.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) IJUMAA 11 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Wajumbe  CAG 56 SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA  Halmashauri ya Wilaya ya Biharamulo; na  Halmashauri ya Manispaa ya Bukoba.  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) J’MOSI &J’PILI 12&13 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 14 Oktoba, 2024 KUMBUKIZI YA SIKU YA MWL. NYERERE  Wajumbe JUMANNE 15 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:  Halmashauri ya Wilaya ya Lushoto;  Halmashauri ya Wilaya ya Handeni; na  Halmashauri ya Wilaya ya Bumbuli.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMATANO 16 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Arusha;  Halmashauri ya Wilaya ya Karatu; na  Halmashauri ya Wilaya ya Longido  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) ALHAMISI 17 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Monduli;  Halmashauri ya Wilaya ya Buchosa; na  Halmashauri ya Wilaya ya Magu.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) IJUMAA 18 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Manispaa ya Kinondoni; na  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP 57 SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA  Halmashauri ya Manispaa ya Temeke. (HAZINA) JUMAMOSI&JUMAPILI 19&20 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE JUMATATU 21 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Manispaa ya Ubungo;  Halmashauri ya Manispaa ya Kigamboni; na  Halmashauri ya Jiji la Dar es Salaam.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMANNE 22 Oktoba, 2024 Kupitia na kuchambua Taarifa ya Hesabu zilizokaguliwa za:-  Halmashauri ya Wilaya ya Hai;  Halmashauri ya Wilaya ya Same; na  Halmashauri ya Wilaya ya Siha.  Wajumbe  CAG  OR – TAMISEMI  MoFP (HAZINA) JUMATANO 23 Oktoba, 2024 Kupokea na kuchambua Dondoo za Taarifa ya Kamati ya Hesabu za Serikali za Mitaa kuhusu Ripoti ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kwa hesabu zilizokaguliwa za Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa mwaka wa fedha ulioishia tarehe 30 Juni, 2023.  Wajumbe  Sekretarieti ALHAMISI&IJUMAA 24&25 Oktoba, 2024 Maandalizi ya Taarifa ya Kamati kuhusu Ripoti ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kwa hesabu zilizokaguliwa za Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa mwaka wa fedha ulioishia tarehe 30 Juni, 2023  Wajumbe  Sekretarieti 58 SIKU/TAREHE SHUGHULI/HALMASHAURI MHUSIKA JUMAMOSI&JUMAPILI 26&27 Oktoba, 2024 MAPUMZIKO YA MWISHO WA JUMA WAJUMBE VIFUPISHO: CAG - Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali OR - TAMISEMI- Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa MoFP – Wizara ya Fedha na Mipango TANBIHI: Vikao vya Kamati zote vitaanza saa 3.00 Asubuhi; Taarifa zote zilizoainishwa kwenye ratiba ziwasilishwe Ofisi ya Bunge angalau siku 3 kabla ya tarehe ya kikao kinachohusika. Wizara inayohusika itawasilisha Ofisi ya Bunge nakalamango (hardcopy) mbili tu na nakalatepe (Soft Copy) ziwasilishwe kwa baruapepe anuani: kamati@bunge.go.tz

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA Tele: +255 026 2322761-5 Fax No. +255 026 2322624 E-mail: cna@bunge.go.tz Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro, S.L.P. 941, 40490 Tambukareli, DODOMA. TAARIFA KWA VYOMBO VYA HABARI __________ Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utaanza kesho Jumanne tarehe 29 Oktoba 2024 na kumalizika tarehe 8 Novemba 2024 Jijini Dodoma. Shughuli ambazo zinatarajiwa kufanyika wakati wa Mkutano huu ni pamoja na; 1.0 Kupokea na kujadili taarifa za Kamati za PAC, LAAC NA PIC Katika Mkutano huu, Bunge litapokea uchambuzi wa Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) uliofanywa na Kamati ya Kudumu ya Bunge za Hesabu za Serikali (PAC) na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) kuhusu Hesabu zilizokaguliwa kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023. Aidha Bunge pia litapokea na kujadili Taarifa ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023. 2.0 Bunge kukaa kama Kamati ya Mipango Mkutano huu ni mahsusi kwa ajili ya kupokea, kujadili na kushauri kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Taifa unaokusudiwa kutekelezwa na Serikali katika Mwaka wa Fedha 2025/2026. Aidha, Bunge litashauri kuhusu mwongozo wa uandaaji bajeti, vyanzo vya mapato, utekelezaji na vipaumbele vya mpango huo. 3.0 Maswali Katika Mkutano huu wa Kumi na Saba, wastani wa maswali 160 ya Kawaida yanatarajiwa kuulizwa na kujibiwa na Serikali Bungeni. Aidha, wastani wa Maswali 16 ya papo kwa papo kwa Mheshimiwa Waziri Mkuu yanatarajiwa kuulizwa kwa siku za Alhamisi. Ratiba ya Shughuli za Mkutano wa Kumi na Saba inapatikana katika tovuti ya Bunge www.bunge.go.tz Imetolewa na: Kitengo cha Mawasiliano na Elimu kwa Umma, Ofisi ya Bunge, DODOMA. 28 Oktoba, 2024.

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA Tele: +255 026 2322761-5 Fax No. +255 026 2322624 E-mail: cna@bunge.go.tz Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro, S.L.P. 941, 40490 Tambukareli, DODOMA. TAARIFA KWA VYOMBO VYA HABARI __________ Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utaanza kesho Jumanne tarehe 29 Oktoba 2024 na kumalizika tarehe 8 Novemba 2024 Jijini Dodoma. Shughuli ambazo zinatarajiwa kufanyika wakati wa Mkutano huu ni pamoja na; 1.0 Kupokea na kujadili taarifa za Kamati za PAC, LAAC NA PIC Katika Mkutano huu, Bunge litapokea uchambuzi wa Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) uliofanywa na Kamati ya Kudumu ya Bunge za Hesabu za Serikali (PAC) na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) kuhusu Hesabu zilizokaguliwa kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023. Aidha Bunge pia litapokea na kujadili Taarifa ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023. 2.0 Bunge kukaa kama Kamati ya Mipango Mkutano huu ni mahsusi kwa ajili ya kupokea, kujadili na kushauri kuhusu Mapendekezo ya Mpango wa Taifa unaokusudiwa kutekelezwa na Serikali katika Mwaka wa Fedha 2025/2026. Aidha, Bunge litashauri kuhusu mwongozo wa uandaaji bajeti, vyanzo vya mapato, utekelezaji na vipaumbele vya mpango huo. 3.0 Maswali Katika Mkutano huu wa Kumi na Saba, wastani wa maswali 160 ya Kawaida yanatarajiwa kuulizwa na kujibiwa na Serikali Bungeni. Aidha, wastani wa Maswali 16 ya papo kwa papo kwa Mheshimiwa Waziri Mkuu yanatarajiwa kuulizwa kwa siku za Alhamisi. Ratiba ya Shughuli za Mkutano wa Kumi na Saba inapatikana katika tovuti ya Bunge www.bunge.go.tz Imetolewa na: Kitengo cha Mawasiliano na Elimu kwa Umma, Ofisi ya Bunge, DODOMA. 28 Oktoba, 2024.

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 OFISI YA BUNGE OKTOBA, 2024. RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 ___________________________ NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 1. JUMANNE 29/10/2024 (i) Taarifa ya Spika (ii) Maswali (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 2. JUMATANO 30/10/2024 (i) Maswali (ii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 3. ALHAMISI 31/10/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 4. IJUMAA 01/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] JUMAMOSI & JUMAPILI 02/11/2024 - 03/11/2024 MAPUMZIKO 5. JUMATATU 04/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 6. JUMANNE 05/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 7. JUMATANO 06/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 8. ALHAMISI 07/11/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 9. IJUMAA 08/11/2024 (i) Maswali HOJA YA KUAHIRISHA BUNGE

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 OFISI YA BUNGE OKTOBA, 2024. RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 ___________________________ NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 1. JUMANNE 29/10/2024 (i) Taarifa ya Spika (ii) Maswali (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 2. JUMATANO 30/10/2024 (i) Maswali (ii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 3. ALHAMISI 31/10/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 4. IJUMAA 01/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] JUMAMOSI & JUMAPILI 02/11/2024 - 03/11/2024 MAPUMZIKO 5. JUMATATU 04/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 6. JUMANNE 05/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 7. JUMATANO 06/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 8. ALHAMISI 07/11/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 9. IJUMAA 08/11/2024 (i) Maswali HOJA YA KUAHIRISHA BUNGE

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 OFISI YA BUNGE OKTOBA, 2024. RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 ___________________________ NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 1. JUMANNE 29/10/2024 (i) Taarifa ya Spika (ii) Maswali (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 2. JUMATANO 30/10/2024 (i) Maswali (ii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 3. ALHAMISI 31/10/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 4. IJUMAA 01/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] JUMAMOSI & JUMAPILI 02/11/2024 - 03/11/2024 MAPUMZIKO 5. JUMATATU 04/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 6. JUMANNE 05/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 7. JUMATANO 06/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 8. ALHAMISI 07/11/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 9. IJUMAA 08/11/2024 (i) Maswali HOJA YA KUAHIRISHA BUNGE

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 OFISI YA BUNGE OKTOBA, 2024. RATIBA YA MKUTANO WA KUMI NA SABA WA BUNGE TAREHE 29 OKTOBA – 08 NOVEMBA, 2024 ___________________________ NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 1. JUMANNE 29/10/2024 (i) Taarifa ya Spika (ii) Maswali (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 2. JUMATANO 30/10/2024 (i) Maswali (ii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 3. ALHAMISI 31/10/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) TAARIFA ZA KAMATI Taarifa za Kamati za PAC na LAAC kuhusu Hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji wa Mitaji ya Umma kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 4. IJUMAA 01/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] JUMAMOSI & JUMAPILI 02/11/2024 - 03/11/2024 MAPUMZIKO 5. JUMATATU 04/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 6. JUMANNE 05/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 7. JUMATANO 06/11/2024 (i) Maswali (ii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] 8. ALHAMISI 07/11/2024 (i) Maswali kwa Waziri Mkuu (ii) Maswali ya Kawaida (iii) KAMATI YA MIPANGO [Kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026] NA SIKU/TAREHE SHUGHULI 9. IJUMAA 08/11/2024 (i) Maswali HOJA YA KUAHIRISHA BUNGE

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI HOTUBA YA WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI, MHE. PROF. KITILA ALEXANDER MKUMBO (MB.), AKIWASILISHA BUNGENI MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/26 DODOMA IJUMAA 01 NOVEMBA, 2024 1 I. UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, Kwa kuzingatia Kanuni ya 113 (1) na (2) ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari 2023, ninaomba kutoa hoja kwamba, Bunge lako likae kama Kamati ya Mipango ili kupokea na kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa wa Maendeleo kwa Mwaka 2025/2026. 2. Mheshimiwa Spika, Ninaishukuru Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti, wakiongozwa na Mwenyekiti wake Mheshimiwa Oran Manase Njeza, Mbunge wa Mbeya Vijijini (CCM) na Makamu Mwenyekiti Mheshimiwa Twaha Ally Mpembenwe, Mbunge wa Kibiti (CCM), kwa maoni na ushauri wakati wa vikao vya kamati. Ninapenda kukuhakishia kuwa maoni na ushauri wa Kamati umezingatiwa na utaendelea kuzingatiwa katika kuandaa Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka 2025/26. 3. Mheshimiwa Spika, Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo yamezingatia maudhui ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025; Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 - 2025/26; Ilani ya Chama Cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020; Agenda ya Maendeleo ya Afrika 2063; Malengo ya Maendeleo Endelevu 2030 na mipango mingine ya kikanda. 4. Mheshimiwa Spika, Aidha, mapendekezo haya yamezingatia kikamilifu maono ya Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, hususani misingi iliyojengwa katika falsafa ya 4R (Reconciliation, Resilience, Reform and Rebuilding) yaani Maridhiano, Ustahimilivu, Mageuzi na Kujenga Upya. 5. Mheshimiwa Spika, Kitabu cha Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanawasilishwa katika Sura Tano. Sura ya 2 Kwanza ni Utangulizi. Sura ya Pili ni tathmini ya mwenendo wa hali ya uchumi na Sura ya Tatu ni mapitio ya ya utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2023/2024. Sura ya Nne ni mapendekezo ya vipaumbele na malengo ya kuzingatiwa katika maandalizi ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026. Sura ya Tano ni Ufuatiliaji, Tathmini na Vihatarishi. 6. Mheshimiwa Spika, katika Utangulizi (uk.2-5), tumeanisha mawanda ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 - 2025/26 ambayo yanaweka msingi wa maudhui ya Mpango wa mwaka 2025/26. Aidha, Utangulizi umeainisha mapendekezo ya malengo ya mpango wa mwaka 2025/26. 7. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2025/2026, Serikali inatarajia kutumia TZS bilioni 16,459.43 (trilioni 16.459) kwa ajili ya kugharamia programu na miradi ya maendeleo. Vyanzo vya fedha hizi ni pamoja na mapato ya ndani, misaada, mikopo ya ndani yenye masharti ya biashara na mikopo ya nje yenye masharti nafuu na masharti ya kibiashara. Aidha, serikali itaendelea kuimarisha njia mbadala za ugharamiaji wa miradi ya maendeleo kwa kuendelea kuweka mazingira mazuri ya biashara na uwekezaji, pamoja na utekelezaji wa miradi kwa njia ya ubia kati ya sekta ya umma na sekta binafsi (PPP). II. MWENENDO WA HALI YA UCHUMI WA DUNIA 8. Mheshimiwa Spika, Hali ya Uchumi imeelezwa katika Sura ya pili (uk. 7- 21). 9. Mheshimiwa Spika, Pato halisi la Taifa kwa bei za mwaka 2015 lilifikia shilingi bilioni 148,399.76 kwa mwaka 2023 ikilinganishwa na shilingi bilioni 141,247.19 mwaka 2022, sawa na ukuaji wa asilimia 5.1. Malengo na shabaha za uchumi jumla (uk.21) ni kama ifuatavyo: 3 i) Pato halisi la taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026; ii) Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja na wastani wa asilimia kati ya 3.0 – 5.0 katika muda wa kati; iii) Mapato ya ndani kufikia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; iv) Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne. 10. Mheshimiwa Spika, Thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje iliongezeka kwa asilimia 14.7 na kufikia dola za Marekani milioni 14,663.9, ikichangiwa zaidi na mauzo ya dhahabu na bidhaa asilia pamoja na mapato ya utalii. Thamani ya bidhaa na huduma zilizoagizwa kutoka nje ilipungua kwa asilimia 5.6 na kufikia dola za Marekani milioni 16,027.0. Mwenendo huu ulitokana na kupungua kwa gharama ya uagizaji wa bidhaa, hususan mafuta ya petroli, mitambo, na vifaa vya viwandani na mbolea na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na huduma nje. Kupungua kwa nakisi ya malipo ya nje ni ishara nzuri inayoonesha uwezo wa kudhibiti mahitaji ya fedha za kigeni na kujenga akiba ya fedha za kigeni. 11. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha mwaka 2023/24, kiwango cha akiba ya fedha za kigeni ilifikia dola za Marekani milioni 5,345.5 ikilinganishwa na dola za Marekani milioni 5,208.3 kipindi kama hicho mwaka 2022/23 hivyo kuendelea kukidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi. Kiasi hicho kinatosheleza malipo ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi kwa kipindi cha miezi 4.4, zaidi ya lengo la nchi la kuwa na akiba ya fedha za kigeni inayokidhi uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa miezi isiyopungua minne. 4 12. Mheshimiwa Spika, kwa ujumla, kama ambavyo taasisi mbalimbali za kimataifa (WB, IMF, ) zimekuwa zikieleza, uchumi wa Tanzania umeendelea kuhimili vyema changamoto za dunia zilizojitokeza katika miaka ya hivi karibuni. Kwa mujibu wa taasis hizo, pamoja na changamoto zilizojitokeza, uchumi wetu umeendelea kuimarika kutokana na sababu kuu tatu. Mosi, utekelezaji wa mageuzi makubwa yaliyolenga katika kuchochea na kuimarisha ushindani katika uchumi, sambamba na eneo la kwanza la kipaumbele katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 -“Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi”. Pili, kuendelea kuboresha na kuimarisha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini. Tatu, kuendelea kuaminiwa na taasisi za fedha duniani, pamoja na wadau wetu wa maendeleo. 13. Mheshimiwa Spika, Ili kuhakikisha kuwa ukuaji wa uchumi unakuwa na athari chanya katika kuinuia kiwango cha miasha ya watu wetu na kupunguza umaskini, Dira ya Taifa ya Maendeleo inayoandaliwa, na mipango itakayoambatana nayo, itajikita katika kuhakikisha kuwa ukuaji wa uchumi wetu unakuwa jumuishi, unapunguza umaskini, unazalisha ajira nyingi, na unachochea mauzo ya bidhaa zilizoongezwa thamani nje ya nchi. Ili kufikia azima hii, mkazo mahususi utawekwa katika sekta za uzalishaji ambazo zinahusisha watu wengi. Mkazo wa kipekee utaendelea kuwekwa katika kuchochea maendeleo kijamii na kiuchumi vijijini (rural socio-economic development). III. MAFANIKIO YA UTEKELEZAJI WA MPANGO WA MAENDELEO 2023/2024 14. Mheshimiwa Spika, kama sehemu ya utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, pamoja na mambo mengine, 5 Serikali ilipanga kutekeleza miradi 17 ya kielelezo inayolenga kuleta matokeo makubwa katika maeneo hayo matano ya kipaumbele. Miradi hii imegawanyika makundi mawili, ambayo ni miradi ya miundombinu ya usafiri na usafirishaji na miradi ya kuongeza uzalishaji viwandani. Taarifa ya kina kuhusu utekelezaji wa miradi hii ipo katika Sura ya Tatu (uk. 23-56). 15. Mheshimiwa Spika, ninapenda kuchukua nafasi hii kueleza kwa upana kidogo kuhusu mafanikio yaliyopatikana na yanayoendelea kupatikana kutokana na utekelezaji wa baadhi ya miradi ya kimkakati. 16. Mheshimiwa Spika, tarehe 22 Oktoba 2023 Serikali, kupitia Mamlaka ya Usimamizi wa Bandari Tanzania (TPA), ilisaini mikataba mitatu ya uwekezaji na kampuni ya DP World (Dubai). Mkataba huu unahusisha uendeshaji wa shughuli za bandari katika uhudumiaji wa Makasha, Mzigo Mchanganyiko, Mzigo wa Kichele na Shehena ya Magari. Ili kutoa huduma hizi, kwa kuzingatia sheria zetu, Kampuni ya DP World ilifungua kampuni ya Tanzania inayoitwa DP World Dar es Salaam. Kampuni hii ilikabidhiwa rasmi shughuli za uendeshaji wa bandari tarehe 15 Aprili 2024. 17. Mheshimiwa Spika, tangu kampuni hii ianze uendeshaji wa shughuli za bandari mafanikio mbalimbali yamepatikana kama ifuatavyo: i) Kwa mujibu wa mkataba, Kampuni ya DPW inapaswa kuwekeza Dola za Kimarekani milioni 250 (TZS bilioni 675) katika kipindi cha miaka mitano. Katika kipindi cha miezi mitano tayari wameshawekeza TZS 214.425 bilioni (31%) kwa ajili ya manunuzi ya mitambo ya kisasa; ukarabati wa mitambo iliyokuwa ya TPA; na usanifu na usimikaji wa mfumo wa TEHAMA wa kisasa wa uendeshaji wa Bandari; 6 ii) Wastani wa muda wa meli kusubiri nangani umepungua kutoka siku 46 mwezi Mei 2024 hadi kufikia wastani wa siku saba (7) ikiwa ni siku 0 kwa meli za makasha; siku 12 kwa meli za kichele; na siku 10 kwa meli za Mzingo Mchanganyiko iii) Kutokana na matumizi ya vitendea kazi vya kisasa (SSG na RTG) katika kupakia na kushusha mizigo, muda wa kuhudumia meli za makasha gatini umepungua kutoka wastani wa siku saba (7) hadi wastani wa siku tatu (3), na hivyo kupunguza idadi ya meli zinazosubiri angani kutoka wastani wa meli 35 mwezi Septemba 2023 hadi wastani wa meli 15 mwezi Septemba 2024. iv) Kuongezeka kwa shehena zinazohudumiwa kutoka shehena 141,889 mwezi Mei 2024 hadi kufikia shehena 168,336 mwezi Septemba 2024, ikiwa ni ongezeko la asilimia 18.6 katika kipindi cha miezi mitano v) Kuongezeka kwa idadi ya makasha yanayohudumiwa (Twenty-Feet Equivalent Units-TEUs) katika Bandari ya Dar es Salaam kutoka wastani wa makasha 12,000 kwa mwezi hadi kufikia makasha 27,000 kwa mwezi Septemba 2024. Idadi hii ya makasha ilikuwa haijawahi kufikiwa katika historia ya Bandari ya Dar es Salaam. Kiwango cha juu kabisa kabla ya hii ilikuwa ni makasha 15,000. vi) Katika kipindi cha miezi mitano gharama za matumizi ya uendeshaji wa bandari zimepungua hadi kufikia asilimia 2.7 ya makusanyo wakati ambapo matumizi yalikuwa yanaongezeka kwa asilimia 15.1 kwa mwezi kabla ya kukabidhiwa uendeshaji wa bandari kwa kampuni vii) Katika kipindi cha miezi mitano (Aprili hadi Septemba 2024) tangu DPW Dar es Salaam waanze kuendesha Gati 0-7 katika Bandari ya Dar es Salaam Serikali imeshakusanya jumla ya shilingi bilioni 325.3 ikiwa ni mapato yanayotokana na shughuli za mikataba iliyoingiwa kati ya TPA na DP World, ikijumuisha tozo ya pango 7 (land rent), tozo ya mrahaba (royalty), na Ardhia (warfage) viii) Kutokana na kuongezeka kwa mapato na kupungua kwa gharama za uendeshaji kufuatia maboresho yaliyofanyika, serikali, kupitia TPA, imeanza uwekezaji katika miradi yenye thamani ya TZS 1.922 trilioni (USD 686.628 milioni) kwa kutumia makusanyanyo yanayopatikana. Miradi hii ni Ujenzi wa Kituo cha Kupokwa Mafuta (SRT); Ujenzi wa Bandari ya Kisiwa Mgao (Mtwara); na Ujenzi wa Gati za Majahazi (Dhow Wharf) Dar es Salaam. ix) Kuunganishwa kwa mifumo ya forodha (Tanzania Customs Integrated System – TANCIS) na ile ya bandari (Tanzania Electronic Single Window System-TeSWS). Hii imewezesha kupunguzwa/kuondolewa kwa mifumo iliyokuwa inafanana na hivyo kupunguza muda wa kuondoa mizigo bandarini, kuongeza uwazi na kurahisisha mawasiliano. x) Mapato ya kodi ya Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) yameongezeka hadi kufikia TZS Trilioni Moja mwezi Septemba 2024 ukilinganisha na wastani wa TZS 850 bilioni kwa mwezi. Hii imetokana na TRA kuweza kuchakata mizigo mingi zaidi ndani ya muda mfupi. xi) Kwa ujumla wake, maboresho yanayoendelea katika Bandari ya Dar es Salaam kufuatia kukabidhiwa kwa DP World na makampuni mengine kuendesha Bandari ya Dar es Salaam yanaonesha kuwa na faidi kubwa kiuchumi kwa kuchochea kuongezeka kwa biashara na kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini. Uwekezaji huu ni sehemu muhimu ya utekelezaji wa azima ya serikali ya kuifanya Bandari ya Dar es Salaam kuwa lango kuu la usafirishaji mizigo katika ukanda wa Afrika. 18. Mheshimiwa Spika, nimeeleza kwa kina kidogo yanayoendelea katika 8 Bandari ya Dar es Salaam kutokana na ukweli kwamba, kama unavyofahamu, uamuzi wa Serikali wa kuikaribisha Kampuni ya DP World kuwekeza katika Bandari ya Dar es Salaam ulikumbana na upinzani na ukosoaji mkali sana kutoka kwa makundi mbalimbali ya wanaharakati na wanasiasa, na hata baadhi ya taasisi za dini. Nichukue nafasi hii kumshukuru Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kwa ushupavu, ujasiri na ustahimilivu. Licha ya upinzani mkali na kila aina ya kejeli Rais wetu alisimama imara. 19. Mheshimiwa Spika, Alichokionesha Rais wetu wakati wa sakata la DP World ni kile ambacho Rais wa Tatu wa Jamhuri ya Muungano, Hayati Benjamin Mkapa, aliuita ushupavu wa uongozi. Katika hotuba yake kwenye Mkutano wa Halmashauri Kuu ya CCM Rais Mkapa alioitoa tarehe 25 Agosti 2004 alianisha sifa nne kuu za ushupavu wa uongozi. Kwanza, ni upeo mkubwa wa kubuni malengo na dira. Pili, ni uongozi madhubuti wa watu na raslimali kuelekea kwenye malengo hayo na kuzingatia dira hiyo; tatu, baada ya kuridhia malengo ni ung’ang’anizi na kukataa kuyumbishwa bila sababu za msingi, na nne ni ujasiri wa kusimamia na kutetea maadili. Ni maoni yangu kwamba Rais wa Awamu ya Sita wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, amejibainisha wazi wazi kuwa anazo sifa hizi. Rais wetu ni kiongozi madhubutu ambaye tukishakubaliana malengo na dira hakubali kuyumbishwa bila sababu za msingi, na ni kwa msingi huo katika hili suala la uwekezaji wa DP World hakuyumba na ndio maana leo tunaona matunda yake. 20. Mheshimiwa Spika, mradi wa pili ambao ni muhimu kuutolea maelezo zaidi ni Mradi wa Ujenzi wa Reli ya Kiwango cha Standard Gauge (SGR). Katika mwaka 2023/2024, Serikali iliendelea na utekelezaji wa 9 mradi huu muhimu wenye lengo la kuifanya Tanzania kuwa kitovu cha usafiri na usafirishaji katika ukanda wa Kusini mwa Jangwa la Sahara na Afrika kwa ujumla. Kwa sasa Serikali, kupitia Shirika la Reli nchini (TRC) inaendelea na ujenzi wa awamu ya kwanza kutoka Dar es Salaam hadi Mwanza yenye urefu wa KM 1,219 na awamu ya pili inayojumuisha ujenzi wa vipande vya Tabora – Kigoma; Uvinza – Malagarasi -Musongati; na Kaliua – Mpanda – Karema yenye urefu wa Kilometa 1,010. 21. Mheshimiwa Spika, ujenzi wa awamu ya kwanza unatekelezwa katika vipande vitano (5) ambavyo ni: Dar es Salaam – Morogoro (KM 300); Morogoro -Makutupora (KM 422); Makutupora – Tabora (KM 368); Tabora – Isaka (KM 165); na Isaka – Mwanza (KM 341). Hatua iliyofikiwa katika utekelezaji wa awamu imeelezwa kwa kina katika Sura ya Tatu ya Kitabu nilichowasilisha (uk. 24). 22. Mheshimiwa Spika, hadi sasa Serikali imeshawekeza kiasi cha Dola za Kimarekani Bilioni 10 (sawa na TZS trilioni 23) tangu ujenzi wa mradi huu ulipoanza tarehe 02 Mei 2017. Hadi sasa kipande cha Dar es Salaam hadi Dodoma kimeshakamilika na kinafanya kazi. 23. Mheshimiwa Spika, Serikali imefanya tathmini ya awali ya manufaa ya mradi huu kiuchumi na kijamii na kubaini faida zifuatazo: i) Hadi sasa mradi umeshazalisha ajira zaidi ya 30,176 za moja kwa moja na ajira zaidi ya 150,000 zisizo za moja kwa moja. Ajira hizi zimetengeneza pato la TZS bilioni 358.74. ii) Mradi umetoa fursa kwa viwanda, wazabuni na wakandarasi ambapo hadi sasa jumla ya kampuni 2,460 zinashiriki katika mradi huu na kandarasi zenye thamani ya TZS 3.69 trilioni zimetolewa tangu mradi uanze iii) Mradi umechochea kuongezeka kwa mahitaji ya saruji, nondo, na 10 vifaa vingine vya ujenzi na kuongeza mchango wa sekta ya viwanda katika uchumi iv) Kupungua kwa muda wa safari kati ya Dar es Salaam na Dodoma kutoka wastani wa masaa kumi kwa basi hadi masaa matatu na nusu kwa Treni v) Kupunguza ajali na kuokoa maisha ya watu vi) Kutunza mazingira/kupungua kwa uzalishaji wa hewa ya ukaa kwa kuwa usafiri wa treni unatumia nishati ya umeme na kwa kuwa safari za mabasi zimepungua vii) Kuzalisha kipato ambapo hadi kufikia Septemba 2024 jumla abiria 645,421 walisafirishwa na kiasi cha TZS 15.695 bilioni kupatikana viii) Kuchochea shughuli za utalii katika ukanda ambao reli inayopita, hususan Hifadhi ya Mikumi na Hifadhi ya Ruaha (kupitia Stesheni ya Kilosa), Hifadhi ya Katavi (Stesheni ya Tabora), Hifadhi ya Gombe (Stesheni ya Kigoma), na Hifadhi ya Serengeri (kupitia Stesheni za Malampaka na Mwanza). ix) Ujenzi wa mradi huu unatarajiwa kuchochea mazingira ya biashara na uwekezaji kwa kupunguza muda wa safari na gharama za usafirishaji wa mizigo na abiria na hivyo kuchochea ukuaji wa biashara za ndani na kimataifa. Hadi Septemba 2024 jumla ya miradi 519 imesajiliwa na Kituo cha Uwekezaji (TIC) katika ushoroba wa reli yenye kuvutia mtaji wa Dola za Marekani 4.59 bilioni na kutarajia kuzalisha ajira 115,566. Miradi hii ipo katika hatua mbalimbali za utekelezaji huku baadhi yake ikiwa imeshakamilika na kuanza uzalishaji. V: MAPENDEKEZO YA VIPAUMBELE NA MALENGO KWA MWAKA 2025/26 24. Mheshimiwa Spika, Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanaongozwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 inayolenga kuwezesha Tanzania kuingia katika kundi la nchi za uchumi 11 wa kati ifikapo mwaka 2025 na kuwa na kiwango cha juu cha maendeleo ya watu. Hivyo, mapendekezo ya mpango yamejikita katika kuendeleza na kukamilisha utekelezaji wa afua zinazotoa matokeo ya maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. 25. Mheshimiwa Spika, Mapendekezo ya Mpango huu ni kiungo kati ya mipango inayokamilika na mipango mipya inayotarajiwa kutekelezwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2050. Hivyo, Mapendekezo haya yatajielekeza kwenye Mpango wa mwaka 2025/26 katika kuainisha na kutekeleza afua muhimu ambazo hazikukamilika ili kuandaa mazingira shirikishi na endelevu kwa mipango ijayo kwa kufanya uchambuzi wa kina wa wadau (watakaoshiriki katika kutekeleza mipango ya nchi. 26. Mheshimiwa Spika, vigezo vya kuchagua vipaumbele vya Mapendekezo ya Mpango kwa mwaka 2025/26 ni kama ifuatavyo: i) Ukuaji Endelevu wa Uchumi: Hii inalenga kufikia ukuaji wa uchumi wa juu wenye ustahimilivu zaidi kwa kuongeza tija, mahitaji ya jumla na kulenga uwekezaji wa kimkakati katika sekta muhimu (kilimo, viwanda na huduma). ii) Kupunguza Umaskini: Hii inalenga kuongeza kasi ya ukuaji wa uchumi jumuishi unaozingatia upatikanaji wa huduma za kijamii, programu zinazolenga kinga ya jamii na zenye kutengeneza fursa za kiuchumi. iii) Kuzalisha Ajira kwa Wananchi: Hii inahusisha kuainisha afua zitakazoimarisha ushirikiano kati ya Serikali na Sekta Binafsi zilizopo na zinazoanzishwa ili kutengeneza nafasi za ajira hususan vijana na wanawake. iv) Kuimarishwa kwa Ushindani katika Masoko ya Kikanda na Kimataifa: Hii inajumuisha kuboresha miundombinu, kuweka 12 mazingira wezeshi ya biashara, kufuata taratibu za kimataifa, kuimarisha rasilimali watu, kukuza uwekezaji wa ndani na nje. v) Maendeleo Endelevu: Kuhakikisha matumizi endelevu ya maliasili na kupunguza uharibifu wa mazingira na upotevu wa viumbe hai. vi) Utawala Bora na Utawala wa Sheria: Hii inajumuisha hatua madhubuti za kupunguza rushwa, kuwezesha upatikanaji wa haki, kuimarisha uwajibikaji, na kulinda haki za binadamu. 27. Mheshimiwa Spika, Vipaumbele vinayopendekezwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026 vimezingatia malengo tarajiwa na matokeo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Katika kuhakikisha ufanisi wakati wa utekelezaji, Serikali kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itaweka mkazo katika maeneo ya miradi ya kielelezo yenye manufaa na matokeo makubwa na kujielekeza katika vipaumbele kama ifuatavyo: i) Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi: katika eneo hili Serikali itaendelea na ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya Reli ikiwemo reli ya SGR pamoja na uimarishaji wa huduma za usafiri na usafirishaji wa abiria na mizigo; ujenzi wa miundombinu ya barabara kuu na za mikoa; barabara za kimkakati na za kupunguza foleni; uzalishaji, wa nishati ya umeme kutoka vyanzo mbalimbali na teknolojia ya matumizi ya nishati safi; usambazaji wa umeme kwa vijijini vilivyobakia; utafutaji gesi asilia na ujenzi wa miundombinu ya uchakataji wa gesi; kuimarisha utoaji wa huduma za hali ya hewa; na kuendelea kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni. ii) Kuimarisha uwezo wa Uzalishaji wa Bidhaa Viwandani na Utoaji Huduma: eneo hili linajumuisha uongezaji thamani ya mazao mbalimbali ambapo baadhi ya vipaumbele vinavyopendekezwa ni utafutaji na uhamasishaji wa uwekezaji wa madini ya kimkakati 13 (strategic mineral resources) yakiwemo madini ya chuma na magadi soda; kutekeleza mikakati ya kulinda viwanda vya ndani ili kuvutia wawekezaji; kuboresha mazingira wezeshi ikiwa ni pamoja na ujenzi wa miundombinu kwenye maeneo ya viwanda (industrial clusters) kwa ajili ya viwanda vidogo na vya kati. iii) Kukuza Uwekezaji na Biashara: katika eneo hili Serikali, itaimarisha mifumo kwa ajili ya kuchochea uwekezaji kwa kutunga Sera, Sheria, Kanuni, Mikakati na Miongozo; kuimarisha upatikanaji wa huduma kwa wawekezaji katika ngazi zote; kuboresha mazingira ya biashara ili kuvutia wawekezaji kutoka sekta binafsi; kuimarisha uwekezaji wa kimkakati na kufungamanisha sekta zenye mnasaba na Uchumi wa Buluu; kuboresha mifumo ya ukusanyaji na usambazaji wa taarifa za biashara na masoko; na kuimarisha diplomasia ya uchumi. iv) Kuchochea Maendeleo ya Watu: Kuimarisha mifumo na usimamizi wa uendeshaji wa elimu, afya, maji na hifadhi ya mazingira ili kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi; kuimarisha na kuhamasisha uwekezaji katika programu za mtindo wa maisha na lishe bora; kujenga na kukarabati miundombinu ya michezo, sanaa na ubunifu; kuongeza kasi ya upangaji, upimaji, umilikishaji na usajili wa ardhi mijini, vijijini na maeneo ya kimkakati; na kuimarisha usalama wa raia na mali zao ili kudumisha amani na utulivu nchini. v) Kuendeleza Rasilimali Watu: kukuza ujuzi kwa vijana, kuwezesha na kuendeleza ujuzi kwa makundi mbalimbali katika ngazi zote za elimu; kuimarisha ujuzi katika majadiliano ya mikataba hususan ya mafuta, gesi na madini, uandishi wa Sheria, utafiti wa sheria na uendeshaji wa mashauri ya madai dhidi ya Serikali ndani na nje ya nchi; na kuwezesha utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Maendeleo ya Ujuzi wa Mwaka 2016/17 – 2025/26. 14 28. Mheshimiwa Spika, Mafanikio ya utekelezaji wa Vipaumbele vya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yatajengwa katika misingi ifuatayo: i) Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani; ii) Kuendelea kudumisha utawala bora na utawala wa sheria nchini; iii) Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; iv) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika shughuli za uwekezaji na biashara; v) Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko); vi) Kuwa na nidhamu katika utekelezaji wa mpango na bajeti; vii) Kutekeleza kikamilifu mfumo wa ufuatiliaji na upimaji unaozingatia viashiria vya matokeo viii) Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; na ix) Kuendelea kwa utekelezaji wa miradi ya maendeleo; 29. Mheshimiwa Spika, ninapoitimisha ninawashukuru watumishi wenzangu wakiongozwa Mheshimiwa Stanslaus Haroon Nyongo, Mbunge wa Maswa Mashariki - Naibu Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji, Dkt. Tausi Kida, Katibu Mkuu, pamoja na Katibu Mtendaji wa Tume ya Mipango, Ndugu Lawrence Mafuru, kwa ushirikiano wanaonipa katika kutekeleza majukumu yetu. Aidha, kwa upekee, ninawashukuru kwa maandalizi mazuri ya nyaraka nilizowasilisha leo katika Bunge lako. 30. Mheshimiwa Spika, baada ya maelezo hayo, naomba Kamati yako ipokee na kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa mwaka 2025/26 kwa ajili ya maandalizi ya Mpango na ustawi wa Taifa letu. 15 31. Mheshimiwa Spika, ninaomba kutoa hoja. Prof. Kitila Alexander Mkumbo (Mb.), WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS – MIPANGO NA UWEKEZAJI. 01 Novemba 2024

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI HOTUBA YA WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI, MHE. PROF. KITILA ALEXANDER MKUMBO (MB.), AKIWASILISHA BUNGENI MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/26 DODOMA IJUMAA 01 NOVEMBA, 2024 1 I. UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, Kwa kuzingatia Kanuni ya 113 (1) na (2) ya Kanuni za Kudumu za Bunge, Toleo la Februari 2023, ninaomba kutoa hoja kwamba, Bunge lako likae kama Kamati ya Mipango ili kupokea na kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Taifa wa Maendeleo kwa Mwaka 2025/2026. 2. Mheshimiwa Spika, Ninaishukuru Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti, wakiongozwa na Mwenyekiti wake Mheshimiwa Oran Manase Njeza, Mbunge wa Mbeya Vijijini (CCM) na Makamu Mwenyekiti Mheshimiwa Twaha Ally Mpembenwe, Mbunge wa Kibiti (CCM), kwa maoni na ushauri wakati wa vikao vya kamati. Ninapenda kukuhakishia kuwa maoni na ushauri wa Kamati umezingatiwa na utaendelea kuzingatiwa katika kuandaa Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka 2025/26. 3. Mheshimiwa Spika, Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo yamezingatia maudhui ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025; Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 - 2025/26; Ilani ya Chama Cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020; Agenda ya Maendeleo ya Afrika 2063; Malengo ya Maendeleo Endelevu 2030 na mipango mingine ya kikanda. 4. Mheshimiwa Spika, Aidha, mapendekezo haya yamezingatia kikamilifu maono ya Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, hususani misingi iliyojengwa katika falsafa ya 4R (Reconciliation, Resilience, Reform and Rebuilding) yaani Maridhiano, Ustahimilivu, Mageuzi na Kujenga Upya. 5. Mheshimiwa Spika, Kitabu cha Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanawasilishwa katika Sura Tano. Sura ya 2 Kwanza ni Utangulizi. Sura ya Pili ni tathmini ya mwenendo wa hali ya uchumi na Sura ya Tatu ni mapitio ya ya utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2023/2024. Sura ya Nne ni mapendekezo ya vipaumbele na malengo ya kuzingatiwa katika maandalizi ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026. Sura ya Tano ni Ufuatiliaji, Tathmini na Vihatarishi. 6. Mheshimiwa Spika, katika Utangulizi (uk.2-5), tumeanisha mawanda ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 - 2025/26 ambayo yanaweka msingi wa maudhui ya Mpango wa mwaka 2025/26. Aidha, Utangulizi umeainisha mapendekezo ya malengo ya mpango wa mwaka 2025/26. 7. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2025/2026, Serikali inatarajia kutumia TZS bilioni 16,459.43 (trilioni 16.459) kwa ajili ya kugharamia programu na miradi ya maendeleo. Vyanzo vya fedha hizi ni pamoja na mapato ya ndani, misaada, mikopo ya ndani yenye masharti ya biashara na mikopo ya nje yenye masharti nafuu na masharti ya kibiashara. Aidha, serikali itaendelea kuimarisha njia mbadala za ugharamiaji wa miradi ya maendeleo kwa kuendelea kuweka mazingira mazuri ya biashara na uwekezaji, pamoja na utekelezaji wa miradi kwa njia ya ubia kati ya sekta ya umma na sekta binafsi (PPP). II. MWENENDO WA HALI YA UCHUMI WA DUNIA 8. Mheshimiwa Spika, Hali ya Uchumi imeelezwa katika Sura ya pili (uk. 7- 21). 9. Mheshimiwa Spika, Pato halisi la Taifa kwa bei za mwaka 2015 lilifikia shilingi bilioni 148,399.76 kwa mwaka 2023 ikilinganishwa na shilingi bilioni 141,247.19 mwaka 2022, sawa na ukuaji wa asilimia 5.1. Malengo na shabaha za uchumi jumla (uk.21) ni kama ifuatavyo: 3 i) Pato halisi la taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026; ii) Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja na wastani wa asilimia kati ya 3.0 – 5.0 katika muda wa kati; iii) Mapato ya ndani kufikia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; iv) Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne. 10. Mheshimiwa Spika, Thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje iliongezeka kwa asilimia 14.7 na kufikia dola za Marekani milioni 14,663.9, ikichangiwa zaidi na mauzo ya dhahabu na bidhaa asilia pamoja na mapato ya utalii. Thamani ya bidhaa na huduma zilizoagizwa kutoka nje ilipungua kwa asilimia 5.6 na kufikia dola za Marekani milioni 16,027.0. Mwenendo huu ulitokana na kupungua kwa gharama ya uagizaji wa bidhaa, hususan mafuta ya petroli, mitambo, na vifaa vya viwandani na mbolea na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na huduma nje. Kupungua kwa nakisi ya malipo ya nje ni ishara nzuri inayoonesha uwezo wa kudhibiti mahitaji ya fedha za kigeni na kujenga akiba ya fedha za kigeni. 11. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha mwaka 2023/24, kiwango cha akiba ya fedha za kigeni ilifikia dola za Marekani milioni 5,345.5 ikilinganishwa na dola za Marekani milioni 5,208.3 kipindi kama hicho mwaka 2022/23 hivyo kuendelea kukidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi. Kiasi hicho kinatosheleza malipo ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi kwa kipindi cha miezi 4.4, zaidi ya lengo la nchi la kuwa na akiba ya fedha za kigeni inayokidhi uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa miezi isiyopungua minne. 4 12. Mheshimiwa Spika, kwa ujumla, kama ambavyo taasisi mbalimbali za kimataifa (WB, IMF, ) zimekuwa zikieleza, uchumi wa Tanzania umeendelea kuhimili vyema changamoto za dunia zilizojitokeza katika miaka ya hivi karibuni. Kwa mujibu wa taasis hizo, pamoja na changamoto zilizojitokeza, uchumi wetu umeendelea kuimarika kutokana na sababu kuu tatu. Mosi, utekelezaji wa mageuzi makubwa yaliyolenga katika kuchochea na kuimarisha ushindani katika uchumi, sambamba na eneo la kwanza la kipaumbele katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 -“Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi”. Pili, kuendelea kuboresha na kuimarisha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini. Tatu, kuendelea kuaminiwa na taasisi za fedha duniani, pamoja na wadau wetu wa maendeleo. 13. Mheshimiwa Spika, Ili kuhakikisha kuwa ukuaji wa uchumi unakuwa na athari chanya katika kuinuia kiwango cha miasha ya watu wetu na kupunguza umaskini, Dira ya Taifa ya Maendeleo inayoandaliwa, na mipango itakayoambatana nayo, itajikita katika kuhakikisha kuwa ukuaji wa uchumi wetu unakuwa jumuishi, unapunguza umaskini, unazalisha ajira nyingi, na unachochea mauzo ya bidhaa zilizoongezwa thamani nje ya nchi. Ili kufikia azima hii, mkazo mahususi utawekwa katika sekta za uzalishaji ambazo zinahusisha watu wengi. Mkazo wa kipekee utaendelea kuwekwa katika kuchochea maendeleo kijamii na kiuchumi vijijini (rural socio-economic development). III. MAFANIKIO YA UTEKELEZAJI WA MPANGO WA MAENDELEO 2023/2024 14. Mheshimiwa Spika, kama sehemu ya utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, pamoja na mambo mengine, 5 Serikali ilipanga kutekeleza miradi 17 ya kielelezo inayolenga kuleta matokeo makubwa katika maeneo hayo matano ya kipaumbele. Miradi hii imegawanyika makundi mawili, ambayo ni miradi ya miundombinu ya usafiri na usafirishaji na miradi ya kuongeza uzalishaji viwandani. Taarifa ya kina kuhusu utekelezaji wa miradi hii ipo katika Sura ya Tatu (uk. 23-56). 15. Mheshimiwa Spika, ninapenda kuchukua nafasi hii kueleza kwa upana kidogo kuhusu mafanikio yaliyopatikana na yanayoendelea kupatikana kutokana na utekelezaji wa baadhi ya miradi ya kimkakati. 16. Mheshimiwa Spika, tarehe 22 Oktoba 2023 Serikali, kupitia Mamlaka ya Usimamizi wa Bandari Tanzania (TPA), ilisaini mikataba mitatu ya uwekezaji na kampuni ya DP World (Dubai). Mkataba huu unahusisha uendeshaji wa shughuli za bandari katika uhudumiaji wa Makasha, Mzigo Mchanganyiko, Mzigo wa Kichele na Shehena ya Magari. Ili kutoa huduma hizi, kwa kuzingatia sheria zetu, Kampuni ya DP World ilifungua kampuni ya Tanzania inayoitwa DP World Dar es Salaam. Kampuni hii ilikabidhiwa rasmi shughuli za uendeshaji wa bandari tarehe 15 Aprili 2024. 17. Mheshimiwa Spika, tangu kampuni hii ianze uendeshaji wa shughuli za bandari mafanikio mbalimbali yamepatikana kama ifuatavyo: i) Kwa mujibu wa mkataba, Kampuni ya DPW inapaswa kuwekeza Dola za Kimarekani milioni 250 (TZS bilioni 675) katika kipindi cha miaka mitano. Katika kipindi cha miezi mitano tayari wameshawekeza TZS 214.425 bilioni (31%) kwa ajili ya manunuzi ya mitambo ya kisasa; ukarabati wa mitambo iliyokuwa ya TPA; na usanifu na usimikaji wa mfumo wa TEHAMA wa kisasa wa uendeshaji wa Bandari; 6 ii) Wastani wa muda wa meli kusubiri nangani umepungua kutoka siku 46 mwezi Mei 2024 hadi kufikia wastani wa siku saba (7) ikiwa ni siku 0 kwa meli za makasha; siku 12 kwa meli za kichele; na siku 10 kwa meli za Mzingo Mchanganyiko iii) Kutokana na matumizi ya vitendea kazi vya kisasa (SSG na RTG) katika kupakia na kushusha mizigo, muda wa kuhudumia meli za makasha gatini umepungua kutoka wastani wa siku saba (7) hadi wastani wa siku tatu (3), na hivyo kupunguza idadi ya meli zinazosubiri angani kutoka wastani wa meli 35 mwezi Septemba 2023 hadi wastani wa meli 15 mwezi Septemba 2024. iv) Kuongezeka kwa shehena zinazohudumiwa kutoka shehena 141,889 mwezi Mei 2024 hadi kufikia shehena 168,336 mwezi Septemba 2024, ikiwa ni ongezeko la asilimia 18.6 katika kipindi cha miezi mitano v) Kuongezeka kwa idadi ya makasha yanayohudumiwa (Twenty-Feet Equivalent Units-TEUs) katika Bandari ya Dar es Salaam kutoka wastani wa makasha 12,000 kwa mwezi hadi kufikia makasha 27,000 kwa mwezi Septemba 2024. Idadi hii ya makasha ilikuwa haijawahi kufikiwa katika historia ya Bandari ya Dar es Salaam. Kiwango cha juu kabisa kabla ya hii ilikuwa ni makasha 15,000. vi) Katika kipindi cha miezi mitano gharama za matumizi ya uendeshaji wa bandari zimepungua hadi kufikia asilimia 2.7 ya makusanyo wakati ambapo matumizi yalikuwa yanaongezeka kwa asilimia 15.1 kwa mwezi kabla ya kukabidhiwa uendeshaji wa bandari kwa kampuni vii) Katika kipindi cha miezi mitano (Aprili hadi Septemba 2024) tangu DPW Dar es Salaam waanze kuendesha Gati 0-7 katika Bandari ya Dar es Salaam Serikali imeshakusanya jumla ya shilingi bilioni 325.3 ikiwa ni mapato yanayotokana na shughuli za mikataba iliyoingiwa kati ya TPA na DP World, ikijumuisha tozo ya pango 7 (land rent), tozo ya mrahaba (royalty), na Ardhia (warfage) viii) Kutokana na kuongezeka kwa mapato na kupungua kwa gharama za uendeshaji kufuatia maboresho yaliyofanyika, serikali, kupitia TPA, imeanza uwekezaji katika miradi yenye thamani ya TZS 1.922 trilioni (USD 686.628 milioni) kwa kutumia makusanyanyo yanayopatikana. Miradi hii ni Ujenzi wa Kituo cha Kupokwa Mafuta (SRT); Ujenzi wa Bandari ya Kisiwa Mgao (Mtwara); na Ujenzi wa Gati za Majahazi (Dhow Wharf) Dar es Salaam. ix) Kuunganishwa kwa mifumo ya forodha (Tanzania Customs Integrated System – TANCIS) na ile ya bandari (Tanzania Electronic Single Window System-TeSWS). Hii imewezesha kupunguzwa/kuondolewa kwa mifumo iliyokuwa inafanana na hivyo kupunguza muda wa kuondoa mizigo bandarini, kuongeza uwazi na kurahisisha mawasiliano. x) Mapato ya kodi ya Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) yameongezeka hadi kufikia TZS Trilioni Moja mwezi Septemba 2024 ukilinganisha na wastani wa TZS 850 bilioni kwa mwezi. Hii imetokana na TRA kuweza kuchakata mizigo mingi zaidi ndani ya muda mfupi. xi) Kwa ujumla wake, maboresho yanayoendelea katika Bandari ya Dar es Salaam kufuatia kukabidhiwa kwa DP World na makampuni mengine kuendesha Bandari ya Dar es Salaam yanaonesha kuwa na faidi kubwa kiuchumi kwa kuchochea kuongezeka kwa biashara na kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini. Uwekezaji huu ni sehemu muhimu ya utekelezaji wa azima ya serikali ya kuifanya Bandari ya Dar es Salaam kuwa lango kuu la usafirishaji mizigo katika ukanda wa Afrika. 18. Mheshimiwa Spika, nimeeleza kwa kina kidogo yanayoendelea katika 8 Bandari ya Dar es Salaam kutokana na ukweli kwamba, kama unavyofahamu, uamuzi wa Serikali wa kuikaribisha Kampuni ya DP World kuwekeza katika Bandari ya Dar es Salaam ulikumbana na upinzani na ukosoaji mkali sana kutoka kwa makundi mbalimbali ya wanaharakati na wanasiasa, na hata baadhi ya taasisi za dini. Nichukue nafasi hii kumshukuru Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kwa ushupavu, ujasiri na ustahimilivu. Licha ya upinzani mkali na kila aina ya kejeli Rais wetu alisimama imara. 19. Mheshimiwa Spika, Alichokionesha Rais wetu wakati wa sakata la DP World ni kile ambacho Rais wa Tatu wa Jamhuri ya Muungano, Hayati Benjamin Mkapa, aliuita ushupavu wa uongozi. Katika hotuba yake kwenye Mkutano wa Halmashauri Kuu ya CCM Rais Mkapa alioitoa tarehe 25 Agosti 2004 alianisha sifa nne kuu za ushupavu wa uongozi. Kwanza, ni upeo mkubwa wa kubuni malengo na dira. Pili, ni uongozi madhubuti wa watu na raslimali kuelekea kwenye malengo hayo na kuzingatia dira hiyo; tatu, baada ya kuridhia malengo ni ung’ang’anizi na kukataa kuyumbishwa bila sababu za msingi, na nne ni ujasiri wa kusimamia na kutetea maadili. Ni maoni yangu kwamba Rais wa Awamu ya Sita wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, amejibainisha wazi wazi kuwa anazo sifa hizi. Rais wetu ni kiongozi madhubutu ambaye tukishakubaliana malengo na dira hakubali kuyumbishwa bila sababu za msingi, na ni kwa msingi huo katika hili suala la uwekezaji wa DP World hakuyumba na ndio maana leo tunaona matunda yake. 20. Mheshimiwa Spika, mradi wa pili ambao ni muhimu kuutolea maelezo zaidi ni Mradi wa Ujenzi wa Reli ya Kiwango cha Standard Gauge (SGR). Katika mwaka 2023/2024, Serikali iliendelea na utekelezaji wa 9 mradi huu muhimu wenye lengo la kuifanya Tanzania kuwa kitovu cha usafiri na usafirishaji katika ukanda wa Kusini mwa Jangwa la Sahara na Afrika kwa ujumla. Kwa sasa Serikali, kupitia Shirika la Reli nchini (TRC) inaendelea na ujenzi wa awamu ya kwanza kutoka Dar es Salaam hadi Mwanza yenye urefu wa KM 1,219 na awamu ya pili inayojumuisha ujenzi wa vipande vya Tabora – Kigoma; Uvinza – Malagarasi -Musongati; na Kaliua – Mpanda – Karema yenye urefu wa Kilometa 1,010. 21. Mheshimiwa Spika, ujenzi wa awamu ya kwanza unatekelezwa katika vipande vitano (5) ambavyo ni: Dar es Salaam – Morogoro (KM 300); Morogoro -Makutupora (KM 422); Makutupora – Tabora (KM 368); Tabora – Isaka (KM 165); na Isaka – Mwanza (KM 341). Hatua iliyofikiwa katika utekelezaji wa awamu imeelezwa kwa kina katika Sura ya Tatu ya Kitabu nilichowasilisha (uk. 24). 22. Mheshimiwa Spika, hadi sasa Serikali imeshawekeza kiasi cha Dola za Kimarekani Bilioni 10 (sawa na TZS trilioni 23) tangu ujenzi wa mradi huu ulipoanza tarehe 02 Mei 2017. Hadi sasa kipande cha Dar es Salaam hadi Dodoma kimeshakamilika na kinafanya kazi. 23. Mheshimiwa Spika, Serikali imefanya tathmini ya awali ya manufaa ya mradi huu kiuchumi na kijamii na kubaini faida zifuatazo: i) Hadi sasa mradi umeshazalisha ajira zaidi ya 30,176 za moja kwa moja na ajira zaidi ya 150,000 zisizo za moja kwa moja. Ajira hizi zimetengeneza pato la TZS bilioni 358.74. ii) Mradi umetoa fursa kwa viwanda, wazabuni na wakandarasi ambapo hadi sasa jumla ya kampuni 2,460 zinashiriki katika mradi huu na kandarasi zenye thamani ya TZS 3.69 trilioni zimetolewa tangu mradi uanze iii) Mradi umechochea kuongezeka kwa mahitaji ya saruji, nondo, na 10 vifaa vingine vya ujenzi na kuongeza mchango wa sekta ya viwanda katika uchumi iv) Kupungua kwa muda wa safari kati ya Dar es Salaam na Dodoma kutoka wastani wa masaa kumi kwa basi hadi masaa matatu na nusu kwa Treni v) Kupunguza ajali na kuokoa maisha ya watu vi) Kutunza mazingira/kupungua kwa uzalishaji wa hewa ya ukaa kwa kuwa usafiri wa treni unatumia nishati ya umeme na kwa kuwa safari za mabasi zimepungua vii) Kuzalisha kipato ambapo hadi kufikia Septemba 2024 jumla abiria 645,421 walisafirishwa na kiasi cha TZS 15.695 bilioni kupatikana viii) Kuchochea shughuli za utalii katika ukanda ambao reli inayopita, hususan Hifadhi ya Mikumi na Hifadhi ya Ruaha (kupitia Stesheni ya Kilosa), Hifadhi ya Katavi (Stesheni ya Tabora), Hifadhi ya Gombe (Stesheni ya Kigoma), na Hifadhi ya Serengeri (kupitia Stesheni za Malampaka na Mwanza). ix) Ujenzi wa mradi huu unatarajiwa kuchochea mazingira ya biashara na uwekezaji kwa kupunguza muda wa safari na gharama za usafirishaji wa mizigo na abiria na hivyo kuchochea ukuaji wa biashara za ndani na kimataifa. Hadi Septemba 2024 jumla ya miradi 519 imesajiliwa na Kituo cha Uwekezaji (TIC) katika ushoroba wa reli yenye kuvutia mtaji wa Dola za Marekani 4.59 bilioni na kutarajia kuzalisha ajira 115,566. Miradi hii ipo katika hatua mbalimbali za utekelezaji huku baadhi yake ikiwa imeshakamilika na kuanza uzalishaji. V: MAPENDEKEZO YA VIPAUMBELE NA MALENGO KWA MWAKA 2025/26 24. Mheshimiwa Spika, Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanaongozwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 inayolenga kuwezesha Tanzania kuingia katika kundi la nchi za uchumi 11 wa kati ifikapo mwaka 2025 na kuwa na kiwango cha juu cha maendeleo ya watu. Hivyo, mapendekezo ya mpango yamejikita katika kuendeleza na kukamilisha utekelezaji wa afua zinazotoa matokeo ya maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. 25. Mheshimiwa Spika, Mapendekezo ya Mpango huu ni kiungo kati ya mipango inayokamilika na mipango mipya inayotarajiwa kutekelezwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2050. Hivyo, Mapendekezo haya yatajielekeza kwenye Mpango wa mwaka 2025/26 katika kuainisha na kutekeleza afua muhimu ambazo hazikukamilika ili kuandaa mazingira shirikishi na endelevu kwa mipango ijayo kwa kufanya uchambuzi wa kina wa wadau (watakaoshiriki katika kutekeleza mipango ya nchi. 26. Mheshimiwa Spika, vigezo vya kuchagua vipaumbele vya Mapendekezo ya Mpango kwa mwaka 2025/26 ni kama ifuatavyo: i) Ukuaji Endelevu wa Uchumi: Hii inalenga kufikia ukuaji wa uchumi wa juu wenye ustahimilivu zaidi kwa kuongeza tija, mahitaji ya jumla na kulenga uwekezaji wa kimkakati katika sekta muhimu (kilimo, viwanda na huduma). ii) Kupunguza Umaskini: Hii inalenga kuongeza kasi ya ukuaji wa uchumi jumuishi unaozingatia upatikanaji wa huduma za kijamii, programu zinazolenga kinga ya jamii na zenye kutengeneza fursa za kiuchumi. iii) Kuzalisha Ajira kwa Wananchi: Hii inahusisha kuainisha afua zitakazoimarisha ushirikiano kati ya Serikali na Sekta Binafsi zilizopo na zinazoanzishwa ili kutengeneza nafasi za ajira hususan vijana na wanawake. iv) Kuimarishwa kwa Ushindani katika Masoko ya Kikanda na Kimataifa: Hii inajumuisha kuboresha miundombinu, kuweka 12 mazingira wezeshi ya biashara, kufuata taratibu za kimataifa, kuimarisha rasilimali watu, kukuza uwekezaji wa ndani na nje. v) Maendeleo Endelevu: Kuhakikisha matumizi endelevu ya maliasili na kupunguza uharibifu wa mazingira na upotevu wa viumbe hai. vi) Utawala Bora na Utawala wa Sheria: Hii inajumuisha hatua madhubuti za kupunguza rushwa, kuwezesha upatikanaji wa haki, kuimarisha uwajibikaji, na kulinda haki za binadamu. 27. Mheshimiwa Spika, Vipaumbele vinayopendekezwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026 vimezingatia malengo tarajiwa na matokeo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Katika kuhakikisha ufanisi wakati wa utekelezaji, Serikali kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itaweka mkazo katika maeneo ya miradi ya kielelezo yenye manufaa na matokeo makubwa na kujielekeza katika vipaumbele kama ifuatavyo: i) Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi: katika eneo hili Serikali itaendelea na ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya Reli ikiwemo reli ya SGR pamoja na uimarishaji wa huduma za usafiri na usafirishaji wa abiria na mizigo; ujenzi wa miundombinu ya barabara kuu na za mikoa; barabara za kimkakati na za kupunguza foleni; uzalishaji, wa nishati ya umeme kutoka vyanzo mbalimbali na teknolojia ya matumizi ya nishati safi; usambazaji wa umeme kwa vijijini vilivyobakia; utafutaji gesi asilia na ujenzi wa miundombinu ya uchakataji wa gesi; kuimarisha utoaji wa huduma za hali ya hewa; na kuendelea kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni. ii) Kuimarisha uwezo wa Uzalishaji wa Bidhaa Viwandani na Utoaji Huduma: eneo hili linajumuisha uongezaji thamani ya mazao mbalimbali ambapo baadhi ya vipaumbele vinavyopendekezwa ni utafutaji na uhamasishaji wa uwekezaji wa madini ya kimkakati 13 (strategic mineral resources) yakiwemo madini ya chuma na magadi soda; kutekeleza mikakati ya kulinda viwanda vya ndani ili kuvutia wawekezaji; kuboresha mazingira wezeshi ikiwa ni pamoja na ujenzi wa miundombinu kwenye maeneo ya viwanda (industrial clusters) kwa ajili ya viwanda vidogo na vya kati. iii) Kukuza Uwekezaji na Biashara: katika eneo hili Serikali, itaimarisha mifumo kwa ajili ya kuchochea uwekezaji kwa kutunga Sera, Sheria, Kanuni, Mikakati na Miongozo; kuimarisha upatikanaji wa huduma kwa wawekezaji katika ngazi zote; kuboresha mazingira ya biashara ili kuvutia wawekezaji kutoka sekta binafsi; kuimarisha uwekezaji wa kimkakati na kufungamanisha sekta zenye mnasaba na Uchumi wa Buluu; kuboresha mifumo ya ukusanyaji na usambazaji wa taarifa za biashara na masoko; na kuimarisha diplomasia ya uchumi. iv) Kuchochea Maendeleo ya Watu: Kuimarisha mifumo na usimamizi wa uendeshaji wa elimu, afya, maji na hifadhi ya mazingira ili kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi; kuimarisha na kuhamasisha uwekezaji katika programu za mtindo wa maisha na lishe bora; kujenga na kukarabati miundombinu ya michezo, sanaa na ubunifu; kuongeza kasi ya upangaji, upimaji, umilikishaji na usajili wa ardhi mijini, vijijini na maeneo ya kimkakati; na kuimarisha usalama wa raia na mali zao ili kudumisha amani na utulivu nchini. v) Kuendeleza Rasilimali Watu: kukuza ujuzi kwa vijana, kuwezesha na kuendeleza ujuzi kwa makundi mbalimbali katika ngazi zote za elimu; kuimarisha ujuzi katika majadiliano ya mikataba hususan ya mafuta, gesi na madini, uandishi wa Sheria, utafiti wa sheria na uendeshaji wa mashauri ya madai dhidi ya Serikali ndani na nje ya nchi; na kuwezesha utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Maendeleo ya Ujuzi wa Mwaka 2016/17 – 2025/26. 14 28. Mheshimiwa Spika, Mafanikio ya utekelezaji wa Vipaumbele vya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yatajengwa katika misingi ifuatayo: i) Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani; ii) Kuendelea kudumisha utawala bora na utawala wa sheria nchini; iii) Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; iv) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika shughuli za uwekezaji na biashara; v) Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko); vi) Kuwa na nidhamu katika utekelezaji wa mpango na bajeti; vii) Kutekeleza kikamilifu mfumo wa ufuatiliaji na upimaji unaozingatia viashiria vya matokeo viii) Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; na ix) Kuendelea kwa utekelezaji wa miradi ya maendeleo; 29. Mheshimiwa Spika, ninapoitimisha ninawashukuru watumishi wenzangu wakiongozwa Mheshimiwa Stanslaus Haroon Nyongo, Mbunge wa Maswa Mashariki - Naibu Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais, Mipango na Uwekezaji, Dkt. Tausi Kida, Katibu Mkuu, pamoja na Katibu Mtendaji wa Tume ya Mipango, Ndugu Lawrence Mafuru, kwa ushirikiano wanaonipa katika kutekeleza majukumu yetu. Aidha, kwa upekee, ninawashukuru kwa maandalizi mazuri ya nyaraka nilizowasilisha leo katika Bunge lako. 30. Mheshimiwa Spika, baada ya maelezo hayo, naomba Kamati yako ipokee na kujadili Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa mwaka 2025/26 kwa ajili ya maandalizi ya Mpango na ustawi wa Taifa letu. 15 31. Mheshimiwa Spika, ninaomba kutoa hoja. Prof. Kitila Alexander Mkumbo (Mb.), WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS – MIPANGO NA UWEKEZAJI. 01 Novemba 2024

# Extracted Content MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/26 Novemba, 2024 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI TUME YA MIPANGO MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/26 Novemba, 2024 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI TUME YA MIPANGO Yaliyomo ORODHA YA VIFUPISHO i YALIYOMO ii SURA YA KWANZA UTANGULIZI 1 1.1 Usuli 1 1.2 Mawanda na Mafanikio ya Utekelezaji wa Vipaumbele 2 1.3 Malengo ya Mapendekezo ya Mpango 4 1.4 Ugharamiaji wa Utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa 2025/26 4 1.5 Maandalizi ya Mpango 5 1.6 Mpangilio wa Kitabu 5 SURA YA PILI HALI YA UCHUMI 7 2.1 Utangulizi 7 2.2 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Dunia na Kikanda 7 2.2.1 Ukuaji wa Uchumi wa Dunia 7 2.2.2 Ukuaji wa Uchumi wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara 8 2.2.3 Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki na Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika 9 2.2.4 Mfumuko wa Bei wa Dunia 11 2.2.5 Mfumuko wa Bei wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara na Jumuiya ya Maendeleo ya Kusini mwa Afrika 11 2.2.6 Mfumuko wa Bei kwa Nchi za Ukanda wa Afrika Mashariki 11 2.3 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Taifa 12 2.3.1 Ukuaji wa Uchumi wa Taifa 12 2.3.2 Mfumuko wa Bei Nchini 15 2.3.3 Sekta ya Nje 15 2.3.4 Sekta ya Fedha 16 2.3.5 Deni la Serikali 17 2.3.6 Hali ya Umaskini na Maendeleo ya Watu 17 2.3.6.1 Hali ya Umaskini 17 2.3.6.2 Maendeleo ya Watu 19 2.3.6.3 Idadi ya Watu 20 2.4 Mwelekeo wa Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2025/26 26 iii 2.4.1 Malengo na Shabaha za Ukuaji wa Uchumi Jumla 21 2.4.2 Misingi (Assumptions) ya Mpango kwa Mwaka 2025/26 21 SURA YA TATU MAPITIO YA UTEKELEZAJI WA MPANGO 23 3.1 Utangulizi 23 3.2 Utekelezaji wa Vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano katika Mwaka 2023/24 na Utekelezaji katika Kipindi cha Robo ya Kwanza Mwaka 2024/25 23 3.2.1 Miradi ya Kielelezo 23 3.2.1.1 Miundombinu ya Usa昀椀rishaji 24 3.2.1.2 Kuboresha Shirika la Ndege 25 3.2.1.3 Miundombinu ya Nishati 25 3.2.1.4 Miradi ya Kuongeza Uzalishaji Viwandani 26 3.2.2 Programu na Miradi ya Kimkakati ya Kisekta 27 3.2.2.1 Sekta ya Ujenzi 27 3.2.2.2 Sekta ya Uchukuzi 28 3.2.2.3 Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari 30 3.2.2.4 Sekta ya Nishati 31 3.2.2.5 Sekta ya Kilimo 33 3.2.2.6 Sekta ya Mifugo 35 3.2.2.7 Sekta ya Uvuvi 36 3.2.2.8 Sekta ya Uzalishaji Bidhaa Viwandani 38 3.2.2.9 Sekta ya Madini 39 3.2.2.10 Sekta ya Mazingira na Maliasili Asilia 40 3.2.2.11 Sekta ya Utalii 41 3.2.2.12 Sekta ya Sanaa, Michezo na Ubunifu 43 3.2.2.13 Sekta ya Kukuza Uwekezaji na Biashara 45 3.2.2.14 Sekta ya Diplomasia ya Uchumi 47 3.2.2.15 Sekta ya Elimu na Maendeleo ya Ujuzi 48 3.2.2.16 Sekta ya Afya 50 3.2.2.17 Sekta ya Huduma ya Maji na Usa昀椀 wa Mazingira 51 3.2.2.18 Sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi 53 3.2.2.19 Sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii 54 3.2.2.20 Kuendeleza Ujuzi 55 SURA YA NNE VIPAUMBELE NA MALENGO KWA MWAKA 2025/26 59 4.1 Utangulizi 59 4.2 Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi 60 4.3 Kuimarisha Uwezo wa Uzalishaji Viwandani na Utoaji Huduma 61 4.4 Kukuza Uwekezaji na Biashara 62 4.5 Kuchochea Maendeleo ya Watu 62 4.6 Kuendeleza Ujuzi 63 SURA YA TANO UFUATILIAJI, TATHMINI NA VIHATARISHI 65 5.1 Utangulizi 65 5.2 Ufuatiliaji na Tathmini 66 5.2.1 Matokeo ya Ufuatiliaji na Tathmini 66 5.2.2 Muundo wa Taarifa za Ufuatiliaji na Tathmini 66 5.2.3 Mgawanyo wa Majukumu katika Ufuatiliaji na Tathimini 66 5.3 Vihatarishi na Mikakati ya Kukabiliana Navyo kwa Mwaka 2025/2026 67 5.3.1 Vihatarishi vya Ndani na Nje 67 5.3.2 Mikakati ya Kukabiliana na Vihatarishi 67 Orodha ya Vifupisho ADC Aquaculture Development Centres ATCL Air Tanzania Company Limited CBR Central Bank Rate CNG Compressed Natural Gas DRC Democratic Republic of Congo EAC East Africa Community EIA Environment Impact Assessment FYDP III Third Five Year Development Plan Ha Hectare IMF International Monetary Fund JNHPP Julius Nyerere Hydropower Plant KM Kilometer KWh Kilowatt Hour LNG Liquefied Natural Gas MW Megawatt NHIF National Health Insuarance Fund NPMIS National Project Management Information System NRW Non-revenue Water PIM-OM Public Investment Management Operational Manual PPP Public-Private Partnership PSSN Productive Social Safetynet SADC Southern African Development Community SDGs Sustainable Development Goals SGR Standard Gauge Railway TASAF Tanzania Social Action Fund TaSUBa Taasisi ya Sanaa na Utamaduni Bagamoyo TAZARA Tanzania - Zambia Railway Authority TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano U&T Ufuatiliaji na Tathmini USD United State Dollar UVIKO – 19 Ugonjwa wa Virusi vya Korona - 2019 VVU Virusi Vya Ukimwi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 v S U R A YA K WA N Z A MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 1 U TA N G U L I Z I 1.1 Usuli Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 ni wa tano (5) na wa mwisho katika utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 (FYDP III) ambayo ina dhima ya Kujenga Uchumi Shindani na Viwanda kwa Maendeleo ya Watu. Maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa mwaka 2025/26 yamezingatia: Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025; Mpango wa Muda Mrefu wa Maendeleo (2011/12 - 2025/26), Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (2021/22 - 2025/26); na Ilani ya Chama cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu ya Mwaka 2020; Agenda ya Maendeleo ya Afrika 2063, Agenda 2030 ya Malengo ya Maendeleo Endelevu; na makubaliano ya Paris kuhusu Mabadiliko ya Tabianchi. Aidha, Mapendekezo haya yamezingatia matokeo ya mapitio ya utekelezaji wa mipango ya taifa ya maendeleo ya kila mwaka ya utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, Tathmini ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025, maendeleo na mabadiliko ya kiuchumi, kisiasa na kijamii duniani, mabadiliko ya tabianchi na mageuzi ya kidijitali yanayoendelea duniani. Utekelezaji wa Mipango ya Maendeleo ya kila mwaka hutumika kama nyenzo muhimu ya kutekeleza Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Utekelezaji huo unahusisha uainishaji na utekelezaji wa afua, miradi na shughuli kila mwaka pamoja na kuimarisha ufuatiliaji na tathmini kwa kupima hatua zilizo昀椀kiwa ikilinganishwa na malengo yaliyowekwa i昀椀kapo mwaka 2025/26. Aidha, utekelezaji wa Mipango ya Maendeleo ya 2023/24 na 2024/25 ni mwendelezo wa utekelezaji wa Mipango iliyotangulia ambayo imechangia kuleta mafanikio katika sekta mbalimbali na maendeleo ya watu. Vile vile, uchambuzi wa msingi kuonesha hali ya ujumla ya mwenendo wa utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (FYDP III) umebainishwa ili kuonesha picha ya utekelezaji kwa ujumla. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 2 1.2 Mawanda na Mafanikio ya Utekelezaji wa Vipaumbele Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa 2025/26 yamejikita katika maeneo ya kipaumbele yafuatayo: kuchochea uchumi shirikishi na shindani; kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma; kukuza uwekezaji na biashara; kuchochea maendeleo ya watu; na kuendeleza ujuzi. Maeneo haya ya kipaumbele yamelenga kuhakikisha mwendelezo wa Mipango ya muda wa kati ili ku昀椀kia malengo ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 na kuifanya Tanzania kuwa nchi yenye hadhi ya uchumi wa kipato cha kati kwa kuchochea ukuaji wa kiuchumi na kuendeleza mageuzi ya viwanda. Hivyo, watekelezaji wa afua mbalimbali za maendeleo watahitajika kuelekeza rasilimali katika mwaka 2025/26 kwenye hatua muhimu (key interventions) za Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26. Uainishaji wa maeneo mahsusi ya vipaumbele yamezingatia hatua za utekelezaji katika ku昀椀kia malengo yaliyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, mipango ya kisekta, taarifa za ta昀椀ti na Sensa ya Watu na Makazi ya Mwaka 2022; na mabadiliko ya mwenendo wa kiuchumi na kijamii. Kulingana na matokeo ya Sensa ya Watu na Makazi ya Mwaka 2022, idadi ya watu imeongezeka kwa kiwango cha asilimia 3.2 kwa mwaka sawa na ongezeko la watu takribani milioni 1.7 kwa mwaka. Kasi hii ya ukuaji inaashiria uhitaji na umuhimu wa kuendelea kutoa kipaumbele katika sekta za huduma za jamii ikijumuisha sekta za afya, maji, elimu, uwezeshaji wa jamii hususan wanawake na vijana, pamoja na masuala ya udhibiti na usimamizi wa matumizi ya maliasili na utunzaji wa mazingira. Mapendekezo ya Mpango wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanaandaliwa wakati utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 ukielekea ukingoni. Serikali ilifanya tathmini ya utekelezaji wa Dira 2025 na tathmini husika ilijikita katika nguzo kuu tano (5) ambazo ni: kuboresha hali ya maisha ya Watanzania; kuwepo kwa mazingira ya amani, utulivu na umoja; kujenga utawala bora na utawala wa sheria; kujenga uchumi imara unaoweza kuhimili ushindani; na kujenga jamii iliyoelimika na inayopenda kujifunza. Kiwango cha aslimia cha ongezeko la watu kulingana na matokeo ya Sensa ya Watu na Makazi kuboresha hali ya maisha ya Watanzania kuwepo kwa mazingira ya amani, utulivu na umoja kujenga utawala bora na utawala wa sheria kujenga uchumi imara unaoweza kuhimili ushindani kujenga jamii iliyoelimika na inayopenda kujifunza. 3.2% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 3 wastani wa pato kwa mtu limeongezeka wastani wa umri wa kuishi umeongezeka wastani wa umri wa kuishi mwaka huo wastani wa pato kwa mtu mwaka huo 2023 2022 2002 miaka miaka 2000 Tathmini imebainisha kuwa: kwa sasa nchi ina utoshelevu wa chakula kwa asilimia 124 ikilinganishwa na lengo la asilimia 140 i昀椀kapo 2025; wastani wa pato kwa mtu limeongezeka kutoka dola za Marekani 399.5 mwaka 2000 hadi dola za Marekani 1,276.8 mwaka 2023. Ongezeko hii limeifanya Tanzania kuendelea kuwa katika kundi la nchi zenye hadhi ya kipato cha kati cha chini. Vilevile, umri wa kuishi umeongezeka kutoka wastani wa miaka 51 mwaka 2002 hadi wastani wa miaka 66 kwa mwaka 2022 na unakadiriwa kuwa. Kwa upande wa viashiria vya elimu, utolewaji wa elimu ya msingi kwa wote umeimarika ku昀椀kia asilimia 97 mwaka 2022 ikilinganishwa na asilimia 69 mwaka 1999 huku kiwango cha kumaliza shule kikiongezeka hadi asilimia 69 mwaka 2022 kutoka asilimia 51 mwaka 2000. Maeneo mengine ambayo Dira ya 2025 imefanikiwa ni pamoja na kupunguza vifo vitokanavyo na uzazi kutoka vifo 750 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2000 hadi vifo 104 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2022. Kwa msingi huo, Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025 imedhihirisha kuwa maisha ya Watanzania yameimarika ikilinganishwa na zaidi ya miaka 23 iliyopita katika nyanja zote za elimu, afya, miundombinu, uchukuzi na hali ya maisha. Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yataimarisha mafanikio haya ya Dira ya 2025 na kujenga msingi imara wa Dira Mpya ya Taifa ya Maendeleo 2050 inayoandaliwa. Ili ku昀椀kia malengo ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025, Serikali imeweka nguvu kubwa kwenye utekelezaji na ukamilishaji wa miradi ya Kielelezo ambayo inawezesha nchi kupata matokeo makubwa ya kiuchumi na kijamii. Mkazo zaidi uliwekwa katika ujenzi wa Reli ya Kati kwa Kiwango cha Kimataifa (SGR) ambayo imeanza kufanya kazi na kuitangaza nchi kimataifa, kupunguza muda wa kusa昀椀ri na hivyo kusaidia shughuli za kiuchumi. Miradi mingine ya Kielelezo iliyotekelezwa ni ufufuaji wa Shirika la Ndege Tanzania ambapo jumla ya ndege 16 zimenunuliwa kati ya ndege 19 zilizopangwa kununuliwa i昀椀kapo 2025/26 sawa na asilimia 84 ya ku昀椀kia lengo. Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyerere - MW 2,115 ambao kwa sasa unachangia megawati 740 katika gridi ya taifa na kuimarisha upatikanaji wa umeme kunakowezesha utekelezaji wa shughuli za uzalishaji. Ujenzi wa bomba la kusa昀椀risha mafuta gha昀椀 la Afrika Mashariki kutoka Hoima (Uganda) hadi bandari ya Tanga eneo la Chongoleani; na uwekezaji wa kongane za viwanda kupitia maeneo maalumu ya uwekezaji. Ukamilishaji wa miradi hii utakuwa kichocheo kikubwa kwa sekta nyingine, uzalishaji wa ajira na kufungua maeneo yaliyokuwa nyuma kiuchumi na kijamii. $1,276.8 66 51 $399.5 kupungua kwa idadi ya vifo vya wajawazito kutoka vifo 7500 kwa mwaka hadi 104 ndege zilizonunuliwa tayari Mradi wa kufua umeme wa maji wa Julius Nyerere 16 2,115 2024 megawatts MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 4 1.3 Malengo ya Mapendekezo ya Mpango Mapendekezo haya yanatoa msingi wa maandalizi ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26. Mkazo utawekwa katika kuhimiza utekelezaji wa pamoja na kufungamanisha matokeo ya Kitaifa kwa ujumla hususan katika kufanikisha malengo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Malengo Mahsusi ya Mapendekezo ya Mpango ni: i. Kuendelea na uimarishaji wa uwekezaji katika sayansi, teknolojia, na uwezo wa ubunifu ili kuhakikisha nchi inatoka kwenye nafasi ya fursa linganifu hadi kuwa na fursa shindani; ii. Kuendelea kuwekeza katika uta昀椀ti na matumizi ya matokeo ya ta昀椀ti kwa lengo la kufanya mageuzi katika sekta za uzalishaji; iii. Kuendelea kuimarisha viashiria vya uchumi jumla ili kuwa na uchumi imara na stahimilivu; iv. Kukamilisha miradi ya kielelezo na kimkakati yenye matokeo makubwa kiuchumi; v. Kuimarisha ushirikiano na Sekta Binafsi kwa kuboresha mazingira ya biashara ili kuchochea uanzishwaji wa biashara pamoja na kuvutia uwekezaji nchini na hivyo kuongeza upatikanaji wa ajira; vi. Kuendelea kuimarisha amani na utulivu wa kisiasa nchini pamoja na usalama wa Watanzania; na vii. Kuhakikisha rasilimali za nchi ikiwemo maji, ardhi, nishati na madini zinatumika katika namna ya uendelevu na kuchochea u昀椀kiwaji wa malengo yaliyoanishwa. 1.4 Ugharamiaji wa Utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa 2025/26 Katika mwaka 2025/26, Serikali inatarajia kutumia kiasi cha shilingi bilioni 16,459.43 kwa ajili ya kugharamia shughuli mbalimbali za maendeleo. Ugharamiaji huo utatokana na vyanzo mbalimbali ikiwemo mapato ya ndani, misaada, mikopo ya ndani yenye masharti ya kibiashara na mikopo ya nje yenye masharti nafuu. Aidha, Serikali itaendelea kuimarisha ugharamiaji wa miradi kupitia njia bunifu za ugharamiaji kwa kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji na kuendelea kuimarisha mifumo ya kisheria na kitaasisi ya ubia baina ya sekta binafsi na umma. Lengo ni kukuza ushirikiano na ushiriki wa Sekta Binafsi katika utekelezaji wa miradi na programu za maendeleo. gharama za serikali kwa shughuli mbalimbali za maendeleo 2025/26 bil. 16,459 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 5 1.5 Maandalizi ya Mpango Maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yamehusisha wadau mbalimbali kutoka Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, O昀椀si za Wakuu wa Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa, Taasisi na Mashirika ya Umma na Sekta Binafsi. Ushirikishwaji wa makundi tajwa ulifanyika kwa njia mbalimbali ikiwemo vikao vya majadiliano, uandishi na uhariri. Aidha, takwimu zilizoainishwa katika mapendekezo haya zimetokana na ta昀椀ti, taarifa za utekelezaji za sekta, machapisho mbalimbali ya kisayansi na kitaalamu ya ndani na nje ya nchi. 1.6 Mpangilio wa Kitabu Kitabu cha Mapendekezo ya Mpango kimegawanyika katika sura tano (5): Sura ya Kwanza: utangulizi ambao unajumuisha usuli, malengo ya mapendekezo na maandalizi; Sura ya Pili: inaelezea mapitio ya hali ya uchumi; Sura ya Tatu: inatoa uchambuzi wa msingi wa mwenendo wa utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Taifa wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (FYDP III); Sura ya Nne: inaelezea vipaumbele kwa mwaka 2025/26; na Sura ya Tano: inaainisha ufuatiliaji, tathmini na vihatarishi S U R A YA P I L I MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 7 H A L I YA U C H U M I 2.1 Utangulizi Sura hii inaelezea mwenendo wa viashiria vya uchumi kitaifa, kikanda, na kimataifa kwa mwaka 2023 pamoja na mwelekeo kwa mwaka 2024 na 2025. Uchambuzi wa viashiria vya uchumi na mwenendo wake ni muhimu katika kupanga maendeleo ya taifa kwa kuwa inawezesha kulinganisha mwenendo wa uchumi wa nchi na uchumi wa dunia kwa ajili ya kupendekeza sera sahihi. Aidha, uchambuzi wa viashiria vya uchumi jumla vilivyotokea na vinavyotokea unajenga msingi imara wa kuandaa Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26. Viashiria vilivyofanyiwa mapitio ni pamoja na: pato la taifa; mfumuko wa bei; mwenendo wa sekta ya nje; sekta ya fedha; deni la Serikali; na viashiria vya maendeleo ya watu ikiwemo idadi ya watu na hali ya umaskini nchini. 2.2 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Dunia na Kikanda 2.2.1 Ukuaji wa Uchumi wa Dunia Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) ya mwezi Julai 2024, kasi ya ukuaji wa uchumi wa dunia imeendelea kupungua hadi ku昀椀kia asilimia 3.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 3.5 mwaka 2022. Upungufu huo ulitokana na sababu mbalimbali ikiwemo kasi ndogo ya ukuaji wa uchumi wa nchi zinazoibukia na zilizoendelea za Asia, kudorora kwa mnyororo wa ugavi, na madhara yatokanayo na migogoro na mivutano ya kisiasa ukuaji wa uchumi wa dunia umepungua (2023) (2022) 3.3% 3.5% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 8 katika maeneo mbalimbali pamoja na sera za kupunguza ukwasi hususan katika nchi ya Marekani na chumi za Ulaya ili kukabiliana na mfumuko wa bei. Kwa upande mwingine, uchumi wa dunia unatarajiwa kukua kwa asilimia 3.2 na 3.3 mwaka 2024 na 2025 mtawalia. Kasi hii ndogo ya ukuaji wa uchumi, hususan kwa nchi zilizoendelea, inaashiria matumizi ya sera za fedha zinazolenga kupunguza ukwasi katika uchumi na kupungua kwa misaada kwa nchi zinazoendelea. 2.2.2 Ukuaji wa Uchumi wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara Ukuaji wa uchumi wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara ulipungua hadi ku昀椀kia wastani wa asilimia 3.4 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.0 mwaka 2022. Upungufu huu ulitokana na utekelezaji wa sera ya kupunguza ujazi wa fedha kwenye uchumi wa Marekani ili kukabiliana na mfumuko wa bei, hivyo kusababisha uhaba wa fedha za kigeni katika nchi zinazoendelea hususan dola ya Marekani, kushuka kwa thamani ya fedha dhidi ya dola ya Marekani, kuongezeka kwa gharama za mikopo katika masoko ya fedha ya kikanda na kimataifa na kupungua kwa mauzo ya bidhaa kutoka nchi za Afrika kufuatia kupungua kwa uhitaji kutoka nchi washirika wakuu wa kibiashara. Aidha, uchumi kwa nchi za Kusini mwa Afrika mwa Jangwa la Sahara ulipungua kutokana na athari za muda mrefu za janga la UVIKO - 19 pamoja na uwiano hasi wa bei za bidhaa zinazouzwa na kununuliwa nje ya bara la Afrika. Aidha, uchumi wa nchi hizi unatarajiwa kuongezeka na ku昀椀kia ukuaji wa asilimia 3.7 mwaka 2024 na kuendelea kukua na ku昀椀kia asilimia 4.1 mwaka 2025. (2023) (2024) (2025) (2022) kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za kusini kimepungua kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za kusini kinachotarajiwa kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za kusini kinachotarajiwa 3.4% 3.7% 4.1% 4.0% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 9 (2023) (2022) kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za ukanda wa jumuiya ya Afrika mashariki kimepungua 4.6% 4.2% 3.9% 5.0% 0 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 -2 -4 -6 2 4 6 8 10 Ukuaji wa Uchumi Mwaka Dunia Nchi zinazoendelea na Zinazoibukia Kiuchumi za Bara la Asia Nchi za Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara Nchi zilizoendelea Nchi zinazoendelea na Zinazoibuka Kielelezo Na. 1.1: Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi wa Dunia na Matarajio Chanzo: Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF - WEO), Julai 2024. 2.2.3 Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki na Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) ya Julai, 2024 kiwango cha ukuaji wa pato la taifa kwa nchi za ukanda wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) na Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) ulikuwa kwa wastani wa asilimia 4.6 na asilimia 3.9 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 4.2 na asilimia 5.0 mwaka 2022 mtawalia. Kupungua kwa ukuaji kulitokana na kuongezeka kwa mfumuko wa bei, kuongezeka kwa gharama za ukopaji katika masoko ya fedha ya kimataifa, kupungua kwa misaada na mikopo nafuu, athari za mabadiliko ya tabianchi pamoja mgogoro unaoendelea kati ya Urusi na Ukraine. Aidha, Kiwango cha ukuaji wa uchumi kwa jumuiya hizo kinatarajiwa ku昀椀kia asilimia 5.4 kwa EAC na asilimia 3.7 kwa SADC katika mwaka 2024 kama inavyoonekana katika kielelezo Na.1.2 na 1.3. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 10 Kielelezo Na. 1.2: Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika Kielelezo Na. 1.3: Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki Nchi za SADC Mwaka Ukuaji wa Uchumi Mfumuko wa bei (Asilimia) 0.0 -6 -4 -2 0 2 4 6 4.7 6.3 2022 2023 2024 4.8 8.2 1.8 8.8 5.1 4.8 5.5 2.7 -0.1 6.9 6.1 5.5 5.6 5.0 6.9 4.3 5.6 4.7 -5.2 8 10 5.0 Angola Botswana Comoros Tanzania DRC Eswatin Madagascar Lesotho Malawi Mauritius Namibia Msumbiji Seychelles Zambia Zimbabwe Afrika ya Kusini Wastani 10.0 15.0 20.0 25.0 2022 2023 Tanzania Rwanda DRC Uganda Burundi Kenya Sudani Kusini 2024 Chanzo: Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) toleo la Julai, 2024 Chanzo: Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) toleo la Julai, 2024 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 11 2.2.4 Mfumuko wa Bei wa Dunia Mwaka 2023, mfumuko wa bei wa dunia ulipungua na ku昀椀kia wastani wa asilimia 6.7 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 8.7 mwaka 2022. Kupungua kwa kasi ya ongezeko la bei za bidhaa na huduma duniani kulitokana na kuimarika kwa bei ya bidhaa, hususan nishati. Matarajio ya mfumuko wa bei wa Dunia utaendelea kupungua na ku昀椀kia asilimia 5.9 mwaka 2024 na asilimia 4.4 mwaka 2025. Aidha, mfumuko wa bei kwa nchi zilizoendelea ulipungua na ku昀椀kia wastani wa asilimia 4.6 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 7.3 mwaka 2022. Vile vile, mfumuko wa bei kwa nchi zinazoendelea na zinazoibukia kiuchumi ulipungua na ku昀椀kia wastani wa asilimia 8.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 9.8 mwaka 2022. 2.2.5 Mfumuko wa Bei wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara na Jumuiya ya Maendeleo ya Kusini mwa Afrika Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) ya Aprili, 2024 mfumuko wa bei kwa nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara uliongezeka na ku昀椀kia wastani wa asilimia 16.2 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 14.5 mwaka 2022. Ongezeko la mfumuko wa bei lilitokana na sababu mbalimbali zikiwemo kupungua kwa ugavi wa mazao ya chakula katika baadhi ya masoko ya kikanda, kuongezeka kwa wastani wa bei za mafuta na mbolea kwa baadhi ya nchi hizo, pamoja na kasi ya kushuka kwa thamani ya sarafu kuliko ilivyotarajiwa. Nchi zilizokuwa na mfumuko wa bei wa juu ni pamoja na Zimbabwe (asilimia 667.4), Sudani ya Kusini (asilimia 40.2), Ghana (asilimia 37.5), Malawi (asilimia 30.3) na Ethiopia (asilimia 30.2). Aidha, kwa mwaka 2024 mfumuko wa bei kwa nchi hizo unatarajiwa kuwa wa wastani wa asilimia 15.3. Kwa upande wa mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika ulikuwa wastani wa asilimia 50.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 21.4 mwaka 2022. 2.2.6 Mfumuko wa Bei kwa Nchi za Ukanda wa Afrika Mashariki Mwaka 2023, mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki umeongezeka na ku昀椀kia wastani wa asilimia 16.9 ikilinganishwa na asilimia 8.3 mwaka 2022. Nchi zilizoongoza kuwa na mfumuko wa bei kwa kiwango kikubwa ni: Sudan Kusini (40.2) Burundi (asilimia 27.0) na DRC (asilimia 19.9). Ongezeko hilo lilitokana na kupungua kwa ugavi wa mazao ya chakula katika baadhi ya masoko ya kikanda, kuongezeka kwa wastani wa bei za mafuta na mbolea kwa baadhi ya nchi. Aidha, kwa wastani, viwango vya mfumuko wa bei kwa nchi ya Tanzania, Kenya na Uganda ndivyo pekee viliendelea kuwa ndani ya lengo la Jumuiya la mfumuko wa bei wa kiwango cha kati ya asilimia 3.0 hadi 7.0 kwa mwaka. Kielelezo Na.1.4 kinaonesha mfumuko wa bei katika Nchi za Jumuiya ya Afrika Mashariki kwa Mwaka 2023. (2023) (2023) (2023) (2022) (2022) (2022) mfumuko wa bei wa dunia mfumuko wa bei kwa nchi za kusini mwa jangwa la sahara umeongezeka mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki umeongezeka mfumuko wa bei kwa nchi za kusini mwa jangwa la sahara ulikuwa chini mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki ulikuwa chini 6.7% 16.2% 16.9% 14.5% 8.3% 8.7% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 12 mwaka 2023, pato halisi la taifa lili昀椀kia bilioni 148,399.76 -10 0 0 10 20 30 40 50 60 2022 2023 2024 Kielelezo Na. 1.4: Mfumuko wa Bei katika Nchi za Jumuiya ya Afrika Mashariki kwa Mwaka 2022 - 2023 na Matarajio mwaka 2024 Mwaka Mfumuko wa bei (Asilimia) Tanzania Rwanda DRC Uganda Burundi Kenya Sudani Kusini Chanzo: O昀椀si za Taifa za Takwimu za nchi husika 2.3 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Taifa 2.3.1 Ukuaji wa Uchumi wa Taifa Mwaka 2023, Pato halisi la Taifa kwa bei za mwaka 2015 lili昀椀kia shilingi billioni 148,399.76 kutoka shilingi billioni 141,247.19 mwaka 2022, sawa na ukuaji wa asilimia 5.1 ikilinganishwa na asimilia 4.7 mwaka 2022. Ukuaji huu ulichangiwa zaidi na shughuli za kilimo, ujenzi na uchimbaji madini. Ukuaji wa sekta ya kilimo umechangiwa zaidi na ukuaji wa uzalishaji wa mazao ya kilimo ambao ulikua kwa asilimia 4.7 kwa mwaka 2023. Aidha, ukuaji katika shughuli za ujenzi uli昀椀kia asilimia 3.5 mwaka 2023 ambao ulitokana na uwekezaji unaoendelea kufanyika katika miundombinu. Ukuaji kwa sekta ya madini uli昀椀kia asilimia 11.3 mwaka 2023 uliochangiwa na ongezeko la uzalishaji katika migodi iliyopo hasa dhahabu na uwekezaji mpya katika uchimbaji wa madini. (2023) (2023) kiwango cha asilimia cha ukuaji wa pato la taifa 5.1% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 13 Viashiria vya uchumi kwa nusu ya kwanza ya mwaka 2024 vinaonesha uchumi kuendelea kuimarika kutokana na jitihada zinazoendelea za kuboresha mazingira ya uwekezaji na kuongezeka kwa mikopo kwa sekta binafsi. Aidha, pato la taifa kwa kipindi cha Januari hadi Juni 2024, lilikua kwa wastani wa asilimia 5.4 ikilinganishwa na asilimia 4.8 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Hivyo pato la halisi la Taifa linatarajiwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026. Ukuaji huu utategemea utekelezaji endelevu wa miradi mikubwa ya kimkakati inayohusisha miundombinu ya nishati na usa昀椀rishaji, jitihada za serikali kuboresha mazingira ya uwekezaji, utekelezaji wa programu ya kuendeleza sekta ya kilimo Awamu ya Pili ASDP II, pamoja na uwekezaji wa Serikali katika sekta za kijamii. (2024) (2025) (2026) (2023) kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa kimeongezeka tarajio la kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa tarajio la kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa kimepungua 5.4% 5.8% 6.1% 4.8% 20.0 Q4(Kushoto) Q3(Kushoto) Q2(Kushoto) Q1(Kushoto) Mwaka (Kulia) 4.0 25.0 5.0 30.0 6.0 7.0 8.0 0.0 7.3 6.1 4.3 5.5 3.6 4.6 7.3 8.0 5.4 5.4 5.2 5.3 6.0 7.6 4.4 3.8 4.7 5.2 7.5 6.3 5.3 4.9 5.5 5.4 7.0 6.9 4.5 4.8 4.7 5.1 2018 2019 2020 2021 2022 2023 0.0 5.0 1.0 10.0 2.0 15.0 3.0 Asilimia Asilimia Mwaka Chanzo: O昀椀si ya Taifa ya Takwimu Kielelezo Na. 1.5: Mwenendo wa Ukuaji wa Pato la Taifa Mwaka 2018 - 2023 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 14 - 1.0 Kilimo Uchimbaji wa Madini ya Mawe Viwanda Umeme Ujenzi Malazi na Chakula Habari na Mawasiliano Fedha na Bima Utawala na Ulinzi Elimu Afya Jumla ya Ukuaji wa Pato la Taifa 2024 2023 Usa昀椀rishaji na Uhifadhi wa Mizigo Biashara na Matengenezo 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 2019 7.0 4.6 4.1 5.5 4.8 5.4 2020 0.0 3.6 5.0 5.2 9.3 4.9 4.6 3.4 4.8 3.1 6.7 9.7 6.3 4.8 12.3 11.2 6.3 6.5 6.7 4.4 4.0 4.8 5.4 6.1 16.6 3.6 4.8 12.3 4.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.0 2021 2022 2023 2024 Miaka Kiasi cha ukuaji (%) Kielelezo Na. 1.6: Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi, Kipindi cha Januari hadi Juni kwa Mwaka 2019 –2024 Kielelezo Na. 1.7: Ukuaji wa Pato la Taifa kwa Baadhi ya Shughuli za Kiuchumi (Asilimia) katika kipindi cha Januari hadi Juni kwa Mwaka 2023 na 2024 Chanzo: O昀椀si ya Taifa ya Takwimu Chanzo: O昀椀si ya Taifa ya Takwimu MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 15 2.3.2 Mfumuko wa Bei Nchini Mfumuko wa bei ulikuwa asilimia 3.2 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na asilimia 4.7 kwa mwaka 2022/23, kiwango hiki kipo ndani ya lengo la nchi la asilimia 5.0 na sawia na malengo ya mtangamano wa kiuchumi kikanda (EAC na SADC). Kupungua huko kulitokana na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti, kupungua kwa bei za baadhi ya bidhaa muhimu zinazoagizwa kutoka nje ya nchi, na utoshelevu wa chakula nchini. Mfumuko wa bei nchini unatarajiwa kubaki ndani ya lengo la nchi la asilimia 5, ukichangiwa na matarajio ya upatikanaji wa chakula cha kutosha nchini, kuimarika kwa upatikanaji wa umeme hususan kukamilika kwa ujenzi wa mradi wa kufua umeme wa Julius Nyerere, utulivu wa bei za bidhaa katika soko la dunia pamoja na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti. 2.3.3 Sekta ya Nje a. Urari wa Malipo ya Nje Sekta ya nje imeendelea kuimarika licha ya changamoto mbalimbali zilizoikumba dunia yaani magonjwa, vita na kubadilika kwa sera za nchi zilizoendelea kulikopelekea kuongezeka kwa bei za bidhaa mbalimbali katika soko la dunia. Nakisi ya urari wa malipo ya nje ilipungua kwa asilimia 50.2 na ku昀椀kia dola za Marekani milioni 2,469.5 mwaka 2023/24 kutoka dola za Marekani milioni 4,955.6 mwaka 2022/23. Mwenendo huu ulitokana na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi sambamba na kupungua kwa gharama za uagizaji bidhaa na huduma nje ya nchi. Thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi iliongezeka kwa asilimia 14.7 na ku昀椀kia dola za Marekani milioni 14,663.9, ikichangiwa zaidi na mauzo ya dhahabu na bidhaa asilia pamoja na mapato ya utalii. Thamani ya bidhaa na huduma zilizoagizwa kutoka nje ya nchi ilipungua kwa asilimia 5.6 na ku昀椀kia dola za Marekani milioni 16,027.0. Mwenendo huu ulitokana na kuimarika kwa uchumi wa dunia, kupungua kwa gharama ya uagizaji wa bidhaa hususan mafuta ya petroli, mitambo, na vifaa vya viwandani pamoja na mbolea na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi. Kupungua kwa nakisi ya malipo ya nje ni ishara nzuri inayoonesha uwezo wa kudhibiti mahitaji ya fedha za kigeni na kujenga akiba ya fedha za kigeni. b. Akiba ya Fedha za Kigeni Akiba ya fedha za kigeni imeendelea kuwa ya kuridhisha kukidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi. Katika kipindi cha mwaka 2023/24, kiwango cha akiba ya fedha za kigeni ili昀椀kia dola za Marekani milioni 5,345.5 ikilinganishwa na dola za Marekani milioni 5,208.3 kipindi kama hicho mwaka 2022/2023. Kiasi hicho kinatosheleza malipo ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi kwa kipindi cha miezi 4.4, zaidi ya lengo la nchi la kuwa na akiba ya fedha za kigeni inayokidhi uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa miezi isiyopungua minne. (2022/23) (2022/23) (2022/23) (2023/24) (2023/24) (2023/24) kiwango cha mfumuko wa bei nchini kwa mwaka huo nakisi ya urari wa malipo ya nje kwa mwaka huo thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi imeongezeka kwa 14.7% kiwango cha mfumuko wa bei nchini nakisi ya urari wa malipo ya nje 4.7% $4,955 $14,663 3.2% $2,496 kiwango cha akiba ya fedha za kigeni ili昀椀kia dola milioni 5,345 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 16 2.3.4 Sekta ya Fedha Katika kipindi cha mwaka 2023/24, Serikali ililenga kuhakikisha ukwasi wa fedha unabaki katika kiwango kinachochagiza ukuaji wa uchumi kwa kutumia mfumo wa ujazi wa fedha ili kuchochea ukuaji wa mikopo kwa sekta binafsi na kuhakikisha uwepo wa akiba ya kutosha ya fedha za kigeni. Hii inatokana na utekelezaji wa sera ya fedha iliyolenga kuongeza ufanisi wa sera ya fedha ili kuendana na mabadiliko ya mazingira ya kiuchumi. Katika mwaka 2024, Serikali ilianza kutekeleza mfumo wa Riba ya Benki Kuu (Central Bank Rate) kwa kuzingatia maoteo ya mfumuko wa bei na mwenendo wa hali ya uchumi ambapo riba ya Benki Kuu ya asilimia 5.5 katika robo ya kwanza ya mwaka 2024 iliongezeka hadi asilimia 6 kwa kipindi cha mwezi Aprili hadi Julai, 2024 ili kudhibiti athari za kushuka kwa thamani ya shilingi kwenye mfumuko wa bei. Utekelezaji wa sera ya fedha kwa kutumia riba ya Benki Kuu ulikuwa wa kuridhisha na ulifanikiwa kuhakikisha kuwa riba ya siku 7 katika soko la fedha baina ya mabenki inakuwa tulivu, ndani ya wigo usiozidi asilimia 2 chini au juu (+/-2) ya riba ya Benki Kuu. a. Viwango vya Riba Hadi ku昀椀kia Agosti 2024, wastani wa riba katika soko la fedha baina ya mabenki uli昀椀kia asilimia 6.90 ikilinganishwa na asilimia 4.94 kipindi kama hicho mwaka 2023. Aidha, wastani wa riba za dhamana za Serikali ziliongezeka hadi wastani wa asilimia 9.14 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 5.73 mwaka 2022/23. Hali hii ilitokana na kupungua kwa ukwasi (tight 昀椀nancial conditions) katika masoko ya fedha, kama ilivyokuwa katika nchi nyingine kufuatia benki kuu duniani kutekeleza sera ya fedha kukabiliana na ongezeko la mfumuko wa bei. Riba za mikopo zilipungua hadi wastani wa asilimia 15.47 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 16.04 mwaka 2022/23. Riba za amana ziliongezeka hadi asilimia 7.32 kutoka asilimia 7.16 mwaka 2022/23. Riba za mikopo kwa sekta binafsi zinatarajiwa kupungua kutokana na hatua zinazochukuliwa na Serikali katika kuboresha sekta ya fedha pamoja na matarajio ya kuwa na mfumuko wa bei mdogo nchini. b. Mikopo kwa Sekta Binafsi Mikopo kwa sekta binafsi ilikua kwa wastani wa asilimia 18.1 katika mwaka 2023/24 ikilinganishwa na asilimia 22.2 mwaka 2022/23. Ukuaji huo ulichangiwa zaidi na mikopo iliyoelekezwa kwenye kilimo, uchimbaji madini, usa昀椀rishaji na mawasiliano, shughuli binafsi na uzalishaji viwandani. Aidha, mikopo kwa sekta ya kilimo ilikua kwa asilimia 39.5, kutokana na matokeo ya hatua za kisera zilizolenga kushusha viwango vya riba pamoja na juhudi za Serikali kuongeza bajeti katika sekta ya kilimo. Vilevile, mikopo katika sekta ya viwanda na uzalishaji ulikua kwa asilimia 25.7, usa昀椀rishaji na mawasiliano (asilimia 20.7), ujenzi (asilimia 18.0) na shughuli binafsi (asilimia 16.4). Matokeo hayo yanaonesha mwelekeo chanya katika ukuaji wa uchumi na maendeleo ya sekta mbalimbali nchini. Ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi, hususan katika sekta za kilimo, viwanda na uzalishaji, na uchimbaji madini, linaashiria MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 17 uimarishaji wa mazingira ya biashara na ukuaji wa shughuli za kiuchumi. Hatua za kisera zilizolenga kupunguza viwango vya riba na kuongeza bajeti katika sekta muhimu kama kilimo zimeonekana kuwa na matokeo chanya katika kuchochea ukuaji huo. c. Ukwasi na Faida za Biashara katika Benki Benki za biashara zimeendelea kuimarika na kutengeneza faida zikiwa na viwango vya kutosha vya mitaji na ukwasi, ambapo kwa mwaka 2023/24 faida ya benki za biashara ilikuwa shilingi bilioni 1,060.87. Aidha, mikopo chechefu ilipungua hadi asilimia 4.1 kutoka asilimia 5.3 mwaka 2022/23. Uwiano wa mtaji wa msingi kwa rasilimali zote uli昀椀kia asilimia 18.9 mwezi Agosti 2024, ikilinganishwa na kiwango kinachokubalika kisheria cha asilimia 10. Aidha, uwiano wa ukwasi wa sekta ya benki kiujumla (Liquid Assets to Demand Liabilities) ulikuwa asilimia 27.7 mwezi Agosti 2024 ikilinganishwa na asilimia 25.7 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Uwiano huu ulikuwa juu ya kiwango cha chini kinachokubalika kisheria cha angalau asilimia 20 na hivyo kuendelea kuwa toshelevu kwa mahitaji ya shughuli mbalimbali za kiuchumi. 2.3.5 Deni la Serikali Hadi mwezi Juni 2024, deni la Serikali lilikuwa shilingi bilioni 96,884.18. Kati ya kiasi hicho, deni la ndani lilikuwa shilingi bilioni 31,951.24 na deni la nje lilikuwa shilingi bilioni 64,932.94. Fedha hizo zilielekezwa katika kugharamia miradi ya maendeleo, ikiwemo ujenzi wa miundombinu ya barabara, reli, viwanja vya ndege, umeme na maji. Mwaka 2023/24 kampuni za Fitch Ratings na Moody’s Investors Service zilifanya mapitio ya tathmini ya nchi kukopesheka katika masoko ya mitaji ya kimataifa na kuchapisha matokeo ya daraja B1 na B+ mtawalia. Matokeo mazuri ya tathmini hizo yalitokana na ukuaji mzuri wa uchumi unaoweza kuhimili mitikisiko ya kiuchumi, utekelezaji wa mageuzi ya kimuundo yanayoboresha mazingira ya biashara, ufanisi wa ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha za umma. Matokeo hayo yatawezesha kupungua kwa gharama za mikopo (riba za mikopo) kutokana na kuongezeka kwa imani kwa wakopeshaji na hivyo kuwezesha ugharamiaji wa miradi mbalimbali ya maendeleo; kuongezeka kwa uwekezaji kutoka nje ya nchi ambao utasaidia kukuza uchumi. 2.3.6 Hali ya Umaskini na Maendeleo ya Watu 2.3.6.1 Hali ya Umaskini Mwaka 2023, Serikali iliendelea kutekeleza sera, programu na miradi mbalimbali yenye lengo la kupunguza umaskini na kuchochea maendeleo ya watu. Jitihada hizo zinaongozwa na Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano wenye dhima ya Kujenga Uchumi Shindani na Viwanda kwa Maendeleo ya Watu. Kutokana na uta昀椀ti wa mapato na matumizi ya Kaya Binafsi wa 2017/18, taarifa ya hali ya umaskini nchini inaonesha kuwa, umaskini wa mahitaji ya msingi umepungua kutoka asilimia 28.2 mwaka 2011/12 hadi asilimia 26.4 mwaka 2017/18 na kiwango cha umaskini wa chakula kimepungua kutoka asilimia 9.7 mwaka 2011/12 hadi asilimia 8.0 mwaka MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 18 2017/18. Aidha, kutokana na makadirio ya hali ya umaskini yanayofanywa na O昀椀si ya Taifa ya Takwimu, hali ya umaskini inakadiriwa kupungua hadi asilimia 25.7 mwaka 2020 na umaskini wa chakula inakadiriwa kupungua hadi asilimia 7.3 mwaka 2020. Serikali imeendelea kuchukua hatua mbalimbali ili kuboresha ustawi wa jamii na kupunguza umaskini uliokithiri kwa kufanya yafuatayo: kuwezesha upatikanaji wa ajira 875,633 kutokana na utekelezaji wa miradi mikubwa ya kimkakati; kuwezesha upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu kiasi cha shilingi 3,197,403,492 kwa kampuni 1,148 zilizonufaisha vijana 164,443 katika Halmshauri 46 kupitia Mfuko wa Maendeleo ya Vijana; kutoa mikopo ya shilingi bilioni 30.9 kwa vikundi 5,120 vya wanawake wajasiriamali katika Halmashauri zote nchini kupitia utaratibu wa kutenga asilimia 10 ya mapato ya ndani; kuanzisha programu mbalimbali ikiwemo Jenga Kesho Iliyobora katika sekta za kilimo, ufugaji na uvuvi); kutenga ekari 491,929 katika Halmashauri 176 ambazo zimenufaisha vijana 193,053; kuendelea kutekeleza programu ya Mpango wa Kunusuru Kaya Maskini – TASAF ambapo hadi Desemba 2023, kaya zinazonufaika na Mpango huu zilikuwa 1,371,916 zenye wanufaika 6,938,481 ikilinganishwa na kaya 1,371,038 zenye wanufaika 6,596,820 katika kipindi kama hicho mwaka 2022. Ongezeko hilo lilitokana na marekebisho ya taarifa kwa baadhi ya kaya zilizokuwa kwenye maeneo yaliyotengwa kwa ajili ya tathmini ya Mpango. Kati ya wanufaika wa Mpango, wanawake walikuwa 3,600,267 (asilimia 51.9) na wanaume 3,338,214 (asilimia 48.1). Hata hivyo, Serikali imeendelea kupeleka huduma za msingi karibu na wananchi hususan huduma za maji, elimu, afya pamoja na miundombinu ya nishati na barabara ili kumpunguzia mwananchi gharama za maisha na kupunguza umaskini. Lengo la hatua hizi ni kuwezesha ku昀椀kia shabaha zilizoanishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ya kupunguza umaskini kwa asilimia 22.0 na asilimia 5.8 kwa kiwango cha umaskini wa mahitaji ya msingi na chakula mtawalia. Mpango wa kunusuru kaya Maskini - TASAF (2020) (2020) kiwango cha umaskini wa chakula kimepungua upatikanaji wa ajira umeongezeka upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu ya thamani bilioni 3.1 idadi ya makampuni yaliyonufaika na mkopo ekari zilizotengwa katika halmashauri 176 Wanawake Wanaume kiwango cha hali ya umaskini kimepungua 7.3% 1,148 491,926 51.9% 48.1% 875,633 25.7% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 19 2.3.6.2 Maendeleo ya Watu Serikali imeendelea na jitihada za kuboresha maendeleo ya watu kwa lengo la kuimarisha maisha ya watu ili ku昀椀kia matamanio yaliyoainishwa katika Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Juhudi hizo ni pamoja na: kuendelea kutoa elimu bila ada; kuendelea kuboresha upatikanaji wa maji mijini na vijijini; kuendelea kuboresha ushiriki wa sekta binafsi katika kutoa huduma za afya hususan maeneo ya vijijini; kuendelea na ujenzi wa zahanati, vituo vya afya na hospitali; na kuendelea na ujenzi wa barabara za kufungua fursa za kiuchumi katika maeneo ya mijini na vijijini. Kutokana na utekelezaji wa miradi na programu mbalimbali za maendeleo, kumekua na matokeo chanya katika viashiria vya maendeleo ya watu ikiwemo: i. Kuongezeka kwa wastani wa umri wa kuishi kutoka miaka 66.1 mwaka 2019 hadi miaka 68.3 (2023/2024) na makadirio ya ku昀椀kia miaka 68.0 kwa mwaka 2025. Aidha, wastani wa umri wa kuishi kwa kuzingatia jinsia, unakadiriwa ku昀椀kia miaka 70.4 kwa wanawake na miaka 65.5 kwa wanaume mwaka 2024; ii. Vifo vya watoto wa umri chini ya miaka mitano vimepungua kutoka vifo 81 kwa vizazi hai 1,000 mwaka 2019/20 hadi ku昀椀kia vifo 43 kwa vizazi hai 1000 mwaka 2022; iii. Kupungua kwa vifo vitokanavyo na uzazi kutoka vifo 454 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2019/20 hadi vifo 104 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2022; iv. Idadi ya watanzania wanaotumia huduma ya bima imeongezeka kutoka asilimia 9 mwaka 2019/20 na ku昀椀kia asilimia 15.3 ambapo asilimia 8 ni wanatumia NHIF, asilimia 0.3 wanatumia NSSF, asilimia 6 wanatumia ICHF na asilimia moja wanatumia bima za afya zinazotolewa na sekta binafsi; v. Kuongezeka kwa kiwango cha uandikishaji wa wanafunzi wa elimu ya awali kutoka wanafunzi 1,377,409 mwaka 2019/20 hadi wanafunzi 1,679,559 mwaka 2023/24; vi. Kuongezeka kwa kiwango cha uandikishaji wa wanafunzi wa elimu ya msingi kutoka wanafunzi 10,925,896 mwaka 2019/20 hadi wanafunzi 11,391,185 mwaka 2023/24; vii. Kuongezeka kwa kiwango cha uandikishaji wa wanafunzi wa elimu ya sekondari kutoka wanafunzi 2,473,506 mwaka 2019/20 hadi 3,314,198 mwaka 2023/24; viii. Kuongezeka kwa kiwango cha upatikanaji wa huduma ya maji sa昀椀 na salama kwa wananchi wa vijijini kutoka wastani wa asilimia 70 mwaka 2019/20 hadi asilimia 79.6 Desemba 2023 ikiwa na lengo la ku昀椀kia asilimia 85 mwaka 2025/26. Kwa upande wa maeneo ya mijini, hali ya upatikanaji wa huduma ya maji sa昀椀 na salama imeongezeka kutoka wastani wa asilimia 84 mwaka 2019/20 hadi wastani wa asilimia 90, Desemba 2023 ikiwa ni lengo la ku昀椀kia asilimia 95 i昀椀kapo mwaka 2025/26; na MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 20 ix. Kuunganishwa na huduma ya umeme kwa jumla ya vijiji 9,112 kati ya vijiji 12,345 vya Tanzania Bara mwaka 2019/20 ikilinganishwa na jumla ya vijiji 12,167 vilivyounganishwa mwaka 2023/24 ikiwa ni lengo la kuunganisha vijiji vyote nchini i昀椀kapo mwaka 2025/26. 2.3.6.3 Idadi ya Watu Sensa ya Watu na Makazi ya Mwaka 2022, imeonesha kuwa idadi ya watu Tanzania imeendelea kuongezeka kutoka watu 44,928,923 mwaka 2012 hadi watu 61,741,120 mwaka 2022. Ukuaji huo unatarajiwa kuendelea kuongezeka kutokana na ongezeko la wastani wa asilimia 3.2 ambapo inakadiriwa kuwa i昀椀kapo mwaka 2035 idadi ya watu nchini itakuwa 87,509,630. Hata hivyo, ongezeko hili haliendani sawa na kasi ya ukuaji wa uchumi ambao bado unakua kwa wastani wa asilimia kati ya 5 – 6 kila mwaka tofauti na kiwango kinachopendekezwa cha asilimia 8 hadi 10 ili kupunguza kiwango cha umaskini. Pamoja na uwepo wa hali hiyo, nchi yetu ni miongoni mwa nchi Barani Afrika ambazo zina fursa ya kutumia faida zitokanazo na matumizi mazuri ya idadi ya watu (demographic dividend). Fursa hizo ni pamoja na uwepo wa kundi kubwa la vijana wenye umri wa miaka 15-35 (youth bulge) wapatao 21,312,411 kwa Tanzania (Wanaume 10,159,205 (33.8%) na wanawake 11,153,206 (35.2%) kwa Tanzania sawa na asilimia 34.5 ya idadi ya watu. Aidha, kwa Tanzania Bara ni 20,612,566 sawa na asilimia 34.4 (Wanaume 9,827,426 (33.7%) na wanawake 10,785,140 (35.1%) mwaka 2022 ikienda sawa na maoteo ya Afrika ya kuwa na asilimia 42 ya vijana wote duniani i昀椀kapo mwaka 2030. Fursa nyingine ni pamoja na uwiano mzuri wa idadi ya watu wenye uwezo wa kufanya kazi wa asilimia 53.4 ya idadi ya watu wote nchini; na uwepo wa msukumo kitaifa wa matumizi ya takwimu za idadi ya watu katika mipango. Aidha, Serikali kwa kushirikiana na wadau mbalimbali ikiwemo Sekta Binafsi na Asasi za Kiraia imeendelea kuwekeza katika rasilimali watu hususan elimu na ujuzi ili kuhakikisha rasilimali hii inayokuwa kwa kasi hususan vijana inakuwa bora na inayokidhi matakwa ya wakati ambayo yanatawaliwa na teknolojia na ubunifu na yenye 昀椀kra za kimageuzi katika kuleta maendeleo. Vile vile, juhudi zinaendelea kuwekwa katika kuhakikisha watoto wanapata lishe bora, huduma za chanjo kuanzia umri mdogo kwa ajili ya kutokomeza udumavu ambao unaathiri ubora wa idadi ya watu katika Taifa . 2.4 Mwelekeo wa Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2025/26 Kwa kuzingatia mapitio ya hali ya uchumi kama ilivyoanishwa katika sehemu 2.2, lengo kuu la Serikali katika Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa mwaka 2025/26 litakuwa kuchochea kasi ya ukuaji wa uchumi, kupanua wigo wa ujumuishi katika shughuli za uchumi, kuongeza kasi ya mageuzi ya uchumi na kuondoa umaskini, kutekeleza mikakati ya kuongeza mauzo ya bidhaa zilizoongezwa thamani nje ya nchi ili kuongeza mapato ya fedha za kigeni na kuweka mkazo kwenye shughuli za uchumi zinazozalisha ajira kwa wingi na kuchochea ustawi kwa watanzania wote. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 21 2.4.1 Malengo na Shabaha za Ukuaji wa Uchumi Jumla Malengo na shabaha za uchumi jumla ni kama ifuatavyo: i. Pato Halisi la Taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026; ii. Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja wa wastani wa asilimia kati ya 3.0 - 5.0 katika muda wa kati; iii. Mapato ya ndani ku昀椀kia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya Pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; na iv. Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne (4). 2.4.2 Misingi (Assumptions) ya Mpango kwa Mwaka 2025/26 Mafanikio ya utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yamejegwa katika misingi ifuatayo: i. Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani; ii. Kuendelea kudumisha utawala bora na utawala wa sheria nchini; iii. Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; iv. Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika shughuli za uwekezaji na biashara; v. Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko); vi. Kuwa na nidhamu katika utekelezaji wa mpango na bajeti; vii. Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; na viii. Kuendelea kwa utekelezaji wa miradi ya maendeleo; S U R A YA TAT U MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 23 M A P I T I O YA U T E K E L E Z AJ I WA M PA N GO 3.1 Utangulizi Mipango ya maendeleo ya Tanzania yanaongozwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Pamoja na hatua nyingine, Dira hii inalenga kuona Tanzania inafuzu kuingia katika kundi la nchi za uchumi wa kati i昀椀kapo mwaka 2025 na kuwa na kiwango cha juu cha maendeleo ya watu. Katika ku昀椀kia Dira hii, Serikali imekuwa ikitekeleza Mipango ya Maendeleo ya Taifa ya Miaka Mitano. Kwa sasa Serikali inatekeleza Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano wenye maeneo ya vipaumbele vitano. Vipaumbele hivyo ni kuchochea uchumi shirikishi na shindani; kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma; kukuza uwekezaji na biashara; kuchochea maendeleo ya watu na kuendeleza rasilimali watu. Sura hii inaeleza hatua zilizochukuliwa na matokeo ya mafanikio yaliyopatikana kutokana na utekelezaji wa miradi ya kielelezo na ile ya kimkakati katika mwaka 2023/24. 3.2 Utekelezaji wa Vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano katika Mwaka 2023/24 na Utekelezaji katika Kipindi cha Robo ya Kwanza Mwaka 2024/25 3.2.1 Miradi ya Kielelezo Serikali imepanga kutekeleza miradi 17 ya kielelezo inayolenga kuleta matokeo katika maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 24 Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, ambayo ni uchumi shirikishi na shindani; kuongeza uzalishaji viwandani; kuvutia uwekezaji na biashara; maendeleo ya watu; na kuendeleza rasilimali watu. Utekelezaji wa miradi ya kielelezo upo katika hatua mbalimbali. Kati ya miradi hiyo, kuna ambayo ipo katika hatua za juu za utekelezaji (kwa sehemu imeanza kutumika), miradi inayoendelea na ambayo ipo katika hatua za awali. Kwa sehemu kubwa miradi ya kielelezo ni ya miundombinu ya usa昀椀ri na usa昀椀rishaji na nishati. Aidha, miradi ya miundombinu ya TEHAMA imeelezewa chini ya miradi ya kimkakati ya kisekta. 3.2.1.1 Miundombinu ya Usa昀椀rishaji Miradi hii ni ile inayohusiana na ujenzi na huduma za usa昀椀rishaji ikiwemo barabara, reli, bandari na viwanja vya ndege. Katika eneo hili Serikali ilipanga kutekeleza miradi ifuatayo: i. Ujenzi wa Madaraja Makubwa ya Juu Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano uliainisha ujenzi wa madaraja makubwa ya juu ambayo ujenzi wake utachochea shughuli za kiuchumi na kurahisisha usa昀椀ri na usa昀椀rishaji ili kupunguza msongamano mijini na kuunganisha Tanzania na nchi jirani za DRC, Uganda, Rwanda na Burundi. Madaraja haya ni Kigongo - Busisi pamoja na madaraja ya juu jijini Dar es salaam. Baadhi ya miradi imekamilika na mingine inaendelea katika hatua mbalimbali. Aidha, mradi wa Kigongo – Busisi ume昀椀kia asilimia 92.15 ambapo ukikamilika utachochea ukuaji wa uchumi kwa ujumla na kurahisisha usa昀椀rishaji wa bidhaa zinazotoka na kwenda nchi jirani. Kukamilika kwa madaraja haya kutaongeza ufanisi katika shughuli za kiuchumi, kukuza biashara na kuvutia uwekezaji. ii. Ujenzi wa Reli ya Kisasa kwa Kiwango cha Kimataifa (SGR) Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kujenga reli ya kati kwa kiwango cha kimataifa ili kuinua na kuimarisha usa昀椀rishaji wa bidhaa na usa昀椀ri ndani ya nchi pamoja na kuunganisha Tanzania na mitandao ya usa昀椀rishaji wa nchi jirani. Mpango pia ulilenga kuanza ujenzi wa reli ya kusini kwa kiwango cha kimataifa na kuiunganisha na reli ya TAZARA. Hadi ku昀椀kia Septemba 2024, ulazaji wa reli ya kati kwa kiwango cha kimataifa ume昀椀kia kilometa 625.84, ikilinganishwa na lengo la kilometa 1,219 mwaka 2025/26 ambapo ujenzi wa kipande cha Dar es Salaam – Morogoro (asilimia 99.27), Morogoro – Makutupora (asilimia 97.14), Makutupora – Tabora (asilimia 14.53), Tabora –Isaka (asilimia 6.08), Isaka – Mwanza (asilimia 60.28) na Tabora – Kigoma (asilimia 6.48). Aidha, huduma za usa昀椀rishaji wa abiria kutoka Dar es Saalam hadi Dodoma imeanza ambapo hadi Agosti 2024, abiria 420,301 wamesa昀椀rishwa na hivyo, kupunguza muda wa kusa昀椀ri na kuongeza fursa ya usa昀椀ri mbadala. Hii imechangia kuongeza tija katika uchumi na biashara. Vile vile, ujenzi wa mradi wa SGR umechangia Tanzania kuwa nchi ya 58 mwaka 2023/24 kutoka nafasi ya 83 mwaka 2019/20 kwa ubora wa reli duniani, jambo ambalo ni muhimu katika ushindani wa biashara wa kikanda na kimataifa. Aidha ujenzi wa reli ya kusini upo katika hatua za awali za uchambuzi na majadiliano. Septemba, 2024 Agosti, 2024 km 625.84 420,301 umbali wa ulazaji wa reli ya kati kiwango cha mataifa idadi ya Abiria wanaosa昀椀ri kutoka Dar es Salaam hadi Dodoma MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 25 iii. Ununuzi wa Meli na Ujenzi wa Bandari ya Uvuvi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kujenga bandari ya uvuvi na kununua meli za uvuvi kwa lengo la kukuza soko la ndani na kimataifa la mazao ya uvuvi. Katika ku昀椀kia azma hiyo, Serikali imeendelea na ujenzi wa Bandari ya uvuvi katika eneo la Kilwa Masoko ambapo utekelezaji wake ume昀椀kia asilimia 71. Aidha, katika mradi wa ununuzi wa meli hatua iliyo昀椀kiwa ni kukamilika kwa Upembuzi Yakinifu wa uendeshaji wa meli za uvuvi. Utekelezaji wa mradi huu utaongeza uvunaji wa rasilimali za bahari; kuongeza mazao ya samaki katika soko la ndani na nje. Hii itapelekea kuongeza lishe bora, kipato na kupunguza umaskini kwa jamii na wavuvi wadogo wadogo. 3.2.1.2 Kuboresha Shirika la Ndege Katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, Serikali ilipanga kuimarisha uendeshaji wa Shirika la Ndege Tanzania (ATCL) na kununua ndege mpya ili ku昀椀kisha idadi ya ndege 19 i昀椀kapo 2025/26; kutoa mafunzo kwa marubani na wahandisi; na kuboresha miundombinu ya karakana. Uboreshaji wa huduma za Shirika la Ndege unatarajiwa kuchochea uwekezaji katika sekta za utalii na usa昀椀rishaji. Ku昀椀kia mwaka 2023/24 jumla ya ndege 16 zimenunuliwa sawa na asilimia 84.2 ya lengo i昀椀kapo 2025/26. Huduma ya uhakika ya usa昀椀ri wa anga, pamoja na masuala mengine, umechangia ongezeko la watalii wa ndani na nje ya nchi, hivyo kuchangia ongezeko na mchango wa sekta ya utalii katika uchumi wa Tanzania. Vilevile usa昀椀rishaji wa mazao na bidhaa za kilimo umeongezeka kutokana na uwepo wa ndege kubwa ya mizigo hivyo kuchochea ongezeko la mapato yatokanayo na sekta hiyo hususan sekta ndogo ya mbogamboga na matunda. 3.2.1.3 Miundombinu ya Nishati Miundombinu ya nishati ina mchango mkubwa katika ku昀椀kia matokeo tarajiwa ya maeneo ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Kutokana na umuhimu huo, Mpango ulilenga kutekeleza miradi nane (8) ya kielelezo ya nishati inayojumuisha umeme wa maji, gesi, makaa ya mawe, na bomba la kusa昀椀risha mafuta gha昀椀. Miradi hiyo ipo katika hatua mbalimbali za utekelezaji. Kwa upande wa miradi ya kuzalisha umeme kwa njia ya maji, miradi iliyopangwa kutekelezwa ni mradi wa kufua umeme wa Julius Nyerere (MW 2,115), Ruhidji (MW 358) na Rumakali (MW 222). Kati ya hiyo, utekelezaji wa mradi wa Julius Nyerere (MW 2,115) ume昀椀kia asimia 99.21 hadi mwezi Septemba, 2024 na kuanza uzalishaji wa MW 740 zilizoingizwa katika Gridi ya Taifa. Miradi miwili iliyobaki ipo katika hatua za maandalizi ya utekelezaji. Kwa upande wa miradi ya mafuta na gesi asilia, Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kujenga mradi wa kusindika gesi asilia kuwa kimiminika (LNG) mkoani Lindi, na utafutaji wa mafuta na gesi katika vitalu vya Eyasi - Wembere na Mnazi Bay. Miradi yote mitatu ya mafuta na gesi ipo katika hatua za maandalizi. Miradi hii itakapokamilika itachangia katika ukuaji wa uchumi, kuongeza fedha za kigeni, fursa za ajira na huduma za ugavi na biashara. mradi wa Julius Nyerere utekelezaji wake ume昀椀kia 99.21% MW 2,115 2018 - 2024 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 26 Kwa upande wa ujenzi wa Bomba la Kusa昀椀risha Mafuta Gha昀椀 lenye urefu wa km 1,443 kutoka Hoima (Uganda) hadi Tanga (Tanzania), Serikali imelipa 昀椀dia kwa asilimia 99.2 kwa wananchi waliopisha utekelezaji wa mradi, kukamilisha ujenzi wa karakana, makambi na vituo vya kuhifadhi mabomba, kuwasili nchini mabomba ya kuwezesha kujenga kilomita 700 kwa kuwekewa mfumo wa kuhifadhi joto na kuendelea na ujenzi wa kituo cha kupokelea na kuhifadhi mafuta. Kukamilika kwa mradi huo kutaongeza ajira, mapato ya Serikali na kuhamasisha shughuli za utafutaji wa mafuta na gesi. Matokeo haya yote yataongeza chachu ya ukuaji wa uchumi shindani na endelevu. Mradi wa makaa ya mawe Mchuchuma na chuma Liganga umelenga kuzalisha makaa ya mawe, chuma, chuma cha pua na madini mengine yatakayoongeza uzalishaji wa umeme na kuchangia katika ajenda ya mageuzi ya viwanda na ushindani wa bidhaa. Utekelezaji wa miradi hiyo yenye uhusiano wa moja kwa moja na sekta ya madini, nishati na kilimo upo katika hatua za awali ambapo ulipaji wa 昀椀dia umefanyika na majadiliano na wawekezaji yanaendelea. 3.2.1.4 Miradi ya Kuongeza Uzalishaji Viwandani Serikali kupitia Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano iliainisha miradi mitatu ya kielelezo yenye kujielekeza moja kwa moja kwenye kuongeza uzalishaji viwandani. Miradi hiyo ni Magadi soda (Engaruka), kiwanda cha sukari Mkulazi na Kanda maalum za uchumi na uwekezaji. i. Mradi wa Magadi Soda Mradi wa Magadi soda upo katika hatua za majadiliano kati ya Serikali na mwekezaji. Mradi huu utakapokamilika utaongeza ajira; utapunguza matumizi ya fedha za kigeni kwa ajili ya kuagiza magadi soda kutoka nchi za nje; kuongeza maligha昀椀 kwenye sekta za madini, viwanda na kilimo pamoja na fursa ya ukuaji wa biashara na kuongeza mauzo nje ya nchi. Hivyo, mradi huu utanufaisha wananchi moja kwa moja na kupitia huduma wezeshi zitakazopatikana baada ya mradi kukamilika. ii. Kiwanda cha Sukari Mkulazi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuongeza upatikanaji wa sukari nchini kwa kujenga kiwanda chenye uwezo wa kuzalisha tani 250,000 za sukari kwa mwaka na kuzalisha fursa za ajira 100,000. Ili ku昀椀kia lengo hilo, kiwanda cha sukari Mkulazi kimelenga kuongeza upatikanaji wa sukari nchini kwa kuzalisha tani 50,000 za sukari kwa mwaka na kuzalisha fursa za ajira zinazo昀椀kia 11,315. Baada ya miaka mitano ya kwanza ya uzalishaji, Kampuni inakusudia kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 50,000 hadi tani 75,000 kwa mwaka. Aidha, kati ya tarehe 15 Desemba, 2023 hadi tarehe 24 Machi, 2024, kiwanda kilianza uzalishaji wa majaribio wa sukari ya matumizi ya majumbani “brown sugar”. Uzalishaji rasmi wa sukari ya kibiashara ulianza tarehe 1 Julai, 2024 ambapo hadi urefu wa bomba la mafuta gha昀椀 kutoka Hoima hadi Tanga km 1,443 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 27 ku昀椀kia tarehe 30 Septemba 2024 jumla ya tani 15,051 za sukari zimezalishwa kwa ajili ya matumizi ya majumbani. Kuanza kwa uzalishaji wa sukari katika kiwanda cha Mkulazi kutasaidia kupunguza tatizo la uhaba wa sukari nchini na kuchangia kuongeza ajira nchini. iii. Kanda Maalum za Uchumi na Uwekezaji Eneo hili linahusisha aina mbili ya miradi, ambazo ni kanda maalum za kiuchumi, Bagamoyo na eneo la Benjamin Mkapa; na maeneo mawili maalum ya uwekezaji ambayo ni bandari huru ya Mtwara na eneo maalum la uwekezaji Manyara. Katika eneo la miradi ya kanda maalum za uchumi na uwekezaji, Serikali kupitia Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ililenga kuendelea kuimarisha miundombinu katika kanda hizo na kuanzisha maeneo mengine mapya katika mikoa ya Singida (Manyoni), Pwani, Kigoma, Tanga, Manyara, Mara, na Ruvuma. Serikali imetenga maeneo 17 kwa ajili ya kuanzisha kanda maalum za uwekezaji ambapo maeneo mawili ya Benjamin William Mkapa SEZ na Mtwara yameanza uzalishaji, na maeneo 15 yapo katika hatua mbalimbali za uendelezaji. Utekelezaji wa miradi katika kanda hizi maalum utaongeza idadi na thamani ya uwekezaji na kongani za uwekezaji, ajira, uzalishaji, fedha za kigeni na huduma. Kukamilika kwa miradi hii kutaongeza ushindani katika soko la ndani na nje, uzalishaji viwandani na kuvutia uwekezaji nchini. 3.2.2 Programu na Miradi ya Kimkakati ya Kisekta Programu na miradi ya kimkakati katika sekta zote zina uhusiano wa moja kwa moja na usio wa moja kwa moja na matokeo ya maeneo matano (5) ya vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (2021/22 – 2025/26) na utekelezaji wake umekuwa na mchango mkubwa katika ku昀椀kia malengo ya Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025. Utekelezaji wa programu na miradi ya kimkakati ya kisekta na mchango wake katika ku昀椀kia matokeo tarajiwa ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ni kama ifuatavyo: 3.2.2.1 Sekta ya Ujenzi Katika kipindi cha utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, sekta ya ujenzi imekua na kuongeza mchango wake katika Pato la Taifa. Katika kipindi cha utekelezaji wa Mpango, mtandao wa barabara zinazopitika wakati wote za kitaifa na mikoa umeongezeka na ku昀椀kia kilometa 37,225.75 mwaka 2023/24 kutoka kilometa 32074.99 mwaka 2021/22 ambazo zimerahisisha usa昀椀rishaji wa bidhaa na hivyo kupunguza kasi ya upandaji wa bei sokoni na kuchangia ushindani wa kibiashara katika masoko ya ndani na nje ya nchi. Kuongezeka kwa mtandao wa barabara pia kumechangia uzalishaji viwandani kwa kuhakikisha upatikanaji wa maligha昀椀 za viwandani kwa wakati na kwa gharama nafuu na kuchochea uwekezaji na biashara. Aidha, kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika ujenzi wa vivuko vya Serikali na vya biashara kumechangia ongezeko la ajira, kipato, kuchochea uchumi na kujenga uwezo wa sekta binafsi ya ndani. Vile vile, maboresho katika taasisi za usimamizi na hatua nyingine katika sekta ya ujenzi yamechangia katika kukuza ujuzi wa wakandarasi hivyo kuleta ujuzi kwa wataalamu wa ndani na uwezo wa kutumia teknolojia kutoka nje ya nchi. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 28 3.2.2.2 Sekta ya Uchukuzi Miradi ya kimkakati katika sekta ya uchukuzi, inachangia kwa kiasi kikubwa katika matokeo ya vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Matokeo ya utekelezaji wa afua nyingi za sekta ya uchukuzi yameelezwa katika miradi ya kielelezo ikiwemo ujenzi wa reli ya Kati kwa Kiwango cha Kimataifa. Utekelezaji wa miradi ya kimkakati ya sekta ya uchukuzi imewezesha kuongeza kiasi cha abiria wanaosa昀椀rishwa na reli kutoka 972,000 mwaka 2019/20 ku昀椀kia abiria 1,213,225 mwaka 2023/24, kuongezeka kwa idadi ya meli zilizohudumiwa na bandari kutoka meli 3,704 mwaka 2019/20 hadi meli 4,487 mwaka 2023/24. Hii imesaidia kurahisisha biashara ndani na nje ya nchi hivyo kuongeza ushindani katika masoko ya kikanda na kimataifa na kuchochea maendeleo ya viwanda Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Miundombinu (Nafasi katika mpangilio, kati ya nchi 189 kimataifa 60 55 50 45 2. Kiwango cha wastani wa ukuaji (%) 9.0 14.1 14.0 14.1 9.9 9.9 3. Mchango katika Pato la Taifa (%) 14.8 14.3 13.8 14 14.1 16.7 16.7 4. Mchango wa Kampuni za Ndani katika Soko la Ujenzi (%) 35 35 35 35 35 40 60 5. Idadi ya Ajira zilizozalishwa katika Miradi ya Maendeleo 23,585 11,862 24,007 47,617 26,367 30,129 30,155 6. Nafasi ya barabara katika mpangilio wa kimataifa 86 42 39 27 26 Chanzo: Wizara ya Ujenzi Jedwali 3.1: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Ujenzi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 29 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Nafasi ya reli katika mpangilio wa kidunia 83 83 83 78 58 63 70 2. Urefu wa reli ya kati ya mwendo-kasi (SGR) kwa kilometa 395.2 451.43 487.9 553.03 625.84 1,219 1,219 3. Kiasi cha shehena kinachosa昀椀rishwa na reli (tani) 1,569,536 805,433 842,651 723,609 600,502 1,272,682 2,162,258 4. Idadi ya abiria wanaosa昀椀rishwa na reli 972,000 1,250,373 1,143,787 1,394,058 1,213,225 2,505,523 2,272,682 5. Nafasi ya bandari katika mpangilio wa kidunia 361 361 361 312 312 N/A 50 6. Muda wa meli kurejea kituoni kwake (siku) 9.5 8.8 9.7 8.7 Wastani 13.1 3 2 7. Idadi ya meli zinazoingia bandarini kwa mwezi 281 353 391 473 374 491 254 8. Muda wa makasha kukaa bandarini (siku) 7 9.2 6.7 6 5 9. Muda wa meli kukaa bandarini (siku) 3.7 3.7 4.6 4.4 4.1 6 2 10. Idadi ya bandari kavu 2 2 2 2 2 3 3 11. Idadi ya meli zinazohudumiwa 3,704 4,241 4,686 5,675 4,487 4,500 4,000 12. Mizigo inayotoka nje kuelekea nchi za jirani (tani milioni) 3,506,732 3,515,142 5,070,972 5,672,659 6,150,130 10,000,000 18,000,000 13. Mizigo ya kwenda nje toka kwa nchi jirani (tani milioni) 2,059,510 2,064,448 2,730,523 2,686,461 3,036,981 10,000,000 10,000,000 14. Idadi ya ndege zilizonunuliwa 11 11 11 13 16 17 19 15. Idadi ya ndege za mizigo zilizonunuliwa 0 0 0 1 1 1 1 Jedwali 3.2 Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Uchukuzi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 30 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 16. Idadi ya ndege za abiria za masafa marefu zilizonunuliwa 2 2 2 4 6 4 3 17. Idadi ya ndege za abiria za masafa ya kati (kanda) zilizonunuliwa 2 2 2 6 8 8 8 18. Idadi ya ndege za ATCL zinazofanya kazi 10 10 12 13 15 17 19 19. Idadi ya wanaanga waliofunzwa 61 99 279 320 567 1,359 1,359 20. Idadi ya Viwanja vya ndege vyenye mifumo ya usimamizi wa taarifa za viwanja vya ndege (AMIS) 1 1 1 1 2 6 14 21. Idadi ya mitambo ya ulinzi kwenye viwanja vya ndege (X-ray machines) 46 80 83 83 85 87 71 22. Viwanja vya ndege vyenye uzio kuzunguka kiwanja 9 9 11 16 16 21 27 23. Idadi ya rada za hali ya hewa zilizonunuliwa 5 7 7 7 7 5 7 Chanzo: Wizara ya Uchukuzi 3.2.2.3 Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari Miradi katika sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari ililenga kuongeza matumizi ya mtandao wa intaneti ili kuchochea shughuli za kiuchumi na kijamii. Katika kipindi cha utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, unaonesha kuwa watumiaji wa mtandao wa intaneti wameongezeka ku昀椀kia asilimia 61.2 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 52.1 mwaka 2021/22 na hivyo, kuchangia ongezeko la biashara kupitia mitandao na kupunguza gharama na upatikanaji wa taarifa za uzalishaji, masoko na huduma. Aidha, kuunganisha mkongo wa taifa wa mawasiliano na nchi jirani ikiwemo Kenya, Uganda, Rwanda, Burundi, Malawi, Zambia na Msumbiji kumerahisisha ufanyaji wa biashara kati ya Tanzania na nchi hizo, hatua inayokuza uchumi wa kidigitali. Vilevile, zaidi ya majengo 18,186,000 nchini yana anwani za makazi, jambo ambalo linatarajiwa kuwa na manufaa kibiashara na huduma. Hatua hizi kwa ujumla wake zinachangia matokeo katika vipaumbele vya kuchochea ushindani, uzalishaji viwandani na uwekezaji na biashara. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 31 Chanzo: Wizara ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari 3.2.2.4 Sekta ya Nishati Sekta ya Nishati ni wezeshi katika kuchagiza na kuchochea shughuli za kiuchumi na kijamii. Shughuli za kiuchumi na kijamii zinazotegemea sekta ya nishati ni pamoja na usa昀椀ri na usa昀椀rishaji, biashara na uwekezaji, uzalishaji viwandani na huduma. Mafanikio na matokeo ya utekelezaji wa miradi ya nishati yameelezwa katika miradi ya kielelezo ikiwemo Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyere (JNHPP), MW 2,115. Jedwali 3.3: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 Sekta ya Mawasiliano 1. Uwiano wa watumiaji wa intaneti nchini (%) 43 52.1 50.7 54.5 61.2 75 80 2. Mchango wa Sekta ya Mawasiliano katika Pato la Taifa (%). 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 3 3. Idadi ya watu wanaomiliki simu za mkononi (milioni). 25.1 39 45 4. Idadi ya Majengo yenye Anwani za Makazi - - - 18,000,000 18,000,000 18,186,000 18,250,000 5. Idadi ya Anwani zilizosajiliwa kwenye Mfumo wa Anwani za Makazi - - - 12,385,956 12, 891,392 13,200,000 15,231,392 6. Idadi ya Huduma zilizosajiliwa kwenye Mfumo wa Anwani za Makazi - - - 800,000 831,436 1,000,000 1,100,000 7. Idadi ya Barua za Utambulisho zilizotolewa kupitia Mfumo wa Kidijitali wa Anwani za Makazi - - - 800 848 15,000 15,500 Sekta ya Habari 1. Idadi ya Halmashauri za wilaya zinazo昀椀kiwa na matangazo ya TBC (TBCFM na TBCTaifa). 102 119 134 137 148 158 161 2. Idadi ya magazeti yanayozalishwa na Shirika la Magazeti la Taifa (TSN). 1,334,568 1,787,309 1,543,460 1,509,135 2,934,000 5,198,387 6,707,522 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 32 Kukamilika kwa miradi ya kuzalisha umeme ikiwemo mradi wa Rusumo na miradi mingine ya umeme iliyopo katika hatua za kukamilishwa, kutachangia ongezeko la kiwango cha umeme katika gridi ya Taifa. Hali itakayoimarisha upatikanaji wa umeme wa uhakika kwa ajili ya shughuli za kiuchumi na kijamii. Ongezeko la miundombinu ya usa昀椀rishaji na usambazaji wa umeme limewezesha kaya nyingi kuunganishwa na umeme, hali inayochochea shughuli za uzalishaji na kuongeza kipato. Uzalishaji wa umeme kutoka MW 1,694.55 mwaka 2021/22 hadi ku昀椀kia MW 2,373 mwaka 2023/24 ikiwa lengo ni ku昀椀kia MW 4,915 mwaka 2025/26 kama ilivyobainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Mafanikio hayo yatachochea kuongezeka kwaa fedha za kigeni zitakazotokana na kuuza umeme kwa nchi jirani. Aidha, tayari Tanzania imekamilisha kuunganisha Gridi ya Taifa na gridi za nchi jirani za Kenya, Burundi na Rwanda na kazi ya kuunganisha na nchi ya Zambia inaendelea kupitia mradi wa TAZA. Hatua ambayo itawezesha kuuza ziada ya umeme katika nchi jirani. Mahitaji ya umeme ni MW 1766.96, hivyo kufanya kuwa na ziada ya MW 606.04. Serikali kupitia REA imeunganisha umeme katika vijiji 12,167 kati ya 12,318 sawa na asilimia 94.5 na vitongoji 32,827 kati ya 64,359 sawa na asilimia 51. Upatikanaji wa umeme vijijini utachochea shughuli za kiuchumi na kijamii ikiwemo uanzishwaji wa miradi midogo midogo ya kipato kwa wananchi na kuharakisha kasi ya kupunguza umaskini. Hatua hizi zitaongeza uzalishaji viwandani, uchumi jumuishi na shindani, uwekezaji na biashara pamoja na kuimarika kwa maendeleo ya watu. Aidha, ili kuhakikisha utunzaji endelevu wa mazingira na uboreshaji wa afya za wananchi, Serikali inaendelea kuhamasisha matumizi ya nishati sa昀椀 katika kupikia kwa kuzindua na kuanza kutekelezwa kwa Mkakati wa Taifa wa Matumizi ya Nishati Sa昀椀 ya Kupikia ya Mwaka 2024 – 2034. Mkakati huo umewezesha zaidi ya mitungi 100,000 ya gesi ya kupikia (LPG) kugawiwa kwa wananchi katika mwaka 2023/24. Uzalishaji wa umeme katika Mradi wa JNHPP (MW 2,115) umewezesha fungamanisho la sekta ya nishati na sekta ya uchukuzi kwa kuwa ni chanzo cha nishati ya kuendeshea treni ya kisasa ya SGR na hivyo kuongeza ufanisi katika usa昀椀ri na usa昀椀rishaji na hatimaye kuchangia katika matokeo makubwa ya kuongeza ushindani, uzalishaji viwandani na kuchochea biashara na uwekezaji. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 33 3.2.2.5 Sekta ya Kilimo Sekta ya Kilimo ni moja ya sekta yenye uwezo wa kujumuisha sekta nyingi kwenye uchumi, pamoja na kuwa chanzo kikuu cha upatikanaji wa chakula nchini. Sekta hii ni moja ya chanzo cha kuzalisha maligha昀椀 kwa ajili ya viwanda, kutoa ajira kwa watu wengi, upatikanaji wa fedha za kigeni, na pia ni soko la bidhaa za viwandani. Utekelezaji wa miradi katika sekta ya kilimo ulilenga kuongeza mchango kwenye Pato la Taifa, kuongeza ajira hususan kwa vijana na wanawake, kuongeza kipato kwa wakulima, na kuongeza mapato ya fedha za kigeni. Katika utekelezaji huo, ukuaji wa sekta uli昀椀kia asilimia 4.2 ikilinganishwa na lengo la asilimia 6.1; mchango wa sekta kwenye pato la Taifa uli昀椀kia asilimia 26.5 ikilinganishwa na lengo la asilimia 23.4; mchango wa mauzo nje uli昀椀kia asilimia 16.1 ikilinganishwa na lengo la asilimia 19.0; na kiwango cha ajira kili昀椀kia asilimia 65.6. Matokeo haya yanaashiria kuwa juhudi zaidi zitahitajika ku昀椀kia malengo yaliyowekwa kwenye Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Hatua zinazoendelea kuchukuliwa ni pamoja na kutoa ruzuku za pembejeo, kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji na kupanua wigo wa masoko ya mazao na bidhaa ndani na nje ya nchi ili kuongeza kasi ya ku昀椀kia malengo yaliyowekwa na kuongeza ushindani katika masoko, uzalishaji viwandani na kuvutia uwekezaji na biashara. 1 Takwimu hizi ni kwa mujibu wa Taarifa ya Uta昀椀ti kuhusu Hali ya Upatikanaji na Matumizi ya Nishati Tanzania Bara (Energy Access and Use Situation Survey II Report, Tanzania Mainland) ya Mwaka 2019/20 Jedwali 3.3: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Uzalishaji wa Umeme (MW) 1,601.84 1,605.86 1,694.55 1,872.05 2,373 4,018 4,915 2. Idadi ya Mikoa Iliyounganishwa na Gridi 23 23 23 24 24 24 26 3. Urefu wa Gridi ya Taifa (km) 5,851.17 6,111.27 6,111.27 6,363.27 7,745.4 8,245.4 9,351 4. Kupungua kwa Upotevu wa Umeme (%) 16.19 15.16 14.71 14.62 14.56 14.5 7.9 5. Asilimia ya Watu walio昀椀kiwa na Umeme 78.41 - - - - - 85 6. Idadi ya Vituo vya CNG 1 2 3 4 6 8 35 Chanzo: Wizara ya Nishati MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 34 Jedwali 3.5: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Kilimo Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji (%) 4.4 (2019) 4.9 (2020) 3.9 (2021) 3.3 (2022) 4.2 (2023) 5.1 6.1 2. Asilimia katika Pato la Taifa (bei za sasa) 27.1 (2019) 26.7 (2020) 26.8 (2021) 26.2 (2022) 26.5 (2023) 24.5 23.4 3. Uwiano wa ajira za katika sekta ya kilimo kwa jumla ya Ajira katika sekta zote 62.1 (2019) 61.5 (2021) 65.6 (2021) 63.1 (2022) 63.4 (2023) 61 60 Mazao 1. Wastani wa Ukuaji (%) 4.7 4.2 3.1 3.5 3.7 4.7 5.7 2. Asilimia katika Pato la Taifa (bei za sasa) 14.9 (2019) 15.1 (2020) 15.1 (2021) 15 (2022) 16.1 (2023) 13 12.3 3. Hekta za Umwagiliwa 694,715 695,005 695,005 727,280.6 727,280.6 983,465.46 1,200,000 4. Mbegu zilizoidhinishwa na zilizozalishwa 76,285.56 44,581.08 50,747 58,807.61 71,356 80,000 140,000 5. Akiba ya taifa ya chakula (tani) 52,724.730 107,384.057 141,575.902 46,893.983 340,478.908 1,150,000 700,000 6. Kiasi cha mazao ya bustani yaliyozalishwa (tani) 6,597,863 (2019) 7,560,010 (2020) 7,304,723 (2021) 7,723,116 (2022) 8,438,273.9 (2023) 9,000,000 14,600,000 7. Kiasi cha uzalishaji wa mazao ya biashara ya asili (traditional)(tani). 1,144,631 (2019) 1,058,798 (2020) 898,967 (2021) 973,436 (2022) 1,267,160 (2023) 1,610,000 1,583,200 8. Idadi ya viwanda vinavyomilikiwa na vyama vya ushirika 113 183 195 252 328 333 338 9. Idadi ya vyama vya ushirika vinavotumia mfumo wa soko rasmi 1202 1302 1402 1573 2,231 2,626 2,782 10 Idadi ya wanachama wa vyama vya ushirika (milioni) 4.2 4.5 5.1 6.2 6.9 8.3 14.5 Chanzo: Wizara ya Kilimo MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 35 kuongezeka kutoka lita 54 kwa mtu kwa mwaka hadi ku昀椀kia lita 67.5 kwa mtu kwa mwaka (mwaka 2024). Matokeo haya yametokana na ongezeko la uwekezaji katika sekta ya mifugo kutokana na kuimarika kwa mazingira bora ya uwekezaji katika sekta hii. Aidha, ongezeko la mazao ya mifugo yanayochakatwa na kuuzwa nje ni ishara kwamba malengo ya mpango ya kuimarisha viwanda yana昀椀kiwa na bidhaa za Tanzania zinakuwa shindani katika masoko ya Kimataifa. Vilevile, ongezeko la ulaji na unywaji wa bidhaa za mifugo nchini ni ishara ya sekta ya mifugo kuchangia katika kuboresha lishe, hususan kiashiria cha kuongezeka ulaji wa mazao yatokanayo na mifugo kuongeza protini inayotokana na wanyama kama ilivyobainishwa kwenye Mpango Jumuishi wa Kitaifa wa Lishe Tanzania (National Multisectoral Nutrition Action Plan 2021/22 -2025/2026). 3.2.2.6 Sekta ya Mifugo Sekta ya Mifugo ni moja ya sekta muhimu katika kujenga uchumi imara wa Taifa kwa kuongeza uhakika wa chakula cha kaya, kipato, afya bora ya mifugo na hivyo kuchangia uzalishaji wa maligha昀椀 kwa ajili ya sekta ya viwanda. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano umeweka vipaumbele vitakakavyoimarisha Uwezo wa Uzalishaji Viwandani na Utoaji Huduma. Hatua muhimu zinazotekelezwa zinahusisha kuongeza idadi na uwezo wa viwanda vya kuchakata mazao ya mifugo kwa kuhamasisha uwekezaji wa sekta binafsi pamoja na juhudi zitakazoongeza tija katika uzalishaji wa mifugo. Hii ni pamoja na ujenzi wa miundombinu muhimu ya malisho, majosho na masoko; huduma za ugani; udhibiti wa magonjwa na uzalishaji wa mbegu bora. Utekelezaji wa vipaumbele hivyo unaopimwa na viashiria muhimu vikiwemo kuongezeka kwa mauzo ya mazao ya mfugo nje ya nchi, kiwango cha maligha昀椀 kinachochakatwa, kiwango cha chanjo ya mifugo, na mchango wa sekta ya mifugo katika Pato la Taifa vimeonesha mabadliko. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji wa sekta umeendelea kuwa asilimia 5 katika mwaka 2023, na kuchangia asilimia 6.2 kwenye Pato la Taifa ikilinganishwa na malengo ya mpango ya asilimia 6.8 i昀椀kapo mwaka 2025/2026; mauzo ya nyama nje yameongezeka kutokana na ongezeko la viwanda vya nyama vinavyouza nje kutoka vitatu (3) mwaka 2020 mpaka ku昀椀kia viwanda saba (7) mwaka 2024; kuongezeka kwa uzalishaji na usindikaji wa maziwa na hivyo unywaji wa maziwa na ulaji wa mazao yatokanayo na maziwa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 36 3.2.2.7 Sekta ya Uvuvi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano umeweka dhamira ya kufanya mageuzi katika sekta ya uvuvi yakijuimuisha uwezo wa kutumia fursa ya uchumi wa rasilimali za maji, hususan bahari na maji baridi. Maeneo ya kipaumbele ya sekta yanajumuisha uvuvi katika maji baridi na bahari, kilimo cha majini, uhifadhi wa maeneo tengefu na uboreshaji wa uvuvi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji (%) 4.9 5.0 5.0 5.0 5.0 5.5 6.5 2. Mchango katika Pato la Taifa (bei za sasa) (%) 7.4 7.1 7.2 6.7 6.2 6.2 7.0 3. Kiwango cha Vifo vya Mifugo (%) 27 24 21 18 16 16 12 4. Kiwango cha Magonjwa ya Mifugo (%) 6 5 4.5 3.5 2.5 2.5 3 5. Kiwango cha Uogeshaji Mifugo katika josho (%) 70 72 74 75 78 82 85 6. Kiwango cha Chanjo ya Mifugo (%) 25 37 39.5 40 42 42 50 7. Wastani wa uzalishaji maziwa, Ng’ombe wa Asili (Lita) 2 0.5 0.5 0.5 0.8 0.85 4 8. Ngozi bora iliyochakatwa (%) 10 15 20 25 30 40 50 9. Uzalishaji wa Nyama (Tani) 702,000 738,165.99 769,966.65 803,264.3 963,856.55 1,124,449 951,700 10. Uzalishaji wa Maziwa katika (Lita bilioni) 3.01 3.1 3.4 3.6 3.97 4.1 4.3 11. Asilimia ya Maziwa yaliyochakatwa 5 2 2 2 2.2 2.2 14 12. Ngozi na ngozi Zilizochakatwa (Tani) 1,190 143 146 2,250 2,385 2,900 9,210.6 13. Mauzo ya nyama nje ya nchi (Tani) 692 1,774.00 10,415.00 12,243.79 14,701.10 14,900 7,200 14 Usa昀椀rishaji wa Ngozi (Tani) 6,747 7,951 7,371 4,491 5,778 7,200 8,000 Jedwali 3.6: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Mifugo Chanzo: Wizara ya Mifugo na Uvuvi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 37 baharini katika kina kirefu. Uvuvi ni miongoni mwa sekta zinazoimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji wa huduma kwa kuzalisha bidhaa zitakazotumia maligha昀椀 na rasilimali zinazopatikana nchini. Baadhi ya hatua zitakazowezesha mageuzi hayo ni kuwezesha ununuzi wa meli na ujenzi wa bandari ya uvuvi; kuwezesha sekta binafsi kuanzisha na kukarabati viwanda vya mazao ya uvuvi; kuwezesha na kuhamasisha uwekezaji katika miundombinu ya uvuvi, vifaa na ufugaji wa kibiashara wa samaki; na kufungamanisha uta昀椀ti, ugani, uvuvi na kilimo cha majini. Katika mwaka 2023, sekta ilichangia asilimia 1.7 katika Pato la Taifa na ilikua kwa asilimia 1.4 ikilinganishwa na lengo la ku昀椀ka asilimia 1.9 na 8.4 mtawalia i昀椀kapo mwaka 2025/26. Thamani ya mazao ya uvuvi yaliyouzwa nje ya nchi yame昀椀ka Dola za Marekani 298,945,553.12 mwaka 2023/24; ulaji wa samaki kwa kila mtu ku昀椀kia kilo 8.5 na kuchangia asilimia 30 ya ulaji wa kila siku wa protini ya wanyama ikilinganishwa na lengo la kilo 10.5 na asilimia 35 mtawalia i昀椀kapo mwaka 2025/2026. Uwekezaji katika sekta ya uvuvi umeleta matokeo chanya ikijumuisha kuongezeka kwa uzalishaji wa samaki, ajira, na mapato ya kiuchumi kwa wananchi na Pato la Taifa, ujenzi wa miundombinu kama viwanda vya kusindika samaki, na bandari. Aidha, sekta ya uvuvi huchangia usalama wa chakula, lishe bora, na ukuaji wa uchumi kupitia uzalishaji na usindikaji wa bidhaa za majini. Vilevile, uvuvi umechangia mapato ya utalii kupitia utalii wa ikolojia katika hifadhi za bahari na maeneo tengefu kupitia program za Royal Tour na kuchangia kuongezeka idadi ya watalii kutoka 38,160 mwaka 2022/23, hadi 40,088 mwaka 2023/24. Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji (%) 6.3 6.7 2.6 1.9 1.4 4.5 8.4 2. Asilimia katika Pato la Taifa (Bei za sasa) 1.8 1.7 1.8 1.8 1.7 1.9 1.9 3. Asilimia katika Mapato yatokanayo na Mauzo Nje 3.0 3.4 3.2 3.3 3.4 3 4.5 4. Ulaji kwa kila Mtu 8.5 7.8 8.22 7.80 7.9 8.5 10.5 5. Mchango katika Ulaji wa Protini ya Wanyama Kitaifa 30 30 30 30 30 33 35 6. Uzalishaji wa samaki (tani) 497,567.28 493,850.24 502,305.34 513,218.90 530,379.66 575,000 600,000 Jedwali Na. 3.7: Viashiria na Shabaha vya Utekelezaji wa Sekta ya Uvuvi (2023) (2023/24) (2023/24) sekta ya uvuvi ilichangia asilimia hiyo katika pato la taifa thamani ya mazao ya uvuvi yaliyouzwa nje ya nchi wastani wa ulaji wa samaki kwa kila mtu 1.7% $298mil kilo 8.5 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 38 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 7. Idadi ya viwanda vya kusindika samaki 12 15 17 20 21 21 17 8. Idadi ya vituo vya kilimo majini (Aquaculture Development Centres - ADC) 9 9 9 9 9 12 12 9. Uzalishaji wa chakula cha samaki (tani) 276.7 472.47 1,615.5 3,012.7 4,200 5,000 8,000 Chanzo: Wizara ya Mifugo na Uvuvi 3.2.2.8 Sekta ya Uzalishaji Bidhaa Viwandani Sekta ya Viwanda inategemewa kuleta mageuzi ya kiuchumi na kijamii katika kuelekea kuwa nchi ya kipato cha kati. Viwanda ni sekta yenye uwezo wa kuzalisha ajira kutokana na ufungamanaji na sekta zingine kama vile kilimo, madini, mifugo katika hatua za uongezaji wa thamani. Uongezaji wa thamani wa mazao gha昀椀 na kuzalisha bidhaa za viwandani ni mhimili imara wa biashara. Utekelezaji wa miradi katika sekta ya viwanda na biashara ulilenga kuongeza mchango wa sekta katika Pato la Taifa; ukuaji wa sekta; kuongeza ajira; na mapato ya mauzo ya nje. Utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano unaonesha kuwa mchango wa sekta ya viwanda katika Pato la Taifa uli昀椀kia asilimia 7 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 8.5 i昀椀kapo 2025/26; ukuaji wa sekta ya viwanda uli昀椀kia asilimia 4.3 ikilinganishwa na lengo la asilimia 6.8 mwaka 2025/26; na mchango katika mapato ya mauzo nje uli昀椀kia asilimia 17.7 ikilinganishwa na lengo la asilimia 19 mwaka 2025/26. Mwenendo huu wa utekelezaji utaongeza ushindani, uzalishaji viwandani na kuvutia uwekezaji na biashara. (2023/24) (2025/26) mchango wa sekta ya viwanda katika pato la taifa mchango wa sekta ya viwanda katika pato la taifa kwa miaka ijayo 7.0% 8.5% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 39 3.2.2.9 Sekta ya Madini Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kufanyika kwa mageuzi makubwa katika sekta ya madini ikiwemo kuimarisha usimamizi na udhibiti wa uchimbaji; kuwezesha wachimbaji wadogo; kuimarisha taasisi za uta昀椀ti; kuongeza ushiriki katika biashara ya madini; kuhamasisha uongezaji thamani; na kuwezesha uchimbaji wa madini muhimu na ya kimkakati duniani. Utekelezaji wa afua katika sekta ya madini unaonesha kuwa ukuaji wa sekta ya madini uli昀椀kia asilimia 11.3 mwaka 2023 sawa na asilimia 93.9 ya lengo la asilimia 11.6 i昀椀kapo mwaka 2025/26; mchango kwenye pato la Taifa uli昀椀kia asilimia 9.0 mwaka 2023 sawa na asilimia 51.1 ya lengo la asilimia 11.2 i昀椀kapo mwaka 2025/26; mchango katika mapato ya fedha za kigeni zitokanazo na mauzo ya bidhaa nje ya nchi uli昀椀kia asilimia 56.2 mwaka 2023 ikiwa imevuka lengo la asilimia 51.7 i昀椀kapo mwaka 2025/26. Chanzo: Wizara ya Viwanda na Biashara Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Mchango katika Pato la Taifa (%) 8.2 8.4 7.8 7.1 7.0 8.5 8.5 2. Kiwango cha ukuaji halisi wa Pato la Taifa (%) 5.2 4.7 4.5 4.2 4.3 6.8 6.8 3. Mchango katika Ajira Zote (%) 7.4 (2019) 8.5 (2020) 8.0 (2021) 8.0 (2022) 8.1 (2023) 12.8 12.8 4. Mchango katika Mapato ya Mauzo Nje (%) 17.1 17.7 22.9 26.9 17.7 19 19 5. Mchango wa bidhaa zilizozalishwa viwandani kwa teknolojia ya kati katika mauzo nje (%) 28 29.2 21.1 25 42 39 6. Mchango wa bidhaa zilizozalishwa viwandani kwa teknolojia ya juu katika mauzo nje (%) 8 8.8 8.9 25 39 10 7. Mchango katika Mauzo yote nje (%) 16.9 (2019) 17.7 22.9 26.9 21.6 24 24 8. Kiasi cha ukuaji halisi cha pato la Taifa (%) 1,180 908.6 1213.2 1419.2 1363.3 2114 Jedwali 3.8: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Uzalishaji wa Bidhaa Viwandani MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 40 Mwenendo huu wa utekelezaji wa afua katika sekta ya madini unaashiria ufanisi wa mageuzi yaliyofanyika, hali inayojitokeza kwenye ongezeko la uwekezaji wa moja kwa moja kutoka nje; uwazi kwenye biashara kupitia masoko na vituo vya ununuzi wa ya madini; na kuongezeka kwa ajira. 3.2.2.10 Sekta ya Mazingira na Maliasili Asilia Mazingira na maliasili asilia ni msingi wa maendeleo endelevu. Serikali kupitia Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuimarisha mifumo ya utunzaji wa mazingira na matumizi endelevu ya rasilimali asilia kwa manufaa ya kizazi cha sasa na vizazi vijavyo. Utekelezaji wa afua hizi umechangia katika Pato la Taifa kutokana na matumizi endelevu ya misitu, maji na rasilimali za bahari kwa asilimia 4.1 mwaka 2023/24 ikilinganishwa lengo la asilimia 7 mwaka 2025/26. Vile vile, zimechangia kukabiliana na athari za mazingira na mabadiliko ya tabianchi pamoja na kuboresha afya za wananchi kutokana na matumizi ya nishati sa昀椀. Aidha zimeongeza uwezo wa kufanya biashara ya kaboni hivyo kuongeza mapato kwa jamii na Serikali. Jedwali 3.9: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Madini Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Wastani wa Ukuaji (%) 5.2 6.7 9.6 10.9 11.3 11.0 11.6 2. Mchango kwenye Pato la Taifa (%) 17.7 6.7 7.2 9.1 9.0 10.7 11.2 3. Jumla ya Mapato ya Fedha za Nje (Dola za Marekani milioni) 2,280.5 3,310.7 3,046.2 3,395.3 3,551.4 3,654.4 3,760.4 4. Mauzo gha昀椀 nje (%) 15 9 7 5 5. Bidhaa zilizoongezwa thamani (%) 85 93 95 6. Mchango katika mapato yote ya fedha za nje yatokanayo na mauzo ya bidhaa nje (%) 45.2 45.9 56.0 56.2 50.2 51.7 Chanzo: Wizara ya Madini MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 41 Jedwali 3.10: Viashiaria na Shabaha ya utekelezaji wa sekta ya Usimamizi wa Mazingira na Maliasili Asilia Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Wastani wa Ukuaji (%) 4 2.7 2.6 2.7 2.5 6 7 2. Mchango katika Pato la Taifa kutokana na matumizi endelevu ya misitu, maji na rasilimali za bahari 4 3.2 3.5 3.1 4.1 6 7 3. Kiwango cha kupungua kwa uharibifu wa misitu (Reduced Deforestation Rate) (Ha.) 469,420 469,420 469,420 469,420 469,420 469,420 234,710 4. Maeneo ya misitu ya kibishara (commercial forest Plantation) yaliyoanzishwa (Ha) 500,000 507,274 507,274 507,274 507,274 510,000 550,000 5. Asilimia ya miradi mikubwa inayokidhi uchambuzi wa athari kwa mazingira (EIA) na kanuni za ukaguzi 90 100 100 100 100 93 65 Chanzo: Wizara ya Maliasili na Utalii na O昀椀si ya Makamu wa Raisi 3.2.2.11 Sekta ya Utalii Sekta ya Utalii inayojumuisha hifadhi na mbuga za wanayamapori, maeneo tengefu, ukanda wa Bahari kumbi za mikutano, ni moja ya sekta muhimu inayotoa mchango mkubwa katika ukuaji wa uchumi. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Miaka Mitano ulilenga kuendeleza mazao mapya ya utalii kwa ajili ya ukuaji wa uchumi endelevu; na kuendeleza kanda ya utalii ya kusini mwa Tanzania. Utekelezaji wa afua hizi umewezesha kuongeka kwa mchango wa sekta ya utalii ku昀椀kia 17.2 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 17.9 mwaka 2025/26; kuongezeka idadi ya watali ku昀椀kia 3,784,214 (Watalii wa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 42 Jedwali Na. 3.11: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji vya Sekta ya Utalii Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Mchango katika Pato la Taifa (bei za sasa) (%) 17.5 14.9 10.1 13.0 17.2 17.5 18.9 2. Idadi ya Watalii kutoka nje ya nchi 1,527,230 620,867 922,692 1,454,920 1,808,205 2,062,431 5,000,000 3. Idadi ya Watalii ndani ya nchi 959,831 788,933 2,363,260 1,084,737 1,976,009 4. Wastani wa idadi ya siku za kulala mtalii. 13 10 10 9 10 10 14 5. Wastani wa Matumizi ya Mtalii kwa Siku (USD) 216 115 141 166 276 260 326/455 6. Mchango katika Mapato ya Fedha za Kigeni (%) 25 5.3 21 25 25 26 27 7. Mapato yatokanayo na Watalii (Dola za Marekani bilioni) 2.6 0.7 1.3 2.5 3.4 4.1 6.0 Chanzo: Wizara ya Maliasili na Utalii ndani ya nchi ni 1,976,009 na Watalii kutoka nje ya nchi ni 1,808,205) mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la watalii 5,000,000 mwaka 2025/26 na kuongezeka kwa kiwango cha mchango wa fedha za kigeni ku昀椀kia asilimia 25 ikilinganishwa na lengo la asilimia 27 mwaka 2025/26. Hatua zilizochukuliwa zimeleta matokeo katika kuongeza kipato cha mtu moja moja kutokana na ajira milioni 3.6 za moja kwa moja na zisizo za moja kwa moja. Vile vile sekta hii imetoa mchango wa ukuaji wa sekta nyingine hususan usa昀椀ri na biashara ndogo ndogo pamoja na ongezeko la uwekezaji hususan hoteli ma migahawa. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 43 3.2.2.12 Sekta ya Sanaa, Michezo na Ubunifu Sekta ya Sanaa, Michezo na Ubunifu inahusisha kundi la vijana wengi ambalo ndio sehemu kubwa ya idadi ya watanzania. Sekta hii ina nguvu kubwa ya ushawishi, uhamasishaji na ustawishaji wa jamii na maendeleo ya nchi na kuwa na mvuto mkubwa kwa makundi mbalimbali ya jamii hususan vijana wanaounda sehemu kubwa ya nguvu kazi ya nchi. Shughuli za sekta hii ni muhimu pia katika kutoa fursa za ajira na kipato kwa vijana. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuweka mazingira ra昀椀ki ili kuchochea ukuaji, kuzalisha ajira na kuongeza mchango wa sekta katika Pato la Taifa. Kutokana na utekelezaji wa afua, sekta ilikua kwa asilimia 17.7 na mchango wa asilimia 0.4 katika ukuaji wa Pato la Taifa; kuongezeka miundombinu ya michezo ku昀椀kia 63 ikilinganishwa na lengo la miundombinu 72 mwaka 2025/26; na kuongezeka miundombinu ya mazoezi ku昀椀kia 35 ikilinganishwa na lengo la miundombinu 40 mwaka 2025/26. Hatua hizi zinatarajiwa kuwa na wasanii na wana michezo wengi, wenye ubora na wabunifu na hatimaye kuwa na jamii yenye vipaji vingi na vya juu, inayoelimika, yenye ufahamu na yenye uwezo wa kushindana kimataifa. Jedwali 3.12: Viashiaria na Shabaha vya Utekelezaji wa Sanaa, Utamaduni na Michezo Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya miundombinu ya michezo na iliyoboreshwa nchini kote 63 1 1 3 7 20 72 2. Majengo mawili changamani ya Sanaa na Michezo Makao Makuu ya Nchi, Dodoma na Dar es Salaam. 0 0 0 0 0 2 2 3. Idadi ya miundombinu iliyojengwa/kukarabatiwa katika Chuo cha Kuendeleza Michezo Malya na Taasisi ya Sanaa na Utamaduni Bagamaoyo (TaSUBa). 35 13 15 17 13 6 40 4. Idadi ya 昀椀lamu na muziki zilizoidhinishwa, kusambazwa na kutumika 15,303 2,962 3,763 3,201 4,070 1,672 25,735 5. Idadi ya wasanii waliosajiliwa katika tasnia ya ubunifu 3,462 469 368 955 1,219 1,500 8,666 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 44 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 6. Eneo Changamani la Sanaa, Kiromo, Bagamoyo 0 0 0 0 0 1 1 7. Idadi ya wataalamu katika tasnia ya ubunifu waliopata mafunzo 2,852 450 442 500 10,837 11,500 4297 8. Idadi ya michezo na mashindano ya kimataifa yaliyoandaliwa na Tanzania kushiriki 178 0 98 135 157 110 350 9. Idadi ya vibali vilivyotolewa kwa vyama vya michezo na wanamichezo binafsi 178 0 57 45 194 110 400 10. Jumba Changamani la Filamu. 0 0 0 0 0 1 1 11. Idadi ya wanariadha wanaocheza nje ya nchi 54 - 21 31 17 30 150 12. Idadi ya wageni wanaoendesha shughuli za kuzalisha 昀椀lamu nchini Tanzania. 359 60 87 100 64 70 1,059 13. Idadi ya wasanii/ wataalamu katika tasnia ya ubunifu/makundi yanayofanya maonesho yao nje ya nchi 1,620 330 430 461 467 300 1755 14. Idadi ya wasanii wa nje/ wataalamu katika tasnia ya ubunifu wanaofanya maonesho yao nchini Tanzania 720 142 153 162 167 100 2,312 15. Idadi ya wataalamu wa Kiswahili wanaofanya kazi nje ya Tanzania 56 64 71 95 111 150 656 16. Idadi ya machapisho ya Kiswahili yaliyouzwa nje ya nchi 200 252 2189 1640 242 250 700 17. Idadi ya tuzo za kimataifa zilizoandaliwa na kutolewa kwenye utamaduni, sanaa na tasnia ya ubunifu 47 38 41 188 62 113 130 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 45 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 18. Idadi ya vikundi vya utamaduni na sanaa kutoka nje ya nchi vilivyoshiriki katika matamasha ya Kimataifa yanayoandaliwa kila mwaka na TaSUBa. 5 4 4 6 23 110 20 19. Idadi ya wanafunzi waliodahiliwa katika Chuo cha Kuendeleza Michezo Malya 300 439 533 684 758 800 1,300 Chanzo: Wizara ya Sanaa, Utamaduni na Michezo 3.2.2.13 Sekta ya Kukuza Uwekezaji na Biashara Katika ku昀椀kia malengo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, moja ya kipaumbele kilichobainishwa ni kukuza uwekezaji na biashara. Kipaumbele hiki kinahusu kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara. Uboreshaji wa mazingira ya uwekezaji umepewa kipaumbele katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano kama msingi imara katika kuchochea uchumi shindani na shirikishi na kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma, ili kukuza uwekezaji na biashara. Mpango umebainisha hatua kadhaa zitakazoimarisha uwekezaji, miongoni mwa hizo ni kurahisisha michakato ya uwekezaji na biashara; kupunguza gharama za uwekezaji na biashara; na kuboresha mifumo ya ukusanyaji na usambazaji wa taarifa za biashara na masoko; kupunguza gharama za biashara kwa kuimarisha ufanisi wa miundombinu ya usa昀椀rishaji, mamlaka za udhibiti na watoa huduma; na kuboresha uwezeshaji wa biashara na kupunguza vihatarishi vya biashara kwa kutumia mifumo ya kidigitali katika mnyororo wa thamani. Baadhi ya viashiria muhimu vinavyopimwa katika eneo la uwekezaji na biashara ni idadi ya miradi inayosajiliwa na thamani yake; ajira zinazozalishwa; na kiasi cha ardhi ya uwekezaji iliyotengwa. Vingine ni mchango mauzo ya nje katika Pato la Taifa; mchango wa bidhaa za viwandani katika mauzo nje; na mchango wa huduma katika mauzo nje. Aidha, miradi 9,678 ya uwekezaji yenye thamani ya dola za Marekani milioni 8,658 imesajiliwa katika kipindi cha mwaka 2023 ikilinganishwa na miradi 8,401 yenye thamani ya dola za Marekani milioni 5,658.47 kwa mwaka 2022. Miradi hii imesajiliwa kupitia TIC, Tume ya Madini, EPZA, TANESCO, BRELA, BOT, TMDA, na EWURA. Sheria sita (6) za Sekta ya Sanaa zimefanyiwa tathmini kwa lengo la kupima kama malengo ya kutungwa kwa sheria hizo yame昀椀kiwa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 46 katika kuhakikisha kuwa Sekta ya Sanaa inakua ya kibiashara na yenye tija kwa wasanii na Taifa. Kama ilivyoainishwa kwenye Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025, ushiriki wa Sekta Binafsi katika utoaji huduma za kijamii na uchumi ni kiungo katika ustawi wa jamii na ukuaji wa uchumi endelevu. Vilevile, ukuaji wa uwekezaji na biashara unasaidia kukuza uvumbuzi na teknolojia mpya zinazochochea ushindani katika shughuli za uzalishaji na biashara. Uwekezaji na biashara huhamasisha maboresho na ujenzi wa miundombinu ya mawasiliano na usa昀椀rishaji ambayo inawezesha usa昀椀rishaji wa bidhaa, huduma na watu kwa kuunganisha maeneo magumu ku昀椀kika hivyo kuongeza ufanisi wa huduma kwa jamii kama vile benki, bima, na elimu, na hatimaye kuimarisha uchumi na kuboresha maisha ya watu. Uwekezaji umesaidia kutoa ajira 442,249 zinazotokana na uwekezaji katika sekta mbalimbali sawa na asilimia 176.9 ya lengo la mwaka 2026. Vile vile, uwekezaji katika shughuli za kilimo umewezesha upatikanaji wa maligha昀椀 katika shughuli za viwanda kwa asilimia 65. Hivyo, shughuli hizo zinachangia katika ukuaji wa sekta, maendeleo ya watu na uchumi kwa ujumla. Jedwali 3.13: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya kukuza uwekezaji na biashara Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya Miradi ya Uwekezaji iliyosajiliwa na TIC na EPZA 230 249 305 378 737 640 600 2. Thamani ya Miradi ya Uwekezaji (Dola za Marekani) 2,680.71 3,449.03 2,371.68 5,450.64 6,796.09 8,813 8,500 3. Idadi ya Ajira kutokana na Miradi ya Uwekezaji 49,055 39,123 50,282 55,741 248,048 280,000 250,000 4. Idadi ya Kongano za Uwekezaji 10 12 13 14 27 21 5 5. Idadi ya Miongozo ya Uwekezaji ya Mikoa 13 7 2 26 26 6. Idadi ya O昀椀si za Utoaji Huduma Mahala Pamoja 11 13 13 13 13 15 18 7. Kiasi cha Ardhi ya Uwekezaji iliyotengwa (ekari) 90,990 98,861 99,735 159,813 214,972.94 391,030.94 528,917 8. Idadi ya Makongamano ya Uwekezaji Kimataifa 21 49 63 89 204 180 150 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 47 3.2.2.14 Sekta ya Diplomasia ya Uchumi Tanzania imechukua hatua muhimu za kuimarisha mahusiano na nchi nyingine kulingana na vipaumbele vilivyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Hatua hizo zinajumuisha kuimarisha diplomasia ya uchumi, siasa, mtengamano wa Kikanda na Kimataifa na kupanua wigo na taswira ya Tanzania kimataifa. Mafanikio yaliyopatikana kutokana na utekelezaji wa afua mbalimbali ni pamoja na: Kuendelea kupatikana kwa misaada na mikopo yenye masharti nafuu kutoka taasisi na mashirika ya kimataifa, kuongezeka kwa watalii wanaokuja Tanzania; kubidhaishwa kwa lugha ya kiswahili na hivyo kuongeza upatikanaji wa ajira za wakalimani na walimu wa Kiswahili. Jedwali 3.14 Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Diplomasia ya Uchumi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya mikutano kati ya Tanzania na nchi moja moja, ya kikanda na kimataifa iliyoshiriki 30 32 80 90 101 110 250 2. Idadi ya watanzania walioshiriki katika ulinzi wa amani nje ya nchi - - 1401 1401 1532 1500 3,500 3. Idadi ya o昀椀si na nyumba za kuishi zilizokarabatiwa - 4 4 4 4 4 14 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 9. Idadi ya Maboresho ya sheria na kanuni za kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji yaliyofanywa 35 42 55 66 80 88 10. Idadi ya maboresho ya kufuta au kupunguza tozo, ada na ushuru katika kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji yaliyofanywa 218 232 307 374 383 388 Chanzo: O昀椀si ya Rais, Mipango na Uwekezaji MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 48 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 4. Idadi ya Hati za Makubaliano ya Pamoja zilizosainiwa kati ya Tanzania na nchi nyingine 12 32 33 66 78 84 80 3.2.2.15 Sekta ya Elimu na Maendeleo ya Ujuzi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano unalenga katika kuendeleza rasilimali watu, kuchochea uchumi shindani na shirikishi. Ili ku昀椀kia malengo hayo, mpango umejielekeza katika kuboresha mifumo ya elimu na kuwianisha elimu na mahitaji ya soko la ajira, ikijumuisha kuchochea uvumbuzi na uhawilishaji wa teknolojia. Pamoja na mambo mengine, mpango ulibainisha hatua mahususi ambazo zitatekelezwa kila mwaka zikijumuisha kuboresha mazingira ya kufundishia na kujifunzia katika ngazi zote; kuhuisha na kuandaa mitaala kuendana na soko la ajira; kuwezesha matumizi ya TEHAMA katika kufundisha na kujifunza katika ngazi zote za elimu; na kuboresha miundombinu ya elimu na vifaa katika ngazi zote. Kutokana na utekelezaji wa afua hizo, kuna ongezeko la idadi ya wanafunzi wanaoandikishwa elimu ya msingi, wanaojiunga na kidato cha kwanza, kupungua kwa mdondoko wa wanafunzi katika ngazi mbalimbali za elimu kutokana na Serikali kuboresha miundombinu na kuongeza idadi ya walimu. Vilevile , ongezeko la idadi ya wanafunzi wanaodahiliwa katika vyuo vya mafunzo ya ufundi stadi na wanufaika wa mikopo katika ngazi mbalimbali za elimu ya juu na wanafunzi wa astashahada kutaongeza nguvu kazi mahiri katika Uchumi. Aidha, matokeo ya mabadiliko ya kisera yaliyofanyika katika mwaka 2023 yanayolenga kuboresha elimu ili iendane na mahitaji halisi ya soko la ajira yataanza kuonekana zaidi katika kipindi cha muda wa kati kutokana na utekelezaji wake kufanyika kwa hatua. Mabadiliko haya yatawezesha Tanzania kuzalisha rasilimali watu mahiri katika nyanja mbalimbali kwa ajili ya soko la ndani na nje ya nchi. Chanzo: Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 49 Chanzo: O昀椀si ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa Jedwali 3.15: Viashiria na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Elimu Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha uandikishaji jumla (% ya wanaostahili) –Awali 78.5 76.9 83.87 89.46 89.62 90 91 2. Idadi ya walimu wenye sifa – Msingi 178,122 180,706 172,156 174,398 190,515 283,873 284,000 3. Idadi ya walimu wenye sifa – Sekondari 84,614 87,992 84,700 95,800 98,919 98,919 100,000 4. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa mwalimu – Msingi 1:62 1:63 1:63 1:62 1:56 1:61 1:60 5. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa kitabu – Msingi 1:4 1:3 1:2 1:2 1:2 1:2 1:1 6. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa darasa - Msingi 1:81 1:81 1:77 1:75 1:63 1:70 1:60 7. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa darasa – Sekondari 1:46 1:47 1:39 1:37 1:35 1:37 1:37 8. Idadi ya wanafunzi waliopata mikopo ya elimu ya juu 132,392 145,000 177,892 202,016 220,278 233,000 180,000 9. Idadi ya wahitimu wa vyuo vikuu 60,940 51,228 48621 54810 57742 56520 70,001 10. Kiwango cha udahili jumla - Vyuo vya Ufundi (%) 4.5 4.6 4.8 4.9 5.2 6 11. Idadi ya wanafunzi wanaohitimu kwa mwaka - Vyuo vya Ufundi 55,501 103,896 123,919 125,498 128,654 120,000 12. Asilimia ya wanafunzi wanaohitimu masomo ya sayansi na uhandisi kwa mwaka 36 38.7 41.4 44.9 45.6 40 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 50 3.2.2.16 Sekta ya Afya Sekta ya Afya ni muhimu katika kukuza uchumi na maendeleo ya watu. Sekta hii inahusisha maendeleo ya rasilimali watu na uwezo wao wa kushiriki katika kukuza uchumi na ustawi wa jamii. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka mitano ulilenga kupanua upatikanaji na ubora wa huduma za afya vijijini na mijini kwa kujenga na kukarabati miundombinu ya huduma za afya na upatikanaji wa wataalamu wa afya. Utekelezaji wa afua za sekta ya afya umewezesha kupunguza idadi ya vifo vitokanavyo na uzazi ku昀椀kia 104 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2022 na kuvuka lengo la vifo 180 mwaka 2025/26; kuongezeka kwa wastani wa idadi ya uzazi uliohudumiwa na mfanyakazi wa afya mwenye ujuzi ku昀椀kia 84 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 85 kwa kila vizazi 1000 mwaka 2025/26. Mafanikio hayo yamechangiwa na kuongezeka kwa vituo vya kutolea huduma ya afya; kuboreshwa kwa miundombinu; ununuzi wa vifaa na vifaa tiba; kusogeza huduma za afya karibu zaidi na jamii na kuongeza ajira katika sekta ya afya. Aidha, wastani wa umri wa kuishi umeongezeka kutoka miaka 67.6 (2023) hadi makadirio ya miaka 68.3 (2024) ambayo ni ushahidi wa kutosha wa utekelezaji wa afua mbalimbali katika sekta ya afya. Jedwali 3.16: Viashiria na Shabaha ya Utekelezaji kuhusu Sekta ya Afya Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya vifo vya watoto wachanga kwa kila vizazi hai 1000 26 (2010 TDHS) 25 (2015- 16 TDHS- MIS) 24 (2015- 16 TDHS- MIS) 24 (2022 TDHS-MIS) 24 (2022 TDHS-MIS) 15 15 2. Idadi ya vifo vya watoto wenye umri chini ya miaka mitano kwa kila vizazi hai 1000 81 (2010 TDHS) 67 (2015- 16 TDHS- MIS) 43 (2022 TDHS-MIS) 43 (2022 TDHS-MIS) 43 (2022 TDHS-MIS) 43 40 3. Uzazi uliohudumiwa na mfanyakazi wa afya mwenye ujuzi 80 92.3 93.6 94.4 94.6 85 85 4. Wastani wa umri wa kuishi (miaka) 66.1 66.7 65.4 67.6 68.3 68.3 68 5. Kiwango cha maambukizi ya VVU kitaifa (%) 4.7 4.9 4.9 4.9 4.4 4.4 3.1 6. Matumizi ya Serikali katika huduma za afya (%) 10 9.1 7 8 9 12.2 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 51 3.2.2.17 Sekta ya Huduma ya Maji na Usa昀椀 wa Mazingira Huduma ya maji na usa昀椀 wa mazingira ni miongoni mwa mahitaji muhimu yanayochochea maendeleo ya watu. Sekta hii inahusisha upatikanaji na usambazaji wa maji pamoja na utunzaji wa mazingira na vyanzo vya maji. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano umetoa kipaumbele katika upatikanaji na usambazaji wa maji sa昀椀 na salama vijijini na mijini pamoja na utunzaji wa mazingira na vyanzo vya maji. Matokeo ya utekelezaji wa afua katika sekta ya maji na usa昀椀 wa mazingira yanaonesha kuwa asilimia ya idadi ya watu wa vijijini wanaopata maji ya bomba au maji yaliyolindwa kama chanzo kikuu kime昀椀kia asilimia 79.6 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 85 mwaka 2025/26; uwiano wa kaya za vijijini zenye miundombinu iliyoboreshwa ya usa昀椀 wa mazingira ime昀椀kia asilimia 77.5 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 60.0 mwaka 2025/26; asilimia ya watu katika jiji la Dar es Salaam wanaopata huduma ya maji ya bomba au maji salama kama chanzo chao kikuu kime昀椀kia asilimia 92.5 ikilinganishwa na lengo la asilimia 95.0 mwaka 2025/26; Asilimia ya watu katika makao makuu ya mikoa wanaopata maji ya bomba au maji yaliyolindwa ime昀椀kia asilimia 90.0 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 95.0 mwaka 2025/26; na asilimia ya kaya katika makao makuu ya mikoa iliyounganishwa kwenye mfumo rasmi wa maji-taka ime昀椀kia asilimia 14.0 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 30.0 mwaka 2025/26. Matokeo haya yatachangia ku昀椀kiwa kwa malengo yalianishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 7. Idadi ya vifo vitokanavyo na uzazi kwa kila vizazi hai 100,000 454 (2010 TDHS) 530 (2015- 16 TDHS- MIS) 220 220 104 (2022 TDHS-MIS) 100 180 8. Matumizi ya Serikali katika afya (% ya matumizi yote ya Serikali) 10 10.6 7.29 7.9 8 9 12.2 Chanzo: Wizara ya Afya na O昀椀si ya Taifa ya Takwimu (2023/24) (2023/24) (2023/24) (2025/26) asilimia ya watu wa vijijini wanaopata maji ya bomba asilimia ya kaya vijijini zenye miundombinu bora ya mazingira asilimia ya kaya katika mikoa iliyounganishwa na mfumo wa maji taka asilimia ya watu dar es alaam wanapata maji salama 79.6% 77.5% 14.0% 92.5% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 52 Jedwali Na.3.17:Viashiria na Shabaha vya Utekelezaji wa sekta ya Usambazaji wa Maji na Huduma za Usa昀椀 wa Mazingira Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Asilimia ya idadi ya watu wa vijijini wanaopata maji ya bomba au maji yalivyolindwa kama chanzo kikuu 70 72.3 74.5 77 79.6 83 85 2. Uwiano wa kaya za vijijini zenye miundombinu iliyoboreshwa ya usa昀椀 wa mazingira 36 47.3 60.4 73.5 77.5 82 60 3. Asilimia ya watu katika makao makuu ya mikoa wanaopata maji ya bomba au maji yaliyolindwa 84 85 86.5 88 90 92.5 95 4. Asilimia ya kaya katika makao makuu ya mikoa iliyounganishwa kwenye mfumo rasmi wa maji- taka 13 11 13 13 14 15 30 5. Asilimia ya upotevu wa maji (NRW) katika makao makuu ya mikoa 30 36.8 35.7 35.3 35.3 30 20 6. Asilimia ya watu katika makao makuu ya wilaya na miji midogo wanaopata huduma ya maji ya bomba au maji yaliyolindwa kama chanzo kikuu 70 67 72 73.4 74.5 80 85 7. Asilimia ya watu katika jiji la Dar es Salaam wanaopata huduma ya maji ya bomba au maji salama kama chanzo chao kikuu 85 87 89 90 92.5 93 95 8. Asilimia ya kaya katika jiji la Dar es Salaam waliounganishwa kwenye mfumo rasmi wa maji- taka 13 13 11 13 12.4 16 30 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 53 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 9. Kiwango cha upotevu wa maji (NRW) katika jiji la Dar es Salaam 35 38.3 39.2 41.5 39.5 35 20 10. Idadi ya vyanzo vya maji vilivyotengwa na kutangazwa kwa ajili ya ulinzi na uhifadhi 18 18 34 34 59 80 200 Chanzo: Wizara ya Maji 3.2.2.18 Sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuendeleza upimaji wa maeneo ya makazi, biashara, uwekezaji na huduma za jamii. Hii ni kwa kutambua kuwa ardhi iliyopimwa na kupangwa ni kichocheo cha shughuli za kiuchumi na kijamii, maendeleo ya makazi na miji, uhifadhi wa mazingira na udhibiti wa mabadiliko ya tabianchi, na hivyo kuchangia ku昀椀kiwa kwa matokeo katika maeneo ya vipaumbele vya kitaifa. Utekelezaji wa afua katika mipango miji, nyumba na maendeleo ya makazi umeleta matokeo yafuatayo: Asilimia ya ardhi iliyopimwa ime昀椀kia 26 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 37.0 mwaka 2025/26; Idadi ya leseni za makazi zilizotolewa katika makazi yasiyo rasmi ili昀椀kia 27,895 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la idadi ya leseni 20,000 mwaka 2025/26; Uwiano wa vijiji vyenye mipango ya matumizi bora ya ardhi ume昀椀kia asilimia 52.7 mwaka 2023/24 na hivyo ku昀椀kia lengo lililowekwa i昀椀kapo mwaka 2025/26; na Idadi ya ramani za msingi zilizohuishwa kwa eneo ime昀椀kia 30 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la idadi ya ramani za msingi 26 mwaka 2025/26. Utekelezaji huu utawezesha kukamilika kwa mipango ya matumizi ya ardhi na hivyo kuchangia kuongeza kipato cha mtu mmoja mmoja, kuongeza uwekezaji na kupunguza migogoro katika jamii. (2023/24) (2023/24) (2025/26) asilimia ya ardhi iliyopimwa nchini idadi ya leseni za makazi zilizotolewa asilimia ya uwiano wa vijiji vyenye mipango ya matumizi bora ya ardhi 26% 27,895 52.7% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 54 Jedwali 3.18: Viashiria na Shabaha vya utekelezaji wa sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya mali zilizorasimishwa katika makazi yasiyo rasmi 1,551,716 1,754,822 2,207,627 2,469,686 2,623,888 2,634,375 3,134,375 2. Asilimia ya eneo la ardhi yenye makazi yasiiyo rasmi 70 70 70 67.3 67.3 67.3 50 3. Eneo la ardhi lilitengwa na kulindwa kwa matumizi ya umma (ekari) 858,665 858,665 858,665 756,110.74 756,110.74 756,110.74 1,000,000 4. Idadi ya miji yenye mipango kabambe ya upimaji iliyohishwa 24 25 27 28 28 29 47 Chanzo: Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi 3.2.2.19 Sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii Sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii inajumuisha matokea ya afua za hifadhi ya jamii; chakula na lishe; uongozi na utawala wa sheria; mifumo ya utoaji haki; amani, utulivu, na usalama; kuendeleza ujuzi na shughuli za bunge. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuwawezesha na kuwashirikisha wananchi kiuchumi, na kuboresha mazingira ya watu wenye mahitaji maalumu ili kupunguza umaskini wa kipato na utegemezi. Aidha mpango unahimiza jamii kuwekeza katika uzalishaji wa chakula na lishe bora ili kupunguza matatizo ya kiafya. Mpango unatambua kuwa Uongozi Bora ni msingi wa maendeleo ya Taifa. Aidha mpango unatambua kuwa mifumo ya utoaji na upatikanaji wa haki ni muhimu katika kuimarisha usawa na ustawi wa jamii na kwamba maendeleo na ustawi wa Taifa yanategemea amani, utulivu na usalama; na kutambua mchango wa mhimili wa bunge katika ku昀椀kia matokeo tarajiwa ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Utekelezaji wa afua katika sekta hizi umekuwa na matokeo yafuatayo: Idadi ya vituo vya malezi ya watoto vilivyosajiliwa vime昀椀kia 4,068 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la vituo 7,500 mwaka 2025/26; Kiwango cha kupungua kwa uhalifu nchini kime昀椀kia asilimia 4.3 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 35 mwaka 2025/26; na Idadi ya watu waliosajiliwa na kutambuliwa na NIDA ime昀椀kia milioni 24.9 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la milioni 34.1 mwaka 2025/26. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 55 Jedwali 3.19: Viashiria na Shabaha vya utekelezaji wa sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya vituo vya malezi ya watoto vilivyosajiliwa 1,543 1,543 2,714 3,233 4,068 4,800 7,500 2. Idadi ya wazee wasiojiweza wanaopata huduma za bima ya afya bure 166,866 166,866 201,509 262,513 365,284 432,642 574,321 3. Idadi ya watoto wanaolelewa baada ya mapatano 12,068 12,068 26,903 32,905 46,473 48,051 50,000 4. Kiwango cha kupungua kwa uhalifu nchini (%) 5.2 - 7.5 - 1.9 4.3 3.2 35 5. Idadi ya watu waliosajiliwa na kutambuliwa na NIDA 22,194,288 23,185,729 23,965,371 24,897,459 27,286,749 34,080,610 Chanzo: Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake, na Makundi Maalum 3.2.2.20 Kuendeleza Ujuzi Ujuzi ni nyenzo muhimu katika ku昀椀kia maendeleo ya uchumi kwa kutoa fursa za ajira, kukuza uzalishaji na ubunifu, kuvutia uwekezaji na kupunguza umaskini. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kukuza ujuzi na uwezeshaji ili kukabiliana na kiwango kidogo cha ujuzi miongoni mwa nguvu kazi na kuwezesha kujiajiri au kuajirika na kuwa na kiwango cha ujuzi wa kumudu ushindani katika soko. Katika kipindi cha utekelezaji wa mpango, afua zilizotekelezwa ni pamoja na Mafunzo ya Kukuza Ujuzi kwa Njia ya Uanagenzi (ApprenticeshipTraining); Mafunzo ya Uzoefu wa Kazi kwa Wahitimu (Internship Training); Mafunzo ya Kuongeza Ujuzi kwa Wafanyakazi (Upskilling); Urasimishaji wa ujuzi uliopatikana nje ya mfumo rasmi wa mafunzo (Recognition of Prior Learning Skills); na Kukuza kazi za Staha nchini. Matokeo ya afua hizi umechangia kupatikana kwa ajira 3,221,352 kupitia Taasisi za umma na Binafsi na kuunganishwa kwa watu 3,463 na fursa Mafanikio haya yamechangia kukinga jamii kutumbukia katika umaskini uliokithiri; kuwa na uhakika wa chakula na lishe bora; kuongeza na kuimarisha uwajibikaji; ulinzi na upatikanaji wa haki; na mazingira bora ya biashara na uwekezaji. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 56 za ajira nje ya nchi kwa kushirikiana na Mawakala Binafsi wa Ajira. Vijana 41,886 walipatiwa mafunzo ya uwezeshaji ujuzi na stadi za kazi. Matokeo mengine ni utoaji wa ruzuku kwa vyama vya watu wenye ulemavu 13; na mikopo yenye thamani ya shilingi 3,197,403,492 kwa Vikundi/ Makampuni 148 ya vijana. Utekelezaji wa afua zinazohusiana na ukuzaji ujuzi na uwezeshaji umezalisha nguvu kazi yenye ujuzi kwa ajili ya kufanya kazi katika maeneo ya kazi na uzalishaji viwandani na kuchangia katika kujenga uchumi imara na thabiti wenye uwezo wa kuhimili ushindani na kujenga uwezo wa vijana kujiajiri na kuajiriwa na kupata kipato cha kuwawezesha kujikimu. Hii imechangia katika dhamira ya ku昀椀kia maisha bora kwa wote kama ilivyoainishwa kwenye Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Jedwali 3.18: Viashiria na Shabaha vya utekelezaji wa sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya watu wenye mafunzo ya uanagenzi 46,200 14,440 22,200 11,973 6,300 231,000 46,200 2. Idadi ya watu wanaotumia teknolojia ya kisasa kwenye kilimo 40,000 8,980 4,480 - - 200,000 40,000 3. Idadi ya Watu walioshiriki mafunzo ya Utarajali (Internship) 30,000 4,136 5,742 3,864 474 150,000 30,000 Chanzo: O昀椀si ya Waziri Mkuu (Kazi, Vijana, Ajira, na Wenye Ulemavu) MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 57 Huduma ya maji na usa昀椀 wa mazingira ni miongoni mwa mahitaji muhimu yanayochochea maendeleo ya watu. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 59 V I PAU M B E L E N A M A L E N GO K WA M WA K A 2 02 5 / 2 6 4.1 Utangulizi Maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanaongozwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 inayolenga kuwezesha Tanzania kuingia katika kundi la nchi za uchumi wa kati i昀椀kapo mwaka 2025 na kuwa na kiwango cha juu cha maendeleo ya watu. Mpango huu ni wa tano na wa mwisho katika utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Hivyo, mapendekezo ya mpango yamejikita katika kuendeleza na kukamilisha utekelezaji wa afua zinazotoa matokeo ya maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Vilevile, Mpango huu ni kiungo kati ya mipango inayokamilika na mipango mipya inayotarajiwa kutekelezwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2050. Hivyo, mpango huu utazingatia kuainisha na kutekeleza afua muhimu ambazo hazikukamilika ili kuandaa mazingira shirikishi na endelevu kwa mipango ijayo kwa kufanya uchambuzi wa kina wa wadau (Asasi za Kiraia na Sekta Binafsi) watakaoshiriki katika kutekeleza mipango husika. Vigezo vya Kuchagua Vipaumbele vya Mapendekezo ya Mpango Nguzo muhimu ya maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango ni ukuaji wa uchumi pamoja na maeneo matano ya vipaumbele yaliyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Maandalizi ya vipaumbele vya Mpango yamezingatia vigezo vifuatavyo: MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 60 i. Ukuaji Endelevu wa Uchumi: Hii inalenga ku昀椀kia ukuaji wa uchumi wa juu wenye ustahimilivu zaidi kwa kuongeza tija, mahitaji ya jumla na kupanua shughuli za kiuchumi nchini kote kwa kulenga uwekezaji wa kimkakati katika sekta muhimu (kilimo, viwanda na huduma). ii. Kupunguza Umaskini: Hii inalenga kuongeza kasi ya ukuaji wa uchumi jumuishi unaozingatia upatikanaji wa huduma za kijamii, programu zinazolenga kinga ya jamii na zenye kutengeneza fursa za kiuchumi na ulinzi wa haki milki za mali na ubunifu (property rights). iii. Kuzalisha Ajira kwa Wananchi: Hii inahusisha kuainisha afua zitakazoimarisha ushirikiano kati ya Serikali na Sekta Binafsi zilizopo na zinazoanzishwa ili kutengeneza nafasi za ajira zitakazotokana na uwekezaji mpya na ubunifu ili kutumia nguvu kazi inayokua hususan vijana na wanawake. iv. Kuimarishwa kwa Ushindani katika Masoko ya Kikanda na Kimataifa: Hii inajumuisha kuboresha miundombinu, kuweka mazingira wezeshi ya biashara, kufuata taratibu za kimataifa, kuimarisha rasilimali watu, kukuza uwekezaji wa ndani na nje na kutumia teknolojia zinazoibukia kupitia maendeleo ya miundombinu ya TEHAMA ili kuchochea ukuaji wa uchumi wa kidijitali. v. Maendeleo Endelevu: Kuhakikisha matumizi endelevu ya maliasili na kupunguza uharibifu wa mazingira na upotevu wa viumbe hai. vi. Utawala Bora na Utawala wa Sheria: Hii inajumuisha hatua madhubuti za kupunguza rushwa, kuwezesha upatikanaji wa haki, kuimarisha uwajibikaji, kulinda haki za binadamu, kuheshimu uhuru wa kujieleza, kukuza usawa na haki, kuimarisha demokrasia na kuhakikisha utekelezaji wa taratibu na mifumo jumuishi. Aidha, Mifumo ya majadiliano (Public Private Dialogue) itaimarishwa ili kutoa fursa za kuboresha utoaji wa huduma kwa uwazi. Vipaumbele vinayopendekezwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026 vimezingatia malengo tarajiwa na matokeo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. 4.2 Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi Uchumi shindani unahusisha kujenga jamii yenye uwezo wa kushindana kitaifa, kikanda na kimataifa; kuimarisha utulivu na uendelevu wa viashiria vya uchumi jumla; kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara; kuchochea uvumbuzi na uhawilishaji wa teknolojia za ndani na za kimataifa; kuimarisha haki milki za ubunifu na mali; na kuendeleza miundombinu na huduma za reli, barabara, madaraja, usa昀椀ri wa majini, usa昀椀ri wa anga, TEHAMA, nishati, bandari na viwanja vya ndege. Aidha, matumizi ya TEHAMA katika nyanja zote za kijamii na kiuchumi yataimarishwa. Hivyo, afua zilizolengwa kuchochea uchumi shindani katika maeneo haya zitaendelea kutekelezwa. Vipaumbele hivyo ni pamoja na: MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 61 i. Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya Reli ikiwemo reli ya SGR pamoja na uimarishaji wa huduma za usa昀椀ri na usa昀椀rishaji wa abiria na mizigo; ii. Ujenzi wa miundombinu ya barabara kuu na za mikoa; barabara za kimkakati na za kupunguza foleni; iii. Kuendelea na ujenzi wa miundombinu ya TEHAMA na kuboresha huduma kwa kushirikiana na watoa huduma na wadau wengine wa Sekta Binafsi; iv. Ununuzi wa ndege, ujenzi na ukarabati wa meli za abiria na mizigo katika maziwa makuu na bahari pamoja na ujenzi na ukarabati wa viwanja vya ndege na bandari ili kuimarisha huduma za usa昀椀ri na usa昀椀rishaji katika maziwa, bahari, mito na anga; v. Uzalishaji, wa nishati ya umeme kutoka vyanzo mbalimbali na teknolojia ya matumizi ya nishati sa昀椀; vi. Kuimarisha miundombinu ya usa昀椀rishaji umeme ikiwemo kuunganisha mikoa ambayo haipo katika Gridi ya Taifa; vii. Usambazaji wa umeme kwa vijijini vilivyobakia; viii. Utafutaji gesi asilia na ujenzi wa miundombinu ya uchakataji; ix. Ujenzi wa Bomba la Mafuta Gha昀椀; x. Kuimarisha utoaji wa huduma za hali ya hewa; na xi. Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni na kulinda thamani ya shilingi dhidi ya dola za Marekani. 4.3 Kuimarisha Uwezo wa Uzalishaji Viwandani na Utoaji Huduma Eneo hili linajumuisha uongezaji thamani ya mazao mbalimbali pamoja na kuzalisha bidhaa zitakazotumia maligha昀椀 na rasilimali zinazopatikana nchini pamoja na afua zinazolenga kuboresha huduma za utalii, fedha na bima. Vipaumbele vinavyopendekezwa ni: i. Utafutaji na uhamasishaji wa uwekezaji wa madini ya kimkakati yakiwemo madini ya chuma na magadi soda; ii. Ujenzi na ukarabati wa maeneo Maalumu ya Uwekezaji na Kanda Maalum za Kiuchumi; iii. Ukuzaji tija, uchakataji, uimarishaji masoko katika kilimo, mifugo na uvuvi na utafutaji wa masoko kwa bidhaa na huduma zinazozalishwa nchini; iv. Kukuza ta昀椀ti katika sekta zenye uwezo mkubwa wa kuzalisha maligha昀椀 za viwanda; v. Kuimarisha uwezo wa uhifadhi wa chakula; vi. Upatikanaji wa taarifa za jiosayansi kupitia ta昀椀ti zinazohusu uwepo wa madini nchini; vii. Kutambua, kukuza na kuwezesha uchimbaji wa madini adimu na ya kimkakati; viii. Kujenga uwezo wa nchi kuhimili na kupunguza athari za mabadiliko ya tabia nchi; ix. Ujenzi wa miundombinu ya utalii ikiwemo barabara, mawasiliano, huduma za afya, na usalama wa watalii; MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 62 x. Kutekeleza mikakati ya kulinda viwanda vya ndani ili kuvutia wawekezaji; na xi. Kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma kwa kuboresha mazingira wezeshi ikiwa ni pamoja na ujenzi wa miundombinu kwenye maeneo ya viwanda (industrial clusters) kwa ajili ya viwanda vidogo na vya kati. 4.4 Kukuza Uwekezaji na Biashara Katika mwaka 2025/26, Serikali itaendelea kutekeleza shughuli ambazo hazikukamilika katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano kama ifuatavyo: i. Kuimarisha mifumo kwa ajili ya kuchochea uwekezaji wa umma kwa kutunga Sera, Sheria, Kanuni, Mikakati na Miongozo; ii. Kuimarisha upatikanaji wa huduma kwa wawekezaji katika ngazi zote; iii. Kuboresha mazingira ya biashara ili kuvutia wawekezaji kutoka Sekta Binafsi; iv. Kuimarisha mifumo ya kisheria na utoaji haki ili kujenga mazingira ra昀椀ki ya kisheria katika kuwezesha biashara na uwekezaji; v. Kuimarisha uwekezaji wa kimkakati na kufungamanisha sekta zenye mnasaba na Uchumi wa Buluu; vi. Kuimarisha usimamizi wa kanuni za kitalaam na viwango vya kimataifa; vii. Kuboresha mifumo ya ukusanyaji na usambazaji wa taarifa za biashara na masoko;na viii. Kuimarisha diplomasia ya uchumi. 4.5 Kuchochea Maendeleo ya Watu Maendeleo ya watu ni matokeo ya utekelezaji wa afua katika sekta za elimu, afya maji na usa昀椀 wa mazingira; ustawi na maendeleo ya jamii; upangaji na upimaji wa ardhi; amani, utulivu na usalama. Serikali katika mwaka 2025/26 itaendelea kuboresha mazingira ya utoaji wa elimu, huduma za afya, maji na usa昀椀 wa mazingira nchini. Aidha, Serikali itaendelea kuboresha mazingira ya ustawi na maendeleo ya jamii; ardhi na kudumisha amani, utulivu na usalama. Hivyo, Mpango utajielekeza katika maeneo yafuatayo: i. Kuimarisha mifumo na usimamizi wa uendeshaji wa elimu ikiwemo mageuzi ya elimu, afya, maji na mazingira; ii. Kuandaa rasilimali watu na kujenga miundombinu ya elimu, afya, maji na mazingira; iii. Kuimarisha usimamizi na uhifadhi wa mazingira na kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi; iv. Kuimarisha na kuhamasisha uwekezaji katika programu za mtindo wa maisha na lishe bora; v. Kujenga na kukarabati miundombinu ya michezo, sanaa na ubunifu. vi. Kuongeza na kuboresha mazingira ya watu wenye mahitaji maalum pamoja na wigo wa hifadhi na kinga ya jamii; MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 63 vii. Kuongeza kasi ya upangaji, upimaji, umilikishaji na usajili wa ardhi mijini, vijijini na maeneo ya kimkakati; viii. Kuendelea kutekeleza mapendekezo ya haki jinai ikiwemo kuboresha miundombinu ya utoaji haki nchini; ix. Kuimarisha mifumo ya kubadili aina ya maisha kwa kuendelea kutekeleza programu za kuboresha maendeleo ya watu ikiwemo kutekeleza mkakati wa amsha ari; x. Kuboresha mazingira ya utoaji huduma za kiutendaji, kiutawala na kisheria; na xi. Kuimarisha usalama wa raia na mali zao ili kudumisha amani na utulivu nchini. 4.6 Kuendeleza Ujuzi Katika mwaka 2025/26, Serikali itajikita katika kuwezesha ujuzi wa nguvu kazi kwa kuendelea na utekelezaji wa afua zinazohusiana na kukuza ujuzi na kuchochea ukuzaji wa fursa za ajira kwa vijana na watu wenye ulemavu. Utekelezaji wa afua hizo utazalisha nguvu kazi yenye ujuzi kwa ajili ya kufanya kazi katika maeneo ya uzalishaji viwandani na hivyo kuchangia katika kujenga uchumi imara wenye uwezo wa kuhimili ushindani. Vipaumbele kwa mwaka 2025/26 ni: i. Kuwezesha na kuendeleza ujuzi kwa makundi mbalimbali katika ngazi zote za Elimu; ii. Kuimarisha ujuzi katika majadiliano ya mikataba hususan ya mafuta, gesi na madini, uandishi wa Sheria, uta昀椀ti wa sheria na uendeshaji wa mashauri ya madai dhidi ya Serikali ndani na nje ya nchi na iii. Kuwezesha utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Maendeleo ya Ujuzi wa Mwaka 2016/17 – 2025/26. S U R A YA TA N O MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 65 U F UAT I L I AJ I , TAT H M I N I N A V I H ATA R I S H I 5.1 Utangulizi Serikali imejipanga kuimarisha mfumo wa usimamizi wa ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa programu na miradi ya maendeleo. Mfumo huu umejengwa katika nguzo tatu ambazo ni: kuainisha vipaumbele bayana na kwa uwazi kwa kila sekta; nidhamu ya utekelezaji; na uwajibikaji. Katika kuhakikisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 unakamilisha matamanio yaliyoainishwa katika Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 pamoja na malengo yaliyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, Serikali itaendelea kuratibu na kusimamia ufuatiliaji na tathmini ya miradi mbalimbali ya maendeleo inayotekelezwa nchini. Lengo la ufuatiliaji na tathmini ni kuhakikisha uwazi kupitia takwimu sahihi zitakazoakisi thamani halisi ya fedha za programu na miradi pamoja na kupendekeza mbinu na mikakati ya kukabiliana na changamoto za utekelezaji wa mradi. Vilevile, sura hii inajumuisha vihatarishi vya utekelezaji wa mpango na hatua za kukabiliana navyo. Ufuatiliaji na Tathmini wa programu na miradi itahusisha hatua mbalimbali zikiwemo ukusanyaji wa taarifa, uchambuzi na utoaji wa taarifa kupitia mifumo mbalimbali ya ufuatiliaji na tathmini ikiwemo Mfumo wa Kitaifa wa Kusimamia Miradi ya Maendeleo (NPMIS) pamoja na ufuatiliaji kwenye eneo la miradi. Vilevile, ufuatiliaji na tathmini utajumuisha miradi inayotekelezwa na Serikali pamoja na Sekta Binafsi kwa lengo la kuongeza na MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 66 kuimarisha ushirikishwaji wa Sekta Binafsi katika shughuli za kiuchumi pamoja na maendeleo ya nchi na kushirikisha watekelezaji wote wa programu na miradi hususan Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma, Sekretarieti za Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa. 5.2 Ufuatiliaji na Tathmini Ufuatiliaji na Tathmini ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 utazingatia miongozo ifuatayo: Sheria ya Bajeti, Sura 439; tathmini ya utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025; Mkakati wa Ufuatiliaji na Tathmini wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano; Mwongozo wa Kitaifa wa Ufuatiliaji na Tathmini ya Miradi ya Maendeleo wa Mwaka 2022; Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26; Mwongozo wa Usimamizi wa Uwekezaji wa Umma Toleo la Mwaka 2022 (PIM-OM); Mwongozo wa Usimamizi wa Tathmini Nchini wa Juni, 2024; Waraka Na. 5 wa Hazina wa Mwaka 2020/21 kuhusu Matumizi ya Mfumo wa Kitaifa wa Kusimamia Miradi ya Maendeleo; Waraka Na. 1 wa Hazina kuhusu Utekelezaji wa Bajeti 2025/26 na Mpango Kazi na Mtiririko wa Mahitaji ya Fedha. 5.2.1 Matokeo ya Ufuatiliaji na Tathmini Ufuatiliaji na tathmini ni muhimu kwa mafanikio ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa mwaka 2025/26. Matokeo tarajiwa ya ufuatiliaji na tathmini ni: kuongeza uwajibikaji kwa kuhakikisha matumizi bora ya rasilimali; kusaidia katika kufanya maamuzi sahihi kupitia taarifa za ufuatiliaji na tathmini; kutambua hatua zilizo昀椀kiwa katika utekelezaji wa programu na miradi; kurahisisha mgawanyo wa rasilimali; na kupima utendaji dhidi ya malengo yaliyowekwa. 5.2.2 Muundo wa Taarifa za Ufuatiliaji na Tathmini Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma, O昀椀si za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa zinatakiwa kuzingatia Mwongozo wa Kitaifa wa Ufuatiliaji na Tathmini. Mwongozo huo umeainisha mawanda na malengo ya mradi, hali ya utekelezaji, taarifa za ugharamiaji, taarifa za mikataba, changamoto na mapendekezo ya kukabiliana na changamoto hizo. Aidha, Tume ya Mipango itaendesha majadiliano na wadau yatakayosaidia katika uchambuzi wa matokeo ya ufuatiliaji na tathmini kwenye maeneo ya vipaumbele yaliyoainishwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26. 5.2.3 Mgawanyo wa Majukumu katika Ufuatiliaji na Tathimini Ufuatiliaji na Tathmini ni suala mtambuka linaloshirikisha wadau mbalimbali katika utekelezaji kwa kuzingatia mgawanyo wa majukumu ulioanishwa kwenye Mwongozo wa Kitaifa wa Ufuatiliaji na Tathmini ya Miradi ya Maendeleo. Ufuatiliaji utafanyika kwa kutumia uchambuzi wa kina juu ya matokeo tarajiwa kupitia ta昀椀ti na takwimu zilizozalishwa na wadau mbalimbali ikiwemo Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma, O昀椀si za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 67 Aidha, Tume ya Mipango itaendelea kusimamia utekelezaji wa miradi ya Kielelezo kwa kushirikiana na kuhusisha wadau muhimu na kufanya ufuatiliaji na tathmini ya matokeo ya utekelezaji wa miradi na program katika kipindi cha muda mfupi, wa kati na mrefu. 5.3 Vihatarishi na Mikakati ya Kukabiliana Navyo kwa Mwaka 2025/2026 Katika kuhakikisha kuwa malengo ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanatekelezwa kwa ufanisi na kuleta matokeo chanya, Serikali itajipanga kutekeleza mikakati ya kudhibiti vihatarishi vinavyoweza kujitokeza kwa kuzingatia Mwongozo wa Kuandaa Mfumo wa Usimamizi wa Vihatarishi katika Sekta ya Umma (2023). Vihatarishi hivyo vimegawanyika katika makundi mawili (2) makuu ambayo ni: (i) vihatarishi vya ndani ambavyo vinaweza kusababishwa na utendaji au mifumo ya Serikali; na (ii) vihatarishi vya nje ya udhibiti wa Serikali. 5.3.1 Vihatarishi vya Ndani na Nje Vihatarishi vya Ndani: Kukosekana kwa mifumo madhubuti ya ufuatiliaji na tathmini ya programu na miradi ya maendeleo; ushiriki usioridhisha wa sekta binafsi katika kutekeleza mipango ya maendeleo; kupanga na kutekeleza vipaumbele visivyoendana na Mipango ya Kitaifa; umiliki na migogoro ya ardhi; upotevu wa mapato ya Serikali unaotokana na biashara mtandao; mabadiliko ya viwango vya riba katika soko la fedha la ndani; na vitendo vya rushwa na ubadhirifu wa rasilimali. Serikali ina uwezo wa kudhibiti kutokea au kukabili athari za vihatarishi hivi kupitia utekelezaji wa mikakati iliyowekwa. Vihatarishi vya Nje: Mabadiliko ya tabianchi, majanga ya asili na magonjwa ya mlipuko; mitikisiko na mdororo wa kiuchumi duniani; kuongezeka kwa kiwango cha riba katika masoko ya kimataifa; migogoro na hali ya siasa inayojitokeza kwa nchi jirani, kikanda na kimataifa; kuongozeka kwa kasi ya mabadiliko ya teknolojia; na kupungua kwa mwenendo wa mikopo yenye masharti nafuu na misaada. 5.3.2 Mikakati ya Kukabiliana na Vihatarishi Mikakati ya kukabiliana na vihatarishi vilivyobainishwa ni pamoja na: kuhakikisha miongozo ya ufuatiliaji na tathmini inazingatiwa katika utekelezaji wa miradi ya maendeleo; kuhakikisha mipango ya kisekta inaendana na vipaumbele vya kitaifa; kuendelea kuboresha mazingira wezeshi ya biashara ili kuvutia uwekezaji; kuongeza matumizi ya kidigitali katika ukusanyaji wa mapato kwa kutumia mifumo ya Serikali; kuchukua mikopo ya muda mrefu yenye masharti nafuu ili kuepuka athari ya kupanda kwa viwango vya riba; kuimarisha utekelezaji wa Sera ya Taifa ya Mazingira ya Mwaka 2021; kuimarisha mikakati ya kisera ili kukabiliana na mabadiliko ya kiuchumi duniani ikijumiisha kuongeza uzalishaji wa mazao ya chakula, kama zao la ngano; na kuendelea kuboresha mifumo ya kisheria, kisera na kitaasisi ili iendane na ukuaji wa teknolojia. Ofisi ya Rais, Tume ya Mipango Jengo la Kambarage Ghorofa ya 9, 1 Mtaa wa Kambarage S. L. P. 1324 41104 Tambukareli, Dodoma www.planning.go.tz @planning_tz Tume ya Mipango Tanzania @planning_tz @planningtz

# Extracted Content MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/26 Novemba, 2024 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI TUME YA MIPANGO MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/26 Novemba, 2024 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS, MIPANGO NA UWEKEZAJI TUME YA MIPANGO Yaliyomo ORODHA YA VIFUPISHO i YALIYOMO ii SURA YA KWANZA UTANGULIZI 1 1.1 Usuli 1 1.2 Mawanda na Mafanikio ya Utekelezaji wa Vipaumbele 2 1.3 Malengo ya Mapendekezo ya Mpango 4 1.4 Ugharamiaji wa Utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa 2025/26 4 1.5 Maandalizi ya Mpango 5 1.6 Mpangilio wa Kitabu 5 SURA YA PILI HALI YA UCHUMI 7 2.1 Utangulizi 7 2.2 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Dunia na Kikanda 7 2.2.1 Ukuaji wa Uchumi wa Dunia 7 2.2.2 Ukuaji wa Uchumi wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara 8 2.2.3 Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki na Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika 9 2.2.4 Mfumuko wa Bei wa Dunia 11 2.2.5 Mfumuko wa Bei wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara na Jumuiya ya Maendeleo ya Kusini mwa Afrika 11 2.2.6 Mfumuko wa Bei kwa Nchi za Ukanda wa Afrika Mashariki 11 2.3 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Taifa 12 2.3.1 Ukuaji wa Uchumi wa Taifa 12 2.3.2 Mfumuko wa Bei Nchini 15 2.3.3 Sekta ya Nje 15 2.3.4 Sekta ya Fedha 16 2.3.5 Deni la Serikali 17 2.3.6 Hali ya Umaskini na Maendeleo ya Watu 17 2.3.6.1 Hali ya Umaskini 17 2.3.6.2 Maendeleo ya Watu 19 2.3.6.3 Idadi ya Watu 20 2.4 Mwelekeo wa Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2025/26 26 iii 2.4.1 Malengo na Shabaha za Ukuaji wa Uchumi Jumla 21 2.4.2 Misingi (Assumptions) ya Mpango kwa Mwaka 2025/26 21 SURA YA TATU MAPITIO YA UTEKELEZAJI WA MPANGO 23 3.1 Utangulizi 23 3.2 Utekelezaji wa Vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano katika Mwaka 2023/24 na Utekelezaji katika Kipindi cha Robo ya Kwanza Mwaka 2024/25 23 3.2.1 Miradi ya Kielelezo 23 3.2.1.1 Miundombinu ya Usa昀椀rishaji 24 3.2.1.2 Kuboresha Shirika la Ndege 25 3.2.1.3 Miundombinu ya Nishati 25 3.2.1.4 Miradi ya Kuongeza Uzalishaji Viwandani 26 3.2.2 Programu na Miradi ya Kimkakati ya Kisekta 27 3.2.2.1 Sekta ya Ujenzi 27 3.2.2.2 Sekta ya Uchukuzi 28 3.2.2.3 Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari 30 3.2.2.4 Sekta ya Nishati 31 3.2.2.5 Sekta ya Kilimo 33 3.2.2.6 Sekta ya Mifugo 35 3.2.2.7 Sekta ya Uvuvi 36 3.2.2.8 Sekta ya Uzalishaji Bidhaa Viwandani 38 3.2.2.9 Sekta ya Madini 39 3.2.2.10 Sekta ya Mazingira na Maliasili Asilia 40 3.2.2.11 Sekta ya Utalii 41 3.2.2.12 Sekta ya Sanaa, Michezo na Ubunifu 43 3.2.2.13 Sekta ya Kukuza Uwekezaji na Biashara 45 3.2.2.14 Sekta ya Diplomasia ya Uchumi 47 3.2.2.15 Sekta ya Elimu na Maendeleo ya Ujuzi 48 3.2.2.16 Sekta ya Afya 50 3.2.2.17 Sekta ya Huduma ya Maji na Usa昀椀 wa Mazingira 51 3.2.2.18 Sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi 53 3.2.2.19 Sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii 54 3.2.2.20 Kuendeleza Ujuzi 55 SURA YA NNE VIPAUMBELE NA MALENGO KWA MWAKA 2025/26 59 4.1 Utangulizi 59 4.2 Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi 60 4.3 Kuimarisha Uwezo wa Uzalishaji Viwandani na Utoaji Huduma 61 4.4 Kukuza Uwekezaji na Biashara 62 4.5 Kuchochea Maendeleo ya Watu 62 4.6 Kuendeleza Ujuzi 63 SURA YA TANO UFUATILIAJI, TATHMINI NA VIHATARISHI 65 5.1 Utangulizi 65 5.2 Ufuatiliaji na Tathmini 66 5.2.1 Matokeo ya Ufuatiliaji na Tathmini 66 5.2.2 Muundo wa Taarifa za Ufuatiliaji na Tathmini 66 5.2.3 Mgawanyo wa Majukumu katika Ufuatiliaji na Tathimini 66 5.3 Vihatarishi na Mikakati ya Kukabiliana Navyo kwa Mwaka 2025/2026 67 5.3.1 Vihatarishi vya Ndani na Nje 67 5.3.2 Mikakati ya Kukabiliana na Vihatarishi 67 Orodha ya Vifupisho ADC Aquaculture Development Centres ATCL Air Tanzania Company Limited CBR Central Bank Rate CNG Compressed Natural Gas DRC Democratic Republic of Congo EAC East Africa Community EIA Environment Impact Assessment FYDP III Third Five Year Development Plan Ha Hectare IMF International Monetary Fund JNHPP Julius Nyerere Hydropower Plant KM Kilometer KWh Kilowatt Hour LNG Liquefied Natural Gas MW Megawatt NHIF National Health Insuarance Fund NPMIS National Project Management Information System NRW Non-revenue Water PIM-OM Public Investment Management Operational Manual PPP Public-Private Partnership PSSN Productive Social Safetynet SADC Southern African Development Community SDGs Sustainable Development Goals SGR Standard Gauge Railway TASAF Tanzania Social Action Fund TaSUBa Taasisi ya Sanaa na Utamaduni Bagamoyo TAZARA Tanzania - Zambia Railway Authority TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano U&T Ufuatiliaji na Tathmini USD United State Dollar UVIKO – 19 Ugonjwa wa Virusi vya Korona - 2019 VVU Virusi Vya Ukimwi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 v S U R A YA K WA N Z A MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 1 U TA N G U L I Z I 1.1 Usuli Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 ni wa tano (5) na wa mwisho katika utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 (FYDP III) ambayo ina dhima ya Kujenga Uchumi Shindani na Viwanda kwa Maendeleo ya Watu. Maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa mwaka 2025/26 yamezingatia: Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025; Mpango wa Muda Mrefu wa Maendeleo (2011/12 - 2025/26), Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (2021/22 - 2025/26); na Ilani ya Chama cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu ya Mwaka 2020; Agenda ya Maendeleo ya Afrika 2063, Agenda 2030 ya Malengo ya Maendeleo Endelevu; na makubaliano ya Paris kuhusu Mabadiliko ya Tabianchi. Aidha, Mapendekezo haya yamezingatia matokeo ya mapitio ya utekelezaji wa mipango ya taifa ya maendeleo ya kila mwaka ya utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, Tathmini ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025, maendeleo na mabadiliko ya kiuchumi, kisiasa na kijamii duniani, mabadiliko ya tabianchi na mageuzi ya kidijitali yanayoendelea duniani. Utekelezaji wa Mipango ya Maendeleo ya kila mwaka hutumika kama nyenzo muhimu ya kutekeleza Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Utekelezaji huo unahusisha uainishaji na utekelezaji wa afua, miradi na shughuli kila mwaka pamoja na kuimarisha ufuatiliaji na tathmini kwa kupima hatua zilizo昀椀kiwa ikilinganishwa na malengo yaliyowekwa i昀椀kapo mwaka 2025/26. Aidha, utekelezaji wa Mipango ya Maendeleo ya 2023/24 na 2024/25 ni mwendelezo wa utekelezaji wa Mipango iliyotangulia ambayo imechangia kuleta mafanikio katika sekta mbalimbali na maendeleo ya watu. Vile vile, uchambuzi wa msingi kuonesha hali ya ujumla ya mwenendo wa utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (FYDP III) umebainishwa ili kuonesha picha ya utekelezaji kwa ujumla. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 2 1.2 Mawanda na Mafanikio ya Utekelezaji wa Vipaumbele Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa 2025/26 yamejikita katika maeneo ya kipaumbele yafuatayo: kuchochea uchumi shirikishi na shindani; kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma; kukuza uwekezaji na biashara; kuchochea maendeleo ya watu; na kuendeleza ujuzi. Maeneo haya ya kipaumbele yamelenga kuhakikisha mwendelezo wa Mipango ya muda wa kati ili ku昀椀kia malengo ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 na kuifanya Tanzania kuwa nchi yenye hadhi ya uchumi wa kipato cha kati kwa kuchochea ukuaji wa kiuchumi na kuendeleza mageuzi ya viwanda. Hivyo, watekelezaji wa afua mbalimbali za maendeleo watahitajika kuelekeza rasilimali katika mwaka 2025/26 kwenye hatua muhimu (key interventions) za Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26. Uainishaji wa maeneo mahsusi ya vipaumbele yamezingatia hatua za utekelezaji katika ku昀椀kia malengo yaliyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, mipango ya kisekta, taarifa za ta昀椀ti na Sensa ya Watu na Makazi ya Mwaka 2022; na mabadiliko ya mwenendo wa kiuchumi na kijamii. Kulingana na matokeo ya Sensa ya Watu na Makazi ya Mwaka 2022, idadi ya watu imeongezeka kwa kiwango cha asilimia 3.2 kwa mwaka sawa na ongezeko la watu takribani milioni 1.7 kwa mwaka. Kasi hii ya ukuaji inaashiria uhitaji na umuhimu wa kuendelea kutoa kipaumbele katika sekta za huduma za jamii ikijumuisha sekta za afya, maji, elimu, uwezeshaji wa jamii hususan wanawake na vijana, pamoja na masuala ya udhibiti na usimamizi wa matumizi ya maliasili na utunzaji wa mazingira. Mapendekezo ya Mpango wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanaandaliwa wakati utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 ukielekea ukingoni. Serikali ilifanya tathmini ya utekelezaji wa Dira 2025 na tathmini husika ilijikita katika nguzo kuu tano (5) ambazo ni: kuboresha hali ya maisha ya Watanzania; kuwepo kwa mazingira ya amani, utulivu na umoja; kujenga utawala bora na utawala wa sheria; kujenga uchumi imara unaoweza kuhimili ushindani; na kujenga jamii iliyoelimika na inayopenda kujifunza. Kiwango cha aslimia cha ongezeko la watu kulingana na matokeo ya Sensa ya Watu na Makazi kuboresha hali ya maisha ya Watanzania kuwepo kwa mazingira ya amani, utulivu na umoja kujenga utawala bora na utawala wa sheria kujenga uchumi imara unaoweza kuhimili ushindani kujenga jamii iliyoelimika na inayopenda kujifunza. 3.2% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 3 wastani wa pato kwa mtu limeongezeka wastani wa umri wa kuishi umeongezeka wastani wa umri wa kuishi mwaka huo wastani wa pato kwa mtu mwaka huo 2023 2022 2002 miaka miaka 2000 Tathmini imebainisha kuwa: kwa sasa nchi ina utoshelevu wa chakula kwa asilimia 124 ikilinganishwa na lengo la asilimia 140 i昀椀kapo 2025; wastani wa pato kwa mtu limeongezeka kutoka dola za Marekani 399.5 mwaka 2000 hadi dola za Marekani 1,276.8 mwaka 2023. Ongezeko hii limeifanya Tanzania kuendelea kuwa katika kundi la nchi zenye hadhi ya kipato cha kati cha chini. Vilevile, umri wa kuishi umeongezeka kutoka wastani wa miaka 51 mwaka 2002 hadi wastani wa miaka 66 kwa mwaka 2022 na unakadiriwa kuwa. Kwa upande wa viashiria vya elimu, utolewaji wa elimu ya msingi kwa wote umeimarika ku昀椀kia asilimia 97 mwaka 2022 ikilinganishwa na asilimia 69 mwaka 1999 huku kiwango cha kumaliza shule kikiongezeka hadi asilimia 69 mwaka 2022 kutoka asilimia 51 mwaka 2000. Maeneo mengine ambayo Dira ya 2025 imefanikiwa ni pamoja na kupunguza vifo vitokanavyo na uzazi kutoka vifo 750 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2000 hadi vifo 104 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2022. Kwa msingi huo, Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025 imedhihirisha kuwa maisha ya Watanzania yameimarika ikilinganishwa na zaidi ya miaka 23 iliyopita katika nyanja zote za elimu, afya, miundombinu, uchukuzi na hali ya maisha. Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yataimarisha mafanikio haya ya Dira ya 2025 na kujenga msingi imara wa Dira Mpya ya Taifa ya Maendeleo 2050 inayoandaliwa. Ili ku昀椀kia malengo ya Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025, Serikali imeweka nguvu kubwa kwenye utekelezaji na ukamilishaji wa miradi ya Kielelezo ambayo inawezesha nchi kupata matokeo makubwa ya kiuchumi na kijamii. Mkazo zaidi uliwekwa katika ujenzi wa Reli ya Kati kwa Kiwango cha Kimataifa (SGR) ambayo imeanza kufanya kazi na kuitangaza nchi kimataifa, kupunguza muda wa kusa昀椀ri na hivyo kusaidia shughuli za kiuchumi. Miradi mingine ya Kielelezo iliyotekelezwa ni ufufuaji wa Shirika la Ndege Tanzania ambapo jumla ya ndege 16 zimenunuliwa kati ya ndege 19 zilizopangwa kununuliwa i昀椀kapo 2025/26 sawa na asilimia 84 ya ku昀椀kia lengo. Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyerere - MW 2,115 ambao kwa sasa unachangia megawati 740 katika gridi ya taifa na kuimarisha upatikanaji wa umeme kunakowezesha utekelezaji wa shughuli za uzalishaji. Ujenzi wa bomba la kusa昀椀risha mafuta gha昀椀 la Afrika Mashariki kutoka Hoima (Uganda) hadi bandari ya Tanga eneo la Chongoleani; na uwekezaji wa kongane za viwanda kupitia maeneo maalumu ya uwekezaji. Ukamilishaji wa miradi hii utakuwa kichocheo kikubwa kwa sekta nyingine, uzalishaji wa ajira na kufungua maeneo yaliyokuwa nyuma kiuchumi na kijamii. $1,276.8 66 51 $399.5 kupungua kwa idadi ya vifo vya wajawazito kutoka vifo 7500 kwa mwaka hadi 104 ndege zilizonunuliwa tayari Mradi wa kufua umeme wa maji wa Julius Nyerere 16 2,115 2024 megawatts MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 4 1.3 Malengo ya Mapendekezo ya Mpango Mapendekezo haya yanatoa msingi wa maandalizi ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26. Mkazo utawekwa katika kuhimiza utekelezaji wa pamoja na kufungamanisha matokeo ya Kitaifa kwa ujumla hususan katika kufanikisha malengo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Malengo Mahsusi ya Mapendekezo ya Mpango ni: i. Kuendelea na uimarishaji wa uwekezaji katika sayansi, teknolojia, na uwezo wa ubunifu ili kuhakikisha nchi inatoka kwenye nafasi ya fursa linganifu hadi kuwa na fursa shindani; ii. Kuendelea kuwekeza katika uta昀椀ti na matumizi ya matokeo ya ta昀椀ti kwa lengo la kufanya mageuzi katika sekta za uzalishaji; iii. Kuendelea kuimarisha viashiria vya uchumi jumla ili kuwa na uchumi imara na stahimilivu; iv. Kukamilisha miradi ya kielelezo na kimkakati yenye matokeo makubwa kiuchumi; v. Kuimarisha ushirikiano na Sekta Binafsi kwa kuboresha mazingira ya biashara ili kuchochea uanzishwaji wa biashara pamoja na kuvutia uwekezaji nchini na hivyo kuongeza upatikanaji wa ajira; vi. Kuendelea kuimarisha amani na utulivu wa kisiasa nchini pamoja na usalama wa Watanzania; na vii. Kuhakikisha rasilimali za nchi ikiwemo maji, ardhi, nishati na madini zinatumika katika namna ya uendelevu na kuchochea u昀椀kiwaji wa malengo yaliyoanishwa. 1.4 Ugharamiaji wa Utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa 2025/26 Katika mwaka 2025/26, Serikali inatarajia kutumia kiasi cha shilingi bilioni 16,459.43 kwa ajili ya kugharamia shughuli mbalimbali za maendeleo. Ugharamiaji huo utatokana na vyanzo mbalimbali ikiwemo mapato ya ndani, misaada, mikopo ya ndani yenye masharti ya kibiashara na mikopo ya nje yenye masharti nafuu. Aidha, Serikali itaendelea kuimarisha ugharamiaji wa miradi kupitia njia bunifu za ugharamiaji kwa kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji na kuendelea kuimarisha mifumo ya kisheria na kitaasisi ya ubia baina ya sekta binafsi na umma. Lengo ni kukuza ushirikiano na ushiriki wa Sekta Binafsi katika utekelezaji wa miradi na programu za maendeleo. gharama za serikali kwa shughuli mbalimbali za maendeleo 2025/26 bil. 16,459 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 5 1.5 Maandalizi ya Mpango Maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yamehusisha wadau mbalimbali kutoka Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, O昀椀si za Wakuu wa Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa, Taasisi na Mashirika ya Umma na Sekta Binafsi. Ushirikishwaji wa makundi tajwa ulifanyika kwa njia mbalimbali ikiwemo vikao vya majadiliano, uandishi na uhariri. Aidha, takwimu zilizoainishwa katika mapendekezo haya zimetokana na ta昀椀ti, taarifa za utekelezaji za sekta, machapisho mbalimbali ya kisayansi na kitaalamu ya ndani na nje ya nchi. 1.6 Mpangilio wa Kitabu Kitabu cha Mapendekezo ya Mpango kimegawanyika katika sura tano (5): Sura ya Kwanza: utangulizi ambao unajumuisha usuli, malengo ya mapendekezo na maandalizi; Sura ya Pili: inaelezea mapitio ya hali ya uchumi; Sura ya Tatu: inatoa uchambuzi wa msingi wa mwenendo wa utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Taifa wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (FYDP III); Sura ya Nne: inaelezea vipaumbele kwa mwaka 2025/26; na Sura ya Tano: inaainisha ufuatiliaji, tathmini na vihatarishi S U R A YA P I L I MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 7 H A L I YA U C H U M I 2.1 Utangulizi Sura hii inaelezea mwenendo wa viashiria vya uchumi kitaifa, kikanda, na kimataifa kwa mwaka 2023 pamoja na mwelekeo kwa mwaka 2024 na 2025. Uchambuzi wa viashiria vya uchumi na mwenendo wake ni muhimu katika kupanga maendeleo ya taifa kwa kuwa inawezesha kulinganisha mwenendo wa uchumi wa nchi na uchumi wa dunia kwa ajili ya kupendekeza sera sahihi. Aidha, uchambuzi wa viashiria vya uchumi jumla vilivyotokea na vinavyotokea unajenga msingi imara wa kuandaa Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26. Viashiria vilivyofanyiwa mapitio ni pamoja na: pato la taifa; mfumuko wa bei; mwenendo wa sekta ya nje; sekta ya fedha; deni la Serikali; na viashiria vya maendeleo ya watu ikiwemo idadi ya watu na hali ya umaskini nchini. 2.2 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Dunia na Kikanda 2.2.1 Ukuaji wa Uchumi wa Dunia Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) ya mwezi Julai 2024, kasi ya ukuaji wa uchumi wa dunia imeendelea kupungua hadi ku昀椀kia asilimia 3.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 3.5 mwaka 2022. Upungufu huo ulitokana na sababu mbalimbali ikiwemo kasi ndogo ya ukuaji wa uchumi wa nchi zinazoibukia na zilizoendelea za Asia, kudorora kwa mnyororo wa ugavi, na madhara yatokanayo na migogoro na mivutano ya kisiasa ukuaji wa uchumi wa dunia umepungua (2023) (2022) 3.3% 3.5% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 8 katika maeneo mbalimbali pamoja na sera za kupunguza ukwasi hususan katika nchi ya Marekani na chumi za Ulaya ili kukabiliana na mfumuko wa bei. Kwa upande mwingine, uchumi wa dunia unatarajiwa kukua kwa asilimia 3.2 na 3.3 mwaka 2024 na 2025 mtawalia. Kasi hii ndogo ya ukuaji wa uchumi, hususan kwa nchi zilizoendelea, inaashiria matumizi ya sera za fedha zinazolenga kupunguza ukwasi katika uchumi na kupungua kwa misaada kwa nchi zinazoendelea. 2.2.2 Ukuaji wa Uchumi wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara Ukuaji wa uchumi wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara ulipungua hadi ku昀椀kia wastani wa asilimia 3.4 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.0 mwaka 2022. Upungufu huu ulitokana na utekelezaji wa sera ya kupunguza ujazi wa fedha kwenye uchumi wa Marekani ili kukabiliana na mfumuko wa bei, hivyo kusababisha uhaba wa fedha za kigeni katika nchi zinazoendelea hususan dola ya Marekani, kushuka kwa thamani ya fedha dhidi ya dola ya Marekani, kuongezeka kwa gharama za mikopo katika masoko ya fedha ya kikanda na kimataifa na kupungua kwa mauzo ya bidhaa kutoka nchi za Afrika kufuatia kupungua kwa uhitaji kutoka nchi washirika wakuu wa kibiashara. Aidha, uchumi kwa nchi za Kusini mwa Afrika mwa Jangwa la Sahara ulipungua kutokana na athari za muda mrefu za janga la UVIKO - 19 pamoja na uwiano hasi wa bei za bidhaa zinazouzwa na kununuliwa nje ya bara la Afrika. Aidha, uchumi wa nchi hizi unatarajiwa kuongezeka na ku昀椀kia ukuaji wa asilimia 3.7 mwaka 2024 na kuendelea kukua na ku昀椀kia asilimia 4.1 mwaka 2025. (2023) (2024) (2025) (2022) kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za kusini kimepungua kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za kusini kinachotarajiwa kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za kusini kinachotarajiwa 3.4% 3.7% 4.1% 4.0% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 9 (2023) (2022) kiwango cha ukuaji wa uchumi wa nchi za ukanda wa jumuiya ya Afrika mashariki kimepungua 4.6% 4.2% 3.9% 5.0% 0 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 -2 -4 -6 2 4 6 8 10 Ukuaji wa Uchumi Mwaka Dunia Nchi zinazoendelea na Zinazoibukia Kiuchumi za Bara la Asia Nchi za Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara Nchi zilizoendelea Nchi zinazoendelea na Zinazoibuka Kielelezo Na. 1.1: Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi wa Dunia na Matarajio Chanzo: Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF - WEO), Julai 2024. 2.2.3 Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki na Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) ya Julai, 2024 kiwango cha ukuaji wa pato la taifa kwa nchi za ukanda wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) na Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) ulikuwa kwa wastani wa asilimia 4.6 na asilimia 3.9 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 4.2 na asilimia 5.0 mwaka 2022 mtawalia. Kupungua kwa ukuaji kulitokana na kuongezeka kwa mfumuko wa bei, kuongezeka kwa gharama za ukopaji katika masoko ya fedha ya kimataifa, kupungua kwa misaada na mikopo nafuu, athari za mabadiliko ya tabianchi pamoja mgogoro unaoendelea kati ya Urusi na Ukraine. Aidha, Kiwango cha ukuaji wa uchumi kwa jumuiya hizo kinatarajiwa ku昀椀kia asilimia 5.4 kwa EAC na asilimia 3.7 kwa SADC katika mwaka 2024 kama inavyoonekana katika kielelezo Na.1.2 na 1.3. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 10 Kielelezo Na. 1.2: Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika Kielelezo Na. 1.3: Ukuaji wa Uchumi kwa Nchi Wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki Nchi za SADC Mwaka Ukuaji wa Uchumi Mfumuko wa bei (Asilimia) 0.0 -6 -4 -2 0 2 4 6 4.7 6.3 2022 2023 2024 4.8 8.2 1.8 8.8 5.1 4.8 5.5 2.7 -0.1 6.9 6.1 5.5 5.6 5.0 6.9 4.3 5.6 4.7 -5.2 8 10 5.0 Angola Botswana Comoros Tanzania DRC Eswatin Madagascar Lesotho Malawi Mauritius Namibia Msumbiji Seychelles Zambia Zimbabwe Afrika ya Kusini Wastani 10.0 15.0 20.0 25.0 2022 2023 Tanzania Rwanda DRC Uganda Burundi Kenya Sudani Kusini 2024 Chanzo: Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) toleo la Julai, 2024 Chanzo: Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) toleo la Julai, 2024 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 11 2.2.4 Mfumuko wa Bei wa Dunia Mwaka 2023, mfumuko wa bei wa dunia ulipungua na ku昀椀kia wastani wa asilimia 6.7 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 8.7 mwaka 2022. Kupungua kwa kasi ya ongezeko la bei za bidhaa na huduma duniani kulitokana na kuimarika kwa bei ya bidhaa, hususan nishati. Matarajio ya mfumuko wa bei wa Dunia utaendelea kupungua na ku昀椀kia asilimia 5.9 mwaka 2024 na asilimia 4.4 mwaka 2025. Aidha, mfumuko wa bei kwa nchi zilizoendelea ulipungua na ku昀椀kia wastani wa asilimia 4.6 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 7.3 mwaka 2022. Vile vile, mfumuko wa bei kwa nchi zinazoendelea na zinazoibukia kiuchumi ulipungua na ku昀椀kia wastani wa asilimia 8.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 9.8 mwaka 2022. 2.2.5 Mfumuko wa Bei wa Nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara na Jumuiya ya Maendeleo ya Kusini mwa Afrika Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) ya Aprili, 2024 mfumuko wa bei kwa nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara uliongezeka na ku昀椀kia wastani wa asilimia 16.2 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 14.5 mwaka 2022. Ongezeko la mfumuko wa bei lilitokana na sababu mbalimbali zikiwemo kupungua kwa ugavi wa mazao ya chakula katika baadhi ya masoko ya kikanda, kuongezeka kwa wastani wa bei za mafuta na mbolea kwa baadhi ya nchi hizo, pamoja na kasi ya kushuka kwa thamani ya sarafu kuliko ilivyotarajiwa. Nchi zilizokuwa na mfumuko wa bei wa juu ni pamoja na Zimbabwe (asilimia 667.4), Sudani ya Kusini (asilimia 40.2), Ghana (asilimia 37.5), Malawi (asilimia 30.3) na Ethiopia (asilimia 30.2). Aidha, kwa mwaka 2024 mfumuko wa bei kwa nchi hizo unatarajiwa kuwa wa wastani wa asilimia 15.3. Kwa upande wa mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika ulikuwa wastani wa asilimia 50.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na wastani wa asilimia 21.4 mwaka 2022. 2.2.6 Mfumuko wa Bei kwa Nchi za Ukanda wa Afrika Mashariki Mwaka 2023, mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki umeongezeka na ku昀椀kia wastani wa asilimia 16.9 ikilinganishwa na asilimia 8.3 mwaka 2022. Nchi zilizoongoza kuwa na mfumuko wa bei kwa kiwango kikubwa ni: Sudan Kusini (40.2) Burundi (asilimia 27.0) na DRC (asilimia 19.9). Ongezeko hilo lilitokana na kupungua kwa ugavi wa mazao ya chakula katika baadhi ya masoko ya kikanda, kuongezeka kwa wastani wa bei za mafuta na mbolea kwa baadhi ya nchi. Aidha, kwa wastani, viwango vya mfumuko wa bei kwa nchi ya Tanzania, Kenya na Uganda ndivyo pekee viliendelea kuwa ndani ya lengo la Jumuiya la mfumuko wa bei wa kiwango cha kati ya asilimia 3.0 hadi 7.0 kwa mwaka. Kielelezo Na.1.4 kinaonesha mfumuko wa bei katika Nchi za Jumuiya ya Afrika Mashariki kwa Mwaka 2023. (2023) (2023) (2023) (2022) (2022) (2022) mfumuko wa bei wa dunia mfumuko wa bei kwa nchi za kusini mwa jangwa la sahara umeongezeka mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki umeongezeka mfumuko wa bei kwa nchi za kusini mwa jangwa la sahara ulikuwa chini mfumuko wa bei kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki ulikuwa chini 6.7% 16.2% 16.9% 14.5% 8.3% 8.7% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 12 mwaka 2023, pato halisi la taifa lili昀椀kia bilioni 148,399.76 -10 0 0 10 20 30 40 50 60 2022 2023 2024 Kielelezo Na. 1.4: Mfumuko wa Bei katika Nchi za Jumuiya ya Afrika Mashariki kwa Mwaka 2022 - 2023 na Matarajio mwaka 2024 Mwaka Mfumuko wa bei (Asilimia) Tanzania Rwanda DRC Uganda Burundi Kenya Sudani Kusini Chanzo: O昀椀si za Taifa za Takwimu za nchi husika 2.3 Mapitio ya Hali ya Uchumi wa Taifa 2.3.1 Ukuaji wa Uchumi wa Taifa Mwaka 2023, Pato halisi la Taifa kwa bei za mwaka 2015 lili昀椀kia shilingi billioni 148,399.76 kutoka shilingi billioni 141,247.19 mwaka 2022, sawa na ukuaji wa asilimia 5.1 ikilinganishwa na asimilia 4.7 mwaka 2022. Ukuaji huu ulichangiwa zaidi na shughuli za kilimo, ujenzi na uchimbaji madini. Ukuaji wa sekta ya kilimo umechangiwa zaidi na ukuaji wa uzalishaji wa mazao ya kilimo ambao ulikua kwa asilimia 4.7 kwa mwaka 2023. Aidha, ukuaji katika shughuli za ujenzi uli昀椀kia asilimia 3.5 mwaka 2023 ambao ulitokana na uwekezaji unaoendelea kufanyika katika miundombinu. Ukuaji kwa sekta ya madini uli昀椀kia asilimia 11.3 mwaka 2023 uliochangiwa na ongezeko la uzalishaji katika migodi iliyopo hasa dhahabu na uwekezaji mpya katika uchimbaji wa madini. (2023) (2023) kiwango cha asilimia cha ukuaji wa pato la taifa 5.1% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 13 Viashiria vya uchumi kwa nusu ya kwanza ya mwaka 2024 vinaonesha uchumi kuendelea kuimarika kutokana na jitihada zinazoendelea za kuboresha mazingira ya uwekezaji na kuongezeka kwa mikopo kwa sekta binafsi. Aidha, pato la taifa kwa kipindi cha Januari hadi Juni 2024, lilikua kwa wastani wa asilimia 5.4 ikilinganishwa na asilimia 4.8 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Hivyo pato la halisi la Taifa linatarajiwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026. Ukuaji huu utategemea utekelezaji endelevu wa miradi mikubwa ya kimkakati inayohusisha miundombinu ya nishati na usa昀椀rishaji, jitihada za serikali kuboresha mazingira ya uwekezaji, utekelezaji wa programu ya kuendeleza sekta ya kilimo Awamu ya Pili ASDP II, pamoja na uwekezaji wa Serikali katika sekta za kijamii. (2024) (2025) (2026) (2023) kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa kimeongezeka tarajio la kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa tarajio la kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa kiwango cha wastani kwa asilimia cha ukuaji wa pato la taifa kimepungua 5.4% 5.8% 6.1% 4.8% 20.0 Q4(Kushoto) Q3(Kushoto) Q2(Kushoto) Q1(Kushoto) Mwaka (Kulia) 4.0 25.0 5.0 30.0 6.0 7.0 8.0 0.0 7.3 6.1 4.3 5.5 3.6 4.6 7.3 8.0 5.4 5.4 5.2 5.3 6.0 7.6 4.4 3.8 4.7 5.2 7.5 6.3 5.3 4.9 5.5 5.4 7.0 6.9 4.5 4.8 4.7 5.1 2018 2019 2020 2021 2022 2023 0.0 5.0 1.0 10.0 2.0 15.0 3.0 Asilimia Asilimia Mwaka Chanzo: O昀椀si ya Taifa ya Takwimu Kielelezo Na. 1.5: Mwenendo wa Ukuaji wa Pato la Taifa Mwaka 2018 - 2023 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 14 - 1.0 Kilimo Uchimbaji wa Madini ya Mawe Viwanda Umeme Ujenzi Malazi na Chakula Habari na Mawasiliano Fedha na Bima Utawala na Ulinzi Elimu Afya Jumla ya Ukuaji wa Pato la Taifa 2024 2023 Usa昀椀rishaji na Uhifadhi wa Mizigo Biashara na Matengenezo 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 2019 7.0 4.6 4.1 5.5 4.8 5.4 2020 0.0 3.6 5.0 5.2 9.3 4.9 4.6 3.4 4.8 3.1 6.7 9.7 6.3 4.8 12.3 11.2 6.3 6.5 6.7 4.4 4.0 4.8 5.4 6.1 16.6 3.6 4.8 12.3 4.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.0 2021 2022 2023 2024 Miaka Kiasi cha ukuaji (%) Kielelezo Na. 1.6: Mwenendo wa Ukuaji wa Uchumi, Kipindi cha Januari hadi Juni kwa Mwaka 2019 –2024 Kielelezo Na. 1.7: Ukuaji wa Pato la Taifa kwa Baadhi ya Shughuli za Kiuchumi (Asilimia) katika kipindi cha Januari hadi Juni kwa Mwaka 2023 na 2024 Chanzo: O昀椀si ya Taifa ya Takwimu Chanzo: O昀椀si ya Taifa ya Takwimu MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 15 2.3.2 Mfumuko wa Bei Nchini Mfumuko wa bei ulikuwa asilimia 3.2 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na asilimia 4.7 kwa mwaka 2022/23, kiwango hiki kipo ndani ya lengo la nchi la asilimia 5.0 na sawia na malengo ya mtangamano wa kiuchumi kikanda (EAC na SADC). Kupungua huko kulitokana na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti, kupungua kwa bei za baadhi ya bidhaa muhimu zinazoagizwa kutoka nje ya nchi, na utoshelevu wa chakula nchini. Mfumuko wa bei nchini unatarajiwa kubaki ndani ya lengo la nchi la asilimia 5, ukichangiwa na matarajio ya upatikanaji wa chakula cha kutosha nchini, kuimarika kwa upatikanaji wa umeme hususan kukamilika kwa ujenzi wa mradi wa kufua umeme wa Julius Nyerere, utulivu wa bei za bidhaa katika soko la dunia pamoja na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti. 2.3.3 Sekta ya Nje a. Urari wa Malipo ya Nje Sekta ya nje imeendelea kuimarika licha ya changamoto mbalimbali zilizoikumba dunia yaani magonjwa, vita na kubadilika kwa sera za nchi zilizoendelea kulikopelekea kuongezeka kwa bei za bidhaa mbalimbali katika soko la dunia. Nakisi ya urari wa malipo ya nje ilipungua kwa asilimia 50.2 na ku昀椀kia dola za Marekani milioni 2,469.5 mwaka 2023/24 kutoka dola za Marekani milioni 4,955.6 mwaka 2022/23. Mwenendo huu ulitokana na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi sambamba na kupungua kwa gharama za uagizaji bidhaa na huduma nje ya nchi. Thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi iliongezeka kwa asilimia 14.7 na ku昀椀kia dola za Marekani milioni 14,663.9, ikichangiwa zaidi na mauzo ya dhahabu na bidhaa asilia pamoja na mapato ya utalii. Thamani ya bidhaa na huduma zilizoagizwa kutoka nje ya nchi ilipungua kwa asilimia 5.6 na ku昀椀kia dola za Marekani milioni 16,027.0. Mwenendo huu ulitokana na kuimarika kwa uchumi wa dunia, kupungua kwa gharama ya uagizaji wa bidhaa hususan mafuta ya petroli, mitambo, na vifaa vya viwandani pamoja na mbolea na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi. Kupungua kwa nakisi ya malipo ya nje ni ishara nzuri inayoonesha uwezo wa kudhibiti mahitaji ya fedha za kigeni na kujenga akiba ya fedha za kigeni. b. Akiba ya Fedha za Kigeni Akiba ya fedha za kigeni imeendelea kuwa ya kuridhisha kukidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi. Katika kipindi cha mwaka 2023/24, kiwango cha akiba ya fedha za kigeni ili昀椀kia dola za Marekani milioni 5,345.5 ikilinganishwa na dola za Marekani milioni 5,208.3 kipindi kama hicho mwaka 2022/2023. Kiasi hicho kinatosheleza malipo ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi kwa kipindi cha miezi 4.4, zaidi ya lengo la nchi la kuwa na akiba ya fedha za kigeni inayokidhi uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa miezi isiyopungua minne. (2022/23) (2022/23) (2022/23) (2023/24) (2023/24) (2023/24) kiwango cha mfumuko wa bei nchini kwa mwaka huo nakisi ya urari wa malipo ya nje kwa mwaka huo thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi imeongezeka kwa 14.7% kiwango cha mfumuko wa bei nchini nakisi ya urari wa malipo ya nje 4.7% $4,955 $14,663 3.2% $2,496 kiwango cha akiba ya fedha za kigeni ili昀椀kia dola milioni 5,345 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 16 2.3.4 Sekta ya Fedha Katika kipindi cha mwaka 2023/24, Serikali ililenga kuhakikisha ukwasi wa fedha unabaki katika kiwango kinachochagiza ukuaji wa uchumi kwa kutumia mfumo wa ujazi wa fedha ili kuchochea ukuaji wa mikopo kwa sekta binafsi na kuhakikisha uwepo wa akiba ya kutosha ya fedha za kigeni. Hii inatokana na utekelezaji wa sera ya fedha iliyolenga kuongeza ufanisi wa sera ya fedha ili kuendana na mabadiliko ya mazingira ya kiuchumi. Katika mwaka 2024, Serikali ilianza kutekeleza mfumo wa Riba ya Benki Kuu (Central Bank Rate) kwa kuzingatia maoteo ya mfumuko wa bei na mwenendo wa hali ya uchumi ambapo riba ya Benki Kuu ya asilimia 5.5 katika robo ya kwanza ya mwaka 2024 iliongezeka hadi asilimia 6 kwa kipindi cha mwezi Aprili hadi Julai, 2024 ili kudhibiti athari za kushuka kwa thamani ya shilingi kwenye mfumuko wa bei. Utekelezaji wa sera ya fedha kwa kutumia riba ya Benki Kuu ulikuwa wa kuridhisha na ulifanikiwa kuhakikisha kuwa riba ya siku 7 katika soko la fedha baina ya mabenki inakuwa tulivu, ndani ya wigo usiozidi asilimia 2 chini au juu (+/-2) ya riba ya Benki Kuu. a. Viwango vya Riba Hadi ku昀椀kia Agosti 2024, wastani wa riba katika soko la fedha baina ya mabenki uli昀椀kia asilimia 6.90 ikilinganishwa na asilimia 4.94 kipindi kama hicho mwaka 2023. Aidha, wastani wa riba za dhamana za Serikali ziliongezeka hadi wastani wa asilimia 9.14 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 5.73 mwaka 2022/23. Hali hii ilitokana na kupungua kwa ukwasi (tight 昀椀nancial conditions) katika masoko ya fedha, kama ilivyokuwa katika nchi nyingine kufuatia benki kuu duniani kutekeleza sera ya fedha kukabiliana na ongezeko la mfumuko wa bei. Riba za mikopo zilipungua hadi wastani wa asilimia 15.47 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 16.04 mwaka 2022/23. Riba za amana ziliongezeka hadi asilimia 7.32 kutoka asilimia 7.16 mwaka 2022/23. Riba za mikopo kwa sekta binafsi zinatarajiwa kupungua kutokana na hatua zinazochukuliwa na Serikali katika kuboresha sekta ya fedha pamoja na matarajio ya kuwa na mfumuko wa bei mdogo nchini. b. Mikopo kwa Sekta Binafsi Mikopo kwa sekta binafsi ilikua kwa wastani wa asilimia 18.1 katika mwaka 2023/24 ikilinganishwa na asilimia 22.2 mwaka 2022/23. Ukuaji huo ulichangiwa zaidi na mikopo iliyoelekezwa kwenye kilimo, uchimbaji madini, usa昀椀rishaji na mawasiliano, shughuli binafsi na uzalishaji viwandani. Aidha, mikopo kwa sekta ya kilimo ilikua kwa asilimia 39.5, kutokana na matokeo ya hatua za kisera zilizolenga kushusha viwango vya riba pamoja na juhudi za Serikali kuongeza bajeti katika sekta ya kilimo. Vilevile, mikopo katika sekta ya viwanda na uzalishaji ulikua kwa asilimia 25.7, usa昀椀rishaji na mawasiliano (asilimia 20.7), ujenzi (asilimia 18.0) na shughuli binafsi (asilimia 16.4). Matokeo hayo yanaonesha mwelekeo chanya katika ukuaji wa uchumi na maendeleo ya sekta mbalimbali nchini. Ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi, hususan katika sekta za kilimo, viwanda na uzalishaji, na uchimbaji madini, linaashiria MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 17 uimarishaji wa mazingira ya biashara na ukuaji wa shughuli za kiuchumi. Hatua za kisera zilizolenga kupunguza viwango vya riba na kuongeza bajeti katika sekta muhimu kama kilimo zimeonekana kuwa na matokeo chanya katika kuchochea ukuaji huo. c. Ukwasi na Faida za Biashara katika Benki Benki za biashara zimeendelea kuimarika na kutengeneza faida zikiwa na viwango vya kutosha vya mitaji na ukwasi, ambapo kwa mwaka 2023/24 faida ya benki za biashara ilikuwa shilingi bilioni 1,060.87. Aidha, mikopo chechefu ilipungua hadi asilimia 4.1 kutoka asilimia 5.3 mwaka 2022/23. Uwiano wa mtaji wa msingi kwa rasilimali zote uli昀椀kia asilimia 18.9 mwezi Agosti 2024, ikilinganishwa na kiwango kinachokubalika kisheria cha asilimia 10. Aidha, uwiano wa ukwasi wa sekta ya benki kiujumla (Liquid Assets to Demand Liabilities) ulikuwa asilimia 27.7 mwezi Agosti 2024 ikilinganishwa na asilimia 25.7 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Uwiano huu ulikuwa juu ya kiwango cha chini kinachokubalika kisheria cha angalau asilimia 20 na hivyo kuendelea kuwa toshelevu kwa mahitaji ya shughuli mbalimbali za kiuchumi. 2.3.5 Deni la Serikali Hadi mwezi Juni 2024, deni la Serikali lilikuwa shilingi bilioni 96,884.18. Kati ya kiasi hicho, deni la ndani lilikuwa shilingi bilioni 31,951.24 na deni la nje lilikuwa shilingi bilioni 64,932.94. Fedha hizo zilielekezwa katika kugharamia miradi ya maendeleo, ikiwemo ujenzi wa miundombinu ya barabara, reli, viwanja vya ndege, umeme na maji. Mwaka 2023/24 kampuni za Fitch Ratings na Moody’s Investors Service zilifanya mapitio ya tathmini ya nchi kukopesheka katika masoko ya mitaji ya kimataifa na kuchapisha matokeo ya daraja B1 na B+ mtawalia. Matokeo mazuri ya tathmini hizo yalitokana na ukuaji mzuri wa uchumi unaoweza kuhimili mitikisiko ya kiuchumi, utekelezaji wa mageuzi ya kimuundo yanayoboresha mazingira ya biashara, ufanisi wa ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha za umma. Matokeo hayo yatawezesha kupungua kwa gharama za mikopo (riba za mikopo) kutokana na kuongezeka kwa imani kwa wakopeshaji na hivyo kuwezesha ugharamiaji wa miradi mbalimbali ya maendeleo; kuongezeka kwa uwekezaji kutoka nje ya nchi ambao utasaidia kukuza uchumi. 2.3.6 Hali ya Umaskini na Maendeleo ya Watu 2.3.6.1 Hali ya Umaskini Mwaka 2023, Serikali iliendelea kutekeleza sera, programu na miradi mbalimbali yenye lengo la kupunguza umaskini na kuchochea maendeleo ya watu. Jitihada hizo zinaongozwa na Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano wenye dhima ya Kujenga Uchumi Shindani na Viwanda kwa Maendeleo ya Watu. Kutokana na uta昀椀ti wa mapato na matumizi ya Kaya Binafsi wa 2017/18, taarifa ya hali ya umaskini nchini inaonesha kuwa, umaskini wa mahitaji ya msingi umepungua kutoka asilimia 28.2 mwaka 2011/12 hadi asilimia 26.4 mwaka 2017/18 na kiwango cha umaskini wa chakula kimepungua kutoka asilimia 9.7 mwaka 2011/12 hadi asilimia 8.0 mwaka MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 18 2017/18. Aidha, kutokana na makadirio ya hali ya umaskini yanayofanywa na O昀椀si ya Taifa ya Takwimu, hali ya umaskini inakadiriwa kupungua hadi asilimia 25.7 mwaka 2020 na umaskini wa chakula inakadiriwa kupungua hadi asilimia 7.3 mwaka 2020. Serikali imeendelea kuchukua hatua mbalimbali ili kuboresha ustawi wa jamii na kupunguza umaskini uliokithiri kwa kufanya yafuatayo: kuwezesha upatikanaji wa ajira 875,633 kutokana na utekelezaji wa miradi mikubwa ya kimkakati; kuwezesha upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu kiasi cha shilingi 3,197,403,492 kwa kampuni 1,148 zilizonufaisha vijana 164,443 katika Halmshauri 46 kupitia Mfuko wa Maendeleo ya Vijana; kutoa mikopo ya shilingi bilioni 30.9 kwa vikundi 5,120 vya wanawake wajasiriamali katika Halmashauri zote nchini kupitia utaratibu wa kutenga asilimia 10 ya mapato ya ndani; kuanzisha programu mbalimbali ikiwemo Jenga Kesho Iliyobora katika sekta za kilimo, ufugaji na uvuvi); kutenga ekari 491,929 katika Halmashauri 176 ambazo zimenufaisha vijana 193,053; kuendelea kutekeleza programu ya Mpango wa Kunusuru Kaya Maskini – TASAF ambapo hadi Desemba 2023, kaya zinazonufaika na Mpango huu zilikuwa 1,371,916 zenye wanufaika 6,938,481 ikilinganishwa na kaya 1,371,038 zenye wanufaika 6,596,820 katika kipindi kama hicho mwaka 2022. Ongezeko hilo lilitokana na marekebisho ya taarifa kwa baadhi ya kaya zilizokuwa kwenye maeneo yaliyotengwa kwa ajili ya tathmini ya Mpango. Kati ya wanufaika wa Mpango, wanawake walikuwa 3,600,267 (asilimia 51.9) na wanaume 3,338,214 (asilimia 48.1). Hata hivyo, Serikali imeendelea kupeleka huduma za msingi karibu na wananchi hususan huduma za maji, elimu, afya pamoja na miundombinu ya nishati na barabara ili kumpunguzia mwananchi gharama za maisha na kupunguza umaskini. Lengo la hatua hizi ni kuwezesha ku昀椀kia shabaha zilizoanishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ya kupunguza umaskini kwa asilimia 22.0 na asilimia 5.8 kwa kiwango cha umaskini wa mahitaji ya msingi na chakula mtawalia. Mpango wa kunusuru kaya Maskini - TASAF (2020) (2020) kiwango cha umaskini wa chakula kimepungua upatikanaji wa ajira umeongezeka upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu ya thamani bilioni 3.1 idadi ya makampuni yaliyonufaika na mkopo ekari zilizotengwa katika halmashauri 176 Wanawake Wanaume kiwango cha hali ya umaskini kimepungua 7.3% 1,148 491,926 51.9% 48.1% 875,633 25.7% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 19 2.3.6.2 Maendeleo ya Watu Serikali imeendelea na jitihada za kuboresha maendeleo ya watu kwa lengo la kuimarisha maisha ya watu ili ku昀椀kia matamanio yaliyoainishwa katika Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Juhudi hizo ni pamoja na: kuendelea kutoa elimu bila ada; kuendelea kuboresha upatikanaji wa maji mijini na vijijini; kuendelea kuboresha ushiriki wa sekta binafsi katika kutoa huduma za afya hususan maeneo ya vijijini; kuendelea na ujenzi wa zahanati, vituo vya afya na hospitali; na kuendelea na ujenzi wa barabara za kufungua fursa za kiuchumi katika maeneo ya mijini na vijijini. Kutokana na utekelezaji wa miradi na programu mbalimbali za maendeleo, kumekua na matokeo chanya katika viashiria vya maendeleo ya watu ikiwemo: i. Kuongezeka kwa wastani wa umri wa kuishi kutoka miaka 66.1 mwaka 2019 hadi miaka 68.3 (2023/2024) na makadirio ya ku昀椀kia miaka 68.0 kwa mwaka 2025. Aidha, wastani wa umri wa kuishi kwa kuzingatia jinsia, unakadiriwa ku昀椀kia miaka 70.4 kwa wanawake na miaka 65.5 kwa wanaume mwaka 2024; ii. Vifo vya watoto wa umri chini ya miaka mitano vimepungua kutoka vifo 81 kwa vizazi hai 1,000 mwaka 2019/20 hadi ku昀椀kia vifo 43 kwa vizazi hai 1000 mwaka 2022; iii. Kupungua kwa vifo vitokanavyo na uzazi kutoka vifo 454 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2019/20 hadi vifo 104 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2022; iv. Idadi ya watanzania wanaotumia huduma ya bima imeongezeka kutoka asilimia 9 mwaka 2019/20 na ku昀椀kia asilimia 15.3 ambapo asilimia 8 ni wanatumia NHIF, asilimia 0.3 wanatumia NSSF, asilimia 6 wanatumia ICHF na asilimia moja wanatumia bima za afya zinazotolewa na sekta binafsi; v. Kuongezeka kwa kiwango cha uandikishaji wa wanafunzi wa elimu ya awali kutoka wanafunzi 1,377,409 mwaka 2019/20 hadi wanafunzi 1,679,559 mwaka 2023/24; vi. Kuongezeka kwa kiwango cha uandikishaji wa wanafunzi wa elimu ya msingi kutoka wanafunzi 10,925,896 mwaka 2019/20 hadi wanafunzi 11,391,185 mwaka 2023/24; vii. Kuongezeka kwa kiwango cha uandikishaji wa wanafunzi wa elimu ya sekondari kutoka wanafunzi 2,473,506 mwaka 2019/20 hadi 3,314,198 mwaka 2023/24; viii. Kuongezeka kwa kiwango cha upatikanaji wa huduma ya maji sa昀椀 na salama kwa wananchi wa vijijini kutoka wastani wa asilimia 70 mwaka 2019/20 hadi asilimia 79.6 Desemba 2023 ikiwa na lengo la ku昀椀kia asilimia 85 mwaka 2025/26. Kwa upande wa maeneo ya mijini, hali ya upatikanaji wa huduma ya maji sa昀椀 na salama imeongezeka kutoka wastani wa asilimia 84 mwaka 2019/20 hadi wastani wa asilimia 90, Desemba 2023 ikiwa ni lengo la ku昀椀kia asilimia 95 i昀椀kapo mwaka 2025/26; na MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 20 ix. Kuunganishwa na huduma ya umeme kwa jumla ya vijiji 9,112 kati ya vijiji 12,345 vya Tanzania Bara mwaka 2019/20 ikilinganishwa na jumla ya vijiji 12,167 vilivyounganishwa mwaka 2023/24 ikiwa ni lengo la kuunganisha vijiji vyote nchini i昀椀kapo mwaka 2025/26. 2.3.6.3 Idadi ya Watu Sensa ya Watu na Makazi ya Mwaka 2022, imeonesha kuwa idadi ya watu Tanzania imeendelea kuongezeka kutoka watu 44,928,923 mwaka 2012 hadi watu 61,741,120 mwaka 2022. Ukuaji huo unatarajiwa kuendelea kuongezeka kutokana na ongezeko la wastani wa asilimia 3.2 ambapo inakadiriwa kuwa i昀椀kapo mwaka 2035 idadi ya watu nchini itakuwa 87,509,630. Hata hivyo, ongezeko hili haliendani sawa na kasi ya ukuaji wa uchumi ambao bado unakua kwa wastani wa asilimia kati ya 5 – 6 kila mwaka tofauti na kiwango kinachopendekezwa cha asilimia 8 hadi 10 ili kupunguza kiwango cha umaskini. Pamoja na uwepo wa hali hiyo, nchi yetu ni miongoni mwa nchi Barani Afrika ambazo zina fursa ya kutumia faida zitokanazo na matumizi mazuri ya idadi ya watu (demographic dividend). Fursa hizo ni pamoja na uwepo wa kundi kubwa la vijana wenye umri wa miaka 15-35 (youth bulge) wapatao 21,312,411 kwa Tanzania (Wanaume 10,159,205 (33.8%) na wanawake 11,153,206 (35.2%) kwa Tanzania sawa na asilimia 34.5 ya idadi ya watu. Aidha, kwa Tanzania Bara ni 20,612,566 sawa na asilimia 34.4 (Wanaume 9,827,426 (33.7%) na wanawake 10,785,140 (35.1%) mwaka 2022 ikienda sawa na maoteo ya Afrika ya kuwa na asilimia 42 ya vijana wote duniani i昀椀kapo mwaka 2030. Fursa nyingine ni pamoja na uwiano mzuri wa idadi ya watu wenye uwezo wa kufanya kazi wa asilimia 53.4 ya idadi ya watu wote nchini; na uwepo wa msukumo kitaifa wa matumizi ya takwimu za idadi ya watu katika mipango. Aidha, Serikali kwa kushirikiana na wadau mbalimbali ikiwemo Sekta Binafsi na Asasi za Kiraia imeendelea kuwekeza katika rasilimali watu hususan elimu na ujuzi ili kuhakikisha rasilimali hii inayokuwa kwa kasi hususan vijana inakuwa bora na inayokidhi matakwa ya wakati ambayo yanatawaliwa na teknolojia na ubunifu na yenye 昀椀kra za kimageuzi katika kuleta maendeleo. Vile vile, juhudi zinaendelea kuwekwa katika kuhakikisha watoto wanapata lishe bora, huduma za chanjo kuanzia umri mdogo kwa ajili ya kutokomeza udumavu ambao unaathiri ubora wa idadi ya watu katika Taifa . 2.4 Mwelekeo wa Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2025/26 Kwa kuzingatia mapitio ya hali ya uchumi kama ilivyoanishwa katika sehemu 2.2, lengo kuu la Serikali katika Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa mwaka 2025/26 litakuwa kuchochea kasi ya ukuaji wa uchumi, kupanua wigo wa ujumuishi katika shughuli za uchumi, kuongeza kasi ya mageuzi ya uchumi na kuondoa umaskini, kutekeleza mikakati ya kuongeza mauzo ya bidhaa zilizoongezwa thamani nje ya nchi ili kuongeza mapato ya fedha za kigeni na kuweka mkazo kwenye shughuli za uchumi zinazozalisha ajira kwa wingi na kuchochea ustawi kwa watanzania wote. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 21 2.4.1 Malengo na Shabaha za Ukuaji wa Uchumi Jumla Malengo na shabaha za uchumi jumla ni kama ifuatavyo: i. Pato Halisi la Taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026; ii. Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja wa wastani wa asilimia kati ya 3.0 - 5.0 katika muda wa kati; iii. Mapato ya ndani ku昀椀kia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya Pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; na iv. Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne (4). 2.4.2 Misingi (Assumptions) ya Mpango kwa Mwaka 2025/26 Mafanikio ya utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yamejegwa katika misingi ifuatayo: i. Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani; ii. Kuendelea kudumisha utawala bora na utawala wa sheria nchini; iii. Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; iv. Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika shughuli za uwekezaji na biashara; v. Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko); vi. Kuwa na nidhamu katika utekelezaji wa mpango na bajeti; vii. Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; na viii. Kuendelea kwa utekelezaji wa miradi ya maendeleo; S U R A YA TAT U MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 23 M A P I T I O YA U T E K E L E Z AJ I WA M PA N GO 3.1 Utangulizi Mipango ya maendeleo ya Tanzania yanaongozwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Pamoja na hatua nyingine, Dira hii inalenga kuona Tanzania inafuzu kuingia katika kundi la nchi za uchumi wa kati i昀椀kapo mwaka 2025 na kuwa na kiwango cha juu cha maendeleo ya watu. Katika ku昀椀kia Dira hii, Serikali imekuwa ikitekeleza Mipango ya Maendeleo ya Taifa ya Miaka Mitano. Kwa sasa Serikali inatekeleza Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano wenye maeneo ya vipaumbele vitano. Vipaumbele hivyo ni kuchochea uchumi shirikishi na shindani; kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma; kukuza uwekezaji na biashara; kuchochea maendeleo ya watu na kuendeleza rasilimali watu. Sura hii inaeleza hatua zilizochukuliwa na matokeo ya mafanikio yaliyopatikana kutokana na utekelezaji wa miradi ya kielelezo na ile ya kimkakati katika mwaka 2023/24. 3.2 Utekelezaji wa Vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano katika Mwaka 2023/24 na Utekelezaji katika Kipindi cha Robo ya Kwanza Mwaka 2024/25 3.2.1 Miradi ya Kielelezo Serikali imepanga kutekeleza miradi 17 ya kielelezo inayolenga kuleta matokeo katika maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 24 Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, ambayo ni uchumi shirikishi na shindani; kuongeza uzalishaji viwandani; kuvutia uwekezaji na biashara; maendeleo ya watu; na kuendeleza rasilimali watu. Utekelezaji wa miradi ya kielelezo upo katika hatua mbalimbali. Kati ya miradi hiyo, kuna ambayo ipo katika hatua za juu za utekelezaji (kwa sehemu imeanza kutumika), miradi inayoendelea na ambayo ipo katika hatua za awali. Kwa sehemu kubwa miradi ya kielelezo ni ya miundombinu ya usa昀椀ri na usa昀椀rishaji na nishati. Aidha, miradi ya miundombinu ya TEHAMA imeelezewa chini ya miradi ya kimkakati ya kisekta. 3.2.1.1 Miundombinu ya Usa昀椀rishaji Miradi hii ni ile inayohusiana na ujenzi na huduma za usa昀椀rishaji ikiwemo barabara, reli, bandari na viwanja vya ndege. Katika eneo hili Serikali ilipanga kutekeleza miradi ifuatayo: i. Ujenzi wa Madaraja Makubwa ya Juu Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano uliainisha ujenzi wa madaraja makubwa ya juu ambayo ujenzi wake utachochea shughuli za kiuchumi na kurahisisha usa昀椀ri na usa昀椀rishaji ili kupunguza msongamano mijini na kuunganisha Tanzania na nchi jirani za DRC, Uganda, Rwanda na Burundi. Madaraja haya ni Kigongo - Busisi pamoja na madaraja ya juu jijini Dar es salaam. Baadhi ya miradi imekamilika na mingine inaendelea katika hatua mbalimbali. Aidha, mradi wa Kigongo – Busisi ume昀椀kia asilimia 92.15 ambapo ukikamilika utachochea ukuaji wa uchumi kwa ujumla na kurahisisha usa昀椀rishaji wa bidhaa zinazotoka na kwenda nchi jirani. Kukamilika kwa madaraja haya kutaongeza ufanisi katika shughuli za kiuchumi, kukuza biashara na kuvutia uwekezaji. ii. Ujenzi wa Reli ya Kisasa kwa Kiwango cha Kimataifa (SGR) Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kujenga reli ya kati kwa kiwango cha kimataifa ili kuinua na kuimarisha usa昀椀rishaji wa bidhaa na usa昀椀ri ndani ya nchi pamoja na kuunganisha Tanzania na mitandao ya usa昀椀rishaji wa nchi jirani. Mpango pia ulilenga kuanza ujenzi wa reli ya kusini kwa kiwango cha kimataifa na kuiunganisha na reli ya TAZARA. Hadi ku昀椀kia Septemba 2024, ulazaji wa reli ya kati kwa kiwango cha kimataifa ume昀椀kia kilometa 625.84, ikilinganishwa na lengo la kilometa 1,219 mwaka 2025/26 ambapo ujenzi wa kipande cha Dar es Salaam – Morogoro (asilimia 99.27), Morogoro – Makutupora (asilimia 97.14), Makutupora – Tabora (asilimia 14.53), Tabora –Isaka (asilimia 6.08), Isaka – Mwanza (asilimia 60.28) na Tabora – Kigoma (asilimia 6.48). Aidha, huduma za usa昀椀rishaji wa abiria kutoka Dar es Saalam hadi Dodoma imeanza ambapo hadi Agosti 2024, abiria 420,301 wamesa昀椀rishwa na hivyo, kupunguza muda wa kusa昀椀ri na kuongeza fursa ya usa昀椀ri mbadala. Hii imechangia kuongeza tija katika uchumi na biashara. Vile vile, ujenzi wa mradi wa SGR umechangia Tanzania kuwa nchi ya 58 mwaka 2023/24 kutoka nafasi ya 83 mwaka 2019/20 kwa ubora wa reli duniani, jambo ambalo ni muhimu katika ushindani wa biashara wa kikanda na kimataifa. Aidha ujenzi wa reli ya kusini upo katika hatua za awali za uchambuzi na majadiliano. Septemba, 2024 Agosti, 2024 km 625.84 420,301 umbali wa ulazaji wa reli ya kati kiwango cha mataifa idadi ya Abiria wanaosa昀椀ri kutoka Dar es Salaam hadi Dodoma MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 25 iii. Ununuzi wa Meli na Ujenzi wa Bandari ya Uvuvi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kujenga bandari ya uvuvi na kununua meli za uvuvi kwa lengo la kukuza soko la ndani na kimataifa la mazao ya uvuvi. Katika ku昀椀kia azma hiyo, Serikali imeendelea na ujenzi wa Bandari ya uvuvi katika eneo la Kilwa Masoko ambapo utekelezaji wake ume昀椀kia asilimia 71. Aidha, katika mradi wa ununuzi wa meli hatua iliyo昀椀kiwa ni kukamilika kwa Upembuzi Yakinifu wa uendeshaji wa meli za uvuvi. Utekelezaji wa mradi huu utaongeza uvunaji wa rasilimali za bahari; kuongeza mazao ya samaki katika soko la ndani na nje. Hii itapelekea kuongeza lishe bora, kipato na kupunguza umaskini kwa jamii na wavuvi wadogo wadogo. 3.2.1.2 Kuboresha Shirika la Ndege Katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, Serikali ilipanga kuimarisha uendeshaji wa Shirika la Ndege Tanzania (ATCL) na kununua ndege mpya ili ku昀椀kisha idadi ya ndege 19 i昀椀kapo 2025/26; kutoa mafunzo kwa marubani na wahandisi; na kuboresha miundombinu ya karakana. Uboreshaji wa huduma za Shirika la Ndege unatarajiwa kuchochea uwekezaji katika sekta za utalii na usa昀椀rishaji. Ku昀椀kia mwaka 2023/24 jumla ya ndege 16 zimenunuliwa sawa na asilimia 84.2 ya lengo i昀椀kapo 2025/26. Huduma ya uhakika ya usa昀椀ri wa anga, pamoja na masuala mengine, umechangia ongezeko la watalii wa ndani na nje ya nchi, hivyo kuchangia ongezeko na mchango wa sekta ya utalii katika uchumi wa Tanzania. Vilevile usa昀椀rishaji wa mazao na bidhaa za kilimo umeongezeka kutokana na uwepo wa ndege kubwa ya mizigo hivyo kuchochea ongezeko la mapato yatokanayo na sekta hiyo hususan sekta ndogo ya mbogamboga na matunda. 3.2.1.3 Miundombinu ya Nishati Miundombinu ya nishati ina mchango mkubwa katika ku昀椀kia matokeo tarajiwa ya maeneo ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Kutokana na umuhimu huo, Mpango ulilenga kutekeleza miradi nane (8) ya kielelezo ya nishati inayojumuisha umeme wa maji, gesi, makaa ya mawe, na bomba la kusa昀椀risha mafuta gha昀椀. Miradi hiyo ipo katika hatua mbalimbali za utekelezaji. Kwa upande wa miradi ya kuzalisha umeme kwa njia ya maji, miradi iliyopangwa kutekelezwa ni mradi wa kufua umeme wa Julius Nyerere (MW 2,115), Ruhidji (MW 358) na Rumakali (MW 222). Kati ya hiyo, utekelezaji wa mradi wa Julius Nyerere (MW 2,115) ume昀椀kia asimia 99.21 hadi mwezi Septemba, 2024 na kuanza uzalishaji wa MW 740 zilizoingizwa katika Gridi ya Taifa. Miradi miwili iliyobaki ipo katika hatua za maandalizi ya utekelezaji. Kwa upande wa miradi ya mafuta na gesi asilia, Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kujenga mradi wa kusindika gesi asilia kuwa kimiminika (LNG) mkoani Lindi, na utafutaji wa mafuta na gesi katika vitalu vya Eyasi - Wembere na Mnazi Bay. Miradi yote mitatu ya mafuta na gesi ipo katika hatua za maandalizi. Miradi hii itakapokamilika itachangia katika ukuaji wa uchumi, kuongeza fedha za kigeni, fursa za ajira na huduma za ugavi na biashara. mradi wa Julius Nyerere utekelezaji wake ume昀椀kia 99.21% MW 2,115 2018 - 2024 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 26 Kwa upande wa ujenzi wa Bomba la Kusa昀椀risha Mafuta Gha昀椀 lenye urefu wa km 1,443 kutoka Hoima (Uganda) hadi Tanga (Tanzania), Serikali imelipa 昀椀dia kwa asilimia 99.2 kwa wananchi waliopisha utekelezaji wa mradi, kukamilisha ujenzi wa karakana, makambi na vituo vya kuhifadhi mabomba, kuwasili nchini mabomba ya kuwezesha kujenga kilomita 700 kwa kuwekewa mfumo wa kuhifadhi joto na kuendelea na ujenzi wa kituo cha kupokelea na kuhifadhi mafuta. Kukamilika kwa mradi huo kutaongeza ajira, mapato ya Serikali na kuhamasisha shughuli za utafutaji wa mafuta na gesi. Matokeo haya yote yataongeza chachu ya ukuaji wa uchumi shindani na endelevu. Mradi wa makaa ya mawe Mchuchuma na chuma Liganga umelenga kuzalisha makaa ya mawe, chuma, chuma cha pua na madini mengine yatakayoongeza uzalishaji wa umeme na kuchangia katika ajenda ya mageuzi ya viwanda na ushindani wa bidhaa. Utekelezaji wa miradi hiyo yenye uhusiano wa moja kwa moja na sekta ya madini, nishati na kilimo upo katika hatua za awali ambapo ulipaji wa 昀椀dia umefanyika na majadiliano na wawekezaji yanaendelea. 3.2.1.4 Miradi ya Kuongeza Uzalishaji Viwandani Serikali kupitia Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano iliainisha miradi mitatu ya kielelezo yenye kujielekeza moja kwa moja kwenye kuongeza uzalishaji viwandani. Miradi hiyo ni Magadi soda (Engaruka), kiwanda cha sukari Mkulazi na Kanda maalum za uchumi na uwekezaji. i. Mradi wa Magadi Soda Mradi wa Magadi soda upo katika hatua za majadiliano kati ya Serikali na mwekezaji. Mradi huu utakapokamilika utaongeza ajira; utapunguza matumizi ya fedha za kigeni kwa ajili ya kuagiza magadi soda kutoka nchi za nje; kuongeza maligha昀椀 kwenye sekta za madini, viwanda na kilimo pamoja na fursa ya ukuaji wa biashara na kuongeza mauzo nje ya nchi. Hivyo, mradi huu utanufaisha wananchi moja kwa moja na kupitia huduma wezeshi zitakazopatikana baada ya mradi kukamilika. ii. Kiwanda cha Sukari Mkulazi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuongeza upatikanaji wa sukari nchini kwa kujenga kiwanda chenye uwezo wa kuzalisha tani 250,000 za sukari kwa mwaka na kuzalisha fursa za ajira 100,000. Ili ku昀椀kia lengo hilo, kiwanda cha sukari Mkulazi kimelenga kuongeza upatikanaji wa sukari nchini kwa kuzalisha tani 50,000 za sukari kwa mwaka na kuzalisha fursa za ajira zinazo昀椀kia 11,315. Baada ya miaka mitano ya kwanza ya uzalishaji, Kampuni inakusudia kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 50,000 hadi tani 75,000 kwa mwaka. Aidha, kati ya tarehe 15 Desemba, 2023 hadi tarehe 24 Machi, 2024, kiwanda kilianza uzalishaji wa majaribio wa sukari ya matumizi ya majumbani “brown sugar”. Uzalishaji rasmi wa sukari ya kibiashara ulianza tarehe 1 Julai, 2024 ambapo hadi urefu wa bomba la mafuta gha昀椀 kutoka Hoima hadi Tanga km 1,443 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 27 ku昀椀kia tarehe 30 Septemba 2024 jumla ya tani 15,051 za sukari zimezalishwa kwa ajili ya matumizi ya majumbani. Kuanza kwa uzalishaji wa sukari katika kiwanda cha Mkulazi kutasaidia kupunguza tatizo la uhaba wa sukari nchini na kuchangia kuongeza ajira nchini. iii. Kanda Maalum za Uchumi na Uwekezaji Eneo hili linahusisha aina mbili ya miradi, ambazo ni kanda maalum za kiuchumi, Bagamoyo na eneo la Benjamin Mkapa; na maeneo mawili maalum ya uwekezaji ambayo ni bandari huru ya Mtwara na eneo maalum la uwekezaji Manyara. Katika eneo la miradi ya kanda maalum za uchumi na uwekezaji, Serikali kupitia Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ililenga kuendelea kuimarisha miundombinu katika kanda hizo na kuanzisha maeneo mengine mapya katika mikoa ya Singida (Manyoni), Pwani, Kigoma, Tanga, Manyara, Mara, na Ruvuma. Serikali imetenga maeneo 17 kwa ajili ya kuanzisha kanda maalum za uwekezaji ambapo maeneo mawili ya Benjamin William Mkapa SEZ na Mtwara yameanza uzalishaji, na maeneo 15 yapo katika hatua mbalimbali za uendelezaji. Utekelezaji wa miradi katika kanda hizi maalum utaongeza idadi na thamani ya uwekezaji na kongani za uwekezaji, ajira, uzalishaji, fedha za kigeni na huduma. Kukamilika kwa miradi hii kutaongeza ushindani katika soko la ndani na nje, uzalishaji viwandani na kuvutia uwekezaji nchini. 3.2.2 Programu na Miradi ya Kimkakati ya Kisekta Programu na miradi ya kimkakati katika sekta zote zina uhusiano wa moja kwa moja na usio wa moja kwa moja na matokeo ya maeneo matano (5) ya vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (2021/22 – 2025/26) na utekelezaji wake umekuwa na mchango mkubwa katika ku昀椀kia malengo ya Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025. Utekelezaji wa programu na miradi ya kimkakati ya kisekta na mchango wake katika ku昀椀kia matokeo tarajiwa ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ni kama ifuatavyo: 3.2.2.1 Sekta ya Ujenzi Katika kipindi cha utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, sekta ya ujenzi imekua na kuongeza mchango wake katika Pato la Taifa. Katika kipindi cha utekelezaji wa Mpango, mtandao wa barabara zinazopitika wakati wote za kitaifa na mikoa umeongezeka na ku昀椀kia kilometa 37,225.75 mwaka 2023/24 kutoka kilometa 32074.99 mwaka 2021/22 ambazo zimerahisisha usa昀椀rishaji wa bidhaa na hivyo kupunguza kasi ya upandaji wa bei sokoni na kuchangia ushindani wa kibiashara katika masoko ya ndani na nje ya nchi. Kuongezeka kwa mtandao wa barabara pia kumechangia uzalishaji viwandani kwa kuhakikisha upatikanaji wa maligha昀椀 za viwandani kwa wakati na kwa gharama nafuu na kuchochea uwekezaji na biashara. Aidha, kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika ujenzi wa vivuko vya Serikali na vya biashara kumechangia ongezeko la ajira, kipato, kuchochea uchumi na kujenga uwezo wa sekta binafsi ya ndani. Vile vile, maboresho katika taasisi za usimamizi na hatua nyingine katika sekta ya ujenzi yamechangia katika kukuza ujuzi wa wakandarasi hivyo kuleta ujuzi kwa wataalamu wa ndani na uwezo wa kutumia teknolojia kutoka nje ya nchi. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 28 3.2.2.2 Sekta ya Uchukuzi Miradi ya kimkakati katika sekta ya uchukuzi, inachangia kwa kiasi kikubwa katika matokeo ya vipaumbele vya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Matokeo ya utekelezaji wa afua nyingi za sekta ya uchukuzi yameelezwa katika miradi ya kielelezo ikiwemo ujenzi wa reli ya Kati kwa Kiwango cha Kimataifa. Utekelezaji wa miradi ya kimkakati ya sekta ya uchukuzi imewezesha kuongeza kiasi cha abiria wanaosa昀椀rishwa na reli kutoka 972,000 mwaka 2019/20 ku昀椀kia abiria 1,213,225 mwaka 2023/24, kuongezeka kwa idadi ya meli zilizohudumiwa na bandari kutoka meli 3,704 mwaka 2019/20 hadi meli 4,487 mwaka 2023/24. Hii imesaidia kurahisisha biashara ndani na nje ya nchi hivyo kuongeza ushindani katika masoko ya kikanda na kimataifa na kuchochea maendeleo ya viwanda Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Miundombinu (Nafasi katika mpangilio, kati ya nchi 189 kimataifa 60 55 50 45 2. Kiwango cha wastani wa ukuaji (%) 9.0 14.1 14.0 14.1 9.9 9.9 3. Mchango katika Pato la Taifa (%) 14.8 14.3 13.8 14 14.1 16.7 16.7 4. Mchango wa Kampuni za Ndani katika Soko la Ujenzi (%) 35 35 35 35 35 40 60 5. Idadi ya Ajira zilizozalishwa katika Miradi ya Maendeleo 23,585 11,862 24,007 47,617 26,367 30,129 30,155 6. Nafasi ya barabara katika mpangilio wa kimataifa 86 42 39 27 26 Chanzo: Wizara ya Ujenzi Jedwali 3.1: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Ujenzi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 29 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Nafasi ya reli katika mpangilio wa kidunia 83 83 83 78 58 63 70 2. Urefu wa reli ya kati ya mwendo-kasi (SGR) kwa kilometa 395.2 451.43 487.9 553.03 625.84 1,219 1,219 3. Kiasi cha shehena kinachosa昀椀rishwa na reli (tani) 1,569,536 805,433 842,651 723,609 600,502 1,272,682 2,162,258 4. Idadi ya abiria wanaosa昀椀rishwa na reli 972,000 1,250,373 1,143,787 1,394,058 1,213,225 2,505,523 2,272,682 5. Nafasi ya bandari katika mpangilio wa kidunia 361 361 361 312 312 N/A 50 6. Muda wa meli kurejea kituoni kwake (siku) 9.5 8.8 9.7 8.7 Wastani 13.1 3 2 7. Idadi ya meli zinazoingia bandarini kwa mwezi 281 353 391 473 374 491 254 8. Muda wa makasha kukaa bandarini (siku) 7 9.2 6.7 6 5 9. Muda wa meli kukaa bandarini (siku) 3.7 3.7 4.6 4.4 4.1 6 2 10. Idadi ya bandari kavu 2 2 2 2 2 3 3 11. Idadi ya meli zinazohudumiwa 3,704 4,241 4,686 5,675 4,487 4,500 4,000 12. Mizigo inayotoka nje kuelekea nchi za jirani (tani milioni) 3,506,732 3,515,142 5,070,972 5,672,659 6,150,130 10,000,000 18,000,000 13. Mizigo ya kwenda nje toka kwa nchi jirani (tani milioni) 2,059,510 2,064,448 2,730,523 2,686,461 3,036,981 10,000,000 10,000,000 14. Idadi ya ndege zilizonunuliwa 11 11 11 13 16 17 19 15. Idadi ya ndege za mizigo zilizonunuliwa 0 0 0 1 1 1 1 Jedwali 3.2 Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Uchukuzi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 30 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 16. Idadi ya ndege za abiria za masafa marefu zilizonunuliwa 2 2 2 4 6 4 3 17. Idadi ya ndege za abiria za masafa ya kati (kanda) zilizonunuliwa 2 2 2 6 8 8 8 18. Idadi ya ndege za ATCL zinazofanya kazi 10 10 12 13 15 17 19 19. Idadi ya wanaanga waliofunzwa 61 99 279 320 567 1,359 1,359 20. Idadi ya Viwanja vya ndege vyenye mifumo ya usimamizi wa taarifa za viwanja vya ndege (AMIS) 1 1 1 1 2 6 14 21. Idadi ya mitambo ya ulinzi kwenye viwanja vya ndege (X-ray machines) 46 80 83 83 85 87 71 22. Viwanja vya ndege vyenye uzio kuzunguka kiwanja 9 9 11 16 16 21 27 23. Idadi ya rada za hali ya hewa zilizonunuliwa 5 7 7 7 7 5 7 Chanzo: Wizara ya Uchukuzi 3.2.2.3 Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari Miradi katika sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari ililenga kuongeza matumizi ya mtandao wa intaneti ili kuchochea shughuli za kiuchumi na kijamii. Katika kipindi cha utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, unaonesha kuwa watumiaji wa mtandao wa intaneti wameongezeka ku昀椀kia asilimia 61.2 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 52.1 mwaka 2021/22 na hivyo, kuchangia ongezeko la biashara kupitia mitandao na kupunguza gharama na upatikanaji wa taarifa za uzalishaji, masoko na huduma. Aidha, kuunganisha mkongo wa taifa wa mawasiliano na nchi jirani ikiwemo Kenya, Uganda, Rwanda, Burundi, Malawi, Zambia na Msumbiji kumerahisisha ufanyaji wa biashara kati ya Tanzania na nchi hizo, hatua inayokuza uchumi wa kidigitali. Vilevile, zaidi ya majengo 18,186,000 nchini yana anwani za makazi, jambo ambalo linatarajiwa kuwa na manufaa kibiashara na huduma. Hatua hizi kwa ujumla wake zinachangia matokeo katika vipaumbele vya kuchochea ushindani, uzalishaji viwandani na uwekezaji na biashara. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 31 Chanzo: Wizara ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari 3.2.2.4 Sekta ya Nishati Sekta ya Nishati ni wezeshi katika kuchagiza na kuchochea shughuli za kiuchumi na kijamii. Shughuli za kiuchumi na kijamii zinazotegemea sekta ya nishati ni pamoja na usa昀椀ri na usa昀椀rishaji, biashara na uwekezaji, uzalishaji viwandani na huduma. Mafanikio na matokeo ya utekelezaji wa miradi ya nishati yameelezwa katika miradi ya kielelezo ikiwemo Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyere (JNHPP), MW 2,115. Jedwali 3.3: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 Sekta ya Mawasiliano 1. Uwiano wa watumiaji wa intaneti nchini (%) 43 52.1 50.7 54.5 61.2 75 80 2. Mchango wa Sekta ya Mawasiliano katika Pato la Taifa (%). 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 3 3. Idadi ya watu wanaomiliki simu za mkononi (milioni). 25.1 39 45 4. Idadi ya Majengo yenye Anwani za Makazi - - - 18,000,000 18,000,000 18,186,000 18,250,000 5. Idadi ya Anwani zilizosajiliwa kwenye Mfumo wa Anwani za Makazi - - - 12,385,956 12, 891,392 13,200,000 15,231,392 6. Idadi ya Huduma zilizosajiliwa kwenye Mfumo wa Anwani za Makazi - - - 800,000 831,436 1,000,000 1,100,000 7. Idadi ya Barua za Utambulisho zilizotolewa kupitia Mfumo wa Kidijitali wa Anwani za Makazi - - - 800 848 15,000 15,500 Sekta ya Habari 1. Idadi ya Halmashauri za wilaya zinazo昀椀kiwa na matangazo ya TBC (TBCFM na TBCTaifa). 102 119 134 137 148 158 161 2. Idadi ya magazeti yanayozalishwa na Shirika la Magazeti la Taifa (TSN). 1,334,568 1,787,309 1,543,460 1,509,135 2,934,000 5,198,387 6,707,522 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 32 Kukamilika kwa miradi ya kuzalisha umeme ikiwemo mradi wa Rusumo na miradi mingine ya umeme iliyopo katika hatua za kukamilishwa, kutachangia ongezeko la kiwango cha umeme katika gridi ya Taifa. Hali itakayoimarisha upatikanaji wa umeme wa uhakika kwa ajili ya shughuli za kiuchumi na kijamii. Ongezeko la miundombinu ya usa昀椀rishaji na usambazaji wa umeme limewezesha kaya nyingi kuunganishwa na umeme, hali inayochochea shughuli za uzalishaji na kuongeza kipato. Uzalishaji wa umeme kutoka MW 1,694.55 mwaka 2021/22 hadi ku昀椀kia MW 2,373 mwaka 2023/24 ikiwa lengo ni ku昀椀kia MW 4,915 mwaka 2025/26 kama ilivyobainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Mafanikio hayo yatachochea kuongezeka kwaa fedha za kigeni zitakazotokana na kuuza umeme kwa nchi jirani. Aidha, tayari Tanzania imekamilisha kuunganisha Gridi ya Taifa na gridi za nchi jirani za Kenya, Burundi na Rwanda na kazi ya kuunganisha na nchi ya Zambia inaendelea kupitia mradi wa TAZA. Hatua ambayo itawezesha kuuza ziada ya umeme katika nchi jirani. Mahitaji ya umeme ni MW 1766.96, hivyo kufanya kuwa na ziada ya MW 606.04. Serikali kupitia REA imeunganisha umeme katika vijiji 12,167 kati ya 12,318 sawa na asilimia 94.5 na vitongoji 32,827 kati ya 64,359 sawa na asilimia 51. Upatikanaji wa umeme vijijini utachochea shughuli za kiuchumi na kijamii ikiwemo uanzishwaji wa miradi midogo midogo ya kipato kwa wananchi na kuharakisha kasi ya kupunguza umaskini. Hatua hizi zitaongeza uzalishaji viwandani, uchumi jumuishi na shindani, uwekezaji na biashara pamoja na kuimarika kwa maendeleo ya watu. Aidha, ili kuhakikisha utunzaji endelevu wa mazingira na uboreshaji wa afya za wananchi, Serikali inaendelea kuhamasisha matumizi ya nishati sa昀椀 katika kupikia kwa kuzindua na kuanza kutekelezwa kwa Mkakati wa Taifa wa Matumizi ya Nishati Sa昀椀 ya Kupikia ya Mwaka 2024 – 2034. Mkakati huo umewezesha zaidi ya mitungi 100,000 ya gesi ya kupikia (LPG) kugawiwa kwa wananchi katika mwaka 2023/24. Uzalishaji wa umeme katika Mradi wa JNHPP (MW 2,115) umewezesha fungamanisho la sekta ya nishati na sekta ya uchukuzi kwa kuwa ni chanzo cha nishati ya kuendeshea treni ya kisasa ya SGR na hivyo kuongeza ufanisi katika usa昀椀ri na usa昀椀rishaji na hatimaye kuchangia katika matokeo makubwa ya kuongeza ushindani, uzalishaji viwandani na kuchochea biashara na uwekezaji. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 33 3.2.2.5 Sekta ya Kilimo Sekta ya Kilimo ni moja ya sekta yenye uwezo wa kujumuisha sekta nyingi kwenye uchumi, pamoja na kuwa chanzo kikuu cha upatikanaji wa chakula nchini. Sekta hii ni moja ya chanzo cha kuzalisha maligha昀椀 kwa ajili ya viwanda, kutoa ajira kwa watu wengi, upatikanaji wa fedha za kigeni, na pia ni soko la bidhaa za viwandani. Utekelezaji wa miradi katika sekta ya kilimo ulilenga kuongeza mchango kwenye Pato la Taifa, kuongeza ajira hususan kwa vijana na wanawake, kuongeza kipato kwa wakulima, na kuongeza mapato ya fedha za kigeni. Katika utekelezaji huo, ukuaji wa sekta uli昀椀kia asilimia 4.2 ikilinganishwa na lengo la asilimia 6.1; mchango wa sekta kwenye pato la Taifa uli昀椀kia asilimia 26.5 ikilinganishwa na lengo la asilimia 23.4; mchango wa mauzo nje uli昀椀kia asilimia 16.1 ikilinganishwa na lengo la asilimia 19.0; na kiwango cha ajira kili昀椀kia asilimia 65.6. Matokeo haya yanaashiria kuwa juhudi zaidi zitahitajika ku昀椀kia malengo yaliyowekwa kwenye Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Hatua zinazoendelea kuchukuliwa ni pamoja na kutoa ruzuku za pembejeo, kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji na kupanua wigo wa masoko ya mazao na bidhaa ndani na nje ya nchi ili kuongeza kasi ya ku昀椀kia malengo yaliyowekwa na kuongeza ushindani katika masoko, uzalishaji viwandani na kuvutia uwekezaji na biashara. 1 Takwimu hizi ni kwa mujibu wa Taarifa ya Uta昀椀ti kuhusu Hali ya Upatikanaji na Matumizi ya Nishati Tanzania Bara (Energy Access and Use Situation Survey II Report, Tanzania Mainland) ya Mwaka 2019/20 Jedwali 3.3: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji katika Sekta ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Uzalishaji wa Umeme (MW) 1,601.84 1,605.86 1,694.55 1,872.05 2,373 4,018 4,915 2. Idadi ya Mikoa Iliyounganishwa na Gridi 23 23 23 24 24 24 26 3. Urefu wa Gridi ya Taifa (km) 5,851.17 6,111.27 6,111.27 6,363.27 7,745.4 8,245.4 9,351 4. Kupungua kwa Upotevu wa Umeme (%) 16.19 15.16 14.71 14.62 14.56 14.5 7.9 5. Asilimia ya Watu walio昀椀kiwa na Umeme 78.41 - - - - - 85 6. Idadi ya Vituo vya CNG 1 2 3 4 6 8 35 Chanzo: Wizara ya Nishati MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 34 Jedwali 3.5: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Kilimo Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji (%) 4.4 (2019) 4.9 (2020) 3.9 (2021) 3.3 (2022) 4.2 (2023) 5.1 6.1 2. Asilimia katika Pato la Taifa (bei za sasa) 27.1 (2019) 26.7 (2020) 26.8 (2021) 26.2 (2022) 26.5 (2023) 24.5 23.4 3. Uwiano wa ajira za katika sekta ya kilimo kwa jumla ya Ajira katika sekta zote 62.1 (2019) 61.5 (2021) 65.6 (2021) 63.1 (2022) 63.4 (2023) 61 60 Mazao 1. Wastani wa Ukuaji (%) 4.7 4.2 3.1 3.5 3.7 4.7 5.7 2. Asilimia katika Pato la Taifa (bei za sasa) 14.9 (2019) 15.1 (2020) 15.1 (2021) 15 (2022) 16.1 (2023) 13 12.3 3. Hekta za Umwagiliwa 694,715 695,005 695,005 727,280.6 727,280.6 983,465.46 1,200,000 4. Mbegu zilizoidhinishwa na zilizozalishwa 76,285.56 44,581.08 50,747 58,807.61 71,356 80,000 140,000 5. Akiba ya taifa ya chakula (tani) 52,724.730 107,384.057 141,575.902 46,893.983 340,478.908 1,150,000 700,000 6. Kiasi cha mazao ya bustani yaliyozalishwa (tani) 6,597,863 (2019) 7,560,010 (2020) 7,304,723 (2021) 7,723,116 (2022) 8,438,273.9 (2023) 9,000,000 14,600,000 7. Kiasi cha uzalishaji wa mazao ya biashara ya asili (traditional)(tani). 1,144,631 (2019) 1,058,798 (2020) 898,967 (2021) 973,436 (2022) 1,267,160 (2023) 1,610,000 1,583,200 8. Idadi ya viwanda vinavyomilikiwa na vyama vya ushirika 113 183 195 252 328 333 338 9. Idadi ya vyama vya ushirika vinavotumia mfumo wa soko rasmi 1202 1302 1402 1573 2,231 2,626 2,782 10 Idadi ya wanachama wa vyama vya ushirika (milioni) 4.2 4.5 5.1 6.2 6.9 8.3 14.5 Chanzo: Wizara ya Kilimo MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 35 kuongezeka kutoka lita 54 kwa mtu kwa mwaka hadi ku昀椀kia lita 67.5 kwa mtu kwa mwaka (mwaka 2024). Matokeo haya yametokana na ongezeko la uwekezaji katika sekta ya mifugo kutokana na kuimarika kwa mazingira bora ya uwekezaji katika sekta hii. Aidha, ongezeko la mazao ya mifugo yanayochakatwa na kuuzwa nje ni ishara kwamba malengo ya mpango ya kuimarisha viwanda yana昀椀kiwa na bidhaa za Tanzania zinakuwa shindani katika masoko ya Kimataifa. Vilevile, ongezeko la ulaji na unywaji wa bidhaa za mifugo nchini ni ishara ya sekta ya mifugo kuchangia katika kuboresha lishe, hususan kiashiria cha kuongezeka ulaji wa mazao yatokanayo na mifugo kuongeza protini inayotokana na wanyama kama ilivyobainishwa kwenye Mpango Jumuishi wa Kitaifa wa Lishe Tanzania (National Multisectoral Nutrition Action Plan 2021/22 -2025/2026). 3.2.2.6 Sekta ya Mifugo Sekta ya Mifugo ni moja ya sekta muhimu katika kujenga uchumi imara wa Taifa kwa kuongeza uhakika wa chakula cha kaya, kipato, afya bora ya mifugo na hivyo kuchangia uzalishaji wa maligha昀椀 kwa ajili ya sekta ya viwanda. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano umeweka vipaumbele vitakakavyoimarisha Uwezo wa Uzalishaji Viwandani na Utoaji Huduma. Hatua muhimu zinazotekelezwa zinahusisha kuongeza idadi na uwezo wa viwanda vya kuchakata mazao ya mifugo kwa kuhamasisha uwekezaji wa sekta binafsi pamoja na juhudi zitakazoongeza tija katika uzalishaji wa mifugo. Hii ni pamoja na ujenzi wa miundombinu muhimu ya malisho, majosho na masoko; huduma za ugani; udhibiti wa magonjwa na uzalishaji wa mbegu bora. Utekelezaji wa vipaumbele hivyo unaopimwa na viashiria muhimu vikiwemo kuongezeka kwa mauzo ya mazao ya mfugo nje ya nchi, kiwango cha maligha昀椀 kinachochakatwa, kiwango cha chanjo ya mifugo, na mchango wa sekta ya mifugo katika Pato la Taifa vimeonesha mabadliko. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji wa sekta umeendelea kuwa asilimia 5 katika mwaka 2023, na kuchangia asilimia 6.2 kwenye Pato la Taifa ikilinganishwa na malengo ya mpango ya asilimia 6.8 i昀椀kapo mwaka 2025/2026; mauzo ya nyama nje yameongezeka kutokana na ongezeko la viwanda vya nyama vinavyouza nje kutoka vitatu (3) mwaka 2020 mpaka ku昀椀kia viwanda saba (7) mwaka 2024; kuongezeka kwa uzalishaji na usindikaji wa maziwa na hivyo unywaji wa maziwa na ulaji wa mazao yatokanayo na maziwa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 36 3.2.2.7 Sekta ya Uvuvi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano umeweka dhamira ya kufanya mageuzi katika sekta ya uvuvi yakijuimuisha uwezo wa kutumia fursa ya uchumi wa rasilimali za maji, hususan bahari na maji baridi. Maeneo ya kipaumbele ya sekta yanajumuisha uvuvi katika maji baridi na bahari, kilimo cha majini, uhifadhi wa maeneo tengefu na uboreshaji wa uvuvi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji (%) 4.9 5.0 5.0 5.0 5.0 5.5 6.5 2. Mchango katika Pato la Taifa (bei za sasa) (%) 7.4 7.1 7.2 6.7 6.2 6.2 7.0 3. Kiwango cha Vifo vya Mifugo (%) 27 24 21 18 16 16 12 4. Kiwango cha Magonjwa ya Mifugo (%) 6 5 4.5 3.5 2.5 2.5 3 5. Kiwango cha Uogeshaji Mifugo katika josho (%) 70 72 74 75 78 82 85 6. Kiwango cha Chanjo ya Mifugo (%) 25 37 39.5 40 42 42 50 7. Wastani wa uzalishaji maziwa, Ng’ombe wa Asili (Lita) 2 0.5 0.5 0.5 0.8 0.85 4 8. Ngozi bora iliyochakatwa (%) 10 15 20 25 30 40 50 9. Uzalishaji wa Nyama (Tani) 702,000 738,165.99 769,966.65 803,264.3 963,856.55 1,124,449 951,700 10. Uzalishaji wa Maziwa katika (Lita bilioni) 3.01 3.1 3.4 3.6 3.97 4.1 4.3 11. Asilimia ya Maziwa yaliyochakatwa 5 2 2 2 2.2 2.2 14 12. Ngozi na ngozi Zilizochakatwa (Tani) 1,190 143 146 2,250 2,385 2,900 9,210.6 13. Mauzo ya nyama nje ya nchi (Tani) 692 1,774.00 10,415.00 12,243.79 14,701.10 14,900 7,200 14 Usa昀椀rishaji wa Ngozi (Tani) 6,747 7,951 7,371 4,491 5,778 7,200 8,000 Jedwali 3.6: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Mifugo Chanzo: Wizara ya Mifugo na Uvuvi MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 37 baharini katika kina kirefu. Uvuvi ni miongoni mwa sekta zinazoimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji wa huduma kwa kuzalisha bidhaa zitakazotumia maligha昀椀 na rasilimali zinazopatikana nchini. Baadhi ya hatua zitakazowezesha mageuzi hayo ni kuwezesha ununuzi wa meli na ujenzi wa bandari ya uvuvi; kuwezesha sekta binafsi kuanzisha na kukarabati viwanda vya mazao ya uvuvi; kuwezesha na kuhamasisha uwekezaji katika miundombinu ya uvuvi, vifaa na ufugaji wa kibiashara wa samaki; na kufungamanisha uta昀椀ti, ugani, uvuvi na kilimo cha majini. Katika mwaka 2023, sekta ilichangia asilimia 1.7 katika Pato la Taifa na ilikua kwa asilimia 1.4 ikilinganishwa na lengo la ku昀椀ka asilimia 1.9 na 8.4 mtawalia i昀椀kapo mwaka 2025/26. Thamani ya mazao ya uvuvi yaliyouzwa nje ya nchi yame昀椀ka Dola za Marekani 298,945,553.12 mwaka 2023/24; ulaji wa samaki kwa kila mtu ku昀椀kia kilo 8.5 na kuchangia asilimia 30 ya ulaji wa kila siku wa protini ya wanyama ikilinganishwa na lengo la kilo 10.5 na asilimia 35 mtawalia i昀椀kapo mwaka 2025/2026. Uwekezaji katika sekta ya uvuvi umeleta matokeo chanya ikijumuisha kuongezeka kwa uzalishaji wa samaki, ajira, na mapato ya kiuchumi kwa wananchi na Pato la Taifa, ujenzi wa miundombinu kama viwanda vya kusindika samaki, na bandari. Aidha, sekta ya uvuvi huchangia usalama wa chakula, lishe bora, na ukuaji wa uchumi kupitia uzalishaji na usindikaji wa bidhaa za majini. Vilevile, uvuvi umechangia mapato ya utalii kupitia utalii wa ikolojia katika hifadhi za bahari na maeneo tengefu kupitia program za Royal Tour na kuchangia kuongezeka idadi ya watalii kutoka 38,160 mwaka 2022/23, hadi 40,088 mwaka 2023/24. Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha Wastani wa Ukuaji (%) 6.3 6.7 2.6 1.9 1.4 4.5 8.4 2. Asilimia katika Pato la Taifa (Bei za sasa) 1.8 1.7 1.8 1.8 1.7 1.9 1.9 3. Asilimia katika Mapato yatokanayo na Mauzo Nje 3.0 3.4 3.2 3.3 3.4 3 4.5 4. Ulaji kwa kila Mtu 8.5 7.8 8.22 7.80 7.9 8.5 10.5 5. Mchango katika Ulaji wa Protini ya Wanyama Kitaifa 30 30 30 30 30 33 35 6. Uzalishaji wa samaki (tani) 497,567.28 493,850.24 502,305.34 513,218.90 530,379.66 575,000 600,000 Jedwali Na. 3.7: Viashiria na Shabaha vya Utekelezaji wa Sekta ya Uvuvi (2023) (2023/24) (2023/24) sekta ya uvuvi ilichangia asilimia hiyo katika pato la taifa thamani ya mazao ya uvuvi yaliyouzwa nje ya nchi wastani wa ulaji wa samaki kwa kila mtu 1.7% $298mil kilo 8.5 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 38 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 7. Idadi ya viwanda vya kusindika samaki 12 15 17 20 21 21 17 8. Idadi ya vituo vya kilimo majini (Aquaculture Development Centres - ADC) 9 9 9 9 9 12 12 9. Uzalishaji wa chakula cha samaki (tani) 276.7 472.47 1,615.5 3,012.7 4,200 5,000 8,000 Chanzo: Wizara ya Mifugo na Uvuvi 3.2.2.8 Sekta ya Uzalishaji Bidhaa Viwandani Sekta ya Viwanda inategemewa kuleta mageuzi ya kiuchumi na kijamii katika kuelekea kuwa nchi ya kipato cha kati. Viwanda ni sekta yenye uwezo wa kuzalisha ajira kutokana na ufungamanaji na sekta zingine kama vile kilimo, madini, mifugo katika hatua za uongezaji wa thamani. Uongezaji wa thamani wa mazao gha昀椀 na kuzalisha bidhaa za viwandani ni mhimili imara wa biashara. Utekelezaji wa miradi katika sekta ya viwanda na biashara ulilenga kuongeza mchango wa sekta katika Pato la Taifa; ukuaji wa sekta; kuongeza ajira; na mapato ya mauzo ya nje. Utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano unaonesha kuwa mchango wa sekta ya viwanda katika Pato la Taifa uli昀椀kia asilimia 7 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 8.5 i昀椀kapo 2025/26; ukuaji wa sekta ya viwanda uli昀椀kia asilimia 4.3 ikilinganishwa na lengo la asilimia 6.8 mwaka 2025/26; na mchango katika mapato ya mauzo nje uli昀椀kia asilimia 17.7 ikilinganishwa na lengo la asilimia 19 mwaka 2025/26. Mwenendo huu wa utekelezaji utaongeza ushindani, uzalishaji viwandani na kuvutia uwekezaji na biashara. (2023/24) (2025/26) mchango wa sekta ya viwanda katika pato la taifa mchango wa sekta ya viwanda katika pato la taifa kwa miaka ijayo 7.0% 8.5% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 39 3.2.2.9 Sekta ya Madini Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kufanyika kwa mageuzi makubwa katika sekta ya madini ikiwemo kuimarisha usimamizi na udhibiti wa uchimbaji; kuwezesha wachimbaji wadogo; kuimarisha taasisi za uta昀椀ti; kuongeza ushiriki katika biashara ya madini; kuhamasisha uongezaji thamani; na kuwezesha uchimbaji wa madini muhimu na ya kimkakati duniani. Utekelezaji wa afua katika sekta ya madini unaonesha kuwa ukuaji wa sekta ya madini uli昀椀kia asilimia 11.3 mwaka 2023 sawa na asilimia 93.9 ya lengo la asilimia 11.6 i昀椀kapo mwaka 2025/26; mchango kwenye pato la Taifa uli昀椀kia asilimia 9.0 mwaka 2023 sawa na asilimia 51.1 ya lengo la asilimia 11.2 i昀椀kapo mwaka 2025/26; mchango katika mapato ya fedha za kigeni zitokanazo na mauzo ya bidhaa nje ya nchi uli昀椀kia asilimia 56.2 mwaka 2023 ikiwa imevuka lengo la asilimia 51.7 i昀椀kapo mwaka 2025/26. Chanzo: Wizara ya Viwanda na Biashara Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Mchango katika Pato la Taifa (%) 8.2 8.4 7.8 7.1 7.0 8.5 8.5 2. Kiwango cha ukuaji halisi wa Pato la Taifa (%) 5.2 4.7 4.5 4.2 4.3 6.8 6.8 3. Mchango katika Ajira Zote (%) 7.4 (2019) 8.5 (2020) 8.0 (2021) 8.0 (2022) 8.1 (2023) 12.8 12.8 4. Mchango katika Mapato ya Mauzo Nje (%) 17.1 17.7 22.9 26.9 17.7 19 19 5. Mchango wa bidhaa zilizozalishwa viwandani kwa teknolojia ya kati katika mauzo nje (%) 28 29.2 21.1 25 42 39 6. Mchango wa bidhaa zilizozalishwa viwandani kwa teknolojia ya juu katika mauzo nje (%) 8 8.8 8.9 25 39 10 7. Mchango katika Mauzo yote nje (%) 16.9 (2019) 17.7 22.9 26.9 21.6 24 24 8. Kiasi cha ukuaji halisi cha pato la Taifa (%) 1,180 908.6 1213.2 1419.2 1363.3 2114 Jedwali 3.8: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Uzalishaji wa Bidhaa Viwandani MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 40 Mwenendo huu wa utekelezaji wa afua katika sekta ya madini unaashiria ufanisi wa mageuzi yaliyofanyika, hali inayojitokeza kwenye ongezeko la uwekezaji wa moja kwa moja kutoka nje; uwazi kwenye biashara kupitia masoko na vituo vya ununuzi wa ya madini; na kuongezeka kwa ajira. 3.2.2.10 Sekta ya Mazingira na Maliasili Asilia Mazingira na maliasili asilia ni msingi wa maendeleo endelevu. Serikali kupitia Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuimarisha mifumo ya utunzaji wa mazingira na matumizi endelevu ya rasilimali asilia kwa manufaa ya kizazi cha sasa na vizazi vijavyo. Utekelezaji wa afua hizi umechangia katika Pato la Taifa kutokana na matumizi endelevu ya misitu, maji na rasilimali za bahari kwa asilimia 4.1 mwaka 2023/24 ikilinganishwa lengo la asilimia 7 mwaka 2025/26. Vile vile, zimechangia kukabiliana na athari za mazingira na mabadiliko ya tabianchi pamoja na kuboresha afya za wananchi kutokana na matumizi ya nishati sa昀椀. Aidha zimeongeza uwezo wa kufanya biashara ya kaboni hivyo kuongeza mapato kwa jamii na Serikali. Jedwali 3.9: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Madini Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Wastani wa Ukuaji (%) 5.2 6.7 9.6 10.9 11.3 11.0 11.6 2. Mchango kwenye Pato la Taifa (%) 17.7 6.7 7.2 9.1 9.0 10.7 11.2 3. Jumla ya Mapato ya Fedha za Nje (Dola za Marekani milioni) 2,280.5 3,310.7 3,046.2 3,395.3 3,551.4 3,654.4 3,760.4 4. Mauzo gha昀椀 nje (%) 15 9 7 5 5. Bidhaa zilizoongezwa thamani (%) 85 93 95 6. Mchango katika mapato yote ya fedha za nje yatokanayo na mauzo ya bidhaa nje (%) 45.2 45.9 56.0 56.2 50.2 51.7 Chanzo: Wizara ya Madini MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 41 Jedwali 3.10: Viashiaria na Shabaha ya utekelezaji wa sekta ya Usimamizi wa Mazingira na Maliasili Asilia Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Wastani wa Ukuaji (%) 4 2.7 2.6 2.7 2.5 6 7 2. Mchango katika Pato la Taifa kutokana na matumizi endelevu ya misitu, maji na rasilimali za bahari 4 3.2 3.5 3.1 4.1 6 7 3. Kiwango cha kupungua kwa uharibifu wa misitu (Reduced Deforestation Rate) (Ha.) 469,420 469,420 469,420 469,420 469,420 469,420 234,710 4. Maeneo ya misitu ya kibishara (commercial forest Plantation) yaliyoanzishwa (Ha) 500,000 507,274 507,274 507,274 507,274 510,000 550,000 5. Asilimia ya miradi mikubwa inayokidhi uchambuzi wa athari kwa mazingira (EIA) na kanuni za ukaguzi 90 100 100 100 100 93 65 Chanzo: Wizara ya Maliasili na Utalii na O昀椀si ya Makamu wa Raisi 3.2.2.11 Sekta ya Utalii Sekta ya Utalii inayojumuisha hifadhi na mbuga za wanayamapori, maeneo tengefu, ukanda wa Bahari kumbi za mikutano, ni moja ya sekta muhimu inayotoa mchango mkubwa katika ukuaji wa uchumi. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Miaka Mitano ulilenga kuendeleza mazao mapya ya utalii kwa ajili ya ukuaji wa uchumi endelevu; na kuendeleza kanda ya utalii ya kusini mwa Tanzania. Utekelezaji wa afua hizi umewezesha kuongeka kwa mchango wa sekta ya utalii ku昀椀kia 17.2 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 17.9 mwaka 2025/26; kuongezeka idadi ya watali ku昀椀kia 3,784,214 (Watalii wa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 42 Jedwali Na. 3.11: Viashiria na Shabaha za Utekelezaji vya Sekta ya Utalii Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Mchango katika Pato la Taifa (bei za sasa) (%) 17.5 14.9 10.1 13.0 17.2 17.5 18.9 2. Idadi ya Watalii kutoka nje ya nchi 1,527,230 620,867 922,692 1,454,920 1,808,205 2,062,431 5,000,000 3. Idadi ya Watalii ndani ya nchi 959,831 788,933 2,363,260 1,084,737 1,976,009 4. Wastani wa idadi ya siku za kulala mtalii. 13 10 10 9 10 10 14 5. Wastani wa Matumizi ya Mtalii kwa Siku (USD) 216 115 141 166 276 260 326/455 6. Mchango katika Mapato ya Fedha za Kigeni (%) 25 5.3 21 25 25 26 27 7. Mapato yatokanayo na Watalii (Dola za Marekani bilioni) 2.6 0.7 1.3 2.5 3.4 4.1 6.0 Chanzo: Wizara ya Maliasili na Utalii ndani ya nchi ni 1,976,009 na Watalii kutoka nje ya nchi ni 1,808,205) mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la watalii 5,000,000 mwaka 2025/26 na kuongezeka kwa kiwango cha mchango wa fedha za kigeni ku昀椀kia asilimia 25 ikilinganishwa na lengo la asilimia 27 mwaka 2025/26. Hatua zilizochukuliwa zimeleta matokeo katika kuongeza kipato cha mtu moja moja kutokana na ajira milioni 3.6 za moja kwa moja na zisizo za moja kwa moja. Vile vile sekta hii imetoa mchango wa ukuaji wa sekta nyingine hususan usa昀椀ri na biashara ndogo ndogo pamoja na ongezeko la uwekezaji hususan hoteli ma migahawa. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 43 3.2.2.12 Sekta ya Sanaa, Michezo na Ubunifu Sekta ya Sanaa, Michezo na Ubunifu inahusisha kundi la vijana wengi ambalo ndio sehemu kubwa ya idadi ya watanzania. Sekta hii ina nguvu kubwa ya ushawishi, uhamasishaji na ustawishaji wa jamii na maendeleo ya nchi na kuwa na mvuto mkubwa kwa makundi mbalimbali ya jamii hususan vijana wanaounda sehemu kubwa ya nguvu kazi ya nchi. Shughuli za sekta hii ni muhimu pia katika kutoa fursa za ajira na kipato kwa vijana. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuweka mazingira ra昀椀ki ili kuchochea ukuaji, kuzalisha ajira na kuongeza mchango wa sekta katika Pato la Taifa. Kutokana na utekelezaji wa afua, sekta ilikua kwa asilimia 17.7 na mchango wa asilimia 0.4 katika ukuaji wa Pato la Taifa; kuongezeka miundombinu ya michezo ku昀椀kia 63 ikilinganishwa na lengo la miundombinu 72 mwaka 2025/26; na kuongezeka miundombinu ya mazoezi ku昀椀kia 35 ikilinganishwa na lengo la miundombinu 40 mwaka 2025/26. Hatua hizi zinatarajiwa kuwa na wasanii na wana michezo wengi, wenye ubora na wabunifu na hatimaye kuwa na jamii yenye vipaji vingi na vya juu, inayoelimika, yenye ufahamu na yenye uwezo wa kushindana kimataifa. Jedwali 3.12: Viashiaria na Shabaha vya Utekelezaji wa Sanaa, Utamaduni na Michezo Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya miundombinu ya michezo na iliyoboreshwa nchini kote 63 1 1 3 7 20 72 2. Majengo mawili changamani ya Sanaa na Michezo Makao Makuu ya Nchi, Dodoma na Dar es Salaam. 0 0 0 0 0 2 2 3. Idadi ya miundombinu iliyojengwa/kukarabatiwa katika Chuo cha Kuendeleza Michezo Malya na Taasisi ya Sanaa na Utamaduni Bagamaoyo (TaSUBa). 35 13 15 17 13 6 40 4. Idadi ya 昀椀lamu na muziki zilizoidhinishwa, kusambazwa na kutumika 15,303 2,962 3,763 3,201 4,070 1,672 25,735 5. Idadi ya wasanii waliosajiliwa katika tasnia ya ubunifu 3,462 469 368 955 1,219 1,500 8,666 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 44 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 6. Eneo Changamani la Sanaa, Kiromo, Bagamoyo 0 0 0 0 0 1 1 7. Idadi ya wataalamu katika tasnia ya ubunifu waliopata mafunzo 2,852 450 442 500 10,837 11,500 4297 8. Idadi ya michezo na mashindano ya kimataifa yaliyoandaliwa na Tanzania kushiriki 178 0 98 135 157 110 350 9. Idadi ya vibali vilivyotolewa kwa vyama vya michezo na wanamichezo binafsi 178 0 57 45 194 110 400 10. Jumba Changamani la Filamu. 0 0 0 0 0 1 1 11. Idadi ya wanariadha wanaocheza nje ya nchi 54 - 21 31 17 30 150 12. Idadi ya wageni wanaoendesha shughuli za kuzalisha 昀椀lamu nchini Tanzania. 359 60 87 100 64 70 1,059 13. Idadi ya wasanii/ wataalamu katika tasnia ya ubunifu/makundi yanayofanya maonesho yao nje ya nchi 1,620 330 430 461 467 300 1755 14. Idadi ya wasanii wa nje/ wataalamu katika tasnia ya ubunifu wanaofanya maonesho yao nchini Tanzania 720 142 153 162 167 100 2,312 15. Idadi ya wataalamu wa Kiswahili wanaofanya kazi nje ya Tanzania 56 64 71 95 111 150 656 16. Idadi ya machapisho ya Kiswahili yaliyouzwa nje ya nchi 200 252 2189 1640 242 250 700 17. Idadi ya tuzo za kimataifa zilizoandaliwa na kutolewa kwenye utamaduni, sanaa na tasnia ya ubunifu 47 38 41 188 62 113 130 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 45 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 18. Idadi ya vikundi vya utamaduni na sanaa kutoka nje ya nchi vilivyoshiriki katika matamasha ya Kimataifa yanayoandaliwa kila mwaka na TaSUBa. 5 4 4 6 23 110 20 19. Idadi ya wanafunzi waliodahiliwa katika Chuo cha Kuendeleza Michezo Malya 300 439 533 684 758 800 1,300 Chanzo: Wizara ya Sanaa, Utamaduni na Michezo 3.2.2.13 Sekta ya Kukuza Uwekezaji na Biashara Katika ku昀椀kia malengo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, moja ya kipaumbele kilichobainishwa ni kukuza uwekezaji na biashara. Kipaumbele hiki kinahusu kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara. Uboreshaji wa mazingira ya uwekezaji umepewa kipaumbele katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano kama msingi imara katika kuchochea uchumi shindani na shirikishi na kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma, ili kukuza uwekezaji na biashara. Mpango umebainisha hatua kadhaa zitakazoimarisha uwekezaji, miongoni mwa hizo ni kurahisisha michakato ya uwekezaji na biashara; kupunguza gharama za uwekezaji na biashara; na kuboresha mifumo ya ukusanyaji na usambazaji wa taarifa za biashara na masoko; kupunguza gharama za biashara kwa kuimarisha ufanisi wa miundombinu ya usa昀椀rishaji, mamlaka za udhibiti na watoa huduma; na kuboresha uwezeshaji wa biashara na kupunguza vihatarishi vya biashara kwa kutumia mifumo ya kidigitali katika mnyororo wa thamani. Baadhi ya viashiria muhimu vinavyopimwa katika eneo la uwekezaji na biashara ni idadi ya miradi inayosajiliwa na thamani yake; ajira zinazozalishwa; na kiasi cha ardhi ya uwekezaji iliyotengwa. Vingine ni mchango mauzo ya nje katika Pato la Taifa; mchango wa bidhaa za viwandani katika mauzo nje; na mchango wa huduma katika mauzo nje. Aidha, miradi 9,678 ya uwekezaji yenye thamani ya dola za Marekani milioni 8,658 imesajiliwa katika kipindi cha mwaka 2023 ikilinganishwa na miradi 8,401 yenye thamani ya dola za Marekani milioni 5,658.47 kwa mwaka 2022. Miradi hii imesajiliwa kupitia TIC, Tume ya Madini, EPZA, TANESCO, BRELA, BOT, TMDA, na EWURA. Sheria sita (6) za Sekta ya Sanaa zimefanyiwa tathmini kwa lengo la kupima kama malengo ya kutungwa kwa sheria hizo yame昀椀kiwa MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 46 katika kuhakikisha kuwa Sekta ya Sanaa inakua ya kibiashara na yenye tija kwa wasanii na Taifa. Kama ilivyoainishwa kwenye Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025, ushiriki wa Sekta Binafsi katika utoaji huduma za kijamii na uchumi ni kiungo katika ustawi wa jamii na ukuaji wa uchumi endelevu. Vilevile, ukuaji wa uwekezaji na biashara unasaidia kukuza uvumbuzi na teknolojia mpya zinazochochea ushindani katika shughuli za uzalishaji na biashara. Uwekezaji na biashara huhamasisha maboresho na ujenzi wa miundombinu ya mawasiliano na usa昀椀rishaji ambayo inawezesha usa昀椀rishaji wa bidhaa, huduma na watu kwa kuunganisha maeneo magumu ku昀椀kika hivyo kuongeza ufanisi wa huduma kwa jamii kama vile benki, bima, na elimu, na hatimaye kuimarisha uchumi na kuboresha maisha ya watu. Uwekezaji umesaidia kutoa ajira 442,249 zinazotokana na uwekezaji katika sekta mbalimbali sawa na asilimia 176.9 ya lengo la mwaka 2026. Vile vile, uwekezaji katika shughuli za kilimo umewezesha upatikanaji wa maligha昀椀 katika shughuli za viwanda kwa asilimia 65. Hivyo, shughuli hizo zinachangia katika ukuaji wa sekta, maendeleo ya watu na uchumi kwa ujumla. Jedwali 3.13: Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya kukuza uwekezaji na biashara Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya Miradi ya Uwekezaji iliyosajiliwa na TIC na EPZA 230 249 305 378 737 640 600 2. Thamani ya Miradi ya Uwekezaji (Dola za Marekani) 2,680.71 3,449.03 2,371.68 5,450.64 6,796.09 8,813 8,500 3. Idadi ya Ajira kutokana na Miradi ya Uwekezaji 49,055 39,123 50,282 55,741 248,048 280,000 250,000 4. Idadi ya Kongano za Uwekezaji 10 12 13 14 27 21 5 5. Idadi ya Miongozo ya Uwekezaji ya Mikoa 13 7 2 26 26 6. Idadi ya O昀椀si za Utoaji Huduma Mahala Pamoja 11 13 13 13 13 15 18 7. Kiasi cha Ardhi ya Uwekezaji iliyotengwa (ekari) 90,990 98,861 99,735 159,813 214,972.94 391,030.94 528,917 8. Idadi ya Makongamano ya Uwekezaji Kimataifa 21 49 63 89 204 180 150 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 47 3.2.2.14 Sekta ya Diplomasia ya Uchumi Tanzania imechukua hatua muhimu za kuimarisha mahusiano na nchi nyingine kulingana na vipaumbele vilivyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Hatua hizo zinajumuisha kuimarisha diplomasia ya uchumi, siasa, mtengamano wa Kikanda na Kimataifa na kupanua wigo na taswira ya Tanzania kimataifa. Mafanikio yaliyopatikana kutokana na utekelezaji wa afua mbalimbali ni pamoja na: Kuendelea kupatikana kwa misaada na mikopo yenye masharti nafuu kutoka taasisi na mashirika ya kimataifa, kuongezeka kwa watalii wanaokuja Tanzania; kubidhaishwa kwa lugha ya kiswahili na hivyo kuongeza upatikanaji wa ajira za wakalimani na walimu wa Kiswahili. Jedwali 3.14 Viashira na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Diplomasia ya Uchumi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya mikutano kati ya Tanzania na nchi moja moja, ya kikanda na kimataifa iliyoshiriki 30 32 80 90 101 110 250 2. Idadi ya watanzania walioshiriki katika ulinzi wa amani nje ya nchi - - 1401 1401 1532 1500 3,500 3. Idadi ya o昀椀si na nyumba za kuishi zilizokarabatiwa - 4 4 4 4 4 14 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 9. Idadi ya Maboresho ya sheria na kanuni za kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji yaliyofanywa 35 42 55 66 80 88 10. Idadi ya maboresho ya kufuta au kupunguza tozo, ada na ushuru katika kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji yaliyofanywa 218 232 307 374 383 388 Chanzo: O昀椀si ya Rais, Mipango na Uwekezaji MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 48 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 4. Idadi ya Hati za Makubaliano ya Pamoja zilizosainiwa kati ya Tanzania na nchi nyingine 12 32 33 66 78 84 80 3.2.2.15 Sekta ya Elimu na Maendeleo ya Ujuzi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano unalenga katika kuendeleza rasilimali watu, kuchochea uchumi shindani na shirikishi. Ili ku昀椀kia malengo hayo, mpango umejielekeza katika kuboresha mifumo ya elimu na kuwianisha elimu na mahitaji ya soko la ajira, ikijumuisha kuchochea uvumbuzi na uhawilishaji wa teknolojia. Pamoja na mambo mengine, mpango ulibainisha hatua mahususi ambazo zitatekelezwa kila mwaka zikijumuisha kuboresha mazingira ya kufundishia na kujifunzia katika ngazi zote; kuhuisha na kuandaa mitaala kuendana na soko la ajira; kuwezesha matumizi ya TEHAMA katika kufundisha na kujifunza katika ngazi zote za elimu; na kuboresha miundombinu ya elimu na vifaa katika ngazi zote. Kutokana na utekelezaji wa afua hizo, kuna ongezeko la idadi ya wanafunzi wanaoandikishwa elimu ya msingi, wanaojiunga na kidato cha kwanza, kupungua kwa mdondoko wa wanafunzi katika ngazi mbalimbali za elimu kutokana na Serikali kuboresha miundombinu na kuongeza idadi ya walimu. Vilevile , ongezeko la idadi ya wanafunzi wanaodahiliwa katika vyuo vya mafunzo ya ufundi stadi na wanufaika wa mikopo katika ngazi mbalimbali za elimu ya juu na wanafunzi wa astashahada kutaongeza nguvu kazi mahiri katika Uchumi. Aidha, matokeo ya mabadiliko ya kisera yaliyofanyika katika mwaka 2023 yanayolenga kuboresha elimu ili iendane na mahitaji halisi ya soko la ajira yataanza kuonekana zaidi katika kipindi cha muda wa kati kutokana na utekelezaji wake kufanyika kwa hatua. Mabadiliko haya yatawezesha Tanzania kuzalisha rasilimali watu mahiri katika nyanja mbalimbali kwa ajili ya soko la ndani na nje ya nchi. Chanzo: Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 49 Chanzo: O昀椀si ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa Jedwali 3.15: Viashiria na Shabaha ya Utekelezaji wa Sekta ya Elimu Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Kiwango cha uandikishaji jumla (% ya wanaostahili) –Awali 78.5 76.9 83.87 89.46 89.62 90 91 2. Idadi ya walimu wenye sifa – Msingi 178,122 180,706 172,156 174,398 190,515 283,873 284,000 3. Idadi ya walimu wenye sifa – Sekondari 84,614 87,992 84,700 95,800 98,919 98,919 100,000 4. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa mwalimu – Msingi 1:62 1:63 1:63 1:62 1:56 1:61 1:60 5. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa kitabu – Msingi 1:4 1:3 1:2 1:2 1:2 1:2 1:1 6. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa darasa - Msingi 1:81 1:81 1:77 1:75 1:63 1:70 1:60 7. Uwiano wa idadi ya wanafunzi kwa darasa – Sekondari 1:46 1:47 1:39 1:37 1:35 1:37 1:37 8. Idadi ya wanafunzi waliopata mikopo ya elimu ya juu 132,392 145,000 177,892 202,016 220,278 233,000 180,000 9. Idadi ya wahitimu wa vyuo vikuu 60,940 51,228 48621 54810 57742 56520 70,001 10. Kiwango cha udahili jumla - Vyuo vya Ufundi (%) 4.5 4.6 4.8 4.9 5.2 6 11. Idadi ya wanafunzi wanaohitimu kwa mwaka - Vyuo vya Ufundi 55,501 103,896 123,919 125,498 128,654 120,000 12. Asilimia ya wanafunzi wanaohitimu masomo ya sayansi na uhandisi kwa mwaka 36 38.7 41.4 44.9 45.6 40 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 50 3.2.2.16 Sekta ya Afya Sekta ya Afya ni muhimu katika kukuza uchumi na maendeleo ya watu. Sekta hii inahusisha maendeleo ya rasilimali watu na uwezo wao wa kushiriki katika kukuza uchumi na ustawi wa jamii. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka mitano ulilenga kupanua upatikanaji na ubora wa huduma za afya vijijini na mijini kwa kujenga na kukarabati miundombinu ya huduma za afya na upatikanaji wa wataalamu wa afya. Utekelezaji wa afua za sekta ya afya umewezesha kupunguza idadi ya vifo vitokanavyo na uzazi ku昀椀kia 104 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2022 na kuvuka lengo la vifo 180 mwaka 2025/26; kuongezeka kwa wastani wa idadi ya uzazi uliohudumiwa na mfanyakazi wa afya mwenye ujuzi ku昀椀kia 84 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 85 kwa kila vizazi 1000 mwaka 2025/26. Mafanikio hayo yamechangiwa na kuongezeka kwa vituo vya kutolea huduma ya afya; kuboreshwa kwa miundombinu; ununuzi wa vifaa na vifaa tiba; kusogeza huduma za afya karibu zaidi na jamii na kuongeza ajira katika sekta ya afya. Aidha, wastani wa umri wa kuishi umeongezeka kutoka miaka 67.6 (2023) hadi makadirio ya miaka 68.3 (2024) ambayo ni ushahidi wa kutosha wa utekelezaji wa afua mbalimbali katika sekta ya afya. Jedwali 3.16: Viashiria na Shabaha ya Utekelezaji kuhusu Sekta ya Afya Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya vifo vya watoto wachanga kwa kila vizazi hai 1000 26 (2010 TDHS) 25 (2015- 16 TDHS- MIS) 24 (2015- 16 TDHS- MIS) 24 (2022 TDHS-MIS) 24 (2022 TDHS-MIS) 15 15 2. Idadi ya vifo vya watoto wenye umri chini ya miaka mitano kwa kila vizazi hai 1000 81 (2010 TDHS) 67 (2015- 16 TDHS- MIS) 43 (2022 TDHS-MIS) 43 (2022 TDHS-MIS) 43 (2022 TDHS-MIS) 43 40 3. Uzazi uliohudumiwa na mfanyakazi wa afya mwenye ujuzi 80 92.3 93.6 94.4 94.6 85 85 4. Wastani wa umri wa kuishi (miaka) 66.1 66.7 65.4 67.6 68.3 68.3 68 5. Kiwango cha maambukizi ya VVU kitaifa (%) 4.7 4.9 4.9 4.9 4.4 4.4 3.1 6. Matumizi ya Serikali katika huduma za afya (%) 10 9.1 7 8 9 12.2 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 51 3.2.2.17 Sekta ya Huduma ya Maji na Usa昀椀 wa Mazingira Huduma ya maji na usa昀椀 wa mazingira ni miongoni mwa mahitaji muhimu yanayochochea maendeleo ya watu. Sekta hii inahusisha upatikanaji na usambazaji wa maji pamoja na utunzaji wa mazingira na vyanzo vya maji. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano umetoa kipaumbele katika upatikanaji na usambazaji wa maji sa昀椀 na salama vijijini na mijini pamoja na utunzaji wa mazingira na vyanzo vya maji. Matokeo ya utekelezaji wa afua katika sekta ya maji na usa昀椀 wa mazingira yanaonesha kuwa asilimia ya idadi ya watu wa vijijini wanaopata maji ya bomba au maji yaliyolindwa kama chanzo kikuu kime昀椀kia asilimia 79.6 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 85 mwaka 2025/26; uwiano wa kaya za vijijini zenye miundombinu iliyoboreshwa ya usa昀椀 wa mazingira ime昀椀kia asilimia 77.5 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 60.0 mwaka 2025/26; asilimia ya watu katika jiji la Dar es Salaam wanaopata huduma ya maji ya bomba au maji salama kama chanzo chao kikuu kime昀椀kia asilimia 92.5 ikilinganishwa na lengo la asilimia 95.0 mwaka 2025/26; Asilimia ya watu katika makao makuu ya mikoa wanaopata maji ya bomba au maji yaliyolindwa ime昀椀kia asilimia 90.0 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 95.0 mwaka 2025/26; na asilimia ya kaya katika makao makuu ya mikoa iliyounganishwa kwenye mfumo rasmi wa maji-taka ime昀椀kia asilimia 14.0 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 30.0 mwaka 2025/26. Matokeo haya yatachangia ku昀椀kiwa kwa malengo yalianishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 7. Idadi ya vifo vitokanavyo na uzazi kwa kila vizazi hai 100,000 454 (2010 TDHS) 530 (2015- 16 TDHS- MIS) 220 220 104 (2022 TDHS-MIS) 100 180 8. Matumizi ya Serikali katika afya (% ya matumizi yote ya Serikali) 10 10.6 7.29 7.9 8 9 12.2 Chanzo: Wizara ya Afya na O昀椀si ya Taifa ya Takwimu (2023/24) (2023/24) (2023/24) (2025/26) asilimia ya watu wa vijijini wanaopata maji ya bomba asilimia ya kaya vijijini zenye miundombinu bora ya mazingira asilimia ya kaya katika mikoa iliyounganishwa na mfumo wa maji taka asilimia ya watu dar es alaam wanapata maji salama 79.6% 77.5% 14.0% 92.5% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 52 Jedwali Na.3.17:Viashiria na Shabaha vya Utekelezaji wa sekta ya Usambazaji wa Maji na Huduma za Usa昀椀 wa Mazingira Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Asilimia ya idadi ya watu wa vijijini wanaopata maji ya bomba au maji yalivyolindwa kama chanzo kikuu 70 72.3 74.5 77 79.6 83 85 2. Uwiano wa kaya za vijijini zenye miundombinu iliyoboreshwa ya usa昀椀 wa mazingira 36 47.3 60.4 73.5 77.5 82 60 3. Asilimia ya watu katika makao makuu ya mikoa wanaopata maji ya bomba au maji yaliyolindwa 84 85 86.5 88 90 92.5 95 4. Asilimia ya kaya katika makao makuu ya mikoa iliyounganishwa kwenye mfumo rasmi wa maji- taka 13 11 13 13 14 15 30 5. Asilimia ya upotevu wa maji (NRW) katika makao makuu ya mikoa 30 36.8 35.7 35.3 35.3 30 20 6. Asilimia ya watu katika makao makuu ya wilaya na miji midogo wanaopata huduma ya maji ya bomba au maji yaliyolindwa kama chanzo kikuu 70 67 72 73.4 74.5 80 85 7. Asilimia ya watu katika jiji la Dar es Salaam wanaopata huduma ya maji ya bomba au maji salama kama chanzo chao kikuu 85 87 89 90 92.5 93 95 8. Asilimia ya kaya katika jiji la Dar es Salaam waliounganishwa kwenye mfumo rasmi wa maji- taka 13 13 11 13 12.4 16 30 MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 53 Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha (Maoteo) 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 9. Kiwango cha upotevu wa maji (NRW) katika jiji la Dar es Salaam 35 38.3 39.2 41.5 39.5 35 20 10. Idadi ya vyanzo vya maji vilivyotengwa na kutangazwa kwa ajili ya ulinzi na uhifadhi 18 18 34 34 59 80 200 Chanzo: Wizara ya Maji 3.2.2.18 Sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuendeleza upimaji wa maeneo ya makazi, biashara, uwekezaji na huduma za jamii. Hii ni kwa kutambua kuwa ardhi iliyopimwa na kupangwa ni kichocheo cha shughuli za kiuchumi na kijamii, maendeleo ya makazi na miji, uhifadhi wa mazingira na udhibiti wa mabadiliko ya tabianchi, na hivyo kuchangia ku昀椀kiwa kwa matokeo katika maeneo ya vipaumbele vya kitaifa. Utekelezaji wa afua katika mipango miji, nyumba na maendeleo ya makazi umeleta matokeo yafuatayo: Asilimia ya ardhi iliyopimwa ime昀椀kia 26 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 37.0 mwaka 2025/26; Idadi ya leseni za makazi zilizotolewa katika makazi yasiyo rasmi ili昀椀kia 27,895 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la idadi ya leseni 20,000 mwaka 2025/26; Uwiano wa vijiji vyenye mipango ya matumizi bora ya ardhi ume昀椀kia asilimia 52.7 mwaka 2023/24 na hivyo ku昀椀kia lengo lililowekwa i昀椀kapo mwaka 2025/26; na Idadi ya ramani za msingi zilizohuishwa kwa eneo ime昀椀kia 30 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la idadi ya ramani za msingi 26 mwaka 2025/26. Utekelezaji huu utawezesha kukamilika kwa mipango ya matumizi ya ardhi na hivyo kuchangia kuongeza kipato cha mtu mmoja mmoja, kuongeza uwekezaji na kupunguza migogoro katika jamii. (2023/24) (2023/24) (2025/26) asilimia ya ardhi iliyopimwa nchini idadi ya leseni za makazi zilizotolewa asilimia ya uwiano wa vijiji vyenye mipango ya matumizi bora ya ardhi 26% 27,895 52.7% MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 54 Jedwali 3.18: Viashiria na Shabaha vya utekelezaji wa sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya mali zilizorasimishwa katika makazi yasiyo rasmi 1,551,716 1,754,822 2,207,627 2,469,686 2,623,888 2,634,375 3,134,375 2. Asilimia ya eneo la ardhi yenye makazi yasiiyo rasmi 70 70 70 67.3 67.3 67.3 50 3. Eneo la ardhi lilitengwa na kulindwa kwa matumizi ya umma (ekari) 858,665 858,665 858,665 756,110.74 756,110.74 756,110.74 1,000,000 4. Idadi ya miji yenye mipango kabambe ya upimaji iliyohishwa 24 25 27 28 28 29 47 Chanzo: Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi 3.2.2.19 Sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii Sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii inajumuisha matokea ya afua za hifadhi ya jamii; chakula na lishe; uongozi na utawala wa sheria; mifumo ya utoaji haki; amani, utulivu, na usalama; kuendeleza ujuzi na shughuli za bunge. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kuwawezesha na kuwashirikisha wananchi kiuchumi, na kuboresha mazingira ya watu wenye mahitaji maalumu ili kupunguza umaskini wa kipato na utegemezi. Aidha mpango unahimiza jamii kuwekeza katika uzalishaji wa chakula na lishe bora ili kupunguza matatizo ya kiafya. Mpango unatambua kuwa Uongozi Bora ni msingi wa maendeleo ya Taifa. Aidha mpango unatambua kuwa mifumo ya utoaji na upatikanaji wa haki ni muhimu katika kuimarisha usawa na ustawi wa jamii na kwamba maendeleo na ustawi wa Taifa yanategemea amani, utulivu na usalama; na kutambua mchango wa mhimili wa bunge katika ku昀椀kia matokeo tarajiwa ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Utekelezaji wa afua katika sekta hizi umekuwa na matokeo yafuatayo: Idadi ya vituo vya malezi ya watoto vilivyosajiliwa vime昀椀kia 4,068 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la vituo 7,500 mwaka 2025/26; Kiwango cha kupungua kwa uhalifu nchini kime昀椀kia asilimia 4.3 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la asilimia 35 mwaka 2025/26; na Idadi ya watu waliosajiliwa na kutambuliwa na NIDA ime昀椀kia milioni 24.9 mwaka 2023/24 ikilinganishwa na lengo la milioni 34.1 mwaka 2025/26. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 55 Jedwali 3.19: Viashiria na Shabaha vya utekelezaji wa sekta ya Ustawi na Maendeleo ya Jamii Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya vituo vya malezi ya watoto vilivyosajiliwa 1,543 1,543 2,714 3,233 4,068 4,800 7,500 2. Idadi ya wazee wasiojiweza wanaopata huduma za bima ya afya bure 166,866 166,866 201,509 262,513 365,284 432,642 574,321 3. Idadi ya watoto wanaolelewa baada ya mapatano 12,068 12,068 26,903 32,905 46,473 48,051 50,000 4. Kiwango cha kupungua kwa uhalifu nchini (%) 5.2 - 7.5 - 1.9 4.3 3.2 35 5. Idadi ya watu waliosajiliwa na kutambuliwa na NIDA 22,194,288 23,185,729 23,965,371 24,897,459 27,286,749 34,080,610 Chanzo: Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake, na Makundi Maalum 3.2.2.20 Kuendeleza Ujuzi Ujuzi ni nyenzo muhimu katika ku昀椀kia maendeleo ya uchumi kwa kutoa fursa za ajira, kukuza uzalishaji na ubunifu, kuvutia uwekezaji na kupunguza umaskini. Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano ulilenga kukuza ujuzi na uwezeshaji ili kukabiliana na kiwango kidogo cha ujuzi miongoni mwa nguvu kazi na kuwezesha kujiajiri au kuajirika na kuwa na kiwango cha ujuzi wa kumudu ushindani katika soko. Katika kipindi cha utekelezaji wa mpango, afua zilizotekelezwa ni pamoja na Mafunzo ya Kukuza Ujuzi kwa Njia ya Uanagenzi (ApprenticeshipTraining); Mafunzo ya Uzoefu wa Kazi kwa Wahitimu (Internship Training); Mafunzo ya Kuongeza Ujuzi kwa Wafanyakazi (Upskilling); Urasimishaji wa ujuzi uliopatikana nje ya mfumo rasmi wa mafunzo (Recognition of Prior Learning Skills); na Kukuza kazi za Staha nchini. Matokeo ya afua hizi umechangia kupatikana kwa ajira 3,221,352 kupitia Taasisi za umma na Binafsi na kuunganishwa kwa watu 3,463 na fursa Mafanikio haya yamechangia kukinga jamii kutumbukia katika umaskini uliokithiri; kuwa na uhakika wa chakula na lishe bora; kuongeza na kuimarisha uwajibikaji; ulinzi na upatikanaji wa haki; na mazingira bora ya biashara na uwekezaji. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 56 za ajira nje ya nchi kwa kushirikiana na Mawakala Binafsi wa Ajira. Vijana 41,886 walipatiwa mafunzo ya uwezeshaji ujuzi na stadi za kazi. Matokeo mengine ni utoaji wa ruzuku kwa vyama vya watu wenye ulemavu 13; na mikopo yenye thamani ya shilingi 3,197,403,492 kwa Vikundi/ Makampuni 148 ya vijana. Utekelezaji wa afua zinazohusiana na ukuzaji ujuzi na uwezeshaji umezalisha nguvu kazi yenye ujuzi kwa ajili ya kufanya kazi katika maeneo ya kazi na uzalishaji viwandani na kuchangia katika kujenga uchumi imara na thabiti wenye uwezo wa kuhimili ushindani na kujenga uwezo wa vijana kujiajiri na kuajiriwa na kupata kipato cha kuwawezesha kujikimu. Hii imechangia katika dhamira ya ku昀椀kia maisha bora kwa wote kama ilivyoainishwa kwenye Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Jedwali 3.18: Viashiria na Shabaha vya utekelezaji wa sekta ya Mipango Miji, Nyumba na Maendeleo ya Makazi Na. Kiashiria Mwenendo wa utekelezaji Shabaha 2019/20 2020/21 2021/22 2022/23 2023/24 2024/25 2025/26 1. Idadi ya watu wenye mafunzo ya uanagenzi 46,200 14,440 22,200 11,973 6,300 231,000 46,200 2. Idadi ya watu wanaotumia teknolojia ya kisasa kwenye kilimo 40,000 8,980 4,480 - - 200,000 40,000 3. Idadi ya Watu walioshiriki mafunzo ya Utarajali (Internship) 30,000 4,136 5,742 3,864 474 150,000 30,000 Chanzo: O昀椀si ya Waziri Mkuu (Kazi, Vijana, Ajira, na Wenye Ulemavu) MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 57 Huduma ya maji na usa昀椀 wa mazingira ni miongoni mwa mahitaji muhimu yanayochochea maendeleo ya watu. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 59 V I PAU M B E L E N A M A L E N GO K WA M WA K A 2 02 5 / 2 6 4.1 Utangulizi Maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanaongozwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 inayolenga kuwezesha Tanzania kuingia katika kundi la nchi za uchumi wa kati i昀椀kapo mwaka 2025 na kuwa na kiwango cha juu cha maendeleo ya watu. Mpango huu ni wa tano na wa mwisho katika utekelezaji wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Hivyo, mapendekezo ya mpango yamejikita katika kuendeleza na kukamilisha utekelezaji wa afua zinazotoa matokeo ya maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Vilevile, Mpango huu ni kiungo kati ya mipango inayokamilika na mipango mipya inayotarajiwa kutekelezwa na Dira ya Taifa ya Maendeleo 2050. Hivyo, mpango huu utazingatia kuainisha na kutekeleza afua muhimu ambazo hazikukamilika ili kuandaa mazingira shirikishi na endelevu kwa mipango ijayo kwa kufanya uchambuzi wa kina wa wadau (Asasi za Kiraia na Sekta Binafsi) watakaoshiriki katika kutekeleza mipango husika. Vigezo vya Kuchagua Vipaumbele vya Mapendekezo ya Mpango Nguzo muhimu ya maandalizi ya Mapendekezo ya Mpango ni ukuaji wa uchumi pamoja na maeneo matano ya vipaumbele yaliyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. Maandalizi ya vipaumbele vya Mpango yamezingatia vigezo vifuatavyo: MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 60 i. Ukuaji Endelevu wa Uchumi: Hii inalenga ku昀椀kia ukuaji wa uchumi wa juu wenye ustahimilivu zaidi kwa kuongeza tija, mahitaji ya jumla na kupanua shughuli za kiuchumi nchini kote kwa kulenga uwekezaji wa kimkakati katika sekta muhimu (kilimo, viwanda na huduma). ii. Kupunguza Umaskini: Hii inalenga kuongeza kasi ya ukuaji wa uchumi jumuishi unaozingatia upatikanaji wa huduma za kijamii, programu zinazolenga kinga ya jamii na zenye kutengeneza fursa za kiuchumi na ulinzi wa haki milki za mali na ubunifu (property rights). iii. Kuzalisha Ajira kwa Wananchi: Hii inahusisha kuainisha afua zitakazoimarisha ushirikiano kati ya Serikali na Sekta Binafsi zilizopo na zinazoanzishwa ili kutengeneza nafasi za ajira zitakazotokana na uwekezaji mpya na ubunifu ili kutumia nguvu kazi inayokua hususan vijana na wanawake. iv. Kuimarishwa kwa Ushindani katika Masoko ya Kikanda na Kimataifa: Hii inajumuisha kuboresha miundombinu, kuweka mazingira wezeshi ya biashara, kufuata taratibu za kimataifa, kuimarisha rasilimali watu, kukuza uwekezaji wa ndani na nje na kutumia teknolojia zinazoibukia kupitia maendeleo ya miundombinu ya TEHAMA ili kuchochea ukuaji wa uchumi wa kidijitali. v. Maendeleo Endelevu: Kuhakikisha matumizi endelevu ya maliasili na kupunguza uharibifu wa mazingira na upotevu wa viumbe hai. vi. Utawala Bora na Utawala wa Sheria: Hii inajumuisha hatua madhubuti za kupunguza rushwa, kuwezesha upatikanaji wa haki, kuimarisha uwajibikaji, kulinda haki za binadamu, kuheshimu uhuru wa kujieleza, kukuza usawa na haki, kuimarisha demokrasia na kuhakikisha utekelezaji wa taratibu na mifumo jumuishi. Aidha, Mifumo ya majadiliano (Public Private Dialogue) itaimarishwa ili kutoa fursa za kuboresha utoaji wa huduma kwa uwazi. Vipaumbele vinayopendekezwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026 vimezingatia malengo tarajiwa na matokeo ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. 4.2 Kuchochea Uchumi Shindani na Shirikishi Uchumi shindani unahusisha kujenga jamii yenye uwezo wa kushindana kitaifa, kikanda na kimataifa; kuimarisha utulivu na uendelevu wa viashiria vya uchumi jumla; kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara; kuchochea uvumbuzi na uhawilishaji wa teknolojia za ndani na za kimataifa; kuimarisha haki milki za ubunifu na mali; na kuendeleza miundombinu na huduma za reli, barabara, madaraja, usa昀椀ri wa majini, usa昀椀ri wa anga, TEHAMA, nishati, bandari na viwanja vya ndege. Aidha, matumizi ya TEHAMA katika nyanja zote za kijamii na kiuchumi yataimarishwa. Hivyo, afua zilizolengwa kuchochea uchumi shindani katika maeneo haya zitaendelea kutekelezwa. Vipaumbele hivyo ni pamoja na: MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 61 i. Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya Reli ikiwemo reli ya SGR pamoja na uimarishaji wa huduma za usa昀椀ri na usa昀椀rishaji wa abiria na mizigo; ii. Ujenzi wa miundombinu ya barabara kuu na za mikoa; barabara za kimkakati na za kupunguza foleni; iii. Kuendelea na ujenzi wa miundombinu ya TEHAMA na kuboresha huduma kwa kushirikiana na watoa huduma na wadau wengine wa Sekta Binafsi; iv. Ununuzi wa ndege, ujenzi na ukarabati wa meli za abiria na mizigo katika maziwa makuu na bahari pamoja na ujenzi na ukarabati wa viwanja vya ndege na bandari ili kuimarisha huduma za usa昀椀ri na usa昀椀rishaji katika maziwa, bahari, mito na anga; v. Uzalishaji, wa nishati ya umeme kutoka vyanzo mbalimbali na teknolojia ya matumizi ya nishati sa昀椀; vi. Kuimarisha miundombinu ya usa昀椀rishaji umeme ikiwemo kuunganisha mikoa ambayo haipo katika Gridi ya Taifa; vii. Usambazaji wa umeme kwa vijijini vilivyobakia; viii. Utafutaji gesi asilia na ujenzi wa miundombinu ya uchakataji; ix. Ujenzi wa Bomba la Mafuta Gha昀椀; x. Kuimarisha utoaji wa huduma za hali ya hewa; na xi. Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni na kulinda thamani ya shilingi dhidi ya dola za Marekani. 4.3 Kuimarisha Uwezo wa Uzalishaji Viwandani na Utoaji Huduma Eneo hili linajumuisha uongezaji thamani ya mazao mbalimbali pamoja na kuzalisha bidhaa zitakazotumia maligha昀椀 na rasilimali zinazopatikana nchini pamoja na afua zinazolenga kuboresha huduma za utalii, fedha na bima. Vipaumbele vinavyopendekezwa ni: i. Utafutaji na uhamasishaji wa uwekezaji wa madini ya kimkakati yakiwemo madini ya chuma na magadi soda; ii. Ujenzi na ukarabati wa maeneo Maalumu ya Uwekezaji na Kanda Maalum za Kiuchumi; iii. Ukuzaji tija, uchakataji, uimarishaji masoko katika kilimo, mifugo na uvuvi na utafutaji wa masoko kwa bidhaa na huduma zinazozalishwa nchini; iv. Kukuza ta昀椀ti katika sekta zenye uwezo mkubwa wa kuzalisha maligha昀椀 za viwanda; v. Kuimarisha uwezo wa uhifadhi wa chakula; vi. Upatikanaji wa taarifa za jiosayansi kupitia ta昀椀ti zinazohusu uwepo wa madini nchini; vii. Kutambua, kukuza na kuwezesha uchimbaji wa madini adimu na ya kimkakati; viii. Kujenga uwezo wa nchi kuhimili na kupunguza athari za mabadiliko ya tabia nchi; ix. Ujenzi wa miundombinu ya utalii ikiwemo barabara, mawasiliano, huduma za afya, na usalama wa watalii; MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 62 x. Kutekeleza mikakati ya kulinda viwanda vya ndani ili kuvutia wawekezaji; na xi. Kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma kwa kuboresha mazingira wezeshi ikiwa ni pamoja na ujenzi wa miundombinu kwenye maeneo ya viwanda (industrial clusters) kwa ajili ya viwanda vidogo na vya kati. 4.4 Kukuza Uwekezaji na Biashara Katika mwaka 2025/26, Serikali itaendelea kutekeleza shughuli ambazo hazikukamilika katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano kama ifuatavyo: i. Kuimarisha mifumo kwa ajili ya kuchochea uwekezaji wa umma kwa kutunga Sera, Sheria, Kanuni, Mikakati na Miongozo; ii. Kuimarisha upatikanaji wa huduma kwa wawekezaji katika ngazi zote; iii. Kuboresha mazingira ya biashara ili kuvutia wawekezaji kutoka Sekta Binafsi; iv. Kuimarisha mifumo ya kisheria na utoaji haki ili kujenga mazingira ra昀椀ki ya kisheria katika kuwezesha biashara na uwekezaji; v. Kuimarisha uwekezaji wa kimkakati na kufungamanisha sekta zenye mnasaba na Uchumi wa Buluu; vi. Kuimarisha usimamizi wa kanuni za kitalaam na viwango vya kimataifa; vii. Kuboresha mifumo ya ukusanyaji na usambazaji wa taarifa za biashara na masoko;na viii. Kuimarisha diplomasia ya uchumi. 4.5 Kuchochea Maendeleo ya Watu Maendeleo ya watu ni matokeo ya utekelezaji wa afua katika sekta za elimu, afya maji na usa昀椀 wa mazingira; ustawi na maendeleo ya jamii; upangaji na upimaji wa ardhi; amani, utulivu na usalama. Serikali katika mwaka 2025/26 itaendelea kuboresha mazingira ya utoaji wa elimu, huduma za afya, maji na usa昀椀 wa mazingira nchini. Aidha, Serikali itaendelea kuboresha mazingira ya ustawi na maendeleo ya jamii; ardhi na kudumisha amani, utulivu na usalama. Hivyo, Mpango utajielekeza katika maeneo yafuatayo: i. Kuimarisha mifumo na usimamizi wa uendeshaji wa elimu ikiwemo mageuzi ya elimu, afya, maji na mazingira; ii. Kuandaa rasilimali watu na kujenga miundombinu ya elimu, afya, maji na mazingira; iii. Kuimarisha usimamizi na uhifadhi wa mazingira na kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi; iv. Kuimarisha na kuhamasisha uwekezaji katika programu za mtindo wa maisha na lishe bora; v. Kujenga na kukarabati miundombinu ya michezo, sanaa na ubunifu. vi. Kuongeza na kuboresha mazingira ya watu wenye mahitaji maalum pamoja na wigo wa hifadhi na kinga ya jamii; MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 63 vii. Kuongeza kasi ya upangaji, upimaji, umilikishaji na usajili wa ardhi mijini, vijijini na maeneo ya kimkakati; viii. Kuendelea kutekeleza mapendekezo ya haki jinai ikiwemo kuboresha miundombinu ya utoaji haki nchini; ix. Kuimarisha mifumo ya kubadili aina ya maisha kwa kuendelea kutekeleza programu za kuboresha maendeleo ya watu ikiwemo kutekeleza mkakati wa amsha ari; x. Kuboresha mazingira ya utoaji huduma za kiutendaji, kiutawala na kisheria; na xi. Kuimarisha usalama wa raia na mali zao ili kudumisha amani na utulivu nchini. 4.6 Kuendeleza Ujuzi Katika mwaka 2025/26, Serikali itajikita katika kuwezesha ujuzi wa nguvu kazi kwa kuendelea na utekelezaji wa afua zinazohusiana na kukuza ujuzi na kuchochea ukuzaji wa fursa za ajira kwa vijana na watu wenye ulemavu. Utekelezaji wa afua hizo utazalisha nguvu kazi yenye ujuzi kwa ajili ya kufanya kazi katika maeneo ya uzalishaji viwandani na hivyo kuchangia katika kujenga uchumi imara wenye uwezo wa kuhimili ushindani. Vipaumbele kwa mwaka 2025/26 ni: i. Kuwezesha na kuendeleza ujuzi kwa makundi mbalimbali katika ngazi zote za Elimu; ii. Kuimarisha ujuzi katika majadiliano ya mikataba hususan ya mafuta, gesi na madini, uandishi wa Sheria, uta昀椀ti wa sheria na uendeshaji wa mashauri ya madai dhidi ya Serikali ndani na nje ya nchi na iii. Kuwezesha utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Maendeleo ya Ujuzi wa Mwaka 2016/17 – 2025/26. S U R A YA TA N O MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 65 U F UAT I L I AJ I , TAT H M I N I N A V I H ATA R I S H I 5.1 Utangulizi Serikali imejipanga kuimarisha mfumo wa usimamizi wa ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa programu na miradi ya maendeleo. Mfumo huu umejengwa katika nguzo tatu ambazo ni: kuainisha vipaumbele bayana na kwa uwazi kwa kila sekta; nidhamu ya utekelezaji; na uwajibikaji. Katika kuhakikisha Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 unakamilisha matamanio yaliyoainishwa katika Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 pamoja na malengo yaliyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano, Serikali itaendelea kuratibu na kusimamia ufuatiliaji na tathmini ya miradi mbalimbali ya maendeleo inayotekelezwa nchini. Lengo la ufuatiliaji na tathmini ni kuhakikisha uwazi kupitia takwimu sahihi zitakazoakisi thamani halisi ya fedha za programu na miradi pamoja na kupendekeza mbinu na mikakati ya kukabiliana na changamoto za utekelezaji wa mradi. Vilevile, sura hii inajumuisha vihatarishi vya utekelezaji wa mpango na hatua za kukabiliana navyo. Ufuatiliaji na Tathmini wa programu na miradi itahusisha hatua mbalimbali zikiwemo ukusanyaji wa taarifa, uchambuzi na utoaji wa taarifa kupitia mifumo mbalimbali ya ufuatiliaji na tathmini ikiwemo Mfumo wa Kitaifa wa Kusimamia Miradi ya Maendeleo (NPMIS) pamoja na ufuatiliaji kwenye eneo la miradi. Vilevile, ufuatiliaji na tathmini utajumuisha miradi inayotekelezwa na Serikali pamoja na Sekta Binafsi kwa lengo la kuongeza na MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 66 kuimarisha ushirikishwaji wa Sekta Binafsi katika shughuli za kiuchumi pamoja na maendeleo ya nchi na kushirikisha watekelezaji wote wa programu na miradi hususan Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma, Sekretarieti za Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa. 5.2 Ufuatiliaji na Tathmini Ufuatiliaji na Tathmini ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 utazingatia miongozo ifuatayo: Sheria ya Bajeti, Sura 439; tathmini ya utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025; Mkakati wa Ufuatiliaji na Tathmini wa Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano; Mwongozo wa Kitaifa wa Ufuatiliaji na Tathmini ya Miradi ya Maendeleo wa Mwaka 2022; Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26; Mwongozo wa Usimamizi wa Uwekezaji wa Umma Toleo la Mwaka 2022 (PIM-OM); Mwongozo wa Usimamizi wa Tathmini Nchini wa Juni, 2024; Waraka Na. 5 wa Hazina wa Mwaka 2020/21 kuhusu Matumizi ya Mfumo wa Kitaifa wa Kusimamia Miradi ya Maendeleo; Waraka Na. 1 wa Hazina kuhusu Utekelezaji wa Bajeti 2025/26 na Mpango Kazi na Mtiririko wa Mahitaji ya Fedha. 5.2.1 Matokeo ya Ufuatiliaji na Tathmini Ufuatiliaji na tathmini ni muhimu kwa mafanikio ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa mwaka 2025/26. Matokeo tarajiwa ya ufuatiliaji na tathmini ni: kuongeza uwajibikaji kwa kuhakikisha matumizi bora ya rasilimali; kusaidia katika kufanya maamuzi sahihi kupitia taarifa za ufuatiliaji na tathmini; kutambua hatua zilizo昀椀kiwa katika utekelezaji wa programu na miradi; kurahisisha mgawanyo wa rasilimali; na kupima utendaji dhidi ya malengo yaliyowekwa. 5.2.2 Muundo wa Taarifa za Ufuatiliaji na Tathmini Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma, O昀椀si za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa zinatakiwa kuzingatia Mwongozo wa Kitaifa wa Ufuatiliaji na Tathmini. Mwongozo huo umeainisha mawanda na malengo ya mradi, hali ya utekelezaji, taarifa za ugharamiaji, taarifa za mikataba, changamoto na mapendekezo ya kukabiliana na changamoto hizo. Aidha, Tume ya Mipango itaendesha majadiliano na wadau yatakayosaidia katika uchambuzi wa matokeo ya ufuatiliaji na tathmini kwenye maeneo ya vipaumbele yaliyoainishwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26. 5.2.3 Mgawanyo wa Majukumu katika Ufuatiliaji na Tathimini Ufuatiliaji na Tathmini ni suala mtambuka linaloshirikisha wadau mbalimbali katika utekelezaji kwa kuzingatia mgawanyo wa majukumu ulioanishwa kwenye Mwongozo wa Kitaifa wa Ufuatiliaji na Tathmini ya Miradi ya Maendeleo. Ufuatiliaji utafanyika kwa kutumia uchambuzi wa kina juu ya matokeo tarajiwa kupitia ta昀椀ti na takwimu zilizozalishwa na wadau mbalimbali ikiwemo Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma, O昀椀si za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa. MAPENDEKEZO YA MPANGO WA MAENDELEO WA TAIFA WA MWAKA 2025/2026 67 Aidha, Tume ya Mipango itaendelea kusimamia utekelezaji wa miradi ya Kielelezo kwa kushirikiana na kuhusisha wadau muhimu na kufanya ufuatiliaji na tathmini ya matokeo ya utekelezaji wa miradi na program katika kipindi cha muda mfupi, wa kati na mrefu. 5.3 Vihatarishi na Mikakati ya Kukabiliana Navyo kwa Mwaka 2025/2026 Katika kuhakikisha kuwa malengo ya Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/26 yanatekelezwa kwa ufanisi na kuleta matokeo chanya, Serikali itajipanga kutekeleza mikakati ya kudhibiti vihatarishi vinavyoweza kujitokeza kwa kuzingatia Mwongozo wa Kuandaa Mfumo wa Usimamizi wa Vihatarishi katika Sekta ya Umma (2023). Vihatarishi hivyo vimegawanyika katika makundi mawili (2) makuu ambayo ni: (i) vihatarishi vya ndani ambavyo vinaweza kusababishwa na utendaji au mifumo ya Serikali; na (ii) vihatarishi vya nje ya udhibiti wa Serikali. 5.3.1 Vihatarishi vya Ndani na Nje Vihatarishi vya Ndani: Kukosekana kwa mifumo madhubuti ya ufuatiliaji na tathmini ya programu na miradi ya maendeleo; ushiriki usioridhisha wa sekta binafsi katika kutekeleza mipango ya maendeleo; kupanga na kutekeleza vipaumbele visivyoendana na Mipango ya Kitaifa; umiliki na migogoro ya ardhi; upotevu wa mapato ya Serikali unaotokana na biashara mtandao; mabadiliko ya viwango vya riba katika soko la fedha la ndani; na vitendo vya rushwa na ubadhirifu wa rasilimali. Serikali ina uwezo wa kudhibiti kutokea au kukabili athari za vihatarishi hivi kupitia utekelezaji wa mikakati iliyowekwa. Vihatarishi vya Nje: Mabadiliko ya tabianchi, majanga ya asili na magonjwa ya mlipuko; mitikisiko na mdororo wa kiuchumi duniani; kuongezeka kwa kiwango cha riba katika masoko ya kimataifa; migogoro na hali ya siasa inayojitokeza kwa nchi jirani, kikanda na kimataifa; kuongozeka kwa kasi ya mabadiliko ya teknolojia; na kupungua kwa mwenendo wa mikopo yenye masharti nafuu na misaada. 5.3.2 Mikakati ya Kukabiliana na Vihatarishi Mikakati ya kukabiliana na vihatarishi vilivyobainishwa ni pamoja na: kuhakikisha miongozo ya ufuatiliaji na tathmini inazingatiwa katika utekelezaji wa miradi ya maendeleo; kuhakikisha mipango ya kisekta inaendana na vipaumbele vya kitaifa; kuendelea kuboresha mazingira wezeshi ya biashara ili kuvutia uwekezaji; kuongeza matumizi ya kidigitali katika ukusanyaji wa mapato kwa kutumia mifumo ya Serikali; kuchukua mikopo ya muda mrefu yenye masharti nafuu ili kuepuka athari ya kupanda kwa viwango vya riba; kuimarisha utekelezaji wa Sera ya Taifa ya Mazingira ya Mwaka 2021; kuimarisha mikakati ya kisera ili kukabiliana na mabadiliko ya kiuchumi duniani ikijumiisha kuongeza uzalishaji wa mazao ya chakula, kama zao la ngano; na kuendelea kuboresha mifumo ya kisheria, kisera na kitaasisi ili iendane na ukuaji wa teknolojia. Ofisi ya Rais, Tume ya Mipango Jengo la Kambarage Ghorofa ya 9, 1 Mtaa wa Kambarage S. L. P. 1324 41104 Tambukareli, Dodoma www.planning.go.tz @planning_tz Tume ya Mipango Tanzania @planning_tz @planningtz

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZARA YA FEDHA HOTUBA YA WAZIRI WA FEDHA, MHE. DKT. MWIGULU LAMECK NCHEMBA MADELU (MB), AKIWASILISHA BUNGENI MAPENDEKEZO YA MWONGOZO WA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI YA SERIKALI KWA MWAKA 2025/26 NOVEMBA, 2024 1 1.0 UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, naomba kutoa hoja kwamba, Bunge lako Tukufu lipokee na kujadili mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26. 2. Mheshimiwa Spika, awali ya yote, napenda kutumia fursa hii kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutujalia afya njema na kutuwezesha kukutana tena hapa ili kupokea na kujadili Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26. 3. Mheshimiwa Spika, naomba nimpongeze kwa dhati Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, ambaye pia ni Amiri Jeshi Mkuu na Mwenyekiti wa Chama Cha Mapinduzi (CCM), kwa uongozi wake mahiri wa kuwatumikia watanzania. Natambua katika awamu yake Mheshimiwa Dr Samia Suluhu Hassan, Serikali Imetekeleza Miradi ya kimkakati kwa ufanisi wa juu, Imewekeza kwenye Sekta za uzalishaji na kukuza ajira na kipato kwa mtanzania, Imekuza uwekezaji na kuboresha mazingira ya kibiashara, Imejenga miundombinu, imeboresha huduma za jamii kama ilivyoainishwa katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020. Vilevile, napenda kumpongeza Mheshimiwa Dkt. Philip Isdor Mpango, Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kwa busara, hekima na weledi katika kazi zake za kumsaidia na kumshauri Mheshimiwa Rais kuongoza Taifa letu. 4. Mheshimiwa Spika, kadhalika, nampongeza Mheshimiwa Kassim Majaliwa Majaliwa Mbunge wa jimbo la Ruangwa - Lindi, Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Kiongozi wa shughuli za Serikali bungeni, kwa uongozi wake mahiri na kumsaidia Mheshimiwa Rais kufuatilia utekelezaji wa mpango na bajeti ya Serikali. Nitumie fursa hii pia kumpongeza Mheshimiwa Dkt. Dotto Mashaka Biteko, Mbunge wa jimbo la Bukombe - Geita, Naibu Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Waziri wa Nishati kwa kuendelea kumsaidia Mhe. Waziri Mkuu katika utekelezaji wa majukumu yake. 5. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii pia kumpongeza Katibu Mkuu wa CCM, Balozi Dkt. Emmanuel Nchimbi na Sekretarieti yake ya CCM Taifa, Mikoa na Wilaya kwa ufuatiliaji mzuri sana wa utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi ya CCM. Kipekee nivipongeze Vyombo vyote vya Ulinzi na Usalama vikiongozwa na Generali Jacob Mkunda Mkuu wa Majeshi ya Ulinzi. Kadhalika nimpongeze Jaji Mkuu Profesa Ibrahim Juma na Mhimili wote wa Mahakama kwa kazi nzuri wanazozifanya hapa nchini. Ulinzi na Usalama na Haki na Sheria ni nguzo mhimu sana ya Maendeleo katika Nchi yeyote Duniani. 2 6. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii pia kukupongeza wewe binafsi, pamoja na Naibu Spika kwa kuendelea kuliongoza Bunge letu kwa umahiri na kwa kuzingatia sheria na kanuni zinazoliongoza Bunge hili. Vilevile, ninawapongeza waheshimiwa wabunge wote kwa kuendelea kutekeleza ipasavyo wajibu wao wa kikatiba wa kutunga sheria pamoja na kuisimamia Serikali. Niwahakikishie watanzania wa majimbo yote na Mikoa yote, mna wabunge Makini sana wanaotimiza wajibu wao ipasavyo. 7. Mheshimiwa Spika, napenda kuishukuru Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti chini ya Mwenyekiti wake Mheshimiwa Oran Manase Njeza, Mbunge wa Mbeya Vijijini na Mheshimiwa Twaha Ally Mpembenwe, Mbunge wa Kibiti, Makamu Mwenyekiti kwa maoni na ushauri wakati wa vikao vya Kamati. Maoni na ushauri wa Kamati umezingatiwa katika kuboresha Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 ninayowasilisha katika Bunge hili leo. 8. Mheshimiwa Spika, ningependa kutumia fursa hii kumpongeza Mheshimiwa Faustine Engelbert Ndungulile Mbunge wa jimbo la Kigamboni – Dar es Salaam, kwa kuteuliwa kuwa Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Afya Duniani – Kanda ya Afrika. Hii ni fahari na heshima kubwa kwa nchi yetu kwani inaonesha ukuaji wa diplomasia na kielelezo cha imani kubwa ambayo mataifa mengi duniani wanayo juu ya nchi yetu. Napenda pia kuchukua fursa hii kumpongeza mtanzania mwenzetu Dkt. Zarau Wendelini Kibwe kwa kuchaguliwa na Benki ya Dunia kuwa Mkurugenzi Mtendaji wa benki hiyo kanda Na. 1 ya Afrika yenye nchi 22. Hii inatokea baada ya zaidi ya miaka 50 kwa Tanzania kunapata tena fursa na ni matokeo ya diplomasia ya uchumi ambayo Mhe. Rais wetu amekuwa anaipigania na kuikuza. 9. Mheshimiwa Spika, napenda kutoa shukrani zangu za dhati kwa Naibu Waziri wa Fedha, Mheshimiwa Hamad Hassan Chande (Mb), na watendaji wote wa Wizara ya Fedha wakiongozwa na Katibu Mkuu, Dkt. Natu El-maamry Mwamba kwa ushirikiano walionipa katika utekelezaji wa majukumu yangu ikiwemo maandalizi ya mapendekezo ya Mwongozo huu. Aidha, ninawashukuru sana Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Ofisi za Wakuu wa Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa, Washirika wa Maendeleo na wadau wengine kwa maoni na michango yao katika kukamilisha Mapendekezo ya Mwongozo huu. 10. Mheshimiwa Spika, Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 ni wa mwisho katika utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 pamoja na Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26. Maandalizi ya Mwongozo yamezingatia yafuatayo: Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26, Ilani ya CCM ya Uchaguzi wa Mwaka 2020, Makubaliano ya Paris kuhusu Mabadiliko ya Tabianchi, Agenda 2063 ya Maendeleo ya Afrika, Malengo ya Maendeleo Endelevu 2030, makubaliano mbalimbali ya kikanda (EAC na SADC) na maelekezo mahsusi ya Serikali. 3 11. Mheshimiwa Spika, mapendekezo haya yanaakisi juhudi ambazo Serikali ya awamu ya sita imeendelea kuchukua katika kuboresha maisha ya Watanzania kwa: kuboresha mazingira ya uwekezaji na kuongeza ushiriki wa sekta binafsi kwenye shughuli za uwekezaji na biashara; kutoa fursa za ajira; kuimarisha utoshelevu wa chakula nchini; kuimarisha upatikanaji wa huduma za jamii kwa wote; kuimarisha uhusiano na ushirikiano wa kikanda na kimataifa; kuweka msukumo katika kuimarisha sekta za uzalishaji; pamoja na kudumisha amani, usalama, utawala bora, umoja na utulivu nchini. Mapendekezo yanayowasilishwa yameainisha masuala muhimu ya kuzingatiwa na Maafisa Masuuli wakati wa kuandaa, kutekeleza, kufuatilia, kutathmini na kutoa taarifa za utekelezaji wa mipango na bajeti za mafungu yao ili kufikia malengo yalikusudiwa. 12. Mheshimiwa Spika, Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26 unajumuisha mwenendo na mwelekeo wa hali ya uchumi; vipaumbele vya mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26; usimamizi wa vihatarishi vya utekelezaji wa mpango na bajeti; mapitio ya utekelezaji wa mpango na bajeti kwa mwaka 2023/24; mapitio ya utekelezaji wa Mwongozo wa Mpango na Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2024/25; na maelekezo mahsusi yanayotakiwa kuzingatiwa na Maafisa Masuuli wakati wa uandaaji, utekelezaji, ufuatiliaji na tathmini ya mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26. 2.0 MWENENDO WA VIASHIRIA VYA UCHUMI 13. Mheshimiwa Spika, shughuli za uchumi zimeendelea kuimarika licha ya kukabiliana na changamoto zilizotokana na utekelezaji wa sera ya fedha ya kupunguza ukwasi katika nchi zilizoendelea, migogoro ya kikanda na kimataifa, kuongezeka kwa bei za bidhaa za petroli, gharama kubwa za mikopo na mabadiliko ya tabianchi. Pamoja na changamoto hizo, Pato halisi la Taifa lilikua kwa wastani wa asilimia 5.1 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.7 mwaka 2022. Ukuaji huo ulichangiwa kwa kiasi kikubwa na shughuli za kilimo, ujenzi na uchimbaji madini. 14. Mheshimiwa Spika, viashiria vya uchumi kwa nusu ya kwanza ya mwaka 2024 vinaonesha uchumi kuendelea kuimarika kutokana na jitihada zinazoendelea kuchukuliwa na Serikali ya awamu ya sita za kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara na kuimarisha sekta za uzalishaji na huduma za jamii. Kufuatia jitihada hizo, Pato halisi la Taifa kwa kipindi cha Januari hadi Juni 2024 lilikua kwa wastani wa asilimia 5.4 ikilinganishwa na asilimia 4.8 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Pato la Taifa linatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026. Ukuaji huu utategemea utekelezaji endelevu wa miradi ya kimkakati inayohusisha miundombinu ya nishati na usafirishaji, kuongezeka kwa mikopo kwa sekta binafsi, jitihada za Serikali katika kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara, utekelezaji wa Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili – ASDP II, utekelezaji wa mapendekezo na Mkakati wa Tume ya Haki Jinai, uwepo wa utawala bora pamoja na uwekezaji wa Serikali 4 katika sekta za huduma za jamii. 15. Mheshimiwa Spika, mfumuko wa bei ulikuwa asilimia 3.2 mwaka 2023/24, kiwango ambacho kipo ndani ya lengo la nchi la kati ya asilimia 3 hadi asilimia 5 na sawia na malengo ya mtangamano wa kiuchumi kikanda (EAC na SADC). Aidha, kiwango hicho kilikuwa chini ya asilimia 4.7 ya mwaka 2022/23. Kupungua huko kulitokana na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti, kuimarika kwa bei za baadhi ya bidhaa muhimu zinazoagizwa kutoka nje ya nchi, na utoshelevu wa chakula nchini. Mfumuko wa bei nchini unatarajiwa kubaki ndani ya lengo la nchi la asilimia 3 hadi 5, ukichangiwa na matarajio ya upatikanaji wa chakula cha kutosha nchini, kuimarika kwa upatikanaji wa umeme, utulivu wa bei za bidhaa katika soko la dunia na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti. 16. Mheshimiwa Spika, sekta ya nje iliimarika ikichagizwa na kuendelea kuimarika kwa uchumi wa dunia. Nakisi ya urari wa malipo ya nje ilipungua kwa asilimia 50.2 na kufikia dola za Marekani milioni 2,469.5 mwaka 2023/24 kutoka dola za Marekani milioni 4,955.6 mwaka 2022/23. Thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi iliongezeka kwa asilimia 14.7 na kufikia dola za Marekani milioni 14,663.9, ikichangiwa zaidi na mauzo ya dhahabu na bidhaa asilia pamoja na mapato ya utalii. Thamani ya bidhaa na huduma zilizoagizwa kutoka nje ya nchi ilipungua kwa asilimia 5.6 na kufikia dola za Marekani milioni 16,027.0. 17. Mheshimiwa Spika, mwaka 2023/24, dola moja ya Marekani ilibadilishwa kwa wastani wa shilingi 2,519.91, sawa na upungufu wa thamani ya shilingi wa asilimia 8.5 ikilinganishwa na mwaka 2022/23. Upungufu huo ulitokana na changamoto mbalimbali ikiwemo athari za kubana sera za fedha katika nchi zilizoendelea pamoja na ongezeko la bei za bidhaa katika soko la dunia hususan bidhaa za petroli, hali iliyosababisha kuongezeka kwa mahitaji ya fedha za kigeni katika uchumi. 18. Mheshimiwa Spika, hata hivyo, akiba ya fedha za kigeni imeendelea kuwa ya kutosha ambapo hadi kufikia Juni 2024, akiba ilikuwa dola za Marekani milioni 5,345.5 ikilinganishwa na dola za Marekani milioni 5,446.1 kwa mwezi Juni 2023. Kiasi hicho kilitosheleza uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi kwa kipindi cha takriban miezi 4. Akiba ya Dhahabu fedha (monetary gold) ya Benki Kuu ya Tanzania imefikia kilo 976.51, yenye thamani ya dola za marekani milioni 89.96. Kiasi hicho cha dhahabu fedha ni sawa na asilimia 16.3 ya lengo la kukusanya kilo 6000 kwa mwaka 2024/25. Akiba ya chakula kwa sasa katika ghala la Taifa kwa hifadhi ya NFRA ni 826,000 metric tonnes, Uzalishaji wa chakula umefika tani milioni 22, sawa na asilimia 128% ambapo lengo la nchi ni kufika tani 130 mwaka 2025/26. Hii ni Serikali inayotenda inachokisema. Mheshimiwa Spika, HII NI MPYA, HII HAIJAWAHI KUTOKEA. 19. Mheshimiwa Spika, riba za dhamana za Serikali ziliongezeka hadi wastani wa asilimia 9.14 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 5.73 mwaka 2022/23. Hali hii ilitokana na kupungua kwa ukwasi katika masoko ya fedha, kama ilivyokuwa katika nchi nyingine kufuatia benki kuu duniani kutekeleza sera ya fedha yenye lengo la kukabiliana na 5 ongezeko la mfumuko wa bei. Riba za mikopo zilipungua hadi wastani wa asilimia 15.47 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 16.04 mwaka 2022/23. Riba za amana ziliongezeka hadi asilimia 7.32 kutoka asilimia 7.16 mwaka 2022/23. Serikali itaendelea kuchukua hatua za kiutawala na kisera bila kuathiri nguvu ya soko ili kuhakikisha kuwa riba za mabenki zinavutia wananchi kuweka fedha zao benki na wakati huo huo kuvutia ukopaji wa sekta binafsi ili kuchachua shughuli za kiuchumi na kuimarisha sekta ya fedha. 20. Mheshimiwa Spika, mikopo kwa sekta binafsi iliongezeka kwa asilimia 17.2 na kufikia shilingi bilioni 34,980.85 Juni 2024 kutoka shilingi bilioni 29,835.56 Juni 2023. Ongezeko hilo limetokana na jitihada za Serikali kuboresha mazingira ya kufanya biashara, kuendelea kuimarika kwa uchumi, na utekelezaji madhubuti wa sera za fedha na bajeti. Aidha, kiwango cha mikopo chechefu kilipungua kutoka asilimia 5.3 Juni 2023 hadi asilimia 4.1 Juni 2024. Upungufu huo ulichangiwa na kuboreshwa kwa mazingira ya biashara ambayo yameimarisha uwezo wa wakopaji kurejesha mikopo kwa wakati. Serikali kupitia Benki Kuu imeendelea kuchukua hatua kadhaa kupunguza mikopo chechefu, ikiwa ni pamoja na kuziagiza benki kuboresha usimamizi wa mikopo, kuwasilisha mikakati ya kupunguza uwiano wa mikopo chechefu, na kuhamasisha matumizi ya kanzidata ya taarifa za wakopaji. 21. Mheshimiwa Spika, hadi Juni 2024, deni la Serikali lilikuwa shilingi bilioni 96,884.18 ambapo deni la nje lilikuwa shilingi bilioni 64,932.94 na deni la ndani lilikuwa shilingi bilioni 31,951.24. Tathmini ya uhimilivu wa deni iliyofanyika Juni 2024 imeonesha kuwa deni ni himilivu na viashiria vya deni la Serikali viko ndani ya wigo unaokubalika kimataifa katika kipindi cha muda wa kati na mrefu. 22. Mheshimiwa Spika, mwaka 2023/24, Kampuni za Fitch Ratings na Moody’s Investors Service zilifanya mapitio ya tathmini ya nchi kukopesheka katika masoko ya mitaji ya kimataifa na kuchapisha matokeo ya daraja B1 na B+ mtawalia. Matokeo haya yalitokana na ukuaji mzuri wa uchumi unaoweza kuhimili mitikisiko ya kiuchumi, utekelezaji wa mageuzi ya kimuundo yanayoboresha mazingira ya biashara, ufanisi wa ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha za umma. 23. Mheshimiwa Spika, kwa upande wa Moodys rating, Tanzania sasa ni miongoni mwa nchi tano bora kiuchumi kati ya nchi 25 za kusini mwa Jangwa la Sahara zinazotathminiwa na Moody's, ikifuata Botswana (A3), Mauritius (Baa3), Cote d’Ivoire (Ba2), na Afrika Kusini (Ba2). Katika Afrika Mashariki, Tanzania iko juu ya nchi zote za EAC ambapo Kenya (B3), Rwanda (B2), na Uganda (B2). Nchi zingine za Afrika zinazoshikilia daraja B1 kulingana na Moody's ni Namibia, Benin, na Senegal. Kwa upande wa tathmini ya Fitch Ratings, nchi za Afrika zinazoshikilia daraja kama Tanzania (B+) ni Rwanda na Benin. Aidha, kwa Nchi za Afrika Mashariki zipo nchi mbili ambazo ni Tanzania na Rwanda na zingine zipo chini ya hapo (Kenya, Uganda na zingine). Fitch - Daraja la B+ kwa Nchi za SADC ipo Tanzania pekee na nchi 4 zipo chini ya hapo (Angola, Lesotho, Mozambique na Zambia) na nchi 3 zipo juu ya hapo (Namibia, Seychelles na South Africa). 6 24. Mheshimiwa Spika, kwa upande wa Moodys rating, – Daraja la B1 kwa Afrika Mashariki ipo Tanzania pekee na nchi zingine zipo chini ya hapo (Rwanda, Kenya, DRC, Uganda na zingine) Aidha, Daraja la B1 kwa Nchi za SADC zipo nchi mbili zikiwemo Tanzania na Namibia na nchi 2 zipo chini ya hapo (Angola na DRC) na Tanzania inazifuatia Nchi za (Botswana, Mauritius na South Africa 25. Mheshimiwa Spika, Matokeo mazuri ya Tanzania yanakuja kufuatia jitihada za serikali ya Awamu ya Sita inayoongozwa na Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan ikiwemo Ukuaji wa Uchumi na Ustahimilivu. Tanzania imeonyesha uwezo wa kiuchumi kuhimili majanga mbalimbali ya kimataifa kama COVID-19 na vita ya Urusi-Ukraine, kutokana na utekelezaji thabiti wa sera za bajeti na fedha, ambazo zimechochea ukuaji wa uchumi na kudhibiti mfumuko wa bei. Mageuzi ya Kimuundo; Kuimarika kwa mageuzi ya kimuundo yameboresha utendaji wa taasisi za serikali na mazingira ya biashara nchini. Hii imeonekana kupitia ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi na kuvutia uwekezaji kutoka ndani na nje ya nchi. 26. Mheshimiwa Spika, kuhusu nidhamu ya Mapato na Usimamizi wa Fedha za Umma; Serikali imeimarisha ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha, ikiruhusu kuendeleza miradi mikubwa kama Bwawa la Mwalimu Nyerere, Reli ya SGR na Daraja la Magufuli. Kuongezeka huku kwa mapato na usimamizi mzuri vinachangia deni la Serikali kuendelea kuwa himilivu. 27. Mheshimiwa Spika, maelezo ya kina kuhusu mwenendo wa viashiria vya uchumi yanapatikana katika Kiambatisho Na. 1A cha Mwongozo. 3.0 MAPITIO YA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI YA MWAKA 2023/24 1. Mheshimiwa Spika, mwaka 2023/24, Serikali ilikadiria kukusanya na kutumia shilingi bilioni 44,338.07. Katika kipindi hicho, Serikali ilikusanya jumla ya shilingi bilioni 42,920.62, sawa na asilimia 96.7 ya bajeti iliyoidhinishwa. Kiasi hiki kinajumuisha shilingi bilioni 29,829.89 mapato ya ndani, sawa na asilimia 95.1 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 31,381.01; shilingi bilioni 5,581.61 ni misaada na mikopo nafuu kutoka kwa Washirika wa Maendeleo, sawa na asilimia 102.1 ya lengo la shilingi bilioni 5,466.21; na shilingi bilioni 7,509.11 ni mikopo ya kibiashara ya ndani na nje ya nchi, sawa na asilimia 99.6 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 7,540.84. 2. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, Serikali imetumia shilingi bilioni 42,945.21 kugharamia utekelezaji wa shughuli na miradi mbalimbali ya Serikali ikiwemo miradi ya kimkakati na kielelezo. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 28,308.79 ni matumizi ya kawaida na shilingi bilioni 14,636.42 ni matumizi ya maendeleo. 3. Mheshimiwa Spika, mafanikio yaliyopatikana katika utekelezaji wa Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2023/24 ni pamoja na: 7 (i) Kukamilika kwa ujenzi wa reli ya SGR kipande cha Dar es Salaam – Morogoro – Dodoma (KM 722) na kuanza kutoa huduma pamoja na kuendelea na ujenzi katika vipande vingine; (ii) Kuanza uzalishaji wa umeme wa maji katika Bwawa la Julius Nyerere ambapo megawati 705 za umeme zinazalishwa kupitia mitambo mitatu (3) kati ya tisa (9) na hivyo kuimarisha hali ya upatikanaji wa umeme nchini; (iii) Kuendelea na utekelezaji wa mradi wa Usambazaji wa Umeme Vijijini ambapo hadi sasa vimefikiwa vijiji 12,167 na vitongoji 32,827; (iv) Kuongezeka kwa ukuaji wa uchumi na kuendelea kudhibiti mfumuko wa bei nchini; (v) Kuendelea kutekeleza programu ya elimu ya awali, Elimumsingi na Sekondari bila ada kwa kujenga miundombinu ikiwemo shule za msingi mpya 302; (vi) Kutoa mikopo kwa wanafunzi 229,652 wa elimu ya juu pamoja na wanafunzi 2,299 wa ngazi ya stashahada wanaosoma fani za kipaumbele ikiwemo afya, sayansi na ufundi katika vyuo vya elimu ya ufundi na mafunzo ya ufundi stadi; (vii) Kujenga na kukamilisha miundombinu pamoja na ununuzi wa vifaa na vifaa tiba kwa ajili ya zahanati, vituo vya afya na hospitali za wilaya; (viii) Ujenzi na upanuzi wa miundombinu ya kutolea huduma za afya katika Hospitali ya Taifa, Hospitali za Rufaa za Kanda na mkoa pamoja na Hospitali Maalum ya magonjwa ambukizi ya Kibong’oto; (ix) Ukamilishaji wa miradi 705 katika vijiji 1,733 na miradi 85 ya maji mijini ambapo imewezesha wastani wa wananchi wanaopata huduma za maji kufikia asilimia 79.6 vijijini na asilimia 90 kwa mijini. (x) Kuendelea na ujenzi na ukarabati wa miradi mipya ya skimu za umwagiliaji yenye jumla ya hekta 143,482 na mabwawa yenye jumla ya mita za ujazo 936,535,700; (xi) Kuendelea na ukamilishaji wa ujenzi wa daraja la Kigongo – Busisi ambapo ujenzi umefikia asilimia 91; (xii) Ujenzi wa barabara zenye jumla ya km 4,202.36 za mijini na vijijini kupitia TARURA ambapo kati ya hizo, barabara za lami km 284.40 na barabara za changarawe kilometa 3,917.96; (xiii) Ujenzi wa jumla ya km 1,261.06 za barabara kuu na barabara za Mikoa kupitia TANROADS; na (xiv) Kuendelea na ujenzi wa Miundombinu ya Mabasi Yaendayo Haraka katika Jiji la Dar es Salaam ambapo barabara ya City Center – Mbagala (km 20.3) imekamilika. 4. Mheshimiwa Spika, pamoja na mafanikio hayo, utekelezaji wa bajeti ya Serikali kwa mwaka 2023/24 ulikabiliwa na changamoto mbalimbali ikiwemo: kutofikiwa kwa malengo ya makusanyo ya mapato ya ndani hususan mapato yasiyo ya kodi; kushuka kwa thamani ya shilingi kulikosababisha kuongezeka kwa malipo ya deni la Serikali na gharama za uagizaji wa bidhaa nje ya nchi; mabadiliko ya tabianchi ikiwemo mvua juu ya wastani iliyoathiri baadhi ya miundombinu na uzalishaji wa mazao ya kilimo na shughuli nyingine za kiuchumi; na kuongezeka kwa gharama za mikopo kwenye masoko ya fedha duniani. 5. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto hizo, Serikali imeendelea kuchukua hatua zifuatazo: kuimarisha mifumo ya ukusanyaji na usimamizi wa mapato 8 yasiyo ya kodi ili kuongeza ufanisi; kuangalia upya mfumo wa kodi, aina na viwango vya kodi na usimamizi wake kupitia tume ya Rais iliyoundwa na kuzinduliwa na Mheshiwa Rais hivi karibuni, kuendelea kuhamasisha umma juu ya umuhimu wa kulipa kodi, na kutoa na kudai risiti za malipo za kielektroniki za EFD; kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa fedha za Kigeni; kuendelea kutekeleza Mpango Kabambe wa Taifa wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022 - 2032); na kuendelea kuboresha mazingira wezeshi ili kuongeza tija katika sekta za uzalishaji na mauzo nje pamoja na kupunguza uagizaji wa bidhaa zinazoweza kuzalishwa nchini. 6. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha robo ya kwanza ya mwaka 2024/25, Serikali imekusanya shilingi bilioni 11,553.33 kutoka vyanzo vyote vya ndani na nje. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 7,930.02 ni mapato ya ndani, sawa na asilimia 99.4 ya lengo la shilingi bilioni 7,976.35. Misaada na mikopo nafuu ilifikia shilingi bilioni 1,373.09. Aidha, mikopo ya kibiashara kutoka masoko ya ndani ilifikia shilingi bilioni 1,656.56 na mikopo ya kibiashara kutoka nje ilifikia shilingi bilioni 593.65. 7. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha robo ya kwanza ya utekelezaji wa bajeti ya mwaka 2024/25, ridhaa ya shilingi bilioni 11,667.53 ilitolewa kwa ajili ya matumizi ya kawaida na maendeleo. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 7,549.62 na matumizi ya maendeleo ni shilingi bilioni 4,117.91. Ridhaa ya matumizi ya shilingi bilioni 114.20 iligharamiwa kwa mkopo wa muda mfupi kutoka Benki Kuu ambayo yapo ndani ya kiwango kinachokubalika kisheria. 8. Mheshimiwa Spika, maelezo ya kina kuhusu utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya mwaka 2023/24 yanapatikana katika Kiambatisho Na. 1C cha Mwongozo. 4.0 MWONGOZO WA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI YA SERIKALI KWA MWAKA 2025/26 4.1 Misingi na Shabaha za Viashiria vya Uchumi Jumla 9. Mheshimiwa Spika, misingi iliyotumika katika kuandaa malengo ya uchumi jumla kwa mwaka 2025/26 ni pamoja na: (i) Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; (ii) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika uwekezaji na biashara; (iii) Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko) (iv) Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; na (v) Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani. 10. Mheshimiwa Spika, kutokana na uchambuzi na maoteo yaliyofanyika, shabaha na malengo ya uchumi jumla yatakayozingatiwa ni pamoja na: 9 (i) Pato halisi la Taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.8 mwaka 2025 na kuongezeka hadi asilimia 6.1 mwaka 2026; (ii) Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja wa wastani wa asilimia kati ya 3.0 - 5.0 katika muda wa kati; (iii) Mapato ya ndani kufikia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya Pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; (iv) Kuwa na nakisi ya bajeti isiyozidi asilimia 3.0 ya Pato la Taifa; na (v) Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne (4). 4.2 Maeneo ya Vipaumbele 11. Mheshimiwa Spika, mwaka 2025/26, Serikali itaendelea kutekeleza vipaumbele vilivyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 ambavyo ni kuchochea uchumi shindani na shirikishi, kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma, kukuza uwekezaji na biashara, kuchochea maendeleo ya watu na kuendeleza ujuzi. Aidha, kwa kuzingatia vipaumbele vya Mpango wa Maendeleo, maeneo mahsusi yatakayopewa kipaumbele cha bajeti kwa mwaka 2025/26 ni: (i) Uendelezaji wa miundombinu; (ii) Uimarishaji wa sekta za uzalishaji na huduma za jamii; (iii) Usimamizi wa mazingira na mabadiliko ya tabianchi; (iv) Kuboresha usimamizi na mifumo ya kitaasisi ili kuimarisha utawala bora; (v) Kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa makundi maalum; na (vi) Kugharamia maandalizi ya uchaguzi mkuu wa mwaka 2025. 4.3 Makadirio ya Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 12. Mheshimiwa Spika, mwaka 2025/26, Serikali inakadiria kukusanya mapato kutoka kwenye vyanzo vyote jumla ya shilingi bilioni 55,061.61. Kati ya kiasi hicho, mapato ya ndani ni shilingi bilioni 38,962.49 ikilinganishwa na maoteo ya shilingi bilioni 34,610.65 mwaka 2024/25. Ongezeko hilo limezingatia misingi ya uchumi jumla, mikakati na hatua zinazoendelea kuchukuliwa na Serikali kuimarisha ukusanyaji wa mapato ikiwemo kuhimiza matumizi ya mifumo ya TEHAMA, kudhibiti utoaji wa misamaha ya kodi, na kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji zitakazowezesha uibuaji wa vyanzo vipya vya mapato. Dhamira ya Serikali ni kuhakikisha kuwa mapato ya ndani yanaendelea kugharamia kiasi kikubwa kwenye bajeti ya Serikali kisichopungua asilimia 70 ya bajeti yote. Hivyo, Serikali kupitia Mamlaka ya Mapato Tanzania na taasisi nyingine za Serikali itaendelea kutekeleza mkakati wa muda wa kati wa ukusanyaji wa mapato wenye lengo la kuongeza mapato ya ndani na kupunguza utegemzi wa mikopo na misaada katika bajeti. Aidha, misaada kutoka kwa washirika wa maendeleo inakadiriwa kuwa shilingi bilioni 1,024.88, mikopo nafuu kutoka kwa Washirika wa Maendeleo shilingi bilioni 5,667.04 na mikopo ya kibiashara kutoka vyanzo vya ndani na nje shilingi bilioni 9,407.20. 10 13. Mheshimiwa Spika, matumizi ya Serikali yanatarajiwa kufikia shilingi bilioni 55,061.61 kwa mwaka 2025/26. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 38,602.18 na matumizi ya maendeleo shilingi bilioni 16,459.43. Aidha, makadirio ya mapato na matumizi ya Serikali kwa mwaka 2025/26 yameainishwa katika Sehemu ya Pili ya Mwongozo. 4.4 Maelekezo Mahsusi ya Mwongozo 14. Mheshimiwa Spika, Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 umeainisha maelekezo mbalimbali ambayo Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia kikamilifu wakati wa uandaaji, utekelezaji, ufuatiliaji na tathmini ya mpango na bajeti. Miongoni mwa maelekezo hayo ni kama ifuatavyo: (i) Kuzingatia ukamilishaji wa miradi inayoendelea kabla ya kuibua miradi mipya sambamba na kulipa madeni ya miradi inayoendelea au iliyokamilika; (ii) Kuhakikisha kuwa mapato yote yanayokusanywa yanaingizwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa mujibu wa matakwa ya Kifungu 58(a) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 isipokuwa pale ilipoelekezwa vinginevyo kwa mujibu wa Sheria husika. Aidha, Mafungu yanaelekezwa kuzingatia matumize ya mfumo wa MUSE wanapofanya malipo; (iii) Kuhakikisha matumizi sahihi ya mifumo ya kielektroniki ya Serikali ya ukusanyaji wa mapato kwa kufanya uhakiki, usuluhishi na ukaguzi wa mifumo mara kwa mara kwenye vituo vyote vya makusanyo ili kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato; (iv) Kutekeleza Mwongozo wa Utaratibu wa Maombi na Utoaji wa Fedha wa mwaka 2021 unaosisitiza kutoingia mikataba bila kuwa na uhakika wa fedha ili kuzuia ulimbikizaji wa madeni; (v) Kuzingatia matakwa ya Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 iliyoweka ukomo wa zabuni zinazoweza kutolewa kwa wasio wazawa ili kuwawezesha wazawa (local content) na kuongeza mzunguko wa fedha katika uchumi; pamoja na kuzingatia matumizi ya mfumo wa kielektroniki wa ununuzi wa umma; (vi) Kutoingia mikataba na wazabuni bila kuzingatia sheria, taratibu na miongozo iliyopo ikiwemo sheria za kodi, miradi mipya isiyokuwa na maandalizi ya msingi kama vile malipo ya fidia kupisha mradi au upembuzi yakinifu; (vii) Kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni ikiwemo: kudhibiti matumizi yasiyo ya lazima ya fedha za kigeni; kuongeza uzalishaji wa bidhaa na huduma kwa mauzo ya nje; kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji ili kuvutia mitaji kutoka nje ya nchi; na kutoa kipaumbele kwa bidhaa na huduma za ndani; (viii) Kuendelea kufuatilia kwa karibu utendaji wa mashirika ya umma hususani yale yanayojiendesha kibiashara na kuyaandalia mkakati wa kuyawezesha kujiorodhesha katika soko la hisa ili kupunguza wajibu wa Serikali kudhamini na kugharamia uendeshaji wa mashirika hayo; (ix) Ushirikishaji wa sekta husika katika utekelezaji wa miradi inayohusisha sekta zaidi ya moja kabla, wakati na baada ya utekelezaji; na (x) Kuzingatia masuala ya mazingira na mabadiliko ya tabianchi pamoja na masuala ya jamii katika upangaji na utekelezaji wa bajeti ya miradi ya maendeleo. 11 Maelezo ya kina kuhusu maelekezo mahsusi ya Mwongozo yanapatikana katika Sehemu ya Nne ya Mwongozo. 5.0 Hitimisho 15. Mheshimiwa Spika, kuridhiwa kwa mapendekezo ya Mwongozo kutawezesha kukamilika kwa maandalizi ya Bajeti za Mafungu kwa wakati; kuimarika kwa usimamizi wa matumizi ya fedha za umma; kuimarika kwa ukusanyaji wa mapato ya ndani; kuimarika kwa utawala bora na utawala wa sheria; na kuongezeka kwa uwajibikaji na ushiriki wa wadau mbalimbali ikiwemo sekta binafsi katika uandaaji, utekelezaji pamoja na ufuatiliaji na tathmini ya Mpango na Bajeti. Hivyo, Maafisa Masuuli wa Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, Ofisi za Wakuu wa Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa, Taasisi na Mashirika ya Umma wanaelekezwa kuzingatia kikamilifu maelekezo yote yaliyopo kwenye Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 sambamba na Sheria ya Bajeti, Sura 439 na Kanuni zake. 16. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza wananchi ambao wamejitokeza kwa wingi kujiandikisha kushiriki Uchaguzi wa Serikali za Mitaa uliopangwa kufanyika tarehe 27 Novemba 2024, chini ya uratibu mzuri wa Mheshimiwa Mohamed Omary Mchengerwa Mbunge wa jimbo la Rufiji – Pwani na Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais – TAMISEMI pamoja na Timu yake. NISEME TU WANANCHI WAMEUPIGA MWINGI. Aidha, niwasihi wananchi wenzangu, kama tulivyojiandikisha, tujitokeze kwa wingi pia siku hiyo ya uchaguzi ili kuwapigia kura viongozi watakaoongoza kwa kipindi cha miaka mitano ijayo katika ngazi za Mitaa, Vijiji na Vitongoji. Pia niwasisitize wananchi wenzangu kuchagua viongozi wenye maono, uadilifu na uwezo mzuri watakaosimamia vizuri maendeleo na ustawi wa jamii zetu. 17. Mheshimiwa Spika, napenda kuwashukuru na kuendelea kuwaomba waheshimiwa wabunge, waandishi wa habari, viongozi wa dini, viongozi wa kimila, taasisi za kiraia, wasanii, vyama vya siasa na wadau wengine kuendelea na jitihada za uelimishaji na uhamasishaji wa wananchi kuhusu umuhimu wa kushiriki katika uchaguzi hususan uchaguzi wa Serikali za Mitaa wenye kaulimbiu isemayo “Serikali za Mitaa, Sauti ya Wananchi, Jitokeze Kushiriki Uchaguzi”. Aidha, ninawahimiza wananchi wote wenye vigezo na sifa za kugombea nafasi mbalimbali waendelee kujitokeza kugombea nafasi hizo. Hivyo, ninawatakia uchaguzi mwema, wenye amani na utulivu katika kipindi chote kuanzia uteuzi wa wagombea, kampeni, upigaji kura, wakati wa kutangaza na kupokea matokeo ya uchaguzi. 18. Mheshimiwa Spika, mwisho lakini sio kwa umhimu, leo Simba Sports Club wanacheza, tuwaombee washinde, Simba wasiposhinda wazee wanakosa raha, wazee ni watu wakubwa, hata humu ndani ya Bunge wapo na wakikosa raha wanaacha kutushauri. 12 Mheshimiwa Spika, baada ya maelezo hayo, naomba sasa Bunge lako Tukufu lipokee na kujadili Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26. 19. Mheshimiwa Spika, naomba kutoa hoja. Dkt. Mwigulu Lameck Nchemba Madelu (Mb) Waziri wa Fedha 01 Novemba 2024

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZARA YA FEDHA HOTUBA YA WAZIRI WA FEDHA, MHE. DKT. MWIGULU LAMECK NCHEMBA MADELU (MB), AKIWASILISHA BUNGENI MAPENDEKEZO YA MWONGOZO WA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI YA SERIKALI KWA MWAKA 2025/26 NOVEMBA, 2024 1 1.0 UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, naomba kutoa hoja kwamba, Bunge lako Tukufu lipokee na kujadili mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26. 2. Mheshimiwa Spika, awali ya yote, napenda kutumia fursa hii kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutujalia afya njema na kutuwezesha kukutana tena hapa ili kupokea na kujadili Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26. 3. Mheshimiwa Spika, naomba nimpongeze kwa dhati Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, ambaye pia ni Amiri Jeshi Mkuu na Mwenyekiti wa Chama Cha Mapinduzi (CCM), kwa uongozi wake mahiri wa kuwatumikia watanzania. Natambua katika awamu yake Mheshimiwa Dr Samia Suluhu Hassan, Serikali Imetekeleza Miradi ya kimkakati kwa ufanisi wa juu, Imewekeza kwenye Sekta za uzalishaji na kukuza ajira na kipato kwa mtanzania, Imekuza uwekezaji na kuboresha mazingira ya kibiashara, Imejenga miundombinu, imeboresha huduma za jamii kama ilivyoainishwa katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020. Vilevile, napenda kumpongeza Mheshimiwa Dkt. Philip Isdor Mpango, Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kwa busara, hekima na weledi katika kazi zake za kumsaidia na kumshauri Mheshimiwa Rais kuongoza Taifa letu. 4. Mheshimiwa Spika, kadhalika, nampongeza Mheshimiwa Kassim Majaliwa Majaliwa Mbunge wa jimbo la Ruangwa - Lindi, Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Kiongozi wa shughuli za Serikali bungeni, kwa uongozi wake mahiri na kumsaidia Mheshimiwa Rais kufuatilia utekelezaji wa mpango na bajeti ya Serikali. Nitumie fursa hii pia kumpongeza Mheshimiwa Dkt. Dotto Mashaka Biteko, Mbunge wa jimbo la Bukombe - Geita, Naibu Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Waziri wa Nishati kwa kuendelea kumsaidia Mhe. Waziri Mkuu katika utekelezaji wa majukumu yake. 5. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii pia kumpongeza Katibu Mkuu wa CCM, Balozi Dkt. Emmanuel Nchimbi na Sekretarieti yake ya CCM Taifa, Mikoa na Wilaya kwa ufuatiliaji mzuri sana wa utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi ya CCM. Kipekee nivipongeze Vyombo vyote vya Ulinzi na Usalama vikiongozwa na Generali Jacob Mkunda Mkuu wa Majeshi ya Ulinzi. Kadhalika nimpongeze Jaji Mkuu Profesa Ibrahim Juma na Mhimili wote wa Mahakama kwa kazi nzuri wanazozifanya hapa nchini. Ulinzi na Usalama na Haki na Sheria ni nguzo mhimu sana ya Maendeleo katika Nchi yeyote Duniani. 2 6. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii pia kukupongeza wewe binafsi, pamoja na Naibu Spika kwa kuendelea kuliongoza Bunge letu kwa umahiri na kwa kuzingatia sheria na kanuni zinazoliongoza Bunge hili. Vilevile, ninawapongeza waheshimiwa wabunge wote kwa kuendelea kutekeleza ipasavyo wajibu wao wa kikatiba wa kutunga sheria pamoja na kuisimamia Serikali. Niwahakikishie watanzania wa majimbo yote na Mikoa yote, mna wabunge Makini sana wanaotimiza wajibu wao ipasavyo. 7. Mheshimiwa Spika, napenda kuishukuru Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti chini ya Mwenyekiti wake Mheshimiwa Oran Manase Njeza, Mbunge wa Mbeya Vijijini na Mheshimiwa Twaha Ally Mpembenwe, Mbunge wa Kibiti, Makamu Mwenyekiti kwa maoni na ushauri wakati wa vikao vya Kamati. Maoni na ushauri wa Kamati umezingatiwa katika kuboresha Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 ninayowasilisha katika Bunge hili leo. 8. Mheshimiwa Spika, ningependa kutumia fursa hii kumpongeza Mheshimiwa Faustine Engelbert Ndungulile Mbunge wa jimbo la Kigamboni – Dar es Salaam, kwa kuteuliwa kuwa Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Afya Duniani – Kanda ya Afrika. Hii ni fahari na heshima kubwa kwa nchi yetu kwani inaonesha ukuaji wa diplomasia na kielelezo cha imani kubwa ambayo mataifa mengi duniani wanayo juu ya nchi yetu. Napenda pia kuchukua fursa hii kumpongeza mtanzania mwenzetu Dkt. Zarau Wendelini Kibwe kwa kuchaguliwa na Benki ya Dunia kuwa Mkurugenzi Mtendaji wa benki hiyo kanda Na. 1 ya Afrika yenye nchi 22. Hii inatokea baada ya zaidi ya miaka 50 kwa Tanzania kunapata tena fursa na ni matokeo ya diplomasia ya uchumi ambayo Mhe. Rais wetu amekuwa anaipigania na kuikuza. 9. Mheshimiwa Spika, napenda kutoa shukrani zangu za dhati kwa Naibu Waziri wa Fedha, Mheshimiwa Hamad Hassan Chande (Mb), na watendaji wote wa Wizara ya Fedha wakiongozwa na Katibu Mkuu, Dkt. Natu El-maamry Mwamba kwa ushirikiano walionipa katika utekelezaji wa majukumu yangu ikiwemo maandalizi ya mapendekezo ya Mwongozo huu. Aidha, ninawashukuru sana Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali, Ofisi za Wakuu wa Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa, Washirika wa Maendeleo na wadau wengine kwa maoni na michango yao katika kukamilisha Mapendekezo ya Mwongozo huu. 10. Mheshimiwa Spika, Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 ni wa mwisho katika utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 pamoja na Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26. Maandalizi ya Mwongozo yamezingatia yafuatayo: Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26, Ilani ya CCM ya Uchaguzi wa Mwaka 2020, Makubaliano ya Paris kuhusu Mabadiliko ya Tabianchi, Agenda 2063 ya Maendeleo ya Afrika, Malengo ya Maendeleo Endelevu 2030, makubaliano mbalimbali ya kikanda (EAC na SADC) na maelekezo mahsusi ya Serikali. 3 11. Mheshimiwa Spika, mapendekezo haya yanaakisi juhudi ambazo Serikali ya awamu ya sita imeendelea kuchukua katika kuboresha maisha ya Watanzania kwa: kuboresha mazingira ya uwekezaji na kuongeza ushiriki wa sekta binafsi kwenye shughuli za uwekezaji na biashara; kutoa fursa za ajira; kuimarisha utoshelevu wa chakula nchini; kuimarisha upatikanaji wa huduma za jamii kwa wote; kuimarisha uhusiano na ushirikiano wa kikanda na kimataifa; kuweka msukumo katika kuimarisha sekta za uzalishaji; pamoja na kudumisha amani, usalama, utawala bora, umoja na utulivu nchini. Mapendekezo yanayowasilishwa yameainisha masuala muhimu ya kuzingatiwa na Maafisa Masuuli wakati wa kuandaa, kutekeleza, kufuatilia, kutathmini na kutoa taarifa za utekelezaji wa mipango na bajeti za mafungu yao ili kufikia malengo yalikusudiwa. 12. Mheshimiwa Spika, Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26 unajumuisha mwenendo na mwelekeo wa hali ya uchumi; vipaumbele vya mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26; usimamizi wa vihatarishi vya utekelezaji wa mpango na bajeti; mapitio ya utekelezaji wa mpango na bajeti kwa mwaka 2023/24; mapitio ya utekelezaji wa Mwongozo wa Mpango na Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2024/25; na maelekezo mahsusi yanayotakiwa kuzingatiwa na Maafisa Masuuli wakati wa uandaaji, utekelezaji, ufuatiliaji na tathmini ya mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26. 2.0 MWENENDO WA VIASHIRIA VYA UCHUMI 13. Mheshimiwa Spika, shughuli za uchumi zimeendelea kuimarika licha ya kukabiliana na changamoto zilizotokana na utekelezaji wa sera ya fedha ya kupunguza ukwasi katika nchi zilizoendelea, migogoro ya kikanda na kimataifa, kuongezeka kwa bei za bidhaa za petroli, gharama kubwa za mikopo na mabadiliko ya tabianchi. Pamoja na changamoto hizo, Pato halisi la Taifa lilikua kwa wastani wa asilimia 5.1 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.7 mwaka 2022. Ukuaji huo ulichangiwa kwa kiasi kikubwa na shughuli za kilimo, ujenzi na uchimbaji madini. 14. Mheshimiwa Spika, viashiria vya uchumi kwa nusu ya kwanza ya mwaka 2024 vinaonesha uchumi kuendelea kuimarika kutokana na jitihada zinazoendelea kuchukuliwa na Serikali ya awamu ya sita za kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara na kuimarisha sekta za uzalishaji na huduma za jamii. Kufuatia jitihada hizo, Pato halisi la Taifa kwa kipindi cha Januari hadi Juni 2024 lilikua kwa wastani wa asilimia 5.4 ikilinganishwa na asilimia 4.8 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Pato la Taifa linatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026. Ukuaji huu utategemea utekelezaji endelevu wa miradi ya kimkakati inayohusisha miundombinu ya nishati na usafirishaji, kuongezeka kwa mikopo kwa sekta binafsi, jitihada za Serikali katika kuboresha mazingira ya uwekezaji na biashara, utekelezaji wa Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili – ASDP II, utekelezaji wa mapendekezo na Mkakati wa Tume ya Haki Jinai, uwepo wa utawala bora pamoja na uwekezaji wa Serikali 4 katika sekta za huduma za jamii. 15. Mheshimiwa Spika, mfumuko wa bei ulikuwa asilimia 3.2 mwaka 2023/24, kiwango ambacho kipo ndani ya lengo la nchi la kati ya asilimia 3 hadi asilimia 5 na sawia na malengo ya mtangamano wa kiuchumi kikanda (EAC na SADC). Aidha, kiwango hicho kilikuwa chini ya asilimia 4.7 ya mwaka 2022/23. Kupungua huko kulitokana na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti, kuimarika kwa bei za baadhi ya bidhaa muhimu zinazoagizwa kutoka nje ya nchi, na utoshelevu wa chakula nchini. Mfumuko wa bei nchini unatarajiwa kubaki ndani ya lengo la nchi la asilimia 3 hadi 5, ukichangiwa na matarajio ya upatikanaji wa chakula cha kutosha nchini, kuimarika kwa upatikanaji wa umeme, utulivu wa bei za bidhaa katika soko la dunia na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti. 16. Mheshimiwa Spika, sekta ya nje iliimarika ikichagizwa na kuendelea kuimarika kwa uchumi wa dunia. Nakisi ya urari wa malipo ya nje ilipungua kwa asilimia 50.2 na kufikia dola za Marekani milioni 2,469.5 mwaka 2023/24 kutoka dola za Marekani milioni 4,955.6 mwaka 2022/23. Thamani ya mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi iliongezeka kwa asilimia 14.7 na kufikia dola za Marekani milioni 14,663.9, ikichangiwa zaidi na mauzo ya dhahabu na bidhaa asilia pamoja na mapato ya utalii. Thamani ya bidhaa na huduma zilizoagizwa kutoka nje ya nchi ilipungua kwa asilimia 5.6 na kufikia dola za Marekani milioni 16,027.0. 17. Mheshimiwa Spika, mwaka 2023/24, dola moja ya Marekani ilibadilishwa kwa wastani wa shilingi 2,519.91, sawa na upungufu wa thamani ya shilingi wa asilimia 8.5 ikilinganishwa na mwaka 2022/23. Upungufu huo ulitokana na changamoto mbalimbali ikiwemo athari za kubana sera za fedha katika nchi zilizoendelea pamoja na ongezeko la bei za bidhaa katika soko la dunia hususan bidhaa za petroli, hali iliyosababisha kuongezeka kwa mahitaji ya fedha za kigeni katika uchumi. 18. Mheshimiwa Spika, hata hivyo, akiba ya fedha za kigeni imeendelea kuwa ya kutosha ambapo hadi kufikia Juni 2024, akiba ilikuwa dola za Marekani milioni 5,345.5 ikilinganishwa na dola za Marekani milioni 5,446.1 kwa mwezi Juni 2023. Kiasi hicho kilitosheleza uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi kwa kipindi cha takriban miezi 4. Akiba ya Dhahabu fedha (monetary gold) ya Benki Kuu ya Tanzania imefikia kilo 976.51, yenye thamani ya dola za marekani milioni 89.96. Kiasi hicho cha dhahabu fedha ni sawa na asilimia 16.3 ya lengo la kukusanya kilo 6000 kwa mwaka 2024/25. Akiba ya chakula kwa sasa katika ghala la Taifa kwa hifadhi ya NFRA ni 826,000 metric tonnes, Uzalishaji wa chakula umefika tani milioni 22, sawa na asilimia 128% ambapo lengo la nchi ni kufika tani 130 mwaka 2025/26. Hii ni Serikali inayotenda inachokisema. Mheshimiwa Spika, HII NI MPYA, HII HAIJAWAHI KUTOKEA. 19. Mheshimiwa Spika, riba za dhamana za Serikali ziliongezeka hadi wastani wa asilimia 9.14 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 5.73 mwaka 2022/23. Hali hii ilitokana na kupungua kwa ukwasi katika masoko ya fedha, kama ilivyokuwa katika nchi nyingine kufuatia benki kuu duniani kutekeleza sera ya fedha yenye lengo la kukabiliana na 5 ongezeko la mfumuko wa bei. Riba za mikopo zilipungua hadi wastani wa asilimia 15.47 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 16.04 mwaka 2022/23. Riba za amana ziliongezeka hadi asilimia 7.32 kutoka asilimia 7.16 mwaka 2022/23. Serikali itaendelea kuchukua hatua za kiutawala na kisera bila kuathiri nguvu ya soko ili kuhakikisha kuwa riba za mabenki zinavutia wananchi kuweka fedha zao benki na wakati huo huo kuvutia ukopaji wa sekta binafsi ili kuchachua shughuli za kiuchumi na kuimarisha sekta ya fedha. 20. Mheshimiwa Spika, mikopo kwa sekta binafsi iliongezeka kwa asilimia 17.2 na kufikia shilingi bilioni 34,980.85 Juni 2024 kutoka shilingi bilioni 29,835.56 Juni 2023. Ongezeko hilo limetokana na jitihada za Serikali kuboresha mazingira ya kufanya biashara, kuendelea kuimarika kwa uchumi, na utekelezaji madhubuti wa sera za fedha na bajeti. Aidha, kiwango cha mikopo chechefu kilipungua kutoka asilimia 5.3 Juni 2023 hadi asilimia 4.1 Juni 2024. Upungufu huo ulichangiwa na kuboreshwa kwa mazingira ya biashara ambayo yameimarisha uwezo wa wakopaji kurejesha mikopo kwa wakati. Serikali kupitia Benki Kuu imeendelea kuchukua hatua kadhaa kupunguza mikopo chechefu, ikiwa ni pamoja na kuziagiza benki kuboresha usimamizi wa mikopo, kuwasilisha mikakati ya kupunguza uwiano wa mikopo chechefu, na kuhamasisha matumizi ya kanzidata ya taarifa za wakopaji. 21. Mheshimiwa Spika, hadi Juni 2024, deni la Serikali lilikuwa shilingi bilioni 96,884.18 ambapo deni la nje lilikuwa shilingi bilioni 64,932.94 na deni la ndani lilikuwa shilingi bilioni 31,951.24. Tathmini ya uhimilivu wa deni iliyofanyika Juni 2024 imeonesha kuwa deni ni himilivu na viashiria vya deni la Serikali viko ndani ya wigo unaokubalika kimataifa katika kipindi cha muda wa kati na mrefu. 22. Mheshimiwa Spika, mwaka 2023/24, Kampuni za Fitch Ratings na Moody’s Investors Service zilifanya mapitio ya tathmini ya nchi kukopesheka katika masoko ya mitaji ya kimataifa na kuchapisha matokeo ya daraja B1 na B+ mtawalia. Matokeo haya yalitokana na ukuaji mzuri wa uchumi unaoweza kuhimili mitikisiko ya kiuchumi, utekelezaji wa mageuzi ya kimuundo yanayoboresha mazingira ya biashara, ufanisi wa ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha za umma. 23. Mheshimiwa Spika, kwa upande wa Moodys rating, Tanzania sasa ni miongoni mwa nchi tano bora kiuchumi kati ya nchi 25 za kusini mwa Jangwa la Sahara zinazotathminiwa na Moody's, ikifuata Botswana (A3), Mauritius (Baa3), Cote d’Ivoire (Ba2), na Afrika Kusini (Ba2). Katika Afrika Mashariki, Tanzania iko juu ya nchi zote za EAC ambapo Kenya (B3), Rwanda (B2), na Uganda (B2). Nchi zingine za Afrika zinazoshikilia daraja B1 kulingana na Moody's ni Namibia, Benin, na Senegal. Kwa upande wa tathmini ya Fitch Ratings, nchi za Afrika zinazoshikilia daraja kama Tanzania (B+) ni Rwanda na Benin. Aidha, kwa Nchi za Afrika Mashariki zipo nchi mbili ambazo ni Tanzania na Rwanda na zingine zipo chini ya hapo (Kenya, Uganda na zingine). Fitch - Daraja la B+ kwa Nchi za SADC ipo Tanzania pekee na nchi 4 zipo chini ya hapo (Angola, Lesotho, Mozambique na Zambia) na nchi 3 zipo juu ya hapo (Namibia, Seychelles na South Africa). 6 24. Mheshimiwa Spika, kwa upande wa Moodys rating, – Daraja la B1 kwa Afrika Mashariki ipo Tanzania pekee na nchi zingine zipo chini ya hapo (Rwanda, Kenya, DRC, Uganda na zingine) Aidha, Daraja la B1 kwa Nchi za SADC zipo nchi mbili zikiwemo Tanzania na Namibia na nchi 2 zipo chini ya hapo (Angola na DRC) na Tanzania inazifuatia Nchi za (Botswana, Mauritius na South Africa 25. Mheshimiwa Spika, Matokeo mazuri ya Tanzania yanakuja kufuatia jitihada za serikali ya Awamu ya Sita inayoongozwa na Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan ikiwemo Ukuaji wa Uchumi na Ustahimilivu. Tanzania imeonyesha uwezo wa kiuchumi kuhimili majanga mbalimbali ya kimataifa kama COVID-19 na vita ya Urusi-Ukraine, kutokana na utekelezaji thabiti wa sera za bajeti na fedha, ambazo zimechochea ukuaji wa uchumi na kudhibiti mfumuko wa bei. Mageuzi ya Kimuundo; Kuimarika kwa mageuzi ya kimuundo yameboresha utendaji wa taasisi za serikali na mazingira ya biashara nchini. Hii imeonekana kupitia ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi na kuvutia uwekezaji kutoka ndani na nje ya nchi. 26. Mheshimiwa Spika, kuhusu nidhamu ya Mapato na Usimamizi wa Fedha za Umma; Serikali imeimarisha ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha, ikiruhusu kuendeleza miradi mikubwa kama Bwawa la Mwalimu Nyerere, Reli ya SGR na Daraja la Magufuli. Kuongezeka huku kwa mapato na usimamizi mzuri vinachangia deni la Serikali kuendelea kuwa himilivu. 27. Mheshimiwa Spika, maelezo ya kina kuhusu mwenendo wa viashiria vya uchumi yanapatikana katika Kiambatisho Na. 1A cha Mwongozo. 3.0 MAPITIO YA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI YA MWAKA 2023/24 1. Mheshimiwa Spika, mwaka 2023/24, Serikali ilikadiria kukusanya na kutumia shilingi bilioni 44,338.07. Katika kipindi hicho, Serikali ilikusanya jumla ya shilingi bilioni 42,920.62, sawa na asilimia 96.7 ya bajeti iliyoidhinishwa. Kiasi hiki kinajumuisha shilingi bilioni 29,829.89 mapato ya ndani, sawa na asilimia 95.1 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 31,381.01; shilingi bilioni 5,581.61 ni misaada na mikopo nafuu kutoka kwa Washirika wa Maendeleo, sawa na asilimia 102.1 ya lengo la shilingi bilioni 5,466.21; na shilingi bilioni 7,509.11 ni mikopo ya kibiashara ya ndani na nje ya nchi, sawa na asilimia 99.6 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 7,540.84. 2. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, Serikali imetumia shilingi bilioni 42,945.21 kugharamia utekelezaji wa shughuli na miradi mbalimbali ya Serikali ikiwemo miradi ya kimkakati na kielelezo. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 28,308.79 ni matumizi ya kawaida na shilingi bilioni 14,636.42 ni matumizi ya maendeleo. 3. Mheshimiwa Spika, mafanikio yaliyopatikana katika utekelezaji wa Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2023/24 ni pamoja na: 7 (i) Kukamilika kwa ujenzi wa reli ya SGR kipande cha Dar es Salaam – Morogoro – Dodoma (KM 722) na kuanza kutoa huduma pamoja na kuendelea na ujenzi katika vipande vingine; (ii) Kuanza uzalishaji wa umeme wa maji katika Bwawa la Julius Nyerere ambapo megawati 705 za umeme zinazalishwa kupitia mitambo mitatu (3) kati ya tisa (9) na hivyo kuimarisha hali ya upatikanaji wa umeme nchini; (iii) Kuendelea na utekelezaji wa mradi wa Usambazaji wa Umeme Vijijini ambapo hadi sasa vimefikiwa vijiji 12,167 na vitongoji 32,827; (iv) Kuongezeka kwa ukuaji wa uchumi na kuendelea kudhibiti mfumuko wa bei nchini; (v) Kuendelea kutekeleza programu ya elimu ya awali, Elimumsingi na Sekondari bila ada kwa kujenga miundombinu ikiwemo shule za msingi mpya 302; (vi) Kutoa mikopo kwa wanafunzi 229,652 wa elimu ya juu pamoja na wanafunzi 2,299 wa ngazi ya stashahada wanaosoma fani za kipaumbele ikiwemo afya, sayansi na ufundi katika vyuo vya elimu ya ufundi na mafunzo ya ufundi stadi; (vii) Kujenga na kukamilisha miundombinu pamoja na ununuzi wa vifaa na vifaa tiba kwa ajili ya zahanati, vituo vya afya na hospitali za wilaya; (viii) Ujenzi na upanuzi wa miundombinu ya kutolea huduma za afya katika Hospitali ya Taifa, Hospitali za Rufaa za Kanda na mkoa pamoja na Hospitali Maalum ya magonjwa ambukizi ya Kibong’oto; (ix) Ukamilishaji wa miradi 705 katika vijiji 1,733 na miradi 85 ya maji mijini ambapo imewezesha wastani wa wananchi wanaopata huduma za maji kufikia asilimia 79.6 vijijini na asilimia 90 kwa mijini. (x) Kuendelea na ujenzi na ukarabati wa miradi mipya ya skimu za umwagiliaji yenye jumla ya hekta 143,482 na mabwawa yenye jumla ya mita za ujazo 936,535,700; (xi) Kuendelea na ukamilishaji wa ujenzi wa daraja la Kigongo – Busisi ambapo ujenzi umefikia asilimia 91; (xii) Ujenzi wa barabara zenye jumla ya km 4,202.36 za mijini na vijijini kupitia TARURA ambapo kati ya hizo, barabara za lami km 284.40 na barabara za changarawe kilometa 3,917.96; (xiii) Ujenzi wa jumla ya km 1,261.06 za barabara kuu na barabara za Mikoa kupitia TANROADS; na (xiv) Kuendelea na ujenzi wa Miundombinu ya Mabasi Yaendayo Haraka katika Jiji la Dar es Salaam ambapo barabara ya City Center – Mbagala (km 20.3) imekamilika. 4. Mheshimiwa Spika, pamoja na mafanikio hayo, utekelezaji wa bajeti ya Serikali kwa mwaka 2023/24 ulikabiliwa na changamoto mbalimbali ikiwemo: kutofikiwa kwa malengo ya makusanyo ya mapato ya ndani hususan mapato yasiyo ya kodi; kushuka kwa thamani ya shilingi kulikosababisha kuongezeka kwa malipo ya deni la Serikali na gharama za uagizaji wa bidhaa nje ya nchi; mabadiliko ya tabianchi ikiwemo mvua juu ya wastani iliyoathiri baadhi ya miundombinu na uzalishaji wa mazao ya kilimo na shughuli nyingine za kiuchumi; na kuongezeka kwa gharama za mikopo kwenye masoko ya fedha duniani. 5. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto hizo, Serikali imeendelea kuchukua hatua zifuatazo: kuimarisha mifumo ya ukusanyaji na usimamizi wa mapato 8 yasiyo ya kodi ili kuongeza ufanisi; kuangalia upya mfumo wa kodi, aina na viwango vya kodi na usimamizi wake kupitia tume ya Rais iliyoundwa na kuzinduliwa na Mheshiwa Rais hivi karibuni, kuendelea kuhamasisha umma juu ya umuhimu wa kulipa kodi, na kutoa na kudai risiti za malipo za kielektroniki za EFD; kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa fedha za Kigeni; kuendelea kutekeleza Mpango Kabambe wa Taifa wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022 - 2032); na kuendelea kuboresha mazingira wezeshi ili kuongeza tija katika sekta za uzalishaji na mauzo nje pamoja na kupunguza uagizaji wa bidhaa zinazoweza kuzalishwa nchini. 6. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha robo ya kwanza ya mwaka 2024/25, Serikali imekusanya shilingi bilioni 11,553.33 kutoka vyanzo vyote vya ndani na nje. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 7,930.02 ni mapato ya ndani, sawa na asilimia 99.4 ya lengo la shilingi bilioni 7,976.35. Misaada na mikopo nafuu ilifikia shilingi bilioni 1,373.09. Aidha, mikopo ya kibiashara kutoka masoko ya ndani ilifikia shilingi bilioni 1,656.56 na mikopo ya kibiashara kutoka nje ilifikia shilingi bilioni 593.65. 7. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha robo ya kwanza ya utekelezaji wa bajeti ya mwaka 2024/25, ridhaa ya shilingi bilioni 11,667.53 ilitolewa kwa ajili ya matumizi ya kawaida na maendeleo. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 7,549.62 na matumizi ya maendeleo ni shilingi bilioni 4,117.91. Ridhaa ya matumizi ya shilingi bilioni 114.20 iligharamiwa kwa mkopo wa muda mfupi kutoka Benki Kuu ambayo yapo ndani ya kiwango kinachokubalika kisheria. 8. Mheshimiwa Spika, maelezo ya kina kuhusu utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya mwaka 2023/24 yanapatikana katika Kiambatisho Na. 1C cha Mwongozo. 4.0 MWONGOZO WA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI YA SERIKALI KWA MWAKA 2025/26 4.1 Misingi na Shabaha za Viashiria vya Uchumi Jumla 9. Mheshimiwa Spika, misingi iliyotumika katika kuandaa malengo ya uchumi jumla kwa mwaka 2025/26 ni pamoja na: (i) Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; (ii) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika uwekezaji na biashara; (iii) Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko) (iv) Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; na (v) Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani. 10. Mheshimiwa Spika, kutokana na uchambuzi na maoteo yaliyofanyika, shabaha na malengo ya uchumi jumla yatakayozingatiwa ni pamoja na: 9 (i) Pato halisi la Taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.8 mwaka 2025 na kuongezeka hadi asilimia 6.1 mwaka 2026; (ii) Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja wa wastani wa asilimia kati ya 3.0 - 5.0 katika muda wa kati; (iii) Mapato ya ndani kufikia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya Pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; (iv) Kuwa na nakisi ya bajeti isiyozidi asilimia 3.0 ya Pato la Taifa; na (v) Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne (4). 4.2 Maeneo ya Vipaumbele 11. Mheshimiwa Spika, mwaka 2025/26, Serikali itaendelea kutekeleza vipaumbele vilivyoainishwa katika Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 ambavyo ni kuchochea uchumi shindani na shirikishi, kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma, kukuza uwekezaji na biashara, kuchochea maendeleo ya watu na kuendeleza ujuzi. Aidha, kwa kuzingatia vipaumbele vya Mpango wa Maendeleo, maeneo mahsusi yatakayopewa kipaumbele cha bajeti kwa mwaka 2025/26 ni: (i) Uendelezaji wa miundombinu; (ii) Uimarishaji wa sekta za uzalishaji na huduma za jamii; (iii) Usimamizi wa mazingira na mabadiliko ya tabianchi; (iv) Kuboresha usimamizi na mifumo ya kitaasisi ili kuimarisha utawala bora; (v) Kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa makundi maalum; na (vi) Kugharamia maandalizi ya uchaguzi mkuu wa mwaka 2025. 4.3 Makadirio ya Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 12. Mheshimiwa Spika, mwaka 2025/26, Serikali inakadiria kukusanya mapato kutoka kwenye vyanzo vyote jumla ya shilingi bilioni 55,061.61. Kati ya kiasi hicho, mapato ya ndani ni shilingi bilioni 38,962.49 ikilinganishwa na maoteo ya shilingi bilioni 34,610.65 mwaka 2024/25. Ongezeko hilo limezingatia misingi ya uchumi jumla, mikakati na hatua zinazoendelea kuchukuliwa na Serikali kuimarisha ukusanyaji wa mapato ikiwemo kuhimiza matumizi ya mifumo ya TEHAMA, kudhibiti utoaji wa misamaha ya kodi, na kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji zitakazowezesha uibuaji wa vyanzo vipya vya mapato. Dhamira ya Serikali ni kuhakikisha kuwa mapato ya ndani yanaendelea kugharamia kiasi kikubwa kwenye bajeti ya Serikali kisichopungua asilimia 70 ya bajeti yote. Hivyo, Serikali kupitia Mamlaka ya Mapato Tanzania na taasisi nyingine za Serikali itaendelea kutekeleza mkakati wa muda wa kati wa ukusanyaji wa mapato wenye lengo la kuongeza mapato ya ndani na kupunguza utegemzi wa mikopo na misaada katika bajeti. Aidha, misaada kutoka kwa washirika wa maendeleo inakadiriwa kuwa shilingi bilioni 1,024.88, mikopo nafuu kutoka kwa Washirika wa Maendeleo shilingi bilioni 5,667.04 na mikopo ya kibiashara kutoka vyanzo vya ndani na nje shilingi bilioni 9,407.20. 10 13. Mheshimiwa Spika, matumizi ya Serikali yanatarajiwa kufikia shilingi bilioni 55,061.61 kwa mwaka 2025/26. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 38,602.18 na matumizi ya maendeleo shilingi bilioni 16,459.43. Aidha, makadirio ya mapato na matumizi ya Serikali kwa mwaka 2025/26 yameainishwa katika Sehemu ya Pili ya Mwongozo. 4.4 Maelekezo Mahsusi ya Mwongozo 14. Mheshimiwa Spika, Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 umeainisha maelekezo mbalimbali ambayo Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia kikamilifu wakati wa uandaaji, utekelezaji, ufuatiliaji na tathmini ya mpango na bajeti. Miongoni mwa maelekezo hayo ni kama ifuatavyo: (i) Kuzingatia ukamilishaji wa miradi inayoendelea kabla ya kuibua miradi mipya sambamba na kulipa madeni ya miradi inayoendelea au iliyokamilika; (ii) Kuhakikisha kuwa mapato yote yanayokusanywa yanaingizwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa mujibu wa matakwa ya Kifungu 58(a) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 isipokuwa pale ilipoelekezwa vinginevyo kwa mujibu wa Sheria husika. Aidha, Mafungu yanaelekezwa kuzingatia matumize ya mfumo wa MUSE wanapofanya malipo; (iii) Kuhakikisha matumizi sahihi ya mifumo ya kielektroniki ya Serikali ya ukusanyaji wa mapato kwa kufanya uhakiki, usuluhishi na ukaguzi wa mifumo mara kwa mara kwenye vituo vyote vya makusanyo ili kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato; (iv) Kutekeleza Mwongozo wa Utaratibu wa Maombi na Utoaji wa Fedha wa mwaka 2021 unaosisitiza kutoingia mikataba bila kuwa na uhakika wa fedha ili kuzuia ulimbikizaji wa madeni; (v) Kuzingatia matakwa ya Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 iliyoweka ukomo wa zabuni zinazoweza kutolewa kwa wasio wazawa ili kuwawezesha wazawa (local content) na kuongeza mzunguko wa fedha katika uchumi; pamoja na kuzingatia matumizi ya mfumo wa kielektroniki wa ununuzi wa umma; (vi) Kutoingia mikataba na wazabuni bila kuzingatia sheria, taratibu na miongozo iliyopo ikiwemo sheria za kodi, miradi mipya isiyokuwa na maandalizi ya msingi kama vile malipo ya fidia kupisha mradi au upembuzi yakinifu; (vii) Kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni ikiwemo: kudhibiti matumizi yasiyo ya lazima ya fedha za kigeni; kuongeza uzalishaji wa bidhaa na huduma kwa mauzo ya nje; kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji ili kuvutia mitaji kutoka nje ya nchi; na kutoa kipaumbele kwa bidhaa na huduma za ndani; (viii) Kuendelea kufuatilia kwa karibu utendaji wa mashirika ya umma hususani yale yanayojiendesha kibiashara na kuyaandalia mkakati wa kuyawezesha kujiorodhesha katika soko la hisa ili kupunguza wajibu wa Serikali kudhamini na kugharamia uendeshaji wa mashirika hayo; (ix) Ushirikishaji wa sekta husika katika utekelezaji wa miradi inayohusisha sekta zaidi ya moja kabla, wakati na baada ya utekelezaji; na (x) Kuzingatia masuala ya mazingira na mabadiliko ya tabianchi pamoja na masuala ya jamii katika upangaji na utekelezaji wa bajeti ya miradi ya maendeleo. 11 Maelezo ya kina kuhusu maelekezo mahsusi ya Mwongozo yanapatikana katika Sehemu ya Nne ya Mwongozo. 5.0 Hitimisho 15. Mheshimiwa Spika, kuridhiwa kwa mapendekezo ya Mwongozo kutawezesha kukamilika kwa maandalizi ya Bajeti za Mafungu kwa wakati; kuimarika kwa usimamizi wa matumizi ya fedha za umma; kuimarika kwa ukusanyaji wa mapato ya ndani; kuimarika kwa utawala bora na utawala wa sheria; na kuongezeka kwa uwajibikaji na ushiriki wa wadau mbalimbali ikiwemo sekta binafsi katika uandaaji, utekelezaji pamoja na ufuatiliaji na tathmini ya Mpango na Bajeti. Hivyo, Maafisa Masuuli wa Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, Ofisi za Wakuu wa Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa, Taasisi na Mashirika ya Umma wanaelekezwa kuzingatia kikamilifu maelekezo yote yaliyopo kwenye Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 sambamba na Sheria ya Bajeti, Sura 439 na Kanuni zake. 16. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza wananchi ambao wamejitokeza kwa wingi kujiandikisha kushiriki Uchaguzi wa Serikali za Mitaa uliopangwa kufanyika tarehe 27 Novemba 2024, chini ya uratibu mzuri wa Mheshimiwa Mohamed Omary Mchengerwa Mbunge wa jimbo la Rufiji – Pwani na Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais – TAMISEMI pamoja na Timu yake. NISEME TU WANANCHI WAMEUPIGA MWINGI. Aidha, niwasihi wananchi wenzangu, kama tulivyojiandikisha, tujitokeze kwa wingi pia siku hiyo ya uchaguzi ili kuwapigia kura viongozi watakaoongoza kwa kipindi cha miaka mitano ijayo katika ngazi za Mitaa, Vijiji na Vitongoji. Pia niwasisitize wananchi wenzangu kuchagua viongozi wenye maono, uadilifu na uwezo mzuri watakaosimamia vizuri maendeleo na ustawi wa jamii zetu. 17. Mheshimiwa Spika, napenda kuwashukuru na kuendelea kuwaomba waheshimiwa wabunge, waandishi wa habari, viongozi wa dini, viongozi wa kimila, taasisi za kiraia, wasanii, vyama vya siasa na wadau wengine kuendelea na jitihada za uelimishaji na uhamasishaji wa wananchi kuhusu umuhimu wa kushiriki katika uchaguzi hususan uchaguzi wa Serikali za Mitaa wenye kaulimbiu isemayo “Serikali za Mitaa, Sauti ya Wananchi, Jitokeze Kushiriki Uchaguzi”. Aidha, ninawahimiza wananchi wote wenye vigezo na sifa za kugombea nafasi mbalimbali waendelee kujitokeza kugombea nafasi hizo. Hivyo, ninawatakia uchaguzi mwema, wenye amani na utulivu katika kipindi chote kuanzia uteuzi wa wagombea, kampeni, upigaji kura, wakati wa kutangaza na kupokea matokeo ya uchaguzi. 18. Mheshimiwa Spika, mwisho lakini sio kwa umhimu, leo Simba Sports Club wanacheza, tuwaombee washinde, Simba wasiposhinda wazee wanakosa raha, wazee ni watu wakubwa, hata humu ndani ya Bunge wapo na wakikosa raha wanaacha kutushauri. 12 Mheshimiwa Spika, baada ya maelezo hayo, naomba sasa Bunge lako Tukufu lipokee na kujadili Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26. 19. Mheshimiwa Spika, naomba kutoa hoja. Dkt. Mwigulu Lameck Nchemba Madelu (Mb) Waziri wa Fedha 01 Novemba 2024

# Extracted Content 0 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZARA YA FEDHA MWONGOZO WA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI YA SERIKALI KWA MWAKA 2025/26 NOVEMBA 2024 1 YALIYOMO YALIYOMO .................................................................................................................................. 1 VIFUPISHO ................................................................................................................. I MUHTASARI .............................................................................................................. II 1. MUHTASARI WA MWENENDO NA MWELEKEO WA HALI YA UCHUMI NA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2023/24 ........................................................................ 1 1.1 Utangulizi .............................................................................................................................. 1 1.2 Mwenendo na Mwelekeo wa Uchumi .................................................................................... 1 1.3 Deni la Serikali ...................................................................................................................... 4 1.4 Mapitio ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2023/24 ......................................... 4 1.5 Mwenendo wa Utekelezaji wa Bajeti kwa Kipindi cha Robo ya Kwanza ya Mwaka 2024/25 ... 5 2. VIPAUMBELE VYA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26........................................ 6 2.1 Vipaumbele Mahsusi kwa Mwaka 2025/26 ............................................................................ 6 2.2 Shabaha na Misingi ya Uchumi Jumla ................................................................................... 7 2.3 Makadirio ya Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 .............................................................. 8 3. USIMAMIZI WA VIHATARISHI VYA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI ................... 18 3.1. Utangulizi ............................................................................................................................ 18 3.2. Vihatarishi vya Mpango na Bajeti ........................................................................................ 18 3.2.1. Vihatarishi vya Uchumi Jumla ......................................................................................... 18 3.2.2. Madeni Sanjari ................................................................................................................ 19 3.2.3. Mabadiliko ya Tabianchi na Majanga ya Asili................................................................... 19 3.2.4. Migogoro ya Kisiasa na Mahusiano ya Kidiplomasia........................................................ 19 3.2.5. Udukuzi na Shambulio la Mifumo ya Kielektroniki ............................................................ 19 3.3. Hatua za Kukabiliana na Vihatarishi .................................................................................... 20 4. MAELEKEZO YA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26 ............. 22 4.1 Maandalizi ya Mpango na Bajeti .......................................................................................... 22 4.2 Maelekezo ya Uandaaji wa Mpango na Bajeti...................................................................... 25 4.3 Maelekezo Mahsusi kwa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma ...................... 30 4.4 Maelekezo kwa Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa ........................ 31 4.5 Masuala Mengine Muhimu ya Kuzingatiwa Wakati wa Uandaaji wa Mpango na Bajeti ......... 35 4.6 Ufuatiliaji, Tathmini na Utoaji Taarifa za Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ........................... 39 4.7 Maelekezo kuhusu Maandalizi ya Uchaguzi Mkuu ............................................................... 40 i VIFUPISHO AFDP Agriculture and Fisheries Development Programme ASDP Agriculture Sector Development Programme BBT Building Better Tomorrow CBR Central Bank Rate CCM Chama Cha Mapinduzi CSR Corporate Social Responsibility DCF Development Co-operation Framework EAC East African Community EFD Electornic Fiscal Device EPZ Export Processing Zone GIS Geographical Information System GFS Government Finance Statistics GoT HOMIS Government of Tanzania Health Operation Management Information System HCMIS Human Capital Management Information System IMF International Monetary Fund MTEF Medium Term Expenditure Framework MCC Millenium Challenge Corporation MTAKUWWA Mpangokazi wa Pili wa Taifa wa Kutokomeza Ukatili dhidi ya Wanawake na Watoto NeST National e-Procurement System of Tanzania NMNAP National Multi-Sectoral Nutrition Action Plan NMSF National Multi-Sectoral Strategic Framework OR - MUUUB Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi na Utawala Bora OR - TAMISEMI Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa PFMRP Public Finance Management Reform Programme PPP Public Private Partnership REGROW Resilience Natural Resources for Tourism Growth SMT Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania SMZ Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar SADC Southern African Development Community SEZ Special Economic Zone TDV Tanzania Development Vision TARURA Tanzania Rural and Urban Roads Agency TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano UKIMWI Upungufu wa Kinga Mwilini VAT Value Added Tax VVU Virusi Vya Ukimwi WEO World Economic Outlook ii MUHTASARI Mwongozo wa Mpango na Bajeti umeandaliwa kwa mujibu wa Kifungu Na. 21 cha Sheria ya Bajeti, Sura 439. Mwongozo wa Mwaka 2025/26 ni wa mwisho katika utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 (TDV 2025) pamoja na Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26. Maandalizi ya Mpango na Bajeti yamezingatia: Ilani ya CCM kwa ajili ya Uchaguzi ya Mwaka 2020, Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26, Makubaliano ya Paris kuhusu Mabadiliko ya Tabianchi, Agenda 2063 ya Maendeleo ya Afrika, Malengo ya Maendeleo Endelevu 2030 na maelekezo mahsusi ya Serikali. Lengo la Mwongozo wa Mpango na Bajeti ni kutoa maelekezo kwa Maafisa Masuuli wote kuhusu mambo ya kuzingatia wakati wa maandalizi ya Bajeti ya mwaka 2025/26 . Maeneo yaliyopewa kipaumbele ni pamoja na maelekezo kuhusu ulazima wa kuzingatia vipaumbele vya mpango; maelekezo ya ujumla kuhusu uandaaji wa Mpango na Bajeti; Maelekezo mahususi kwa Mamlaka ya Serikali za Mitaa, Mashirika na Taasisi za Umma. Maeneo mengine ni, usimamizi wa vihatarishi vya utekelezaji wa mpango ikijumuisha uainishaji, mikakati na hatua stahiki; ufuatiliaji na tathmini; uharibifu wa mazingira na mabadiliko ya tabianchi; na masuala ya Muungano. Mwongozo umegawanyika katika sehemu kuu nne ambazo ni: Muhtasari wa mwenendo na mwelekeo wa hali ya uchumi; vipaumbele vya mpango na bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26; na maelekezo ya maandalizi ya mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26. Mwongozo huu unapaswa kusomwa pamoja na viambatisho vyake vyote. Utekelezaji wa maelekezo ya Mwongozo huu kwa ukamilifu utachangia: udhibiti wa matumizi ya fedha za umma na kuleta tija iliyokusudiwa; kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi kwenye shughuli za uwekezaji na biashara; kutoa fursa sawa za ajira kwa wote; kuendelea kuhimili athari za majanga ya asili na yasiyo ya asili; kuendelea kuimarika kwa utoshelevu wa chakula nchini; kuendelea kuongeza upatikanaji wa huduma za jamii kwa wote na uwepo wa amani, usalama, umoja na utulivu wa ndani na nchi jirani. Hivyo, Maafisa Masuuli wote wanasisitizwa kuzingatia maelekezo ya mwongozo huu kwa ukamilifu. 1 1. MUHTASARI WA MWENENDO NA MWELEKEO WA HALI YA UCHUMI NA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2023/24 1.1 Utangulizi 1. Sura hii inaelezea mwenendo wa hali ya uchumi wa dunia, kikanda na Tanzania kwa mwaka 2023 na mwelekeo wa uchumi katika kipindi cha mwaka 2024 hadi mwaka 2025, deni la Serikali pamoja na mapitio ya ukusanyaji wa mapato na matumizi ya Serikali kwa mwaka 2023/24 na utekelezaji wa bajeti kwa robo ya kwanza ya mwaka 2024/25. 1.2 Mwenendo na Mwelekeo wa Uchumi 1.2.1 Ukuaji wa Uchumi wa Dunia na Kikanda 1. Uchumi wa dunia umeendelea kukua licha ya kukabiliana na changamoto zilizotokana na utekelezaji wa sera ya fedha ya kupunguza ukwasi katika kukabiliana na ongezeko la mfumuko wa bei, migogoro ya kisiasa hususan Ulaya Mashariki na Mashariki ya Kati, kuongezeka kwa bei za bidhaa za petroli, gharama kubwa za mikopo na mabadiliko ya tabianchi. Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa - IMF World Economic Outlook – WEO, toleo la Julai 2024, uchumi wa dunia ulikua kwa wastani wa asilimia 3.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 3.5 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua kwa asilimia 3.2 mwaka 2024 na asilimia 3.3 katika mwaka unaofuatia. 2. Katika nchi zilizoendelea, taaifa ya WEO inaonesha uchumi ulikua kwa wastani wa asilimia 1.7 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 2.6 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua kwa asilimia 1.7 na asilimia 1.8 mwaka 2024 na 2025, mtawaliwa. Uchumi wa nchi zinazoibukia kiuchumi na zinazoendelea ulikua kwa wastani wa asilimia 4.4 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.1 mwaka 2022. Uchumi wa nchi hizo unatarajiwa kukua wastani wa asilimia 4.3 mwaka 2024 na 2025. Uchumi wa nchi zilizo Kusini mwa Jangwa la Sahara ulikua kwa wastani wa asilimia 3.4 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.0 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua wa asilimia 3.7 mwaka 2024 na asilimia 4.1 mwaka 2025. Uchumi wa nchi za Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika - SADC ulikua kwa wastani wa asilimia 3.9 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 5.0 mwaka 2022. Uchumi wa nchi hizo unatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 3.7 na asilimia 3.9 mwaka 2024 na 2025, mtawaliwa.Kwa nchi za ukanda wa Jumuiya ya Afrika Mashariki - EAC, uchumi ulikua kwa wastani wa asilimia 4.6 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.2 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 5.4 mwaka 2024 na asilimia 6.1 mwaka 2025. 1.2.2 Ukuaji wa uchumi wa Tanzania 3. Shughuli za kiuchumi zimeendelea kuimarika licha ya kukabiliana na changamoto zilizotokana na utekelezaji wa sera ya fedha ya kupunguza ukwasi katika nchi zilizoendelea, migogoro ya kikanda, kuongezeka kwa bei za bidhaa za petroli, gharama kubwa za mikopo na mabadiliko ya tabianchi. Pato halisi la Taifa 2 lilifikia shilingi bilioni 148,399.76 mwaka 2023 kutoka shilingi bilioni 141,247.19 mwaka 2022, sawa na ukuaji wa asilimia 5.1 ikilinganishwa asilimia 4.7 mwaka 2022. Ukuaji huo ulichangiwa kwa kiasi kikubwa na shughuli za kilimo, ujenzi na uchimbaji madini. Viashiria vya kiuchumi kwa nusu ya kwanza ya mwaka 2024 vinaonesha uchumi kuendelea kuimarika kutokana na jitihada zinazoendelea za kuboresha mazingira ya uwekezaji na kuongezeka kwa mikopo kwa sekta binafsi. Aidha, Pato halisi la Taifa kwa kipindi cha Januari hadi Juni 2024, lilikua kwa wastani wa asilimia 5.4 ikilinganishwa na asilimia 4.8 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Hivyo, Pato halisi la Taifa linatarajiwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026. Ukuaji huu utategemea utekelezaji endelevu wa miradi mikubwa ya kimkakati inayohusisha miundombinu ya nishati na usafirishaji, jitihada za Serikali kuboresha mazingira ya uwekezaji, utekelezaji wa Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili – ASDP II, pamoja na uwekezaji wa Serikali katika sekta za kijamii. 1.2.3 Mfumuko wa Bei Tanzania 4. Mfumuko wa bei ulikuwa asilimia 3.2 mwaka 2023/24, kiwango ambacho kipo ndani ya lengo la nchi la asilimia 5.0 na sawia na malengo ya mtangamano wa kiuchumi kikanda (EAC na SADC). Aidha, kiwango hicho kilikuwa chini ya asilimia 4.7 kwa mwaka 2022/23. Kupungua huko kulitokana na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti, kupungua kwa bei za baadhi ya bidhaa muhimu zinazoagizwa kutoka nje ya nchi, na utoshelevu wa chakula nchini. Mfumuko wa bei nchini unatarajiwa kubaki ndani ya lengo la nchi la asilimia 5, ukichangiwa na matarajio ya upatikanaji wa chakula cha kutosha nchini, kuimarika kwa upatikanaji wa umeme hususan kukamilika kwa ujenzi wa mradi wa kufua umeme wa Julius Nyerere, utulivu wa bei za bidhaa katika soko la dunia pamoja na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti. 1.2.4 Utekelezaji wa Sera ya Fedha 5. Matokeo ya utekelezaji wa sera ya fedha yalikuwa ya kuridhisha, licha ya kukabiliwa na changamoto mbalimbali, hususan zilizotokana na mwenendo usioridhisha wa uchumi wa dunia na uhaba wa fedha za kigeni. Januari 2024, Benki Kuu ilianza kutekeleza sera ya fedha kwa kutumia mfumo wa Riba ya Benki Kuu (Central Bank Rate - CBR), lengo likiwa ni kuongeza ufanisi wa sera ya fedha ili kuendana na mabadiliko ya mazingira ya kiuchumi. Utekelezaji wa sera ya fedha kwa kutumia mfumo huu utachangia katika kuongeza ukuaji wa shughuli za kiuchumi kutokana na ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi, na kuimarisha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini. Ukuaji wa mikopo kwa sekta binafsi uliendelea kuwa imara, licha ya kasi ya ukuaji kupungua. Mikopo kwa sekta binafsi ilikua kwa wastani wa asilimia 18.1 katika mwaka 2023/24 ikilinganishwa na asilimia 22.2 mwaka 2022/23. Ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi lilichangiwa zaidi na mikopo iliyoelekezwa kwenye kilimo, uchimbaji madini, uchukuzi na mawasiliano, shughuli binafsi na uzalishaji viwandani. 3 1.2.5 Viwango vya Riba 6. Riba za dhamana za Serikali ziliongezeka hadi wastani wa asilimia 9.14 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 5.73 mwaka 2022/23. Hali hii ilitokana na kupungua kwa ukwasi (tight financial conditions) katika masoko ya fedha, kama ilivyokuwa katika nchi nyingine kufuatia benki kuu duniani kutekeleza sera ya fedha kukabiliana na ongezeko la mfumuko wa bei. Riba za mikopo zilipungua hadi wastani wa asilimia 15.47 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 16.04 mwaka 2022/23. Riba za amana ziliongezeka hadi asilimia 7.32 kutoka asilimia 7.16 mwaka 2022/23. Riba za mikopo kwa sekta binafsi zinatarajiwa kupungua kutokana na hatua zinazochukuliwa na Serikali katika kuboresha sekta ya fedha pamoja na matarajio ya kuwa na mfumuko wa bei mdogo nchini. 1.2.6 Viwango vya Ubadilishaji Fedha 7. Thamani ya shilingi ya Tanzania dhidi ya dola ya Marekani ilipungua kwa wastani wa asilimia 8.5 kwa mwaka 2023/24, ikilinganishwa na takriban asilimia moja kwa mwaka 2022/23. Kupungua huko kulitokana na uhaba wa fedha za kigeni nchini uliotokana na uamuzi wa benki kuu za nchi zilizoendelea kupandisha riba ili kukabiliana na mfumuko wa bei pamoja na kupanda kwa bei za bidhaa katika soko la dunia, hususan bidhaa za petroli kulikosababisha ongezeko kubwa la mahitaji ya fedha za kigeni. Thamani ya shilingi inatarajiwa kuimarika kutokana na hatua mbalimbali zinazochukuliwa na Serikali ikiwemo utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni pamoja na katazo la matumizi ya fedha za kigeni katika kufanya malipo nchini. 1.2.7 Sekta ya Fedha 8. Katika kutekeleza Mpango Mkakati wa Huduma Jumuishi za Kifedha (2023 – 2028), Serikali imeimarisha mifumo ya malipo ya kielektroniki na matumizi ya simu za mkononi katika huduma za kifedha. Aidha, ili kuimarisha huduma jumuishi za fedha, Serikali imeendelea kushirikiana na wadau wa sekta ya fedha kwa kutoa elimu na kufanya tafiti kuhusu hali ya huduma za kifedha nchini. 9. Benki za biashara zimeendelea kuimarika na kutengeneza faida zikiwa na viwango vya kutosha vya mitaji na ukwasi, ambapo kwa mwaka 2023/24 faida ya benki za biashara ilikuwa shilingi bilioni 1,060.87. Aidha, mikopo chechefu ilipungua hadi asilimia 4.1 kutoka asilimia 5.3 mwaka 2022/23. Mtaji wa Jumla wa Soko la Hisa katika kipindi kilichoishia Juni 2024 uliongezeka kwa asilimia 12.1 na kufikia shilingi bilioni 16,834.28 ikilinganishwa na shilingi bilioni 15,010.36 katika kipindi kilichoishia Juni 2023. Aidha, mauzo ya hisa katika Soko la Hisa la Dar es Salaam yaliongezeka kwa asilimia 153.4 na kufikia shilingi bilioni 272.69 ikilinganishwa na shilingi bilioni 107.61 katika kipindi kilichoishia Juni 2023. Vilevile, mali za soko la bima (assets) ziliongezeka kwa asilimia 25.9 kufikia shilingi bilioni 2,144 mwaka 2023 ikilinganishwa na shilingi bilioni 1,679 mwaka 2022 ambapo wanufaika wa huduma za bima waliongezeka kwa asilimia 32.0. Ongezeko hilo linatokana na Serikali kuendelea kutoa elimu ya masuala ya bima kwa jamii. 4 1.2.8 Sekta ya Nje 10. Sekta ya nje iliendelea kuimarika ikilinganishwa na mwaka 2022/23, kutokana na kuongezeka kwa mauzo nje ya nchi yatokanayo na utalii, dhahabu na bidhaa asilia pamoja na kupungua kwa uagizaji wa bidhaa kutoka nje ya nchi. Kwa mwaka 2023/24, akiba ya fedha za kigeni ilikuwa dola za Marekani milioni 5,345.5, kiasi kinachotosheleza uagizaji wa bidhaa na huduma nje ya nchi kwa takribani miezi 4.4. Kiasi hiki ni zaidi ya shabaha ya nchi ya miezi minne (4) ya uagizaji wa bidhaa na huduma nje ya nchi. Sekta ya nje inatarajiwa kuendelea kuimarika kutokana na kupungua kwa athari za mitikisiko ya kiuchumi duniani, ambapo nakisi ya urari wa malipo ya kawaida (current account deficit) inakadiriwa kupungua hadi kufikia asilimia 3.2 ya Pato la Taifa kwa mwaka ulioishia Septemba 2024 kutoka asilimia 4.4 ya Pato la Taifa katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Mwenendo huu ulitokana na ongezeko la mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi, hususan utalii, dhahabu, tumbaku, korosho, na bidhaa za mbogamboga na maua. 1.3 Deni la Serikali 11. Hadi Juni 2024, deni la Serikali lilikuwa shilingi bilioni 96,884.18 ikilinganishwa na shilingi bilioni 81,980.26 Juni 2023. Kati ya deni hilo, deni la nje lilikuwa shilingi bilioni 64,932.94 na deni la ndani lilikuwa shilingi bilioni 31,951.24. Tathmini ya uhimilivu wa deni iliyofanyika Juni 2024 imeonesha kuwa deni ni himilivu na viashiria vya deni la Serikali viko ndani ya wigo unaokubalika kimataifa katika kipindi cha muda wa kati na mrefu. Aidha, mwaka 2023/24, kampuni za Fitch Ratings na Moody’s Investors Service zilifanya mapitio ya tathmini ya nchi kukopesheka katika masoko ya mitaji ya kimataifa na kuchapisha matokeo ya daraja B1 na B+ mtawalia. Matokeo mazuri ya tathmini hizo yalitokana na ukuaji mzuri wa uchumi unaoweza kuhimili mitikisiko ya kiuchumi, utekelezaji wa mageuzi ya kimuundo yanayoboresha mazingira ya biashara, ufanisi wa ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha za umma. 1.4 Mapitio ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2023/24 12. Katika mwaka 2023/24, Serikali ilikadiria kukusanya na kutumia shilingi bilioni 44,338.07. Katika kipindi hicho, Serikali ilikusanya jumla ya shilingi bilioni 42,920.62 sawa na asilimia 96.7 ya bajeti iliyoidhinishwa. Kiasi hiki kinajumuisha shilingi bilioni 29,829.89 mapato ya ndani sawa na asilimia 95.1 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 31,381.01; shilingi bilioni 5,581.61 ni misaada na mikopo nafuu kutoka kwa Washirika wa Maendeleo sawa na asilimia 102.1 ya lengo la shilingi bilioni 5,466.21; na shilingi bilioni 7,509.11 ni mikopo ya kibiashara ya ndani na nje ya nchi sawa na asilimia 99.6 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 7,540.84. 13. Katika kipindi hicho, Serikali imetumia shilingi bilioni 42,945.21 kugharamia utekelezaji wa shughuli na miradi mbalimbali ya Serikali ikiwemo miradi ya kimkakati na kielelezo. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 28,308.79 ni matumizi ya kawaida na shilingi bilioni 14,636.42 ni matumizi ya maendeleo. Aidha, kiasi cha shilingi bilioni 5 24.59 kiligharamiwa kwa mkopo wa muda mfupi kutoka Benki Kuu ambao upo ndani wigo unaokubalika kisheria. Maelezo ya kina yanapatikana katika Kiambatisho Na. 1C. 1.5 Mwenendo wa Utekelezaji wa Bajeti kwa Kipindi cha Robo ya Kwanza ya Mwaka 2024/25 14. Katika kipindi cha robo ya kwanza ya mwaka 2024/25, Serikali imekusanya shilingi bilioni 11,553.33 kutoka vyanzo vyote vya ndani na nje. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 7,930.02 ni mapato ya ndani, sawa na asilimia 99.4 ya lengo la shilingi bilioni 7,976.35. Misaada na mikopo nafuu ilifikia shilingi bilioni 1,373.09, sawa na asilimia 118.5 ya lengo la shilingi bilioni 1,159.18. Aidha, mikopo ya kibiashara kutoka masoko ya ndani ilifikia shilingi bilioni 1,656.56, sawa na asilimia 97.8 ya lengo la shilingi bilioni 1,694.35. Mikopo ya kibiashara kutoka nje ilifikia shilingi bilioni 593.65, sawa na asilimia 79.5 ya lengo la shilingi bilioni 746.78. 15. Katika kipindi cha robo ya kwanza ya utekelezaji wa bajeti ya mwaka 2024/25, ridhaa ya shilingi bilioni 11,667.53 ilitolewa kwa ajili ya matumizi ya kawaida na maendeleo. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 7,549.62 na matumizi ya maendeleo ni shilingi bilioni 4,117.91. Aidha, kiasi cha shilingi bilioni 114.20 kiligharamiwa kwa mkopo wa muda mfupi kutoka Benki Kuu ambao upo ndani wigo unaokubalika kisheria. 6 2. VIPAUMBELE VYA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26 16. Mwaka 2025/26, Serikali itaendelea kutekeleza vipaumbele vilivyoainishwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 ambavyo ni kuchochea uchumi shindani na shirikishi, kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma, kukuza uwekezaji na biashara, kuchochea maendeleo ya watu na kuendeleza ujuzi. 2.1 Vipaumbele Mahsusi kwa Mwaka 2025/26 Kwa kuzingatia vipaumbele vya Mpango wa Maendeleo, maeneo mahsusi yatakayopewa kipaumbele cha bajeti kwa mwaka 2025/26 ni: (i) Uendelezaji wa Miundombinu: Uendelezaji wa miundombinu ya usafirishaji, maji, nishati na TEHAMA ili kuwezesha mageuzi ya viwanda na kuchochea biashara na kuimarisha ushiriki wa nchi katika utangamano wa kikanda. Baadhi ya miradi itakayoendelea kupewa kipaumbele ni: ujenzi wa Reli ya Kisasa ya SGR, ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya usafirishaji wa umeme na uimarishaji wa gridi ya Taifa, usambazaji wa Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano pamoja na ujenzi wa madaraja na barabara. (ii) Mapinduzi ya Sekta ya Kilimo: Eneo hili litajielekeza katika uboreshaji wa kilimo ikiwemo matumizi ya teknolojia na mbinu za kisasa, tafiti na uongezaji thamani wa mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi. Lengo ni kuongeza tija, kuimarisha usalama na utoshelevu wa chakula nchini, kuimarisha upatikanaji wa masoko na kuongeza kipato cha wakulima, wafugaji na wavuvi. Baadhi ya programu zitakazopewa kipaumbele ni: Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili - ASDP II, Programu ya Mifumo Himilivu ya Chakula, Programu ya Jenga Kesho Iliyo Bora – BBT na Programu ya Kuendeleza Kilimo na Uvuvi – AFDP. (iii) Uzalishaji Viwandani: Msukumo utawekwa katika kuongeza thamani ya uzalishaji viwandani kwa kuchochea upatikanaji na matumizi ya teknolojia za kisasa ikiwa ni pamoja na ujenzi wa miundombinu ya mitaa ya viwanda (industrial clusters), upatikanaji wa fedha na mitaji, kuimarisha masoko ya bidhaa za viwandani na kuendeleza miundombinu ya Maeneo Maalum ya Kiuchumi (SEZ na EPZ). (iv) Uendelezaji wa Sekta ya Madini: Eneo hili litajielekeza katika uboreshaji wa sekta ya madini kwa: Kufanya tafiti na ugani wa jiosayansi ikiwemo utafiti wa kina wa jiofizikia kwa njia ya kurusha ndege (high resolution airborne geophysical survey) kwa ajili ya kukusanya taarifa za hali ya madini nchini; uendelezaji wa miradi ya madini muhimu na madini mkakati; kuhamasisha shughuli za uongezaji thamani madini; kuhamasisha ushiriki wa sekta binafsi wakiwemo wachimbaji wadogo kwenye uchumi wa madini; na kuimarisha mifumo ya usimamizi, ukaguzi na biashara ya madini ili kuongeza mapato 7 kwa kudhibiti utoroshaji wa madini na ukwepaji kodi. (v) Uendelezaji wa Sekta ya Utalii: Kukuza utalii endelevu ili kupanua shughuli za kiuchumi na kuongeza mapato ya fedha za kigeni kupitia uendelezaji wa miundombinu ya utalii, kuibua mazao mapya ya utalii, kutangaza vivutio vya kipekee vya Tanzania na uhifadhi wa mazingira ikiwemo utekelezaji wa miradi mbalimbali ya kuendeleza utalii. (vi) Kukuza Sekta ya Fedha: Kuimarisha upatikanaji wa huduma za fedha kwa kuwezesha uendelezaji wa bidhaa na huduma mbalimbali za fedha ikiwemo upatikanaji wa mikopo kwa gharama nafuu, ukuzaji wa masoko ya mitaji na uendelezaji wa huduma za bima. (vii) Kuongeza wigo wa Kinga ya Jamii: Kutoa kinga ya jamii kwa makundi yaliyo katika hali hatarishi kutokana na umaskini, uzee, ulemavu na majanga na kuongeza idadi ya wanufaika hususan kutoka katika sekta isiyo rasmi ili kuhakikisha ustawi wa jamii yote na kutoa kipaumbele katika utekelezaji wa mpango wa bima ya afya kwa wote. (viii) Usimamizi wa Mazingira na Mabadiliko ya Tabianchi: Kutekeleza sera za hifadhi na usimamizi wa mazingira kwa lengo la kuimarisha hifadhi ya bionuwai, kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi na kuimarisha udhibiti wa uchafuzi wa mazingira ili kuwezesha ukuaji endelevu wa uchumi na kupunguza uharibifu wa Mazingira. Hii inajumuisha utekelezaji wa Mpango Kabambe wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022 - 2032) pamoja na Mkakati wa Taifa wa Matumizi ya Nishati Safi ya Kupikia (2024 – 2034). (ix) Utawala na Maboresho ya Kitaasisi: Kuboresha usimamizi na mifumo ya kitaasisi ili kuimarisha utawala bora kwa kupambana na vitendo vya rushwa, kuongeza uwazi na uwajibikaji pamoja na kujenga taasisi imara zinazosimamia utawala wa sheria. (x) Kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa makundi maalum: Msukumo utawekwa katika kutoa fursa sawa kwa makundi maalum ili kunufaika na fursa za kiuchumi na kijamii. 2.2 Shabaha na Misingi ya Uchumi Jumla 2.2.1 Shabaha za Uchumi Jumla 17. Shabaha na malengo ya uchumi jumla yatakayozingatiwa kwa mwaka 2025/26 ni: (i) Pato halisi la Taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.8 mwaka 2025 na kuongezeka hadi asilimia 6.1 mwaka 2026; (ii) Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja wa wastani wa asilimia kati ya 3.0 - 5.0 katika muda wa kati; 8 (iii) Mapato ya ndani kufikia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya Pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; na (iv) Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne (4). 2.2.2 Misingi ya Uchumi Jumla 18. Misingi iliyotumika katika kuandaa malengo ya uchumi jumla ni pamoja na: (i) Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; (ii) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika uwekezaji na biashara; (iii) Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko) (iv) Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; na (v) Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani. 2.3 Makadirio ya Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 Mwaka 2025/26, Serikali inatarajia kukusanya na kutumia shilingi bilioni 55,061.61 ili kugharamia utekelezaji wa mpango na bajeti. 2.3.1 Mapato ya Ndani 19. Mwaka 2025/26, mapato ya ndani ikijumuisha mapato ya Mamlaka za Serikali za Mitaa yanakadiriwa kuwa shilingi bilioni 38,962.49. Kati ya mapato hayo, mapato ya kodi ni shilingi bilioni 31,426.12, mapato yasiyo ya kodi ni shilingi bilioni 5,976.57 na mapato yanayokusanywa na Mamlaka ya Serikali za Mitaa ni shilingi bilioni 1,559.79. Katika kipindi cha muda wa kati, mapato ya ndani yanakadiriwa kukua kwa wastani wa asilimia 11.2 na kufikia shilingi bilioni 47,551.76 mwaka 2027/28. Mchango wa mapato ya ndani katika bajeti unakadiriwa kuwa asilimia 70.8 mwaka 2025/26 na kuendelea kuongezeka hadi asilimia 76.2 mwaka 2027/28. Mchanganuo wa mapato ya ndani kwa muda wa kati ni kama inavyoonekana katika Kielelezo Na. 2.1. Kielelezo Na 2.1: Mchanganuo wa Mapato ya Ndani katika Muda wa Kati (Shilingi Bilioni) 9 2.3.1.1 Mikakati na Hatua za Ukusanyaji wa Mapato ya Ndani Mikakati (i) Kufanya tafiti, tathimini, na mapitio ya vyanzo vya mapato vilivyopo na kuboresha kanzidata ya walipakodi, ada na tozo za Serikali ili kubaini maeneo yenye upotevu na kuongeza ufanisi wa ukusanyaji wa mapato; (ii) Kuanzisha vituo vya huduma za kodi kwenye maeneo yanayokua katika shughuli za kiuchumi ikiwemo biashara ndogondogo; (iii) Kuunganisha mifumo ya kodi na mifumo ya taasisi nyingine za umma ili kupata taarifa zitakazowaibua walipakodi ambao hawajasajiliwa ili kuwaingiza kwenye mfumo rasmi wa kodi; (iv) Kutanua wigo wa ukusanyaji wa mapato kwa kuibua vyanzo vipya vya mapato pamoja na kuweka mbinu za kurahisisha utambuzi, usajili, ukadiriaji na ulipaji wa kodi, ada na tozo za Serikali; (v) Kuboresha usimamizi na ufuatiliaji wa walipakodi kwa kutumia Mfumo wa Vitalu vya Walipakodi unaotumia teknolojia ya Mfumo wa Taarifa wa Kijiografia – Geographical Information System (GIS); (vi) Kuendelea kuhamasisha na kutoa elimu kuhusu matumizi ya mashine za kutolea risiti za kielektroniki - EFD kupitia uendeshaji wa programu mbalimbali za hamasa ikiwemo Tunu ya Uzalendo; (vii) Kuhakikisha taasisi zenye mlengo wa utoaji huduma kwa pamoja zinaboresha mifumo ya ukusanyaji kwa kutoa namba ya malipo jumuishi ili kurahisisha ulipaji wa kodi, ada na tozo kwa wateja na hivyo kuongeza uhiari wa ulipaji wa mapato ya Serikali; (viii) Kuendelea kuwekeza kwenye matumizi ya teknolojia na kuboresha ushirikiano wa pamoja kwa taasisi za Serikali zinazokusanya mapato kwa 10 lengo la kubadilishana taarifa na mbinu za ukusanyaji ili kupunguza gharama na kuongeza ufanisi; (ix) Kukabiliana na vitendo vya ukwepaji kodi kwa kuimarisha upatikanaji wa taarifa na kuendelea kujenga uwezo wa watumishi wa umma, hususan kwenye maeneo ya ukaguzi na uchunguzi; (x) Kuimarisha usimamizi na ukusanyaji wa ada na tozo mbalimbali kwenye shughuli za kiuchumi zinazokua ikiwemo sekta ya ardhi, uvuvi, misitu, mifugo na ujenzi na hivyo kuwa na fursa kubwa ya mapato; (xi) Kuboresha utozaji wa vyanzo vya mapato vinavyotozwa na mamlaka za udhibiti kwa kushughulikia dosari na malalamiko yanayotolewa na wananchi; (xii) Kuhamasisha na kuhimiza matumizi ya malipo ya kidigitali ili kupunguza matumizi ya fedha taslimu; na (xiii) Kufanya mapitio ya vivutio vya kodi/misamaha ya kodi iliyotolewa ili kubaini faida na umuhimu wa kuendelea nayo au vinginevyo. Hatua (i) Kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini katika sekta za huduma na uzalishaji ili kuongeza ushiriki wa sekta binafsi; (ii) Kuongeza wigo kwa kutambua vyanzo vipya vya mapato pamoja na kuongeza idadi ya walipakodi; (iii) Kuimarisha na kuhimiza matumizi ya mifumo ya TEHAMA ya ukusanyaji wa mapato ya ndani; (iv) Kuandaa mpango na mkakati wa kuimarisha usimamizi wa ukusanyaji wa mapato yasiyo ya kodi katika Wizara, Idara, Wakala za Serikali na Mamlaka za Serikali za Mitaa; (v) Kuendelea kuboresha huduma zinazotolewa kwa wananchi ili wawe na motisha ya ulipaji wa kodi, tozo na ada kwa Serikali kwa hiari; (vi) Kudhibiti utoaji wa misamaha ya kodi; na (vii) Kuendelea kuboresha utendaji wa mashirika ya umma ili kuongeza mchango wake katika mapato. 2.3.2 Misaada 20. Katika mwaka 2025/26, misaada kutoka kwa Washirika wa Maendeleo inakadiriwa kuwa shilingi bilioni 1,024.88, sawa na ongezeko la asilimia 29.0 ikilinganishwa na shilingi bilioni 794.39 zilizoahidiwa mwaka 2024/25. Ongezeko hilo linatokana na kuongezeka kwa ahadi za fedha za misaada kwenye programu ya Millenium Challenge Corporation (MCC), Mfuko wa Sekta ya Afya na Mfuko wa Usimamizi wa Fedha za Umma - PFMRP. Katika kipindi cha muda wa kati, fedha za misaada zinatarajiwa kuongezeka kwa wastani wa asilimia 6.9. 2.3.2.1 Mikakati ya Upatikanaji wa Misaada 21. Serikali itaendelea kutekeleza Mwongozo wa Ushirikiano wa Maendeleo kwa lengo la kuimarisha ushirikiano na Washirika wa Maendeleo kupitia Majadiliano ya Kimkakati (Strategic Dialogue) yanayolenga kuainisha vipaumbele vya Serikali ili 11 kuwezesha upatikanaji wa fedha za misaada kama ilivyopangwa. Vilevile, Serikali itaendelea kutekeleza mambo yafuatayo: (i) Kuhamasisha Washirika wa Maendeleo kutoa fedha za misaada moja kwa moja Serikalini bila kupitia Mashirika Yasiyo ya Kiserikali ili kuongeza tija ya fedha hizo katika utekelezaji wa miradi mbalimbali; na (ii) Kuendelea kutenga sehemu ya bajeti ya Serikali (counterpart fund) kwa miradi ya maendeleo inayotekelezwa kwa ushirikiano na Washirika wa Maendeleo. 2.3.3 Matumizi 22. Matumizi ya Serikali yanakadiriwa kuwa shilingi bilioni 55,061.61 kwa mwaka 2025/26, sawa na ongezeko la asilimia 11.6 kutoka shilingi bilioni 49,345.69 mwaka 2024/25. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 38,602.18 na matumizi ya maendeleo shilingi bilioni 16,459.43. Matumizi ya kawaida yanajumuisha gharama kwa ajili ya: deni la Serikali shilingi bilioni 14,208.98; mishahara shilingi bilioni 13,454.24; huduma za mfuko mkuu na uendeshaji wa shughuli za Serikali shilingi bilioni 9,496.92; na ruzuku ya maendeleo shilingi bilioni 1,442.04 kwa ajili ya Programu ya Elimumsingi na Sekondari Bila Ada na mikopo ya wanafunzi wa elimu ya juu. Aidha, matumizi ya maendeleo yanajumuisha shilingi bilioni 11,508.53 fedha za ndani na shilingi bilioni 4,950.90 fedha za nje. Vilevile, kFatika kipindi cha muda wa kati, matumizi ya Serikali yanatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 8.2. Mchanganuo wa makadirio ya matumizi ya Serikali umeanishwa katika Jedwali Na. 2.1 hadi 2.5. 2.3.3.1 Mikakati ya Usimamizi wa Matumizi 23. Mikakati ya usimamizi wa matumizi katika kipindi cha muda wa kati itajumuisha yafuatayo: (i) Kuendelea kusimamia na kuimarisha matumizi sahihi ya mifumo ya TEHAMA katika utekelezaji wa shughuli za Serikali ili kudhibiti matumizi ikijumuisha mifumo ya usimamizi wa rasilimali watu, malipo serikalini, ununuzi na usimamizi wa mali za Serikali; (ii) Kuelekeza fedha katika kutekeleza miradi ya kimkakati yenye tija kubwa katika uchumi na ustawi wa jamii na kuhakikisha miradi inayoendelea inapewa kipaumbele kabla ya miradi mipya; (iii) Kuimarisha uwajibikaji na udhibiti katika matumizi ya fedha za umma kwa kuzingatia sheria, kanuni na taratibu za matumizi ya fedha za umma ili kuziba mianya ya ubadhilifu kwa lengo la kupata thamani ya fedha katika matumizi ya Serikali; (iv) Kuimarisha mfumo wa usimamizi na utendaji kazi katika taasisi na mashirika ya umma; (v) Kuunganisha mifumo ili kuiwezesha kubadilishana taarifa za kibajeti; (vi) Kuendelea kukuza na kuimarisha ushirikiano wa kisekta ili kuepuka rasilimali kutumika kutekeleza jukumu linalofanana katika wizara/taasisi zaidi ya moja; na 12 (vii) Kuimarisha ufuatiliaji na tathmini katika utekelezaji wa miradi ili kuhakikisha inatekelezwa kwa ufanisi na kuokoa gharama za ziada zinazoweza kujitokeza wakati wa utekelezaji. 2.3.4 Kugharamia Nakisi ya Bajeti 24. Serikali itaendelea kugharamia nakisi ya bajeti kwa kutumia mikopo kutoka vyanzo vya ndani na nje kwa kuzingatia Mkakati wa Muda wa Kati wa Kusimamia Deni la Serikali wa mwaka 2024. Katika mwaka 2025/26, Serikali inatarajia kukopa shilingi bilioni 15,074.24. Kati ya kiasi hicho, mikopo ya ndani yenye masharti ya kibiashara ni shilingi bilioni 6,278.19, mikopo ya nje yenye masharti nafuu shilingi bilioni 5,667.04 na mikopo ya nje yenye masharti ya kibiashara shilingi bilioni 3,129.01. Fedha zitakazokopwa zitaelekezwa kwenye kugharamia miradi inayochochea kasi ya ukuaji wa uchumi pamoja na hatifungani za Serikali zilizoiva. 13 Jedwali Na 2.1: Makadirio ya Bajeti katika Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 - 2027/28 (Analytical Budget Frame) Shilingi Bilioni 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI Jumla ya Mapato ya Ndani 34,610.65 38,962.49 42,775.56 47,551.76 Mapato ya Kodi 28,046.65 31,426.12 34,539.94 38,422.27 Mapato Yasiyo ya Kodi 5,207.66 5,976.57 6,503.69 7,241.69 Mapato ya Halmashauri 1,356.34 1,559.79 1,731.93 1,887.80 Jumla ya Matumizi* 41,806.20 47,346.35 51,181.46 53,408.23 Matumizi ya Kawaida 27,035.89 30,886.92 33,084.15 35,525.53 Malipo ya Riba Nje 2,435.31 2,796.43 2,887.75 2,947.26 Malipo ya Riba Ndani 3,146.67 3,697.29 3,965.08 3,965.08 Mishahara 11,767.99 13,454.24 14,304.24 15,154.24 Michango ya Serikali kwenye Mifuko ya Jamii 2,000.00 2,428.49 2,608.99 2,807.54 Matumizi mengineyo 6,414.24 7,068.43 7,699.86 8,862.23 Ruzuku ya Maendeleo 1,271.69 1,442.04 1,618.23 1,789.18 -Bodi ya Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu 787.42 931.07 1,051.56 1,160.75 -Elimumsingi na Sekondari Bila Ada 484.27 510.97 566.66 628.43 Matumizi ya Maendeleo 14,770.30 16,459.43 18,097.31 17,882.70 Fedha za Ndani 11,129.47 11,508.53 11,997.03 12,924.11 Fedha za Nje 3,640.84 4,950.90 6,100.28 4,958.59 Nakisi ya Bajeti bila ya Kujumlisha Misaada (7,195.55) (8,383.86) (8,405.90) (5,856.47) Misaada 794.39 1,024.88 1,087.30 930.58 Misaada ya Kibajeti 109.02 113.80 105.83 100.52 Misaada ya Maendeleo 572.96 801.98 882.17 753.98 Mifuko ya Kisekta 112.41 109.11 99.29 76.08 Nakisi ya Bajeti Ikijumuisha Misaada (6,401.16) (7,358.97) (7,318.61) (4,925.89) Jumla ya Nakisi (6,401.16) (7,358.97) (7,318.61) (4,925.89) Kuziba Nakisi 6,401.16 7,358.97 7,318.61 4,925.89 Kuziba Nakisi Kutoka Nje 3,805.74 4,406.34 4,354.18 1,961.47 Mikopo Nafuu ya Kibajeti 1,380.75 1,627.22 699.71 - Mikopo Nafuu ya Miradi ya Maendeleo 2,888.99 3,959.19 5,038.19 4,087.64 Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 66.48 80.62 80.62 40.89 Mikopo ya Kibiashara 2,986.64 3,129.01 3,011.95 2,524.20 Malipo ya Mtaji Deni la Nje (3,517.12) (4,389.71) (4,476.29) (4,691.27) Kuziba Nakisi Kutoka Ndani 2,595.42 2,952.63 2,964.42 2,964.42 Mkopo kwa ajili kugharamia miradi ya maendeleo (NDF) 2,595.42 2,952.63 2,964.42 2,964.42 Mkopo kwa ajili ya kulipa mtaji 4,022.37 3,325.56 4,192.89 4,318.68 Malipo ya Mtaji Deni la Ndani (Rollover) (4,022.37) (3,325.56) (4,192.89) (4,318.68) Pato Ghafi la Taifa 218,779.14 242,071.49 267,419.82 297,420.82 Chanzo: Wizara ya Fedha *Tanbihi: Kiasi cha jumla ya matumizi hakijumuishi malipo ya mtaji 14 Jedwali Na 2.2: Makadirio ya Bajeti kwa Asilimia ya Pato la Taifa kwa Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 -2027/28 (Analytical Budget Frame) 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI Jumla ya Mapato ya Ndani 15.8% 16.1% 16.0% 16.0% Mapato ya Kodi 12.8% 13.0% 12.9% 12.9% Mapato Yasiyo ya Kodi 2.4% 2.5% 2.4% 2.4% Mapato ya Halmashauri 0.6% 0.6% 0.6% 0.6% Jumla ya Matumizi* 19.1% 19.6% 19.1% 18.0% Matumizi ya Kawaida 12.4% 12.8% 12.4% 11.9% Malipo ya Riba Nje 1.1% 1.2% 1.1% 1.0% Malipo ya Riba Ndani 1.4% 1.5% 1.5% 1.3% Mishahara 5.4% 5.6% 5.3% 5.1% Michango ya Serikali kwenye Mifuko ya Jamii 0.9% 1.0% 1.0% 0.9% Matumizi mengineyo 2.9% 2.9% 2.9% 3.0% Ruzuku ya Maendeleo -Bodi ya Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu 0.4% 0.4% 0.4% 0.4% -Elimumsingi na Sekondari Bila Ada 0.2% 0.2% 0.2% 0.2% Matumizi ya Maendeleo 6.8% 6.8% 6.8% 6.0% Fedha za Ndani 5.1% 4.8% 4.5% 4.3% Fedha za Nje 1.7% 2.0% 2.3% 1.7% Nakisi ya Bajeti bila ya Kujumlisha Misaada -3.3% -3.5% -3.1% -2.0% Misaada 0.4% 0.4% 0.4% 0.3% Misaada ya Kibajeti 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Misaada ya Maendeleo 0.3% 0.3% 0.3% 0.3% Mifuko ya Kisekta 0.1% 0.0% 0.0% 0.0% Nakisi ya Bajeti Ikijumuisha Misaada -2.9% -3.0% -2.7% -1.7% Jumla ya Nakisi -2.9% -3.0% -2.7% -1.7% Kuziba Nakisi 2.9% 3.0% 2.7% 1.7% Kuziba Nakisi Kutoka Nje 1.7% 1.8% 1.6% 0.7% Mikopo Nafuu ya Kibajeti 0.6% 0.7% 0.3% 0.0% Mikopo Nafuu ya Miradi ya Maendeleo 1.3% 1.6% 1.9% 1.4% Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Mikopo ya Kibiashara 1.4% 1.3% 1.1% 0.8% Malipo ya Mtaji Deni la Nje -1.6% -1.8% -1.7% -1.6% Kuziba Nakisi Kutoka Ndani 1.2% 1.2% 1.1% 1.0% Mkopo kwa ajili kugharamia miradi ya maendeleo (NDF) 1.2% 1.2% 1.1% 1.0% Mkopo kwa ajili ya kulipa mtaji 1.8% 1.4% 1.6% 1.5% Malipo ya Mtaji Deni la Ndani (Rollover) -1.8% -1.4% -1.6% -1.5% Chanzo: Wizara ya Fedha 15 Jedwali Na 2.3: Makadirio ya Bajeti katika Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 - 2027/28 (Accounting Budget Frame) Shilingi Bilioni 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI I. JUMLA YA MAPATO 49,345.69 55,061.61 59,850.64 62,418.18 Mapato ya Ndani ikijumuisha mapato ya Halmashauri 34,610.65 38,962.49 42,775.56 47,551.76 Misaada na Mikopo Nafuu ya Kibajeti 1,489.77 1,741.02 805.54 100.52 Misaada na Mikopo Nafuu ya Miradi 3,461.95 4,761.17 5,920.37 4,841.62 Misaada na Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 178.89 189.74 179.92 116.97 Mikopo ya Ndani - Kulipa Mtaji Deni la Ndani (Rollover) 4,022.37 3,325.56 4,192.89 4,318.68 Mikopo ya Ndani ya Kibiashara (NDF) 2,595.42 2,952.63 2,964.42 2,964.42 Mikopo ya Nje ya Kibiashara 2,986.64 3,129.01 3,011.95 2,524.20 II. JUMLA YA MATUMIZI 49,345.69 55,061.61 59,850.64 62,418.18 Matumizi ya Kawaida 34,575.38 38,602.18 41,753.33 44,535.47 Mfuko Mkuu wa Serikali 15,736.28 17,340.28 18,921.81 19,608.64 o/w Malipo ya riba 5,581.97 6,493.72 6,852.83 6,912.34 o/w Malipo ya mtaji 7,539.49 7,715.26 8,669.18 9,009.95 Mishahara 11,767.99 13,454.24 14,304.24 15,154.24 Matumizi Mengineyo 5,799.42 6,365.62 6,909.05 7,983.41 Ruzuku ya Maendeleo 1,271.69 1,442.04 1,618.23 1,789.18 Matumizi ya Maendeleo 14,770.30 16,459.43 18,097.31 17,882.70 Fedha za Ndani 11,129.47 11,508.53 11,997.03 12,924.11 Fedha za Nje 3,640.84 4,950.90 6,100.28 4,958.59 Pato Ghafi la Taifa 218,779.14 242,071.49 267,419.82 297,420.82 Chanzo: Wizara ya Fedha Tanbihi: Kiasi cha jumla ya matumizi kinajumuisha malipo ya mtaji 16 Jedwali Na 2.4: Makadirio ya Bajeti kwa Asilimia ya Pato la Taifa kwa Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 -2027/28 (Accounting Budget Frame) 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI I. JUMLA YA MAPATO 22.6% 22.7% 22.4% 21.0% Mapato ya Ndani ikijumuisha mapato ya Halmashauri 15.8% 16.1% 16.0% 16.0% Misaada na Mikopo Nafuu ya Kibajeti 0.7% 0.7% 0.3% 0.0% Misaada na Mikopo Nafuu ya Miradi 1.6% 2.0% 2.2% 1.6% Misaada na Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 0.1% 0.1% 0.1% 0.0% Mikopo ya Ndani - Kulipa Mtaji Deni la Ndani (Rollover) 1.8% 1.4% 1.6% 1.5% Mikopo ya Ndani ya Kibiashara (NDF) 1.2% 1.2% 1.1% 1.0% Mikopo ya Nje ya Kibiashara 1.4% 1.3% 1.1% 0.8% II. JUMLA YA MATUMIZI 22.6% 22.7% 22.4% 21.0% Matumizi ya Kawaida 15.8% 15.9% 15.6% 15.0% Mfuko Mkuu wa Serikali 7.2% 7.2% 7.1% 6.6% o/w Malipo ya riba 2.6% 2.7% 2.6% 2.3% o/w Malipo ya mtaji 3.4% 3.2% 3.2% 3.0% Mishahara 5.4% 5.6% 5.3% 5.1% Matumizi Mengineyo 2.7% 2.6% 2.6% 2.7% Ruzuku ya Maendeleo 0.6% 0.6% 0.6% 0.6% Matumizi ya Maendeleo 6.8% 6.8% 6.8% 6.0% Fedha za Ndani 5.1% 4.8% 4.5% 4.3% Fedha za Nje 1.7% 2.0% 2.3% 1.7% Chanzo: Wizara ya Fedha 17 Jedwali Na 2.5: Mgawanyo wa Bajeti Kisekta kwa Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 -2027/28 (Shilingi Bilioni) SEKTA 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI 1 - Elimu 6,168.39 6,985.82 7,551.68 7,880.24 1.1 - Elimu Msingi 4,395.26 4,977.72 5,380.93 5,615.04 1.2 - Elimu ya Ufundi na Mafunzo ya Ufundi Stadi 196.54 222.58 240.61 251.08 1.3 - Elimu ya Juu 1,347.03 1,525.54 1,649.11 1,720.85 1.4 - Sayansi, Teknolojia na Ubunifu 72.37 81.96 88.60 92.46 1.5 - Huduma za Utawala 157.19 178.02 192.44 200.81 2 - Afya 2,540.89 2,877.60 3,110.69 3,246.03 2.1 - Huduma za Tiba 1,062.38 1,203.16 1,300.62 1,357.21 2.2 - Huduma za Kinga 310.73 351.91 380.42 396.97 2.4 - Zahanati 61.02 69.10 74.70 77.95 2.5 - Vituo vya Afya 109.28 123.76 133.78 139.61 2.6 - Hospitali za Wilaya 901.82 1,021.33 1,104.06 1,152.09 2.7 - Huduma za Utawala 95.66 108.34 117.11 122.21 3 - Huduma za Utawala na Deni la Serikali 13,237.71 14,917.61 15,959.07 16,653.41 3.1 - Utawala na Bunge 5,068.05 5,493.29 5,938.25 6,196.61 3.2 - Usimamizi wa mapato na Matumizi 2,346.94 2,657.95 2,873.25 2,998.26 3.3 - Mambo ya Nje na Ushirikano wa Kimataifa 240.75 272.66 294.74 307.56 3.4 - Deni la Serikali (Malipo ya Riba) 5,581.97 6,493.72 6,852.83 7,150.98 4 - Ulinzi, Utawala wa Sheria na Usalama 5,493.17 6,221.13 6,725.05 7,017.64 4.1 - Ulinzi 3,323.46 3,763.89 4,068.77 4,245.79 4.2 - Usalama wa Umma 1,703.82 1,929.61 2,085.91 2,176.66 4.3 - Mahakama 465.89 527.63 570.37 595.19 5 - Maendeleo ya Uchumi 10,291.02 11,729.14 12,846.09 13,405.00 5.1 - Kilimo 1,938.94 2,195.89 2,373.76 2,477.04 5.2 - Madini 231.91 262.64 283.92 296.27 5.3 - Nishati 1,883.74 2,207.73 2,449.85 2,556.43 5.4 - Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano 5,483.92 6,210.65 6,817.31 7,113.91 5.5 - Maliasili, Utalii na Mazingira 335.35 379.79 410.56 428.42 5.6 - Viwanda 111.15 125.88 136.07 141.99 5.7 - Biashara 272.01 308.06 333.01 347.50 5.8 - Kazi, Maendeleo ya Vijana na Kukuza Ujuzi 33.99 38.50 41.62 43.44 6 - Hifadhi ya Jamii 2,653.44 3,005.07 3,248.49 3,389.82 6.1 - Wazee, Watoto na Watu wenye Ulemavu 50.11 56.75 61.35 64.02 6.2 - Mifuko ya Hifadhi ya Jamii 2,157.07 2,442.93 2,640.81 2,755.70 6.3 - Mfuko wa Bima wa Afya 446.25 505.39 546.33 570.10 7 - Maji, Makazi na Maendeleo ya Jamii 1,421.58 1,609.97 1,740.38 1,816.10 7.1 - Maji 641.88 726.94 785.83 820.02 7.2 - Ardhi, Nyumba na Makazi ya Watu 174.09 197.16 213.13 222.41 7.3 - Maendeleo ya Jamii 320.32 362.76 392.15 409.21 7.4 - Habari, Michezo na Utamaduni 285.29 323.10 349.27 364.46 Jumla ya Sekta 41,806.19 47,346.34 51,181.46 53,408.24 Deni la Serilaki (Malipo ya Mtaji) 7,539.49 7,715.26 8,669.18 9,009.95 Jumla Kuu 49,345.69 55,061.61 59,850.64 62,418.18 Chanzo: Wizara ya Fedha 18 3. USIMAMIZI WA VIHATARISHI VYA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI 3.1. Utangulizi 25. Katika uandaaji wa mpango na bajeti, Serikali huainisha vipaumbele katika utekelezaji wa mikakati mbalimbali ili kufikia malengo ya kitaifa. Hata hivyo, baadhi ya vihatarishi vinaweza kujitokeza na kuathiri utekelezaji wa mikakati husika katika hatua mbalimbali za usimamizi wa mpango na bajeti. Kwa muktadha huo, ni muhimu kuainisha vihatarishi husika pamoja na mikakati ya kukabiliana navyo ili kuhakikisha malengo ya mpango na bajeti yanafikiwa kama ilivyokusudiwa. 3.2. Vihatarishi vya Mpango na Bajeti 26. Malengo ya mpango na bajeti yanaweza kuathiriwa zaidi na vihatarishi vifuatavyo; 3.2.1. Vihatarishi vya Uchumi Jumla 27. Vihatarishi vya uchumi jumla vinaweza kujitokeza kutokana na hali halisi ya mazingira ya ndani na nje ya nchi. Vihatarishi vinavyoweza kuathiri viashiria vya uchumi jumla vinatokana na matukio hatarishi ya asili na yasiyo ya asili. Pamoja na vihatarishi vingine, viashiria vya uchumi jumla huathiriwa zaidi na vihatarishi vinavyohusiana na bei za mazao, bidhaa na huduma, viwango vya riba katika soko, viwango vya kubadilisha fedha na mikopo ya sekta binafsi na sekta ya umma. Matukio, sababu na athari za vihatarishi vya uchumi jumla ni kama ifuatavyo: (i) Mabadiliko ya Bei za Bidhaa Muhimu 28. Kupanda kwa bei za bidhaa muhimu, hususan bei za bidhaa za petroli katika soko la dunia kunaweza kuathiri matumizi ya Serikali na uwezo wa wananchi kununua bidhaa na huduma. Aidha, kuyumba kwa bei za bidhaa katika soko la dunia kama vile bidhaa za madini na mazao ya biashara kutokana na mabadiliko hasi ya uchumi wa dunia na kuvurugika kwa mnyororo wa usambazaji wa bidhaa na huduma kunaweza kupunguza mapato yatokanayo na mauzo ya bidhaa nje ya nchi na kusababisha kutofikiwa kwa malengo ya mpango na bajeti pamoja na kuathiri thamani ya shilingi. (ii) Kuongezeka kwa Riba za Mikopo 29. Kuongezeka kwa riba za mikopo katika masoko ya fedha ya ndani na nje ya nchi kutaathiri uwezo wa Serikali wa kukopa na kuhudumia deni lililoiva. Kuongezeka kwa gharama za mikopo katika masoko ya fedha kunaathiri mahitaji mengine ya kibajeti, hususan uagizaji wa bidhaa za mtaji na mali ghafi kwa ajili ya uwekezaji wa umma na binafsi. (iii) Kushuka kwa thamani ya Shilingi 30. Thamani ya shilingi ya Tanzania dhidi la dola ya Marekani inaweza kushuka kutokana na uhaba wa fedha za kigeni nchini unaosababishwa na ongezeko kubwa la mahitaji ya fedha za kigeni kwa ajili ya kugharamia bidhaa muhimu zinazotoka nje 19 hususan bidhaa za petroli. Kushuka kwa thamani ya shilingi kutaongeza gharama za kuhudumia deni la Serikali la nje ambalo malipo yake hufanyika kwa kutumia fedha za kigeni. Athari nyingine zinazoweza kujitokeza ni kuongezeka kwa gharama za uagizaji wa bidhaa, hususan bidhaa za mitaji na malighafi kutoka nje ya nchi na hivyo kuchochea mfumuko wa bei nchini. Matokeo ya athari hizo ni ukuaji mdogo wa uchumi kutokana na gharama kubwa za uendeshaji wa biashara, uwekezaji na kupungua kwa uwezo wa wananchi kununua bidhaa na huduma na hivyo kuathiri utekelezaji wa mpango na bajeti ya Serikali. 3.2.2. Madeni Sanjari 31. Dhamana ya kukopa iliyotolewa na Serikali kwa taasisi na mashirika ya umma zinaweza kusababisha madeni, endapo taasisi na mashirika husika yatashindwa kurejesha mikopo kwa mujibu wa mikataba na hivyo kulazimu Serikali kurejesha mikopo hiyo ambayo haikuwa sehemu ya mpango na bajeti. Aidha, Serikali hulazimika kugharamia malipo ya fidia na madai yatokanayo na amri za mahakama kutokana na ukiukaji wa masharti ya mikataba. Mahitaji hayo yakijitokeza yanaweza kusababisha ongezeko la madai na deni la Serikali, kuathiri uwezo wa nchi kukopesheka, na kupunguza uwezo wa serikali kugharamia mahitaji ya kibajeti, hususan miradi ya maendeleo na uendeshaji wa shughuli za kawaida. 3.2.3. Mabadiliko ya Tabianchi na Majanga ya Asili 32. Matukio ya asili kama ukame, mafuriko, mmomonyoko wa udongo, vimbunga na matetemeko ya ardhi yanasababisha uharibifu wa miundombinu, mali na vifo, kupungua kwa mapato ya taasisi, serikali na watu binafsi pamoja na uwekezaji wa sekta ya umma na binafsi. Kutokana na athari za matukio ya asili, gharama za urejeshwaji wa miundombinu, mali na misaada kwa waathirika ambayo haikuwa sehemu ya mpango na bajeti ya taasisi, serikali na watu binafsi huathiri utekelezaji wa bajeti ya serikali kwa ujumla. Aidha, kwa kuzingatia kuwa kilimo kinachangia sehemu kubwa ya Pato la Taifa, mabadiliko ya tabianchi yanaweza kusababisha mfumuko wa bei za chakula na kudhoofisha shughuli zinazochochea ukuaji wa uchumi na utekelezaji wa bajeti ya serikali. 3.2.4. Migogoro ya Kisiasa na Mahusiano ya Kidiplomasia 33. Migogoro ya kisiasa ya ndani na nje ya nchi inaweza kuvuruga au kudumaza shughuli za kiuchumi na kijamii, na hivyo kuathiri mpango kazi wa upatikanaji wa mapato ya serikali, uwekezaji kutoka nje na mnyororo wa uhitaji na ugavi wa mazao, bidhaa na huduma ndani pamoja na mahitaji ya ziada ya ulinzi. 3.2.5. Udukuzi na Shambulio la Mifumo ya Kielektroniki 34. Mifumo ya kielektroniki ya usimamizi wa mapato, matumizi na uendeshaji wa shughuli za serikali inaweza kudukuliwa na kushambuliwa kutokana na vishawishi vya wizi na mazingira ya ushindani, hivyo kuathiri utekelezaji wa mpango na bajeti ya serikali. Aidha, matumizi mabaya au udanganyifu katika matumizi ya mifumo ya kielektroniki unaweza kuchepusha mapato na matumizi ya serikali na kudhoofisha 20 huduma kwa jamii, hususan malipo kwa watumishi, wazabuni, huduma za kijamii na usalama wa mali na watu. 3.3. Hatua za Kukabiliana na Vihatarishi 35. Ili kukabiliana na athari za vihatarishi katika utekelezaji wa mpango na bajeti, Serikali itaendelea kutekeleza mikakati iliyoainishwa kwenye Jedwali Na. 3.1: Jedwali Na. 3.1: Hatua za Kukabiliana na Vihatarishi Na Kihatarishi Hatua ya kukabiliana na kihatarishi 1. Vihatarishi vya uchumi jumla (i) Mabadiliko ya bei za bidhaa muhimu (ii) Kuongezeka kwa riba za mikopo (iii) Kushuka kwa thamani ya shilingi Kuendelea kutekeleza na kusimamia sera ya fedha na bajeti kwa lengo la kuhakikisha malengo na shabaha za kiuchumi yanafikiwa. Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa fedha za Kigeni. Kuendelea kuhimiza matumizi ya nishati mbadala kama vile nishati ya gesi ili kupunguza athari za kupanda kwa bei ya bidhaa za petroli katika soko la dunia. Kuendelea kutenga rasilimali kwa ajili ya miradi ya umwagiliaji na uhifadhi wa vyanzo vya maji na mazingira ili kuhakikisha kilimo kinafanyika kwa vipindi vyote vya mwaka. Aidha, kuwekeza kwenye kilimo cha kisasa, mbegu bora zinazohimili mabadiliko ya tabianchi, na teknolojia za kuhifadhi chakula ili kupunguza mfumuko wa bei ya chakula. Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Kugharamia Miradi ya Maendeleo kwa Kutumia Vyanzo Mbadala ikiwemo kuhusisha sekta binafsi. 2. Madeni sanjari Kusimamia utekelezaji wa Sheria ya Mikopo, Misaada na Dhamana, Sura 134 kwa kutoa dhamana kwenye miradi yenye tija na kufuatilia utendaji wa mashirika kwa mujibu wa mkataba/vigezo/makubaliano ya dhamana husika 3. Mabadiliko ya tabianchi na majanga ya asili Kuendelea na utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Usimamizi wa Maafa 2022 - 2027 na kuimarisha Mfuko wa Taifa wa Maafa ili kukabiliana na athari za 21 Na Kihatarishi Hatua ya kukabiliana na kihatarishi majanga pindi yanapotokea. Kuendelea kutenga rasilimali kwa ajili ya miradi ya umwagiliaji na uhifadhi wa vyanzo vya maji na mazingira ili kuhakikisha kilimo kinafanyika kwa vipindi vyote vya mwaka. Aidha, kuwekeza kwenye kilimo cha kisasa, mbegu bora zinazohimili mabadiliko ya tabianchi, na teknolojia za kuhifadhi chakula ili kupunguza mfumuko wa bei ya chakula Kuendelea kutekeleza Mpango Kabambe wa Taifa wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022-2032) 4. Migogoro ya kisiasa na mahusiano ya kidiplomasia Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa fedha za Kigeni Kuendelea kuongeza uzalishaji katika sekta ya kilimo, uzalishaji wa mbolea Kukuza masoko ya mitaji ya ndani 5. Udukuzi na shambulio la mifumo ya kielektroniki Kuendelea kuimarisha usalama katika mifumo ya kielektroniki ya usimamizi wa fedha za umma na shughuli za serikali Kuendelea kusimamia utekelezaji wa Kanuni za Maadili ya Utendaji katika Utumishi wa Umma za mwaka 2023 ili kudhibiti vitendo vya udanganyifu kwa watumishi wa umma. Kuendelea kuimarisha mifumo ya ufuatiliaji na tahadhari katika taasisi zote za umma ili kubaini changamoto zinazoweza kujitokeza na kuwezesha maamuzi ya kiutendaji kufanyika kwa wakati. 22 4. MAELEKEZO YA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26 36. Sehemu hii inatoa maelekezo yanayopaswa kuzingatiwa na Maafisa Masuuli wakati wa maandalizi, uwasilishaji, utekelezaji, ufuatiliaji na tathmini na utoaji wa taarifa za utekelezaji wa mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26. Maafisa Masuuli wanapaswa kuzingatia sheria, kanuni, taratibu na miongozo iliyorejewa katika mwongozo huu ikiwemo na mabadiliko yanayotokea baada ya Mwongozo kuidhinishwa. 4.1 Maandalizi ya Mpango na Bajeti 37. Wakati wa maandalizi ya mpango na bajeti, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia malengo na shabaha za Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025, Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26, Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020, Mpango wa Maendeleo wa Mwaka 2025/26, mipango mkakati ya kitaasisi, na maagizo mengine yaliyotolewa na Serikali. Aidha, pamoja na kuzingatia maagizo na maelekezo yaliyoainishwa katika Mipango na Mikakati, Maafisa Masuuli wanapaswa kufungamanisha vipaumbele vya Mafungu na Taasisi zake ili kufikia shabaha ya pamoja katika matokeo tarajiwa. 4.1.1 Ratiba ya Maandalizi ya Mpango na Bajeti 38. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuandaa Mpango na Bajeti ya Muda wa Kati (MTEF) mara baada ya Mwongozo huu kuidhinishwa. Vitabu vya MTEF viwasilishwe Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango wiki ya nne ya Januari, 2025, baada ya kuidhinishwa na Mamlaka husika. Vitabu vya MTEF kwa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma vitawasilishwa Ofisi ya Msajili wa Hazina kwa ajili ya uchambuzi kulingana na ratiba itakayotolewa. Aidha, vitabu vya MTEF vya Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa viwasilishwe Wizara ya Fedha baada ya mapitio ya Ofisi ya Rais TAMISEMI. Vilevile, randama za bajeti zitawasilishwa kwenye Kamati za Kudumu za Bunge kwa kuzingatia ratiba itakayotolewa na Ofisi ya Waziri Mkuu-Sera, Bunge na Uratibu. Ratiba ya Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26 ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 4.1 23 Jedwali Na. 4.1: Ratiba ya Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26 Mwezi Shughuli Agosti – Novemba 2024 Maandalizi na uidhinishwaji wa Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali Novemba 2024 Usambazaji wa Mwongozo wa Mpango na Bajeti ya Serikali Novemba 2024 - Februari 2025 Maandalizi ya mipango na bajeti za Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali; Ofisi za Wakuu wa Mikoa; Mamlaka za Serikali za Mitaa; Taasisi na Mashirika ya Umma Januari - Februari 2025 Kuwasilisha na kuidhinishwa kwa Waraka wa Baraza la Mawaziri kuhusu Mapendekezo ya Mfumo na Ukomo wa Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26 Januari - Mei 2025 Kufanya majadiliano kuhusu mapendekezo ya maboresho ya Mfumo wa Kodi Februari – Machi 2025 Wizara ya Fedha, Tume ya Mipango na Ofisi ya Msajili wa Hazina kufanya uchambuzi wa mipango na bajeti za kisekta na mafungu Machi 2025 Kuwasilisha randama Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu tarehe 10 Machi kulingana na Kanuni 115 (1) na (2) ya Kanuni za Kudumu za Bunge Toleo la 2023 Machi 2025 Kuwasilisha kwenye Kamati ya Bunge Mapendekezo ya Mfumo na Ukomo wa Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26 Machi 2025 Mafungu kuwasilisha mipango na bajeti kwenye Kamati za Kisekta za Bunge Aprili – Juni 2025 Mafungu kuwasilisha mipango na bajeti bungeni Juni 2025 Serikali kuwasilisha bungeni Muswada wa Sheria ya Fedha na Sheria ya Matumizi 1 Julai 2025 - 30 Juni 2026 Utekelezaji wa mipango na bajeti kama ilivyoidhinishwa na Bunge 4.1.2 Uingizaji wa Takwimu za Bajeti ya Serikali kwenye Mifumo ya Kibajeti 39. Maafisa Masuuli wote wanaelekezwa kuhakikisha kuwa, uingizaji wa takwimu za bajeti kwenye mifumo ya maandalizi ya bajeti unazingatia muda uliopangwa ikiwemo masuala muhimu yafuatayo: (i) Kufungamanisha shughuli zinazotengewa bajeti na Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2020/21-2025/26 na Ilani ya Uchaguzi ya CCM ya 2020 kwa usahihi; (ii) Kuzingatia ukomo wa bajeti wa mwaka 2025/26 na makisio yanayoonesha uhalisia kulingana na ukomo wa miaka miwili inayofuata (2026/27 hadi 2027/28); (iii) Kutumia kwa usahihi namba za miradi, mageresho ya kibajeti (GFS codes 2014), na vizio vya vipimo kama vilivyoainishwa kwenye mifumo; 24 (iv) Kuhakikisha kuwa takwimu za bajeti ya mishahara, matumizi mengineyo na miradi ya maendeleo zinazoingizwa kama transfers zinakasimiwa katika vifungu husika; na (v) Kuingiza viwango sahihi vya stahili za kisheria ikiwemo posho, pango, umeme, simu na maji kwa kuzingatia miongozo inayotolewa na Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora (OR – MUUUB). 4.1.3 Uwasilishaji wa Mpango na Bajeti (MTEF) 40. Wakati wa uwasilishaji wa mpango na bajeti, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Uwasilishaji wa MTEF uzingatie muundo uliooneshwa katika Kiambatisho Na. 1E; (ii) Kuzingatia ratiba ya uwasilishaji wa mpango na bajeti kama ilivyoainishwa katika Jedwali Na.4.1; (iii) Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali na Ofisi za Wakuu wa Mikoa zinatakiwa kuwasilisha Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango nakala ngumu mbili (2) za makadirio ya mapato na matumizi ya fungu husika, siku tano (5) kabla ya kuanza uchambuzi kwa kuzingatia ratiba ya uchambuzi; (iv) Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma zinaelekezwa kuwasilisha Ofisi ya Msajili wa Hazina nakala tete ya makadirio ya mapato na matumizi kwa kuzingatia ratiba itakayotolewa na Ofisi hiyo; (v) Mamlaka za Serikali za Mitaa kupitia Ofisi za Wakuu wa Mikoa zinaelekezwa kuwasilisha makadirio ya mapato na matumizi OR-TAMISEMI kwa kuzingatia ratiba itakayotolewa na Ofisi hiyo. Aidha, OR-TAMISEMI itawasilisha HAZINA Taarifa jumuishi ya fomu namba 3B, 4, 6 na 8B kwa mafungu yote ikiwa katika nakala tete zenye muundo wa excel au access; na (vi) Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali na Ofisi za Wakuu wa Mikoa zinaelekezwa kuwasilisha Wizara ya Fedha, Tume ya Mipango, OR – TAMISEMI na Ofisi ya Msajili wa Hazina nakala ngumu moja (1) na nakala tete zilizofanyiwa marekebisho ndani ya siku tano (5) baada ya bajeti ya fungu husika kuidhinishwa na Bunge. 4.1.4 Uwasilishaji wa Randama 41. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuwasilisha randama kwa Katibu wa Bunge na nakala Ofisi ya Waziri Mkuu (Sera, Bunge na Uratibu) kabla au ifikapo tarehe 10 Machi, 2025 kwa mujibu wa Kanuni 115 (1) na (2) ya Kanuni za Kudumu za Bunge Toleo la 2023. Aidha, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuwasilisha randama za utekelezaji wa Mwaka 2024/25 na mpango na bajeti wa Mwaka 2025/26 kwenye Kamati za Kudumu za Bunge za Kisekta kwa kuzingatia ratiba ya vikao vya kamati husika itakayotolewa na Katibu wa Bunge. Muundo wa uwasilishaji wa randama ni kama unavyoonekana katika Kiambatisho Na. 1F. Tanbihi: Taarifa za ziada zitakazohitajika nje ya muundo wa randama ziwasilishwe kama kiambatisho kwenye randama. 25 4.2 Maelekezo ya Uandaaji wa Mpango na Bajeti 42. Sehemu hii inatoa maelekezo kuhusu Kamati za Bajeti, viwango vya ubadilishaji wa fedha za kigeni, mkakati wa kuongeza fedha za kigeni na mapato. Maeneo mengine ni udhibiti wa uzalishaji na ulimbikizaji wa madeni, uandaaji wa bajeti ya mishahara, uendeshaji wa ofisi na maendeleo. 4.2.1 Kamati za Bajeti 43. Katika uandaaji na utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuhakikisha: (i) Kamati za Bajeti zinaimarishwa na wajumbe wote kushiriki kikamilifu katika kuandaa na kutekeleza bajeti kwa mujibu wa Kifungu 18(2) na Kanuni ya 17(3) ya Sheria ya Bajeti, Sura 439; (ii) Vikao vya Kamati za Bajeti vifanyike kwa ajili ya; kupitia mikakati ya ukusanyaji wa mapato, ugawaji wa rasilimali fedha zilizopokelewa/kukusanywa na kupitia taarifa za ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa mpango na bajeti; na (iii) Taarifa ya vikao hivyo iandaliwe kwa kuzingatia muundo uliobainishwa kwenye Kiambatisho Na. 1G cha mwongozo huu na kuwasilishwa Wizara ya Fedha kila robo mwaka. 4.2.2 Maelekezo ya Kuimarisha Ukusanyaji wa Mapato 44. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuwa na mikakati ya kuongeza mapato na ufanisi katika ukusanyaji wa mapato ili kufikia malengo ya Serikali kwa kufanya yafuatayo: (i) Kuhakikisha kuwa mapato yote yanayokusanywa yanaingizwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa mujibu wa matakwa ya Kifungu 58(a) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 isipokuwa pale ilipoelekezwa vinginevyo kwa mujibu wa Sheria husika; (ii) Kuandaa, kuhuisha na kutekeleza mikakati ya kuongeza mapato katika maeneo wanayosimamia kwa kuzingatia sheria, kanuni na miongozo iliyopo na kuiwasilisha Wizara ya Fedha wakati wa uchambuzi wa mpango na bajeti; (iii) Kuwajengea uwezo viongozi na watendaji kuhusu mbinu za ukusanyaji wa mapato na kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato ya Serikali; (iv) Kuandaa na kuhuisha kanzidata na takwimu za vyanzo vyote vya mapato katika ngazi zote ikijumuisha kata, vijiji na mitaa kwa lengo la kuimarisha ukusanyaji na udhibiti wa upotevu wa mapato kila mwaka; (v) Kuhakikisha matumizi sahihi ya mifumo ya kielektroniki ya Serikali ya ukusanyaji wa mapato kwa kufanya uhakiki, usuluhishi na ukaguzi wa mifumo mara kwa mara kwenye vituo vyote vya makusanyo ili kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato; (vi) Kuzingatia sheria za kodi ikiwa ni pamoja na kutoza kodi ya zuio (withholding tax) na kudai risiti za kielektroniki (EFD) kwa malipo yote yanayofanywa kwa wazabuni na wakandarasi; (vii) Kutoingia mikataba na wazabuni, wakandarasi na watoa huduma wasiotumia mashine za kielektroniki (EFD) kutoa stakabadhi; 26 (viii) Kuwasilisha Wizara ya Fedha kila mwezi taarifa za makusanyo kutoka kila chanzo cha mapato kwa kuzingatia utaratibu uliowekwa kwa lengo la kutathmini mwenendo wa ukusanyaji wa mapato ya Serikali; (ix) Wizara zenye dhamana ya masuala ya biashara na uwekezaji ziratibu uanzishwaji wa dirisha la pamoja la kielektroniki la utoaji wa huduma na kuboresha mifumo ya ukusanyaji wa mapato kwa taasisi zinazotoa huduma kwa pamoja, ili kuwezesha utoaji wa namba jumuishi kwa lengo la kurahisisha ulipaji kodi, ada na tozo za Serikali kwa wateja na hivyo kuongeza uhiari wa ulipaji; (x) Kushirikisha wadau mapendekezo ya uanzishaji au mabadiliko ya viwango vya kodi, ushuru na tozo kabla ya kuwasilisha Wizara ya Fedha; (xi) Kuanzisha na kuimarisha usimamizi wa vituo vya makusanyo hususan katika maeneo ya mipaka, viwanja vya ndege, bandari pamoja na vituo vya ukaguzi kwa kutumia mifumo ya kielektroniki ili kutambua na kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato; (xii) Kutumia fursa na changamoto zilizopo kuibua vyanzo vipya vya mapato na kutenga bajeti kwa ajili ya kuanzisha na kuwekeza katika miradi ya kimkakati ili kuongeza wigo wa ukusanyaji wa mapato ya Serikali; na (xiii) Kuhakikisha gawio na michango stahiki inawasilishwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa wakati. 4.2.3 Kiwango cha Ubadilishaji Fedha 45. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kutumia kiwango elekezi cha ubadilishaji wa fedha za kigeni ambacho ni dola moja ya Marekani kwa shilingi za Tanzania 2,888.48 wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26. 4.2.4 Uibuaji wa Miradi Mipya 46. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuweka kipaumbele cha kukamilisha miradi inayoendelea wakati wa maandalizi ya bajeti ya 2025/26 kabla ya kuibua miradi mipya. Aidha, miradi itakayopewa kipaumbele ni ile inayochochea ukuaji wa shughuli za kiuchumi ikiwa ni pamoja na kuongeza fursa za ajira. 4.2.5 Bajeti ya Mishahara 47. Wakati wa maandalizi ya ikama na bajeti ya mishahara kwa mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wanaelekezwa yafuatayo: (i) Kutenga bajeti ya upandishaji vyeo, ajira mpya, nyongeza ya mshahara ya mwaka, ubadilishaji kada/kazi, uhamisho na uteuzi kwa kuzingatia Mwongozo wa Uandaaji wa Ikama na Makadirio ya Bajeti ya Mishahara kwa Mwaka 2025/26 kutoka Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora (OR-MUUUB); (ii) Kuzingatia Mpango wa Rasilimaliwatu uliopo wakati wa utengaji wa bajeti ya mishahara ili kuwa na msawazo wa watumishi katika Utumishi wa Umma; (iii) Wakala za Serikali, Taasisi, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa yanayolipa mishahara kwa makusanyo ya ndani na zinazopelekewa 27 fedha kutoka Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kuhakikisha yanatenga kiwango sahihi cha michango ya kisheria ya watumishi na kuwasilisha kwa wakati katika mifuko husika ili kuepuka tozo inayotokana na ucheleweshaji wa michango hiyo na usumbufu kwa watumishi pindi wanapostaafu; (iv) Kuandaa bajeti ya mishahara kwa kuzingatia Waraka wa Watumishi wa Serikali Na. 3 wa Mwaka 2022 na Nyaraka za Msajili wa Hazina Na. 3, 4, 5, 6, 7, 8 na 9 za Mwaka 2022 kuhusu Marekebisho ya Mishahara kwa Watumishi wa Umma na Taasisi za Serikali; (v) Kuzingatia Waraka wa Utumishi wa Umma Na. 1 wa Mwaka 2021 kuhusu Matumizi ya Mfumo Jumuishi wa Usimamizi wa Taarifa za Rasilimaliwatu na Mishahara (e-Watumishi); (vi) Bajeti ya mishahara ya ajira mpya na kupandisha vyeo watumishi wa kada za ardhi waliokuwa katika Mamlaka za Serikali za Mitaa itengwe na Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kwa kuwa ndio Mamlaka inayosimamia watumishi hao; na (vii) Kuzingatia gharama za marekebisho, visahihisho na nyongeza mbalimbali katika miundo ya maendeleo ya utumishi ya kada chini ya Wizara wakati wa kutenga bajeti ya mishahara na kusafisha taarifa za watumishi katika mfumo wa e-Watumishi. 4.2.6 Bajeti ya Matumizi Mengineyo 48. Wakati wa maandalizi ya makadirio ya bajeti ya matumizi mengineyo, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuwezesha ukusanyaji wa mapato ya Serikali; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia mikakati ya kukabiliana na vihatarishi vya utekelezaji wa mpango na bajeti; (iii) Kutenga bajeti kwa kuzingatia mabadiliko ya miundo mipya ya Taasisi ikiwemo vitengo vya Ufuatiliaji na Tathmini pamoja na Tafiti na Ubunifu; (iv) Kutenga bajeti ya kugharamia shughuli za uendeshaji wa ofisi na kulipa stahili za kisheria kwa watumishi (posho za kujikimu, uhamisho, stahili za viongozi na likizo) ili kuepuka uzalishaji wa madeni; (v) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuwajengea uwezo watumishi ikijumuisha bajeti ya mafunzo ya matumizi ya mifumo ya usimamizi wa fedha za umma (bajeti, ununuzi na uhasibu), upimaji utendaji kazi wa watumishi na taasisi na usimamizi wa rasilimali watu; (vi) Kutenga bajeti ya kutekeleza shughuli za Fungu zinazohusisha ushiriki wa Mafungu mengine; (vii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika uendeshaji wa shughuli za Serikali kwa lengo la kurahisisha utendaji kazi kupunguza matumizi na; (viii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia michezo kwa watumishi. 28 4.2.7 Bajeti ya Maendeleo 49. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuandaa makadirio ya bajeti ya miradi ya maendeleo kwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuwasilisha Wizara ya Fedha takwimu za miadi ya fedha kutoka kwa Washirika wa Maendeleo robo ya kwanza ya kila mwaka wa fedha ili kukamilisha maandalizi ya ukomo wa bajeti za mafungu wa mwaka unaofuata; (ii) Kuhakikisha kuwa miradi inayotekelezwa kwa fedha kutoka kwa Washirika wa Maendeleo inajumuishwa katika bajeti ya Serikali pamoja na kupata namba ya mradi kutoka Wizara ya Fedha ili kuwezesha kuhasibiwa kwa fedha hizo; (iii) Wizara za Kisekta ziwasilishe Wizara ya Fedha mchanganuo wa shughuli na bajeti zinazotekelezwa kwenye mafungu mengine ikiwemo Mamlaka za Serikali za Mitaa ili kujumuishwa kwenye ukomo wa bajeti wa mafungu husika wiki ya kwanza ya Desemba, 2024; (iv) Mwongozo wa Usimamizi wa Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2022 kuhusu uibuaji, ugharamiaji, utekelezaji na ufuatiliaji na tathmini ya miradi ya maendeleo; (v) Kifungu cha 6 cha Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT), Sura 148 kuhusu utaratibu wa kutoa msamaha wa VAT kwa miradi inayotekelezwa kwa fedha za Serikali na Washirika wa Maendeleo na kuwasilisha maombi ya msamaha wa kodi ya VAT kupitia mfumo wa kielektroniki; (vi) Sheria ya Mikopo, Dhamana na Misaada, Sura 134 inayoelekeza kutoingia mikataba ya makubaliano na Washirika wa Maendeleo ya kupokea misaada na mikopo pasipo idhini ya Waziri mwenye dhamana na masuala ya Fedha; (vii) Kanuni ya 5(b) ya Sheria ya Mikopo, Dhamana na Misaada, Sura 134 inayoelekeza kuwa mikataba yote ya mikopo itakayosainiwa inapaswa kuzingatia miradi ya kimkakati inayozalisha mapato (investment projects) na maeneo ya vipaumbele; (viii) Kutenga mchango wa Serikali (counterpart fund) katika miradi ya maendeleo inayotekelezwa kwa ushirikiano na Washirika wa Maendeleo; (ix) Kukamilisha taratibu zote za maandalizi ya mradi ikiwemo upembuzi yakinifu na tathmini ya athari za mazingira na jamii kabla ya kuanza utekelezaji wa mradi; (x) Kutenga bajeti ya kugharamia fidia katika maeneo yanayotwaliwa kwa ajili ya utekelezaji wa miradi; (xi) Kutumia njia mbadala kwa ajili ya kugharamia miradi ya maendeleo (Alternative Project Financing - hati fungani, mikopo na PPP) yenye mlengo wa kibiashara kwa kuzingatia sheria, kanuni, miongozo na taratibu zilizopo; (xii) Kuzingatia matakwa ya Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 iliyoweka ukomo wa zabuni zinazoweza kutolewa kwa wasio wazawa ili kuwawezesha wazawa (local content) na kuongeza mzunguko wa fedha katika uchumi; (xiii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia shughuli za utafiti na maendeleo kwa kutumia mapato ya ndani ya taasisi na ruzuku kutoka Serikali Kuu; (xiv) Kutenga bajeti kwa ajili ya upimaji na upatikanaji wa hati miliki ya maeneo yanayomilikiwa na taasisi za umma; 29 (xv) Kuzingatia masuala ya mazingira na mabadiliko ya tabianchi pamoja na masuala ya jamii katika upangaji wa bajeti ya miradi ya maendeleo; (xvi) Kujenga uwezo kwa Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, Taasisi, Mashirika ya Umma, Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa kuhusu dhana ya PPP; (xvii) Kuzingatia matumizi ya Mfumo wa Kitaifa wa Kusimamia Miradi ya Maendeleo (NPMIS); na (xviii) Ushirikishaji wa sekta husika katika utekelezaji wa miradi inayohusisha sekta zaidi ya moja kabla, wakati na baada ya utekelezaji. 4.2.8 Mkakati wa Kuongeza Fedha za Kigeni 50. Katika kutekeleza mkakati wa kuongeza fedha za kigeni kwa kuzingatia Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuendelea: (i) Kusimamia utekelezaji wa kifungu cha 26 cha Sheria ya Benki Kuu, Sura 197, na Sheria ya Fedha za Kigeni, Sura 271 na Kanuni zake kwa lengo la kudhibiti matumizi yasiyo ya lazima ya fedha za kigeni; (ii) Kutekeleza Mikakati ya Wizara ya Kukabiliana na Uhaba wa Fedha za Kigeni inayobainisha hatua zinazopaswa kuchukuliwa ili kuimarisha akiba ya fedha za kigeni; (iii) Kuhakikisha mikataba ya ndani mipya inayoingiwa inatumia shilingi ya Tanzania kwa lengo la kupunguza uhitaji wa matumizi ya fedha za kigeni yasiyo ya lazima. Pia, kuhakikisha mikataba ya zamani iliyoingiwa kwa fedha za kigeni inafanyiwa mapitio; (iv) Kuongeza uzalishaji wa bidhaa na huduma kwa mauzo ya nje; (v) Kuimarisha uzalishaji wa bidhaa na huduma mbadala ili kupunguza matumizi ya fedha za kigeni; (vi) Kuendelea kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji ili kuvutia mitaji kutoka nje ya nchi ikiwemo watanzania waliopo nje ya nchi kuwekeza na kutuma fedha za kigeni; na (vii) Kusimamia utekelezaji wa kifungu cha 60 cha Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 inayoagiza kutoa kipaumbele kwa bidhaa na huduma za ndani ili kupunguza matumizi ya fedha za kigeni, kuimarisha soko la ndani, kulinda viwanda vya ndani na kuongeza ajira. 4.2.9 Mikakati ya Ulipaji na Udhibiti wa Ulimbikizaji wa Madeni 51. Katika kudhibiti uzalishaji na ulimbikizaji wa madeni, Maafisa Masuuli wanapaswa kuzingatia: (i) Kifungu cha 52 (1-2) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 kinachohusu mfumo wa udhibiti wa miadi; (ii) Maelekezo ya Treasury Circular No. 2 of 2022/23 on Government Domestic Expenditure Arrears and Other Outstanding Obligations kwa lengo la kuendelea kusimamia na kutekeleza Mkakati wa Kudhibiti na Kuzuia Malimbikizo ya Madeni; 30 (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia ulipaji wa madeni kwa kuzingatia miongozo na Sheria ya Fedha za Umma, Sura 348; (iv) Ulipaji wa madeni uzingatie umri wa madeni pamoja na kutoa kipaumbele kwenye madeni yenye riba na adhabu; na (v) Kuhakikisha madai yanayotokana na bidhaa au huduma katika mwaka wa utekelezaji wa bajeti yanalipwa kwa wakati na kiasi stahiki kwa kutumia fedha za migao/makusanyo ya kila mwezi ili kuepuka uzalishaji wa madeni. 4.2.10 Udhibiti wa Matumizi ya Fedha za Umma 52. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kusimamia nidhamu na uwajibikaji kwa matumizi ya fedha za umma kwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuhakikisha kuwa fedha zote zinazopokelewa/zinazokusanywa zinatumika kwa wakati kwa mujibu wa mpango kazi ili kuepuka fedha hizo kuvuka mwaka wa fedha husika; (ii) Kutekeleza Mwongozo wa Utaratibu wa Maombi na Utoaji wa Fedha za Utekelezaji wa Bajeti ya Serikali wa mwaka 2021 unaosisitiza kutoingia mikataba bila kuwa na bajeti ya shughuli husika; (iii) Kuhakikisha ushirikishwaji wa taasisi za kisekta unazingatiwa wakati wa upangaji na utekelezaji wa miradi; (iv) Kuimarisha utendaji wa Kamati za Bajeti, vitengo vya ukaguzi wa ndani pamoja na ufuatiliaji na tathmini ili kudhibiti matumizi ya fedha za umma ikiwemo miradi inayotekelezwa kwa fedha kutoka kwa Washirika wa Maendeleo; na (v) Kutumia Mfumo wa Kielektroniki wa Ununuzi wa Umma (National e- Procurement System of Tanzania - NeST) katika ununuzi wa bidhaa, huduma na kandarasi pamoja na kuzingatia bei ya soko wakati wa ununuzi. 4.3 Maelekezo Mahsusi kwa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma 53. Watendaji Wakuu wa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma wanaelekezwa yafuatayo: (i) Kuhakikisha mifuko ya hifadhi ya jamii inakuwa na taarifa sahihi za wanachama ili kuondoa usumbufu wakati wa kustaafu au kumaliza mikataba ya kazi; (ii) Kuhakikisha taasisi za kibiashara na za kimkakati zinazingatia Waraka wa Msajili wa Hazina Na.1 wa mwaka 2023, katika kuimarisha mfumo wa usimamizi na utendaji kazi; (iii) Kuhakikisha taasisi zinatenga michango ya asilimia 15 ya mapato ghafi na kuwasilishwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa kuzingatia kifungu cha 8(1)(f) cha Sheria ya Msajili wa Hazina (Madaraka na Majukumu), Sura 370; (iv) Kuwasilisha asilimia 70 ya ziada ya mapato katika Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa kuzingatia kifungu cha 10(2) cha Sheria ya Msajili wa Hazina (Madaraka na Majukumu), Sura 370; (v) Kuhakikisha maombi ya kuvuka mwaka na fedha yanawasilishwa Ofisi ya Msajili wa Hazina na zinatumika kwa malengo yaliyopangwa awali kulingana na sheria na kanuni. Aidha, Ofisi ya Msajili wa Hazina inapaswa kuwasilisha 31 Wizara ya Fedha maombi ya kuvuka mwaka na fedha kwa kuzingatia kifungu cha 29 (2-3) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439; (vi) Kuhakikisha maombi ya uhamisho wa bajeti yanawasilishwa Ofisi ya Msajili wa Hazina ili awasilishe Wizara ya Fedha kwa kuzingatia kifungu cha 28 (1-4) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439; (vii) Kuhakikisha taasisi zinazodaiwa na taasisi nyingine za umma zinatenga bajeti na kulipa madeni hayo kwa wakati; (viii) Kuandaa na kuwasilisha Ofisi ya Msajili wa Hazina mikakati ya kuongeza mapato katika maeneo wanayosimamia kwa kuzingatia sheria, kanuni na miongozo iliyopo; (ix) Kuzingatia maelekezo ya Katibu Mkuu OR-MUUUB kuhusu siku za likizo na malipo ya nauli ya likizo yaliyotolewa kwa barua yenye Kumb. Na. CAC.17/228/01/07 ya tarehe 09 Novemba, 2023. 4.4 Maelekezo kwa Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa 54. Sehemu hii inatoa maelekezo yanayopaswa kufuatwa na Maafisa Masuuli wa Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Mwaka 2025/26. 4.4.1 Maelekezo kwa Ofisi za Wakuu wa Mikoa 55. Wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wa Ofisi za Wakuu wa Mikoa wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya kusimamia na kudumisha masuala ya usalama ikiwemo kugharamia vikao vya Kamati za Usalama ngazi ya Mkoa, Wilaya na Vikao vya Kisheria katika Tarafa; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya ukarabati, ukamilishaji na ujenzi wa ofisi na makazi ya Wakuu wa Mikoa, Makatibu Tawala wa Mikoa na Wilaya, Wakuu wa Wilaya na Maafisa Tarafa; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuhuisha Wasifu wa Uwekezaji na kufanya makongamano ya uwekezaji; (iv) Kusimamia na kuratibu utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020 na kutoa taarifa kila nusu mwaka na kwa mwaka kwa OR- TAMISEMI; (v) Kutenga bajeti kwa ajili ya kujikinga dhidi ya majanga pamoja na maafa mbalimbali ikiwemo moto, mafuriko na mlipuko wa magonjwa; (vi) Kuandaa Mipango ya Hifadhi ya Mazingira (Local Environmental Action Plans) kulingana na changamoto za Mazingira katika mikoa na kuhakikisha fedha zinatengwa kwa ajili utekelezaji wa Mipango hiyo; (vii) Kutumia mfumo jumuishi wa ufuatiliaji na tathimini (Intergrated Monitoring and Evaluation System- iMES) katika shughuli za miradi ya maendeleo kwenye Mamlaka za Serikali za Mitaa; (viii) Kusimamia utoaji wa mikopo ya asilimia 10 kupitia mwongozo mpya wa mwaka 2024 kwa vikundi vya wajasiriamali wanawake, vijana na watu wenye ulemavu; na 32 (ix) Kusimamia uandaaji na utekelezaji wa Mpango wa Wajibu wa Makampuni katika Jamii (Corporate Social Responsibility- CSR). 4.4.2 Maelekezo Mahsusi kwa Mamlaka za Serikali za Mitaa 56. Wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wa Mamlaka za Serikali za Mitaa wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuandaa na kujumuisha kwenye Mpango na Bajeti makadirio ya mapato na matumizi ya Kata, Vijiji/Mitaa na vituo vya kutolea huduma; (ii) Kutenga bajeti ya miundombinu wezeshi kwa ajili ya matumizi ya Serikali Mtandao na kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika Mamlaka za Serikali za Mitaa; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kukamilisha miradi viporo hususan maboma yaliyoanzishwa kwa nguvu za wananchi; (iv) Kutenga na kutoa mikopo ya asilimia 10 kwa vikundi vya wajasiriamali vya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu kwa kutumia mwongozo wa mwaka 2024; (v) Kutenga bajeti kwa ajili ya miradi ya kimkakati inayogusa mawanda mapana ya wananchi kwa halmashauri zinazochangia asilimia 70, 60 na 40 ya fedha za maendeleo kwa mapato ya ndani; (vi) Kutenga bajeti kwa ajili ya kupima maeneo ya taasisi zilizopo katika Halmashauri ambazo ni pamoja na shule, vituo vya kutolea huduma za afya, ofisi za halmashauri, kata, vijiji/mitaa na vitongoji; (vii) Kwa kuzingatia ufinyu wa ardhi katika Halmashauri za majiji, manispaa na miji, utengaji wa bajeti ya ujenzi, ukarabati na uendelezaji wa miundombinu ya elimu, afya na vitega uchumi uzingatie muundo wa ujenzi wa ghorofa; (viii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuwatambua, kuwasajili na kuwapanga wafanyabiashara wadogo (wamachinga) katika maeneo maalumu ikiwemo ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya kufanyia biashara; (ix) Kutenga bajeti kwa ajili ya kulipa fidia maeneo yaliyotwaliwa na yatakayotwaliwa na halmashauri kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu ya umma; (x) Kuandaa Mipango ya Hifadhi ya Mazingira (Local Environmental Action Plans) kwa kuzingatia changamoto za Mazingira katika Halmashauri husika na kutenga fedha kwa ajili ya utekelezaji; (xi) Kutenga bajeti ya kulipa madeni ya watumishi, wazabuni na wakandarasi; (xii) Halmashauri zinazodaiwa fedha za mkopo wa mradi wa kupima, kupanga na kumilikisha ardhi zinapaswa kutenga fedha kwa ajili ya kurejesha mkopo huo Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi; (xiii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kufanya upembuzi yakinifu wa miradi ya kuzalisha mapato kabla ya kuanza utekelezaji; (xiv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kufanya msawazo wa watumishi katika Mamlaka za Serikali za Mitaa; (xv) Kutenga bajeti kwa ajili ya ujenzi, ukarabati na ukamilishaji wa majengo ya utawala ya Ofisi za Halmashauri, Kata na Vijiji/Mitaa; 33 (xvi) Kutenga kiasi kisichopungua shilingi 200,000 kutokana na mapato ya ndani ya Halmashauri kwa ajili ya uendeshaji wa ofisi kwa kila Kata, Kijiji/Mtaa kila robo mwaka. Aidha, kwa Halmashauri zinazokusanya mapato chini ya shilingi bilioni 1.5 zinaelekezwa kutenga kiasi kisichopungua shilingi 100,000 kwa Kata, Kijiji/Mtaa kila robo mwaka; (xvii) Kuendelea kutenga shilingi 100,000 kila mwezi kwa ajili ya posho ya madaraka ya watendaji wa kata; (xviii) Kutenga na kurejesha bajeti ya mapato yatokanayo na mazao ya kilimo (asilimia 20), mifugo (asilimia 15) na uvuvi (asilimia 5) ili kuboresha na kuendeleza sekta hizo; (xix) Kufunga Mfumo wa Kielektroniki wa Usimamizi na Uendeshaji wa Vituo vya Kutolea Huduma za Afya Tanzania (Centralized GoT – HoMIS) kwa Mamlaka za Serikali za Mitaa katika vituo ambavyo bado havijafunga mfumo huo; (xx) Kutenga bajeti kupitia mapato ya ndani kwa ajili ya kuchangia Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kulingana na Sheria ya Serikali za Mitaa, Sura 290; (xxi) Halmashauri ambazo zimepata mkopo kutoka Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kutenga bajeti kutoka kwenye mapato yao ya ndani kwa ajili ya marejesho ya mkopo; (xxii) Mwongozo wa Uanzishaji na Usimamizi wa Kampuni Mahsusi za Uendeshaji wa Miradi ya Vitega Uchumi kwenye Mamlaka ya Serikali za Mitaa; (xxiii) Kutenga bajeti kwa ajili ya utekelezaji wa shughuli za ustawi wa jamii; (xxiv) Kusimamia na kutekeleza uandaaji wa Mpango wa Wajibu wa Makampuni katika Jamii (Corporate Social Responsibility- CSR); (xxv) Kutambua na kurasimisha shughuli za kiuchumi zisizo rasmi ili kuongeza wigo wa ukusanyaji wa mapato; (xxvi) Kutenga bajeti kwa ajili ya uhamasishaji wa matumizi ya huduma ndogo za fedha ili kuwezesha wananchi kutumia huduma rasmi za fedha; (xxvii) Kutenga bajeti za matengenezo na mafuta ya vyombo vya usafiri kwa Watendaji wa Kata ili kuwezesha ufuatiliaji wa shughuli za ukusanyaji na usimamizi wa mapato na mikopo ya asilimia 10; (xxviii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kamati za ushauri wa kisheria na kamati ya msaada wa kisheria ya Mkoa; na (xxix) Kuendelea kutenga fedha za mapato ya ndani kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwa kuzingatia madaraja ya Halmashauri kwa mujibu wa maelekezo ya Katibu Mkuu OR-TAMISEMI yaliyotolewa kwa barua yenye Kumb. Na. CFC.133/307/01/157 ya tarehe 12 Desemba, 2022. Mgawanyo wa madaraja ni kama ilivyooneshwa katika Jedwali Na.4.2. 34 Jedwali Na.4.2 : Mgawanyo wa Mapato ya Ndani kwa ajili ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo N a Daraja la Halmashau ri Kiwango cha Mapato yasiyolindwa Asilimia ya Kuchan gia kwenye miradi Asilimia ya fedha za miradi - kuchangia mikopo ya Vikundi Asilimia ya fedha za miradi - kuchangia TARURA Asilimia ya kuchangia miradi mingine 1 Daraja la Kwanza Bilioni 20 au zaidi 70 10 10 50 2 Daraja la Pili Bilioni 5 au zaidi 60 10 10 40 3 Daraja la Tatu Bilioni 2 hadi 5 40 10 - 30 4 Daraja la Nne Chini ya Bilioni 2 20 10 - 10 Chanzo: OR - TAMISEMI 4.4.3 Maelekezo ya Kisekta katika Mamlaka za Serikali za Mitaa (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuboresha mazingira ya kujifunzia na kufundishia katika Shule za Msingi na Sekondari kwa kuzingatia Sera ya Elimu na Mafunzo 2014, Toleo la 2023; (ii) Kuandaa na kuwasilisha takwimu OR-TAMISEMI kwa ajili ya kuwezesha utengaji wa bajeti ya Elimumsingi na Sekondari (Kidato cha V na VI) ifikapo tarehe 31 Desemba, 2024; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya ununuzi wa dawa, vifaa, vifaa tiba na chanjo pamoja na kutenga shilingi 1,000 kwa kila mtoto mwenye umri wa chini ya miaka mitano ili kuimarisha huduma za lishe; (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kujenga, kukamilisha na kukarabati miundombinu ya vituo vya kutolea huduma za jamii; (v) Kutenga bajeti ya uhamasishaji kwa wakulima, wafugaji na wavuvi kushiriki katika ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya kilimo, mifugo na uvuvi kwa kushirikiana na sekta husika; (vi) Kuendelea kutenga bajeti za matengenezo na mafuta ya vyombo vya usafiri kwa Maafisa Ugani na Watendaji wa Kata ili kuwezesha ufuatiliaji wa shughuli za kilimo, mifugo na uvuvi pamoja na shughuli nyingine za Serikali katika Kata; (vii) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya kuhamasisha ushiriki wa sekta binafsi katika shughuli za kiuchumi; (viii) Kuendeleza mipango miji na kufanya matumizi bora ya ardhi katika vijiji, kuendeleza miji midogo inayochipukia pamoja na kurasimisha makazi yaliyojengwa kiholela; (ix) Kutenga bajeti kwa ajili ya kamati za ushauri wa kisheria na kamati ya maadili ya wilaya ya mahakama; na (x) Kutenga bajeti ya usimamizi na uendelezaji wa maliasili, malikale na mazingira. 35 4.5 Masuala Mengine Muhimu ya Kuzingatiwa Wakati wa Uandaaji wa Mpango na Bajeti 57. Pamoja na maelekezo ya ujumla na mahsusi yaliyotolewa, masuala mengine muhimu yanayopaswa kuzingatiwa ni: Masuala ya muungano; ushirikiano wa kikanda na kimataifa; Ujenzi wa Mji wa Serikali na Taasisi za Umma Jijini Dodoma; Uchumi wa Buluu; Uchumi wa kidigitali; masuala ya watu wenye ulemavu; masuala ya kijinsia; mazingira; afua za lishe; VVU, UKIMWI, afya ya akili na magonjwa sugu yasiyoambukiza; mapambano dhidi ya rushwa; mapambano dhidi ya dawa za kulevya; uwekezaji wa ubia kati ya sekta ya umma na sekta binafsi; uwezeshaji wananchi kiuchumi; masuala ya haki jinai pamoja na masuala ya Anuai za Jamii katika Utumishi wa Umma. 4.5.1 Masuala ya Muungano 58. Maafisa Masuuli wa Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma wanaelekezwa: (i) Kuhakikisha kuwa hoja za muungano zinaendelea kushughulikiwa; na (ii) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya kuwezesha shughuli za ushirikiano baina ya Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar. 4.5.2 Ushirikiano wa Kikanda na Kimataifa 59. Katika kuimarisha ushirikiano wa kikanda na kimataifa, Maafisa Masuuli wanaelekezwa: (i) Kuzingatia maelekezo ya Mwongozo wa Ushirikiano wa Maendeleo (Development Cooperation Framework - DCF) wa mwaka 2017/18 - 2024/25 pamoja na mpango kazi wake; (ii) Kuendelea kuzingatia itifaki, mikataba na makubaliano baina ya Tanzania na nchi nyingine na ile ya kikanda na kimataifa inayojumuisha Kamisheni ya Umoja wa Afrika, Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika, Jumuiya ya Afrika Mashariki na Mashirika ya Kimataifa; (iii) Kuwasilisha Wizara ya Fedha makadirio ya michango ya uanachama wa kikanda na kimataifa ndani ya wiki ya kwanza ya Desemba, 2024 kwa ajili ya kujumuishwa kwenye bajeti; (iv) Kuendelea kutumia kikamilifu fursa zilizopo katika makubaliano kati ya nchi na nchi, kikanda na kimataifa kwa manufaa ya Taifa kwa kuzingatia diplomasia ya uchumi; na (v) Kutenga bajeti ya kugharamia utekelezaji wa viashiria vilivyoainishwa na washirika wa maendeleo kama vigezo vya kuipatia nchi msaada wa kibajeti ili kuiwezesha nchi kukidhi vigezo vya kupata fedha. 36 4.5.3 Ujenzi wa Miundombinu na Ofisi za Wizara na Taasisi za Umma Katika Mji wa Serikali Jijini Dodoma 60. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia mahitaji ya kukamilisha ujenzi wa miundombinu na ofisi za Wizara na Taasisi katika Mji wa Serikali na Makao Makuu Dodoma. Hii ni pamoja na kuzingatia madai ya wakandarasi na washauri elekezi pamoja na gharama za samani ili kuhakikisha ujenzi wa awamu ya pili unakamilika kabla ya kuanza awamu nyingine. 4.5.4 Uchumi wa Buluu 61. Maafisa Masuuli wa sekta zinazoguswa na uchumi wa buluu wanaelekezwa kutekeleza Sera ya Taifa ya Uchumi wa Buluu ya mwaka 2024 ili kuibua na kutumia fursa zitokanazo na rasilimali za maji bahari na baridi kwa lengo la kukuza uchumi na kuchochea maendeleo ya Taifa. 4.5.5 Uchumi wa Kidigitali 62. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Uchumi wa Kidigitali 2024–2034 kwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kujenga mfumo jumuishi wa kisekta na kuhakikisha mfumo huo unabadilishana taarifa na mifumo mingine; (ii) Kuhakikisha mifumo inayotoa huduma kwa wananchi inaunganishwa na mfumo wa utambuzi wa watu (Jamii Namba); (iii) Kuhakikisha vituo vya kutolea huduma kwa wananchi vinaunganishwa na mtandao wa intaneti ili kuboresha utoaji wa huduma; na (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuandaa miongozo ya matumizi ya TEHAMA kwa sekta. 4.5.6 Masuala ya Watu Wenye Ulemavu 63. Katika eneo hili Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuendelea kuzingatia Sera ya Taifa ya Maendeleo na Huduma kwa Watu Wenye Ulemavu ya mwaka 2004 na Sheria ya Watu Wenye Ulemavu Na. 9 ya mwaka 2010 hususan kwa; (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu wezeshi katika vituo vyote vya kutolea huduma kwa ajili ya watu wenye ulemavu; (ii) Kuzingatia maelekezo ya Mwongozo wa Utekelezaji, Ujumuishwaji na Uimarishaji wa Huduma kwa Watu Wenye Ulemavu Tanzania wa Mwaka 2022; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kutoa elimu kwa jamii kuhusu masuala ya watu wenye ulemavu (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya mahitaji ya watumishi wa umma wenye ulemavu kwa kuzingatia Mwongozo wa Huduma kwa Watumishi wa Umma Wenye Ulemavu wa Mwaka 2008. 4.5.7 Uandaaji wa Bajeti yenye Mlengo wa Kijinsia 64. Katika uandaaji wa bajeti yenye mlengo wa kijinsia (gender responsive budgeting), Maafisa Masuuli wanaelekezwa: 37 (i) Kutambua masuala ya kijinsia katika maeneo yao kwa kufanya uchambuzi wa takwimu ili kutekeleza hatua za kukabiliana na upungufu uliobainika katika taasisi husika; (ii) Kutekeleza Mpangokazi wa Pili wa Taifa wa Kutokomeza Ukatili Dhidi ya Wanawake na Watoto (MTAKUWWA II 2024/25 – 2028/29); (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuboresha miundombinu inayozingatia jinsia; na (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya mafunzo kuhusu uandaaji wa mipango na bajeti yenye mlengo wa kijinsia. 4.5.8 Mazingira na Mabadiliko ya Tabianchi 65. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia mabadiliko ya tabianchi katika uandaaji na utekelezaji wa mipango na bajeti ikiwa ni pamoja na: (i) Kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Matumizi ya Nishati Safi ya Kupikia (2024 – 2034) ili kupunguza uharibifu wa mazingira, changamoto za mabadiliko ya tabianchi na kupunguza vifo vinavyotokana na matumizi ya nishati isiyo safi (hatarishi); (ii) Kutoa elimu na kutekeleza Mwongozo wa Biashara ya Kaboni wa Mwaka 2022 ili kuiongezea mapato jamii na Serikali; (iii) Kuibua miradi ambayo inaweza kupata fedha kutoka kwenye mifuko ya kimataifa inayosaidia nchi zinazoendelea katika kuhimili na kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi na uhifadhi wa mazingira; (iv) Kuendelea kutekeleza Mpango Kabambe wa Taifa wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022 - 2032); (v) Kujumuisha masuala ya uhifadhi na usimamizi wa mazingira wakati wa maandalizi na utekelezaji wa mipango na bajeti ili kuongeza uwezo wa nchi kuzuia, kuhimili na kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi; (vi) Kutenga bajeti kwa ajili ya kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi ikiwa ni pamoja kujipanga na kutathmini majanga ya asili yanayoweza kutokea; (vii) Kufuatilia vyanzo vya mapato vinavyotokana na masuala ya mazingira na mabadiliko ya tabianchi na kuhakikisha fedha hizo zinaelekezwa kushughulika masuala ya mabadiliko ya tabianchi na shughuli za maendeleo; (viii) Kuhakikisha taarifa za mapato na matumizi ya fedha zinazotokana na mazingira na mabadiliko ya tabianchi zinajumuishwa kwenye taarifa za utekelezaji; na (ix) Kuhakikisha mpango wa maendeleo na bajeti ya Taifa inahusisha jitihada za kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi kwa kufungamanisha na usawa wa kijinsia ipasavyo. 4.5.9 Afua za Lishe 66. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia utekelezaji wa Mpango wa Pili Jumuishi wa Taifa wa Utekelezaji wa Masuala ya Lishe (NMNAP – II) wa Mwaka 2021/22 – 2025/26 ili kukabiliana na changamoto ya lishe duni kwa kutekeleza yafuatayo: 38 (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kutoa elimu kwa jamii juu ya matumizi sahihi ya chakula yanayoendana na lishe; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuongeza upatikanaji wa huduma za lishe bora ngazi ya jamii na vituo vya kutolea huduma za jamii; (iii) Kutenga bajeti ya kuimarisha ushirikishaji wa sekta mbalimbali na sekta binafsi katika masuala ya lishe; (iv) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya afua za lishe kupitia Objective Y; na (v) Kuhakikisha fedha za lishe zinatumika kama zilivyokusudiwa. 4.5.10 VVU, UKIMWI na Magonjwa Sugu Yasiyoambukiza 67. Maafisa Masuuli wanaelekezwa: (i) Kuendelea kutekeleza matakwa ya Sheria ya Usimamizi na Udhibiti wa VVU na UKIMWI, Sura 431; (ii) Kutekeleza Sera ya Taifa ya Kudhibiti UKIMWI ya Mwaka 2001 na Mkakati wa Tano wa Taifa wa Kudhibiti UKIMWI Tanzania 2021/22 - 2025/26 (NMSF - V); (iii) Kutenga bajeti na kuzingatia maelekezo ya Mwongozo na Waraka Na. 2 wa Utumishi wa Umma wa Mwaka 2014 kuhusu kudhibiti VVU, UKIMWI na Magonjwa Sugu Yasiyoambukizwa Mahali pa Kazi katika Utumishi wa Umma; na (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kutekeleza afua za kudhibiti magonjwa ya afya ya akili kwa watumishi wa umma. 4.5.11 Mapambano Dhidi ya Rushwa 68. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kutenga bajeti kwa ajili ya afua za kupambana na rushwa na kuzingatia Mkakati wa Taifa Dhidi ya Rushwa Awamu ya Nne 2023/24- 2029/30 kwa mujibu wa Waraka wa Mkuu wa Utumishi wa Umma Na. 1 wa Mwaka 2024 4.5.12 Mapambano Dhidi ya Dawa za kulevya 69. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuendelea kuzingatia Sera ya Taifa ya Kudhibiti na Kupambana na Dawa za Kulevya ya Mwaka 2024, Sheria ya Kudhibiti na Kupambana na Dawa za Kulevya, Sura 95 na maelekezo ya Mwongozo wa Utoaji Elimu Kuhusu Tatizo la Dawa za Kulevya Nchini wa Mwaka 2022. 4.5.13 Ubia Kati ya Sekta ya Umma na Sekta Binafsi 70. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Sheria ya Ubia kati ya Sekta ya Umma na Sekta Binafsi, Sura 103, Sheria ya Bajeti, Sura 439, Mwongozo wa Usimamizi wa Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2022 na Waraka Na. 7 wa Hazina wa Mwaka 2021 kuhusu miradi inayotekelezwa kwa utaratibu wa PPP. Aidha, maafisa masuuli wanaelekezwa kuibua na kuanisha miradi inayoweza kutekelezwa na sekta binafsi. 39 4.5.14 Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi 71. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Sera ya Taifa ya Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi ya Mwaka 2004, Mkakati wa Taifa wa Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi wa Mwaka 2013 na mwongozo wake pamoja na kutenga bajeti kwa ajili ya kuweka mazingira wezeshi ya kiuchumi ili kuwezesha wananchi kutumia kikamilifu fursa zinazopatikana katika maeneo yao hususan sekta za kilimo, mifugo, uvuvi, nishati, madini, biashara, masoko, michezo na huduma za kifedha. Aidha, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Kifungu cha 35 cha Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 kuhusu upendeleo wa kipekee kwa makundi maalumu. 4.5.15 Masuala ya Haki Jinai 72. Maafisa Masuuli wanaohusika katika mnyororo wa Haki Jinai wanaelekezwa kutenga bajeti kwa ajili ya utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai/Mkakati wa Haki Jinai kwa kuzingatia yafuatayo: - (i) Kuwajengea uwezo watumishi wa taasisi za Haki Jinai ili waweze kutekeleza majukumu yao kwa weledi na ufanisi; (ii) Kutoa elimu kwa umma kuhusu haki na wajibu wa mwananchi katika mnyororo mzima wa Haki Jinai kwa ajili ya ustawi wa utawala bora nchini; (iii) Kutoa mrejesho kwa umma kuhusu mafanikio yanayotokana na utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai; (iv) Kuimarisha ushirikiano na sekta binafsi ili kuongeza kasi ya utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai; (v) Kuratibu na kusimamia mchakato wa marekebisho ya sheria zinazotumika kwenye Haki Jinai ambazo utekelezaji wake unaleta changamoto kwenye baadhi ya maeneo; (vi) Kuratibu uanzishwaji wa Mfumo Jumuishi wa Haki Jinai utakaounganisha taasisi zote za Haki Jinai utakaosaidia katika kubadilishana taarifa za kiuhalifu na zinazohusiana na hizo; (vii) Kutekeleza programu za maboresho zilizoandaliwa kwa ajili ya kuboresha utendaji wa taasisi za Haki Jinai na mfumo wa utoaji haki nchini; (viii) Kuimarisha miundombinu ya upatikanaji wa huduma bora kwa watu wenye mahitaji maalum kwenye taasisi za Haki Jinai; na (ix) Kuimarisha mfumo wa uratibu na usimamizi wa utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai. 4.6 Ufuatiliaji, Tathmini na Utoaji Taarifa za Utekelezaji wa Mpango na Bajeti 73. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Mwongozo Jumuishi wa Ufuatiliaji na Tathmini wa Mwaka 2024 pamoja na masuala yafuatayo wakati wa ufuatiliaji, tathmini na utoaji taarifa za utekelezaji wa mpango na bajeti: 4.6.1 Ufuatiliaji na Tathmini 74. Ili kuboresha shughuli za ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa mpango na bajeti, Maafisa Masuuli wanaelekezwa: 40 (i) Kutenga bajeti ya kuimarisha utendaji kazi wa vitengo vipya vya ufuatiliaji na tathmini na kuwajengea uwezo wataalam wa ufuatiliaji na tathmini pamoja na kurithisha maarifa kwa watumishi wapya; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kufanya tathmini ya utekelezaji wa sera, mipango mikakati pamoja na malengo ya taasisi ili kubaini mafanikio na changamoto zilizojitokeza wakati wa utekelezaji wa shughuli za taasisi kwa kuzingatia ukomo wa Dira ya Taifa ya Maendeleo ya mwaka 2025; (iii) Kuhakikisha Kamati ya Bajeti inapitia na kujadili taarifa za ufuatiliaji, tathmini na utekelezaji kila robo mwaka ili kuleta uwajibikaji; (iv) Kuendelea kuandaa mpango na bajeti wa taasisi unaoakisi malengo, shabaha na viashiria vya utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26; na (v) Kuimarisha mifumo ya uandaaji na utunzaji wa takwimu za utekelezaji wa shughuli za taasisi. 4.6.2 Uandaaji na Uwasilishaji wa Taarifa za Utekelezaji wa Bajeti 75. Maafisa Masuuli wanapaswa kuandaa na kuwasilisha Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango taarifa za utekelezaji za kila robo mwaka ndani ya siku 30 baada ya kukamilika kwa robo ya mwaka husika kwa mujibu wa Kifungu cha 55 cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 na Kanuni zake. Aidha, Maafisa Masuuli wanatakiwa kuwasilisha taarifa za utekelezaji za mwaka Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango kabla ya tarehe 15 Oktoba. Nakala za taarifa za utekelezaji za robo mwaka na mwaka mzima kutoka Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa ziwasilishwe OR – TAMISEMI, Taasisi na Mashirika ya Umma ziwasilishwe Ofisi ya Msajili wa Hazina na nakala kwa Wizara mama. 4.7 Maelekezo kuhusu Maandalizi ya Uchaguzi Mkuu 76. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kufanya maandalizi stahiki kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Rais, Wabunge na Madiwani wa mwaka 2025 kwa kuzingatia Sheria ya Uchaguzi wa Rais, Wabunge na Madiwani ya Mwaka 2024 pamoja na maelekezo mahsusi yatakayotolewa na Serikali.

# Extracted Content 0 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZARA YA FEDHA MWONGOZO WA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI YA SERIKALI KWA MWAKA 2025/26 NOVEMBA 2024 1 YALIYOMO YALIYOMO .................................................................................................................................. 1 VIFUPISHO ................................................................................................................. I MUHTASARI .............................................................................................................. II 1. MUHTASARI WA MWENENDO NA MWELEKEO WA HALI YA UCHUMI NA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2023/24 ........................................................................ 1 1.1 Utangulizi .............................................................................................................................. 1 1.2 Mwenendo na Mwelekeo wa Uchumi .................................................................................... 1 1.3 Deni la Serikali ...................................................................................................................... 4 1.4 Mapitio ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2023/24 ......................................... 4 1.5 Mwenendo wa Utekelezaji wa Bajeti kwa Kipindi cha Robo ya Kwanza ya Mwaka 2024/25 ... 5 2. VIPAUMBELE VYA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26........................................ 6 2.1 Vipaumbele Mahsusi kwa Mwaka 2025/26 ............................................................................ 6 2.2 Shabaha na Misingi ya Uchumi Jumla ................................................................................... 7 2.3 Makadirio ya Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 .............................................................. 8 3. USIMAMIZI WA VIHATARISHI VYA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI ................... 18 3.1. Utangulizi ............................................................................................................................ 18 3.2. Vihatarishi vya Mpango na Bajeti ........................................................................................ 18 3.2.1. Vihatarishi vya Uchumi Jumla ......................................................................................... 18 3.2.2. Madeni Sanjari ................................................................................................................ 19 3.2.3. Mabadiliko ya Tabianchi na Majanga ya Asili................................................................... 19 3.2.4. Migogoro ya Kisiasa na Mahusiano ya Kidiplomasia........................................................ 19 3.2.5. Udukuzi na Shambulio la Mifumo ya Kielektroniki ............................................................ 19 3.3. Hatua za Kukabiliana na Vihatarishi .................................................................................... 20 4. MAELEKEZO YA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26 ............. 22 4.1 Maandalizi ya Mpango na Bajeti .......................................................................................... 22 4.2 Maelekezo ya Uandaaji wa Mpango na Bajeti...................................................................... 25 4.3 Maelekezo Mahsusi kwa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma ...................... 30 4.4 Maelekezo kwa Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa ........................ 31 4.5 Masuala Mengine Muhimu ya Kuzingatiwa Wakati wa Uandaaji wa Mpango na Bajeti ......... 35 4.6 Ufuatiliaji, Tathmini na Utoaji Taarifa za Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ........................... 39 4.7 Maelekezo kuhusu Maandalizi ya Uchaguzi Mkuu ............................................................... 40 i VIFUPISHO AFDP Agriculture and Fisheries Development Programme ASDP Agriculture Sector Development Programme BBT Building Better Tomorrow CBR Central Bank Rate CCM Chama Cha Mapinduzi CSR Corporate Social Responsibility DCF Development Co-operation Framework EAC East African Community EFD Electornic Fiscal Device EPZ Export Processing Zone GIS Geographical Information System GFS Government Finance Statistics GoT HOMIS Government of Tanzania Health Operation Management Information System HCMIS Human Capital Management Information System IMF International Monetary Fund MTEF Medium Term Expenditure Framework MCC Millenium Challenge Corporation MTAKUWWA Mpangokazi wa Pili wa Taifa wa Kutokomeza Ukatili dhidi ya Wanawake na Watoto NeST National e-Procurement System of Tanzania NMNAP National Multi-Sectoral Nutrition Action Plan NMSF National Multi-Sectoral Strategic Framework OR - MUUUB Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi na Utawala Bora OR - TAMISEMI Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa PFMRP Public Finance Management Reform Programme PPP Public Private Partnership REGROW Resilience Natural Resources for Tourism Growth SMT Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania SMZ Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar SADC Southern African Development Community SEZ Special Economic Zone TDV Tanzania Development Vision TARURA Tanzania Rural and Urban Roads Agency TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano UKIMWI Upungufu wa Kinga Mwilini VAT Value Added Tax VVU Virusi Vya Ukimwi WEO World Economic Outlook ii MUHTASARI Mwongozo wa Mpango na Bajeti umeandaliwa kwa mujibu wa Kifungu Na. 21 cha Sheria ya Bajeti, Sura 439. Mwongozo wa Mwaka 2025/26 ni wa mwisho katika utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 (TDV 2025) pamoja na Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26. Maandalizi ya Mpango na Bajeti yamezingatia: Ilani ya CCM kwa ajili ya Uchaguzi ya Mwaka 2020, Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26, Makubaliano ya Paris kuhusu Mabadiliko ya Tabianchi, Agenda 2063 ya Maendeleo ya Afrika, Malengo ya Maendeleo Endelevu 2030 na maelekezo mahsusi ya Serikali. Lengo la Mwongozo wa Mpango na Bajeti ni kutoa maelekezo kwa Maafisa Masuuli wote kuhusu mambo ya kuzingatia wakati wa maandalizi ya Bajeti ya mwaka 2025/26 . Maeneo yaliyopewa kipaumbele ni pamoja na maelekezo kuhusu ulazima wa kuzingatia vipaumbele vya mpango; maelekezo ya ujumla kuhusu uandaaji wa Mpango na Bajeti; Maelekezo mahususi kwa Mamlaka ya Serikali za Mitaa, Mashirika na Taasisi za Umma. Maeneo mengine ni, usimamizi wa vihatarishi vya utekelezaji wa mpango ikijumuisha uainishaji, mikakati na hatua stahiki; ufuatiliaji na tathmini; uharibifu wa mazingira na mabadiliko ya tabianchi; na masuala ya Muungano. Mwongozo umegawanyika katika sehemu kuu nne ambazo ni: Muhtasari wa mwenendo na mwelekeo wa hali ya uchumi; vipaumbele vya mpango na bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26; na maelekezo ya maandalizi ya mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26. Mwongozo huu unapaswa kusomwa pamoja na viambatisho vyake vyote. Utekelezaji wa maelekezo ya Mwongozo huu kwa ukamilifu utachangia: udhibiti wa matumizi ya fedha za umma na kuleta tija iliyokusudiwa; kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi kwenye shughuli za uwekezaji na biashara; kutoa fursa sawa za ajira kwa wote; kuendelea kuhimili athari za majanga ya asili na yasiyo ya asili; kuendelea kuimarika kwa utoshelevu wa chakula nchini; kuendelea kuongeza upatikanaji wa huduma za jamii kwa wote na uwepo wa amani, usalama, umoja na utulivu wa ndani na nchi jirani. Hivyo, Maafisa Masuuli wote wanasisitizwa kuzingatia maelekezo ya mwongozo huu kwa ukamilifu. 1 1. MUHTASARI WA MWENENDO NA MWELEKEO WA HALI YA UCHUMI NA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2023/24 1.1 Utangulizi 1. Sura hii inaelezea mwenendo wa hali ya uchumi wa dunia, kikanda na Tanzania kwa mwaka 2023 na mwelekeo wa uchumi katika kipindi cha mwaka 2024 hadi mwaka 2025, deni la Serikali pamoja na mapitio ya ukusanyaji wa mapato na matumizi ya Serikali kwa mwaka 2023/24 na utekelezaji wa bajeti kwa robo ya kwanza ya mwaka 2024/25. 1.2 Mwenendo na Mwelekeo wa Uchumi 1.2.1 Ukuaji wa Uchumi wa Dunia na Kikanda 1. Uchumi wa dunia umeendelea kukua licha ya kukabiliana na changamoto zilizotokana na utekelezaji wa sera ya fedha ya kupunguza ukwasi katika kukabiliana na ongezeko la mfumuko wa bei, migogoro ya kisiasa hususan Ulaya Mashariki na Mashariki ya Kati, kuongezeka kwa bei za bidhaa za petroli, gharama kubwa za mikopo na mabadiliko ya tabianchi. Kwa mujibu wa taarifa ya Shirika la Fedha la Kimataifa - IMF World Economic Outlook – WEO, toleo la Julai 2024, uchumi wa dunia ulikua kwa wastani wa asilimia 3.3 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 3.5 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua kwa asilimia 3.2 mwaka 2024 na asilimia 3.3 katika mwaka unaofuatia. 2. Katika nchi zilizoendelea, taaifa ya WEO inaonesha uchumi ulikua kwa wastani wa asilimia 1.7 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 2.6 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua kwa asilimia 1.7 na asilimia 1.8 mwaka 2024 na 2025, mtawaliwa. Uchumi wa nchi zinazoibukia kiuchumi na zinazoendelea ulikua kwa wastani wa asilimia 4.4 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.1 mwaka 2022. Uchumi wa nchi hizo unatarajiwa kukua wastani wa asilimia 4.3 mwaka 2024 na 2025. Uchumi wa nchi zilizo Kusini mwa Jangwa la Sahara ulikua kwa wastani wa asilimia 3.4 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.0 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua wa asilimia 3.7 mwaka 2024 na asilimia 4.1 mwaka 2025. Uchumi wa nchi za Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika - SADC ulikua kwa wastani wa asilimia 3.9 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 5.0 mwaka 2022. Uchumi wa nchi hizo unatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 3.7 na asilimia 3.9 mwaka 2024 na 2025, mtawaliwa.Kwa nchi za ukanda wa Jumuiya ya Afrika Mashariki - EAC, uchumi ulikua kwa wastani wa asilimia 4.6 mwaka 2023 ikilinganishwa na asilimia 4.2 mwaka 2022 na unatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 5.4 mwaka 2024 na asilimia 6.1 mwaka 2025. 1.2.2 Ukuaji wa uchumi wa Tanzania 3. Shughuli za kiuchumi zimeendelea kuimarika licha ya kukabiliana na changamoto zilizotokana na utekelezaji wa sera ya fedha ya kupunguza ukwasi katika nchi zilizoendelea, migogoro ya kikanda, kuongezeka kwa bei za bidhaa za petroli, gharama kubwa za mikopo na mabadiliko ya tabianchi. Pato halisi la Taifa 2 lilifikia shilingi bilioni 148,399.76 mwaka 2023 kutoka shilingi bilioni 141,247.19 mwaka 2022, sawa na ukuaji wa asilimia 5.1 ikilinganishwa asilimia 4.7 mwaka 2022. Ukuaji huo ulichangiwa kwa kiasi kikubwa na shughuli za kilimo, ujenzi na uchimbaji madini. Viashiria vya kiuchumi kwa nusu ya kwanza ya mwaka 2024 vinaonesha uchumi kuendelea kuimarika kutokana na jitihada zinazoendelea za kuboresha mazingira ya uwekezaji na kuongezeka kwa mikopo kwa sekta binafsi. Aidha, Pato halisi la Taifa kwa kipindi cha Januari hadi Juni 2024, lilikua kwa wastani wa asilimia 5.4 ikilinganishwa na asilimia 4.8 katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Hivyo, Pato halisi la Taifa linatarajiwa kukua kwa asilimia 5.4 mwaka 2024 na kuongezeka hadi asilimia 5.8 mwaka 2025 na asilimia 6.1 mwaka 2026. Ukuaji huu utategemea utekelezaji endelevu wa miradi mikubwa ya kimkakati inayohusisha miundombinu ya nishati na usafirishaji, jitihada za Serikali kuboresha mazingira ya uwekezaji, utekelezaji wa Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili – ASDP II, pamoja na uwekezaji wa Serikali katika sekta za kijamii. 1.2.3 Mfumuko wa Bei Tanzania 4. Mfumuko wa bei ulikuwa asilimia 3.2 mwaka 2023/24, kiwango ambacho kipo ndani ya lengo la nchi la asilimia 5.0 na sawia na malengo ya mtangamano wa kiuchumi kikanda (EAC na SADC). Aidha, kiwango hicho kilikuwa chini ya asilimia 4.7 kwa mwaka 2022/23. Kupungua huko kulitokana na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti, kupungua kwa bei za baadhi ya bidhaa muhimu zinazoagizwa kutoka nje ya nchi, na utoshelevu wa chakula nchini. Mfumuko wa bei nchini unatarajiwa kubaki ndani ya lengo la nchi la asilimia 5, ukichangiwa na matarajio ya upatikanaji wa chakula cha kutosha nchini, kuimarika kwa upatikanaji wa umeme hususan kukamilika kwa ujenzi wa mradi wa kufua umeme wa Julius Nyerere, utulivu wa bei za bidhaa katika soko la dunia pamoja na utekelezaji wa sera madhubuti za fedha na bajeti. 1.2.4 Utekelezaji wa Sera ya Fedha 5. Matokeo ya utekelezaji wa sera ya fedha yalikuwa ya kuridhisha, licha ya kukabiliwa na changamoto mbalimbali, hususan zilizotokana na mwenendo usioridhisha wa uchumi wa dunia na uhaba wa fedha za kigeni. Januari 2024, Benki Kuu ilianza kutekeleza sera ya fedha kwa kutumia mfumo wa Riba ya Benki Kuu (Central Bank Rate - CBR), lengo likiwa ni kuongeza ufanisi wa sera ya fedha ili kuendana na mabadiliko ya mazingira ya kiuchumi. Utekelezaji wa sera ya fedha kwa kutumia mfumo huu utachangia katika kuongeza ukuaji wa shughuli za kiuchumi kutokana na ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi, na kuimarisha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini. Ukuaji wa mikopo kwa sekta binafsi uliendelea kuwa imara, licha ya kasi ya ukuaji kupungua. Mikopo kwa sekta binafsi ilikua kwa wastani wa asilimia 18.1 katika mwaka 2023/24 ikilinganishwa na asilimia 22.2 mwaka 2022/23. Ongezeko la mikopo kwa sekta binafsi lilichangiwa zaidi na mikopo iliyoelekezwa kwenye kilimo, uchimbaji madini, uchukuzi na mawasiliano, shughuli binafsi na uzalishaji viwandani. 3 1.2.5 Viwango vya Riba 6. Riba za dhamana za Serikali ziliongezeka hadi wastani wa asilimia 9.14 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 5.73 mwaka 2022/23. Hali hii ilitokana na kupungua kwa ukwasi (tight financial conditions) katika masoko ya fedha, kama ilivyokuwa katika nchi nyingine kufuatia benki kuu duniani kutekeleza sera ya fedha kukabiliana na ongezeko la mfumuko wa bei. Riba za mikopo zilipungua hadi wastani wa asilimia 15.47 mwaka 2023/24 kutoka asilimia 16.04 mwaka 2022/23. Riba za amana ziliongezeka hadi asilimia 7.32 kutoka asilimia 7.16 mwaka 2022/23. Riba za mikopo kwa sekta binafsi zinatarajiwa kupungua kutokana na hatua zinazochukuliwa na Serikali katika kuboresha sekta ya fedha pamoja na matarajio ya kuwa na mfumuko wa bei mdogo nchini. 1.2.6 Viwango vya Ubadilishaji Fedha 7. Thamani ya shilingi ya Tanzania dhidi ya dola ya Marekani ilipungua kwa wastani wa asilimia 8.5 kwa mwaka 2023/24, ikilinganishwa na takriban asilimia moja kwa mwaka 2022/23. Kupungua huko kulitokana na uhaba wa fedha za kigeni nchini uliotokana na uamuzi wa benki kuu za nchi zilizoendelea kupandisha riba ili kukabiliana na mfumuko wa bei pamoja na kupanda kwa bei za bidhaa katika soko la dunia, hususan bidhaa za petroli kulikosababisha ongezeko kubwa la mahitaji ya fedha za kigeni. Thamani ya shilingi inatarajiwa kuimarika kutokana na hatua mbalimbali zinazochukuliwa na Serikali ikiwemo utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni pamoja na katazo la matumizi ya fedha za kigeni katika kufanya malipo nchini. 1.2.7 Sekta ya Fedha 8. Katika kutekeleza Mpango Mkakati wa Huduma Jumuishi za Kifedha (2023 – 2028), Serikali imeimarisha mifumo ya malipo ya kielektroniki na matumizi ya simu za mkononi katika huduma za kifedha. Aidha, ili kuimarisha huduma jumuishi za fedha, Serikali imeendelea kushirikiana na wadau wa sekta ya fedha kwa kutoa elimu na kufanya tafiti kuhusu hali ya huduma za kifedha nchini. 9. Benki za biashara zimeendelea kuimarika na kutengeneza faida zikiwa na viwango vya kutosha vya mitaji na ukwasi, ambapo kwa mwaka 2023/24 faida ya benki za biashara ilikuwa shilingi bilioni 1,060.87. Aidha, mikopo chechefu ilipungua hadi asilimia 4.1 kutoka asilimia 5.3 mwaka 2022/23. Mtaji wa Jumla wa Soko la Hisa katika kipindi kilichoishia Juni 2024 uliongezeka kwa asilimia 12.1 na kufikia shilingi bilioni 16,834.28 ikilinganishwa na shilingi bilioni 15,010.36 katika kipindi kilichoishia Juni 2023. Aidha, mauzo ya hisa katika Soko la Hisa la Dar es Salaam yaliongezeka kwa asilimia 153.4 na kufikia shilingi bilioni 272.69 ikilinganishwa na shilingi bilioni 107.61 katika kipindi kilichoishia Juni 2023. Vilevile, mali za soko la bima (assets) ziliongezeka kwa asilimia 25.9 kufikia shilingi bilioni 2,144 mwaka 2023 ikilinganishwa na shilingi bilioni 1,679 mwaka 2022 ambapo wanufaika wa huduma za bima waliongezeka kwa asilimia 32.0. Ongezeko hilo linatokana na Serikali kuendelea kutoa elimu ya masuala ya bima kwa jamii. 4 1.2.8 Sekta ya Nje 10. Sekta ya nje iliendelea kuimarika ikilinganishwa na mwaka 2022/23, kutokana na kuongezeka kwa mauzo nje ya nchi yatokanayo na utalii, dhahabu na bidhaa asilia pamoja na kupungua kwa uagizaji wa bidhaa kutoka nje ya nchi. Kwa mwaka 2023/24, akiba ya fedha za kigeni ilikuwa dola za Marekani milioni 5,345.5, kiasi kinachotosheleza uagizaji wa bidhaa na huduma nje ya nchi kwa takribani miezi 4.4. Kiasi hiki ni zaidi ya shabaha ya nchi ya miezi minne (4) ya uagizaji wa bidhaa na huduma nje ya nchi. Sekta ya nje inatarajiwa kuendelea kuimarika kutokana na kupungua kwa athari za mitikisiko ya kiuchumi duniani, ambapo nakisi ya urari wa malipo ya kawaida (current account deficit) inakadiriwa kupungua hadi kufikia asilimia 3.2 ya Pato la Taifa kwa mwaka ulioishia Septemba 2024 kutoka asilimia 4.4 ya Pato la Taifa katika kipindi kama hicho mwaka 2023. Mwenendo huu ulitokana na ongezeko la mauzo ya bidhaa na huduma nje ya nchi, hususan utalii, dhahabu, tumbaku, korosho, na bidhaa za mbogamboga na maua. 1.3 Deni la Serikali 11. Hadi Juni 2024, deni la Serikali lilikuwa shilingi bilioni 96,884.18 ikilinganishwa na shilingi bilioni 81,980.26 Juni 2023. Kati ya deni hilo, deni la nje lilikuwa shilingi bilioni 64,932.94 na deni la ndani lilikuwa shilingi bilioni 31,951.24. Tathmini ya uhimilivu wa deni iliyofanyika Juni 2024 imeonesha kuwa deni ni himilivu na viashiria vya deni la Serikali viko ndani ya wigo unaokubalika kimataifa katika kipindi cha muda wa kati na mrefu. Aidha, mwaka 2023/24, kampuni za Fitch Ratings na Moody’s Investors Service zilifanya mapitio ya tathmini ya nchi kukopesheka katika masoko ya mitaji ya kimataifa na kuchapisha matokeo ya daraja B1 na B+ mtawalia. Matokeo mazuri ya tathmini hizo yalitokana na ukuaji mzuri wa uchumi unaoweza kuhimili mitikisiko ya kiuchumi, utekelezaji wa mageuzi ya kimuundo yanayoboresha mazingira ya biashara, ufanisi wa ukusanyaji wa mapato na usimamizi wa fedha za umma. 1.4 Mapitio ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2023/24 12. Katika mwaka 2023/24, Serikali ilikadiria kukusanya na kutumia shilingi bilioni 44,338.07. Katika kipindi hicho, Serikali ilikusanya jumla ya shilingi bilioni 42,920.62 sawa na asilimia 96.7 ya bajeti iliyoidhinishwa. Kiasi hiki kinajumuisha shilingi bilioni 29,829.89 mapato ya ndani sawa na asilimia 95.1 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 31,381.01; shilingi bilioni 5,581.61 ni misaada na mikopo nafuu kutoka kwa Washirika wa Maendeleo sawa na asilimia 102.1 ya lengo la shilingi bilioni 5,466.21; na shilingi bilioni 7,509.11 ni mikopo ya kibiashara ya ndani na nje ya nchi sawa na asilimia 99.6 ya lengo la mwaka la shilingi bilioni 7,540.84. 13. Katika kipindi hicho, Serikali imetumia shilingi bilioni 42,945.21 kugharamia utekelezaji wa shughuli na miradi mbalimbali ya Serikali ikiwemo miradi ya kimkakati na kielelezo. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 28,308.79 ni matumizi ya kawaida na shilingi bilioni 14,636.42 ni matumizi ya maendeleo. Aidha, kiasi cha shilingi bilioni 5 24.59 kiligharamiwa kwa mkopo wa muda mfupi kutoka Benki Kuu ambao upo ndani wigo unaokubalika kisheria. Maelezo ya kina yanapatikana katika Kiambatisho Na. 1C. 1.5 Mwenendo wa Utekelezaji wa Bajeti kwa Kipindi cha Robo ya Kwanza ya Mwaka 2024/25 14. Katika kipindi cha robo ya kwanza ya mwaka 2024/25, Serikali imekusanya shilingi bilioni 11,553.33 kutoka vyanzo vyote vya ndani na nje. Kati ya kiasi hicho, shilingi bilioni 7,930.02 ni mapato ya ndani, sawa na asilimia 99.4 ya lengo la shilingi bilioni 7,976.35. Misaada na mikopo nafuu ilifikia shilingi bilioni 1,373.09, sawa na asilimia 118.5 ya lengo la shilingi bilioni 1,159.18. Aidha, mikopo ya kibiashara kutoka masoko ya ndani ilifikia shilingi bilioni 1,656.56, sawa na asilimia 97.8 ya lengo la shilingi bilioni 1,694.35. Mikopo ya kibiashara kutoka nje ilifikia shilingi bilioni 593.65, sawa na asilimia 79.5 ya lengo la shilingi bilioni 746.78. 15. Katika kipindi cha robo ya kwanza ya utekelezaji wa bajeti ya mwaka 2024/25, ridhaa ya shilingi bilioni 11,667.53 ilitolewa kwa ajili ya matumizi ya kawaida na maendeleo. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 7,549.62 na matumizi ya maendeleo ni shilingi bilioni 4,117.91. Aidha, kiasi cha shilingi bilioni 114.20 kiligharamiwa kwa mkopo wa muda mfupi kutoka Benki Kuu ambao upo ndani wigo unaokubalika kisheria. 6 2. VIPAUMBELE VYA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26 16. Mwaka 2025/26, Serikali itaendelea kutekeleza vipaumbele vilivyoainishwa katika Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26 ambavyo ni kuchochea uchumi shindani na shirikishi, kuimarisha uwezo wa uzalishaji viwandani na utoaji huduma, kukuza uwekezaji na biashara, kuchochea maendeleo ya watu na kuendeleza ujuzi. 2.1 Vipaumbele Mahsusi kwa Mwaka 2025/26 Kwa kuzingatia vipaumbele vya Mpango wa Maendeleo, maeneo mahsusi yatakayopewa kipaumbele cha bajeti kwa mwaka 2025/26 ni: (i) Uendelezaji wa Miundombinu: Uendelezaji wa miundombinu ya usafirishaji, maji, nishati na TEHAMA ili kuwezesha mageuzi ya viwanda na kuchochea biashara na kuimarisha ushiriki wa nchi katika utangamano wa kikanda. Baadhi ya miradi itakayoendelea kupewa kipaumbele ni: ujenzi wa Reli ya Kisasa ya SGR, ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya usafirishaji wa umeme na uimarishaji wa gridi ya Taifa, usambazaji wa Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano pamoja na ujenzi wa madaraja na barabara. (ii) Mapinduzi ya Sekta ya Kilimo: Eneo hili litajielekeza katika uboreshaji wa kilimo ikiwemo matumizi ya teknolojia na mbinu za kisasa, tafiti na uongezaji thamani wa mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi. Lengo ni kuongeza tija, kuimarisha usalama na utoshelevu wa chakula nchini, kuimarisha upatikanaji wa masoko na kuongeza kipato cha wakulima, wafugaji na wavuvi. Baadhi ya programu zitakazopewa kipaumbele ni: Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili - ASDP II, Programu ya Mifumo Himilivu ya Chakula, Programu ya Jenga Kesho Iliyo Bora – BBT na Programu ya Kuendeleza Kilimo na Uvuvi – AFDP. (iii) Uzalishaji Viwandani: Msukumo utawekwa katika kuongeza thamani ya uzalishaji viwandani kwa kuchochea upatikanaji na matumizi ya teknolojia za kisasa ikiwa ni pamoja na ujenzi wa miundombinu ya mitaa ya viwanda (industrial clusters), upatikanaji wa fedha na mitaji, kuimarisha masoko ya bidhaa za viwandani na kuendeleza miundombinu ya Maeneo Maalum ya Kiuchumi (SEZ na EPZ). (iv) Uendelezaji wa Sekta ya Madini: Eneo hili litajielekeza katika uboreshaji wa sekta ya madini kwa: Kufanya tafiti na ugani wa jiosayansi ikiwemo utafiti wa kina wa jiofizikia kwa njia ya kurusha ndege (high resolution airborne geophysical survey) kwa ajili ya kukusanya taarifa za hali ya madini nchini; uendelezaji wa miradi ya madini muhimu na madini mkakati; kuhamasisha shughuli za uongezaji thamani madini; kuhamasisha ushiriki wa sekta binafsi wakiwemo wachimbaji wadogo kwenye uchumi wa madini; na kuimarisha mifumo ya usimamizi, ukaguzi na biashara ya madini ili kuongeza mapato 7 kwa kudhibiti utoroshaji wa madini na ukwepaji kodi. (v) Uendelezaji wa Sekta ya Utalii: Kukuza utalii endelevu ili kupanua shughuli za kiuchumi na kuongeza mapato ya fedha za kigeni kupitia uendelezaji wa miundombinu ya utalii, kuibua mazao mapya ya utalii, kutangaza vivutio vya kipekee vya Tanzania na uhifadhi wa mazingira ikiwemo utekelezaji wa miradi mbalimbali ya kuendeleza utalii. (vi) Kukuza Sekta ya Fedha: Kuimarisha upatikanaji wa huduma za fedha kwa kuwezesha uendelezaji wa bidhaa na huduma mbalimbali za fedha ikiwemo upatikanaji wa mikopo kwa gharama nafuu, ukuzaji wa masoko ya mitaji na uendelezaji wa huduma za bima. (vii) Kuongeza wigo wa Kinga ya Jamii: Kutoa kinga ya jamii kwa makundi yaliyo katika hali hatarishi kutokana na umaskini, uzee, ulemavu na majanga na kuongeza idadi ya wanufaika hususan kutoka katika sekta isiyo rasmi ili kuhakikisha ustawi wa jamii yote na kutoa kipaumbele katika utekelezaji wa mpango wa bima ya afya kwa wote. (viii) Usimamizi wa Mazingira na Mabadiliko ya Tabianchi: Kutekeleza sera za hifadhi na usimamizi wa mazingira kwa lengo la kuimarisha hifadhi ya bionuwai, kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi na kuimarisha udhibiti wa uchafuzi wa mazingira ili kuwezesha ukuaji endelevu wa uchumi na kupunguza uharibifu wa Mazingira. Hii inajumuisha utekelezaji wa Mpango Kabambe wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022 - 2032) pamoja na Mkakati wa Taifa wa Matumizi ya Nishati Safi ya Kupikia (2024 – 2034). (ix) Utawala na Maboresho ya Kitaasisi: Kuboresha usimamizi na mifumo ya kitaasisi ili kuimarisha utawala bora kwa kupambana na vitendo vya rushwa, kuongeza uwazi na uwajibikaji pamoja na kujenga taasisi imara zinazosimamia utawala wa sheria. (x) Kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa makundi maalum: Msukumo utawekwa katika kutoa fursa sawa kwa makundi maalum ili kunufaika na fursa za kiuchumi na kijamii. 2.2 Shabaha na Misingi ya Uchumi Jumla 2.2.1 Shabaha za Uchumi Jumla 17. Shabaha na malengo ya uchumi jumla yatakayozingatiwa kwa mwaka 2025/26 ni: (i) Pato halisi la Taifa linakadiriwa kukua kwa asilimia 5.8 mwaka 2025 na kuongezeka hadi asilimia 6.1 mwaka 2026; (ii) Mfumuko wa bei unatarajiwa kubaki kwenye wigo wa tarakimu moja wa wastani wa asilimia kati ya 3.0 - 5.0 katika muda wa kati; 8 (iii) Mapato ya ndani kufikia asilimia 16.1 na mapato ya kodi asilimia 13.0 ya Pato la Taifa kwa mwaka 2025/26; na (iv) Kuwa na akiba ya fedha za kigeni kwa kiwango kinachokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje kwa kipindi kisichopungua miezi minne (4). 2.2.2 Misingi ya Uchumi Jumla 18. Misingi iliyotumika katika kuandaa malengo ya uchumi jumla ni pamoja na: (i) Kuimarika kwa uchumi wa dunia na utulivu wa bei katika masoko ya fedha na bidhaa; (ii) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika uwekezaji na biashara; (iii) Kuendelea kuhimili athari za mabadiliko ya tabia nchi na majanga ya asili na yasiyo ya asili (ukame, vita, magonjwa ya mlipuko na mafuriko) (iv) Kuimarika kwa upatikanaji na usalama wa chakula nchini; na (v) Kuendelea kuwepo kwa amani, usalama na utulivu wa ndani ya nchi na katika nchi jirani. 2.3 Makadirio ya Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2025/26 Mwaka 2025/26, Serikali inatarajia kukusanya na kutumia shilingi bilioni 55,061.61 ili kugharamia utekelezaji wa mpango na bajeti. 2.3.1 Mapato ya Ndani 19. Mwaka 2025/26, mapato ya ndani ikijumuisha mapato ya Mamlaka za Serikali za Mitaa yanakadiriwa kuwa shilingi bilioni 38,962.49. Kati ya mapato hayo, mapato ya kodi ni shilingi bilioni 31,426.12, mapato yasiyo ya kodi ni shilingi bilioni 5,976.57 na mapato yanayokusanywa na Mamlaka ya Serikali za Mitaa ni shilingi bilioni 1,559.79. Katika kipindi cha muda wa kati, mapato ya ndani yanakadiriwa kukua kwa wastani wa asilimia 11.2 na kufikia shilingi bilioni 47,551.76 mwaka 2027/28. Mchango wa mapato ya ndani katika bajeti unakadiriwa kuwa asilimia 70.8 mwaka 2025/26 na kuendelea kuongezeka hadi asilimia 76.2 mwaka 2027/28. Mchanganuo wa mapato ya ndani kwa muda wa kati ni kama inavyoonekana katika Kielelezo Na. 2.1. Kielelezo Na 2.1: Mchanganuo wa Mapato ya Ndani katika Muda wa Kati (Shilingi Bilioni) 9 2.3.1.1 Mikakati na Hatua za Ukusanyaji wa Mapato ya Ndani Mikakati (i) Kufanya tafiti, tathimini, na mapitio ya vyanzo vya mapato vilivyopo na kuboresha kanzidata ya walipakodi, ada na tozo za Serikali ili kubaini maeneo yenye upotevu na kuongeza ufanisi wa ukusanyaji wa mapato; (ii) Kuanzisha vituo vya huduma za kodi kwenye maeneo yanayokua katika shughuli za kiuchumi ikiwemo biashara ndogondogo; (iii) Kuunganisha mifumo ya kodi na mifumo ya taasisi nyingine za umma ili kupata taarifa zitakazowaibua walipakodi ambao hawajasajiliwa ili kuwaingiza kwenye mfumo rasmi wa kodi; (iv) Kutanua wigo wa ukusanyaji wa mapato kwa kuibua vyanzo vipya vya mapato pamoja na kuweka mbinu za kurahisisha utambuzi, usajili, ukadiriaji na ulipaji wa kodi, ada na tozo za Serikali; (v) Kuboresha usimamizi na ufuatiliaji wa walipakodi kwa kutumia Mfumo wa Vitalu vya Walipakodi unaotumia teknolojia ya Mfumo wa Taarifa wa Kijiografia – Geographical Information System (GIS); (vi) Kuendelea kuhamasisha na kutoa elimu kuhusu matumizi ya mashine za kutolea risiti za kielektroniki - EFD kupitia uendeshaji wa programu mbalimbali za hamasa ikiwemo Tunu ya Uzalendo; (vii) Kuhakikisha taasisi zenye mlengo wa utoaji huduma kwa pamoja zinaboresha mifumo ya ukusanyaji kwa kutoa namba ya malipo jumuishi ili kurahisisha ulipaji wa kodi, ada na tozo kwa wateja na hivyo kuongeza uhiari wa ulipaji wa mapato ya Serikali; (viii) Kuendelea kuwekeza kwenye matumizi ya teknolojia na kuboresha ushirikiano wa pamoja kwa taasisi za Serikali zinazokusanya mapato kwa 10 lengo la kubadilishana taarifa na mbinu za ukusanyaji ili kupunguza gharama na kuongeza ufanisi; (ix) Kukabiliana na vitendo vya ukwepaji kodi kwa kuimarisha upatikanaji wa taarifa na kuendelea kujenga uwezo wa watumishi wa umma, hususan kwenye maeneo ya ukaguzi na uchunguzi; (x) Kuimarisha usimamizi na ukusanyaji wa ada na tozo mbalimbali kwenye shughuli za kiuchumi zinazokua ikiwemo sekta ya ardhi, uvuvi, misitu, mifugo na ujenzi na hivyo kuwa na fursa kubwa ya mapato; (xi) Kuboresha utozaji wa vyanzo vya mapato vinavyotozwa na mamlaka za udhibiti kwa kushughulikia dosari na malalamiko yanayotolewa na wananchi; (xii) Kuhamasisha na kuhimiza matumizi ya malipo ya kidigitali ili kupunguza matumizi ya fedha taslimu; na (xiii) Kufanya mapitio ya vivutio vya kodi/misamaha ya kodi iliyotolewa ili kubaini faida na umuhimu wa kuendelea nayo au vinginevyo. Hatua (i) Kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini katika sekta za huduma na uzalishaji ili kuongeza ushiriki wa sekta binafsi; (ii) Kuongeza wigo kwa kutambua vyanzo vipya vya mapato pamoja na kuongeza idadi ya walipakodi; (iii) Kuimarisha na kuhimiza matumizi ya mifumo ya TEHAMA ya ukusanyaji wa mapato ya ndani; (iv) Kuandaa mpango na mkakati wa kuimarisha usimamizi wa ukusanyaji wa mapato yasiyo ya kodi katika Wizara, Idara, Wakala za Serikali na Mamlaka za Serikali za Mitaa; (v) Kuendelea kuboresha huduma zinazotolewa kwa wananchi ili wawe na motisha ya ulipaji wa kodi, tozo na ada kwa Serikali kwa hiari; (vi) Kudhibiti utoaji wa misamaha ya kodi; na (vii) Kuendelea kuboresha utendaji wa mashirika ya umma ili kuongeza mchango wake katika mapato. 2.3.2 Misaada 20. Katika mwaka 2025/26, misaada kutoka kwa Washirika wa Maendeleo inakadiriwa kuwa shilingi bilioni 1,024.88, sawa na ongezeko la asilimia 29.0 ikilinganishwa na shilingi bilioni 794.39 zilizoahidiwa mwaka 2024/25. Ongezeko hilo linatokana na kuongezeka kwa ahadi za fedha za misaada kwenye programu ya Millenium Challenge Corporation (MCC), Mfuko wa Sekta ya Afya na Mfuko wa Usimamizi wa Fedha za Umma - PFMRP. Katika kipindi cha muda wa kati, fedha za misaada zinatarajiwa kuongezeka kwa wastani wa asilimia 6.9. 2.3.2.1 Mikakati ya Upatikanaji wa Misaada 21. Serikali itaendelea kutekeleza Mwongozo wa Ushirikiano wa Maendeleo kwa lengo la kuimarisha ushirikiano na Washirika wa Maendeleo kupitia Majadiliano ya Kimkakati (Strategic Dialogue) yanayolenga kuainisha vipaumbele vya Serikali ili 11 kuwezesha upatikanaji wa fedha za misaada kama ilivyopangwa. Vilevile, Serikali itaendelea kutekeleza mambo yafuatayo: (i) Kuhamasisha Washirika wa Maendeleo kutoa fedha za misaada moja kwa moja Serikalini bila kupitia Mashirika Yasiyo ya Kiserikali ili kuongeza tija ya fedha hizo katika utekelezaji wa miradi mbalimbali; na (ii) Kuendelea kutenga sehemu ya bajeti ya Serikali (counterpart fund) kwa miradi ya maendeleo inayotekelezwa kwa ushirikiano na Washirika wa Maendeleo. 2.3.3 Matumizi 22. Matumizi ya Serikali yanakadiriwa kuwa shilingi bilioni 55,061.61 kwa mwaka 2025/26, sawa na ongezeko la asilimia 11.6 kutoka shilingi bilioni 49,345.69 mwaka 2024/25. Kati ya kiasi hicho, matumizi ya kawaida ni shilingi bilioni 38,602.18 na matumizi ya maendeleo shilingi bilioni 16,459.43. Matumizi ya kawaida yanajumuisha gharama kwa ajili ya: deni la Serikali shilingi bilioni 14,208.98; mishahara shilingi bilioni 13,454.24; huduma za mfuko mkuu na uendeshaji wa shughuli za Serikali shilingi bilioni 9,496.92; na ruzuku ya maendeleo shilingi bilioni 1,442.04 kwa ajili ya Programu ya Elimumsingi na Sekondari Bila Ada na mikopo ya wanafunzi wa elimu ya juu. Aidha, matumizi ya maendeleo yanajumuisha shilingi bilioni 11,508.53 fedha za ndani na shilingi bilioni 4,950.90 fedha za nje. Vilevile, kFatika kipindi cha muda wa kati, matumizi ya Serikali yanatarajiwa kukua kwa wastani wa asilimia 8.2. Mchanganuo wa makadirio ya matumizi ya Serikali umeanishwa katika Jedwali Na. 2.1 hadi 2.5. 2.3.3.1 Mikakati ya Usimamizi wa Matumizi 23. Mikakati ya usimamizi wa matumizi katika kipindi cha muda wa kati itajumuisha yafuatayo: (i) Kuendelea kusimamia na kuimarisha matumizi sahihi ya mifumo ya TEHAMA katika utekelezaji wa shughuli za Serikali ili kudhibiti matumizi ikijumuisha mifumo ya usimamizi wa rasilimali watu, malipo serikalini, ununuzi na usimamizi wa mali za Serikali; (ii) Kuelekeza fedha katika kutekeleza miradi ya kimkakati yenye tija kubwa katika uchumi na ustawi wa jamii na kuhakikisha miradi inayoendelea inapewa kipaumbele kabla ya miradi mipya; (iii) Kuimarisha uwajibikaji na udhibiti katika matumizi ya fedha za umma kwa kuzingatia sheria, kanuni na taratibu za matumizi ya fedha za umma ili kuziba mianya ya ubadhilifu kwa lengo la kupata thamani ya fedha katika matumizi ya Serikali; (iv) Kuimarisha mfumo wa usimamizi na utendaji kazi katika taasisi na mashirika ya umma; (v) Kuunganisha mifumo ili kuiwezesha kubadilishana taarifa za kibajeti; (vi) Kuendelea kukuza na kuimarisha ushirikiano wa kisekta ili kuepuka rasilimali kutumika kutekeleza jukumu linalofanana katika wizara/taasisi zaidi ya moja; na 12 (vii) Kuimarisha ufuatiliaji na tathmini katika utekelezaji wa miradi ili kuhakikisha inatekelezwa kwa ufanisi na kuokoa gharama za ziada zinazoweza kujitokeza wakati wa utekelezaji. 2.3.4 Kugharamia Nakisi ya Bajeti 24. Serikali itaendelea kugharamia nakisi ya bajeti kwa kutumia mikopo kutoka vyanzo vya ndani na nje kwa kuzingatia Mkakati wa Muda wa Kati wa Kusimamia Deni la Serikali wa mwaka 2024. Katika mwaka 2025/26, Serikali inatarajia kukopa shilingi bilioni 15,074.24. Kati ya kiasi hicho, mikopo ya ndani yenye masharti ya kibiashara ni shilingi bilioni 6,278.19, mikopo ya nje yenye masharti nafuu shilingi bilioni 5,667.04 na mikopo ya nje yenye masharti ya kibiashara shilingi bilioni 3,129.01. Fedha zitakazokopwa zitaelekezwa kwenye kugharamia miradi inayochochea kasi ya ukuaji wa uchumi pamoja na hatifungani za Serikali zilizoiva. 13 Jedwali Na 2.1: Makadirio ya Bajeti katika Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 - 2027/28 (Analytical Budget Frame) Shilingi Bilioni 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI Jumla ya Mapato ya Ndani 34,610.65 38,962.49 42,775.56 47,551.76 Mapato ya Kodi 28,046.65 31,426.12 34,539.94 38,422.27 Mapato Yasiyo ya Kodi 5,207.66 5,976.57 6,503.69 7,241.69 Mapato ya Halmashauri 1,356.34 1,559.79 1,731.93 1,887.80 Jumla ya Matumizi* 41,806.20 47,346.35 51,181.46 53,408.23 Matumizi ya Kawaida 27,035.89 30,886.92 33,084.15 35,525.53 Malipo ya Riba Nje 2,435.31 2,796.43 2,887.75 2,947.26 Malipo ya Riba Ndani 3,146.67 3,697.29 3,965.08 3,965.08 Mishahara 11,767.99 13,454.24 14,304.24 15,154.24 Michango ya Serikali kwenye Mifuko ya Jamii 2,000.00 2,428.49 2,608.99 2,807.54 Matumizi mengineyo 6,414.24 7,068.43 7,699.86 8,862.23 Ruzuku ya Maendeleo 1,271.69 1,442.04 1,618.23 1,789.18 -Bodi ya Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu 787.42 931.07 1,051.56 1,160.75 -Elimumsingi na Sekondari Bila Ada 484.27 510.97 566.66 628.43 Matumizi ya Maendeleo 14,770.30 16,459.43 18,097.31 17,882.70 Fedha za Ndani 11,129.47 11,508.53 11,997.03 12,924.11 Fedha za Nje 3,640.84 4,950.90 6,100.28 4,958.59 Nakisi ya Bajeti bila ya Kujumlisha Misaada (7,195.55) (8,383.86) (8,405.90) (5,856.47) Misaada 794.39 1,024.88 1,087.30 930.58 Misaada ya Kibajeti 109.02 113.80 105.83 100.52 Misaada ya Maendeleo 572.96 801.98 882.17 753.98 Mifuko ya Kisekta 112.41 109.11 99.29 76.08 Nakisi ya Bajeti Ikijumuisha Misaada (6,401.16) (7,358.97) (7,318.61) (4,925.89) Jumla ya Nakisi (6,401.16) (7,358.97) (7,318.61) (4,925.89) Kuziba Nakisi 6,401.16 7,358.97 7,318.61 4,925.89 Kuziba Nakisi Kutoka Nje 3,805.74 4,406.34 4,354.18 1,961.47 Mikopo Nafuu ya Kibajeti 1,380.75 1,627.22 699.71 - Mikopo Nafuu ya Miradi ya Maendeleo 2,888.99 3,959.19 5,038.19 4,087.64 Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 66.48 80.62 80.62 40.89 Mikopo ya Kibiashara 2,986.64 3,129.01 3,011.95 2,524.20 Malipo ya Mtaji Deni la Nje (3,517.12) (4,389.71) (4,476.29) (4,691.27) Kuziba Nakisi Kutoka Ndani 2,595.42 2,952.63 2,964.42 2,964.42 Mkopo kwa ajili kugharamia miradi ya maendeleo (NDF) 2,595.42 2,952.63 2,964.42 2,964.42 Mkopo kwa ajili ya kulipa mtaji 4,022.37 3,325.56 4,192.89 4,318.68 Malipo ya Mtaji Deni la Ndani (Rollover) (4,022.37) (3,325.56) (4,192.89) (4,318.68) Pato Ghafi la Taifa 218,779.14 242,071.49 267,419.82 297,420.82 Chanzo: Wizara ya Fedha *Tanbihi: Kiasi cha jumla ya matumizi hakijumuishi malipo ya mtaji 14 Jedwali Na 2.2: Makadirio ya Bajeti kwa Asilimia ya Pato la Taifa kwa Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 -2027/28 (Analytical Budget Frame) 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI Jumla ya Mapato ya Ndani 15.8% 16.1% 16.0% 16.0% Mapato ya Kodi 12.8% 13.0% 12.9% 12.9% Mapato Yasiyo ya Kodi 2.4% 2.5% 2.4% 2.4% Mapato ya Halmashauri 0.6% 0.6% 0.6% 0.6% Jumla ya Matumizi* 19.1% 19.6% 19.1% 18.0% Matumizi ya Kawaida 12.4% 12.8% 12.4% 11.9% Malipo ya Riba Nje 1.1% 1.2% 1.1% 1.0% Malipo ya Riba Ndani 1.4% 1.5% 1.5% 1.3% Mishahara 5.4% 5.6% 5.3% 5.1% Michango ya Serikali kwenye Mifuko ya Jamii 0.9% 1.0% 1.0% 0.9% Matumizi mengineyo 2.9% 2.9% 2.9% 3.0% Ruzuku ya Maendeleo -Bodi ya Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu 0.4% 0.4% 0.4% 0.4% -Elimumsingi na Sekondari Bila Ada 0.2% 0.2% 0.2% 0.2% Matumizi ya Maendeleo 6.8% 6.8% 6.8% 6.0% Fedha za Ndani 5.1% 4.8% 4.5% 4.3% Fedha za Nje 1.7% 2.0% 2.3% 1.7% Nakisi ya Bajeti bila ya Kujumlisha Misaada -3.3% -3.5% -3.1% -2.0% Misaada 0.4% 0.4% 0.4% 0.3% Misaada ya Kibajeti 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Misaada ya Maendeleo 0.3% 0.3% 0.3% 0.3% Mifuko ya Kisekta 0.1% 0.0% 0.0% 0.0% Nakisi ya Bajeti Ikijumuisha Misaada -2.9% -3.0% -2.7% -1.7% Jumla ya Nakisi -2.9% -3.0% -2.7% -1.7% Kuziba Nakisi 2.9% 3.0% 2.7% 1.7% Kuziba Nakisi Kutoka Nje 1.7% 1.8% 1.6% 0.7% Mikopo Nafuu ya Kibajeti 0.6% 0.7% 0.3% 0.0% Mikopo Nafuu ya Miradi ya Maendeleo 1.3% 1.6% 1.9% 1.4% Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Mikopo ya Kibiashara 1.4% 1.3% 1.1% 0.8% Malipo ya Mtaji Deni la Nje -1.6% -1.8% -1.7% -1.6% Kuziba Nakisi Kutoka Ndani 1.2% 1.2% 1.1% 1.0% Mkopo kwa ajili kugharamia miradi ya maendeleo (NDF) 1.2% 1.2% 1.1% 1.0% Mkopo kwa ajili ya kulipa mtaji 1.8% 1.4% 1.6% 1.5% Malipo ya Mtaji Deni la Ndani (Rollover) -1.8% -1.4% -1.6% -1.5% Chanzo: Wizara ya Fedha 15 Jedwali Na 2.3: Makadirio ya Bajeti katika Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 - 2027/28 (Accounting Budget Frame) Shilingi Bilioni 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI I. JUMLA YA MAPATO 49,345.69 55,061.61 59,850.64 62,418.18 Mapato ya Ndani ikijumuisha mapato ya Halmashauri 34,610.65 38,962.49 42,775.56 47,551.76 Misaada na Mikopo Nafuu ya Kibajeti 1,489.77 1,741.02 805.54 100.52 Misaada na Mikopo Nafuu ya Miradi 3,461.95 4,761.17 5,920.37 4,841.62 Misaada na Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 178.89 189.74 179.92 116.97 Mikopo ya Ndani - Kulipa Mtaji Deni la Ndani (Rollover) 4,022.37 3,325.56 4,192.89 4,318.68 Mikopo ya Ndani ya Kibiashara (NDF) 2,595.42 2,952.63 2,964.42 2,964.42 Mikopo ya Nje ya Kibiashara 2,986.64 3,129.01 3,011.95 2,524.20 II. JUMLA YA MATUMIZI 49,345.69 55,061.61 59,850.64 62,418.18 Matumizi ya Kawaida 34,575.38 38,602.18 41,753.33 44,535.47 Mfuko Mkuu wa Serikali 15,736.28 17,340.28 18,921.81 19,608.64 o/w Malipo ya riba 5,581.97 6,493.72 6,852.83 6,912.34 o/w Malipo ya mtaji 7,539.49 7,715.26 8,669.18 9,009.95 Mishahara 11,767.99 13,454.24 14,304.24 15,154.24 Matumizi Mengineyo 5,799.42 6,365.62 6,909.05 7,983.41 Ruzuku ya Maendeleo 1,271.69 1,442.04 1,618.23 1,789.18 Matumizi ya Maendeleo 14,770.30 16,459.43 18,097.31 17,882.70 Fedha za Ndani 11,129.47 11,508.53 11,997.03 12,924.11 Fedha za Nje 3,640.84 4,950.90 6,100.28 4,958.59 Pato Ghafi la Taifa 218,779.14 242,071.49 267,419.82 297,420.82 Chanzo: Wizara ya Fedha Tanbihi: Kiasi cha jumla ya matumizi kinajumuisha malipo ya mtaji 16 Jedwali Na 2.4: Makadirio ya Bajeti kwa Asilimia ya Pato la Taifa kwa Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 -2027/28 (Accounting Budget Frame) 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI I. JUMLA YA MAPATO 22.6% 22.7% 22.4% 21.0% Mapato ya Ndani ikijumuisha mapato ya Halmashauri 15.8% 16.1% 16.0% 16.0% Misaada na Mikopo Nafuu ya Kibajeti 0.7% 0.7% 0.3% 0.0% Misaada na Mikopo Nafuu ya Miradi 1.6% 2.0% 2.2% 1.6% Misaada na Mikopo Nafuu ya Mifuko ya Kisekta 0.1% 0.1% 0.1% 0.0% Mikopo ya Ndani - Kulipa Mtaji Deni la Ndani (Rollover) 1.8% 1.4% 1.6% 1.5% Mikopo ya Ndani ya Kibiashara (NDF) 1.2% 1.2% 1.1% 1.0% Mikopo ya Nje ya Kibiashara 1.4% 1.3% 1.1% 0.8% II. JUMLA YA MATUMIZI 22.6% 22.7% 22.4% 21.0% Matumizi ya Kawaida 15.8% 15.9% 15.6% 15.0% Mfuko Mkuu wa Serikali 7.2% 7.2% 7.1% 6.6% o/w Malipo ya riba 2.6% 2.7% 2.6% 2.3% o/w Malipo ya mtaji 3.4% 3.2% 3.2% 3.0% Mishahara 5.4% 5.6% 5.3% 5.1% Matumizi Mengineyo 2.7% 2.6% 2.6% 2.7% Ruzuku ya Maendeleo 0.6% 0.6% 0.6% 0.6% Matumizi ya Maendeleo 6.8% 6.8% 6.8% 6.0% Fedha za Ndani 5.1% 4.8% 4.5% 4.3% Fedha za Nje 1.7% 2.0% 2.3% 1.7% Chanzo: Wizara ya Fedha 17 Jedwali Na 2.5: Mgawanyo wa Bajeti Kisekta kwa Kipindi cha Muda wa Kati 2024/25 -2027/28 (Shilingi Bilioni) SEKTA 2024/25 BAJETI ILIYOIDHINISHWA 2025/26 MAKADIRIO YA BAJETI 2026/27 MAKADIRIO YA BAJETI 2027/28 MAKADIRIO YA BAJETI 1 - Elimu 6,168.39 6,985.82 7,551.68 7,880.24 1.1 - Elimu Msingi 4,395.26 4,977.72 5,380.93 5,615.04 1.2 - Elimu ya Ufundi na Mafunzo ya Ufundi Stadi 196.54 222.58 240.61 251.08 1.3 - Elimu ya Juu 1,347.03 1,525.54 1,649.11 1,720.85 1.4 - Sayansi, Teknolojia na Ubunifu 72.37 81.96 88.60 92.46 1.5 - Huduma za Utawala 157.19 178.02 192.44 200.81 2 - Afya 2,540.89 2,877.60 3,110.69 3,246.03 2.1 - Huduma za Tiba 1,062.38 1,203.16 1,300.62 1,357.21 2.2 - Huduma za Kinga 310.73 351.91 380.42 396.97 2.4 - Zahanati 61.02 69.10 74.70 77.95 2.5 - Vituo vya Afya 109.28 123.76 133.78 139.61 2.6 - Hospitali za Wilaya 901.82 1,021.33 1,104.06 1,152.09 2.7 - Huduma za Utawala 95.66 108.34 117.11 122.21 3 - Huduma za Utawala na Deni la Serikali 13,237.71 14,917.61 15,959.07 16,653.41 3.1 - Utawala na Bunge 5,068.05 5,493.29 5,938.25 6,196.61 3.2 - Usimamizi wa mapato na Matumizi 2,346.94 2,657.95 2,873.25 2,998.26 3.3 - Mambo ya Nje na Ushirikano wa Kimataifa 240.75 272.66 294.74 307.56 3.4 - Deni la Serikali (Malipo ya Riba) 5,581.97 6,493.72 6,852.83 7,150.98 4 - Ulinzi, Utawala wa Sheria na Usalama 5,493.17 6,221.13 6,725.05 7,017.64 4.1 - Ulinzi 3,323.46 3,763.89 4,068.77 4,245.79 4.2 - Usalama wa Umma 1,703.82 1,929.61 2,085.91 2,176.66 4.3 - Mahakama 465.89 527.63 570.37 595.19 5 - Maendeleo ya Uchumi 10,291.02 11,729.14 12,846.09 13,405.00 5.1 - Kilimo 1,938.94 2,195.89 2,373.76 2,477.04 5.2 - Madini 231.91 262.64 283.92 296.27 5.3 - Nishati 1,883.74 2,207.73 2,449.85 2,556.43 5.4 - Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano 5,483.92 6,210.65 6,817.31 7,113.91 5.5 - Maliasili, Utalii na Mazingira 335.35 379.79 410.56 428.42 5.6 - Viwanda 111.15 125.88 136.07 141.99 5.7 - Biashara 272.01 308.06 333.01 347.50 5.8 - Kazi, Maendeleo ya Vijana na Kukuza Ujuzi 33.99 38.50 41.62 43.44 6 - Hifadhi ya Jamii 2,653.44 3,005.07 3,248.49 3,389.82 6.1 - Wazee, Watoto na Watu wenye Ulemavu 50.11 56.75 61.35 64.02 6.2 - Mifuko ya Hifadhi ya Jamii 2,157.07 2,442.93 2,640.81 2,755.70 6.3 - Mfuko wa Bima wa Afya 446.25 505.39 546.33 570.10 7 - Maji, Makazi na Maendeleo ya Jamii 1,421.58 1,609.97 1,740.38 1,816.10 7.1 - Maji 641.88 726.94 785.83 820.02 7.2 - Ardhi, Nyumba na Makazi ya Watu 174.09 197.16 213.13 222.41 7.3 - Maendeleo ya Jamii 320.32 362.76 392.15 409.21 7.4 - Habari, Michezo na Utamaduni 285.29 323.10 349.27 364.46 Jumla ya Sekta 41,806.19 47,346.34 51,181.46 53,408.24 Deni la Serilaki (Malipo ya Mtaji) 7,539.49 7,715.26 8,669.18 9,009.95 Jumla Kuu 49,345.69 55,061.61 59,850.64 62,418.18 Chanzo: Wizara ya Fedha 18 3. USIMAMIZI WA VIHATARISHI VYA UTEKELEZAJI WA MPANGO NA BAJETI 3.1. Utangulizi 25. Katika uandaaji wa mpango na bajeti, Serikali huainisha vipaumbele katika utekelezaji wa mikakati mbalimbali ili kufikia malengo ya kitaifa. Hata hivyo, baadhi ya vihatarishi vinaweza kujitokeza na kuathiri utekelezaji wa mikakati husika katika hatua mbalimbali za usimamizi wa mpango na bajeti. Kwa muktadha huo, ni muhimu kuainisha vihatarishi husika pamoja na mikakati ya kukabiliana navyo ili kuhakikisha malengo ya mpango na bajeti yanafikiwa kama ilivyokusudiwa. 3.2. Vihatarishi vya Mpango na Bajeti 26. Malengo ya mpango na bajeti yanaweza kuathiriwa zaidi na vihatarishi vifuatavyo; 3.2.1. Vihatarishi vya Uchumi Jumla 27. Vihatarishi vya uchumi jumla vinaweza kujitokeza kutokana na hali halisi ya mazingira ya ndani na nje ya nchi. Vihatarishi vinavyoweza kuathiri viashiria vya uchumi jumla vinatokana na matukio hatarishi ya asili na yasiyo ya asili. Pamoja na vihatarishi vingine, viashiria vya uchumi jumla huathiriwa zaidi na vihatarishi vinavyohusiana na bei za mazao, bidhaa na huduma, viwango vya riba katika soko, viwango vya kubadilisha fedha na mikopo ya sekta binafsi na sekta ya umma. Matukio, sababu na athari za vihatarishi vya uchumi jumla ni kama ifuatavyo: (i) Mabadiliko ya Bei za Bidhaa Muhimu 28. Kupanda kwa bei za bidhaa muhimu, hususan bei za bidhaa za petroli katika soko la dunia kunaweza kuathiri matumizi ya Serikali na uwezo wa wananchi kununua bidhaa na huduma. Aidha, kuyumba kwa bei za bidhaa katika soko la dunia kama vile bidhaa za madini na mazao ya biashara kutokana na mabadiliko hasi ya uchumi wa dunia na kuvurugika kwa mnyororo wa usambazaji wa bidhaa na huduma kunaweza kupunguza mapato yatokanayo na mauzo ya bidhaa nje ya nchi na kusababisha kutofikiwa kwa malengo ya mpango na bajeti pamoja na kuathiri thamani ya shilingi. (ii) Kuongezeka kwa Riba za Mikopo 29. Kuongezeka kwa riba za mikopo katika masoko ya fedha ya ndani na nje ya nchi kutaathiri uwezo wa Serikali wa kukopa na kuhudumia deni lililoiva. Kuongezeka kwa gharama za mikopo katika masoko ya fedha kunaathiri mahitaji mengine ya kibajeti, hususan uagizaji wa bidhaa za mtaji na mali ghafi kwa ajili ya uwekezaji wa umma na binafsi. (iii) Kushuka kwa thamani ya Shilingi 30. Thamani ya shilingi ya Tanzania dhidi la dola ya Marekani inaweza kushuka kutokana na uhaba wa fedha za kigeni nchini unaosababishwa na ongezeko kubwa la mahitaji ya fedha za kigeni kwa ajili ya kugharamia bidhaa muhimu zinazotoka nje 19 hususan bidhaa za petroli. Kushuka kwa thamani ya shilingi kutaongeza gharama za kuhudumia deni la Serikali la nje ambalo malipo yake hufanyika kwa kutumia fedha za kigeni. Athari nyingine zinazoweza kujitokeza ni kuongezeka kwa gharama za uagizaji wa bidhaa, hususan bidhaa za mitaji na malighafi kutoka nje ya nchi na hivyo kuchochea mfumuko wa bei nchini. Matokeo ya athari hizo ni ukuaji mdogo wa uchumi kutokana na gharama kubwa za uendeshaji wa biashara, uwekezaji na kupungua kwa uwezo wa wananchi kununua bidhaa na huduma na hivyo kuathiri utekelezaji wa mpango na bajeti ya Serikali. 3.2.2. Madeni Sanjari 31. Dhamana ya kukopa iliyotolewa na Serikali kwa taasisi na mashirika ya umma zinaweza kusababisha madeni, endapo taasisi na mashirika husika yatashindwa kurejesha mikopo kwa mujibu wa mikataba na hivyo kulazimu Serikali kurejesha mikopo hiyo ambayo haikuwa sehemu ya mpango na bajeti. Aidha, Serikali hulazimika kugharamia malipo ya fidia na madai yatokanayo na amri za mahakama kutokana na ukiukaji wa masharti ya mikataba. Mahitaji hayo yakijitokeza yanaweza kusababisha ongezeko la madai na deni la Serikali, kuathiri uwezo wa nchi kukopesheka, na kupunguza uwezo wa serikali kugharamia mahitaji ya kibajeti, hususan miradi ya maendeleo na uendeshaji wa shughuli za kawaida. 3.2.3. Mabadiliko ya Tabianchi na Majanga ya Asili 32. Matukio ya asili kama ukame, mafuriko, mmomonyoko wa udongo, vimbunga na matetemeko ya ardhi yanasababisha uharibifu wa miundombinu, mali na vifo, kupungua kwa mapato ya taasisi, serikali na watu binafsi pamoja na uwekezaji wa sekta ya umma na binafsi. Kutokana na athari za matukio ya asili, gharama za urejeshwaji wa miundombinu, mali na misaada kwa waathirika ambayo haikuwa sehemu ya mpango na bajeti ya taasisi, serikali na watu binafsi huathiri utekelezaji wa bajeti ya serikali kwa ujumla. Aidha, kwa kuzingatia kuwa kilimo kinachangia sehemu kubwa ya Pato la Taifa, mabadiliko ya tabianchi yanaweza kusababisha mfumuko wa bei za chakula na kudhoofisha shughuli zinazochochea ukuaji wa uchumi na utekelezaji wa bajeti ya serikali. 3.2.4. Migogoro ya Kisiasa na Mahusiano ya Kidiplomasia 33. Migogoro ya kisiasa ya ndani na nje ya nchi inaweza kuvuruga au kudumaza shughuli za kiuchumi na kijamii, na hivyo kuathiri mpango kazi wa upatikanaji wa mapato ya serikali, uwekezaji kutoka nje na mnyororo wa uhitaji na ugavi wa mazao, bidhaa na huduma ndani pamoja na mahitaji ya ziada ya ulinzi. 3.2.5. Udukuzi na Shambulio la Mifumo ya Kielektroniki 34. Mifumo ya kielektroniki ya usimamizi wa mapato, matumizi na uendeshaji wa shughuli za serikali inaweza kudukuliwa na kushambuliwa kutokana na vishawishi vya wizi na mazingira ya ushindani, hivyo kuathiri utekelezaji wa mpango na bajeti ya serikali. Aidha, matumizi mabaya au udanganyifu katika matumizi ya mifumo ya kielektroniki unaweza kuchepusha mapato na matumizi ya serikali na kudhoofisha 20 huduma kwa jamii, hususan malipo kwa watumishi, wazabuni, huduma za kijamii na usalama wa mali na watu. 3.3. Hatua za Kukabiliana na Vihatarishi 35. Ili kukabiliana na athari za vihatarishi katika utekelezaji wa mpango na bajeti, Serikali itaendelea kutekeleza mikakati iliyoainishwa kwenye Jedwali Na. 3.1: Jedwali Na. 3.1: Hatua za Kukabiliana na Vihatarishi Na Kihatarishi Hatua ya kukabiliana na kihatarishi 1. Vihatarishi vya uchumi jumla (i) Mabadiliko ya bei za bidhaa muhimu (ii) Kuongezeka kwa riba za mikopo (iii) Kushuka kwa thamani ya shilingi Kuendelea kutekeleza na kusimamia sera ya fedha na bajeti kwa lengo la kuhakikisha malengo na shabaha za kiuchumi yanafikiwa. Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa fedha za Kigeni. Kuendelea kuhimiza matumizi ya nishati mbadala kama vile nishati ya gesi ili kupunguza athari za kupanda kwa bei ya bidhaa za petroli katika soko la dunia. Kuendelea kutenga rasilimali kwa ajili ya miradi ya umwagiliaji na uhifadhi wa vyanzo vya maji na mazingira ili kuhakikisha kilimo kinafanyika kwa vipindi vyote vya mwaka. Aidha, kuwekeza kwenye kilimo cha kisasa, mbegu bora zinazohimili mabadiliko ya tabianchi, na teknolojia za kuhifadhi chakula ili kupunguza mfumuko wa bei ya chakula. Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Kugharamia Miradi ya Maendeleo kwa Kutumia Vyanzo Mbadala ikiwemo kuhusisha sekta binafsi. 2. Madeni sanjari Kusimamia utekelezaji wa Sheria ya Mikopo, Misaada na Dhamana, Sura 134 kwa kutoa dhamana kwenye miradi yenye tija na kufuatilia utendaji wa mashirika kwa mujibu wa mkataba/vigezo/makubaliano ya dhamana husika 3. Mabadiliko ya tabianchi na majanga ya asili Kuendelea na utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Usimamizi wa Maafa 2022 - 2027 na kuimarisha Mfuko wa Taifa wa Maafa ili kukabiliana na athari za 21 Na Kihatarishi Hatua ya kukabiliana na kihatarishi majanga pindi yanapotokea. Kuendelea kutenga rasilimali kwa ajili ya miradi ya umwagiliaji na uhifadhi wa vyanzo vya maji na mazingira ili kuhakikisha kilimo kinafanyika kwa vipindi vyote vya mwaka. Aidha, kuwekeza kwenye kilimo cha kisasa, mbegu bora zinazohimili mabadiliko ya tabianchi, na teknolojia za kuhifadhi chakula ili kupunguza mfumuko wa bei ya chakula Kuendelea kutekeleza Mpango Kabambe wa Taifa wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022-2032) 4. Migogoro ya kisiasa na mahusiano ya kidiplomasia Kuendelea kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa fedha za Kigeni Kuendelea kuongeza uzalishaji katika sekta ya kilimo, uzalishaji wa mbolea Kukuza masoko ya mitaji ya ndani 5. Udukuzi na shambulio la mifumo ya kielektroniki Kuendelea kuimarisha usalama katika mifumo ya kielektroniki ya usimamizi wa fedha za umma na shughuli za serikali Kuendelea kusimamia utekelezaji wa Kanuni za Maadili ya Utendaji katika Utumishi wa Umma za mwaka 2023 ili kudhibiti vitendo vya udanganyifu kwa watumishi wa umma. Kuendelea kuimarisha mifumo ya ufuatiliaji na tahadhari katika taasisi zote za umma ili kubaini changamoto zinazoweza kujitokeza na kuwezesha maamuzi ya kiutendaji kufanyika kwa wakati. 22 4. MAELEKEZO YA MAANDALIZI YA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2025/26 36. Sehemu hii inatoa maelekezo yanayopaswa kuzingatiwa na Maafisa Masuuli wakati wa maandalizi, uwasilishaji, utekelezaji, ufuatiliaji na tathmini na utoaji wa taarifa za utekelezaji wa mpango na bajeti kwa mwaka 2025/26. Maafisa Masuuli wanapaswa kuzingatia sheria, kanuni, taratibu na miongozo iliyorejewa katika mwongozo huu ikiwemo na mabadiliko yanayotokea baada ya Mwongozo kuidhinishwa. 4.1 Maandalizi ya Mpango na Bajeti 37. Wakati wa maandalizi ya mpango na bajeti, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia malengo na shabaha za Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025, Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26, Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020, Mpango wa Maendeleo wa Mwaka 2025/26, mipango mkakati ya kitaasisi, na maagizo mengine yaliyotolewa na Serikali. Aidha, pamoja na kuzingatia maagizo na maelekezo yaliyoainishwa katika Mipango na Mikakati, Maafisa Masuuli wanapaswa kufungamanisha vipaumbele vya Mafungu na Taasisi zake ili kufikia shabaha ya pamoja katika matokeo tarajiwa. 4.1.1 Ratiba ya Maandalizi ya Mpango na Bajeti 38. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuandaa Mpango na Bajeti ya Muda wa Kati (MTEF) mara baada ya Mwongozo huu kuidhinishwa. Vitabu vya MTEF viwasilishwe Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango wiki ya nne ya Januari, 2025, baada ya kuidhinishwa na Mamlaka husika. Vitabu vya MTEF kwa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma vitawasilishwa Ofisi ya Msajili wa Hazina kwa ajili ya uchambuzi kulingana na ratiba itakayotolewa. Aidha, vitabu vya MTEF vya Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa viwasilishwe Wizara ya Fedha baada ya mapitio ya Ofisi ya Rais TAMISEMI. Vilevile, randama za bajeti zitawasilishwa kwenye Kamati za Kudumu za Bunge kwa kuzingatia ratiba itakayotolewa na Ofisi ya Waziri Mkuu-Sera, Bunge na Uratibu. Ratiba ya Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26 ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 4.1 23 Jedwali Na. 4.1: Ratiba ya Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26 Mwezi Shughuli Agosti – Novemba 2024 Maandalizi na uidhinishwaji wa Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali Novemba 2024 Usambazaji wa Mwongozo wa Mpango na Bajeti ya Serikali Novemba 2024 - Februari 2025 Maandalizi ya mipango na bajeti za Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala wa Serikali; Ofisi za Wakuu wa Mikoa; Mamlaka za Serikali za Mitaa; Taasisi na Mashirika ya Umma Januari - Februari 2025 Kuwasilisha na kuidhinishwa kwa Waraka wa Baraza la Mawaziri kuhusu Mapendekezo ya Mfumo na Ukomo wa Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26 Januari - Mei 2025 Kufanya majadiliano kuhusu mapendekezo ya maboresho ya Mfumo wa Kodi Februari – Machi 2025 Wizara ya Fedha, Tume ya Mipango na Ofisi ya Msajili wa Hazina kufanya uchambuzi wa mipango na bajeti za kisekta na mafungu Machi 2025 Kuwasilisha randama Ofisi ya Waziri Mkuu – Sera, Bunge na Uratibu tarehe 10 Machi kulingana na Kanuni 115 (1) na (2) ya Kanuni za Kudumu za Bunge Toleo la 2023 Machi 2025 Kuwasilisha kwenye Kamati ya Bunge Mapendekezo ya Mfumo na Ukomo wa Bajeti ya Serikali kwa mwaka 2025/26 Machi 2025 Mafungu kuwasilisha mipango na bajeti kwenye Kamati za Kisekta za Bunge Aprili – Juni 2025 Mafungu kuwasilisha mipango na bajeti bungeni Juni 2025 Serikali kuwasilisha bungeni Muswada wa Sheria ya Fedha na Sheria ya Matumizi 1 Julai 2025 - 30 Juni 2026 Utekelezaji wa mipango na bajeti kama ilivyoidhinishwa na Bunge 4.1.2 Uingizaji wa Takwimu za Bajeti ya Serikali kwenye Mifumo ya Kibajeti 39. Maafisa Masuuli wote wanaelekezwa kuhakikisha kuwa, uingizaji wa takwimu za bajeti kwenye mifumo ya maandalizi ya bajeti unazingatia muda uliopangwa ikiwemo masuala muhimu yafuatayo: (i) Kufungamanisha shughuli zinazotengewa bajeti na Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2020/21-2025/26 na Ilani ya Uchaguzi ya CCM ya 2020 kwa usahihi; (ii) Kuzingatia ukomo wa bajeti wa mwaka 2025/26 na makisio yanayoonesha uhalisia kulingana na ukomo wa miaka miwili inayofuata (2026/27 hadi 2027/28); (iii) Kutumia kwa usahihi namba za miradi, mageresho ya kibajeti (GFS codes 2014), na vizio vya vipimo kama vilivyoainishwa kwenye mifumo; 24 (iv) Kuhakikisha kuwa takwimu za bajeti ya mishahara, matumizi mengineyo na miradi ya maendeleo zinazoingizwa kama transfers zinakasimiwa katika vifungu husika; na (v) Kuingiza viwango sahihi vya stahili za kisheria ikiwemo posho, pango, umeme, simu na maji kwa kuzingatia miongozo inayotolewa na Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora (OR – MUUUB). 4.1.3 Uwasilishaji wa Mpango na Bajeti (MTEF) 40. Wakati wa uwasilishaji wa mpango na bajeti, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Uwasilishaji wa MTEF uzingatie muundo uliooneshwa katika Kiambatisho Na. 1E; (ii) Kuzingatia ratiba ya uwasilishaji wa mpango na bajeti kama ilivyoainishwa katika Jedwali Na.4.1; (iii) Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali na Ofisi za Wakuu wa Mikoa zinatakiwa kuwasilisha Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango nakala ngumu mbili (2) za makadirio ya mapato na matumizi ya fungu husika, siku tano (5) kabla ya kuanza uchambuzi kwa kuzingatia ratiba ya uchambuzi; (iv) Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma zinaelekezwa kuwasilisha Ofisi ya Msajili wa Hazina nakala tete ya makadirio ya mapato na matumizi kwa kuzingatia ratiba itakayotolewa na Ofisi hiyo; (v) Mamlaka za Serikali za Mitaa kupitia Ofisi za Wakuu wa Mikoa zinaelekezwa kuwasilisha makadirio ya mapato na matumizi OR-TAMISEMI kwa kuzingatia ratiba itakayotolewa na Ofisi hiyo. Aidha, OR-TAMISEMI itawasilisha HAZINA Taarifa jumuishi ya fomu namba 3B, 4, 6 na 8B kwa mafungu yote ikiwa katika nakala tete zenye muundo wa excel au access; na (vi) Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali na Ofisi za Wakuu wa Mikoa zinaelekezwa kuwasilisha Wizara ya Fedha, Tume ya Mipango, OR – TAMISEMI na Ofisi ya Msajili wa Hazina nakala ngumu moja (1) na nakala tete zilizofanyiwa marekebisho ndani ya siku tano (5) baada ya bajeti ya fungu husika kuidhinishwa na Bunge. 4.1.4 Uwasilishaji wa Randama 41. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuwasilisha randama kwa Katibu wa Bunge na nakala Ofisi ya Waziri Mkuu (Sera, Bunge na Uratibu) kabla au ifikapo tarehe 10 Machi, 2025 kwa mujibu wa Kanuni 115 (1) na (2) ya Kanuni za Kudumu za Bunge Toleo la 2023. Aidha, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuwasilisha randama za utekelezaji wa Mwaka 2024/25 na mpango na bajeti wa Mwaka 2025/26 kwenye Kamati za Kudumu za Bunge za Kisekta kwa kuzingatia ratiba ya vikao vya kamati husika itakayotolewa na Katibu wa Bunge. Muundo wa uwasilishaji wa randama ni kama unavyoonekana katika Kiambatisho Na. 1F. Tanbihi: Taarifa za ziada zitakazohitajika nje ya muundo wa randama ziwasilishwe kama kiambatisho kwenye randama. 25 4.2 Maelekezo ya Uandaaji wa Mpango na Bajeti 42. Sehemu hii inatoa maelekezo kuhusu Kamati za Bajeti, viwango vya ubadilishaji wa fedha za kigeni, mkakati wa kuongeza fedha za kigeni na mapato. Maeneo mengine ni udhibiti wa uzalishaji na ulimbikizaji wa madeni, uandaaji wa bajeti ya mishahara, uendeshaji wa ofisi na maendeleo. 4.2.1 Kamati za Bajeti 43. Katika uandaaji na utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuhakikisha: (i) Kamati za Bajeti zinaimarishwa na wajumbe wote kushiriki kikamilifu katika kuandaa na kutekeleza bajeti kwa mujibu wa Kifungu 18(2) na Kanuni ya 17(3) ya Sheria ya Bajeti, Sura 439; (ii) Vikao vya Kamati za Bajeti vifanyike kwa ajili ya; kupitia mikakati ya ukusanyaji wa mapato, ugawaji wa rasilimali fedha zilizopokelewa/kukusanywa na kupitia taarifa za ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa mpango na bajeti; na (iii) Taarifa ya vikao hivyo iandaliwe kwa kuzingatia muundo uliobainishwa kwenye Kiambatisho Na. 1G cha mwongozo huu na kuwasilishwa Wizara ya Fedha kila robo mwaka. 4.2.2 Maelekezo ya Kuimarisha Ukusanyaji wa Mapato 44. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuwa na mikakati ya kuongeza mapato na ufanisi katika ukusanyaji wa mapato ili kufikia malengo ya Serikali kwa kufanya yafuatayo: (i) Kuhakikisha kuwa mapato yote yanayokusanywa yanaingizwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa mujibu wa matakwa ya Kifungu 58(a) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 isipokuwa pale ilipoelekezwa vinginevyo kwa mujibu wa Sheria husika; (ii) Kuandaa, kuhuisha na kutekeleza mikakati ya kuongeza mapato katika maeneo wanayosimamia kwa kuzingatia sheria, kanuni na miongozo iliyopo na kuiwasilisha Wizara ya Fedha wakati wa uchambuzi wa mpango na bajeti; (iii) Kuwajengea uwezo viongozi na watendaji kuhusu mbinu za ukusanyaji wa mapato na kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato ya Serikali; (iv) Kuandaa na kuhuisha kanzidata na takwimu za vyanzo vyote vya mapato katika ngazi zote ikijumuisha kata, vijiji na mitaa kwa lengo la kuimarisha ukusanyaji na udhibiti wa upotevu wa mapato kila mwaka; (v) Kuhakikisha matumizi sahihi ya mifumo ya kielektroniki ya Serikali ya ukusanyaji wa mapato kwa kufanya uhakiki, usuluhishi na ukaguzi wa mifumo mara kwa mara kwenye vituo vyote vya makusanyo ili kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato; (vi) Kuzingatia sheria za kodi ikiwa ni pamoja na kutoza kodi ya zuio (withholding tax) na kudai risiti za kielektroniki (EFD) kwa malipo yote yanayofanywa kwa wazabuni na wakandarasi; (vii) Kutoingia mikataba na wazabuni, wakandarasi na watoa huduma wasiotumia mashine za kielektroniki (EFD) kutoa stakabadhi; 26 (viii) Kuwasilisha Wizara ya Fedha kila mwezi taarifa za makusanyo kutoka kila chanzo cha mapato kwa kuzingatia utaratibu uliowekwa kwa lengo la kutathmini mwenendo wa ukusanyaji wa mapato ya Serikali; (ix) Wizara zenye dhamana ya masuala ya biashara na uwekezaji ziratibu uanzishwaji wa dirisha la pamoja la kielektroniki la utoaji wa huduma na kuboresha mifumo ya ukusanyaji wa mapato kwa taasisi zinazotoa huduma kwa pamoja, ili kuwezesha utoaji wa namba jumuishi kwa lengo la kurahisisha ulipaji kodi, ada na tozo za Serikali kwa wateja na hivyo kuongeza uhiari wa ulipaji; (x) Kushirikisha wadau mapendekezo ya uanzishaji au mabadiliko ya viwango vya kodi, ushuru na tozo kabla ya kuwasilisha Wizara ya Fedha; (xi) Kuanzisha na kuimarisha usimamizi wa vituo vya makusanyo hususan katika maeneo ya mipaka, viwanja vya ndege, bandari pamoja na vituo vya ukaguzi kwa kutumia mifumo ya kielektroniki ili kutambua na kudhibiti mianya ya upotevu wa mapato; (xii) Kutumia fursa na changamoto zilizopo kuibua vyanzo vipya vya mapato na kutenga bajeti kwa ajili ya kuanzisha na kuwekeza katika miradi ya kimkakati ili kuongeza wigo wa ukusanyaji wa mapato ya Serikali; na (xiii) Kuhakikisha gawio na michango stahiki inawasilishwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa wakati. 4.2.3 Kiwango cha Ubadilishaji Fedha 45. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kutumia kiwango elekezi cha ubadilishaji wa fedha za kigeni ambacho ni dola moja ya Marekani kwa shilingi za Tanzania 2,888.48 wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2025/26. 4.2.4 Uibuaji wa Miradi Mipya 46. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuweka kipaumbele cha kukamilisha miradi inayoendelea wakati wa maandalizi ya bajeti ya 2025/26 kabla ya kuibua miradi mipya. Aidha, miradi itakayopewa kipaumbele ni ile inayochochea ukuaji wa shughuli za kiuchumi ikiwa ni pamoja na kuongeza fursa za ajira. 4.2.5 Bajeti ya Mishahara 47. Wakati wa maandalizi ya ikama na bajeti ya mishahara kwa mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wanaelekezwa yafuatayo: (i) Kutenga bajeti ya upandishaji vyeo, ajira mpya, nyongeza ya mshahara ya mwaka, ubadilishaji kada/kazi, uhamisho na uteuzi kwa kuzingatia Mwongozo wa Uandaaji wa Ikama na Makadirio ya Bajeti ya Mishahara kwa Mwaka 2025/26 kutoka Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora (OR-MUUUB); (ii) Kuzingatia Mpango wa Rasilimaliwatu uliopo wakati wa utengaji wa bajeti ya mishahara ili kuwa na msawazo wa watumishi katika Utumishi wa Umma; (iii) Wakala za Serikali, Taasisi, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa yanayolipa mishahara kwa makusanyo ya ndani na zinazopelekewa 27 fedha kutoka Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kuhakikisha yanatenga kiwango sahihi cha michango ya kisheria ya watumishi na kuwasilisha kwa wakati katika mifuko husika ili kuepuka tozo inayotokana na ucheleweshaji wa michango hiyo na usumbufu kwa watumishi pindi wanapostaafu; (iv) Kuandaa bajeti ya mishahara kwa kuzingatia Waraka wa Watumishi wa Serikali Na. 3 wa Mwaka 2022 na Nyaraka za Msajili wa Hazina Na. 3, 4, 5, 6, 7, 8 na 9 za Mwaka 2022 kuhusu Marekebisho ya Mishahara kwa Watumishi wa Umma na Taasisi za Serikali; (v) Kuzingatia Waraka wa Utumishi wa Umma Na. 1 wa Mwaka 2021 kuhusu Matumizi ya Mfumo Jumuishi wa Usimamizi wa Taarifa za Rasilimaliwatu na Mishahara (e-Watumishi); (vi) Bajeti ya mishahara ya ajira mpya na kupandisha vyeo watumishi wa kada za ardhi waliokuwa katika Mamlaka za Serikali za Mitaa itengwe na Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi kwa kuwa ndio Mamlaka inayosimamia watumishi hao; na (vii) Kuzingatia gharama za marekebisho, visahihisho na nyongeza mbalimbali katika miundo ya maendeleo ya utumishi ya kada chini ya Wizara wakati wa kutenga bajeti ya mishahara na kusafisha taarifa za watumishi katika mfumo wa e-Watumishi. 4.2.6 Bajeti ya Matumizi Mengineyo 48. Wakati wa maandalizi ya makadirio ya bajeti ya matumizi mengineyo, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuwezesha ukusanyaji wa mapato ya Serikali; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia mikakati ya kukabiliana na vihatarishi vya utekelezaji wa mpango na bajeti; (iii) Kutenga bajeti kwa kuzingatia mabadiliko ya miundo mipya ya Taasisi ikiwemo vitengo vya Ufuatiliaji na Tathmini pamoja na Tafiti na Ubunifu; (iv) Kutenga bajeti ya kugharamia shughuli za uendeshaji wa ofisi na kulipa stahili za kisheria kwa watumishi (posho za kujikimu, uhamisho, stahili za viongozi na likizo) ili kuepuka uzalishaji wa madeni; (v) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuwajengea uwezo watumishi ikijumuisha bajeti ya mafunzo ya matumizi ya mifumo ya usimamizi wa fedha za umma (bajeti, ununuzi na uhasibu), upimaji utendaji kazi wa watumishi na taasisi na usimamizi wa rasilimali watu; (vi) Kutenga bajeti ya kutekeleza shughuli za Fungu zinazohusisha ushiriki wa Mafungu mengine; (vii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika uendeshaji wa shughuli za Serikali kwa lengo la kurahisisha utendaji kazi kupunguza matumizi na; (viii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia michezo kwa watumishi. 28 4.2.7 Bajeti ya Maendeleo 49. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuandaa makadirio ya bajeti ya miradi ya maendeleo kwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuwasilisha Wizara ya Fedha takwimu za miadi ya fedha kutoka kwa Washirika wa Maendeleo robo ya kwanza ya kila mwaka wa fedha ili kukamilisha maandalizi ya ukomo wa bajeti za mafungu wa mwaka unaofuata; (ii) Kuhakikisha kuwa miradi inayotekelezwa kwa fedha kutoka kwa Washirika wa Maendeleo inajumuishwa katika bajeti ya Serikali pamoja na kupata namba ya mradi kutoka Wizara ya Fedha ili kuwezesha kuhasibiwa kwa fedha hizo; (iii) Wizara za Kisekta ziwasilishe Wizara ya Fedha mchanganuo wa shughuli na bajeti zinazotekelezwa kwenye mafungu mengine ikiwemo Mamlaka za Serikali za Mitaa ili kujumuishwa kwenye ukomo wa bajeti wa mafungu husika wiki ya kwanza ya Desemba, 2024; (iv) Mwongozo wa Usimamizi wa Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2022 kuhusu uibuaji, ugharamiaji, utekelezaji na ufuatiliaji na tathmini ya miradi ya maendeleo; (v) Kifungu cha 6 cha Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT), Sura 148 kuhusu utaratibu wa kutoa msamaha wa VAT kwa miradi inayotekelezwa kwa fedha za Serikali na Washirika wa Maendeleo na kuwasilisha maombi ya msamaha wa kodi ya VAT kupitia mfumo wa kielektroniki; (vi) Sheria ya Mikopo, Dhamana na Misaada, Sura 134 inayoelekeza kutoingia mikataba ya makubaliano na Washirika wa Maendeleo ya kupokea misaada na mikopo pasipo idhini ya Waziri mwenye dhamana na masuala ya Fedha; (vii) Kanuni ya 5(b) ya Sheria ya Mikopo, Dhamana na Misaada, Sura 134 inayoelekeza kuwa mikataba yote ya mikopo itakayosainiwa inapaswa kuzingatia miradi ya kimkakati inayozalisha mapato (investment projects) na maeneo ya vipaumbele; (viii) Kutenga mchango wa Serikali (counterpart fund) katika miradi ya maendeleo inayotekelezwa kwa ushirikiano na Washirika wa Maendeleo; (ix) Kukamilisha taratibu zote za maandalizi ya mradi ikiwemo upembuzi yakinifu na tathmini ya athari za mazingira na jamii kabla ya kuanza utekelezaji wa mradi; (x) Kutenga bajeti ya kugharamia fidia katika maeneo yanayotwaliwa kwa ajili ya utekelezaji wa miradi; (xi) Kutumia njia mbadala kwa ajili ya kugharamia miradi ya maendeleo (Alternative Project Financing - hati fungani, mikopo na PPP) yenye mlengo wa kibiashara kwa kuzingatia sheria, kanuni, miongozo na taratibu zilizopo; (xii) Kuzingatia matakwa ya Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 iliyoweka ukomo wa zabuni zinazoweza kutolewa kwa wasio wazawa ili kuwawezesha wazawa (local content) na kuongeza mzunguko wa fedha katika uchumi; (xiii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia shughuli za utafiti na maendeleo kwa kutumia mapato ya ndani ya taasisi na ruzuku kutoka Serikali Kuu; (xiv) Kutenga bajeti kwa ajili ya upimaji na upatikanaji wa hati miliki ya maeneo yanayomilikiwa na taasisi za umma; 29 (xv) Kuzingatia masuala ya mazingira na mabadiliko ya tabianchi pamoja na masuala ya jamii katika upangaji wa bajeti ya miradi ya maendeleo; (xvi) Kujenga uwezo kwa Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, Taasisi, Mashirika ya Umma, Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa kuhusu dhana ya PPP; (xvii) Kuzingatia matumizi ya Mfumo wa Kitaifa wa Kusimamia Miradi ya Maendeleo (NPMIS); na (xviii) Ushirikishaji wa sekta husika katika utekelezaji wa miradi inayohusisha sekta zaidi ya moja kabla, wakati na baada ya utekelezaji. 4.2.8 Mkakati wa Kuongeza Fedha za Kigeni 50. Katika kutekeleza mkakati wa kuongeza fedha za kigeni kwa kuzingatia Mkakati wa Taifa wa Kuimarisha Upatikanaji wa Fedha za Kigeni, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuendelea: (i) Kusimamia utekelezaji wa kifungu cha 26 cha Sheria ya Benki Kuu, Sura 197, na Sheria ya Fedha za Kigeni, Sura 271 na Kanuni zake kwa lengo la kudhibiti matumizi yasiyo ya lazima ya fedha za kigeni; (ii) Kutekeleza Mikakati ya Wizara ya Kukabiliana na Uhaba wa Fedha za Kigeni inayobainisha hatua zinazopaswa kuchukuliwa ili kuimarisha akiba ya fedha za kigeni; (iii) Kuhakikisha mikataba ya ndani mipya inayoingiwa inatumia shilingi ya Tanzania kwa lengo la kupunguza uhitaji wa matumizi ya fedha za kigeni yasiyo ya lazima. Pia, kuhakikisha mikataba ya zamani iliyoingiwa kwa fedha za kigeni inafanyiwa mapitio; (iv) Kuongeza uzalishaji wa bidhaa na huduma kwa mauzo ya nje; (v) Kuimarisha uzalishaji wa bidhaa na huduma mbadala ili kupunguza matumizi ya fedha za kigeni; (vi) Kuendelea kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji ili kuvutia mitaji kutoka nje ya nchi ikiwemo watanzania waliopo nje ya nchi kuwekeza na kutuma fedha za kigeni; na (vii) Kusimamia utekelezaji wa kifungu cha 60 cha Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 inayoagiza kutoa kipaumbele kwa bidhaa na huduma za ndani ili kupunguza matumizi ya fedha za kigeni, kuimarisha soko la ndani, kulinda viwanda vya ndani na kuongeza ajira. 4.2.9 Mikakati ya Ulipaji na Udhibiti wa Ulimbikizaji wa Madeni 51. Katika kudhibiti uzalishaji na ulimbikizaji wa madeni, Maafisa Masuuli wanapaswa kuzingatia: (i) Kifungu cha 52 (1-2) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 kinachohusu mfumo wa udhibiti wa miadi; (ii) Maelekezo ya Treasury Circular No. 2 of 2022/23 on Government Domestic Expenditure Arrears and Other Outstanding Obligations kwa lengo la kuendelea kusimamia na kutekeleza Mkakati wa Kudhibiti na Kuzuia Malimbikizo ya Madeni; 30 (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kugharamia ulipaji wa madeni kwa kuzingatia miongozo na Sheria ya Fedha za Umma, Sura 348; (iv) Ulipaji wa madeni uzingatie umri wa madeni pamoja na kutoa kipaumbele kwenye madeni yenye riba na adhabu; na (v) Kuhakikisha madai yanayotokana na bidhaa au huduma katika mwaka wa utekelezaji wa bajeti yanalipwa kwa wakati na kiasi stahiki kwa kutumia fedha za migao/makusanyo ya kila mwezi ili kuepuka uzalishaji wa madeni. 4.2.10 Udhibiti wa Matumizi ya Fedha za Umma 52. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kusimamia nidhamu na uwajibikaji kwa matumizi ya fedha za umma kwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuhakikisha kuwa fedha zote zinazopokelewa/zinazokusanywa zinatumika kwa wakati kwa mujibu wa mpango kazi ili kuepuka fedha hizo kuvuka mwaka wa fedha husika; (ii) Kutekeleza Mwongozo wa Utaratibu wa Maombi na Utoaji wa Fedha za Utekelezaji wa Bajeti ya Serikali wa mwaka 2021 unaosisitiza kutoingia mikataba bila kuwa na bajeti ya shughuli husika; (iii) Kuhakikisha ushirikishwaji wa taasisi za kisekta unazingatiwa wakati wa upangaji na utekelezaji wa miradi; (iv) Kuimarisha utendaji wa Kamati za Bajeti, vitengo vya ukaguzi wa ndani pamoja na ufuatiliaji na tathmini ili kudhibiti matumizi ya fedha za umma ikiwemo miradi inayotekelezwa kwa fedha kutoka kwa Washirika wa Maendeleo; na (v) Kutumia Mfumo wa Kielektroniki wa Ununuzi wa Umma (National e- Procurement System of Tanzania - NeST) katika ununuzi wa bidhaa, huduma na kandarasi pamoja na kuzingatia bei ya soko wakati wa ununuzi. 4.3 Maelekezo Mahsusi kwa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma 53. Watendaji Wakuu wa Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma wanaelekezwa yafuatayo: (i) Kuhakikisha mifuko ya hifadhi ya jamii inakuwa na taarifa sahihi za wanachama ili kuondoa usumbufu wakati wa kustaafu au kumaliza mikataba ya kazi; (ii) Kuhakikisha taasisi za kibiashara na za kimkakati zinazingatia Waraka wa Msajili wa Hazina Na.1 wa mwaka 2023, katika kuimarisha mfumo wa usimamizi na utendaji kazi; (iii) Kuhakikisha taasisi zinatenga michango ya asilimia 15 ya mapato ghafi na kuwasilishwa Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa kuzingatia kifungu cha 8(1)(f) cha Sheria ya Msajili wa Hazina (Madaraka na Majukumu), Sura 370; (iv) Kuwasilisha asilimia 70 ya ziada ya mapato katika Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali kwa kuzingatia kifungu cha 10(2) cha Sheria ya Msajili wa Hazina (Madaraka na Majukumu), Sura 370; (v) Kuhakikisha maombi ya kuvuka mwaka na fedha yanawasilishwa Ofisi ya Msajili wa Hazina na zinatumika kwa malengo yaliyopangwa awali kulingana na sheria na kanuni. Aidha, Ofisi ya Msajili wa Hazina inapaswa kuwasilisha 31 Wizara ya Fedha maombi ya kuvuka mwaka na fedha kwa kuzingatia kifungu cha 29 (2-3) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439; (vi) Kuhakikisha maombi ya uhamisho wa bajeti yanawasilishwa Ofisi ya Msajili wa Hazina ili awasilishe Wizara ya Fedha kwa kuzingatia kifungu cha 28 (1-4) cha Sheria ya Bajeti, Sura 439; (vii) Kuhakikisha taasisi zinazodaiwa na taasisi nyingine za umma zinatenga bajeti na kulipa madeni hayo kwa wakati; (viii) Kuandaa na kuwasilisha Ofisi ya Msajili wa Hazina mikakati ya kuongeza mapato katika maeneo wanayosimamia kwa kuzingatia sheria, kanuni na miongozo iliyopo; (ix) Kuzingatia maelekezo ya Katibu Mkuu OR-MUUUB kuhusu siku za likizo na malipo ya nauli ya likizo yaliyotolewa kwa barua yenye Kumb. Na. CAC.17/228/01/07 ya tarehe 09 Novemba, 2023. 4.4 Maelekezo kwa Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa 54. Sehemu hii inatoa maelekezo yanayopaswa kufuatwa na Maafisa Masuuli wa Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Mwaka 2025/26. 4.4.1 Maelekezo kwa Ofisi za Wakuu wa Mikoa 55. Wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wa Ofisi za Wakuu wa Mikoa wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya kusimamia na kudumisha masuala ya usalama ikiwemo kugharamia vikao vya Kamati za Usalama ngazi ya Mkoa, Wilaya na Vikao vya Kisheria katika Tarafa; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya ukarabati, ukamilishaji na ujenzi wa ofisi na makazi ya Wakuu wa Mikoa, Makatibu Tawala wa Mikoa na Wilaya, Wakuu wa Wilaya na Maafisa Tarafa; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuhuisha Wasifu wa Uwekezaji na kufanya makongamano ya uwekezaji; (iv) Kusimamia na kuratibu utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020 na kutoa taarifa kila nusu mwaka na kwa mwaka kwa OR- TAMISEMI; (v) Kutenga bajeti kwa ajili ya kujikinga dhidi ya majanga pamoja na maafa mbalimbali ikiwemo moto, mafuriko na mlipuko wa magonjwa; (vi) Kuandaa Mipango ya Hifadhi ya Mazingira (Local Environmental Action Plans) kulingana na changamoto za Mazingira katika mikoa na kuhakikisha fedha zinatengwa kwa ajili utekelezaji wa Mipango hiyo; (vii) Kutumia mfumo jumuishi wa ufuatiliaji na tathimini (Intergrated Monitoring and Evaluation System- iMES) katika shughuli za miradi ya maendeleo kwenye Mamlaka za Serikali za Mitaa; (viii) Kusimamia utoaji wa mikopo ya asilimia 10 kupitia mwongozo mpya wa mwaka 2024 kwa vikundi vya wajasiriamali wanawake, vijana na watu wenye ulemavu; na 32 (ix) Kusimamia uandaaji na utekelezaji wa Mpango wa Wajibu wa Makampuni katika Jamii (Corporate Social Responsibility- CSR). 4.4.2 Maelekezo Mahsusi kwa Mamlaka za Serikali za Mitaa 56. Wakati wa maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Mwaka 2025/26, Maafisa Masuuli wa Mamlaka za Serikali za Mitaa wanaelekezwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kuandaa na kujumuisha kwenye Mpango na Bajeti makadirio ya mapato na matumizi ya Kata, Vijiji/Mitaa na vituo vya kutolea huduma; (ii) Kutenga bajeti ya miundombinu wezeshi kwa ajili ya matumizi ya Serikali Mtandao na kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika Mamlaka za Serikali za Mitaa; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kukamilisha miradi viporo hususan maboma yaliyoanzishwa kwa nguvu za wananchi; (iv) Kutenga na kutoa mikopo ya asilimia 10 kwa vikundi vya wajasiriamali vya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu kwa kutumia mwongozo wa mwaka 2024; (v) Kutenga bajeti kwa ajili ya miradi ya kimkakati inayogusa mawanda mapana ya wananchi kwa halmashauri zinazochangia asilimia 70, 60 na 40 ya fedha za maendeleo kwa mapato ya ndani; (vi) Kutenga bajeti kwa ajili ya kupima maeneo ya taasisi zilizopo katika Halmashauri ambazo ni pamoja na shule, vituo vya kutolea huduma za afya, ofisi za halmashauri, kata, vijiji/mitaa na vitongoji; (vii) Kwa kuzingatia ufinyu wa ardhi katika Halmashauri za majiji, manispaa na miji, utengaji wa bajeti ya ujenzi, ukarabati na uendelezaji wa miundombinu ya elimu, afya na vitega uchumi uzingatie muundo wa ujenzi wa ghorofa; (viii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuwatambua, kuwasajili na kuwapanga wafanyabiashara wadogo (wamachinga) katika maeneo maalumu ikiwemo ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya kufanyia biashara; (ix) Kutenga bajeti kwa ajili ya kulipa fidia maeneo yaliyotwaliwa na yatakayotwaliwa na halmashauri kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu ya umma; (x) Kuandaa Mipango ya Hifadhi ya Mazingira (Local Environmental Action Plans) kwa kuzingatia changamoto za Mazingira katika Halmashauri husika na kutenga fedha kwa ajili ya utekelezaji; (xi) Kutenga bajeti ya kulipa madeni ya watumishi, wazabuni na wakandarasi; (xii) Halmashauri zinazodaiwa fedha za mkopo wa mradi wa kupima, kupanga na kumilikisha ardhi zinapaswa kutenga fedha kwa ajili ya kurejesha mkopo huo Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi; (xiii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kufanya upembuzi yakinifu wa miradi ya kuzalisha mapato kabla ya kuanza utekelezaji; (xiv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kufanya msawazo wa watumishi katika Mamlaka za Serikali za Mitaa; (xv) Kutenga bajeti kwa ajili ya ujenzi, ukarabati na ukamilishaji wa majengo ya utawala ya Ofisi za Halmashauri, Kata na Vijiji/Mitaa; 33 (xvi) Kutenga kiasi kisichopungua shilingi 200,000 kutokana na mapato ya ndani ya Halmashauri kwa ajili ya uendeshaji wa ofisi kwa kila Kata, Kijiji/Mtaa kila robo mwaka. Aidha, kwa Halmashauri zinazokusanya mapato chini ya shilingi bilioni 1.5 zinaelekezwa kutenga kiasi kisichopungua shilingi 100,000 kwa Kata, Kijiji/Mtaa kila robo mwaka; (xvii) Kuendelea kutenga shilingi 100,000 kila mwezi kwa ajili ya posho ya madaraka ya watendaji wa kata; (xviii) Kutenga na kurejesha bajeti ya mapato yatokanayo na mazao ya kilimo (asilimia 20), mifugo (asilimia 15) na uvuvi (asilimia 5) ili kuboresha na kuendeleza sekta hizo; (xix) Kufunga Mfumo wa Kielektroniki wa Usimamizi na Uendeshaji wa Vituo vya Kutolea Huduma za Afya Tanzania (Centralized GoT – HoMIS) kwa Mamlaka za Serikali za Mitaa katika vituo ambavyo bado havijafunga mfumo huo; (xx) Kutenga bajeti kupitia mapato ya ndani kwa ajili ya kuchangia Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kulingana na Sheria ya Serikali za Mitaa, Sura 290; (xxi) Halmashauri ambazo zimepata mkopo kutoka Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa kutenga bajeti kutoka kwenye mapato yao ya ndani kwa ajili ya marejesho ya mkopo; (xxii) Mwongozo wa Uanzishaji na Usimamizi wa Kampuni Mahsusi za Uendeshaji wa Miradi ya Vitega Uchumi kwenye Mamlaka ya Serikali za Mitaa; (xxiii) Kutenga bajeti kwa ajili ya utekelezaji wa shughuli za ustawi wa jamii; (xxiv) Kusimamia na kutekeleza uandaaji wa Mpango wa Wajibu wa Makampuni katika Jamii (Corporate Social Responsibility- CSR); (xxv) Kutambua na kurasimisha shughuli za kiuchumi zisizo rasmi ili kuongeza wigo wa ukusanyaji wa mapato; (xxvi) Kutenga bajeti kwa ajili ya uhamasishaji wa matumizi ya huduma ndogo za fedha ili kuwezesha wananchi kutumia huduma rasmi za fedha; (xxvii) Kutenga bajeti za matengenezo na mafuta ya vyombo vya usafiri kwa Watendaji wa Kata ili kuwezesha ufuatiliaji wa shughuli za ukusanyaji na usimamizi wa mapato na mikopo ya asilimia 10; (xxviii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kamati za ushauri wa kisheria na kamati ya msaada wa kisheria ya Mkoa; na (xxix) Kuendelea kutenga fedha za mapato ya ndani kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwa kuzingatia madaraja ya Halmashauri kwa mujibu wa maelekezo ya Katibu Mkuu OR-TAMISEMI yaliyotolewa kwa barua yenye Kumb. Na. CFC.133/307/01/157 ya tarehe 12 Desemba, 2022. Mgawanyo wa madaraja ni kama ilivyooneshwa katika Jedwali Na.4.2. 34 Jedwali Na.4.2 : Mgawanyo wa Mapato ya Ndani kwa ajili ya Utekelezaji wa Miradi ya Maendeleo N a Daraja la Halmashau ri Kiwango cha Mapato yasiyolindwa Asilimia ya Kuchan gia kwenye miradi Asilimia ya fedha za miradi - kuchangia mikopo ya Vikundi Asilimia ya fedha za miradi - kuchangia TARURA Asilimia ya kuchangia miradi mingine 1 Daraja la Kwanza Bilioni 20 au zaidi 70 10 10 50 2 Daraja la Pili Bilioni 5 au zaidi 60 10 10 40 3 Daraja la Tatu Bilioni 2 hadi 5 40 10 - 30 4 Daraja la Nne Chini ya Bilioni 2 20 10 - 10 Chanzo: OR - TAMISEMI 4.4.3 Maelekezo ya Kisekta katika Mamlaka za Serikali za Mitaa (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuboresha mazingira ya kujifunzia na kufundishia katika Shule za Msingi na Sekondari kwa kuzingatia Sera ya Elimu na Mafunzo 2014, Toleo la 2023; (ii) Kuandaa na kuwasilisha takwimu OR-TAMISEMI kwa ajili ya kuwezesha utengaji wa bajeti ya Elimumsingi na Sekondari (Kidato cha V na VI) ifikapo tarehe 31 Desemba, 2024; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya ununuzi wa dawa, vifaa, vifaa tiba na chanjo pamoja na kutenga shilingi 1,000 kwa kila mtoto mwenye umri wa chini ya miaka mitano ili kuimarisha huduma za lishe; (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kujenga, kukamilisha na kukarabati miundombinu ya vituo vya kutolea huduma za jamii; (v) Kutenga bajeti ya uhamasishaji kwa wakulima, wafugaji na wavuvi kushiriki katika ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya kilimo, mifugo na uvuvi kwa kushirikiana na sekta husika; (vi) Kuendelea kutenga bajeti za matengenezo na mafuta ya vyombo vya usafiri kwa Maafisa Ugani na Watendaji wa Kata ili kuwezesha ufuatiliaji wa shughuli za kilimo, mifugo na uvuvi pamoja na shughuli nyingine za Serikali katika Kata; (vii) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya kuhamasisha ushiriki wa sekta binafsi katika shughuli za kiuchumi; (viii) Kuendeleza mipango miji na kufanya matumizi bora ya ardhi katika vijiji, kuendeleza miji midogo inayochipukia pamoja na kurasimisha makazi yaliyojengwa kiholela; (ix) Kutenga bajeti kwa ajili ya kamati za ushauri wa kisheria na kamati ya maadili ya wilaya ya mahakama; na (x) Kutenga bajeti ya usimamizi na uendelezaji wa maliasili, malikale na mazingira. 35 4.5 Masuala Mengine Muhimu ya Kuzingatiwa Wakati wa Uandaaji wa Mpango na Bajeti 57. Pamoja na maelekezo ya ujumla na mahsusi yaliyotolewa, masuala mengine muhimu yanayopaswa kuzingatiwa ni: Masuala ya muungano; ushirikiano wa kikanda na kimataifa; Ujenzi wa Mji wa Serikali na Taasisi za Umma Jijini Dodoma; Uchumi wa Buluu; Uchumi wa kidigitali; masuala ya watu wenye ulemavu; masuala ya kijinsia; mazingira; afua za lishe; VVU, UKIMWI, afya ya akili na magonjwa sugu yasiyoambukiza; mapambano dhidi ya rushwa; mapambano dhidi ya dawa za kulevya; uwekezaji wa ubia kati ya sekta ya umma na sekta binafsi; uwezeshaji wananchi kiuchumi; masuala ya haki jinai pamoja na masuala ya Anuai za Jamii katika Utumishi wa Umma. 4.5.1 Masuala ya Muungano 58. Maafisa Masuuli wa Wizara, Idara Zinazojitegemea, Wakala za Serikali, Taasisi na Mashirika ya Umma wanaelekezwa: (i) Kuhakikisha kuwa hoja za muungano zinaendelea kushughulikiwa; na (ii) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya kuwezesha shughuli za ushirikiano baina ya Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar. 4.5.2 Ushirikiano wa Kikanda na Kimataifa 59. Katika kuimarisha ushirikiano wa kikanda na kimataifa, Maafisa Masuuli wanaelekezwa: (i) Kuzingatia maelekezo ya Mwongozo wa Ushirikiano wa Maendeleo (Development Cooperation Framework - DCF) wa mwaka 2017/18 - 2024/25 pamoja na mpango kazi wake; (ii) Kuendelea kuzingatia itifaki, mikataba na makubaliano baina ya Tanzania na nchi nyingine na ile ya kikanda na kimataifa inayojumuisha Kamisheni ya Umoja wa Afrika, Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika, Jumuiya ya Afrika Mashariki na Mashirika ya Kimataifa; (iii) Kuwasilisha Wizara ya Fedha makadirio ya michango ya uanachama wa kikanda na kimataifa ndani ya wiki ya kwanza ya Desemba, 2024 kwa ajili ya kujumuishwa kwenye bajeti; (iv) Kuendelea kutumia kikamilifu fursa zilizopo katika makubaliano kati ya nchi na nchi, kikanda na kimataifa kwa manufaa ya Taifa kwa kuzingatia diplomasia ya uchumi; na (v) Kutenga bajeti ya kugharamia utekelezaji wa viashiria vilivyoainishwa na washirika wa maendeleo kama vigezo vya kuipatia nchi msaada wa kibajeti ili kuiwezesha nchi kukidhi vigezo vya kupata fedha. 36 4.5.3 Ujenzi wa Miundombinu na Ofisi za Wizara na Taasisi za Umma Katika Mji wa Serikali Jijini Dodoma 60. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia mahitaji ya kukamilisha ujenzi wa miundombinu na ofisi za Wizara na Taasisi katika Mji wa Serikali na Makao Makuu Dodoma. Hii ni pamoja na kuzingatia madai ya wakandarasi na washauri elekezi pamoja na gharama za samani ili kuhakikisha ujenzi wa awamu ya pili unakamilika kabla ya kuanza awamu nyingine. 4.5.4 Uchumi wa Buluu 61. Maafisa Masuuli wa sekta zinazoguswa na uchumi wa buluu wanaelekezwa kutekeleza Sera ya Taifa ya Uchumi wa Buluu ya mwaka 2024 ili kuibua na kutumia fursa zitokanazo na rasilimali za maji bahari na baridi kwa lengo la kukuza uchumi na kuchochea maendeleo ya Taifa. 4.5.5 Uchumi wa Kidigitali 62. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Uchumi wa Kidigitali 2024–2034 kwa kuzingatia yafuatayo: (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kujenga mfumo jumuishi wa kisekta na kuhakikisha mfumo huo unabadilishana taarifa na mifumo mingine; (ii) Kuhakikisha mifumo inayotoa huduma kwa wananchi inaunganishwa na mfumo wa utambuzi wa watu (Jamii Namba); (iii) Kuhakikisha vituo vya kutolea huduma kwa wananchi vinaunganishwa na mtandao wa intaneti ili kuboresha utoaji wa huduma; na (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuandaa miongozo ya matumizi ya TEHAMA kwa sekta. 4.5.6 Masuala ya Watu Wenye Ulemavu 63. Katika eneo hili Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuendelea kuzingatia Sera ya Taifa ya Maendeleo na Huduma kwa Watu Wenye Ulemavu ya mwaka 2004 na Sheria ya Watu Wenye Ulemavu Na. 9 ya mwaka 2010 hususan kwa; (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu wezeshi katika vituo vyote vya kutolea huduma kwa ajili ya watu wenye ulemavu; (ii) Kuzingatia maelekezo ya Mwongozo wa Utekelezaji, Ujumuishwaji na Uimarishaji wa Huduma kwa Watu Wenye Ulemavu Tanzania wa Mwaka 2022; (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kutoa elimu kwa jamii kuhusu masuala ya watu wenye ulemavu (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya mahitaji ya watumishi wa umma wenye ulemavu kwa kuzingatia Mwongozo wa Huduma kwa Watumishi wa Umma Wenye Ulemavu wa Mwaka 2008. 4.5.7 Uandaaji wa Bajeti yenye Mlengo wa Kijinsia 64. Katika uandaaji wa bajeti yenye mlengo wa kijinsia (gender responsive budgeting), Maafisa Masuuli wanaelekezwa: 37 (i) Kutambua masuala ya kijinsia katika maeneo yao kwa kufanya uchambuzi wa takwimu ili kutekeleza hatua za kukabiliana na upungufu uliobainika katika taasisi husika; (ii) Kutekeleza Mpangokazi wa Pili wa Taifa wa Kutokomeza Ukatili Dhidi ya Wanawake na Watoto (MTAKUWWA II 2024/25 – 2028/29); (iii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuboresha miundombinu inayozingatia jinsia; na (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya mafunzo kuhusu uandaaji wa mipango na bajeti yenye mlengo wa kijinsia. 4.5.8 Mazingira na Mabadiliko ya Tabianchi 65. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia mabadiliko ya tabianchi katika uandaaji na utekelezaji wa mipango na bajeti ikiwa ni pamoja na: (i) Kutekeleza Mkakati wa Taifa wa Matumizi ya Nishati Safi ya Kupikia (2024 – 2034) ili kupunguza uharibifu wa mazingira, changamoto za mabadiliko ya tabianchi na kupunguza vifo vinavyotokana na matumizi ya nishati isiyo safi (hatarishi); (ii) Kutoa elimu na kutekeleza Mwongozo wa Biashara ya Kaboni wa Mwaka 2022 ili kuiongezea mapato jamii na Serikali; (iii) Kuibua miradi ambayo inaweza kupata fedha kutoka kwenye mifuko ya kimataifa inayosaidia nchi zinazoendelea katika kuhimili na kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi na uhifadhi wa mazingira; (iv) Kuendelea kutekeleza Mpango Kabambe wa Taifa wa Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (2022 - 2032); (v) Kujumuisha masuala ya uhifadhi na usimamizi wa mazingira wakati wa maandalizi na utekelezaji wa mipango na bajeti ili kuongeza uwezo wa nchi kuzuia, kuhimili na kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi; (vi) Kutenga bajeti kwa ajili ya kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi ikiwa ni pamoja kujipanga na kutathmini majanga ya asili yanayoweza kutokea; (vii) Kufuatilia vyanzo vya mapato vinavyotokana na masuala ya mazingira na mabadiliko ya tabianchi na kuhakikisha fedha hizo zinaelekezwa kushughulika masuala ya mabadiliko ya tabianchi na shughuli za maendeleo; (viii) Kuhakikisha taarifa za mapato na matumizi ya fedha zinazotokana na mazingira na mabadiliko ya tabianchi zinajumuishwa kwenye taarifa za utekelezaji; na (ix) Kuhakikisha mpango wa maendeleo na bajeti ya Taifa inahusisha jitihada za kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi kwa kufungamanisha na usawa wa kijinsia ipasavyo. 4.5.9 Afua za Lishe 66. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia utekelezaji wa Mpango wa Pili Jumuishi wa Taifa wa Utekelezaji wa Masuala ya Lishe (NMNAP – II) wa Mwaka 2021/22 – 2025/26 ili kukabiliana na changamoto ya lishe duni kwa kutekeleza yafuatayo: 38 (i) Kutenga bajeti kwa ajili ya kutoa elimu kwa jamii juu ya matumizi sahihi ya chakula yanayoendana na lishe; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kuongeza upatikanaji wa huduma za lishe bora ngazi ya jamii na vituo vya kutolea huduma za jamii; (iii) Kutenga bajeti ya kuimarisha ushirikishaji wa sekta mbalimbali na sekta binafsi katika masuala ya lishe; (iv) Kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya afua za lishe kupitia Objective Y; na (v) Kuhakikisha fedha za lishe zinatumika kama zilivyokusudiwa. 4.5.10 VVU, UKIMWI na Magonjwa Sugu Yasiyoambukiza 67. Maafisa Masuuli wanaelekezwa: (i) Kuendelea kutekeleza matakwa ya Sheria ya Usimamizi na Udhibiti wa VVU na UKIMWI, Sura 431; (ii) Kutekeleza Sera ya Taifa ya Kudhibiti UKIMWI ya Mwaka 2001 na Mkakati wa Tano wa Taifa wa Kudhibiti UKIMWI Tanzania 2021/22 - 2025/26 (NMSF - V); (iii) Kutenga bajeti na kuzingatia maelekezo ya Mwongozo na Waraka Na. 2 wa Utumishi wa Umma wa Mwaka 2014 kuhusu kudhibiti VVU, UKIMWI na Magonjwa Sugu Yasiyoambukizwa Mahali pa Kazi katika Utumishi wa Umma; na (iv) Kutenga bajeti kwa ajili ya kutekeleza afua za kudhibiti magonjwa ya afya ya akili kwa watumishi wa umma. 4.5.11 Mapambano Dhidi ya Rushwa 68. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kutenga bajeti kwa ajili ya afua za kupambana na rushwa na kuzingatia Mkakati wa Taifa Dhidi ya Rushwa Awamu ya Nne 2023/24- 2029/30 kwa mujibu wa Waraka wa Mkuu wa Utumishi wa Umma Na. 1 wa Mwaka 2024 4.5.12 Mapambano Dhidi ya Dawa za kulevya 69. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuendelea kuzingatia Sera ya Taifa ya Kudhibiti na Kupambana na Dawa za Kulevya ya Mwaka 2024, Sheria ya Kudhibiti na Kupambana na Dawa za Kulevya, Sura 95 na maelekezo ya Mwongozo wa Utoaji Elimu Kuhusu Tatizo la Dawa za Kulevya Nchini wa Mwaka 2022. 4.5.13 Ubia Kati ya Sekta ya Umma na Sekta Binafsi 70. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Sheria ya Ubia kati ya Sekta ya Umma na Sekta Binafsi, Sura 103, Sheria ya Bajeti, Sura 439, Mwongozo wa Usimamizi wa Uwekezaji wa Umma wa Mwaka 2022 na Waraka Na. 7 wa Hazina wa Mwaka 2021 kuhusu miradi inayotekelezwa kwa utaratibu wa PPP. Aidha, maafisa masuuli wanaelekezwa kuibua na kuanisha miradi inayoweza kutekelezwa na sekta binafsi. 39 4.5.14 Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi 71. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Sera ya Taifa ya Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi ya Mwaka 2004, Mkakati wa Taifa wa Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi wa Mwaka 2013 na mwongozo wake pamoja na kutenga bajeti kwa ajili ya kuweka mazingira wezeshi ya kiuchumi ili kuwezesha wananchi kutumia kikamilifu fursa zinazopatikana katika maeneo yao hususan sekta za kilimo, mifugo, uvuvi, nishati, madini, biashara, masoko, michezo na huduma za kifedha. Aidha, Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Kifungu cha 35 cha Sheria ya Ununuzi wa Umma, Sura 410 kuhusu upendeleo wa kipekee kwa makundi maalumu. 4.5.15 Masuala ya Haki Jinai 72. Maafisa Masuuli wanaohusika katika mnyororo wa Haki Jinai wanaelekezwa kutenga bajeti kwa ajili ya utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai/Mkakati wa Haki Jinai kwa kuzingatia yafuatayo: - (i) Kuwajengea uwezo watumishi wa taasisi za Haki Jinai ili waweze kutekeleza majukumu yao kwa weledi na ufanisi; (ii) Kutoa elimu kwa umma kuhusu haki na wajibu wa mwananchi katika mnyororo mzima wa Haki Jinai kwa ajili ya ustawi wa utawala bora nchini; (iii) Kutoa mrejesho kwa umma kuhusu mafanikio yanayotokana na utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai; (iv) Kuimarisha ushirikiano na sekta binafsi ili kuongeza kasi ya utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai; (v) Kuratibu na kusimamia mchakato wa marekebisho ya sheria zinazotumika kwenye Haki Jinai ambazo utekelezaji wake unaleta changamoto kwenye baadhi ya maeneo; (vi) Kuratibu uanzishwaji wa Mfumo Jumuishi wa Haki Jinai utakaounganisha taasisi zote za Haki Jinai utakaosaidia katika kubadilishana taarifa za kiuhalifu na zinazohusiana na hizo; (vii) Kutekeleza programu za maboresho zilizoandaliwa kwa ajili ya kuboresha utendaji wa taasisi za Haki Jinai na mfumo wa utoaji haki nchini; (viii) Kuimarisha miundombinu ya upatikanaji wa huduma bora kwa watu wenye mahitaji maalum kwenye taasisi za Haki Jinai; na (ix) Kuimarisha mfumo wa uratibu na usimamizi wa utekelezaji wa mapendekezo ya Tume ya Haki Jinai. 4.6 Ufuatiliaji, Tathmini na Utoaji Taarifa za Utekelezaji wa Mpango na Bajeti 73. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kuzingatia Mwongozo Jumuishi wa Ufuatiliaji na Tathmini wa Mwaka 2024 pamoja na masuala yafuatayo wakati wa ufuatiliaji, tathmini na utoaji taarifa za utekelezaji wa mpango na bajeti: 4.6.1 Ufuatiliaji na Tathmini 74. Ili kuboresha shughuli za ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa mpango na bajeti, Maafisa Masuuli wanaelekezwa: 40 (i) Kutenga bajeti ya kuimarisha utendaji kazi wa vitengo vipya vya ufuatiliaji na tathmini na kuwajengea uwezo wataalam wa ufuatiliaji na tathmini pamoja na kurithisha maarifa kwa watumishi wapya; (ii) Kutenga bajeti kwa ajili ya kufanya tathmini ya utekelezaji wa sera, mipango mikakati pamoja na malengo ya taasisi ili kubaini mafanikio na changamoto zilizojitokeza wakati wa utekelezaji wa shughuli za taasisi kwa kuzingatia ukomo wa Dira ya Taifa ya Maendeleo ya mwaka 2025; (iii) Kuhakikisha Kamati ya Bajeti inapitia na kujadili taarifa za ufuatiliaji, tathmini na utekelezaji kila robo mwaka ili kuleta uwajibikaji; (iv) Kuendelea kuandaa mpango na bajeti wa taasisi unaoakisi malengo, shabaha na viashiria vya utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26; na (v) Kuimarisha mifumo ya uandaaji na utunzaji wa takwimu za utekelezaji wa shughuli za taasisi. 4.6.2 Uandaaji na Uwasilishaji wa Taarifa za Utekelezaji wa Bajeti 75. Maafisa Masuuli wanapaswa kuandaa na kuwasilisha Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango taarifa za utekelezaji za kila robo mwaka ndani ya siku 30 baada ya kukamilika kwa robo ya mwaka husika kwa mujibu wa Kifungu cha 55 cha Sheria ya Bajeti, Sura 439 na Kanuni zake. Aidha, Maafisa Masuuli wanatakiwa kuwasilisha taarifa za utekelezaji za mwaka Wizara ya Fedha na Tume ya Mipango kabla ya tarehe 15 Oktoba. Nakala za taarifa za utekelezaji za robo mwaka na mwaka mzima kutoka Ofisi za Wakuu wa Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa ziwasilishwe OR – TAMISEMI, Taasisi na Mashirika ya Umma ziwasilishwe Ofisi ya Msajili wa Hazina na nakala kwa Wizara mama. 4.7 Maelekezo kuhusu Maandalizi ya Uchaguzi Mkuu 76. Maafisa Masuuli wanaelekezwa kufanya maandalizi stahiki kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Rais, Wabunge na Madiwani wa mwaka 2025 kwa kuzingatia Sheria ya Uchaguzi wa Rais, Wabunge na Madiwani ya Mwaka 2024 pamoja na maelekezo mahsusi yatakayotolewa na Serikali.

# Extracted Content NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 1 THE LABOUR LAWS (AMENDMENTS) ACT, 2024 ARRANGEMENT OF SECTIONS Section Title PART I PRELIMINARY PROVISIONS 1. Short title. 2. Amendment of labour laws. PART II AMENDMENT OF THE EMPLOYMENT AND LABOUR RELATIONS ACT, (CAP. 366) 3. Construction. 4. Amendment of section 4. 5. Amendment of section 9. 6. Amendment of section 14. 7. Addition of section 16A. 8. Amendment of section 33. 9. Addition of section 34A. 10. Amendment of section 37. 11. Amendment of section 40. 12. Addition of section 41A. 13. Amendment of section 71. 14. Amendment of section 73. 15. Amendment of section 86. 16. Amendment of section 87. 17. Amendment of section 88. 18. Amendment of section 94. 19. Amendment of section 97. PART III AMENDMENT OF THE LABOUR INSTITUTIONS ACT, (CAP. 300) ISSN 0856 - 01001X THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA No. 13 5th November, 2024 SPECIAL BILL SUPPLEMENT To The Special Gazette of the United Republic of Tanzania No. 34 Vol. 105 Dated 5th November, 2024 Printed by the Government Printer, Dodoma by Order of Government NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 2 20. Construction. 21. Amendment of section 2. 22. Amendment of section 9. 23. Amendment of section 15. 24. Amendment of section 16. 25. Amendment of section 19. 26. Amendment of section 20. 27. Amendment of section 27. 28. Amendment of section 43. 29. Amendment of section 44. 30. Amendment of section 45. 31. Amendment of section 45A. 32. Amendment of section 55. 33. Amendment of section 56. PART IV AMENDMENT OF THE NON-CITIZENS (EMPLOYMENT REGULATION) ACT, (CAP. 436) 34. Construction. 35. Amendment of section 9. 36. Amendment of section 10. 37. Amendment of section 12. NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 3 ________ NOTICE ________ This Bill to be submitted to the National Assembly is published for general information to the public together with a statement of its objects and reasons. Dodoma, MOSES M. KUSILUKA, 14th October, 2024 Secretary to the Cabinet A Bill for An Act to amend various Labour laws. ENACTED by the Parliament of the United Republic of Tanzania. PART I PRELIMINARY PROVISIONS Short title 1. This Act may be cited as the Labour Laws (Amendments) Act, 2024. Amendment of labour laws 2. The labour laws specified in various Parts of this Act are amended in the manner specified in their respective Parts. PART II AMENDMENT OF THE EMPLOYMENT AND LABOUR RELATIONS ACT, (CAP. 366) Construction Cap. 366 3. This Part shall be read as one with the Employment and Labour Relations Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of 4. The principal Act is amended in section 4- NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 4 section 4 (a) in the definition of the term “basic wage” by deleting the word “Sunday” appearing in paragraph (c) and substituting for it the words “rest day”; and (b) by adding in the appropriate alphabetical order the following new definitions: ““award” includes- (a) agreements reached after mediation; (b) decision; (c) decree; and (d) ruling, that has the effect of finally determining the matter; “personal representative” means a person appointed by a party to a dispute for the purpose of representation; “process server” means a person determined as such under any written law to undertake service of court documents;”. Amendment of section 9 5. The principal Act is amended in section 9(6)(b), by- (a) deleting the word “and” appearing in subparagraph (i); (b) adding immediately after subparagraph (i) the following: “(ii) has authority or is authorised to hire, discipline or terminate an employee; and”; and (c) renumbering subparagraph (ii) as subparagraph (iii). Amendment of section 14 6. The principal Act is amended in section 14(1) by deleting paragraph (b) and substituting for it the following: “(b) a contract for a specified period of time for an employee who- (i) is employed on account of a temporary increase in the volume of work which is not expected to endure beyond NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 5 twelve months; (ii) is a graduate who is employed for the purpose of being trained or gaining work experience in order to be employed, provided such training does not exceed twenty-four months; (iii) is employed to work exclusively on a specific project that has a limited or defined duration; (iv) is a non-citizen who has been granted a work permit for a defined duration; (v) is employed to perform seasonal work; (vi) is employed for the purpose of an official public works scheme or similar public job creation scheme; (vii) is employed in a position which is funded by an external source for a limited period; (viii) has reached retirement age as per the applicable laws; or (ix) is an employee employed by an employer whose business depends on acquiring tenders;”. Addition of section 16A 7. The principal Act is amended by adding immediately after section 16 the following: “Agreement on state of emergency 16A.-(1) In the event of an outbreak or potential outbreak of infectious disease or other emergency which is likely to affect the safety of employees or disrupt operations and production at work place, the employer and employees shall agree on the best ways to overcome the situation. (2) The agreement mentioned in subsection (1) shall NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 6 take into account the interests of both parties.”. Amendment of section 33 8. The principal Act is amended in section 33 by- (a) adding immediately after subsection (7) the following: “(8) An employee who gives birth to a premature child is entitled to a paid maternity leave from the date of giving birth up to completion of the thirty-six weeks of pregnancy and to maternity leave period provided under subsection (6) within the leave cycle.”; and (b) renumbering subsections (8) to (11) as subsections (9) to (12) respectively. Addition of section 34A 9. The principal Act is amended by adding immediately after section 34 the following: “Unpaid leave 34A.-(1) An employer may, upon written application and on such conditions as may be specified in the regulations, grant an employee unpaid leave for a period not exceeding thirty days. (2) The duration of unpaid leave may be extended to a further period upon agreement between employee and employer.”. Amendment of section 37 10. The principal Act is amended in section 37, by adding immediately after subsection (5) the following: “(6) An employer shall not commence or continue a disciplinary matter against an employee where such matter has been referred to the Commission or Court for determination.”. Amendment of section 40 11. The principal Act is amended in section 40(1), by deleting paragraph (c) and substituting for it the following: “(c) to pay to an employee compensation - NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 7 (i) in case the termination is based on unfair reason or unfair procedure or both, not exceeding twelve months remuneration; and (ii) in case the termination is unfair for reasons of discrimination or harassment, not exceeding twenty-four months remuneration.”. Addition of section 41A 12. The principal Act is amended by adding immediately after section 41 the following: “Remedies for material breach of contract 41A. An arbitrator or Labour Court may, on determining that there is material breach of a fixed term contract on part of the employer, order the employer to pay compensation to the employee equal to the remuneration for the remaining term of the contract.”. Amendment of section 71 13. The principal Act is amended in section 71(2), by- (a) deleting a full stop appearing at the end of that subsection and substituting for it a colon; and (b) adding the following proviso: “Provided that, for public institutions, the collective agreement shall be binding upon approval by the Permanent Secretary of the Ministry responsible for establishments.”. Amendment of section 73 14. The principal Act is amended in section 73(1), by deleting the words “A recognised” and substituting for them the words “One or more”. Amendment of section 86 15. The principal Act is amended in section 86- (a) in subsection (6), by- (i) adding immediately after the word “dispute” appearing in the opening phrase the words “shall be present and”; and (ii) adding the words “in the case of an NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 8 employee,” at the beginning of paragraph (c); and (b) in subsection (7)(b), by adding the words “within thirty days from the date of failure of mediation” immediately after the word “arbitration” appearing in subparagraph (i). Amendment of section 87 16. The principal Act is amended in section 87- (a) in subsection (3), by deleting the words “decide the complaint” appearing in paragraph (b) and substituting for them the words “mark the dispute failed”; (b) by deleting subsection (4); (c) in subsection (5), by deleting the words “reverse a decision made under this section” appearing in the opening phrase and substituting for them the words “restore a matter dismissed under subsection (3)(a)”; and (d) by renumbering subsection (5) as subsection (4). Amendment of section 88 17. The principal Act is amended in section 88- (a) by adding immediately after subsection (7) the following: “(8) Where a party to a dispute admits the claims or part of the claims, an arbitrator shall issue an award in respect of admitted claim.”; (b) in subsection (8), by deleting the words “as provided for under rule 28 of the Labour Institutions (Mediation and Arbitration Guidelines) Rules” appearing in paragraph (a) and substituting for them the words “or dismissed”; (c) by adding immediately after subsection (8) the following: “(9) Where a matter has been heard ex-parte or dismissed pursuant to subsection (9)(a), an aggrieved party may, within fourteen days from the date of the decision, make an application for setting aside the ex- parte order or restoration of the matter.”; NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 9 (d) by adding immediately after subsection (11) the following: “(12) Where an arbitrator fails to issue an award within thirty days as provided under subsection (13), the arbitrator shall notify the parties, state the reasons for delay and fix the date for delivering the award or order.”; and (e) by renumbering subsections (8) to (12) as subsections (9) to (14) respectively. Amendment of section 94 18. The principal Act is amended in section 94 by adding immediately after subsection (3) the following: “(4) An application for revision shall not lie or be made in respect of any preliminary or interlocutory decision unless such decision or order has the effect of finally determining the matter.”. Amendment of section 97 19. The principal Act is amended in section 97, by- (a) adding immediately after subsection (1) the following: “(2) A document required to be served under this Act may be served by a process server.”; and (b) renumbering subsection (2) as subsection (3). PART III AMENDMENT OF THE LABOUR INSTITUTIONS ACT, (CAP. 300) Construction Cap. 300 20. This Part shall be read as one with the Labour Institutions Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 2 21. The principal Act is amended in section 2- (a) in the definition of the term “Labour Commissioner”, by deleting the words “and in the absence of the Labour Commissioner, the Deputy Labour Commissioner”; and (b) in the definition of the term “labour officer”, by NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 10 deleting the words “section 43(3) and include the Labour Commissioner or the Deputy Labour Commissioner” and substituting for them the words “section 43(4) and include the Labour Commissioner”. Amendment of section 9 22. The principal Act is amended in section 9(1) by deleting the word “Calendar” appearing in paragraph (a) and substituting for it the word “Financial”. Amendment of section 15 23. The principal Act is amended in section 15(1) by adding immediately after paragraph (b), the following proviso: “Provided that, a mediator shall not arbitrate the dispute which he was involved in its mediation;”. Amendment of section 16 24. The principal Act is amended in section 16 by adding immediately after subsection (4) the following: “(5) The Chairperson shall preside over all meetings of the Commission. (6) Where the Chairperson is absent, members present shall elect one of the members to preside over the meeting.”. Amendment of section 19 25. The principal Act is amended in section 19 by deleting subsection (7) and substituting for it the following: Cap. 366 “(7) This Act or the Employment and Labour Relations Act shall not preclude a person from being appointed as both a mediator and an arbitrator under this section.”. Amendment of section 20 26. The principal Act is amended in section 20(1), by adding the words “or recall” immediately after the word “summon” appearing in paragraph (a). Amendment of section 27 27. The principal Act is amended in section 27(1) by adding the word “not” immediately after the word “shall”. NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 11 Amendment of section 43 28. The principal Act is amended in section 43- (a) in subsection (1), by deleting the words “and a Deputy labour Commissioner”; and (b) in subsection (4), by adding the words “and workers education officers” immediately after the word “officers”. Amendment of section 44 29. The principal Act is amended in section 44 by deleting subsection (1) and substituting for it the following: “(1) The Labour Commissioner may, in writing delegate to the Assistant Labour Commissioners, any labour officer or workers education officer, any of the Commissioner’s powers, functions and duties.”. Amendment of section 45 30. The principal Act is amended in section 45- (a) by deleting the marginal note and substituting for it the following: “Powers and functions of labour officers and workers education officers”; (b) in subsection (1), by- (i) deleting the words “educate, advise and” appearing at the beginning of paragraph (j); (ii) deleting the semicolon and the word “and” appearing at the end of paragraph (k) and substituting for them a full stop; and (iii) deleting paragraph (l); (c) by adding immediately after subsection (1) the following: “(2) For purposes of the administration of labour laws, workers education officer may- (a) plan and conduct training programs to employees, employers, registered trade unions, employers organisations and federations on implementation of labour laws; NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 12 (b) upon request, provide employees, employers, registered trade unions, employers organisations and federations advice and training in skills for avoidance, prevention and settlement of disputes; (c) advice employers and employees in matters relating to the forum for workers participation in a workplace; (d) facilitates establishment of workers council at workplaces; and (e) scrutinise and process registration of employment policies and collective agreements.”; and (d) by renumbering subsections (2) to (6) as subsections (3) to (7) respectively. Amendment of section 45A 31. The principal Act is amended in section 45A(1) by deleting paragraph (b) and substituting for it the following: “(b) the money charged under this section shall, unless otherwise directed by the Minister responsible for finance, be paid into the Consolidated Fund.”. Amendment of section 55 32. The principal Act is amended in section 55, by- (a) deleting the words “of Labour Court” appearing in the marginal note; and (b) deleting subsection (1) and substituting for it the following: “(1) The Chief Justice may, in consultation with the Minister, make rules- (a) to govern the practice and procedures of the Labour Court; and (b) regulating the conduct of personal representatives NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 13 representing parties in the Labour Court and Commission.”. Amendment of section 56 33. The principal Act is amended in section 56 by adding the words “in the case of an employee,” at the beginning of paragraph (b). PART IV AMENDMENT OF THE NON-CITIZENS (EMPLOYMENT REGULATION) ACT, (CAP. 436) Construction Cap. 436 34. This Part shall be read as one with the Non- Citizens (Employment Regulation) Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 9 35. The principal Act is amended in section 9, by- (a) adding immediately after subsection (2) the following: “(3) A holder of a work permit class A who intends to engage with another company to which he is a shareholder shall obtain a written authorisation from the Labour Commissioner.”; and (b) renumbering subsection (3) as subsection (4). Amendment of section 10 36. The principal Act is amended in section 10(2) by adding the word “non-refundable” immediately before the word “fee” appearing in paragraph (a). Amendment of section 12 37. The principal Act is amended in section 12, by- (a) adding immediately after subsection (5) the following: “(6) Notwithstanding subsection (4) and (5), a work permit issued to a refugee shall remain valid for the period which the refugee maintains the refugee status in accordance with the relevant laws. (7) Application for renewal of work permit shall be submitted to the Labour Commissioner at least sixty days before NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 14 expiry.”; and (b) renumbering subsections (6) and (7) as subsections (8) and (9) respectively. ____________________ OBJECTS AND REASONS ____________________ This Bill proposes to amend three laws, namely, the Employment and Labour Relations Act, Chapter 366, the Labour Institutions Act, Chapter 300 and the Non-Citizens (Employment Regulation) Act, Chapter 436. The proposed amendments aim to address challenges observed during implementation of various provisions in the relevant laws. The Bill is divided into Four Parts. Part I deals with preliminary provisions which include the title of the Bill and the manner in which the laws proposed to be amended are amended in their respective Parts. Part II of the Bill proposes to amend the Employment and Labour Relations Act, Cap. 366. This Act was enacted in 2004 with the view to make provisions for basic labour rights, basic employment standards, framework for collective bargaining, prevention and settlement of disputes. Since its enactment, this Act has been amended ten times. Section 4 is proposed to be amended in order to improve and introduce definitions of various terms used in the Act. The objective of these amendment is to enhance clarity in the usage of the terms in the Act. Section 9 is proposed to be amended in order to broaden the definition of the term “senior management employee”. The objective of these amendments is to expand the scope of the definition of a senior management employee's position in the exercise of the right to join trade unions. Section 14 is proposed to be amended in order to specify the types of fixed-term contracts. The objective of these amendments is to widen the scope of circumstances under which a person may be employed under a fixed term contract, including contracts for temporary increase in the volume of work, opportunities for recent graduates to build capacity, and contracts for seasonal work. Section 16A is proposed to be added in order to specify the circumstances under which an employer and employee may NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 15 enter into agreements on the best ways to operate during an emergency that is likely to affect production at the workplace. The objective of these amendments is to ensure job security and safety of worker at the workplace, maintain productivity, and mitigate the impact on employers during epidemics or emergencies. Section 33 is proposed to be amended in order to increase the period of maternity leave for an employee who gives birth to a premature child by including in the maternity leave the remaining time up to completion of thirty-six weeks of pregnancy. The objective of these amendments is to protect the well-being and health of prematurely born children by ensuring sufficient time for maternal care. Section 34A is proposed to be added in order to enable an employer to grant an employee unpaid leave not exceeding thirty days. The objective of these amendments is to provide a conducive environment for employees to take unpaid leave in case of disasters or emergencies. Section 37 is proposed to be amended in order to prevent an employer from initiating or continuing disciplinary proceedings against an employee where a dispute is before the Commission or Labour Court. The objective of these amendments is to prevent interference with the handling of disputes presented to the Commission or Labour Court. Furthermore, section 40 is proposed to be amended in order to specify compensation based on the type of dispute and to set a maximum limit on the compensation awarded to an employee unfairly terminated. The objective of these amendments is to guide compensation awards and control excessive compensation in cases of unfair termination. Section 41A is proposed to be added in order to provide guidance for compensation in cases of breach of fixed-term contracts. The objective of these amendments is to provide guidance on compensation for employees where there is a material breach of contract on the part employer leading to employee resignation. Section 71 is proposed to be amended in order to establish the procedure for the enforcement of collective agreements entered into by heads of public institutions. The objective of these amendments is to align the provisions of this Act with the applicable procedures under laws governing public service. Section 73 is proposed to be amended in order to allow trade unions to jointly enter into collective agreements with employers or employer organisations to establish employee participation forum at the workplace. The objective of these amendments is to increase employee NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 16 participation in matters concerning their interests and improve relations at the workplace. Section 86 is proposed to be amended in order to require the presence of both parties during mediation and to prevent the employer from being represented by a personal representative. The objective of these amendments is to facilitate dispute resolution at the mediation stage. Additionally, this section is proposed to be amended to set a time limit for submitting a dispute to arbitration after mediation has failed. The objective of these amendments is to ensure that labour disputes are timely resolved. Section 87 is proposed to be amended in order to prevent the mediator from deciding the dispute during mediation and instead to state that mediation has failed. The objective of these amendments is to adhere to the procedures applicable in mediation and eliminate contradiction between mediation and arbitration. This section is further proposed to be amended to grant the Commission the authority to restore and hear a matter where the applicant provides reasonable grounds for non- appearance. The objective of these amendments is to ensure that the right to be heard is protected for all parties. Section 88 is proposed to be amended in order to establish the procedure for issuance of an award if one party admits the claims or part of the claims, the procedure for applying to set aside an order or decision made ex parte, and the obligation of the arbitrator to notify the parties to a dispute in the event of failure to issue an award within thirty days. The objective of these amendments is to improve the procedure for hearing and deciding disputes before the Commission. Section 94 is proposed to be amended in order to prevent parties to a dispute from filing applications for revision of preliminary or interlocutory decisions or orders by the Commission unless the decisions have the effect of finally determining the matter. The objective of these amendments is to allow the Commission to hear and decide disputes in a timely manner. Section 97 is proposed to be amended in order to establish a procedure that enables the Commission’s documents to be served by a process server. The objective of these amendments is to ensure that documents are delivered on time and through a reliable and accountable procedure. Part III of the Bill proposes to amend the Labour Institutions Act, Cap. 300. This Act was enacted by Parliament in 2004 in order to establish labour institutions and outline their functions, powers and responsibilities. NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 17 These institutions include the Labour Court, the Labour Commissioner, and the Commission for Mediation and Arbitration. Since its enactment, the Act has been amended five times. Section 2 is proposed to be amended in order to improve definitions of various terms used in the Act. The objective of these amendments is to enhance clarity in the usage of the terms in the Act. Section 9 is proposed to be amended in order to change the meeting schedule of the Council from a calendar year to a financial year. The objective of these amendments is to align Council meetings with the Government’s calendar. Section 15 is proposed to be amended in order to establish conditions prohibiting a mediator involved in mediation at the mediation stage from deciding the dispute at the arbitration stage. The objective of these amendments is to avoid conflicts of interest in arbitration and ensure adherence to principles of natural justice. Section 16 is proposed to be amended in order to provide for the Chairperson to preside over the meetings of the Commission, and in his absence, the members present shall appoint one member to preside over the meeting. The objective of these amendments is to enhance the efficiency of the Commission. Section 19 is proposed to be amended in order to prohibit a mediator involved in the mediation of a dispute from hearing the dispute at the arbitration stage. The objective of these amendments is to avoid conflicts of interest in arbitration and ensure adherence to principles of natural justice. Section 20 is proposed to be amended in order to allow the Commission to recall a witness who has already testified to give additional testimony. The objective of these amendments is to ensure the Commission's effectiveness in resolving disputes. Section 27 is proposed to be amended in order to correct typographical errors. Sections 43 and 44 are proposed to be amended in order to remove the position of Deputy Labour Commissioner and recognise workers education officers working under the Labour Commissioner. Section 45 is proposed to be amended in order to improve the functions of labour officers and provide for functions of workers education officers. The objective of these amendments is to enhance the implementation of the Act and align it with the organisational structure of the Labour Commissioner’s office. NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 18 Additionally, section 45A is proposed to be amended in order to improve provisions relating to compounding of offences, so as to require money obtained during compounding to be deposited into the Consolidated Fund. The objective of these amendments is to ensure transparency and accountability in Government funds and to prevent the loss of Government revenue. Section 55 is proposed to be amended in order to empower the Chief Justice, in consultation with the Minister, to make rules regulating conduct of personal representatives. The objective of these amendments is to provide an effective framework for regulating the conduct of personal representatives appearing before the Labour Court and Commission. Section 56 is proposed to be amended in order to prevent the employer from being represented by a personal representative. Part IV of the Bill proposes to amend the Non-Citizens (Employment Regulation) Act, Cap. 436. This Act was enacted by the Parliament in 2015 in order to establish a legal framework for the employment of non-citizens in Tanzania. Since its enactment, the Act has been amended twice. Section 9 is proposed to be amended in order to require a holder of work permit class A who intends to engage with another company in which he holds shares to obtain a written authorization from the Labour Commissioner. The objective of these amendments is to remove administrative burdens and create a conducive environment for foreign investors, whereby, once he obtains a work permit for one company, he will not be required to obtain additional permits for other companies where he holds shares. Section 10 is proposed to be amended in order to prohibit the refund of work permit application fees. The aim of these amendments is to provide clarification to work permit applicants regarding the fees paid during the application process. Section 12 is proposed to be amended in order to allow refugees who maintain refugee status to continue working without being restricted by the time limit of the work permit. This section is further amended to provide for the applications for renewal of the work permit to be submitted to the Labour Commissioner at least two months before the expiration of the permit. The objective of these amendments is to facilitate the better implementation of the provisions of this Act. NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 19 _____________________ MADHUMUNI NA SABABU ____________________ Muswada huu unapendekeza kufanya marekebisho katika Sheria Tatu ambazo ni Sheria ya Ajira na Uhusiano Kazini, Sura ya 366, Sheria ya Taasisi za Kazi, Sura ya 300 na Sheria ya Usimamizi wa Ajira za Wageni, Sura ya 436. Mapendekezo ya marekebisho haya yanalenga kuondoa mapungufu ambayo yamejitokeza wakati wa utekelezaji wa baadhi ya masharti katika Sheria husika. Muswada huu umegawanyika katika Sehemu Nne. Sehemu ya Kwanza inahusu masharti ya utangulizi ambayo yanajumuisha jina la Muswada na namna ambavyo masharti ya Sheria mbalimbali yanapendekezwa kurekebishwa. Sehemu ya Pili ya Muswada inapendekeza marekebisho kwenye Sheria ya Ajira na Uhusiano Kazini, Sura ya 366. Sheria hii ilitungwa mwaka 2004, kwa lengo la kuweka masharti ya haki za msingi za kazi, viwango vya msingi vya ajira, mfumo wa majadiliano ya pamoja na taratibu za utatuzi wa migogoro. Tangu kutungwa kwake, Sheria hii imerekebishwa mara kumi. Kifungu cha 4 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuboresha na kuongeza tafsiri ya baadhi ya misamiati iliyotumika katika Sheria. Lengo la marekebisho haya ni kutoa ufafanuzi wa matumizi ya misamiati hiyo ambayo imetumika katika Sheria. Kifungu cha 9 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuongeza wigo wa tafsiri ya msamiati “senior management employee”. Lengo la marekebisho haya ni kuongeza wigo wa ufafanuzi wa nafasi ya mfanyakazi mwandamizi katika menejimenti kwenye utekelezaji wa haki ya kujiunga katika vyama vya wafanyakazi. Kifungu cha 14 kinapendekezwa kurekebishwa ili kubainisha aina ya mikataba ya muda maalum. Lengo la marekebisho haya ni kuongeza wigo wa mazingira ambayo mtu anaweza kuajiriwa kwa mkataba wa kipindi maalum, ikiwemo mikataba ambayo mwajiriwa anaajiriwa kwa muda ili kuendana na ongezeko la wingi wa kazi, kutoa fursa kwa wahitimu wa vyuo ili kuwajengea uwezo na kufanya kazi nyingine za misimu. Kifungu cha 16A kinapendekezwa kuongezwa ili kubainisha mazingira ambayo mwajiri na mwajiriwa wanaweza kuingia katika makubaliano ya namna NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 20 watakavyofanya kazi katika hali ya dharura inayoweza kuathiri uzalishaji mahali pa kazi. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha ulinzi wa ajira na usalama wa mfanyakazi mahali pa kazi, kuwezesha uzalishaji na kupunguza athari kwa waajiri wakati wa magonjwa ya milipuko na matukio ya dharura. Kifungu cha 33 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuongeza muda wa likizo ya uzazi kwa mwajiriwa ambaye amejifungua mtoto njiti kwa kujumuisha katika likizo yake ya uzazi muda uliobaki kufikia wiki thelathini na sita za ujauzito. Lengo la marekebisho haya ni kulinda ustawi na afya za watoto wanaozaliwa kabla ya wakati na kuhitaji muda wa kutosha wa uangalizi wa mama. Kifungu cha 34A kinapendekezwa kuongezwa ili kumwezesha mwajiri kumpatia mwajiriwa likizo bila malipo isiyozidi siku thelathini. Lengo la marekebisho haya ni kuweka mazingira mazuri yatakayomwezesha mwajiriwa kupata likizo bila malipo kutokana na majanga au dharura zinazoweza kujitokeza. Kifungu cha 37 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuweka masharti yanayozuia mwajiri kutoanzisha au kuendelea na shauri la nidhamu dhidi ya mwajiriwa pale ambapo mgogoro huo upo mbele ya Tume au Mahakama ya Kazi. Lengo la marekebisho haya ni kuzuia uingiliaji wa mchakato wa ushughulikiaji wa migogoro iliyowasilishwa kwenye Tume au Mahakama ya Kazi. Aidha, kifungu cha 40 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuainisha fidia kulingana na aina ya mgogoro na kuweka ukomo wa juu wa fidia inayotolewa kwa mwajiriwa aliyeachishwa kazi isivyo halali. Lengo la marekebisho haya ni kuweka mwongozo wa utoaji fidia na kudhibiti utoaji wa fidia kwa kiwango kisicho na uhalisia pale inapothibitika kuwa mwajiriwa aliachishwa kazi isivyo halali. Kifungu cha 41A kinapendekezwa kuongezwa ili kuweka masharti kuhusu afua kwa uvunjaji wa mkataba wa ajira ya muda maalumu. Lengo la marekebisho haya ni kutoa mwongozo wa utoaji wa fidia kwa mwajiriwa pale ambapo mwajiri atakiuka vipengele muhimu vya mkataba vinavyoweza kupelekea mwajiriwa kuacha kazi. Kifungu cha 71 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka masharti ya utaratibu wa kuanza kutumika kwa mikataba ya hali bora inayoingiwa na wakuu wa taasisi za umma. Lengo la marekebisho haya ni kuwianisha masharti ya Sheria hii na utaratibu uliowekwa kwenye sheria zinazosimamia utumishi wa umma. Kifungu cha 73 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuwezesha vyama vya wafanyakazi kwa pamoja kuingia mikataba ya hali bora na mwajiri au vyama vya waajiri ya kuanzisha NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 21 majukwaa ya ushiriki wa waajiriwa mahali pa kazi. Lengo la marekebisho haya ni kuongeza ushiriki wa waajiriwa katika masuala yanayohusu maslahi yao na kuboresha mahusiano eneo la kazi. Kifungu cha 86 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka takwa la pande zote katika shauri kuwepo wakati wa usuluhishi na kuzuia mwajiri kuwakilishwa na mwakilishi binafsi. Lengo la marekebisho haya ni kufanikisha migogoro kumalizika katika hatua ya usuluhishi. Vilevile, kifungu hiki kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka ukomo wa muda wa kuwasilisha mgogoro kwa hatua ya uamuzi baada ya usuluhishi kushindikana. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha migogoro ya kazi inashughulikiwa kwa wakati. Kifungu cha 87 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuzuia msuluhishi kuamua mgogoro uliopo katika hatua ya usuluhishi na badala yake kubainisha kwamba usuluhishi umeshindikana. Lengo la marekebisho haya ni kuzingatia utaratibu unaohusika katika usuluhishi na kuondoa ukinzano kati ya usuluhishi na uamuzi. Vilevile, kifungu kinapendekezwa kurekebishwa ili kuipa mamlaka Tume kurejesha shauri na kulisikiliza pale ambapo mwombaji ametoa sababu za msingi za kutohudhuria awali katika usikilizwaji wa mgogoro. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha haki ya kusikilizwa inalindwa kwa pande zote. Kifungu cha 88 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka masharti kuhusu utaratibu wa utoaji wa tuzo ikiwa upande mmoja utakubali madai au sehemu ya madai, utaratibu wa kufanya maombi ya kutengua amri au uamuzi uliofanywa kwa kusikilizwa upande mmoja na wajibu wa mwamuzi kuwataarifu wahusika wa mgogoro endapo atashindwa kutoa tuzo ndani ya siku thelathini. Lengo la marekebisho haya ni kuboresha utaratibu wa usikilizaji na uamuzi wa mgogoro katika Tume. Kifungu cha 94 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka masharti ya kuzuia wahusika wa mgogoro kuwasilisha maombi ya mapitio kwa maamuzi madogo ya Tume isipokuwa kama maamuzi hayo yana athari ya kumaliza mgogoro. Lengo la marekebisho haya ni kuwezesha Tume kusikiliza na kuamua migogoro kwa wakati. Kifungu cha 97 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka utaratibu utakaowezesha nyaraka za Tume kusambazwa na msambazaji nyaraka wa mahakama. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kuwa nyaraka zinapelekwa kwa wakati na kwa kutumia utaratibu unaoaminika na wenye uwajibikaji. NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 22 Sehemu ya Tatu ya Muswada inapendekeza marekebisho katika Sheria ya Taasisi za Kazi, Sura ya 300. Sheria hii ilitungwa na Bunge mwaka 2004 ili kuanzisha taasisi za kazi, na kuainisha majukumu, mamlaka na wajibu wa taasisi hizo. Taasisi hizo ni pamoja na Mahakama ya Kazi, Kamishna wa Kazi na Tume ya Usuluhishi na Uamuzi. Tangu kutungwa kwake Sheria hii imerekebishwa mara tano. Kifungu cha 2 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuboresha tafsiri za baadhi ya misamiati iliyotumika katika Sheria. Lengo la marekebisho haya ni kutoa ufafanuzi wa matumizi ya misamiati hiyo ambayo imetumika katika Sheria. Kifungu cha 9 kinapendekezwa kurekebishwa ili kubadili utaratibu wa vikao vya Baraza kutoka katika utaratibu wa mwaka wa kalenda na badala yake kutumia utaratibu wa mwaka wa fedha. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha vikao vya Baraza vinaendana na kalenda ya Serikali. Kifungu cha 15 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka masharti ya kumzuia msuluhishi aliyehusika katika usuluhishi wa mgogoro katika ngazi ya usuluhushi kuamua katika ngazi ya uamuzi. Lengo la marekebisho haya ni kuepuka mgongano wa maslahi katika uamuzi na kuhakikisha uzingatiaji wa misingi ya haki asili. Kifungu cha 16 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka masharti kwa Mwenyekiti kuongoza vikao vya Tume na kama hatakuwepo, wajumbe waliopo watateua mjumbe mmoja kuongoza kikao. Lengo la marekebisho haya ni kuongeza ufanisi wa utendaji wa Tume. Kifungu cha 19 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuondoa masharti yanayoruhusu msuluhishi aliyehusika katika usuluhishi wa mgogoro kusikiliza mgogoro huo katika ngazi ya uamuzi. Lengo la marekebisho haya ni kuepuka mgongano wa maslahi katika uamuzi na kuhakikisha uzingatiaji wa misingi ya haki asili. Kifungu cha 20 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuwezesha Tume kumwita tena shahidi ambaye ameshatoa ushahidi ili kumdadisi na kumtaka kutoa ushahidi zaidi. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha ufanisi kwa Tume katika kuamua mashauri. Kifungu cha 27 kinapendekezwa kurekebishwa ili kurekebisha makosa ya kiuandishi. Vifungu vya 43 na 44 vinapendekezwa kurekebishwa kwa kuondoa cheo cha Naibu Kamishna wa Kazi na kutambua maafisa elimu kazi waliopo chini ya Kamishna wa Kazi. Kifungu cha 45 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuboresha majukumu ya maafisa kazi na kuongeza NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 23 majukumu ya maafisa elimu kazi. Lengo la marekebisho haya ni kuwezesha utekelezaji bora wa masharti ya sheria hii na kuendana na muundo unaotumika katika ofisi ya Kamishna wa Kazi. Aidha, kifungu cha 45A kinapendekezwa kurekebishwa ili kuboresha masharti kuhusu ufifilishaji wa makosa kwa kuweka matakwa ya fedha zinazolipwa katika ufifilishaji kuwekwa katika Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali. Lengo ni kuhakikisha uwazi na uwajibikaji wa fedha za Serikali na kudhibiti upotevu wa mapato ya Serikali. Kifungu cha 55 kinapendekezwa kurekebishwa ili kumpa mamlaka Jaji Mkuu kwa kushauriana na Waziri kutengeneza kanuni za kusimamia mienendo ya wawakilishi binafsi. Lengo la marekebisho haya ni kuweka utaratibu bora wa kusimamia utendaji wa wawakilishi binafsi katika Mahakama ya Kazi na Tume. Kifungu cha 56 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuzuia mwajiri kuwakilishwa na mwakilishi binafsi. Sehemu ya Nne ya Muswada inapendekeza kufanya marekebisho katika Sheria ya Usimamizi wa Ajira za Wageni, Sura ya 436. Sheria hii ilitungwa na Bunge mwaka 2015 kwa lengo la kuweka utaratibu wa kisheria wa kuajiriwa kwa watu wasiokuwa raia wa Tanzania. Tangu kutungwa kwake Sheria hii imefanyiwa marekebisho mara mbili. Kifungu cha 9 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka masharti ya kumtaka raia wa kigeni mwenye kibali cha kazi daraja A anayekusudia kujihusisha na kampuni nyingine anayomiliki hisa kupata idhini ya Kamishna wa Kazi. Lengo la marekebisho haya ni kuondoa usumbufu na kuweka mazingira bora ya uwekezaji kwa mwekezaji ambaye ni raia wa kigeni ambapo mara baada ya kupata kibali cha kazi kwa kampuni moja hatahitajika kupata kibali kingine kwa kampuni nyingine atakayomiliki hisa. Kifungu cha 10 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuweka masharti ya kuzuia urejeshwaji wa ada ya maombi ya kibali cha kazi. Lengo la marekebisho haya ni kutoa ufafanuzi kwa waombaji wa vibali vya kazi kuhusiana na ada zinazolipwa wakati wa maombi. Kifungu cha 12 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuwawezesha wakimbizi wenye hadhi stahiki kuendelea kufanya kazi bila kubanwa na sharti la ukomo wa muda wa kibali cha kazi. Vilevile, kifungu hiki kinarekebishwa ili maombi ya NO. 13 The Labour Laws (Amendments) Act, 2024 24 kuhuisha kibali cha kazi kuwasilishwa kwa Kamishna wa Kazi angalau miezi miwili kabla ya kuisha kwa muda wa kibali. Lengo la marekebisho haya ni kuwezesha utekelezaji bora wa masharti ya Sheria hii. Dodoma, RIDHIWANI JAKAYA KIKWETE, 12th October, 2024 Minister of State, Prime Minister’s Office, Labour, Youth, Employment and Persons with Disability

# Extracted Content Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 1 MUSWADA WA SHERIA YA UWEKEZAJI NA MAENEO MAALUMU YA KIUCHUMI, 2024 MPANGILIO WA VIFUNGU Kifungu Jina SEHEMU YA KWANZA MASHARTI YA UTANGULIZI 1. Jina. 2. Matumizi. 3. Tafsiri. SEHEMU YA PILI MAMLAKA YA UWEKEZAJI NA MAENEO MAALUMU YA KIUCHUMI TANZANIA 4. Kuanzishwa kwa Mamlaka. 5. Malengo ya uanzishwaji wa Mamlaka. 6. Majukumu ya Mamlaka. 7. Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji. 8. Bodi ya Mamlaka. 9. Majukumu na mamlaka ya Bodi. 10. Mkurugenzi Mkuu. 11. Watumishi wa Mamlaka. SEHEMU YA TATU UWEZESHAJI WA UWEKEZAJI 12. Kituo cha Huduma Mahala Pamoja. 13. Huduma zinazotolewa nje ya Kituo cha Huduma Mahala Pamoja. 14. Mfumo unganishi wa kielektroniki. 15. Usajili wa wawekezaji. 16. Maombi ya cheti au leseni. 17. Cheti au leseni. 18. Kubadili au kuacha uwekezaji. 19. Vivutio vya uwekezaji. ISSN 0856 - 01001X THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA No. 16 5th November, 2024 SPECIAL BILL SUPPLEMENT To The Special Gazette of the United Republic of Tanzania No. 34 Vol. 105 Dated 5th November, 2024 Printed by the Government Printer, Dodoma by Order of Government Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 2 20. Orodha ya vivutio vya uwekezaji. 21. Mwekezaji wa kimkakati. 22. Fursa kwa mwekezaji wa ndani. 23. Benki ya ardhi. 24. Usimamizi wa ardhi ya uwekezaji. SEHEMU YA NNE MAENEO MAALUMU YA KIUCHUMI 25. Uanzishaji wa maeneo maalumu ya kiuchumi. 26. Utaratibu wa uanzishaji wa maeneo maalumu ya kiuchumi. 27. Masuala ya forodha katika eneo maalumu la kiuchumi. 28. Uingizaji na utoaji wa huduma na bidhaa katika maeneo maalumu ya kiuchumi. 29. Usimamizi wa eneo maalumu la kiuchumi. 30. Watoa huduma katika eneo maalumu la kiuchumi. SEHEMU YA TANO HAKI NA WAJIBU WA SERIKALI NA WAWEKEZAJI 31. Haki ya kusimamia uwekezaji. 32. Wajibu wa mwekezaji. 33. Dhamana ya uhamishaji wa mitaji, faida na gawio. 34. Kinga dhidi ya utaifishaji au utwaaji. 35. Fursa sawa kwa mwekezaji wa kigeni. 36. Ukomo wa idadi ya wafanyakazi wa kigeni. 37. Upatikanaji wa mikopo kwa wawekezaji wa kigeni kutoka vyanzo vya ndani. SEHEMU YA SITA USHUGHULIKIAJI WA MALALAMIKO NA UTATUZI WA MIGOGORO 38. Utaratibu wa kushughulikia malalamiko. 39. Rufaa. 40. Utatuzi wa migogoro. SEHEMU YA SABA MASHARTI YA FEDHA 41. Vyanzo vya fedha za Mamlaka. 42. Bajeti ya Mamlaka. 43. Hesabu na ukaguzi. 44. Taarifa ya mwaka. SEHEMU YA NANE MASHARTI YA JUMLA 45. Makosa na adhabu. 46. Kinga dhidi ya uwajibikaji binafsi. 47. Rejesta ya uwekezaji. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 3 48. Matumizi ya sheria nyingine. 49. Kanuni. 50. Kufutwa kwa Sheria. SEHEMU YA TISA MAREKEBISHO YA SHERIA MBALIMBALI (a) Marekebisho ya Sheria ya Ardhi, (Sura ya 113) 51. Ufafanuzi. 52. Marekebisho ya jumla. 53. Marekebisho ya kifungu cha 2. 54. Marekebisho ya kifungu cha 6. 55. Marekebisho ya kifungu cha 19. (b) Marekebisho ya Sheria ya Usimamizi wa Ajira kwa Raia wa Kigeni, (Sura ya 436) 56. Ufafanuzi. 57. Marekebisho ya kifungu cha 19. (c) Sheria ya Kodi ya Mapato, (Sura ya 332) 58. Ufafanuzi. 59. Marekebisho ya kifungu cha 3. 60. Marekebisho ya kifungu cha 10. 61. Marekebisho ya kifungu cha 143. 62. Marekebisho ya Jedwali la Pili. (d) Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani, (Sura ya 148) 63. Ufafanuzi. 64. Marekebisho ya kifungu cha 6. (e) Sheria ya Ushuru wa Bidhaa, (Sura ya 147) 65. Ufafanuzi. 66. Marekebisho ya kifungu cha 128. (f) Sheria ya Tozo za Barabara na Mafuta, (Sura ya 220) 67. Ufafanuzi. 68. Marekebisho ya kifungu cha 8. ________ JEDWALI ________ Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 4 _______ NOTISI _______ Muswada huu utakaowasilishwa Bungeni unachapishwa kwa ajili ya kutoa taarifa kwa umma pamoja na maelezo ya madhumuni na sababu zake. Dodoma, MOSES M. KUSILUKA, 14 Oktoba, 2024 Katibu wa Baraza la Mawaziri Muswada wa Sheria ya kuweka masharti ya uendelezaji wa uwekezaji Tanzania, kuweka masharti ya mazingira bora kwa wawekezaji, kuweka mfumo wa kitaasisi kwa ajili ya uratibu, ulinzi, uvutiaji, uhamasishaji na uwezeshaji wa uwekezaji nchini, kuweka utaratibu wa uanzishaji, uendelezaji na usimamizi wa maeneo maalumu ya kiuchumi, kufuta Sheria ya Uwekezaji Tanzania, 2022, Sheria ya Maeneo Maalumu ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje, 2002 na Sheria ya Maeneo Maalumu ya Uwekezaji, 2006 na masuala yanayohusiana na hayo. SEHEMU YA KWANZA MASHARTI YA UTANGULIZI Jina 1. Sheria hii itajulikana kama Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi ya mwaka 2024. Matumizi 2.-(1) Sheria hii itatumika kwa mwekezaji yeyote isipokuwa- Sura ya 123 (a) mwekezaji aliyeidhinishwa kufanya shughuli za utafiti au uchimbaji wa madini chini ya Sheria ya Madini au anayeomba idhini ya kufanya shughuli nyingine zozote kama hizo; na (b) mwekezaji aliyeidhinishwa kufanya shughuli Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 5 Sura ya 392 za utafiti au uzalishaji mafuta au kujenga au kuendesha bomba la mafuta chini ya Sheria ya Petroli au anayeomba idhini ya kufanya shughuli nyingine zozote kama hizo; na (c) mwekezaji anayejishughulisha na utengenezaji, utafutaji wa masoko au usambazaji wa kemikali hatarishi, silaha au aina yoyote ya milipuko. (2) Bila kujali kifungu kidogo cha (1), Mamlaka itawahudumia wawekezaji wote, bila kujali kuwa wako nje ya wigo wa Sheria hii, na kuwasaidia kupata vibali, idhini au suala lolote linalohitajika kisheria kwa mtu kuanzisha na kuendesha shughuli za uwekezaji. Tafsiri 3. Katika Sheria hii, isipokuwa kama muktadha utahitaji vinginevyo- “Bodi” maana yake ni Bodi ya Wakurugenzi ya Mamlaka iliyoteuliwa chini ya kifungu cha 8; “cheti” maana yake ni cheti cha uwekezaji kinachotolewa na Mamlaka kwa mwekezaji anayewekeza katika eneo lililo nje ya eneo maalumu la kiuchumi kwa kuzingatia masharti ya Sheria hii; “eneo la forodha” maana yake ni eneo lililoteuliwa kama eneo la forodha kwa mujibu wa sheria inayosimamia masuala ya forodha ya Jumuiya ya Afrika Mashariki; “eneo maalumu la kiuchumi” maana yake ni eneo la ardhi lililoanzishwa kwa mujibu wa kifungu cha 26; “leseni” maana yake ni idhini iliyotolewa na Mamlaka kwa ajili ya uendelezaji wa miundombinu, uendeshaji au uzalishaji katika eneo maalumu la kiuchumi; “Mamlaka” maana yake ni Mamlaka ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi Tanzania iliyoanzishwa chini ya kifungu cha 4; “mamlaka ya forodha” maana yake ni Mamlaka ya Mapato Tanzania; “mtaji” inajumuisha mchango wa fedha taslimu, mitambo, mashine, vifaa, majengo, vipuri, ardhi, hakimiliki na mali nyingine za biashara tofauti na Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 6 hadhi ambazo hazitumiki katika shughuli za kawaida za biashara na zinazoweza kudumu kwa zaidi ya miezi kumi na mbili; “mtaji wa kigeni” inajumuisha fedha zinazoweza kubadilishwa, mtambo, mashine, vifaa, vipuri, malighafi na mali nyinginezo za biashara tofauti na hadhi zinazoingia Tanzania bila malipo ya awali ya fedha za kigeni na zinazokusudiwa kuzalisha bidhaa na huduma zinazohusiana na biashara inayosimamiwa na Sheria hii; “mwekezaji wa kigeni” maana yake ni- (a) mtu binafsi ambaye si raia wa Tanzania; (b) kampuni iliyosajiliwa chini ya sheria za nchi yoyote tofauti na Tanzania inayofanya uwekezaji wa moja kwa moja nchini; (c) kampuni iliyosajiliwa chini ya sheria za Tanzania ambapo asilimia hamsini au zaidi ya hisa zinamilikiwa na mtu ambaye si raia wa Tanzania; au (d) ikiwa ni ubia, ni ubia ambao sehemu kubwa ya maslahi inamilikiwa na mtu ambaye si raia wa Tanzania; “mwekezaji wa ndani” maana yake ni mtu binafsi ambaye ni raia wa Tanzania, kampuni iliyosajiliwa chini ya sheria za Tanzania ambayo sehemu kubwa ya hisa inamilikiwa na raia wa Tanzania, au ubia ambao sehemu kubwa ya maslahi inamilikiwa na raia wa Tanzania; “uwekezaji” maana yake ni mchango wa mtaji wa ndani au wa kigeni kutoka kwa mwekezaji unaohusisha uanzishaji au ununuzi wa mali mpya kwa ajili ya biashara, na inajumuisha upanuzi au ukarabati wa biashara iliyopo; “vivutio” maana yake ni misamaha ya kodi, nafuu za kodi au manufaa mengine yoyote anayoweza kupata mwekezaji chini ya sheria yoyote inayotumika; na “Waziri” maana yake ni Waziri mwenye dhamana ya uwekezaji. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 7 SEHEMU YA PILI MAMLAKA YA UWEKEZAJI NA MAENEO MAALUMU YA KIUCHUMI TANZANIA Kuanzishwa kwa Mamlaka 4.-(1) Kutakuwa na Mamlaka itakayojulikana kama Mamlaka ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi Tanzania. (2) Mamlaka itakuwa ni chombo huru chenye urithishano endelevu na lakiri na kwa jina lake itakuwa na uwezo wa- (a) kumiliki mali zinazohamishika na zisizohamishika; (b) kushtaki na kushtakiwa; (c) kuingia mkataba au makubaliano mengine yoyote; na (d) kufanya jambo lolote linaloweza kufanyika kwa mujibu wa sheria kwa ajili ya utekelezaji bora wa majukumu yake chini ya Sheria hii. (3) Mamlaka itakuwa sehemu ya huduma mahala pamoja kwa wawekezaji na itakuwa ndicho chombo kikuu cha Serikali cha kuratibu, kuhimiza, kuhamasisha na kuwezesha uwekezaji Tanzania na kuishauri Serikali kuhusu sera ya uwekezaji na maeneo maalumu ya kiuchumi. Malengo ya uanzishwaji wa Mamlaka 5. Mamlaka inaanzishwa kwa lengo la kuwa sehemu ya huduma mahala pamoja kwa wawekezaji na itakuwa ndicho chombo kikuu cha Serikali cha kuratibu, kuhimiza, kuhamasisha na kuwezesha uwekezaji Tanzania na kuishauri Serikali kuhusu sera ya uwekezaji. Majukumu ya Mamlaka 6. Mamlaka itatekeleza majukumu yafuatayo: (a) kuratibu uhamasishaji, uwezeshaji, usimamizi na uendelezaji wa uwekezaji nchini; (b) kuratibu uimarishaji wa taswira na rajamu ya nchi katika uwekezaji; (c) kufuatalia mwenendo wa uwekezaji na kuishauri Serikali kuhusu hatua za kuboresha mazingira ya uwekezaji nchini kwa Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 8 kuzingatia mabadiliko ya kiuchumi yanayotokea ndani na nje ya nchi; (d) kukusanya, kupanga, kuchambua na kusambaza taarifa kuhusu fursa na vivutio vya uwekezaji na vyanzo vya mitaji ya uwekezaji; (e) kupendekeza kwa Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji vivutio vya uwekezaji kwa wawekezaji wa kimkakati; (f) kuhamasisha ushiriki wa sekta binafsi katika uwekezaji kwenye miradi ya ubia kati ya sekta ya umma na sekta binafsi; (g) kuwezesha wawekezaji kupata huduma muhimu za uwekezaji zinazohusu usajili na uendeshaji wa uwekezaji; (h) kusajili wawekezaji wa ndani na wa kigeni; (i) kutoa leseni kwa wawekezaji katika maeneo maalumu ya kiuchumi; (j) kushughulikia malalamiko yanayohusu uwekezaji; (k) kufanya ufuatiliaji na tathmini ya shughuli za uwekezaji zinazotekelezwa nchini; (l) kusimamia, kuratibu na kujenga miundombinu ya msingi na wezeshi kwenye maeneo maalumu ya kiuchumi na kuratibu ushiriki wa sekta binafsi katika ujenzi wa miundombinu; (m) kuainisha maeneo ya uwekezaji kwa kuzingatia aina ya uwekezaji kwa kushauriana na wadau muhimu katika sekta ya umma na sekta binafsi; (n) kukusanya taarifa zinazohusu miradi ya uwekezaji kutoka taasisi mbalimbali kwa ajili ya kuhuisha rejesta ya uwekezaji na kuandaa taarifa ya uwekezaji; (o) kutafuta, kuendeleza, kukodisha na kusimamia maeneo ya uwekezaji kwa kuzingatia sheria husika; na (p) kutekeleza majukumu mengine yoyote kwa ajili ya kutimiza malengo ya Sheria hii. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 9 Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji 7.-(1) Kutakuwa na Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji itakayokuwa na wajumbe wafuatao: (a) Waziri Mkuu ambaye atakuwa Mwenyekiti; (b) Waziri mwenye dhamana ya uwekezaji, ambaye atakuwa Makamu Mwenyekiti; (c) Waziri mwenye dhamana ya mambo ya nje; (d) Waziri mwenye dhamana ya masuala ya fedha; (e) Waziri mwenye dhamana ya mipango au uchumi; (f) Waziri mwenye dhamana ya ardhi; (g) Mwanasheria Mkuu wa Serikali; (h) Gavana wa Benki Kuu ya Tanzania; (i) Kamishna Mkuu wa Mamlaka wa Mapato Tanzania; (j) wajumbe watatu watakaoteuliwa na Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kuiwakilisha sekta binafsi; na (k) Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka, ambaye atakuwa pia Katibu wa Kamati. (2) Bila kuathiri kifungu kidogo cha (1), Kamati inaweza kumualika waziri yeyote wa kisekta ambaye si mjumbe kushiriki kikao cha Kamati kwa madhumuni ya kutoa mchango kuhusu uwekezaji katika sekta anayoisimamia. (3) Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji itakuwa na majukumu yafuatayo: (a) kutoa mwongozo wa kisera katika masuala ya uwekezaji nchini kwa lengo la kukuza uwekezaji; (b) kutoa mwongozo wa utekelezaji wa programu za kuboresha mazingira ya uwekezaji; (c) kupendekeza kwa Baraza la Mawaziri uidhinishaji wa vivutio vya ziada kwa wawekezaji wa kimkakati; (d) kuidhinisha mipango na mikakati ya kitaifa ya kuendeleza uwekezaji kwa mujibu wa vipaumbele vya Taifa; Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 10 (e) kupokea kutoka kwa Mamlaka na kujadili taarifa za utekelezaji wa mipango na mikakati ya kitaifa ya kuendeleza uwekezaji kwa mujibu wa vipaumbele vya Taifa; na (f) kutoa dira ya kuimarisha ushirikiano wa uwekezaji baina ya sekta ya umma na sekta binafsi. (4) Kwa madhumuni ya kuwezesha utekelezaji wa majukumu ya Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji, kutakuwa na Kamati ya Wataalamu itakayoundwa na wajumbe kutoka katika taasisi za Serikali zinazohusika na uwekezaji. (5) Waziri, baada ya kushauriwa na Bodi, atatengeneza kanuni kwa ajili ya kubainisha muundo na utaratibu wa uteuzi wa wajumbe wa Kamati ya Wataalamu na utekelezaji wa majukumu ya Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji na Kamati ya Wataalamu. Bodi ya Mamlaka 8.-(1) Kutakuwa na Bodi ya Mamlaka ambayo itakuwa na wajibu wa kusimamia uendeshaji wa shughuli za Mamlaka. (2) Bodi itakuwa na wajumbe tisa kama ifuatavyo: (a) Mwenyekiti ambaye atateuliwa na Rais; na (b) wajumbe wengine nane watakaoteuliwa na Waziri kama ifuatavyo: (i) mjumbe kutoka Wizara yenye dhamana ya uwekezaji; (ii) mjumbe kutoka Wizara yenye dhamana ya fedha; (iii) mjumbe kutoka Wizara yenye dhamana ya ardhi; (iv) mjumbe kutoka Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali; (v) mjumbe kutoka Mamlaka ya Mapato Tanzania; na (vi) wajumbe wengine watatu kutoka sekta binafsi wenye taaluma, ujuzi na uzoefu katika masuala ya uwekezaji na biashara. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 11 (3) Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka atakuwa Katibu wa Bodi. (4) Utaratibu na masuala mengine kuhusu Bodi ya Mamlaka yatakuwa kama ilivyoainishwa katika Jedwali. Majukumu na mamlaka ya Bodi 9.-(1) Bodi ya Mamlaka itakuwa na majukumu na mamlaka yafuatayo: (a) kuandaa sera za ndani na kutoa miongozo ya kimkakati ya utekelezaji wa miradi, mipango, programu na mikakati ya Mamlaka; (b) kuidhinisha mipango, taarifa, hesabu na bajeti ya Mamlaka; (c) kuhakikisha kuwa utekelezaji na uendeshaji wa shughuli za Mamlaka unazingatia sheria, kanuni, taratibu na miongozo; (d) kuamua na kusimamia utekelezaji wa vipaumbele vya Mamlaka kwa kuzingatia mipango, mikakati na programu mbalimbali za kitaifa, kikanda na kimataifa; (e) kufuatilia utendaji na kuhakikisha kuna matumizi sahihi na yenye ufanisi ya rasilimali za Mamlaka; (f) kusimamia utekelezaji wa vipaumbele vya Wizara katika Mamlaka; (g) kupitisha kanuni za fedha, kanuni za utumishi, miundo, motisha za watumishi kabla ya kuwasilishwa kwenye mamlaka za idhini; (h) kuthibitisha vigezo vya uteuzi na masharti ya ajira kwa watumishi wa Mamlaka; (i) kutoa malengo ya kiutendaji na kutathmini utendaji wa uongozi na kuchukua hatua stahiki; (j) kuwa mamlaka ya nidhamu kwa wajumbe wa menejimenti ya Mamlaka kwa kuzingatia sheria na kanuni; (k) kuidhinisha kanuni za maadili za watumishi wa Mamlaka; na (l) kutekeleza majukumu mengine yoyote kadiri itakavyoonekana inafaa kwa ajili ya kukuza Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 12 na kuwezesha utekelezaji wa malengo ya Mamlaka. (2) Bila kuathiri kifungu kidogo cha (1), Bodi inaweza kukasimu utekelezaji wa majukumu yake kwa Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka. Mkurugenzi Mkuu 10.-(1) Kutakuwa na Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ambaye atateuliwa na Rais. (2) Mkurugenzi Mkuu atakuwa afisa masuuli na atakuwa na wajibu wa kusimamia shughuli za kila siku za Mamlaka. (3) Mkurugenzi Mkuu atashika madaraka kwa kipindi cha miaka mitano na anaweza kuteuliwa kwa kipindi kingine kimoja. Watumishi wa Mamlaka 11.-(1) Kwa kuzingatia masharti ya sheria zinazosimamia utumishi wa umma, Bodi itaajiri watumishi kwa idadi na ngazi mbalimbali kama itakavyohitajika kwa ajili ya utekelezaji bora wa majukumu ya Mamlaka. (2) Bila kuathiri mamlaka ya Bodi, Mkurugenzi Mkuu atasimamia nidhamu ya watumishi wa Mamlaka kwa kuzingatia sheria na taratibu za utumishi wa umma. SEHEMU YA TATU UWEZESHAJI WA UWEKEZAJI Kituo cha Huduma Mahala Pamoja 12.-(1) Kwa madhumuni ya kuiwezesha Mamlaka kuwa Kituo cha Huduma Mahala Pamoja, taasisi zote za Serikali zitashirikiana kikamilifu na Mamlaka katika utekelezaji wa majukumu chini ya Sheria hii. (2) Waziri anaweza, baada ya kushauriwa na Bodi, kumuomba Waziri anayesimamia sekta yoyote kuweka katika ofisi za Mamlaka maafisa wowote watakaobainishwa katika maombi husika kwa madhumuni ya kuhakikisha ufanisi katika utendaji wa Kituo cha Huduma Mahala Pamoja. (3) Afisa wa umma anayehudumia wawekezaji katika Kituo cha Huduma Mahala Pamoja- (a) atatoa huduma kwa wakati na kwa kuzingatia Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 13 sheria na taratibu zinazosimamia majukumu yake; na (b) endapo maombi yanashughulikiwa na mtu mwingine ambaye hayupo katika Kituo, atakuwa na wajibu wa kufanya ufuatiliaji ili kuhakikisha kuwa taasisi anayoiwakilisha inatoa huduma husika kwa wakati. (4) Pamoja na utaratibu wa kuwa na Kituo cha Huduma Mahala Pamoja, Mamlaka inaweza kuanzisha ofisi za kanda kwa madhumuni ya kupanua wigo wa kuhudumia wawekezaji nchini. Huduma zinazotolewa nje ya Kituo cha Huduma Mahala Pamoja 13.-(1) Endapo huduma anayohitaji mwekezaji haipatikani katika Kituo cha Huduma Mahala Pamoja, Mamlaka itawasiliana kwa maandishi na taasisi husika ili kuhakikisha kuwa mwekezaji anapata huduma husika. (2) Taasisi itakayopokea maombi chini ya kifungu kidogo cha (1) itatoa huduma inayohitajika au mrejesho kimaandishi wa ushughulikiaji wa maombi husika ndani ya siku saba za kazi baada ya kupokea maombi hayo. (3) Endapo Mamlaka haitapata mrejesho wa ushughulikiaji wa maombi ndani ya muda ulioainishwa chini ya kifungu kidogo cha (2) au maombi yatakataliwa, Mamlaka itawasiliana na Waziri mwenye dhamana ya huduma inayoombwa. Mfumo unganishi wa kielektroniki 14.-(1) Kutakuwa na mfumo unganishi wa kielektroniki kwa ajili ya uwezeshaji na uhamasishaji wa uwekezaji ambao utasimamiwa na kuratibiwa na Mamlaka. (2) Mfumo unganishi utakaoanzishwa kwa mujibu wa kifungu hiki utaunganisha mamlaka zote muhimu zinazohusika na utoaji wa leseni, vibali, idhini na ridhaa anazohitaji mwekezaji. (3) Isipokuwa kama imeelekezwa vinginevyo katika sheria inayosimamia mamlaka husika, mamlaka zote zinazotoa huduma kwa wawekezaji zitahakikisha kuwa huduma zake zinaunganishwa na kuweza kutolewa kupitia mfumo unganishi wa kielektroniki. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 14 Usajili wa wawekezaji 15.-(1) Kila mwekezaji anayekusudia kufanya uwekezaji wowote Tanzania atapaswa kusajiliwa na Mamlaka kabla ya kuanza shughuli za uwekezaji. (2) Utaratibu wa usajili chini ya kifungu hiki utaainishwa katika kanuni. (3) Baada ya kusajiliwa na Mamlaka, mwekezaji atapaswa kuzingatia masharti na taratibu zinazosimamia shughuli ya uwekezaji anayokusudia kufanya. Maombi ya cheti au leseni 16.-(1) Mwekezaji anaweza kufanya maombi kwa Mamlaka kwa ajili ya kupata- (a) cheti cha uwekezaji kwa shughuli za uwekezaji katika eneo tofauti na eneo maalumu la kiuchumi; au (b) leseni ya uwekezaji kwa shughuli za uwekezaji katika eneo maalumu la kiuchumi. (2) Cheti au leseni inaweza kutolewa kwa uwekezaji mpya, ukarabati au upanuzi. (3) Utaratibu wa maombi, sifa na vigezo vya kupata cheti au leseni utaainishwa katika kanuni. Cheti au leseni 17.-(1) Mwekezaji hatahamisha au kurekebisha cheti au leseni bila idhini ya Mamlaka. (2) Mamlaka inaweza kufuta cheti au leseni iliyotolewa chini ya Sheria hii endapo itaridhika kwamba- (a) cheti au leseni ilipatikana kwa njia ya udanganyifu au kwa kutoa taarifa za uongo; (b) cheti au leseni imerekebishwa au kuhamishwa kwa mtu au uwekezaji mwingine bila idhini ya Mamlaka; (c) mwekezaji ameshindwa kutimiza wajibu ulioainishwa chini ya Sheria hii; (d) mwekezaji hajaanza kutekeleza mradi ndani ya miezi kumi na mbili kuanzia kutolewa kwa cheti au leseni bila sababu ya msingi; au (e) mwekezaji hajawasilisha taarifa za utekelezaji na maendeleo ya mradi wa uwekezaji kwa miezi ishirini na nne mfululizo. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 15 Kubadili au kuacha uwekezaji 18.-(1) Endapo mwekezaji ataacha kufanya uwekezaji ulioainishwa kwenye cheti au leseni, ataitaarifu Mamlaka kwa maandishi na atastahili kupata haki zote na ataendelea kuwa na wajibu chini ya Sheria hii kutokana uwekezaji wake hadi kufikia tarehe aliyoacha kufanya uwekezaji. (2) Mwekezaji mwenye cheti au leseni ataitaarifu Mamlaka kwa maandishi pale ambapo- (a) mtu mwingine tofauti amerithi uwekezaji; (b) jina au taarifa za biashara zimebadilika; au (c) uwekezaji umeongezeka au kuna mabadiliko makubwa katika uwekezaji. (3) Mtu yeyote ambaye ameathirika na mabadiliko au ana maslahi katika mabadiliko yaliyofanyika katika uwekezaji, anaweza kuitaarifu Mamlaka ikiwa mwekezaji husika atashindwa kuitaarifu Mamlaka ndani ya miezi sita. Vivutio vya uwekezaji Sura ya 332, 147 na 148 19.-(1) Mwekezaji mwenye cheti anaweza kupata vivutio vya uwekezaji vya kikodi na visivyo vya kikodi vinavyotolewa chini ya Sheria ya Kodi ya Mapato, Sheria ya Ushuru wa Bidhaa, Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani au sheria nyingine inayotumika kwa wakati huo. (2) Mwekezaji mwenye leseni katika eneo maalumu la kiuchumi anaweza kupata vivutio vifuatavyo kama vilivyoainishwa katika sheria husika: (a) msamaha wa ushuru wa forodha, kodi ya ongezeko la thamani na kodi nyingine yoyote inayotozwa kwenye mali ghafi na bidhaa za mtaji katika uzalishaji; (b) msamaha wa kodi ya mapato ya kampuni kwa kipindi cha miaka kumi ya mwanzo; (c) msamaha wa kodi ya zuio kwenye pango, gawio na riba kwa miaka kumi ya mwanzo; (d) msamaha wa kodi ya zuio kwenye riba katika mikopo kutoka nje ya nchi; (e) msamaha wa kodi, ada na tozo zinazotozwa na mamlaka za serikali za mitaa kwa bidhaa zinazozalishwa katika maeneo maalumu ya Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 16 kiuchumi kwa kipindi cha miaka kumi ya mwanzo; (f) msamaha wa ushuru wa forodha, kodi ya ongezeko la thamani na kodi nyingine inayopaswa kulipwa wakati wa uingizaji wa gari moja kwa ajili ya huduma za utawala, magari ya kubebea wagonjwa, magari ya zimamoto na mabasi yasiyozidi mawili kwa ajili ya usafirishaji wa wafanyakazi kuelekea na kutoka katika maeneo maalumu ya kiuchumi; (g) viza ya biashara wakati wa kuingia nchini kwa wafanyakazi kwa muda usiozidi miezi miwili; (h) bidhaa zinazoingizwa nchini kwa ajili ya maeneo maalumu ya kiuchumi kupewa hadhi sawa na bidhaa zinazosafirishwa kwenda nchi nyingine kupitia Tanzania; (i) msamaha wa kodi ya ongezeko la thamani kwenye huduma za maji, umeme, gesi na simu; (j) msamaha wa tozo za bandari; (k) msamaha wa ushuru wa stempu kwenye nyaraka zozote zinazohusiana na uhamishaji, ukodishaji au uwekaji dhamana wa mali inayohamishika au isiyohamishika iliyo katika eneo maalumu la kiuchumi; (l) msamaha wa kodi ya ongezeko la thamani kwenye vifaa vya ujenzi na huduma za ujenzi. (3) Vigezo vya kupata vivutio kwa kuzingatia aina ya leseni katika eneo maalumu la kiuchumi vitaainishwa katika kanuni. (4) Kwa madhumuni ya kuondoa shaka, vivutio vilivyorejewa katika kifungu hiki vitatolewa kwa mujibu masharti na taratibu zilizoainishwa katika sheria zinazosimamia vivutio hivyo. (5) Mamlaka, kwa kushirikiana na taasisi nyingine za Serikali, itabuni vivutio visivyo vya kikodi kwa ajili ya kuboresha mazingira ya uwekezaji nchini. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 17 Orodha ya vivutio vya uwekezaji 20.-(1) Kwa madhumuni ya kuwezesha upatikanaji wa taarifa kwa wawekezaji, Mamlaka itaandaa orodha ya vivutio vinavyotolewa kwa wawekezaji kwa mujibu wa sheria mbalimbali. (2) Mamlaka itatangaza orodha ya vivutio iliyoandaliwa chini ya kifungu kidogo cha (1) katika Gazeti la Serikali na kupitia njia nyingine yoyote itakayowezesha taarifa kuhusu vivutio husika kufikiwa na wawekezaji kwa urahisi. Mwekezaji wa kimkakati 21.-(1) Mwekezaji anaweza kupewa hadhi ya kuwa mwekezaji wa kimkakati endapo- (a) kima cha chini cha mtaji wa uwekezaji- (i) si chini ya shilingi za Tanzania sawa na dola za Marekani milioni ishirini (US$ 20,000,000) kwa mwekezaji wa ndani; (ii) si chini ya shilingi za Tanzania sawa na dola za Marekani milioni hamsini (US$ 50,000,000) kwa mwekezaji wa kigeni; (b) atatimiza vigezo vingine vitakavyoainishwa katika kanuni. (2) Pamoja na vivutio vinavyoweza kutolewa kwa mwekezaji kwa mujibu wa sheria husika, mwekezaji wa kimkakati anaweza kupata vivutio vya ziada vitakavyopendekezwa na Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji. (3) Baada ya Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji kupendekeza vivutio vya ziada chini ya kifungu kidogo cha (2), Waziri atawasilisha mapendekezo hayo Baraza la Mawaziri kwa ajili ya kuridhiwa. Fursa kwa mwekezaji wa ndani 22. Waziri, kwa kushauriana na Waziri mwenye dhamana ya fedha, anaweza kubainisha maeneo mahsusi ambayo wawekezaji wa ndani wanaweza kupewa vivutio kwa kuzingatia Sheria husika. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 18 Benki ya ardhi 23.-(1) Kutakuwa na benki ya ardhi itakayokuwa chini ya usimamizi wa Mamlaka. (2) Benki ya ardhi itakuwa ni kanzi data inayohifadhi taarifa kuhusu ardhi inayopatikana kwa ajili ya uwekezaji. (3) Benki ya ardhi itajumuisha ardhi kutoka- (a) maeneo yaliyotengwa na mamlaka husika kwa ajili ya uwekezaji; (b) maeneo yatakayotwaliwa na Mamlaka kwa ajili ya shughuli za uwekezaji; na (c) maeneo ya watu binafsi. (4) Kwa madhumuni ya kuwezesha utekelezaji wa kifungu hiki, Mamlaka itafanya taratibu za kupata ardhi inayofaa kwa uwekezaji katika maeneo mbalimbali nchini. (5) Katika kubaini ardhi inayofaa kwa ajili ya kujumuishwa katika benki ya ardhi, Mamlaka itazingatia eneo ardhi ilipo, ukubwa, gharama ya upatikanaji na shughuli za uwekezaji zinazoweza kufanyika kwa kuzingatia sifa ya eneo husika. (6) Kabla ya ardhi inayomilikiwa na mtu binafsi kuingizwa katika benki ya ardhi, Mamlaka itajiridhisha kuhusu umiliki wa ardhi hiyo na endapo inafaa kwa ajili ya uwekezaji. (7) Mtu ambaye ardhi yake imeingizwa katika benki ya ardhi atakuwa na wajibu wa kuitaarifu Mamlaka kuhusu mabadiliko yoyote yatakayotokea katika umiliki au yanayoweza kuathiri umiliki wa ardhi hiyo. (8) Masharti ya kifungu hiki hayatatafsiriwa kumzuia mwekezaji kufanya shughuli za uwekezaji katika ardhi ambayo haipo katika benki ya ardhi: Isipokuwa kwamba, mwekezaji wa kigeni anayekusudia kufanya shughuli za uwekezaji katika ardhi ambayo haipo kwenye benki ya ardhi, atawasiliana na Mamlaka kuhusu kusudio hilo. (9) Mamlaka itaratibu upatikanaji wa ardhi iliyorejewa katika kifungu kidogo cha (8) kwa ajili ya matumizi ya mwekezaji wa kigeni kwa kuzingatia masharti ya sheria husika. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 19 Sura ya 113 (10) Kwa kuzingatia masharti ya Sheria ya Ardhi, Mamlaka inaweza ikakodisha ardhi kwa mwekezaji kwa muda maalumu au ikammilikisha kwa utaratibu wa hati miliki isiyo ya asili. Usimamizi wa ardhi ya uwekezaji 24.-(1) Mamlaka itakuwa na wajibu wa kusimamia ardhi inayotumika kwa ajili ya shughuli za uwekezaji. (2) Mamlaka inaweza kufuta hati miliki isiyo ya asili endapo itabaini kuwa mwekezaji ametelekeza mradi kwa kipindi cha miezi kumi na mbili au zaidi. (3) Waziri, kwa kushirikiana na Waziri mwenye dhamana ya ardhi, atatengeneza kanuni kwa ajili ya kuweka utaratibu wa usimamizi wa ardhi itakayotumika kwa ajili ya uwekezaji. SEHEMU YA NNE MAENEO MAALUMU YA KIUCHUMI Uanzishaji wa maeneo maalumu ya kiuchumi 25.-(1) Maeneo maalumu ya kiuchumi yanaweza kuanzishwa katika sehemu mbalimbali kwa ajili ya kuvutia uwekezaji katika shughuli za kipaumbele za kiuchumi. (2) Malengo ya uanzishwaji wa maeneo maalumu ya kiuchumi ni kuongeza tija katika uwekezaji, ushindani, ukuaji wa uchumi, uhamasishaji wa mauzo ya nje na uzalishaji wa ajira kwa Watanzania. (3) Maeneo maalumu ya kiuchumi yanaweza kujumuisha maeneo yafuatayo: (a) kongani za viwanda; (b) maeneo maalumu ya uzalishaji kwa mauzo ya nje; (c) maeneo ya biashara huru; (d) maeneo ya bandari huru; (e) kongani za utalii; (f) maeneo ya kilimo; (g) kongani za sayansi na teknolojia; au (h) maeneo mengine yoyote kama Mamlaka inavyoweza kubainisha. (4) Eneo maalumu la kiuchumi litakaloanzishwa Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 20 chini ya kifungu hiki linaweza kuwa eneo- (a) lililoendelezwa au ambalo halikuendelezwa; (b) litakalotumika kwa ajili ya uzalishaji kwa mauzo ya nje pekee au matumizi mchanganyiko; na (c) kwa ajili ya kiwanda kimoja au viwanda zaidi ya kimoja. Utaratibu wa uanzishaji wa maeneo maalumu ya kiuchumi 26.-(1) Mamlaka itatambua ardhi inayofaa kwa madhumuni ya kuanzisha maeneo maalumu ya kiuchumi na kuwasilisha mapendekezo kwa Waziri. (2) Kwa madhumuni ya utekelezaji wa kifungu kidogo cha (1), Mamlaka inaweza kutambua ardhi inayofaa- (a) kutoka katika ardhi iliyotengwa na mamlaka husika kwa ajili ya uwekezaji; au (b) baada ya kupokea maombi kutoka kwa mtu binafsi anayemiliki ardhi. (3) Waziri, baada ya kushauriana na Waziri mwenye dhamana ya ardhi na mamlaka nyingine zinazohusika, atatangaza eneo la ardhi husika kuwa eneo maalumu la kiuchumi, kwa notisi itakayochapishwa katika Gazeti la Serikali. (4) Notisi itakayotolewa chini ya kifungu kidogo cha (3) itabainisha masuala yafuatayo: (a) mipaka ya eneo maalumu la kiuchumi; (b) aina ya eneo kwa kuzingatia kifungu cha 25(3); (c) aina ya shughuli zitakazohamasishwa katika eneo husika; na (d) taarifa nyingine yoyote kadiri itakavyoonekana muhimu. Masuala ya forodha katika eneo maalumu la kiuchumi 27.-(1) Kwa madhumuni ya forodha, baada ya eneo lolote kutangazwa kuwa eneo maalumu la kiuchumi, eneo hilo litakuwa chini ya udhibiti na usimamizi wa mamlaka ya forodha kwa kuzingatia sheria inayosimamia masuala ya forodha nchini. (2) Kamishna Mkuu wa Mamlaka ya Mapato Tanzania anaweza kuweka utaratibu mahsusi wa Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 21 usimamizi wa kodi katika maeneo maalumu ya kiuchumi, ikiwemo utaratibu wa uwasilishaji na usikilizaji wa mapingamizi ya kikodi kutoka kwa wawekezaji. Uingizaji na utoaji wa huduma na bidhaa katika maeneo maalumu ya kiuchumi 28.-(1) Isipokuwa kama imeelezwa vinginevyo katika Sheria hii au sheria nyingine yoyote- (a) bidhaa au huduma inayoagizwa kutoka eneo la forodha na kuingizwa katika eneo maalumu la kiuchumi itatambulika kuwa imeagizwa kutoka Tanzania; na (b) bidhaa au huduma inayoagizwa kutoka eneo maalumu la kiuchumi na kuingizwa katika eneo la forodha kwa matumizi ndani ya eneo la forodha itatambulika kuwa imeingizwa Tanzania. (2) Bidhaa na huduma zilizokusudiwa kwa ajili ya eneo maalumu la kiuchumi zitafanyiwa ukaguzi wa forodha katika eneo maalumu la kiuchumi ambapo bidhaa na huduma husika imekusudiwa. (3) Kwa kuzingatia kifungu kidogo cha (1), bidhaa zinazozalishwa katika eneo maalumu la kiuchumi kwa ajili ya mauzo ya nje hazitatolewa kutoka eneo hilo isipokuwa kwa madhumuni ya- (a) kusafirishwa kwenda nje ya eneo la forodha kama bidhaa za nje; (b) kuingizwa katika eneo la forodha kwa kuzingatia- (i) upatikanaji wa vibali muhimu kutoka kwa mamlaka ya forodha; (ii) kulipwa kwa kodi zote za kuingiza bidhaa, ushuru na malipo mengine na kuzingatia taratibu zote za forodha; (iii) asilimia ya mauzo ya bidhaa hizo kutozidi asilimia ishirini ya uzalishaji wa mwaka wa mwekezaji. (4) Bodi inaweza, kulingana na aina ya kiwanda au bidhaa au hali ya soko kwa wakati husika, kumruhusu mwekezaji kuuza katika eneo la forodha bidhaa zaidi ya kiwango kilichoainishwa katika kifungu kidogo cha (3). Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 22 Usimamizi wa eneo maalumu la kiuchumi 29.-(1) Mwekezaji hataruhusiwa kufanya uwekezaji au biashara katika eneo maalumu la kiuchumi isipokuwa kwa leseni iliyotolewa na Mamlaka. (2) Mamlaka inaweza kutoa kwa mwekezaji leseni zifuatazo katika maeneo maalumu ya kiuchumi: (a) leseni ya uendelezaji wa eneo maalumu la kiuchumi; (b) leseni ya uendeshaji wa eneo maalumu la kiuchumi; (c) leseni ya uzalishaji kwa ajili ya mauzo ya nje au kwa ajili ya soko la ndani. (3) Vigezo na masharti ya kupata leseni, utaratibu wa maombi na utaratibu wa uendelezaji, uendeshaji au uzalishaji katika maeneo maalumu ya kiuchumi utaainishwa katika kanuni. (4) Kwa madhumuni ya kifungu kidogo cha (3), vigezo na masharti ya kupata leseni yanaweza kujumuisha- (a) kiwango cha uwekezaji; (b) ukubwa wa eneo la ardhi kwa ajili ya uwekezaji; (c) ajira zitakazozalishwa; (d) uhawilishaji wa teknolojia; (e) mnyororo wa thamani katika sekta; (f) utaratibu wa kongani; (g) viashiria muhimu vya utendaji; (h) iwapo bidhaa zinazokusudiwa kuzalishwa hazizalishwi kwa utoshelevu katika soko la ndani; na (i) vigezo au masharti mengine yoyote ambayo Mamlaka inaweza kuamua. (5) Mamlaka inaweza kutoa maelekezo ya jumla au mahsusi kuhusu uendelezaji, uendeshaji au uzalishaji katika maeneo maalumu ya kiuchumi na kuchukua hatua zitakazofaa kuhakikisha utekelezaji wa maelekezo husika. Watoa huduma katika eneo maalumu la kiuchumi 30.-(1) Mtu anayekusudia kutoa huduma ndani ya eneo maalumu la kiuchumi ataomba kibali kwa Mamlaka. (2) Katika kushughulikia maombi ya kibali chini ya kifungu hiki, miongoni mwa masuala mengine, Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 23 Mamlaka itajiridhisha endapo mtu huyo ana leseni ya biashara kutoka kwa mamlaka inayohusika kutoa leseni ya biashara husika. (3) Utaratibu wa kuomba kibali cha kutoa huduma ndani ya eneo maalumu la kiuchumi na kushughulikia maombi ya kibali utaainishwa katika kanuni. SEHEMU YA TANO HAKI NA WAJIBU WA SERIKALI NA WAWEKEZAJI Haki ya kusimamia uwekezaji 31.-(1) Bila kuathiri masharti ya Sheria hii, Serikali itakuwa na haki ya kusimamia shughuli zote za uwekezaji kwa malengo ya kuhakikisha kuwa shughuli za uwekezaji nchini zinaendeshwa kwa kuzingatia misingi na malengo ya Sheria hii pamoja na malengo ya kisera ya kijamii, kimazingira na kiuchumi. (2) Kwa madhumuni ya kifungu kidogo cha (1), afisa wa Mamlaka au afisa mwingine aliyeidhinishwa anaweza kuingia katika eneo linalotumiwa kwa shughuli za uwekezaji kwa ajili ya kufanya ufuatiliaji. Wajibu wa mwekezaji 32. Mwekezaji atakuwa na wajibu ufuatao: (a) kutii na kufuata masharti ya Sheria hii na sheria zote za nchi; (b) kuwasilisha kwa wakati taarifa zinazohitajika na taasisi zinazohudumia wawekezaji ili kuziwezesha kutekeleza majukumu kwa ufanisi; (c) kuendesha shughuli za uwekezaji kwa namna inayolinda walaji, mazingira, usawa wa kijinsia na kuendeleza ujuzi kwa wafanyakazi; (d) kuwasilisha kwa Mamlaka taarifa za utekelezaji na maendeleo ya mradi wa uwekezaji ndani ya muda ulioainishwa; (e) kutumia malighafi na rasilimali nyingine zinazopatikana au kuzalishwa nchini; (f) kuruhusu maafisa wa Mamlaka au afisa mwingine aliyeidhinishwa kufanya ufuatiliaji wa maendeleo ya mradi na utekelezaji wa masharti ya Sheria hii; na Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 24 (g) kuzingatia masharti mengine yoyote yatakayowekwa na mamlaka husika. Dhamana ya uhamishaji wa mitaji, faida na gawio 33.-(1) Mwekezaji anaweza, kwa kupitia benki yoyote iliyoidhinishwa na kwa kutumia fedha za kigeni zinazoweza kubadilishika, kuhamisha nje ya Tanzania- (a) faida halisi au gawio linalotokana na uwekezaji; (b) malipo yanayohusiana na urejeshaji wa mkopo uliopatikana nje ya nchi; (c) mapato yanayotokana na mauzo au ufilisi wa uwekezaji au faida yoyote inayotokana na uwekezaji, baada ya makato ya kodi na malipo mengine yaliyowekwa na sheria; na (d) malipo kwa wafanyakazi wa kigeni walioajiriwa katika uwekezaji nchini Tanzania. (2) Bila kujali kifungu kidogo cha (1), mwekezaji atanufaika na haki iliyoelezwa chini ya kifungu hiki baada ya kulipa madeni ya kodi, ada au tozo za Serikali na malipo mengine yaliyowekwa na sheria. Kinga dhidi ya utaifishaji au utwaaji 34.-(1) Kwa kuzingatia vifungu vidogo vya (2) na (3)- (a) uwekezaji au mali za mwekezaji hazitataifishwa au kutwaliwa na Serikali; na (b) mtu anayemiliki mtaji wote au sehemu ya mtaji wa uwekezaji hatalazimishwa na sheria kusalimisha maslahi yake ya mtaji kwa mtu mwingine. (2) Serikali haitatwaa uwekezaji au mali za mwekezaji isipokuwa kama utwaaji huo ni kwa mujibu wa sheria inayoweka masharti ya- (a) malipo ya fidia ya haki na kwa wakati; na (b) haki ya kwenda mahakamani au kwenye chombo cha usuluhishi kwa ajili ya uamuzi wa maslahi au haki ya mwekezaji na kiasi cha fidia anachostahili kupata. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 25 (3) Fidia yoyote inayolipwa chini ya kifungu hiki italipwa kwa wakati na idhini ya kurejeshwa kwa fidia hiyo katika fedha inayobadilishika itatolewa pale inapohitajika. Fursa sawa kwa mwekezaji wa kigeni 35.-(1) Kwa kuzingatia masharti ya Sheria hii, sheria nyingine za nchi, mikataba na makubaliano ya kimataifa ambayo Tanzania ni nchi mwanachama, mwekezaji wa kigeni- (a) atapata fursa sawa na mwekezaji wa ndani kuhusiana na uanzishaji, utwaaji, uendelezaji, usimamizi, uendeshaji na uuzaji au uondoshaji mwingine wa uwekezaji ndani ya nchi; na (b) hatabaguliwa kwa misingi ya uraia, eneo la makazi, mahali alipoandikishwa au kusajiliwa au nchi ya asili ya uwekezaji. (2) Masharti ya kifungu hiki hayatatafsiriwa- (a) kuizuia Serikali kuchukua hatua za udhibiti au hatua nyingine ili kulinda maslahi ya umma, kama vile maadili ya umma, afya ya umma, usalama na ulinzi wa mazingira; (b) kuizuia Serikali kuchukua hatua zozote za kuwawezesha wawekezaji wa ndani; (c) kuilazimisha Serikali kutoa kwa mwekezaji wa kigeni na uwekezaji wake upendeleo au fursa yoyote iliyo katika- (i) eneo lolote la biashara huru, umoja wa forodha, makubaliano ya soko la pamoja, makubaliano yoyote ya kimataifa au mipango ambayo nchi anayotoka mwekezaji si mshirika; au (ii) makubaliano yoyote ya kimataifa yaliyopo au ya siku zijazo au sheria ya ndani kuhusiana na ushuru. Ukomo wa idadi ya wafanyakazi wa kigeni 36. Mwekezaji ataruhusiwa kuajiri wafanyakazi wa kigeni kwa kuzingatia ukomo wa idadi ulioainishwa katika sheria inayosimamia masuala ya ajira kwa wageni. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 26 Upatikanaji wa mikopo kwa wawekezaji wa kigeni kutoka vyanzo vya ndani 37.-(1) Mwekezaji wa kigeni anaweza kupata mikopo kutoka benki na taasisi za fedha za ndani kwa ajili ya uwekezaji anaofanya kwa kiwango kisichozidi ukomo uliowekwa na Benki Kuu ya Tanzania kwa kushauriana na Mamlaka kwa kuzingatia kiasi cha mtaji wa kigeni uliowekezwa. (2) Mwekezaji wa kigeni anayepata mkopo kwa mujibu wa kifungu kidogo cha (1) atahakikisha kwamba mapato ya mkopo huo yanatumika kwa madhumuni ya kutekeleza shughuli zilizoainishwa katika maombi ya mkopo. (3) Benki au taasisi ya fedha inayotoa mkopo inaweza, kwa madhumuni ya kifungu hiki, kuteua afisa au wakala wake ili kuthibitisha matumizi sahihi ya mkopo uliotolewa chini ya kifungu kidogo cha (1). SEHEMU YA SITA USHUGHULIKIAJI WA MALALAMIKO NA UTATUZI WA MIGOGORO Utaratibu wa kushughulikia malalamiko 38.-(1) Endapo mwekezaji hajaridhika na mwenendo, kitendo au uamuzi wa taasisi ya Serikali kuhusu masuala ya uwekezaji, anaweza kuwasilisha malalamiko kwa Mamlaka. (2) Mamlaka itachunguza na kufanya tathmini ya malalamiko na kuchukua hatua stahiki zinazokubalika na pande zote kutatua malalamiko husika. (3) Utaratibu wa utatuzi wa malalamiko utazingatia misingi ya haki, uwazi na uzingatiaji wa sheria, na taasisi zote husika zitalazimika kushirikiana na Mamlaka katika jitihada za kutafuta suluhisho linalokubalika kwa pande zote. (4) Mamlaka itapaswa kutatua malalamiko ndani ya siku thelathini kuanzia tarehe ya kupokea malalamiko. (5) Taarifa na nyaraka zilizopokelewa na Mamlaka wakati wa utaratibu wa utatuzi wa malalamiko zitachukuliwa kuwa siri. (6) Utaratibu wa kushughulikia malalamiko ya wawekezaji utabainishwa katika kanuni. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 27 Rufaa 39.-(1) Mtu ambaye hajaridhika na uamuzi uliotolewa na Mamlaka chini ya Sheria hii anaweza kukata rufaa kwa Waziri. (2) Utaratibu wa kukata rufaa chini ya kifungu hiki utaainishwa kwenye kanuni. Utatuzi wa migogoro 40.-(1) Endapo mgogoro utatokea kati ya mwekezaji na Mamlaka au Serikali, juhudi zote zitafanywa ili kutatua mgogoro huo kwa njia ya majadiliano ili kufikia suluhu. (2) Endapo mgogoro kati ya mwekezaji na Mamlaka au Serikali utashindwa kusuluhishwa kwa majadiliano, mgogoro huo unaweza kuwasilishwa katika chombo cha usuluhishi kilichokubaliwa na pande zote au kutatuliwa kwa njia nyingine yoyote iliyoainishwa katika makubaliano kati ya mwekezaji na Mamlaka au Serikali. (3) Ikiwa hakuna makubaliano yaliyoingiwa au njia ya utatuzi wa mgogoro iliyoainishwa katika makubaliano kati ya mwekezaji na Mamlaka au Serikali, mgogoro husika unaweza kuwasilishwa katika mahakama yenye mamlaka ya kushughulikia suala hilo. SEHEMU YA SABA MASHARTI YA FEDHA Vyanzo vya fedha za Mamlaka 41. Vyanzo vya fedha za Mamlaka vitajumuisha- (a) fedha zitakazotengwa na Bunge; (b) ada na tozo zinazotozwa katika huduma zinazotolewa na Mamlaka; (c) fedha zinazotokana na misaada, zawadi na mikopo; (d) fedha zitakazotokana na uwekezaji utakaofanywa na Mamlaka; na (e) fedha nyingine zozote zitakazopatikana kwa ajili ya Mamlaka kutekeleza majukumu yake chini ya Sheria hii. Bajeti ya Mamlaka 42.-(1) Ndani ya miezi mitatu kabla ya mwisho wa kila mwaka wa fedha, Mkurugenzi Mkuu ataandaa na Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 28 kuwasilisha kwa Bodi bajeti ya mwaka wa fedha unaofuata kwa ajili ya kuidhinishwa. (2) Wakati wowote kabla ya mwisho wa mwaka wa fedha, Mkurugenzi Mkuu anaweza kuandaa na kuwasilisha kwa Bodi makadirio ya nyongeza ya bajeti ya mwaka wa fedha husika kwa ajili ya kuidhinishwa. (3) Matumizi hayatafanywa kwa fedha za Mamlaka isipokuwa kama yameidhinishwa na Bodi katika makadirio ya mwaka wa fedha husika au katika nyongeza ya bajeti ya mwaka husika. (4) Bajeti ya mwaka au bajeti ya nyongeza iliyoidhinishwa na Bodi itawasilishwa kwa Waziri kwa ajili ya kuidhinishwa. (5) Waziri anaweza kuitaka Mamlaka kufanya marekebisho ya bajeti ikiwa kwa maoni yake bajeti hiyo haiakisi makadirio sahihi na yenye uhalisia ya mapato na matumizi ya Mamlaka. (6) Kwa idhini ya Bodi na baada ya kupata ridhaa ya Msajili wa Hazina, Mamlaka inaweza kuwekeza fedha zozote zisizohitajika kwa matumizi ya haraka kadri itakavyoona inafaa. Hesabu na ukaguzi Sura ya 348 43.-(1) Mamlaka itatunza na kuhifadhi vitabu vya hesabu na kumbukumbu nyingine zinazohusu shughuli zake na kuandaa taarifa ya hesabu ya mwaka kwa mujibu wa Sheria ya Fedha za Umma. (2) Ndani ya kipindi cha miezi mitatu baada ya kuisha kwa kila mwaka wa fedha, Mamlaka itawasilisha kwa Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali, hesabu za Mamlaka zikiwa zimeambatishwa na- (a) taarifa ya utendaji wa kifedha katika mwaka husika; (b) taarifa ya hali ya kifedha ya Mamlaka katika siku ya mwisho ya mwaka husika; na (c) taarifa au hesabu nyingine kama itakavyohitajika ili kubainisha kwa ukamilifu mali, madeni, faida, hasara na shughuli za Mamlaka. (3) Hesabu za Mamlaka kama ambavyo zitakuwa Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 29 zimethibitishwa na Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali au mtu mwingine yeyote aliyeteuliwa kwa niaba yake, pamoja na taarifa ya ukaguzi, zitawasilishwa kwa Waziri kila mwaka. (4) Waziri atawasilisha Bungeni hesabu na taarifa ya ukaguzi iliyopokelewa chini ya kifungu kidogo cha (3) ndani ya miezi mitatu baada ya kupokea taarifa hiyo au katika kikao cha Bunge kinachofuata, chochote kitakachotangulia kati ya hivyo. Taarifa ya mwaka 44.-(1) Ndani ya miezi mitatu baada ya kuisha kwa mwaka wa fedha, Mamlaka itaandaa taarifa ya mwaka kuhusu utendaji wa Mamlakana kuiwasilisha kwa Waziri ambaye ataiwasilisha Bungeni. (2) Taarifa ya mwaka itajumuisha- (a) maelezo ya kina kuhusu utendaji wa Mamlaka kwa mwaka husika; (b) nakala ya hesabu za Mamlaka zilizokaguliwa pamoja na taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali; na (c) maelezo mengine yoyote ambayo Mamlaka itaona ni muhimu au ambayo Waziri ataelekeza. SEHEMU YA NANE MASHARTI YA JUMLA Makosa na adhabu 45.-(1) Mtumishi wa Mamlaka au mtu mwingine aliyeidhinishwa ambaye wakati wa kutekeleza Sheria hii atapata nyaraka au taarifa yoyote chini ya Sheria hii na kuwasilisha nyaraka au taarifa hiyo kwa mtu mwingine ambaye hajaidhinishwa kwa sheria yoyote au na Bodi, anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini isiyozidi shilingi milioni tano au kifungo kisichozidi mwaka mmoja au vyote. (2) Mwajiriwa wa Mamlaka ambaye ana wajibu wa kutekeleza chini ya Sheria hii na ameshindwa kutekeleza wajibu huo au ametekeleza wajibu huo kwa uzembe atachukuliwa hatua za kinidhamu ambazo Bodi au mamlaka husika ya nidhamu inaweza kuamua. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 30 (3) Mtu ambaye- (a) kwa kujua au kwa uzembe anatoa taarifa za uongo au za kupotosha; (b) anakataa au anapuuza kutoa taarifa ambayo Mamlaka inaweza kuhitaji kwa madhumuni ya utekelezaji wa Sheria hii; (c) anakataa bila sababu ya msingi kumruhusu afisa aliyeidhinishwa kuingia kwenye eneo lake la biashara au vinginevyo anazuia ukaguzi wowote unaofanywa na afisa aliyeidhinishwa katika kutekeleza majukumu yake ya ufuatiliaji; (d) anatumia vivutio vilivyotolewa kwa madhumuni tofauti na ilivyokusudiwa; (e) ikiwa ni mwekezaji wa kigeni, anafanya shughuli za uwekezaji bila kusajiliwa chini ya Sheria hii; (f) anafanya shughuli ya uwekezaji tofauti na iliyosajiliwa au kutambuliwa na Mamlaka, (g) kwa udanganyifu, anasafirisha bidhaa kwenda nchi nyingine akidai kuwa bidhaa hizo zimetengenezwa au kuzalishwa katika eneo maalumu la kiuchumi kwa lengo la kupata manufaa yoyote yanayotolewa kwa Jamhuri ya Muungano chini ya makubaliano au mkataba wa kimataifa au kikanda, anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini isiyopungua shilingi milioni tano na isiyozidi shilingi milioni hamsini au kifungo kisichopungua miezi sita na kisichozidi miaka mitano au vyote. (4) Endapo kosa limetendwa na taasisi, mkurugenzi, mbia, afisa mkuu wa usimamizi au afisa anayehusika katika taasisi hiyo atachukuliwa pia kuwa ametenda kosa hilo. (5) Pamoja na adhabu zilizoainishwa katika kifungu hiki, Mamlaka inaweza kuchukua hatua zifuatazo dhidi ya mwekezaji: (a) kufuta au kusitisha cheti au leseni; au (b) kupendekeza kwa mamlaka husika ufutaji wa baadhi au vivutio vyote. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 31 Kinga dhidi ya uwajibikaji binafsi 46. Mjumbe wa Bodi, Mkurugenzi Mkuu au afisa wa Mamlaka hatafunguliwa shauri, madai au kuwajibishwa kwa nafasi yake binafsi kwa kitendo au jambo alilotenda au kutotenda kwa nia njema katika utekelezaji wa majukumu yake chini ya Sheria hii. Rejesta ya uwekezaji 47. Mamlaka itatunza rejesta ya uwekezaji itakayokuwa na taarifa kuhusu wawekezaji wanaohudumiwa na Mamlaka, shughuli za uwekezaji zinazofanyika nchini na taarifa nyingine kadiri Bodi itakavyoamua. Matumizi ya sheria nyingine 48.-(1) Kwa madhumuni ya Sheria ya Mipango Miji na kanuni zinazohusu majengo ndani ya maeneo maalumu ya kiuchumi, rejea ya mamlaka ya serikali za mitaa katika masharti yanayohusu idhini ya upangaji na kibali cha ujenzi itatafsiriwa kama rejea kwa Mamlaka. Sura ya 213 Sura ya 46 (2) Leseni itakayotolewa kwa mwekezaji itatumika kama vile ni leseni iliyotolewa na mamlaka husika chini ya Sheria ya Usajili wa Biashara na Sheria ya Utoaji wa Leseni na Usajili wa Viwanda. (3) Kwa madhumuni ya utoaji wa leseni chini ya Sheria hii, Mamlaka itashauriana na mamlaka zinazohusika na utekelezaji wa Sheria ya Usajili wa Biashara na Sheria ya Utoaji wa Leseni na Usajili wa Viwanda kwa lengo la kuwa na kumbukumbu zilizoratibiwa za watu au kampuni zinazofanya biashara Tanzania. Kanuni 49. Waziri anaweza kutengeneza kanuni kwa ajili ya utekelezaji bora wa masharti ya Sheria hii. Kufutwa kwa Sheria Sheria Na. 10 ya 2022 11 ya 2002 2 ya 2006 50.-(1) Sheria ya Uwekezaji Tanzania ya mwaka 2022, Sheria ya Maeneo ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje ya mwaka 2002 na Sheria ya Maeneo Maalumu ya Kiuchumi ya mwaka 2006 zinafutwa. (2) Bila kujali kufutwa kwa Sheria zilizoainishwa katika kifungu kidogo cha (1)- Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 32 (a) cheti cha vivutio au leseni iliyotolewa chini ya Sheria yoyote kati ya zilizofutwa itaendelea kuwa halali kwa kuzingatia vigezo na masharti ya kutolewa hadi mwisho wa muda ambao mnufaika wa vivutio au mmiliki wa leseni alikuwa na haki ya kunufaika na manufaa, vivutio au kinga yoyote; na (b) makubaliano yaliyoingiwa chini ya Sheria yoyote kati ya zilizofutwa yataendelea kuwa halali kwa kuzingatia vigezo na masharti ya makubaliano hayo na yatakuwa halali hadi mwisho wa muda ambao mnufaika alikuwa na haki ya kunufaika na manufaa, vivutio au kinga yoyote, na baada ya kumalizika kwa muda ulioainishwa, masharti ya Sheria hii yataanza kutumika. (3) Suala lolote linaloendelea mbele ya Kituo cha Uwekezaji Tanzania au Mamlaka ya Maeneo ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje kwa mujibu wa sheria zilizofutwa litahesabiwa kuwa linaendelea mbele ya Mamlaka. (4) Baada ya kuanza kutumika kwa Sheria hii, kanuni, miongozo au sheria ndogo nyingine zozote zinazohusu uwekezaji, uendelezaji au uendeshaji wa maeneo maalumu ya kiuchumi ambazo zilikuwa zinatumika kabla ya kuanza kutumika kwa Sheria hii zitaendelea kutumika kana kwamba zimetengenezwa chini ya Sheria hii, kwa kiwango ambacho hazikinzani na masharti ya Sheria hii, hadi pale zitakapobadilishwa au kufutwa. (5) Endapo uwekezaji uliokuwa unatekelezwa kabla ya kuanza kutumika kwa Sheria hii umezingatia ipasavyo masharti yoyote ya kima cha chini cha mtaji wa uwekezaji yaliyoainishwa katika Sheria iliyofutwa, uwekezaji huo utachukuliwa kuwa halali bila kujali masharti yoyote ya Sheria hii yanayoeleza vinginevyo. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 33 SEHEMU YA TISA MAREKEBISHO YA SHERIA MBALIMBALI (a) Marekebisho ya Sheria ya Ardhi, (Sura ya 113) Ufafanuzi Sura ya 113 51. Sehemu Ndogo hii itasomwa pamoja na Sheria ya Ardhi ambayo hapa imerejewa kama “Sheria kuu”. Marekebisho ya jumla 52. Sheria kuu inafanyiwa marekebisho ya jumla- (a) kwa kufuta maneno “Tanzania Investment Act” popote yanapoonekana na badala yake kuweka maneno “Investment and Special Economic Zones Act”; na (b) kwa kufuta maneno “Tanzania Investment Centre” popote yanapoonekana na badala yake kuweka maneno “Tanzania Investment and Special Economic Zones Authority”. Marekebisho ya kifungu cha 2 53. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 2 kwa kufuta na kuandika upya tafsiri ya msamiati “foreign company” kama ifuatavyo: ““foreign company” shall have the meaning ascribed to the term “foreign investor” under the Investment and Special Economic Zones Act;”. Marekebisho ya kifungu cha 6 54. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 6(1) kwa- (a) kuongeza baada ya aya (b) aya mpya ifuatayo: “(c) land designated for investment;” na (b) kubadili mpangilio wa aya (c) na (d) kuwa aya (d) na (e), mtawalia. Marekebisho ya kifungu cha 19 55. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 19(2)- (a) kwa kufuta maneno “Tanzania Investment Act” yaliyo katika aya (a) na badala yake kuweka maneno “Investment and Special Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 34 Economic Zones Act”; (b) kwa kufuta maneno “Tanzania Investment Act or issued under the Export Processing Zones Act” yaliyopo katika aya (b) na (c) na badala yake kuweka maneno “Investment and Special Economic Zones Act”. (b) Marekebisho ya Sheria ya Usimamizi wa Ajira kwa Raia wa Kigeni, (Sura ya 436) Ufafanuzi Sura ya 436 56. Sehemu Ndogo hii itasomwa pamoja na Sheria ya Usimamizi wa Ajira kwa Raia wa Kigeni ambayo hapa imerejewa kama “Sheria kuu”. Marekebisho ya kifungu cha 19 57. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 19 kwa kufuta maneno “Tanzania Investment Centre and Export Processing Zones Authority” yanayoonekana katika vifungu vidogo vya (1) na (3) na badala yake kuweka maneno “Tanzania Investment and Special Economic Zones Authority”. (c) Sheria ya Kodi ya Mapato, (Sura ya 332) Ufafanuzi Sura ya 332 58. Sehemu Ndogo hii itasomwa pamoja na Sheria ya Kodi ya Mapato ambayo hapa imerejewa kama “Sheria kuu”. Marekebisho ya kifungu cha 3 59. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 3 kwa kufuta maneno “Tanzania Investment Act” katika tafsiri ya msamiati “strategic investor” na badala yake kuweka maneno “Investment and Special Economic Zones Act”. Marekebisho ya kifungu cha 10 60. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 10(3)(b) kwa kufuta na kuandika upya aya ndogo ya (iii) kama ifuatavyo: “(iii) for a strategic investment approved by the Cabinet under the Investment Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 35 and Special Economic Zones Act,”. Marekebisho ya kifungu cha 143 61. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 143(4) kwa kufuta maneno “Tanzania Investment Centre under the Tanzania Investment Act” na badala yake kuweka maneno “Tanzania Investment and Economic Zones Authority under the Investment and Special Economic Zones Act”. Marekebisho ya Jedwali la Pili 62. Sheria kuu inarekebishwa katika Jedwali la Pili katika kivuo cha aya (o) kwa kufuta maneno “category B investor in the Special Economic Zone as provided in the Special Economic Zones Act” na badala yake kuweka maneno “an investor in the special economic zone producing for sale into the customs territory”. (d) Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani, (Sura ya 148) Ufafanuzi Sura ya 148 63. Sehemu Ndogo hii itasomwa pamoja na Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani ambayo hapa imerejewa kama “Sheria kuu”. Marekebisho ya kifungu cha 6 64. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 6 kwa kufuta na kuandika upya kifungu kidogo cha (1A) kama ifuatavyo: “(1A) Notwithstanding the provisions of subsection (1), the Minister shall, by order published in the Gazette, grant value added tax exemption on goods or services for implementation of strategic investment approved by the Cabinet under the Investment and Special Economic Zones Act: Provided that, exemption under this subsection shall not extend to office equipment, stationeries, furniture, sugar, beverages, spirits, tiles, non-utility motor vehicles, crockeries, air conditioners, Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 36 fridges, petroleum products, cutleries, beddings, cement, steel re-enforcement bars, roofing sheets, PVC and HDPE pipes with HS Code 3917.23.00 and HS Code 3917.21.00 respectively, imported trailers classified under HS Code 8716.31.90 and 8716.40.90 and electronic equipment.”. (e) Sheria ya Ushuru wa Bidhaa, (Sura ya 147) Ufafanuzi Sura ya 147 65. Sehemu Ndogo hii itasomwa pamoja na Sheria ya Ushuru wa Bidhaa ambayo hapa imerejewa kama “Sheria kuu”. Marekebisho ya kifungu cha 128 66. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 128 kwa kufuta na kuandika upya kifungu kidogo cha (2B) kama ifuatavyo: “(2B) Notwithstanding the provisions of subsection (1), the Minister shall, by order published in the Gazette, remit excise duty on goods imported or purchased for implementation of strategic investment approved by the Cabinet under the Investment and Special Economic Zones Act: Provided that, exemption under this subsection shall not extend to office equipment, stationeries, furniture, sugar, beverages, spirits, tiles, non-utility motor vehicles, crockeries, air conditioners, fridges, petroleum products, cutleries, beddings, cement, steel re-enforcement bars, roofing sheets, PVC and HDPE pipes with HS Code 3917.23.00 and HS Code 3917.21.00 respectively, imported trailers classified under HS Code 8716.31.90 and 8716.40.90 and electronic equipment.”. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 37 (f) Sheria ya Tozo za Barabara na Mafuta, (Sura ya 220) Ufafanuzi Sura ya 220 67. Sehemu Ndogo hii itasomwa pamoja na Sheria ya Tozo za Barabara na Mafuta ambayo hapa imerejewa kama “Sheria kuu”. Marekebisho ya kifungu cha 8 68. Sheria kuu inarekebishwa katika kifungu cha 8 kwa kufuta na kuandika upya kifungu kidogo cha (2) kama ifuatavyo: “(2) Notwithstanding the provisions of subsection (1), the Minister shall, by order published in the Gazette, exempt strategic investments approved by the Cabinet under the Investment and Special Economic Zones Act from payment of fuel tolls.”; Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 38 ________ JEDWALI ________ (Limetengenezwa chini ya kifungu cha 8(4)) TARATIBU NA MASUALA KUHUSU BODI YA MAMLAKA Muda wa kushika madaraka 1.-(1) Mwenyekiti au mjumbe wa Bodi, isipokuwa kama uteuzi wake utatenguliwa au ataacha kuwa mjumbe kwa namna nyingine yoyote, atashika madaraka kwa muda wa miaka mitatu na anaweza kuteuliwa tena kwa kipindi kingine kimoja. (2) Bila kujali aya ndogo ya (1), mjumbe wa Bodi atakoma kuwa mjumbe endapo- (a) muda wake wa kutumikia Bodi utaisha; (b) atajiuzulu, kwa kutoa notisi ya maandishi kwa mamlaka ya uteuzi; (c) atashindwa kuhudhuria vikao vitatu vya Bodi bila ruhusa ya Mwenyekiti; (d) atahukumiwa kifungo kinachozidi miezi sita; (e) atatamkwa na mahakama kuwa amefilisika; (f) itathibitika kuwa hawezi kutekeleza majukumu yake kutokana na ugonjwa wa mwili au akili. Uteuzi wa mjumbe wa muda 2. Pale ambapo mjumbe yeyote wa Bodi, kwa sababu ya kutokuwepo nchini, ugonjwa au sababu nyingine ya msingi, atashindwa kutekeleza majukumu yake kama mjumbe kwa kipindi cha miezi sita, mamlaka ya uteuzi inaweza kuteua mjumbe wa muda katika nafasi yake na mjumbe huyo wa muda atashika madaraka hadi pale mjumbe wa awali atakaporejea katika majukumu yake au hadi muda wa mjumbe wa awali kushika madaraka utakapoisha, lolote litakalotangulia. Mgongano wa maslahi 3.-(1) Mjumbe wa Bodi atachukuliwa kuwa na mgongano wa maslahi kwa madhumuni ya Sheria hii ikiwa ana maslahi ya kifedha au maslahi mengine yanayokinzana au yanayoweza kukinzana na utendaji bora wa majukumu au mamlaka yake kama mjumbe wa Bodi. (2) Pale ambapo mjumbe wa Bodi ana mgongano wa maslahi kuhusiana na- (a) jambo lolote lililo mbele ya Mamlaka kwa ajili ya kujadiliwa au kuamuliwa; au (b) jambo lolote ambalo Mamlaka ingelitarajia kuja mbele yake kwa ajili ya kujadiliwa au kuamuliwa, mjumbe huyo ataweka wazi, mapema iwezekanavyo, maslahi aliyo nayo kwa wajumbe wengine au Katibu na kutoshiriki au kujitoa katika majadiliano au uamuzi wa jambo husika. Vikao vya Bodi 4.-(1) Bodi itakutana kwa kawaida angalau mara moja kila robo mwaka kwa ajili ya kuendesha shughuli zake. (2) Mwenyekiti anaweza kuitisha kikao cha dharura wakati wowote pale ambapo kuna jambo la dharura linalohitaji kuamuliwa na Bodi au pale ambapo kuna maombi ya wajumbe wasiopungua wanne. (3) Mwenyekiti ataongoza vikao vyote vya Bodi. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 39 (4) Endapo katika kikao chochote cha Bodi Mwenyekiti hayupo, wajumbe waliohudhuria watamchagua mjumbe mmoja kati yao kuongoza kikao hicho. (5) Bodi inaweza kumwalika mtu yeyote ambaye si mjumbe kuhudhuria na kushiriki katika majadiliano katika kikao chochote cha Bodi isipokuwa mtu huyo hatakuwa na haki ya kupiga kura. Akidi 5. Akidi katika kikao chochote cha Bodi itakuwa angalau wajumbe wanne. Uamuzi wa Bodi 6.-(1) Kwa kuzingatia aya ndogo ya (2), masuala yanayopendekezwa kwenye kikao cha Bodi yataamuliwa kwa wingi wa kura za wajumbe waliohudhuria na kupiga kura, na endapo kura zitalingana, Mwenyekiti au mjumbe anayeongoza kikao atakuwa na kura ya uamuzi zaidi ya kura yake ya awali. (2) Bodi inaweza kufanya uamuzi bila kuitisha kikao kwa kusambaza miongoni mwa wajumbe nyaraka zinazohusika na mawasilisho ya wajumbe kwa maandishi yatakuwa uamuzi wa Bodi, isipokuwa mjumbe yeyote anaweza kuomba uamuzi husika uahirishwe na suala hilo lijadiliwe katika kikao cha Bodi kitakachofuata. Kamati 7.-(1) Bodi inaweza kuunda na kuteua kutoka miongoni mwa wajumbe wake kamati kwa ajili ya kutekeleza majukumu ya Bodi chini ya Sheria hii. (2) Kamati ya Bodi inaweza kumwalika mtu yeyote kuhudhuria na kujadili suala mahsusi kama kamati itakavyoamua, isipokuwa mtu huyo hatakuwa na haki ya kupiga kura. (3) Kamati ya Bodi itatekeleza majukumu yake kwa kuzingatia maelekezo ya Bodi. Muhtasari wa vikao 8. Muhtasari wa kila kikao cha Bodi utaandikwa katika utaratibu sahihi na utaridhiwa au utasahihishwa na kuridhiwa na Bodi katika kikao cha Bodi kinachofuata na kusainiwa na mjumbe aliyeongoza kikao kinachohusika na muhtasari huo pamoja na Katibu. Nafasi kuwa wazi kutobatilisha mwenendo 9. Kitendo chochote au mwenendo wa Bodi hautabatilishwa kutokana na nafasi ya mjumbe yeyote kuwa wazi au kasoro yoyote katika uteuzi wa mjumbe. Ada na posho 10. Wajumbe wa Bodi watalipwa ada na posho kama zitakavyoidhinishwa na mamlaka husika. Bodi kuamua utaratibu wake 11. Kwa kuzingatia masharti ya Jedwali hili, Bodi inaweza kuamua utaratibu wa kuendesha shughuli zake. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 40 ____________________ MADHUMUNI NA SABABU ____________________ Muswada huu unapendekeza kutungwa kwa Sheria ya Uwekezaji Tanzania ya Mwaka, 2024 kwa lengo kuboresha mazingira ya uwekezaji Tanzania na kuimarisha mfumo wa kitaasisi kwa ajili ya uratibu na usimamizi wa uwekezaji nchini. Pamoja na kuimarisha masharti ya uwekezaji nchini, Muswada huu unapendekeza kuunganishwa kwa Kituo cha Uwekezaji Tanzania (TIC) na Mamlaka ya Maeneo ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje (EPZA). Kufuatia tathmini ya utendaji kazi wa mashirika ya umma iliyofanyika mwaka 2023, ilibainika kuwa majukumu yanayotekelezwa na TIC na EPZA yanashabihiana na kuingiliana. Hali hii ilisababisha mwingiliano wa kiutendaji na gharama za uendeshaji kuwa kubwa kwa Serikali. Hivyo ili kuongeza ufanisi katika kuwahudumia wawekezaji, Muswada huu unapendekeza kuundwa kwa taasisi moja itakayotekeleza majukumu yaliyokuwa yanatekelezwa na taasisi hizo mbili. Aidha, Muswada unaopendekezwa unakusudia kufuta Sheria ya Uwekezaji Tanzania ya mwaka 2022, Sheria ya Maeneo ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje ya mwaka 2002 na Sheria ya Maeneo Maalumu ya Kiuchumi ya mwaka 2006. Muswada huu umegawanyika katika Sehemu Kuu Tisa. Sehemu ya Kwanza ya Muswada inahusu Masharti ya Utangulizi, yanayojumuisha jina la Sheria, utaratibu wa kuainisha tarehe ya kuanza kutumika kwa Sheria inayopendekezwa, maelezo kuhusu matumizi ya Sheria inayopendekezwa kutungwa na tafsiri ya misamiati mbalimbali iliyotumika katika Sheria inayopendekezwa. Sehemu ya Pili ya Muswada inaweka mfumo wa kitaasisi wa uratibu na uwezeshaji wa uwekezaji nchini. Sehemu hii inaanzisha Mamlaka ya Kuhamasisha Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi ambayo itakuwa chombo kikuu cha Serikali cha kuratibu, kuhimiza, kuhamasisha na kuwezesha uwekezaji nchini na kuishauri Serikali kuhusu sera ya uwekezaji. Sehemu hii pia inaanzisha pia Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji itakayokuwa na jukumu la kutoa mwongozo na mwelekeo wa nchi katika masuala ya uwekezaji na kuidhinisha mipango na mikakati ya kuendeleza uwekezaji kwa mujibu wa vipaumbele vya nchi kwa wakati Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 41 husika na kupendekeza vivutio vya ziada kwa ajili ya wawekezaji wa kimkakati. Aidha, Sehemu hii inajumuisha pia masharti kuhusu Bodi, majukumu ya Bodi, uteuzi wa Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka pamoja na wafanyakazi wengine wa Mamlaka. Sehemu ya Tatu ya Muswada inaweka masharti mbalimbali kuhusu uwezeshaji wa uwekezaji nchini. Katika Sehemu hii, masharti yanawekwa kwa ajili ya kuzitaka taasisi za Serikali kushirikiana na Mamlaka katika kutoa huduma mbalimbali kwa wawekezaji kupitia Kituo cha Huduma Mahala Pamoja. Vilevile, Sehemu hii inaweka masharti kuhusu mfumo unganishi wa kielektroniki. Mfumo huu unalenga kuunganisha mamlaka muhimu za Serikali zinazotoa vibali na leseni mbalimbali kwa ajili ya uendeshaji wa shughuli za uwekezaji. Hatua hii itatoa fursa kwa wawekezaji kupata huduma kwa urahisi bila kulazimika kushughulikia vibali au leseni katika taasisi mbalimbali. Sehemu hii inaweka masharti kuhusu usajili wa wawekezaji na utoaji wa cheti cha uwekezaji na leseni ya uwekezaji. Sehemu hii pia inabainisha masharti kuhusu vivutio vinavyoweza kutolewa kwa wawekezaji chini ya sheria mbalimbali kwa kuzingatia taratibu zilizoainishwa katika sheria hizo. Aidha, ili kuwezesha upatikanaji wa ardhi inayofaa kwa ajili ya uwekezaji, Muswada unapendekeza kuweka masharti kuhusu uanzishaji wa benki ya ardhi. Kwa mujibu wa masharti yanayopendekezwa, benki ya ardhi itakuwa ni kanzi data itakayohifadhi taarifa kuhusu ardhi inayopatikana sehemu mbalimbali nchini. Mbali na ardhi itakayotengwa na Serikali kwa ajili ya uwekezaji, benki ya ardhi itajumuisha pia ardhi inayomilikiwa na watu binafsi ambao wangependa kukodisha ardhi yao kwa ajili ya shughuli za uwekezaji. Sehemu ya Nne ya Muswada inaainisha masharti kuhusu uanzishaji na usimamizi wa maeneo maalumu ya kiuchumi. Maeneo yatakayoanzishwa yanaweza kuwa kongani za viwanda, maeneo ya uzalishaji kwa mauzo ya nje, maeneo ya kilimo, kongani za utalii na maeneo mengine kadri Mamlaka itakavyobainisha. Sehemu hii inaweka pia masharti kuhusu taratibu za kiforodha katika maeneo maalumu ya kiuchumi, wajibu wa kuomba leseni kwa Mamlaka kwa ajili ya kufanya shughuli za uendelezaji, uendeshaji au uzalishaji katika maeneo hayo. Pamoja na masharti ya Sheria inayopendekezwa, maeneo hayo yatakuwa pia yanasimamiwa na kudhibitiwa kwa mujibu wa sheria inayosimamia masuala ya forodha nchini. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 42 Sehemu ya Tano ya Muswada inaainisha haki na wajibu wa Serikali na wawekezaji. Muswada unapendekeza kuipa Serikali haki ya kusimamia shughuli za uwekezaji ili kuhakikisha kuwa zinaendeshwa kwa kuzingatia misingi ya sera na sheria za nchi, ikijumuisha maafisa wa Mamlaka kuweza kuingia katika eneo ambako shughuli za uwekezaji zinafanyika kwa madhumuni ya ufuatiliaji. Wajibu unaopendekezwa kwa mwekezaji katika sehemu hii ni pamoja na kutii sheria za nchi, kuendesha shughuli za uwekezaji kwa namna inayolinda walaji, mazingira na usawa wa kijinsia na kutoa taarifa kwa Mamlaka na taasisi nyingine za Serikali pale zitakapohitajika. Sehemu hii inaainisha pia haki mbalimbali alizonazo mwekezaji katika kipindi cha kutekeleza mradi wa uwekezaji. Haki hizo zinajumuisha kuhamisha faida, mapato na gawio kupitia benki yoyote pasipo kuwekewa masharti, kutotaifishwa kwa miradi ya uwekezaji bila fidia stahiki kwa mujibu wa sheria na kupata mikopo katika benki na taasisi za fedha zilizosajiliwa ndani ya nchi kwa ajili ya kufadhili miradi ya uwekezaji. Aidha, Sehemu hii inajumuisha pia masharti kuhusu wawekezaji wa kigeni kutobaguliwa katika shughuli na fursa za uwekezaji zilizopo nchini. Pamoja na masharti hayo, Serikali haitazuiliwa kuchukua hatua zozote za ziada kwa ajili ya kuwawezesha wawekezaji wa ndani. Sehemu ya Sita ya Muswada inaainisha masharti kuhusu ushughulikiaji wa malalamiko na utatuzi wa migogoro. Katika Sehemu hii, inapendekezwa kuwa mwekezaji anaweza kuwasilisha kwa Mamlaka malalamiko kuhusu mwenendo au kitendo cha taasisi yoyote ya Serikali ambacho hakuridhishwa nacho na Mamlaka itakuwa na wajibu wa kufanya jitihada za kushughulikia malalamiko hayo ili kutoathiri shughuli za uwekezaji. Sehemu hii inajumuisha pia masharti kuhusu rufaa kwa mtu ambaye hataridhika na uamuzi wowote uliotolewa na Mamlaka na inaainisha pia utaratibu wa utatuzi wa migogoro baina ya wawekezaji na Mamlaka au Serikali. Sehemu ya Saba ya Muswada inaainisha masharti ya fedha. Masharti hayo ni pamoja na vyanzo vya mapato ya Mamlaka na utaratibu wa ukaguzi wa hesabu, uandaaji wa bajeti na taarifa ya mwaka. Kama ilivyo kwa taasisi nyingine za Serikali, Mamlaka itaandaa hesabu na kukaguliwa kwa mujibu wa Sheria ya Fedha za Umma, Sura ya 348 na Sheria ya Ukaguzi wa Umma, Sura ya 418. Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalumu ya Kiuchumi 43 Sehemu ya Nane ya Muswada inaainisha masharti ya jumla yanayojumuisha makosa mbalimbali yanayohusiana na masuala ya uwekezaji na adhabu zake, utunzaji wa rejesta ya uwekezaji, matumizi ya sheria nyingine pamoja na mamlaka ya Waziri kutunga kanuni kwa ajili ya utekelezaji bora wa masharti ya Sheria inayopendekezwa. Aidha, Sehemu hii pia inapendekeza kufuta Sheria ya Uwekezaji Tanzania ya mwaka 2022, Sheria ya Maeneo ya Uzalishaji kwa Mauzo ya Nje ya mwaka 2002 na Sheria ya Maeneo Maalumu ya Kiuchumi ya mwaka 2006 pamoja na kutambua masuala mbalimbali yaliyokuwa yanasimamiwa na Sheria zinazopendekezwa kufutwa. Sehemu ya Tisa ya Muswada inajumuisha marekebisho ya Sheria mbalimbali ili kuendana na masharti yanayopendekezwa katika Sheria itakayotungwa. Sheria zinazopendekezwa kurekebishwa ni Sheria ya Ardhi, Sura ya 113, Sheria ya Usimamizi wa Ajira kwa Raia wa Kigeni, Sura ya 436, Sheria ya Kodi ya Mapato, Sura ya 332, Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani, Sura ya 148, Sheria ya Ushuru wa Bidhaa, Sura ya 147 na Sheria ya Tozo za Barabara na Mafuta, Sura ya 220. Kwa ujumla marekebisho yanayopendekezwa yanahusisha kuitambua katika sheria hizo Mamlaka inayoanzishwa badala ya taasisi zinazofutwa na kuboresha masharti yanayompa Waziri wa Fedha mamlaka ya kusamehe kodi kutokana na mapendekezo ya Kamati ya Taifa ya Maendeleo ya Uwekezaji. Dodoma, KITILA A. MKUMBO, 12 Oktoba, 2024 Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais- Mipango na Uwekezaji

# Extracted Content No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 1 THE ENVIRONMENTAL MANAGEMENT (AMENDMENT) ACT, 2024 ARRANGEMENT OF SECTIONS Section Title PART I PRELIMINARY PROVISIONS 1. Short title. PART II GENERAL AMENDMENTS 2. General Amendment. 3. Amendment of section 3. 4. Amendment of section 13. 5. Amendment of section 36. 6. Amendment of section 42. 7. Amendment of section 51. 8. Amendment of section 55. 9. Amendment of section 56. 10. Amendment of section 57. 11. Amendment of section 60. 12. Amendment of section 75. 13. Addition of section 75A. 14. Amendment of section 80. 15. Amendment of section 109. 16. Amendment of section 129. 17. Amendment of section 140. 18. Amendment of section 168. 19. Amendment of section 169. 20. Amendment of section 170. 21. Amendment of section 195. 22. Amendment of section 196. 23. Amendment of section 197. ISSN 0856 - 01001X THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA No. 14 5th November, 2024 SPECIAL BILL SUPPLEMENT To The Special Gazette of the United Republic of Tanzania No. 34 Vol. 105 Dated 5th November, 2024 Printed by the Government Printer, Dodoma by Order of Government No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 2 24. Amendment of section 198. 25. Amendment of section 199. 26. Amendment of section 230. 27. Amendment of First Schedule. 28. Amendment of Second Schedule. No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 3 _______ NOTICE _______ This Bill to be submitted to the National Assembly is published for general information to the public together with a statement of its objects and reasons. Dodoma, MOSES M. KUSILUKA, 14th October, 2024 Secretary to the Cabinet A Bill for An Act to amend the Environmental Management Act with a view to making better provisions for environmental management. ENACTED by the Parliament of the United Republic of Tanzania. PART I PRELIMINARY PROVISIONS Short title Cap. 191 1. This Act may be cited as the Environmental Management (Amendment) Act, 2024. and shall be read as one with the Environmental Management Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. PART II GENERAL AMENDMENTS General Amendment 2. The principal Act is amended generally by adding the words “or unit” immediately after the words “sector environment section” wherever they appear in sections 30, 31 and 32. Amendment of section 3 3. The principal Act is amended in section 3- (a) in the definition of the term “solid waste”, by No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 4 deleting the words “abandoned cars scraps” and substituting for them the words “scrap metals”; and (b) by adding in the appropriate alphabetical order, the following new definition: Cap. 331 ““water source” has a meaning ascribed to it under the Water Resources Management Act;”. Amendment of section 13 4. The principal Act is amended in section 13(1) by inserting the words “and climate change” between the words “environment” and “and”. Amendment of section 36 5. The principal Act is amended in section 36- (a) in subsection (2) by deleting the words “or diploma of” and substituting for them the word “from”; and (b) in subsection (3)- (i) in paragraph (f), by adding the words “and other environmental related assessments” after the word “Assessments”; and (ii) in paragraph (h), by adding the words “through the Regional Environmental Management Expert” after the word “Director- General”. Amendment of section 42 6. The principal Act is amended in section 42(3) by adding the words “at the interval of every five years,” immediately after the word “shall”. Amendment of section 51 7. The principal Act is amended in section 51(1) by adding the words “after consultation with relevant sector ministries” immediately after the words “may”. Amendment of section 55 8. The principal Act is amended in section 55 by adding the word “ocean” immediately after the word “riverbanks” appearing in the marginal note and subsection (1). No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 5 Amendment of section 56 9. The principal Act is amended in section 56(1) by adding the words “and other relevant sectoral ministers” immediately after the word “land”. Amendment of section 57 10. The principal Act is amended in section 57(1) by deleting the words “ocean or natural lake, shorelines, riverbank, water dam or reservoir” and substituting for them the words “water sources”. Amendment of section 60 11. The principal Act is amended in section 60(2) by deleting the words “water officer” appearing in paragraph (c) and substituting for them the words “Basin Water Director”. Amendment of section 75 12. The principal Act is amended in section 75- (a) by designating the content of that section as subsection (1); (b) in subsection (1) as designated, by- (i) adding immediately after paragraph (a) the following: “(b) take measures to control and manage greenhouse gases;”; (ii) renaming paragraphs (b) to (e) as paragraphs (c) to (f) respectively; and (c) by adding immediately after subsection (1) as designated, the following: “(2) For the purpose of subsection (1), the Minister shall promote participation of the private sector and provide modalities for involvement of all relevant stakeholders in implementation of strategies to deal with climate change.”. Addition of section 75 13. The principal Act is amended by adding immediately after section 75 the following: “National climate change steering 75A. For purposes of addressing climate change, the National Environmental Advisory No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 6 committee Committee, is hereby designated as the National Climate Change Steering Committee and shall perform the following functions: (a) to advise the Minister on measures to be taken in order to control and manage greenhouse gases; (b) to provide strategic direction for implementing climate change programs, project and initiatives; (c) to monitor progress of climate change interventions, evaluating their effectiveness and ensuring targets are achieved; (d) to advise the Minister on emerging climate change issues, recommending necessary adjustment to policies, programs or laws to enhance climate change actions; and (e) to recommend coordinated actions and engagement of various sectors and institutions in addressing climate change.”. Amendment of section 80 14. The principal Act is amended in section 80(3) by adding the word “soil” immediately after the word No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 7 “water” appearing in paragraph (a). Amendment of section 109 15. The principal Act is amended in section 109 by deleting the word “stream” wherever it appears in that section and substituting for it the words “water source”. Amendment of section 129 16. The principal Act is amended in the opening phrase to section 129(3) by adding the words “after consultation with relevant sector ministries” immediately after the word “may”. Amendment of section 140 17. The principal Act is amended in section 140 by adding the words “responsible for standards” immediately after the word “Minister” wherever it appears in that section. Amendment of section 168 18. The principal Act is amended in section 168 by deleting the words “Ministerial Advisory Board of the Government Chemist Laboratory Agency” and substituting for them the words “Board of the Government Chemist Laboratory Authority”. Amendment of section 169 19. The principal Act is amended in section 169, by- (a) adding the word “communications,” immediately after the word “agriculture”; (b) deleting paragraph (b); and (c) renaming paragraph(c) as paragraph(b). Amendment of section 170 20. The principal Act is amended in section 170(1), by- (a) deleting- (i) paragraph (a) and substituting for it the following: “(a) the Tanzania Plant Health and Pesticides Authority;”; and (ii) paragraph (e) and substituting for it the following: No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 8 “(e) Tanzania Veterinary Laboratory Agency;”; (b) adding immediately after paragraph (c) the following: “(d) the Tanzania Communication Regulatory Authority; (e) the Tanzania Bureau of Standards; (f) the Government Chemist Laboratory Authority;”; and (c) renaming paragraphs (d) and (e) as paragraphs (g) and (h) respectively. Amendment of section 195 21. The principal Act is amended in section 195- (a) in subsection (5) by deleting the word “Minister” appearing between the words “the” and “for” and substituting for it the word “Council”; and (b) by adding immediately after subsection (5) the following: “(6) A person aggrieved by the decision of the Council under subsection (5) may, within thirty days from the date of the decision, apply to the Minister for revision in accordance with procedure that the Minister may prescribe.”. Amendment of section 196 22. The principal Act is amended in section 196- (a) in subsection (5) by deleting the word “Minister” appearing after the words “apply to the” and substituting for them the word “Council”; and (b) by adding immediately after subsection (5) the following: “(6) A person aggrieved by the decision of the Council under subsection (5) may, within thirty days from the date of the decision, appeal to the Minister in accordance with procedure that the No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 9 Minister may prescribe.”. Amendment of section 197 23. The principal Act is amended in section 197- (a) in subsection (5) by deleting the word “Minister” appearing after the words “apply to the” and substituting for them the word “Council”; and (b) by adding immediately after subsection (5) the following: “(6) A person aggrieved by the decision of the Council under subsection (5) may, within thirty days from the date of the decision, appeal to the Minister in accordance with procedure that the Minister may prescribe.”. Amendment of section 198 24. The principal Act is amended in section 198- (a) in subsection (6) by deleting the word “Minister” appearing after the words “apply to the” and substituting for them the word “Council”; and (b) by adding immediately after subsection (6) the following: “(7) A person aggrieved by the decision of the Council under subsection (6) may, within thirty days from the date of the decision, appeal to the Minister in accordance with procedure that the Minister may prescribe.”. Amendment of section 199 25. The principal Act is amended in section 199- (a) in subsection (2) by deleting the word “Minister” appearing after the words “apply to the” and substituting for them the word “Council”; (b) by adding immediately after subsection (2) the following: “(3) A person aggrieved by the No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 10 decision of the Council under subsection (2) may within thirty days from the date of the decision, appeal to the Minister in accordance with procedure that the Minister may prescribe.”; and (c) by renumbering subsection (3) as subsection (4). Amendment of section 230 26. The principal Act is amended in section 230(2), by- (a) adding immediately after paragraph (q), the following: “(r) prescribe procedures for the management of climate change; (s) prescribe procedures for appeal against the decisions of the Council;”; and (b) renaming paragraphs (r) and (s) as paragraphs (t) and (u) respectively. Amendment of First Schedule 27. The principal Act is amended in the First Schedule by adding the words “at least twice in a year” immediately after the word “meet” appearing in paragraph 4(1). Amendment of Second Schedule 28. The principal Act is amended in the Second Schedule by deleting the word “Council” wherever it appears and substituting for it the word “Board”. No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 11 ___________________ OBJECTS AND REASONS ___________________ This Bill intends to amend the Environmental Management Act, Cap.191 in order to address challenges that have been encountered during its implementation. The Environmental Management Act was enacted by the Parliament in 2004 in order to provide for legal and institutional framework for sustainable management of environment; to outline principles for management, impact and risk assessments, prevention and control of pollution, waste management, environmental quality standards, public participation, compliance and enforcement; to provide basis for implementation of international instruments on environment; to provide for implementation of the National Environment Policy. Since its enactment, the Act has been amended three times with the view to ensure compliance with national and global standards in the environmental management. The Act is proposed to be amended generally in order to accommodate requirements within the Ministries to have a unit that deals specifically with environmental issues. The objective of this amendment is to accommodate the differences in Organizational Structures in the Ministries. Section 3 is proposed to be amended by modifying the definition of the term “solid waste” in order to provide appropriate interpretation of the such term. Further, the section is amended in order to introduce new definitions of the term “water source” so as to provide accurate interpretation of such term as intended to be used in the Act. Section 13 is proposed to be amended in order to include matters related to climate change to be part of matters which are under the mandate of the Minister. The objective of the proposed amendment is to facilitate control and management of climate change by the Minister. Section 36 is proposed to be amended in order to remove the qualification of diploma for Environmental Management Officers. The section is further No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 12 proposed to be amended in order to include other emerging environmental assessments to be monitored, reviewed and approved by the environmental officer. The objective of these amendments is to have qualified officers for effective implementation of objectives of the Act. Section 42 is proposed to be amended to provide the timeframe within which local government authorities are required to prepare and submit environmental action plan to the Minister. The objective of this amendment is to specify the time of preparation and submission of action plan to the Minister. Section 51 is proposed to be amended in order to set requirement for the Minister to consult relevant sectoral Ministries before declaring environmental sensitive areas. The objective of this amendment is to avail the Minister with technical advice from relevant Ministries. Section 55 is proposed to be amended to include ocean as among the protected area. The objective of this amendment is to empower the Council and local government authorities to issue guideline and prescribe measure to be taken in protecting the ocean. Section 56 is proposed to be amended to make provisions requiring the Minister when declaring an area of land to be protected wetland to consult sector ministers instead of only consulting the Minister for land. The objective of this amendment is to ensure that the Minister is availed with technical inputs from relevant sector ministers. Section 57 is proposed to be amended in order to prohibit human activities that may affect conservation from being conducted within all categories of water sources instead of “ocean or natural lake, shorelines, riverbank, water dam or reservoir” in order to comply with the proposed amendment under section 3. The objective of this amendment is to recognise and protect all water sources under the Water Resources Management Act, Cap. 331. Section 60 is proposed to be amended in order to replace a water officer with Water Basin Director. The objective of this amendment is to comply with requirement of the Water Resources Management Act, Cap. 331, which require the functions relating to taking precaution to be performed by Water Basin Director. No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 13 Section 75 is proposed to be amended in order to introduce mechanisms on which private sector may participate in formulation and implementation climate change policy. The objective of this amendment is to ensure that, the established policies are implementable in combating and preventing climate change. Moreover, a new subsection 75A is proposed to be added in order to facilitate the implementation of climate change policy. Section 80 is proposed to be amended in order to widen the scope of areas for which the Minister may prescribe initiatives and financial measures for the protection of environment. The objective of this amendment is to protect soil from effluent discharges. Section 109 is proposed to be amended by substituting the word “stream” with the words “water source”. The objective of this amendment is to comply with the provisions of Water Resources Management Act, Cap. 331, which includes stream as among of water source. Section 129 is proposed to be amended in order to impose a requirement of the Minister to consult with sector ministries when making rules for storm water management. The objective of this amendment is to ensure that Minister is availed with technical inputs from relevant sector ministries. Section 140 is proposed to be amended to recognise Technical Committees and Minister responsible for standards in the formulation and approval of environmental quality standards. The objective of this amendment is to comply with the Standards Act, Cap. 130, which is the specific legislation regulating standards. Section 168 is proposed to be amended by removing the word Agency and replacing to it the word “Authority”. The objective of this amendment is to comply with the Government Chemist Laboratory Authority Act, Cap. 177. The objective of this amendment is to comply with the changes in the law and structure. Section 169 is proposed to be amended in order to include the Minister responsible for communications as among the Ministers to be consulted by the Minister before making rules prescribing the mode of cooperation between the council and organs established under the Industrial and Consumer Chemicals (Management and Control) Act, Cap. 182. The No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 14 objective of this amendment is to ensure that, Minister is availed with technical advice from relevant Minister. Section 170 is proposed to be amended in order to accommodate changes of names of Tanzania Plant Health and Pesticides Authority and Tanzania Veterinary Laboratory Agency. Further, by adding the Tanzania Communication Regulatory Authority, Tanzania Bureau of Standards and the Government Chemist Laboratory Authority, in order to require them to inform the Council on their functions which has great impact on the environment. The objective of this amendment is to require the said institutions to inform the Council their functions in order to enable the Council to take the appropriate measures to protect the environment. Sections 195,196,197,198 and 199 are proposed to be amended in order to replace the Minister with Council in reviewing Council’s decisions, also mandated the Minister to revise the decision of the Council. The objectives of these amendments are to adhere to the principles of natural justice. Section 230 is proposed to be amended to widen the mandate of the Minister in making regulations prescribing procedures for the management of climate change. The objective of this amendment is to ensure that procedures for combating climate change are well stipulated in the regulations. The First Schedule is proposed to be amended to incorporate timeframe for the meeting of the National Environmental Advisory Committee as there was no timeframe prior. The objective of this amendment is to ensure that the environmental matters are deliberated within the appropriate time. The Second Schedule is proposed to be amended by replacing the word Council with Board in order to rectify errors. The objective of this amendment is to eradicate contradictions. No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 15 _____________________ MADHUMUNI NA SABABU ____________________ Muswada huu unapendekeza kurekebisha Sheria ya Usimamizi wa Mazingira, Sura ya 191 ili kukabiliana na changamoto ambazo zimejitokeza wakati wa utekelezaji wake. Sheria ya Usimamizi wa Mazingira, Sura ya 191 ilitungwa na Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania mwaka 2004 ili kuweka mfumo wa kisheria na kitaasisi wa usimamizi endelevu wa mazingira; kuweka misingi ya usimamizi, tathmini na kuchukua tahadhali kuhusu madhara kwa mazingira, kinga na udhibiti wa uchafuzi wa mazingira, usimamizi wa taka, ubora wa viwango vya mazingira, ushirikishwaji umma, utekelezaji sheria; kuweka misingi ya utekelezaji wa makubaliano ya kimataifa; kutekeleza Sera ya Taifa ya Mazingira. Tangu kutungwa kwake, Sheria imefanyiwa marekebisho mara tatu kwa nia ya kuhakikisha uzingatiaji wa viwango vya kitaifa na kimataifa katika usimamizi wa mazingira. Sheria inapendekezwa kurekebishwa kwa ujumla ili kukidhi matakwa ya Wizara kuwa na sehemu au kitengo kinachoshughulika na masuala ya mazingira. Madhumuni ya marekebisho haya ni kukidhi tofauti za Miundo katika Wizara. Kifungu cha 3 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuboresha tafsiri ya msamiati “solid waste” ili kutoa maana yake sahihi. Aidha, kifungu hiki kinafanyiwa marekebisho kwa kuweka tafsiri mpya ya msamiati “water source” ili kutoa tafsiri sahihi ya neno kama lilivyokusudiwa kutumika katika Sheria. Kifungu cha 13 kinapendekezwa kurekebishwa ili kujumuisha masuala yanayohusiana na mabadiliko ya tabianchi katika masuala ambayo yanasimamiwa na Waziri. Madhumuni ya mapendekezo ya marekebisho hayo ni kumpa Waziri mamlaka ya kudhibiti na kusimamia masuala ya mabadiliko ya tabianchi. Kifungu cha 36 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuondoa sifa ya stashahada kwa maafisa wa usimamizi wa mazingira. Aidha, kifungu No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 16 kinapendekezwa kurekebishwa ili kujumuisha tathmini nyingine zinazoibuka za mazingira zitakazofuatiliwa, kuhakikiwa na kuidhinishwa na afisa mazingira. Madhumuni ya marekebisho haya ni kuwa na maafisa wenye vigezo kwa ajili ya utekelezaji bora wa malengo ya Sheria. Kifungu cha 42 kinapendekezwa kurekebishwa ili kutoa muda ambao mamlaka ya serikali za mitaa zinatakiwa kuandaa na kuwasilisha mpango kazi wa mazingira kwa Waziri. Lengo la marekebisho haya ni kubainisha muda maalum wa kuandaa na kuwasilisha mpango kazi kwa Waziri. Kifungu cha 51 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka sharti la Waziri kushauriana na Wizara za kisekta husika kabla ya kutangaza maeneo muhimu kwa mazingira. Lengo la marekebisho haya ni kumwezesha Waziri kupata ushauri wa kitaalamu kutoka Wizara husika. Kifungu cha 55 kinapendekezwa kurekebishwa ili kujumuisha bahari kama miongoni mwa eneo lililohifadhiwa. Madhumuni ya marekebisho haya ni kulipa Baraza na serikali za mitaa mamlaka ya kutoa miongozo na kuainisha hatua za kuchukua katika kulinda bahari. Kifungu cha 56 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuweka masharti yanayomtaka Waziri wakati wa kutangaza ardhi oevu kushauriana na mawaziri wa kisekta badala ya kushauriana na Waziri wa ardhi pekee. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kuwa Waziri anapata ushauri wa kitaalamu kutoka kwa mawaziri wa sekta husika. Kifungu cha 57 kinapendekezwa kurekebishwa ili kutambua "bahari au ziwa asilia, mwambao, ukingo wa mto au bwawa” kama vyanzo vya maji ili kuendana na mapendekezo ya marekebisho chini ya kifungu cha 3. Lengo la marekebisho haya ni kuvitambua na kuvilinda vyanzo vyote vya maji chini ya Sheria ya Usimamizi wa Rasilimali za Maji, Sura ya 331. Kifungu cha 60 kinapendekezwa kurekebishwa ili kumuondolea afisa maji jukumu la kujiridhisha na hatua za tahadhari zilizochukuliwa na mmiliki wa kibali cha kutumia maji na kumuweka Mkurugenzi wa Bonde la Maji. Lengo la marekebisho haya ni kuzingatia matakwa ya Sheria ya Usimamizi wa Rasilimali za Maji, Sura ya 331 ambayo yanahitaji kazi zinazohusiana na kuchukua tahadhari kufanywa na Mkurugenzi wa Bonde la Maji. No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 17 Kifungu cha 75 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuanzisha mifumo ambayo sekta binafsi inaweza kushiriki katika kuandaa na kutekeleza sera ya mabadiliko ya tabianchi. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kwamba sera itakayotungwa ni bora na inatekelezeka kwenye kupambana na kuzuia mabadiliko ya tabianchi. Aidha, kifungu kipya cha 75A kinapendekezwa kuongezwa kwa lengo la kuboresha utekelezaji wa sera ya mabadiliko ya tabianchi. Kifungu cha 80 kinapendekezwa kurekebishwa ili kujumuisha udongo katika orodha ya masuala ambayo Waziri anaweza kuainisha mpango na hatua za kifedha kwa ajili ya ulinzi wa mazingira. Madhumuni ya marekebisho haya ni kulinda ardhi dhidi ya utiririshaji wa maji taka. Kifungu cha 109 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kufuta neno mkondo na badala yake kuweka maneno chanzo cha maji. Lengo la marekebisho haya ni kuzingatia masharti ya Sheria ya Usimamizi wa Rasilimali za Maji, Sura ya 331, ambayo inajumuisha mkondo kama miongoni mwa chanzo cha maji. Kifungu cha 129 kinapendekezwa kurekebishwa ili kujumuisha masharti yanayomtaka Waziri kushauriana na Wizara za kisekta katika kutengeneza kanuni zinazosimamia maji ya mvua. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kuwa Waziri anapata ushauri wa kitaalamu kutoka katika Wizara za kisekta zinazohusika wakati wa kuandaa kanuni. Kifungu cha 140 kinapendekezwa kurekebishwa ili kutambua Kamati za Kiufundi na Waziri anayehusika na viwango katika uundaji na uidhinishaji wa viwango vya ubora wa mazingira. Lengo la marekebisho haya ni kuzingatia Sheria ya Viwango, Sura ya 130, ambayo ni sheria mahususi inayodhibiti viwango. Kifungu cha 168 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuondoa neno Wakala na badala yake kuweka neno Mamlaka ili kuendana na mabadiliko ya Sheria ya Mamlaka ya Maabara ya Mkemia Mkuu wa Serikali, Sura ya 177. Lengo la marekebisho haya ni kuendana na mabadiliko ya kisheria na kimuundo. Kifungu cha 169 kinapendekezwa kurekebishwa ili kumjumuisha Waziri mwenye dhamana ya mawasiliano kuwa miongoni mwa Mawaziri watakaoshauriana na Waziri kabla ya kutunga kanuni zinazoeleza namna No. 14 The Environmental Management (Amendment) Act, 2024 18 ya ushirikiano kati ya baraza na vyombo vilivyoanzishwa chini ya Sheria ya Usimamizi na Udhibiti wa Kemikali za Viwandani na Majumbani, Sura ya 182. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kwamba, Waziri anapata ushauri wa kitaalam kutoka kwa Waziri husika. Kifungu cha 170 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuendana na mabadiliko ya majina ya Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu, na Wakala wa Maabara ya Mifugo Tanzania. pia kuongeza taasisi za Mamlaka ya Udhibiti wa Mawasiliano Tanzania, Shirika la Viwango Tanzania na Mamlaka ya Maabara ya Mkemia Mkuu wa Serikali, ili waweze kutoa taarifa kwa Baraza kwa majukumu ambayo yana athari katika mazingira. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kwamba Baraza linapata taarifa ya majukumu yenye madhara katika mazingira ili kuchukua hatua stahiki za kulinda mazingira. Vifungu vya 195,196,197,198 na 199 vinapendekezwa kurekebishwa ili kuondoa neno Waziri na badala yake kuweka neno Baraza ili liweze kurejea maamuzi yake, Vilevile limempa mamlaka Waziri kufanya mapitio ya maamuzi ya Baraza. Lengo la marekebisho haya ni kuzingatia misingi ya haki za asili. Kifungu cha 230 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuongeza mamlaka kwa Waziri kutengeneza kanuni zitakazoainisha taratibu za usimamizi wa mabadiliko ya tabianchi. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kuwa masuala yote yanayohusu kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi yanaainishwa kwenye kanuni. Jedwali la Kwanza linapendekezwa kurekebishwa ili kuainisha muda wa mikutano ya Kamati ya Kitaifa ya Ushauri wa Mazingira kwa kuwa hapakuwa na muda uliowekwa hapo awali. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kuwa masuala ya mazingira yanajadiliwa ndani ya muda unaofaa. Jedwali la Pili linapendekezwa kurekebishwa kwa kutoa neno Baraza na kuweka neno Bodi ili kurekebisha makosa yaliyokuwepo kwenye Jedwali. Lengo la marekebisho haya ni kuondoa mikanganyiko. Dodoma, ASHATU K. KIJAJI, 12th October, 2024 Minister of State, Vice President’s Office, Union Affairs and Environment

# Extracted Content No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 1 THE WRITTEN LAWS (MISCELLANEOUS AMENDMENTS) (NO. 4) ACT, 2024 ARRANGEMENT OF SECTIONS Section Title PART I PRELIMINARY PROVISIONS 1. Short title. 2. Amendment of certain written laws. PART II AMENDMENT OF THE ADVOCATES ACT, (CAP. 341) 3. Construction. 4. Amendment of section 4. PART III AMENDMENT OF THE BASIC RIGHTS AND DUTIES ENFORCEMENT ACT, (CAP. 3) 5. Construction. 6. Amendment of section 9. 7. Amendment of section 10. 8. Amendment of section 14. PART IV AMENDMENT OF THE COMMUNITY SERVICE ACT, (CAP. 291) 9. Construction. 10. Amendment of section 2. 11. Amendment of section 3. ISSN 0856 - 01001X THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA No. 15 5th November, 2024 SPECIAL BILL SUPPLEMENT To The Special Gazette of the United Republic of Tanzania No. 34 Vol. 105 Dated 5th November, 2024 Printed by the Government Printer, Dodoma by Order of Government No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 2 12. Amendment of section 7. 13. Repeal and replacement of section 10. 14. Repeal of section 11. 15. Amendment of section 13. PART V AMENDMENT OF THE IMMIGRATION ACT, (CAP. 54) 16. Construction. 17. Amendment of section 3. 18. Amendment of section 28. 19. Addition of sections 36A, 36B, 36C, 36D and 36E. 20. Amendment of section 45. 21. Amendment of section 48 PART VI AMENDMENT OF THE KARIAKOO MARKET CORPORATION ACT, (CAP. 132) 22. Construction. 23. Amendment of section 2. 24. Amendment of section 3. 25. Amendment of section 4. 26. Amendment of section 5. 27. Repeal of section 10. 28. Amendment of section 15. 29. Repeal and replacement of section 16. 30. Amendment of section 17. 31. Addition of section 18A. 32. Repeal and replacement of section 24. PART VII AMENDMENT OF THE LAND ACT, (CAP. 113) 33. Construction. 34. Amendment of section 2. 35. Amendment of section 19. 36. Addition of section 20A. 37. Amendment of section 32. 38. Amendment of section 48. 39. Amendment of section 49. PART VIII AMENDMENT OF THE MINING ACT, (CAP. 123) 40. Construction. 41. Addition of section 88A. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 3 PART IX AMENDMENT OF THE PUBLIC SERVICE ACT, (CAP. 298) 42. Construction. 43. Amendment of section 26. 44. Addition of Third Schedule. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 4 _______ NOTICE ______ This Bill to be submitted to the National Assembly is published for general information to the public together with a statement of its objects and reasons. Dodoma, MOSES M. KUSILUKA, 14th October, 2024 Secretary to the Cabinet A Bill for An Act to amend certain written laws. ENACTED by the Parliament of the United Republic of Tanzania. PART I PRELIMINARY PROVISIONS Short title 1. This Act may be cited as the Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024. Amendment of certain written laws 2. The written laws specified in various Parts of this Act are amended in the manner specified in their respective Parts. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 5 PART II THE AMENDMENT OF THE ADVOCATES ACT, (CAP. 341) Construction Cap. 341 3. This Part shall be read as one with the Advocates Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 4 4. The principal Act is amended in section 4- (a) in subsection (1), by adding the words “or Executive Secretary of the Law Reform of Tanzania” immediately after the word “Prosecutions” appearing at the end of paragraph (b); (b) in subsection (4), by adding the words “or the Executive Secretary of the Law Reform of Tanzania” immediately after the word “Prosecutions”; and (c) in subsection (5), by adding the words “or the Executive Secretary of the Law Reform of Tanzania” immediately after the word “Prosecutions”. PART III AMENDMENT OF THE BASIC RIGHTS AND DUTIES ENFORCEMENT ACT, (CAP. 3) Construction Cap. 3 5. This Part shall be read as one with the Basic Rights and Duties Enforcement Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 9 6. The principal Act is amended in section 9(1) by deleting the words “unless the parties to the proceedings agree to the contrary or the magistrate is of the opinion that the raising of the question is merely frivolous or vexatious”. Amendment of section 10 7. The principal Act is amended in section 10(1) by deleting the words “save that the determination whether an application is frivolous, vexatious or otherwise fit for hearing may be made by a single Judge of the High Court”. Amendment 8. The principal Act is amended in section 14, by- No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 6 of section 14 (a) deleting subsection (2); and (b) renumbering subsection (3) as subsection (2). PART IV AMENDMENT OF THE COMMUNITY SERVICE ACT, (CAP. 291) Construction Cap. 291 9. This Part shall be read as one with the Community Service Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 2 10. The principal Act is amended in section 2, by- (a) deleting the definition of the term “National Co- ordinator”; and (b) adding in the appropriate alphabetical order the following new definition: ““Director” means the Director of Probation Services appointed under section 10;”. Amendment of section 3 11. The principal Act is amended in section 3- (a) in subsection (1), by deleting the word “three” appearing in paragraphs (a) and (b) and substituting for it the word “four”; and (b) in subsection (3), by deleting the words “Community Service Orders Committee” and substituting for them the words “community service officer”. Amendment of section 7 12. The principal Act is amended in section 7(2) by deleting paragraph (k) and substituting for it the following: “(k) Director of Probation Services.”. Repeal and replacement of section 10 13. The principal Act is amended by repealing section 10 and replacing for it the following: “Director of Probation Services 10.-(1) There shall be the Director of Probation Services under the Ministry responsible for home affairs. (2) The Director shall be appointed by the Minister from amongst public servants with proven knowledge and experience in the administration of criminal justice or correctional matters. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 7 (3) The Director shall be the head of the Probation Service Division.”. Repeal of section 11 14. The principal Act is amended by repealing section 11. Amendment of section 13 15. The principal Act is amended in section 13 by deleting the words “in consultation with the relevant Community Service Orders Committee,”. PART V AMENDMENT OF THE IMMIGRATION ACT, (CAP. 54) Construction Cap. 54 16. This Part shall be read as one with the Immigration Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 3 17. The principal Act is amended in section 3, by adding in the appropriate alphabetical order the following new definitions: ““Diaspora Tanzanite Card” or “Card” means a valid card issued under this Act to a Tanzania non-citizen diaspora after being granted a special status; “special status” means the status granted to a Tanzania non-citizen diaspora under this Act- (a) for the purpose of entry, stay or exit out of the United Republic; and (b) for such other purposes as may be provided under any other written laws; and “Tanzania non-citizen diaspora” means a person who was formerly a citizen of the United Republic other than a citizen by naturalisation or whose either parent, grandparent or such other descendant is or was a citizen of the United Republic;”. Amendment of section 28 18. The principal Act is amended in section 28(1) by adding immediately after paragraph (d) the following: “(e) he is in possession of a valid Diaspora Tanzanite Card; or No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 8 (f) he is in possession of a valid Diaspora Tanzanite Card enrollment notification issued to the applicant prior to issuance of the Diaspora Tanzanite Card.”. Addition of sections 36A, 36B, 36C, 36D and 36E 19. The principal Act is amended by adding immediately after section 36 the following: “Grant of special status to Tanzania non-citizen diaspora 36A.-(1) A person who intends to be granted special status shall apply to the Commissioner General in the manner prescribed in the regulations: Provided that, where such person is a child, the application shall be made by his parent or guardian. (2) A person shall be eligible to apply for a special status if such person- (a) is a Tanzania non-citizen diaspora; (b) observes national ethos, traditions, customs and cultural values; (c) is not a fugitive offender or has not been convicted of an offence of or related to money laundering, economic and organised crimes or other transnational crimes; (d) holds a valid passport or travel document; (e) is of good moral standing; and (f) complies with such other requirement as may be prescribed in the regulations made under this Act. (3) The Commissioner General shall, upon being satisfied with the fulfillment of the requirements under subsection (1), grant special status and issue a Diaspora Tanzanite Card to the applicant. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 9 Validity of Card 36B. A Card issued in terms of this Act shall be valid for a period of ten years and may be renewed. Dependant of Tanzania non-citizen diaspora 36C.-(1) Subject to the conditions prescribed in the regulations, the Commissioner General may, on application made on that behalf by the person who has been granted a special status, issue a dependant pass to dependants of the holder of the Card. (2) The provisions of section 39 of this Act shall apply mutatis mutandis in respect of the expiration of a dependant pass. (3) For the purpose of this section, “dependant” means spouse or child of the Tanzania non-citizen diaspora: Provided that, the dependant is not Tanzania non-citizen diaspora. Conditions of special status Cap. 2 36D. A person who has been granted a special status shall- (a) observe the Constitution of the United Republic and other written laws; (b) observe the requirements of a special status as set out under this Act; and (c) be of good moral standing. Revocation of special status 36E.-(1) The Commissioner General may revoke a special status if he is satisfied that- (a) a person granted a special status has breached any conditions of the special status; No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 10 (b) the special status was obtained by means of fraud, false representation or concealment of any material fact; (c) a person has shown himself by act or speech to be disloyal or dis-affectionate towards the United Republic; (d) a person has unlawfully traded or communicated with an enemy to the United Republic or has been engaged in or association with any business that is carried on in such a manner as to assist the enemy; (e) a person is engaged in any act which is against the morals of the United Republic; (f) it is not conducive to the public good that, that person should continue to hold the special status; or (g) a person engages in politics contrary to the laws governing political affairs in the United Republic. (2) Revocation of special status in terms of subsection (1) shall constitute the automatic invalidation of the Card, and the holder shall be under obligation to return the Card to the issuer thereof. (3) A person whose special status has been revoked, may, within one month from the date of revocation, apply to the Commissioner General for any other immigration status as provided for in the Act.”. Amendme 20. The principal Act is amended in section 45(1) by- No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 11 nt of section 45 (a) adding the word “Card” immediately after the word “certificate” wherever it appears in that subsection; and (b) adding the word “Card” immediately after the word Visa appearing in paragraph (o). Amendme nt of section 48 21. The principal Act is amended in section 48(1) by- (a) adding immediately after paragraph (p) the following: “(q) prescribing procedure for application and grant of special status;” (b) renaming paragraphs (q), (r) and (s) as paragraphs (r), (s) and (t) respectively. PART VI AMENDMENT OF THE KARIAKOO MARKET CORPORATION ACT, (CAP. 132) Construction Cap. 132 22. This Part shall be read as one with the Kariakoo Market Corporation Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 2 23 The principal Act is amended in section 2, by adding in its appropriate alphabetical order the following new definition: ““specified market” means the Kariakoo Market and includes any other markets the control and management of which is vested in the Corporation;”. Amendment of section 3 24. The principal Act is amended in section 3, by- (a) adding immediately after paragraph (b) the following: “(c) be capable of entering into contracts or other transactions;”; and (b) renaming paragraphs (b) and (c) as paragraphs (c) and (d) respectively. Amendment 25. The principal Act is amended in section 4(1), by- No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 12 of section 4 (a) adding immediately after paragraph (d) the following: “(e) to establish and maintain efficient system of marketing by securing the most favourable arrangements for the purchase, handling, packing, sale and exportation of goods; (f) to establish and maintain market outlets for goods; (g) to provide for the collection, transportation, storage, grading, packing and processing of goods;”; and (b) renaming paragraphs (e) and (f) as paragraphs (h) and (i) respectively. Amendment of section 5 26. The principal Act is amended in section 5- (a) in subsection (2), by deleting paragraph (b) and substituting for it the following: “(b) eight other members who shall be appointed by the Minister as follows: (i) one member representing the Ministry responsible for local government; (ii) one member representing the Ministry responsible for finance; (iii) one member representing the Ministry responsible for industry and trade; (iv) one member representing the Ministry responsible for planning and investment; (v) a law officer nominated by the Attorney General; (vi) one member representing the Dar es Salaam City Council; (vii) one member representing the Tanzania Chamber of Commerce, Industry and Agriculture; (viii) one member representing the Corporations Business Community.”; (b) by deleting subsection (3) and substituting for it the following: “(3) A person referred to under paragraphs (vi) to (viii) of subsection (2)(b) shall No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 13 be eligible for appointment if he possesses experience in the field of agriculture, commerce, finance, law, economics, administration or management.”; (c) by adding immediately after subsection (4) the following: “(5) The General Manager shall be the Secretary to the Board. (6) The Board may invite any person who is not a member to participate in the deliberations of the Board, but the person so invited shall not vote at the meeting.”; and (d) by renumbering subsections (5) to (7) as subsections (7) to (9) respectively. Repeal of section 10 27. The principal Act is amended by repealing section 10. Amendment of section 15 28. The principal Act is amended in section 15(4) by deleting the words “exceeding a fine of five thousand shillings or a term of imprisonment” and substituting for them the words “not less than two hundred thousand shillings but not exceeding one million shillings or to imprisonment for a term of not less than one year”. Repeal and replacement of section 16 29. The principal Act is amended by repealing section 16 and replacing for it the following: “Compoundi ng of offences 16.-(1) Notwithstanding the provisions of this Act relating to penalties, where a person admits in writing that he has committed an offence under this Act, the General Manager or a person authorised by him in writing may, at any time prior to the commencement of the proceedings by a court of competent jurisdiction, compound such offence and order such person to pay a sum of money not exceeding two thirds of the amount of the fine to which such person would otherwise have been liable No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 14 to pay if he had been convicted of such offence. (2) Where the person fails to comply with the compounding order issued under this section within the prescribed period, the General Manager or a person authorised by him may, in addition to the sum ordered, require the person to pay an interest at the market rate. (3) Where the person fails to comply with subsection (2), the General Manager may enforce the compounding order and interest accrued thereof in the same manner as a decree of a court. (4) The General Manager shall submit quarterly reports of all compounded offences under this section to the Director of Public Prosecutions. (5) The money charged under this section shall, unless otherwise directed by the Minister responsible for finance, be paid into the Consolidated Fund. (6) The forms and manner of compounding of offences shall be as prescribed in the regulations.”. Amendment of section 17 30. The principal Act is amended in section 17, by- (a) deleting paragraph (c) and substituting for it the following: “(c) such monies as may be appropriated by the Parliament;”; (b) adding immediately after paragraph (c) the following: “(d) grants, donations, bequests or other contributions made to the Corporation; (e) monies earned or arising from any property, investments, mortgages or debentures acquired by or invested in the Corporation;”; and No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 15 (c) renaming paragraphs (d) and (e) as paragraphs (f) and (g) respectively. Addition of section 18A 31. The principal Act is amended by adding immediately after section 18 the following: “Account of Corporation 18A. Subject to the requirements of any other written law, the Corporation shall, upon approval of the Board, open and maintain a bank account into which all payments and deposits shall be made.”. Repeal and replacement of section 24 32. The principal Act is amended by repealing section 24 and replacing for it the following: “Allowances and remunerations 24. A member of the Board shall be paid from the funds of the Corporation such allowances and remuneration as may be determined by the relevant authority.”. PART VII AMENDMENT OF THE LAND ACT, (CAP. 113) Construction Cap. 113 33. This Part shall be read as one with the Land Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 2 34. The principal Act is amended in section 2 by adding in the appropriate alphabetical order the following definition: ““special derivative right” means a right to occupy and use land granted by the Commissioner pursuant to section 19(1A) and (2)(d) and includes a lease, sub-lease, licence, usufructuary right and any interest analogous to those interests;”. Amendment of section 19 35. The principal Act is amended in section 19- (a) by adding immediately after subsection (1) the following: No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 16 “(1A) A person who is granted a special status and holds a Diaspora Tanzanite Card issued under the Immigration Act or a body incorporated under the Companies Act whose majority shareholders are persons holding a Diaspora Tanzanite Card may, subject to the provisions of this Act, be granted a special derivative right: Provided that, the minority shareholders shall be Tanzanian citizens.”; and (b) in subsection (2), by- (i) deleting the full stop appearing at the end of paragraph (c) and substituting for it a semicolon and the word “or”; and (ii) adding immediately after paragraph (c) the following: Cap. 54 “(d) a special derivative right granted to a person who holds a Diaspora Tanzanite Card issued under the Immigration Act.”. Addition of section 20A 36. The principal Act is amended by adding immediately after section 20 the following: “Special derivative right 20A.-(1) The Commissioner may, subject to section 19(2)(d) and upon application in a prescribed form, grant a special derivate right in respect of general land on the following terms: (a) conditions as provided under sub parts 2 and 3 of Part VI of the Act shall be applicable mutatis mutandis; and (b) such other conditions as may be prescribed in the regulations or as the Commissioner may impose. (2) The provisions of sub-part 4 of Part VI shall apply mutatis mutandis in respect of revocation and its effect of a special derivative right. Cap. 54 Cap. 212 No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 17 Cap. 54 (3) Notwithstanding subsection (1), a special derivative right shall terminate upon revocation of special status as provided under the Immigration Act. (4) The procedures for application, issuance and termination of a special derivative right granted by the Commissioner shall be as provided in the regulations.”. Amendment of section 32 37. The principal Act is amended in section 32(1) by- (a) deleting the word “or” appearing at the end of paragraph (b); (b) deleting the full stop appearing at the end of paragraph (c) and substituting for it a semicolon and the word “or”; and (c) adding immediately after paragraph (c) the following: “(d) in the case of special derivative right, for a term up to but not exceeding thirty-three years.”. Amendment of section 48 38. The principal Act is amended in section 48 by deleting subsection (3) and substituting for it the following: “(3) As soon as a notice of revocation has come into effect, the Commissioner shall- (a) in the case of right of occupancy, recommend to the President to revoke the right of occupancy; and (b) in the case of special derivative right, recommend to the Minister to revoke the special derivative right.”. Amendme nt of section 49 39. The principal Act is amended in section 49- (a) in subsection (1), by adding the words “or Minister” immediately after the word “President”; and (b) in the opening phrase of subsection (2) by adding the words “or Minister” immediately after the word “President”. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 18 PART VIII AMENDMENT OF THE MINING ACT, (CAP. 123) Construction Cap. 123 40. This Part shall be read as one with the Mining Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Addition of section 88A 41. The principal Act is amended by adding immediately after section 88 the following: “Withholdin g of royalty payable by constructor 88A.-(1) A public sector entity which makes a contractual payment to a constructor who uses minerals for construction purposes shall- (a) withhold royalty and inspection fees payable for the minerals used at the rate provided for under this Act; and (b) remit the royalty and inspection fees to the Commission within seven days from the date of collection of the royalty and inspection fees due. (2) Where any royalty or inspection fees imposed pursuant to this Act is not paid when due, the Commission shall require the retention by way of deduction or set-off of any amount to be paid as royalty or inspection fees from or out of the amount that is or may become payable by any public sector entity to the royalty or inspection fees payer or to any other person on behalf or for the benefit of the royalty or inspection fees payer. (3) The obligation of a public sector entity to withhold royalty and inspection fees under subsection (1) shall not be reduced or extinguished on the reason that- No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 19 (a) the entity has a right or is under an obligation to deduct and withhold any other amount from the payment or (b) any other law provides that the payment of a royalty or inspection fees payer from the entity shall not be reduced, retained, or subject to attachment. (4) In this section, “public sector entity” means ministry, Government department, regional secretariat, local government authority, regulatory authority, public corporation, executive agency, commercial entity owned by the government, and any other public institution.”. PART IX AMENDMENT OF THE PUBLIC SERVICE ACT, (CAP. 298) Construction Cap. 298 42. This Part shall be read as one with the Public Service Act, hereinafter referred to as the “principal Act”. Amendment of section 26 43. The principal Act is amended in section 26- (a) in subsection (2), by deleting the words “the Chief Secretary,”; (b) by adding immediately after subsection (2), the following: Cap. 371 “(3) In addition to benefits granted pursuant to the Public Service Social Security Fund Act, the Chief Secretary shall be granted by the appropriate authority terminal benefits set out in the Third Schedule to this Act.”; and (c) by renumbering subsections (3) and (4) as subsections (4) and (5), respectively. Addition of Third Schedule 44. The principal Act is amended by adding immediately after the Second Schedule the following: No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 20 “_______________ THIRD SCHEDULE _________________ (Made under section 26(3) Description of Benefits Granted to the former Chief Secretary: (a) a diplomatic passport for him and his spouse; (b) medical treatment for him and his spouse borne by the Government within the United Republic or outside the United Republic after the referral by the National Hospital; (c) the service of one motor vehicle to be provided by the Government replaceable after every seven years; (d) one driver; (e) necessary security and other protection to him and his spouse; (f) burial expenses for him and his spouse; and (g) use of VIP lounge.”. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 21 ______________________ OBJECTS AND REASONS _____________________ This Bill proposes to amend eight laws, namely; the Advocates Act, Cap. 341, the Basic Rights and Duties Enforcement Act, Cap. 3, the Community Service Act, Cap. 291, the Immigration Act, Cap. 54, the Kariakoo Market Corporation Act, Cap. 132, the Land Act, Cap. 113, the Mining Act, Cap. 123 and the Public Service Act, Cap. 298. The proposed amendments aim to address challenges that have arisen during the implementation of certain provisions within these laws. The Bill is divided into Nine Parts. Part I deals with Preliminary Provisions which include the title of the Bill and the manner in which the laws are proposed to be amended in their respective Parts. Part II of the Bill propose to amend the Advocates Act, Cap. 341, whereby section 4 is proposed to be amended in order to add the Executive Secretary of the Law Reform of Tanzania as a member of the National Advocates Committee. The objective of these amendments is to ensure that the Committee maintains a quorum in any sitting involving a matter before the committee which the Attorney General is a party thereto. The amendments will afford the committee to re-constitute itself for avoidance of conflict of interest in any given meeting. Part III of the Bill proposes to amend the Basic Rights and Duties Enforcement Act, Cap. 3. The Act was enacted by Parliament in 1994 for purposes of providing procedures for enforcement of constitutional basic rights and duties. Since its enactment, this Act has been amended once. Section 9 is proposed to be amended in order to remove the discretion of parties to determine whether or not to refer to the High Court a matter involving contravention of constitutional basic rights and duties arising during a hearing before a subordinate court. The objective of the amendment is to afford the subordinate court the authority to determine the proper procedure to be followed where a matter involves issues of constitutional basic rights and duties. Sections 10 and 14 are proposed to be amended by removing the provisions relating to determination as to whether a matter is frivolous and vexations by a single judge firstly before referring the matter to the panel of three judges. The objective of these amendments is to No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 22 strengthen the principles of justice by facilitating cases involving constitutional basic rights and duties to be directly heard and decided by three judges. Part IV of the Bill proposes to amend the Community Service Act, Cap. 291. This Act was enacted by the Parliament in 2002 for purposes of providing for the introduction and regulation of community service. Sections 2, 7, and 10 are proposed to be amended in order to replace the title National Community Service Co-ordinator with the title Director of Probation Services. The objective of this amendment is to align with the organizational structure of the Ministry of Home Affairs, which currently recognizes the position of the Director of Probation Services and not the National Community Service Co-ordinator. Section 3 is proposed to be amended in order to increase the period to qualify for community service sentence for prisoners sentenced to serve imprisonment from less than three years to four years. The purpose of this amendment is to minimise congestion of prisoners. Moreover, this section is also proposed to be amended to remove the requirement for consultation between the court and the Community Service Orders Committee, and instead, the consultation to be between the court and a community service officer when deciding on the community service to be performed by a prisoner sentenced to community service. The objective of these amendments is to enable the court to obtain professional advice from a community service officer who has a good understanding of social work matters to be performed by the prisoner. Section 11 is proposed to be repealed, and section 13 is proposed to be amended in order to remove the Community Services Committees at Region, District, Ward, and Village levels as members of those committees are also members of the Case Flow Management Committees and Criminal Justice Forums that perform the functions carried out by the Community services committees. The objective of these amendments is to avoid conflict of interests and reduce the operational costs of these committees. Part V of the Bill proposes to amend the Immigration Act, Cap. 54, whereby section 3 is proposed to be amended by introducing new definitions of the terms “Diaspora Tanzanite Card”, “special status” and “Tanzania non- citizen diaspora”. The purpose of these amendments is to enhance clarity of newly added provisions. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 23 Section 28 is proposed to be amended in order to add new entry authorisations, namely a Diaspora Tanzanite Card and enrolment notifications. The purpose of the amendment is to enable a holder of a Diaspora Tanzanite Card or a holder of an enrolment notification to enter the United Republic using the Card or enrollment notification without prejudice to the requirement of having a valid passport. The Act is proposed to be amended by adding sections 36A, 36B, 36C, 36D and 36E in order to provide for matters relating to special status to Tanzania non-citizen diaspora. The provisions are meant to apply to a person who was formerly a citizen of the United Republic other than a citizen by naturalisation, or whose either parent, grandparent or such other descendant is or was a citizen of the United Republic. Under the proposed sections, once a person qualifies as a Tanzania non-citizen diaspora and ultimately granted a special status, such status will enable the Tanzania non-citizen diaspora to enjoy certain rights and privileges such as the right to entry and stay in the United Republic as well as engaging in various economic and social activities. Furthermore, a person granted with a special status shall be entitled to be issued a Diaspora Tanzanite Card as an official proof that the holder of the card has a special status. Furthermore, the proposed new sections provide for matters relating to the validity period, dependants and provisions relating to revocation of a Diaspora Tanzanite Card. Section 45 is proposed to be amended by adding word “Card”. The purpose of the amendment is to impose penalty for offence committed by holders of Diaspora Tanzanite Card as is the case for holders of visas, permits, certificates and passes issued under the Act. Section 48 is proposed to be amended in order to prescribe for new matters to be included in regulations including procedures for application and grant of special status. The purpose of the amendment is to ensure better implementation of the provisions of the Act. Part VI of the Bill proposes to amend the Kariakoo Market Corporation Act, Cap. 132. This Act was enacted in 1974 in order to establish the Kariakoo Market Corporation and provide for functions, powers, management, regulation and control of the Corporation. Since its enactment, this Act has been amended three times. Generally, the proposed amendments to this Act aim at addressing the challenges that have emerged in the management of the Corporation. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 24 Section 2 is proposed to be amended in order to add the definition of the term "specified market" which is currently defined under section 10. The objective of these amendments is to adhere to legislative drafting principles that require definitions of terms used more than once in the law to be placed in a specific interpretation section. Section 3 is proposed to be amended in order to empower the Corporation to enter into contracts. The objective of this amendment is to enable the Corporation to enter into contracts as a corporate entity. Section 4 is proposed to be amended in order to widen the scope of the Corporation's functions, including to establish and maintain efficient system of marketing by securing the most favourable arrangements for the purchase, handling, packing, sale and exportation of goods. The objective of these amendments is to broaden the scope of the Corporation's functions to meet current needs. Section 5 is proposed to be amended in order to reduce the number of Board members, specify the institutions from which Board members shall be appointed and recognise the General Manager of the Corporation as the Secretary of the Board. Further, this section is proposed to be amended in order to improve qualifications for appointment of the member of the Board. The objective of these amendments is to reduce operational costs and strengthen the Board's performance. Furthermore, section 10 is proposed to be repealed in order to align with the proposal under section 2. Section 15 is proposed to be amended to increase the prescribed penalty under this section as well as to provide for maximum and minimum penalty. The objective of these amendments is to provide room for the imposition of penalty which is proportional to the offence committed and to set range of penalty for offences committed under this Act. Section 16 is proposed to be repealed and replaced in order to enable the General Manager of the Corporation or any other office authorized by the General Manager to compound offenses committed under this Act instead of that power to be exercised by the Board. Further, this section is proposed to be amended in order to ensure that revenue arising from the compounding of offenses are deposited to the Consolidated Fund and to enable the Minister responsible for regional and local government authorities to make regulations for better implementation of the provisions of this section. The objective of these amendments is to enable effective implementation of this section and improve the management of revenue generated from the compounding of offences. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 25 Section 17 is proposed to be amended in order to widen the Corporation's sources of fund. The objective of these amendments is to enable the Corporation to have secure, adequate, and sustainable revenue sources. Further, section 18A is proposed to be added in order to allow the Corporation, with the Board's consent, to open and operate a bank account. The objective of these amendments is to ensure transparency and accountability in the Corporation's financial matters. Section 24 is proposed to be amended in order to enable members of the Board to be paid allowances and other remunerations as determined by the relevant authority. The objective of these amendments is to align with the existing procedure for determination of allowances and remunerations for board members of public and statutory corporations in Tanzania. Part VII of the Bill proposes to amend the Land Act, Cap. 113 whereby section 19 is proposed to be amended with a view to set procedure of occupying land to a person granted special status under the Immigration Act, Cap. 54. According to the proposed amendments, a person granted special status shall have the right to occupy land through a special derivative right granted by the Commissioner for Lands. The aim of this amendment is to enable a diaspora with special status to own or dispose land acquired through any means including inheritance or sale. The special derivative right serves as a right of occupancy issued under special terms and conditions. Further, section 32 is proposed to be amended in order to specify the duration of a special derivative right granted to a person with special status. According to these amendments, the special derivative right issued by the Commissioner for Lands to a person with special status shall be valid for a period not exceeding thirty-three years. Section 20A is proposed to be added and sections 48 and 49 are proposed to be amended in order to establish procedures for granting and revoking the special derivative right to a person with special status. Part VIII of the Bill proposes to amend the Mining Act, Cap. 123. This Act was enacted in 2010 in order to make provisions for the exploration, extraction, processing, and sale of minerals. Since its enactment, this Act has been amended sixteen times. The Act is proposed to be amended by adding section 88A with a view to assign responsibility to public institutions to withhold payments of royalties and inspection fees payable by construction companies and submit the same to the Mining Commission. The objective of these amendments is to improve efficiency in tax No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 26 administration and control tax evasion in order to increase revenue collection from royalty and inspection fees payable by contractors. Part IX of the Bill proposes to amend the Public Service Act, Cap. 298 whereby section 26 is proposed to be amended and the Third Schedule is proposed to be added in order to enhance benefits granted to the retired Chief Secretary as a head of public service. The aim of the amendments is to maintain the status of the retired Chief Secretaries and to acknowledge their contributions during their Service to the Government. ___________________ MADHUMUNI NA SABABU ___________________ Muswada huu unapendekeza kufanya marekebisho katika Sheria nane zifuatazo: Sheria ya Mawakili, Sura ya 341, Sheria ya Utekelezaji wa Haki za Msingi na Wajibu, Sura ya 3, Sheria ya Uhamiaji, Sura ya 54, Sheria ya Huduma za Jamii, Sura ya 291, Sheria ya Shirika la Soko la Kariakoo, Sura ya 132, Sheria ya Ardhi, Sura ya 113, Sheria ya Madini, Sura ya 123 na Sheria ya Utumishi wa Umma, Sura ya 298. Mapendekezo ya marekebisho yanakusudia kutatua changamoto zilizojitokeza katika utekelezaji wa baadhi ya masharti katika Sheria hizo. Muswada huu umegawanyika katika Sehemu Tisa. Sehemu ya Kwanza inahusu Masharti ya Utangulizi ambayo yanajumuisha jina la Muswada na namna ambavyo Sheria hizo zinapendekezwa kurekebishwa. Sehemu ya Pili inapendekeza kurekebisha Sheria ya Mawakili, Sura ya 341, ambapo kifungu cha 4 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kumuongeza Katibu Mtendaji wa Tume ya Kurekebisha Sheria kama mjumbe wa Kamati ya Taifa ya Mawakili. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha kuwa Kamati inaendelea kuzingatia akidi katika vikao vyake hususani kwa suala ambalo Mwanasheria Mkuu wa Serikali ni mhusika. Marekebisho haya yatawezesha Kamati kuendelea na vikao vyake na kujiepusha na mgongano wa maslahi. Sehemu ya Tatu ya Muswada huu inapendekeza kurekebisha Sheria ya Utekelezaji wa Haki za Msingi na Wajibu, Sura ya 3. Sheria hii ilitungwa na Bunge mwaka 1994 kwa lengo la kuainisha utaratibu wa utekelezaji wa No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 27 haki za msingi na wajibu wa kikatiba. Tangu kutungwa kwake, Sheria hii imerekebishwa mara moja. Kifungu cha 9 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuondoa uhiari wa wadaawa kuamua iwapo shauri lililobainika kuwa na suala la haki za msingi na wajibu wa kikatiba wakati wa usikilizwaji wake katika mahakama za chini lipelekwe Mahakama Kuu. Lengo la marekebisho haya ni kutoa mamlaka kwa mahakama kuamua utaratibu sahihi unaopaswa kuzingatiwa endapo shauri litahusisha masuala ya haki za msingi na wajibu wa kikatiba. Vifungu vya 10 na 14 vinapendekezwa kurekebishwa kwa kuondoa masharti yanayohusiana na shauri kuanza kusikilizwa na Jaji mmoja ili kubaini kama shauri hilo lina madai ya msingi. Lengo la marekebisho haya ni kuimarisha msingi wa utoaji haki kwa kuwezesha mashauri hayo kusikilizwa moja kwa moja na kuamuliwa na majaji watatu. Sehemu ya Nne ya Muswada huu inapendekeza kurekebisha Sheria ya Huduma za Jamii, Sura ya 291. Sheria hii ilitungwa na Bunge mwaka 2002 kwa ajili ya kuweka masharti ya kuanzisha na kusimamia kifungo cha kutumikia jamii. Vifungu vya 2, 7 na 10 vinapendekezwa kurekebishwa kwa kuondoa cheo cha Mratibu wa Kitaifa wa Huduma za Jamii na badala yake kuweka cheo cha Mkurugenzi wa Huduma za Uangalizi. Lengo la marekebisho haya ni kuendana na muundo wa Wizara ya Mambo ya Ndani ambao kwa sasa unatambua cheo cha Mkurugenzi wa Huduma za Uangalizi na siyo Mratibu wa Kitaifa wa Huduma za Jamii. Kifungu cha 3 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuongeza muda wa kupata fursa ya kutumikia kifungo kwa kufanya kazi za jamii kwa wafungwa waliohukumiwa kwenda jela kutoka muda usiozidi miaka mitatu na kuwa miaka minne. Lengo la marekebisho haya ni kudhibiti mrundikano wa wafungwa magerezani. Aidha, kifungu hicho pia kinapendekezwa kurekebishwa ili kuondoa sharti la mashauriano kati ya mahakama na Kamati ya Huduma za Kijamii na badala yake kuweka sharti la mashauriano kati ya mahakama na afisa ustawi wa jamii wakati wa kuamua kazi ya jamii ambayo itafanywa na mfungwa aliyehukumiwa kutumikia kifungo cha kufanya kazi za jamii. Lengo la marekebisho haya ni kuiwezesha mahakama kupata ushauri wa kitaalamu kutoka kwa afisa ustawi wa jamii mwenye ufahamu mzuri wa masuala ya kazi za kijamii zitakazotekelezwa na mfungwa. Kifungu cha 11 kinapendekezwa kufutwa na kifungu cha 13 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuondoa Kamati za Huduma za Jamii No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 28 katika ngazi za Mkoa, Wilaya, Kata na Vijiji kwa kuwa wajumbe wa Kamati hizo pia ni wajumbe wa Kamati za Usimamizi wa Mchakato wa Kesi na Mabaraza ya Haki za Jinai ambazo zinafanya kazi zinazofanywa na kamati za huduma za jamii. Lengo la marekebisho haya ni kuondoa mgongano wa maslahi na kupunguza gharama za uendeshaji wa Kamati hizo. Sehemu ya Tano ya Muswada inapendekeza kufanya marekebisho katika Sheria ya Uhamiaji, Sura ya 54 ambapo kifungu cha 3 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuongeza tafsiri ya misamiati “Diaspora Tanzanite Card”, “special status” na “Tanzania non-citizen diaspora”. Lengo la marekebisho haya ni kuyafanya masharti yanayopendekezwa kuongezwa yaeleweke kwa urahisi zaidi. Kifungu cha 28 kinapendekezwa kurekebishwa kwa ajili ya kuongeza masharti mapya ya ruhusa ya kuingia nchini kwa kutumia Kadi ya Tanzanite Diaspora na taarifa ya idhini ya kupewa Kadi hiyo. Lengo la marekebisho hayo ni kumwezesha mmiliki wa Kadi ya Tanzanite Diaspora na mgeni ambaye ana taarifa ya kuidhinishwa kuingia ndani ya Jamhuri ya Muungano kutumia nyaraka hiyo bila kuathiri takwa la kuwa na pasipoti halali. Sheria inapendekezwa kufanyiwa marekebisho kwa kuongeza vifungu vya 36A, 36B, 36C, 36D na 36E kwa ajili ya kuweka masharti yanayohusu hadhi maalum kwa raia wa nchi nyingine ambaye aliwahi kuwa raia wa Tanzania au mwenye asili ya Tanzania. Masharti hayo yanakusudiwa kutumika kwa mtu ambaye alikuwa raia wa Jamhuri ya Muungano, isipokuwa kwa wale waliokuwa na uraia wa kuasili, au mtu ambaye mzazi wake mmoja, babu, bibi au mtu yeyote katika kizazi kilichomtangulia ni, au alikuwa raia wa Jamhuri ya Muungano. Kwa mujibu wa vifungu vipya vinavyopendekezwa, pale ambapo mtu anapewa hadhi maalum, hadhi hiyo itamwezesha kuingia katika Jamhuri ya Muungano na kushiriki katika shughuli za kiuchumi na kijamii. Aidha, hadhi maalum itaenda sambamba na kupata Kadi ya Tanzanite Diaspora ambayo itakuwa ni uthibitisho rasmi kwamba mmiliki wa kadi hiyo ana hadhi maalum. Vilevile, masharti mapya yanayopendekezwa yanaainisha masuala kuhusiana na muda wa uhalali, wategemezi na masharti na utaratibu wa kufutwa kwa Kadi ya Tanzanite Diaspora. Kifungu cha 45 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuongeza neno “Kadi”. Lengo la marekebisho haya ni kuainisha adhabu kwa makosa yatakayotendwa na wamiliki wa Kadi ya Tanzanite Diaspora kama ilivyo kwa wamiliki wa visa, vibali, vyeti na hati za kusafiria vinavyotolewa chini ya Sheria. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 29 Kifungu cha 48 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuongeza eneo ambalo Waziri anaweza kulitengenezea kanuni ili kujumuisha utaratibu wa uombaji na utoaji wa hadhi maalumu. Lengo la marekebisho haya ni kuwezesha utekelezaji bora wa masharti ya Sheria. Sehemu ya Sita ya Muswada inapendekeza kurekebisha Sheria ya Shirika la Soko la Kariakoo, Sura ya 132. Sheria hii ilitungwa mwaka 1974 kwa lengo la kuanzisha Shirika la Soko la Kariakoo na kuweka majukumu, mamlaka, usimamizi na udhibiti wa Shirika. Tangu kutungwa kwake, Sheria hii imerekebishwa mara tatu. Kwa ujumla marekebisho yanayopendekezwa katika Sheria hii yanalenga katika kutatua changamoto zilizojitokeza katika usimamizi wa Shirika. Kifungu cha 2 kinapendekezwa kurekebishwa kwa kuongeza tafsiri ya msamiati “specified market” ambao kwa sasa tafsiri yake inatolewa chini ya kifungu cha 10. Lengo la marekebisho haya ni kuzingatia kanuni za uandishi wa sheria zinazotaka tafsiri za maneno yote yaliyotumika zaidi ya mara moja katika Sheria kuwekwa katika kifungu mahususi cha tafsiri. Kifungu cha 3 kinapendekezwa kurekebishwa ili kulipa Shirika mamlaka ya kuingia kwenye mikataba. Lengo la marekebisho haya ni kuliwezesha Shirika kuingia kwenye mikataba mbalimbali kwa kutumia jina lake kama taasisi nafsi. Kifungu cha 4 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuongeza majukumu ya Shirika kwa kujumuisha jukumu la kuanzisha na kudumisha mfumo madhubuti wa masoko kwa kuweka mipango kwa ajili ya ununuzi, utunzaji, ufungaji, uuzaji na usafirishaji wa bidhaa nje ya nchi. Lengo la marekebisho haya ni kuongeza wigo wa majukumu ya Shirika ili kukidhi mahitaji ya sasa. Kifungu cha 5 kinapendekezwa kurekebishwa ili kupunguza idadi ya wajumbe wa Bodi, kubainisha taasisi watakazotoka wajumbe wa Bodi na kumtambua Meneja Mkuu wa Shirika kama Katibu wa Bodi. Vilevile, kifungu hiki kinapendekezwa kurekebishwa ili kuboresha sifa za kuteuliwa kuwa mjumbe wa Bodi. Lengo la marekebisho haya ni kuimarisha utendaji wa Bodi. Aidha, kifungu cha 10 kinapendekezwa kufutwa kwa lengo la kuendana na mapendekezo katika kifungu cha 2. Kifungu cha 15 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuongeza adhabu kwa makosa yanayotendwa chini ya kifungu hicho pamoja na kuweka ukomo wa kiwango cha juu na cha chini cha adhabu hiyo. Lengo la marekebisho haya No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 30 ni kuhuisha masharti ya kifungu hicho ili kuendana na wakati pamoja na kuongeza utii wa sheria. Kifungu cha 16 kinapendekezwa kufutwa na kuandikwa upya ili kumwezesha Meneja Mkuu wa Shirika au afisa mwingine yeyote aliyeidhinishwa na Meneja Mkuu kufifilisha makosa yanayotendeka chini ya Sheria hii badala ya mamlaka hayo kutekelezwa na Bodi ya Wakurugenzi. Vilevile, kifungu kinapendekezwa kurekebishwa ili kuwezesha mapato yanayotokana na ufifilishaji wa makosa kuwasilishwa kwenye Mfuko Mkuu wa Serikali pamoja na kumwezesha Waziri mwenye dhamana na tawala za mikoa na serikali za mitaa kutengeneza kanuni kwa ajili ya utekelezaj bora wa masharti ya kifungu hicho. Lengo la marekebisho haya ni kuwezesha utekelezaji bora wa kifungu hicho na kuwezesha usimamizi bora wa mapato yanayopatikana kutokana na ufililishaji wa makosa chini ya kifungu hiki. Kifungu cha 17 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuongeza vyanzo vya mapato ya Shirika. Lengo la marekebisho haya ni kuliwezesha Shirika kuwa na vyanzo vya mapato vya uhakika, toshelevu na endelevu. Aidha, kifungu kipya cha 18A kinapendekezwa kuongezwa ili kuliwezesha Shirika, kwa ridhaa ya Bodi kufungua na kuendesha akaunti ya benki. Lengo la marekebisho haya ni kuhakikisha uwazi na uwajibikaji katika masuala ya fedha ya Shirika. Kifungu cha 24 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuwawezesha wajumbe wa Bodi ya Wakurugenzi kulipwa posho na malipo mengine kama itakavyoamuliwa na mamlaka husika. Lengo la marekebisho haya ni kuweka utaratibu unaotumika wa upangaji wa posho na stahiki za wajumbe wa bodi katika mashirika ya umma nchini. Sehemu ya Saba ya Muswada inapendekeza kufanya marekebisho katika Sheria ya Ardhi, Sura ya 113 ambapo kifungu cha 19 kinapendekezwa kufanyiwa marekebisho kwa lengo la kuweka utaratibu wa matumizi ya ardhi kwa mtu aliyepewa hadhi maalumu chini ya Sheria ya Uhamiaji, Sura ya 54. Kwa mujibu wa marekebisho yanayopendekezwa, mtu aliyepewa hadhi maalumu atakuwa na haki ya kumiliki ardhi kupitia utaratibu wa hati miliki maalumu itakayotolewa na Kamishna wa Ardhi. Lengo la marekebisho haya ni kumwezesha raia wa kigeni mwenye asili ya Tanzania kumiliki au kuondosha miliki ya ardhi aliyoipata kwa njia mbalimbali ikiwemo urithi au kununua. Hati miliki maalumu itakuwa aina ya hati miliki itakayotolewa kwa vigezo na masharti maalumu. No. 15 The Written Laws (Miscellaneous Amendments) (No. 4) Act, 2024 31 Aidha, kifungu cha 32 kinapendekezwa kurekebishwa ili kuainisha muda wa hati miliki maalumu itakayotolewa kwa mtu aliyepewa hadhi maalumu, Kwa mujibu wa marekebisho haya hati miliki maalumu itakayotolewa na Kamishna wa Ardhi kwa mtu aliyepewa hadhi maalum itakuwa kwa muda usiozidi miaka thelathini na tatu. Kifungu cha 20A kinapendekezwa kuongezwa na vifungu vya 48 na 49 vinapendekezwa kurekebishwa kwa lengo la kuweka utaratibu wa kutoa na kusitisha hati miliki maalumu iliyotolewa kwa mtu aliyepewa hadhi maalumu. Sehemu ya Nane ya Muswada inapendekeza marekebisho katika Sheria ya Madini, Sura ya 123. Sheria hii ilitungwa mwaka 2010 kwa lengo la kuainisha masharti yanayohusiana na utafutaji, uchimbaji, uchakataji na uuzaji wa madini. Tangu kutungwa kwake, Sheria hii imerekebishwa mara kumi na sita. Sheria hiyo inapendekezwa kurekebishwa kwa kuongezwa kifungu cha 88A ili kutoa jukumu kwa taasisi za umma kuzuia malipo ya mrabaha na ada ya ukaguzi kutoka katika fedha zinazolipwa kwa kampuni za ujenzi na kuwasilisha malipo hayo kwa Tume ya Madini. Lengo la marekebisho haya ni kuongeza ufanisi na usimamizi wa kodi na kudhibiti ukwepaji kodi na kuongeza mapato yanayotokana na mrabaha na ada ya ukaguzi inayolipwa na makandarasi. Sehemu ya Tisa ya Muswada inapendekeza marekebisho katika Sheria ya Utumishi wa Umma, Sura ya 298 ambapo kifungu cha 26 kinapendekezwa kurekebishwa na Jedwali la Tatu linapendekezwa kuongezwa ili kuboresha mafao yanayotolewa kwa Katibu Mkuu Kiongozi mstaafu kama mkuu wa utumishi wa umma. Lengo la marekebisho haya ni kudumisha hadhi ya Makatibu Wakuu Viongozi wastaafu na kutambua mchango wao wakati wa utumishi wao kwa Serikali. Dodoma, HAMZA S. JOHARI, 12th October, 2024 Attorney General

# Extracted Content 1 HOTUBA YA MHESHIMIWA KASSIM M. MAJALIWA (MB.), WAZIRI MKUU WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WAKATI WA KUAHIRISHA MKUTANO WA 17 WA BUNGE LA 12 TAREHE 8 NOVEMBA, 2024 DODOMA UTANGULIZI Shukrani 1. Mheshimiwa Naibu Spika, awali ya yote ninamshukuru Mwenyezi Mungu Mtukufu kwa rehema zake zilizotufikisha katika siku ya leo mahsusi kwa ajili ya kuhitimisha shughuli za Mkutano wa 17 wa Bunge la 12 la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. 2. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii, kutambua kazi kubwa inayofanywa na Mheshimiwa Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kuliongoza Bunge kwa weledi mkubwa. Sina shaka Waheshimiwa Wabunge wenzangu watakubaliana nami kwamba viwango vya umahiri vya Mheshimiwa Spika vimeendelea kuongezeka, na kwa kila Mkutano tumeendelea kushuhudia hekima kubwa ambayo imefanya vikao vyote kumalizika kwa mujibu wa ratiba iliyopangwa. 3. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, ninatambua mchango wako wewe binafsi pamoja na Waheshimiwa Wenyeviti wa Bunge ambao ni Mheshimiwa Najma Murtaza Giga (Mb.), Mheshimiwa Joseph Kizito Mhagama (Mb.) na Mheshimiwa Deodatus Phillip Mwanyika (Mb.) katika kuliongoza Bunge letu tukufu. 4. Mheshimiwa Naibu Spika, leo tunapohitimisha Mkutano huu wa 17 wa Bunge la 12 tunafahamu kuwa wewe pamoja na Wasaidizi wako mmekuwa chachu ya mafanikio ya Mkutano huu. Kwa niaba ya Waheshimiwa Wabunge wenzangu tunawashukuru sana na tunamwomba Mwenyezi Mungu azidi kuwapa nguvu na hekima ya kulitumikia Bunge hili. 5. Mheshimiwa Naibu Spika, nitakuwa mchoyo wa fadhila kama sitawashukuru Waheshimiwa Wabunge wenzangu kwa kazi kubwa waliyoifanya katika mkutano huu. Serikali kupitia Waheshimiwa Mawaziri tumepokea maoni, ushauri na hoja zilizowasilishwa na Waheshimiwa Wabunge. Nikiri kwamba wakati wote michango ya Waheshimiwa Wabunge katika mijadala mbalimbali imekuwa na tija sana kwa Serikali. 6. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie nafasi hii kulihakikishia Bunge lako Tukufu kuwa, Serikali imepokea michango yote na itaifanyia kazi kwa mustakabali wa maendeleo ya wananchi wote wa Tanzania. Salamu za Pole 7. Mheshimiwa Naibu Spika, tangu kuahirishwa kwa Mkutano wa 16 wa Bunge la 12 yapo majanga yaliyotokea hapa nchini na kusababisha athari mbalimbali kwa Watanzania wenzetu. Nitumie nafasi hii kutoa pole kwa Watanzania wote waliopatwa na majanga hayo au waliopoteza wapendwa wao na uharibifu wa 2 mali. Kwa wale waliojeruhiwa ninamwomba Mwenyezi Mungu awape uponyaji wa haraka. Amin! 8. Mheshimiwa Naibu Spika, tarehe 29 Oktoba 2024 tulipokea kwa masikitiko taarifa ya kifo cha Jenerali David Bugozi Musuguri aliyewahi kuwa Mkuu wa Majeshi ya Ulinzi, ninatoa pole kwa familia, ndugu, jamaa, marafiki na Watanzania wote kwa msiba huo. Jenerali Musuguri atakumbukwa kwa ujasiri na utumishi uliotukuka katika Jeshi la Wananchi. 9. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, tarehe 2 Novemba, 2024 tuliondokewa na Jaji Mstaafu wa Mahakama ya Rufani, Mheshimiwa Kipenka Msemembo Musa aliyewahi kutumikia kwa nyakati tofauti mihimili yote ya dola. Kama mtakumbuka Mheshimwa Kipenka aliwahi kulitumikia Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania katika nafasi ya Katibu wa Bunge kuanzia mwaka 2000 hadi 2004. Ninatoa pole kwa familia, ndugu, jamaa, marafiki na Watanzania wote. Mheshimiwa Kipenka atakumbukwa kwa mchango wake mkubwa kwa nafasi zote alizozitumikia wakati wa uhai wake. Bwana ametoa! Bwana ametwaa Jina la Bwana lihimidiwe. Salamu za Pongezi 10. Mheshimiwa Naibu Spika, kama mtakumbuka, tarehe 16 Septemba 2024 Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alifanya uteuzi wa viongozi. Mheshimiwa Rais, alimteua Bw. Baraka Ildephonce Leonard kuwa Katibu wa Bunge na Bi Nenelwa Mwihambi kuwa Jaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania. 11. Mheshimiwa Naibu Spika, nami niungane na Mheshimiwa Spika pamoja na Waheshimiwa Wabunge wenzangu kumpongeza sana Bwana Baraka Ildephonce Leonard kwa kuteuliwa kuwa Katibu wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Nimhakikishie kuwa Serikali itampa ushirikiano wote unaohitajika ili aweze kutekeleza majukumu yake. 12. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie nafasi hii pia kumpongeza Mheshimiwa Jaji Nenelwa Mwihambi kwa uteuzi huo na nimtakie utekelezaji mwema wa majukumu yake mapya. Vilevile, ninamshukuru kwa kazi nzuri aliyoifanya wakati wote alipokuwa akilitumikia Bunge letu Tukufu. 13. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee nampongeza sana Mheshimiwa Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Rais wa Umoja wa Mabunge Duniani kwa kuongoza Mkutano wa 149 wa Umoja wa Mabunge Duniani uliofanyika kuanzia tarehe 13 Oktoba, 2024 huko Geneva, Uswisi. Mkutano huo, ulikuwa na lengo la kujadili kwa mapana kuhusu masuala yanayoathiri amani ya dunia, mazingira, haki za binadamu na demokrasia. Watanzania tuna kila sababu ya kijivunia ushupavu aliouonesha wakati wa Mkutano huo na jinsi alivyoonesha msimamo usioyumba wakati wote. Sina shaka uongozi wake utaweka alama katika historia ya uongozi wa Umoja wa Mabunge Duniani. Niwaombe Waheshimiwa Wabunge na Watanzania wote kwa ujumla tuendelee kumuunga mkono Mheshimiwa Spika ili aendelee kutekeleza majukumu yake kwa ufanisi. 3 Sote kwa pamoja tumwombe Mwenyezi Mungu azidi kumpa uzima, hekima na nguvu katika kuutumikia Umoja wa Mabunge Duniani. SHUGHULI ZA BUNGE 14. Mheshimiwa Naibu Spika, Mkutano huu wa 17 wa Bunge la 12, ulipokea na kujadili taarifa mbalimbali kutoka kwa kamati za Kudumu za Bunge, maswali kutoka kwa Waheshimiwa Wabunge na majibu ya Serikali sambamba na kujadili na kupitisha Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026 na Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026. Maswali na Majibu 15. Mheshimiwa Naibu Spika, kupitia mkutano huu, Waheshimiwa Wabunge waliuliza maswali 133 ya msingi na mengine 491 ya nyongeza ambayo yalijibiwa na Serikali. Halikadhalika, maswali Sita ya papo kwa papo yaliulizwa na Waheshimiwa Wabunge na kujibiwa na Waziri Mkuu. Miswada ya Sheria 16. Mheshimiwa Naibu Spika, katika Bunge hili Serikali imewasilisha miswaada minne (04) ambayo ililetwa na kusomwa kwa mara ya kwanza. Miswada iliyowasilishwa ni kama ifuatayo: Moja: Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali Na. 4 wa Mwaka 2024 (The Written Laws Miscellaneous Amendment of 2024). Mbili: Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria ya Usimamizi wa Mazingira ya Mwaka 2024 (The Environmental Management (Amendment) Act, 2024). Tatu: Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria za Kazi wa Mwaka 2024 (The Labour Laws (Amendments) Act, 2024) na Nne: Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalum ya Kiuchumi wa Mwaka 2024. Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026 17. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali kupitia Ofisi ya Rais (Mipango na Uwekezaji) iliwasilisha Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026. Mpango huo umejikita katika kuendeleza na kukamilisha utekelezaji wa afua zinazotoa matokeo ya maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. 18. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, Mheshimiwa Waziri wa Fedha aliwasilisha Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026. Ikumbukwe kwamba, Mpango huo uliopitishwa na Bunge lako, ndiyo wa mwisho ambao unaenda kuhitimisha utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. 4 19. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza Waheshimiwa Wabunge kwa michango yao katika Mpango huu pamoja na Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa mwaka 2025/2026. 20. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itaweka mkazo katika maeneo ya miradi ya kielelezo yenye manufaa na matokeo makubwa na kujielekeza katika vipaumbele vya mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026. Vipaumbele hivyo ni: kuchochea uchumi shindani na shirikishi; kuimarisha uwezo wa uzalishaji wa bidhaa viwandani na utoaji huduma; kukuza uwekezaji na biashara; kuchochea maendeleo ya watu; na kuendeleza rasilimaliwatu. 21. Mheshimiwa Naibu Spika, niruhusu ninukuu maneno ya mwanatasnia ya filamu na muziki kutoka Marekani, Bi. Deborah K. Allen aliyesema (kwa tafsiri isiyo rasmi) “Hata kama una bajeti kubwa kiasi gani, huwezi kufanya kila jambo”. Maana yake ni kwamba ni muhimu kuweka kipaumbele kwa masuala ya msingi ambayo yatakuwezesha kufikia ndoto zako, bila kujali kiasi cha fedha ulichonacho. 22. Mheshimiwa Naibu Spika, ninatoa rai kwa watendaji wote Serikalini kuhakikisha vipaumbele vilivyoanishwa kwenye Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026 vinatafsiriwa vema kwenye mipango ya Taasisi zao ili kwa pamoja tuweze kufikia mwisho mwema wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Taarifa ya Kamati za PAC na LAAC kuhusu hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa mwaka wa fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji na Mitaji ya Umma kwa mwaka wa fedha 2022/2023 23. Mheshimiwa Naibu Spika, Mkutano huu wa 17 wa Bunge lako umepokea na kujadili kwa kina Taarifa za Kamati za Bunge ikiwemo Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC), na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 ulioishia tarehe 30 Juni, 2023. 24. Mheshimiwa Naibu Spika, taarifa hizi za Kamati zinazotokana na Taarifa za Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali. Ninalipongeza Bunge lako tukufu kwa kuchambua kwa kina hoja zote za ukaguzi zinazohusu matumizi ya fedha za umma. Pamoja na kutoa maazimio ambayo kimsingi ni maelekezo mahsusi kwa Serikali. 25. Mheshimiwa Naibu Spika, sote ni mashahidi kwamba, Serikali imeendelea kufanyia kazi mapendekezo yanayotolewa na Ofisi ya Taifa ya Ukaguzi chini ya uongozi wa Ndugu Charles E. Kichere, Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali. Vilevile, Serikali imeendelea kuzingatia maelekezo yote yanayotolewa na Bunge lako tukufu kupitia maazimio na hoja zilizotolewa. Lengo la Serikali ni kuendelea kutoa huduma bora kwa wananchi kwa kuimarisha utamaduni wa uwajibikaji katika kusimamia na kudhibiti ipasavyo ukusanyaji wa mapato na matumizi. 5 26. Mheshimiwa Naibu Spika, hoja zote zimeainishwa kwa ajili ya utekelezaji. Hivyo basi, ninaziagiza Wizara zote kuandaa kwa wakati taarifa za utekelezaji wa Maazimio yote kulingana na mapendekezo yaliyotolewa na Kamati za Bunge, na kuziwasilisha Ofisi ya Waziri Mkuu ili iweze kuwasilisha taarifa ya Serikali kwa Mheshimiwa Spika. 27. Mheshimiwa Naibu Spika, napenda kuwakumbusha Maafisa Masuuli na Watendaji wote Serikalini kuhakikisha kuwa wanazingatia sheria, kanuni na taratibu za fedha za umma ili kutimiza ndoto na malengo ya Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya kuwaletea Watanzania maendeleo endelevu. MWENENDO WA UTEKELEZAJI WA BAJETI KWA KIPINDI CHA ROBO YA KWANZA YA MWAKA 2024/25 28. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali imeendelea kusimamia makusanyo katika kipindi cha robo ya kwanza ya mwaka 2024/2025 ambapo jumla ya shilingi trilioni 11.55 zimekusanywa kutoka vyanzo vya ndani na nje ya nchi. Kati ya kiasi hicho, shilingi trilioni 7.93 ni mapato ya ndani, sawa na asilimia 99.4 ya lengo la kukusanya shilingi trilioni 7.97. Mapato hayo yanajumuisha mapato yaliyokusanywa na Mamlaka ya Mapato Tanzania shilingi trilioni 7.09, mapato yasiyo ya kodi yaliyokusanywa na wizara na idara zinazojitegemea shilingi bilioni 518.32, na mapato kutoka vyanzo vya Mamlaka za Serikali za Mitaa shilingi bilioni 321.32. 29. Mheshimiwa Naibu Spika, mafanikio hayo yanatokana na mikakati mbalimbali iliyowekwa na Serikali. Mikakati hiyo ni pamoja na kuendelea kuimarisha na kuhimiza matumizi ya mifumo ya TEHAMA katika ukusanyaji wa mapato na kuhamasisha matumizi ya mashine za kutolea risiti za kielektroniki. 30. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kuipongeza Mamlaka ya Mapato Tanzania inayoongozwa na Bw. Yusuph Mwenda na Taasisi zote zinazohusika katika ukusanyaji wa mapato kwa kazi nzuri wanayoifanya. Aidha, niwapongeze wananchi wote kwa kujitoa kwa dhati na kuhakikisha kuwa wanalipa kodi kwa ajili ya maendeleo ya taifa letu. Vilevile, wafanyabiashara wanapaswa kutoa risiti na wananchi kuhakikisha wanadai risiti kila wanaponunua bidhaa. 31. Mheshimiwa Naibu Spika, niwakumbushe watendaji wa Mamlaka ya Mapato Tanzania kuendelea kusimamia ukusanyaji wa mapato na utoaji wa elimu kwa wananchi kuhusu ulipaji wa kodi kwa manufaa ya nchi yetu. Kwa upande mwingine, nizikumbushe halmashauri zote nchini kuendelea kubuni vyanzo vipya vya mapato ili kuongeza wigo wa mapato ya ndani. 32. Mheshimiwa Naibu Spika, katika kipindi cha robo ya kwanza ya utekelezaji wa bajeti ya mwaka 2024/2025, ridhaa ya shilingi trilioni 11.67 ilitolewa kwa ajili ya matumizi ya kawaida na maendeleo. Matumizi ya kawaida yanajumuisha mishahara, kugharimia deni la Serikali na matumizi mengineyo. 33. Mheshimiwa Naibu Spika, matumizi ya maendeleo yamejumuisha kugharimia miradi na programu mbalimbali ikiwemo ujenzi wa reli ya kisasa (SGR); ujenzi na 6 ukarabati wa barabara, madaraja na viwanja vya ndege; Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyerere; miradi ya umwagiliaji; kuboresha Shirika la Ndege la Tanzania na mradi wa usambazaji umeme vijijini. 34. Mheshimiwa Naibu Spika, matumizi mengine ni kuwezesha Mpango wa Elimumsingi Bila Ada; Mitihani ya darasa la saba pamoja na kidato cha nne; maandalizi ya Uchaguzi wa Serikali za Mitaa 2024; uboreshaji wa Daftari la Kudumu la Wapiga Kura na maandalizi ya mashindano ya kuwania Kombe la Mataifa ya Afrika. MASUALA YA UTABIRI WA HALI YA HEWA 35. Mheshimiwa Naibu Spika, mabadiliko ya tabianchi yamekuwa na athari ambazo tumekuwa tukizishuhudia. Msimu uliopita, nchi yetu iliathiriwa na vimbunga na mvua za EL-NINO. Kutokana na athari hizo, Serikali imechukua hatua muhimu za kurejesha hali kwa kukarabati miundombinu ya barabara, madaraja na makalavati yaliyoharibiwa. 36. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee nimpongeze Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri wa Muungano wa Tanzania kwa kuridhia matumizi ya fedha shilingi bilioni 130 kwa ajili ya kurejesha miundombinu hiyo kwa dharura ambapo kazi zilifanyika usiku na mchana. Vilevile, kutumika fedha shilingi bilioni 868.56 kwa ajili ya kujenga miundombinu ya kudumu ili kuhakikisha mawasiliano yanarejea. 37. Mheshimiwa Naibu Spika, katika msimu huu, Mamlaka ya Hali ya Hewa Tanzania ilitoa utabiri wa mwelekeo wa msimu wa mvua za vuli kwa kipindi cha kuanzia Oktoba hadi Desemba, 2024 na mwelekeo wa mvua za msimu zinazoanza Novemba, 2024 hadi Aprili, 2025. Kutokana na utabiri huo, msimu wa mvua za vuli unatarajiwa kutawaliwa na vipindi virefu vya ukavu na mtawanyiko wa mvua usioridhisha. 38. Mheshimiwa Naibu Spika, tathmini inaonesha mvua za msimu zitakuwa za wastani hadi chini ya wastani na zinatarajiwa katika maeneo ya mikoa ya Kigoma, Tabora, Katavi, Rukwa, Songwe, Singida, Dodoma, Kaskazini na Mashariki mwa mkoa wa Lindi, na Kaskazini mwa mikoa ya Mbeya na Iringa. 39. Mheshimiwa Naibu Spika, mvua za wastani hadi juu ya wastani zinatarajiwa katika mikoa ya Njombe, Ruvuma, Mtwara, maeneo ya Kusini na Magharibi mwa mkoa wa Lindi, Kusini mwa mikoa ya Mbeya, Iringa na Morogoro. Mvua nyingi zinatarajiwa katika kipindi cha nusu ya pili ya msimu ambacho ni Februari, 2025 hadi Aprili, 2025 ikilinganishwa na nusu ya kwanza ambacho ni Novemba, 2024 hadi Januari, 2025. 40. Mheshimiwa Naibu Spika, kutokana na changamoto ya mabadiliko ya hali ya hewa na tabianchi, upo uwezekano wa kujitokeza vipindi vifupi vya mvua kubwa, mafuriko, upepo mkali, na ongezeko la joto. Hali hiyo inaweza ikasababisha athari mbalimbali ikiwemo uharibifu wa miundombinu. Nitumie fursa hii kuzielekeza Kamati za Maafa katika ngazi ya Kijiji, Wilaya, Mkoa na Taifa kujipanga kikamilifu kukabiliana na changamoto za mvua endapo zitajitokeza. 7 41. Mheshimiwa Naibu Spika, nitoe rai kwa wakulima wote, kutumia mvua hizo kulima mazao yanayoendana na upatikanaji wa mvua katika maeneo yao na kuzingatia ushauri wa wataalamu wa kilimo. Kwa upande mwingine, Watanzania wote tuendelee kujenga tabia ya kufuatilia taarifa za utabiri wa hali ya hewa pamoja na kuzingatia maelekezo yanayotolewa na Serikali ikiwemo kuhama kwenye maeneo hatarishi na kufanya shughuli za kiuchumi na kijamii katika maeneo salama. Kuimarisha uratibu wa upatikanaji wa pembejeo 42. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa kuwa tunaelekea katika msimu wa kilimo, ninaelekeza Mikoa na Halmashauri kuhamasisha wakulima kujisajili kwenye daftari la mkulima na kuwapatia namba za usajili. Pia, waendelee kuwahamasisha wauzaji wa pembejeo za kilimo kujisajili katika mfumo wa kidigitali ili waweze kuuza mbolea na mbegu bora za mahindi kwa wakulima kupitia utaratibu wa ruzuku. Mheshimiwa Naibu Spika, kadhalika, niwaombe Waheshimiwa Wabunge wenzangu, mnaporejea kwenye majimbo yenu endeleeni kuwahimiza, wakulima wote wa zao la mahindi ambao hawajajisajili waende kujisajili kwenye daftari la mkulima. Daftari hilo linapatikana katika Ofisi za Vijiji/Mitaa. Wakulima watakaojisajili watapata namba maalum ya mkulima watakayoitumia kununulia mbolea na mbegu bora za mahindi. USIMAMIZI WA ELIMUMSINGI 43. Mheshimiwa Naibu Spika, ni dhamira ya Serikali kuhakikisha watoto wote wenye umri wa kuanza shule wanaandikishwa na kumaliza mzunguko wao wa masomo kwa mujibu wa ngazi husika. Lengo likiwa ni kuhakikisha tunajenga jamii ya Watanzania walioelimika, wenye maarifa, stadi na mtazamo chanya utakaowezesha kuchangia katika maendeleo ya Taifa letu. 44. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali kwa sasa inaendelea na maandalizi ya uandikishaji wa wanafunzi wa Elimu ya Awali na Darasa la Kwanza kwa kutumia maoteo yanayotokana na takwimu za Sensa ya Watu na Makazi ya mwaka 2022. Matarajio ni kuandikisha watoto wa Elimu ya Awali zaidi ya milioni 1.8 na wanafunzi wa darasa la Kwanza wapatao milioni 1.7. 45. Mheshimiwa Naibu Spika, zoezi la uandikishaji limekwishaanza, nitoe wito kwa wazazi na walezi kuhakikisha wanawaandikisha watoto wote wenye umri wa kuanza shule wakiwemo watoto wenye mahitaji maalum. 46. Mheshimiwa Naibu Spika, naelekeza Wakurugenzi wa Halmshauri zote kuwapangia majukumu Watendaji wa Vijiji na Kata wawahamasishe wazazi na walezi pamoja na viongozi katika makundi ya kijamii ili wanafunzi wote waliofikia umri wawe wameandikishwa. 47. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, tunaratajia kupokea wanafunzi watakaoanza Kidato cha Kwanza kuanzia Januari, 2025. Ili kuhakikisha wanafunzi 8 hao wanaanza masomo kwa wakati mmoja, ninaelekeza Viongozi wa Mikoa na Wakurungezi wa Halmashauri zote kusimamia kikamilifu ujenzi wa miundombinu kwa ajili ya kuwapokea wanafunzi hao ifikapo Januari, 2025. HALI YA UTOAJI WA MIKOPO YA ELIMU YA JUU 48. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali katika kuhakikisha upatikanaji wa fursa za masomo ya elimu ya juu pamoja na taaluma za kipaumbele kwenye vyuo vya kati, imeendelea kutenga fedha kwa ajili ya kutoa mikopo ya wanafunzi. Katika mwaka wa fedha 2024/2025, imetenga jumla ya shilingi bilioni 787.4 kwa ajili ya wanafunzi 245,799 ambapo hadi sasa jumla ya shilingi bilioni 600.6 zimetolewa kwa wanafunzi 189,641. 49. Mheshimiwa Naibu Spika, pamoja na Serikali kuendelea kuongeza fedha za kukopesha wanafunzi, kumekuwa na ongezeko la wahitaji wa mikopo hiyo. Ili kukabiliana na changamoto hii, Serikali inaangalia uwezekano wa kuishirikisha sekta binafsi katika ugharimiaji wa elimu ya kati na ya juu. MAANDALIZI YA UCHAGUZI WA VIONGOZI WA SERIKALI ZA MITAA 50. Mheshimiwa Naibu Spika, uandikishaji na maandalizi ya orodha ya wapigakura wa Uchaguzi wa Mamlaka za Serikali za Mitaa ni takwa la Kanuni za Uchaguzi wa Mamlaka za Serikali za Mitaa za mwaka 2024. Kanuni hizo zinaelekeza kuwa, kutakuwa na orodha ya wapigakura ambayo itatumika katika uchaguzi wa mwenyekiti wa kijiji, mwenyekiti wa mtaa, mwenyekiti wa kitongoji na wajumbe wa serikali za vijiji na kamati za mitaa. 51. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza wananchi kwa kujitokeza kwa wingi wakati wa uandikishaji. Vilevile, nitoe rai kwa wananchi wote kama walivyojitokeza kwenye kujiandikisha vivyo hivyo wajitokeze siku ya Jumatano, tarehe 27 Novemba, 2024 kupiga kura. MAELEKEZO MAHSUSI Nishati Safi ya Kupikia 52. Mheshimiwa Naibu Spika, kama mnavyofahamu kuwa Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania amekuwa mstari wa mbele katika kuhamasisha matumizi ya nishati safi ya kupikia. Katika Mkutano wa 79 wa Baraza la Umoja wa Mataifa uliofanyika Septemba, 2024, Mheshimiwa Rais alipongezwa kwa kuwa kinara katika kuhakikisha malengo ya kuhamia kwenda nishati safi ya kupikia yanatimia ifikapo mwaka 2030. 53. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa umahiri wa Mheshimiwa Rais, Tanzania imeombwa na kukubali kuwa mwenyeji wa Mkutano wa Ngazi ya Juu wa Nishati Afrika utakaofanyika tarehe 27 hadi 28 Januari, 2025. Lengo la mkutano huo ni kuhamasisha ushirikiano mpana wa kufikisha nishati ya umeme kwa watu milioni 300 barani Afrika ifikapo mwaka 2030. 9 54. Mheshimiwa Naibu Spika, jana (Novemba 6, 2024) niliamua kutembelea taasisi zetu hapa Dodoma zikiwemo Kambi ya JKT Makutupora, Shule ya Sekondari ya Wasichana Msalato na Gereza la Isanga kwa ajili ya kufuatilia utekelezaji wa maelekezo ya Mheshimiwa Rais kuhusu matumizi ya nishati safi na salama. Mambo niliyoyabaini ni haya yafuatayo: (i) Kambi ya JKT Makutupora na makambi yote ya JKT yametekeleza maelekezo ya Mheshimiwa Rais kwa kujenga mifumo ya gesi (LPG) kwa ushirikiano wa Kampuni ya Taifa Gas. Pia kwa kushirikiana na Wakala wa Nishati Vijijini (REA) wanatekeleza mradi utakaowapatia majiko banifu na sufuria zake 291 kwa vikosi vyote, majiko ya gesi na sufuria zake 180, mitambo ya biogas tisa na majiko yake, mashine za kutengeneza mkaa mbadala 60 ambapo mafunzo kwa vijana kuhusu mitambo hii yataendeshwa na REA. (ii) Shule ya Sekondari ya Wasichana Msalato imetekeleza maelekezo hayo kwa kujenga mifumo inayotumia mkaa mbadala ujulikanao kama KUNIPOA ambao unatengenezwa kwa kutumia maganda ya miwa na takataka za miti ambao umewasaidia kupunguza sana gharama za uendeshaji kuliko ilivyokuwa awali. Nilielezwa kwamba zamani walikuwa wakitumia shilingi milioni 4.5 kila mwezi ili kununua kuni za kawaida, lakini kwa sasa wanaokoa shilingi milioni 1.3 kwa kutumia KUNIPOA. (iii) Gereza Kuu la Isanga chini ya Jeshi la Magereza limeanza kutumia majiko banifu kwa kutumia mkaa RAFIKI unaotengenezwa na STAMICO. Jeshi hilo linaendelea kutekeleza mpango wa matumizi ya nishati safi ya kupikia chakula cha wafungwa na mahabusu magerezani ambao utahusisha vituo 211 yakiwemo magereza 129, Ofisi 26 za Magereza za Mikoa na Vyuo vya Magereza vinne, Makao Makuu, Bohari Kuu, Hospitali kuu ya Jeshi, Karakana, Shule ya Sekondari Bwawani, Kikosi Maalum na Kambi za Magereza 47. 55. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali inaendelea kuweka msisitizo wa matumizi ya nishati safi ya kupikia kwa msingi huo nielekeze masuala yafuatayo: (i) Taasisi zote zenye kuandaa chakula cha watu zaidi ya 100 zihakikishe zinatekeleza maagizo haya ya kuhamia kwenye matumizi ya nishati safi ya kupikia; (ii) Wizara ya Nishati iendelee kufanya ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa Mkakati wa Matumizi ya Nishati Safi ya Kupikia; (iii) Wakuu wa Mikoa na Wakuu wa Wilaya kote nchini, wafanye ukaguzi kwenye taasisi zilizomo katika maeneo yao mathalan majeshi, polisi, vyuo vya elimu ya kati na ya juu, vyuo vya wizara mbalimbali kama elimu, afya na kilimo kwani ni maeneo yanayopaswa kubadilisha mifumo yao ya nishati ya kupikia kwa vile yana idadi kubwa ya walaji wa vyakula. Aidha, wajasiriamali wanaopika chakula cha watu wengi kama vile kwenye harusi wahamasishwe ili nao wabadilishe teknolojia zao ili ziendane na matumizi ya nishati safi ya kupikia. 10 (iv) Ninawaelekeza Wakuu wa Mikoa na Wakuu wa Wilaya wote ifikapo Desemba, mwaka huu watoe taarifa ya utekelezaji kuonesha ni taasisi ngapi tayari zimetekeleza agizo hilo, hii ni kwa taasisi zote za umma na binafsi. Lengo ni kuhakikisha kuwa ifikapo mwaka 2033 asilimia 80 ya Watanzania wawe wanatumia nishati safi ya kupikia ambayo ni: Gesi, umeme, vumbi la makaa ya mawe, Kunipoa zinazotokana na takataka. (v) Wananchi waendelee kubadili mfumo wa maisha hususan taratibu za kupika chakula ili kuachana na nishati chafu ya kupikia inayohusisha kuni na mkaa unaotokana na miti. MICHEZO 56. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali ya awamu ya sita imeendelea kutekeleza mikakati mbalimbali ya kuhakikisha kuwa sekta ya sanaa, utamaduni na michezo imeendelea kuleta tija na mafanikio makubwa hapa nchini. 57. Mheshimiwa Naibu Spika, mikakati inayofanywa na Serikali imekuwa chachu ya mafanikio tunayoendelea kuyashuhudia katika sekta ya michezo. Mikakati hiyo ni pamoja na kuendelea kutenga fedha katika bajeti ya kila mwaka ili kufanikisha mipango ya maendeleo ya sekta hiyo. 58. Mheshimiwa Naibu Spika, bajeti ya Sekta ya michezo imeongezeka kufika shilingi bilioni 285.31 katika mwaka 2024/2025 ikilinganishwa na shilingi bilioni 54.74 katika mwaka wa fedha 2021/2022. Ongezeko hilo ni kwa ajili ya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya viwanja na huduma saidizi kwa ajili ya maandalizi ya mashindano ya AFCON 2027. MAANDALIZI YA AFCON 2027 59. Mheshimiwa Naibu Spika, kama mtakumbuka Waheshimiwa Wabunge, Serikali imeshaanza mchakato wa maandalizi ya mashindano ya AFCON yanayotarajia kufanyika mwaka 2027. Hatua za maandalizi zinatekelezwa kwa kuzingatia mpango mkakati wa utekelezaji wa maandalizi ya mashindano ya AFCON 2027. Miongoni mwa masuala yanayotekelezwa katika mpango Mkakati huo ni pamoja na: ujenzi na ukarabati wa miundombinu; uendelezaji wa masoko ya utalii; uandaaji wa timu ya taifa; ulinzi na usalama pamoja na mpango wa matangazo na hamasa kwa umma. 60. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa upande wa miundombinu, Serikali inatekeleza miradi ya ujenzi wa viwanja vya michezo ikiwemo kiwanja cha Arusha. Vilevile, inakarabati viwanja vya Benjamin Mkapa, Uhuru na Amani - Zanzibar ili kukidhi vigezo vya mashindano ya CHAN yanayotarajiwa kufanyika Februari, 2025 na AFCON 2027. Aidha, Serikali inaendelea na ukarabati wa viwanja mbalimbali vya mazoezi vitakavyotumika katika mashindano hayo. PONGEZI KWA WASHINDI WA MICHEZO MBALIMBALI 61. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kutoa pongezi zangu za dhati kwa wanamichezo wote walioshiriki katika mashindano mbalimbali kitaifa na kimataifa na kuliletea Taifa letu heshima kubwa. Kama wahenga walivyosema 11 asiyekubali kushindwa si mshindani, nitoe rai kwa wanamichezo ambao hawakufanikiwa kupata ushindi wajipange upya kwa ajili ya kushiriki katika mashindano mengine. 62. Mheshimiwa Naibu Spika, nianze kutoa pongezi zangu kwa mshindi wa mchezo wa ngumi, mwanamasumbwi Abdul Ramadhan Ubaya ambaye katika pambano la light heavy weight lililofanyika tarehe 25 Oktoba, 2024 nchini Urusi alifanikiwa kumshinda kwa knock out bondia Ibragim Estemirov kutoka Urusi. Vilevile, nitumie fursa hii kuwapongeza mabondia wengine ambao wamekuwa wakifanya vizuri katika mashindano mbalimbali. 63. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee ninaipongeza Timu ya Taifa ya Wanaume ya Mchezo wa Kriketi kwa kufuzu mzunguko wa pili wa Mashindano ya Wanaume ya ICC Ukanda wa Jangwa la Sahara yatakayofanyika Machi, 2025. Ninawapongeza sana kwa ushindi huo na kuwatakia kila la heri katika hatua inayofuata. 64. Mheshimiwa Naibu Spika, tumeendelea kushuhudia wachezaji wa mpira wa miguu wakifanya vizuri katika mashindano mbalimbali ndani na nje ya nchi. Nianze kwa kuwapongeza Timu ya Taifa ya Vijana chini ya miaka 12 kwa kufanikiwa kutinga katika nusu fainali ya mashindano ya Female Universal Youth Cup yaliyofanyika Dingnan, nchini China. 65. Mheshimiwa Naibu Spika, ninaipongeza pia, Timu ya Taifa ya Wavulana chini ya miaka 16 kwa kushika nafasi ya pili katika mashindano ya FIBA Kanda ya tano Afrika yaliyofanyika hivi karibuni. Wakati huo huo, Timu ya Taifa ya Vijana chini ya miaka 20 (Ngorongoro Heroes) imetwaa kombe la CECAFA baada ya kuishinda timu ya Rwanda mabao 3 kwa 1. Vilevile, katika mashindano ya nusu fainali yaliyofanyika tarehe 18 Oktoba, 2024 uwanja wa KMC jijini Dar es Salaam na kufuzu AFCON 2025 baada ya kuifunga Timu ya Kenya chini ya miaka 20 mabao 2 kwa1. USHIRIKI WA VILABU VYETU KWENYE MASHINDANO YA KIMATAIFA 66. Mheshimiwa Naibu Spika, vilabu vya Tanzania vimeendelea kufanya vizuri katika mashindano ya kimataifa, ambapo kwa msimu wa mwaka 2023/2024 Tanzania ilifanikiwa kuingiza timu nne. Katika mashindano ya Klabu Bingwa Afrika timu mbili za Azam na Yanga na katika Kombe la Shirikisho timu mbili za Simba na Coastal Union. Aidha, Timu za Yanga na Simba zimefanikiwa kuingia hatua ya makundi katika mashindano ya Klabu Bingwa na Shirikisho. Ninazipongeza na tunawatakia mafanikio mema kwa ligi ya NBC, vilabu vinaendelea vizuri kupambana. SHUKURANI NA KUTOA HOJA 67. Mheshimiwa Naibu Spika, ninapoelekea kuhitimisha hotuba yangu, nitumie fursa hii kumshukuru Mheshimiwa Spika, na zaidi ya yote kuwashukuru sana Waheshimiwa Wabunge wenzangu kwa kuchangia mjadala wa Bunge hili kwa kuzingatia manufaa makubwa ya ustawi wa Taifa letu. Kama mnavyofahamu uwepo wa Bunge hili ulikuwa ni muhimu ili kuweza kupata maoni na ushauri 12 kutokana na hoja za Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali na Mapendekezo ya Mpango wa Taifa wa Mwaka wa Fedha 2025/2026. 68. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, ninamshukuru Katibu wa Bunge, wasaidizi wake na watumishi wote wa Bunge kwa huduma nzuri walizotupatia kwa kipindi chote tulichokuwa tukitekeleza majukumu yetu ya Mkutano wa 17 wa Bunge la 12. Pia, ninawashukuru viongozi na watendaji wa Serikali na taasisi zake kwa kuendelea kufanyia kazi masuala mbalimbali ambayo yamekuwa yakiwezesha uwasilishaji wa hoja zilizotokana na mijadala ya Bunge. Ninavishukuru pia vyombo vya ulinzi na usalama kwa kuendelea kuhakikisha mikutano ya Bunge inaendelea kufanyika katika hali ya utulivu na amani. 69. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee, ninawashukuru wanahabari kwa kufanya uchambuzi mzuri wa hoja na mwenendo mzima wa Bunge na pia kwa kuwahabarisha wananchi. Kadhalika, ninawashukuru madereva waliotuhudumia wakati wote tukiwa hapa Bungeni. 70. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa kuwa tunaelekea mwishoni mwa mwaka, na hatutakuwa na mkutano mwingine ndani ya mwaka 2024, nitumie nafasi hii kuwatakia Waheshimiwa Wabunge, Watanzania na waumini wote wa Kikristo, sherehe njema ya sikukuu ya Krismasi na heri ya mwaka mpya wa 2025. Niwatakie safari njema Waheshimiwa Wabunge wote mnaporejea majimboni kwenu na Mwenyezi Mungu awafikishe salama kwenye vituo vyenu vya kazi. 71. Mheshimiwa Naibu Spika, baada ya maelezo hayo, ninaomba kutoa hoja kwamba Bunge lako tukufu liahirishwe hadi tarehe 28 Januari, 2025 siku ya Jumanne, saa tatu kamili asubuhi katika ukumbi huu hapa jijini Dodoma. 72. Mheshimiwa Naibu Spika, sasa, ninaomba kutoa hoja.

# Extracted Content 1 HOTUBA YA MHESHIMIWA KASSIM M. MAJALIWA (MB.), WAZIRI MKUU WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WAKATI WA KUAHIRISHA MKUTANO WA 17 WA BUNGE LA 12 TAREHE 8 NOVEMBA, 2024 DODOMA UTANGULIZI Shukrani 1. Mheshimiwa Naibu Spika, awali ya yote ninamshukuru Mwenyezi Mungu Mtukufu kwa rehema zake zilizotufikisha katika siku ya leo mahsusi kwa ajili ya kuhitimisha shughuli za Mkutano wa 17 wa Bunge la 12 la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. 2. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii, kutambua kazi kubwa inayofanywa na Mheshimiwa Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kuliongoza Bunge kwa weledi mkubwa. Sina shaka Waheshimiwa Wabunge wenzangu watakubaliana nami kwamba viwango vya umahiri vya Mheshimiwa Spika vimeendelea kuongezeka, na kwa kila Mkutano tumeendelea kushuhudia hekima kubwa ambayo imefanya vikao vyote kumalizika kwa mujibu wa ratiba iliyopangwa. 3. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, ninatambua mchango wako wewe binafsi pamoja na Waheshimiwa Wenyeviti wa Bunge ambao ni Mheshimiwa Najma Murtaza Giga (Mb.), Mheshimiwa Joseph Kizito Mhagama (Mb.) na Mheshimiwa Deodatus Phillip Mwanyika (Mb.) katika kuliongoza Bunge letu tukufu. 4. Mheshimiwa Naibu Spika, leo tunapohitimisha Mkutano huu wa 17 wa Bunge la 12 tunafahamu kuwa wewe pamoja na Wasaidizi wako mmekuwa chachu ya mafanikio ya Mkutano huu. Kwa niaba ya Waheshimiwa Wabunge wenzangu tunawashukuru sana na tunamwomba Mwenyezi Mungu azidi kuwapa nguvu na hekima ya kulitumikia Bunge hili. 5. Mheshimiwa Naibu Spika, nitakuwa mchoyo wa fadhila kama sitawashukuru Waheshimiwa Wabunge wenzangu kwa kazi kubwa waliyoifanya katika mkutano huu. Serikali kupitia Waheshimiwa Mawaziri tumepokea maoni, ushauri na hoja zilizowasilishwa na Waheshimiwa Wabunge. Nikiri kwamba wakati wote michango ya Waheshimiwa Wabunge katika mijadala mbalimbali imekuwa na tija sana kwa Serikali. 6. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie nafasi hii kulihakikishia Bunge lako Tukufu kuwa, Serikali imepokea michango yote na itaifanyia kazi kwa mustakabali wa maendeleo ya wananchi wote wa Tanzania. Salamu za Pole 7. Mheshimiwa Naibu Spika, tangu kuahirishwa kwa Mkutano wa 16 wa Bunge la 12 yapo majanga yaliyotokea hapa nchini na kusababisha athari mbalimbali kwa Watanzania wenzetu. Nitumie nafasi hii kutoa pole kwa Watanzania wote waliopatwa na majanga hayo au waliopoteza wapendwa wao na uharibifu wa 2 mali. Kwa wale waliojeruhiwa ninamwomba Mwenyezi Mungu awape uponyaji wa haraka. Amin! 8. Mheshimiwa Naibu Spika, tarehe 29 Oktoba 2024 tulipokea kwa masikitiko taarifa ya kifo cha Jenerali David Bugozi Musuguri aliyewahi kuwa Mkuu wa Majeshi ya Ulinzi, ninatoa pole kwa familia, ndugu, jamaa, marafiki na Watanzania wote kwa msiba huo. Jenerali Musuguri atakumbukwa kwa ujasiri na utumishi uliotukuka katika Jeshi la Wananchi. 9. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, tarehe 2 Novemba, 2024 tuliondokewa na Jaji Mstaafu wa Mahakama ya Rufani, Mheshimiwa Kipenka Msemembo Musa aliyewahi kutumikia kwa nyakati tofauti mihimili yote ya dola. Kama mtakumbuka Mheshimwa Kipenka aliwahi kulitumikia Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania katika nafasi ya Katibu wa Bunge kuanzia mwaka 2000 hadi 2004. Ninatoa pole kwa familia, ndugu, jamaa, marafiki na Watanzania wote. Mheshimiwa Kipenka atakumbukwa kwa mchango wake mkubwa kwa nafasi zote alizozitumikia wakati wa uhai wake. Bwana ametoa! Bwana ametwaa Jina la Bwana lihimidiwe. Salamu za Pongezi 10. Mheshimiwa Naibu Spika, kama mtakumbuka, tarehe 16 Septemba 2024 Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alifanya uteuzi wa viongozi. Mheshimiwa Rais, alimteua Bw. Baraka Ildephonce Leonard kuwa Katibu wa Bunge na Bi Nenelwa Mwihambi kuwa Jaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania. 11. Mheshimiwa Naibu Spika, nami niungane na Mheshimiwa Spika pamoja na Waheshimiwa Wabunge wenzangu kumpongeza sana Bwana Baraka Ildephonce Leonard kwa kuteuliwa kuwa Katibu wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Nimhakikishie kuwa Serikali itampa ushirikiano wote unaohitajika ili aweze kutekeleza majukumu yake. 12. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie nafasi hii pia kumpongeza Mheshimiwa Jaji Nenelwa Mwihambi kwa uteuzi huo na nimtakie utekelezaji mwema wa majukumu yake mapya. Vilevile, ninamshukuru kwa kazi nzuri aliyoifanya wakati wote alipokuwa akilitumikia Bunge letu Tukufu. 13. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee nampongeza sana Mheshimiwa Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Rais wa Umoja wa Mabunge Duniani kwa kuongoza Mkutano wa 149 wa Umoja wa Mabunge Duniani uliofanyika kuanzia tarehe 13 Oktoba, 2024 huko Geneva, Uswisi. Mkutano huo, ulikuwa na lengo la kujadili kwa mapana kuhusu masuala yanayoathiri amani ya dunia, mazingira, haki za binadamu na demokrasia. Watanzania tuna kila sababu ya kijivunia ushupavu aliouonesha wakati wa Mkutano huo na jinsi alivyoonesha msimamo usioyumba wakati wote. Sina shaka uongozi wake utaweka alama katika historia ya uongozi wa Umoja wa Mabunge Duniani. Niwaombe Waheshimiwa Wabunge na Watanzania wote kwa ujumla tuendelee kumuunga mkono Mheshimiwa Spika ili aendelee kutekeleza majukumu yake kwa ufanisi. 3 Sote kwa pamoja tumwombe Mwenyezi Mungu azidi kumpa uzima, hekima na nguvu katika kuutumikia Umoja wa Mabunge Duniani. SHUGHULI ZA BUNGE 14. Mheshimiwa Naibu Spika, Mkutano huu wa 17 wa Bunge la 12, ulipokea na kujadili taarifa mbalimbali kutoka kwa kamati za Kudumu za Bunge, maswali kutoka kwa Waheshimiwa Wabunge na majibu ya Serikali sambamba na kujadili na kupitisha Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026 na Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026. Maswali na Majibu 15. Mheshimiwa Naibu Spika, kupitia mkutano huu, Waheshimiwa Wabunge waliuliza maswali 133 ya msingi na mengine 491 ya nyongeza ambayo yalijibiwa na Serikali. Halikadhalika, maswali Sita ya papo kwa papo yaliulizwa na Waheshimiwa Wabunge na kujibiwa na Waziri Mkuu. Miswada ya Sheria 16. Mheshimiwa Naibu Spika, katika Bunge hili Serikali imewasilisha miswaada minne (04) ambayo ililetwa na kusomwa kwa mara ya kwanza. Miswada iliyowasilishwa ni kama ifuatayo: Moja: Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria Mbalimbali Na. 4 wa Mwaka 2024 (The Written Laws Miscellaneous Amendment of 2024). Mbili: Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria ya Usimamizi wa Mazingira ya Mwaka 2024 (The Environmental Management (Amendment) Act, 2024). Tatu: Muswada wa Sheria ya Marekebisho ya Sheria za Kazi wa Mwaka 2024 (The Labour Laws (Amendments) Act, 2024) na Nne: Muswada wa Sheria ya Uwekezaji na Maeneo Maalum ya Kiuchumi wa Mwaka 2024. Mapendekezo ya Mpango wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026 17. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali kupitia Ofisi ya Rais (Mipango na Uwekezaji) iliwasilisha Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026. Mpango huo umejikita katika kuendeleza na kukamilisha utekelezaji wa afua zinazotoa matokeo ya maeneo matano ya kipaumbele ya Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano. 18. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, Mheshimiwa Waziri wa Fedha aliwasilisha Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026. Ikumbukwe kwamba, Mpango huo uliopitishwa na Bunge lako, ndiyo wa mwisho ambao unaenda kuhitimisha utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. 4 19. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza Waheshimiwa Wabunge kwa michango yao katika Mpango huu pamoja na Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti kwa mwaka 2025/2026. 20. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itaweka mkazo katika maeneo ya miradi ya kielelezo yenye manufaa na matokeo makubwa na kujielekeza katika vipaumbele vya mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026. Vipaumbele hivyo ni: kuchochea uchumi shindani na shirikishi; kuimarisha uwezo wa uzalishaji wa bidhaa viwandani na utoaji huduma; kukuza uwekezaji na biashara; kuchochea maendeleo ya watu; na kuendeleza rasilimaliwatu. 21. Mheshimiwa Naibu Spika, niruhusu ninukuu maneno ya mwanatasnia ya filamu na muziki kutoka Marekani, Bi. Deborah K. Allen aliyesema (kwa tafsiri isiyo rasmi) “Hata kama una bajeti kubwa kiasi gani, huwezi kufanya kila jambo”. Maana yake ni kwamba ni muhimu kuweka kipaumbele kwa masuala ya msingi ambayo yatakuwezesha kufikia ndoto zako, bila kujali kiasi cha fedha ulichonacho. 22. Mheshimiwa Naibu Spika, ninatoa rai kwa watendaji wote Serikalini kuhakikisha vipaumbele vilivyoanishwa kwenye Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Mwaka 2025/2026 vinatafsiriwa vema kwenye mipango ya Taasisi zao ili kwa pamoja tuweze kufikia mwisho mwema wa Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025. Taarifa ya Kamati za PAC na LAAC kuhusu hesabu zilizokaguliwa na CAG kwa mwaka wa fedha 2022/2023 na Taarifa ya Kamati ya PIC kuhusu Uwekezaji na Mitaji ya Umma kwa mwaka wa fedha 2022/2023 23. Mheshimiwa Naibu Spika, Mkutano huu wa 17 wa Bunge lako umepokea na kujadili kwa kina Taarifa za Kamati za Bunge ikiwemo Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC), na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 ulioishia tarehe 30 Juni, 2023. 24. Mheshimiwa Naibu Spika, taarifa hizi za Kamati zinazotokana na Taarifa za Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali. Ninalipongeza Bunge lako tukufu kwa kuchambua kwa kina hoja zote za ukaguzi zinazohusu matumizi ya fedha za umma. Pamoja na kutoa maazimio ambayo kimsingi ni maelekezo mahsusi kwa Serikali. 25. Mheshimiwa Naibu Spika, sote ni mashahidi kwamba, Serikali imeendelea kufanyia kazi mapendekezo yanayotolewa na Ofisi ya Taifa ya Ukaguzi chini ya uongozi wa Ndugu Charles E. Kichere, Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali. Vilevile, Serikali imeendelea kuzingatia maelekezo yote yanayotolewa na Bunge lako tukufu kupitia maazimio na hoja zilizotolewa. Lengo la Serikali ni kuendelea kutoa huduma bora kwa wananchi kwa kuimarisha utamaduni wa uwajibikaji katika kusimamia na kudhibiti ipasavyo ukusanyaji wa mapato na matumizi. 5 26. Mheshimiwa Naibu Spika, hoja zote zimeainishwa kwa ajili ya utekelezaji. Hivyo basi, ninaziagiza Wizara zote kuandaa kwa wakati taarifa za utekelezaji wa Maazimio yote kulingana na mapendekezo yaliyotolewa na Kamati za Bunge, na kuziwasilisha Ofisi ya Waziri Mkuu ili iweze kuwasilisha taarifa ya Serikali kwa Mheshimiwa Spika. 27. Mheshimiwa Naibu Spika, napenda kuwakumbusha Maafisa Masuuli na Watendaji wote Serikalini kuhakikisha kuwa wanazingatia sheria, kanuni na taratibu za fedha za umma ili kutimiza ndoto na malengo ya Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya kuwaletea Watanzania maendeleo endelevu. MWENENDO WA UTEKELEZAJI WA BAJETI KWA KIPINDI CHA ROBO YA KWANZA YA MWAKA 2024/25 28. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali imeendelea kusimamia makusanyo katika kipindi cha robo ya kwanza ya mwaka 2024/2025 ambapo jumla ya shilingi trilioni 11.55 zimekusanywa kutoka vyanzo vya ndani na nje ya nchi. Kati ya kiasi hicho, shilingi trilioni 7.93 ni mapato ya ndani, sawa na asilimia 99.4 ya lengo la kukusanya shilingi trilioni 7.97. Mapato hayo yanajumuisha mapato yaliyokusanywa na Mamlaka ya Mapato Tanzania shilingi trilioni 7.09, mapato yasiyo ya kodi yaliyokusanywa na wizara na idara zinazojitegemea shilingi bilioni 518.32, na mapato kutoka vyanzo vya Mamlaka za Serikali za Mitaa shilingi bilioni 321.32. 29. Mheshimiwa Naibu Spika, mafanikio hayo yanatokana na mikakati mbalimbali iliyowekwa na Serikali. Mikakati hiyo ni pamoja na kuendelea kuimarisha na kuhimiza matumizi ya mifumo ya TEHAMA katika ukusanyaji wa mapato na kuhamasisha matumizi ya mashine za kutolea risiti za kielektroniki. 30. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kuipongeza Mamlaka ya Mapato Tanzania inayoongozwa na Bw. Yusuph Mwenda na Taasisi zote zinazohusika katika ukusanyaji wa mapato kwa kazi nzuri wanayoifanya. Aidha, niwapongeze wananchi wote kwa kujitoa kwa dhati na kuhakikisha kuwa wanalipa kodi kwa ajili ya maendeleo ya taifa letu. Vilevile, wafanyabiashara wanapaswa kutoa risiti na wananchi kuhakikisha wanadai risiti kila wanaponunua bidhaa. 31. Mheshimiwa Naibu Spika, niwakumbushe watendaji wa Mamlaka ya Mapato Tanzania kuendelea kusimamia ukusanyaji wa mapato na utoaji wa elimu kwa wananchi kuhusu ulipaji wa kodi kwa manufaa ya nchi yetu. Kwa upande mwingine, nizikumbushe halmashauri zote nchini kuendelea kubuni vyanzo vipya vya mapato ili kuongeza wigo wa mapato ya ndani. 32. Mheshimiwa Naibu Spika, katika kipindi cha robo ya kwanza ya utekelezaji wa bajeti ya mwaka 2024/2025, ridhaa ya shilingi trilioni 11.67 ilitolewa kwa ajili ya matumizi ya kawaida na maendeleo. Matumizi ya kawaida yanajumuisha mishahara, kugharimia deni la Serikali na matumizi mengineyo. 33. Mheshimiwa Naibu Spika, matumizi ya maendeleo yamejumuisha kugharimia miradi na programu mbalimbali ikiwemo ujenzi wa reli ya kisasa (SGR); ujenzi na 6 ukarabati wa barabara, madaraja na viwanja vya ndege; Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyerere; miradi ya umwagiliaji; kuboresha Shirika la Ndege la Tanzania na mradi wa usambazaji umeme vijijini. 34. Mheshimiwa Naibu Spika, matumizi mengine ni kuwezesha Mpango wa Elimumsingi Bila Ada; Mitihani ya darasa la saba pamoja na kidato cha nne; maandalizi ya Uchaguzi wa Serikali za Mitaa 2024; uboreshaji wa Daftari la Kudumu la Wapiga Kura na maandalizi ya mashindano ya kuwania Kombe la Mataifa ya Afrika. MASUALA YA UTABIRI WA HALI YA HEWA 35. Mheshimiwa Naibu Spika, mabadiliko ya tabianchi yamekuwa na athari ambazo tumekuwa tukizishuhudia. Msimu uliopita, nchi yetu iliathiriwa na vimbunga na mvua za EL-NINO. Kutokana na athari hizo, Serikali imechukua hatua muhimu za kurejesha hali kwa kukarabati miundombinu ya barabara, madaraja na makalavati yaliyoharibiwa. 36. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee nimpongeze Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri wa Muungano wa Tanzania kwa kuridhia matumizi ya fedha shilingi bilioni 130 kwa ajili ya kurejesha miundombinu hiyo kwa dharura ambapo kazi zilifanyika usiku na mchana. Vilevile, kutumika fedha shilingi bilioni 868.56 kwa ajili ya kujenga miundombinu ya kudumu ili kuhakikisha mawasiliano yanarejea. 37. Mheshimiwa Naibu Spika, katika msimu huu, Mamlaka ya Hali ya Hewa Tanzania ilitoa utabiri wa mwelekeo wa msimu wa mvua za vuli kwa kipindi cha kuanzia Oktoba hadi Desemba, 2024 na mwelekeo wa mvua za msimu zinazoanza Novemba, 2024 hadi Aprili, 2025. Kutokana na utabiri huo, msimu wa mvua za vuli unatarajiwa kutawaliwa na vipindi virefu vya ukavu na mtawanyiko wa mvua usioridhisha. 38. Mheshimiwa Naibu Spika, tathmini inaonesha mvua za msimu zitakuwa za wastani hadi chini ya wastani na zinatarajiwa katika maeneo ya mikoa ya Kigoma, Tabora, Katavi, Rukwa, Songwe, Singida, Dodoma, Kaskazini na Mashariki mwa mkoa wa Lindi, na Kaskazini mwa mikoa ya Mbeya na Iringa. 39. Mheshimiwa Naibu Spika, mvua za wastani hadi juu ya wastani zinatarajiwa katika mikoa ya Njombe, Ruvuma, Mtwara, maeneo ya Kusini na Magharibi mwa mkoa wa Lindi, Kusini mwa mikoa ya Mbeya, Iringa na Morogoro. Mvua nyingi zinatarajiwa katika kipindi cha nusu ya pili ya msimu ambacho ni Februari, 2025 hadi Aprili, 2025 ikilinganishwa na nusu ya kwanza ambacho ni Novemba, 2024 hadi Januari, 2025. 40. Mheshimiwa Naibu Spika, kutokana na changamoto ya mabadiliko ya hali ya hewa na tabianchi, upo uwezekano wa kujitokeza vipindi vifupi vya mvua kubwa, mafuriko, upepo mkali, na ongezeko la joto. Hali hiyo inaweza ikasababisha athari mbalimbali ikiwemo uharibifu wa miundombinu. Nitumie fursa hii kuzielekeza Kamati za Maafa katika ngazi ya Kijiji, Wilaya, Mkoa na Taifa kujipanga kikamilifu kukabiliana na changamoto za mvua endapo zitajitokeza. 7 41. Mheshimiwa Naibu Spika, nitoe rai kwa wakulima wote, kutumia mvua hizo kulima mazao yanayoendana na upatikanaji wa mvua katika maeneo yao na kuzingatia ushauri wa wataalamu wa kilimo. Kwa upande mwingine, Watanzania wote tuendelee kujenga tabia ya kufuatilia taarifa za utabiri wa hali ya hewa pamoja na kuzingatia maelekezo yanayotolewa na Serikali ikiwemo kuhama kwenye maeneo hatarishi na kufanya shughuli za kiuchumi na kijamii katika maeneo salama. Kuimarisha uratibu wa upatikanaji wa pembejeo 42. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa kuwa tunaelekea katika msimu wa kilimo, ninaelekeza Mikoa na Halmashauri kuhamasisha wakulima kujisajili kwenye daftari la mkulima na kuwapatia namba za usajili. Pia, waendelee kuwahamasisha wauzaji wa pembejeo za kilimo kujisajili katika mfumo wa kidigitali ili waweze kuuza mbolea na mbegu bora za mahindi kwa wakulima kupitia utaratibu wa ruzuku. Mheshimiwa Naibu Spika, kadhalika, niwaombe Waheshimiwa Wabunge wenzangu, mnaporejea kwenye majimbo yenu endeleeni kuwahimiza, wakulima wote wa zao la mahindi ambao hawajajisajili waende kujisajili kwenye daftari la mkulima. Daftari hilo linapatikana katika Ofisi za Vijiji/Mitaa. Wakulima watakaojisajili watapata namba maalum ya mkulima watakayoitumia kununulia mbolea na mbegu bora za mahindi. USIMAMIZI WA ELIMUMSINGI 43. Mheshimiwa Naibu Spika, ni dhamira ya Serikali kuhakikisha watoto wote wenye umri wa kuanza shule wanaandikishwa na kumaliza mzunguko wao wa masomo kwa mujibu wa ngazi husika. Lengo likiwa ni kuhakikisha tunajenga jamii ya Watanzania walioelimika, wenye maarifa, stadi na mtazamo chanya utakaowezesha kuchangia katika maendeleo ya Taifa letu. 44. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali kwa sasa inaendelea na maandalizi ya uandikishaji wa wanafunzi wa Elimu ya Awali na Darasa la Kwanza kwa kutumia maoteo yanayotokana na takwimu za Sensa ya Watu na Makazi ya mwaka 2022. Matarajio ni kuandikisha watoto wa Elimu ya Awali zaidi ya milioni 1.8 na wanafunzi wa darasa la Kwanza wapatao milioni 1.7. 45. Mheshimiwa Naibu Spika, zoezi la uandikishaji limekwishaanza, nitoe wito kwa wazazi na walezi kuhakikisha wanawaandikisha watoto wote wenye umri wa kuanza shule wakiwemo watoto wenye mahitaji maalum. 46. Mheshimiwa Naibu Spika, naelekeza Wakurugenzi wa Halmshauri zote kuwapangia majukumu Watendaji wa Vijiji na Kata wawahamasishe wazazi na walezi pamoja na viongozi katika makundi ya kijamii ili wanafunzi wote waliofikia umri wawe wameandikishwa. 47. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, tunaratajia kupokea wanafunzi watakaoanza Kidato cha Kwanza kuanzia Januari, 2025. Ili kuhakikisha wanafunzi 8 hao wanaanza masomo kwa wakati mmoja, ninaelekeza Viongozi wa Mikoa na Wakurungezi wa Halmashauri zote kusimamia kikamilifu ujenzi wa miundombinu kwa ajili ya kuwapokea wanafunzi hao ifikapo Januari, 2025. HALI YA UTOAJI WA MIKOPO YA ELIMU YA JUU 48. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali katika kuhakikisha upatikanaji wa fursa za masomo ya elimu ya juu pamoja na taaluma za kipaumbele kwenye vyuo vya kati, imeendelea kutenga fedha kwa ajili ya kutoa mikopo ya wanafunzi. Katika mwaka wa fedha 2024/2025, imetenga jumla ya shilingi bilioni 787.4 kwa ajili ya wanafunzi 245,799 ambapo hadi sasa jumla ya shilingi bilioni 600.6 zimetolewa kwa wanafunzi 189,641. 49. Mheshimiwa Naibu Spika, pamoja na Serikali kuendelea kuongeza fedha za kukopesha wanafunzi, kumekuwa na ongezeko la wahitaji wa mikopo hiyo. Ili kukabiliana na changamoto hii, Serikali inaangalia uwezekano wa kuishirikisha sekta binafsi katika ugharimiaji wa elimu ya kati na ya juu. MAANDALIZI YA UCHAGUZI WA VIONGOZI WA SERIKALI ZA MITAA 50. Mheshimiwa Naibu Spika, uandikishaji na maandalizi ya orodha ya wapigakura wa Uchaguzi wa Mamlaka za Serikali za Mitaa ni takwa la Kanuni za Uchaguzi wa Mamlaka za Serikali za Mitaa za mwaka 2024. Kanuni hizo zinaelekeza kuwa, kutakuwa na orodha ya wapigakura ambayo itatumika katika uchaguzi wa mwenyekiti wa kijiji, mwenyekiti wa mtaa, mwenyekiti wa kitongoji na wajumbe wa serikali za vijiji na kamati za mitaa. 51. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza wananchi kwa kujitokeza kwa wingi wakati wa uandikishaji. Vilevile, nitoe rai kwa wananchi wote kama walivyojitokeza kwenye kujiandikisha vivyo hivyo wajitokeze siku ya Jumatano, tarehe 27 Novemba, 2024 kupiga kura. MAELEKEZO MAHSUSI Nishati Safi ya Kupikia 52. Mheshimiwa Naibu Spika, kama mnavyofahamu kuwa Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania amekuwa mstari wa mbele katika kuhamasisha matumizi ya nishati safi ya kupikia. Katika Mkutano wa 79 wa Baraza la Umoja wa Mataifa uliofanyika Septemba, 2024, Mheshimiwa Rais alipongezwa kwa kuwa kinara katika kuhakikisha malengo ya kuhamia kwenda nishati safi ya kupikia yanatimia ifikapo mwaka 2030. 53. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa umahiri wa Mheshimiwa Rais, Tanzania imeombwa na kukubali kuwa mwenyeji wa Mkutano wa Ngazi ya Juu wa Nishati Afrika utakaofanyika tarehe 27 hadi 28 Januari, 2025. Lengo la mkutano huo ni kuhamasisha ushirikiano mpana wa kufikisha nishati ya umeme kwa watu milioni 300 barani Afrika ifikapo mwaka 2030. 9 54. Mheshimiwa Naibu Spika, jana (Novemba 6, 2024) niliamua kutembelea taasisi zetu hapa Dodoma zikiwemo Kambi ya JKT Makutupora, Shule ya Sekondari ya Wasichana Msalato na Gereza la Isanga kwa ajili ya kufuatilia utekelezaji wa maelekezo ya Mheshimiwa Rais kuhusu matumizi ya nishati safi na salama. Mambo niliyoyabaini ni haya yafuatayo: (i) Kambi ya JKT Makutupora na makambi yote ya JKT yametekeleza maelekezo ya Mheshimiwa Rais kwa kujenga mifumo ya gesi (LPG) kwa ushirikiano wa Kampuni ya Taifa Gas. Pia kwa kushirikiana na Wakala wa Nishati Vijijini (REA) wanatekeleza mradi utakaowapatia majiko banifu na sufuria zake 291 kwa vikosi vyote, majiko ya gesi na sufuria zake 180, mitambo ya biogas tisa na majiko yake, mashine za kutengeneza mkaa mbadala 60 ambapo mafunzo kwa vijana kuhusu mitambo hii yataendeshwa na REA. (ii) Shule ya Sekondari ya Wasichana Msalato imetekeleza maelekezo hayo kwa kujenga mifumo inayotumia mkaa mbadala ujulikanao kama KUNIPOA ambao unatengenezwa kwa kutumia maganda ya miwa na takataka za miti ambao umewasaidia kupunguza sana gharama za uendeshaji kuliko ilivyokuwa awali. Nilielezwa kwamba zamani walikuwa wakitumia shilingi milioni 4.5 kila mwezi ili kununua kuni za kawaida, lakini kwa sasa wanaokoa shilingi milioni 1.3 kwa kutumia KUNIPOA. (iii) Gereza Kuu la Isanga chini ya Jeshi la Magereza limeanza kutumia majiko banifu kwa kutumia mkaa RAFIKI unaotengenezwa na STAMICO. Jeshi hilo linaendelea kutekeleza mpango wa matumizi ya nishati safi ya kupikia chakula cha wafungwa na mahabusu magerezani ambao utahusisha vituo 211 yakiwemo magereza 129, Ofisi 26 za Magereza za Mikoa na Vyuo vya Magereza vinne, Makao Makuu, Bohari Kuu, Hospitali kuu ya Jeshi, Karakana, Shule ya Sekondari Bwawani, Kikosi Maalum na Kambi za Magereza 47. 55. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali inaendelea kuweka msisitizo wa matumizi ya nishati safi ya kupikia kwa msingi huo nielekeze masuala yafuatayo: (i) Taasisi zote zenye kuandaa chakula cha watu zaidi ya 100 zihakikishe zinatekeleza maagizo haya ya kuhamia kwenye matumizi ya nishati safi ya kupikia; (ii) Wizara ya Nishati iendelee kufanya ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa Mkakati wa Matumizi ya Nishati Safi ya Kupikia; (iii) Wakuu wa Mikoa na Wakuu wa Wilaya kote nchini, wafanye ukaguzi kwenye taasisi zilizomo katika maeneo yao mathalan majeshi, polisi, vyuo vya elimu ya kati na ya juu, vyuo vya wizara mbalimbali kama elimu, afya na kilimo kwani ni maeneo yanayopaswa kubadilisha mifumo yao ya nishati ya kupikia kwa vile yana idadi kubwa ya walaji wa vyakula. Aidha, wajasiriamali wanaopika chakula cha watu wengi kama vile kwenye harusi wahamasishwe ili nao wabadilishe teknolojia zao ili ziendane na matumizi ya nishati safi ya kupikia. 10 (iv) Ninawaelekeza Wakuu wa Mikoa na Wakuu wa Wilaya wote ifikapo Desemba, mwaka huu watoe taarifa ya utekelezaji kuonesha ni taasisi ngapi tayari zimetekeleza agizo hilo, hii ni kwa taasisi zote za umma na binafsi. Lengo ni kuhakikisha kuwa ifikapo mwaka 2033 asilimia 80 ya Watanzania wawe wanatumia nishati safi ya kupikia ambayo ni: Gesi, umeme, vumbi la makaa ya mawe, Kunipoa zinazotokana na takataka. (v) Wananchi waendelee kubadili mfumo wa maisha hususan taratibu za kupika chakula ili kuachana na nishati chafu ya kupikia inayohusisha kuni na mkaa unaotokana na miti. MICHEZO 56. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali ya awamu ya sita imeendelea kutekeleza mikakati mbalimbali ya kuhakikisha kuwa sekta ya sanaa, utamaduni na michezo imeendelea kuleta tija na mafanikio makubwa hapa nchini. 57. Mheshimiwa Naibu Spika, mikakati inayofanywa na Serikali imekuwa chachu ya mafanikio tunayoendelea kuyashuhudia katika sekta ya michezo. Mikakati hiyo ni pamoja na kuendelea kutenga fedha katika bajeti ya kila mwaka ili kufanikisha mipango ya maendeleo ya sekta hiyo. 58. Mheshimiwa Naibu Spika, bajeti ya Sekta ya michezo imeongezeka kufika shilingi bilioni 285.31 katika mwaka 2024/2025 ikilinganishwa na shilingi bilioni 54.74 katika mwaka wa fedha 2021/2022. Ongezeko hilo ni kwa ajili ya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya viwanja na huduma saidizi kwa ajili ya maandalizi ya mashindano ya AFCON 2027. MAANDALIZI YA AFCON 2027 59. Mheshimiwa Naibu Spika, kama mtakumbuka Waheshimiwa Wabunge, Serikali imeshaanza mchakato wa maandalizi ya mashindano ya AFCON yanayotarajia kufanyika mwaka 2027. Hatua za maandalizi zinatekelezwa kwa kuzingatia mpango mkakati wa utekelezaji wa maandalizi ya mashindano ya AFCON 2027. Miongoni mwa masuala yanayotekelezwa katika mpango Mkakati huo ni pamoja na: ujenzi na ukarabati wa miundombinu; uendelezaji wa masoko ya utalii; uandaaji wa timu ya taifa; ulinzi na usalama pamoja na mpango wa matangazo na hamasa kwa umma. 60. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa upande wa miundombinu, Serikali inatekeleza miradi ya ujenzi wa viwanja vya michezo ikiwemo kiwanja cha Arusha. Vilevile, inakarabati viwanja vya Benjamin Mkapa, Uhuru na Amani - Zanzibar ili kukidhi vigezo vya mashindano ya CHAN yanayotarajiwa kufanyika Februari, 2025 na AFCON 2027. Aidha, Serikali inaendelea na ukarabati wa viwanja mbalimbali vya mazoezi vitakavyotumika katika mashindano hayo. PONGEZI KWA WASHINDI WA MICHEZO MBALIMBALI 61. Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie fursa hii kutoa pongezi zangu za dhati kwa wanamichezo wote walioshiriki katika mashindano mbalimbali kitaifa na kimataifa na kuliletea Taifa letu heshima kubwa. Kama wahenga walivyosema 11 asiyekubali kushindwa si mshindani, nitoe rai kwa wanamichezo ambao hawakufanikiwa kupata ushindi wajipange upya kwa ajili ya kushiriki katika mashindano mengine. 62. Mheshimiwa Naibu Spika, nianze kutoa pongezi zangu kwa mshindi wa mchezo wa ngumi, mwanamasumbwi Abdul Ramadhan Ubaya ambaye katika pambano la light heavy weight lililofanyika tarehe 25 Oktoba, 2024 nchini Urusi alifanikiwa kumshinda kwa knock out bondia Ibragim Estemirov kutoka Urusi. Vilevile, nitumie fursa hii kuwapongeza mabondia wengine ambao wamekuwa wakifanya vizuri katika mashindano mbalimbali. 63. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee ninaipongeza Timu ya Taifa ya Wanaume ya Mchezo wa Kriketi kwa kufuzu mzunguko wa pili wa Mashindano ya Wanaume ya ICC Ukanda wa Jangwa la Sahara yatakayofanyika Machi, 2025. Ninawapongeza sana kwa ushindi huo na kuwatakia kila la heri katika hatua inayofuata. 64. Mheshimiwa Naibu Spika, tumeendelea kushuhudia wachezaji wa mpira wa miguu wakifanya vizuri katika mashindano mbalimbali ndani na nje ya nchi. Nianze kwa kuwapongeza Timu ya Taifa ya Vijana chini ya miaka 12 kwa kufanikiwa kutinga katika nusu fainali ya mashindano ya Female Universal Youth Cup yaliyofanyika Dingnan, nchini China. 65. Mheshimiwa Naibu Spika, ninaipongeza pia, Timu ya Taifa ya Wavulana chini ya miaka 16 kwa kushika nafasi ya pili katika mashindano ya FIBA Kanda ya tano Afrika yaliyofanyika hivi karibuni. Wakati huo huo, Timu ya Taifa ya Vijana chini ya miaka 20 (Ngorongoro Heroes) imetwaa kombe la CECAFA baada ya kuishinda timu ya Rwanda mabao 3 kwa 1. Vilevile, katika mashindano ya nusu fainali yaliyofanyika tarehe 18 Oktoba, 2024 uwanja wa KMC jijini Dar es Salaam na kufuzu AFCON 2025 baada ya kuifunga Timu ya Kenya chini ya miaka 20 mabao 2 kwa1. USHIRIKI WA VILABU VYETU KWENYE MASHINDANO YA KIMATAIFA 66. Mheshimiwa Naibu Spika, vilabu vya Tanzania vimeendelea kufanya vizuri katika mashindano ya kimataifa, ambapo kwa msimu wa mwaka 2023/2024 Tanzania ilifanikiwa kuingiza timu nne. Katika mashindano ya Klabu Bingwa Afrika timu mbili za Azam na Yanga na katika Kombe la Shirikisho timu mbili za Simba na Coastal Union. Aidha, Timu za Yanga na Simba zimefanikiwa kuingia hatua ya makundi katika mashindano ya Klabu Bingwa na Shirikisho. Ninazipongeza na tunawatakia mafanikio mema kwa ligi ya NBC, vilabu vinaendelea vizuri kupambana. SHUKURANI NA KUTOA HOJA 67. Mheshimiwa Naibu Spika, ninapoelekea kuhitimisha hotuba yangu, nitumie fursa hii kumshukuru Mheshimiwa Spika, na zaidi ya yote kuwashukuru sana Waheshimiwa Wabunge wenzangu kwa kuchangia mjadala wa Bunge hili kwa kuzingatia manufaa makubwa ya ustawi wa Taifa letu. Kama mnavyofahamu uwepo wa Bunge hili ulikuwa ni muhimu ili kuweza kupata maoni na ushauri 12 kutokana na hoja za Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali na Mapendekezo ya Mpango wa Taifa wa Mwaka wa Fedha 2025/2026. 68. Mheshimiwa Naibu Spika, vilevile, ninamshukuru Katibu wa Bunge, wasaidizi wake na watumishi wote wa Bunge kwa huduma nzuri walizotupatia kwa kipindi chote tulichokuwa tukitekeleza majukumu yetu ya Mkutano wa 17 wa Bunge la 12. Pia, ninawashukuru viongozi na watendaji wa Serikali na taasisi zake kwa kuendelea kufanyia kazi masuala mbalimbali ambayo yamekuwa yakiwezesha uwasilishaji wa hoja zilizotokana na mijadala ya Bunge. Ninavishukuru pia vyombo vya ulinzi na usalama kwa kuendelea kuhakikisha mikutano ya Bunge inaendelea kufanyika katika hali ya utulivu na amani. 69. Mheshimiwa Naibu Spika, kipekee, ninawashukuru wanahabari kwa kufanya uchambuzi mzuri wa hoja na mwenendo mzima wa Bunge na pia kwa kuwahabarisha wananchi. Kadhalika, ninawashukuru madereva waliotuhudumia wakati wote tukiwa hapa Bungeni. 70. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa kuwa tunaelekea mwishoni mwa mwaka, na hatutakuwa na mkutano mwingine ndani ya mwaka 2024, nitumie nafasi hii kuwatakia Waheshimiwa Wabunge, Watanzania na waumini wote wa Kikristo, sherehe njema ya sikukuu ya Krismasi na heri ya mwaka mpya wa 2025. Niwatakie safari njema Waheshimiwa Wabunge wote mnaporejea majimboni kwenu na Mwenyezi Mungu awafikishe salama kwenye vituo vyenu vya kazi. 71. Mheshimiwa Naibu Spika, baada ya maelezo hayo, ninaomba kutoa hoja kwamba Bunge lako tukufu liahirishwe hadi tarehe 28 Januari, 2025 siku ya Jumanne, saa tatu kamili asubuhi katika ukumbi huu hapa jijini Dodoma. 72. Mheshimiwa Naibu Spika, sasa, ninaomba kutoa hoja.

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA Simu: +255 026 2322761-5 Fax No. +255 026 2324218 E-mail: cna@bunge.go.tz Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro S.L.P. 941, 40490 Tambukareli, DODOMA SALAMU ZA POLE Spika wa Bunge na Rais wa Umoja wa Mabunge Duniani, Mhe. Dkt. Tulia Ackson (Mb) kwa niaba ya Wabunge anaungana na Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan, kutoa pole kwa waathirika wa ajali ya kuanguka kwa Jengo la Biashara, Kariakoo, Jijini Dar es Salaam. “Tumepokea kwa masikitiko makubwa taarifa ya kuanguka kwa Jengo la Biashara katika eneo la Kariakoo Jijini Dar es Salaam, natoa pole kwa waliopoteza wapendwa wao na ninawatakia uponyaji wa haraka wote waliojeruhiwa” Amesema Imetolewa na: Kitengo cha Mawasiliano na Elimu kwa Umma, Ofisi ya Bunge, DODOMA. 18 Novemba, 2024

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA BUNGE LA TANZANIA Simu: +255 026 2322761-5 Fax No. +255 026 2324218 E-mail: cna@bunge.go.tz Ofisi ya Bunge, 10 Barabara ya Morogoro S.L.P. 941, 40490 Tambukareli, DODOMA SALAMU ZA POLE Spika wa Bunge na Rais wa Umoja wa Mabunge Duniani, Mhe. Dkt. Tulia Ackson (Mb) kwa niaba ya Wabunge anaungana na Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan, kutoa pole kwa waathirika wa ajali ya kuanguka kwa Jengo la Biashara, Kariakoo, Jijini Dar es Salaam. “Tumepokea kwa masikitiko makubwa taarifa ya kuanguka kwa Jengo la Biashara katika eneo la Kariakoo Jijini Dar es Salaam, natoa pole kwa waliopoteza wapendwa wao na ninawatakia uponyaji wa haraka wote waliojeruhiwa” Amesema Imetolewa na: Kitengo cha Mawasiliano na Elimu kwa Umma, Ofisi ya Bunge, DODOMA. 18 Novemba, 2024

# Extracted Content EDITION DW AK ADEMIE | 2021 Media, migration and displacement in the Middle East and North Africa An explorative study PUBLISHER Deutsche Welle 53110 Bonn Germany RESPONSIBLE Carsten von Nahmen EDI TOR Ole Tangen Jr AUTHOR Heike Thee Firas Talhouk, Lebanon Philip Madanat, Jordan Moutaz Ali; Zuhair Abusrewil, Libya Ahmed Rafrafi, Tunisia Nawel Guellal, Algeria Salaheddine Lemaizi, Morocco L AYOUT Nilab Amir PUBLISHED April 2021 © DW Akademie Imprint PHOTO CREDI TS 6: © DW/N. Al-Jezairi | 10: © DW/O. Ahmad | 12: © picture alliance / Mika Schmidt 18 und 20: © picture alliance / ZUMAPRESS.com | Carlos Gil Media, migration and displacement in the Middle East and North Africa An explorative study 5 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa Table of Contents 1. Introduction  6 2. Lebanon – Costly internet access increases vulnerability  10 3. Jordan – Varying access to resources exposes rural-urban divide  12 4. Libya – Protracted conflicts redefine migration patterns  14 5. Tunisia – Balancing between gateway to Europe and destination country  16 6. Algeria – Unavailable data masks details on migration and displacement  18 7. Morocco – Cooperation with migrant communities is key  20 How is daily life in refugee camps covered in the media? 01 Introduction 7 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa I N T R O D U C T I O N Photos of refugees tapping a message on their smartphones or taking a selfie following their long, treacherous journeys have long been making the rounds on social media. Often these images unleash comments that either mock or criticize refu- gees. This reveals two major facts surrounding the global ref- ugee situation. It reflects the deep-seated stereotypes of what refugees should look like and a misunderstanding of why they undertook the journey in the first place. It also makes clear that the general public does not grasp the critical role that smart- phones play for people on the run. For a refugee or migrant, a smartphone is as important as food, shelter or a lifejacket. When digging a little bit deeper, it quickly becomes clear that smartphones provide vital services. They offer access to differ- ent online platforms that facilitate integration and foster dia- logue with host communities. Phones deliver relevant news and information that can reach millions via social media platforms. Local WhatsApp groups inform migrants about their rights and duties and can play a fundamental role in their daily lives. These examples reveal the growing need to become more familiar with 21st-century migrants and refugees across the Middle East and North Africa and to understand their use of digital media as well as the news and information they rely on to stay informed. When looking into these topics, a few questions arise: Who has access to reliable information and how do they access it? How best can humanitarian actors and media development practi- tioners communicate with their target communities? What are the most efficient tools and strategies? To answer these and other questions on the topic, DW Akad- emie commissioned field studies in the following six Middle Eastern and Northern African countries in 2019/20: Lebanon, Jordan, Libya, Tunisia, Algeria and Morocco. The initiative to carry out these studies stems from DW Akademie’s long-stand- ing experience in the MENA region and the identified need to understand the singularities regarding the communication challenges posed by migration and displacement. The following research questions underpinned the study: 1. How does the national media represent the topics of migra- tion and displacement? Are the voices of migrants and refu- gees heard in mainstream media? 2. What are the communication tools and strategies of import- ant stakeholders in the field of migration and displacement in each of the six countries? 3. How do migrants and refugees access information and how do they communicate within their communities and the host societies? 4. Are migrant and refugee communities able to access information necessary to making informed decisions? What information do they seek? 5. What are the existing media development initiatives in each country? Methodology For this study, DW Akademie cooperated with local research- ers located in each of the six countries working individually or in teams. Their various profiles – among them were research- ers, journalists and development practitioners – meant that we were able to include a variety of perspectives in our find- ings. Inevitably, it also led to research reports that are varied in format, style and thematic focus. This allowed us to address the individual circumstances in each country. To ensure cohe- sion, DW Akademie developed methodological guidelines for the studies in coordination with the research teams, including interview questions and instructions for the focus group dis- cussions. After prior desk research into the study’s topic, we developed clear research questions based on the interests and needs of media development practitioners working in the field. For each of the six countries, researchers and DW Akad- emie determined the most important target groups to include in the research (refugee and/or migrant communities) and the most relevant stakeholders to be interviewed. After conduct- ing expert interviews with a variety of stakeholders – devel- opment practitioners, officials, community representatives, media professionals and academics – the research teams then organized focus group discussions with members of the target groups. Due to the relatively short research period, large geo- graphical region and varied target groups, the study remained explorative. Several of the researchers encountered considerable chal- lenges when doing the interviews in the field: In Lebanon, an uprising was unfolding coupled with a deep economic crisis; Libya faced a renewed period of fighting and intense conflict; Algeria was marked by a popular movement demanding polit- ical reforms. In these cases, the safety of the research teams, the interviewed stakeholders and focus-group participants had to take precedent over strict methodological outlines. Mixed Migration in the Middle East and North Africa The Middle East and North Africa, a region with a long history of migration, is today shaped by complex and mixed migration patterns. Forced migration and internal displacements are the result of ongoing and protracted conflicts in Iraq, Syria, Yemen and Libya among others. To date, more than 5.5 million Syrian refugees have been displaced and are now hosted across the 8 region, mostly in neighboring countries such as Turkey, Lebanon and Jordan. Due to their geographic proximity to Europe, coun- tries in North Africa play a triple role in the process of migration and escape: countries of destination – mainly for persons com- ing from Sub-Saharan countries – of transit and of emigration. The first pattern might be related to the EU strategy of border externalization, a topic not addressed in this study. It is worth mentioning that this region hosts the two countries with the highest ratio of refugees per capita in the world: Lebanon fol- lowed by Jordan. Based on the research findings, we can divide the six countries into three different groups with regards to national policies towards migrants and refugees. First, there are the countries with a clear national strategy protecting migrant and refugee rights. The countries belonging to this group are Morocco and Algeria. This positive analysis must be taken with a pinch of salt since a deep gap has been reported between what is written in the national strategies and what is done in practice. Second, there are countries with a clear national strategy of not pro- tecting migrant and refugee rights. This is the case for Leba- non and for Jordan with the exception of registered Syrian ref- ugees. Third, there are countries without any national strategy towards migrants and refugees. Libya and Tunisia belong to this group. Media, migration and displacement Regarding media coverage of migrants and refugees, all coun- try reports pointed out the same observation: media coverage of migrants and refugees is extremely negative, sensational- ist, judgmental and subjective. Very often their only focus is on irregular migration. The language used is frequently described as racist and they feature both a lack of journalistic ethics and any basic understanding of the topic. Nevertheless, some inter- viewees in Jordan stated that hate speech has decreased and that the awareness of refugee rights has improved. Some inter- viewees in Jordan and Libya mentioned smaller community radio stations producing more appropriate and fact-based content. In every country assessed, social media plays a vital role for migrants and refugees, mainly WhatsApp and Facebook. How- ever, their importance decreases in the case of migrants and refugees who are staying in a transit country and preparing to continue their journey to their country of destination. In this case, it was unanimously asserted that face-to-face is the most important means of communication. Hotlines and SMS ser- vices provided by UNCHR and IOM, the two main international players for refugees and migrants, were also mentioned. Some interviewees did mention a lack of confidence in the informa- tion distributed through these channels as well as a fear of shar- ing their telephone number in order to access them. In almost all cases, the interviewees added face-to-face communication to help confirm information obtained from digital sources. Data security Protection of personal data is pivotal for persons migrating or fleeing a country. Once again, the picture drawn of this topic on the ground is startling. We can differentiate two main groups. The first group is composed of Morocco and Tunisia which both have legal framework for the protection for personal data. Whether or not they are realistically applied is another ques- tion. The second group is composed of Algeria, Libya, Jordan and Lebanon which do not have any legal instrument targeting the protection of migrants’ and refugees’ personal data. Regu- lar leaks, as well as the fear being persecuted by security forces, have been reported. Interviewees added that these leaks have also occurred within international organizations like UNCHR. Heike Thee, Project Manager, Deutsche Welle Akademie 9 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa I N T R O D U C T I O N Young journalists in Lebanon's refugee camps report for the online community platform Campji Lebanon 02 11 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa L E B A N O N Summary Lebanon This summary is based on the study “Media, Migration and Refuge in the Middle East and North Africa: An explorative study for DW Akademie, Lebanon” conducted by researcher Firas Talhouk between December 2019 and March 2020. Introduction In Lebanon, the two main refugee communities are Palestinians and Syrians. Lebanon has the highest ratio of refugees per cap- ita in the world. The Lebanese residency policy is very restric- tive, making obtaining or even maintaining legal status for refu- gees very difficult. This exposes migrants and refugees to a high risk of exploitation and restricts their access to basic services. Lebanon is also a destination country for migrant workers who are subject to the Kafala (sponsorship) system. Migrant domes- tic workers seeking justice often face legal obstacles and inad- equate investigations. Finally, the restrictive visa system often leads to forced deportation or even imprisonment. Key conclusions Migrants and refugees are not informed about their rights and obligations. Though UNHCR and its communication chan- nels are some of the main sources of information for refu- gee and migrant communities, many have expressed resent- ment towards UNHCR referring to their “inhumane” treatment. Accordingly, they put more trust into information they get from a member of their own communities. Interviewees pointed out that they would prefer to actively use communication channels in order to transmit their needs rather than passively receiving information through them. Lebanese media outlets mainly deliver only judgemental and subjective reports on refugees and migrants in Lebanon. Espe- cially during the Syrian refugee crisis, Lebanese television sta- tions used racist language when addressing Syrian refugees. The most comment source of information mentioned by the interviewees was face-to-face conversation. I don't like using my phone a lot. I have plenty of chores to do around the camp and the tent. I only have time to listen to representatives of organizations when they visit us or ask us to visit them at their centers [....]. Awatef, Syrian refugee The second source of information was social media platforms, mainly WhatsApp and Facebook. The main access point to these apps were personal smartphones. My camp is far away from any organi- zation. I can't often join meetings away from my camp and representatives of or- ganizations don't reach us because we are so far away. But WhatsApp and Facebook reach us. We have WiFi in the camp. Each five tents pay a shared fee for one WIFI modem. This way everyone has internet. I get information from other reliable groups on WhatsApp, like the group that asked me to join this focus group. I also go on many Facebook pages. The UNHCR Facebook page is very useful to know when they are going to give us winter aid. Aa’la, Syrian refugee and head of camp Migrant domestic workers mentioned TV as their main source of information since they are often denied access to the internet. Interviews showed that refugees and migrants in Lebanon generally do not have any knowledge about data security. As a result, the phone numbers of migrants and refugees are often sold in bulk to scammers who then try to trick those who are desperately trying to leave the country. Recommandations According to researcher Firas Talhouk, those interviewed were often uninformed about their rights and obligations as a ref- ugee or migrant. A fundamental improvement of communica- tion regarding these topics should be the priority for this tar- get group. Interviewees preferred to claim ownership when it comes to such communication and expressed a desire to become active players and to receive training in order to do so. In addition, the interviewees asked for alternative, interactive ways of communication that boost their personal involvement. Refugees and migrants alike expressed much more confidence in a person from their own community than a representative of a responsible organisation. Therefore, the empowerment of commu- nity members to assume the role of bridge-builder between persons belonging to their community and external players and institutions should be one of the main priorities. A general resentment towards official organizations like UNHCR was expressed. A more predomi- nant role for community members or other intermediaries could be a way to improve the relationship with official organizations. Zaatari refugee camp close to Jordan's northern border with Syria Jordan 03 13 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa J O R D A N Summary Jordan This summary is based on the study “Media, Migration and Refuge in the Middle East and North Africa: An explorative study for DW Akademie, Jordan” conducted by researcher Philip Madanat between December 2019 and March 2020. Introduction Jordan is a country with a long history of receiving persons flee- ing regional conflicts starting with Palestinians in 1948, Iraqis in 1990 and 2003 and Syrians starting in 2011. Today, Jordan is the world's second country in terms of refugees per capita after Lebanon. Regarding information flow and access to relief ser- vices, refugee camps are the best places to stay informed as long as they are not located in a rural area. Many refugees desire to bring family members to Jordan. Those who have family members living in third countries, refugees often wish to move there. Except for registered Syrians, refu- gees in Jordan often struggle to guarantee their right to resi- dence and access to healthcare. The lack of reliable information, language barriers and dis- crimination are the main obstacles they must overcome upon their arrival leading to high levels of social exclusion. Once fam- ilies are registered, they have the right to send their children to school. However, in certain cases, parents do not send their children to school because they fear further discrimination. Refugees are sometimes subject to expulsion to their home country for security reasons. Those who choose to return to Syria are given a grace period to go back to Jordan. Key findings Social exclusion and lack of reliable media access are major issues for all refugees in Jordan. The main hindrance for social inclusion is the lack of a work permit without which refugees face rejection or exploitative terms of employment. Regarding traditional media, television, especially pan-Arab stations and some Syrian opposition channels but also national and international news, is frequently watched especially when they report on Syrian refugees. According to interviewees, Syr- ian refugees are under-represented in coverage of their issues. The programs of a few community-based radio stations consti- tute exceptions to this observation. Social media, especially Facebook (Messenger) and WhatsApp, is cited as an important source for local news and communica- tion. This includes the communication with community mem- bers as well as communication with refugee organization like UNHCR. In addition, SMS services and hotlines are frequently provided. Some refugees hesitate to share their telephone number because of bad experience with security authorities. UNHCR also offers face-to-face communication in its commu- nity centres. Refugees sometimes tend to visit personally to verify information. Among the international organizations, UNCHR has the best reputation. But when it comes to data security, some interviewees reported occasional leaks. Media coverage of refugee issues has been decreasing and often fluctuates. Representatives of media and international organizations claimed that hate speech is decreasing and awareness about the refugee rights is improving. Despite this, some interviewees highlighted that they would not raise their voice as a refugee because they do not have the feeling that doing so would improve their situation and because they would fear to be expelled by the government. One of the problems facing Syrian migrants has been the lack of access to reliable and useful information. Most Syrian refugees have no idea where to go and who to talk to in order to resolve basic humanitarian issues. Daoud Kuttab, Director of Community Media Network Recommandations Researcher Philip Madanat suggests that media development projects be adapted for refugees according to their specific needs: housing (in or outside a refugee camp), nationality, and political and social difficulties on the ground. Projects could be developed to support online community radio stations, build up mobile application development and introduce data secu- rity training. Madanat underlines the importance of includ- ing peace building and conflict resolution into media projects designed for refugees who plan to resettle or return to their countries. Madanat points out that refugees need user-friendly digital applications that facilitate information access and a greater awareness of their rights and responsibilities, work opportu- nities, training and networking options. He believes that pub- lic-private sector partnerships can be effective when dealing with homogeneous groups (i.e., university students). In gen- eral, Madanat appeals for designing a "plan-B" in consultation with participants involved in project activities so as to react more easily to context changes that may occur. Libya 04 15 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa L I B Y A Summary Libya This summary is based on the study “Media, Migration and Refuge in the Middle East and North Africa: An explorative study for DW Akademie, Libya” conducted by the researchers Zuhair Abusrewil and Moutaz Ali between December 2019 and February 2020. Introduction Once the gateway to Africa, Libya is now a gateway to Europe. This paradigm shift has taken place during the power vacuum that followed the end of the reign of Muammar Gaddafi. Refu- gees coming from Egypt, Sudan, Niger and Chad now use Libya as a transit country to Europe. In addition, resident migrants started to leave Libya because of its unstable economic situa- tion and governmental corruption regarding the issuing resi- dency and work permits. Through all political developments since the revolution, the issue of immigration has been abandoned and priority given to internal conflicts as well as the financial and economic crisis. The leadership gap between the Gadhafi regime and the new government is the main reason for the deterioration of all facil- ities aimed at migrants and refugees. This also explains why foreign organizations play the main role in protecting, handling and informing migrants and refugees in Libya. Key findings 2018 was marked by a very high emigration and the escalation of clashes around Tripoli. This caused the fall of the Libyan dinar and consequently more migrants left the county for Europe or returned to their home countries. As migrants had a consider- able high share in the labor force, their leaving caused a price inflation of about 300%. International organizations oversee almost everything related to the issue of immigration. The United Nations High Commis- sioner for Refugees (UNHCR) is considered one of the most effective organizations, followed by the International Organi- zation for Migration (IOM). Despite their important roles, they face some criticism from local stakeholders. The lack of com- prehensive information concerning migrant and refugee rights is the main reason for this. Except for a couple of smaller media outlets, local media in Libya does not pay much attention to migrant and refugee issues. Lib- yan Cloud News Agency (LCNA) is one of the exceptions as it has set up a specialized section on migration issues in the country. Sources of information vary according to individual parameters like economic status, nationality and educational background. Location and living situation also affects access to information as media infrastructure and means of communication vary across the country. All along the way, we depend highly on communicating with relatives and friends either by phone or Facebook to ask about the situations in the next point of the trip, including safety and how to live. Muna, 30 years old, female refugee from Somalia Most of the key stakeholders in the field of forced migration said that the best way to communicate with the migrant and ref- ugee community is on a face-to-face basis and the second-best way is through social media, mainly Facebook Messenger. Many migrants and refugees are active on social media plat- forms. Although international organizations do not have special training on data security, they always request migrants’ consent before using videos, photos and their stories and often decide not to use people’s information in external media products. Recommandations Based on the research done for this study, Zuhair Abusrewil and Moutaz Ali recommend the following projects: Multilingual coffeeshops: This recommendation is based on the success of similar projects in Egypt. It offers migrants and refugees the chance to get in touch with each other and with members of the host community. The coffeeshop seems ideal because of its intimate, casual atmosphere. Cross-border journalistic projects: These should be multilingual and gather journalists from different countries affected by migra- tion. This would allow to tackle same challenges from different angles. Concrete actions that could emerge from them could be: – Radio broadcasts in languages other than Arabic and English – Multilingual informational accounts on social media platforms – Smartphone apps that provide information in various languages – Short SMS messages sent by communications companies to phones entering Libyan territory to link migrants and refugees with available resources – Street signs showing the contact details of international organizations – Awareness-raising among local media outlets about the challenges migrants and refugees face – Training for local journalists as well as talented migrants and refugees to create multilingual media content concerning migration issues Tunisia 05 17 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa T U N I S I A Summary Tunisia This summary is based on the study “Media, Migration and Refuge in the Middle East and North Africa: An explorative study for DW Akademie, Tunisia” conducted by researcher Ahmed Rafrafi between December 2019 and March 2020. Introduction Tunisia has a long history as a host country for migrants and refu- gees. Nowadays, it is slowly moving from a transit country for ref- ugees and migrants heading towards Europe to a country of des- tination. This paradigm shift is based on employment possibili- ties, high-quality public education and comparably lower costs of living. Tunisia has also adopted visa exemptions for a growing number of different nationalities. Nevertheless, when it comes to younger migrants, Tunisia remains a transit country to Europe. In addition to this, Tunisia hosts about one million Libyans who are not officially classified as migrants (since 2014). According to the Tunisian National Statistical Institute, in 2018 about 65,000 migrants were officially registered mainly from Ivory Coast, Mali, Senegal and Nigeria. The management of migrants and refugees coming to Tunisia is for the most part handled by international institutions such as UNHCR or IOM. Simultaneously, clear public policies from state institutions dealing with refugees and migrants do not exist. Key findings There are two major types of migrants and refugees to Tunisia: The first type sees post-revolutionary Tunisia as a country of high and unlimited freedom, a heaven for escaping dictatorships and a new hope for many Africans. The second type, which constitutes the majority, considers Tunisia an essential step before resorting to Europe. Jamila Ksiksi, Member of Tunisia’s Parliament and activist for refugee and migrant rights The different types of migrants and refugees in Tunisia and their varying intentions makes it almost impossible to gather an exact number. IOM immigration consultant Touré Blamassi summarized three main ways of entry to Tunisia: flights, entrance from Libya after crossing other African countries and the entry by force of those persons caught by Tunisian authorities when they attempt to leave for Europe from Libyan territories. The easiest entrance – by plane – does not mean that remaining in Tunisia is easy as well. Once they arrive at Carthage Airport, they are taken to the villas of wealthy families, where they serve as domestic workers. The employer confiscates these migrants' passports to ensure that they do not es- cape and forces them to work unpaid for months because traffickers receive their first six months' wages in advance with- out telling the concerned person. At that point, the trafficker's phone number stops working and the victim has no recourse. Christina, 28-year-old Ivorian When it comes to media coverage of migrant and refugee issues, a confusion of concepts regarding their different sta- tuses can be observed. Media also does not play a role in put- ting pressure on political decisionmakers to preserve the dig- nity of migrants and refugees in Tunisia. In addition, dialogue platforms have not been explored as a way to assist the effec- tive settling of migrants. These observations may explain the shallow, occasional media coverage of refugee and migrant issues on the one hand and biased and sensationalist reporting styles on the other hand. Refugees and migrants entering Tunisia mainly receive infor- mation about the journey and migration situation through other refugees and migrants by direct contact or phone calls. Social media is also used. According to the Constitution, all per- sons staying in Tunisia benefit from the protection of personal data. Whether the culture of protecting personal data is also practiced is another question. Recommendations According to the researcher Ahmed Rafrafi, migrants’ and refugees’ access to reliable information could by improved by supporting international organizations and civil society associations, their initiatives and local partnerships. Media representatives need training in order to report on migrants and refugees in an appropriate, professional way. Strength- ening and building up networks of media professionals that work on informing public opinion about migrant and refugee issues could be an efficient way to diminish stereotypes and reduce fake news. Awareness campaigns could sensitize the broader Tunisian society on the issue of refugees and migra- tion, especially exploitation and human rights violations. Data security and confidentiality training of entities handling migration and refugee issues in Tunisia is also seen as poten- tially beneficial. Smartphones play a critical role in the lives of refugees and migrants Algeria 06 19 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa A L G E R I A Summary Algeria This summary is based on the study “Réfugiés, migrations et médias en Algérie. Rapport de situation” (Media, Migration and Refuge in the Middle East and North Africa: An explor- ative study for DW Akademie, Algeria) conducted by researcher Nawel Guellal between January and March 2020. Introduction After the popular “Hirak” uprising and the multiplication of ten- sions with neighboring countries threatening national security, Algerian politics has been reduced to an approach that puts security on the top of its agenda. Simultaneously, migration flows to Algeria remain high even though official interdiction to publish exact figures masks its details. Key findings For its numerous migrants and refugees, Algeria has gradually shifted from a transit country to a country of destination. This is particularly true for Sub-Saharan migrants who mainly come from West and Central Africa. According to the International Organization for Migrants (IOM), about 500 irregular migrants enter Algeria each day. Their smartphones are their main source of information and Facebook and WhatsApp their first choice for communication. Public Algerian media discourse about migrants and refugees is extremely negative. All too often they are called criminals or delinquents. In May 2018, Algerian activ- ists organized a petition stating “We are all migrants”. It was supported by about 80 national and international civil society organizations. Its main goal was to denounce the racist dec- larations of former Prime Minister Ahmed Ouyahia regarding Sub-Saharan migrants. There is no public or private structure in Algeria protecting migrants’ and refugees’ data. We are doing nothing regarding communi- cation; they contact us directly. The ques- tion is much too sensitive. We are talking here about irregular migrants. We cannot go out seeking for them, they come to see us. After that, we hang up different in- formation here in our office. This is the maximum we do. We are quite well known among migrant communities. Père Jan, NGO ”Rencontre et développement [Encounter and development], Alger Nevertheless, Algeria has ratified the International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Mem- bers of Their Families in 2004. However, the decision sought to strengthen rights of the Algerian diaspora and not the rights of foreigners staying in Algeria. Recommendations According to researcher Nawel Guellal, cooperation with gov- ernmental institutions would be advantageous in order to make use of their figures and research. Such a cooperation would also improve the work of the NGOs that are working pri- marily with migrants and refugees. This could lead to the needs of migrants and refugees in Algeria being analyzed much more precisely and the development of tools to observe the flow of migrants. Finally, the publication of official figures could help increase the number of media reports based on facts instead of resentment. The conduction of workshops and specified trainings for media representatives and NGOs could also raise the number of fact- based reports on refugees and migrants and act as a platform for transmitting journalistic know-how. Trained journalists would then be able to treat the topic of migrants and refugees in a way that counterbalances hate speech, questions official political discourse and allows objective reporting. There are Facebook groups where the propositions of smug- glers offering their services without mentioning their costs are published. Potential migrants could be protected from fraud if those smugglers were denounced. The production of podcasts telling anonymized stories of refugee experiences could be another communication channel to share stories and offer key insights to potential migrants. All activities for migrants and refugees in Algeria should be organized in cooperation with NGOs and local associations working on the ground. Because of the different institutional challenges, it is also important to build up the capacities of all actors involved in media projects targeting migrant and refu- gee communities. This could be realized with trainings on the production of related media content. Other topics for their trainings could be how to find local partners or how to get funds and necessary resources in order to fulfill their missions. Morocco 07 Migrants receive much of their information via WhatsApp and Facebook 21 DW Akademie Media, Migration and Displacement in the Middle East and North Africa M O R O C C O Summary Morocco This summary is based on the study “l’Etude sur le refuge, la migration et les médias. Maroc (Media, Migration and Ref- uge in the Middle East and North Africa: An explorative study for DW Akademie, Morocco) conducted by researcher and journalist Salaheddine Lemaizi in January and February 2020. Introduction Morocco’s geographic position as a European border country in the heart of the migratory route of the western Mediterranean explains its triple role in the process migration. Morocco is a transit country, mainly for persons whose immigration status has not yet been confirmed, an emigration country and a destination coun- try for labor migration. In addition to this, Morocco has partnered with the European Union as part of its border externalization pro- gram meaning that Morocco now plays the role of a buffer state. Key findings Irregular migration remains the focus of politics and media attention even though Morocco plays a much more diversi- fied role in the migration and refuge process. In 2014, Morocco established the National Strategy for Immigration and Asylum. It aims for “social, economic and cultural integration of migra- tion populations with confirmed immigration status.” Despite this strategy, there has been a return to treating migration in terms of national security. Migrants and refugees are invisible in Moroccan media. This could be because of animosity towards migrants or because of language barriers and a lack of interest for migratory issues. Migrants have little access to information about their migratory routes and the risks related to irregular migration. The person who organized my journey to Morocco told me that traveling to Spain would be quite easy. Once I arrived in Morocco, I felt betrayed because of the lack of information. I am now stuck in Morocco, penniless. Migrant woman, Rabat Migrants receive much of their information via WhatsApp and Facebook since information spread by migrant NGOs is poor and not well organized. Migrants and refugees are in high need of diversified communication. On the other hand, priority is given to information on basic services as well as the promotion of multi-cultural exchange. We do not manage yet to deliver precise information on certain topics important for the community. We must deal with the multiplication of channels that jams up the main messages. Associative actor for the migrant community, Rabat The issue of data privacy is relatively new in Morocco. Never- theless, Morocco has a National Control Commission for the Protection of Personal Data (CNDP) but migrants and refugees are frequently unfamiliar with their data protection rights. Migrants don't really have much choice and have to give their private data to associations or international organizations, especially if they need access to certain basic services. Male migrant, Rabat Recommendations The recommendations made by researcher Salaheddine Lemaizi are based on a correction to the current approach. Instead of asking the media on the spot to deliver information about migrants and refugees, it would be much more efficient to reenforce the communication capacities of migrant and ref- ugee organizations. In this way, Moroccan media and pub- lic opinion can more easily be accessed to end the isolation of migrants and refugees from the media and to make civil society organizations gain the necessary technical equipment allowing them to communicate without intermediates. This approach does not signify that traditional media should be neglected but that cooperation with them should be intensified. Conse- quently, recommendations can be split into three main work- streams. The first consists of strengthening the communica- tion capacities of migrant and refugee organizations. The sec- ond one should be the training of journalists working for tra- ditional media on the topic migration and refugee issues. The third aims to reenforce the support for high quality productions of journalists working on this topic. This support should include trainings tailored according to the specific needs around cover- ing migrants and refugee issues as well as assigning financial funds or excellence awards for journalists working on this topic. The main goal of all of these measures should be to tackle exist- ing stereotypes and to promote cultural diversity. dw-akademie.com DWAkademie @dw_akademie DWAkademie dw.com/newsletter-registration dw.com/mediadev DW Akademie is Deutsche Welle’s center for international media development, journalism training and knowledge transfer. Our projects strengthen the human right to freedom of expression and unhindered access to information. DW Akademie empowers people worldwide to make independent decisions based on reliable facts and constructive dialogue. DW Akademie is a strategic partner of the German Federal Ministry for Economic Cooperation and Development. We also receive funding from the Federal Foreign Office and the European Union and are active in approximately 50 developing countries and emerging economies.

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA Mtupo Polyconic Uwiano 1:8,000,000 Inchi 1= Maili 31.56 Sentimeta 1 = Kilometa 20. Kilometers 20 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 Miles 20 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 10 Imetayarishwa na Kuchorwa na Idara ya Upimaji na Ramani, Wizara ya Ardhi Nyumba na Maendeleo ya Makazi, Mji wa Serikali, S.L.P. 2908 Dodoma. Imechapishwa Idara ya Upimaji na Ramani, Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, Dodoma Tanzania. TOLEO MAALUM - 2019 UFUNGUO Mipaka ya Wilaya...................................... Mipaka ya Mkoa........................................ Njia ya Gari moshi..................................... Mpaka wa Kimataifa.................................. Maji ........................................................ Makao Makuu ya Nchi......................................... MIPAKA YA UTAWALA Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑÑ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ ÑÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑÑ ÑÑÑ ÑÑ ÑÑÑ ÑÑÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ÑÑ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ ! Mpanda K E N Y A U G A N D A RWANDA BURUNDI JAMHURI YA KIDEMOKRASIA YA KONGO M S U M B I J I ZAMBIA MALAWI MAFIA Tunduru Lindi Ruangwa Ulanga Kilombero Pangani Kiteto Kondoa Ngorongoro Monduli Kishapu Chato Biharamulo C h a m Igunga Karatu Mkalama Rufiji Kibiti Malinyi Mvomero Handeni Kyerwa Bukoba Karagwe Rorya Tanganyika Sumbawanga Makete Njombe Songwe Kilolo Tandahimba Masasi Newala Muheza Kisarawe Kibaha Mwanga Kasulu Nyamagana Nyang'wale Mbogwe Sengerema Ilemela Misungwi Rungwe Gairo Moshi Misenyi Muleba Butiama Ukerewe Serengeti Tarime Longido Bunda Magu Bariadi Itilima Meatu Maswa Kwimba Morogoro Arusha L I N D I T A B O R A R U V U M A K A T A V I S I N G I D A M O R O G O R O M B E Y A KIGOMA M A R A ARUSHA IRINGA PWANI D O D O M A MANYARA K A G E R A TANGA R U K W A GEITA SIMIYU NJOMBE S O N G W E MWANZA M T W A R A SHINYANGA KILIMANJARO DAR ES SALAAM UNGUJA PEMBA Ziwa Victoria Ziwa Tanganyika Ziwa Nyasa Ziwa Rukwa Ziwa Eyasi Ziwa Natron Manyara Ziwa Kitangiri Ziwa Burigi B A H A R I Y A H I N D I Hai Bahi Siha Same Momba Nyasa Mbeya Kyela Kilwa Ileje Mbozi Nkasi Rombo Mbulu Nzega Busega Geita Ngara Ikungi Mlele Chemba Uvinza Urambo Kaliua Mkinga Musoma Arumeru Uyui Mtwara Kongwa Dodoma Kigoma Iringa Sikonge Songea Liwale Mbinga Ludewa Chunya Kilosa Babati Hanang Iramba Tabora Kahama w i n o Kalambo Kakonko Shinyanga Tanga Singida Mbarali Kilindi Bukombe Buhigwe Lushoto Mufindi Manyoni Mpwapwa Korogwe Kibondo Nanyumbu Namtumbo Mkuranga Bagamoyo Simanjiro Nachingwea Wanging'ombe 40°0'E 40°0'E 38°0'E 38°0'E 36°0'E 36°0'E 34°0'E 34°0'E 32°0'E 32°0'E 30°0'E 30°0'E 2°0'S 2°0'S 4°0'S 4°0'S 6°0'S 6°0'S 8°0'S 8°0'S 10°0'S 10°0'S Temeke Kinondoni Ubungo Ilala Kigamboni Mkuranga o P W A N I DAR ES SALAAM Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA C !

# Extracted Content HOTUBA YA WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA, MHE. MOHAMED OMARY MCHENGERWA (MB), KUHUSU MAKADIRIO YA MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2024/25 DODOMA 16 APRILI, 2024 JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan akiimba pamoja na wanafunzi wa Shule ya Msingi Imbele, mkoani Singida baada ya kuzindua shule hiyo ikiwakilisha shule za Msingi 302 zilizojengwa kupitia Mradi wa Kuboresha Elimu ya Awali na Msingi (BOOST) Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan akizindua Shule ya Msingi Imbele, mkoani Singida ikiwakilisha shule 302 zilizojengwa kupitia Mradi wa Kuboresha Elimu ya Awali na Msingi (BOOST) awamu ya kwanza. 1 1 HOTUBA YA WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA, MHESHIMIWA MOHAMED OMARY MCHENGERWA (MB), KUHUSU MAKADIRIO YA MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2024/25 2 3 4 i YALIYOMO VIFUPISHO VYA MANENO ......................................... iv SEHEMU YA KWANZA ............................................... 1 1.0 UTANGULIZI ..................................................... 1 1.1 Shukrani na Pongezi ......................................... 2 1.2 Majukumu ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI ............ 8 SEHEMU YA PILI ..................................................... 10 2.0 UTEKELEZAJI WA BAJETI YA OFISI YA RAIS – TAMISEMI KWA MWAKA 2023/24 .................. 10 2.1 Ukusanyaji wa Maduhuli ya Mikoa na Mapato ya Ndani ......................................................... 13 2.2 Taarifa ya Fedha za Matumizi ya Kawaida na Maendeleo ....................................................... 24 2.3 Mafanikio ya Utekelezaji ya Bajeti kwa Mwaka 2023/24 ......................................................... 25 2.3.1 Maandalizi ya Uchaguzi wa Serikali za Mitaa Mwaka 2024 .................................... 26 2.3.2 Uratibu na Usimamizi wa Huduma za Afya ya Msingi, Ustawi wa Jamii na Lishe.. 27 2.3.3 Usimamizi na Uendeshaji wa Elimumsingi na Sekondari ................................................. 33 2.3.4.1 Utawala Bora, Usimamizi wa Rasilimali, Ujenzi wa Majengo ya Utawala na Makazi ya Viongozi ............................... 42 2.3.5 Ujenzi, Ukarabati na Matengenezo ya Miundombinu ya Barabara na Usafirishaji ....... 50 2.3.6 Usimamizi wa Mifumo ya TEHAMA ............ 58 2.3.7 Uwezeshaji wa Wananchi kiuchumi ........... 63 2.3.8 Mabadiliko ya Tabianchi na Biashara ya Kaboni ...................................................... 64 2.3.9 Uendelezaji Vijiji na Miji ............................ 66 ii 2.3.10 Tume ya Utumishi wa Walimu .............. 69 SEHEMU YA TATU .................................................. 71 3.0 MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2024/25 .. 71 3.1 Vipaumbele vya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2024/25 Fungu Namba 56 .................. 72 3.2 Vipaumbele vya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2024/25 Tume ya Utumishi wa Walimu Fungu Namba 2 ................................. 73 3.3 Vipaumbele vya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2024/25 Mafungu 26 ya Mikoa ikijumuisha Mamlaka za Serikali za Mitaa 184 ....................................................... 74 3.4 Makadirio ya Maduhuli na Mapato ya Ndani ya Ofisi ya Rais-TAMISEMI Mwaka 2024/25 ... 76 3.4.1 Shughuli zitakazotekelezwa kupitia Fedha za Mapato ya Ndani ya Halmashauri ....... 76 3.5 Makadirio ya Mapato ya Matumizi ya Kawaida ya Ofisi ya Rais-TAMISEMI Mwaka 2024/25 ......................................................... 81 3.6 Mpango na Bajeti ya Maendeleo ya Ofisi ya Rais-TAMISEMI Mwaka 2024/25 .................... 81 3.7 Shughuli Zilizopangwa Kutekelezwa na Ofisi ya Rais-TAMISEMI Mwaka 2024/25 .................. 82 3.7.1 Uchaguzi wa Serikali za Mitaa wa Mwaka 2024 ............................................ 82 3.7.2 Uratibu na Usimamizi wa Huduma za Afya ya Msingi, Ustawi wa Jamii na Lishe ........... 82 3.7.3 Usimamizi na Uendeshaji wa Elimumsingi na Sekondari ................................................. 85 3.7.4 Utawala Bora, Usimamizi wa Rasilimali, Ujenzi wa Majengo ya Utawala na Makazi ya Viongozi ................................................ 87 3.7.5 Uwezeshaji wa Wananchi Kiuchumi .......... 89 iii 3.7.6 Ujenzi, Ukarabati, Matengenezo ya Miundombinu ya Barabara, Usafiri na Usafirishaji ............................................... 93 3.7.7 Uendelezaji Vijiji na Miji ............................ 96 3.7.8 Shirika la Masoko ya Kariakoo .................. 97 3.7.9 Chuo cha Serikali za Mitaa ....................... 98 3.7.10 Shirika la Elimu Kibaha .......................... 99 3.7.11 Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa ...... 100 3.7.12 Tume ya Utumishi wa Walimu (Fungu Namba 02) .............................................. 101 3.8 Maombi ya Fedha kwa Mwaka 2024/25 ya Ofisi ya Rais -TAMISEMI ............................... 104 3.8.1 Maduhuli na Makusanyo ya Mapato ya Ndani ...................................................... 104 3.8.2 Makadirio ya Mapato na Matumizi .......... 105 iv VIFUPISHO VYA MANENO AFCS Automated Fare Collection System BASATA Baraza la Sanaa Tanzania BOOST Boosting Primary Student Learning BRELA Business Registrations and Licensing Agency CCM Chama cha Mapinduzi CEmONC Comprehensive Emergency Obstetric and Newborn Care CMG Community Microfinance Group CML Central Materials Laboratory D by D Decentralization by Devolution DADPS District Agricultural and Development Plans DART Dar Rapid Transit Agency ECD Early Childhood Development Elmis Electronic Logistic Management Information System FFARS Facility Financial Accounting and Reporting System GAVI Global Alliance for Vaccine immunization GePG Government electronic Payment Gateway GoTHOMIS Government of Tanzania Health Operations Management Information System v HC Health Centre iCHF improved Community Health Fund ITS Intelligent Transportation System KCOHAS Kibaha College of Health and Allied Science KEC Kibaha Education Centre KMC Kariakoo Market Corporations LAAC Local Authorities Accounts Committee LATRA Land Transport Regulatory Authority LGLB Local Government Loans Board LGTI Local Government Training Institute MEMKWA Mpango wa Elimu ya Msingi kwa Walioikosa MEWAKA Mafunzo Endelevu ya Walimu Kazini MUSE Mfumo wa Ulipaji Serikalini NAPA National Physical Addressing NHIF National Health Insurance Fund NIDA National Identification Authority NMB National Microfinance Bank OR – TAMISEMI Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa OSHA Occupational Safety and Health Authority PAC Public Accounts Committee PIC Public Investment Committee vi PlanRep Planning and Reporting System PoS Point of Sale RCCE Risk Communication and Community Engagement RISE Roads to Inclusion and Socioeconomic Opportunities SEQUIP Secondary Education Quality Improvement Project SRWSS Sustainable Rural Water Supply and Sanitation TACTIC Tanzania Cities Transforming Infrastructure and Competitiveness TARURA Tanzania Rural and Urban Roads Agency TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano TMCHIP Tanzania Maternal and Child Health Investment Program TPLMIS Ten Percent Loan Management Information System TSC Teachers’ Service Commission TSCMIS Teachers Service Commission Management Information System UKIMWI Upungufu wa Kinga Mwilini UMISSETA Umoja wa Michezo ya Shule za Sekondari Tanzania UMITASHUMTA Umoja wa Michezo na Taaluma Shule za Msingi Tanzania UNFPA United Nations Population Fund vii UPS Uninterruptible Power Supply VICOCOBA Village Community Conservation Bank WHO World Health Organization 1 HOTUBA YA WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA, MHESHIMIWA MOHAMED OMARY MCHENGERWA (MB), KUHUSU MAKADIRIO YA MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2024/25 SEHEMU YA KWANZA 1.0 UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, naomba kutoa hoja, kufuatia taarifa iliyowasilishwa leo ndani ya Bunge lako Tukufu na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (TAMISEMI), kwamba sasa Bunge lako Tukufu likubali kupokea na kujadili Taarifa ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (Ofisi ya Rais - TAMISEMI) (Fungu Namba 56); Tume ya Utumishi wa Walimu (Fungu Namba 02) na mafungu 26 ya mikoa, ikijumuisha halmashauri 184 kwa mwaka 2023/24. Aidha, ninaomba Bunge lako tukufu lijadili na kupitisha mpango wa utekelezaji, makadirio na matumizi ya fedha kwa Ofisi ya Rais – TAMISEMI, Tume ya Utumishi wa Walimu na mafungu 26 ya mikoa ikijumuisha halmashuari 184 kwa mwaka 2024/25. 2 1.1 Shukrani na Pongezi 2. Mheshimiwa Spika, ninapenda kutumia nafasi hii kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa zawadi ya afya njema na kutujalia ari na hamasa ya kutekeleza majukumu yetu ya kibunge kwa manufaa mapana ya wananchi wote wa Tanzania. Aidha, ninamshukuru Mwenyezi Mungu kwa kuniwezesha kusimama leo mbele ya Bunge lako Tukufu kutoa Taarifa ya Utekelezaji wa Mpango, Makadirio na Matumizi ya Fedha za Serikali kupitia Ofisi ya Rais - TAMISEMI, Tume ya Utumishi wa Walimu, mikoa na mamlaka za serikali za mitaa. 3. Mheshimiwa Spika, kwa heshima na unyenyekevu mkubwa nitumie nafasi hii kumshukuru Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kwa imani kubwa aliyokuwa nayo kwangu na kuniteua kuwa Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais – TAMISEMI. Pia ninampongeza kwa dhati kwa kutimiza miaka mitatu na siku 28 za uongozi wake uliotukuka na unaolenga kuleta maridhiano, mageuzi, ustahimilivu na kuendelea kujenga taifa letu la Tanzania. 3 4. Mheshimiwa Spika, ninaomba kutumia nafasi hii kuwashukuru na kuwapongeza viongozi wakuu wa nchi; Mheshimiwa Dkt. Philip Isdor Mpango, Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania; Mheshimiwa Kassim Majaliwa Majaliwa (Mb.), Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania; na Mheshimiwa Dkt. Doto Mashaka Biteko (Mb.), Naibu Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Waziri wa Nishati kwa kazi kubwa wanayoendelea kuifanya ya kumsaidia Mheshimiwa Rais na kuendelea kuimarisha ustawi wa watu wa taifa la Tanzania. 5. Mheshimiwa Spika, nitumie nafasi hii pia, kukupongeza kuwa Rais wa 31 wa Umoja wa Mabunge Duniani, mwanamke wa tatu (3) kushika nafasi hiyo na wa kwanza kutoka Afrika. Pia, ninampongeza Mheshimiwa Mussa Azzan Zungu (Mb.), Naibu Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kukusaidia kuendesha shughuli za Bunge. Vilevile, ninawapongeza Wenyeviti wa Bunge Mheshimiwa Dkt. Joseph Mhagama (Mb.), Jimbo la Madaba, Mheshimiwa Deo Mwanyika (Mb.), Jimbo la Njombe Mjini na Mheshimiwa Najma Giga (Mb.), wa Viti Maalum kwa umakini wao wa kuliongoza Bunge lako Tukufu. 4 6. Mheshimiwa Spika, ninaishukuru Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa chini ya uongozi thabiti wa Mheshimiwa Denis Lazaro Londo, Mwenyekiti wa Kamati na Mbunge wa Jimbo la Mikumi; Mheshimiwa Justin Lazaro Nyamoga, Makamu Mwenyekiti na Mbunge wa Jimbo la Kilolo na wajumbe wa kamati kwa uchambuzi, ushauri na maelekezo katika kusimamia utekelezaji wa majukumu ya Ofisi ya Rais – TAMISEMI. 7. Mheshimiwa Spika, aidha, ninapenda kutoa shukrani za dhati kwa mchango unaotolewa na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji Mitaji ya Serikali (PIC) na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Bajeti kwa kuhakikisha shughuli zinazotekelezwa na Ofisi ya Rais - TAMISEMI zinafanyika kwa ufanisi na weledi. 8. Mheshimiwa Spika, namshukuru Mheshimiwa George Simbachawene (Mb.), Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora; Mheshimiwa Prof. Kitila Mkumbo Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais - Mipango na Uwekezaji na Mheshimiwa George Mkuchika (Mb.) 5 Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais – IKULU (Kazi Maalumu) pamoja na Mheshimiwa Ridhiwani Kikwete (Mb.) Naibu Waziri, Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora. Vilevile ninamshukuru Bw. Juma Mkomi, Katibu Mkuu, Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora; Dkt. Tausi Kida Katibu Mkuu, Ofisi ya Rais - Mipango na Uwekezaji; Bw. Lawrence Mafuru, Katibu Mtendaji Tume ya Mipango; na Bw. Xavier Daudi Naibu Katibu Mkuu, Ofisi ya Rais - Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora kwa ushirikiano wao mkubwa katika utekelezaji wa majukumu ya Ofisi yetu. 9. Mheshimiwa Spika, natambua mchango mkubwa wa viongozi wenzangu, wakiongozwa na Mheshimiwa Dkt. Festo John Dugange, Naibu Waziri anayeshughulikia afya na Mbunge wa Jimbo la Wanging’ombe na Mheshimiwa Zainab Athuman Katimba, Naibu Waziri anayeshughulikia elimu na Mbunge wa Viti Maalum. Aidha, natumia fursa hii kumpongeza Mheshimiwa Deogratius John Ndejembi, aliyekuwa Naibu Waziri anayeshughulikia elimu Ofisi ya Rais – TAMISEMI ambaye ameteuliwa kuwa Waziri wa Nchi, Ofisi ya Waziri Mkuu (Kazi, Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu) kwa ushirikiano mkubwa aliokuwa ananipa wakati wote alipokuwa akitekeleza majukumu yake. Ninamtakia kila la kheri katika kutekeleza majukumu yake mapya. 6 10. Mheshimiwa Spika, ninaomba kutumia nafasi hii kuwashukuru wataalamu wote wa Ofisi ya Rais - TAMISEMI wakiongozwa na Ndg. Adolf Ndunguru, Katibu Mkuu; Naibu Makatibu Wakuu Dkt. Charles Msonde (Elimu), Dkt. Wilson Charles (Afya), Ndg. Sospeter Mtwale (TAMISEMI), Mhandisi Rogatus Mativila (Miundombinu); Bi. Paulina Nkwama Katibu wa Tume ya Utumishi wa Walimu; watendaji wakuu wa taasisi, wakurugenzi na watumishi wote kwa kazi nzuri wanazozifanya katika kutekeleza majukumu yanayoiwezesha Ofisi ya Rais – TAMISEMI kufikia malengo ikiwa ni pamoja na kukamilisha hotuba hii kwa wakati. 11. Mheshimiwa Spika, kipekee na kwa heshima kubwa nitumie nafasi hii kuwashukuru wananchi wa Jimbo la Rufiji kwa imani wanayoendelea kuionesha kwangu, kwa kuendelea kuniunga mkono pamoja na majukumu ya kitaifa ambayo ninaendelea kuyatekeleza kwa manufaa ya wananchi wote wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Ninawaahidi kuwa, nitaendelea kuwatumikia usiku na mchana na sitachoka kwa kuwa lengo langu ni kuiona Rufiji iliyobora kuliko jana. 7 1.2 Salamu za Pole 12. Mheshimiwa Spika, natoa pole kwa Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Wabunge pamoja na Watanzania wote, kwa kuondokewa na wapendwa wetu, Hayati Alhaj Ali Hassan Mwinyi, Rais Mstaafu wa Awamu ya Pili na Hayati Edward Ngoyai Lowasa, Waziri Mkuu Mstaafu. Mwenyezi Mungu azilaze roho zao mahali pema peponi, Amina. 13. Mheshimiwa Spika, natoa pole kwa Bunge lako Tukufu kwa kuondokewa na wapendwa wetu Mheshimiwa Francis Leonard Mtega aliyekuwa Mbunge wa Jimbo la Mbarali, Mbeya na Ahmed Yahya Abdulwakili aliyekuwa Mbunge wa Jimbo la Kwahani - Zanzibar. Aidha, napenda kutumia fursa hii kutoa pole kwa familia, ndugu, jamaa na marafiki wa marehemu, pamoja na watanzania wote walioondokewa na wapendwa wao. Mwenyezi Mungu azilaze roho za marehemu mahali pema peponi, Amina. 14. Mheshimiwa Spika, pia, ninatoa pole kwa wananchi wote waliokumbwa na maafa mbalimbali na majanga ya asili ya mafuriko na maporomoko ya udongo yaliyotokea Wilaya ya Hanang’ Mkoani Manyara, wananchi wa Wilaya ya Rufiji mkoani Pwani pamoja na maeneo mengine yaliyopatwa na maafa. Ninawapa pole sana na 8 ninamuomba Mwenyezi Mungu awajalie wepesi katika kipindi kigumu wanachokipitia na niwahikikishie Serikali yao ipo pamoja nao. Aidha, ninawashukuru sana wananchi, taasisi, asasi za kiraia na wadau mbalimbali kwa michango yao ya hali na mali waliyoitoa na wanayoendelea kuitoa kwa ajili ya wananchi waliokumbwa na maafa hayo. 1.3 Majukumu ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI 15. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI ina jukumu la kuratibu na kusimamia mafungu 28 yanayojumuisha: Ofisi ya Rais - TAMISEMI Fungu Namba 56 pamoja na Taasisi zilizo chini ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI (Wakala ya Barabara ya Vijijini na Mijini (TARURA), Wakala ya Mabasi Yaendayo Haraka (DART), Chuo cha Serikali za Mitaa (LGTI), Shirika la Elimu Kibaha (KEC), Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa (LGLB), Shirika la Masoko ya Kariakoo (KMC), Tume ya Utumishi wa Walimu Fungu Namba 02, na Mafungu 26 ya Mikoa ikijumuisha Halmashauri 184. 16. Mheshimiwa Spika, maelekezo ya mgawanyo wa majukumu yaliyotolewa na Hati Idhini ya Rais (Presidential Instrument) ya tarehe 30 Agosti, 2023 yanaainisha majukumu ya Ofisi ya Rais – TAMISEMI kama ifuatavyo: - 9 (i) Kusimamia utekelezaji wa Sera ya Ugatuaji wa Madaraka (D by D), tawala za mikoa na mamlaka za serikali za mitaa, maendeleo vijijini na mijini; (ii) Kuziwezesha tawala za mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kutekeleza majukumu yake ya kisheria; (iii) Kuratibu shughuli za utoaji wa huduma mijini kama vile usafiri, usafirishaji na usafi wa mazingira; (iv) Kusimamia shughuli za Tume ya Utumishi wa Walimu; (v) Kusimamia shughuli za elimumsingi na sekondari; (vi) Kusimamia na kuratibu shughuli za utoaji wa huduma za afya ya msingi, ustawi wa jamii na lishe; (vii) Kuratibu na kusimamia mifumo na miundombinu ya TEHAMA katika ofisi za wakuu wa mikoa, mamlaka za serikali za mitaa na taasisi; (viii) Kuratibu shughuli za wajasiriamali na wafanyabiashara wadogo; (ix) Kujenga uwezo wa watumishi wa Ofisi ya Rais - TAMISEMI, ofisi za wakuu wa mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; na (x) Kusimamia utendaji wa mashirika, taasisi, programu na miradi iliyo chini ya Ofisi ya Rais – TAMISEMI. 10 SEHEMU YA PILI 2.0 UTEKELEZAJI WA BAJETI YA OFISI YA RAIS – TAMISEMI KWA MWAKA 2023/24 17. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24, Ofisi ya Rais – TAMISEMI ilipanga kutekeleza mpango na bajeti kwa kuzingatia vipaumbele vifuatavyo: - (i) Kusimamia masuala ya utawala bora, kukuza demokrasia, ushirikishwaji wa wananchi na Ugatuaji wa Madaraka kwa Umma (D by D); (ii) Kuratibu maandalizi ya uchaguzi wa serikali za mitaa kwenye vijiji 12,318, mitaa 4,263 na vitongoji 64,361 katika halmashauri 184 utakaofanyika mwaka 2024; (iii) Kuratibu suala la usalama katika mikoa na wilaya; (iv) Kuratibu na kusimamia utekelezaji wa shughuli za maendeleo ya jamii katika mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; (v) Kuratibu na kusimamia utekelezaji wa shughuli za utoaji wa huduma za afya ya msingi, ustawi wa jamii na lishe katika ofisi za wakuu wa mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; 11 (vi) Kuratibu na kusimamia utekelezaji wa shughuli za utoaji wa elimumsingi na sekondari katika mamlaka za serikali za mitaa ikijumuisha utekelezaji wa Elimumsingi na Sekondari bila Ada; (vii) Kuratibu na kusimamia Mkakati wa kuongeza ukusanyaji wa mapato na kudhibiti matumizi katika mamlaka za serikali za mitaa; (viii) Kuratibu ujenzi, ukarabati na matengenezo ya miundombinu ya barabara, usafirishaji, afya ya msingi, elimumsingi na sekondari na majengo ya utawala katika ofisi za wakuu wa mikoa, wakuu wa wilaya na mamlaka za serikali za mitaa; (ix) Kuratibu na kusimamia shughuli za kuboresha mazingira ya kufanyia kazi kwa watumishi wa Ofisi ya Rais – TAMISEMI, ofisi za wakuu wa mikoa, wakuu wa wilaya na mamlaka za serikali za mitaa kwa lengo la kuongeza ufanisi katika utendaji kazi; (x) Kuchochea na kuhimiza ukuaji wa uchumi shindani kwa maendeleo ya wananchi na Taifa kwa ujumla kwa kuiwezesha mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kuweka mazingira mazuri ya uanzishaji wa viwanda, biashara na uwekezaji hasa katika kilimo, mifugo, uvuvi, misitu, nyuki, wanyamapori na utalii; 12 (xi) Kusimamia utekelezaji wa majukumu ya msingi ya Ofisi ya Rais – TAMISEMI; (xii) Kuratibu upelekaji wa fedha za mikopo ya asilimia kumi ya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu katika mamlaka za serikali za mitaa kwenda kwenye mfuko wa mikopo ya vikundi na kusimamia urejeshwaji wa mikopo iliyotolewa miaka ya nyuma; (xiii) Kuratibu masuala ya michezo na utamaduni katika ngazi zote za Ofisi ya Rais - TAMISEMI, ofisi za wakuu wa mikoa, wilaya na mamlaka za serikali za mitaa; (xiv) Kuratibu usimamizi wa masuala ya uhifadhi na utunzaji wa misitu, wanyamapori, nyuki, vyanzo vya maji, athari za mabadiliko ya tabianchi pamoja na fursa za mabadiliko hayo kupitia biashara ya kaboni (Hewa Ukaa) na udhibiti wa uzalishaji taka katika mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; (xv) Kusimamia mifumo na miundombinu ya TEHAMA katika Ofisi ya Rais – TAMISEMI, ofisi za wakuu wa mikoa, mamlaka za serikali za mitaa na taasisi zilizo chini yake; (xvi) Kuratibu uendelezaji wa vijiji na miji kwenye mamlaka za serikali za mitaa; (xvii) Kuzisimamia mamlaka za upangaji katika kupanga na kuendeleza mipango miji na matumizi endelevu ya ardhi vijijini, ujenzi 13 wa nyumba bora na kudhibiti ujenzi holela, kutunza mipaka ya maeneo ya utawala, kuzuia na kutatua migogoro inayohusu ardhi; na (xviii) Kuratibu uendelezaji wa vijiji na miji kwa utangamano na shughuli za kilimo, uvuvi, mifugo, huduma za maji, umeme, barabara na sekta zingine za uzalishaji na masuala mengine mtambuka. 2.1 Ukusanyaji wa Maduhuli ya Mikoa na Mapato ya Ndani 18. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24, taasisi zilizo chini ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI, mikoa na mamlaka za serikali za mitaa ziliidhinishiwa kukusanya maduhuli na mapato ya ndani ya shilingi trilioni 1.19, ikilinganishwa na shilingi trilioni 1.07 iliyoidhinishwa mwaka 2022/23, sawa na ongezeko la shilingi bilioni 127.55 sawa na asilimia 11.90. Kati ya fedha hizo, shilingi bilioni 55.14 ni za taasisi zilizo chini ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI, shilingi milioni 261.89 ni maduhuli ya mikoa na shilingi trilioni 1.14 ni za mapato ya ndani ya halmashauri. 14 19. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 863.78 zimekusanywa sawa na asilimia 72.02 ya lengo. Kati ya fedha hizo shilingi bilioni 848.14 ni mapato ya ndani ya mamlaka za serikali za mitaa, shilingi bilioni 15.44 ni mapato ya ndani ya taasisi na shilingi milioni 193.79 ni maduhuli ya mikoa. Makusanyo hayo yalitokana na ada za wanachuo, tozo, ukusanyaji wa madeni, mauzo ya bidhaa mbalimbali na ushuru unaotozwa na mamlaka za serikali za mitaa kulingana na Sheria ya Fedha za Serikali za Mitaa, Sura 290. 20. Mheshimiwa Spika, Hali ya ukusanyaji wa mapato ya ndani kwenye mamlaka za serikali za mitaa katika kipindi cha Awamu ya Sita imeendelea kuimarika, ambapo makadirio yameendelea kuongezeka kutoka shilingi trilioni 1.01 mwaka 2022/23 hadi shilingi trilioni 1.14 mwaka 2023/24. Aidha, makusanyo halisi yameongezeka kutoka shilingi bilioni 625.32 Machi, 2023 hadi shilingi bilioni 848.14 Machi, 2024 ikiwa ni ongezeko la shilingi bilioni 222.82 (Kiambatisho Na.1). 21. Mheshimiwa Spika, ongezeko la ukusanyaji wa mapato ya ndani katika mamlaka za serikali za mitaa, limechangiwa na mikakati mbalimbali inayofanywa na Ofisi ya Rais - TAMISEMI, ikiwemo tathmini ya vyanzo vya mapato iliyofanyika kwa miaka miwili (2) mfululizo ya mwaka 2022/23 na 15 mwaka 2023/24 katika halmashauri 184 na matumizi ya mfumo wa TAUSI katika ukusanyaji wa mapato. 22. Mheshimiwa Spika, utumiaji wa mfumo wa TAUSI umetatua changamoto mbalimbali zilizoukabili mfumo wa awali wa Local Government Revenue Collection Information System (LGRCIS) ikiwa ni pamoja na kukabiliwa na ukuaji wa teknolojia, kuzuia uvujaji wa mapato na mabadiliko ya kisera na mahitaji ya watumiaji na wadau mbalimbali. Aidha, umesaidia kuimarisha makusanyo katika mamlaka za serikali za mitaa kwa kupunguza matumizi ya fedha mbichi, ucheleweshaji wa kuwasilisha fedha benki, kumwezesha mteja kufanya malipo na utoaji wa leseni za biashara na vibali vya ujenzi kielektroniki. Aidha, mfumo wa TAUSI unamwezesha mteja kujihudumia mwenyewe mahali popote ndani na nje ya nchi na kupata huduma pasipo kufika ofisi za halmashauri. 23. Mheshimiwa Spika, mpaka sasa mfumo huu wa TAUSI umeonesha mafanikio makubwa ya ukusanyaji wa mapato, kupunguza muda wa kupata huduma za leseni na vibali, kudhibiti upotevu wa mapato yanayokusanywa kupitia mashine za kukusanyia mapato (Point of Sale - PoS) kwa kuweka udhibiti wa muda na kiasi cha kukusanya nje ya mtandao ili kuhakikisha taarifa zote za makusanyo zinafika kwenye mfumo mkuu, kuwa 16 na taarifa sahihi za walipakodi na watumiaji kwa kutumia Namba ya Utambulisho ya Taifa (NIN). 24. Mheshimiwa Spika, mfumo wa TAUSI unawezesha kukusanya mapato shirikishi kwa kutumia namba ya kumbukumbu ya malipo (control number) moja inayojumuisha mapato ya halmashauri na taasisi nyingine. Mfano, chanzo cha ushuru wa minada na afya ya wanyama kinakusanywa kwa namba ya kumbukumbu ya malipo moja ambapo sehemu ya makusanyo inaenda mamlaka za serikali za mitaa na nyingine inaenda Wizara ya Mifugo na Uvuvi kulingana na sheria. 25. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha miaka 10, mwenendo wa makusanyo ya mapato ya ndani ya halmashauri umeendelea kuimarika. Makisio ya mapato ya mwaka 2013/14 yalikuwa shilingi bilioni 395.81 na mwaka 2022/23 yamefikia shilingi trilioni 1.01 sawa na ongezeko la shilingi bilioni 617.20. Aidha, makusanyo halisi katika miaka hiyo yaliongezeka kutoka shilingi bilioni 323.27 hadi shilingi trilioni 1.02 sawa na ongezeko la shilingi bilioni 697.76. Vilevile makisio ya mwaka 2024/25 yamefikia shilingi trilioni 1.35 hii inaonesha dhahiri kuimarika kwa makusanyo katika mamlaka za serikali za mitaa kama inavyoonekana katika kielelezo hapa chini. 17 Kielelezo: Mwenendo wa Makusanyo ya Mapato ya Ndani ya Halmashauri 2013/14 – 2022/23 26. Mheshimiwa Spika, kufuatia marekebisho ya Sheria ya Fedha za Serikali za Mitaa Sura 290, kupitia Sheria ya Fedha Namba 2 ya Mwaka, 2023 yamezipa mamlaka za serikali za mitaa jukumu la uwakala wa kusimamia na kukusanya vyanzo vya kodi ya majengo, kodi ya pango la ardhi na ushuru wa mabango. Ofisi ya Rais - TAMISEMI imeanza ujenzi wa moduli ya vyanzo hivi katika mfumo wa TAUSI kwa kushirikiana na: Wizara ya Fedha; Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi; Mamlaka ya Mapato Tanzania; Mamlaka ya Serikali Mtandao na Shirika la Umeme Tanzania. Zoezi la 18 majaribio kwa baadhi ya halmashauri limeanza na halmashauri zote zitaanza kutumia ifikapo Julai Mosi, 2024. Natumia fursa hii kuwaelekeza viongozi wote wa mikoa, wilaya na halmashauri kuhakikisha kuwa:- (i) Wananchi wote wanapewa elimu juu ya huduma za Serikali zinazotolewa kwa njia ya mtandao; (ii) Wanaandaa maeneo maalumu (kanda au kata) ambayo yatakuwa karibu na wananchi ili waweze kupata msaada wa kiufundi wanapopata shida ya huduma mtandaoni; (iii) Wanatumia eMrejesho na kuweka namba ya huduma kwa wateja kwa ajili ya kupokea mrejesho/kero kutoka kwa wananchi na kuzifanyia kazi ipasavyo; (iv) Wananchi wanaelimishwa na kuhimizwa kulipa kodi na tozo kwa wakati kwa ajili ya kuboresha huduma; na (v) Wanafanya maandalizi yote stahiki ya kuwezesha vyanzo vyote vipya kuanza kufanya kazi pasipo kubughudhi wananchi. Usimamizi wa Fedha za Taasisi na Mamlaka za Serikali za Mitaa 27. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 halmashauri zimekusanya shilingi bilioni 848.14 sawa na asilimia 74 ya bajeti iliyoidhinishwa. Halmashauri zimeonesha kufanya vizuri ikilinganishwa na makusanyo ya kipindi kama hicho kwa mwaka 19 2022/23 ambapo kiasi cha shilingi bilioni 625.32 kilikusanywa sawa na asilimia 62 (Kiambatisho Na. 1). 28. Mheshimiwa Spika, kuongezeka kwa mapato ya ndani kunasadifu dhana ya Hayati Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, aliyekuwa na maono makubwa kuhusu ukusanyaji wa mapato akiamini kuwa mapato yanapaswa kukusanywa kwa ufanisi ili kuwezesha maendeleo endelevu na kutoa huduma bora kwa wananchi. Kwa maneno yake, alielezea kuwa: “Mapato ni damu ya maendeleo. Bila ya mapato hakuna maendeleo. Nchi maskini siyo maskini kwa sababu hazina maliasili, zana, au watu hodari. Zipo nchi tajiri duniani ambazo hazina haya pia. Maskini ni maskini kwa sababu mapato yake ni madogo”. 29. Mheshimiwa Spika, kuimarika kwa ukusanyaji wa mapato kumewezesha kuongezeka kwa matumizi ya fedha za mapato ya ndani kwenye miradi ya maendeleo kutoka shilingi bilioni 194.80 zilizotumika hadi Machi, 2023 ikilinganishwa na shilingi bilioni 226.05 zilizotumika hadi Machi, 2024 (Kiambatisho Na. 2). 20 30. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 shilingi bilioni 226.05 za mapato ya ndani zimetolewa kwa ajili ya kuchangia utekelezaji wa miradi ya maendeleo kwa kipindi kinachoishia mwezi Machi 2024. Kati ya fedha hizo, shilingi bilioni 50.62 zimetumika kwenye Sekta ya Elimu, shilingi bilioni 39.77 zimetumika kwenye Sekta ya Afya, Lishe na Ustawi wa Jamii, shilingi bilioni 61.06 zimetumika kwenye Sekta ya Utawala. Aidha, shilingi bilioni 18.92 zimetumika kwenye Sekta ya Barabara na Usafirishaji, shilingi bilioni 15.84 zimetumika kwenye Sekta ya Biashara na Uwekezaji, shilingi bilioni 13.73 zimetumika kwenye Sekta ya Ardhi na Mipango miji, shilingi bilioni 9.69 zimetumika kwenye Sekta ya Kilimo, Mifugo na Uvuvi, shilingi milioni 321.47 zimetumika kwenye Sekta ya Maji, na shilingi bilioni 16.06 zimetumika kwenye Sekta nyingine. Ununuzi wa Boti na Utekelezaji wa Miradi ya Kimkakati 31. Mheshimiwa Spika, taratibu za ununuzi wa boti 10 zinaendelea katika Halmashauri za Wilaya za Ludewa, Ukerewe, Buchosa, Nyasa na Sumbawanga ili kuimarisha doria, ulinzi na ukusanyaji wa mapato ya ndani katika halmashauri hizo. 21 32. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa miradi ya kimkakati unaendelea katika mamlaka za serikali za mitaa, ambapo miradi 14 imepokea fedha. Kati ya miradi hiyo miradi mitano (5) imekamilika ambayo ni ujenzi wa Soko la Kisasa la Kibada katika Halmashauri ya Manispaa ya Kigamboni, Soko la Kisasa katika Halmashauri ya Mji wa Kibaha, Ujenzi wa Kiwanda cha Chaki katika Halmashauri ya Wilaya ya Maswa, ujenzi wa Kituo cha Kuegesha Magari Makubwa – Nyakanazi katika Halmashauri ya Wilaya ya Biharamulo na upanuzi wa Kituo cha Mabasi cha Nyegezi katika Halmashauri ya Jiji la Mwanza. Aidha, miradi tisa (9) inaendelea na utekelezaji katika hatua mbalimbali na baadhi ya miradi hiyo imeanza kutoa huduma wakati shughuli za ukamilishaji zikiendelea. 33. Mheshimiwa Spika, halmashauri zimeendelea kukusanya mapato kutoka katika miradi ya kimkakati iliyoanza kutoa huduma. Katika mwaka 2023/24 halmashauri zilikisia kukusanya kiasi cha shilingi bilioni 15.25 kutoka katika miradi ya kimkakati iliyoanza kutoa huduma. Hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 7.20 zimekusanywa sawa na asilimia 47.21. Fedha hizi zimeongeza ufanisi wa halmashauri katika utoaji wa huduma kwa wananchi. 22 34. Mheshimiwa Spika, mwaka 2023/24 wataalamu 62 wa kada za uhandisi, wakadiriaji majenzi na uchumi kutoka halmashauri 35 wamejengewa uwezo katika uandishi wa maandiko ya miradi ya kimkakati. Ofisi ya Rais – TAMISEMI kwa kushirikiana na Wizara ya Fedha itaendelea kujenga uwezo kwa halmashauri nyingine kwa kadri ya upatikanaji wa fedha. Miradi ya Kimkakati Iliyotekelezwa kwa Mapato ya Ndani ya Halmashauri 35. Mheshimiwa Spika, halmashauri 23 zilitenga shilingi bilioni 22.60 kutoka mapato ya ndani kwa ajili ya kutekeleza miradi ya kimkakati. Hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 13.83 zimetolewa sawa na asilimia 61.12. Miradi hiyo iliyotengewa fedha ni maghala mawili ya mazao (2), majengo manne (4) ya vitega uchumi, viwanda vitatu (3) vya matofali, machinjio tatu (3), masoko nane (8), stendi sita (6) za mabasi, vibanda vya biashara 185 na uwanja wa mpira. Kati ya miradi hiyo, saba (7) imekamilika na inatoa huduma, 21 ipo katika hatua mbalimbali za ujenzi. Makusanyo yatokanayo na Mikopo inayotolewa na Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa 36. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI kupitia Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa ilipanga kukopesha shilingi bilioni 3.51, kukusanya marejesho ya mkopo ya shilingi bilioni 23 1.68 na michango ya akiba na nyongeza ya mtaji ya shilingi bilioni 2.21. Hadi Machi, 2024 mikopo ya shilingi milioni 420 imetolewa. Kati ya fedha hizo, shilingi milioni 270 zimetolewa Halmashauri ya Mji wa Kasulu na shilingi milioni 150 zimetolewa Halmashauri ya Wilaya ya Mlele. 37. Mheshimiwa Spika, bodi imekusanya marejesho ya mikopo ya shilingi milioni 276.57 sawa na asilimia 16.5 kutoka katika halmashauri tisa (9) ambazo ni Halmashauri za Manispaa ya Singida na Morogoro; Halmashauri ya Mji wa Mbinga na Halmashauri za Wilaya ya Mbinga, Bukombe, Kishapu, Ruangwa, Pangani na Tunduru zilizokopeshwa na Bodi kwa ajili ya utekelezaji wa miradi. 38. Mheshimiwa Spika, shilingi milioni 329.89 sawa na asilimia 14.93 zimekusanywa kutokana na mchango wa akiba na nyongeza ya mtaji katika halmashauri 11 ambazo ni Halmashauri za Manispaa ya Temeke na Ubungo, Halmashauri za Mji wa Bunda na Handeni pamoja na Halmashauri za Wilaya ya Madaba, Misungwi, Itigi, Nyang’hwale, Same, Songea na Itilima. Aidha, Ofisi ya Rais – TAMISEMI imezielekeza halmashauri zinazodaiwa kuweka mpango wa kurejesha mikopo katika mipango na bajeti ya mwaka 2024/25. 24 Shirika la Masoko ya Kariakoo 39. Mheshimiwa Spika, Shirika kwa kushirikiana na Ofisi ya Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam limeendelea kutekeleza mradi wa ujenzi wa soko jipya la Kariakoo lenye ghorofa sita za juu na ghorofa mbili za chini na ukarabati wa jengo kuu la soko la Kariakoo. Mradi ulianza kutekelezwa Januari, 2022 na Mkandarasi ESTIM Construction Ltd ya Dar es Salaam kwa gharama ya shilingi bilioni 28.03, mtaalamu mshauri ni Shirika la Nyumba la Taifa (NHC). Utekelezaji wa mradi umefikia asilimia 93. Hadi Machi, 2024 mkandarasi amelipwa shilingi bilioni 17.24. Aidha, maandalizi ya ufunguzi wa soko yanaendelea ili biashara zianze mwanzoni mwa mwaka 2024/25. 2.2 Taarifa ya Fedha za Matumizi ya Kawaida na Maendeleo 40. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 Ofisi ya Rais - TAMISEMI Fungu Namba 56, Tume ya Utumishi wa Walimu Fungu Namba 02 na Mafungu 26 ya mikoa yakijumuisha halmashauri 184 yaliidhinishiwa bajeti ya shilingi trilioni 9.18. Kati ya fedha hizo, shilingi trilioni 3.52 ni Fedha za Maendeleo na shilingi trilioni 5.65 ni za Matumizi ya Kawaida, yakijumuisha Mishahara shilingi trilioni 4.59 na Matumizi Mengineyo ni shilingi trilioni 1.06. 25 41. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 Mafungu 28 yamepokea na kukusanya shilingi trilioni 6.99 sawa na asilimia 76.18 ya fedha zilizoidhinishwa. Kati ya fedha hizo, shilingi trilioni 4.47 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida yakijumuisha Mishahara shilingi trilioni 3.66 na Matumizi Mengineyo shilingi bilioni 810.77. Aidha, shilingi trilioni 2.52 ni fedha za Miradi ya Maendeleo ikijumuisha shilingi trilioni 2.06 Fedha za Ndani na shilingi bilioni 456.39 Fedha za Nje. 42. Mheshimiwa Spika, kati ya fedha zilizopokelewa shilingi bilioni 848.14 ni za mapato ya ndani ya halmashauri ambapo kati ya fedha hizo shilingi bilioni 501.98 zimetumika kwenye Matumizi Mengineyo na shilingi bilioni 226.05 zimetumika kwenye Miradi ya Maendeleo (Kiambatisho Na. 2). 2.3 Mafanikio ya Utekelezaji ya Bajeti kwa Mwaka 2023/24 43. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 Ofisi ya Rais – TAMISEMI, Tume ya Utumishi wa Walimu, ofisi za wakuu wa mikoa na halmashauri zimefanikiwa kutekeleza shughuli zifuatazo: 26 2.3.1 Maandalizi ya Uchaguzi wa Serikali za Mitaa Mwaka 2024 44. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 Ofisi ya Rais – TAMISEMI iliidhinishiwa shilingi bilioni 12.00 kwa ajili ya maandalizi ya uchaguzi wa serikali za mitaa utakaofanyika mwaka 2024. Hadi Machi, 2024 Ofisi ya Rais - TAMISEMI imepokea shilingi bilioni 5.6 sawa na asilimia 46.67 ya fedha iliyoidhinishwa. Sehemu kubwa ya fedha ambazo hazijapokelewa zinahusika na shughuli za ununuzi ambazo taratibu zake zinaendelea. 45. Mheshimiwa Spika, shughuli zilizotekelezwa ni pamoja na uhakiki wa maeneo ya utawala yatakayoshiriki katika uchaguzi wa serikali za mitaa mwaka 2024, kuandaa Rasimu ya Tangazo la Serikali la Maeneo ya Utawala, kuandaa rasimu ya kanuni za uchaguzi na kufanya vikao vya wadau wa ndani ya Serikali ili kupata maoni na kuyajumuisha katika rasimu ya kanuni zilizoandaliwa. Aidha, rasimu ya kanuni hizo zitapitiwa na wadau wa nje ili kupata maoni yao kabla ya kuidhinishwa na kuanza kutumika. 46. Mheshimiwa Spika, kazi nyingine zilizofanyika ni pamoja na uchambuzi wa mahitaji ya vifaa vya uchaguzi (maboksi ya kupigia kura, lakiri, daftari la kuandikisha wapiga kura, nakala 27 za kanuni, orodha ya maeneo ya utawala yatakayoshiriki uchaguzi, mihuri, wino na vidau). Aidha, imeandaliwa rasimu ya Mwongozo wa Elimu ya Mpiga Kura na Mwongozo wa Uchaguzi. 2.3.2 Uratibu na Usimamizi wa Huduma za Afya ya Msingi, Ustawi wa Jamii na Lishe 47. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI inasimamia vituo vya kutolea huduma za afya ya msingi 6,933 ambapo zahanati ni 5,887, vituo vya afya 874 na hospitali za halmashauri 172. Takwimu hizi zinaonesha kuna ongezeko la vituo vya afya ya msingi 1,663 ikilinganishwa na idadi ya vituo 5,270 vilivyokuwepo mwaka 2015 wakati wa mkakati wa kuboresha na kuanza ujenzi wa vituo vya kutolea huduma za afya. 48. Mheshimiwa Spika, kumekuwa na mabadiliko ya utoaji wa huduma za afya ya Msingi na mahudhurio ya wagonjwa. Mwaka 2023 wagonjwa milioni 26.9 walipatiwa huduma katika vituo vya afya ya msingi kama wagonjwa wa nje (OPD) na wagonjwa 854,318 walipatiwa huduma ya kulazwa (IPD). Katika eneo la mama na mtoto jumla ya akina mama milioni 1.6 walijifungua katika vituo vya kutolea huduma ya afya ya msingi na akina mama 125,318 waliokuwa na uzazi pingamizi walifanyiwa upasuaji. 28 49. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 ziliidhinishwa shilingi bilioni 258.48 kupitia ruzuku ya serikali kuu, mapato ya ndani na washirika wa maendeleo kwa ajili ya utekelezaji wa shughuli za afya ya msingi, ustawi wa jamii na lishe. Hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 253.67 zimepokelewa sawa na asilimia 98.14 ya fedha iliyoidhinishwa. 50. Mheshimiwa Spika, shughuli zilizotekelezwa ni kuendelea na ujenzi wa majengo ya hospitali 45 za halmashauri zilizoanza ujenzi mwaka 2020/21 ambapo kila halmashauri iliidhinishiwa fedha kulingana na hatua ya ujenzi iliyofikiwa. Kati ya miradi hiyo, hospitali nne (4) zipo hatua ya umaliziaji, hospitali nne (4) zipo hatua ya kupandisha kuta, hospitali moja (1) ipo hatua ya jamvi na hospitali 36 zipo katika hatua za awali za ujenzi. 51. Mheshimiwa Spika, vilevile, hospitali kongwe 30 zinazofanyiwa ukarabati zimepokea fedha ambapo hospitali 10 zimeanza ukarabati na hospitali 20 zipo hatua za awali za ujenzi. 52. Mheshimiwa Spika, vituo vya afya 14 vimepokea fedha kwa ajili ya ujenzi ambapo vituo vitatu (3) vimeanza ujenzi na vituo 11 vipo katika hatua za awali za ujenzi. Aidha, vituo vya Afya 23 vimepokea fedha kwa ajili ya ukamilishaji ambapo 29 vituo vitatu (3) vipo hatua ya lipu, vitatu (3) vipo hatua ya kuweka sakafu, vitatu (3) vipo hatua ya boma, vinne (4) vipo hatua ya kuweka vigae na vituo 10 vipo katika hatua za awali za ujenzi. 53. Mheshimiwa Spika, zahanati 374 zimepokea fedha kwa ajili ya ukamilishaji ambapo zahanati moja (1) imekamilika, maboma 26 yapo katika hatua mbalimbali za umaliziaji na maboma 347 yamepokea fedha na yapo katika hatua za awali za ujenzi. 54. Mheshimiwa Spika, Serikali imetoa fedha za ununuzi wa vifaa na vifaa tiba katika vituo vya kutolea huduma za afya vilivyokamilika ambavyo ni zahanati 364, vituo vya afya 278 na hospitali za halmashauri 31 ili huduma zianze kutolewa. Aidha, ununuzi wa vifaa hivyo unaendelea katika hatua mbalimbali. Huduma za Lishe 55. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI inaendelea kusimamia utekelezaji wa afua za lishe zilizoainishwa katika Mpango Jumuishi wa Lishe wa Taifa. Wakuu wa mikoa wakisaidiwa kwa karibu na wakuu wa wilaya na watendaji wa kata wanasimamia kikamilifu utoaji wa huduma za lishe kama ilivyoelekezwa kwenye Mkataba wa Lishe uliosainiwa na Mheshimiwa Rais 30 wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na wakuu wote wa mikoa Tanzania Bara. 56. Mheshimiwa Spika, Halmashauri zimeendelea kutenga kiasi cha shilingi elfu moja au zaidi kwa kila mtoto mwenye umri chini ya miaka mitano (5) kwa ajili ya utekelezaji wa afua za lishe. Aidha kwa mwaka 2023/24 shilingi bilioni 15.7 zimetengwa kwa ajili ya utekelezaji wa afua za lishe. 57. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 8.1 sawa na asilimia 51.2 ya fedha zilizotengwa, zilitolewa na kutumika kutoa huduma katika afua za lishe. Miongoni mwa huduma zilizotolewa ni ufuatiliaji wa maendeleo ya ukuaji wa watoto, upimaji wa hali ya lishe ya watoto, kutoa elimu na unasihi wa lishe kwa jamii, na kuimarisha mpango wa utoaji wa chakula kwa wanafunzi shuleni. 58. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 watoto 9,813,010 wenye umri chini ya miaka mitano walipatiwa nyongeza ya matone ya Vitamini A; watoto 7,421,941 walipimwa hali ya lishe ambapo 139,473 walibainika kuwa na ukondefu, 12,649 walikuwa na utapiamlo mkali na 9,266 walikuwa na uzito uliozidi. 59. Mheshimiwa Spika, wanawake wajawazito 4,648,307 sawa na asilimia 96.6 ya wajawazito 31 wote waliohudhuria katika vituo vya kutolea huduma ya afya walipatiwa vidonge vya nyongeza ya madini chuma na vitamini ya Asidi ya Foliki kwa ajili ya kuongeza wingi wa damu. Aidha, wazazi au walezi 7,694,445 wenye watoto wenye umri chini ya miaka miwili walipatiwa elimu na unasihi wa ulishaji wa watoto katika vituo vya kutolea huduma za afya. 60. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha hali ya lishe kwa vijana balehe hasa waliopo shuleni, shule 11,952 zimeanzisha bustani za mbogamboga na matunda na wanafunzi 10,712,640 wanapata huduma ya chakula wanapokuwa shuleni. Aidha, katika kuongeza wigo wa utoaji wa elimu ya lishe katika jamii, vijiji na mitaa 15,917 iliadhimisha siku ya Afya na Lishe ya Kijiji na Mtaa. Vilevile, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imeandaa makala ya kuhamasisha jamii kuhusu masuala ya lishe kwa njia ya runinga ambayo itaanza kurushwa mapema Mei, 2024. Huduma za Ustawi wa Jamii 61. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha huduma za ustawi wa jamii kwa makundi maalumu, hadi Machi, 2024 Ofisi ya Rais – TAMISEMI imefanikiwa kuwatambua jumla ya watu wenye ulemavu 11,434 ambapo wanawake ni 6,131 na wanaume 5,303 na kuwaunganisha na huduma mbalimbali ikiwemo kuwapatia mafuta 32 maalumu kwa watu wenye ualbino 2,960 kulingana na uhitaji wao. Jumla ya wazee 574,321 wametambuliwa katika mikoa 26 wakiwemo wanawake 359,582 na wanaume 214,739. Kati ya hao wazee 365,284 (wanawake 219,455 na wanaume 145,829) wamepatiwa vitambulisho vya wazee kwa ajili ya msamaha wa matibabu. 62. Mheshimiwa Spika, jumla ya madirisha 1,066 ya kutolea huduma za afya kwa wazee yameanzishwa kwenye hospitali 187 na vituo vya afya 879 katika halmashauri 184. Watoto walio katika mazingira hatarishi 284,308 (wakiume 183,124 na wakike 101,184) walitambuliwa na kupatiwa huduma zikiwemo mafunzo ya ufundi stadi, kadi za bima ya afya ya Jamii, vifaa vya shule na kuwaunganisha na familia zao. 63. Mheshimiwa Spika, ili kusimamia utoaji wa huduma kwa makundi maalumu, kamati za watu wenye ulemavu 7,518, kamati za ulinzi na usalama wa mwanamke na mtoto 18,126 na mabaraza ya ushauri ya wazee 20,748 yameundwa katika ngazi za mikoa, halmashauri, kata, vijiji na mitaa. 64. Mheshimiwa Spika, mashauri 2,682 ya ukatili dhidi ya wanawake na watoto, migogoro ya ndoa na familia 5,306 yalishughulikiwa. Aidha, huduma mbalimbali zilitolewa ikiwemo, huduma ya msaada wa kisaikolojia na kijamii, huduma za 33 afya, matunzo kwa watoto, malazi, huduma kwenye vituo jumuishi (one stop centre), mavazi, chakula, kuwaunganisha manusura wa vitendo vya ukatili na familia zao na kutoa rufaa kwenda kwenye huduma mbalimbali ikiwemo mahakamani. 2.3.3 Usimamizi na Uendeshaji wa Elimumsingi na Sekondari 65. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI inaratibu usimamizi na uendeshaji wa elimu ya awali, msingi na sekondari nchini kupitia mamlaka za serikali za mitaa. Hadi Machi, 2024 idadi ya shule zenye madarasa ya awali ni 20,316 (17,942 za Serikali na 2,374 zisizo za Serikali); idadi ya shule za msingi 20,384 (17,986 za Serikali na 2,398 zisizo za Serikali) zikiwemo shule maalumu za msingi 37 za bweni na vitengo maalumu 710. Aidha, idadi ya shule za sekondari ni 6,263 (4,894 za Serikali na 1,369 zisizo za Serikali). 66. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 wanafunzi wa elimu ya awali walioandikishwa katika madarasa ya awali ni 1,538,753 sawa na asilimia 82.1 ya lengo la kuandikisha wanafunzi 1,873,927. Kati ya wanafunzi hao, wavulana ni 774,478 na wasichana ni 764,275 wakiwemo wenye mahitaji maalumu 3,359 ambapo wasichana ni 1,529 na wavulana 1,830. 34 67. Mheshimiwa Spika, katika mwaka wa masomo wa 2024, wanafunzi 1,729,180 walitarajiwa kuandikishwa darasa la kwanza, ambapo hadi Machi, 2024 wanafunzi walioandikishwa ni 1,820,139 sawa na asilimia 105.3 ya lengo. Kati yao, wasichana ni 908,179 na wavulana ni 911,960 wakiwemo wenye mahitaji maalumu 4,391 ambapo wasichana ni 1,917 na wavulana ni 2,474. 68. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 jumla ya wanafunzi 19,863 wakiwemo wasichana 9,088, wavulana 10,775 na wanafunzi wenye mahitaji maalum 254 (wasichana ni 125 na wavulana ni 129) waliandikishwa katika Mpango wa Elimu ya Msingi kwa Walioikosa (MEMKWA). Idadi imepungua kwa asilimia 44.21 ikilinganishwa na wanafunzi 28,645 wakiwemo wasichana 13,691 na wavulana 14,989 walioandikishwa mwaka 2023. Utekelezaji wa Shughuli za Maendeleo katika Sekta ya Elimu 69. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imeendelea kusimamia utoaji wa huduma ya elimumsingi na sekondari ambapo katika mwaka 2023/24 iliidhinishwa shilingi trilioni 1.72 kupitia ruzuku ya serikali kuu na Washirika wa Maendeleo wakiwemo Benki ya Dunia, Twiga Barrick Tanzania na Benki ya Azania kwa ajili ya utekelezaji wa shughuli za maendeleo 35 katika sekta ya elimu. Hadi Machi, 2024 shilingi trilioni 1.26 zimepokelewa sawa na asilimia 73.45 ya fedha iliyoidhinishwa. Shughuli zilizotekelezwa mwaka 2023/24 ni pamoja na: Upimaji wa Kitaifa wa Darasa la Nne 70. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023, jumla ya wanafunzi 1,287,934 kati ya 1,545,330 waliofanya mtihani sawa na asilimia 83.34 walifaulu. Ufaulu huu ni sawa na ongezeko la asilimia 0.39 ikilinganishwa na ufaulu wa mwaka 2022 ambapo wanafunzi 1,320,700 sawa na asilimia 82.95 walifaulu. Mtihani wa Kumaliza Elimu ya Msingi 71. Mheshimiwa Spika, kwa mwaka wa masomo 2023, watahiniwa 1,092,960 kati ya 1,356,392 sawa na asilimia 80.58 waliofanya mtihani walipata sifa ya kuendelea na elimu ya sekondari, wasichana wakiwa 585,040 na wavulana 507,920 wakiwemo wanafunzi wenye mahitaji maalumu 3,666 (wasichana 1,721 na wavulana 1,945). Upimaji wa Kitaifa wa Kidato cha Pili 72. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023 watahiniwa 471,427 wakiwemo wasichana 250,147 na wavulana 221,280 kati ya watahiniwa 527,576 sawa na asilimia 89.36 waliofanya mtihani walifaulu. Idadi ya wanafunzi waliofaulu iliongezeka kwa 36 14,452 kutoka wanafunzi 456,975 mwaka 2022 hadi 471,427 mwaka 2023. Mtihani Kidato cha Nne na Wanafunzi waliochaguliwa Kujiunga na Kidato cha Tano Mwaka 2023 73. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022 watahiniwa 522,217 wa shule walifanya mtihani wa kuhitimu kidato cha nne ambapo wanafunzi 456,975 sawa na asilimia 87.51 wakiwemo wasichana 243,285 na wavulana 213,690 walifaulu. Kati yao wanafunzi 188,128 walikuwa na sifa za kujiunga kidato cha tano au vyuo vya kati. Kati ya hao wanafunzi 130,446 wakijumuisha wasichana 65,965 na wavulana 64,481 walichaguliwa kujiunga na kidato cha tano mwaka 2023 katika shule 540 za Serikali ambapo miongoni mwao, wanafunzi wenye mahitaji maalumu walikuwa ni 490 wakiwemo wasichana 218 na wavulana 272. 74. Mheshimiwa Spika, kati ya wanafunzi waliochaguliwa kujiunga na kidato cha tano, wanafunzi 46,455 sawa na asilimia 35.61 wakiwemo wasichana 21,991 na wavulana 24,464 walichaguliwa kusoma tahasusi za sayansi na hisabati, wanafunzi 83,991 sawa na asilimia 64.39 wakiwemo wasichana 43,974 na wavulana 40,017 walichaguliwa kusoma tahasusi za masomo ya sanaa na biashara. 37 Mtihani wa Taifa wa Kidato cha Sita 75. Mheshimiwa Spika, katika mwaka wa masomo wa 2023, ufaulu wa kidato cha sita kwa watahiniwa wa shule ulikuwa asilimia 99.90 ambapo watahiniwa 96,010 kati ya watahiniwa 96,319 waliofanya mtihani walifaulu. Idadi ya wanafunzi waliofaulu imeongezeka kutoka 84,404 mwaka 2022 hadi 96,010 mwaka 2023 ikiwa ni ongezeko la wanafunzi 11,606 sawa na asilimia 13.75. 76. Mheshimiwa Spika, ufaulu wa mitihani ya kitaifa umeendelea kuimarika zaidi kutokana na jitihada kubwa zinazofanywa na walimu wetu nchini pamoja na kuboreshwa kwa mazingira ya kujifunzia na kufundishia. Michezo kwa Shule za Msingi na Sekondari 77. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imeendelea kuhimiza na kusimamia maendeleo ya michezo katika shule za msingi na sekondari. Kwa upande wa mashindano ya michezo ya Umoja wa Michezo na Taaluma Shule za Msingi Tanzania (UMITASHUMTA) yenye lengo la kutambua na kuendeleza vipaji, jumla ya wanafunzi 3,360 walishiriki michezo mbalimbali iliyofanyika Julai, 2023 katika Halmashauri ya Manispaa ya Tabora. Aidha, mashindano ya Umoja wa Michezo Shule za Sekondari Tanzania (UMISSETA) yalifanyika ambapo wanafunzi 3,242 walishiriki michezo hiyo 38 iliyofanyika katika Halmashuri ya Manispaa ya Tabora Agosti, 2023. Michezo hii ilihusisha wanafunzi kutoka Tanzania Bara na Zanzibar. Mafanikio ya Mpango wa Elimumsingi Bila Ada 78. Mheshimiwa Spika, Mpango wa Elimumsingi Bila Ada kwa shule za msingi na sekondari nchini imeleta mafanikio makubwa, ikiwa ni pamoja na ongezeko la wanafunzi wapya wanaoandikishwa kujiunga katika ngazi mbalimbali za elimu. Idadi ya wanafunzi waliochaguliwa kujiunga na kidato cha kwanza imeongezeka kutoka wanafunzi 425,743 mwaka 2016 Mpango wa Elimumsingi bila Ada ulipoanza hadi wanafunzi 1,076,037 mwaka 2024 sawa na ongezeko la asilimia 152.74. 79. Mheshimiwa Spika, jumla ya maafisa elimu kata 3,932, walimu wakuu 17,618 na wakuu wa shule 4,615 wamepokea posho ya madaraka. Jumla ya wanafunzi 23,778 wa bweni, wanafunzi 49,212 wa kutwa wamepata ruzuku ya chakula na wanafunzi 12,709,290 wamepata ruzuku ya uendeshaji kwa shule za msingi 17,618. Aidha, chakula cha wanafunzi 218,473, fidia ya ada ya bweni kwa wanafunzi 218,473, fidia ya ada ya kutwa kwa wanafunzi 2,831,006 na ruzuku ya uendeshaji wanafunzi 3,049,479 kwa shule za sekondari 4,652 imetolewa. 39 80. Mheshimiwa Spika, ruzuku ya Elimu Bila Ada inayotolewa kila mwezi tangu kuanza kwa mpango huu mwaka 2015/16 imeongezeka kutoka shilingi bilioni 13.46 hadi shilingi bilioni 33.30 kwa mwezi mwaka 2023/24 sawa na asilimia 147.26. 81. Mheshimiwa Spika, serikali imejidhatiti kutekeleza maelekezo ya Ilani ya CCM kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2020 kwa kuendeleza utoaji wa Elimu Bila Ada ili kuhakikisha wanafunzi wote wenye umri wa kwenda shule wanaenda. 82. Mheshimiwa Spika, napenda kunukuu maneno ya Baba wa Taifa Mwalimu Julius Kambarage Nyerere aliyoyasema mwaka 1966 kuhusu umuhimu wa Serikali kugharamia elimu alisema “Taifa husomesha watu wake kwa faida ya Taifa”. 83. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Chama cha Mapinduzi kwa kutambua hilo, hadi kufikia machi, 2024 imetoa shilingi trioni 2.31 ili kutekeleza mpango wa Elimumsingi Bila Ada ikiwa ni ruzuku tangu kuanza utekelezaji wa mpango huo Disemba, 2015. Kati ya fedha hizo shilingi bilioni 758.81 zimetolewa katika kipindi cha Serikali ya Awamu ya Sita. 40 Ujenzi na Ukamilishaji wa Miundombinu ya Shule 84. Mheshimiwa Spika, Serikali inaendelea na ujenzi wa shule mpya za msingi 302, vyumba vya madarasa 3,880, mabweni 63 ya wanafunzi wenye mahitaji maalumu, matundu ya vyoo 22,418 na uzio wa mabweni katika shule 88. Ukarabati wa madarasa 627 katika shule kongwe za msingi na ukamilishaji wa mabweni saba (7) na bwalo moja (1). Aidha, Serikali inaendelea na ujenzi wa shule mpya 25 za sekondari, madarasa 6,648, mabweni 444 na matundu ya vyoo 16,795 katika shule za sekondari. Pia, Serikali imefanya ukarabati wa shule 32, umaliziaji wa maboma ya madarasa 2,441, shule za bweni tisa (9), maabara 132 na matundu ya vyoo 1,650. Unununuzi wa Vifaa vya TEHAMA 85. Mheshimiwa Spika, Serikali imenunua na kusambaza vifaa vya TEHAMA kwa ajili ya vituo vya walimu 501 vifaa hivyo ni kompyuta za mezani 1,573, kompyuta mpakato 400, televisheni janja (inch 65) 200, UPS 760, projekta 560, printa 360, mashine za kurudufu 360, zoom camera 200, na digital camera 200. Pia, kompyuta mpakato 159 zimenunuliwa na kusambazwa katika Ofisi za Tume ya Utumishi wa Walimu za wilaya 139 na Makao Makuu ya Tume. Aidha, walimu 400 na maafisa TEHAMA wa halmashauri 184 wamejengewa uwezo kuhusu usimikaji, matengenezo, na utoaji 41 wa usaidizi wa kitaalamu kwa walimu kuhusu matumizi ya TEHAMA ili kuongeza ufanisi wa matumizi ya teknolojia hii katika kufundishia na kujifunzia. Ununuzi na usambazaji wa Vitabu Shule za Msingi na Sekondari 86. Mheshimiwa Spika, Serikali imenunua vitabu 8,016,243 vya shule za msingi na sekondari vya masomo mbalimbali ambapo vitabu 6,430,714 vimesambazwa katika mikoa yote 26 na vitabu 1,585,529 vinaendelea kusambazwa. Chuo cha Serikali za Mitaa 87. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI kupitia Chuo cha Serikali za Mitaa kimeanzisha Kampasi ya Shinyanga ambapo jumla ya wanafunzi 167 wamedahiliwa na kuanza mafunzo kwa Kozi Nne (4) za Astashahada ya Maendeleo ya Jamii, Utawala katika Serikali za Mitaa, Uhasibu na Fedha na Menejimenti ya Rasilimali Watu. Hivyo, ninaomba kutoa wito kwa wanafunzi waliohitimu Kidato cha Nne na Sita kujiunga kwenye Mkupuo wa Machi na Oktoba kila mwaka. 42 Shirika la Elimu Kibaha 88. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI kupitia Shirika la Elimu Kibaha limeandaa Mfumo wa Mafunzo kwa Njia ya Mtandao (e-learning management system) kwa ajili ya kutoa elimu ya sekondari mubashara (Live teaching) kwa shule za sekondari ili kukabiliana na upungufu wa walimu wa masomo ya sayansi na hisabati. Hadi Machi, 2024 ujenzi wa mfumo unaendelea na majaribio ya kutoa elimu ya sekondari mubashara yamefanyika katika Shule za Sekondari za Kibaha na Dodoma na matarajio ni kuzifikia shule zote za sekondari hususan katika masomo ya sayansi . 2.3.4 Utawala Bora, Usimamizi wa Rasilimali, Ujenzi wa Majengo ya Utawala na Makazi ya Viongozi Utatuzi wa Kero za Wananchi Katika Mikoa na Wilaya 89. Mheshimiwa Spika, Hayati Baba wa Taifa aliwahi kusema “Hakuna shida yoyote ya watu ambayo tunaweza sema kuwa haituhusu – J. K. Nyerere 1962 Dar Es Salaam” 90. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI inaendelea kuyaenzi maneno hayo ambapo mwaka 2023/24 wakuu wa mikoa, wakuu wa wilaya, makatibu tawala wa mikoa na wilaya 43 wameendelea kutekeleza shughuli mbalimbali ikiwemo kusikiliza na kutatua kero za wananchi. Hadi Machi, 2024 jumla ya kero 16,938 zimepokelewa na zilisikilizwa katika ngazi ya mikoa na wilaya ambapo jumla ya kero 7,322 zimetatuliwa na kero 9,616 zipo katika hatua mbalimbali za utatuzi. Aidha, kero hizo zilizopokelewa na kusikilizwa zipo katika sekta mbalimbali zikiwemo utawala, afya, elimu, ardhi, maji, barabara na nishati. Usimamizi wa Kituo cha Huduma kwa Wateja 91. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI ina Kituo cha Huduma kwa Wateja (Contact Centre) kwa lengo la kushughulikia malalamiko na kero za wananchi. Hadi Machi, 2024 kituo kimehudumia wananchi 23,896. Aidha, masuala mengi yaliyopokelewa na kusikilizwa kutoka kwa wananchi yalikuwa katika sekta za afya, elimu na ardhi. Kituo kimekuwa msaada kwa wananchi katika kupunguza na kutatua changamoto zinazowakabili kupata taarifa sahihi zinazohitajika, mathalani miongozo mbalimbali, ufafanuzi hususan wakati wa kuomba ajira pindi zinapotangazwa, ubadilishaji wa machaguo ya tahasusi, uhamisho wa watumishi katika mamlaka za serikali za mitaa hivyo kuwapunguzia gharama za safari ya kuja Dodoma kushughulikia kero husika. 44 Usimamizi wa Rasilimali Watu 92. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 maafisa tarafa 63 kati ya nafasi wazi 84 wameajiriwa na kupangiwa vituo vya kazi. Aidha, katika kuboresha utendaji kazi, umefanyika msawazo wa watumishi wa halmashauri zilizokuwa na watumishi wengi na kuwahamishia halmashauri zenye upungufu wa watumishi ambapo watumishi 646 walihamishwa. Vilevile, Ofisi ya Rais – TAMISEMI inakamilisha taratibu za kuajiri watendaji wa kata 525, watendaji wa vijiji 1,986, watendaji wa mitaa 1,333 na maafisa tarafa 21. 93. Mheshimiwa Spika, “Ubadhirifu serikalini unarudisha nyuma maendeleo ya wananchi” maneno haya aliyasema Baba wa Taifa Hayati Mwalimu Julius Nyerere (1977) miaka 10 baada ya Azimio la Arusha. Hivyo, Ofisi ya Rais – TAMISEMI imeendelea kuchukua hatua kwa watumishi wanaotekeleza majukumu yao kinyume na sheria, taratibu na kanuni. Katika mwaka 2023/24 watumishi 225 wamechukuliwa hatua za kinidhamu, kati yao wakurugenzi ni 13, wakuu wa idara 30, watumishi wa sekta ya ujenzi 15, sekta ya afya nane (8) na 159 wa kada nyingine. 45 Uwezeshaji wa Ngazi za Msingi za Mamlaka za Serikali za Mitaa 94. Mheshimiwa Spika, katika kutekeleza Sera ya Ugatuaji Madaraka kwa Wananchi, Serikali imeendelea kuboresha utendaji kazi katika ngazi za msingi ili kuimarisha utawala bora, maendeleo endelevu, na ushiriki wa wananchi katika maamuzi yanayogusa maisha yao. 95. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua umuhimu huo, Serikali katika mwaka 2023/24 ilitenga shilingi bilioni 1.73 za Matumizi Mengineyo kutoka serikali kuu kwa ajili ya posho ya mawasiliano kwa wenyeviti wa vijiji na mitaa. Hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 1.15 zimetolewa sawa na asilimia 67 ya fedha zilizoidhinishwa kwa ajili ya posho ya mawasiliano katika halmashauri 165 ambazo mapato yake ni chini ya shilingi bilioni 5. Aidha, mamlaka za serikali za mitaa kupitia mapato ya ndani ya halmashauri zimefanikiwa kupeleka shilingi bilioni 7.13 sawa na asilimia 64 ya shilingi bilioni 11.05 zilizotengwa kwa ajili ya uendeshaji wa ofisi kwenye ngazi za msingi. 96. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI kwa kushirikiana na Chuo cha Utumishi wa Umma na Chuo cha Serikali za Mitaa imetoa mafunzo kwa maafisa tarafa 184 na watendaji wa kata 1,403 katika mikoa tisa (9) ya Pwani, Dar es Salaam, Lindi, Mtwara, Dodoma, Singida, Tabora, 46 Shinyanga na Kigoma. Aidha, katika mwaka 2022/23 mafunzo kuhusu misingi ya uongozi na utawala bora, utunzaji wa siri za Serikali, sera na sheria za uendeshaji wa serikali za mitaa, maadili ya utumishi wa umma, upangaji mipango na bajeti, usimamizi wa fedha, usimamizi wa miradi, ushughulikiaji wa malalamiko na itifaki yalifanyika katika Mikoa minne (4) ya Rukwa, Katavi, Songwe na Njombe ambapo maafisa tarafa 56 na watendaji wa kata 356 walishiriki. 97. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI itaendelea na utoaji wa mafunzo katika mikoa mitano (5) ya Simiyu, Mara, Mwanza, Geita na Kagera kufikia mwishoni mwa Aprili, 2024 ambapo maafisa tarafa 108 na watendaji wa kata 816 wanatarajiwa kushiriki na hivyo kufikisha mikoa 18 itakayokuwa imepatiwa mafunzo. Aidha, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imezielekeza halmashauri kutenga fedha kwa ajili ya kuendelea kutoa mafunzo kwa watendaji wa vijiji na mitaa. Ujenzi wa Majengo ya Utawala, na Makazi ya Viongozi 98. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24, shilingi bilioni 171.34 ziliidhinishwa kwa ajili ya ujenzi, ukamilishaji na ukarabati wa ofisi za wakuu wa mikoa 16, ukarabati wa ofisi za wakuu wa wilaya 22, ikulu ndogo nane (8), ofisi za maafisa tarafa 19, nyumba 11 za wakuu wa mikoa, nyumba 47 sita (6) za makatibu tawala wa mikoa, nyumba za makatibu tawala wasaidizi wa mikoa tano (5), nyumba za wakuu wa wilaya 13, nyumba za makatibu tawala wa wilaya nne (4), nyumba za maafisa tarafa 21, ujenzi wa majengo ya utawala katika halmashauri 72, nyumba 39 za wakurugenzi, nyumba 25 za wakuu wa idara wa halmashauri, pamoja na ununuzi wa samani za majengo ya utawala katika halmashauri 50. 99. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 majengo ya utawala katika halmashauri 12 yamekamilika na yanatumika na majengo 60 yapo katika hatua mbalimbali za ujenzi. Aidha, ujenzi wa nyumba za wakurugenzi tatu (3) zimekamilika, nyumba 37 za wakurugenzi na nyumba 25 za wakuu wa idara ziko katika hatua mbalimbali za ujenzi. Vilevile, ununuzi wa samani katika majengo kwenye halmashauri tano (5) umekamilika na halmashauri 45 zinaendelea na taratibu za ununuzi. 100. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 Ofisi ya Rais - TAMISEMI inaendelea kusimamia ujenzi, ukamilishaji na ukarabati wa nyumba 57 za viongozi ngazi ya tawala za mikoa ambazo ziko katika hatua mbalimbali za ujenzi kama ifuatavyo; nyumba za wakuu wa wilaya mbili (2) zimekamilika, nne (4) ziko katika hatua mbalimbali za utekelezaji. Aidha, Ikulu ndogo nane (8), nyumba za makatibu tawala 48 wa mikoa sita (6), nyumba za makatibu tawala wa mikoa wasaidizi tano (5), na nyumba za maafisa tarafa 21 zipo hatua mbalimbali za ukamilishaji. Vilevile, ujenzi wa ofisi 10 za maafisa tarafa uko katika hatua mbalimbali za utekelezaji ambapo ofisi nne (4) zimekamilika na zinatumika na ofisi sita (6) zipo hatua ya umaliziaji. Ununuzi wa Mitambo, Magari na Pikipiki 101. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha utekelezaji wa miradi na shughuli za maendeleo zinafanyika na kufuatiliwa kwa karibu, Serikali imeendelea kuwezesha upatikanaji wa magari ambapo hadi Machi, 2024 jumla ya magari 796 yamenunuliwa na kusambazwa katika taasisi, mikoa na mamlaka za serikali za mitaa. 102. Mheshimiwa Spika, kati ya magari hayo, 316 ni kwa ajili ya kubebea wagonjwa (Ambulance); magari 212 kwa ajili ya usimamizi wa huduma za afya ya msingi, lishe na ustawi wa jamii katika halmashauri 184, mikoa 26 na makao makuu magari mawili (2); magari 134 kwa ajili ya usimamizi na uratibu wa shughuli za elimu; magari 18 kwa ajili ya usimamizi wa miundombinu ya barabara inayosimamiwa na TARURA; magari 83 kwa ajili ya viongozi wa mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; na magari 26 kwa ajili ya usimamizi na ufuatiliaji wa miradi ya maendeleo katika ngazi ya mkoa. Aidha, magari saba (7) na mitambo miwili (2) ya 49 barabara yamenunuliwa kutokana na fedha za mapato ya ndani ya halmashauri kwa ajili ya ufuatiliaji wa shughuli za maendeleo na kufungua barabara mtawalia. 103. Mheshimiwa Spika, Serikali inaendelea kuimarisha usimamizi, utoaji wa huduma na utatuzi wa kero kwa wananchi katika ngazi za msingi kwa kununua pikipiki 449 ambapo pikipiki 105 zimesambazwa kwa watendaji wa kata na pikipiki 344 zinakamilishwa usajili na zitasambazwa kwa maafisa afya wa kata 110 na watendaji wa kata 234. Ushirikishwaji wa Wananchi kupitia Mfumo wa O&OD iliyoboreshwa 104. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imeendelea kuhamasisha wananchi kushiriki katika shughuli za maendeleo katika ngazi za mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kwa kutumia Mfumo wa Fursa na Vikwazo kwa Maendeleo ulioboreshwa (improved O&OD) ambapo hadi Machi, 2024 jumla ya mikoa 13 na halmashauri 75 zenye wataalamu 39 katika ngazi ya mikoa na 535 katika ngazi ya halmashauri walipewa mafunzo ya namna ya kuainisha vipaumbele vya jamii. Aidha, wataalamu 26 kutoka ofisi za mikoa na 394 kutoka halmashauri walipewa mafunzo kuhusu utoaji wa taarifa za ushiriki wa jamii katika shughuli za maendeleo 50 kupitia mfumo jumuishi wa ufuatiliaji na tathmini (iMES). Mafunzo haya yameleta matokeo chanya ikiwemo kuongezeka kwa vipaumbele vya jamii katika bajeti ya mwaka 2024/25 ambapo halmashauri 130 kati ya 184 zimeweza kuweka vipaumbele vya jamii kwenye mipango yao. 2.3.4 Ujenzi, Ukarabati na Matengenezo ya Miundombinu ya Barabara na Usafirishaji 105. Mheshimiwa Spika, Ibara 57 (c-d) ya Ilani ya Chama cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020 inaelekeza kuongeza kiwango cha barabara za changarawe kutoka kilomita 24,493 hadi kilomita 35,000 na kuongeza urefu wa barabara za vijijini na mijini zilizojengwa kwa kiwango cha lami kutoka kilomita 2,025 hadi kilomita 3,100 ifikapo mwaka 2025. 106. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 urefu wa barabara za changarawe umeongezeka kutoka kilomita 24,493 hadi kilomita 41,107.52 sawa na ongezeko la asilimia 17.45 ya lengo. Aidha, urefu wa barabara za vijijini na mijini zilizojengwa kwa kiwango cha lami umeongezeka kutoka kilomita 2,025 hadi kilomita 3,224.12 sawa na ongezeko la asilimia nne (4) ya lengo. 51 107. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kupitia Wakala ya Barabara za Vijijini na Mijini itaendelea kufanya tafiti kwa kutekeleza kazi za ujenzi wa miundombinu ya barabara kwa kutumia teknolojia mbadala ambapo barabara nne (4) zimeendelea kufanyiwa tafiti ili kupunguza gharama za ujenzi, matengenezo na ukarabati. Ofisi ya Rais – TAMISEMI kupitia TARURA itaendelea na uboreshaji wa miundombinu ya barabara za vijijini na mijini ili kuwawezesha wananchi kutekeleza shughuli zao za kijamii na kiuchumi. 108. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 sekta ya miundombinu ya barabara na usafirishaji iliidhinishiwa shilingi bilioni 825.09 kwa ajili ya ujenzi, ukarabati, matengenezo ya barabara na usafirishaji kupitia Mfuko wa Barabara, tozo ya mafuta, Mfuko Mkuu wa Serikali na washirika wa maendeleo. Hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 682.60 zimetolewa kwa ajili ya miundombinu ya barabara na usafirishaji, sawa na asilimia 82.73 ya fedha zilizoidhinishwa. 109. Mheshimiwa Spika, naomba kunukuu maneno ya Hayati Benjamin William Mkapa, Rais wa Awamu ya Tatu kuhusu umuhimu wa barabara za vijijini ambapo alisema: "Njia moja ya kuharakisha maendeleo ya vijiji ni kuhakikisha tunajenga na kuboresha barabara za 52 vijijini. Barabara ni kiungo muhimu katika kuunganisha vijiji na huduma za kijamii kama shule, vituo vya afya, na masoko. Pia, barabara zinawezesha upatikanaji wa bidhaa za wakulima kwenye masoko na kuchochea biashara na ukuaji wa uchumi wa vijiji. Hivyo, tusipuuze umuhimu wa barabara za vijijini katika juhudi zetu za kuendeleza maeneo ya vijijini." - Benjamin Mkapa 110. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Sita kwa kulitambua hilo, imeendelea kuyaenzi maneno ya Rais wa Awamu ya Tatu kwa kuendelea kutoa fedha kupitia Wakala ya Barabara za Vijijini na Mijini za ujenzi, matengenezo na ukarabati wa barabara kutoka shilingi bilioni 275 mwaka 2021/22 hadi kufikia shilingi bilioni 722.19 mwaka 2023/24 sawa na ongezeko la asilimia 163.44. 111. Mheshimiwa Spika, ongezeko hili la fedha limewezesha kujenga barabara za lami kilomita 1,216.65, barabara za changarawe kilomita 17,125.2 na madaraja 2,355. Kutokana na ongezeko la fedha, kazi zimeongezeka ambapo makandarasi wa ndani wamenufaika na ongezeko hilo la fedha, hivyo wastani wa mikataba 844 ya kazi za barabara imeongezeka na kufikia wastani wa mikataba 53 1,826. Kazi zilizofanyika katika mwaka 2023/24 ni kama ifuatavyo: - 112. Mheshimiwa Spika, fedha za Mfuko wa Barabara zimetumika kufanya matengenezo ya barabara zenye urefu wa kilomita 12,417.48, ujenzi wa barabara za lami zenye urefu wa kilomita 15.64, barabara za changarawe zenye urefu wa kilomita 74.13 na ukarabati wa madaraja 20, makalavati 100 na mifereji ya kuondoa maji barabarani yenye urefu wa mita 50,563.12. 113. Mheshimiwa Spika, fedha za tozo ya mafuta zimetumika kujenga barabara za lami zenye urefu wa kilomita 90.45, ujenzi wa barabara za changarawe zenye urefu wa kilomita 2,658.19 na ujenzi wa mitaro ya maji ya mvua yenye urefu wa mita 8,298.00. 114. Mheshimiwa Spika, fedha za Mfuko Mkuu wa Serikali zimetumika kujenga barabara za lami zenye urefu wa kilomita 50.82, ujenzi wa barabara za changarawe kilomita 1,225.43, ujenzi wa madaraja 28, makalavati 60 na mifereji ya maji ya mvua yenye urefu wa mita 4,460.16. 115. Mheshimiwa Spika, Programu ya Kuongeza Fursa za Kiuchumi na Kijamii Nchini (RISE) inaendelea na ujenzi wa barabara za Wenda – Mgama kilomita 19 na Mtili – Ifwagi kilomita 14 54 zilizopo Halmashauri za Wilaya ya Iringa na Mufindi mtawalia ambapo mikataba ya kazi na usimamizi ilisainiwa tarehe 20 Juni, 2023 na kazi zinaendelea. Aidha, usanifu wa barabara kilomita 50 za mwanzo umeanza kufanyika kwa Halmashauri za Wilaya za Ruangwa, Mbogwe na Handeni. 116. Mheshimiwa Spika, Mradi wa Kuboresha Miundombinu Shindanishi katika Miji Tanzania - Tanzania Cities Transforming Infrastructure and Competitiveness (TACTIC) unatekelezwa katika Halmashauri 12 za kundi la kwanza. Hadi Machi, 2024 kazi zilizotekelezwa ni kuandaa nyaraka muhimu za tathmini ya uzingatiaji na miongozo ya Usimamizi wa Mazingira na Kijamii, kukamilisha na kutiwa saini kwa mikataba ya ujenzi yenye jumla ya shilingi bilioni 259.13 kwa ajili ya ujenzi wa barabara kwa kiwango cha lami kilomita 147.54 na ujenzi wa mifereji ya maji ya mvua mita 24,660. 117. Mheshimiwa Spika, katika utekelezaji wa kundi la pili la mradi kwenye miji 15, hadi Machi, 2024 kazi zifuatazo zimetekelezwa: kusaini mikataba ya usanifu; kuendelea na maandalizi ya kupata wataalamu washauri wa kusanifu miradi ya kundi la tatu kwenye miji 18 na ukusanyaji wa takwimu za msingi kwa mfumo wa GIS katika halmashauri 12 za kundi la kwanza. 55 118. Mheshimiwa Spika, Mradi wa Uendelezaji wa Bonde la Mto Msimbazi upo katika hatua ya maandalizi ya ujenzi wa daraja na kupanda miti ya aina mbalimbali. Aidha, ulipaji wa fidia kwa waathirika wa bonde 2,102 kati ya 2,592 umekamilika na uandaaji wa nyaraka kwa ajili ya kuhamisha na kujenga karakana ya mabasi ya mwendokasi kutoka eneo la Jangwani kwenda Ubungo Maziwa umekamilika. 119. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kupitia TARURA inaendelea na utekelezaji wa miradi kwa teknolojia za ECOROADS, Ecozyme na GeoPolymer. Hadi sasa kwa kutumia teknolojia ya ECOROADS katika Jiji la Dodoma imejengwa kilomita 1.0 ambayo imekamilika; Wilaya ya Mufindi zinajengwa kilomita 10 ambapo utekelezaji wake umefikia asilimia 55 na Wilaya ya Chamwino zinajengwa kilomita 6.95 ambapo utekelezaji wake umekamilika kwa asilimia 100. Aidha, ujenzi wa barabara ya Itilima Oil – Ikindilo kilomita 5.2 kwa kutumia teknolojia ya Ecozyme umefikia asilimia 15. TARURA kwa kushirikiana na TANROADS kupitia maabara yao ya Central Materials Laboratory (CML) imeanza programu ya kufuatilia ubora na ufanisi wa teknolojia hizi mbadala ili kuona kama zinafaa na hivyo kuzieneza katika maeneo mengine nchini. 56 120. Mheshimiwa Spika, mojawapo ya kipaumbele cha Ofisi ya Rais – TAMISEMI kupitia TARURA ni kutumia malighafi zinazopatikana maeneo ya ujenzi ili kupunguza gharama. Hadi Machi, 2024 TARURA imejenga madaraja 62 kwa kutumia mawe yanayopatikana karibu na eneo la ujenzi kwa gharama ya shilingi bilioni 10 ambapo ingekuwa shilingi bilioni 31.6 kama yangejengwa kwa zege. 121. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kupitia TARURA iliidhinishiwa shilingi bilioni 21 kwa ajili ya kazi za dharura ambapo hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 50.43 zimepokelewa sawa na asilimia 240.14 kutokana na ongezeko la dharura lililosababishwa na mvua nyingi. Shughuli zilizotekelezwa ni pamoja na kurekebisha barabara zenye urefu wa kilomita 129.13, ujenzi wa madaraja 20, ujenzi wa kalavati 95 na ujenzi wa mifereji ya kuondoa maji barabarani mita 6,260 na uwekaji wa changarawe kwenye maeneo ambayo barabara zilikatika na kurudisha mawasiliano kwa wananchi. Aidha, tunamshukuru Mheshimiwa Rais kwa kuendelea kutoa fedha ili kurejesha hali ya barabara za vijijini na mijini ambazo zimeathiriwa na mvua za msimu huu. 57 122. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI kupitia TARURA imeendelea na utekelezaji wa mradi wa Agriconnect ambapo barabara za Itulahumba - Igwachanya (kilomita 19.25)-Halmashauri ya Wilaya ya Wanging’ombe, Ndulilo - Itete (kilomita 8.9) - Halmashauri ya Wilaya ya Rungwe, Lwangwa - Kejo Gas (kilomita 6.41) - Halmashauri ya Wilaya ya Busokelo, Kidabaga – Bomalang’ombe (kilomita 1.10 ) - Halmashauri ya Wilaya ya Kilolo na Ilolo - Ndolezi (kilomita 11.01 ) - Halmashauri ya Wilaya ya Mbozi zipo katika hatua mbalimbali za ujenzi. Aidha, Ofisi ya Rais - TAMISEMI itaendelea kushirikiana na Wizara ya Kilimo katika utekelezaji wa programu hii. 123. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kupitia DART inaendelea kukamilisha utengenezaji na usimikaji wa mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji nauli (Automated Fare Collection System-AFCS) ambao utafungamanishwa na mfumo wa kuongozea magari (Intelligent Transport System - ITS) ikiwa ni sehemu ya maboresho endelevu ya huduma hii kwa wananchi waishio mijini, na pia kuondoa mianya ya upotevu wa mapato yatokanayo na nauli. Aidha, kazi zinazoendelea kwa sasa ni usimikaji wa mageti janja (Smart turnstile gates). Vilevile, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kupitia DART inaendelea na kazi ya kumtafuta mbia wa uendeshaji wa Mradi wa Mabasi Yaendayo Haraka Awamu ya Kwanza. 58 2.3.5 Usimamizi wa Mifumo ya TEHAMA 124. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI inaendelea kuimarisha mifumo na miundombinu ya TEHAMA kwenye taasisi zilizo chini yake, ofisi za wakuu wa mikoa, mamlaka za serikali za mitaa, na vituo vya kutolea huduma za afya ya msingi, elimumsingi na sekondari ili kuongeza ufanisi, uwajibikaji na utoaji wa huduma bora kwa wananchi. Mifumo mbalimbali imefanyiwa usanifu na kutengenezwa na wataalamu wa Serikali ili kukidhi mahitaji stahiki katika maeneo ya kiutendaji yanayosimamiwa na Ofisi ya Rais – TAMISEMI. 125. Mheshimiwa Spika, katika kutekeleza agizo la Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan na maelekezo ya Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, la upunguzaji na uunganishwaji wa mifumo, Ofisi ya Rais -TAMISEMI imeunganisha mifumo yake na mifumo mingine ya Serikali na ya sekta binafsi ili kuwezesha upatikanaji wa taarifa sahihi kwa wakati, kudhibiti upotevu wa mapato na usimamizi wa matumizi ya fedha za umma. 126. Mheshimiwa Spika, mifumo ya Ofisi ya Rais – TAMISEMI (Mfumo wa Mipango na Bajeti – PlanRep, Mfumo wa Usimamizi wa Fedha za Umma ngazi za vituo, kata, mitaa na vijiji – FFARS, Mfumo 59 wa Ukusanyaji wa Mapato – TAUSI na Mfumo wa Usimamizi wa Vituo vya kutoa huduma za afya – GoTHOMIS) tayari imeunganishwa na mifumo mingine kama Mfumo wa Ununuzi (NeST), Mfumo wa Ukusanyaji wa Mapato (GePG), Mifumo ya Leseni, Namba za Magari, Makusanyo ghafi ya mapato TRA, Mfumo wa Ulipaji Serikalini (MUSE), Mfumo wa Vitambulisho vya Taifa (NIN), Mfumo wa Benki Kuu kupata taarifa za mabadiliko ya fedha, Mfumo wa uunganishaji wa mifumo (GoVESB, Financial Bus na HIM), Mfumo wa taarifa za vifaa tiba na madawa (eLMIS), Mfumo wa Bima ya Afya (NHIF) na Mifumo ya Benki za Biashara. Kazi ya kuunganisha mifumo mingine kama BRELA, LATRA, OSHA, BASATA, NAPA na Credit Info inaendelea. 127. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI imesanifu na kujenga Mfumo wa Wezesha Portal utakaotumika kukopesha mikopo ya asilimia 10. Matumizi ya mfumo huu yatasaidia kuondoa changamoto zilizokuwepo awali ikiwa ni pamoja na kuondoa vikundi hewa, watu kujisajili zaidi ya kikundi kimoja, wakopaji hewa, kuimarisha usimamizi, usajili wa vikundi, utoaji na urejeshaji wa mikopo hiyo na upatikanaji wa taarifa sahihi za mikopo kwa wakati ili kuongeza tija, kuondoa upendeleo na kuongeza uwazi na uwajibikaji. 60 128. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kwa kushirikiana na Wizara ya Fedha pamoja na Benki Kuu ya Tanzania kwa kutambua dhima na walengwa imesanifu na kujenga moduli mbili katika mfumo wa Wezesha Portal kwa ajili ya usajili na usimamizi wa vikundi vya huduma ndogo za fedha (Community Microfinance Groups) pamoja na wahamasishaji wa biashara ya huduma ndogo za fedha (Business Microfinance Promoters). 129. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 kata 1,137; mitaa na vijiji 5,728 vimeanza kutumia Mfumo wa Kihasibu na Utoaji wa Taarifa za Fedha katika Ngazi za Msingi (FFARS) na kufanya jumla ya vituo 49,883 vinavyotumia FFARS ikiwemo vituo vya kutoa huduma za afya na elimu. Matumizi ya mfumo yameleta uwazi, uwajibikaji na udhibiti wa matumizi ya fedha katika ngazi za msingi za mamlaka za serikali za mitaa. 130. Mheshimiwa Spika, kupitia mfumo huo, wananchi na wadau wote wanao uwezo wa kupata taarifa za mapato na matumizi ya fedha zote zinazoingia katika maeneo yao. Nisisitize usomwaji na upitiaji wa taarifa hizi, ziwe agenda ya kudumu katika vikao vyote vya kisheria katika ngazi hizo ikiwemo baraza la madiwani, kamati za maendeleo za kata na mkutano mkuu wa kijiji/mtaa. 61 131. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 Ofisi ya Rais – TAMISEMI imeendelea kuweka mfumo wa uendeshaji na usimamizi wa utoaji wa huduma za afya (GOTHOMIS) katika vituo vya kutolea huduma za afya na hadi Machi 2024, vituo 1,578 vinatumia mfumo huo. Kati ya vituo hivi, vituo 300 vinatumia Centralized GoTHOMIS ambayo ni GoTHOMIS iliyoboreshwa inayowezesha muendelezo wa huduma kwa kuwezesha taarifa kutembea na mteja kutoka kituo kimoja mpaka kituo kingine, upatikanaji wa taarifa jumuishi na telemedicine. 132. Mheshimiwa Spika, matarajio ya Ofisi ya Rais – TAMISEMI ni kufikisha mfumo ulioboreshwa na unaowekwa kwa gharama ndogo (chini ya asilimia 50 za awali) kwenye vituo vyote ndani ya mwaka 2025/26. Aidha, matumizi ya mfumo yamesaidia kudhibiti upotevu wa dawa vifaa na vifaa tiba, kudhibiti na kuongeza makusanyo ya ada za kuchangia huduma na ubadilishanaji na utoaji wa taarifa kwa wakati. Hivyo, kutokana na umuhimu wa matumizi ya GOTHOMIS, ninawaelekeza wakuu wa mikoa kuongeza kasi ya kusimamia usimikaji wa mfumo huo. 133. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kwa kushirikiana na Wizara ya Afya na Vodacom Foundation imeendelea kuboresha mfumo wa huduma ya usafiri wa dharura kwa akina mama wajawazito na watoto wachanga (M-MAMA) ambao ulizinduliwa na Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu 62 Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 06 Aprili, 2022. Tangu kuanza kwa M-MAMA katika halmashauri, akina mama wajawazito na watoto wachanga 21,800 wamehudumiwa na hivyo kusaidia kupunguza vifo vya akina mama wajawazito vinavyotokana na ukosefu au kuchelewa kupata huduma ya usafiri wa dharura. Mfumo umeanza kutumika katika Mikoa yote ya Tanzania Bara na Zanzibar kuanzia Oktoba, 2023. 134. Mheshimiwa Spika, uboreshaji wa mifumo ya TEHAMA ni zoezi endelevu kutokana na mabadiliko ya teknolojia, sera, mikakati, sheria, mahitaji na vihatarishi vya usalama kutoka kwa watumiaji wasio waaminifu. Hivyo, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kwa kushirikiana na Ofisi ya Rais – Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora, Ofisi ya Rais – Mipango na Uwekezaji, Ofisi ya Waziri Mkuu, Wizara ya Fedha, Wizara ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari, Mamlaka ya Serikali Mtandao, Mamlaka ya Mapato Tanzania, Mamlaka ya Mawasiliano Tanzania na taasisi zingine itaendelea kuboresha mifumo hii kwa kuhakikisha kuwa mianya yote ya upotevu wa mapato inadhibitiwa na kuboresha utoaji wa huduma kwa wananchi na kufikia uchumi wa kidijitali. 63 2.3.6 Uwezeshaji wa Wananchi Kiuchumi Mikopo Itokanayo na Asilimia 10 ya Mapato Yasiyolindwa ya Mamlaka za Serikali za Mitaa 135. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/24 Ofisi ya Rais - TAMISEMI imeendelea kuzisimamia mamlaka za serikali za mitaa kutenga fedha kwa ajili ya mikopo itokanayo na asilimia 10 ya mapato ya ndani ya halmashauri yasiyolindwa kwa vikundi vya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu. Tangu mikopo hiyo ilipositishwa Mwezi Aprili, 2023 hadi Machi, 2024 fedha iliyopo kwenye akaunti za halmashauri ni shilingi bilioni 63.24. Aidha, fedha za marejesho ya mikopo zilizopo kwenye akaunti husika kwa kipindi hicho ni shilingi bilioni 63.67. Huduma Ndogo za Fedha 136. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kwa kushirikiana na Wizara ya Fedha na Benki Kuu zinasimamia utoaji wa huduma ndogo za fedha ambapo katika mwaka 2023/24 halmashauri zilitengewa kiasi cha shilingi bilioni 4.70 kwa ajili ya uhamasishaji, ufuatiliaji na usajili wa vikundi vya kijamii vya huduma ndogo za fedha ambapo hadi Machi, 2024 bilioni 3.40 zimepokelewa. Vilevile, vikundi vya kijamii 6,994 vimetambuliwa, kusajiliwa na kupatiwa vyeti na kufanya idadi ya vikundi vya kijamii kufikia 49,168. Usajili wa vikundi hivi umesaidia kuleta 64 ufanisi wa utoaji wa huduma kwenye sekta ndogo ya fedha ikiwemo upatikanaji wa huduma za mikopo ya vikundi yenye masharti nafuu. 2.3.7 Mabadiliko ya Tabianchi na Biashara ya Kaboni 137. Mheshimiwa Spika, ili kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi duniani, Umoja wa Mataifa ulianzisha Itifaki ya Kyoto mwaka 1997 inayozitaka nchi zilizoendelea kupunguza gesijoto kwa asilimia tano. Njia mojawapo ya kupunguza gesijoto ni kuanzisha biashara ya Kaboni katika nchi zinazoendelea ambapo nchini Tanzania biashara hiyo kwa ngazi za mamlaka za serikali za mitaa ilianza kuchipua rasmi mwaka 2018. Hadi Machi, 2024 halmashauri 15 zimeingia katika uendeshaji wa biashara ya kaboni. Kati ya halmashauri hizo, saba (7) zimeanza kupokea mapato yatokanayo na biashara hiyo na nane (8) ziko katika hatua ya kusaini mikataba ya biashara hiyo. 138. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 mapato yatokanayo na uuzaji wa Kaboni (Carbon Credit) yamefikia dola za Marekani 12,630,350 sawa na shilingi bilioni 30. Fedha hizo zinatokana na uuzaji wa kaboni katika eneo la ukubwa hekta 690,500 kati ya hekta milioni 21 za misitu ya serikali za vijiji. 65 139. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 1.88 zimepokelewa na kunufaisha wakulima wapatao 6,855 moja kwa moja katika vijiji 50 vya Halmashauri za Wilaya ya Karagwe, Misenyi, Kyerwa, Muleba, Bukoba na Ngara kutokana na biashara ya kaboni katika eneo la kilimo-misitu (Agroforestry). 140. Mheshimiwa Spika, fedha za kaboni zitokanazo na uhifadhi wa misitu ya vijiji katika Halmashauri ya Wilaya ya Tanganyika shilingi bilioni 8.25 zimetumika kwa ajili ya shughuli za maendeleo na kiutawala kama ifuatavyo; utengenezaji wa madawati 1,496; ujenzi wa vyumba vya madarasa 52 katika shule za msingi 16 kwenye vijiji nane (8); nyumba 10 za watumishi kwa idara za afya, elimu na utawala katika shule za msingi tano (5), zahanati nne (4) na nyumba moja (1) ya mtendaji wa kijiji; ofisi za vijiji vinne (4); zahanati sita (6); matundu ya vyoo 128, na jengo la utawala na samani shule ya sekondari Mwese; utoaji wa Mikopo kwa vikundi 32 vyenye wanachama 386 (Village Community Conservation Bank VCCB), utoaji wa bima za afya kwa wananchi 26,273 (kaya 440); utoaji wa chakula kwa wanafunzi shule za msingi na sekondari na kulipa mishahara watumishi wa mikataba 222 (walimu, wapishi, walinzi, vibarua wa usafi na walinzi wa misitu wa vijiji). 66 141. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI kwa kushirikiana na Kampuni ya Kaboni Tanzania wanatarajia kukabidhi hundi za vijiji nane (8) vya Halmashauri ya Wilaya ya Tanganyika zenye jumla ya shilingi bilioni 14.2 ambazo ni matokeo ya uuzaji wa tani milioni 1.7 za kaboni kutoka katika misitu ya vijiji. Aidha, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kwa kushirikiana na Ofisi ya Mkuu wa Mkoa wa Katavi na Halmashauri ya Wilaya ya Tanganyika inaendelea kukamilisha mpango wa matumizi ya fedha hizo. 142. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI kwa kushirikiana na Ofisi ya Makamu wa Rais – Muungano na Mazingira na Kituo cha Ufuatiliaji wa Kaboni kilichopo Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo inaendelea kuratibu na kufuatilia biashara ya Kaboni na kuhakikisha inazingatia sheria, taratibu na kanuni zilizopo kwa maslahi ya wananchi na Serikali kwa ujumla. 2.3.8 Uendelezaji Vijiji na Miji 143. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI imeandaa na kusambaza Mwongozo wa Utekelezaji wa Mipango Kabambe (Master Plans) na Mwongozo wa Kukusanya, Kuchakata na Kuwasilisha Taarifa za Kijiografia za sekta mbalimbali zilizopo kwenye mamlaka za serikali za mitaa kwa 67 kutumia mfumo wa taarifa za Kijiografia – GIS. Aidha, Ofisi ya Rais - TAMISEMI ilizijengea uwezo wa utekelezaji wa miongozo hiyo timu za menejimenti za halmashauri 56 kwenye mikoa 12. 144. Mheshimiwa Spika, hadi sasa Mipango Kabambe iliyoidhinishwa na inaendelea kutekelezwa ni ya halmashauri 23 zikiwemo za Majiji matano (5), Manispaa 12 na Miji sita (6). Aidha, Rasimu za Mwisho za Mipango Kabambe ya Jiji la Tanga na Manispaa ya Moshi zimekamilika na zinasubiri kuidhinishwa. Halmashauri zilizobaki zinaendelea kuandaa mipango hiyo ili ikikamilika iidhinishwe na kuweza kutumika. 145. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI inaendelea kuimarisha Uendelezaji wa Miji Midogo inayochipukia katika kuleta muunganiko wa maendeleo vijijini na mijini. Miji Midogo inayochipukia 203 na vijiji vya mfano 564 katika mpango huo vimeainishwa kwa kuzingatia kanda, jiografia ya maeneo husika na fursa zilizopo katika maeneo husika. Utekelezaji utahusisha kupanga, kupima na utoaji wa hati miliki. Aidha, utekelezaji huo utaenda sambamba na udhibiti wa uendelezaji kwa kutoa vibali vya ujenzi ambavyo vitatolewa kielektroniki kupitia mfumo wa TAUSI. 68 146. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI kwa kushirikiana na Wadau imekamilisha uandaaji wa Mpango Kabambe Jumuishi (Master Plan) wa uendelezaji wa Jiji la Kibiashara na Uwekezaji la Kwala kwa kipindi cha Mwaka 2022 – 2050 lenye ukubwa wa hekta 130,831. Eneo hilo limechukua sehemu za maeneo ya Halmashauri za Wilaya za Kisarawe, Kibaha na Chalinze. 147. Mheshimiwa Spika, kazi zinazoendelea kufanyika ni ukamilishaji wa eneo la maegesho la magari makubwa karibu na bandari kavu, utwaaji shirikishi wa maeneo na fidia mbalimbali, ujenzi wa barabara na vipande vya reli ili kuunganisha vitovu vya uzalishaji na usafirishaji ndani ya eneo la mpango. 148. Mheshimiwa Spika, mwaka 2021/22 Serikali ilitoa mkopo wa shilingi bilioni 49.47 kwa ajili ya Kupanga, Kupima na Kumilikisha ardhi (KKK). Kati ya fedha hizo shilingi bilioni 43.65 zilitolewa kwa mamlaka za serikali za mitaa 51 na kiasi kilichobaki kilitolewa Ofisi ya Ardhi Mkoa wa Iringa na Dodoma pamoja na Chuo Kikuu cha Ardhi ambacho kilipewa fedha kwa ajili ya mradi wa upimaji wa Jiji la Mbeya. 149. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 shilingi bilioni 21.69 zimerejeshwa sawa na asilimia 49.69 kutoka halmashauri ambapo, 11 69 zimekamilisha kurejesha, 38 zimerejesha sehemu ya fedha na mbili (2) hazijaanza kurejesha. 150. Mheshimiwa Spika, ninazielekeza halmashauri kuongeza kasi ya urejeshaji mikopo waliyokopeshwa kwa ajili ya Kupanga, Kupima na Kumilikisha (KKK) ardhi badala ya fedha hizo kuzitumia katika shughuli nyingine. Aidha halmashauri zilizokamilisha marejesho zinatakiwa kutumia faida inayopatikana kutokana na mauzo ya viwanja kupitia mradi wa KKK na miradi mingine kupima viwanja vingi zaidi ili kupunguza uendelezaji holela. 2.3.9 Tume ya Utumishi wa Walimu 151. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 Tume ya Utumishi wa Walimu imeendelea kuhudumia walimu 273,021 wa shule za msingi na sekondari waliopo kwenye utumishi wa umma, kati yao walimu wa shule za msingi ni 181,149 na sekondari ni 91,872. Usajili wa walimu 13,130 walioajiriwa mwezi Juni, 2023 ulifanyika ambapo walimu 13,130 wamepatiwa namba za usajili kupitia Mfumo wa Kielektroniki wa Tume ya Utumishi wa Walimu (Teachers Service Commission Management Information System - TSCMIS) wakiwepo 7,801 wa shule za msingi na 70 5,329 wa shule za sekondari. Aidha, madai 65 ya walimu kuhusu mafao ya pensheni, mirathi na mikataba yalipokelewa na kushughulikiwa, ambapo 25 yalihusu mirathi, 29 yalihusu mikataba na 11 yalihusu mafao ya pensheni. 152. Mheshimiwa Spika, hadi Machi, 2024 Tume imeshughulikia masuala ya maadili na nidhamu kwa walimu ambapo rufaa 79 za walimu zimepokelewa na kuchambuliwa, mashauri ya nidhamu 316 ya walimu yamepokelewa ngazi ya wilaya. Aidha, nyaraka kwa ajili ya rufaa 43 zilizokatwa na walimu ziliandaliwa na kuwasilishwa kwenye mamlaka husika kwa mujibu wa sheria. 153. Mheshimiwa Spika, tume inaendelea kusimamia mradi wa ujenzi wa Ofisi ya Tume Makao Makuu inayojengwa kwenye eneo la Njedengwa. Hadi Machi, 2024 ujenzi umefikia asilimia 37, ambapo mkandarasi amekamilisha kumwaga zege la sakafu ya kwanza (First Floor slab) na kuanza kusuka nondo kwa ajili ya sakafu ya pili (Second Floor). Vilevile, tume imekamilisha awamu ya kwanza ya Mfumo wa TSCMIS na kusimika miundombinu ya mtandao wa intaneti kwenye Ofisi 24 za wilaya za Mikoa ya Dar es Salaam, Dodoma, Mwanza na Iringa na Wilaya ya Morogoro na Kishapu. Lengo la Mfumo huu ni kuboresha huduma zinazotolewa na Tume kwa walimu kuhusiana na masuala ya utumishi wao. 71 SEHEMU YA TATU 3.0 MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2024/25 154. Mheshimiwa Spika, maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Ofisi ya Rais – TAMISEMI mwaka 2024/25, yamezingatia Mpango Mkakati wa Ofisi ya Rais - TAMISEMI wa miaka mitano 2021/22 – 2025/26; mipango mikakati ya taasisi; Ilani ya CCM kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020; Hotuba ya Mheshimiwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania aliyoitoa wakati akilihutubia Bunge la Kumi na Mbili la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 22 Aprili, 2021; Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka 2024/25; Sheria ya Bajeti Sura 439; Sera za kisekta; Maelekezo mbalimbali ya Viongozi wa Kitaifa; Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025; malengo yaliyomo katika Mpango wa Tatu wa Taifa wa Maendeleo wa Miaka Mitano 2021/22 – 2025/26; Malengo ya Maendeleo Endelevu 2030 na Agenda Afrika 2063. 72 3.1 Vipaumbele vya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2024/25 Fungu Namba 56 155. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais- TAMISEMI imepanga kutekeleza Mpango na Bajeti kwa kuzingatia vipaumbele vifuatavyo: (i) Kusimamia shughuli za utawala bora, kukuza demokrasia, ushirikishwaji wa wananchi na ugatuaji wa madaraka kwa umma (D by D); (ii) Kuratibu na kusimamia uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2024; (iii) Kuratibu na kusimamia utekelezaji wa shughuli za utoaji wa huduma za jamii; (iv) Kuratibu na kusimamia mkakati wa kuongeza ukusanyaji wa mapato na kudhibiti matumizi yasiyo na tija katika ngazi zote ikijumuisha kuongeza kasi ya biashara ya kaboni; (v) Kuratibu na kusimamia mifumo na miundombinu ya TEHAMA; (vi) Kuendeleza rasilimaliwatu katika ngazi zote za Ofisi ya Rais - TAMISEMI; (vii) Kuratibu na kusimamia shughuli za kuboresha mazingira ya kufanyia kazi kwa watumishi wa Ofisi ya Rais - TAMISEMI, mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; (viii) Kuratibu na kusimamia utoaji wa huduma za jamii; 73 (ix) Kuratibu na kusimamia masuala ya michezo katika shule za msingi na sekondari; (x) Kuratibu na kusimamia utendaji kazi wa taasisi zilizopo chini ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI; (xi) Kuratibu na kusimamia ujenzi wa miradi ya maendeleo katika ngazi zote za Ofisi ya Rais - TAMISEMI; na (xii) Kuratibu na kusimamia shughuli za uendelezaji wa vijiji na miji kwenye mamlaka za serikali za mitaa. 3.2 Vipaumbele vya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2024/25 Tume ya Utumishi wa Walimu Fungu Namba 2 156. Mheshimiwa Spika, Tume ya Utumishi wa Walimu inatarajia kutekeleza vipaumbele vifuatavyo; (i) Kusimamia ajira, maadili na maendeleo ya walimu kwa kuhakikisha walimu wanasajiliwa, wanathibitishwa kazini na kwa wale wenye sifa wanapandishwa vyeo/wanabadilishiwa vyeo kwa wakati, kusimamia maadili na nidhamu kwa walimu wa shule za msingi na sekondari katika utumishi wa umma; (ii) Kufanya utafiti na kutathmini hali ya walimu nchini; 74 (iii) Uwezeshaji wa matumizi ya mifumo ya TEHAMA; (iv) Kuboresha utunzaji wa nyaraka na kumbukumbu za walimu; (v) Kuwajengea uwezo watumishi wa tume; na (vi) Kuwezesha mazingira bora ya kufanyia kazi. 3.3 Vipaumbele vya Mpango na Bajeti kwa Mwaka 2024/25 Mafungu 26 ya Mikoa ikijumuisha Mamlaka za Serikali za Mitaa 184 157. Mheshimiwa Spika, ofisi za wakuu wa mikoa zinatarajia kutekeleza vipaumbele mbalimbali kama ifuatavyo: (i) Usimamizi wa masuala ya usalama; (ii) Uratibu wa maandalizi na uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2024; (iii) Uimarishaji wa utawala bora, uwajibikaji na uwazi kwa kufanya vikao vyote vya kisheria; (iv) Uratibu na usimamizi wa utoaji wa huduma za jamii; (v) Uratibu wa uwezeshaji wananchi kiuchumi; (vi) Kudhibiti matumizi yasiyo na tija; (vii) Uboreshaji wa mazingira ya kufanyia kazi na makazi ya viongozi na watumishi wa mikoa na wilaya; 75 (viii) Uendelezaji wa rasilimaliwatu katika mikoa; (ix) Ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo; (x) Ufuatiliaji na utatuzi wa kero na malalamiko ya wananchi; na (xi) Uratibu wa utekelezaji wa sera za kisekta. 158. Mheshimiwa Spika, mamlaka ya serikali za mitaa zinatarajia kutekeleza vipaumbele vifuatavyo: (i) Kusimamia uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2024; (ii) Kusimamia utoaji wa huduma za jamii na shughuli za kiuchumi; (iii) Kusimamia na kuongeza ukusanyaji wa mapato ya ndani ya halmashauri; (iv) Kuimarisha utawala bora na uwajibikaji; (v) Ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo; (vi) Uwezeshaji wananchi kiuchumi; (vii) Utatuzi wa migogoro ya ardhi, wakulima na wafugaji, uendelezaji wa mipango miji na matumizi bora ya ardhi; (viii) Uimarishaji wa huduma za ugani na ushirika; (ix) Kutunza mazingira na kuongeza kasi ya biashara ya kaboni; na (x) Kuweka mazingira wezeshi ya uwekezaji. 76 3.4 Makadirio ya Maduhuli na Mapato ya Ndani ya Ofisi ya Rais-TAMISEMI Mwaka 2024/25 159. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Ofisi ya Rais – TAMISEMI (Fungu Namba 56), mikoa na mamlaka za serikali za mitaa zinakadiria kukusanya maduhuli na mapato ya ndani ya shilingi trilioni 1.60 ikilinganishwa na shilingi trilioni 1.14 iliyoidhinishwa mwaka 2023/24, ikiwa ni ongezeko la shilingi bilioni 456.89 sawa na asilimia 39.93. 160. Mheshimiwa Spika, kati ya fedha hizo, shilingi bilioni 188.96 ni makisio ya kodi ya majengo ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI ambayo yatakusanywa na mamlaka za serikali za mitaa zilizopewa uwakala wa kukusanya kodi hiyo na kuwasilisha makusanyo hayo Mfuko Mkuu wa Serikali, shilingi bilioni 55.42 ni mapato ya ndani ya taasisi. Aidha, shilingi milioni 315.93 ni maduhuli ya mikoa na shilingi trilioni 1.35 ni za mapato ya ndani ya halmashauri. 3.4.1 Shughuli zitakazotekelezwa kupitia Fedha za Mapato ya Ndani ya Halmashauri 161. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25 Ofisi ya Rais – TAMISEMI imepanga kutumia shilingi bilioni 541.27 za mapato ya ndani 77 ya halmashauri kwa ajili ya kuchangia utekelezaji wa shughuli za maendeleo kama ifuatavyo: (i) Ujenzi na ukamilishaji wa vituo vya afya 132, zahanati 289, hospitali 21, vichomea taka 26, majengo ya wagonjwa wa nje 14, wodi 41, majengo ya kufulia matatu (3), majengo ya kuhifadhia maiti nane (8), njia za kupita wagonjwa kwenye vituo vinne (4) vya kutolea huduma za afya, maduka mawili (2) ya dawa na ununuzi wa vifaa tiba katika vituo nane (8) vya kutolea huduma; (ii) Ujenzi, ukamilishaji na ukarabati wa vyumba vya madarasa 2,871, maabara za masomo ya sayansi 203 za sekondari, shule za msingi na sekondari 88, matundu ya vyoo 5,730 vya wanafunzi na walimu, mabweni 88, hosteli 24, mabwalo 19, majiko mawili (2), maktaba 6 na ofisi za walimu 48. Aidha, ununuzi wa madawati 47,192 katika shule za msingi, viti na meza 40,585 pamoja na vitanda 60; (iii) Ujenzi wa uzio katika majengo 42 ya umma; (iv) Ujenzi, ukarabati na matengenezo ya barabara zenye urefu wa kilometa 8.4 kwa kiwango cha lami, kufanya matengenezo ya kawaida na kufungua barabara kuelekea maeneo ya uzalishaji, uwekezaji na utoaji wa huduma, kuchangia ujenzi wa barabara za mijini na vijijini kupitia TARURA na ujenzi wa vivuko vinne (4) vya watembea kwa miguu; 78 (v) Ununuzi wa mitambo 19 kwa ajili ya kuchonga barabara na mitambo ya kuzoa taka, trekta tano (5), magari 66 na pikipiki 56 kwa ajili ya kurahisisha utendaji kazi wa watumishi katika ngazi za halmashauri, kata, mitaa na vijiji; (vi) Ujenzi na ukamilishaji wa majengo 44 ya utawala ya halmashauri, nyumba 346 za watumishi, ofisi 175 za kata, ofisi 67 za vijiji na ofisi 95 za mitaa; (vii) Ujenzi wa vituo vipya 12 na ukamilishaji wa maboma 77 ya vituo vya polisi kata; (viii) Kutekeleza miradi ya usambazaji wa maji na usafi wa mazingira ikiwemo miradi 12 ya ujenzi, ukamilishaji na ukarabati wa madampo, miradi 13 ya ujenzi wa miundombinu ya visima vya maji, miradi 11 ya ujenzi na ukamilishaji wa mifumo ya maji ambayo ni pamoja na ujenzi wa matenki na miundombinu ya kuvuna maji katika majengo ya umma; (ix) Ujenzi, ukamilishaji na ukarabati wa malambo tisa (9) kwa ajili ya kunyweshea mifugo, machinjio 88, majosho 65, miradi 16 kwa ajili chanjo ya mifugo, maghala 15, miradi 2,155 ya kilimo kwa ajili ya huduma za ugani, mashamba darasa 366, miradi tisa (9) ya ugawaji wa mbegu, miradi 26 ya skimu za umwagiliaji, uchimbaji wa mabwawa 17 kwa ajili ya ufugaji wa samaki na umwagiliaji; 79 (x) Ununuzi wa boti 10 kwa ajili ya kuimarisha doria katika maeneo ya maziwa na bahari na miradi 13 ya uvuvi ikiwemo ujenzi wa mialo ya samaki na vichanja vya kuanika mazao ya uvuvi; (xi) Utunzaji wa maliasili na mali kale ambapo miradi saba (7) imepangwa kutekelezwa, kuhifadhi misitu ya vijiji na halmashauri, miradi 16 ya upandaji wa miti katika maeneo ya misitu na maeneo ya wazi, miradi mitano (5) ya utalii ikiwemo ujenzi wa vituo vya utalii, na ukarabati wa maeneo yenye vivutio vya utalii; (xii) Ujenzi, ukamilishaji na ukarabati wa vitega uchumi 64, kituo kimoja cha biashara, uanzishwaji na uendelezaji wa viwanda 21, miradi tisa (9) ya uboreshaji wa maeneo ya wafanyabiashara ndogo ndogo (machinga), uboreshaji wa minada 55, masoko ya biashara 135, stendi 92 za mabasi na malori; (xiii) Miradi 67 ya utwaaji wa ardhi kwa kuwalipa fidia wananchi, miradi 43 ya mipango miji ikiwemo kuandaa mipango ya matumizi bora ya ardhi, kuandaa ramani, kuandaa mipango kabambe na ununuzi wa vifaa kwa ajili ya upimaji na miradi 24 ya kupima na kuuza viwanja kwa wananchi; (xiv) Ujenzi wa kituo kimoja cha utamaduni, miradi miwili (2) ya uendeshaji wa timu za mpira zinazomilikiwa na mamlaka za serikali 80 za mitaa pamoja na ujenzi, ukamilishaji na ukarabati wa viwanja 21 vya michezo katika maeneo ya mamlaka za serikali za mitaa yakiwemo maeneo ya shule na maeneo mengine; (xv) Kusimika mfumo wa GoTHOMIS katika vituo 77 vya kutolea huduma za afya, ununuzi wa vifaa vya TEHAMA, kufanya maboresho ya tovuti za mamlaka za serikali za mitaa na ununuzi wa PoS 914; na (xvi) Kuongeza maeneo mapya ya biashara ya kaboni katika misitu 153 ya halmashauri na misitu 874 inayomilikiwa na serikali za vijiji pamoja na kuendelea kuhamasisha upandaji miti isiyopungua milioni 330.3 ya kuhifadhi na kutunza mazingira kwenye maeneo mbalimbali. 162. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa miradi hiyo utaboresha upatikanaji wa huduma mbalimbali kwenye mamlaka za serikali za mitaa ikiwemo afya, elimu, barabara, kilimo, mifugo, uvuvi na kurahisisha uendeshaji wa shughuli mbalimbali za serikali na kuboresha mazingira ya kufanyia kazi kwa watumishi. 81 3.5 Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Kawaida ya Ofisi ya Rais-TAMISEMI Mwaka 2024/25 163. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Ofisi ya Rais - TAMISEMI na taasisi zilizo chini yake (Fungu Na. 56), Tume ya Utumishi wa Walimu (Fungu Namba 02) na mafungu 26 ya mikoa (yakijumuisha halmashauri 184) imepanga kutumia shilingi trilioni 6.70 kwa ajili ya matumizi ya kawaida ambapo mishahara ni shilingi trilioni 5.52 na matumizi mengineyo ni shilingi trilioni 1.18 yanayojumuisha shilingi bilioni 815.06 za mapato ya ndani ya halmashauri. 3.6 Mpango na Bajeti ya Maendeleo ya Ofisi ya Rais-TAMISEMI Mwaka 2024/25 164. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imepanga kutumia shilingi trilioni 3.41 kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo. Kati ya fedha hizo, shilingi trilioni 2.26 ni fedha za ndani na shilingi trilioni 1.15 ni fedha za nje. Fedha hizi zimepangwa kutekeleza miradi na programu mbalimbali katika mafungu 28. 82 3.7 Shughuli Zilizopangwa Kutekelezwa na Ofisi ya Rais - TAMISEMI Mwaka 2024/25 3.7.1 Uchaguzi wa Serikali za Mitaa wa Mwaka 2024 165. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25 Ofisi ya Rais – TAMISEMI imetenga shilingi bilioni 17.79 kwa ajili ya kuratibu na kusimamia Uchaguzi wa Serikali za Mitaa wa Mwaka 2024. Kati ya fedha hizo shilingi bilioni 8.00 ni fedha kutoka serikali kuu kwa ajili ya uratibu Ofisi ya Rais - TAMISEMI (Makao Makuu) na shilingi bilioni 9.79 ni mchango wa halmashauri kupitia mapato ya ndani kwa ajili ya kugharamia uchaguzi huo. Uchaguzi huu utahusu uchaguzi wa viongozi katika ngazi ya msingi ambao ni wenyeviti wa vijiji, mitaa na vitongoji, wajumbe wa halmashauri ya vijiji na wajumbe wa kamati za mitaa. 3.7.2 Uratibu na Usimamizi wa Huduma za Afya ya Msingi, Ustawi wa Jamii na Lishe 166. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imepanga kutumia shilingi bilioni 357.85 za ruzuku ya fedha za maendeleo za serikali kuu na washirika wa maendeleo. 83 167. Mheshimiwa Spika, shughuli zitakazotekelezwa kupitia fedha za ndani za maendeleo katika ngazi ya halmashauri ni pamoja na: (i) Ukamilishaji wa hospitali za halmashauri 118; (ii) Ukamilishaji wa vituo vya afya 10; (iii) Ununuzi wa vifaa tiba katika hospitali za halmashauri 136, vituo vya afya 44 na zahanati 386; (iv) Ujenzi wa miundombinu ya maji na vyoo katika vituo vya kutolea huduma za afya katika halmashauri 117; (v) Kutoa chanjo kwa watoto chini ya miaka mitano (5), kutoa vitamin A na madini ya chuma kwa wajawazito katika halmashauri 184, upimaji wa Virusi vya UKIMWI, kutoa vyandarua kwa watoto chini ya miaka mitano (5) na wajawazito katika halmashauri 184; na (vi) Kutoa huduma za lishe zilizoainishwa kwenye Mpango Jumuishi wa Taifa wa Lishe 2020/21 - 2025/26 kwa makundi yote ya jamii wakiwemo wanawake walio katika umri wa uzazi, akinamama wajawazito na wanaonyonyesha, watoto, vijana, wanaume na wazee. 168. Mheshimiwa Spika, shughuli nyingine zitakazotekelezwa kupitia Programu na miradi mbalimbali ni pamoja na: (i) Usimamizi shirikishi wa utekelezaji wa huduma endelevu za maji na usafi wa 84 mazingira vijijini katika mikoa 25 na halmashauri za wilaya 137 kupitia Programu ya Usafi wa Maji na Mazingira; (ii) Usimamizi na uratibu wa utoaji wa huduma za chanjo katika halmashauri 184 kupitia Mradi wa Kuimarisha Mifumo ya Utoaji wa Huduma za Chanjo (GAVI); (iii) Ufuatiliaji wa ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya kutolea huduma za afya kupitia Programu ya Kuimarisha Mifumo ya Afya (UNFPA); (iv) Kuratibu na kusimamia usajili na utoaji wa vyeti vya kuzaliwa kwa watoto walio chini ya miaka 5, ufuatiliaji wa Programu ya Malezi Makuzi na Maendeleo ya Awali ya Mtoto na utoaji wa mafunzo ya ulinzi na usalama kwa maafisa ustawi wa jamii kupitia mradi wa UNICEF katika halmashauri 184; (v) Kuratibu na kusimamia utekelezaji wa afua za lishe kwenye tawala za mikoa na mamlaka za serikali za mitaa, kuwajengea uwezo watumishi kuhusu kupanga na kusimamia bajeti za huduma za lishe, kuwajengea uwezo watendaji wa kata na vijiji/mitaa na kutathmini utekelezaji wake; (vi) Kuwezesha upatikanaji wa watumishi 400 wa mkataba watakaofanya kazi katika vituo vya kutolea huduma za afya, kulipa 85 mishahara kwa watumishi 400 watakaoajiriwa, kuratibu ujenzi na ukarabati kwa vituo vya kutolea huduma za afya 159 (hospitali 8, vituo vya afya 76 na zahanati 75) na ununuzi wa vifaa na vifaa tiba katika vituo 159 vya kutolea huduma ya Afya ya Msingi vitakavyokarabatiwa au kujengwa kupitia Programu ya Uwekezaji katika Afya ya Mama na Mtoto Tanzania (Tanzania Maternal Child Health Investment Programme - TMCHIP); na (vii) Kutoa mafunzo kazini kwa watumishi wa vituo vya kutolea huduma za afya, kufanya usimamizi shirikishi katika afua za UKIMWI, kifua kikuu na malaria katika halmashauri 184 kupitia Programu ya Kupambana na Ukimwi, Kifua Kikuu na Malaria (Global Fund). 3.7.3 Usimamizi na Uendeshaji wa Elimumsingi na Sekondari 169. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25 Ofisi ya Rais – TAMISEMI imepanga kutumia shilingi trilioni 1.02 kupitia ruzuku ya serikali kuu na washirika wa maendeleo kwa ajili ya utekelezaji wa shughuli katika sekta ya elimu. 86 170. Mheshimiwa Spika, Shughuli zitakazotekelezwa ni kama ifuatavyo: (i) Ujenzi wa vyumba vya madarasa 6,357, matundu ya vyoo 1,482, umaliziaji wa mabwalo 362 kati ya mabwalo hayo 15 ni msingi na 347 ni ya sekondari na umaliziaji mabweni 36 kwenye shule za awali na msingi; (ii) Ujenzi wa shule mpya 184, nyumba za walimu 184 na mabweni 186 katika shule za sekondari; (iii) Ununuzi wa vifaa vya TEHAMA kwenye shule za awali 3, msingi 400 na shule za sekondari 500; (iv) Ununuzi wa kemikali za maabara katika shule mpya 234; (v) Utoaji wa ruzuku ya Elimu Bila Ada kwa shule za msingi 17,986 na sekondari 4,894; (vi) Ununuzi na usambazaji wa vitabu 2,215,877 kwa shule za msingi na 11,880,828 kwa shule za sekondari pamoja na vitabu na vifaa vilivyoboreshwa vya kufundishia na kujifunzia elimu ya awali kwenye shule 4,500; (vii) Ununuzi wa vifaa saidizi kwa wanafunzi wenye mahitaji maalumu katika shule 130 za msingi na sekondari; 87 (viii) Kutoa mafunzo ya maadili kwa wakuu wa shule 17,220, viongozi na watumishi wa TSC 460 katika ngazi ya wizara na wilaya; (ix) Kutoa mafunzo endelevu ya walimu kazini (MEWAKA) kwenye shule za awali na msingi kwenye halmashauri 140; (x) Kutekeleza mpango wa shule salama kwenye shule za awali na msingi 2,500; (xi) Kuanzisha madarasa janja (smart classes) 10 kwa ajili ya ufundishaji mubashara katika halmashauri 10; (xii) Kuandaa mwongozo wa mafunzo elekezi kwa walimu wapya wanaoajiriwa katika shule za umma; na (xiii) Uandaaji wa kihunzi (framework) cha walimu wanaojitolea. 3.7.4 Utawala Bora, Usimamizi wa Rasilimali, Ujenzi wa Majengo ya Utawala na Makazi ya Viongozi 171. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imepanga kutumia shilingi bilioni 190.57 kwa ajili ya ununuzi wa magari ya viongozi wa mikoa na wilaya, kuendelea na ujenzi, ukarabati na ukamilishaji wa miundombinu ya mikoa ikiwemo majengo ya utawala, ikulu ndogo, makazi ya viongozi na watumishi wa mikoa, wilaya na tarafa katika mikoa 26. 88 172. Mheshimiwa Spika, shughuli zitakazotekelezwa katika utawala bora ni pamoja na: (i) Ununuzi wa magari 9 ya Wakuu wa Mikoa na Makatibu Tawala wa Mikoa katika Mikoa ya Katavi, Njombe, Iringa, Kigoma, Mwanza, Singida, Dar es Salaam na Manyara; (ii) Ununuzi wa magari 56 ya wakuu wa wilaya na 47 ya wakurugenzi wa halmashauri; (iii) Kuendelea na ujenzi, ukarabati na ukamilishaji wa miundombinu ya mikoa ikiwemo; majengo ya utawala 49, ikulu ndogo 8, makazi ya viongozi 25 na makatibu tawala wa mikoa na wilaya 17, makatibu tawala wasaidizi wa mikoa 10 na tarafa 5; (iv) Kuendelea na ujenzi wa majengo ya utawala katika halmashauri 77 na ununuzi wa samani za majengo ya utawala katika halmashauri 21; (v) Ukamilishaji wa nyumba 24 za wakurugenzi wa halmashauri na ujenzi wa nyumba 35 za wakuu wa idara; (vi) Kutoa posho ya mawasiliano kwa wenyeviti wa vijiji na mitaa; na (vii) Kuanza utekelezaji wa miradi mitano (5) ya kimkakati na kuendelea na ujenzi wa miradi 15 ya kimkakati katika halmashauri 20. 89 Ufuatiliaji na Tathmini 173. Mheshimiwa Spika, serikali imeendelea kuona umuhimu wa suala la ufuatiliaji na tathmini katika ngazi zote za Ofisi ya Rais-TAMISEMI, hivyo katika mwaka 2024/25 juhudi za ufuatiliaji na tathimini zitafanywa katika mamlaka za serikali za mitaa, mikoa na taasisi zilizopo chini ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI. Ushirikishwaji wa Wanachi kupitia Mfumo wa O&OD iliyoboreshwa 174. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI itaendelea kuhamasisha wananchi kushiriki katika shughuli za maendeleo katika ngazi za mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kwa kutumia Mfumo wa Fursa na Vikwazo kwa Maendeleo Ulioboreshwa. Aidha, katika mwaka 2024/25 mafunzo yatatolewa kwa mikoa na halmashauri 54. 3.7.5 Uwezeshaji wa Wananchi Kiuchumi Usimamizi wa Mikopo ya Asilimia 10 175. Mheshimiwa Spika, ninapenda kumshukuru Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kurejesha utoaji wa mikopo kwa vikundi vya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu kuanzia Julai, 2024 kwa utaratibu wa kutumia benki kwa halmashauri 10 za majaribio. Halmashauri hizo ni Majiji ya Dar 90 es Salaam na Dodoma, Manispaa za Kigoma Ujiji na Songea, Miji ya Newala na Mbulu, Wilaya za Siha, Nkasi, Itilima na Bumbuli. 176. Mheshimiwa Spika, halmashauri 174 zilizobaki zitatumia utaratibu ulioboreshwa ili kuondoa mapungufu yaliyosababisha changamoto za awali kwa kufanya mambo yafuatayo; uanzishwaji wa kitengo cha usimamizi wa mikopo ya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu katika Ofisi ya Rais – TAMISEMI, na uanzishwaji wa kamati za usimamizi wa mikopo katika ngazi za ofisi za wakuu wa mikoa, halmashauri na kata. Majukumu ya kamati ngazi ya kata ni kutambua waombaji na kuthibitisha vikundi vya mikopo na kuvisajili kwenye mfumo kabla ya kuwasilisha kwenye kamati ya halmashauri. 177. Mheshimiwa Spika, kazi nyingine zilizofanyika ni pamoja na kusanifu na kujenga mfumo mpya unaoitwa Wezesha Portal utakaotumika kwa ajili ya taratibu za ukopeshwaji wa vikundi vya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu, mfumo huu utaondoa changamoto za mfumo zilizokuwepo awali kabla ya mikopo kusimamishwa. 178. Mheshimiwa Spika, maboresho mengine yaliyopangwa kufanyika ni kujenga uwezo kwa wasimamizi wa mikopo hiyo kwa kuongeza idadi ya 91 wasimamizi wa mikopo kwenye ngazi ya kata ambapo maafisa maendeleo ya jamii 787 wameajiriwa na kupangiwa kata zilizokuwa na upungufu. Watumishi hao na timu nzima itakayosimamia mikopo hiyo katika ngazi zote itapatiwa mafunzo na wataalamu wabobezi wa usimamizi wa mikopo ya aina hiyo. Ofisi ya Rais – TAMISEMI imepanga kurekebisha sheria inayosimamia mikopo hiyo na kanuni zake ili kuongeza ufanisi. Baada ya kipindi cha mpito, tathmini itafanyika ili kubaini mfumo bora utakaotumika katika utoaji wa mikopo hiyo. 179. Mheshimiwa Spika, mikopo inayotarajiwa kutolewa ni shilingi bilioni 227.96 ambapo shilingi bilioni 63.67 ni fedha za marejesho zilizokuwa zikiendelea kukusanywa kutokana na mikopo iliyotolewa kabla ya kusimamishwa, shilingi bilioni 63.24 ni fedha zilizokuwa zinatengwa kwa ajili ya mikopo na shilingi bilioni 101.05 ni fedha ambazo zimetengwa kutokana na makisio ya makusanyo ya mapato ya ndani ya mwaka 2024/25. 180. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais - TAMISEMI itaendelea kuzisimamia mamlaka za serikali za mitaa kukusanya marejesho kutoka katika vikundi vilivyokopeshwa fedha za asilimia 10 ambapo shilingi bilioni 43.77 zitakusanywa kutoka katika vikundi vinavyoendelea kufanya marejesho. Mikopo hiyo itasimamiwa kwa umakini kuhakikisha 92 hakuna vikundi hewa na yeyote atakayepatikana na ubadhirifu wa aina yoyote atachukuliwa hatua, kama waungwana wasemavyo; ‘Akopaye akilipa huondokana na lawama.’ Hivyo, ninapenda kuwaelekeza wakuu wa mikoa kusimamia kwa makini mikopo hiyo. Mikakati ya Ukusanyaji wa Mapato 181. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha kuwa mapato ya mamlaka za serikali za mitaa yanakusanywa kwa ufanisi, Ofisi ya Rais - TAMISEMI itaendelea kutekeleza yafuatayo: (i) Kuendelea kufanya tathmini juu ya ukusanyaji wa mapato na kuendelea kubuni vyanzo vipya ili kuongeza ukusanyaji wa mapato; (ii) Kuendelea na zoezi la kuratibu uthamini wa majengo ili kuweza kutoza kodi ya majengo kwa kutumia thamani halisi ya jengo husika; (iii) Kuendelea kuimarisha Mfumo wa TAUSI ili kuboresha ukusanyaji wa mapato na kuziba mianya ya uvujaji wa mapato ikiwa ni pamoja na kuchukua hatua kwa yeyote atakayebainika kuhusika na upotevu wa mapato; (iv) Kuendelea kuimarisha upatikanaji wa vifaa vya kukusanyia mapato ikiwemo ununuzi wa PoS; 93 (v) Kuwajengea uwezo watumishi wa halmashauri ili kuongeza ujuzi na ubunifu wa ukusanyaji wa mapato ya ndani; (vi) Kuongeza ushirikiano kati ya mamlaka za serikali za mitaa na Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) ili kubadilishana taarifa za ukusanyaji wa mapato; na (vii) Kuimarisha usuluhishi wa mapato kila mwezi. 3.7.6 Ujenzi, Ukarabati, Matengenezo ya Miundombinu ya Barabara, Usafiri na Usafirishaji 182. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Ofisi ya Rais - TAMISEMI imepanga kutumia shilingi bilioni 841.19 kwa ajili ya ujenzi, matengenezo, ukarabati wa miundombinu ya barabara na usafiri na usafirishaji wa vijijini na mijini. Kati ya fedha hizo shilingi bilioni 257.03 ni za Mfuko wa Barabara, shilingi bilioni 127.50 Mfuko Mkuu wa Serikali, shilingi bilioni 325.77 ni za tozo ya mafuta ya petroli na dizeli ya shilingi 100 kwa lita, shilingi bilioni 4.03 za mapato ya ndani kupitia Wakala ya Mabasi Yaendayo Haraka Dar es Salaam na shilingi bilioni 126.85 ni fedha za nje. 94 183. Mheshimiwa Spika, shughuli zitakazotekelezwa ni: (i) Utunzaji (matengenezo) wa barabara za vijijini na mijini zenye urefu wa kilomita 20,745.31; (ii) Ujenzi wa barabara za lami zenye urefu wa kilomita 434.50; (iii) Ujenzi wa barabara za changarawe zenye urefu wa kilomita 13,802.34; (iv) Ujenzi wa madaraja 160 na ukarabati wa madaraja 21; (v) Ujenzi na matengenezo ya boksi kalavati 586 na vivuko (drifti) 15; (vi) Ujenzi wa mifereji ya maji ya mvua yenye urefu wa mita 141,070.54; (vii) Ujenzi wa kingo za Mto Msimbazi, kudhibiti maeneo ya juu ya Mto Msimbazi (upstreams); (viii) Kuhamisha karakana ya mabasi yaendayo haraka kutoka Jangwani kwenda eneo la Ubungo Maziwa; (ix) Kuboresha Miundombinu Shindanishi katika Miji Tanzania (TACTIC) kwa kujenga miundombinu katika Halmashauri 12 za Majiji ya Dodoma, Arusha, Mwanza na Mbeya; Halmashauri za Manispaa ya Kigoma, Songea, Ilemela, Kahama, Morogoro, Sumbawanga na Tabora na Halmashauri ya Mji Geita. Miundombinu msingi inajumuisha ujenzi 95 wa masoko, mitaro ya maji ya mvua, stendi za mabasi, maghala ya kuhifadhia mazao na kujenga barabara kiwango cha lami kilomita 147.5; (x) Kuondoa vikwazo vya upitikaji barabarani kwenye wilaya 131 na ujenzi wa barabara kiwango cha lami Awamu ya Pili kilomita 164 kupitia Programu ya Kuongeza Fursa za Kiuchumi na Kijamii Nchini (RISE); (xi) Ujenzi wa barabara zenye urefu wa kilomita 250, kupitia Mradi wa Uendelezaji wa Jiji la Dar es Salaam Awamu ya 2 ambapo kati ya hizo kilomita 132 zimefanyiwa usanifu; (xii) Kukamilisha utaratibu wa ununuzi wa mbia wa uendeshaji wa mradi wa Mabasi Yaendayo Haraka Awamu ya Kwanza na ya Pili; (xiii) Kudumisha usalama kwa kuimarisha ulinzi katika Mtandao wa Wakala ya Mabasi Yaendayo Haraka (DART); (xiv) Kuendelea na taratibu za kubadilisha mfumo wa uendeshaji na ulipaji wa watoa huduma kutoka kupokea tozo kupita katika mfumo wa DART (Access Fee) na kuanza kutumia utaratibu wa malipo ya umbali wa mabasi yatakayokuwa yanatembea (per km mode); (xv) Kukamilisha utengenezaji na usimikaji wa mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji 96 nauli (Automated Fare Collection System- AFCS) wa Serikali unaosimamiwa na DART ambao utafungamanishwa na mfumo wa kuongozea magari (Intelligent Transport System-ITS) ikiwa ni sehemu ya maboresho endelevu ya huduma hii kwa wananchi waishio mijini, na pia kuondoa mianya ya upotevu wa mapato ya nauli kwenye mfumo; na (xvi) Kukamilisha Sheria ya Usafiri wa Umma na kuhuisha DART kuwa Mamlaka. Matumizi ya Teknolojia Mbadala kwenye Ujenzi wa Miundombinu ya Barabara 184. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25 Ofisi ya Rais – TAMISEMI imepanga kuendelea na majaribio ya matumizi ya teknolojia mbadala kwenye ujenzi wa miundombinu ya barabara katika Mikoa ya Pwani, Iringa, Dodoma na Simiyu ambapo jumla ya kilomita 54.15 zitajengwa kwa kutumia teknolojia ya Ecoroads. 3.7.7 Uendelezaji Vijiji na Miji 185. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25 Ofisi ya Rais – TAMISEMI itaendelea na uratibu wa utekelezaji wa mradi wa Green and Smart Cities - SASA katika Halmashauri za majaribio za Majiji ya Tanga, Mwanza na Manispaa ya Ilemela. 97 186. Mheshimiwa Spika, shughuli zitakazotekelezwa ni ujenzi wa masoko ya Mlango wa Chuma, Mgandini na Samaki Kasera katika Jiji la Tanga. Ujenzi wa Soko la Buhongwa na Ujenzi wa Machinjio Nyakato katika Jiji la Mwanza na ujenzi wa masoko ya Buswelu, Mwaloni na Igombe katika Halmashauri ya Manispaa ya Ilemela. 3.7.8 Shirika la Masoko ya Kariakoo 187. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25 Shirika la Masoko ya Kariakoo litaendelea kutekeleza majukumu yake kwa mujibu wa Sheria ya Masoko ya Kariakoo Sura Na. 36. Aidha, shughuli zilizopangwa kutekelezwa ni pamoja kurejesha huduma za biashara kwa kuweka mpangilio mzuri wa biashara ili kuwarahisishia wateja kupata huduma wanazohitaji na kuboresha mazingira ya kufanyia biashara. 188. Mheshimiwa Spika, wafanyabiashara zaidi ya 2,200 watapangwa katika jengo jipya lenye ghorofa nane na jengo lililokarabatiwa ambapo wafanyabiashara wa ndani na nje ya nchi watafanya biashara na kununua bidhaa za aina mbalimbali zikiwemo pembejeo za kilimo na viuatilifu. 98 189. Mheshimiwa Spika, maeneo mengine yaliyoboreshwa ni kuwekwa kamera za kisasa za usalama, maeneo matatu (3) ya benki na mashine za kutolea fedha (ATM) nne (4) na maduka ya kubadilisha fedha. Huduma hizi zitarahisisha shughuli za kifedha na hivyo kupelekea wafanyabiashara kutotembea na fedha umbali mrefu pamoja na maegesho ya magari 153. 3.7.9 Chuo cha Serikali za Mitaa 190. Mheshimiwa Spika, Chuo cha Serikali za Mitaa katika mwaka 2024/25 kitatekeleza shughuli zifuatazo: - (i) Kutoa mafunzo ya muda mfupi kwa madiwani, watendaji wa kata na mitaa pamoja na watumishi wengine katika halmashauri zote nchini katika masuala mbalimbali yanayohusu uendeshaji wa mamlaka za serikali za mitaa; (ii) Kufanya tafiti 30 na kutoa shauri elekezi 10 kwa serikali kuu, mamlaka za serikali za mitaa, mashirika na watu binafsi juu ya masuala mbalimbali ya maendeleo na kuimarisha mifumo ya TEHAMA; (iii) Kuandaa Mtaala wa Shahada ya Kwanza ya Nyaraka na Kumbukumbu; (iv) Kuendeleza watumishi 15 katika ngazi mbalimbali za elimu; na kujenga miundombinu ya chuo ikiwemo ofisi ndogo, jengo la 99 mhadhara lenye uwezo wa kuchukua wanafunzi 200 na nyumba ya mtumishi; 3.7.10 Shirika la Elimu Kibaha 191. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25 Shirika la Elimu Kibaha limepanga kutekeleza shughuli zifuatazo: - (i) Kutoa elimumsingi kwa wanafunzi 3,141 na elimu ya sekondari kwa wanafunzi 329; (ii) Kukamilisha, kuandaa na kusimamia mfumo wa mafunzo kwa njia ya mtandao (e-learning management system); (iii) Kutoa elimu ya sekondari mubashara (Live teaching) kwa shule za sekondari nchini; (iv) Kuboresha utoaji wa elimu kwa wahudumu wa afya 512 katika fani ya utabibu na uuguzi kupitia Chuo cha Afya na Sayansi Shirikishi Kibaha (KCOHAS), sambamba na kutoa elimu ya afya dhidi ya magonjwa yasiyoambukiza kwa wananchi; (v) Kutoa elimu na mafunzo ya stadi za ujuzi na ubunifu katika fani za umeme wa majumbani, ufundi wa magari, uundaji na uungaji vyuma, ujenzi (useremala, uashi na bomba), kilimo, mifugo, upishi, na ushonaji kwa vijana 400 kwa kozi za muda mrefu na wananchi 1,000 kwa kozi za muda mfupi kwa mafunzo ya ana kwa ana na kwa njia ya mtandao (e-learning); na 100 (vi) Kuendelea na ukarabati wa Chuo cha Maendeleo ya Wananchi Kibaha. 3.7.11 Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa 192. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa katika mwaka 2024/25 imepanga kutekeleza yafuatayo; - (i) Kukusanya marejesho ya mikopo yenye thamani ya shilingi bilioni 1.25; (ii) Kukusanya michango yenye thamani ya shilingi bilioni 2.62; (iii) Kutoa mikopo kwa halmashauri zitakazokidhi vigezo vya kukopeshwa na kufanya uwekezaji kwenye taasisi za fedha ambapo jumla ya shilingi bilioni 4.13 zitatumika; (iv) Kukamilisha mapitio ya sheria ili kuboresha utendaji wa bodi; (v) Kutoa mafunzo kwa ajili ya kuboresha usimamizi na utoaji wa mikopo katika mamlaka za serikali za mitaa; na (vi) Kuweka mikakati ya kuboresha mtaji na maandiko katika taasisi na mashirika ya maendeleo. 101 3.7.12 Tume ya Utumishi wa Walimu (Fungu Namba 02) 193. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Tume ya Utumishi wa Walimu imepanga kutumia shilingi bilioni 20.74 kwa ajili ya matumizi ya kawaida na maendeleo katika maeneo yafuatayo: - (i) Kusimamia ajira, maadili na maendeleo ya walimu kwa kuhakikisha kwamba walimu wanasajiliwa, wanathibitishwa kazini na kwa wale wenye sifa wanapandishwa vyeo na kubadilishiwa kada kwa wakati; (ii) Kusimamia maadili na nidhamu kwa walimu wa shule za msingi na sekondari katika utumishi wa umma; (iii) Kufanya utafiti na kutathmini hali ya walimu nchini na kubainisha aina na mahitaji ya walimu, idadi na ngazi ya walimu wanaohitajika; (iv) Kukamilisha utengenezaji wa mfumo wa TSCMIS, usimikaji wa miundombinu ya mtandao wa intaneti katika ofisi 115 za wilaya; na (v) Kuendelea na ujenzi wa jengo la ofisi ya tume makao makuu. 102 194. Mheshimiwa Spika, naomba kutumia fursa hii kuwaelekeza waheshimiwa wakuu wa mikoa kuwasimamia wakurugenzi wa mamlaka za serikali za mitaa kuzingatia vipaumbele vifuatavyo: (i) Kuhakikisha ukusanyaji wa mapato uliolengwa unafikiwa kwa asilimia 100 ikiwemo ukusanyaji wa kodi za majengo; (ii) Kusimamia uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2024; (iii) Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya afya ya msingi, elimumsingi na sekondari kulingana na mipango iliyowekwa; (iv) Kuimarisha vyanzo vikuu vya mapato kwa ajili ya kuchachua uchumi kama ilivyobainishwa katika mpango na bajeti wa halmashauri husika; (v) Kujenga vituo vipya vya polisi kata 12 na kukamilisha ujenzi wa vituo vya polisi kata 77; (vi) Kukamilisha ujenzi wa ofisi za vijiji/mitaa angalau tano (05) kwa kila halmashauri; na (vii) Kutenga maeneo kwa ajili ya kujenga shule za maadilisho zitakazojengwa katika kila mkoa shule moja (1). Aidha, kila halmashauri itapimwa utekelezaji wa vipaumbele hivi kwa kuzingatia mchanganuo wa miradi iliyoidhinishwa na kutengwa katika bajeti ya 2024/25 kwa kila robo mwaka. 103 195. Mheshimiwa Spika, Ofisi ya Rais – TAMISEMI imetoa utekelezaji wa mpango na bajeti wa mwaka 2023/24 na kuainisha mpango na bajeti wa mwaka 2024/25 kwa mafungu 28 ambao umechangiwa na fedha kutoka serikali kuu, mamlaka za serikali za mitaa na washirika wa maendeleo wakiwemo: Benki ya Dunia (WB), UNICEF, Global Fund, Twiga Barrick Tanzania, EU, JICA, KOICA, GiZ, UNCDF, CDC, USAID, SIDA, UNDP, UNFPA, UN Women, Carbon Tanzania, UNEP, WHO, AfDB, WWF, FCDO, DANIDA, CANADA, SDC SWISS, Serikali ya Shirikisho la Ujerumani, Global Facility Financing na GAVI. 196. Mheshimiwa Spika, aidha, ninawashukuru watendaji wote ngazi za msingi bila kusahau wenyeviti wa vitongoji, vijiji na mitaa, watendaji wa mitaa na vijiji, watendaji wa kata, maafisa tarafa, waheshimiwa madiwani, wakuu wa idara na vitengo, wakurugenzi, wakuu wa wilaya, makatibu tawala wa wilaya na mikoa, wakuu wa mikoa na watumishi wote wa tawala za mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kwa utendaji kazi wao mzuri. 197. Mheshimiwa Spika, ninawashukuru sana wananchi wa jimbo langu la Rufiji kwa kuendelea kunipa ushirikiano katika kutekeleza majukumu ya kitaifa na jimbo na kuniombea kila siku. Ninaahidi kuendelea kuwatumikia na 104 kushirikiana nao kila hatua katika kuleta maendeleo ya jimbo letu na Taifa kwa ujumla. 198. Mheshimiwa Spika, kipekee, ninaishukuru kwa dhati familia yangu kwa upendo wao, uvumilivu na maombi yao wakati wote wa utekelezaji wa majukumu yangu ya kitaifa. Ninawashukuru kwa kusimama nami katika safari hii ya kuleta maendeleo ya Taifa letu. 3.7 Maombi ya Fedha kwa Mwaka 2024/25 ya Ofisi ya Rais -TAMISEMI 3.8.1 Maduhuli na Makusanyo ya Mapato ya Ndani 199. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/25, Ofisi ya Rais - TAMISEMI, taasisi zilizo chini yake, mikoa 26 ikijumuisha halmashauri 184 inaomba idhini ya kukusanya maduhuli na mapato ya ndani jumla ya shilingi trilioni moja, bilioni mia sita na moja, milioni arobaini na nne, mia tano tisini na tano elfu, na mia tisa tisini (shilingi 1,601,044,595,990.00). Mchanganuo wa makusanyo ya mapato hayo ni kama inavyooneshwa kwenye Jedwali Na. 1 105 Jedwali Na. 1: Maduhuli na Mapato ya Ndani kwa Mwaka 2024/25 OFISI/TAASISI MAKADIRIO (Shilingi) Ofisi ya Rais - TAMISEMI 188,960,306,000.00 Taasisi 55,427,686,590.00 Mikoa 315,939,400.00 Halmashauri 1,356,340,664,000.00 JUMLA KUU 1,601,044,595,990.00 3.8.2 Makadirio ya Mapato na Matumizi 200. Mheshimiwa Spika, sasa naomba Bunge lako likubali kuidhinisha Makadirio ya Mapato na Matumizi kwa mwaka 2024/25 yenye jumla ya shilingi trilioni kumi, bilioni mia moja ishirini na tano, milioni mia mbili ishirini, mia nne na tatu elfu, mia moja sitini na saba (shilingi 10,125,220,403,167.00) kwa ajili ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI Fungu Namba 56, Tume ya Utumishi wa Walimu Fungu Namba 02 na Mafungu 26 ya mikoa yanayojumuisha halmashauri 184. 201. Mheshimiwa Spika, kati ya fedha zinazoombwa, shilingi trilioni sita, bilioni mia saba na tisa, milioni mia tisa sabini na tano, mia moja themanini na nane elfu mia tano (shilingi 6,709,975,188,500.00) ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida yanayojumuisha mishahara shilingi trilioni tano, bilioni mia tano ishirini na nne, 106 milioni mia sita na thelathini na sita, sitini na sita elfu (shilingi 5,524,636,066,000.00) na matumizi mengineyo shilingi trilioni moja, bilioni mia moja themanini na tano, milioni mia tatu thelathini na tisa, mia moja ishirini na mbili elfu mia tano (shilingi 1,185,339,122,500.00). 202. Mheshimiwa Spika, jumla ya shilingi trilioni tatu, bilioni mia nne kumi na tano, milioni mia mbili arobaini na tano, mia mbili kumi na nne elfu, na mia sita sitini na saba (shilingi 3,415,245,214,667.00) zinaombwa kwa ajili ya miradi ya maendeleo ambapo kati ya fedha hizo shilingi trilioni mbili, bilioni mia mbili sitini na tisa, milioni mia nane na thelathini, mia nne sitini na nne elfu (shilingi 2,269,830,464,000.00) ni fedha za ndani na shilingi trilioni moja, bilioni mia moja arobaini na tano, milioni mia nne kumi na nne, mia saba na hamsini elfu, mia sita na sitini na saba (shilingi 1,145,414,750,667.00) ni fedha za nje (Mchanganuo wa fedha zinazoombwa katika mwaka 2024/25 umeoneshwa katika Jedwali Na. 2). 107 Jedwali Na. 2: Muhtasari wa Mpango wa Matumizi ya Kawaida na Maendeleo ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI Mwaka 2024/25 Maelezo Bajeti 2024/25 Matumizi ya Kawaida Mishahara Makao Makuu 10,924,055,000.00 Taasisi 62,571,116,000.00 Tume ya Utumishi wa Walimu 9,852,421,000.00 Mikoa 80,181,418,000.00 Halmashauri 5,361,107,056,000.00 Jumla ndogo 5,524,636,066,000.00 Matumizi Mengineyo Makao Makuu 28,558,997,500.00 Taasisi 3,025,634,500.00 Tume ya Utumishi wa Walimu 7,424,690,000.00 Mikoa 108,336,127,500.00 Halmashauri – SK 222,928,867,000.00 Halmashauri – OS 815,064,806,000.00 Jumla Ndogo 1,185,339,122,500.00 Jumla Matumizi ya Kawaida 6,709,975,188,500.00 Matumizi ya Maendeleo Ndani Makao Makuu 35,517,688,000.00 Taasisi 710,776,035,000.00 Tume ya Utumishi wa Walimu 440,359,000.00 Mikoa 79,578,865,000.00 Halmashauri – SK 902,241,659,000.00 Halmashauri – OS 541,275,858,000.00 Jumla Ndogo 2,269,830,464,000.00 Nje Makao Makuu 131,710,307,000.00 Taasisi 126,851,150,000.00 Tume ya Utumishi wa Walimu 3,024,631,667.00 Mikoa 29,717,952,000.00 Halmashauri 854,110,710,000.00 Jumla Ndogo 1,145,414,750,667.00 Jumla Maendeleo 3,415,245,214,667.00 Jumla Kuu 10,125,220,403,167.00 108 203. Mheshimiwa Spika, pamoja na hotuba hii, yapo majedwali ambayo yanafafanua kwa kina makadirio na makusanyo ya mapato ya ndani ya halmashauri na mgawanyo wa mapato ya ndani yasiyolindwa kwenye miradi ya maendeleo na matumizi ya kawaida ambayo ni sehemu ya hotuba hii. 204. Mheshimiwa Spika, hotuba hii inapatikana pia kwenye tovuti ya Ofisi ya Rais - TAMISEMI ambayo ni www.tamisemi.go.tz. 205. Mheshimiwa Spika, naomba kutoa hoja. 109 Kiambatisho Na. 1 MAKUSANYO YA MAPATO YA NDANI KWA MWAKA 2022/23, 2023/24 HADI MACHI NA MAKISIO YA MAPATO YA NDANI KWA MWAKA WA FEDHA 2024/25 Na. Mkoa/ Halmashauri 2022/23 2023/24 Makisio ya Mwaka wa Fedha 2024/25 Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Juni, 2023 % Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Machi, 2024 % Jumla ya Makisio Makisio ya Matumizi ya Maendeleo Makisio ya Matumizi ya Kawaida Katavi 1 Mpanda MC 3,579,400,000 3,633,105,491.30 102 3,937,340,000.00 2,987,393,753.50 76 5,241,761,500 1,364,392,600 3,877,368,900 2 Tanganyika DC 6,273,421,124 9,523,221,306.73 152 6,532,409,650.00 4,970,595,526.64 76 9,964,980,450 3,294,078,270 6,670,902,180 3 Nsimbo DC 1,327,189,000 1,526,453,526.15 115 1,392,000,000.00 1,590,392,627.99 114 1,996,568,200 338,619,674 1,657,948,526 4 Mlele DC 1,569,791,950 1,677,928,561.38 107 2,177,920,000.00 1,155,398,701.75 53 2,601,837,240 802,366,896 1,799,470,344 5 Mpimbwe DC 1,768,800,000 2,346,779,191.87 133 2,181,000,000.00 1,938,061,165.06 89 3,224,000,000 1,089,600,000 2,134,400,000 Jumla Ndogo 14,518,602,074 18,707,488,077 129 16,220,669,650 12,641,841,775 78 23,029,147,390 6,889,057,440 16,140,089,95 0 Simiyu 6 Bariadi TC 3,456,400,000 2,914,417,167.67 84 3,370,374,000.00 2,349,280,276.66 70 3,759,760,875 1,503,904,350 2,255,856,525 7 Bariadi DC 2,179,096,460 2,014,798,036.37 92 2,261,664,836.10 1,797,360,332.31 79 2,525,309,900 411,975,980 2,113,333,920 8 Maswa DC 4,106,681,948 3,602,442,448.19 88 4,251,133,753.20 2,325,172,001.11 55 4,251,134,000 1,311,948,768 2,939,185,232 9 Meatu DC 2,831,400,000 3,084,022,716.83 109 2,930,499,000.00 2,477,246,077.18 85 3,734,987,600 1,310,251,040 2,424,736,560 10 Busega DC 2,270,400,000 2,012,002,137.50 89 2,349,864,000.00 1,590,398,431.29 68 2,517,098,380 367,915,400 2,149,182,980 11 Itilima DC 1,635,700,000 1,758,346,904.55 107 1,692,949,500.00 1,273,497,470.57 75 2,021,670,470 293,685,724 1,727,984,746 Jumla Ndogo 16,479,678,408 15,386,029,411 93 16,856,485,089 11,812,954,589 70 18,809,961,225 5,199,681,262 13,610,279,963 Njombe 12 Njombe TC 7,773,619,280 8,185,249,750.74 105 9,378,952,411.00 6,487,589,903.19 69 9,533,473,751 5,720,084,251 3,813,389,500 13 Makambako TC 2,888,070,000 3,210,219,800.22 111 4,047,520,000.00 2,850,797,669.92 70 4,068,000,000 1,340,000,000 2,728,000,000 14 Njombe DC 3,131,475,000 3,112,802,589.99 99 4,363,735,800.00 2,875,151,202.14 66 6,132,189,436 1,916,288,174 4,215,901,262 15 Ludewa DC 2,460,700,000 2,286,919,054.48 93 3,588,309,100.00 2,180,305,009.01 61 3,718,177,000 502,220,000 3,215,957,000 16 Makete DC 3,000,320,000 3,610,655,244.27 120 4,047,000,000.00 2,946,567,437.95 73 3,785,142,000 1,240,000,000 2,545,142,000 17 Wanging'ombe DC 4,387,900,000 4,462,826,399.30 102 4,865,981,000.00 3,656,206,560.35 75 5,141,681,239 1,713,282,955 3,428,398,284 Jumla Ndogo 23,642,084,280 24,868,672,839 105 30,291,498,311 20,996,617,783 69 32,378,663,426 12,431,875,38 0 19,946,788,04 6 Geita 18 Geita TC 12,180,500,000 12,370,288,933.43 102 14,043,539,070.00 11,327,362,074.93 81 19,965,455,260 6,471,685,326 13,493,769,934 19 Geita DC 5,135,900,000 6,312,408,413.09 123 6,774,614,316.90 5,152,322,557.44 76 8,348,128,910 2,789,898,948 5,558,229,962 20 Bukombe DC 2,663,200,000 2,698,769,856.07 101 2,993,791,335.00 2,007,440,571.94 67 3,417,000,000 785,331,600 2,631,668,400 21 Chato DC 3,735,600,000 3,831,894,568.39 103 4,439,556,000.00 2,741,183,861.92 62 4,657,485,800 1,015,653,920 3,641,831,880 22 Mbogwe DC 3,017,016,000 2,371,305,996.05 79 3,054,211,000.00 1,882,827,465.13 62 3,261,704,000 1,063,641,200 2,198,062,800 23 Nyang'hwale DC 3,048,435,931 3,312,773,262.73 109 3,207,499,106.33 3,035,870,981.69 95 3,915,565,905 1,253,074,243 2,662,491,662 110 Na. Mkoa/ Halmashauri 2022/23 2023/24 Makisio ya Mwaka wa Fedha 2024/25 Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Juni, 2023 % Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Machi, 2024 % Jumla ya Makisio Makisio ya Matumizi ya Maendeleo Makisio ya Matumizi ya Kawaida Jumla Ndogo 29,780,651,931 30,897,441,030 104 34,513,210,828 26,147,007,513 76 43,565,339,875 13,379,285,23 7 30,186,054,63 8 Arusha 24 Arusha CC 30,537,000,000 32,919,056,767.42 108 48,979,751,498.00 26,619,578,349.56 54 51,161,006,923 33,519,342,282 17,641,664,641 25 Monduli DC 2,585,541,916 2,376,584,805.00 92 2,676,035,970.00 2,286,194,413.75 85 3,033,160,599 895,558,488 2,137,602,111 26 Ngorongoro DC 3,027,200,000 1,983,523,118.62 66 3,101,200,000.00 1,882,600,208.48 61 3,588,005,070 494,740,000 3,093,265,070 27 Karatu DC 4,492,036,800 4,928,239,488.07 110 5,556,011,554.62 4,803,210,229.40 86 5,961,111,000 1,769,828,400 4,191,282,600 28 Meru DC 6,704,927,631 7,377,266,076.31 110 6,804,138,570.00 3,823,708,534.92 56 7,257,531,000 1,730,748,000 5,526,783,000 29 Arusha DC 4,821,300,000 4,997,930,021.70 104 5,490,975,484.80 3,977,313,021.26 72 6,976,440,542 1,604,832,597 5,371,607,945 30 Longido DC 2,949,771,000 2,285,788,611.91 77 3,035,078,000.00 1,894,053,687.93 62 3,102,836,606 459,913,838 2,642,922,768 Jumla Ndogo 55,117,777,347 56,868,388,889 103 75,643,191,077 45,286,658,445 60 81,080,091,740 40,474,963,60 5 40,605,128,13 5 Pwani 31 Kibaha TC 5,059,349,506 5,329,630,122.32 105 7,534,594,236.00 4,595,227,667.12 61 8,437,710,000 2,692,007,200 5,745,702,800 32 Bagamoyo DC 4,600,000,000 5,301,240,187.34 115 5,892,530,000.00 4,526,479,011.27 77 6,738,807,689 1,489,878,475 5,248,929,213 33 Mafia DC 1,869,205,800 2,158,833,472.31 115 2,261,250,770.00 1,875,244,625.45 83 2,746,766,900 785,604,223 1,961,162,677 34 Kisarawe DC 3,759,935,000 3,296,748,456.48 88 4,759,935,000.00 3,319,900,666.62 70 4,762,059,513 1,203,223,805 3,558,835,708 35 Kibaha DC 2,905,056,768 3,077,709,486.94 106 2,882,172,869.00 3,058,490,102.63 106 4,563,738,000 1,056,177,600 3,507,560,400 36 Rufiji DC 4,754,159,499 5,242,507,492.83 110 5,132,540,000.00 4,109,176,796.34 80 6,015,037,240 1,692,472,400 4,322,564,840 37 Mkuranga DC 10,508,600,000 10,471,767,000.97 100 13,450,573,976.00 8,862,303,927.99 66 14,354,619,000 7,091,531,400 7,263,087,600 38 Chalinze DC 13,015,800,000 13,190,633,436.52 101 15,671,785,799.99 10,026,907,995.94 64 17,342,515,715 7,819,618,200 9,522,897,515 39 Kibiti DC 2,506,231,990 2,468,729,411.23 99 3,554,206,537.00 2,405,696,363.17 68 3,807,388,290 1,120,000,000 2,687,388,290 Jumla Ndogo 48,978,338,563 50,537,799,067 103 61,139,589,188 42,779,427,157 70 68,768,642,347 24,950,513,30 4 43,818,129,04 3 Dodoma 40 Dodoma CC 55,127,600,000 44,460,194,022.82 81 58,640,360,000.00 32,912,070,065.88 56 62,639,000,000 28,227,570,000 34,411,430,000 41 Kondoa TC 1,659,900,000 1,554,082,517.05 94 1,913,666,200.00 1,281,700,267.24 67 2,300,000,000 319,886,400 1,980,113,600 42 Kondoa DC 1,701,700,000 1,496,995,867.51 88 1,761,259,500.00 1,182,605,769.90 67 2,000,000,000 290,000,000 1,710,000,000 43 Mpwapwa DC 2,839,309,000 2,856,487,040.80 101 2,840,728,350.00 1,693,798,269.58 60 3,150,000,000 806,800,000 2,343,200,000 44 Kongwa DC 4,607,340,000 4,293,690,367.71 93 4,768,596,900.00 2,758,015,558.77 58 5,305,000,000 1,368,000,000 3,937,000,000 45 Bahi DC 1,870,000,000 1,699,365,355.19 91 2,532,000,000.00 1,820,503,714.96 72 2,800,000,000 368,000,000 2,432,000,000 46 Chamwino DC 3,000,000,000 2,818,802,269.77 94 3,105,000,000.00 2,660,622,069.11 86 4,100,000,000 974,000,000 3,126,000,000 47 Chemba DC 1,912,030,612 1,818,756,155.95 95 2,265,599,700.00 2,032,341,938.89 90 2,700,000,000 380,000,000 2,320,000,000 Jumla Ndogo 72,717,879,612 60,998,373,597 84 77,827,210,650 46,341,657,654 60 84,994,000,000 32,734,256,40 0 52,259,743,60 0 Iringa 48 Iringa MC 5,302,924,780 5,306,422,306.03 100 6,727,416,123.60 4,553,608,962.64 68 8,251,058,000 3,271,271,400 4,979,786,600 49 Mafinga TC 5,661,500,000 5,730,454,786.65 101 5,652,652,500.00 4,279,126,988.17 76 6,676,760,711 1,846,892,412 4,829,868,299 50 Iringa DC 3,978,875,220 4,044,988,230.70 102 4,348,100,065.30 3,444,818,788.63 79 7,183,988,502 1,341,204,042 5,842,784,460 51 Mufindi DC 7,051,321,245 5,650,421,213.07 80 8,344,568,128.00 5,032,465,510.54 60 9,399,873,879 4,660,518,932 4,739,354,946 52 Kilolo DC 4,750,349,979 4,168,429,315.63 88 4,975,844,937.45 2,781,678,604.47 56 5,472,610,000 1,701,479,540 3,771,130,460 111 Na. Mkoa/ Halmashauri 2022/23 2023/24 Makisio ya Mwaka wa Fedha 2024/25 Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Juni, 2023 % Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Machi, 2024 % Jumla ya Makisio Makisio ya Matumizi ya Maendeleo Makisio ya Matumizi ya Kawaida Jumla Ndogo 26,744,971,224 24,900,715,852 93 30,048,581,754 20,091,698,854 67 36,984,291,091 12,821,366,32 6 24,162,924,76 5 Kigoma 53 Kigoma MC 3,300,000,000 2,799,780,351.42 85 3,333,000,000.00 2,226,929,392.55 67 4,011,982,400 1,492,472,960 2,519,509,440 54 Kasulu TC 2,436,000,000 2,560,381,882.93 105 2,397,060,000.00 1,774,759,310.55 74 2,711,824,659 884,684,464 1,827,140,196 55 Kigoma DC 1,120,142,675 814,666,095.18 73 1,133,584,716.00 763,079,358.17 67 1,207,912,716 203,626,681 1,004,286,035 56 Kasulu DC 3,181,543,000 2,724,506,727.69 86 3,297,037,005.00 2,528,820,699.80 77 3,444,073,456 1,147,388,583 2,296,684,874 57 Kibondo DC 2,975,654,000 3,008,191,476.52 101 2,977,141,827.00 2,374,329,644.03 80 3,345,000,000 938,124,720 2,406,875,280 58 Kakonko DC 1,142,499,600 1,257,309,168.36 110 1,449,892,853.70 998,361,043.38 69 1,822,689,832 247,884,400 1,574,805,432 59 Buhigwe DC 1,065,881,000 1,063,107,348.80 100 1,089,702,840.00 1,029,806,738.81 95 1,514,738,600 224,740,400 1,289,998,200 60 Uvinza DC 2,166,725,000 1,833,814,545.37 85 2,167,808,362.50 2,594,017,199.10 120 2,511,200,000 772,480,000 1,738,720,000 Jumla Ndogo 17,388,445,275 16,061,757,596 92 17,845,227,604 14,290,103,386 80 20,569,421,664 5,911,402,208 14,658,019,45 6 Kilimanjaro 61 Moshi MC 7,257,707,940 6,734,244,430.62 93 8,826,301,658.40 5,611,329,497.70 64 9,559,631,420 4,799,136,240 4,760,495,180 62 Hai DC 3,382,360,000 3,506,777,510.25 104 4,268,297,000.00 3,076,201,268.68 72 4,444,297,000 1,010,029,600 3,434,267,400 63 Moshi DC 3,551,000,000 3,872,604,181.35 109 4,477,070,000.00 2,834,130,971.29 63 4,211,070,000 1,257,020,000 2,954,050,000 64 Rombo DC 2,748,208,727 4,417,766,610.24 161 2,829,259,842.00 2,795,574,944.93 99 3,264,515,946 994,664,911 2,269,851,035 65 Same DC 2,891,414,424 3,147,316,826.81 109 3,028,289,581.81 2,328,217,972.65 77 3,452,281,097 1,098,682,645 2,353,598,452 66 Mwanga DC 2,573,560,286 2,877,803,310.37 112 3,476,974,993.00 2,340,409,179.00 67 3,595,667,964 1,052,024,630 2,543,643,334 67 Siha DC 1,818,640,000 1,600,014,311.73 88 2,041,360,000.00 1,941,974,056.33 95 2,593,775,000 284,557,000 2,309,218,000 Jumla Ndogo 24,222,891,377 26,156,527,181 108 28,947,553,075 20,927,837,891 72 31,121,238,427 10,496,115,02 5 20,625,123,40 1 Lindi 68 Lindi MC 3,135,000,000 2,994,194,225.65 96 3,448,500,000.00 2,263,363,441.26 66 3,925,900,000 1,280,982,324 2,644,917,676 69 Nachingwea DC 4,990,498,000 4,217,814,554.10 85 5,321,334,600.00 4,851,485,798.45 91 5,578,098,738 1,263,097,640 4,315,001,098 70 Kilwa DC 6,911,217,000 6,387,169,710.59 92 6,894,367,200.00 4,761,773,909.15 69 7,866,625,000 2,211,880,000 5,654,745,000 71 Liwale DC 4,239,400,000 3,663,506,850.15 86 4,597,552,800.00 3,702,580,305.04 81 5,840,044,000 1,377,178,000 4,462,866,000 72 Mtama DC 2,167,400,000 2,257,258,491.51 104 3,019,909,200.00 1,558,279,711.14 52 3,039,909,000 402,400,000 2,637,509,000 73 Ruangwa DC 5,457,100,000 4,362,331,319.02 80 5,654,250,900.00 3,476,861,631.01 61 7,130,000,000 1,644,000,000 5,486,000,000 Jumla Ndogo 26,900,615,000 23,882,275,151 89 28,935,914,700 20,614,344,796 71 33,380,576,738 8,179,537,964 25,201,038,77 4 Mara 74 Musoma MC 4,223,138,000 3,044,169,687.92 72 4,265,369,380.00 2,735,337,983.23 64 5,308,223,000 397,679,000 4,910,544,000 75 Tarime TC 2,713,600,000 1,958,658,181.74 72 3,011,904,000.00 2,074,932,413.19 69 4,377,145,000 1,113,639,000 3,263,506,000 76 Bunda TC 1,892,125,000 2,199,155,753.83 116 2,058,480,000.00 1,471,069,388.50 71 2,591,023,000 399,182,000 2,191,841,000 77 Bunda DC 1,954,700,000 1,596,793,842.25 82 1,955,677,350.00 1,253,029,166.73 64 2,521,286,000 391,970,000 2,129,316,000 78 Musoma DC 1,923,900,000 1,809,538,738.82 94 2,178,229,590.00 1,566,482,132.83 72 2,396,053,000 390,939,000 2,005,114,000 79 Serengeti DC 3,913,800,000 4,483,806,757.42 115 3,916,773,930.00 2,479,750,152.31 63 4,704,628,000 1,108,312,000 3,596,316,000 80 Tarime DC 7,935,400,000 8,531,307,661.97 108 8,222,859,000.00 8,669,523,727.90 105 10,344,664,000 4,528,889,000 5,815,775,000 81 Rorya DC 1,518,000,000 1,511,745,673.81 100 1,590,456,600.00 1,210,137,572.53 76 2,275,047,000 376,066,000 1,898,981,000 112 Na. Mkoa/ Halmashauri 2022/23 2023/24 Makisio ya Mwaka wa Fedha 2024/25 Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Juni, 2023 % Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Machi, 2024 % Jumla ya Makisio Makisio ya Matumizi ya Maendeleo Makisio ya Matumizi ya Kawaida 82 Butiama DC 1,700,600,000 1,937,708,595.05 114 1,992,611,888.00 1,414,800,783.55 71 2,480,095,000 339,758,000 2,140,337,000 Jumla Ndogo 27,775,263,000 27,072,884,893 97 29,192,361,738 22,875,063,321 78 36,998,164,000 9,046,434,000 27,951,730,00 0 Mbeya 83 Mbeya CC 18,271,000,000 18,648,211,662.37 102 19,484,800,000.00 15,432,880,135.89 79 21,952,824,800 7,754,179,160 14,198,645,640 84 Chunya DC 5,330,600,000 5,548,832,208.00 104 5,543,358,300.00 6,318,601,331.31 114 8,747,616,115 3,864,013,065 4,883,603,050 85 Kyela DC 4,681,366,318 5,483,016,436.35 117 4,849,405,200.00 4,163,074,101.08 86 5,717,763,418 1,475,964,447 4,241,798,971 86 Mbeya DC 4,810,300,000 4,718,792,055.60 98 4,978,660,500.00 3,550,984,403.52 71 5,729,216,000 1,695,744,000 4,033,472,000 87 Rungwe DC 6,131,460,258 6,220,298,372.92 101 6,179,615,400.00 5,972,367,429.91 97 7,268,718,747 1,792,801,000 5,475,917,747 88 Mbarali DC 6,499,757,000 6,695,131,552.04 103 6,750,801,000.00 5,950,360,666.04 88 9,610,000,000 4,506,000,000 5,104,000,000 89 Busokelo DC 1,813,245,119 1,867,725,231.46 103 2,000,000,000.00 1,692,925,031.84 85 2,000,000,000 277,202,040 1,722,797,960 Jumla Ndogo 47,537,728,694 49,182,007,519 103 49,786,640,400 43,081,193,100 87 61,026,139,080 21,365,903,71 2 39,660,235,36 8 Songwe 90 Tunduma TC 9,899,600,000 12,800,912,971.78 129 13,764,900,000.00 8,771,706,864.26 64 13,880,000,000 7,852,582,200 6,027,417,800 91 Momba DC 1,800,000,000 2,226,742,013.15 124 1,866,517,882.20 1,622,122,618.77 87 3,000,000,000 1,085,000,000 1,915,000,000 92 Mbozi DC 3,927,866,181 5,140,431,981.97 131 5,025,504,809.15 4,629,868,863.33 92 6,613,393,233 3,103,832,688 3,509,560,546 93 Ileje DC 2,061,423,445 2,472,912,819.63 120 1,920,251,520.00 1,707,665,983.09 89 2,331,426,036 808,070,014 1,523,356,022 94 Songwe DC 3,466,100,000 3,875,446,820.01 112 4,204,251,000.00 2,524,094,554.38 60 4,392,145,025 1,756,858,010 2,635,287,015 Jumla Ndogo 21,154,989,626 26,516,446,607 125 26,781,425,211 19,255,458,884 72 30,216,964,294 14,606,342,91 2 15,610,621,38 3 Morogoro 95 Morogoro MC 12,654,400,000 13,396,890,032.97 106 13,185,280,000.00 7,638,414,435.62 58 15,622,877,022 7,832,732,719 7,790,144,303 96 Ifakara TC 4,583,750,100 4,263,604,543.05 93 5,718,826,600.00 3,776,682,107.08 66 6,587,395,510 1,969,107,184 4,618,288,326 97 Morogoro DC 3,829,700,000 6,271,702,105.63 164 5,974,783,180.00 4,109,649,115.50 69 6,565,598,000 1,702,063,520 4,863,534,480 98 Kilosa DC 5,764,000,000 5,600,281,375.55 97 6,628,600,000.00 4,179,203,786.39 63 7,291,000,000 2,240,910,109 5,050,089,891 99 Mlimba DC 3,703,700,000 4,507,982,885.05 122 4,857,558,848.00 5,126,867,757.75 106 6,141,886,750 1,933,520,300 4,208,366,450 100 Ulanga DC 2,675,200,000 2,697,591,791.17 101 3,076,480,000.00 2,313,741,792.39 75 4,090,654,450 1,121,460,000 2,969,194,450 101 Mvomero DC 3,955,600,000 3,745,690,249.22 95 4,548,940,000.00 2,740,138,539.68 60 4,947,725,148 1,514,901,620 3,432,823,528 102 Gairo DC 1,678,644,000 1,477,734,045.91 88 1,930,440,600.00 1,216,240,339.79 63 2,357,773,203 340,802,641 2,016,970,562 103 Malinyi DC 2,863,300,000 2,901,241,262.11 101 3,500,000,000.00 2,919,117,627.10 83 4,334,775,503 1,550,196,201 2,784,579,302 Jumla Ndogo 41,708,294,100 44,862,718,291 108 49,420,909,228 34,020,055,501 69 57,939,685,586 20,205,694,29 3 37,733,991,29 3 Mtwara 104 Mtwara MC 5,445,000,000 4,167,523,500.62 77 5,989,500,000.00 3,651,357,144.16 61 5,999,255,000 1,985,157,000 4,014,098,000 105 Masasi TC 2,770,000,000 2,595,582,277.27 94 2,866,736,403.90 3,044,788,420.43 106 3,397,212,700 946,951,920 2,450,260,780 106 Newala TC 2,675,619,200 3,042,597,185.19 114 2,678,396,790.00 1,988,173,449.23 74 3,316,737,000 343,811,400 2,972,925,600 107 Nanyamba TC 2,255,881,100 2,022,678,316.23 90 2,334,836,938.50 2,371,197,308.89 102 2,431,127,164 262,719,247 2,168,407,917 108 Mtwara DC 3,118,177,700 3,927,959,549.81 126 3,227,314,230.00 3,104,899,453.24 96 4,300,364,000 1,490,991,560 2,809,372,440 109 Newala DC 1,801,624,000 1,196,737,485.27 66 1,864,680,840.00 1,889,002,446.26 101 1,148,630,000 229,726,000 918,904,000 110 Masasi DC 4,424,143,131 4,123,693,787.63 93 4,578,988,005.00 3,823,130,498.64 83 5,933,454,000 1,301,552,200 4,631,901,800 113 Na. Mkoa/ Halmashauri 2022/23 2023/24 Makisio ya Mwaka wa Fedha 2024/25 Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Juni, 2023 % Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Machi, 2024 % Jumla ya Makisio Makisio ya Matumizi ya Maendeleo Makisio ya Matumizi ya Kawaida 111 Tandahimba DC 5,558,727,900 3,983,469,130.15 72 5,561,333,263.95 4,232,200,685.62 76 6,139,700,000 1,393,040,000 4,746,660,000 112 Nanyumbu DC 2,585,819,500 2,774,481,030.59 107 3,207,441,240.00 3,017,536,404.30 94 3,610,914,000 1,382,665,200 2,228,248,800 Jumla Ndogo 30,634,992,531 27,834,722,263 91 32,309,227,711 27,122,285,811 84 36,277,393,865 9,336,614,527 26,940,779,33 8 Mwanza 113 Mwanza CC 23,206,000,000 19,599,512,496.52 84 26,546,900,000.00 16,044,949,668.01 60 31,258,260,000 18,416,009,500 12,842,250,500 114 Ilemela MC 13,524,000,000 12,450,932,239.25 92 14,876,400,000.00 9,921,571,706.67 67 14,953,400,000 8,068,311,876 6,885,088,124 115 Ukerewe DC 3,914,230,900 3,480,041,631.24 89 3,953,373,209.00 2,514,318,148.56 64 4,025,246,000 1,333,298,400 2,691,947,600 116 Sengerema DC 2,700,000,000 2,320,169,378.24 86 3,012,487,855.10 1,850,192,592.23 61 3,294,279,019 984,949,056 2,309,329,963 117 Kwimba DC 3,540,818,892 3,440,437,162.35 97 3,950,674,090.00 2,880,850,383.10 73 3,950,674,000 1,179,086,000 2,771,588,000 118 Magu DC 3,515,876,000 3,648,968,978.79 104 4,584,623,400.00 2,864,505,002.56 62 4,730,527,160 1,492,740,064 3,237,787,096 119 Misungwi DC 3,148,448,840 3,080,867,446.13 98 4,483,663,200.00 2,708,671,339.19 60 4,704,012,206 1,580,748,544 3,123,263,661 120 Buchosa DC 2,983,900,000 2,711,798,045.52 91 3,163,417,678.96 2,962,726,491.82 94 3,849,355,565 1,403,734,778 2,445,620,787 Jumla Ndogo 56,533,274,632 50,732,727,378 90 64,571,539,433 41,747,785,332 65 70,765,753,950 34,458,878,21 8 36,306,875,73 2 Ruvuma 121 Songea MC 5,517,867,324 6,398,320,139.67 116 6,069,654,056.40 3,705,407,474.10 61 7,275,191,420 2,910,076,567 4,365,114,852 122 Mbinga TC 2,116,235,000 2,137,446,914.02 101 2,476,486,260.00 1,824,384,624.87 74 3,328,862,408 508,334,482 2,820,527,926 123 Songea DC 2,132,900,000 2,219,204,541.58 104 2,468,956,734.00 2,067,306,471.93 84 2,574,486,412 406,961,200 2,167,525,212 124 Tunduru DC 4,705,800,000 4,388,624,408.72 93 4,870,503,000.00 4,951,509,441.52 102 5,602,474,000 2,117,957,200 3,484,516,800 125 Mbinga DC 6,049,798,800 6,703,745,687.94 111 6,300,000,000.00 5,614,749,644.92 89 8,400,000,000 2,958,000,000 5,442,000,000 126 Namtumbo DC 1,984,000,000 1,801,939,020.80 91 2,747,630,700.00 1,921,644,685.79 70 3,063,284,952 454,582,990 2,608,701,962 127 Nyasa DC 1,361,264,300 1,324,761,398.07 97 1,444,005,735.63 1,600,332,930.20 111 2,400,285,380 298,960,594 2,101,324,786 128 Madaba DC 1,125,526,376 1,084,847,715.88 96 1,489,776,651.00 977,781,154.05 66 1,704,103,732 259,599,946 1,444,503,786 Jumla Ndogo 24,993,391,800 26,058,889,827 104 27,867,013,137 22,663,116,427 81 34,348,688,304 9,914,472,979 24,434,215,32 5 Shinyanga 129 Shinyanga MC 5,711,618,025 5,258,165,510.89 92 6,000,000,000.00 3,955,777,445.51 66 6,403,000,000 3,107,148,000 3,295,852,000 130 Kahama MC 10,257,500,000 10,006,794,056.74 98 10,397,240,000.00 7,890,679,356.00 76 12,239,868,000 5,536,044,000 6,703,824,000 131 Shinyanga DC 3,493,976,800 2,750,920,976.43 79 3,961,971,000.00 2,012,481,529.54 51 3,961,971,000 1,390,960,000 2,571,011,000 132 Ushetu DC 2,641,325,175 2,218,413,889.88 84 3,424,012,600.00 3,575,209,813.62 104 4,574,777,000 1,514,311,000 3,060,466,000 133 Kishapu DC 4,086,700,742 3,718,945,968.83 91 4,399,224,300.00 2,605,149,272.75 59 4,958,933,000 1,663,980,000 3,294,953,000 134 Msalala DC 5,368,800,000 5,388,105,945.15 100 5,700,000,000.00 4,720,924,283.23 83 6,700,000,000 3,600,000,000 3,100,000,000 Jumla Ndogo 31,559,920,742 29,341,346,348 93 33,882,447,900 24,760,221,701 73 38,838,549,000 16,812,443,00 0 22,026,106,00 0 Singida 135 Singida MC 5,112,800,000 5,477,715,579.96 107 5,624,080,000.00 4,484,190,502.90 80 6,767,855,940 3,329,813,337 3,438,042,603 136 Itigi DC 2,094,400,000 1,515,003,550.32 72 2,095,447,200.00 1,875,636,853.16 90 2,360,786,885 368,148,430 1,992,638,455 137 Singida DC 1,492,700,000 1,565,710,588.94 105 1,493,446,350.00 1,371,195,512.49 92 2,404,711,350 350,762,270 2,053,949,080 138 Iramba DC 3,122,896,388 2,728,601,090.85 87 3,232,197,360.00 2,197,486,029.56 68 3,623,615,053 897,377,308 2,726,237,745 114 Na. Mkoa/ Halmashauri 2022/23 2023/24 Makisio ya Mwaka wa Fedha 2024/25 Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Juni, 2023 % Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Machi, 2024 % Jumla ya Makisio Makisio ya Matumizi ya Maendeleo Makisio ya Matumizi ya Kawaida 139 Manyoni DC 3,186,700,000 2,934,378,438.58 92 3,188,293,350.00 2,304,418,845.75 72 3,675,073,350 991,437,340 2,683,636,010 140 Ikungi DC 2,411,200,000 2,359,448,453.40 98 2,672,907,808.50 2,456,933,183.24 92 3,551,411,951 1,210,120,000 2,341,291,951 141 Mkalama DC 1,599,400,000 1,753,711,263.17 110 1,739,767,140.00 1,293,982,666.62 74 2,430,983,500 359,939,150 2,071,044,350 Jumla Ndogo 19,020,096,388 18,334,568,965 96 20,046,139,209 15,983,843,594 80 24,814,438,029 7,507,597,835 17,306,840,19 4 Tabora 142 Tabora MC 5,593,500,000 5,748,042,165.73 103 6,152,850,000.00 4,262,264,927.45 69 7,010,057,000 4,206,034,000 2,804,023,000 143 Nzega TC 3,140,300,000 3,153,303,864.35 100 3,611,345,000.00 2,314,417,744.99 64 3,756,887,000 1,122,164,000 2,634,723,000 144 Igunga DC 3,847,894,000 3,354,684,675.86 87 4,422,748,800.00 3,183,824,076.11 72 5,393,316,000 1,651,436,000 3,741,880,000 145 Nzega DC 2,823,700,000 2,010,399,905.71 71 3,697,007,850.00 1,935,733,402.30 52 3,723,472,000 1,276,549,000 2,446,923,000 146 Uyui DC 3,307,000,000 3,828,591,794.96 116 4,464,016,170.00 3,858,045,479.15 86 5,278,379,000 1,955,032,000 3,323,347,000 147 Urambo DC 2,786,300,000 2,689,264,509.97 97 3,491,269,600.00 3,111,926,803.54 89 4,357,524,000 1,547,090,000 2,810,434,000 148 Sikonge DC 2,804,972,000 2,576,427,101.77 92 4,084,685,000.00 3,028,431,127.02 74 4,501,891,000 1,580,400,000 2,921,491,000 149 Kaliua DC 4,918,900,000 4,931,201,391.62 100 5,091,061,500.00 5,543,471,532.24 109 6,040,659,000 3,304,896,000 2,735,763,000 Jumla Ndogo 29,222,566,000 28,291,915,410 97 35,014,983,920 27,238,115,093 78 40,062,185,000 16,643,601,00 0 23,418,584,00 0 Tanga 150 Tanga CC 18,234,000,000 17,897,019,034.98 98 19,145,700,000.00 11,927,454,418.84 62 21,060,270,000 9,191,175,180 11,869,094,820 151 Korogwe TC 2,369,400,000 1,964,426,585.59 83 2,393,094,000.00 1,572,276,975.66 66 2,585,672,646 314,294,529 2,271,378,117 152 Handeni TC 1,872,870,000 1,704,342,661.15 91 1,891,598,700.00 1,687,269,974.57 89 2,147,241,344 263,302,269 1,883,939,075 153 Muheza DC 2,695,000,000 2,612,352,586.85 97 2,721,950,000.00 2,113,944,959.79 78 3,280,710,143 1,105,724,057 2,174,986,086 154 Pangani DC 1,947,000,000 1,866,960,931.69 96 1,947,973,500.00 1,280,449,119.48 66 2,311,229,000 275,876,200 2,035,352,800 155 Korogwe DC 2,060,143,029 1,613,748,502.23 78 3,101,040,800.00 1,588,236,298.27 51 2,389,875,910 365,923,969 2,023,951,941 156 Handeni DC 2,503,183,980 2,496,755,709.05 100 2,561,076,420.00 2,848,207,187.55 111 3,173,747,000 902,800,000 2,270,947,000 157 Lushoto DC 2,789,733,212 2,342,693,081.75 84 2,817,630,544.12 2,058,083,012.28 73 2,911,502,050 379,500,410 2,532,001,640 158 Kilindi DC 2,698,043,675 2,687,641,320.33 100 2,725,024,111.75 2,154,693,564.38 79 3,561,692,991 1,168,908,371 2,392,784,620 159 Mkinga DC 2,355,076,353 2,189,547,015.06 93 2,605,967,536.90 1,615,943,757.31 62 2,948,979,871 874,626,608 2,074,353,263 160 Bumbuli DC 1,084,650,000 904,464,374.30 83 1,122,612,750.00 686,574,048.19 61 1,183,107,527 187,483,505 995,624,022 Jumla Ndogo 40,609,100,249 38,279,951,803 94 43,033,668,363 29,533,133,316 69 47,554,028,482 15,029,615,09 9 32,524,413,38 3 Kagera 161 Bukoba MC 3,520,000,000 3,371,536,287.37 96 3,872,000,000.00 2,422,575,278.36 63 4,316,632,222 1,309,907,590 3,006,724,632 162 Karagwe DC 4,007,991,737 4,239,364,799.45 106 4,816,544,900.00 3,266,769,553.52 68 5,123,311,975 1,503,041,950 3,620,270,025 163 Biharamulo DC 2,640,363,000 2,604,824,195.46 99 3,041,280,000.00 2,127,719,741.82 70 3,393,644,914 995,801,926 2,397,842,988 164 Muleba DC 6,137,100,000 7,154,836,032.51 117 6,558,898,590.00 6,188,544,295.09 94 8,865,844,420 4,557,983,419 4,307,861,001 165 Bukoba DC 2,080,500,000 2,508,726,130.21 121 2,153,317,500.00 2,181,972,678.22 101 3,111,808,267 500,090,453 2,611,717,814 166 Ngara DC 4,116,557,896 4,344,003,323.08 106 5,048,887,455.00 3,040,225,276.64 60 5,321,559,218 1,800,987,443 3,520,571,775 167 Missenyi DC 4,885,900,000 5,816,445,994.37 119 4,429,759,000.00 5,245,280,220.91 118 6,955,638,700 3,772,503,600 3,183,135,100 168 Kyerwa DC 3,763,532,000 4,437,839,509.56 118 3,305,118,950.00 3,943,277,437.79 119 4,715,469,992 1,465,896,717 3,249,573,275 Jumla Ndogo 31,151,944,633 34,477,576,272 111 33,225,806,395 28,416,364,482 86 41,803,909,708 15,906,213,09 7 25,897,696,61 1 115 Na. Mkoa/ Halmashauri 2022/23 2023/24 Makisio ya Mwaka wa Fedha 2024/25 Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Juni, 2023 % Makisio Yaliyoidhinishwa Mapato Halisi Hadi Mwezi Machi, 2024 % Jumla ya Makisio Makisio ya Matumizi ya Maendeleo Makisio ya Matumizi ya Kawaida Dar Es Salaam 169 Kinondoni MC 57,210,678,831 70,431,992,856.02 123 62,931,746,714.10 46,976,705,918.12 75 74,200,154,000 42,273,508,200 31,926,645,800 170 Temeke MC 43,370,191,500 43,901,692,824.49 101 47,707,210,650.00 36,193,621,141.23 76 53,006,579,766 27,537,093,883 25,469,485,883 171 DSM CC 81,000,000,000 81,745,700,577.61 101 89,100,000,000.00 80,610,518,677.04 90 130,000,000,000 68,608,628,748 61,391,371,252 172 Kigamboni MC 10,472,024,200 12,650,218,643.12 121 11,519,226,620.00 12,658,222,800.34 110 17,122,807,768 8,311,894,850 8,810,912,918 173 Ubungo MC 32,041,484,065 32,092,009,942.75 100 35,245,632,471.50 26,715,601,622.99 76 41,367,000,000 18,725,252,700 22,641,747,300 Jumla Ndogo 224,094,378,596 240,821,614,844 107 246,503,816,456 203,154,670,160 82 315,696,541,534 165,456,378,381 150,240,163,153 Rukwa 174 Sumbawanga MC 2,496,584,000 1,879,970,951.72 75 2,746,242,400.00 1,919,155,336.78 70 3,431,780,100 1,008,712,040 2,423,068,060 175 Sumbawanga DC 3,027,801,000 3,517,546,117.88 116 3,408,124,600.00 2,329,993,302.61 68 3,598,418,000 1,314,495,200 2,283,922,800 176 Nkasi DC 3,010,391,707 2,513,751,703.50 84 3,133,755,000.00 1,829,726,281.53 58 3,294,826,400 1,039,385,560 2,255,440,840 177 Kalambo DC 2,033,990,000 2,404,590,808.32 118 2,412,405,000.00 1,391,847,797.14 58 2,532,467,835 450,493,567 2,081,974,268 Jumla Ndogo 10,568,766,707 10,315,859,581 98 11,700,527,000 7,470,722,718 64 12,857,492,335 3,813,086,367 9,044,405,968 Manyara 178 Babati TC 2,447,500,000 2,311,019,668.46 94 2,552,425,614.00 2,268,295,000.53 89 2,861,282,354 778,632,942 2,082,649,412 179 Mbulu TC 1,844,346,304 1,771,710,726.36 96 1,942,091,193.60 1,636,046,654.72 84 2,211,464,808 284,487,404 1,926,977,404 180 Babati DC 3,230,000,000 3,414,264,582.35 106 3,357,000,000.00 3,045,633,483.19 91 7,300,000,000 1,288,000,000 6,012,000,000 181 Hanang DC 4,450,600,000 4,480,295,333.20 101 5,910,454,000.00 5,422,547,835.95 92 8,249,854,800 1,970,765,920 6,279,088,880 182 Kiteto DC 2,502,500,000 2,491,424,547.88 100 2,707,267,014.00 2,161,027,580.04 80 3,990,609,500 1,033,281,800 2,957,327,700 183 Mbulu DC 1,754,500,000 2,405,852,721.68 137 2,056,546,350.00 2,238,601,439.64 109 3,541,199,900 1,072,744,200 2,468,455,700 184 Simanjiro DC 3,000,000,000 2,775,998,807.34 93 3,751,858,800.00 2,120,542,507.00 57 4,304,945,741 1,276,618,112 3,028,327,629 Jumla Ndogo 19,229,446,304 19,650,566,387 102 22,277,642,972 18,892,694,501 85 32,459,357,103 7,704,530,378 24,754,826,72 5 Jumla Kuu 1,012,286,089,094 1,021,039,265,078 101 1,143,883,281,000 848,144,873,784 74 1,356,340,664,191 541,275,859,949 815,064,804,242 Kiambatisho Na. 2 TAARIFA YA MATUMIZI YA MAPATO YA NDANI YA HALMASHAURI KWENYE MIRADI YA MAENDELEO KWA KIPINDI CHA MWEZI JULAI HADI MACHI, 2023/24 KWA KIGEZO CHA ASILIMIA Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 1 Ubungo MC 15,571,472,522 70 10,900,030,766 8,017,034,959 51 2 Temeke MC 24,211,320,118 70 16,947,924,082 12,264,292,754 51 116 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 3 Mwanza CC 12,301,471,376 70 8,611,029,963 5,820,601,333 47 4 Mbeya CC 9,978,314,837 70 6,984,820,386 4,696,961,806 47 5 Dodoma CC 27,888,166,946 70 19,521,716,862 12,081,051,426 43 6 Arusha CC 22,067,713,891 70 15,447,399,724 8,857,894,005 40 7 Kinondoni MC 42,611,154,257 70 29,827,807,980 16,912,125,819 40 8 Tanga CC 10,007,711,129 70 7,005,397,790 3,848,469,423 38 9 Dar es Salaam CC 63,830,056,183 70 44,681,039,328 20,937,300,515 33 10 Chalinze DC 8,509,400,893 60 5,105,640,536 4,811,588,615 57 11 Tunduma TC 8,377,663,526 60 5,026,598,115 4,370,114,054 52 12 Mkuranga DC 8,244,550,055 60 4,946,730,033 4,066,742,258 49 13 Kigamboni MC 10,851,568,401 60 6,510,941,040 5,172,878,576 48 14 Rungwe DC 4,319,376,219 60 2,591,625,731 2,033,032,845 47 15 Kahama MC 6,212,343,205 60 3,727,405,923 2,879,074,514 46 16 Geita TC 7,345,173,845 60 4,407,104,307 3,286,903,838 45 17 Mufindi DC 4,680,945,622 60 2,808,567,373 2,058,356,746 44 18 Ilemela MC 9,618,627,223 60 5,771,176,334 3,909,850,103 41 19 Iringa MC 3,140,272,118 60 1,884,163,271 1,247,021,327 40 20 Tarime DC 7,503,534,436 60 4,502,120,661 2,940,780,346 39 21 Njombe TC 4,702,824,442 60 2,821,694,665 1,772,227,968 38 22 Mafinga TC 3,327,509,128 60 1,996,505,477 1,158,858,607 35 23 Muleba DC 5,556,469,875 60 3,333,881,925 1,762,133,654 32 24 Morogoro MC 7,137,939,490 60 4,282,763,694 2,255,892,848 32 25 Moshi MC 5,062,491,062 60 3,037,494,637 1,576,942,382 31 26 Tanganyika DC 4,844,260,933 40 1,937,704,373 2,211,225,627 46 27 Mbeya DC 3,137,418,624 40 1,254,967,450 1,246,668,143 40 117 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 28 Shinyanga MC 3,501,516,392 40 1,400,606,557 1,389,483,069 40 29 Rufiji DC 2,976,336,587 40 1,190,534,635 1,156,310,430 39 30 Babati DC 2,236,695,562 40 894,678,225 850,427,010 38 31 Mtwara MC 3,319,613,953 40 1,327,845,581 1,201,820,764 36 32 Babati TC 1,662,836,541 40 665,134,616 593,120,988 36 33 Kongwa DC 2,092,867,491 40 837,146,997 734,409,040 35 34 Uyui DC 3,632,829,911 40 1,453,131,964 1,268,937,826 35 35 Malinyi DC 2,660,693,834 40 1,064,277,534 928,558,815 35 36 Urambo DC 2,803,461,074 40 1,121,384,430 969,470,311 35 37 Karagwe DC 2,667,450,882 40 1,066,980,353 921,607,963 35 38 Rombo DC 2,242,731,762 40 897,092,705 760,903,120 34 39 Msalala DC 4,470,649,102 40 1,788,259,641 1,488,863,711 33 40 Mbinga TC 1,399,765,886 40 559,906,354 465,788,546 33 41 Ngara DC 2,656,972,913 40 1,062,789,165 882,492,050 33 42 Kilolo DC 2,296,950,339 40 918,780,136 758,303,151 33 43 Songwe DC 2,349,387,919 40 939,755,168 771,513,321 33 44 Lushoto DC 1,382,798,507 40 553,119,403 453,441,390 33 45 Biharamulo DC 1,636,898,221 40 654,759,289 534,518,262 33 46 Mbozi DC 3,976,628,289 40 1,590,651,316 1,287,786,482 32 47 Ruangwa DC 2,927,311,700 40 1,170,924,680 941,024,451 32 48 Mbinga DC 5,213,559,981 40 2,085,423,993 1,668,570,957 32 49 Kiteto DC 1,838,213,314 40 735,285,326 578,707,056 31 50 Ushetu DC 3,128,941,107 40 1,251,576,443 984,307,677 31 51 Maswa DC 1,748,471,606 40 699,388,643 547,344,110 31 52 Bukombe DC 1,327,177,488 40 530,870,995 410,977,526 31 118 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 53 Nzega TC 1,720,855,014 40 688,342,006 530,733,385 31 54 Manyoni DC 1,592,333,549 40 636,933,419 490,552,541 31 55 Kilosa DC 3,424,952,649 40 1,369,981,060 1,052,917,978 31 56 Kishapu DC 2,179,988,854 40 871,995,541 663,841,576 30 57 Kaliua DC 5,351,982,384 40 2,140,792,953 1,622,754,510 30 58 Kilwa DC 4,004,757,417 40 1,601,902,967 1,211,213,099 30 59 Tabora MC 4,149,785,886 40 1,659,914,354 1,241,401,883 30 60 Nachingwea DC 3,724,341,913 40 1,489,736,765 1,113,662,817 30 61 Kibaha TC 3,728,336,054 40 1,491,334,422 1,109,650,486 30 62 Geita DC 4,583,114,673 40 1,833,245,869 1,353,450,867 30 63 Kasulu DC 2,119,497,929 40 847,799,172 625,468,582 30 64 Karatu DC 3,910,438,160 40 1,564,175,264 1,140,992,783 29 65 Monduli DC 1,645,448,228 40 658,179,291 478,330,095 29 66 Kyela DC 2,756,777,411 40 1,102,710,965 798,863,983 29 67 Iringa DC 1,559,895,822 40 623,958,329 448,510,261 29 68 Kisarawe DC 1,964,522,342 40 785,808,937 562,536,822 29 69 Nanyumbu DC 2,210,998,102 40 884,399,241 632,808,650 29 70 Bariadi TC 1,744,681,375 40 697,872,550 498,531,912 29 71 HANANG DC 4,625,036,325 40 1,850,014,530 1,319,974,828 29 72 Magu DC 2,411,637,088 40 964,654,835 685,956,680 28 73 WANGING'OMBE DC 2,881,012,331 40 1,152,404,932 812,669,249 28 74 Mpanda MC 2,453,980,590 40 981,592,236 689,612,199 28 75 Chamwino DC 1,294,615,992 40 517,846,397 362,496,682 28 76 Sikonge DC 2,710,665,148 40 1,084,266,059 758,668,625 28 77 Mvomero DC 2,315,763,529 40 926,305,411 645,063,570 28 119 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 78 Masasi TC 1,485,373,644 40 594,149,458 404,908,915 27 79 Kibiti DC 1,953,011,875 40 781,204,750 528,801,268 27 80 Same DC 1,709,196,151 40 683,678,460 462,599,194 27 81 Ukerewe DC 2,113,560,769 40 845,424,308 566,047,481 27 82 MISSENYI DC 5,048,083,311 40 2,019,233,324 1,337,858,301 27 83 Kibaha DC 2,089,177,565 40 835,671,026 553,659,015 27 84 Muheza DC 1,882,294,415 40 752,917,766 498,004,781 26 85 Mwanga DC 1,571,631,287 40 628,652,515 414,922,669 26 86 Kibondo DC 1,470,498,096 40 588,199,238 382,813,269 26 87 Musoma MC 1,305,330,096 40 522,132,038 338,573,384 26 88 Simanjiro DC 1,710,887,256 40 684,354,902 443,617,002 26 89 Moshi DC 2,103,238,826 40 841,295,530 543,277,145 26 90 Singida MC 4,157,758,592 40 1,663,103,437 1,054,452,048 25 91 Kyerwa DC 3,587,241,967 40 1,434,896,787 905,397,847 25 92 Njombe DC 2,674,856,590 40 1,069,942,636 674,455,811 25 93 Igunga DC 2,509,890,841 40 1,003,956,336 619,719,398 25 94 Mpwapwa DC 1,271,178,699 40 508,471,479 313,445,391 25 95 Tunduru DC 4,091,482,373 40 1,636,592,949 1,003,902,518 25 96 Meru DC 2,243,470,338 40 897,388,135 547,396,933 24 97 Mlimba DC 4,514,250,119 40 1,805,700,048 1,096,290,612 24 98 Masasi DC 3,096,616,303 40 1,238,646,521 744,039,164 24 99 Mtwara DC 2,971,807,358 40 1,188,722,943 705,160,732 24 100 Nkasi DC 1,407,360,188 40 562,944,075 332,411,974 24 101 Liwale DC 3,054,042,812 40 1,221,617,125 719,236,201 24 102 Kilindi DC 1,946,626,436 40 778,650,575 457,997,352 24 120 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 103 Meatu DC 2,279,185,879 40 911,674,352 530,011,482 23 104 Hai DC 1,878,973,686 40 751,589,474 429,179,579 23 105 Ifakara TC 3,252,952,681 40 1,301,181,072 737,760,000 23 106 Chato DC 1,309,210,485 40 523,684,194 288,980,701 22 107 Makambako TC 2,379,310,466 40 951,724,186 515,700,766 22 108 Sumbawanga MC 1,602,492,519 40 640,997,008 346,624,524 22 109 Buchosa DC 2,730,256,022 40 1,092,102,409 584,602,923 21 110 Sumbawanga DC 2,078,646,177 40 831,458,471 438,822,658 21 111 Chunya DC 5,641,895,391 40 2,256,758,156 1,187,435,638 21 112 Bagamoyo DC 2,659,555,945 40 1,063,822,378 557,611,251 21 113 Arusha DC 1,718,057,645 40 687,223,058 359,136,240 21 114 Songea MC 3,426,817,064 40 1,370,726,826 702,959,817 21 115 Mbarali DC 4,938,615,173 40 1,975,446,069 977,087,856 20 116 KIGOMA MC 2,121,724,099 40 848,689,639 415,608,181 20 117 Misungwi DC 2,105,276,033 40 842,110,413 398,007,500 19 118 Sengerema DC 1,429,047,693 40 571,619,077 259,390,861 18 119 Ulanga DC 1,738,674,651 40 695,469,861 314,454,961 18 120 Lindi MC 1,930,023,368 40 772,009,347 345,616,221 18 121 Kwimba DC 2,211,934,954 40 884,773,982 395,745,945 18 122 Shinyanga DC 1,881,278,364 40 752,511,346 330,464,526 18 123 Bukoba MC 1,960,817,496 40 784,326,998 331,295,659 17 124 Tandahimba DC 3,558,469,873 40 1,423,387,949 532,156,925 15 125 Makete DC 2,422,389,875 40 968,955,950 359,338,456 15 126 Newala TC 1,394,384,458 40 557,753,783 188,366,838 14 127 Morogoro DC 3,518,479,542 40 1,407,391,817 473,578,167 13 121 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 128 Momba DC 1,479,605,679 20 295,921,136 365,949,682 25 129 Nanyamba TC 1,843,531,636 20 368,706,327 480,976,648 26 130 Mafia DC 1,469,829,021 20 293,965,804 422,871,725 29 131 Bunda TC 1,232,883,705 20 246,576,741 324,336,353 26 132 Bukoba DC 1,831,619,734 20 366,323,947 472,005,771 26 133 Mbulu DC 2,036,846,982 20 407,369,396 411,274,513 20 134 Chemba DC 1,638,189,433 20 327,637,887 352,505,540 22 135 Busokelo DC 1,369,912,911 20 273,982,582 213,970,967 16 136 Busega DC 1,203,559,969 20 240,711,994 269,253,699 22 137 Handeni TC 1,147,662,222 20 229,532,444 284,469,025 25 138 Nyang'hwale DC 2,703,491,079 20 540,698,216 466,592,797 17 139 Mkalama DC 949,806,772 20 189,961,354 199,501,205 21 140 Itilima DC 978,498,900 20 195,699,780 187,770,590 19 141 Songea DC 1,746,489,649 20 349,297,930 334,273,859 19 142 Mbogwe DC 1,660,133,555 20 332,026,711 326,689,452 20 143 Madaba DC 811,737,664 20 162,347,533 123,965,750 15 144 Handeni DC 2,213,163,507 20 442,632,701 388,916,241 18 145 Pangani DC 908,404,930 20 181,680,986 169,310,407 19 146 Bariadi DC 1,504,984,752 20 300,996,950 245,595,800 16 147 Serengeti DC 2,205,947,668 20 441,189,534 336,153,942 15 148 Singida DC 1,210,452,460 20 242,090,492 174,992,715 14 149 Nsimbo DC 1,458,025,300 20 291,605,060 203,116,300 14 150 Tarime TC 1,325,308,675 20 265,061,735 275,880,430 21 151 Itigi DC 1,714,947,123 20 342,989,425 244,215,464 14 152 Korogwe DC 1,248,776,991 20 249,755,398 204,794,740 16 122 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 153 Nzega DC 1,653,453,705 20 330,690,741 223,181,137 13 154 Buhigwe DC 916,234,813 20 183,246,963 138,197,700 15 155 Mpimbwe DC 1,814,575,220 20 362,915,044 266,394,486 15 156 Bunda DC 1,024,281,975 20 204,856,395 130,610,368 13 157 Siha DC 1,438,861,676 20 287,772,335 247,333,352 17 158 Ileje DC 1,548,658,898 20 309,731,780 213,922,026 14 159 Butiama DC 1,031,545,389 20 206,309,078 159,774,868 15 160 Iramba DC 1,484,208,257 20 296,841,651 262,931,847 18 161 Musoma DC 1,442,069,316 20 288,413,863 187,256,543 13 162 Kakonko DC 776,939,385 20 155,387,877 108,662,000 14 163 Nyasa DC 1,180,094,086 20 236,018,817 161,332,016 14 164 Gairo DC 862,641,339 20 172,528,268 120,615,717 14 165 Kondoa TC 829,878,156 20 165,975,631 119,686,075 14 166 Kondoa DC 926,785,740 20 185,357,148 133,232,818 14 167 Mbulu TC 832,614,784 20 166,522,957 150,331,292 18 168 Ludewa DC 1,819,502,440 20 363,900,488 213,890,899 12 169 Ikungi DC 2,143,484,517 20 428,696,903 221,368,071 10 170 Mtama DC 1,141,861,543 20 228,372,309 147,490,040 13 171 Rorya DC 1,019,505,358 20 203,901,072 179,056,942 18 172 Mlele DC 1,031,837,634 20 206,367,527 110,688,683 11 173 Bumbuli DC 568,314,469 20 113,662,894 92,374,801 16 174 Namtumbo DC 1,462,081,806 20 292,416,361 210,610,974 14 175 Kasulu TC 1,337,890,613 20 267,578,123 144,363,470 11 176 Newala DC 1,635,074,395 20 327,014,879 304,469,270 19 177 Ngorongoro DC 1,589,900,195 20 317,980,039 169,899,029 11 123 Na. Halmashauri Mapato Halisi Julai Hadi Februari, 2023/24 Daraja la Uchangiaji Kiasi Kilichopaswa Kutumika Kwenye Miradi Matumizi ya Miradi ya Maendeleo Asilimia (Kati ya 70/60/40/20) 178 Mkinga DC 1,158,268,753 20 231,653,751 113,858,368 10 179 Bahi DC 1,372,425,347 20 274,485,069 154,818,851 11 180 Kalambo DC 1,335,515,715 20 267,103,143 123,758,972 9 181 Longido DC 1,494,972,010 20 298,994,402 88,868,350 6 182 Kigoma DC 695,112,194 20 139,022,439 83,506,646 12 183 Uvinza DC 2,366,351,036 20 473,270,207 274,346,016 12 184 Korogwe TC 895,790,510 20 179,158,102 75,817,015 8 JUMLA NDOGO 681,117,806,517 346,160,566,574 226,056,334,911 124 Kiambatisho Na.3 MAKISIO YA ASILIMIA 10 YA FEDHA ZA MAPATO YA NDANI YA HALMASHAURI YASIYOLINDWA KWA AJILI YA MIKOPO YA WANAWAKE, VIJANA NA WATU WENYE ULEMAVU KWA MWAKA 2024/25 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 Katavi 1 Mpanda MC 3,410,981,500.00 341,098,150 136,439,260 136,439,260 68,219,630 2 Tanganyika DC 5,490,130,450.00 549,013,045 219,605,218 219,605,218 109,802,609 3 Nsimbo DC 1,693,098,372.00 169,309,837 67,723,935 67,723,935 33,861,967 4 Mlele DC 2,005,917,240.00 200,591,724 80,236,690 80,236,690 40,118,345 5 Mpimbwe DC 2,724,000,000.00 272,400,000 108,960,000 108,960,000 54,480,000 Jumla Ndogo 15,324,127,562 1,532,412,756 612,965,102 612,965,102 306,482,551 Simiyu 6 Bariadi TC 2,894,758,274.90 289,475,827 115,790,331 115,790,331 57,895,165 7 Bariadi DC 2,059,879,900.00 205,987,990 82,395,196 82,395,196 41,197,598 8 Maswa DC 1,839,577,000.00 183,957,700 73,583,080 73,583,080 36,791,540 9 Meatu DC 3,279,871,919.29 327,987,192 131,194,877 131,194,877 65,597,438 10 Busega DC 1,468,428,620.00 146,842,862 58,737,145 58,737,145 29,368,572 11 Itilima DC 2,930,449,000.00 293,044,900 117,217,960 117,217,960 58,608,980 Jumla Ndogo 14,472,964,714 1,447,296,471 578,918,589 578,918,589 289,459,294 Njombe 12 Njombe TC 8,333,474,000.00 833,347,400 333,338,960 333,338,960 166,669,480 13 Makambako TC 3,350,000,000.00 335,000,000 134,000,000 134,000,000 67,000,000 14 Njombe DC 4,790,720,000.00 479,072,000 191,628,800 191,628,800 95,814,400 15 Ludewa DC 2,511,100,000.00 251,110,000 100,444,000 100,444,000 50,222,000 125 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 16 Makete DC 3,100,000,000.00 310,000,000 124,000,000 124,000,000 62,000,000 17 Wanging'ombe DC 4,283,211,000.00 428,321,100 171,328,440 171,328,440 85,664,220 Jumla Ndogo 26,368,505,000 2,636,850,500 1,054,740,200 1,054,740,200 527,370,100 Geita 18 Geita TC 10,786,142,210.00 1,078,614,221 431,445,688 431,445,688 215,722,844 19 Geita DC 4,649,831,579.50 464,983,158 185,993,263 185,993,263 92,996,632 20 Bukombe DC 1,963,329,000.00 196,332,900 78,533,160 78,533,160 39,266,580 21 Chato DC 2,539,134,800.00 253,913,480 101,565,392 101,565,392 50,782,696 22 Mbogwe DC 2,659,103,000.00 265,910,300 106,364,120 106,364,120 53,182,060 23 Nyang'hwale DC 3,132,685,607.50 313,268,561 125,307,424 125,307,424 62,653,712 Jumla Ndogo 25,730,226,197 2,573,022,620 1,029,209,048 1,029,209,048 514,604,524 Arusha 24 Arusha CC 47,884,774,689.00 4,788,477,469 1,915,390,988 1,915,390,988 957,695,494 25 Monduli DC 2,238,896,220.00 223,889,622 89,555,849 89,555,849 44,777,924 26 Ngorongoro DC 2,473,700,000.00 247,370,000 98,948,000 98,948,000 49,474,000 27 Karatu DC 4,424,571,000.00 442,457,100 176,982,840 176,982,840 88,491,420 28 Meru DC 4,326,870,000.00 432,687,000 173,074,800 173,074,800 86,537,400 29 Arusha DC 4,012,081,492.00 401,208,149 160,483,260 160,483,260 80,241,630 30 Longido DC 2,299,569,191.00 229,956,919 91,982,768 91,982,768 45,991,384 Jumla Ndogo 67,660,462,592 6,766,046,259 2,706,418,504 2,706,418,504 1,353,209,252 Pwani 31 Kibaha TC 6,730,018,000.00 673,001,800 269,200,720 269,200,720 134,600,360 32 Bagamoyo DC 3,724,696,189.00 372,469,619 148,987,848 148,987,848 74,493,924 33 Mafia DC 1,885,552,800.00 188,555,280 75,422,112 75,422,112 37,711,056 34 Kisarawe DC 2,500,000,000.00 250,000,000 100,000,000 100,000,000 50,000,000 126 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 35 Kibaha DC 2,589,616,527.00 258,961,653 103,584,661 103,584,661 51,792,331 36 Rufiji DC 4,231,181,000.00 423,118,100 169,247,240 169,247,240 84,623,620 37 Mkuranga DC 11,819,219,000.00 1,181,921,900 472,768,760 472,768,760 236,384,380 38 Chalinze DC 12,736,997,000.00 1,273,699,700 509,479,880 509,479,880 254,739,940 39 Kibiti DC 2,800,000,000.00 280,000,000 112,000,000 112,000,000 56,000,000 Jumla Ndogo 49,017,280,516 4,901,728,052 1,960,691,221 1,960,691,221 980,345,610 Dodoma 40 Dodoma CC 40,325,100,000.00 4,032,510,000 1,613,004,000 1,613,004,000 806,502,000 41 Kondoa TC 1,599,432,000.00 159,943,200 63,977,280 63,977,280 31,988,640 42 Kondoa DC 1,450,000,000.00 145,000,000 58,000,000 58,000,000 29,000,000 43 Mpwapwa DC 2,026,707,000.00 202,670,700 81,068,280 81,068,280 40,534,140 44 Kongwa DC 3,420,000,000.00 342,000,000 136,800,000 136,800,000 68,400,000 45 Bahi DC 1,840,000,000.00 184,000,000 73,600,000 73,600,000 36,800,000 46 Chamwino DC 2,435,000,000.00 243,500,000 97,400,000 97,400,000 48,700,000 47 Chemba DC 1,900,000,000.00 190,000,000 76,000,000 76,000,000 38,000,000 Jumla Ndogo 54,996,239,000 5,499,623,900 2,199,849,560 2,199,849,560 1,099,924,780 Iringa 48 Iringa MC 5,452,119,000.00 545,211,900 218,084,760 218,084,760 109,042,380 49 Mafinga TC 4,617,231,030.00 461,723,103 184,689,241 184,689,241 92,344,621 50 Iringa DC 3,353,010,104.00 335,301,010 134,120,404 134,120,404 67,060,202 51 Mufindi DC 7,767,530,492.04 776,753,049 310,701,220 310,701,220 155,350,610 52 Kilolo DC 4,253,698,850.00 425,369,885 170,147,954 170,147,954 85,073,977 Jumla Ndogo 25,443,589,476 2,544,358,948 1,017,743,579 1,017,743,579 508,871,790 Kigoma 53 Kigoma MC 3,731,182,500.00 373,118,250 149,247,300 149,247,300 74,623,650 54 Kasulu TC 2,078,824,000.00 207,882,400 83,152,960 83,152,960 41,576,480 127 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 55 Kigoma DC 1,018,135,000.00 101,813,500 40,725,400 40,725,400 20,362,700 56 Kasulu DC 2,868,472,500.00 286,847,250 114,738,900 114,738,900 57,369,450 57 Kibondo DC 2,345,312,500.00 234,531,250 93,812,500 93,812,500 46,906,250 58 Kakonko DC 1,239,420,000.00 123,942,000 49,576,800 49,576,800 24,788,400 59 Buhigwe DC 1,123,700,000.00 112,370,000 44,948,000 44,948,000 22,474,000 60 Uvinza DC 1,931,200,000.00 193,120,000 77,248,000 77,248,000 38,624,000 Jumla Ndogo 16,336,246,500 1,633,624,650 653,449,860 653,449,860 326,724,930 Kilimanjaro 61 Moshi MC 7,318,036,892.72 731,803,689 292,721,476 292,721,476 146,360,738 62 Hai DC 2,525,074,000.00 252,507,400 101,002,960 101,002,960 50,501,480 63 Moshi DC 3,142,550,000.00 314,255,000 125,702,000 125,702,000 62,851,000 64 Rombo DC 2,486,662,279.00 248,666,228 99,466,491 99,466,491 49,733,246 65 Same DC 2,746,706,611.80 274,670,661 109,868,264 109,868,264 54,934,132 66 Mwanga DC 2,511,369,604.00 251,136,960 100,454,784 100,454,784 50,227,392 67 Siha DC 1,422,783,000.00 142,278,300 56,911,320 56,911,320 28,455,660 Jumla Ndogo 22,153,182,388 2,215,318,239 886,127,296 886,127,296 443,063,648 Lindi 68 Lindi MC 3,202,455,809.00 320,245,581 128,098,232 128,098,232 64,049,116 69 Nachingwea DC 3,157,744,100.00 315,774,410 126,309,764 126,309,764 63,154,882 70 Kilwa DC 5,529,700,000.00 552,970,000 221,188,000 221,188,000 110,594,000 71 Liwale DC 3,442,945,000.00 344,294,500 137,717,800 137,717,800 68,858,900 72 Mtama DC 1,986,400,000.00 198,640,000 79,456,000 79,456,000 39,728,000 73 Ruangwa DC 4,110,000,000.00 411,000,000 164,400,000 164,400,000 82,200,000 Jumla Ndogo 21,429,244,909 2,142,924,491 857,169,796 857,169,796 428,584,898 Mara 74 Musoma MC 1,988,394,000.00 198,839,400 79,535,760 79,535,760 39,767,880 128 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 75 Tarime TC 2,784,097,000.00 278,409,700 111,363,880 111,363,880 55,681,940 76 Bunda TC 1,995,909,000.00 199,590,900 79,836,360 79,836,360 39,918,180 77 Bunda DC 1,959,848,000.00 195,984,800 78,393,920 78,393,920 39,196,960 78 Musoma DC 1,954,693,000.00 195,469,300 78,187,720 78,187,720 39,093,860 79 Serengeti DC 2,770,781,000.00 277,078,100 110,831,240 110,831,240 55,415,620 80 Tarime DC 7,548,148,000.00 754,814,800 301,925,920 301,925,920 150,962,960 81 Rorya DC 1,880,332,000.00 188,033,200 75,213,280 75,213,280 37,606,640 82 Butiama DC 1,698,788,000.00 169,878,800 67,951,520 67,951,520 33,975,760 Jumla Ndogo 24,580,990,000 2,458,099,000 983,239,600 983,239,600 491,619,800 Mbeya 83 Mbeya CC 11,077,398,571.43 1,107,739,857 443,095,943 443,095,943 221,547,971 84 Chunya DC 6,440,021,666.67 644,002,167 257,600,867 257,600,867 128,800,433 85 Kyela DC 3,689,910,000.00 368,991,000 147,596,400 147,596,400 73,798,200 86 Mbeya DC 4,239,360,000.00 423,936,000 169,574,400 169,574,400 84,787,200 87 Rungwe DC 4,482,002,500.00 448,200,250 179,280,100 179,280,100 89,640,050 88 Mbarali DC 7,510,000,000.00 751,000,000 300,400,000 300,400,000 150,200,000 89 Busokelo DC 1,386,010,000.00 138,601,000 55,440,400 55,440,400 27,720,200 Jumla Ndogo 38,824,702,738 3,882,470,274 1,552,988,110 1,552,988,110 776,494,055 Songwe 90 Tunduma TC 13,087,637,000.00 1,308,763,700 523,505,480 523,505,480 261,752,740 91 Momba DC 2,707,630,000.00 270,763,000 108,305,200 108,305,200 54,152,600 92 Mbozi DC 5,173,055,246.00 517,305,525 206,922,210 206,922,210 103,461,105 93 Ileje DC 2,020,175,000.00 202,017,500 80,807,000 80,807,000 40,403,500 94 Songwe DC 4,176,145,025.00 417,614,503 167,045,801 167,045,801 83,522,901 Jumla Ndogo 27,164,642,271 2,716,464,227 1,086,585,691 1,086,585,691 543,292,845 Morogoro 129 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 95 Morogoro MC 13,054,554,531.00 1,305,455,453 522,182,181 522,182,181 261,091,091 96 Ifakara TC 4,922,767,900.00 492,276,790 196,910,716 196,910,716 98,455,358 97 Morogoro DC 5,776,098,000.00 577,609,800 231,043,920 231,043,920 115,521,960 98 Kilosa DC 5,602,275,272.00 560,227,527 224,091,011 224,091,011 112,045,505 99 Mlimba DC 4,833,800,750.00 483,380,075 193,352,030 193,352,030 96,676,015 100 Ulanga DC 2,803,650,000.00 280,365,000 112,146,000 112,146,000 56,073,000 101 Mvomero DC 3,787,254,050.00 378,725,405 151,490,162 151,490,162 75,745,081 102 Gairo DC 1,704,013,203.00 170,401,320 68,160,528 68,160,528 34,080,264 103 Malinyi DC 3,875,490,503.00 387,549,050 155,019,620 155,019,620 77,509,810 Jumla Ndogo 46,359,904,209 4,635,990,421 1,854,396,168 1,854,396,168 927,198,084 Mtwara 104 Mtwara MC 4,962,892,000.00 496,289,200 198,515,680 198,515,680 99,257,840 105 Masasi TC 2,367,380,000.00 236,738,000 94,695,200 94,695,200 47,347,600 106 Newala TC 1,719,057,000.00 171,905,700 68,762,280 68,762,280 34,381,140 107 Nanyamba TC 1,313,596,000.00 131,359,600 52,543,840 52,543,840 26,271,920 108 Mtwara DC 3,727,509,000.00 372,750,900 149,100,360 149,100,360 74,550,180 109 Newala DC 1,148,630,000.00 114,863,000 45,945,200 45,945,200 22,972,600 110 Masasi DC 3,253,880,000.00 325,388,000 130,155,200 130,155,200 65,077,600 111 Tandahimba DC 3,482,600,000.00 348,260,000 139,304,000 139,304,000 69,652,000 112 Nanyumbu DC 1,989,163,000.00 198,916,300 79,566,520 79,566,520 39,783,260 Jumla ndogo 23,964,707,000 2,396,470,700 958,588,280 958,588,280 479,294,140 Mwanza 113 Mwanza CC 26,308,586,000.00 2,630,858,600 1,052,343,440 1,052,343,440 526,171,720 114 Ilemela MC 13,447,186,667.00 1,344,718,667 537,887,467 537,887,467 268,943,733 115 Ukerewe DC 3,333,245,600.00 333,324,560 133,329,824 133,329,824 66,664,912 116 Sengerema DC 2,462,372,583.40 246,237,258 98,494,903 98,494,903 49,247,452 130 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 117 Kwimba DC 2,947,714,400.00 294,771,440 117,908,576 117,908,576 58,954,288 118 Magu DC 3,731,850,096.00 373,185,010 149,274,004 149,274,004 74,637,002 119 Misungwi DC 3,951,871,816.78 395,187,182 158,074,873 158,074,873 79,037,436 120 Buchosa DC 3,509,337,000.00 350,933,700 140,373,480 140,373,480 70,186,740 Jumla ndogo 59,692,164,163 5,969,216,416 2,387,686,567 2,387,686,567 1,193,843,283 Ruvuma 121 Songea MC 6,130,608,420.00 613,060,842 245,224,337 245,224,337 122,612,168 122 Mbinga TC 2,541,672,407.81 254,167,241 101,666,896 101,666,896 50,833,448 123 Songea DC 1,968,400,000.00 196,840,000 78,736,000 78,736,000 39,368,000 124 Tunduru DC 3,419,893,000.00 341,989,300 136,795,720 136,795,720 68,397,860 125 Mbinga DC 7,395,000,000.00 739,500,000 295,800,000 295,800,000 147,900,000 126 Namtumbo DC 2,003,840,000.00 200,384,000 80,153,600 80,153,600 40,076,800 127 Nyasa DC 1,494,787,970.00 149,478,797 59,791,519 59,791,519 29,895,759 128 Madaba DC 1,297,999,732.00 129,799,973 51,919,989 51,919,989 25,959,995 Jumla Ndogo 26,252,201,530 2,625,220,153 1,050,088,061 1,050,088,061 525,044,031 Shinyanga 129 Shinyanga MC 5,178,580,000.00 517,858,000 207,143,200 207,143,200 103,571,600 130 Kahama MC 8,787,372,000.00 878,737,200 351,494,880 351,494,880 175,747,440 131 Shinyanga DC 3,477,401,000.00 347,740,100 139,096,040 139,096,040 69,548,020 132 Ushetu DC 3,785,777,000.00 378,577,700 151,431,080 151,431,080 75,715,540 133 Kishapu DC 4,159,951,000.00 415,995,100 166,398,040 166,398,040 83,199,020 134 Msalala DC 6,000,000,000.00 600,000,000 240,000,000 240,000,000 120,000,000 Jumla Ndogo 31,389,081,000 3,138,908,100 1,255,563,240 1,255,563,240 627,781,620 Singida 135 Singida MC 5,549,688,895.00 554,968,890 221,987,556 221,987,556 110,993,778 136 Itigi DC 1,840,742,151.00 184,074,215 73,629,686 73,629,686 36,814,843 131 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 137 Singida DC 1,753,811,350.00 175,381,135 70,152,454 70,152,454 35,076,227 138 Iramba DC 2,243,443,269.00 224,344,327 89,737,731 89,737,731 44,868,865 139 Manyoni DC 2,478,593,350.00 247,859,335 99,143,734 99,143,734 49,571,867 140 Ikungi DC 3,025,300,000.00 302,530,000 121,012,000 121,012,000 60,506,000 141 Mkalama DC 1,643,983,500.00 164,398,350 65,759,340 65,759,340 32,879,670 Jumla Ndogo 18,535,562,515 1,853,556,252 741,422,501 741,422,501 370,711,250 Tabora 142 Tabora MC 6,732,317,118.00 673,231,712 269,292,685 269,292,685 134,646,342 143 Nzega TC 2,838,004,000.00 283,800,400 113,520,160 113,520,160 56,760,080 144 Igunga DC 4,128,589,000.00 412,858,900 165,143,560 165,143,560 82,571,780 145 Nzega DC 3,191,372,000.00 319,137,200 127,654,880 127,654,880 63,827,440 146 Uyui DC 4,887,579,100.00 488,757,910 195,503,164 195,503,164 97,751,582 147 Urambo DC 3,867,723,800.00 386,772,380 154,708,952 154,708,952 77,354,476 148 Sikonge DC 3,951,000,000.00 395,100,000 158,040,000 158,040,000 79,020,000 149 Kaliua DC 6,508,158,600.00 650,815,860 260,326,344 260,326,344 130,163,172 Jumla Ndogo 36,104,743,618 3,610,474,362 1,444,189,745 1,444,189,745 722,094,872 Tanga 150 Tanga CC 16,873,290,000.00 1,687,329,000 674,931,600 674,931,600 337,465,800 151 Korogwe TC 1,571,470,000.00 157,147,000 62,858,800 62,858,800 31,429,400 152 Handeni TC 1,316,511,000.00 131,651,100 52,660,440 52,660,440 26,330,220 153 Muheza DC 2,764,310,000.00 276,431,000 110,572,400 110,572,400 55,286,200 154 Pangani DC 1,379,381,000.00 137,938,100 55,175,240 55,175,240 27,587,620 155 Korogwe DC 1,829,620,000.00 182,962,000 73,184,800 73,184,800 36,592,400 156 Handeni DC 2,257,000,000.00 225,700,000 90,280,000 90,280,000 45,140,000 157 Lushoto DC 1,897,502,000.00 189,750,200 75,900,080 75,900,080 37,950,040 158 Kilindi DC 2,922,271,000.00 292,227,100 116,890,840 116,890,840 58,445,420 132 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 159 Mkinga DC 1,999,900,000.00 199,990,000 79,996,000 79,996,000 39,998,000 160 Bumbuli DC 897,418,000.00 89,741,800 35,896,720 35,896,720 17,948,360 Jumla Ndogo 35,708,673,000 3,570,867,300 1,428,346,920 1,428,346,920 714,173,460 Kagera 161 Bukoba MC 3,274,768,974.00 327,476,897 130,990,759 130,990,759 65,495,379 162 Karagwe DC 4,075,499,875.00 407,549,988 163,019,995 163,019,995 81,509,998 163 Biharamulo DC 2,489,404,914.00 248,940,491 99,576,197 99,576,197 49,788,098 164 Muleba DC 7,255,808,362.00 725,580,836 290,232,334 290,232,334 145,116,167 165 Bukoba DC 2,500,452,266.00 250,045,227 100,018,091 100,018,091 50,009,045 166 Ngara DC 4,502,468,608.00 450,246,861 180,098,744 180,098,744 90,049,372 167 Missenyi DC 6,287,500,000.00 628,750,000 251,500,000 251,500,000 125,750,000 168 Kyerwa DC 3,664,741,792.00 366,474,179 146,589,672 146,589,672 73,294,836 Jumla Ndogo 34,050,644,791 3,405,064,479 1,362,025,792 1,362,025,792 681,012,896 Dar Es Salaam 169 Kinondoni MC 60,390,726,000.00 6,039,072,600 2,415,629,040 2,415,629,040 1,207,814,520 170 Temeke MC 39,338,705,547.14 3,933,870,555 1,573,548,222 1,573,548,222 786,774,111 171 DSM CC 98,012,326,782.86 9,801,232,678 3,920,493,071 3,920,493,071 1,960,246,536 172 Kigamboni MC 13,853,158,083.56 1,385,315,808 554,126,323 554,126,323 277,063,162 173 Ubungo MC 26,750,361,000.00 2,675,036,100 1,070,014,440 1,070,014,440 535,007,220 Jumla Ndogo 238,345,277,414 23,834,527,741 9,533,811,097 9,533,811,097 4,766,905,548 Rukwa 174 Sumbawanga MC 2,521,780,000.00 252,178,000 100,871,200 100,871,200 50,435,600 175 Sumbawanga DC 3,286,238,000.00 328,623,800 131,449,520 131,449,520 65,724,760 176 Nkasi DC 2,599,713,000.00 259,971,300 103,988,520 103,988,520 51,994,260 177 Kalambo DC 2,252,468,000.00 225,246,800 90,098,720 90,098,720 45,049,360 Jumla Ndogo 10,660,199,000 1,066,019,900 426,407,960 426,407,960 213,203,980 133 Na. Mkoa/ Halmashauri Makisio ya Mwaka 2024/25 Makisio ya Mapato Yasiyolindwa Jumla ya Makisio ya Asilimia 10 Mchanganuo wa 4:4:2 Wanawake Asilimia 4 Vijana Asilimia 4 Watu Wenye Ulemavu Asilimia 2 Manyara 178 Babati TC 1,946,582,500.00 194,658,250 77,863,300 77,863,300 38,931,650 179 Mbulu TC 1,422,435,000.00 142,243,500 56,897,400 56,897,400 28,448,700 180 Babati DC 3,220,000,000.00 322,000,000 128,800,000 128,800,000 64,400,000 181 Hanang DC 4,926,915,000.00 492,691,500 197,076,600 197,076,600 98,538,300 182 Kiteto DC 2,583,205,000.00 258,320,500 103,328,200 103,328,200 51,664,100 183 Mbulu DC 2,681,860,000.00 268,186,000 107,274,400 107,274,400 53,637,200 184 Simanjiro DC 3,191,545,000.00 319,154,500 127,661,800 127,661,800 63,830,900 Jumla Ndogo 19,972,542,500 1,997,254,250 798,901,700 798,901,700 399,450,850 Jumla Kuu 1,010,538,104,602 101,053,810,460 40,421,524,184 40,421,524,184 20,210,762,092 Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa, Mhe. Mohamed O. Mchengerwa akimkabidhi Mkuu wa Wilaya ya Bariadi, mkoani Simiyu Mhe. Simon Simalenga ufunguo wa gari la usimamizi na ufuatiliaji wa shughuli za afya ikiwa ni moja ya magari 214 yaliyokabidhiwa kwenye sekretarieti za mikoa na mamlaka za serikali za mitaa. Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan akiweka jiwe la msingi katika Jengo la Utawala la Halmashauri ya Wilaya ya Masasi mkoani Mtwara ikiwa ni moja ya majengo ya utawala 72 yanayoendelea kujengwa kwenye halmashauri mbalimbali nchini. Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa Mhe. Mohamed Mchengerwa akijibu hoja za wananchi katika Halmashauri ya Wilaya ya Nanyumbu mkoani Mtwara wakati wa ziara ya Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan Mwezi Septemba, 2023. Mji wa Serikali - Mtumba Mtaa wa TAMISEMI S.L.P 1923 41185 - Dodoma Simu: +255 26 232 1234 Barua pepe: ps@tamisemi.go.tz Tovuti: www.tamisemi.go.tz

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA OFISI YA RAIS TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI APRILI, 2023 Umeandaliwa na OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA YALIYOMO VIFUPISHO VYA MANENO .......................................................................... . i MAANA YA MANENO MUHIMU ................................................................... ii DIBAJI ........................................................................................................... iv SHUKURANI ................................................................................................ v SEHEMU YA KWANZA UTANGULIZI ............................................................................................................ 1 1.1 Usuli ................................................................................................... 1 1.2 Uchambuzi wa Hali Halisi ................................................................ 2 1.3 Msingi wa Kuandaa Mpango wa Utekelezaji ....................................... 2 1.4 Lengo Kuu ................................................................................. 2 1.5 Malengo Mahususi ......................................................................... 2 1.6 Kanuni Elekezi ............................................................................... 2 SURA YA PILI UTEKELEZAJI WA PROGRAMU .................................................................. .4 2.1 Utangulizi .................................................................................. 4 2.2 Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni .............................................. 4 2.3 Milo ya Wanafunzi Shuleni .............................................................. 5 2.4 Usafi na Usalama wa Maji Shuleni ........................................................................... 7 2.5 Mashamba na Bustani za Shule ....................................................... 8 2.6 Huduma ya Afya na Lishe Shuleni .................................................... 8 2.7 Mifumo ya Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni .................. 9 2.7.1 Kutumia Chakula Kinachozalishwa Ndani ya Jamii .......................... 10 2.7.2 Utaratibu wa Serikali au Wadau kununua chakula ........................... 11 2.7.3 Kukasimiwa Jukumu la Ununuzi wa Chakula .................................. 11 2.7.4 Mifumo Mchanganyiko................................................................ 11 2.8 Uendelevu wa Programu na Uhamasishaji wa Rasilimali ..................... 12 SURA YA TATU USIMAMIZI WA HUDUMA YA UTOAJI WA CHAKULA NA LISHE SHULENI KATIKA NGAZI YA KATA, KIJIJI/MTAA NA SHULE ....................................... 13 3.1 Utangulizi ..................................................................................... 13 3.2 Ngazi ya Kata ............................................................................... 13 3.3 Ngazi ya Mtaa/Kijiji ............................................................................14 3.4 Ngazi ya Shule ............................................................................. 16 SURA YA NNE UENDESHAJI WA MPANGO .......................................................................... 1 7 4.1 Utangulizi .................................................................................... 17 4.2 Majukumu na Wajibu .................................................................... 17 KIAMBATISHO Vidokezo vya Usafi Binafsi kwa Wapishi wa Chakula Shuleni ................................. 18 AU African Union (Umoja wa Afrika) AZAKI Asasi za Kiraia NAAIA National Accelerated Investment Agenda for Adolescent Health and Wellbeing (Ajenda ya Kitaifa ya Kuwekeza kati- ka Afya na Maendeleo ya Vijana Balehe) OR-TAMISEMI Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa PHCLS Programu ya Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni SADC Southern African Development Community (Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika) SUA Sokoine University of AgLOJriculture (Chuo Kikuu cha Sokoine) TET Taasisi ya Elimu Tanzania TFNC Tanzania Food and Nutrition Center (Taasisi ya Chakula na Lishe Tanzania) UDOM University of Dodoma (Chuo Kikuu cha Dodoma) UN United Nations (Umoja wa Mataifa) UNICEF United Nations International Children’s Emergency Fund (Mfuko wa Kimataifa wa Watoto) VVU Virusi vya UKIMWI WyAF Wizara ya Afya WFP World Food Programme (Shirika la Mpango wa Chakula Duniani) WyK Wizara ya Kilimo WMJJWM Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalumu WyMU Wizara ya Mifugo na Uvuvi i Asusa: Ni kiasi kidogo cha chakula ambacho sio mlo kamili na mara nyingi huliwa kati ya mlo mmoja na mwingine. Chakula cha shule: Ni chakula au asusa zenye virutubishi kwa wingi ambazo hutolewa kwa wanafunzi wakiwa shuleni kama vile kifungua kinywa, chakula cha mchana au asusa. Chakula: Kitu chochote kinacholiwa au kunywewa, ambacho ni salama na kinachokubalika katika jamii husika kwa kuupa mwili virutubishi kwa wingi vinavyohitajika. Elimumsingi: Ngazi ya elimu inayohusisha Elimu ya Awali, Msingi na Sekondari (kidato cha Kwanza hadi cha Nne). Lishe: Mchakato unaohusisha hatua mbalimbali kuanzia chakula kinapoliwa, kumeng’enywa, na hatimaye virutubishi kufyonzwa na kutumika mwilini ili kuleta afya; kimwili, kiakili na kisaikolojia. Mfumo wa kutumia chakula kinachozalishwa ndani ya jamii: Ni utaratibu wa huduma ya chakula na lishe shuleni unaotumia chakula kilichozalishwa au kununuliwa ndani ya jamii/nchi. Utaratibu huu unasaidia upatikanaji wa chakula cha asili chenye virutubishi mbalimbali na kuimarisha masoko na kilimo cha ndani ya jamii/nchi. Mlo Kamili: Mlo unaotokana na mchanganyiko wa vyakula vya aina mbalimbali kutoka makundi tofauti yanayojulikana kama makundi matano ya vyakula ambayo ni: (1) matunda (2) jamii ya mbogamboga (3) jamii ya nafaka na vyakula vya mizizi kama viazi na mihogo (4) vyakula vya asili ya nyama kama nyama na Samaki na jamii ya kunde kama maharage lishe (5) mafuta, asali na sukari. Njaa iliyofichika: Upungufu wa virutubishi vya vitamini na madini mwilini. Njaa ya muda mfupi: Hali inayotokana na mtu kukosa mlo mmojawapo kati ya milo mikuu mitatu ya siku kwa wakati na hivyo kusababisha mwili kukosa nishatilishe na virutubishi vingine. Programu ya Chakula na Lishe Shuleni: Ni mpango unaolenga kuimarisha afya na lishe ya mwanafunzi unaoambatana na utoaji endelevu wa huduma ya chakula, lishe na huduma nyingine muhimu kwa wanafunzi wa elimumsingi. Uongezaji wa virutubishi kwenye chakula: Hiki ni kitendo cha kuongeza virutubishi kama vile vitamini na madini kwenye chakula ili kuongeza ubora wa chakula. ii Uraghibishi: Ni tendo la kufanya mazungumzo na watu wenye mamlaka ya kutoa uamuzi katika jambo fulani. Urutubishaji wa mazao kibiolojia: Uongezaji wa viini lishe wakati wa uzalishaji wa mazao kibiolojia ili kuongeza thamani ya lishe kama vile uongezaji wa madini na vitamini katika mahindi, maharage na viazi. Utapiamlo: Hali inayotokana na kupungua au kuzidi kwa virutubishi vinavyohitajika mwilini kunakosababishwa na ulaji usiofaa au magonjwa. Virutubishi: Ni viini lishe katika chakula ambavyo vinauwezesha mwili kufanya kazi zake. Karibu vyakula vyote huwa na virutubishi zaidi ya kimoja, ila hutofautiana kwa kiasi na ubora. Kila kirutubishi kina kazi yake mwilini na mara nyingi hutegemeana ili viweze kufanya kazi kwa ufanisi. Wadau wa Elimu: Inahusisha Wizara, Idara na Taasisi za Kkisekta, Sekta binafsi, Washirika wa maendeleo, Mashirika ya Umoja wa Mataifa, Asasi za Kiraia, Mashirika ya dini, Mashirika ya Kimataifa na Kitaifa, Mashirika ya Serikali na yasiyo ya Serikali, Taasisi za kitaaluma, Taasisi za utafiti, wazazi/walezi, jamii, wanafunzi na vyombo vya habari. iii Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania inatambua umuhimu wa kuwa na mazingira jumuishi kwa ajili ya maendeleo ya nchi. Ili kufikia azma hiyo, Serikali imeandaa na kuridhia Sera na Miongozo mbalimbali kwa lengo la kuondoa vikwazo katika utoaji wa Elimumsingi kama vile uandikishaji mdogo wa wanafunzi, njaa ya muda mfupi, utoro na kukatisha masomo. Sera ya Elimu na Mafunzo ya mwaka 2014 inasisitiza haja ya serikali kuhakikisha huduma zote muhimu zikiwemo za chakula na afya zinapatikana shuleni ili kuboresha mazingira ya ufundishaji na ujifunzaji. Tafiti zinaonesha kwamba kuwapo kwa huduma muhimu za chakula na lishe kwa wanafunzi wa shule za kutwa na daharia kunasaidia kuimarisha afya ya wanafunzi, kuongeza mahudhurio, ufaulu na kupunguza utoro shuleni. Kwa kuzingatia hili, mwaka 2020 Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia (WyEST) iliandaa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi. Mwongozo huo unaeleza mambo muhimu katika utekelezaji wa huduma ya chakula na lishe kwa wanafunzi shuleni. Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (OR-TAMISEMI) ina wajibu wa kuhakikisha Mwongozo huo unatekelezwa kikamilifu. OR-TAMISEMI pia inatambua kwamba utapiamlo ni changamoto kubwa kwa maendeleo na kikwanzo katika upatikanaji wa matokeo chanya katika ufundishaji na ujifunzaji. Kutokana na umuhimu huu, OR-TAMISEMI imeandaa Mpango wa Utekelezaji ambao unatoa mfumo wa utekelezaji kulingana na malengo yaliyoelezwa kwenye Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi. Ufanisi katika utekelezaji wa Mpango huu unahitaji ushiriki wa wadau mbalimbali wakiwamo: WyEST, OR-TAMISEMI, Wizara ya Afya na Wizara nyingine, Idara na Taasisi za Kisekta, Mikoa, Halmashauri, Serikali za Mitaa, Shule, Wazazi/Walezi, Jamii na Washirika wa Maendeleo. Ni matarajio ya OR-TAMISEMI kila mdau atatimiza wajibu wake kikamilifu kama ilivyoelezwa kwenye Mwongozo na Mpango wa Utekelezaji. Inatarajiwa utekelezaji wa Mpango huu utaongeza ufanisi katika utoaji wa elimu na kuimarisha upatikanaji na utoaji wa huduma chakula na lishe bora kwa wanafunzi wa Elimumsingi. Adolf H. Ndunguru KATIBU MKUU iv DIBAJI SHUKURANI Mpango wa Utekelezaji wa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi umeandaliwa na OR- TAMISEMI kwa kushirikiana na WyEST. Mpango huu unalenga kuhakikisha kwamba Mwongozo wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi unatekelezwa kwa ufanisi. OR-TAMISEMI inatambua na kuthamini mchango wa watalaamu kutoka katika Wizara na taasisi mbalimbali zilizoshiriki kuandaa Mpango huu ambazo ni: Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia (WyEST), Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalumu (WMJJWM), Wizara ya Kilimo (WyK), Wizara ya Mifugo na Uvuvi (WMU), Taasisi ya Chakula na Lishe Tanzania (TFNC), Chuo Kikuu cha Sokoine (SUA), Taasisi ya Elimu Tanzania (TET), Chuo Kikuu cha Dodoma (UDOM), Mfuko wa Kimataifa wa Watoto (UNICEF), Feed the Children, SANKU, Children in Cross Fire, GAIN, Global Communities, Baraza la Kiswahili la Taifa (BAKITA) kwa kuhariri Mpango huu pamoja na wadau wengine walioshiriki katika hatua mbalimbali za uandaaji wa Mpango huu. Aidha, kwa upekee OR- TAMISEMI inatoa shukurani za dhati kwa Shirika la Mpango wa Chakula Duniani (WFP) na World Vision kwa mchango wao wa kitalaamu na kifedha katika hatua mbalimbali za uandaaji wa Mpango huu. v SEHEMU YA KWANZA UTANGULIZI 1.1Usuli Huduma ya chakula na lishe shuleni ni ajenda muhimu katika masuala mtambuko yanayoweza kusaidia nchi kufikia Malengo ya Maendeleo Endelevu ifikapo mwaka 2030. Kwa kutambua faida zinazotokana na utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni, WyEST iliandaa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi. Uandaaji wa Mwongozo huo ulizingatia Ajenda ya Kitaifa ya Kuwekeza katika Afya na Maendeleo ya Vijana Balehe (NAAIA) (2021-2025), Sera ya Shirika la Mpango wa Chakula Duniani (WFP) pamoja na ripoti ya utafiti wa Shirika la Chakula na Kilimo (FAO) ambayo inashauri kila nchi kuwa na Programu ya Hudumaya Chakula na Lishe Shuleni (PHCLS). Umoja wa Afrika (AU) pia unazitaka nchi wanachama kuweka mkazo katika utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kwa kuzingatia hili, mwezi Julai, 2021 Jumuiya ya Maendeleo ya Kusini mwa Afrika (SADC) iliandaa mwongozo wa kikanda wa utoaji wa huduma za chakula na lishe kwa wanafunzi shuleni kwa nchi wanachama. OR-TAMISEMI ina wajibu wa kuhakikisha kwamba Mwongozo wa Utoaji Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi unatekelezwa kikamilifu. Kwa kuzingatia hili, OR-TAMISEMI imeandaa Mpango wa Utekelezaji wa miaka mitano kwa kuzingatia malengo yaliyoelezwa kwenye Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma za Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi. Mpango huu unatoa maelezo ya namna gani kila lengo la Mwongozo litatekelezwa na kufikiwa kwa kubainisha shughuli zitakazofanywa na wadau mbalimbali ili kupata matokeo chanya ya utekelezaji wa Mwongozo kwa ufanisi. Inatarajiwa kwamba matokeo ya Mpango huu yatasaidia kutokomeza njaa ya muda mfupi, kuimarisha afya na lishe ya wanafunzi, kuongeza upatikanaji wa elimu bora, kupunguza utoro wa wanafunzi shuleni na kuinua kiwango cha ufaulu na uhitimu wa masomo. 1.2 Uchambuzi wa Hali Halisi Serikali imefanya tafiti mbalimbali za kubaini hali halisi ya upatikanaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na matokeo yamebainishwa katika Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni. Takwimu za OR-TAMISEMI zinaonesha kuwa kufikia mwaka 2022 Tanzania ilikuwa na jumla ya shule 21, 390 zikiwemo 4,209 za sekondari na 17,181 za msingi. Shule zote zilikuwa na jumla ya wanafunzi 14,810,861 wanafunzi 2,607,143 walikuwa wanasoma katika shule za sekondari na 12,203,718 katika shule za awali na msingi. Taarifa zinabainisha kuwa huduma ya chakula na lishe shuleni inatekelezwa katika Mikoa na Halmashauri zote nchini lakini huduma hii bado haipatikani kwa ufanisi na ubora unaotakiwa. Ripoti zinaeleza zaidi kuwa wazazi/walezi huchangia huduma ya chakula kwa wanafunzi katika baadhi ya madarasa tu, mfano madarasa ya Elimu ya Awali na madarasa ya mitihani au 1 OR TAMISEMI kwa wanafunzi wachache wanaomudu kulipa michango ya chakula shuleni huku wanafunzi wengine wengi wakiwa hawapati chakula shuleni. Jambo hili linaathiri usalama, afya na ujifunzaji wa wanafunzi (National Malaria Control Program, 2020). 1.3 Msingi wa Kuandaa Mpango wa Utekelezaji Kusudi la kuandaa Mpango wa Utekelezaji ni kuweka malengo ya Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi katika vitendo. Mpango huu utatekelezwa sambamba na Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi. Aidha, Mpango huu utawezesha wadau wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kupata uelewa mpana wa Mwongozo na kuweka mfumo utakaosaidia kuweka malengo katika mikakati na shughuli za kufanywa pamoja na kueleza jinsi rasilimali zitakavyopatikana kwa ajili ya utoaji endelevu wa huduma ya chakula na lishe kwa wanafunzi wa Elimumsingi nchini. (a) Lengo Kuu Lengo Kuu la Mpango huu ni kuweka mikakati na vitendo vitakavyoongoza utekelezaji wa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula wa Wanafunzi wa Elimumsingi. (b) Malengo Mahususi Mpango huu una malengo mahususi yafuatayo: i. Kutoa maelekezo kwa watekelezaji kuhusu utoaji wa huduma endelevu ya chakula na lishe kwa wanafunzi wa elimumsingi; ii. Kutoa maelekezo kwa watekelezaji kuhusu taratibu stahiki za kufuatwa na mahitaji yanayotakiwa ili kuleta ufanisi wa upatikanaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni; iii. Kutoa maelekezo kwa watekelezaji namna ya kupanua wigo wa wachangiaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni; iv. Kutoa viwango elekezi vilivyo katika mwongozo wa utoaji huduma ya chakula na lishe kwa wanafunzi wa elimumsingi; v. Kutoa maelekezo kwa watekelezaji namna ya kupanga na kutekeleza mikakati endelevu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni; na vi. Kutoa mwongozo kuhusu uratibu, usimamizi, ufuatiliaji na tathmini ya utoaji huduma ya chakula na lishe shuleni. 1.4 Kanuni Elekezi Zifuatazo ni kanuni elekezi zitakazotumika wakati wa utekelezaji wa Mwongozoa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa elimmsingi nchini Tanzania (a) Haki, Ulinzi, Usawa na Ujumuishi wa Mtoto. Haki za wanafunzi wa Elimu 2 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI ya awali, msingi na sekondari katika kupata huduma ya chakula, lishe na afya lazima zizingatiwe na kulindwa. Hii inalengakuleta ustawi wa haki sawa kwa wanafunzi wote na kupunguza tofauti katiya wanafunzi wa kawaida na wenye mahitaji maalumu wakiwemo wanaoishi katika mazingira hatarishi. (b) Uendelevu. Utekelezaji wa Programu ya huduma ya chakula na lishe shuleni (PHCLS) unapaswa kuzingatia umuhimu wa mazingira endelevu ya upatikanaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni ikiwemo usafi na usalama wa mazingira, usafi wa mwili, maji na chakula safi na salama, upatikanaji wa nishati safi nasalama na huduma za afya na lishe. (c) Uhamasishaji na Ushiriki wa Jamii. Uongozi wa Serikali za Mitaa na Vijiji pamoja na jamii zihamasishwe na kuwezeshwa mbinu na maarifa ya utekelezaji wa mpango wa chakula nalishe shuleni. Zijengewe uwezo wa uhamasishaji wa upatikanaji wa rasilimali za chakula na lishe kwa kutumia mbinu shirikishi ili kuwezesha utekelezajiwa Mpango huu. Jamii inapaswa kuibua na kubaini fursa na changamoto zinazokabili utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika mazingira yao. (d) Uraghibishi. PHCLS lazima ihamasishwe katika ngazi zote za utekelezaji wa programu kuanzia ngazi ya kitaifa hadi serikali za Vijiji/Mitaa. (e) Utoaji Jumuishi wa Huduma. PHCLS itatekelezwa kwa kuhusisha sekta mbalimbali kama vile kilimo, elimu,afya, maendeleo ya jamii na wadau wa maendeleo katika chakula na lishe kwakuzingatia viwango elekezi. (f) Ushirikiano na Utaratibu. Ushirikiano baina ya Serikali na Mashirika ya kimataifa, Wadau wa maendeleo,Asasi za Kiraia, Jamii na Sekta binafsi ni muhimu kwani utaimarisha uratibu wakisekta na kuongeza kiwango cha uwajibikaji ili kuinua na kuendeleza utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. (g) Uwajibikaji, Uwazi na Majukumu ya Pamoja. Kuwepo kwa ufuatiliaji wa pamoja wa mara kwa mara ili kupata na kutoa taarifa kwa wadau kuhusu mwenendo wa utoaji huduma ya chakula na lishe shuleni kwa kuzingatia viashiria vya matokeo yaliyotarajiwa vilivyowekwa katika mpangokazi wa utekelezaji wa huduma hii. (h) Ukuzaji wa Ubunifu wa Ndani na Teknolojia Inayofaa. Utekelezaji wa PHCLS lazima ukuze ubunifu wa ndani kwa kuzingatia mazingira, rasilimali za ndani, maadili, uchumi na utamaduni. 3 OR TAMISEMI SURA YA PILI UTEKELEZAJI WA PROGRAMU 2.1Utangulizi Serikali inatambua kwamba huduma ya Chakula na Lishe shuleni ni nyenzo muhimu ya kupambana na njaa iliyojificha, umaskini na aina zote za utapiamlo. Utekelezaji wenye ufanisi wa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni utasaidia kutokomeza njaa ya muda mfupi na njaa iliyofichika kwa wanafunzi kwa ajili ya kuimarisha hali zao za afya na lishe, kuongeza mahudhurio shuleni, kuinua kiwango cha ufaulu wa masomo, kupunguza utoro shuleni na hivyo kuwezesha wanafunzi kupata maarifa, ujuzi, stadi na umahiri tarajiwa kwa maendeleo ya taifa. Mpango wa Utekelezaji wa PHCLS unalenga kuchochea maendeleo na kuhimiza ushiriki wa wadau mbalimbali katika utekelezaji wa upatikanaji wa chakula shuleni. Mikakati ya utekelezaji wa programu hii utategemea ushirikiano mkubwa wa Wizara, Mikoa, mamlaka za Serikali za Mitaa, jamii, Shule, Sekta binafsi na Wadau wa Maendeleo kwa lengo la kuhakikisha kwamba maslahi ya kila mtekelezaji wa programu hii yatadumishwa na kuimarishwa. Hivyo, ni muhimu kwa watumiaji wa Mpango huu kuzingatia kikamilifu mapendekezo yaliyotolewa katika Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe shuleni. 2.2 Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni ni programu inayolenga kuboresha afya na lishe ya wanafunzi wa elimumsingi. PHCLS inalenga kuhakikisha kwamba huduma ya chakula shuleni inambatana na utoaji wa huduma nyingine za afya na lishe kama vile utoaji wa dawa za minyoo, uchunguzi wa afya, utoaji wa virutubishi vya nyongeza kwa wanafunzi, tathmini ya hali ya lishe, utoaji wa chanjo, utoaji wa huduma ya maji safi na salama, usafi na usalama wa mwanafunzi na usafi wa mazingira. Kielelezo namba 1 kinaonesha mchoro wa faida za programu ya chakula shuleni. 4 OR TAMISEMI MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI 2.3 Milo ya Wanafunzi Shuleni Milo inayotakiwa kutolewa shuleni ni kifungua kinywa, asusa, chakula cha mchana kwa wanafunzi wa kutwa na chakula cha jioni kwa wanafunzi wa daharia. Chakula kinachotolewa shuleni kupitia PHCLS lazima kiwe kimekubaliwa na jamii husika, kiwe salama na chenye mchanganyiko wa makundi mbalimbali ya vyakula na ikiwezekana kizalishwe na wanajamii wenyewe kwenye maeneo yao. Chakula kinachotolewa shuleni lazima kizingatie miongozo ya kitaifa ya chakula na lishe inayoonesha viwango sahihi vya chakula na mlo unaojumuisha makundi mbalimbali ya chakula kama vile matunda, mbogamboga, nafaka na vyakula jamii ya mizizi, vyakula vyenye asili ya nyama, maziwa, vyakula vya jamii ya maharage lishe, vyakula vya mafuta, asali na sukari. Inashauriwa kutumia vyakula vilivyoongezewa virutubishi ambavyo ni unga wa mahindi, mhogo na ngano ulioongezwa vitamini B12, B9, madini chuma na zinki, mafuta yaliyoongezwa vitamini A na Chumvi yenye madini joto. Vyakula vinavyotolewa lazima viwe na ubora na viwango kama ilivyoainishwa kwenye Jedwali namba 2. Ubora wa chakula unaweza kuongezwa kwa kutumia vyakula vyenye virutubishi kwa vingi mfano kuchanganya vyakula vya nafaka na vyakula vyenye virutubishi kama vile mayai, maziwa, karoti, ubuyu au ukwaju. OR-TAMISEMI inatambua umuhimu wa sekta binafsi kwa kuziunganisha na shule katika urutubishaji wa unga wa nafaka kwa kutumia wasindikaji wadogo na wa kati walio kwenye maeneo husika ili kuwezesha matumizi ya kuongeza vitamini kwenye unga wa chakula. Upangaji wa mlo uzingatie upatikanaji wa vyakula katika msimu husikapamoja na jiografia ya eneo husika. Ni muhimu kuhakikisha kuwa chakula kinachotolewa shuleni kinakidhi kiasi cha chakula kinachohitajika kwa afya ya mwanafunzi kila siku. Chakula kipatikane katika makundi yafuatayo: matunda na mbogamboga, nafaka ambazo hazijakobolewa na maziwa yenye kiwango kidogo cha mafuta. Inapendekezwa chakula kinachotolewa shuleni angalau kikidhi mahitaji ya chini ya makundi hayo. Vyakula vyenye mafuta, sukari na chumvi vitumike kwa viwango elekezi. Mahitaji ya virutubishi kwa siku kwa mwanafunzi ni kama ifuatavyo: Nishati: 1850 Kcal Wanga: 254-347g Protini: 46-69g Mafuta: 35-62g Chuma: 17,80mg Madini joto: 120mg Vitamini A: 600 RAE Mifano ya vyakula vyenye virutubishi hivi imetolewa kwenye Jedwali hapa chini. 5 OR TAMISEMI OR TAMISEMI Jedwali namba 2: Uwiano wa mlo wa shule ukionesha mahitaji ya mlo kwa kila mwanafunzi Aina ya chakula Uwiano wa Viwango vya chakula cha mwanafunzi kwa siku (gram) Makadirio ya michango ya chakula kwa Mwanafunzi mmoja kwa Kilogram (Kg) Mwezi Robo Mwaka Nusu Mwaka Mwaka Mzima Aina ya kundi la chakula (baada ya kuondolewa takataka) Miaka 3 – 10 Miaka 11 – 18 Miaka 3 – 10 Miaka 11 – 18 Miaka 3 – 10 Miaka 11 – 18 Miaka 3 – 10 Miaka 11 – 18 Miaka 3 – 10 Miaka 11 – 18 Nafaka (mf. mahindi, mchele, mtama, ulezi, uwele) 100 120 2 2.4 6 7.2 12 14.4 20 24 Vyakula vya mizizi (Mf. mihogo, magimbi, viazi vitamu) 150 200 3 4 9 12 18 24 30 40 Vyakula vya jamii ya kunde (maharage, njegere, kunde) 30 45 0.6 0.9 1.8 2.7 3.6 5.4 6 9 Vyakula vyenye asili ya Nyama (samaki, kuku, ng’ombe) 80 125 1.6 2.5 4.8 7.5 9.6 15 16 25 *Maziwa (maziwa mgando na mabichi) 200 250 4 5 12 15 24 30 40 50 Sukari 12 20 0.24 0.4 0.72 1.2 1.44 2.4 2.4 4 Chumvi 3 3 0.06 0.06 0.18 0.18 0.36 0.36 0.6 0.6 Mbogamboga 65 100 1.3 2 3.9 6 7.8 12 13 20 Matunda 75 100 1.5 2 4.5 6 9 12 15 20 6 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI *Maziwa yanaweza kutumika kama chakula cha kuongeza virutubishi kwenye mlo wa wanafunzi (a) Uandaaji wa Chakula. Usafi na uhifadhi salama wa chakula uzingatiwe ili kuepuka mlipuko wa magonjwa. Watayarishaji wa chakula wanapaswa kuzingatia mambo yafuatayo: i. Kunawa mikono kabla ya kushika chakula na wakati wa kuandaachakula; ii. Kusafisha sakafu zote, vyombo na vifaa vyote vinavyotumika katika kuandaa chakula kabla na baada ya kupika; iii. Kuhifadhi chakula katika vyombo safi vyenye mifuniko; iv. Kutumia maji safi na salama katika kuandaa chakula; v. Vyakula vilivyopikwa visihifadhiwe pamoja na vyakula vibichi; vi. Kuzingatia protokali za afya kwa mfano, kupima afya za wapishi na usafi wa mavazi; na vii. Kuwe na mfumo sahihi wa kuhifadhi taka ili kuzuia uchafuzi na Kufanya mazingira safi. (b) Nishati ya Kupikia. Nishati mbadala ya kuni kama gesi asilia na umeme inapendekezwa kutumikakatika utekelezaji wa PHCLS. Matumizi ya kuni yana athari nyingi za kiafya na kimazingira lakini inapokuwa hakuna nishati mbadala, zitaendelea kutumika. Matumizi ya jiko banifu inaweza kutumika ili kupunguza matumizi makubwa ya kuni. Inashauriwa shule ishirikiane na Serikali za Vijiji/Mitaa zitenge maeneoya kupanda miti kwa ajili ya kujipatia nishati ya kupikia kulingana na mazingirayao. (c) Jiko. Jiko la kupikia chakula cha shule lizingatie vigezo vifuatavyo; i. Eneo la kutosha kupikia na kuhifadhia vyakula na kuni; ii. Madirisha yanayopitisha mwanga na hewa ya kutosha, likingwedhidi ya mvua, jua na upepo; iii. Huduma ya maji safi, miundombinu ya kutolea maji machafu na sehemu ya kuhifadhia takataka; na iv. Matumizi ya nishati kidogo, litoe moshi kidogo na lipatikane kwa gharama nafuu 2.4 Usafi na Usalama wa Maji Shuleni Usafi na usalama wa maji shuleni ni muhimu kwa ajili ya upatikanaji wa maji ya kunywa safi na salama pamoja na kuimarisha afya njema na tabia ya kupenda usafi kwa wanafunzi shuleni. Kwa hiyo, menejimenti za shule lazima zihakikishe kuwa miundombinu ya shule inaimarisha usafi wa chakula, huduma ya maji safi, matumizi ya vyoo, na matendo ya usafi binafsi. Hivyo, ni muhimu kuzingatia mambo yafuatayo: (a) Kuhakikisha maji yanapatikana kutoka chanzo salama, yahifadhiwe na 7 OR TAMISEMI kutumika katika hali ya usafi; (b) Kutumia maji safi na salama ya kunywa na kupikia; (c) Kuhakikisha usalama wa chakula wakati wa kuandaa, kukihifadhi na kugawa kwa wanafunzi; (d) Kuhakikisha kuna vifaa vya kunawia mikono; (e) Kuhakikisha idadi ya wanafuzi inaendana na matundu ya vyoo kwa uwiano uliopendekezwa na Serikali wa 1:20 kwa wasichana na 1:25 kwa wavulana; na vyumba vya kubadilishia nguo vinavyompa mwanafunzi faragha ya kutosha kwa mujibu wa miongozo ya Serikali; 2.5 Mashamba na Bustani za Shule Utekelezaji wa PHCLS kwa kutumia mashamba na bustani za shule ni njia nzuri, huwezesha wanafunzi kushiriki katika Elimu ya lishe kwa vitendo na kuelewa mchakato wa uzalishaji wa chakula. Mashamba na bustani za shule zinawapa nafasi wanafunzi kuwa sehemu muhimu ya utekelezaji wa PHCLS. Hii ni fursa muhimu kwa wanafunzi kufurahia mafanikio ya kazi ya mikono yao wenyewe. Kilimo cha mashamba na bustani za shule kihusishe shughuli nyingine kama vile ufugaji wa kuku, sungura, mbuzi, ng’ombe, samaki na nyuki. Faida nyingine za mashamba na bustani za shule ni kama ifuatavyo: (a) Ni chanzo cha chakula ambacho husaidia kuimarisha mlo na lishe ya wanafunzi; (b) Ni kichocheo cha afya bora; (c) Ni sehemu nzuri kwa wanafunzi kujifunza utunzaji wa mazingira, kilimo na lishe; (d) Miti ya matunda inaweza kutoa kivuli ambacho kitatumiwa na wanafunzi kupumnzika wakati wa kula chakula; (e) Hutoa somo zuri kwa wanafunzi kuhusu utunzaji wa mazingira na kujivunia shule yao; na (f) Ni sehemu nzuri kwa wanafunzi kukutana na kubadilishana mawazo pamoja na ujasiliamali. Mashamba au bustani za shule zinaweza kulimwa kwenye eneo la shule na kwenye vibanda kitalu. Endapo itashindikana kuanzisha mashamba na bustani ndani ya eneo la shule, litafutwe eneo ndani ya jamii husika. Iwapo kutakosekana eneo katika jamii basi uangaliwe uwezekano wa kulima bustani kwenye makopo na mifuko (bustani viroba). Endapo kuna changamoto ya hali ya hewa basi mashamba na bustani zilimwe kwa kuzingatia kilimo cha kiikolojia. Inashauriwa kutumia kikundi kidogo cha wataalamu wa kilimo kwa kushirikiana na wazazi/walezi wa kujitolea kusaidia kusimamia shughuli za mashamba na bustani za shule. Shule ziweke utaratibu wa wanafunzi kufanya kazi kwenye bustani na mashamba ya shule baada ya muda wa masomo au katika vipindi vya Elimu ya Kujitegemea. 2.6 Huduma ya Afya na Lishe Shuleni Mazingira wezeshi ya chakula na lishe shuleni kutawezesha utekelezaji wenye ufanisi wa PHCLS. Hii ni pamoja na sera na kanuni zinazoruhusu na kukataza 8 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI uuzaji wa vyakula na vinywaji shuleni na maeneo yanayozunguka shule pamoja na kuzuia wazalishaji na wachuuzi kugawa na kuuza vyakula na vinywaji ambavyo ni hatari kwa afya za wanafunzi shuleni. Huduma ya afya na lishe shuleni inajumuisha elimu ya lishe shuleni, utoaji wa dawa za minyoo, upimaji wa uzito na urefu, upimaji wa macho, damu na utoaji wa elimu kuhusu uzuiaji wa maambukizi ya Virusi vya UKIMWI (VVU) na afya ya uzazi pamoja na masuala mengine ya kiafya kulingana na Mwongozo wa Kitaifa wa Afya Shuleni. Afua hizi ni lazima ziendane na utamaduni wa eneo husika, ziwe zinatekelezeka na kuwepo kwa muda wa kutosha ili wanafunzi waweze kuuelewa vizuri. Programu ya huduma ya afya na lishe inajumuisha vipengele vinavyoingiliana na ambavyo vinaweza kujumuishwa kwenye mtaala wa shule au kuwa sehemu ya klabu za lishe shuleni kama ifuatavyo; (a) Elimu ya Mazoezi ya Viungo na Kushughulisha Mwili. Mazoezi ya viungo vya mwili yanapaswa kujumuishwa kwenye mtaala wa shule.Mazoezi hayo ni kama vile kutembea kwenda na kutoka shuleni, michezo wakati wa mapumziko ya chakula cha mchana, burudani na kucheza ngoma, riadha, mazoezi yaliyopangiliwa, elimu ya kushughulisha mwili, sanaa na mazoezi yaviungo. Hii inasaidia kukuza shughuli na michezo ambayo wanafunzi wote wataifurahia na kushiriki. Shule zinatakiwa kuhakikisha kuwa zina vifaa vya michezo na burudani. (b) Huduma za Afya. Huduma za afya shuleni zinaanzishwa ili kuhakikisha upatikanaji wa huduma za msingi za afya za kujikinga na kukabiliana na magojwa na matatizo mengine yakiafya. Huduma hizi hujumuisha huduma muhimu kama vile utoaji wa dozi zaminyoo ili kuwakinga wanafunzi na minyoo na upungufu wa damu mwilini na utoaji wa nyongeza ya madini chuma kwa mujibu wa mwongozo na taratibu za kitaifa. Mada nyingine muhimu zinazotakiwa kufundishwa ni kama vile afya yauzazi, usafi wa hedhi, elimu ya kujikinga na Virusi vya UKIMWI (VVU) na utakasaji wa maji ili kuimarisha afya za wanafunzi. Huduma hizi zinapaswa kutolewa na watalamu wenye sifa na ujuzi kama vile wauguzi, madaktari, matabibu na waelimishaji wa masuala ya afya. (c) Tathmini ya Hali ya Lishe na Utoaji wa Rufaa. Hii ni huduma ya upimaji wa hali ya lishe ya wanafunzi ili kujua hali zao za lishe na kutambua mapema wenye utapiamlo ili kuchukua hatua muafakaau kutoa rufaa kwa ajili ya kupata huduma na hivyo kuzuia utapiamlo mkali. Aidha, wataalam wa afya wanahitaji kujua hali ya lishe ya wanafunzi ili kuwezakuwashauri jinsi ya kudumisha uzito wenye afya, kudhibiti hali mienendo inayoweza kuathiri afya na kuepuka maambukizi. Huduma hizi zinapaswa kutolewa katika kituo cha tiba cha karibu na eneo la shule au shuleni na zihusishe maafisa lishe wa wilaya, wataalamu wanaotoa huduma katika jamiina walimu waliopatiwa mafunzo 2.7 Mifumo ya Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni Nia ya Serikali ni kuwezesha upatikanaji wa huduma ya chakula na lishe kwa shule zote nchini. PHCLS itatekelezwe kwa viwango elekezi kwa kuzingatia mambo yafuatayo: Mazingira ya shule, uwezo wa kiuchumi wa wazazi/walezi 9 OR TAMISEMI katika upatikanaji wa rasilimali na mila na taratibu za jamii za upatianaji wa chakula husika bila kuathiri viwango vya lishe. Mifumo inayopendekezwa katika utoaji wa huduma ya chakula na lishe ni kama ifuatavyo: 2.7.1 Kutumia Chakula Kinachozalishwa Ndani ya Jamii Mfumo huu unahusisha matumizi ya chakula kinachozalishwa au kununuliwa ndani ya jamii husika. Njia hii husaidia upatikanaji wa vyakula vya makundi mbalimbali na kuimarisha soko la ndani la mazao ya chakula. Ni utaratibu mzuri unaosaidia upatikanaji endelevu na uhakika wa chakula shuleni na kuimarisha mifumo ya matumizi na upatikanaji wa chakula nchini. Njia hii ni mwafaka katika kupanua fursa za kiuchumi kwa wakulima wadogowadogo na kukuza biashara za kuuza vyakula. Mfumo huu unaweza kutekelezwa kwa kutumia utaratibu ufuatao: (a) Jamii Kuchangia Chakula Shuleni. Wazazi/walezi watachangia chakula kilichozalishwa kutoka kwenye mashambayao kwa kutoa sehemu ya kipato chao kwa ajili ya chakula cha watoto wao shuleni kulingana na utaratibu na makubaliano yatakayopitishwa kwenye vikao halali. Wazazi/walezi wana uhuru wa kuchangia kiasi cha fedha kwa ajiliya kununua chakula cha shule badala ya kuchangia chakula. Wazazi/walezi pia wanapaswa kuchagua aina ya chakula cha wanafunzi. Ni wajibu wa wazazikuunda kamati za usimamizi wa utoaji chakula shuleni. Kupitia utaratibu huu, kamati za chakula za shuleni zitatekeleza majukumu yafuatayo: i. Kufanya makadirio ya kiasi cha chakula kinachohitajika na mahitaji mengine kama vile kuni, maji, vyombo vya chakula na malipo ya wapishi kwa kila mwanafunzi. Makadirio haya yanaweza kuwa ni ya mwezi, muhula au mwaka mzima; ii. Kuwasilisha makadirio ya bajeti kwenye mkutano wa wazazi/walezi kwa ajili ya majadiliano na kupitishwa; na iii. Kusimamia ukusanyaji, utunzaji, ulinzi na kutoa taarifa ya matumizi ya chakula. (b) Utaratibu wa kutumia Wazabuni Wanaopika Chakula Shuleni. Wazazi/walezi watafanya makubaliano ya kuchanga fedha za kulipia huduma ya chakula kitakachopikwa na mzabuni shuleni kwa ajili ya wanafunzi.Mzabuni atapatikana kwa utaratibu wa vikao vya wazazi/walezi kutokana namapendekezo ya kamati za chakula na lishe shuleni. Kamati za chakula za shulezinashauriwa kutangaza nafasi ya utoaji wa huduma hiyo kwa wazabuni wengiili kuongeza ushindani na kupata wazabuni wenye huduma bora kwa gharama nafuu. Viwango vya michango vitazingatia uamuzi wa vikao vya wazazi/walezi.Michango ya chakula inaweza kutolewa kwa ajili ya mahitaji ya siku, wiki, mwezi,nusu mwaka au mwaka mzima kulingana na makubaliano ya wazazi/walezi.Kupitia utaratibu huu, kamati ya chakula itatekeleza majukumu yafuatayo: i. Kufanya majadiliano ya bei ya chakula na wazabuni walioomba nafasi ya kutoa huduma hiyo; ii. Kuandaa mapendekezo ya orodha ya wazabuni na gharama za huduma kwa ajili ya kuwasilisha katika kikao cha wazazi/walezi, iii. Kuwasilisha makadirio ya bajeti na orodha ya wazabuni wanaoomba nafasi ya kutoa huduma kwenye mkutano wa wazazi/walezi; 10 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI iv. Kusimamia michango ya chakula, ubora wa chakula na kuhakikisha zoezi linaendeshwa kwa uwazi, ufanisi na uwajibikaji. (c) Jamii Kushiriki Kuzalisha Chakula Shuleni. Jamii itenge maeneo kwa ajili ya kuzalisha chakula cha wanafunzi shuleni. Wazazi/walezi na jamii kupitia kamati za chakula shuleni watakuwa na wajibuwa kulima, kupanda na kutunza mazao kwa ajili ya chakula cha shule. Uzalishajiusijikite kwenye mazao tu bali pia uhusishe ufugaji wa mifugo, nyuki na shughuliza bustani kulingana na rasilimali zilizopo. Jamii zinaweza kusaidiwa na Serikali pamoja na mashirika yasiyo ya serikali kuzalisha chakula kingi kwa kupewa ruzuku ya pembejeo za kilimo kama vilembolea, mbegu na huduma za ugani kwa kutegemea sera na programu za kilimo zitakazokuwepo kwa wakati huo. (d) Mfumo wa Ununuzi wa Chakula Kutoka kwa Wakulima. Njia hii itahusisha ununuzi wa chakula kutoka katika vyama vya ushirika vya wakulima, wachakataji wa mazao, wakulima wadogowadogo na wawekezaji ambao watasambaza chakula shuleni kwa utaratibu wa mikataba kati yaona kamati za chakula za wazazi/walezi. Njia hii inahitaji fedha kwa ajili ya kuziwezesha kamati za chakula shuleni kununua mazao yanayopatikana ndaniya jamii husika au yaliyoongezwa virutubishi. Aidha, njia hii ni kichocheo chakuongeza uwekezaji kwenye maeneo ya kilimo katika jamii kwani wakulima watakuwa na uhakika wa masoko ya mazao yanayozalishwa. 2.7.2 Utaratibu wa Serikali au Wadau Kununua Chakula Katika njia hii chakula cha shule kitanunuliwa ndani au nje ya nchi na serikali au wadau na kusambazwa shuleni. (a) Njia hii hutegemea kuwepo kwa mfumo mzuri uliowekwa na serikali kwa ajili ya ununuzi na usambazaji wa chakula shuleni; (b) Serikali itasimamia utaratibu wa msamaha wa baadhi ya kodi kwa chakula kinachonunuliwa nje ya nchi; (c) Serikali au taasisi iliyokasimiwa madaraka itapanga mchakato wa ununuzi, usafirishaji na usamabazaji. 2.7.3 Kukasimiwa Jukumu la Ununuzi wa Chakula Serikali kupitia Mikoa na Halmashauri au wadau itapeleka fedha kwa ajili ya ununuzi wa chakula cha wanafunzi kila mwaka fedha za utekelezaji wa bajeti zitapelekwa shuleni. Kwa kuzingatia utaratibu huo, shule itakuwa na wajibu wa kuandaa bajeti, kununua, kuhifahi na kugawa chakula kwa wanafunzi. Njia hii itatumia wakulima wadogowadogo kama wauzaji na wasambazaji wa chakula shuleni. 2.7.4 Mifumo Mchanganyiko Njia zaidi ya moja zinaweza kutumika kwa pamoja kwa ajili ya kuhakikisha upatikanaji wa chakula shuleni. Shule kwa kushirikiana na kamati za chakula za wazazi/walezi zitatumia njia hizi kulingana na mazingira ya upatikanaji wa chakula kwa wakati huo. Njia hii inaruhusu wadau mbalimbali kupanga utekelezaji wa PHCLS kulingana na mahitaji na mazingira jamii husika. 11 OR TAMISEMI 2.8 Uendelevu wa Programu na Uhamasishaji wa Rasilimali Ukuaji na uendelevu wa PHCLS unahitaji kuwepo kwa uhamasishaji kwa watekelezaji wote. Sehemu hii inazingatia uhamasishaji wa upatikanaji wa rasilimali ili kupata msaada wa kifedha, chakula pamoja na ushiriki wa jamii. Jamii lazima ziwezeshwe kwa kuzihimiza kujenga ari ya kujitambua kuwa ni wamiliki wa PHCLS na utayari wa kuchangia maendeleo endelevu ya programu hii. Uhamasishaji wa rasilimali lazima uweke mazingira wezeshi kwa ajili ya upatikanaji endelevu wa fedha za kutosha za utekelezaji wa vipengele vyote vya programu ya chakula shuleni. Utekelezaji wa PHCLS unahitaji ushirikiano wa Kiwizara na Kisekta. Wizara na Sekta za kielimu zitafanya kazi hii kwa ushirikiano na Wizara nyingine za Kisekta zenye nia ya kuboresha lishe ya watoto kupitia chakula shuleni zitahusishwa kwa kuweka tengeo la bajeti mfano WyAF, WyM, WyMU na WMJJWM. Serikali za mitaa zitenge bajeti kupitia mapato ya ndani na usirikishaji wa wadau wa maendeleo kwa ajili ya utekelezaji wa huduma hii. Kwa kuwa fedha kutoka Serikali kuu zinaweza zisitoshe kugharimia shughuli zote za PHCLS, kuna haja ya kuhamasisha upatikanaji wa rasilimali kutoka katika vyanzo vingine kama vile Washirika wa Maendeleo, jamii na sekta binafsi ili kuchangia bajeti ya Serikali. 12 OR TAMISEMI MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI SURA YA TATU USIMAMIZI WA HUDUMA YA UTOAJI WA CHAKULA NA LISHE SHULENI KATIKA NGAZI YA KATA, KIJIJI/MTAA NA SHULE 3.1 Utangulizi Utekelezaji wa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi umejikita katika ushirikishwaji na uwezeshaji wa usimamizi wa Programu ya Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni (PHCLS) katika ngazi za Kata, Vijiji, Shule na Jamii. Ufanisi wa utelelezaji wa PHCLS unahitaji ushirikiano kati ya Serikali, Sekta binafsi, wazazi/walezi na jamii katika kupanga na kutekeleza mikakati inayoweza kutekelezwa kulingana na mazingira ya jamii na shule zote nchini. Usimamizi madhubuti katika ngazi hizi unahitaji ushirikishwaji na ujengewaji uwezo katika kuweka nia na mikakati ya utekelezaji wa PHCLS kwa kuanzisha kamati za chakula na lishe shuleni, kupanga upatikanaji wa chakula, kujenga uelewa wa pamoja, kujenga mikakati endelevu ya kuweka mipango na usimamizi wa ukusanyaji, uhifadhi na utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kamati ya chakula na lishe shuleni ina uwezo wa kubuni mipango ya kupata fedha kutoka vyanzo vingine ili kuendeleza au kuboresha utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Wajibu na majukumu ya ngazi ya Wizara, Mikoa, Halmashauri, Kata, Vijiji/Mitaa, wadau, shule, kamati za chakula na lishe umeelezwa kwa kina katika Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni. Utekelezaji wa majukumu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe katika ngazi za Kata, Kijiji/ Mtaa, Shule na Kamati za shule unafafanuliwa katika Mpango huu ili kurahisisha na kuongeza kasi ya utekelezaji wa PHCLS kama ifuatavyo: 3.2 Ngazi ya Kata Katika ngazi ya Kata PHCLS itasimamiwa na kamati ya lishe ya Kata. Kamati hii itaundwa na Afisa Mtendaji wa Kata na kamati ya wataalamu ambayo inajumuisha Afisa Elimu wa Kata, Afisa Afya wa Kata, Afisa Maendeleo ya Jamii wa Kata, Afisa Ustawi wa Jamii wa Kata na Afisa Ugani wa Kata. Kamati hii itaekeleza majukumu yafuatayo: (a) Uraghibishaji. Viongozi katika ngazi ya Kata watajengewa uwezo wa namna bora ya utekelezaji wa PHCLS kwa kuhakikisha kwamba; i. Wanajadili umuhimu na faida za PHCLS kwenye Baraza la Maendeleo ya Kata; ii. Wanaandaa mkutano na Mheshimiwa Diwani ili kujadili vipaumbele na faida za PHCLS; iii. Wanaendesha vikao na viongozi wa siasa, dini na watu wenye ushawishi katika jamii ili kuona namna watakavyochangia katika kuleta ufanisi wa utekelezaji wa PHCLS kulingana na nafasi zao katika jamii. iv. Wanaratibu maadhimisho ya siku ya chakula na lishe ya Afrika kila mwaka 13 OR TAMISEMI (tarehe 21 mwezi Machi) katika ngazi ya kata. (b) Kujenga Uelewa. Afisa Mtendaji wa Kata na Afisa Elimu wa Kata watashirikiana kubainisha wataalamu na wadau muhimu wanaopatikana ndani ya Kata. Watajadiliutaratibu utakaotumika kuongeza uelewa wa jamii kuhusu PHCLS. (c) Uhamasishaji wa Upatikanaji wa Rasilimali. Afisa Mtendaji wa Kata atashirikiana na Afisa Elimu Kata kuwatambua wadauwaliopo kwenye maeneo yao na kujadili kwa pamoja namna ya kuijengea jamii uelewa mpana zaidi kuhusu mahitaji ya PHCLS pamoja na uchangiaji warasilimali kwa utaratibu ufuatao: - i. Kamati ya Ustawi wa Jamii ya Kata itashirikiana na uongozi wa Kijiji/Mtaa kuweka vipaumbele vya huduma ya chakula shuleni kwenye mipango ya maendeleo; ii. Uongozi wa Kata utazijengea uwezo shule na kamati za Vijiji/Mtaa kuhusu namna ya kuandaa PHCLS na kuweka utaratibu wa kupokea mipango ya utekelezaji kutoka ngazi za shule na Vijiji/Mitaa; iii. Mipango hiyo itapitiwa na kamati ya maendeleo ya Kata; iv. Kamati ya Ustawi wa Jamii ya Kata kwa kushirikiana na viongozi wa Vijiji/ Mtaa wataitisha mikutano ya kuhamasisha wazazi/walezi na wadau wengine kushiriki katika shughuli za maendeleo za shule zinazohusu PHCLS kama vile; uanzishwaji wa bustani na mashamba ya shule, ufugaji wa wanyama wadogowadogo, uchangiaji wa nishati ya kupikia, fedha, chakula na nguvukazi. (d) Usimamizi Elekezi. Usimamizi elekezi ni muhimu katika kuhakikisha utekelezaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Utekelezaji wake utahusisha mambo yafuatayo: - i. Uongozi wa Kata utatembelea shule kila mwezi kuona namna huduma za chakula na lishe zinavyotekelezwa shuleni kwa kuzingatia upatikanaji, uhifadhi na matumizi ya chakula; ii.Uongozi wa Kata utapokea taarifa ya utekelezaji wa PHCLS kupitia kamati za chakula na lishe shuleni katika mikutano ya robo mwaka; iii. Uongozi wa Kata utachambua taarifa za huduma ya chakula na lishe kutoka katika ngazi ya Kijiji/Mtaa na kutoa msaada wa kitaalamu kuhusu changamoto mbalimbali zitakazojitokeza; na iv. Kufanya ufuatiliaji wa kila mwezi kuhusu upatikanaji, uhifadhi na matumizi ya chakula shuleni na kuwasilisha taarifa za robo mwaka katika ngazi ya Halmashauri ya Wilaya. 3.3 Ngazi ya Mtaa/Kijiji Katika ngazi ya kijiji/ mtaa, PHCLS itasimamiwa na Kamati ya Maendeleo ya Kijiji/Mtaa. Kamati ya Maendeleo ya Kijiji/Mtaa itasimamia shughuli na mipango yote inayotekelezwa ndani ya eneo la utawala. Katika utekelezaji wa PHCLS, Kamati ya Maendeleo ya Kijiji/Mtaa ina jukumu la kuhakikisha kuna ufikiwaji, upatikanaji na uendelevu wa huduma za utoaji wa chakula na lishe katika ngazi ya shule. Kamati ya Maendeleo ya Kijiji/Mtaa inahusika na uhamasishaji wa upatikanaji wa rasilimali, uhamasishaji wa wanajamii katika kujengewa 14 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI uelewa na ushiriki wao katika usimamizi na namna ya kushirikisha wadau wa ndani na nje ya kijiji/mtaa. Kamati ya Maendeleo ya Mtaa/Kijiji itashirikianana Kamati ya Chakula na Lishe kuhakikisha PHCLS inatekelezwa kikamilifu. Kamati hii itakuwa na wajibu wa kutafuta rasilimali zinazohitajika, kama maji, miundombinu, nishati na chakula. (a) Uhamasishaji wa Jamii: Kamati ya Maendeleo ya Mtaa/Kijiji kupitia wenyeviti wa mtaa/vitongoji kwa kushirikiana na kamati za chakula za shule ina wajibu wa kuhamasisha na kuijengea uwezo jamii kuhusu utekelezaji wa PHCLS. Uhamasishaji unaweza kufanyika kupitia njia mbalimbali kama vile mikutano ya wazazi/walezi, mikutano ya kijamii na michezo; (b) Uhamasishaji wa upatikanaji wa rasilimali. Uhamasishaji wa rasilimali utahusisha Kamati ya Maendeleo ya Mtaa/ Kijiji kwa kufanya yafuatayo: i. Kutambua mahitaji ya kutekeleza PHCLS; ii. Kubainisha kwenye Mkutano Mkuu wa Kijiji/ Mtaa vyakula vinavyopatikana ndani ya kjiji/ mtaa, utaratibu wa utoaji, ukusanyaji, uhifadhi na namna ya kuhudumia wanafunzi shuleni; iii. Kuwezesha uundwaji wa kamati za chakula za shule kupitia mikutano ya wazazi/walezi; iv. Kusimamia rasilimali za utekelezaji wa PHCLS na uhamasishaji wa upatikanaji wa rasilimali; v. Kuwatambua wadau walio ndani na nje ya mtaa/kijiji na kuwahamasisha kuhusu utekelezaji wa huduma ya utoaji wa chakula shuleni kwa kutoa michango inayohitajika kulingana na makubaliano ya jamii; na vi. Uongozi wa Kijiji/Mtaa kwa kushirikiana na kamati ya chakula na lishe shuleni ubaini na kutumia wazazi/walezi wenye ushawishi katika jamii, viongozi wa dini na siasa, michezo, ngoma na utamaduni, wahamasishwe kutumia majukwaa yao kufanya kampeni za kuhamasisha utekelezaji wa PHCLS. (c) Kujenga Uelewa. Kamati ya uhamasishaji wa PHCLS itajumuisha wazazi/walezi wenye ushawishi, wahudumu wa afya, waratibu wa mashindano ya michezo, viongozi wa kijamii, kidini na kisiasa katika maeneo yao. (d) Utoaji Endelevu wa Huduma ya Chakula na Lishe shuleni. Kamati ya Maendeleo ya Mtaa/Kijiji, kwa kushirikiana na kamati ya chakula nalishe shuleni, ina wajibu wa kuhakikisha upatikanaji endelevu wa huduma ya chakula na lishe shuleni kwa kujenga mazingira wezeshi ya utoaji wa hudumabora za chakula shuleni kwa kufanya yafuatayo: i. Kutenga ardhi kwa ajili ya kulima bustani na mashamba ya shule; ii.Kushirikisha jamii katika shughuli za kilimo kwenye mashamba ndani au nje ya shule ili kusaidia utekelezaji wa PHCLS; iii. Kushirikisha jamii katika shughuli mbalimbali kama vile upatikanaji wa nishati ya kupikia, maji, kuandaa na kugawa chakula; na iv. Kamati ya Maendeleo ya Mtaa/Kijiji itenge kiasi fulani cha fedha kutokana na mapato ya ndani kwa ajili ya utekelezaji wa PHCLS. 15 OR TAMISEMI 3.4 Ngazi ya Shule Uongozi wa shule kwa kushirikiana na Kamati ya Maendeleo ya Mtaa/Kijiji wataitisha mkutano wa wazazi/walezi wa wanafunzi ili kuunda kamati ya chakula na lishe shuleni. Kamati hiyo itaundwa na watu saba (7) (wazazi/walezi watano (5) na wanafunzi wawili (2) kwa kuzingatia usawa wa kijinsia). Kamati itakuwa na viongozi wafuatao; Mwenyekiti, Katibu, Mtunza hazina na Mtunza stoo ambao watachanguliwa miongoni mwa wazazi/walezi. Kamati ya chakula inaweza kufungua akaunti ya benki ambayo itasimamiwa na kuendeshwa na kamati hiyo kwa niaba ya wazazi/walezi. Kamati ya chakula ya shule itatekeleza majukumu yake kama yalivyoainishwa kwenye Mwongozo wa Chakula na Lishe. Pia, kamati ya chakula na lishe shuleni itatekeleza majukumu yafuatayo: (a) Kujenga Uelewa. Kamati ya chakula na lishe shuleni kwa kushirikiana na kamati ya shule, viongozi wa vijiji na Kata wana jukumu la kuandaa, kuhamasisha na kujenga uelewa kwa wazazi/walezi, wanajamii katika maeneo yao kuhusu umuhimu wa kutekelezaPHCLS katika ngazi ya shule. Pia, kamati ya chakula na lishe shuleni ina jukumula kujenga uelewa kwa wanafunzi kupitia klabu za chakula na lishe shuleni. (b) Uhamasishaji wa upatikanaji wa rasilimali i. Kamati ya chakula na lishe shuleni itaweka mipango ya namna wazazi/ walezi wanavyoweza kuchangia fedha taslimu au kiasi cha chakula kinachopatikana katika mazingira yao; ii.Kamati ya chakula na lishe shuleni itaandaa mkutano wa wadau ili kutoa maoni kuhusu hali ya michango kwa ajili ya utelelezaji wa PHCLS kwa kila mwezi; iii. Kamati itasimamia matumizi ya mashamba/bustani za shule na maeneo mengine ya shule kwa kuanzisha: Kilimo cha mazao mbalimbali kama vile, miti/matunda, mazao ya chakula, mbogamboga; na Ufugaji wa wanyama, nyuki na shughuli nyingine za uzalishaji kulingana na mazingira yao ili kusaidia utekelezaji wa PHCLS. Shule hizo zinashauriwa kushirikisha wataalamu mbalimbali ili kutoa msaada wa kiutaalamu unaofaa. Shule inapaswa kukuza elimu ya kujitegemea na ujuzi wa ujasiriamali katika kukuza utekelezaji wa PHCLS; iv. Kamati ya chakula na lishe shuleni itahamasisha upatikanaji wa rasilimali kwa ajili ya kuweka miundombinu bora ya utekelezaji wa PHCLS kulingana na viwango vya Serikali; v. Kutumia ushirikiano wa wazazi/walezi na kamati ya chakula na lishe katika kuhamasisha upatikanaji wa rasilimali kutoka kwa wazazi/walezi na jamii kwa ajili ya utekelezaji wa PHCLS; na vi. Kamati ya chakula na lishe shuleni itahusika katika kuhakikisha usalama wa chakula kinachokusanywa kutoka kwa wazazi/walezi kinatumika kwa kuzingatia utaratibu uliopangwa na wazazi/walezi. 16 OR TAMISEMI MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI SURA YA NNE UENDESHAJI WA MPANGO 4.1 Utangulizi OR-TAMISEMI, kwa kushirikiana na wadau wa elimu, itahakikisha Mwongozo wa kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni unatekelezwa kikamilifu. Lengo la Mwongozo wa Utekelezaji wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe Shuleni ni kuwezesha ufanisi katika utoaji wa huduma za chakula na lishe kwa wanafunzi wa eliumumsingi. Utekelezaji wa Mwongozo huo unategemea kwa kiasi kikubwa utekelezaji kamilifu wa majukumu ya kila mdau muhimu. OR-TAMISEMI itaratibu utekelezaji wa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya Chakula na Lishe kwa Wanafunzi wa Elimumsingi. Majukumu ya kila upande yametajwa katika Mwongozo na mchango wa kila mshirika umeelezwa katika kiambatishi cha andiko hili. Utekelezaji wenye ufanisi wa PHCLS utategemea usimamizi madhubuti wa Sekretarieti za Mikoa na Mamlaka za Serikali za Mitaa kuwa jumuishi kwa kushirikisha idara mbalimbali zikiwemo Elimu, Viwanda, Biashara, Ustawi wa Jamii, Kilimo, Habari na Mawasiliano, Maendeleo ya Jamii, Takwimu na Maji. Mkazo mkubwa uwekwe katika shule zote zenye huduma ya chakula na lishe na ambazo bado hazijaanza kutekeleza ili kuharakisha uanzishaji wa programu hii kitaifa. Mamlaka za Serikali za mitaa zinatakiwa kutumia mbinu mbalimbali za kuhimiza jamii kushiriki katika uhamasishaji wa upatikanaji wa rasilimali. Inatarajiwa kwamba ndani ya miaka miwili ya mwanzo shule zote zitakuwa zimeanza kutekeleza Mpango huu. 4.2 Majukumu na Wajibu Majukumu na wajibu katika utekelezaji wa PHCLS yamefafanuliwa katika kiambatishi kwa kuonesha mikakati, shughuli, viashirio, mapendekezo ya bajeti na wadau muhimu katika utekelezaji wa Mpango huu. Kiambatishi cha andiko hili hakijapendekeza chanzo cha ufadhili wala wa bajeti ili kila mamlaka inayotekeleza shughuli hii iweze kutumia ubunifu wake kuhakikisha raslimali watu na fedha zinapatikana. Hata hivyo, mikakati na shughuli zote zilizoanishwa zinapaswa kutekelezwa. Ofisi ya Rais TAMISEMI inatambua kuwa utekelezaji wa PHCLS ni jumuishi unahitaji uungwaji mkono kutoka katika Wizara za Kisekta kama vile WyEST, OR-TAMISEMI, WyAF, WyK, WyMJJWM, WyMU, Sekretarieti za Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa, shule, jamii, Mashirika yasiyo ya Serikali, Mashirika ya Umoja wa Mataifa, Washirika wa Maendeleo, Sekta binafsi, Vyombo vya habari, Taasisi za utafiti, Asasi za kiraia na Taasisi za kidini kama wadau muhimu katika utekelezaji wa PHCLS. Jukumu la Serikali katika ngazi zote ni kujenga mazingira wezeshi kwa kuingiza shughuli zote za PHCLS ndani ya mipango kazi ya mwaka. Bajeti ya PHCLS haitegemei fedha kutoka Serikalini tu bali kutoka sekta binafsi na washirika wa maendeleo ambao huchangia fedha za uendeshaji wa PHCLS. 17 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI OR TAMISEMI Kiambatisho Vidokezo vya Usafi Binafsi kwa Wapishi wa Chakula Shuleni Ili kulinda usalama wa chakula kila mtu anayeshiriki moja kwa moja kwenye uhifadhi, uandaaji na utoaji wa chakula azingatie yafuatayo: 1. Nawa mikono yako vizuri kwa sabuni na maji tiririka na kuikausha kabla ya kushika chakula. 2. Kausha mikono yako kwa kutumia taulo safi, tishu au mashine ya kukaushia mikono. 3. Usivute sigara, kutafuna tafuna vitu, kutema mate, kumbadili mtoto nepi au kula kwenye chumba cha kutunzia chakula au kuandalia chakula. 4. Jizuie kwa nguo/kiwiko wakati wa kukohoa au kupiga chafya eneo la chakula au sehemu ya kuandalia au kutunza chakula. 5. Vaa mavazi safi na maalumu kama vile aproni wakati wa kuandaa chakula 6. Weka nguo ulizobadilisha na vifaa vyako vingine ikiwemo simu ya mkononi mbali na sehemu ya kupikia na kutunzia chakula 7. Funga nyuma nywele ndefu na kuzifunika 8. Kata kucha zako ili iwe rahisi kuzisafisha 9. Kucha zisipakwe rangi kwani inaweza kuingia kwenye chakula. 10. Epuka kuvaa vito au pete za vidoleni na hereni za masikioni. 11. Funga michubuko yote au vidonda kwa bandeji ya vidonda. Inashauriwa kutumia bandeji isiyopitisha maji. 12. Vaa glovu zinazotumika mara moja endapo una vidonda mikononi. 13.Badilisha glovu zako mara kwa mara. 14.Kama hujisikii vizuri usifanye kazi ya kuandaa au kupika chakula na badala yake mjulishe mkuu wako wa kazi kuhusu hali yako. 18 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI OFISI YA RAIS TAMISEMI TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (OR-TAMISEMI) UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI MKAKATI UTEKELEZAJI MATOKEO VIASHIRIA MALENGO YA KUFIKIWA MATUMIZI YA BAJETI BAJETI MUDA WA UTEKELEZAJI BAJETI ILIYOTENGWA KWA MWAKA MSIMAMIZI WATEKELEZAJI 2023 2024 2025 2026 2027 2023 2024 2025 2026 2027 LENGO LA KWANZA: Kuwaongoza watekelezaji katika utoaji endelevu wa huduma ya chakula na lishe shuleni. MATOKEO: Kuimarika kwa Ushirikishwaji wa wadau mbalimbali katika utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kuishirikisha jamii na wadau kuhusu utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kwa wanafunzi wa elimumsingi Kuandaa machapisho yenye taarifa za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Taaarifa za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Idadi na aina ya taarifa za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Mabango, vipeperushi, broshua, radio na televisheni Malipo ya uandaaji na uchapishaji wa taarifa za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni 84,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 16,800,000 16,800,000 16,800,000 16,800,000 16,800,000 WyEST OR-TAMISEMI, TFNC, MOICIT, MOA, MoCDGWSG, MoFL, MOH, vyombo vya habari, wadau wa maendeleo Kuzindua Mpango wa Utekelezaji wa Huduma ya chakula na lishe shuleni Mpango wa Utekelezaji wa Huduma ya chakula na lishe shuleni uliozinduliwa Tukio la Uzinduzi Tukio la Uzinduzi Kuchapisha nakala 40,000 @ 5000 za vitabu vya mpango wa utekelezaji wa utoaji wa chakula na lishe shuleni kwa gharama ya shilingi 200,000,000. Uchapishaji wa matangazo ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni, vyombo vya habari vinne (redio mbili na televisheni mbili), gharama za washiriki 300 wakati wa uzinduzi (chakula na viburudisho, burudani, usafiri na posho, vinywaji na ukumbi shilingi 117,500,000) 317,500,000 100% 317,500,000 OR - TAMISEMI MOEST, Wadau wa Maendeleo, Taasisi ya chakula na lishe shuleni na lishe Tanzania, vyombo vya habari, Taasisi na mashirika yasiyokuwa ya kiserika, MDAs Idadi ya vyombo vya habari vya magazeti vinavyotoa habari za programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Wakati wa uzinduzi wa programu Idadi ya vipindi vya televisheni vilivyotangazwa na matangazo yaliyotolewa; Idadi ya watazamaji waliofikiwa Wakati wa uzinduzi wa programu Kufanya mikutano ya uhamasishaji na watunga Sera na wafanya maamuzi wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Hamasa kwa watunga sera na wafanya maamuzi juu ya mpango wa chakula na lishe shuleni Idadi ya Mawaziri, Wabunge, Wakuu wa Mikoa na Makatibu Tawala waliofikiwa Mkutano mmoja kwa mwaka Gharama za washiriki 60 wa kikao chakula na viburudisho, burudani, usafiri na posho, vinywaji na ukumbi 120,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 24,000,000 24,000,000 24,000,000 24,000,000 24,000,000 OR - TAMISEMI MDAs na wadau wa maendeleo Kufanya kampeni kupitia vyombo vya habari ili kuongeza uelewa wa jamii na wadau juu ya programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kuongezeka kwa uelewa wa jamii na wadau kuhusu programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Idadi ya semina zilizofanyika kupitia vyombo vya habari; Idadi ya tahariri zilizotolewa Semina moja (1) ya kitaifa kupitia vyombo vya habari Vinne; semina moja za kikanda Mkutano mmoja (1) wa kitaifa kupitia vyombo vya habari Vinne, watangazaji wawili, washiriki 52 wawezeshaji watano (5) kwa siku 2 228,400,000.00 10% 30% 50% 75% 100% 45,680,000 45,680,000 45,680,000 45,680,000 45,680,000 OR - TAMISEMI MOEST, TFNC, MOICIT, MOA, MoCDGWSG, MoFL, MOH, vyombo vya habari, wadau wa maendeleo Idadi ya matangazo na ujumbe uliotolewa kwenye mitandao ya kijamii; idadi ya watumiaji waliofikiwa. Jumbe tano (5) kwenye mitandao ya kijamii mitano (5) kwa kila robo ya mwaka Shilingi 150,000 kwa wiki kwa robo mwaka 12,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 OR-TAMISEMI MOEST, TFNC, MOICIT, MOA, MoCDGWSG, MoFL, MOH, vyombo vya habari, Wadau wa maendeleo Idadi ya matangazo yaliyotolewa na vipindi vya redio vilivyotangazwa na idadi ya wasikilizaji waliofikiwa. Vipindi vinne (4) vya televisheni, michezo minne(4) ya televisheni kwa mwaka. Redio ya taifa shilingi 10,500,000 kwa robo mwaka 210,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 21,000,000 42,000,000 52,500,000 63,000,000 31,500,000 OR - TAMISEMI 19 OR TAMISEMI Kuongea na wafadhili, Wizara za Kisekta na wadau binafsi ili kuhamasisha upatikanaji wa rasilimali na kubaini maeneo yanayohitaji kufanyiwa utafiti. . Kujumuishwa kwa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kwenye bajeti ya serikali na wadau wengine. Kiasi cha fedha kilichotengwa kwa ajili majadiliano na wafadhili kuhusu ya programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Mikutano mitatu kwa mwaka chakula na lishe shuleni, ukumbi na posho za viongozi 36,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 7,200,000 7,200,000 7,200,000 7,200,000 7,200,000 OR-TAMISEMI MOEST, TFNC, Wizara za Kisekta Kusambaza mwongozo na nyaraka za programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kwa Maafisa Elimu, Maafisa Lishe, Wanataaluma, Watafiti na wadau wa maendeleo. Mwongozo wa Kitaifa mmoja (1) na mpango wa utekelezaji mmoja (1) kwa kila shule, Mkoa na serikali za mitaa Idadi ya nakala zilizochapishwa na kusambazwa shuleni Mwangozo wa Kitaifa mmoja(1) kwa kila shule, mpango wa utekelezaji mmjoa (1) kwa kila Mkoa na serikali za mitaa Kuchapisha nakala za miongozo ya kitaifa ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni 200,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 100% 200,000,000 OR-TAMISEMI MOEST, Wadau wa Maendeleo Maafisa Elimu, Maafisa lishe wa Mikoa na Halmashauri, Maafisa lishe, wadau wa maendeleo, taasisi za kitaaluma na watafiti kupata taarifa juu ya programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Idadi ya Maafisa, Taasisi na wadau wa maendeleo waliopata nakala za kitabu cha Mpango wa utekelezaji wa chakula na lishe shuleni Maafisa Elimu, Maafisa lishe wa Mikoa na Halmashauri, Maafisa lishe, wadau wa maendeleo, taasisi za kitaaluma na watafiti Semina moja ya kitaifa Maafisa Elimu, Maafisa lishe wa Mikoa na Halmashauri, Maafisa lishe, wadau wa maendeleo, taasisi za kitaaluma na watafiti 325,000,000 50% 50% 162,500,000 162,500,000 - - - OR-TAMISEMI WyEST, Wadau wa maendeleo, TFNC, vyombo vya habari, MDAs Jumla Ndogo ya Lengo la Kwanza 1,532,900,000 597,080,001 500,580,000 148,580,000 159,080,000 127,580,000 Kuimarisha mifumo ya utoaji wa chakula na lishe shuleni Kuwepo kwa ramani inayoonesha aina ya mifumo ya utoaji wa chakla na lishe inayotumika katika shule zote Kuweka kwenye ramani mifumo yote ya utoaji wa chakula na lishe inayotumika Kuwepo kwa ramani Kuandaa ramani moja ya mifumo ya chakula shuleni Kufanyika kwa kikao kazi cha kuandaa ramani ya mifumo ya chakula shuleni 120,000,000 120,000,000 - - OR TAMISEMI MOEST, ACADEMIA, TFNC, Development Partiners Matokeo: Viwango Stahiki vya Taratibu za Uendeshaji kwa Maendeleo Endelevu ya Mpango wa chakula na lishe shuleni. Matokeo 2: Kupata Virutubishi Kutoka Milo ya Shule Iliyoboreshwa kwa Kuongezewa Virutubishi. Kukuza matumizi ya vyakula vilivyoongezwa virutubishi vya chakula na lishe shuleni kwa wanafunzi shuleni Kuandaa nyenzo za matangazo Nyenzo za kutangazia matumizi ya vyakula vilivyoongezwa virutubishi vya chakula na lishe shuleni zilizochapishwa na kusambazwa. Idadi ya nyenzo zilizoandaliwa na kusambazawa kwa watekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe Machapisho matano (5) matangazo Gharama za uandaaji na uchapishaji wa matangazo siku ya maadhimisho ya chakula na lishe shuleni Barani Afrika, mwezi Machi kila mwaka. 100,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 20,000,000 20,000,000 20,000,000 20,000,000 20,000,000 OR - TAMISEMI PO-RALG, NFS, MOEST, Sectoral Ministries, taasisi za kitaaluma, wadau wa maendeleo kuongezeka kwa uelewa juu ya utumiaji wa vyakyula vilivyoongezwa virutubishi. Idadi ya shughuli za uhamasishaji zilizofanywa Uraghibishaji wa matumizi ya chakula na lishe shuleni kilichoongezw a virutubidhi shuleni Jumla Ndogo ya Lengo la Pili (2) Matokeo ya Pili (2) 100,000,000 20,000,000 20,000,000 20,000,000 20,000,000 20,000,000 LENGO LA 3: Kuwaogoza watekelezaji wakuu kupanua wigo wa wachangiaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni MATOKEO 1: wachangiaji wa Huduma ya chakula na lishe shuleni nchini walioratibiwa Kushiriki maadhimisho ya Siku ya Kimataifa ya chakula na lishe shuleni Barani Afrika Kuadhimisha Siku ya chakula na lishe shuleni Barani Afrika Taarifa za utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kufanyika kwa maadhimisho ya siku ya chakula na lishe shuleni barani Afrika Tukio moja kwa mwaka Gharama za maadhimisho ya siku ya tukio 300,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 60,000,000 60,000,000 60,000,000 60,000,000 60,000,000 WyEST PO-RALG, PMO, Wizara za Kisekta, taasisi za kitaaluma, wadau wa maendeleo, vyombo vya habari, sekta binafsi 20 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI Uratibu wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kuanzisha njia za uratibu katika ngazi ya kitaifa Kundi la wataalamu wa huduma ya chakula na lishe shuleni lilioanzishwa katika ngazi ya kitaifa Idadi ya mikutano ya uratibishaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni iliyofanyika Mkutano mmoja kwa mwaka Gharama za chakula na lishe shuleni posho kwa washiriki kutoka ngazi ya taifa hadi shuleni 58,800,000 10% 30% 50% 75% 100% 11,760,000 11,760,000 11,760,000 11,760,000 11,760,000 WyEST PO-RALG, PMO, Wizara za Kisekta, taasisi za kitaaluma, wadau wa maendeleo, vyombo vya habari, sekta binafsi Kuraghibisha ujumuishaji wa agenda ya chakula na lishe shuleni katika mipango na bajeti za wizara husika. Agenda ya chakula na lishe shuleni iliyojumuishwa kwenye idara zote za wizara na mashirika Idadi ya kamati zilizojumuisha mpango wa chakula na lishe shuleni katika agenda zao Wizara za kisekta Gharama za chakula na lishe shuleni posho kwa washiriki 30 20,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 4,000,000 4,000,000 4,000,000 4,000,000 4,000,000 WyEST PO-RALG, MOEST, PMO, Wizara za Kisekta, taasisi za kitaaluma, wadau wa maendeleo, vyombo vya habari, sekta binafsi Jumla Ndogo ya Lengo la 3 , Matokeo ya 1 378,800,000 75,760,000 75,760,000 75,760,000 75,760,000 75,760,000 LENGO LA 4: Kuwapa watekelezaji aina na viwango stahiki vya huduma ya chakula na lishe shuleni. Matokea: Kuanzishwa, kusambazwa na kutekelezwa kwa viwango stahiki vya ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni. Kukuza na kuimarisha ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni Kuwajengea uwezo/kuwapa mafunzo viongozi katika ngazi ya Mkoa na Halmashauri kuhusu uhifadhi wa chakula na lishe shuleni. Viongozi waliopewa mafunzo ya uhifadhi wa chakula na lishe shuleni. Idadi ya viongozi waliojengewa uwezo. Viongozi wa ngazi ya Mkoa Siku tatu za mafunzo zenye washiriki 40 kwa kila kundi 51,480,000 50% 50% 20,592,000 30,888,000 OR - TAMISEMI MOEST, PMO, TFNC/MOH, Wizara za Kisekta, taasisi za kitaaluma, wadau wa maendeleo, vyombo vya habari, sekta binafsi Kuandaa miongozo ya uhifadhi na usimamizi sahihi wa chakula na lishe shuleni Miongozo ya uhifadhi na usismamizi wa chakula na lishe shuleni iliyoandaliwa Kuwepo kwa miongozo ya uhifadhi na usimamizi wa chakula na lishe shuleni Mwongozo mmoja (1) Warsha ya siku 5 kwa watu 20 24,000,000 100% 24,000,000 OR - TAMISEMI PO-RALG, TFNC/MOH, MOEST, PMO, Wizara za Kisekta, taasisi za kitaaluma, wadau wa maendeleo, vyombo vya habari, sekta binafsi Jumla Ndogo Matokeo ya 4 75,480,000 44,592,000 30,888,000 Lengo la 5: Kutoa mwongozo wa namna ya kupanga na kutekeleza mikakati endelevu ya huduma za chakula na lishe shuleni. Matokeo ya 1: Asilimia 100% ya shule zinatoa milo yenye lishe kwa kuzingatia mwongozo wa kitaifa wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe kwa wanafunzi wa elimumsingi. Kupanua programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kwa wanafunzi wa elimumsingi. Uraghibishaji wa upatikanaji wa rasilimaliwatu ya kutosha ili kupanua programu Rasilimaliwatu ya kutosha na yenye mafunzo Idadi ya wataalamu wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni waliopokea mafunzo. Viongozi 52 wa nagzi ya Mkoa, 368 ngazi ya Halmashauri na kamati za shule Majukwa yaliyopo yatumike - 10% 30% 50% 75% 100% - - - - - OR-TAMISEMI Kuhakikisha upatikanaji wa chakula na lishe shuleni kwa wakati Kuimarisha usimamizi wa mnyororo wa ugavi wa chakula na lishe shuleni, ufuatiliaji na utoaji taarifa juu ya huduma ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa Mnyororo wa ugavi wa chakula na lishe shuleni ulioimarishwa. Kiasi na aina ya chakula na lishe shuleni kilichokusanyw a shuleni mwanzoni mwa muhula. Utoaji wa mafunzo kwa wahusika wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa. Siku mbili za mafunzo kwa viongozi 52. 9,600,000 10% 30% 50% 75% 100% 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 OR-TAMISEMI PO-RALG, MOEST, TBS, wadau wa maendeleo, sekta binafsi Jumla Ndogo ya matokeo ya 5, pato la 1 9,600,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 Matokeo ya 2. Shule zilizopewa miundombinu ya kutosha ya chakula na lishe shuleni (majiko, vyombo, maji, sehemu za kuhifadhia chakula na lishe shuleni nk.) 21 OR TAMISEMI Kupanua na kuboresha miundombinu ya chakula na lishe shuleni Kuraghibisha uanzishwaji na uboreshaji wa miundo mbinu ya chakula na lishe shuleni yenye gharama nafuu (jiko, stoo, maji, bwalo la chakula na lishe shuleni) ili kurahisisha upikaji wa chakula na lishe shuleni Kuwepo kwa miundombinu ya kutosha ya chakula na lishe shuleni Asilimia ya shule zenye miundombinu ya chakula na lishe shuleni inayohitajika Jengo lenye majiko yanayotumia nishati kidogo, stoo, maji na bwalo la chakula na lishe shuleni kulingana na viwango vilivyowekwa na serikali Mikutano ya uraghibishaji 12,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 1,800,000 2,200,000 2,700,000 3,300,000 2,000,000 OR-TAMISEMI MOEST, wadau wa maendeleo, sekta binafsi Kuraghibisha upatikanaji wa majiko vifaa vingine vya chakula na lishe shuleni kama vile sahani, vikombe na sufuria. Kuwepo kwa vifaa vya kupikia vya kutosha. Asilimia ya shule zenye vifaa vya chakula na lishe shuleni Sahani, vikombe, vijiko, masufuria kulingana na viwango vya serikali masufuria 4 ya kupikia yenye ujazo wa lita100, vyombo vya kupakulia chakula na lishe shuleni Mikutano ya uraghibishaji 12,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 1,200,000 2,400,000 3,000,000 3,600,000 1,800,000 OR-TAMISEMI MOEST, wadau wa maendeleo Jumla Ndogo, Matokeo ya 5 Pato la 2 24,000,000 3,000,000 4,600,000 5,700,000 6,900,000 3,800,000 Matokeo ya 3: Elimu ya afya na lishe iliyoboreshwa katika ngazi ya shule MATOKEO: Data za utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kuimarisha njia za ukusanyaji wa data za ufuatiliaji na tathmini ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kuhakiki mifumo ya BEMIS na EMIS ili kujumuisha viashirio vya huduma ya chakula na lishe shuleni. Mifumo ya BEMIS na EMIS iliyohakikiwa Kujumuishwa kwa viashirio vya huduma ya chakula na lishe shuleni kwenye mifumo ya BEMIS na EMIS Zana za kukusanyia taarifa za ufuatiliaji na tathmini Mikutano ya kitaalamu ya uhakiki wa mifumo/ warsha. 35,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 5,500,000 7,000,000 7,000,000 8,000,000 7,500,000 OR-TAMISEMI MOEST, MOH, TFNC, wadau wa maendeleo Kuandaa na kusambaza zana za kukusanyia data za huduma ya chakula na lishe shuleni. Taarifa za chakula na lishe shuleni na lishe zilizokusanywa Orodha zana za ufuatiliaji na thathmini iliyoandaliwa na kusambazwa. Warsha ya wataalamu wa mifumo ya BEMIS Zana za kukusanyia data zilizoandaliwa uwepo wa zana za kukusanyia data Warsha ya wataalamu wa mifumo ya BEMIS Uwepo wa zana za kukusanyia data za ufuatiliaji na tathmini iliyoandaliwa na kusambazwa Idadi ya watumishi wa Halmashauri wenye zana za kufanyia ufuatiliaji na tathmini Mikutano ya kiufundi/warsha. 90,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 12,000,000 18,000,000 22,000,000 28,000,000 10,000,000 OR-TAMISEMI MOEST, MOH, TFNC, wadau wa maendeleo Kuboresha kanzidata ili kuhifadhi data za huduma ya chakula na lishe shuleni. Kanzidata ya ya huduma ya chakula na lishe shuleni ya kuaminika na inayopatikana kwa wakati Uwepo wa kanzidata ya huduma ya chakula na lishe shuleni iliyosahihi katika ngazi ya kitaifa Kuandaa kanzi data ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Mikutano ya uhakiki wa kanzidata za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni 12,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 2,100,000 2,500,000 3,000,000 4,500,000 2,200,000 OR-TAMISEMI wadau wa maendeleo Serikali na wadau kutumia na kutunza kanzi data iliyoimarika Kuunda timu ya pamoja ya kitaifa ya ufuatiliaji na tathmini ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe katika ngazi ya Mkoa na kuipa maelekezo. Timu ya pamoja ya ufuatiliaji na tathmini iliyoundwa na kupewa mafunzo. Idadi na asilimia ya Mikoa iliyofanyiwa ufuatiliaji. Ufuatiliaji na tathmini Washiriki 20, kutoka wizara za WyEST, OR TAMISEMI, Wizara ya Afya, taasisi ya TFNC na wadau wa maendeleo, watafanya ufuatiliaji na tathmini mara moja kwa mwaka siku mbili kila mwaka 156,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 25,000,000 30,000,000 36,000,000 38,000,000 27,000,000 OR-TAMISEMI 22 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI Kampuni/Taasisi ya kujitegemea kufanya tathmini ya Mpango wa Utekelezaji wa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kwa kipindi cha miaka miwili Taarifa ya tathmini ya huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe baada ya miaka miwili (2) ya utekelezaji. Uwepo wa taarifa ya tathmini ya ufuatiliaji na tathmini ya Utekelezaji wa Mwongozo wa Kitaifa wa Utoaji wa Huduma ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni baada ya miaka miwili Tathmini moja (1) ya kitaifa kila baada ya miaka miwili Gharama za kulipa (kampuni/taasisi ya kujitegemea) itakayofanya ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni) 250,000,000 50% 50% 100,000,000 150,000,000 OR-TAMISEMI MOEST, MOH, TFNC, wadau wa maendeleo, Wizara za Kisekta Kufanya tathmini ya mwisho ya utekelezaji wa mwongozo wa huduma ya chakula na lishe shuleni Tathmini ya huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe iliyofanyika baada ya maiaka mitano (5) ya utekelezaji. tathmini ya miaka mitano ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Tathmini moja (1) ya kitaifa (kampuni/taasisi ya kujitegemea) itakayofanya ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni) 250,000,000 250,000,000 OR-TAMISEMI MOEST, MOH, TFNC, wadau wa maendeleo, Wizara za Kisekta Kusambaza taarifa ya matokeo ya mwisho ya tathmini ya miaka mitano ya utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni usambazaji wa matokeo ya thathmini Serikali na wadau kuwa na nyaraka za taarifa Usambazaji wa taarifa Majukwaa yaliyopo yatatumika (Siku ya Kitaifa ya chakula shuleni na mikutano ya robo mwaka ya vikundi vya kiufundi) 250,000,000 Jumla Ndogo 1,043,000,000 44,600,000 57,500,000 168,000,000 78,500,000 446,700,000 KATIBU TAWALA WA Mkoa 23 OR TAMISEMI MATOKEO: Uimarikaji wa ushirikishwaji wa jamii na wadau mabalimbali katika utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. 1 Kushirikisha jamii na wadau katika utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. . Kufanya kampeni kwenye vyombo vya habari ili kukuza uelewa juu ya programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kupitia redio za jamii na vyombo vingine vya habari. Kuongezeka kwa uelewa wa jamii na wadau juu ya programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Idadi ya semina na matangazo ya vyombo vya habari yaliyofanyika Vyombo kumi vya habari ndani ya Mkoa husika Mkutano mmoja (1) unaoshirikisha vyombo vya habari kumi na moja (11) kutoka katika kila Halmashauri na wawezeshaji watano (5) kwa siku moja (1) 3,645,000 3,645,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Idadi ya matangazo na ujumbe kwenye mitandao ya kijamii na watumiaji waliofikiwa. Jumbe tano (5) kwenye mitandao ya kijamii Sh.400,000 kwa robo mwaka kama gharama za mitandao ya kijamii. 2,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Idadi ya vipindi vya redio vilivyotangaz wa. Vipindi kumi (10) vya redio. Shilingi 500,000 zitatumika kulipa gharama za radio za kijamii 25,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 5,000,000 5,000,000 5,000,000 5,000,000 5,000,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Idadi ya jumbe zilizosomwa kwenye mitandao ya kijamii. Machapisho manne (4) Shilingi 1500,000 zitatumika gharama za machapisho 30,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Idadi ya vipindi vya televisheni vilivyotangaz wa na idadi ya watazamaji. Televisheni nne (4) za ndani. Programu itatangazwa mara mbili kwa mwaka katka televisheni nne (4) tofauti. 30,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Kufanya mikutano ya uhamasish aji kwenye mamlaka ya serikali za mitaa ya huduma ya chakula na lishe shuleni. Uwepo wa hamasa juu ya huduma ya chakula na lishe shuleni kwenye serikali za mitaa Idadi ya mikutano ya hamasa iliyofanywa juu huduma ya chakula na lishe shuleni. Kuzifikia mamlaka za serikali za mitaa kumi na moja (11) kwa mwaka. Mikutano 11 ya CMT, washiriki 30 kwa kila halmashauri. 2,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Ushiriki wa taasisi za kitaaluma na utafiti kwenye programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya mamlaka za serikali za mitaa. Idadi ya taasisi za kitaaluma na utafiti zinazoshiriki kwenye shughuli ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Taasisi 15 za kitaaluma na utafiti 15 ndani ya Mkoa. Kila taasisi watu wawili (2) 3,645,000 10% 30% 50% 75% 100% 650,000 720,000 750,000 800,000 725,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC 24 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI Kufanya mikutano ya uraghibisha ji na wadau kwa ajili ya kuhamasish a rasilimali za programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Ushiriki wa wadau kwenye upatikanaji wa rasilimali kwa ajili ya programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Idadi ya mikutano ya uraghibishaji iliyofanyika Mikutano minne (4) ya uraghibishaji (mkutano mmoja (1) kwa kila robo mwaka) Wadau hamsini (50) kwa kila mkutano. Malipo ya chakula na lishe shuleni na kumbi 600,000 12,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Jumla ndogo lengo la 1 111,470,000 24,495,000 20,920,000 20,950,000 21,000,000 20,925,000 Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC LENGO LA 2. Kutoa mwongozo juu ya taratibu na mahitaji stahiki kwa uendeshaji fanisi wa mpango wa chakula na lishe shuleni na kuwezesha upatikanaji wa chakula na lishe shuleni MATOKEO YA I: Viwango vizuri vya taratibu za uendeshaji vilivoanzishwa ili kuwa na mpango wa chakula na lishe shuleni na lishe endelevu Kuanzisha mifumo nyumbulifu ya huduma ya chakula na lishe shuleni Kusamabaz a nakala za Mpango wa mpango wa utekelezaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa Uwepo wa wadau wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni waliohabaris hwa kupitia mpango wa utekelezaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa Asilimia ya wadau wa utoaji wa huduma huduma ya chakula na lishe shuleni waliohabaris hwa kupitia mpango wa utekelezaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa Wadau wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa Mkutano mmoja (1) kwa kila mamlaka ya serikali za mitaa. 33,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 6,000,000 6,500,000 7,000,000 7,500,000 6,000,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Uwepo wa wadau wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni mpango wa utekelezaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni waliopata taarifa kupitia nakala za Mpango wa utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Asilimia ya wadau wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa waliopata taarifa kupitia nakala za Mpango wa utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Wadau wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Mkoa Ukumbi, posho za kujimu na chakula na lishe shuleni kwa washirki 33,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 6,000,000 6,500,000 7,000,000 7,500,000 6,000,000 OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Jumla ndogo 66,000,000 12,000,000 13,000,000 14,000,000 15,000,000 12,000,000 OR - TAMISEMI TOKEO LA 2: Upataji wa virutubisho kutoka milo ya shule iliyoongezewa virutubishi 25 OR TAMISEMI Kuongeza matumizi ya vyakula vya shule vilivyoongez wa virutubishi Kufanya uragharibis haji kwa viongozi kaika kuunga mkono matumizi ya vyakula vya shule vilivyoonge zwa virutubishi. Matumizi ya vyakula vya shule vilivyoongez wa virutubishi. Idadi ya mikutano iliyofanywa ndani ya Mkoa kwa ajili ya uraghibishaji katika kuunga mikono matumizi ya vyakula vya shule vilivyoongez wa virutubishi shuleni Halmashauri zote katika mkoa husika Majukwaa yaliyopo yatumike Hakauna bajeti OR- TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Jumla ndogo ya lengo la 2 Matokeo ya 2 LENGO LA 3: Kuwaongoza watekelezaji kuhusu namna ya kupanua wigo wa wadau wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Matokeo ya 1:Waratibu wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi zote walioratibiwa vizuri. Kuwaongoz a wadau kutekeleza kikamilifu programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kujadiliwa kwa agenda ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi zote za kamati za usimamizi. Idadi ya mikutano ya kamati za usimamizi inayojumuish a agenda ya chakula na lishe shuleni. Kamati zinazosimami a masuala ya chakula na lishe shuleni. Mikutano minne (4) (mkutano mmoja (1) kwa kila robo mwaka) ukumbi na chakula na lishe shuleni 12,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 OR- TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Jumla ndogo ya lengo la 3, Tokeo la 1 12,000,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000 LENGO LA 4: Kuwapa watekelezaji viwango stahiki vya utoaji wa huduma ya chaukula na lishe shuleni Matokeo : Viwango vya ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni cha shule vilivyoandaliwa, kusambazwa na kutekelezwa kwa asilimia 100% ya shule zote . Kukuza na kuimarisha ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni cha shule. Kuwajenge a uwezo wa kusimamia ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni viongozi wa usimamizi wa huduma ya chakula na lishe shuleni kutoka Halmashaur i zote katika Mkoa husika Wasimamizi wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni walioelimish wa kuhusu ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni Idadi ya viongozi wanaosimam ia huduma ya chakula na lishe shuleni waliopatiwa mafunzo. Wasimamizi wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Halmashauri Viongozi 64 wanaosimamia utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni, kutoka kila halmashauri. 15,360,000 50% 50% 7,680,000 7,680,000 OR- TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Kupungua kwa kiwango cha chakula na lishe shuleni kinachopote a kutokana na uhifadhi mbaya. Asilimia ya kupungua kwa upotevu wa chakula na lishe shuleni kwa sababu ya uhifadhi mbaya. Viongozi wanaosimami a huduma ya chakula na lishe shuleni kutoka mamlaka zote za serikali za mitaa OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Jumla ndogo 15,360,000 7,680,000 7,680,000 - - - Lengo la 5: Kutoa mwongozo juu ya upangaji na utekelezaji wa mikakati endelevu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Matokeo ya 1. Asilimia 100% ya shule zinazotoa chakula na lishe shuleni kwa kuzingatia miongozo ya kitaifa ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe kwa wanafunzi wa elimumsingi Kuimarisha usimamizi na ufuatiliaji wa upatikanaji wa chakula na lishe shuleni katika shule zote 26 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI Kuhakikisha chakula na lishe shuleni kinapatikana shuleni kwa muda wa mwaka mzima Kuimarisha usimamizi wa upatikanaji wa wa huduma ya chakula na lishe shuleni chenye virutubishi bora na kiwango kinapatikan a kwa muda mwafaka ndani ya mwaka mzima Usimamizi wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni ulioimarika Idadi ya ufuatiliaji wa upatikanaji wa chakula na lishe shuleni uliofanyika Viongozi wa usimamizi wa utoaji wa huduma ya chakulana lishe katika Halmashauri zote Majukwaa yaliyopo yatumike - - - - - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Jumla ndogo ya matokeo namba 1 - Matokeo ya 2. Upatikanaji wa miundombinu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni (vifaa vya jikoni, majiko, maji, stoo, umeme n.k) Kupanua na kuboresha miundombin u ya chakula na lishe shuleni. Kusaidia uanzishaji na uboreshaji wa miundombi nu na vyombo vya chakula na lishe shuleni kwa gharama nafuu (bwalo la chakula na lishe shuleni, jiko, stoo, miundombi nu ya maji) Uwepo wa miundo mbinu ya chakula na lishe shuleni ya kutosha Asilimia ya shule zenye miundombinu ya chakula na lishe shuleni inayohitajika Viongozi wa usimamizi wa utoaji wa huduma ya chakulana lishe katika Halmashauri zote Mikutano kati ya viongozi wa Mkoa na Halmashauri wanaosimamia utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni 10% 30% 50% 75% 100% - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Kusaidia ununuzi wa vifaa vya jiko la chakula na lishe shuleni cha shule linalotunza nishati na vifaa vingine kama vile sahani, vikombe, sufuria, na vyombo vya kupakulia chakula na lishe shuleni. Asilimia ya shule zenye majiko yanayotumia nishati kidogo Tumia jukwaa lililopo Jumla Ndogo Matokeo 5 output 2 Matokeo ya 3: Elimu ya Afya na Lishe Shuleni iliyoboreshwa 27 OR TAMISEMI Kudumisha elimu ya afya, usafi na lishe shuleni Usimamizi wa utoaji wa huduma bora za afya shuleni pamoja na miundo mbinu zikiwemo huduma za dawa za minyoo, vyandarua vyenye dawa, maji na vifaa vya usafi. Shule kufikiwa na programu ya kuboresha afya na lishe shuleni Idadi ya shule zenye miundombinu ya usafi Vyoo vya maji kulingana na idadi ya wanafunzi kwa kila shule, vifaa vya kunawia mikono, maji ya bomba/kisima , matenki ya maji ya lita 10,000 kwa kila shule. hakuna mahitaji ya bajeti - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Mkurugenzi wa Halmashauri, Wizara ya elimu, TFNC Kusimamia tathmini ya lishe kwa mamlaka za serikali za mitaa Asilimia ya watoto waliofanyiwa tathmini ya hali ya afya na lishe. Wanafunzi Hakuna mahitaji ya bajeti - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Mkurugenzi wa Halmashauri, Wizara ya elimu, TFNC Kutoa elimu ya afya na lishe pamoja na ushauri nasaha. Asilimia ya shule zinazojihusis ha na shughuli zinazokuza afya na lishe shuleni Wanafunzi Hakuna mahitaji ya bajeti - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Mkurugenzi wa Halmashauri, Wizara ya elimu, TFNC Kuanzisha klabu za afya na lishe shuleni. kuwepo kwa klabu za afya na lishe shuleni Idadi ya shule zenye klabu za afya na lishe shuleni klabu za shule na wanafunzi Hakuna mahitaji ya bajeti - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Mkurugenzi wa Halmashauri, Wizara ya elimu, TFNC - - - - - LENGO LA 6: Kutoa mwongozo juu ya usimamizi, ufuatiliaji, na tathmini ya utoaji huduma MATOKEO: Uwepo wa taarifa juu ya utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kusimamia uingizaji wa data za huduma ya chakula na lishe shuleni kwenye mifumo ya BEMIS na EMIS Kuwepo kwa data za huduma ya chakula na lishe shuleni kwenye mifumo ya BEMIS na EMIS kwa kila mamlaka ya serikali za mitaa. Mifumo ya BEMIS na EMIS yenye data za wanafunzi wanaopata huduma ya chakula na lishe shuleni Timu ya ufuatiliaji na tathmini Yatumike majukwa yaliyopo - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Kanzidata iliyohuishwa yenye data za huduma ya chakula na lishe shuleni Timu ya Ufuatiliaji na tathmini hakuna mahitaji ya bajeti - OR - TAMISEMI 28 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI 6 Kuimarisha njia ya ukusanyaji wa data za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kuhuisha taarifa za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kuimarika kwa uhifadhi na utumiaji wa data za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na serikali zitakazotumi ka katika mipango ya serikali na wadau wengine Upatikanaji wa kanzidata iliyohuishwa yenye taarifa za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Timu ya Ufuatiliaji na tathmini hakuna mahitaji ya bajeti - OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Kuanzisha na kuipa maelekezo timu ya pamoja ya ufuatiliaji na tathmini katika ngazi ya Mkoa Uundaji wa timu ya pamoja ya kufanya ufuatiliaji na tathmini katika ngazi ya Mkoa Idadi ya timu za ufuatiliaji na tathmini zilizoundwa na kupatiwa mafunzo Timu ya Ufuatiliaji na tathmini Tumia jukwaa lililopo - RAS Orodha za ukaguzi wa ufuatiliaji na tathmini zilizotengen ezwa na kusambazw a. Uundaji na usambazaji wa orodha ya ukaguzi Timu ya Ufuatiliaji na tathmini hakuna mahitaji ya bajeti - RAS Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu, TFNC Kufanya usimamizi na ufuatiliaji wa kitaalamu na tathmini ya utekelezaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Usimamizi saidizi na shirikishi wa ufuatiliaji na tathmini ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kutolewa kwa msaada wa kiufundi mara mbili(2) kwa mwaka na kuwepo kwa ripoti ya ufuatiliaji na tathmini. Timu ya viongozi wa utekelezaji wa chakula na lishe shuleni Timu ya viongozi wa utekelezaji wa chakula na lishe shuleni kufanya ufuatiliaji na tathmini katika Halmashauri mara moja kila mwaka kwa muda wa siku mbili 30,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 OR - TAMISEMI Kupata mrejesho kutoka kwa wanafunzi kupatikama kwa mrejesho Taarifa ya mrejesho uliopatikana. Focus LGAs from basic education students hakuna mahitaji ya bajeti - Mkurugenzi wa Halmashauri Wadau wa maendeleo katika elimu, Katibu Tawala wa Mkoa, Wizara ya elimu TFNC Jumla ndogo ya lengo namba 6 30,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 6,000,000 MAMLAKA ZA SERIKALI ZA MITAA LENGO LA 1:Kuwaongoza watekelezaji kutoa huduma endelevu za chakula na lishe shuleni. MATOKEO: Kuimarika kwa ushiriki wa wadau mbalimbali katika utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kufanya kampeni kupitia maigizo, mikutano, na kutembelea shule ili kuongeza uelewa wa jamii na wadau kuhusu program ya chakula na lishe shuleni Kuongezeka kwa uelewa wa jamii na wadau kuhusu programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Idadi ya semina, mikutano na taarifa za vyombo vya habari zilizofanyika katika jamii na shuleni Viongozi wa jamii Kata na Shule Mkutano mmoja kati ya kamati ya chakula na lishe shuleni na vyombo vya habari vya kijamii kwa ajili ya kutoa matangazo redioni 45,680,000 10% 30% 50% 75% 100% 9,136,000 9,136,000 9,136,000 9,136,000 9,136,000 OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Idadi ya mikutano ya kuongeza uelewa iliyofanyika, ziara zilizofanywa shuleni na ujumbe ujumbe muhimu uliotangazwa Kamati ya chakula na lishe shuleni ngazi ya Halmashauri kuzifikia jamii, Kata na shule zote. Shilingi.1,500,00 0 posho na usafiri 7,500,000 10% 30% 50% 75% 100% 1,500,000 1,500,000 1,500,000 1,500,000 1,500,000 Mkurugenzi wa Halmashauri Wadau wa Maendeleo, Mkurugenzi wa Halmashauri 29 OR TAMISEMI Kushirikisha jamii na wadau katika utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni 30 Idadi ya matangazo na ujumbe uliotolewa kwenye machapisho Kufikiwa kwa wanajamii, Kata na shule Shilingi 3,000,000 za uchapishaji na usambazaji wa ujumbe 3,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 600,000 600,000 600,000 600,000 600,000 Mkurugenzi wa Halmashauri Wadau wa Maendeleo, Mkurugenzi wa Halmashauri Kufanya mikutano ya uhamasish aji na madiwani watoa maamuzi, walimu,wan afunzi, kamati za shule za chakula na lishe shuleni na jamii kuhusu huduma ya chakula na lishe shuleni. Kutolewa kwa elimu juu ya huduma ya chakula na lishe shuleni kwa wanasiasa, viongozi, wazazi/wale zi na walimu Idadi ya mikutano kuhusu utoaji elimu ya chakula na lishe shuleni kwa madiwani, wazazi/walezi na walimu iliyofanyika Kufikiwa kwa wanajamii, Kata na shule Mikutano minne (4) kwa mwaka kwa wataalamu wa Mamlaka za Serikali za Mitaa, viongozi wa Kata, Maafisa ugani, Walimu na Wadau wa Maendeleo. 30,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 5,000,000 6,500,000 6,500,000 7,000,000 5,000,000 OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Wanafunzi, maafisa ugani, na jamii iliyohamasis hwa kuhusu utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Idadi ya mikutano iliyofanyika katika jamaii na Halmashauri kuhusu utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Viongozi wa Halmashauri kufikia jamii, Kata na Shule Usafiri na posho za viongozi wa Halmashauri kwa mikutano minne (4) kila mwaka 19,200,000 10% 30% 50% 75% 100% 3,840,000 3,840,000 3,840,000 3,840,000 3,840,000 Mkurugenzi wa Halmashauri Wadau wa Maendeleo, Mkurugenzi wa Halmashauri Kufanya mikutano ya uhamasish aji na wadau wa elimu ili kukukusany a rasilimali. Ukusanyaji lazima uzingatie masuala ya kisera kuhusu mpango wa lishe shuleni. Kuunganish wa kwa mpango wa chakula na lishe shuleni na lishe kwenye mipango na bajeti ya serikali za mitaa Asilimia ya kiwango cha fedha zilizotengwa kwaajili ya mpango wa chakula na lishe shuleni Wadau wa elimu Majukwaa yaliyopo - - - - - - Mkurugenzi wa Halmashauri Wadau wa Maendeleo, Mkurugenzi wa Halmashauri Usambazaji wa nakala za kitabu cha mpango wa utekelezaji wa utoaji wa huduma Nakala za mpango wa utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kuzifikia Kamati za Maendeleo za shule na Kata na wadau wengine muhimu Asilimia ya shule zilizopokea nakala za mpango wa utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kufikiwa kwa Kata na shule Itafanywa wakati wa mafunzo - - - - - - OR - TAMISEMI Wadau wa Maendeleo, Mkurugenzi wa Halmashauri MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI ya chakula Asilimia ya na lishe walimu shuleni Kusambazw waliofikiwa katika ngazi a kwa na mpango ya Kata na shule. mpango wa utekelezaji wa utoaji wa huduma ya chakula na wa utekelezaji wa Mwongozo wa kitaifa wa Kufikiwa kwa walimu, wazazi/walezi Itafanywa wakati wa mafunzo - - - - - OR - TAMISEMI Wadau wa Maendeleo, Mkurugenzi wa Halmashauri lishe shuleni utoaji kwa walimu huduma ya chakula na lishe shuleni - Jumla ndogo ya lengo namba 1 105,380,000 20,076,000 21,576,000 21,576,000 22,076,000 20,076,000 Mkurugenzi wa Halmashauri LENGO LA 2 . Kutoa mwongozo juu ya taratibu na mahitaji stahiki kwa uendeshaji fanisi wa programu ya chakula na lishe shuleni na kuwezesha upatikanaji wa chakula na lishe shuleni MATOKEO YA I: Kuanzishwa kwa taratibu stahiki za uendeshaji wa programu endelevu ya chakula na lishe shuleni Kuielimisha Asilimia ya shule zinazotumia mifumo ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe zilizobainish wa kwenye maeneo yao. Mkutano mmoja (1) ngazi ya serikali za mitaa wa uchambuzi wa taarifa ili kupata kanzidata ya taarifa za huduma ya chakula na lishe shuleni. (viongozi 20 na wadau wa maendeleo kwa siku 3) jamii, Kata, na shule namna ya Mifumo ya Kutumia njia zilizopo za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kutumia mifumo ya utoaji huduma ya chakula na lishe shuleni utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni zinatumika kulingana na mazingira Shule zote za msingi na sekondari 11,800,000 10% 30% 50% 75% 100% 1,500,000 OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo zinazoenda husika. na na mazingira yao. 2,260,000 2,600,000 3,200,000 2,240,000 Jumla Ndogo ya Lengo la 2 Matokeo ya 1 11,800,000 1,500,000 2,260,000 2,600,000 3,200,000 2,240,000 MATOKEO YA 2: Upatikanaji wa virututibishi kutoka kwenye chakula na lishe shuleni cha shule kilichoongezewa virutubishi Kufanya Kuongezeka uraghibisha kwa uelewa Asilimia ya wa matumizi ya vyakula vilivyoonge zwa kuhusu matumizi ya vyakula vilivyoongez wa shule zinazotumia vyakula vilivyoongez wa Shule zote za msingi na sekondari Majukwaa yaliyopo - OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo virutubishi virutubishi virutubishi shuleni. shuleni. - - - - - Kupanua matumizi ya vyakula vya shule vilivyoonge zwa virutubishi Kuongezeka Idadi ya shule zinazotumia vyakula vilivyoongez wa virutubishi. Shule zote za msingi na sekondari Kuongezeka kwa kwa matumizi ya Mkurugenzi wa matumizi ya vyakula vyakula vya shule Majukwaa yaliyopo - OR - TAMISEMI Halmashauri, wadau wa vilivyoongez vilivyoongez maendeleo wa wa virutubishi virutubishi. - - - - - shuleni Kuongeza Kuongezeka kwa uzalishaji wa mazao yaliyoongez wa virutubishi kwenye mashamba na bustani za shule. Asilimia ya uzalishaji shule wa mazao zinazozalisha yaliyoongez wa virutubushi kwenye mazao yaliyoongezw a virutubishi kwenye Shule zote za msingi na sekondari Majukwaa yaliyopo - OR - TAMISEMI Wadau wa Maendeleo, Mkurugenzi wa Halmashauri mashamba/ mashamba bustani za na bustani za shule. shule. - - - - - Jumla ndogo ya lengo la 2 Matokeo ya 2 LENGO LA 3: Kuwaongoza watekelezaji namna ya kupanua wigo wa wachangiaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. MATOKEO YA 1: Wachangiaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi zote walioratibiwa vizuri. 31 OR TAMISEMI Kuimarisha ushiriki wa wadau katika utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kuwaungan isha wadau katika utekelezaji fanisi wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kuongezeka kwa ushiriki wa wadau katika utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Idadi ya wadau wanaoshiriki katika utekelezaji wa progarmu ya chakula na lishe shuleni. Sekta binafsi, CBOs, NGOs, FBOs Mkutano mmoja (1) kwa mwaka wa wadau wa utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni (malipo ya ukumbi, matangazona chakula) kikao cha siku moja 58,800,000 10% 30% 50% 75% 100% 11,760,000 11,760,000 11,760,000 11,760,000 11,760,000 OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Kueleweka kwa agenda ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kwa kamati za maendeleo za Kata na shule Idadi ya mikutano ya ngazi ya Kata na jamii katika maeneo ya utekelezaji wa programu ya chakula na lishe shuleni Kamati za utekelezaji katika ngazi ya Kata na jamii Majukwaa yaliyopo Jumla Ndogo ya lengo la 3 Matokeo 1 58,800,000 11,760,000 11,760,000 11,760,000 11,760,000 11,760,000 LENGO LA 4: Kuwapa watekelezaji viwango stahiki vya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe kwa wanafunzi Matokeo:Kuanzishwa, kusambazwa, na kutekelezwa kwa viwango vya ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni kwa asilimia 100 ya shule . Kukuza na kumarisha ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni Kuzijengea uwezo kamati za utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika ngazi ya Kata na shule kuhusu programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kamati za chakula na lishe shuleni za shule na Kata zilizojengew a uwezo kuhusu utunzaji na uhifadhi usalama wa chakula na lishe shuleni Idadi ya watu waliojengewa uwezo. Shule zote za msingi na sekondari Siku 3 za mafunzo kwa washiriki 40 9,600,000 50% 50% 3,840,000 5,760,000 OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Kufanya tathmini ya usalama na ubora wa chakula na lishe shuleni Kupungua kwa upotevu na uchafuzi wa chakula na lishe shuleni unaotokana na mbinu duni za uhifadhi wa chakula na lishe shuleni Asilimia ya kupungua kwa upotevu na uchafuzi wa chakula na lishe shuleni Shule zote za msingi na sekondari Kakuna bajeti inayohitajika Viwango bora vya usalama wa chakula na lishe shuleni Asimilia ya shule zinazofuata viwango vya kitaifa vya ubora na usalama wa chakula na lishe shuleni Shule zote za msingi na sekondari Ziara 1 ya usimamizi kwa mwaka kwa watu 4 kwa kila ziara, Tathmini 1 kwa kila mwaka 9,600,000 10% 30% 50% 75% 100% 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 OR - TAMISEMI TBS, Maafisa Usalama wa chakula na lishe shuleni,wadau, wadau, na Maafisa Ugani 32 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI Kuwepo kwa miongozo ya uhifadhi na usimamizi wa chakula na lishe shuleni. Kusambaza miongozo ya uhifadhi na utunzaji stahiki wa chakula na lishe shuleni Idadi ya shule zenye miongozo ya utunzanji na uhifidhi wa chakula na lishe shuleni Shule zote za msingi na sekondari Warsha ya siku 5 yenye washiriki 20, uchapaji wa nyaraka 14,000,000 100% 14,000,000 OR - TAMISEMI TFNC, PO- RALG, MoA, Taasisi za kitaaluma kuwepo kwa miundombin u ya kuhifadhia chakula na lishe shuleni cha shule Idadi ya shule zinazofuata kikamilifu miongozo ya utunzaji wa chakula na lishe shuleni Shule zote za msingi na sekondari Tumia majukwa yaliyopo Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Idadi ya shule zenye miundombinu stahiki ya kuhifadhia chakula na lishe shuleni cha shule Shule zote za msingi na sekondari OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Jumla ndogo ya Matokeo ya 4 33,200,000 19,760,000 7,680,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 Lengo la 5: Kutoa mwongozo juu ya namna ya kupanga na kutekeleza mikakati endelevu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Matokeo ya 1. 100% ya Shule zinanazotoa chakula na lishe shuleni chenye lishe kwa kuzingatia mwongozo wa kitaifa wa utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni na lishe kwa wanafunzi wa elimumsingi Kupanua wigo wa utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Kuongeza nguvukazi ya rasilimaliwa tu ya kutosha ili kupanua wigo wa utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Uwepo wa nguvu kazi yakutosha iliyopewa mafunzo ya huduma ya chakula na lishe shuleni Idadi ya wadau wanaohusika katika utekelezaji wa utoaji waa huduma ya chakula na lishe shuleni walliopatiwa mafunzo. Shule zote za msingi na sekondari Tumia majukwa yaliyopo - 10% 30% 50% 75% 100% - - - - - OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Kuongeza idadi ya shule zinazotekel eza programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni kulingana na mazingira ya jamii husika Mpango bora wa utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni katika shule zote nchini Mpangokazi wa utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni unaotekeleze ka Shule zote za msingi na sekondari Mkutano wa siku moja wa kamati/bodi za shule utakaosimamiwa na Maafisa Elimu Kata ukiwa na washiriki 10 24,500,000 10% 30% 50% 75% 100% 3,900,000 5,400,000 5,500,000 6,000,000 3,700,000 OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Kuhakikisha Kusambaza chakula na lishe shuleni Shule kupata chakula cha kutosha ndani ya muda uliopangwa Idadi ya shule zinazopatiwa chakula na lishe shuleni kwa wakati Shule zote za msingi na sekondari Tumia majukwaa yaliyopo - 10% 30% 50% 75% 100% - - - - - OR - TAMISEMI PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini Kuimarisha mnyororo wa usimamizi wa usambazaji wa chakula na lishe shuleni - 10% 30% 50% 75% 100% - - - - - OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo 33 OR TAMISEMI utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni unatekelezw a kwa muda mwafaka. Kutoa chakula na lishe shuleni chenye kiwango na ubora unaostahili kwa wanafunzi wote kwa muda mwafaka kwa mwaka mzima Shule zote za msingi na sekondari Hakuna bajeti inayohitajika - - - - - - Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Kuwashiriki sha wadau katika uchangiaji wa chakula na lishe shuleni Shule kupata chakula cha kutosha ndani ya muda uliopangwa Kiasi na aina ya chakula na lishe shuleni kilichotolewa shuleni. Shule zote za msingi na sekondari Ukumbi na chakula kwa washiriki 9,600,000 10% 30% 50% 75% 100% 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 1,920,000 OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Kuimarisha upatikanaji wa makundi mbalimbali ya chakula na lishe shuleni Kukuza na kuwezesha uanzishwaji wa mashamba/ bustani za shule Asilimia ya shule zenye bustani/ mashamba ya shule yanayofanya kazi Shule zote za msingi na sekondari Siku 3 za mafunzo kwa Maafisa elimu Kata, Maendeleo ya jamii, Kilimo, Wakuu wa shule na Maafisa lishe wa Halmashauri. 11,240,000 10% 30% 50% 75% 100% 2,248,000 2,248,000 2,248,000 2,248,000 2,248,000 PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini Jumla ndogo ya matokeo ya 5 Output 1 45,340,000 8,068,000 9,568,000 9,668,000 10,168,000 7,868,000 Matokeo ya 2. Shule zenye miundombinu ya kutosha ya chakula na lishe shuleni (Majiko ya kupikia, maji, vyombo vya chakula na lishe shuleni nk.) Kupanua na kuboresha miundombin u ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kujenga miundombi nu kwa ajili ya utoaji wa chakula na lishe shuleni kwa gharama nafuu (majiko, stoo, mifumo ya maji na mabwalo shuleni) Utoshelevu wa vifaa na miundombin u kwa ajili ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni . Asilimia ya shule zenye miundombinu ya chakula na lishe shuleni inayohitajika Ujenzi wa majiko yanayotumia nishati kidogo, stoo, maji, bwalo la chakula na lishe shuleni kwa kuzingatia viwango vilivyowekwa na serikali. Gharama za ujenzi wa bwalo lenye jiko ndani yake ni shilingi 100,000,000 kwa shule za msingi 18,000 kila shule 1 1,800,000,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 180,000,000,000 540,000,000,000 900,000,000,000 90,000,000,000 90,000,000,000 OR - TAMISEMI PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini Masufuria ya kupikia chakula yenye ujazo wa lita 100 @ Tsh 5,000,000 kwa shule za msingi 18,000 kila shule masufuria 5 450,000,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 45,000,000,000 135,000,000,000 225,000,000,000 22,500,000,000 22,500,000,000 PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini Kununua vifaa vya jikoni shuleni kama vile sahani, vikombe, sufuria, vyombo vya kupakulia na kugawia chakula na lishe shuleni. Asilimia ya shule zenye vifaa kwa ajili ya utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Ununuzi wa vyombo vya jikoni kama sahani,vijiko vikombe, sufuria za kupikia, vyombo vya kupakulia na kugawia vyombo vya kupakulia chakula kwa shule za msingi 18,000 @9000 kwa idadi ya 20 kwa kila shule 3,240,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 324,000,000 972,000,000 1,620,000,000 162,000,000 162,000,000 PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini 2,253,240,000,000 225,324,000,000 675,972,000,000 1,126,620,000,000 112,662,000,000 112,662,000,000 34 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI Jumla ndogo ya 5 Matokeo ya 5 output 2 Matokeo ya 3: Kuimarika kwa Elimu ya Afya na Lishe shuleni Kuimarisha elimu ya usafi, afya na lishe kwa wanafunzi shuleni Kutoa huduma za afya zenye miundombi nu yenye ubora (zikiwemo dawa za minyoo, vyandarua vyenye dawa, maji na vifaa vya usafi) wanafunzi wote kufikiwa na mipango ya kuboresha afya na lishe shuleni Idadi ya shule zenye miundombinu na vifaa vya usafi vinavyofanya kazi Ujenzi wa matundu ya vyoo kwa uwiano wa viwango vinavyopende kezwa na serikali, vifaa vya kunawia mikono, matenki ya maji, visima vya maji/pumpu, Tundu moja la choo shilingi 1,100,000 kwa shule za 18,000 @matundu 4 316,800,000,000 10 30 50 75 100 31,680,000,000 95,040,000,000 158,400,000,000 15,840,000,000 15,840,000,000 PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini Tanki la maji lita 1000 shilingi 3,000,000 kwa shule za msingi 18000 kila shule matanki 2 108,000,000,000 10% 30% 50% 75% 100% 10,800,000,000 32,400,000,000 54,000,000,000 5,400,000,000 5,400,000,000 OR - TAMISEMI PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini Kufanya tathmini ya lishe kwa wanafunzi wa elimumsingi . Asilimia ya wanafunzi waliofanyiwa tathmini ya hali ya lishe Wanafunzi na walimu katika shule zote za msingi Hakuna bajeti inayohitajika - 10% 30% 50% 75% 100% OR - TAMISEMI PORALG - LGA, MOEST, MOA, MOFL, TFNC, DP, L/INGOs, Wafadhili, Sekta Binafsi, Taasisi za Dini Kutoa elimu ya afya na lishe pamoja na ushauri Idadi ya watoto wanaopatiwa elimu ya lishe na ushauri nasaha. Wanafunzi na walimu katika shule zote za msingi na sekondari. Hakuna bajeti inayohitajika - 10% 30% 50% 75% 100% OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Mkurugenzi wa Halmashauri, Wizara ya elimu, TFNC kuanzisha klabu za afya na lishe shuleni Klabu za shule za afya na lishe zinazofanya kazi Idaadi ya shule zenye klabu za shule za afya na lishe Wanafunzi na walimu katika shule zote za msingi na sekondari. Hakuna bajeti inayohitajika - 10% 30% 50% 75% 100% OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Mkurugenzi wa Halmashauri, Wizara ya elimu, TFNC Jumla ndogo 424,800,000,000 10,800,000,000 32,400,000,000 54,000,000,000 5,400,000,000 5,400,000,000 LENGO LA 6:Kutoa mwongozo wa usimamizi, ufuatiliaji, na tathmini ya utoaji huduma MATOKEO: Uwepo wa data sahihi za utekelezaji wa mpango wa chakula na lishe shuleni Kusimamia uingizaji wa data kwenye mifumo ya BEMIS na EMIS kujumuisha idadi ya wanafunzi wanaopoke a huduma ya chakula na lishe shuleni. Taarifa za wanafunzi kwa jinsi zao wanaopata huduma ya chakula na lishe shuleni zilizoingizwa kwenye mifumo ya BEMIS na EMIS. Kuwepo kwa mifumo ya BEMIS na EMIS yenye taarifa za wanafunzi wanopata huduma ya chakula na lishe shuleni. Shule zote za msingi na sekondari Hakuna bajeti inayohitajika - _ _ _ _ _ OR - TAMISEMI Wadau wa maendeleo katika elimu, Mkurugenzi wa Halmashauri, Wizara ya elimu, TFNC Kusimamia shule katika kuhuisha kanzidata za utoaji wa huduma ya Kanzidata ya huduma ya chakula na lishe shuleni iliyosasishw a kuaminika, kutosha na inayoendana na muda Shule zote za msingi na sekondari Hakuna bajeti inayohitajika - _ _ _ _ _ OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo 35 OR TAMISEMI Kuimarisha njia za ukusanyaji wa data ili kupata taarifa za ufuatiliaji na tathmini ya mpango wa chakula na lishe shuleni huduma ya chakula na lishe shuleni. Kuimarika kwa uhifadhi, urejeshaji, ufikiaji na utumiaji wa data na serikali na wadau. Kuwepo kwa timu ya pamoja ya ufuatiliaji na tathmini iliyoundwa na kupatiwa mafunzo. Shule zote za msingi na sekondari Hakuna bajeti inayohitajika - _ _ _ _ _ OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Ufuatiliaji na tathmini ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni Timu ya ufuatiliaji na tathmini iliyoundwa na kupatiwa mafunzo Shule zote za msingi na sekondari Majukwaa yaliyopo - _ _ _ _ _ OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Orodha ya vipengele vya ufuatiliaji na tathmini iliyoaandaliw a na kusambazw a Uwepo wa orodha vipengele vya ufuatiliaji na tathmini iliyoandaliwa na kusambazwa Shule zote za msingi na sekondari Hakuna bajeti inayohitajika - _ _ _ _ _ OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo Kupata mrejesho kutoka kwa walimu, wanafunzi, wazazi na wadau wengine juu ya utekelezaji wa programu ya utoaji wa huduma ya chakula na lishe shuleni. Kupatikana kwa mrejesho Idadi ya taarifa za mrejesho zilizopatikana Shule zote za msingi na sekondari Hakuna bajeti inayohitajika - - - - - - OR - TAMISEMI Mkurugenzi wa Halmashauri, wadau wa maendeleo 36 MPANGO WA UTEKELEZAJI WA MWONGOZO WA KITAIFA WA UTOAJI WA HUDUMA YA CHAKULA NA LISHE KWA WANAFUNZI WA ELIMUMSINGI Mji wa Magufuli - Mtumba Mtaa wa TAMISEMI SLP 1923, 41185 Dodoma, Tanzania Simu : (255) 26 232 1 234 Barua Pepe : ps@tamisemi.go.tz www.tamisemi.go.tz

# Extracted Content Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia na OR-TAMISEMI Programu YA KUIMARISHA STADI ZA KUSOMA, KUANDIKA NA KUHESABU 2 UTANGULIZI 04: Programu ya GPE ilivyopeleka Tabasamu Programu ya GPE ilivyopeleka Tabasamu kwa Walimu, Wanafunzi kwa Walimu, Wanafunzi 08: Madarasa ya mfano yanayoongeza Madarasa ya mfano yanayoongeza kivutio wanafunzi wa awali kivutio wanafunzi wa awali 12: Wanafunzi wenye mahitaji maalumu Wanafunzi wenye mahitaji maalumu walivyoguswa na mradi wa GPE walivyoguswa na mradi wa GPE 14: Programu ya GPE IIivyoondoa changamoto Programu ya GPE IIivyoondoa changamoto kwa Taasisi za Umma, Shule za Msingi kwa Taasisi za Umma, Shule za Msingi 16: GPE ilivyoongeza umahiri GPE ilivyoongeza umahiri walimu, wawa kidigitali walimu, wawa kidigitali 18: Wadau wafurahishwa na utekelezaji Wadau wafurahishwa na utekelezaji wa mradi wa GPE wa mradi wa GPE 20: Serikali na wadau kufanikisha mafanikio Serikali na wadau kufanikisha mafanikio ya elimu nchini Kupitia Programu ya GPE ya elimu nchini Kupitia Programu ya GPE 24: Mchengerwa kulinda maslahi ya walimu Mchengerwa kulinda maslahi ya walimu 26: Wakuu wa Shule wasipokwe madaraka katika Wakuu wa Shule wasipokwe madaraka katika kusimamia miradi - Dkt. Msonde kusimamia miradi - Dkt. Msonde 28: Simamieni magari yaliyotolewa kufuatilia Simamieni magari yaliyotolewa kufuatilia kazi za elimu - Mchengerwa kazi za elimu - Mchengerwa 30: Sera mpya ya elimu, mtaala mpya kuleta Sera mpya ya elimu, mtaala mpya kuleta mageuzi ya elimu Tanzania mageuzi ya elimu Tanzania 32: “Serikali, Wadau nguvu moja kutekeleza “Serikali, Wadau nguvu moja kutekeleza Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu Tanzania (GPE TSP)” Tanzania (GPE TSP)” 3 W izara ya Elimu, Sayansi na Te- knolojia (WyEST) kwa kushirik iana na Ofi si ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (OR-TAMISEMI) imetekeleza Mpango wa Stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (KKK) kwa watoto wenye miaka kuanzia 5 hadi 13. Mpango huu unalenga ufikiwaji wa Elimu kwa Watoto wote na ushiriki katika Elimu bora kuan zia ngazi ya Elimu ya Awali, Msingi, Elimu maalum na Elimu kwa walio katika mfumo usio rasmi hususan wanaotoka katika mazingira hatarishi na wenye uhitaji wa kupata fursa ya Elimu ya msingi. Serikali inatotoa shukurani kwa wananchi na Wadau wa Elimu nchini hususani wazazi, wanafun- zi, walimu, Kamati za Shule na Wathibiti Ubora kwa ngazi zote kwa kuboresha mazingira ya Ufundishaji na Ujifunzaji. Hii ni pamoja na ujenzi wa miundom- binu ya elimu kwenye shule za msingi ambayo kwa namna moja au nyingine imechangia kuhakikisha hakuna mtoto anayeko sa fursa ya elimu. Aidha, Serikali kwa namna ya pekee ina- washukuru Wadau wa Maendeleo (The Global Partnership for Education-GPE) kwa kuendelea kuiunga mkono na kuweka tengeo la kiasi cha Dola za Kimarekani milioni 112.5 (sawa na shilingi za kitanzania 264,600,000,000.00 kwa kipindi cha miaka minne kuanzia 2019/2020 hadi 2022/2023. Fedha hii imechangia katika kuboresha mazingira ya ufundishaji na ujifunzaji ikiwa ni pamoja na ujenzi wa miundombinu. Hii imesaidia kuimarisha Stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (KKK) hapa nchini. Serikali inatarajia kuendeleza ushirikiano huu mzuri uliopo baina ya jamii na Wadau wote wa Elimu nchini ili kuboresha elimu na kuhakikisha elimu inatolewa katika ngazi zote. Prof. Carolyn Nombo Katibu Mkuu Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia Adolf H. Ndunguru Katibu Mkuu Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa DIBAJI Prof. Carolyn Nombo Katibu Mkuu Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia Katibu Mkuu, Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa, Adolf H. Ndunguru 4 ” W IZARA ya Elimu, Sayan- si na Teknolojia kwa kushirikiana na OFISI ya Rais-TAMISEMI imekuwa ikitekeleza program ya kuimari- sha stadi za kusoma, kuandika na kuhesabu (KKK) kwa elimu wa msingi awamu ya pili (GPE-LANES II) ambayo inagharimu takribani kiasi cha Sh bil- ioni 264.6 za ufadhili wa Ushirika wa Kusadia Maendeleo ya Elimu (Global Partnership for Education - GPE). Kazi nyingi zimefanyika ikiwa ni pamo- ja na ujenzi na ukarabati wa miundom- binu kwa shule za msingi 1,449 ambapo jumla ya miundombinu 10,768 ambayo ni madarasa 2,980, matundu ya vyoo 7,673, nyumba za walimu 64, shule mpya 18 na majengo ya utawala 5. Pia vifaa vya TEHAMA vimenunuliwa ikiwa ni pamoja na kompyuta za mezani 1,240, projecter 310, printa 310 na mash- ine za kudurufu 310 kwa ajili ya vituo vya walimu 459 kwa awamu ya kwanza nay a pili. Kusini Mashariki, mradi wa GPE-LANES II umepeleka ahuweni katika sekta ya elimu kwa Wilaya za Masasi na Nanyumbu mkoani Mtwara. Afisa Elimu Maalum Wilaya ya Nanyumbu, Ahmad Swaleh anasema Shule ya Msingi Chikotwa ni miongozi mwa shule zilizopokea fedha za program ya GPE-LANES, kati ya hizo Sh milioni 150 zimejenga nyumba za walimu na Sh milioni 40 zimejanga madarasa huku pia Sh milioni 400 zikielekezwa kujenga shule ya msingi mpya Kilimani Hewa. “GPE-LANES imetusaidia pakubwa. Hapa Chikotwa hali ilikuwa tete, walimu walikuwa wanakaa umbali wa zaidi ya kilomita 3 kutoka kijiji jirani cha Chungu, lakini sasa mambo safi.” Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Chikotwa Suleimani Msami anasema: “kujengewa walimu nyumba kumewa- ondolewa walimu msongo wa mawazo uliochangiwa na kutembea umbali mrefu. Kwa sasa tuko shwari, tuko vizuri na tumechangamka na kuwa na furaha na tumekuwa na matokeo mazuri kwa wanafunzi wetu.” Mwenyekiti wa Kamati ya Shule ya Msingi, Chikotwa Juma Salileje anasema GPE-LANES imetusaidia pakubwa. Hapa Chikotwa hali ilikuwa tete, walimu walikuwa wanakaa umbali wa zaidi ya kilomita 3 kutoka kijiji jirani cha Chungu, lakini sasa mambo safi. Programu ya GPE ilivyopeleka tabasamu kwa walimu, wanafunzi 5 kukaa chini na umbali wa kilomita sita ulifanya wanafunzi wengi kuishia njiani na kuishukuru Serikali kwa kuitikia ombi la kuwapatia shule mpya. Norasoli Similu mwanafunzi ambaye ni miongoni mwa walionufaika na ukarabati kwa kujengwa madarasa mapya kupi- tia mradi wa GPE-LANES awamu ya pili katika Halmashauri ya Wilaya ya Masasi anasema: “tunamshukuru Rais Samia kwani tulikuwa tunajazana, baada ya kujenga madarasa haya mazuri sasa wote tunatosha na tunasoma katika mazingira mazuri.” Wilaya ya Chato mkoani Geita nako mambo si haba, Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Magufuli, James Katwale anasema kupitia mradi huo wamejenga madarasa matatu kwa gharama ya Sh milioni 60 na ujenzi wa matundu matano ya vyoo kwa gharama ya Sh milioni 5.5. “Programu hii imeweka mazingira mazuri yaliyosaidia kupunguza wanafunzi wasiojua kusoma, kuandika na kuhesabu, kwa kiasi kikubwa umetusaidia katika uimarishaji wa taaluma. Naishukuru Serikali na kama kuna fursa zingine zije ili tuendelee kuboresha elimu na watoto wasome kwa ukamilifu.” Katika Wilaya ya Ngara mkoani Kagera, mwalim wa Shule ya Msingi Munjebwe, Onesmo Kakoko anasema kujengwa kwa madarasa kumeongezea walimu hamasa ya kufundisha. Inaendelea uk 6 6 “Kupitia mradi huu tumebadilisha maz- ingira ya shule, tulikuwa na madarasa ya kizamani lakini sasa ni mapya, tunashuku- ru kwani maboresho yametusaidia watoto wawe na maendeleo mazuri ya masomo.” Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Kilombero, Yasini Nkala anabainisha kuwa wamepokea Sh milioni 400 kwa ajili ya ujenzi wa shule mpya ilioondoa msonga- mano kwenye shule mama ya Nyashahi. “Tuna shule mama ya Nyashahi am- bayo ilikuwa na wanafunzi takribani 3,000 kwa sasa wamehamishiwa Shule ya Msingi Kilombero, kupitia program ya GPE-LANES tumepata madarasa 11, ofisi za walimu, matundu ya vyoo zaidi ya 20 kwa ajili ya wanafunzi na walimu na nyumba za kisasa mbili zinazochukua familia mbili kwa nyumba moja.” Kuhusu nyumba mwalimu Hafla Makwara anasema: “nililazimika kutumia shilingi 3,000 kwa ajili ya bodaboda kwen- da na kurudi kazini. Naishukuru Serikali kwasababu gharama ya usafiri imeondoa kwa kuishi karibu na shule. Naweza kuwa- saidia watoto wasiojua KKK kuanzia saa moja asubuhi mpaka saa mbili ninapoan- za vipindi rasmi vya darasani.” “Hivyo tunaendelea kuiomba serikali izidi kujenga shule na nyumba za walimu ili tuweze kutenda haki watoto wetu.” Ashura Chakupewa mkazi wa mtaa wa Kilombero wilayani Kasulu anasema kama wazazi wanafurahia ujenzi wa shule mpya ahatua ambayo imesaidia kuondoa msongamano madarasani na kuwaepusha wanafunzi na magonjwa ya milipo. Katika kuimarisha ubora wa ufundisha- ji na ujifunzaji program ya GPE-LANES pia imewezesha Mafunzo Endelevu ya Walimu Kazini (MEWAKA) kwa kuwajengea uwezo walimu wa elimu ya awali, msingi, elimu maalum na ya MEMKWA. Mafunzo hayo yamewafikia waweze- shaji wa kitaifa 195, viongozi wa elimu 984 na walimu wa elimu ya awali na msingi 26,657. Afisa Taalum Manispaa ya Morogoro, Amani Mfaume anasema mafunzo ya ME- WAKA yameongezea walimu umahiri na kuendelea kuzifahamu mada zilizokuwa changamoto kwao, hivyo kuwa na ma- tokea makubwa na mazuri kwa watoto. Mratibu wa Mafunzo Endelevu ya Walimu Kazini Morogoro, Rhoda Sheba anasema kupitia program ya GPE-LANES II vituo vya walimu vimeboreshwa na kuwekewa vifaa vya kisasa ambavyo vimesaidia walimu kujifunza kwa njia ya kidigitali. Naye Rajab Mpela mwalimu shule ya msingi Kikundi mkoani Morogoro anasema vifaa vya TEHAMA vilivyowekwa kwenye vituo vya mafunzo vimesaidia ujifunzaji kwa njia ya vitendo. Anasema vimesaidia walimu kuwa mahiri kwenye program mbalimbali kama program andishi na program jedwali (exel) ambazo zinamchango katika shughuli za kila siku za walimu. “Kabla ya maboresho ilikuwa ngumu kufundishana mada zinazohusiana na TEHAMA na matumizi ya Kompyuta kwa walimu kwasababu tulikuwa tunasoma Kabla ya maboresho ilikuwa ngumu kufundishana mada zinazohusiana na TEHAMA na matumizi ya Kompyuta kwa walimu kwasababu tulikuwa tunasoma kwa nadharia kwa kuandikiana ubaoni. ” Programu ya GPE ilivyopeleka Tabasamu kwa Walimu, Wanafunzi Inatoka uk 5 7 kwa nadharia kwa kuandikiana ubaoni.” “Mfano unapomfundisha mwalimu program jedwali (exel) katika kupanga matokeo ya wanafunzi ililazimu ku- fundisha kwa kuandika na kuchora ubaoni kitu ambacho kilikuwa kigumu kwa walimu kuelewa matumizi sahihi ya program.” Mwalimu wa Shule ya Msingi Konga, Gabriel Peter anasema mafunzo yamemsaidia ujuzi zaidi ikiwamo kupata mbinu mpya na hatua sahihi za kuwafundisha watoto wa dogo ili waelewe kwa Lugha ya Kiingereza. Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Ukombozi, iliyopo Manispaa ya Singida, Yesaya Samweli anasema:”mafunzo yamesaidia wanafunzi wetu kupokea elimu na maarifa yanayostahili na kumuelewa vizuri mwalimu. “Tumekuwa tukifundishana jinsi ya kuenenda na mada tata ambazo zinamfanya mwalimu ashindwe kufundisha vizuri na kushindwa kujiamini.” “Kwa program hii walimu wamekuwa mahiri na idadi ya wanafunzi hawajamudu stadi za kusoma, kuandika na kuhesabu ni kidogo sana na tunaamni ndani ya muda mfupi wote watakuwa wanamudu stadi za KKK.” Mratibu wa MEWAKA Ngara Mjini mkoani Kagera, Emmanuel Bubelwa anasema vifaa vya TEHAMA vimerahisha mafunzo kwa walimu na kutoa matokeo chanya. “Kwa sasa hatuna tena mfumo wa kutoa mtihani kwa kuandika ubaoni, wanafunzi wetu wamehama kwenye kufanya mtihani uliondikwa ubaoni kwa kufanya uliochapwa na ni kwa madarasa yote.” “Walimu wanakuwa wepesi kufanya kazi zao na hata mitihani ya mwisho wanafunzi wanafanya vizuri kwasababu wanakuwa na uzoefu wa kuona mitihani kwenye karatasi.” Mwalimu Mkuu Shule ya Msingi Tumaini Viziwi iliyopo mani- spaa ya Singida, Francess Edward anaishauri serikali kuongeza wigo wa program ya MEWAKA iwe endelevu na kuwafikia walimu wengi zaidi ili kuwaondoa walimu kufundisha kizamani na kwenda na wakati. “Tunaishukuru serikali kwani program hii imekuwa na tija, tunaomba wigo uongezwe kwani walimu wanahitaji mafunzo ili wafanyekazi kwa ufanisi, dunia inaenda inabadirika na mwalimu wanapaswa wabadirike kama dunia inavyobadilika.” 8 K ATIKA kuendelea kuimarisha elimu nchini, ikiwa ni sehemu ya utekelezaji wa Ilani ya Chama cha Mapinduzi, Serikali imechukua hatua mbalimbali ikiwemo kuimarisha mazingira ya ufundishaji na ujifunzaji kwa ngazi zote za elimu. Kwa upande wa elimu ya awali ambayo ndio msingi wa elimu, Serikali kupitia Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia na Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa(TAMISEMI) inahakikisha kuwa kila shule ya msingi inatoa elimu ya awali kwa ufanisi katika mazingira na miundombinu iliyo- boreshwa. Mkurugenzi Msaidizi wa Elimu ya Awali na Msingi, Ofisi ya Rais-TAMISEMI, Suzan Nya- rubamba Nussu anasema madarasa ya mfano ya awali yamejengwa katika shule za msingi 150 kwa awamu ya kwanza. “Kwa awamu ya pili, pia shule za msingi 68 zinatarajia kupelekewa fedha kwa ajili ya ujenzi wa madarasa ya mfano ambayo yana- zungumza.” Ujenzi wa madarasa ya mfano yanayozun- gumza ni sehemu ya utekelezaji wa mradi wa GPE-LANES II ambao umefadhiliwa na Ushirika wa Kusaidia Maendeleo ya Elimu (GPE) kwa gharama ya Sh bilioni 9.2. “Mradi umefadhili mambo mengi kama madarasa haya(ya mfano), mabweni kwa ajili ya watoto wenye mahitaji maalum na mada- rasa ya kawaida shule kamili.” Afisa Elimu Kata ya Ikuti katika Hal- mashauri ya Rungwe mkoani Mbeya, Nsibwene Kaswaga anasema wamepokea fedha za kujenga madarasa mawili ya mfano ya elimu awali hatua ambayo imesaidia ku- punguza mrudikano wa watoto madarasani. “Pia tumepokea vifaa vingi ikiwa ni zana za kufundishia na vifaa vya michezo ya watoto ambayo havikuwepo, pia madawa ya watoto na magodoro kwa ajili ya watoto kupumzika na jambo lingine kubwa vyoo vya watoto Madarasa ya mfano yanayoongeza kivutio wanafunzi wa awali Tuliamua kuleta mradi huu Shule ya Msingi Milola A kutokana na kuwa na idadi kubwa ya wanafunzi wa awali na yatasaidia kuondoa msongamano uliokuwapo mwanzo kutokana na shule kuwa na darasa moja lililokuwa dogo. ” 9 wadogo vimeboreshwa.” Kaimu Afisa Elimu Msingi Manispaa ya Lindi, Alex Mkwago anasema Shule ya Msingi Milora A, imenufaika na mradi huo baada ya kupokea Sh milioni 55.8 zilizotumika kujenga madarasa ya awali ya mfano, vyoo na vifaa vya michezo ya watoto. “Tuliamua kuleta mradi huu Shule ya Msingi Milola A kutokana na kuwa na idadi kubwa ya wanafunzi wa awali na yata- saidia kuondoa msongamano uliokuwapo mwanzo kutokana na shule kuwa na darasa moja lililokuwa dogo.” Mwalimu Shule ya Msingi Milola A, Saud Rajab alisema: “kabla ya madarasa mapya tulikuwa na darasa halikuwa na mvuto kwa watoto, yaani haliongei, lakini kwa madarasa haya yanaongea na watoto wanafurahia hata utoro umepungua.” “Hata mimi linanipa hamasa ya kufundisha inavyotakiwa na ufundishaji wangu umekuwa rahisi.” Mwalimu Mkuu Shule ya Msingi Milola A, Imani Mohamed amesema walikuwa wanapokea wanafunzi wachache kutoka vijiji vitatu, wazazi walikuwa hawahamisiki kuleta watoto shule kutokana na jengo la awali halikuwa zuri, lakini sasa wame- hamasika wanawaleta watoto wa awali. Kwa upande wa Afisa Elimu Msingi Hal- mashauri ya Ruagwa, George Mbesigwe anasema Serikali kupitia program ya GPE LANES II imetupatia Sh milioni 55 kwa ajili ya ujenzi wa madarasa ya mfano kwenye shule ya msingi ya Chenjele “Pia tuna mradi wa ujenzi wa shule mpya mbili ambazo zimejengwa kijiji cha Nandagala iliyotengewa shilingi milioni 400, na ya pili imejengwa kijiji la Likangara imesajiliwa mwaka 2023 imeanza na wa- nafunzi wa awali na wa darasa la kwanza.” Mzazi wa mwanafunzi wa darasa la awali katika Shule ya Msingi Namapoo, Arafat Mohammed ameshukuru watoto wao kusoma karibu na inakuwa rahisi ku- wapeleka na kuwafuata wakati wa masika na wanafurahia kwenda shule. Inaendelea uk 10 10 10 Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Namapoo, Zuhura Makota anasema: “shule inapokuwa na wanafunzi wengi inampeleka mwalimu kuwa na kazi kubwa kuweza kumfikia mwanafunzi mmoja mmoja.” “Mimi ni mwalimu wao na kupata shule mpya inanisaidia kuwafikia mwanafunzi mmoja hadi mwingine kwenye dawati, ninamfuatilia kwa karibu maendeleo ya mwanafunzi aliyean- dika na asiyeandika naweza kumbaini na kutatua changamoto yake kwa mtoto mmoja mmoja.” Anasema kwenye shule mama ilikuwa inapokea watoto zaidi ya 200 huku kukiwa na mwalimu mmoja, hivyo inakuwa ngumu kuwafikia kwa kipindi cha dakika 30. Naye Mwalimu wa Shule ya Msingi Lukobe iliyoko Manispaa ya Morogoro, Agness Mgosha anasema mbali na kujengewa madarasa ya mfano pia kupitia mradi huo vimejengwa vyoo vya kisasa kuingana na jinsia zao za kike na wakiume. Kwa upande wa mwalimu wa Shule ya Msingi ya Lukobe, Olimpia Mrema anasema:”michoro iliyochorwa darasa inawa- furahisha watoto na kuwapa hamasa hata utoro umepungua na wengi wanafurahia kuja shule.” Naye Afisa Slimu Kata ya Lukobe, Leonaled Mtete anasema awali wanafunzi wa awali walisomea chini ya mti na baadaye kwenye darasa ambalo halikuwa na mazingira mazuri. “Baada ya kuwa kwenye mradi wa GPE LANES II tumepata madarasa mazuri na wanafunzi wanajifunza kwa vitendo na picha na kile mwalimu anaelezea wanakishuhudia na wanakiona.” “Kwa kweli hata utaratibu wa uandikishaji watoto wana- kimbilia kuleta watoto hapa shuleni na kuwatoa shule binafsi kutokana na mazingira jinsi yalivyomazuri.” Makamu Mwenyekiti wa Kamati ya Shule ya Msingi Mikongeni Ukonga iliyopo Kata ya Gongolamboto, Mchungaji Richard Mtake anashukuru kwa ujenzi wa madarasa mawili ya awali kwani yametatua changamoto kubwa iliyokuwapo ya mrundikano mkubwa wa wanafunzi na nafasi ya kuwaweka ilikuwa ni ndogo. “Lakini sasa mradi umetusaidia kwanza tumejenga mada- rasa mazuri, bora, kupendeza na kuvutia ambayo yamekuwa chachu ya kuwavutia wazazi na walezi kuwaleta watoto wao shuleni.” “Kama kamati tulipopokea fedha za mradi na tulihakikisha haipotei hata senti, fedha ilisimamiwa kwa jinsi ilivyotakiwa na kila kitu kujengwa kwa ubora unaotakiwa.” Naye Mwalimu wa Shule ya Msingi Mikongeni, Innocent Macha anasema mazingira mazuri ya madarasa hayo yanawa- vutia wanafunzi kuwapo katika maeneo ya shule kwasababu kuna vitu mbalimbali vinavyowafanya wao kuwepo hapa. “Kwanza kuna madarasa mazuri, tuna bembea nzuri ambazo mtoto akisoma na kuchoka anaenda kumbembea, inamvutia mtoto kuja shule hata kama hapendi shule.” Kwa kweli hata utaratibu wa uandikishaji watoto wanakimbilia kuleta watoto hapa shuleni na kuwatoa shule binafsi kutokana na mazingira jinsi yalivyo mazuri. ” Inatoka uk 9 11 11 11 “Hata ufundishji unakuwa rahisi maana situmii nguvu nyingi kwasababu kuna kila kitu darasani, kuna zana za kufundishia, wakati mwingine wa- najifunza kupitia televisheni na au tunawawekea projector.” Macha anaongeza:”kwa vitu hivyo vinamfanya mwanafunzi kuwa rahisi kwakwe kujifunza hata mwalimu pia inakuwa ni rahisi kufundisha, hutumii nguvu nyingi.” Mmoja wa wazazi wa mwanafunzi katika shule ya Mikongani, Tatu Nyamoga alishukuru Serikali ya Rais Samia Suluhu Hassan kwa kuendelea kuboresha sekta ya elimu. “Wazazi wengi wanatamani watoto wao wasome katika shule nzuri lakini vipato vyetu ni kidogo kwani shule binafsi gharama ni kubwa na wakati mwingine hata mazingira si mazuri unalazimika kumpeleka kwa hiyo. Kwa hiyo ujio wa shule hii na madarasa katika eneo letu kwetu ni ukombozi mkubwa.” Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Mikongeni, Saimon Mndendemi anasema shule imepokea Sh milioni 55.824 ujenzi wa madarasa ya awali ya mfano. “Awali tulikuwa na madarasa kwa wanafunzi wa awali lakini hayakuwa na kiwango bora kama ilivyo sasa na yalikuwa wanafanya tupokee wanafunzi wachache lakini sasa idadi ya wanafunzi imeongeze- ka kutoka wanafunzi 60 mpaka wanafunzi 135 ambao wanasoma kwenye madarasa ya awali ya mfano.” “Kwa kweli ni madarasa ya kipekee ambayo yana- mfanya mtoto atake kuwapo shuleni muda wote na pindi wazazi wao wanawafuata kuwachukua wanalia na kutotamani kuondoka hii ni kutokana kuwa na madarasa mazuri na mazingira mazuri ya kufundishia na kujifunzia.” 12 S ERIKALI kwa kushirikiana na wadau wa maendeleo imelenga kuongeza fursa ya upatikanaji na ushiriki katika elimu bora kwa watoto wote nchini kuanzia ngazi ya elimu ya awali, msingi na nje ya mfu- mo rasmi hususan wanaotoka katika mazingira hatarishi. Katika kutimiza hilo, Serikali kupitia Wiz- ara zenye dhamana ya kusimamia Sekta ya Elimu ambazo ni Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, na Ofisi ya Rais-Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa wametekeleza Mradi wa Kuimarisha Stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu Awamu ya Pili (GPE – LANES II). Utekelezaji wa mradi huo pamoja na mambo mengine pia umegusa watoto we- nye mahitaji maalum. Mradi umewezesha ufanyikaji wa zoezi la ubainishaji wa Watoto wenye mahitaji maalum katika kata 3,785 kati ya 3,956 sawa na asilimia 95.7. Katika zoezi hilo watoto waliojitokeza walikuwa 59,784 kati yao watoto waliobainishwa kuwa na mahitaji maalum walikuwa watoto 28,690 na walitakiwa kuandikishwa shuleni. Pia umewezesha ununuzi wa vifaa visaid- izi mbalimbali kwa ajili ya wanafunzi wenye mahitaji maalum katika mikoa 26 ya Tanza- nia Bara sambamba na kujenga hosteli 20 za wanafunzi wenye mahitaji maalum. Mkurugenzi Msaidizi wa Elimu ya Awali na Msingi, Ofisi ya Rais TAMISEMI Suzan Nyarumba Nusu anasema kupitia Mradi wa GPE LANES II kumefanyika uboreshaji katika vituo mbalimbali ambavyo vinatoa elimu maalum kwa watoto wetu wenye mahitaji maalum ambapo vituo 13 vimefanyiwa ukarabati na ujenzi wa miundombinu. Anasema kupitia mradi huo pia vifaa visaidizi vinavyogharimu takribani Sh bilioni 1.2 vimepelekwa kwenye shule kwa ajili ya kuwasaidia watoto wenye mahitaji maalum ambao wako katika shule zetu mbalimbali nchini. “Kwa hiyo kujifunza kwao imekuwa rahisi nyingi walikuwa wanajeruhiwa kutokana na imani potofu lakini hao wote wako hapa wakiwa salama.” Mwalimu wa Shule ya Msingi Tumaini Viziwi iliyopo Manispaa ya Singida, Rose- mary Kiwale anasema mafunzo endelevu kazini yamekuwa na msaada sana katika kutatua changamoto za kielimu kwa watoto wenye mahitaji maalum. “Mfano katika darasa langu la kwanza la wanafunzi wenye mahitaji maalum utakuta kuna mahiri ambazo ni ngumu kwa watoto wa darasa la kwanza kwa mfano mbinu ya kusoma kwa ufasaha.” “Hivyo naenda kwa walimu wenzangu naomba wanisaidie, tunakaa tunajadiliana na nikirudi darasani nakuwa confortable (nakuwa huru) kwasababu natumia njia ambazo walimu wenzangu wamenisaidia nawasaidia watoto wangu.” Mwalimu Shule ya Msingi Tumaini Viziwi, Frances Edward anasema mradi wa GPE LANES II umewanufaisha kwa upande wa vifaa na kupunguza watu wasiojua kusoma, kuandika na kuhesabu kwa wanafunzi wenye mahitaji maalum. “Mradi huu umetunufaisha kwenye eneo la vifaa vya kupimia watoto, shule zote za wanafunzi viziwi zinatakiwa kuwa na vifaa kwa ajili ya upimaji na ufundishaji namna ya kuongea.” “Hivyo mradi wa GPE LANES II umetu- saidia kupata mshine za upimaji ambazo zinatumika kwa ajili ya kuwapima watoto wetu kuangalia viwango vyao vya usikivu na pia kuwasaidia kusoma na kutamka maneno.” Anasema kupitia mradi huo kiwango cha wasiojua stadi za kusoma, kuandika na kuhesabu kwa wanafunzi wa darasa la kwanza, la pili na awali kimepungua. Mwalimu wa Tumaini Viziwi, Alfred Baganda anasema vifaa visaidizi ambavyo shule imevipokea zinawasaidia wanafunzi kujifunza zaidi kwa vitendo kuliko nadharia kwa hiyo wanajifunza vitu vingi ambavyo vinasaidia kuwaongezea ujuzi na stadi za maisha. “Tuna mfano mzuri mwanafunzi ambaye ametoka Shule ya Msingi Tumaini Viziwi ambaye kwa sasa anafanyakazi ya kushona viatu mtaani, vifaa hivi vikitumika vizuri na imeturahisishia pia sisi walimu katika kufanya kazi, tunaishukuru sana serikali bila kumsahau Rais Samia kwa kuwakumbuka watoto wetu wenye mahitaji maalum.” Kwa Kanda ya Ziwa mkoani Geita, GPE LANES II haijawacha ukiwa bali imeacha tabasamu ambapo Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingu Mbugani Manispaa ya Geita, Edwik Ndunguru anasema huu mradi umeweza kuboresha miundombinu ya shule yake ambayo ni shule jumuishi. “Mwaka 2020 Serikali ilituwezesha na tukapokea Sh milioni 40 kwa ajili ya mradi wa kukuza stadi za kusoma, kundika na kuhesabu, fedha hizo zimetuwezesha ku- jenga vyumba viwili vya madarasa, ambayo vinavyotumiwa na wanafunzi wa darasa la kwanza na la pili.” Kwa upande wa elimu maalum katika Shule ya Msingi Mbugani, Sista Adela Temba mwalimu wa kitengo cha elimu maalum katika shule hiyo anasema tunaishukuru serikali kwa maana imetujengea mabweni pamoja na madarasa. “Watoto wenye mahitaji maalum wali- kuwa wanapata sana changamoto mtaani hasa walemavu wa ngozi ambao mara 13 13 Kwa hiyo kujifunza kwao imekuwa rahisi na imeturahisishia pia sisi walimu katika kufanya kazi, tunaishukuru sana serikali bila kumsahau Rais Samia kwa kuwakumbuka watoto wetu wenye mahitaji maalum. Wanafunzi wenye mahitaji maalum walivyoguswa na mradi wa GPE “Pindi wanapotumia zile zana wanajitahidi kushika zile zana na zinampa mazoezi ya vidole na mikono yake pia.” Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Kibaoni katika Halmashauri ya Wilaya ya Chunya, Gloria Njelwa anasema wamepokea Sh milioni 100 kwa ajili ya ujenzi wa bweni na wanafunzi wenye mahitaji maalum. “Kwa Wilaya ya Chunya hatukuwa na shule yotote ambayo ina mabweni kwa ajili ya watoto wetu wenye mahitaji maalum.” Mzazi wa mwanafunzi katika shule ya msingi Kaloleni anasema: “nitoe shukrani kwa Rais kwani mradi huu umekuwa na manufaa kwa watoto wetu kwa kuwajengea madarasa, kutoa chakula cha mchana na bweni na sasa watoto wengi wametoka ndani na wamekuja shule.” Kaimu Mkurugenzi Elimu Maalum na Michezo ofisi ya Rais TAMISEMI Godliver Nkala alitoa wito kwa jamii ya watanzania ambao wana watoto wenye ulemavu wa aina yoyote wasiwafiche. “Wazazi msiwafiche watoto wenye mahitaji maalum kwa sababu wataalamu tunao, fursa zipo. Tulichokibaini watoto hawa wanavipaji na uwezo wa kujifunza wanafundishika na wanauwezo wa kuchangia katika nguvukazi ya taifa.” Anasema Ofisi ya Rais-TAMISEMI imeende- lea kutoka msukumu kwa wakuu wa mikoa, wilaya na wakurugenzi kuwathamani watoto wenye mahitaji maalum ili wapate elimu kama watoto wengine. ” vitasaidia wanafunzi wakuongeza ujuzi na stadi za maisha.” Mwalimu Sara Makage wa Shule ya Msingi Kalolieni wa Halmashauri ya Jiji la Arusha anaishukuru Serikali kwa kujali wanafunzi wenye walemavu wa akili. “Tumefaidika kuletewa vifaa hivi ambavyo vimekuwa na manufaa sana kwa watoto wetu pia vinawachangamsha hasa kwa watoto wenye matatizo ya viungo vya mikono.” 14 Programu ya GPE IIivyoondoa changamoto kwa Taasisi za Umma, Shule za Msingi E LIMU ni uwekezaji muhimu ambao nchi yoyote Duniani inafanya ili kusaidia watu wake kuwa na ujuzi wa aina mbalim- bali ili waweze kufanya kazi kukuza uchumi wa nchi yao lakini pia kuibua fursa mbalimbali kwa wananchi na wawekezaji katika Sekta zote. Prof. Adolf Mkenda Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia anasema kupitia Programu mbalimbali Serikali imeongeza na kuboresha miundombinu ya shule zake kuanzia miundombinu ya awali mpaka vyuo vikuu kwa mfano kwenye shule za msingi Mradi wa GPE LANES II umewezesha ujenzi wa vyumba vya madarasa, matundu ya vyoo, Vituo vya walimu, mabweni ya wana- funzi wenye mahitaji maalum, madarasa ya awali ya mfano na nyumba za walimu ambayo yamejengwa kote nchini. Prof. Mkenda anaongeza kuwa Serikali inasisitiza kutoa elimu jumuishi ambayo haibagui mtoto yeyote kwani hata watoto wenye mahitaji maalum kwa hivi sasa wanasoma katika mazingira bora kulingana na maumbile yao bila kutengwa. “ni imani yetu kwamba elimu ni haki ya kila mtu, kila mtoto lazima apate fursa ya kupata elimu, Tanzania inatoa msisitizo wa usawa katika elimu, Serikali inaendelea kuhakikisha elimu tunayoitoa ni jumuishi, watoto wenye mahitaji maalum wanasoma bila kutengwa” anasema Prof Mkenda. Kuhusu Teknolojia ya Habari na Ma- wasiliano (TEHAMA), Prof Mkenda anasema usambazaji wa vifaa vya TEHAMA katika shule na Taasisi nchini ni utekelezaji kwa vitendo na dhamira ya Serikali inayoon- gozwa na Dkt. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano ambaye amesisitiza matumizi ya TEHAMA ili kuchochea uchumi na kuendana na kasi ya mabadiliko ya Say- ansi na Teknolojia hususani Sekta ya Elimu. Kuhusu wanafunzi wenye mahitaji maalum, Prof. Mkenda anasema mpaka sasa Serikali imeshatumia Shilingi Bilioni 4.5 kwa ajili ya ununuzi wa vifaa vya kufundishia na kujifunzia kwa ajili ya wanafunzi wenye mahitaji maalum na kwamba kwa wana- funzi wenye changamoto kubwa Seri- kali imeongeza shule ya sekondari Patandi iliyopo mkoani Arusha na shule ya msingi Lukuledi iliyopo Masasi mkoani Mtwara ili kukuondoa changamoto za miundombinu na kuhakikisha watoto wenye mahitaji maalum wanapata elimu bila kikwazo. Prof. Carolyne Nombo Katibu Mkuu Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia anasema Serikali kwa kushirikiana na Wadau wa GPE walitoa Shilingi Bilioni 243 kwa ajili ya kuboresha Stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (KKK) lakini pia shughuli mbalimbali zinaendelea katika mikoa yote kama ujenzi wa miundombinu ya shule za awali 128 za mfano na marajio kama Serikali ni kuona mfano wa shule hizo 15 15 (model) inafuatwa lakini pia Mradi ulijenga shule 17 kusaidia wanafunzi wenye mahitaji maalum zinazozingatia mahitaji halisi ya wanafunzi hao. Mradi wa GPE pia umeboresha masuala ya uthibiti ubora kwani elimu bila ubora haiwezi kwenda, Wathibiti Ubora waliandaa matini mbalimbali katika kazi zao na ku- wezesha mafunzo kwa viongozi wa kielimu kurahisisha ufuatiliaji katika shule. Mradi pia umesaidia kufanya ukarabati na kuboresha Vituo vya Walimu (TRC) 308 ili walimu wa shuleni waweze kuvitumia karibu na maeneo yao pia wametoa moduli (Mwongozo) ambazo zinatumiwa kwenye Vituo vya Walimu (TRC) kufanya mafunzo na tathmini ya vituo hivyo. Prof. Nombo amewashukuru Watekelez- aji waliopo kwenye Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa usimamizi mzuri, shukrani za pekee kwa Wadau wa Maendeleo GPE na Mheshimiwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Dkt. Samia Suluhu Hassan Hasheem Dafa Mwalimu Mkuu shule ya Msingi Mruazi Halmashauri ya Wilaya ya Korogwe mkoani Tanga anasema tangu shule hiyo kuanzishwa mwaka 1972 chini ya umiliki wa Mamlaka ya Mkonge shule hiyo ilikuwa chakavu sana na miundombinu haivutii na ndipo GPE walisikia kilio chao na kupatiwa Shilingi milioni 400 ambapo walijenga madarasa 14 na kuweka samani pamoja na ujenzi wa nyumba mbili za walimu mbili kwa moja ambazo zimeondoa changamoto ya makazi kwa baadhi ya walimu. Mafanikio ya shule ya msingi Mruazi ya- nathibitishwa na mwanafunzi Khamis Nduh- uru anasema “mwanzoni nilikuwa nasoma shule ya msingi Mluzi ambayo ilikuwa mbali na nyumbani, na mazingira yake yalikuwa ni porini, ukitembea unakuwa una wasiwasi, na muda wa kujisomea hakuna, unaweza tembea hadi saa moja kufika nyumbani, na muda wa kusoma hakuna, lakini sasa ni karibu, mazingira mazuri, muda wa kusoma upo, asante Mheshimiwa Rais mama Samia Suluhu” anasema Khamis Nduhuru. Angela Kitali Mkurugenzi Baraza la Mitihani Tanzania (NECTA) anasema Mradi umewezesha kufanya uendeshaji wa upi- maji kitaifa wa Stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (KKK) lakini pia kuandaa, kuchapa na kusambaza vitabu vya upimaji darasa la nne kuonyesha namna ulivyo- fanyika pamoja na mtihani wa kumaliza elimu ya msingi (darasa la saba) na vitabu hivi vya upimaji vimewasaidia walimu kuona wanafunzi walivyojibu maswali na kung’amua ugumu uliokuwepo kwa baadhi ya maswali ili waweze kuboresha na kazi nyingine ni kufanya mafunzo kwa walimu 3,576 wenye umahiri wa kufundisha darasa la kwanza na la pili namna bora ya kupima wanafunzi katika ngazi hii. Dkt. Anitta Komba Mkurugenzi wa Taasisi ya Elimu Tanzania (TET) anasema Taasisi yake iliwezeshwa Shilingi Bilioni 62 na Pro- gramu ya GPE LANES II katika kufanikisha uandaaji na uchapaji wa moduli na hivyo kuondoa changamoto ya vitabu vya kiada kwa wanafunzi. “kupitia Mradi wa GPE LANES II tulipokea 67,218,310,919 kwa ajili ya kuchapa vitabu vya kiada vya awali hadi darasa la saba, uwiano kutoka awali hadi darasa la tano vitabu 2 kwa mwanafunzi mmoja, darasa la sita hadi darasa la saba kitabu kimoja kwa mwanafunzi mmoja” anasema Dkt. Komba. Pia vitabu vya wanafunzi wenye mahitaji maalum vilibadilishwa na kuwekwa katika mfumo wa breille na michoro miguso vitabu vyote vimebadilishwa, vikachapwa na kusambazwa hapa uwiano upo kwa vitabu 3 kwa mwanafunzi mmoja (breille) na vitabu vyenye maandishi makubwa kwa uwiano wa kitabu kimoja kwa mwanafunzi mmoja na hii ni kwa ajili ya wanafunzi wenye uoni hafifu. Katika Taasisi hiyo kuna studio ya kisasa ya kurekodi sauti GPE iliunga mkono kwa kutoa fedha za kununua vifaa vya kurekodia sauti. 16 16 K ATIKA kuimarisha ubora wa ufundishaji na ujifunzaji program ya GPE-LANES pia imewezesha Mafunzo Endelevu ya Walimu Kazini (MEWAKA) kwa kuwa- jengea uwezo walimu wa elimu ya awali, msin- gi, elimu maalum na wakufunzi wa MEMKWA. Mafunzo hayo yamewafikia wawezeshaji wa kitaifa 195, viongozi wa elimu 984 na walimu mahiri wa elimu ya awali na msingi 30,550. Pia imewezesha ununuzi wa vifaa vya TEHAMA ikiwa ni pamoja na kompyuta za mezani 600, pro- jekta 150, printa 150 na mashine za kudurufu 150 kwa ajili ya vituo vya walimu 150 vilivyoko kwenye halmashauri 144 kwa awamu ya kwanza. Kwa awamu ya pili zimenunuliwa kompyuta za mezani 640, projectea 160, printer 160 na mashine za kudurufu 160 kwa ajili ya vituo vya walimu 309. Mkurugenzi Msaidizi wa Elimu ya Awali na Msingi, Ofisi ya Rais-TAMISEMI, Suzan Nyarubamba Nussu anasema kupitia mradi wa GPE LANES II wamewezesha walimu kupata sehemu nzuri ya kubadilishana umahiri. “Tumeweza kujenga na kufanyia ukarabati vituo vya walimu lakini pia kununua vifaa kama kompyu- ta ili mazingira yawe tulivu na yanayowawezesha walimu kukaa kwa utulivu na kujifunza vizuri na kubadilisha uzoefu wa maarifa ya ufundishaji.” “Tunaishukuru Serikali ya Rais Samia Suluhu Hassan kwa jinsi inavyoendelea kuwekeza katika sekta ya elimu kwa lengo la kuwasaidia walimu kuboresha utaalamu wao.” Afisa Taalum Manispaa ya Morogoro, Amani Mfaume anasema mafunzo ya MEWAKA yame- ongezea umahiri kwa walimu na kuendelea kuzifa- hamu mada zilizokuwa changamoto kwao, hivyo kuwa na matokea makubwa na mazuri kwa watoto. Mratibu wa Mafunzo Endelevu ya Walimu Kazini Morogoro, Rhoda Sheba anasema kupitia program ya GPE-LANES II vituo vya walimu vimeboreshwa na kuwekewa vifaa vya kisasa ambavyo vimesaidia walimu kujifunza kwa njia ya kidigitali. Rajab Mpela mwalimu shule ya msingi Kikundi Tunaishukuru Serikali ya Rais Samia Suluhu Hassan kwa jinsi inavyoendelea kuwekeza katika sekta ya elimu kwa lengo la kuwasaidia walimu kuboresha utaalamu wao. GPE ilivyoongeza umahiri walimu, wawa kidigitali ” 17 17 17 mkoani Morogoro anasema vifaa vya TEHAMA vilivyowekwa kwe- nye vituo vya mafunzo vimesaidia ujifunzaji kwa njia ya vitendo. Anasema vimesaidia walimu kuwa mahiri kwenye program mbalimbali kama program andishi na program jedwali (exel) ambazo zinamchango katika shughuli za kila siku za walimu. “Kabla ya maboresho ilikuwa ngumu kufundishana mada zinazohusiana na TEHAMA na matumizi ya Kompyuta kwa walimu kwasababu tulikuwa tunasoma kwa nadharia kwa kuandikiana ubaoni.” “Mfano unapomfundisha mwalimu program jedwali (exel) katika kupanga matokeo ya wanafunzi ililazimu kufundisha kwa kuandika na kuchora ubaoni kitu ambacho kilikuwa kigumu kwa walimu kuelewa matumizi sahihi ya program.” Mwalimu wa Shule ya Msingi Konga, Gabriel Peter anasema mafunzo yamemsaidia ujuzi zaidi ikiwamo kupata mbinu mpya na hatua sahihi za kuwafundisha watoto wa dogo ili waelewe kwa Lugha ya Kiingereza. Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi Ukombozi, iliyopo Mani- spaa ya Singida, Yesaya Samweli anasema:”mafunzo yamesaidia wanafunzi wetu kupokea elimu na maarifa yanayostahili na kumuelewa vizuri mwalimu. “Tumekuwa tukifundishana jinsi ya kuenenda na mada tata ambazo zinamfanya mwalimu ashindwe kufundisha vizuri na kushindwa kujiamini.” “Kwa program hii walimu wamekuwa mahiri na idadi ya wa- nafunzi hawajamudu stadi za kusoma, kuandika na kuhesabu ni kidogo sana na tunaamni ndani ya muda mfupi wote watakuwa wanamudu stadi za KKK.” Mratibu wa MEWAKA Ngara Mjini mkoani Kagera, Emmanuel Bubelwa anasema vifaa vya TEHAMA vimerahisha mafunzo kwa walimu na kutoa matokeo chanya. “Kwa sasa hatuna tena mfumo wa kutoa mtihani kwa kuandika ubaoni, wanafunzi wetu wamehama kwenye kufanya mtihani uliondikwa ubaoni kwa kufanya uliochapwa na ni kwa madarasa yote.” “Walimu wanakuwa wepesi kufanya kazi zao na hata mitihani ya mwisho wanafunzi wanafanya vizuri kwasababu wanakuwa na uzoefu wa kuona mitihani kwenye karatasi.” Mwalimu Mkuu Shule ya Msingi Tumaini Viziwi iliyopo mani- spaa ya Singida, Francess Edward anaishauri serikali kuongeza wigo wa program ya MEWAKA iwe endelevu na kuwafikia walimu wengi zaidi ili kuwaondoa walimu kufundisha kizamani na kwenda na wakati. “Tunaishukuru serikali kwani program hii imekuwa na tija, tunaomba wigo uongezwe kwani walimu wanahitaji mafunzo ili wafanyekazi kwa ufanisi, dunia inaenda inabadirika na mwalimu wanapaswa wabadirike kama dunia inavyobadilika.” 18 18 Wadau wafurahishwa na utekelezaji wa mradi wa GPE W ADAU wa Maendeleo wanaosaidia kuendeleza elimu ya msingi nchini kupitia mradi wa GPE wameonesha kufurahishwa na utekelezaji wa mradi huo ambao unaelekea ukingoni. Akizungumza wakati wa ziara ya ukaguzi wa utekelezaji wa mi- radi hiyo, Msimamizi wa Ufadhili kwa Serikali ya Tanzania, Ubalozi wa Sweden, Tanzania Stella Mayenje anasema ameridhishwa na kazi iliyofanyika hatua ambayo imemtia moyo. “Nimeridhishwa kwa kuoana kazi hii, kitu ambacho kimenitia moyo sana, nikuona jinsi ambavyo kamati za shule zimekuwa zinawajibika kwenye kusimamia utekelezaji wa mradi huu.” “Lakini kitu cha pili ambacho nimekibaini tangu tumeanza ziara ni haya madarasa (madarasa ya mfano) yamechukuwa watoto wengi sana lakini nikajaribu kufanya tathimini na kwenda mbele zaidi nikaangalia darasa la pili unakuta wanafunzi wako wachache.” Mayenje anaongeza: “kwa maana hiyo haya madarasa ya mfano yamewavutia wazazi kuleta watoto kwasababu wanaona wako mahali salama, kuna walimu, wanafunzishwa vizuri kuna sehemu ya watoto kucheza na nimeona ni kitu kizuri sana kwa hiyo nimetiwa moyo sana.” Pia anatumia fursa hiyo kuipongeza Serikali kwa kusimamia Tumefika tumejionea madarasa mazuri, nimeyapenda haya madarasa, na najivunia GPE pia imechangia pia na hii ni njia nzuri ya kutumia rasilimali fedha zinazotolewa kwa ajili ya kusaidia ujenzi wa madara ya awali kama haya. ” 19 19 19 kwa umakini fedha za mradi hiyo am- bayo imeendana na thamani ya fedha. “Kwa bajeti yetu tulipanga kujenga madarasa 300 lakini kinachoonekana yatajengwa madarasa 436 kwa bajeti ile ile kwa hiyo ni kitu kizuri sana kwasababu wameweza kuangalia thamani ya fedha na mchango wa jamii imefanya kitu kikubwa sana napenda kuwapongeza sana.” Naye Msimamizi wa Ufadhili kwa Serikali ya Tanzania Ubalozi wa Sweden, Tanzania, Alexandro Lian anasema wadau wa maendeleo wamekuwa matari wa mbele kusaidia semta ya elimu nchini kupitia miradi ya Lipa kulingana na Matokeo(EP4R) na mradi wa GPE LANES. ”Ninasikia fahari kwa ushirikiano na serikali ya Tanzania katika sekta ya elimu na tumekuwa tukisaidia sekta ya elimu ya Tanzania kupitia mradi wa EP4R lakini pia GPE kwa miaka sita tuliyoanza ushirikiano na Tanzania.” “Tumefika tumejionea madarasa mazuri, nimeyapenda haya madarasa, na najivunia GPE pia imechangia pia na hii ni njia nzuri ya kutumia rasilimali fedha zinazotolewa kwa ajili ya kusaidia ujenzi wa madara ya awali kama haya.” “Niwatakie kila la kheri na nimatumaini yangu kuwa ushirikiano wetu utaendelea kwa siku za usoni.” Mradi huo unatekelezwa kwa ufad- hili na ushirika wa kimataifa wa kusaidia maendeleo ya elimu (GPE) kwa msaada wa Sh bilioni 264.6 ukilenga kuongeza fursa ya upatikanaji na ushiriki katika elimu bora kwa watoto wote nchini kwa ngazi ya elimu ya awali, msingi na elimu ya nje ya mfumo rasmi hususani wanaotoka katika mazin- gira hatarishi na wenye uhitaji mkubwa wa fursa ya elimu ya msingi. 20 T aasisi ya GPE iliundwa mwaka 2002 kwa lengo la kusaidia nchi zinazoendelea kuimarisha mifumo ya elimu. GPE kwa sasa inahudumia nchi washirika zaidi ya 80 ulimwenguni, na Tanzania ni mojawapo ya washirika tangu mwaka 2013. GPE ni mfuko mkubwa zaidi wa kimataifa unaojihusisha na masuala ya elimu, na lengo lake kuu ni kuimarisha mifumo ya elimu katika nchi zenye kipato cha chini. Mpango mkakati wa GPE unazingatia kuboresha ujifunzaji, usawa, na uju- muishi ili kuhakikisha kwamba watoto wote walio katika umri wa kwenda shule wanapata fursa bila kuacha mtoto yeyote nyuma. Rais Mstaafu wa Awamu ya Nne wa Tan- zania Dkt. Jakaya Mrisho Kikwete ambaye ni Mwenyekiti wa Bodi ya Wakurugenzi wa Taa- sisi ya Ushirikiano wa Elimu Duniani (Global Partnership for Education) na mwafrika wa kwanza kushika wadhifa huo, alikuwa Mgeni rasmi katika Hafla ya Kutambua Mchango wa Wadau katika Sekta ya Elimu, hafla iliyo- fanyika tarehe 30 mwezi Agosti, 2023 Jijini Dar es Salaam na kuhudhuriwa na Wakuu wa Mikoa na Wadau wa Elimu kutoka mikoa yote ya Tanzania Bara wakiwemo Wadau wa Elimu kutoka nje ya nchi. Aidha, Wadau hao kutoka kwenye mikoa ya Tanzania Bara kwa nyakati tofauti wal- ishawishiwa na Serikali kuchangia kuweza kuchangia fedha taslimu au kufanya ujenzi wa miundombinu ya elimu kwenye shule za msingi kama sehemu ya kuiunga mkono Serikali kuboresha elimu na kufikia kwa ha- raka malengo ya milenia ambayo yanasisiti- za elimu bora, yenye usawa na inayotolewa kwa watoto wote. Serikali na Wadau Kufanikisha Mafanikio ya Elimu nchini Kupitia Programu ya GPE 21 21 Hafla hiyo ya kihistoria iliwaleta Wadau wa ndani na nje ya nchi pamoja ili kuchan- gia kwenye Sekta ya Elimu kwa ajili ya ku- pata fedha za ruzuku kutoka kwa Wadau GPE kama motisha lakini pia katika kuijengea uwezo Serikali kuwaunganisha Wadau kuchangia Sekta ya elimu ambapo Taasisi ya GPE inatoa mchango wa dola moja kwa kila dola moja iliyochangiwa na Wadau hao. Dkt. Kikwete anasema kuwa mkutano wa Wahisani hao wa Taasisi ya GPE unata- rajiwa kufanyika nchini Tanzania Visiwani Zanziba mapema mwakani na itakuwa ni mara ya kwanza kwa Tanzania kuwa mwe- nyeji lakini pia mara ya kwanza kufanyika katika ardhi ya Bara la Afrika. Aidha, ili upate fedha za ruzuku za GPE ni pale unaposamehewa mkopo kwa ahadi ya msamaha huo ili fedha hiyo ambayo mngeilipa kama deni mnaipeleka kwenye elimu, hapo kila dola tatu GPE pia inachangia dola tatu kwa kila dola moja iliyosamehewa. Hali hii pia ni jiti- hada binafsi kama nchi kuongea na nchi zinazowadai madeni ili kupata fedha zaidi kuboresha elimu. Dkt. Kikwete pia amefafanua kwa kusema mfano mzuri pia ni wakati wa kipindi cha COVID-19, Mfuko wa GPE ulitoa msaada wa Dola milioni 500 kwa nchi 66 na Tanzania ilinufaika kwa kupatiwa dola Inaendelea uk 22 mkutano wa Wahisani hao wa Taasisi ya GPE unatarajiwa kufanyika nchini Tanzania Visiwani Zanzibar mapema mwakani na itakuwa ni mara ya kwanza kwa Tanzania kuwa mwenyeji lakini pia mara ya kwanza kufanyika katika ardhi ya Bara la Afrika. ” 22 22 milioni 15 ili kuwawezesha watoto kusoma katika kipindi cha COVID-19 ambapo manufaa ndiyo yale yote ya kuimarishwa miundombinu ya elimu na pia eneo la la ufundishaji na ujifunzaji wa wana- funzi na walimu nchini. Dkt. Kikwete alipongeza utaratibu wa kuku- tana kama ulivyofanyika kunatoa fursa nzuri kwa Wadau wote kushirikiana na Serikali ili kuen- deleza sekta ya elimu yenye umuhimu mkubwa nchini na ndio maana mataifa karibu yote Duniani yanaendeshwa na Sayansi kwa kuzingatia hilo na kupia kipaumbele sayansi nchi inapaswa kuweka mazingira wezeshi yatakayoondoa changamoto zinazosababisha wanafunzi kufeli masomo ya sayansi na mikakati yetu ibaki kwa kuwawezesha wanafunzi kusoma masomo ya Sayansi ili waje kusaidia uchumi wa nchi. “Kutokana na hali hii tunapaswa kuandaa mkakati wa kujadili na kuelezea changamoto zinazosababisha wanafunzi wafeli ili kuweka mikakati yetu sawa kazi ibaki kwa wanafunzi” alisema Dkt. Kikwete. Hivyo basi, katika kuhakikisha nchi inafikia lengo la kupata fedha kwa kipengere cha GPE multiplier, Dkt. Kikwete ametoa wito kwa Wakuu wa Mikoa wote walioahidi kutoa fedha ambazo ni zaidi ya Shilingi Bilioni 465 kama ahadi ambazo zitaisaidia nchi kupata fedha za ruzuku (grant) kiasi cha Dola milioni 50. “tumeshasikia jinsi ahadi zilivyotolewa, zaidi ya shilingi Bilioni 465, matumaini yangu walioa- hidi watatoa, ahadi ni deni, Wakuu wa Mikoa mmetoa ahadi wenyewe hapa” alisema Mheshi- miwa Dkt. Jakaya Kikwete. Aidha, Kikwete amesema miradi ya GPE nchini, ilifadhiliwa kwa awamu mbili ambazo ni za mwaka 2014 hadi 2018, na 2018 hadi 2023 ikihusi- sha ujenzi wa madarasa mapya ya shule za msingi 2,980, mabweni ya wanafunzi wenye mahitaji maalum 14, matundu ya vyoo 7,673, shule mpya 18, nyumba za walimu 94, ukarabati wa vituo vya walimu 13 (TRC), ujenzi na uendeshaji wa vituo vya walimu 12, uendeshaji wa Mafunzo ya Walimu Kazini (MEWAKA) na ununuzi wa vifaa vya Ku- fundishia na Kujifunzia kwa walimu na wanafunzi. Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia, Mheshimiwa Prof. Adolf Mkenda alisema Mheshi- miwa Rais Dkt. Samia Suluhu Hassan amejenga imani kubwa kwa Sekta Binafsi nchini na ndio maana Wadau wameitikia kwa kiwango kikubwa na kuendelea kutoa michango yao kwenye elimu hapa nchini na hivyo ni jambo jema kwa wizara ya Elimu na Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (TAMISEMI) kutambua mchango wa Wadau kwenye Sekta ya Elimu nchini. Prof. Adolf Mkenda aliongeza kuwa kutambua mchango wa wadau kwenye Sekta ya elimu ni kuendelea kuhimiza Sekta binafsi na wadau kush- irikiana na Serikali ili kufanikisha utoaji wa elimu bora nchini pamoja na mageuzi ya elimu kwani kuwekeza kwenye elimu ni nyenzo muhimu ya ku- saidia nchi kwenda mbele na kwamba tofauti ya maendeleo ya nchi duniani haitokani na kuwa na mafuta, madini na rasilimali za asili bali inatokana zaidi na watu wake kuelimika na kuweza kutumia Kutokana na hali hii tunapaswa kuandaa mkakati wa kujadili na kuelezea changamoto zinazosababisha wanafunzi wafeli ili kuweka mikakati yetu sawa kazi ibaki kwa wanafunzi ” Inatoka uk 21 23 23 23 sayansi na teknolojia katika sekta zote. “Hakuna namna ya kukwepa kuwekeza kwenye elimu na kuwekeza kwenye elimu ni kuwekeza kwa vizazi na vizazi, kwa hiyo Rais wetu alivyoongeza fedha kwenye elimu haangalii uchaguzi ujao, anaangalia kizazi kijacho,”alisema Prof. Mkenda. Kuhusu maboresho yanayoendelea kwenye Sera ya elimu nchini alisema kuwa Sera hiyo ipo kwenye mchakato wa kuipeleka Bungeni na mapendekezo yake yatafanyika katika mwezi Septemba, 2023 kabla ya kutangazwa kuanza kutumika lengo kubwa likiwa ni kuboresha, kuchangia Sekta ya elimu ili kuifanya kuwa Bora zaidi na yenye tija kwa maslahi ya nchi kwani kuendeleza elimu kuna gharama kubwa ikiwa ni pamoja na maoni na michango mbaliimbali ya Wadau. “Sera ya Elimu na Mafunzo ya Ufundi ya mwaka 2014 tuliangalia mambo ya msingi ambayo yamewekwa haya- jafanyiwa kazi ikiwemo elimu ya msingi itakuwa miaka sita na minne sekondari jumla kumi (mtoto) anamaliza shule akiwa na miaka kumi na sita” alisema Prof. Mkenda. Katibu Mkuu Ofisi ya Rais TAMISEMI Adolf Ndunguru alitoa rai kwa Wakuu wa Mikoa kuweka utaratibu mzuri wa usimamizi wa utekelezaji wa ahadi zilizowekwa na Wadau, kuanzisha ‘Kanzidata’ kwa kila mkoa ili kurahisisha ufuatiliaji na tathmini ya ahadi zilizotolewa lakini pia kuen- delea kuwaelimisha Wadau kwa kuwa zoezi hilo la kuiunga mkono Serikali kuboresha elimu nchini ni endelevu. Ahadi za fedha zilizotolewa kutoka kwenye mikoa yote ya Tanzania Bara mpaka siku ya hafla ya Wadau wa Elimu nchini zilikuwa ni Shilingi Bilioni 465,686,988,538.86 ambapo mkoa wa Mara (Bilioni 155,010,019,742.38), Arusha (1,835,300,000.00), Dar es Salaam (Bilioni 9,373,253,787.90), Dodoma (Bilioni 14,587,330,22454), Geita (Bilioni 10,700,000,000.00), Iringa (Bilioni 5,511,543,750.00), Kagera (Bilioni 6,303,191,952.86), Katavi (Bilioni 24,901,824,096.00), Kigoma (Bilioni 1,002,409,068.00), Kilimanjaro (Bilioni 6,285,555,105.00), Lindi (Bilioni 4,642,676,692.00), Manyara (Bilioni 13,709,622,456.00), Mbeya (Bilioni 4,435,052,000.00), Morogoro (Bilioni 1,883,096,000.00), Mtwara (Bilioni ,2253,500,000.00), Mwanza (Bilioni 9,244,955,523.48), Njombe (Bilioni 7,800,970,737.12), Pwani (Bilioni 55,818,074.12), Rukwa (Bilioni 4,136,197,110.50), Ruvuma (Bilioni 4,942,891,000.00), Singida (Bilioni 88,273,435,148.94), Simiyu (Bilioni 1,903,689,480.00), Shinyanga (Bilioni 1,235,254,800.00), Songwe (Bilioni 8,993,057,483.02), Tabora (Bilioni 2,109,855,000.00) na Tanga (Bilioni 14,793,862,761.00). Mpaka sasa Washirika wa GPE Duniani wametoa msaada wa kifedha kwa nchi 88 ili kuinua Sekta ya elimu na kutimiza lengo la kutomuacha nyuma mtoto yeyote katika kupata haki ya elimu. Kuhusiana na ahadi zilizotolewa na Wadau Mhe. Kikwete alisema: “naomba msije mkanitia aibu, naomba ahadi hizi zitimizwe, nitahitaji nione utekelezaji ifikapo wakati wa mkutano mkuu wa mwaka wa GPE utakao- fanyika Zanzibar mapema mwakani, 2024. Itakuwa ni mara ya kwanza kwa Tanzania kuwa mwenyeji lakini pia mara ya kwanza kufanyika katika ardhi ya Bara la Afrika. 24 24 Mchengerwa kulinda maslahi ya walimu Kiongozi yeyote wa Serikali ambaye yuko chini yangu, yeyote bila kujali cheo chake ambaye itabainika anamuonea au kumnyanyasa mtumishi, mwalimu au aliye kwenye Sekta ya Afya au anayewajibika kwangu Kiongozi huyo maana yake hanifai. ” 25 25 25 W AZIRI wa Nchi, Ofi si ya Rais Tawala za Mikoa na Serika- li za Mitaa, Mhe. Mohamed Mchengerwa amesema atalinda maslahi na haki za walimu na hatapenda kusikia manung’uniko au uonevu wa aina kutoka kwa watumi- shi wakiwamo walimu. Mchengerwa aliyasema hayo Jijini Dodoma kwenye mkutano Mkuu wa Umo- ja wa Walimu Wakuu wa Shule za Msingi nchini (TAPSHA) uliofanyika hivi karibuni. Alisema akiwa Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais TAMISEMI hataki kusikia manung’uniko na uonevu kwa walimu na watumishi wengine na kwamba hatakuwa na huruma kwa Kiongozi atakayefanya hivyo. “Katika kipindi changu kama Waziri wa TAMISEMI sitegemei kusikia manung’uniko na sitegemi kuona uonevu kwa walimu nchi nzima” “Kiongozi yeyote wa Serikali ambaye yuko chini yangu, yeyote bila kujali cheo chake ambaye itabainika anamuonea au kumnyanyasa mtumishi, mwalimu au aliye kwenye Sekta ya Afya au anayewa- jibika kwangu Kiongozi huyo maana yake hanifai.” “Hii itashuka mpaka chini kuanzia kwa wasaidizi wangu, itashuka mpaka chini Wakuu wa Wilaya, Wakurugenzi na wengine wote, maana yangu ni kwamba tunataka kila mmoja wetu afanye kazi kwenye eneo lake akitanguliza maslahi ya Taifa letu, akitanguliza maadili ya Taifa letu akitanguliza uzalendo kwa kila mmoja wetu nadhani hii nimeeleweka vizuri.” Alisema aliwapigania watumishi waki- wamo walimu na kupandishwa madaraja na kulipwa stahiki zao akiwa Ofisi ya Rais Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora na kwamba ataendelea ku- fanya hivyo akiwa Ofisi ya Rais-TAMISEMI. “Najua nilipokuwa Utumishi niliwapi- gania sana na wengi mlipanda madaraja ambao mlikuwa mmekaa miaka mingi bila kupanda madaraja. Inawezekana kuna baadhi yenu hamkufanikiwa kwa sababu ya kasoro za watendaji wetu kwenye maeneo yetu.” “Hivyo, namuagiza Katibu Mkuu TAMISEMI Adolf Ndunguru kurekebisha mara moja kasoro zilizowakwamisha baadhi ya walimu kupanda madaraja na kuhakikisha wapandishwa madaraja na kulipwa stahiki zao mara moja” “Ujumbe wangu kwenu ni kuwaomba wakati huu nikiwa waziri wa TAMISEMI nendeni mkajivunie kabisa. Nitawalinda wale wote wanaofanya kazi kwa bidii, nitawalinda hasa.” “Niwaombe nendeni mkafanyekazi kwa bidii tunatambua kazi yenu ni kazi ya kujitolea ninawaomba sana mtanguli- zeni Mungu mbele kwa kila mnalo lifanya katika maeneo yenu na Serikali itahakiki- sha inafanya kila kinachotakiwa ikiwamo suala la kusimamia maslahi ya watumishi. “Niwathibitishie pale ambapo Serikali inapaswa kufanya tutafanya, pale ambapo tunapaswa kuwapandisha madaraja tut- awapandisha kwa namna inavyotakiwa, pale ambapo tunapaswa kusimamia masilahi tutasimamia maslahi yenu kwa nguvu zote.” Aliongeza kuwa Rais Samia Suluhu Hassan anawapenda na kuwajali sana walimu wote nchi nzima. “Niwathibitishie lile la kwenu ni la kwangu nitalibeba kama la kwangu. Katika kipindi changu kama Waziri wa TAMISEMI sitegemei kusikia manung’uniko na sitegemi kuona uonevu kwa walimu nchi nzima ” 26 26 N AIBU Katibu Mkuu (Elimu), Ofi si ya Rais-TAMISEMI Dkt. Charles Msonde amekemea kitendo cha baadhi ya Viongozi wa Halmashau- ri nchini kuwapoka Wakuu wa Shule jukumu la kusimamia miradi ya ujenzi wa miundombinu ya shule kwa kudhani kuwa hawana uwezo wa kusimamia miradi hiyo. Dkt. Msonde amekemea tabia hiyo ya baadhi ya viongozi, wakati wa kikao kazi chake na viongozi wa mkoa na halmashauri kilicho- fanyika katika Ofisi ya Mkuu wa mkoa wa rukwa kilicholenga kufanya tathmini na majumuisho ya ziara yake aliyoifanya hivi karibuni baada ya kukagua ujenzi wa miundombinu sekta ya elimu mkoani Rukwa. Dkt. Msonde amesema uzoefu unaone- sha kuwa, popote pale ambapo Wakuu wa Shule wamepokwa jukumu lao la kusimamia utekelezaji wa miradi, miradi hiyo haijakamilika kwa wakati kama ilivyokusudiwa na Serikali. Wakuu wa Shule wasipokwe madaraka katika kusimamia miradi - Dkt. Msonde 27 27 27 “Halmashauri haitekelezi wajibu wake wa kusimamia utendaji kazi wa Mkuu wa Shule na badala yake zinatekeleza yale ambayo yanapaswa ku- fanywa na Kamati za Manunuzi, Kamati za Mapokezi na usimam- izi wa shule wakati ni kinyume na taratibu,” Dkt. Msonde alifafanua. Dkt. Msonde ameanisha kuwa, Serikali ilipoamua ku- peleka shuleni fedha za ujenzi wa miundombinu haikukosea kwani iliwapa hadhi Wakuu wa Shule kuwa maafisa masuuli, hivyo Wakuu wa Wilaya na Makatibu Tawala wa Wilaya wanaowajibu wa kuwalinda Walimu Wakuu wasipokwe ma- jukumu yao ili kulinda jukumu walilopewa. Amefafanua zaidi kuwa, Mwogozo wa kufanya ma- nunuzi kwa kutumia ‘Force Account’ umetoa mwelekeo kwa Walimu Wakuu kwa namna ya kutekeleza majukumu yao ikiwa ni pamoja na uundaji wa kamati mbalimbali zikiwemo za manunuzi na ujenzi ambazo miongoni mwake wajumbe wanatokana na wataalam wa manunuzi na wahandisi. Ofisi ya Rais-TAMISEMI ime- kuwa ikifanya ukaguzi wa mara kwa mara kwenye ujenzi na ukarabati wa miradi ya maende- leo ikiwa ni pamoja na miradi ya GPE LANES II kwa ambayo im- etekelezwa kwa kushirikiana na Wadau wa Elimu (GPE) ambapo Serikali inaendelea kukarabati miundombinu ya zamani la- kini pia kujenga miundombinu mipya. Halmashauri haitekelezi wajibu wake wa kusimamia utendaji kazi wa Mkuu wa Shule na badala yake zinatekeleza yale ambayo yanapaswa kufanywa na Kamati za Manunuzi, Kamati za Mapokezi na usimamizi wa shule wakati ni kinyume na taratibu. ” Dkt. Charles Msonde Naibu Katibu Mkuu (ELIMU) Ofisi ya Rais TAMISEMI 28 Maafisa Elimu fanyeni mikutano na walimu, nendeni mshuke vijijini mkatatue kero na changamotoa za walimu mara moja na zile zilizo nje ya uwezo wenu kazileteni kwetu” Alisema Mheshimiwa Mchengerwa. Simamieni magari yaliyotolewa kufuatilia kazi za elimu - Mchengerwa ” 29 29 H IVI karibuni Waziri wa Nchi Ofi si ya Rais TAMISEMI Mhe. Mohamed Mchengerwa aliwaelekeza Wakuu wa Mikoa na Wilaya kuhakikisha wanasimamia matumizi ya magari mapya 13 yaliyotolewa na Serikali kuwa yanaleta tija ya kuwahudumia watumishi na kutatua kero za wananchi. “Maafisa Elimu fanyeni mikutano na walimu, nendeni mshuke vijijini mkatatue kero na changamotoa za walimu mara moja na zile zilizo nje ya uwezo wenu kazileteni kwetu” Alisema Mheshimiwa Mchengerwa. Waziri Mchengerwa aligawa magari 13 yenye thamani ya zaidi ya Shilingi Bilioni 1.8 yatakayosaidia ufuatiliaji wa masuala ya elimu msingi katika Halmashauri 13 kupitia Mradi wa Kukuza Stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (GPE LANES II) na kuwaelekeza viongozi wa Mikoa na Wilaya kufuatilia matumizi sahihi ya magari hayo. Aidha, Waziri Mchengerwa alisaini Mradi mpya na Wadau wa Elimu Duniani (Global Partnaship for Education) wenye afua za kutatua changamoto za walimu nchini un- aojulikana kama Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu ‘Teacher Support Programme’ (GPE-TSP) wenye thamani ya Shilingi Bilioni 264 ambao utekelezaji wake utaanza baada ya kuzinduliwa rasmi na Mheshiwa Dkt. Rais Samia Suluhu Hassan tarehe 13 Machi, 2024 Sekta ya Elimu pia inamfanya Dkt. Samia Suluhu kuendelea kuimarisha ma- husiano ya kimataifa na nchi nyingine na Wadau mbalim- bali wa maendeleo. Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Serikali za Mitaa Mheshimiwa Dennis Lazaro Londo alisema magari yaliyotolewa na Programu ya Kuimarisha Stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (GPE LANES II) yatasaidia kuhama- sisha utendaji kazi na utekelezaji wa kitaaluma hasa mae- neo ya pembezoni kwani yatasaidia kuongeza kiwango cha ufaulu kwa wanafunzi. Peter Fusi Afisa Elimu (Msingi) Halmashauri ya Wilaya ya Iringa alitoa shukrani kwa Mheshimiwa Rais Dkt. Samia Suluhu Hassan kwa kuwapatia gari kupitia Programu ya GPE LANES II kwani yeye ndiye sauti yao kwa Wadau wa Maendeleo na sasa wataweza kufika maeneo korofi kama yale yanayozunguka Mto Ruaha na Bwawa la Mtera. 30 S ERIKALI ya Tanzania hivi karibuni ilichukua hatua ya kufanya mageuzi katika Sekta ya Elimu ili kuleta ma- badiliko chanya ndani na nje ya nchi kwa faida ya Watanzania, mafanikio haya makubwa yanatekeleza Malengo ya Maen- deleo Endelevu ya mwaka 2030 (SDGs) kwa kufanya Utekelezaji wa Sera ya Elimu Bila Malipo kwani elimumsingi inatolewa bure kuanzia elimu ya Awali, kidato cha kwanza hadi kidato cha nne hakuna ulipaji wa ada kama ilivyokuwa miaka michache iliyopita na hii itawezesha kila mtoto wa Kitanzania kwenda shuleni na kusoma bila kizuizi cha kulipa ada. Pia wanafunzi wa kike wote waliokuwa wame- katishwa masomo hapo awali kutokana na kupata ujauzito na sababu nyingine wamerudishwa shu- leni kuendelea na masomo na kuhakikishia Umma wa Watanzania kuwa elimu inatolewa kwa usawa bila kumbagua mtoto yeyote. Prof. Mkenda anasema Serikali kupitia Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia imefanya mabadi- liko ya Sera na Mtaala wa Elimu ili kuendana na mabadiliko ya Ulimwengu wa sasa ambapo kwa hivi sasa wanafunzi wataishia darasa la sita na watalazimika kumaliza kidato cha nne kama elimu ya lazima. Prof. Mkenda pia anasema mkazo pia upo katika kutambua nani anafaa kuwa mwalimu, vigezo gani vitumike na aajiriwe vipi, kwani sio suala tu la ukikosa kazi mahali fulani basi kazi ya kada ya ualimu ndio inakuwakimbilio la wabovu, dhana hiyo sasa imefutika nah apo tena ili nchi iwe na walimu wanaokidhi vigezo vyote kwa ajili ya kuzalisha wataalam mbalimbali. Aidha, Prof Mkenda anafafanua kuwa Tanzania imeanza safari ya utekelezaji wa Sera Mpya ya Elimu na Mafunzo ya Mwaka 2014 Toleo la 2023 pamoja na mitaala mipya kwa kuanza utaratibu ambao utaongeza muda wa wanafunzi kukaa shuleni kwa lazima kutoka miaka saba mpaka kufika miaka 10. Utekelezaji wa sera, mitaala mipya inaanza na wanafunzi wa Elimu ya Awali, darasa la kwanza, darasa la tatu, kidato cha kwanza kwa wale ambao wamechukua mkondo wa elimu ya sekondari ya amali, kidato cha tano wanaotarajiwa kuanza katikati ya mwaka huu 2024 na mwaka wa kwanza katika vyuo vya Ualimu. Dkt. Lyabwene Mtahabwa ni Kamishana wa Elimu, Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia Sera mpya ya elimu, mtaala mpya kuleta mageuzi ya elimu Tanzania 31 31 aliongea na Wathibiti Ubora wa shule na Maafisa Elimu Kata wakati wa kikao kili- chofanyika katika Manispaa ya Morogoro hivi karibuni kuhusu mtaala mpya, na ku- toa wito kwa Wataalam hao kufanya kazi vizuri na mwalimu, kuwaheshimu walimu, kuwapenda, kuwathamini pasipo kutoa maelekezo bila kuwapa elimu ya jambo lolote ikiwa ni pamoja na utekelezaji wa mitaala mipya. Katika kikao cha Wathibiti Ubora na Maafisa Elimu Kata, Mkurugenzi Msaidizi Elimu ya Msingi na Elimu ya Awali Ofisi ya Rais TAMISEMI Bi Susan Nusu alisema, kama watekelezaji wa Sera katika ngazi ya Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa juku- mu lao litakuwa ni kuhakikisha wanatoa ushirikiano kwa Wizara ya Elimu na Taasisi ya Elimu ili Mtaala mpya ulioboreshwa uende kuwa chachu ya mabadiliko katika Sekta nzima ya Elimu. Mkurugenzi Mkuu wa Taasisi ya Elimu Tanzania Dkt. Aneth Komba alitoa wito kwa Wathibiti Ubora wa shule kuzingatia kwa undani mafunzo yaliyotolewa na Taasisi ya Elimu Tanzania (TET) ili kwenda kuwafundisha walimu wote kwenye Kata zao kuuelewa mtaala mpya na namna bora ya kuutekeleza kwani Maafisa Elimu Kata na Wathibiti Ubora wa shule ni wawakilishi wa Taasisi ya elimu Tanzania (TET) katika maeneo yao ya utendaji hivyo ni muhimu kusaidia kutatua changamoto zinazowakumba walimu katika shule zao badala ya kuandika taarifa ya changamoto hizo bila kusaidia katika utatuzi. Utekelezaji wa Sera Mpya ya Elimu na Mafunzo ya Mwaka 2014 Toleo la 2023 pamoja na mitaala mipya umeanza kutekelezwa mwaka 2024 ambapo mwaka 2027 zao la kwanza la mtaala mpya kwa darasa la tatu litahitimu elimu ya msingi na kujiandaa na elimu ya lazima ya kidato cha kwanza hadi cha nne. Serikali kupitia Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia imefanya mabadiliko ya Sera na Mtaala wa Elimu ili kuendana na mabadiliko ya Ulimwengu wa sasa ambapo kwa hivi sasa wanafunzi wataishia darasa la sita na watalazimika kumaliza kidato cha nne kama elimu ya lazima. ” Profesa Adolf Mkenda Mwalimu Susan Nusu Nyarubamba Mkurugenzi Msaidizi Elimu ya Awali na Msingi Ofisi ya Rais TAMISEMI akiteta jambo na mwanafunzi wakati wa ziara ya ufuatiliaji wa Miradi ya Maendelo ya Programu ya GPE. 32 H IVI karibuni Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia kwa kushirikiana na Ofi si ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa walifanya Hafl a ya Kuzindua Programu ya Kuboresha Kada ya Ual- imu ‘Global Partneship for Education Teacher Support Programme’ (GPE TSP) ambayo ilifanyika katika Ukumbi wa Diamond Jubilee, Upanga Jijini Dar es Salaam na mgeni rasmi alikuwa Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Has- san, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ambaye aliwakilishwa na Mheshimiwa Dkt. Doto Mashaka Biteko Naibu Waziri Mkuu wa Tanzania na Waziri wa Nishati. Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu ambayo utekelezaji wake umeanza kuanzia mwaka wa fedha 2023/2024 na inatarajiwa kukamilika mwaka wa fedha 2026/2027, inakuja baada ya Serikali ya Tanzania na Sweden kukubaliana na kusaini Mkataba wa Msaada wa Dola za Marekani Milioni 84.66 sawa na Shilingi za kitanzania Bilioni 210 baada ya kukamilika kwa Programu ya GPE LANES Awamu ya Kwanza iliyotekelezwa kuanzia mwaka 2013/2014 hadi mwaka 2017/2018 na GPE LANES Awamu ya Pili iliyotekelezwa kuanzia mwaka 2018/2019 hadi mwaka 2021/2022. Programu ya GPE LANES I ililenga ku- boresha upatikanaji wa stadi za Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (3Rs – Reading, Writing and Numeracy skills) miongoni mwa watoto walio ndani na nje ya mfumo wa shule, kwa kuzingatia zaidi watoto wali- otengwa na wale walio katika mazingira magumu kufikiwa na kupata huduma lakini pia GPE LANES II iliendeleza yote ya awamu ya kwanza na kuboresha zaidi kwa kutoa Mafunzo ya Walimu Kazini (MEWAKA), ujenzi wa miundombinu ya kufundishia na kujifunzia walimu pamoja na wanafunzi, utoaji wa vifaa vya TEHAMA, kuboresha mazingira ya ujumuishi katika ufundishaji na ujifunzaji na kuwajengea uwezo viongozi waliopo katika Sekta ya Elimu nchini ili kuboresha fursa ya utoaji wa elimu jumuishi. Katika Hafla hiyo Viongozi wa Kitaifa na Kimataifa walipata wasaa wa kutoa hotuba zao akiwemo Mheshimiwa Balozi Charlotta Ozaki Macias, Balozi wa Sweden nchini Tanzania alisema Mpango wa Kuboresha Kada ya Ualimu unalenga pia kuhakikisha upatikanaji wa takwimu sahihi za walimu, aina ya ujuzi walionao na mahali wanapo- hitajika walimu kwani uwepo wa walimu bora ni kichocheo cha mabadiliko katika ujifunzaji wa wanafunzi shuleni kwani walimu ni chachu ya mabadiliko katika elimu. “Serikali, Wadau nguvu moja kutekeleza Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu Tanzania (GPE TSP)” Dkt. Doto Mashaka Biteko Mhe. Charlotta Ozaki Marcias 33 33 “Walimu ni chachu ya mabadiliko, walimu wanalo jukumu muhimu katika kuwawezesha watoto kujifunza lakini pia wazazi wanatakiwa kuwa na msukumo ili kusaidia watoto wao katika mchakato mzima wa kujifunza” alisema Balozi Char- lotta Ozaki Marcias. Balozi Macias aliongeza kuwa mkakati wa sasa wa Wadau wa Elimu Duniani (GPE) unasisitiza zaidi usawa wa kijinsia kwa watoto wote, upatikanaji wa takwimu muhimu za walimu kwa ajili ya kuwezesha mipango thabiti, kujua mahitaji na usam- bazaji wa rasilimali bora zinazotumika kwani hili litasaidia hata nchi ya Sweden ambayo itasaidia kufadhili kituo cha Kitaifa cha takwimu (National Data) na uandaaji wa kiunzi (tool) kitakachowezesha mgao wa walimu ili kuondokana na uhaba wa walimu katika maeneo ya pembezoni na magumu kufikiwa. Pia Balozi Macias alisisitiza uwekaji wa kipaumbele katika upangaji na usimamizi wa walimu kama eneo muhimu la kuleta mageuzi lengo likiwa ni kuhakikisha Tan- zania inakuwa na idadi sahihi ya walimu wenye ari ya kufundisha na ujuzi sahihi utakaotumika mahali sahihi lakini pia mafanikio ya wanafunzi hayawezekani bila kuwepo kwa walimu wenye ari ya kazi na ubora katika mazingira mazuri ya kujifun- zia. Balozi Macias aliishukuru Serikali ya Tanzania kwa kudumisha ushirikiano na nchi yake na kuahidi kuwa Serikali ya Swe- den itashirikiana na washirika wengine wa maendeleo katika sekta mbalimbali nchini Tanzania ili kufanikisha utekelezaji wa Pro- gramu ya Kada ya Ualimu (GPE TSP) nchini Tanzania ndani ya muda uliopangwa. Mwingine aliyepata wasaa ni Mheshimi- wa Husna Sekiboko Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Elimu, Utamaduni na Michezo akimwakilisha Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Dkt. Tulia Ackson alisema matunda makubwa katika Sekta ya Elimu yameonekana katika kipindi cha Serikali ya Awamu ya Sita ya Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania lakini aliweka msisitizo zaidi kwa Serikali kuajiri walimu na kuboresha maslahi ya walimu nchini. Sekiboko alisema maendeleo yoyote ni lazima yataletwa kupitia shule na maboresho yote yatakayofanywa kupitia Mpango wa GPE TSP Bunge litaendelea kuunga mkono utekelezaji wake na hapa alitoa angalizo kwa Watendaji na Seri- kali kwa ujumla kuhakikisha fedha zote zitakazotolewa kwa ajili ya utekelezaji wa Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu zitumike kwa malengo mahususi yali- yokusudiwa ili kuendelea kujenga imani kwa wafadhili, kutatua kero na changa- moto zilizopo katika Sekta ya elimu hapa nchiuni. Mheshimiwa Prof. Adolf Mkenda, Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia alim- pongeza Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan kwa kuleta mageuzi makubwa kati- ka Elimu nchini, hususani kukubali kufanya maboresho ya Sera na Mitaala lakini pia alisema utoshelevu wa walimu na ubora wa walimu, miundombinu na vitendea kazi ni vitu ambavyo haviepukiki na kuwa Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu inakuja kuongeza nguvu katika eneo hilo. Mheshimiwa Mkenda alisema kuhusu mageuzi katika Sektya ya Elimu alisema mambo saba yanaendelea kufanyiwa kazi ambayo ni Sera, Sheria, mitaala, utoshe- levu wa walimu, wakufunzi na wahadhiri, ubora wa walimu, wakufunzi na wahad- hiri, ujenzi na ukarabati wa miundombinu pamoja na vitendea kazi ambavyo vyote kwa pamoja vitasaidia kuboresha elimu nchini na kwamba hadi kufikia hivi sasa mitaala imeshafanyiwa kazi na utekelezaji wake unaanza kidogo kidogo. Hivyo, Programu ya GPE TSP iliyozindu- liwa inagusa mambo yote saba yaliyota- jwa kwa kutoa mafunzo ya walimu kazini (MEWAKA), kuwaandaa walimu na kuwa- panga, kuwasaidia walimu, kuwajengea uwezo wao ili waweze kuwa bora zaidi, ujenzi wa nyumba za walimu na ugawaji wa vishikwambi zoezi ambalo lilifanyika nchi nzima. Mheshimiwa Mkenda aliongeza kuwa vishikwambi vilivyogawiwa kwa walimu nchi nzima vitawasaidia walimu kupakuwa (download) vitabu kutoka Taasisi ya Elimu Tanzania (TET) vitaka- vyowasaidia kuboresha ufundishaji na ujifunzaji wa walimu na wanafunzi na sula hili linaendana na Sera ya Elimu na Mafunzo yam waka 2014 toleo la mwaka 2023 (Sera ya Elimu) ambayo inasisitiza sana uandaaji wa walimu, kujenga uwezo wa walimu walioajiriwa na kuwapanga walimu wapya kwa utaratibu maalum ili Naibu Waziri Mkuu na Waziri wa Nishati akiwa ameambatana na viongozi wengine akizindua Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu (GPE TSP). Inaendelea uk 34 34 kupata walimu bora watakaoleta mageza ya elimu nchini. Akimwakilisha Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa Mheshimiwa Mohamed Mchengerwa, Mheshimiwa Deogratius Ndejembi ambaye alikuwa Naibu Waziri (ELIMU) Ofisi ya Rais TAMISEMI alitoa salamu za Ofisi hiyo kwa kusema Serikali ipo makini katika kuhakikisha mazingira ya utoaji wa elimu yanakuwa bora na rafiki kwa makundi yote wakiwemo Watoto wenye mahi- taji maalum, uboreshaji wa mazingira ya ufundishaji na ujifunzaji ambayo yamei- marishwa kupitia wizara mbili za Elimu, Sayansi na Teknolojia na Ofisi ya Rais TAMISEMI na kuhakikisha kwamba ush- irikiano uliopo utaendelezwa ili kuboresha Sekta ya Elimu hapa nchini. Aidha, Mheshimiwa Ndejembi alitoa pongezi kwa Wadau wa elimu waliopo ndani na nje ya nchi na wasimamizi wa elimu lakini kwa upekee aliwapongeza walimu wote nchini kwa juhudi zao wa- nazozifanya katika kuhakikisha wanafunzi wanapata ujuzi, maarifa na stadi zinazo- takiwa. Akitoa hotuba ya awali kabla ya mgeni rasmi, Mheshimiwa Dkt. Jakaya Mrisho Kikwete ambaye ndiye Mwenyekiti wa Bodi ya Wakurugenzi ya Ushirika wa Ku- saidia Maendeleo ya Elimu Duniani (GPE) alisema GPE iliundwa takribani miaka 20 iliyopita, mwaka 2002 na nchi zilizoende- lea kiviwanda (G7) kwa lengo la kuchochea elimumsingi kwa nchi zinazoendelea hasa zilizo katika kipato cha chini, kipato cha kati na zilie zilizo katika hatua ya awali na zaidi katika kuhakikisha hakuna mtoto anayekosa elimu kwa sababu ya matatizo aliyonayo katika jamii yake. Kikwete alisema pia GPE inafanya kazi katika nchi 89 Duniani ambapo nchi 44 zipo Afrika na mpaka sasa Dola Bilioni 6 kuboreshwa Mifumo ya Elimu Afrika, kwa Tanzania imekwisha pokea Dola Milioni 330 kuboresha elimumsingi yaani kuanzia elimu ya awali, msingi na sekondari Alitoa pongezi kwa juhudi za Serikali ya Tanzania kwa kuleta matokeo chanya ya kuongeza idadi ya wasichana wa- naomaliza darasa la saba na kujiunga na elimu ya sekondari, kuondoa marufuku kwa wasichana waliopata mimba wasien- delee na masomo (usawa wa kijinsia) na kuhakikisha kila kijana anayemaliza elimu ya msingi anapata nafasi ya kujiunga na kidato cha kwanza. Kikwete aliyataja mafanikio ya GPE kwa Tanzania kuwa ni pamoja na kuiwezesha Serikali kuchapa vitabu 36,118,566 lengo likiwa kitabu kimoja kwa mtoto mmoja, ujenzi wa madarasa ya shule za msingi 2680, ujenzi wa madarasa ya awali ya mfano 300, ujenzi na ukarabati wa vituo vya walimu 252, ujenzi wa nyumba 64 za walimu, shule mpya 18, mabweni 15 ya Watoto wenye mahitaji maalum, ujenzi na ukarabati wa shule 13 za mahitaji maalum kwa ajili ya kuimarisha elimu nchini. Kikwete alisema kwa mujibu wa takwimu za Dunia kuna jumla ya Watoto milioni 240 ambao wapo nje ya mfumo wa elimu na milioni 100 wapo Afrika na hata waliopo shuleni asilimia 33 hawamalizi masomo yao. Mgeni Rasmi akimwakilisha Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Mhe. Dkt. Doto Mashaka Biteko alisema uwekezaji wowote katika elimu ni lazima umguse mwalimu kwani ndiye anayeweze- sha au kiongozi wa rasilimali na shughuli zote kwenye sekta zote kwa mujibu wa kazi zao. Mheshimiwa Biteko alisema pamoja na Serikali kuwa na changamoto lukuki suala la ubora litakuwa endelevu lakini kila mwananchi kuipata elimu ni jambo la lazima, hapa anafafanua namna ambavyo Serikali ilivyofanikiwa kuongeza idadi ya wanafunzi waliofaulu kutoka shule za msingi kwenda sekondari kutoka 907,802 mwaka 2021 hadi 1,092,984 mwaka 2023 sawa na asilimia 20.4, idadi ya walimu ime- ongezeka ambapo jumla ya walimu 37,473 waliajiriwa, madarasa 227,383 yalijengwa kwa shule za msingi na sekondari lakini pia walimu 20,000 walibadilishiwa vyeo (recategorization) kwenda kada nyingine kuendelea na majukumu ya Serikali. Dkt. Biteko alifafanua kuhusu uda- hili wa wanafunzi kujiunga na darasa la kwanza kuwa umeleta changamoto ya mahitaji ya miundombinu shuleni kwani mwaka 2023 wanafunzi wapatao 10,824,374 walijiunga na darasa la kwanza na kupelekea mahitaji ya madarasa 96,166 na inakadiriwa mwaka 2030 watadahiliwa wanafunzi 13,511,477 na mahitaji ya madarasa yatakuwa 59,418 lakini kwa upande wa sekondari wanafunzi wapatao 2,618,325 walijiunga na kidato cha kwanza mwaka 2023 na inakadiriwa mwaka 2030 wataongezeka na kufikia 3,265,321 na watahitaji nyongeza ya madarasa 16,153. Kwa upande wa nyumba za walimu Dkt. Biteko alisema mahitaji yatakuwa makubwa zaidi kwani kwa takwimu za mwaka 2023 zipo nyumba 45,181 za walimu wa shule za msingi na sekondari ambapo mahitaji ni nyumba 35,206. Aidha, Mhe. Biteko alisema Serikali itaendelea kuwajali walimu ambapo kwa hivi sasa pamoja na kujali maslahi yao, Serikali imeongeza bajeti ya elimu kutoka Shilingi Trilioni 4.7 hadi Shilingi Trilioni 5.7 sawa na ongezeko la asilimia 20.4 na kwamba kwa kushirikiana na Wadau wa GPE kupitia Programu ya GPE TSP itahakikisha inakamilisha na kufanikisha malengo yake kwa wakati kwa manufaa ya wananchi kama inavyotarajiwa. Katika hatua nyingine Mheshimiwa Biteko alivitaja vipaumbele vya Serikali katika kutekeleza Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu (GPE TSP) nchini kuwa ni ujenzi wa nyumba za walimu kwa Hal- mashauri zilizopo pembezoni, kuimarisha mfumo wa motisha kwa walimu na kuwa- bakiza katika taaluma yao kwa kuwapa mazingira bora na kuwafanya kuwa na thamani ya kufundisha. Pia kuwezesha mfumo jumuishi wa kielektroniki ambao utatumika kufanya upangaji wa walimu (msawazo) na hii inasaidia kuondoa changamoto ya mlundikano wa walimu katika sehemu moja lakini pia kuwezesha utekelezaji wa mpango wa ajira kwa walimu wa kujitolea Inatoka uk 33 35 35 Serikali itaendelea kuwajali walimu ambapo kwa hivi sasa pamoja na kujali maslahi yao, Serikali imeongeza bajeti ya elimu kutoka Shilingi Trilioni 4.7 hadi Shilingi Trilioni 5.7 sawa na ongezeko la asilimia 20.4. ” “Serikali, Wadau nguvu moja kutekeleza Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu Tanzania (GPE TSP)” ambao watawezeshwa posho ya shi- lingi laki tatu kwa mwezi ili kupunguza changamoto ya upatikanaji wa walimu msingi shuleni ili kuimarisha mazin- gira ya ufundishaji na ujifunzaji. Hali kadhalika uwezeshaji wa upimaji wa kielektroniki shuleni kwa kila hatua ya kujifunza ambayo itawawezesha walimu kufanya rejea, pia kutakuwa na ujenzi wa vituo vya walimu (TRC) ambavyo vitawekewa samani na vifaa vya kielektroniki vitakavyowezesha mafunzo ya walimu kazini (MEWAKA) na kukuza utumiaji wa teknolojia ili kuendana na mabadi- liko ya TEHAMA Duniani. Matarajio mengine ni ununuzi wa zana na vifaa visaidizi vya ufundis- haji na ujifunzaji kwa wanafunzi wenye mahitaji maalum kwa walimu, wakufunzi na walimu tarajali wanao- fundisha wanafunzi wenye mahitaji maalum. Mwisho ni kutoa ufadhili wa masomo kwa walimu wanaofundisha wanafunzi wenye mahitaji maalumili kuendelea kutoa elimu jumuishi na ku- fikia malengo ya kutoa elimu bora bila kumwacha mtoto yeyote anayestahili kupata elimu apate elimu. Mheshimiwa Biteko alitoa maagizo kwa Ofisi ya Rais TAMISEMI na Wizara ya Elimu, Sayanasi na Teknolojia kuanzisha siku ya mwalimu nchini ili kutoa motisha kwa walimu kama sehemu ya kutambua mchango wao katika elimu ambapo zawadi mbalim- bali zitolewe pamoja nav yeti na tuzo kwa walimu waliofanya vizuri na kuwa mfano kwa wenzao. Baada ya kutoa hotuba yake kwa niaba ya Mheshimiwa Rais Dkt. Samia Suluhu Hassan, Mheshimiwa Dkt. Doto Mashaka Biteko Naibu Waziri Mkuu wa Tanzania alipata wasaa wa kuzindua Programu ya Kuboresha Kada ya Ualimu (GPE TSP) ambayo utekelezaji wake umeanza kuanzia mwaka wa fedha 2023/2024 na unatarajiwa kuka- milika mwaka wa fedha 2026/2027. Katibu Mkuu Wizara ya Fedha ambaye pia ni Mlipaji Mkuu wa Serikali, Dkt. Natu El- Maamry Mwamba akisaini Mkataba wa Msaada wa fedha Shilingi Bilioni 210 kutoka Mfuko wa Elimu Duniani (GPE) na Balozi wa Sweden nchini Tanzania, Mhe. Charlotta Ozaki Macias Jijini Dar es Salaam. 36

# Extracted Content 1 Tanzania Agriculture Climate Resilience Plan, 2014–2019 September 2014 2 Foreword Agriculture in developing countries must undergo a significant transformation in order to meet the related challenges of achieving food security and responding to climate change, which is highly variable and complex, and climate trends already indicate that temperatures are rising and rainfall is becoming more erratic. Projections based on population growth and food consumption patterns indicate that agricultural production will need to increase by at least 70 percent to meet demands by 2050. Most estimates also indicate that climate change is likely to reduce agricultural productivity, production stability and incomes in some areas that already have high levels of food insecurity. This is due to weather-related risks already impacting the agriculture sector, and without urgent adaptation the impacts are likely to increase with rising climate variability Tanzania launched a National Climate Change Strategy (NCCS) in 2013 which sets out strategic interventions for climate change adaptation measures and greenhouse gas emissions reductions. The Strategy has outlined objectives for all sectors and proposed strategic interventions in those sectors and themes. Adaptation is clearly a priority, given Tanzania’s low national emissions profile, high vulnerability, and dependence upon natural resources for livelihoods. Climate Change will continue to put pressure on Tanzanian farmers therefore the need to develop a realistic and clearly designed approach is obvious. The Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives (MAFC) has taken a lead to develop this Agriculture Climate Resilience Plan (ACRP) so as to implement strategic interventions for adaptation and mitigation of Climate Change impacts. The ACRP presents a wide range of adaptation options including but not limited to improving agricultural land and water management; accelerating uptake of Climate Smart Agriculture; reducing impacts of climate-related shocks through risk management; and strengthening knowledge and systems to target climate action. These would help to integrate resilience in agricultural policy decisions, influence planning processes, and implement investments on the ground. The ACRP is intended to provide Tanzania’s crop agriculture sub-sector and stakeholders with a roadmap for meeting the most urgent challenges of climate change. The preparation of ACRP for agriculture sector was done by a dedicated team of experts and efforts of various stakeholders through a participatory and a risk analysis approach. Rigorous and transparent consultation across stakeholders where implemented. Application of climate science with local expertise and priorities were combined in order to ensure that higher priority risks are identified and more effectively managed through actions and investments. In this regard, it is our hope that the Agriculture Climate Resilience Plan will contribute a visionary perspective for future transformed Tanzanian agriculture sector. We therefore welcome all actors at the national and international levels to join hands with us as we embark into implementing the ACRP. The Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives would like to thank all those who participated in one way or another and supported the development of this important Agriculture Climate Resilience Plan. Hon. Eng. Christopher Chiza (MP) MINISTER FOR AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES 3 Acknowledgement The preparation of the Agriculture Climate Resilience Plan (ACRP) in Tanzania is a result of commitment, full participation and cooperation of many individuals and institutions. I would like to thank sector Ministries, Departments, Agencies, Local Government Authorities, Civil Societies and other institutions for participating in the development of the ACRP. Their full commitment to participate in one way or the other in the establishment of baseline information, consultations, formal and informal discussions and finally in building a consensus by coming up with a final version of the ACRP are highly appreciated. We are also grateful to all the agriculture stakeholders for their full participation in discussing the ACRP draft document during the Stakeholders’ Meeting leading to the validation of the document. Their important and valuable contributions made the document what it is today. The frequent and tireless efforts made by the Technical Working Group (TWG) towards reshaping and editing the ACRP document cannot be underestimated; their time and efforts are recognized and greatly valued. It will not be easy to mention each and everyone who participated in making this document a reality but we thank all who were involved in different stages of making the entire task a success. Although it is not possible to mention all of them, but I would like to take this opportunity to express our heartfelt appreciation and assure them that we value their cooperation and support I also recognize and appreciate financial support from World Bank - Tanzania, without its pioneering lead, the preparation would certainly not have materialized by this time. I also wish to acknowledge the financial support from DFID, IDRC through Sokoine University of Agriculture (SUA), and AGRA through the Open University of Tanzania Last but not least, I will not be doing justice if I will not recognize and appreciate the tireless efforts of the MAFC – Environment Management Unit (EMU) team of experts for their dedicated efforts; who worked day and night to ensure that the plan is delivered timely and to the desired quality Sophia E. Kaduma PERMANENT SECRETARY 4 Table of Contents FOREWORD ...................................................................................................................................................... 2 EXECUTIVE SUMMARY ..................................................................................................................................... 6 INTRODUCTION ................................................................................................................................................ 9 PART 1: THE CASE FOR CLIMATE ACTION ....................................................................................................... 14 1.1 AGRICULTURE SECTOR PROFILE ................................................................................................................. 14 1.2 CLIMATE TRENDS AND PROJECTIONS .......................................................................................................... 18 1.3 THE CLIMATE CHALLENGE FOR AGRICULTURE ............................................................................................... 25 1.4 RISKS TO AGRICULTURAL GROWTH AND DEVELOPMENT ................................................................................. 29 PART 2: PRIORITY RESILIENCE ACTIONS AND KEY INVESTMENTS ................................................................... 33 ACTION 1: IMPROVE AGRICULTURAL LAND AND WATER MANAGEMENT ....................................................................... 37 ACTION 2: INCREASE YIELDS THROUGH CLIMATE SMART AGRICULTURE ....................................................................... 48 ACTION 3: PROTECT THE MOST VULNERABLE AGAINST CLIMATE-RELATED SHOCKS ......................................................... 54 ACTION 4: STRENGTHEN KNOWLEDGE AND SYSTEMS TO TARGET CLIMATE ACTION ......................................................... 61 PART 3: IMPLEMENTATION STRATEGY ........................................................................................................... 68 3.1 INSTITUTIONAL FRAMEWORK .................................................................................................................... 69 3.2 COST APPRAISAL AND FINANCING STRATEGY ................................................................................................ 73 3.3 MONITORING AND REPORTING GUIDELINES ................................................................................................. 78 3.4 FIRST YEAR LAUNCH ............................................................................................................................... 79 REFERENCES ................................................................................................................................................... 81 5 Acronyms ACRP Agriculture Climate Resilience Plan AEZ Agro-ecological zone ARDS Agriculture Routine Data System ASDP Agriculture Sector Development Programme ASDP-2 Second Agriculture Sector Development Programme ASLM Agriculture Sector Lead Ministries BFSC Basket Fund Steering Committee BRN Big Results Now CA Conservation Agriculture CAADP Comprehensive Africa Agriculture Development Programme CBO Community Based Organization CSA Climate Smart Agriculture CSO Civil Society Organization DADP District Agriculture Development Plan DRM Disaster Risk Management EIA Environmental Impact Assessment EMA Environmental Management Act EMU Environment Management Unit EWS Early Warning System GDP Gross Domestic Product GoT Government of Tanzania HEMU Head, Environment Management Unit IPCC Intergovernmental Panel on Climate Change LGA Local Government Authority MAFC Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives MDAs Ministries, Departments, and Agencies MKUKUTA National Strategy for Growth and Reduction of Poverty MoW Ministry of Water MTEF Medium Term Expenditure Framework NAMA Nationally Appropriate Mitigation Actions NAP National Adaptation Plan NAPA National Adaptation Plan of Action NARS National Agricultural Research System NCCFP National Climate Change Focal Point NCCS National Climate Change Strategy NCCSC National Climate Change Steering Committee NCCTC National Climate Change Technical Committee NGOs Non-Governmental Organizations NSGRP National Strategy for Growth and Reduction of Poverty PPP Public Private Partnerships PPVA Postharvest Process and Value Addition REDD Reduced Emissions from Deforestation and Degradation RWH Rainwater Harvesting SACCOs Savings and Credit Cooperative Societies SAGCOT Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania TAFSIP Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan TASAF Tanzania Social Action Fund TNA Training Needs Assessment TWG Technical Working Group UNDP United Nations Development Programme UNFCCC United Nations Framework Convention on Climate Change URT United Republic of Tanzania VPO-DoE Vice President's Office - Division of Environment WARC Ward Agricultural Resource Centre WUE Water Use Efficiency 6 Executive Summary The Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives (MAFC) is taking action on climate change in Tanzania. In line with the National Climate Change Strategy (2013), which calls for all climate-sensitive sectors to develop action plans to implement the Strategy’s strategic interventions, MAFC has prepared the Agriculture Climate Resilience Plan (ACRP) to identify and respond to the most urgent impacts posed by climate variability and climate change to the crop sub- sector. The ACRP will serve as a roadmap for mainstreaming climate change within current agricultural policies, plans, and practices, as well as identifying gaps were new investments may be needed. It will be the guiding framework for a more comprehensive and consistent approach for confronting one of the major risks to current crop productivity and future investments. Why is climate change a concern for crop agriculture? Agriculture is a dominant sector of the Tanzanian economy, generating 25% of GDP, 24% of exports, and is the mainstay of 75 – 80% of livelihoods in the country including the majority of the poor. It is a sector of contrasts: despite having a relatively rich base of land and water resources and a favorable climate in many areas for the majority of years, it is hampered by low productivity and persistent poverty. Crop diversity is high, but the majority of households engaged in the sector grow a limited number of food crops for subsistence, and despite the resource endowments these households are vulnerable to food security and economic shocks. Though the Tanzanian economy and in the agriculture sector have experienced economic gains, little has translated to the poor, who still depend on rudimentary technologies and erratic rainfall for their livelihood and food security. These factors influence the impact climate variability and climate change will have on the agriculture sector, as well as the capacity to adapt to current and changing conditions. The strategic direction of the agriculture sector is to modernize through promoting large-scale commercial farms, irrigation expansion, strengthening value chains, and improving linkages with smallholders. Rural poverty reduction, economic growth, and food self-sufficiency are anticipated, but this will add pressure on natural resources that already face high levels of inefficiency and degradation due to agriculture, as well as competing uses. Tanzania’s climate is highly variable and complex, and climate trends already indicate that temperatures are rising and rainfall is becoming more erratic. Recent models show that average annual temperatures will rise by 1ºC by 2050, and changes in rainfall patterns could cause dramatic shifts in agroecological zones, increase uncertainty in the onset of the rainy season, and increase the severity of droughts and floods. Other issues such as the emergence of pests and diseases moving into new geographic ranges are already suspected as indirect impacts of changing weather patterns. Weather-related risks are already cost the agriculture sector at least $200 million per year1, and without urgent adaptation these costs are likely to increase with rising climate variability. Most agriculture in Tanzania will continue to depend on rainfall in the foreseeable future. Looking ahead, rainfall decreases of 10% have been correlated with a 2% decrease in national GDP, 2 and temperature rise of 2°C could reduce maize yields by 13% and rice by over 7%,3 both of which are probable in Tanzania over the next century. Climate risks will exacerbate the existing and projected pressures on water resources, soil erosion and health, and land degradation: water shortages and significantly reduced stream flows and water quality changes are already felt in key agricultural investment areas due to low water use efficiency and competing uses, and some climate models show that these are the same areas where rainfall is expected to decrease - yet these areas are slated for investment in water-intensive crops such as rice and sugarcane as well as irrigation expansion. 1 World Bank (2013) 2 Seitz and Nyangena (2009) 3 Manneh et al (2007) 7 Building resilience despite uncertainty As a cross-sectoral issue with far reaching economic, social and environmental implications, climate change planning cannot happen in isolation. At the same time, a robust process must acknowledge more uncertainty, given long term time horizons and limitations of climate and crop models to predict the impacts of temperature rise combined with precipitation changes on crop yields. One way to address these limitations is to adopt a more participatory risk-based approach, as has been done for the ACRP. The ACRP process has involved experts in environment, climate change, land use planning, mechanization, hydrometeorology, soil science, water resource management, pest management, rural development and advocacy, among others, to work collaboratively to develop an action plan and investments that respond to the risks but are tailored to fit the Tanzanian context from the policy level to the farm level. How could a changing climate change Tanzania’s agriculture? Three risks emerged from the adaptation planning process, that are key to increase resiliency to climate variability in the short term and given long term climate change scenarios: Ø First, climate change will amplify the existing pressures on water resources from poor management, degradation and competing uses. Irrigation alone will not be sufficient to adapt to climate change, and can indirectly drive vulnerability if water resources are not well managed. Adaptation measures for improved water, soil and land management are urgently needed to build resilience to current variability and future climate change by both smallholders and commercial farms. Ø Second, yields of key cereal crops are mostly likely to decline due to temperature rise and decreasing water availability, with significant implications for commercial investment, small-scale farmers, and food security. Adaptation measures should focus on boosting productivity of cereal crops, especially building capacity of smallholder farmers to increase yields to the point of “best management practice”, and researching the impact of temperature rise and rainfall variability on key crops. Ø Third, smallholder farmers are among the most vulnerable to even small variations in the climate, with major impacts on livelihoods and food security. Adaptation measures need to consider how to reduce climate shocks to smallholder farmers, promote agricultural practices that boost productivity and safeguard natural resources, and appropriately target vulnerable areas. These messages, reflecting stakeholder inputs, current climate science and analyses of agricultural risks in Tanzania, that were central to informing and prioritizing actions to build resilience to climate impacts. How can agriculture adapt to a changing climate? In order to mitigate the risks, priority actions and investments have been developed, to set the foundation for resilience over the next five years. These were identified as the areas with the highest level of vulnerability to risks, and the biggest payoffs for building resilience. Agricultural stakeholders recommended adaptation options that would help to integrate resilience in agricultural policy decisions, influence planning processes, and implement investments on the ground. Ø Action 1: Improve agricultural water and land management Priority investments include water use efficiency and water storage, improvements in catchment management in agricultural planning, and adoption of sustainable agricultural land and water management to reduce degradation. Ø Action 2: Accelerate uptake of climate smart agriculture Priority investments include building an evidence base for climate smart agricultural practices and incentives to offset the cost of adoption, promoting practices at the District level, and generating awareness and capacity for these practices. 8 Ø Action 3: Protect the most vulnerable against climate-related shocks Priority investments include measures to prepare for and respond to emergencies and weather- related shocks – and better integration of pests and diseases into these measures, building resilience through livelihood diversification activities targeted to the most vulnerable areas, and piloting risk management instruments such as finance instruments Ø Action 4: Strengthen knowledge and systems to target climate action Priority investments include filling key research gaps, undertaking a comprehensive climate change and agriculture vulnerability assessment, developing systems for information management and communication campaigns, especially more accurate and timely weather and climate information, and strengthening gender considerations into climate change action for agriculture. Much is already being done to build resilience in the agriculture sector. The ACRP has identified many existing initiatives and investments that consider climate change either directly – however these are generally small scale, discrete interventions. The ACRP investments are geared to build on existing activities, significantly scale up successes, and fully mainstream climate change into MAFC’s activities at every level. The way forward Institutional strengthening will be necessary to implement the ACRP. The plan is ambitious and its success lies in strong coordination within MAFC departments and units, across several sectors, between national and subnational governments, and with a wide range of non-governmental stakeholders. Strong technical expertise and leadership is necessary to take the ACRP forward to ensure transformational, verifiable results. MAFC will need to leverage additional funds for building resilience. Implementation of the ACRP would require a minimum of USD$25 million per year over the next five years in addition to current levels of expenditures related to climate adaptation in the agriculture sector – an increase of 22% in climate change expenditures over 2012/2013. This includes mainstreaming in existing programmes as well as opportunities for new initiatives. While not insignificant, compared with the current losses of $200 million per year due to weather-related risks, the payoffs could be substantial. Robust monitoring and evaluation will be key to demonstrating results. Systems need to be in place to track delivery of the ACRP for national reporting, to scale up good practices, and to give confidence to funders that agricultural stakeholders can deliver on climate-resilient investments. 9 Introduction Looking forward: Tanzania’s Agriculture in 2050 The future of Tanzania’s agriculture will need to adapt to shifting development trends. By 2050 the population will nearly triple.4 Food choices are changing as urban consumers are shifting to rice and wheat from traditional staples such as cassava and sorghum, and overall consumption will continue to rise with population and incomes. Agriculture priorities reflect the changing demand, with significant investment in rice production systems and related investments in irrigation. The sector has continuously struggled with low productivity, but is making policy choices that promote modernization and increasing productivity through private sector incentives to invest in priority crops, expanding irrigation, and strengthening value chains. Yet natural resources – the clean and abundant water, land and soils needed for productive crops – are increasingly under pressure from both commercial and small-scale agriculture as well as other competing uses such as energy, livestock, and national parks. Climatic trends are an additional factor: across the country farmers are already facing more erratic weather patterns, and by 2050 this is expected to intensify – complicating decisions about where, what and when to plant. Climate variability and long-term changes will also impact the future growth and development of Tanzania’s agriculture. Average temperatures will likely rise by at least 1 ºC by 2050, which will impact food staple crops that are particularly sensitive to temperature, such as maize and rice. Some models suggest the already semi-arid zones in Northern Tanzania could receive up to a quarter less rainfall annually.5 While projected changes in average annual rainfall amounts vary considerably across models, there is higher confidence that both seasonal extremes of dry and wet conditions will intensify. Estimating the impacts of climate change on the sector in Tanzania is a challenge: weather-related factors already form the biggest risk to agricultural productivity in Tanzania now, but projecting this into an uncertain future is complex. Data are poor, climate projections and crop models are uncertain and make long-term decisions risky, and Tanzania’s climate and agricultural livelihoods are diverse. Yet the impacts are already noticeable: farmers have perceived changing rainfall patterns and shifts in cropping seasons for example, which is confirmed by field survey research.6 Estimates suggest that the net economic costs of climate change could reach 1 – 2% of GDP per year by 2030.7 With over 20% of Tanzania’s GDP reliant upon the agriculture sector, where annual production losses to the tune of $200 million are largely weather- related,8 the impact of climate change is likely to be significant. Agriculture is also the largest emitter of greenhouse gases in Tanzania, which is expected to rise in the future as the sector develops.9 What can be done now to prepare for an uncertain future? Such uncertainty makes planning in the face of a changing climate complex – yet not insurmountable. Tanzania’s Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives (MAFC) is responding to the challenges of a changing agriculture sector in parallel with a changing climate through developing a Agriculture Climate Resilience Plan (ACRP) that recognizes both the risks and uncertainties in order to develop responses that meet the challenges and priorities of Tanzania’s agriculture sector in a way that is more resilient to climate change. 4 World Bank: HNP Stats, Population Projection Tables by Country and Group. The current population of Tanzania is projected to rise from approximately 45 million in 2010 to nearly 130 million in 2050. 5 Wambura et al (2014). Specific weather stations analysed showing such rainfall decreases include Same, Musoma, and Bukoba. 6 See, for example, Mongi et al. (2010), Kangalawe (2012) 7 GCAP (2011) 8 World Bank (2013) 9 GCAP (2011) 10 The Call to Action The latest report from the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) confirms worrying trends for Africa’s agriculture: temperatures are rising, and will continue to do so; climate change will amplify existing stress on water availability in Africa, and agricultural systems (particularly in semi-arid areas) will be increasingly vulnerable as rising temperatures and changing rainfall patterns interact with other stressors.10 As agriculture is a climate-sensitive sector that is central for Tanzania’s economy, livelihoods, and natural resources, addressing the risks to crop productivity and food security is key not only to the sector’s growth, but to the livelihoods of 80% of Tanzanians, as well. Despite the uncertainty of the potential risks, climate challenges of agriculture are reflected at the highest levels in Tanzania’s development plans. For example, the Five-Year Development Plan (FYDP) includes climate change as a threat to economic growth and an “underlying prerequisite” which must be addressed to ensure success of agriculture as a core growth priority. The second National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP, also known by the Swahili acronym MKUKUTA-II) also explicitly focuses on the risks of climate change to reducing poverty and inclusive economic growth, particularly in agriculture and disaster risk reduction. At the sector level, agriculture policies and programs tend to recognise climate change as an important issue, and propose strategic objectives and activities that could support mitigation and adaptation activities in the sector. Tanzania has recently adopted a National Climate Change Strategy (NCCS). The NCCS, launched in 2013, sets out strategic interventions for government-wide climate change adaptation measures and greenhouse gas emissions reductions. The NCCS is ambitious in scope, outlining objectives for eighteen sectors and twelve cross-cutting areas, proposing over 200 strategic interventions in those sectors and themes. The strategic interventions related to crop agriculture are outlined in Box 1. Adaptation is clearly the priority, given Tanzania’s low national emissions profile, high vulnerability, and dependence upon natural resources for livelihoods. Box 1: Summary of Strategic Interventions Related to Agriculture, National Climate Change Strategy Crops and crop varieties • Assessing crop vulnerability and suitability (including cropping pattern) for different Agro-ecological zones • Promoting early maturing and drought tolerant crops, use of pest/disease tolerant varieties, and adoption of higher yielding technologies. Water • Promoting appropriate irrigation systems • Protecting and conserving water catchments* • Enhancing exploration and extraction of underground and other supplemental water sources* • Facilitating and promoting water recycling and reuse and rainwater harvesting* On-farm practices • Addressing soil and land degradation by promoting improved soil and land management practices/techniques. • Strengthen integrated pest management techniques • Promoting appropriate indigenous knowledge practices, agro-forestry systems, minimum tillage and efficient fertilizer utilization, and best agronomic practices such as conservation agriculture technologies • Enhancing management of agricultural wastes. Information • Strengthen early warning systems for pest surveillance • Strengthening weather forecast information sharing for farmers Markets • Assess trade comparative advantage on traditional export crops with changing climate • Enhancing agro-infrastructural (input, output, marketing, storage) systems • Strengthening post-harvest processes and promote value addition • Development of crop insurance strategy *Strategic interventions for the water sector that are closely linked with agriculture 10 IPCC (2013) 11 To implement strategic interventions for adaptation and mitigation, the NCCS calls on sectors to develop climate change action plans. Sectors and local governments are largely tasked with implementation of NCCS strategic interventions, including a requirement that relevant Ministries, Departments and Agencies (MDAs) prepare sector-specific climate change action plans. The NCCS highlights agriculture as a key climate-sensitive sector where impacts of climate variability are already experienced by farmers, including declines in crop productivity, shifting agro ecological zones (AEZ), increased incidents of pests and diseases, and increasingly unreliable rainfall. The Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives (MAFC) has taken the lead as one of the first sectors in Tanzania to respond to this call by the NCCS to take action on climate change planning, launching preparation of an action plan in April 2013. The Agriculture Climate Resilience Plan The ACRP process has been led by the Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives, through the MAFC Environment Management Unit (EMU) and guided by a Technical Working Group (TWG) composed of GoT technical experts from MAFC and several other MDAs, academic institutions, NGOs, and Development Partners. The work has benefitted from technical and financial support from the World Bank (the Bank), the UK Department for International Development (DFID), the Bank-Netherlands Partnership Programme (BNPP), and an IDRC-funded climate change project under the Sokoine University of Agriculture (SUA). This action plan is intended to provide Tanzania’s crop agriculture sub-sector and stakeholders with a roadmap for meeting the most urgent challenges of climate change. The specific objectives of the ACRP are to: • Implement a participatory, risk-based approach to climate action that addresses the uncertainties of climate change and identifies risks while ensuring sector policies and initiatives are resilient against a range of future scenarios • Develop time-bound, prioritized and costed actions to implement the NCCS strategic interventions for agriculture and food security; • Identify entry-points to mainstream climate change adaptation and mitigation actions into MAFC’s main programmes and projects and scale up existing resilience activities; • Strengthen the institutional framework for addressing climate change issues in MAFC and strong coordination network with GoT, sub-national and non-governmental stakeholders; and • Leverage additional financial resources from GoT, bilateral and international sources to promote climate- resilient agricultural growth. The ACRP is divided into four parts: Part 1: A case for climate action in the agriculture sector, summarizes a climate change risk assessment that: (i) provides a brief profile of the agriculture sector in Tanzania including strategic development priorities, (ii) outlines current climatic trends and future projections for temperature, precipitation and extreme events, (iii) presents the potential impacts of climate change on agriculture, and (iv) describes the risks to Tanzania’s agricultural development. Part 2: Priority resilience actions and key investments, which (i) describes the framework for how the actions and investments were developed using a risk-based approach and stakeholder involvement, (ii) conducts a situation analysis for each of the actions, (iii) presents key investments under each action, and (iv) outlines an implementation framework for each action that includes priority appraisal, cost appraisal, targeting, institutional responsibilities, and key stakeholders. Part 3: Implementation Strategy, Which includes (i) the ACRP institutional framework, (ii) an overall cost appraisal and financing strategy, (ii) a monitoring and reporting framework, (iii) a first- year launch of the plan. 12 The ACRP is an ambitious action plan, reflecting the risk and potential impacts of climate change to agricultural growth in Tanzania. The Plan is anticipated to be a living document, which may require it to be revisited (e.g on an annual basis): Tanzania’s agriculture sector is large and complex, and new opportunities may arise to mainstream climate action into emerging projects, initiatives and programmes, or new issues may come to the forefront that require action to address key vulnerabilities. At the present time, the ACRP focus was narrowed by the following principles to keep the scope targeted and manageable: Box 2: ACRP Scoping Principles Prioritize actions based on risk: The ACRP employs a risk-based approach to recognize uncertainty, and prioritize actions according to the most urgent and severe risks. A participatory method was used to combine the complexities of climate science with local expertise and priorities in order to ensure that higher priority risks are identified and more effectively managed through actions and investments. Near term: It was agreed in a stakeholder workshop that the ACRP would have a time horizon of five years, from 2014 – 2019. This aligns with the five-year time frame of the NCCS.11 Given the data constraints and uncertainty of climate impacts, this phase will need to support the evidence base necessary for decision-making in the medium- to long-term. No-regrets actions: Given the uncertainties of climate projections and impacts on specific crops, the first ACRP should focus on no-regrets actions until building a strong base of evidence for more informed agricultural decision- making that considers climate change. Adaptation, while promoting mitigation co-benefits: The ACRP should focus on climate change adaptation, but highlight interventions with mitigation co-benefits and opportunities for Nationally Appropriate Mitigation Actions (NAMAs). Mainstream resilience actions where opportunities exist, scale up what works and fill existing gaps: The ACRP should recognize that financial and human resources are scarce, and be designed to mainstream actions into planned and existing policies, programmes and projects. Many efforts underway have already built climate resilience. Lessons should be identified and successful interventions scaled up Crop Productivity and Food Security: Tanzania’s agriculture sector is technically broader than MAFC, and extends to livestock and fisheries in addition to crop agriculture. However, for this Action Plan, stakeholders agreed that, while the livestock sector is vulnerable and tightly linked to crops, the ACRP should focus only on crop agriculture for several reasons, including institutional structures and manageability.12 Broad goals of crop productivity rather than individual crops or zones: To develop a climate change plan that is sufficiently comprehensive to meet the needs of every food and cash crop, agro-ecological zones, or livelihoods is not realistic. The uncertainty of both crop-specific and geographical impacts of climate change is high, and decisions made in the absence of good evidence could lead to maladaptation. The ACRP has benefitted from a strong participatory process. Two stakeholder workshops were held, first to establish the scope and strategic framework, and a second to involve technical experts to identify climate impacts, risks, and propose priority adaptation measures to address the most severe risks. A Technical Working Group (TWG) was also established to provide overall guidance to the ACRP process. The TWG is chaired by the Head of the MAFC Environment Management Unit, and includes over 20 members from the various departments in MAFC, technical experts from related MDAs, agricultural NGOs, academia, and Development Partners. The TWG met early in the process and several times over the ACRP 11 URT (2013d), p. 85 12 The primary justification for focusing on crop agriculture include (i) the structure of EMA and the NCCS is such that climate change planning is the responsibility of MDAs, and livestock and fisheries are under a different Ministry than crops and food security, (ii) given the previous reason, an action plan prepared by MAFC that included actions under the purview of the MLFD would not be implementable given separate institutional mandates, (iii) Given the ACRP is the first of its kind in Tanzania, it would be prudent to keep the scope more modest to increase the likelihood of its implementation given scarce resources and institutional constraints, (iv) Subsequent action plan for sectors such as livestock can link to the relevant actions in the MAFC ACRP, and (v) the NCCS is structured with separation strategic interventions for agriculture and food security and with livestock as a separate theme. 13 preparation to give technical inputs on the content, members participated in workshops, and engaged in discussions of the ACRP content. Several technical reviews were undertaken as well, including literature reviews, a budget screening, and institutional and policy review, and an activity mapping. 14 Part 1: The Case for Climate Action 1.1 Agriculture Sector Profile Key Characteristics The agriculture sector in Tanzania is a sector of contrasts: despite having a rich base of land and water resources and a favorable climate in many areas, the sector is hampered by low productivity and persistent poverty. Crop diversity is high, but the majority of households engaged in the sector grow a limited number of food crops for subsistence, and despite the resource endowments these households are vulnerable to food security and economic shocks. Notwithstanding growth in the Tanzanian economy and in the agriculture sector, little has translated to the poor, who still depend on rudimentary technologies and uncertain rainfall for their livelihood and food security. These factors influence the impact climate variability and climate change will have on the agriculture sector, as well as the capacity to adapt to current and changing conditions. Economy Agriculture is a dominant sector of the Tanzanian economy, generating 25% of GDP, 24% of exports, and the mainstay of 75 – 80% of livelihoods in the country including the majority of the poor. Yet growth is slow compared to other sectors, with the share of GDP falling from 29% to 23% between 2000 and 2012. Sector GDP has grown but at a slower rate than the economy as whole, 4.4% compared to 7%.13 This is also low compared to a 2.4% rural population growth rate.14 Most growth of the sector has concentrated on larger-scale production of rice and wheat, and export crops (cotton, sugarcane, tobacco) in the country’s northern and eastern areas. Taken together, these trends indicate linkages between modest sector performance and the persistence of rural poverty. The slow pace of agricultural growth relative to other sectors stems from a range of factors, including weaknesses and low capacity along the entire supply chain, vulnerability to climate shocks, and poor infrastructure.15 Land base Tanzania is endowed with 44 million hectares, or 46% of its land territory, suitable for agriculture. However, part of this arable land is only marginally suitable for agricultural production due to a combination of factors including infertile soils, erosion and degradation, proneness to drought. In fact, according to the Agricultural Sector Development Strategy, only 10.1 million hectares (23% of the arable land) are cultivated. As of 2011, this had increased to nearly 14 million ha (32% of arable land). This includes 2.2 to 3.0 million hectares of annual crops, fallow of up to five years duration, and permanent crops and pasture.16 Tanzania also has huge potential for irrigated agriculture: the area suitable for irrigation is estimated to be about 29.4 million ha, of which approximately 450,000 ha is used (1.5%).17 To date agricultural productivity gains in Tanzania have been based more on the expansion of cultivated land rather than yield increases,18 and this expansion of land for cultivation is one of the major drivers of deforestation and land degradation in the country.19 13 URT (2011c) 14 URT (2011c), World Bank Development Indicators (2010) 15 URT (2011c) 16 World Bank (2013) 17 MAFC, BRN 18 African Development Bank (2010) 19 URT (2013a) 15 Livelihoods Smallholder agriculture is the predominant livelihood in Tanzania (75 – 80%), which, being mostly rainfed, is highly dependent on the climate. Smallholder farmers tend to operate on an average of 0.9 to 3.0 ha, and are by far the primary users of arable land ranging from 80% - 90% of agricultural land use under smallholder production.20 Most smallholder farmers are women, with 98% of economically active rural Tanzanian women engaged in agriculture. Adoption of agricultural technology is low, with cultivation generally done by hand hoe (62%), and only 14% by tractor.21 Smallholder agriculture is predominantly rainfed and, especially in arid and semi-arid regions that depend entirely on livestock and food crop production for survival,22 even small variations in rainfall patterns can have significant impacts on livelihoods as well as food security. Crops and Productivity Crop agriculture in Tanzania produces a diverse mix of food and cash crops, and is largely rainfed. Food crop production accounts for about 65% of agricultural GDP, with cash crops accounting for only about 10%, and about a quarter of the remainder accounted for by the livestock sub-sector. Within food crops, maize is the most important, accounting for over 20% of total agricultural GDP, followed by rice, beans, cassava, sorghum, and wheat.23 Sector performance has varied among sub-sectors with the best performance in export crops such as sugar, tea and tobacco, which have recorded growth rates of almost 10% per annum.24 Crop farming by smallholders, the predominant system, is labor-intensive and has very little access to modern farm technologies and inputs. As a result crop productivity and profits are low. The major constraints facing the agriculture sector are declining cheap labor and diminishing land productivity as a result of poor technology and over reliance on irregular weather conditions. Tanzania’s dependency on rainfed agriculture makes it acutely vulnerable to weather changes. Unreliable rainfall in terms of intensity and distribution as well as extreme events such as drought and flood have been cited as one of the most likely and damaging production risks to Tanzanian agriculture.25 Natural Resources Tanzania has had an abundant natural resource base (forests, water and soil) to support agricultural development, but management of land and water is a growing challenge that threatens productivity. For example, soil fertility depletion and erosion are already threatening the sustainability of arable agriculture. Soil health is declining due to nutrient losses, with estimates that cropping activities deplete soil nutrients at a rate of six to seven times greater than the rate at which they are replenished.26 The combination of dry periods followed by heavy rainfalls along with inadequate land maintenance systems aggravate land degradation processes, making the country’s agricultural production highly vulnerable to weather-related shocks.27 Despite water resources in greater abundance than in neighboring countries,28 water availability has been assessed as a common issue in ASDP irrigation schemes,29 and degradation of water resources and lack of watershed management repeatedly cited as a challenge for the sector.30 Tanzania’s agricultural strategies emphasize that appropriate use of natural resources including land, water and forests would enhance productivity and profitability in the agricultural sector as well as conserve the environment.31 20 URT (2011c), MAFC BRN statistics 21 Sokoine University of Agriculture (2010), MAFC (2011) 22 World Bank (2013) 23 World Bank (2013) 24 URT (2011c) 25 URT (2010a), World Bank (2013), URT (2007) 26 Shetto and Owenya (2007) 27 Ibid 28 According to the SAGCOT Investment Blueprint, Tanzania has approximately 2,300m3 of ‘internal fresh water’ per person, which is 1.4 times greater than that of Uganda and 3.6 times greater than Kenya 29 Nkonya et al (2013) 30 See, for example, URT (2011c), URT (2012), URT (2007), URT (2013) 31 URT (2011c), URT (2010b), URT (2011d), URT (2012a) 16 Food Security Tanzania is, overall, relatively food secure but substantial inter and intra-regional variability exists. Tanzania’s food availability forecast nationally for 2012/13 was overall satisfactory, with a food self- sufficiency ratio of 113%, slightly higher than 2011/12.32 However, major inter- and intra-regional variations exist due to localized food crop failures of varying magnitudes and vulnerability: some regions and districts have had food surpluses on an annual basis, but some regions and districts have pockets of persistent food shortage annually.33 In 2011/12 year MAFC identified 63 councils in 17 regions that could experience food shortage and required close monitoring. Rainfall and food security are closely linked as can be seen in Figure 1– areas with higher levels of vulnerability to food insecurity (left, pink and red shaded areas) largely align with semi-arid zones and arid lands (see Figure 2 below). Lean periods are typically experienced during the planting season when households near the end of their food stores, and those areas with low rainfall and high dependence on crop agriculture are more exposed to food security risks. In an average year, food production is usually satisfactory at the national level, but it fluctuates between higher rainfall years with food surpluses in good seasons and years of food deficits in poor rainfall seasons. Even in food secure areas, most households still experience food security shocks: in 2009/10, over 88% of households had experienced at least one shock in the past year, the most common being drought (58.4%), high food prices (53.4%), and plant and animal diseases and pests (34.7%).34 Figure 1: Food security and agro-ecological zones Source: MAFC data, 2011/12 (map by SUA) Strategic Directions Tanzania’s agricultural development policies and plans include ambitious targets and large-scale investments. The overarching aim is increasing crop productivity and modernization, encouraging a transition from subsistence agriculture to commercial farming. Strategies and policies tend to promote improved knowledge and skills of farmers, incentives for private sector involvement, strengthening value chains and productive activities, ensuring food security, and infrastructure (largely irrigation development). 32 URT (2010a) 33 URT (2011c) 34 URT (2010a) 17 These sector priorities and targets are largely rooted in the Agriculture Sector Development Strategy (ASDS, 2006) and Kilimo Kwanza initiative (“Agriculture First,” 2009). Box 3: Select Agriculture Sector Development Targets 6% Annual growth target for the agriculture sector Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan 10% Percent of national budget to be allocated to the agriculture sector Kilimo Kwanza 100% Food self-sufficiency and food security Tanzania Vision 2025 7,000,000 Hectares of new irrigation Kilimo Kwanza The agriculture sector is carrying out several large-scale programmes and initiatives aimed to meet the sector’s strategic priorities and targets. The main investments considered most tightly linked to the ACRP are: Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan (TAFSIP) is a 10-year road map for agricultural and rural development35. TAFSIP is designed to operationalize the objectives of the Comprehensive Africa Agriculture Development Programme (CAADP), which includes (i) Tanzania achieving an average annual sectoral growth of six percent; (ii) attaining food and nutrition security; (iii) developing agricultural markets; and integrating farmers into the market economy. TAFSIP is expressed in terms of thematic areas, the main themes being Irrigation Development, Rural Commercialization, Market Access and Trade, Private Sector Development, Food and Nutrition Security, and Disaster Management, Climate Change Adaptation and Mitigation. Second Agriculture Sector Development Programme The Government is finalizing the formulation of the Second Agriculture Sector Development Programme (ASDP-2), which follows the conclusion of the first Agriculture Sector Development Programme (ASDP). ASDP was launched in 2006 to contribute to the targets of reducing rural poverty from 27 percent to 14 percent by 2010, and raising agricultural growth to 10 percent per year by 2010. This first seven-year phase (out of a planned fifteen) concluded in 2013. Like ASDP, ASDP-2 aims to guide and implement activities to realize Tanzania's Vision 2025. ASDP-2 will have a comprehensive coordination framework to encompass a wider spectra of agricultural sector development initiatives than ASDP, and clearly stipulate broad goals relating to food and nutrition security, commercialization, trade, growth, agriculture services, gender equality and women’s empowerment (GEWE), youth employment and environmental protection. All of these areas will align with national development plans and policies. ASDP-2 will make use of recommendations from a draft ASDP-2 through Basket Fund (ASDP-2-BF) document which proposes to focus on strengthening farmer organizations so that they can view farming as a business and produce for markets; on development of market and productive infrastructure; on supporting agribusinesses linked to farmer organization production systems; on generating and disseminating technologies, and on institutional capacity building. ASDP-2 coverage aims at fewer districts and interventions focused on selected commodities in order to increase productivity of priority commodity 35 URT (2011c). The Comprehensive Africa Agriculture Development Programme (CAADP) is an initiative of the African Union’s New Partnerships for Africa’s Development (NEPAD), adopted by the Heads of State and Government in Maputo, Mozambique in 2003. 18 production systems and to improve the producers’ access to agricultural inputs and financial services. Moreover, the proposed approach was expected to help focus investments in infrastructure and other interventions in priority areas. The commodities selected under ASDP-2 for intervention during the initial years of the proposed programme include rice, maize, oil seeds (sunflower and sesame), sugarcane and horticultural crops.36 Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania The Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania (SAGCOT) is an initiative designed to improve the productivity of Tanzanian agriculture, agro-processing and manufacturing of finished goods from agriculture commodities. SAGCOT’s mandate is to catalyze large volumes of private investment, targeted at rapid agricultural growth, with major benefits for food security, poverty reduction and reduced vulnerability. SAGCOT promotes clusters of profitable agricultural farming and services businesses, with major benefits for smallholder farmers and local communities, focusing on value addition, infrastructure development, agricultural productivity and public-private partnerships37. SAGCOT goals are deliberately designed to be consistent with ASDP objectives. Big Results Now! Big Results Now (BRN) is an initiative designed to address the lagging pace of implementing national development targets. BRN started with six sectors including agriculture. For the agricultural sector three programmes have been prioritized including: (i) building warehouse-based trading systems for maize (275 warehouses in 12 districts); (ii) building 78 professionally managed commercial rice irrigation schemes (in 10 districts); (iii) and supporting 25 commercial farming (agri-business) deals including those in the SACGOT region – 150,000 ha of mainly sugar cane and rice plantations.38 Box 4: Principle of Sustainable Agricultural Intensification Tanzania’s agricultural development programmes recognize the importance of sustainability with respect to resource use through the principle of “sustainable agricultural intensification.” This refers to strategies that increase the amount of food produced per unit of land, but without negatively affecting the environment or resource base through degradation or pollution. ASDP-2, for example notes the need to better understand trade-offs between productivity and resource management to develop farming systems, which are both more productive and more sustainable. A “Green Growth Investment Framework” (or SAGCOT “Greenprint”) was prepared for the Southern Agricultural Growth Corridor, which provides a detailed plan for addressing the issues of climate change, environmental conservation and natural resource management that were identified as critical to the Corridor’s long-term economic development. 1.2 Climate Trends and Projections Tanzania’s climate is highly variable and complex. The climate is driven by tropical processes, the Inter- Tropical Convergence Zone (ITCZ), which influences rainy and dry season patterns. El Niño and La Niña years are associated with extreme flood and drought events. While annual seasonal temperature variation for locations is fairly small (approximately 3-4 °C), variability for rainfall is much higher both geographically and seasonally with extreme dry and wet conditions over the course of the year. Alternating dry conditions with heavy rainfall combine with inadequate land management in many areas that exacerbates land degradation and increase vulnerability to weather-related shocks.39 High climatic variability results in a wide range of agro-ecological conditions, which allows for diverse agricultural livelihoods. Tanzania’s agro-ecological zones (AEZs) range from higher rainfall areas 36 URT (2013a) 37 URT (2013a) 38 Ibid 39 Enfors, E.I. & Gordon, L.J. (2007) 19 on the coast and highlands in the north, far west, south and southwest, to arid and semi-arid areas in the interior of the country (Error! Reference source not found.). Figure 2: Tanzania’s Agro-ecological zones Source: SUA The main cropping patterns reflect the climactic and biophysical variance: while major subsistence food crops such as maize have wide coverage throughout Tanzania, the economic base of rural livelihoods varies among and within the AEZs (Figure 3). Arid and semi-arid areas, for example, are largely pastoralist and have a higher dependence on more drought-tolerant crops such as sorghum. Higher rainfall areas on the coast, lake zones and highlands vary considerably, with a wide diversity of crop livelihoods in the southern corridor (SAGCOT) and a mix of fishing and food crops in the coastal and lake zones. Figure 3: Tanzania livelihood zones Source: Sokoine University of Agriculture (2014) 20 Tanzanian agriculture is highly sensitive to even small changes in temperature and precipitation given the high dependence on rainfed agriculture and low ability to adapt to current variability. High existing variability makes it difficult to generalize about the impacts of climate change, and for a nationally heterogenous sector such as agriculture, general assumptions could be misleading. For example, while average annual rainfall for the nation is projected to increase, this masks expected rainfall decreases at the regional level in areas that are already highly vulnerable to drought conditions. Likewise, overall shifts in the onset of the rainy season may not appear dramatic when aggregated, in areas that depend on rains for livelihoods and food security at a time when they are reaching the end of their food stores during the dry season, variability and unpredictability in terms of days can impact food availability. In fact there is some evidence that the AEZs are shifting along with changes in temperature and rainfall patterns, which could have dramatic implications for landscape of agricultural livelihoods and agricultural policy.40 Tanzania is growing hotter: The evidence is clear from climate trends that monthly temperatures across Tanzania have steadily increased over the past thirty years,41 with the average temperature rising by 1.0° C between 1960 and 2006.42 Mean maximum and minimum temperatures, for January and July, have increased in almost all zones between 1961 and 2005.43 This is consistent with the latest IPCC report for Africa, which provides strong evidence of a warming trend across Africa, and predicts likely mean annual temperature rise of over 2ºC by 2100.44 Climate models for Tanzania indicate future increases in average annual temperatures between 1ºC to 3ºC above the baseline period (1961-1999) from a range of models and emission scenarios by the 2050s (Figure 4), with the latest projections indicating a high certainty of a 1 ºC rise across the country.45 By 2100 temperatures increases could range from 1.5°C to 5°C. Studies agree that the rise in temperature will be greater during cooler months (June to August) than warmer ones (December to February) and will result in consistent patterns of seasonal temperature increase (Figure 4)46 Figure 4: Comparison of climate models and change in Temperature by the 2050s under the A2 scenario Source: World Bank Africa Spatial Services Helpdesk, using data from http:\\www.climatewizard.com (accessed 2013) 40 URT (2007), Meena et al (2008) 41 URT (2007) 42 McSweeney et al., (2010) 43 Munishi (2009) 44 IPCC WGII AR5, Chapter 22: Africa. (2014) 45 Wambura et al (2014). Projections based on Coupled Model Intercomparison Project phase 5 (CMIP5) model using Mid-Century Representative Concentration Pathway (RCP) 8.5. A total of twenty global circulation models (GCMs) were downscaled based on the eleven Tanzania climatological zones using thirteen synoptic weather stations. 46 Ibid 21 Rainfall is already highly variable, and is growing more unpredictable. Annual rainfall varies from below 500 mm to 2500 mm, which depends mostly on altitude and climatic zone, and amounts vary significantly throughout the year (Figure 5) Rainfall follows two distinct patterns in Tanzania, which strongly influences crop and planting decisions. The northeastern highlands, Lake Victoria basin, and northern coastal areas feature a bimodal rainfall regime with short rains (Vuli ) from October-December and long rains (Masika) from March-May. The rest of the country including central, southern coast, southwestern highlands, southern and western areas experiences a different, uni-modal regime with a single rainfall pattern from December to April (Musumi or Musimu rains) as indicated in Figure 6 and Figure 7. In bimodal areas the Vuli planting season begins around October/November and the corresponding harvests occur in late January/February. The Masika planting season starts in late February/March with harvesting in July/August. Most of the country’s crop production takes place during the Masika season, with around 80% of total planted area compared to 20 % of the total planted area during the Vuli period.47 Figure 5: Average annual temperatures and precipitation in Tanzania (1901 – 2000) 18 19 20 21 22 23 24 25 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Temperature (oC) Precipitation (mm) Precipitation (mm) Temperature (Degree Celsius) Source: World Bank Africa Spatial Services Helpdesk, using data from the International Research Institute (IRI) (accessed 2011) Figure 6: Tanzania rainfall zones Source: Wambura et al (2014) Figure 7: Seasonal distribution of farming by region Source: 2009/2010 CFSVA data (MAFC) Projected changes in precipitation are more uncertain. Historical records have shown decreasing trends for mean annual rainfall as well as increasing dry spells in some areas,48 and also show high variability between annual rainfall cycles.49 However, determining the impact of climate change on rainfall patterns is 47 World Bank (2013) 48 See, for example, Matari et al (2008), Enfors and Gordon (2007) 49 TMA (2007) 22 highly uncertain: climate models show that rainfall regimes will change by the 2050s, but the degree and even the direction of change differ across the models (Figure 8). Projections also vary widely between seasons, regions, and rainfall regimes. Figure 8: Comparison of climate models for percent change in annual precipitation by the 2050s under the A2 scenario Source: World Bank Africa Spatial Services Helpdesk, using data from http:\\www.climatewizard.com (accessed 2013) Changes in rainfall patterns will vary depending on current climate and geography. While overall rainfall is expected to increase on average by as much as 10% by 2100,50 not all climactic zones will experience the same changes. When climate impacts on precipitation are examined at a sub-national level, three important trends emerge that have important implications for agriculture: Rainfall patterns are increasingly unpredictable and expected to become increasingly variable: This includes shifts in the onset of the rainy season (especially in the south) and increasing seasonal variations.51 Some models indicate a potential 6% decline in rainfall during June and August (typically dry season) and over 16% increase in the short rains between December and February.52 Certain areas may already be shifting from bimodal to unimodal, which could continue and cause more dramatic shifts in agro-ecological zones and thus growing seasons. The onset of the rainy season, which is particularly important for planting decisions in rainfed systems, is already observed by farmers and viewed as a major risk to crop productivity.53 Some areas will likely experience heavier, more concentrated rainfall: Some areas will likely experience rainfall increases overall, but the trend is toward more extreme rainfall events. This is mostly likely in bimodal areas including the Lake Victoria basin, coastal areas, and northeast 50 SUA (2010) 51 Wambura et al (2014) 52 Agrawala et al (2003) 53 World Bank (2013) 23 highlands, with increases from 5% - 45%.54 More recent projections also indicate that rainfall in central Tanzania could increase by 9% whereas the south would have an even greater increase of 13% - these increases would largely be in the month of April, indicating more rain but in a short time span.55 Other areas will likely experience rainfall decreases: This is most likely in areas that already have unimodal rainfall seasons, which could experience annual rainfall decreases of 5% - 15%.56 However, recent projections also indicate decreases of up to 26% by 2050 in northern regions in the bimodal zone, though these areas showed a relatively higher degree of uncertainty to unimodal areas.57 Southern regions might be particularly vulnerable to reductions in rainfall, with some projections indicating up to 10%.58 This is most likely in the central, western, southern, southwestern and eastern zones. While uncertain, this projection does align with studies of current and historic trends. For example, there is evidence of changing rainfall patterns in the Same District (a semi-arid area), showing negative changes in rainfall since the early 1980’s, including a decline in the long rainy season and total annual rainfall, and overall greater unpredictability of rains.59 Extreme weather events including droughts and floods are frequent and can cause significant shocks to the agriculture sector, economy, and food security at the local level. While most of the above changes are projected over the long term (30-60 years), the adverse impacts of climate variability have already being witnessed through extreme weather events such as the major droughts of 2005/6 and flooding in 1997/8, both of which had significant economic costs for Tanzania. Costs from the 2005/6 drought have been estimated at 1% of Tanzania’s GDP. Most extreme wet conditions can be linked to El Niño episodes (1961, 1968, and 1997). Figure 9 shows the frequency and geographic scale of drought and flood conditions from 1900 – 2000, demonstrating that the country is highly impacted by extreme events, sometimes with both droughts and floods within the same calendar year. Figure 10 depicts the geographic distribution of extreme events, indicating that the distribution is wide-ranging, and many areas are prone to both extremes. Droughts are already one of the highest risks to crop agriculture. While droughts occur with less frequency than other production risks to crop agriculture (e.g. erratic rains, pests and diseases), the impacts are often more severe. 60 More than 33% of all disasters in Tanzania over a 100-year period were related to drought, largely in semi-arid regions.61 Drought risk for production losses has been identified as most severe for maize, rice and cotton crops, thus posing risks for both food and commercial crops but with particular risks for food security.62 Droughts are also the most common cause of food security shocks: in 2010, of the 88% of households that experienced at least one food security shock in the previous year, drought was the most commonly reported (60% of households).63 54 URT (2003), Matari (2008) 55 Wambura et al (2014) 56 URT (2003), Matari (2008) 57 Wambura et al (2014). Specific weather stations analysed showing such rainfall decreases include Same, Musoma, and Bukoba. 58 Paavola (2003) 59 Liwenga et al. (2012) 60 World Bank (2013) 61 Hatibu et al. (2000) 62 World Bank (2013) 63 URT (2010a) 24 Figure 9: Extreme event frequency and impact (1900 – 2000) -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 1902 1905 1908 1911 1914 1917 1920 1923 1926 1929 1932 1935 1938 1941 1944 1947 1950 1953 1956 1959 1962 1965 1968 1971 1974 1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 % Country Area Impacted by Extremes (+ve for Flood, -ve for Drought) Moderate flood Intermediate flood Severe flood Moderate drought Intermediate drought Severe drought Source: World Bank Africa Spatial Services Helpdesk, using data from the International Research Institute (IRI) (accessed 2011) Figure 10: Frequency of droughts and floods, 1963 – 2006 Source: Sokoine University of Agriculture (2014) The effect of climate change on extreme events is highly uncertain. The information on droughts and floods is variable and future projections vary widely across models. Current weather cycles such as El Niño and La Niña will continue to impact climate variability, but it is unknown how climate change will affect the frequency and severity of these events, and predictions about the impacts in Tanzania are unreliable. 64 64 GCAP (2011) 25 1.3 The Climate Challenge for Agriculture Responding to the potential impacts of climate change will be complex, which calls for an approach that can facilitate prioritization of adaptation measures based on risk. The ACRP used such a process, which has been previously employed in other countries on a subnational level, and adapted this to fit both the Tanzanian context and a national-level planning process. This was done mainly at a stakeholder workshop focused on risk-based planning, in order to identify the most significant climate change impacts, and to propose a range of adaptation measures as a basis for the ACRP. Current climate science was combined with local expertise and priorities for agricultural sector development through the workshop as well as a continuous stakeholder engagement process. This process should continue as the ACRP is implemented and updated, especially as new information from better data and more accurate modeling comes online, and planning processes gain traction at the local level. Stakeholder responses to scientific information about the range of possible future climate outcomes and the implications for crop agriculture begin with utilizing experiences from managing climate variability. The participants were specialists from the Technical Working Group, academia and NGOs with specializations ranging from agricultural water management to pests and diseases to land and soil management. The stakeholders evaluated potential climate impacts, vulnerabilities and proposed adaptation measures using the risk matrix method described above, and assessed the likelihood of impacts and their severity. The workshop focused on six climate change characteristics: (i) temperature rise, (ii) higher, more concentrated rainfall, (iii) rainfall decreases, (iv) increased rainfall variability and uncertainty, (v) increased drought frequency and severity, and (vi) increased flood frequency and severity. Impacts stemming from these characteristics were then determined for five key areas of concern for crop agriculture: (i) low rainfall areas, (ii) higher rainfall areas, (iii) pests and diseases, (iv) land management, and (v) water availability. The following section outlines the findings from this exercise. Impacts of Temperature Rise Stakeholders assessed the potential impacts of higher temperatures on crop agriculture. The most significant impacts were largely concerned with impacts on water availability and pests and diseases, including possible expansion of pest and disease ranges and significant impacts on soil moisture and fertility due to increasing evaporative losses (Table 1). Table 1: Potential Impacts of Temperature Rise on Crop Agriculture Likelihood of temperature rise: High certainty that temperatures will continue to rise Scale of temperature rise: 1.5°C to 5°C by 2100 Severe negative impacts • Population and range increases for pests species and crop diseases • Higher mortality rate of pollinators • Reduced available water through evaporation loss • Soil moisture depletion • Increased maintenance costs of water infrastructure • Reduced food crop yields Moderate negative impacts • Decreased base flow in perennial rivers • Changes in soil chemistry • Reduced soil fertility Potential opportunities • Population and range decreases in some pest species • More favorable environment for some crops (e.g. sunflower) The direct impact of temperature changes is a particular concern for food crops. For example, maize and wheat are especially sensitive to temperatures above 30°C: during the growing season, each day above 30°C reduces the final yield of maize by 1 percent under optimal rain-fed conditions, and by 1.7 percent under 26 drought conditions.65 Crop modeling studies have found that cereal yields could face significant impacts: one study found that in Tanzania by 2050, projected seasonal temperature increases by 2°C reduce average maize, sorghum, and rice yields by 13%, 8.8%, and 7.6% respectively.66 Rice, especially during the flowering stage, is particularly sensitive to high temperature stress.67 With rice cultivation steadily expanding ton areas of Tanzania that will get hotter and are expected to experience decreases in rainfall, the combined effects could have significant implications on rice production. The impacts on maize and rice together pose a serious challenge to food security. Impacts of Precipitation Changes Because changes in rainfall are likely to manifest in different ways across Tanzania, stakeholders analyzed climate impacts on three new potential rainfall patterns: (i) higher, more concentrated rainfall, (ii) decreased rainfall, and (iii) increased rainfall variability and uncertainty (e.g. onset of the rainy season). The most significant impacts of such precipitation changes are set forth in Table 2 and include: • Increases in rainfall intensity pose risks of costly damages to infrastructure and crops, as well as soil degradation. • Decreases in and/or increased variability of rainfall, are of particular concern, especially during the masika rains in bimodal areas, where even small variations in the onset of rains can have a significant impact on crop productivity.68 • Water availability is a major issue for areas that experience rainfall decreases as well as seasonal variability, resulting in reduced soil moisture and overall soil health being the significant risks. • Rainfall increases could improve crop productivity in certain areas, as well as provide opportunities for new but water-intensive crops, such as paddy rice. However, projected rainfall increases should be treated with caution because an upward trend in total annual rainfall could be the result of more concentrated rainfall events, which can have severe negative impacts on soil health (e.g. erosion and nutrient leaching) and damage plants during the growing stage. 65 Lobell et al. (2011) 66 Rowhani, et al (2011) 67 Manneh et al (2007) 68 URT (2010a) 27 Table 2: Potential impacts of precipitation changes on crop productivity Likelihood of changes in precipitation patterns: Moderate degree of uncertainty Scale of changes in precipitation patterns: Overall rainfall amount likely to increase, with uneven effects as some areas likely to see decreasing trends and greater variability in seasonal rainfall patterns. Higher, more concentrated rainfall Rainfall decreases Increased rainfall variability and uncertainty Severe negative impacts • Soil nutrient leaching • Occurrence of microbial anaerobic conditions in non-water loving crops • Flooding • Soil moisture losses • Reduced population of soil organisms • Impaired crop growth and development • Reduced water availability • Higher uncertainty of planting times and reduced number of growing seasons • Increased cost of production • Longer season of drier soils Moderate negative impacts • Landslides • Soil erosion • Increased gully formation • Physical damage to plants renders them more susceptible to pest attack • Damage to water infrastructure • Population and range increases by some pests • Depletion of water sources • Higher uncertainty of planting time • Populations of bio-agents decrease • Reduced soil fertility Potential opportunities • Increased seasonal soil moisture • Reduced population of some pests • Increase in food production for water- loving crops (e.g. rice) • Decrease in food toxins due to reduced wet season/less moisture • Possible introduction of new crop varieties and crop diversification Impacts of Extreme Events While projections of droughts and floods are highly uncertain, there are serious implications for widespread crop failure, costly damage to infrastructure, and degradation to soil and land (Table 3). These impacts are consistent with the impacts currently experienced during extreme events, and highlight the significance of water availability during times of drought and the risk of flooding on soil health due to erosion and nutrient leaching, for example. 28 Table 3: Potential impacts of increased drought and flood frequency and severity Likelihood of increased extreme events: High degree of uncertainty Scale of changes in extreme events: Droughts and floods will likely continue in areas already vulnerable, though models are highly variable in predicting if extreme events will become more frequent and/or severe. Increased drought frequency and severity Increased flood frequency and severity Severe negative impacts • Reduced water availability for irrigated and non-irrigated areas • Soil dessication and moisture depletion • Increased susceptibility of crops to pest and disease attack • Populations of bioagents decrease • Increased seasonal water scarcity • Decreased water storage in catchments • Increase in water conflicts • High mortality rate of pollinators • Widespread crop failure • Soil and nutrient erosion • Gully formation • Loss of seeds • Lodging of plants • Widespread crop failure Moderate negative impacts • Changes in soil chemistry, including reduced soil organisms and nutrients • Increased soil hardpan • Increased susceptibility of crops to pest attacks • Depletion of soil fertility • Increased seasonal runoff and leaching • Increased distribution of pests and diseases • Damage to water infrastructure • Post-harvest losses Potential opportunities • Increased seasonal soil moisture • Increased water harvesting opportunities 29 1.4 Risks to Agricultural Growth and Development There was consensus from the participatory process that climate change will amplify existing constraints to crop productivity and no regrets measures are key for policies, planning, and investments – “no regrets” implies that actions would be worth undertaking even without a changing climate. Despite the uncertainty of the impacts of climate change, current policy and investment decisions will impact the resilience of the agriculture sector in the future. Taking together Tanzania’s agriculture sector development, current climate science, and potential impacts, three main risk themes emerged that are key for adaptation planning. These messages, reflecting stakeholder inputs, current climate science and analyses of agricultural risks in Tanzania, are central to informing and prioritizing actions to build resilience to climate impacts. Amplified water stress RISK: Climate change will amplify the existing pressures on water resources from poor management, degradation and competing uses Current management of land and water resources by the agriculture sector is inadequate and inefficient: for example, traditional irrigation systems in the SAGCOT area, which divert surface water onto cropland, are highly inefficient with only 20-60% of diverted water remaining in the field.69 Other studies have found similar results, ranging from 15% - 30%.70 The MAFC Environmental Action Plan finds that degradation of these resources is a particular challenge to the agriculture sector, citing poor water management for irrigation, land degradation and lack of agricultural land use planning and management among top environmental challenges.71 Similarly, the REDD+ strategy and action plan notes that large- scale agriculture is among the major drivers of deforestation and land degradation in Tanzania, losing forests at a rate of approximately 400,000 hectares annually.72 As outlined in Section II, rising temperatures and rainfall decreases in some areas – including already-vulnerable semi-arid areas as well as areas targeted for significant agricultural investment – will place an additional, and in some cases severe and potentially irreversible stress or loss on resources that are already under considerable pressure. Agricultural practices combined with other pressures are leading to depletion of water resources. Stream flows in key agricultural areas have been falling, while water demand continues to rise – with agricultural activities expanding their areas of cultivation but casuing degradationfive of nine river basins studied in Tanzania.73 The Wami-Ruvu basin has seen a decrease in flows by 60% over the past 20 years, and the Pangani basin has seen flows reduced from several hundred m3/second to less than 40m3/second. Rainfall is expected to decrease in key agricultural investment areas: Areas such as the Southern Highlands that are slated for significant investment through programs such as SAGCOT and Big Results Now are more likely to experience rainfall decreases, combined with temperature rise. Tanzania is investing largely in water intensive crops. Rice and sugarcane, the two priority crops prioritized under BRN include investments such as 60,000 ha of rice irrigation alone and 25 new large-scale paddy and sugarcane farms. Both crops require relatively more water than other crops and require significant irrigation investment. Limited assessment has been done of the sustainability of such investments, especially in the face of existing water stress and future variability: in the Kilombero valley, 69 URT (2011) 70Keraita (2011). WUE is defined here as the biomass per unit area (yield) of crop produced per unit of water used during the growing period. 71 MAFC, 2012-2017 72 URT (2013) 73 URT (2013c) 30 for example, if rice alone was fully developed according to plans, the monthly water requirements would be higher than mean monthly stream flows from June to December.74 Rainfall decreases have a significant effect on the economy: 10% decrease in rainfall leads to about 2% decrease in Tanzania’s GDP. The impact on agricultural GDP is even greater, for example a 7% decrease in rainfall in 1990 in all eastern African countries led to an 11% decrease in agricultural GDP.75 Irrigation can help adapt to climate change, but also poses risks of maladaptation. Existing irrigation schemes are already reporting water shortages that are linked to multiple factors including climate change, an increased number of irrigators, and increasing non-agricultural water uses. Key irrigation areas, including southeastern Tanzania, are projected to see decreases in rainfall, which, together with temperature rise, will increase evaporation of surface water, therefore possibly amplifying water shortages. The Rufiji Basin, which comprises most of the SAGCOT area, could experience rainfall decreases that result in up to a 10% decrease of water flow.76 In parallel, rising temperatures will lead to decreased soil moisture. As populations grow and agriculture expands, demand on water resources is expected to increase, and together with potential climate impacts this will put at-risk efforts to sustainably scale up irrigated agriculture. Adaptation message Irrigation alone will not be sufficient to adapt to climate change, and can indirectly drive vulnerability if water resources are not well managed. Adaptation measures for improved water, soil and land management are urgently needed to build resilience to current variability and future climate change by both smallholders and commercial farms. 74 URT (2013e) 75 Seitz and Nyangena (2009) 76 EcoAgriculture Partners (2012) 31 Decreased crop yields RISK: Yields of key cereal crops could decline, with significant implications for commercial investment, small-scale farmers, and food security Cereals are the crops most vulnerable to temperature rise and rainfall decreases. Two critical food staples and economically important crops – maize and rice – are also among the most climate-sensitive, which could have far-reaching impacts on livelihoods, food security and the economy. Over 60-70% of cereals are grown in regions with unimodal rains, which are most likely to experience decreases in annual rainfall and greater variability in the onset of the rainy season. A temperature rise of 2°C could reduce maize yields by 13% and rice by over 7%.77 Maize alone could see overall yield decreases of 16% by 2030 causing economic costs on the order of several hundred million U.S. dollars per year.78 In some areas this will be even more dramatic, with projected decreases of 84% in central semi-arid regions, and 12% in the Southern Highlands.79 While there is variation among regions as to the extent of yield decline, crop and climate models tend to predict an overall decrease in maize yield.80 There is a particular risk for food security. Diets in Tanzania are heavily cereal based.81 Food security tends to decrease under a variety of climate scenarios due largely to the impacts on cereals, which also leads to health impacts and declines in household incomes and savings of smallholder farmers due to lower agricultural productivity.82 ADAPTATION MESSAGE Adaptation measures should focus on boosting productivity of cereal crops, especially building capacity of smallholder farmers to increase yields, and better understanding the impact of temperature rise and rainfall variability on key crops. 77 Manneh et al (2007) 78 GCAP (2011) 79 URT (2007) 80 World Bank (2013) 81 On average cereals are consumed almost daily by Tanzanian households (6.4 days/week), with maize the most common cereal consumed (5.8 days per week) (URT 2010b) 82 Arndt et al. (2011) 32 Increased shocks to agricultural livelihoods RISK: Smallholder farmers are the among the most vulnerable to even small variations in the climate, with major impacts on livelihoods and food security Climate change is likely to affect the most vulnerable households at their most vulnerable time of year. Most climate impact assessments agree that arid and semi-arid areas will experience the most acute climate-related impacts, where even slight variability in the onset of the rainy season can cause food security shocks. The onset of the rain season is also the most vulnerable period: as households have almost exhausted their food stocks and even their income base is low.83 While climate impacts are uncertain, extreme events and pest and disease outbreaks are a leading cause of economic and food security shocks at the household level.84 While climate projections are uncertain, droughts, floods and pests and diseases are critical to address given the high associated risk of impacts to livelihoods and food security. The most vulnerable areas are less likely to be targeted for agricultural investment. Only nineteen of sixty districts found to be food insecure, largely in southeastern Tanzania and the central north, are priority districts in major investment programs.85 While these less productive areas may not be suitable for large- scale commercial farming investment, small-scale farming is the livelihood and food base, which is more susceptible to climatic shocks. ADAPTATION MESSAGE Adaptation measures need to consider how to reduce climate shocks to smallholder farmers, promote agricultural practices that boost productivity and safeguard natural resources, and appropriately target vulnerable areas. 83 URT (2010a) 84 PMO and UCLAS (2003), URT (2010a), World Bank et al (2013) 85 Analysis conducted using the MAFC annual food security assessment data and priority districts listed under Big Results Now and ASDP-II Programme Document as of December 2013. 33 Part 2: Priority Resilience Actions and Key Investments Responding to Climate Risks The participatory, risk-based approach outlined earlier was the basis for proposing adaptation options to mitigate the impacts and risks identified in Part 1. Stakeholders identified general adaptation measures for each of the most severe risks. First, a long list of over 200 adaptation measures was developed through the stakeholder workshop, and prioritized by (i) level of identified climate risk (see Part 2) and (ii) potential for adaptation. Proposed measures were then consolidated into a shortlist of ten generic adaptation priorities, ranked by level of risk (Figure 11): Figure 11: A short list of adaptation priorities Source: Stakeholder Adaptation Planning Workshop Four thematic areas for adaptation options emerged to address the highest priority risks to water resources, crop yields and increased shocks to agricultural livelihoods. Stakeholders proposed adaptation measures to (i) improve water management through water use efficiency, catchment management and curbing degradation, and (ii) strengthen resilience specifically with smallholders at the farm level through climate smart agricultural practices and mechanisms, (iii) mitigate the risks of production and food security shocks, and (iv) strengthen knowledge and systems to better target climate action. These priority areas for adaptation were aligned with the ACRP vision, mission and values as well as cross-referenced with the NCCS strategic interventions to ensure full alignment with the Strategy. Figure 12 outlines how this process fits within the overall ACRP planning framework. 34 Figure 12: ACRP Strategic Framework and Priority Actions 35 The following section presents a more detailed analysis and investment plan for each of the four actions, including: 1. A situation analysis for each action outlining current issues, gaps that reduce adaptive capacity, and the potential for building resilience in each area, including linkages with current projects and programmes, and initiatives 2. Key investments for each action, which could be implemented as a comprehensive programme or as discrete investments, depending on funding sources and mainstreaming opportunities. Investments are directed toward policies, plans, and agricultural practices. 3. Implementation factsheets are provided for each action, which outline key considerations for investment planning (Table 4). Additional details on the overall implementation framework, cost estimates and financing strategy are included in Part 3 Table 4: Implementation Factsheet Considerations Priority appraisal Rating of High/Medium/Low based on (i) Importance of action in fostering adaptation and resilience and mitigation co-benefits; (ii) Urgency of action for mitigating climate risks; (iii) Linkages with other action(s) and investments; and (iv) Priority set in policies, strategies and programmes including NCCS Cost appraisal Ranked as High/Medium/Low cost magnitude based on cost estimates (see Annex 8 for detailed description of costing methodology) Targeting Indicates the most favorable geographic areas to prioritize implementation of actions and investments, which can later be scaled up to other areas, as well as alignment with current and planned activities. Institutional responsibility Focal points provide leadership role for implementation as well as for engagement with other key stakeholders. Responsibility for implementation of specific investments is also indicated. Key Focal Points MAFC DPP Department of Policy and Planning EMU Environmental Management Unit DRD Department of Research and Development DMECH Department of Mechanization DNFS Department of Nutrition and Food Security DLUP Department of Land Use Planning DCD Department of Crop Development DITS Department of Irrigation and Technical Services Other GoT TMA Tanzania Meteorological Agency PMO-DMD Prime Minister’s Office – Disaster Management Department MoW Ministry of Water LGAs Local Government Authorities The actions and investments of the ACRP are well aligned with the strategic interventions for agriculture and food security outlined in the National Climate Change Strategy (Table 5). It should be noted that, despite water and land management emerging as the highest priority investments, the NCCS strategic interventions for the agriculture sector place less emphasis on these areas. In fact, many of the proposed ACRP investments overlap with the NCCS’ strategic interventions under the Water Resources sector, for which the Ministry of Water (MoW) leads on implementation, with the support of MAFC. This emphasizes the need for close coordination between MoW and MAFC as well as other stakeholders in achieving the goals set here. 36 Table 5: Alignment of NCCS and ACRP Strategic Interventions for agriculture and food security ACRP Actions Adaptation Strategic Interventions Action 1 Action 2 Action 3 Action 4 Assessing crop vulnerability and suitability (cropping pattern) for different Agro-ecological zones X Assess trade comparative advantage on traditional export crops with changing climate X Promoting appropriate irrigation systems X Promoting early maturing and drought tolerant crops X Enhancing agro-infrastructural (input, output, marketing, storage) systems X Promoting appropriate indigenous knowledge practices X X Development of crop insurance strategy X Strengthening weather forecast information sharing for farmers X X Strengthening post-harvest processes and promote value addition X Addressing soil and land degradation by promoting improved soil and land management practices/techniques X X Strengthen integrated pest management techniques X X Promote use of pest/disease tolerant varieties X X Strengthen early warning systems for pest surveillance. X Mitigation Strategic Interventions Promoting agro-forestry systems. X Enhancing management of agricultural wastes. X Promoting minimum tillage and efficient fertilizer utilization. X Promoting best agronomic practices such as conservation agriculture technologies. X Strategic Interventions for Water Resources (relevant for agriculture) Protecting and conserving water catchments X Enhancing exploration and extraction of underground and other water sources X Facilitating and promoting water recycling and reuse X X Promoting rainwater harvesting X X 37 Action 1: Improve agricultural land and water management 38 Action 1: Improve agricultural land and water management Situation Analysis Improvement of agricultural land and water management has been identified as a top priority both for the agricultural sector, and for building resilience to climate change. Climate change will place additional stresses on natural resources. Current management of land and water resources by the agriculture sector paints a worrying picture: for example, traditional irrigation systems in the SAGCOT area, which divert surface water onto cropland, are highly inefficient with only 20-60% of diverted water remaining in the field.86 Other studies have found similar results, ranging from 15% - 30%.87 The MAFC Environmental Action Plan finds that degradation of these resources is a particular challenge to the agriculture sector, citing poor water management for irrigation, land degradation and lack of agricultural land use planning and management among top environmental challenges.88 Similarly, the REDD+ strategy and action plan notes that large- scale agriculture is among the major drivers of deforestation and land degradation in Tanzania, losing forests at a rate of approximately 400,000 hectares annually.89 As outlined in Section II, rising temperatures and rainfall decreases in some areas – including already-vulnerable semi-arid areas as well as areas targeted for significant agricultural investment – will place an additional, and in some cases severe, stress on resources that are already under considerable pressure. Climate adaptation for water and land management are no-regrets measures for increasing crop productivity. The ACRP identifies many potential interventions that could build climate resilience through improved agricultural water and land management, summarized below in Box 5. The proposed adaptation measures are a mix of strategies to use water more efficiently, methods to harvest and store rainwater runoff, and better manage land and catchment areas. Box 5: Stakeholder-recommended Resilience Options to Improve Agricultural Land and Water Management Water Use Efficiency • Improve water use/application efficiencies, reduce losses (e.g. drip irrigation) • Improve conveyance systems e.g. piped systems • Lining irrigation canals to minimize losses • Monitor soil salinity levels • Promote the use of water lifting technologies to maximize area • Promote the use of innovative rice paddy techniques (e.g. System for Rice Intensification, see Box 6) Rainwater Harvesting and Storage • Increase water harvesting and storage capacity (dams/weirs, charco-dams, raised beds) • Design water storage facilities to accommodate multiple users • Conservation: Water rationing, Seek alternative water sources e.g. conjunctive use of groundwater, increase water points • Soil and water conservation: e.g. cover cropping, crop residues management, mulching, agroforestry, and shading (nets/green house) Land and Catchment Management • Facilitate upstream- downstream coordination for water sharing • District land use planning to maximize infiltration and reduce erosion • Community managed river diversions • Payment for Ecosystem Services (for example REDD+) • Greater involvement of/enforcement by water basin authorities in coordinating different water uses and users 86 URT (2011) 87Keraita (2011). WUE is defined here as the biomass per unit area (yield) of crop produced per unit of water used during the growing period. 88 MAFC, 2012-2017 89 URT (2013) 39 Box 6: Innovative paddy rice techniques for water use efficiency The SAGCOT green growth strategy cites the potential benefits of the System of Rice Intensification (SRI) for yield increases and water savings, which could be a viable climate adaptation strategy in some areas: Within [SAGCOT], in 2009 Kilombero Plantations Ltd. (KPL) piloted an SRI program for smallholders in the communities surrounding their Mngeta farm. The program provided improved seed and extension services. Within the first year, paddy yields rose from 2-3 tons per hectare to 5-8 tons per hectare. With support from KPL and USAID, the program is expanding to 1,350 new farmers in 2012 and a projected 4,000 total farmers by 2013. Because SRI does not require major capital investment or even access to full- service input supply chains, it is ripe for scaling-up in most rice-growing regions of the Southern Corridor. That said, farmers do need access to equitable rice value chains to enable them to benefit from surplus production that is likely to result from SRI adoption. In Dodoma, SRI technology and improved value chains are being implemented through the USAID-supported Nafaka program. -EcoAgriculture Partners (2012) These adaptation options are not new practices in Tanzania. In recognition of increasing conflicts over water uses the recent irrigation policy calls for the improvement of irrigation efficiency and effectiveness by promoting closed conduit systems and high efficiency methods such as drip irrigation. Such methods may require further emphasis, as a recent irrigation assessment of ASDP investments showed low WUE in traditional schemes, including high water losses and poor construction.90 In semi-arid areas MAFC is advocating the use of underground water in addition to using water harvesting technologies such as by building charco, or earthen dams. Similarly, MAFC is promoting the multiple use of water from charco dam reservoirs for both irrigation and consumption by livestock. The irrigation policy also advocates for the construction of dams to be used for water storage. However, MAFC’s Division of Irrigation does not make provisions for increased rainfall or flooding in their irrigation development plans, recognizing only an overall trend of decreasing rainfall.91 Despite the benefits of interventions for better land and water management, widespread uptake has been a challenge. Efforts to promote agricultural land and water management are challenging given they are cross-sectoral, involve many stakeholders, and can be high cost in terms of time and resources. Often these costs are up-front with a lag-time before seeing any significant economic, social or environmental benefits. Water and land management in the agriculture sector has been found to suffer from the following constraints: Coordination on water resources planning requires strengthening, according to the draft updated Agriculture Sector Development Strategy (2013, p.34), which states that there is “weak coordination of integrated water resources planning and limited capacity for watershed management”. Irrigation planning is the mandate of MAFC whereas water resources data are held within the Ministry of Water. Consultations with the Division of Irrigation Technologies in MAFC indicated that water availability information from MoW was sometimes not forthcoming despite being seen as essential to MAFC for planning. The result is that irrigation development plans are sometimes made without knowing water availability. The need to increase climate resilience is adding additional urgency to better coordinate water resources planning and for managing watersheds. Payoffs from water use efficiency, water storage, land use planning and other interventions are not well understood. The relative costs and benefits of various land and water management techniques are not well understood by policy makers. It was, for example, encouraged by Members of Parliament to quantify how much rainwater is lost to agricultural production and the environment in the country, how it is lost, how to stop it from getting lost and to what extent it could benefit farmers and the environment.92 Some evidence is available on the benefits of certain practices, but more is needed to better guide decision-making ( Box 7). 90 Nkonya et al (2013) 91 Lukumbuzya (2013) 92 For example, this information was recommended by the Parliamentary committee on Water, Agriculture and Livestock in a workshop on agricultural water solutions in February 2012. 40 Box 7: Evidence for rainwater harvesting as an adaptation strategy Rainwater harvesting (RWH) has repeatedly been identified as a priority measure for climate adaptation and increasing productivity of smallholder agriculture in Tanzania through capturing, storing and redirecting rainwater runoff. RWH can increase yields in rain-fed systems, as well as moderate against crop failure during dry periods and redistribute erratic rainfall more evenly throughout the growing season. This is particularly critical for semi-arid zones where the impacts of rainfall variability can be more severe. Evidence of prioritization of RWH can be found in several places: the NAPA included several activities focused on RWH, and MKUKUTA-II includes related activities. A recent study on RWH potential in Tanzania found that, considering topography, aridity index and livelihood-based demand, in-situ RWH could benefit 0.32 to 1.5 million households and could cover up to 2.6 million ha if 50% of farmers in areas suitable for RWH adopted the technology. RWH is seen not only a strategy to better manage water resources (especially in semi-arid areas), but also as a strategy to expand irrigated areas. Figure 13 indicates that RWH investments should be targeted to areas that are suitable for the technologies, which roughly correspond to livelihood-based demand for RWH. Figure 13: Potential for in-situ RWH and corresponding livelihood demand Source: Evans et al (2012) Water availability and climate impacts in irrigation planning are not fully understood. Sectoral development plans including the Agricultural Sector Development Strategy (ASDS), the National Irrigation Master Plan (NIMP), Kilimo Kwanza Strategy and the SAGCOT Investment Blueprint all aim to promote significant expansion of irrigated land to promote rural development. These policies, however, do not rigorously consider climate variability impacts or water availability in the design of new irrigation, but focus on increasing the coverage of irrigated agriculture in relation to rain-fed agriculture. Irrigation schemes visited for a review of ASDP also showed increasing water shortage due to a combination of climate variability and increasing numbers of users.93 Enforcement of Environmental Impact Assessment is weak and may not be sufficient to assess environmental and/or climate change impacts for broad irrigation programs. The 2010 National Irrigation Policy requires all irrigation developments to conduct regular Environmental Impact Assessments 93 Nkonya (2013) Biophysical suitability for RWH Livelihood-based demand 41 (EIAs), which should consider climate change projections in the context of impacts on water availability. This has two main limitations: first, despite the policy mandate for EIA, older schemes where rehabilitation interventions predominate are not required to do so, and most schemes supported by ASDP funds did not conduct full EIAs (carrying out environmental screening instead). Second, EIAs done on a project-by-project basis may miss significant cumulative impacts of overall policy, plans and programmes which is better suited to Strategic Environmental Assessment. This would be an advisable activity, for example as part of the update of the National Irrigation Master Plan. Major data gaps exist including a centralized place for storage and retrieval of climate projections, water resources availability, the locations of irrigation infrastructure, and land. These data gaps are made more critical by the fact that hydrological data is not combined with climate forecasts when irrigation planning is taking place. MAFC currently makes no provisions in their irrigation plans for floods or extreme rain events.94 Multiple reports, including the ASDS performance assessment of December 2012 (p.34) states that one of the constraints for sustainable use of water resources is the “inadequate hydrological data and information”. It is essential that hydrological data are shared and available for planning, such as before irrigation investments are undertaken so that these have a chance of being integrated and applied for sustainability. Interventions that and ‘no-regrets’ actions build resilience and align well with existing MAFC policy. Tanzania’s core agricultural growth and development strategies and programs emphasize sound natural resource management if the sector is to grow sustainably (Box 8). The NCCS also notes that agricultural development is strongly dependent on sustainable utilization of environmental resources including water, land, and forests, and states that these resources must be used sustainably for long-term growth in the sector.95 TAFSIP, as one of the sector’s guiding investment frameworks, recognizes these links by placing irrigation together with sustainable water resources and land use management as one unified investment area. An assessment of irrigation under Tanzania’s Agriculture Sector Development Programme96 stresses that climate change and other challenges point to the need to better develop agricultural water management to meet the sector’s development goals. Box 8: Natural resource management in agricultural policy Agriculture Sector Development Strategy TAFSIP CAADP Vision 2025 “…Have an agricultural sector that is modernized, commercial, and highly productive and which utilizes natural resources in a sustainable manner” SAGCOT Blueprint “Long-term benefits from agricultural growth will be undermined if the ecosystem and natural resources are not well managed.” Five Year Development Plan “Tanzania’s rich ecological resources need to be preserved and utilized at a sustainable manner.” Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan “Appropriate use of natural resources that include land, water and forest would enhance productivity and profitability in the agricultural sector as well as conserve the environment…Future generations of Tanzanians will benefit from measures to prevent environmental degradation and sustainably manage natural resources.” 94 Lukumbuzya (2013) 95 NCCS, 2013 96 Nkonya (2013) 42 Action 1A: Increase water use efficiency and water storage Key Investments Policy 1.1. Develop guidelines to ensure that irrigation expansion and rehabilitation plans and designs consider water availability, climate variability and climate change, including designs for heavier rainfall and extreme events in addition to decreased water availability, increased severity, frequency and duration of droughts, and include design elements to minimize evaporation and seepage losses, and ensure sufficient drainage for downstream users. The guidelines can then be used to inform the revised National Irrigation Master Plan. 1.2. Develop policy briefs to update policies to emphasize water use efficiency improvements and embed climate change, including the irrigation master plan and policy on agricultural water management, to consider water availability, climate change trends at the subnational level, and include measures for water use efficiency, rainwater harvesting and storage, and funding for environmental flow analyses for both existing and new small- and large-scale irrigation schemes. Planning 1.3. Conduct astocktaking on water use efficiency, water lifting technologies, rainwater harvesting and water storage techniques under ASDP and other projects to assess costs and benefits, identify opportunities for scaling up successful interventions in suitable zones, examine opportunities for revenue generation, and recommend mechanisms to mainstream in agriculture sector projects. This should be coordinated with ARIs, District Irrigation Development Teams (DIDTs), ZITSU, and other stakeholders. 1.4. Use environmental assessment and enforcement strategically to integrate water availability and climate change into irrigation projects and planning, including ensuring that water availability, downstream users, examining water permits97, and climate change projections are considered in all new irrigation and rehabilitation projects. This will require preparing guidelines on mainstreaming water availability and climate change in the ESIA process, training on ESIA and monitoring, and capacity building for Strategic Environmental Assessment. SEA should be conducted for the updated National Irrigation Master Plan. 1.5. Promote the sustainable use of groundwater resources for irrigation purposes including mapping areas with potential for groundwater, developing deep well boreholes and associated groundwater irrigation infrastructure, establish sustainable abstraction levels and rules, gauge usage, and monitor and evaluate groundwater condition. Practices 1.6. Support traditional and improved/modern rainwater harvesting techniques in line with the provisions of the National Irrigation Policy.98 This would include research and development, public private partnerships, training for Department of Irrigation and Technical Services (DITS), ZITSU, DIDTs, district agricultural planners, and all irrigator organizations. 1.7. Support on farm water storage facilities for storing harvested rainwater during periods of water scarcity for farming activities, including underground tanks, charco dams, small earth dams, sand dams, sub-surface dams, bunds and wells. 1.8. Accelerate uptake of sustainable irrigation and water use efficiency technologies to smallholders, which could include developing a financial mechanism and other incentives for suppliers and developers of these water technologies (e.g. treadle pumps, wind and solar power pumps) to reach smallholder farmers, starting in semi-arid and drought-prone areas. 1.9. Support innovative paddy rice production techniques that can increase productivity, better manage water resources, and reduce GHG emissions (e.g. SRI). Conduct training and follow-up TA on these techniques to IOs, and sensitize DIDTs and ZITSU in implementing these innovative design and water management techniques. 97 e.g. to ensure allocations reflect a portion of available water, rather than as absolute value across the year 98URT, National Irrigation Policy (2009), Subsections 2.4.1.1 and 2.4.1.2. 43 Action 1A: Implementation Factsheet Increase water use efficiency and water storage Appraisal Priority: HIGH Impacts of climate change on water availability for agriculture were ranked among the most severe risks by stakeholders. Water and land management are among the main environmental challenges posed by the sector that also impact productivity. Cost: HIGH Cost estimates to implement all activities could range from $80,000 - $60,000,000 over five years depending on if the focus would be more on capacity building or on infrastructure. Targeting Investments 1.1, 1.3, 1.6, and 1.7 target irrigated areas. Most of these actions would be implemented in high rainfall areas (Map 5), which also overlap as priority areas for BRN (Map 13) and SAGCOT. Some of these districts will fall under the proposed ASDP-2 (Map 14). IWMI (2010) has identified types of interventions that would have the most significant impact in these areas including river diversion and water lifting devices (Maps 9 and 10), which can be used to prioritize areas for these types of investments. Investments 1.3, 1.2, and 1.8 are proposed to be implemented in arid and semi-arid areas. These areas are suitable for in-situ rainwater harvesting and to a lesser extent for water lifting devices (Map 11 and 10). Looking at financed or planned government actions, ASDP-2 is expected to address some parts of the arid area, while BRN is not addressing any of these areas, leaving most of the semi-arid area without support. It must be noted that a significant portion of food insecure areas will not be reached by these two programs implying the need for alternative source to finance actions called for herein. Focal Point and Stakeholders The MAFC DITS will lead on technical activities, with the EMU providing support on ESIA compliance and policy. LGAs are key stakeholders as well to carry out relevant activities at the district level. Other key stakeholders include academic institutions, Ministry of Water, NGOs, and Development Partners. The private sector will be key to engage, especially for Investments 1.5 – 1.9. Activities should link closely with major agricultural intensification programs such as ASDP-2, BRN, and SACGOT that have significant irrigation investments. MAFC should also coordinate with MoW’s Dialogue Forum on Climate Change, and the MoW climate change action plan. # Key Investments Priority Cost Target area Responsible 1.1 Develop guidelines to ensure that irrigation expansion and rehabilitation plans and designs consider water availability, climate variability and climate change High Low Irrigation BRN, ASDP2, & SAGCOT DITS 1.2 Develop policy briefs to update policies to emphasize water use efficiency improvements and embed climate change High Low Nationwide EMU, DITS 1.3 Conduct a stocktaking on water use efficiency, water lifting technologies, rainwater harvesting and water storage techniques Medium Medium Rufiji, Pangani IDB, and Lake Victoria basins Universities, DRD 1.4 Use environmental assessment and enforcement strategically to integrate water availability and climate change into irrigation projects and planning High Low Irrigation BRN & SAGCOT DITS, EMU, NEMC 1.5 Promote the sustainable use of groundwater resources for irrigation Medium Medium Arid/Semi-arid DITS, MoW 1.6 Support traditional and improved rainwater harvesting techniques High High Arid/Semi-arid DITS, LGA 1.7 Support on-farm water storage facilities Medium High Arid/Semi-arid DITS, LGA 1.8 Accelerate uptake of sustainable irrigation and water use efficiency technologies to smallholders Medium High Irrigation BRN & SAGCOT DITS, LGAs 1.9 Support innovative paddy rice production techniques High Low BRN, SAGCOT DITS, LGA 44 Action 1B: Improve catchment management in agricultural planning Key Investments Policy 1.10. Develop an agricultural land and water coordination mechanism between the Ministry of Water (including Water Basin Offices), the DITS, MAFC-Division of Land Use Planning, and other key stakeholders to participate in catchment ecosystem management and fill critical information gaps on hydrological data, land use, ecosystem function and environmental indicators, payment collections and expenditures according to properly established priorities, maintenance requirements and climate change. This should include mainstreaming the ACRP in the review process of the Agricultural Land Use Plan. Planning 1.11. Develop conservation management plans upstream and downstream of irrigation scheme catchment areas to curb the declining irrigation water supply, especially during the dry season when it is most needed. Government at the district level (e.g. District Environmental Management Officer, District Agriculture and Livestock Development Officer, Basin Water Officer) should develop and implement these plans. District government should be capacitated and empowered to coordinate stakeholders and enforce conservation management plans and existing laws related to conservation. This should be piloted in the 10 districts receiving BRN irrigation investments and then scaled up in other areas with irrigation investments. 1.12. Develop a stakeholder engagement strengthening program to protect water catchment areas in areas slated for agricultural intensification under programs such as ASDP, SAGCOT and Big Results Now, This would include local communities and their Water User Associations, Community Based Organizations (CBOs)/Civil Society Organizations (CSOs), and the private sector Practices 1.13. Develop guidelines, curriculum and capacity building training for existing and new Water User Associations on agricultural water management and climate change for decision- making/planning, in line with policy recommendations made under Action 1.6. 1.14. Accelerate the uptake of soil and water conservation measures on irrigated and dry-land farms to enhance water infiltration, reduce runoff and reduce evapo-transpiration and maintain healthy catchments. 45 Action 1B: Implementation Factsheet Improve catchment management in agricultural planning Appraisal Priority: HIGH Agriculture contributes to land degradation in catchment areas, affecting downstream agriculture, as well as causing impacts to other sectors including tourism, forests, and energy. Better catchment management would improve water flow for irrigation and other downstream uses while reducing erosion and siltation of infrastructure. Cost: MEDIUM The estimated cost to implement all activities is approximately $3,500,000 over five years. Initial Targeting Investments proposed in Action 1B are aimed at protecting areas upstream of irrigation and RWH systems from degradation. The major emphasis is in high rainfall areas, with lesser emphasis in semi-arid regions. These actions are proposed to be implemented largely through BRN and ASDP-2 since these programs support most irrigation systems. All of the proposed actions are no-regrets investments and are already being implemented in some of the identified areas, albeit at a very low level. There is a strong need to upscale these activities in the current and proposed government programs since almost all of them fall under the high priority category. Focal Point and Stakeholders EMU will take the lead on coordination and stakeholder engagement roles, and the MAFC Department of Irrigation and Technical Services will be key for planning activities and engagement with Water Users Associations. Other key stakeholders include the MAFC-Department of Land Use Planning and Ministry of Lands, Housing, and Human Settlements Development, CSOs, and Water Users Associations. In addition to identifying opportunities to support catchment management through major agriculture programmes (ASDP-2, BRN, SAGCOT), there could be a good opportunity to link with the REDD+ programme to protect water catchment areas near irrigation schemes. # Key Investments Priority Cost Target area Responsible 1.10 Develop an agricultural land and water coordination mechanism High Medium National EMU, DLUP, MoW 1.11 Develop conservation management plans upstream and downstream of irrigation scheme catchment areas High Medium Irrigation BRN & SAGCOT DITS 1.12 Develop a stakeholder engagement strengthening program to protect water catchment areas in areas slated for agricultural intensification High Medium Irrigation BRN & SAGCOT EMU 1.13 Develop guidelines, curriculum and capacity building training for existing and new Water User Associations Medium Low National MoW, DITS 1.14 Accelerate the uptake of soil and water conservation measures on irrigated and dry-land farms High High Arid and Semi-arid DLUP 46 Action 1C: Adopt sustainable agricultural land and water management to reduce degradation Key Investments Policy 1.15. Develop guidelines and principles on sustainable soil and water management. Guidelines and ‘rules-of-thumb’ in the form of a pocket manual are intended to equip extensionists, relevant NGO and progressive farmers with appropriate approaches or methods to be used and simple practices in addressing land management problems under differing environmental conditions. Planning 1.16. Build capacity of LGAs, NGOs and other development partners to plan, implement and monitor sustainable land management practices that target communities. This will be in the form of practical training of trainers (ToT) at the district level on sustainable land management technologies for dissemination to farmers. This will improve capacity of farmers to manage land as a basis for improving productivity. This will also increase efficient use of agricultural inputs such as fertilizer by ensuring its optimal availability to crops, and avoid negative impacts such as erosion and land degradation. 1.17. Support preparation of agricultural land management plans at village level to guide sustainable land use, which would include both subsistence and commercial farming and look at upstream and downstream water users and uses. This action will support the present efforts of ensuring agricultural development (especially at the village level) is guided by a properly laid out plan based on land suitability, including soil and climatic conditions of the area. Given the linkages, this could be started in REDD+ Project areas and scaled-up. 1.18. Support land use planning at the district level and monitoring of both subsistence and commercial farming activities, including the identification, demarcation and development of Agricultural Land Use and Land Management Plans. Given the linkages, this could be started in the SAGOT, BRN and REDD+ Project areas and then scaled up. Practices 1.19. Increase community awareness of sustainable land and water management on farmlands, using a wide variety of communication strategies and methods and via ‘champions and case studies of good practice’. MAFC, using participatory approaches involving the extension service, professionals, and local development organizations, has raised considerable awareness on crop production practices. Initially, such efforts can be focused to areas under the SAGCOT and BRN programs. 1.20. Promote appropriate agroforestry technologies to improve livelihoods and the environment. Improved land use systems which integrate trees and agriculture such as agroforestry have the potential to mitigate extensive forest, soil and environmental degradation while providing for essential household needs and service such as food, fuelwood and soil fertility improvement. 1.21. Identify and promote sustainable traditional farming systems, indigenous technologies, and farmer initiatives under similar agroecological/agro economic conditions. Indigenous farming systems and practices still play an important role in ensuring food security and environmental conservation. Most such surviving systems and practices have climate smart and food security elements. Identification and promotion of such systems and practices will contribute to the present efforts of adaptation to climate change. MAFC- DLUP has experience in some of these indigenous farming systems such as the Chagga home garden and the Matengo pits “ngoro” 47 Action 1C: Implementation Factsheet Adopt sustainable agricultural land and water management to reduce degradation Appraisal Priority: MEDIUM Many practices related to sustainable on-farm land and water management exist, so there are good practices to draw from. Priority investments are needed to scale up such practices. Cost: MEDIUM Costs range from approximately $3,000,000 to $12,300,000 over five years for implementation of all activities. This action is lower in cost given most activities are related to capacity building and planning. Initial Targeting Most of the Outcome 1C actions are proposed to be implemented in arid or semi-arid areas and a few are proposed to be implemented in high rainfall areas especially highlands, with the goal of reducing soil erosion and sustaining production of high-value crops. Highland areas are appropriate to adopt soil and water management measures such as construction of terraces. The greatest impacts of climate change are likely to occur in the arid and semi-arid regions, which also tend to be food insecure (Map 3). While these areas are not targeted through BRN, some are covered by ASDP-2 but the majority are not supported through these large investment programs, implying the need to leverage additional resources, potentially through Development Partners and/or NGOs. Some of the specific interventions can include building infrastructure and systems that support in-situ water harvesting. Focal Point and Stakeholders The primary focal point to lead on these activities is the MAFC Department of Land Use Planning (D-LUP). The MAFC Division of Crop Development would be key in implementing activities related to on-farm activities (e.g. 1.15 and 1.21). Other stakeholders include NGOs and CSOs (which can well-placed to help support planning processes), and academic institutions (e.g. Institute for Resource Assessment, Ardhi University). # Key Investments Priority Cost Target area Responsible 1.15 Develop guidelines and principles on soil and water management Medium Low National DLUP, DMECH 1.16 Build capacity of LGAs, NGOs and other development partners to plan, implement and monitor sustainable land management practices that target communities Low Low Arid/Semi-arid DLUP 1.17 Support preparation of agricultural land management plans at village level to guide sustainable land use High High BRN and SAGCOT DLUP 1.18 Support land use planning at the district level and monitoring of both subsistence and commercial farming activities High High SAGCOT and BRN DLUP, NLUPC, LGA 1.19 Increase community awareness on sustainable land and water management on farm lands Medium Low Arid/Semi-arid DLUP 1.20 Promote appropriate agroforestry technologies to improve livelihoods and the environment Medium Medium Highlands DLUP, MNR 1.21 Identify and promote sustainable traditional farming systems, indigenous technologies, and farmer initiatives under similar agro-ecological/agro economic conditions Medium High Arid and Semi- arid DCD, DRD (Farming Systems Section) 48 Action 2: Increase yields through Climate Smart Agriculture 49 Action 2: Increase yields through Climate Smart Agriculture Situation Analysis Smallholder farmers are among the most vulnerable to climate change: better farming practices can increase yields, safeguard natural resources, and build resilience against climate variability. Better agricultural practices can increase resilience of smallholder farmers to climate change.99 This can be done through scaling up practices that are considered Climate Smart Agriculture. There are not specific CSA technologies or practices that can be universally applied, but rather is an approach to agriculture that requires site-specific consideration of what technologies and practices are most appropriate - it can include practices such as sustainable soil and land management, drought and heat tolerant crop varieties, water use efficiency and integrated pest management. There are demonstrated benefits to smallholder farmers of climate smart agricultural practices in Tanzania. For example, in certain areas zero tillage can greatly improve crop security by retaining out of season rainfall in the soil, and also mitigates greenhouse gas emissions through reducing soil disturbance. In other areas, such as those featuring hardpan soils, other practices such as soil ripping are more appropriate for loosening compact soils and reducing rainwater runoff. If used in suitable conditions, such practices mitigate against low agricultural productivity and declining soil fertility – both common challenges for the majority of Tanzanian farmers. Financial returns are evident in farms using terracing, which conserves soil moisture, and returns were even higher when combined with multiple other climate-smart agricultural practices such as minimum tillage and cover crops.100 Using rippers for tilling has been shown in many cases to increase yields, reduce soil erosion, lower greenhouse gas emissions, and reduce labor costs to both men and women101 – so uptake by farmers has great potential to improve productivity. Box 9: Quantifying the benefits of conservation agriculture “Conservation agriculture provides a viable means for strengthening resilience in agroecosystems and livelihoods that also advance adaptation goals.” -Intergovernmental Panel on Climate Change (2014) Conservation Agriculture (CA) is a concept which emphasizes practices such as minimum or no-till direct seeding, and soil cover using dead mulch or leguminous cover crops that can increase soil fertility and crop rotations that are judiciously selected to control pests and diseases from the previous crop. Various forms of CA have been practiced in some areas of Tanzania for decades, including with maize and sunflower crops in drought-prone areas in the Southern Highlands in Mbeya and Njombe. Development of the SAGCOT Greenprint included an analysis of the potential benefits of wider adoption of CA on maize crops in Mbeya Rural district. The analysis found that, without increasing the area under maize cultivation, yield would increase by an estimated 1.1 tonnes/hectare, crop water use efficiency would nearly double, and soils would be able to store substantially more carbon. Another case study in the Mbeya Rural District found that Mbeya maize yield increased 26–100%, sunflower by 360%, in addition to reducing labor for preparing land as well as planting.102 While CSA practices have been successful, wider uptake across Tanzania has been a challenge:103 While activities are taking place but the coverage remains limited to a few villages and districts, and there is no comprehensive program to target interventions to vulnerable areas where climate and environmental risks are highest. Key barriers include: 99 NCCS (2013) 100 Findings from Sokoine University of Agriculture (2011) 101 See, for example, Mkoga et al (2010), Sokoine University of Agriculture (2011), Bishop Sambrook et al (2004). 102 Shetto and Owenya (2007) 103 Yanda (2013), Lukumbuzya (2013) 50 CSA costs and benefits are not well known: Some studies and programs have indicated that there are certain costs that stop wider uptake of climate smart agriculture – for example higher labor costs for some techniques, necessary implements might be more expensive and the returns in productivity uncertain, and/or there may be maintenance costs.104 These conclusions are from smaller case studies, and no large- scale analysis has been done to better quantify the costs and payoffs of CSA. CSA practices are a low priority in agricultural investment plans: Investment in CSA tends to be supported by NGOs in selected districts, and not well prioritized in district planning through DADPs nor nationally coordinated. There could be many reasons for this, including limited funds, rendering other investments such as irrigation and extension services higher priorities. Local characteristics are not widely considered: Because climate smart agriculture includes many overlapping practices and technologies, selecting those that are appropriate depends on many site-specific factors from agro-ecological zone to crops to landscape to land tenure. More information to understand which CSA activities are appropriate in given areas to better target interventions. Good practices could be better captured: Awareness and capacity to adopt CSA practices and technology are assumed to be low in Tanzania, but there are clear cases where education and training have significantly scaled up adoption – both with farmers that were directly trained, and then those that adopted indirectly through following the example. Good practices are evident, but there is no mechanism to capture and promote positive lessons on a larger scale. A foundation is needed to scale up CSA. It is recommended that MAFC first adopt the FAO definition of Climate Smart Agriculture and agree on the types of activities that should be promoted as climate smart. This is to ensure that references to CSA practices are consistently defined in policies and programmes, and therefore easier to promote through planning and finance: “Agriculture that sustainably increases productivity, resilience (adaptation), reduces/removes greenhouse gases (mitigation) and enhances the achievement of national food security and development goals (reduces poverty).” -FAO Definition of Climate Smart Agriculture Table 6 presents stakeholder recommendations for a classification of climate-smart agricultural practices in Tanzania proposed for the agriculture sector for the purposes of policy mainstreaming and planning: Table 6: Climate Smart Agriculture Interventions Practice Types of Interventions Conservation agriculture • Minimum tillage/direct seeding • Cover crops • Crop rotation • Contour cropping • Mulching / composting • Intercropping with leguminous cover crops • Crop rotation Soil and water conservation • Crop residues management • Mulching • Rainwater harvesting • Pit and trench farming • Ripping and subsoiling • Raised beds • Contouring • Terracing • Charco dams • Bunding • Composting • Planting basins, tie ridges Resilient crop varieties • Drought tolerant varieties • Early maturing varieties • Water efficient varieties • Pest and disease resistant varieties • High yielding varieties • Heat tolerant varieties Cropland management • Crop diversification • Cover crops • Bottom valley farming • Green manuring • Crop rotation • Integrated pest management • Reduced tillage • Residue management 104 CCAP (2013) 51 Soil fertility management • Soil fertility evaluation • Organic and inorganic fertilizer • Integrated nutrient management • Water conservation • Improved manure handling • Compost integration • Mulch integration • Soil conservation Agro-forestry • Establishing tree nurseries • Agricultural friendly trees (N suppliers) • Crop tree planting • Woodlots in transition to renewable energy fuel use • Land and catchment reclamation • Alley cropping • Windbreaks • Fodder banks • River and stream protection The interventions outlined above in Table 6 are the basis for the following CSA investment programme, which aligns with current agricultural growth strategies. Several of the major agricultural growth strategies already call for implementation of CSA interventions. ASDP-2, for example, includes investments in conservation agriculture, but as seen above the practices considered conservation agriculture is but one subset of practices within a much larger CSA toolbox. The SAGCOT Blueprint goes farther in stating that SAGCOT investments will help farmers adapt to climate change through development of adaptation strategies, including drought-tolerant crops, water harvesting, soil moisture retention, minimal tillage,105 which is further analyzed in the SAGCOT Greenprint (Box 9). The foundation is therefore in place to scale up investments that will build resilience while at the same time boosting crop productivity and benefiting smallholder farmers. Box 10: Leveraging existing strategies and plans to promote CSA The clearest entry point for implementation of CSA is the upcoming larger-scale programs, including ASDP-2/BRN, and SAGCOT. While generally aimed at promoting agricultural commercialization, these programs include activities on increasing smallholder farmers productivity, building capacity through improved extension services, and research and development. Lessons can be gained from projects such as the Chololo Ecovillage which has demonstrated results: with improved seeds and good agricultural practices, yields have more than doubled for maize, sorghum, pearl millet, sunflower and groundnuts. 106 The SAGCOT Blueprint provides a high-level commitment to environmental management and climate adaptation at the farm level, with the SAGCOT Greenprint as a complement that provides specific measures and strategies for guiding implementation of higher-level objectives. The REDD+ Action Plan (2013) also has great potential to finance interventions in conservation agriculture, agro forestry, mixed farming. 105 URT (2011) 106 Global Climate Change Alliance (2014) 52 Action 2: Increase yields through Climate Smart Agriculture Key Investments Policy 2.1. Build the evidence base to promote CSA, including conducting a cost-benefit analysis and participatory evaluation of CSA vs. alternative practices, identifying what practices are appropriate for specific crops and livelihood zones, ascertaining ‘barriers’ and ‘overcomers’ to scaling up CSA and uptake at the farm level for specific practices and crops (e.g. investment costs, labor, maintenance costs), and recognizing and rewarding good practices and successes. 2.2. Develop clear guidelines and policy briefs for CSA technologies and practices so these can be better mainstreamed into agricultural programmes such as ASDP-2. Guidelines should draw from existing good practice examples (both in Tanzania and in the region), and be specific to the feasibility of technologies and practices in livelihood zones, crops, and by gender. 2.3. Establish an emissions baseline for the agriculture sector, and estimate emissions reductions of different CSA practices. This can prepare the sector to apply for climate change mitigation finance in projects that promote CSA. Planning 2.4. Build capacity at the District level for mainstreaming CSA in planning through training and sensitisation of District officials, ARIs, and technical officers to build understanding and awareness of CSA. Sensitisation of district officials to mainstreaming climate adaptation in planning can draw from initial ongoing pilots in dryland areas, for example, including the development of adaptation finance mechanisms. 2.5. Promote CSA in DADPs planning process through building awareness of appropriate technologies and incorporating climate resilience into district plans, starting with vulnerable districts that have productivity potential 2.6. Establish a monitoring system for CSA interventions, once CSA is defined. Monitoring parameters should be decided by MAFC and can include uptake of different practices, district investments in DADPs, and a sample of case studies that track changes in yields, land and water conservation outcomes, and food security. Practices 2.7. Develop incentives to offset the costs of CSA for smallholder farmers, districts, NGOs, and the private sector. Based on the findings of the cost-benefit analysis, a program can be designed to offset costs and other barriers to encourage planners and farmers to prioritize implementation of CSA interventions. This can also be used to promote CSA innovations and indigenous knowledge. 2.8. Increase awareness and capacity for CSA practices through practical training for farmers, extension agents, and district agricultural planners. This can be done through MAFC programmes such as ASDP-2, including CSA in Farmer Field Schools, identifying and promoting champion farmers, and reviewing the curricula for in-service training of extension/ARI staff to identify entry points for training. 2.9. Demonstrate good CSA practices in the field. This would include (i) Establishing one CSA demonstration farm in each agro-ecological zone, (ii) Developing resource centres for CSA on a regional level. 53 Action 2: Increase yields through Climate Smart Agriculture Implementation Factsheet Appraisal Priority: HIGH Investments in CSA have a high potential for both improving productivity of vulnerable farmers, but also safeguarding natural resources in the near term into the long term. Cost: MEDIUM The estimated cost for implementation of all activities is approximately $2,000,000 over five years. The cost is modest given that most activities are related to analyses, awareness, planning, and capacity building. Targeting Building and promotion of climate-smart agriculture practices is the focus of Outcome 2. Most of the actions under this outcome are addressing adaptation as shown in Table 12. With exception of investment 2.7, which is proposed to be implemented in the BRN districts, the rest are proposed to be implemented either at country scale or in the selected agro-ecological zones. The proposed agro-ecological zones for implementation include alluvial plains, northern highlands, plateau, semi-arid lands, southwestern highlands, southern highlands and western highlands. BRN districts are proposed because it is much easier to realize the benefits of CSA in high rainfall areas. For example, interventions such as improving planting density and use of fertilizer to increase productivity can easily show positive outcomes if properly implemented. Focal Point and Stakeholders The MAFC Environment Management Unit and Department-Land Use Planning would coordinate on a leadership role for promoting CSA within MAFC and at the District level. Districts should then translate these lessons to the farm level. The Department of Mechanisation (D-MECH) is also key to involve in technologies and equipment for CSA practices. The private sector, NGOs, and academic institutions will be engaged as key implementers. # Key Investments Cost Priority Target area Responsible 2.1 Build the evidence base to promote CSA Medium High National DMECH, DLUP, EMU 2.2 Develop clear guidelines and policy briefs for CSA technologies and practices Low Medium National DMECH, DLUP, EMU 2.3 Establish an emissions baseline for the agriculture sector Low High National DLUP/EMU 2.4 Build capacity at the District level for mainstreaming CSA in planning Low High National DPP, DMECH, DLUP, EMU 2.5 Promote CSA in DADPs planning process Medium High SAGCOT, BRN DPP, DLUP, EMU 2.6 Establish a monitoring system for CSA interventions Low Medium National DPP, DLUP, EMU 2.7 Develop incentives to offset the costs of CSA Low High National DLUP, EMU 2.8 Increase awareness and capacity for CSA practices through practical training Low High National DMECH, DLUP, EMU 2.9 Demonstrate good CSA practices in the field. Medium High AEZ, Regions DMECH, DLUP, EMU, LGAs 54 Action 3: Protect the most vulnerable against climate-related shocks 55 Action 3: Protect the most vulnerable against climate-related shocks Situation Analysis Weather-related risks are the largest threats to agricultural productivity and food security in Tanzania. Because agricultural livelihoods, food security, and weather are so tightly linked for smallholder and subsistence farmers, which are the majority of Tanzanians, even minor climate variability at some times of the year can represent a shock to income or food availability. The National Strategy for Growth and Reduction of Poverty explicitly recognises the fact that Tanzania’s poor rely heavily on natural resources and are most vulnerable to external shocks and environmental risks, including extreme weather events.107 For example marginal cropping areas are particularly vulnerable at the end of the dry season because of the low capacity to store food through to the end of the next wet season. For the top three food security shocks (late/less rainfall, high food prices, pests/diseases), the most common coping mechanisms by households is spending savings or relying less on preferred foods – households that are poorer and already having less food consumption are more likely to cope through strategies that directly impact the amount of food eaten (whereas richer household to cope by expending more assets).108 Box 11 outlines key issues for food security in Tanzania, many of which are related to weather but also low levels of adaptive capacity that amplify the impact of weather variability. Box 11: Key issues in food security in Mainland Tanzania • Vagaries of weather causing instability in food supply and periodic shocks • Lack of early warning and weak system of social protection and disaster preparedness and response • High post-harvest losses depleting food stocks • Weak early warning systems • Hiking food prices • Low productivity of food crops, livestock and fisheries • Low capacity of current food reserve structures • Inadequate and poor food storage facilities at household levels • Weak and inadequate school feeding programmes. • Poor and limited rural storage preservation facilities Source: TAFSIP, 2011 Better management of weather-related risks is needed before, during, and after shocks occur. Interventions for the types of risks typically faced by the agriculture are of three types: (i) Risk Mitigation, or actions to prevent events from occurring, limit their occurrence, or reduce the severity of the resulting losses. Examples include pest and disease management strategies, crop diversification, and extension advice, (ii) Risk coping, or actions to help the victims of a risky event (a shock such as a drought, flood, or pest epidemic) cope with the losses it causes. Examples include government assistance to farmers, debt restructuring, and remittances through mechanisms such as social safety net programs, (iii) Risk transfer, or actions that transfer risk to a willing third party, at a cost. Financial transfer mechanisms trigger compensation or reduce losses generated by a given risk, and they can include insurance, reinsurance, and financial hedging tools. Box 12 outlines priority measures in each of these areas that were recommended by ACRP stakeholders. 107 MKUKUTA-II (2010) 108 URT (2010a) 56 Box 12: Recommended priority risk management strategies109 Risk Mitigation • Post harvest technologies • Improved food storage facilities • Strategic Grain Reserve of at least 4 months of national food requirement maintained110 • Appropriate design of storage facilities to reduce evaporation • Improve drying technologies • Strengthening MAFC Early Warning System • Improve rainfall forecasting and communication protocols • Integration of indigenous forecasting in early warning systems Risk Transfer • Market and pricing instruments • Crop insurance schemes • Microfinance and cooperative opportunities • Replanting subsidies • Crop insurance for pests and diseases • Introducing crop micro insurance facilities111 Risk Coping • Social safety nets such as the Tanzania Social Action Fund Tanzania has plans in place for building resilience to weather-related shocks, but implementation has not kept pace with the level of risk. The Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan (TAFSIP) has developed a comprehensive action plan on disaster management. This includes activities on early warning systems, emergency response and preparedness, reformulation of an institutional system for disaster risk management and preparedness, and capacity building112 in order to mitigate the effects of climate change and prepare for and respond to extreme events. Additionally, the Tanzania Social Action Fund (TASAF) a social safety net program nearing its third phase, is directly intended to build resilience of the most vulnerable and protect them against shocks. TASAF plans to carry out a selection of the most vulnerable household and provide funding when disasters occur, which could provide lessons and linkages for the agriculture sector. Additionally, there could be potential opportunities for collaboration with the agriculture sector since activities under the TASAF public works program directly (e.g. building charco dams), and indirectly (e.g. generally boosting income) contribute to climate resiliency. Initiatives are currently underway in many of the areas recommended by stakeholders than can be drawn from and coordinated with the ACRP (Box 13). Box 13: Ongoing initiatives linked with reducing risk to climate shocks Other initiatives are underway to set up and strengthen Early Warning Systems, such as a UNDP-financed program on climate information and early warning systems. It will be important to link with these ongoing efforts to scale up systems and avoid designing parallel frameworks. Frameworks for pest monitoring and control such as the International Red Locust Control Organization for Central and Southern Africa could provide lessons for expanding activities on integrating pests and diseases into existing frameworks. Value chain development is a core component of ASDP-2, so coordination with the program will be essential. The Sokoine University of Agriculture is undertaking a research program on value chain upgrading strategies and agribusiness, which could relate well with linking value chain development with climate change. The main actors for linking agricultural value-adding activities to climate change are the MAFC Department for Research and Development, academic institutions such as the Sokoine University of Agriculture, the MAFC Department for Mechanisation, and the Department for Food Security and Early Warning Systems, which can assist in targeting activities. Other stakeholders include private sector actors, the Tanzania Chambers of Commerce, Development Partners (e.g. UNIDO) and NGOs that are able to promote market linkages. Policy analysis will also be supported under ASDP-2 with a focus on improving value chain analysis. The ASLMs will strengthen their work on analyzing specific commodities and how to improve different areas of their respective value chains. MAFC – EMU can collaborate with these other actors to strengthen the climate resilience elements of the expected value chain analysis work under ASDP-2. Commodity teams to be set up under ASDP-2 for priority commodities will bring together expertise from the ASLMs, from other initiatives, such as SAGCOT, and from the private sector. The teams will develop policy briefs and other analysis that aim to promote suitable measures to 109 URT (2013d) 110 URT (2010b) 111 See, for example, pilot projects by MicroEnsure, including access to credit by small-scale farmers in the Kilimanjaro region 112 See TAFSIP Programme 6 57 alleviate barriers along the commodity chain from input supply to consumption or trade. Similarly, this mechanism could support development of policy briefs to promote the building of greater climate resilience along the entire length of the various commodity value chains, from production to market. The Department of Food Security and Early Warning Systems would be best place for leading work to oversee development and piloting of risk transfer mechanisms. MAFC can coordinate and draw lessons from organisations that have piloted these types of activities, such as WorldVision (which has experience with crop insurance arrangements in the Same district) and microfinance institutions such as MicroEnsure, which has offered small loans for sustainable agricultural practice projects. The costs of weather-related risks on the economy and livelihoods is high, yet there have been constraints in adopting comprehensive risk management strategies. Investment in disaster risk management is low. Specific gaps that have been identified for agriculture include limited emergency response and preparedness facilities, weak meteorological information and set- ups, lack of well-organized disaster maps highlighting the major sources of disasters in the country, weak institutional integration on the overall early warning system for disaster response and preparedness.113 TAFSIP’s investment plan for natural disasters is comprehensive and covers these issues, yet implementation is under-resourced – only about 1% of the funds required to implement TAFSIP’s investments in disaster risk management and climate change has allocated.114 Communication of weather and early warning information to farmers is limited. Although the government’s early warning and food security systems are comprehensive it was admitted by MAFC that there needs to be improvements to the networks used to disseminate early warning messages to communities. The Division of Disaster Management protocols are currently sufficient to identify vulnerable villages within administrative districts and wards but there are limits to the system’s ability to locate vulnerable households. Difficulties in interpreting and applying the forecasts as they are currently expressed include mismatch between the variables forecast and the operational needs of farmers, lack of trust, and understanding the forecasts.115 Pests and disease identification and remediation are under-resourced and are currently a significant risk to crop productivity which could worsen. Pests and diseases rank as amongst the highest risks to agricultural productivity and food security.116 Despite the current risks and assumptions that climate change will exacerbate pest and disease outbreaks, very little is known about the potential impacts of climate change and research capacity at the regional and national level is limited. Integration of pests and diseases information into early warning messages are also not well developed. The interaction between climate, pests and diseases needs to be further researched before more advanced upscaled monitoring and control systems can be deployed.117 Diversification of livelihoods is key to building resilience to climate variability. While livelihood diversification through actions such as postharvest processing and value addition industries has been proposed as an adaptation option and Big Results Now are targeted in select crops and investment areas. While positive, the criteria for prioritization could leave many climate vulnerable areas excluded from potential investment in strengthening value chains that could support building resilience to climate variability and shocks.118 While risk transfer mechanisms are commonly proposed as climate change adaptation strategies,119 there is little precedent for these activities and lack of quality data makes their design a challenge. For example there are few examples of crop or pest insurance schemes in Tanzania to draw from, and financial initiatives that would support climate resilience activities are limited in scope, mostly limited to 113 URT (2011c) 114 Yanda (2013) 115 Sokoine University of Agriculture (2007) 116 See, for example, URT (2010a), World Bank (2013) 117 Lukumbuzya (2013) 118 Lukumbuzya (2013) 119 National Climate Change Strategy (2013); Risk-Based Planning Workshop (2013) 58 small pilot projects on a localized scale. 120 Most of the initiatives designed to improve the finances of rural communities has focused on establishing Savings and Credit Cooperative Societies (SACCOS), but these remain limited in scope.121 There are lessons that could be drawn from other countries and the potential to identify, develop and pilot innovative mechanisms that address the barriers for risk transfer mechanisms for farmers. Many food insecure areas will not be targeted by the major agriculture investment programs, including the priority districts in BRN, SAGCOT and ASDP-2 (Figure 14). Most food insecure districts are in arid and semi-arid areas, which may not be suitable for agricultural development. However, livelihoods in these areas are still largely agriculture-based, and they are the most vulnerable to even small changes in the onset of the rainy season and rainfall amounts. Therefore additional efforts may be needed, through the GoT or outside partners, to comprehensively target vulnerable and food insecure areas. Figure 14: Food insecure districts and agriculture investment Left: Food insecure districts, 2007-2016. Center: Districts with planned BRN investments (2013) Right: Districts with planned ASDP-2 investments (draft) Data source: MAFC (maps by SUA) 120 Lukumbuzya (2013) 121 Lukumbuzya (2013). SACCOS establishment through DADPS/ASDP are being carried out in only 20 villages in 3 districts for the financial year 2011/2012 59 Action 3: Protect the most vulnerable against climate-related shocks Key Investments Policy 3.1. Implement the TAFSIP disaster management plan, which includes a comprehensive program for strengthening early warning systems, emergency response and preparedness, strengthening safeguards and institutional systems governance and coordination. Lessons learned from similar initiatives, such as, UNDP’s pilot projects on early warning systems could be scaled up. 3.2. Strengthen integration of pests and diseases into monitoring protocols and early warning systems, and develop research programs on the links between climate change and pest and disease outbreaks. This should include (i) strengthening pests and diseases surveillance and monitoring system on non-outbreak pests, (ii) quarantine mechanisms to contain/isolate/ manage the spread of diseases and pests, (iii) developing a community knowledge base around pests and diseases using mobile phone technology (see ongoing pilot in Bagamoyo as a case study), (iv) Strategic Environmental Assessment for “outbreak pests” such Quelea quelea, locusts and rats. Planning 3.3. Improve communication of weather and early warning system information to farmers, including improved coordination of hydrometeorological information between TMA and MAFC, and developing mechanisms to communicate information to farmers to enable planning decisions. This should include (i) designing a system of feedbacks on key weather and climate information, as well as weather forecasts from the end-users’ perspectives, which is a gap in the current system, (ii) include the procurement, installation and management of real-time weather stations in climate risk hotspot localities which are part of a national overlapping system of stations, (iii) establishment and communication of an early warning system for selected crops that are developed in consultation with key stakeholder information needs, (iv) identification of opportunities for private sector involvement in communications technologies. 3.4. Inventory lessons from EWS, DRM, and social safety net projects and scale up successful interventions to additional vulnerable districts identified in Action 3.2 in order to better mitigate and cope with the impacts of extreme events. 3.5. Undertake a research program on building resilience through postharvest processing and value addition (PPVA) – for example to identify and promote PPVA features that best address climate risk in addition to income generation. This can provide guidance on the types of projects best suited to different agro-ecological zones, food processing technologies that secure food and prevents/recycles food wastage, guidelines for marketing strategies, engagement of the private sector, and the potential for sustainability certification of certain activities, recycling of waste products and recycling of packaging to transfer nutrients back on farm and capture carbon. Practices 3.6. Develop a program to establish value adding industries for farm products initially in food insecure and drought-prone districts – e.g. this can start by taking lessons from ASDP-I, which financed value-adding activities, and scale up successes. This would include farm products for both indigenous and newer crops, and train farmers in developing marketing strategies for drought- resistant crops that are introduced in their areas (training on types of products, where they can be sold, etc.). A program can also provide incentives to the private sector or Tertiary Institutions to establish agro-processing facilities and roll out a sustainability certification (if developed through Action 3.5) 3.7. Develop a program on risk management solutions for smallholder agriculture, which would include (i) research on crop insurance possibilities for smallholders, new finance instruments such as the potential for using title deeds on agriculture land for loan collateral, identifying climate considerations for finance instruments (e.g. longer grace periods in paying back loans), and how climate change could impact on insurance risks, how to engage female farmers, and barriers for financial institutions to lend to farmers, and mechanisms to safeguard farmers against poor lending practices, (ii) based on findings, pilot programs would be developed for insurance and financial instruments. 60 Action 3: Implementation Factsheet Protect the most vulnerable against climate-related shocks Appraisal Priority: HIGH Extreme events such as droughts are among the highest risks to agricultural productivity, and shocks can have significant impacts at all levels from the national economy to individual households. Pests and diseases are also a top risk to crop productivity, but little is known about the linkages with climate change. Cost: HIGH Costs to implement all activities, which include the action plan under the TAFSIP program, would range from approximately $27,000,000 to $44,000,000 over five years. Building capacity to prepare for and mitigate the impacts of extreme events and shocks has been under-resourced despite the risks, and systems need to be built from low levels of capacity. Initial Targeting All the proposed actions under Action 3 are relevant for national-scale implementation. For example, TAFSIP is already planned at national level. Actions 3.2 and 3.3 are related to early warning systems, which once implemented will have nation-wide impact. Proposed research under 3.2, 3.4 and 3.5 would be done in different agro-ecological zones, with results applicable in other locations. Development of programs in 3.6 and 3.7 should be carried out at national level though during implementation few districts could be selected. Focal Point and Stakeholders Key focal points for these activities are the DNFS - Early Warning section, MAFC-EMU, the Disaster Management Department in the Prime Minister’s Office, and Tanzania Meteorological Agency. For pests and diseases interventions, the Department of Crop Development would be involved. Other key stakeholders include the MAFC Directorate of Food Security, zonal plant health centres and units, NGOs, research institutes, and District Executive Directors at the subnational level. # Key Investments Priority Cost Target area Responsible 3.1 Implement the TAFSIP disaster management plan High High National DNFS, PMO- DMD 3.2 Strengthen integration of pests and diseases into monitoring protocols and early warning systems, and develop research programs on the links between climate change and pest and disease outbreaks High High National DCD, TMA, EMU, DNFS, DRD 3.3 Improve communication of weather and early warning system information to farmers High High National EMU, TMA 3.4 Inventory lessons from EWS and DRM projects and scale up successful interventions Medium Low National EMU, TMA, PMO-DMD 3.5 Undertake a research program on building resilience through postharvest processing and value addition High Medium National DRD, SUA, DNFS 3.6 Develop a program to establish value adding industries for farm products Medium Medium National DMECH, DNFS 3.7 Develop a program on risk management solutions for smallholder agriculture Medium Low National DNFS 61 Action 4: Strengthen knowledge and systems to target climate action 62 Action 4: Strengthen knowledge and systems to target climate action Situation Analysis Implementation of the ACRP investments will need evidence upon which to make climate-smart decisions, strategies to communicate key messages, and the ability to target specific stakeholders to ensure actions have maximum reach. The types of cross-cutting issues addressed in Action 4 are well defined in the NCCS (Table 7).122 Twelve cross-cutting themes in the NCCS were reviewed during preparation of the ACRP, both for relevance to MAFC and to identify where these could be better integrated in Actions 1- 3. Three issues were determined to warrant special attention under Action 4, which are intended to provide the foundation for knowledge and systems to better target climate action. These three strategic interventions – information, communication, education and public awareness, Research and Development, and gender and vulnerable groups – have been highlighted as priorities through the process. Following is additional information on the current status of each of these three areas of interventions, which has been assessed through stakeholder engagement and literature review. Table 7: NCCS Cross-cutting issues and relevance for the ACRP # NCCS cross-cutting issues: Sector/Theme MAFC a key actor? How addressed in ACRP 1 Information, communication, education and public awareness Yes Activities included in Action 4 2 Research and development Yes Activities included in Action 4 3 Technology transfer and development No 4 Capacity building and institutional strengthening Yes Activities included in Actions 1 - 4 5 Systematic observation No 6 Early warning systems Yes Action 3 7 Disaster and risk management Yes Action 3 8 Gender and vulnerable groups Yes Activities included in Action 4 9 Impacts of response measures Yes Activities included in Actions 1 - 3 10 Planning and financing Yes Included in Part 3 11 International cooperation No 12 Climate change and security No Information and Communications Effective communications will ensure that ARCP’s objectives and outputs are accurately represented to key stakeholders. This is needed to facilitate constructive interactions among disparate stakeholders, which include farmers, extension workers, researchers, inputs suppliers, policy makers, development partner agencies, and other stakeholders, in order to create reliable partnerships in the creation and exchange of knowledge. For example, while investments have been made in climate-smart measures such as drought and pest/disease resistant crop varieties, information and communication are important factors to make use of research and development through NARS since farmers are not be able to use new products due to lack of knowledge and commercial seed production.123 Specifically, communication needs to ensure that farmers receive timely information on potential climate induced risks, new adaptive technologies and markets related to key commodities in order to improve their productivity. Entrepreneurs will also need appropriate information on investment opportunities and policymakers need information that will lead to appropriate decision making. All these requirements call for key messages, communication products and channels to be packaged appropriately. 122NCCS Section 3.4.3 123 World Bank (2013) 63 Box 14: The challenge of information sharing in the agriculture sector Information sharing is a particular challenge because of the multisectoral nature of key agricultural stakeholders. A review of relevant strategic documents, such as the NCCS, ASDP, and TAFSIP indicates just how diverse these stakeholders can be. At national level important stakeholders include policy level actors such as the Agriculture Sector Line Ministries (ASLMs – including MAFC, MLFD, MITM, MoW and PMO-RALG); other public institutions with influence in the agricultural sector such as TMA, TPRI, TFDA, TBS and the crop marketing boards; research and training institutions including the ministry’s ARTIs, SUA, and UDSM; and the Development Partners who are critical in supplementing government financial resources and in the sharing of international best practices. At the field level important stakeholder groups include individual farmers, farmers associations or farmer groups such as MVIWATA; the Local Government Authorities (LGAs) who are responsible for providing extension services to communities; the private sector who include processors and millers, traders, investors and increasingly agribusiness; financial institutions like banks (NMB, CRDB and NBC), SACCOs and private micro-finance institutions such as PRIDE and FINCA; and Non State Actors such as TOAM and ANSAF who are important in the experimentation of adaptive technologies and in the local sharing of lessons learned. It is important to recognize that these various stakeholders have not only different experiences which need to be collected, processed and shared but also different information needs. The ACRP will leverage existing information and communication channels to raise awareness of climate change. The ACRP will employ various communication methods to reach targeted audiences. These include use of electronic and print media such as web, email, text messages, newspapers, brochures, and journals; verbal communication through telephone calls and video conferencing; mass media mainly television and radio; meetings including review meetings, demonstration farm groups, farmer field schools, communities of practice, conferences and training sessions, and improving farmers’ access to information by strengthening technical and market information through use of innovative technology dissemination pathways, including internet and mobile phones. Key to implementation of the ACRP will be to include messages into the communication packages of key agriculture initiatives (Box 15). For the purpose of the ACRP a MAFC-EMU led group, in close coordination with the MAFC Information and Communication Unit, will be established with the aim of identifying key stakeholders, the most relevant communication packages and the most suitable channels for conveying climate change messages to various target audiences. Box 15: Existing information and communication channels The ACRP will depend on existing and planned communications initiatives with relevance for agriculture and climate change such as MAFC and ASDP Communication Strategies, the Regional Rice Center of Excellence Communication Strategy under the EAAPP, the SAGCOT Communication Strategy; the Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA) (Tanzania Environmental Policy Action Node); and the REDD Communication Strategy. The ACRP will also contribute to and benefit from the SAGCOT and BRN communication strategies. The SAGCOT strategy, for example, aims to build relationships between SAGCOT and credible business journalists and editors at both national and international levels. MAFC – EMU will prepare messages on climate resilience and adaptation for SAGCOT and BRN areas. The SAGCOT communication strategy expects to create broader awareness of the challenges and opportunities in the operating environment of Tanzanian farmers. These messages will be facilitated by media training, the creation of a media database and a media toolkit. The database will contain journalists and media outlets that have been selected based on their credibility and quality of reporting, as well as the relevance of their interest area to SAGCOT activities. The media toolkit is a resource to ensure that the media report on SAGCOT in an informed manner. Research and Development Key research gaps need to be filled to better integrate climate change into agricultural policy. The NCCS states that effective adaptation and mitigation need reliable data, thus, more research is needed to establish climate change patterns, vulnerability, adaptive capacity, mitigation options and develop technologies that will ensure sustainable response systems and minimize impacts and risks associated with climate change. The National Agricultural Research System (NARS) is well established but performance is generally weak, though this varies by institute and by crop. There are few climate change relevant action research projects, and most of 64 the studies that have been documented have limited sample size and small spatial representation, which make extrapolation to other areas difficult. Similarly, various vulnerability assessment studies are also based on limited household surveys and only cover small geographical areas. There is, therefore, a need for studies that cover larger areas, encompass multiple agro-ecological zones, and use statistically valid sample sizes. There is also a need for studies that employ action research methods to better understand farmer situations with regard to local adaptation options. Box 16: Stakeholder-identified climate change and agriculture research gaps • Better understanding how recent and projected precipitation variability and change in seasonality of precipitation will impact agriculture, including performance of different types of crops and cultivars • Interactions between climate change, land degradation, soil depletion, loss of soil fertility, and soil salinity and acidity on crop yields, and how technological innovations can address these interactions • Linkages between biophysical environment response to climate change and food security • Comprehensive climate change and agriculture spatial vulnerability assessment • Development of drought tolerant, early-maturing and pest-resistant crop varieties.124 Strategic research will be especially critical not only to fill the knowledge gaps on the potential impacts of climate change on the agriculture sector, but also to guide on application of this research to target interventions to vulnerable areas. ASDP-2 will be an important mechanism through which to mainstream climate change research as one objective of the programme is to strengthen the NARS to respond more effectively to farmers’ technology needs. ASDP-2 also intends to support the strengthening of human resources for research and technical staff for crops based on capacity gaps and needs for commodity value chains to be identified through a Training Needs Assessment (TNA). MAFC – EMU should closely follow the process of conducting the TNA and ensure that monitoring climate changes and building resilience of crop systems will be adopted within the Programme, and ensure that other research gaps, such as a comprehensive vulnerability assessment, are undertaken. Box 17: Current research programmes with linkages to the ACRP • The East African Agricultural Productivity Project (EAAPP), which has established an improved rice growing programme centered at KATRIN Ifakara in Kilombero District. • Tanzania is one of five countries participating in Water Efficient Maize for Africa (WEMA) project. WEMA is strategically designed to mitigate production constraints associated with drought. It is a public-private partnership project formed in 2008 and coordinated by the African Agricultural Technology Foundation (AATF) and collaborates with COSTECH in Tanzania. The partnership is funded by the Gates and Buffett Foundations. The goal of the project is the development and deployment of royalty-free drought-tolerant maize varieties using a combination of conventional breeding, marker-assisted breeding and biotechnology techniques and applications.125 • Three other research programmes with direct relevance are the Norwegian supported Climate Change Impacts, Adaptation and Mitigation project (CCIAM126), the Enhancing Pro-Poor Innovations in Natural Resources and Agricultural Value Chains (EPINAV127) projects, which are both being coordinated by the Sokoine University of Agriculture (SUA) in Morogoro. Last, the Securing Small Holder Farm Production Against Climate Induced Risks, (AGRA project) coordinated by The Open University of Tanzania (OUT).128 These research programmes have focused on investigation the impacts of increasing climate variability on agricultural production in Tanzania. Under the CCIAM programme a consortium of Tanzanian institutions including SUA, UDSM, Ardhi University and the Tanzania Meteorological Agency are partnered with counterpart institutions from Norway in order to enhance synergies. • There are many smaller field based research projects, many supported or coordinated through CA-SARD that are of relevance to the ACRP process. Within MAFC, the EAAPP is a research programme supported by the World Bank that aims to contribute to improving productivity and resilience of rice growing systems. 124 URT (2013) 125 African Agricultural Technology Foundation (2010) 126 Sokoine University of Agriculture (2009) 127 Sokoine University of Agriculture (2011) 128 OUT (2012) 65 Gender and vulnerable groups Better mainstreaming gender could have significant benefits for uptake of climate smart agricultural practices. The yield gap between men and women averages around 20% to 30%, and most research finds that the gap is due to differences in resource use.129 Both the different roles of men and women in agriculture, and the specific needs of women farmers must be considered in light of the fact that wider uptake greatly depends on female farmers adopting labor-saving practices. Women have been found to often more rapidly adopt labor- saving CSA practices130 - if gender is well-mainstreamed in CSA, this could increase the success of scaling up these initiatives such as those in Actions 1 and 2. The ACRP is an opportunity to build resilience of female farmers through carrying out the recommendations of the National Strategy on Gender and Climate Change, which includes agriculture as a priority sector. This will require coordination across ministries, where institutional linkages are currently weak. Gender is tightly linked with communications actions, in order to develop communications packages that encourage local communities to develop and incorporate gender in their land use planning procedures. In the same way the ASDP Secretariat together with EMU are well-placed to monitor the amount of funds made available for gender activities at local level and encourage the mainstreaming of gender and climate change in ASDP-2 and DADP budgets. 129 Ibid. 130 Ibid. 66 Action 4: Strengthen knowledge and systems to target climate action Key Investments Policy 4.1. Draft and implement a climate change and agriculture research program. This would include (i) a stocktaking of current research related to climate change and agriculture (including ARIs), (ii) identify in more detail the key research needs and knowledge gaps, (iii) design a funding mechanism (e.g. grants) that can fill key research needs, (iv) establish a scientific review panel mandated to coordinate, communicate as well as disseminate findings, (v) research capacity building needs, (vi) develop and strengthen models for predicting climate change impacts, including implications for shifting agro-ecological zones, data analysis of rainfall patterns, and impacts on specific crops. 4.2. Develop a framework to target climate adaptation projects in vulnerable areas. This would include variables for drought, flood, pests and diseases, and food security as well as a system for updating data on at least an annual basis and when extreme events occur. This could include District and Region profiles with key socio- economic and environmental indicators to track over time how well and how fast the situation is improving, and act as a vulnerability scorecard. This should be integrated into the Information Management System developed in Action 4.4. 4.3. Conduct a comprehensive assessment on gender and climate change issues in the agriculture sector, including (i) climate change impacts on women and girls, (ii) develop recommendations and guidelines for mainstreaming gender into CCA related policies, strategies, programs, and budgets in respective areas of jurisdiction, (iii) identify best practices in Tanzania and other countries, and (iv) identify gender-appropriate technologies for activities related to water management, climate-smart agriculture, and postharvest processing and value addition, (v) capacity building and awareness on climate change for women farmers, (vi) recommendations for increasing women’s access to financial and productive resources. Planning 4.4. Develop and operationalize an Information Management System and web portal for climate change and agriculture. This would include identifying available and needed data, developing a systematic data collection and management, capacity building for ICT and other relevant staff, and a monitoring framework for the ACRP. This could include a publicly-accessible data portal that is linked with ongoing open data initiatives in Tanzania, and help to facilitate and coordinate an open exchange of climate change and agriculture information and ease sharing of data. As part of this investment MAFC should develop and maintain a climate change and agriculture website that would be a portal for research, awareness-raising, data accessibility, and updates on implementation of the action plan. 4.5. Establish stakeholder engagement and communication networks. This would include an extensive stakeholder needs analysis (e.g. farmers, extensionists, academia, policy and decision makers, CBOs) in order to document and articulate end user climate change adaptation needs, knowledge gaps, and recommend activities to fulfill knowledge needs and promote adoption of adaptation practices along with identified budget requirements; identify key network organisations and personnel with a mandate that supports climate change adaptation; and develop a community of practitioners. The analysis would also document communication preferences for the project’s priority stakeholders, and design specific and tailored messages to individual farmers and farmer’s groups, especially to climate vulnerable, food insecure areas in semi-arid districts. 4.6. Develop a gender and agriculture coordination mechanism between the MAFC gender desk, gender committee, and EMU. EMU will work with the gender desk to mainstream gender in CCA in each stage of the project, programme, policy cycle. The gender committee should meet quarterly to evaluate progress for gender mainstreaming in CCA related policies, strategies, programs and budgets. Practices 4.7. Develop and coordinate a campaign using ICT to raise awareness and disseminate targeted climate and weather information, including (i) events such as Saba Saba and Nane Nane exhibitions, (ii) awareness raising workshops in the AEZ’s, (iii) Information dissemination through e-newsletters, fact sheets, brochures and other media to promote research, good practices, upcoming events and consultations, etc. (iv) Develop and coordinate a media campaign to disseminate knowledge and benefits of CSA and applications on the ground (v) Strengthening of information, education and communication unit in MAFC to understand climate change issues and forge links with TMA to capture weather information and disseminate information to farmers. 67 Action 4: Implementation Factsheet Strengthen knowledge and systems to target climate action Appraisal Priority: MEDIUM Analysis and communication of climate change information and resilience activities has been lacking, and requires significant strengthening. These efforts may not build resilience directly, but will indirectly benefit decision-makers, practitioners, and farmers. Cost: LOW The total estimated cost for the above activities is approximately $190,000 over five years to develop and maintain information and communication systems. Targeting All activities would be on a national scale and further targeting to stakeholder groups would be carried out through Action 4.2. All the actions foster adaptation with a country as both a target area and planning scale. Focal Point and Stakeholders MAFC-EMU would take the lead on implementing cross-cutting activities, as the overall coordinator of the ACRP. This includes leading on identifying research and development priorities on climate change, in close coordination with the MAFC Department for Research and Development and Agricultural Research Institutes at the subnational level. On gender, MAFC will need to coordinate closely with the gender desk under the Department of Department of Administration and Human Resources (DAHR), MCDGC, and NGOs such as the Tanzania Women Lawyers Association and Tanzania Gender Networking Programme. There are several initiatives outside of MAFC that could provide opportunities for coordination on ICT, R&D, and gender activities. The Open University of Tanzania’s Environmental Policy Action Node has a focus on communications and using the media for outreach on climate change issues. The Accountability in Tanzania (AcT) programme has a climate change and environment window that includes competitive funding for communications initiatives. Sokoine University’s CCIAM and EPINAV projects similarly include communications initiatives. # Key Investments Priority Cost Target area Responsible 4.1 Draft and implement a climate change and agriculture research program High Low National DRD, EMU, Universities 4.2 Develop a framework to target climate adaptation projects in vulnerable areas Medium Medium National EMU, MIS 4.3 Conduct a comprehensive assessment on gender and climate change issues in the agriculture sector Medium Medium National DRD, EMU, Universities 4.4 Develop and operationalize an Information Management System and web portal for climate change and agriculture. High Low National EMU, MIS 4.5 Establish stakeholder engagement and communication networks Medium Low National EMU, MIS 4.6 Develop a gender and agriculture coordination mechanism Medium Medium National EMU, DAHR, MCDGC 4.7 Develop and coordinate a campaign using ICT to raise awareness and disseminate targeted climate and weather information Medium Low National EMU, MIS, TMA 68 Part 3: Implementation Strategy The ACRP is ambitious, and implementation will likely be a challenge: this plan was prepared without clarity as to the financial resources that may be available for its implementation, so given competition for scarce resources and the uncertainty of outside funding a flexible tool is needed to build resilience and safeguard growth in the sector. Because climate change has impacts and opportunities that cut across sectors and political boundaries, it will require commitment and cooperation of many key stakeholders both within and outside the Government of Tanzania. The Action Plan is therefore designed to be flexible rather than adhere to a rigid implementation framework: some actions will be suitable for different finance sources such as development partner finance for climate change activities, others should take advantage of major GoT agriculture programmes to mainstream activities and ensure that agricultural development promotes climate change resilience while mitigating degradation and resource depletion that can drive vulnerability. Some investments will require little additional cost, as results will come from simply ensuring that climate change is considered in policies, plans, and practices. MAFC will deliver the Action Plan through four mechanisms, which are outlined in this section: 3.1 An institutional framework, which outlines key stakeholders and roles and responsibilities across the GoT and non-state actors 3.2 A financing strategy to leverage resources for the Action Plan, through mainstreaming in sector operations and identifying sources of new funds. 3.3 Monitoring and reporting procedures to build evidence of climate change impacts and results of adaptation measures, and track delivery of the Action Plan. 3.4 First year launch, which outlines next steps for kicking off the ACRP and setting the foundation for implementation in the first year. 69 3.1 Institutional Framework The National Climate Change Strategy’s institutional arrangement follows that described in the Environmental Management Act (2004), with overall coordination by the National Climate Change Focal Point (NCCFP) in the Vice President’s Office – Division of Environment. As the MAFC Environment Management Unit (EMU) is tasked with climate change issues under EMA, and has a direct line to VPO-DoE, the MAFC- EMU will be the implementation focal point for the Action Plan, with the Head of the Environment Management Unit (HEMU) having overall responsibility for coordination and delivery of the expected outcomes. MAFC will form a Climate Resilient Agriculture (CRA) Task Force, chaired by the MAFC Permanent Secretary and including a broad range of government and non-governmental stakeholders. The ACRP Technical Working Group can be a basis for members selected for the Task Force. The East African Community (EAC) has issued a recent directive for member countries to form a Climate Smart Agriculture Task Force, and the CRA Task Force can fulfill this role rather than duplicating efforts. The overall implementation framework for the ACRP is outlined in Figure 15 with specific roles described below. Figure 15: ACRP Implementation Framework NCCS Coordination VPO-DoE Focal point: NCCFP Steering CRA Task Force Chair: PS MAFC ACRP Coordination MAFC-EMU Focal Point: HEMU Task force members Coordinate meetings, reporting on implementation, finance strategy Annual reporting Implementation MDAs, MAFC, NSAs, Subnational Entities Technical assistance, climate finance Partnerships, monitoring, communication, awareness 70 Roles and Responsibilities The ACRP Implementation Factsheets for each of the four actions include important stakeholders for each action as well as focal points for implementation responsibility for each investment. The number of stakeholders involved is many, and coordination has typically been a challenge for addressing climate change issues. Below is a brief description of the roles of each stakeholder included in Table 8, which is not exhaustive. The Implementation Factsheets can be consulted for more specifics. NCCS Coordination: Vice President’s Office - Division of Environment The National Climate Change Focal Point (NCCFP) sits within the VPO-DoE, as having overall responsibility for the NCCS. The NCCFP should provide the technical and financial assistance to MAFC to implement the ACRP, and is tasked with leading coordination between sectors (e.g. the water and livestock sectors, which have strong linkages with MAFC). The NCCFP is planning to develop NAMAs and NAPs in the near future, and is best placed to access UNFCCC international climate finance. MAFC will report to the NCCFP on an annual basis to track implementation of the ACRP. ACRP Coordination: MAFC Environment Management Unit The MAFC Environment Management Unit (EMU) will serve as the Sector Focal Point to implement the ACRP. The EMU is in place with a Head (HEMU) and three sub-units: Environmental Assessments and Monitoring, Environmental Education and Data Management, and Natural Resource Management/Sustainable Agriculture. Climate Change issues are addressed in the Natural Resource Management/Sustainable Agriculture sub-unit. However, climate change cuts across EMU sub-units as well as MAFC Departments. In that case HEMU is responsible and accountable for ensuring the smooth implementation of the Action Plan. The main constraint is that EMU does not currently have a budget allocation for climate change activities.131 Roles and responsibilities of the EMU are outlined in Table 8. It should be noted that environmental management in MAFC already faces resource constraints, which will risk implementation of the ACRP if not addressed. During the 2010/11 budget year, the MAFC Environment Management Unit received approximately US$160,000 (Tsh 242.5 million), equivalent to 0.08% of the total MAFC budget.132 While the EMU had 8 staff at the time, the budget was insufficient to carry out environmental management responsibilities as per EMA. In this case coordination of the ACRP will requ ire additional resources. Given the capacity limitations, it is recommended that MAFC procure a climate change and agriculture specialist consultant for at least the first six months of ACRP implementation to facilitate launching the ACRP and build capacity within the EMU and other relevant departments and units (see Section 3.4). Table 8: MAFC Environment Management Unit - ACRP Roles and Responsibilities Coordination and building partnerships • Develop coordination mechanisms in key thematic areas, including water and land use and gender • Coordinate quarterly agriculture and climate change Technical Working Group meetings • Ensure the MAFC representatives on the National Climate Change Steering Committee and National Climate Change Technical Committee are informed of climate change issues and status of ACRP implementation • Coordinate with key implementation stakeholders across the GoT, including within MAFC and MDAs • Coordinate with key implementation stakeholders at the subnational level, including LGAs, regions, and relevant zonal units • Build partnerships with non-state actors, including NGOs, research institutions, the private sector, and Development Partners. Leveraging • Identify Development Partners, NGOs, Foundations, private sector and other potential 131 Yanda (2013) 132 Ibid. 71 financial resources sources of finance for the action plan • Coordinate with NCCFP as NAMAs are prepared Reporting • Implementation of the M&E framework outlined in Part IV. • Annual reporting to NCCFP • Quarterly briefings to MAFC Heads of Departments on the plan and assign roles, responsibilities and milestones to coordinate task on a quarterly basis Capacity building and awareness • Coordinate zonal workshops to generate awareness of the Action Plan • Ensure buy-in of the action plan by stakeholder groups • Ensure that resources for capacity building are accessed from NCCFP and Development Partners • Deliver capacity building where needed, especially at the local level • Following up on ensuring existing environmental by-laws are enforced at grassroots level Mainstreaming • Ensure that Action Plan implementation is included in MAFC budget and MTEF • Coordinate with programmes such as ASDP, BRN, and SAGCOT to identify opportunities for mainstreaming the Action Plan and monitoring results • Ensure that MAFC policies, plans, and programmes have considered climate change and identify linkages with the Action Plan Steering: Climate Resilient Agriculture Task Force The Climate Resilient Agriculture Task Force will monitor implementation of the ACRP, serve as a vital coordination function between MAFC, MDAs, NSAs, and regional entities such as the EAC, and issue directives to all relevant MAFC departments and units for mainstreaming the ACRP in their operations. Implementation Stakeholders It is expected that the CRA Task Force will draw representatives from the following stakeholder groups: MAFC Divisions and Units All MAFC Divisions will be instrumental in implementing the Action Plan as well, and include technical and research units at the national and subnational levels. Of particular importance is the Department of Policy and Planning - as the entity with responsibility for strategic planning and policy development, the DPP will need to assist with ensuring that resources are allocated for its implementation. The ICT unit will have a key role in developing a web presence and communications. Technical divisions such as Land Use Planning, Mechanization and Irrigation will have a key role in implementing investments, which can be found in each action’s implementation factsheet. It will be important for MAFC to work closely with major agricultural programmes and initiatives related to agriculture as well as climate change, including the ASDP-2 Secretariat (Box 18), the Big Results Now Presidential Delivery Bureau, and SAGCOT Centre, will be important for MAFC to work closely with to promote the Action Plan and mainstream actions – opportunities for mainstreaming within these programmes and initiatives are presented for each action in Part 2. Large agriculture programmes and initiatives are well placed to promote climate resilience, pilot innovations, and reduce the environmental impacts of the sector that can drive climate vulnerability. Box 18: Mainstreaming the ACRP through the Agricultural Sector Development Programme Implementation of the ACRP can also take advantage of the agriculture sector-wide approach that has been established under the first phase of ASDP (i.e. ASDP-I), which is mainstreamed through existing government systems and structures through a basket fund arrangement. This arrangement will continue under ASDP-2. Conversely, ASDP-I has developed implementation systems from national down to village level, and created a mode of operation, which has streamlined planning, financial management, procurement, monitoring and reporting systems that can effectively support the implementation of proposed operations. The ASDP-I structure is designed to allow efforts to strengthen government systems at national and local levels for enhanced sustainability. Under ASDP-I the Agricultural Sector Lead Ministries (ASLMs) implement the programme while a Basket Fund Steering Committee (BFSC) provides overall policy and strategic guidance. There is also a Committee 72 of Directors, which provides technical support through Technical Working Groups (TWGs)133. The ACRP TWG could be sustained through this mechanism to provide advice on how to integrate climate risk in agricultural development plans from national and local levels. At the national level, ASDP-2 will target Secretariat staff, staff from ASLMs and staff from Regions facilitating commercialization, but who require training to strengthen their understanding of how to work with the private sector and to provide suitable guidance to LGAs in this area. A series of specialized training courses using either local or international experts will be held on different aspects of commercialized agriculture, value chain approaches and rural finance134. Through the same process these staff could be trained on aspects of planning for increased climate variability in order that they may provide appropriate, climate sensitive advice to their clients at local level and in the private sector. Coordination with the ASDP Secretariat presents a good opportunity for mainstreaming climate change at the district level and reaching smallholder farmers. MAFC is responsible for overall coordination of ASDP-2 implementation and performance monitoring through the ASDP Secretariat. The Secretariat is responsible for day-to-day coordination of the ASLMs and engaging with farmer groups, PMO-RALG and LGAs who have the major responsibility for field level implementation. The Secretariat will be strengthened to be able to handle new roles and responsibilities such as coordinating with the SAGCOT Secretariat and the Agriculture Delivery Bureau under BRN. As part of the ACRP, MAFC – EMU should work together with the Secretariat and PMO-RALG to update DADP Guidelines in order to reflect the need to assess climate risks and planning for building climate resilience into agriculture development plans. Additionally, the ASDP Environmental and Social Monitoring Framework (ESMF) was widely distributed to all Regions and training provided at all levels of government (including District Environmental Management Officers). The ASDP ESMF and its tools will be reviewed and revised in preparation of ASDP-2, which would be an opportune time to include climate change issues with general environmental management, which were absent from the current ESMF. The climate change screening tool developed for small-scale investments under the Tanzania Social Action Fund project (TASAF) could be a good practice example applicable to ASDP 2. Ministries, Departments and Agencies (MDAs) Several other MDAs are linked with agricultural activities and necessary for implementation of activities for building resilience in the agriculture sector. MAFC will be responsible for forging links with these MDAs and incentives to coordinate. It will be important for other sectors with linked activities135 to coordinate with MAFC as their action plans are developed to identify opportunities to link activities, since climate change is an issue that cuts across sectors. Non-State Actors Non-State Actors, including research institutions, universities, the private sector, NGO and CSOs, and Development Partners include key stakeholders that can contribute to fulfilling research needs, providing financial resources, and technical assistance toward implementation of the action plan. MAFC will need to coordinate closely especially with NGOs who are working in the field and are on the front line of practices that can be scaled up with additional support. Subnational Entities Subnational entities will be key recipients of investments, including in training, finance, and technical assistance, but much of the ACRP’s implementation will rest at the subnational level as well. Entities such as District-level Local Government Authorities, District Irrigation Development Teams, Zonal Plant Health Centres, regional Agricultural Research Institutes, and River Basin Offices will all play a role in each of the four actions. 133 URT (2013b) 134 ibid 135 Including the Ministry of Water, Ministry of Livestock and Fisheries Development, PMO-RALG, Ministry of Natural Resources and Tourism, Ministry of Energy, etc. 73 3.2 Cost Appraisal and Financing Strategy Implementation of the ACRP would require approximately USD$25 million per year over the next five years in addition to current levels of climate change expenditures in the agriculture sector – an increase of 22% in climate change expenditures over 2012/2013. ACRP cost estimates The minimum cost of implementing the Action Plan over five years is USD$126 million, or an average of USD $25.2 million per year. A breakdown of the costs by action is included below in Table 9. The highest cost actions are among the highest priorities, based on criteria such as importance of fostering adaptation, urgency, and dependency of other interventions. Water use efficiency and water storage and risk management for climate shocks, for example, tend to be costly due to the scale of investments in climate-proofing infrastructure and other investments, yet urgent given the pressure on water resources and the linkages with natural disasters. MAFC will need to refine the cost estimates on an annual basis to better reflect alignment with existing programming. The estimates here provide a general idea of the funding needs to implement the ACRP, but early in implementation of the ACRP an assessment will need to be done to further identify (i) existing activities that align with the ACRP investments and would be appropriate for mainstreaming (incurring moderate to minimal cost), (ii) where there are gaps that require more substantial additional resources. Leveraging external funding sources will be critical to implementation of the ACRP, with 80% of resources expected to come from outside of the GoT’s own sources. This likely allocation between GoT and outside funding sources is consistent with overall trends in climate change finance in the agriculture sector: an analysis of climate expenditures in the agriculture sector from 2010 – 2013 found that, on average, 18% of expenditures were from GoT own sources, and 82% from external finance. Within MAFC alone, the analysis showed an even lower share of climate expenditures at only 7% own source revenues as a percent of the total climate spend in the sector. As seen in Table 9, the ratio of GoT to external sources does vary within the actions, from over 90% external finance in some cases (e.g. climate smart agriculture and risk management) to GoT finance up to 45% in the case of sustainable land and water management (Action 1C). Table 9: ACRP Total Cost Estimates Action Appraisal Cost (US$) Funding Source Cost Priority GoT Other 1A Increase water use efficiency and water storage on irrigated and rain-fed lands High High 60,000,000 20% 80% 1B Improve catchment management in agricultural planning Low Medium 3,500,000 20% 80% 1C Adopt sustainable land and water management in agricultural lands to reduce degradation Medium High 12,500,000 45% 55% 2 Accelerate uptake of climate smart agriculture Low High 2,000,000 10% 90% 3 Advance risk management to reduce the impact of climate-related shocks High High 46,000,000 5% 95% 4 Build Knowledge and Systems to Better Target Climate Action Low Medium 2,000,000 25% 75% Total 126,000,000 20% 80% Based on the cost estimates for the Priority Actions, Table 10 provides estimates of the funding needs on an annual basis over the five years of ACRP implementation, with an average of USD$25.2 million per year: 74 Table 10: Annual Resources for ACRP Implementation Year Est Additional Climate Resources per year GoT own budget revenue (20%) Other funding sources (80%) 1 $25,000,000 $5,000,000 $20,000,000 2 $27,000,000 $5,400,000 $21,600,000 3 $26,000,000 $5,200,000 $20,800,000 4 $24,500,000 $4,900,000 $ 19,600,000 5 $23,500,000 $4,700,000 $18,800,000 Total $126,000,000 $25,200,000 $100,800,000 Avg/year $25,200,000 $5,040,000 $ 20,160,000 Source: Mutabazi et al (2014) The current level of climate change expenditures will need to increase by approximately 22% to implement the ACRP. In the 2012/2013 budget, the climate change expenditure review of the agriculture sector found approximately $115 million would be spent on activities relevant for climate change. Based on the most recent available year’s expenditures and the ACRP cost estimates (2012/2013), this would represent a 12% increase in GoT own revenues over the previous year, and 27% in external sources (Table 11). Table 11: Additional Resources for ACRP Implementation GoT own revenues Other sources Total Total Agriculture and climate change expenditures (MAFC + other MDAs) 40,375,438 75,097,363 115,472,800 Additional funds needed for ACRP implementation 5,040,000 20,160,000 25,200,000 Percent increase in total climate change expenditures 12% 27% 22% Source: Mushi (2013), Mutabazi et al (2014) The GoT needs to not only secure additional funds for climate change in the agriculture sector, but more specifically address climate resilience. A screening of expenditures on climate change activities in the agriculture sector (including MAFC and other MDAs) showed that funds are already allocated to climate change activities, yet these most climate-related expenditures are (i) primarily financing irrigation, (ii) only marginally linked with climate resilience.136 Therefore MAFC and other line sector ministries that are linked with crop agriculture will need to not only increase the amount of budget resources, but also improve overall planning for resilience activities, which in the past have been mostly limited to irrigation activities that may not sufficiently incorporate climate risk. Funding Sources and Phasing There is a need for substantial additional resources to implement ACRP activities, both within existing MAFC programs such as ASDP-2, BRN and SAGCOT, and as new activities. The GOT has not yet secured specific funding sources, but there are several avenues MAFC can consider from within and outside the GoT in order to finance the ACRP (Box 19). 136 Mushi (2013) 75 Box 19: Potential ACRP Funding Sources Sources accessible in the short term (1-2 Years) MAFC budget resources for implementation of the action plan will need to be committed as soon as possible, especially to set up institutional structures as well as capacity building. Mainstreaming actions in MAFC projects and programmes such as ASDP-2, Big Results Now and SAGCOT. This will require close coordination between the EMU and implementing entities for those programmes. Global Environment Facility resources could be requested by Tanzania to support building resilience in the agriculture sector. Development Partners contribute the largest proportion of climate finance in Tanzania and would be a likely source of initial funding to begin implementation of the Action Plan. MAFC can also leverage relationships with DPs for technical assistance on climate change and integrate AP activities into DP projects and programmes. DPs can also assist with international funding sources such as the Global Environment Facility and International Climate Fund. REDD+ Strategy and Action Plan has been developed, and funds may start to flow for pilot activities and carbon credits once a financial mechanism is established. MAFC is already listed as a key implementer of the REDD+ action plan, and should explore potential resources for implementation as many of these activities link with ACRP Actions 1 and 2. Sources accessible in the medium term (2-4 years) National Climate Fund: The GoT is currently exploring options for a National Climate Fund. If designed, this type of fund could be developed in 1-2 years to support implementation of the National Climate Change Strategy. MAFC could coordinate with VPO-DoE to ensure that the Fund includes financing for climate-resilient agriculture. Nationally Appropriate Mitigation Actions (NAMAs)/National Adaptation Plans (NAPs): Preparation of NAMAs and NAPs will be undertaken by the NCCFP, and could provide opportunities to fund action plans for sectors such as agriculture. Access to these funds for preparation and implementation of agriculture-related NAMAs and NAPs should be coordinated with the VPO-DoE and monitored by MAFC. Grant funding from sources such as international NGOs. This could be especially relevant for priority research activities in Action 4. Sources accessible in the long term (more than 4 years) Green Climate Fund: Resources from the Green Climate Fund are uncertain, but could be accessed in the coming years. Technical assistance is needed to determine readiness for these funds and institutional arrangements between sector ministries and the National Implementing Entity as well as developing a pipeline of of transformational activities. 76 Stakeholder Roles for Leveraging Funds As the focal point for implementation of the Action Plan, the MAFC-EMU will have a central role in obtaining budget resources, mainstreaming in sector operations, and leveraging additional funds. MAFC will work with other key stakeholders to ensure that sufficient resources are available, outlined in Table 12 below: Table 12: Institutional Roles for Leveraging Funds for Action Plan Implementation MAFC • Obtain sector budget allocation and integrate in MTEF (with MoF) • Coordinate with entities such as SAGCOT Centre, BRN Presidential Delivery Bureau, etc to leverage private sector contributions to promote climate resilience • Build capacity to develop proposals for international climate finance • Coordinate with ASDP secretariat on mainstreaming and supporting recurrent costs of action plan implementation • Generate revenues through levies or fees, for example on irrigation schemes Ministry of Finance • Integrate Action Plan into MTEF • Potential role in developing a financing framework for climate change Vice President’s Office – Division of Environment • Provide capacity building to MAFC on accessing international climate finance • Ensure that funds flow to sectors from projects on climate change mainstreaming and eventual funding from preparation of NAMAs and NAPs Universities and Institutions • MAFC can partner with key institutions such universities and research institutions to coordinate on climate change projects • Seek opportunities for co-financing of climate-related projects and programmes Development Partners • Potential source of initial financing for Action Plan activities • MAFC to ensure that DP-funded agriculture projects are aware of and consider financing Action Plan activities • Technical assistance to MAFC for implementation of the ACRP, including climate finance readiness, project feasibility studies, and institutional strengthening • Financing implementation of linked activities such as the SAGCOT Greenprint and REDD+ Strategy Other funding sources • Increased private sector investment in Tanzania brings opportunity to leverage PPPs that could finance resilience actions • NGOs, foundations and research institutions are heavily engaged in areas such as climate smart agriculture and natural resources management. These relationships could be leveraged to harmonize with the action plan. • REDD+ funds will flow soon and can link to related actions 77 Entry Points with Development Partners MAFC has identified several opportunities where specific Development Partner programmes and projects can support implementation of the ACRP, including initial steps to launch the plan in the first year (see Section 3.4) as well as longer-term support for the actions and investments (see Table 13). MAFC will need to work closely with DPs through Development Partner Groups (namely those on agriculture, environment, and water) in order to bring awareness of the ACRP and ensure that DP support is well aligned with the priorities in the ACRP. Table 13: Potential Support Through Development Partner Programmes Development Partner Programme Opportunities DFID • Pipeline climate resilience program with anticipated resources from the International Climate Fund European Union • Global Climate Change Alliance programme GIZ/KfW • Climate Finance Readiness Programme Norway • REDD+ support • Support to SAGCOT UNDP • UN-REDD • Mainstreaming Environment and Climate Change Adaptation in the Implementation of National Policies and development Plans USAID • Feed the Future World Bank • Mainstreaming climate change in support for the second Agriculture Sector Development Programme • SAGCOT • Pipeline climate change and water resources project 78 3.3 Monitoring and Reporting Guidelines The NCCS requires MDAs such as MAFC to monitor their implementation of the NCCS’s Strategic Interventions and report on results. However, Tanzania does not have an established national system for monitoring and reporting on climate change and implementation of the NCCS. Regardless, establishing a monitoring and reporting system for the ACRP will be key for MAFC to demonstrate and quantify results as well as systematically identify and track climate change activities in the sector. Because a national framework is still to be defined, the MAFC monitoring and reporting system will be sector-specific while still meeting the basic requirements outlined in the NCCS. Monitoring Framework Within two months of adoption of the ACRP, MAFC will establish a simple climate change monitoring framework that includes the following activities in Table 14. This should be carried out by the MAFC-EMU and discussed with the CSA Task Force, which could be done in-house or contracted through an outside consultant if sufficient capacity is not yet available. A consultant would be expected to conduct capacity building activities for implementation of the framework. This would be included Activity 4.1 under ACRP Action 4 (to develop and operationalize a Management Information System for climate change and agriculture, including a monitoring framework). Table 14: Steps to Develop a Monitoring and Reporting System 1 Define and agree on monitoring and reporting procedures • Consult with the VPO-National Climate Change Focal Point to define expectations for annual reports per the requirement in the NCCS. • Discuss and agree with CSA Task Force on reporting • Develop a reporting mechanism on gender mainstreaming into climate change adaptation-related policies, strategies, programs and budgets (per requirements of the National Gender and Climate Change Action Plan) 2 Set targets and milestones • Work with the CSA Task Force to establish targets for what MAFC can achieve in implementing the ACRP in the first year and each subsequent year • Set annual milestones toward achieving the targets 3 Define indicators • Identify climate-relevant indicators within the Agriculture Routine Data System that can be monitored • Use proposed indicators in the ACRP annex to develop monitoring framework for all identified ACRP activities based on the targets and milestones 4 Draft a reporting plan • MAFC-EMU will draft a reporting plan including all reporting deadlines, reporting templates, and responsibilities for the five year implementation period of the ACRP • Define stakeholder channels for dissemination of reports, including publication on the ACRP website • Discuss and agree on reporting plan with the NCCFP and CSA Task Force. A Management Information System developed under ASDP is the Agriculture Routine Data System (ARDS). Significant amounts of resources were invested to build a national database known as LGMD2, with information disaggregated at district level to clarify data flows and to develop format procedures for data collection at village and ward level and for data dissemination from district to national level. JICA has provided long term technical assistance and capacity building support to this national ARDS roll-out137. This system provides data on the performance of the agricultural sector and relies on front-line extension staff to provide monthly, quarterly and 137 ibid 79 annual information, which is compiled at district level and entered into a web-based database and made available to ASLM through Regional Secretariats and PMO-RALG. MAFC – EMU can assess the data collected through the ARDS to determine what climate relevant information is already being collected through this system, for use in the ACRP monitoring framework. In the event that data gaps are identified then MAFC – EMU can collaborate with its ASDP partners to revise or adapt the indicators collected for the ARDS, which can then be used to better inform on the climate status of Tanzanian agriculture. MAFC – EMU will collaborate with ASDP partners to review and revise proposed SAGCOT Investment Guidelines that should help steer investors toward agricultural green growth practices with broad social and environmental benefits. The SAGCOT guidelines would enhance, but not duplicate, environmental and social safeguards put in place through ASDP/DADP or other mechanisms. SAGCOT Investment Guidelines will also be revised to accommodate climate indicators that can be monitored. EMU capacities will be strengthened in order to allow the smooth monitoring of ACRP indicators within ASDP, SAGCOT and BRN. Reporting Requirements After the initial six-month mobilization phase, MAFC will undertake regular reporting within the Ministry and with outside stakeholders according to the schedule outlined in Table 15 below. Table 15: ACRP Reporting Schedule Period Reporting Requirement Content Quarterly Presentation to agriculture and climate change task force Publish quarterly status newsletter on MAFC climate change website and distribute to stakeholders Status of ACRP implementation, including new activities, mainstreaming, coordination, finance and partnership opportunities, and challenges. Annually Submit Annual Progress Report at the onset of years 2, 3, 4, and 5 to VPO-NCCFP per NCCS requirement. Submit annual progress report on gender, climate change and agriculture sent to MCDGC and VPO per the National Gender and Climate Change Action Plan Publish approved annual reports on MAFC CC website Summarise implementation status of all actions and activities. Summarise climate change screening of new major initiatives, projects and programmes and describe implications/updates to ACRP Financial reporting should include information on any financial resources allocated for the for climate change issues per the NCCS (and therefore ACRP) Summarise successes, challenges and lessons learned. After Five Years Conduct final evaluation of ACRP implementation Publish final evaluation on MAFC climate change website and distribute to stakeholders Assess impacts of the ACRP to measure achieved vs. planned results and provide recommendations for second phase of ACRP. 3.4 First Year Launch The first year of ACRP implementation will be critical to set the foundation for implementing the ACRP. The actions and investments in the Plan will need to be further refined and aligned to activities within MAFC as well as implemented by other stakeholders to improve mainstreaming the ACRP in current and planned activities in the Ministry, GoT, and with outside stakeholders, and also identify gaps requiring additional investments. Given the prominent role of Development Partners and other potential funders for financing the ACRP, more will need to be done at an early stage to engage and bring awareness to the Plan and MAFC’s priorities on climate 80 resilience. The following five steps outlined in Table 16 guide the initial stages of implementing the ACRP, and are key areas where donors and Development Partners can target support and technical assistance in this initial stage. Cost estimates for initial activities to launch the ACRP are provided below, which are additional to the overall costs for the ACRP investments. Estimates are based on the contracting of a climate smart agriculture specialist to be placed in MAFC for at least six months in order to build capacity and facilitate initial activities. Estimates also include expert consulting fees and event costs. Table 16: Steps for Launching the ACRP Step Task Details Cost 1 Establish and mobilize the CRA Task Force • Identify and invite members from key implementation stakeholders • Develop a terms of reference and operating guidelines for the Task Force • Develop targets and milestones for Year 1 of the ACRP • Hold quarterly Task Force meetings $13,000 2 Sensitize key implementers and stakeholders • Conduct a sensitization meeting with all MAFC departments and units to generate awareness of the ACRP activities • Initiate setup of climate change Management Information System (Section 3.3), including coordination for monitoring climate-related activities across departments, MDAs and other stakeholders • Hold a launch workshop to establish relationships with Development Partners, foundations, universities, private sector, etc and bring awareness to the ACRP • Hold zonal workshops (1 in each of 7 agro-ecological zones) $17,500 3 Internalizing the ACRP • Building on the ACRP policy review, internalize the ACRP in all policies, plans, and programmes • Design a simple climate change screening tool for all MAFC projects and programmes to identify where activities are linked with the actions in the ACRP and flag for monitoring • Conduct a detailed stocktaking of MAFC activities to identify all ongoing activities that align with the ACRP, where actions and investments can be mainstreamed, and where there are gaps that require additional resources • Define how screening will be done for all new projects and programmes $10,800 4 Draft a pipeline of “big win” investments • Identify “big win” investments for Year 1 of the ACRP • Indicate ACRP activities that are mainstreaming and where new investments are required • Secure budget resources and fundraise where there are gaps • Conduct three pre-feasibility studies of transformative projects per the ACRP priorities $25,400 5 Mobilize financial resources • Draft a detailed financing strategy for the ACRP, including MAFC resources and outside sources • Identify potential projects to be financed by the Green Climate Fund and identify steps for GCF readiness (including within MAFC, VPO-DoE, and how finances will flow between them) • Coordinate with Development Partners to identify entry points for financing with existing and pipeline programmes $21,000 Total First Year Launch Cost Estimate $87,750 81 References African Agricultural Technology Foundation (2010). “Mitigating the Impact of drought in Tanzania: the WEMA Intervention: Policy Brief” African Development Bank, Working Paper No. 105 (2010). “Brief 20: Smallholder agriculture in East Africa: Trends, constraints, and opportunities” Agrawala, S., et al (2003). Development and climate change in Tanzania: Focus on Kilimanjaro. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), Paris, France. Arndt, C., Farmer, W., Strzepek, K., Thurlow, J. (2011). “Climate Change, Agriculture and Food Security in Tanzania.” UNU-Wider Working Paper No. 2011/52. Bishop-Sambrook, C., Kienzle, J. Mariki, W., Owenya, M. and Ribeiro, F. (2004). Conservation Agriculture as a Labour Saving Practice for Vulnerable Households. A Study of the Suitability of Reduced Tillage and Cover Crops for Households under Labour Stress in Babati and Karatu Districts, Northern Tanzania. IFAD, FAO, 80p. CCAP Partners (2013). Documentation of the Lessons and the Best Practices for Climate Smart Small-Scale Agriculture. EcoAgriculture Partners (2012). The SAGCOT Greenprint: A Green Growth Investment Framework for the Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania Enfors, E.I. & Gordon, L.J. (2007). Analyszing Resilience in Dryland Agro-Ecosystems: a Case Study of the Makanya Catchment in Tanzania Over the Past 50 Years. Land Degradation and Development, 18, 681-688. Evans, A. E. V.; M. Giordano; and T. Clayton (Eds.) (2012). Investing in agricultural water management to benefit smallholder farmers in Tanzania. AgWater Solutions Project country synthesis report. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute. 34p. (IWMI Working Paper 146). Global Climate Adaptation Partnership (2011). The Economics of Climate Change in Tanzania. Global Climate Change Alliance (2014). Chololo Ecovillage: A model of good practice in climate change adaptation and mitigation Hatibu.N.; E.A. Lazaro; H. F. Mahoo and F.B. Rwehumbiza. 2002. “Soil and Water Conservation in Semi-arid Tanzania: Government policy and farmer’s practices” In Barrett C.B. F. Place and A.A. Aboud (eds). Natural Resources Management in African Agriculture.CABI Publishing: 205- 218 Matari E. R., Chang’a L. B., Chikojo G. E., Hyera T. (2008). Climate Change scenario development for Second National Communication –Tanzania. TMA Research Journal, Vol.1, pp. 40 – 54. Meena, H., Lugenja, M., Ntikha, O.A., Hermes, M. (2008). “Overview of Agro-Ecological Zones Adaptation: The Case of Crops and Livestock.” Manneh, B., Kiepe, P., Sie, M., Ndjiondjop, M. Drame, NK, Traore, K., J Rodenburg, Somado, EA., Narteh, L., Youm, O., Diagne, A. and Futakuchi, K. (2007). “Exploiting Partnerships in Research and Development to help African Rice Farmers cope with Climate Variability”. ICRISAT Mkoga, Z.J., Tumbo, S.D., Kihup, N. and Semoka J. 2010. Extrapolating effects of conservation tillage on yield, soil moisture and dry spell mitigation using simulation modeling. Physics and Chemistry of the Earth 35: 686–698 Mongi, H., Majule, A.E., Lyimo, J.G. (2010). “Vulnerability and adaptation of rain fed agriculture to climate change and variability in semi-arid Tanzania.” African Journal of Environmental Science and Technology Vol. 4(6), pp. 371-381. Mushi, D. (2013). ACRP Working Paper: “Climate Change Screening for Tanzania’s Agriculture Sector.” Nkonya, E., Gezehegn, L., Kilasara, M., Kahimba, F., Nassoro, H. (2013). Assessment of Achievements of the Agricultural Sector Development Programme (ASDP) Returns to Irrigation Development (Draft). 82 Intergovernmental Panel on Climate Change (2007). Fourth Assessment Report. Intergovernmental Panel on Climate Change (2014). WGII AR5, Chapter 22: Africa Kangalawe, R. (2012). “Food security and health in the southern highlands of Tanzania: A multidisciplinary approach to evaluate the impact of climate change and other stress factors.” African Journal of Environmental Science and Technology, vol. 6(1), pp. 50-66 Keraita, B.; de Fraiture, C. (2011). Investment opportunities for water lifting and application technologies in smallholder irrigated agriculture in Tanzania. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute (IWMI).(AgWater Solutions Project Case Study Report). Lukumbuzya, K. (2013). ACRP Working Paper: “Activities Mapping, Agriculture Climate Resilience Plan.” McSweeney, C., M. New, and G. Lizcano (2010). Tanzania – UNDP Climate Change Profiles, School of Geography and Environment, University of Oxford, Oxford. Munishi, P.K.T. (2009). Analysis of Climate Change and its Impacts on Productive Sectors, Particularly Agriculture in Tanzania, Report submitted to Ministry of Finance and Economic Affairs, December 2009. Mutabazi, K., Tumbo, S., Mbilinyi, B. (2014). ACRP Working Paper: “Climate Change and Agriculture Action Plan Cost Estimates and Targeting Strategy.” Mongi, H., Majule, A.E., Lyimo, J.G. (2010). “Vulnerability and adaptation of rain fed agriculture to climate change and variability in semi-arid Tanzania.” African Journal of Environmental Science and Technology, vol. 4(6), pp 371-381. Mushi, D. (2013). ACRP Working Paper: Climate Change Budget Screening For Tanzania’s Agriculture Sector. Open University of Tanzania, Tanzania Envrironment PAN (2013). “Securing Small Holder Farm Production Against Climate Induced Risks in the Tanzania Bread Basket Area of Southern Highlands”, AGRA Baseline Report Paavola, J. (2003). “Vulnerability to climate change in Tanzania: Sources, substance and solutions”. Paper presented at the inaugural workshop of Southern Africa Vulnerability Initiative (SAVI). Maputo, Mozambique, 19–21 June. Rowhani, Lobell, Linderman, and Ramankutty, (2011).“Climate variability and crop production in Tanzania,” Agricultural and Forest Meteorology, 151, 449-460 Seitz J. and W. Nyangena (2009). Economic Impact of Climate Change in the East African Community (EAC). Online at http://global21.eu/download/Economic_Impact_Climate_Change_EAC.pdf Shetto, Richard; Owenya, Marietha, eds (2007). Conservation agriculture as practised in Tanzania: three case studies. Nairobi. African Conservation Tillage Network, Centre de Coopération Internationale de Recherche Agronomique pour le Développement, Food and Agriculture Organization of the United Nations. Sokoine University of Agriculture (2007). Country report: Tanzania. Managing Risk and Reducing Vulnerability of Agricultural Systems under Variable and Changing Climate Sokoine University of Agrculutre (2009). Climate Change Impact, Adaptation and Mitigation (CCIAM). Programme Document Sokoine University of Agriculture, Soil Water Management Research Group (2010). Economics of Climate Change for the Agriculture Sector in Tanzania. Sokoine University of Agriculture (2011). Enhancing Pro-poor Innovations in Natural Resources and Agricultural Value Chains. Programme Document. Liwenga, E., Kwezi, L., Afifi, T. (2012). Rainfall, Food Security and Human Mobility. Case Study: Tanzania.CARE, United Nations University. URT (2004). Environmental Management Act. URT (2007). National Adaptation Programme of Action. 83 URT (2010a). Comprehensive Food Security and Vulnerability Analysis URT (2010b). National Strategy for Growth and Reduction of Poverty – II. Ministry of Finance and Economic Affairs. URT (2011a). National Strategy on Gender and Climate Change URT (2011b). SAGCOT Investment Blueprint URT (2011c). Tanzanaia Agriculture and Food Security Action Plan, 2011-12 to 2020-21. URT (2011d). The Tanzania Five Year Development Plan 2011/12 – 2015/16: Unleashing Tanzania’s Latent Growth Potentials. URT (2012a). Five Year Environmental Action Plan, 2012 – 2017. Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. URT (2012b). Rice Regional Center of Excellence, Communication Strategy URT (2013a). National Strategy for Reduced Emissions from Deforestation and Forest Degradation (REDD+). Vice President’s Office. URT (2013b). Programme Document: Agriculture Sector Development Programme. Ministry of Agriculture, Food Security, and Cooperatives. URT (2013c). Water Resources Management Strategic Interventions and Action Plan for Climate Change Adaptation. Ministry of Water. URT (2013d). National Climate Change Strategy. Vice President’s Office. URT (2013e). Rufiji Basin IWRMD Plan: Draft Interim Report. Ministry of Water. Wambura, F., Tumbo, S., Ngongolo, H., Mlonganile, P., Sangalugembe, C. (2014). “Tanzania CMIP5 Climate Change Projections.” Draft. World Bank (2013). Tanzania Agricultural Sector Risk Assessment. Yanda, P. (2013). ACRP Working Paper: “Climate Change Policy and Institutional Review on Tanzania’s Agricultural Sector”.

# Extracted Content Page 43 AGREEMENT ON AGRICULTURE Members, Having decided to establish a basis for initiating a process of reform of trade in agriculture in line with the objectives of the negotiations as set out in the Punta del Este Declaration; Recalling that their long-term objective as agreed at the Mid-Term Review of the Uruguay Round "is to establish a fair and market-oriented agricultural trading system and that a reform process should be initiated through the negotiation of commitments on support and protection and through the establishment of strengthened and more operationally effective GATT rules and disciplines"; Recalling further that "the above-mentioned long-term objective is to provide for substantial progressive reductions in agricultural support and protection sustained over an agreed period of time, resulting in correcting and preventing restrictions and distortions in world agricultural markets"; Committed to achieving specific binding commitments in each of the following areas: market access; domestic support; export competition; and to reaching an agreement on sanitary and phytosanitary issues; Having agreed that in implementing their commitments on market access, developed country Members would take fully into account the particular needs and conditions of developing country Members by providing for a greater improvement of opportunities and terms of access for agricultural products of particular interest to these Members, including the fullest liberalization of trade in tropical agricultural products as agreed at the Mid-Term Review, and for products of particular importance to the diversification of production from the growing of illicit narcotic crops; Noting that commitments under the reform programme should be made in an equitable way among all Members, having regard to non-trade concerns, including food security and the need to protect the environment; having regard to the agreement that special and differential treatment for developing countries is an integral element of the negotiations, and taking into account the possible negative effects of the implementation of the reform programme on least-developed and net food-importing developing countries; Hereby agree as follows: Part I Article 1 Definition of Terms In this Agreement, unless the context otherwise requires: (a) "Aggregate Measurement of Support" and "AMS" mean the annual level of support, expressed in monetary terms, provided for an agricultural product Page 44 in favour of the producers of the basic agricultural product or non-product- specific support provided in favour of agricultural producers in general, other than support provided under programmes that qualify as exempt from reduction under Annex 2 to this Agreement, which is: (i) with respect to support provided during the base period, specified in the relevant tables of supporting material incorporated by reference in Part IV of a Member's Schedule; and (ii) with respect to support provided during any year of the implementation period and thereafter, calculated in accordance with the provisions of Annex 3 of this Agreement and taking into account the constituent data and methodology used in the tables of supporting material incorporated by reference in Part IV of the Member's Schedule; (b) "basic agricultural product" in relation to domestic support commitments is defined as the product as close as practicable to the point of first sale as specified in a Member's Schedule and in the related supporting material; (c) "budgetary outlays" or "outlays" includes revenue foregone; (d) "Equivalent Measurement of Support" means the annual level of support, expressed in monetary terms, provided to producers of a basic agricultural product through the application of one or more measures, the calculation of which in accordance with the AMS methodology is impracticable, other than support provided under programmes that qualify as exempt from reduction under Annex 2 to this Agreement, and which is: (i) with respect to support provided during the base period, specified in the relevant tables of supporting material incorporated by reference in Part IV of a Member's Schedule; and (ii) with respect to support provided during any year of the implementation period and thereafter, calculated in accordance with the provisions of Annex 4 of this Agreement and taking into account the constituent data and methodology used in the tables of supporting material incorporated by reference in Part IV of the Member's Schedule; (e) "export subsidies" refers to subsidies contingent upon export performance, including the export subsidies listed in Article 9 of this Agreement; (f) "implementation period" means the six-year period commencing in the year 1995, except that, for the purposes of Article 13, it means the nine-year period commencing in 1995; (g) "market access concessions" includes all market access commitments undertaken pursuant to this Agreement; (h) "Total Aggregate Measurement of Support" and "Total AMS" mean the sum of all domestic support provided in favour of agricultural producers, calculated as the sum of all aggregate measurements of support for basic agricultural Page 45 products, all non-product-specific aggregate measurements of support and all equivalent measurements of support for agricultural products, and which is: (i) with respect to support provided during the base period (i.e. the "Base Total AMS") and the maximum support permitted to be provided during any year of the implementation period or thereafter (i.e. the "Annual and Final Bound Commitment Levels"), as specified in Part IV of a Member's Schedule; and (ii) with respect to the level of support actually provided during any year of the implementation period and thereafter (i.e. the "Current Total AMS"), calculated in accordance with the provisions of this Agreement, including Article 6, and with the constituent data and methodology used in the tables of supporting material incorporated by reference in Part IV of the Member's Schedule; (i) "year" in paragraph (f) above and in relation to the specific commitments of a Member refers to the calendar, financial or marketing year specified in the Schedule relating to that Member. Article 2 Product Coverage This Agreement applies to the products listed in Annex 1 to this Agreement, hereinafter referred to as agricultural products. Part II Article 3 Incorporation of Concessions and Commitments 1. The domestic support and export subsidy commitments in Part IV of each Member's Schedule constitute commitments limiting subsidization and are hereby made an integral part of GATT 1994. 2. Subject to the provisions of Article 6, a Member shall not provide support in favour of domestic producers in excess of the commitment levels specified in Section I of Part IV of its Schedule. 3. Subject to the provisions of paragraphs 2(b) and 4 of Article 9, a Member shall not provide export subsidies listed in paragraph 1 of Article 9 in respect of the agricultural products or groups of products specified in Section II of Part IV of its Schedule in excess of the budgetary outlay and quantity commitment levels specified therein and shall not provide such subsidies in respect of any agricultural product not specified in that Section of its Schedule. Page 46 Part III Article 4 Market Access 1. Market access concessions contained in Schedules relate to bindings and reductions of tariffs, and to other market access commitments as specified therein. 2. Members shall not maintain, resort to, or revert to any measures of the kind which have been required to be converted into ordinary customs duties1, except as otherwise provided for in Article 5 and Annex 5. Article 5 Special Safeguard Provisions 1. Notwithstanding the provisions of paragraph 1(b) of Article II of GATT 1994, any Member may take recourse to the provisions of paragraphs 4 and 5 below in connection with the importation of an agricultural product, in respect of which measures referred to in paragraph 2 of Article 4 of this Agreement have been converted into an ordinary customs duty and which is designated in its Schedule with the symbol "SSG" as being the subject of a concession in respect of which the provisions of this Article may be invoked, if: (a) the volume of imports of that product entering the customs territory of the Member granting the concession during any year exceeds a trigger level which relates to the existing market access opportunity as set out in paragraph 4; or, but not concurrently: (b) the price at which imports of that product may enter the customs territory of the Member granting the concession, as determined on the basis of the c.i.f. import price of the shipment concerned expressed in terms of its domestic currency, falls below a trigger price equal to the average 1986 to 1988 reference price2 for the product concerned. 2. Imports under current and minimum access commitments established as part of a concession referred to in paragraph 1 above shall be counted for the purpose of determining the volume of imports required for invoking the provisions of subparagraph 1(a) and paragraph 4, but imports under such commitments shall not be affected by any additional duty imposed under either subparagraph 1(a) and paragraph 4 or subparagraph 1(b) and paragraph 5 below. 1These measures include quantitative import restrictions, variable import levies, minimum import prices, discretionary import licensing, non-tariff measures maintained through state-trading enterprises, voluntary export restraints, and similar border measures other than ordinary customs duties, whether or not the measures are maintained under country-specific derogations from the provisions of GATT 1947, but not measures maintained under balance-of-payments provisions or under other general, non-agriculture-specific provisions of GATT 1994 or of the other Multilateral Trade Agreements in Annex 1A to the WTO Agreement. 2The reference price used to invoke the provisions of this subparagraph shall, in general, be the average c.i.f. unit value of the product concerned, or otherwise shall be an appropriate price in terms of the quality of the product and its stage of processing. It shall, following its initial use, be publicly specified and available to the extent necessary to allow other Members to assess the additional duty that may be levied. Page 47 3. Any supplies of the product in question which were en route on the basis of a contract settled before the additional duty is imposed under subparagraph 1(a) and paragraph 4 shall be exempted from any such additional duty, provided that they may be counted in the volume of imports of the product in question during the following year for the purposes of triggering the provisions of subparagraph 1(a) in that year. 4. Any additional duty imposed under subparagraph 1(a) shall only be maintained until the end of the year in which it has been imposed, and may only be levied at a level which shall not exceed one third of the level of the ordinary customs duty in effect in the year in which the action is taken. The trigger level shall be set according to the following schedule based on market access opportunities defined as imports as a percentage of the corresponding domestic consumption3 during the three preceding years for which data are available: (a) where such market access opportunities for a product are less than or equal to 10 per cent, the base trigger level shall equal 125 per cent; (b) where such market access opportunities for a product are greater than 10 per cent but less than or equal to 30 per cent, the base trigger level shall equal 110 per cent; (c) where such market access opportunities for a product are greater than 30 per cent, the base trigger level shall equal 105 per cent. In all cases the additional duty may be imposed in any year where the absolute volume of imports of the product concerned entering the customs territory of the Member granting the concession exceeds the sum of (x) the base trigger level set out above multiplied by the average quantity of imports during the three preceding years for which data are available and (y) the absolute volume change in domestic consumption of the product concerned in the most recent year for which data are available compared to the preceding year, provided that the trigger level shall not be less than 105 per cent of the average quantity of imports in (x) above. 5. The additional duty imposed under subparagraph 1(b) shall be set according to the following schedule: (a) if the difference between the c.i.f. import price of the shipment expressed in terms of the domestic currency (hereinafter referred to as the "import price") and the trigger price as defined under that subparagraph is less than or equal to 10 per cent of the trigger price, no additional duty shall be imposed; (b) if the difference between the import price and the trigger price (hereinafter referred to as the "difference") is greater than 10 per cent but less than or equal to 40 per cent of the trigger price, the additional duty shall equal 30 per cent of the amount by which the difference exceeds 10 per cent; (c) if the difference is greater than 40 per cent but less than or equal to 60 per cent of the trigger price, the additional duty shall equal 50 per cent 3Where domestic consumption is not taken into account, the base trigger level under subparagraph 4(a) shall apply. Page 48 of the amount by which the difference exceeds 40 per cent, plus the additional duty allowed under (b); (d) if the difference is greater than 60 per cent but less than or equal to 75 per cent, the additional duty shall equal 70 per cent of the amount by which the difference exceeds 60 per cent of the trigger price, plus the additional duties allowed under (b) and (c); (e) if the difference is greater than 75 per cent of the trigger price, the additional duty shall equal 90 per cent of the amount by which the difference exceeds 75 per cent, plus the additional duties allowed under (b), (c) and (d). 6. For perishable and seasonal products, the conditions set out above shall be applied in such a manner as to take account of the specific characteristics of such products. In particular, shorter time periods under subparagraph 1(a) and paragraph 4 may be used in reference to the corresponding periods in the base period and different reference prices for different periods may be used under subparagraph 1(b). 7. The operation of the special safeguard shall be carried out in a transparent manner. Any Member taking action under subparagraph 1(a) above shall give notice in writing, including relevant data, to the Committee on Agriculture as far in advance as may be practicable and in any event within 10 days of the implementation of such action. In cases where changes in consumption volumes must be allocated to individual tariff lines subject to action under paragraph 4, relevant data shall include the information and methods used to allocate these changes. A Member taking action under paragraph 4 shall afford any interested Members the opportunity to consult with it in respect of the conditions of application of such action. Any Member taking action under subparagraph 1(b) above shall give notice in writing, including relevant data, to the Committee on Agriculture within 10 days of the implementation of the first such action or, for perishable and seasonal products, the first action in any period. Members undertake, as far as practicable, not to take recourse to the provisions of subparagraph 1(b) where the volume of imports of the products concerned are declining. In either case a Member taking such action shall afford any interested Members the opportunity to consult with it in respect of the conditions of application of such action. 8. Where measures are taken in conformity with paragraphs 1 through 7 above, Members undertake not to have recourse, in respect of such measures, to the provisions of paragraphs 1(a) and 3 of Article XIX of GATT 1994 or paragraph 2 of Article 8 of the Agreement on Safeguards. 9. The provisions of this Article shall remain in force for the duration of the reform process as determined under Article 20. Part IV Article 6 Domestic Support Commitments 1. The domestic support reduction commitments of each Member contained in Part IV of its Schedule shall apply to all of its domestic support measures in favour of agricultural producers with the exception of domestic measures which are not subject to reduction in Page 49 terms of the criteria set out in this Article and in Annex 2 to this Agreement. The commitments are expressed in terms of Total Aggregate Measurement of Support and "Annual and Final Bound Commitment Levels". 2. In accordance with the Mid-Term Review Agreement that government measures of assistance, whether direct or indirect, to encourage agricultural and rural development are an integral part of the development programmes of developing countries, investment subsidies which are generally available to agriculture in developing country Members and agricultural input subsidies generally available to low-income or resource-poor producers in developing country Members shall be exempt from domestic support reduction commitments that would otherwise be applicable to such measures, as shall domestic support to producers in developing country Members to encourage diversification from growing illicit narcotic crops. Domestic support meeting the criteria of this paragraph shall not be required to be included in a Member's calculation of its Current Total AMS. 3. A Member shall be considered to be in compliance with its domestic support reduction commitments in any year in which its domestic support in favour of agricultural producers expressed in terms of Current Total AMS does not exceed the corresponding annual or final bound commitment level specified in Part IV of the Member's Schedule. 4. (a) A Member shall not be required to include in the calculation of its Current Total AMS and shall not be required to reduce: (i) product-specific domestic support which would otherwise be required to be included in a Member's calculation of its Current AMS where such support does not exceed 5 per cent of that Member's total value of production of a basic agricultural product during the relevant year; and (ii) non-product-specific domestic support which would otherwise be required to be included in a Member's calculation of its Current AMS where such support does not exceed 5 per cent of the value of that Member's total agricultural production. (b) For developing country Members, the de minimis percentage under this paragraph shall be 10 per cent. 5. (a) Direct payments under production-limiting programmes shall not be subject to the commitment to reduce domestic support if: (i) such payments are based on fixed area and yields; or (ii) such payments are made on 85 per cent or less of the base level of production; or (iii) livestock payments are made on a fixed number of head. (b) The exemption from the reduction commitment for direct payments meeting the above criteria shall be reflected by the exclusion of the value of those direct payments in a Member's calculation of its Current Total AMS. Article 7 Page 50 General Disciplines on Domestic Support 1. Each Member shall ensure that any domestic support measures in favour of agricultural producers which are not subject to reduction commitments because they qualify under the criteria set out in Annex 2 to this Agreement are maintained in conformity therewith. 2. (a) Any domestic support measure in favour of agricultural producers, including any modification to such measure, and any measure that is subsequently introduced that cannot be shown to satisfy the criteria in Annex 2 to this Agreement or to be exempt from reduction by reason of any other provision of this Agreement shall be included in the Member's calculation of its Current Total AMS. (b) Where no Total AMS commitment exists in Part IV of a Member's Schedule, the Member shall not provide support to agricultural producers in excess of the relevant de minimis level set out in paragraph 4 of Article 6. Part V Article 8 Export Competition Commitments Each Member undertakes not to provide export subsidies otherwise than in conformity with this Agreement and with the commitments as specified in that Member's Schedule. Article 9 Export Subsidy Commitments 1. The following export subsidies are subject to reduction commitments under this Agreement: (a) the provision by governments or their agencies of direct subsidies, including payments-in-kind, to a firm, to an industry, to producers of an agricultural product, to a cooperative or other association of such producers, or to a marketing board, contingent on export performance; (b) the sale or disposal for export by governments or their agencies of non- commercial stocks of agricultural products at a price lower than the comparable price charged for the like product to buyers in the domestic market; (c) payments on the export of an agricultural product that are financed by virtue of governmental action, whether or not a charge on the public account is involved, including payments that are financed from the proceeds of a levy imposed on the agricultural product concerned or on an agricultural product from which the exported product is derived; Page 51 (d) the provision of subsidies to reduce the costs of marketing exports of agricultural products (other than widely available export promotion and advisory services) including handling, upgrading and other processing costs, and the costs of international transport and freight; (e) internal transport and freight charges on export shipments, provided or mandated by governments, on terms more favourable than for domestic shipments; (f) subsidies on agricultural products contingent on their incorporation in exported products. 2. (a) Except as provided in subparagraph (b), the export subsidy commitment levels for each year of the implementation period, as specified in a Member's Schedule, represent with respect to the export subsidies listed in paragraph 1 of this Article: (i) in the case of budgetary outlay reduction commitments, the maximum level of expenditure for such subsidies that may be allocated or incurred in that year in respect of the agricultural product, or group of products, concerned; and (ii) in the case of export quantity reduction commitments, the maximum quantity of an agricultural product, or group of products, in respect of which such export subsidies may be granted in that year. (b) In any of the second through fifth years of the implementation period, a Member may provide export subsidies listed in paragraph 1 above in a given year in excess of the corresponding annual commitment levels in respect of the products or groups of products specified in Part IV of the Member's Schedule, provided that: (i) the cumulative amounts of budgetary outlays for such subsidies, from the beginning of the implementation period through the year in question, does not exceed the cumulative amounts that would have resulted from full compliance with the relevant annual outlay commitment levels specified in the Member's Schedule by more than 3 per cent of the base period level of such budgetary outlays; (ii) the cumulative quantities exported with the benefit of such export subsidies, from the beginning of the implementation period through the year in question, does not exceed the cumulative quantities that would have resulted from full compliance with the relevant annual quantity commitment levels specified in the Member's Schedule by more than 1.75 per cent of the base period quantities; (iii) the total cumulative amounts of budgetary outlays for such export subsidies and the quantities benefiting from such export subsidies over the entire implementation period are no greater than the totals that would have resulted from full compliance with the relevant annual commitment levels specified in the Member's Schedule; and Page 52 (iv) the Member's budgetary outlays for export subsidies and the quantities benefiting from such subsidies, at the conclusion of the implementation period, are no greater than 64 per cent and 79 per cent of the 1986- 1990 base period levels, respectively. For developing country Members these percentages shall be 76 and 86 per cent, respectively. 3. Commitments relating to limitations on the extension of the scope of export subsidization are as specified in Schedules. 4. During the implementation period, developing country Members shall not be required to undertake commitments in respect of the export subsidies listed in subparagraphs (d) and (e) of paragraph 1 above, provided that these are not applied in a manner that would circumvent reduction commitments. Article 10 Prevention of Circumvention of Export Subsidy Commitments 1. Export subsidies not listed in paragraph 1 of Article 9 shall not be applied in a manner which results in, or which threatens to lead to, circumvention of export subsidy commitments; nor shall non-commercial transactions be used to circumvent such commitments. 2. Members undertake to work toward the development of internationally agreed disciplines to govern the provision of export credits, export credit guarantees or insurance programmes and, after agreement on such disciplines, to provide export credits, export credit guarantees or insurance programmes only in conformity therewith. 3. Any Member which claims that any quantity exported in excess of a reduction commitment level is not subsidized must establish that no export subsidy, whether listed in Article 9 or not, has been granted in respect of the quantity of exports in question. 4. Members donors of international food aid shall ensure: (a) that the provision of international food aid is not tied directly or indirectly to commercial exports of agricultural products to recipient countries; (b) that international food aid transactions, including bilateral food aid which is monetized, shall be carried out in accordance with the FAO "Principles of Surplus Disposal and Consultative Obligations", including, where appropriate, the system of Usual Marketing Requirements (UMRs); and (c) that such aid shall be provided to the extent possible in fully grant form or on terms no less concessional than those provided for in Article IV of the Food Aid Convention 1986. Article 11 Incorporated Products Page 53 In no case may the per-unit subsidy paid on an incorporated agricultural primary product exceed the per-unit export subsidy that would be payable on exports of the primary product as such. Part VI Article 12 Disciplines on Export Prohibitions and Restrictions 1. Where any Member institutes any new export prohibition or restriction on foodstuffs in accordance with paragraph 2(a) of Article XI of GATT 1994, the Member shall observe the following provisions: (a) the Member instituting the export prohibition or restriction shall give due consideration to the effects of such prohibition or restriction on importing Members' food security; (b) before any Member institutes an export prohibition or restriction, it shall give notice in writing, as far in advance as practicable, to the Committee on Agriculture comprising such information as the nature and the duration of such measure, and shall consult, upon request, with any other Member having a substantial interest as an importer with respect to any matter related to the measure in question. The Member instituting such export prohibition or restriction shall provide, upon request, such a Member with necessary information. 2. The provisions of this Article shall not apply to any developing country Member, unless the measure is taken by a developing country Member which is a net-food exporter of the specific foodstuff concerned. Part VII Article 13 Due Restraint During the implementation period, notwithstanding the provisions of GATT 1994 and the Agreement on Subsidies and Countervailing Measures (referred to in this Article as the "Subsidies Agreement"): (a) domestic support measures that conform fully to the provisions of Annex 2 to this Agreement shall be: (i) non-actionable subsidies for purposes of countervailing duties4; (ii) exempt from actions based on Article XVI of GATT 1994 and Part III of the Subsidies Agreement; and 4"Countervailing duties" where referred to in this Article are those covered by Article VI of GATT 1994 and Part V of the Agreement on Subsidies and Countervailing Measures. Page 54 (iii) exempt from actions based on non-violation nullification or impairment of the benefits of tariff concessions accruing to another Member under Article II of GATT 1994, in the sense of paragraph 1(b) of Article XXIII of GATT 1994; (b) domestic support measures that conform fully to the provisions of Article 6 of this Agreement including direct payments that conform to the requirements of paragraph 5 thereof, as reflected in each Member's Schedule, as well as domestic support within de minimis levels and in conformity with paragraph 2 of Article 6, shall be: (i) exempt from the imposition of countervailing duties unless a determination of injury or threat thereof is made in accordance with Article VI of GATT 1994 and Part V of the Subsidies Agreement, and due restraint shall be shown in initiating any countervailing duty investigations; (ii) exempt from actions based on paragraph 1 of Article XVI of GATT 1994 or Articles 5 and 6 of the Subsidies Agreement, provided that such measures do not grant support to a specific commodity in excess of that decided during the 1992 marketing year; and (iii) exempt from actions based on non-violation nullification or impairment of the benefits of tariff concessions accruing to another Member under Article II of GATT 1994, in the sense of paragraph 1(b) of Article XXIII of GATT 1994, provided that such measures do not grant support to a specific commodity in excess of that decided during the 1992 marketing year; (c) export subsidies that conform fully to the provisions of Part V of this Agreement, as reflected in each Member's Schedule, shall be: (i) subject to countervailing duties only upon a determination of injury or threat thereof based on volume, effect on prices, or consequent impact in accordance with Article VI of GATT 1994 and Part V of the Subsidies Agreement, and due restraint shall be shown in initiating any countervailing duty investigations; and (ii) exempt from actions based on Article XVI of GATT 1994 or Articles 3, 5 and 6 of the Subsidies Agreement. Part VIII Article 14 Sanitary and Phytosanitary Measures Members agree to give effect to the Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures. Page 55 Part IX Article 15 Special and Differential Treatment 1. In keeping with the recognition that differential and more favourable treatment for developing country Members is an integral part of the negotiation, special and differential treatment in respect of commitments shall be provided as set out in the relevant provisions of this Agreement and embodied in the Schedules of concessions and commitments. 2. Developing country Members shall have the flexibility to implement reduction commitments over a period of up to 10 years. Least-developed country Members shall not be required to undertake reduction commitments. Part X Article 16 Least-Developed and Net Food-Importing Developing Countries 1. Developed country Members shall take such action as is provided for within the framework of the Decision on Measures Concerning the Possible Negative Effects of the Reform Programme on Least-Developed and Net Food-Importing Developing Countries. 2. The Committee on Agriculture shall monitor, as appropriate, the follow-up to this Decision. Part XI Article 17 Committee on Agriculture A Committee on Agriculture is hereby established. Article 18 Review of the Implementation of Commitments 1. Progress in the implementation of commitments negotiated under the Uruguay Round reform programme shall be reviewed by the Committee on Agriculture. 2. The review process shall be undertaken on the basis of notifications submitted by Members in relation to such matters and at such intervals as shall be determined, as well as on the basis of such documentation as the Secretariat may be requested to prepare in order to facilitate the review process. 3. In addition to the notifications to be submitted under paragraph 2, any new domestic support measure, or modification of an existing measure, for which exemption from reduction is claimed shall be notified promptly. This notification shall contain details of the new Page 56 or modified measure and its conformity with the agreed criteria as set out either in Article 6 or in Annex 2. 4. In the review process Members shall give due consideration to the influence of excessive rates of inflation on the ability of any Member to abide by its domestic support commitments. 5. Members agree to consult annually in the Committee on Agriculture with respect to their participation in the normal growth of world trade in agricultural products within the framework of the commitments on export subsidies under this Agreement. 6. The review process shall provide an opportunity for Members to raise any matter relevant to the implementation of commitments under the reform programme as set out in this Agreement. 7. Any Member may bring to the attention of the Committee on Agriculture any measure which it considers ought to have been notified by another Member. Article 19 Consultation and Dispute Settlement The provisions of Articles XXII and XXIII of GATT 1994, as elaborated and applied by the Dispute Settlement Understanding, shall apply to consultations and the settlement of disputes under this Agreement. Part XII Article 20 Continuation of the Reform Process Recognizing that the long-term objective of substantial progressive reductions in support and protection resulting in fundamental reform is an ongoing process, Members agree that negotiations for continuing the process will be initiated one year before the end of the implementation period, taking into account: (a) the experience to that date from implementing the reduction commitments; (b) the effects of the reduction commitments on world trade in agriculture; (c) non-trade concerns, special and differential treatment to developing country Members, and the objective to establish a fair and market-oriented agricultural trading system, and the other objectives and concerns mentioned in the preamble to this Agreement; and (d) what further commitments are necessary to achieve the above mentioned long-term objectives. Page 57 Part XIII Article 21 Final Provisions 1. The provisions of GATT 1994 and of other Multilateral Trade Agreements in Annex 1A to the WTO Agreement shall apply subject to the provisions of this Agreement. 2. The Annexes to this Agreement are hereby made an integral part of this Agreement. Page 58 ANNEX 1 PRODUCT COVERAGE 1. This Agreement shall cover the following products: (i) HS Chapters 1 to 24 less fish and fish products, plus* (ii) HS Code 2905.43 (mannitol) HS Code 2905.44 (sorbitol) HS Heading 33.01 (essential oils) HS Headings 35.01 to 35.05 (albuminoidal substances, modified starches, glues) HS Code 3809.10 (finishing agents) HS Code 3823.60 (sorbitol n.e.p.) HS Headings 41.01 to 41.03 (hides and skins) HS Heading 43.01 (raw furskins) HS Headings 50.01 to 50.03 (raw silk and silk waste) HS Headings 51.01 to 51.03 (wool and animal hair) HS Headings 52.01 to 52.03 (raw cotton, waste and cotton carded or combed) HS Heading 53.01 (raw flax) HS Heading 53.02 (raw hemp) 2. The foregoing shall not limit the product coverage of the Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures. *The product descriptions in round brackets are not necessarily exhaustive. Page 59 ANNEX 2 DOMESTIC SUPPORT: THE BASIS FOR EXEMPTION FROM THE REDUCTION COMMITMENTS 1. Domestic support measures for which exemption from the reduction commitments is claimed shall meet the fundamental requirement that they have no, or at most minimal, trade-distorting effects or effects on production. Accordingly, all measures for which exemption is claimed shall conform to the following basic criteria: (a) the support in question shall be provided through a publicly-funded government programme (including government revenue foregone) not involving transfers from consumers; and, (b) the support in question shall not have the effect of providing price support to producers; plus policy-specific criteria and conditions as set out below. Government Service Programmes 2. General services Policies in this category involve expenditures (or revenue foregone) in relation to programmes which provide services or benefits to agriculture or the rural community. They shall not involve direct payments to producers or processors. Such programmes, which include but are not restricted to the following list, shall meet the general criteria in paragraph 1 above and policy-specific conditions where set out below: (a) research, including general research, research in connection with environmental programmes, and research programmes relating to particular products; (b) pest and disease control, including general and product-specific pest and disease control measures, such as early-warning systems, quarantine and eradication; (c) training services, including both general and specialist training facilities; (d) extension and advisory services, including the provision of means to facilitate the transfer of information and the results of research to producers and consumers; (e) inspection services, including general inspection services and the inspection of particular products for health, safety, grading or standardization purposes; (f) marketing and promotion services, including market information, advice and promotion relating to particular products but excluding expenditure for unspecified purposes that could be used by sellers to reduce their selling price or confer a direct economic benefit to purchasers; and Page 60 (g) infrastructural services, including: electricity reticulation, roads and other means of transport, market and port facilities, water supply facilities, dams and drainage schemes, and infrastructural works associated with environmental programmes. In all cases the expenditure shall be directed to the provision or construction of capital works only, and shall exclude the subsidized provision of on-farm facilities other than for the reticulation of generally available public utilities. It shall not include subsidies to inputs or operating costs, or preferential user charges. 3. Public stockholding for food security purposes5 Expenditures (or revenue foregone) in relation to the accumulation and holding of stocks of products which form an integral part of a food security programme identified in national legislation. This may include government aid to private storage of products as part of such a programme. The volume and accumulation of such stocks shall correspond to predetermined targets related solely to food security. The process of stock accumulation and disposal shall be financially transparent. Food purchases by the government shall be made at current market prices and sales from food security stocks shall be made at no less than the current domestic market price for the product and quality in question. 4. Domestic food aid6 Expenditures (or revenue foregone) in relation to the provision of domestic food aid to sections of the population in need. Eligibility to receive the food aid shall be subject to clearly-defined criteria related to nutritional objectives. Such aid shall be in the form of direct provision of food to those concerned or the provision of means to allow eligible recipients to buy food either at market or at subsidized prices. Food purchases by the government shall be made at current market prices and the financing and administration of the aid shall be transparent. 5. Direct payments to producers Support provided through direct payments (or revenue foregone, including payments in kind) to producers for which exemption from reduction commitments is claimed shall meet the basic criteria set out in paragraph 1 above, plus specific criteria applying to individual types of direct payment as set out in paragraphs 6 through 13 below. Where exemption from reduction is claimed for any existing or new type of direct payment other 5For the purposes of paragraph 3 of this Annex, governmental stockholding programmes for food security purposes in developing countries whose operation is transparent and conducted in accordance with officially published objective criteria or guidelines shall be considered to be in conformity with the provisions of this paragraph, including programmes under which stocks of foodstuffs for food security purposes are acquired and released at administered prices, provided that the difference between the acquisition price and the external reference price is accounted for in the AMS. 5 & 6For the purposes of paragraphs 3 and 4 of this Annex, the provision of foodstuffs at subsidized prices with the objective of meeting food requirements of urban and rural poor in developing countries on a regular basis at reasonable prices shall be considered to be in conformity with the provisions of this paragraph. Page 61 than those specified in paragraphs 6 through 13, it shall conform to criteria (b) through (e) in paragraph 6, in addition to the general criteria set out in paragraph 1. 6. Decoupled income support (a) Eligibility for such payments shall be determined by clearly-defined criteria such as income, status as a producer or landowner, factor use or production level in a defined and fixed base period. (b) The amount of such payments in any given year shall not be related to, or based on, the type or volume of production (including livestock units) undertaken by the producer in any year after the base period. (c) The amount of such payments in any given year shall not be related to, or based on, the prices, domestic or international, applying to any production undertaken in any year after the base period. (d) The amount of such payments in any given year shall not be related to, or based on, the factors of production employed in any year after the base period. (e) No production shall be required in order to receive such payments. 7. Government financial participation in income insurance and income safety-net programmes (a) Eligibility for such payments shall be determined by an income loss, taking into account only income derived from agriculture, which exceeds 30 per cent of average gross income or the equivalent in net income terms (excluding any payments from the same or similar schemes) in the preceding three-year period or a three-year average based on the preceding five-year period, excluding the highest and the lowest entry. Any producer meeting this condition shall be eligible to receive the payments. (b) The amount of such payments shall compensate for less than 70 per cent of the producer's income loss in the year the producer becomes eligible to receive this assistance. (c) The amount of any such payments shall relate solely to income; it shall not relate to the type or volume of production (including livestock units) undertaken by the producer; or to the prices, domestic or international, applying to such production; or to the factors of production employed. (d) Where a producer receives in the same year payments under this paragraph and under paragraph 8 (relief from natural disasters), the total of such payments shall be less than 100 per cent of the producer's total loss. 8. Payments (made either directly or by way of government financial participation in crop insurance schemes) for relief from natural disasters (a) Eligibility for such payments shall arise only following a formal recognition by government authorities that a natural or like disaster (including disease outbreaks, pest infestations, nuclear accidents, and war on the territory of the Member concerned) has occurred or is occurring; and shall be determined Page 62 by a production loss which exceeds 30 per cent of the average of production in the preceding three-year period or a three-year average based on the preceding five-year period, excluding the highest and the lowest entry. (b) Payments made following a disaster shall be applied only in respect of losses of income, livestock (including payments in connection with the veterinary treatment of animals), land or other production factors due to the natural disaster in question. (c) Payments shall compensate for not more than the total cost of replacing such losses and shall not require or specify the type or quantity of future production. (d) Payments made during a disaster shall not exceed the level required to prevent or alleviate further loss as defined in criterion (b) above. (e) Where a producer receives in the same year payments under this paragraph and under paragraph 7 (income insurance and income safety-net programmes), the total of such payments shall be less than 100 per cent of the producer's total loss. 9. Structural adjustment assistance provided through producer retirement programmes (a) Eligibility for such payments shall be determined by reference to clearly defined criteria in programmes designed to facilitate the retirement of persons engaged in marketable agricultural production, or their movement to non- agricultural activities. (b) Payments shall be conditional upon the total and permanent retirement of the recipients from marketable agricultural production. 10. Structural adjustment assistance provided through resource retirement programmes (a) Eligibility for such payments shall be determined by reference to clearly defined criteria in programmes designed to remove land or other resources, including livestock, from marketable agricultural production. (b) Payments shall be conditional upon the retirement of land from marketable agricultural production for a minimum of three years, and in the case of livestock on its slaughter or definitive permanent disposal. (c) Payments shall not require or specify any alternative use for such land or other resources which involves the production of marketable agricultural products. (d) Payments shall not be related to either the type or quantity of production or to the prices, domestic or international, applying to production undertaken using the land or other resources remaining in production. Page 63 11. Structural adjustment assistance provided through investment aids (a) Eligibility for such payments shall be determined by reference to clearly- defined criteria in government programmes designed to assist the financial or physical restructuring of a producer's operations in response to objectively demonstrated structural disadvantages. Eligibility for such programmes may also be based on a clearly-defined government programme for the reprivatization of agricultural land. (b) The amount of such payments in any given year shall not be related to, or based on, the type or volume of production (including livestock units) undertaken by the producer in any year after the base period other than as provided for under criterion (e) below. (c) The amount of such payments in any given year shall not be related to, or based on, the prices, domestic or international, applying to any production undertaken in any year after the base period. (d) The payments shall be given only for the period of time necessary for the realization of the investment in respect of which they are provided. (e) The payments shall not mandate or in any way designate the agricultural products to be produced by the recipients except to require them not to produce a particular product. (f) The payments shall be limited to the amount required to compensate for the structural disadvantage. 12. Payments under environmental programmes (a) Eligibility for such payments shall be determined as part of a clearly-defined government environmental or conservation programme and be dependent on the fulfilment of specific conditions under the government programme, including conditions related to production methods or inputs. (b) The amount of payment shall be limited to the extra costs or loss of income involved in complying with the government programme. 13. Payments under regional assistance programmes (a) Eligibility for such payments shall be limited to producers in disadvantaged regions. Each such region must be a clearly designated contiguous geographical area with a definable economic and administrative identity, considered as disadvantaged on the basis of neutral and objective criteria clearly spelt out in law or regulation and indicating that the region's difficulties arise out of more than temporary circumstances. (b) The amount of such payments in any given year shall not be related to, or based on, the type or volume of production (including livestock units) undertaken by the producer in any year after the base period other than to reduce that production. Page 64 (c) The amount of such payments in any given year shall not be related to, or based on, the prices, domestic or international, applying to any production undertaken in any year after the base period. (d) Payments shall be available only to producers in eligible regions, but generally available to all producers within such regions. (e) Where related to production factors, payments shall be made at a degressive rate above a threshold level of the factor concerned. (f) The payments shall be limited to the extra costs or loss of income involved in undertaking agricultural production in the prescribed area. Page 65 ANNEX 3 DOMESTIC SUPPORT: CALCULATION OF AGGREGATE MEASUREMENT OF SUPPORT 1. Subject to the provisions of Article 6, an Aggregate Measurement of Support (AMS) shall be calculated on a product-specific basis for each basic agricultural product receiving market price support, non-exempt direct payments, or any other subsidy not exempted from the reduction commitment ("other non-exempt policies"). Support which is non-product specific shall be totalled into one non-product-specific AMS in total monetary terms. 2. Subsidies under paragraph 1 shall include both budgetary outlays and revenue foregone by governments or their agents. 3. Support at both the national and sub-national level shall be included. 4. Specific agricultural levies or fees paid by producers shall be deducted from the AMS. 5. The AMS calculated as outlined below for the base period shall constitute the base level for the implementation of the reduction commitment on domestic support. 6. For each basic agricultural product, a specific AMS shall be established, expressed in total monetary value terms. 7. The AMS shall be calculated as close as practicable to the point of first sale of the basic agricultural product concerned. Measures directed at agricultural processors shall be included to the extent that such measures benefit the producers of the basic agricultural products. 8. Market price support: market price support shall be calculated using the gap between a fixed external reference price and the applied administered price multiplied by the quantity of production eligible to receive the applied administered price. Budgetary payments made to maintain this gap, such as buying-in or storage costs, shall not be included in the AMS. 9. The fixed external reference price shall be based on the years 1986 to 1988 and shall generally be the average f.o.b. unit value for the basic agricultural product concerned in a net exporting country and the average c.i.f. unit value for the basic agricultural product concerned in a net importing country in the base period. The fixed reference price may be adjusted for quality differences as necessary. 10. Non-exempt direct payments: non-exempt direct payments which are dependent on a price gap shall be calculated either using the gap between the fixed reference price and the applied administered price multiplied by the quantity of production eligible to receive the administered price, or using budgetary outlays. 11. The fixed reference price shall be based on the years 1986 to 1988 and shall generally be the actual price used for determining payment rates. 12. Non-exempt direct payments which are based on factors other than price shall be measured using budgetary outlays. Page 66 13. Other non-exempt measures, including input subsidies and other measures such as marketing-cost reduction measures: the value of such measures shall be measured using government budgetary outlays or, where the use of budgetary outlays does not reflect the full extent of the subsidy concerned, the basis for calculating the subsidy shall be the gap between the price of the subsidized good or service and a representative market price for a similar good or service multiplied by the quantity of the good or service. Page 67 ANNEX 4 DOMESTIC SUPPORT: CALCULATION OF EQUIVALENT MEASUREMENT OF SUPPORT 1. Subject to the provisions of Article 6, equivalent measurements of support shall be calculated in respect of all basic agricultural products where market price support as defined in Annex 3 exists but for which calculation of this component of the AMS is not practicable. For such products the base level for implementation of the domestic support reduction commitments shall consist of a market price support component expressed in terms of equivalent measurements of support under paragraph 2 below, as well as any non-exempt direct payments and other non-exempt support, which shall be evaluated as provided for under paragraph 3 below. Support at both national and sub-national level shall be included. 2. The equivalent measurements of support provided for in paragraph 1 shall be calculated on a product-specific basis for all basic agricultural products as close as practicable to the point of first sale receiving market price support and for which the calculation of the market price support component of the AMS is not practicable. For those basic agricultural products, equivalent measurements of market price support shall be made using the applied administered price and the quantity of production eligible to receive that price or, where this is not practicable, on budgetary outlays used to maintain the producer price. 3. Where basic agricultural products falling under paragraph 1 are the subject of non- exempt direct payments or any other product-specific subsidy not exempted from the reduction commitment, the basis for equivalent measurements of support concerning these measures shall be calculations as for the corresponding AMS components (specified in paragraphs 10 through 13 of Annex 3). 4. Equivalent measurements of support shall be calculated on the amount of subsidy as close as practicable to the point of first sale of the basic agricultural product concerned. Measures directed at agricultural processors shall be included to the extent that such measures benefit the producers of the basic agricultural products. Specific agricultural levies or fees paid by producers shall reduce the equivalent measurements of support by a corresponding amount. Page 68 ANNEX 5 SPECIAL TREATMENT WITH RESPECT TO PARAGRAPH 2 OF ARTICLE 4 Section A 1. The provisions of paragraph 2 of Article 4 shall not apply with effect from the entry into force of the WTO Agreement to any primary agricultural product and its worked and/or prepared products ("designated products") in respect of which the following conditions are complied with (hereinafter referred to as "special treatment"): (a) imports of the designated products comprised less than 3 per cent of corresponding domestic consumption in the base period 1986-1988 ("the base period"); (b) no export subsidies have been provided since the beginning of the base period for the designated products; (c) effective production-restricting measures are applied to the primary agricultural product; (d) such products are designated with the symbol "ST-Annex 5" in Section I-B of Part I of a Member's Schedule annexed to the Marrakesh Protocol, as being subject to special treatment reflecting factors of non-trade concerns, such as food security and environmental protection; and (e) minimum access opportunities in respect of the designated products correspond, as specified in Section I-B of Part I of the Schedule of the Member concerned, to 4 per cent of base period domestic consumption of the designated products from the beginning of the first year of the implementation period and, thereafter, are increased by 0.8 per cent of corresponding domestic consumption in the base period per year for the remainder of the implementation period. 2. At the beginning of any year of the implementation period a Member may cease to apply special treatment in respect of the designated products by complying with the provisions of paragraph 6. In such a case, the Member concerned shall maintain the minimum access opportunities already in effect at such time and increase the minimum access opportunities by 0.4 per cent of corresponding domestic consumption in the base period per year for the remainder of the implementation period. Thereafter, the level of minimum access opportunities resulting from this formula in the final year of the implementation period shall be maintained in the Schedule of the Member concerned. 3. Any negotiation on the question of whether there can be a continuation of the special treatment as set out in paragraph 1 after the end of the implementation period shall be completed within the time-frame of the implementation period itself as a part of the negotiations set out in Article 20 of this Agreement, taking into account the factors of non- trade concerns. 4. If it is agreed as a result of the negotiation referred to in paragraph 3 that a Member may continue to apply the special treatment, such Member shall confer additional and acceptable concessions as determined in that negotiation. Page 69 5. Where the special treatment is not to be continued at the end of the implementation period, the Member concerned shall implement the provisions of paragraph 6. In such a case, after the end of the implementation period the minimum access opportunities for the designated products shall be maintained at the level of 8 per cent of corresponding domestic consumption in the base period in the Schedule of the Member concerned. 6. Border measures other than ordinary customs duties maintained in respect of the designated products shall become subject to the provisions of paragraph 2 of Article 4 with effect from the beginning of the year in which the special treatment ceases to apply. Such products shall be subject to ordinary customs duties, which shall be bound in the Schedule of the Member concerned and applied, from the beginning of the year in which special treatment ceases and thereafter, at such rates as would have been applicable had a reduction of at least 15 per cent been implemented over the implementation period in equal annual instalments. These duties shall be established on the basis of tariff equivalents to be calculated in accordance with the guidelines prescribed in the attachment hereto. Section B 7. The provisions of paragraph 2 of Article 4 shall also not apply with effect from the entry into force of the WTO Agreement to a primary agricultural product that is the predominant staple in the traditional diet of a developing country Member and in respect of which the following conditions, in addition to those specified in paragraph 1(a) through 1(d), as they apply to the products concerned, are complied with: (a) minimum access opportunities in respect of the products concerned, as specified in Section I-B of Part I of the Schedule of the developing country Member concerned, correspond to 1 per cent of base period domestic consumption of the products concerned from the beginning of the first year of the implementation period and are increased in equal annual instalments to 2 per cent of corresponding domestic consumption in the base period at the beginning of the fifth year of the implementation period. From the beginning of the sixth year of the implementation period, minimum access opportunities in respect of the products concerned correspond to 2 per cent of corresponding domestic consumption in the base period and are increased in equal annual instalments to 4 per cent of corresponding domestic consumption in the base period until the beginning of the 10th year. Thereafter, the level of minimum access opportunities resulting from this formula in the 10th year shall be maintained in the Schedule of the developing country Member concerned; (b) appropriate market access opportunities have been provided for in other products under this Agreement. 8. Any negotiation on the question of whether there can be a continuation of the special treatment as set out in paragraph 7 after the end of the 10th year following the beginning of the implementation period shall be initiated and completed within the time-frame of the 10th year itself following the beginning of the implementation period. 9. If it is agreed as a result of the negotiation referred to in paragraph 8 that a Member may continue to apply the special treatment, such Member shall confer additional and acceptable concessions as determined in that negotiation. Page 70 10. In the event that special treatment under paragraph 7 is not to be continued beyond the 10th year following the beginning of the implementation period, the products concerned shall be subject to ordinary customs duties, established on the basis of a tariff equivalent to be calculated in accordance with the guidelines prescribed in the attachment hereto, which shall be bound in the Schedule of the Member concerned. In other respects, the provisions of paragraph 6 shall apply as modified by the relevant special and differential treatment accorded to developing country Members under this Agreement. Page 71 Attachment to Annex 5 Guidelines for the Calculation of Tariff Equivalents for the Specific Purpose Specified in Paragraphs 6 and 10 of this Annex 1. The calculation of the tariff equivalents, whether expressed as ad valorem or specific rates, shall be made using the actual difference between internal and external prices in a transparent manner. Data used shall be for the years 1986 to 1988. Tariff equivalents: (a) shall primarily be established at the four-digit level of the HS; (b) shall be established at the six-digit or a more detailed level of the HS wherever appropriate; (c) shall generally be established for worked and/or prepared products by multiplying the specific tariff equivalent(s) for the primary agricultural product(s) by the proportion(s) in value terms or in physical terms as appropriate of the primary agricultural product(s) in the worked and/or prepared products, and take account, where necessary, of any additional elements currently providing protection to industry. 2. External prices shall be, in general, actual average c.i.f. unit values for the importing country. Where average c.i.f. unit values are not available or appropriate, external prices shall be either: (a) appropriate average c.i.f. unit values of a near country; or (b) estimated from average f.o.b. unit values of (an) appropriate major exporter(s) adjusted by adding an estimate of insurance, freight and other relevant costs to the importing country. 3. The external prices shall generally be converted to domestic currencies using the annual average market exchange rate for the same period as the price data. 4. The internal price shall generally be a representative wholesale price ruling in the domestic market or an estimate of that price where adequate data is not available. 5. The initial tariff equivalents may be adjusted, where necessary, to take account of differences in quality or variety using an appropriate coefficient. 6. Where a tariff equivalent resulting from these guidelines is negative or lower than the current bound rate, the initial tariff equivalent may be established at the current bound rate or on the basis of national offers for that product. 7. Where an adjustment is made to the level of a tariff equivalent which would have resulted from the above guidelines, the Member concerned shall afford, on request, full opportunities for consultation with a view to negotiating appropriate solutions.

# Extracted Content AGRICULTURAL INPUTS 6.1 Fertilizer Table 6.1.1 Fertilizer Demand/Requirement 1995/96- 2005/06 (Tonnes) Type of Fertilizer 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 S/A 48,960 25,000 25,000 25,000 20,000 20,000 6,000 6,500 6,500 11,690 11,690 CAN 60,650 35,000 35,000 35,000 30,000 30,000 19,300 10,000 10,000 33,400 33,400 UREA 71,460 60,000 60,000 55,000 55,000 55,000 77,000 80,000 80,000 202,640 202,640 TSP 19,355 15,000 15,000 15,000 15,000 15,000 20,000 20,000 20,000 16,700 16,700 DAP 10,000 10,000 10,000 10,000 15,000 15,000 27,500 30,000 30,000 50,100 50,100 MOP/OTHERS 700 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0 1,000 1,000 1,670 1,670 NPK 6:20:18 28,620 26,000 26,000 30,000 27,000 27,000 29,767 30,000 30,000 48,739 48,739 NPK 25:5:5 9,750 7,000 7,000 4,000 3,000 3,000 3,700 3,550 3,550 7,482 7,482 NPK 4:17:15 2,000 0 0 0 0 0 0 0 0 2,000 2,000 NPK 20:10:10 8,505 8,000 8,000 5,000 4,000 4,000 5,100 4,500 4,500 10,579 10,579 TOTAL 260,000 187,000 187,000 180,000 170,000 170,000 188,367 185,550 185,550 385,000 385,000 Source: Input Unit, Ministry of Agriculture, Food security and Cooperatives Table 6.1.2 Fertilizer Consumption 1994/95- 2004/05 (Tonnes) Type of Fertilizer 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 SA 18,016 31,923 20,524 22,431 15,369 11,040 11,905 12,674 12,600 4,099 2,593 CAN 20,971 10,058 14,779 9,892 9,134 15,460 8,149 16,455 12,577 21,494 12,680 UREA 25,680 35,327 21,140 28,756 14,758 18,390 27,293 30,379 30,334 36,150 54,674 TSP 7,115 2,464 2,342 2,134 2,913 3,731 3,566 3,504 309 2,313 2,479 DAP 2,444 4,058 2,594 3,441 3,949 4,035 3,576 8,242 6,515 3,897 10,551 NPK 20:10:10 7,493 558 1,300 388 204 2,002 78 2,028 186 5,611 168 NPK 25:5:5 0 48 485 3,544 1,470 2,004 4,517 1,003 264 1,134 7,236 NPK 10:18:24 8,760 23,001 19,841 32,825 13,187 10,508 10,228 3,976 11,725 16,199 18,624 NPK 4:17:15 0 1,113 257 512 0 0 0 0 0 0 0 MOP 824 1,018 475 630 33 174 0 685 2,498 941 2,007 OTHERS 0 0 0 1,940 272 0 1,228 1,990 549 820 41 TOTAL 91,303 109,568 83,737 106,493 61,289 67,344 70,540 80,936 77,557 92,658 111,053 Source: Input Unit, Ministry of Agriculture, Food security and Cooperatives CHAPTER 6 126

# Extracted Content A paper presented at the Stakeholders Dialogue Forum on Kilimo Kwanza (Agriculture First), Held at Isamilo Conference Centre, Mwanza, on 4th August, 2010 Agricultural policy Agricultural policy An Agricultural policy is a set of statements relating to development of domestic agriculture and imports of agricultural products from foreign countries. It is a set of general statements on how the SUA of agricultural commodities in given country can be balanced. Smallholder farmers Smallholder farmers y Who is a smallholder farmer? Definition varies (e.g. By crop, area cultivated, ..) Probably, a person who participates in the day to day activities by providing labour and management of the farm/livestock. y In Tanzania a farmer operating less than 50ha or 50 heads of cattle (local breed) is considered to be small (depending on the crop), y More than 80% of Tanzanians depend on agriculture for their livelihood; y Small farmers use approximately 85% of cultivated land; y Thus, any effective policy cannot ignore the needs of small farmers in Tanzania Characteristics of Agriculture Characteristics of Agriculture in Tanzania in Tanzania Our agriculture is characterised by, y Subsistence and farmers who operate 0.2 to 2.0 hectares (on average) y Low productivity: 0.88 tons /ha compared to World average of more than 5tons/ha; y Low use of modern inputs e.g. 9kgs/ha of fertilizer Vs 100 kgs/ha; demand for improved seed stands at 120,000tons Vs 13,000 tons supplied annually; y Traditional livestock breeds; y Small agricultural plots y Large numbers of cattle Vs carrying capacity of most areas; y Heavy reliance on a hand hoe as a the main cultivating tool; y Fragmented market & high marketing costs due to poor infrastructure; y A multitude of crops which are produced in a disorganised manner Need for a policy Need for a policy y Food y Feed y Income to farmers y Export earnings; y Raw materials for industries; y Market for non-agricultural economy; y Conservation of environment; y Political convenience : Lobby groups etc. Implementation of a Policy Implementation of a Policy The following instruments are important got implementation of a policy at various levels; yStrategies yProgrammes yProjects e.g. DASIP yConducive regulatory regime yAppropriate Institutional set up Measures to implement the Measures to implement the Policy Policy y A policy can be effectively implemented if; y There is active participation of rural people; y Decisions and resources are Decentralised down to level of target beneficiaries; y legal rights and obligations are clearly defined; y Supporting sectors e.g. Infrastructure, electricity etc play their role properly; y Supportive systems and infrastructure that will ensure resources reach beneficiaries are in place. y Priorities are right (ensure proper allocation of resources) Tools for implementing a Tools for implementing a policy policy The following tools can affect positively or negatively implementation of policies; ySubsidy, yTaxation/Tariff barriers yAdministrative measures/ Non tariff barriers; yLaws and regulations Obstacles Obstacles Obstacles to policy implementation may include; yOver centralization of decisions, yFragmented/weak coordination; yUnclear communication lines; yLack of clear organisational framework; yUnstable budget; yWeak managerial and technical capacity; yCorruption; and yNon-responsive administrative structures (may protect inefficiency). Focus of Agricultural Policy Focus of Agricultural Policy Our agricultural policy Should focus; y Increase in production through gain in productivity and area expansion; y Extension work; y R&D; y Training; y Irrigation; y Supply of agricultural inputs; y Supportive Infrastructure; y Ensuring inputs are accessible, affordable and are timely supplied in sufficient quantities; y Select few priorities & concentrate resources on selected priority areas Sustainable Agricultural Sustainable Agricultural Production Production Sustainable changes in agricultural production systems should aim at; yEnsuring food security; yProviding employment and boosting incomes of farmers; yEnsuring natural resources and environmental conservation; yEstablishing robust systems & institutions that serve interests of farmers; yIncrease targeted resource flow into the agricultural sector Way Forward Way Forward Building capacity of farmers is essential for Agricultural growth. Focus should be placed on; yFormation of voluntary famer groups, yTraining of farmers in their groups on improved farming practices; yConcentrating resources on few priority areas (matching scarce resources with critical priorities); yInvestment in agriculture mainly infrastructure and agricultural technologies; y Strengthening of formal rural financial services; y Establishing effective marketing systems (DASIP has already constructed 111 village markets & is planning to construct 6 strategic border markets & build marketing system in the project area) y Emphasize Participatory Planning: Preparation of Village Agricultural development Plans (VADPs) and District Agricultural Development Plans (DADPs) FUNDING OF FUNDING OF DADPs DADPs and and VADPs VADPs DADP VADP DASIP ASDP BF LGCDG Own sources Own Projects Other Sources Own sources Challenges Challenges Major challenges facing the agricultural sector include; yIncreasing productivity through appropriate farming practices; yEstablishing an efficient and effective extension system; yIncreasing utilization of improved planting materials, fertilizer and agrochemicals; yMechanisation of agriculture: Area expansion & agro-processing; yEstablishing effective marketing systems; y Strengthening bottom-up participatory planning methods, y Establishing agricultural financing system that addresses the needs of small farmers; y Selecting few crops that should be promoted; y Allocating more resources for R&D activities; y Establishing accountable and responsive institutions. Conclusion Conclusion y Transforming agriculture in Tanzania has to focus on smallholder farmers, focus on few crops, concentrate available resources on few critical priorities, and build systems and institutions that will address the needs of famers and livestock keepers. y Quantity and quality must be emphasized in the production equation (economies of scale); y Political will cannot be overemphasized. y Agro-processing is extremely essential and should be given special attention; y Look for markets which we can supply more competitively and take deliberate steps to penetrate them/ Road map. y Yield x Area x Price = Income y Income x No. of people = Better std of living Merci Prepared & presented by, Charles R. TULAHI PROJECT COORDINATOR District Agricultural Investment Project (DASIP) Box 11185 Mwanza, Tanzania E-Mail: tulahi@excite.com www.kilimo@agriculture.go.tz

# Extracted Content R 6.2 Seed Table 6.2.1: Seed Production by Governmet Institutions and Availability 2003/2004 (Certified Seeds) in Tonnes Crop Variety Production Stocks Availability 2002/03 2001/02 2003/04 Maize TMV 2 20.00 0.00 20.00 Uyole 96 0.80 0.00 0.80 Uyole 94 0.30 0.00 0.30 Uyole 98 2.00 0.00 2.00 Katumani 2.16 0.05 2.21 Kilima 0.50 0.00 0.50 Situka M1 9.78 3.01 12.79 Staha 40.84 0.80 41.64 Situka 1 13.07 2.20 15.27 Kito 5.20 0.00 5.20 TMV 1 14.35 0.71 15.06 Lishe K1 11.15 5.03 16.18 MV 1 SR 11.70 0.00 11.70 Kito ST 1.59 0.33 1.92 Tuxpeno 0.18 0.42 0.60 Kilima ST 0.10 0.30 0.40 UCA ST 0.05 0.20 0.25 KILIMA-ST-S 21.40 0.20 21.60 TMV 1 SR 0.10 0.20 0.30 Lishe H1 0.00 0.24 0.24 Lishe H2 0.05 0.24 0.29 UH 615 0.00 160.00 160.00 Sub Total 155.31 173.92 329.23 Soya bean Uyole 1 2.00 0.00 2.00 Sunflower Record 13.16 0.25 13.41 Wheat Juhudi 5.00 0.00 5.00 Juhudi 87 1.70 0.00 1.70 Mbayuwayu 32.40 0.00 32.40 Azimio 13.20 0.00 32.20 Kware 11.40 0.00 11.40 Tausi 7.20 0.00 7.20 Njombe 7 0.30 0.00 0.30 Selian 87 17.60 0.00 17.60 Viri 1.60 0.00 1.60 Chiriku 0.30 0.00 0.30 Sub Total 90.70 0.00 109.70 Continues…/ 130 Table 6.2.1 (Cont): Seed Production by Governmet Institutions and Availability 2003/2004 (Certified Seeds) in Tonnes Crop Variety Production Stocks Availability 2002/03 2001/02 2003/04 Pearl millet Okoa 1.25 0.00 1.25 Shibe 0.30 0.00 0.30 Sub Total 1.55 0.00 1.55 Pigeon Peas Komboa 1.60 0.00 1.60 Sorghum Macia 3.00 0.00 3.00 Hakika 0.10 0.00 0.10 Wahi 0.50 0.00 0.50 Pato 1.25 0.00 1.25 Tegemeo 2.05 0.00 2.05 Sub Total 6.90 0.00 6.90 Greengram Imara 1.21 0.00 1.21 Nuru 0.62 0.00 0.62 Sub Total 1.83 0.00 1.83 Cowpeas Vuli 1 1.05 0.00 1.05 Tumaini 0.75 0.00 0.75 Fahari 2.90 0.00 2.90 Sub Total 4.70 0.00 4.70 Rice TXD 306 175.00 0.00 175.00 TXD 88 20.00 0.00 20.00 TXD 85 68.00 0.00 68.00 Sub Total 263.00 0.00 263.00 Beans Lyamungu 90 23.00 0.57 23.57 Lyamungu 85 16.00 0.55 16.55 Jesca 0.60 0.40 1.00 Selian 94 2.00 0.74 2.74 Uyole 94 3.50 8.00 11.50 Uyole 96 0.00 26.00 26.00 Uyole 98 0.00 7.00 7.00 Sub Total 45.10 43.26 88.36 Sesame Ziada 94 0.06 0.00 0.06 Naliendele 92 0.07 0.00 0.07 Sub Total 0.13 0.00 0.13 Groundnuts Nyota 0.03 0.00 0.03 Grand Total 586.01 217.43 822.44 Source: Input Unit, Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives 131

# Extracted Content CHAPTER 1 AGRICULTURE AND THE NATIONAL ECONOMY Table 1.1: Gross Domestic Product at Factor Cost by kind of Economic Activity at Current Prices (Tshs. Million) Industry 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 A: MONETIZED SECTOR Agriculture 1,500,572 1,690,855 1,919,704 2,205,161 2,508,853 2,958,063 3,483,352 Crops 1,096,536 1,240,503 1,427,781 1,649,209 1,877,152 2,252,582 2,686,155 Livestock 187,737 206,042 220,973 248,102 281,408 312,363 348,285 Forestry and Hunting 74,831 83,271 95,366 107,764 121,234 139,419 161,726 Fishing 141,468 161,039 175,584 200,086 229,059 253,698 287,187 Mining and Quarrying 85,792 107,846 120,454 152,977 210,574 278,262 368,141 Manufacturing 434,544 499,726 564,689 638,663 710,951 791,416 891,135 Electricity & Water Supply 101,301 112,753 124,789 145,753 156,963 177,614 202,499 Construction 253,447 282,150 335,924 389,671 454,163 532,017 619,799 Trade, Hotels and Restaurants 740,181 823,025 926,870 1,038,094 1,153,323 1,319,172 1,513,090 Transport and Communication 294,180 328,259 361,558 404,945 451,281 509,948 580,754 Financial and Business Services 345,071 382,969 421,511 494,801 564,334 637,127 739,110 Public Administartion and Other Services 649,553 709,351 796,930 893,083 956,209 1,044,229 1,154,682 Less Financial Services - Indirectly Measured -144,756 -151,359 -157,785 -168,830 -194,155 -204,494 -215,833 TOTAL A 4,259,885 4,785,575 5,414,643 6,194,318 6,972,496 8,043,355 9,336,729 B: NON MONETIZED SECTOR Agriculture 1,193,802 1,331,394 1,486,442 1,679,360 1,909,002 2,269,394 2,542,496 Crops 974,491 1,087,285 1,216,257 1,374,643 1,564,638 1,872,304 2,098,713 Livestock 90,097 100,351 107,626 120,839 137,061 152,138 172,886 Forestry and Hunting 112,984 125,351 143,050 161,646 181,852 215,633 237,707 Fishing 16,230 18,408 19,509 22,232 25,451 29,320 33,190 Construction 52,412 61,205 69,235 80,313 91,958 105,752 122,113 Owner -Occupied Dwellings 471,601 537,625 654,295 745,896 842,863 913,138 1,061,979 TOTAL B 1,717,815 1,930,224 2,209,972 2,505,569 2,843,823 3,288,284 3,726,588 TOTAL GDPfc (A+B) 5,977,700 6,715,801 7,624,615 8,699,887 9,816,319 11,331,638 13,063,317 Source: The Economic Survey 2005, Planning Commission. B.o.T(Economic Bulletin Quarter ended March 2005 Table 1.2: Gross Domestic Product at Factor Cost by Industrial origin at current Prices (Percentages) Industry 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 A: MONETIZED SECTOR Agriculture 25.1 25.2 25.2 25.3 25.6 26.1 26.7 Crops 18.3 18.5 18.7 19.1 19.1 19.9 20.6 Livestock 3.1 3.1 2.9 2.9 2.9 2.8 2.7 Forestry and Hunting 1.3 1.2 1.3 1.2 1.2 1.2 1.2 Fishing 2.4 2.4 2.3 2.3 2.3 2.2 2.2 Mining and Quarrying 1.4 1.5 1.6 1.8 2.1 2.5 2.8 Manufacturing 7.3 7.5 7.4 7.3 7.2 7.0 6.8 Electricity and Water Supply 1.7 1.7 1.6 1.7 1.6 1.6 1.6 Construction 4.2 4.2 4.4 4.5 4.6 4.7 4.7 Trade, Hotels and Restaurants 12.4 12.3 12.2 11.9 11.7 11.6 11.6 Transport and Communication 4.9 4.9 4.7 4.7 4.6 4.5 4.4 Finance and Business Servises 5.8 5.7 5.5 5.7 5.7 5.6 5.7 Public Administration and Other Services 10.9 10.6 10.5 10.3 9.7 9.2 8.8 Less Financial Services - Indirectly Measured -2.4 -2.3 -2.1 -1.9 -2 -1.8 -1.7 TOTAL A 71.0 71.2 71.0 71.2 71 71.0 71.5 B: NON-MONETIZED SECTOR Agriculture 20.0 19.8 19.5 19.3 19.4 20.0 19.5 Crops 16.3 16.2 16.0 15.8 15.9 16.5 16.1 Livestock 1.5 1.5 1.4 1.4 1.4 1.3 1.3 Forestry and Hunting 1.9 1.9 1.9 1.9 1.9 1.9 1.8 Fishing 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 Construction 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 Owner Occupied Dwellings 7.9 8.0 8.6 8.6 8.6 8.1 8.1 TOTAL B 28.7 28.8 29 28.8 29.0 29.0 28.5 C: TOTAL GDP (A+B) 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Source: The Economic Survey 2005, Planning Commission, B.o.T(Economic Bulletin for the Quarter ended March 2005 Table 1.3: Gross Domestic Product at Factor Cost by Industrial origin at constant 1992 Prices (TShs. Million) Industry 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 A: MONETIZED SECTOR Agriculture 433,311 450,181 479,599 507,250 528,142 562,159 591,677 Crops 304,008 314,901 338,001 359,397 372,373 398,127 418,829 Livestock 68,990 71,342 73,695 76,274 80,088 83,932 87,457 Forestry and Hunting 19,353 20,324 21,104 21,738 22,650 23,516 24,575 Fishing 40,960 43,614 46,799 49,841 53,031 56,584 60,818 Mining and Quarrying 33,488 38,144 43,293 49,787 58,749 67,798 78,443 Manufacturing 131,491 137,809 144,647 156,219 169,653 184,218 200,797 Electricity & Water 26,874 28,454 29,297 30,200 31,669 33,123 34,815 Construction 57,258 62,409 68,365 76,641 85,809 96,106 107,941 Trade, Restraurants and Hotels 254,114 270,567 288,718 308,928 329,009 354,726 383,814 Transport and Communication 84,403 89,515 95,154 101,244 106,294 112,648 119,833 Financial and Business Services 94,580 98,353 100,646 105,356 110,094 114,966 121,423 Public Administration & Other Services 122,207 126,567 130,987 136,307 141,880 147,950 155,490 Less Financial Services Indirectly Measured -81,229 -82,359 -84,418 -86,781 -89,819 -93,541 -98,104 TOTAL A 1,156,497 1,219,640 1,296,288 1,385,151 1,471,480 1,580,153 1,696,128 B: NON MONETIZED SECTOR Agriculture 337,199 346,332 360,676 374,857 389,253 408,219 428,820 Crops 270,171 276,007 287,926 299,563 310,378 325,740 342,678 Livestock 33,109 34,746 35,893 37,150 39,007 40,906 42,616 Forestry and Hunting 29,220 30,594 31,657 32,606 33,976 35,275 36,862 Fishing 4,699 4,985 5,200 5,538 5,892 6,298 6,663 Construction 13,608 14,409 15,129 16,037 17,063 17,888 19,593 Owner Occupied Dwellings 69,988 73,938 77,265 81,129 84,617 88,256 92,539 TOTAL B 420,795 434,679 453,071 472,023 490,933 514,363 540,951 TOTAL GDP (A+B) 1,577,292 1,654,319 1,749,358 1,857,174 1,962,413 2,094,516 2,237,079 Source: The Economic Survey 2005, Planning Commission, B.o.T(Economic Bulletin for the Quarter ended March 2005 Table 1.4: Gross Domestic Product at Factor Cost by Industrial origin at constant 1992 Prices (Percentages) Industry 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 A: MONETIZED SECTOR Agriculture 27.5 27.2 27.4 27.3 26.9 26.8 26.4 Crops 19.3 19.0 19.3 19.4 19.0 19.0 18.7 Livestock 4.4 4.3 4.2 4.1 4.1 4.0 3.9 Forestry and Hunting 1.2 1.2 1.2 1.2 1.2 1.1 1.1 Fishing 2.6 2.6 2.7 2.7 2.7 2.7 2.7 Mining and Quarrying 2.1 2.3 2.5 2.7 3.0 3.2 3.5 Manufacturing 8.3 8.3 8.3 8.4 8.6 8.8 9.0 Electricity & Water 1.7 1.7 1.7 1.6 1.6 1.6 1.6 Construction 3.6 3.8 3.9 4.1 4.4 4.6 4.8 Trade, Restaurants and Hotels 16.1 16.4 16.5 16.6 16.8 16.9 17.2 Transport and Communication 5.4 5.4 5.4 5.5 5.4 5.4 5.4 Financial and Business Services 6.0 5.9 5.8 5.7 5.6 5.5 5.4 Public Administration and Other Services 7.7 7.7 7.5 7.3 7.2 7.1 7.0 Less Financial Services - Indirectly Measured -5.1 -5.0 -4.8 -4.7 -4.6 -4.5 -4.4 TOTAL A 73.3 73.7 74.1 74.6 75.0 75.4 75.8 B: NON MONETIZED SECTOR Agriculture 21.4 20.9 20.6 20.2 19.8 19.5 19.2 Crops 17.1 16.7 16.5 16.1 15.8 15.6 15.3 Livestock 2.1 2.1 2.1 2.0 2.0 2.0 1.9 Forestry and Hunting 1.9 1.8 1.8 1.8 1.7 1.7 1.6 Fishing 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 Construction 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 Owner Occupied Dwellings 4.4 4.5 4.4 4.4 4.3 4.2 4.1 TOTAL B 26.7 26.3 25.9 25.4 25.0 24.6 24.2 TOTAL GDP (A+B) 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Source: The Economic Survey 2005, Planning Commission, B.o.T ( Economic Bulletin for the Quarter ended March 2005 Table 1.5: Percentage Growth Rates for Gross Domestic Product (GDP), at Factor Cost by kind of Economic Activity, at Constant 1992 Prices (Percentages) Economic Activity 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 A:Monetary Agriculture 4.9 3.9 6.5 5.8 4.1 6.4 5.3 Crops 5.6 3.6 7.3 6.3 3.6 6.9 5.2 Livestock 3.5 3.4 3.3 3.5 5 4.8 4.2 Forestry and hunting 2.0 5.0 3.8 3.0 4.2 3.8 4.5 Fishing 3.2 6.5 7.3 6.5 6.4 6.7 7.5 Mining and quarrying 9.1 13.9 13.5 15.0 18 15.4 15.7 Manufacturing 3.6 4.8 5.0 8.0 8.6 8.6 9 Electricity and water supply 3.9 5.9 3.0 3.1 4.9 4.5 5.1 Electricity 4.0 6.2 2.9 3.0 5 4.7 5.3 Water 3.0 3.4 3.5 3.8 4.3 2.8 3.4 Construction 9.7 9.0 9.5 12.1 12 12.0 12.3 Trade,restaurants and hotels 6.0 6.5 6.7 7.0 6.5 7.8 8.2 Transport,and communication 5.8 6.1 6.3 6.4 5 6 6.4 Financial and business services 3.6 4.0 2.3 4.7 4.5 4.4 5.6 Finance and insurance 4.3 4.3 1.8 4.0 3.2 4.4 5.7 Real estate 2.2 3.0 3.1 6.1 7.2 4.4 5.4 Business services 4.2 5.5 5.2 5.4 5.5 5.5 6.1 Public administration and services 3.5 3.6 3.5 4.1 4.1 4.3 5.1 Public administration 1.9 2.5 2.0 2.3 2.5 2.8 4.7 Education 3.6 5.6 6.2 8.0 7 6.6 6.3 Health 3.2 5.1 5.6 6.0 6.5 6 5.7 Other services 9.5 4.9 5.4 5.5 5.4 5.8 4.9 Less financial Services Indirectly Measured -3.4 -1.4 -2.5 -2.8 -3.50 -4.1 -4.9 Total Monetary GDP 5.2 5.5 6.3 6.9 6.2 7.4 7.3 B:Non-Monetary Agriculture 3.2 2.7 4.1 3.9 3.8 4.9 5 Crops 3.2 2.2 4.3 4.0 3.6 4.9 5.2 Livestock 3.5 4.9 3.3 3.5 5 4.9 4.2 Forestry and Hunting 2.7 4.7 3.5 3.0 4.2 3.8 4.5 Fishing 3.0 6.1 4.3 6.5 6.4 6.9 5.8 Construction 4.6 5.9 5.0 6.0 6.4 4.8 9.5 Owner-Occupied Dwelings 4.7 5.6 4.5 5.0 4.3 4.3 4.9 Total Non-Monetary GDP 3.5 3.3 4.2 4.2 4 4.8 5.2 Total GDPfc:(A+B) 4.7 4.9 5.7 6.2 5.7 6.7 6.8 Source: Economic Survey 2005- Planning Commission BoT(Economic bulletin for the quarter ended March 2005)

# Extracted Content United Republic of Tanzania Ministry of Agriculture AGSTATS FOR FOOD SECURITY REPORT Ministry of Agriculture, National Food Security Division, Crop Monitoring and Early Warning Section, P. O. Box 2182, 40487 DODOMA. Tel. No.255-26-2320034, Fax No.2552320037 E- Mail: ps@kilimo.go.tz, dnfs@kilimo.go.tz July, 2019 VOLUME 1: The 2018/2019 Preliminary Food Crop Production Assessment for 2019/2020 Food Security i i TABLE OF CONTENTS TABLE OF CONTENTS .......................................................................................................................... i LIST OF FIGURES .................................................................................................................................. ii LIST OF TABLES .................................................................................................................................... ii LIST OF ACRONOMY .......................................................................................................................... iii 1.0 HIGHLIGHTS ............................................................................................................................... 1 2.0 BACKGROUND ............................................................................................................................ 2 3.0 METHODOLOGY ........................................................................................................................ 3 3.1 Methodological consideration ....................................................................................................... 3 3.1.1 Assumptions ................................................................................................................................ 4 3.1.2 Limitations .................................................................................................................................. 4 4.0 FINDINGS ...................................................................................................................................... 5 4.1 Food Crop Production Data at National and Sub - national Level ........................................... 5 5.0 CARRYOVER STOCKS (COS) .................................................................................................. 6 5.1 Food Security 2019/2020 Consumption Year .............................................................................. 9 6.0 RAINFALL PERFORMANCE AND AGRO METEOROLOGICAL IMPACTS DURING CROP PRODUCTION 2018/2019.......................................................................................... 9 6.1 Msimu rains .................................................................................................................................... 9 6.2 Long rains (Masika season) ......................................................................................................... 10 7.0 TIME SERIES ANALYSIS ........................................................................................................ 10 7.1 Food Supply, Requirement and Self Sufficiency Ratio (SSR) for 2019/2020 Consumption Year .................................................................................................................................. 12 7.2 SSR Trend Analysis ..................................................................................................................... 15 8.0 VULNERABILITY ...................................................................................................................... 15 9.0 CONCLUSION AND RECOMMENDATIONS ....................................................................... 17 9.1 CONCLUSION ............................................................................................................................ 17 9.2 RECOMMENDATIONS ............................................................................................................. 17 10.0 APPENDICES .............................................................................................................................. 18 ii LIST OF FIGURES Figure 1: Carry-Over Stocks Analysis as of 31stMay, 2019 (Tonnes), Source: PFCPF, 2018/2019 .......... 6 Figure 2: Crop wise proportional contribution, Source: PFCPF, 2018/2019 ............................................. 9 Figure 3: Rainfall distribution 1st September, 2018 – 31st May, 2019; As Total (left) and Difference from Average (right), Source: TMA ............................................................................................................... 10 Figure 4 Map: Tanzania Food Supply Analysis and Self Sufficiency Ratio for 2019/2020 based on the 2018/2019 Preliminary Food Crop Production Forecast. ...................................................................... 14 Figure 5: SSR in 10 years trend analysis, Source: PFCPF, 2018/2019 .................................................... 15 LIST OF TABLES Table 1: The 2018/19 National Level Final Food Crop Production versus Requirement and Gap (-) / Surplus (+) Analysis for 2019/2020 (Grain Equivalent Tonnage) ............................................................. 5 Table 2: Production of Cereals by Region. .............................................................................................. 7 Table 3: Production of Non-Cereals by Region ........................................................................................ 8 Table 4: Time Series Analysis of Production of Major Food Crops in Tanzania, based on available series (1986/87 – 2018/2019 in Thousand Metric Tons and in Percentages). ................................................... 11 Table 5: Tanzania Food Supply, Requirement and Self Sufficiency Ratio for 2019/2020 Consumption year .............................................................................................................................................................. 13 Table 6: Vulnerable Areas in 2019/2020 According to 2018/2019 Preliminary Food Crop Production Forecast ................................................................................................................................................ 16 iii LIST OF ACRONOMY AGSTAT Agricultural Statistics CMEW Crop Monitoring and Early Warning System EAC East African Community FFCPF Final Food Crop Production Forecast FSQ1 Food Security Questionnaire LGAs Local Government Authorities NBS National Bureau of Statistic RRS1 Routine Reporting System SADC Southern African Development Community SSR Self Sufficiency Ratio TSA Triple S Analysis WRS1-5 Weekly Retrieval System 1 1.0 HIGHLIGHTS The 2018/2019 Preliminary Food Crop Production Forecast (PFCPF) amounts 16,408,309 metric tons grain equivalent, of which 9,007,909 metric tons constitute cereals and 7,400,400 metric tons comprise non-cereals. Requirement for 2019/2020 marketing year amounts 13,842,536 metric tons of which cereals make up 8,754,119 metric tons and non-cereals constitute the rest, 5,088,417 metric tons. Based on these production and requirement figures, a Self-Sufficiency Ratio (SSR) of 119 has been attained in terms of total food crops whereby cereals make up 103 and non-cereals make up 145. In terms of gap/surplus analysis, this is respectively 2,565,774 metric tons surplus of total food, of which a cereal surplus amounting 253,790 metric tons coexists with a non-cereal surplus amounting 2,311,984 metric tons. An analysis of carryover stocks (COS) shows that, on the eve of new marketing year a total of 505,274 tonnes of food stock was available and carried over into 2019/20 marketing year of which 68,057.72 tonnes was held in NFRA (National Food Reserve Agency) and 5,616.24 tonnes was held in CPB (Cereals and other Produce Board) warehouses while 93,760 tonnes was held by private stockists and 337,840 tonnes was estimated as farm retention. Added to the 2,565,774 tonnes of food surplus indicated above, the total food available, over and above national requirement is 3,071,048 tonnes. At national level, the upper end SSR is impressively evidenced by 11 regions (128 – 227%) that have definitely produced surplus and 7 regions (109-119%) that are definitely self-sufficient, while 8 regions (3-99%) is evidenced to be definitely deficit. Over six years consecutively (2012/13 to 2018/19 of consumption year) the country has been observed to produce surplus food in the range of 120-125. Towards operational setting to curb food insecurity in the country, vulnerable areas are well signaled in 46 district councils out of 184 LGAs within 13 regions out of 26 regions. The identified vulnerable areas will be closely monitored while in-depth vulnerability assessments will be carried out as a necessary step towards appropriate intervention actions. The earmarked food surplus areas and food deficit areas are seen as opportunities and challenges that need to be appropriately addressed. It is therefore highly recommended that local market potential as per deficit regions signals should be well exploited. 2 2.0 BACKGROUND The National Early Warning System (CMEWS) has been instrumental in producing food crop production data and information from the regions and district councils in regular basis for decision making. Starting year 1992/1993, the Ministry of Agriculture through CMEWS has produced on annual basis, preliminary and final forecast reports and trigger vulnerability assessment that zoom into detected hotspots at district level towards household level. The system has also been contributing in preparing monthly food security updates and other ad hoc reports in response to management needs. The other unique contribution is that of populating and updating national food balance sheets and sharing with the process of integrating regional food security situation with East African Community (EAC) and Southern African Development Community (SADC) secretariats along regional food balance sheet approach. The forecasts have been using specially designed tools to capture data, initially at a seasonal frequency involving the use of a sample survey questionnaire (FSQ1) which address “Subjectivity” problems, later on at a weekly and a monthly frequency involving routine reporting forms (WRS1-5 and RRS1) to address early warning issues for food security and further TSA, Jed 6 and Jed 7 which are intended to get local authority and experts opinions on general aspects of agriculture as a whole, food security, prices and rainfall data on record as well as addressing urgency and ad hoc issues amidst stringent budgetary constraints. These tools have been constantly improved to capture data with reasonable statistical accuracy while opening doors of opportunities towards deeper insights of short-term to long-term food security interventions. For effectiveness purposes, the tools are used to monitor food crop production in the field on weekly, bi-weekly, monthly and in the preliminary and final food crop production forecast surveys. These surveys are normally carried out at the beginning and at the middle of consumption year which runs from 1st June to 31st May of each year. The outcome of using these tools enables the analysis of food crop production, requirement and food security status both at National and Sub-national levels and contributes to the output given by “AGSTATS for Food Security”. Actions taken in sustaining food security acknowledge the need to involve key and relevant stakeholders in all different areas including, the dissemination of this report. Improvement of data reliability, accuracy and timeliness in this output has been 100% subject to resource availability by Government and commitment on the part of professional capacity in place. 3 3.0 METHODOLOGY 3.1 Methodological consideration The preliminary forecast survey involved the 2018/2019 retrieval of food crop production data and information from the Regional and District Council levels partly through Crop Monitoring and Early Warning System. In addition, actual field visits of CMEW team of experts to eye - witness crop performance in some regions in unimodal areas and all the bimodal regions in respect of masika for 2018/2019 was applied. Comprehensive analysis covering different retrievals were undertaken and results are presented in different formats such as figures, tables, charts and maps in this report. The results concentrated on National and Regional level food status with brief district councils highlights of vulnerable areas. Following the limitation of data collection techniques, the early warning system has been increasingly worked around subjectivity towards objectivity. Moreover, absence or late availability of data due to timeliness and inability to access data sources hinders the ability to address urgency and ad hoc data needs, have been the pitfalls. To address these pitfalls, sample surveys using FSQ1 have been used for more than 20 years to address subjectivity problems. Furthermore, the routine reporting system involving WRS1- 5 and RRS1 - have prevailed for more than 16 years to address ad hoc data needs. They have been used to generate food security reports for decision making amidst stringent budgetary constraints common in Tanzania Mainland. In a nutshell, there are 10 different key data collection tools used by CMEW to record, validate and prepare data for retrieval and monitoring food crops production situation as follows: i) Targets and implementation of crop cultivation at field level: Weekly Retrieval System 1 (WRS1); ii) Phenological phases applying ko-be-cha-ku-ota principle at field crops: Weekly Retrieval System 2 (WRS2); iii) Crop pests both at pre-harvest and post-harvest phases: Weekly Retrieval System 3 (WRS3); iv) Food availability at local markets: Weekly Retrieval System 4 (WRS4); v) Rainfall precipitation as locally perceived: Weekly Retrieval System 5 (WRS5); vi) Food Security Questionnaire 1 (FSQ1): Captures various food security variables applied in National Bureau of Statistics (NBS) based sample villages. vii) Routine Reporting System 1 (RRS1): Various agricultural and food security variables on monthly basis; 4 viii) Triple S Analysis (TSA) = Snap-Shot Stories: Conventionally reported information by local authority as guided by Crop Monitoring and Early Warning; ix) Jed6: Capture monthly average price trend at local markets and; x) Jed7: Capture monthly average rainfall (mm) and number of days as received per local station. xi) The results from analysed data and information using the above tools include; xii) Production figures: At National and Regional levels xiii) Food Requirement: Food requirement for the year based on population (mid-year population), food consumption requirement, and non-food requirement; such as seeds, animal feeds, trade and crop losses that are a certain percentage of food crops produced. xiv) Food Surplus/Shortage: surplus or shortages based on the production of the specific season deducting (-) the requirement (Production less Requirement) where the answer may be positive (+) indicating surplus or negative (-) indicating deficit depending on the production situation. Comprehensive analysis covering different retrievals are undertaken and results are presented in this report. The results concentrate on national and regional level food status with brief district level highlights of vulnerable areas and; xv) The Self Sufficiency Ratio - SSR: Derived by comparing production and requirement whereby: 0 - 99 represents Food shortages; 100 - 119 denotes food self-sufficient while 120 and above indicates food surplus. In line with this, the whole process is associated with some assumptions and limitations namely: -. 3.1.1 Assumptions i.Harvested areas are equivalent to planted areas, ii.Weather conditions are favorable throughout the season, iii.The sample villages represent all villages in the country. 3.1.2 Limitations i. Eye estimation especially on area and yield. ii. Outdated non-food consumption requirement parameters. iii. Inadequate agronomical weather information especially from representative sample villages. iv. Undisaggregated yield data in irrigated and non-irrigated areas. 5 4.0 FINDINGS The forecast results show that, food availability for the consumption year 2019/2020 indicates to fall compared to previous year. This reduction is due to among others, unpredictable weather, outbreaks of pests such as fall armyworms, queleaquelea, rodents, fungal diseases, insufficient extension services and reduced use of agriculture inputs especially fertilizer during the 2018/2019 production season. The situation is explained in detail in the following sections: - 4.1 Food Crop Production Data at National and Sub - national Level From the analysis at National level, food crop production for the 2018/2019 season has reached 16,408,309 metric tons (Grain Equivalent) of which 9,007,909 metric tons are cereals and 7,400,400 metric tons are non-cereals. On the other hand, requirement for 2019/2020 is 13,842,536 metric tons of which 8,754,119 metric tons are cereals and 5,088,417 metric tons are non-cereals. Comparing these production figures with the requirement figures of 13,842,536 metric tons for 2019/2020 consumption year, it is evident that the country produced a surplus amounting 2,565,774 metric tons of total food crop production where 253,790 metric tons comprise cereals and 2,311,984 metric tons is non-cereals (Table 1). Furthermore, food crop production at Sub-national level varies from one region to another as shown in Table 1 and Table 2 & 3. Table 1: The 2018/19 National Level Final Food Crop Production versus Requirement and Gap (-) / Surplus (+) Analysis for 2019/2020 (Grain Equivalent Tonnage) Cereals Maize Sorghum&Millets Rice Wheat Cereals Production 5,817,508 1,117,839 2,009,174 63,388 9,007,909 Requirement 5,513,469 1,974,778 999,543 266,329 8,754,119 Gap (-)/ Surplus(+) 304,040 -856,939 1,009,631 -202,942 253,790 SSR 106 57 201 24 103 Non-cereals Pulses Banana Cassava Potatoes Non-cereals Production 1,880,438 1,135,645 2,739,318 1,644,999 7,400,400 Requirement 816,659 936,359 2,337,839 997,559 5,088,417 Gap (-)/ Surplus(+) 1,063,778 199,286 401,479 647,440 2,311,984 SSR 230 121 117 165 145 TOTAL Cereals Non-cereals TOTAL Production 9,007,909 7,400,400 16,408,309 Requirement 8,754,119 5,088,417 13,842,536 Gap (-)/ Surplus(+) 253,790 2,311,984 2,565,774 SSR 103 145 119 Source: PFCPF, 2018/2019 6 5.0 CARRYOVER STOCKS (COS) An analysis of Carryover stocks (COS) shows that, on the eve of new marketing year a total of 505,274 tonnes food stock was carried over into 2019/20 marketing year of which 68,057.72 tonnes and 5,616.24 tonnes was held in NFRA and CPB premises respectively while 93,760 tonnes was held by private stockists and 337,840 tonnes was estimated as farm retention (Figure 1). Figure 1: Carry-Over Stocks Analysis as of 31stMay, 2019 (Tonnes), Source: PFCPF, 2018/2019 . 7 Table 2: Production of Cereals by Region. Source: PFCPF, 2018/2019 8 Table 3: Production of Non-Cereals by Region Source: PFCPF, 2018/2019 9 5.1 Food Security 2019/2020 Consumption Year The proportional contribution crop wise for 2019/2020 consumption year is as indicated in figure 1. Figure 2: Crop wise proportional contribution, Source: PFCPF, 2018/2019 NB: 1. Pulses comprise of beans, cow peas, pigeon peas, chick peas, Bambara nuts, Green gram, Ground nuts, Green peas and Lablab. 2. Millets comprise of Finger and Bulrush millets. 3. Potatoes comprise of Sweet and Round potatoes. 6.0 RAINFALL PERFORMANCE AND AGRO METEOROLOGICAL IMPACTS DURING CROP PRODUCTION 2018/2019 6.1 Msimu rains Msimu rains started during first to second week of November, 2018 over western areas, Kigoma and Katavi region in particular, and spread over Tabora, Dodoma, Singida, Rukwa, Mbeya, Songwe and Njombe during third to fourth week. Otherwise, over the remaining unimodal areas; the rains started during the first week of December. The rains started with fair distribution and progressed well till during February, 2019 where dry spells transpired. Generally, the rains performed normal to above normal except central areas (Dodoma and Singida regions) and some parts of Tabora where long dry spells persisted. In other hand, the season has been extended over some areas such as Mtwara, Lindi and southern parts of 10 Morogoro, where it was expected to stop at the end of April. This prolonged dry spell caused crop failure to permanent wilting over those areas. Otherwise, crop productions over remaining unimodal areas were favourable which provide a better situation of food security. 6.2 Long rains (Masika season) Masika rains started earlier during fourth week of February, 2019 over Kagera, Kilimanjaro, Arusha, Manyara, Dar es Salaam and Pwani regions, while over Geita, Mara, Mwanza, Simiyu, Shinyanga, Tanga and eastern part of Morogoro region started during first to second week of March, 2019. It was followed by prolonged dry spells over most areas of this bimodal regime, except over Kagera region. This situation causes severe crop damage over most areas especially of Moshi, Same, Kiteto, Pwani, Dar es salaam and Tanga. However, above normal rainfall performed at the end of April to May, 2019. It causes crop condition to be improved, especially over Tanga, Morogoro, Dar es Salaam and Pwani. This opportunity was used for replanting, though some of the crops were damaged due to water lodging. Figure 3: Rainfall distribution 1st September, 2018 – 31st May, 2019; As Total (left) and Difference from Average (right), Source: TMA 7.0 TIME SERIES ANALYSIS Time series analysis shows that, compared to 2017/2018 production season, total food crop production has decreased by 3% (decreased by 6% in cereals and non-cereals increased by 1%) in 2018/2019 production season. Crop-wise, rock from -9% in Rice to 22% in Millets with other crops has been observed. Compared to trend values computed from 1986/87- 2018/19 (a reasonable period of reliable food crop statistics adopted by CMEW), total tonnage stands up by 68% with total cereals standing up by 70% and non-cereals up by 66%. While Sorghum, Millets, Wheat, Pulses and Potatoes show positive swings; Maize, Rice and Cassava are showing negative swings, while Banana remain unchanged. Comparisons with other measures in trend analysis such as 32 years average and 5 years average for total food 11 crops, cereals and non-cereals as well as for different crops are as presented in Table 4 and Appendix1. Table 4: Time Series Analysis of Production of Major Food Crops in Tanzania, based on available series (1986/87 – 2018/2019 in Thousand Metric Tons and in Percentages). Source: PFCPF Reports 12 7.1 Food Supply, Requirement and Self Sufficiency Ratio (SSR) for 2019/2020 Consumption Year Based on 2018/2019 PFCPF analysis, the 2019/2020 regional requirements for cereals range from 134,008 metric tons (Katavi) to 925,798 metric tons (Dar es Salaam) while that of non- cereals, it ranges from 67,382 metric tons (Katavi) to 606,618 metric tons (Dar es Salaam) (Table 6). Through Gap and Surplus analysis, the SSR is derived. This indicates the extent of food surplus, self-sufficient or deficit that will be available for use when production from a particular production season is compared with food requirement for the subsequent consumption year. Whether the available food for use at that level is surplus, self sufficient or deficit it excludes:- available stocks ( i.e. farm retention, public and private stocks that were available at that material time); trade (imports/exports), etc, the analysis of which is done at a latter to give a bigger picture to the total food availability in the country. From the 2018/2019 preliminary forecast analysis, an overall SSR of 119 was achieved for the 2019/2020 consumption year which is lower compared to that of 124 and 120 for 2018/2019 and 2017/2018 consumption years respectively. It was also the forecast analysis revealed that, SSR for cereals and non-cereals production reached 103 and 145 respectively in the 2019/2020 consumption year while at Sub-national levels, SSR range from 3 (Dar es Salaam) to 227 (Ruvuma) (Table 5 and Figure 3). 13 Table 5: Tanzania Food Supply, Requirement and Self Sufficiency Ratio for 2019/2020 Consumption year Ruvuma 780,337 344,408 435,929 227 352,183 154,408 197,775 228 1,132,519 498,816 633,703 227 Ruvuma Rukwa 486,079 247,239 238,840 197 368,389 134,844 233,546 273 854,469 382,082 472,386 224 Rukwa Songwe 503,505 247,440 256,065 203 262,891 121,763 141,128 216 766,396 369,203 397,193 208 Songwe Katavi 275,117 134,008 141,109 205 125,547 67,382 58,165 186 400,664 201,391 199,273 199 Katavi Njombe 331,527 159,695 171,832 208 126,462 73,345 53,116 172 457,989 233,040 224,949 197 Njombe Mbeya 692,654 387,100 305,554 179 418,719 198,048 220,671 211 1,111,373 585,147 526,226 190 Mbeya Kigoma 463,168 432,424 30,744 107 670,951 253,167 417,784 265 1,134,118 685,590 448,528 165 Kigoma Iringa 265,974 183,402 82,572 145 194,857 106,434 88,423 183 460,831 289,836 170,995 159 Iringa Kagera 172,524 466,549 -294,025 37 894,456 305,194 589,263 293 1,066,980 771,743 295,238 138 Kagera Morogoro 632,575 432,738 199,837 146 245,116 249,211 -4,095 98 877,691 681,949 195,742 129 Morogoro Mtwara 71,815 207,599 -135,784 35 358,922 129,810 229,111 276 430,737 337,409 93,328 128 Mtwara Geita 325,493 337,485 -11,992 96 313,809 199,192 114,616 158 639,302 536,677 102,625 119 Geita Tanzania 9,007,909 8,754,119 260,888 103 7,400,400 5,088,417 2,311,984 145 16,408,309 13,842,536 2,565,774 119 Tanzania Simiyu 384,628 311,804 72,825 123 175,567 169,698 5,868 103 560,195 481,502 78,693 116 Simiyu Coast 93,487 192,923 -99,436 48 267,760 120,360 147,400 222 361,247 313,282 47,965 115 Coast Lindi 152,940 153,346 -406 100 122,446 86,484 35,962 142 275,386 239,830 35,556 115 Lindi Manyara 396,032 313,469 82,562 126 167,537 179,642 -12,106 93 563,568 493,112 70,456 114 Manyara Singida 394,674 271,639 123,035 145 81,293 151,847 -70,554 54 475,968 423,486 52,481 112 Singida Tanga 424,532 409,572 14,960 104 270,621 227,505 43,116 119 695,153 637,076 58,077 109 Tanga Dodoma 444,451 378,860 65,592 117 156,763 226,848 -70,085 69 601,215 605,708 -4,493 99 * Dodoma Mara 284,814 335,498 -50,684 85 242,731 196,514 46,218 124 527,545 532,011 -4,466 99 * Mara Mwanza 191,619 513,129 -321,511 37 635,635 323,353 312,282 197 827,254 836,482 -9,229 99 * Mwanza Arusha 334,326 329,970 4,356 101 183,642 194,400 -10,758 94 517,968 524,370 -6,402 99 * Arusha Tabora 498,122 467,458 30,664 107 224,986 265,136 -40,150 85 723,108 732,594 -9,486 99 * Tabora Shinyanga 211,800 276,321 -64,521 77 223,111 168,307 54,804 133 434,911 444,628 -9,717 98 * Shinyanga Kilimanjaro 193,880 294,247 -100,368 66 267,725 178,906 88,819 150 461,605 473,154 -11,549 98 * Kilimanjaro Dar es Salaam 1,837 925,798 -923,961 0 48,281 606,618 -558,337 8 50,119 1,532,416 -1,482,297 3 * Dar es Salaam TOTAL NON CEREALS (Tonnes) REGION PROD REQ Gap/Surplus SSR-Cer TOTAL PRODUCTION (Tonnes) SSR (Total) Deficit Indicator (*) PROD REQ Gap/Surplus Region TOTAL CEREALS (Tonnes) SSR Ncer PROD REQ Gap/Surplus Source: PFCPF, 2018/2019 Legend: SSR 120 and above (Surplus) SSR 100-199 (Self- sufficient) SSR 0-99 (Deficit) 14 Figure 4 Map: Tanzania Food Supply Analysis and Self Sufficiency Ratio for 2019/2020 based on the 2018/2019 Preliminary Food Crop Production Forecast. Legend: SSR 120 and above (Surplus) SSR 100-199 (Self- sufficient) SSR 0-99 (Deficit) 15 7.2 SSR Trend Analysis The 10 years trend analysis indicates that at national level, SSR has rocked annually from 105 to 125 as shown in Figure 4. Figure 5: SSR in 10 years trend analysis, Source: PFCPF, 2018/2019 8.0 VULNERABILITY The analysis revealed that, there are 46 LGAs in 13 regions bearing pockets with food crop production shortage where 1 district councils are from 1 surplus region, 13 district councils are from 5 Self Sufficient regions and 32 district councils are from 7 Deficit regions. The presence of vulnerable areas among deficit, self-sufficient and surplus food security status masks the true colours that are better reflected at lower levels towards household/individuals Table 6. 16 Table 6: Vulnerable Areas in 2019/2020 According to 2018/2019 Preliminary Food Crop Production Forecast S/N Region No of Dist Councils &SSR Level indicator in color Number of Districts District Councils 1 DODOMA 99 7 Bahi DC, Chamwino DC, Chemba DC, Kondoa DC, Kondoa TC, Kongwa DC, Mpwapwa DC 2 MARA 99 5 Bunda TC, Bunda DC, Musoma DC, Musoma MC, Rorya 3 TABORA 99 5 Uyui DC, Igunga DC, Nzega DC, Nzega TC, Kaliua DC 4 SHINYANGA 98 4 Kishapu DC, Shinyanga DC, Msalala DC, Shinyanga MC 5 KILIMANJARO 98 4 Mwanga DC, Same DC, Siha DC, Hai DC 6 MWANZA 99 4 Misungwi DC, Ukerewe DC, Kwimba DC, Sengerema DC 7 MANYARA 114 4 Simanjiro DC, Kiteto DC, Hanang DC, Mbulu TC 8 SIMIYU 116 4 Itilima DC, Maswa DC, Meatu DC, Busega DC 9 ARUSHA 99 3 Longido DC, Ngorongoro DC, Monduli DC 10 SINGIDA 112 3 Ikungi DC, Manyoni DC, Singida DC 11 TANGA 109 1 Tanga Jiji 12 LINDI 115 1 Lindi DC 13 IRINGA 159 1 Iringa DC Total 46 TANZANIA: Food Security Status: Self Sufficient (SSR=119%), Vulnerability 13 regions, 46 district councils Regions containing Vulnerable areas 13: 7 Deficit, 5 Self Sufficient, 1 Surplus Districts containing Vulnerable areas 46: 32 deficit, 13 self sufficient, 1 Surplus In general, While at national level Tanzania during 2019/20 will be 119% food self sufficient, 13 regions contain vulnerable areas in 46 district councils….=>=> Hence an early warning against food deficit status in these areas!! Source: PFCPF, 2018/2019 17 9.0 CONCLUSION AND RECOMMENDATIONS 9.1 CONCLUSION Based on this assessment, a self-sufficient level of 119 percent has been obtained for the consumption year 2019/2020 implying that the country will be self sufficient. However, district councils in which food deficit is expected, a comprehensive Food and Nutrition security assessment will be conducted in order to identify how many people are vulnerable, where they are, when they will be insecure and what type of interventions are needed. Close monitoring of food security situation in the country is therefore an ongoing activity for early warning purposes. 9.2 RECOMMENDATIONS From the analysis and findings of the 2018/2019 preliminary food crop production forecast, it is recommended that: - i. Based on ASDP II component 2 sub component 2.5, in collaboration with Food Security stakeholders capacity building on Crop Monitoring and Early Warning System for food security should be strengthened to ensure timely availability of quality, accurate and reliable data for food security analysis and enhance informed decisions; ii. Vulnerable areas should be subjected to an in-depth vulnerability assessment and analysis to guide the needed interventions; iii. Potential local market as per deficit regions should be well exploited so as to increase food availability and accessibility in those areas; iv. Value addition and other post-harvest management techniques on crop produce should be strengthened at all levels to minimize crop losses to enhance quality of produce and increase farmers’ income; and v. Availability and access mechanisms to farmers on extension services and agricultural inputs should be improved at all levels to enhance production, and productivity of food crops; 18 10.0 APPENDICES Appendix 1 :Time Series Analysis Source: PFCPF Reports, 2018/2019 19 Appendix 2: Methodological Considerations. Production expressed in T – (Grain Equivalent) = Area (Ha) * Yield (T/Ha). NB: Grain equivalent calculations assume a common denominator among all cereals while roots, tubers and plantains compare at 1:3 ratio. Requirement R = Average Per capita Consumption requirement of 650g/day + Parameter % estimates of production that is committed to other uses. Consumption requirement is estimated as average kg. per person per crop as follows: Maize 86kg, Millets 18kg, Rice16 kg, Sorghum 18 kg, Wheat 5 kg, Bananas18 kg, Cassava 44 kg, Potatoes 19 kg, Pulses 13 kg totaling up to 237kg. Respective “other uses” are estimated as percentage extraction from produced crop that is used for mainly seed, feed, losses and trade as shown on the Table below. Food Requirement Table Parameters used for estimating food requirement per cop Crop Consumption Other uses (% removed from Productio Requirement per capita Seed2 Feed2 Losses2 Trade2 Kilograms Percent Percent Percent Percent % Cereals Maize3 86 1.3 2 8.7 4.4 Millet5 18 2.3 0.6 7.7 0 Rice4 16 2.5 0 2.5 1.8 Sorghum 18 1.5 0.6 8.5 0 Wheat 5 2.5 0 2.5 0 Non- Cereals Bananas7,8 18 0 0 0 0 Cassava7 44 0 0 0 0 Potatoes7,9 19 0 0 0 0 Pulses6 13 5 0 2.5 2.5 Total 237 P/R=SSR (expressed in %). SSR Categories are: Deficit (<100%), Self Sufficient <=100<120%, Surplus >=120%) Vulnerable areas (VA): derived directly from RRS1 questionnaire as filled-in by DALDO statistical experts is based on households expected to produce <=30% of norm. Requirement per day per person = 0.650 kilograms Cereal Equivalent 1 = Per capita annual consumption Cereal Equivalent 2 = Percent used from total production 3 = Whole grain 4 = Paddy converts to rice at 65 percent ratio. 5 = Includes bulrush and finger millet 6 = Mainly beans but other pulses (groundnuts, peas, grams etc) included 7 = Based on dry weight from which waste is already subtracted 8 = Includes sweet and cooking bananas 9 = Includes round and sweet potatoes. Source: Ministry of Agriculture and Cooperative, Dar es Salaam, Food Security Bulletin, July 14, 1993 20 APENDIX 3: Tanzania Food Supply Analysis and Self Sufficiency Ratio for 2019/20 (Based on the 2018/19 Preliminary Food Crop Production Forecasts). Source: PFCPF Reports, 2018/2019

# Extracted Content THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) ANNUAL WORK PLAN AND BUDGET - 2008/09 DASIP/PCU/AWPB No.4/2008-09 JULY, 2008 1 2 PROJECT BASIC INFORMATION Project Title: District Agricultural Sector Investment Project (DASIP) ADF Loan Number: 2100150008694 ADF Grant Number: 2100155003517 Project Cost: 1. Foreign Exchange: UA 25.32 Million 2. Local Cost: UA 32.69 Million Total: UA 58.01 Million Source of Financing: 1. ADF Loan: UA 36.00 Million 2. ADF Grant: UA 7.00 Million 3. GOT: UA 6.64 Million 4. Beneficiaries: UA 8.37 Million Total: UA 58.01 Million Borrower: The United Republic of Tanzania (URT) Executing Agency: Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives (MAFC) Date of Project Appraisal August 2004 Date of Project Negotiation October 2004 Date of Project Approval December 2004 Date of Signing Loan Contract February 2005 Date Loan Declared Effectiveness December 2005 Date of First Disbursement November 2005 Date of Last Disbursement June 2012 Project area: Twenty five (25) districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga Regions of Tanzania Project Components: 1. Farmer Capacity Building 2. Community Planning and Investment in Agriculture 3. Support to Rural Financial Services and Marketing 4. Project Coordination and Management Project Executing Period: Six (6) years - up to December 2011 Loan Closing Date: June 2012 Project Launching Date: 17January 2005 MAP OF TANZANIA SHOWING AREA COVERED BY DASIP 3 4 EXECUTIVE SUMMARY The Plan for Year 2008/09 1. The Annual Work Plan and Budget (AWPB) is a management tool used to guide prudent resource allocation and timely execution of activities. The tool provides means of monitoring physical and financial achievements against targets with a view of taking timely and remedial measures. Preparation of this year’s AWPB is based on the following: unaccomplished activities for year 2007/2008, Government budgeting guideline and sector policies, Public procurement act and AfDB rules and procedures. 2. This is the fourth AWPB for the Project. Some activities appraised to be accomplished by end of PY 3 have not been executed mainly because of various reasons including long process of procurement of goods and services. This years AWPB, has accommodated all un-accomplished activities thus they shall be accomplished during the financial year. The objective is to ensure that by the end of PY 4, implementation of project activities is current and it has been deemed appropriate to consolidate these activities as a strategy to catch up for delayed activities. 3. Major activities to be executed in Year 4 include the following: 1) Initializing implementation of the third project component, namely Rural Finance and Agricultural marketing – including consultancy to review of Rural Finance and Agricultural marketing in the Project area; 2) Initiatialising implementation of medium size infrastructure and agricultural technology projects; 3) Conducting Mid-term Review (MTR) 4) Intensify monitoring and supervision so as to ensure good quality and timeliness of completion of projects; 5) Finalizing follow-up training for project staff. Emphasis will be in areas that were observed to be wanting in the previous implementation period; 6) Training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Planning; 7) Finalize DTC training; 8) Conducting needs assessment of district staff on rural micro-finance and marketing 9) Continuing with implementation of village micro-projects; 10) Carrying out Comprehensive assessment of Farmer Field Schools (FFS); 11) Training district staff on appraisal of village micro-projects; 12) Training of Farmers Facilitators (FF). 13) Ensure compliance with loan and Grant Covenants. This is a continuous process for the entire project period, PCU will continue with the exercise of ensuring that the covenants are dully complied. 14) Implementation of the approved procurement plan. 15) Follow up of O &OD methods at ward and Village levels 16) Continue sensitization of Project beneficiaries and communities regarding project activities including HIV/AIDS sensitization campaigns. 17) Strengthening partnership with NGOs, private service providers, and other projects involved in activities related or similar to DASIP portfolio. 18) Implementation of resolutions and directives given by Project Technical Committee. 19) Training of DTCs, and rolling over training to ward and village levels. 20) Organize Regional Programme development workshops, District Planning workshops 21) Undertake follow up training of Regional and District M & E Officers, Regional and District Project Officers, District Project Accountants and Zonal and District Irrigation Staff The 2008/09 Budget 4. During PY 4, the project plans to spend Tsh. 18.2 billion during the year. Thrust of this year’s plan and budget is to ensure that planned activities that were not executed by end of PY 3 are finalized during year 2008/2009 along side activities planned for PY 4. This year’s plan is 19.16% of the overall base cost of the Project estimated at Tsh. 95 billion. Of the budgeted expenditure, Farmers Capacity Building has a provision of Tsh. 3.69 billion, Community planning and Investment in Agriculture Tsh. 12.13 billion, Support to Rural Financial Services and Marketing Tsh. 0.92 billion and Project Coordination and Management Tsh. 1.46 billion. Budgetary allocation by components is summarized in the table below: Sn. Component Budget (Tsh. Billion) % of Total Budget for the year 1. Farmers’ Capacity Building 3.69 20.25 2. Community Planning and Investment 12.13 66.65 3. Support to Rural Financial Services and Marketing 0.92 5.06 4. Project Co-ordination and Management 1.46 8.04 Total 18.2 100.00 5. Category budgets are as follows: civil works are planned to expend Tsh. 8.59 billion, Goods Tsh. 1.13 billion, Services Tsh. 5.79 billion and recurrent expenditure Tsh. 2.69 billion. Allocated budget for civil works include investments in feeder roads, water control structures, on farm works and investments in village micro projects. Goods shall include Agriculture value adding equipment, a motor vehicle, zonal irrigation equipment and office equipment. The category of Services includes Training, Technical assistance, Studies and workshops. 6. The summary of budget by components is as Source 7. As regards source of funds, 59.69% (Tsh. 10.86 billion) of the budget shall be financed by the loan, 19.93% (Tsh. 3.52 billion) by the Grant 10.38% (Tsh. 1.89 billion) by the Government of the United Republic of Tanzania and beneficiaries shall inject 10.59 %( Tsh. 1.93 billion) 60% 19% 10% 11% AfDB Loan AfDB Grant GOT Beneficieries 5 6 TABLE OF CONTENTS 1 PROJECT BACKGROUND INFORMATION ................................................................................................. 1 1.1 PROJECT OBJECTIVES..................................................................................................................................... 1 1.2 PROJECT COMPONENTS .................................................................................................................................. 1 1.2.1 Component 1: Farmers Capacity Building............................................................................................... 1 1.2.2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture ........................................................ 1 1.2.3 Component 3: Support to Rural Micro-finance and Marketing................................................................ 2 1.2.4 Component 4: Project Co-ordination ....................................................................................................... 2 1.3 PROJECT BENEFICIARIES ................................................................................................................................ 2 2 OVERVIEW OF PROJECT PERFORMANCE FOR YEAR 2006/07............................................................ 2 2.1 THE PLAN....................................................................................................................................................... 2 2.2 IMPLEMENTATION STATUS............................................................................................................................. 2 2.2.1 Compliance with Project Covenants..........................................................Error! Bookmark not defined. 2.2.2 Recruitment of District Technical Staff and Support Staff at PCU............Error! Bookmark not defined. 2.2.3 Physical Performance................................................................................Error! Bookmark not defined. 2.2.4 Procurement Status....................................................................................Error! Bookmark not defined. 2.2.5 Financial Status........................................................................................................................................ 6 2.3 ASSESSMENT OF CRITICAL ASSUMPTIONS AND RISKS................................................................. 12 2.3.1 Willingness of Community to Participate ............................................................................................... 12 2.3.2 Collaboration and Complimentarity with Other Stakeholders ............................................................... 12 2.3.3 Effective Linkages between Villages, Wards, Districts, Regions and the Project................................... 12 2.3.4 Availability of Resources in Line with Funding Arrangements .............................................................. 12 2.3.5 Effective Demand from Communities ..................................................................................................... 12 2.3.6 Stability/Moderate Fluctuation of Tanzanian Shilling............................................................................ 13 2.4 PROBLEMS AND CHALLENGES............................................................................................................ 13 2.5 WAY FORWARD....................................................................................................................................... 13 3 ANNUAL WORK PLAN AND BUDGET FOR YEAR 2007 - 2008 ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 3.1 BASIS OF THE AWPB........................................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 3.1.1 Unaccomplished Activities from Year 2006/2007......................................Error! Bookmark not defined. 3.1.2 Government Budgeting Guidelines and Sector Policies ............................Error! Bookmark not defined. Capacity Building ....................................................................................................Error! Bookmark not defined. 3.1.3 Public Procurement Act and AfDB Rules of Procedures on Procurement Error! Bookmark not defined. 3.2 ASSUMPTIONS FOR THE 2007 - 2008 PLAN AND BUDGET ....................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. T 3.3 MAJOR ACTIVITIES TO BE EXECUTED DURING THE YEAR........................ ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 3.4 THE WORK PLAN AND BUDGET.............................................................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 3.4.1 Summary of the Budget..............................................................................Error! Bookmark not defined. 3.4.2 Farmers Capacity Building Component ....................................................Error! Bookmark not defined. 3.4.3 Community Planning & Investment in Agriculture Component ................Error! Bookmark not defined. 3.4.4 Support to Rural Micro-finance and Marketing Component.....................Error! Bookmark not defined. 3.4.5 Project Co-ordination and Management Component................................Error! Bookmark not defined. 4 RECCOMENDATION........................................................................ ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. LIST OF TABLES TABLE 1: NAMES AND NUMBER OF REGIONS AND DISTRICTS COVERED BY DASIP........................... 1 TABLE 2: BUDGET AGAINST DISBURSEMENTS BY SOURCE AS AT 30 JUNE 2007 (IN USD ‘000) TH ............................................................................................ ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. TABLE 3: CUMULATIVE DISBURSEMENT AS AT 30 JUNE 2007 TH .. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. TABLE 4: TRANSFER OF FUNDS TO THE DISTRICTS...................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. TABLE 5: SUMMARY OF BUDGETARY ALLOCATION BY COMPONENTS.........ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 7 TABLE 6: SCHEDULE FOR ESTABLISHMENT OF PROJECT WEBSITE...............ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. TABLE 7: SCHEDULE FOR CARRYING OUT ANNUAL AUDITS ....... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. TABLE 8: SCHEDULE FOR PTC MEETINGS .................................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. LIST OF ANNEX ANNEX 1: SUMMARY OF BUDGETED EXPENDITURE - COMPONENT AND CATEGORY WISE... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 2: SUMMARY OF BUDGETED EXPENDITURE QUARTER WISE ...........................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 3: SUMMARY FUNDING MATRIX.................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 4: FARMERS CAPACITY BUILDING COMPONENT....................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 5: FARMERS CAPACITY BUILDING COMPONENT....................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 6: COMMUNITY PLANNING & INVESTMENT IN AGRICULTURE COMPONENT..ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 7: COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE COMPONENT........... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 8: COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE COMPONENT........... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 9: SUPPORT TO RURAL FINANCE AND MARKETING OMPONENT .......................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 10: SUPPORT TO RURAL FINANCE AND MARKETING COMPONENT....................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 11: PROJECT COORDINATION AND MANAGEMENT COMPONENT ......................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 12: PROJECT COORDINATION AND MANAGEMENT................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 13: FUNDING PATERN - FARMERS CAPACITY BUILDING......................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 14: FUNDING PATERN - COMMUNITY PLANNING & INVESTMENT IN AGRICULTURE .. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 15: FUNDING PATERN COMMUNITY PLANNING & INVESTMENT IN AGRICULTURE ..... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 16: FUNDING PATERN - COMMUNITY PLANNING & INVESTMENT IN AGRICULTURE .. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 17: RURAL FINANCIAL SERVICES AND MARKETING .............................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 18: PROJECT COORDINATION AND MANAGEMENT................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 19: FUNDING PATERN - PROJECT COORDINATION & MANAGEMENT ................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 20: SUMMARY OF PROJECTS FEATURING IN DADPS - YEAR 2006 – 2008 .............ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 21: SUMMARY OF FUND TRANSFERRED TO DISTRICTS DURING THE YEAR 2006/2007 – FIGURES TSH ..... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 22: PROCUREMENT PLAN – GOODS...............................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 23: PROCUREMENT PLAN – SERVICES...........................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. ANNEX 24: PROCUREMENT PLAN – WORKS ..............................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 8 ABBREVIATIONS AND ACCRONYMS AfDB African Development Bank ASDP Agricultural Sector Development Programme ASDS Agricultural Sector Development Strategy ASLMs Agricultural Sector Lead Ministries AWPB Annual Work Plan and Budget BDS Business Development Services CAG Controller and Auditor General DADPs District Agricultural Development Plans DASIP District Agriculture Sector Investment Project DED District Executive Director DFTS District Facilitation Teams DMEOs/DM&EOs District Monitoring and Evaluation Officers DPOs District Project Officers DTCs District Training Co-ordinators EIA Environmental Impact Assessment ESMP Environmental and Social Management Planning FMS Financial Management Specialist GoT Government of Tanzania HPI Heifer Project International LO Liaison Officer M&E Monitoring and Evaluation M&EO Monitoring and Evaluation Officer MAFC Ministry of Agriculture, Food Security and Co-operatives MIS Management Information Systems MITM Ministry of Industry, Trade and Marketing MLD Ministry of Livestock Development MoF Ministry of Finance MoW Ministry of Works MPEE Ministry of Planning Economy and Empowerment MTB Ministerial Tender Board NCB National Competitive Bidding NGO Non-Governmental Organization PC Project Co-ordinator PCU Project Co-ordination Unit PIM Project Implementation Manual PMO - RALG Prime Minister’s Office – Regional Administration and Local Governments PPS Project Procurement Specialist PTC Project Technical Committee PY Project Year QCBS Quality-Cost-Based Selection RA Rapid Appraisal RFP Request for Proposals RFQ Request for Quotation RPO Regional Project Officers SACAs Savings and Credit Associations SACCOS Savings and Credit Co-operative Societies SELF Small Entrepreneurs Loan Facility SNV Netherlands Development Organization TNA Training Needs Assessment TO Training Officer ToR Terms of Reference ToT Training of Trainers Tsh. Tanzania Shilling UA Unit of Account UPS Uninterruptible Power Supply USD United States Dollar 9 VADPs Village Agricultural Development Plans WFTs Ward Facilitation Teams ANNUAL WORK PLAN AND BUDGET (AWPB) 2008/09 1 PROJECT BACKGROUND INFORMATION 1.1 Project Objectives The Government of Tanzania (GoT), through a loan from the African Development Bank (AfDB) is implementing the District Agriculture Sector Investment Project (DASIP). The project aims at increasing productivity and incomes of rural households in the project area within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy (ASDS). Implementation of the project will be over a period of six years starting from January 2006. It will cover a total of 28 districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga regions. The Table below indicates names and numbers of districts covered by the project by Region: Table 1: Names and Number of Regions and Districts Covered by DASIP Regions Districts Number of Districts Kagera Biharamulo, Bukoba, Karagwe, Muleba, Ngara, Chato and Misenyi 7 Kigoma Kasulu, Kibondo and Kigoma Rural 3 Mara Bunda, Musoma Rural, Tarime, Rorya and Serengeti 5 Mwanza Geita, Kwimba, Magu, Misungwi, Sengerema and Ukerewe 6 Shinyanga Bariadi, Bukombe, Kahama, Kishapu, Maswa, Meatu and Shinyanga Rural 7 Total 28 1.2 Project Components The Project has three field components and one project management component as follows: 1.2.1 Component 1: Farmer Capacity Building Twenty eight (28) districts will have the capacity to train participatory farmer groups through participatory adult education methods; whereby 250,000 farmers in 10,000 participatory farmer groups with an average of 25 members each shall be trained in technical, organizational and managerial subject matters through participatory adult learning methods; 1.2.2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture Twenty eight (28) districts will have the capacity to plan, manage and monitor district and village agricultural development plans; 28 district agricultural development plans shall be prepared and implemented; 780 village agricultural development plans shall be prepared and implemented, including agriculture-related micro-project, small infrastructures and agricultural technology investments; improved market access through the improvement of 560 km of feeder roads; and improved water control for agriculture through the construction of 28 water harvesting structures. 1 2 1.2.3 Component 3: Support to Rural Micro-finance and Marketing Two hundred (200) operationally sustainable Savings and Credit Co-operatives, with each co-operative comprising an average of 1,000 members and Tsh. 40 million in savings after six years of operation; and marketing information network established and functioning in 28 districts. 1.2.4 Component 4: Project Co-ordination The Project Coordinating Unit (PCU) has been established in Mwanza to oversee the day-to-day co- ordination and management of the project activities. 1.3 Project Beneficiaries Beneficiaries of the project are the participatory farmer groups and their grassroots institutions such as Savings and Credit Associations (SACAs) and Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS); and 780 villages, where rural infrastructure facilities will be constructed or rehabilitated. It is estimated that a total of 3.4 million people in 0.57 million households will benefit directly and indirectly, out of which 23% are expected to be female-headed households. 2 OVERVIEW OF PROJECT PERFORMANCE FOR YEAR 2007/08 2.1 The Plan Major activities planned for execution during year 2007/08 were as follows: 1. Backstopping and supervising implementation of village micro projects and agriculture technology; 2. Carrying out appraisal of micro-projects for the financial year 2007/08; 3. Conducting Baseline Survey, Curriculum Development Study as well as establish Project Management Information Systems (MIS); 4. Preparing the Annual Work Plan and Budget (2007/08); 5. Conducting External Auditing; 6. Finalizing procurement of office equipment, motorcycles and vehicles and initializing procurement of bicycles; 7. Holding Annual Review and Planning Workshop – at regional/district and national levels; 8. Training of District Training Co-ordinators (DTCs); 9. Training of Ward Training Facilitators (WTFs); 10. Training of Participatory Farmer Groups (PFGs); and 11. Conducting a Study on Rural Finance and Marketing. Implementation status of these activities is explained component-wise below. 2.2 Implementation Status 2.2.1 Component 1: Farmer Capacity Building Under this component, the project planned to conduct a study on curricula development; holding curricula development workshop; conducting training of 56 District Training Co-ordinators (DTCs) and also convene a workshop for planning activities under Farmer Capacity Building component. Progress of implementation of these activities is as follows: 3 Curricula Development and DTC Training Consultants submitted their final report in January 2008. The report has identified 18 key areas for training DTCs, of which training would centre on, of which three were trained in the second quarter and two modules were trained by MAFC personnel in the fourth quarter 2007/08. The remaining 13 modules will be handled by consultants. Advertising of tender was done in the period under review. Training of Participatory Farmers Groups (PFGs) According to project design, Farmer Field School (FFS) approach will be used for training farmers. This training is for season long and varies in accordance with the type of field school, but many of them fall within six months period. Accordingly, about 1,484 crop and livestock FFS are being carried out in the project area. Most of these were completed by the end of June, which is the end of the farming season. Staff Training Six training programmes were carried out during the reporting period as follows: (i) Subproject preparation and appraisal to DFTs (ii) Post-harvest technology to DTCs, (iii) IPM to DTCs, (iv) Annual Follow-up training of Irrigation technicians/Zonal Irrigation Engineers (v) Initial Training for newly selected Monitoring and Evaluation Officers and DTCs; and (vi) Follow-up Training for Project Officers. DFT Training on Sub-project Preparation and Appraisal Twenty eight (28) District Facilitation Teams (DFTs) from all 28 districts implementing DASIP went through a 5 day training on sub-project preparation and appraisal between the 9th to 20th June in Kigoma and Musoma. In addition to the formally recognized DFT members, Agricultural Advisors to the Regional Secretariat and DASIP Monitoring and Evaluation Officers, the two (2) District Training Co-ordinators (DTCs) and where District Project Officer (DPO) was not a member of DFT also attended the training. A total of 359 staff attended the training and the main topics included: (i) Overview of DASIP as an integral part of ASDP, (ii) Guidelines on DADP Planning and Implementation, (iii) Some key concepts in Project Design, (iv) Designing Projects, (v) Cost/Benefit Analysis and (vi) Project Proposal Structure and Write up. DTC Training on Post Harvest Technology A five (5) day training was delivered to 55 District Training Coordinators on Post Harvest Technology at the Agricultural Research & Development Institute (ARDI) Maruku from April 21 to 25th, 2008. Trainers were drawn from the Food Security Division of MAFC, Small Industrial Development Organization (SIDO) and Banana Wine Processing Entrepreneur from Bukoba. Main topics centered on processing cassava and banana and processing as a business. DTC Training on Integrated Pest Management (IPM) A 5 day training was delivered to 55 District Training Coordinators on Integrated Pest Management at the Kizumbi Centre of the Moshi University College of Business and Cooperative Studies in Shinyanga from April 28 to May 2nd, 2008. Trainers were drawn from the Plant Health Services of MAFC. Topics covered include: (i) Overview of plant protection and background information on IPM in Tanzania, (ii) Principles of IPM, (iii) IPM in cotton-cereal farming system, (iv) IPM in coffee-banana farming system, (v) IPM and Farmer Field School extension approach, (vi) IPM in vegetables, (vii) IPM in beans, and (viii) Properties and safe handling of pesticides. 4 Annual Follow up Training of Irrigation Technicians and Zonal Irrigation Engineers An annual follow up training was delivered to 31 participants who included 28 District Irrigation Technicians from project districts, 1 Irrigation Engineer from Magu District and 2 Zonal Irrigation Engineers from the Tabora and Mwanza Zonal Irrigation Units. The training was conducted from 26th to 28th June, 2008 at the Karena Hotel in Shinyanga. Main topic was formation, nurturing and supporting irrigators’ organizations and water rights. Initial Training Workshops Following the increase of districts to 28 from 251 and staff transfers, the project had to conduct Initial Training to the newly appointed staff in their respective disciplines. The 12 newly appointed DTCs were trained on FFS concepts for two weeks in Ukerewe district in February 2008. Similar training to newly appointed Monitoring and Evaluation Officers was conducted in Shinyanga Municipality in May 2008 and was attended by a total of 10 officers. Follow-up Training Workshops This is a perennial exercise geared at improving the skills of project staff in implementing and managing the project. Selection of modules for training is on basis of problem areas identified and deemed critical during the course of implementation. The plan was to conduct follow-up training workshops to District M&E Officers (DMEOs), Regional and District Project Officers (RPOs and DPOs), District Procurement Officers and Engineers, Irrigation Technicians, and District Accountants. All the workshops were to be conducted during the fourth quarter. The project has managed to conduct two workshops, one for DMEOs and another for Project Officers. DMEOs’ training workshop centred on the use of Project Monitoring and Evaluation Framework as a tool to guide stakeholders in Participatory Monitoring and Evaluation, while that for Project Officers dwelt on management techniques and roles in relation to their day-to-day project responsibilities as per ‘Handbook for Managing DADPs Supported by DASIP’ (draft). The latter has been prepared by the project during the reporting period. The handbook will be finalized in July/August 2008 and will be distributed to the Project Officers and other stakeholders. Due to problems associated with availability of facilitators, the remaining workshops have been rescheduled to July/August 2008. 2.2.2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture Activities planned for implementation during the period under review include capacity building in planning and investment in agriculture, finalization of ‘quick win’ projects as well as appraisal of village micro- projects. Their implementation status is as follows: Capacity Building in Planning and Investment in Agriculture Village micro-projects and Agriculture Technology Investment Projects are being implemented by communities and groups respectively. In order to increase the capacity of communities and groups to manage their projects better, communities and groups appointed Village Development Committees (VDCs) that are responsible for managing respective projects on behalf of communities and groups respectively. The committee members in all 780 villages underwent training that included five modules, namely Background to DASIP; Role and Responsibility of the Committees and Community in Project Management; Financial Management; Procurement of Goods and Services; and Participatory Monitoring and Evaluation (PME). The training was conducted for two days in each village and was completed in February, 2008. 1 As a result of split of Tarime, Biharamulo and Bukoba Rural districts 5 Finalization of ‘ Quick Win’ Projects As at the end of the fourth quarter, sixty one micro-projects (86%) have been completed and another five micro-projects (7%) are at various stages of implementation. Out of the remaining, two of them (2.8%) did not meet environmental requirements and the remaining three (4.2%) costs are too higher than the project design allows. District-wise Ngara district in Kagera region has accomplished all her (7) projects. Bunda district has completed 4 projects out of 5. On the other hand Ukerewe district has not started her 2 projects out of three because the projects do not meet environmental requirements. Among the completed projects, construction/rehabilitation of cattle dips and cattle crushes rank highest. Agricultural Technology projects are lagging behind. Infrastructural projects like charco dams, irrigation schemes, storage structures and market sheds took quite a long time at the procurement stage. Agricultural value adding equipments are so costly that they cannot be accommodated by the project design. Appraisal of Village Micro-projects A total of 516 micro-projects, costing a total of Tsh. 7,056,655,000 have been approved for implementation during 2007/08 financial year. Of the total estimates of the micro-projects, Tsh. 1,577,864,000 (24%) was contributed by the community in kind, and the remaining Tsh. 5,478,791,000 (76%) was contributed by the project. The table below shows the number of micro-projects and their respective costs regional-wise. Table 2: Number and cost of approved Micro-projects by Region as at 30th June 2008 Project Cost (Tsh. ‘000) Sn. Region Number of Projects Beneficiary Contribution Project Contribution Total 1 Mwanza 130 430,890 142,5023 185,5913 2 Shinyanga 150 490,186 182,5900 231,6086 3 Mara 121 308,154 916,206 133,4360 4 Kagera 81 197,999 7151,21 9131,20 5 Kigoma 34 150,635 596,541 7471,76 Total 516 1577,864 5,478,791 7,056,655 To-date, a total amount of Tsh. 8,152,891,000 has so far been disbursed for implementation of 587 micro- projects, of which 1,805,433,000 (22.1% of total) was contributed by communities, and the remaining Tsh. 6,347,458,000 (77.9%) was contributed by the project. The table below shows the amount of funds disbursed to the projects regional-wise. Note that the figures are cumulative of years 2006/07 and 2007/08. Table 3: Cumulative Number of Village Micro-projects & Funds Disbursed for Implementation by Region and by Source as at 30th June 2008 Number of Micro-projects Project Cost (Tsh. ‘000) Sn. Region 2006/07 2007/08 Total Beneficiary Contribution Project Contribution Total 1 Mwanza 17 130 147 495,290 1,685,023 2,180,313 2 Shinyanga 10 150 160 541,838 2,033,900 2,575,738 3 Mara 15 121 136 354,718 1,104,206 1,458,924 4 Kagera 16 81 97 223,347 805,788 1,02,9135 5 Kigoma 13 34 47 190,240 718,541 908,781 Total 71 516 587 1,805,433 6,347,458 8,152,891 2.2.3 Component 3: Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing This component is expected to establish viable savings and credit schemes that are able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business. As a starting point, the plan during 2007/08 was to conduct two studies, namely Review of Rural Financial 6 Services and Review of Agricultural Markets in the project area. Procurement process of consultants started in the second quarter 2007/08 and so far, Request for Proposal (RFP) approval by AfDB has been obtained and documents have beeen sent to MTB for further processing. Implementation of this component will therefore start in the second quarter, 2008/09. Prior to initiation of procurement of consultants, the project consulted two sister projects, namely, Agricultural Marketing Systems Development Program (AMSDP) and Rural Financial Services Program (RFSP) on best ways of approaching the assignment. 2.2.4 Component 4: Project Co-ordination and Management Project Co-ordination 1. Project Technical Committee (PTC) Meeting: The Sixth PTC meeting was held on 24th January 2008. Key agenda items discussed included: a. Semi-Annual Report (2007/08); b. Project Audited Financial Statements for the Year Ended 30th June 2007; c. Ratification of a Proposal to Invest in Three Newly Created Districts; and d. Project Implementation Manual (PIM); The meeting noted that MIS and Baseline Surveys are overdue; the presented PIM is bulky and management part is missing; bicycles currently being procured by districts are inappropriate for Ward personnel; project document has not provided for operational costs and supervision costs for micro-projects; need for starting to prepare for mid-term review (MTR); and low capacity of M&E personnel at district level. In view of what was noted, PTC members resolved the need for: a. PCU to make follow up to ensure that MIS and Baseline Survey outputs are completed immediately; b. PCU to fine-tune the PIM document and present it in the 7th PTC meeting; c. Districts to pool resources from various sources and purchase motorcycles for their respective Ward Training Facilitators (WTF); d. Project to consider a possibility of allocating funds to carter for supervision and other operational costs for village micro-projects ; e. PCU to start preparations for the MTR. To start with, the project should conduct a pre-MTR exercise, the output from which will be used in the MTR to be conducted in project year four; and f. PCU to continue building the capacity of M&E Officers at district level. The meeting approved the Project Semi-Annual Report (2007/08), ratified the proposal for allocating resources to the new districts. Other key deliberations of the PTC made at the previous meeting during the year under review include approval of Annual Work Plan and Budget (AWPB) for 2007/08, Sale of Project Motorcycles on Hire Purchase Arrangements for Project staff; and the Audited Financial Statement and Accounts for the Year Ended 30th June 2007. It was agreed that the next PTC meeting be held in April 2008, but due to emergence of unplanned activities, it was not possible to hold a meeting as planned. More details are in the minutes of Sixth PTC Meeting. 7 2. Monitoring and Evaluation Activities planned during the reporting period are finalizing implementation of two consultancies (Baseline Survey, Establishing Project Management Information Systems (MIS), conducting the Annual Planning and Review Workshops, as well as tracking the degree of access, utilization and satisfaction generated from ‘quick win’ projects. 12. Baseline Survey: Consultants were engaged in July 2007, presented their Inception Reports to the Agricultural Sector Lead Ministries (ASLMs) representatives for comments in the same month. This was followed by training of District Monitoring and Evaluation Officers (DMEOs) in administering the questionnaires. The Training was conducted in Kahama in August 2007. Field work was conducted in September/October 2007, after which, data entry, cleaning, analysis and report writing was done. The draft report was presented to the stakeholders for comments in fourth quarter 2007/08 and final report submitted to PCU in the same quarter. 13. Establishment of Project Management Information System (MIS): Consultancy to undertake this assignment was initiated in July 2007. Consultants started their assignment by preparing the Inception Report, which was presented to ASLM representatives for discussions, and was followed by visits to PCU as well as to the selected districts (Magu and Misungwi) of the project area. Consultants also held discussions with Project staff as well as stakeholders in the project area. The output of the visits was included in the Situation Analysis Report (SAR), which was submitted to the project in November, 2007. So far, the on-line MIS has been developed and availed to PCU for review. The online MIS was reviewed by PCU and other stakeholders in May, 2008. 14. The First Annual Stakeholders’ Planning and Review Workshop for regional and district stakeholders was held in Bukoba between 12th and 14th November 2007. The workshop aimed at discussing project progress in relation to what was planned and analyze challenges faced in the course of implementing the project. The output of the workshop was recommendations geared to steer forward project implementation with effectiveness and efficiency. The workshop was attended by a total of 211 participants – including regional and project staff as well as farmers’ representatives. Proceedings of the district and regional workshop were presented to the National Annual Stakeholders’ Planning and Review Workshop that was convened at Paradise Hotel in Bagamoyo for two days from 22nd January 2008. The National Workshop was officiated by the Minister for MAFC Honorable Stephen Wasira (MP), and was attended by 65 participants, including PTC members; project staff; and representatives from farmers’ organizations, academic institutions, research institutions, private service providers, sister projects’ as well as umbrella organizations for NGOs and rural savings and farmer representatives. Issues discussed and resolved at Stakeholders’ Planning and Review Workshop include identification and preparation of VADPs and DADPs, farmers’ and other stakeholders’ training, beneficiary contributions, procurement of goods and services, private sector participation in project implementation, access to improved agricultural technology, and co-ordination, supervision, monitoring and evaluation of projects. 15. Reporting and Feedback: In accordance with the project M&E Framework, districts are supposed to prepare reports and avail to PCU soon after the quarter has ended. This will enable PCU consolidate the report and submit to the Government and Donor (AfDB) two weeks after end of the quarter. This has not been the case as most reports are submitted to PCU more than a month after the quarter has elapsed. The forgoing, along with inadequate and inconsistent reporting has 8 rendered preparation of consolidated report (for the whole project) a difficult exercise. The follow- up training in M&E was conducted in June 2008 to address this issue. Feedback has been provided to stakeholders at various levels in the form of written and verbal reports. Districts, PCU and the Project Technical Committee have been working on recommendations brought forward and feedback given accordingly. Moreover, all reports prepared at PCU level are distributed to the districts and other stakeholders after being approved by the Project Technical Committee (PTC). Preparation of Project Implementation Manual (PIM) The draft manual was finalized in December 2007 and was presented to the sixth PTC meeting that was held in Bagamoyo Township in January 2008 for review and comments. Based on comments from the mentioned committee, PCU has already fine-tuned the document and will be distributed to PTC members in the forthcoming committee meeting. Collaboration and Linkage with Other Stakeholders The project has been collaborating with sister projects like PADEP, TASAF, AMSDP and RFSP in various areas like capacity building of stakeholders in planning, monitoring and evaluation, procurement etc. – with the aim of sharing experiences and creating synergy. In November 2007 and January 2008, Project Officers from PADEP facilitated the project Annual Planning and Review Workshops that were conducted in Bukoba and Bagamoyo respectively. During the fourth quarter (2007/08), DASIP is planning to conduct exchange visits to Rural Financial Services programme (RFSP) and Agricultural Marketing Systems Development Programme (AMSDP) to learn on best ways of approaching interventions on rural finance and agricultural marketing. Similar visits will be conducted to PADEP to share experiences on participatory Monitoring and Evaluation. Procurement The status of procurement of goods, services and civil works during the reporting period is as follows: Procurement of Goods: The project planed to procure Zonal Irrigation Equipment, 3 desktop computers with Uninterrupted Power Supply (UPS) units, 2 Laptops, 3 Printers and 1 heavy duty photocopiers, 2,000 bicycles, 100 Motorcycles, 3 Motor vehicles and value adding equipment. Motor vehicles, motorcycles and some of the bicycles have been delivered while zonal irrigation equipment, computers and photocopiers are expected to be delivered in July, 2008. Procurement of Services: The project planned to recruit consultancy on Management Information System (MIS), Baseline Survey, Develop Curriculum, Marketing and Micro finance, designing and Supervision of water control structure and Rural roads. So far, all consultants have submitted their final draft reports. On the other hand, Request for Proposals (RFP) for consultancy to review Agricultural Markets and Micro-finance, was submitted to Ministry of Agriculture for further procurement management. As regards consultancy for Designing and Supervision of Water Control Structure and Rural roads, the project was directed by PTC to make use of available zonal/district/regional staff (i.e. Engineers and Irrigation Engineers). Civil Works: Various village Micro-projects were implemented in the project area using district staff. While some have been completed, others are at various stages of completion. The status of procurement as at the end of the reporting period is summarized in the table below. 9 Table 4: Procurement Status of Goods and Services as at the End of June 2008 S/N NAME OF TENDER/ BID/ CONSULTANCY PROCUREMENT MODE STATUS 1 Procurement of Zonal Irrigation Equipment National Shopping Draft contract submitted to the Ministry’ Legal Unit for review 2 Procurement for 3desktop Computers with UPS, 2 Laptops, 3 Printers and1 heavy duty photocopiers National Shopping Bids evaluation and contract award earmarked to be done in July, 2008 3 Procurement of 2000 bicycles National Shopping Districts are advancing and are at various stages as shown on annex* 4 Procurement 100 Motorcycles under tender No. 14 National Competitive Bidding M/S quality motors has delivered 100 motorcycles and distributed to the Districts 5 Procurement of 3 Motor vehicles under Tender N.14 National Shopping M/S Toyota Tanzania Ltd has delivered two Toyota Land cruisers and one Pick up. 6 Procurement of Village Micro projects and agriculture technology National Shopping Some projects completed while others are at advanced stages. 8 Consultancy on the Management Information System (MIS) Short listing Consultant finalized the report, hardware and training to be done during first quarter of FY 2008/09 9 Consultancy on Baseline Survey Short listing Consultant has submitted final Report 10 Consultancy to Develop Curriculum Short listing Completed and submitted final report ready for usage 11 Consultancy work on Designing and Supervision of water control structure and Rural roads National Shopping PCU informed districts to start preparing designs and drawings using district engineers, Engineer to regional secretariats and Irrigation engineers 12 Consultancy on Marketing and Micro finance National Shopping Request for proposals were sent to MTB Secretary for review and dissemination to short listed individual consultants. *Refer Annex 2 for more details. 2.3 Financial Status 2.3.1 Budget and Disbursements A total amount of USD 14.453 million (equivalent to Tsh. 16.636 billion) was budgeted for implementation of activities during the year under review. Of the budgeted amount, USD 13.743 million - equivalent to Tsh. 15.804 billion, which is 95% of budget, was disbursed to the project by the GOT and AfDB alone. GoT disbursed 6% of total disbursement and AfDB disbursed the remaining 94%. The table below gives details on disbursement status as at the end of the financial year under review, community contribution included. Table 5: Budget against Disbursements by Source as at 30th June 2008 (in USD ‘000) Loan Grant Local Funds Total Source Budget Disbursement Budget Disbursement Budget Disbursement Budget Disbursement GoT 0 0 0 0 1,352 1,322 1,352 1,322 AfDB-Loan 9,587 11,103 0 0 0 0 9,587 11,103 AfDB-Grant 0 0 2,654 2,540 0 0 2,654 2,540 Community 0 0 0 0 1,659 1,458 1,659 1,458 Total 9,587 11,103 2,654 2,654 3,011 2,780 15,252 14,453 Since its inception the project has received a total amount of US Dollars 20,842 (Tsh. 24.418 billion)2, of which USD 13.246 million (Tsh. 15.434 billion) is from AfDB Loan Fund, USD 2.705 million (Tsh. 3.11 billion) from AfDB Grant, USD 3.386 million (Tsh. 3,894 billion) from GoT and USD 1.649 (Tsh. 1.896 billion) is from Community Contribution in cash and in kind. The pie chart below indicates proportion of funds disbursed to the project to-date by source. 2 This is 29% of total project funds. 16% 76% 8% GoT AfDB Community Chart 1: Proportion of Funds Disbursed to the Project To-date by Source as at the end of June 2008 Cumulative disbursement status by source by fund category is shown in the table below. Table 6: Cumulative Disbursement by Source by Fund category as at 30th June 2008 Fund Category (USD ‘000) Source Loan Grant Local Funds1 Total GoT 0 0 3.386 3.386 AfDB 13,246 2.705 0 15.951 Community 0 0 1.649 1.649 Total 13,246 2.705 5.035 20.986 10 2.3.2 Expenditure A total of USD 11.164 million (Tsh. 12.848 billion), which is 77 % of total financial year budget had been spent on project activities. This is 73% of cumulative project Expenditure of USD 15.026 million. USD 3.386 million (Tsh. 3.894 billion) of the cumulative Expenditure is funded by GoT and the loan fund is USD 9.975 million (Tsh. 18.34 billion), and beneficiary contribution amount to USD 1.649 million (Tshs. 1.896 billion). 10.685 2.632 1.135 0 11.028 2.289 1.709 0 0 2 4 6 8 10 12 Community Planning and Investment in Agriculture Farmers Capacity Building Co-ordination and Management Rural Finance and Agricultural marketing Project Components Budget Actual Chart 2: Cumulative Disbursement and Expenditure by Components as at 30 June 2008 (in USD Millions) Component-wise, cumulative Expenditure for Co-ordination and Management component stands at USD 1. 709 million (Tsh. 2.017 billion); Community Planning and Investment in Agriculture: USD 11.028 million (Tsh. 12.953 billion); and Farmers Capacity Building: USD 2.289 million (Tsh. 2.664 billion). Summary of activities, budgets, disbursements, expenditures and variances during the year is attached as per the attachment 2.3.3 Auditing of Project Financial Statement and Accounts for the Year Ended in June 2008 The Loan agreement stipulates that the Borrower (GoT) shall submit to the Financier audited Accounts within six months after the end of the financial year. In the effort to comply with this covenant, Project 11 Draft Financial Statement and Accounts for the year Ended 30th June 2008 have been prepared for presentation at the 7th Project Technical Committee (PTC) meeting for discussion and/or noting after which, the accounts shall be submitted to the Controller and Auditor general (CAG) for external audit. Audited statements shall be out within the stipulated time of six months i.e. by 31st December 2008. Also Audited Financial Statement and Accounts for the year Ended 30th June 2007 along with the Audit report were submitted to the Financier by 31st December 2007 hence complying with provisions of the loan agreement on this matter. 2.3.4 Bank Accounts PCU operates two special accounts (in foreign currency for the loan and grant) as well as a set of two local accounts into which monies are transferred for payment of bills in local currency. It has also opened five cash books for ADF Loan Foreign, ADF Grant Foreign, GoT Counterpart Fund, ADF loan - Local and ADF Grant Local. There is a local bank account to transact Government cash contribution. 2.3.5 Transfer of Funds to the Districts The Project has so far transferred the Tsh. 7, 653,120,000 to the Districts to facilitate execution of various activities. Amount transferred are as follows: 1. Community and Village Micro projects Tsh.6,210,652,000; 2. Operating expenses for both district and regional offices Tshs 204,375,00; 3. Motorcycle allowances Tshs 83,760,000; 4. Field allowances to district and regional staff Tsh 260,520,000; 5. Bicycles for Ward Training Facilitators and Farmer Training Facilitators Tshs 196,000,000; 6. Participatory Farmer Groups formation Tsh. 62,500,000; 7. Training of Participatory Farmer Groups Tsh. 739,000,000; 8. Training of Ward Training Facilitators (WTF) Tsh. 570,000,000; 9. Training of Ward Facilitating Teams (WFTs and Village Committees) Tsh. 370,780,000; and 10. Training of Village Development Committees (VDCs) Tsh. 391,590,000. 2.3.6 Bank Balance The project maintains five current bank accounts with Stanbic Bank. Two are Special Accounts used to transact foreign entries of receipts and payments and the other three are local bank accounts meant for transacting local payments. As at the end of the quarter under review, bank balances for the five accounts were as follows: Table 7: Bank Balances for Project Accounts Account Currency Account Number Balance as at 30th June 2008 AfDB – Loan Special Account USD 0213090001 2,772,203 AfDB – Grant Special Account USD 0213090002 34,807 AfDB – Loan Local Account Tsh. 0113090001 3,258,253,710 AfDB – Grant – Local Account Tsh. 0113090003 574,182,475 GoT – Local Account Tsh. 0113090002 564,052,509 12 2.4 ASSESSMENT OF CRITICAL ASSUMPTIONS AND RISKS 2.4.1 Willingness of Community to Participate During the period under review, primary stakeholders (community) participated in O&OD exercises and made their respective contributions for ‘quick win’ projects. Both men and women participated effectively during the O&OD exercise and participants were very keen during the planning process. As regards to contribution in executing ‘quick win’ projects, beneficiaries met their obligations by contributing in kind (labour, land, working tools), and in cash. In some instances, contribution by beneficiaries has been over and above what was agreed before. This indicates that the sense of ownership to the project is building up. There are however few isolated cases where beneficiary contributions could not be made smoothly. 2.4.2 Collaboration and Complimentarity with Other Stakeholders Collaboration and complimentarity with other stakeholders is key to ensuring that projects are implemented effectively, efficiently and sustainably. The project has already established best ways of collaborating with potential partners in the project area. Reciprocal relationships like meetings, training plans and modules, and workshops have been fostered between Agricultural Sector Development Programme (ASDP) Secretariat, Agricultural Sector Lead Ministries (ASLMs), Participatory Agricultural Development Project (PADEP), Small Entrepreneurs Loan Facility (SELF) Project and Tanzania Social Action Fund (TASAF). This has enhanced sharing of experiences, avoidance of duplication of efforts, and also most important, creation of synergy. The plan is to extend and broaden this relationship to other projects, Non-Governmental Organizations (NGOs) and Community-based Organizations (CBOs) which are within and outside the project area in Year. 2.4.3 Effective Linkages between Villages, Wards, Districts, Regions and the Project At district and grassroots level, project co-rdination and linkages has been done through the set-up laid down by the Local Governments (LGs). During the period under review, the set up has proved to be very effective in ensuring effective flow of information (both forward and feedback). 2.4.4 Availability of Resources in Line with Funding Arrangements The Government of Tanzania (GoT) availed its resources in time during the period under review. Problems have been experienced with disbursements from donors. It takes too long to get disbursements effected by the Financier and this contributed negatively to the performance of the project during the period. At times, donors do not make disbursements as requested for no apparent reason. Project management has lodged a concern note through the Portfolio manager. 2.4.5 Effective Demand from Communities Participation of farmers is an ‘inclusive approach’ in the sense that farmers are involved from planning, implementation, monitoring and evaluation of their own development initiatives. This creates sense of community ownership and enhances sustainability. Sensitization and awareness that were made during the period, coupled with involvement of community in O&OD exercises created enthusiasm and sense of community ownership. As a result, some of farmers have started to mobilize themselves into groups, and those groups, which were not stable before have started to re-organize themselves and demand for services from the project like demands for investments in quick win projects. 13 2.4.6 Stability/Moderate Fluctuation of Tanzanian Shilling During the period under review, the exchange rate for Tanzanian Shilling in relation to United States Dollar ranged between Tsh.1, 150/US Dollar in the first quarter, and Tsh. 1,250/USD Dollar in the second quarter, and yo-yoed between Tsh. 1,250 and 1,280/US Dollar between third and fourth quarters. Such fluctuations are rated as just moderate - as they have not made any significant impact to the purchases made by the project. 2.5 PROBLEMS AND CHALLENGES 1. Slow pace of implementing medium size infrastructure and micro-projects; 2. Escalating cost of implementing micro-projects as a result of a rapid increase in cost of fuel and construction materials such as cement, iron sheets and iron steel has caused some of the projects viz. construction of storage structure at Mandera Village in Maswa district to be abandoned by the contractors or being implemented at a sluggish pace; 3. Low level of beneficiaries’ income, coupled with increasing demand for beneficiaries to contribute in most development projects and plans initiated in their respective areas has resulted into decreasing community demand on investment of agriculture technology. As such, this type of investment requires beneficiaries to contribute 50% of total investment cost. Some project beneficiaries felt that this contribution is very high; 4. Unprepared ness of districts in forwarding demand and meeting basic requirements for initiating implementation process of medium size infrastructure; 5. Difficulties of concluding arrangements for starting implementation of Rural Finance and Marketing component3. 6. Acceleration of formation PFGs. 7. ‘Free service myth’ and weakness of project committees to adequately oversee operation and maintenance (O&M) of their micro projects; 8. 9. Lack of adequate fora for periodic in-depth discussion of key operational issues with PCU, project staff and other implementers - apart from Review and Planning Workshops which are held once per annum. Such a low frequency of implementers’ fora per annum is deemed by most district and other field staff as inadequate; 10. Inadequate amount allocated for follow-ups and supervision of Project activities at regional level (Tsh. 500,000 per annum) is inadequate; 11. Effective monitoring and supervision of the project is hampered by inadequate transport in districts. As such it has been difficult for some districts to make effective use of the supplied 3 Currently, Request for Proposals (RFP) are being worked out by the Ministerial Tender Board (MTB), and consultants are expected to start field work in the second quarter (2008/08) 14 motorcycles for monitoring and supervision due to either wild animals (viz. Serengeti district) or vast coverage of the area involved (viz. Shinyanga Rural district); 12. Difficulty of availing consumables and personnel for periodic servicing and maintenance of Sharp photocopiers; and Measures taken to curb/minimize these problems are as follows: 1. Continue with efforts to fully engage DEDs on matters related to project implementation in their respective districts; 2. PCU will liaise with AfDB on possible re-allocation of funds to enable the Regional Project Officers get adequate funds to render their services to the project effectively; 3. PCU has prepared and distributed implementation guidelines for implementing medium level infrastructure development in the districts; 4. Districts to continue with the process of creating farmers’ awareness on their key responsibilities of running their project for their own benefits, along with strengthening of project committees to enable them take full charge in Operation and Maintenance (O&M) effectively; 5. While the issue of transport problem will further be addressed in the forthcoming Mid-term Review (MTR) in the mean time, districts have been advised to pool resources, including funds from ASDP; 6. To curb the problem projects that have been abandoned by the contractors, the project is currently exploring the possibilities of implementing the micro-projects through force account arrangements; 7. PCU is striving to make arrangements with suppliers of Sharp products to solve the problem of consumables of photocopiers; and 8. As a short term measure, using the available/relevant staff in the Agricultural Sector Lead Ministries (ASLMs), sister projects like PADEP and others in the district, when need arises, to curb the problem of staff shortage at PCU. 2.6 ACHIEVEMENTS The followings are the outputs/achievements/results obtained so far: i. A total of 28 District Agricultural Development Plans (DADPs) have been prepared; ii. A total of 780 Village Agricultural Development Plans (VADPs) are in place. This was the basis for financing village micro-projects during the period under review; iii. Capacity of district, ward, and village staff as well as that of facilitation committees at ward level have been built. This will be un on-going process; iv. A total of 587 village micro-projects have so far been approved for implementation, of which 61 have been completed under ‘quick win’ arrangements. Other are at various stages of implementation. Some of the communities have started enjoying the benefits of these initiatives; 15 v. Necessary working tools such as office equipment (computers, photocopiers and printers), and transport (5 vehicles and 100 motorcycles) have been procured and delivered to PCU and districts; vi. As a pre-requisite for successful project implementation, strong team work spirit has been established and is continued to be strengthened at all levels; vii. Necessary technical support for project implementation has been rendered by the Project Technical Committee (PTC), Agricultural Sector Development Program (ASDP), Agricultural Sector Lead Ministries (ASLMs) and AfDB/Government Supervision Mission. As such, the recommendations and advice forwarded has smoothened and increased the pace and effectiveness of implementing the project; viii. Synergy created by stakeholders - DASIP has adopted an ‘all inclusive approach’ in its implementation. As such all development actors (projects), research and academic institutions, politicians and private sector have periodically been consulted on formal and informal arrangements; and ix. Awareness to the project has been created to the stakeholders, and enthusiasm to implement the project has been raised as revealed in the level of participation in O&OD planning. Clearly, these are neither effects, nor impact of the project, they are just indictors to show which way the project is heading for. Now that some few village micro-projects have been established and have started to deliver services to the community, the project is currently the project is tracking access, utilization and satisfaction of services delivered by the project. 2.7 WAY FORWARD 1. Initializing implementation of the third project component, namely Rural Finance and Agricultural marketing – including consultancy to review of Rural Finance and Agricultural marketing in the Project area; 2. Initiatialising implementation of medium size infrastructure and agricultural technology projects; 3. Conducting Mid-term Review (MTR) 4. Intensify monitoring and supervision so as to ensure good quality and timeliness of completion of projects; 5. Finalizing follow-up training for project staff. Emphasis will be in areas that were observed to be wanting in the previous implementation period; 6. Training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Planning; 7. Finalize DTC training; 8. Conducting needs assessment of district staff on rural micro-finance and marketing 9. Continuing with implementation of village micro-projects; 10. Carrying out Comprehensive assessment of Farmer Field Schools (FFS); 11. Training district staff on appraisal of village micro-projects; 12. Training of Farmers Facilitators (FF). 16 3 THE ANNUAL WORK PLAN AND BUDGET FOR YEAR 2008 - 2009 3.1 Basis OF THE AWPB The Annual Work Plan and Budget (AWPB) is a management tool used to guide prudent resource allocation and timely execution of activities. The tool provides means of monitoring physical and financial achievements against targets with a view of taking timely and remedial measures. Preparation of this year’s AWPB is based on the following: unaccomplished activities for year 2007/2008, Government budgeting guideline and sector policies, Public procurement act and AfDB rules and procedures. 3.1.1 Unaccomplished Activities from Year 2007/2008 This is the fourth AWPB for the Project. Some activities appraised to be accomplished by end of PY 3 have not been executed mainly because of various reasons including long process of procurement of goods and services. This years AWPB, has accommodated all un-accomplished activities thus they shall be accomplished during the financial year. The objective is to ensure that by the end of PY 4, implementation of project activities is current and it has been deemed appropriate to consolidate these activities as a strategy to catch up for delayed activities. 3.1.2 Government Budgeting Guidelines and Sector Policies The Government budgeting guidelines and sector policies have also been observed in preparing this year annual work plan and budget. The Government of the United Republic of Tanzania issued these guidelines for the preparation of the budget. The guidelines are applicable to all Government institutions including Projects financed by the Government. The guidelines emphasize resource utilization to priority sectors of Agriculture, Education, Health, Water, Roads, Energy and Environment. Specific guidelines relevant to DASIP activities are as follows. Agricultural Sector Priority is to increase funding of technical services particularly research and extension and enhance delivery of agricultural services, control of disease outbreaks, and food security. Market exploration is given prominence in the guidelines. Environment and Poverty Alleviation Emphasis is to improve natural resource management and poverty alleviation. Roads Sector The Guidelines emphasizes on road maintenance with priority to adequate maintenance of all main and district roads including rural access roads. 17 Water Sector Emphasis is on rehabilitation of existing infrastructure, protection of catchments areas and strengthening management. Capacity Building Emphasis is to provide technical support to enable districts to prepare sound and sustainable development programmes and also to collect information from all districts for internal monitoring and planning. Capacity building is a continuing process based on building peoples capacity to develop themselves. The AWPB takes cognizance of all these specific government guidelines to ensure efficient resource allocation to the sectors of Agriculture, Environment, Water, Rural roads that form major activities of DASIP. 3.1.3 Public Procurement Act and AfDB Rules of Procedures on Procurement The 2008/2009 AWPB takes in to account loan covenants on Procurement issues, particularly procedures. All Procurements to be undertaken during the year will be subjected to Standard conditions described in the Financiers document titled “rules of Procedure for Procurement of goods and works” and Guidelines for the use of Consultants by the Bank and its Borrowers. The Public Procurement Act of year 2004 and its regulations shall compliment the standards mentioned above and these shall be observed. Goods will be procured through National Competitive bidding except minor items that will be procured through local shopping. During the year 2008/2009, the project will procure various goods and services needed to support smooth implementation of Project activities. To the extent practical, possible and logical, procurements will be done in accordance to appraised plan. 3.2 Assumptions for the 2008 - 2009 Plan and Budget Assumptions and considerations for this year AWPB are as follows: 1. Willingness of community to participate fully and effectively in planning and implementation of VADPs and DADPs; 2. Good collaboration and complimentarity with/by other stakeholders; 3. Effective linkage between villages, wards, districts, regions and the project; 4. Timely availability of resources in line with funding arrangements; 5. Effective demand from communities; and 6. Stability/moderate fluctuation of the Tanzania Shilling. 3.3 Major Activities to be Implemented Major activities to be executed during this year include the following: 1) Initializing implementation of the third project component, namely Rural Finance and Agricultural marketing – including consultancy to review of Rural Finance and Agricultural marketing in the Project area; 2) Initiatialising implementation of medium size infrastructure and agricultural technology projects; 3) Conducting Mid-term Review (MTR) 4) Intensify monitoring and supervision so as to ensure good quality and timeliness of completion of projects; 5) Finalizing follow-up training for project staff. Emphasis will be in areas that were observed to be wanting in the previous implementation period; 18 6) Training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Planning; 7) Finalize DTC training; 8) Conducting needs assessment of district staff on rural micro-finance and marketing 9) Continuing with implementation of village micro-projects; 10) Carrying out Comprehensive assessment of Farmer Field Schools (FFS); 11) Training district staff on appraisal of village micro-projects; 12) Training of Farmers Facilitators (FF). 13) Ensure compliance with loan and Grant Covenants. This is a continuous process for the entire project period, PCU will continue with the exercise of ensuring that the covenants are dully complied. 14) Implementation of the approved procurement plan. 15) Follow up of O &OD methods at ward and Village levels 16) Continue sensitization of Project beneficiaries and communities regarding project activities including HIV/AIDS sensitization campaigns. 17) Strengthening partnership with NGOs, private service providers, and other projects involved in activities related or similar to DASIP portfolio. 18) Implementation of resolutions and directives given by Project Technical Committee. 19) Training of DTCs, and rolling over training to ward and village levels. 20) Organize Regional Programme development workshops, District Planning workshops 21) Undertake follow up training of Regional and District M & E Officers, Regional and District Project Officers, District Project Accountants and Zonal and District Irrigation Staff 3.4 The Work plan and Budget 3.4.1 Summary of the Budget Summary of the budget for the year is presented in the table below. From the table it can be observed that the Project plans to spend Tsh. 18.2 billion during the year. Thrust of this year’s plan and budget is to ensure that planned activities that were not executed by end of PY 3 are finalized during year 2008/2009 along side activities planned for PY 4. This year’s plan is 19.16% of the overall base cost of the Project estimated at Tsh. 95 billion. Of the budgeted expenditure, Farmers Capacity Building has a provision of Tsh. 3.69 billion, Community planning and Investment in Agriculture Tsh. 12.13 billion, Support to Rural Financial Services and Marketing Tsh. 0.92 billion and Project Coordination and Management Tsh. 1.46 billion. Table 8: Summary of Budgetary Allocation by Components Sn. Component Budget (Tsh. Billion) % of Total Budget for the year 1. Farmers’ Capacity Building 3.69 20.25 2. Community Planning and Investment 12.13 66.65 3. Support to Rural Financial Services and Marketing 0.92 5.06 4. Project Co-ordination and Management 1.46 8.04 Total 18.2 100.00 Category budgets are as follows: civil works are planned to expend Tsh. 8.59 billion, Goods Tsh. 1.13 billion, Services Tsh. 5.79 billion and recurrent expenditure Tsh. 2.69 billion. Allocated budget for civil works include investments in feeder roads, water control structures, on farm works and investments in village micro projects. Goods shall include Agriculture value adding equipment, a motor vehicle, zonal irrigation equipment and office equipment. The category of Services includes Training, Technical assistance, Studies and workshops. Chart 3: Proportional Budgetary Allocation by Category 47% 6% 32% 15% Civil Works Goods Services Recurrent Expenditure FINANCING PATTERN 59.69% (Tsh. 10.86 billion) of the budget shall be financed by the loan, 19.93% (Tsh. 3.52 billion) by the Grant 10.38% (Tsh. 1.89 billion) by the Government of the United Republic of Tanzania and beneficiaries shall inject 10.59 %( Tsh. 1.93 billion) Chart 4: Financing Pattern 60% 19% 10% 11% AfDB Loan AfDB Grant GOT Beneficieries Details of the budget are explained in the subsequent sections and in Annexes. 19 20 DETAILS OF BUDGETED ACTIVITIES COMPONENT WISE 3.4.2 Farmer Capacity Building Component Farmer Capacity Building component is divided into two sub-components: (1) Agriculture Extension Training capacity; and (2) Farmer training. Aim of Agriculture Extension Training Capacity sub-component is to strengthen capacity of districts in providing extension service and the sub-component consists of three elements: (i) curriculum development; (ii) training of District Training Coordinators (DTC) and coordination; and (iii) training of Ward level training facilitators (WTF & FFs) and facilitation. The objective of Farmer Training sub-component is to provide training to farmers more effectively so that farmers can adopt good farming practices, which in turn would improve production and enhance profitability. Farmer Field School (FFS) methodology and training of trainer (TOT) approach shall be used in training farmers so as to have a multiplier effect in training more farmers through Participatory Farmer Groups (PFGs). As pointed out earlier first and foremost, emphasis during the year shall be to conclude all appraised activities planned for project year one to three along with activities appraised for Project year four. The following ten major activities shall be executed during year 2008/2009: 1) Training of District Training Coordinators 2) Planning workshop for Districts 3) Programme development workshop for region 4) HIV/AIDS campaign 5) Training of Ward Training Facilitators (WTFs) by District Training Coordinators 6) Training of Participatory Farmer Groups (PFGs) by Ward Training Facilitators’ (WTFs) and Farmer Facilitators 7) Training of Farmer Facilitators 8) Training Participatory Farmer Groups on forming Ward Level farmer associations: 9) Holding district forum for PFGs at district level 10) Mini grants for PFGs Training of District Training Coordinators The Project has two DTCs in every district in the project area and these DTCs shall undergo a three months non -continuous months training to prepare them for their responsibilities of overseeing the farmer capacity building component and training WTF and FF. Topics in the training of DTCs are as entailed in 13 remaining modules which were identified through the process of Curricular Development study that was undertaken during PY 3. Training of DTCs shall be undertaken by a consultancy firm or a consortium of consultancy firms. The training shall be carried out from the second quarter. There is a provision of Tanzania shillings five hundred Million (TSH. 500 million) for this training during the year. This amount does not include remuneration of the consultants as there is a provision in the budget to take care of costs related to the technical assistance for this component. Districts Planning Workshop The Project shall organize a District planning workshop during the year. District planning workshops are meant to give an opportunity to district staff dealing with training to sit together and plan training activities that would be implemented in the course of the year. It is planned that rather than every district carrying out its planning workshop as per project design, all twenty eight districts shall have to come together and 21 plan as a team in one workshop. This would make it possible for all DTCs to have a common understanding of planning their activities and develop a common approach or format. Regional Secretariat staff overseeing project activities at regional level and DPOs. This activity is planned for the first quarter and Tanzania Shillings fourteen Million (TSH. 14 million) is available for the activity. The planning workshop shall also address issues related to technical backstopping of the WTFs and FFs. There are sufficient resources in the technical assistance vote to carter for this technical backstopping. Regional Programme Development Workshop A Regional Programme development workshop to address issues related to activities falling under the Farmers Capacity Building component is planned to be undertaken during the 1st quarter of the year. Regional Programme development workshop are meant to give an opportunity for regional secretariat staff falling under the cluster addressing activities of ASDP to get together and review Programme activities for improvement purposes. This workshop shall be conducted after the District Planning workshop in order to give an opportunity to the participants of the workshop to review issues that emerge from the District planning workshop. This activity is planned for the first quarter of the year and there is a provision of Tanzania Shillings Twenty Five Million (TSH. 25 million) to carter for this activity. HIV/AIDS Sensitization Campaigns The Project plans to conduct 110 courses during the year aiming at imparting knowledge on HIV/AIDS issues to Project beneficiaries. The Project shall collaborate with the Ministry of Health, Districts, TACAIDS and NGOs to execute this activity. Specialized providers and/or NGOs, operating in the country, will carry out different training and sensitization activities, and will be guided and monitored by PCU. Tanzania Shillings Thirty Three Million (TSH. 33 million) is allocated for this activity. The activity is slatted for being carried out during the second, third and fourth quarter of the year. District Training of Ward Training Facilitators (WTFs) The WTF in each district shall be trained by their respective district’s DTCs. The training of ward training facilitators shall be on TOT approach using FFS methodology. The venue for the training shall be within the District. The training shall be for two weeks and experts on FFS methodology shall do the backstopping. Although the Project documents advocates training of only one extension personnel in the wards implementing DASIP as a WTF, it is planned that all extension personnel in the wards implementing DASIP shall be trained as WTFs. This is because the Project wants to take advantage of the multiplier effect as a strategy of speeding up execution of this activity. We have sufficient resources to implement this arrangement. Training all extension personnel in the wards shall increase number of WTFs in wards and therefore districts. A high number of WTFs shall lead into a high number of PFGs that shall be trained, which in turn shall increase the number of farmers being trained. This is a season long activity starting from the second quarter of the year and it has a budgetary provision of Tanzania Shillings one hundred fifty four Million only (TSH. 154 million) in addition to a separate technical assistance budgetary support. Ward Training Facilitators’ (WTFs) training of Participatory Farmer Groups (PFGs) Each WTF shall train 2 PFGs using FFS approach for the whole season. DTCs shall technically backstop WTF throughout the training process of PFGs. This training shall be undertaken during the second and third quarters of the year. Tanzania Shillings Seven Hundred Fifty Million (TSH. 750 million) is available for the activity in addition to Tanzania Shillings eight hundred million (TSH. 800 million) to be used in 22 supporting PFGs mini-projects. The activity of supporting PFGs mini-projects shall be undertaken as from the second quarter over through the year. Training Participatory Farmer Groups on forming Ward Level farmer associations During the fourth quarter, training shall be provided to PFGs at ward level with the aim of facilitating formation of ward level PFGs associations. The training is expected to be delivered by district staff with expertise in community development and cooperatives matters after getting orientation from consultant who shall be paid from technical assistance budget earmarked for the component. It is planned that some 250 PFGs shall be trained and there is a budget allocation of Tanzania Shillings Twenty Five Millions (TSH. 25 million) for this activity in the second quarter. Holding District forum for PFGs at district level PFGs at district level shall hold a forum during the fourth quarter of the year. The forum shall provide an opportunity for PFGs to discuss and exchange views on issues related to strengthening participatory farmer groups under Farmers capacity building component. The outcomes of the forum shall be streamlined in the component’s activities. There is a budget of Tanzania Shillings fourteen Million (TSH. 14 million) for this activity. PFG Mini projects The initial training of Participatory Farmer groups and focus on profitability will prepare the PFGs for small group mini-grants of up to 400,000 Tanzania shillings per group of up to 25 farmers of which 50% have to be women. This training will enable PFGs to undertake economic mini-projects and thus acquire management and business skills. This mini-grant shall be provided to PFGs that are operational and which shall have been meeting regularly for four to six months. This is to avoid input driven participation. The decision on how the mini-grant will be invested will be made by members of the group in consultation with their training facilitator, based on a participatory analysis of potential opportunities. Proceeds from the mini-projects will be used to strengthen group’s savings activities and to capitalize SACAS. There is a provision of eight hundred million Tanzania shillings (TSH. 800 million) in the budget during the year to carter for the mini grants. The expenditure shall be incurred starting from the second quarter of the year. District Training of Farmer Facilitators, Farmer to Farmer visits and Nane-nane shows The WTF in collaboration with DTCs shall train PFGs and from the first batch of trained PFGs capable farmers shall be identified to undergo training techniques so that they build capacities of training their fellow farmers in their respective villages/wards. The training of these capable Farmers shall also be on TOT arrangement using FFS methodology. This activity is planned for second quarter all through to the end of the year. This item has a budgetary provision of Tanzania Shillings three hundred eight Million only (TSH. 308 million) a figure that includes resources for farmers to farmers exchange visits. There is also a provision of Shillings eighty Million only (TSH. 80 million) for Nane Nane shows to facilitate the activity of enabling farmers to appreciate the benefit of Agricultural Technology investment. The amount has been budgeted for the first quarter of the year. PFG training by Farmer Training Facilitators Farmer Training Facilitators shall in collaboration with WTF train PFGs again using FFS approach for the whole season. DTCs shall backstop WTF and FTF throughout the training process of PFGs. This training that involves training of PFGs by FTF shall be undertaken as from the third quarter of the year. Tanzania Shillings five Hundred Fifty Million (TSH. 500 million) is available for this activity. Procurement of Goods, and Services – Farmers Capacity Building Component Regarding procurement, thrust of this years plan and budget is geared towards accomplishment of on going activities carried forward from year 2007/08 and embarking on fresh procurement activities appraised for this year. On going activities carried forward includes Procurement of consultant to undertake training of DTCs on developed modules ‘No Objection’ has been received from AfDB for short listed consultants who shall bid for the consultancy work of training the DTCs on developed modules. Procurement process is in process and the training shall be undertaken during the first and the second quarter of year 2008/2009. Specific procurements that shall be carried out during the year for this component are as follows: Consultancy Services The project shall recruit specialized providers and/or NGOs, to carry out different training and sensitization activities related to HIV/AIDS campaigns. The activity is slatted for being carried out during the second, third and fourth quarter of the year. The budget has a provision of two hundred million shillings to carter for consultancy services on this item. The component Budget - Farmers Capacity Building The component of Farmers Capacity Building has a total budget of Tanzania Shillings three billion six hundred eighty five million eight hundred (Tsh. 3.69 billion) to be spent during the year and this is 20.25% of the total project budgeted expenditure for the year. Services are planned to cost Tanzania Shillings three billion four hundred three million (Tsh. 3.403 billion) and recurrent costs Tanzania Shillings two hundred eighty two million eight hundred thousand only (Tsh. 282.8 million). Chart 5: Proportion of Allocation of Farmers Capacity Building Component by Category 92% 8% Services Recurrent Expenditure 3.4.3 Community Planning & Investment in Agriculture Component The Community Planning and Investment component consist of three sub-components namely: (i) planning and Implementation capacity building, (ii) medium size rural infrastructure, and (iii) village micro project and agricultural technology. During the year 2008/2009, it is planned to implement 12 major activities under these three sub- components. The activities to be carried out include: 23 24 1. Follow up training of District M&E Officers, 2. Follow up training of District Project Officers, 3. Follow up training of District Project Accountants, 4. Follow up training of District Works Engineers, 5. Follow up initial training for Zonal/District Irrigation Officers, 6. Follow up training on O&OD methods and village planning, 7. Initial training of Irrigators Organization 8. Training of District Staff on EIA and ESMP 9. Training of ward officials on EIA and ESMP 10. Training Village Development Committees, 11. Support to Agricultural Technologies, 12. Support medium size infrastructure, and 13. Establishing a funding mechanism for PFGs adoption of agricultural technologies (i) Follow up Training District M&E Officers A follow up training shall be delivered to 33 Monitoring and Evaluation Officers at Regional and District levels during the second quarter of the year. PCU will undertake a gap analysis and findings shall form a basis of developing areas that the officers shall be trained in. Other issues for which the officers shall be trained in shall be identified by trainees themselves and these shall be related to enhancing their competencies in Monitoring and Evaluating DASIP activities. There is a budgetary allocation of Tanzania Shillings twenty eight Million (TSH. 28 million) for this activity and the training shall be delivered by PCU. The appraised cost for this item was set at seven million Tanzania shillings but based on experience, this figure is on a low side and it has been uplifted to twenty million Tanzania shillings. (ii) Follow up training of District Project Officers A follow up training shall also be delivered to 33 District and Regional Project Officers during the second quarter of the year. PCU will undertake a gap analysis and findings shall form a basis of developing areas that the officers shall be trained in. Other issues for which the officers shall be trained in shall be identified by trainees themselves and these shall be related to enhancing their competencies in executing DASIP activities. There is a budgetary allocation of Tanzania Shillings twenty eight Million (TSH. 28 million) for this activity and the training shall be delivered by PCU. The appraised cost for this item was set at five million Tanzania shillings but based on experience, this figure is on a very low side and it has been uplifted to twenty eight million Tanzania shillings. (iii) Follow up training of District Project Accountants A follow up training shall be delivered to 28 District Project Accountants during the second quarter of the year. PCU shall as well undertake a gap analysis and findings shall form a basis of developing areas that the accountants will have to be trained in. Other issues for which the officers shall be trained in shall be identified by the trainees themselves and these shall be related to increasing their competencies in executing DASIP activities. There is a budgetary allocation of Tanzania Shillings twenty eight Million (TSH. 28 million) for this activity and the training shall be delivered by PCU. The appraised cost for this item was set at eight million two hundred thousand Tanzania shillings but based on experience, this figure is on a very low side and it has been uplifted to twenty eight million Tanzania shillings. (iv) Follow up training of District Works Engineers and District Procurement Officers: A follow up training shall be delivered to 28 Works Engineers and 28 procurement officers handling DASIP activities at district level during the second quarter of the year. PCU shall also undertake a gap analysis and 25 findings shall form a basis of developing areas that the officers shall have to be trained in. Other issues for which the officers shall be trained in shall be identified by the trainees themselves and these shall have to be related to enhancing their respective competencies in executing DASIP activities. There is a budgetary allocation of Tanzania Shillings twenty eight Million (TSH. 28 million) for this activity and the training shall be delivered by PCU. The appraised cost for this item was set at eight million Tanzania shillings but based on experience, this figure is on a very low side and it has been uplifted to twenty eight million Tanzania shillings. (v) Follow up Training of Zonal/District Irrigation Officers Two Zonal Irrigation Officers and 28 District irrigation officers shall undergo a follow up training during the second quarter. The areas in which the trainees shall be trained shall be identified by the trainees themselves and shall aim at improving the competencies of the trainees in executing DASIP activities. Furthermore, PCU shall also undertake a gap analysis and findings shall be added to the issues that the officers shall have to be trained in. This item has a budget provision of Tanzania Shillings twenty eight million Tanzania Shillings. Appraised figure for this activity was set at Tanzania shillings seven million three hundred thousand but since the figure can not suffice needs of this activity; the figure has been uplifted to twenty eight million Tanzania shillings (TSH. 28 million). (vi) Follow up on O&OD and village planning During the year under review, DFTs shall provide training to WFTs who will in turn facilitate communities to carry out the participatory process of generating Village Agriculture Development Plans (VADPs). This activity is slatted for the third quarter of the year and there is a budget provision of Tanzania Shilling Two hundred and eighty Million (TSH. 280 million) to be contributed equally by AfDB and GoT. (vii) Initial training of irrigators’ organizations Irrigators’ organizations shall be trained during the first quarter after establishing an inventory of existing irrigation organizations. Provisionally, it is planned to undertake the training of irrigators’ organizations by two prongs: One, Training of Trainers (ToT) to three district staff, comprising one staff from irrigation, community development, and cooperatives, and (b) training of irrigator organization’s leadership including members of their respective irrigators’ organizations. It is planned that the ToT shall be conducted by consultants while the training of irrigator organization’s leadership and members shall be done by 3 district staffs that are to receive ToT. In case it is deemed necessary, consultants shall be engaged to backstop these training at District level. There is a budget allocation of Seventy Million Tanzania Shillings (TSH. 70 million for this activity). (viii) Training of district staff on EIA and ESMP Training on issues related to Environmental Impact Assessment (EIA) and Environmental and Social Management Planning (ESMP) shall be delivered to DFT and other District officials. The aim of this is to make trainees appreciate environmental concerns with the view of incorporating the concerns in participatory processes of formulating VADPs. Training of DFTs shall be for 3 days and allocated budget is Tanzania Shilling forty two million five hundred thousand only (TSH. 42 million). The activity is planned to be undertaken during the first quarter and shall be conducted by staff of the environmental unit of MAFC. (ix) Training of Ward officials on EIA and ESMP WFT members and other senior ward officials shall receive one day exposure training on issues related to Environmental Impact Assessment (EIA) and Environmental and Social Management Planning (ESMP) to make them be able to factor in environmental concern in formulating VADPs. This training shall be conducted during the first quarter of the year by the Environment Section staff of MAFC in collaboration 26 with the National Environmental Management Agency. The budget allocation for the activity is Tanzania Shilling Twenty Eight Million (TSH. 28 million). (x) Training of Village Development Committees DASIP shall continue to support community-wide agricultural micro-projects and infrastructure and the PFG based agricultural technology investments within the framework of VADPs. Management of community-wide and group-based investments shall be undertaken by Community Supervision Committee (Village Development Committee) and the Participatory Farmer Group leadership respectively. Village Development Committees in all 780 DASIP villages shall be trained for 3 days and the training shall be provided by district trainers who shall have been trained by national trainers. The training shall enhance the committee’s capacities in administration of their respective projects. This activity is scheduled to be undertaken during the 1st qtr of the year and there is a budget of Tsh. 180 million for this activity. (xi) Support of Village micro-projects Based on identified and prioritized demands by Project village, the PFGs of the target villages shall select micro-projects and infrastructure to be supported by DASIP. Accordingly, though the selection of technologies will depend on farmers’ choice, they are expected to include: improvement of water distribution in existing water control structures, spot improvement to facilitate road communication (drifts or footbridges), improvement of market grounds, shallow dug wells for livestock and vegetable watering, erosion control in water sheds, charco dams for livestock watering and storage works for agricultural produce. Micro-projects and infrastructure will be implemented through the Community Supervision Committee (or PFGs) after being trained and through the support of the ward and district officers. The allocated project funding is TSH. 35 million per village for project life, which includes a mandatory beneficiary contribution of 20 percent. It is planned to continue sensitizing communities on arrangement to mobilize 20 percent contribution in all project villages. This activity is planned for all the four quarters of the year and an amount of Tanzania shillings Five billion nine hundred fifty million (Tsh. 5.25 billion) is provided in the budget to carter for this investment during the year. (xii) Support of agricultural technologies This activity dwells on support to investments that enhance increased agricultural productivity and incomes. The investments include acquisition of value adding equipment with beneficiaries required to raise a matching fund of 50%. Value adding equipment that may be selected by villages include: coffee hullers and driers, cereal hullers and/or huskers, cereal and cassava mills, oil presses, fruits, vegetables and spices dryers and processors, livestock parasite treatment equipment, improvement to livestock slaughter facilities, milk chilling and cold storage facilities. Project funding for this category is TSH. 10 million per village for a project life inclusive of farmers’ 50% matching fund. On a pilot basis SACCOS or PFGs that wish to invest in value adding equipment and technology with a positive value to the community are encouraged to apply through the VADP process. A pre-condition will be the submission of sound business and management plan and the technology having positive or neutral impact on the environment. Investment in agricultural technologies that enhance increased agricultural productivity and incomes owned and managed by PFGs will be supported by DASIP to the tune of TSH. 10 Million per village. The condition for such support is for beneficiaries to contribute 50% of the cost. PFGs shall be sensitized on the facility in all project villages so that they can mobilize the required contribution in order to access DASIP support. The activity is slatted for all the four quarters of the year and Budget for this year has a provision of Tanzania shillings one billion (Tsh. 1 billion) 27 Procurement of Goods, and Services – Community planning & Investment in Agriculture Component Like the component of Farmers Capacity building Component, thrust of this years plan and budget shall remain geared towards accomplishment of on going component procurement activity carried forward from year 2007/2008 for Procurement of Zonal Irrigation equipment. The procurement process was initiated during the year 2007/2008 and during the year under review the equipment shall be delivered to the Zonal Irrigation offices. The equipment shall be delivered during the 1st quarter of the year. The equipment include hand held GPS, Clinometers, pH, and EC- meters and all are for on-site measurements. Specific procurements that shall be carried out during the year are as follows: Support to Medium Size Rural Infrastructure This sub component supports construction/improvement of agricultural related rural infrastructure such as water control structures and rural roads, both are implemented through respective districts. The type of water abstraction method to be used are expected to comprise locally familial systems of water harvesting technologies (water storage mara bands) or small run off the river diversions with the combined potential of irrigating about 1,770 ha. Specific sites and types of technologies to be selected will depend on completion of demand driven VADPs process. The rural infrastructures that are budgeted to be supported by the Project during this year are to be generated through the process of VADPs and they do meet the criteria specified. The budget has a provision of Tanzania shillings three billion three hundred thirty eight million (Tsh. 3.338 billion) to invest in medium size rural infrastructure. Tanzania shillings nine hundred million (T.Sh. 900 million) shall be invested on rehabilitation of rural feeder roads and the balance of Tanzania shillings two billion four hundred thirty eight million (T.Sh. 2.438 billion) on water control structures. This is a small budget for investment because activities during the year shall mostly be preliminary activities that include survey; design and procurement process of consultants and Contractors as such, negligible civil works shall be undertaken towards the end of the year. Intensive civil works shall be undertaken during the year 2009/2010. DASIP issued guidelines on implementation arrangement for this subcomponent to assist districts in putting on board easily projects covered by medium size rural infrastructure. Component budget for Community planning and Investment in Agriculture The component has a total budget of Tanzania Shillings twelve billion one hundred twenty seven million (Tsh. 12.127 billion) to be spent during the year and this is 66.65% of the total project budgeted expenditure for the year. Civil works are planned at Tanzania shillings eight billion five hundred eighty eight million (Tsh. 8.588 billion), Goods Tanzania Shillings one billion sixteen million four hundred thousand (Tsh. 1.0164 million), Services Tanzania Shillings seven hundred fifty six million eight hundred thousand (Tsh. 0.7568 million) and recurrent costs Tanzania Shillings one billion seven hundred sixty five million six hundred thousand only (Tsh. 1.7656 billion). Chart 6: Budget matrix - Component of Community Planning & Investment in Agriculture by Category 71% 8% 6% 15% Civil Works Goods Services Recurrent Expenditure 3.4.4 Support to Rural Micro-finance and Marketing Component The Support to Rural Micro-Finance Services and Marketing component has eighteen major activities to be executed during the year and mostly these relate to training and studies. All the training activities and studies shall be conducted by a specialized service provider or providers for which resources under technical assistance shall be used in addition to resources for each training that shall carter for participants costs while attending the training sessions or courses. The rural Micro-finance Services and Marketing component has two sub-components namely: 1. Strengthening of rural savings and credit institutions, and 2. Promotion of marketing opportunities. The aim of the subcomponent of Strengthening Rural Savings and Credit Institutions is to improve access of farmer groups in the project area to micro-finance services whereas; the aim of the sub component of Promotion of marketing opportunities is to promote marketing opportunities of the farmer groups in the project area. The main activities that will be carried out during the year for both sub-components shall focus on training of SACCOS, marketing information and creation of marketing contacts. Business Development Services (BDS) shall be a cornerstone for promotion of marketing opportunities. During the year, activities planned for implementation are as follows: (i) Training District council officials on rural finance; (ii) Conducting introductory course on rural finance for 28 field staff; (iii) Delivering introductory course on rural finance for 5 supervisors; (iv) Training 1000 members of savings groups; (v) Training members of 56 SACCOS on SACCOS; (vi) Conducting a SACCOS training for finance staff of 56 SACCOS; (vii) Training 56 staff members of Registrar of Cooperatives on SACCOS; (viii) Delivering an introductory course on SACCOS for District Staff; (ix) Conduct an introductory course on SACCOS for Extension Officers; (x) Conducting rural finance services study (xi) Delivering an introductory course on marketing for six persons; (xii) Conducting a course on marketing for DEDs, DALDOs and DCOs; (xiii) Delivering introductory course on marketing for District staff; 28 29 (xiv) Delivering introductory course on marketing for Extension officers; (xv) Delivering introductory course on marketing for 40 persons; (xvi) Designing a marketing training course; and (xvii) Conducting a marketing survey study. Strengthening of Rural Savings and Credit Institutions (i) Training District Council Officials on Rural Finance One session of training shall be delivered to District Council officials, including DEDs with the objective of exposing participants to the basics of rural finance. It is expected that the training shall be helpful for participants in their decision making while conducting their day-to-day activities in their respective capacities. The training is planned for the 1st quarter of the year and Tanzania Shillings Twenty One Million (TSH. 21 million) has been allocated for the activity in addition to technical assistance under the sub-component. (ii) Introductory Course on Rural Finance An introduction course on rural finance shall be delivered to 28 field staff in order to equip them with knowledge and skills related to rural finance so as to enhance the staff’s ability to handle matters related to rural finance in their various capacities. The course is planned for 2nd quarter of the year and has a budget allocation of Tanzania Shilling Twenty Four Million Three hundred Sixty Thousands Only (TSH. 24.36 million) (iii) Introductory Course on Rural Finance for Supervisors Five supervisory level staff shall be trained in rural finance in order to improve their competency in supervising rural finance activities. The course shall be delivered to Regional level staff during the 2nd quarter of the year and a budget provision of Tanzania Shillings Four million three hundred fifty thousands (TSH. 4.35 million) is available for this activity. (iv) Training Members of Savings Groups One thousand groups (1,000) of savings groups shall be trained in order to enhance their knowledge and skills related to their activities. The course shall be conducted at various locations so as to accommodate the wide area. The activity is planned to start in the 2nd quarter of the year and the activity has a budget allocation of Tanzania Shillings fifty six Million only (TSH. 56million). (v) Training Members of SACCOS on SACCOS Management Members in 56 SACCOS shall be trained on issues related to SACCOS management. The training is expected to improve performance of the trained SACCOS and the activity is planned to start being carried out during the 2nd quarter of the year at a cost of Tanzania Shilling Seven Million Four Hundred Forty Eight Thousands Only (TSH. 7.448 million). (vi) SACCOS Training for Finance Staff of 56 SACCOS Finance staff of fifty (56) SACCOS shall be trained so as to improve their competency in finance matters as they relate to SACCOS financial management. A total of Tanzania Shillings Seven Million One Hundred sixty Eight Thousand Only (TSH. 7.168 million) has been allocated in the budget for the activity to be carried out as from the second quarter of the year (vii) Introductory Course on SACCOS for Registrar of Co-operatives Staff 30 Fifty six staff from the offices of the Registrar of Cooperatives shall be trained to enhance their competence in matters related to SACCOS and rural finance in general. There is a budgetary allocation of Tanzania Shilling Two Million Eight Hundred Thousand Only (TSH. 2.8 million) for the activity, which is planned for being carried out during the third quarter of the year. According to the cost table, each participant for this training is allocated a unit cost of fifty thousand shillings. This amount in insufficient to meet the activity cost per person estimated at five hundred fifty thousand. It is planned that the gap shall be bridged by available resources on the technical assistance vote of this sub component. (viii) Introductory Course on SACCOS for District Staff Two introductory courses on rural finance for District staff are planned for the third quarter of the year. The two courses have a total budgetary allocation of Tanzania Shillings five hundred sixty thousands (TSH. 560,000). According to the cost table, each course is allocated a unit cost of two hundred eighty thousand shillings. This amount is insufficient to meet the activity cost per course estimated at ten million shillings. It is planned that the gap shall be bridged by available resources on the technical assistance vote of this sub component. (ix) Introductory Course on SACCOS for Extension Officers The appraised arrangement is to conduct two introductory courses on rural finance for Extension Officers during the third quarter of the year. The courses have a total budgetary allocation of Tanzania Five Hundred Thirty Four Thousands (TSH. 534,000). According to the cost table, each course is allocated a unit cost of two hundred sixty seven thousand shillings. This amount is insufficient to meet the activity cost estimated at fifty million shillings for the five hundred extension officers in the project area. It is planned to execute the activity and the funding gap shall be bridged from available resources on the technical assistance vote of this sub component. (x) Conducting a study of rural finance services A consultant shall be employed to conduct a study on rural finance services in the project area so as to assist decision making regarding SACCOS and other rural finance activities. The study shall map the status of SACCOS in the project area so that a clear understanding and picture is availed. The clear understanding of the status of SACCOS in the area shall make it possible to design appropriate SACCOS intervention in the area. The consultant(s) shall be identified through short listing and the study is planned for first quarter of the year. Funding for this activity shall be from technical assistance vote of the subcomponent. The vote has a provisional budget of Tanzania shillings five hundred million (Tsh. 500 million) and this sum is sufficient to cover budgeted technical assistance activities to be carried out against the sub component. (xi) Designing Training Courses on Rural Finance A consultant shall be employed to design rural finance courses to be delivered for the various training sessions and courses. The method of short listing shall be used to identify the consultant and the process of designing the courses are planned for the first quarter. Funding of this activity shall be met from the technical assistance vote of the component. 31 3.4.5 Marketing Sub-component Introductory Course on Marketing An introductory course on marketing shall be delivered to twenty eight persons from districts. Each District shall designate one person to deal with Agricultural sector marketing information network at district level in support of this sub component. These are the officers who shall attend this training and they are expected to work hand in hand with the service provider and at the end of the project, they shall take over management of this activity. The course shall be conducted during the third quarter of the year and there is a budget of Tanzania Shillings sixteen million eight hundred thousand only (TSH. 16.8 million) to carter for this activity. Course on Marketing for DEDs, DALDOs and DCOs Five-sessions training shall be delivered to DEDs, DALDOs and District Cooperative Officers (DCOs) during the third quarter of the year. The training shall aim at exposing participants to the basics of rural marketing networks issues. It is expected that the training shall be helpful for participants in their decision making while conducting their day-to-day activities in their respective capacities. The activity has a budgetary provision of Tanzania Shilling Sixteen million (TSH. 16 million) Introductory Course on Marketing for District Staff Introductory courses on marketing for District staff are planned for the third quarter of the year. The course has a total budgetary allocation of Tanzania Shillings three million two Hundred fifty thousand (TSH. 3.25 Million) According to the cost table, each course is allocated a unit cost of six hundred fifty thousand shillings. This amount is insufficient to meet the activity cost of the activity estimated at twelve million shillings. It is planned that the gap shall be bridged by available resources on the technical assistance vote of this sub component. Introductory Course on Marketing for Extension Officers The appraised arrangement is to conduct this activity during the third quarter of the year. The activity has a total budgetary allocation of Tanzania Shillings three million two Hundred fifty thousand (TSH. 3.25 Million) According to the cost table, this activity has an allocation of a unit cost of six hundred fifty thousand shillings. This amount is insufficient to meet the activity cost of the activity estimated at fifteen million shillings. It is planned that the gap shall be bridged by available resources on the technical assistance vote of this sub component. Delivering an Introductory Course on Marketing An introductory course for 200 persons dealing with marketing issues shall be conducted to expose participants on issues relating to marketing. A total of Tanzania Shillings Seventeen Million Two Hundred Thousand (TSH. 17.2 million) is allocated to the activity in addition to the technical assistance allocated for all activities under the sub-component. The course is scheduled for second quarter of the year. Designing Training Courses on Marketing A consultant shall be employed to design the marketing courses to be delivered for the various training sessions and courses. The method of short listing shall be used to identify the consultant and the process of designing the courses are planned for the first quarter. Costs for this activity are embodied in the Technical Assistance package for the Marketing subcomponent. 32 Conducting a Market Survey Study A consultant shall be employed to conduct a market survey study so as to assist decisions regarding marketing activities. The consultant(s) shall be identified through short listing and the study is planned for second quarter of the year. Costs for this activity are also embodied in the Technical Assistance package for the Marketing subcomponent. Procurement of Goods & Services – Support to Rural Financial Services & Marketing This shall be the first year of implementing procurement process for the Support to Rural Financial Services and Marketing sub component as such, there is no procurement activity brought forward save short listing of Consultants for the studies articulated herein above. The subcomponent shall attract procurements related to services only as such no procurement covering goods and civil works shall be undertaken. Consultancy - Support to Rural Financial Services The first procurement to be undertaken for this sub component shall involve procuring a consultant to carry out a study for establishing issues on rural finance and SACCOS that need attention for training. Costs for carrying out this consultancy are within the technical assistance vote of this sub component. The plan of undertaking execution of training activities related to support to rural financial services mostly of which are training shall be carried out by a specialized implementing NGO in coordination with the district administration and the PCU. Procurement process shall be initiated as from the 1st quarter to procure a NGO or consultant to undertake the training tasks. Consultancy for Marketing Support The first procurement to be undertaken for this sub component shall involve procuring a consultant to carry out a market survey study for establishing pertinent agricultural sector marketing issues of relevance to the project that need attention for training. Training activities under this subcomponent shall be implemented by a specialized and experienced service provider to be recruited from resources available in the technical assistance vote of the Sub component. Budget for the component of Support to Rural Financial Services & Marketing The component has a total budget of Tanzania Shillings nine hundred twenty million seven hundred twenty thousand only (T.Sh. 920.72 million) to be spent during the year and this is 5.06% of the total project budgeted expenditure of Tanzania Shillings seventeen billion eight hundred fifty six million (Tsh. 17.856 billion).The entire amount shall be committed to services in terms of Consultancies and training. Tanzania shillings seven hundred forty million (Tsh. 740 million) shall be spent on consultancy and the balance of Tanzania Shillings (T.Sh. 180.72 million) on training. 3.4.6 Project Co-ordination and Management Component Main activities to be executed under the component of Project Facilitation and Management during the year 2008/2009 are as follows: 1. Procurement of Goods and services; 2. Preparation of Withdrawal Applications; 3. Disbursement of Project Funds to district, maintain Accounts, and consolidate Project Accounts; 4. Preparation and arrangements for carrying out Annual Audits; 5. Preparations for the PTC Meetings; 6. Monitoring and evaluation of Project activities; 7. Organizing and conducting follow up of initial training, Workshops; 8. Training on Procurement Issues; 9. Training on Financial Management; 33 10. Production of communication materials; 11. Preparation of Annual work plan and Budget; and 12. National Planning and Review Workshop 13. Project Mid - Term review Procurement of Goods and Services PCU shall be responsible for Procurement of Goods and services as articulated earlier in relevant sections of the three field components. Highlight of procurement activities that shall be undertaken by PCU are as follows: Farmers Capacity Building Component Recruitment of specialized providers and/or NGOs, to carry out different training and sensitization activities related to HIV/AIDS campaigns. Community planning and investment in Agriculture Component Procurement of Basic Zonal Irrigation Equipment, provision of technical backstopping to Districts in procurement of Agriculture value adding equipment, Technical backstopping to Districts and villages in procurement process of civil works related to Village Micro Projects and Medium Size Rural Infrastructure investments Support to Rural Financial Services and Marketing With regards to Support to Rural Financial Services and Marketing component. PCU shall initiate and conclude procurement of a consultant to carry out a study for establishing issues on rural finance and SACCOS that need attention for training, procure a consultant to carry out a market survey study for establishing pertinent agricultural sector marketing issues of relevance to the project that need attention for training and Lastly, procurement of a specialized and experienced service provider to deliver training related to marketing support sub component. Specific procurement that shall be made during the year for the PCU shall include the following: 1. Motor Vehicles - It is planned to procure one vehicles to enhance transport fleet for supervising project activities and this procurement shall be funded by AfDB. The procurements shall be done during the 2nd Quarter of the year. Tanzania Shillings Eighty five million only (T.Sh. 85 million) has been provided in the budget for this activity. 2. Furniture & Equipment - The Project will procure 2 desktop computers, 2 laptops, one heavy duty Printer and software for use by PCU. The equipment budgeted at Tanzania Shillings thirty one million (T.Sh. 31 million) is to be financed by AfDB. The procurement shall be made during the first quarter of the year. 3. Establishment of Project Website: A website will be established in order to disseminate project information to stakeholders. A total of Tsh. 10 million has been provided in the 3rd to carter for consultancy fee, pre-testing, and monthly fee for hosting it. The time fame for carrying out respective activities for establishing a Project website is as per Table 10: This activity will be financed by AfDB – loan 100%. 34 Table 9: Schedule for Establishment of Project Website Activity Time frame (i) Procurement of Consultant. (ii) Preparation and approval of TOR (iii) Shortlist and approvals (iv) Request for proposals (v) Evaluation and Award 1st Qtr 1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4. Diagnostic Study: This is an in-depth analysis of issues that have emerged or envisaged to emerge during the implementation period. The exercise will be conducted during the fourth quarter and on annual basis. The study will involve hiring of a consultant and conducting fieldwork. This item is under Topical and other studies in the budget and it is funded by AfDB loan. Another diagnostic study shall be conducted prior to undertaking mid-term review. Such study is proposed to be conducted in the third quarter, preferably in February/March 2009, so that it could serve as input for mid-term review exercise. The theme of the study will be on performance and strategic issues of project implementation. The cost of the studies shall be met from the Topical and other studies item in the budget. 5. Other Consultancies: There shall be the recruitment of consultants on DTCs Training, Study to rural finance and Markets, Environment Impact Assessments and Midterm Review. 6. Communication Materials: This is aimed in creating awareness at various intervals in the project area. Withdrawal Applications, Disbursements, Maintain Accounts, Consolidate Project Accounts During the year, the PCU shall continue to prepare withdrawal applications and submit them to financiers for release of funds. PCU shall also disburse funds to the Districts, maintain project accounts and consolidate them for the purpose of preparing periodical reports including draft accounts for submission to external Auditors in line with project design and requirements of the loan agreement. Preparation and Arrangements for Carrying out Annual Audits The loan agreement requires the borrower to submit to the financier Audited Accounts within six months after the end of the financial year. PCU will carry out this activity without fail. It has managed this activity with in the stipulated time and this record shall be maintained. Controller and Auditor General is the appointed External Auditor of the Project, following provisions of Article 143 of the Constitution of the United Republic of Tanzania. The Government will pay for the remuneration of External Auditors and time frame for execution of this activity is as shown in below: Table 10: Schedule for Carrying out Annual Audits Serial Activity Tentative date of Submission 1 Preparation of Draft Accounts July – August 2008 2. Submission of Draft Accounts to Auditors August/September 2008 3. Audit exercise September/October 2008 4. Audit report writing November/December 2008 5. Submission of Audit report to PTC December 2008 6. Submission of Audit report to Financiers December 2008 35 Organizing PTC Meetings The Project design has provisions to carry out three PTC Meeting during each project year. That not withstanding, the plan for this year is to hold four PTC meeting and the tentative timetable for the meeting is as shown below: Table 11: Schedule for PTC Meetings Serial Item Tentative Month Tentative Venue 1 1st PTC Meeting August 2008 Dar Es Salaam 2. 2nd PTC Meeting December 2008 Mwanza 3. 3rd PTC Meeting March 2009 Bukoba 4. 4th PTC Meeting June 2009 Musoma There is a budget of Tsh. 24 million to cover cost of conducting PTC meetings and the activity is financed from the loan funds of AfDB. Organizing and conducting follow up of initial training, Workshop PCU organized and conducted various initial training during the year 2007/2008. During the year under review, PCU shall organize and conduct follow up training on Procurements and Finance management. Other follow up training shall cover training of Project officers at Region and District level, District monitoring and Evaluation officers, Works Engineer, Irrigation staff at Zonal and District Level. The follow up training shall cost a total of Tanzania Shillings one hundred forty million and the training are set to be conducted during the second quarter of the year. Training on Procurement Issues PCU staff involved in Procurement issues will undergo a short training within or outside the country to enhance and expose their respective capacities in Procurement management. There is a budget of Tsh. 4.8 million to cover cost thereof scheduled for the 2nd Qtr of the year. Training on Financial and Management PCU staff involved in financial issues will also undergo a short training within or outside the country to enhance and expose their capacities in project financial management. There is a budget of Tsh. 4.8 million to cover cost thereof scheduled for the 2nd Qtr of the year. Production of Communication Materials and Radio Program This activity will involve production of Publicity materials for the Project including Radio program. The Radio program shall be undertaken jointly with other sister projects which are under the umbrella of ADSP. Modalities are being worked out on the operations and sharing arrangements of the air time and costs thereof. There is a budget of Tsh. 150 million to cover cost thereof distributed evenly through out the year. Preparation of Annual Work Plan and Budget PCU is responsible for coordination and consolidation of annual work plan and budget. Districts will provide necessary information generated from their respective wards and villages for consistence review and PCU shall undertake the consolidation. The information shall be captured from respective District Agriculture Development plans (DADPs). 36 Preparation of Project Implementation Manual The exercise of updating the Project implementation Manual (PIM) shall continue to be done during the year. National Planning and Review Workshop The second National Planning and Review Workshop shall be attended by total of 75 stakeholders drawn from Donors, ASLMs, PCU, Regions, Districts, Farmers representatives and NGOs. The aim of the workshop is to share experiences and review challenges and constraints faced during implementation and chart out the way forward. There is a budget of Tsh. 120 million to cover the cost of the review workshop during the 4th Qtr of the year. This shall be the second project stakeholders Planning Workshop and Stakeholders will have an opportunity of assessing achievements made so far, constraints and challenges faced and chart out the way forward. Project will hire services of a reputable facilitator to facilitate the workshop and the incumbent will be required to prepare the workshop proceedings which articulate issues emerged and ways forward that will assist in future planning of the project. Routine Monitoring This will be conducted by stakeholders at PCU, regional, district and village levels in the forms of field visits and meetings. Specifically, the following activities shall be undertaken under routine monitoring and evaluation: 1. Follow up Training DMEOs: This activity is expected to be conducted in the first, second, third and fourth quarters. Training in the First Quarter will be done in the form of Study Tours, whereby the district Monitoring and Evaluation Officers will visit one or two projects in the country that is /are fairing well in Participatory Monitoring and Evaluation (PME), after which the officers will be required to backstop the process of establishing PME System at grassroots level. The second course will involve 10 DMEOs, who are not computer literate, to attend computer training in MS Word and MS Excel in one of the local Computer Training Centers within or outside the project area. The training will be conducted in the third quarter 2008/09. The project is also planning to organize an in- house training in data gathering, analysis and report writing skills that will be conducted to all 28 DMEOs in the fourth quarter. Modules to be taught includes, among others, sampling techniques, questionnaire design, interviewing techniques, participatory data gathering and analysis methodologies, data entry using MS Excel and SPSS for windows packages, data analysis using SPSS for windows and data presentation and report writing techniques. A facilitator will be outsourced to facilitate this training. Cost for both items shall be met from the Farmers capacity building component against Participatory farmer group training 2. Farmers Study Tour in PME: The plan is to enable farmers appreciate how participatory Monitoring and Evaluation is successfully executed by farmers of other projects in the country. The activity is planned to be conducted in the third quarter and will involve leaders of Participatory Monitoring and Evaluation groups who will in turn be facilitators of the processes in their respective villages. The cost of this activity shall be met from Farmers capacity building component against Participatory farmer group training 3. Short Course in PME: It is planned that one project officer attend the course in the second quarter, to enhance practical application of Participatory Score Card (PSC) method as a tool for implementing Participatory Monitoring and Evaluation (PME) in one of the reputable institutions that offer PME course. The course will also up date the incumbent on other emerging approaches in PME to be applied in the project. The incumbent will in turn 37 be required to train DMEOs in the application of the tool in the field – ready for filed application in 2009/10 financial year. Project mid - Term Review (MTR) In line with provisions of the loan covenants, the PCU shall coordinate arrangements to undertake the Project mid-term review during the fourth quarter of the year. Tanzania shillings one hundred million has been set aside to carter for this activity. The activity shall be carried out by experienced consultants to be recruited under the funding of AfDB. As part of preparations to ensure that the exercise is started in the fourth quarter, procurement of consultants to conduct the review will be initiated as from the second quarter of year 2008/09. Budget for the component of Project Coordination and Management The component has a total budget of Tanzania Shillings one billion two hundred twenty two million six hundred thousand (T.Sh. 1.462 billion) to be spent during the year and this is 8.04% of the total project budgeted expenditure. Goods are expected to cost Tanzania Shillings one hundred sixteen million (T.Sh. 116 million), Services Tanzania Shillings seven hundred four million six hundred thousand (Tsh.705 million) and recurrent costs Tanzania Shillings six hundred forty two million (Tsh. 642million) only. Chart 7: Budget matrix for Project Coordination & Management component – category 0% 8% 44% 48% Civil Works Goods Services Recurrent Expenditure 4 CONCLUSION Project management believes that the AWPB for year 2008/2009 is realistic, targets are achievable and arrangements are implementable. It is hereby recommended that this AWPB be approved. 1 Annex 1: Summary of Budgeted Expenditure – Component-wise and Category-wise Component INVESTMENT COST Recurrent Totals Civil Works Goods Services Total T. Sh '000 Budget T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 % to Compone nt budget 1. Farmers Capacity Building 3,403,000 3,403,000 282,800 3,685,800 20.26 % of Category contribution to Component budget 92.33 92.33 7.67 100.00 2. Community Planning & Investment in Agriculture 8,588,000 1,016,400 756,800 10,361,200 1,765,600 12,126,800 66.65 % of Category contribution to Component budget 70.82 8.38 6.24 85.44 14.56 100.00 3. Rural Financial Services & Marketing 920,720 920,720 920,720 5.06 % of Category contribution to Component budget 100.00 100.00 100.00 4. Project Coordination & Management 116,000 704,600 820,600 642,000 1,462,600 8.04 % of Category contribution to Component budget 7.93 48.17 56.11 43.89 100.00 Grand Totals 8,588,000 1,132,400 5,785,120 15,505,520 2,690,400 18,195,920 100.00 % of Category budget to 2006/2007 budget 47.20 6.22 31.79 85.21 14.79 100.00 2 Annex 2: Summary Of Budgeted Expenditure – Quarter-wise Component 1ST QTR 2ND QTR 3RD QTR 4TH QTR Totals T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 %2008/2009 budget Farmers Capacity Building 1. Services 219,000 615,000 1,443,000 1,126,000 3,403,000 92.33 2. Recurrent 70,700 70,700 70,700 70,700 282,800 7.67 Sub total 289,700 685,700 1,513,700 1,196,700 3,685,800 100.00 Community Planning and Investment in Agriculture 1. Civil Works 1,220,000 2,070,000 2,570,000 2,728,000 8,588,000 70.82 2. Goods 250,000 266,400 250,000 250,000 1,016,400 8.38 3. Services 324,200 144,200 284,200 4,200 756,800 6.24 4. Recurrent 441,400 441,400 441,400 441,400 1,765,600 14.56 Sub total 2,235,600 2,922,000 3,545,600 3,423,600 12,126,800 100.00 Support to Rural Financial Services and Marketing 1. Services 185,000 251,910 256,024 227,786 920,720 100.00 Sub total 185,000 251,910 256,024 227,786 920,720 100.00 Project Coordination and Management 1. Goods 31,000 85,000 - - 116,000 7.93 2. Services 81,500 91,100 350,500 181,500 704,600 48.17 3. Recurrent 160,500 160,500 160,500 160,500 642,000 43.89 Sub total 273,000 336,600 511,000 342,000 1,462,600 100.00 Grand Total 2,983,300 4,196,210 5,826,324 5,190,086 18,195,920 100.00 Percentage to total annual budget 16.40 23.06 32.02 28.52 100.00 100.00 3 Component LOAN GRANT GOT BENEF. Totals LOAN T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 T. Sh '000 Farmers Capacity Buildidng 1. Services 3,403,000 3,403,000 2. Recurrent 114,800 168,000 282,800 Sub total - 3,517,800 168,000 - 3,685,800 Community Planing and Investment in Agriculture 1. Civil Works 7,160,400 1,427,600 8,588,000 83.38 2. Goods 516,400 500,000 1,016,400 50.81 3. Services 616,800 140,000 756,800 81.50 4. Recurrent 345,000 1,420,600 1,765,600 19.54 Sub total 8,638,600 - 1,560,600 1,927,600 12,126,800 71.24 Support to Rural Financial Services and Marketing 1. Services 920,720 920,720 100.00 2. Recurrent Sub total 920,720 - - - 920,720 100.00 Project Coordination and Management 1. Goods 116,000 116,000 2. Services 674,600 30,000 704,600 3. Recurrent 512,000 130,000 642,000 Sub total 1,302,600 - 160,000 - 1,462,600 89.06 Grand Total 10,861,920 3,517,800 1,888,600 1,927,600 18,195,920 59.69 4 Unit Qty Unit Cost T. Sh '000 1st Qtr T. Sh '000 2nd Qtr T. Sh '000 3rd Qtr T. Sh '000 A: Investments 1. PFG training by Ward Training Facilitators PFG-training 1,500 500 - - 375,000 2. PFG training by Farmer Training Facilitators PFG-training 1,000 500 - - 250,000 3. PFG mini-projects as training exercise PFG-training 2,000 400 - 200,000 300,000 4. Ward-level PFG-association training training 250 100 - 25,000 - 5. District PFG forum Workshop workshop 28 500 - - 6. Training of District Training Coordinators (DTC) Person 56 14,000 - 200,000 200,000 7. Regional Programme development workshops Workshop 5 5,000 25,000 - - 8. District Planning Workshops Workshop 28 500 14,000 - - 9. District training of Ward-Level Facilitators course 28 5,500 - - 154,000 10. District Training of Farmer Facilitators,Farmer to Farmer visits & nane nane shows course 28 11000 80,000 77,000 154,000 11. HIV/AIDS Sensitization Campaigns Course 110 300 - 13,000 10,000 Subtotal Training and Workshops 119,000 515,000 1,443,000 12. Technical Assistance Lumpsum 1 200,000 100,000 100,000 - Total Investment Costs 219,000 615,000 1,443,000 II. Recurrent Costs 1. District Training Coordinators Person/year 56 3,000 42,000 42,000 42,000 B. Operation & Maintenance 2. DTC motorbike Op. & Maintenance Bike/year 56 800 11,200 11,200 11,200 3. DTC Office Operation Costs & Supplies Number/year 28 1,200 8,400 8,400 8,400 Subtotal Operation & Maintenance 61,600 61,600 61,600 4. DTC Field Visit Allowances Year 56 650 9,100 9,100 9,100 Total Recurrent Costs 70,700 70,700 70,700 Grand Total Farmers Training Capacity 289,700 685,700 1,513,700 5 Unit Qty Unit Cost T. Sh '000 1st Qtr T. Sh '000 2nd Qtr T. Sh '000 3rd Qtr T. Sh '000 Investment Costs Equipment 1. Equipment for Zonal Irrigation Units ls 2 8,200 16,400 Subtotal Equipment - 16,400 - Training 2. Follow up training of Regional/District M & E Officers Training 2 14,000 - 28,000 - 3. Follow up training of District/Project Officers (28) Training 2 14,000 - 28,000 - 4. Follow up training of Districts/Project Accountants (28) Training 2 14,000 - 28,000 - 5. Follow up training of Districts Works Engineers (28) Training 2 14,000 - 28,000 - 6. Follow up training of Zonal/District Irrigation Staff Training 2 14,000 - 28,000 - 7.Training of Irrigators Organizations Training 10 7,000 70,000 - - 8. Follow up O&OD methods Per district 28 10,000 - 280,000 9. EIA and ESMP Training for District officials no. 28 1,500 42,000 - - 10. EIA and ESMP Training for Ward officials no 28 1,000 28,000 - - 11. Annual follow-up visits by EMU of MAFS no 28 600 4,200 4,200 4,200 Subtotal Training 144,200 144,200 284,200 Total Investment Costs 144,200 160,600 284,200 6 Unit Qty Unit Cost T. Sh '000 1st Qtr T. Sh '000 2nd Qtr T. Sh '000 3rd Qtr T. Sh '000 Recurrent Costs Staff 1. Regional Project Officer Person/year 5 3,000 3,750 3,750 3,750 2. District Project Officer Person/year 28 3,000 21,000 21,000 21,000 3. District Project Accountant Person/year 28 3,000 21,000 21,000 21,000 4. District Project M & E Person/year 28 3,000 21,000 21,000 21,000 5. District Technical Officers Person/year 56 3,000 42,000 42,000 42,000 6. Ward Officers Person/year 224 2,400 134,400 134,400 134,400 7. Village Officers Person/year 224 2,000 112,000 112,000 112,000 Subtotal Staff 355,150 355,150 355,150 Operation and Maintenance 8. Motorbike Op. and Maintenance Bike/year 56 1,000 14,000 14,000 14,000 9. Regional Office Operation and Maintenance Cost Region/year 5 300 375 375 375 10. District Operation and maintenance Cost District/year 28 1,500 10,500 10,500 10,500 Subtotal Op. & Maintenance 24,875 24,875 24,875 11. District Staff Field Allowances District/year 28 8,750 61,250 61,250 61,250 12. Regional Staff Allowances Region/year 5 500 125 125 125 Sub total Staff field allowances 61,375 61,375 61,375 Total Recurrent Costs 441,400 441,400 441,400 7 Investment Costs Unit Qty Unit Cost T. Sh '000 1st Qtr T. Sh '000 2nd Qtr T. Sh '000 3rd Qtr T. Sh '000 1. Feeder Roads Km 100 9,000 200,000 300,000 2. Design and Supervision of Feeder Roads Km 100 2,000 50,000 50,000 50,000 3. Water Control Structures unit 5 200,000 300,000 350,000 4. On-farm Works ha 280 1,000 70,000 70,000 70,000 5. Water Control (Gravity) ha 304 2,000 100,000 200,000 6. Design & Supervision per scheme 10 25,000 75,000 75,000 75,000 7. Environmental Impact Assessment ls 2 50,000 25,000 25,000 25,000 Total Rural Infrastructure 220,000 820,000 1,070,000 Investments in Agriculture 8. Training of Village Dev. Committees no. 300 600 180,000 9. Village Small Project Fund Village 150 35,000 1,000,000 1,250,000 1,500,000 10. Agric value adding equipment Village 100 10,000 250,000 250,000 250,000 Investment in Agriculture 1,430,000 1,500,000 1,750,000 Total Investment in Agriculture 1,650,000 2,320,000 2,820,000 Grand Total - Community planning & Investments 2,235,600 2,922,000 3,545,600 8 Unit Qty Unit Cost T. Sh '000 1st Qtr T. Sh '000 2nd Qtr T. Sh '000 3rd Qtr T. Sh '000 Investment Costs Support to Rural Financial Services Technical Assistance 1. Technical Assistance Ls 1 500,000 125,000 125,000 125,000 Training 2. Courses for District Councils, DEDS, etc Session 2 10,500 21,000 3. Introductory courses for field Staff Persons 28 870 24,360 4. Introductory Courses for Supervisors Persons 5 870 4,350 5. Training for Saving Groups Group 1,000 56 28,000 6. Training for SACCO's Sacco 56 133 3,724 7. Training for Finance Staff of SACCOS's Sacco 56 128 8. Registrar of Cooperatives Staff Persons 56 50 9. Introductory Training for District Staff Course 2 280 10. Introductory Training Extension Officers Course 2 267 Total Trainning - 49,710 31,724 Total Rural Financial Services 125,000 174,710 156,724 9 Unit Qty Unit Cost T. Sh '000 1st Qtr T. Sh '000 2nd Qtr T. Sh '000 3rd Qtr T. Sh '000 Marketing Technical Assistance 1. Technical Assistence Ls 1 240,000 60,000 60,000 60,000 B. Training 2. Introductory Course for Man/Sup/Mo Person 28 600 16,800 3. Councils, DED's, DALDO's DCO's Group 5 3,200 16,000 4. Intro. Training District Level Session 5 650 3,250 5. Intro. Training Extension Officers Session 5 650 3,250 7. Introductory Marketing Specialist Number 200 86 17,200 Total Training - 17,200 39,300 Total Marketing 60,000 77,200 99,300 Grand Total Rural Finance & Marketing 185,000 251,910 256,024 10 Unit Qty Unit Cost T. Sh '000 1st Qtr T. Sh '000 2nd Qtr T. Sh '000 3rd Qtr T. Sh '000 Investment Costs Vehicles 1. Station Wagon (4x4) unit 1 85,000 85,000 Sub total Vehicles - 85,000 - Equipment 2. Desktop Computer Sets unit 2 1,500 3,000 3. Lap-Top Computer Sets unit 2 2000 4,000 4. Heavy Duty Photocopier unit 1 20,000 20,000 5. Additional Computer Software unit 2 2,000 4,000 Sub total Equipment 31,000 - - Training, Workshops and Reviews 6. Procurement Issues Training Course 1 4,800 4,800 7. Financial and Management Training Course 1 4,800 4,800 8. National Planning and Review Workshop Workshop 1 120,000 120,000 9. Assesment of village Investments Districts 28 3,000 84,000 10. Production of Documents Ls 2 10,000 5,000 5,000 5,000 11. Production of Communication Material, Radio program & mass awareness Ls 1 150,000 37,500 37,500 37,500 12. Mid term review Ls 1 100,000 13. Design and Set-Up Of Web-Site Ls 1 10,000 10,000 14. Topical and Other Studies Ls 1 25,000 25,000 Sub total Training, Workshops & Review 42,500 52,100 281,500 Total 73,500 137,100 281,500 11 Unit Qty Unit Cost T. Sh 1st Qtr T. Sh 2nd Qtr T. Sh 3rd Qtr T. Sh Annual Audits 14. Annual Audits Ls 1 30,000 30,000 Technical Assistance 15. Project Coordinator Person/year 1 30,000 7,500 7,500 7,500 16. Financial Management Specialist Person/year 1 24,000 6,000 6,000 6,000 17. Procurement Specialist Person/year 1 24,000 6,000 6,000 6,000 18. Training & Community Participation Officer Person/year 1 24,000 6,000 6,000 6,000 19. M & E Officer Person/year 1 24,000 6,000 6,000 6,000 20. Liaison Officer Person/year 1 18,000 4,500 4,500 4,500 21. Executive Secretary Person/year 1 12,000 3,000 3,000 3,000 Sub total Technical Assistance 39,000 39,000 39,000 Total Investment Costs 112,500 176,100 350,500 Recurrent Costs 22. Support Staff person/year 10 8,000 20,000 20,000 20,000 Operation and Maintenance 23. Vehicle Op. & Maintenance vehicle/year 6 25,000 37,500 37,500 37,500 24. Office Communications office/year 1 25,000 6,250 6,250 6,250 25. Office Equipment Supplies & Maintenance 0ffice/year 1 15,000 3,750 3,750 3,750 26. Utilities office/year 1 10,000 2,500 2,500 2,500 27. General Operating Expenses office/year 1 30,000 7,500 7,500 7,500 28. PTC Meetings Session 4 8,000 8,000 8,000 8,000 29. Office Rent and Maintenance office/year 1 50,000 12,500 12,500 12,500 30. Operation and Maintenance Web-Site ls 1 10,000 2,500 2,500 2,500 Sub total Op. & Maintenance 100,500 100,500 100,500 31. Field Visits Allowances ls 1 240,000 60,000 60,000 60,000 Total Recurrent Costs 160,500 160,500 160,500 Grand Total Project Facilitation 273,000 336,600 511,000 12

# Extracted Content MoA-Agricultural Training, Extension Services and Research Division 2020/2021 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE For official use only Form No............................ Date................................. Attach a coloured passport size with your name at the back. APPLICATION FORM FOR ADMISSION INTO DIPLOMA AND CERTIFICATE PROGRAMMES FOR THE ACADEMIC YEAR 2020/2021 SECTION A: Instructions to the applicants a) Complete the application form using capital letters b) Application form must be accompanied with a copy of Bank pay-in slip of Tsh.10,000/= non refundable application fee. List of Agricultural Training Institutes is attached for use and reference. c) The application form must be duly filled, signed and attached with certified copies of birth certificate, academic certificates and transcripts. d) Applicants must meet all entrance requirements of the programme she/he is applying for; otherwise, applications shall not be processed. e) Employed applicants should attach release letter from their employers. f) Applicants should post the application form direct to the institute(s) she/he is requesting for admission not later than 15th September 2020. List of agricultural training institutes and their respective postal address is attached for use and reference. g) Selected applicants shall be informed by their respective institutes through their phone number, postal address or E-mail after verified by NACTE. SECTION B: TO BE FILLED BY APPLICANT 1. Name of applicant (first, second and last) ……………………………………………................................................. 2. Sex (Male/ Female).......................................................................... 3. Marital status (single, married, other)…………………………… 4. Date of birth................................................................................ 5. Place of birth................................................................................. 6. Citizenship...................................................................................... 7. Postal address................................................................................. ....................................................................................................... 8. Mobile phone....................................................................... 9. E-mail................................................................................... 10. Next of kin (Name).................................................................. Relationship.........................................................Mobile phone.................. Postal address……………………………………… MoA-Agricultural Training, Extension Services and Research Division 2020/2021 2 11. Academic qualifications Date of attendance Level of education attained Name of School or Institution Award(E.g. CSE- Division III) From To Note: attach certified copies of academic certificates and transcripts (Must be readable) 12. Your preferred Agricultural Training Institute.......................................... (Refer list of Agricultural Training Institutes) 13. Your preferred course(s) of study ……………………………………………………………................................... (Refer list of Agricultural Training Institutes and courses offered) 14. Means of financing your study (Tick one ( V ) Government sponsorship Private sponsorship If private sponsorship; Declaration by sponsor: I declare that (Name of candidate)…………………………………………………. Will be sponsored by ………………………………………………………until completion of his/her duration of studies. …………………………… ……………………………. ……………………… Name of sponsor Signature Date Note: Students with highest qualifications will be considered first for Government sponsorship) MoA-Agricultural Training, Extension Services and Research Division 2020/2021 3 15. Do you have any kind of disability? YES/NO………………................................ If YES, specify............................................................................... 16. Declaration by applicant  I declare that to the best of my knowledge, the information given above is correct.  I agree to abide by the rules and regulations of the institute and programme in which I shall be registered and any changes which may be made while I am a student. Signature of applicant.........................................Date................................. 17. For official use only Receiving officer..........................Signature........................Date....................... Decision by Selection Committee...............................................

# Extracted Content MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE For official use only Form No............................ Date................................. Attach a coloured passport size with your name at the back. APPLICATION FORM FOR ADMISSION INTO DIPLOMA AND CERTIFICATE PROGRAMMES FOR THE ACADEMIC YEAR 2021/2022 SECTION A: INSTRUCTIONS TO THE APPLICANTS a) Complete the application form using capital letters b) Application form must be accompanied with a copy of Bank pay-in slip of Tsh. 10,000/= non-refundable application fee. List of Agricultural Training Institutes, courses offered, available slots and contacts is attached for use and reference. c) The application form must be duly filled, signed and attached with certified copies of birth certificate, academic certificates and transcripts. d) Applicants must meet all entrance requirements of the programme she/he is applying for; otherwise, applications shall not be processed. e) Employed applicants should attach release letter from their employers. f) Applicants should post the application form direct to the institute(s) she/he is requesting for admission not later than 13th August 2021. List of agricultural training institutes and their respective postal address is attached for use and reference. g) Selected applicants shall be informed by their respective institutes through their phone number, postal address or E-mail after verified by NACTE. SECTION B: APPLICANTS PERSONAL INFORMATION First name Middle name Last name Present address Postal Box Phone Number District Region City/Town Date of Birth Place of Birth Sex (√) Male Female Marital status (√) Single Maried Other Date Month Year Applicant Email address Next of Kin (Name) Relation e.g. Father Phone number MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 2 Present address of Next of Kin Postal Box City/Town Email address of Next of Kin Form IV Index No. 1. S…………………………… 2. P………………………….. Year Completed IV Sec. School(Name) Country Division and points Form VI Index No. 1. S……………………………… 2. P……………………………… Year Completed VI Sec. School(Name) Country Division and points Name of Primary School District Region Citizenship (√) Tanzanian Others Specify………………………………………. SECTION C: PROPOSED COURSE OF STUDY AND AGRICULTURAL TRAINING INSTITUTE 1. Proposed Course of study............................................................. 2. Name the Agricultural Training institute you proposed for application ………………………………………………………………………………………………………………………… (Refer list of Agricultural Training Institutes, courses offered and available slots) SECTION D: OTHER INFORMATION Do you have any kind of disability? YES/NO…………………… If YES specify…………………………………………………………………………………………………………………… NB: This information is required for the institute to arrange appropriate measures of assisting you once admitted and hence will not affect the decision to admit you. MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 3 SECTION E: SUMMARY OF FEE STRUCTURE AND MODE OF PAYMENT 1. FEE STRUCTURE FOR AGRICULTURE PRODUCTION COURSE 2021/2022 (Certificate and Diploma Courses) i. Government sponsorship Course Item First Installment (1st Semester ) Second Installment (2nd Semester) Total Amount/Year NTA Level 4 Meals-paid by Government 388,500 388,500 777,000 Field Practical Allowance-paid by Government Not Applicable Other Financial requirements to be paid by Student 400,000 380,400 780,400 TOTAL 788,500 768,900 1,557,400 NTA Level 5 Meals-paid by Government 388,500 388,500 777,000 Field Practical Allowance-paid by Government Not Applicable Other Financial requirements to be paid by Student 400,000 380,000 780,400 TOTAL 788,500 768,900 1,557,400 NTA Level 6 Meals-paid by Government 388,500 388,500 777,000 Field Practical Allowance-paid by Government Not Applicable 280,000 280,000 Other Financial requirements to be paid by Student 490,400 400,000 890,400 TOTAL 878,900 1,068,500 1,947,400 ii. Private Sponsorship Course Item First Installment Second Installment Third Installment Total Amount/Year NTA Level 4 Meals paid by Student 288,500 288,500 200,000 777,000 Field Practical Allowance Not Applicable Other Financial requirements paid by Student 300,000 280,400 200,000 780,400 TOTAL 588,500 568,900 400,00 1,557,400 NTA Level 5 Meals paid by Student 288,500 288,500 200,000 777,000 Field Practical Allowance paid by Student Not Applicable Other Financial requirements paid by Student 300,000 280,000 200,000 780,400 TOTAL 588,500 568,900 400,000 1,557,400 NTA Level 6 Meals paid by Student 288,500 288,500 200,000 777,000 Field Practical Allowance paid by Student Not Applicable 280,000 280,000 Other Financial requirements paid by Student 390,400 300,000 200,000 890,400 TOTAL 678,900 588,500 680,000 1,947,400 MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 4 2. FEE STRUCTURE FOR HORTICULTURE, IRRIGATION ENGINEERING, LAND USE PLANNING & MANAGEMENT, AGRO MECHANIZATION, FOOD TECHNOLOGY & HUMAN NUTRITION, CROP PRODUCTION, SUGAR CANE PRODUCTION AND SUGAR CANE PROCESSING COURSE 2021/2022 (CERTIFICATE AND DIPLOMA COURSES) i. Government sponsorship Course Item First Installment (1st Semester ) Second Installment (2nd Semester) Total Amount/Year NTA Level 4 Meals-paid by Government 388,500 388,500 777,000 Field Practical Allowance-paid by Government Not Applicable 280,000 280,000 Other Financial requirements to be paid by Student 450,400 400,000 850,400 TOTAL 838,900 1,068,500 1,907,400 NTA Level 5 Meals paid by Government 388,500 388,500 777,000 Field Practical Allowance paid by Government Not Applicable 280,000 280,000 Other Financial requirements to be paid by Student 450,400 400,000 850,400 TOTAL 838,900 1,068,500 1,907,400 NTA Level 6 Meals-paid by Government 388,500 388,500 777,000 Field Practical Allowance-paid by Government Not Applicable Not Applicable Not Applicable Other Financial requirements to be paid by Student 420,400 400,000 820,400 TOTAL 808,900 788,500 1,597,400 ii. Private Sponsorship Course Item First Installment Second Installment Third Installment Total Amount/Year NTA Level 4 Meals paid by Student 288,500 288,500 200,000 777,000 Field Practical Allowance paid by Student Not Applicable Not Applicable 280,000 280,000 Other Financial requirements paid by Student 350,400 300,000 200,000 850,400 TOTAL 738,900 588,500 680,000 1,907,400 NTA Level 5 Meals paid by Student 288,500 288,500 200,000 777,000 Field Practical Allowance paid by Student Not Applicable Not Applicable 280,000 280,000 Other Financial requirements paid by Student 350,400 300,000 200,000 850,400 TOTAL 738,900 588,500 680,000 1,907,400 NTA Level 6 Meals paid by Student 288,500 288,500 200,000 777,000 Field Practical Allowance paid by Student Not Applicable Other Financial requirements paid by Student 320,400 300,000 200,000 820,400 TOTAL 608,900 588,500 400,000 1,597,400 MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 5 Note: Detailed fees structure will be available in the joining instructions for those who will be selected. SECTION F: SPONSOR’S INFORMATION i. Type of sponsorship (Tick) (a) Government (b) Private ii. Indicate who will pay your Meals cost and Field Practical Allowance (Tick/ circle where necessary) Private/Own/Family/NGO/Government/ any other………………………………………… NOTE: Government sponsorship on meals and field practical allowance will be provided to students with highest performance iii. Sponsor’s declaration, if private sponsorship; I………………………………………………………..(Name of sponsor) hereby declare that I will sponsor the student on meals, field practical allowance and other financial requirements and I agree to any changes which might be happen during the course. Address of the Sponsor………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Phone Number…………………………………………………………………………………………….. Signature…………………………………………………. Date……………………………………………….. SECTION G: DECLARATION BY APPLICANT i. I declare to the best of my knowledge that the information given above is correct ii. Non-disclosure of details or provision of false information to any of the sections in this form, if discovered, shall render registration with institute cancelled. iii. I agree to abide by the rules and regulations of the institute and programme in which I shall be registered and any changes which may be made while I am a student. Signature of applicant..................................Date................................. SECTION H: FOR OFFICIAL USE ONLY Date of receipt……………………………………………..Reference number…………………….... Course selected……………………………………………………………………………………………………. MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 6 APPENDIX MINISTRY OF AGRICULTURE AGRICULTURAL TRAINING EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION LIST OF AGRICULTURAL TRAINING INSTITUTES, COURSES OFFERED, AVAILABLE SLOTS AND CONTACTS S/ N INSTITU TE PROGRAMME SPONSORSHIP TOTAL POSITIONS AVAILABLE CONTACTS GOVERNMENT PRIVATE Available Positions for Application through Government Sponsorship Positions filled by Students already selected by TAMISEMI Available Position under Private Sponsorship 1 MATI Igurusi Basic Technician Certificate in Agricultural Land Use Planning & Management (NTA Level 4) 19 0 5 24 PRINCIPAL, MATI Igurusi, P.O. BOX 336, Mbeya. 0754917653/0757296100 mati- igurusi@kilimo.go.tz Technician Certificate in Irrigation Engineering (NTA Level 5) 20 0 0 20 Basic Technician Certificate in Irrigation Engineering (NTA Level 4) 15 40 3 58 Sub-total 54 40 8 102 2 MATI Uyole Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 92 41 133 PRINCIPAL, MATI Uyole P.O. BOX 2292, Mbeya. 0784341803/0759 mati-uyole@kilimo.go.tz Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5) 19 0 20 39 Ordinary Diploma in Agriculture production (NTA level 6 ) 20 0 45 65 Technician Certificate in Crop Production (NTA Level 5) 19 0 40 59 Basic Technician Certificate in Crop Production (NTA Level 4) 19 0 40 59 Sub-total 77 92 186 355 3 MATI Ukiriguru Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 96 6 102 PRINCIPAL, MATI Ukiriguru, P.O. BOX 1434, Mwanza. 0754430983/0787106099 mati- ukiriguru@kilimo.go.tz Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5) 19 0 0 19 Ordinary Diploma in Agriculture production (NTA level 6 ) 20 0 6 26 Technician Certificate in Crop Production (NTA Level 5) 20 0 10 30 Basic Technician Certificate in Crop Production (NTA Level 4) 19 0 6 25 Sub-total 78 96 28 202 4 MATI Tumbi Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 96 3 99 PRINCIPAL, MATI TUMBI P.O. BOX 306, TABORA 0743085208/0762500358 mati-tumbi@kilimo.go.tz Technician Certificate in Agriculture Production (NTA 20 0 2 22 MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 7 level 5 ) Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA level 6) 20 0 0 20 Sub-total 40 96 5 141 5 MATI Mtwara Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 153 68 221 PRINCIPAL, MATI MTWARA P.O BOX 121, MTWARA 0784990752/0783591179 mati- mtwara@kilimo.go.tz Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5 ) 19 0 50 69 Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA level 6) 20 0 70 90 Sub-total 39 153 188 380 6 MATI Ilonga Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 110 0 110 PRINCIPAL, MATI Ilonga, P.O. BOX 66, Kilosa. 0713588771/078511114/ 0755490026 mati-ilonga@kilimo.go.tz Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5 ) 20 0 0 20 Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA level 6) 20 0 4 22 Technician Certificate in Food Technology and Human Nutrition (NTA Level 5) 18 0 0 18 Basic Technician Certificate in Food technology and Human Nutrition (NTA Level 4) 18 0 3 21 Sub-total 76 110 7 193 7 MATI Mlingano Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 48 0 48 PRINCIPAL, MATI Mlingano, P.O. BOX 5051, Tanga. 0712997049/0769869823 /0713692024 mati- mlingano@kilimo.go.tz Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5) 0 0 0 0 Basic Technician Certificate in Agromechanization (NTA level 4 ) 0 28 0 28 Technician Certificate in Agromechanization (NTA Level 5) 15 0 0 15 Sub-total 15 76 0 91 8 KATC Moshi Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 24 18 42 PRINCIPAL, KATC P.O. BOX 1241, Moshi 0620882759/0769882759 /0621075256 mati-katc@kilimo.go.tz Ordinary diploma in Agriculture Production (NTA level 6 ) 22 0 30 52 Sub-total 22 24 48 94 9 HORTI- Tengeru Technician Certificate in Horticulture (NTA Level 5) 20 0 49 69 PRINCIPAL, HORTI TENGERU P.O. BOX 1253, Arusha 0715822506/ 0766643645 mati- tengeru@kilimo.go.tz Basic Technician Certificate in Horticulture (NTA Level 4) 23 0 80 103 Sub-total 43 0 129 172 10 NSI - Kidatu Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 71 24 95 PRINCIPAL, NSI P.O. BOX 97, KIDATU 0769320836/0692010101 MOA-AGRICULTURAL TRAINING, EXTENSION SERVICES AND RESEARCH DIVISION 8 Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5 ) 0 0 20 20 kasmaloyce@yahoo.com Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA level 6) 19 0 40 19 Basic Technician Certificate in Sugar Production Technology (NTA level 4) 40 0 30 70 Basic Technician Certificate in Sugarcane Production Technology (NTA level 4) 40 0 40 80 Sub-total 99 71 154 324 11 MATI Maruku Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 60 44 104 PRINCIPAL, MATI MarukuP.O. BOX 127, Bukoba 0765020583/0737796274 mati- maruku@kilimo.go.tz Sub-total 0 60 44 12 KATRIN Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 40 0 40 PRINCIPAL, KATRIN P.O BOX 405, IFAKARA 0763273817 s.kihombo@yahoo.co.uk Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA level 6) 20 0 12 32 Sub-total 20 40 12 72 13 MATI Mubondo Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 ) 0 80 38 118 PRINCIPAL, MATI Mubondo P.O. BOX 90, Kasulu 0754653352/0682315275 mati- mubondo@kilimo.go.tz Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5 ) 0 0 0 0 Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA level 6) 20 0 50 70 Sub-total 20 80 88 188 14 MATI Inyala Basic Technician Certificate in Agriculture Production( NTA level 4 ) 0 56 0 56 Principal, MATI INYALA 0752245058/0766457384 , P.O.BOX 2444 MBEYA. inyalaftc@yahoo.com Ordinary Diploma in Agriculture Production ( NTA level 6 ) 19 0 5 24 Sub-total 19 56 5 80 TOTAL 602 994 797 2,393

# Extracted Content 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES APPLICATION FOR ADMISSION INTO DIPLOMA AND CERTIFICATE PROGRAMMES FOR THE ACADEMIC YEAR 2015/2016 Applications are invited for admission to diploma and certificate programmes at Ministry of Agriculture Training Institutes (MATIs) for the academic year 2015/2016.The deadline for application will be 30th June, 2015. Applicants meeting the minimum entry qualifications are invited to apply for admission. The following are the programmes offered at MATIs: 1) Certificate Course  Certificate in General Agriculture (NTA level 5): applicant must have at least four (4) passes of grade “D” in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture in the Ordinary Certificate of Secondary Education. English will be an added advantage. 2) Diploma Courses i. Diploma in Land Use Planning: applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least two (2) subsidiary passes in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture. Mathematics is compulsory. OR Applicant must have passed Certificate in General Agriculture (NTA level 5) and must have passed at least four (4) subject in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture with grade “D” in the Ordinary Certificate of Secondary Education. 2 ii. Diploma in Irrigation: applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least two (2) subsidiary passes in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Economics. Mathematics is compulsory. OR Applicant must have passed Certificate in General Agriculture (NTA level 5) and must have passed at least four (4) subject in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture) with grade “D” in the Ordinary Certificate of Secondary Education. iii. Diploma in General Agriculture: Applicant must have passed Certificate in General Agriculture (NTA level 5) and must have passed at least four (4) subjects in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture with grade “D” in the Ordinary Certificate of Secondary Education. OR applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least two (2) subsidiary passes in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture. iv. Diploma in Food Production and Nutrition: applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least two (2) subsidiary passes in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Nutrition and Agriculture. OR Applicant must have passed Certificate in General Agriculture (NTA level 5) and must have passed at least four (4) subjects in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture with grade “D” in the Ordinary Certificate of Secondary Education. v. Diploma in Agro mechanization: applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least two (2) subsidiary passes in either Physics, Chemistry, Geography, Mathematics, Economics and Agriculture. Mathematics is compulsory OR Applicant must have passed Certificate in General Agriculture (NTA level 5) and must have passed at least four (4) subjects in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture with grade “D” in the Ordinary Certificate of Secondary Education. vi. Diploma in Horticulture: applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least two (2) subsidiary passes in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Nutrition, and Agriculture. OR Applicant must have passed Certificate in General Agriculture (NTA level 5) and must have passed at least four 3 (4) subjects in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture with grade “D” in the Ordinary Certificate of Secondary Education. vii. Diploma in Crop Production: applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least two (2) subsidiary passes in either Physics, Chemistry, Biology, Geography and Agriculture. OR Applicant must have passed Certificate in General Agriculture (NTA level 5) and must have passed at least four (4) subjects in either Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture with grade “D” in the Ordinary Certificate of Secondary Education. MODE OF APPLICATION i. Application forms can be downloaded from our website: www.kilimo.go.tz ii. Duly-filled forms must be signed, attached with certified copies of birth certificate, academic certificates, transcripts, Bank pay-in slip of non refundable application fee of Tsh. 20, 000/= and send to the address of the selected agricultural training institute(s). Issued by: Permanent Secretary, Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives

# Extracted Content 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE APPLICATION FOR ADMISSION INTO DIPLOMA AND CERTIFICATE PROGRAMMES FOR THE ACADEMIC YEAR 2020/2021 The Permanent Secretary, Ministry of Agriculture is officially announcing applications for admission into Diploma and Certificate programmes offered at the Ministry of Agriculture Training Institutes (MATIs) registered by NACTE for the academic year 2020/2021. Applicants who meet the minimum entry qualifications are invited to apply for admission from 15th June 2020 to 15th September, 2020. The following are the programmes offered at MATIs: 1) Ordinary Diploma Courses i. Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA Level 5 to 6): Applicants must have form six qualification with one principal pass and one subsidiary pass in science subjects (Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography, Agriculture science and Nutrition) in Advanced Certificate of Secondary Education Examination (ACSEE). Duration: 2 years. ii. Ordinary Diploma in General Agriculture (NTA Level 6)-upgrading: Applicants who have successfully completed Technician Certificate in General Agriculture (NTA level 4 to 5) from a registered agricultural training institute. Duration: 1 year. iii. Ordinary Diploma in Irrigation (NTA Level 5 to 6): applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least one Principal and one Subsidiary passes in Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics, Agriculture and Economics. OR Applicant must have passed Technician Certificate in General Agriculture (NTA level 4 to 5) from a registered agricultural training institute. Duration: 2 years. iv. Ordinary Diploma in Food Production and Nutrition (NTA Level 5 to 6): applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least one Principal and one Subsidiary passes in Physics, Chemistry, Biology, Geography, Nutrition, Economics and Agriculture. OR Applicant must have passed Technician Certificate in General Agriculture (NTA level 4 to 5) from a registered agricultural training institute. Duration: 2 years. v. Ordinary Diploma in Agro mechanization (NTA Level 5 to 6): applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least one Principal and one Subsidiary passes in Physics, Chemistry, Geography, Mathematics, Economics, Biology and Agriculture. OR Applicant must have passed Technician Certificate in General Agriculture (NTA level 4 to 5) from a registered agricultural training institute. Duration: 2 years. vi. Ordinary Diploma in Horticulture (NTA Level 5 to 6): applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least one Principal and one Subsidiary passes in Physics, Chemistry, Biology, Geography, Nutrition, Mathematics and Agriculture. OR Applicant must have passed Technician Certificate in General 2 Agriculture (NTA level 4-5) from a registered agricultural training institute. Duration: 2 years. vii. Ordinary Diploma in Crop Production (NTA Level 5 to 6): applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least one Principal and one Subsidiary passes in Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture. OR Applicant must have passed Technician Certificate in General Agriculture (NTA level 4 to 5) from a registered agricultural training institute. Duration: 2 years. viii. Diploma in Land Use Planning: applicant must have Advanced Certificate of Secondary Education with at least one Principal and one Subsidiary passes in Physics, Chemistry, Biology, Geography, Mathematics and Agriculture. OR Applicant must have passed Technician Certificate in General Agriculture (NTA level 4 to 5) from a registered agricultural training institute. Duration: 2 years. 2) Technician Certificate Courses i. Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4 to 5: Applicants must have a Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO science subjects such as Physics, Chemistry, Biology, Agriculture Mathematics, Geography, Engineering science and Nutrition, and at least TWO passes in other subjects. Applicants with less qualification but who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centers and attained NVA level 3 will also be considered for admission. Duration: 2 years. ii. Technician Certificate in Agromechanization (NTA level 4 to 5): Applicants must have a Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO science subjects such as Agriculture, Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography, Engineering science and Nutrition, and at least TWO passes in other subjects. Applicants with less qualification but who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centers and attained NVA level 3 will also be considered for admission. Duration: 2 years. MODE OF APPLICATION i. Application form can be downloaded from: www.kilimo.go.tz OR collected from your nearest Agricultural Training Institute ii. Duly-filled form must be signed, attached with certified copies of birth certificate, academic certificates, transcripts, Bank pay-in slip of non refundable application fee of Tsh. 10, 000/= and send to the address of the Agricultural Training Institute(s) of the applicant choice(s). The list of Agricultural Training Institutes and their contacts can be viewed in the application form for admission into Diploma and Certificate programmes for the academic year 2020/2021. Issued by: Permanent Secretary, Ministry of Agriculture, Government City Mtumba, P.O. BOX 2182, DODOMA.

# Extracted Content 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE APPLICATION FOR ADMISSION INTO DIPLOMA AND CERTIFICATE PROGRAMMES FOR THE ACADEMIC YEAR 2021/2022 The Permanent Secretary, Ministry of Agriculture is officially announcing applications for admission into Diploma and Certificate programmes offered at the Ministry of Agriculture Training Institutes (MATIs) registered by NACTE for the academic year 2021/2022. Applicants who meet the minimum entry qualifications are invited to apply for admission from 22nd July 2021 to 13th August, 2021. A: PROGRAMS OFFERED AND THEIR ENTRY QUALIFICATIONS 1) Ordinary Diploma Courses Ordinary Diploma in Agriculture Production (NTA Level 6) Applicants who have successfully completed Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 5) from a registered agricultural training institute. OR Applicants must have passed Technician Certificate in General Agriculture (NTA level 5) from a registered agricultural training institute. Duration of study: 1 year. 2) Technician Certificate Courses i. Technician Certificate in Agriculture Production (NTA Level 5) Applicants must have form six qualification with one principal pass and one subsidiary pass in science subjects (Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography, Agriculture science and Nutrition) in Advanced Certificate of Secondary Education Examination (ACSEE). OR Applicants who have successfully completed basic Certificate in Agriculture Production (NTA level 4) from a registered agricultural training institute. Duration of study: 1 year ii. Technician Certificate in Irrigation Engineering (NTA Level 5) Applicant must Possess Basic Technician Certificate (NTA Level 4) in Civil Engineering, Irrigation and Water Resources Engineering. OR Possession of at least one (1) principal and one (1) subsidiary pass in sciences subjects (Physics, Chemistry, Mathematics, Biology, Geography and Agriculture) except Religious subjects in Advanced Certificate of Secondary Education Examination (ASEE). Duration of study: 1 year 2 iii. Technician Certificate in Food Technology and Human Nutrition (NTA Level 5). The minimum entry qualifications of the applicants shall be form six with one principal pass and one subsidiary pass in science including Nutrition subject such as Biology, Physics, Chemistry, Geography, Engineering Sciences and Advanced Mathematics. Duration of study: 1 year iv. Technician Certificate in Agro mechanization (NTA Level 5) Applicants must Possess at least one (1) principal and one (1) subsidiary passes in Advanced Certificate of Secondary Education Examination (ACSEE) in Physics, Chemistry, Biology, Geography, Economics, Agricultural Science and Advanced Mathematic. Duration of study: 1 year v. Technician Certificate in Horticulture (NTA Level 5) Applicants must possess Advanced Certificate of Secondary Education with at least one (1) Principal and one (1) Subsidiary passes in Science subjects such as Physics, Chemistry, Biology, Geography, Nutrition, Mathematics and Agriculture. Duration of study: 1 year vi. Technician Certificate in Crop Production (NTA Level 5) Applicants must Possess at least one (1) principal pass and one (1) subsidiary in Advanced Certificate of Secondary Education Examination (ACSEE) in Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography, Agriculture Science and Nutrition. Duration of study: 1 year 2) Basic Technician Certificate Courses i. Basic Technician Certificate in Agriculture Production (NTA level 4) Applicants must have a Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO science subjects such as Physics, Chemistry, Biology, Agriculture Mathematics, Geography, Engineering Science and Nutrition, and at least TWO passes in non-religious subjects. OR applicants with less qualification but who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centers and attained NVA level 3 will also be considered for admission. Duration of study: 1 year ii. Basic Technician Certificate in Agro-mechanization (NTA level 4) The minimum entry qualification of the applicants shall be a Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO sciences subjects such as Agriculture, Physics, Chemistry, Biology, Basic Mathematics, Geography and Engineering Science and at least TWO passes in other subjects excluding religious subjects. OR applicants who have 3 undergone prior training in agro mechanics in a recognized vocational training centre and attained the National Vocational Awards (NVA) Level 3 and a Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with at least TWO passes in any subjects. Duration of study: 1 year iii. Basic Technician Certificate in Agricultural Land Use Planning and Management (NTA level 4) The minimum entry qualifications of the candidates shall be Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO science subjects such as Agriculture, Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography, Engineering science and Nutrition, and at least TWO passes in other subjects excluding religion subjects. OR Applicants who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centres and attained National Vocational Awards (NVA) level 3 and a certificate of Secondary Education with at least two passes. Duration of study: 1 year iv. Basic Technician Certificate in Crop Production (NTA level 4) The minimum entry qualifications of the candidates shall be Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO science subjects such as Agriculture, Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography and Nutrition, and at least TWO passes in other subjects. OR applicants who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centres and attained National Vocational Awards (NVA) level 3 with at least two passes excluding religious subjects in Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) excluding religious subjects. Duration of study: 1 year v. Basic Technician Certificate in Food Technology and Human Nutrition (NTA level 4) The minimum entry qualifications of the applicants shall be Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO science subjects such as Agriculture, Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography and Nutrition, and at least TWO passes in other subjects excluding religious subjects. OR applicants who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centres and attained National Vocational Awards (NVA) level 3 with at least two passes excluding religious subjects in Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) excluding religious subjects. Duration of study: 1 year vi. Basic Technician Certificate in Horticulture (NTA level 4) The minimum entry qualifications of the applicants shall be Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least TWO science subjects such as Agriculture, Physics, Chemistry, Biology, 4 Mathematics, Geography and Engineering science, and at least TWO passes in other subjects excluding religious subjects. OR applicants who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centers and attained National Vocational Awards (NVA) level 3 should have a minimum of two passes of Form IV to be eligible for admission into the programme. Duration of study: 1 year vii. Basic Technician Certificate in Irrigation Engineering (NTA level 4) Admission to the programme will be for applicant who possess at least two ‘D’ in sciences subjects (i.e. Physics, Chemistry, Biology, Mathematics, Geography, Engineering science, and Agriculture.) and at least two (2) passes in other subject (except Religious subjects) in Ordinary Certificate of Secondary Examination Education (CSEE). OR applicants who possess National Vocational Awards (NVA) level 3) with at least two (2) passes in any subject at Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) except religious subjects. Duration of study: 1 year vii. Basic Technician Certificate in Sugar Production Technology (NTA level 4) The minimum entry qualifications of the applicants shall be Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least THREE ‘D’ in science subjects such as Chemistry, Physics, Mathematics, Agriculture, Technical subjects and Engineering sciences plus at least ONE passes in other subjects except religious subjects. OR applicants who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centers and attained National Vocational Awards (NVA) level 3 should have a minimum of two passes of Form IV to be eligible for admission into the programme. Duration of study: 1 year viii. Basic Technician Certificate in Sugarcane Production Technology (NTA level 4) The minimum entry qualifications of the applicants shall be Certificate of Secondary Education Examination (CSEE) with passes in at least THREE ‘D’ in science subjects such as Chemistry, Physics, Mathematics, Agriculture, Technical subjects and Engineering sciences plus at least ONE passes in other subjects except religious subjects. OR applicants who have undergone prior training in agriculture in recognized vocational training centers and attained National Vocational Awards (NVA) level 3 should have a minimum of two passes of Form IV to be eligible for admission into the programme. Duration of study: 1 year 5 B: MODE OF APPLICATION i. Application form can be downloaded from: www.kilimo.go.tz OR collected from your nearest Agricultural Training Institute. ii. Duly-filled form must be signed, attached with certified copies of birth certificate, academic certificates, transcripts, Bank pay-in slip of non refundable application fee of Tsh. 10, 000/= and send to the address of the Agricultural Training Institute(s) of the applicant’s choice(s). The list of Agricultural Training Institutes and their contacts can be viewed in the application form for admission into Diploma and Certificate programmes for the academic year 2021/2022. Issued by: Permanent Secretary, Ministry of Agriculture, Government City - Mtumba, P.O. BOX 2182, DODOMA.

# Extracted Content Tanzania Agriculture Sample Census United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 Volume Vb: REGIONAL REPORT: National Bureau of Statistics, Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government December 2007 United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 VOLUME Va: REGIONAL REPORT:ARUSHA REGION National Bureau of Statistics, Ministry of agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government, Ministry of Finance and Economic Affairs – Zanzibar December 2007 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census i TABLE OF CONTENTS Table of contents........................................................................................................................................................... i Acronyms..................................................................................................................................................................... v Preface.......................................................................................................................................................................... vi Executive summary.................................................................................................................................................... vii Illustrations................................................................................................................................................................. xii ENSUS RESULTS AND ANALYSIS PART I: BACKGROUND INFORMATION .................................................................................................... 1 1.1 Introduction.................................................................................................................................................. 1 1.2 Geographical Location and Boundaries......................................................................................................... 1 1.3 Land Area..................................................................................................................................................... 1 1.4 Climate.......................................................................................................................................................... 1 1.4.1 Temperature..................................................................................................................................... 1 1.4.2 Rainfall ............................................................................................................................................ 1 1.5 Population..................................................................................................................................................... 1 1.6 Socio-economic Indicators........................................................................................................................... 2 PART II: INTRODUCTION.................................................................................................................................. 3 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture........................................... 3 2.2 Census Objectives ........................................................................................................................................ 3 2.3 Census Coverage and Scope........................................................................................................................ 4 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture.............................................................. 5 2.5 Reference Period.......................................................................................................................................... 5 2.6 Census Methodology.................................................................................................................................... 5 2.6.1 Census Organization........................................................................................................................ 5 2.6.2 Tabulation Plan................................................................................................................................ 6 2.6.3 Sample Design................................................................................................................................. 6 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments...................................................................... 7 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments................................................................................... 7 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators........................................................................ 7 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign ....................................................... 8 2.6.8 Household Listing............................................................................................................................ 8 2.6.9 Data Collection................................................................................................................................ 8 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks..................................................................................... 9 2.6.11 Data Processing ............................................................................................................................... 9 - Manual Editing .......................................................................................................................... 9 - Data Entry.................................................................................................................................. 9 - Data Structure Formatting.......................................................................................................... 9 - Batch Validation ...................................................................................................................... 10 - Tabulations .............................................................................................................................. 10 - Analysis and Report Preparations............................................................................................ 10 - Data Quality............................................................................................................................. 10 2.7 Funding Arrangements........................................................................................................................ 10 PART III: CENSUS RESULTS AND ANALYSIS .............................................................................................. 11 3.1 Holding Characteristics............................................................................................................................. 11 3.1.1 Type of Holdings........................................................................................................................... 11 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income........................................................................................ 11 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households ........................................................................................... 15 3.1.4 Number of Household Members ................................................................................................... 15 3.1.5 Level of Education......................................................................................................................... 15 - Literacy.................................................................................................................................... 15 - Literacy Level for Household Members .................................................................................. 15 - Literacy Rates for Heads of Households.................................................................................. 16 - Educational Status.................................................................................................................... 16 3.1.6 Off-farm Income............................................................................................................................ 17 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census ii 3.2 Land Use ................................................................................................................................................. 17 3.2.1 Area of Land Utilised .................................................................................................................... 18 3.2.2 Types of Land use.......................................................................................................................... 18 3.3 Annual Crops and Vegetable Production ................................................................................................ 19 3.3.1 Area Planted .................................................................................................................................. 19 3.3.2 Crop Importance............................................................................................................................ 20 3.3.3 Crop Types .................................................................................................................................... 20 3.3.4 Cereal Crop Production ................................................................................................................. 21 3.3.4.1 Maize ........................................................................................................................... 21 3.3.4.2 Paddy ........................................................................................................................... 25 3.3.4.3 Other Cereals ............................................................................................................... 26 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production................................................................................................ 26 3.3.5.1 Cassava........................................................................................................................ 27 3.3.5.2 Irish Potatoes ............................................................................................................... 27 3.3.6 Pulse Crops Production ................................................................................................................. 28 3.3.6.1 Beans ............................................................................................................................ 29 3.3.7 Oil Seed Production....................................................................................................................... 31 3.3.7.1 Groundnuts .................................................................................................................. 31 3.3.8 Fruits and Vegetables ..................................................................................................................... 33 3.3.8.1 Tomatoes ..................................................................................................................... 33 3.3.8.2 Cabbage ....................................................................................................................... 34 3.3.8.3 Chillies......................................................................................................................... 37 3.3.9 Other Annual Crops Production .................................................................................................... 37 3.3.9.1 Cotton ........................................................................................................................... 37 3.3.9.2 Tobacco ....................................................................................................................... 37 3.4 Permanent Crops....................................................................................................................................... 39 3.4.1 Coconuts ..................................................................................................................................... 40 3.4.2 Oranges ..................................................................................................................................... 40 3.4.3 Banana ..................................................................................................................................... 40 3.5 Inputs/Implements Use.............................................................................................................................. 41 3.5.1 Methods of land clearing ................................................................................................................ 41 3.5.2 Methods of soil preparation........................................................................................................... 41 3.5.3 Improved seeds use........................................................................................................................ 45 3.5.4 Fertilizers use................................................................................................................................. 46 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use ............................................................................................... 47 3.5.4.2 Inorganic Fertilizer Use ............................................................................................... 47 3.5.4.3 Compost Use................................................................................................................ 48 3.5.5 Pesticide Use ................................................................................................................................. 49 3.5.5.1 Insecticide Use............................................................................................................. 49 3.5.5.2 Herbicide Use .............................................................................................................. 50 3.5.5.3 Fungicide Use.............................................................................................................. 50 3.5.6 Harvesting Methods....................................................................................................................... 51 3.5.7 Threshing Methods ....................................................................................................................... 51 3.6 Irrigation ................................................................................................................................................. 51 3.6.1 Area planted with annual crops and under irrigation..................................................................... 51 3.6.2 Sources of water used for irrigation............................................................................................... 52 3.6.3 Methods of obtaining water for irrigation...................................................................................... 52 3.6.4 Methods of water application ....................................................................................................... 54 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iii 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing................................................................................................ 54 3.7.1 Crop Storage.................................................................................................................................. 54 3.7.1.1 Method of Storage ....................................................................................................... 54 3.7.1.2 Duration of Storage...................................................................................................... 55 3.7.1.3 Purpose of Storage....................................................................................................... 55 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss................................................................................... 55 3.7.2 Agro processing and by-products ................................................................................................... 56 3.7.2.1 Processing Methods..................................................................................................... 56 3.7.2.2 Main Agro-processing Products .................................................................................. 56 3.7.2.3 Main use of primary processed Products..................................................................... 57 3.7.2.4 Outlet for Sale of Processed Products.......................................................................... 57 3.7.3 Crop Marketing ............................................................................................................................. 58 3.7.3.1 Main Marketing Problems ........................................................................................... 58 3.7.3.2 Reasons for Not Selling............................................................................................... 58 3.8 Access to Crop Production Services......................................................................................................... 60 3.8.1 Access to Agricultural Credits....................................................................................................... 60 3.8.1.1 Source of Agricultural Credits..................................................................................... 60 3.8.1.2 Use of Agricultural Credits.......................................................................................... 60 3.8.1.3 Reasons for not using agricultural credits.................................................................... 61 3.8.2 Crop Extension .............................................................................................................................. 61 3.8.2.1 Sources of crop extension messages............................................................................ 61 3.8.2.2 Quality of extension..................................................................................................... 62 3.9 Access to Inputs .......................................................................................................................................... 62 3.9.2 Inorganic Fertilisers ....................................................................................................................... 62 3.9.3 Improved Seeds .............................................................................................................................. 63 3.9.4 Insecticides and Fungicide.............................................................................................................. 63 3.10 Tree Planting............................................................................................................................................... 65 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities ............................................................................................... 66 3.12 Livestock Results........................................................................................................................................ 68 3.12.1 Cattle Production ........................................................................................................................... 68 3.12.1.1 Cattle Population ......................................................................................................... 68 3.12.1.2 Herd size...................................................................................................................... 70 3.12.1.3 Cattle Population Trend............................................................................................... 70 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds ............................................................................................... 70 3.12.2 Goat Production............................................................................................................................. 70 3.12.2.1 Goat Population ........................................................................................................... 71 3.12.2.2 Goat Herd Size............................................................................................................. 71 3.12.2.3 Goat Breeds ................................................................................................................. 71 3.12.2.4 Goat Population Trend................................................................................................. 71 3.12.3 Sheep Production........................................................................................................................... 71 3.12.3.1 Sheep Population ......................................................................................................... 73 3.12.3.2 Sheep Population Trend............................................................................................... 73 3.12.4 Pig Production ............................................................................................................................... 73 3.12.4.1 Pig Population Trend ................................................................................................... 76 3.12.5 Chicken Production ....................................................................................................................... 76 3.12.5.1 Chicken Population...................................................................................................... 76 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iv 3.12.5.2 Chicken Population Trend ........................................................................................... 76 3.12.5.3 Chicken Flock Size...................................................................................................... 77 3.12.5.4 Improved Chicken Breeds (layers and broilers) .......................................................... 77 3.12.6 Other Livestock ............................................................................................................................. 77 3.12.7 Pests and Parasites Incidences and Control ................................................................................... 78 3.12.7.1 Deworming .................................................................................................................. 78 3.12.8 Access to Livestock Services......................................................................................................... 79 3.12.8.1 Access to livestock extension Services........................................................................ 79 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic......................................................................................... 79 3.12.8.3 Access to village watering points/dam ........................................................................ 80 3.12.9 Animal Contribution to Crop Production ...................................................................................... 80 3.12.9.1 Use of Draft Power ...................................................................................................... 80 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure........................................................................................... 82 3.12.9.4 Use of Compost ......................................................................................................... 82 3.12.10 Fish Farming.................................................................................................................................. 82 3.13 Poverty Indicators...................................................................................................................................... 84 3.13.1 Access to Infrastructure and Other Services.................................................................................. 84 3.13.2 Type of Toilets .............................................................................................................................. 85 3.13.3 Household’s assets......................................................................................................................... 85 3.13.4 Sources of Light Energy................................................................................................................ 85 3.13.5 Sources of Energy for Cooking ..................................................................................................... 86 3.13.6 Roofing Materials.......................................................................................................................... 86 3.13.7 Access to Drink Water................................................................................................................... 88 3.13.8 Food Consumption Pattern ............................................................................................................ 88 3.13.8.1 Number of Meals per Day ........................................................................................... 88 3.13.8.2 Meat Consumption Frequencies .................................................................................. 90 3.13.8.3 Fish Consumption Frequencies.................................................................................... 90 3.13.9 Food Security................................................................................................................................. 90 3.13.10 Main Source of Cash Income ........................................................................................................ 90 PART IV: ARUSHA PROFILES ........................................................................................................................... 92 4.1 Region Profile.............................................................................................................................................. 92 4.2 District Profiles ........................................................................................................................................... 92 4.2.1 Monduli .......................................................................................................................................... 92 4.2.2. Arumeru.......................................................................................................................................... 94 4.2.3 Arusha ............................................................................................................................................ 96 4.2.4 Karatu ............................................................................................................................................. 97 4.2.5 Ngorongoro..................................................................................................................................... 99 ACRONYMS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census v ACRONYMS ASDP Agricultural Sector Development Project CSPro Census and Survey Processing Program DFID Department For International Development DIAS District Integrated Agricultural Survey DS District Supervisor EAS Expanded Agricultural Survey EAs Enumeration Areas EU European Union FE Field Enumerator GDP Gross Domestic Product Ha Hectares IAS Integrated Agricultural Survey ICR Intelligent Character Recognition IEC Information, Education and Communication JICA Japanese International Cooperation Agency LRS Long Rainy Season, MAFS Ministry of Agriculture and Food Security MCM Ministry of Co-operatives and Marketing MWLD Ministry of Water and Livestock Development NBS National Bureau of Statistics NGO Non Governmental Organization NMS National Master Sample NSCA National Sample Census of Agriculture NSGRP National Strategy for Growth and Reduction of Poverty PORALG President’s Office, Regional Administration and Local Government PPS Probability Proportional to Size PSU Primary Sampling Unit RAAS Rapid Appraisal Agricultural Survey RS Regional Supervisor RSM Regional Statistical Manager SAC Scotts Agriculture Consultancy Ltd SPSS Statistical Package for Social Science SRS Short Rainy Season TOT Training of Trainers ULG Ultek Laurence Gould UNDP United Nations Development Programme UNFAO United Nations Food and Agriculture Organization VPO Vice President Office PREFACE ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census vi PREFACE At the end of the 2002/03 Agriculture Year, the National Bureau of Statistics and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar in collaboration with the Ministries of Agriculture and Food Security; Water and Livestock Development; Cooperatives and Marketing as well as the Presidents Office, Regional Administration and Local Government (PORALG) conducted the Agriculture Sample Census. This is the third Agriculture Census to be carried out in Tanzania, the first one was conducted in 1971/72, the second in 1993/94 and 1994/95 (during 1993/94 data on household characteristics and livestock count were collected and data on crop area and production in 1994/95). It is considered that this census is one of the largest to be carried out in Africa and indeed in many other countries of the world. The census collected detailed data on crop production, crop marketing, crop storage, livestock production, fish farming, tree farming, access to infrastructures and services and poverty indicators. In addition to this, the census was large in its coverage as it provides data that can be disaggregated at district level and thus allow comparisons with the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey. The census covered smallholders in rural areas only and large scale farms. This report presents Tanga region data disaggregated to district level. It was very difficult to discuss all variables collected in a single report hence the analysis was based on the most important smallholder variables. The rest of the variables are found in th e attached annex of table of results. The analysis in the report includes time series comparisons using data from the previous censuses and surveys. The extensive nature of the census in relation to its scope and coverage is a result of the increasing demand for more detailed information to assist in the proper planning of this sector and in the administrative decentralization of planning to district level. It is hoped that this report will provide new insights for planners, policy makers, researchers and others involved in the agricultural sector in order to improve the prevailing conditions faced by crop producers and livestock keepers in the country. On behalf of the Government of Tanzania, I wish to express my appreciation for the financial support provided by the development partners, in particular, the European Union as well as DFID, UNDP, Japanese Government, JICA and others who contributed through the pool fund mechanism. Finally, my appreciation goes to all those who in one-way or the other contributed to the success of the survey. In particular, I would also like to mention the enormous effort made by the Planning Group composed of professionals from the Agriculture Statistics Department of the National Bureau of Statistics (NBS), the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar (OCGS) and the Statistics Unit of the Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS) with technical assistance provided by Ultec Lawrence Gould (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd and the Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO). Additionally, I would like to extend my appreciation to all professional staff of the National Bureau of Statistics, the sector Ministries of Agriculture and PORALG, the Consultants as well as Regional and District Supervisors and field enumerators for their commendable work. Certainly without their dedication, the census would not have been such a success. Albina A. Chuwa The Director General National Bureau of Statistics EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census vii EXECUTIVE SUMMARY The executive summary highlights the main survey results obtained during the National Sample Census of Agriculture 2002/03. This report covers small-scale agriculture households in rural areas of Tanga region who were selected using statistical sampling techniques. The results in the report do not cover urban areas and large-scale farmers. The highlights describe the important findings in relation to agricultural production, productivity, husbandry, access to resources, levels of involvement in agricultural related activities and poverty in Tanga region activities indicators for one to get an overview, at regional level, of the rural agricultural households and their levels of involvement in agricultural related activities. i) Household Characteristics The number of agricultural households in Tanga region were 265,198 out of which 178,406 (67.3%) were involved in growing crops only, 1,477 (0.6%) rearing livestock only, 194 (0.1%) were pastoralist, and 85,121 (32%) were involved in crop production as well as livestock keeping. In summary, Tanga region had 263,527 households involved in crop production and 86,792 involved in livestock production. Most of the agricultural households ranked annual crop farming as an activity that provides most of their cash income followed by off farm income, fishing/hunting tree/forest resources, permanent crop farming, livestock keeping/herding and remittances. The region has a literacy rate of 70 percent. The highest literacy rate is in Pangani district (70%) followed by Tanga district (68%) and Lushoto district (65%). Kilindi and Handeni districts have the lowest literacy rates of 44 and 53 percent respectively. The literacy rate for the heads of households in the region was 73.6 percent. The number of heads of agricultural households with formal education in Tanga region was 191,081 (72%), those without formal education were 70,819 (27%) and those with only adult education were 3,298 (1%). The majority of heads of agricultural households (69%) had primary level education whereas only 3 percent had post primary education. In Tanga region 46,351 household members (76%) were involved in one off-farm income generating activity, 34,169 (18%) involved in two off-farm income generating activities and 12,023 (6%) involved in more than two off-farm income generating activities. ii) Crop Production ƒ Land Area The total area of land available to smallholders was 524,451 ha. The regional average land area utilised for crop production per crop growing household was only 1.7 ha. This figure is below the national average of 2.0 hectares. ƒ Planted Area The area planted with annual crops and vegetables was 428,533 hectares out of which 160,820 hectares (37.5%) were planted during short rainy season and 267,713 hectares (62.5%) during long rainy season. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census viii An estimated area of 295,529 ha (69.0% of the total planted area with annual and vegetable crops) was with cereals, followed by 77,017 hectares (18.0%) of pulses, 47,614 ha (11.1%) of roots and tubers, 5,346 ha (1.2%) of fruit and vegetables, 2,564 ha (0.6%) of oil seed and 465 ha (0.1%) of cash crops. ƒ Maize Maize is the dominant annual crop grown in Tanga region and it had a planted area 4.56 times greater than beans, which had the second largest planted area. The area planted with maize constitutes 67 percent of the total area planted with annual crops. Other crops in order of their importance (based on area planted) are cassava, Irish potatoes, cowpeas, paddy, tomatoes, green gram, groundnuts and sweet potatoes. There was a sharp increase in maize production (122%) over the period of 1997 to 1999, whereas there was a sharp decrease in maize production (46%) over the period from 2000 to 2003. The total production of maize in 2002/03 was 173,602 tonnes. The average area planted with maize per household ranged from 0.5 hectares in Lushoto District to 1.3 hectares in Kilindi District. Handeni district had the largest planted area of maize (95,688 ha) followed by Lushoto (51,118 ha), Muheza (50,778 ha), Korogwe (46,369 ha), Kilindi (32,536 ha), Pangani (7,042 ha) and Tanga (3,946 ha). ƒ Paddy Paddy is the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew paddy in Tanga region during the long rainy season was 15,443. This represented 66 percent of the total crop growing households in Tanga Region in the long rainy season. ƒ Cassava The area planted with cassava was larger than any other root and tuber crop in Tanga in terms of planted area (7.2% of the total area planted with annual crops and vegetables) and it accounted for 64.5 percent of the area planted with roots and tubers. ƒ Fruit and Vegetables The total production of fruit and vegetables was 19,550 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was tomatoes. The production for this crop was 10,852 tonnes, which amounts to 55 percent of the total fruit and vegetable production, followed by cabbage 3,472 tonnes (18%) and chilies 1,973 tonnes (10%). The production of the other fruit and vegetable crops was relatively small. ƒ Permanent Crops The area of smallholders planted area with permanent crops was 62,403 hectares which is 13 percent of the area planted with annual crops in the region. The most important permanent crop is coconuts which accounts for 24 percent of the total area planted with permanent crops followed by oranges (15%), banana (13%) and cashew (13%). ƒ Improved Seeds The planted area using improved seeds was 52,089 ha which represents 13 percent of the total planted area with the annual crops and vegetables. The percentage use of improved seed in the short rainy season was 13.4 percent which is slightly higher than the corresponding percentage use for the long rainy season (12.73%). EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census ix ƒ Use of Fertilizers Most annual crop growing households do not use any fertiliser. The planted area without fertiliser for annual crops was 367,237 hectares representing 85.6 percent of the total planted area with annual crops. Of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 45,411 ha which represented 10.6 percent of the total planted area (73.3 % of the area planted with fertiliser application). This was followed by compost (12,491 ha, 20.1%). Inorganic fertilizers were used on a very small area and represented only 6.6 percent of the area planted with fertilizers. ƒ Irrigation In Tanga region, the area of annual crops and vegetables under irrigation was 41,089 ha representing 9.6 percent of the total area planted. The area under irrigation during the short rainy season was 8,088 ha accounting for 20 percent of the total area under irrigation. However, the percentage of the planted area under irrigation during the long rainy season was 12.3 percent compared with 5 percent in the short rainy season. ƒ Crop Storage There were 228,187 crop growing households (87% of the total crop growing households) that reported storing various agricultural products in the region. The most important stored crop was maize with 220,402 households storing 28,187 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by beans and pulses (104,155 households and 1,914 tonnes), paddy (14,828 households and 827 tonnes) and groundnuts and bambara nuts (1,674 households and 54 tonnes). The rest of the crops were stored in very small amounts. ƒ Crop Marketing The number of households that reported selling crop was 197,168 which represents 74.8 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Muheza (84%) followed by Lushoto (80%), Tanga (77%), Kilindi (76%), Pangani (70%) Korogwe (65%) and Handeni (64%). ƒ Agricultural Credit In Tanga region, few agricultural households (1,022, 0.4%) accessed credit, out of which 453 (44%) were male-headed households and 569 (56%) were female headed households. In Lushoto district only female headed households got credit for agriculture purposes, whereas in Korogwe, Tanga and Handeni districts only male households accessed credit. In Muheza district both male and female headed households accessed credit. ƒ Crop Extension Services The number of agricultural households that received crop extension was 121,486 (46% of total crop growing households in the region). Some districts have more access to extension services than others (Chart 3.96). Korogwe district had a relatively high proportion of households that received crop extension messages (84%), followed by Lushoto (49%), Muheza (43%), Pangani (39%), Kilindi (27%), Handeni (22%) and Tanga (14%). ƒ Soil Erosion and Water Harvesting Facilities The number of agricultural households that reported the presence of soil erosion and water harvesting facilities in their farms was 30,288. This number represents 11 percent of total number of agricultural households in the region. The EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census x proportion of farmers with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Lushoto District (23%) followed by Korogwe (10%), Muheza (8%), Kilindi (3%), Handeni (2%), Tanga (1%) Pangani (0.5%). iii) Livestock and Poultry Production ƒ Cattle The total number of cattle in the region was 378,338. Cattle rearing is the dominant livestock type in the region followed by goats, sheep and pigs. The region had 2.2 percent of the total cattle population on the Tanzanian Mainland. The number of indigenous cattle was 350,210 head (92.6% of the total number of cattle in the region), 27,829 (7%) were dairy breeds and only 298 (1.4%) were beef breeds. ƒ Goats The number of goat-rearing-households in the region was 68,764 (26% of all agricultural households) with a total of 514,620 goats giving an average of 7 head of goats per goat-rearing-households. ƒ Sheep The number of sheep-rearing households was 35,381 (13% of all agricultural households) with a total of 164,209 sheep giving an average of 5 heads of sheep per sheep-rearing household. ƒ Pigs The number of pig-rearing households in the region was 2,601 (1% of the total agricultural households) rearing about 6,281 pigs. This gives an average of 2 pigs per pig-rearing household. ƒ Chicken The number of households keeping chickens was 176,806, raising 1,788,767 chickens. This gives an average of 10 chickens per chicken-rearing household. In terms of total number of chickens in the country Tanga ranked eighth out of the 21 Mainland regions. ƒ Use of Draft Power The region has 738 oxen and they were only found in two districts, Korogwe and Kilindi with 592 and 146 head respectively. Tanga region has 0.03 percent of the total 2,233,927 head of oxen found on the Mainland and were used to cultivate 2,653 hectares of land. ƒ Fish Farming The number of households involved in fish farming was 1,423 (0.5 percent of the total agricultural households in the region). Korogwe was the leading district with 634 agricultural households involved in fish farming (1.4%) followed by Lushoto 430 (0.5%), Muheza 336 (0.7%) and Tanga 23 (0.3%). Fish farming was not practiced in Pangani and Handeni districts. iv) Poverty Indicators ƒ Availability of Toilets It was estimated that 86.5 percent of all rural agricultural households used the traditional pit latrines, 1.8 percent used improved pit latrine and 0.7 percent had flush toilets. The remaining 0.1 percent of households had other unspecified types of toilets. Households with no toilet facilities represent 11 percent of the total agriculture households in the region. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xi ƒ Household Assets Out of all assets, radios had the highest percent of households owning them (61.3% of households) followed by bicycle (32.1%), iron (18.9%), wheelbarrow (3.4%), mobile phone (1.9%), television/video (1.0%), vehicle (0.9%) and landline phone (0.5%). ƒ Source of Lighting Energy Wick lamp is the most common source of lighting energy in the region. About 77 percent of the total rural households used this source of energy followed by hurricane lamp (16.6%), pressure lamp (4.2%), mains electricity (1.3%), firewood (0.3%), solar (0.1%), candle (0.1%) and gas or biogas (0.1%). ƒ Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 96.4 percent of all rural agricultural households. The second most common source of energy for cooking was charcoal (2.72%). The rest of energy sources accounted for 0.88 percent. These were bottled gas (0.28%), crop residues (0.28%), mains electricity (0.14%), solar (0.10%), livestock dung (0.04%), parrafin/kerosene (0.03%) and gas/biogas (0.01%). ƒ Roofing Materials The most used roofing material (for the main dwelling) was grass and/or leaves and it was used by 49.2 percent of the rural agricultural households however, this was closely followed by iron sheets (43.6%). Other roofing materials are grass/mud (4.8%), asbestos (1.1%), tiles (1.0%), concrete (0.1%) and others (0.2%). ƒ Number of Meals per Day About 72.3 percent of the holders in the region took three meals per day, 25.2 percent took two meals, 2.4 percent took one meal and 0.1 percent took four meals. ƒ Food Security Households which seldom had problems in satisfying their food needs represent 42 percent of the total number of agriculture households in the region. Households with recurring food shortage problems represent 8.3 percent whereas those with little problems represent 7.6 percent. About 7 percent of agriculture households always faced food shortages whilst 35 percent had not experienced any food shortage problems. ƒ Main Source of Cash Income Selling of food crops was the main cash income earning activity reported by 25.5 percent of all rural agricultural households. The second main cash income earning activity was casual labour (20.9%) followed by selling of cash crops (16.8%), businesses (14.3%) and cash remittances (7.4%). Other income earning activities were employment (5.0%), sale of livestock (4.0%), sale of forest products (2.5%), sale of livestock products (1.7%) and fishing (0.9%). ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xii ILLUSTRATIONS List of Tables 2.10 Census Sample Size............................................................................................................................................7 3.10 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Raked in Order of Importance by District ...11 3.20 Area, Production and Yield of cereal crops by Season.....................................................................................21 3.30 Area Planted and Quantity Harvested by Season and Type of Root and Tuber Crop.......................................26 3.40 Area, Quantity Harvested and Yield of Pulses by Season ................................................................................27 3.50 Area, Quantity Harvested and Yield of Oil Seed Crops by Season ..................................................................31 3.60 Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables by Season......................................................................34 3.70 Area, Production and Yield of Annual Cash Crops by Season.........................................................................34 3.80 Land Clearing Methods.....................................................................................................................................41 3.90 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District – Long and Short Rainy Season......................................46 3.10 Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) by Fertilizer Use and District .............................. during the Long Rainy Season..........................................................................................................................46 3.11 Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District...............................................55 3.12 Reasons for Not Selling Crop Produce .............................................................................................................58 3.13 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household head and District.................60 3.14 Access to Inputs................................................................................................................................................62 3.15 Total Number of Households and Chickens Raised by Flock Size...................................................................77 3.16 Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District ..............................................................77 3.17 Mean distances from holders dwellings to infrastructure and services by districts ..........................................84 3.18 Number of Households by Number of meals the Household normally has per Day and District.....................88 List of Charts 3.10 Agricultural Households by Type of Holdings .................................................................................................11 3.20 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head ............................................15 3.30 Percentage Distribution of Population by Age and Sex in 2003.......................................................................15 3.40 Percentage Literacy Level of Household Members by District ........................................................................15 3.50 Literacy Rates for Heads of Household by Sex and District.............................................................................16 3.60 Percentage of Population Aged 5 years and above by District and Educational Status....................................16 3.70 Percentage Distribution of Persons Aged 5 years and Above in ......................................................................... Agricultural Households by Education Status ..................................................................................................16 3.80 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment ...................................................16 3.90 Number of members per household with Off Farm Income – Arusha Region .................................................17 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Off-farm Activities .................................17 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District .......................................................................................18 3.12 Percentage Distribution of Land Area by Type of Land Use............................................................................18 3.13 Area Planted with Annual Crops (ha) per Household by District.....................................................................19 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District..................................................................................19 3.15 Area Planted per household by Season and District .........................................................................................19 3.16 Planted Area for the Main Annual Crops (ha) ..................................................................................................20 3.17a Planted Area per Household by Selected Crops................................................................................................20 3.17b Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crop Type.....................................................20 3.18 Area planted with Annual Crops by Type of Crops and Season.......................................................................20 3.19 Area Planted and Yield of Major Cereal Crops ................................................................................................20 3.20 Time Series Data on Maize Production – Arusha Region.................................................................................21 3.21 Maize: Total Area Planted and Planted Area per Household by District..........................................................21 3.22 Time Series of Maize Planted Area and Yield – Arusha Region......................................................................25 3.23 Total Planted Area and Area of Paddy per Household by District....................................................................25 3.24 Time Series Data on Paddy Production – Arusha Region.................................................................................25 3.25 Time Series of Paddy Planted Area and Yield – Arusha Region......................................................................26 3.26 Area Planted With Sorghum, Finger Millet and Wheat by District ..................................................................26 3.27 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops..................................................................................26 3.29 Percent of Irish potatoes Planted Area and percent of Total Land with Cassava by District............................27 3.30 Irish Potatoes Planted Area per Cassava Growing Households by District ......................................................28 3.31 Total Area Planted with Irish Potatoes and Planted Area per Household by District.......................................28 3.32 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops..................................................................................................28 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xiii 3.33 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District ............................................29 3.34 Area Planted per Bean Growing Household by District (Long Rainy Season Only)........................................29 3.35 Time Series Data on Bean Production – Arusha Region ..................................................................................29 3.36 Time Series of Beans Planted Area and Yield - Arusha ...................................................................................29 3.37 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops.............................................................................................31 3.39 Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Land with Groundnuts by District.........................31 3.40 Area Planted per Groundnut Growing Household by District (Long Rainy Season Only)...............................31 3.42 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables...............................................................................................33 3.43 Percent of Onion Planted Area and Percent of Total Land with Tomato by District........................................33 3.44 Area Planted per Onion Growing Household by District (Short Rainy Season Only)......................................33 3.45 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Land with Cabbage by District....................................34 3.46 Percent of Chillies Planted Area and Percent of Total Land with Chillies by District .....................................37 3.47 Area planted with Annual Cash Crops..............................................................................................................37 3.48 Percent of Tobacco Planted Area and Percent of Total Land with Tobacco by District...................................39 3.49 Area Planted for Annual and Permanent Crops ................................................................................................39 3.50 Area Planted with the Main Permanent Crops..................................................................................................40 3.51 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District ..................................40 3.52 Percent of Area Planted with Coconuts and Average Planted Area per Household by District........................41 3.53 Percent of Area Planted with Oranges and Average Planted Area per Household by District .........................41 3.54 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District...........................41 3.56 Number of Households by Method of Land Clearing during the Long Rainy Season......................................41 3.57 Area Cultivated by Cultivation Method............................................................................................................45 3.58 Area Cultivated by Method of Cultivation and District....................................................................................45 3.59 Planted Area of Improved Seed Arusha...........................................................................................................45 3.60 Planted Area with Improved Seed by Crop Type .............................................................................................46 3.61 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed – Annuals...........................................................46 3.62 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer.........................................................................................47 3.63 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer and District .....................................................................47 3.64 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop type – Annuals.......................................................................47 3.65a Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure – Annuals....................................................47 3.65b Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District........................................................47 3.66 Planted Area with Inorganic Fertiliser by Crop type – Annuals .......................................................................47 3.67a Percentage of Planted Area with Inorganic Fertiliser by Crop Type ................................................................48 3.67b Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertiliser by District ........................................................48 3.68a Planted Area with Compost by Crop Type .......................................................................................................48 3.68b Percentage of Planted Area with Compost by Crop Type.................................................................................48 3.68c Proportion of Planted Area Applied with Compost by District ........................................................................49 3.69 Planted area (ha) by Pesticide use.....................................................................................................................49 3.70 Planted Area applied with Insecticides by Crop Type......................................................................................49 3.71 Percentage of Crop Type Planted Area applied with insecticides.....................................................................49 3.72 Proportion of Planted Area applied with Insecticides by District during the Long Rainy Season....................49 3.73 Planted Area applied with herbicides by Crop Type.........................................................................................50 3.74 Percentage of Crop Type Planted Area applied with herbicides.......................................................................50 3.75 Proportion of Planted Area applied with Herbicides by District during the Long Rainy Season .....................50 3.76 Planted Area applied with Fungicides by Crop Type .......................................................................................50 3.77 Percentage of Crop Type Planted Area applied with Fungicides......................................................................51 3.78 Proportion of Planted Area applied with Fungicides by District during the Long Rainy Season .....................51 3.79 Area of Irrigated Land ......................................................................................................................................51 3.80 Planted Area and Percentage of Planted Area with Irrigation by District.........................................................52 8.82 Number of Households with Irrigation by Source of Water .............................................................................52 3.83 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water...................................................................54 3.84 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application..........................................................54 3.85 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type .............................................................................54 3.86 Number of households by Storage Methods.....................................................................................................54 3.87 Number of households by method of storage and District (based on the most important household crop)......54 3.88 Normal Length of Storage for Selected Crops..................................................................................................55 3.89 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District..................................................55 3.90 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type ........................................................................55 3.91a Percentage of Households Processing Crops by District ..................................................................................56 3.91b Percent of Households Processing Crops by District........................................................................................56 3.92 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing ..................................................................56 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xiv 3.93 Percent of Households by Type of Main Processed Product ............................................................................56 3.94 Number of Households by Type of Bi-product.................................................................................................57 3.95 Use of Processed Product..................................................................................................................................57 3.96 Percentage of Households Selling Processed Crops by District .......................................................................57 3.97 Location of Sale of Processed Products............................................................................................................57 3.99 Number of Crop Growing Households that Sold Crops by District..................................................................58 3.10 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem....................58 3.10 Percentage Distribution of Households that Received Credit by Main Sources...............................................60 3.10 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District............................................60 3.10 Proportion of Households who Received Credit by Main Purpose of the Credit..............................................60 3.10 Reasons for Not using Credit............................................................................................................................60 3.11 Number of Households Receiving Extension Advice.......................................................................................61 3.11 Number of Households that Received Extension by District............................................................................61 3.11 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider.................................61 3.11 Number of Households that Received Extension by Reported Quality of Services..........................................61 3.11 Number of Households by Source of Inorganic Fertiliser ................................................................................62 3.11 Number of Households Reporting Distance to Source of Inorganic Fertiliser..................................................62 3.11 Number of Households by Source of Improved Seed.......................................................................................63 3.11 Number of Households reporting Distance to Improved Seed..........................................................................63 3.11 Number of Households by Source of Insecticide/Fungicide.............................................................................63 3.11 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides...........................................63 3.12 Number of Households with Planted Trees by District.....................................................................................65 3.12 Number of Planted Trees by Species ................................................................................................................65 3.12 Number of Trees Planted by Smallholders by Species and District..................................................................65 3.12 Number of Trees Planted by Location ..............................................................................................................66 3.12 Number of Households by purpose of Planted Trees........................................................................................66 3.12 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities......................................................66 3.12 Number and Proportion of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities by District ...........66 3.12 Number of Erosion Control/Water Harvesting structures by Type of Facility .................................................68 3.12 Total Number of Cattle ('000') by District ........................................................................................................68 3.12 Numbers of Cattle by Type and District ...........................................................................................................68 3.13 Cattle Population Trend....................................................................................................................................70 3.13 Dairy Cattle Population Trend..........................................................................................................................70 3.13 Total Number of Goats ('000') by District ........................................................................................................71 3.13 Goat Population Trend......................................................................................................................................71 3.13 Total Number of Sheep by District...................................................................................................................71 3.13 Sheep Population Trend....................................................................................................................................73 3.13 Total Number of Pigs by District......................................................................................................................73 3.13 Pig Population Trend ........................................................................................................................................76 3.13 Total Number of Chicken by District ...............................................................................................................76 3.13 Chicken Population Trend ................................................................................................................................76 3.14 Number of Improved Chicken by Type and District.........................................................................................77 3.14 Layer Population Trend ....................................................................................................................................77 3.14 Proportion of Livestock Keeping Households that Reported Tsetse flies and Ticks Problems by District ......78 3.14 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District............78 3.14 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services ........79 3.14 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic.................................................................................79 3.14 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic and District.............................................................79 3.14 Number of Households by Distance to Village Watering Point .......................................................................80 3.14 Number of Households by Distance to Watering Point and District.................................................................80 3.14 Number of Households using Draft Animals....................................................................................................80 3.15 Number of Households using Draft Animals by District..................................................................................80 3.15 Number of Households using Organic Fertiliser...............................................................................................82 3.15 Area of Application of Organic Fertiliser by District .......................................................................................82 3.15 Number of Households Practicing Fish Farming – Tanga................................................................................82 3.15 Number of Households Practicing Fish Farming by District – Tanga..............................................................84 3.15 Fish Production.................................................................................................................................................84 3.15 Agricultural Households by Type of Toilet Facility .........................................................................................85 3.15 Percentage Distribution of Households Owning the Assets..............................................................................85 3.15 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting .............................................86 3.15 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking .............................................86 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xv 3.16 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material..............................................................86 3.16 Percentage Distribution of Households With Grass/Leaves Roofs by District.................................................86 3.16 Percentage Distribution of Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season....86 3.16 Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income.........................................88 3.16 Number of Agriculture Households by Number of Meals per day ...................................................................88 3.16 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Consumption............................................................88 3.16 Percent Distribution of the Number of Households by Main Source of Income ..............................................90 List of Maps 3.10 Total Number of Agricultural Households by District......................................................................................12 3.20 Number of Agricultural Households per Square Km of Land by District.........................................................12 3.30 Number of Crop Growing Households by District ...........................................................................................13 3.40 Percent of Crop Growing Households by District ............................................................................................13 3.50 Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District...........................................14 3.60 Percent of Crop and Livestock Households by District ....................................................................................14 3.70 Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land ........................................................................22 3.80 Total Planted Area (annual crops) by District...................................................................................................22 3.90 Area planted and Percentage During the Short Rainy Season by District.........................................................23 3.10 Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted with Cereals by District...................................23 3.11 Planted Area and Yield of Maize by District....................................................................................................24 3.12 Area Planted per Maize Growing Household ...................................................................................................24 3.13 Planted Area and Yield of Beans by District ....................................................................................................30 3.14 Area Planted per Maize Growing Household ...................................................................................................30 3.15 Planted Area and Yield of Groundnuts by District ...........................................................................................32 3.16 Area Planted per Groundnuts Growing Household...........................................................................................32 3.17 Planted Area and Yield of Onion by District....................................................................................................35 3.18 Area Planted per Onion Growing Household ...................................................................................................35 3.19 Area Planted per Tomatoes Growing Household..............................................................................................36 3.20 Area Planted per Tomato Growing Household.................................................................................................36 3.21 Planted Area and Yield of Tobbaco by District................................................................................................38 3.22 Area Planted per Tobacco Growing Household................................................................................................38 3.23 Planted Area and Yield of Coconuts by District...............................................................................................42 3.24 Area Planted per Coconuts Growing Household ..............................................................................................42 3.25 Planted Area and Yield of Oranges by District.................................................................................................43 3.26 Area Planted per Orange Growing Household..................................................................................................43 3.27 Planted Area and Yield of Banana by District..................................................................................................44 3.28 Area Planted per Banana Growing Household .................................................................................................44 3.29 Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District.................................53 3.30 Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District.....................................................53 3.31 Percent of households storing crops for 3 to 6 weeks by district......................................................................59 3.32 Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District........................................59 3.33 Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District.....64 3.34 Number and Percent of Crop Growing Households using Improved Seed by District ....................................64 3.35 Number and percent of smallholder planted trees by district............................................................................67 3.36 Number and Percent of Households with water Harvesting Bunds by District ................................................67 3.37 Cattle population by District as of 1st Octobers 2003 ......................................................................................69 3.38 Cattle Density by District as of 1st October 2003.............................................................................................69 3.39 Goat population by District as of 1st Octobers 2003 ........................................................................................72 3.40 Goat Density by District as of 1st October 2003 ..............................................................................................72 3.41 Sheep population by District as of 1st Octobers 2003 ......................................................................................74 3.42 Sheep Density by District as of 1st October 2003 ............................................................................................74 3.43 Pig population by District as of 1st Octobers 2003...........................................................................................75 3.44 Pig Density by District as of 1st October 2003.................................................................................................75 3.45 Number and Percent of Households Infected with Ticks by District................................................................81 3.46 Number and Percent of Households Using Draft Animals by District .............................................................81 3.47 Number and Percent of Households Using Farm Yard Manure by District......................................................83 3.48 Number and Percent of Households using Compost by District.......................................................................83 3.49 Number and Percent of Households Without Toilets by District......................................................................87 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xvi 3.50 Number and Percent of Households using Grass/Leaves for roofing material by District ...............................87 3.51 Number and Percent of Households eating 3 meals per day by District...........................................................89 3.52 Number and Percent of Households eating Meat Once per Week by District ..................................................89 3.53 Number and Percent of Households eating Fish Once per Week by District....................................................91 3.54 Number and percent of Households Reporting food insufficiency by District .................................................91 INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 1 1. BACKGROUND INFORMATION 1.1 Introduction This part of the report presents a brief description of the regional profile by providing information on geographical location, land area, climate, administrative set up, population and socio-economic indicators. The information will provide the user with a general understanding of the region and its resources. 1.2 Geographical Location and Boundaries Tanga region is situated at the North-East corner of Tanzania between 40 and 60degrees below the Equartor and 370 – 39010’ degrees East of the Greenwich Meridian. Tanga shares borders with Kenya to the North, Morogoro and Coast regions to the South, Kilimanjaro and Arusha regions to the West and the Indian Ocean to the East. The region comprises seven districts namely Lushoto, Korogwe, Muheza, Tanga, Pangani, Handeni and Kilindi. The region headquarters is located in Tanga District. 1.3 Land Area The region has an area of 26,808 square kilometers, of which 17,000 square kilometers are arable land. 1.4 Climate 1.4.1 Temperature The dominant climate is warm and wet along the coast and inland of the Tanga region. The Western Plateau of Handeni district has a hot and dry climate and in the Usambara Mountain range a temperate climate is found. In most cases, there is no big variation of temperature at the coast due to the influence of the Indian Ocean. The coolest month is June with minimum temperature of 200C. The hottest month is December with maximum temperature of 320C. 1.4.2 Rainfall The region has two rainy seasons, the short and the long rainy seasons. The short rainy season (Vuli) is from October to November and the Long rainy season (Masika) from April to May. In Tanga region, most areas get rainfall of at least 750mm per year. The amount of rainfall is about 1,100 to 1,400mm along the coast, decreasing inland with the exception of the Usambara Mountains, where, depending upon the slope position and height, the amount of rainfall may exceed 2000mm per year. In the Maasai Plains (North West of Handeni) and in the dry plains of Korogwe, the average rainfall is below 600mm. 1.5 Population According to the 2002 Population and Housing Census, there were 1,642,015 inhabitants in Tanga region. The population of Tanga region ranked 10th of the 21 regions in Tanzania. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 2 1.6 Socio - Economic Indicators The regional Gross Domestic Product (GDP) at current prices for the year 2003 was estimated to be TShs 418,816 million with a per capita income of shillings 236,115. The region held 10th position among regions on GDP and contributed about 4.3 percent to the national GDP1 Tanga region is famous for limestone and gypsum mineral deposits, all of which are used in the cement factory situated in the region. It has many tourist attractions such as Mkomazi Game Reserve, Amboni Caves, Totten Islands, Tongoni Ruins, Pangani Beach and Hot Water Baths in Amboni and Amani Nature Reserve and has first class hotels (including Mkonge Hotel and Baobab Tree Inn) with conference facilities. The region is famous for producing both food and cash crops. The main food crops produced in Tanga region include: maize, paddy, beans and sorghum. The main cash crops include sisal and tea. Livestock keeping is also an important economic activity in the region. 1 Hali ya Uchumi wa Taifa Katika Mwaka 2003 INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 3 2. INTRODUCTION This part of the report provides the technical and operational description of the National Sample Census of Agriculture (NSCA), carried out in the rural areas of Tanzania Mainland and Zanzibar during the 2002/03 agricultural year. It details the background and the rationale for carrying out the NSCA in 2002/03 agricultural year. It also explains the sampling procedures, designing and implementation of the data processing system. 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture In 2003, the Government of Tanzania launched the Agricultural Sample Census as an important part of the Poverty Monitoring Master Plan which supports the production of statistics for advocacy of effective public policy, including poverty reduction, access to services, gender, as well as the standard crop production data normally collected in an agriculture census. The census is intended to fill the information gap and support planning and policy formulation by high level decision making bodies. It is also meant to provide critical benchmark data for monitoring Agriculture Sector Development Programme (ASDP) and other agriculture and rural development programs as well as prioritising specific interventions of most agriculture and rural development programs. Following the decentralisation of the Government’s administration and planning functions, there has been a pressing need for agriculture and rural development data disaggregated at regional and district levels. The provision of district level estimates will provide essential baseline information on the state of agriculture and support decision making by the Local Government Authorities in the design of District Agricultural Development and Investment Projects (DADIPS). The increase in investment is an essential element in the national strategy for growth and reduction of poverty. This report (Volume V) is among the 21 regional reports for the mainland. Other Census reports include the Technical Report (Volume I), crop sector at national and regional levels including Zanzibar estimates (Volume II), Livestock Report (Volume III), Smallholder Household Characteristics and Access to Natural Resources Report (Volume IV), 21 Regional Reports for the Mainland (Volume V), Large Scale Farms Report (Volume VI) and a separate report for Zanzibar (Volume VII). In order to address the specific issue of gender, a separate thematic report on gender has been published. Other thematic reports will be produced depending on the demand and availability of funds. In addition to these reports two dissemination applications have been produced to allow users to create their own tabulations, charts and maps. The report is divided into five main sections: Background Information, Introduction, Results, Evaluation and Conclusion and Appendices. The definitions relating to all aspects of this report can be found in the questionnaire (Appendix III). 2.2 Census Objectives The 2003 Agriculture Sample Census was designed to meet the data needs of a wide range of users down to district level including policy makers at local, regional and national levels, rural development agencies, funding institutions, researchers, Non government Organisations (NGOs), farmer organisations, etc. As a result, the dataset is both more numerous in its sample and detailed in its scope compared to previous censuses and surveys. To date this is the most detailed Agricultural Census carried out in Africa. The census was carried out in order to: INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 4 • Identify structural changes if any, in the size of farm household holdings, crop and livestock production, farm input and implement use. It also seeks to determine if there are any improvements in rural infrastructure and in the level of agriculture household living conditions; • Provide benchmark data on productivity, production and agricultural practices in relation to policies and interventions promoted by the Ministry of Agriculture and Food Security and other stake holders. • Establish baseline data for the measurement of the impact of high level objectives of the Agriculture Sector Development Programme (ASDP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP) and other rural development programs and projects. • Obtain benchmark data that will be used to address specific issues such as: food security, rural poverty, gender, agro-processing, marketing, service delivery, etc. 2.3 Census Coverage and Scope The census was conducted for both large and small scale farms. The National Sample Census of Agriculture covered a total of 3,221 selected rural villages of Tanzania Mainland out of which 215 villages were from Tanga region. The census covered agriculture in detail as well as many other aspects of rural development and was conducted using three types of questionnaires: ƒ Small scale farm questionnaire ƒ Community level questionnaire ƒ Large scale farm questionnaire The small scale farm questionnaire was the main census instrument and it includes questions related to crop and livestock production and practices; population demographics; access to services, resources and infrastructure; issues on poverty, gender and subsistence versus profit making production units. The main sections covered are as follows: • Identification (i.e. region, district, ward and village) • Household and holding characteristics • Household information • Land ownership/tenure • Land use • Access and use of resources • Crop and vegetable production • Agro processing and by-Products • Crop storage and marketing • On-farm investment • Access to farm inputs and implements • Use of credit for agricultural purposes • Tree farming/agro-forestry • Crop extension services • Livelihood constraints • Animal contribution to crop production • Livestock INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 5 • Livestock products • Fish farming • Livestock extension • Labour use • Access to infrastructure and other services • Household facilities The community level questionnaire was designed to collect village level data such as access and use of common resources, community tree plantation and seasonal farm gate prices. The large scale farm questionnaire was administered to large scale farms that were either privately or corporately managed. There will be a national report on large scale farming on Tanzania Mainland. 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture The NSCA 2002/03 was conducted under the legal authority of the 2000 National Bureau of Statistics Act which, among other things, makes data collected from individuals strictly confidential and to be used for statistical purposes only. 2.5 Reference Period Two types of reference periods were used namely the agricultural year and the reference date for livestock enumeration. The agricultural year 2002/03 (that is October 2002 to September 2003) was used for the data items that are related to crop production. The reference date of enumeration for livestock and poultry count was 1st October 2003. 2.6 Census Methodology The main focus at all stages of the census execution was on data quality and this is emphasised in this section. The main activities undertaken include: - Census organisation - Tabulation plan preparation - Sample design - Design of census questionnaires and other instruments. - Field pretesting of the census instruments - Training of trainers, supervisors and enumerators - Information Education and Communication (IEC) campaign - Data Collection - Field supervision and consistency checks - Data processing: Scanning ICR extraction of data Structure formatting application Batch validation application Manual data entry application Tabulation preparation using SPSS INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 6 - Table formatting and charts using Excel, map generation using ArcView and Freehand. - Report preparation using Word and Excel. 2.6.1 Census Organization The Census was conducted by the National Bureau of Statistics in collaboration with the sector ministries of agriculture, and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar. At the national level the Census was headed by the Director General of the National Bureau of Statistics with assistance from the Director of Economic Statistics. The Planning Group, made up of staff from the National Bureau of Statistics, Department of Agricultural Statistics and three representatives from the Ministry of Agriculture and Food Security (Department of Policy and Planning), oversaw the overall operational aspects of the Census. At the regional level, implementation of census activities was overseen by the Regional Statistical Officer of NBS and the Regional Agriculture Supervisor from the Ministry of Agriculture and Food Security. At the District level, two supervisors from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG), managed the enumerators who also came from the same ministry. Members of the Planning Group had a minimum qualification of a bachelor degree, the regional supervisors were either agricultural economists, statisticians or statistical officers. The district supervisors and enumerators had diploma level qualifications in agriculture. The Census and Surveys Technical Working Group provided support in sourcing financing, approving budget allocations and technical assistance inputs as well as monitoring the progress of the census. A Technical Committee for the census was established with members from key stakeholder organisations (i.e. NBS, sector ministries of agriculture, President’s Office, Planning and Privatization (POPP), PORALG, University of Dar es Salaam (UDSM), Tanzania Food and Nutrition Centre (TFNC) and the Office of Chief Government Statistician (OCGS) in Zanzibar). The main function of the committee was to approve the proposed instruments and procedures developed by the Planning Group. It also approved the tabulations and analytical reports prepared from the Census data. 2.6.2 Tabulation Plan The tabulation plan was developed following three user group workshops and thus reflects the information needs of the end users. It took into consideration the tabulations from previous census and surveys to allow trend analysis and comparisons. 2.6.3 Sample Design The Mainland sample consisted of 3,221 villages. These villages were drawn from the National Master Sample (NMS) developed by the National Bureau of Statistics (NBS) to serve as a national framework for the conduct of household based surveys in the country. The National Master Sample was developed from the 2002 Population and Housing Census. In most cases, within each selected village, data was collected from a sub-sample of fifteen agricultural households. In few large villages thirty households were selected. The total Mainland sample was 48,315 agricultural households. In Zanzibar a total of 317 EAs were selected and 4,755 agricultural households were covered. Nationwide, all regions and districts were sampled with the exception of three urban districts (two from Mainland and one from Zanzibar). INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 7 In both Mainland and Zanzibar a stratified two stage sample was used. In the first stage, villages/enumeration areas (EAs) were selected with probability proportional to the number of villages in each district. In the second stage, 15 households were selected from a list of farming households in each Village/EA using systematic random sampling. Table 2.1 gives the sample size of households, villages and districts for Tanzania Mainland and Zanzibar. 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments The census questionnaires were designed following user/producer meetings to ensure that the information collected was in line with their data needs. Several features were incorporated into the design of the questionnaire to increase the accuracy of the data: • Where feasible all variables were extensively coded to reduce post enumeration coding error. • The definitions for each section were printed on the opposite page so that the enumerator could easily refer to the instructions whilst interviewing the farmer. • The responses to all questions were placed in boxes printed on the questionnaire, with one box per character. This feature made it possible to use scanning and ICR technologies for data entry. • Skip patterns were used to avoid asking unnecessary questions • Each section was clearly numbered, which facilitated the use of skip patterns and provided a reference for data type coding for the programming of CSPro, SPSS and the dissemination applications. Besides the questionnaires, there were other instruments used: • Village listing forms that were used for listing households in the villages and from these list a systematic sample of 15 agricultural households were selected from each village. • Training manual which was used by the trainers for the cascade/pyramid training of supervisors and enumerators. This manual was trainers guiding document on the procedures to follow during tha training • Enumerator Instruction Manual which was used as reference material. 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments The Questionnaire was pre-tested in five locations (Arusha, Dodoma,,Tanga, Unguja and Pemba). This was done purposely to test the wording, flow and relevance of the questions and to finalise crop lists, questionnaire coding and manuals. In addition to this, several data collection methodologies had to be finalised, namely, livestock numbers in pastoralist communities, cut flower production, mixed cropping, use of percentages in the questionnaire and finalising skip patterns and documenting consistency checks. 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators Cascade/pyramid training techniques were employed to maintain statistical standards. The top level training was provided to 66 national and regional supervisors (3 per region plus Zanzibar). The trainers were members of the Planning Group and the trainees were from the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. The second level training was for the district supervisors and enumerators. This training was conducted in the regions. In each region three training sessions were conducted for the district supervisors and enumerators. In addition to training in field level Census methodology and definitions, emphasis was placed on training the enumerators and supervisors in consistency checking. Number of Mainland Zanzibar Total Households 48,315 4,755 53,070 Villages/Eas 3,221 317 3,539 Districts 117 9 126 Regions 21 5 26 Table 2.1: Census Sample Size INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 8 Tests were given to the enumerators and supervisors and the best 50 percent of the trainees were selected to administer the smallholder and community level questionnaires. This increased the number of interviews per enumerator but it also released finance to increase the number of supervisors and hence the Supervisor Enumerator Ratio. The household listing exercise was carried out by all trained enumerators. 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign Information, Education and Communication (IEC) is an important aspect of any census/survey undertaking. This is due to the fact that inadequately informed and hence uncooperative citizens may jeopardize the entire census/survey. As far as the 2002/03 Agricultural Sample Census was concerned, the main objective of the IEC program was to sensitize and mobilize Tanzanians to support, cooperate and participate in the census exercise. Radio, television, newspapers, leaflets, t-shirts and caps were used to publicise the Sample Census. T-shirts and caps were used by the field staff and the village chairmen as official uniforms during the field work. The village chairmen helped to locate the selected households. 2.6.8 Household Listing The household listing exercise was done in seven days. During the listing exercise, forms ACLF1 and ACLF2 were administered. The information collected included the number of fields operated by the household, the number of different types of livestock and poultry. This information was used to determine the agricultural households. From the list of agricultural households, 15 households were selected for the interview. The selection was done using the Random Number Table. 2.6.9 Data Collection Data collection activities for the 2002/2003 Agricultural Sample Census took three months from January to March 2004. The data collection methods used during the census were by interview and no physical measurements, e.g., crop cutting and field area measurement were taken. Field work was monitored by a hierarchical system of supervisors at the top of which was the Mobile Response Team followed by the national, regional, and district supervisors. The Mobile Response Team consisted of three principal supervisors who provided overall direction to the field operation and responded to queries arising outside the scope of the training exercise. The mobile response team consisted of the Manager of Agriculture Statistics Department, Long-term Consultant and Desk Officer for the Census. Decisions made on definitions and procedures were then communicated back to all enumerators via the national, regional and district supervisors. District supervision and enumeration were done by staff from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG). National and regional supervisions were provided by senior staff of the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. During the household listing exercise 3,221 extension staff were used. For the enumeration of the small holder questionnaire, 1,611 enumerators were used and additional 5 percent enumerators were held in reserve in case of drop outs during the enumeration exercise. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 9 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks Enumerators were trained to probe the respondents until they were satisfied with the responses given before they recorded them in the questionnaire. The first check of the questionnaires was done by enumerators in the field during enumeration. The second check was done by the district supervisors followed by regional and national supervisors. Supervisory visits at all levels of supervision focused on consistency checking of the questionnaires. Inconsistencies encountered were corrected, and where necessary a return visit to the respondent was made by the enumerator to obtain the correct information. Further quality control checks were made through a major post enumeration checking exercise where all questionnaires were checked for consistencies by all supervisors in the district offices. 2.6.11 Data Processing Data processing consisted of the following processes: • Manual editing • Data entry • Data structure formatting • Batch validation • Tabulation • Illustration production • Report formatting Manual Editing Prior to scanning, all questionnaires underwent a manual cleaning exercise. This involved checking that the questionnaire had a full set of pages, correct identification and good handwriting. A score was given to each questionnaire based on the legibility and the completeness of enumeration. This score will be used to assess the quality of enumeration and supervision in order to select the best field staff for future censuses/surveys. Data entry/Scanning and ICR extraction technologies Scanning and ICR data capture technology was used for the small holder questionnaire. This not only increased the speed of data entry, it also increased the accuracy due to the reduction in keystroke errors. Interactive validation routines were incorporated into the ICR software to track errors during the verification process. The scanning operation was so successful that it is highly recommended that this technology be adopted for future censuses/surveys. The Census and Surveys Processing Program (CSPro) was used to enter 2,880 of small holder questionnaires that were rejected by the Intelligent Character Recognition (ICR) extraction application. Data structure formatting A program was developed in visual basic to automatically alter the structure of the output from the scanning/extraction process in order to harmonise it with the manually entered data. The program automatically checked and changed the number of digits for each variable, the record type code, the number of questionnaires in the village, the consistency of the Village Identification (ID) code and saved the data of one village in a file named after the village code. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 10 Batch validation A batch validation program was developed in order to identify inconsistencies within a questionnaire. This is in addition to the interactive validation during the ICR extraction process. The procedures varied from simple range checking within each variable to more complex checking between variables. It took six months to screen, edit and validate the data from the smallholder questionnaire. After the long process of data cleaning, the results were prepared based on a pre-designed tabulation plan. Tabulations Statistical Package for Social Sciences (SPSS) was used to produce the Census results and Microsoft Excel was used to organize the tables and compute additional indicators. Analysis and report preparation The analysis in this report focuses on regional and district production estimates, districts comparisons and time series analysis. Microsoft Excel was used to produce charts; whereas Microsoft Word was used to compile the report. Data quality A great deal of emphasis was placed on data quality throughout the whole exercise from planning, questionnaire design, training, supervision, data entry, validation and cleaning/editing. As a result of this NBS believes that the Census is highly accurate and representative of what was experienced at field level during the Census year. With very few exceptions the variables in the questionnaire are within the norms for Tanzania and they follow expected time series trends when compared to historical data. Standard Errors and Coefficients of Variation for the main variables can be found in the Technical Report (Volume I). 2.7 Funding Arrangements The Agricultural Sample Census was supported mainly by the European Union (EU) who financed most of the operational activities. Other funds for operational activities came from the Government of Tanzania, Government of Japan, United Nations Development Programme (UNDP) and other partners in the Pool Fund of the Vice President’s Office (VPO). In addition to this, technical assistance was provided by the European Union (EU), Department for International Development (DFID) and Japanese International Cooperation Agency (JICA). Technical assistances were managed by Ultek Laurence Gould Consultants (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd (SAC) and the Food and Agriculture Organisation (FAO). RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 11 PART III: CENSUS RESULTS This part of the report presents the results of the census data for Arusha region which are based on the data tables presented in Appendix A2. The results are presented in different forms including brief summaries, charts, condensed tables and graphs and Maps in order to make it easier for the users to understand. Comparisons are made between related variables and between districts. Comparisons are also made with past censuses/surveys results such as the 1994/95 National Sample Census of Agriculture (NSCA), the 1995/96 and the 1996/97 Expanded Agricultural Surveys, the 1997/98 Integrated Agricultural Surveys, the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey and the 1999/00 Rapid Agricultural Appraisal Survey. The presentation of results is divided into four main sections which are household characteristics, crop results, livestock results and Poverty indicators. More effort has been placed in analyzing the results in order to formulate solid conclusions than in previous censuses and surveys. 3.1 Household Characteristics 3.1.1 Type of Household The number of agricultural households in Arusha region was 154,857. The largest number of agriculture households was in Arumeru (76,022) followed by Karatu (27,341), Monduli (25,996), Ngorongoro (23,860) and Arusha (1,637) (Map 3.1). The highest density of households was found in Arumeru (86/km2) (Map 3.2). Most households (107966, 69.7%), were involved in crop production as well as livestock keeping, 30,513 (19.7%) were involved in growing crops only, and 15,709 (10.1%) rearing livestock only, 670 (0.4%) pastoralists, (Chart 3.1) (Map 3.3, 3.4, 3.5 and 3.6). 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income The census results for Arusha region indicates that most of the agricultural households ranked annual crop farming as an activity that provides most of their cash income followed by livestock keeping/herding, tree/forest resources, off farm, permanent crop farming, remittances, and fishing/hunting (Table 3.1). Monduli and Ngorongoro districts are the only ones whereby annual crop farming was not the most important source of livelihood, being replaced by livestock keeping/herding Table 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District Livelihood Activity District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remitt -ances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 3 6 1 4 5 7 2 Arumeru 1 5 2 3 6 7 4 Arusha 1 6 3 2 5 7 4 Karatu 1 6 2 4 5 7 3 Ngorongoro 2 6 1 4 5 7 3 Total 1 5 2 4 6 7 3 Table 3.1 Agriculture Households by Type - Arusha Crops and Livestock, 107,966, 69.7% Pastoralists, 670, 0.4% Livestock Only, 15,709, 10.1% Crops Only, 30,513, 19.7% Crops Only Livestock Only Pastoralists Crops and Livestock Arusha Arumeru Monduli Karatu 7 86 5 13 4 Ngorongoro 80 > 60 to 80 40 to 60 20 to 40 0 to 20 Arumeru Arusha Monduli Karatu 76,022 1,637 25,996 23,860 27,341 Ngorongoro 80,000 > 60,000 to 80,000 40,000 to 60,000 20,000 to 40,000 0 to 20,000 Number of Agricultural Households Per Square Km of Land by District MAP 3.01 ARUSHA MAP 3.02 ARUSHA Total Number of Agricultural Households by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Agricultural Households Per Square Km Number of Agricultural Households Number of Agricultural Households Number of Agricultural Households Per Square Km RESULTS           12 Arumeru Arusha Monduli Karatu 21.6% 0% 14% 26.7% 11.5% Ngorongoro 20 > 15 to 20 10 to 15 5 to 10 0 to 5 Arumeru Arusha Karatu Monduli 16,433 398 7,291 3,647 2,743 Ngorongoro 12,000 > 9,000 to 12,000 6,000 to 9,000 3,000 to 6,000 0 to 3,000 Percent of Crop Growing Households by District MAP 3.03 ARUSHA MAP 3.04 ARUSHA Number of Crop Growing Households by District Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Households Growing Crop Number of Households Growing Crop Number of Households Growing Crop Percent of Households Growing Crop RESULTS           13 Karatu Arumeru Arusha Monduli 17.5% 54.3% 1.1% 13.8% 13.3% Ngorongoro 40 > 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 Karatu Arumeru Arusha Ngorongoro Monduli 4 19 0 1 2 16 to 20 12 to 16 8 to 12 4 to 8 0 to 4 Percent of Crop and Livestock Households by District MAP 3.05 ARUSHA MAP 3.06 ARUSHA Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Households Practice Crop and Livestock Number of Crop Growing Households per Sq Km Number of Crop Growing Households per Sq Km Percent of Households Practice Crop and Livestock RESULTS           14 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 15 3.1.3 Sex and Age of Head of Households The number of male-headed agricultural households in Arusha region was 123,281 (80% of the total regional agricultural households) whilst in female-headed households it was 31576 (20% of the total regional agricultural households). The mean age of household heads is 44 years (44 years for male heads and 45 years for female heads) (Chart 3.2). The percentage trend for six censuses/surveys years shows that there has not been any significant change in the distribution of agricultural households between male and female headed households. 3.1.4 Number and Age of Household Members Arusha region had a total rural agricultural population of 834,601 of which 417,841 (50%) were males and 416760 (50%) were females. Whereas age group 0-14 constituted 46 percent of the total rural agricultural population, age group 15–64 (active population) was only 50 percent. Arusha region had an average household size of 5 with Monduli and Karatu districts having the highest household size of 6 (Chart 3.3). 3.1.5 Level of Education In order to obtain information on the level of education, information on literacy and education attainment were obtained for all persons aged five years and above in all households. Literacy The information on literacy level for family members aged five years and above was obtained by asking individual private households if their respective family members could read and write in Kiswahili only, English only, both English and Swahili or in any other language. Literacy is based on the ability to read and write Swahili, English or both. Literacy Level for Household Members Arusha region had a total literacy rate of 68 percent. The highest literacy rate was found in Karatu district (78.3%) followed by Arumeru district (77.6%) and Arusha district (71.1%). Monduli and Ngorongoro districts had the lowest literacy rates of 47.8 and 43.4 percent respectively (Chart 3.4). Chart 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head 0 25 50 75 100 125 NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Year Percent of Households Male headed households Female headed households Chart 3.3 Percent Distribution of Population by Age and Sex - ARUSHA 0 6 12 18 00 - 04 10 - 14 20 - 24 30 - 34 40 - 44 50 - 54 60 - 64 70 - 74 80 - 84 Age Group Percent Male Female C ha rt 3 .4 P e rc e nt Lite ra te c y Le v e l o f Ho us e ho ld M e m be rs by D is tric t 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Karatu Arumeru Arusha Monduli Ngorongoro District Percent RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 16 Literacy Rates for Heads of Households The literacy rate for the heads of households in the region was 60.3 percent. The literacy rates among the male and female heads of households were 68 and 31 percent respectively. Male head of household literacy rate was higher than that of females in all districts. The district with the highest literacy rate amongst heads of households was Arumeru (71.3%) followed by Karatu (70.9%), Arusha (53.5%), Monduli (41.0%) and Ngorongoro (34.4%) (Chart 3.5). Educational Status Information on educational status was collected from individual agricultural households. The results show that 36.9 percent of the population aged 5 years and above in agricultural households in the region had completed different levels of education and 33.6 percent were still attending school. Those who have never attended school were 29.5 percent (Chart 3.6). Agricultural households in Arumeru district had the highest percentage (43.9%) of population aged 5 years and above who had completed different levels of education. This was followed by Karatu and Arusha districts with 42.2 and 28.7 percent respectively. Monduli and Ngorongoro districts had the lowest percentages of 22.7 and 21.1. The number of heads of agricultural households with formal education in Arusha region was 89542 (57.8%), those without formal education were 62599 (40%) and those with only adult education were 2716 (2%). The majority of heads of agricultural households (50.6%) had primary level education whereas only 7.3 percent had post primary education. With regard to the heads of agricultural households with primary or secondary education in Arusha region, Arumeru district had the highest percentages (55% for primary and 78% Chart 3.6 Percentage of Persons Aged 5 Years and Above by Education Status Attending School, 33.6% Completed, 36.9% Never Attended, 29.5% Chart 3.7 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by District and Educational Status 0.0 20.0 40.0 60.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent Attending School Completed Never Attended Chart 3 .8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment Adult Education 2% Post Primary Education 7% No Education 40% Primary Education 51% Chart 3.5 Literacy Rates of Head of Household by Sex and District - ARUSHA 0.0 25.0 50.0 75.0 100.0 Arumeru Arusha Karatu Monduli Ngorongoro District Percent Male Female Total RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 17 for secondary). This was followed by Karatu (23% primary and 10% secondary), Monduli (12% primary and 9% secondary) and Ngorongoro (10% primary and 2% secondary). Arusha had the lowest percentage of heads of agricultural households with both primary education (1%) and secondary education (1%) (Chart 3.8). 3.1.6 Off-farm Income Off-farm income refers to cash generated from non-agricultural activities. This can be either from permanent employment (i.e., government, private sector or other), temporary employment or labourers. It also includes cash generated from working on farms belonging to other farmers. Off-farm income is important amongst agriculture households in Arusha with 57 percent of households having at least one member with off-farm income. In Arusha region 63,663 households (41%) had only one member aged 5 and above involved in only one off-farm income generating activity, 18,032 households (12%) had two members involved in off-farm income generating activities and 6673 households (4%) had more than two members involved in off-farm income generating activities. Arumeru district had the highest percentage of agriculture households with off-farm income (over 70% of total agriculture households in the district). Other districts with high percent of agriculture households with off-farm income were Arusha (66%), Karatu (49%) and Monduli (49%). Ngorongoro district had the lowest percent of agriculture households with off- farm income (30%). The district with the highest percent of agriculture households with more than one member with off- farm income was Arumeru (32%). Arusha district had very few households with more than one member having off-farm income (11%). 3.2 Land Use Land area and planted area are two different types of area measurements. Land area refers to the physical area of land and is the same regardless of the number of crops planted on the land in one year. Planted area is the total area of crops planted in a year and the area is summed if there were more than one crop on the same land per year. A number of terms are used in this section which requires defining for clarification as follows: Land available refers to the area of land that has been allocated to smallholders through customary law, official title or other forms of ownership. Land available does NOT mean the total area of land that is designated as agriculture land in the country, however it is the land that is available to smallholders given the location of villages and lack of access to more remote parcels of unused agriculture designated land. Chart 3.9 Number of Household by Number of Members with Off-farm Income None, 66490, 43% More than Two, 6673, 4% Two, 18032, 12% One, 63663, 41% Chart 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Off-farm Activities 0% 20% 40% 60% 80% 100% Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Districts Percen More than Two Two One None RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 18 Usable land refers to the available land minus the land that cannot be used e.g. bare rock, shallow soils, steep slopes, swamp areas etc. It does however include un-cleared bush, Utilised land refers to the land that was used during the year. 3.2.1 Area of Land Utilised The total area of land available to smallholders was 257,627 ha. The regional average land area utilised for agriculture per household was only 1.5 ha. This figure is below the national average which is estimated at 2.0 hectares. Ninety three percent of the total land available to smallholders was utilised. Only 6.7 percent of usable land available to smallholders was not used (Chart 3.11). Large differences in land area utilised per household exist between districts with Arusha and Monduli utilizing between 2.0 and 2.7 ha per household. The smallest land area utilised per household is found in Ngorongoro (0.5 ha). The percentage utilized of the usable land per household is highest in Arusha (100%) and lowest in Ngorongoro (71%). Ninety three percent of the total land available to smallholders was utilised. Only 6.7 percent of usable land available to smallholders was not used (Chart 3.11 and Map 3.7). 3.2.2 Types of Land Use The area of land under temporary mono crop was 112,739 hectares (44% of the total land available to smallholders in Arusha), followed by permanent/annual mix (45,312 ha, 18%), temporary mixed crops (42,336 ha, 16%), uncultivatable usable land (16,931 ha, 7%), area under fallow (12,348 ha, 5%), permanent mixed crop (9,556 ha, 4%), permanent monocrop (6,386 ha, 2%), unusable area (3,261 ha, 1%), area rented to others (3,028 ha, 1%), area planted with trees (2,567 ha, 1%), area under natural bush (1,969 ha, 1%) and area under pasture (1,194 ha, 0.4%). Chart 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Districts Area/household (ha) 0 20 40 60 80 100 120 Percentage utilized Area utilised (Ha) Total Usable Area available (ha) Percent Utilisation Chart 3.12 Land Area by Type of Use 0.5 0.8 1.0 1.2 1.3 2.5 3.7 4.8 6.6 16.4 43.8 17.6 0 50,000 100,000 150,000 Natural Bush Rented to Others Permanent Mono Crops Unusable Planted Trees Permanent / Annual Mix Permanent Mixed Crops Fallow Uncultivated Usable Land Pasture Temporary Mono Crops Temporary Mixed Crops Land Use Area (hectares) RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 19 3.3 Annual Crop and Vegetable Production Arusha region has two rainy seasons, namely the short rainy season (October to November) and the long rainy season (April to May). The quantity of crops produced in both seasons will be used as a base for comparison with the past surveys and censuses. 3.3.1 Area Planted The area planted with annual crops and vegetables was 169,976 hectares out of which 28,671 hectares (17%) were planted during short rainy season and 141,304 hectares (83%) during long rainy season. The average areas planted per household during the short and long rainy seasons was 0.4 and 0.6 ha respectively (Chart 3.13). The districts with the largest area planted per household (the average of the two seasons) were Monduli (1.0 ha) followed by Arusha (0.9 ha). The district with the smallest average area planted was Ngorongoro (0.41ha). In all districts the average area planted during the long rainy season is higher than that of the short rainy season (Chart 3.14 and Map 3.8). The planted area occupied by cereals was 105,937 ha (62.3%of the total area planted with annuals). This was followed by pulses (54,794 hectares, 32.2%), fruit and vegetables (6,106 hectares, 3.6%), roots and tubers (1,590 hectares, 0.9%), oil seeds (1,172 hectares, 0.7%) and cash crops (377 hectares, 0.2%). The average area planted per household during the long rainy season in Arusha region was 0.59 hectares, however, there were large district differences. Monduli had the largest planted area per household (1.0 ha) followed by Arusha (0.9 ha), Karatu (0.6 ha) and Arumeru (0.5 ha). The smallest planted area per household is in Ngorongoro (0.4 ha). In Arumeru the area planted per household in the short rainy season represents 66.6 percent of the total planted area per household, whereas in Karatu the corresponding figure is 23.7 percent (Chart 3.15 and Map 3.9). Chart 3.13 Area Planted with Annual Crops by Season (hectares) Long Rainy Season, 141,304, 83% Short Rainy Season, 28,671, 17% Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and Region 0 20000 40000 60000 80000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Region Area Planted (ha) 0 20 40 Percentage Planted Short Rainy Season Long Rainy Season % Area planted in sh Chart 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District 0.00 1.00 2.00 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Area Planted (h Long Short RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 20 Analysis of the Most Important Crops Results on crop production are presented in two different sections. The first section compares the importance of each crop regardless of whether they are annual or permanent. The second section contains a more detailed analysis on production based on crop types. 3.3.2 Crop Importance Maize is the dominant annual crop grown in Arusha region and it had a planted area 1.94 times greater than beans, which had the second largest planted area. The area planted with maize constitutes 66.1 percent of the total area planted with annual crops in the region. Other crops in order of their importance (based on area planted) are onions, chick peas, wheat, sorghum and tomatoes (Chart 3.16). Households that grow sorghum, maize and cowpeas have larger planted areas per household than for other crops (Chart 3.17a). 3.3.3 Crop Types Cereals are the main crops grown in Arusha region. The area planted with cereals was 105,937 ha (620% of the total planted area), followed by pulses with 54,794 ha (32%), fruits and vegetables 6,106 ha (3.6%), root and tubers 1,590 ha (0.9%), and oil seeds 1,172 ha (0.7%). Annual cash crops that are mainly constituted of cotton and tobacco had got the least planted area of about 377 ha (0.2%) (Chart 3.17b) . Cereals and pulses are the dominant crops in both seasons and other crop types are of minor importance in comparison. There is little difference in the proportions of the different crop types grown between seasons and because short rainy season production was very small compared to long rainy season it is inappropriate to make detailed comparisons between the two seasons (Chart 3.18). Chart 3.16 Planted Area (ha) for the Main Crops Arusha 0 25,000 50,000 75,000 100,000 Maize Beans Onions Chick peas Wheat Sorghum Tomatoes Paddy Irish potatoes Sunflower Cabbage Barley Watermelon Crop Planted Area (h 15,253 45,298 9,496 1,228 363 2,628 3,478 1,172 0 295 82 0 100,000 Area (hectares) Cereals Pulses Roots & Tubers Fruits & Vegetables Oil seeds & Oil Nuts Cash Crops Crop Type Chart 3.18 Area Planted with Annual Crops by Crop Type and Season Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 3.17b: Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crop Type Roots & Tubers, 1% Fruits & Vegetables, 4% Oil seeds & Oil Nuts, 1% Pulses, 32% Cereals, 62% Cash Crops, 0% Cereals Pulses Roots & Tubers Fruits & Vegetables Oil seeds & Oil Nuts Cash Crops Chart 3.17a Planted Area (ha) per Household by Selected Crop - Arusha 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 CowpeasWheat Field Peas Water Mellon Chick PeasMaize SunflowerOnionsBeans Cabbage Sorghum Tomatoes Green Gram Finger Millet Irish Potatoes AmaranthsSpinach Crop Planted Area (ha) RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 21 3.3.4 Cereal Crop Production The total production of cereals was 101442 tonnes. Maize was the dominant cereal crop at 92,118 tonnes which was 91 percent of total cereal crops produced, followed by paddy (3.8%), wheat (3.7%) sorghum (1.6%)and finger millet (0.1%).Arumeru district had the largest planted area of Cereals in the region (50,176ha) followed by Monduli, (22,861ha), Karatu (22,1928ha), Ngorongoro (8,889 ha) and Arusha (1,819) (Map 3.10). The total area planted with cereals during the short and long rainy seasons was 105,467 ha out of which 15,253 ha (14.5%) were planted in short rainy season and 90,214 ha (85.5%) were planted during the long rainy season. The long rainy season accounts for 84 percent of the total cereals produced in both seasons. The area planted with maize during the short rainy season was 95.8 percent of the total area planted with cereals in that season followed by Paddy (3.6%) and Sorghum (0.4%) (Table 3.2). The area planted with maize was dominant and it represented 94.8 percent of the total area planted with cereal crops, then followed by wheat (2.0%), Sorghum (1.5%), Paddy (1.4%) and finger millet (0.3%). The yield of paddy was 2,600 kg/ha, followed by wheat (1,800 kg/ha), sorghum (1,000kg/ha), maize (920kg/ha) and finger millet (430 kg/ha (Chart 3.19). 3.3.4.1 Maize Maize dominates the production of cereal crops in the region. The number of households growing maize in Arusha region during the long rainy season was 117,346 (78% of the total crop growing households in the region during the long rainy season). The total production of maize was 92,118 tonnes from a planted area of 99,986 hectares resulting in a yield of 0.9 t/ha. Chart 3.20 indicates maize production trend (in thousand metric tonnes) for the combined long and short rainy seasons. There was a sharp decrease in maize production (63%) over the period of 1998 to 2003. The average area planted with maize per household was 0.7 hectares, however it ranged from 0.5 hectares in Ngorongoro district to 1.2 hectares in Monduli district (Map 3.12). Arumeru district had the largest area of maize (48,744 ha) followed by Monduli (22,289 ha), Karatu (19,230 ha), Ngorongoro (7,904 ha) and Arusha (1,819 ha) (Chart 3.21 and Map 3.11). Table 3.2: Area, Production and Yield of Cereal Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tonnes) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tonnes) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Maize 14,618 14,554 996 85,368 77,563 909 99,986 92,118 92 Paddy 542 1,540 2,841 902 2,268 2,515 1,444 3,809 2,637 Sorghum 69 33 478 1,516 1,563 1,031 1,585 1,595 1,007 Finger Millet 24 29 0 281 101 360 306 130 426 Wheat 0 0 0 2,147 3,790 1,766 2,147 3,790 1,766 Total 15,253 16,156 90,214 85,286 105,467 101,442 Chart 3.19 Area Planted and Yield of Major Cereal Crops 0 50,000 100,000 150,000 Maize Wheat Sorghum Paddy Finger Millet Crop Area Planted (h 0.00 1.00 2.00 3.00 Yield (t/ha Area Planted (ha) Yield (t/ha) Chart 3.20: Time Series Data on Maize Production - ARUSHA 219 224 156 92 208 246 293 0 616 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tonnes Arumeru Arusha Karatu Monduli Ngorongoro 82,966ha 2,923ha 35,710ha 37,548ha 11,523ha 80,000 > 60,000 to 80,000 40,000 to 60,000 20,000 to 40,000 0 to 20,000 Arumeru Arusha Monduli Karatu Ngorongoro 97% 100% 85% 98% 82% 98 > 94 to 98 90 to 94 86 to 90 82 to 86 Total Planted Area (Annual Crops) by District MAP 3.07 ARUSHA MAP 3.08 ARUSHA Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land by District Tanzania Agriculture Sample Census Total Planted Area Annual Crops Percent of Utilized Land Area Percent of Utilized Land Area Total Planted Area Annual Crops RESULTS           22 Arumeru Arusha Karatu Monduli Ngorongoro 1,819ha 50,176ha 22,192ha 22,861ha 8,889ha 63.4% 62.2% 60.5% 60.9% 77.1% 40,000 > 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 Karatu Arusha Arumeru Monduli Ngorongoro 6,804ha 254ha 19,101ha 2,118ha 393ha 19.4% 8.7% 23% 5.6% 3.4% 16,000 to 20,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted with Cereals by District MAP 3.09 ARUSHA MAP 3.10 ARUSHA Area Planted and Percentage During the Short Rainy Season by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted with Cereals Crops Area Planted During the Short Rainy Season Area Planted During the Short Rainy Season Percent of Total Land Planted with Cereals Crops Percent of Area Planted During the Short Rainy Season Area Planted with Cereals Crops RESULTS           23 Arusha Arumeru Monduli Karatu Ngorongoro 1ha 0.6ha 1.2ha 0.7ha 0.5ha 1.06 to 1.21 0.92 to 1.06 0.78 to 0.92 0.64 to 0.78 0.5 to 0.64 Arusha Arumeru Karatu Monduli 1,819ha 48,744ha 19,230ha 22,289ha 7,904ha 1t/ha 1t/ha 1t/ha 0.t/ha5 0.9t/ha Ngorongoro 40,000 to 50,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 Area Planted per Maize Growing Household by District MAP 3.11 ARUSHA MAP 3.12 ARUSHA Planted Area and Yield of Maize by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Percent of Total Land Planted with Cereals Crops Yield (t/ha) Area Planted per Household RESULTS           24 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 25 Charts 3.20 and 3.22 show that, whilst the yield of maize has dropped over the previous 10 years, the quantity produced has decreased despite the increase in the area under production. The area planted with maize remained constant over the period from 1994 to 1996 after which the area under production expanded gradually until 2000 and then decreased in 2003. However, the yield of maize has shown a gradual decline over the period 1996 to 2003 (from 2.3t/ha in 1995 to 0.9 t/ha in 2003) (Chart 3.22). 3.3.4.2 Paddy Paddy is the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew paddy in Arusha region during the long rainy season was 1,681. This represents 58 percent of the total crop growing households in Arusha region in the long rainy season. The total production of paddy was 3,809 tonnes from a planted area of 1,444 hectares resulting in a yield of 2.6 t/ha. The district with the largest area planted with Paddy was Arumeru (1,070 ha) followed by Karatu (213 ha), Monduli (160 ha), There was no production of paddy in Arusha and Ngorongoro. There are significant variations in the average area planted per crop growing household among the districts ranging from 0.0 ha in Arusha and Ngorongoro to 0.68 ha in Karatu (Chart 3.23) There was a sharp rise in the production of paddy in 1996/97 compared to 1995/96. The production rose from 5,001 tons in 1995/96 to 13,811 tonnes in 1996/97 after which it dropped to 3,104 tonnes in the following year. Thereafter the yield remained constant over the period of 1997/98 to 2002/03. Chart 3.22 Time Series of Maize Planted Area & Yield -ARUSHA 0 100000 200000 300000 400000 500000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0 0.5 1 1.5 2 2.5 Yield (t/ha) Area Yield Chart 3.24 Time Series Data on Paddy Production - ARUSHA 5 3 4 3 3 14 3 0 29 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/200 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tons Chart 3.23 Total Planted Area and Area of Paddy per Household by District 160 1,070 0 213 0 0 200 400 600 800 1,000 1,200 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Area (Ha) 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 Area planted per household Planted Area (ha) Area planted/hh Chart 3.21 Maize: Total Area Planted and Planted Area per Household by District 22,289 48,744 1,819 19,230 7,904 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Area (Ha) 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 Area Planted per Household Area planted (ha) Area planted/hh RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 26 Charts 3.23 and 3.25 show that, whilst the yield of paddy has remained constant over the previous 10 years, the quantity produced has also remained constant and this has been due to a decrease in the area under production. The area planted with paddy remained constant over the period from 1994 to 1996 after which the area under production expanded rapidly in 1997 and then declined to 1,444 ha in 2003. Over the period 1995 to 1996 the yield of paddy fluctuated at around 1.4t/ha. However, there was a sharp decline in yield over the period 1996 to 1997 (down to 0.1 t/ha) and then increased to 2.6 in 2003 (Chart 3.25). 3.3.4.3 Other Cereals Other cereals are produced in small quantities. A small quantity of Sorghum is produced in Ngorongoro (938 ha), Karatu (482 ha), Monduli (96 ha) and Arumeru (78 ha). Fingermillet is produced in Karatu (185), Arumeru (63) and Ngorongoro (57) and wheat is produced in Karatu (1,830), and Monduli (317) (Chart 3.26). 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production The total production of roots and tubers was 3,676 tonnes. Irish potatoes production was higher than any other root and tuber crop in the region with a total production of 2,715 tonnes representing 73.9 percent of the total root and tuber crops production. This was followed by cassava with 675 tonnes (18.4%) and sweet potatoes 286 tonnes (7.8%). Irish potatoes accounted for 80.3 percent of the area planted with roots and tubers, followed by cassava (11.2%), and sweet potatoes (8.5%) It is difficult to determine the total planted area and production for the short and long rainy seasons for roots and tubers as the total production of cassava has been reported under the long rainy season. However, excluding cassava, 66.6 percent of the area planted with roots and tubers was during the long rainy season with. Table 3.3: Area, Production and Yield of Root and Tuber Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Cassava 10 17 1,668 168 658 3,907 178 675 3,780 Sweet Potatoes 83 175 2,107 51 111 2,167 134 286 2,130 Irish Potatoes 269 1,446 5,369 1,008 1,269 1,259 1,277 2,715 2,126 Yams 0 0 0 0 0 Cocoyam 0 0 0 0 0 TOTAL 363 1,638 1,228 2,038 1,590 3,676 Note: Cassava is produced in both the long and short rainy season. However, it was not possible to separate cassava production in the different growing seasons as the growth period spans both seasons and even over a year in certain varieties. Because of this, cassava has been combined and is reported in the long rainy season only. Chart 3.25 Time Series of Paddy Planted Area and Yield - ARUSHA 0 2500 5000 7500 10000 12500 15000 17500 20000 22500 25000 27500 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year A rea (hectares) 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 Y ield (t/ha) Planted Area Yield 0 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 1,800 2,000 Area (Ha) Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.26 Area Planted with Sorghum, Fingermillet and Wheat by District Sorghum Fingermillet Wheat Chart 3.27 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops 0 5,000 10,000 15,000 Cassava Sweet Potatoes Irish Potatoes Yams Cocoyam Crop Area Planted (h 0 1,000 2,000 3,000 4,000 Yield (kg/ha Yield (kg/ha) RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 27 While a relatively high percent of Irish potatoes (53.3%) was produced during the short rainy season, higher percentage of sweet potatoes (61.2%) was produced during the short rainy season. There were no yams or Cocoyam produced in the region during the period. The total production of roots and tubers was estimated at 3,676 tonnes. Irish potatoes with an estimate of 2,715 tonnes was the most important root and tuber crop. It accounted for 73.9 percent of the total roots and tubers production, followed by Cassava with 675 tonnes (18.4%) and sweet potatoes with 286 tonnes (7.8%). The estimated yield was high for cassava (3.8 t/ha), sweet potatoes (2.1 t/ha) and Irish potatoes (2.1 t/ha). 3.3.5.1 Irish Potatoes The number of households growing Irish potatoes in Arusha region was 4,277. This represents 1.4 percent of the total crop growing households in the region. The total production of Irish potatoes during the census year was 2,715 tonnes from a planted area of 1,277 hectares resulting in a yield of 2.1t/ha. The area planted with Irish potatoes accounted for 0.8 percent of the total area planted with annual crops and vegetables in the census year. Arumeru district had the largest planted area of Irish potatoes (1,006 ha, 78.8% of the Irish potatoes planted area in the region), followed by Ngorongoro (257 ha, 20.1%) and Monduli (14 ha, 1.1%). However, the highest proportion of land planted with Irish potatoes, expressed as a percent of the total land area was in Ngorongoro district (2.2%). This was followed by Arumeru (1.2%) and Monduli (0.04%) (Chart 3.29). The average Irish potatoes planted area per Irish potatoes growing household was 0.1 hectares. However, there were small district variations. The area planted per Irish potatoes growing household was greatest in Karatu (0.3 ha). This was followed by Arumeru (0.2 ha), Monduli (0.1 ha) and Ngorongoro (0.1 ha). (Chart 3.30). 3.3.5.2 Cassava The number of households growing cassava in the region was 1,568. This was 2.3 percent of the total root and tuber crop growing households during the season. The total production of cassava during the census year was 675 tonnes from a planted area of 178 hectares resulting in a yield of 3.8t/ha. Table 3.4: Area, Production and Yield of Pulses by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Mung Beans 88 67 760 19 43 2,223 107 110 1,023 Beans 9,370 5,025 536 42,111 17,175 408 51,481 22,200 431 Cowpeas 37 9 238 226 21 94 263 30 114 Green Gram 0 0 0 235 4 17 235 4 17 Pegion Peas 0 0 0 173 163 945 173 163 945 Chich Peas 0 0 0 2,298 848 369 2,298 848 369 Bambaranuts 0 0 0 76 42 560 76 42 560 Field Peas 0 0 0 161 79 494 161 79 494 TOTAL 9,496 5,101 45,298 18,376 54,794 23,477 Chart 3.29 Percent of Irish Potatoes Planted Area and Percent of Total Land with Cassava by District 1.1 20.1 0.0 0.0 78.8 0 40 80 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent of Total Ar Planted 0 2 4 Percent Area Planted Total Land Area Percent of Area Planted Proportion of Land RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 28 Arumeru District has the largest planted area for Irish potatoes (100 ha, 55.9%), followed by Monduli (46 ha, 25.7%) and Ngorongoro (33 ha, 18.4%). Cassava was not grown in the other districts of Arusha region(Chart 3.31).Other root and tuber crops are of minor important in terms of area planted compared to cassava and Irish potatoes. 3.3.6 Pulse Crops Production The total area planted with pulses was 54,794 hectares out of which 51,481 ha were planted with beans (94 percent of the total area planted with pulses), followed by chick peas (2,298 ha, 4.2%). cow peas (263 ha, 0.5%), green grams (235 ha, 0.4%), pigeon peas 173 ha (0.3%), fiels peas 161 ha (0.3%), mung beans 107 ha (0.2%) and bambara nuts 76 ha (0.1%). The area planted with pulses in the short rainy season was 9,496 ha which represented 17.3 percent of total area planted with pulses during the year. Beans was the most dominant crop during long rainy season with 42,111 ha (93 % of the total area planted with pulses in that particular season), followed by chick peas (2,298 ha, 5.1%). The total production of pulses was 23,477 tonnes. Beans were the most cultivated crop producing 22,200 tonnes which accounted for 94.6 percent of the total pulse production. This was followed by chick peas (848t, 3.6%). Mung beans, pigeon peas and bambarra nuts had relatively higher yields of 1,023kg/ha, 945kg/ha and 560 kgs/ha respectively. (Chart 3.32). Chart 3.32 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops 0 20,000 40,000 60,000 Mung Beans Beans Cowpeas Green Gram Pigeon Peas Chich Peas Bambaranuts Field Peas Crop Area Planted (h 0 1,000 2,000 Yield (kg/ha Yield (kg/ha) Chart 3.31 Total Area Planted with Irish Potatoes and Planted Area per Household by District 46 100 0 0 33 0 50 100 150 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Area (Ha) 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 Area Planted per Household Planted Area (ha) Area planted/hh (ha) 0.2 0.4 0.0 0.0 0.2 0.0 0.2 0.4 0.6 Area per Household Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.30 Irish Potatoes Planted Area per Irish Potatoes Growing Households by District RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 29 3.3.6.1 Beans Beans dominate the production of pulse crops in the region. The number of households growing beans in Arusha region was 112,389. The total production of beans in the region was 22,200 tonnes from a planted area of 51,481 hectares resulting in a yield of 0.43 t/ha. The largest area planted with beans in the region was in Arumeru (20,325 ha, 48%) (Chart 3.33 and Map 3.13), however, the largest area planted with beans per household was in Monduli district (0.78 ha) (Chart 3.34). The average area planted per household in the region during the long rainy season was 0.5 ha. With exception of Monduli and Arusha districts, the variations in area planted with beans for the rest of the districts were small ranging from 0.3 ha in Ngorongoro to 0.4 ha in Arumeru district (Map 3.14). In Arusha region, bean production has increased steadily over the period 1995 to 1998 from 19,000 tonnes in 1995 to 131,000 tonnes in 2003, then decreased to 22,000 tonnes over the period 1998 to 2003 (Chart 3.35). Charts 3.35 and 3.36 show that, whilst the yield of beans increased over the period 1996 to 1999 then decreased over the period 1999 to 2003, the quantity produced has decreased despite the increase in the area under production. The area planted with beans has increased erratically over the period from 1996 to 2003. Over the period 1997 to 2003 the yield of beans have been fluctuating with higher yield in 1999 (2.7t/ha) and 0.7t/ha in 2003. (Chart 3.36). Chart 3.33 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District 0 20 40 60 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent of Lan 0 10 20 30 40 Percent Area Planted Total Land Area Percent of Land Proportion of Land 0.78 0.44 0.76 0.40 0.28 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 Area per Househol Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngoro District Chart 3.34 Area Planted per Bean Growing Household by District (Long Rainy Season Only) Chart 3.35: Time Series of Beans Planted area &Yield ARUSHA 52 16 131 50 22 19 38 0 50 100 150 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Year Production ('000') tons Chart 3.36 Time Series of Beans Planted Area & Yield - ARUSHA 0 20000 40000 60000 1996/97 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 2.2 2.4 2.6 2.8 Yield (t/ha) Area Yield Arumeru Arusha Karatu Monduli Ngorongoro 0.4ha 0.7 0.4ha 0.8ha 0.3ha 0.8 to 1 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 0 to 0.2 Arusha Arumeru Karatu Monduli 25,094ha 1,014ha 10,423ha 12,851ha 2,099ha 0.4t/ha 0.6t/ha 0.6t/ha 0.4t/ha 0.6t/ha Ngorongoro 24,000 to 30,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Area Planted per Beans Growing Household by District MAP 3.13 ARUSHA MAP 3.14 ARUSHA Planted Area and Yield of Beans by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Percent of Total Land Planted with Cereals Crops Yield (t/ha) Area Planted per Household RESULTS           30 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 31 3.3.7 Oil Seed Production The total production of oilseed crops was 441 tonnes planted on an area of 1,166 hectares. The total planted area of oilseeds in the long rainy season was 1,166 ha representing 100 percent of the total area planted with oil seeds. Sunflower was the only important oilseed crop with 1,098 ha (94% of the total area planted with oil seeds), followed by groundnuts (6%) (Chart 3.37). The yield of sunflower was moderate (402kg/ha). In terms of production, sunflower was 441 tonnes and accounted for 100 percent of the total production of oil seeds. Groundnuts were grown in a small area of 68 hectares (6%) and there was no groundnuts production. 3.3.7.1 Sunflower The number of households growing sunflower in Arusha region was 1,977. The total production of sunflower in the region was 441 tonnes from a planted area of 1,095 hectares resulting in a yield of 0.4 t/ha. Ninety four percent of the area planted with sunflower was located in Arumeru District (1,028 ha) followed by Karatu (70 ha, 6%). Sunflower was not grown in the rest of the districts (Map 3.15). The highest proportion of land with sunflower was found in Arumeru (Chart 3.39 and Map 3.16). The largest area planted per sunflower growing household was found in Arumeru District (0.61 ha) and the lowest was in Karatu (0.23). The range between the district with the highest and the lowest area planted per household depicts big variations in area planted among the districts (Chart 3.40). Table 3.5: Area, Quantity Harvested and Yield of Oil Seed Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Sunflower 0 0 1,098 441 402 1,098 441 402 Simsim 0 0 0 0 0 0 0 402 Groundnuts 0 0 68 0 68 0 402 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 1,166 441 1,166 441 Chart 3.37 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops 0 500 1,000 1,500 2,000 Groundnuts Simsim Sunflower Castor Seed Crop Area Planted (h 0 200 400 600 800 1,000 Yield (kg/ha Yield (kg/ha) Chart 3.39 Percent of Sunflower Planted Area and Percent of Total Land with Sunflower by District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngoro District Percent of Lan 0.0 0.5 1.0 1.5 Percent Area Planted of T Land Area Percent of Land Proportion of Land 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 Area per Household Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngoro District Chart 3.40 Area Planted per Sunflower Growing Households by District (Long Rainy Season Only) Arumeru Arusha Karatu Monduli Ngorongoro 0.6ha 0ha 0.2ha 0ha 0ha 0.8 to 1 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 0 to 0.2 Arusha Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro 1,028ha 70ha 0ha 0ha 0.4t/ha 0t/ha 0.9t/ha 0t/ha 0t/ha 0ha 800 > 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 Area Planted per Sunflower Growing Household by District MAP 3.15 ARUSHA MAP 3.16 ARUSHA Planted Area and Yield of Sunflower by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Household RESULTS           32 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 33 3.3.8 Fruit and Vegetables The collection of fruit and vegetables production data was difficult due to the small quantities produced per household. Most of the data presented here gives the production of smallholders who grew these crops as cash crops and not merely for household consumption. Most fruit production is from permanent crops and only water melon is reported as an annual crop in this section. The short rainy season is relatively important for fruit and vegetables production since 57 percent of the total area planted with fruit and vegetables was during the short rainy season. For tomatoes over 65 percent of the planted area was during the short rainy season, except for spinach and water melon over 65 percent of the planted area was during the long rainy season. The planted area for cucumber in the short rainy season was very large (100% of the total planted area was in the short rainy season). Reliable historical data for time series analysis of fruit and vegetables were not available. The total production of fruits and vegetables was 26,064 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was onions with a production of 10,656 tonnes (41% of the total fruit and vegetables produced) followed by tomatoes (7,340t, 28%) cabbage (2,813t, 11%), amaranthus (1,528t, 6%) and chillies (1,391t, 5%). The production of the other fruit and vegetables was relatively small (Table 3.6). The yield of tomatoes was 4,225 kg/ha, cabbage (4,105 kg/ha), water melon (3,634 kg/ha) and pumpkins (3,384 kg/ha). Radish and spinach had yields of 529 and 251 kg/ha respectively (Chart 3.42). 3.3.8.1 Onions The number of households growing onions in the region during the long rainy season was 2,426 and 2,955 in the short rainy season. This represented 1.0 percent of the total crop growing households in the region in the long rainy season and 4.0 percent in the short rainy season. Karatu district had the largest planted area of onions (73.4% of the total area planted with onions in the region), followed by Arumeru (25.5%) and Monduli (1.1%). There was no production of onions in other districts in Arusha region (Map 3.17). Chart 3.42 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables 0 1,000 2,000 3,000 Onions Tomatoes Cabbage Water Melon Amaranthus Spinach Others Crop Area Planted (h 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 Yield (kg/ha Chart 3.43 Percent of Onions Planted Area and Percent of Total Land with Onions by District 0 20 40 60 80 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngoro District Percent of Lan 0 1 1 2 2 3 3 4 4 Percent Area Planted of Total L Area Percent of Land Proportion of Land 0.00 0.50 1.00 Area per Household ( Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngoro District Chart 3.44 Area Planted per Onions Growing Household by District (Short Rainy Season Only) RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 34 The highest percentage of land with onions was found in Karatu, followed by Arumeru district. There was a relatively low percentage of land used for onions production in Monduli district. (Chart 3.43). The largest area planted per onions growing household was found in Karatu district (0.84 ha) followed by Monduli (0.4 ha) and Arumeru (0.25 ha) (Chart 3.44 and Map 3.18). The total area planted with onions accounted for 1.5 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. 3.3.8.2 Tomatoes The number of households growing tomatoes in the region during the long rainy season was 1,894 and 2,557 in the short rainy season. This represented 0.79 percent of the total crop growing households in the region in the long rainy season and 3.4 percent in the short rainy season. Arumeru district had the largest planted area of tomatoes (1,452 ha, 96.6% of the total area planted with tomatoes in the region), followed by Ngorongoro (52 ha, 3.4%). (Chart 3.45 and Map 3.19 and 2,20). The total area planted with tomatoes accounted for 0.9 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. Table 3.6: Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Okra 55 196 3,592 9 2 206 63 198 3,121 Bitter Aubergine 11 16 1,383 11 16 1,383 Onions 1,404 6,063 4,318 1,154 4,592 3,979 2,558 10,656 4,165 Cabbage 413 1,899 4,603 297 914 3,078 710 2,813 3,963 Tomatoes 994 4,385 4,413 510 2,955 5,792 1,504 7,340 4,880 Spinnach 71 486 6,837 136 325 2,395 207 811 3,920 Carrot 7 2 247 24 118 5,015 31 120 3,906 Chillies 153 1,337 8,742 34 54 1,606 187 1,391 7,447 Amaranths 188 799 4,260 166 729 4,405 353 1,528 4,328 Cucumber 68 328 4,786 68 328 4,786 Egg Plant 32 39 1,235 6 12 1,921 38 52 1,350 Water Mellon 71 159 2,223 292 644 2,205 364 803 2,208 Cauliflower 12 10 823 12 10 823 Total 3,478 15,718 2,628 10,347 6,106 26,064 able 3.7: Area, Production and Yield of Annual Cash Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cotton 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tobacco 9 3 333 295 237 803 304 240 789 Pyrethrum 73 18 247 0 0 0 73 18 247 TOTAL 82 21 295 237 377 258 Chart 3.45 Percent of Tomatoes Planted Area and Percent of Total Land with Tomatoes by District 0.0 25.0 50.0 75.0 100.0 125.0 Arumeru Ngoro Arusha Karatu Monduli District Percent of Lan 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40 1.60 1.80 2.00 Percent Area Planted of T Land Area Percent of Land Proportion of Land Karatu Arusha Monduli 0.7ha 0ha 0.2ha 0.4ha 0ha Ngorongoro Arumeru 0.56 to 0.7 0.42 to 0.56 0.28 to 0.42 0.14 to 0.28 0 to 0.14 Arumeru Arusha Karatu Monduli 653ha 1,878ha 27ha 0ha 0t/ha 4.2t/ha 4t/ha 10.4t/ha 0t/ha Ngorongoro 0ha 1,600 to 2,000 1,200 to 1,600 800 to 1,200 400 to 800 0 to 400 Area Planted per Onion Growing Household by District MAP 3.17 ARUSHA MAP 3.18 ARUSHA Planted Area and Yield of Onion by District Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Household Tanzania Agriculture Sample Census RESULTS           35 Karatu Arumeru Arusha Monduli 0ha 0.3ha 0ha 0ha 0.3ha Ngorongoro 0.24 > 0.18 to 0.24 0.12 to 0.18 0.06 to 0.12 0 to 0.06 Arusha Arumeru Karatu Monduli 0ha 1,452ha 0ha 294ha 0t/ha 5t/ha 0t/ha 0t/ha 0.2t/ha Ngorongoro 0ha 1,200 to 1,500 900 to 1,200 600 to 900 300 to 600 0 to 300 Area Planted per Tomato Growing Household by District MAP 3.19 ARUSHA MAP 3.20 ARUSHA Planted Area and Yield of Tomato Peas by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Household RESULTS           36 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 37 3.3.8.3 Cabbage The number of households growing cabbage in the region during the long rainy season was 836 households and 1,205 in the short rainy season. This represents 0.49 percent of the total crop growing households in the region in the long rainy season and 0.71 percent in the short rainy season. Arumeru district had the largest planted area of cabbage (688 ha, 96.9% of the total area planted with cabbage in the region), followed by Ngorongoro (22 ha, 3.1%). Cabbages are not produced in Monduli, Arusha and Karatu districts. The largest proportion of the area planted with cabbage was found in Arumeru district (0.83%), and Ngorongoro (0.19%) (Chart 3.46). The total area planted with cabbage accounted for 0.42 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. 3.3.9 Other Annual Crop Production Most of the other annual crops are cash crops. An area of 377 ha was planted with other annual crops and tobacco and pyrethrum were the only cash crops grown in Arusha in both seasons. The area planted with annual cash crops in short rainy season was 82 ha which represents 21.7 percent of the total area planted with other annual cash crops in short and long rainy season. 3.3.9.1 Pyrethrum Only 18 tonnes of pyrethrum was produced in Arusha Region on a planted area of 73 ha. It was produced during the short rainy season only. The crop is grown in Arumeru district only and only 0.4 ha was grown per household. 3.3.9.2 Tobacco The quantity of tobacco produced was 240 tonnes. Tobacco had a planted area of 304 ha, most of which was planted in the long rainy season. Tobacco production is concentrated in 1 district with Arumeru having the largest planted area (83.1% of total area planted with tobacco in the region), followed by Ngorongoro (10.4%), Monduli (5.1%) and Karatu 1.4%) (Chart 3.48) (Map 3.21 and 3.22). Chart 3.46 Percent of CabbagePlanted Area and Percent of Total Land with Cabbage by District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 Arumeru Ngoro Monduli Arusha Karatu District Percent of Lan 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 Percent Area Planted of Total L Area Percent of Land Proportion of Land Chart 3.47 Area planted with Annual Cash Crops Pyrethrum, 73, 19% Tobacco, 304, 81% Chart 3.48 Percent of Tobacco Planted Area and Percent of Total Land with Tobacco by District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Arumeru Ngorongoro Monduli Karatu Arusha District Percent of Lan 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 Percent Area Planted of T Land Area Percent of Land Proportion of Land Arumeru Arusha Karatu Monduli 2ha 3ha 4ha 1ha 5ha Ngorongoro 0.48 > 0.36 to 0.48 0.24 to 0.36 0.12 to 0.24 0 to 0.12 Arusha Karatu Monduli 253ha 4ha 16ha 52ha 0.7t/ha 0t/ha 0.7t/ha 1.1t/ha 1.1t/ha Ngorongoro Arumeru 0ha 200 > 150 to 200 100 to 150 50 to 100 0 to 50 Area Planted per Tobacco Growing Household by District MAP 3.21 ARUSHA MAP 3.20 ARUSHA Planted Area and Yield of Tobacco by District Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Household Tanzania Agriculture Sample Census RESULTS           38 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 39 3.4 Permanent Crops Permanent crops (sometimes referred as permanent crops) are crops that normally take over a year to mature and once mature can be harvest for a number of years. For most crops, it is easy to determine if they are annual or permanent. However, for crops like cassava and bananas the distinction is not so clear. Cassava has varieties that mature within a year and produces only one harvest, whilst other varieties survive for more than one year and produce several harvests. In this census, cassava was treated as an annual crop. Conversely, bananas normally take less than a year to mature, survive for more than one year and are thus treated as a permanent crop. In this report the agriculture census results are presented for the most important permanent crops in terms of production, yield and area planted. Previous censuses and surveys did not measure these variables for permanent crops, therefore no time series analysis is made in this section. The area of smallholders planted with permanent crops was 17,336 hectares (10.2% of the area planted with annual crops in the region). However, the area planted with annual crops is not the actual physical land area as it includes the area planted more than once on the same land, whilst for the planted area for permanent crops is the same as physical planted land area. So the percentage physical area planted with permanent crops would be higher than indicated in Chart 3.49. The most important permanent cros in Arusha region are coffee and pigeon peas which account for a planted area of 5,765 ha (33.3%) and 5,674 ha (32.7) respectively, of the planted area of all permanent crops) followed by bananas (4,857 ha, 28.0%) and others (914 ha, 5%). Each of the remaining permanent crops had an area of less than 5 percent of the total area planted with permanent crops (Chart 3.50). Arumeru district had the largest area under smallholder permanent crops (12,285 ha, 71%). This is followed by Karatu (3,969 ha, 23%) and Monduli (1,059 ha, 6%). However, Karatu had the largest area per permanent crop growing household (0.7 ha) followed by Monduli (0.6 ha), Arumeru (0.2 ha), Arusha (0.2 ha), and Ngorongoro (0.1 ha) (Chart 3.51). In terms of area of permanent crops planted expressed as a percentage of the total area planted with crops per district, Arumeru had the highest (12.9%) followed by Karatu (10.2%) Chart 3.49 Area Planted for Annual and Permanent Crops Annual Crops, 169,975, 91% Permanent Crops, 17,336, 9% Chart 3.50 Area Planted with the Main Perennial Crops Mango, 67, 0% Other, 914, 5% Banana, 4,857, 28% Pegeon peas, 5,674, 33% Coffee, 5,765, 34% Sugar cane, 31, 0% Orange, 28, 0% Chart 3.51 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District 23 6 0 0 71 0 20 40 60 80 Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro Arusha District % of Total Area Plan 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Average Planted Area Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 40 3.4.1 Coffee The total production of coffee by smallholders was 3,089 tonnes. In terms of area planted, coffee was the most important permanent crop grown by smallholders in the region. They were grown by 15,552 households (8.3% of the total crop growing households). The average area planted with coffee per household was relatively small at around 0.37ha per coffee growing household and the average yield obtained by smallholders was 536 kg/ha from a harvest area of 5,024 hectares. Arumeru had the largest area of coffee in the region (5633 ha, 97.7%) followed by Monduli (124 ha, 2.2%) and Karatu (8 ha, 0.1%). There was no coffee production in Arusha and Ngorongoro districts (Map 3.23). However, the average area planted with coffee per coffee growing household was highest in Monduli (0.38 ha) followed by Arumeru (0.37 ha. (Chart 3.52 and Map 3.24). 3.4.2 Pigeon Peas The total production of pigeon peas by smallholders was 2,182 tonnes. In terms of area planted, pigeon peas were the second most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 7,514 households (2.4% of the total crop growing households). The average area planted with pigeon peas per household was 0.76 ha per pigeon peas growing households and the average yield obtained by smallholders was 385 kg/ha from a harvest area of 2,697 hectares. Karatu had the largest area of pigeon peas in the region (3,742 ha, 66%) followed by Arumeru (1,794ha, 32%) and Monduli (137 ha, 2%) (Map 3.25). However, the average area planted with pigeon peas per pigeon peas planting household was highest in Karatu (0.8 ha) followed by Monduli (0.4 ha) (Chart 3.53 and Map 3.26). 3.4.3 Banana The total production of banana by smallholders was 130,416 tonnes. In terms of area planted, banana was the third most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 23,195 households (16.8% of the total crop growing households). The average area planted with banana per household was relatively small at around 0.2 ha per banana growing household and the average yield obtained by smallholders was 26,851 kg/ha from a harvested area of 4,857 hectares. Chart 3.52 Percent of Area Planted with Coffee and Average Planted Area per Household by District 97.7 0.0 2.2 0.1 0.0 0.0 40.0 80.0 120.0 Arumeru Monduli Karatu Arusha Ngorongoro District % of Total Area Plan 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 Average Planted Area Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.53 Percent of Area Planted with Pigeon Peas and Average Planted Area per Household by District 2 66 32 0 20 40 60 80 Karatu Arumeru Monduli Arusha Ngorongoro District % of Total Area Plan 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 Average Planted Area Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 41 Arumeru had the largest planted area of bananas in the region (3,834 ha, 79%) followed by Monduli (798 ha, 16%), and Karatu(218 ha, 4%). (Map 3.27). However, the area planted with banana per banana growing household was highest in Monduli (0.64 ha), followed by Karatu and Arumeru with (0.19 hectares each). (Chart 3.54 and Map 3.28. 3.5 Input/Implement Use 3.5.1 Methods of Land Clearing Land clearing is a common pre-tillage operation practiced by most farmers in the region. Land clearing is divided into two categories: bush clearing, which by definition implies either expansion into virgin areas or into areas which have been left fallow for a long period. The other category, which includes burning, hand slashing or tractor slashing, is normally an annual clearing exercise to remove vegetation growth from the previous season. Hand slashing is the most widespread method used for land clearing. The area cleared by hand slashing in the region during the long rainy season was 77,894 ha which represented 36.8 percent of the total planted area. Bush clearance, burning and tractor slashing are less important methods for land clearing and they represent 1.3, 1.2 and 1.1 percent respectively (Table3.8). 3.5.2 Methods of Soil Preparation Oxen ploughing is mostly used for soil preparation as it has been used in an area of 110,303 ha which represented 65 percent of the total planted area, followed by tractor ploughing (30,487 ha, 18%) and ox-ploughing (29,111 ha, 17%). Table 3.8: Land Clearing Methods Long Rainy Season Short Rainy Season Total Method of Land Clearing Number of Households Area Planted % Number of Households Area Planted % Number of Households Area Planted % Mostly Hand Slashing 74,387 77,894 36.76 25,289 14,763 51.86 99,677 92,657 38.55 No Land Clearing 55,268 126,383 59.64 20,436 11,928 41.90 75,704 138,311 57.54 Mostly Bush Clearance 1,314 2,838 1.34 306 388 1.36 1,620 3,227 1.34 Mostly Burning 3,353 2,578 1.22 907 723 2.54 4,259 3,301 1.37 Mostly Tractor Slashing 1,544 2,224 1.05 498 497 1.74 2,042 2,720 1.13 Other 277 166 0.58 277 166 0.07 Total 135,866 211,917 100 47,713 28,466 100 183,578 240,383 100 Chart 3.54 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District 16.42 0.10 78.93 0.06 4.49 0.00 20.00 40.00 60.00 80.00 Arumeru Monduli Karatu Ngorongoro Arusha District % of Total Area Plan 0.00 0.10 0.20 0.30 Average Planted Area Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.51 Numbe r of House holds by Me t hod of Land Cle aring during t he Long Rainy S e ason 74,387 55,268 1,314 3,353 1,544 0 100,000 Mostly Hand Slashing No Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Burning Mostly Tractor Slashing Other Numbe r of House holds Chart 3.57 Area Cultivated by Cultivation Method Mostly Tractor Ploughing, 30,487, 18% Mostly Oxen Ploughing, 110,303, 65% Mostly Hand Hoe Ploughing, 29,111, 17% Arumeru Arusha Karatu Monduli 0.4ha 0ha 0.3ha 0.4ha 0ha Ngorongoro 0.32 to 0.4 0.24 to 0.32 0.16 to 0.24 0.08 to 0.16 0 to 0.08 Arumeru Arusha Monduli Karatu Ngorongoro 5,633ha 798ha 8ha 0ha 0t/ha 0.5t/ha 0.1t/ha 0.1t/ha 0t/ha 0ha 4,000 > 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 Area Planted per Coffee Growing Household by District MAP 3.23 ARUSHA MAP 3.24 ARUSHA Planted Area and Yield of Coffee by District Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Household Tanzania Agriculture Sample Census RESULTS           42 Arusha Arumeru Karatu Monduli 834ha 75ha 155ha 1,234ha 0ha 0.3t/ha 1.5t/ha 0.1t/ha 0.4t/ha 0t/ha Ngorongoro Arumeru Arusha Monduli Karatu 0.5ha 0.8ha 1ha 0.4ha 0ha Ngorongoro 0.8 to 1 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 0 to 0.2 1,000 > 750 to 1,000 500 to 750 250 to 500 0 to 250 Area Planted per Pigeon Peas Growing Household by District MAP 3.25 ARUSHA MAP 3.26 ARUSHA Planted Area and Yield of Pigeon Peas by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Household RESULTS           43 Arusha Arumeru Monduli Karatu 0.2ha 0.1ha 0.6ha 0.2ha 0.1ha Ngorongoro 0.48 > 0.36 to 0.48 0.24 to 0.36 0.12 to 0.24 0 to 0.12 Arumeru Arusha Karatu Monduli 3,834ha 218ha 798ha 5ha 39.5t/ha 30.8t/ha 0.9t/ha 14.5t/ha 4.9t/ha Ngorongoro 3ha 3,200 to 4,000 2,400 to 3,200 1,600 to 2,400 800 to 1,600 0 to 800 Area Planted per Banana Growing Household by District MAP 3.27 ARUSHA MAP 3.28 ARUSHA Planted Area and Yield of Banana by District Area Planted per Household Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Household Tanzania Agriculture Sample Census RESULTS           44 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 45 Slightly more ox-plough cultivation was used during long rainy season at 66 percent against 58 percent for the short rainy season, followed by tractor ploughing which was at 19 percent during long rainy season against 12 percent during short rainy season. Hand hoe ploughing was more common in the short rainy season with 29 percent against 15 percent in the long rainy season. In Arusha region, Arumeru district had the largest planted area cultivated with oxen (56,057 hectares, 33.0%) followed by Karatu (23,486 ha, 13.8%), Monduli (21,563 ha, 12.7%), Ngorongoroi (6,886 ha, 4.1%), and Arusha (2,310 ha, 1.4%). During the long rainy season, 63.8 percent of the total area cultivated by using oxen was planted with cereals followed by pulses (33.2%), fruit and vegetables (1.7%), oil seeds (1.0%,) cash crops (0.3%) and roots and tubers (0.1%). 3.5.3 Improved Seed Use The planted area using improved seeds was estimated at 43,120 ha which represents 25 percent of the total planted with the annual crops and vegetables area. The percentage use of improved seed in the short rainy season was 6.7 percent, while use of improved seeds in the long rainy season was (18.7%). Cereals had the largest planted area with improved seeds (29,335 ha, 68% of the planted area with improved seeds) followed by pulses (7,891 ha, 18%), fruit and vegetables (5,366 ha, 12%) and, roots and tubers (527 ha, 1%). However, the use of improved seeds in fruit and vegetables is much greater than in other crop types (88%) (Chart 3.61). 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 70,000 80,000 90,000 Area Cultivate Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.58 Area Cultivated by Method of Cultivation and District Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand hoe ploughing Mostly Tractor Ploughing Chart 3.59 Planted Area of Improved Seeds - ARUSHA With Improved Seeds, 48,494, 29% Without Improved Seeds, 121,408, 71% Chart 3.60 Planted Area with Improved Seed by Crop Type Pulses, 7,891, 18% Oilseeds , 0, 0% Fruits & Vegetables, 5,366, 12% Cash Crops, 0, 0% Roots & Tubers, 527, 1% Cereals, 29,335, 69% 0 20 40 60 80 100 Percent of Planted Ar Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.61 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed - Annuals RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 46 3.5.4 Fertilizer Use The use of fertilisers on annual crops is relatively small with a planted area of only 64,516 ha (38% of the total planted area in the region). The planted area without fertiliser for annual crops was 1o5,460 hectares representing 62 percent of the total planted area with annual crops. Of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 47,632 ha which represents 28 percent of the total planted area (73.8% of the area planted with fertiliser application in the region). This was followed by inorganic fertilizer (15,492 ha, 9.1%). Compost was used on a very small area and represented only 0.8 percent of the area planted with fertilizers. The highest percentage of the area planted with fertilizer (all types) was in Arumeru district (56.1%) followed by Karatu (26.5%), Monduli (13.3%), Arusha (2.5%) and Ngorongoro (1.6%) (Table 3.9 and Charts 3.62 and 3.63). Most annual crop growing households do not use any fertiliser (149,040 households, 65.1%). The percentage of the planted area with applied fertiliser was highest for cereals (69% of the area planted with cereals during the long rainy season had an application of fertilizers). This was followed by pulses (24%), fruits and vegetables (5%), roots and tubers (1.7%) cash crops (0.2%) and oil seeds (0.1%). (Table 3.10). Table3.9 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District - Long and Short Rainy Season Fertilizer Use District Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Total No Fertilizer Applied Monduli 8,271 289 8,560 28,989 Arumeru 24,230 460 11,503 36,193 46,773 Arusha 1,529 101 1,630 1,293 Karatu 12,682 569 3,876 17,127 17,889 Ngorongoro 920 74 13 1,007 10,517 Total 47,632 1,392 15,492 64,516 105,460 Table 3.10 Number of Crop Growing Households and Planted Area by Type of Fertilizer Use and District - Long Rainy Season Fertilizer Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total District Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Cereals 38,252 28,013 1,598 1,114 5,776 76,882 55,780 116,732 90,684 Roots & Tubers 478 81 0 1,416 765 3,182 382 5,077 1,228 Pulses 25,270 10,986 1,096 449 2,717 848 64,805 33,015 93,889 45,298 Oil Seeds 350 66 0 0 1,859 1,106 2,208 1,172 Fruits & Veget. 1,701 378 0 5,713 2,178 1,204 72 8,618 2,628 Cash Crops 260 80 0 0 1,108 277 1,369 356 Total 66,312 39,603 2,694 1,563 9,846 9,567 149,040 90,633 227,893 141,365 Chart 3.62 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser Mostly Farm Yard Manure, 39,374, 28% Mostly Inorganic Fertilizer, 8,998, 6% Mostly Compost, 1,123, 1% No Fertilizer Applied, 91,810, 65% 0 50,000 100,000 Area (ha Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.63 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser and District No Fertilizer Applied Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Mostly Farm Yard Manure RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 47 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use The total planted area applied with farm yard manure in Arusha region was 60,974 ha. The number of households that applied farm yard manure in their annual crops during the long rainy season was 66,312 and it was applied to 39,603 ha representing 28 percent of the total area planted during that season (Table 3.10). Cereals had the highest percent of the total area planted with applied farm yard manure (64%), followed by pulses (32%). However, fruit and vegetables had a relatively high percent of the planted area with farm yard manure (13% of the total area of fruit and vegetables in Arusha). This was followed by roots and tubers (7%), oil seeds (6%) and cash crops (4%)) (Chart 3.64). Farm yard manure is mostly used in Arusha (52% of the total planted area in the district), followed by Karatu (36%), Arumeru (29%), Monduli (22) and Ngorongoro (8%) (Chart 3.65b). For permanent crops, most farm yard manure is used for the production of coffee (40.1%), followed by banana (32.9%) and pigeon peas (25.2%). 3.5.4.2 Inorganic Fertiliser Use The total planted area applied with inorganic fertilisers in Arusha region was 15,492 ha which represents 9.5 percent of the total planted area with annuals in the region and 20 percent of the total planted area with fertiliser. The number of households that applied inorganic fertilizer on their annual crops during the long rainy season was 11,765 and it was applied to 8,998 ha representing 6 percent of the total area planted during that season (Table 3.10). The largest area applied with inorganic fertilizers was on cereals (60% of the total area applied with inorganic fertilizers), followed by fruit and vegetables (23%), pulses (9) and roots and tubers (8%), (Chart 3.66). Chart 3.64 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop Type - ARUSHA Cereals, 45,939, 76% Oilseeds, 66, 0% Pulses, 13,922, 23% Roots & Tubers, 97, 0% Fruits & Vegetables, 788, 1% Cash Crop, 12, 0% 0 25 50 Percent of Planted Ar Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Cash Crop Crop Type Chart 3.65a Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure - Annuals Chart 3.65b Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District - ARUSHA 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0 60.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent Chart 3.66 Planted Area with Inorganic Fertilizer by Crop Type - ARUSHA Fruit & Vegetables, 671, 16% Roots & Tubers, 991, 6% Cereals, 8,871, 55% Cash Crop, 0, 0% Oilseeds, 0, 0% Pulses, 1,113, 7% RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 48 Inorganic fertiliser is mostly used in Arumeru (5% of the total planted area in the district), followed by Karatu (2%) and Arusha (0.1). Other districts used virtually no inorganic fertiliser and Monduli recorded zero inorganic fertiliser use (Chart 3.67b). In permanent crops inorganic fertiliser were used on tea (5.2%), followed by sugarcane (1.1%), coconut (0.3%), mangoes (0.15%) and oranges (0.14%). 3.5.4.3 Compost Use The total planted area applied with compost was 1,392 ha which represents only 0.8 percent of the total planted area with annual crops in the region and 2.2 percent of the total planted area with fertiliser in the region. The number of households that applied compost manure on their annual crops during the long rainy season was 1,126 and it was applied to 1,123 ha representing 1.0 percent of the total area planted (Table 3.10 and Chart 3.68a). The proportion of area applied with compost was very low for each type of crop (0 to 0.1%), (Chart 3.68b). However, the distribution of the total area using compost manure shows that 55 percent of this area was cultivated with cereals, followed by fruits and vegetables (32%), pulses (6.9%) and roots and tubers (6.2%). Compost is mostly used in Karatu (1.6% of the total planted area in the district), and this is y followed by Monduli (0.8%). Chart 3.67b Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertiliser by District - ARUSHA 0.0 10.0 20.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percen 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Percent of Planted A Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Cash Crop Crop Type Chart 3.67a Percentage of Planted Area with Inorganic Fertilizer by Crop Type - ARUSHA Chart 3.68c Proportion of Planted Area Applied with Compost by District - ARUSHA 0.0 1.0 2.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 Percent of Planted Ar Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Cash Crop Crop Type Chart 3.69b Percentage of Planted Area with Compost by Crop Type- ARUSHA Chart 3.68a Planted Area with Compost by Crop Type - ARUSHA Cash Crop, , 0% Oilseeds, 0, 0% Pulses, 539, 30% Fruits & Vegetables, 68, 4% Roots & Tubers, 0, 0% RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 49 Ngorongoro (0.64%) and Arumeru (0.55%) Compost was not used in Arusha district. In permanent crops, compost was mostly used to banana (36.8%) followed by pigeon peas and mango each with (31.6%), 3.5.5 Pesticide Use Pesticides are chemicals used for controlling insects, diseases and weeds. This section analyses the use of these chemicals by smallholders on both annual and permanent crops in the region. Pesticides were applied to a planted area of 49,917 ha of annual crops and vegetables. Insecticides are the most common pesticide used in the region (65% of the total area applied with pesticides). This was followed by fungicides (21%) and herbicides (14%) (Chart 3.69). 3.5.5.1 Insecticide Use The planted area applied with insecticides was estimated at 26,502 ha which represented 18.5 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. Cereals had the largest planted area applied with insecticides (12,587 ha, 47.5% of the total planted area with insecticides) followed by pulses (7,683ha, 29%), fruit and vegetables (5,567 ha, 21%), and roots and tubers (666 ha, 2.5%). There was no application of pesticides on cash crops and oil seeds in the region (Chart 3.70). However, the percent of insecticides used in fruits and vegetables and in roots and tubers is much greater than in other crop types (73% and 72% respectively), (Chart 3.71). Annual Crops with more than 50 percent insecticide use were cabbage (100%), chillies (100%), water melon (100%), onions (84.2%), spinach (78.2%), tomatoes (77.9%), amaranths (67%), and paddy (63%). Karatu had the highest percent of planted area with insecticides (26.9% of the total planted area with annual crops in the district). This was closely followed by Monduli (24.9%) then Arumeru (15.8%), Arusha (5.5%) and Ngorongoro (4.2%), (Chart 3.72). Chart 3.69 Planted Area (ha) by Pesticide Use Herbicides, 7,128, 14% Insecticides, 32,473, 65% Fungicides, 10,316, 21% Chart 3.70 Planted Area Applied with Insecticides by Crop Type Cash crops, 0, 0% Oil seeds & Oil nuts, 0, 0% Fruits & Vegetables, 5,566, 21% Pulses, 7,683, 29% Roots & Tubers, 666, 3% Cereals, 12,587, 47% 0.0 25.0 50.0 75.0 Percent of Planted A Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds & Oil nuts Fruits & Vegetables Cash crops Crop Type Chart 3.71 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Insecticides Chart 3.72 Percent of Planted Area Applied with Insecticides by District - ARUSHA 0.0 10.0 20.0 30.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production __________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 50 3.5.5.2 Herbicide Use The planted area applied with herbicides was 4,352 ha which represented 3.0 percent of the total planted area of annual crops and vegetables. Cereals had the largest planted area applied with herbicides (2,215 ha, 51%), followed by fruits and vegetables (1,166 ha, 27%), and pulses (971 ha, 22%), (Chart 3.73). There was no application of herbicide on roots and tubers, cash crops and oil seeds (Chart 3.74). The top six annual crops with highest percentage use of herbicides in terms of planted area were maize (29.8%), wheat (22.1%), beans (13.4%), paddy (12.3%), onions (10.9%) and barley (6.3%). Karatu had the highest percent of planted area with herbicides (9.3% of the total planted area with annual crops in the district). This was followed by Arumerui (4.0%) then Arusha (1.5%) and Monduli (1.4%). The smallest percentage use was recorded in Ngorongoro district (0.3%) (Chart 3.75). 3.5.5.3 Fungicide Use The planted area applied with fungicides was 10,316 ha which represented 6.18 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. The percentage use of fungicides in the short rainy season at (7.6%) was higher than the corresponding percentage for the long rainy season (5.8%). Cereals had the largest planted area applied with fungicides (5,275ha, 53%) followed by Fruits and vegetables (2,353 ha, 24%), pulses (,941 ha, 20%), roots and tubers (326 ha, 3.0%). There was no application of fungicide on oil seeds and cash crops) (Chart 3.76) Chart 3.73 Planted Area Applied with Herbicides by Crop Type Cereals, 2,215, 51% Cash crops, 0, 0% Fruits & Vegetables, 1,166, 27% Oil seeds & Oil nuts, 0, 0% Roots & Tubers, 0, 0% Pulses, 971, 22% 0.0 2.0 4.0 Percent of Planted Ar Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds & Oil nuts Fruits & Vegetables Cash crops Crop Type Chart 3.74 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Herbicides Chart 3.75 Proportion of Planted Area Applied with Herbicides by District - TANGA 0.0 5.0 10.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent Chart 3.76 Planted Area Applied with Fungicides by Crop Type Cash crops, 0, 0% Fruits & Vegetables, 2,363, 24% Oil seeds & Oil nuts, 0, 0% Pulses, 1,941, 20% Roots & Tubers, 326, 3% Cereals, 5,275, 53% RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 51 However, the percentage use of fungicide in fruits and vegetables and roots and tubers was much greater than in other crop types (38.9% and 35.3% respectively). (Chart 3.77). Annual crops with more than 40 percent fungicide use were water melon (100%), barley (90%), egg plant (84.2%), tomatoes (79.1%), wheat (54.7%) and chillies (47.8. Karatu had the highest percent of planted area with fungicides (7.5% of the total planted area with annual crops in the district). This was closely followed by Arumeru (6.5%) and Monduli (5.5%). The smallest percentage use was recorded in Ngorongoro district (1.0%) (Chart 3.78). 3.5.6 Harvesting Methods The main harvesting method for cereals was reported to be by hand. Very small acreage of maize (0.8%), chick peas (1.8%), barley (1.9%) and wheat (13.7%) were harvested by machine. All other cereals and annual crops were harvested by hand. 3.5.7 Threshing Methods Hand threshing was the most common method used, with 52 percent of the total area planted with cereals during the long rainy season was threshed by hand. Draft animals, human powered tools and engine driven machines were only used on crops harvested from 0.1 percent and 0.2 percent of the total planted area respectively. 3.6 Irrigation Water is the limiting factor to crop production in the majority of areas in Tanzania and without water most other cultural practices applied to crops do not result in significant increases in yields. This section deals with the area under irrigation by different crops and the means by which water was extracted from the source and applied to the field. 3.6.1 Area Planted with Annual Crops and Under Irrigation In Arusha region, the area of annual crops under irrigation was 25,034 ha representing 14 percent of the total area planted (Chart 3.79). The area under irrigation during the short rainy season was 9,187 ha accounting for 39 percent of the total area under irrigation. Some crops, especially vegetables, were predominantly grown in the short rainy season with irrigation. In the short rainy season, 97 percent of the area planted with vegetables was irrigated, whilst 63 percent of the vegetables were irrigated in the long rainy season. 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.0 20.0 22.0 24.0 26.0 28.0 30.0 32.0 34.0 36.0 38.0 40.0 Percent of Planted Ar Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds & Oil nuts Fruits & Vegetables Cash crops Crop Type Chart 3.77 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Fungicides Chart 3.78 Proportion of Planted Area with Fungicides by District - ARUSHA 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent Chart 3.79 Area of Irrigated Land Irrigated Area, 25,034, 14% Unirrigated Area, 149,927, 86% RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 52 The district with the largest planted area under irrigation with annual crops was Arumeru (17,392 ha, 22% of the total irrigated planted area with annual crops in the region). This is followed by Karatu with (7,639 ha, 19%) and then Arusha (2,923 ha, 14%). When expressed as a percentage of the total area planted in each district, Arumeru had the highest with 62 percent of the planted area in the district under irrigation. This is followed by Karatu (27%), Monduli (6%), Ngorongoro (4%), and Arusha (1%) (Chart 3.80 and Map 3.30). Of all the different crops and in terms of proportion of the irrigated planted area, water melon, chillies, egg plant and soya beans were the most irrigated crops with 100 percent irrigation followed by paddy (93%), tomatoes (88%), cabbage (88%) and onions (76%). In terms of crop type, the area under irrigation with cereals was 13,661 ha (58% of the total area under irrigation), followed by fruits and vegetables with 5,037 ha (21%), pulses (3,484 ha, 15%) and roots and tubers (824 ha, 4%). All of the irrigation on cereals was applied to maize, paddy and sorghum. The area of fruit and vegetables under irrigation was 5,037 ha which represents 83 percent of the total planted area with fruit and vegetables. Onions, Tomatoes, cabbages and water melon were the most irrigated crops. Irrigation was not used on annual cash crops. The Planted area with irrigation in Arusha region was 23,517 hectares. 3.6.2 Sources of Water Used for Irrigation The main source of water used for irrigation was from rivers (51.3% of households with irrigation). This was followed by canals (47.4%). The proportion of households that used wells and pipe water as a source of water for irrigation were very few (0.5% and 0.8% respectively). Most households using irrigation in Arumeru and Karatu get their irrigation water from rivers (85% and 94% respectively). 3.6.3 Methods of Obtaining Water for Irrigation Gravity was the most common means of getting water for irrigation with 97.1 percent of households using this method. The remaining methods (hand bucket and motor pump) were of minor importance (Chart 3.83). Gravity was used by most households with irrigation in Arumeru (73.9%), followed by Karatu (11.3%), Ngorongoro (7.3%), Monduli (6.4%), and Arusha (1.1%). Hand bucket was more common in Arumeru with 78.5 percent of households using the method to get water for irrigation, followed by Karatu (10.9), and Ngorongoro (10.5%) Chart 2.80 Planted Area with Irrigation by District - ARUSHA Region 0 4,000 8,000 12,000 16,000 20,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Region Irrigated Area (h 0 10 20 30 Percentage Irrigati Irrigated Land (ha) Percentage Irrigated Land Chart 3.82 Number of Households with Irrigation by Source of Water Canal, 11,121, 47% River, 12,044, 51% Well, 119, 1% Pipe water, 197, 1% Canal River Well Pipe water Chart 3.83 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water Hand Bucket, 557, 2.4% Motor Pump, 117, 0.5% Gravity, 22,807, 97.1% Gravity Hand Bucket Motor Pump Arumeru Arusha Karatu Monduli Ngorongoro 17,893ha 412ha 3,012ha 1,719ha 1,132ha 14.1% 21.6% 9.8% 8.6% 4.6% 16,000 to 20,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Arusha Karatu Monduli Ngorongoro 46,773ha 1,293ha 17,889ha 28,989ha 10,517ha 566.4% 44.2% 51.1% 77.2% 91.3% Arumeru 40,000 to 50,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District MAP 3.29 ARUSHA MAP 3.30 ARUSHA Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District Planted Area With Irrigation Practice Planted Area with no Fertilizer Applied Percent of Planted Area with no Fertilizer Applied Planted Area With Irrigation Practice Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area with no Fertilizer Applied Percent of Planted Area With Irrigation Practice RESULTS           53 RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 54 3.6.4 Methods of Water Application Most households used flood irrigation (96% of households using irrigation) as a method of field application. This was followed by hand bucket/watering can (3%). Sprinklers were not widely used (1%). 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing 3.7.1 Crop Storage Crop storage means keeping a crop for a certain period of time as food for the household, in order to sell at higher prices and as seed for planting in the following season. The results for Arusha region show that there were only 183,125 crop growing households (16.2% of the total crop growing households) that stored various agricultural products in the region. The most important stored crop was maize with 103,383 households storing 19,114 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by beans and other pulses (72,689 households, 4,698tonnes). Other crops were stored in very small amounts. 3.7.1.1 Methods of Storage The region had 73,771 crop growing households storing their produce in sacks and/or open drums (65.8% of households that stored crops in the region). The number of households that stored their produce in locally made traditional structures was 24,379 (21.79%). This was followed by air tight drums (6,567 households, 5.91%), improved locally made structures (5,593 households, 5.0%) and modern stores (1,209 households 1%). Sacks/open drums were the dominant storage method in all districts, with the highest percent of households in Arusha using this method (76.0% of the total number of households storing crop products). This is followed by Arumeru (74.2%), Karatu (64.3%), Monduli (57.3%) and Ngorongoro (38.2%) (Chart 3.80). The highest percent of households using locally made traditional structure was in Ngorongoro, Monduli and Karatu, with 45.7%, 38.4% and 33.5% respectively, of the total number of households storing crops. Chart 3.84 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application Sprinkler, 152, 1% Bucket / Watering Can, 616, 3% Flood, 22,713, 96% Flood Bucket / Watering Can Sprinkler Chart 3.85 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type - ARUSHA 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 Maize Paddy Sorghum & Millet Beans & PulsesWheat CoffeeCashewnutTobacco Cottton Groundnuts/Bambara Nuts Crop Number of househo 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 Quantity (t Number of households Quantity stored (Tons) Chart 3.86 Number of households by Storage Methods - ARUSHA Locally Made traditional Crib, 24,379, 22% Sacks / Open Drum, 73,771, 66% Modern Store, 1,209, 1% Airtight Drum, 6,567, 6% Other, 273, 0% Improved Locally Made Crib, 5,593, 5% Chart 3.87 Number of Households by Method of Storage and District (based on the most important household crop) 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Dist ric t Locally Made Traditional Crib Improved Locally Made Crib Modern Store Sacks / Open Drum Airtight Drum Unprotected Pile Other Series8 RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 55 3.7.1.2 Duration of Storage Most households (52% of the households storing crops) stored their produce for a period of 3 to 6 months followed by those who stored for a period of over 6 months. The minority of households stored their crop for a period of less than 3 months (16%). Most households that stored pulses stored for a period of between 3 and 6 months, followed by a period over 6 months. A small number of households stored pulses for the period of less than 3 months (Chart 3.88). The proportion of households that stored their produce for the duration of 3 to 6 months was highest in Arumeru district (54%) followed by Karatu (24%), Ngorongoro (11%), Monduli (9%), and Arusha (2%) (Map 3.31). District comparison of duration of storage cannot be done for all crops combined. However, the analysis has been done for maize only as it is the most commonly stored crop. In general, quantity stored was related to the quantity produced. Districts with greater production had a higher percent of their crop stored as on 1st October 2003 (Chart 3.89). 3.7.1.3 Purposes of Storage Subsistence food crops (maize, paddy, sorghum and millet, beans and pulses) are mainly stored for household consumption. The percent of households that stored maize for household consumption as the main purpose of storage was 96.1 percent followed by seed for planting. Practically, all stored annual cash crops were stored for selling at higher prices, as was the case of tobacco (100%). (Chart 3.90). 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss About 79 percent of households that stored crops had little or no loss, however the proportion of households that experienced a loss of more than a quarter was higher for food crops than crops that are produced for sale such as coffee, tobacco, cashew nuts, groundnus and bambarra nuts. Table 3.11: Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District Estimate Storage Loss District Little or no Loss Up to 1/4 Loss Between 1/4 and 1/2 Loss Over 1/2 Loss Total Monduli 12,978 6,957 1,195 258 21,387 Arumeru 80,187 12,180 3,120 765 96,252 Arusha 2,667 38 0 0 2,706 Karatu 32,292 8,421 1,271 520 42,505 Ngorongoro 16,833 2,281 1,161 0 20,275 Total 144,957 29,877 6,747 1,544 183,125 0 30,000 60,000 Number of househo Maize Beans & Pulses Crop Chart 3.88 Normal Length of Storage for Selected Crops Less than 3 months 3 to 6 months Over 6 months Chart 3.89 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 45,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Quantity (tonne 0 5 10 15 20 25 30 35 40 % Stored Quantity harvested Quantity stored % stored 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Percent of Househol Maize Paddy Sorghum & Millet Beans & Pulses Wheat CoffeeCashewnutTobaccoCottton Groundnuts/Bambara Nuts Crop Type Chart 3.90 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type Food for the household To sell for higher price Seeds for planting Others RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 56 The proportion of households that reported a loss of more than a quarter was greatest for maize 2.3% of the total number of households that stored crops). This was followed by beans and pulses (1.2%). All households that stored cash crops such as tobacco had no storage loss. 3.7.2 Agro processing and By-products Agro processing refers to a process that converts a crop product from one form to another form in order to add value or increase the palatability of the product. Agro-processing was practiced in most crop growing households in Arusha region (107,159 households, 69% of the total crop growing households) (Chart 3.91a). The percent of households processing crops was high in most districts (above 70%). Ngorongoro and Monduli had the lowest percent of households processing crops (59% and 462% of crop growing households respectively) (Chart 3.91b). 3.7.2.1 Processing Methods Most crop processing households processed their crops using neighbour’s machines representing 85 percent (91,288 households). This was followed by those processing by trader (7,340 households, 7%), on farm by hand (3,925 households, 4%) and on-farm by machine (3,363 households, 3%). The remaining methods of processing were used by very few households (less than 1%). Processing by machine was the most common processing method in all districts in Arusha region, and processing by trader was more common in Arusha district (70%), followed by Monduli (22%) (Chart 3.92). 3.7.2.2 Main Agro-processing Products Two types of products can be produced from agro-processing namely, main product and by-product. The main product is the major product after processing and the by-product is secondary after processing. For example the main product after processing maize is normally flour whilst the bi-product is normally the bran. Chart 3.91a Households Processing Crops Households Processing, 107,159, 69% Households not Processing, 47,698, 31% 0 20 40 60 80 100 Percent of Households Proces Arusha Karatu Arumeru Ngorongoro Monduli District Chart 3.91b Percentage of Households Processing Crops by District Chart 3.92 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing 0% 25% 50% 75% 100% Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Percent of Household On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Co-operative Union By Trader Other Chart 3.93 Percent of Households by Type of Main Processed Product Grain 6% Oil 1% Flour / Meal 93% RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 57 The main processed product was flour/meal with 100,391 households processing crops into flour (93%) followed by grain with 6,072 households (6%). The remaining products were produced by a small number of households (Chart 3.93). The number of households producing by-products accounted for 26.5 percent of the households processing crops. The most common by-product produced by crop processing households was bran with 25,877 households (91.1%) followed by Husks (994 households, 3.5%), cake (915 households, 3.2%) and pulp (545 households, 1.9%). The remaining by-products were produced by a small number of households (Chart 3.94). 3.7.2.3 Main Use of Primary Processed Products Primary processed products were used for households or human consumption, fuel for cooking, for selling and for animal consumption. The most important use was for household/human consumption which represented 99 percent of the total households that used primary processed product (Chart 3.95). Ngorongoro was the only district that used primary products as fuel for cooking. Out of 498 households that sold processed products, 385 were from Arumeru (77% of the total number of households selling processed products in the region), followed by Karatu with 74 households (15%) and Arusha with 38 households (7.7%), (Chart 3.96). Compared to other districts in Arusha region, Arusha district had the highest percent of households that sold processed products (2.42%). This is followed by Arumeru (0.68) and Karatu (0.32%). 3.7.2.4 Outlets for Sale of Processed Products Most houseyholds that sold processed products sold to neighbours (1,084 households, 38% of households that sold crops). This was followed by selling to other buyers (647 households, 22%), local market and trade stores (297 households, 10%), trader at farm (271 households, 9%), secondary market (192 households, 7%), Farmers Associations (138 households, 5%), large scale farms (133 households, 5%) and marketing cooperatives (122 households, 4%), (Chart 3.97). Chart 3.95 Use of Processed Product Household / Human Consumption, 114,105, 99% Fuel for Cooking, 131, 0% Sale Only, 643, 1% Animal Consumption, 238, 0% Did Not Use, 133, 0% Chart 3.94 Number of Households by Type of By-product Shell, 59, 0.2% Cake, 915, 3.2% Pulp, 545, 1.9% Bran, 25,877, 91.1% Husk, 994, 3.5% 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 Percentage of household Arumeru Karatu Arusha Monduli Ngorongoro District Chart 3.96 Percentage of Households Selling Processed Crops by District Chart 3.97 Location of Sale of Processed Products Marketing Co- operative, 122, 4% Farmers Association, 138, 5% Large Scale Farm, 133, 5% Trader at Farm, 271, 9% Secondary Market, 192, 7% Local Market / Trade Store, 297, 10% Neighbours, 1,084, 38% Other, 647, 22% RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 58 There are large differences between districts in the proportion of households selling processed products to neighbours with Monduli district having the largest percent of households in the district selling to neighbours (59%), whereas Arusha district had only 17 percent. Arusha had a higher percent of households relying on secondary markets than other outlets. Compared to other districts, Arumeru had the highest percent of households selling processed products to traders at farm. In Karatu, the sale of processed produce to farmers associations was most prominent compared to other districts. The district that sold processed products to marketing cooperative was Ngorongoro. 3.7.3 Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 83,922 which represent 54 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Arumeru (70%) followed by Karatu (57%), Arusha (52%), Monduli (34%), and Ngorongoro (23%) (Chart 3.99 and Map 3.32). 3.7.3.1 Main Marketing Problems Low price for agricultural produce was the main marketing problem reported by households (72% of crop growing households). Apart from low market prices, other problems were longer distances to the markets (8%), lack of market information (7%), high transport costs (5%), lack of buyers (1%) and other problems (1%). Other marketing problems are minor and represented less than 1 percent of the total reported problems. 3.7.3.2 Reasons for Not Selling Crops The main reason for not selling crops was reported as “insufficient production to sell”, representing 84 percent of the smallholders. The remaining reasons for not selling are in such low numbers that it is not appropriate to rank their importance (Table 3.11). This general trend applies to all districts except for Monduli and Ngorongoro where the proportion of households reporting other reasons for not marketing their agricultural products is relatively high (31% and 10% respectively). Table 3.11 Reasons for Not Selling Crop Produce Main Reason Household Number % Production Insufficient to Sell 54,229 83.9 Other 6,461 10.0 Price Too Low 2,557 4.0 Government Regulatory Board Problems 505 0.8 Market Too Far 444 0.7 Trade Union Problems 375 0.6 Co-operative Union Problems 59 0.1 Total 64,630 100 Chart 3.100 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem Open Market Price Too Low 82% Co-operative Problems 0% Transport Cost Too High 4% Lack of Market Information 1% Market too Far 8% No Transport 4% No Buyer 1% Chart 3.99 Number of Crop Growing Households Selling Crops by District -10,000 10,000 30,000 50,000 70,000 Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro Arusha District Number of Househo 0 20 40 60 80 Percent Number of Households Selling Crops Percent of Households Selling Crops Karatu Arusha Arumeru Monduli 15,657 53,107 859 8,729 5,570 57.3% 69.9% 52.4% 33.6% 23.3% Ngorongoro 44,000 to 55,000 33,000 to 44,000 22,000 to 33,000 11,000 to 22,000 0 to 11,000 Arumeru Arusha Karatu Monduli 53.9% 2.5% 23.8% 9.2% 10.6% Ngorongoro 40 > 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District MAP 3.31 ARUSHA MAP 3.32 ARUSHA Percent of Households Storing Crops for 3 to 6 Months by District Number of Households Selling Crops Percent of Households Storing Crops Number of Households Selling Crops Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Households Storing Crops Percent of Households Selling Crops RESULTS           59 RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 60 3.8 Access to Crop Production Services 3.8.1 Access to Agricultural Credit The census result shows that in Arusha region very few agricultural households (444, 0.4%) accessed credit out of which 270 (61%) were male-headed households and 174 (39%) were female headed households. In Ngorongoro district only female headed households got agricultural credit whereas in Monduli, only male households accessed credit. In Arumeru district both male and female headed households accessed agricultural credit (Table 3.12). 3.8.1.1 Source of Agricultural Credit The major agricultural credit provider in Arusha region were private individuals, who collectively provided credit to 198 agricultural households (45% of the total number of households that accessed credit), followed by family, friends and relatives (25%), other sources (16%), religious organizations/NGO/project (14%) (Chart 3.101). Family friends and relatives were the sole source of credit in Arumeru district and religious organizations provided credit in Ngorongoro district only. Credits obtained in Monduli district were from other sources. (Chart 3.102). 3.8.1.2 Use of Agricultural Credit A large proportion of the agricultural credit provided to agricultural households in the region were used on seeds (23%), followed by unspecified activities (20%), tools and equipment (18%), hiring labour (13%), irrigation structures (13%) and agro-chemicals (13%) (Chart 3.103). Table 3.12 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household Head and District Male Female District Number % Number % Total Monduli 158 100 0 0 158 Arumeru 112 50 112 50 225 Ngorongoro 0 0 62 100 62 Total 270 61 174 39 444 Chart 3.101 Percentage Distribution of Households Receiving Credit by Main Source Religious Organisation / NGO / Project 14% Other 16% Family, Friend and Relative 25% Private Individual 45% Chart 3.102 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District -30% 20% 70% 120% Arumeru Monduli Ngorongoro Karatu Arusha Dis trict Family, Friend and Relative Private Individual Religious Organisation / NGO / Project Other Chart 3.104 Reasons for not Using Credit (% of Households) Credit granted too late, 365, 0% Don't know about credit, 32,913, 21% Other, 765, 0% Difficult bureaucracy procedure, 3,049, 2% Did not know how to get credit, 67,732, 45% Interest rate/cost too high, 5,793, 4% Did not want to go into debt, 15,848, 10% Not available, 10,875, 7% Not needed, 17,075, 11% Chart 3.103 Proportion of House holds Re ceiving Credit by Main Purpose of the Cre dit Seeds 23% Agro- chemicals 13% Labour 13% Other 20% Irrigation Structures 13% Tools / Equipment 18% RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 61 3.8.1.3 Reasons for Not Using Agricultural Credit The main reason for not using agricultural credit as a source of finance was little credit awareness accounting to 65 percent of the agricultural households (“did not know how to get credit” and “don’t know about credit”). This was followed by households reporting the un-needed credit (11%), followed by “not wanting to go into debt” (10%) The rest of the reasons were collectively less than 8 percent of the households. 3.8.2 Crop Extension The number of Agricultural households that received crop extension was 43,073 (28% of total crop growing households in the region) (Chart 3.105). Some districts have more access to extension services than others, with Aruemru having a relatively high proportion of households (63%) that received crop extension messages in the district followed by Monduli (16%), Karatu (13%), Ngorongoro (5%) and Arusha (2%) (Chart 3.106 and Map 4.33). 3.8.2.1 Sources of Crop Extension Messages Of the households receiving extension advice the Government provided the greatest proportion (95%, 39,969 households). NGOs provided 2.8 percent, large scale farms 1.3 percent and the remaining providers less than 0.5 percent (Chart 3.107). However, district differences exist with the proportion of the households receiving advice from government services ranging from between 94 percent and 100 percent in Arumeru and Arusha respectively. Chart 3.105 Number of Households Receiving Extension Advice Households Receiving Extension , 43,073, 28% Households Not Receiving Extension , 111,784, 72% Chart 3.106 Number of Households Receiving Extension by District 0 10,000 20,000 30,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Number of Househo 0 20 40 60 Percent of Househol District Households Receiving Extension Services District Percentage of Households Receiving Extension Chart 3.107 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider Government 95.0% Other 0.4% NGO / Development Project 2.8% Cooperative 0.4% Large Scale Farm 1.3% Chart 3.108 Number of Households Receiving Extension by Quality of Services Very Good, 10,739, 25.0% Poor, 743, 1.7% Average, 7,007, 16.3% Good, 24,394, 56.9% RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 62 3.8.2.2 Quality of Extension An assessment of the quality of extension indicates that 57 percent of the households receiving extension ranked the service as being good followed by very good (25 %), average (16%), and poor (2%) (Chart 3.108). However, care should be exercised when making decisions on quality of extension and also other variables in the extension report as all the enumerators were extension agents and some degree of bias is expected. 3.9 Access to Inputs Access to inputs in this section refers to all crop growing households in Tanzania regardless of whether the household grew annual or permanent crops. In previous sections the reference was on annual crops only. Because of this, some of the figures presented in this section may be slightly different from the previous section on inputs use (Section 3.5). Data on source of inputs is only found in this section and it applies to both annual and permanent crops. A small number of households use inputs and this is particularly true of inputs that are not produced on farm i.e., improved seeds, fungicides, inorganic fertiliser and herbicides. In Arusha region farm yard manure is used by 66,312 households which represent 52.3 percent of the total number of crop growing households. For Arusha region almost half of the farming households use farm yard manure. This is followed by households using improved seeds (29%), inorganic fertilizer (15.9%), fungicide (4.9%), herbicide (3%), and compost (2.1%) (Table 2.14). 3.9.2 Inorganic Fertilisers Smallholders that use inorganic fertiliser in Arusha mostly purchase from the local market/trade store (94.2% of the total number of inorganic fertiliser users). The remaining sources of inorganic fertilisers are minor (Chart 3.109). Access to inorganic fertiliser is mainly less than 10 km from the household with most households residing between 3 and 10 km from the source (47%), followed by less than 1 km (19.6%) and between 1 and 3 km (13.5%) (Chart 3.110). Due to the very small number of households using inorganic fertilisers coupled with the small number of households responding to “not available” (12% ) as the reason for not using, it may be assumed that access to inorganic fertiliser is not the main reason for not using it. Other reasons such as cost are more important Table 2.14 Access to Inputs Households With Access to Input Households Without Access to Inputs Type of Input Number % Number % Farm Yard Manure 66,312 52.3 60,536 47.7 Improved Seeds 36,330 29 90,406 71 Pestcides/Fungicide 6,218 4.9 120,631 95.1 Compost 2,694 2.1 124,154 97.9 Inorganic Fertiliser 20,218 15.9 106,630 84.1 Herbicide 3,924 3 122,924 97 Chart 3.109 Number of Households by Source of Inorganic Fertiliser 1.0 1.0 1.7 2.1 94.2 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 16,000 18,000 Local Market / Trade Store Co-operative Local Farmers Group Locally Produced by Household Neighbour Source of Inorganic Fertili Number of Households Chart 3.110 Number of Households Reporting Distance to Source of Inorganic Fertiliser 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Household RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 63 with 70 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it is assumed that if the cost was affordable the demand would be higher and access to inorganic fertiliser would be made more available. More smallholders use inorganic fertilisers in Arumeru than in other districts in Arusha region (49% of households using inorganic fertilisers), followed by Karatu (18%), Monduli (17% and Ngorongoro (15%). Arusha district uses very little inorganic fertiliser. 3.9.3 Improved Seeds (Chart 3.111 not changed to Arusha figures) SCALE The percent of households that use improved seeds was 24 percent of the total number of crop growing households. Most of the improved seeds are from the local market/trade store (89.3%). Other less important sources of improved seeds are from Large Scale Farms (5.7%) and neighbours (5.0%) (Chart 3.111). Like access to inorganic fertilizer, distance to source of improved seeds is more or less the same, with 43 percent of households obtaining the input between 3 and 10 km from the household (Chart 3.112). The districts that mostly use improved seeds are Arumeru (60.4 percent of the total number of households using improved seeds in Arusha region), followed by Karatu (22.4%) Monduli (8.3%) and Ngorongoro (7.8%). Use of improved seeds in Arusha district is of minor importance (Map 3.34). Insecticides and Fungicide Most smallholder households using insecticides and fungicides mainly purchase them from local markets/trade stores (93.7% of the total number of fungicide users). Other sources of insecticides/ fungicides are of minor importance (Chart 3.113). Chart 3.111 Number of Households by Source of Improved Seed 0.4 0.1 0.6 0.6 0.9 1.0 6.3 6.3 6.5 77.4 0 10,000 20,000 30,000 Local Market / Trade Store Development Project Neighbour Locally Produced by Household Co-operative Large Scale Farm Crop Buyers Local Farmers Group Other Secondary Market Source of Improved Seed Number of Households Chart 3.112 Number of Households reporting Distance to Source of Improved Seed 0 15 30 45 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Household Chart 3.114 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides 0 10 20 30 40 50 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Househol Chart 3.113 Number of Households by Source of Insecticide/fungicide 0.0 0.0 0.3 0.3 3.1 0.0 1.0 0.2 95.1 0 3,000 6,000 9,000 12,000 15,000 18,000 21,000 24,000 Local Market / Trade Store Crop Buyers Locally Produced by Household Development Project Co-operative Neighbour Large Scale Farm Other Secondary Market Source of Insecticide/fung Number of Households Arusha Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro 26,848 798 11,481 6,852 2,515 27.3% 32.4% 32.8% 18.2% 21.9% 20,000 > 15,000 to 20,000 10,000 to 15,000 5,000 to 10,000 0 to 5,000 Arusha Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro 816 27,285 5,716 7,040 2,216 49.9% 35.9% 20.9% 27.1% 9.3% 24,000 to 30,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Number and Percent of Crop Growing Households using Improved Seed by District MAP 3.33 ARUSHA MAP 3.34 ARUSHA Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District Number of Crop Growing Households Using Improved Seed Number of Households Receiving Crop Extension Services Percent of Households Receiving Crop Extension Services Number of Crop Growing Households Using Improved Seed Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Receiving Crop Extension Services Percent of Households Crop Growing Using Improved Seed RESULTS           64 RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 65 Chart 3.114 shows that there is no distinct pattern for the number of households with varying distances from the source of insecticide/fungicide. The small number of households using insecticides/fungicides coupled with the 7 percent of households responding to “not available” as the reason for not using it may be assumed that access is not the main reason for not using. Other reasons such as cost are more important with 63 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it is assumed that if the cost was affordable, the demand would be higher and access to insecticides/fungicides would be made more available. Fungicide is used more in Arumeru district (65.8 percent of the total number of households that use fungicide in the region), followed by Karatu (21.8%) and Monduli (8.6%). ,Insecticides/fungicides use in other districts is of minor importance. 3.10 Tree Planting The number of households involved in tree farming was 254 representing 0.2 percent of the total number of agriculture households (Chart 3.115). The number of trees planted by smallholders on their alloted land was 15,408 trees. The average number of trees planted per household planting trees was 61 trees. The main species planted by smallholders is Gravellia spp (8,455 trees, 55%), followed by Eucalyptus (2,843, 18%), then Cyprus (2,319, 15%) and Senna spp (1,073 trees, 7%). The remaining trees species are planted in comparatively small numbers (Chart116.). Arumeru has the largest number of smallholders with planted trees than any other district (52.9%) and is dominated by Gravellia species. This is followed by Karatu (35.4%) which is dominated by Eucalyptus and to a lesser extent Gravellia, then Monduli (10.6%) and Arusha (0.9%) which is mainly planted with Gravellia (Chart 3.117 and Map 3.35.). Chart 3.115 Number of Households planting Trees by District - Tanga 1.0 0.9 2.0 0.9 12.0 11.5 18.6 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 Lushoto Korogwe Muheza Tanga Pangani Handeni Kilindi D ist r ic t Number of Households Chart 3.117 Number of Trees Planted by Smallholders by Species and Region 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Region Number of Trees Gravellis Eucalyptus Spp Cyprus Spp Senna Spp Calophylum Inophyllum Acacia Spp Azadritachta Spp Jakaranda Spp Trichilia Spp Terminalia Ivorensis Afzelia Quanzensis Other Chart 2.116 Number of Planted Trees by Species - ARUSHA 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 Gravellis Eucalyptus Spp Cyprus Spp Senna Spp Calophylum Inophyllum Acacia Spp Azadritachta Spp Jakaranda Spp Trichilia Spp Terminalia Ivorensis Afzelia Quanzensis Others Tree Species Number of Trees RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 66 Chart 3.119 Number of Households by Purpose of Planted Trees 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 Planks / Timber Shade Poles Medicinal Fuel for Wood Other Use Percent of Households Smallholders mostly plant trees on the plantation. The proportion of households that plant on field plantation is 39 percent, followed by field boundary (33%) and then scattered trees (28%) (Chart 3.118). The main purpose of planting trees is to obtain planks/timber (62.9%). This is followed by shade (22.1%), poles (12.1%) and medical (2.0%) (Chart 3.119). 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities Erosion control and water harvesting facilities are grouped together as they normally have dual purposes of reducing erosion and increasing the amount of water available for crop production. The number of agricultural households that had soil erosion and water harvesting facilities on their farms was 29,371 which represents 19 percent of the total number of agricultural households in the region (Chart 3.120). The proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Arusha district (40%) followed by Karatu (27%), Arumeru (22%), Monduli (12%) and Ngorognoro (6) (Chart 3.121). Erosion control bunds accounted for 42 percent of the total number of structures, followed by water harvesting bunds (28.5%), tree belts (19%), drainage ditches (5.5%), terraces (3.4%), vetiver grass (1.4%), gabions/sandbags (0.1%) and dams (0.1%) (Chart 3.122 and Map 3.36). Chart 3.118 Number of Trees Planted by Location Field boundary, 5,154, 33% Scattered in field, 4,276, 28% Plantation, 5,978, 39% Chart 3.120 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities Households with facilities, 29,371, 19% Households Without Facilities, 125,486, 81% Chart 3.121 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities 22 27 12 6 40 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 16,000 18,000 Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro Arusha District Number of Households 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Percent Number of Households Percent Arusha Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro 37,615 1,633 7,890 5,875 587 29.7% 59.1% 21.8% 38.2% 8.1% 32,000 to 40,000 8,000 to 38,000 6,000 to 8,000 2,000 to 6,000 0 to 2,000 Arumeru Karatu Monduli 25,658 5,592 184 1,173 118 33.8% 20.5% 11.2% 4.5% 0.5% Ngorongoro 20,000 > 15,000 to 20,000 10,000 to 15,000 5,000 to 10,000 0 to 5,000 Number and Percent of Householder With Water Harvesting Bunds by District MAP 3.35 ARUSHA MAP 3.36 ARUSHA Number and Percent of Smallholder Planted Trees by District Number of Householder With Water Harvesting Bunds Number of Smallholder Planted Trees Percent of Smallholder Planted Trees Number of Smallholder Planted Trees Number of Householder With Water Harvesting Bunds Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Householder With Water Harvesting Bunds RESULTS           67 Arusha RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 68 Chart 3.122 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type of Facility 42.0 28.5 19.0 5.5 3.4 1.4 0.1 0.1 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 70,000 80,000 90,000 Erosion Control Bunds Water Harvesting Bunds Tree Belts Drainage Ditches Terraces Vetiver Grass Gabions / Sandbag Dam T y p e o f F a cility Number of Structures Erosion control by Erosion control bunds, water harvesting bunds and tree belts together had 168,384 structures. This represented 89.5 percent of the total structures in the region. The remaining 10.5 percentages were shared among the rest of the erosion control methods mentioned above. Arumeru and Karatu districts had 162,703 erosion control structures (86 percent of the total erosion structures in the region). 3.12 LIVESTOCK RESULTS 3.12.1 Cattle Production The total number of cattle in the region was 1,593,633. Cattle are the second dominant livestock type in the region after goats and followed by sheep and pigs. The region had 9.5 percent of the total cattle population on Tanzania Mainland. 3.12.1.1 Cattle Population The number of indigenous cattle in Arusha region was 1,532,103 (96.1 % of the total number of cattle in the region), 58,677 cattle (3.7%) were dairy breeds and 2,853 cattle (0.2%) were beef breeds. The census results show that 124,344 agricultural households in the region (80.3% of total agricultural households) kept 1.6 million cattle. This was equivalent to an average of 13 heads of cattle per cattle-keeping-household. The district with the largest number of cattle was Monduli which had about 597,781cattle (37.5% of the total cattle in the region). This was followed by 594,567 cattle (37.3%), Arumeru (246,090 cattle, 15.4%), Karatu (148,762 cattle, 9.3%). Arusha district had the least number of cattle (6,432 cattle, 0.4%) (Chart 3.123 and Map 3.37). However Arumeru district had the highest density (280 head per km2 ) (Map 3.38). Although Monduli district had the largest number of cattle in the region, most of it was indigenous. The number of dairy cattle was very small and the number of beef cattle was insignificant. Arumeru district had the largest number of diary cattle in the region. In general, the number of beef cattle in the region was insignificant (Chart 3.124). 0 100 200 300 400 500 600 Number of Cattle ('000') Monduli Ngorongoro Arumeru Karatu Arusha Districts Chart 3.123 Total Number of Cattle ('000') by District Chart 3.124 Number of Cattle by Type and District -50,000 50,000 150,000 250,000 350,000 450,000 550,000 650,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Districts Number of Cattle Indigenous Beef Dairy Karatu Arumeru Arusha Monduli 73 280 28 115 99 Ngorongoro 240 to 300 180 to 240 120 to 180 60 to 120 0 to 60 Arumeru Arusha Karatu Monduli 246,090 6,432 148,762 597,781 594,567 Ngorongoro 480,000 to 600,000 360,000 to 480,000 240,000 to 360,000 120,000 to 240,000 0 to 120,000 Cattle Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.37 ARUSHA MAP 3.38 ARUSHA Cattle population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Cattle Per Sq Km Number of Catlle Tanzania Agriculture Sample Census Number of Cattle Number of Cattle Per Square Km RESULTS           69 RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 70 3.12.1.2 Herd Size Fifty percent of the cattle-rearing households had herds of size 1-5 cattle with an average of 3 cattle per household. Herd sizes of 6-30 accounted for about 33 percent of all cattle in the region. Only 7 percent of the cattle rearing households had herd sizes of 31- 100 cattle. About 91. percent of total cattle rearing households had herds of size 1-30 cattle and owns 43 percent of total cattle in the region, resulting in an average of 7 cattle per cattle rearing household. There were about 832 households with a herd size of more than 151 cattle each (106,931 cattle in total) resulting in an average of 129 cattle per household. 3.12.1.3 Cattle Population Trend Cattle population in Arusha increased during the period of eight years from 1,477,588 in 1995 to 1,593,633 cattle in 2003. This trend depicts an overall annual positive growth rate of 0.9 percent (Chart 3.125). However, there was a sharp increase in number of cattle for the period of four years from 1999 to 2003 at the rate of 1.4 percent whereby the number increased from 1,507,340 to 1,593,633. 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds The total number of improved cattle in Arusha region was 61,529 (58,677 dairy and 2,853 improved beef). The diary cattle constituted 3.7 percent of the total cattle and 95.4 percent of improved cattle in the region. The number of beef cattle in the region was insignificant constituting only 4.6 percent of the total number of the improved cattle and 0.2 percent of the total cattle. The number of improved cattle increased from 49,217 in 1995 to 118,672 in 1999 at an annual growth rate of 24.6 percent. Then decreased from 118,672 to in 1999 to 58,677 in 2003 (-16.1%) (Chart 126). 3.12.2. Goat Production Goat rearing was the first important livestock keeping activity in the region followed by cattle, sheep and pig rearing. In terms of total number of goats on the Mainland, Arusha region ranked 1 out of the 21 regions with 14 percent of the total goats on the Mainland. 1,477,588 1,507,340 1,593,633 1,400,000 1,600,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.125 Cattle Population Trend 49,217 118,672 58,677 - 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.126 Dairy Cattle Population Trend RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 71 3.12.2.1 Goat Population The number of goat-rearing-households in Arusha region was 93,477 (60% of all agricultural households in the region) with a total of 1,650,445 goats giving an average of 18 head of goats per goat-rearing-household. Monduli had the largest number of goats (817,976 goats, 50% of all goats in the region), followed by Ngorongoro (466,011 goats, 28%), Arumeru (225,948 goats, 14%), and Karatu (132,942 goats, 8%). Arusha district had the least number of goats (7,569 goats, 0%) (Chart 3.127 and Map 3.39). However Arumeru district had the highest density (257 head per km2 ) (Map 3.40). 3.12.2.2 Goat Herd Size Thirty percent of the goat-rearing households had herd size of 1-4 goats with an average of 3 goats per goat rearing household. Seventy three percent of total goat-rearing households had herd size of 1-14 goats and owned 24 percent of the total goats in the region resulting in an average of 6 goats per goat-rearing households. The region had 7830 households (8.4%) with herd sizes of 40 or more goats each (862,885 goats in total), resulting in an average of 110 goats per household. 3.12.2.3 Goat Breeds Goat husbandry in the region was dominated by the indigenous breeds that constituted 99 percent of the total goats in Arusha region. Improved goats for meat and diary goats constituted 0.1 and 0.9 percent of total goats respectively. 3.12.2.4 Goat Population Trend The overall annual growth rate of goat population from 1995 to 2003 was 0.01 percent. This positive trend implies eight years of population increase from 1,648,473 in 1995 to 1,650,445 in 2003. The number of goats decreased from 1,648,473 in 1995 at an estimated annual rate of -2.6 percent to 1,483,300 in 1999. From 1999 to 2003, the goat population increased at an annual rate of 2.7 percent (Chart 128). 3.12.3. Sheep Production Sheep rearing was the third important livestock keeping activity in Arusha region after goats and cattle. The region ranked 1 out of 21 Mainland regions and had 26 percent of all sheep on Tanzania Mainland. 0 200 400 600 800 N um ber o f G o a ts ('0 0 0 '). Monduli Ngorongoro Arumeru Karatu Arusha District Chart 3.127 Total Number of Goats ('000') by District -50,000 50,000 150,000 250,000 350,000 450,000 550,000 Number of sheep Monduli Ngorongoro Arumeru Karatu Arusha District Chart 3.129 Total Number of Sheep by District 1,648,473 1,483,300 1,650,445 - 400,000 800,000 1,200,000 1,600,000 Number of goats 1995 1999 2003 Year Chart 3.128 Goat Population Trend Karatu Arumeru Arusha Monduli 65 257 33 158 78 Ngorongoro 240 to 300 180 to 240 120 to 180 60 to 120 0 to 60 Arusha Arumeru Karatu Monduli 466,011 7,569 225,948 132,942 817,976 Ngorongoro 640,000 > 480,000 to 640,000 320,000 to 480,000 160,000 to 320,000 0 to 160,000 Goat Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.39 ARUSHA MAP 3.40 ARUSHA Goat Population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Goat Per Sq Km Number of Goat Tanzania Agriculture Sample Census Number of Goat Number of Goat Per Square Km RESULTS           72 RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 73 3.12.3.1 Sheep Population The number of sheep-rearing households was 69,378 (49% of all agricultural households in Arusha region) rearing 1,024,149 sheep, giving an average of 15 heads of sheep per sheep-rearing household. The district with the largest number of sheep was Monduli with 513,553 sheep (50%of total sheep in Arusha region) followed by Ngorongoro (344,752 sheep, 34%), Arumeru (115,661 sheep, 11%) and Karatu (47,365 sheep, 5%). Arusha District had the least number of sheep (2,818 sheep) (Chart 3.129 and Map 3.41). Arumeru district also had the highest density (131 head per km2 ) (Map 3.42). Sheep rearing was dominated by indigenous breeds that constituted 99.2 percent of all sheep kept in the region. Only 0.8 percent of the total sheep in the region were improved breeds. 3.12.3.2 Sheep Population Trend The overall annual growth rate of the sheep population for the eight year period from 1995 to 2003 is estimated at 4.5 percent. The population decreased at an annual rate of -0.3 percent from 722,168 in 1995 to 712,617 in 1999. From 1999 to 2003, sheep population increased at an annual rate of 9.5 percent from 712,617 to 1,024,149 (Chart 3.130). 3.12.4. Pig Production Piggery is the least important livestock keeping activity in the region after cattle, goats and sheep. The region ranks 10 out of 21 Mainland regions and is 0.8 percent of the Mainland total pigs. The number of pig-rearing agricultural households in Arusha region was 3,154 (2% of the total agricultural households in the region) rearing 7,958 pigs. This gives an average of 3 pigs per pig-rearing household. The district with the largest number of pigs was Karatu with 3,989 pigs (50% of the total pig population in the region) followed by Arumeru (3,552 pigs, 45%), Monduli (344 pigs, 4%) and Arusha (73 pigs, 1%) (Chart 3.131 and Map 3.43). However Arumeru district had the highest density (4 head per km2 ) (Map 3.44). 0 1,000 2,000 3,000 4,000 N u m b e r o f P ig s Karatu Arumeru Monduli Arusha District Chart 3.131 Total Number of Pigs by District 722,168 712,617 1,024,149 - 200,000 400,000 600,000 800,000 1,000,000 Number of sheep 1995 1999 2003 Year Chart 3.130 Sheep Population Trend Arumeru Arusha Karatu Monduli 131 12 23 99 58 Ngorongoro 120 to 150 90 to 120 60 to 90 30 to 60 0 to 30 Arumeru Arusha Monduli Karatu 115,661 2,818 513,553 47,365 344,752 Ngorongoro 400,000 > 300,000 to 400,000 200,000 to 300,000 100,000 to 200,000 0 to 100,000 Sheep Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.41 ARUSHA MAP 3.42 ARUSHA Sheep Population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Sheep Per Sq Km Number of Sheep Tanzania Agriculture Sample Census Number of Sheep Number of Sheep Per Square Km RESULTS           74 Monduli Arusha Arumeru Karatu 0 0 4 2 0 Ngorongoro 3.2 to 4 2.4 to 3.2 1.6 to 2.4 0.8 to 1.6 0 to 0.8 Arumeru Arusha Monduli Karatu 3,552 73 344 3,989 0 Ngorongoro 24,000 to 30,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Pig Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.43 ARUSHA MAP 3.44 ARUSHA Pig Population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Pig Per Sq Km Number of Pig Tanzania Agriculture Sample Census Number of Pig Number of Pig Per Square Km RESULTS           75 RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 76 3.12.4.1 Pig Population Trend The pig population for the eight years period from 1995 to 2003 grew to 7,958. The pig population increased to 33,463 in 1999. The growth rate dropped to -30.1 percent during the following four years from 1999 to 2003 in which pig population decreased from 33,463 to 7,958 (Chart 3.132). 3.12.5 Chicken Production The poultry sector in Arusha region was dominated by chicken production. The region contributed 2.8 percent to the total chicken population on Tanzania Mainland. 3.12.5.1 Chicken Population The number of households keeping chicken was 80,777 raising about 931,178 chickens. This gives an average of 12 chickens per chicken-rearing household. In terms of total number of chickens in the country, Arusha region was ranked sixteenth out of the 21 Mainland regions. The District with largest number of chickens was Arumeru (655,191 chickens, 70% of the total number of chickens in the region) followed by Karatu (167,793, 18%), Monduli (67,095, 7%) and Ngorongoro (35,318 chickens, 4%). Arusha district had the smallest number of chickens (5,781, 1%) (Chart 3.133). However Arumeru district had the highest density (745 head per km2 ) . 3.12.5.2 Chicken Population Trend The overall annual chicken population growth rate during the eight-year period from 1995 to 2003 was -3.6 percent. The population decreased at a rate of -7.8 percent from 1995 to 1999 after which it increased to 0.8 percent for the four year period from 1999 to 2003 (Chart 3.134). Ninety seven percent of all chicken in Arusha region were of indigenous breed. The dominance of indigenous breed makes the population trend for the indigenous chicken more-or-less the same as that of the total chickens in the region. 0 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 600,000 700,000 Number of Chickens Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.133 Total Number of Chickens by District - 33,463 7,958 - 8,000 16,000 24,000 32,000 40,000 Number of pigs 1995 1999 2003 Year Chart 3.132 Pig Population Trend 1,247,509 901,989 931,178 - 500,000 1,000,000 1,500,000 Number of Chicken 1995 1999 2003 Year Chart 3.134 Chicken Population Trend RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 77 3.12.5.3 Chicken Flock Size The results indicate that about 83 percent of all chicken-rearing households were keeping 1-19 chickens with an average of 6 chickens per holder. About 16 percent of holders were reported to be keeping the flock size of 20 to 99 chickens with an average of 30 chickens per holder. Only 1 percent of holders kept the flock sizes of more than 100 chickens at an average of 176 chickens per holder (Table 3.14). 3.12.5.4 Improved Chickens (layers and broilers) Broiler chicken population in Arusha Region decreased at an annual rate of 13.4 percent for the period of four years from 55,997 in 1999 to 31,793 in 2003. The number of improved chicken was most significant in Arumeru District followed by Karatu District (Chart 3.135). The overall annual growth rate for broilers during the eight-year period from 1995 to 2003 was 18.3 percent during which the population grew from 8,299 to 31,793. The annual growth rate was higher (61.2%) for the period of four years from 1995 to 1999. The broiler population exhibited a decreasing trend at the rate of -13.2 percent per annum for the period of four years resulting at increase from 55,997 in 1999 to 31,793 2003 (Chart 3.136). 3.12.6. Other Livestock There were 10,480 ducks, 572 turkeys, 2,715 rabbits and 90,340 donkeys raised by rural agricultural households in Arusha region. Table 3.16 indicates the number of livestock kept in each district. The biggest number of ducks in the region was found in Arumeru District (59% of all ducks in the region), followed by Monduli (26%), and Karatu (15%).There were no ducks production in Arusha and Ngorongoro. Turkeys were reported in Arumeru only (Table 3.14). Table 3.15 Number of Households and Chickens Raised by Flock Size Flock Size Number of Households % Number of Chicken Average Chicken by Households 1-4 27,690 34 77,477 3 5-9 22,808 28 145,948 6 10-19 16,763 21 212,011 13 20-29 7,513 9 172,951 23 30-39 2,600 3 82,860 32 40-49 2,005 2 84,614 42 50-99 813 1 52,362 64 100+ 584 1 102,954 124 Total 80,777 100 931,178 11 Table 3.16 Number of Other Livestock byType of Livestock and District Type of Livestock District Ducks Turkeys Rabbits Donkeys Other Monduli 2,713 0 1,011 49,901 0 Arumeru 6,153 572 1,583 10,100 880 Arusha 0 0 0 38 0 Karatu 1,613 0 0 2,992 0 Ngorongoro 0 0 121 27,309 485 Total 10,480 572 2,715 90,340 1,365 - 2,986 6,136 22,327 29,630 7,859 - 10,000 20,000 30,000 Number of layers 1995 1999 2003 Year Chart 3.136 Layers Population Trend 0 0 0 31,602 0 0 0 191 0 0 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 N u m b e r o f C h ic k e n s Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.135 Number of Improved Chicken by Type and District Layers Broilers RESULTS – Livestock Production _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 78 3.12.7 Pest and Parasite Incidence and Control The results indicate that 70 percent and 34 percent of the total livestock-keeping households reported to have encountered ticks and tsetse fly problems respectively. Chart 3.137 shows that there is a predominance of tick related diseases over tsetse related diseases. Incidences of both problems were highest in Ngorongoro district but lowest in Arusha district (Map 3.45). The most practiced method of tick controlling was spraying with 83 percent of all livestock- rearing households in the region using the method. Other methods used were smearing (5%), dipping (3%), and other traditional methods like hand picking (3%). However, 5 percent of livestock-keeping households did not use any method. The most common method used to control tsetse flies was spraying which was practiced by 53 percent of livestock-rearing households This was followed by dipping (5%) and trapping (2%). However, 41 percent of the livestock rearing households did not use any of the three aforementioned methods. 3.12.7.1 Deworming Livestock rearing households that dewormed their animals were 88,023 (71% of the total livestock rearing households in the region). The percentage of the households that dewormed cattle was 55 percent, goats (50%), sheep (37%) and pigs (5%) (Chart 3.138). Chart 3.137 Percentage of Livestock Keeping Households Reporting Tsetseflies and Tick Problems by District. 0 20 40 60 80 100 Ngorongoro Monduli Arumeru Karatu Arusha District Percent Ticks Tsetseflies 0 20 40 60 Percent Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.138 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District Cattle Goats Sheep Pigs RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 79 3.12.8. Access to Livestock Services 3.12.8.1 Access to Livestock Extension Services The toal number of households that received livestock advice was 35,670 representing 29 percent of the total livestock-rearing households and 23 percent of the agricultural households in the region. The main livestock extension agent was the government which provided service to about 24.6 percent of all households receiving livestock extension services. The rest of the households got services from NGOs/development projects (19.5%), co-operatives (18.6%), large-scale farmers (18.6%) and others (18.6%). About 59 percent of livestock rearing households described the general quality of livestock extension services as being good, 25 percent said they were very good, 13 percent said they were average. However, 2 percent of the livestock rearing households said the quality was not good whilst 1 percent described them as poor (Chart 3.139). 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic Many veterinary clinics were located very far from livestock rearing households. About 72.2 percent of the livestock rearing households accessed the services, at a distance of more than 14 kms. Only 28.8 percent of them accessed the services within 14 kms from their dwellings (Chart 3.140). The most affected district was Monduli district with around 84 percent livestock rearing households accessing the services at a distance of more than 14 kms. Karatu District was the least affected because about 45 percent of the households could access the service within a distance of 14 kilometres. (Chart 3.141). Chart 3.139 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services No good, 2% Very Good 25% Good, 59% Average, 13% Poor, 1% Chart 3.140 Number of Households by Distance to Verinary Clinic Less than 14km, 38,793, 27.8% More than 14km, 100,551,72.2% Chart 3.141 Number of Households by Distance to Verterinary Clinic and District 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District N u m b e r o f H o u se h o ld s Less than 14 kms More than 14kms RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 80 3.12.8.3 Access to Village Watering Points/dam The number of livestock rearing households residing less than 5 kms from the nearest watering point was 16,737 (64% of livestock rearing households in Arusha region) whilst 8,501 households (33%) resided between 5 and 14 kms. However, 758 households (3%) had to travel a distance of 15 or more kms to f the nearest watering point (Chart 3.142). Karatu district had the best livestock water supply with the majority of livestock rearing households residing within 5 kms from the nearest watering point. This is followed by Arusha, Monduli and Arumeru districts. In Ngorongoro district about 50 percent of the livestock rearing households had to travel a distance of more than five kilometers to the nearest watering point (Chart 3.143). 3.12.9. Animal Contribution to Crop Production 3.12.9.1 Use of Draft Power Use of draft animals to cultivate land in Arusha region is widely used with 66,663 households (43% of the total households in the region) using them (Chart 3.144). The number of households that used draft animals in Arumeru district was 34,176 representing 51 percent of the households using draft animals in the region followed by Karatu 13578 (20%), Monduli 10,407 (16%), Ngorongoro 7098 (11%) and Arusha 1404 (2%) (Chart 3.145 and Map 3.48). The region had 211,812 oxen (97,168 oxen in Arumeru, 50,371 in Karatu, 37,877 in Monduli, 21,996 in Ngorongoro and 4,509 in Arusha) that were used to cultivate 74,829 hectares of land. This represents only 5 percent of the total oxen found on the Mainland. The largest area cultivated using oxen was found in Arumeru district (36,563 ha, 48.9% of the total area cultivated using oxen). Chart 3.142 Number of Households by Distance to Village Watering Points Less than 5 kms, 16,737, 64% 5-14 kms, 8,501, 33% 15 or more kms, 758, 3% Chart 3.143 Number of Households by Distance to Village Watering Point and District 0 2,000 4,000 6,000 8,000 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District N um ber o f H o u seho ld s Less than 5 kms 5-14 kms 15 or more kms 3.144 Number of Households Using Draft Amimals Using draft animal, 66,663, 43.0% Not using draft animal, 88,194, 57% 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 Number of Households Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.145 Number of Households Using Draft Animals by District - ARUSHA Karatu Arumeru Arusha Monduli Ngorongoro 876 4,052 11,271 24,786 1,101 2.1% 9.6% 26.8% 2.6% 58.9% 20,000 to 25,000 15,000 to 20,000 10,000 to 15,000 5,000 to 10,000 0 to 5,000 Arusha Arumeru Karatu Monduli 34,176 1,404 13,578 10,407 7,098 45% 85.8% 49.7% 40% 29.7% Ngorongoro 40,000 to 50,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 Number and Percent of Households Using Draft Animals by District MAP 3.45 ARUSHA Number and Percent of Households Infected with Ticks by District Number of Households Using Draft Animals Number of Households Infected with Ticks Percent of Households Infected with Ticks Number of Households Infected with Ticks Number of Households Using Draft Animals Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Households Using Draft Animals MAP 3.46 ARUSHA RESULTS           81 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 82 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure The number of Households using organic fertilizer in Arusha region was 57,709 (37% of total crop growing households in the region) (Chart 3.146). The total area applied with organic fertilizer was 42,086 ha of which 39,374 hectares (94% of the total area applied with organic fertiliser or 28% of the area planted with annual crops and vegetables in Arusha region during the long rainy season) was applied with farm yard manure (Map 3.47). 3.12.9.4 Use of Compost Only 1,273 ha (3% of the area of organic fertilizer application) was applied with compost. The largest area applied with farm yard manure was found in Arumeru district with 24,786 hectares (59% of the total area applied with farm yard manure) followed by Karatu (11,271 ha, 27%), Monduli (4.052 ha, 10%), Arusha (1,101 ha, 3%) and Ngorongoro 876 (2%) (Chart 3.147 and Map 3.48). 3.12.10 Fish Farming The number of households involved in fish farming in Arusha region was 48, representing 0.03 percent of the total agricultural households in the region (Chart 3.148). Monduli was the only district with 48 households (0.2% of agricultural households) involved in fish farming. Fish farming was not practiced in the rest of the districts (Chart 3.149). Chart 3.146 Number of Households Using Organic Fertiliser Not Using Organic Fertilizer, 97,148, 63% Using Organic Fertilizer, 57,709, 37% Chart 3.147 Area of Application of Organic Fertiliser by District - ARUSHA 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 Arumeru Karatu Monduli Arusha Ngorongoro District Area of Fertiliser Application (ha) Farm Yard Manure Compost Chart 3.148 Number of Households Practicing Fish Farming - ARUSHA Households Prcticing Fish Farming, 48, 0% Households Not Prcticing Fish Farming, 154,810, 100% Karatu Arusha Arumeru Monduli Ngorongoro 130ha 0ha 601ha 542ha 10.2% 0% 47.2% 42.6% 0% 0ha Karatu Arumeru Arusha Monduli Ngorongoro 876ha 4,052ha 11,271ha 24,786ha 1,101ha 2.1% 9.6% 26.8% 2.6% 58.9% 20,000 to 25,000 15,000 to 20,000 10,000 to 15,000 5,000 to 10,000 0 to 5,000 Planted Area and Percent of Planted Area With Compost Manure Application by District MAP 3.47 ARUSHA Planted Area and Percent of Planted Area With Farm Yard Manure Application by District Planted Area With Compost Manure Applied Planted Area With Farm Yard Manure Applied Percent of Planted Area With Farm Yard Manure Applied Planted Area With Farm Yard Manure Applied Planted Area With Compost Manure Applied Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Planted Area With Compost Manure Applied MAP 3.48 ARUSHA 400 > 300 to 400 200 to 300 100 to 200 0 to 100 RESULTS           83 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 84 The main source of fingerings was the non governmental organizations and/or projects which provided fingering to 100 percent of the fish farming households. All fish farming households in the region used the dug-out-pond system and the main fish specie planted is Tilapia. The number of fish harvested in Arusha region was 19,082, of which, all (100%) were tilapia (Chart 3.150). About 100 percent of the fish farming households sold their fish. All fish were sold at the farm. 3.13. POVERTY INDICATORS The agricultural census collected data on poverty for the purpose of providing a base for tracking progress in poverty reduction strategies undertaken by the government. 3.13.1 Access to Infrastructure and Other Services The results indicate that among the evaluated services, regional capital was a service located very far from most of the household’s dwellings than any other service. It was located at an average distance of 111.9 kilometers from the agricultural household’s dwellings. Other services and their respective average distances in kilometers from the dwellings were all weather road (7.5), tarmac road (49.2), hospital (37), tertiary market (62.6), secondary market (16.6), secondary school (18.5), primary market (10.6), health clinic (7.6), primary school (3.2) and feeder road (1.7) (Table 3.15). Only 3 percent of the agricultural households reported the available infrastructures and services as ‘very good’ whereas 29 percent reported them to be average. Twenty four percent of the agricultural households said the infrastructure and services were poor and 20 percent said they were ‘no good’. Table 3.17: Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by District Mean Distance to District Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads Monduli 41.6 4.7 8.7 4.0 85 12.2 108.2 12.8 20.1 77.9 39.4 Arumeru 5.5 1.9 2.8 0.4 19 3.7 28.2 5.5 9.3 22.4 9.7 Arusha 4.3 2.9 2.9 1.7 14 6.7 17.2 13.2 13.8 15.2 14.9 Karatu 11.4 3.1 3.6 2.9 25 5.6 177.0 10.7 12.8 56.1 28.1 Ngorongoro 43.5 6.0 26.4 2.2 58 17.5 314.6 23.9 40.4 184.3 212.3 Total 18.5 3.2 7.5 1.7 37 7.6 111.9 10.6 16.6 62.6 49.2 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Number of Households Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro District Chart 3.149 Number of Households Practicing Fish Farming by District - Arusha Chart 3.150 Fish Production Number of Tilapia, 19, 100.0% Number of Carp, 0, 0.0% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 85 3.13.2 Type of Toilets A large number of rural agricultural households use traditional pit latrines (98,470 households, 63.6% of all rural agricultural households) 4,104 households (2.7%) use improved pit latrine and 1,549 households (1.0%) use flush toilets. The remaining 503 household (0.3%) use other toilets facilities. However, 50,232 households (32.4%) in the region had no toilet facilities (Chart 3.151). The distribution of the households without toilets within the region indicates that 40.0 percent of them were found in Monduli District and 0.1 percent were from Arusha. The percentages of households without toilets in other districts were as follows Ngorongoro (39.7%), Arumeru (15.3%) and Karatu (4.9%) (2.5%) Map 3.49). 3.13.3 Household’s Assets Radios are owned by most rural agricultural households in Arusha region with 97,256 households (62.8% of the agriculture households in the region) owning the asset. Followed by iron 42,908 households, 27.7%), bicycle (40,475 households, 26.1%), wheelbarrow (19,495 households, 12.6%), mobile phone (8,192 households, 5.3%), vehicle (4,271 households, 2.8%), television/video (3,947 households, 2.5%) and landline phone (1,541 households, 1.0%) (Chart 3.152). 3.13.4 Sources of Lighting Energy Wick lamp is the most common source of lighting energy in the region. with 49.7 percent of the total rural households using this source of energy followed by hurricane lamp (34.3%), firewood (10.1%), mains electricity (3.4%), pressure lamp (1.8%), , solar (0.5%), gas or biogas (0.1%) and candle (0.1%) (Chart 3.153). Chart 3.151 Agricultural Households by Type of Toilet Facility Improved Pit Latrine , 4,104, 2.7% Other Type, 503, 0.3% No Toilet , 50,232, 32.4% Flush Toilet, 1,549, 1.0% Traditional Pit Latrine, 98,470, 63.6% Chart 3.152 Percentage Distribution of Households Owning the Assets 12.6 5.3 2.8 2.5 1.0 62.8 27.7 26.1 0.0 20.0 40.0 60.0 Radio Iron Bicycle Wheelbarrow Mobile phone Vehicle Television / Video Landline phone Assets Percent Chart 3.153 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting Firewood, 15,632, 10.1% Solar, 816, 0.5% Candles, 122, 0.1% Hurricane Lamp, 53053, 34.3% Pressure Lamp, 2,781, 1.8% Mains Electricity, 5315, 3.4% Gas (Biogas), 184, 0.1% Wick Lamp, 76,893, 49.7% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 86 3.13.5 Sources of Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 95.19 percent of all rural agricultural households in Arusha region. This is followed by charcoal (1.91%). The rest of energy sources accounted for 2.9 percent. These were parrafin/kerosene (0.87%), livestock dung (0.76%), crop residues (0.55%), mains electricity (0.37%), bottled gas (0.16%), solar (0.14%), and gas/biogas (0.05%) (Chart 3.154). 3.13.6 Roofing Materials The most common material used for roofing of the main dwelling was iron sheet and it was used by 49.8 percent of the rural agricultural households. This was closely followed by grass/leaves (40.1%), grass/mud (7.8%), tiles (0.6%), asbestos (0.3%), concrete (0.2%) and others (1.3%) (Chart 3.155). Monduli district had the highest percentage of households with grass/leaves roofing material (65%) and was followed by Ngorongoro district.(55%), Karatu (50%), Arumeru (24%) and Arusha (7%) (Chart 3.156 and Map 3.50). 3.13.7 Access to Drinking Water The main source of drinking water for rural agricultural households in Arusha region was piped water (59 percent of households use piped water during the dry season and 58 percent of the households during the wet seasons. This is followed by surface water (21% during the wet season and 18% in the dry season), unprotected spring (9% of households during the wet season and 11% in the dry season), unprotected well (4% of households in the wet season and 3% during dry season), protected wells with 2 percent of households using the source for both seasons. Covered spring was used as a main source by 2 percent of the households in both seasons Chart 3.157) . Chart 3.154 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking Bottled Gas, 736, 0.28% Crop Residues, 735, 0.28% Mains Electricity, 378, 0.14% Solar, 278, 0.10% Livestock Dung, 106, 0.04% Charcoal, 7,210, 2.72% Firewood, 255,643, 96.4% Parraffin / Kerocine, 90, 0.03% Gas (Biogas), 21, 0.01% Chart 3.157 Percent of Households by Main Source of Drinking Water and Season 0.0 20.0 40.0 60.0 Piped Water Surface Water (Lake / Uprotected Spring Uprotected Well Protected Well Protected / Covered Spring Other Main source Percent of Household Wet Season Dry Season Chart 3.155 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material Other 1.3% Grass & Mud 7.8% Grass / Leaves 40.1% Iron Sheets 49.8% Tiles 0.6% Asbestos 0.3% Concrete 0.2% Chart 3.156 Percentage Distribution of Households with Grassy/Leafy Roofs by District 7 24 50 55 65 0 25 50 75 Monduli Ngorongoro Karatu Arumeru Arusha District Percent Arusha Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro 115 18,013 13,715 16,957 13,230 7% 23.7% 50.2% 65.2% 55.4% 16,000 to 20,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Arumeru Arusha Karatu Monduli 7,694 38 2,468 20,072 19,959 10.1% 2.3% 9% 77.2% 83.6% Ngorongoro 16,000 > 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Number and Percent of Households Using Grass/Leaves for Roofing Material by District MAP 3.49 ARUSHA Number and Percent of Households Without Toilets by District Number aof Households Using Grass/Leaves for Roofing Material Number of Households Without Toilets Percent of Households Without Toilets Number of Households Without Toilets Number aof Households Using Grass/Leaves for Roofing Material Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Households Using Grass/Leaves for Roofing Material MAP 3.50 ARUSHA RESULTS           87 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 88 About 46 percent of the rural agricultural households in Arusha region obtained drinking water within a distance of less than one kilometer during wet season compared to 38 percent of the households during the dry season. However, 54 percent of the agricultural households obtained drinking water from a distance of one or more kilometers during wet compared to 62 percent of households in the dry season. The most common distance from the source of drinking water was between 1 and 2 km (Chart 3.158). 3.13.8 Food Consumption Pattern 3.13.8.1 Number of Meals per Day The majority of households in Arusha region normally have 3 meals per day (53.6 percent of the households in the region). This is followed by 2 meals per day (43.6 percent) and 1 meal per day (2.8 percent). There were no households having 4 meals per day (Chart 3.159). Monduli district had the largest percent of households eating one meal per day whilst Karatu had the highest percent of households eating 3 meals per day. (Table 3.16 and Map 3.51). 3.13.8.2 Meat Consumption Frequency The number of agricultural households that consumed meat during the week preceding the census was 103,104 (67% of the agricultural households in Arusha region) with 58,790 households (38 % of those who consumed meat) consuming meat only once during the respective week. This was followed by those who had meat twice during the week (21%). Very few households had meat three or more times during the respective week. About 33 percent of the agricultural households in Arusha region did not eat meat during the week preceding the census (Chart 3.160 and Map 3.52). Chart 3.18: Number of Households by Number of Meals the Household Normally Takes per Day and District Number of meals per day District One % Two % Three % Four % Total Monduli 1,580 6.1 12,566 48.3 11,851 45.6 0 0 25,996 Arumeru 2,279 3.0 31,223 41.1 42,520 55.9 0 0 76,022 Arusha 38 2.3 973 59.4 626 38.2 0 0 1,637 Karatu 57 0.2 8,004 29.3 19,280 70.5 0 0 27,341 Ngorong oro 333 1.4 14,753 61.8 8,774 36.8 0 0 23,860 Total 4,288 2.8 67,518 43.6 83,051 53.6 0 0 154,857 Chart 3.158 Percentof Households by Distance to Main Source of Drinking Water and Season 0 10 20 30 less than 100m 100 - 299m 300 - 499m 500 - 999m 1 - 1.99Km 2 - 2.99Km 3 - 4.99Km 5 - 9.99Km 10Km and above Distance Percent wet season Dry season Chart 3.159 Number of Agriculural Households by Number of Meals per Day . Three Meals, 83,051, 53.6% Two Meals, 67,518, 43.6% Four Meals, 0, 0.0% Chart 3.160 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Cosumption 0 25,000 50,000 Once Twice Three Times Four times Five Times Six Times Seven Times Frequency Number of Househo Meat Fish Arusha Arumeru Karatu Monduli 31,664 621 8,980 10,780 6,745 41.7% 37.9% 32.8% 41.5% 28.3% Ngorongoro 24,000 > 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Arusha Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro 626 42,520 19,280 11,851 8,774 38.2% 55.9% 70.5% 45.6% 36.8% 36,000 to 45,000 27,000 to 36,000 18,000 to 27,000 9,000 to 18,000 0 to 9,000 Number and Percent of Households Eating Meat Once per Week by District MAP 3.51 ARUSHA Number and Percent of Households Eating 3 Meals per Day by District Number aof Households Eating Meat Once per Week Number of Households Eating 3 Meals per Day Percent of Households Eating 3 Meals per Day Number of Households Eating 3 Meals per Day Number of Households Eating Meat Once per Week Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Households Eating Meat Once per Week MAP 3.52 ARUSHA RESULTS           89 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 90 3.13.8.3 Fish Consumption Frequencies The number of agricultural households that consumed fish during the week preceding the census was 62,995 (41% of the total agricultural households in Arusha region) with 39,305 households (25.4 % of those who consumed fish) consuming fish once during the respective week. This was followed by those who had fish twice times (10.2%). In general, the percentage of households that consumed fish twice or more during the week in Arusha region was 23,690 (15.3% of the agricultural households that ate fish in the region during the respective period). About 59.3 percent of the agricultural households in Arusha region did not eat fish during the week preceding the census (Chart 3.160 and Map 3.53). 3.13.9 Food Security In Arusha region, 57,717 households (37.3% of the total agricultural households in the region) said they did not experienced problems in satisfying the household food requirement. However 10,049 (6.5%) said they sometimes experience problems, 17.7 often experienced problems and 8.7 percent always had problems in satisfying the household food requirement. About 29.9 percent of the agricultural households said they rarely experience any food sufficiency problems (Map 3.54). 3.13.10 Main Sources of Cash Income The main cash income of the households in Arusha region was from sale of Livestock (27.5 percent of smallholder households), followed by sale of food crops (26.59%), businesses (10.9%), sales of cash crops (9.9%) and other casual cash earnings (9.1%). Only 6.4% of smallholder households reported the wages and salaries in cash as their main source of income, followed by sales of livestock products (5.1%), cash remittance (3.7%), sale of forest products (0.8%) and others (0.1%) (Chart 3.161). Chart 3.128: Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income not applicable, 0.0, 0% Sale of Livestock, 27.5, 27% Business Income, 10.9, 11% Sales of Food Crops, 26.5, 27% Sales of Cash Crops, 9.9, 10% Other Casual Cash Earnings, 9.1, 9% Wages & Salaries in Cash, 6.4, 6% Sale of Forest Products, 0.8, 1% Cash Remittance, 3.7, 4% Fishing, 0.0, 0% Other, 0.1, 0% Sale of Livestock Products, 5.1, 5% Arusha Arumeru Karatu Monduli Ngorongoro 18,240 823 10,354 8,883 7,956 24% 50.3% 37.9% 34.2% 33.3% 16,000 to 20,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Arusha Arumeru Karatu Monduli 28,665% 688 4,428 4,568 956 37.7% 42% 16.2% 17.6% 4% Ngorongoro 24,000 to 30,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Number and Percent of Households Reporting Food Insufficiency by District MAP 3.53 ARUSHA Number and Percent of Households Eating Fish Once per Week by District Number aof Households Reporting Food Insufficiency Number of Households Eating Fish Once per Week Percent of Households Eating Fish Once per Week Number of Households Eating Fish Once per Week Number of Households Reporting Food Insufficiency Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Households Reporting Food Insufficiency MAP 3.54 ARUSHA RESULTS           91 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 92 4 ARUSHA PROFILES This section presents the status of crops and livestock production, access to natural resources and services, demography and poverty for both the region as a whole and for each district. 4.1 Region Profile The region profile describes the status of the Agriculture sector in the region and compares it with other regions in the country. 4.2 District Profiles The following district profiles highlights the characteristics of each district and compares them in relation to Population, Main crops and livestock, production and productivity, access to services and resources and levels of poverty. 4.2.1 Monduli Monduli district has the second largest number of households in the region and it has moderate percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. It has a small number of livestock only households and few pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Monduli district is Annual Crop Farming, followed livestock keeping or herding and Off farm Income. However, the district has the fourth highest percent of households with no off-farm activities and the lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Monduli has a third high percent of female headed households (20%) and it has one of the lowest average age of the household head. With an average household size of 5.6 members per household which is higher than the regional average. Monduli has a comparatively high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively high level of school attendance in the region.. The literacy rate for the heads of household is also high than most of districts in the region. It has the largest utilized land area per household (2.7ha) and the allocated area is fully utilised indicating a high level of land pressure. The total planted area is greater than in other districts in the region due to the presence of good wet and dry seasons, however it has the second largest planted area per household (1.4ha) attributed to the high number of smallholders in the district. The district is the second important for maize production in the region with a planted area of over 22,289 ha, however the planted area per household is the second lowest in the region. Paddy production is not important with a planted area of only 160 hectares and the production of sorghum is very small. Monduli is one the only two districts in the region that produces wheat (317ha). Cassava production is very low accounting for 3 percent of the quantity harvested in the region. The district has a lowest planted area of Irish potatoes (14 ha) and it is one of the three districts in the region that grows this crop. The production of beans in Monduli is the second highest in the region with a planted area of 12,851ha. Oil seed crops are not important in Monduli and only groundnuts were grown in the district. Vegetable production is not important in the district. Only onions are produced in the district (27ha). It accounts for only one percent of the onion production in the region. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 93 Compared to other districts in the region, Monduli has a moderate planted area with permanent crops.which is dominated by banana (798 ha), pigeon peas (137 ha) and coffee (124 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand, however slightly more land preparation is done by oxen compared to most other districts. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Monduli has the third largest planted area with improved seed in Arusha region and this is due to the higher planted area of vegetables. The district has the third largest planted area with fertilizers (Farm yard manure and compost), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Monduli district has a highest level of insecticide use. The use of fungicides, although small, was moderate to high compared to other districts. Virtually small amount of herbicide was used. It has the third largest area with irrigation compared to other districts with 1,102 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from rivers using gravity. Flood was the only means of irrigation water application. The most common method of crop storage is in locally made traditional cribs, however the proportion of households storing crops in the district is the second lowest compared to other districts in the region. The district has the third largest number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. The lowest percent of households processing crops in Arusha region is found in Monduli district and is almost all done by neighbour machine. The district also has a second largest percent of households selling processed crops to local markets/trade stores than other districts and no sales are to traders on farm. Although very small, access to credit in the district is to men only and the main sources are private individuals and others. A comparatively Monduli has the second largest number of households receiving extension services and most of this is from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming is not very important in Monduli (with 1,636 planted trees) and is mostly Gravellis with some acacia spp and eucalyptus. One of the lowest proportion of households with erosion control and water harvesting structures is found in Monduli district and is mostly erosion control bands, however it also has the third highest number of water harvesting bands, drainage ditches and fourth terraces. The district has the second largest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat production is moderate compared to other districts, however it has the largest population of sheep in the region. It has the one of the smallest number of pigs in the region and has a third lowest number of chickens. There are no layers in the districts. Moderate number of ducks, rabbits and highest number of donkeys are found in the district. The third largest number of households reporting Tsetse and tick problems was in Monduli district and it had the third largest number of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district is small, it is the only district practicing fish farming in the region. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 94 It has amongst the poor access to secondary schools, primary schools, health clinics, tertiary and secondary markets, regional capital and tarmac roads compared to other districts. However, it has moderate access to primary markets. Monduli district has the highest percent of households with no toilet facilities and it has the third highest percent of households owning bicycles, vehicles and tv/video and mobile phones. It has the third highest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has the smallest percent of households with iron roofs with 65 percent of households having grass. The most common source of drinking water is from piped water. It has the highest percent of households having two or three meal per day compared to other districts and the lowest percent with one meal per day. The district had the highest percent of households that did not eat fish and highest percent of household that had once during the week prior to enumeration, however most households seldom had problems with food satisfaction. 4.2.2 Arumeru Arumeru district has the largest number of households in the region and it has a third highest percentages of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop and livestock farming, followed by crop only. It has a very small number of livestock only households and no pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Arumeru district is Livestock Keeping/Herding, followed by Annula Cop Farming. The district has the lowest percent of households with no off-farm activities although it has the highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Arumeru has a second lowest percent of female headed households (20%) and it has one of the highest average age of the household head in the region. With an average household size of 5.3 members per household. Arumeru has a low literacy rate among smallholder households and this is reflected by the district having the low level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household is also lower than all districts in the region. It has a second lowest utilized land area per household (1.4ha) and 97 percent of the allocated area is currently being utilised. The district has the first largest planted area in the region, and the third largest planted area per household (0.9ha). The district is very important for maize production in the region with a planted area of over 48,744 ha, and the planted area per household is the second lowest for the region. The district has the largest planted area of paddy in the region with 1,070 hectares. It also has 78ha of Sorghum. Cassava production is the highest in the region, accounting for 88 percent of the quantity harvested in the region. The district has a largest planted area of Irish potatoes (1,006 ha). The production of beans in Arumeru, is larger than in other districts in the region with a planted area of 25,094ha. There are no groundnuts produced in Arumeru district. Vegetable production is important in the district. It has the largest planted area with tomatoes, cabbage and chilies (1,452 ha, 688 ha and 187 ha respectively) than other districts in the region accounting for 96.6 percent of the tomato planted area, 96.9 percent of the cabbage planted area and 100 percent of the chilly planted area in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) are grown in very small quantities. Compared to other districts in the region, Arumeru has the largest planted area with permanent crops which is dominated by coffee (5,633 ha), banana (3,834 ha), pigeon peas (1,794 ha) and pawpaw (649 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 95 As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand, however a small amount of land preparation is done by tractor. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Arumeru has the largest planted area with improved seed in the region as well as the highest proportion of households using improved seeds. The district has the highest planted area with fertilizers (Farm yard manure and inorganic fertilizer), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Arumeru district has a highest level of insecticide use. The use of fungicides, although small, was the highest compared to other districts. Application of herbicides was the highest in the region. It has the largest area with irrigation compared to other districts with 18,448 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from rivers using gravity. Flood and bucket/watering can are the most common means of irrigation water application and a very small amount of sprinkler irrigation is used. The most common method of crop storage in Arumeru district is in sacks/open drum, however the proportion of households storing crops in the district is relatively low. Arumeru district is one of the districts with a large number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Arumeru is among the districts with the third highest percent of households processing crops in Arusha region and is almost all done by neighbour machine. The district also has the third highest percent of households selling processed crops to neighbours than other districts and no sales are to farmers associations or large scale farms. Although very small, access to credit in the district is equal to men and women and the main source is “family, friend, relative and private individual” (i.e. non religious organisations/NGO projects, saving and credit society or commercial banks). A comparatively small number of households receive extension services in Arumeru district and most of it is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. Tree farming is moderately important in Arumeru (with 8,156 planted trees) and is mostly Gravellis and Cyprus spp. The second highest proportion of households with erosion control and water harvesting structures is found in Arumeru district and is mostly erosion control bunds and tree belts, however it also has the a number of drainage ditches and vertiver grass. The district has the largest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat production is moderate compared to other districts, however it has the third largest population of sheep in the region. It has the second largest number of pigs in the region and a highest number of chickens. Some ducks, rabbits and donkeys are also found in the district. A number of households reported tsetse and tick problems in Arumeru district and it had the largest number of households de-worming livestock. The district has the largest number of households using draft animals in the region. There are no households practice fish farming. It has amongst the best access to secondary schools, primary schools, regional capital, health clinics and primary and secondary markets compared to other districts. The percentages of households without toilet facility in Arumeru district is 10.1 percent and it is among the districts with the highest percent of households owning wheel barrows, vehicles, bicycles, tv/video and mobile phones. It has the largest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the hurricane lamp and practically all households use firewood for cooking. The roofing materials for most of the households DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 96 in the district is iron sheets (75%) and grass/leaves (24%). The most common source of drinking water is from piped water. It is one of the districts with the highest percent of households having three meals per day. The district had the highest percent of households that had meat once during the week prior to enumeration and among the lowest percent of those who had not eaten fish during the week prior to enumeration, however most households never had problems with food satisfaction. 4.2.3 Arusha Arusha district has the lowest number of households in the region and it has the lowest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop and livestock farming, followed by production crops only. It has a very small number of livestock only households and no pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Arusha district is Annual Crop Farming, followed by Off Farm income. However, the district has the lowest percent of households with no off-farm activities and the lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Arusha has a highest percent of female headed households (39%) and it has one of the highest average age of the household head in the region. With an average household size of 4.6 members per household which is lower than the regional average. Arusha has a comparatively low literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively low level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household is moderate high than most of districts in the region. It has a second lowest utilized land area per household (1.4ha) compared to the regional average of 1.5 ha and 97 percent of the allocated area is currently being utilised. The total planted area is greater than in other districts in the region due to the presence of good wet and dry seasons, however it has the second lowest planted area per household (1.1ha) attributed to the high number of smallholders in the district. The district is the least important for maize production in the region with a planted area of over 1,919 ha, however the planted area per household is 1.0 ha which is the largest in the region. There was no production of Paddy in the district. Sorghum, Irish potatoes, cassava and wheat are also not produced in the district. The district has the largest planted area of cassava accounting for 38 percent of the cassava planted area in the region. The production of beans in Arusha is much lower than in other districts in the region with a planted area of 1,014ha. Oil seed crops are not produced in the district. Vegetable production is not important in the district. Tobacco is not grown in the district. Permanent crops are not important in Arusha as only bananas are grown in small quantity (3 ha). As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand and very small land preparation is done by tractor. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Arusha districts has the smallest planted area with improved seed in Arusha region. The district also has the second smallest planted area with fertilizers (Farm yard manure and inorganic fertilizer), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Arusha district has the smallest area of insecticide and fungicide use. There is no use of herbicides in the district. It has DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 97 the smallest area with irrigation compared to other districts with 251 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from canals. Flooding is the only means of irrigation water application. The most common method of crop storage is in Arusha is sacks/ open drums, however the proportion of households storing crops in the district is among the highest in the region. The district has the lowest percent of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Arusha district is one of the districts in Arusha region with a high percent of households processing crops and is almost all done by traders. However, the district has the highest percent of households processing crops by neighbour machine. The district is one of the districts with the highest percent of households selling processed crops. There was no access to credit in the districts. A comparatively larger number of households receive extension services in Arusha district and almost all of this is from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming is not important in Arusha district (with 137 planted trees) and is mostly Gravellis with some Senna spp. The highest proportion of households with water harvesting bunds is found in Arusha district and is, however it has the highest number of erosion control bunds. The district has a lowest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat and sheep production is the lowest compared to other districts. It has the lowest number of pigs in the region and the smallest number of chickens, all of which are indigenous. Virtually no improved chicken are found in the district. There are no ducks, rabbits and turkey in the districts. There were no households reported tsetse but the majority reported tick problems in Arusha district. The majority of household in Arusha de-worm their livestock. The use of draft animals in the district is very small. There are no households practicing fish farming. It has amongst the best access to secondary schools, primary schools, hospitals and feeder roads compared to other districts. However, it has one of the worse access to primary markets. Arusha district has a lowest percent of households with no toilet facilities and it has one of the lowest percent of households owning landlines, vehicles and mobile phones. It has the second lowest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has a high percent of households with iron sheets (67%) with 26 percent of households having grass and mud. The most common source of drinking water is from piped water. Sixty two percent of the households in the district reported having one or two meals per day and thirty eight percent of household reported having more than two meals per day. The district had a second lowest percent of households that did not eat meat and lowest percent of household that did not eat fish during the week prior to enumeration, however most households seldom had problems with food satisfaction. 4.2.4 Karatu Karatu district has the second smallest number of households in the region and it has the second highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop ad livestock farming, followed by crop only. It has a small number of livestock only households and very few pastoralists were found in the district. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 98 The most important livelihood activity for smallholder households in Karatu district is Annual Crop Farming, followed by livestock rearig. However, the district has the second highest percent of households with no off-farm activities and the second highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Karatu has a lowest percent of female headed households (13%) and it has one of the highest average age of the household head in the region. With an average household size of 5.8 members per household which is higher than the regional average. Karatu has a comparatively low literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively low level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household is a second lowest in the region. It has a third highest utilized land area per household (1.6ha) compared to the regional average of 1.5 ha and 99 percent of the allocated area is currently being utilised. The total planted area is the third highest compared to other districts in the region, however it has the third highest planted area per household (1.3ha) attributed to the small number of smallholders in the district. The district is important for maize production in the region with a planted area of over 19,230 ha, however the planted area per household is 0.7 ha which is the third largest in the region. There was a little production of Paddy and Sorghum in the district and highest for wheat production. Irish potatoes and cassava are also not produced in the district. The production of beans in Karatu is third lowest compared to other districts in the region with a planted area of 10,423ha. Oil seed crops are produced in the small scale. Vegetable production is the second important in the district. Tobacco is not important in the district. Permanent crops are important in Karatu as bananas and pigeon peas are grown in the district with the plated area of (191 ha and 2,536) respectively . As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand and small land preparation is bush clearance. The use of inputs in the region is very small. Karatu district has the second highest planted area with improved seed in Arusha region. The district also has the second highest planted area with fertilizers (Farm yard manure, composite and inorganic fertilizer), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Karatu district has the second largest area of insecticide and fungicide use. There is a moderate use of herbicides in the district. It has the second largest area with irrigation compared to other districts with 2,883 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from river. Gravity is the common means of irrigation water application. The most common method of crop storage is in Karatu is sacks/ open drums, however the proportion of households storing crops in the district is among the highest in the region. The district has the second highest percent of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Karatu district is one of the districts in Arusha region with a high percent of households processing crops and is almost all done by neighbour machine. However, the district has the low percent of households processing crops on farm by machine. The district is one of the districts with the lowest percent of households selling processed crops. There was no access to credit in the district. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 99 A comparatively small number of households receive extension services in Karatu district and almost all of this is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. Tree farming is relatively important in Karatu district (with 5,448 planted trees) and is mostly Eucalyptus with Gravellis. The second lowest proportion of households with water harvesting bunds is found in Karatu district and is, however it has the second highest number of erosion control bunds. The district has a second lowest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. It has the second lowest production of Goat and sheep compared to other districts. It has the highest number of pigs in the region and has the second highest number of chickens, mostly are indigenous. Virtually very few improved chicken are found in the district. There are few ducks, and no rabbits or turkey in the district. There were moderate number of households reported tsetse but the majority reported tick problems in Karatu district. The moderate number of household in Karatu de-worm their livestock. The use of draft animals in the district is moderate. There are no households practicing fish farming. It has moderate access to secondary schools, primary schools, all whether roads, feeder roads, hospitals, health clinic compared to other districts. However, it has one of the worst access to regional capital. Karatu district has the second lowest percent of households with no toilet facilities and it has one of the highest percent of households owning landlines, vehicles and mobile phones. It has the second highest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has the second highest percent of households with iron sheets (43%) with 50 percent of households having grass. The most common source of drinking water is from piped water. Twenty nine percent of the households in the district reported having one or two meals per day and seven one percent of household reported having more than two meals per day. The district had a highest percent of households that did not eat meat and second highest percent of household that did not eat fish during the week prior to enumeration, however most households seldom had problems with food satisfaction. 4.2.5 Ngorongoro Ngorognoro district has the smallest number of households in the region and it has a highest percentages of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop and livestock farming, followed by livestock only. It has a small number of household producing crops only and very few pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Ngorongoro district is Livestock Keeping/Herding, followed by Annual Cop Farming. The district has the highest percent of households with no off-farm activities although it has the third highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Ngorongoro has a second highest percent of female headed households (30%) and it has one of the lowest average age of the household head in the region. With an average household size of 4.9 members per household. Ngorongoro has a high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the district having the high level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household is also higher than all districts in the region. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 100 It has a lowest utilized land area per household (0.5ha) and 71 percent of the allocated area is currently being utilised. The district has the second smallest planted area in the region, and the lowest planted area per household (0.5ha). The district is not important for maize production in the region with a planted area of over 7,904 ha, and the planted area per household is the lowest for the region. There is no production of paddy in the district. It has 928ha of Sorghum. There is small production of Cassava in the district, accounting for 10 percent of the quantity harvested in the region. The district has a second largest planted area of Irish potatoes (257 ha). The production of beans in Ngorongoro is the second lowest in the region with a planted area of 2,099ha. There are no groundnuts produced in Ngorongoro district. Vegetable production is moderately important in the district. It has the second largest planted area with tomatoes, cabbage (52 ha and 22 ha respectively) and no chilies produced in the district accounting for 3.4 percent of the tomato planted area and 22.7 percent of the cabbage planted area in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) are grown in very small quantities. Compared to other districts in the region, Ngorongoro has the second lowest planted area with permanent crops which is mango (12 ha), banana (5 ha) and orange (2 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand, however a small amount of land preparation is done by bush clearing. The use of inputs in the region is very small. Ngorongoro has the second smallest planted area with improved seed in the region as well as the second lowest proportion of households using improved seeds. The district has the lowest planted area with fertilizers (Farm yard manure and compost manure), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Ngorongoro district has a second lowest level of insecticide use. The use of fungicides is the lowest compared to other districts. Application of herbicides was among the lowest in the region. It has the second smallest area with irrigation compared to other districts with 938 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from canal. Flood is the most common means of irrigation water application and a very small amount of bucket/watering can irrigation is used. The most common method of crop storage in Ngorongoro district is in locally made traditional structures, however the proportion of households storing crops in the district is relatively low. Ngorongoro district is one of the districts with a small number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Ngorongoro is the districts with the second lowest percent of households processing crops in Arusha region and is almost all done by neighbour machine. The district also has the second highest percent of households selling processed crops to neighbours compared to other districts and few sales are made to farmers associations. Although very small, access to credit in the district was made to women only and the main source is religious organisations/NGO projects. A small number of households receive extension services in Ngorongoro district and most of it is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 101 Tree farming is not important in Ngorongoro (with 31 planted trees) and all are Gravellis. The lowest proportion of households with erosion control is found in Ngorongoro district and mostly the erosion control is drainage ditches, however it also has a number of erosion control bands. The district has the second largest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat production is one of the highest compared to other districts, however it has the second largest population of sheep in the region. There are no pigs in the district and a second lowest number of chickens. Some rabbits and donkeys are also found in the district. A number of households reported tsetse and tick problems in Ngorongoro district and it had the large number of households de-worming livestock. The district has the second lowest number of households using draft animals in the region. There are no households practice fish farming. It has amongst the best access to feeder roads compared to other districts. The percentages of households without toilet facility in Ngorongoro district is 83.6 percent and it is among the districts with the lowest percent of households owning wheel barrows, vehicles, bicycles, tv/video and mobile phones. It has the lowest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the firewood and practically all households use firewood for cooking. The roofing materials for most of the households in the district is grass/leaves (55%) and grass and mud (30%). The most common source of drinking water is from river. It is has the lowest percent of households having three meals per day. The district had the lowest percent of households that had meat once during the week prior to enumeration and highest percent of those who had not eaten fish during the week prior to enumeration, however most households seldom had problems with food satisfaction. APPENDIX II 102 APPENDIX I TABULATION LIST........................................................................................103 APPENDIX II TABLES..............................................................................................................119 APPENDIX III QUESTIONNAIRES.........................................................................................264 APPENDIX II 103 APPENDIX I: CROP TABULATION TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD .............................................................................120 2.1 Number of Agricultural Households by type of household and District during 2002/03 Agriculture Year...................................................................................................121 2.2 Number of Agriculture Households By Type of Holding and District during 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................121 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS....................................................................122 3.0: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year.............................................123 3.1 The livelyhood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District....................................................................................................123 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES...............................................124 3.1a First Most Importance.........................................................................................................125 3.1b Second Most Importance ....................................................................................................125 3.1c Third Most Importance.......................................................................................................125 3.1d Fourth Most Importance .....................................................................................................125 3.1e Fifth Most Importance........................................................................................................125 3.1f Sixth Most Importance .......................................................................................................126 3.1g Seventh Most Importance...................................................................................................126 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS ..............................................................................................128 3.2 Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %)....................................................................................129 3.3 Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (column %)..............................................................................129 3.4 Number of Agricultural Household Members by Sex and District for the 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................130 3.5 Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year .......................130 3.6 Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendance and District , 2002/03 Agricultural Year.........................................................130 3.7 Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................130 APPENDIX II 104 3.9 Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................132 3.10 Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year.............................................133 3.11 Number of Agricultural Households By Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 Agricultural Year .............133 3.12 Number of Heads of Agricultural Households By Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year ..............................................................133 3.13 Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District.................133 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households.......................................................134 3.15 Literacy Rate of Heads of Households by Sex and District ...............................................134 LAND ACCESS/OWNERSHIP ..................................................................................................136 4.1 Number of Farming Households by Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................137 4.2 Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................137 LAND USE ....................................................................................................................................138 5.1 Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................139 5.2 Area of Land (Ha) by type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year ..139 5.3: Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................140 5.4: Number of Agricultural Households by Whether they Consider Having Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year.....................................140 5.5: Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year.............140 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET & DRY SEASONS ...142 7.1 & 7.2aNumber of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District.143 7.1 & 7.2b Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District...........143 7.1 and 7.2c Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 agriculture year, Arusha Region.........................................................................................144 APPENDIX II 105 7.1 & 7.2d Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 - Wet and Dry Seasons, Arusha Region .....................................................145 7.1 & 7.2e Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Wet & Dry Season, Arusha .........................................................146 7.1 & 7.2f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season, Arusha .............146 7.1 & 7.2g Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year........................................146 7.1 & 7.2h Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season...........................147 7.1 & 7.2i Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season...........................147 7.1 & 7.2j Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season...........................148 7.1 & 7.2k Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season...........................148 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION DRY SEASON ...................................150 7.1a Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - DRY SEASON, Arusha Region...................................................................151 7.1b Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - DRY SEASON, Arusha Region .............151 7.1c Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Dry Season, 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region.....................151 7.1d Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season..............................................152 7.1e Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season..............................................152 7.1f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season..............................................153 7.1g Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - DRY SEASON.................................................153 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET SEASON...................................154 7.2a Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - WET SEASON, Arusha Region...................................................................155 APPENDIX II 106 7.2b Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON, Arusha Region .............155 7.2c Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region.....................155 7.2d Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season. ............................................156 7.2e Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season. ............................................156 7.2f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON.......................................157 7.2g Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - WET SEASON.................................................157 7.2h: Planted Area and Number of Crop Growing Households During Wet Season by Method of Land Clearing and Crops; 2002/03 Agriculture Year.......................................158 7.2.1: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Maize Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................159 7.2.2: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Burlush millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.......................159 7.2.3: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Paddy Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................159 7.2.4: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sorghum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................159 7.2.5: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Finger millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................160 7.2.6: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................160 7.2.7: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Green gram Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................160 7.2.8: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Mung beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................160 7.2.9: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cowpeas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................161 7.2.10: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bambaranuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................161 APPENDIX II 107 7.2.11: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chick peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................161 7.2.12: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................161 7.2.13: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sweet potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year...................162 7.2.14: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Irish potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year...................162 7.2.15: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Groundnuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .............162 7.2.16: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................162 7.2.17: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Simsim Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................163 7.2.18: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Soya beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.......................163 7.2.19: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cabbage Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ..................163 7.2.20: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Okra Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................163 7.2.21: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Radish Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................164 7.2.22: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tumeric Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................164 7.2.23: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Onions Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................164 7.2.24: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tomatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................164 7.2.25: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Spinach Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................165 7.2.26: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Carrot Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................165 7.2.27: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chillies Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................165 APPENDIX II 108 7.2.28: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Amaranths Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................165 PERMANENT CROPS................................................................................................................166 7.3.1 Production of Permanent Crops by Crop Type and District – Arusha ..............................167 7.3.2 Area Planted by Crop Type - Arusha Region.....................................................................168 7.3.3 Area Planted with Pigeon peas by District .........................................................................168 7.3.4 Area planted with Banana by District.................................................................................168 7.3.5 Area planted with Mango by District .................................................................................169 7.3.6 Area Planted with Guava by District..................................................................................169 7.3.7 Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop..................................................169 AGROPROCESSING ..................................................................................................................172 8.1.1a: Number of Crop Growing Households Reported to have Processed Products by District; 2002/03 Agriculture Year...................................................................................................173 8.1.1b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................173 8.1.1c Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Location and Crop, Dodoma Region................................................173 8.1.1d Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Arusha Region..............174 8.1.1e Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Arusha Region ............................................................................................................................................174 8.1.1f Number of Crop Growing Households By Main Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region.........................................................................174 8.1.1g Number of Crop Growing Households By Use of Primary Processed Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region................................................174 8.1.1h Number of Crop Growing Households By Where Product Sold and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region.......................................................................................175 8.1.1i Number of Crop Growing Households By type of By-Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region.......................................................................................175 MARKETING...............................................................................................................................176 10.1: Number of Crop Producing Households Reported to have Sold Agricultural Produce by District During 2002/03; Arusha Region.........................................................177 APPENDIX II 109 10.2: Number of Households who Reported Main Reasons for Not Selling their Crops by District During 2002/03Agriccultural Year, Arusha Region.........................................177 10.3 Proportion of Households who Reported Main Reason for Not Selling Their Crops by District during 2002/03 Agricultural Year, Arusha Region................................177 IRRIGATION/EROSION CONTROL ......................................................................................178 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District ...................................................................................................................179 11.2 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District ...................................................................................................................179 11.3: Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by districts during the 2002/03 agricultural Year ..................................................................179 11.4: Number of Agriculture Households by Method used to obtain water and District during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................179 11.5 Number of Agricultulture Households by Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year........................................................180 11.6: Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District .................................................................................................................180 11.7: Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures By Type and District as of 2002/03 Agricultural Year .........................................................................................180 ACCESS TO FARM INPUTS.....................................................................................................182 12.1.1 Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................183 12.1.2 Number of Crop Growing Households Using Farm Yard Manure by District during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................183 12.1.3 Number of Crop Growing Households Using COMPOST Manure by District during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................183 12.1.4 Number of Crop Growing Households Using Insecticide/Fungicides by District during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................184 12.1.5 Number of Crop Growing Households Using Herbicides by District during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................184 12.1.6 Number of Crop Growing Households using Improved Seeds by District during 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................184 12.1.7 Number of Agricultural Households by Source of Chemical Fertilizer and District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................185 APPENDIX II 110 12.1.8 Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................185 12.1.9 Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................186 12.1.10 Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................186 12.1.11 Number of Agricultural Households by Source of Herbicides and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................186 12.1.12 Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................167 12.1.13 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year ..............................................................187 12.1.14 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .................................................................187 12.1.15 Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .................................................................188 12.1.16 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................188 12.1.17 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Insecticide/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................188 12.1.18 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................189 12.1.19 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .................................................................189 12.1.20 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .................................................................189 12.1.21 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................190 12.1.22 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................190 12.1.23 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................190 12.1.24 Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................191 APPENDIX II 111 12.1.25 Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................191 12.1.26 Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................191 12.1.27 Number of Agricultural Households and Quality of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................192 12.1.28 Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................192 12.1.29 Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................192 12.1.30 Number of Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizer Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ......................................................................193 12.1.31 Number of Agricultural Households With Plan to use Farm Yard Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year .....................................................................193 12.1.32 Number of Agricultural Households With Plan to use COMPOST Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year .....................................................................193 12.1.33 Number of Agricultural Households With Plan to use Insecticides/Fungicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................193 12.1.34 Number of Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................193 12.1.35 Number of Agricultural Households with Plan to Use Improved Seeds Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ......................................................................194 AGRICULTURE CREDIT..........................................................................................................196 13.1a Number of Agriculture Households receiving Credit by sex of household head and District During the 2002/03 Agriculture Year ............................................................197 13.1b Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District; 2002/03 Agriculture Year. ................................................................................................................197 13.2a Number of Households Reporting the Main reasons for Not Using Credit by District During the 2002/03 Agriculture Year....................................................................198 13.2b Number of Credits Received by Main Purpose of Credit and District During the 2002/03 Agriculture Year...................................................................................................198 TREE FARMING AND AGROFORESTRY ............................................................................200 14.1 Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ..........................................................................................................201 APPENDIX II 112 14.2 Number of Households with planted trees on their land and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region .....201 14.3 Number of responses by main use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Arusha Region.........................................................................................202 14.4 Number of Agriculture Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ...............203 14.5 Number of responses by Second use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Arusha\ Region........................................................................................203 CROP EXTENSION ....................................................................................................................204 15.1 Number of Agriculture Households Receiving Extension Messages by District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region...................................................................205 15.2 Number of Households By Quality of Extension Services and District During the 2002/03 Agricultural Year, Arusha Region......................................................................................205 15.3 Number of Agriculture Households By Source of Crop Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region.......................................................205 15.4 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Plant Spacing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region .206 15.5 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agrochemicals by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................206 15.6 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Erosion Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region .206 15.7 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Organic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................207 15.8 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Inorganic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................207 15.9 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Improved Seeds by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................207 15.10 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Mechanization/LST by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ....................................................................................................................208 15.11 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Irrigation Technology by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ...................................................................................................................208 APPENDIX II 113 15.12 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Crop Storage by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region .208 15.13 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Vermin Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................209 15.14 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................209 15.15 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................209 15.16 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Bee keeping by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region .210 15.17 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Fish Farming by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region .210 15.19 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 2) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ..211 15.20 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 3) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................211 15.21 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 4) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ............................................................................................................................................211 15.22 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 5) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region ..212 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION .......................................................214 17.1 Number of agriculture households using draft animal to cultivate land by District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region ...............................................................215 17.2 Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region ...............................................................215 Cont Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region ..................................................215 17.3 Number of Crop Growing households using organic fertilizer by District during 2002/03 agriculture year, Arusha .......................................................................................215 17.4 Area of farm yard manure and Compost Application by District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region.........................................................................................216 APPENDIX II 114 CATTLE PRODUCTION............................................................................................................218 18.1 Total Number Households rearing Cattle by District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region ....................................................................................................................219 18.2 Number of Cattle By Type and District as of 1st October, 2003 .......................................219 18.3 Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size as of 1st October, 2003...............................................................219 18.4 Number of Cattle by Category and Type of Cattle; on 1st October 2003 ..........................220 18.5 Number of Indigenous Cattle By Category and District as on 1st October, 2003..............220 18.6 Number of Improved Beef Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 .......220 18.7 Number of Improved Dairy Cattle By Category and District as on 1st October, 2003......221 18.8 Number of Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 ................................221 GOATS PRODUCTION..............................................................................................................222 19.1 Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003 ..............................223 19.2 Number of Households Rearing Goats by Herd Size on 1st October, 2003.......................223 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as of 1st October, 2003 and District ............................................................................................................................................224 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003.......224 19.5 Number of Improved Goat for Meat by Category and District as on 1st October, 2003 ...224 19.6 Number of Improved Dairy Goat by Category and District on 1st October, 2003 ............225 19.7 Total Number of Goats by Category and District on 1st October, 2003...........................225 SHEEP PRODUCTION...............................................................................................................226 20.1 Total Number of Sheep By Breed and on 1st October 2003..............................................227 20.2 Number of Households Raising or Managing Sheep by District on 1st October, 2003....227 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as 1st October, 2002/03........................227 20.4 Number of Households and Heads of Sheep by Herd Size on 1st October 2003...............227 20.5 Average Number of Sheep by Type of Sheep and District on 1st October 2003, Arusha Region.................................................................................................................................228 20.6 Total Number of Indigenous Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003......228 APPENDIX II 115 20.7 Total Number of Improved Mutton Sheep by Type and District on 1st October 2003......228 20.8 Total Number of Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 ........................228 PIGS PRODUCTION...................................................................................................................230 21.1 Number of Households and Pigs by Herd Size on 1st October 2003.................................231 21.2 Number of Households and Pigs by District on 1st October 2003.....................................231 21.3 Number of Pigs by Type and District on 1st October, 2003 ..............................................231 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL ...............................................................232 22.1 Number of Livestock Rearing households deworming Livestock by District during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................233 22.2 Number of Livestock Rearing Households that dewormed Livestock by type of Livestock and District during the 2002/03 Agricultural Year............................................233 22.3 Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered tick problems during 2002/03 Agriculture Year by District...............................................233 22.4 Number of Livestock Rearing Households by Methods of Ticks Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year...................................................................233 22.5 Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered Tsetse Flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District..................................234 22.6 Number of Livestock Rearing Households by Methods of Tsetse flies Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year.....................................................234 OTHER LIVESTOCK.................................................................................................................236 23a Total Number of Other Livestock by Type on 1st October 2003.......................................237 23b Number of Chicken by Category of Chicken and District on 1st October 2003................237 23c Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District ...............................237 23d Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size as of 1st October 2003 237 23e LIVESTOCK/POULTRY POPULATION TREND..........................................................237 FISH FARMING ..........................................................................................................................238 28.1 Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................239 28.2 Number of Agricultural Households By System of Farming and District during the 2002/03 Agricultural Year.................................................................................239 APPENDIX II 116 28.3 Number of Agricultural Households By Source of Fingerlings and District during the 2002/03 Agricultural Year............................................................................................239 28.4 Number of Agricultural Households By Location of Selling Fish and District during the 2002/03 Agricultural Year............................................................................................239 28.5 Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year..........239 LIVESTOCK EXTENSION........................................................................................................240 29.1a Number of Agricultural Households Receiving Extension by District During the 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................241 29.1b Number of Agricultural Households By Source of Extension Services and District during the 2002/03 Agricultural Year....................................................................241 29.2 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding By Source and District, 2002/03 Agricultural Year...........................242 29.3 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Housing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ...........................................................242 29.4 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ...........................................................242 29.5 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Milk Hygiene By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ...........................................................242 29.6 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Disease Control By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ...........................................................243 29.7 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year.............................243 29.8 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Pasture Establishment and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year.............244 29.9 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Group Formation and Strengthening By Source and District, 2002/03 Agricultural Year....................................244 29.10 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Calf Rearing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year..............................................245 29.11 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Use of Improved Bulls By Source and District, 2002/03 Agricultural Year .................................245 29.12 Number of Agricultural Households By Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................246 APPENDIX II 117 ACCESS TO INFRASRUCTURE AND OTHER SERVICES................................................248 33.01a Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by Districts 249 33.01b: Number of Households By Distance to Secondary School by District for 2002/03 agriculture year ...................................................................................................................250 33.01c: Number of Households By Distance to All Weather Road by District for 2002/03 agriculture year..................................................................................................................250 33.01d: Number of Households by Distance to Feeder Road by District for 2002/03 agriculture year ............................................................................................................................................250 33.01e: Number of Households By Distance to Hospital by District for 2002/03 agriculture year251 33.01f: Number of Households by Distance to Health Clinic by District for 2002/03 agricultural year .....................................................................................................................................251 33.01g: Number of Households by distance to Primary School for 2002/03 agriculture year.......251 33.01h: Number of Households by Distance to Regional Capital by District for 2002/03 agriculture year ...................................................................................................................252 33.01i: Number of Households by Distance to District Capital by District for 2002/03 agriculture year ...................................................................................................................252 33.01j: Number of Households by Distance to Tarmac Road by District for 2002/03 agricultural year..................................................................................................................252 33.01k: Number of Households by Distance to Primary Market by District for 2002/03 agricultural year.................................................................................................................253 33.01l: Number of Households by Distance to Tertiary Market by District for 2002/03 ` agricultural year................................................................................................................253 33.01m: Number of Households by Distance to Secondary Market by District for 2002/03 agricultural year..................................................................................................................253 33.19a Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................254 33.19b ......... Number of Agricultural Households by Satisfaction of Extension Centre and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................254 33.19c Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year....................................................................................254 33.19d ............. Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Plant Protection Lab. and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................255 33.19e Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................255 APPENDIX II 118 33.19f Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock development Centre and District, 2002/03 Agricultural Year .................................................................255 HOUSEHOLD FACILITIES ......................................................................................................256 34.1 Number of Agriculture Households by Type of Toilet and District During the 2002/03 Agriculture Year .............................................................................................257 34.2 Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................257 34.3: Number of Agricultural Households by Type of Owned Assets and District during 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................257 34.4: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Lighting during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................258 34.5: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Cooking during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................258 34.6: Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year ............................................259 34.7: Proportion of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year ............................................259 34.8: Number of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year ........260 34.9: Proportion of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year ........260 34.10: Number of Agricultural Households by Number of Meals the Household Normally Took per Day by District....................................................................................................261 34.11: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Meat during the Preceding Week by District..........................................................................................261 34.12: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Fish during the Preceding Week by District..........................................................................................262 34.13: Number of Households Reporting the Status of Food Satisfaction of the Household during the Preceding Year by District ................................................................................262 34.14: Number of Households by Type of Roofing Materials and District during the 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................263 34.15: Number of Households by Main Source of Cash Income and District during 2002/03 Agriculture Year...................................................................................................263 APPENDIX II 119 APPENDIX II: CROPS Type of Agriculture Household......................................................................................................120 Number of Agriculture Households................................................................................................122 Rank of Importance of Livelihood activities..................................................................................124 Households Demographs................................................................................................................128 Land access/ownership...................................................................................................................136 Land Use.........................................................................................................................................138 Total annual crop & vege production - long and short rainy season..............................................142 Annual crop and vege production - short rainy season...................................................................150 Annual crop and vege production-long wet season........................................................................154 Permanent Crops.............................................................................................................................166 Agroprocessing...............................................................................................................................172 Marketing........................................................................................................................................176 Irrigation .........................................................................................................................................178 Access to Farm Inputs/ Implements ...............................................................................................182 Agriculture Credit...........................................................................................................................196 Tree farming and Agroforestry.......................................................................................................200 Crop Extension ...............................................................................................................................204 Animal Contribution to crop production ........................................................................................214 Cattle Production ............................................................................................................................218 Goats Production ............................................................................................................................222 Sheep Production............................................................................................................................226 Pig Production ................................................................................................................................230 Livestock Pests and Parasite Control..............................................................................................232 Other livestock................................................................................................................................236 Fish Farming...................................................................................................................................238 Livestock Extension........................................................................................................................240 Access to Infrastructure and Other services ...................................................................................248 Household Facilities…………………………………………………...........................256 Appendix II 120 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 121 Rural households involved in Agriculture % of Total rural households Rural households NOT involved in Agriculture % of Total Rural households Total Rural Households % of Total households Urban Households % of Total households Total Number of Households (from 2002 Pop. Census) Number % Number % Number % Number % Number Monduli 25,996 75 8,846 25 34,842 85 6,270 15 41,112 Arumeru 76,022 85 13,746 15 89,768 79 23,234 21 113,002 Arusha 1,637 71 668 29 2,305 3 70,139 97 72,444 Karatu 27,341 88 3,677 12 31,018 93 2,281 7 33,299 Ngorongoro 23,860 94 1,391 6 25,251 94 1,471 6 26,722 Total 154,857 85 28,327 15 183,184 64 103,395 36 286,579 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Monduli 3,647 12 7,176 24 14,849 49 25,996 85 25,671 18,496 22,349 Arumeru 16,433 54 975 6 58,613 54 76,022 49 76,022 75,046 59,589 Arusha 398 1 54 0 1,185 1 1,637 1 1,637 1,583 1,239 Karatu 7,291 24 892 6 18,926 18 27,341 18 27,109 26,217 20,050 Ngorongoro 2,743 9 6,611 42 14,394 13 23,860 15 23,748 17,137 21,117 Total 30,513 100 15,709 100 107,966 100 154,857 100 154,187 138,479 124,344 Total Number of Households Growing Crops 2.1 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agricultural Households by type of household and District during 2002/03 Agriculture Year 2.2 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD:Number of Agriculture Households By Type of Holding and District during 2002/03 Agricultural Year District Agriculture, Non Agriculture and Urban Households Total Number of Households Rearing Livestock Crops Only Livestock Only Crops & Livestock Total Total Number of Agriculture Households District Type of Agriculture Household Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Arusha Appendix II 122 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 123 Number % Average Household Size Number % Average Household Size Number % Monduli 20,719 80 5,277 20.3 25,996 100 5.6 Arumeru 60,848 80 15,174 20.0 76,022 100 5.3 Arusha 997 61 640 39.1 1,637 100 4.6 Karatu 23,908 87 3,433 12.6 27,341 100 5.8 Ngorongoro 16,809 70 7,051 29.6 23,860 100 4.9 Total 123,281 80 31,576 20 154,857 100 5.4 Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittance s Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 3 6 1 4 5 7 2 Arumeru 1 5 2 3 6 7 4 Arusha 1 6 3 2 5 7 4 Karatu 1 6 2 4 5 7 3 Ngorongoro 2 6 1 4 5 7 3 Total 1 5 2 4 6 7 3 3.0: HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year Average Household Size 3.1 The livelyhood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District District livelihood activity District Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Arusha Appendix II 124 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 125 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 8,362 497 13,543 2,983 375 0 222 Arumeru 19,921 13,354 11,605 27,754 3,151 0 588 Arusha 797 0 160 718 0 0 0 Karatu 18,594 139 4,570 3,645 398 0 72 Ngorongoro 5,629 121 15,578 1,225 656 0 120 Total 53,303 14,110 45,457 36,326 4,580 0 1,002 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 7,029 353 6,307 4,304 854 0 7,237 Arumeru 30,734 10,076 24,235 7,113 2,420 0 1,090 Arusha 785 0 629 156 53 0 0 Karatu 6,966 176 11,737 4,757 888 0 2,646 Ngorongoro 10,496 124 4,713 2,596 1,706 62 3,158 Total 56,011 10,729 47,622 18,926 5,921 62 14,131 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 1,636 232 1,918 3,959 647 0 12,250 Arumeru 17,071 6,289 19,428 10,064 5,034 141 13,986 Arusha 0 32 412 184 38 0 878 Karatu 588 556 4,031 3,393 1,126 76 14,037 Ngorongoro 943 357 360 5,409 1,594 228 5,761 Total 20,238 7,467 26,150 23,009 8,441 444 46,912 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 1,302 589 918 3,517 436 134 4,482 Arumeru 2,684 4,816 6,825 6,615 4,748 0 28,692 Arusha 0 57 0 77 53 0 525 Karatu 67 896 544 1,490 1,015 0 6,574 Ngorongoro 305 538 59 1,922 484 0 3,253 Total 4,358 6,896 8,346 13,620 6,735 134 43,526 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 163 234 81 172 1,347 0 523 Arumeru 934 580 1,369 2,027 2,052 0 13,994 Arusha 0 38 0 0 77 0 0 Karatu 69 366 125 413 574 0 432 Ngorongoro 0 124 0 477 304 0 782 Total 1,165 1,342 1,575 3,090 4,354 0 15,731 3.1e RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fifth Most Importance 3.1a RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: First Most Importance 3.1b RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Second Most Importance 3.1c RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Third Most Importance 3.1d RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fourth Most Importance Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 126 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 0 0 15 0 86 0 0 Arumeru 189 0 0 193 0 0 333 Arusha 0 0 0 0 0 0 0 Karatu 0 0 148 72 0 0 0 Ngorongoro 119 0 0 0 0 0 0 Total 308 0 163 265 86 0 333 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Monduli 0 0 0 0 0 0 0 Arumeru 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0 0 0 0 Karatu 0 0 0 0 0 0 0 Ngorongoro 119 0 110 0 52 0 0 Total 119 0 110 0 52 0 0 3.1f RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Sixth Most Importance 3.1g RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Seventh Most Importance Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 127 Appendix II 128 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 129 Number % Number % Number % Less than 4 61,251 49 64,516 51 125,766 100 05 - 09 70,011 50 70,028 50 140,039 100 10 - 14 59,064 50 59,218 50 118,282 100 15 - 19 48,086 51 45,467 49 93,553 100 20 - 24 30,996 46 36,459 54 67,455 100 25 - 29 28,013 47 31,974 53 59,987 100 30 - 34 23,802 49 25,167 51 48,968 100 35 - 39 22,375 49 23,534 51 45,909 100 40 - 44 16,639 51 15,945 49 32,584 100 45 - 49 15,799 59 10,816 41 26,615 100 50 - 54 12,294 60 8,058 40 20,352 100 55 - 59 6,511 54 5,628 46 12,138 100 60 - 64 6,307 49 6,449 51 12,756 100 65 - 69 5,599 55 4,599 45 10,198 100 70 - 74 4,508 55 3,636 45 8,144 100 75 - 79 2,318 56 1,856 44 4,174 100 80 - 84 2,478 52 2,274 48 4,752 100 Above 85 1,791 61 1,136 39 2,928 100 Total 417,841 50 416,760 50 834,601 100 Number % Number % Number % Less than 4 61,251 15 64,516 15 125,766 15 05 - 09 70,011 17 70,028 17 140,039 17 10 - 14 59,064 14 59,218 14 118,282 14 15 - 19 48,086 12 45,467 11 93,553 11 20 - 24 30,996 7 36,459 9 67,455 8 25 - 29 28,013 7 31,974 8 59,987 7 30 - 34 23,802 6 25,167 6 48,968 6 35 - 39 22,375 5 23,534 6 45,909 6 40 - 44 16,639 4 15,945 4 32,584 4 45 - 49 15,799 4 10,816 3 26,615 3 50 - 54 12,294 3 8,058 2 20,352 2 55 - 59 6,511 2 5,628 1 12,138 1 60 - 64 6,307 2 6,449 2 12,756 2 65 - 69 5,599 1 4,599 1 10,198 1 70 - 74 4,508 1 3,636 1 8,144 1 75 - 79 2,318 1 1,856 0 4,174 1 80 - 84 2,478 1 2,274 1 4,752 1 Above 85 1,791 0 1,136 0 2,928 0 Total 417,841 100 416,760 100 834,601 100 3.2 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %) Age Group Sex Male Female Total 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (column %) Age Group Sex Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 130 Number % Number % Number % Monduli 73,365 51 71,573 49 144,938 100 Arumeru 198,536 49 207,745 51 406,281 100 Arusha 3,463 46 4,067 54 7,530 100 Karatu 84,284 53 75,099 47 159,383 100 Ngorongoro 58,193 50 58,276 50 116,469 100 Total 417,841 50 416,760 50 834,601 100 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 51,715 42.8 5,832 4.8 119 0.1 63,086 52.2 120,752 100 Arumeru 227,826 64.4 46,793 13.2 0 0.0 79,093 22.4 353,712 100 Arusha 2,955 43.0 1,932 28.1 0 0.0 1,986 28.9 6,873 100 Karatu 90,437 66.7 15,721 11.6 0 0.0 29,399 21.7 135,557 100 Ngorongoro 36,694 39.9 3,241 3.5 0 0.0 52,006 56.6 91,941 100 Total 409,628 57.8 73,519 10.4 119 0.0 225,569 31.8 708,835 100 Number % Number % Number % Number % Monduli 33,540 28 27,451 23 59,761 49 120,752 100 Arumeru 128,074 36 155,383 44 70,256 20 353,712 100 Arusha 2,931 43 1,975 29 1,967 29 6,873 100 Karatu 51,266 38 57,233 42 27,058 20 135,557 100 Ngorongoro 22,309 24 19,368 21 50,263 55 91,941 100 Total 238,119 34 261,410 37 209,305 30 708,835 100 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 35,603 29 28,752 24 3,344 3 0 0 283 0 Arumeru 127,024 36 26,297 7 677 0 0 0 7,084 2 Arusha 2,166 32 339 5 0 0 0 0 71 1 Karatu 59,035 44 6,308 5 256 0 0 0 793 1 Ngorongoro 18,595 20 36,573 40 420 0 62 0 347 0 Total 242,423 34 98,269 14 4,696 1 62 0 8,577 1 3.6 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendance and District , 2002/03 Agricultural Year District School Attendancy Attending School Completed Never Attended to School Total District Read & Write Swahili Swahili & English Any Other Language Don't Read / Write Total 3.4 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Sex and District for the 2002/03 Agricultural Year District Sex Male Female Total 3.5 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year 3.7 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year Main Activity District Crop/Seaweed Farming Livestock Keeping / Herding Livestock Pastoralist Fishing Government / Parastatal Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 131 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 1,183 1 960 1 947 1 516 0 394 0 Arumeru 13,493 4 7,999 2 11,866 3 2,254 1 2,830 1 Arusha 162 2 549 8 113 2 38 1 0 0 Karatu 2,473 2 1,217 1 1,206 1 735 1 344 0 Ngorongoro 660 1 294 0 647 1 61 0 62 0 Total 17,970 3 11,018 2 14,779 2 3,604 1 3,629 1 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 0 0 1,074 1 32,629 27 14,439 12 630 1 120,752 100 Arumeru 749 0 5,483 2 123,042 35 23,695 7 1,220 0 353,712 100 Arusha 0 0 0 0 2,822 41 613 9 0 0 6,873 100 Karatu 49 0 1,481 1 50,510 37 10,901 8 249 0 135,557 100 Ngorongoro 0 0 2,198 2 20,207 22 11,640 13 177 0 91,941 100 Total 798 0 10,235 1 229,209 32 61,289 9 2,276 0 708,835 100 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 62,046 51 3,732 3 27,383 23 27,591 23 120,752 100 Arumeru 138,561 39 18,645 5 107,093 30 89,413 25 353,712 100 Arusha 2,324 34 381 6 2,860 42 1,308 19 6,873 100 Karatu 60,554 45 9,363 7 41,566 31 24,074 18 135,557 100 Ngorongoro 45,604 50 7,076 8 15,742 17 23,519 26 91,941 100 Total 309,088 44 39,198 6 194,643 27 165,906 23 708,835 100 District Not Working & Available Private - NGO / Mission / etc Employed (Non Farmimg) Employed (Non Farmimg) Total Main Activity Main Activity Not Working & Unavailable Housemaker / Housewife Student Unable to Work / Too Old / Retired cont… Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year cont… Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year p Family Helper (Non Agriculture) g Members By Level of involvement in Farming Activivty and District, 2002/03 Agricultural Year District Other District Involvement in Farming Works Full- time on Farm Works Part- time on Rarely Works on Farm Never Works on Farm Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 132 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 0 0 170 1 261 1 689 3 1,778 6 Arumeru 0 0 979 1 2,327 1 3,745 2 10,867 7 Arusha 0 0 0 0 0 0 77 4 133 7 Karatu 150 0 144 0 595 1 617 1 4,978 9 Ngorongoro 60 0 177 1 178 1 649 3 836 4 Total 209 0 1,470 1 3,361 1 5,776 2 18,593 7 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 21,365 78 247 1 115 0 67 0 0 0 Arumeru 107,913 69 1,876 1 3,601 2 0 0 359 0 Arusha 1,559 79 0 0 0 0 0 0 0 0 Karatu 45,903 80 352 1 218 0 62 0 49 0 Ngorongoro 15,293 79 58 0 234 1 0 0 62 0 Total 192,034 73 2,532 1 4,169 2 129 0 471 0 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 414 2 72 0 659 2 0 0 34 0 Arumeru 2,315 1 971 1 12,533 8 437 0 2,309 1 Arusha 38 2 0 0 83 4 18 1 0 0 Karatu 197 0 56 0 1,037 2 137 0 351 1 Ngorongoro 121 1 120 1 170 1 0 0 0 0 Total 3,085 1 1,218 0 14,482 6 592 0 2,694 1 Number % Number % Number % Number % Monduli 0 0 743 3 0 0 27,451 100 Arumeru 349 0 1,794 1 0 0 155,383 100 Arusha 0 0 29 1 0 0 1,975 100 Karatu 0 0 511 1 0 0 57,233 100 Ngorongoro 59 0 175 1 0 0 19,368 100 Total 408 0 3,252 1 0 0 261,410 100 District Education Level cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Not applicable Total Form Six Training After Secondary Education y Tertiary Education 3.9 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Under Standard One Standard One Standard Two Standard Three District Education Level Education Level Standard Four Adult Education Education Level Form One Form Two Form Three Form Four Standard Seven Standard Eight Training After Primary Education Pre Form One Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 133 Number % Average Household Size Number % Average Household Size Number % Monduli 20,719 80 5,277 20.3 25,996 100 5.6 Arumeru 60,848 80 15,174 20.0 76,022 100 5.3 Arusha 997 61 640 39.1 1,637 100 4.6 Karatu 23,908 87 3,433 12.6 27,341 100 5.8 Ngorongoro 16,809 70 7,051 29.6 23,860 100 4.9 Total 123,281 80 31,576 20 154,857 100 5.4 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Monduli 10,573 83 1,632 13 581 5 12,786 100 Arumeru 36,594 68 12,232 23 5,136 10 53,962 100 Arusha 963 89 115 11 0 0 1,078 100 Karatu 9,952 75 3,020 23 376 3 13,347 100 Ngorongoro 5,580 78 1,033 14 581 8 7,194 100 Total 63,663 72 18,032 20 6,673 8 88,367 100 No Education Primary Education Post Primary Education Secondary Education Post Secondary Education University & Equivalent Education Adult Education Total Monduli 15,372 9,247 0 657 34 0 687 25,996 Arumeru 22,822 42,893 1,430 5,956 1,125 349 1,446 76,022 Arusha 761 773 0 89 0 0 14 1,637 Karatu 8,038 17,846 151 779 207 0 321 27,341 Ngorongoro 15,606 7,529 234 185 0 59 247 23,860 Total 62,599 78,288 1,815 7,665 1,366 408 2,716 154,857 Mean Median Mode Mean Median Mode Mean Median Mode Monduli 43 40 40 38 35 25 42 40 40 Arumeru 44 42 30 49 49 50 45 42 50 Arusha 48 45 55 43 40 27 46 43 55 Karatu 46 44 45 51 51 38 46 44 45 Ngorongoro 43 38 30 40 38 30 42 38 30 Total 44 41 30 45 42 38 44 42 30 District Male Female Total 3.12 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Heads of Agricultural Households By Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year District Maximum Education Level Attained 3.13 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District 3.11 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households By Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 District Number of household members with Off farm income One Two More than Two Total 3.10 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Male Female Total Average Household Size Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 134 Type of Holding NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Male Heads 106397 180366 215439 2091165 195625 123281 Female Heads 145749 39585 37343 40848 46724 31576 Total 252,146 219,951 252,782 2,132,013 242,349 154,857 Male headed (Percentage) 42 82 85 98 81 80 Female headed (Percentage) 58 18 15 2 19 20 Total 100 100 100 100 100 100 Male Female Total Male Female Total Male Female Total Monduli 9,622 1,036 10,658 11,097 4,241 15,338 20,719 5,277 25,996 Arumeru 48,537 5,655 54,192 12,311 9,519 21,830 60,848 15,174 76,022 Arusha 788 89 877 210 551 761 997 640 1,637 Karatu 17,705 1,683 19,387 6,203 1,751 7,954 23,908 3,433 27,341 Ngorongoro 6,741 1,457 8,198 10,068 5,594 15,662 16,809 7,051 23,860 Total 83,393 9,919 93,312 39,889 21,657 61,545 123,281 31,576 154,857 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households Literacy District Know Don't know Total 3.15 Literacy Rate of Heads of Households by Sex and District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 135 Appendix II 136 LAND ACCESS/OWNERSHIP Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 137 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Monduli 1,758 7 19,573 74 2,137 8 1,039 4 725 3 228 1 1,010 4 26,471 Arumeru 6,717 6 59,334 56 19,105 18 8,670 8 6,659 6 1,710 2 3,914 4 106,109 Arusha 75 4 1,583 76 77 4 77 4 77 4 115 6 77 4 2,079 Karatu 1,783 5 23,081 68 3,244 10 2,451 7 2,231 7 562 2 427 1 33,777 Ngorongoro 4,406 23 7,543 39 175 1 122 1 1,487 8 5,365 28 233 1 19,331 Total 14,739 8 111,114 59 24,738 13 12,360 7 11,178 6 7,979 4 5,660 3 187,768 Area Leased/Certific ate of Ownership Area Owned Under Customary Law Area Bought Area Rented Area Borrowed Area Shared Cropped Area under Other Forms of Tenure Total Monduli 5,373 55,956 5,017 11,214 1,206 266 2,588 81,621 Arumeru 6,147 65,854 17,790 7,280 6,074 1,272 5,519 109,936 Arusha 120 2,743 78 70 62 39 109 3,220 Karatu 1,515 35,255 4,727 1,962 1,600 193 262 45,513 Ngorongoro 4,033 10,417 125 35 593 2,089 149 17,440 Total 17,189 170,225 27,736 20,561 9,534 3,859 8,627 257,732 % 261,130 2,586,086 421,376 312,363 144,847 58,623 131,069 3,915,495 Total Number of Households 4.2 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year District Land Access/ Ownership (Hectare) 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Number of Farming Households by Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year District Land Access Leased/Certificate of Ownwership Owned under Customary Law Bought Rented Borrowed Households with Area Shared Cropped under Other Forms of Tenure Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 138 LAND USE Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 139 Households with Temporary Mono Crops Households with Temporary Mixed Crops Households with Permanent Mono Crops Households with Permanent Mixed Crops Households with Permanent / Annual Mix Households with Pasture Households with Fallow Households with Natural Bush Households with Planted Trees Households Rented to Others Households Unusable Households of Uncultivated Usable Land Area of land Utilized by household Total Number of Households Monduli 4,876 14,733 826 402 799 8,460 1,409 990 1,078 559 2,269 4,673 41,073 26,471 Arumeru 29,021 48,474 7,522 19,185 9,895 11,565 5,326 1,181 22,403 788 3,240 2,773 161,373 106,109 Arusha 645 1,125 14 75 95 287 0 0 148 0 38 0 2,426 2,079 Karatu 9,011 20,406 1,121 746 689 5,432 1,256 414 5,343 1,064 774 566 46,821 33,777 Ngorongoro 10,420 7,825 354 477 118 59 403 0 59 0 175 4,281 24,170 19,331 Total 53,973 92,563 9,837 20,884 11,596 25,803 8,394 2,585 29,030 2,411 6,495 12,293 275,863 187,768 Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Area under Pasture Area under Fallow Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Rented to Others Area Unusable Area of Uncultivated Usable Land Total Monduli 5,375 31,889 612 447 1,097 28,034 2,792 760 97 317 1,566 8,723 81,708 Arumeru 23,027 48,283 1,579 8,427 4,606 9,015 8,011 110 1,840 829 1,063 3,021 109,810 Arusha 697 1,951 3 75 114 355 . . 10 . 16 . 3,220 Karatu 10,234 24,811 329 429 473 4,924 1,277 324 1,291 823 311 222 45,448 Ngorongoro 5,980 5,805 45 178 95 7 268 . 24 . 73 4,965 17,440 Total 45,312 112,739 2,567 9,556 6,386 42,336 12,348 1,194 3,261 1,969 3,028 16,931 257,627 % 18 44 1 4 2 16 5 0 1 1 1 7 100 5.1 LAND USE: Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year Land use area Districts Type of Land Use 5.2 LAND USE: Area of Land (Ha) by type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 140 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Monduli 11,102 60 7,394 40 18,496 100 Monduli 5,449 29 13,047 71 18,496 100 Arumeru 65,796 88 9,250 12 75,046 100 Arumeru 15,362 20 59,684 80 75,046 100 Arusha 1,468 93 115 7 1,583 100 Arusha 371 23 1,212 77 1,583 100 Karatu 23,867 91 2,350 9 26,217 100 Karatu 10,587 40 15,630 60 26,217 100 Ngorongoro 11,230 66 5,907 34 17,137 100 Ngorongoro 4,440 26 12,696 74 17,137 100 Total 113,463 82 25,015 18 138,479 100 Total 36,209 26 102,270 74 138,479 100 Number Percent Number Percent Number Percent Monduli 3,342 18 15,154 82 18,496 100 Arumeru 13,441 18 61,605 82 75,046 100 Arusha 220 14 1,363 86 1,583 100 Karatu 2,388 9 23,829 91 26,217 100 Ngorongoro 1,852 11 15,285 89 17,137 100 Total 21,242 15 117,236 85 138,479 100 5.5: Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year District Do any Female Members of the Hh own or have customary right Yes No Total 5.4: Number of Agricultural Households by Whether they Consider Having Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Do you Consider that you have sufficient land for the Hh? Yes No Total 5.3: Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year District Was all Land Available to the Hh Used During 2002/03? Yes No Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 141 Appendix II 142 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET & DRY SEASONS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 143 Number of household Planted area (hectare) Number of household Planted Area (hectare) Monduli 3404 2,118 36,173 35,430 37,548 5.64 Arumeru 56,830 19,101 123,262 63,865 82,966 23.02 Arusha 545 254 2,959 2,668 2,923 8.70 Karatu 11,853 6,804 48,959 28,211 35,016 19.43 Ngorongoro 1,535 393 26,912 11,130 11,523 3.41 Total 74,167 28,671 238,265 141,304 169,976 16.87 Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Monduli 3074 22,922 17,922 8,074 25,996 Arumeru 34307 41,715 65,376 10,646 76,022 Arusha 292 1,346 1,583 54 1,637 Karatu 9287 18,054 25,184 2,158 27,341 Ngorongoro 1062 22,799 16,671 7,189 23,860 Total 48021 106,836 126,736 28,121 154,857 District Dry Season Wet Season Total Number of Crop Growing Households 7.1 & 7.2b TOTAL ANNUAL CROPS AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District. Total Area Planted (Hectare) % Area planted in Dry Season 7.1 & 7.2a TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District. District Dry Season Wet Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 144 Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Maize 14,618 14,554 996 85,368 77,563 909 99,986 92,118 921 Paddy 542 1,540 2,841 902 2,268 2,515 1,444 3,809 2,637 Sorghum 69 33 478 1,516 1,563 1,031 1,585 1,595 1,007 Bulrush Millet 0 0 0 . . 0 0 0 0 Finger Millet 0 0 0 281 101 360 281 101 360 CEREALS 15,229 16,127 88,067 81,496 103,296 97,623 Cassava 10 17 1,668 168 658 3,907 178 675 3,780 Sweet Potatoes 83 175 2,107 51 111 2,167 134 286 2,130 Irish Potatoes 269 1,446 5,369 1,008 1,269 1,259 1,277 2,715 2,126 ROOTS & TUBERS 363 1,638 1,228 2,038 1,590 3,676 Mung Beans 88 67 760 19 43 2,223 107 110 1,023 Beans 9,370 5,025 536 42,111 17,175 408 51,481 22,200 431 Cowpeas 37 9 238 226 21 94 263 30 114 Green Gram 0 0 0 235 4 17 235 4 17 Chich Peas 0 0 0 2,298 848 369 2,298 848 369 Bambaranuts 0 0 0 76 42 560 76 42 560 PULSES 9,496 5,101 44,965 18,134 54,461 23,235 Sunflower 0 0 0 1,098 441 402 1,098 441 402 Simsim 0 0 0 . . 0 0 0 0 Groundnuts 0 0 0 68 0 0 68 0 0 Soya Beans 0 0 0 6 4 549 6 4 549 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 1,172 445 1,172 445 Okra 55 196 3,592 9 2 206 63 198 3,121 Radish 0 0 0 . . 0 0 0 0 Turmeric 0 0 0 . . 0 0 0 0 Onions 1,404 6,063 4,318 1,154 4,592 3,979 2,558 10,656 4,165 Cabbage 413 1,899 4,603 297 914 3,078 710 2,813 3,965 Tomatoes 994 4,385 4,413 510 2,955 5,792 1,504 7,340 4,881 Spinnach 71 486 6,837 136 325 2,395 207 811 3,920 Carrot 7 2 247 24 118 5,015 31 120 3,906 Chillies 153 1,337 8,742 34 54 1,606 187 1,391 7,447 Amaranths 188 799 4,260 166 729 4,405 353 1,528 4,328 FRUITS & VEGETABLES 3,284 15,167 2,329 9,690 5,613 24,857 Total 28,370 1,725 1,761 137,761 258,478 393 166,131 260,203 395 *The total area planted include the sum of the planted area for both Wet and Dry Season and it is an overestimation of the actual area due to being produced on the same land during the two seasons. Previous surveys have used the Long/Wet Season to estimat 7.1 and 7.2c TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 agriculture year, Arusha Region Crop Dry season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 145 Number of Households Planted area (ha) Number of Households Planted area (ha) CEREALS 35,573 15,253 124,281 88,067 103,320 0.1476 Maize 33,929 14,618 117,346 85,368 99,986 0.1462 Paddy 1,233 542 1,681 902 1,444 0.3754 Sorghum 350 69 4,318 1,516 1,585 0.0433 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0.0000 Finger Millet 60 24 937 281 306 0.0799 ROOTS & TUBERS 1,681 363 5,077 1,228 1,590 0.2280 Cassava 257 10 1,311 168 178 0.0565 Sweet Potatoes 353 83 560 51 134 0.6186 Irish Potatoes 1,071 269 3,206 1,008 1,277 0.2109 PULSES 25,131 9,496 92,793 44,965 54,461 0.1744 Mung Beans 167 88 48 19 107 0.8202 Beans 24,838 9,370 87,551 42,111 51,481 0.1820 Cowpeas 126 37 1,024 226 263 0.1415 Green Gram 0 0 695 235 235 0.0000 Chich Peas 0 0 3,351 2,298 2,298 0.0000 Bambaranuts 0 0 125 76 76 0.0000 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 2,208 1,172 1,172 0.0000 Sunflower 0 0 1,977 1,098 1,098 0.0000 Simsim 0 0 0 0 0 0.0000 Groundnuts 0 0 56 68 68 0.0000 Soya Beans 0 0 176 6 6 0.0000 FRUITS & VEGETABLES 10,546 3,284 8,131 2,329 5,613 0.5851 Okra 156 55 18 9 63 0.8608 Radish 0 . 0 . 0 0.0000 Turmeric 0 . 0 . 0 0.0000 Onions 2,955 1,404 2,426 1,154 2,558 0.5489 Cabbage 1,205 413 836 297 710 0.5814 Tomatoes 2,557 994 1,894 510 1,504 0.6608 Spinnach 1,030 71 1,021 136 207 0.3434 Carrot 176 7 352 24 31 0.2326 Chillies 471 153 167 34 187 0.8185 Amaranths 1,995 188 1,417 166 353 0.5312 Total 1,273 28,395 763,656 137,761 166,156 0.1709 Total Area Planted Dry & Wet Season % Area Planted in Dry Season 7.1 & 7.2d TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 - Wet and Dry Seasons, Arusha Region Wet Season Dry Season Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 146 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 3,123 12,452 12,138 20,369 2,661 2,608 17,922 35,430 Arumeru 6,573 8,185 40,112 45,151 18,690 10,488 65,376 63,824 Arusha 126 265 1,327 2,113 129 291 1,583 2,668 Karatu 4,126 5,975 16,925 19,120 4,133 3,116 25,184 28,211 Ngorongoro 107 43 7,419 6,770 9,146 4,284 16,671 11,097 Total 14,055 26,920 77,921 93,523 34,760 20,788 126,736 141,231 % 19 66 15 100 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Monduli 4,162 7,963 245 269 0 . 13,515 27,197 17,922 35,430 Arumeru 18,661 18,070 366 301 9,466 6,752 36,995 38,742 65,488 63,865 Arusha 537 1,287 0 . 94 95 952 1,286 1,583 2,668 Karatu 9,453 11,139 395 479 2,205 2,151 13,132 14,443 25,184 28,211 Ngorongoro 967 914 120 74 0 . 15,584 10,142 16,671 11,130 Total 33,779 39,374 1,126 1,123 11,765 8,998 80,179 91,810 126,848 141,304 Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Monduli 1,167 1,102 16,755 34,327 17,922 35,430 3.11 Arumeru 11,758 11,515 53,730 52,350 65,488 63,865 18.03 Arusha 192 251 1,391 2,417 1,583 2,668 9.41 Karatu 1,860 1,247 23,324 26,964 25,184 28,211 4.42 Ngorongoro 1,555 968 15,116 10,162 16,671 11,130 8.70 Total 16,532 15,084 110,316 126,221 126,848 141,304 10.67 7.1 & 7.2g TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year % of Area Planted Under Irrigation District Irrigation Use Households Using Irrigation Households not Using Irrigation Total 7.1 & 7.2e TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Wet & Dry Season, Arusha District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total 7.1 & 7.2f TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season, Arusha District Fertilizer Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 147 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 2,813 9,034 15,109 26,395 17,922 35,430 25.50 Arumeru 9,610 9,465 55,878 54,400 65,488 63,865 14.82 Arusha 36 110 1,547 2,558 1,583 2,668 4.13 Karatu 5,204 7,162 19,980 21,050 25,184 28,211 25.39 Ngorongoro 914 422 15,757 10,709 16,671 11,130 3.79 Total 18,578 26,193 108,271 115,111 126,848 141,304 18.54 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 105 456 17,817 34,974 17,922 35,430 1.29 Arumeru 2,256 2,527 63,233 61,338 65,488 63,865 3.96 Arusha 0 0 1,583 2,668 1,583 2,668 0.00 Karatu 1,447 2,306 23,737 25,905 25,184 28,211 8.18 Ngorongoro 116 35 16,555 11,095 16,671 11,130 0.32 Total 3,924 5,325 122,924 135,980 126,848 141,304 3.77 % 3.1 3.8 96.9 96.2 100 100 % of Planted Area Using Herbicides District Herbicide Use Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total % of Planted Area Using Insecticides 7.1 & 7.2h TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. 7.1 & 7.2i TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. District Insecticide Use Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 148 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 493 1,982 17,429 33,447 17,922 35,430 5.59 Arumeru 4,188 3,945 61,300 59,920 65,488 63,865 6.18 Arusha 36 110 1,547 2,558 1,583 2,668 4.13 Karatu 1,323 2,039 23,860 26,172 25,184 28,211 7.23 Ngorongoro 176 60 16,495 11,071 16,671 11,130 0.54 Total 6,218 8,136 120,631 133,168 126,848 141,304 5.76 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 2,765 6,403 15,157 29,027 17,922 35,430 18.07 Arumeru 22,591 18,139 42,785 45,685 65,376 63,824 28.42 Arusha 510 674 1,073 1,995 1,583 2,668 25.25 Karatu 7,623 9,352 17,561 18,860 25,184 28,211 33.15 Ngorongoro 2,842 2,459 13,829 8,639 16,671 11,097 22.15 Total 36,330 37,026 90,406 104,205 126,736 141,231 26.22 7.1 & 7.2j TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. % of Planted Area Using Fungicides District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.1 & 7.2k TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. % of Planted Area Using Improved Seeds District Fungicide Use Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 149 Appendix II 150 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION DRY SEASON Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 151 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 345 416 1,464 1,195 1,265 508 3,074 2,118 Arumeru 1,535 1,094 16,915 10,906 15,857 7,101 34,307 19,101 Arusha 51 57 241 197 0 . 292 254 Karatu 1,879 2,001 6,027 4,366 1,381 438 9,287 6,804 Ngorongoro 0 . 238 117 824 276 1,062 393 Total 3,809 3,567 24,885 16,780 19,327 8,324 48,021 28,671 % 8 12 52 59 40 29 100 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 636 308 48 19 0 . 2,391 1,792 3,074 2,118 Arumeru 13,920 6,160 344 159 6,176 4,751 13,867 8,031 34,307 19,101 Arusha 259 241 0 . 14 6 18 7 292 254 Karatu 2,662 1,543 56 91 1,620 1,725 4,949 3,446 9,287 6,804 Ngorongoro 62 6 0 . 62 13 938 374 1,062 393 Total 17,538 8,258 448 269 7,873 6,494 22,162 13,650 48,021 28,671 % 37 29 1 1 16 23 46 48 100 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 783 616 2,291 1,502 3,074 2,118 29 Arumeru 10,083 6,378 24,224 12,723 34,307 19,101 33 Arusha 253 161 38 93 292 254 63 Karatu 2,062 1,765 7225 5040 9287 6804 26 Ngorongoro 294 164 768 229 1062 393 42 Total 13,475 9,085 34,546 19,587 48,021 28,671 32 % 28 32 72 68 100 100 Total Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied 7.1a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - DRY SEASON, Arusha Region. District Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total Mostly Tractor Ploughing Soil Preparation 7.1b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - DRY SEASON, Arusha Region District % of planted area under irrigation in dry season 7.1c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Dry Season, 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total District Fertilizer Use Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 152 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 411 300 2,663 1,819 3,074 2,118 14.15 Arumeru 6,376 3,620 27,931 15,481 34,307 19,101 18.95 Arusha 54 51 237 203 292 254 20.22 Karatu 2,407 2,251 6,880 4,553 9,287 6,804 33.09 Ngorongoro 118 57 944 336 1,062 393 14.45 Total 9,366 6,280 38,655 22,392 48,021 28,671 21.90 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 95 53 2,979 2,065 3,074 2,118 2.51 Arumeru 986 760 33,321 18,342 34,307 19,101 3.98 Arusha 36 44 255 210 292 254 17.34 Karatu 774 943 8,513 5,861 9,287 6,804 13.86 Ngorongoro 59 3 1,003 390 1,062 393 0.79 Total 1,951 1,803 46,070 26,868 48,021 28,671 6.29 % of Planted Area Using Insecticides Household Using Insecticides 7.1d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. Households Not Using Insecticides Total Insecticide Use Households Not Using Herbicidess Total 7.1e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Household Using Herbicidess Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 153 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 86 17 2,988 2,101 3,074 2,118 0.82 Arumeru 3,207 1,451 31,100 17,650 34,307 19,101 7.59 Arusha 54 51 237 203 292 254 20.22 Karatu 556 604 8,731 6,201 9,287 6,804 8.87 Ngorongoro 118 57 944 336 1,062 393 14.45 Total 4,021 2,180 44,000 26,491 48,021 28,671 7.60 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Monduli 588 449 2,486 1,669 3,074 2,118 21.21 Arumeru 14,734 8,708 19,572 10,393 34,307 19,101 45.59 Arusha 235 125 56 130 292 254 48.97 Karatu 2,467 2,129 6,820 4,675 9,287 6,804 31.29 Ngorongoro 118 57 944 336 1,062 393 14.45 Total 18,142 11,468 29,879 17,203 48,021 28,671 40.00 % 38 40 62 60 100 100 7.1f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Household Using Fungicides Households Not Using Fungicides Total % of Planted Area Using Improved Seed 7.1g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - DRY SEASON District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 154 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET SEASON Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 155 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 3,123 12,452 12,138 20,369 2,661 2,608 17,922 35,430 Arumeru 6,573 8,185 40,112 45,151 18,690 10,488 65,376 63,824 Arusha 126 265 1,327 2,113 129 291 1,583 2,668 Karatu 4,126 5,975 16,925 19,120 4,133 3,116 25,184 28,211 Ngorongoro 107 43 7,419 6,770 9,146 4,284 16,671 11,097 Total 14,055 26,920 77,921 93,523 34,760 20,788 126,736 141,231 % 11 19 61 66 27 15 100 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 4,162 7,963 245 269 0 . 13,515 27,197 17,922 35,430 Arumeru 18,661 18,070 366 301 9,466 6,752 36,995 38,742 65,488 63,865 Arusha 537 1,287 0 . 94 95 952 1,286 1,583 2,668 Karatu 9,453 11,139 395 479 2,205 2,151 13,132 14,443 25,184 28,211 Ngorongoro 967 914 120 74 0 . 15,584 10,142 16,671 11,130 Total 33,779 39,374 1,126 1,123 11,765 8,998 80,179 91,810 126,848 141,304 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 1,167 1,102 16,755 34,327 17,922 35,430 3 Arumeru 11,758 11,515 53,730 52,350 65,488 63,865 18 Arusha 192 251 1,391 2,417 1,583 2,668 9 Karatu 1,860 1,247 23,324 26,964 25,184 28,211 4 Ngorongoro 1,555 968 15,116 10,162 16,671 11,130 9 Total 16,532 15,084 110,316 126,221 126,848 141,304 11 % 13 11 78 89 100 100 Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost 7.2b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON, Arusha Region Total 7.2a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - WET SEASON, Arusha Region. District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total % of planted area under irrigation in dry season 7.2c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Fertilizer Use District Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 156 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 2,813 9,034 15,109 26,395 17,922 35,430 25.50 Arumeru 9,610 9,465 55,878 54,400 65,488 63,865 14.82 Arusha 36 110 1,547 2,558 1,583 2,668 4.13 Karatu 5,204 7,162 19,980 21,050 25,184 28,211 25.39 Ngorongoro 914 422 15,757 10,709 16,671 11,130 3.79 Total 18,578 26,193 108,271 115,111 126,848 141,304 18.54 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 105 456 17,817 34,974 17,922 35,430 1.29 Arumeru 2,256 2,527 63,233 61,338 65,488 63,865 3.96 Arusha 0 0 1,583 2,668 1,583 2,668 0.00 Karatu 1,447 2,306 23,737 25,905 25,184 28,211 8.18 Ngorongoro 116 35 16,555 11,095 16,671 11,130 0.32 Total 3,924 5,325 122,924 135,980 126,848 141,304 3.77 % 3.1 3.8 96.9 96.2 100 100 7.2d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season. District Insecticide Use % of Planted Area Using Insecticides Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total 7.2e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season. District Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 157 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Monduli 493 1,982 17,429 33,447 17,922 35,430 5.59 Arumeru 4,188 3,945 61,300 59,920 65,488 63,865 6.18 Arusha 36 110 1,547 2,558 1,583 2,668 4.13 Karatu 1,323 2,039 23,860 26,172 25,184 28,211 7.23 Ngorongoro 176 60 16,495 11,071 16,671 11,130 0.54 Total 6,218 8,136 120,631 133,168 126,848 141,304 5.76 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Monduli 2,765 6,403 15,157 29,027 17,922 35,430 18.07 Arumeru 22,591 18,139 42,785 45,685 65,376 63,824 28.42 Arusha 510 674 1,073 1,995 1,583 2,668 25.25 Karatu 7,623 9,352 17,561 18,860 25,184 28,211 33.15 Ngorongoro 2,842 2,459 13,829 8,639 16,671 11,097 22.15 Total 36,330 37,026 90,406 104,205 126,736 141,231 26.22 % 29 26 71 74 100 100 7.2f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON District Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total % of planted area under irrigation in dry season 7.2g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - WET SEASON District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 158 Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area CEREALS 44,152 1,787 320,540 49,048 3,444 1,138 87,597 1,794 15,889 34,121 471,622 87,889 Maize 2,611 1,677 69,147 47,254 1,435 1,118 1,314 1,794 42,486 33,347 116,992 85,189 Paddy 0 0 501 313 49 20 0 0 1,131 569 1,681 902 Sorghum 134 65 3,544 1,271 0 0 0 0 641 180 4,318 1,516 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Finger Millet 150 46 726 211 0 0 0 0 60 24 937 281 ROOTS & TUBERS 1,661 49 10,730 391 0 0 3,244 0 703 714 16,338 1,154 Cassava 0 0 141 46 0 0 0 0 120 49 261 95 Sweet Potatoes 0 0 280 26 0 0 0 0 280 25 560 51 Irish Potatoes 244 49 1,685 319 0 0 0 0 1,276 640 3,206 1,008 PULSES 2,655 702 40,432 23,562 228 741 10,548 924 2,179 18,817 56,043 44,747 Mung Beans 0 . 48 19 0 . 0 . 0 . 48 19 Beans 1,916 652 48,270 22,787 1,418 741 1,088 924 34,309 16,788 87,001 41,892 Cowpeas 0 0 254 68 0 0 0 0 770 158 1,024 226 Green Gram 0 0 199 24 0 0 0 0 496 211 695 235 Chich Peas 62 51 977 588 0 0 0 0 2,312 1,660 3,351 2,298 Bambaranuts 0 . 125 76 0 . 0 . 0 . 125 76 OIL SEEDS & OIL NUTS 17,177 0 133,980 1,017 1,621 0 40,644 0 8,759 155 202,181 1,172 Sunflower 0 0 1,780 949 0 0 0 0 197 149 1,977 1,098 Simsim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Groundnuts 0 . 56 68 0 . 0 . 0 . 56 68 Soya Beans 0 . 0 . 0 . 0 . 176 6 176 6 FRUITS & VEGETABLES 245 99 6,337 1,154 0 9 1,619 0 299 663 8,501 1,925 Okra 0 . 0 . 18 9 0 . 0 . 18 9 Radish 0 . 0 0 0 . 0 . 0 . 0 0 Turmeric 0 . 0 0 0 . 0 . 0 . 0 0 Onions 108 63 1,164 740 0 . 0 . 195 129 1,468 932 Cabbage 0 0 363 112 0 0 0 0 473 185 836 297 Tomatoes 0 0 942 228 0 0 0 0 775 211 1,717 439 Spinnach 0 . 177 26 0 . 0 . 0 . 177 26 Carrot 0 . 0 . 0 . 0 . 352 24 352 24 Chillies 0 . 167 34 0 . 0 . 0 . 167 34 Amaranths 187 35 217 15 0 . 0 . 1,013 115 1,417 166 Total 65,890 2,638 512,020 75,172 5,294 1,887 143,652 2,719 27,829 54,471 754,685 136,886 % 2 55 1 2 40 100 Crop Table 7.2h: Planted Area and Number of Crop Growing Households During Wet Season by Method of Land Clearing and Crops; 2002/03 Agriculture Year Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Hand Slashing Mostly Tractor Slashing Mostly Burning Not cleared Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 159 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 1,302 1,024 687 0.670 17,451 21,265 9,331 0.439 22,289 10,018 0.449 Arumeru 27,604 10,922 10,651 0.000 60,538 37,823 39,091 1.034 48,744 49,741 1.020 Arusha 292 187 266 0.000 1,583 1,632 1,561 0.956 1,819 1,826 1.004 Karatu 4,153 2,300 2,729 1.186 23,471 16,930 14,646 0.865 19,230 17,374 0.903 Ngorongoro 579 185 223 1.206 14,303 7,719 12,935 1.676 7,904 13,158 1.665 Total 33,929 14,618 14,554 0.996 117,346 85,368 77,563 0.909 99,986 92,118 0.921 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 95 39 89 2.316 221 122 215 1.767 160 304 1.899 Arumeru 1,082 487 1,383 2.842 1,202 584 1,816 0.000 1,070 3,199 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 56 17 68 3.998 258 196 238 1.210 213 306 1.432 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 1,233 542 1,540 2.841 1,681 902 2,268 2.515 1,444 3,809 2.637 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 86 17 0 0.000 81 78 0 0.000 96 0 0.000 Arumeru 188 46 28 0.618 388 33 35 1.082 78 64 0.811 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 76 6 5 0.823 1,540 477 324 0.679 483 329 0.681 Ngorongoro 0 0 0 0.000 2,310 928 1,203 1.297 928 1,203 1.297 Total 350 69 33 0.478 4,318 1,516 1,563 1.031 1,585 1,595 1.007 Table 7.2.2: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Burlush millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Burlush millet District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.3: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Paddy Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Paddy District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.4: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sorghum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sorghum District Dry Season Wet Season Total Wet Season Total Table 7.2.1: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Maize Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Maize District Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 160 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 60 24 29 1.186 201 39 14 0.375 63 43 0.689 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 511 185 59 0.319 185 59 0.319 Ngorongoro 0 0 0 0.000 225 57 28 0.483 57 28 0.483 Total 60 24 29 1.186 937 281 101 0.360 306 130 0.426 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 1,702 989 694 0.702 15,200 11,862 3,904 0.329 12,851 4,598 0.358 Arumeru 16,544 4,770 2,074 0.435 46,240 20,325 7,866 0.387 25,094 9,940 0.396 Arusha 217 62 54 0.870 1,258 952 597 0.627 1,014 651 0.642 Karatu 6,198 3,489 2,166 0.621 17,480 6,933 3,607 0.520 10,423 5,773 0.554 Ngorongoro 177 60 37 0.615 7,373 2,039 1,202 0.589 2,099 1,239 0.590 Total 24,838 9,370 5,025 0.536 87,551 42,111 17,175 0.408 51,481 22,200 0.431 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 496 211 0 0.000 211 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 199 24 4 0.165 24 4 0.165 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 695 235 4 0.017 235 4 0.017 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 48 19 43 2.223 19 43 2.223 Arumeru 167 88 67 0.760 0 0 0 0.000 88 67 0.760 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 167 88 67 0.760 48 19 43 2.223 107 110 1.023 Wet Season Total Table 7.2.5: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Finger millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Finger millet District Dry Season Table 7.2.8: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Mung beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Mung beans District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.7: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Green gram Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Green gram District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.6: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Beans District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 161 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 67 14 5 0.395 681 183 0 0.000 197 5 0.027 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 59 24 4 0.148 342 43 21 0.495 67 25 0.372 Total 126 37 9 0.238 1,024 226 21 0.094 263 30 0.114 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 125 76 42 0.560 76 42 0.560 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 125 76 42 0.560 76 42 0.560 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 1,261 1,234 482 0.391 1,234 482 0.391 Arumeru 0 0 0 0.000 1,584 834 232 0.278 834 232 0.278 Arusha 0 0 0 0.000 100 75 115 1.520 75 115 1.520 Karatu 0 0 0 0.000 405 155 19 0.122 155 19 0.122 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 3,351 2,298 848 0.369 2,298 848 0.369 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 141 46 17 0.372 46 17 0.372 Arumeru 257 10 17 1.668 935 90 576 6.425 100 593 5.944 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 235 33 65 1.973 33 65 1.973 Total 257 10 17 1.668 1,311 168 658 3.907 178 675 3.780 Table 7.2.10: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bambaranuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Bambaranuts District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.11: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chick peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chick peas District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.12: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cassava District Dry Season Wet Season Total Wet Season Total Table 7.2.9: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cowpeas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cowpeas District Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 162 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 56 6 0 0.000 6 0 0.000 Arumeru 177 36 35 0.988 173 17 10 0.593 53 46 0.858 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 118 36 99 2.782 0 0 0 0.000 36 99 2.782 Ngorongoro 59 12 41 3.458 331 28 101 3.578 40 142 3.543 Total 353 83 175 2.107 560 51 111 2.167 134 286 2.130 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 #DIV/0! 86 14 9 0.618 14 9 0.618 Arumeru 704 214 1,352 6.323 1,791 792 807 1.018 1,006 2,158 2.145 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 367 56 94 1.693 1,329 202 454 2.251 257 548 2.130 Total 1,071 269 1,446 5.369 3,206 1,008 1,269 1.259 1,277 2,715 2.126 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 56 68 0 0.000 68 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 56 68 0 0.000 68 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 1,676 1,028 381 0.371 1,028 381 0.371 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 301 70 60 0.860 70 60 0.860 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 1,977 1,098 441 0.402 1,098 441 0.402 Wet Season Total Table 7.2.13: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sweet potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sweet potatoes District Dry Season Table 7.2.16: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sunflower District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.15: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Groundnuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Groundnuts District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.14: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Irish potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Irish potatoes District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 163 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 176 6 4 0.549 6 4 0.549 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 176 6 4 0.549 6 4 0.549 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 1,146 397 1,884 4.752 777 291 900 3.090 688 2,784 4.048 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 59 16 15 0.922 59 6 15 2.470 22 29 1.342 Total 1,205 413 1,899 4.603 836 297 914 3.078 710 2,813 3.965 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0 0 0 0.000 Arumeru 120 49 192 3.952 0 0 0 0 49 192 3.952 Arusha 36 6 4 0.618 18 9 2 0.206 15 5 0.371 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0 0 0 0.000 Total 156 55 196 3.592 18 9 2 0.206 63 198 3.121 Table 7.2.18: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Soya beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Soya beans District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.19: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cabbage Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cabbage District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.20: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Okra Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Okra District Dry Season Wet Season Total Wet Season Total Table 7.2.17: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Simsim Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Simsim District Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 164 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 95 19 8 0.395 19 8 0.395 Total 0 0 0 0.000 95 19 8 0.395 19 8 0.395 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 2,440 960 4,330 4.510 1,717 492 2,869 5.825 1,452 7,198 4.956 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 118 34 56 1.644 177 18 86 4.869 52 142 2.748 Total 2,557 994 4,385 0.000 1,894 510 2,955 5.792 1,504 7,340 4.881 Wet Season Total Table 7.2.21: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Radish Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Radish District Dry Season Table 7.2.24: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tomatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tomatoes District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.23: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Onions Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Onions District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.22: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tumeric Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tumeric District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 165 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 791 54 401 7.442 845 110 247 2.245 164 648 3.956 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 121 10 17 1.650 0 0 0 0.000 10 17 1.650 Ngorongoro 118 7 68 9.795 177 26 79 3.027 33 146 4.450 Total 1,030 71 486 6.837 1,021 136 325 2.395 207 811 3.920 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 176 7 2 0.247 352 24 118 5.015 31 120 3.906 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 176 7 2 0.247 352 24 118 5.015 31 120 3.906 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 471 153 1,337 8.742 167 34 54 1.606 187 1,391 7.447 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 471 153 1,337 8.742 167 34 54 1.606 187 1,391 7.447 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Monduli 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Arumeru 1,995 188 799 4.260 1,417 166 729 4.405 353 1,528 4.328 Arusha 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Karatu 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngorongoro 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 1,995 188 799 4.260 1,417 166 729 4.405 353 1,528 4.328 Table 7.2.26: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Carrot Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Carrot District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.27: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chillies Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chillies District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.28: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Amaranths Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Amaranths District Dry Season Wet Season Total Wet Season Total Table 7.2.25: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Spinach Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Spinach District Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 166 PERMANENT CROPS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 167 Area planted (ha) Area Harvested (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kgs/ha) Pigeon Pea 137 34 0 0 Coffee 124 24 8 326 Banana 798 673 11,626 17,282 Total 1,059 730 11,634 15,933 Pigeon Pea 1,794 1,142 566 496 Coffee 5,633 4,992 3,079 617 Sugarcane 31 31 441 14,087 Mpesheni 0 0 0 0 Banana 3,834 3,996 118,450 29,639 Avocado 145 232 2,088 8,984 Mango 55 23 1,271 55,261 Pawpaw 649 51 372 7,241 Orange 25 39 187 4,792 Mandarine/Tangerine . . . 0 Guava 91 47 362 7,699 Apples 1 0 26 0 Pitches 19 19 70 3,614 Lime/Lemon 9 3 48 15,272 Total 12,285 10,578 126,961 12,003 Banana 3 3 115 39,520 Total 3 3 115 39,520 Pigeon Pea 3,742 1,521 1,616 1,063 Coffee 8 8 3 329 Banana 218 161 202 1,252 Mango . 0 0 0 Orange . 0 4 0 Guava 1 1 2 2,010 Lime/Lemon . 0 6 0 Total 3,969 1,691 1,832 1,084 Banana 5 7 24 3,305 Mango 12 12 12 988 Orange 2 2 . 0 Total 19 21 35 1,651 Pigeon Pea 5,674 2,697 2,182 809 Coffee 5,765 5,024 3,089 615 Sugarcane 31 31 441 14,087 Mpesheni . . . 0 Banana 4,857 4,840 130,416 26,945 Avocado 145 232 2,088 8,984 Mango 67 35 1,284 36,736 Pawpaw 649 51 372 7,241 Orange 28 41 191 4,608 Mandarine/Tangerine . . . 0 Guava 92 48 364 7,593 Apples 1 0 26 0 Pitches 19 19 70 3,614 Lime/Lemon 9 3 54 17,225 Total 17,336 13,023 140,577 10,795 District/Crop Monduli Arumeru 7.3.1 PERMANENT CROPS: Production of Permanent Crops by Crop Type and District - Arusha Arusha Karatu Ngorongoro Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 168 Crop Area Planted % Pigeon Pea 5,674 22.94 Banana 4,857 19.64 Guava 92 0.37 Mango 67 0.27 Sugarcane 31 0.13 Pawpaw 649 2.62 Grape 0 0.00 Rubber Vine Fruit 0 0.00 Orange 28 0.11 Lime/Lemon 9 0.03 Durian 0 0.00 Mandarine/Tangerine 0.0 0.00 Nutmeg 0 0.00 Total 24,734 100.00 District Area Planted with Pigeon peas Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Pigeon peas Average Planted Area per Household Monduli 137 37,548 0.4 192 0.7 Arumeru 1,794 82,966 2.2 2,897 0.6 Arusha 0 2,923 0.0 0 0.0 Karatu 3,742 35,016 10.7 4,424 0.8 Ngorongoro 0 11,523 0.0 0 0.0 Total 173 169,976 0.1 897 0.2 District Area Planted with Banana Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Banana Average Planted Area per Household Monduli 798 37,548 2.1 1,246 0.6 Arumeru 3,834 82,966 4.6 20,719 0.2 Arusha 3 2,923 0.1 14 0.2 Karatu 218 35,016 0.6 1,157 0.2 Ngorongoro 5 11,523 0.0 59 0.1 Total 4,857 169,976 2.9 23,195 0.2 Banana 7.3.2 PERMANENT CROP: Area Planted by Crop Type - Arusha Region Pigeon peas 7.3.3 PERMANENT CROPS: Area Planted with Pigeon peas by District 7.3.4 PERMANENT CROPS: Area planted with Banana by District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 169 District Area Planted with Mango Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Mango Average Planted Area per Household Monduli 0 37,548 0.00 0 0.00 Arumeru 55 82,966 0.07 995 0.00 Arusha 0 2,923 0.00 0 0.00 Karatu 0 35,016 0.00 0 0.00 Ngorongoro 12 11,523 0.10 59 0.20 Total 67 169,976 0.04 1054 0.06 District Area Planted with Guava Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Guava Average Planted Area per Household Monduli 0 37,548 0.00 0 0.00 Arumeru 91 82,966 0.11 1,012 0.09 Arusha 0 2,923 0.00 0 0.00 Karatu 1 35,016 0.00 74 0.01 Ngorongoro 0 11,523 0.00 0 0.00 Total 92 169,976 0.05 1,086 0.08 Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Rubber Vine Fruit 0 0 0 0 0 Pigeon Pea 2,808 16 49 2,801 5,674 Malay Apple 0 0 0 0 0 Sugarcane 7 . 24 . 31 Nutmeg 0 0 0 0 0 Banana 3,673 44 70 1,070 4,857 Mango 1 26 . 40 67 Pawpaw 20 . 3 625 649 Orange 3 . . 24 28 Grape 0 0 0 0 0 Mandarine/Tangerine 0 0 0 0 0 Guava 82 . . 10 92 Lime/Lemon 1 . . 8 9 Durian 0 0 0 0 0 Rambutan 0 0 0 0 0 Total 6,595 86 147 4,579 11,406 7.3.5 PERMANENT CROPS: Area planted with Mango by District Mango 7.3.6 PERMANENT CROPS: Area Planted with Guava by District Guava 7.3.7 PERMANENT CROPS: Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Fertilizer Use Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 170 Crop Mostly Farm Yard Manure Total % Pigeon Pea 2,808 5,674 49.5 Coffee 4,474 5,744 77.9 Sugarcane 7 31 21.9 Mpesheni 0 0 0.0 Banana 3,673 4,857 75.6 Avocado 76 145 52.6 Mango 1 67 1.1 Pawpaw 20 649 3.1 Orange 3 28 12.5 Mandarine/Tangerine 0 0 0.0 Guava 82 92 88.9 Apples 0 1 0.0 Pitches 3 19 14.8 Lime/Lemon 1 9 10.3 Total 11,148 17,314 64.4 Crop Mostly Inorganic Fertilizer Total % Crop Mostly Compost Total % Pigeon Pea 49 5,674 1 Pigeon Pea 16 5,674 0.28 Coffee 513 5,744 9 Coffee . 5,744 0.00 Sugarcane 24 31 78 Sugarcane . 31 0.00 Mpesheni 0 0 0 Mpesheni . . 0.00 Banana 70 4,857 1 Banana 44 4,857 0.00 Avocado 1 145 1 Avocado . 145 0.00 Mango 0 67 0 Mango 26 67 39.64 Pawpaw 3 649 0 Pawpaw . 649 0.00 Orange 0 28 0 Orange . 28 0.00 Mandarine/Tangerine 0 0 0 Mandarine/Tangerine . . 0.00 Guava 0 92 0 Guava . 92 0.00 Apples 0 1 0 Apples . 1 0.00 Pitches 0 19 0 Pitches . 19 0.00 Lime/Lemon 0 9 0 Lime/Lemon . 9 0.00 Total 661 17,314 4 Total 86 17,314 0.50 cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 171 Appendix II 172 AGROPROCESSING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 173 Number % Number % Number % Monduli 12,022 46 13,974 54 25,996 100 Arumeru 56,271 74 19,751 26 76,022 100 Arusha 1,583 97 54 3 1,637 100 Karatu 23,294 85 4,047 15 27,341 100 Ngorongoro 13,990 59 9,871 41 23,860 100 Total 107,159 69 47,698 31 154,857 100 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader Other Total Monduli 192 167 9,231 2,636 0 12,226 Arumeru 4,010 2,002 53,454 2,300 181 61,946 Arusha 54 0 378 1,112 0 1,545 Karatu 554 1,131 21,544 242 0 23,471 Ngorongoro 363 62 12,959 1,542 61 14,988 Total 5,174 3,363 97,566 7,831 242 114,176 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader On Large Scale Farm Other Total Maize 3,733 3,301 89,163 7,004 0 242 103,443 Paddy 120 0 1,611 48 0 0 1,779 Sorghum 148 62 1,745 451 0 0 2,406 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0 0 Cassava 0 0 0 0 0 0 0 Beans 710 0 1,831 328 0 0 2,869 Cowpeas 0 0 0 0 0 0 0 Bambaranut 0 0 0 0 0 0 0 Groundnut 4,712 3,363 94,350 7,831 0 242 110,498 8.1.1a: Number of Crop Growing Households Reported to have Processed Products by District; 2002/03 Agriculture Year Households That Processed Crops Households That did not Process Crops Total 8.1.1c AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Processing Crops During Crop Method of Processing 8.1.1b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year District Method of Processing Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 174 Household / Human Consumption Fuel for Cooking Sale Only Animal Consumption Did Not Use Other Total Maize 103,515 62 498 238 133 0 104,445 Paddy 1,779 0 0 0 0 0 1,779 Sorghum 2,332 0 74 0 0 0 2,406 Finger Millet 333 0 0 0 0 0 333 Wheat 534 0 72 0 0 0 605 Beans 2,869 0 0 0 0 0 2,869 Chick Peas 316 0 0 0 0 0 316 Sunflower 1,086 0 0 0 0 0 1,086 Tobacco 0 69 0 0 0 0 69 Coffee 198 0 0 0 0 0 198 Banana 975 0 0 0 0 0 975 Tomatoes 167 0 0 0 0 0 167 Total 114,105 131 643 238 133 0 115,249 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Maize 1,028 297 192 122 138 133 215 647 101,673 104,445 Paddy 56 0 0 0 0 0 56 0 1,667 1,779 Sorghum 74 0 0 0 0 0 0 0 2,332 2,406 Finger Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 333 333 Wheat 76 72 0 72 0 0 0 0 386 605 Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 2,869 2,869 Chick Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 316 316 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 1,086 1,086 Tobacco 0 0 69 0 0 0 0 0 0 69 Coffee 0 0 0 0 0 0 0 0 198 198 Banana 0 0 0 0 0 0 0 0 975 975 Tomatoes 0 0 0 0 0 0 0 0 167 167 Total 1,234 369 260 194 138 133 271 647 112,003 115,249 Flour / Meal Grain Oil Juice Fiber Other Total Monduli 11,794 228 0 0 0 0 12,022 Arumeru 51,196 4,454 620 0 0 0 56,271 Arusha 1,547 36 0 0 0 0 1,583 Karatu 22,045 1,173 76 0 0 0 23,294 Ngorongoro 13,810 180 0 0 0 0 13,990 Total 100,391 6,072 696 0 0 0 107,159 Household / Human Consumption Fuel for Cooking Sale Only Animal Consumption Did Not Use Total Monduli 12,022 0 0 0 0 12,022 Arumeru 55,709 0 385 177 0 56,271 Arusha 1,545 0 38 0 0 1,583 Karatu 23,082 0 74 61 77 23,294 Ngorongoro 13,871 62 0 0 56 13,990 Total 106,229 62 498 238 133 107,159 District Product Use 8.1.1f AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Main Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region District Main Product 8.1.1g AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Use of Primary Processed Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Product Use Crop 8.1.1d AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Arusha Region Where Sold 8.1.1e AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Arusha Region Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 175 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Monduli 101 69 0 0 0 0 0 0 11,852 12,022 Arumeru 188 0 0 0 0 0 177 0 55,906 56,271 Arusha 56 56 192 0 0 0 38 0 1,240 1,583 Karatu 261 67 0 0 77 133 56 57 22,643 23,294 Ngorongoro 477 104 0 122 62 0 0 589 12,635 13,990 Total 1,084 297 192 122 138 133 271 647 104,276 107,159 Bran Cake Husk Juice Fiber Pulp Oil Shell No by- product Other Total Monduli 1,591 0 48 0 0 0 0 0 10,384 0 12,022 Arumeru 18,272 821 841 0 0 189 0 0 36,147 0 56,271 Arusha 410 18 0 0 0 0 0 0 1,155 0 1,583 Karatu 3,650 76 105 0 0 61 0 0 19,402 0 23,294 Ngorongoro 1,953 0 0 0 0 296 0 59 11,682 0 13,990 Total 25,877 915 994 0 0 545 0 59 78,770 0 107,159 District By Product 8.1.1h AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Where Product Sold and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region District Where Sold 8.1.1i AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By type of By-Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 176 MARKETING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 177 Number % Number % Monduli 8,729 33.6 17,268 66.4 25,996 Arumeru 53,107 69.9 22,915 30.1 76,022 Arusha 859 52.4 779 47.6 1,637 Karatu 15,657 57.3 11,684 42.7 27,341 Ngorongoro 5,570 23.3 18,290 76.7 23,860 Total 83,922 54.2 70,936 45.8 154,857 Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Far Farmers Association Problems Co-operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Total Monduli 308 6312 0 0 0 0 67 3019 9707 Arumeru 1555 24087 199 0 0 193 112 1833 27980 Arusha 18 682 0 0 0 0 0 0 700 Karatu 426 12466 0 0 0 0 145 325 13362 Ngorongoro 249 10682 245 0 59 183 181 1284 12882 Total 2557 54229 444 0 59 375 505 6461 64631 Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Far Farmers Association Problems Co-operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Total Kondoa 3.18 65.03 0.00 0.00 0.00 0.00 0.69 31.11 100.00 Mpwapwa 5.56 86.09 0.71 0.00 0.00 0.69 0.40 6.55 100.00 Kongwa 2.59 97.41 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 100.00 Dodoma Rura 3.19 93.30 0.00 0.00 0.00 0.00 1.09 2.43 100.00 Dodoma Urba 1.93 82.92 1.90 0.00 0.46 1.42 1.40 9.97 100.00 Total 3.96 83.91 0.69 0.00 0.09 0.58 0.78 10.00 100.00 10.2: Number of Households who Reported Main Reasons for Not Selling their Crops by District During 2002/03Agriccultural Year, Arusha Region District Main Reasons for Not Selling Crops Main Reasons for Not Selling Crops District 10.3 Proportion of Households who Reported Main Reason for Not Selling Their Crops by District during 2002/03 Agricultural Year, Arusha Region 10.1: Number of Crop Producing Households Reported to have Sold Agricultural Produce by District During 2002/03; Arusha Region Households that Sold Households that Did not Sell Total Number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 178 IRRIGATION/EROSION CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 179 Number of Household % Number of Household % Number of Household % Monduli 1,467 6 24,529 94 25,996 100 Arumeru 17,295 23 58,727 77 76,022 100 Arusha 253 15 1,384 85 1,637 100 Karatu 2,744 10 24,597 90 27,341 100 Ngorongoro 1,722 7 22,138 93 23,860 100 Total 23,481 15 131,376 85 154,857 100 District Irrigatable Area (ha) Irrigated Land (ha) % Monduli 1,408 1,408 100.0 Arumeru 18,448 14,100 76.4 Arusha 224 224 100.0 Karatu 3,164 2,883 91.1 Ngorongoro 1,163 938 80.7 Total 24,406 19,554 80.1 River Lake Dam Well Borehole Canal Pipe water Total Monduli 82 0 0 0 0 1,385 0 1,467 Arumeru 9,422 0 0 0 0 7,676 197 17,295 Arusha 0 0 0 0 0 253 0 253 Karatu 1,895 0 0 61 0 789 0 2,744 Ngorongoro 646 0 0 59 0 1,018 0 1,722 Total 12,044 0 0 119 0 11,121 197 23,481 Gravity Hand Bucket Hand Pump Motor Pump Total Monduli 1,467 0 0 0 1,467 Arumeru 16,857 438 0 0 17,295 Arusha 253 0 0 0 253 Karatu 2,567 61 0 117 2,744 Ngorongoro 1,663 59 0 0 1,722 Total 22,807 557 0 117 23,481 District Method of Obtaining Water 11.4: IRRIGATION: Number of Agriculture Households by Method used to obtain water and District during 2002/03 Agricultural Year 11.2 IRRIGATION: Area (ha) of Irrigatable and NON irrigated land by district during 2002/03 agriculture year 11.3: IRRIGATION: Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by districts during the 2002/03 agricultural Year District Source of Irrigation Water 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District Households Practicing Irrigation Households not Practicing Irrigation Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 180 Flood Sprinkler Water Hose Bucket / Watering Can Total Monduli 1,467 0 0 0 1,467 Arumeru 16,705 152 0 438 17,295 Arusha 253 0 0 0 253 Karatu 2,744 0 0 0 2,744 Ngorongoro 1,544 0 0 178 1,722 Total 22,713 152 0 616 23,481 Number % Number % Monduli 3,144 12 22,853 88 25,996 Arumeru 16,739 22 59,283 78 76,022 Arusha 648 40 989 60 1,637 Karatu 7,374 27 19,967 73 27,341 Ngorongoro 1,466 6 22,394 94 23,860 Total 29,371 19 125,486 81 154,857 Terraces Erosion Control Bunds Gabions / Sandbag Vetiver Grass Tree Belts Water Harvesting Bunds Drainage Ditches Dam Total Monduli 683 7,770 161 0 0 5,875 904 0 15,393 Arumeru 1,634 44,184 . 2,479 34,489 37,615 6,052 120 126,573 Arusha 77 863 0 0 192 1,633 0 0 2,765 Karatu 2,577 23,869 0 144 1,144 7,890 505 0 36,130 Ngorongoro 1,518 2,273 . . . 587 2,882 . 7,260 Total 6,488 78,959 161 2,623 35,825 53,601 10,344 120 188,120 11.7 EROSION CONTROL: Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures By Type and District as of 2002/03 Agricultural Year District Type of Erosion Control Presence of Erosion Control/Water Harvesting Facilities Number of Households District Have Facility Does Not Have Facility District Method of Application 11.5 IRRIGATION: Number of Agricultulture Households by Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year 11.6: Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 181 Appendix II 182 ACCESS TO FARM INPUTS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 183 No of households % No of households % Monduli 67 0.3 25,690 100.1 25,671 Arumeru 15,183 20.0 61,212 80.5 76,022 Arusha 126 7.7 1,588 97.0 1,637 Karatu 3,345 12.3 23,997 88.5 27,109 Ngorongoro 0 0.0 23,860 100.5 23,748 Total 18,720 12.1 136,347 88.4 154,187 No of households % No of households % Monduli 4,672 18 21,700 85 25,671 Arumeru 42,440 56 33,544 44 76,022 Arusha 519 32 1,080 66 1,637 Karatu 12,141 45 15,200 56 27,109 Ngorongoro 1,259 5 22,841 96 23,748 Total 61,031 40 94,366 61 154,187 No of households % No of households % Monduli 423 1.6 25,521 99.4 25,671 Arumeru 2,130 2.8 73,821 97.1 76,022 Arusha 0 0.0 1,637 100.0 1,637 Karatu 455 1.7 27,011 99.6 27,109 Ngorongoro 0 0.0 23,860 100.5 23,748 Total 3,007 2.0 151,850 98.5 154,187 Table 12.1.3 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using COMPOST Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Compost Not Using Compost Total Number of Crop growing households Table 12.1.2 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Farm Yard Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Farm Yard Manure Not Using Farm Yard Manure Total Number of Crop growing households Table 12.1.1 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Chemical Fertilizer NOT Using Chemical Fertilizer Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 184 No of households % No of households % Monduli 2,262 9 23,904 93 25,671 Arumeru 17,279 23 58,743 77 76,022 Arusha 18 1 1,581 97 1,637 Karatu 5,719 21 21,478 79 27,109 Ngorongoro 969 4 22,832 96 23,748 Total 26,246 17 128,539 83 154,187 No of households % No of households % Monduli 72 0 25,924 101 25,671 Arumeru 3,493 5 72,528 95 76,022 Arusha 0 0 1,637 100 1,637 Karatu 2,208 8 25,278 93 27,109 Ngorongoro 0 0 23,860 100 23,748 Total 5,773 4 149,228 97 154,187 No of households % No of households % Monduli 2,938 11 22,934 89 25,671 Arumeru 21,473 28 54,221 71 76,022 Arusha 397 24 1,241 76 1,637 Karatu 7,963 29 19,255 71 27,109 Ngorongoro 2,773 12 20,967 88 23,748 Total 35,543 23 118,618 77 154,187 Table 12.1.4 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Insecticide/Fungicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Insecticides/Fungicide Not Using Insecticide/Fungi Total Number of Crop growing households Table 12.1.5 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Herbicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Herbicides Not Using Herbicides Total Number of Crop growing households Table 12.1.6 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households using Improved Seeds by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Improved Seeds Not Using Improved Seeds Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 185 Number % Number % Number % Number % Monduli 67 0.3 0 0.0 0 0.0 25,690 99.7 25,757 Arumeru 14,366 18.9 187 0.2 187 0.2 61,212 80.6 75,951 Arusha 126 7.4 0 0.0 0 0.0 1,588 92.6 1,714 Karatu 3,021 11.2 0 0.0 0 0.0 23,997 88.8 27,018 Ngorongoro 0 0.0 0 0.0 0 0.0 23,860 100.0 23,860 Total 17,580 11.4 187 0.1 187 0.1 136,347 88.4 154,300 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 0 0.0 0 0.0 85 0.3 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Arumeru 176 0.2 173 0.2 865 1.1 167 0.2 0 0.2 0 0.3 Arusha 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Karatu 0 0.0 0 0.0 198 0.7 0 0.0 0 0.2 0 0.0 Ngorongoro 0 0.0 0 0.0 121 0.5 0 0.0 0 0.3 0 0.0 Total 176 0.1 173 0.1 1,269 0.8 167 0.1 0 0.1 0 0.0 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number Monduli 0 0.0 4,176 15.8 411 1.6 0 0.0 21,700 82.3 26,372 Arumeru 0 0.0 36,248 47.7 4,811 6.3 0 0.0 33,544 44.1 75,984 Arusha 0 0.0 519 32.4 0 0.0 0 0.0 1,080 67.6 1,599 Karatu 0 0.0 9,973 36.5 1,594 5.8 375 1.4 15,200 55.6 27,341 Ngorongoro 59 0.2 778 3.2 302 1.3 0 0.0 22,841 94.8 24,100 Total 59 0.0 51,694 33.3 7,118 4.6 375 0.2 94,366 60.7 155,397 Table 12.1.7 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Chemical Fertilizer and District, 2002/03 Agricultural Year District Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Neighbour Not applicable Total Secondary Market Development Project Crop Buyers Large Scale Farm Locally Produced by Household Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year cont…..Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year District Neighbour Other Not applicable District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 186 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 0 0.0 0 0.0 423 1.6 0 0.0 25,521 98.4 25,944 Arumeru 0 0.0 0 0.0 2,130 2.8 0 0.0 73,821 97.2 75,951 Arusha 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,637 100.0 1,637 Karatu 0 0.0 0 0.0 455 1.7 0 0.0 27,011 98.3 27,465 Ngorongoro 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 23,860 100.0 23,860 Total 0 0.0 0 0.0 3,007 1.9 0 0.0 151,850 98.1 154,857 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 72 0.3 0 0.0 0 0.0 0 0.0 23,904 99.7 23,976 Arumeru 373 0.6 0 0.0 0 0.0 65 0.1 58,743 99.3 59,181 Arusha 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,581 100.0 1,581 Karatu 348 1.6 0 0.0 0 0.0 0 0.0 21,478 98.4 21,827 Ngorongoro 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 22,832 100.0 22,832 Total 794 0.6 0 0.0 0 0.0 65 0.1 128,539 99.3 129,398 Number % Number % Number % Monduli 72 0.3 0 0.0 25,924 99.7 25,995 Arumeru 3,242 4.3 0 0.0 72,528 95.7 75,771 Arusha 0 0.0 0 0.0 1,637 100.0 1,637 Karatu 1,850 6.8 72 0.3 25,278 92.9 27,200 Ngorongoro 0 0.0 0 0.0 23,860 100.0 23,860 Total 5,164 3.3 72 0.0 149,228 96.6 154,464 Table 12.1.9 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Co-operative Crop Buyers Locally Produced by Household Neighbour Not applicable District Not applicable Total Total Table 12.1.10 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Neighbour Table 12.1.11 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Herbicides and District, 2002/03 Agricultural Year Total District Local Market / Trade Store Development Project District Local Market / Trade Store Neighbour Not applicable Secondary Market Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 187 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 0 0.0 2,852 11.1 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 22,934 88.9 25,786 Arumeru 382 0.5 17,526 23.2 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,951 2.6 0 0.0 1,615 2.1 54,221 71.6 75,695 Arusha 0 0.0 397 24.2 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,241 75.8 1,637 Karatu 236 0.9 6,574 24.4 0 0.0 0 0.0 62 0.2 62 0.2 692 2.6 56 0.2 19,255 71.5 26,937 Ngorongoro 62 0.3 2,464 10.4 0 0.0 124 0.5 0 0.0 0 0.0 0 0.0 122 0.5 20,967 88.3 23,740 Total 680 0.4 29,813 19.4 0 0.0 124 0.1 62 0.0 2,013 1.3 692 0.4 1,793 1.2 118,618 77.1 153,795 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 0 0 0 0 0 0 0 0 67 100 67 Arumeru 3,041 20 2,071 14 8,077 53 1,139 8 855 6 15,183 Arusha 14 11 0 0 69 55 43 34 0 0 126 Karatu 605 18 460 14 675 20 473 14 1,131 34 3,345 Total 3,661 20 2,531 14 8,821 47 1,655 9 2,052 11 18,720 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 4,463 96 210 4 0 0 0 0 0 0 4,672 Arumeru 39,489 93 1,843 4 593 1 374 1 141 0 42,440 Arusha 519 100 0 0 0 0 0 0 0 0 519 Karatu 11,310 93 420 3 334 3 76 1 0 0 12,141 Ngorongoro 1,138 90 58 5 0 0 62 5 0 0 1,259 Total 56,919 93 2,532 4 927 2 512 1 141 0 61,031 Between 10 and 20 km 20 km and Above Total 12.1.14 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Locally Produced by Household Neighbour 12.1.13 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Total Number 12.1.12 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year Total Not applicable District Local Farmers Group Local Market / Trade Store Secondary Market Development Project Crop Buyers Large Scale Farm Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 188 Number % Number % Monduli 423 100 0 0 423 Arumeru 1,978 93 152 7 2,130 Karatu 455 100 0 0 455 Total 2,855 95 152 5 3,007 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 256 9 479 16 223 8 217 7 1,763 60 2,938 Arumeru 2,837 13 1,826 9 12,728 59 1,753 8 2,329 11 21,473 Arusha 61 15 18 5 217 55 100 25 0 0 397 Karatu 1,864 23 1,363 17 1,883 24 829 10 2,023 25 7,963 Ngorongoro 350 13 0 0 235 8 368 13 1,821 66 2,773 Total 5,369 15 3,686 10 15,286 43 3,267 9 7,936 22 35,543 Less than 1 km Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 154 7 455 20 265 12 36 2 1,352 60 2,262 Arumeru 2,999 17 2,045 12 9,813 57 928 5 1,494 9 17,279 Arusha 0 0 18 100 0 0 0 0 0 0 18 Karatu 1,004 18 557 10 1,890 33 576 10 1,692 30 5,719 Ngorongoro 0 0 56 6 0 0 117 12 796 82 969 Total 4,157 16 3,132 12 11,968 46 1,657 6 5,334 20 26,246 District Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above 12.1.17 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Insecticide/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total Number 12.1.16 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Total Number 12.1.15 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km 20 km and Above Total Number Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 189 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 4,289 17 13,032 51 1,587 6 703 3 1,753 7 3,320 13 0 0 1,007 4 25,690 Arumeru 959 2 46,289 75 3,307 5 0 0 1,033 2 9,220 15 0 0 581 1 61,388 Arusha 36 2 1,130 71 115 7 0 0 77 5 230 14 0 0 0 0 1,588 Karatu 1,520 6 18,286 76 1,401 6 0 0 593 2 651 3 0 0 1,546 6 23,997 Ngorongoro 5,151 22 6,463 27 473 2 0 0 4,312 18 6,045 25 0 0 1,416 6 23,860 Total 11,955 9 85,200 62 6,883 5 703 1 7,767 6 19,466 14 0 0 4,549 3 136,523 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 863 4 5,121 24 6,818 31 3,264 15 1,244 6 2,542 12 85 0 1,762 8 21,700 Arumeru 4,321 13 10,157 30 10,822 32 4,249 13 1,463 4 1,299 4 189 1 1,044 3 33,544 Arusha 167 15 167 15 498 46 230 21 18 2 0 0 0 0 0 0 1,080 Karatu 2,765 18 5,684 37 3,679 24 1,253 8 319 2 652 4 0 0 847 6 15,200 Ngorongoro 1,084 5 3,037 13 3,584 16 928 4 5,122 22 7,493 33 0 0 1,592 7 22,841 Total 9,200 10 24,167 26 25,402 27 9,924 11 8,167 9 11,987 13 274 0 5,244 6 94,366 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 841 3 6,468 25 6,433 25 2,039 8 5,341 21 2,988 12 85 0 1,326 5 25,521 Arumeru 1,745 2 22,284 30 24,572 33 2,093 3 17,256 23 4,162 6 851 1 859 1 73,821 Arusha 187 11 249 15 498 30 153 9 494 30 57 3 0 0 0 0 1,637 Karatu 3,656 14 9,379 35 5,662 21 988 4 4,910 18 382 1 0 0 2,034 8 27,011 Ngorongoro 654 3 3,449 14 2,348 10 475 2 8,165 34 7,291 31 0 0 1,479 6 23,860 Total 7,082 5 41,828 28 39,513 26 5,748 4 36,165 24 14,879 10 937 1 5,698 4 151,850 Too Much Labour Required Too Much Labour Required Do not Know How to Use Total Locally Produced by Household Other Total Other 12.1.20 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Total Input is of No Use Locally Produced by Household Do not Know How to Use Input is of No Use 12.1.19 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Other Input is of No Use Locally Produced by Household 12.1.18 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 190 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 1,207 5 12,901 54 2,099 9 632 3 3,213 13 2,896 12 0 0 904 4 23,852 Arumeru 378 1 42,776 73 3,926 7 981 2 1,793 3 8,630 15 0 0 259 0 58,743 Arusha 0 0 1,173 74 171 11 75 5 91 6 71 4 0 0 0 0 1,581 Karatu 623 3 15,545 72 1,857 9 115 1 657 3 1,356 6 0 0 1,325 6 21,478 Ngorongoro 3,903 17 8,092 35 653 3 179 1 3,175 14 5,596 25 0 0 1,234 5 22,832 Total 6,111 5 80,488 63 8,707 7 1,982 2 8,929 7 18,548 14 0 0 3,722 3 128,486 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 1,553 6 15,346 59 1,929 7 542 2 2,625 10 2,973 11 956 4 25,924 Arumeru 931 1 49,801 69 3,963 5 588 1 4,130 6 12,736 18 379 1 72,528 Arusha 133 8 1,167 71 91 6 54 3 153 9 38 2 0 0 1,637 Karatu 735 3 16,658 66 2,203 9 118 0 672 3 3,431 14 1,459 6 25,278 Ngorongoro 3,360 14 6,738 28 540 2 179 1 5,101 21 6,475 27 1,468 6 23,860 Total 6,713 4 89,710 60 8,726 6 1,482 1 12,681 8 25,653 17 4,262 3 149,228 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 2,496 11 13,698 60 1,560 7 450 2 1,395 6 2,294 10 0 0 1,042 5 22,934 Arumeru 2,310 4 43,703 81 3,405 6 198 0 876 2 3,295 6 176 0 259 0 54,221 Arusha 95 8 954 77 77 6 0 0 38 3 38 3 0 0 38 3 1,241 Karatu 1,435 7 14,430 75 1,346 7 57 0 385 2 474 2 0 0 1,127 6 19,255 Ngorongoro 3,318 16 11,179 53 585 3 122 1 967 5 3,254 16 0 0 1,544 7 20,967 Total 9,654 8 83,964 71 6,972 6 828 1 3,661 3 9,354 8 176 0 4,009 3 118,618 Other Input is of No Use Total Total 12.1.23 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Other Other Locally Produced by Household Input is of No Use Input is of No Use Locally Produced by Household 12.1.22 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Total Too Much Labour Required Do not Know How to Use 12.1.21 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 191 Number % Number % Number % Monduli 0 0 67 100 0 0 67 Arumeru 6,678 44 6,386 43 1,943 13 15,007 Arusha 0 0 126 100 0 0 126 Karatu 747 23 1,881 57 649 20 3,277 Total 7,424 40 8,460 46 2,592 14 18,477 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 1,989 43 2,389 51 294 6 0 0 0 0 4,672 Arumeru 15,822 37 23,909 56 2,597 6 0 0 112 0 42,440 Arusha 195 38 285 55 38 7 0 0 0 0 519 Karatu 3,881 32 5,885 48 2,374 20 0 0 0 0 12,141 Ngorongoro 421 33 540 43 298 24 0 0 0 0 1,259 Total 22,308 37 33,009 54 5,602 9 0 0 112 0 61,031 Number % Number % Number % Number % Monduli 253 60 170 40 0 0 0 0 423 Arumeru 905 42 670 31 366 17 189 9 2,130 Karatu 112 25 280 62 62 14 0 0 455 Total 1,270 42 1,120 37 428 14 189 6 3,007 Poor Total 12.1.26 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 District Excellent Good Average Does not Work Total 12.1.25 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Average Total Table 12.1.24 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good Average Poor District Excellent Good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 192 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 205 9 1,486 64 623 27 0 0 0 0 2,314 Arumeru 6,874 40 9,482 55 726 4 197 1 0 0 17,279 Arusha 0 0 18 100 0 0 0 0 0 0 18 Karatu 985 17 3,983 70 751 13 0 0 0 0 5,719 Ngorongoro 119 12 739 76 110 11 0 0 0 0 969 Total 8,183 31 15,709 60 2,211 8 197 1 0 0 26,299 Number % Number % Monduli 0 0 72 100 72 Arumeru 1,390 43 1,863 57 3,253 Karatu 459 26 1,313 74 1,772 Total 1,848 36 3,248 64 5,096 Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizers Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Next Year Chemical Fertilizers Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 616 21 1,854 63 468 16 0 0 2,938 Monduli 2,667 10 23,090 90 25,757 Arumeru 8,268 39 12,306 57 899 4 0 0 21,473 Arumeru 21,337 28 55,058 72 76,395 Arusha 47 12 350 88 0 0 0 0 397 Arusha 241 14 1,473 86 1,714 Karatu 2,396 30 4,959 62 607 8 0 0 7,963 Karatu 4,817 18 22,524 82 27,341 Ngorongoro 887 32 1,512 55 374 13 0 0 2,773 Ngorongoro 352 1 23,508 99 23,860 Total 12,214 34 20,981 59 2,349 7 0 0 35,543 Total 29,415 19 125,653 81 155,068 Poor Does not Work 12.1.27 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Excellent Good Average District Excellent Good 12.1.28 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total 12.1.30 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizer Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year Total District District Excellent Good Average Does not Work 12.1.29 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 193 Number % Number % Number % Number % Monduli 9,669 37 16,703 63 26,372 Monduli 4,102 16 21,841 84 25,944 Arumeru 38,783 51 37,201 49 75,984 Arumeru 5,424 7 70,526 93 75,951 Arusha 1,191 74 409 26 1,599 Arusha 153 9 1,484 91 1,637 Karatu 11,409 42 15,933 58 27,341 Karatu 1,199 4 26,267 96 27,465 Ngorongoro 2,696 11 21,404 89 24,100 Ngorongoro 411 2 23,449 98 23,860 Total 63,747 41 91,649 59 155,397 Total 11,290 7 143,567 93 154,857 Number % Number % Number % Number % Monduli 5,840 22 20,326 78 26,166 Monduli 3,618 14 22,377 86 25,995 Arumeru 20,603 27 55,419 73 76,022 Arumeru 8,110 11 67,911 89 76,022 Arusha 363 23 1,236 77 1,599 Arusha 192 12 1,446 88 1,637 Karatu 5,993 22 21,205 78 27,197 Karatu 2,433 9 25,052 91 27,486 Ngorongoro 1,809 8 21,992 92 23,801 Ngorongoro 333 1 23,528 99 23,860 Total 34,607 22 120,178 78 154,785 Total 14,686 9 140,315 91 155,001 12.1.32 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use COMPOST Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Next Year Farm Yard Manure Agricultural Households With NO Plan to use Next Year Farm Yard Manure Total 12.1.31 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Farm Yard Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use COMPOST ManureNext Year Agricultural Households With NO Plan to use COMPOST Manure Next Year Total 12.1.34 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Pesticides/Fungicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Pesticides/FungicidesNe xt Year Total 12.1.33 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Insecticides/Fungicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Herbicides Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 194 Number % Number % Monduli 9,366 36 16,506 64 25,872 Arumeru 28,640 38 47,055 62 75,695 Arusha 1,066 65 571 35 1,637 Karatu 9,083 33 18,135 67 27,218 Ngorongoro 5,297 22 18,443 78 23,740 Total 53,451 35 100,710 65 154,161 Table 12.1.35 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households with Plan to Use Improved Seeds Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Improved Seeds Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Improved Seeds Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 195 Appendix II 196 AGRICULTURE CREDIT Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 197 Number % Number % Monduli 158 100 0 0 158 Arumeru 112 50 112 50 225 Ngorongoro 0 0 62 100 62 Total 270 61 174 39 444 Family, Friend and Relative Commercial Bank Saving & Credit Society Religious Organisation / NGO / Project Monduli 0 0 0 0 0 Arumeru 112 0 0 0 112 Ngorongoro 0 0 0 62 62 Total 112 0 0 62 174 13.1b AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District; 2002/03 Agriculture Year. District 13.1a AGRICULTURE CREDIT: Number of Agriculture Households receiving Credit by sex of household head and District During the 2002/03 Agriculture Year Source of Credit Total Total District Male Female Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 198 District Not needed Not available Did not want to go into debt Interest rate/cost too high Did not know how to get credit Difficult bureaucracy procedure Credit granted too late Other Don't know about credit Total Monduli 3,498 4,568 2,827 333 10,292 318 48 115 3,841 25,839 Arumeru 6,740 2,941 9,688 4,154 34,897 2,471 199 469 14,239 75,797 Arusha 18 451 192 18 383 0 0 0 575 1,637 Karatu 3,072 2,284 2,686 1,177 12,914 137 0 0 5,070 27,341 Ngorongoro 3,747 631 456 111 9,245 123 118 181 9,187 23,798 Total 17,075 10,875 15,848 5,793 67,732 3,049 365 765 32,913 154,413 District Labour Seeds Agro-chemicals Tools / Equipment Livestock Other Total Credits Monduli 0 86 0 158 0 0 243 Arumeru 112 112 112 0 0 112 449 Ngorongoro 0 0 0 0 0 62 62 Total Credits 112 198 112 158 0 174 754 13.2a AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Reporting the Main reasons for Not Using Credit by District During the 2002/03 Agriculture Year 13.2b AGRICULTURE CREDIT: Number of Credits Received by Main Purpose of Credit and District During the 2002/03 Agriculture Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 199 Appendix 200 TREE FARMING AND AGROFORESTRY Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 201 District Senna Spp Gravellis Acacia Spp Pinus Spp Eucalyptus Spp Cyprus Spp Tectona Grandis Monduli 89 1,458 30 0 50 0 0 Arumeru 638 4,555 116 17 94 2,316 0 Arusha 45 92 0 0 0 0 0 Karatu 301 2,319 6 0 2,699 3 5 Ngorongoro 0 31 0 0 0 0 0 Total 1,073 8,455 152 17 2,843 2,319 5 % 7 56 1 0 19 15 0 District Terminalia Catapa Leucena Spp Syszygiu m Spp Azadritachta Spp Sesbania Spp Moringa Spp Trichilia Spp Total Monduli 0 0 0 9 0 0 0 1,636 Arumeru 2 22 4 86 0 0 0 7,850 Arusha 0 0 0 0 0 0 0 137 Karatu 0 0 4 34 0 0 50 5,421 Ngorongoro 0 0 0 0 0 0 0 31 Total 2 22 8 129 0 0 50 15,075 % 0 0 0 1 0 0 0 100 14.1 ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region cont… ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Regiont Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 202 Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Monduli 10 296 6 1,260 1 80 17 1,636 Arumeru 100 2,127 34 1,440 14 4,589 148 8,156 Arusha 7 137 0 0 0 0 7 137 Karatu 50 2,589 15 1,550 15 1,309 80 5,448 Ngorongoro 1 5 1 26 0 0 2 31 Total 168 5,154 56 4,276 30 5,978 254 15,408 Planks / Timber Poles Charcoal Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Monduli 6 0 0 6 9 0 1 22 Arumeru 120 21 2 39 41 6 0 229 Arusha 3 1 0 3 2 0 0 9 Karatu 62 15 0 20 16 0 0 113 Ngorongoro 2 0 0 0 0 0 0 2 Total 193 37 2 68 68 6 1 375 14.3 ON FARM TREE PLANTING: Number of responses by main use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Arusha Region District Main Use 14.2 TREE FARMING: Number of Households with planted trees on their land and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Mostly on Field / Plot Boundaries Mostly Scattered in Field Mostly in Plantation / Coppice Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 203 1-9 1-19 20-29 30-39 40-49 60+ Total Monduli 115 0 0 0 0 0 115 Arumeru 5,785 881 709 518 173 0 8,066 Arusha 38 0 0 0 0 0 38 Karatu 5,918 66 75 0 0 0 6,058 Ngorongoro 62 249 62 0 0 0 374 Total 11,919 1,196 846 518 173 0 14,652 % 81 8 6 4 1 0 100 Planks / Timber Poles Charcoal Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Monduli 2 3 0 12 5 0 0 22 Arumeru 20 24 0 146 33 2 3 228 Arusha 0 5 0 3 1 0 0 9 Karatu 9 26 0 65 12 0 0 112 Ngorongoro 0 1 0 0 1 0 0 2 Total 31 59 0 226 52 2 3 373 District Second Use 14.4TREE FARMING: Number of Agriculture Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region District Distance to Community Planted Forest (km) 14.5 ON FARM TREE PLANTING: Number of responses by Second use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Arusha\ Region Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 204 CROP EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 205 Number % Number % Monduli 7,040 27 18,956 73 25,996 Arumeru 27,285 36 48,737 64 76,022 Arusha 816 50 821 50 1,637 Karatu 5,716 21 21,626 79 27,341 Ngorongoro 2,216 9 21,644 91 23,860 Total 43,073 28 111,784 72 154,857 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 783 11 2,848 40 3,076 44 333 5 0 0 7,040 100 Arumeru 8,353 31 16,121 60 2,269 8 350 1 0 0 27,094 100 Arusha 14 2 495 61 307 38 0 0 0 0 816 100 Karatu 1,184 21 3,287 58 1,244 22 0 0 0 0 5,716 100 Ngorongoro 404 18 1,641 74 111 5 60 3 0 0 2,216 100 Total 10,739 25 24,394 57 7,007 16 743 2 0 0 42,882 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 6,402 92 159 2 86 1 0 0 309 4 6,955 100 Arumeru 25,096 93 909 3 457 2 167 1 260 1 26,891 100 Arusha 816 100 0 0 0 0 0 0 0 0 816 100 Karatu 5,499 99 67 1 0 0 0 0 0 0 5,566 100 Ngorongoro 2,155 97 61 3 0 0 0 0 0 0 2,216 100 Total 39,969 94 1,196 3 543 1 167 0 569 1 42,445 100 15.3 EXTENSION MESSAGES: Number of Agriculture Households By Source of Crop Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total 15.2 CROP EXTENSION: Number of Households By Quality of Extension Services and District During the 2002/03 Agricultural Year, Arusha Region Very Good Good Average Poor No Good Total 15.1 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Extension Messages by District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Households Receiving Extension Advice Households Not Receiving Extension Advice Total Number of Households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 206 Government NGO / Developmen t Project Large Scale Farm Other Not applica ble Total Monduli 5,629 159 0 0 223 6,011 25,996 23.1 Arumeru 22,461 909 457 167 260 24,255 76,022 31.9 Arusha 510 0 0 0 0 510 1,637 31.1 Karatu 4,344 0 0 0 0 4,344 27,341 15.9 Ngorongoro 2,096 61 0 0 0 2,157 23,860 9.0 Total 35,039 1,129 457 167 484 37,276 154,857 24.1 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 2,090 0 0 72 0 784 2,946 25,996 11.3 Arumeru 15,194 719 112 457 167 1,235 17,885 76,022 23.5 Arusha 299 0 0 0 0 0 299 1,637 18.3 Karatu 2,293 0 0 0 0 228 2,521 27,341 9.2 Ngorongoro 1,179 120 0 0 0 120 1,418 23,860 5.9 Total 21,054 838 112 529 167 2,368 25,069 154,857 16.2 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 4,200 73 0 0 72 699 5,043 25,996 19.4 Arumeru 15,492 1,177 112 112 0 908 17,802 76,022 23.4 Arusha 721 0 0 0 0 0 721 1,637 44.1 Karatu 3,595 73 0 0 0 137 3,805 27,341 13.9 Ngorongoro 1,313 177 0 0 0 58 1,548 23,860 6.5 Total 25,321 1,501 112 112 72 1,801 28,920 154,857 18.7 15.4 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Plant Spacing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Use of Agrochemicals Total Number of Households District District Spacing Total Number of Househol ds % of total number of households % of total number of households % of total number of households 15.5 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agrochemicals by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region 15.6 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Erosion Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Erosion Control Total Number of Households District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 207 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 4,523 73 0 86 0 148 4,830 25,996 19 Arumeru 20,886 1,311 232 305 167 112 23,015 76,022 30 Arusha 628 0 0 0 0 0 628 1,637 38 Karatu 3,915 140 0 0 0 137 4,193 27,341 15 Ngorongoro 964 58 0 0 0 240 1,261 23,860 5 Total 30,917 1,582 232 391 167 637 33,926 154,857 22 Government NGO / Development Cooperative Large Scale Other Not applicable Total Monduli 974 0 0 0 0 1,223 2,197 25,996 8 Arumeru 15,285 1,297 112 305 0 1,125 18,124 76,022 24 Arusha 162 0 0 0 0 0 162 1,637 10 Karatu 1,709 0 0 0 0 137 1,846 27,341 7 Ngorongoro 272 58 0 0 0 301 630 23,860 3 Total 18,402 1,354 112 305 0 2,786 22,960 154,857 15 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 4,022 159 86 0 313 4,579 25,996 18 Arumeru 17,978 1,616 518 167 1,418 22,169 76,022 29 Arusha 539 0 0 0 0 539 1,637 33 Karatu 3,950 73 0 0 76 4,099 27,341 15 Ngorongoro 1,501 0 0 0 0 1,501 23,860 6 Total 27,990 1,848 603 167 1,807 32,888 154,857 21 District Total Number of Households % of total number of households % of total number of households % of total number of households 15.8 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Inorganic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Organic Fertilizer Use Inorganic Fertilizer Use Use of Improved Seed District District 15.7 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Organic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region 15.9 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Improved Seeds by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Total Number of Households Total Number of Households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 208 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 1,232 153 0 315 0 1,008 2,709 25,996 10 Arumeru 9,535 1,213 713 173 0 2,006 13,640 76,022 18 Arusha 146 0 0 0 0 0 146 1,637 9 Karatu 2,334 271 146 0 0 76 2,828 27,341 10 Ngorongoro 114 58 0 0 0 301 473 23,860 2 Total 13,362 1,695 859 488 0 3,392 19,796 154,857 13 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 831 81 0 76 0 1,199 2,185 25,996 8 Arumeru 10,214 914 353 112 167 1,878 13,639 76,022 18 Arusha 268 0 0 0 0 0 268 1,637 16 Karatu 319 0 0 0 0 152 471 27,341 2 Ngorongoro 854 58 0 0 0 243 1,155 23,860 5 Total 12,485 1,052 353 188 167 3,472 17,716 154,857 11 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 3,131 170 0 0 72 404 3,777 25,996 15 Arumeru 17,266 1,311 112 112 191 1,476 20,468 76,022 27 Arusha 663 0 0 0 0 0 663 1,637 40 Karatu 3,134 49 0 0 0 286 3,469 27,341 13 Ngorongoro 1,516 58 0 0 0 125 1,699 23,860 7 Total 25,710 1,587 112 112 263 2,291 30,076 154,857 19 Irrigation Technology Crop Storage District District District % of total number of households % of total number of households % of total number of households 15.10 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Mechanization/LST by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region 15.11 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Irrigation Technology by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region 15.12 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Crop Storage by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Total Number of Households Total Number of Households Total Number of Households Mechanisation / LST Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 209 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 1,170 193 215 0 1,244 2,823 25,996 11 Arumeru 7,504 741 112 0 2,163 10,521 76,022 14 Arusha 250 0 0 0 0 250 1,637 15 Karatu 783 73 0 0 152 1,008 27,341 4 Ngorongoro 750 0 0 0 295 1,045 23,860 4 Total 10,456 1,008 328 0 3,855 15,647 154,857 10 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 660 280 143 0 1,240 2,323 25,996 9 Arumeru 9,220 352 305 0 2,338 12,328 76,022 16 Arusha 725 0 38 0 0 764 1,637 47 Karatu 1,412 130 0 56 152 1,824 27,341 7 Ngorongoro 100 0 0 61 240 401 23,860 2 Total 12,118 762 487 117 3,970 17,639 154,857 11 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 616 0 171 0 1,321 2,108 25,996 8 Arumeru 13,152 1,174 112 0 1,872 16,310 76,022 21 Arusha 384 0 0 0 0 384 1,637 23 Karatu 2,291 0 73 0 225 2,588 27,341 9 Ngorongoro 271 0 0 0 240 510 23,860 2 Total 16,712 1,174 356 0 3,657 98,960 154,857 64 District Agro-progressing Agro-forestry District District Total Number of Households % of total number of households 15.13 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Vermin Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region 15.14 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region 15.15 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Total Number of Households % of total number of households Total Number of Households % of total number of households Vermin Control Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 210 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 735 0 0 0 1,072 1,807 25,996 7 Arumeru 5,378 582 0 0 3,040 9,001 76,022 12 Arusha 0 0 0 0 0 0 1,637 0 Karatu 67 0 0 0 152 219 27,341 1 Ngorongoro 116 0 0 0 295 412 23,860 2 Total 6,297 582 0 0 4,559 11,439 154,857 7 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Monduli 241 0 0 0 1,270 1,511 25,996 6 Arumeru 3,972 386 0 0 3,064 7,422 76,022 10 Arusha 0 0 0 0 0 0 1,637 0 Karatu 74 0 0 0 152 226 27,341 1 Ngorongoro 0 0 0 0 353 353 23,860 1 Total 4,287 386 0 0 4,839 9,513 154,857 6 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Monduli 5,788 4,801 83 2,005 1,036 52 4,430 2,674 60 Arumeru 24,173 21,786 90 16,151 13,015 81 17,065 8,922 52 Arusha 510 491 96 299 281 94 721 721 100 Karatu 4,417 3,201 72 2,293 951 41 3,729 2,625 70 Ngorongoro 2,157 1,923 89 1,236 523 42 1,371 930 68 Total 37,043 32,202 87 21,984 15,806 72 27,316 15,872 58 15.17 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Fish Farming by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Beekeeping Fish Farming District District 15.16 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Bee keeping by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region District Use of Agrochemicals Erosion Control Spacing 15.18 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 1) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Total Number of Households % of total number of households Total Number of Households % of total number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 211 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Monduli 4,682 2,602 56 720 81 11 4,517 2,193 49 Arumeru 22,903 20,183 88 16,413 10,879 66 20,999 13,836 66 Arusha 628 513 82 162 162 100 539 463 86 Karatu 4,117 3,369 82 1,770 383 22 4,096 2,076 51 Ngorongoro 1,079 357 33 152 48 32 1,558 1,003 64 Total 33,408 27,022 81 19,217 11,553 60 31,710 19,570 62 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Monduli 1,625 771 47 911 602 66 3,301 2,915 88 Arumeru 11,070 4,361 39 11,365 6,232 55 19,368 15,623 81 Arusha 146 108 74 268 268 100 663 663 100 Karatu 2,676 1,895 71 319 173 54 3,317 2,442 74 Ngorongoro 114 52 46 859 318 37 1,574 1,027 65 Total 15,631 7,187 46 13,721 7,593 55 28,222 22,671 80 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Monduli 1,739 1,291 74 1,158 971 84 867 387 45 Arumeru 7,964 4,918 62 9,705 6,442 66 14,536 8,373 58 Arusha 250 250 100 764 764 100 384 230 60 Karatu 929 855 92 1,600 1,526 95 2,438 1,656 68 Ngorongoro 750 644 86 100 161 161 219 219 100 Total 11,632 7,959 68 13,327 9,864 74 18,443 10,866 59 District District District Organic Fertilizer Use Vermin Control 15.19 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 2) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Agro-progressing Use of Improved Seed Crop Storage Agro-forestry 15.21 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 4) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region 15.20 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 3) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region Inorganic Fertilizer Use Mechanisation / LST Irrigation Technology Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 212 Received Adopted % Received Adopted % Monduli 811 497 61 162 48 0 Arumeru 5,575 2,248 40 3,411 1,567 46 Arusha 0 0 0 0 0 0 Karatu 67 67 100 74 0 0 Ngorongoro 116 116 100 0 0 0 Total 6,569 2,929 45 3,647 1,615 44 Fish Farming 15.22 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 5) During the 2002/03 Agriculture Year, Arusha Region District Beekeeping Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 213 Appendix II 214 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 215 Number % Number % Monduli 10,407 40 15,589 60 25,996 Arumeru 34,176 45 41,846 55 76,022 Arusha 1,404 86 233 14 1,637 Karatu 13,578 50 13,763 50 27,341 Ngorongoro 7,098 30 16,763 70 23,860 Total 66,663 43 88,194 57 154,857 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Monduli 20,017 37,877 15,621 354 334 81 Arumeru 40,099 97,168 36,563 966 1,363 421 Arusha 2,487 4,509 2,312 230 307 0 Karatu 23,433 50,371 14,359 1,048 2,558 886 Ngorongoro 18,599 21,886 5,974 3,422 356 179 Total 104,635 211,812 74,829 6,020 4,919 1,567 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Monduli 3,317 0 0 6,975 3,133 1,115 30,664 41,344 16,818 Arumeru 0 0 0 2,348 1,511 803 43,413 100,042 37,788 Arusha . . . 38 0 0 2,756 4,816 2,312 Karatu 0 0 0 0 73 30 24,481 53,003 15,274 Ngorongoro 15,377 0 0 1,846 491 74 39,244 22,733 6,227 Total 18,694 0 0 11,208 5,208 2,022 140,557 221,939 78,419 Number % Number % Number % Monduli 4,244 7 21,752 22 25,996 17 Arumeru 40,409 70 35,613 37 76,022 49 Arusha 519 1 1,119 1 1,637 1 Karatu 11,449 20 15,892 16 27,341 18 Ngorongoro 1,088 2 22,773 23 23,860 15 Total 57,709 100 97,148 100 154,857 100 17.2 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region cont… ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region District Oxen Bulls Type of Craft 17.1 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Number of agriculture households using draft animal to cultivate land by District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region Households Using Draft Animals Household Not Using Draft Animals Total households 17.3 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Number of Crop Growing households using organic fertilizer by District during 2002/03 agriculture year, Arusha Cows Donkeys District Type of Craft Total District Did you apply organic fertilizer during 2002/03? Using Organic Fertilizer Not Using Organic Fertilizer Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 216 Area (Ha) % Area (Ha) % Area (Ha) % Monduli 4,052 10 542 43 4,593 11 Arumeru 24,786 59 601 47 25,387 59 Arusha 1,101 3 0 0 1,101 3 Karatu 11,271 27 130 10 11,401 26 Ngorongoro 876 2 0 0 876 2 Total 42,086 100 1,273 100 43,358 100 17.4 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Area of farm yard manure and Compost Application by District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region District Farm Yard Manure Area Applied Compost Area Applied Total Area aplied with Organic Fertilizers Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 217 Appendix II 218 CATTLE PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 219 Number % Number % Monduli 19,706 76 6,290 24 25,996 22,349 Arumeru 51,925 68 24,097 32 76,022 59,589 Arusha 1,130 69 507 31 1,637 1,239 Karatu 15,708 57 11,634 43 27,341 20,050 Ngorongoro 19,459 82 4,401 18 23,860 21,117 Total 107,928 70 46,930 30 154,857 124,344 Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Monduli 19,123 596,474 99.8 68 68 0.0 619 1,239 0.2 19,653 597,781 37.5 Arumeru 33,223 189,622 77.1 1,564 2,459 0.0 20,105 54,009 0.0 51,925 246,090 15.4 Arusha 866 5,460 84.9 0 0 0.0 302 972 15.1 1,130 6,432 0.4 Karatu 15,329 146,159 98.2 133 326 0.0 873 2,278 1.5 15,708 148,762 9.3 Ngorongoro 19,459 594,389 100.0 0 0 0.0 59 178 0.0 19,459 594,567 37.3 Total 88,000 1,532,103 96.1 1,764 2,853 0.2 21,959 58,677 3.7 107,875 1,593,633 100.0 Number % Number % 1-5 54,443 50 156,773 10 3 6-10 24,902 23 194,133 12 8 11-15 8,209 8 106,383 7 13 16-20 5,076 5 90,413 6 18 21-30 5,293 5 132,326 8 25 31-40 2,232 2 79,920 5 36 41-50 1,968 2 92,120 6 47 51-60 1,373 1 78,371 5 57 61-100 2,022 2 162,899 10 81 101-150 832 1 106,931 7 129 151+ 1,525 1 393,363 25 258 Total 107,875 100 1,593,633 100 15 18.1 CATTLE PRODUCTION: Total Number Households rearing Cattle by District during 2002/03 agriculture year, Arusha Region Distcrict Households Rearing Cattle Households Not Rearing Cattle Total Agriculture households Total livestock keeping households 18.2 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Type and District as of 1st October, 2003 District Indigenous Improved Dairy Total Cattle Improved Beef 18.3 CATTLE PRODUCTION: Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size as of 1st October, 2003 Cattle Rearing Households Heads of Cattle Average Number Per Household Herd Size Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 220 Number % Number % Number % Number % Bulls 137,456 96.2 976 0.7 4,386 3.1 142,819 9.0 Cows 597,521 95.5 198 0.0 27,991 4.5 625,710 39.3 Steers 210,218 99.2 842 0.4 837 0.0 211,897 13.3 Heifers 203,964 96.0 182 0.1 8,321 3.9 212,466 13.3 Male Calves 186,326 95.5 465 0.2 8,416 4.3 195,206 12.2 Female Calves 196,618 95.7 191 0.1 8,726 4.2 205,535 12.9 Total 1,532,103 96.1 2,853 0.2 58,677 3.7 1,593,633 100.0 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Monduli 46,319 252,310 70,612 80,645 71,116 75,473 596,474 Arumeru 26,102 61,345 37,081 18,269 22,735 24,090 189,622 Arusha 360 2,546 1,300 65 682 507 5,460 Karatu 16,152 50,659 30,997 14,371 15,762 18,216 146,159 Ngorongoro 48,523 230,661 70,228 90,614 76,031 78,333 594,389 Total 137,456 597,521 210,218 203,964 186,326 196,618 1,532,103 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Monduli . . . . 68 . 68 Arumeru 976 198 698 . 397 191 2,459 Arusha . . . . . . . Karatu . . 144 182 . . 326 Ngorongoro . . . . . . . Total 976 198 842 182 465 191 2,853 18.4 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle by Category and Type of Cattle; on 1st October 2003 18.5 CATTLE PRODUCTION: Number of Indigenous Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Indigenous Indigenous Cattle Improved Beef Cattle Improved Dairy Cattle Category of Cattle 18.6 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Beef Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Beef Cattle Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 221 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Monduli . 396 310 238 148 148 1,239 Arumeru 4,241 26,155 527 7,423 7,717 7,946 54,009 Arusha 14 449 . 130 212 166 972 Karatu 131 991 . 352 339 465 2,278 Ngorongoro . . . 178 . . 178 Total 4,386 27,991 837 8,321 8,416 8,726 58,677 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Monduli 46,319 252,706 70,922 80,882 71,332 75,621 597,781 Arumeru 31,319 87,697 38,306 25,693 30,848 32,227 246,090 Arusha 374 2,995 1,300 195 895 673 6,432 Karatu 16,283 51,650 31,141 14,904 16,101 18,682 148,762 Ngorongoro 48,523 230,661 70,228 90,792 76,031 78,333 594,567 Total 142,819 625,710 211,897 212,466 195,206 205,535 1,593,633 District Total Cattle 18.7 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Dairy Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Dairy Cattle 18.8 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 222 GOATS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 223 Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Monduli 21,136 816,736 99.8 84 507 0.1 129 733 0.1 21,136 817,976 49.6 Arumeru 35,738 219,306 97.1 0 0 0.0 2,440 6,641 2.9 37,419 225,948 13.7 Arusha 946 7,569 100.0 0 0 0.0 0 0 0.0 946 7,569 0.5 Karatu 14,318 129,769 97.6 128 272 0.2 540 2,901 2.2 14,435 132,942 8.1 Ngorongoro 19,481 461,545 99.0 121 542 0.1 1,006 3,923 0.8 19,541 466,011 28.2 Total 91,619 1,634,926 99.1 334 1,320 0.1 4,114 14,199 0.9 93,477 1,650,445 100.0 Number % Number % 1-4 28,357 30 76,083 5 3 5-9 27,927 30 186,131 11 7 10-14 12,073 13 136,256 8 11 15-19 6,156 7 100,315 6 16 20-24 5,303 6 112,220 7 21 25-29 2,129 2 55,935 3 26 30-39 3,703 4 120,619 7 33 40+ 7,830 8 862,885 52 110 Total 93,477 100 1,650,445 100 18 Total Goat District 19.1 GOAT PRODUCTION: Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003 19.2 GOAT PRODUCTION: Number of Households Rearing Goats by Herd Size on 1st October, 2003 Improved Dairy Improved for Meat Indigenous Herd Size Goat Rearing Households Head of Goats Average Number Per Household Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 224 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as of 1st October, 2003 and District Number % Number % Number % Number % Billy Goat 172,115 99.1 0 0.0 1,531 0.9 173,646 10.5 Castrated Goat 196,392 99.7 0 0.0 519 0.0 196,910 11.9 She Goat 783,270 99.2 697 0.1 5,871 0.7 789,837 47.9 Male Kid 229,672 98.8 56 0.0 2,729 1.2 232,458 14.1 She Kid 253,477 98.4 568 0.2 3,549 1.4 257,594 15.6 Total 1,634,926 99.1 1,320 0.1 14,199 0.9 1,650,445 100.0 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Monduli 79,129 100,166 393,470 116,753 127,219 816,736 Arumeru 29,356 19,270 106,870 26,525 37,285 219,306 Arusha 919 527 3,896 1,344 882 7,569 Karatu 18,745 13,035 60,695 17,578 19,716 129,769 Ngorongoro 43,965 63,394 218,339 67,472 68,375 461,545 Total 172,115 196,392 783,270 229,672 253,477 1,634,926 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Monduli . . . . 507 507 Arumeru . . . . . . Arusha . . . . . . Karatu . . 216 56 . 272 Ngorongoro . . 481 . 61 542 Total . . 697 56 568 1,320 Total Category of Goats 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Indigenous Goats Improved Meat Goats Indigenous Goats Improved Dairy Goats 19.5 GOAT PRODUCTION: Number of Improved Goat for Meat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Improved Meat Goats Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 225 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Monduli 184 . 403 . 146 733 Arumeru 809 395 2,893 965 1,579 6,641 Arusha . . . . . . Karatu 117 . 2,210 249 325 2,901 Ngorongoro 420 124 365 1,516 1,499 3,923 Total 1,531 519 5,871 2,729 3,549 14,199 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Monduli 79,313 100,166 393,873 116,753 127,871 817,976 Arumeru 30,166 19,665 109,763 27,490 38,864 225,948 Arusha 919 527 3,896 1,344 882 7,569 Karatu 18,862 13,035 63,121 17,883 20,041 132,942 Ngorongoro 44,385 63,517 219,184 68,988 69,935 466,011 Total 173,646 196,910 789,837 232,458 257,594 1,650,445 District Total Goat 19.6 Number of Improved Dairy Goat by Category and District on 1st October, 2003 District Number of Improved Dairy Goats 19.7 Total Number of Goats by Category and District on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 226 SHEEP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 227 Number % Number % Number % Ram 108,859 99 1,317 1 110,177 11 Castrated Sheep 120,778 99 786 1 121,564 12 She Sheep 487,169 100 1,905 0 489,073 48 Male Lamb 140,224 100 380 0 140,604 14 She Lamb 158,763 98 3,968 2 162,731 16 Total 1,015,793 99 8,356 1 1,024,149 100 Number % Number % Monduli 15,825 61 10,171 39 25,996 22,349 Arumeru 28,529 38 47,493 62 76,022 59,589 Arusha 550 34 1,088 66 1,637 1,239 Karatu 9,362 34 17,979 66 27,341 20,050 Ngorongoro 15,755 66 8,105 34 23,860 21,117 Total 70,022 45 84,835 55 154,857 124,344 Number % Number % Number % Monduli 513,200 100 353 0 513,553 50 Arumeru 113,439 98 2,222 2 115,661 11 Arusha 2,818 100 0 0 2,818 0 Karatu 47,300 100 65 0 47,365 5 Ngorongoro 339,036 98 5,716 2 344,752 34 Total 1,015,793 99 8,356 1 1,024,149 100 Herd Size Number of Household % Number of Sheep % Average Number Per Household 1-4 33,618 48 82,664 8 2 5-9 16,540 24 105,846 10 6 10-14 7,125 10 81,950 8 12 15-19 2,559 4 41,876 4 16 20-24 2,907 4 60,466 6 21 25-29 941 1 24,528 2 26 30-39 861 1 27,401 3 32 40+ 4,828 7 599,418 59 124 Total 69,378 100 1,024,149 100 15 20.1 Total Number of Sheep By Breed and on 1st October 2003 20.4 Number of Households and Heads of Sheep by Herd Size on 1st October 2003 20.2 Number of Households Raising or Managing Sheep by District on 1st October, 2003 District Households Raising Sheep Households Not Raising Sheep Number of Agricultural Households Total Livestock keeping Households Breed Number of Indigenous District 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as 1st October, 2002/03 Number of Improved for Mutton Total Sheep Number of Indigenous Number of Improved for Mutton Total Sheep Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 228 Number of Households Average Number of Households Average Number of Households Average Monduli 513,200 32 1,317 0 514,518 33 Arumeru 113,439 4 786 0 114,225 4 Arusha 2,818 5 1,905 3 4,723 9 Karatu 47,300 5 380 0 47,680 5 Ngorongoro 339,036 22 3,968 0 343,004 22 Total 1,015,793 15 8,356 0 1,024,149 15 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Monduli 42,252 57,569 258,502 72,880 81,997 513,200 Arumeru 25,712 4,945 55,711 10,184 16,888 113,439 Arusha 382 77 1,585 468 307 2,818 Karatu 9,243 3,216 23,437 5,219 6,185 47,300 Ngorongoro 31,271 54,972 147,934 51,473 53,387 339,036 Total 108,859 120,778 487,169 140,224 158,763 1,015,793 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Monduli . . 220 88 44 353 Arumeru 1,074 . 784 . 363 2,222 Arusha . . . . . . Karatu . . 65 . . 65 Ngorongoro 243 786 835 292 3,560 5,716 Total 1,317 786 1,905 380 3,968 8,356 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Monduli 42,252 57,569 258,723 72,968 82,041 513,553 Arumeru 26,786 4,945 56,495 10,184 17,252 115,661 Arusha 382 77 1,585 468 307 2,818 Karatu 9,243 3,216 23,503 5,219 6,185 47,365 Ngorongoro 31,514 55,757 148,769 51,765 56,947 344,752 Total 110,177 121,564 489,073 140,604 162,731 1,024,149 20.6 Total Number of Indigenous Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 District Number of Indigenous Sheep 20.8 Total Number of Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 District Total Sheep 20.7 Total Number of Improved Mutton Sheep by Type and District on 1st October 2003 District Number of Improved for Mutton 20.5 Average Number of Sheep by Type of Sheep and District on 1st October 2003, Arusha Region District Number of Indigenous Number of Improved for Mutton Total Sheep Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 229 Appendix II 230 PIGS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 231 Number % Number % 1-4 2,787 88 4,432 56 2 5-9 120 4 601 8 5 10-14 246 8 2,925 37 12 Total 3,154 100 7,958 100 3 District Number of Household Number of Pig Average Number Per Household Monduli 172 344 2 Arumeru 637 3,552 6 Arusha 18 73 4 Karatu 2,327 3,989 2 Total 3,154 7,958 3 District Boar Castrated Male Sow / Gilt Male Piglet She Piglet Total Monduli 0 86 258 0 0 344 Arumeru 0 120 1,164 1,396 872 3,552 Arusha 18 0 36 0 18 73 Karatu 1,399 288 1,739 220 344 3,989 Total 1,417 494 3,198 1,616 1,234 7,958 21.2 Number of Households and Pigs by District on 1st October 2003 21.3 Number of Pigs by Type and District on 1st October, 2003 21.1 Number of Households and Pigs by Herd Size on 1st October 2003 Average Number Per Household Herd Size Pig Rearing Households Heads of Pigs Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 232 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 233 Number of Households % Number of Households % Monduli 14,433 65 7,916 35 22,349 Arumeru 46,899 79 12,690 21 59,589 Arusha 1,047 85 192 15 1,239 Karatu 10,053 50 9,997 50 20,050 Ngorongoro 15,590 76 4,938 24 20,528 Total 88,023 71 35,733 29 123,755 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Monduli 11,977 19 8,749 13 9,476 21 86 1 Arumeru 27,879 45 38,553 57 20,771 46 4,009 66 Arusha 697 1 938 1 435 1 18 0 Karatu 6,446 10 7,380 11 3,424 8 1,157 19 Ngorongoro 14,485 24 12,286 18 11,322 25 770 13 Total 61,485 100 67,907 100 45,428 100 6,039 100 Number of Households % Number of Households % Monduli 17,127 79 4,646 21 21,773 Arumeru 36,744 64 20,884 36 57,628 Arusha 688 57 513 43 1,201 Karatu 12,198 62 7,559 38 19,757 Ngorongoro 16,063 87 2,422 13 18,485 Total 82,821 70 36,024 30 118,845 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Monduli 1,507 9 13,554 79 1,353 8 246 1 467 3 17,127 Arumeru 1,254 3 31,145 85 890 2 2,514 7 940 3 36,744 Arusha 38 6 650 94 0 0 0 0 0 0 688 Karatu 800 7 9,610 79 152 1 1,563 13 73 1 12,198 Ngorongoro 946 6 13,636 85 180 1 176 1 1,124 7 16,063 Total 4,545 5 68,596 83 2,576 3 4,499 5 2,605 3 82,821 Dipping Smearing Other 22.4 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Ticks Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year Method of Tick Control Total District None Spraying District Ticks Problems No Ticks Problems Total 22.3 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered tick problems during 2002/03 Agriculture Year by District. 22.2 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing Households that dewormed Livestock by type of Livestock and District during the 2002/03 Agricultural Year District Goats Cattle Sheep Pigs 22.1 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing households deworming Livestock by District during 2002/03 Agricultural Year District Deworming Livestock Not Deworming Livestock Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 234 Number of Households % Number of Households % Monduli 6,419 29 15,442 71 21,861 Arumeru 19,491 33 39,052 67 58,543 Arusha 0 0 1,201 100 1,201 Karatu 6,063 30 13,840 70 19,903 Ngorongoro 10,197 49 10,738 51 20,935 Total 42,170 34 80,272 66 122,443 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Monduli 1,433 22 4,518 70 435 7 34 1 6,419 Arumeru 7,716 40 9,880 51 1,299 7 596 3 19,491 Karatu 2,312 38 3,461 57 213 4 76 1 6,063 Ngorongoro 5,670 56 4,354 43 174 2 0 0 10,197 Total 17,131 41 22,213 53 2,121 5 706 2 42,170 Trapping Method of Tsetse Flies Control 22.6 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Tsetse flies Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year Total District None Spray Dipping District Tsetse Flies Problems No Tsetse Flies Problems 22.5 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered Tsetse Flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 235 Appendix II 236 OTHER LIVESTOCK Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 237 Number % Type Number Indigenous 899,385 97 Ducks 10,480 Layer 0 0 Turkeys 572 Broiler 31,793 3 Donkeys 90,340 Total 931,178 100 101,392 Indigenous Chicken Layer Broiler Ducks Turkeys Donkeys Other Monduli 67,095 0 . 67,095 Monduli 2,713 . 49,901 . Arumeru 623,590 0 31,602 655,191 Arumeru 6,153 572 10,100 880 Arusha 5,781 0 . 5,781 Arusha . . 38 . Karatu 167,602 0 191 167,793 Karatu 1,613 . 2,992 . Ngorongoro 35,318 0 . 35,318 Ngorongoro . . 27,309 485 Total 899,385 0 31,793 931,178 Total 10,480 572 90,340 1,365 Type of Livestock/Poultry 1995 1999 2003 Number % Cattle 1,477,588 1,507,340 1,593,633 1 - 4 27,690 34 77,477 3 Improved Cattle 49,217 118,672 58,677 5 - 9 22,808 28 145,948 6 Goats 1,648,473 1,483,300 1,650,445 10 - 19 16,763 21 212,011 13 Sheep 722,168 712,617 1,024,149 20 - 29 7,513 9 172,951 23 Pigs - 33,463 7,958 30 - 39 2,600 3 82,860 32 Indigenous Chicken 1,227,536 810,681 899,385 40 - 49 2,005 2 84,614 42 Layers 11,674 35,311 0 50 - 99 813 1 52,362 64 Broilers 8,299 55,997 31,793 100+ 584 1 102,954 176 Total Chickens 1,247,509 901,989 931,178 Total 80,777 100 931,178 12 23d OTHER LIVESTOCK: Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size as of 1st October 2003 23e LIVESTOCK/POULTRY POPULATION TREND Flock Size Chicken Rearing Households Number of Chicken Average Chicken per Household District Type of Livestock 23c Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District District Total Number of Chicken Number of Chicken 23b OTHER LIVESTOCK: Number of Chicken by Category of Chicken and District on 1st October 2003 Chicken Type Others 23a OTHER LIVESTOCK: Total Number of Other Livestock by Type on 1st October 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 238 FISH FARMING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 239 Number % Number % Monduli 48 0.2 25,949 99.8 25,996 Arumeru 0 0.0 76,022 100.0 76,022 Arusha 0 0.0 1,637 100.0 1,637 Karatu 0 0.0 27,341 100.0 27,341 Ngorongoro 0 0.0 23,860 100.0 23,860 Total 48 0.0 154,810 100.0 154,857 Dug out PonTotal Monduli 48 48 Total 48 48 NGOs / Project Number Monduli 48 48 Total 48 48 Trader at Farm Number Monduli 48 48 Total 48 48 District Number of Tilapia Number of Carp Number of Others Monduli 19,083 0 0 Total 19,083 0 0 28.5 FISH FARMING: Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year Total Total District Source of Fingerling 28.4 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Location of Selling Fish and District during the 2002/03 Agricultural Year District 28.2 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By System of Farming and District during the 2002/03 Agricultural Year District Fish Farming System 28.3 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Source of Fingerlings and District during the 2002/03 Agricultural Year 28.1 FISH FARMING: Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households Doing Fish Farming Agricultural Households NOT Doing Fish Farming Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 240 LIVESTOCK EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 241 Number % Number % Monduli 5,714 22.0 20,282 78.0 25,996 22,349 26 Arumeru 24,889 32.7 51,133 67.3 76,022 59,589 42 Arusha 1,071 65.4 566 34.6 1,637 1,239 86 Karatu 2,617 9.6 24,725 90.4 27,341 20,050 13 Ngorongoro 1,379 5.8 22,482 94.2 23,860 21,117 7 Total 35,670 23.0 119,187 77.0 154,857 124,344 29 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 1,648 100 0 0 0 0 0 0 0 0 Arumeru 16,941 95 623 4 0 0 187 1 0 0 Arusha 381 100 0 0 0 0 0 0 0 0 Karatu 1,550 100 0 0 0 0 0 0 0 0 Ngorongoro 61 100 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 20,581 96 623 3 0 0 187 1 0 0 Other Source of extension advice Total Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total 29.1a LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension by District During the 2002/03 Agricultural Year District Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer District Received Livestock Advice Did Not Receive Livestock Advice 29.1b LIVESTOCK EXTENSION SERVICE PROVIDERS: Number of Agricultural Households By Source of Extension Services and District during the 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 242 Government NGO / Development Project Total Government NGO / Development Project Other Total Monduli 1,384 0 1,384 22,349 6.2 Monduli 1,648 0 0 1,648 22,349 7.4 Arumeru 15,479 623 16,102 59,589 27.0 Arumeru 16,941 623 0 17,564 59,589 29.5 Arusha 381 0 381 1,239 30.8 Arusha 381 0 0 381 1,239 30.8 Karatu 1,621 0 1,621 20,050 8.1 Karatu 1,550 0 0 1,550 20,050 7.7 Ngorongoro 61 0 61 21,117 0.3 Ngorongoro 61 0 0 61 21,117 0.3 Total 18,925 623 19,549 124,344 15.7 Total 20,581 623 0 21,204 124,344 17.1 % 96.8 3.2 100 % 97 3 0 100 Government NGO / Development Project not applicable Total Government NGO / Development Project Total Monduli 1,155 81 81 1,316 22,349 5.9 Monduli 1,596 81 1,676 22,349 7.5 Arumeru 13,920 471 0 14,391 59,589 24.2 Arumeru 15,517 652 16,170 59,589 27.1 Arusha 632 0 0 632 1,239 51.0 Arusha 670 0 670 1,239 54.1 Karatu 1,319 0 0 1,319 20,050 6.6 Karatu 1,380 0 1,380 20,050 6.9 Ngorongoro 123 0 0 123 21,117 0.6 Ngorongoro 61 0 61 21,117 0.3 Total 17,147 552 81 17,779 124,344 14.3 Total 19,223 733 19,956 124,344 16.0 % 96.4 3.1 0.5 100 % 96.3 3.7 100 29.3 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Housing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.2 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Proper Milking District Source of Advice on Milk Hygene Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total 29.4 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Feeds and Proper Feeding District Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total Source of Advice on Housing Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total 29.5 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Milk Hygiene By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 243 Government NGO / Development Project Other Total Monduli 4,453 84 35 4,572 22,349 20 Arumeru 20,434 1,243 0 21,677 59,589 36 Arusha 1,089 0 0 1,089 1,239 88 Karatu 2,136 0 0 2,136 20,050 11 Ngorongoro 414 537 0 951 21,117 5 Total 28,526 1,864 35 30,425 124,344 24 % 93.8 6.1 0.1 100 Government NGO / Development Project Other Total Monduli 1,770 0 0 1,770 22,349 8 Arumeru 12,562 345 0 12,907 59,589 22 Arusha 327 0 0 327 1,239 26 Karatu 1,576 0 0 1,576 20,050 8 Ngorongoro 112 0 0 112 21,117 1 Total 16,348 345 0 16,693 124,344 13 % 97.9 2.1 0.0 100 Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total % receiving advice out of total 29.6 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Disease Control By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.7 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Disease Control District Source of Advice on Herd/Flock Size Total Number of households raising livestock Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 244 Government NGO / Development Project Other not applicable Monduli 2,527 137 0 0 2,663 22,349 12 Arumeru 12,509 471 0 0 12,981 59,589 22 Arusha 492 0 0 0 492 1,239 40 Karatu 1,123 0 0 0 1,123 20,050 6 Ngorongoro 61 0 0 0 61 21,117 0 Total 16,712 608 0 0 17,320 124,344 14 % 96.5 3.5 0.0 0.0 100 Government NGO / Development Project Co-operative Total Monduli 1,588 326 86 2,000 22,349 9 Arumeru 13,988 713 240 14,941 59,589 25 Arusha 282 0 0 282 1,239 23 Karatu 685 0 0 685 20,050 3 Ngorongoro 61 0 0 61 21,117 0 Total 16,603 1,040 326 17,969 124,344 14 % 92.4 5.8 1.8 100 29.8 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Pasture Establishment and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year % receiving advice out of total % receiving advice out of total Source of Advice on Pasture Establishment and Selection Total 29.9 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Group Formation and Strengthening By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Group Formation and Strenghthening Total Number of households raising livestock Total Number of households raising livestock District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 245 Government Other not applicable Total Monduli 1,886 84 0 1,971 22,349 9 Arumeru 14,232 623 0 14,855 59,589 25 Arusha 977 0 0 977 1,239 79 Karatu 1,469 0 0 1,469 20,050 7 Ngorongoro 242 56 0 298 21,117 1 Total 18,806 764 0 19,570 124,344 16 % 96.1 3.9 0.0 100 Government NGO / Development Project Other Total Monduli 2,324 137 0 2,461 22,349 11 Arumeru 14,139 827 0 14,966 59,589 25 Arusha 880 0 0 880 1,239 71 Karatu 1,680 0 0 1,680 20,050 8 Ngorongoro 175 0 0 175 21,117 1 Total 19,197 963 0 20,160 124,344 16 % 95.2 4.8 0.0 100 % receiving advice out of total % receiving advice out of total 29.11 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Use of Improved Bulls By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.10 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Calf Rearing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Improved Bulls Total Number of households raising livestock Total Number of households raising livestock District Source of Advice on Calf Rearing Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 246 Number % Number % Number % Number % Number % Monduli 196 3 3,004 46 2,369 36 662 10 353 5 6,584 Arumeru 7,784 32 15,548 63 1,249 5 0 0 0 0 24,581 Arusha 18 2 555 52 498 47 0 0 0 0 1,071 Karatu 771 26 1,676 57 300 10 196 7 0 0 2,943 Ngorongoro 234 28 410 50 180 22 0 0 0 0 825 Total 9,003 25 21,193 59 4,597 13 858 2 353 1 36,004 29.12 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households By Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year Total Quality of Service District Very Good Good Average Poor No Good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 247 Appendix II 248 ACCESS TO INFRASRUCTURE AND OTHER SERVICES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 249 Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads Monduli 41.6 4.7 8.7 4.0 84.9 12.2 108.2 12.8 20.1 77.9 39.4 Arumeru 5.5 1.9 2.8 0.4 18.5 3.7 28.2 5.5 9.3 22.4 9.7 Arusha 4.3 2.9 2.9 1.7 14.2 6.7 17.2 13.2 13.8 15.2 14.9 Karatu 11.4 3.1 3.6 2.9 24.6 5.6 177.0 10.7 12.8 56.1 28.1 Ngorongoro 43.5 6.0 26.4 2.2 58.5 17.5 314.6 23.9 40.4 184.3 212.3 Total 18.5 3.2 7.5 1.7 36.9 7.6 111.9 10.6 16.6 62.6 49.2 Regional Capital 111.9 Tarmac Roads 62.6 Tertiary Market 49.2 Hospitals 36.9 Secondary Schools 18.5 Secondary Market 16.6 Primary Markets 10.6 Health Clinics 7.6 All weather roads 7.5 Primary Schools 3.2 Feeder Roads 1.7 33.01a Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by Districts District Mean Distance to Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 250 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 594 2.3 1,399 5.4 4,386 16.9 3,747 14.4 15,870 61.0 25,996 41.6 Arumeru 4,971 6.5 17,264 22.7 42,510 55.9 10,691 14.1 587 0.8 76,022 5.5 Arusha 36 2.2 303 18.5 1,298 79.3 0 0.0 0 0.0 1,637 4.3 Karatu 305 1.1 2,991 10.9 13,403 49.0 5,414 19.8 5,228 19.1 27,341 11.4 Ngorongoro 612 2.6 1,392 5.8 2,891 12.1 3,204 13.4 15,761 66.1 23,860 43.5 Total 6,519 4.2 23,349 15.1 64,487 41.6 23,057 14.9 37,446 24.2 154,857 18.5 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 5,513 21.2 7,516 28.9 7,602 29.2 3,179 12.2 2,187 8.4 25,996 8.7 Arumeru 51,872 68.2 16,449 21.6 6,948 9.1 0 0.0 752 1.0 76,022 2.8 Arusha 395 24.1 667 40.8 499 30.4 38 2.3 38 2.3 1,637 2.9 Karatu 11,256 41.2 7,501 27.4 5,828 21.3 1,834 6.7 922 3.4 27,341 3.6 Ngorongoro 4,646 19.5 4,802 20.1 6,310 26.4 1,904 8.0 6,199 26.0 23,860 26.4 Total 73,682 47.6 36,935 23.9 27,186 17.6 6,955 4.5 10,098 6.5 154,857 7.5 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 11,804 45.4 7,367 28.3 3,946 15.2 2,125 8.2 754 2.9 25,996 4.0 Arumeru 66,006 86.8 8,448 11.1 1,172 1.5 397 0.5 0 0.0 76,022 0.4 Arusha 527 32.2 828 50.6 230 14.1 53 3.2 0 0.0 1,637 1.7 Karatu 17,436 63.8 8,287 30.3 929 3.4 208 0.8 481 1.8 27,341 2.9 Ngorongoro 9,764 40.9 7,659 32.1 5,305 22.2 952 4.0 181 0.8 23,860 2.2 Total 105,536 68.2 32,588 21.0 11,582 7.5 3,735 2.4 1,417 0.9 154,857 1.7 33.01b: Number of Households By Distance to Secondary School by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Secondary School Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01c: Number of Households By Distance to All Weather Road by District for 2002/03 agriculture year District Distance to All Weather Road Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01d: Number of Households by Distance to Feeder Road by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Feeder Road Total number of households Mean Distance Above 20 km 10.0-19.9 3.0-9.9 1-2.9 km Less than 1 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 251 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 0 0.0 287 1.1 2,545 9.8 1,694 6.5 21,470 82.6 25,996 84.9 Arumeru 1,208 1.6 2,862 3.8 23,700 31.2 17,835 23.5 30,417 40.0 76,022 18.5 Arusha 0 0.0 0 0.0 165 10.1 1,434 87.6 38 2.3 1,637 14.2 Karatu 72 0.3 3,050 11.2 5,499 20.1 5,503 20.1 13,217 48.3 27,341 24.6 Ngorongoro 741 3.1 212 0.9 1,206 5.1 1,779 7.5 19,921 83.5 23,860 58.5 Total 2,021 1.3 6,411 4.1 33,116 21.4 28,246 18.2 85,063 54.9 154,857 36.9 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 2,623 10.1 4,061 15.6 11,972 46.1 3,547 13.6 3,794 14.6 25,996 12.2 Arumeru 8,626 11.3 19,287 25.4 42,973 56.5 4,938 6.5 197 0.3 76,022 3.7 Arusha 38 2.3 151 9.2 1,040 63.5 408 24.9 0 0.0 1,637 6.7 Karatu 1,250 4.6 7,971 29.2 13,885 50.8 3,272 12.0 963 3.5 27,341 5.6 Ngorongoro 1,480 6.2 2,152 9.0 7,270 30.5 4,984 20.9 7,975 33.4 23,860 17.5 Total 14,018 9.1 33,622 21.7 77,139 49.8 17,150 11.1 12,928 8.3 154,857 7.6 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 1,624 6.2 8,366 32.2 12,903 49.6 2,526 9.7 577 2.2 25,996 4.7 Arumeru 14,605 19.2 45,719 60.1 15,134 19.9 366 0.5 198 0.3 76,022 1.9 Arusha 36 2.2 615 37.6 968 59.1 0 0.0 18 1.1 1,637 2.9 Karatu 2,954 10.8 16,322 59.7 7,557 27.6 269 1.0 240 0.9 27,341 3.1 Ngorongoro 3,056 12.8 7,457 31.3 9,230 38.7 3,156 13.2 962 4.0 23,860 6.0 Total 22,275 14.4 78,479 50.7 45,792 29.6 6,317 4.1 1,995 1.3 154,857 3.2 Above 20 km Above 20 km 33.01e: Number of Households By Distance to Hospital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to hospital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 33.01g: Number of Households by distance to Primary School for 2002/03 agriculture year 33.01f: Number of Households by Distance to Health Clinic by District for 2002/03 agricultural year District Health clinic Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 1-2.9 km Less than 1 km District Distance to Primary School Mean Distance Above 20 km 10.0-19.9 3.0-9.9 Total number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 252 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 116 0.4 0 0.0 209 0.8 124 0.5 25,548 98.3 25,996 108.2 Arumeru 1,150 1.5 373 0.5 9,143 12.0 17,544 23.1 47,811 62.9 76,022 28.2 Arusha 0 0.0 38 2.3 109 6.7 1,107 67.6 383 23.4 1,637 17.2 Karatu 0 0.0 0 0.0 469 1.7 540 2.0 26,333 96.3 27,341 177.0 Ngorongoro 903 3.8 0 0.0 0 0.0 0 0.0 22,957 96.2 23,860 314.6 Total 2,169 1.4 412 0.3 9,930 6.4 19,314 12.5 123,032 79.4 154,857 111.9 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 0 0.0 291 1.1 2,278 8.8 1,573 6.0 21,855 84.1 25,996 110.6 Arumeru 369 0.5 504 0.7 12,752 16.8 9,855 13.0 52,541 69.1 76,022 25.7 Arusha 0 0.0 38 2.3 109 6.7 1,222 74.6 268 16.4 1,637 14.6 Karatu 0 0.0 662 2.4 5,549 20.3 4,094 15.0 17,037 62.3 27,341 30.6 Ngorongoro 677 2.8 0 0.0 593 2.5 633 2.7 21,957 92.0 23,860 131.4 Total 1,046 0.7 1,495 1.0 21,281 13.7 17,376 11.2 113,659 73.4 154,857 57.0 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 837 3.2 3,832 14.7 4,445 17.1 1,085 4.2 15,797 60.8 25,996 39.4 Arumeru 5,625 7.4 9,198 12.1 39,243 51.6 5,405 7.1 16,549 21.8 76,022 9.7 Arusha 14 0.9 111 6.8 340 20.8 558 34.1 614 37.5 1,637 14.9 Karatu 2,017 7.4 2,227 8.1 4,677 17.1 4,753 17.4 13,667 50.0 27,341 28.1 Ngorongoro 1,056 4.4 0 0.0 110 0.5 61 0.3 22,634 94.9 23,860 212.3 Total 9,550 6.2 15,369 9.9 48,815 31.5 11,863 7.7 69,260 44.7 154,857 49.2 33.01h: Number of Households by Distance to Regional Capital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Regional Capital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01i: Number of Households by Distance to District Capital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to District Capital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01j: Number of Households by Distance to Tarmac Road by District for 2002/03 agricultural year District Tarmac Road Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 253 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 1,046 4.0 3,803 14.6 10,485 40.3 4,741 18.2 5,920 22.8 25,996 12.8 Arumeru 8,601 11.3 10,820 14.2 45,791 60.2 9,319 12.3 1,490 2.0 76,022 5.5 Arusha 0 0.0 111 6.8 346 21.1 1,104 67.4 77 4.7 1,637 13.2 Karatu 1,011 3.7 2,551 9.3 12,708 46.5 7,408 27.1 3,663 13.4 27,341 10.7 Ngorongoro 1,375 5.8 1,238 5.2 6,297 26.4 5,087 21.3 9,863 41.3 23,860 23.9 Total 12,033 7.8 18,523 12.0 75,627 48.8 27,660 17.9 21,013 13.6 154,857 10.6 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 479 1.8 592 2.3 3,332 12.8 700 2.7 20,893 80.4 25,996 77.9 Arumeru 2,589 3.4 1,946 2.6 13,961 18.4 15,623 20.6 41,904 55.1 76,022 22.4 Arusha 0 0.0 36 2.2 356 21.8 784 47.9 460 28.1 1,637 15.2 Karatu 184 0.7 307 1.1 5,818 21.3 4,647 17.0 16,385 59.9 27,341 56.1 Ngorongoro 1,191 5.0 295 1.2 1,713 7.2 855 3.6 19,806 83.0 23,860 184.3 Total 4,444 2.9 3,177 2.1 25,180 16.3 22,609 14.6 99,448 64.2 154,857 62.6 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Monduli 446 1.7 2,628 10.1 8,413 32.4 4,107 15.8 10,402 40.0 25,996 20.1 Arumeru 4,750 6.2 5,880 7.7 39,767 52.3 15,358 20.2 10,266 13.5 76,022 9.3 Arusha 0 0.0 0 0.0 441 26.9 1,120 68.4 77 4.7 1,637 13.8 Karatu 133 0.5 1,657 6.1 12,418 45.4 8,440 30.9 4,694 17.2 27,341 12.8 Ngorongoro 791 3.3 574 2.4 3,598 15.1 3,495 14.6 15,402 64.6 23,860 40.4 Total 6,120 4.0 10,739 6.9 64,637 41.7 32,520 21.0 40,841 26.4 154,857 16.6 33.01k: Number of Households by Distance to Primary Market by District for 2002/03 agricultural year District Primary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01l: Number of Households by Distance to Tertiary Market by District for 2002/03 agricultural year District Tertiary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01m: Number of Households by Distance to Secondary Market by District for 2002/03 agricultural year District Secondary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 254 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Monduli 656 2 6,113 23 9,906 37 4,615 17 5,748 21 27,038 Arumeru 14,212 26 29,466 54 7,211 13 2,655 5 648 1 54,191 Arusha 38 1 2,554 85 172 6 0 0 230 8 2,995 Karatu 783 4 3,077 17 7,695 43 5,964 33 345 2 17,864 Ngorongoro 926 10 4,298 45 1,881 20 2,059 22 369 4 9,533 Total 16,615 15 45,509 41 26,865 24 15,292 14 7,340 7 111,620 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Monduli 254 3 3,269 44 3,076 41 363 5 497 7 7,459 Arumeru 5,057 23 13,301 61 3,063 14 333 2 198 1 21,953 Arusha 0 0 508 93 0 0 0 0 38 7 546 Karatu 324 5 1,624 25 3,108 48 1,332 21 66 1 6,454 Ngorongoro 0 0 1,755 63 637 23 355 13 62 2 2,809 Total 5,636 14 20,458 52 9,883 25 2,383 6 860 2 39,220 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Monduli 167 6 194 7 524 18 1,011 35 1,007 35 2,903 Arumeru 765 19 2,639 64 396 10 333 8 0 0 4,134 Arusha 0 0 433 85 38 8 0 0 38 8 510 Karatu 0 0 215 13 568 33 913 54 0 0 1,696 Ngorongoro 0 0 0 0 124 26 295 61 62 13 481 Total 932 10 3,481 36 1,651 17 2,552 26 1,107 11 9,723 33.19a TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year District Satisfaction of Using Veterinary Clinic Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19b TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Extension Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Extension Centre Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19c TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year District Research Station Total number of households Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 255 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Monduli 0 0 108 4 363 15 1,011 41 1,007 40 2,489 Arumeru 1,117 24 2,433 52 638 14 352 7 157 3 4,697 Arusha 0 0 415 84 38 8 0 0 38 8 491 Karatu 65 5 67 6 443 36 648 53 0 0 1,224 Ngorongoro 58 10 62 10 124 21 295 49 62 10 601 Total 1,241 13 3,085 32 1,607 17 2,306 24 1,264 13 9,501 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Monduli 0 0 332 8 1,719 41 959 23 1,194 28 4,204 Arumeru 588 8 4,004 56 1,471 21 925 13 120 2 7,109 Arusha 0 0 360 79 57 12 0 0 38 8 455 Karatu 56 2 248 7 2,385 66 888 24 62 2 3,639 Ngorongoro 0 0 290 28 271 26 400 39 62 6 1,022 Total 644 4 5,235 32 5,901 36 3,172 19 1,477 9 16,429 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Monduli 105 1 69 50 1,500 28 1,031 20 1,037 1 3,743 Arumeru 2,906 11 4,242 54 749 23 157 11 0 0 8,054 Arusha 0 0 421 21 0 16 0 6 38 58 459 Karatu 205 12 74 39 426 37 648 11 74 0 1,427 Ngorongoro 247 7 667 4 59 0 305 89 62 0 1,340 Total 3,463 3 5,473 39 2,734 30 2,141 22 1,211 6 15,022 33.19d TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Plant Protection Lab. and District, 2002/03 Agricultural Year District Plant Protection Lab Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19e TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year District Land Registration Office Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19f TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock development Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Livestock Development Centre Total number of households Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 256 HOUSEHOLD FACILITIES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 257 No Toilet Flush Toilet Traditional Pit Latrine Improved Pit Latrine - hh Owned Other Type Total number of households Monduli 20,072 176 5,085 233 430 25,996 Arumeru 7,694 640 65,261 2,426 0 76,022 Arusha 38 0 1,599 0 0 1,637 Karatu 2,468 311 23,045 1,444 73 27,341 Ngorongoro 19,959 421 3,481 0 0 23,860 Total 50,232 1,549 98,470 4,104 503 154,857 % 32.4 1.0 63.6 2.7 0.3 100.0 District Average Number of rooms per Household Iron Sheets Tiles Concrete Asbestos Grass / Leaves Grass & Mud Other Total number of households Monduli 3 5,693 432 15 278 16,957 2,316 305 25,996 Arumeru 3 57,136 0 199 0 18,013 674 0 76,022 Arusha 3 1,101 0 0 0 115 421 0 1,637 Karatu 2 11,751 139 76 194 13,715 1,466 0 27,341 Ngorongoro 2 1,379 292 0 59 13,230 7,167 1,734 23,860 Total 2 77,059 863 290 531 62,029 12,045 2,039 154,857 % 49.8 0.6 0.2 0.3 40.1 7.8 1.3 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Radio 15,959 16 58,180 60 1,101 1 16,203 17 5,813 6 97,256 62.8 Landline phone 464 30 707 46 0 0 308 20 61 4 1,541 1.0 Mobile phone 564 7 6,669 81 14 0 707 9 238 3 8,192 5.3 Iron 2,873 7 32,313 75 607 1 6,419 15 696 2 42,908 27.7 Wheelbarrow 1,493 8 15,752 81 239 1 1,606 8 405 2 19,495 12.6 Bicycle 5,635 14 24,777 61 755 2 8,601 21 706 2 40,475 26.1 Vehicle 325 8 3,228 76 18 0 639 15 62 1 4,271 2.8 Television / Video 127 3 3,527 89 65 2 169 4 59 1 3,947 2.5 Total Number of Households 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 15 154,857 100.0 Arusha Table 34.1 Number of Agriculture Households by Type of Toilet and District During the 2002/03 Agriculture Year Karatu Ngorongoro 34.2 Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year District Type of toilet District Table 34.3: Number of Agricultural Households by Type of Owned Assets and District during 2002/03 Agricultural Year Type of Owned Asset Total Monduli Arumeru Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 258 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 272 5 4,639 87 87 2 317 6 0 0 5,315 3.4 Solar 80 10 483 59 0 0 132 16 121 15 816 0.5 Gas (Biogas) 72 39 0 0 0 0 57 31 55 30 184 0.1 Hurricane Lamp 4,246 8 36,667 69 559 1 9,330 18 2,250 4 53,053 34.3 Pressure Lamp 196 7 1,410 51 0 0 818 29 357 13 2,781 1.8 Wick Lamp 18,769 24 32,822 43 991 1 15,797 21 8,515 11 76,893 49.7 Candles 0 0 0 0 0 0 0 0 122 100 122 0.1 Firewood 2,361 15 0 0 0 0 890 6 12,381 79 15,632 10.1 Other 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.0 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 0 154,857 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 81 14 317 55 0 0 113 20 62 11 573 0.4 Solar 158 74 0 0 0 0 0 0 55 26 213 0.1 Gas (Biogas) 72 100 0 0 0 0 0 0 0 0 72 0.0 Bottled Gas 0 0 191 77 56 23 0 0 0 0 247 0.2 Parraffin / Kerocine 101 8 1,185 88 0 0 56 4 0 0 1,343 0.9 Charcoal 307 10 1,944 66 69 2 590 20 55 2 2,965 1.9 Firewood 24,982 17 71,076 48 1,512 1 26,509 18 23,326 16 147,404 95.2 Crop Residues 68 8 415 48 0 0 73 9 303 35 859 0.6 Livestock Dung 227 19 894 76 0 0 0 0 61 5 1,181 0.8 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 0 154,857 100.0 34.5: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Cooking during 2002/03 Agricultural Year Main Source of Energy for Cooking District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro 34.4: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Lighting during 2002/03 Agricultural Year Main Source of Energy for Lighting District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 259 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Total wet season 11,123 59,509 1,623 13,356 4,376 89,987 dry season 14,071 56,878 1,605 14,345 4,893 91,792 wet season 791 414 14 1,149 602 2,970 Dry season 1,393 350 14 1,517 542 3,817 wet season 1,001 857 0 361 749 2,968 Dry season 1,544 857 0 499 921 3,821 wet season 761 1,364 0 1,260 2,968 6,353 Dry season 496 789 0 1,194 2,691 5,170 wet season 1,391 3,798 0 2,794 6,315 14,298 Dry season 2,662 5,254 0 3,072 6,407 17,396 wet season 9,835 8,460 0 6,585 7,780 32,660 Dry season 3,270 11,492 0 5,962 7,863 28,587 wet season 0 371 0 150 244 765 Dry season 0 152 0 153 241 546 wet season 733 1,125 0 895 827 3,580 Dry season 0 0 0 293 303 596 wet season 0 0 0 66 0 66 Dry season 1,111 60 0 66 0 1,237 wet season 70 0 0 0 0 70 Dry season 241 0 18 0 0 260 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 0 0 wet season 290 124 0 725 0 1,139 dry season 1,208 189 0 239 0 1,636 25,996 76,022 1,637 27,341 23,860 154,857 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Total wet season 43 78 99 49 18 58 dry season 54 75 98 52 21 59 wet season 3 1 1 4 3 2 Dry season 5 0 1 6 2 2 wet season 4 1 0 1 3 2 Dry season 6 1 0 2 4 2 wet season 3 2 0 5 12 4 Dry season 2 1 0 4 11 3 wet season 5 5 0 10 26 9 Dry season 10 7 0 11 27 11 wet season 38 11 0 24 33 21 Dry season 13 15 0 22 33 18 wet season 0 0 0 1 1 0 Dry season 0 0 0 1 1 0 wet season 3 1 0 3 3 2 Dry season 0 0 0 1 1 0 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 4 0 0 0 0 1 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 1 0 1 0 0 0 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 0 0 wet season 1 0 0 3 0 1 dry season 5 0 0 1 0 1 Season District Uprotected Well Unprotected Spring Total Agricultural Households per District 34.7: Proportion of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Piped Water 34.6: Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year Protected Well Protected / Covered Spring District Source Season Protected Well Protected / Covered Spring Uprotected Well Tanker Truck Bottled Water Other Source Bottled Water Other Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Tanker Truck Unprotected Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Piped Water Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 260 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro wet season 1,338 17,940 65 1,606 355 Dry season 877 12,494 83 589 296 wet season 2,671 17,222 183 4,780 3,240 Dry season 1,340 15,539 144 4,056 2,722 wet season 1,803 5,252 94 1,422 1,133 Dry season 685 4,570 94 1,226 593 wet season 3,192 12,513 273 8,327 4,532 Dry season 1,567 14,107 158 7,733 2,916 wet season 1,454 1,924 0 1,057 1,592 Dry season 916 2,333 0 1,341 1,270 wet season 1,304 2,326 36 168 598 Dry season 162 1,147 18 312 487 wet season 14,235 18,845 987 9,982 12,410 Dry season 20,449 25,831 1,140 12,085 15,577 Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro wet season 5 24 4 6 1 Dry season 3 16 5 2 1 wet season 10 23 11 17 14 Dry season 5 20 9 15 11 wet season 7 7 6 5 5 Dry season 3 6 6 4 2 wet season 12 16 17 30 19 Dry season 6 19 10 28 12 wet season 6 3 0 4 7 Dry season 4 3 0 5 5 wet season 5 3 2 1 3 Dry season 1 2 1 1 2 wet season 55 25 60 37 52 Dry season 79 34 70 44 65 above one Hour 34.9: Proportion of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes District 34.8: Number of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year Less than 10 10 - 19 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water Season District above one Hour 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water Season Less than 10 10 - 19 Minutes Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 261 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % One 1,580 37 2,279 53 38 1 57 1 333 8 4,288 2.8 Two 12,566 19 31,223 46 973 1 8,004 12 14,753 22 67,518 43.6 Three 11,851 14 42,520 51 626 1 19,280 23 8,774 11 83,051 53.6 Four 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.0 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 0 154,857 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 9,305 18 19,288 37 422 1 12,541 24 10,197 20 51,753 33 One 10,780 18 31,664 54 621 1 8,980 15 6,745 11 58,790 38 Two 4,599 14 17,117 54 479 2 4,676 15 5,029 16 31,900 21 Three 914 11 5,461 66 101 1 447 5 1,290 16 8,212 5 Four 188 10 1,144 61 14 1 336 18 180 10 1,861 1 Five 130 17 459 59 0 0 135 17 59 8 783 1 Six 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Seven 82 5 888 57 0 0 227 15 361 23 1,558 1 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 15 154,857 100 Number of Days District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro 34.10: Number of Agricultural Households by Number of Meals the Household Normally Took per Day by District 34.11: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Meat during the Preceding Week by District Number of Meals per Day District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 262 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 18,010 20 32,615 36 575 1 19,411 21 21,251 23 91,863 59 One 4,568 12 28,665 73 688 2 4,428 11 956 2 39,305 25 Two 2,388 15 8,926 57 374 2 2,856 18 1,246 8 15,791 10 Three 685 14 3,427 73 0 0 379 8 234 5 4,725 3 Four 216 16 819 61 0 0 195 14 117 9 1,348 1 Five 84 8 847 84 0 0 72 7 0 0 1,003 1 Six 0 0 177 100 0 0 0 0 0 0 177 0 Seven 45 7 546 84 0 0 0 0 56 9 647 0 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 15 154,857 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Never 7,051 12 34,362 60 622 1 9,965 17 5,717 10 57,717 37.3 Seldom 8,883 19 18,240 39 823 2 10,354 22 7,956 17 46,256 29.9 Sometimes 2,252 22 4,632 46 115 1 1,051 10 2,000 20 10,049 6.5 Often 4,776 17 13,778 50 38 0 3,817 14 4,940 18 27,349 17.7 Always 3,034 22 5,010 37 38 0 2,154 16 3,249 24 13,486 8.7 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 15 154,857 100.0 Status of Food Satisfaction District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro 34.12: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Fish during the Preceding Week by District 34.13: Number of Households Reporting the Status of Food Satisfaction of the Household during the Preceding Year by District Number of Days District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha Appendix II 263 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Iron Sheets 5,693 7 57,136 74 1,101 1 11,751 15 1,379 2 77,059 49.8 Tiles 432 50 0 0 0 0 139 16 292 34 863 0.6 Concrete 15 5 199 69 0 0 76 26 0 0 290 0.2 Asbestos 278 52 0 0 0 0 194 37 59 11 531 0.3 Grass / Leaves 16,957 27 18,013 29 115 0 13,715 22 13,230 21 62,029 40.1 Grass & Mud 2,316 19 674 6 421 3 1,466 12 7,167 60 12,045 7.8 Other 305 15 0 0 0 0 0 0 1,734 85 2,039 1.3 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 15 154,857 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Sales of Food Crops 5,177 13 19,404 47 836 2 11,722 29 3,923 10 41,062 26.5 Sale of Livestock 14,759 35 6,114 14 38 0 5,146 12 16,527 39 42,584 27.5 Sale of Livestock Products 95 1 6,356 80 101 1 990 13 368 5 7,910 5.1 Sales of Cash Crops 753 5 12,280 80 0 0 2,245 15 0 0 15,278 9.9 Sale of Forest Products 475 37 582 45 0 0 182 14 61 5 1,300 0.8 Business Income 2,444 15 10,942 65 629 4 2,286 14 524 3 16,825 10.9 Wages & Salaries in Cash 460 5 7,187 72 32 0 1,779 18 458 5 9,917 6.4 Other Casual Cash Earnings 817 6 10,016 71 0 0 2,100 15 1,109 8 14,042 9.1 Cash Remittance 936 16 3,141 55 0 0 836 15 842 15 5,755 3.7 Fishing 0 0 0 0 0 0 56 100 0 0 56 0.0 Other 81 63 0 0 0 0 0 0 48 37 129 0.1 Total 25,996 17 76,022 49 1,637 1 27,341 18 23,860 15 154,857 100.0 Main Source of Energy for Cooking District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro 34.15: Number of Households by Main Source of Cash Income and District during 2002/03 Agriculture Year 34.14: Number of Households by Type of Roofing Materials and District during the 2002/03 Agricultural Year Roofing Materials District Total Monduli Arumeru Arusha Karatu Ngorongoro Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Arusha 264 APPENDIX III QUESTIONNAIRES Appendix III 265 Page Number …………………. ACLF 1: Sub-village leader listing form Region Code Ward _______________ Code District _____________________ Code Village _______________Code From office register After enumeration (3) (4) Total Name of enumerator……………………………… Signature ……………………………. Date……………. Name of supervisor…………………………………Signature ……………………………. Date……………. Confidential UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Name of Village Chairman:………………………………………………………………………………………….. Number of households Comments (5) (2) Sub-village leader number (1) Name of sub-village leader Agriculture Sample Census 2002/03 Appendix III 266 Interval Starting point Page Number……………….. ACLF: 2 Household listing form - form for listing household heads and their agriculture activities Region Code Name of Sub-village Leaader _______________________________ District Code Subvillage leader code Ward Code Village Code Name of Sub-village _______________________________ Adult female cattle Goats Rabbit (1) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) Totals * NOTE: (Column 13) Place a " 3" if the household has at least 1 field over 25m2 and/or keeps at least 1 Cow, 5 Goats/Sheep/Pigs or 50 Chicken/poultry or ducks É(Column 3) A field must be at least 25 m2 Name of enumerator…………………………………….. Signature ……………………………. Date……………………..…. Name of supervisor…………………………………. Signature ……………………………. Date………………..………. Agriculture Sample Census 2002/03 UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Farmer Serial Numbers Confidential Number of 3 if the respodent qualifies to be a farmer * Calves Fields É Cattle Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics (2) Household head name Total Number Adult male cattle Sheep Household Number Pigs Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of poultry/ducks Appendix III 267 ACLF: 3 Household listing of 15 selected farmers Region Code District Code Ward Code Village Code S/N Rabbits (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (12) 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 Number of UNITED REPUBLIC OF TANZANIA National Agriculture Sample Census 2002/03 Confidential Sheep Pig Poultry /ducks Sub village leader number Name of sub-village leader Agriculture hh serial number Name of selected head of household Fields Cattle Goat (1) (2) (3) Name of Enumerator:_____________________Signature__________________Date________________________ Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Name of Supervisor______________________Signature__________________Date________________________ 268 ACQ 1 CONFIDENTIAL Enumerator Name Signature Start time Date Enumerated End time Field level checking by: District Supervisor: Name signature Date / / Regional Supervisor: Name signature Date / / National Supervisor: Name signature Date / / District checking in Office: District Supervisor Name signature Date / / For Use at National Level only: Data Entered by Name signature Date / / Queried Name signature Date / / United Republic of Tanzania National Bureau of Statistics and Executed by the Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Agriculture Sample Census 2002/2003 Ministry of Cooperatives and Marketing Small holder/Small Scale Farmer Questionnaire Hour Minutes y y m m d d / / To be completed by the supervisor ONLY after field/farm level checking of the enumeration process. This should be countersigned by the enumerator. All questionnaires must be checked at the district office. See back page for details of query 269 1.0 IDENTIFICATION DETAILS 1.1 Location S/N Location Name 1.1.1 Region …………………………………………………………………… 1.1.2 District …………………………………………………………………… 1.1.3 Ward …………………………………………………………………… 1.1.4 Village …………………………………………………………………… 1.2 Details of the respondent and household head S/N 1.2.1 Name & number of local leader ……………………………………….. 1.2.2 Name & number of household head ……………………………………….. 1.2.3 Sex of household head (Male = 1, Female = 2) 1.2.4 Name of respondent ……………………………………….. 1.2.5 Relationship of Respondent to Household Head 2.0 ACTIVITIES OF THE HOUSEHOLD 2.1 Type of Agriculture Household 2.2 Rank the following livelihood activities/source of income of the household in order of importance Rank in order S/N Livelihood/source of income activity. of importance 1=most 7=least 2.2.1 Annual Crop farming % 2.2.2 Permanent crop farming % 2.2.3 Livestock keeping/herding % 2.2.4 Off Farm Income % 2.2.5 Remittances % 2.2.6 Fishing/hunting and gathering % 2.2.7 Tree/forest resources (eg honey, firewood, timber,etc) % (2) (1) How important are each Codes Codes (3) of these activities expressed in percentage. Relationship to household head codes (Q 1.2.5) Head of Household…...1 Son/Daughter ……...3 Grandson/Granddaughter …...5 Other (friend, employee, etc)…8 Spouse ……………..…2 Father/Mother …...…4 Other relative..………………...6 Agriculture household codes(Q2.1) Crops only.…………..1 Livestock only …………….2 Pastoralist……………..3 Crops and Livestock …………….4 1 0 0 % 270 Definition and working page for page 1 General Definitions Question Specific Definitions: Procedures for Questions: Household: A group of people who occupy the whole or part of one or more housing units and makes joint provisions for food and/or other essentials for living. Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of his age or standing in the household as the head. He/she should be a permanent resident of the house and he/she is the main person responsible for making decissions. Type of Agriculture Holdings Codes (Q2.1): - Crops only: A holding is referred to be a crops only holding if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq Meter. This also applies to all households owning or have kept livestock whose number does not qualify such household to be an agricultural holding (No cattle, less than 5 goats/sheep/pigs, less than 50 chickens/turkeys/ducks/rabbits) - Livestock only: A holding is referred to be a Livestock only holding if it has exercised Livestock husbandry only during the agricultural year. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. - Livestock pastoralism: This refers to a household which practices livestock production as its major income generating activity and a means of subsistence, but moves from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they have no permanent place of residence. For both livestock only and pastoralism , the number of livestock has to be at least 1 head of cattle, 5 goats/sheep/pigs or 50 chickens/turkeys/ ducks/rabbits. This also applies to all households owning or have cultivated a piece of land less than 25 sq meter, which does not qualify such household be an agricultural holding. - Both crops and livestock: A holding is referred to be a both crops and livestock if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq meter and if such households is owning or have kept livestock whose number qualify such household be an agricultural holding. Important livelihood activities/source of income (Q 2.2): - Crop farming: This refers to a household where crop production is its major means of subsistence and income generation. - Livestock farming/herding/pastoralism: This refers to a household where livestock farming/herding is its major means of subsistence & income generation. - Off Farm Income This refers to cash generated from activities other than from the households holding. This can be from permanent employment (eg government/other), temporary employment/labouring and includes cash generated from working on other farmers farms. -Remittances: Assistance from family members who are not currently part of the household, or from a relative or family friend. This assistance is usually in the form of cash but it can also be in-kind (eg food, clothes, building material, farm tools, etc). The money is a gift and is not paid back. -Fishing/hunting and gathering The use of non farmed resources for food eg fishing, hunting wildlife and gathering mushrooms, berries, wild honey roots from uncultivated land. Small holder hh/small scale farm: Should have between 25sq metres and 20 Hectares under production, and/or between 1 and 50 head of Cattle, and/or between 5 and 100 head of Sheep/Goats/Pigs, and/or between 50 and 1000 chickens/turkeys/ducks/rabbits. Agricultural Holding: This is an economic unit of agricultural production under single management. It consists of all livestock kept and all land used for agricultural production without regard to title. For the purpose of this survey, the agricultural holdings are restricted to those which meet one of the following conditions: - Having or operated at least 25 sq meter of arable land - Own or keep at least one head of cattle or five goats/sheep/pigs or fifty chicken/ducks/turkeys during the agricultural year 2002/03 (October 2002 to September 2003) . Q 2.1 Type of agriculture household/holding 1. Using the options under the question classify the type of agriculture hh/holding Note: If the hh had 1 acre of crops and raised 40 chickens during 2002/03 it is classified as 'Crops only' as the number of chickens do not qualify the hh as keeping livestock. Q 2.2 Important hh livelihood activities /source of income 1. Read the list in column 1 to the respondent and ask him to rank them in order of importance during the reference year. 2. In column 2 Indicate the importance of each activity by placing '1' against the most important, '2' against the second most important, etc until you reach '7' the least important activity/source of income. Note: You must attempt to fill in all boxes. Most households will carry out these activities to a greater or lesser degree. You will normally have to probe to get remittances. If the hh did not undertake an activity during the 2002/2003 agriculture year then mark the appropriate box in column 2 with an 'X'. 3. For each activity/source of income assign a percentage. The enumerator should assist the respondent in assigning the percentage based on the information provided by the farmer. 4. After completing column 3 make sure the percentages add up to 100. Note: It is not essential to be 100% accurate. This question is just to give the relative importance of the different items in general terms 271 3.0 HOUSEHOLD INFORMATION 3.1 Give details of personal particulars of all household members beginning with the head of the household Rela- Read Edu- Invol- Off-farm ion- Sex & ca- vement Income S/N ship to M=1 Mo- Fa- Write tion in Yes=1 head F=2 ther ther Status farming No=2 (1) (2) (3) (5) (6) (7) (8) (10) (12) 3.1.1 ………………… 3.1.2 ………………… 3.1.3 ………………… 3.1.4 ………………… 3.1.5 ………………… 3.1.6 ………………… 3.1.7 ………………… 3.1.8 ………………… 3.1.9 ………………… 3.1.10 ………………… 3.1.11 ………………… 3.1.12 ………………… 3.1.13 ………………… 3.1.14 ………………… 3.1.15 ………………… 3.1.16 ………………… Survival of Main Not applicable for children under 5 years of age Age (4) activity (9) (11) Names of household members & above) Parents (if age is above Education Level reached (for aged 5 99 years then write 99) 1 Relation to head (Col 2) Head of household ……….1 Spouse …………………….2 Son/daughter ……………..3 Father/Mother ………….…4 Grandson/granddaughter .5 Other Relative ………….....6 Others …………………..…8 Survival of Parents (Col 5 & 6) Yes ………………………..1 No ………………………..2 Don't know ……………….3 Read & Write (Col 7) Swahili ……………………1 English ……………………2 Swahili & English ………...3 Any other language ……..4 Don’t Read/ Write ……….5 Education Status (Col 8) Attending School …………..1 Completed ……….....……...2 Never attended School ……3 Education Level Reached (Col 9) Primary Education Secondary Education Not of school age ...........NA Form one ............................11 Under Standard One .... 00 Form two ............................12 Standard One ................01 Form three ..........................13 Standard Two ................02 Form four ............................14 Standard Three .............03 Form five ............................15 Standard Four ...............04 Form six ..............................16 Standard Five ................05 Training after Secondary Standard Six ..................06 Education ............................17 Standard Seven ...........07 University & other tertiary Standard Eight ..............08 Education ............................18 Training after Primary Adult Education ...................19 Education ......................09 Not applicable .....................99 Pre Form One ..............10 Involvement in farming activities (Col 10) Works full time on farm ...1 Works part-time on farm 2 Rarely works on farm ….3 Never works on farm..….4 Main activity (Col 11) Crop Farming .....................01 Livestock Keeping/Herding..02 Livestock Pastoralism..........03 Fishing ................................04 Paid employment: - Government/parastatal ....05 - Private- NGO/mission/etc .06 Self employed (non farming) - with employees .................07 - without employees ............08 Unpaid family helper (non agriculture) .........................09 Not working & available.......10 Not working & unavailable...11 Housemaker/housewife ......12 Student ...............................13 Unable to work /too old/ Retired/sick/disabled)..........14 Other .................................98 272 Definition and working page for page 2 Question Specific Definitions: Overview to section 3.0 Procedures for questions Relation to head (Col 2): - Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of their age or standing as the household head. S Wif H b d Read and Write (Col 7): - Any other language: Must be a written language. For someone who can read and write in Swahili and any other language apart from English, the correct code is 1. For one who can read and write in English and any other language apart from Swahili the correct code is 2. Code 4 should only be used for another language but not English or Swahili Education Level Reached (Col 9): Indicate the highest level only. For those still attending school fill in the last year reached before the survey period. For example if a hh member is currently in standard 7 this year his highest grade reached is standard 6 Main Activity (Col 11): - Crop farming: The persons main activity is crop production. This can be annual crops, vegetables, permanent crops or tree farming. - Livestock farming/herding: The persons main activity is livestock farming/herding. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. This category also includes fish farming but not fishing. - Livestock pastoralism: The persons main activity is in moving livestock from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they may have no permanent place of residence. -Paid employment - In full time employment earning a cash income - Government/Parastatal - In full time employment for a government Ministry, Department or Board that is controlled by the Government - Private/NGO/Mission/etc - employed by Non public/government organisation -Self employee - works for own business for cash income - With employees - Works for own business for cash and employs other workers - Without employees - Works for own business for cash but does not employ other workers - Not working but available to work - No productive activity but would like to have one. - Not working & nor available for work - No productive activity and does not want to have one. - Unable to work too old, too young, retired, disabled, etc Off-farm Income (Col 12) - Income made from activities NOT on the HH's farming activities. This can be any off farm income generation activity and includes working for cash on other peoples farms. Indicate whether each member was involved in an off farm income generating activity during 2002/03 Section 3.0 - Preliminary note 1. Make sure that you define the hh properly to ensure that all the members of the hh are included. Make sure you stress that the hh is not just the hh heads direct family and that it includes other people living and eating together with the family. 2. If you notice that his house is large or you see many people around his house and he has only given you small number of hh members enquire further until you are sure that you have captured all the hh members. Section 3.0 - Household Information 1. For each household member complete columns 1, 2 & 3. 2. After completing columns 1, 2 & 3 for each household member go back to the first household member and complete the remaining columns for that member. 3. Repeat step 2 for the rest of the household members IMPORTANT NOTE: Cross check responses in columns 11 and 12 with section 2 especially in relation to: off-farm income - if a hh member was involved in off farm income then there should be a response in question 2.2.4 and vice versa. 273 4.0 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE 4.1 Details of area "owned" by the household in the 2002/03 agricultural year. Give area reported by the respondent in "acres". 4.1.1 Area Leased/Certificate of ownership 4.2 Was all land available to the hh used 4.1.2 Area owned under Customary Law during 2002/03 (Yes=1, No=2) 4.1.3 Area Bought from others 4.1.4 Area Rented from others 4.3 Do you consider that you have 4.1.5 Area Borrowed from others sufficient land for the hh (Yes=1, No=2) 4.1.6 Area Share -cropped from others 4.1.7 Area under Other forms of tenure ……… 4.4 Do any female members of the hh own or have Total area customary right to land (Yes=1, No=2) 5.0 LAND USE 5.1 Area operated by household under different forms of land use during 2002/03 agriculture year. Give area reported by the respondent in "acres". Calculation area 5.1.1 Area under Temporary Mono-crops 5.1.2 Area under Temporary Mixed crops (eg Maize & beans) 5.1.3 Area under Permanent Mono-crops 5.1.4 Area under Permanent Mixed crops (eg bananas, coffee & trees) 5.1.5 Area under Permanent/temporary mix (eg bananas & maize) 5.1.6 Area under Pasture 5.1.7 Area under Fallow 5.1.8 Area under Natural Bush 5.1.9 Area under Planted Trees 5.1.10 Area Rented to others 5.1.11 Area Unusable 5.1.12 Area of Uncultivated Usable land (excluding fallow) Total area 6.0 ACCESS AND USE OF RESOURCES 6.1 In the following table indicate the distance to the different fields used by the household S/N Field Number 6.1.1 1 6.1.2 2 6.1.3 3 6.2 In the following table indicate the distance and use of the following communal resources Communal Resource 6.2.1 Water for humans 6.2.2 Water for livestock 6.2.3 Communal Grazing 6.2.4 Communal Firewood 6.2.5 Wood for Charcoal 6.2.6 Building poles 6.2.7 Forest for bees (honey) 6.2.8 Hunting(animal products) 6.2.9 Fishing (Fish) Area in Acres Area in Acres Distance (in kilometres) from field to: Homestead Nearest road Nearest Market (1) S/N Main (4) dry season (2) (3) wet season Distance to resource (km) hh use Main hh use (Col 4) Home or farm Consumption/utilisation…..1 Sold to Neighbours...............…...…..…..2 Sold to trader on the farm….............…...3 Sold to village market ….…..............…..4 Sold to local wholesale market...............5 Sold to major wholesale market ..............6 Not used by household.………................7 Not available ........................................8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Instructions for distance to resource (Col 2 and 3): If under 1km, write 0 If above 1km round to whole numbers eg 1.5km= 2km, 1.25km= 1km . Distance codes less than 100m …………1 between 2 and 3km ….6 between 100 and 300m .2 between 3 and 5km …..7 between 300 and 500m .3 between 5 and 10 km ..8 between 500 and 1km....4 Over 10 km …………...9 between 1 and 2km .…..5 274 Definition and working page for page 3 Question Specific Definitions Overview to section 4 Procedures for Questions Section 4.1 - Land Access/Ownership Lease/Certificate of Ownership Area under lease/certificate of ownership refers to the area for which the household possesses a government issued leasehold title or certificate of ownership. The land will normally be officially surveyed and boundaries marked. This includes leased land bought from others where the lease/certificate of ownership has been transferred. Customary Law: This refers to the land which the hh does not have an official government title to but its right of use is granted by the traditional leaders. This user-right agreement does not have to be granted directly by the village leaders as right of access may be passed on through heredity. Bought: This refers to the area of customary land that has been bought from others. This land does not have an official title and therefore is not leasehold. Rented from others: Land rented from others for Cash or for a fixed amount in crop produce (eg fixed number of bags at harvest). Borrowed: Use granted by land owner free of charge. Land owner can either be a lease holder or has right of access through customary law. Share Cropping: where the hh is permitted to use land which is then paid for from a percentage of the harvested crop. Use of Communal Resources (Q6.2): -Communal resources - refers to the place on which all individual households can have access to. It is not individually owned or controlled by one hh. NOTE: The listed resources refers to communal resources and not those individually owned or part shared. The resource has to be freely accessible to the whole village Section 5.0 Land Use - Temporary crops: are sown and harvested during the same agricultural year - Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). - Mixed Crops: This is a mixture of two or more crops planted together and mixed in the same plot/field. The two crops can either be randomly planted together or they can be planted in a particular patterm eg intercropping (1 row of maize and 1 row of beans). A field that has been divided into plots for different crops is not mixed. This is further subdivided into: Permanent Mixed -two or more permanent crops grown together, Permanent/Temporary Mix - permanent crop and annual crop together, Temporary Mixed - two or more temporary, annual crops grown together. - Pasture Land: This is an area of owned/allocated land which is set aside for livestock grazing. It can be improved pasture where the farmer has planted grass, applied fertilized or applied other production increasing technologies to improve the grazing. Or it can be rough pasture. - Fallow: This is the area of land that is normally used for crop production, but is not used for crop production during a year or a number of years. This is normally to allow for self generation of fertility/soil structure and is often an integral part of the crop rotation system. - Natural Bush: Land which is considered productive but is not under cultivation or used extensively for livestock production and has naturally growing shrubs and trees. -Planted trees: Land which is used for planting trees for poles or timber - Unusable: Land that is known to be non-productive for agriculture purposes Uncultivated Usable: This is land that was not used for reasons other than fallow. The reasons could be lack of inputs/money/rainfall/etc Section 4.0 - Land Ownership 1. Ask the respondent if he knows the total area of land the household has sole access to. If he knows make a note in the calculation space 2. Ask the respondent the area of the different land ownership categories the household has sole access to (Q4.1.1 to 4.1.7) and record in the appropriate spaces. 3. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in step 1 (if the respondent provided the information). 4. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Section 5.0 - Land Use 1. Ask the respondent the area of the different landuse categories the household has sole access to (Q5.1.1 to 5.1.12) and record in the appropriate spaces. 2. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in section 4.0. The total area should be the same. 3. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Distance to fields (Q6.1): -fields A field is a contiguous piece of land holding which the farmer considers as a single entity. The field may be divided into plots for growing different crops. A holding may consist of one or more fields in different localities. Section 4.0 - Preliminary note Land Access/ Ownership Access/Ownership refers to the area utilized by the members of the household. This does not include communal land where the resources are shared between households. It does include official communal land that the hh has sole access to eg a plot for crop farming in the communal area. Section 6.2 Communal resources Note: the code "Not available" means that the resource does not exist. The code "Not Used" means that the resource does exist but is not used by the hh. 275 7.0 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - SHORT RAINY SEASON 7.1.1 Did the hh plant any crops during the Short Rainy season? (Yes = 1, No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.2 7.1.2 For each crop planted during 2002/03 Short Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Land prep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod Mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.1.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.1.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested Harvesting & Storage (kgs) Quantity Stored (kgs) Quantity sold (18) Actual Planted Crop Code Planned area (acres) Area Harvested (acres) Planting Inputs Marketing (19) (15) area (acres) (17) Quantity harvested (Kgs) (1) (2) (5) (6) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops ............3 No money 4 Don’t get Vuli season ..5 Illness/social problems ......................6 Has irrigation & does not follow season (give annual production in Masika) ............7 Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2 of crop…..…3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand …………………….1 By draft animal …………….2 By human powered tool…...3 By engine driven machine...4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...……1 Green cob/green pod...…2 Green leaves & Stem……3 Straw, dry stems etc …….4 Root, tuber, etc ….……...5 Flower eg pyrethrum …...6 Fruit/bunch ...…………...7 Other………...…………..8 Not harvested yet ………9 Reason for difference between area planned and planted (Q7.1.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ...................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.1.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ……….……………8 Not applicable .…………..9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop …….….1 Used on 3/4 of crop ……2 Used on 1/2 of crop..…..3 Used on 1/4 of crop …...4 Used on less than 1/4….5 Not used …………….…6 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing………..5 … … … 276 Definitions and working page for page 4 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check (f) Total ground Total no. Total ground (ACRES) (f) area of plants of plants (d) Ground Total no. (e) Ground area/plant area/plant (ACRE) crop% (a) of mix (c) (b) Crop (a) (acre) Total area Total area of mix (acre) (c) Crop Name (b) Name crop% (d) crop area of plants area of plants (ACRE) (ACRES) (e) Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that produced a harvest. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage. Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Co Crop -de 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix, Step C C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix/ (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed 277 7.2 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - LONG RAINY SEASON 7.2.1 Did the hh plant any crops during the LONG RAINY season? (Yes=1 No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.3 7.2.2 For each crop planted during 2002/03 Long Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Land prep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.2.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.2.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested Quantity Harvesting & Storage (15) Quantity (Kgs) (17) Marketing (18) sold (Kgs) (1) (2) (5) (6) Planting Inputs (19) Planted Harvested Actual Area Stored Quantity harvested (kgs) Crop Planned Code area (acres) area (acres) (acres) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing ……….5 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop ……….1 Used on 3/4 crop …..…2 Used on 1/2 crop ……..3 Used on 1/4 of crop…...4 Used on less than 1/4 …5 Not used …………….…6 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on half of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Reason for difference between area planned and planted (Q7.2.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ..................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.2.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ………..……………8 Not applicable..…………..9 … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops .........3 No money 4 Illness/social problems ..5 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand ……………………..1 By draft animal ……………..2 By human powered tool……3 By engine driven machine…4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...………1 Green cob/green pod...…...2 Green leaves & Stem……...3 Straw, dry stems etc ……...4 Root, tuber, etc ….………..5 Flower eg pyrethrum ……..6 Fruit/bunch.………………..7 Others ……………………..8 Not harvested yet ………...9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 278 Definitions and working page for page 5 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Permanent/Temporary crop name 1 Permanent/Temporary crop name 2 Permanent/Temporary crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Total ground Crop of mix area/plant of plants area of plants Total area Ground Total no. (ACRES) (a) (b) (c) (d) (e) (f) Name (acre) (ACRE) Ground Total no. Total ground Temp crop% Total area Name (acre) Crop of mix (ACRE) (ACRES) area of plants area/plant of plants (a) (b) (c) (d) (e) (f) Temp crop% Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that the household got most of its production from. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Code Crop 27 Ginger 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 20 Garlic 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix (Step C). C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 279 7.3 PERMANENT/PERENNIAL CROPS AND FRUIT TREE PRODUCTION 7.3.1 Does your household have any permanent/perennial crops or fruit trees (Yes=1, No=2) 7.3.2 For each of the permanent crops and fruit trees owned by the household provide the following information Perm Perman Number of Irrig Fert Herb Fun Pest main If no -anent -ent crop/ permanent -at -ilis -ic -gic -ici prod harvest mostly Crop fruit tree Plants/trees in a -ion -er -ide -ide -de -uct give re sold Name crop Code MIXED CROP use use use use use code -ason to (5) (6) (7) (8) (9) (10) (13) (15) (18) …… …… …… …… …… …… …… …… …… MIXED CROP MONOCROP (acres) (acre) trees/Bushes in MONO CROP (kgs) Number of mature plants Quantity Stored (Kgs) Quantity Size of production unit Quantity sold Area covered by Permanent Crop in a MIXED CROP Marketing Inputs Area of Plants/ harvested (17) (12) (16) (14) (1) (2) (3) (4) (11) Harvesting & Storage Area Harvested (acres) (kgs) Fertiliser codes (Col 7) Mostly Farm Yard Manure…...1 Mostly Compost ………………2 Mostly Inorganic fertiliser …….3 No fertiliser applied …………..4 Main product (Col 13) Dry Grain…………...…1 Green cob/green pod..2 Green leaves & Stem..3 Straw, dry stems etc ...4 Root, tuber, etc ….…..5 Flower ………………..6 Fruit/bunch………..…7 Other ………………..8 Not harvested yet …..9 Main Reason for no harvest(Col 15) Crop not harvested yet ………...1 Drought ………………………....2 Rain/flood damage ………….....3 Fire damage ……………………4 Pest damage …………………...5 Animal damage ………………...6 Theft …………………………….7 Other ….........…………………..8 Not applicable .…………………9 Mostly sold to (Col 18) Neighbour…………..…......01 Local market/trade store.....02 Secondary Market ….........03 Tertiary Market ……….......04 Marketing Coop ….........…05 Farmer Association .….......06 Largescale farm …….........07 Trader at farm ……........…08 Contract Partner ……........09 Did not sell …………..........10 Other ................................98 Irrigation Use (Col 6) Used on all crop …………….….1 Used on most crop …………….2 Used on half crop ………….…..3 Used on small amount of crop..4 Not used on crop .….………….5 . . . . . . 1 Agrochemical use codes (Col 8, 9 & 10) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2..of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 less than 1/4 of crop …….5 Not used …………………6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 Definitions and working page for page 6 . Permanent Crop: Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). Permanent crops (oils): Code Crop Ground area/plant 44 Palm Oil 0.00049 45 Coconut 0.00037 46 Cashewnut 0.00062 Permanent (Cash crops) Code Crop Ground area/plant 53 Sisal 0.00012 54 Coffee 0.00049 55 Tea 0.00037 56 Cocoa 0.00049 57 Rubber 0.00099 58 Wattle 0.00099 59 Kapok 0.00124 60 Sugar Cane 0.00012 61 Cardamom 0.00049 63 Tamarin 0.00099 64 Cinamon 0.00124 65 Nutmeg 0.00099 66 Clove 0.00074 18 Black Pepper 0.00037 34 Pigeon pea 0.00025 21 Cassava 0.00019 75 Pineapple 0.00006 Number of mature plants: This is the number of plants which bared harvest. Permanent Crops: Code Crop Ground area/plant 70 Passion Fruit 0.00074 71 Banana 0.00037 72 Avocado 0.00099 73 Mango 0.00099 74 Papaw 0.00037 76 Orange 0.00074 77 Grapefruit 0.00074 78 Grapes 0.00012 79 Mandarin 0.00074 80 Guava 0.00074 81 Plums 0.00074 82 Apples 0.00074 83 Pears 0.00074 84 Peaches 0.00074 85 Lime/lemon 0.00074 68 Pomelo 0.00099 69 Jack fruit 0.00074 97 Durian 0.00074 98 Bilimbi 0.00074 99 Rambutan 0.00074 67 Bread fruit 0.00099 38 Malay apple 0.00074 39 Star fruit 0.00074 Total number of plants: This includes both mature harvestable plants and immature non harvestable plants. Instructions for Permanent crop mono stands and mixtures A. For fields that are monocrop permanent, ONLY enter the area of plants in column 3. B. For fields that are mixed permanent calculate the area of each crop based on the % occupied by each crop method (NOT using the number of trees method) and ONLY enter the area in column 4 C. For fields that are mixed permanent/annual either: - ONLY enter the area in column 4 if the area of the permanent crop was based on the % occupied by each crop method OR - ONLY enter the number of trees in column 5 if the number of permanent crop plants was provided Working Area/calculation space 281 7.4 Main use of Secondary Products 7.5 Did you use Secondary Products from any of your crops during the 2002/03 year. (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 8.0 7.6 List the main crops with secondary products and provide the following details: Secondary Prod Used product code for Unit (4) (5) (6) 7.6.1 …………. ……………… 7.6.2 …………. ……………… 7.6.3 …………. ……………… 7.6.4 …………. ……………… 7.6.5 …………. ……………… 7.6.6 …………. ……………… 8.0 AGROPROCESSING AND BY-PRODUCTS 8.1 Did the household process any of the products harvested on the farm during 2002/03 (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 9.0 8.2 List the main crops processed and provide the following details: Main By- S/N Proc Prod Quantity Whe Prod Quantity Quan Crop Crop -ess -uct Used of main Quantity -re -uct Used of by- -tity name Code -ed code for Unit product Sold sold code for Unit product Sold (3) (5) (6) (8) (9) (11) (12) 8.2.1 ……. 8.2.2 ……. 8.2.3 ……. 8.2.4 ……. 8.2.5 ……. 8.2.6 ……. (13) (10) (1) (3) (8) (9) (7) (2) (1) (2) Total value of sold units (Tsh.) No of units sold (14) (4) (7) S/N Crop Total no of name Crop Code Units Mainly used for (Col 5) Feeding to livestock ..1 Consumed by hh .……….4 Building material …...2 Sold …………………….....5 Fuel for cooking ….. 3 Did not use….....……….…6 Unit (Col 6) Loose Bundle/bunch ..……1 kg …………...…5 Compressed bunch/Bail….2 Stems ………….6 Tin ……………………….. 3 Sack ……………7 Bucket …………………....4 Other ………..…8 Used for (Col 5 & 11) Household/human consumption ..1 Fuel for cooking ………………….2 Sale …..………………...………..3 Animal consumption……………..4 Did not use ………………………5 Other ………...…………………..8 Unit (Col 6 & 12) Loose bundle/bunch ..……1 Compressed bunch/bail….2 Tin ….…………….……….3 Bucket …………………….4 kg …………...…………….5 litre ………………………..6 Other ……………………..8 Processed (Col 3) On farm by hand…...……1 On farm by machine…….2 By neighbours machine...3 By farmers association …4 By Cooperative union …..5 By trader ………………...6 On Large scale farm …...7 By factory ………............9 Other .............................8 Where sold (Col 9) Neighbour…………..…1 Local market/trade store ………….……….2 Secondary Market …..3 Marketing Coop …...…4 Farmer Association .….5 Largescale farm ………6 Trader at farm …….….7 Did not sell …………….9 Other ………..........…..8 By-product code (Col 10) Bran ……………...01 Cake ……………..02 Husk ……………..03 Juice ……………..04 Fiber ……………..05 Pulp ……………...06 Oil ………………..07 Shell ……………..08 Other ……….……98 Main product code (Col 4) Flour/meal..……….1 Grain………………2 Oil .. ………………3 Juice………………4 Fiber..……………..5 Pulp ………………6 Sheet ………..……7 Other …………….8 Main product (Col 4) Green leaves & Stem..1 Flower …4 Straw, dry stems etc …2 Fruit …...5 Root, tuber, etc ….…..3 Other …..8 282 Definition and working page for page 7 Temporary/annual crop codes for section 7.4 col 2 General Definition for Section 7.4 Secondary Crop Crop Product Main Products Code Name Question 7.4 (Section 8.0) 1 2 11 Maize Stems/straw Flour Bran 12 Paddy Stems/straw polished rice grain husk 13 Sorghum Stems/straw flour 14 Bulrush Millet Stems/straw flour 15 Finger Millet Stems/straw flour 16 Wheat Stems/straw flour Bran 17 Barley Stems/straw flour Bran 21 Cassava Leaves/stems flour 22 Sweet Potatoes Leaves 23 Irish potatoes Procedures for Questions 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger 31 Beans straw/stems 32 Cowpeas straw 33 Green gram straw 34 Pigeon peas stems 35 Chick peas straw 36 Bambara nuts straw/stems oil cake 41 Sunflower Stems oil Cake 42 Simsim straw oil Cake 43 Groundnut straw oil Cake 47 Soya beans straw oil Cake 48 Caster seed straw oil Cake 75 Pineapple Juice 50 Cotton straw fibre/seed oil cake 51 Tobacco 53 Pyrethrum straw insecticide 62 Jute fibre 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies dried powder 91 Amaranths 92 Pumpkins leaves 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 44 Oil Palm leaves oil outer oil inner cake 45 Coconut leaves/husk milk 46 Cashewnut Fruit fruit juice shell liquid Question Specific Definitions 52 Sisal stems fibre oil 54 Coffee stems beans husks 55 Tea stems 56 Cocoa stems cocoa cocoa butter 57 Rubber stems 58 Wattle stems 59 Kapok stems 60 Sugar Cane sugar/juice molasses ethanol 61 Cardamom 71 Banana leaves/stems juice 72 Avocado stems 73 Mango stems Juice 74 Paw paw Juice 76 Orange stems Juice 77 Grape fruit stems Juice 78 Grapes stems Juice 79 Mandarin stems Juice 80 Guava stems 81 Plums stems 82 Apples stems 83 Pears stems 84 Pitches stems 85 Lime/Lemon stems juice Bi-product (Sect 8.0) Agroprocessing & bi-products Secondary Products: Second most important product from a crop. Eg a household may consider the grain from maize as the primary product and the stems/straw as the secondary product. Note: Secondary products are NOT the same as bi-products. By-products are the result of a processing activity and are dealt with in section 8.0. Q 7.6 Details of Secondary Products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondent if the hh used any secondary products. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that the hh used secondary products. 2. For the listed crops give details of the secondary products used. 3. If no units were sold, enter "0" in columns 8 & 9. Agroprocessing and bi-products (Q 8.2) (Note: Agroprocessing refers to the processing of crops for hh utilisation and for sale) Main Product (Col 5): Main Product after processing. Eg for Paddy it may be the polished grain. For Maize it may be flour. Bi-Product code (Col 11): is the secondary residue after processing, eg for rice it may be the husk. for maize it may be the bran. Mainly used for (Col 5 & 11): - Consumed by household can mean eaten or utilised in another way (eg by animals) by the hh. Q 8.0 Agroprocessing & bi-products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondant if the hh processed any of these crops during the 2002/03 agriculture year. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that were processed by the hh. 2. For the listed crops give details of the secondary crops used. 3. If no main product or bi-product was sold enter "0" in columns 8 & 14. 4. If no bi-product was produced enter "0" in columns 10, 11, 12, 13 &14. 283 9.0 CROP STORAGE 9.1 Did the household store any crops during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 10.0 9.2 For each of the listed crops provide the following details on storage Stor Normal Estimate S/N Crop Name -ed Method duration Main Estimate Y=1 of of pur Storage No=2 Storage storage -pose loss (2) (6) 9.2.1 Maize 9.2.2 Paddy 9.2.3 Sorghum/Millet 9.2.4 Beans, peas, etc 9.2.5 Wheat 9.2.6 Coffee 9.2.7 Cashewnut 9.2.8 Tobacco 9.2.9 Cotton 9.2.10 Groundnuts/bambara 10.0 MARKETING 10.1 Did the household sell any crops from the 2002/03 agriculture year? (Yes=1, No=2) (If the response is 'YES' or 'NO' go to section 10.2) 10.2 For each of the following crops what was the main marketing problem faced by the household during 02/03 Main Main Crop problem Crop problem 10.2.1 Maize 10.2.9 Vegetables 10.2.2 Rice 10.2.10 Tree Fruits 1 10.2.3 Sorghum/millet 10.2.11 Cashewnut 10.3.1 Biggest problem 10.2.4 Wheat 10.2.12 Cotton 10.3.2 2nd problem 10.2.5 Beans, peas etc 10.2.13 Tobacco 10.3.3 3rd problem 10.2.6 Cassava 10.2.14 Groundnuts/bamabara 10.3.4 4th problem 10.2.7 Bananas 10.2.15 Trees/timber/poles 10.3.5 5th problem 10.2.8 Coffee 10.2.16 Fish 10.4 What was the main reason for not selling crops during 2002/03 year ………………………………… 2 (1) Current Quantity Stored (kg) (2) (1) (3) (4) (2) (5) (7) (1) Main method of Storage (Col 4) In locally made traditional structure..1 In Improved locally made structure .2 In modern store …................……...3 In Sacks/open drum..............……...4 In airtight drum …………………….5 Unprotected pile ............................6 Other ...............………………........8 Duration of Storage (Col 5) Less than 3 months …....…….........1 Between 3 and 6 months ...............2 Over 6 months …………................3 Main purpose of storage (Col 6) Food for the household ………………1 To sell for higher price ……………….2 seed for planting.……………………..3 Other ………...……………………….8 Storage loss (Col 67) Little or no loss …………...1 Up to 1/4 loss …………….2 Between 1/4and 1/2 loss ..3 Over 1/2 loss …..………...4 Market problems (Q10.2 & 10.3 (Col 2)) Open market price too low …....01 Market too far ……………….......05 Government Regulatory board problems...09 No transport ……….......……....02 Farmer association problems .....06 Lack of market Information .......................10 Transport cost too high ….....…03 Cooperative Problems ................07 Other (specify) .........……………………....98 No buyer ……………….......…..04 Trade Union problems ...............08 Not Applicable ............................................99 Reason for not selling crops (Q10.4) Price too low ………….....................1 Farmer association problems ..…................4 Government regulatory board problems ....7 Production insufficient to sell…….....2 Cooperative Problems.................................5 Other (specify) .…………………….............8 Market too far ……………………. ...3 Trade Union problems ................................6 Not Applicable ……………………..............9 10.3 From the list of marketing problems below, for all produce rank the five most important problems 284 Definition and working page for page 8 Question Specific definitions (Section 9.0) Procedures for Questions Crop Storage, Section 9 Marketing problems Q 10.2 and 10.3 col 2: - Farmer Association: A village or community based group of farmers who have formed an organisation to purchase inputs/sell/store their products in order to achieve a better price for their products. - Cooperative Union: Large inter-village /community organisation set up on a district/regional or national basis for providing inputs, marketing and storing farmers products. - Government Regulatory board: Government control body for setting prices and controlling quality of certain agriculture commodities. Q 9.2 Details of Crop Storage: 1. For the crops listed indicate if the household stored any during 2002/03 in column 2. 2. Check that the crops correspond to the crop lists in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments 3. For the listed crops give details of storage. Q 10.2 Details on Crop Marketing: 1. For each of the crops listed indicate the main problems in marketing during 2002/03 in column 2. 2. Check if the crops correspond to the crop lists list in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments Working Area/calculation space Q 10.3 Ranking of market problems: Rank in order of importance the 5 most important marketing problems from the codes in the Market Problems code box. Method of Storage (column 4) - Locally made structure: The structures that have been inherited from their fore fathers - Improved locally made structure: Traditional structures that have been improved using modern technology. - Normal duration of storage: Often there are stored stocks from different seasons and different years. The normal duration refers to the number of months that the most of the crop is stored for. 285 11.0 ON-FARM INVESTMENT 11.1 Does the household practice irrigation (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 11.3 S/N 11.1.1 11.2 Does the household have any erosion control/water harvesting facilities on their land (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 12.0 Type of erosion control/ Number Year of Type of erosion control/ Number Year of S/N water harvesting of con- water harvesting of con- structure structures struction structure structures struction 11.2.1 Terraces 11.2.5 Tree belts 11.2.2 Erosion control bunds 11.2.6 Water harvesting bunds 11.2.3 Gabions/Sandbags 11.2.7 Drainage ditches 11.2.4 Vetiver Grass 11.2.8 Dam 12.0 ACCESS TO FARM INPUTS AND IMPLEMENTS 12.1 Give details of farm inputs used during the 2002/03 agriculture year S/N Quality of Input name Input 12.1.1 Chemical Fertiliser 12.1.2 Farm Yard Manure 12.1.3 Compost 12.1.4 Pesticide/fungicide 12.1.5 Herbicide 12.1.6 Improved Seeds 12.1.7 Other ……………. (2) (1) (3) Source No=2 Distance to -ance (5) (4) Source applic -ation Used Yes=1 (1) (1) (3) (2) (2) Irrigation Yes =1,No=2 for not using Reason Plan to use (2) (3) next year Source of Fin (1) (7) (8) (6) (3) Source of water water ated land this Area of irrig obtaining Method of Method of Irrigatable area (acres) (4) (5) year (acres) Source (Col 3) Cooperative ……………......01 Local farmers group …... ....02 Local market/Trade Store ...03 Secondary Market ...............04 Development project ….......05 Crop buyers ………….........06 Large scale farm …….….....07 Locally produced by hh .......08 Neighbour ...........................09 Other (specify) ……….........98 Not applicable ………….......99 Distance to source (Col 4) Less than 1 Km ………….1 Between 1 and 3km …….2 between 3 and 10 km.. …3 Between 10 and 20 km …4 20km and above ......…….5 not applicable ..… ….…..9 Quality of input (Col 7) Excellent ......…1 Good ..........…..2 Average ……...3 Poor ................4 Does not work .5 not applicable...9 Source of irrigation water (Col 1) River ………1 Borehole ……………..5 Lake ……...2 Canal …………………6 Dam ………3 Tap Water ……………7 Well ……....4 Method of obtaining water (Col 2) Gravity ………………………1 motor pump ……….4 Hand bucket ……………….2 Other ………..……8 Hand pump ………………...3 Method of application (Col 3) Flood …………………….1 Sprinkler …………………2 water hose.………………3 Bucket/watering can ……4 Reason for not using (Col 6) Not available …….......... …1 Price too high ......... …... ...2 No money to buy ...............3 Too much labour required..4 Do not know how to use......5 Input is of no use ...............6 Locally produced by hh ......7 Other ............…………......8 Not applicable ....……….....9 Source of finance (Col 5) Sale of farm products .1 Other income generating activities ….2 Remittances …...……..3 Bank Loan/Credit.…….4 produced on farm ...….5 Other ……….. ...……..8 Not applicable ..……….9 . . 286 Definition and working page for page 9 Overview of Investment activities (Section 11.0) Question Specific Definitions (Q 11.1) Question Specific Definitions (Q 11.3) Source of irrigation Water (Col 1): The main source of water from which water is obtained for irrigation. Method of obtaining water (Col 2): The mechanism by which the water is extracted from the source, Application Method (Col 3): How the water is applied on the field. - Flood - is the application of water down the slope of the land by means of gravity - Sprinkler - is the application of pressurised water through pipes. The water passes through a device which sprays the water onto the crop from above. Irrigatable Area (Col 4): The area the irrigation system is designed to cover in acres. Area of irrigated land this year (Col 5): Area of land under irrigation during the 2002/03 agric year. This is the physical area and NOT the cumulative area of 2 or more croppings. Erosion control/water harvesting structure (Col 1) Terraces: Are structures constructed on the side of a hill to provide a level ground to plant crops. They are often used to trap water for paddy/lowland rice production. Erosion Control Bunds: These are banks of earth/stones built perpendicular to the slope to slow down water and prevent erosion. They are different to Terraces in that the soil behind the banks are not level. Gabions: A gabion is a wire mesh box filled with rocks/stones and used to control or prevent gully erosion Sandbags Used to prevent or control gully erosion Tree belts/Wind breaks: A band of trees planted perpendicular to the prevailing wind whose main purpose is to slow down wind speed Water Harvesting bunds: A bank of earth constructed horizontal to the slope of the land to trap water. They are usually banana shaped. Dam: A bank of earth/material which traps river water to form a catchment of water behind it. Farm Inputs (Q 12.1.1 to 12.1.7) Farm yard Manure: An organic fertiliser made on farm composed of animal dung. Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant material Pesticide: Chemical used to either protect the plant from or kill insects, birds, molluscs, mites, etc attacking the plant Fungicide: is a chemical that s used to protect the plant from or control a fungal disease. Herbicide: A chemical used to control weeds. Investment activities: Investment activities refer to medium to long term farm development structures and projects. This can be Irrigation structures, erosion and water harvesting structures or other permanent or semi-permanent investment made on the land that the household owns. Q 11.1 Irrigation 1. If the hh practices irrigation give details on the main source, main method of obtaining and applying water. 2. Cross check column 8, Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check if irrigation was used on any crops. Q 11.3 erosion control/water harvesting 1. Number of structures refers to the number of working/maintained structures and does not include derelict or irreparable structures. 2. Year of construction refers to the year that the structures were first constructed. It is not the year that the structures were last maintained. Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 1 whether each of the inputs are used or not. 2. Complete cols 3, 4, 6, and 7 for inputs that are used and place '9' in column 5 (for not applicable). 3. Complete cols 5 & 7 for inputs not used. NOTE: Cross check column 6, 7, 8 & 9 , Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check what inputs were used. 287 12.2 Give details of farm implements and assets used and owned by the household during 2002/03 agriculture year S/N rent -ed (3) 12.2.1 Hand Hoe 12.2.2 Hand Powered Sprayer 12.2.3 Oxen 12.2.4 Ox Plough 12.2.5 Ox Seed Planter 12.2.6 Ox Cart 12.2.7 Tractor 12.2.8 Tractor Plough 12.2.9 Tractor Harrow 12.2.10Shellers/threshers 13.0 USE OF CREDIT FOR AGRICULTURE PURPOSES 13.1 During the year 2002/03 did any of the hh members borrow money for agriculture (Yes = 1, No = 2) (if the response is 'NO' go to section 13.3) 13.2 Give details of the credit obtained during the agricultural year 2002/03 (if the credit was provided in kind , for example by the provision of inputs, then estimate the value in 13.2.9) Provided to Male = 1, Female 2 13.2.1 Labour 13.2.2 Seeds 13.2.3 Fertilisers 13.2.4 Agrochemicals 13.2.5 Tools/equipment 13.2.6 Irrigation structures 13.2.7 Livestock 13.2.8 Other ……………. 13.2.9 Value of Credit (Tsh.) 13.2.10 Value of repayment (Tsh.) 13.2.11 Period of repayment (months) 13.3 If the answer to question 13.1 above is 'NO' what is the reason for not using Credit? of Fin -ance 2002/03 Yes 1,No=2 -ment of Equip Yes=1,No=2 Plan to use next year Reason for not using (8) (7) (5) tick the boxes below to indicate the use of the credit tick the boxes below to indicate the use of credit Source "b" Source "c" (6) Source Used in Number Source Owned (2) (1) to indicate source use codes Source "a" (4) Equipment/Asset Name tick the boxes below to indicate the use of the credit Source of equipment (Col 5) Neighbour....................... ....…1 Development project .....5 Cooperative ............................2 Government .................6 Local farmers association…....3 Large scale farm ...…....7 market/Trade store ................4 Other (specify) .............8 Source of finance (Col 6) Sale of farm products ……………...1 Other income generating activities .2 Remittances ………………………..3 Bank Loan ………………………….4 Credit ……………………………….5 Other ……….. ……………………..8 Not applicable ..…………………….9 Reason for not using (Col 7) Not available …….......... …...1 Price too high ......... …... …..2 No money to buy/rent......…..3 Too much labour required….4 Equipment/Asset of no use …5 Other ……….………………..8 Not applicable ...................…9 Reason for not using credit (Q13.3) Not needed …1 Not available ...2 Did not want to go into debt.....3 Interest rate/cost too high......4 Did not know how to get credit....5 Difficult bureaucratic procedure ...6 Credit granted too late ...7 Other (specify) ...8 Dont know about credit ....9 Source of credit (Q 13.2-a, b and c)) Family, friend or relative....1 Commercial Bank…..2 Cooperative …...3 Savings & credit Soc ......4 Trader/trade store ……..5 Private individual ……...6 Religious Organisation/NGO/Project …7 Other (Specify)......................................8 288 Definition and working page for page 10 Question Specific Definitions (Q 12.2) Procedures for questions Question Specific Definitions (Q 13.0) Farm Implements (Col 1): Hand powered Sprayer: Knapsack or bicycle pump sprayer Reason for not using (Col 6): Be careful about using "too much labour required" as this code generally refers to hand hoes only. The codes for this should "NOT" be read out to the farmer as a prompt. Note: If remittance is given as the main source of finance check for a response to remittances in question 2.2.5 Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Credit is defined as finance in the form of cash or in-kind contributions (eg direct provision of inputs, machinery, livestock or other material) for the purpose of crop and livestock production whereby the value of the credit must be paid back to the borrower. The value of repayment may either be with interest or interest free. Credit may be paid back in the form of cash or agriculture produce. Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Value of credit: is the amount in cash received from the borrower. If the credit was paid in-kind, estimate the value of this. Value of repayment: This is the amount to be repaid to the borrower and includes the principal amount (value of credit) plus any interest repayment. If the credit is paid back in agriculture produce, then the cash value of this must be estimated. Period of repayment: This is the time in months the borrower has given for full repayment. Section 13.2 Source of agriculture credit If the farmer obtained credit from more than one source then use the columns "a" , "b" and "c" for the different sources of credit. Start with the main source of credit in column "a". NOTE: Check for use of inputs in column 7, 8 & 9 of questions 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. Working Area/calculation space Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 2 and 3 whether each of the implements were used or not. 2. Complete cols 4, 5, 6, and 8 for inputs that are used and place '9' in column 7 (for not applicable). 3. Complete cols 7 & 8 for inputs not used. 289 14.0 TREE FARMING/AGROFORESTRY 14.1 Did your household have any Planted Trees on your land during 2002/03 agric year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 14.3 14.2 Give details of the planted trees you have on your land. Whe Ma Sec Number of Number of S/N re pl -in -ond Plank trees Pole trees Total Value anted Use Use Sold Sold (Tsh.) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 14.2.1 14.2.2 14.2.3 14.2.4 14.3 Does your village have a Community tree planting scheme (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 15.0 14.4 Household involvement in community tree planting scheme S/N hh Involve (1) 15.0 CROP EXTENSION SERVICES 15.1 Did your household receive extension advice for crop production during 2002/03 (Yes=1,No=2) If the response is 'NO' go to section 16.0 Source of If you pay for Contact farmer No. of visits No. of message S/N extension extension, what /group member by extension adopted in the Quality of Extension Provider (Y=1,N=2) is the cost/yr (Yes=1,No=2) agency per year last 3 years Service 15.1.1 Government extension 15.1.2 NGO/development project 15.1.3 Cooperative 15.1.4 Large Scale farmer 15.1.5 Other………………… of trees Distance to com -munity planted (1) (2) 2002/03 (4) (6) (7) Code -ment (1) Tree forest (Km) Number purpose (5) Number of Poles Timber hh utilised (4) Main (2) (3) Main use during (3) Use (Col 4 & 5) Planks/Timber….....1 Shade ……...…5 Poles ………...……2 Medicinal……....6 Charcoal ………….3 Other ………….8 Fuel wood ...……...4 Where Planted (Col 3) Mostly on field/plot boundaries.1 Mostly scattered in fields …….2 Mostly in plantation/coppice …3 HH involvement (Col 2) Only planting ………………….....1 Only protection and thinning…....2 Only cutting …………………...…3 Most or all activities……………...4 Quality of service (Col 7) Very good .………...1 good …..…….2 Average……. …3 Poor…………4 No Good ………5 . Main Use during 02/03(Col 4) Poles ………….1 Not ready to use …...5 Timber logs …..2 Not allowed to use …6 Charcoal ….. ...3 Other (specify) …….8 Firewood ……..4 Main Purpose (Col 3) Erosion control………..1 Environment rehaiblitation …4 Production of poles …..2 Restoration of wildlife ………5 production of firewood..3 Other (specify) …….………8 290 Definition and working page for page 11 General Definitions for section 14.0 Question Specific Definitions Tree Name Guide Col 1 Code Local Name Botanical Name English Name Code Local Name Botanical Name English Name 01 Senna siamea Cassod tree 16 02 Msongoma Gravellia Silver oak 17 03 Mbarika Afzelia quanzensis Pod mahogony 18 04 Mkeshia Acacia spp Umbrella thorn 19 05 Msindano Pinus spp Pine 20 06 Mkaratusi Eucalyptus spp Red River Gum 21 07 Cyprus spp Cyprus tree 22 08 Mtondoo Calophylum inophyllum 23 09 Mvule Melicia excelsa Iroko 24 10 Mvinji Casurina equisetfilia Whistling oak 25 11 Msaji Tectona grandis Teak 26 12 Mkungu wa kienyeji Terminalia catapa Sea almond 27 13 Mkungu india Terminilia ivorensis Black afara 28 14 Muhumula Maesopsis berchemoides 29 15 30 Tree farming (Section 14.0) Pole trees (Col 6): These are young trees which have a maximum diameter of 6 inches at the bottom and are often used for house construction. They are often the thinning harvest after 3 - 5 years. Plank trees (Col 7): Trees for sawing into timber planks. Animal shade: Trees grown for the purpose of providing shade to animals. Crop Extension Services (Section 15.1) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension agent as a focal point to demonstrate new interventions. The contact farmer then passes on the message to other farmers Group member: Member of a group under which the contact farmer leads Adoption: This is the uptake of an intervention for 2 or more years Tree Farming/Agroforestry This section refers to trees planted for wood (firewood, poles, planks, carving, charcoal, medicinal, etc, but NOT fruit trees). It does not include naturally growing trees on the farm (unless special care has been given to promote their establishment) or trees growing naturally on the communal areas. Tree farming is the planting of trees on an area of land for which the main purpose is the production and regeneration of trees for wood on that land. Agroforestry: is the planting of trees on land for the purpose of complementing other farming activities like crop and animal production. For the purpose of this questionnaire Agroforestry trees are trees planted on boundaries and scattered throughout fields. The main productive unit in this case is Crops and Livestock. Community tree planting scheme (Section 14.3) Community Forest: A forest planted on the communal land which is planted, replanted or spot planted by the members of the village. Section 14.2 Details of planted trees 1. Enter the tree codes of the main species grown by the hh 2. If no planks or poles are sold enter a "0" in columns 8, & 9. 3. Total value includes both value of hh utilised trees and sold trees. 4. If no trees were utilised by the hh or sold enter "0" in column 10 Section 15.1 Crop Extension Services 1. For each of the extension providers ask if the hh received extension during 2002/2003 agriculture year and indicate in column 2. 2. For each of the providers complete the rest of the columns 291 15.2 Crop Extension Messages Received Adopted Source of Received Adopted Source of S/N Advice Crop S/N Advice Crop Yes=1 Yes=1 Extension Yes=1 Yes=1 Extension Extension Message No=2 No=2 Extension Message No=2 No=2 15.2.1 Spacing 15.2.9 Crop Storage 15.2.2 Use of agrochemicals 15.2.10 Vermin control 15.2.3 Erosion control 15.2.11 Agro-processing 15.2.4 Organic fertiliser use 15.2.12 Agro-forestry 15.2.5 Inorganic fertiliser use 15.2.13 Bee Keeping 15.2.6 Use of improved seed 15.2.14 Fish Farming 15.2.7 Mechanisation/LST 15.2.15 Other 15.2.8 Irrigation Technology 16.0 LIVELIHOOD CONSTRAINTS From the list of constraints on the right select: List of constraints 16.1 the 5 most important problems 16.2 the 5 least important problems Order of most importance Constraint Order of least importance Constraint 16.1.1 most important 16.2.1 Least important 16.1.2 2nd most important 16.2.2 2nd least important 16.1.3 3rd most important 16.2.3 3rd least important 16.1.4 4th most important 16.2.4 4th least important 16.1.5 5th most important 16.2.5 5th least important 17.0 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION 17.1 Did you use Draft animals to cultivate 17.2 Did you apply organic fertiliser your land during 02/03 (Yes=1, No=2) during 02/03 (Yes=1, No=2) (If no, go to question 17.2) (If no, go to question 18) Area S/N Area S/N Type of Number Number cultivated Type of organapplied Draft owned used (acres) Fertiliser (acres) (1) (2) 17.1.1 Oxen 17.2.1 FYM 17.1.2 Bulls 17.2.2 Compost 17.1.3 Cows 17.1.4 Donkeys (1) (2) (3) (4) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (4) (1) (2) (3) (4) (3) . Source of extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) …8 Not applicable …….9 1. Access to Land 2. Ownership of Land 3. Poor farm Inputs 4. Soil Fertility 5. Access to improved seed 6. Irrigation facilities 7. Access to chemical Inputs 8. Cost of Inputs 9. Extension Services 10.Access to forest resources 11. Hunting and Gathering 12. Access to potable water 13. Access to credit 14. Harvesting 15. Threshing 16. Storage 17. Processing 18. Market Information 19. Transport costs 20. Distruction by animals 21. Stealing 22. Pests and Diseases 23. Local government taxation 24. Access to off Farm Income . . . . . 292 Definitions and working page for page 12 Question Specific Definitions Crop Extension Advice (Section 15.2) Mechanisation/LST: LST means Labour Saving Technology Section 16.0 Livelihood constraints 16.1 List the five most important problems in order of most importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are a problem. Place a 3 against the constraints that are a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the largest problems 3. Ask the farmer to list these in order of importance and enter in column 2 16.2 List the five least important problems in order of least importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are NOT a problem. Place an 2 against the constraints that are NOT a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the least problems 3. Ask the farmer to list these in order of least importance and enter in column 2 293 18.0 CATTLE POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 18.1 Did the household own, raise or manage any CATTLE during 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 19.0) 18.2 Cattle Population as of 1st October 2003 18.3 Cattle Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Cattle type Indigenous S/N Born 18.2.1 Bulls 18.3.1 18.2.2 Cows 18.3.2 18.2.3 Steers 18.3.3 18.2.4 Heifers 18.3.4 18.2.5 Male Calves 18.3.5 18.2.6 Female Calves 18.3.6 Grand Total Total Intake 18.5 Cattle diseases 18.4 Cattle Offtake during 2002/2003 Last Main S/N vacci Sou S/N Cattle type nated -rce 18.4.1 Bulls 18.5.1 18.4.2 Cows 18.5.2 CBPP 18.4.3 Steers 18.5.3 18.4.4 Heifers 18.5.4 18.4.5 Male Calves 18.5.5 18.4.6 Female Calves 18.5.6 FMD Total Offtake 18.6 Milk Production S/N Season 18.6.1 Wet Season 18.6.2 Dry Season Disease/ parasite Trypanosomiasi s Lumpy Skin Disease Tick Borne diseases per head Helmenthioitis (2) Infected (7) (6) (6) (7) (1) (4) (3) Total Intake of Cattle (9) Total Cattle /obtained Number given (7) (8) Average value Number (10) (5) -overed Number Treated Number Died No. Rec (6) (4) Number con Number given away/stolen died Number (4) Sold/day (Litres) (5) Number sumed by hh Sold to (5) Offtake Litres of milk/day No. of cattle milked/day Value/litre Sold/traded Beef Dairy (6) (2) Total Number Number of Improved (3) (4) (5) Average Value per head (1) (1) (2) (3) (3) (2) (1) Purchased Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q18.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ………......8 X X X X X X X X X X X X X X X X 294 Definitions and working page for page 13 General definitions for page 13 Question Specific Definitions (Section 18.0) Cattle type (Q 18.2 & 18.4, Col 1) Bull: Mature Uncastrated male cattle used for breeding Cow: Mature female cattle that has given birth at least once Steer: Castrated male cattle over 1 year Heifer: Female cattle of 1 year up to the first calving Calves: Young cattle under 1 year of age Cattle vaccination (18.5 col 1) ECF: East Coast Fever FMD: Foot and Mouth Disease CBPP: Contagious Bovine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 18.3, (Col 7 & 9) & 18.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Cattle Intake during 2002/03: Cattle purchased, given or born which increases the number of cattle in the herd. Cattle Offtake during 2002/03: Cattle removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 13 Section 18.0 Cattle Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 18.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 18.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 18.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has cows, you would normally expect them to have calves in column 8 2. If calves are reported in column 2, 3, or 4 (18.2.6, 18.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of cattle the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 18.5 If cattle are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 18.4 col 4 295 19.0 GOAT POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 19.1 Did the household own, raise or manage any GOATS during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 20.0) 19.2 Goat Population as of 1st October 2003 19.3 Goat Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Goat type Indigenous S/N Born 19.2.1 Billy Goat 19.3.1 19.2.2 Castrated Goat 19.3.2 19.2.3 She Goat 19.3.3 19.2.4 Male Kid 19.3.4 19.2.5 She Kid 19.3.5 Grand Total Total Intake 19.4 Goat Offtake during 2002/2003 19.5 Goat diseases Last Main S/N Goat type S/N vacci Sou nated -rce 19.4.1 Male goat 19.4.2 Castrated Goat 19.5.1 19.4.3 She Goat 19.5.2 19.4.4 Male Kid 19.5.3 19.4.5 She Kid 19.5.4 Total Offtake 19.5.5 19.6 Milk Production S/N Season 19.6.1 Wet Season 19.6.2 Dry Season (5) (6) (1) (2) (3) (4) Litres of milk/day No. of Goats milked/day Value/litre Sold to Sold/traded (5) (6) (7) (1) (2) (3) (4) Number died (5) (7) (6) Number given (8) /obtained parasite Infected Disease/ Number Number No. Rec Number Sold/day (Litres) Treated Number sumed by hh away/stolen Number con -overed Died (2) (1) (2) (3) (4) for meat Number of Improved Total Dairy Purchased Number given Number Total Intake Average Value of Goats per head (9) (10) (7) Foot Rot CC PP Helminthiosis (3) (4) (5) (6) Tetanus Mange (1) Total Goat Average value Offtake per head Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q19.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ……….......8 X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X X X 296 Definitions and working page for page 14 Goat definitions for page 14 Question Specific Definitions (Section 19.0) Goat type (Q 19.2 & 19.4, Col 1) Billy Goat (he-goat): Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated goat: Male goat that has been castrated. She Goat: Mature female goat over 9 months of age Kid: Young goat under 9 months of age. Goat vaccination (19.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia LSD: Lumpy Skin Disease Average Value per Head (Q 19.3, (Col 7 & 9) & 19.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Goat Intake during 2002/03: Goat purchased, given or born which increases the number of goats in the herd. Goat Offtake during 2002/03: Goat removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 14 Section 19.0 Goat Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 19.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 19.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 19.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has she goats, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If kids are reported in column 2, 3, or 4 (19.2.6, 19.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of goats the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 19.5 If goats are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 19.4 col 4 297 20.0 SHEEP POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 20.1 Did the household own, raise or manage any SHEEP during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 21.0) 20.2 Sheep Population as of 1st October 2003 20.3 Sheep Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Sheep type Indigenous S/N Born 20.2.1 Ram 20.3.1 20.2.2 Castrated Sheep 20.3.2 20.2.3 She Sheep 20.3.3 20.2.4 Male lamb 20.3.4 20.2.5 She lamb 20.3.5 Grand Total 20.4 Sheep Offtake during 2002/2003 20.5 Sheep diseases Last Main S/N Sheep type S/N vacci Sou nated -rce 20.4.1 Ram 20.4.2 Castrated Sheep 20.5.1 20.4.3 She Sheep 20.5.2 20.4.4 Male lamb 20.5.3 20.4.5 She lamb 20.5.4 Total Offtake 20.5.5 per head (9) (10) Number Number No. Rec Number Number Number con Number given Number (6) for Mutton Dairy Purchased Number given Total Intake Average Value of Sheep /obtained away/stolen died Sold/traded (8) (7) (1) (2) (3) (4) (3) (4) Total (5) Number of Improved Number sumed by hh (5) (6) (1) (2) (7) (6) (7) Foot Rot (1) (2) (3) (4) (5) Infected Treated -overed Died parasite Average value Offtake per head Disease/ Total Sheep CC PP Helminthiosis Trypa nsomiasis FMD X X X Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X 298 Definitions and working page for page 15 Sheep definitions for page 15 Question Specific Definitions (Section 20.0) Sheep type (Q 20.2 & 20.4, Col 1) Ram: Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated sheep: Male sheep that has been castrated. Ewe: Mature female sheep over 9 months of age Lamb: Young sheep under 9 months of age. Sheep vaccination (20.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 20.3, (Col 7 & 9) & 20.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Sheep Intake during 2002/03: Sheep purchased, given or born which increases the number of Sheep in the herd. Sheep Offtake during 2002/03: Sheep removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 15 Section 20.0 Sheep Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 20.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 20.2 and 20.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 20.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has ewes, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If lambs are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Sheep the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Sheep are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 299 21.0 PIG POPULATION AND PRODUCTION 21.1 Did the household own, raise or manage any PIGS during the 2002/03 agriculture year (Yes =1 No =2) (If no go to section 22.0) 21.2 PIG Population as of 1 st October 2003 21.3 Pig increase during 2002/2003 Number S/N Pig type Number S/N Born 21.2.1 Boar 21.3.1 21.2.2 Castrated male 21.3.2 21.2.3 Sow/Gilt 21.3.3 21.2.4 Male piglet 21.3.4 21.2.5 She piglet 21.3.5 Grand Total 21.4 Pig decrease during 2002/2003 21.5 Pig diseases/pests/conditions Last Main S/N Pig type vacci Sou nated -rce 21.4.1 Boar 21.4.2 Castrated male 21.5.1 21.4.3 Sow/Gilt 21.5.2 21.4.4 Male piglet 21.5.3 21.4.5 She piglet 21.5.4 Total Offtake 22.0 LIVESTOCK PEST & PARASITE CONTROL 22.3 Do you normally encounter a tick problem (Yes=1,No-2) (If the response is 'NO' go to section 22.5) 22.1 Did you deworm your animals during 2002/03 (Yes=1, No-2) 22.4 Which methods of tick control did you use (If the response is 'NO' go to section 22.3) 22.5 Do you normally encounter a tsetse fly problem (Y=1,N=2) 22.2 Which animals did you deworm? (Tick appropriate boxes) (If the response is 'NO' go to section 23.0) Cattle Goats Sheep Pigs 22.6 Which methods of control did you use (6) (7) Anthrax Helmenthiosis Anemia ASF Number Died (1) (2) (3) (4) (5) parasite Infected Treated (5) Number No. Rec Disease/ -overed (6) (7) Number S/N Total Pig Offtake per head (5) (3) died Average Value Increase per head (9) (10) Total Pig (4) Number Average value (1) (2) Sold/traded (1) (2) Number Number given Purchased (3) (4) sumed by hh Number con Number given Number away/stolen /obtained Main Source (Col 7) Private Vet Clinic ..1 District Vet Clinic ..2 NGO/Project….....3 Other ……….....…8 Not applicable ...…9 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ..1 2000 ………….4 2002 ..2 before 2000 ….5 2001 ..3 Not Vaccinated.6 Control method (Q 22.4) None..1 Spraying ..2 Dipping..3 Smearing ..4 Other.8 Control method (Q22.6) None .1 Spray .2 Dipping .3 Trapping .4 Other .8 X X X X X X X X X X X X X 300 Definitions and working page for page 16 Pigs definitions for page 16 Question Specific Definitions (Section 21.0) Pigs type (Q 21.2 & 21.4, Col 1) Boar: Mature Uncastrated male pig used for breeding Castrated Pig: Male pig that has been castrated. Sow: Mature female pig that has given birth to at least one litter of pigs. Gilt: Female pig of 9 months up to the first farrowing. Piglet: Young pig under 3 months of age. Pig vaccination (21.5 col 1) ASF: African Swine Fever Average Value per Head (Q 21.3, (Col 7 & 9) & 21.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Pig Intake during 2002/03: Pigs purchased, given or born which increases the number of Pigs in the production unit. Pig Offtake during 2002/03: Pigs removed from the production unit, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 16 Section 21.0 Pig Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 21.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 21.2 and 21.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 21.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has sows, you would normally expect them to have piglets in column 8 2. If piglets are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Pigs the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Pigs are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 301 23.0 Other Livestock currently available and details of consumption and sales during the last 12 months Animal type 23.1 Indigenous Chicken 23.2 Layer 23.3 Broiler 23.4 Ducks 23.5 Turkeys 23.6 Rabbits 23.7 Donkeys 23.8 Horses 23.9 Other …………… 24.0 CHICKEN DISEASES 24.1 Newcastle Disease 24.2 Gumboro 24.3 Coccidiosis 24.4 Chorysa 24.5 Fowl typhoid 25.0 LIVESTOCK PRODUCTS 25.1 Eggs 25.2 Hides 25.3 Skins 26.0 List in order of importance the outlets for 27.0 Access to functional Livestock structures the sale of Livestock /accessories Impo Out Outl Outlets Type Source Distance -rtan Outlets -lets -ets for S/N of of to struct S/N -ce of for for for Chick structure/accessory Structure -ure (Km) outlet Cattle Goat Pigs -ens (1) (3) (5) 27.1 Cattle Dip 26.1 1st 27.2 Spray Race 26.2 2nd 27.3 Hand powered sprayer 26.3 3rd 27.4 Cattle crush 26.4 4th 27.5 Primary Market 26.5 5th 27.6 Secondary Market 27.7 Abattoir 27.8 Slaughter Slab 27.9 Hide/skin shed 27.10 Input supply 27.11 Veterinary Clinic 27.12 Village holding ground 27.13 village watering point/dam 27.14 Drencher Number Number Recovered Number infected Number Treated Number Died Consumed/utilised during 2002/03 Number Average Value/unit Sold during 2002/03 Consumed during 2002/03 (5) Number Average Value/head (1) (2) (3) Sold during 2002/03 Current Number Number Average Value/head (3) (4) Average Value/unit (2) (1) (6) (2) (4) Outlets for Sheep Outlet code (Col 2, 3, 4 & 5) Trader at farm….………….….1 Abattoir/factory..………5 Local Market ……….. ……..…2 Another farmer ………6 Secondary market/auction.…..3 Other (Specify)……….8 Neighbour …………………….4 Source of structure (Q27.0 - Col 2) Owns …………………………..1 NGO …………………..…6 Cooperative ...................……..2 Large scale farm ……..…7 Local farmers association …... 3 Other ........... …………...8 Gov extension/veterinary …….4 Not applicable .………......9 Development project ……. …..5 X X X X X X X X . . . . . . . . . . . . . . X 302 Definition and working page for page 17 Question Specific Definitions Section 26.0) Procedures for questions Question Specific Definitions Section 27.0) Access to functional Livestock Structures/accessories (Section 27.0): NOTE: The structures must be functional. If they are not working/derelict then they should not be included. The distance to the next nearest functional structure should be taken. Spray Race: A fixed spray structure on an animal race for spraying acaricide Cattle crush: Corridor structure for restraining cattle. Abattoir: Large building designed for slaughtering a large amount of animals. It normally has complex structures to assist in the slaughter and storage and a high level of hygiene is maintained. Slaughter Slab: Concrete slab designed fos slaughtering a small amount of animals Hides: obtained from Cattle Skins: Obtained from sheep and goats Hide/Skin Shed: Shed for curing/tanning animal skins and hides Village holding Pen: Enclosure for containing large amount of livestock which is owned communally. Drencher: Device for orally administering medicine to livestock. If no product was sold in 2002 enter "0" in columns 6, 7& 9. Section 26.0 - Outlets for livestock: Using the codes enter the outlets for the sale of different livestock in order of importance. If there are, for example, only 2 outlets mark the rest with a "X". Section 23.0 - Other Livestock: 1. The current number includes both adult and young animals. For example The number of chickens in col 1 would include adults and chicks. 303 28.0 FISH FARMING 28.1 Was Fish farming carried out by this household during 2002/2003? (Yes =1, No=2) (If the response is 'NO' go to section 29.0) 28.2 Specify details of fish farming practices Product Fish Source frequency S/N ion unit farming of fing of stocking number system -erling (No/year) (1) (2) 28.1.1 28.1.2 28.1.3 29.0 LIVESTOCK EXTENSION 29.1 Did you receive livestock extension advice during 02/03 (Yes=1,No=2) (If the response is 'NO' go to section 30.0) Received Adopted Source of 29.2 For the following Livestock Extension Service Providers give details S/N Advice Yes=1 Livestock If you pay for Contact far No. of visits No. of mess Quality Livestock Extension Message Yes=1,No=2 No=2 Extension S/N extension, what -mer/group by extension -ages adopted of Extension Provider is the cost/yr member agency/year in the last 3 yrs Service 29.1.1 Feed and Proper feeding (Y=1,N=2) 29.1.2 Housing (Goat, Dairy, Poultry, Pigs) 29.1.3 Proper Milking 29.2.1 Government 29.1.4 Milk Hygiene 29.2.2 NGO/dev project 29.1.5 Disease control (dipping/spraying) 29.2.3 Cooperative 29.1.6 Herd/Flock size and selection 29.2.4 Large Scale farmer 29.1.7 Pasture Establishment 29.2.5 Other…………… 29.1.8 Group formation and strengthening 29.1.9 Calf rearing 30.0 GOVERNMENT REGULATORY PROBLEMS 29.1.10 Use of improved bulls 31.1 Did you face problems with government regulations during 2002/03 (Y=1, N=2) 29.1.11 Other livestock extension List in order of importance Problem code 30.1.1 1st 30.1.2 2nd 30.1.3 3rd (5) (6) (1) (2) (3) (4) weight weight Size of unit/pond Number of Number of stocked fish fish harvested harvested sold of fish (m2) Tilapia Carp Other (11) (12) Mainly sold to of fish (7) (8) (9) (10) (1) (2) (3) (4) (4) (5) (3) (6) 1 2 3 Source of fingerlings (Col 4) Own pond ………………1 NGO/Project...3 P rivate trader ...5 Government Institution ..2 Neighbour …..4 Other……………8 Mainly sold to (Col 12) Neighbour……....1 Secondary Market......3 Largescale farm ........5 Did not sell .................7 Local Market..…..2 Processing industry ....4 Trader at Farm .........6 Other .........................8 Quality of service (Col 6) Very good ...1 good ….2 Average…3 Poor…4 No Good ...5 Source of livestock extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) ….8 Farming System (Col 2) Natural Pond. ..1 Natural Lake…..3 Other …..8 Dug out pond...2 Water resevoir..4 Problem code Land ownership by government …….1 Restriction of sale between regions ..2 Import of food items …………………3 Other (specify)……………………….8 (If the response is no go to section 31.0) 304 Definitions and working page for page 18 General definitions for Section 28.0 Question Specific Definitions (Section 28.2) Production unit number (Col 1): A production unit is a pond river/lake which is treated as a separate entity for the production of fish eg it may be by virtue of manageable size, maturity of fish, type of fish etc. Eg a farmer may have 3 fish ponds. (each one is a separate production unit). Frequency of stocking (Col 5): What is the number of times the farmer puts new fingerlings into the pond each year. Fingerlings: These are young immature fish used for stocking ponds. Sold: (Col 10 & 11) If no fish were sold enter "0" in column 10 and 11) Fish farming: Refers to the rearing/production of fish. It is different to fishing in that the fish have to be reared and fed in fish farming. Fishing traps or captures naturally occurring fish in rivers, lakes and the sea and should not be included in this section. Working area for page 18 Livestock Extension Services (Section 29.1) Adopted (Col 3): This is the uptake of an intervention for 2 or more years Livestock Extension Service providers (Section 29.2) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension services as a focal point to demonstrate new interventions to. The contact farmer then passes on the message to other farmers Adopted (Col 5): This is the uptake of an intervention for 2 or more years 305 31.0 LABOUR USE 32.0 SUBSISTENCE vs NON-SUBSISTENCE 31.1 Who is mainly responsible for 32.1 Indicate if any members of the household was involved in the undertaking the following tasks: following activities and assess the percentage used for subsistence/consumption by the household: Tick ifMain Tick if Activity carriedrespo hh was Estimate Estimate % S/N out by-nsib S/N Activity involved % used for used for nonCheck hh -ility in activitysubsistancesubsistence Total (1) (5) 31.1.1 Land Clearing 32.1.1 Crop production 31.1.2 Soil preparation (by hand) 32.1.2 Livestock production 31.1.3 Soil preparation (oxen/tractor) 32.1.3 Vegetable production 31.1.4 Planting 32.1.4 Tree cutting for firewood 31.1.5 Weeding 32.1.5 Tree logging for poles 31.1.6 Crop Protection 32.1.6 Tree logging for timber 31.1.7 Harvesting 32.1.7 Tree logging for charcoal 31.1.8 Crop processing 32.1.8 fishing 31.1.9 Crop marketing 32.1.9 bee keeping 31.1.10 Cattle rearing/husbandry 32.1.10 31.1.11 Cattle herding 32.1.11 31.1.12 Cattle marketing 32.1.12 Remittances 31.1.13 Goat/sheep rearing/husbandry 31.1.14 Goat and sheep herding 31.1.15 Goat and sheep marketing 31.1.16 Milking 33.0 ACCESS TO INFRASTRUCTURE & OTHER SERVICES 31.1.17 Pig rearing/husbandry Distance in Distance in 31.1.18 Poultry keeping S/N Type of service Km S/N Km 31.1.19 Collecting Water (2) 31.1.20 Collecting Firewood 33.1 Primary School 32.7 Feeder Road 31.1.21 Pole cutting 33.2 Secondary School 32.8 All weather road 31.1.22 Timber wood cutting 33.3 Health Clinic 32.9 Tarmac road 31.1.23 Building/maintaining houses 33.4 Hospital 32.10Primary market 31.1.24 Making Beer 33.5 District Capital 32.11Secondary market 31.1.25 Bee keeping 33.6 Regional Capital 32.12Tertiary market 31.1.26 Fishing 31.1.27 Fish farming No of Satisfied 31.1.28 Off-farm income generation S/N Type of service visits/year with service 33.13 Vet Clinic 33.14 Extension Centre 33.15 Research Station 33.16 Plant protection Lab 33.17 Land registration office 33.18 Livestock Dev Centre (2) Distance in Km permanent employment/off farm temporary employment/off farm (2) (3) (1) (2) (4) (3) (1) (1) (2) (3) (4) Type of service (1) Responsibility (Col 3) HH head alone ….1 Girls ……….………….. …..6 Adult Males ……..2 Boys & Girls …………...…..7 Adult Females…..3 All household members..….8 Adults...………… 4 Hired labour ………………..9 boys ……………. 5 . . Satisfied with service (Col 4) Very good .…….1 Average…….3 No good ……5 Good …………..2 Poor ………..4 Not applicable 9 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . . . . . . . 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . 306 Definition and working page for page 19 Question specific definitions (Section 31.1) Procedures for (Section 31.1) Question Specific Definitions (Section 32.0.0) Activity (Col 1): Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc). Cattle Rearing: Tending to cattle at home, eg assisting with births, castration,etc. Different livestock keeping activity to herding. Cattle Herding: Moving livestock from place to place for grazing and water. If herding is carried out the respondent must also give a response to rearing/husbandry Section 31.1 ((Labour use) 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 27.1.1 and complete column 3. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: If an activity has been mentioned previously in the questionnaire eg that the hh keeps chickens, make sure a response is obtained in the appropriate place ie poultry keeping. If off-farm income generation is mentioned, check for responses to off farm income in other parts of the questionnaire Activity (Col 1): Subsistence: For the family’s survival, rather than for the generation of cash. This includes feeding the hh, provision of water and fuel for cooking. The source of these products are usually from the land resources available to the family. Remember that not all cash earnings are for non subsistence purposes/activities as cash can be used to purchase subsistence items eg food. Non -subsistence: Cash used for items and activities which are not crucial for the survival of the family. This includes modern medication, non working clothes, refined beer, school fees, etc. Section 32.0 - Subsistence vs Non- subsistence 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 32.1.1 and complete column 3 & 4. For each activity make an assessment of the percentage used for subsistence survival and the percent converted to cash for non subsistence goods and items. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: Cross check the responses with previous sections in the questionnaire. eg if a response is given to remittances check for an entry in question 2.2.5 307 34.0 HOUSEHOLD FACILITIES 34.1 House Construction 34.2 Household assets For the main dwelling, what are the main building Does your household own the following? materials used in the construction of the following Y=1 Asset N=2 34.1.1: Roof 34.1.2Number of rooms 34.2.1Radio/cassette, music system) 34.2.2Telephone (landline) 34.2.3Telephone (mobile) 34.2.4Iron 34.2.5Wheelbarrow 34.2.6Bicycle 34.2.7Vehicle 34.2.8Television 34.3 Energy use by the Household 34.4 Access to drinking water Main sou Distance Time to and Season -rce of to source from source Energy use and access by the household drinking (in km) (Hour : minute) water 34.3.1 Lighting 34.3.2 Cooking 34.4.1Wet Season 34.4.2Dry Season 34.5 Access to toilet facilities 34.6 Food consumption patterns 34.5.1 What type of toilet does your hh use 34.6.1Number of meals the hh normally has per day 34.6.2Number of days hh consumed meat last week 34.6.3How often did the hh have problems in satisfying the food needs of the hh last year? 34.7 Source of Household income 34.7.1 What is the households main source of cash income? Main Source of energy for (4) (1) (2) (3) Roof Material Iron Sheets.……1 Tiles ………...…2 Concrete ……...3 Asbestos ….….4 Grass/leaves.....5 Grass & mud.....6 Other (Specify) 8 . : Lighting energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (biogas) ………03 Hurricane Lamp .….04 Pressure Lamp ……05 Wick Lamp ….……..06 Candles ...…………07 Firewood ………….08 Other (specify) ….. 98 Cooking energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (hh biogas) ..…03 Bottled gas ………..04 Paraffin/kerocine.….05 Charcoal……………06 Firewood …………..07 Crop Residues ……08 Livestock dung ……09 Other (specify) ……98 Main Source of drinking water Piped water …………………..……..…01 Covered rainwater catchment ...07 Protected well ……. ………….…….…02 Uncovered rainwater catchment 08 Protected/covered spring ... .…...……03 Water Vendor ............................09 Unprotected Well ……………….. …..04 Tanker truck ......................……10 Unprotected spring ………….…… …05 Bottled water .............................11 Surface water (lake/dam/river/stream)06 Other (Specify) ..........................98 Problems satisfying hh food needs (row 34.6.3) Never ……………………1 Seldom ………………….2 Sometimes ……………..3 Often ……………………4 Always …………………..5 Source of Income codes Sale of food crops …...........01 Wages or salaries in cash .....07 Sale of Livestock…………...02 Other casual cash earnings ..08 Sale of livestock products ...03 Cash remittances ..................09 Sale of cash crops…………04 Fishing ..................................10 Sale of forest products …...05 Other .....................................98 Business income.................06 Not applicable ........................99 Type of toilet No toilet/bush………….1 Improved pit latrine - hh owned…….4 Flush toilet ..…………..2 Other type (specify) …………………5 Pit latrine - traditional ..3 . : 308 Definition and working page for page 20 Household facilities (Section 34): Number of rooms used for sleeping in the household (Q 34.1) Include sitting room, dining room, kitchen, etc if used for sleeping. It also includes rooms outside the main dwelling A room is defined as a space which is separate from the rest of the building by a permanent wall or division. A building/house that is not divided into rooms is considered to have one room. Household assets (Q 34.2): these assets must be functioning. Do not include if broken. Access to drinking water (Q 34.4): If there is more than one source, use the one, which the hh uses most frequently. Main source of hh cash income: Activity that provides the hh with the most cash during 2002/03 agriculture year. 309 Average/maximum yields Use this table to compare the yields calculated in sections 7.1, 7.2, and 7.3. They are STRICTLY to be used as guidelines only and the sole purpose is to assist in getting the correct area and harvest for each crop Crop Crop Name Average Name Average 11 Maize 86 Cabbage 12 Paddy 87 Tomatoes 13 Sorghum 88 Spinach 14 Bulrush Millet 89 Carrot 15 Finger Millet 90 Chillies 16 Wheat 91 Amaranths 17 Barley 92 Pumpkins 21 Cassava 93 Cucumber 22 Sweet Potato 94 Egg Plant 23 Irish potatoes 95 Water Mellon 24 Yams 96 Cauliflower 25 Cocoyams 52 Sisal 26 Onions 54 Coffee 27 Ginger 55 Tea 31 Beans 56 Cacao 32 Cowpeas 57 Rubber 33 Green gram 58 Wattle 34 Pigeon pea 59 Kapok 35 Chick peas 60 Sugar Cane 36 Bambara nut 61 Cardamom 41 Sunflower 71 Banana 42 Simsim 72 Avocado 43 Groundnut 73 Mangoes 47 Soyabeans 74 Papaw 48 Caster seed 76 Orange 75 Pineapple 77 Grape fruit 50 Cotton 78 Grapes 51 Tobacco 79 Mandarin/tange 53 Pyrethrum 80 Guava 62 Jute 81 Plums 44 Palm Oil 82 Apples 45 Coconut 83 Pears 46 Cashewnut 84 Pitches kg/acre 35000 40000 50000 30000 40000 50000 25000 70000 150000 100 10000 1000 1400 25000 20000 7000 50000 20000 30000 5000 10000 10000 400 60000 800 500 2500 200 0 0 0 0 20243 12146 16194 14170 0 10121 28340 16194 0 60729 0 20243 4049 405 567 0 0 0 10121 40 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2834 0 0 0 8097 12146 2024 8097 4049 0 4049 20243 0 0 24291 0 202 1012 81 162 0 0 0 324 0 0 0 0 0 0 0 0 1417 2024 3239 24 24291 607 810 0 405 1619 1012 304 810 607 1619 688 0 526 709 0 3441 4049 2024 0 4 2530 1619 1417 1215 1012 1822 931 2834 3239 0 324 486 810 121 10121 121 202 243 121 243 526 0 243 202 243 0 0 162 121 243 304 1619 1012 121 486 567 1215 486 283 304 142 3500 5000 8000 60/tree 60000 1500 2000 1000 4000 2500 750 2000 1500 4000 1700 1300 1750 8500 10000 5000 9 6250 4000 3500 3000 2500 4500 2300 7000 8000 800 1200 2000 300 25000 300 500 600 300 600 1300 600 500 600 400 300 600 750 4000 2500 300 1200 1400 3000 1200 700 750 350 Average Max Max Max kg/ha Average Max kg/acre kg/ha 310 Back Page Reference material This page contains reference information that may be required to complete some of the questions in the questionnaire. Weights and measures Conversions 1 hectare = 10,000 sq metres (100 x 100 metres) 1 hectare = 2.47 acres 1 kilometre = 1000 metres 1 mile = 1.61 Kilometres 1 acre = 4840 square yards (110 x 44 yards) Kg equivalents The following standards may be used as a guide to obtain kg if the reported unit is different. Only use these conversions if the respondent is unable to provide weights in kgs. Crop Crop Name Name Name Name 11 Maize 100 18 Rumbesi 140 86 Cabbage 50 12 Paddy 75 15 87 Tomatoes 90 13 Sorghum 100 18 88 Spinach 45 14 Bulrush Millet 100 18 89 Carrot 110 15 Finger Millet 120 20 90 Chillies 85 16 Wheat 75 15 91 Amaranths 50 17 Barley 75 15 92 Pumpkins 60 21 Cassava 60 12 93 Cucumber 80 22 Sweet Potatoe 80 16 94 Egg Plant 70 23 Irish potatoes 80 16 95 Water Mellon 80 24 Yams 80 16 96 Cauliflower 50 25 Cocoyams 80 16 52 Sisal 130 26 Onions 80 16 54 Coffee 55 27 Ginger 75 15 55 Tea 60 31 Beans 100 20 56 Cacao 60 32 Cowpeas 100 20 57 Rubber 33 Green ram 100 20 58 Wattle 90 34 Pigeon pea 100 20 59 Kapok 35 Chick peas 100 20 60 Sugar Cane 120 36 Bambara nut 100 20 61 Cardamom 100 41 Sunflower 60 12 71 Banana 120 42 Simsim 100 20 72 Avocado 140 43 Groundnut 50 10 73 Mangoes 130 47 Soyabeans 100 20 74 Papaw 100 48 Caster seed 100 20 76 Orange 130 75 Pineapple 90 18 77 Grape fruit 120 50 Cotton 50 10 78 Grapes 80 51 Tobacco 70 14 79 Mandarin/tange 110 53 Pyrethrum 60 12 80 Guava 110 62 Jute 50 10 81 Plums 110 44 Palm Oil 100 82 Apples 110 45 Coconut 75 83 Pears 110 46 Cashewnut 80 84 Pitches 110 Number of Kgs Number of Kgs Standard Non-standard Standard Non-standard Bag Tin kgs Bag Tin kgs For official use only: If a question has a query, an indication will be made by the supervisor/data entry controller on the front page of the questionnaire. This space is to note what and where the problem is, the action required to be taken and the responsible person to take follow up action. Nature of the problem: _____________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ Action Required: National supervisor action Field supervisor action Overall Status: Does not affect overall integrity of the questionnaire. Discard and resample More data is required before it can be used Discard as missing data

# Extracted Content i ASDP II JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA PROGRAMU YA KUENDELEZA SEKTA YA KILIMO AWAMU YA PILI (ASDP II) “Kilimo kwa Maendeleo ya Viwanda” Agosti, 2017 ii ASDP II iii ASDP II YALIYOMO 1 Utangulizi ..........................................................................................1 2 Mafanikio ya ASDP I ..........................................................................2 3 Changamoto Kuu za ASDP I ................................................................3 4 Tulichojifunza kutoka ASDP I .............................................................. 4 5 Ajenda ya Mageuzi ya Sekta ya Kilimo katika ASDP II .......................... 4 6 Misingi Mikuu ya Utekelezaji wa ASDP II ............................................ 7 7 Malengo, Mkakati na Matokeo ya ASDP II ........................................... 9 8 Maeneo Makuu ya Utekelezaji na Vipaumbele vya Uwekezaji katika ASDP II ................................................................... 9 9 Utekelezaji wa ASDP II kwa kufuata mpangilio wa maeneo makuu 4 ya programu ........................................................................12 10 Taasisi na Muundo wa Uratibu wa ASDP II ........................................ 13 11 Ufuatiliaji naTathimini ya ASDP II ..................................................... 21 12 Gharama na Ugharamiaji wa Programu ............................................... 22 iv ASDP II 1 ASDP II 1 Utangulizi Sekta ya kilimo ina mchango mkubwa katika ukuaji wa uchumi wa Tanzania. Asilimia 90 ya ardhi ya Tanzania hulimwa na wakulima wadogo. Sekta inatoa ajira kwa asilimia 65.5 na huchangia asilimia 29.1 ya pato la Taifa, asilimia 30 ya soko la nje na asilimia 65 ya malighafi za viwanda. Ili kuendeleza sekta ya Kilimo, Serikali kupitia Wizara za Sekta ya Kilimo (ASLMs)1 na kwa kushirikiana wa wadau wa sekta imeandaa Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya pili (ASDP II). ASDP II ni muendelezo wa awamu ya kwanza ya Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo (ASDP I) iliyotekelezwa kuanzia 2006/2007 hadi 2013/2014. ASDP II ni mpango wa miaka kumi utakaotekelezwa kuanzia 2017/2018 hadi 2017/2028 kwa vipindi viwili vya miaka mitano mitano. Utekelezaji wa awamu ya kwanza utaanza 2017/2018 hadi 2022/2023. ASDP II inalenga katika kuleta mageuzi ya Sekta ya kilimo (kilimo, mifugo na uvuvi) ili kuongeza uzalishaji na tija, kufanya kilimo kiwe cha kibiashara zaidi na kuongeza pato la wakulima wadogo kwa ajili ya kuboresha maisha yao, uhakika wa usalama wa chakula na lishe, na kuchangia katika pato la Taifa. ASDP II imeandaliwa kwa kuzingatia mikakati yote ya Taifa: Dira ya Maendeleo ya Taifa ya 2025; Mpango wa Maendeleo wa Muda Mrefu (2012-2021); Mpango wa Maendeleo wa Miaka Mitano (2016- 2021); Mkakati wa Kuendeleza Sekta ya Kilimo (2015) na Mpango wa Uwekezaji katika Sekta ya Kilimo (Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan – TAFSIP 2011). Pia programu hii imezingatia mambo makuu tuliyojifunza katika utekelezaji wa ASDP I ili kukabiliana na mapungufu na changamoto za sekta ya kilimo na kuongeza kasi ya ukuaji wa pato la Taifa, kuboresha ukuaji wa pato la wakulima wadogo na kuwa na uhakika wa usalama wa chakula ifikapo 2025. 1 ASLMs inajumuisha wizara za Kilimo, Mifugo na Uvuvi, Viwanda Biashara na Uwekezaji, Maji na Umwagiliaji, Ardhi Nyumba na Makazi na Ofisi ya Rais- TAMISEMI 2 ASDP II 2 Mafanikio ya ASDP I ASDP I ilizinduliwa mwaka 2006 ili kuwa chombo cha kutekeleza Programu ya uwekezaji mpana katika sekta na kuchangia katika kupunguza umasikini vijijini kutoka asilimia 27 hadi 14 ifikapo 2010, na kuongeza ukuaji wa sekta ya kilimo hadi asilimia 10 kwa mwaka ifikapo mwaka 2010. i. Katika kipindi cha miaka saba ya utekelezaji wa ASDP I kuanzia 2006/2007 hadi 2013/14, kati ya mafanikio makuu ni kuboreka kwa uandaaji wa Mipango ya Maendeleo ya Kilimo ya Wilaya (DADPs) kwa kushirikisha jamii na kuongezeka kwa fedha za kutekeleza miradi ya sekta ya Kilimo ambapo asilimia 75 ilitumika ngazi ya wilaya, asilimia 20 ngazi ya Taifa na asilimia 5 katika ngazi ya mikoa. ii. Kuboreka kwa uwezo wa watendaji kwa kupatiwa mafunzo, usafiri na vitendea kazi katika ngazi ya wilaya, mikoa na Taifa, uwezo ambao umeweka mazingira yatakayosaidia katika utekelezaji wa shughuli za ASDP II na miradi mingine hasa katika Mamlaka za Serikali za Mitaa (LGAs), na kufikia malengo makuu ya sekta. Aidha wakulima na wafugaji walijengewa uwezo kwa kupatiwa mafunzo mbalimbali na teknolojia za uzalishaji, usindikaji, hifadhi ya mazao na masoko ili kuongeza tija na kipato. iii. Kuboreka kwa huduma za utafiti pamoja na kuongezeka kwa tafiti za mazao na mbegu bora za mifugo. iv. Kuongezeka kwa matumizi ya pembejeo. Pamoja na kwamba bado kuna changamoto baadhi ya mbegu bora zilizalishwa na kutumika. Programu pia iliongeza mbegu bora na mbolea, upatikanaji na matumizi ya zana bora za kilimo kama matrekta makubwa na madogo na zana za kukokotwa na wanyama kazi, na kuongeza eneo linalolimwa kwa asilimia 148. v. Kukarabati na kujenga skimu za umwagiliaji na kuongeza eneo 3 ASDP II la umwagiliaji kutoka hektari 264,338 (2005/2006 ) hadi hektari 461,326 (2014). vi. Kuendelezwa kwa miundombinu ya masoko na mfumo wa masoko wa kuongeza thamani ya mazao ambapo maghala yalikarabatiwa, masoko ya mazao ya kilimo na mifugo yalijengwa na kuendeleza mfumo wa masoko wa stakabadhi mazao ghalani. vii. Kuongezeka kwa uwezo wa kujitosheleza kwa chakula kutoka asilimia 103 (2009/2010) hadi asilimia 123 (2015/2016). viii. Mabadiliko ya bei ya vyakula: bei ya chakula haikubadilika na kusababisha kupungua kwa mfumuko wa bei kutoka asilimia 7.0 (2006) hadi asilimia 5.56 (2010), na asilimia 5.6 (2015); na mwezi Oktoba 2016 mfumuko wa bei ulishuka hadi asilimia 4.5. Aidha mauzo ya mazao ya biashara nje ya nchi (kahawa, pamba, katani, chai, tumbaku na korosho) yaliongezeka. 3 Changamoto Kuu za ASDP I Baadhi ya changamoto zilizojitokeza wakati wa utekelezaji wa ASDP I ni: i. Utawala/uongozi, usimamiaji na uratibu hafifu (ndani na kati) ya wizara, mikoa na wilaya, uliosababisha majukumu kutokuwa wazi/bayana; mfumo hafifu wa uwajibikaji na kushindwa kuratibu wadau wa sekta. Hivyo kusababisha kuwepo kwa miradi midogomidogo sehemu mbalimbali, fedha kusambazwa kidogokidogo na miradi kuwa ya aina moja kulikofanya matokeo kuwa madogo na kushindwa kupima mchango wa Programu. ii. Kukosekana kwa mazingira wezeshi; Programu ilitekelezwa kupitia sera na sheria zenye mapungufu na zinazoingiliana. 4 ASDP II iii. Kukosekana kwa mfumo imara wa ufuatiliaji na tathimini ya sekta na programu kulikosababisha kukosekana kwa takwimu sahihi na kwa wakati iv. Uwezo mdogo wa kitaalamu na kifedha ; hasa katika skimu za umwagiliaji na v. Uwezo mdogo wa kupanga, kusimamia na kutekeleza miradi ya uwekezaji na kusababisha kuchelewa kwa fedha za utekelezaji na kuwepo kwa bakaa kila mwaka. 4 Tulichojifunza kutoka ASDP I Mambo ya kujifunza kutokana na utekelezaji wa ASDP I na ambayo yamekuwa kama mwongozo wa kuandaa ASDP II ni: (i) inawezekana kutekeleza Programu kwa kuzingatia Mtazamo Mpana wa Kisekta (SWAPs) kukiwa na uongozi bora, uwajibikaji na ugatuaji wa madaraka ya upangaji na utekelezaji wa mipango ya maendeleo ya sekta ya kilimo; (ii) kujenga uwezo wa wakulima na kuimarisha vikundi pamoja na vyama vyao; (iii) kuwa na Programu inayolenga na kuweka vipaumbele kwenye maeneo yenye matokeo makubwa ambayo zaidi ya kuwa na tija pia itaimarisha mnyororo wa thamani wa zao la kipaumbele; (iv) kuwa na utawala bora, usimamiaji, uratibu, mfumo mmoja wa ufuatiliaji na tathimini ya programu; (v) kuimarisha mazingira wezeshi katika sekta; (vi) kuwekeza zaidi katika sekta ya kilimo (Serikali, Sekta Binafsi na Wabia wa Maendeleo). Hivyo ni muhimu kuandaa uratibu wa jinsi Serikali itakavyowezesha na kuimarisha ushiriki wa Sekta Binafsi, Wabia wa Maendeleo na Wadau wengine katika sekta ya kilimo. 5 Ajenda ya Mageuzi ya Sekta ya Kilimo katika ASDP II 5.1 ASDP II inalenga katika Mnyororo wa thamani wa zao la kipaumbele na ikolojia ya kanda ya kilimo. Tofauti na utekelezaji wa ASDP I ambao ulifanyika nchi nzima na kuwa na miradi karibu sekta ndogo zote za sekta kuu ya kilimo kutegemeana na vipaumbele na maamuzi ya uwekezaji wa Mamlaka za Serikali za 5 ASDP II Mitaa, ASDP II itatekelezwa katika wilaya zote katika kutoa huduma za umma tu (kama kujenga uwezo, huduma za ushauri, n.k) lakini katika uwekezaji, Programu italenga mazao ya kipaumbele (ya kilimo, mifugo, uvuvi) yenye uwezo mkubwa yaliyochaguliwa kwa kuzingatia mnyororo wa thamani na ikolojia ya kanda ya kilimo. 5.2 Uchaguzi wa mnyororo wa thamani wa zao la kipaumbele utazingatia vigezo vifuatavyo: · Mchango wa zao katika usalama wa chakula; · Zao linalolimwa na wakulima/wafugaji wadogo walio wengi; · Zao muhimu katika soko la ndani na nje ya nchi; · Mchango wa zao katika kuchangia malighafi na ajira katika kiwanda/viwanda nchini; · Mchango wake katika ajenda ya maendeleo ya Taifa ya viwanda na Mpango wa Maendeleo wa miaka mitano · Upatikanaji wa teknolojia za kuongeza tija na faida · Miradi inayoendelea kukamilishwa kwanza. 5.3 Mazao ya Kipaumbele: Katika awamu ya kwanza ya ASDP II, mazao ya kipaumbele yaliyochaguliwa kwa Kilimo ni Mchele, Mahindi, Mtama/Uwele, Muhogo, Mboga/Matunda, Mazao ya Mbegu za Mafuta (Alizeti, Ufuta, Nazi, Michikichi, n.k.), Pamba, Kahawa, Sukari, Korosho, Chai, Viazi mviringo na vitamu, Mikunde, Ndizi; na kwa Mifugo na Uvuvi ni Maziwa, Nyama (ng’ombe), Mbuzi na Kondoo, Kuku, Ngozi, Samaki na Mwani. Jedwali namba 1, linaonyesha mazao ya kipaumbele katika kanda. 5.4 Utekelezaji wa vipaumbele vya uwekezaji na mazao katika Kanda Utaratibu wa utekelezaji utakuwa “zao/bidhaa moja ya kipaumbele kwa kanda” (one - priority crop/product – one AEZ”). Mikoa itawekwa katika makundi (clusters) ili huduma na teknolojia zilizopendekezwa zielekezwe katika mfumo unaofanana wa uzalishaji na aina za vijijini. ASDP II itagharamia huduma za umma kwa wilaya zote na pia itagharamiwa na programu na miradi mingine inayotekelezwa na 6 ASDP II Mawakala, Wafadhili na Taasisi zisizo za kiserikali (NGOs). Mfumo wa ufuatiliaji wa wilaya ulioanzishwa na ASDP II wa kutumia DADPs utaboresha uratibu katika ngazi ya wilaya kwa shughuli/miradi yote ikiwa ni pamoja na ya Sekta Binafsi. 5.5 Vigezo vya Uchaguzi wa Kanda/Kundi Uchaguzi wa kanda na makundi (mikoa/wilaya) utazingatia vigezo 5 kwa kuanzia na kiwango cha uzalishaji cha kanda na umuhimu wake. Vingine ni: · Uzalishaji mkubwa wa mnyororo wa thamani uliochaguliwa kwa asilimia ya uzalishaji wa Taifa · Umuhimu katika uhitaji wa soko kama malighafi na kama zao linalosindikwa ndani ya mkoa na kanda · Kiwango cha usindikaji na uwezo wa usindikaji uliomo katika kanda · Mifumo endelevu au mchango wake katika mifumo endelevu ya uzalishaji, usalama wa chakula na uongezaji wa kipato katika kaya na · Uwezo wa kukua kwa kuongezeka kwa tija na thamani ya zao, pamoja na kuendeleza biashara ya kilimo vijijini na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa za kilimo nje ya nchi. 5.6 Uimarishaji wa uwezo wa taasisi: ASDP II inalenga katika: (a) kujenga uwezo na kuimarisha vyama vya wakulima wadogo ili kuwawezesha kulima kibiashara; (b) kusaidia kuwaunganisha wafanya biashara wa sekta ya kilimo na mfumo wa uzalishaji wa wakulima /wafugaji na wavuvi kwa ajili ya soko na kuendeleza mnyororo wa thamani; (c) kuimarisha huduma zinazotolewa na serikali na sekta binafsi ili kuendeleza matumizi ya teknolojia bora na kilimo cha kibiashara; (d) kuendeleza masoko (sera na miundombinu ya masoko na ya uzalishaji; na (e) kuzijengea uwezo taasisi katika ngazi zote, za Serikali na Sekta Binafsi. 7 ASDP II 6 Misingi Mikuu ya Utekelezaji wa ASDP II Misingi mikuu ya utekelezaji wa ASDP II ni kama ilivyoainishwa hapa chini: a. Viongozi wanaowajibika na kubadili mtazamo katika ngazi zote wataendeleza malengo ya Programu. b. Uratibu mpana wa Sekta (kupanga, kutekeleza, ufuatiliaji na tathimini kwa mtazamo mpana wa kisekta) ikiwa ni pamoja na programu na miradi ya umma katika sekta ya kilimo: (i) Katika ngazi ya taifa, uratibu kati ya wizara za sekta na kati ya mfumo wa serikali na programu na miradi mingine; na (ii) Katika ngazi ya wilaya katika mfumo wa ushirikishaji wa wadau katika kupanga na kutekeleza, kujengea uwezo na uwekezaji. c. Uwekezaji katika ngazi ya wilaya kwa kuzingatia mnyororo wa thamani wa zao la kipaumbele kwa uwiano kati ya kilimo, mifugo na uvuvi unaoendana na zao kuwa na faida zaidi ya lingine katika kila ikolojia ya kanda ya kilimo na kwa kulenga makundi ya wilaya zilizochaguliwa, na wilaya zingine kutoka na kuingia kwa utaratibu wa kuzingatia vigezo vilivyowekwa. d. Maeneo makuu ya uwekezaji ambayo ni kipaumbele katika kuendeleza sekta na kunufaika kwa kuongezeka bajeti ni : (i) umwagiliaji; (ii) utafiti na huduma za ugani (iii) upatikanaji wa teknolojia bora kwa wakulima, pembejeo (mbegu/ wanyama bora/ vifaranga vya samaki, mbolea, vyakula vya mifugo, madawa ya mifugo na chanjo, n.k.); (iv) upatikanaji wa huduma za machine/ vifaa vya kuzalishia, kusindika kuongeza thamani; (v) kupunguza upotevu baada ya kuvuna mazao na mifugo (vifo vya ndama); (vi) kutoa huduma maalum kwa sekta binafsi kuendeleza kilimo cha kibiashara katika ngazi ya mikoa/kanda na (vii) uwezo wa kutambua wadudu waharibifu na vimelea vya magonjwa na kupata chanjo bora. e. Kutumia teknolojia za kisasa za habari na mawasiliano kwa ufanisi wa uratibu, ukusanyaji wa takwimu, kuzichambua na kuzisambaza lakini pia upatikanaji wa taarifa (za kitaalamu, masoko, ufuatiliaji na tathimini) kwa matumizi ya wadau. f. Kujenga uwezo wa wakulima na kuimarisha vikundi/vyama vyao, kuwashirikisha na wamiliki maendeleo ya vijijini mwao, kuelekea 8 ASDP II katika kuboresha maisha yao ikiwa ni pamoja na uchumi wa vyama (mfano katika maeneo yanayozunguka maghala vijijini), ushirika, kuimarika kwa taarifa za ndani na huduma za kitaalamu kwa wanachama; g. Kuendeleza mfumo endelevu wa uzalishaji na matumizi ya maliasili kwa kuhamasisha kilimo cha kuhifadhi mazingira, utunzaji wa udongo, maji na rutuba kwa pamoja (mfumo wa afya ya udongo), kuzuia wadudu kwa kutumia njia mbalimbali, utunzaji bora wa mifugo, idadi ya mifugo inayoendana na uwezo wa eneo, n.k. h. Kutumia tathimni ya pamoja ya matokeo katika ngazi ya sekta kwa kutumia huduma za Taifa za takwimu za kilimo kutoka katika Taasisi ya Takwimu ya Taifa kufanikisha utekelezaji wa ukusanyaji wa takwimu za kilimo na mifugo kitaifa (National Agriculture and Livestock Sample Census –NASC) unaofanyika kila baada ya miaka kumi) na Ukusanyaji wa takwimu za kilimo kwa kila mwaka (Annual Agricultural Sample Survey -AASS) na kuhakikisha kunakuwepo na uchambuzi thabiti wa taarifa na kwa wakati. i. Uiimarishaji wa uwezeshaji wa kuboresha sera na kanuni ili kuwezesha kuzihuisha na kuongeza ushirikishaji wa wadau ikiwa ni pamoja na sekta binafsi na kuendelea kusaidia kuimarisha ugatuaji wa madaraka mikoani na kujengea uwezo ngazi ya wilaya, waweze kumiliki utangazaji wa sera hizo ili zieleweke na kukubalika na wadau. j. Utaratibu wa ugharamiaji na usimamiaji wa fedha unaoweza kubadilika na kuhuishwa ili kuunganisha fedha zilizo ndani ya bajeti (on budget) na fedha zilizo nje ya bajeti (off-budget). Fedha zilizo ndani ya bajeti ni bajeti ya serikali kuu, Mfuko maalum wa fedha (Basket Fund) ambao serikali inausisitizia zaidi, programu na miradi inayotekelezwa kipekee (earmarked and ring-fenced) lakini fedha zake zimeingizwa katika bajeti kuu.Fedha zilizo nje ya bajeti ni za programu na miradi ambayo inatekelezwa katika sekta ya kilimo lakini fedha zake hazijumuishwi kwenye bajeti ya Serikali. Mambo makuu ya programu kama uratibu (uandaaji wa mipango, utekelezaji, ufuatiliaji na tathimini), uimarishaji wa uwezo katika ngazi ya taifa na wilaya utahitaji kugharamiwa na mfuko maalum wa fedha utakaochangiwa na Serikali na Wabia wa Maendeleo wenye 9 ASDP II programu/ miradi isiyo ndani ya bajeti) na /au michango ya hiari (mfano, 5%) kutoka kwa kila programu na miradi ya sekta (ndani na nje ya bajeti). k. Utawala, uwajibikaji, na muundo wa utawala, mifumo, michakato na taratibu zinazofanya kazi. Ni muhimu kuweka wazi wajibu na majukumu, na mamlaka katika ngazi zote kwa mifumo ya uwajibikaji unaolenga kutoa huduma bora. 7 Malengo, Mkakati na Matokeo ya ASDP II LENGO: Kuleta mageuzi ya Sekta ya kilimo (kilimo, mifugo na uvuvi) ili kuongeza uzalishaji na tija , kufanya kilimo kiwe cha kibiashara zaidi na kuongeza pato la wakulima wadogo kwa ajili kuboresha maisha yao, usalama wa chakula na lishe. MKAKATI: Kufanya mageuzi kwa wakulima wadogo kutoka katika kilimo cha kujikimu kwenda kilimo cha kibiashara kwa kuendeleza na kuamsha vichocheo vya ukuaji wa sekta na kuwezesha wakulima wadogo kuongeza tija ya mazao ya kipaumbele (kilimo, mifugo, uvuvi) katika mfumo wa uzalishaji endelevu na kuunganishwa na masoko endelevu kwa ushindani wa kibiashara na uendelezaji wa mnyororo wa thamani wa zao. MATOKEO: Kuongezeka kwa uzalishaji na tija, kuwepo kwa masoko,kuongezeka kwa thamani ya mazao, uhakika wa usalama wa chakula na lishe na kuongezeka kwa kipato cha Mkulima na pato la Taifa 8 Maeneo Makuu ya Utekelezaji na Vipaumbele vya Uwekezaji katika ASDP II 8.1 Programu ina maeneo makuu manne ambayo chini yake yameandaliwa maeneo ya kipaumbele ya uwekezaji 23. Mchoro namba 1 unaonyesha maeneo makuu ya programu pamoja na vipaumbele vya uwekezaji kwa kila eneo kuu. 10 ASDP II Mchoro 1: Malengo, Maeneo Makuu 4 na Maeneo ya Uwekezaji ya ASDP II ! " LENGO LA ASDP II Kuleta mageuzi ya Sekta ya kilimo (kilimo,mifugo na uvuvi) ili kuongeza uzalishaji na tija , kufanya kilimo kiwe cha kibiashara zaidi na kuongeza pato la wakulima wadogo kwa ajili ya kuboresha maisha yao, uhakika wa usalama wa chakula na lishe. 1. Mpango maalum wa matumizi ya ardhi na usimamizi wa mwachano wa maji 2. Kuendeleza miundombinu ya umwagiliaji 3. Kuendesha na Kusimamia skimu za umwagiliaji 4. Kuwezesha uendelezaji wa vyanzo vya maji kwa ajili ya mifugo na samaki 5. Kuendeleza teknolojia za kilimo zenye kuhifadhi mazingira na mabadiliko ya tabianchi ! Lengo: Kuongezeka wa uzalishaji na tija katika sekta ya kilimo kwa kulenga biashara na masoko kwa mazao ya kipaumbele ! 1. Kuendeleza upatikanaji wa masoko na mifumo ya masoko kwa ajili ya mazao yote ya kipaumbele. 2. Kuendeleza upatikanaji wa masoko na mifumo ya masoko kwa ajili ya mifugo, uvuvi na bidhaa zake 3. Kuendeleza usindikaji na kuongeza thamani ya mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi Kuanzisha na kuendeleza ushiriki wa makundi/jinsia tofauti 1. Kupitia na kuboresha sera, miongozo na pia kuboresha mazingira ya biashara za kilimo, mifugo na uvuvi. 2. Kuimarisha miundo na uwezo wa kitaalam wa vikundi vya wakulima na /au vyama vya wazalishaji, wafanyabiashara, na wasindikaji wadogo 3. 4. Kuimarisha uratibu wa sekta katika ngazi zote za utekelezaji 5. Kuwezesha upatikanaji na kuimarisha mifumo ya ukusanyaji wa takwimu katika sekta ya kilimo Eneo la Nne: Kuiwezesha sekta katika Uratibu, Ufuatiliaji na Tathimini Eneo la Kwanza: Usimamizi endelevu wa matumizi ya maji na ardhi Eneo la Pili: Kuongeza tija na faida katika kilimo, mifugo na uvuvi Eneo la Tatu: Biashara na kuongeza thamani ya mazao. Lengo : Usimamizi endelevu wa matumizi ya maji na ardhi kwa kilimo, mifugo na uvuvi 1. Kuimarisha huduma za ugani na mafunzo na kuendeleza upatikanaji wa taarifa za kilimo, mifugo na uvuvi 2. Kuwezesha upatikanaji na usambazaji wa mbegu bora na pembejeo za kilimo, mifugo, uvuvi na huduma za afya. 3. Kuendeleza na kuimarisha shughuli za utafiti 4. Kuimarisha na kuendeleza matumizi ya zana bora (mashine na mitambo) 5. Kuimarisha usalama wa chakula na lishe Lengo: Kuboreka na kuongezeka kwa masoko, na kuongeza thamani ya mazao kwa kuhamasisha ushindani wa Sekta Binafsi na vyama/vikundi vya wakulima vyenye ufanisi LENGO: Kuimarika kwa taasisi na muundo wa kuratibu Maeneo ya Kipaumbele ya Uwekezaji 6. Kuimarisha uwezo na mifumo ya uongozi katika sekta ya kilimo 7. Kuandaa na kuimarisha mifumo ya ufuatiliaji na tathmini 8. Kuwezesha na kuimarisha uwezo wa utendaji wa shughuli za kilimo kwa watendaji wa sekta ya kilimo katika ngazi zote 9. Kuimarisha mifumo ya kiteknolojia ya habari na mawasiliano katika sekta ya kilimo (TEHAMA) 10. Kutoa na kuwezesha huduma za kifedha (kuendeleza shughuli za kilimo Maeneo ya Kipaumbele ya Uwekezaji kwenye sekta ya kilimo 8.2 Utekelezaji wa miradi ya programu umejikita katika kuendeleza mnyororo wa thamani wa mazao ya kipaumbele yaliyochaguliwa kwa kuzingatia ikolojia ya kilimo ya kanda (makundi). Kwa utaratibu huu Wilaya zitatekeleza mnyororo wa thamani wa zao kuu la kipaumbele katika kanda kama inavyoonekana katika Jedwali 1 hapo chini. 11 ASDP II Jedwali 1:Mazao ya Kipaumbele katika ikolojia ya kanda ya kilimo/makundi Kanda Mikoa Walengwa- kaya Mazao ya Kipaumbele Mazao Mifugo na Samaki Zao la Biashara Kati 715,000 (8%) Mahindi Nyama: N’gombe Nyama: Mbuzi Mazao ya mafuta Mtama na Ulezi Kuku Mboga na matunda Pwani 2,300,000 (25%) Mchele Maziwa Korosho Mahindi Nyama: Mbuzi Sukari Muhogo Samaki mazao ya mafuta Maharage Mwani Mboga na Matunda Ziwa 2,100,000 Mchele Nyama: Ng’ombe Nyama: Mbuzi Pamba Kahawa (23%) Mahindi Samaki Sukari Muhogo Mboga/Matunda na Ndizi 12 ASDP II Kanda Mikoa Walengwa - kaya Mazao ya Kipaumbele Mazao Mifugo na Samaki Zao la Biashara Nyanda za Juu Kaskazini 1,035,000 (11%) Mahindi Maziwa Kahawa Mikunde: maharage Nyama: Ng’ombe Mboga na Matunda Ndizi Kusini 570,000 (6%) Mihogo Nyama: Mbuzi Korosho Mazao ya mafuta Kuku Mahindi Samaki Nyanda za Juu Kusini 2,395,000 (26%) Mahindi Nyama: Ng’ombe Chai/Kahawa Viazi mviringo na vitamu Kuku Mboga na Matunda Mchele Maziwa Sukari 9 Utekelezaji wa ASDP II kwa Kufuata Mpangilio wa Maeneo Makuu 4 ya Programu 9.1 Programu ina maeneo makuu manne na miradi mingi itakayotekelezwa kwa miaka mitano. Njia pekee ya kufikia malengo au kufanikiwa ni kuweka vipaumbele, makundi, mpangilio na utaratibu unaofaa kutekeleza miradi na shughuli za Programu. Aidha maeneo makuu na miradi ya ASDP II itatekelezwa kwa mfuatano na mpangilio utakaoleta mabadiliko na matokeo makubwa. Mchakato wa mpango wa utekelezaji, mfuatano na mpangilio umelenga umuhimu wa maeneo makuu na miradi ambayo itatatua changamoto za sekta kwa haraka kwa kutumia fursa zilizopo na kuleta mabadiliko chanya. 13 ASDP II 9.2 Pia kuna haja ya kutekeleza miradi ambayo inaweka mazingira wezeshi kwa kuondoa vizuizi “kuzibua bomba ili maji yapite” (“Unclog the pipe and let the water flow”). Kwa hiyo utekelezaji utaanza na eneo kuu la 4 ambalo linaweka mazingira yatakayowezesha sekta binafsi na ya umma kufanikisha shughuli za sekta ya kilimo ikiwa ni pamoja na wakulima wadogo. Litafuatia Eneo kuu la Tatu (Biashara na kuongeza thamani ya mazao) litaunda mfumo wa masoko (markets pull effect) ambao utavutia kuongeza uzalishaji, tija na faida ya mazao ya sekta ya kilimo katika Eneo kuu la Pili. Utekelezaji wa eneo la Pili utasababisha matumizi endelevu ya maji na ardhi katika Eneo kuu la Kwanza. 9.3 Mpangilio wa utekelezaji uliopendekezwa ni kutoa mwongozo wa utekelezaji wa programu kutegemeana na upatikanaji wa rasilimali na malengo makuu ya programu. Kiukweli, miradi yote, inatakiwa ianze wakati mmoja kama fedha inayotakiwa inapatikana. Kama sivyo, eneo la kiwango cha juu cha kipaumbele, maeneo ya uwekezaji na miradi itekelezwe kwanza, halafu miradi yenye vipaumbele vya chini itekelezwe baadae kutegemeana na fedha itakayoongezeka. 10 Taasisi na Muundo wa Uratibu wa ASDP II 10.1 Uratibu wa programu utazingatia mifumo na miundo ya Serikali iliyopo ili kuendeleza juhudi za kuimarisha mifumo ya Serikali katika ngazi ya Taifa, Mkoa na Wilaya. 10.2 Katika ASDP II, utekelezaji utahitaji uwazi katika uongozi/utawala, muundo wa taasisi na mfumo wa kuratibu kuanzia ngazi ya Taifa hadi ya Mamlaka za Serikali za Mitaa. Hii inajumuisha uongozi wa Serikali katika kuratibu, wajibu na majukumu, na mamlaka na uwajibikaji wa watekelezaji unaolenga katika kufikia malengo ya programu/miradi, matokeo, na viashiria vya kupima matokeo ya programu; kuandaa na kusambaza miongozo sahihi ya programu/miradi, utaratibu, na kuweka kumbukumbu kwa ajili ya watekelezaji; kuwezesha usimamiaji sahihi wa fedha na mfumo wa ukaguzi wa programu na miradi; na hatimaye vyote vitawajibika kwa Waziri Mkuu. 10.3 Kitengo cha Taifa cha Kuratibu na Kusimamia Utekelezaji wa ASDP II (NCU) itahakikisha uandaaji wa mpango na utekelezaji wa miradi ya ASDP II unafanyika kwa kushirikiana na wadau mbalimbali 14 ASDP II muhimu. 10.4 Muundo wa uratibu wa ASDP II katika ngazi ya Taifa utakuwa na Mkutano wa Taifa wa Wadau wa Sekta (NASSM), Kamati ya Kusimamia Sekta ya Kilimo (ASC), Washauri katika Sekta ya Kilimo (ASCG), Kamati ya Ufundi ya Wakurugenzi (TCD), Kikundi Kazi (TWGs) na Kitengo cha Taifa cha Kuratibu na kusimamia utekelezaji wa ASDP II (NCU). Jedwali 2 linaonyesha Taasisi na muundo wa uratibu wa sekta katika ASDP II. Jedwali 2: Taasisi na Muundo wa Uratibu, Wajumbe na Majukumu Ngazi ya Taifa katika ASDP II Taasisi/ utaratibu Mwenyekiti Wajumbe Majukumu i) Mkutano wa Taifa wa Wadau wa Sekta ya Kilimo (National Agricultural Sector Stakeholders Meeting (NASSM). Waziri Mkuu Mawaziri wa Wizara za Sekta ya Kilimo (ASLMs), na Wizara zingine, Makatibu Wakuu, Wakurugenzi wa Sera na Mipango kutoka ASLMs, na Maafisa wakuu wa Serikali, Viongozi wa Maeneo makuu ya ASDP II; Sekretariati za Mikoa (RSs); Wakurugezi Watendaji wa Wilaya (DEDs); Wakuu wa Idara ya Kilimo Umwagiliaji na Ushirika wa Wilaya (DAICOs), Wakuu wa Idara ya Mifugo Uvuvi wa Wilaya (DLFOs); Maafisa wa utafiti na Maafisa wa mafunzo; Wawakilishi wa vyuo; Bodi za mazao; Wabia wa Maendeleo, wanafadhili wa kilimo, Sekta Binafsi n.k. 15 ASDP II Taasisi/ utaratibu Mwenyekiti Wajumbe Majukumu Ajenda ya mkutano huu wa mwaka ni miongozo ya sera katika ajenda ya kuleta mageuzi ya sekta ya kilimo, kutoa ushauri na miongozo ya utekelezaji wa ASDP II n.k. ii) Kamati ya Kusimamia sekta ya Kilimo (Agricultural Steering Committee -ASC) Waziri- Wizara ya Kilimo Makatibu Wakuu wa maeneo makuu (Lead Components) ya ASDP II na wizara zingine (ASLMs na zingine); Wawakilishi wa Wabia wa Maendeleo, Sekta Binafsi, Taasisi zisizo za kiserikali (NGOs/NSAs) n.k. Kupitia na kuthibitisha taarifa za mipango, bajeti, ufuatiliaji na tathimini na ripoti za fedha na ukaguzi; Kuidhinisha Hadidu za rejea za mapitio ya pamoja ya sekta ya mwaka, Matumizi ya Umma, ufuatiliaji na tathimini (JSR/ ASR/PER na M&E). 16 ASDP II Taasisi/ utaratibu Mwenyekiti Wajumbe Majukumu iii) Mkutano wa Kikundi cha Ushauri katika Sekta ya Kilimo (Agricultural Sector Consultative Group (ASCG) Meeting) Katibu Mkuu (KM) - Wizara ya Kilimo Makatibu Wakuu wa maeneo makuu ya ASDP II (ASLMs na wizara zingine); Wabia wa Maendeleo wote, Sekta Binafsi, Asasi zisizo za kiserikali (NGOs/NSAs), za Vyuo vya mafunzo na Taasisi za Utafiti n.k. Kutoa ushauri wa sera, mipango, bajeti, mapitio ya matumizi ya umma na sekta ya kilimo; Kuratibu mazungumzo na wadau kuhusu sera mara kwa mara; Kutoa misaada (fedha, vifaa na mingine) kwa sekta; Kushiriki katika mikutano ya mwaka ya pamoja ya kuandaa mipango na bajeti; Mazungumzo na kupata maoni ya Wabia wa Maendeleo, sekta binafsi na asasi zisizo za kiserikali (NGOs/NSAs). 17 ASDP II Taasisi/ utaratibu Mwenyekiti Wajumbe Majukumu iv) Kamati ya Wakurugenzi (Technical Committee of Directors -TCD) KM - Wizara ya Kilimo Wakurugenzi wa Wizara za Sekta, viongozi wa maeneo makuu ya ASDP na Uratibu wa ASDP II- OR-TAMISEMI Kupitia, kuchunguza na kuunganisha taarifa za mipango, bajeti, ufuatiliaji na tathimini za kila msimamizi wa maeneo ya ASDP II; Kupendekeza miongozo na taratibu za kutekeleza ASDP II; Kupendekeza hadidu za rejea za mapitio ya pamoja ya sekta ya mwaka, Matumizi ya Umma, ufuatiliaji na tathimini (JSR/ ASR/PER, n.k v) Mkutano wa kitaalamu wa msimamizi wa maeneo makuu (Lead Agency Component Technical Meeting) Mkurugenzi wa Sera na Mipango (DPP of Lead Component) Wenyeviti wa Vikundi kazi vya Wataalamu (TWGs) na mwakilishi kutoka Kitengo cha Taifa cha kuratibu na Kusimamia ASDP II (NCU) Kupitia mipango na bajeti, zilizowasilishwa kutoka maeneo makuu husika; kupitia na kuchambua taarifa; na kuziwasilisha kwa ASDP II - NCU 18 ASDP II Taasisi/ utaratibu Mwenyekiti Wajumbe Majukumu vi) Vikundi kazi vya Kitaalamu (Thematic Working Groups- TWGs) Kiongozi wa Maeneo makuu (Componen/ sub- component Leaders) Viongozi wa maeneo makuu ya ASDP II, wataalamu waliochaguliwa kutoka Wizara za Sekta ya Kilimo (ASLMs) Kuandaa na kupitia mipango na bajeti za Maeneo makuu ya ASDP II na kuwasilisha kwenye mkutano wa Msimamizi wa kuratibu maeneo ya ASDP II. vii) Kitengo cha Taifa cha Kuratibu ASDP II (NCU) Mratibu wa Programu wa Taifa Wataalamu (experts) katika Uzalishaji na biashara; Masoko na Mnyororo wa thamani (kwa kilimo, mifugo na uvuvi); Ufuatiliaji na Tathimini; Mchambuzi wa sera za sekta ya kilimo Kutoa kichocheo na kuwajibika katika ajenda ya mageuzi ya kilimo. Kuunganisha mipango na bajeti za miradi chini ya ASDP II na kuandaa rasimu ya mpango kazi na bajeti ya m waka; Kuratibu uandaaji wa mipango na bajeti kwa pamoja; Kusimamia, kufuatilia, kutathimini, kuhuisha na kuratibu utekelezaji wa ASDP II na ni Sekretarieti wa ASDP II 19 ASDP II 10.5 Uratibu katika OR-TAMISEMI utaanza na Mkutano wa ushauri wa mwaka wa Mkoa na Serikali za mitaa (Annual Regional and Local Government Consultative Meeting) mwenyekiti akiwa ni Waziri-OR- TAMISEMI. Ukifuatiwa na: (i) Mkutano wa Ushauri wa Sekta ya kilimo (Agricultural Sector Consultative Meeting) (ii) Kamati ya Kitaalamu ya viongozi wa maeneo ya makuu ya ASDP II (Technical Committee of Component Leaders-PO-RALG) na (iii) Kamati ya Ushauri ya Mkoa (Regional Consultative Committee -RCC). Jedwali 3 linaonyesha Taasisi ya Utawala na Muundo wa Uratibu, Wajumbe na Majukumu ya OR-TAMISEMI katika ASDP II. 10.6 Uratibu katika ngazi ya wilaya, ASDP II itaimarisha miundo na shughuli za ngazi ya wilaya kama ilivyokuwa wakati wa utekelezaji wa ASDP I. Mpango wa Maendeleo wa Wilaya (District Agricultural Development Plan -DADP) utaendelea kuwa chombo muhimu kwa maendeleo ya sekta ya kilimo katika ngazi ya wilaya. Mkurugenzi Mtendaji wa Wilaya atawajibika kwa kazi na fedha zitakazotumika katika ngazi ya wilaya. Timu ya Usimamizi ya Baraza (CMT), ambayo Mkurugenzi ni Mwenyekiti inahudhuriwa na Wakuu wa Idara wote wakiwemo Afisa Kilimo Umwagiliaji na Ushirika wa Wilaya (DAICO) na Afisa Mifugo na Uvuvi wa Wilaya (DLFO), na atapewa taarifa za shughuli za maendeleo za sekta ya kilimo na hali ilivyo ndani ya DADP. Jedwali 3 linaonyesha Taasisi ya Utawala na Muundo wa Uratibu, Wajumbe na Majukumu Ngazi ya OR-TAMISEMI katika ASDP II. 20 ASDP II Jedwali 3: Taasisi ya Utawala na Muundo wa Uratibu wa ASDP II, katika Ngazi ya OR-TAMISEMI Taasisi Mwenyekiti Wajumbe Mkutano wa mwaka wa kushauriana wa Mkoa na Serikali za mitaa (Annual Regional and Local Government Consultative Meeting ) Waziri-OR- TAMISEMI Makatibu Wakuu na Wakurugenzi (DPPs) wa Wizara za sekta ya kilimo ( ASLMs), Wabia wa Maendeleo RS & LGAs,Sekta Binafsi, Taasisi zisizo za kiserikali (NGOs/CBOs; FBOs), Wakurugenzi Watendaji wa Wilaya (DED), Wataalamu wa Kata, Wilaya na Mikoa , n.k. Mkutano wa Ushauri wa Sekta ya kilimo (Agricultural Sector Consultative Meeting) Katibu Mkuu-OR- TAMISEMI Wakurugenzi (DPPs) wa ASLMs Kamati ya Kitaalamu ya viongozi wa maeneo ya ASDP II Technical Committee of Component Leaders-PO- RALG) Mkurugenzi wa Uratibu wa Sekta OR- TAMISEMI Viongozi wa maeneo ASDP II wa OR- TAMISEMI na Wakurugenzi wengine Kamati ya Ushauri ya Mkoa (Regional Consultative Committee -RCC) Mkuu wa Mkoa Afisa Msaidizi wa Afisa Tawala wa Mkoa (RAS),Wakuu wa vitengo 21 ASDP II Kamati ya ushauri ya Wilaya (District Consultative Committee) Mkuu wa Wilaya Mkurugenzi wa wilaya , Wakuu wa idara Baraza la Madiwani (Full Council) Mwenyekiti wa Baraza la Madiwani Wajumbe wa baraza, Timu ya Usimamizi ya Baraza (CMT), Mkurugenzi Baraza la Maendeleo la Kata (Ward Development Council) Diwani Wajumbe wa Baraza Mkutano wa Kijiji wa baraza (Village Council Meeting) Mwenyekiti wa Kijiji Wajumbe wa mkutano wa baraza Mkutano mkuu wa Kijiji (Village Assembly) Mwenyekiti wa Kijiji Wanakijiji wote wenye umri kuanzia miaka 18 na mwenye akili timamu 11 Ufuatiliaji naTathimini ya ASDP II 11.1 Ufuatiliaji na Tathimini ya programu na miradi ya ASDP II utafanyika kulingana na mfumo wa Serikali ambapo kutakuwa na ufuatiliaji na tathmini ya NDANI na NJE ya programu/mradi na taasisi husika. Kila ngazi ya utawala itaisimamia na kufuatilia ngazi nyingine ya chini ili kuhakikisha na kujiridhisha na utendaji wa kila ngazi, mfano Afisa Mtendaji wa Kata atasimamia, kufuatilia na kutathmini kazi za Afisa Mtendaji wa Kijiji. Mfumo wa ufuatiliaji na tathmini umeandaliwa katika ngazi zote za uratibu kutoka Taifa, OR-TAMISEMI, Mikoa, Wilaya, Kata na Vijiji. 11.2 Kitengo cha Taifa cha Kuratibu na Kusimamia Utekelezaji wa ASDP II (NCU) kitaratibu mapitio na tathmini ya kila mwaka. Katika ngazi ya Taifa na Wilaya kutakuwa na Kikundi kazi cha Ufuatiliaji na Tathimini (M&E-TWG) kitapata matokoeo yanayohitajika kwa kutumia 22 ASDP II viashiria vya programu na miradi vilivyopo kwenye mfumo wa kupima matokeo (Result Frame work). 12 Gharama na Ugharamiaji wa Programu 12.1 Jumla ya makadirio ya kugharamia ASDP II ni Shilingi za Kitanzania Trilioni 13.819 (sawa na dola za Kimarekani bilioni 5.979) kwa muda wa miaka 5. Asilimia 75 ya fedha hizo zitatekeleza miradi iliyo ngazi ya wilaya na asilimia 25 zitatekeleza miradi na uratibu ngazi ya Mkoa na Taifa. 12.2 Mchanganuo wa makadirio ya bajeti kwa kila eneo kuu la ASDP II umeoneshwa kwenye Jedwali 4 hapo chini. Jedwali 4: Mchanganuo wa Bajeti ya ASDP II kwa Kila Eneo Kuu la Programu kwa Miaka Mitano ya Kwanza Eneo Kuu la Programu Bajeti (TSH) Bajeti (USD) % Eneo Kuu la 1 Usimamizi endelevu wa matumizi ya maji na ardhi 2,024,646,012,085 875,988,893 15 Eneo Kuu la 2 Kuongeza tija na faida katika kilimo, mifugo na uvuvi 8,081,495,303,009 3,496,561,907 58 Eneo Kuu la 3 Biashara na kuongeza thamani ya mazao 3,575,493,642,854 1,546,982,879 26 23 ASDP II Eneo Kuu la Programu Bajeti (TSH) Bajeti (USD) % Eneo Kuu la 4 Kuiwezesha sekta katika uratibu, Ufuatiliaji na Tathimini 137,442,668,522 59,466,322 1 Jumla Kuu 13,819,077,626,470 5,979,000,000 12.3 Programu ya ASDP II itagharamiwa na wadau mbalimbali ambao ni pamoja na Serikali, Wabia wa Maendeleo, Taasisi/Asasi zisizo za kiserikali, Sekta binafsi, Taasisi za Fedha na Wakulima. Timu ya taifa ya uratibu itakuwa na jukumu la kuratibu wadau wote hawa wakati wote wa utekelezaji wa ASDP II. 12.4 Utaratibu wa uchangiaji wa fedha, ni kwamba kutakuwa na mfuko wa pamoja wa ASDP II ambapo fedha kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya ASDP zitawekwa. Hata hivyo miradi inayogharamiwa nje ya mfuko wa pamoja itafikiriwa, kuratibiwa na kusimamiwa.

# Extracted Content UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 1 1.0 NATIONAL HIGHLIGHTS Harvesting activities have been completed in in both unimodal and bimodal areas. Post- harvest handling and marketing activities of food crops are ongoing. Farmers in bimodal regions are currently preparing land for the short rain (Vuli) cropping season which is expected to start in October in most parts of Bimodal areas. Cassava continued to experience favorable conditions in most parts of the country and it is in different growth stages. Harvesting of the crop is also on going in those areas where the crop is at maturity stage. Lindi, Musoma, Kinondoni and Moshi had above average maize price while Songea, Mpanda and Sumbawanga were all below average maize prices. However, the lowest maize prices were observed in Songea, Mpanda and Sumbawanga markets. Njombe, Moshi, Songea and Ilala had the highest prices for rice while Mpanda, Sumbawanga and Musoma had lowest market prices of rice. Lindi, Kinondoni, Ilala and Mwanza markets had the highest prices for beans, while Bukoba, Kigoma and Songea Markets had the lowest prices of beans. Volume 52-2021 http://www.kilimo.go.tz 31st AUGUST 2021 TABLE OF CONTENTS National Highlights……….……………………….1 Major Crop Conditions………......................2 Satellite-based crop Conditions……………….4 Rainfall Outlook…………………………………….6 Major Food Prices…………………………. ……14 Food Crop production…………………………..15 Other public awareness………………………..18 Terms and Definitions…………………………..22 UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 2 Figure 1: This Crop condition map syntheses information for all crops as of 31st August, 2021. Crop conditions over the main growing areas based on combination of national, regional and district crop analyst inputs along with remote sensing data and rainfall data provided by Tanzania Meteorological Agency. Crop with conditions other than favorable are marked indicated on the map. UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 3 2.0 CROP CONDITIONS FOR MAJOR FOOD CROPS Maize In both unimodal and bimodal regions harvesting of the crop is almost done. Farmers in bimodal areas are preparing for the start of short rain (Vuli season) which is expected to start in October Beans In both unimodal and bimodal regions harvesting of the crop is almost done. Farmers in bimodal areas are preparing for the start of short rain (Vuli season) which is expected to start in October . . Cassava Cassava continued to experience favorable conditions in most parts of the country and it is in different growth stages. Harvesting of the crop is also on progress in areas where the crop is at maturity stage eg in Kigoma Region . . Paddy In both bimodal and unimodal area harvesting is almost done except in irrigation areas harvesting activities are on progress. NOTE: Other important crops grown in a wide range and contribute in the food basket include banana sorghum, millets, potatoes, wheat and other pulses UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 4 3.0 SATELLITE-BASED VEGETATION CONDITIONS Compared to the long term mean NDVI and the NDVI anomaly for 2017, 2018, 2019 and 2020, the NDVI for August 2021 was higher than NDVI for 2017, 2018, 2019 and long term mean but was below than the NDVI for 2020 (Fig. 7).This indicates that, the conditions in terms of vegetation cover were also good for August 2021 as compared to the vegetation cover for August 2017, 2018, 2019 and long term mean but the vegetation cover was not good as compared to 2020 in the same month. However, availability of water and pasture for livestock is still in favourable condition in most parts of the country. Figure 7: 16 days for August, 2021 as it compares to 2017, 2018, 2019, 2020 and the long-term mean. Data shows NDVI values bordering average for the whole country. Figure .6: Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) anomaly for 13th-28th August, 2021 UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 5 Compared to the long term mean NDVI and the NDVI anomaly, the NDVI for Simiyu in August 2021 was higher than NDVI for 2017, 2018, 2019 and long term mean but was below than the NDVI for 2020 (Fig.9). This indicate that, the conditions in terms of vegetation cover were also good for August 2021 as compared to the vegetation cover for August 2017, 2018, 2019 and long term mean but the vegetation cover was not good as compared to 2020 in the same month. Water and pasture for livestock are still in favorable condition in most parts of the region. Figure 8: Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) for Simiyu anomaly for 13th-28th August, 2021. Figure 9: 16 days NDVI for August, 2021 as it compares to 2017, 2018, 2019, 2020 and the long- term mean for Simiyu, Region. SIMIYU REGION UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 6 Fig 10 a Climatology of Simiyu region The figure above indicates how rainfall performs in 2020/2021 season as compared to 2019/2020 season for Simiyu Region. Figure 10b Climatology of Simiyu Region for Five years comparison The above figure indicates how rainfall performed in Simiyu Region for five consecutive years. UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 7 Data Anomaly Z-Score Figure 11 Figure above indicates how rainfall performed in various regions including Simiyu region in August 2021. SIMIYU REGION SIMIYU REGION SIMIYU REGION UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 8 4.0 RAINFALL PERFORMANCE AND AGRO-METEOROLOGICAL IMPACTS DURING AUGUST, 2021 4.1 Rainfall distribution over the country: During the month of August, 2021 dry and cool conditions continued over almost entire parts of the country. However, isolated off season rainfall were performed over few areas of the coastal belt, Lake Victoria basin, high grounds of north-eastern highlands and western Highlands as shown in figure 1. Significant rains were experienced over Arusha and Mara regions during first dekad. The cold conditions prevailed over most parts of the country with the lowest minimum temperatures observed over south-western highlands (SWH), southern region (SR) and high ground areas of north-eastern highlands (NEH). In another hand, occasional periods of strong winds reaching 40 km/h were experienced over some areas along the coastal belt. (Source: http:// www.meteo.go.tz/uploads/weathers/forecast/en/1625117530) Figure 12: Dekadal rainfall accumulation during August, 2021 (Source: TMA Geo – WRSI, August 2021). UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 9 4.2 Agro meteorological Impacts during August, 2021: The dry and cool conditions experienced in most parts of the country during the month has led to further decrease in soil moisture. This has led to more reduction in water and pasture availability for livestock over most areas of the country due to prolonged dry season. Most farmers in unimodal areas have done with harvesting activities with an exception of Njombe region where farmers continued with maize harvesting. Farmers over bimodal areas, particularly over Kagera region, were engaged with land preparation ready for the Vuli rainy season. 4.3 Weather Outlook for September, 2021: Generally, slight cool temperatures are anticipated to dominate over most parts of the country with mainly dry condition. However, in some areas of south western highlands (SWH), north eastern highlands and southern region mainly normal cool temperatures are expected. Subsequently, occasional episodes of strong wind are expected along the coastal belt. Otherwise, periods of rainfall activities are likely over few areas of the coastal belt, Lake Victoria Basin and high ground of NEH. (Source: http://www.meteo.go.tz/uploads/weathers/forecast/en/ 1625117530) 4.4 Expected Agrometeorological impacts and Advisory during September, 2021: The expected dry conditions in most areas of the country will likely lead to shortage of water for livestock. In other hand, the expected off seasonal rains are likely to affect crop harvesting, drying and other postharvest management activities. Farmers, livestock keepers and fishers are advised to seek for professional advice from relevant sectoral experts. Furthermore, it is encouraged to use various weather forecast updates including daily, five days and warnings issued by the Tanzania Meteorological Authority (TMA). UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 10 CLIMATE OUTLOOK FOR OCTOBER – DECEMBER (OND), 2021 (VULI) RAINY SEASON Figure 13: Climate outlook for october – december (OND), 2021 Highlights for October –December, 2021 (Vuli) rainfall season This statement describes the evolution of the climate systems and outlook for the October to December, 2021 rainfall season, advisories and early warnings to various weather sensitive sectors including agriculture and food security, livestock and fisheries, natural resources, wildlife and tourism, energy and water, transport (land, marine and aviation), local authorities, health and disaster management. This season is more significant for the areas of the northeastern highlands, northern coast, Lake Victoria Basin and the northern parts of Kigoma region. The key message contained in the outlook indicates that: UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 11 a) The Vuli 2021 seasonal rains (i) Vuli rains are expected to be below normal to normal and characterized by prolonged periods of dry spells. ( ii) The Vuli rainy season is expected to have a poor start in the third and fourth weeks of October 2021 with poor distribution and progress in many areas. (iii) Beside the below normal to normal rainfall condition, warmer than usual temperatures are expected across bimodal areas during the Vuli rainy season. (b) Expected Impacts (i) Soil moisture deficit is expected over most areas. (ii) Outbreak of water borne diseases may occur due to deficit of clean and safe water. (iii) Inadequate pasture and water can result into conflicts between pastoralists and other land users. (iv)Risk of forest fires is likely to be elevated thus relevant authorities are advised to prepare strategies to mitigate the associated impacts. SEASONAL RAINFALL OUTLOOK FOR OCTOBER – DECEMBER, 2021 The Vuli rainy season is specific to areas of the northeastern highlands (Arusha, Manyara and Kilimanjaro regions), northern coast (northern part of Morogoro region, Pwani (including Mafia Island), Dar es Salaam and Tanga regions, Unguja and Pemba isles), Lake Victoria basin (Kagera, Geita, Mwanza, Shinyanga, Simiyu and Mara regions) and the northern part of Kigoma region (Kibondo and Kakonko districts). Based on current and expected climate systems (as indicated in part III of this statement), generally, below normal to normal rains are expected over most parts of bimodal rainfall areas. However, most areas of the Lake Victoria basin are more likely to receive normal to below normal rains. The season is likely to be characterized by late onset and accompanied by poor temporal and spatial distribution. However, periods of slight increase in rainfall are expected to occur in few areas by December 2021 through January 2022. Beside the below normal to normal rainfall UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 12 condition, warmer than usual temperatures are expected across bimodal areas during the Vuli rainy season, in particular northern coast and northeastern highland. Lake Victoria Basin (Kagera, Geita, Mwanza, Shinyanga, Simiyu and Mara regions) and northern part of Kigoma region (Kibondo and Kakonko districts): The seasonal rains are expected to be normal to below normal over most parts of Geita, Kagera, Mwanza, western part of Shinyanga and northern part of Kigoma regions. On the other hand, Simiyu, Mara and eastern part of Shinyanga regions are expected to feature below normal to normal rains. The rains are expected to start during the third week of October, 2021 and cease during the month of January, 2022. Northern Coast and its Hinterlands: (northern part of Morogoro region, Pwani (including Mafia Island), Dar es Salaam and Tanga regions, Unguja and Pemba isles): Rains are expected to be below normal to normal over most areas of the northern coast. The rains are expected to start between the third and fourth weeks of October, 2021. However, the onset is likely to be affected by high frequency dry spells. Northeastern Highlands: (Arusha, Manyara and Kilimanjaro regions): Rains are expected to be below normal to normal over most areas. The onset for these rains is expected to be during the third and fourth weeks of October, 2021 and characterized by prolonged and high frequency dry spells, poor temporal distribution and progress. The cessation is expected in the fourth week of December, 2021. UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 13 Figure 14: Outlook and Climatology for October – December (OND), 2021 NOTE: It should be noted that events of heavy and short duration rainfall might occur despite suppressed rainfall condition expected during October - December. LIKELY IMPACTS AND ADVISORY IN AGRICULTURE AND FOOD SECURITY During Vuli 2021 rainy season, reduced soil moisture is expected to occur in many bimodal areas. However, severe depletion of moisture is expected in the north-eastern highlands and the northern coast of Tanzania is expected to affect crop growth. In addition, crop pests (such as ants) and diseases are expected to increase in the season thus affecting crop growth and productivity. Similarly, availability of forest products such as honey are expected to be affected due to water deficiencies and insufficient tree flowering. Production of seaweeds may be affected due to anticipated prolonged dry spells. Farmers are advised to plant crops that are drought tolerant and can mature in a short period of time. Moreover, they are advised to conserve soil moisture and water by using available technologies and farming techniques that are climate resilient. Farmers are also advised to seek advice from extension officers on the best way to run agricultural activities for food and nutrition security. In addition, the relevant authorities are advised to provide awareness and advice to farmers on the best way to make use of the expected minimum rainfall as well as the optimal use of available food reserve. UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 14 5. AVERAGE PRICE OF FOOD CROPS IN AUGUST 2021 Figure 15: Average price of Food crops in August 2021 The chart above shows Augost, 2021 average market prices of major food crops in combination with Nation average price data for the selected markets Njombe, Moshi, Songea and Ilala had the highest prices for rice ranging from 1,600 to 2091/70 per Kg while Mpanda, Sumbawanga and Musoma had lowest market prices of rice ranging from 925/- to 1,028/85 per kg. Lindi, Musoma, Kinondoni and Moshi had above average maize price while Songea, Mpanda and Sumbawanga were all below average maize prices. However, the lowest maize prices were observed in the Songea market 279/70 per Kg, Mpanda market 296.00 per Kg and Sumbawanga market 313.75. Lindi, Kinondoni, Ilala and Mwanza markets had the highest prices for beans, ranging from 1950.00 to 2,250.00 per kg while Bukoba, Kigoma and Songea Markets had the lowest prices of beans ranging from 1257.70 to 1,400 per kg. 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000ARUSHAKINONDONIILALATEMEKEDODOMA MJINIKIBAIGWAIRINGABUKOBAMOSHIKIGOMALINDIMUSOMAMBEYAMOROGOROMTWARAMWANZAS'WANGASONGEASHINYANGATABORATANGAMPANDANJOMBEBABATI AVERAGE PRICES OF THREE MAJOR CROPS FROM SEVERAL MARKETS - AUGOST 2021 MAIZE RICE BEANS MAIZE AVG.P RICE AVG. P BEANS AVG. P UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 15 6. FOOD CROP PRODUCTION DATA AT NATIONAL LEVEL From the analysis at a national level, food crop production has reached 18,425,250 metric tons (Grain Equivalent) of which 10,639,990 metric tons are cereals and 7,785,260 metric tons are non-cereals. On the other hand, requirement for 2021/2022 is 14,796,751 metric tons of which 9,417,888 metric tons are cereals and 5,378,864 metric tons are non-cereals. Comparing these production figures with the requirement figures of 14,796,751 metric tons for 2021/2022 consumption year, it is evident that the country produced a surplus amounting 3,628,499 metric tons of total food crop production where 1,222,103 metric tons comprise cereals and 2,406,396 metric tons is non-cereals (Table 1). Source: Preliminary 2020/2021 food crop production Forecast UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 16 Figure 16: The Yellow and Green colors indicates years where the country had production levels at significant sufficient and surplus respectively. UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 17 Figure 17: Contribution of Different Crops for Food Security 2021/2022 Consumption Year Based on 2020/2021 Preliminary Food Crop Production Forecast. Source: Ministry of Agriculture Food Crop Production Reports UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 18 7.0 PUBLIC AWARENESS 7.1 SITUATION ACROSS NEIGHBORING COUNTRIES (EAC & GHACOF) Climate Outlook for October to December (OND) 2021 Rainfall Season across the Regions. October to December (OND) constitutes an important rainfall season, particularly in the equatorial parts of the Greater Horn of Africa (GHA), where the OND rainfall contributes 20-70% of the annual total rainfall. The upcoming rainfall season, October to December, is an important season for Uganda, Kenya, northern Tanzania, southern and central Somalia, southern Ethiopia and South Sudan, Rwanda, and Burundi. For some of these countries, this is the main farming season and it represents up to 70% of the total annual rainfall. A drier than usual season is forecasted across Eastern Africa from October to December 2021. In particular, in Tanzania, Burundi, Rwanda, Kenya, southern, central, and north-western Somalia, southern and south-eastern Ethiopia, and the Red Sea coast of northern Eritrea. Of particular concern are the drier than usual conditions forecasted over the cross-border areas of Kenya and Somalia. 2021 is being, and expected to continue to be, a drier than usual year for the majority of the region. Observations of rainfall over the past months reveal that the region has been facing rainfall deficits in many parts of central and southern East Africa and this is forecasted to continue until December 2021. The start of the season is expected to be delayed by up to 2 weeks, especially over eastern Kenya and southern Somalia. The forecast indicates that South Sudan, north-western Uganda, and south-western Ethiopia could receive over 200 and 300 mm during the entire season. There is a lower than usual chance of exceeding 200 and 300 mm over most other regions, in particular over eastern Kenya and southern Tanzania. The rainfall and temperature outlooks for October to December 2021 for various zones within the GHA region are given in Figure 1 and Figure 2, respectively. Source: Greater Horn of Africa Climate Outlook Forum (ghacof59): UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 19 Figure 18: Rainfall outlook for October to December 2021 Source: Ggreater Horn of Africa Climate Outlook Forum (GHACOF59) Zone I: In this Zone (light blue) probabilities for the near normal and below normal rainfall categories are equal at 35%, and slightly greater than for the above normal category. Zone II: In this Zone (all yellow) the below normal rainfall (drier) category has the highest probability (45%). The probabilities of the near normal and above normal categories are 35% and 20% respectively. Zone III: In this Zone (orange), the below normal rainfall (drier) category has the highest probability (50%). The probabilities for the other categories are provided. Zone IV: In this Zone (light blue) the probabilities for the below, normal, and above are equal. UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 20 Figure 19: Temperature outlook for October to December 2021 Source: Greater Horn of Africa Climate Outlook Forum (ghacof59) Zone I: In this Zone the above normal mean temperature (i.e., warmer) category is most likely at 70% (the probabilities of the other categories are also provided). Zones II: In this Zone also the above normal mean temperature category has the highest probability (at 45%). Zones III:In this Zone also the above normal mean temperature category has the highest probability (at 40%). Zones IV: In this Zone probabilities for the near normal and above normal mean temperature categories are equal at 35%, and slightly greater than for the below normal category. UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 21 Note: The numbers for each zone indicate the probabilities of rainfall/temperature in each of the three categories, above-, near-, and below-normal. The top number (A) indicates the probability of the above-normal category; the middle number (N) is for near-normal and the bottom number (B) for below-normal category. For example, in Zone I in Figure 1, there is 30% probability of rainfall occurring in the above-normal category; 35% probability of rainfall occurring in the near-normal category; and 35% probability of rainfall occurring in the below-normal category. Food and nutrition security across the Regions (EAC & GHA) With the expected situation, the food and nutrition security situation is likely to worsen especially in the Arid and Semi-Arid regions, requiring the need for expanding humanitarian assistance and interventions across the region. Generally, poor rains, late-onset, coupled with other non-climatic drivers like COVID-19, economic shocks, and conflict present poor prospects for farming across the region. Note: With the expected situation in OND, as a country, there is a need to be prepared to handle the situation within the country as well as the expected impacts from neighboring countries within the Region UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE NATIONAL FOOD SECURITY BULLETIN TANZANIA, AUGUST, 2021 22 Terms and Definitions MOA Ministry of Agriculture NFSD National Food Security Division TMA Tanzania Metrological Agency RAS Regional Administrative Secretary NDVI Normalized Difference Vegetative Index. The NDVI is used to measure and monitor plant growth, vegetative cover, and biomass production. MODIS Moderate resolution Imaging Spectro-radiometer BIMODAL Areas receiving rains twice a year. This means that the majority of precipitation falls in two distinct seasons a year i.e short rains Vuli-September to December, Longrains Masika-March to June. UNIMODAL Areas receiving rains once a year Msimu rains i.e. from November to April Conditions Exceptional Conditions are much better than average at time of reporting Favourable Conditions range from slightly below to slightly above average at reporting time Watch Conditions are not far from average but there is a potential risk to production Poor Crop conditions are well below average. Crop yields are to be 10% or more below Average This is only used when conditions are not likely to be able to recover, and the impact on production is likely Drivers Wet: Flooding Wetter than Average due to flooding Wet: Water Logging Wetter than Average due to waterlogging Dry Dryer than Average Hot Hotter than Average Cold Cooler than average or risk of frost damage Extreme Event This is a catch-all for all other climate risks (i.e. hurricane , typhoon, frost, hail, winterkill, wind damage, etc.) Delayed Planting Postponement to the start of the season Pests Destructive insects or animals Disease Impairment of the crop that causes abnormal functioning Wind Damage Damage caused by high winds Flood An excessive amount of water located beyond its normal boundaries Socio-political Social political factors that impact crop conditions (i.e. policy changes, agricultural subsidies, government intervention, etc.) Late Rains Delayed onset of the rainy season Trends Improving Crop conditions are improving Stable Crop conditions are stable Worsening Crop conditions are worsening

# Extracted Content BARIADI DISTRICT COUNCIL P.O.BOX 109 BARADI 12/07/2010 REF:BRDC/A.30/VOL/36 PROJECT COORDINATOR NCU BUILDING 3rd FLOOR P.O.BOX 11185 MWANZA RE: SUBMISSION OF DASIP ANNUAL PROGRESS REPORT FOR JULY 2009- JUNE 2010 The above heading refers. I hereby submit Annual progress report for the period of July 2009- June 2010. The report shows the implementation status for 2007/2008 & 2008/2009 carried over interventions and interventions that were to be implemented in FY 2009/2010. Thank you in advance, Ferdinand E.Bakililehi For. DISTRICT EXECUTIVE DIRECTOR BARIADI. CC: Regional Administrative Secretary P. O.BOX 320 SHINYANGA. BARIADI DISTRICT COUNCIL DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT DASIP ANNUAL PROGRESS REPORT FOR JULY 2009- JUNE/2010 Prepared By: District Executive Director’s office P.O Box 109 BARIADI Tel: 0282700012 Fax: 0282700212 1.0 INTRODUCTION AND BACK GROUND Bariadi District is one among twenty Districts in Lake Zone which funded by Agricultural Sector Investment Project (DASIP) and has 30 villages under this project. The District is located between Latitudes 2015’ and 3010’ South of the Equator and Longitude 33040’ to350 10’ East of Green which. The District is bordered by Kwimba and Magu Districts (Mwanza Region) in the West, Bunda and Serengeti Districts (Mara Region) in the North, Ngorongoro District (Arusha Region) in the East, Maswa and Meatu Districts (Shinyanga Region) in the South. The District covers a total area of 9,445.7 Sq. kms (944.570 ha) of which 4591.7 Sqkms (459,170 ha) is covered with an arable land suitable for both agriculture and livestock keeping, 790 Sq kms (79,000 ha) is covered by the Maswa Game reserve and 3,950 Sq.kms (395000 ha) covered by the Serengeti National Park. The remaining area of 114 Sq. km (11,400ha) is covered by water bodies, forest and hilly area. The climate in the District is generally tropical type. The annual rainfall ranges from 700mm-950mm. There are two periods of rainfall seasons. The short rain period is between October – December while long rains fall starts from March to mid May. The period from June to September is hot and dry. The average temperature during the day is 290C and 190C at night. Agro-Economic Zones There are two types of Agro-economic Zones mainly:- Agriculture Zone This occupies the whole area suitable for both agriculture and livestock activities it is covering about 49% of the total area. The Zone covers all the four Division of Dutwa, Ntuzu, Itilima and Kanadi. People who practice agriculture activities in the district is 81% of the total population. The main economic activities here are both farming and livestock keeping. Wild Life/ Game Protected Zone Both the Serengeti National Park and the Maswa Game reserve portion of the District are located in the Northern East parts of the District. The only activity undertaken here is hunting under permit according to hunting seasons. DISTRICT ECONOMY The District’s Major economic activities are farming and animal husbandry. It is estimated that these two sectors constitute about 80-95% of the district GDP. Other sectors include forest activities, trading activities and small scale industries which are estimated to contribute 10 – 20% of the District GDP. 2.0 EXECUTIVE SUMMARY The report indicates the progress of implementing DASIP from July 2009 to June 2010, But the general picture of Actual implementation can be looked from activities that had to be carried out from 2006/2007, the year which implementation of DASIP started. These activities are reflected in this report due to some them not yet completed to date. The report also highlight problems and challenges encountered during implementation and measures taken/ to be taken to counteract challenges. 3.0 PLANNED ACTIVITIES In 2006/2007- Ten proposed projects submitted to PCU- Mwanza of which only one project - Construction of cattle dip (termed as (Quick Win Project), was funded by PCU, with a tatal Tshs.13,000,000/= In 2007/08 – Thirty village development plans were submitted to PCU Mwanza and 17 projects were funded with total cost of Tshs. 24,1305,000/= being (DASIP contribution) and Tshs 61,896,000/= beneficiaries contribution. In the same year PCU transferred Tshs 30,000,000/= to DED- Bariadi for 60 PFGs seasonal long training. In 2008/09 twenty five proposed plans were submitted to PCU where 15 projects with total cost of Tshs 241,491,000/= funded by DASIP for these projects, with Beneficiaries contribution of Tshs 60,000,000/= together with Tshs.90,000,000/= formation of 180 PFGs. In 2009/2010/= The District had twenty three proposed plans submitted to PCU -Mwanza of which seven projects worth 151,022,000/= Tshs funded by DASIP contribution and 37,755,500/= is Beneficiaries contribution, equally to this PCU had transferred 90,000,000 Tshs to DED-Bariadi formation of 180PFGs. Together with this, PCU transferred 15,600,000/= for facilitating 39 PFGs which were trough wit preparation of Business plans. 4.0 PROJECTS IMPLEMENTED In 2007/2008 – No implementation of Micro projects. 2008/2009;mostly implementation of micro-project s effectively started in this time such projects are-construction of five cattle dips were constructed and rehabilitation of one for a total cost of Tshs. 72,008,000/= which are now completed and out of these three of them are now used; Construction of twelve shallow wells with total cost of 16,840,000/= which are not yet installed with pumps; Rehabilitation of Rural Agriculture feeder roads (22kms) with a total cost of Tshs. 34,800,000/=;,Rehabilitation of two charcoal dams with cost of 26,592,000/= Tshs.; Purchasing of oxen drawn implements (3 sets of ox-planters and 3 sets of ox-weeders) in a cost of 2,099,000/=Tshs; Construction of crop storage structure in cost of Tshs 28,000,000/= These were carried over activities for FY 2007/2008 4.1 Implementation of Carried over activities from FY 2008/09 -Four cattle dips were constructed and two rehabilitated in cost of 108,400,000/=Tshs; Construction of twelve shallow wells in cost of 48,000,000/=Tshs; which are in a stage of pump fitting ;Rehabilitation of two rural feeder roads in cost of 28,491,000/=Tshs; Two charco –dams were constructed/rehabilitated in total cost of 46,592,000/=Tshs; Construction of one bore hole [deep well] in cost of 26,592,000/= Tshs; Construction of one market shed in cost of 20,000,000/=Tshs; and purchasing of oxen drawn implements in cost of 5,000,000/=. Activities planned for FY 2009/2010 and implementation. Seven projects worth a total cost of Tshs 151,022,000/= which funded by DASIP in FY 2009/2010 are in the process of tendering and other on going activities is collection of building materials such as sand, stone and gravel that is done by respective community. 4.2 Implementation of PFGs Long season Training - 2007/08 – PFGs 51 out of 60 were formed and funded with Tshs 25,500,000/=each PFG 500,000/= [Members- male 579; female 411=990) - 2008/09 -PFGs 162 out of 180 with cost of Tshs 81;000,000/=[male 1955; female2067=4,022] ] - 2009/2010- PFGS 157 out of 180 with Total cost of Tshs 78,500,000/= (1865males; 1778females =3,643 ] Business plan- 39 PFGS 14,000,000/= Tshs transferred to 35 PFGS out of 15,600,000/=Tshs. four PFGS Bank Account are dormant and efforts are made to make them activated. 4.3 DASIP’s Office resources; The resources used in undertaking project’s daily activities are; Three desk top computers with their accessories, one photocopy-machine, Four motorcycles [Honda] owned by DPO, DME O, and Two DTCS 5.0 ANNUAL ACHIEVEMENTS Most of carried over activities completed during this period. Such activities includes: Construction of new charco dams; rehabilitation of rural feeder roads; construction/rehabilitation of cattle dips and formation of PFGs as shown in the annexes here under. 6.0 CHALLENGES i. Starting and completion of intervention delays due to slow /absence of contribution percentage cost to the intervention by community. ii. Completed projects not used by respective community as targeted e. g .cattle dips iii. Inadequate funds allocation for some projects causes them not implemented as target e.g little funds allocation for Charco dams construction. 7.0 THE WAY FORWARD 1.Community should be educated on the prons and cons of using completed projects. 2. To adhere to the donors regulations that community should mobilize building material to the site where intervention is to be carried out before commencement of the implementation. 3. Unlimited education should be given to the community on the issue of project ownership so as to encourage community members to make use of them. 8.0 LIST OF ANNEXES 8.1 Matrix of village micro projects- 2008/ 2009 ; Implementation Activity Budget Actual Expenditure Variance % Remaks Construction of five (5) cattle dips in five villages; • Isanga • Ihusi • Nyamikoma • Sengerema • Zanzui 13,000,000/= 12,861,000/= 12,861,000/= 12,861,000/= 12,861,000/= 12,300,000/= 12,861,000/= 12,861,000/= 12,861,000/= 12,861,000/= 700,000/= Nil Nil Nil nil 94.6 100 100 100 100 Retention money (All dips are completed ) 64,444,000/= 63,744,000/= 700,000/= Rehabilitation of one (1) cattle dip • Nhobora 7,546,000/= 7,546,000/= -Nil 100 Completed 7,546,000/= 7,546,000/= Construction of 12 shallow wells in four (4) villages @ village three shallow wells; • Mwanzoya • Ibulyu • Gasuma • Ng’hesha 4,210,000 4,210,000 4,210,000 4,210,000 2,740,000/= 3,762,968/= 2,740,000/= 3,950,000/= 1,470,000/= 447,032/= 1, 470,000/= 260,000/= 65 89.4 65 93.8 Rings installation is completed yet pump fitting due to insufficient fund allocated. More funds has been requested from PCU. Sub total 16,840,000/= 13,192,968/= 3,647,032/= Rehabilitation of four (4) Rural Agricultural feeder roads; • Nyaumata (4) km • Nkuyu (7) km • Bunamahala (4) km • Isanga (7) km 7,200,000/= 9,600,000/= 7,200,000/= 10,800,000/= 7,200,000/= 9,600,000/= 6,000,000/= 7,407,625/= -Nil - 1,200,000/= 3,392,375/= 100 100 83.3 68.5 Completed Completed Yet culverts construction Yet culverts construction Sub total 34,800,000/= 30,207,625/= 4,592,375/= Rehabilitation of three charco dams in three villages; • Igegu • Mwashagata • Ngeme 26,592,000/= 9,600,000/= 9,600,000/= 26,592,000/= - - - - - 100 - - Completed Not yet started due to insufficient fund allocated, more funds has been requested from PCU Sub total 45,792,000/= 2,592,000/= 8,939,407/= Procurement/purchase of one set of Ox- drawn implements for one village; • Isakang’wale 2,099,000/= 2,099,000/= - 100 Completed and members have been trained on how to use them GRAND TOTAL 171,521,000/= 143,381,593/= - 8.2 CAPACITY BUILDING FOR DIFFERENT ACTIVITIES 2007/2008; Implementation Capacity Building % Office running and maintenance And motorcycle allowances 34,250,000/= 34,250,000/= - 100 Procurement of bicycle 7,000,000/= 7,000,000/= - 1 00 Long season training 30,000,000/= 25,500,000/= 85 training 46,920,000/= 46,920,000/= - 100 Micro-project 20,400,000/= 12,800,000/= 7,600,000/= 62 SUB TOTAL 138,570,000/= 126,470,000/= 7,600,000/= 2008/2009 implementation Office running and maintenance and motorcycle allowances 22,745,000/= 22,745,000/= - 100 Long season training 90,000,000/= 81,000,000/= 9,000,000/= 90 SUB TOTAL 112745000/= 103,745,000/= 9,000,000/= 2009/2010 Office running and maintenance and motorcycle allowances 16,590,000/= 16,590,000/= - 100 Long season training 90,000,000/= 78,500,000/= 11,500,000/= 87 NANE _NANE Exihibition 2310000/= 2310000/= - 100 O&OD, Plan, PFGs formation and Training 27,086,000/= 27,086,000/= 100 Micro-project 15,600,000/= 14,000,000/= 1,600,000/= 89.7 SUB TOTAL 151,586,000/= 138,486,000/= 13,100,000/= GRAND TOTAL FROM 2006-2010 402,901,000/= 368,701,000/= 29,700,000/= 8.3 Matrix of village micro projects- 2009//2010 –Micro project Implementation Activity Budget Actual Expenditure Variance % Remarks 1.Construction of dips in four (4) villages: • Kilabela • Ng’hesha • Giriku • Gasuma 22,000,000/= 22,000,000/= 18,400,000/= 22,000,000/= 12,500,000/= 18,463,200/= 7,674,480/= 18,900,000/= 9,500,000/= 3,536,800/= 10,725,520/= 3,100,000/= 56.8 83.9 41.7 85..9 SUB TOTAL 84,400,000/= 57,537,680/= 26862320/= 2.Rehabilitation of two (2) cattle dip tanks in two villages: • Mwashagata • Ibulyu 12,000,000/= 12,000,000/= 12,000,000/= 12,000,000/= - - 100 100 Completed Completed SUB TOTAL 24,000,000/= 24000000/= 3.Construction of twelve (12) shallow wells in four (4) villages @ village three shallow wells: • Nyaumata • Isakang’hwale • Nyamikoma • • Mwamondi 12,000,000/= 12,000,000/= 12,000,000/= 12,000,000/= 5,378,850/= 4,921,000/= - 4,900,000/= 6,621,150/= 7,,079,000/= - 7,100,000/= 44.8 41 100 40.8 Pump fitting in progress for Nyaumata & Isakang’wale and rings casting in progress for Mwamondi & Nyamikoma. SUB TOTAL 48,000,000/= 15,199,850/= 20,800,150/= (W) Rehabilitation of two (2) Rural Agricultural feeder roads: • Ngalla (4) km • Nhobola (6) km 13,059,000 15,432,000/= 11,934,050/= 13,932,000//= 3,497,950/= 1,500,000/= 91.3 90.2 Completed Completed Construction of one crop stroge structure 28,000,000/= 10,584,254/= 17,415,746/= 37 Roofing and plastering Construction market shed 20,000,000/= 5,717,338/= Construction/Rehabilitation Two (2) charcoal dams • Old Maswa • Ngulyati 26,592,000/= 20,000,000/= 18,498,000 18,100,000 8,094,000 1,900,000 69.5 90.5 Spillway construction in progress SUB TOTAL 46,592,000/= 36,598,000/= 9,994,000/= Drilling of one borehole[deep well] in a village of; • Nguno 26,592,000/= 14,202,500/= 12,389,500/= 53.4 Process of pump purchasing and in progress Procurement/Purchase of one set of Oxen drawn implements for one village; • Nkuyu 5,000,000/= 5,000,000/= - 100 3 sets of planter and 3 sets of ox- weeders being purchased and handled over. Training on how to use them completed GRAND TOTAL 311,075,000/= 19,4705,672/= 116,369,326/= 8.4 Matrix of village micro projects -2009/2010; Implementation Activity Budget Actual Expenditure Variance % Remarks Construction of four (4) storage structures in Four (4) villages ; • Ikungulipu • Gaswa • Kilalo • Nyamswa 28,000,000/= 28,000,000/= 28,000,000/= 28,000,000/= The responsible communities are in materials collection process. - - - - - - - - Tendering process. Implementation delay due to community members being busy with farm activities Sub total 112,000,000/= Construction of one charcoal dam in one village; • Ikungulyabashashi 28,000,000/= As above - - Survey in progress Sub total 28,000,000/= Rehabilitation of one Rural Agricultural feeder road • Ihusi 15,139,000/= As above -- - Survey in progress Sub total 15,139,000/= Establishment of one Centre for AI (Artificial Insermination) • Nyamikoma 2,511,000/= The process of purchasing equipments is on going - - Funds are not sufficient for the intervention Sub total 2,511,000/= Grand toral 157,650,000/= 9.0 OUTPUT MONITORING CHART FOR THE PERIOD OF APRIL 2010 TO JUNE2010 OUT PUT Planned Indicator Realized Indicator Deviation Reasons for Deviation Lessons and/Recommendations Dipping service Production of maize/ha 2.5 tons/ha 2.0 tons/ha 0.5 tons/ha Weather- drought/heav y rainfall Early sowing makes the crops to meet Nitrogen flush Accessibility of the Rural Agricultural feeder roads Good transportation of crops Moderate transportatio n of crops - Rainfall destruction and use of heavy tracks- Good Sensitization made to the community made the projects to get completed. 10.0 ACTIVITY - MONITORING CHART Activity Planned Activity target Realized Activity target Deviation Reasons for deviation Remarks or corrective measure Capacity Building PFGS – Establishment Training WTF & 30 FF on BIP 180 30 30 157 30 29 23 0 1 Compensation will be in the next season Construction of 4 cattle dips in 4 villages 4 cattle 2 2 There was less response on community contribution Will be completed in the 1’st quarter of 2010/2011 Rehabilitation of two cattle dips 2 2 - - - Construction of 12 Shallow wells 12 10 2 Thecommunity was too busy withAgriculture activities Completion will be in the 1st’ quarter of 2010/2011 Rehabilitation of two Rural Agricultural feeder roads 2 2 0 0 0 Construction/Rehabilitation of two charcoal dams (funded in 2007/2008) 2 2 0 0 0 Construction of one borehole [deep well] 1 0 1 The process of Purchasing pump and installation is on going Purchase of a set of ox- drawn Implements 1 set 1 set - - - Quarter plan activity for July –September 2009. Time frame SN Activities Target Activity cost Month 1 Month 2 Month 3 Responsible Capacity building Graduation ceremony 157 PFGS 1,826,500/= -------- ------- -------- DALDO< DPO,DMEO And DTCs To measure productivity/acre 1000kgs/acre 1,826,500/= -------- -------- -------- DTCs Follow up of induced farmers. 20farmers/PFG 1,826,500/= -------- -------- -------- DTCs Community planning And Investment in Agriculture. Completion of about eleven projects of year 2007/2008 957,000/= ------- -------- ------- DALDO ,DE,DWE, DPO, And DMEO and2008/2009 Supervising the implementation of projects funded in year 2009/2010 3,540,000/= -------- -------- ------- DED,DALDO,DE,DWE, DPO, DMEO, IAD, ACC, and 3TECHNICIANS. TOTAL 9,976,500/=

# Extracted Content TABLE OF CONTENTS 1. Table of contents ………………………………………………………… 1 2. Executive Summary …………………………………………………….. 2 3. Introduction and Background Information ………………………….. 3 4. Planned Activities ……………………………………………………….. 3 - 4 5. Implementation Status ………………………………………………….. 4 - 6 6. Financial Status ………………………………………………………….. 7 7. Problems and Challenges ………………………………………………. 7 - 8 8. Remedial Actions ……………………………………………………….. 8 9. Annex I: Summary of PFG that undergone season long training in FY 2007/08 …………………………………………………………….. 9 10. Annex II: Summary of PFG that undertakes season long training in FY 2008/09 ………………………………………………………….. 10 - 15 1 EXECUTIVE SUMMARY About the report This report narrates the progress of implementation of DASIP for the period from July to December 2008. The report outlines the plan of implementation and proceeds to explain the performance so far realized during the period under review. The report winds up by outlining the problems and challenges faced during implementations and suggest ways of solving them. Implementation plans During the period under review, the district planned to implement the following activities as per annual work plan and carried over activities from the FY 2007/08: a) Facilitation of PFGs in opening bank account for implementing economic mini- projects and criteria of selection of those projects. b) Formation of 120 PFGs. c) To conduct season long training to 120 PFGs. d) Training of 26 Farmer Facilitators (FFs) on methodologies/principles of training PFGs. e) To procure 80 Bicycles f) Construction of 3 cattle crushes g) Construction of 2 crop storage facilities h) Construction of 3 watering charco i) Construction of 3 crop storage facilities j) Construction of 4 crop marketing sheds k) Construction of 3 watering charcos l) Construction of 1 slaughter slab m) Construction of rural feeder roads in 2 villages n) Purchase of 1 Cassava processing machine (chipper) o) Construction of rural road (20 kms) under medium size infrastructure modality p) Monitoring and supervision of village/group micro projects. Implementation status The report narrates clearly the implementation status so far reached in each of the planned activities. Problems and challenges (issues and constraints) and remedial measures The report highlights the problems and challenges faced during implementation and suggest remedial measures to redress them so as to effect smooth implementation in the future. 2 1.0 INTRODUCTION AND BACKGROUND INFORMATION Biharamulo District Council (BDC) is among 28 district councils implementing developmental mini projects/activities by utilizing the funds from the District Agriculture Sector Investment Project (DASIP). The implementation of the DASIP BDC is in 20 villages as shown in the table below: No. District Ward Village Kalenge Kasato1 and Ntumagu1 Nyakahura Mabare1 and Mihongora1 Biharamulo Mjini Musenyi1, Katerela1 and Rugondo1 Nyarubungo Nyamahanga1, Ntungamo1, Kabukome1 and Kisuma1 Nyabusozi Mbindi1 and Nemba1 Nyamigogo Kasozibakaya1 and Kagoma2 Runazi Rwekubo2 and Kagondo2 1. Biharamulo Lusahunga Iyengamulilo/Nyantakala2, Kaniha2 and Kasilo2 Note: 1 = Village which were implementing DASIP before the split of Biharamulo District into two Districts of Biharamulo District and Chato District. 2 = Village which were added following the decision of the Government to make up to 20 villages in each of the newly formed Districts of Biharamulo, Chato, Bukoba Rural, Missenyi, Tarime and Rorya. This report explains progress made component – wise, for the FY 2008/09 (i.e it includes carried over activities of FY 2007/2008 and the activities for the FY 2008/09 up to the end of the second quarter (December 31st, 2008 of FY 2008/09). The report also highlights problems and challenges faced during implementations and suggest ways of solving them. 2.0 PLANNED ACTIVITIES Physical status Component 1: Farmers Capacity building component. The activities planned under this Component for the period under review were: • Facilitation of PFGs in opening bank account for implementing economic mini-projects and criteria of selection of those projects. • Formation of 120 PFGs. • To conduct season long training to 120 PFGs. • Training of 26 Farmer Facilitators (FFs) on methodologies/principles of training PFGs. • To procure 80 Bicycles 3 Component 2: Community planning and Investment in Agriculture The plan during the period under review was to finalize implementation of carried over activities of FY 2007/08 and semi annual activities of FY 2008/09. Carried over activities of FY 2007/08 include:- ƒ Construction of 3 cattle crushes ƒ Construction of 2 crop storage facilities ƒ Construction of 3 watering charco • Monitoring and supervision of village/group micro projects. Planned activities for the semi annual of FY 2008/09 include: • Construction of 3 crop storage facilities • Construction of 4 crop marketing sheds • Construction of 3 watering charcos • Construction of 1 slaughter slab • Construction of rural feeder roads in 2 villages • Purchase of 1 Cassava processing machine (chipper) • Construction of rural road (20 kms) under medium size infrastructure modality • Monitoring and supervision of village/group micro projects. 3.0 IMPLEMENTATION STATUS Component 1: Farmer capacity building component • 24 PFGs were facilitated in opening bank account, and their funds Tshs 400,000 for implementing economic mini-projects for each PFG were disbursed through their account. The Ward Training Facilitators (WTFs) are going on monitoring the economic mini-projects in their respective areas. • Formation of 120 PFGs and Training Needs Assessment were done as scheduled. • The 120 PFGs are undertaking season long training in different enterprises. The summary of enterprises is attached as annex I • The Phase one of 4 days training to 26 Farmer Facilitators (FFs) was conducted as scheduled. • 80 bicycles were procured. 4 Component 2: Community planning and Investment in Agriculture Implementation status for Carried over activities of FY 2007/08 The table below depicts the implementation status of the said activities/projects: No Name of Project/Activity Implementation status Remarks 1. Construction of 3 cattle crushes at Kasato, Rugondo and Mbindi Villages Construction has been completed - 2. Construction of 2 crop storage facilities at Kasozibakaya and Mabare villages Construction has been completed - 3. Construction of 3 watering charco at Nemba, Ntungamo and Nyamahanga villages Construction of Nemba watering charco is complete; industrial materials for construction of Nyamahanga and Ntungamo watering charco have been procured After surveying the sites in Nyamahanga and Ntungamo villages that were meant for construction of watering charcos it was found that were not suitable. Therefore the village authority under the guidance of District Water Engineer decided to construct water gravity schemes. The construction for both sites have stated and will be completed in the 3rd quarter of FY 2008/09 4. Monitoring and supervision of village/group micro projects. This has been done accordingly - 5 Implementation status of planned semi annual activities of FY 2008/09 No Name of Project/Activity Implementation status Remarks 1. Construction of 3 crop storage facilities at Kasato, Ntumagu and Mihongora villages • Bill of Quantities already prepared • Tendering process in progress - 2. Construction of 4 crop marketing sheds at Iyengamulilo, Kasilo, Katerela and Musenyi villages • Bill of Quantities already prepared • Tendering process in progress The funds for Musenyi village not yet disbursed 3. Construction of 3 watering charcos at Kagondo, Rwekubo and Kagoma villages • The construction work for all charcos have already been procured • The construction for Rwekubo watering charco is complete The sites for Kagondo, and Kagoma villages are flooded with water 4. Construction of 1 slaughter slab at Mabare village • Bill of Quantities already prepared • Tendering process in progress - 5. Construction of rural feeder roads at Kabukome and Kaniha villages Preliminary survey has been done for Kabukome road The funds for Kaniha road not yet disbursed 6. Purchase of 1 Cassava processing machine (chipper) Price inquired done 7. Construction of rural road (20 kms) under medium size infrastructure modality - - 8. Monitoring and supervision of village/group micro projects. Done regularly - 6 4.0 FINANCIAL STATUS 4.1 Funds received For the first quarter, financial year 2008/2009 Maswa district council has received Tshs. 34,475,000/= as total budget for the following activities:- Farmers Capacity building component (i) PFGs investment in economic min-projects Tshs.10,400,000/= (ii) Formation of 120 PFGs………………. Tshs. 1,600,000/= (iii) Motorcycle allowance……………….. Tshs. 900,000/= (iv) DTCs office operation & maintenance ….. Tshs 600,000/= (v) DTCs District staff field allowances…………Tshs 650,000/= (vi) Season long training ………………………….Tshs 60,000,000/= Community planning and Investment in Agriculture (i) Office operation & maintenance………………Tshs. 750,000/= (ii) DPO &DMEO Motorcycle allowances …….. Tshs. 900,000/= (iii) District staff field allowances…………… … Tshs. 4,375,000/= (iv) Investment funds to village Microprojects .. Tshs. 213,910,000/= Grand total …………………………….Tshs. 283,685,000/= 4.2 Funds spent as at 31st December, 2008 A total of Tshs 92,238,640/= was spent both for community planning and farmers capacity building components 5.0 PROBLEMS AND CHALLENGES (ISSUES AND CONSTRAINTS) • Slow pace of community in mobilizing local building materials for construction activities for community mini project investments. • Slow pace of communities and groups project supervision committees in opening bank accounts for quick implementation of micro projects funded by DASIP. • Low accountability and irresponsible of village local leaders • Presence of many socio economic activities such as construction of dispensaries, secondary schools infrastructures etc that involves the same community. 7 8 • Conflict of interest among community project supervision committees. The typical example is that of community project supervision committee for Rugondo village who hired the contractor who had not qualified during tendering process. This was resolved after summoning the community project supervision committee to judiciary. • There is no reliable transport in the District. The vehicle that has been used in our day-to-day undertakings is so exhausted, and the policy that fuel (diesel) should come from the DED has to issue is so impossible to implement. This makes difficult for the DASIP staff to undertake their scheduled activities. • Farmers Facilitators are not motivated to work, they have been complaining that they are spending their time for activities that are not rewarding. 6.0 REMEDIAL ACTIONS • To continue sensitize community on the importance of adherence to work plans and enforcement of village by-Laws to laxity community members. • To continue on educating the community on the importance of implementing their projects within the planed time frame. • Enforcement of Local government ACT No. 7 of 1982 to non accountable and irresponsible local leaders. • To continue with educating Local leaders on their responsibilities in development projects. • To continue educating the project committees on importance of hiring qualified contractors for good quality works • DASIP Project Coordination Unit to continue negotiating with responsible bodies on the possibility of providing reliable transport facility and allow the district to spent some monies in buying fuel. • DASIP Project Coordination Unit is requested to find the mechanism of giving incentives to farmer facilitators which can be termed as Bicycle allowances. ANNEX I: SUMMARY OF PARTICIPATORY FARMERS GROUP (PFG) THAT UNDERGONE SEASON LONG TRAINING IN FY 2007/08 NAME OF DISTRICT: BIHARAMULO DISTRICT COUNCIL REPORTING DATE: 31/12/2008 QUARTER: SEMI-ANNUAL 2008 NAME OF REPORTING OFFICER: Alex Buguzi YEAR: 2008/2009. Year Number Of Members S/Na Ward Name Of Village Name Of PFG Formed Graduated Males Females Total Enterprise Remarks Nguvu kazi 2007 2008 8 5 13 Cotton Nemba Igembesabo 2007 2008 10 0 10 Cotton Mapato 2007 2008 10 5 15 Cotton 1. Nyabusozi Mbindi Wakulima 2007 2008 9 5 14 Cotton Tegemeo 2007 2008 10 7 17 Cassava 2. Nyamigogo Kasozibakaya Umoja 2007 2008 6 10 16 Cotton Gwavya 2007 2008 9 14 23 Maize Mabare Mabare chini 2007 2008 10 14 24 Maize Rugese 2007 2008 10 9 19 Maize 3. Nyakahura Mihongora Uwanja wa ndege 2007 2008 4 10 14 Maize Muungano 2007 2008 6 6 12 Cotton Kasato Tupendane 2007 2008 8 10 18 Cotton Upendo 2007 2008 10 8 18 Cotton 4. Kalenge Ntumagu Juhudi 2007 2008 10 9 19 Cotton Umoja 2007 2008 12 10 22 Maize Kabukome Kasi mpya 2007 2008 10 6 16 Maize Jitegemee 2007 2008 6 6 12 Maize Nyamahanga Umoja 2007 2008 5 5 10 Maize Upendo A 2007 2008 3 5 8 Maize 5. Nyarubungo Ntungamo Upendo B 2007 2008 6 4 10 Maize 7 members have emigrated Bidii 2007 2008 13 10 23 Maize Musenyi Ujamaa 2007 2008 5 6 11 Maize 9 members have emigrated Nguvu kazi 2007 2008 10 8 18 Maize Rugondo Uzalishaji mali 2007 2008 8 8 16 Maize Mshikamano 2007 2008 10 7 17 Maize 6. Biharamulo mjini Katerela Ushirika mafunzo 2007 2008 9 7 16 Maize JUMLA 217 194 411 9 ANNEX II: SUMMARY OF PARTICIPATORY FARMERS GROUP (PFG) THAT UNDERTAKES SEASON LONG TRAINING IN FY 2008/09 NAME OF DISTRICT: BIHARAMULO DISTRICT COUNCIL REPORTING DATE: 31/12/2008 QUARTER: SEMI-ANNUAL 2008 NAME OF REPORTING OFFICER: Alex Buguzi YEAR: 2008/2009. Number of members S/No Ward Village Name Of PFG Male Female Total Enterprise Remarks Nemba A 25 0 25 Cotton Nemba B 25 0 25 Cotton Chakitaragu A 25 0 25 Cotton Chakitaragu B 25 0 25 Maize Kanugure 25 0 25 Maize Nemba Shirabera 25 0 25 Cotton Nyakaziba 17 8 25 Maize Upendo 14 11 25 Maize Umoja 18 7 25 Cotton Mwongozo 20 5 25 Cotton Maendeleo 20 5 25 Maize 1 Nyabusozi Mbindi Mbindi "A" 19 6 25 Cotton Igembesabo 13 12 25 Beans Maendeleo 19 6 25 Cotton Juhudi 13 12 25 Maize Tujiendeleze 12 13 25 Maize Azimio 12 13 25 Maize Kasozibakaya Ushirikiano 16 9 25 Cotton Twende na wakati 11 9 20 Maize Mkombozi 17 8 25 Maize Tujikomboe 12 13 25 Maize Nguvukazi "A" 13 12 25 Maize Majengo 16 8 24 Cotton 2 Nyamigogo Kagoma Nguvukazi "B" 11 9 20 Maize 10 Number of members S/No Ward Village Name Of PFG Male Female Total Enterprise Remarks CARE 13 10 23 Maize Mzani 12 8 20 Maize Mangasini 6 19 25 Maize Balimi 15 8 23 Maize Mwigabilo 10 11 21 Maize Mabare Ngazi saba 9 14 23 Maize Mkaragata 11 14 25 Maize Songambele 13 12 25 Maize Bigufa 10 15 25 Maize Jiendeleze 10 15 25 Maize Jitihada 13 12 25 Maize 3 Nyakahura Mihongora Tujikomboe 11 14 25 Maize Songambele 13 12 25 Beans Nguvu kazi 13 12 25 Maize Maendeleo 14 11 25 Maize Umoja 13 12 25 Beans Jitegemee 13 12 25 Maize Kasato Tuimarike 13 12 25 Maize Nguvu kazi 13 12 25 Maize Tujitume 12 13 25 Cotton Jitegemee 14 11 25 Cassava Mahusiano 13 12 25 Maize Tujikwamue 17 8 25 Maize 4 Kalenge Ntumagu Muungano 13 12 25 Maize 11 Number of members S/No Ward Village Name Of PFG Male Female Total Enterprise Remarks Mapambano 13 12 25 Maize Maendeleo 13 12 25 Maize Upendo 14 11 25 Maize Mshikamano 14 11 25 Groundnuts Upendano 13 12 25 Rice Kabukome Mtakuja 13 12 25 Maize Tuinuane 14 11 25 Maize Mshikamano 15 10 25 Maize Tusaidiane 12 13 25 Maize Tuwajibike 13 12 25 Maize Tumaini 12 12 24 Maize Nyamahanga Tufadhiliwe 16 9 25 Maize Umoja 13 12 25 Groundnuts Tupendane 10 15 25 Beans Maendeleo 13 12 25 Maize Endelevu 12 13 25 Groundnuts Upendo 19 6 25 Groundnuts Ntungamo Tuungane 16 9 25 Maize Umoja ni nguvu 15 10 25 Maize Tuombe Mungu 13 12 25 Maize Ushirika 13 12 25 Maize Umoja 12 13 25 Maize Igunabahabi 13 12 25 Maize 5 Nyarubungo Kisuma Chapa kazi 15 10 25 Maize 12 Number of members S/No Ward Village Name Of PFG Male Female Total Enterprise Remarks Ushindi 14 11 25 Maize Chapa Kazi 14 11 25 Maize Muungano 11 14 25 Maize Songambele 10 15 25 Maize Magezi 14 11 25 Maize Musenyi Tuhwelane 10 4 24 Maize Kujikomboa 13 12 25 Maize Maendeleo 12 13 25 Maize Songambele 5 20 25 Maize Tukomboane 18 7 25 Maize Kitangalo 12 13 25 Maize Katerela Nyarusanda 15 10 25 Maize Tweyambe 17 8 25 Maize Umoja 14 8 22 Maize Ushirikiano 8 15 23 Maize Tujiendeleze 18 7 25 Maize Tujikusanye 15 10 25 Maize 6 Biharamulo mjini Rugondo Tujitahidi 7 18 25 Maize 13 Number of members S/No Ward Village Name Of PFG Male Female Total Enterprise Remarks Muungano 12 13 25 Maize Maendeleo 13 12 25 Maize Mapinduzi 13 12 25 Maize Tukomboane 13 12 25 Maize Tujitegemee 12 13 25 Maize Iyengamulilo/Nyantakala Igembesabo 16 9 25 Maize Tumaini 12 13 25 Maize Maendeleo 14 11 25 Maize Mkombozi 13 12 25 Maize Millenia 12 13 25 Maize Jiendeleze 13 12 25 Maize Kasilo Mshikamano 16 9 25 Maize Juhudi 12 13 25 Maize Songambele 13 12 25 Maize Umoja 11 14 25 Maize Nuru 12 13 25 Beans Tujitegemee 13 12 25 Cotton 7 Lusahunga Kaniha Nyota 12 13 25 Maize 14 Number of members S/No Ward Village Name Of PFG Male Female Total Enterprise Remarks Umoja 12 13 25 Cotton Maendeleo 13 12 25 Cotton Hemaro 12 13 25 Maize Jipemoyo 12 13 25 Cassava Tujiendeleze 12 13 25 Maize Kagondo Nyakaole 12 13 25 Cotton Upendo 12 13 25 Maize Jielimishe 12 13 25 Cassava Azimio 12 13 25 Cassava Usilale 12 13 25 Maize Umoja 12 13 25 Maize 8 Runazi Rwekubo Maarifa 12 13 25 Maize TOTAL 1,647 1,310 2,957 15

# Extracted Content 1 CONTENTS. I. INTRODUCTION AND BACKGROUND INFORMATIONS ………………..2 II. PROJECT IMPLEMENTATION STATUS ……………………………………2 II.1. PHYSICAL IMPLEMENTATION …………………………………………...2 II.1.1. FARMERS CAPACITY BUILDING ……………………………………….2 II. 1.2. COMMUNITY PLANING AND INVESTMENTS. ………………………2 - PHYSICAL PERFOMANCES………………………..………………...3 II.2. FINANCIAL STATUS. ………………………………………………………..4 II.2.1. INCOME …………………………………………………………….............4 II.2.2. EXPENDITURE. ……………………………………………………………4 II.2.3. TRANSFER OF FUNDS TO VILLAGE LEVEL …………………………..4 III. PROBLEMS AND CHALLENGES. …………………………………………...4 IV. THE WAY FORWARD………………………………………………………….5 IV. ANNEXES. 1. ANNEX 1 SUMMARY OF COMMUNITY INVESTMENT PROJECTS…..6 2. ANNEX 2 SUMMARY FOR PARTICIPATORY FARMER GROUPS…7 3. ANNEX 3 FINANCIAL STATUS OF PARTICIPATORY FARMER GROUPS……………………………………………………………………….11 4. ANNEX 4 DISTRICT SUMMARY FOR ALL PROJECTS……….15 2 I. INTRODUCTION AND BACKGROUND INFORMATION. Bukoba District council is among the 28 District council implementing DASIP in the project area. The components implemented at District level are Farmers Capacity Building and Community planning and Investment. Different activities performed in 20 villages selected from 15 wards. This report covers the period of October to December 2008. During the reporting period activities performed were completion of on going works projects for the FY 2007/08 and continuing long season training. For the FY 2008/09 planned activities were mobilization of community contributions, review of BOQ and invitations for tenders and quotations. II. PROJECT IMPLEMENTATION STATUS. This report covers the planned activities for a period of three months and their implementations by components as follows. II.1. PHYSICAL IMPLEMENTATION. II.1.1. FARMERS CAPACITY BUILDING COMPONENT. During the second quarter, planned activities were the formation of 40 PFG to undergo long season training and training of Farmer Training Facilitators (FTF). For the existing PFG, Planed activity was to exercise entrepreneurship management as per selected profitable enterprises. The summary of Participatory farmer Groups is attached as annex 2. ™ 28 new PFG formed to add on the formed last quarter 52 makes 80 PFG undergoing long season training. ™ 30 PFG formed last year 2007/08 received Tshs. 4000.000 per group and they are exercising different farm enterprises. ™ 14 FTF complete phase one and phase two trainings, waiting to attend phase three next quarter. II. 1.2. COMMUNITY PLANING AND INVESTMENTS. Under this component it was planed that, during the reporting quarter, all local materials should be collected through mobilization for community contributions. The summary for Community Investment projects is attached as annex 1 ™ 12 project sites were identified and selected. ™ Formation of 7 groups to own Agriculture value added equipments not yet. ™ Council Director, Council Chairperson and DFT organized and visited 15 village project to sensitize the community. 3 PHYSICAL PERFORMANCE REPORT Name of District BUKOBA DISTRICT COUNCIL Reporting Period june to december 2008 Name of the Reporting Officer Charles M.Kiberenge Component/Activities Quarter to date-second Quarter 2008/09 Year to date- 2008/09 Project to date(Cummulative) 2006/07 -2007/08 Remarks 1 2 3 4 5 6 7 8 10 11 12 Investment and Planning 1.Implimentation of quick win projects To rehabilitate cattle dips 0 0 0 0 0 0% 2 2 100% WORKING 2. To implement 15 village micro projects. market shed 2 0 10% 2 0 10% 4 0 10% godowns 3 0 10% 3 0 10% 6 1 15% chacodams 0 0 0 0 2 2 80% Water troughs not completed drip irrigation schemes. 0 0 0 0 2 0 feederoad. 4 0 0% 4 0 0% 6 1 15% livestock market 0 0 0 0 1 1 100% WORKING permanent crush 1 0 0% 1 0 0% 1 0 3. To implement value adding agro equipments. 7 0 7 0 8 0 4 II.2. FINANCIAL STATUS. II.2.1. INCOME During the reporting period, Bukoba District Council received Tshs. 266,969,000 from PCU for the implementation of planned activities as follows. Recurent . ™ Farmers capacity building……………………..2.150,000 ™ Community planning and Investment…………6,025,000 ™ Formation of PFG …………………………….1,600,000. ™ Training for Farmer Training Facilitator…….. 5,194,000 Investments. ™ Exercising PFG micro projects……………….12,000,000 ™ Facilitating long seasonal training…………….60,000,000 ™ Village Micro project…………………………180,600,000 II.2.2. EXPENDITURE. During the reporting period the total expenditure was Tshs. 4,614,000 spent on formation of 80 PFG and training of 14 FTF. II.2.3. TRANSFER OF FUNDS TO VILLAGE LEVEL. As a rule of thumb, all moneys received for Investment type should be spent at the community level. During the reporting period, we received Tshs. 252,600,000 of investment type. The transfer made as follows: • DASIP contributions for 8 Community Micro projects received Tshs. 122,600,000 • DASIP contribution for 6 Group Agr. Value adding equipments Tshs, 30,000,000 • Participatory Farmer groups exercises farm enterprises as training Tshs. 12,000,000 • Farmers Field School operations as Tshs. 40,000,000 Total funds transferred to community level was Tshs. 204,000,000. III. PROBLEMS AND CHALLENGES. ™ On going works for FY 2007/08. During the second quarter we were forced to implement activities for the last year as well as activities planned for this quarter. We managed to attain 75% of completion for 4 projects , 4 projects attained 40% of completion, 4 project are on final stages to award the tender after mobilization of local materials being in satisfactory status and 3 projects proposed to change the projects and negotiation between the District Agriculture Advisory committee and DFT were harmonized to start the implementation next quarter. This means the workload doubled while the workforce i.e. farmers remained the 5 same. This is revealed by delayed mobilization of beneficiaries’ contributions that were planned for second quarter activities. Consequently there will be delayed completion of FY 2008/09 village micro project. ™ On going FFS. During the reporting period 80 PFG were formulated and started long seasonal training. Bearing in mind that training for Farmer Training Facilitator has not commenced, facilitation inadequacy was inevitable. This means, should be delayed formation of required 40 PFG Consequently there will be late planting or abscond of training season. ™ Multiple projects at village level. It is well known and clear that several projects were implemented and should continue to be implemented at village levels. This has rendered key implementers at this level to draw some biasness to some projects. Consequently our project fallen at last priority projects (especially works activities) because had never achieved political will at that level compared to Education and Health projects. IV. THE WAY FORWARD. The challenges faced last quarter should be tackled as presented in the table bellow. Challenge Action to be taken. 1. Delayed mobilization of community contributions and collection of local materials. 1. Local materials to be on site for all projects before the end of next quarter. 2. Few number of PFG will meet the planting season with adequate training facilitation in the sense of one facilitator per two PFG. 1. The number of farmer facilitator should be increased from the proposed 14 to 28. 2. Ward Agriculture Extension Officer from nearby Wards to be trained and perform the facilitation. 3. Projects with Building work in nature had least priority to local leaders due to lack of political wills. 1. Agreed that, Council chairperson and DED should be requested to visit the project villages and address the councilors, village government council and the community at large. 6 ANNEX 1 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) SUMMARY OF COMMUNITY INVESTMENT PROJECTS Name of District: BUKOBA Reporting Date: 15thDesember 2008. Quarter: 2nd Name of Reporting Officer: C.M.Kiberenge Financial year: 2008/2009 Project Cost (‘000,000) Contributions by Source DASIP Village Number of Households Investment Type Total Community Total Disbursed Balance Unallocated Remarks BUSHASHA 464 CRASH 10 2 8 8 0 13 IBOSA ROAD 20 4 16 16 0 5 KITWE 530 MACHINE 10 5 5 5 0 16 MARUKU 341 MACHINE 10 5 5 5 0 16 KYANSOZI 412 IRRIGATION 35 7 28 28 28 0 Changed to market shed BUTAYAIBEGA MACHINE 10 5 5 5 0 16 MINAZI 404 IRRIGATION 11 2.2 8.8 8.8 0 5 Changed to feed road KAGONDO 371 - 45 12 33 0 0 33 * O & OD not yet reviewed KITAYHA 413 - 45 12 33 0 0 33 * O & OD not yet reviewed KASHARU 603 - 45 12 33 0 0 33 * O & OD not yet reviewed NYAKIGANDO 591 MARKET 20 4 16 16 0 5 KIIJONGO 543 MACHINE 10 5 5 5 0 16 IRANGO 459 GODOWN 35 7 28 0 28 5 689 MACHINE 10 5 5 5 0 0 NSHESHE - MARKET 20 4 16 0 0 0 574 MARKET 20 16 4 16 0 0 RUKOMA MACHINE 10 5 5 5 0 0 ROAD 20 4 16 0 16 0 RUGAZE MACHINE 10 5 5 5 0 0 BUTULAGE GODOWN 10 5 5 8.8 0 5 MUGAJWALE 955 - 30 9 21 0 0 21 KIHUMULO 973 GODOWN 20 4 16 16 16 5 KIBIRIZI 597 CHARCO DAM 35 7 28 0 28 5 TOTAL 491 146.2 344.8 152.6 116 232 7 ANNEX 2 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) DISTRICT SUMMARY FOR PARTICIPATORY FARMER GROUPS (PFG) NAME OF DISTRICT: BUKOBA QUARTER: 2nd REPORTING DATE: 15th December 2008. YEAR: 2008/09 NAME OF REPORTING OFFICER: C.M.Kiberenge YEAR NUMBER OF MEMBERS WARD VILLAGE NAME OF PFG FORMED GRADU ATED Male Femal e Total ENTERPRISE REMARKS 1.Tuinuane Nov.2007 Not yet 17 8 25 Pineapples 2.Imani group Nov.2007 …do… 13 11 24 Local chicken 3.Maendeleo Sept. 2008 …do… 14 16 30 Passion fruit 4.Juhudi Sept. 2008 …do… 11 14 25 Local chicken 5.Tweebelele Sept. 2008 …do… 11 14 25 Passion fruit KISHANJE 1.BUSHASHA 6.Umoja kazi Sept. 2008 …do… 5 21 26 Local chicken 1.Tweyambe-A Nov.2007 July.2008 20 7 27 Maize 2.Tweyambe-B Nov.2007 Not yet 9 12 21 Dairy cattle 3.Tukumbukane Sept. 2008 …do… 8 15 23 Local chicken 4.Nuru buzigu Sept. 2008 …do… 3 19 22 Maize 5.Tumaini vijana Sept. 2008 …do… 9 16 25 Maize NYAKATO 2. IBOSA 6.Juhudi Sept. 2008 …do… 9 17 26 Cassava 1. Tuinuane Nov.2007 …do… 17 6 23 Dairy Goat 2.Wakimiki Nov.2007 …do… 8 8 16 Tomato 3.Juhudi Sept. 2008 …do… 12 14 26 Tomato 4.Neema Sept. 2008 …do… 14 16 30 Tomato 5.Wawamaki Sept. 2008 …do… 14 11 25 Carrot KARABAGAIN E 3.KITWE 6.Twiga Sept. 2008 …do… 18 7 25 Carrot 1.Abasindeitara Nov.2007 …do… 6 13 19 Banana MARUKU 4.MARUKU 2.Matumaini Nov.2007 …do… 9 11 20 Dairy Goat 8 3.Umoja ni nguvu Sept. 2008 Not yet 7 16 23 Maize 4.Sifuni bwana Sept. 2008 …do… 1 24 25 Sweet potatoes 5.Abatanaganangana Sept. 2008 …do… 1 24 24 Tomato 6.Eishemo Sept. 2008 …do… 15 11 25 Local chicken 1.Ishamula Nov.2007 Not yet 3 13 16 Dairy cattle 5.KYANSOZI 2.Tweyende Nov.2007 Sept.2008 13 0 13 Tomato 1.Twemileamo Sept. 2008 Not yet 7 13 20 Local chicken KIBIRIZI 6.KIBIRIZI 2.Abatanagangama Sept. 2008 …do… 11 9 20 Pig 1.Tweyambe Nov.2007 Not yet 5 16 21 Banana 2.Bweyendere Nov.2007 …do… 7 14 21 Dairy Goat 3.Kitwimukize Sept. 2008 …do… 6 12 18 Tomato 4.Chwakazika Sept. 2008 …do… 6 13 19 Cabbage 5.Twigute Sept. 2008 …do… 5 15 20 Sweet potatoes BUJUGO 7.MINAZI 6.Tweiyeyo Sept. 2008 …do… 10 15 25 Soya “beans” 1.Umoja Sept. 2008 …do… 13 12 25 Cabbage 2.Jitihada Sept. 2008 …do… 12 13 25 Dairy Goat 3.Twenjajabe Sept. 2008 …do… 12 14 26 Maize MIKONI 8.KAGONDO 4.Tumaini Sept. 2008 …do… 7 17 24 Tomato 1.Teyambe Sept. 2008 …do… 10 20 30 Maize 2.Jitegemee Sept. 2008 …do… 16 15 31 Dairy Goat 3.Juhudi Sept. 2008 …do… 16 1 17 Tomato NYAKIBIMBI LI 9.KITAYHA 4.Tumaini Sept. 2008 …do… 15 15 30 Local chicken 1.Umoja Sept. 2008 …do… 12 13 25 Pig KASHARU 10.KASHARU 2.Jitegemee Sept. 2008 …do… 13 12 25 Dairy Goat 1.Jembe ni mali Nov.2007 Not yet 18 7 25 Coffee 2.Upendo Nov.2007 …do… 18 7 25 Dairy cattle 3.Tegemeo Sept. 2008 …do… 14 17 31 Dairy Goat 4.Abagamba Kamoi Sept. 2008 …do… 15 10 25 Onion 5.Tuinuane Sept. 2008 …do… 12 13 25 Cabage 11.NYAKIGAND O 6.Uvumilivu Sept. 2008 …do… 17 14 31 Local chicken 9 1.Kyarwabuyange Nov.2007 …do… 10 4 14 Banana 2.Nyegera Nov.2007 …do… 10 7 17 Dairy Goat 3.Tuinuane Kitundu Sept. 2008 …do… 12 10 22 Dairy cattle 4.Abagamba kamoi Sept. 2008 …do… 11 14 25 Maize 5.Nguvu kazi kakili Sept. 2008 …do… 11 15 26 Tomato KAIBANJA 12.KIIJONGO 6.Umoja Sept. 2008 …do… 7 7 14 Dairy cattle 1.Tweyambe Sept. 2008 …do… 20 6 26 Cassava 2.Umoja Sept. 2008 …do… 16 9 25 Onion 3.Juhudi Sept. 2008 …do… 16 9 25 Tomato BUTELANKU ZI 13.IRANGO 4.Tegemeo Sept. 2008 …do… 15 10 25 Maize 1.Sisimuka Nov.2007 …do… 13 12 25 Dairy Goat 2.Maendeleo Nov.2007 …do… 14 11 25 Cassava 3.Upendo Sept. 2008 …do… 15 5 20 Tomato 4.Abagamab kamoi Sept. 2008 …do… 12 10 22 Dairy goat 5.Subira Sept. 2008 …do… 7 11 18 Local chicken 14.NSHESHE 6.Abatekaya Sept. 2008 …do… 12 5 17 Maize 1.Bweyendezi Nov.2007 …do… 8 17 25 Tomato 2.Upendo Nov.2007 …do… 9 16 25 Dairy cattle 3.Bwikarage Sept. 2008 …do… 10 13 23 Maize 4.Abayendezi group Sept. 2008 …do… 17 8 25 Maize 5.Tuinuane Sept. 2008 Not yet 17 8 25 Maize RUBALE 15.RUKOMA 6.Bora imani Sept. 2008 Not yet 9 16 25 Local chicken 1.Tuinuane Nov.2007 …do… 13 8 21 Local chicken 2. Tweyambe Nov.2007 …do… 11 6 17 Cassava 3.Juhudi Sept. 2008 …do… 7 9 16 Dairy Goat 4.Upendo Sept. 2008 …do… 12 3 15 Cassava 5.Tweyambe Sept. 2008 …do… 18 7 25 Local chicken 16.RUGAZE 6.Wapendanao Sept. 2008 …do… 6 12 18 Sunflower 1.Tumaini Nov.2007 Sept.2008 0 13 13 Tomato IZIMBYA 17.BUTULAGE 2.Tuinuane Nov.2007 Sept.2008 5 17 22 Tomato 10 3.Mshikamo Sept. 2008 Not yet 12 9 21 Dairy Goat 4.Jembe ni mali Sept. 2008 …do… 10 9 19 Maize 5.Tumaini Sept. 2008 …do… 15 9 24 Dairy Goat 6.Tweyambe Sept. 2008 …do… 11 15 16 Tomato 1.Maufi Nov.2007 …do… 14 8 22 Dairy cattle 2.Jembe ni mali Nov.2007 …do… 13 11 24 Banana 3.Bikolweengozi Sept. 2008 …do… 12 13 25 Maize 4.Jikomboe Sept. 2008 …do… 12 13 25 Pig 5.Tweyambe Sept. 2008 …do… 10 15 25 Tomato 18.BUTAYHAIB EGA 6.Umoja Sept. 2008 …do… 18 10 28 Tomato 1.Tweyambe Nov.2007 …do… 9 4 13 Dairy Goat 2.Abagamba Kamoi Nov.2007 …do… 6 9 15 Maize 3.Upendo Sept. 2008 …do… 12 13 25 Local chicken 4.Juhudi Sept. 2008 …do… 18 7 25 Maize 5.Mshikamano Sept. 2008 …do… 15 10 25 Tomato 19.MUGAJWAL E 6.Mwongozo Sept. 2008 …do… 12 13 25 Cabage 1.Tuinuane Nov.2007 …do… 13 12 25 Cssava 2.Tweyambe Nov.2007 …do… 15 10 25 Banana 3.Bweyendezi Sept. 2008 …do… 17 8 25 Maize 4.Upendo Sept. 2008 …do… 14 11 25 Dairy Goat 5.Bikolwengozi Sept. 2008 …do… 17 8 25 Pinneaple RUHUNGA 20.KIHUMULO 6.Ujirani mwema Sept. 2008 …do… 23 2 25 Tomato TOTAL 1,185 1,165 2,350 ANNEX 3 11 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) FINANCIAL STATUS OF PARTICIPATORY FARMER GROUPS (PFG) NAME OF DISTRICT: BUKOBA QUARTER: 2nd REPORTING DATE: 15th December 2008 YEAR: 2008/09 NAME OF REPORTING OFFICER: C.M.Kiberenge. Contribution from DASIP (Tsh. ‘000) Number of PFG Members Village Male Female Total Type of Enterprise Total Cost (Tsh. ‘000) Group Contribution (Tsh. ‘000) Total Disbursed Balance Unallocated Balance (Tsh. ‘000) 17 8 25 Pineapples 942 442 100 0 13 11 24 Local chicken 880 380 100 0 14 16 30 Passion fruit 900 500 400 11 14 25 Local chicken 900 500 400 11 14 25 Passion fruit 900 500 400 1.BUSHASHA 5 21 26 Local chicken 900 500 400 20 7 27 Maize 704 204 100 0 9 12 21 Dairy cattle 1075 575 100 0 8 15 23 Local chicken 900 500 400 3 19 22 Maize 900 500 400 9 16 25 Maize 900 500 400 2. IBOSA 9 17 26 Cassava 900 500 400 17 6 23 Dairy Goat 960 460 100 0 8 8 16 Tomato 880 380 100 0 12 14 26 Tomato 900 500 400 14 16 30 Tomato 900 500 400 14 11 25 Carrot 900 500 400 3.KITWE 18 7 25 Carrot 900 500 400 6 13 19 Banana 957 457 100 0 9 11 20 Dairy Goat 960 460 100 0 7 16 23 Maize 900 500 400 4.MARUKU 1 24 25 Sweet potatoes 900 500 400 12 Contribution from DASIP (Tsh. ‘000) Number of PFG Members 1 24 24 Tomato 900 500 400 15 11 25 Local chicken 900 500 400 3 13 16 Dairy cattle 1075 575 100 0 5.KYANSOZI 13 0 13 Tomato 880 380 100 0 7 13 20 Local chicken 900 500 400 6.KIBIRIZI 11 9 20 Pig 900 500 400 5 16 21 Banana 957 457 100 0 7 14 21 Dairy Goat 960 460 100 0 6 12 18 Tomato 900 500 400 6 13 19 Cabbage 900 500 400 5 15 20 Sweet potatoes 900 500 400 7.MINAZI 10 15 25 Soya “beans” 900 500 400 13 12 25 Cabbage 900 500 400 12 13 25 Dairy Goat 900 500 400 12 14 26 Maize 900 500 400 8.KAGONDO 7 17 24 Tomato 900 500 400 10 20 30 Maize 900 500 400 16 15 31 Dairy Goat 900 500 400 16 1 17 Tomato 900 500 400 9.KITAYHA 15 15 30 Local chicken 900 500 400 12 13 25 Pig 900 500 400 10.KASHARU 13 12 25 Dairy Goat 900 500 400 18 7 25 Coffee 862 362 100 0 18 7 25 Dairy cattle 1075 575 100 0 14 17 31 Dairy Goat 900 500 400 15 10 25 Onion 900 500 400 12 13 25 Cabage 900 500 400 11.NYAKIGANDO 17 14 31 Local chicken 900 500 400 10 4 14 Banana 957 457 100 0 12.KIIJONGO 10 7 17 Dairy Goat 960 460 100 0 13 Contribution from DASIP (Tsh. ‘000) Number of PFG Members 12 10 22 Dairy cattle 900 500 400 11 14 25 Maize 900 500 400 11 15 26 Tomato 900 500 400 7 7 14 Dairy cattle 900 500 400 20 6 26 Cassava 900 500 400 16 9 25 Onion 900 500 400 16 9 25 Tomato 900 500 400 13.IRANGO 15 10 25 Maize 900 500 400 13 12 25 Dairy Goat 960 460 100 0 14 11 25 Cassava 704 204 100 0 15 5 20 Tomato 900 500 400 12 10 22 Dairy goat 900 500 400 7 11 18 Local chicken 900 500 400 14.NSHESHE 12 5 17 Maize 900 500 400 9 16 25 Dairy goat 960 460 100 0 10 13 23 Maize 704 204 100 0 17 8 25 Maize 900 500 400 17 8 25 Maize 900 500 400 9 16 25 Local chicken 900 500 400 15.RUKOMA 9 16 25 Dairy goat 900 500 400 13 8 21 Local chicken 880 380 100 0 11 6 17 Cassava 704 204 100 0 7 9 16 Dairy Goat 900 500 400 12 3 15 Cassava 900 500 400 18 7 25 Local chicken 900 500 400 16.RUGAZE 6 12 18 Sunflower 900 500 400 0 13 13 Tomato 880 380 100 0 5 17 22 Tomato 880 380 100 0 12 9 21 Dairy Goat 900 500 400 17.BUTULAGE 10 9 19 Maize 900 500 400 14 Contribution from DASIP (Tsh. ‘000) Number of PFG Members 15 9 24 Dairy Goat 900 500 400 11 15 16 Tomato 900 500 400 14 8 22 Dairy cattle 1075 575 100 0 13 11 24 Banana 957 457 100 0 12 13 25 Maize 900 500 400 12 13 25 Pig 900 500 400 10 15 25 Tomato 900 500 400 18.BUTAYHAIBEGA 18 10 28 Tomato 900 500 400 9 4 13 Dairy Goat 960 460 100 0 6 9 15 Maize 704 204 100 0 12 13 25 Local chicken 900 500 400 18 7 25 Maize 900 500 400 15 10 25 Tomato 900 500 400 19.MUGAJWALE 12 13 25 Cabage 900 500 400 13 12 25 Cssava 704 204 100 0 15 10 25 Banana 957 457 100 0 17 8 25 Maize 900 500 400 14 11 25 Dairy Goat 900 500 400 17 8 25 Pinneaple 900 500 400 20.KIHUMULO 23 2 25 Tomato 900 500 400 TOTAL 1,185 1,165 2,350 15 ANNEX 4 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) DISTRICT SUMMARY FOR ALL PROJECTS NAME OF DISTRICT: BUKOBA QUARTER: 2nd REPORTING DATE: 15th December 2008 YEAR: 2008/09 NAME OF REPORTING OFFICER: C.M.Kiberenge Number of Projects Type of Project and its Description Community Investment Group Total 1.) Improved crops production ™ Maize agronomic practices ™ Tomatoes agronomic practices ™ Cassava ™ Onion ™ Cabbage ™ Soy beans ™ Pineapple ™ Passion fruit ™ Sun flower 10 9 2 2 4 1 1 2 1 10 9 2 2 4 1 1 2 1 2.) Improved post harvest and storage infrastructures. ™ Construction of go downs ™ Availing milling machines 4 7 4 7 3. Improved horticulture production equipments and infrastructures. ™ Construction of drip irrigation system 2 2 4. Improved marketing infrastructures. ™ Construction of market shed 3 3 5. Improved transport infrastructures. ™ Maintenance of feed road 2 2 6. Improved livestock production ™ Pig husbandry ™ Lock chicken ™ Dairy goat ™ Dairy cattle 2 7 5 2 2 7 5 2 7. Improved livestock infrastructures. ™ Construction of permanent crush 1 1 TOTAL 12 59 71 16

# Extracted Content CHAPTER 5 CASH CROP PRODUCTION, AREA AND YIELD Table 5.1a: Area under cotton (Seed Cotton) in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Coast Bagamoyo 0.14 1.00 0.21 Kibaha 0.00 - - Kisarawe 0.00 - - Mafia 0.00 - - Mkuranga 0.00 - - Rufiji 0.00 0.11 0.11 Total 0.14 1.11 0.32 Iringa Iringa 0.00 1.08 0.19 Kilolo 0.00 - - Ludewa 0.00 - - Makete 0.00 - - Mufindi 0.00 - - Njombe 0.00 - - Total 0.00 1.08 0.19 Kagera Biharamulo 6.39 19.28 20.00 Bukoba (Rural) 0.00 - - Bukoba (Urban 0.00 - - Karagwe 0.00 - - Muleba 0.00 - - Ngara 0.00 0.77 0.14 Total 6.39 20.05 20.14 Kigoma Kasulu 0.00 0.70 0.40 Kibondo 0.25 0.74 0.86 Kigoma (Rural) 0.00 - - Kigoma (Urban 0.00 - - Total 0.25 1.44 1.26 Kilimanjaro Hai 0.00 0.00 0.00 Moshi (Urban) 0.00 - - Moshi(Rural) 0.00 0.10 0.10 Mwanga 0.00 0.01 0.20 Rombo 0.00 - - Same 0.00 0.15 0.15 Total 0.00 0.26 0.45 *Manyara Babati 0.00 0.79 0.96 Hanang 0.00 0.01 - Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.00 - - Total 0.00 0.80 0.96 Continues…/ Table 5.1a (Cont): Area under Cotton Region District/Year 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Mara Bunda 11.25 14.85 17.21 Musoma 5.12 7.73 8.80 Serengeti 3.97 11.63 13.86 Tarime 0.00 0.12 0.12 Total 20.34 34.33 39.99 Mbeya Chunya - - - Ileje - - - Kyela - - - Mbarali - - - Mbeya Rural - - - Mbeya Urban - - - Mbozi - - - Rungwe - - - Total - - - Morogoro Kilombero 0.00 - - Kilosa 0.31 8.73 0.21 Morogoro(Rura 0.00 0.28 - Morogoro(Urba 0.00 0.02 0.01 Mvomero 0.05 0.46 0.02 Ulanga 0.26 4.53 1.24 Total 0.62 14.02 1.48 Mwanza Geita 25.80 59.19 41.10 Ilemela 0.04 0.27 0.29 Kwimba 12.44 18.71 26.47 Magu 33.60 53.86 46.90 Misungwi 5.30 20.00 23.05 Nyamagana 0.00 0.23 0.19 Sengerema 9.35 24.37 21.67 Ukerewe 0.00 - - Total 86.53 176.63 159.67 Shinyanga Bariadi 53.88 34.66 59.48 Bukombe 14.80 25.46 33.48 Kahama 16.80 20.81 30.36 Kishapu 32.75 34.62 47.94 Maswa 44.64 51.05 64.37 Meatu 34.03 44.84 38.00 Shinyanga(Rura 2.11 5.66 3.92 ) Shinyanga(Urba 0.38 1.26 2.00 Total 199.39 218.36 279.55 Singida Iramba 0.00 0.68 1.05 Manyoni 0.69 0.86 0.97 Singida(Rural) 0.00 0.55 0.70 Singida(Urban) 0.00 - - Total 0.69 2.09 2.72 Continues…/ Table 5.1a (Cont): Area under Cotton Region District/Year 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Tabora Igunga 21.75 11.50 17.00 Nzega 0.15 1.20 0.96 Sikonge 0.00 - - Tabora (Urban 0.00 - - Urambo 0.49 3.10 0.50 Uyui 0.02 0.60 0.73 Total 22.41 16.40 19.19 Tanga Handeni 0.26 0.36 0.29 Kilindi 0.00 0.11 - Korogwe 0.00 0.02 0.01 Lushoto 0.00 0.50 0.50 Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 0.26 0.99 0.80 Total (National) 337.02 487.56 526.72 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New Region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 5.1b: Cotton (Seed Cotton) Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Coast Bagamoyo 0.12 12.00 0.25 Kibaha 0.00 - - Kisarawe 0.00 - - Mafia 0.00 - - Mkuranga 0.00 - - Rufiji 0.00 0.01 0.02 Total 0.05 0.02 0.00 0.01 0.12 12.01 0.27 Iringa Iringa 0.00 1.79 0.01 Kilolo 0.00 - - Ludewa 0.00 - - Makete 0.00 - - Mufindi 0.00 - - Njombe 0.00 - - Total 0.09 0.20 0.03 0.15 0.00 1.79 0.01 Continues…/ Table 5.1b (Cont): Cotton (Seed Cotton) Production Region District/Year 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Kagera Biharamulo 4.71 12.53 12.72 Bukoba (Rural) 0.00 - - Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 0.00 - - Muleba 0.00 - - Ngara 0.00 0.38 0.02 Total 3.40 0.40 2.10 3.12 4.71 12.91 12.74 Kigoma Kasulu 0.00 0.35 0.32 Kibondo 0.09 0.37 0.68 Kigoma (Rural) 0.00 - - Kigoma (Urban) 0.00 - - Total 0.06 0.02 0.00 0.18 0.09 0.72 1.00 Kilimanjaro Hai 0.00 0.00 0.00 Moshi (Urban) 0.00 - - Moshi(Rural) 0.00 0.01 0.03 Mwanga 0.00 - 0.20 Rombo 0.00 - 0.08 Same 0.00 0.04 - Total 0.02 0.03 0.00 0.02 0.00 0.05 0.31 *Manyara Babati 0.00 0.47 0.48 Hanang 0.00 0.01 - Mbulu 0.00 - - Kiteto 0.00 - - Simanjiro 0.00 - - Total - - - 0.13 0.00 0.48 0.48 Mara Bunda 7.82 14.85 17.21 Musoma 3.39 6.18 7.04 Serengeti 2.88 6.72 6.43 Tarime 0.00 0.06 0.06 Total 6.10 2.80 4.30 13.09 14.10 27.81 30.74 Continues…/ Table 5.1b (Cont): Cotton (Seed Cotton) Production Region District/Year 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Mbeya Chunya - - - Ileje - - - Kyela - - - Mbarali - - - Mbeya - - - Mbozi - - - Municipal - - - Rungwe - - - Total 5.10 2.90 0.00 0.00 - - - Morogoro Kilombero 0.00 - - Kilosa 0.11 10.48 0.26 Morogoro (Rural) 0.00 0.22 - Morogoro (Urban) 0.00 0.03 0.01 Mvomero 0.02 0.22 0.02 Ulanga 0.12 5.66 1.49 Total 0.30 0.20 1.40 0.24 0.25 16.61 1.78 Mwanza Geita 16.55 20.72 20.55 Ilemela 0.01 0.05 0.07 Kwimba 5.87 9.35 11.25 Magu 18.63 26.93 23.45 Misungwi 2.35 12.00 11.53 Nyamagana 0.00 0.05 0.05 Sengerema 6.42 11.98 8.67 Ukerewe 0.00 - - Total 35.80 31.60 41.40 46.68 49.84 81.08 75.57 Shinyanga Bariadi 32.07 40.85 74.62 Bukombe 12.57 30.56 22.20 Kahama 12.16 14.43 13.79 Kishapu 10.56 18.71 29.50 Maswa 22.05 30.11 42.64 Meatu 10.95 19.82 37.49 Shinyanga (Rural) 0.96 3.96 2.10 Shinyanga (Urban) 0.88 0.44 Total 50.70 57.50 69.90 80.03 101.33 159.32 222.78 Continues…/ Table 5.1b (Cont): Cotton (Seed Cotton) Production Region District/Year 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Singida Iramba 0.00 0.10 0.09 Manyoni 0.27 0.17 0.09 Singida (Rural) 0.00 0.18 0.50 Singida (Urban) 0.00 - - Total 0.40 - - 0.21 0.27 0.45 0.68 Tabora Igunga 9.44 8.10 8.50 Nzega 0.06 0.70 0.96 Sikonge 0.00 - - Tabora (Urban) 0.00 - - Urambo 0.40 3.70 0.20 Uyui 0.03 0.30 0.66 Total 3.50 4.80 5.70 4.61 9.93 12.80 10.32 Tanga Handeni 0.17 0.11 0.10 Kilindi 0.00 0.03 - Korogwe 0.00 0.01 - Lushoto 0.00 0.50 0.48 Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 0.09 0.20 0.09 0.02 0.17 0.65 0.58 Total (National) 105.6 100.7 124.9 148.5 180.8 326.68 357.26 Source: -Tanzania Cotton Board -Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 5.2a: Coffee Production by Type (in '000' Tonnes) Coffee/Year 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 Mild 29.6 21.2 27.5 31.2 37.3 24.7 29.8 Hard Arabica 2.0 1.1 4.2 3.3 3.8 1.9 2.4 Robusta 12.0 15.5 15.0 13.4 17.0 11.4 17.2 Total 43.6 37.8 46.7 47.8 58.2 37.9 49.4 Source: Tanzania Coffee Board. Table 5.2b: Area under Coffee in '000' Hectares by Region and District. Region District/year 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 19.00 0.00 Arusha 0.54 0.54 Karatu 3.16 3.19 Monduli 0.15 0.15 Ngorongoro - - Total 22.85 3.88 Iringa Iringa 0.39 0.12 Kilolo - 0.28 Ludewa 2.78 2.18 Makete 0.19 0.08 Mufindi 0.45 0.74 Njombe 0.69 0.69 Total 4.50 4.09 Kagera Biharamulo 0.65 0.65 Bukoba (Rural) 14.39 14.40 Bukoba (Urban 0.38 0.38 Karagwe 16.10 16.11 Muleba 17.29 19.10 Ngara 1.02 1.15 Total 49.83 51.79 Kigoma Kasulu 1.28 1.29 Kibondo 2.82 2.82 Kigoma(Rural) 1.68 1.81 Kigoma(Urban) - - Total 5.78 5.92 Kilimanjaro Hai 19.00 20.00 Moshi (Rural) 34.34 34.34 Moshi (Urban) - - Mwanga 2.37 2.37 Rombo 15.95 15.04 Same 0.50 3.00 Total 72.16 74.75 Continues…/ Table 5.2b (Cont): Area under Coffee Region District/Year 2003/2004 2004/2005 Manyara Babati 0.41 0.41 Hanang - - Kiteto - - Mbulu 0.25 0.08 Simanjiro - - Total 0.66 0.49 Mara Bunda 0.00 0.00 Musoma - - Serengeti - - Tarime 2.90 2.90 Total 2.90 2.90 Mbeya Chunya 0.25 0.00 Ileje 7.03 7.40 Kyela - - Mbarali - - a Mbeya 11.00 11.00 Mbeya (Urban) - 0.21 Mbozi 27.60 27.88 Rungwe 11.11 - Total 56.99 46.49 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 Kilosa - - Morogoro(Urba - - Morogoro (Rur 0.27 0.91 Mvomero 0.12 0.14 Ulanga - - Total 0.39 1.05 Rukwa Mpanda 0.04 0.04 Nkasi - - Sumbawanga (Rural) - Sumbawanga 0.01 - Total 0.05 0.04 Continues…/ Table 5.2b (Cont): Area under Coffee Region District/year 2003/2004 2004/2005 Ruvuma Mbinga 35.35 35.43 Namtumbo - 0.01 Songea (Rural) 0.62 0.74 Songea (Urban 0.02 0.01 Tunduru - - Total 35.99 36.19 Tanga Handeni 0.00 0.00 Kilindi - - Korogwe 0.78 0.78 Lushoto 7.03 7.33 Muheza 0.20 - Pangani - - Tanga - - Total 8.01 8.11 Total (National) 260.11 235.70 Source: Statistics Unit - Ministry of Agriculture Food and Cooperatives. Table 5.2c: Coffee Production in '000' Tonnes by Region and District. Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 3.00 0.00 Arusha 0.14 0.14 Karatu 3.63 3.65 Monduli 0.03 0.03 Ngorongoro - - Total 1.8 2.16 2.97 1.56 1.51 6.80 3.82 Iringa/Rukwa 0.1 0.11 0.02 0.06 0.22 - - Continues…/ Table 5.2c (Cont): Coffee Production Region District/year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 Iringa Iringa 0.01 0.01 Kilolo - 0.02 Ludewa 0.15 0.19 Makete 0.01 0.01 Mufindi 0.18 0.18 Njombe 0.03 0.02 Total - - - - - 0.38 0.43 Kagera Biharamulo 0.12 0.22 Bukoba (Rural) 8.37 17.51 Bukoba (Urban) 0.22 0.27 Karagwe 7.15 22.82 Muleba 7.78 16.68 Ngara 0.52 0.86 Total 18.3 14.44 35.60 40.78 21.47 24.16 58.36 Kigoma Kasulu 0.38 0.39 Kibondo 0.85 0.69 Kigoma (Rural) 0.50 0.45 Kigoma (Urban) - - Total 0.5 0.72 0.59 0.51 0.68 1.73 1.53 Kilimanjaro Hai 0.79 2.18 Moshi (Rural) 2.10 1.88 Moshi (Urban) - - Mwanga 0.09 0.23 Rombo 11.08 0.81 Same 0.50 0.29 Total 4.5 7.84 9.06 7.49 4.79 14.56 5.39 *Manyara Babati 0.19 0.12 Hanang - - Kiteto - - Mbulu 0.18 0.06 Simanjiro - - Total - - - - 0.23 0.37 0.18 Continues…/ Table 5.2c (Cont): Coffee Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 Mara Bunda 0.00 0.00 Musoma - - Serengeti - - Tarime 1.41 2.70 Total 0.8 2.09 0.61 0.72 0.78 1.41 2.70 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje 0.70 0.60 Kyela - - Mbarali - - Mbeya 1.80 1.80 Mbeya (Urban) - 0.11 Mbozi 9.14 11.15 Rungwe 0.81 - Total 9.3 10.15 12.83 8.15 10.89 12.45 13.66 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 Kilosa - - Morogoro (Urban) - - Morogoro (Rural) 0.01 1.45 Mvomero - 0.22 Ulanga - - Total - - - - - 0.01 1.67 Rukwa Mpanda 0.02 0.02 Nkasi - - Sumbawanga (Rural) - - Sumbawanga (Urban) 0.01 - Total - - - - - 0.03 0.02 Ruvuma Mbinga 9.00 7.27 Namtumbo - - Songea (Rural) 1.24 0.12 Songea (Urban) 0.01 0.01 Tunduru - - Total 9.5 6.40 8.71 5.16 8.38 10.25 7.40 Continues…/ Table 5.2c (Cont): Coffee Production Region District/year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 Tanga Handeni 0.00 0.00 Kilindi - - Korogwe 0.08 0.06 Lushoto 0.14 0.17 Muheza 0.07 - Pangani - - Tanga - - Total 0.3 0.27 0.43 0.14 0.37 0.29 0.23 Estates 1.6 3.10 2.52 1.60 3.00 - - Total (National) 46.5 45.01 58.24 66.16 52.31 79.24 95.39 Source: Tanzania Coffee Board Statistics Unit-Ministry of Agriculture Food and Cooperatives. * New region Table 5.3a : Area under Pyrethrum in 000 Hectares by Region by District Region District/Year 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 0.07 0.20 0.18 Arusha 0.00 - - Karatu 0.00 - - Monduli 0.00 - - Ngorongoro 0.00 - - Total 0.07 0.20 0.18 Iringa Iringa 0.00 - 0.01 Kilolo 0.00 - 0.06 Ludewa 0.23 0.19 0.24 Makete 0.00 0.92 2.78 Mufindi 0.05 - 0.07 Njombe 0.05 0.06 0.13 Total 0.34 1.17 3.29 Continues…/ Table 5.3a (Cont) : Area under Pyrethrum Region District/Year 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 *Manyara Babati 0.00 0.02 0.01 Hanang 0.00 - - Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 0.04 0.01 Simanjiro 0.00 - - Total 0.00 0.06 0.02 Mbeya Chunya 0.00 0.00 0.00 Ileje 0.00 0.17 1.40 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 0.25 3.45 3.45 Mbeya (Urban) 0.00 - 0.03 Mbozi 0.00 - - Rungwe 0.00 - - Total 0.25 3.62 4.88 Total(National) 0.65 5.05 8.37 Source: Statistics Unit - Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. *Manyara ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 5.3b Pyrethrum Production in '000' Tonnes by Region by District Region District/Year 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 0.02 0.14 0.00 Arusha 0.00 - - Karatu 0.00 - - Monduli 0.00 - - Ngorongoro 0.00 - - Total - - - - 0.02 0.14 0.00 Continues…/ Table 5.3b (Cont): Pyrethrum Production Region District/Year 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Iringa Iringa 0.00 0.00 0.00 Kilolo 0.00 - 0.03 Ludewa 0.07 0.01 0.11 Makete 0.00 0.41 0.31 Mufindi 0.01 - 0.03 Njombe 0.01 0.02 0.01 Total 0.02 1.90 0.45 0.86 0.09 0.44 0.49 *Manyara Babati 0.00 0.01 0.00 Hanang 0.00 - - Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 0.10 - Simanjiro 0.00 - - Total - - - - 0.00 0.11 0.00 Mbeya Chunya 0.00 0.00 0.00 Ileje 0.00 0.09 0.70 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 0.24 1.92 1.92 Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 0.00 - - Rungwe 0.00 - - Total 0.3 0.90 1.35 2.58 0.24 2.01 2.62 Total (National) 0.7 1.90 1.80 3.44 0.35 2.70 3.11 Source: - Tanzania Pyrethrum Board - Statistics Unit - Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 5.4a: Area under Green Tea in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2003/2004 2004/2005 Iringa Iringa 0.12 0.00 Kilolo - 0.19 Ludewa - - Makete - - Mufindi 5.22 2.00 Njombe 3.44 3.37 Total 8.78 5.56 Kagera Biharamulo 0.00 0.00 Bukoba (Rural) 1.06 1.06 Bukoba (Urban - - Karagwe - - Muleba 0.24 0.24 Ngara - - Total 1.30 1.30 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje - - Kyela - - Mbarali - - Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi - - Rungwe 3.97 - Total 3.97 0.00 Tanga Handeni 0.00 0.00 Kilindi - - Korogwe 0.60 0.60 Lushoto 2.43 2.52 Muheza 2.88 2.88 Pangani - - Tanga - - Total 5.91 6.00 Total (National) 19.96 12.86 Source: Statistics Unit Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. Table 5.4b: Green Tea Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2003/2004 2004/2005 Iringa Iringa 0.17 0.00 Kilolo - - Ludewa - - Makete - - Mufindi 16.46 4.36 Njombe 4.99 5.68 Total 21.62 10.04 Kagera Biharamulo 0.00 0.00 Bukoba(Rural) 2.14 2.16 Bukoba(Urban) - - Karagwe - - Muleba 0.29 0.32 Ngara - - Total 2.43 2.48 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje - - Kyela - - Mbarali - - Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi - - Rungwe 13.60 - Total 13.60 0.00 Tanga Handeni 0.00 0.00 Kilindi - - Korogwe 1.09 1.30 Lushoto 3.28 6.34 Muheza 3.99 3.99 Pangani - - Tanga - - Total 8.36 11.63 Total (National) 46.01 24.15 Source: Statistics Unit Ministry of Agriculture Food and Cooperatives. Table 5.4c: Tea (Made Tea) Production by Region (in '000' Tonnes) Region/Year 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 Mbeya 2.80 2.30 2.83 2.10 2.40 2.20 2.58 3.12 Iringa 11.30 12.67 17.00 14.60 16.30 17.60 17.08 20.45 Tanga 6.00 4.60 6.20 5.00 5.20 6.20 4.70 6.22 Kagera 0.40 0.20 0.23 0.20 0.25 0.30 0.36 0.30 Total 20.50 19.77 26.25 21.90 24.15 26.30 24.72 30.09 Source: Tanzania Tea Authority Table 5.5a: Area under Sisal by Company/Estate (in '000' Hectares) [Company/Estste]/Year 2000 2001 2002 2003 Highland Estates(African Fibres) 1.31 0.20 1.30 NA Amboni Limited 5.99 0.09 1.25 NA Amboni Properties - - 1.76 145.00 Amboni Plantation - 0.30 4.29 314.00 Chavda Estates - - 0.15 NA China (T) State Farm 0.10 0.30 0.71 NA D.D. Ruhinda & CO 0.60 0.30 0.65 NA Gomba Agric. Industries 1.57 1.00 1.84 NA Katani Limited 9.66 0.40 10.63 398.00 Kauzeni Plantation 0.39 0.10 0.44 12.00 Kibo Match Group 0.58 - 0.40 NA Kimamba Fibres - - 1.00 187.00 Kumburu Sisal Estate 0.35 0.10 0.47 52.00 LM Investments 0.19 0.10 0.28 11.00 LE- Marsh Enterprises 0.45 - 0.49 153.00 Lucy Estate 1.00 - 1.00 18.00 Lugongo Estate 1.12 0.20 1.16 37.00 Marungu Estate - - - NA Meghji Estate 1.38 - 1.38 NA Mohammed Enterprises 9.79 0.50 10.91 1,166.60 Mtapwa Estate 0.20 - 0.20 NA Mtindiro Estate 0.20 - 0.20 111.83 Mulla Trading Co. Ltd. 2.28 1.00 2.59 11.00 Noble Azania Limited - - - - Sumagro Limited 2.06 - 2.06 - Tungi Limited 3.05 0.20 3.35 55.70 Total 42.27 4.79 48.50 2,672.13 Source: Tanzania Sisal Board NA=Not available Table 5.5b: Production of Sisal by Company (in '000' Tonnes) Estate/Year 1999 2000 2001 2002 2003 Lugongo Estate LTD 1.30 1.20 1.00 0.80 0.90 Amboni LTD 1.40 3.30 2.40 2.20 2.03 Amboni Plantation 3.10 1.80 3.70 3.70 4.13 Amboni Properties 1.60 1.70 1.70 1.70 2.20 Le marsh Enterprises - - - 0.10 0.16 D.D Ruhinda 0.20 0.30 0.20 0.20 0.29 Gomba Agrl.Industries 0.50 0.40 0.50 0.50 0.57 Highland Estates 0.60 0.90 0.90 0.85 Katani LTD 0.80 3.10 1.60 1.60 1.09 Kauzeni Plantation 0.30 0.20 0.60 0.60 0.35 Kikwetu Sisal Estates 0.00 0.00 0.10 0.10 NA Kimamba Fibres 0.10 0.07 0.20 0.20 0.29 Kumburu Sisal Estate 0.05 0.02 0.10 0.05 0.07 Meghji Sisal Estate 0.00 0.07 0.00 0.00 NA L.M.Investiment 0.10 0.10 0.10 0.10 0.09 Lucy Sisal Estate 0.30 0.00 0.40 0.40 0.33 Mohamed Enterprises 3.40 2.40 4.00 4.00 4.40 Mulla Trading Company 0.40 0.70 0.60 0.60 0.51 Sumagro Sisal Estates 0.50 0.50 0.60 0.60 0.61 Tungi LTD 1.20 2.30 2.40 2.40 1.37 Lake Sisal 2.10 1.00 2.70 2.70 3.27 African Fibres TZ LTD 0.00 0.50 0.90 0.00 NA Mtapwa Sisal Estate - - - - NA Mtindiro Sisal Estate - - - - 0.03 Total 17.95 19.66 24.70 23.45 22.63 Source: Tanzania Sisal Board NA=Not available Table 5.6: Tobacco Production and Yield in Tanzania YEAR/ FLUE CURED FIRE CURED TOTAL TYPE Production Yield Production Yield Production Yield (tonnes) (kg/ha) (tonnes) (kg/ha) (tonnes) (kg/ha) 1994/95 18,270.00 680.00 4,360.00 529.00 22,630.00 645.00 1995/96 23,415.00 862.00 5,183.00 417.00 28,598.00 723.00 1996/97 27,101.00 916.00 8,279.00 666.00 35,380.00 842.00 1997/98 41,274.00 832.00 9,054.00 409.00 50,328.00 702.00 1998/99 32,474.00 584.00 5,492.00 237.00 37,930.00 482.00 1999/2000 18,237.00 585.60 8,147.00 423.54 26,384.00 524.00 2000/2001 18,231.00 768.46 6,290.00 366.00 24,522.00 599.00 2001/2002 25,901.00 848.00 1,521.00 350.00 27,423.00 786.00 Source: Tanzania Tobacco Board (TTB) a Table 5.7a: Area under Cashewnuts (Raw) in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2003/2004 2004/2005 Coast Bagamoyo 3.73 2.76 Kibaha 0.02 0.20 Kisarawe 14.28 14.29 Mafia 0.09 0.09 Mkuranga 5.50 18.81 Rufiji 0.96 2.14 Total 24.6 38.3 DSM Ilala 0.04 0.07 Kinondoni 0.05 0.01 Temeke 0.48 1.24 Total 0.57 1.32 Iringa Iringa 0.00 0.24 Kilolo - - Ludewa - 0.33 Makete - - Mufindi - - Njombe - - Total 0.00 0.57 Lindi Kilwa 6.37 6.90 Lindi(Rural) 13.23 7.68 Lindi(Urban) 0.23 0.48 liwale 3.47 12.50 Nachingwea 3.62 6.03 Ruangwa 5.22 5.60 Total 32.14 39.19 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje - - Kyela 0.42 0.58 Mbarali - - Mbeya - - Mbeya(Urban) - - Mbozi - - Rungwe - Total 0.42 0.58 Continues…/ Table 5.7a (Cont): Area under Cashewnuts (Raw) Region District/Year 2003/2004 2004/2005 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 Kilosa - - Morogoro - - Morogoro (Rur 0.58 0.58 Mvomero - - Ulanga - - Total 0.58 0.58 Mtwara Masasi 56.14 - Mtwara (Rural) 36.02 36.09 Mtwara/Mikindani 0.04 - Newala 52.00 17.60 Tandahimba 48.90 - Total 193.10 53.69 Ruvuma Mbinga 2.79 2.80 Namtumbo 1.47 4.32 Songea (Rural) 1.21 1.07 Songea (Urban - - Tunduru 22.85 11.29 Total 28.32 19.48 Tanga Handeni 0.02 0.46 Kilindi - - Korogwe 1.92 1.92 Lushoto - 0.27 Muheza 1.94 - Pangani 3.72 3.82 Tanga 1.21 1.21 Total 8.81 7.68 Others - - Total (National) 288.52 161.38 Source: Statistics Unit Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives. Table 5.7b: Cashewnuts (Raw) Production in '000' Tonnes by Region by District Region District/Year 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 Coast Bagamoyo 0.36 1.60 Kibaha 0.13 0.26 Kisarawe 0.38 0.65 Mafia 0.06 0.10 Mkuranga 8.14 9.70 Rufiji 3.10 3.50 Total 5.90 13.80 12.36 9.64 12.17 15.81 DSM Ilala 0.20 0.13 Kinondoni 0.03 - Temeke 4.32 2.03 Total 3.90 2.40 1.86 0.90 4.55 2.16 continues…/ Iringa Iringa 0.00 0.00 Kilolo - - Ludewa - 0.03 Makete - - Mufindi - - Njombe - - Total - - - - 0.00 0.03 Lindi Kilwa 8.92 10.36 Lindi(Rural) 3.31 3.84 Lindi(Urban) 0.23 0.25 liwale 2.09 4.00 Nachingwea 1.79 2.91 Ruangwa 2.58 3.36 Total 17.70 21.90 11.90 18.90 18.92 24.72 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje - - Kyela 0.33 0.28 Mbarali - - Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi - - Rungwe - - Total - - - - 0.33 0.28 Continues…/ Table 5.7b (Cont): Cashewnuts (Raw) Production Region District/Year 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 Kilosa - - Morogoro - - Morogoro (Rural) 3.24 3.24 Mvomero - - Ulanga - - Total - - - - 3.24 3.24 Mtwara Masasi 7.99 15.31 Mtwara (Rural) 5.03 4.75 Mtwara/Mikindani 0.53 1.53 Newala 13.29 5.22 Tandahimba 14.09 10.82 Total 79.90 63.50 31.30 55.90 40.93 37.63 Ruvuma Mbinga 0.02 0.03 Namtumbo 0.66 0.73 Songea (Rural) 0.05 0.13 Songea (Urban) - - Tunduru 9.14 4.52 Total 13.20 19.30 6.87 4.68 9.87 5.41 Tanga Handeni 0.02 0.00 Kilindi - - Korogwe 0.23 0.22 Lushoto - - Muheza 1.93 - Pangani 0.32 0.13 Tanga 0.30 0.35 Total 0.60 1.20 2.82 0.84 2.80 0.70 Others 0.40 0.20 0.27 0.48 - - Total (National) 121.2 122.0 55.0 81.7 92.81 89.98 Source: - Tanzania Cashewnut Board - Statistics Unit, Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives

# Extracted Content PARTl PRELIMINARY PROVISIONS 1. Short title and Commencement. 2. Application. 3. Interpretation. PART II THE CEREALS AND OTHER PRODUCE BOARD 4. Establishment of the Board. 5. Composition of the Board. 6. Functions of the Board. 7. Commercial functions. 8. Powers of the Board. 9. Establishment of the Committees. 10. Delegation of functions of the Board. 11. Disciplinary functions of the Board. 12. Appointment of Director General. 13~ Appointment of senior officers and other staff.. 14. Appointment of agents and contractors. PART III ZONAL COUNCILS OF CEREALS AND OTHER PRODUCE 15. Establishment of Zonal Councils. 16. Procedures and meetings of the Councils. PARTlY FINANCIAL PROVISIONS 17. Funds and resources of the Board. 18 Books of Accounts and Audit. 19. Annual Reports. 20. Remunerations of Members. PART V GENERAL PROVISIONS 21. Direction of the Minister. 22. Offences and penalties. 23. Offence by Body Corporate. 24. Offence by Agents. 25. General offences and penalty. 26. Powers to make Regulations. 27. Power to make Rules. 28.A Powers to make by-laws. PART VI CONSEQUENTIAL AMENDMENT TO THE FOOD SECURITY ACT An Act to make provisions for the establishment of the Cereals and Other Produce Board, for promotion and development of cereals and other agricultural produce and to provide for other related matters. PART I PRELIMINARY PROVISIONS Short title and commence- ment 1. This Act may be cited as the Cereals and Other Produce Act, 2009 and shall come into operation on such date as the Minister may, by notice published in the Gazette, appoint. Interpreta- tion 3.-(1) In this Act, unless the context otherwise requires- "Board" means the Cereals and other Produce Board of Tanzania established under section 4 of this Act; "cerea" ns edible grains such as maize, oat, wheat, rice, millet and'sor~ "contract farrniRg~// ans farming under an agreement between growers, farm~9r producers on one part and fmanciers such , aibuyers,~l1ers, - cessors or bankers on the other part; "CoUnG,i~ean..s zona~takeholders forums for cereals and other ~ -pIOdaeeas establishe~ under section 15 of this Act; ~~p~~s.~roduc~f what is planted or a part of plant which \-is-harvested after cropping, cut, or gathered from a plant or ~n9rt1turallield, or of a single kind of grain, legume or fruit _ _ gathered in a single-season; ."e:-~tor ueneral" 'means Chief Executive Officer of the Board .~ appoirrted unner this Act; "input" includes planting material, agrochemical, fertilizer, farm implements and packaging material; "Inspector" means an officer authorized by the Board or Local Government Authority to act as an inspector in accordance with the provisions of this Act; "member" means a member of the Board and includes a Chairman; "Minister" means the Minister responsible for agriculture; "Ministry" means the Ministry responsible for agriculture; "natural agricultural resource" includes agricultural land, water and natural vegetation; "other produce" means agricultural produce as may be gazetted by the Minister under this Act; "premise" means land, building, factory, erection, vehicle, article, or receptacle whatsoever used for the purpose of growing, sorting, processing, storage, transporting or for any other activity connected to the handling of cereals or other agricultural produce; "processing" with its grammatical variations and cognate expression means any act or thing done to cereals or other produce for the purpose of adding its value and the word ''processor'' shall be construed accordingly; Establish- ment of the Board "Senior Officer" means an officer who is the head of a Unit, Section or Department; "shared functions" means functions to be undertaken by all stakeholders as agreed from time to time and may include research, provision of extension services, inputs supply, crop promotion and development, promotion of fair trade and competition, setting indicative prices, collecting, refining, maintaining and disseminating data and information relating to the specific crop industry, improving technologies and delivery system; "stakeholders' meetings" means meetings of the Cereal and other produce Council provided for under this Act; "stakeholder" means a dealer in the specified crop industry such as the central Government, local government authorities, cooperative societies, the Board, research and training institutes, traders and input suppliers, producers and other private actors in cereals and other produce. PART II THE CEREALS AND OTHER PRODUCE BOARD 4.-(1) There is established a Board to be known as the Cereals and other Produce Board of Tanzania. (2) The Board established under subsection (1) shall be a body corporate and shall- (a) have perpetual succession and a common seal; (b) in its corporate name be capable of suing and being sued; (c) be capable of purchasing or acquiring in any manner and alienating any movable and immovable property; (d) be capable of entering into any contract or agreement as may be necessary or expedient for the proper performance of its functions under the provisions of this Act; and Composition of the Board Functions of the Board. (e) do all such other acts and perform such functions which a body corporate may lawfully perform. 5.- (1) The Board shall consist of the Chairman to be appointed by the President and twelve other members to be appointed by the Minister as follows: (a) a member representing northern agricultural zone; (b) a member representing southern agricultural zone; (c) a member representing eastern agricultural zone; (d) a member representing western agricultural zone; (e) a member representing lake agricultural zone; (f) a member representing central agricultural zone; (g) a member representing southern highlands agricultural zone; (h) one person representing the Ministry; (i) one person representing the Ministry responsible for marketing of agricultural produce; (j) one person representing the Ministry responsible for local government; and (k) two persons who possess adequate knowledge and experience in cereal and other produce. (2) The Minister shall, in appointing members of the Board, ensure that appointment is made from among three names of candidates recommended by Cereals and Other produce Zonal Councils. (3) The provisions of the Schedule to this Act shall have effect as to the tenure of office of members, cessation of membership, proceedings of the Board and other matters relating to the Board. (4) The Minister may, by notice published in the Gazette amend, vary or replace any of the provisions of the Schedule. 6.-(1) The main functions of the Board shall be to carry out commercial activities and such other activities as are necessary, advantageous or proper for the development of the cereals and other produce industry. Commer- cial functions Powers of the Board (2) The Board may provide facilitation of - (a) agricultural research on cereals and other produce; (b) extension services to growers and other dealers of cereals and other produce; (c) input services, including fertilizers and agrochemicals; (d) promotion of production, marketing, processing and storage of cereals and other produce; (e) the dissemination of information or data relating to cereals and other produce; (f) the promotion of technological advancement in cereals and other produce; and (g) the provision of assistance in the formation of farmers Co-operatives or Organisations. 7.-(1) The Board shall, subject to the provisions of this Act and any other written law, perform any commercial function or hold interest in any undertaking or project associated with cereals and other produce under this Act. (2) The commercial functions referred to under subsection (1) shall include to- (a) purchase and sell cereals and other produce at a competitive price; (b) import or export cereals and other produce; (c) process cereals and other produce; (d) provide warehousing services for cereals and other produce; (e) provide grain and other produce, cleaning, drying, weighing, grading and packaging services according to market standards; and (f) perform any other commercial functions approved by the Minister for the development of trade in cereals and other produce. 8.-(1) The Board shall, in the performance of its functions under this Act, have powers to- (a) build or otherwise acquire buildings or storage structures, warehouses and processing machinery; Establish- ment of the Committees Delegation of functions of the Board Disciplinary functions of the Board (b) establish cereals and other produce market centres, show rooms and exchange centres; (c) provide training on matters relating to cereals and other produce; and (d) perform such other functions which advance the objective of this Act. (2) It shall be the duty of the Board in the exercise of its powers and in the performance of its functions under this Act, to act in such a manner as it appears to it appropriate for the purpose of promoting the quality and competitiveness of the cereals and other produce industry within and outside Tanzania. 9. The Board may, for the purpose of facilitating performance of its functions establish such number of Committees as may be necessary for effective performance of the specific functions as the Board may determine. 10.-(1) The Board may, subject to the terms, conditions and restrictions as it may specify, delegate to any Committee or the Dhector General or any other employee of the Board some of the functions and exercise of power conferred on it under this Act. (2) Delegation made under subsection (1) shall not prevent the Board from performing the same functions or exercising the powers delegated. (3) Notwithstanding the powers conferred on the Board to delegate its functions, the Board shall not delegate its commercial functions or disciplinary functions. 11.-(1) The Board shall be- (a) the disciplinary authority over the Director General and senior employees of the Board; and (b) the appellate disciplinary authority for other employees of the Board. (2) The Minister may make general or specific regulations prescribing procedures for disciplinary measures against the management or any employee of the Board. Appoint- mentof Director General Appoint- mentof senior officers and other staff Appoint- ment of agents and contractors Establish- mentof Zonal Councils 12.-(1) The Minister shall, upon recommendations of the Board, appoint on such terms and conditions a Director General who shall be the Chief Executive Officer of the Board. (2) The Director General shall hold office for a period of five years and shall, subject to his satisfactory performance, be eligible for re-appointment for a further period of five years only. 13.-(1) The Board may appoint such number of senior officers to the management of the Board. (2) The Director General shall employ such numbers of other staff to perform the functions of the Board on such terms and conditions of employment. (3) The Board may, for facilitating performance of functions under this Act, establish such number of departments, units and sections to be headed by directors and other staff appointed under sub-section (1). 14.-(1) The Board may appoint and employ, upon such terms and conditions, such number of agents and contractors as it may deem necessary for the better carrying out of its functions as stipulated in this Act. (2) Terms and conditions for appointment and employment shall be contained in a written contract or agreement entered between the Board and the agent or contractor. PART III '?;ONAL COUNCILS OF CEREALS AND OTHER PRODUCE 15.-(1) There is established a Cereals and Other Produce Zonal Council in each agricultural zone. (2) The zones in which Councils are established shall be- (a) Lake zone - comprising Mara, Mwanza, Kagera and Shinyanga regions; (b) Central zone - comprising Dodoma and Singida regions; Procedures and meetings of the Councils (c) Northern zone - comprising Arusha, Manyara, Kilimanjaro and Tanga regions; (d) Southern zone - comprising Mtwara and Lindi regions; (e) Eastern zone - comprising Dar es Salaam, Coast and Morogoro regions. (f) Western zone - comprising Tabora and Kigoma regions; and (g) Southern highland - comprising Ruvuma, Mbeya, lringa and Rukwa regions. (3) The functions of Zonal Council shall be to: (a) promote cereal and other produce including formation of farmers associations and other bodies in their respective areas; (b) act as a consultative forum for cereals and other produce on price negotiations between farmers and buyers or traders of the cereals and other produce; (c) establish and operate a market information system for cereals, other produces and agricultural inputs in their respective areas; (d) promote the use of weights, measures and grading standards for cereals and other produce; (e) collaborate with the Board and local government authorities in provisions of agricultural educations in respect to the cereals and other produces in their areas ofjurisdiction; (f) perform such other functions as the Council deems necessary for the development of the cereal and other produce industry; and (g) prepare and promote zonal production targets. (4) The qualification, tenure of office and disciplinary procedure for the members of the Council shall be prescribed in the Regulations. 16.-(1) Subject to the provisions of this Act, the Council shall have power to regulate its own procedures in respect of the proper conduct of its business. Funds and resources of the Board Books of Accounts and Audit (2) The Council shall, from time to time, agree on: (a) time and place for holding annual stakeholder's meetings, and other matters of mutual interest; (b) mechanisms for the management and funding of the shared functions; and (c) organisational structure for the management of its affairs. PART IV FINANCIAL PROVISIONS 17. The funds and resources of the Board shall consist of- (a) such sums of money as may be appropriated by Parliament; (b) any money raised by way of loans, donations or grants from, within and outside Tanzania; (c) any loan or subsidy granted to the Board by the Government or any other person; (d) any money derived from commercial activities; and (e) such sums of money or property which may become payable to or vested in the Board under this Act or any other written law or in respect of any matter incidental to the carrying out of its functions. 18.-(1) The Board shall cause to be kept and maintained proper books of accounts with respect to - (a) sums of money received and expended by the Board and matters in respect of which the receipt and expenditure took place; (b) the assets and liabilities of the Board; and (c) the income and expenditure statement of the Board; (2) The auditing of the financial reports and books of accounts of the Board shall be done by the Controller and Auditor General or a person authorized by him. Annual Reports Remunera- tion of Members Direction of the Minister Offences and penalties 19.-(1) The Board shall, not later than six months after the end of financial year, submit to the Minister a copy of the audited accounts and annual report on the activities of the Board in respect of that year. (2) The Minister shall, within a period of six months after the accounts have been audited, lay the audited accounts and audit report before the National Assembly. (3) For the purpose of this section, "financial year" of the Board shall be a period not exceeding twelve consecutive months which conform with the financial year of the Government. 20. The Chairman and other members of the Board shall be entitled to allowances and fees at the rates as the Minister may in consultation with the minister responsible for finance approve from time to time. PART V GENERAL PROVISIONS 21.-(1) The Minister may give to the Board directions of a general or specific nature in writing as to the exercise or performance of its functions and the Board shall give effect to such direction. (2) Where the Board fails to perform any of its functions or to give effect to a direction given by the Minister without a reasonable cause, the Minister may exercise disciplinary power as may be appropriate. 22. Any person who - (a) buys cereals or other produce in the name of the Board without its authority; (b) discloses confidential information of the Board; and (c) obstructs or prevents any officer of the Board from exercising his powers under this Act, commits an offence and is liable on conviction to a fme of not less than five million shillings or to imprisonment for term of not less than six months but not more than two years or both. Offence by Body Corporate Offence by Agents General offences and penalty Powers to make Regulations Power to make Rules Powers to make by- laws 23.(1) Where any offence under this Act or subsidiary legislation made under this Act is committed by a body corporate, any person who, at the time of the commission of the offence was concerned, as a director or an officer, with the management of the affairs of the body corporate, commits an offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. (2) Where an offence under this Act is committed by a body corporate, that body corporate shall be liable on conviction to a fine of not less than ten million shillings. 24. Where an offence under this Act or any subsidiary legislation made under this Act it is committed by a person as an agent or employee then, such agent or employee, the principal or employer commits an offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. 25. Any person who commits an offence under this Act to which no specific penalty is provided shall on conviction be liable to a fine of not less than five million shilling or to imprisonment for a term of not less than one year but not exceeding three year or to both. 26. The Minister may make Regulations for better carrying out the provisions of this Act. 27. The Board shall, with the approval of the Minister, make rules for better farming, grading and trading for each category of crops. 28A. A local government authority may, on consultation with the Minister, make by-laws for better carrying out of the shared functions agreed upon with stakeholders. Tenure of office of members Number of meetings Vice- Chairman Proceed- ings of the meetings Co-opted members 1. A member of the Board shall hold office for a term of three years from the date of appointment and may be eligible for re-appointment for a further term of three years. 2.-(1) Notwithstanding paragraph 1, any member of the Board may at any time resign from the Board by giving notice in writing to the Minister and from the date specified in the notice or, if no date is so specified, from the date of receipt of the notice by the Minister, he shall cease to be a member. (2) Where a person ceases to be a Board member for any reason before the expiration of his term of office, the Minister shall appoint another person in his place and the person so appointed shall hold office for the remainder of the term of office of his predecessor. 3. The Board shall meet four times a year for ordinary business and may convene extra ordinary meetings as may be deemed necessary for discharging of its functions under the Act. 4. The Board shall appoint one of their members to be a Vice- Chairman. 5.-(1) All meetings of the Board shall be convened by the Chairman or in the absence by the Vice-Chairman and in the absence of both the Chairman and the Vice-Chairman from the meeting, the members present shall elect one of their members to be an interim chairman of that meeting. (2) The Chairman, or in the absence, the Vice Chairman, shall convene a special meeting of the Board upon a request in writing signed by not less. than four members of Board and shall cause such a meeting to be held within twenty one days of receiving such request. 6. The Board may co-opt any person to attend any deliberations of the meeting of the Board as an expert but such person so co-opted shall not have the right to vote. Decision of the Board A member to declare interest Seal of the Board Power to regulate its procedures 7.-(1) The Board shall make its decision by voting during the meeting and in case of any equality in the votes the Chairman or any other person presiding at meeting shall have a casting vote. (2) Notwithstanding subparagraph (1) decisions may be made by the Board by circulation of papers to the members whereby each member shall express his views in writing provided that any member may require that any such decision be deferred for discussion at a full meeting of the Board of Directors. (3) A circular resolution in writing signed by all the Members for the time being in Tanzania shall be as effectual as a decision made at a meeting provided that a member may require that notwithstanding the directors' signature the matter be brought at the following Board. 8.-(1) Half of the members of the Board shall constitute a quorum at any meeting and all acts, matters and things to be done by the Board shall be decided by a simple majority of the members present at the meeting. 9. Subject to the provision of this Schedule relating to quorum; the Board may act notwithstanding any vacancy in the members thereof and no act or proceedings of the Board shall be invalid by reason only of some defect in the appointment of a person who purports to be a member thereof. 10. A member who is in any way directly or indirectly interested in a contract or proposed contract or any matter being deliberated by the Board shall declare the nature of his interest to the other directors. 11. Minutes in proper form of each meeting of the Board shall be kept and shall be confirmed by the Board at its next meeting and signed by the Chairman of the meeting. 12. There shall be a common seal of the Board which shall be of such shape, size and form as the Board may determine (2) The Seal of the Board shall not be affIxed to any deed, instrument, contracts or agreement to which the Board is a party except in the presence of the Chief Executive Officer or a person authorised by him. 13. Subject to the provisions of this Act, the Board shall have power to regulate its own procedures in respect of the meetings and the proper conduct of its business." PART VI CONSEQUENTIAL AMENDMENTS TO THE FOOD SECURITY ACT Constru- ction Cap. 249 28.-(1) This Part shall read as one with the Food Security Act, hereinafter referred to as the "principal Act". (2) The principal Act is amended - (a) by deleting the long title and substituting for it the following: "An Act to establish an Authority to regulate production, processing and marketing of cereals and other produce; to provide for the national food security assurance mechanisms and for other related matters." (b) in section 2 by - (i) deleting the references to the definition of the word "the Board"; (ii) inserting in the appropriate alphabetical order the following new definitions- "Inter- 2. In this Act, unless the context pre- otherwise requires- tation "Authority" means the Cereal and other Produce Regulatory Authority as established under section 3; "Board" means the Board of Directors of Cereals and Other Produce Regulatory Authority established under section 3(1); "buying centre" means a place designated by the local government authorities and approved by the Authority to be a crop buying centre; "cereals" means edible grains such as maize, oat, wheat, rice, millet and sorghum; "premises" means land, building, factory, erection, vehicle, article, or receptacle whatsoever used for the purpose of growing, sorting, processing, storage, transporting or for any other activity connected to the handling of cereals or other agricultural produce; "crop" means the produce of what is planted or a part of plant which is harvested after cropping, cut, or gathered from a plant or agricultural field, or of a single kind of grain, legume or fruit gathered in a single season; "Director General" means Chief Executive Officer of the Authority appointed under this Act; "inspector" means an officer authorized by the Authority to act as an inspector in accordance with the provisions of this Act; "member" means a member of the Board of the Authority and includes a Chairman; "Ministry" means the Ministry responsible for agriculture; "other produce" means agricultural produce as may be gazetted by the Minister to be regulated under this Act; "processing" with its grammatical variations and cognate expression means any act or thing done to cereals or other produce for the purpose of adding its value and the word "processor" shall be construed accordingly; "Register" means the Register for farming activities established under this Act; "stakeholders' meeting" means zonal, cereal and other produce council meeting held by specified crop stakeholders; "contract farming" means farming under an agreement between growers, farmers or producers on one part and financiers such as buyers, sellers, processors or bankers on the other part; "stakeholder" means a dealer in the specified crop industry such as the Central Government, local government authorities, cooperative societies, the Authority, research and training institutes, producers, traders and input suppliers; "shared functions" means joint functions to be undertaken by all stakeholders as agreed from time to time and may include research, provision of extension services, inputs supply, crop promotion and development, promotion of fair trade and competition, setting indicative prices, collecting, refining, maintaining and disseminating data and information relating to the specific crop industry, improving technologies and delivery system; "input" includes planting material, agrochemical, fertilizer, farm implements and packaging material; "natural agricultural resource" includes agricultural land, water and natural vegetation." "dealer" means a person who is engaged in the business of procuring, processing, importation, exporting, distribution or sale of cereals or other produce; "processor" means a person who converts or transforms on a commercial scale, any cereal or other produce regulated by this Act into a finished or semi- finished product; "producer" means a person who grows cereals or other produce; "trader" means a person who, as broker, dealer, marketing company, or other purchaser, acquires any cereals or other produce from a producer or any other pers<)llthrough purchases or otherwise, for the purpose of resale; "food" means any substance or product whether processed, partially processed or unprocessed intended to be or reasonably expected to be ingested by human in its intended use; "food security" means a situation whereby. all people at all times have physical, social and economic access, to sufficient and safe food to meet their nutritional needs and cultural preferences for an active and healthy life; (c) deleting Part II and substituting for it the following new Parts: "PART II THE CEREAL AND OTHER PRODUCE REGULATORY AUTHORITY "Establi- shmentof the Authority 3.-(1) There is hereby established a Authority to be known as the Cereal and Other Produce Regulatory Authority. (2) The Authority shall be a body corporate and shall - (a) have perpetual succession and a common seal; (b) in its corporate name be capable of suing or being sued; (c) be capable of purchasing or acquiring in any manner and alienating any movable and immovable property; (d) be capable of entering into any contract or agreement as may be necessary or expedient for the proper performance of its functions under the provisions of this Act; and (e) perform such functions which a body corporate may lawfully perform for the proper discharging of its functions under this Act. Functions of the Authority 4.-(1) The main functions of the Authority shall be to carry out regulatory activities and other matters which are necessary, advantageous or proper for the benefit of the cereals and other produce industry. (2) Without prejudice to the generality of subsection(1), the regulatory functions of the Authority shall include to- (a) develop and enforce sustainable agronomical standards for product, processing and marketing of cereals and other produce; (b) ensure fair competition, fair trade, and to set and monitor indicative prices as established by market forces and other matters related thereto; (c) collect, refine, maintain, or disseminate information or data relating to the cereals and other produce; (d) license persons engaged in the marketing processing of cereals or other produces and their by-products; (e) make regulations for cultivation, marketing, processing importation, exportation and storage of the cereals and other produce; (f) register grower, dealers, and premise relating to cereals and other produce; (g) inspect or cause to be inspected the farms, grains, premises and other facilities for the cereals and other produce; (h) issue import and export permits for the cereals and other produce; (i) regulate or to control the collection, movement, storage, sale, purchase, transportation, marketing, processing, distribution, importation, exportation, disposal and supply of cereal and other produces; (j) establish a system under which cereals and other produce trades shall register and report, for statistical purposes, information on the stocks handled or held by them; Composi- tion of the Board of Authority (k) advise the Minister on the proper production of cereals and other produce in relation to the needs of Tanzania and the extent to which control over the exportation and importation of cereals and other produces is desirable or necessary; and (1) perform any other functions as may be require under this Act. (3) In fulfilling its functions, the Board shall comply with general or specific directions which the Minister may give. 5.-(1) There is hereby established a Board of Directors which shall be the governing body of the Authority and shall consist of the following members- (a) a Chairman to be appointed by the President; (b) a representative from Tanzania Food and Drugs Authority; (c) a representative from Tanzania Bureau of Standards; (d) a member from the Ministry responsible for marketing of agricultural produce; (e) a member from the Ministry responsible for agriculture; (f) a member representing the Attorney General's Office; Powers of the Authority (g) a member from the Ministry responsible for local government authorities; and (h) two persons who possess knowledge and experience relevant to the cereals and other produce industry. (2) the Director General shall be the Secretary to the Board. (3) Member of the Board of Directors under subsection (1) (b) to (h) shall be appointed by the Minister. (4) The provisions of the First Schedule to this Act shall have effect to the terms of office of members, cessation of membership, proceedings of the Board and other matters relating to the Board. (5) The Minister may, by notice published in the Gazette, amend, vary or replace any or all provisions of the Schedule to this Act. 6.-(1) The Authority shall, in performing its functions, have powers to - (a) delegate any of the powers and functions of the Authority to any person in the Authority or to any Committee established by the Authority or, with the consent of the Minister, to any other person; (b) arbitrate between farmers and other dealers of cereals and other produce; and Committ- ees of the Authority Delegation of powers or functions of the Board Establish- mentof Zonal offices Discipli- nary function of the Board (c) train crop grading experts, inspectors, farmers and other dealers of cereal and other produce. (2) It shall be the duty of the Authority in the exercise of its powers and in the performance of its functions to act in such manner as it appears to it appropriate for the purposes of promoting quality and competitiveness of the cereal and other produce industry within and outside Tanzania. 7. The Board may, for the purposes of facilitating performance of its functions, establish such number of Committees to perform specific functions as it may deem necessary. 8. The Board may delegate to any of those committees such of its powers as it may deem fit. 9. For proper discharging of its functions under this Act, the Authority may establish zonal offices as may be deemed appropriate. 10.-(1) The Board shall be- (a) the disciplinary authority over the Director General and senior employees of the Board; and Appoint- ment of the Director Appoint- mentof senior officers and other staff Appoint- mentof agents and contractors (b) the appellate disciplinary authority for other employees of the Board. (2) The Minister may make general or specific regulations prescribing procedures for disciplinary measures against the management or any employee of the Authority. 11.-(1) The Minister shall, upon recommendations of the Board, appoint on such terms and conditions a Director General who shall be the Chief Executive Officer of the Board. (2) The Director General shall hold office for a term of five years and may be eligible for re-appointment subject to satisfactory performance of his functions. 12.-(1) The Board may appoint such number of senior officers to the management under the supervision of the Director General. (2) The Director General shall employ number of employees to perform the functions of the Board under his supervision on such terms and conditions stipulated in their employment contracts. 13.-(1) The Authority may appoint and employ upon such terms and conditions such number of agents and contractors as it may deem necessary for the better carrying out of its functions under this Act. (2) The terms and conditions for appointment and employment shall be contained in a written contract or agreement entered between the Authority and the agent or contractor. PART III RE3ISTRATION AND LICENSING OF GROWERS AND TRADERS OF CEREALS AND OTHER PRODUCE Registra- tion of growers and traders Registra- tion of processors 14.-(1) Any person who deals in cereals and other produce being a trader, processor or warehouse owner or operator shall be required to apply for registration with the Authority. (2) Application for registration under subsection (1) shall be made in the prescribed form and shall be submitted to the Authority which shall upon registration of the dealer, issue a registration number. (3) Procedures for registration under this section shall be as may be prescribed in the regulations. (4) The Director General may delegate his powers for registration to the Zonal Officer in-charge. 15.-(1) The Authority shall, for purposes of facilitating registration, require registration of all processors of cereals and other produce to be effected in their respective districts authorities. (2) Proceduresandotherrequirements for registration under this section shall be prescribed in the regulations. Contract farming 16.-(1) A registered farmer may, for the purposes of facilitating farming activities, enter into contract for farming with a financier, buyer, processor, investor or banker. (2) The contract for farming entered under subsection (l) shall be in the prescribed standard form and shall contain: (a) name and address of the registered farmer; (b) name and address of the financier; (c) obligations of the parties; (d) type or kind of facilitation to be granted or loaned to the farmer; (e) terms and conditions imposed on the farmer; and (f) such other information as may be necessary for the purpose of such contract. (3) A contract for farming entered to under subsection (1) shall, before being signed, be approved by the Authority. (4) A fmancier, buyer, processor, investor or banker shall not facilitate a registered farmer in any manner if that farmer does not have a contract of farming as required under this section. (5) A person who contravenes this section commits an offence and shall on conviction be liable to a fine of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term of not less than Registra- tionof contract for farming Maintena- nce of Register six months but not exceeding two years or to both 17.-(1) A fanner who entered into a contract for fanning or any agreement with a fmancier, buyer, processor, investor or banker shall submit a copy of the contract or agreement to the authority for perusal, advice and registration. (2) The Authority shall monitor the implementation of contract for farming or agreement in order to protect rights of both parties. 18.-(1) There shall be a Register of growers, traders, processof8-__and warehouse owners or operators where all matters relating to cereal and other produce provided for under this Act shall be entered. (2) The Authority shall cause to be kept and maintained in such form as the Authority deems fit, a register of all land planted with cereals or any other produce, owners, occupiers and managers thereof and of all buildings used or intended to be used for grading, market centers, warehouses and processing factories. (3) The register kept or maintained by the Authority under subsection (2) shall be a public document and shall be accessible to the public upon request and payment of prescribed fee. (4) A person shall have a right to demand and be given an extract from the register upon payment of fee as prescribed in the Regulations. Issuance of license 19.-(1) A person registered as a cereals and other produce dealer under this Act shall apply to the Authority for a license for buying, selling, exporting and importing and processing cereals and other produce. (2) Application for licence shall be in the prescribed form and shall contain the particulars of the applicant, the cereals and other produce activities involved, location of the business and any other information as may be required for that purpose. (3) The Authority may, after consideration of an application under this section- (a) issue licence to the applicant upon such terms and conditions as the Authority may prescribe; or (b) refuse to issue licence and direct the Director General to inform the applicant the reasons for refusal. (4) A person shall not buy, process, sell, operate warehouse, import or export any cereals or other produce on commercial basis without a licence issued by the Authority. (5) A person who contravenes the provisions of this section commits an offence and is liable on conviction to a fine of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term of not less than one year but not more that three years. Fonnof licenses Cancella- tion or suspension of licence Offences relating to licences 20. The licences granted under the provisions of this Act shall be in the prescribed form and shall contain- (a) names, and address of the licence holder; (b) the kind of crops involved; (c) the Registration number of the licence holder; (d) terms and conditions as may be imposed on the licence by the Authority; and (e) the seal of the Authority and the signature of the Director General or a person authorized by him. 21.-(1) The Authority may, where the terms and conditions of licence have not been complied with, cancel or suspend any licence issued under this Act. (2) Any person aggrieved by the decision of the Authority pursuant to this section may, within sixty days from the date of decision of the Authority, appeal to the Minister. (3) Procedures for appeals shall be as may be prescribed in the Regulations. 22. Any person who, buys, imports, exports, or processes cereals and other produce, for commercial purposes, without a licence issued by the Authority commits an offence and on Power to call information conviction shall be liable to a. fine of not less than a two million shillings but not exceeding five million or to imprisonment for a term of not less than one year but not more than two years. 23.-(1) For the purposes of securing proper performance of its functions under this Act, Authority may require in writing any department, organization, authority or body of persons, to furnish information as may be required. (2) Any person who is required to furnish information under subsection (l) shall comply with that requirement and any person who refuses or fails to comply with that requirement shall be guilty of an offence. PART IV CROP GRADING, WEIGHING· AND INSPECTION Grading of crops 24.-(1) All cereals or any other produce brought at the buying centre for sale shall be kept in such grades depending on the quality of such cereals or any other produce. (2) It shall be the duty of the producer or seller of the cereals and other produce to ensure appropriate grading of the cereal or other produce prior to selling at the centre. (3) A person with a valid trading license in cereals or other produce shall grade and weigh the produce by a duly registered grading expert authorized by the Authority. Appoint- mentof grading experts Appoint- mentof Inspectors (4) A person who trades in un- graded cereal or other produce commits an offence and is liable on conviction to a fine not less than five million shillings or to imprisonment for a term not less than six months but not more than two years or to both. (5) Any person who purports to grade the cereals or other produce without qualification as a grading expert registered by the Authority commits an offence and is liable on conviction to a fine of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term not less than one year but not more than three years or to both. (6) The Authority shall make rules in respect of procedures for grading, processing, storage, transportation and marketing of each crop. 25. The Authority shall appoint technically trained persons to be grading experts for relevant crops who shall verify grades of the crops. 26.-(1) The Authority may appoint competent persons to be inspectors who shall have and exercise powers generally to supervise the arrangement for land preparation, cultivation, processing and export of cereals and other produce. (2) Without prejudice to the generality of subsection (1), the inspector shall have and exercise such Power of Inspectors other powers including the inspection of fields, processing plants, marketing centres, the taking of samples and the certifying of weight and quality of crops as are provided for in this Act or as may be prescribed in relevant regulations. (3) A person appointed by the Authority under subsection (1) shall perform duties upon such terms and condition as may be determined by the Authority. 27.-(1) An Inspector or any other person duly authorized in writing in that behalf may, at any reasonable time, enter into any vehicle, carrier or any place where cereals or other produce are grown, processed, packed, stored or sold and inspect or examine the same for the purpose of ensuring compliance with the provisions of this Act. (2) The Inspector or any authorized person may, in the exercise of his powers under this Act, take samples of any crop or its by- product found in or in any store, plant or carrier, or any other place or premises including any land and may tests such samples as he may deem necessary. (3) Any person who obstructs the inspector or any other authorized person in the exercise of the power conferred upon him by this Act, or who neglects or refuses to produce to the inspector or an authorized person, books, records or anything which may be required for the purpose of inspection commits an offence. Funds and resources of the Authority Books of Accounts and Audit PART V FINANCIAL PROVISIONS 28. The funds and resources of the Authority shall consist of- (a) such sums of money as may be appropriated by Parliament; (b) money raised by way of loans, donations or grants from within and outside Tanzania; (c) loan or subsidy granted to the Authority by the Government or an)'other person; (d) such sums of money or property which may become payable to or vested in the Authority under this Act or any other written law or in respect of any matter incidental to the carrying out of its functions. 29.-(1) The Authority shall cause to be kept and maintained proper books of accounts with respect to - (a) sums of money received and expended by the Authority and matters in respect of which the receipt and expenditure take place; (b) assets and liabilities of the Authority; and Annual Report Remunera- tion of members (c) the income and expenditure statement of the Authority. (2) The auditing of the fmancial reports and books of accounts of the Authority shall be done by the Controller and Auditor General or a person authorized by him. 30.-(1) The Authority shall, not later than six months after the end of financial year, submit to the Minister a copy of the audited accounts and annual report on the activities of the Authority in respect of that year. (2) The Minister shall within a period of six months after the accounts have been audited lay the audited, accounts and audit report before the National Assembly. (3) For the purpose of this section, "financial year" of the Authority shall be a period not exceeding twelve consecutive months which conform to the financial year of the Government. 31. The Chairman and other members of the Board of the Authority shall be entitled to allowances at such rates as the Minister may upon the recommendation of the Board approve from time to time. PART VII GENERAL PROVISIONS Designa- 32. The Minister may, by notice tio~~ I published in the Gazette, designate any ~~cor tura agricultural crop or food commodity food that he considers essential for the food commodi- security in the country for the purposes ties for the of national food security. national food security Duty to ensure food security at household level Offence and penalty 33-(1) In order to guarantee food security at household level, any person in charge of a household shall ensure food security within his household. (2) The local government authority may, in consultation with the Minister, make by-laws to facilitate effective enforcement of subsection (1). 34. Any person who - (a) refuses or fails to furnish any requested information under this Act or furnishes false information; (b) obstructs or prevents any officer from exercising his powers under this Act; (c) tampers with any information or goods that may be required by any officer for the purposes of enforcement this Act; (d) fails to cooperate with any officer in enforcement of this Act, or Protection of members (e) fail to comply with any provision of this Act, commits an offence and on conviction shall be liable to a fme of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term of not less than six months but not exceeding three years or to both. 35. No act or thing done or omitted to be done by any member of the Authority or committee, staff, servant or agent of the Authority shall, if the act or thing was done in good faith for the purpose of carrying out the provisions of this Act or of any order or regulations made there under, render such person to any action, liability, claim or demand whatsoever. 36.-(1) Where any court convicts any person of an offence under this Act or under any subsidiary legislation made under it, may order in addition to any penalty imposed, the forfeiture by the Government of the property in respect of which the offence has been committed. (2) Any property forfeited under this section shall be delivered to the Government and shall vest in the Authority free of any mortgage, charge, lien or other encumbrance. General offence and penalty Offences by Body Corporate Offences by Agents (3) The Minister' shall have the power to determine the procedures for disposal of anything forfeited to the Government under sub-section (2). 37.(1) Any person who contravenes a provision of this Act, commits an offence and except otherwise provided in the provision be liable on conviction to a fine of not less than five million shillings or to imprisonment for a term of not less than one year but no more than three years or to both. (2) Where an offence under this Act is committed by a body corporate, that body corporate shall on conviction be liable to a fine of not less than ten million shillings. 38. Where any offence under this Act or subsidiary legislation made under this Act is committed by a body corporate, any person who, at the time of the commission of the offence was concerned, as a director or an officer, with the management of the affairs of the body corporate, commits an offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. 39. Where an offence under this Act or any subsidiary legislation made under this Act it is committed by a Notifica- tion of Orders and directions Burden of proof Power to make regulations person as an agent or employee of the principal then, such agent or employee, the principal or employer commits on offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. 40. Where any order or direction made or given by the Minister or the Authority under this Act is not required to be published in the Gazette, the order or direction shall be brought to the notice of persons affected or likely to be affected thereby in a manner determined by the Minister, or as the case may be, the Authority. 41. In any proceedings for an offence under this Act the burden to prove that the order, direction or requirements, the contravention of which constitutes the offence with which the accused is charged, shall not lie on the accused. 42.-(1) The Minister may make Regulations for effective implementation of the provisions of this Act. (2) Without prejudice to the generality of the power conferred by subsection (1), of this section the Regulations shall- (a) prescribe for the better performance of the duties of the Authority; (b) direct or prohibit the movement of cereals or other produce within or outside the country, either generally or in specified circumstances and subject to any conditions which may be specified; (c) prescribe for the manner in which data shall be collected and maintained by the Authority; (d) prescribe for the procedures for making any application and registration of farmers or dealers of cereal and other agricultural produce; (e) prescribe for fees to be charged under this Act; (f) prescribe for the establishment and functions of any sub- committees, zones or centers; (g) prescribe for the standards of conduct of every dealer in relation to the trade in any cereals and other produce; (h) prescribe for the necessary conditions for ensuring food security and the household level; and (i) prescribe for any other matter or thing which is required or necessary to be prescribed or provided for under this Act. (e) by introducing the following Schedule. Cereals and Other Produce PROVISIONS RELATING TO THE CEREALS AND OTHER PRODUCES REGULATORY AUTHORITY . Tenure of office of members Number of meetings Proceedings of the meetings Co-opted members Decision of the Board 1. A member of the Board of Directors appointed in terms of this Act, shall hold office for a term of three years from the date of his appointment and may be eligible for re-appointment for a further term of three years. 2.-(1) Notwithstanding paragraph I, any member of the Board may at any time resign from the Board by giving notice in writing to the Minister and from the date specified in the notice or, if no date is so specified. from the date of receipt of the notice by the Minister, he shall cease to be a member. (2) Where a person ceases to be aBoard member for any reason before the expiration of his term of office, the Minister shall appoint another person in his place and the person so appointed shall hold office for the remainder of the term of office of his predecessor. 3. The Board shall meet four times a year for ordinary business and convene extra ordinary meetings at any time as it may deem necessary for discharging its functions under the Act. 4. The Board shall appoint one of their members to be a Viee-Cbairman. 5.-( I) All meetings of the Board shall be convened by the Chairman or in the absence by the Vice-Chairman and in the absence ofboth the Chairman and the Vice-ChairmaIlo from the meeting, the members present shall elect one of their members to be an interim chairman of that meeting. (2) The Chairman. or in the absence, the Vice Chairman, shall convene a special meeting of the Board upon a request in writing signed by not less than four members of Board and shall cause such a meeting to be held within twenty one days of receiving such request. 6. The Board may co opt any person to attend any deliberations of the meeting of the Board as an expert but such person so co-opted shall not have the right to vote. 7.-(1) The Board shilIl make its decision by voting during the meeting and in case of any equality in the votes the Chairman or any other person presiding at meeting shall have a casting vote. A member to declare interest Sealofthe Board Power to regulate its procedures (2) Notwithstanding subparagraph (1) decisions may be made by the Board by circulation of papers to the members whereby each member shall express his views in writing provided that any member may require that any such decision be deferred for discussion at a full meeting of the Board. (3) A circular resolution in writing signed by all the Members for the time being in Tanzania shall be as effectual as a decision made at a meeting provided that a member may require that notwithstanding the directors' signature the matter be brought at the following Board. 8. Half of the members of the Board shall constitute a quorum at any meeting and all acts, matters and things to be done by the Board shall be decided by a simple majority of the members present at the meeting. 9. Subject to the provision of this Schedule relating to quorum, the Board may act notwithstanding any vacancy in the members thereof and no act or proceedings of the Board shall be invalid by reason only of some defect in the appointment of a person who purports to be a member thereof. 10. A member who is in any way directly or indirectly interested in a contract or proposed contract or any matter being deliberated by the Board shall declare the nature of his interest to the other directors. 11. Minutes in proper form of each meeting of the Board shall be kept and shall be confirmed by the Board at its next meeting and signed by the Chairman of the meeting. 12.-(1) There shall be a common seal of the Board which shall be of such shape, size and form as the Board may determine. (2) The Seal of the Board shall not be affixed to any deed, instrument, contracts or agreement to which the Board is a party except in the presence of the Chairman of the Board or any other member authorised by him, Chief executive Officer or a person authorised by him. 13. Subject to the provisions of this Act the Board shall have power to regulate its own procedures in respect of the meetings and the proper conduct of its business." Passed in the National Assembly on the 30th October, 2009.

# Extracted Content PARTl PRELIMINARY PROVISIONS 1. Short title and Commencement. 2. Application. 3. Interpretation. PART II THE CEREALS AND OTHER PRODUCE BOARD 4. Establishment of the Board. 5. Composition of the Board. 6. Functions of the Board. 7. Commercial functions. 8. Powers of the Board. 9. Establishment of the Committees. 10. Delegation of functions of the Board. 11. Disciplinary functions of the Board. 12. Appointment of Director General. 13~ Appointment of senior officers and other staff.. 14. Appointment of agents and contractors. PART III ZONAL COUNCILS OF CEREALS AND OTHER PRODUCE 15. Establishment of Zonal Councils. 16. Procedures and meetings of the Councils. PARTlY FINANCIAL PROVISIONS 17. Funds and resources of the Board. 18 Books of Accounts and Audit. 19. Annual Reports. 20. Remunerations of Members. PART V GENERAL PROVISIONS 21. Direction of the Minister. 22. Offences and penalties. 23. Offence by Body Corporate. 24. Offence by Agents. 25. General offences and penalty. 26. Powers to make Regulations. 27. Power to make Rules. 28.A Powers to make by-laws. PART VI CONSEQUENTIAL AMENDMENT TO THE FOOD SECURITY ACT An Act to make provisions for the establishment of the Cereals and Other Produce Board, for promotion and development of cereals and other agricultural produce and to provide for other related matters. PART I PRELIMINARY PROVISIONS Short title and commence- ment 1. This Act may be cited as the Cereals and Other Produce Act, 2009 and shall come into operation on such date as the Minister may, by notice published in the Gazette, appoint. Interpreta- tion 3.-(1) In this Act, unless the context otherwise requires- "Board" means the Cereals and other Produce Board of Tanzania established under section 4 of this Act; "cerea" ns edible grains such as maize, oat, wheat, rice, millet and'sor~ "contract farrniRg~// ans farming under an agreement between growers, farm~9r producers on one part and fmanciers such , aibuyers,~l1ers, - cessors or bankers on the other part; "CoUnG,i~ean..s zona~takeholders forums for cereals and other ~ -pIOdaeeas establishe~ under section 15 of this Act; ~~p~~s.~roduc~f what is planted or a part of plant which \-is-harvested after cropping, cut, or gathered from a plant or ~n9rt1turallield, or of a single kind of grain, legume or fruit _ _ gathered in a single-season; ."e:-~tor ueneral" 'means Chief Executive Officer of the Board .~ appoirrted unner this Act; "input" includes planting material, agrochemical, fertilizer, farm implements and packaging material; "Inspector" means an officer authorized by the Board or Local Government Authority to act as an inspector in accordance with the provisions of this Act; "member" means a member of the Board and includes a Chairman; "Minister" means the Minister responsible for agriculture; "Ministry" means the Ministry responsible for agriculture; "natural agricultural resource" includes agricultural land, water and natural vegetation; "other produce" means agricultural produce as may be gazetted by the Minister under this Act; "premise" means land, building, factory, erection, vehicle, article, or receptacle whatsoever used for the purpose of growing, sorting, processing, storage, transporting or for any other activity connected to the handling of cereals or other agricultural produce; "processing" with its grammatical variations and cognate expression means any act or thing done to cereals or other produce for the purpose of adding its value and the word ''processor'' shall be construed accordingly; Establish- ment of the Board "Senior Officer" means an officer who is the head of a Unit, Section or Department; "shared functions" means functions to be undertaken by all stakeholders as agreed from time to time and may include research, provision of extension services, inputs supply, crop promotion and development, promotion of fair trade and competition, setting indicative prices, collecting, refining, maintaining and disseminating data and information relating to the specific crop industry, improving technologies and delivery system; "stakeholders' meetings" means meetings of the Cereal and other produce Council provided for under this Act; "stakeholder" means a dealer in the specified crop industry such as the central Government, local government authorities, cooperative societies, the Board, research and training institutes, traders and input suppliers, producers and other private actors in cereals and other produce. PART II THE CEREALS AND OTHER PRODUCE BOARD 4.-(1) There is established a Board to be known as the Cereals and other Produce Board of Tanzania. (2) The Board established under subsection (1) shall be a body corporate and shall- (a) have perpetual succession and a common seal; (b) in its corporate name be capable of suing and being sued; (c) be capable of purchasing or acquiring in any manner and alienating any movable and immovable property; (d) be capable of entering into any contract or agreement as may be necessary or expedient for the proper performance of its functions under the provisions of this Act; and Composition of the Board Functions of the Board. (e) do all such other acts and perform such functions which a body corporate may lawfully perform. 5.- (1) The Board shall consist of the Chairman to be appointed by the President and twelve other members to be appointed by the Minister as follows: (a) a member representing northern agricultural zone; (b) a member representing southern agricultural zone; (c) a member representing eastern agricultural zone; (d) a member representing western agricultural zone; (e) a member representing lake agricultural zone; (f) a member representing central agricultural zone; (g) a member representing southern highlands agricultural zone; (h) one person representing the Ministry; (i) one person representing the Ministry responsible for marketing of agricultural produce; (j) one person representing the Ministry responsible for local government; and (k) two persons who possess adequate knowledge and experience in cereal and other produce. (2) The Minister shall, in appointing members of the Board, ensure that appointment is made from among three names of candidates recommended by Cereals and Other produce Zonal Councils. (3) The provisions of the Schedule to this Act shall have effect as to the tenure of office of members, cessation of membership, proceedings of the Board and other matters relating to the Board. (4) The Minister may, by notice published in the Gazette amend, vary or replace any of the provisions of the Schedule. 6.-(1) The main functions of the Board shall be to carry out commercial activities and such other activities as are necessary, advantageous or proper for the development of the cereals and other produce industry. Commer- cial functions Powers of the Board (2) The Board may provide facilitation of - (a) agricultural research on cereals and other produce; (b) extension services to growers and other dealers of cereals and other produce; (c) input services, including fertilizers and agrochemicals; (d) promotion of production, marketing, processing and storage of cereals and other produce; (e) the dissemination of information or data relating to cereals and other produce; (f) the promotion of technological advancement in cereals and other produce; and (g) the provision of assistance in the formation of farmers Co-operatives or Organisations. 7.-(1) The Board shall, subject to the provisions of this Act and any other written law, perform any commercial function or hold interest in any undertaking or project associated with cereals and other produce under this Act. (2) The commercial functions referred to under subsection (1) shall include to- (a) purchase and sell cereals and other produce at a competitive price; (b) import or export cereals and other produce; (c) process cereals and other produce; (d) provide warehousing services for cereals and other produce; (e) provide grain and other produce, cleaning, drying, weighing, grading and packaging services according to market standards; and (f) perform any other commercial functions approved by the Minister for the development of trade in cereals and other produce. 8.-(1) The Board shall, in the performance of its functions under this Act, have powers to- (a) build or otherwise acquire buildings or storage structures, warehouses and processing machinery; Establish- ment of the Committees Delegation of functions of the Board Disciplinary functions of the Board (b) establish cereals and other produce market centres, show rooms and exchange centres; (c) provide training on matters relating to cereals and other produce; and (d) perform such other functions which advance the objective of this Act. (2) It shall be the duty of the Board in the exercise of its powers and in the performance of its functions under this Act, to act in such a manner as it appears to it appropriate for the purpose of promoting the quality and competitiveness of the cereals and other produce industry within and outside Tanzania. 9. The Board may, for the purpose of facilitating performance of its functions establish such number of Committees as may be necessary for effective performance of the specific functions as the Board may determine. 10.-(1) The Board may, subject to the terms, conditions and restrictions as it may specify, delegate to any Committee or the Dhector General or any other employee of the Board some of the functions and exercise of power conferred on it under this Act. (2) Delegation made under subsection (1) shall not prevent the Board from performing the same functions or exercising the powers delegated. (3) Notwithstanding the powers conferred on the Board to delegate its functions, the Board shall not delegate its commercial functions or disciplinary functions. 11.-(1) The Board shall be- (a) the disciplinary authority over the Director General and senior employees of the Board; and (b) the appellate disciplinary authority for other employees of the Board. (2) The Minister may make general or specific regulations prescribing procedures for disciplinary measures against the management or any employee of the Board. Appoint- mentof Director General Appoint- mentof senior officers and other staff Appoint- ment of agents and contractors Establish- mentof Zonal Councils 12.-(1) The Minister shall, upon recommendations of the Board, appoint on such terms and conditions a Director General who shall be the Chief Executive Officer of the Board. (2) The Director General shall hold office for a period of five years and shall, subject to his satisfactory performance, be eligible for re-appointment for a further period of five years only. 13.-(1) The Board may appoint such number of senior officers to the management of the Board. (2) The Director General shall employ such numbers of other staff to perform the functions of the Board on such terms and conditions of employment. (3) The Board may, for facilitating performance of functions under this Act, establish such number of departments, units and sections to be headed by directors and other staff appointed under sub-section (1). 14.-(1) The Board may appoint and employ, upon such terms and conditions, such number of agents and contractors as it may deem necessary for the better carrying out of its functions as stipulated in this Act. (2) Terms and conditions for appointment and employment shall be contained in a written contract or agreement entered between the Board and the agent or contractor. PART III '?;ONAL COUNCILS OF CEREALS AND OTHER PRODUCE 15.-(1) There is established a Cereals and Other Produce Zonal Council in each agricultural zone. (2) The zones in which Councils are established shall be- (a) Lake zone - comprising Mara, Mwanza, Kagera and Shinyanga regions; (b) Central zone - comprising Dodoma and Singida regions; Procedures and meetings of the Councils (c) Northern zone - comprising Arusha, Manyara, Kilimanjaro and Tanga regions; (d) Southern zone - comprising Mtwara and Lindi regions; (e) Eastern zone - comprising Dar es Salaam, Coast and Morogoro regions. (f) Western zone - comprising Tabora and Kigoma regions; and (g) Southern highland - comprising Ruvuma, Mbeya, lringa and Rukwa regions. (3) The functions of Zonal Council shall be to: (a) promote cereal and other produce including formation of farmers associations and other bodies in their respective areas; (b) act as a consultative forum for cereals and other produce on price negotiations between farmers and buyers or traders of the cereals and other produce; (c) establish and operate a market information system for cereals, other produces and agricultural inputs in their respective areas; (d) promote the use of weights, measures and grading standards for cereals and other produce; (e) collaborate with the Board and local government authorities in provisions of agricultural educations in respect to the cereals and other produces in their areas ofjurisdiction; (f) perform such other functions as the Council deems necessary for the development of the cereal and other produce industry; and (g) prepare and promote zonal production targets. (4) The qualification, tenure of office and disciplinary procedure for the members of the Council shall be prescribed in the Regulations. 16.-(1) Subject to the provisions of this Act, the Council shall have power to regulate its own procedures in respect of the proper conduct of its business. Funds and resources of the Board Books of Accounts and Audit (2) The Council shall, from time to time, agree on: (a) time and place for holding annual stakeholder's meetings, and other matters of mutual interest; (b) mechanisms for the management and funding of the shared functions; and (c) organisational structure for the management of its affairs. PART IV FINANCIAL PROVISIONS 17. The funds and resources of the Board shall consist of- (a) such sums of money as may be appropriated by Parliament; (b) any money raised by way of loans, donations or grants from, within and outside Tanzania; (c) any loan or subsidy granted to the Board by the Government or any other person; (d) any money derived from commercial activities; and (e) such sums of money or property which may become payable to or vested in the Board under this Act or any other written law or in respect of any matter incidental to the carrying out of its functions. 18.-(1) The Board shall cause to be kept and maintained proper books of accounts with respect to - (a) sums of money received and expended by the Board and matters in respect of which the receipt and expenditure took place; (b) the assets and liabilities of the Board; and (c) the income and expenditure statement of the Board; (2) The auditing of the financial reports and books of accounts of the Board shall be done by the Controller and Auditor General or a person authorized by him. Annual Reports Remunera- tion of Members Direction of the Minister Offences and penalties 19.-(1) The Board shall, not later than six months after the end of financial year, submit to the Minister a copy of the audited accounts and annual report on the activities of the Board in respect of that year. (2) The Minister shall, within a period of six months after the accounts have been audited, lay the audited accounts and audit report before the National Assembly. (3) For the purpose of this section, "financial year" of the Board shall be a period not exceeding twelve consecutive months which conform with the financial year of the Government. 20. The Chairman and other members of the Board shall be entitled to allowances and fees at the rates as the Minister may in consultation with the minister responsible for finance approve from time to time. PART V GENERAL PROVISIONS 21.-(1) The Minister may give to the Board directions of a general or specific nature in writing as to the exercise or performance of its functions and the Board shall give effect to such direction. (2) Where the Board fails to perform any of its functions or to give effect to a direction given by the Minister without a reasonable cause, the Minister may exercise disciplinary power as may be appropriate. 22. Any person who - (a) buys cereals or other produce in the name of the Board without its authority; (b) discloses confidential information of the Board; and (c) obstructs or prevents any officer of the Board from exercising his powers under this Act, commits an offence and is liable on conviction to a fme of not less than five million shillings or to imprisonment for term of not less than six months but not more than two years or both. Offence by Body Corporate Offence by Agents General offences and penalty Powers to make Regulations Power to make Rules Powers to make by- laws 23.(1) Where any offence under this Act or subsidiary legislation made under this Act is committed by a body corporate, any person who, at the time of the commission of the offence was concerned, as a director or an officer, with the management of the affairs of the body corporate, commits an offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. (2) Where an offence under this Act is committed by a body corporate, that body corporate shall be liable on conviction to a fine of not less than ten million shillings. 24. Where an offence under this Act or any subsidiary legislation made under this Act it is committed by a person as an agent or employee then, such agent or employee, the principal or employer commits an offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. 25. Any person who commits an offence under this Act to which no specific penalty is provided shall on conviction be liable to a fine of not less than five million shilling or to imprisonment for a term of not less than one year but not exceeding three year or to both. 26. The Minister may make Regulations for better carrying out the provisions of this Act. 27. The Board shall, with the approval of the Minister, make rules for better farming, grading and trading for each category of crops. 28A. A local government authority may, on consultation with the Minister, make by-laws for better carrying out of the shared functions agreed upon with stakeholders. Tenure of office of members Number of meetings Vice- Chairman Proceed- ings of the meetings Co-opted members 1. A member of the Board shall hold office for a term of three years from the date of appointment and may be eligible for re-appointment for a further term of three years. 2.-(1) Notwithstanding paragraph 1, any member of the Board may at any time resign from the Board by giving notice in writing to the Minister and from the date specified in the notice or, if no date is so specified, from the date of receipt of the notice by the Minister, he shall cease to be a member. (2) Where a person ceases to be a Board member for any reason before the expiration of his term of office, the Minister shall appoint another person in his place and the person so appointed shall hold office for the remainder of the term of office of his predecessor. 3. The Board shall meet four times a year for ordinary business and may convene extra ordinary meetings as may be deemed necessary for discharging of its functions under the Act. 4. The Board shall appoint one of their members to be a Vice- Chairman. 5.-(1) All meetings of the Board shall be convened by the Chairman or in the absence by the Vice-Chairman and in the absence of both the Chairman and the Vice-Chairman from the meeting, the members present shall elect one of their members to be an interim chairman of that meeting. (2) The Chairman, or in the absence, the Vice Chairman, shall convene a special meeting of the Board upon a request in writing signed by not less. than four members of Board and shall cause such a meeting to be held within twenty one days of receiving such request. 6. The Board may co-opt any person to attend any deliberations of the meeting of the Board as an expert but such person so co-opted shall not have the right to vote. Decision of the Board A member to declare interest Seal of the Board Power to regulate its procedures 7.-(1) The Board shall make its decision by voting during the meeting and in case of any equality in the votes the Chairman or any other person presiding at meeting shall have a casting vote. (2) Notwithstanding subparagraph (1) decisions may be made by the Board by circulation of papers to the members whereby each member shall express his views in writing provided that any member may require that any such decision be deferred for discussion at a full meeting of the Board of Directors. (3) A circular resolution in writing signed by all the Members for the time being in Tanzania shall be as effectual as a decision made at a meeting provided that a member may require that notwithstanding the directors' signature the matter be brought at the following Board. 8.-(1) Half of the members of the Board shall constitute a quorum at any meeting and all acts, matters and things to be done by the Board shall be decided by a simple majority of the members present at the meeting. 9. Subject to the provision of this Schedule relating to quorum; the Board may act notwithstanding any vacancy in the members thereof and no act or proceedings of the Board shall be invalid by reason only of some defect in the appointment of a person who purports to be a member thereof. 10. A member who is in any way directly or indirectly interested in a contract or proposed contract or any matter being deliberated by the Board shall declare the nature of his interest to the other directors. 11. Minutes in proper form of each meeting of the Board shall be kept and shall be confirmed by the Board at its next meeting and signed by the Chairman of the meeting. 12. There shall be a common seal of the Board which shall be of such shape, size and form as the Board may determine (2) The Seal of the Board shall not be affIxed to any deed, instrument, contracts or agreement to which the Board is a party except in the presence of the Chief Executive Officer or a person authorised by him. 13. Subject to the provisions of this Act, the Board shall have power to regulate its own procedures in respect of the meetings and the proper conduct of its business." PART VI CONSEQUENTIAL AMENDMENTS TO THE FOOD SECURITY ACT Constru- ction Cap. 249 28.-(1) This Part shall read as one with the Food Security Act, hereinafter referred to as the "principal Act". (2) The principal Act is amended - (a) by deleting the long title and substituting for it the following: "An Act to establish an Authority to regulate production, processing and marketing of cereals and other produce; to provide for the national food security assurance mechanisms and for other related matters." (b) in section 2 by - (i) deleting the references to the definition of the word "the Board"; (ii) inserting in the appropriate alphabetical order the following new definitions- "Inter- 2. In this Act, unless the context pre- otherwise requires- tation "Authority" means the Cereal and other Produce Regulatory Authority as established under section 3; "Board" means the Board of Directors of Cereals and Other Produce Regulatory Authority established under section 3(1); "buying centre" means a place designated by the local government authorities and approved by the Authority to be a crop buying centre; "cereals" means edible grains such as maize, oat, wheat, rice, millet and sorghum; "premises" means land, building, factory, erection, vehicle, article, or receptacle whatsoever used for the purpose of growing, sorting, processing, storage, transporting or for any other activity connected to the handling of cereals or other agricultural produce; "crop" means the produce of what is planted or a part of plant which is harvested after cropping, cut, or gathered from a plant or agricultural field, or of a single kind of grain, legume or fruit gathered in a single season; "Director General" means Chief Executive Officer of the Authority appointed under this Act; "inspector" means an officer authorized by the Authority to act as an inspector in accordance with the provisions of this Act; "member" means a member of the Board of the Authority and includes a Chairman; "Ministry" means the Ministry responsible for agriculture; "other produce" means agricultural produce as may be gazetted by the Minister to be regulated under this Act; "processing" with its grammatical variations and cognate expression means any act or thing done to cereals or other produce for the purpose of adding its value and the word "processor" shall be construed accordingly; "Register" means the Register for farming activities established under this Act; "stakeholders' meeting" means zonal, cereal and other produce council meeting held by specified crop stakeholders; "contract farming" means farming under an agreement between growers, farmers or producers on one part and financiers such as buyers, sellers, processors or bankers on the other part; "stakeholder" means a dealer in the specified crop industry such as the Central Government, local government authorities, cooperative societies, the Authority, research and training institutes, producers, traders and input suppliers; "shared functions" means joint functions to be undertaken by all stakeholders as agreed from time to time and may include research, provision of extension services, inputs supply, crop promotion and development, promotion of fair trade and competition, setting indicative prices, collecting, refining, maintaining and disseminating data and information relating to the specific crop industry, improving technologies and delivery system; "input" includes planting material, agrochemical, fertilizer, farm implements and packaging material; "natural agricultural resource" includes agricultural land, water and natural vegetation." "dealer" means a person who is engaged in the business of procuring, processing, importation, exporting, distribution or sale of cereals or other produce; "processor" means a person who converts or transforms on a commercial scale, any cereal or other produce regulated by this Act into a finished or semi- finished product; "producer" means a person who grows cereals or other produce; "trader" means a person who, as broker, dealer, marketing company, or other purchaser, acquires any cereals or other produce from a producer or any other pers<)llthrough purchases or otherwise, for the purpose of resale; "food" means any substance or product whether processed, partially processed or unprocessed intended to be or reasonably expected to be ingested by human in its intended use; "food security" means a situation whereby. all people at all times have physical, social and economic access, to sufficient and safe food to meet their nutritional needs and cultural preferences for an active and healthy life; (c) deleting Part II and substituting for it the following new Parts: "PART II THE CEREAL AND OTHER PRODUCE REGULATORY AUTHORITY "Establi- shmentof the Authority 3.-(1) There is hereby established a Authority to be known as the Cereal and Other Produce Regulatory Authority. (2) The Authority shall be a body corporate and shall - (a) have perpetual succession and a common seal; (b) in its corporate name be capable of suing or being sued; (c) be capable of purchasing or acquiring in any manner and alienating any movable and immovable property; (d) be capable of entering into any contract or agreement as may be necessary or expedient for the proper performance of its functions under the provisions of this Act; and (e) perform such functions which a body corporate may lawfully perform for the proper discharging of its functions under this Act. Functions of the Authority 4.-(1) The main functions of the Authority shall be to carry out regulatory activities and other matters which are necessary, advantageous or proper for the benefit of the cereals and other produce industry. (2) Without prejudice to the generality of subsection(1), the regulatory functions of the Authority shall include to- (a) develop and enforce sustainable agronomical standards for product, processing and marketing of cereals and other produce; (b) ensure fair competition, fair trade, and to set and monitor indicative prices as established by market forces and other matters related thereto; (c) collect, refine, maintain, or disseminate information or data relating to the cereals and other produce; (d) license persons engaged in the marketing processing of cereals or other produces and their by-products; (e) make regulations for cultivation, marketing, processing importation, exportation and storage of the cereals and other produce; (f) register grower, dealers, and premise relating to cereals and other produce; (g) inspect or cause to be inspected the farms, grains, premises and other facilities for the cereals and other produce; (h) issue import and export permits for the cereals and other produce; (i) regulate or to control the collection, movement, storage, sale, purchase, transportation, marketing, processing, distribution, importation, exportation, disposal and supply of cereal and other produces; (j) establish a system under which cereals and other produce trades shall register and report, for statistical purposes, information on the stocks handled or held by them; Composi- tion of the Board of Authority (k) advise the Minister on the proper production of cereals and other produce in relation to the needs of Tanzania and the extent to which control over the exportation and importation of cereals and other produces is desirable or necessary; and (1) perform any other functions as may be require under this Act. (3) In fulfilling its functions, the Board shall comply with general or specific directions which the Minister may give. 5.-(1) There is hereby established a Board of Directors which shall be the governing body of the Authority and shall consist of the following members- (a) a Chairman to be appointed by the President; (b) a representative from Tanzania Food and Drugs Authority; (c) a representative from Tanzania Bureau of Standards; (d) a member from the Ministry responsible for marketing of agricultural produce; (e) a member from the Ministry responsible for agriculture; (f) a member representing the Attorney General's Office; Powers of the Authority (g) a member from the Ministry responsible for local government authorities; and (h) two persons who possess knowledge and experience relevant to the cereals and other produce industry. (2) the Director General shall be the Secretary to the Board. (3) Member of the Board of Directors under subsection (1) (b) to (h) shall be appointed by the Minister. (4) The provisions of the First Schedule to this Act shall have effect to the terms of office of members, cessation of membership, proceedings of the Board and other matters relating to the Board. (5) The Minister may, by notice published in the Gazette, amend, vary or replace any or all provisions of the Schedule to this Act. 6.-(1) The Authority shall, in performing its functions, have powers to - (a) delegate any of the powers and functions of the Authority to any person in the Authority or to any Committee established by the Authority or, with the consent of the Minister, to any other person; (b) arbitrate between farmers and other dealers of cereals and other produce; and Committ- ees of the Authority Delegation of powers or functions of the Board Establish- mentof Zonal offices Discipli- nary function of the Board (c) train crop grading experts, inspectors, farmers and other dealers of cereal and other produce. (2) It shall be the duty of the Authority in the exercise of its powers and in the performance of its functions to act in such manner as it appears to it appropriate for the purposes of promoting quality and competitiveness of the cereal and other produce industry within and outside Tanzania. 7. The Board may, for the purposes of facilitating performance of its functions, establish such number of Committees to perform specific functions as it may deem necessary. 8. The Board may delegate to any of those committees such of its powers as it may deem fit. 9. For proper discharging of its functions under this Act, the Authority may establish zonal offices as may be deemed appropriate. 10.-(1) The Board shall be- (a) the disciplinary authority over the Director General and senior employees of the Board; and Appoint- ment of the Director Appoint- mentof senior officers and other staff Appoint- mentof agents and contractors (b) the appellate disciplinary authority for other employees of the Board. (2) The Minister may make general or specific regulations prescribing procedures for disciplinary measures against the management or any employee of the Authority. 11.-(1) The Minister shall, upon recommendations of the Board, appoint on such terms and conditions a Director General who shall be the Chief Executive Officer of the Board. (2) The Director General shall hold office for a term of five years and may be eligible for re-appointment subject to satisfactory performance of his functions. 12.-(1) The Board may appoint such number of senior officers to the management under the supervision of the Director General. (2) The Director General shall employ number of employees to perform the functions of the Board under his supervision on such terms and conditions stipulated in their employment contracts. 13.-(1) The Authority may appoint and employ upon such terms and conditions such number of agents and contractors as it may deem necessary for the better carrying out of its functions under this Act. (2) The terms and conditions for appointment and employment shall be contained in a written contract or agreement entered between the Authority and the agent or contractor. PART III RE3ISTRATION AND LICENSING OF GROWERS AND TRADERS OF CEREALS AND OTHER PRODUCE Registra- tion of growers and traders Registra- tion of processors 14.-(1) Any person who deals in cereals and other produce being a trader, processor or warehouse owner or operator shall be required to apply for registration with the Authority. (2) Application for registration under subsection (1) shall be made in the prescribed form and shall be submitted to the Authority which shall upon registration of the dealer, issue a registration number. (3) Procedures for registration under this section shall be as may be prescribed in the regulations. (4) The Director General may delegate his powers for registration to the Zonal Officer in-charge. 15.-(1) The Authority shall, for purposes of facilitating registration, require registration of all processors of cereals and other produce to be effected in their respective districts authorities. (2) Proceduresandotherrequirements for registration under this section shall be prescribed in the regulations. Contract farming 16.-(1) A registered farmer may, for the purposes of facilitating farming activities, enter into contract for farming with a financier, buyer, processor, investor or banker. (2) The contract for farming entered under subsection (l) shall be in the prescribed standard form and shall contain: (a) name and address of the registered farmer; (b) name and address of the financier; (c) obligations of the parties; (d) type or kind of facilitation to be granted or loaned to the farmer; (e) terms and conditions imposed on the farmer; and (f) such other information as may be necessary for the purpose of such contract. (3) A contract for farming entered to under subsection (1) shall, before being signed, be approved by the Authority. (4) A fmancier, buyer, processor, investor or banker shall not facilitate a registered farmer in any manner if that farmer does not have a contract of farming as required under this section. (5) A person who contravenes this section commits an offence and shall on conviction be liable to a fine of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term of not less than Registra- tionof contract for farming Maintena- nce of Register six months but not exceeding two years or to both 17.-(1) A fanner who entered into a contract for fanning or any agreement with a fmancier, buyer, processor, investor or banker shall submit a copy of the contract or agreement to the authority for perusal, advice and registration. (2) The Authority shall monitor the implementation of contract for farming or agreement in order to protect rights of both parties. 18.-(1) There shall be a Register of growers, traders, processof8-__and warehouse owners or operators where all matters relating to cereal and other produce provided for under this Act shall be entered. (2) The Authority shall cause to be kept and maintained in such form as the Authority deems fit, a register of all land planted with cereals or any other produce, owners, occupiers and managers thereof and of all buildings used or intended to be used for grading, market centers, warehouses and processing factories. (3) The register kept or maintained by the Authority under subsection (2) shall be a public document and shall be accessible to the public upon request and payment of prescribed fee. (4) A person shall have a right to demand and be given an extract from the register upon payment of fee as prescribed in the Regulations. Issuance of license 19.-(1) A person registered as a cereals and other produce dealer under this Act shall apply to the Authority for a license for buying, selling, exporting and importing and processing cereals and other produce. (2) Application for licence shall be in the prescribed form and shall contain the particulars of the applicant, the cereals and other produce activities involved, location of the business and any other information as may be required for that purpose. (3) The Authority may, after consideration of an application under this section- (a) issue licence to the applicant upon such terms and conditions as the Authority may prescribe; or (b) refuse to issue licence and direct the Director General to inform the applicant the reasons for refusal. (4) A person shall not buy, process, sell, operate warehouse, import or export any cereals or other produce on commercial basis without a licence issued by the Authority. (5) A person who contravenes the provisions of this section commits an offence and is liable on conviction to a fine of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term of not less than one year but not more that three years. Fonnof licenses Cancella- tion or suspension of licence Offences relating to licences 20. The licences granted under the provisions of this Act shall be in the prescribed form and shall contain- (a) names, and address of the licence holder; (b) the kind of crops involved; (c) the Registration number of the licence holder; (d) terms and conditions as may be imposed on the licence by the Authority; and (e) the seal of the Authority and the signature of the Director General or a person authorized by him. 21.-(1) The Authority may, where the terms and conditions of licence have not been complied with, cancel or suspend any licence issued under this Act. (2) Any person aggrieved by the decision of the Authority pursuant to this section may, within sixty days from the date of decision of the Authority, appeal to the Minister. (3) Procedures for appeals shall be as may be prescribed in the Regulations. 22. Any person who, buys, imports, exports, or processes cereals and other produce, for commercial purposes, without a licence issued by the Authority commits an offence and on Power to call information conviction shall be liable to a. fine of not less than a two million shillings but not exceeding five million or to imprisonment for a term of not less than one year but not more than two years. 23.-(1) For the purposes of securing proper performance of its functions under this Act, Authority may require in writing any department, organization, authority or body of persons, to furnish information as may be required. (2) Any person who is required to furnish information under subsection (l) shall comply with that requirement and any person who refuses or fails to comply with that requirement shall be guilty of an offence. PART IV CROP GRADING, WEIGHING· AND INSPECTION Grading of crops 24.-(1) All cereals or any other produce brought at the buying centre for sale shall be kept in such grades depending on the quality of such cereals or any other produce. (2) It shall be the duty of the producer or seller of the cereals and other produce to ensure appropriate grading of the cereal or other produce prior to selling at the centre. (3) A person with a valid trading license in cereals or other produce shall grade and weigh the produce by a duly registered grading expert authorized by the Authority. Appoint- mentof grading experts Appoint- mentof Inspectors (4) A person who trades in un- graded cereal or other produce commits an offence and is liable on conviction to a fine not less than five million shillings or to imprisonment for a term not less than six months but not more than two years or to both. (5) Any person who purports to grade the cereals or other produce without qualification as a grading expert registered by the Authority commits an offence and is liable on conviction to a fine of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term not less than one year but not more than three years or to both. (6) The Authority shall make rules in respect of procedures for grading, processing, storage, transportation and marketing of each crop. 25. The Authority shall appoint technically trained persons to be grading experts for relevant crops who shall verify grades of the crops. 26.-(1) The Authority may appoint competent persons to be inspectors who shall have and exercise powers generally to supervise the arrangement for land preparation, cultivation, processing and export of cereals and other produce. (2) Without prejudice to the generality of subsection (1), the inspector shall have and exercise such Power of Inspectors other powers including the inspection of fields, processing plants, marketing centres, the taking of samples and the certifying of weight and quality of crops as are provided for in this Act or as may be prescribed in relevant regulations. (3) A person appointed by the Authority under subsection (1) shall perform duties upon such terms and condition as may be determined by the Authority. 27.-(1) An Inspector or any other person duly authorized in writing in that behalf may, at any reasonable time, enter into any vehicle, carrier or any place where cereals or other produce are grown, processed, packed, stored or sold and inspect or examine the same for the purpose of ensuring compliance with the provisions of this Act. (2) The Inspector or any authorized person may, in the exercise of his powers under this Act, take samples of any crop or its by- product found in or in any store, plant or carrier, or any other place or premises including any land and may tests such samples as he may deem necessary. (3) Any person who obstructs the inspector or any other authorized person in the exercise of the power conferred upon him by this Act, or who neglects or refuses to produce to the inspector or an authorized person, books, records or anything which may be required for the purpose of inspection commits an offence. Funds and resources of the Authority Books of Accounts and Audit PART V FINANCIAL PROVISIONS 28. The funds and resources of the Authority shall consist of- (a) such sums of money as may be appropriated by Parliament; (b) money raised by way of loans, donations or grants from within and outside Tanzania; (c) loan or subsidy granted to the Authority by the Government or an)'other person; (d) such sums of money or property which may become payable to or vested in the Authority under this Act or any other written law or in respect of any matter incidental to the carrying out of its functions. 29.-(1) The Authority shall cause to be kept and maintained proper books of accounts with respect to - (a) sums of money received and expended by the Authority and matters in respect of which the receipt and expenditure take place; (b) assets and liabilities of the Authority; and Annual Report Remunera- tion of members (c) the income and expenditure statement of the Authority. (2) The auditing of the fmancial reports and books of accounts of the Authority shall be done by the Controller and Auditor General or a person authorized by him. 30.-(1) The Authority shall, not later than six months after the end of financial year, submit to the Minister a copy of the audited accounts and annual report on the activities of the Authority in respect of that year. (2) The Minister shall within a period of six months after the accounts have been audited lay the audited, accounts and audit report before the National Assembly. (3) For the purpose of this section, "financial year" of the Authority shall be a period not exceeding twelve consecutive months which conform to the financial year of the Government. 31. The Chairman and other members of the Board of the Authority shall be entitled to allowances at such rates as the Minister may upon the recommendation of the Board approve from time to time. PART VII GENERAL PROVISIONS Designa- 32. The Minister may, by notice tio~~ I published in the Gazette, designate any ~~cor tura agricultural crop or food commodity food that he considers essential for the food commodi- security in the country for the purposes ties for the of national food security. national food security Duty to ensure food security at household level Offence and penalty 33-(1) In order to guarantee food security at household level, any person in charge of a household shall ensure food security within his household. (2) The local government authority may, in consultation with the Minister, make by-laws to facilitate effective enforcement of subsection (1). 34. Any person who - (a) refuses or fails to furnish any requested information under this Act or furnishes false information; (b) obstructs or prevents any officer from exercising his powers under this Act; (c) tampers with any information or goods that may be required by any officer for the purposes of enforcement this Act; (d) fails to cooperate with any officer in enforcement of this Act, or Protection of members (e) fail to comply with any provision of this Act, commits an offence and on conviction shall be liable to a fme of not less than two million shillings but not exceeding five million shillings or to imprisonment for a term of not less than six months but not exceeding three years or to both. 35. No act or thing done or omitted to be done by any member of the Authority or committee, staff, servant or agent of the Authority shall, if the act or thing was done in good faith for the purpose of carrying out the provisions of this Act or of any order or regulations made there under, render such person to any action, liability, claim or demand whatsoever. 36.-(1) Where any court convicts any person of an offence under this Act or under any subsidiary legislation made under it, may order in addition to any penalty imposed, the forfeiture by the Government of the property in respect of which the offence has been committed. (2) Any property forfeited under this section shall be delivered to the Government and shall vest in the Authority free of any mortgage, charge, lien or other encumbrance. General offence and penalty Offences by Body Corporate Offences by Agents (3) The Minister' shall have the power to determine the procedures for disposal of anything forfeited to the Government under sub-section (2). 37.(1) Any person who contravenes a provision of this Act, commits an offence and except otherwise provided in the provision be liable on conviction to a fine of not less than five million shillings or to imprisonment for a term of not less than one year but no more than three years or to both. (2) Where an offence under this Act is committed by a body corporate, that body corporate shall on conviction be liable to a fine of not less than ten million shillings. 38. Where any offence under this Act or subsidiary legislation made under this Act is committed by a body corporate, any person who, at the time of the commission of the offence was concerned, as a director or an officer, with the management of the affairs of the body corporate, commits an offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. 39. Where an offence under this Act or any subsidiary legislation made under this Act it is committed by a Notifica- tion of Orders and directions Burden of proof Power to make regulations person as an agent or employee of the principal then, such agent or employee, the principal or employer commits on offence and is liable to be proceeded against and punished accordingly unless he proves to the satisfaction of the court that he had no knowledge and could not by the exercise of reasonable diligence have had knowledge of the commission of the offence. 40. Where any order or direction made or given by the Minister or the Authority under this Act is not required to be published in the Gazette, the order or direction shall be brought to the notice of persons affected or likely to be affected thereby in a manner determined by the Minister, or as the case may be, the Authority. 41. In any proceedings for an offence under this Act the burden to prove that the order, direction or requirements, the contravention of which constitutes the offence with which the accused is charged, shall not lie on the accused. 42.-(1) The Minister may make Regulations for effective implementation of the provisions of this Act. (2) Without prejudice to the generality of the power conferred by subsection (1), of this section the Regulations shall- (a) prescribe for the better performance of the duties of the Authority; (b) direct or prohibit the movement of cereals or other produce within or outside the country, either generally or in specified circumstances and subject to any conditions which may be specified; (c) prescribe for the manner in which data shall be collected and maintained by the Authority; (d) prescribe for the procedures for making any application and registration of farmers or dealers of cereal and other agricultural produce; (e) prescribe for fees to be charged under this Act; (f) prescribe for the establishment and functions of any sub- committees, zones or centers; (g) prescribe for the standards of conduct of every dealer in relation to the trade in any cereals and other produce; (h) prescribe for the necessary conditions for ensuring food security and the household level; and (i) prescribe for any other matter or thing which is required or necessary to be prescribed or provided for under this Act. (e) by introducing the following Schedule. Cereals and Other Produce PROVISIONS RELATING TO THE CEREALS AND OTHER PRODUCES REGULATORY AUTHORITY . Tenure of office of members Number of meetings Proceedings of the meetings Co-opted members Decision of the Board 1. A member of the Board of Directors appointed in terms of this Act, shall hold office for a term of three years from the date of his appointment and may be eligible for re-appointment for a further term of three years. 2.-(1) Notwithstanding paragraph I, any member of the Board may at any time resign from the Board by giving notice in writing to the Minister and from the date specified in the notice or, if no date is so specified. from the date of receipt of the notice by the Minister, he shall cease to be a member. (2) Where a person ceases to be aBoard member for any reason before the expiration of his term of office, the Minister shall appoint another person in his place and the person so appointed shall hold office for the remainder of the term of office of his predecessor. 3. The Board shall meet four times a year for ordinary business and convene extra ordinary meetings at any time as it may deem necessary for discharging its functions under the Act. 4. The Board shall appoint one of their members to be a Viee-Cbairman. 5.-( I) All meetings of the Board shall be convened by the Chairman or in the absence by the Vice-Chairman and in the absence ofboth the Chairman and the Vice-ChairmaIlo from the meeting, the members present shall elect one of their members to be an interim chairman of that meeting. (2) The Chairman. or in the absence, the Vice Chairman, shall convene a special meeting of the Board upon a request in writing signed by not less than four members of Board and shall cause such a meeting to be held within twenty one days of receiving such request. 6. The Board may co opt any person to attend any deliberations of the meeting of the Board as an expert but such person so co-opted shall not have the right to vote. 7.-(1) The Board shilIl make its decision by voting during the meeting and in case of any equality in the votes the Chairman or any other person presiding at meeting shall have a casting vote. A member to declare interest Sealofthe Board Power to regulate its procedures (2) Notwithstanding subparagraph (1) decisions may be made by the Board by circulation of papers to the members whereby each member shall express his views in writing provided that any member may require that any such decision be deferred for discussion at a full meeting of the Board. (3) A circular resolution in writing signed by all the Members for the time being in Tanzania shall be as effectual as a decision made at a meeting provided that a member may require that notwithstanding the directors' signature the matter be brought at the following Board. 8. Half of the members of the Board shall constitute a quorum at any meeting and all acts, matters and things to be done by the Board shall be decided by a simple majority of the members present at the meeting. 9. Subject to the provision of this Schedule relating to quorum, the Board may act notwithstanding any vacancy in the members thereof and no act or proceedings of the Board shall be invalid by reason only of some defect in the appointment of a person who purports to be a member thereof. 10. A member who is in any way directly or indirectly interested in a contract or proposed contract or any matter being deliberated by the Board shall declare the nature of his interest to the other directors. 11. Minutes in proper form of each meeting of the Board shall be kept and shall be confirmed by the Board at its next meeting and signed by the Chairman of the meeting. 12.-(1) There shall be a common seal of the Board which shall be of such shape, size and form as the Board may determine. (2) The Seal of the Board shall not be affixed to any deed, instrument, contracts or agreement to which the Board is a party except in the presence of the Chairman of the Board or any other member authorised by him, Chief executive Officer or a person authorised by him. 13. Subject to the provisions of this Act the Board shall have power to regulate its own procedures in respect of the meetings and the proper conduct of its business." Passed in the National Assembly on the 30th October, 2009.

# Extracted Content TABLE OF CONTENTS. LIST OF ABBREVIATIONS…………………………………………………………..i. 1.0. INTRODUCTION AND BACKGROUND INFORMATION. 1.1. Project Objectives and Scope………………………………………………………..1. 2.0. ACHIEVEMENTS: 2.1. Farmers’ capacity building……………………………………………………………….2. 2.2. Community planning and investment in Agriculture…………………………………..2. 2.3. Project Co-ordination and Management………………………………………………2. 2.4. Outcomes…………………………………………………………………………………2. 3.0. PROBLEMS AND CHALLENGES (ISSUES AND CONSTRAINTS)…………………….......3. 4.0. RECOMMENDATIONS……………………………………………………………………………4. 5. LIST OF ANNEXES………………………………………………………………………………6-11. - 1 - LIST OF ABBREVIATIONS. ASDP: Agricultural Sector Development Strategy DADPS: DISTRICT Agricultural development Plans DASIP: District Agricultural Sector Investment Project F.Fs: Farmer Facilitators FY: For Year PDGs: Participatory Farmer Groups - 2 - DISTRICT AGRICULTURE SECTOR INVESTMENT PROJECT 4th QUARTER PROGRESS REPORT 2009/10 1.0. INTRODUCTION AND BACKGROUND INFORMATION District Agriculture Sector Investment Project (DASIP) is the project that is being implemented in 28 districts from Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza, Shinyanga and Kigoma regions. 1.1 Project Objectives and Scope. The objective of the project is to increase productivity and rural household income in the project area within the overall frame work of the Agriculture Sector Development Strategy (ASDS) which is implemented by the Agricultural Sector Development Program (ASDP).Mean time ASDP at the District level is implemented by the District Agricultural Development Plans (DADPs), therefore DASIP becomes an integral part of the DADPs. In Chato District the Project covers 20 villages in 10 wards. At the district level the project has four main components namely:- (i) Farmer’s capacity building. (ii) Community planning and investment in Agriculture. (iii) Support to Rural Financial Services and Agriculture Marketing. (iv) Project Coordination and Management 2.0. Achievements: 2.1. Farmers’ capacity building. a. Formation of 116 PFGs were established and are undergoing long season training FY 2009/10, among these have graduated. b. FFs and District Staff attended training for formulation of Business Plans preparation at Buseresere and Tshs. 3,010,000/= and 3,810,000/= were spent respectively. - 3 - 2.2. Community planning and investment in Agriculture. a. Follow-ups on opportunities and Obstacles to Development training at Village level is carried out regularly. b. Four Villages are supported in Agriculture and Livestock investment projects, i.e. Nyambogo, Ichwankima, Imalabupina and Buziku for construction of Charcol dam, Permanent cattle crush, Charcol dam and Slaughter slab respectively, the status of these projects is shown on annex. 2.3. Project Co-ordination and Management. a. procurement of services and materials b. Conducting routine monitoring and supervision c. Collaboration and linkage with other stakeholders. 2.4. Outcomes. Most of the projects seem to satisfy the beneficiaries however the challenge comes to the aspect of utilization/ usage of these projects. Since most of the built infrastructures are lying idle. - 4 - 3.0. PROBLEMS AND CHALLENGES (ISSUES AND CONSTRAINTS) • Slow pace of communities in mobilizing beneficiaries contributions for both community and group investments. • Inadequate commitment of village leaders has been observed sometimes. • Presence of many socio economic activities such as construction of Dispensaries, secondary schools infrastructures etc which requires community contributions thus conflicting to the community roles. • Conflict of interest among project supervision committees leading sometimes to project mismanagement. • Little released of funds for some of the construction projects, e.g. cattle construction is 16,000,000/= which is apparently not justifiable. - 5 - 4.0. RECOMMENDATIONS. The followings are the lessons learned and experience gained by the District in executing the project. 1. Institutional capacity is the key issue towards project execution; this has been an issue as micro projects are always implemented untimely despite availability of funds because of limited community intuitional capacities particularly where civil works are involved. In view of this capacity building will continue to communities executing micro projects to ensure timely implementations. 2. Inadequate funding for some planned activities thus sometimes making the completed work not reflected to the real value for money when compared to the desired Designs and specifications as a typical example is for Cattle Dip that are pending to be constructed due to little funds released. We advice the PCU office to set aside sufficient funds for these structures. 3. To continue educating the project committees on importance of hiring qualified contractors for good quality works. - 6 - ANNEX I: CASH DISBURSED FOR MINI-PROJECTS AMONG GRADUATED PFGs AT 30th Jun., 2010. The funds disbursed for Implementation PFGs mini-grants for 2008/09 graduants were 44,400,000/= (Forty Four Million Only) to be credited to 114 PFGs, whereby 80 PFGs are credited with 400,000/= each, disbursement will be effected soon after the PFGs have opened accounts. - 7 - ANNEX II: ACCESSMENT OF PARTICIPATORY FARMER GROUPS (PFGs) TO UTILIZE THE MINI-GRANTS FOR YEAR 2009/10 NAME OF DISTRICT: CHATO DISTRICT COUNCIL. 2ND QTR: 2009/10 REPORTING DATE: 31/12/200 YEAR: 2009/10 NAME OF REPORTING OFFICER: Balichene Madoshi. Number of Members Amount of fund in TZS by source No. Name of Ward Name of Village Name of PFG M F Total Enterpris e Whether or not the PFG has a business plan that shows that the enterprise is profitable(Y/N ) Own DASIP Other Total 1. TUJIKWAMUE 12 13 25 CASSAVA Y 100,00 0 400,000 100,000 600,000 1. MUUNGANO 13 12 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 2. NGUVU KAZI 7 9 16 CROP STOCKING Y 20,000 400,000 0 420,000 3. TUMAINI 8 9 17 MAIZE Y 40,000 400,000 0 440,000 4.UMOJA NI NGUVU 10 7 17 RICE Y 50,000 400,000 0 450,000 BUZIKU 5. NGUVU KAZI 18 7 25 CASSAVA Y 50,000 400,000 0 450,000 6. TUJIKWAMUE 18 7 25 CASSAVA Y 50,000 400,000 0 450,000 TOTAL 6 85 53 138 6 6 210,00 0 2,400,000 0 2,690,000 1. MAENDELEO 14 11 25 MILLING MACHINE Y 50,000 400,000 0 450,000 2. TUMAINI 13 12 25 MILLING MACHINE Y 50,000 400,000 0 450,000 3. WAZEBAZEBA 15 10 25 CHICKEN Y 50,000 400,000 0 450,000 4. UPENDO 14 11 25 CHICKEN Y 50,000 400,000 0 450,000 5. TUJIKWAMUE 19 6 25 CHICKEN Y 50,000 400,000 0 450,000 1 BUZIKU IHANGA 6. TUTAFIKA 12 13 25 HORTICULTU RE Y 50,000 400,000 0 450,000 TOTAL 6 87 63 150 6 6 210,00 0 2,000,000 0 2,210,000 1. IGEMBESABO 12 13 25 CASSAVA Y 30,000 400,000 0 430,000 2. TEGEMEO 9 15 24 RICE Y 40,000 400,000 0 440,000 3. TUPENDANE 14 11 25 CASSAVA Y 20,000 400,000 0 420,000 4. IPANGO 14 11 25 CASSAVA Y 15,000 400,000 0 415,000 5. PLAU 15 10 25 CASSAVA Y 0 400,000 0 400,000 IPARAMASA 6. MAENDELEO 8 7 15 RICE Y 60,000 400,000 0 460,000 TOTAL 6 72 67 139 6 6 165,00 0 2,400,000 0 2,565,000 1. JEMBE MALI 9 2 11 CASSAVA Y 25,000 400,000 0 425,000 2. UPENDO 10 7 17 CASSAVA Y 50,000 400,000 0 450,000 3. BUTOBELA 6 5 11 MAIZE Y 45,000 400,000 0 445,000 4. SENGEREMA 9 7 16 CASSAVA 25,000 400,000 0 425,000 5. UHAI 12 4 16 CASSAVA 50,000 400,000 0 450,000 2 BUSERESE RE MWENDAKULIM A 6. KIFARU 10 3 13 CASSAVA 45,000 400,000 0 445,000 - 8 - TOTAL 6 25 14 39 6 120,00 0 1,200,000 0 1,320,000 1. TUMAINI B 8 17 25 MAIZE Y 25,000 400,000 0 425,000 2. TUPAMBANE 10 15 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 3. HARAMBEE 12 13 25 CASSAVA Y 45,000 400,000 0 445,000 4. UMOJA NI NGUVU 8 3 11 MAIZE Y 10,000 400,000 0 410,000 5. MUUNGANO B 7 4 11 CHICKEN Y 35,000 400,000 0 435,000 BUZIRAYOMBO 6. TUMAINI A 6 9 15 CHICKEN Y 100,00 0 400,000 0 500,000 TOTAL 6 51 61 112 6 265,00 0 2,400,000 0 2,665,000 1. TUSHIKAMANE B 11 8 19 MAIZE Y 45,000 400,000 0 445,000 2. IGEMBESABO 12 9 21 MAIZE Y 60,000 400,000 0 460,000 3. NGUVU KAZI B 9 7 16 CASSAVA Y 75,000 400,000 0 475,000 4. TUSHIKAMANE A 7 8 15 MAIZE Y 100,00 0 400,000 0 500,000 5. JEMBE MALI 12 10 22 MAIZE Y 85,000 400,000 0 485,000 3 BUKOME NYAKATO 6. NGUVU KAZI A 9 7 16 CASSAVA Y 100,00 0 400,000 0 500,000 TOTAL 6 60 49 109 6 465,00 0 2,400,000 0 2,865,000 1. UMOJA 10 11 21 CASSAVA Y 45,000 400,000 0 445000 2. MAENDELEO 18 7 25 RICE Y 60,000 400,000 0 460000 3. WACHUMI 17 8 25 CHICKEN Y 75,000 400,000 0 475000 4. MSHIKAMANO 13 12 25 CHICKEN Y 100,00 0 400,000 0 500000 5. MAPAMBANO 19 6 25 CHICKEN Y 85,000 400,000 0 485000 1. BUKIRIGULU 6. AMKA 16 9 25 CHICKEN Y 100,00 0 400,000 0 500000 TOTAL 6 93 53 146 6 465,00 0 2,400,000 0 2865000 1.WACHAPAKAZI 6 2 8 BEANS Y 45,000 400,000 0 445,000 2. MUUNGANO 8 5 13 DAIRY GOAT Y 60,000 400,000 0 460,000 3. BALATOGWA 7 1 8 RICE Y 75,000 400,000 0 475,000 4. MAPINDUZI 9 4 13 CASSAVA Y 100,00 0 400,000 0 500,000 4 BWANGA 2. ITANGA 5. UMOJA 11 9 20 CHICKEN Y 120,00 0 400,000 0 520,000 TOTAL 4 41 21 42 4 280,00 0 1,600,000 0 1,880,000 1. UMOJA NI NGUVU 15 10 25 MAIZE Y 25,000 400,000 0 425,000 2. TUINUANE MASASI 16 9 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 3. NGUVU KAZI 14 11 25 MAIZE Y 45,000 400,000 0 445,000 4. TUMAINI KIBEHE 14 11 25 MAIZE Y 10,000 400,000 0 410,000 5. JITAHIDI KIBEHE 13 12 25 MAIZE Y 35,000 400,000 0 435,000 1. KIBEHE 6. MUUNGANO 14 11 25 MAIZE Y 100,00 0 400,000 0 500,000 TOTAL 6 86 64 150 6 265,00 0 2,400,000 0 2,665,000 1. TUMAINI 13 12 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 2. UMOJA 15 10 25 MAIZE Y 100,00 0 400,000 0 500,000 3. UPENDO 16 9 25 MAIZE Y 200,00 0 400,000 0 600,000 4. TUBADILIKE 17 8 25 MAIZE Y 40,000 400,000 0 440,000 5 KIGONGO 2. NYISANZI 5. KIZAZI KIPYA 19 6 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 - 9 - 6. MWENDAPOLE 14 11 25 MAIZE Y 60,000 400,000 0 460,000 TOTAL 6 94 56 150 6 765,00 0 4,800,000 0 5,565,000 1. TUJIKWAMUE 17 8 25 COTTON Y 150,00 0 400,000 0 550000 2. KAZI NA MALENGO 17 6 23 COTTON Y 100,00 0 400,000 0 500000 3. JIPE MOYO 13 7 20 MAIZE Y 200,00 0 400,000 0 600000 4. TUMAINI 12 9 21 CASSAVA Y 40,000 400,000 0 440000 5. MSHIKAMANO 16 6 22 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450000 1. MWEKAKO 6. TEGEMEO 15 10 25 MAIZE Y 60,000 400,000 0 460000 TOTAL 6 90 46 136 6 600,00 0 2,400,000 0 3000000 1. NGUVU KAZI 14 11 25 COTTON Y 50,000 400,000 0 450,000 2. CHAPAKAZI 13 6 19 MAIZE Y 100,00 0 400,000 0 500,000 3. IGEMBESABO 15 5 20 COTTON Y 200,00 0 400,000 0 600,000 4. MAPINDUZI 10 8 18 CASSAVA Y 40,000 400,000 0 440,000 5. MOTOMOTO 17 8 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 6 KACHWAMB A 2. KASENGA 6. MUUNGANO 12 9 21 CASSAVA Y 60,000 400,000 0 460,000 TOTAL 6 81 47 128 6 500,00 0 2,400,000 0 2,900,000 1. USHIRIKIANO 10 6 16 CASSAVA Y 50,000 400,000 0 450000 2. TUPENDANE 14 8 22 RICE Y 35,000 400,000 0 435000 3. RAHA LEO 10 5 15 MAIZE Y 75,000 400,000 0 475000 4.TWENDE NA WAKATI 11 5 16 RICE Y 50,000 400,000 0 450000 5. IMALA BUZUKA 14 10 24 RICE Y 50,000 400,000 0 450000 1. ICHWANKIMA 6. ILOGANZALA 11 3 14 RICE Y 50,000 400,000 0 450000 TOTAL 6 70 37 107 6 310,00 0 2,400,000 0 2710000 1. USHIRIKIANO 9 7 16 RICE Y 50,000 400,000 0 450000 2. JIENDELEZE 11 8 19 MAIZE Y 35,000 400,000 0 435000 3. IGEMBE SABO 12 5 17 MAIZE Y 75,000 400,000 0 475000 4. TUFAANE 10 6 16 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450000 5. MKOMBOZI 13 7 20 RICE Y 50,000 400,000 0 450000 7 ICHWANKIM A 2. IMALABUPINA 6. AZIMIO 9 4 13 RICE Y 50,000 400,000 0 450000 TOTAL 6 64 37 101 6 310,00 0 2,400,000 0 2710000 1. MAADILI 15 10 25 MAIZE Y 60,000 400,000 0 460,000 2. TUSHIRIKIANE 14 11 25 MAIZE Y 45,000 400,000 0 445000 3. IKANYA II 15 10 25 MAIZE Y 55,000 400,000 0 455000 4. MUUNGANO 14 11 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450000 5. UPENDO 13 12 25 MAIZE Y 80,000 400,000 0 480000 1. RUTUNGURU 6. TUMAINI 15 10 25 MAIZE Y 100,00 0 400,000 0 500000 TOTAL 6 86 64 150 6 390,00 0 2,400,000 0 2,790,000 1. JIKWAMUE 14 11 25 MAIZE Y 60,000 400,000 0 460000 2. TUMAINI 19 6 25 MAIZE Y 45,000 400,000 0 445000 3. KAZA MWENDO 13 12 25 MAIZE Y 55,000 400,000 0 455000 4. SHAURIMOYO 14 11 25 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450000 5. FAIDIKA 15 10 25 MAIZE Y 80,000 400,000 0 480000 8 MUGANZA 2. BWONGERA 6. UHURU 13 12 25 MAIZE Y 100,00 0 400,000 0 500000 - 10 - TOTAL 6 88 62 150 6 390,00 0 2,400,000 0 2790000 1. Matumaini 14 8 22 Maize Y 100,00 0 400,000 0 500000 2. Juhudi 12 12 24 Maize Y 80,000 400,000 0 480000 3. Amani 14 11 25 Maize Y 25,000 400,000 0 425000 4. Nguvu kazi 17 8 25 Maize Y 45,000 400,000 0 445000 1. MABILA 5. Tujitegemee 14 11 25 Maize Y 55,000 400,000 0 455000 TOTAL 5 71 50 121 5 305,00 0 2,000,000 0 2,305,000 1. Jembe halimtupi Mkulima 14 10 24 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 2. Mapinduzi 11 14 25 MAIZE Y 65,000 400,000 0 465,000 3. Uzalishaji 20 5 25 MAIZE Y 40,000 400,000 0 440,000 4. Maendeleo 10 11 21 MAIZE Y 35,000 400,000 0 435,00 5. Umoja 13 9 22 MAIZE Y 60,000 400,000 0 460,000 2. KIBUMBA 6. TUINUANE 14 11 25 MAIZE Y 70,000 400,000 0 470,000 9 MAKURUGU SI TOTAL 6 82 60 142 6 320,00 0 2,400,000 0 2,720,000 1. Tuinuane 3 8 11 MAIZE Y 40,000 400,000 0 440,000 1. ILEMELA 2. Ujamaa 11 9 20 MAIZE Y 40,000 400,000 0 440,000 TOTAL 2 14 17 31 2 80,000 800,000 0 880,000 1. Tegemeo 13 11 24 MAIZE Y 60,000 400,000 0 460,000 2. Igembesabo 13 11 24 MAIZE Y 50,000 400,000 0 450,000 2. NYAMBOGO 3. Nguvu kazi 8 6 14 MAIZE Y 80,000 400,000 0 480000 10 ILEMELA TOTAL 3 34 28 62 3 190,00 0 1,200,000 0 1,390,000 GRAND TOTAL - 11 - ANNEX II: STATUS OF IMPLEMENTATION MICRO-PROJECTS AS AT 31st Jul., 2010 (PHYSICAL & FINANCIAL). Funds Issued (2007/08/09) “000” Ward Village Micro-Project Name Communi ty DASIP Others Total Implementation Status Slaughter slab 1,871.2 9,356 0 11,227.2 Completed Buziku Buziku Cattle dip 4,200 12,800 20,000 30,800 completed Nyambogo Charcoal dam 7,000 28,000 0 35,000 Under construction Ilemela Ilemela Permanent Cattle crush 1,400 5,600 0 7,000 Completed Permanent cattle crush 1,400 5,600 0 7,000 Completed Ichwankima Cattle dip 3,200 12,800 0 16,000 Construction not yet commenced, little funds available Ichwankima Imalabupina Charcol dam 7,000 28,000 0 35,000 Surveys, designs and drawing are underway Kigongo Nyisanzi Crop Market shed 4,800 24,000 0 28,800 completed Rutunguru godown 4,000 16,000 0 20,000 Under construction (boma) Muganza Bwongera Crop Market Shed 5,600 22,400 0 28,000 Completed. Makurugusi Mabila godown 4,000 16,000 0 20,000 Under construction (roofing) godown 4,000 16,000 0 20,000 complete Buseresere Iparamasa Cattle crush 1,400 5,600 0 7,000 complete Mwekako Godown 4,000 16,000 0 20,000 Under construction (roofing) Kachwamba Kasenga Crop Market shed 5,600 22,400 0 28,000 Under construction (plastering) GRAND TOTAL 17,271.20 70,956 20,000 108,227.20 Sources: Monitoring and Evaluation Reports: Chato District Council - 12 - DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) DISTRICT SUMMARY FOR ALL PROJECTS NAME OF DISTRICT: CHATO 4th QUARTER: 2009/10 REPORTING DATE: 05/07/2010 YEAR: 2009/10 NAME OF REPORTING OFFICER: Balichene Madoshi Number of Projects Type of Project and its Description Community Investment Group Total Improved Livestock rangeland – 02 00 02 • Construction of cattle watering charcos Improved livestock Infrastructures for diseases control. • Construction of permanent cattle crushes • Construction of cattle dips • Rehabilitation of cattle dips 03 02 01 00 00 00 00 00 03 02 01 00 Farmers facilitated with infrastructures necessary for storage and selling of agricultural produce. • Construction of godown • Construction of crop storage facility • Construction of crop marketing shade 00 00 01 00 00 00 00 00 01 Food availability, household incomes strengthened • Construction of water rain harvesting dam • Training of Participatory farmer’s group through FFS Methodology 01 00 00 01 116 116 Total 10 116 126 - 13 - TRAINING AND COMMUNITY PARTICIPATION: GENERAL FORMAT FOR REPORTING MAJOR ACTIVITY A: SUMMARY SHEET 1. DISTRICT:…………CHATO………….REGION:……..KAGERA………….. 2. ACTIVITY TITLE: PREPARATION OF BUSINESS PLANS OF CROPS AND LIVESTOCK PRODUCTION ENTERPRISES. 3. TOTAL NUMBER OF DAYS FOR THE ACTIVITY:………6……………….. 4. ACTIVITY DURATION: From:……09.11.09…To:………14.11.09……(DAY/MONTH/YEAR) 5. VENUE: At respective villages: BUSERESERE. At BUSERESERE 6. ABOUT THE TRAINERS (FACILITATORS): Total number of trainers engaged………………4…………………… Distribution of number of trainers by subject matter specialty: 2…in crops; …2…in livestock; …0……in cooperatives; …0……in business …0……in administration/management; ……0…in finance/accounts 7. ABOUT TRAINEES (PARTICIPANTS): Total number of trainees/participants reached………13………… Number of male trainees reached……13……..Number of female trainees reached……00………. 8. TOPICS COVERED: (i) BUSINESS PLAN CONCEPT. (ii) ANALYSIS OF PROFIT MARGINS (iii) ENTERPRISE ANALYSIS AND SELECTION (iv) ENTERPRISE PROFITABILITY (v) MARKETING OPPORTUNITY ANALYSIS (vi) PRODUCTION PROCESS ANALYSIS (vii) MARKETING CHANNEL ANALYSIS (viii) BUSINESS PLAN PREPARATIONS - 14 - (ix) ANALYSIS OF PRODUCTION POTENTIAL (x) GROUP WORK AND PRESENTATION 9. TZS RECEIVED FROM PCU: 3,400,000/= 10. TZS SPENT: 3,810,000/=. 11. TZS BALANCE : …-ve 410,000/=…….( Indicate whether +ve or /-negative) B: NARRATIVE SUMMARY 12. LIST THE OBJECTIVES OF THE ACTIVITY: • To train Ward Training Facilitators on preparation of Business plans for crop and Livestock production enterprises 13. DO YOU FEEL OBJECTIVES WERE ACHIEVED OR NOT AT ALL? EXPLAIN • The objectives were achieved because Facilitators are now able to prepare standardized business plans 14. LIST MAJOR CHALLENGES YOU ENCOUNTERED IN CARRYING OUT THE ACTIVITY? • The time allocated for the training was not enough to complete the training. 15. EXPLAIN WHAT YOU DID TO ADDRESS THE CHALLENGES? • To shorten practical or group work 16. LIST COMMENTS FROM PARTICIPANTS REGARDING THE ACTIVITY • Allocation of time according to the activities to be done • The activity of business plans preparation needs closer supervision from the District staff. 17. LIST RECOMMENDATIONS NEEDED FOR IMPROVING THE ACTIVITY IF IT IS TO BE DONE AGAIN • Addition of Funds to enable participants to complete training practically as well as theoretically. 18. NAME OF OFFICER REPORTING: Jonas S. Rwejuna. - 15 - 19. SIGNATURE: signed 14: DATE: 23.12.09 TRAINING AND COMMUNITY PARTICIPATION: GENERAL FORMAT FOR REPORTING MAJOR ACTIVITY A: SUMMARY SHEET 7. DISTRICT:…………CHATO………….REGION:……..KAGERA………….. 8. ACTIVITY TITLE: PREPARATION OF BUSINESS PLANS OF CROPS AND LIVESTOCK PRODUCTION ENTERPRISES. 9. TOTAL NUMBER OF DAYS FOR THE ACTIVITY:………6……………….. 10. ACTIVITY DURATION: From:……09.11.09…To:………14.11.09……(DAY/MONTH/YEAR) 11. VENUE: At respective villages: BUSERESERE. At BUSERESERE 12. ABOUT THE TRAINERS (FACILITATORS): Total number of trainers engaged………………4…………………… Distribution of number of trainers by subject matter specialty: 2…in crops; …2…in livestock; …0……in cooperatives; …0……in business …0……in administration/management; ……0…in finance/accounts 7. ABOUT TRAINEES (PARTICIPANTS): Total number of trainees/participants reached………13………… Number of male trainees reached……13……..Number of female trainees reached……00………. 8. TOPICS COVERED: (i) BUSINESS PLAN CONCEPT. (ii) ANALYSIS OF PROFIT MARGINS (iii) ENTERPRISE ANALYSIS AND SELECTION (iv) ENTERPRISE PROFITABILITY (v) MARKETING OPPORTUNITY ANALYSIS (vi) PRODUCTION PROCESS ANALYSIS - 16 - (vii) MARKETING CHANNEL ANALYSIS (viii) BUSINESS PLAN PREPARATIONS (ix) ANALYSIS OF PRODUCTION POTENTIAL (x) GROUP WORK AND PRESENTATION 10. TZS RECEIVED FROM PCU: 3,400,000/= 10. TZS SPENT: 3,810,000/=. 11. TZS BALANCE : …-ve 410,000/=…….( Indicate whether +ve or /-negative) B: NARRATIVE SUMMARY 12. LIST THE OBJECTIVES OF THE ACTIVITY: • To train Ward Training Facilitators on preparation of Business plans for crop and Livestock production enterprises 14. DO YOU FEEL OBJECTIVES WERE ACHIEVED OR NOT AT ALL? EXPLAIN • The objectives were achieved because Facilitators are now able to prepare standardized business plans 15. LIST MAJOR CHALLENGES YOU ENCOUNTERED IN CARRYING OUT THE ACTIVITY? • The time allocated for the training was not enough to complete the training. 15. EXPLAIN WHAT YOU DID TO ADDRESS THE CHALLENGES? • To shorten practical or group work 17. LIST COMMENTS FROM PARTICIPANTS REGARDING THE ACTIVITY • Allocation of time according to the activities to be done • The activity of business plans preparation needs closer supervision from the District staff. 19. LIST RECOMMENDATIONS NEEDED FOR IMPROVING THE ACTIVITY IF IT IS TO BE DONE AGAIN • Addition of Funds to enable participants to complete training practically as well as theoretically. - 17 - 20. NAME OF OFFICER REPORTING: Jonas S. Rwejuna. 19. SIGNATURE: signed 14: DATE: 23.12.09 - 18 -

# Extracted Content i EXECUTIVE SUMMARY i. List of Abbreviations……………………………………………………………………ii 1. Implementation Plan.................................................................................................................... 2 1. 1. Implementation Plan FY 2007/08 ...................................................................................... 2 2. 0. Implementation Plan for 2008/09........................................................................................ 2 3. Implementation Status................................................................................................................ 3 4.0: Problems and challenges (issues and constraints)............................................................. 4 5.0 Remedial actions......................................................................................................................... 4 6.0 Lesson learnt and recommendations ................................................................................... 5 DISTRICT AGRICULTURE SECTOR INVESTMENT PROJECT...................................................... 6 DISTRICT AGRICULTURE SECTOR INVESTMENT PROJECT...................................................... 6 SEMI ANNUAL PROGRESS REPORT ................................................................................6 1.0. INTRODUCTION AND BACKGROUND INFORMATION........................................................ 6 1.1 Project Objectives and Scope ................................................................................................. 6 1.2: Scope of the Report................................................................................................................... 6 2.0. PROJECT IMPLEMENTATION STATUS .....................................................................7 2.1. OVERVIEW OF THE LAST YEAR (2007/08) IMPLEMENTATIONS ......................................... 7 2.1.0. Community planning and investment in Agriculture component ......................... 7 2.3.0. Project coordination and management.......................................................................... 8 3.0. PROJECT IMPLEMENTATION STATUS THIS PERIOD (JULY – DEC 2008) ...............9 3.1. Planned Interventions................................................................................................................... 9 3.2. Implementation status for activities under farmer capacity building, community planning and investment in agriculture components..................................................................... 9 4.0 PROBLEMS AND CHALLENGES (ISSUES AND CONSTRAINTS). .....................................11 5. 0 REMEDIAL ACTIONS ...........................................................................................11 6.0 LESSON LEARNT AND RECOMMENDATIONS..........................................................12 LIST OF ANNEXES....................................................................................................- 13 - DISTRICT SUMMARY FOR ALL PROJECTS ...............................................................- 16 - i EXECUTIVE SUMMARY About the Report This report sheds lights the progress of implementing DASIP from July 2007 to June, 2008, and finally July 2008 to December 2008.The reports begins by over viewing the implementation status for the planned intervention for the period of 2007/08 component wise, eventually it goes through briefly examining the implementation status of planned intervention for the period of July 2008 to December 2008 both physical and financial. The reports winds up by outlining the problems and challenges (issues and constraints), Remedial actions, Lesson learnt and recommendations. Finally the reports narrates Participatory farmer’s Groups (PFGs) physical and financial status as an annex as well as Investment micro project status as annexes 1. Implementation Plan 1. 1. Implementation Plan FY 2007/08 The project planned to implement the following activities as per Annual Work Plan and Budgeting (AWPB) 2007/08: • Review of O&OD in Projects Villages. • Construction of 4 Cattle crushes • Construction of 3 watering charcos • Construction of 3 Storage spots • Training of Ward Training Facilitators • Establishment of Farmers Field School • Procurement of Bicycles • Training of community and participatory farmer groups 2. 0. Implementation Plan for 2008/09 • Construction of 2 cattle watering charcos at Imalabupina and Nyambogo • Construction of 3 permanent crushes at Mabira, Iparamasa and Ilemela Villages • Construction of 1Cattle dips at Ichwankima Village • Rehabilitation of 2 cattle dips at Buzirayombo and Rutunguru Villages • Construction of 3 Market structures at kasenga, Bwongera and Nyisanzi • Construction of 5 ware houses at Mwekako, Mabira, Rutunguru, Nyakato and Iparamasa i • Construction of Medium scale Irrigation scheme. Facilitation of PFGs in opening bank account for implementing economic mini-projects and criteria of selection of those projects • Formation of 120 PFG • To conduct season long training of 120 PFGs.II 3. Implementation Status 3.1: Implementation Status FY 2007/08 a. The exercise for O& OD for the year 2007/2008 was done in 16 Project Villages where several micro projects were identified and priorities were set based on community needs. b. Four permanent cattle crashes were constructed at Nyakato, Buziku, Ihanga and Mwekako villages c. Three Charco dams were constructed at Mwendakulima, Kibehe and Bukiriguru villages d. Two storage spots have been completely constructed at Buzirayombo and Itanga Villages. e. Training to WTFs was done for 20 days at Nyakanazi where a total of 8 Extension Staffs were trained on the FFS Methodology, TNA concepts, Farmer’s Enterprise Development (FED) and Entrepreneurships courses. . f. A total of 32 PFGs were formed and went on with FFSs on various crops and they graduated. g. 80 Bicycles were purchased for use by farmer and ward training facilitators and distributed. h. A total of 800 participatory farmers were trained in FFS Methodologies through the seasonal long training. 3.2. Implementation Status FY 2008/09 i. Formation of 120 PFGs and Training Needs Assessment has been done. j. 27 out of 120 PFGs have been facilitated to open bank accounts for the implementation of micro projects k. Season long training is in progress l. All civil works for this FY are still in early procurement procedures, some are in BOQ, Design preparation steps. i 4.0: Problems and challenges (issues and constraints) • Untimely release of funds delayed implementation to some of activities, for instance in this FY 2008/09 the planned first quarter activities which include construction works their funds were released in mid October and early December respectively. • Slow pace of community in mobilizing local building materials for construction activities for both community and group investments. • Slow pace of project supervision communities and groups in opening bank project accounts for quick implementation of micro projects funded by DASIP. • Inadequate commitment of village local leaders which has been observed sometimes. • Presence of many socio economic activities such as construction of Dispensaries, secondary schools infrastructures etc which requires community contributions thus conflicting to the community roles. • Conflict of interest among project supervision committees leading sometimes to project mismanagement • Village micro projects committee are frequently demanding payment despite that they are not budgeted. 5.0 Remedial actions • To continue sensitize community on the importance of adherence to work plans and enforcement of village by-Laws to reluctant community members. • To continue on educating the community on the importance of implementing their projects within the planed time frame. • To continue with educating Local leaders on their responsibilities in development projects. • To continue educating the project committees on importance of hiring qualified contractors for good quality works • DASIP Project coordination Unit better re-allocate budget for project committee to encourage their commitment. i 6.0 Lesson learnt and recommendations The followings are the lessons learned and experiences gained by the District in executing the project. 1. Institutional capacity is the key issue towards project execution; this has been an issue as micro projects are always implemented untimely despite availability of funds because of limited community institutional capacities particularly where civil works are involved. In view of this capacity building will continue to communities executing micro projects to ensure timely implementations. 2. Inadequate funding for some planned activities thus sometime making the completed work not reflected to the real value for money when compared to the desired Designs and specifications as a typical example is for watering charcos constructed soon. We advice the PCU office to set aside sufficient funds for watering charcos so as to come up with convenient structures addressing the real value for money. i DISTRICT AGRICULTURE SECTOR INVESTMENT PROJECT SEMI ANNUAL PROGRESS REPORT 1.0. INTRODUCTION AND BACKGROUND INFORMATION District Agriculture Sector Investment Project (DASIP) is the project that is being implemented in 28 districts from Kagera, Mara, Mwanza, Shinyanga and Kigoma regions. 1.1 Project Objectives and Scope The objective of the project is to increase productivity and rural household income in the project area within the overall frame work of the Agriculture Sector Development Strategy (ASDS) which is implemented by the Agricultural Sector Development Program (ASDP).Mean time ASDP at the District level is implemented by the District Agricultural Development Plans (DADPs), therefore DASIP becomes an intergral part of the DADPs. In Chato District the Project covers 20 villages in 10 wards. At the district level the project has four main components namely:- (i) Farmer’s capacity building component (ii) Community planning and investment in Agriculture component. (iii) Support to Rural Financial Services and Agriculture Marketing component. (iv) Project Coordination and Management 1.2: Scope of the Report This report explains progress made, component-wise, including carried over activities of FY 2007/2008 up to the end of the second quarter (December 31st, 2008 of FY 2008/09). The report winds up by summarizing problems and challenges and ways of addressing them. i 2.0. PROJECT IMPLEMENTATION STATUS 2.1. OVERVIEW OF THE LAST YEAR (2007/08) IMPLEMENTATIONS 2.1.0. Community planning and investment in Agriculture component 2.1.1. Planned interventions for 2007/08 The Council planned to implement the following interventions for 2007/08:- a) Review of O&OD in Projects Villages. b) Construction of 4 Cattle crushes c) Construction of 3 watering charcos d) Construction of 3 Storage spots 2.1.2. Implementation Status The progress of implementation of the planned interventions is as follows:- 2.1.3.1 Implementation of Planned interventions for 2007/08 a) Review O&OD in Projects Villages. The exercise for O& OD review in order to come up with VADPs and later DADPs for the year 2008/2009 was done in 16 Project Villages where several community micro projects were identified and priorities were set based on community needs. b) Construction of 4 Cattle crushes. A total of Tshs 5,664,000 was received for each of the following four villages, Nyakato, Buziku, Ihanga and Mwekako. This amount was supposed to be topped up with Tshs 1,416,000/= as community contribution (20%). All the permanent crashes were constructed. c) Construction of 3 watering charcos Three Charco dams were constructed at Mwendakulima, Kibehe and Bukiriguru villages d) Construction of 3 Storage spots Only one Storage spot is complete located at Buzirayombo, the remaining two located at Itanga and Kibumba are 75% complete. 2.2 .1. Farmers Capacity Building Component. The planned intervention under this component were a)Training of Ward Training Facilitators b) Establishment of Farmer Field Schools c) Procurement of Bicycles d) Training of community and participatory farmer groups. i 2.2.2. Implementation Status (i)Training of Ward Training Facilitators Training to WTFs was done for 20 days at Nyakanazi where a total of 8 Extension Staffs from project areas attended who got trained on the FFS Methodology, TNA concepts, Farmer’s Enterprise Development and Entrepreneurships courses . A total of Tshs 6,959,600 was used/ spent. . The lesson learned from this training is that WFTs appreciated the course content in a way it added much value to their professional carrier and seemed to be very useful to their routine works. (ii) Establishment of Farmer’s Field School: A total of 32 PFGs were formed and went on with FFSs on various crops namely, Maize 19 FFS, Cotton 8 FFS, Cassava 3 FFS, Paddy 1 FFS and Onions 1 FFS .The formation and management of this FFS plots have consumed a total of Tshs 16,000,000/= for procurement of various inputs. The status of these FFSs was good and all PFGs managed to graduate. (iii) Procurement of bicycles 80 Bicycles were purchased for use by farmer and ward training facilitators. And distributed where a total of Tshs 7,000,000/= was used. (iv). Training of community and participatory farmer groups. A total of 800 participatory farmers were trained in FFS Methodologies through the seasonal long training. 2.3.0. Project coordination and management. Project officials have been appointed by the District Executive Director (DED). These include; District Project Officer (DPO), Monitoring and Evaluation Officer (DMEO), Two District training Coordinators (DTCs), Project accountant and Procurement Officer. Four new villages which are Ilemela, Nyambogo, Ichwankima and Imarabupina have been selected adding to the existing 16 villages. This makes a total of 20 project villages. . i 3.0. PROJECT IMPLEMENTATION STATUS THIS PERIOD (JULY – DEC 2008) 3.1. Planned Interventions 3.1.1 Farmers Capacity building component. Under this component, major activity planned for this quarter were • Facilitation of PFGs in opening bank account for implementing economic mini-projects and criteria of selection of those projects • Formation of 120 PFGs • To conduct season long training of 120 PFGs. 3.1.2. Community planning and Investment in Agriculture The plan during the period under review was to finalize implementation of carried over activities FY2008/09 and first quarter activities FY 2008/09. Carried over activities include:- • Construction of 2 cattle watering charcos at Imalabupina and Nyambogo • Construction of 3 permanent crushes at Mabira,Iparamasa and Ilemela Villages • Construction of 1Cattle dips at Ichwankima Village • Rehabilitation of 2 cattle dips at Buzirayombo and Rutunguru Villages • Construction of 3 Market structures at kasenga,Bwongera and Nyisanzi • Construction of 5 ware houses at Mwekako, Mabira, Rutunguru, Nyakato and Iparamasa • Construction of Medium scale Irrigation scheme. 3.2. Implementation status for activities under farmer capacity building, community planning and investment in agriculture components Farmer capacity building component implementation status. • Formation of 120 PFGs and Training Needs Assessment has been done. • 27 out of 120 PFGs have been facilitated to open bank accounts for the implementation of micro projects • Season long training in progress. 3.2.1 Community planning and Investment in Agriculture implementation status • Construction of 2 cattle watering charcos at Imalabupina and Nyambogo. Construction not yet due to late disbursement of funds i • Construction of 3 permanent crushes at Mabira,Iparamasa and Ilemela Villages BOQ preparation is over,initial tendering procedures are in progress. • Construction of 1Cattle dips at Ichwankima Village BOQ preparation is over, initial tendering procedures are in progress. • Rehabilitation of 2 cattle dips at Buzirayombo and Rutunguru Villages BOQ preparation is going on to allow initial tendering procedures • Construction of 3 Market structures at kasenga, Bwongera and Nyisanzi BOQ preparation is going on to allow initial tendering procedures • Construction of 5 ware houses at Mwekako, Mabira, Rutunguru, Nyakato and Iparamasa BOQ preparation is over, initial tendering procedures are in progress. • Construction of Medium scale Irrigation scheme. Preliminary site surveys have been done, awaiting for pre feasibility and feasibility studies to be done by PCU consultancy team so as Designs, specifications and implementations to take off. i 4.0 PROBLEMS AND CHALLENGES (ISSUES AND CONSTRAINTS). • Untimely release of funds delayed implementation to some of activities, for instance in this FY 2008/09 the planned first quarter activities which include construction works their funds were released in mid October and early December respectively. • Slow pace of community in mobilizing local building materials for construction activities for both community and group investments. • Slow pace of project supervision communities and groups in opening bank project accounts for quick implementation of micro projects funded by DASIP. • Inadequate commitment of village local leaders which has been observed sometimes. • Presence of many socio economic activities such as construction of Dispensaries, secondary schools infrastructures etc which requires community contributions thus conflicting to the community roles. • Conflict of interest among project supervision committees leading sometimes to project mismanagement • Village micro projects committee are frequently demanding payment despite that they are not budgeted. 5. 0 REMEDIAL ACTIONS • To continue sensitize community on the importance of adherence to work plans and enforcement of village by-Laws to reluctant community members. • To continue on educating the community on the importance of implementing their projects within the planed time frame. • To continue with educating Local leaders on their responsibilities in development projects. • To continue educating the project committees on importance of hiring qualified contractors for good quality works • DASIP Project coordination Unit better re-allocate budget for project committee to encourage their commitment. i 6.0 LESSON LEARNT AND RECOMMENDATIONS The followings are the lessons learned and experiences gained by the District in executing the project. 3. Institutional capacity is the key issue towards project execution,this has been an issue as micro projects are always implemented untimely despite availability of funds because of limited community instituonal capacities particularly where civil works are involved.In view of this capacity building will continue to communities executing micro projects to ensure timely implementations. 4. Inadequate funding for some planned activities thus sometime making the completed work not reflected to the real value for money when compared to the desired Designs and specifications as a typical example is for watering charcos constructed soon.We advice the PCU office to set aside sufficient funds for watering charcos so as to come up with convenient structures addressing the real value for money. LIST OF ANNEXES. ANNEX I SUMMARY OF PARTICIPATORY FARMERS GROUP (PFG) NAME OF DISTRICT: CHATO DISTRICT COUNCIL REPORTING DATE: 26/12/2008 QUARTER: SEMI-ANNUAL 2008 NAME OF REPORTING OFFICER: Dr. Balichene P. Madoshi YEAR: 2008/2009. Year Number Of Members S/N a Ward Name Of Village Name Of PFG Formed Gradu ated Males Females Total Enterprise Remarks Nguvukazi 2007 2008 13 8 21 Maize Mwendakulima Muungano 2007 2008 14 11 25 Cotton Tumaini 2007 2008 11 12 23 Onion 1 Buseresere Iparamasa Umoja 2007 2008 14 11 25 Cotton Upendo 2007 2008 12 13 25 Maize Itanga Igembesabo 2007 2008 10 8 18 Maize Tumaini 2007 2008 13 12 25 Maize 2 Bwanga Bukiriguru Mkombozi 2007 2008 11 13 24 Maize Nguvu mpya 2007 2008 11 14 25 Cassava Buziku Uhai ni chakula 2007 2008 10 12 22 Maize Tutashindana 2007 2008 13 12 25 Maize 3 Buziku Ihanga Wachapakazi 2007 2008 12 12 24 Maize Ipandikilo 2007 2008 22 03 25 Cotton Nyakato Mshikamano 2007 2008 21 04 25 Cotton Muungano 2007 2008 14 10 24 Cotton 4 Bukome Buzirayombo Tuinuane 2007 2008 18 07 25 Cotton Mshikamano 2007 2008 17 08 25 Cotton Kasenga Tegemeo 2007 2008 21 04 25 Maize Igembesabo 2007 2008 15 10 25 Cotton 5 Kachwamba Mwekako Mkombozi 2007 2008 14 09 23 Maize Mkombozi 2007 2008 11 13 24 Cassava Bwongera Muungano 2007 2008 14 11 25 Maize Ikanya 2007 2008 13 12 25 Maize 6 Muganza Rutunguru Ushirikiano 2007 2008 14 11 25 Rice Umoja ni nguvu 2007 2008 12 12 24 Maize Kibumba Chapa kazi 2007 2008 15 10 25 Maize Mshikamano 2007 2008 13 12 25 Maize 7 Makurugusi Mabira Mkombozi 2007 2008 15 10 25 Maize 8 Kigongo Kibehe MAKI 2007 2008 13 11 24 Maize Mshikamano 2007 2008 12 13 25 Cassava Nyisanzi Nyimani 2007 2008 13 11 24 Maize Tujiinue 2007 2008 12 12 24 Maize Total 443 331 774 -13- i ANNEX II: FINANCIAL STATUS OF PARTICIPATORY FARMER GROUPS (PFGs) NAME OF DISTRICT: CHATO DISTRICT COUNCIL. QUARTER: FIRST QUARTER 2008 REPORTING DATE…26/12/2008 YEAR: 2008/09 NAME OF REPORTING OFFICER: DR.BALICHENE P.MADOSHI NUMBER OF MEMBERS Contribution from DASIP (Tsh.’000) S/N NAME OF VILLAGE NAME OF PFG Males Femal es Total ENTERPRISE Total Cost (Tsh.000) Group Contributi on (Tsh.000) Total Disburs ed Balan ce Unalloc ated Balance Tsh.000 Nguvukazi 13 8 21 Maize 500 500 0 0 0 1 Mwendakulima Muungano 14 11 25 Cotton 500 500 0 0 0 Tumaini 11 12 23 Onion 500 500 0 0 0 2 Iparamasa Umoja 14 11 25 Cotton 500 500 0 0 0 Upendo 12 13 25 Maize 500 500 0 0 0 3 Itanga Igembesabo 10 8 18 Maize 500 500 0 0 0 Tumaini 13 12 25 Maize 500 500 0 0 0 4 Bukiriguru Mkombozi 11 13 24 Maize 500 500 0 0 0 Nguvu mpya 11 14 25 Cassava 500 500 0 0 0 5 Buziku Uhai ni chakula 10 12 22 Maize 500 500 0 0 0 Tutashindana 13 12 25 Maize 500 500 0 0 0 6 Ihanga Wachapakazi 12 12 24 Maize 500 500 0 0 0 Ipandikilo 22 03 25 Cotton 500 500 0 0 0 7 Nyakato Mshikamano 21 04 25 Cotton 500 500 0 0 0 Muungano 14 10 24 Cotton 500 500 0 0 0 8 Buzirayombo Tuinuane 18 07 25 Cotton 500 500 0 0 0 Mshikamano 17 08 25 Cotton 500 500 0 0 0 9 Kasenga Tegemeo 21 04 25 Maize 500 500 0 0 0 Igembesabo 15 10 25 Cotton 500 500 0 0 0 10 Mwekako Mkombozi 14 09 23 Maize 500 500 0 0 0 Mkombozi 11 13 24 Cassava 500 500 0 0 0 11 Bwongera Muungano 14 11 25 Maize 500 500 0 0 0 Ikanya 13 12 25 Maize 500 500 0 0 0 12 Rutunguru Ushirikiano 14 11 25 Rice 500 500 0 0 0 Umoja ni nguvu 12 12 24 Maize 500 500 0 0 0 13 Kibumba Chapa kazi 15 10 25 Maize 500 500 0 0 0 Mshikamano 13 12 25 Maize 500 500 0 0 0 14 Mabira Mkombozi 15 10 25 Maize 500 500 0 0 0 MAKI 13 11 24 Cassava 500 500 0 0 0 15 Kibehe Mshikamano 12 13 25 Maize 500 500 0 0 0 Nyimani 13 11 24 Maize 500 500 0 0 0 16 Nyisanzi Tujiinue 12 12 24 Maize 500 500 0 0 0 443 331 774 16,000 16,000 0 0 0 i ANNEX III: STATUS OF IMPLEMENTATION MICRO-PROJECTS AS AT 31ST DECEMBER, 2008 (PHYSICAL & FINANCIAL). Funds Issued (2007/08/09) “000” Ward Village Micro-Project Name Community DASIP Total Implementation Status Kibumba Construction of Godown 4,200 16,800 21,000 Not yet started Makurugusi Mabira Construction of Permanent cattle crush 1,400 5,600 7,000 Not yet Started Mwendakulima Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 Construction is still going on Buseresere Iparamasa Construction of Permanent cattle crush 1,400 5,600 7,000 Not yet Started Buziku Buziku Construction of Permanent cattle crush 1,400 5,600 7,000 Complete Nyakato Construction of Permanent cattle crush 1,400 5,600 7,000 Complete Buzirayombo Construction of Godown 4,200 16,800 21,000 Complete Bukome Buzirayombo Rehabilitation of a cattle dip 1,600 6,400 8,000 Not yet Kibehe Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 Construction is still going on Kigongo Nyisanzi Construction of crop market shed 6,000 24,000 30,000 Not yet started Bwongera Construction of crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 Not yet started Muganza Rutunguru Rehabilitation of a cattle dip 1,600 6,400 8,000 Not yet Kasenga Construction of crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 Not yet started Mwekako Construction of crop storage facility 4,000 16,000 20,000 Not yet started Kachwamba Mwekako Construction of Permanent cattle crush 1,400 5,600 7,000 Complete Ilemela Ilemela Construction of Permanent cattle crush 1,400 5,600 7,000 Not yet started Bwanga Itanga Construction of Godown 4,200 16,800 21,000 Complete Bukiriguru Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 Complete Ichwankima Ichwankima Construction of cattle dips 3,200 12,800 16,000 Not yet started GRAND TOTAL 69,600 278,000 348,000 i DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) DISTRICT SUMMARY FOR ALL PROJECTS NAME OF DISTRICT: CHATO QUARTER: SEMI - ANNUAL REPORTING DATE: 26/12/2008 YEAR: 2008/09 NAME OF REPORTING OFFICER: Dr. Balichene P.Madoshi Number of Projects Type of Project and its Description Community Investment Group Total Improved Livestock rangeland – • Construction of cattle watering charcos 05 00 05 Improved Livestock infrastructures for Diseases control. • Construction of permanent cattle crashes • Construction of cattle dips • Rehabilitation of cattle dips 06 01 02 0 0 06 01 02 Farmers facilitated with infrastructures necessary for storage and selling of agricultural produce. • Construction of Godown • Construction of crop storage facility • Construction of crop marketing shed 03 01 02 00 00 00 03 01 02 Food availability, household incomes strengthened • Training of Participatory farmer’s group through FFS Methodology 120 120 120 Total 140 120 140 Sources: annex I. FFS Progress report. Annex II. FFS Progressive report and Annex III. Monitoring and Evaluation Reports: Chato District Council

# Extracted Content JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZARA YA KILIMO NA CHAKULA KAULI YA UWAJIBIKAJI WIZARA YA KILIMO NA CHAKULA S.L.P. 9192, TEMEKE DAR ES SALAAM 2 1.0 MAELEZO YA UTANGULIZI Mkataba huu wa Huduma kwa Mteja ni kauli ya uwajibikaji kati ya Wizara ya Kilimo na Chakula (WKC) ambayo inatoa huduma kwa upande mmoja na wateja wake kwa upande mwingine. Kauli hii inaweka viwango maalum vya huduma ambavyo ni matokeo ya mashauriano kati ya wadau na wateja wa Wizara na inabainisha haki za wateja na utaratibu wa kushughulikia maoni na malalamiko yao. Wizara ya Kilimo na Chakula itawajibika kutoa taarifa za utendaji kazi kila mwaka kwa wadau wake na katika Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kulingana na mambo yaliyoainishwa katika kauli hii. Aidha, Wizara itaandaa mfumo maalum wa ufuatiliaji, upimaji wa mafanikio na nyenzo zitakazosaidia kurahisisha utoaji wa taarifa za utendaji wa Wizara. Serikali ya Tanzania imetambua umuhimu wa kutumia kauli za uwajibikaji kama nyenzo za kuleta mabadiliko ya kiutamaduni yanayomlenga zaidi mteja wakati wote wa utoaji huduma kwa umma. Mwezi Juni, mwaka wa 2000, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alizindua Mpango wa Kurekebisha Utoaji Huduma za Serikali, wenye uwazi na uwajibikaji kwa umma nchini. Kama sehemu ya utekelezaji wa mpango huo, Wizara ya Kilimo na Chakula inayo furaha kutangaza na kuzindua kauli ya uwajibikaji ya Wizara kwa wateja na wadau wake. Ili kufanikisha utekelezaji wake, kauli hii ya uwajibikaji itafanyiwa marekebisho kila itakapobidi kwa kushauriana na wadau. Wizara itafanya bidii kuyadumisha mahusiano hayo. Hivyo nawashauri wateja na wadau wetu kufuata utaratibu uliopendekezwa katika kauli ili kufanikisha lengo la kukuza ubora wa huduma zitolewazo na Wizara ya Kilimo na Chakula kwa Watanzania. Charles N. Keenja WAZIRI WA KILIMO NA CHAKULA Tarehe 9 Novemba 2002 3 2.0 MADHUMUNI YA KAULI YA UWAJIBIKAJI. Dhumuni kuu la kauli hii ya uwajibikaji ni kuboresha ufahamu wa umma juu ya upatikanaji na ubora wa huduma zinazotolewa na Wizara ya Kilimo na Chakula. Hii itawawezesha wateja na wadau wa Wizara kuelewa majukumu ya Wizara ya Kilimo na Chakula na jinsi ya kuwasiliana nayo. Huduma zinazotolewa na Wizara ni za utafiti wa kilimo, ugani, mafunzo kwa wataalam wa kilimo, takwimu na taarifa za kilimo, mfumo wa tahadhari dhidi ya upungufu wa chakula, ushauri wa kiufundi wa matumizi ya zana na pembejeo za kilimo, mipango ya matumizi ya ardhi, uzalishaji wa mbegu, udhibiti wa wadudu waharibifu na magonjwa ya mazao na mimea; huduma za utawala na utumishi na kuainisha na kusimamia sera katika sekta ya kilimo. Mambo makuu yaliyomo katika kauli hii. Kauli hii ina maelezo juu ya wadau wakuu wa Wizara na huduma wanazostahili kuzipata. Maelezo hayo yamegawanyika katika sehemu kuu zifuatazo:- • Viwango vya huduma za kilimo kulingana na maeneo makuu ya huduma zinazotolewa; • Utaratibu wa kuwasilisha malalamiko pale ambapo udhaifu utatokea katika utoaji huduma; na • Maelekezo ya namna ya kuwasiliana na Wizara. Tathmini ya kauli ya uwajibikaji Kauli hii itasaidia utawala wa Wizara na wafanyakazi kuandaa huduma na viwango tunavyodhamiria katika kuwahudumia wateja wetu. Ili iweze kukidhi mahitaji ya wateja, kauli hii itafanyiwa marekebisho ya mara kwa mara na Wizara itatathmini ufanisi wa utekelezaji wake kila mwaka kwa njia ya majadiliano na wateja wakeu. 3.0 MISINGI YA UTOAJI HUDUMA KWA UMMA Kupitia kauli hii, Wizara inaahidi kufuata misingi mikuu minane katika kutoa huduma zetu;- •••• Kiwango cha utoaji huduma Kupanga kwa uwazi viwango vya huduma ambavyo wateja wa Wizara watategemea kuvipata. Aidha tutatathmini na kurekebisha utekelezajii viwango hivyo vya huduma na kutangaza matokeo ya tathmini hiyo. •••• Kuwa wazi na kutoa taarifa Kutilia mkazo uwazi na mawasiliano bora kwa lugha rahisi kwa nia ya kusaidia watu wanaotumia huduma za Wizara. Aidha Wizara itawapatia wateja wake taarifa zinazohusu huduma zake katika kuendeleza kilimo na namna zitakavyotolewa katika kipindi cha mwaka mzima. •••• Mashauriano na ushirikishwaji Kufanya mashauriano kwa kuwashirikisha wateja na wadau ili kupata maoni yao juu ya namna ya kuboresha huduma zitolewazo na Wizara. 4 •••• Huduma sawa kwa wote Kuwathamini na kuwahudumia watu wote kwa usawa, na kuwa makini katika kuyahudumia makundi ya jamii yanayohitaji huduma maalumu kwa mfano, wazee na wenye ulemavu. •••• Kusahihisha na kurekebisha makosa yanapotokea Wakati wote tutajitahidi kurekebisha makosa haraka na kwa usahihi; tutajifunza kutokana na malalamiko ya wateja na tutauweka wazi utaratibu rahisi wa kuwasilisha malalamiko. •••• Matumizi bora ya rasilimali. Kutumia rasilimali zetu vizuri kwa nia ya kuonyesha uadilifu kwa walipa kodi na watumiaji wa huduma zetu. •••• Ubunifu na uboreshaji wa huduma. Kutafuta kwa wakati wote mbinu za kuboresha miundo mbinu na huduma za kilimo zinazotolewa. •••• Kushirikiana na wadau wengine. Kutoa maelekezo juu ya utekelezaji wa sera na viwango vya utoaji huduma za kilimo ili kuhakikisha huduma zitolewazo na Wizara ni za ubora unaokubalika na wateja wetu. Wizara itashirikiana na Wizara nyingine, Idara za Serikali, mashirika yasiyo ya kiserikali (NGOs) na wadau wengine katika utoaji wa huduma za kilimo ili kuinua viwango vya huduma hizo. 4.0 WATEJA NA WATUMIAJI WA HUDUMA ZA WIZARA YA KILIMO NA CHAKULA Mkakati wa Muda wa Kati wa Wizara unabainisha makundi ya watumiaji wakuu wa huduma zake na matarajio yao kama ifuatavyo:- (a) Serikali • Kuimarika kwa uwezo na ufanisi wa uongozi katika sekta ya Kilimo; na • Kuchangia katika kuhakikisha kuwepo kwa usalama endelevu wa chakula nchini. (b) Wateja (Wakulima, wafanyabiashara, wasindikaji, walaji, wawekezaji na watafiti). • Upatikanaji wa huduma katika wakati muafaka na kwa gharama nafuu; • Uendelezaji wa teknolojia sahihi za uzalishaji; • Urahisi wa upatikanaji wa huduma; • Haki na uwazi, • Huduma sawa kwa jinsia zote, • Ubora wa Sera na taratibu muafaka za usimamizi wa Sheria na kanuni zinazosimamia uzalishaji na maendeleo ya sekta ya kilimo. 5 (c) Wafanyakazi • Elimu ya ujuzi unaohitajika na fursa ya kuuendeleza; • Malipo yanayolingana na kazi iliyofanyika; • Uwazi na haki katika kuwaendeleza wafanyakazi; • Kuungwa mkono kiutawala na kisiasa; • Mazingira mazuri ya kazi na vitendea kazi vya kutosha, na • Uongozi bora. (d) Wabia wa Maendeleo • Uongozi bora wenye uwazi; • Ubora na ufanisi wa utoaji huduma na utunzaji wa rasilimali. (d) Wanasiasa: • Huduma pasipo ubaguzi; • Kuitikia matarajio ya kisiasa; • Huduma bora, endelevu na za gharama nafuu kwa wananchi; na • Kuchangia kwa ukamilifu katika vita dhidi ya umasikini na ukimwi. 5. MUUNDO NA HUDUMA ZETU. Ili kuyashughulikia na kukidhi matakwa ya wateja wetu, muundo wetu umebadilishwa ili kulenga masuala ya kuendeleza kilimo na chakula (Kiambatanisho Na I). Mkakati wa Muda wa Kati wa Wizara (2001-2006) umeainisha maeneo makuu 11 (Kiambatanisho Na. II) ya huduma zitolewazo na Wizara yetu kama ifuatavyo:- • Uainishaji wa sera na kusimamia utekelezaji; • Usimamizi wa utekelezaji wa sheria na kanuni na usimamizi wa viwango vya ubora wa mazao; • Kukasimu majukumu Halmashauri na Sekta Binafsi; • Utafiti na maendeleo katika sekta ya Kilimo; • Kusimamia utendaji kazi na maendeleo ya rasilimali nguvu-kazi; • Urahisi wa upatikanaji wa huduma za kiufundi na ugani; 6 • Ushirikiano na nchi jirani na ulimwengu kwa ujumla; • Usalama wa taifa dhidi ya njaa; • Udhibiti wa visumbufu vya mimea na mazao yake; • Upatikanaji na usambazaji wa takwimu na taarifa za kilimo; na • Mafunzo kwa wataalam na wakulima. DIRA YETU: Wizara ya Kilimo na Chakula inadhamiria kuwa na ubunifu na uwajibikaji katika kuongoza maendeleo ya sekta ya kilimo. MATAZAMIO YETU: Kuendeleza kukuza ufanisi na ubora wa huduma katika sekta ya kilimo kwa kushirikiana na wadau wote. Tutadumisha viwango vya hali ya juu vya ubora katika:- •••• Kutunga, kuratibu, kusimamia na kutathimini utekelezaji wa sera za sekta ya kilimo na kusimamia asasi zinazowajibika na uendelezaji uzalishaji wa mazao ya Kilimo; •••• Kutoa huduma za kitaalamu hususan katika ugani, umwagiliaji, udhibiti wa visumbufu vya mimea na mazao, matumizi bora ya ardhi, zana na mitambo ya kilimo na upatikanaji wa takwimu na taarifa za sekta ya Kilimo; •••• Kukuza na kuratibu utafiti wa mazao ya Kilimo na uendelezaji wa mafanikio ya utafiti; •••• Kuendeleza ushiriki wa Sekta Binafsi na Serikali za Mitaa katika utoaji huduma; •••• Kuendeleza na kuratibu uwekezaji katika sekta ya Kilimo; •••• Kufuatilia taarifa za mazao, dharura kuhusu hali ya hewa, kutunza akiba ya chakula na kueneza tekinolojia za kutunza mazao baada ya kuvunwa, •••• Kushirikiana na taasisi za kitaifa na kimataifa zinazo hudumia sekta ya Kilimo. Ili kufanikisha dira na matazamio yetu, tutaitikia mahitaji ya wadau wetu kwa kuajiri wataalamu wenye taaluma na uwezo, watakaofanya kazi kwa viwango vya hali ya juu vya uaminifu, uadilifu na tija. 6.0 MAADILI MUHIMU Tumebainisha maadili manane muhimu katika utoaji wetu wa huduma kama ifuatavyo:- (i) Kutafuta ufanisi katika utoaji huduma Tutahakikisha huduma itolewayo ni madhubuti, inayoendana na wakati na inayolenga kwenye vitendo (ii) Utiifu kwa Serikali Tutatumikia kwa utiifu na kwa uadilifu Serikali iliyochaguliwa na kuwa madarakani na tutafuata amri zote halali kutoka kwa Waziri wetu na viongozi waandamizi kwa kadri ya uwezo wetu. 7 (iii) Kujituma kazini Tutakuwepo sehemu zetu za utendaji muda wote wa kazi na tutajituma kwa uwezo wote kiutendaji katika muda huo wote. (iv) Huduma bila upendeleo Hatutaendekeza au kulea ushabiki wa kisiasa mahala pa kazi au kusababisha kutumia mitizamo na itikadi zetu za kisiasa kutuamulia utendaji kazi; (v) Uadilifu Hatutaomba au kupokea zawadi, upendeleo, au vishawishi vya fedha au vinginevyo wakati tunawajibika kazini. Aidha, hatutatoa zawadi, upendeleo au vishawishi na hatutatumia wakati wa kazi au taarifa tulizozipata katika utendaji kazi kufanya kazi binafsi au kujinufaisha kibinafsi. (vi) Staha kwa wote Tutawatumikia wateja na wafanyakazi wenzetu kwa staha na unyenyekevu. Daima tutajiona kuwa ni watumishi wa umma na tutakuwa waangalifu sana tutakapokuwa tunawahudumia wazee, wagonjwa, walemavu, na makundi mengine ya jamii yanayohitaji msaada maalum wa jamii. (vii) Kuheshimu sheria Tutahakikisha kuwa hatufanyi uvunjaji wa sheria wakati wa utendaji wa kazi, na hatutamwamuru yeyote kuvunja sheria. Iwapo tutaamriwa kutenda jambo ambalo ni kinyume cha sheria, tutakataa kutekeleza amri hiyo na tutatoa taarifa kwa viongozi wetu. (viii) Matumizi sahihi ya taarifa za kikazi Hatutahodhi bila sababu taarifa ambazo jamii inayo haki ya kuzifahamu. Aidha, hatutashiriki katika matumizi ya taarifa za siri. 7. VIWANGO VYETU VILIVYOTHIBITISHWA Ili kuhakikisha maadili yaliyotajwa hapo juu yanatekelezwa, tutaendelea kwa muda wote kuboresha viwango vyetu vya utoaji huduma kwa wateja wetu. Upimaji wa uboreshaji wa huduma zetu utazingatia misingi ifuatayo:- (a) Ubora wa viwango vya huduma. Tutajitahidi kuendelea kuboresha huduma tunazotoa, kwa kuzingatia mambo yafuatayo:- •••• Mwitikio Tutaitikia mwito wa kusaidia wananchi kupambana na majanga ya viumbe na magojwa ya mimea ya milipuko hususan wakati wa dharura. •••• Ufafanuzi 8 Tutaziweka bayana taarifa zote zilizowasilishwa kwenu juu ya aina za huduma, taratibu za kuzipata, na mapendekezo na usahihi wa taarifa kuhusu huduma zetu kwako. •••• Usahihi Tutatathmini ubora wa huduma zetu kwako kwa kutumia viwango vya ubora unaokubalika. •••• Ubora Tutahakikisha huduma zetu zinazingatia mahitaji yako maalum. Tutahakikisha tunazingatia mahitaji ya watoto, walemavu, wagonjwa na makundi mengine ya jamii yanayohitaji msaada wa jamii. (b) Mahusiano yetu na wajibu wetu kwa wateja wetu:- Tutaanzisha na kuendeleza mahusiano mazuri ya kiutendaji kazi na mahusiano mema na wateja wetu kwa kuwa na maelewano mazuri ya matarajio, haki na majukumu yetu sote. Tunaahidi kudumisha viwango vya juu vya huduma zetu katika maeneo yafuatayo:- •••• Ushauri Tutajitahidi wakati wote kukupatia bila upendeleo ushauri sahihi na usiobadilika-badilika • Tabia za watumishi Kama watumishi wa umma, tutakuwa wanyenyekevu na waadilifu wakati wote. Aidha tutakuwa wenye heshima, makini na kupenda kujifunza zaidi juu ya mahitaji yako binafsi, na kuwa wasikivu wa matakwa na maoni yako. •••• Elimu kwa umma Tutawajibika kuendeleza ujuzi na ufahamu wako juu ya huduma mbalimbali tunazozitoa •••• Ukaguzi Tutahakikisha tunafanya ukaguzi mara kwa mara na kwa wakati muafaka wa sehamu zote za umma na za watu binafsi zinazohudumia sekta ya kilimo. •••• Kuboresha taratibu Mara zote tutaboresha taratibu za upatikaji huduma kulingana na viwango vinavyokubalika vya utoaji huduma kwa nia ya kuhakikisha upatikanaji wa huduma bora na kuhakikisha matumizi endelevu ya raslimali za uzalishaji wa mazao ya kilimo. •••• Uendelezaji wa rasilimali nguvu-kazi Tutaendeleza juhudi za kukuza na kuboresha kiwango cha ubora wa raslimali nguvu-kazi inayohudumia maendeleo katika sekta ya kilimo. 9 (c) Viwango vya kutoa huduma kwa wakati muafaka Viwango hivi vinahusisha jinsi tunavyotoa huduma kwa haraka na kwa uhakika. Tutajitahidi kuboresha huduma zetu katika maeneo yafutayo:- • Muda wa kupatiwa majibu ya masiliano Tutazishughulikia barua, barua-pepe, na simu zote haraka kadiri inavyowezekana na wakati wote kabla ya siku saba. •••• Muda wa kutoa huduma muhimu Tutashughulikia huduma muhimu hususan vibali, maombi na mapendekezo kuajiri watumishi, kuthibitishwa kazini, kupandishwa vyeo na mafao ya mwisho kwa haraka kadri iwezekanavyo. Aidha, kwa huduma muhimu kama utafiti wa mazao, maendeleo ya mazao, mafunzo, uainishaji na usimamizi wa utekelezaji wa sera, usalama wa chakula, na uhifadhi wa chakula cha dharura zitatolewa kwa haraka kadiri iwezekanavyo na kwa wakati wote katika viwango vya muda kama ilivyoainishwa katika sehemu ifuatayo. HUDUMA ZA UTAFITI Makao makuu • Uratibu wa shughuli za utafiti – kila mwaka; • Kupanga na kutathmini shughuli za utafiti – Kila miezi 6; • Kutoa miongozo ya kitaaluma kwa watafiti kwenye kanda - kila miezi 6; • Utayarishaji wa bajeti – miezi 3; • Sera na mipango ya programu za utafiti – miezi 6; na • Shuguli za ushirikiano kati ya utafiti, ugani na wakulima – wiki 1 hadi 6. Utafiti wa mazao • Kufanya utafiti wa aina bora za mbegu za mazao – miaka 5; • Kujaribu mbegu mpya za mazao katika mazingira mbalimbali – miaka 3; • Kufanya utafiti wa viua wadudu katika mazao – miaka 3; • Kuweka mikakati husishi ya ujumla katika kukabili wadudu waharibifu wa mazao – miaka 3; • Kufanya tathmini ya viini lishe katika mbegu mbalimbali za mazao – mwaka 1; • Kutayarisha na kutoa vipeperushi juu ya teknolojia mpya – miezi 3; • Kutoa mbegu za awali za mazao mbalimbali – miezi 6; • Kusimamia uzalishaji wa mbegu za msingi za mazao – miezi 6; na • Kutoa ushauri wa kitaalam juu ya usimamizi wa utafiti wa mazao – miezi 2. Programu maalum • Savei ya udongo katika Wilaya kiwango cha uwiano wa 1:125,000 – mwaka 1 • Utafiti wa rutuba katika udongo – miezi 3 • Savi ya mashamba makubwa (eneo la kilomita za mraba 0.5) katika uwiano wa 1:10,000 – miezi 5; na • Utafiti wa viwango vya ubora wa udongo, maji na mimea sampuli 100 – miezi 3; • Mafunzo kwa wataalam wa maabara – miezi 3; • Mafunzo kwa wakulima – wiki 4 • Kuandaa na kuchapisha vijitabu vya matumizi endelevu ya mbolea – miaka 3; • Kutoa matokeo ya utafiti 9kwenye vituo vya utafiti na mashamba ya wakulima) miaka 3 hadi 5; 10 • Kuchapisha ramani za rasilimali za kilimo – siku 1; • Kufanya majaribio mashambani ya zana za wanyamakazi – miezi 3; • Kutoa ushauri wa kitaalam juu ya kilimo cha kutumia wanyamakazi, kilimo cha kuhifadhi udongo na usinidikaji wa mazao – miezi 4; • Utoaji wa mbegu bora za miti – miezi 5; • Kutoa ushauri wa kitaalam juu ya kilimo mseto na hifadhi ya rasilimali asili – miezi 1 hadi 4; na • Uanishaji wa maeneo kwa misingi ay mifumo ya kilimo – mezi 6 - 12 Mifumo ya kilimo/Sayansi-jamii katika kilimo • Kuwafunza wataalam wa kilimo juu ya mifumo ya kilimo na sayansi jamii katika kilimo – wiki 4; • Kuchapisha taarifa za utafiti wa sayansi-jamii katika kilimo baada ya utafiti – miezi 2; HUDUMA ZA MENDELEO YA MAZAO Huduma za Ugani • Kutoa mafunzo ili kuboresha uwezo wa kitaaluma kwa maofisa wa ugani – wiki 2; • Kutayarisha na kuchapisha zana za kufundishia wataalamu na wakulima: vipeperushi na mabango – wiki 2; majarida – miezi 2; vipindi vya video na televisheni – miezi 3; vipindi vya radio – wiki 2; • Kuratibu utayarishaji na usimamizi wa maonyesho ya kilimo katika kanda na kitaifa – miezi 4; • Kutathmini ubora wa programu za ugani- mwezi 1; na • Kupanga programu za ugani – miezi 2. Huduma za Udhibiti wa Visumbufu vya Mimea na Mazao • Kutoa utabiri na udhibiti wa milipuko ya mapanya – siku 6 baada ya kupokea taarifa husika; • Kudhibiti mashambuzi ya ndege waharibifu wa nafaka shambani (Quelea quelea) – siku 6 baada ya kupokea taarifa husika; • Udhibiti wa milipuko ya nzige: taarifa ya milipuko- siku 60 baada ya mvua za mwanzo; na udhibiti – siku 6 baada ya kutambuliwa yalipo makundi ya nzige; • Kutabiri na udhibiti milipuko mikubwa ya viwavijeshi: utabiri – siku 2 baada ya kupokea taarifa za mitego ya nondo wa viwavijeshi; • Kutoa cheti cha usafi wa mimea dhidi ya visumbufu – siku 3; • Kutoa kibali cha kuingiza mimea na mazao yake – siku 3; • Kutoa cheti cha kusajili madawa ya kuulia visumbufu vya mimea na mazao – misimu 3; • Kutoa kibali cha kuagiza madawa ya kuulia visumbufu vya mimea na mazao yake –siku 1; na • Kutoa kibali cha kuagiza viumbe maadui wa visumbufu vya mimea (viumbe marafiki wa mkulima) – miezi 6 baada ya kupata maombi (muda unaweza kupungua au kuongezeka kutegemea aina ya kiumbe husika). Huduma ya zana na pembejeo • Ukaguzi wa ubora wa zana – siku 7 hadi 14; • Kutoa mafunzo kwa wataalamu wa ugani, madereva wa mitambo, na wakulima juu ya matumizi ya zana – wiki 1 hadi 2; • Kutoa cheti cha ubora wa kazi ya ukarabati wa zana na mitambo ya uzalishaji kilimo – wiki 1; 11 • Kuthibitisha ubora wa zana zilizofanyiwa majaribio – wiki 1; • Ukaguzi wa ufanisi wa zana katika uzalishaji – siku 2; • Huduma ya ukaguzi wa mashamba ya mbegu – siku 2; • Huduma ya ukaguzi wa ubora wa mbegu – siku 1; • Huduma ya uchunguzi wa ubora wa sampuli za mbegu: uchunguzi wa usafi wa mbegu – siku1; unyevunyevu- siku 1; uwezo wa kuota- siku 14; • Ukaguzi wa ubora wa mbegu baada ya mavuno – siku 2; • Kutoa mafunzo ya mbinu za uzalishaji wa mbegu bora kwa wakulima, wakala wa makampuni ya mbegu, maofisa ugani - siku 21; • Kutoa ushauri kwa mawakala wa makampuni ya kuuza pembejeo za kilimo – wiki 2; • Kutoa ushauri juu ya matumizi endelevu ya pembejeo za kilimo hususan mbolea, madawa ya kuulia wadudu na zana – siku 7; • Kutoa ushauri wa kitaalamu juu ya matumizi endelevu ya ardhi – miezi 6; • Kufanya tathmini ya ubora wa rasilimali za uzalishaji kilimo husuan ardhi kwa kuweka mipaka ya matumizi rasmi kufuatana na mpango wa taifa wa matumizi endelevu ya ardhi – miezi 24; na • Kuandaa na kuchapisha vitabu na majarida juu ya matumizi endelevu ya rasilimali ardhi na maji – miezi 3. Uendelezaji wa mazao • Kutoa ushauri juu ya kuandikishwa kwa mashirikia ya hiari yanayohudumia sekta ya kilimo – wiki 2; • Kushauri juu ya kukubalika kwa sehemu ya kujenga viwanda vya kusindika mazao ya kilimo wiki 2; na • Kutoa ushari juu ya uendelezaji wa uzalishaji wa mazao ya kilimo – wiki 1. Huduma za umwagiliaji • Kufanya uchunguzi wa awali wa miradi ya umwagiliaji maji mashambani kwa kuangalia ukubwa wa eneo na mwinuko wa ardhi – siku 14 hadi 180; • Kutathmini kiwango cha kupatikanaji wa maji yanayohitajika kwa umwagiliaji maji mashambani - siku 14 hadi 180; • Kufanya upimaji wa wali ili kuainisha maeneo yanayofaa kwa umwagiliaji – siku 30; • Kufanya upimaji wa kina wa udongo – siku 60; • Kufanya usanifu wa miundo mbinu ya uwagiliaji maji mashambani – siku 90 hadi 180; na • Kufanya tathmini ya masuala ya mazingira katika miradi ya umwagiliaji maji mashambani – siku 90. HUDUMA ZA USALAMA WA CHAKULA Uchunguzi na tahadhari ya awali juu ya njaa • Kuandaa taarifa za mwezi juu ya hali ya chakula nchini – kila tarehe 20 ya mwezi husika; 12 • Kuandaa taarifa rasmi juu ya hali ya hewa na inavyoweza kuathiri uzalishaji kilimo – kila baada ya siku 10; • Kuandaa na kuchapisha taarifa za awali za hali ya usalama wa chakula nchini – kila tarehe 15 ya mwezi Mei; • Kuandaa na kuchapisha taarifa kamili juu ya hali ya usalama wa chakula nchini – kila tarehe 30 mwezi Agosti; • Kuchapisha taarifa ya hali ya uhifadhi wa chakula nchini Kila tarehe 15 Disemba; • Kutoa ushauri wa kitaalamu juu ya mbinu bora za kuhifadhi mazao ghalani – siku 7; • Kuratibuna kusimamia maonyesho ya mbinu bora za kuhifadhi mazao baada ya mavuno kwa wakulima na walaji – wiki 2; na • Kutathmini na kutoa ushauri wa kitaalamu wa programu za ugani juu ya hifadhi bora ya mazao baada ya mavuno – mwezi 1. HUDUMA ZA HIFADHI YA CHAKULA YA TAIFA • Kutoa kibali cha kuingiza nafaka nchini – siku 2; • Kutoa kibali cha kutoa nafaka nje ya nchi – siku 2; na • Kutoa taarifa ya kiwango cha nafaka katika hifadhi ya taifa – siku 2. HUDUMA ZA MIPANGO NA UAINISHAJI SERA • Kutoa ushauri juu ya mipango ya maendeleo katika sekta kilimo – siku 2; • Kutoa taarifa ya robo, nusu na mwaka ya maendeleo ya sekta ya kilimo – Wiki 3 baada ya kipindi husika; • Kutoa uchauri wa kiufundi kwa mipango ya maendeleo ya sekta ya kilimo – wiki 2; • Kukusanya na kuchapisha takwimu za msingi za uzalishaji wa mazao ya kilimo –kila tarehe 15 ya mwezi Mei; • Kutoa ushauri wa kisera juu ya maswala yanayohusu sekta ya kilimo – wiki 2. HUDUMA ZA MAFUNZO • Kutathmini mitaala ya mafunzo ya wataalam wa sekta ya kilimo na wakulima – miezi 2; • kuandaa mitaala ya mafunzo ya wataalam na wakulima – miezi 3; • Kuandaa nyezo za kufundishia wataalam na wakulima - miezi 9; • Kutoa mafuzo ya ngazi ya astashahada kwa wataalam wa kilimo – miaka 2; • Kutoa mafunzo ya ngazi ya stashahada kwa wataalam wa kilimo – miaka 2; • Kutoa mafunzo maalum kwa wakulima (chuoni) – wiki 2 hadi 4; • Kutoa mafunzo kwa maafisa ugani kuhusu mazao ya bisahsara na chakula – wiki 3; • Kuchambua na kupitisha maombi ya mafunzo ya nje ya nchi – mwezi 1; na • Kufanya maandalizi ya safari za wanafunzi nje ya nchi – mwezi 1. 8.HAKI NA MAJUKUMU YA MTEJA 13 Katika mkataba huu tumejaribu kuweka viwango vya huduma zetu, kwa kuzingatia viwango ambavyo tunaimani wateja wanahaki ya kuvitarajia kutoka kwetu. Pamoja na wateja kuwa na haki ya kupata huduma ya kiwango cha juu kutoka kwetu, vilevile tunaamini wateja wetu wana haki na majukumu yafuatayo:- Unazo haki zifuatazo:- • Kutathmini viwango vya ubora wa huduma zetu na kukata rufaa; • Kuwasilisha malalamiko kwa huduma usiyoridhika nayo (maelekezo yapatikana mbele); • Kutunziwa siri katika masuala yako; • Kupatiwa huduma na taarifa unazozihitaji katika viwango vinavyokidhi hususan kwa wale wasiojiweza na wazee; • Kushirikishwa katika kutoa ufumbuzi wa matatizo yako ya kilimo, na kutoa mapendekezo • Kupewa heshima Vile vile tunaamini kwamba wewe kama mteja kwa upande wako una wajibu wa kufuata maadili yafuatayo ya tabia, ili kutuwezesha kutoa huduma nzuri, zinazoleta mafanikio na zenye kujenga mahusiano mema. Unao wajibu ufuatao:- • Kuwa na mahusiano mema na watumishi wa umma; • Kutotoa zawadi, upendeleo au kutoa ushawishi wowote; • Kuwahi kufika katika ahadi za mikutano; • Kutoa majibu/taarifa sahihi na kwa wakati unotakiwa tunapozihitaji; • Kutovunja sheria, zinazokufanya upewe huduma unazozihitaji; • Kutoa mchango wako kwa mujibu wa sera na taratibu zilizowekwa ili kuendeleza kilimo. 9. MAONI NA MALALAMIKO Tunakaribisha mawazo yanayolenga kujenga na ushauri kuhusu huduma zetu ili tuweze kuziboresha. Zaidi ya yote tunaahidi kuwa tutashughulika na kuyapa umuhimu malalamiko yako na vile vile yatashughulikiwa na ofisa mwenye madaraka kwa haraka iwezekanavyo. NAMNA YA KUWASILISHA MAONI AU MALALAMIKO Unaweza kuwasilisha maoni au malalamiko yako kwa posta, simu, simu pepe, barua –pepe au binafsi kwa:- Katibu Mkuu Wizara ya Kilimo na Chakula S.L.P 9192 DAR ES SALAAM Simu Na.: (022) 2862480/4 Faksi Na.: (022) 2862077 Barua pepe: psk@kilimo.go.tz Ofisi za Wizara ya Kilimo na Chakula ziko Temeke, Barabara ya Kilimo mkabala na Barabara ya Mandela, Dar es Salaam. 14 Tunafungua ofisi kuanzia saa 1:30 asubuhi mpaka saa 9.30 mchana siku za kawaida isipokuwa siku za sikukuu. Ili kuwasiliana na ofisi zetu za kanda (Kiambatanisho III). 10. KUPITIA UPYA KAULI MBIU Lengo la kupitia upya kauli mbiu Tunadhamiria kuifanya kauli hii kuwa hai kwenda na wakati na mabadiliko ya kijamii, hasa ya sekta ya kilimo ambayo yanakugusa moja kwa moja. Tutahakikisha kuwa umuhimu wake unaendelea kuwepo na kila mara tutakuwa tunafanyia tathmini ili kuona iwapo:- • kauli hii itaendelea kujali huduma za mteja na marekebisho mapya ambayo ni muhimu katika sekta ya kilimo kwa manufaa yako; • viwango vya huduma vinaendana na matakwa yako na wadau wengine. Tunakaribisha maoni juu ya hili; • hati inaendelea kukidhi misingi ya huduma za umma na maadili; • yaliyomo kwenye hati hii ni sahihi; • muundo, mfumo na upatikanaji wake vinakufaa; • taarifa/takwimu tunazotunza ni sahihi na za kutegemewa kuhusu maoni yako, viwango vya huduma na malalamiko; • mabadiliko yanapaswa kufanywa kutegemea na malalamiko yako yakiwemo:- Mfumo uliopo haukidhi kutatua malalamiko yanayojitokeza na hivyo kulazimika kutafuta msaada wa juu zaidi; • tunaiboresha kauli hii kwa ushirikiano mwema na wadau wetu. 11.0 KUWAKILISHA TAARIFA ZA MAFANIKIO KULINGANA NA VIWANGO VYA HUDUMA. Tutaendelea kuujali umma, kuwajibika katika shughuli zetu kwa kutangaza huduma za kauli hii na taarifa za viwango vyetu, katika kutimiza ahadi, uwajibikaji na makubaliano tuliyojiwekea.Tutafuatilia mara kwa mara upeo wa ufahamu wa wateja wetu kuhusu kauli hii. Takwimu na taarifa zitakazopatikana zitatusaidia kupima mafanikio yetu ya kila mwaka. Aidha ili kuhakikisha tunafanikisha azama hiyo, tutafanya yafuatayo:- • Tutatangaza viwango vyetu vya utoaji huduma kama ilivyoainishwa katika kauli hii katika hotuba ya Bajeti ya Wizara ya kila mwaka; • Tutatoa taarifa ya utekelezaji wa kauli yetu katika Kamati ya Mawaziri ya Programu ya Kuboresha Utumishi wa Umma kila mwaka; • Tutatoa taarifa za utendaji wa mkataba kwa Ofisi ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Mahesabu kulingana na mahitaji ya Ukaguzi wa Mahesabu na kupima kama huduma za umma zinazingatia gharama; • Tutatoa taarifa za ufanisi wetu kwa wateja na wadau (ikiwa ni pamoja na wafanyakazi) ili kuongeza uwazi na uwajibikaji, na kudumisha uhusiano wa wadau na wafanyakazi wetu. • Tutatoa muhtasari wa malalamiko na jinsi yalivyoshughulikiwa katika taarifa ya mwaka ya Wizara. • Tutatoa muhtasari wa taarifa za mwaka katika Ofisi ya Waziri Mkuu kwa ajili Kuandaa taarifa ya serikali kwa ujumla juu ya kauli za uwajibikaji. 15 Kiambatanisho Na. I: Muundo wa Wizara ya Kilimo na Chakula WAZIRI WA KILIMO NA CHA KULA KITENGO CHA SERA NA MIPANGO KITENGO CHA SERA NA UHASIBU IDARA YA UTAWALA NA UTUMISHI KITENGO CHA UKAGUZI WA NDANI IDARA YA MAFUNZO YA KILIMO KITENGO CHA HIFADHI YA CHAKULA YA TAIFA IDARA YA MAENDELEO YA MAZAO YA KILIMO IDARA YA UTAFITI NA MAENDELEO IDARA YA USALAMA WA CHAKULA YA TAIFA SEHEMU YA UTAFITI WA MAZAO SEHEMU YA PROGRAMU MAALUM SEHEMU YA MIFUMO YA KILIMO/SAYANSI JAMII SHEMU YA HUDUMA ZA UGANI SEHEMU YA UNDELEZWAJI MAZAO SEHEMU YA HUDUMA ZA UMWAGILIAJI SEHEMU YA UDHIBITI WA VISUMBUFU SEHEMU YA ZANA NA PEMBEJEO SEHEMU YA URATIBU MAZAO NA TAHADHARI YA NJAA SEHEMU YA HUDUMA ZA HIFADHI YA MAZAO KATIBU MKUU 16 KIAMBATANISHO Na. II: MAENEO MAKUU YA UTKELEZAJI YA WIZARA YA KILIMO NA CHAKULA UTEKELEZAJI ENEO LA I: UAINISHAJI SERA NA KUSIMAMIA UTEKELEZAJI Lengo: Kuboresha (wizara ya Kilimo na Chakula) ili iwe na uwezo wa kuandaa sera nzuri za wakati Vigezo: Idadi ya wataalamu waliofundishwa katika uandaaji wa sera, vitendea kazi na utekelezaji mzuri wa sera UTEKELEZAJI ENEO LA 2: USIMAMIZI WA UTEKELEZAJI WA SHERIA NA KANUNI NA VIWANGO VYA UBORA WA MAZAO Lengo: Utoaji wa huduma bora za kilimo zinazoendana na pembejeo na mazao bora. Vigezo: Ongezeko la asili mia ya pembejeo na mazao ya kilimo katika masoko kulingana na taratibu zilizowekwa. UTEKELEZAJI ENEO LA 3: KUKASIMU MAJUKUMU HALMASHAURI NA SEKTA BINAFSI Lengo: Kufanikisha kukasimu majukumu ambayo siyo ya wizara moja kwa moja kwenye serikali za mitaa na sekta binafsi Vigezo: Kuona kuwa serikali za mitaa na sekta binafsi zinatekeleza kwa ufanisi majukumu yaliyokasimiwa. UTEKELEZAJI ENEO LA 4: UTAFITI NA MAENDELEO YA SEKTA YA KILIMO Lengo: Mchango wa maendeleo ya utafiti wa kilimo katika kukuza uzalishaji endelevu wa mazao ya kilimo. Vigezo: Idadi ya wakulima watumiao matokeo ya tafiti za kilimo UTEKELEZAJI ENEO LA 5: KUSIMAMIA UTENDAJI KAZI NA MAENDELEO YA RASILIMALI NGUVU-KAZI Lengo: Wizara ya Kilimo na Chakula yenye kutoa huduma bora kwa wateja wake Dira: Kupunguza muda wa kuwajibu/kutoa majibu ya matatizo ya wahudumiwa na kwa gharama nafuu. UTEKELEZAJI ENEO LA 6: URAHISI WA UPATIKANAJI WA HUDUMA ZA KIUFUNDI NA UGANI: Lengo: Utoaji wa huduma bora za kiufundi (umwagiliaji, matumizi ardhi na zana za kilimo) pamoja na huduma ya ugani. Vigezo: Idadi ya ushauri mbalimbali wa kiufundi uliotolewa kwa serikali za mitaa na sekta binafsi. UTEKELEZAJI ENEO LA 7. USHIRIKIANO NA NCHI JIRANI NA ULIMWENGU KWA UJUMLA Lengo: Ushirikiano wa kimataifa, uchangie kwa kuboresha utendaji kazi wa Wizara ya Kilimo na Chakula. Vigezo:Ongezeko la upatikanaji wa misaada kutokana na ushirikiano na mashirika ya kimataifa. UTEKELEZAJI ENEO LA 8: USALAMA WA TAIFA DHIDI YA NJAA Lengo:Kufikia hifadhi ya chakula ya taifa endelevu. Vigezo:Kuwepo kwa chakula cha ziada kinachoweza kuwafikia wananchi kwa urahisi popote nchini. UTEKELEZAJI ENEO LA 9: UDHIBITI WA VISUMBUFU VYA MIMEA NA MAZAO YAKE Lengo: Udhibiti bora wa wadudu waharibifu wa mimea na mazao. Vigezo: Kupunguza viwango vya uharibifu wa mazao. UTEKELEZAJI ENEO LA 10 UPATIKANAJI NA USAMBAZAJI WA TAKWIMU NA TAARIFA ZA SEKTA YA KILIMO Lengo: Upatikanaji rahisi wa taarifa na takwimu za kilimo na uendeshaji Vigezo: Kuongezeka kwa idadi ya watu wanaohitaji takwimu za kilimo na uendeshaji, na kupungua kwa muda wa kutolewa huduma hizo. 17 UTEKELEZAJI ENEO LA 11 MAENDELEO YA WATUMISHI NA ELIMU KWA WAKULIMA Lengo: Kuwaendeleza watumishi sehemu za kazi na kuwapatia wakulima mafunzo Vigezo: Kuinua viwango vya ubora wa utendaji kazi na ubora na tija katika mazao ya kilimo 18 KIAMBATANISHO Na. III: ANUANI ZA OFISI MBALIMBALI ZA WIZARA YA KILIMO NA CHAKULA VITUO VYA KANDA VYA UTAFITI Mkurugenzi wa Kanda Kanda ya Ziwa S.L.P. 1433 MWANZA Mkurugenzi Kutuo Cha Utafiti wa Kilimo S.L.P.. 6226 DAR ES SALAAM Mkurugenzi wa Kanda Kanda ya Kaskazini S.L.P. . 6024 ARUSHA. Afisa Mfawidhi Kituo cha Utafiti wa Kilimo (KATRIN) Private Bag, Ifakara MOROGORO Mkurugenzi wa Kanda Kanda ya Magharibi S.L.P. . 306 TABORA Afisa Mfawidhi Kituo cha Utafiti wa Kilimo, Maruku S.L.P. 127 BUKOBA Mkurugenzi wa Kanda Kanda ya Kusini S.L.P. 509 MTWARA Afisa Mfawidhi Kituo cha Utafiti wa Chai, Kifyulilo S.L.P. 93 MUFINDI Mkurugenzi wa Kanda Kanda ya Nyanda za Juu Kusini S.L.P. 400 MBEYA Mkurugenzi Tropical Pesticides Research Institute S.L.P. 3024 ARUSHA Mkurugenzi wa Kanda Kanda ya Magharibi S.L.P. . ILONGA, KILOSA Mkurugenzi Kituo cha Utafiti Mlingano S.L.P. 5088 TANGA Afisa Mfawidhi (Cholima) S.L.P. 1892 MOROGORO Mkurugenzi Kituo cha Utafiti wa Mboga na Matunda, Tengeru S.L.P. 1253 ARUSHA Afisa Mfawidhi Kituo cha Utafiti wa Miwa S.L.P. 30031 KIBAHA Afisa Mfawidhi Kituo cha Utafiti wa Mizabibu, Makutopora S.L.P. 1676 DODOMA VITUO VYA KANDA VYA UMWAGILIAJI Afisa Mfawidhi Kanda ya Umwagiliaji Kilimanjaro S.L.P. 1843 Moshi Tel/Fax: 027 2750494 Afisa Mfawidhi Kanda ya Umagiliaji Mtwara S.L.P. 671 Mtwara Tel: 023 2333121 Afisa Mfawidhi Kanda ya Umwagiliaji Morogoro S.L.P. 515 Morogoro Simu: 023 4571/2 Fax: 023 4572 Afisa Mfawidhi Kanda ya Umwagiliaji Mbeya S.L.P. 3575 Mbeya Simu: 025 2503485 Fax: 025 2502242 Afisa Mfawidhi Kanda ya Umwagiliaji Mwanza S.L.P. 11454 Mwanza Simu: 028 570964 Fax: 028 2500676 Afisa Mfawidhi Kand ya Umwagiliaji Tabora S.L.P. 1053 Tabora Simu: 026 2604166 Fax: 026 604274/2604218/2604892 19 VYUO VYA MAFUNZO KWA WAKULIMA Afisa Mfawidhi Chuo cha Wakulima Bihawana S.L.P. 877 DODOMA Afisa Mfawidhi Chuo cha Wakulima Ichega S.L.P. 58 NJOMBE Afisa Mfawidhi Chuo cha Wakulima Inyala S.L.P. 57 MBEYA Afisa Mfawidhi Chuo cha Wakulima Mkindo S.L.P. 40 Turiani MOROGORO VYUO VYA WATAALAM WA KILIMO Mkuu wa Chuo MATI Ukiliguru S.L.P. 1434 MWANZA Simu: 0282550215 Mkuu wa Chuo MATI Uyole S.L.P. 2292 MBEYA Simu: 025-2510015 Mkuu wa Chuo MATI Ilonga S.L.P. 66, Ilonga KILOSA Simu: No. 023262064 Mkuu wa Chuo KATC Moshi S.L.P. 1241 MOSHI Simu: 027-2752293 Mkuu wa Chuo MATI Mlingano S.L.P. 505 TANGA Simu:. 027-274884 Mkuu wa Chuo MATI Igurusi S.L.P. 336 MBEYA Mkuu wa Chuo MATI Mtwara S.L.P. 121 MTWARA Simu: 023-2333837 Mkurugenzi Chuo cha Sukari cha Taifa Kilombero S.L.P. 97 KIDATU Simu/Fax: 023-2626050 VITUO VYA KANDA VYA KUDHIBITI WA MILIPUKO YA VISUMBUFU VYA MIMEA NA MAZAO Mratibu Udhibiti wa Visumbufu Kanda ya Kati S.L.P. 1101 DODOMA Mratibu Udhibiti wa Visumbufu Kanda ya Kaskazini S.L.P. 1004 ARUSHA Simu:/Fax No. 027-2553387 Mratibu Udhibiti wa Visumbufu Kanda ya Kusini S.L.P. 57 MBEYA Mratibu Udhibiti wa Visumbufu Kanda ya Magharibi S.L.P. 476 SHINYANGA Simu:/Fax 027 2762731 Afisa Mfawidhi Kutuo cha Udhibiti wa Mapanya S.L.P. 3047 MOROGORO Afisa Mfawidhi Kituo cha Udhibiti Kibaolojia S.L.P. 30031 KIBAHA MASHAMBA YA MBEGU Meneja wa Shamba Shamba la Mbegu Msimba S.L.P. 78KILOSA, MOROGORO The Farm Manager Shamba la Mbegu Arusha S.L.P. 1294 ARUSHA 20 Meneja wa Shamba Shamba la Mbegu Dabaga P. O. 437 IRINGA Meneja wa Shamba Shamba la Mbegu Kilangali S.L.P. 104, Kilosa MOROGORO The Farm Manager Shamba la Mbegu Mwele P. O. 37 Maramba TANGA NATIONAL SEED TESTING LABORATORIES Afisa Mfawidhi TOSCA- Morogoro S.L.P. 1056 MOROGORO Afisa Mfawidhi TOSCA-Njombe S.L.P. 405, Njombe MBEYA Afisa Mfawidhi TOSCA – Tengeru S.L.P. 2060, Tengeru ARUSHA

# Extracted Content THE COTTON INDUSTRY ACT (CAP. 201) COTTON INDUSTRY REGULATIONS ARRANGEMENT OF REGULATIONS Title Regulations PART I PRELIMINARY PROVISIONS 1. Citation. 2. Application. 3. Interpretation. PART II REGISTRATION MATTERS 4. Registration of growers, traders, processors, exporter, importers and ginners. 5. Procedures for registration. 6. Particulars for registration of growers. 7. Appointment of registration agent. 8. Requirements for registration of growers. 9. Refusal of registration. 10. De-registration. 11. Re-registration. PART III COTTON CULTIVATION AND HUSBANDRY 12. Good crop husbandry. 13. Restriction on intercropping. 14. Prevention of growing and marketing ratooned cotton. 15. Obligation to protect the environment. 16. Safety and hygiene of premises. 17. Guidelines for cotton collection bags. PART IV LICENSING MATTERS 18. Issuance of license. 19. Mode of application for a license and permit. 20. Types of licenses. 21. Refusal to issue license. 22. Revocation and suspension of license. 23. Re-application for registration and licensing. 24. Transfer and assignment of licenses. 2 PART V QUALITY CONTROL WEIGHING AND INSPECTION 25. Packing of seed cotton lint. 26. Conditions for drawing samples. 27. Quality maintenance. 28. Inspection of cotton. 29. Grading of cotton. 30. Weighing of seed cotton. PART VI CONTRACT FARMING 31. Contract of farming. 32. Restriction on contract farming. 33. Contents of contract farming. 34. Dispute settlement mechanism. 35. Registration of contract. 36. Financier to keep register. PART VII MARKETING AND SALES PROCEDURE 37. Cotton buying season. 38. Indicative price. PART VIII SHARED FUNCTIONS AND STAKEHOLDER FORUM 39. Annual stakeholders meeting. 40. Role of members in annual stakeholders meeting. 41. Procedure for convening meeting. 42. Implementation of stakeholders meeting resolution. 43. By-laws of Local Government Authorities. 44. Financing of shared functions. PART IX ADMINISTRATIVE MATTERS 45. Guidelines. 46. Appointment of an agent. 47. Cotton industry strategic action plan. 48. Standards of service. 49. Clients service charter. 50. Books and records. PART X MISCELLANEOUS PROVISIONS 51. Ginning and ginnery expansion. 52. Adulteration of cotton. 3 53. General offences. 54. Corporate liability. 55. Forfeiture. 56. Appeals to the Minister. 57. Revocation and savings. 4 GOVERNMENT NOTICE NO. ………………… published on………………… THE COTTON INDUSTRY ACT (CAP.201) _______ REGULATIONS _________ (Made under section 52(1)) __________ THE COTTON INDUSTRY REGULATIONS, 2011 PART I PRELIMINARY PROVISIONS Citation 1. These Regulations may be cited as the Cotton Industry Regulations, 2011. Application 2. These Regulations shall apply to any type or grade of cotton grown, cotton produced, imported into or exported out of Mainland Tanzania. Interpretation 3. In these Regulations, unless the context otherwise requires- Cap. 201 “Act” means Cotton Industry Act; “authorized officer” means an officer appointed by the Board or its agents to fulfil specific purposes on its behalf; “contracted grower” means a grower who is party to a seed cotton contract; “contract farming” means farming under an agreement between cotton growers, farmers or producers on the one part and financiers including cotton buyers, ginneries investors or bankers on the other part; “cotton exporter” means a person whether the owner, seller or ginner under any cotton lint sale contract who sends or transports cotton lint for sale or trade abroad; “cotton” means the fruits of Gossypium hirsutum; “cotton cake” means the solid matter remaining after oil has been extracted from the cotton seeds; “cotton grade A” means mature seed cotton which is white and free from stain, extraneous matter or damage from any cause; “cotton grade B” means any seed cotton of merchantable quality inferior to grade A cotton; “cotton oil” means the yellow, viscous fixed oil, containing principally 5 linoleic acid, pressed from the seeds of various Gossypium species; the refined oil also known as cottonseed oil (oleum gossypii seminis) is colourless and used in foods and some pharmaceutical preparations; “cotton pack” means non- polypropylene pack, bag or sack in which seed cotton is packed for delivery to any buyer, financier or ginner; “Director” means the Director responsible for crop development in the Ministry; “dispute settlement authority” means the authority responsible for settlement of disputes arising out of contract farming; “farming season” means the time of the year when farming operations take place; “ginned cotton seed” means cotton seed, with or without linters, which has been separated from the fibre and has not been subjected to any processing of manufacturing; “ginning” means primary processing of seed cotton, which involves the separation of cotton seed from seed cotton into cotton lint and ginned cotton seed; “grower” means any person who grows cotton plants; “grower groups” means groups of cotton growers formed for the purpose of entering into contract of farming with financiers; “indicative price” means minimum cotton price announced by the Board after consultation with stakeholders; “inputs” means planting materials, agrochemicals, fertilizers, farm implements and packaging materials; “premises” includes land, building, factory, erection, vehicle, or receptacle whatsoever for the purpose of growing, sorting, processing, or transporting of cotton; “premium cotton” means a Tanzanian high quality cotton of tang and gany +½ grade “ratooned cotton” means a seed cotton crop from re-growth of seed cotton from the previous season “seed cotton by- products” means by-products of seed cotton, cotton seed and cotton lint; “seed cotton contract” means seed cotton which is subject to a seed cotton contract; “side-buying” means the practice by which a ginner purchases seed cotton from a grower who has a contract with another ginner ; and “side-selling” means a practice in which a grower sells seed cotton to ginner other than with the one he has entered into a contract of farming. PART II REGISTRATION MATTERS Registration of growers, traders, Processing, exporters, 4.-(1) The Board shall keep and maintain a register of cotton growers, traders, processors, exporters, importers and ginners for the purposes of- (a) monitoring contract of farming; 6 importers and ginners (b) regulating cotton quality; (c) establishing a basis for planning and making appropriate estimates of inputs; (d) controlling import and export of cotton; and (e) dealing with any other relevant matters in the cotton industry. (2) The Board shall, upon registration, issue a registration number and Certificate prescribed in the First Schedule. (3) The Board shall not charge registration fee under this regulation. Procedures for registration 5.-(1) A grower who intends to engage in cotton business shall be registered by the Board upon submission of the respective application form prescribed in the First Schedule. (2) A financier who intends to engage in cotton business under a contract Board upon submission of the respective form as prescribed under the First Schedule. Particulars for registration of growers 6.-(1) The Board shall enter particulars of growers in the register, indicating where applicable- (a) full name and address of the grower and in case of an association, name and addresses of individual members of such association; (b) where the person who owns the land is not the actual cotton grower, name and address of the land owner; (c) the estimated area in hectares of the whole farm, and the area planted with cotton on the date of its registration; (d) description of the location of the farm or field in sufficient details to identify the farm, and where applicable, location of the farm or field in a general map of the area; (e) where the person being registered has not yet planted cotton, the area that is proposed to be planted with cotton; and (f) any other information, which may be deemed necessary for the purpose of registration. (2) The Board shall update the register of growers before the commencement of each farming season. Appointment of registration Agent 7.-(1) Subject to Section 42 of the Act, the Board may on such terms and conditions appoint an agent for the registration of growers. (2) An agent appointed under sub regulation (1) shall perform registration activities specified by the Board in conformity with the provisions of these Regulations. Requirements for Registration of growers 8. A grower shall only be registered by the Board if he meets the following requirements- (a) that the grower to be registered is already growing cotton at the 7 time of registration or has definite intention to commence growing cotton within a period of six months from the date of application for registration; and (b) that the land where the cotton is grown or is to be grown has been specified by the Director pursuant to Section 7 of the Act. Refusal of registration 9.-(1) The Board may refuse to register any grower who fails to meet the requirements for registration under these Regulations. (2) The Board shall issue a written notice to a grower whose registration has been refused. (3) A grower aggrieved by the decision of the Board pursuant to sub regulation (1) may, within sixty days from the date of receipt of written notice, appeal to the Minister. De-registration 10.-(1) The Board shall, after being satisfied that the registered grower has failed to comply with the terms and conditions of registration, de-register the grower. (2) The Board shall, before de-registration, issue notice of its intention to deregister the grower and require him to give reasons as to why he should not be de-registered. (3) The grower who has been de-registered under Sub regulation (1) shall cease to operate as a grower. (4) A grower aggrieved by the decision of the Board may, within sixty days from the date of receipt of written notice, appeal to the Minister. Re-registration 11. A grower de-registered under regulation 10 may be re-registered upon such additional terms and conditions as the Board may specify. PART III COTTON CULTIVATION AND HUSBANDRY Good crop husbandry 12. A grower shall observe recommended practices of good crop husbandry as prescribed under the Seventh Schedule. Restriction on intercropping 13.-(1) A grower shall not intercrop cotton with other crops within the same field. (2) Any person who contravenes or fails to comply with sub- regulation (1), commits an offence and shall, on conviction, be liable to pay a fine of not less than one hundred thousand shillings or to imprisonments for a period of three months or to both. Prevention of growing and marketing ratooned cotton 14.-(1) A person shall not grow or market rationed cotton. (2) Where a person fails to comply with the provision of sub regulation (1), the Board shall order the destruction of such cotton at the expense of that person. 8 (3) The Board shall issue guidelines for uprooting, disposal or burning of whole cotton plants after harvesting. (4) A grower who fails to comply with this Regulation commits an offence and shall, upon conviction, be liable to a fine of not less than one hundred thousand shillings or imprisonment for a period of not less than three months or to both such fine and imprisonment. Obligation to protect the environment 15.- (1) For the purpose of conserving the environment, a grower shall- (a) use agrochemicals in an appropriate manner so as not to pose danger to the environment; (b) not burn farms or field for the purpose of weeding; (c) grow cotton using good agricultural practices; and (d) take any other appropriate measures to ensure environmental protection. (2) The Board may issue environmental guidelines for adherence by growers. Safety and hygiene of premises 16. A premises used for processing, storage and transportation of cotton shall be kept in a clean and hygienic condition prescribed by the Board or any relevant authority. Guidelines for cotton collection bags 17. The Board shall provide guidelines in respect of cotton collection bags for harvesting before the beginning of harvesting season. PART IV LICENSING MATTERS Issuance of license 18.-(1) The Board shall issue a license to a buyer, processor, and exporter of seed cotton, cotton lint and cotton by-products upon such terms and conditions as provided for in these Regulations. (2) The Board shall issue a license or permit after being satisfied that the applicant has met all the requirements for the issuance of such license or permit. (3) A cotton lint or linter export licence shall only be issued to the owner of cotton lint, ginner or a seller under a contract of cotton lint sale. (4) Any person who trades in cotton without a valid licence or permit commits an offence. Mode of application for a license and permit 19.-(1) Application for license and permit shall be in the prescribed form as provided in the Second Schedule. (2) The Board shall, within fourteen days upon receipt of the application, process every application for a license to be issued under these Regulations. 9 (3) A license shall be valid for a period of one year and may be renewed for another period of one year Types of licenses 20.-(1) Subject to section 5(3) of the Act the Board shall issue to any successful applicant, a license or permit of the following categories- (a) seed cotton buying license; (b) ginning license; (c) cotton lint or linters export license; (d) cotton seed or cake export permit; and (e) cotton lint export permit. (2) A licence or permit issued under this part shall be as provided in the Second Schedule. Refusal to issue license 21. The Board shall not issue a license to an applicant who- (a) fails to show evidence of capacity to carry out a business relating to the applied license; (b) fails to comply with the provisions of the Act and these Regulations; (c) fails to observe the terms and conditions related to a license issued to him in previous seasons; (d) is indebted to the Board, growers, processors or Local government authority; (e) fails to comply with financing requirement of shared functions. Revocation and suspension of license 22.-(1)Notwithstanding the provisions of regulation 18, the Board shall after giving the license holder an opportunity to be heard, revoke or suspend any license issued under these Regulations, where it is satisfied that the holder of the license- (a) despite warning from the Board, wilfully neglects to observe conditions related to the license; (b) has ceased to carry on the business in respect of which the license was issued; (c) in the case of a ginning licence holder, has failed to comply with the requirements of regulation 25. (2) A person whose license has been suspended or revoked shall not transact any business to which the license relates during the period of such suspension or revocation. (3) The Board shall, as soon as the license holder rectifies the situation that necessitated the suspension of any license, lift the suspension. (4) A person who contravenes the provisions of sub regulation (2) commits an offence and shall, upon conviction, be liable to a fine of not less than two million shillings. Re-application 23. A person whose license has been suspended by the Board may 10 for registration and licensing re-apply to the Board for a new license upon additional terms and conditions as the Board may deem necessary. Transfer and assignment of licenses 24. Save as otherwise provided in the Act, a person to whom a license has been issued by the Board shall not lend, transfer or assign the license. PART V QUALITY CONTROL ,WEIGHING AND INSPECTION Packing of seed cotton and lint 25.-(1) Cotton packing shall be of the following standards - (a) the cotton packs shall contain only one grade of seed cotton: (b) the cotton pack shall not contain any feathers, grass, sticks, twine, sand, stones or extraneous matters not commonly found together with packaged seed cotton; (c) the material of the cotton pack shall not contain or consist of polypropylene: (d) the cotton packs shall be of such type and standard as the Board may, from time to time, specify. (2) A ginner shall not use synthetic fibrous material for labelling the cotton pack in identifying the cotton seed variety, the grower or any other form of identification. (3) The twine used to stitch or repair the cotton pack must be made of cotton and no synthetic material is permitted. (4) Notwithstanding any contractual arrangements, a person shall not purchase seed cotton in any cotton pack contrary to the provision of sub regulation (1). Conditions for drawing samples 26.-(1) A ginner shall draw one sample of cotton from each bale which shall weigh not less than two hundred grams and shall within seven days after drawing, deliver the samples to the Board for classification using the requisition form as prescribed in the Fourth Schedule. (2) Without prejudice to the provision of sub regulation (1) the Board may allow the drawing of more than one sample as it may deem fit. (3) The Board shall charge a classification fee per bale where a high volume instrument machine is used as the Board may determine from time to time. (4) The Board shall for the purpose of quality control, issue a cotton quality certificate for every requisition by a ginner made under sub- regulation (1). (5) A certificate issued under sub-regulation (4) shall be as prescribed in the Fourth Schedule. (6) Any person who exports cotton lint without a cotton quality certificate issued by the Board commits an offence, and the Board may, in addition to any other penalty, revoke the ginning licence. 11 Quality maintenance 27. A grower, trader, processor, exporter, importer and ginner shall maintain quality of cotton at all levels of production, processing and marketing as provided in these Regulations. Inspection of cotton 28.-(1) The Board shall have the power to inspect cotton farms and premises used for processing, storage and transportation of cotton for the purpose of quality control. (2) The Board shall, in exercising the power under sub-regulation (1) appoint such number of qualified persons to be cotton inspectors. (3) An inspector appointed under Sub regulation (2) may, at any reasonable hour of the day, enter upon any cotton premises, inspect and examine the premises for the purpose of ensuring compliance with the provisions of these Regulations and the Act. (4) An inspector may, for the purpose of establishing any breach of any provisions of these Regulations; take samples of any seed cotton, cotton lint or cotton seed, or of any product thereof, found in cotton premises. (5) A person who obstructs an inspector in the exercise of the powers conferred upon him by this regulation, or who neglects or refuses to produce to the inspector any book or record which the inspector may request to be produced for his inspection commits an offence. Grading of cotton 29.-(1) A grower shall grade seed cotton into grade A and B as determined by the Board. (2) A ginner shall grade seed cotton on the basis of International cotton classification grades approved by the Board. (3) The Board may downgrade any cotton pack which contains more than one grade of seed cotton. Weighing of seed cotton 30.-(1) A cotton buyer shall ensure the weighing scales used for the purchase of cotton are inspected and approved in accordance with the requirements prescribed by the Authority responsible for weights and measures. (2) A cotton buyer shall weigh seed cotton in the presence of the grower. 12 PARTI VI CONTRACT FARMING Contract of farming 31.-(1) Contract of farming may be entered into between a grower on one part and a financier such as a buyer, processor, investor or banker on the other part at the start of the farming season. (2) Parties shall, in entering into contract of farming under sub-regulation (1), use a standard form contract prescribed under the Sixth Schedule to these Regulations. (3) Growers shall, for the purpose of entering into contract of farming, form grower groups. Restricti on on contract farming 32. (1) Parties to the contract of farming shall negotiate on terms and conditions of their contract in consultation with the Board. (2) A financier shall not enter into a single contract with more than one grower or grower group. (3) A grower or grower group who entered in contract farming with a financier shall not practise side selling. Content s of contract of farming 33.Without prejudice to the provision of Section 14A of the Act, a contract of farming shall include the following components- (a) particulars of the financier; (b) particulars of the grower or grower group; (c) responsibilities of the financier; (d) responsibilities of the grower or growers group; (e) dispute settlement clause; (f) modalities of pricing; (g) type of facilitation to the grower or growers group; (h) specified crop production estimates in hectares and volume, corresponding input requirements and the price thereof; (i) any other additional terms specified by the parties. Dispute Settleme nt mechani sm 34. Any dispute arising between the parties in respect of provisions of the contract of farming shall be settled in a manner provided for in the contract. Registra tion of contract s 35. A financier shall submit his contract of farming to the Board for perusal and registration. 13 Financie r to keep register 36.-(1) A financier shall keep and maintain a register of growers and grower groups for whom he has contracted with. (2) The Board may, upon request, access the registers of growers and grower groups maintained by the financier. (3) A financier who denies the Board access to the registers of growers or growers groups commits an offence and the Board may, in addition to the general penalty provided for under these Regulations, cancel his license. PART VII MARKETING AND SALES PROCEDURES Cotton buying season 37.-(1) The Board shall, in consultation with stakeholders and before the start of the buying season, announce the date on which the buying season may commence. (2) The trading hours at a cotton buying post shall be from 0800 hours in the morning to 1800 hours in the evening. (3) The Board shall make administrative guidelines which shall govern the buying and selling of cotton during the season (4) A cotton buyer who contravenes or fails to comply with this regulation commits an offence and shall, upon conviction, be liable to a fine of not less than two million shillings or to imprisonment for a term not exceeding three years or to both. Indicati ve price 38.-(1) The Board shall, in consultation with stakeholders, announce indicative price before commencement of seed cotton buying season. (2) The Board shall, in announcing the indicative prices, take into consideration the prevailing world market prices and relevant costs of ginners and growers. (3) The Board may convene a stakeholders meeting to adjust the indicative price of cotton in the event of change of market conditions. PART VIII STAKEHOLDERS FORUM AND SHARED FUNCTIONS Annual stakeholder s meeting 39.-(1) There shall be an annual stakeholders meeting composed of key stakeholders from the cotton industry. (2)The members of an annual stakeholders meeting shall be as prescribed in the Eighth Schedule. Role of members in annual stakeholder s meeting 40. The collective role of members in an annual stakeholders meeting shall be to- (a) deliberate and make resolutions on issues presented to it; (b) determine modalities for financing its meeting and activities; (c) arrange for funding of the shared functions and other matters of 14 common interest to cotton stakeholders; (d) form committees and working groups for the better carrying out the shared functions; (e) deliberate and determine indicative price; and (f) implement any other matters for sustainability and stability of the cotton industry. Procedure for convening meetings 41. Stakeholders shall adopt stakeholders meeting procedures as prescribed in the Eighth Schedule. Implementa tion of stakeholder s meeting resolutions. 42.-(1) For the purpose of ensuring implementation of resolutions in the stakeholders meeting, the Local government authorities may present their implementation report of the previous stakeholders’ resolutions at an annual stakeholders meeting. (2) The Board shall be responsible for the follow up and coordination of the implementation of stakeholders meeting resolutions. By- Laws of Local Governmen t Authorities 43. Subject to the provisions of Section 47 of the Act, the Local government authorities may, in the implementation of the shared functions agreed by stakeholders, take into consideration the following- (a) increase in production of cotton in their respective areas (b) proper husbandry of cotton; (c) maintenance of quality of cotton from production to market levels; (d) proper and maintenance of infrastructure, and (e) any other matter for the development of the cotton industry. Financing of shared functions 44. (1) Subject to Section 53 of the Act, every stakeholder shall comply with the agreed mode of financial contribution. (2) Any Stakeholder who contravenes or fails to comply with the mode of financial contribution agreed by Stakeholders under sub- regulation (1) shall have his cotton buying licence, ginning licence or his export licence suspended forthwith and no lint bales shall be allowed to leave the ginnery gate. PART IX ADMINISTRATIVE MATTERS Guidelines 45. (1) The Board may issue administrative guidelines in relation to the following- (a) contract farming; (b) cotton production; (c) cotton processing; 15 (d) cotton marketing; (e) exportation and importation of cotton; (f) any other matter as it may deem necessary. (2) Any guidelines made pursuant to sub-regulation (1) shall take effect upon the approval of the Minister. Appointme nt of an agent 46. The Board may, upon such terms and conditions as may deem fit, appoint an agent to perform its functions. Cotton industry strategic action plan 47. The Board shall, in consultation with other stakeholders, develop cotton industry strategy in which it shall draw its strategic action plan. Standard of service 48. The Board shall develop staff performance evaluation system based on its strategic action plan. Clients service charter 49. The Board shall establish and publish clear standards of service so as to ensure effective and efficient delivery of service to its clients. Books and records 50.-(1) A person registered under these Regulations shall maintain books and records of cotton dealing and shall, using the prescribed forms under the Fifth Schedule, submit to the Board accurate and proper reports of- (a) in the case of a licensed buyer and processor, the amount of cotton purchased or processed by him for every week, month or year within a cotton season; (b) in the case of a licensed exporter, cotton purchased and exported, within each month of the cotton season; (c) in the case of a licensed importer, a monthly return of cotton imported and sold locally. (d) In the case of textile spinning mill, a monthly report of lint purchased. (2) Any information under Sub regulation (1) shall be availed to cotton inspectors upon request. (3) The Board shall compile and may upon request furnish a copy of the monthly report to key stakeholders. PART X MISCELLANEOUS PROVISIONS Ginning and ginnery expansion 51.-(1) Ginner who intends to expand a ginnery shall apply to the Board using the form prescribed in the Third Schedule. (2) Any person who contravenes the provision of sub regulation (1) commits an offence. 16 Adulteration 52. - Any person who adds or causes to be added, any foreign or of cotton extraneous matter to any seed cotton or cotton lint commits an offence. General Offences 53.-(1) Any person, who contravenes any provision of these Regulations for which no specified penalty is provided, commits an offence and shall, upon conviction, be liable to a fine of not less than two million shillings or to imprisonment for a term of not less than three years or to both. Corporate liability 54. Where any offence against these regulations has been committed by any person with the consent or approval of a director, manager, secretary or any other authorized officer with the capacity as a director of that body corporate, shall be deemed to have committed the offence in the corporate name. Forfeiture 55. The court may, in addition to any other penalty which may be imposed on any offence committed, order the cotton to be forfeited by the Government. Appeals to the Minister 56. A person who is not satisfied with any decision made by the Board in the enforcement of any provision of the Act or of these Regulations may, within Sixty days after being notified of the decision, appeal in writing to the Minister. Revocation and Saving G.N. No. 471 of 2000 57.-(1) The Cotton Regulations, 2000 are hereby revoked. (2) Any orders made, permit or license issued before the coming into effect of these Regulations shall continue to be in force until they are cancelled or otherwise rendered invalid under these Regulations or any other law. 17 ____ FIRST SCHEDULE _________ TANZANIA COTTON BOARD REGISTRATION OF A GROWER (Made under Regulation 5(1)) Preliminary 1. Name of applicant …………………………………………………………………….. 2. Identification particulars (National Registration or Voter Registration) 3. I am a grower cultivating or proposing to cultivate seed cotton in: District ……………………………………….. Division …………………………. Ward ………………………………………….. Village …………………………… 4. My personal address is ………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….. 5. Details of existing financier, if any…………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. 6. Current/proposed hectarage of seed cotton planted …………………………………… ………………………………………………………………………………………..… ………………………………………………………………………………………..... ____________________ ______________________ Name in full Authorized Signatory Designation ………………………………………………… _Date_____________ 18 TANZANIA COTTON BOARD CERTIFICATE OF REGISTRATION AS A GROWER This is to certify that ……………………………………………………………… is registered for the ……………………….. season with the Tanzania Cotton Board in terms of Regulation 4 of the Cotton Industry Regulations, 2011, as a grower, with effect from the date hereof, and has furnished the following as the address/addresses of the premises where he or she shall operate: (i) ………………………………………………………………………………….. (ii) ………………………………………………………………………………….. (iii) …………………………………………………………………………………. The registration number allocated by the Board is ……………………………… ……………………………………. ……………………………………………… Date for Director General of the Board 19 TANZANIA COTTON BOARD REGISTRATION OF FINANCIER (Made under Regulation 5(2)) Preliminary 1. Name and address of Financier ……………………………………………………... …………………………………………………………………………………………… …… 2. Ginning Capacity in Tanzania …………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………. Details of contractual arrangements between Financier and growers 3. Total Area Contracted – Hectares – (to be supported by a list of the contracted growers, their location and their hectare) …………………………………………. …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 4. Expected Yield (kg/ha) by the end of September in the year of registration …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 5. Level of USD financing of cotton production …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 6. Nature of inputs provided to contracted growers …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 7. Do you intend to export any of the seed cotton purchased by you? YES/NO ____________________ _____________________ Name in full Authorised Signatory Designation …………………………………………………….. Date Association Stamp Signature …………………………….. Designation …………………………. Date …………………………………. 20 TANZANIA COTTON BOARD CERTIFICATE OF REGISTRATION AS A FINANCIER This is to certify that ……………………………………………………………… is registered for the ……………………… season with the Tanzania Cotton Board in terms of Regulation 4 of the Cotton Industry Regulations, 2011 as financiers, with effect from the date hereof, and has furnished the following as the address/addresses of the premises where he or she shall operate: (i) ……………………………………………………………………………………… (ii) ……………………………………………………………………………………… (iii) ……………………………………………………………………………………… The registration number allocated by the Board is ………………………………………… …………………………………. ……………………………………………… Date for Director General of the Board _____________________________________________________ 21 __________ SECOND SCHEDULE _________ LICENSE _________ TANZANIA COTTON BOARD FORM NO. 1 APPLICATION FOR SEED COTTON BUYING LICENSE (Made under Regulation 19(1)) 1. Particulars of Applicant: I/We _________________________________________ of P.O. Box _______________ and holders of Business License No. ____________________ (attached) issued at ___________ wish to apply for seed cotton buying license for the ____________ season. 2. Areas of Operation: I/We intend to operate in the following buying posts: - ____________________________ total in number _______ the estimated total volume of the crop I/We expect to buy is about ________________ kgs of seed cotton. 3. Financial Arrangements: I/We confirm that I/We will have no problems with financing and we attach herewith confirmation from my/our financier _____________________________________ of P.O. Box _______________ 4. Ginning Arrangement: I/We also confirm that I/We have my/our own ginnery (Name) _____________________ I/We have ginning contract with M/s. _______________________________ to use their/his ginnery (Name) _________________________________ 5. Declaration I/We hereby declare that I/We shall abide by the regulations governing the purchase of seed cotton as issued and as will be directed by the Board from time to time. ______________________ ______________________ __________________ Signature Capacity Official Stamp Date: _________________ For office use only: I __________________________ hereby approve/ not approve this application Signature and Official Stamp NOTE: See procedure to be followed over leaf 22 PROCEDURE TO BE FOLLOWED BY APPLICANTS FOR SEED COTTON BUYING LICENSE The applicant must do the following: (a) visit the area where he intends to buy cotton; (b) register with the Regional and District Authorities of the respective areas and abide by directions of such authorities; (c) visit and obtain confirmation from a ginnery that the seed cotton purchased shall be ginned at that designated ginnery. QUALIFICATIONS FOR OBTAININGSEED COTTON BUYING LICENSE (a) the applicant should be in possession of a valid trading license; (b) the applicant must show financial ability with the support of a reputable bank or financial institution; (c) the application should be supported by certification by the Board or its agent that the intended buying posts have been inspected and passed for cotton buying for that season; (d) the applicant must be a member of Tanzania Cotton Association A: L: APPLICATION-SEED COTTON BUYING LICENSE 23 TANZANIA COTTON BOARD SEED COTTON BUYING LICENSE SCBL No. ____________ __________ (Issued Under Regulation 20(2)) __________ License is hereby granted to M/s. ________________________________ of P.O. Box _____________________ to buy seed cotton during ___________season, ending _____________at the buying post designated by the Board and the cotton so purchased shall be ginned at ____________________ Ginnery. Issued at _______________ this ______ day of ________________ 20____ DIRECTOR GENERAL TANZANIA COTTON BOARD P.O. BOX 9161 DAR ES SALAAM RENEWAL Renewed for _________________ season ending _____________ Signature ________________ NOTE: This license is issued subject to the conditions shown overleaf 24 CONDITIONS TO BE OBSERVED BY COTTON BUYERS (a) Every buyer shall be a member of Tanzania Cotton Association (TCA) and not blacklisted by any local or international recognized institution. (b) Every cotton buyer shall buy cotton from registered growers unless provided otherwise by the Board. (c) All buyers of seed cotton shall issue produce receipts to farmers for cotton purchased. (d) Any buyer shall purchase seed cotton in two grades, that is, Grade A and Grade B. (e) Every seed cotton buyer shall engage a qualified cotton grader at every buying post. (f) Every buyer shall display in an easily accessible place in conspicuous manner the following- (i) Standard grade sample box approved by the Board at the beginning of every buying season; (ii) producer price to be offered for each grade; (iii) Weighing scale properly inspected and passed by Weights and Measure Agency of Ministry of Trade and Industries; (iv) buying License issued by the Board. (g) Every buyer of seed cotton must purchase seed cotton from a designated buying/ auction post only. (h) Every buyer must use jute, cotton or any other material that will be approved by the Board to pack seed cotton at designated buying post. (i) Every buyer of seed cotton shall ensure that, all purchased seed cotton is insured with a reputable insurance company. (j) At any buying post, buyers should ensure that- (i) all grass within five meters of the seed cotton store is removed; (ii) all cotton refuse is burnt; (iii) stores are properly repaired, cleaned and fumigated before the beginning of the season; (iv) floor should be well surfaced. (k) Grade A cotton shall be kept separate from Grade B (l) The Board shall have power to inspect any buying post at any time without notice, to ensure compliance with these regulations. (m) Buyers of seed cotton shall also abide by regulations issued by Councils and Regional Consultative Committees (RCC). (n) Buyers shall produce standard weekly reports to the Board showing- Weekly purchases and deliveries of seed cotton by grade for every buying post. Producer price offered for each grade. (o) Buyers shall deliver seed cotton directly from buying post to ginneries designated for the area, unless instructed otherwise by the Board in writing. (p) Every buyer shall retain at the buying post book copies of produce receipts and delivery notes throughout the buying season. (q) Cotton buyers shall contribute to the Cotton Development Trust Fund as will be agreed by stakeholders from time to time on a weekly basis for seed cotton purchased during the week on or before Friday the following week. (r) The Board may exercise its powers under Section 35 (1) of the Cotton Industry Act No. 2 of 2001 to cancel or suspend a license if the Licensee fails to comply with terms and conditions of the License. Where a license is cancelled, the buyer shall have to re-apply upon payment of shillings one million and where a license is suspended, the buyer shall pay Tanzanian shillings five hundred thousand after complying with the conditions of this license. (s) In addition, any person who contravenes any one of these regulations shall be guilty of an offence. (t) A person aggrieved by the decision of the Board cancelling or suspending his license may appeal to the Minister. 25 F: L: S COTTON BUYING LICENSE TANZANIA COTTON BOARD FORM NO. 2 APPLICATION FOR COTTON GINNING LICENSE (Made under Regulation 19(1)) 1. Particulars of Applicant I/We ___________________________________ of P.O. Box _______________ owner/lessee of _____________ Ginnery with Registration No. ______________ situated at _________________ in ___________ District ____________ Region. 2. Type of Ginnery _______________ Ginnery has ________ single/double roller/saw gins installed, for the ______________ season. I/We intend to operate ___________ gins. Press per bale _________ kgs annually. 3. Declaration I/We hereby declare that the ginnery has been duly inspected and passed by the Board's Ginnery Inspectors as per the attached Ginnery Inspection Report No. ____________ dated _____________. I/We also declare that I/We shall abide by the conditions governing the ginning of cotton as issued and as will be directed by the Board from time to time. ____________________ _____________________ ___________________ Signature Capacity Official Stamp Date _______________ For office use only: I ________________________ hereby approve/ not approve this application ____________________________ Signature and Official Stamp NOTE: See conditions overleaf 26 REQUIREMENTS FOR OBTAINING A GINNING LICENSE (i) An applicant must own a ginnery or must have hired/leased one from a ginnery owner. Proof of hiring/leasing must be shown. (ii) The ginnery concerned must have been inspected and approved by the Board's Ginnery Inspectors. (iii) The applicant must be a member of Tanzania Cotton Association and not blacklisted by any local or international recognized institutions. (iv) It is the responsibility of the ginner to cause the Inspectors from the Board to inspect and certify the ginnery for issuance of a ginning license. (v) Holders of ginning licenses shall be bound to observe the rules and regulations governing the operation of ginnery. 27 TANZANIA COTTON BOARD GINNING LICENSE [(GL NO………..] Made under regulation 20(2) License is hereby granted to M/s. ________________________________________ of P.O. Box ____________________ to gin and bale cotton during __________ season, ending _______________at the ________________ Ginnery with Registration No. ______________ situated at ___________________ in ________________ District, ___________________ Region by means of_______________ single/double roller/saw gins and press providing bales weighing between 181 and 220 kilograms net. Issued at ______________________ this ______ day of ________________ 20____ DIRECTOR GENERAL TANZANIA COTTON BOARD P.O. BOX 9161 DAR ES SALAAM RENEWAL: Renewed for _________________ season ending _____________ Signature ________________ NOTE: This license is issued subject to regulations shown overleaf. 28 CONDITION FOR COTTON GINNING LICENCE (a) Every ginner shall be a member of Tanzania Cotton Association (TCA) and not blacklisted by any local or international recognized institution. (b) The ginner shall obtain and display a valid ginning license issued by the Board (c) The ginner shall maintain and work the ginnery in a proper manner and in such a way as to maintain cotton quality standards. (d) The ginner shall ensure that all raw cotton delivered to the ginnery is correctly graded and shall keep all Grade A cotton and the lint there from and all Grade B cotton and the lint there from separate from the other. (e) The ginner shall separate disease-infected cotton from non-infected cotton. (f) The ginner shall keep seed cotton, cotton seed and cotton lint which may be salvaged from damage by fire or water, separate from other seed cotton, cotton seed and cotton lint and shall gin the seed cotton and bale the cotton lint in accordance with conditions of the license. (g) Every ginner shall ensure that, the ginnery and all raw seed cotton or cotton lint in the premises are insured with a reputable insurance company. (h) Ginners shall produce correct weekly reports. (i) The ginner shall not later than 15th April of each year produce annual reports to the Board in the prescribed form. (j) The ginner is prohibited from buying and/or ginning improperly graded cotton. (k) The ginner shall ensure that lint bales are labelled with lot numbers as issued by the Board. (l) The ginner shall ensure that lint bales are stored in proper conditions. (m) The ginner shall deliver samples to the Board within one week after drawing the relevant samples. Upon receipt of the samples the Board shall classify them and issue a report. Copy of the classification report shall be made available to the owner. Each sample shall weigh not less than two hundred grams (200g). (n) Samples classed using the instrument based machine shall be charged a fee to be determined by the Board from time to time. (o) The ginner shall ensure that all bales produced are properly weighed and the same is clearly indicated in bale specification forms. (p) The ginner shall draw one sample from each bale that is one hundred percent (100%) sampling. (q) Ginners shall use cotton or any other material approved by the Board to pack lint bales, cottonseeds and cotton samples. (r) The Board may exercise its powers under Section 35 (1) of Cotton Industry Act, Act No. 2 of 2001 to cancel or suspend a license if the licensee fails to comply with terms and conditions of the license. Where a license is cancelled, the ginner shall have to re-apply upon payment of US Dollars two thousand one hundred and where the license is suspended, the ginner shall pay US Dollars one thousand after complying with the conditions of the license. (s) A person aggrieved by the decision of the Board cancelling or suspending his license may appeal to the Minister. (t) Authorized internal test production should not exceed 100 bales for Roller gins and 150 bales for sow gins. In the event there is a need to produce more bales for testing above the rated bales, the ginner should seek the Board approval. (u) Any person who contravenes the condition for ginning license shall be guilty of an offence. F: L: GINNING LICENSE 29 TANZANIA COTTON BOARD FORM NO. 3 To: Director General APPLICATION FOR LINT/LINTERS EXPORT LICENSE _______ (Made under Sections 19(1)) _______ 1 Particulars of Applicant: Name of Applicant ____________________________________________________ Address: _____________________________________________________ Trading License No. _____________________of _______________ 20_______ Bankers full name and address: _________________________________________ ____________________________________________________________ I/We ____________________________________ of P.O. Box ______________ and holders of Business License No. ___________ (attached) issued at ______________ hereby apply for a Cotton Lint Export License for the _______________ season. Type of Lint Exporters (Tick whichever is applicable) 2:1 Licensed seed cotton buyer. 2:2 Agent of Licensed Seed Cotton Buyer (copy of Agency Agreement attached) 2:3 Cotton Merchant (evidence of source of supply and business License attached) 2 Financial Arrangement: I/We confirm that I/We will have no problems with financing and we attach herewith confirmation from my/our financier___________________________________ of P.O. Box _________ 3 Declaration: I/We hereby declare that I/We shall abide by the regulations governing the Cotton Lint Export as issued and as will be issued by the Board from time to time and satisfy conditions for lint exporters shown overleaf. Signature ___________________________ Date:____________ Official Stamp: _____________________ 4 For office use only: I_____________ hereby approve/ not approve this application _________________________ Signature and Official Stamp NOTE: See conditions overleaf 30 REQUIREMENT FOR LINT EXPORT LICENSE (a) The exporter shall show financial ability endorsed by a reputable Bank/Financial Institution. (b) The applicant must be a member of Tanzania Cotton Association and not blacklisted by any local or international recognized institution. (c) An applicant for cotton lint export license shall be the owner of the cotton lint. (c) No exporter shall export cotton lint without a valid export permit issued by the Board for every consignment. 31 TANZANIA COTTON BOARD COTTON LINT EXPORT LICENSE NO. …. LEL NO. ________ (Made under regulation 20(2)) _______ License is hereby granted to M/s. _____________________________________________________ of P.O. Box ______________ to export cotton lint during _________________ marketing season. Issued at Dar es Salaam this ____ day of _________________ 20_____ DIRECTOR GENERAL TANZANIA COTTON BOARD P.O. BOX 9161 DAR ES SALAAM RENEWAL: Renewed for _________________ season ending _____________ Signature ________________ NOTE: This License is issued subject to the conditions shown overleaf. 32 CONDITIONS FOR COTTON LINT EXPORT LICENSE (a) Every exporter shall be a member of Tanzania Cotton Association (TCA) and not blacklisted by any local or international recognized institution. (b) Tanzania cotton shall be sold on the basis of regions grades and staples. The grade shall be equal to the standard boxes i.e. GANY and DARS for Lake and Coastal prepared by the Board from time to time. The staple length shall be at least 1-1/8" for type one, 1-3/32" for type two and 1-1/16" for type three. Premiums and discounts for grade and staple shall be as per Boards Terms and Conditions of cotton sale. (c) Exporters shall perfect the export permit issued for each consignment and return to the Board within fourteen days from the date of shipment. (d) All lint exporters must register every sale of cotton lint with the Board within seven days from the date of sale. The information should include the buyer's name, number of bales sold, the type, price and delivery period. (e) All applications for export permit must be accompanied by both the manual and High Volume Instrument (HVI) lint quality certificates issued by the Board. (f) The Board may exercise its powers under Section 35 (1) of the Cotton Industry Act No. 2 of 2001 to cancel or suspend a license if the Licensee fails to comply with terms and conditions upon which the license is issued. Where a license is cancelled, the exporter shall have to re-apply US$ 2,100 and where a license is suspended, the exporter shall pay US Dollars one thousand (US $ 1,000=) after complying with the conditions of this license. (g) In addition, any person who contravenes any one of the conditions shall be guilty of an offence. (h) A person aggrieved by the decision of the Board cancelling or suspending his license may appeal to the Minister. F: L: COTTON LINT EXPORT LICENSE 33 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA TANZANIA COTTON BOARD FORM NO. 4 APPLICATION FOR COTTON LINT EXPORT PERMIT ___________ (Made under Regulation 19(1)) __________ 1. Particulars of Applicant Name of Applicant ____________________________________________ Address _____________________________________________________________________________ Trading License No _____________________ of ________________________________________ I/We ___________________________________ of P.O. Box ___________________________________ And holders of Business License No. _________________ (attached), issued at ___________ hereby apply for COTTON LINT EXPORT Permit for lot No ______for ___________season. 2. Declaration I/We hereby declare that I/We shall abide by the regulations and by-laws governing the cotton lint export as issued and as will be issued from time to time. Signed: _____________________________ Date: _________________ Official Stamp: ________________ For office use only: I _______________________ hereby approve/ not approve this application ________________________ Signature and Official Stamp 34 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA TANZANIA COTTON BOARD COTTON LINT EXPORT PERMIT Serial No ______ ________ (Made under Regulation 20 (2)) _________ 1. Exporter's Name and Address 2. EXPORT LICENCE NO. 3. Buyer (Name and Address) 4. CONSIGNEE 5. TO BE SHIPPED ON ETA 6. TERMS OF DELIVERY DESCRIPTION OF COTTON: 7. PORT OF SHIPMENT GRAD E STAPLE CLASSIFICATI ON REPORT QUANTI TY PRICE US C/LB TOTAL VALUE US$ 8. PORT OF DESTINATION 9. LOT NUMBER(S): 10. CONTRACT NO. 12. DECLARATION BY THE EXPORTER: We the owners (or agents duly authorised by the owner of the lint specified in this form), hereby declare that the export prices quoted above are correct. _____________________________ Stamp & Signature of Exporter Date: ______________________ 13. VERIFICATION BY TANZANIA COTTON BOARD We certify that for this application the requirements have been fulfilled. Checked by _________________________ _______________________________ Stamp & Signature of Tanzania Cotton Board Date: _______________________ 14. FOR OFFICIAL USE BY CUSTOMS (at Wharf/Exit Point) We hereby certify that his export shipment has been completed as follows: Date of shipment _________ Port of Shipment ___________ Carrying Vessel ______________ Mode of Shipment __________ Bill of Lading/Airway Bill/Consignment No. _________________ Export Entry No. ________ Export Entry Date _____ Port & Country of Destination___________ QUANTITY BALES AMOUNT IN FOREIGN CURRENCY TSHS. VALUE EQUIVALENT Checked by _________________ Approved by _____________________ Date ____________ _______________________________ Stamp & Signature of Authorised Official of Customs 35 CONDITIONS FOR COTTON LINT EXPORT PERMIT (i) Cotton lint exporters should have valid trading licenses, evidence of agency for seed cotton buyer or ownership of lint. (ii) Exporters shall perfect the export permit issued for each consignment and return to the Board within fourteen days from the date of shipment, failure of which no export permit will be issued. (iii) Exporters must not exchange or barter cotton lint. (iv) Forwarding agents or representatives shall be required to quote the Sellers’ Export Licence Numbers when requesting for export permits to effect shipment of cotton lint on behalf of their principals. (v) Lint quality certificate issued by the Board to be provided for every consignment. (w) All lint exporters must register every sale of cotton lint with the Board within seven (7) days from the date of sale. The Board will not issue any export permit for any contract not registered. F: L: CLINT EXPORT PERMIT 36 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA TANZANIA COTTON BOARD FORM NO. 5 APPLICATION FOR COTTON SEED/CAKE EXPORT PERMIT ___________ (Made under Regulation 19(1)) __________ 3. Particulars of Applicant Name of Applicant ____________________________________________ Address _____________________________________________________________________________ Trading License No _____________________ of ________________________________________ I/We ___________________________________ of P.O. Box ___________________________________ And holders of Business License No. _________________ (attached), issued at ___________ hereby apply for COTTON SEED/CAKE EXPORT Permit for lot No ______for ____________season. 4. Declaration I/We hereby declare that I/We shall abide by the regulations and by-laws governing the cotton lint export as issued and as will be issued from time to time. Signed: _____________________________ Date: _________________ Official Stamp: ________________ For office use only: I _______________________ hereby approve/ not approve this application ________________________ Signature and Official Stamp 37 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA COTTON SEED/ CAKE EXPORT PERMIT Serial No.__________ ((Made under Regulation 20(2)) 1. Exporter's Name and Address 2. EXPORT LICENSE NO. 3. Buyer's (Name and Address) 4. CONSIGNEE 5. TO BE SHIPPED ON ETA 6. TERMS OF DELIVERY 7. DESCRIPTION OF COTTON SEEDS/ CAKE: PORT OF SHIPMENT CROP YEAR QUANTITY - TONS PRICE US C/LB TOTAL VALUES 9.PORT OF DESTINATION 10. CONTRACT NO. DECLARATION BY THE EXPORTER: We the owners (or agents duly authorised by the owner of the seeds specified in the form), hereby declare that the export prices quoted above are correct. _____________________________ Stamp & Signature of Exporter Date: ____________________ VERIFICATION BY TANZANIA COTTON BOARD We certify that for this application the requirements have been fulfilled. Checked by _________________________ _______________________________ Stamp & Signature of Tanzania Cotton Board Date: _____________________ FOR OFFICIAL USE BY CUSTOMS (at Wharf/Exit Point) We hereby certify that this export shipment has been completed as follows: Date of shipment ________ Port of Shipment _________ Carrying Vessel ______________ Mode of Shipment ________ Bill of Lading/Airway Bill/Consignment No. ________________ Export Entry No. ______ Export Entry Date _____ Port and Country of Destination________ QUANTITY TONS AMOUNT IN FOREIGN CURRENCY TSHS. VALUE EQUIVALENT Checked by __________________ Approved by ________________ Date _________________ _______________________________ Stamp & Signature of Authorised Official of Customs This permit is issued subject to the conditions shown overleaf 38 CONDITIONS FOR COTTON SEEDS/ CAKE EXPORTER PERMIT (i) Cotton seeds/ cake exporters should have valid trading licenses. (ii) Exporters shall perfect the export permit issued for each consignment and return to the Board within fourteen days from the date of shipment, failure of which no export permit will be issued. (iii) Exporters must not exchange or barter cotton seeds/ cake. F: L: EXPORT PERMIT 39 __________ THIRD SCHEDULE ____________ TANZANIA COTTON BOARD APPLICATION FOR GINNING AND GINNERY EXPANSION/ CONSTRUCTION _______ (Made under Regulation 51(1)) _________ 1. Particulars of Applicant I/We ___________________________________ of P.O. Box _______________ owner/lessee of _____________ Ginnery with Registration No. ______________ situated at _________________ in ___________ District ____________ Region. 2. Type of Ginnery _______________ Ginnery has ________ single/double roller/saw gins installed, for the ____________ season. I/We intend to operate ___________ gins. Press per bale _________ kgs annually 3. Declaration I/We hereby declare that the ginnery has been duly inspected and passed by the Board's Ginnery Inspectors as per the attached Ginnery Inspection Report No. ____________ dated _____________. I/We also declare that I/We shall abide by the conditions governing cotton ginning, ginnery expansion/construction as issued and as will be directed by the Board from time to time. ____________________ _____________________ ________________ Signature Capacity Official Stamp Date _______________ For office use only: I ________________________ hereby approve/ not approve this application ____________________________ Signature and Official Stamp NOTE: See requirements overleaf 40 REQUIREMENTS FOR GINNERY EXPANSION/ CONSTRUCTION (1) No person shall expand and register a ginnery unless the following particulars are submitted and approved by the Board:- (a) An applicant for expansion of a ginnery must be the owner of the ginnery to be expanded. Proof of hiring/leasing or ownership must be shown. (b) The expansion of the ginnery concerned must be inspected and approved by the Board's Ginnery Inspectors on completion. (c) The applicant must not have been blacklisted by any local or international recognized institutions. (d) It is the responsibility of the ginner to have the ginnery Inspected and certified for issuance of a ginning licence by the Board. 41 _____________ FOURTH SCHEDULE ____________ TANZANIA COTTON BOARD TO: DIRECTOR GENERAL REQUISITION FOR COTTON CLASSIFICATION _______ (Made under Regulation 26 (1)) __________ 1. Particulars of Applicant Name of Applicant ___________________________________________ Address ________________________________________________ Please supply classing services for samples delivered as hereunder: GINNERY LOT NO. SAMPLE BALE NOS VARIETY AND QUALITY SYMBOL TYPE OF GINNING SAW/ROLL ER 2. Classing Services Required (Tick the required service, but STAPLE and GRADE is mandatory) HVI TEST (1) Micronaire (2) Upper Half Mean (3) Strength (g/tex) (4) Uniformity Index (5) Uniformity ratio (6) Span length 50% (7) Span Length 2.5% (8) Other (specify) __________________________________________________________ __________________________________________________________ 42 3. Test Results (i) Telex/Fax/Post the classing data to the following address: ______________________________________________ ____________________________ or (ii) Keep for collection in your lab by us or our agent. 4. Declaration I/We hereby declare that the samples of the above mentioned lot/lots were drawn and sealed, under our responsibility in accordance with the sampling rules and regulations issued by the Board and were delivered to the Board as being to the best of my/our knowledge, truly representative of the lot referred to and that the Board shall not be held responsible for any claims arising from inconsistencies between the sample and the exported cotton. ___________________ ____________________ ________________ Signature Capacity Official Stamp Date: __________________ For office use only: I _____________________ hereby approve/ not approve this application ____________________________ Signature and Official Stamp F: L: REQUEST FOR CLASSIFICATION 43 COTTON QUALITY CERTIFICATE (Made under Regulation 26(5)) TANZANIA COTTON BOARD Issued to __________________________________ __________________________________ __________________________________ CQC _____________ We certify that the ______________ samples of raw cotton delivered to the Board vide Delivery Note No. ______________ of __________ are as follows:- CROP LOT NOS NO. OF BALES SAMPLE NOS. GRADE STAPLE TANZANIA COTTON BOARD COTTON CLASSIFIER _____________________ DATE _______________ DIRECTOR GENERAL ___________________ DATE _______________ DISCLAIMER CLAUSE: As the samples are drawn by the ginners, the Board shall not be responsible for any claims arising from inconsistencies between the sample and the exported cotton. It includes materials not easily detected by visual or machine at the time of classing. COTTON QUALITY CERTIFICATE ____________ FIFTH SCHEDULE ____________ REPORTS FORM NO. 1 TANZANIA COTTON BOARD WEEKLY SEED COTTON PURCHASES REPORT FOR ________ SEASON (Made under regulation 50 (1) (a)) Week No. _________________ ending ____________________ GRADE AR/BR Bu yin g Po st PURCHASES DELIVERIES Balances Purchase s To Previous Week Purchases This Week Total Purchases To Date Deliveries To Previous Week Deliveries This Week Total Deliveries To Date 45 WEEKLY GINNING REPORT FOR __________________ SEASON FORM NO. 2 (Made under regulation 50 (1) (a) Week No. ___________________ ending _______________ GRADE AR/BR GI NN ER Y GINNING D I S P O S A L Ginning to Previous Week Ginning This Week Total Bales Ginning to Date Bales Delivere d To Railhead s Bales Railed To Dar es Salaam Sales to Local Mills/ Merchant s Balance at The Ginner y Balan ce at Railh ead GINNERY MANAGER _________________________ OFFICIAL STAMP ________________ DATE _______________ F: L: WEEKLY GINNING REPORT Serial No. _______ TANZANIA COTTON BOARD FORM NO. 3 TO: DIRECTOR GENERAL, TANZANIA COTTON BOARD ANNUAL RETURN OF COTTON (Made under Regulation 50 (1) (a)) GINNERY ___________________ OWNER ________________________ Crop Season 20 ________ 20_____ Date of Completion of the form _______________ 20_____ Buying Post License No. Name of Buying Post TOTAL DELIVERIES OF RAW COTTON GRADE A – KGS GRADE B – KGS Total Deliveries Less Stock c/f Add Last Years Stock b/f TOTAL S/COTTON GINNED IN THE SEASONS Estimated cotton involved in fire or water damage _______________________ AR ________________ KGS BR______________ KGS Weight of cotton salvaged AR ________________ KGS BR ______________ KGS Any other cotton eg. cleaner waste etc. AR ________________ KGS BR ______________ KGS Estimated cotton left in the buying post after closing the ginneries AR ________________ KGS BR ______________ KGS No. of bales produced AR ________________ BLS BR ______________ BLS No. of bales sold AR ________________ BLS BR ______________ BLS No. of bales sold to local mills (see overleaf) AR ________________ BLS BR ______________ BLS No. of bales exported/ sold to merchants AR ________________ BLS BR ______________ BLS No. of bales in stock AR ________________ BLS BR ______________ BLS Weight of lint sold AR ________________ KGS BR ______________ KGS Add SD _______________ Kgs Less SD ____________Kgs Add samples _______________ Kgs Add samples ________ Kgs Add salvage _______________ Kgs Add salvage _________ Kgs Add loose lint ______________ Kgs Add loose lint ________ Kgs Total nett kgs ______________ AR BR ______________ BR Weight of seeds produced AR ________________ Tons BR ______________ Tons Weight of seeds sold AR ________________ Tons BR ______________ Tons 47 Weight of seeds requisitioned for planting AR ________________ Tons BR ______________ Tons Any other lint not included in the above eg. Sweeping lint from cleaner waste cotton etc. AR ________________ Kgs BR ________________ Kgs *Please turn over ANALYSIS OF BALES SOLD S/n Name of Buyer Qty Lot No. For and on behalf of DIRECTOR/GINNERY MANAGER (stamp) ____________________ (Signature) ______________________ F: L: ANNUAL RETURN - COTTON 48 TANZANIA COTTON BOARD FORM NO. 4 SPINNING AND TEXTILE MILL LINT PURCHASES MONTHLY REPORT (Made under regulation 50 (1) (d)) S/No Name of Supplier PREVIOUS MONTH THIS MONTH TOTAL Bales Lot No. Kgs Average Price Bales Lot No. Kgs Average Price Bales Kgs Average Price Totals NAME OF TEXTILE/SPINNING MILL_______________ GENERAL MANAGER_____________________ OFFICIAL STAMP ___________________ DATE _______________________________ F: L: TEXTILE SPINNING PURCHASES _________________________ SIXTH SCHEDULE _____________________________ CONTRACT FARMING _______________________________ THE COTTON INDUSTY REGULATIONS, 2011 Standard Form Contract (Made under Regulation 31(2)) This agreement is made this ________________ day of _________________________ 20______ BETWEEN a grower group known as: Name: District: Ward: Village: (Hereunder referred to as the “Seller”) on one part; AND a cotton ginning company know as: (Hereunder referred to as the “Buyer”) on the other part; WHEREAS, Tanzanian cotton sub sector stakeholders having noted the benefit of contract farming in development of cotton industry in terms of cotton quality, production and assurance of marketing. WHEREAS in pursuant to the above benefits, the parties agree to participate in this Contract Farming Scheme AND THEREFORE both parties agree on the following: GENERAL OBLIGATIONS: 1. The Seller agrees to make available for sale and the Buyer agrees to purchase the Seller’s entire seed cotton crop. The Seller estimates production as follows: Estimated number of participating farmers Estimated number of acres planted 2. The Buyer agrees to buy all seed cotton harvested during the ________________ season. The Seller shall be paid cash upon delivery the crops to the warehouse or buying post approved by the Tanzania Cotton Board. 3. The Seller shall sell seed cotton to the approved warehouse or buying post within 10 kilometres in_________________ Village in which the Seller is located. 4. The Buyer agrees to provide a minimum package of inputs (hereunder referred to as the “Minimum Input Package”) to the Seller as follows: Minimum Input Package Cotton Seeds (kg) Pesticides (acre packs) Fertilizer (kg) 50 Picking Bags Transportation Bags 5. The Buyer agrees to purchase the Minimum Input Package in its entirety from the Cotton Development Trust Fund. 6. The Buyer shall offer the Minimum Input Package to the Seller as an advance on the sale of the entire seed cotton crop as indicated in section (1) above. The Tanzania Cotton Board will announce the value of the Minimum Input Package on a “per-unit” basis prior to the Seller’s physical acceptance of any part of the Minimum Input Package. The Seller shall document their acceptance of all or a portion of the Minimum Input Package upon receipt of the physical goods with documentation to be retained by the Buyer. The value of the advance to be deducted from proceeds due to the Seller as indicated in section (2) above shall be a function of the documented quantity of inputs accepted by the Seller and the “per-unit” value announced by the Tanzania Cotton Board. 7. The Buyer also agrees to offer a supplemental package of inputs and services as an advance upon the sale of the entire seed cotton crop as indicated in section (1) above as follows: Input Commodity or Service Description and Quantity Per-Unit-Value (e.g. pesticide sprayers, ploughing services, etc.) 8. The Seller shall document their acceptance of all or a portion of the supplemental package of inputs upon receipt of the goods or services with such documentation to be retained by the Buyer. The value of the advance to be deducted from proceeds due the Seller as indicated in section 2) above shall be a function of the documented quantity of inputs or services accepted by the seller and the “per-unit-value” indicated in section (7) above. 9. Before the buying season begins, the Tanzania Cotton Board, representative of grower group’s, the Buyer and Ministry responsible for Agriculture will discuss and agree on a cotton indicative price which will be reviewed regularly. The Buyer agrees to pay a value for seed cotton purchases as indicated in section (2) above of not less than the indicative price before taking into consideration the value of advances indicated in sections (6) and (8) above. 10. This agreement will last for one growing season. There is no obligation for either party to renew the agreement. THE OBLIGATIONS OF THE BUYER 11. To be properly licensed by the TCB and in compliance with all related requirements of the TCB and the Government of Tanzania. 12. To purchase the entire seed cotton crop of the Seller in accordance with section (2) above. 13. To supply inputs described in sections (4) and (7) in a quality approved by the relevant Authority and within sufficient time to satisfy the terms of this contract. 14. To provide extension services to the cotton grower group. 15. To keep records of all transactions made, and be ready to share information with other analysers who participate in the contract farming. 16. To submit monthly report of all transactions to the Tanzania Cotton Board and the District Council. 17. To allow the Tanzania Cotton Board officials to monitor on the operation of the contract farming. 18. To provide the Seller with recommended cotton picking bags and transportation bags with the Buyer’s mark on them. 51 THE OBLIGATIONS OF THE SELLER 19. To be properly registered with the Tanzania Cotton Board. 20. To sell the entire seed cotton crop to the Buyer in accordance with section (1) above within 90 days from the date of the commencement of the season as directed by the Tanzania Cotton Board. 21. To act in good faith in planting all of the acreage described in section (1) above and to deploy all inputs secured from the Seller as described in sections (4) and (7) above in using appropriate agricultural techniques to maximize seed cotton production (such techniques to include planting, thinning, weeding, pest control, harvesting, preservation of seed cotton quality and all other activities appropriate in the responsible execution of this contract). 22. To repay the outstanding balance of the advance by the Buyer of inputs as described in sections (4) and (7) above either through a deduction in proceeds to be received by the Seller under section (2) above or in cash in the event of failure by the Seller to produce seed cotton as indicated under section (1) above. 23. To allow the Buyer’s duly appointed agent or nominee, reasonable access to the farm to inspect seed cotton production whenever required to do so. 24. To avoid contamination by appropriately storing the harvested seed cotton and not adding water and/or sand, and too ensure that as soon as practicable after harvest the seed cotton production is promptly packaged into wool packs bearing buyer mark or any other distinguishing mark prescribed by the buyer and thereby clearly identifiable from harvest belonging to any other entity or person. 25. Not under any circumstances execute any parallel or similar agreement with, nor take seed cotton production Inputs on credit from, any other distributor, inputs supplier or buyer of seed cotton or any other person whatsoever relating to the production of seed cotton. SEVERABILITY 26. If, at any time, any provision of this agreement is or becomes invalid or illegal in any respect, such provision shall be deemed to be severed from this Agreement but the validity, legality, and enforceability of the remaining provisions of this Agreement shall not be affected or impaired thereby. AMENDMENT 27. This document constitutes the entire agreement made by both parties, no amendment shall be made to this agreement unless is in writing and signed by both parties. TERMINATION OF THE AGREEMENT 28. This agreement will be terminated under the following circumstances: a) If the Seller fails to adhere to prescribed procedures in this Agreement he will automatically infringe the terms contained in this Agreement, and therefore be given a verbal and written warning three times, and after that, the Buyer will have the right to terminate the contract and be able to be refunded his credit thereof. b) The Seller (as a group) has joint liability for repayment of any portion of the advance represented by defaulting grower group/member(s) as described in sections (4) and (7) above. c) If the Buyer fails to fulfil his promise as prescribed above, the Seller has a right to claim the compensation of the cost of the lost crop at the rates of the price of that time. Additionally, any default of this contract on the part of the Buyer will result in a loss of Buyer’s rights under section (1) to purchase associated seed cotton production and under section (22) to the recovery of outstanding advance balance. Both parties may terminate this contract by giving a four-teen days notice which shall specify the item(s) breached and the reasons for termination of the contract, and require the other party to amend the imperfection and to play its part in accordance with the terms of the agreement within four-teen days. DISPUTE RESOLUTION 29. Any dispute arising from this Agreement shall first be resolved amicably between the parties. In the event parties fail to solve the dispute amicably, the dispute shall be referred to a arbitration Committee, comprising of: The Village Ward Executive Officer, Ward Agriculture and Livestock Officer, Tanzania Cotton Board Representative and the Representative of District Agriculture and Livestock Officer in which the Seller’s farm is located. The Role of the 52 arbitration Committee is to solve problems. If the committee fails to solve the problem, this issue shall be referred to the Arbitrator to be appointed by both parties. APPLICABLE LAW 30. This agreement shall be governed by the Laws of the United Republic of Tanzania. 53 Both parties have freely agreed to the terms (1-30), they hereby indicate their acceptance by signing hereunder. BUYER Signed by: Company Director Signature: Date: On behalf of: Ginning Company SELLER Signed by: Group Chairman Signature: Date: Signed by: Group Secretary Signature: Date: On behalf of Grower Group WITNESS Signed by: Village/Ward Signature: Date: Signed by: TCB Signature: Date: Copies to: Buyer, Seller, Village Executive officer, Cotton Board Representative, and Agriculture/Livestock Officer. Annexes: 1. List of Group Members of Cotton Growers with their signature. 2. Constitution or Minutes Summary of a meeting held to select leaders of the group of Commercial Cotton Growers. Annex A List of Group Members of the “Seller” Farmer Name Farmer Number Expected Planting Acreage 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 55 Farmer Name Farmer Number Expected Planting Acreage 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 56 Farmer Name Farmer Number Expected Planting Acreage 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 57 Farmer Name Farmer Number Expected Planting Acreage 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 58 ______________ SEVENTH SCHEDULE ________________ COTTON CULTIVATION AND HUSBANDRY (Made under Regulation 12) A grower shall observe recommended practices of good crop husbandry as follow:- 1. Early farm preparations 2. Manure application 3. Early planting 4. Planting in rows to obtain an optimal and the right plant population per unit area 5. Thinning 6. Timely and proper weeding 7. Proper usage of fertilizers 8. Insect control measures 9. Timely and proper harvesting 10. Uprooting and burning of cotton crop residues and waste 59 _______ EIGHTH SCHEDULE ________ CONSTITUTION, FUNCTIONS, FUNDING AND PROCEEDINGS OF THE STAKEHOLDERS MEETING THE COTTON REGULATIONS, 2011 __________ (Made under Regulation 39) __________ Constitution 1.-(1) The stakeholders meeting shall be composed by the following stakeholders- (a) Five (5) representatives from the Government; (b) Local government authorities; Seven (7) representatives from the Regional Commissioners, fifteen (15) District Commissioners or there representatives, fifteen (15) District Agriculture and Livestock Officers or there representatives and fifteen (15) District Executive Directors or there representatives; (c) Two (2) representatives from the Cooperative societies; (d) Twenty five (25) representatives from the board and three (3) representatives from the private players such as producers; (e) Ten (10) representatives from the Producer associations; (f) Five (5) representatives from the Traders; (g) Twenty five (25) representatives from the Processors; (h) Three (3) representatives from the Marketing agents; (i) Five (5) representatives from the Exporters; (j) Three (3) representatives from the Input suppliers; (k) Two (2) representatives from the Research and extension institutions; (l) Three (3) representatives from the financial institutions and any other person with vested interest in the cotton industry. (2) The Board shall be the chair of the stakeholders’ meetings. (3) The stakeholders’ meeting shall appoint the Secretariat of the Stakeholders meeting. Meetings of the stakeholders 2. –(1) The Board shall arrange for the Stakeholders’ meetings to be held once in a year or as may be requested by the stakeholders as the circumstances may allow in order to expedient business transactions. The Secretariat, through the Chairman, will propose venue and dates for the meetings one year in advance. (2) The Board shall serve as facilitator for all stakeholders’ meetings. (3) The shareholders meeting may co-opt any person to attend any deliberations of the meeting as an expert but that co-opted person shall not be allowed to vote. (4) Stakeholders meeting may appoint Working Groups which shall facilitate the implementation of the Stakeholders’ resolutions. (5) Stakeholders Working Group meeting shall be scheduled on as may be needed by a working group. (6) Notice of each stakeholders or working group meeting will be posted/advertised on the Newspapers of wide circulation. Emails or post notifications shall be sent by the Board to the designated contact or signatory specified, as well as to all other subscribers to the Stakeholder Process e-mail list. Meeting date, time, location and draft agenda information shall be made available at least two weeks prior to the meeting. (7) Solicitation for meeting agenda items shall be included in each meeting announcement. Final meeting agenda and associated meeting materials shall be posted one week before the date. (8) The Chairman shall preside at meetings. If the Chairman is not present thirty (30) minutes after the time set for the meeting, or it is known that he will not be able to attend, the meeting can still be held if the members present comprise a quorum and appoints an interim Chairman to preside that only meeting. 60 (9) The Chairman shall endeavour to achieve a full discussion by the Stakeholders meeting of all agenda items and employ his best effort to allow all members and adequate voice during the meetings. (10) Draft resolutions of each stakeholders meeting or Working Group meeting shall be made available through e-mail list subscribers or by posting. (11) Final resolutions of each stakeholders meeting shall be adopted and confirmed on the same date of the meeting. Powers to regulate its own procedures 3. Subject to the provisions of these regulations, the stakeholders’ meeting shall have the power to regulate its own procedures in respect of the meetings and proper conduct of its business. Circular resolution 4. A circular resolution in writing signed by all the Directors for the time being in Tanzania Shall be as an effectual as a decision made at a meeting provided that a member may require that notwithstanding the stakeholder meeting. Quorum 5.-(1) Half of the members of stakeholders shall constitute a quorum at any meeting and all acts, matters and things to be done by the stakeholders shall be decided by a simple majority of the present members at the meeting. (2) Each member of the stakeholders meeting shall have one vote and in the event of equality of vote the Chairman shall have a second or casting vote in addition to his normal vote. Stakeholder Individual Meetings 6.-(1) A Stakeholder or the Board may request an individual meeting or discussion as long as the outcome of the meeting will be made available to all stakeholders. Nothing in the Stakeholder Process shall prohibit stakeholders from meeting with other stakeholders on a case specific basis to discuss issues of mutual concern or interest. (2) All substantive discussions should take place in formal scheduled meetings. Attendance and Representation 7.-(1) All members of the Stakeholders’ meeting are required to attend all Stakeholders’ meetings as may be scheduled. (2) Where any member is unable to attend for any reason the stakeholders or Working Group meeting as the case may be, which he represents, he may in writing to the Chairperson nominate another person in his place to attend that meeting. Role of Director General and Secretariat Staff 8. A Secretariat staff member other than the Director General will attend Stakeholders meetings to take notes. Other Secretariat staff members may attend to present and address agenda items, or attend to logistical matters. The Director General is the senior Secretariat liaison to the Stakeholders’ meeting and shall attend the meetings. He may delegate others from within the Secretariat to manage communications and programs related to the Stakeholders’ meeting, as the need may arise. Meeting Notices 9. The date and venue of annual meetings will be determined at the previous annual meeting, giving all members one year’s advance notices. Should the date or venue of the annual meeting need to be changed for logistical reasons, all members will be notified of the change at least thirty (30) days in advance. Draft agendas and proposed resolutions will be circulated at twenty one (21) days in advance of the annual general meeting in order to assure that all members have time to review and respond to them before the issuance of meeting agenda. Establishing Meeting Agendas 10.-(1) The Chairman, in consultation with the Secretariat, will propose an agenda. The draft agenda and meeting papers will be circulated to members for comment at least forty five (45) days before the meeting. Up to thirty (30) days before the meeting, members may propose amendments or additional agenda items. Any member may propose an agenda item. These must be provided in writing to the chairman with a copy to the Secretariat. The final agenda and meeting papers will be circulated two weeks in advance of the meeting. 61 (2) When formulating the meeting agenda, the Chairman and Secretariat shall take into consideration the need for adequate time for thorough discussion of all agenda. Conflict of interest 11. Every member shall make a statement concerning any existence of conflict of interest in any matter presented to the meeting. At any time, if a member realizes that he has or may have a position of conflict of interest ; he must immediately bring this to the attention of the Chairman who will then decide on the appropriate course of action Extraordinary Meeting 12. The chairman may request an extra-ordinary meeting to consider issues of significant importance. An extra-ordinary meeting should only be called if the matter cannot wait to be considered at the annual general meeting. The resolutions will have the same effect like wise as that of the annual general meetings. Official communication Language 13. The official working languages of the Stakeholders meeting is English and Swahili. All communications will be prepared either in English or Swahili or in both. Designated Spokespersons 14.-(1) The Stakeholders meeting chairman is the designated spokesperson for the Stakeholders’ meeting. She/he may provide official input on Stakeholder meeting matters with media, governments and other stakeholders requiring formal input. (2) Stakeholders’ meeting members may speak publicity as individuals participating in the Stakeholder meeting, but are not official spokespersons on behalf of the Stakeholder meeting or of the Board. Interactions with Stakeholders 15.-(1) Stakeholders’ meeting members are free to speak with the media, government and other stakeholders about Stakeholders’ meeting matters but must clearly explain that he does not speak on behalf of the Stakeholders’ meeting or of the Board in any official capacity. 16. Unless specifically authorized and prepared, on policy matters Stakeholders’ meeting members must direct such queries to either the Board Chairman or the Director General. Roles of the Secretariat 17. The role of the Secretariat shall be- (a) consult with the Director General in preparation of agenda for stakeholders’ meetings; (b) ensure that stakeholders’ resolutions are correctly recorded; (c) ensure that all members are enabled and encouraged to participate fully, and collectively are involved in the role and purpose of the stakeholders’ meeting; (d) ensure that Stakeholders’ meeting members receive timely, relevant information, and that they are briefed properly on agenda items and other issues that may arise at the stakeholders’ meetings; (e) ensure business of the Stakeholders’ meeting is within the budget set for the meeting. (f) to make follow-up of the implementation of the Stakeholders’ meeting resolutions. Roles of the Stakeholders’ meeting 18. Roles of the Stakeholders’ meeting shall be- (a) to deliberate on issues presented to it diligently and make resolutions on every issue presented before it; (b) to determine modalities for financing its meeting and activities; (c) to arrange for funding of the shared functions and other matters of common interest to cotton stakeholders; (d) to establish its organs for the better carrying out the shared functions; 62 (e) to implement any other matter for sustainability and stability of the cotton industry. Dar es Salaam, JUMANNE A. MAGHEMBE ……. ………………., 2011 Minister for Agriculture, Food Security and Cooperatives

# Extracted Content United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE SMALL HOLDER AGRICULTIRE Volume II: CROP SECTOR – NATIONAL REPORT Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives, Ministry of Livestock Development and Fisheries, Ministry of Water and Irrigation, Ministry of Agriculture, Livestock and Environment, Zanzibar, Prime Minister's Office, Regional Administration and Local Governments, Ministry of Industries, Trade and Marketing, The National Bureau of Statistics and the Office of the Chief Government Statistician, Zanzibar April, 2012 United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2007/2008 SMALL HOLDER AGRICULTURE Volume II: CROP SECTOR – NATIONAL REPORT Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives, Ministry of Livestock Development and Fisheries, Ministry of Water and Irrigation, Ministry of Agriculture, Livestock and Environment, Zanzibar, Prime Minister's Office, Regional Administration and Local Governments, Ministry of Industries, Trade and Marketing, The National Bureau of Statistics and the Office of the Chief Government Statistician, Zanzibar CONTENTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 i TABLE OF CONTENTS ACRONYMS AND ABBREVIATIONS ...................................................................................... vi PREFACE ..................................................................................................................... viii EXECUTIVE SUMMARY ............................................................................................................. x ILLUSTRATIONS ..................................................................................................................... xvi LIST OF TABLES ..................................................................................................................... xvi LIST OF MAPS ..................................................................................................................... xxi 1.0 BACKGROUND INFORMATION ................................................................ 1 1.2 Introduction ...................................................................................................... 1 1.2.1 Census Coverage and Scope. ........................................................................... 2 1.3 Census Methodology ....................................................................................... 3 1.3.1 Census Organization ........................................................................................ 4 1.3.2 Tabulation Plan Preparation ............................................................................ 5 1.3.3 Sample Design ................................................................................................ 5 1.3.4 Questionnaire Design and other Census Instruments ...................................... 6 1.3.5 Field Pilot-testing of the Census Instruments .................................................. 7 1.3.6 Training of trainers, Supervisors and Enumerators ......................................... 7 1.3.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign ....................... 7 1.3.8 Data Collection ................................................................................................ 8 1.3.9 Field Supervision and Consistency Checks ..................................................... 8 1.3.10 Data Processing ............................................................................................... 9 1.4 Funding Arrangements ................................................................................. 10 2.1 CROP RESULTS........................................................................................... 11 2.1.1 Household Characteristics ............................................................................. 11 2.1.1.1 Demographics ................................................................................................ 11 2.1.1.2 Population Trend and Structure ..................................................................... 11 2.1.1.3 Household Size ............................................................................................... 13 2.1.1.4 Marital Status ................................................................................................. 13 2.1.1.5 Literacy and Education of Rural Agricultural Population ............................. 14 2.1.1.6 Education Status ............................................................................................. 15 2.1.2 Main Household Activity .............................................................................. 16 2.1.3 Households Main Sources of Income ............................................................ 17 2.2 Agricultural Households ................................................................................ 17 CONTENTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 ii 2.2.1 Types of Agricultural Households ................................................................. 18 2.3 Land Use ........................................................................................................ 23 2.3.1 Area of Land Utilized .................................................................................... 23 2.3.2 Land Use Sufficiency .................................................................................... 24 2.3.3 Land Use Patterns .......................................................................................... 25 2.4 Annual Crop Production ................................................................................ 30 2.4.1 Main Crops .................................................................................................... 33 2.4.2 Relative Crop Importance .............................................................................. 33 2.4.3 Crop Area Planted per Household ................................................................. 34 2.5 Crop Types ..................................................................................................... 35 2.5.1 Cereal Crop Production ................................................................................. 35 2.5.1.1 Maize ............................................................................................................. 37 2.5.1.2 Paddy ............................................................................................................. 40 2.5.1.3 Sorghum ......................................................................................................... 43 2.5.1.4 Other Cereals ................................................................................................. 44 2.5.2 Root and Tuber Crop Production ................................................................... 48 2.2.1 Sweet Potato .................................................................................................. 49 2.5.3 Pulses ............................................................................................................. 51 2.5.3.1 Beans .............................................................................................................. 52 2.5.3 Oil seed Crops ................................................................................................ 54 2.5.3.1 Groundnut ...................................................................................................... 56 2.5.4 Fruits and Vegetables .................................................................................... 61 2.5.4.1 Tomato ........................................................................................................... 62 2.5.4.2 Cabbage ......................................................................................................... 66 2.5.4.3 Onion ............................................................................................................. 67 2.5.5 Other Annual Cash Crops .............................................................................. 73 2.5.5.1 Cotton ............................................................................................................ 75 2.5.5.2 Tobacco .......................................................................................................... 79 2.6 Comparative Planted Land Areas for Annual and Permanent Crops ............ 82 2.5.2 Perrenial/Permanent Crops ............................................................................ 83 3.6.3 Cashewnuts .................................................................................................... 85 3.6.4 Banana ........................................................................................................... 87 2.6.5 Coffee ............................................................................................................ 91 CONTENTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 iii 2.6.6 Mango ............................................................................................................ 91 2.6.7 Pigeon peas .................................................................................................... 95 2.6.8 Coconuts ........................................................................................................ 95 3.7.9 Oranges .......................................................................................................... 99 2.6.10 Sugar cane ...................................................................................................... 99 2.6.11 Oil Palm ....................................................................................................... 104 2.7 Irrigation ...................................................................................................... 107 2.7.1 Area Planted with Annual Crops under Irrigation ....................................... 107 2.7.2 Number of households using irrigation ....................................................... 107 2.7.3 Planted area with Irrigation ......................................................................... 108 2.7.4 Source of Irrigation Water ........................................................................... 110 2.7.7 Use of Irrigation in Crop Production ........................................................... 111 2.7.7.1 Cereals ......................................................................................................... 112 2.7.7.2 Roots and Tubers. ........................................................................................ 112 2.7.7.3 Pulses ........................................................................................................... 113 2.7.7.4 Oil seeds and oil nuts ................................................................................... 113 2.7.7.5 Fruits and Vegetables .................................................................................. 113 2.7.7.6 Cash Crops ................................................................................................... 114 2.7.8 Methods Used to Obtain Irrigation Water ................................................... 116 2.8 USE OF INPUTS ......................................................................................... 119 2.8.1 Planted Area with Improved Seed ............................................................... 119 2.8.2 Percent Planted Area with Improved Seed by Crop Type ........................... 120 2.8.3 Fertilizer Application by Type of Fertilizer and Region ............................. 120 2.8.4 Use of Pesticides .......................................................................................... 121 2.8.4.1 Insecticide .................................................................................................... 124 2.8.4.2 Fungicides .................................................................................................... 124 2.8.4.3 Herbicide ...................................................................................................... 125 2.8.4.5 Use of Pesticides on Permanent Crops ........................................................ 126 2.9 Crop Storage ............................................................................................... 129 2.10 Crop Marketing ............................................................................................ 132 2.10.1 Main Marketing Problems ........................................................................... 132 2.11 Crop Extension Services .............................................................................. 134 2.11.1 Extension Services Provider ........................................................................ 135 CONTENTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 iv 2.11.2 Extension Advice by Type of Provider ....................................................... 135 2.12 Access to Implements .................................................................................. 136 2.13.2 Soil Erosion Control and Water Harvesting Facilities ................................ 138 2.14 Agricultural Credits ..................................................................................... 141 2.15 Poverty Indicators ........................................................................................ 142 2.15.1 Roofing Materials ........................................................................................ 142 2.15.2 Wall Materials ............................................................................................. 142 2.15.3 Floor Materials ............................................................................................. 143 2.15.4 Toilet Facilities ............................................................................................ 143 2.15.5 Source of Energy for Lighting ..................................................................... 144 2.15.6 Source of Energy for Cooking ..................................................................... 144 2.15.7 Access to Drinking Water ............................................................................ 145 2.15.8 Time Spent to Main Source of Drinking Water ........................................... 146 2.15.9 Ownership of Assets .................................................................................... 147 2.15.10 Food Consumption Pattern .......................................................................... 147 2.15.10.1 Number of Meals per Day ........................................................................... 147 2.15.10.2 Household Food Security ............................................................................ 148 2.16 Conclusions and Recommendations ............................................................ 149 2.16.1 Current Status of Agriculture in Tanzania ................................................... 149 2.16.2 Important Issues ........................................................................................... 150 2.16.3 Crop productivity ......................................................................................... 150 2.16.3 Use of inputs ................................................................................................ 151 2.16.4 Access to land .............................................................................................. 151 2.16.5 Irrigation farming ......................................................................................... 151 2.16.6 Access to extension services ........................................................................ 152 3.0 Regional Profiles ......................................................................................... 153 3.1 Shinyanga .................................................................................................... 153 3.2 Dodoma ........................................................................................................ 153 3.3 Mwanza ........................................................................................................ 154 3.4 Tabora .......................................................................................................... 154 3.5 Mbeya .......................................................................................................... 155 3.6 Ruvuma ........................................................................................................ 155 3.7 Iringa ............................................................................................................ 156 CONTENTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 v 3.8 Kagera .......................................................................................................... 156 3.9 Tanga ........................................................................................................... 157 3.10 Mtwara ......................................................................................................... 157 3.11 Morogoro ..................................................................................................... 157 3.12 Rukwa .......................................................................................................... 158 3.13 Singida ......................................................................................................... 158 3.14 Mara ............................................................................................................. 159 3.15 Manyara ....................................................................................................... 159 3.16 Lindi ............................................................................................................. 159 3.17 Kigoma ........................................................................................................ 160 3.18 Pwani ........................................................................................................... 161 3.19 Kilimanjaro .................................................................................................. 162 3.20 Arusha .......................................................................................................... 163 3.21 Dar es Salaam .............................................................................................. 164 4. APPENDICES ............................................................................................. 166 ACRONYMS AND ABBREVIATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 vi ACRONYMS AND ABBREVIATIONS ASDP Agricultural Sector Development Programme CSPro Census and Survey Processing Program CSTWG Censuses and Surveys Technical Working Group DADIPS District Agricultural Development and Investment Projects DADO District Agricultural Development Officer DFID Department for International Development DIAS District Integrated Agricultural Survey DS District Supervisor EAS Expanded Agricultural Survey EAs Enumeration Areas EU European Union FE Field Enumerator GDP Gross Domestic Product GIS Geographical Information System ha Hectares hh Household IAS Integrated Agricultural Survey ICR Intelligent Character Recognition ID Identity IEC Information, Education and Communication JICA Japanese International Cooperation Agency LRS Long Rainy Season, MAFC Ministry of Agriculture , Food Security and Cooperatives MIT Ministry of Industry and Trade MLFD Ministry of Livestock and Fisheries Development NBS National Bureau of Statistics NGO Non Governmental Organization NMS National Master Sample NSCA National Sample Census of Agriculture NSGRP National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (MKUKUTA) OCGS Office of Chief Government Statistician PMO-RALG Prime Ministers Office, Regional Administration and Local Government ACRONYMS AND ABBREVIATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 vii PPS Probability Proportional to Size PSU Primary Sampling Unit RS Regional Supervisor RSM Regional Statistical Manager SPSS Statistical Package for Social Science SRS Short Rainy Season TOT Training of Trainers UNDP United Nations Development Programme UNFAO United Nations Food and Agriculture Organization PREFACE Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 viii PREFACE At the end of the 2007/08 Agricultural Year, the National Bureau of Statistics (NBS) in collaboration with the Ministries of Agriculture, Food Security and Cooperatives, Livestock and Fisheries Development; Water; Industry and Trade; the Prime Minister’s Office, Regional Administration and Local Government (PMO/RALG) and the Office of the Chief Government Statistician, (OCGS), Ministries of Agriculture and Natural Resources; Livestock and Fisheries conducted the Agricultural Sample Census. This is the fourth Agricultural Census to be carried out in Tanzania, the first one was conducted in 1971/72, the second in 1993/94 and 1994/95 (during 1993/94 data on household characteristics and livestock count were collected and data on crop area and production in 1994/95), and the third was conducted in 2002/03. The census collected detailed data on crop production, crop marketing, crop storage, livestock production, fish farming, and poverty indicators. In addition to this, the census was large in its scope and coverage as it provides data that can be disaggregated at district level and thus allow comparisons with the 2002/03 National Sample Census of Agriculture. The census covered smallholders in rural areas only and large scale farms. This report presents data disaggregated at regional level and it focuses on livestock kept by small holders and Large Scale Farms. The extensive nature of the census in relation to its scope and coverage is a result of the increasing demand for more detailed information to assist in the proper planning of the agricultural sector and in the administrative decentralization of planning to district level. It is hoped that this report will provide new insights for planners, policy makers, researchers and others involved in the agricultural sector in order to improve the prevailing conditions faced by agricultural households in the country. On behalf of the Government of Tanzania, I wish to express my appreciation for the financial support provided by the development partners, in particular, the Department for International Development (DFID) and the Japanese Government through the Japan International Cooperation Agency (JICA) and others who contributed through the pooled fund mechanism. My appreciation also goes to all those who in one-way or the other have contributed to the success of the survey. In particular, I would also like to mention the enormous effort made by the Planning Group composed of professionals from the Agriculture Statistics Department of the National Bureau of Statistics, Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives, Ministry of PREFACE Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 ix Livestock Development and Fisheries, Ministry of Water and Irrigation, Ministry of Agriculture, Livestock and Environment, Zanzibar, the Prime Minister's Office, Regional Administration and Local Government, Ministry of Industries, Trade and Marketing and the Office of the Chief Government Statistician, Zanzibar, the Food and Agriculture Organization of the United Nations and the Censuses and Surveys Technical Working Group (CSTWG). Finally, I would like to extend my sincere gratitude to all the professionals, the consultants, Regional and District Supervisors and field enumerators for their commendable work. Certainly without their dedication, the census would not have been successful. Dr. Albina Chuwa Director General National Bureau of Statistics EXECUTIVE SUMMARY Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 x EXECUTIVE SUMMARY A total of 5,838,523 households engaged in agriculture (field and horticulture crop production, livestock and fish farming and pastoralism) were sampled of which 5,706,329 (97.7%) were in the Mainland and 132,193 (2.3%) were in Zanzibar. In the Mainland, large concentration of agricultural households were recorded in Shinyanga, Mbeya and Kagera regions each with about 400 -500,000 households, followed by Dodoma, Tanga, Iringa, and Mwanza each with about 300 - 400,000 households. Dar es Salaam region had the least number of households engaged in agriculture (35,160). In Zanzibar, 18,651 agricultural households were located in Urban West district and 32,895 in North Pemba district. Nationally, the total usable land available was 14,642,284 ha of which 14,516,893 (99.1%) are located in the Mainland and 125,391 ha (0.9%) are located in Zanzibar. In all regions of the Mainland and Zanzibar, land utilization was above 70%. However, in Arusha, Kilimanjaro, Pwani, Shinyanga and Zanzibar, 90% or more of the land was utilized. Generally, land utilization per household has remained constant at an average of 2 ha in 2002/03 and 2007/08 Agriculture Sample Census. However, large variations existed between regions whereby in regions where land scarcity is less acute such as Shinyanga, Singida, and Tabora, the total utilizable land remained slightly above the 2002/03 national average. In all the regions, there was an attempt to utilize almost the entire usable land available as the majority of them maintained a land utilization rate of between 80 and 100%. Most of the land (66%) was planted with annual crops while permanent or perennial crops occupied 15% and about 8% was planted with a mixture of annual and permanent crops. The remaining area (11%) was kept under fallow. Land sufficiency varied largerly between regions. For example, in Mtwara, Lindi, Ruvuma and Tabora regions, at least 50 percent of the households reported land sufficiency while all other regions reported land sufficiency below 50 percent. In the latter group, land scarcity was most acute in Mara, Manyara, Arusha and Kilimanjaro regions where 80 percent or more of the households reported of land insufficiency. Nationwide, maize was the priority crop of choice for an overwhelming majority (5,107,264) of households across seasons followed by beans, paddy, groundnuts, sorghum and sweet potatoes, in that order, each engaging at least 500,000 households. However, the trend on the basis of areas planted was slightly different with maize still remaining on top of the table regardless of the EXECUTIVE SUMMARY Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xi production season (total planted area 4,086,555 ha), followed by paddy (906,708 ha), beans (749,766 ha), cotton (574,836 ha) and (sorghum 568,650 ha). Generally cereals were the main type of crops grown across the country occupying 5, 830,972 ha (71%) of the land under annual crops followed by pulses (chick peas, beans, cowpeas and green grams) planted on 1,002,819 ha (12%), oil seeds and oil nuts were planted on 966,583 ha and a very small proportion (1%) equivalent to 78,711 ha was planted with fruits and vegetables. A large proportion of all the crops were planted during the long rainy season with the exception of cereals for which the planted area for the short rainy season was about 20 percent of the planted area during the long rain season. In several cases, both the quantities harvested and the productivity for all cereals have increased compared to 2002/03 regardless of the production season. However, productivity for the most popular cereals was highest for paddy (1.6 tons/ha) equivalent to 43.8 percentage increase compared to 2002/03, followed by maize with 38.5 percentage increase and sorghum with 40 percentage increase. The greatest bulk of fruits and vegetables were produced in the Mainland and tomatoes was the single most dominant vegetable crop. The total area planted with tomatoes in the Mainland and Zanzibar was 26,612 ha (34% of total planted land) which produced the highest harvested quantity (321,128 tons or 63%) of the total harvested quantity of fruits and vegetables. Most fruits and vegetables are produced in the long rainy season, usually towards the end of the season, except the water melon for which both the area planted (1,865 ha) and the quantities harvested (10,585.4 tons) for the short rain season were higher than for the long rain season. In Zanzibar, both the number of households engaged in fruit and vegetable production and the area with these crops was limited but generally tomatoes was the leading crop in which the highest number of households (7,317) were involved and the harvested produce (6,141 tons) was higher than any other vegetable crop. Most of the land in Tanzania (8,808,771 ha, 85%) was planted with annual crops and the remaining 15% (1,550,798 ha) was under permanent crops. This implies that, planted landarea is regularly worked out every year to prepare suitable seedbeds for planting. By contrast, the small land area planted with permanent crops indicates that most farmers depend on short term crops for both household food requirements and income generation. The total area of permanent crops planted by EXECUTIVE SUMMARY Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xii smallholders and large scale farmers was 1,771,770 ha. However, permanent crop production was dominated by smallholders who cultivated 88% of the total area while only 12% of the area was planted by large scale farmers. The total planted area under irrigation was 280,587 ha (277,820 ha on the Mainland and 2,777 ha in Zanzibar) representing only 3% of the total area with cultivated crops. A total of 280,597 ha were planted under irrigation (277,820 ha on the Mainland and 2,777 in Zanzibar). The largest areas planted with irrigation were in Kilimanjaro (36,607 ha), Mbeya (33,418 ha), Shinyanga (29,783 ha), and Arusha (29,783 ha). Moreover, the regions with the largest number of households using irrigation were Kilimanjaro (75,736) followed by Mbeya (47,568), Iringa (32,689) and Arusha (31,024). Other regions with households using irrigation (slightly more than 20,000 households) were Morogoro (27,765), Tanga (24,912), Ruvuma (20,354), Tabora (25,601), Shinyanga (26,541), and Mwanza (25,216). Land cultivation was done by using various means including oxen/bulls, cows, donkeys, tractors and power tillers. In the overall, the use of these means was almost evenly distributed all over the country especially on the Mainland. The leading region in using oxen/bulls in land cultivation was Shinyanga with 8.8 percent of the total agricultural housholds followed by Mbeya (8.3%), Kagera (7.3%) and Mwanza (7.2%). In Zanzibar, the following were the leading regions in the use of oxen/bulls in land cultivation, North Pemba (24.8%), South Pemba (23.9%), and North Unguja (23.2%). The planted area with improved seeds was 1,488,893 ha accounting for 17 percent of the total planted area. On the other hand, the planted area without improved seeds was 7,319,878 ha representing 83% of the total planted land area. Except Pwani, Kigoma, Kagera, Mwanza, and Mara regions on the Mainland where larger areas were planted with improved seeds in the long rains than during the short rains. Fertilizer was only used on a low proportion of the area under cultivation. The use of fertilizer greatly varied across the regions. For example, organic fertilizer was widely used in Shinyanga (67,439 ha) followed by Singida (54,586 ha) and Tabora (53,339). On the other hand, Mbeya region was leading in the use of inorganic fertilizer with a total of 131,208 ha followed by Iringa (103,697ha) and Ruvuma (83,182 ha). EXECUTIVE SUMMARY Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xiii Insecticides were the most common pesticides used in the country accounting for 770,036 ha or 71 percent of the total planted area followed by herbicides (203, 175, 19%), and fungicides (105,124, 10%). Farming households were involved in the selling of crops even though this varied across the regions. The regions with the highest percentage of households that sold crops were Kagera, Mbeya, Shinyanga, Mwanza, Tanga, Morogoro, and Dodoma. However, the majority (67%) of the households which reported various marketing problems indicated that too low open market prices as the most pressing marketing problem. Other reported problems were minor representing around 5% of the households including transport cost being too high (4.4%), crop markets being too far (4.9) and lack of transport (3%). The magnitude of each of these problems was felt more during the long rains than in the short rains. The number of households which received extension advice was 3,849,829 while those which did not were 1,927,007 accounting for 67% and 33% of the households, respectively. Generally, access to extension advice by farming households varied greatly among regions. However, the proportion of households which received extension advice was highest in Dodoma (91.3%) followed by Kilimanjaro (83.2%), Manyara (82%), Iringa (80.4%), Arusha (80%), Mbeya (78.2%), and Dar es Salaam (73.8%). In contrast, the households which received the least extension advice were in Rukwa (48.8%), Lindi (40.8%), and Zanzibar (33.6%), Soil erosion was a serious problem faced by the rural households. The number of households with soil erosion problems was 5,310,423 accounting for 91% of all the households. In contrast, only 528,219 or 9 percent reported not to have soil erosion problem. Kilimanjaro and Dodoma regions had the highest proportion of households with soil erosion (22.57%), followed by Manyara (21.78%), Dodoma (15.89%), and Iringa (14.695). Based on the results of the census, the following key findings/recommendations are presented:  Considering the small proportion of area under irrigation, crop production remains largely dependent on rainfall.  Use of inorganic fertilizers is quite limited compared to the use of organic fertilizers.  There is need to encourage and promote organic farming. EXECUTIVE SUMMARY Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xiv  In terms of productivity, the crop sector became less productive compared to 2002/03.  The frequency of census and surveys in the past has provided essential data for determining trends and making relevant recommendations. There is therefore a great need to carry out agricultural censuses on a regular basis in the future.  Although access to public-based extension services at national level was high, there is need to address reasons behind low access to the services in some regions. Country Profile This part of the report presents a short profile of Tanzania with particular attention paid to general information on land, climate, administrative set-up and population.  Geographical Location Tanzania lies South of the Equator between the great lakes Victoria, Tanganyika and Nyasa on one hand and the Indian Ocean on the other. It has frontiers with Kenya and Uganda to the North, Rwanda, Burundi and Democratic Republic of Congo to the West as well as Zambia, Malawi, and Mozambique to the South West and South respectively. Furthermore, Tanzania is located in the Eastern Africa region between Longitudes 290 and 410 East and Latitudes 10 and 120 South.  Land Area Tanzania has an area of approximately 945,000 km2 which includes approximately 60,000 km2 of inland water. Out of the 945,000 km2, over 100,000 km2 are devoted to reserves and national parks. The area of planted arable land is 9.5 million hectares.  Geographical Features The country has a vast central plateau sloping down towards the Indian Ocean. Except for a narrow belt along the 900 kilometers of the coastline, most of the land lies above 200 m altitude, and much of the country is higher than 1,000 meters above sea level. In the North there is Mt. Kilimanjaro, with a permanent ice cap, rises to over 5,500 meters with the highest peak Kibo reaching 5,895 meters. A distinctive feature of Tanzania is the Rift Valley. The great valley runs from near the mouth of the Zambezi River northwards through Tanzania, Kenya, Ethiopia, and across the Red Sea to Israel. The predominant types of vegetation include woodland, bushland, and grassland. EXECUTIVE SUMMARY Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xv  Climate The main climatic feature is the long dry spell from May to October, followed by a period of low rainfall which is often concentrated into relatively few days of heavy showers. The main rain season on the coast is from March to May but there is a second season from October to December. Total rainfall increases towards the North and around Lake Victoria rainfall is well distributed throughout the year with a peak experienced during March to May. The hottest and coolest period is October to mid-March and from June to September respectively. However, the range of temperatures is fairly limited and it is always hot between 250C and 300C on the coast and between 220C and 270C in the North.  Administrative Set-up By 2007/08, Tanzania Mainland was divided into 21 administrative regions namely: Dodoma, Arusha, Kilimanjaro, Tanga, Morogoro, Pwani, Dar es Salaam, Lindi, Mtwara, Ruvuma, Iringa, Mbeya, Singida, Tabora, Rukwa, Kigoma, Shinyanga, Kagera, Mwanza, Mara and Manyara. Each region is divided into districts (rural and urban). In total, there were 119 administrative districts and five cities – Dar es Salaam, Mwanza, Mbeya, Tanga and Arusha. The country has 120 ethnic groups with Kiswahili the official language. However, English is also used.  Population The last population and housing census was conducted in August 2002. According to the 2002 census, the population of Tanzania Mainland was 34.6 million giving an annual growth rate of 2.9 percent.  Agriculture The country’s economy is heavily dependant on agriculture, which accounts for about 26% (down from 34.8% reported during the 2003 survey) percent of the GDP (the value of all goods and services produced by all factors of production resident in the country in one year) and about two- thirds of the total exports. Agriculture is largely rainfed under which a variety of crops are produced mainly for subsistence. The main food crops grown in the country are maize, sorghum, millet, cassava, sweet potatoes, bananas, pulses, paddy and wheat. Cash crops are also grown and these include coffee, tea, tobacco, cotton and cashew nuts. ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xvi ILLUSTRATIONS List of Tables 1.1 Census sample ..................................................................................................................... 6 2.1 Number of Agricultural Household Members By Sex and Broad Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania ................................................................................ 11 2.2 Production of Other Cereals .............................................................................................. 44 2.3 Area Planted and Quantity Harvested by Season and Oil Seed Crop types ...................... 58 2.4 Fruit and Vegetable Production (Tons) ............................................................................. 64 2.5 Area Planted and Quantity Harvested by Season and Type of Other Crops ..................... 74 2.6 Cotton Production by Region ............................................................................................ 76 2.7 Tobacco Production by Region ......................................................................................... 79 2.8 Area Planted, Quatity Harvested and Yield by Type of Permanent Crop ......................... 84 2.9 Number of Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested by Type of Permanent Crop ............................................................................................... 85 2.11 Area under irrigation during short and long rains by crop .............................................. 115 2.12 Number of Agricultural Households by Method to Obtain Irrigation Water by Region .............................................................................................................. 117 2.13 Use of pesticides during short and long rains .................................................................. 121 2.14 Pesticide application on Permanent Crops ...................................................................... 127 2.15 Type of Roofing Materials, 2007/08 Agricultural Year .................................................. 147 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xvii List of Charts Chart No. Page 2.1 Population Trend Mainland .................................................................................................. 12 2.2 Population Pyramid of Tanzania 2007/08 Agriculture Census ............................................. 12 2.3 Average Household Size for Rural Agriculture Households in Tanzania during 2008 ........ 13 2.4 Number and Percentage of Household Members by Marital Status ...................................... 13 2.5 Agricultural Household Members by Literacy Tanzania ...................................................... 14 2.6 Percent Literacy Land of Household Members by Region ................................................... 14 2.7 Percentage of Rural Agriculture Population Aged 5 Years and above by Education Status Tanzania ................................................................................................ 15 2.8 Percent of Household Members by Education Status and Region Tanzania ......................... 15 2.9 Percent Distribution of Rural Population by Main Activity .................................................. 16 2.10 Percent of Household Members by Level of Involvement farming activity Tanzania .......... 16 2.11 Percentage Distribution of Households by Main Source of Cash Income ............................ 17 2.12 Agricultural Households by Type .......................................................................................... 18 2.13a Percent of Agricultural Hosueholds by Type within Region ................................................. 19 2.13b Time Series of Number of Agriculture Households by Type ................................................ 19 2.14 Time Series of Utilized Land per Household ........................................................................ 23 2.15 Land Area of Annual and Permanent Crops .......................................................................... 23 2.16a Percent of Agriculture Households by whether all Land Available to the Household was used .................................................................................................... 24 2.16b Percentage of agriculture Households by whether they consider having sufficiency land for the Household ............................................................................ 24 2.16c Percentage of Agricultural Household Reporting Sufficiency of Land for Household ......... 25 2.17 Land Area by Type of Land Use ........................................................................................... 25 2.18 Utilized Land Area (ha) by Type and Region ....................................................................... 26 2.19 Area Planted with Annual Crops by Season (hectares) ......................................................... 30 2.20 Area Planted with Annual Crops by Season and Regions ..................................................... 31 2.21 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and Region (ha) ....................... 33 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xviii 2.22 Planted Area (ha) with Main Crops ....................................................................................... 33 2.23 Planted Area per Household .................................................................................................. 34 2.24 Area Planted (ha) with Annual Crop by Crop Type .............................................................. 34 2.25 Area Planted with Annual Crops by Type Season................................................................. 35 2.26 Area Planted and Yield of Main Cereal Crops ...................................................................... 35 2.29 Maize Planted Area (ha) per Maize Concerning Household ................................................ 37 2.29 Percent of Paddy of Planted Area (ha) and Percent of Total Land with Paddy by Region ... 41 2.30 Paddy Planted Area per Household by Region ...................................................................... 41 2.31 Percent of Sorghum Planted Area and Percent of Total Land with Sorghum ....................... 43 2.32 Sorghum Planted Area per (ha) Household ........................................................................... 43 2.33 Percentage of Households Growing Bulrush Millet during Long Rain Season .................... 45 2.34 Area Planted (ha) and Yield Major Root and Tuber Crops ................................................... 48 2.35 Percent of Planted Area (ha) and Percent of Land with Sweet Potatoes ............................... 49 2.36 Sweet Potatoes Planted Area (ha) per Household ................................................................. 49 3.37 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops ....................................................................... 51 2.38 Percent of Bean Planted area and Percent Total Land with Beans ........................................ 52 2.38 Beans Area Planted per Household by Regions .................................................................... 52 2.39a Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops ................................................................. 55 2.39b Percent of Groundnuts Planted Area of Percent of Total Land Planted ................................ 56 2.40 Groundnuts Planted Area per Household .............................................................................. 57 2.41 Fruit and Vegetable Production (tons) ................................................................................... 61 2.42 Area Planted (ha) Yield (tons) for Fruits and vegetables ...................................................... 61 2.43 Percent of Tomatoes Planted Area and Percent of Total Land Planted ................................. 62 2.44 Percent of Cabbage Planted and Percent of Total Land Planted ........................................... 67 2.45 Percent of Onions Planted Area and Percent of Total Land Planted ..................................... 68 2.46 Other Annual and Cash Crops Production tones ................................................................... 73 2.47 Percent of Cotton Planted Area and Percent of Total Planted Area ...................................... 75 2.48 Percent of Tobacco Planted Area and Percent of Total Land Planted ................................... 79 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xix 2.49 Tobacco Leaf Harvested quantities (tons) by Region, 2008 .................................................. 80 2.51 Area of Permanent Crop Planted by Smallholders and Large Scale Farmers ....................... 83 2.52 Area of Permanent Crops Planted by Smallholders and Large Scale Farmers ..................... 83 2.53 Percent of Area Planted with Permanent Crops and Percent of Total area by Region .......... 84 2.54 Percent of Agra Planted with Cashewnuts and Average Planted Area per Household by Region .............................................................................................. 85 2.55 Percent of Banana Planted Area and Percent of Total Land Planted by Region ................... 88 2.56 Percent of Area Planted with Coffee and Average Planted Area per Household by Region ........................................................................................................... 91 2.57 Planted Area (ha) per Growing Household ........................................................................... 91 2.59 Percent of Area Planted with Region Peas and Average Planted Area per Household ......... 95 2.60 Percent of Planted Area with Coconuts and Average Planted Area per Household ............. 95 2.61 Percent of Area Planted with Oranges and Average Planted Area per Household ............... 99 2.62 Percent of Area Planted with Sugarcane and average Planted Area per Household ............. 99 2.63 Percent of Planted Area with Oil Palm and Average Planted Area per Household ............ 104 2.64 Planted Area of Irrigated Land (ha) ..................................................................................... 107 2.65 Planted Area with Irrigation by Region ............................................................................... 108 2.66 Number of Households with Irrigation by Spruce of Water ................................................ 110 2.67 Number of Hosueholds with Irrigation by Source of Water and Region ............................ 110 2.68 Percent of Planted Area with Irrigation by Crop ................................................................. 111 2.69 Area Irrigated by Crop ......................................................................................................... 111 2.70 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water ..................................... 116 2.71 Number of Households with Irrigation by Method of Obtaining Water and Region ......... 117 2.72 Planted Area of Improved Seed (ha) ................................................................................... 119 2.73 Area Planted with Improved Seeds by Region ................................................................... 119 2.74 Percent Planted Area Improved Seed by Crop Type Annuals ............................................. 120 2.75 Area of Fertilizer Applicationy by Type of Fertilizer by Region ........................................ 120 2.76 Planted Area by Pesticides ................................................................................................... 121 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xx 2.77 Total Planted Area with Insecticide ..................................................................................... 124 2.78 Planted Area with Insecticide by Crop Type annuals .......................................................... 124 2.79 Planted Area using Improve Seeds ..................................................................................... 124 2.80 Planted Area with Improved Seeds by Crop Types ............................................................. 125 2.81 Total Area Planted with Herbicide ...................................................................................... 125 2.82 Planted Area with Herbicide by Crop Type Annual ............................................................ 126 2.83 Planted area with Pesticides Application on Permanent Crops ........................................... 126 2.84 Number of Hosueholds and Quantity Stored by Crop Type ................................................ 129 2.85 Quantity of Maize Produced (tons) Quantity Stored and Percent Stored ............................ 130 2.86 Planted Area using Households by Crop Type .................................................................... 130 2.87 Number of Households Selling crops by Region ................................................................ 132 2.88 Percent of Households Reporting Marketing Problems by type of Problem ....................... 133 2.89 Number of Households Receiving Extension Advice ......................................................... 134 2.90 Number and Percentage of Households Receiving Extension by Region ........................... 134 2.91 Percentage of Households Receiving Extension Type by Provider .................................... 135 2.91a Number of Households Receiving Extension service by Type and Provider ...................... 135 2.92 Percentage of Households which used Farming Implements by Type of Implements ........ 136 2.93 Percentage of Households with Access to Implements by Type and Region ..................... 136 2.95 Number of Agricultural Households with Soil Erosion Problem ........................................ 138 2.96 Number and Percent of Households with Soil Erosion Control/ Water Harvesting Facilities by Region ................................................................................ 138 2.97 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit Second Rank of Importance ........................................................................................................................... 141 2.97a Percent of Households Reporting the Main Reasons for not acquiring credit .................... 141 2.97b Numbe of Househould Receiving Credit by Main source of Credit first Ranks of Importance ............................................................................................................ 141 2.98 Number of Household Recieiving Crredit by Main soruce of Credit Third Rank of Importance ........................................................................................................................... 141 2.99 Percentage distribution of Households by Type of Wall Material ...................................... 142 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xxi 2.100 Percentage Distribution of Household by type of Floor Materials ..................................... 143 2.101 Number of Agriculture Households by Type of Toilet Facility .......................................... 143 2.102a Percentage of Hosueholds by Main Source of Energy for Lighting .................................... 144 2.102b Percentage of Households by Main Soruce of Energy for Cooking .................................... 144 2.103 Percent of Households by Main Source of Drinking Water and Season Mainland ............. 145 2.104 Percent of Households by Distance to Main Source of Drinking Water ............................. 146 2.105 Percentage of Time Spent to and from Main Source of Drinking water ............................. 146 2.106 Percentage Distribution of Housheolds Owning the Assets by type of Assets ................... 147 2.107 Percentage of Hosueholds and Number of Meals taken per day ......................................... 147 2.108 Percentage of Hosueholds and Number of Meals taken per day during 2003 and 2008 ..... 148 2.109 Numebr of Agricultural Households by Status of Food Satisfication ................................ 148 List of Maps 2.1 TANZANIA. Number of Agricultural Households by Region ..............................................20 2.2 TANZANIA. Number of Agricultural Households per sq. km by Region ............................20 2.3 TANZANIA Number of Agriculture Crop Growing Household by Region .........................21 2.4 TANZANIA. Percent of Crop only Growing Household .....................................................21 2.5 TANZANIA Number of Crop Growing Household per Squre Kilometer of Land by Region ......................................................................................................................22 2.6 TANZANIA Percent of Crop growing and Livestock keeping by Region ..........................22 2.7 TANZANIA Number of Pastoralist households by Region ...................................................27 2.8 TANZANIA. Utilized Land Area as a Percentage of Available Land (ha) by Region .....................................................................................................................................28 2.9: TANZANIA Land Area and Percentage of Annual Crops by Region………….. .................28 2.10 TANZANIA Land Area and Percentage of Permanent Crops by Region ..............................29 2.11 TANZANIA. Land Area of Planted Trees by Region ............................................................29 2.12 TANZANIA. Land Area of Pasture by Region .....................................................................30 2.13 TANZANIA. Total Planted Area by Region ..........................................................................32 2.14 TANZANIA. Area Planted and Percentage During the Short Rains by Region ..................32 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xxii 2.15 TANZANIA. Area Planted With Cereals and Percentage of Total Land Planted with Cereals by Region ...........................................................................................................36 2.16 TANZANIA. Planted Area and yield of Maize (t/ha) by Region ..........................................37 2.17. TANZANIA. Maize Area Planted as a percentage of Total Land Area by Region .....................................................................................................................................39 2.18 TANZANIA. Area Planted per Maize Growing Household by Region ................................39 2.19 TANZANIA. Planted Area and Yield of Paddy (t/ha) By Region .........................................41 2.20 TANZANIA. Area Planted With Paddy as Percentage of Total Land Area by Region .....................................................................................................................................42 2.21 TANZANIA. Planted Area of Paddy (ha) Per Growing Household By Region .................42 2.22 TANZANIA. Planted Area and Yield of Sorghum (t/ha) by Region .....................................46 2.23 TANZANIA.Sorghum Area Planted as a Percentage of Total Land Area by Region .....................................................................................................................................47 2.24 TANZANIA. Planted area (ha) per sorghum Growing Household by Region .....................47 2.25 TANZANIA. Cassava Planted Area by Region .....................................................................50 2.26 TANZANIA. Cassava Area planted as a Percentage of Percentage of Total Land Area by Region ....................................................................................................50 2.27 TANZANIA. Area Planted with Cassava per Cassava Growing Household by Regions ..............................................................................................................................51 2.28 TANZANIA Planted Area (ha) and Yield (t/ha) of Beans by Region ...................................53 2.29 Beans Area Planted as a percentage of Total Land Area by Region .....................................54 2.30 TANZANIA Area Planted with Beans per Beans Growing Household .................................54 2.31 TANZANIA Planted Area and Yield (t/ha) Groundnut by Region ........................................59 2.32 TANZANIA Groundnut Area Planted as a Percentage of Total Land Area ..........................59 2.33 TANZANIA Area Planted With Groundnuts per Growing Households by Region .....................................................................................................................................60 2.34 TANZANIA Planted Area and Yield of Tomatoes (t/ha) by Region ....................................65 2.35 TANZANIA Tomato Area Planted as a Percentage of Total LandArea by Region ................................................................................................................................65 2.36 TANZANIA Area Planted WITH Tomato per Tomato Growing ..........................................66 2.37 TANZANIA Planted Area and Yield of Cabbage (t/ha) by Region ......................................69 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xxiii 2.38 TANZANIA Cabbage Area Planted as a Percentage of Total Land ....................................70 2.39 TANZANIA Area Planted per Cabbage Growing Household by ........................................70 2.40 TANZANIA. Planted Area and Yield of Onion (t/ha) by Region ........................................71 2.41 TANZANIA. Area Planted with Onions as a percentage of ................................................71 2.42: Area Panted With Onion (ha) per Onion Growing Households by Region ...........................72 2.43 TANZANIA Planted Area and Yield of Cotton (t/ha) by Region .........................................77 2.44 TANZANIA. Cotton Area Planted as a Percentage of Total Land ......................................77 2.45 TANZANIA Area Planted (ha) with Cotton per Cotton Growing ........................................78 2.46 TANZANIA. Planted Area and Yield of Tobacco (t/ha) by Region ....................................81 2.47 TANZANIA. Tobacco Area Planted as a Percentage of Total Land ...................................81 2.48 TANZANIA. Area Planted with Tobacco per Tobacco Growing .........................................82 2.50 TANZANIA. Cashwnuts Planted area as a Percentage of Total Land Area by Region .......86 2.51 TANZANIA. Area Planted with Cashewnuts (ha) per Cashewnut ......................................87 2.52 TANZANIA. Planted Area (ha) and Yield (t/ha) of Banana by Regon .................................89 2.53 TANZANIA. Banana Planted Area as a percentage of Total Land ......................................89 2.54 TANZANIA. Planted Area(ha) per Banana Growing Household by ....................................90 2.56 TANZANIA. Coffee Area Planted as Percentage (%) of total Land ....................................92 2.57 TANZANIA. Area Planted with Coffee per Coffee growing Household ............................93 2.58 TANZANIA. Planted Area (ha) and Yield (t/ha) of Mango ................................................93 2.59 TANZANIA. Mango Area Planted as a percentage of total Land .......................................94 2.60 TANZANIA. Area Planted with Mango (ha) per Mango Growing .....................................94 2.61 TANZANIA. Planted Area (ha) and Yield (t/ha) of Pigeon Peas by ....................................96 2.63 TANZANIA. Area Planted with Pigeon Peas per Pigeon pea Growing ...............................97 2.64 TANZANIA. Planted Area (ha) and Yield (t/ha) of Coconuts by ........................................97 2.65 TANZANIA. Area Planted with Coconut as a Percentage of total .......................................98 2.66 TANZANIA. Area Planted With Coconuts per Coconut Growing .......................................98 2.67 TANZANIA. Planted Area and Yield (t/ha) of Oranges (t/ha) by ......................................100 2.68 TANZANIA. Orange Planted With Oranges as Percentage (%) of .....................................101 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xxiv 2.69 TANZANIA. Area Planted with Oranges (ha) per Orange Growing ..................................101 2.70 TANZANIA. Planted Area and Yield (t/ha) of Sugarcane (t/ha) ........................................102 2.71 TANZANIA. Sugarcane Planted Area as a percentage of Total Land .................................102 2.72 TANZANIA. Area Planted with sugarcane (ha) per sugarcane ...........................................103 2.73 TANZANIA. Planted Area and Yield (t/ha) of Oil Palm by Region .................................105 2.74 TANZANIA. Area Planted with Oil Palm as a percentage of Total ....................................106 2.75 TANZANIA. Area planted with Oil Palm (ha) per Oil Palm .............................................106 2.76 TANZANIA. Area Planted (ha) and percentage of Total ...................................................109 2.79 TANZANIA. Percent of Households Obtaining Irrigation Water by .................................118 2.80a TANZANIA. Planted Area (ha) and Percent of Planted Area With no ................................122 2.80b TANZANIA. Planted Area (ha) and Percent of Planted Area With no Application of Inorganic Fertilizer By Region ..............................................122 2.81a TANZANIA. Planted Area (ha) and Percent of Planted Area With Organic Fertilizer Application By Region ..........................................................................................123 2.81b TANZANIA. Planted Area (ha) and Percent of Planted Area With Inorganic Fertilizer Application By Region ................................................................123 2.82 TANZANIA. Planted Area (ha) and Percent of Planted Area With Insecticides Application By Region ............................................................................128 2.83 TANZANIA. Planted Area (ha) and Percent of Planted Area With Fungicide Application By Region ...............................................................................128 2.84 TANZANIA. Planted Area (ha) and Percent of Planted Area With Herbicides Application By Region ..............................................................................129 2.85 TANZANIA. Number of Households and Percentage of Households Storing Crops By Region ......................................................................................................131 2.86 TANZANIA. Percentage of Households with Unprotected Means of Crop Storage By Region .......................................................................................131 2.87 TANZANIA. Number of Households and percent of total Households Selling Crops By Region ......................................................................................................133 2.88 TANZANIA. Number of Households and percent of total Households Receiving Extension Services By Region ............................................................................137 2.89 TANZANIA. Number of Households and percent of total Households Receiving Extension Services Outside the Government By Region ....................................137 ILLUSTRATIONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 xxv 2.90 TANZANIA. Number and percentage of Households Using Non-Manual Implements ..........................................................................................................................139 2.91 TANZANIA. Number of Households and Percent of Total Households With Erosion Control or Water harvesting Facilities By Region ........................................139 2.92 TANZANIA. Number of Erosion Control or Water Harvesting Facilities By Region .............................................................................................................................140 INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 1 1.0 BACKGROUND INFORMATION Agriculture is an important economic sector of the Tanzanian economy as it provides the main source of food, employment, raw materials for industry, and an important source of foreign exchange earnings. Since Tanzania is endowed with a diversity of climatic and geographical zones, farmers grow a wide variety of food, cash crops as well as fruits, vegetables and spices. The contribution of crops sector to the national GDP is estimated at 18.2% (The Economic Survey 2008). This report (Volume II) covers the Crop Sector at national level and includes Zanzibar estimates. It is divided into five main sections: Executive Summary, Introduction, Results, Conclusion and Recommendations and Appendices. The definitions relating to all aspects of this report can be found in the questionnaire (Appendix I). Other census reports include the Technical Report (Volume I), Livestock Sector Report (Volume III) and Large Scale Farms Report (Volume IV). 1.2 Introduction In 2007, the Government of Tanzania launched 2007/08 National Sample Census of Agriculture as an important part of the Poverty Monitoring Master Plan. This plan supports the production of statistics for advocacy of effective public policy, including poverty reduction, access to services, gender and other planning purposes. The census is intended to support and fill in the information gap necessary for planning and policy formulation by high level decision making bodies. Besides, it is meant to provide critical data indicators for monitoring Agricultural Sector Development Progamme (ASDP) and other agricultural and rural development programmes as well as prioritizing specific interventions for agriculture and rural development – based programmes. Following the decentralization of the Government’s administration and planning functions, there has been a pressing need for agricultural and rural development data disaggregated at regional and district level. The provision of district level estimates provides essential information on the state of agriculture that support decision making by the Local Government Authorities and in the design of District Agricultural Development Programmes (DADPs) and District Agricultural Sector Investment Projects (DASIPs). The increase in investment is an important element in the National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP) INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 2 The 2007/08 Agriculture Sample Census was designed to meet the data needs of a wide range of users down to district level including policy makers at local, regional national levels, rural development agencies, funding institutions, researchers, NGOs, farmers organizations, and the like. The dataset is both extensive in its sample and detailed in its scope to meet the user demand. The census was carried out in order to:  To identify structural changes if any, in the size of farm household holdings, crop and livestock production, farm inputs and implement use. It also seeks to determine if there are any improvement in rural infrastructures and the level of agriculture household living conditions.  Provide benchmark data on productivity, production and agricultural practices in relation to policies and interventions promoted by the Ministry of Agriculture and Food Security and other stakeholders.  Establish baseline data for the measurement of the impact of high level objectives of the Agriculture Sector Development Programme (ASDP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty and other rural development programs and projects. 1.2.1 Census Coverage and Scope. The 2007/08 Agricultural Sample Census was conducted for both large and small scale farms. This report covers small scale farms in details with some summary data from large scale farms in order to provide complete national estimates for some variables e.g. total livestock populations. The data was collected from a sample of 52,635 small scale agriculture households of which 48,880 were from the mainland and 4,755 from Zanzibar. Data was also collected from 1006 Large Scale Farms (968 on the Mainland and 38 in Zanzibar) on a complete enumeration basis. Three different questionnaires were used to collect data on agriculture and related aspects. These were:  Small scale farms questionnaire  Community questionnaire  Large scale farm questionnaire INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 3 The small scale farm questionnaire was the main census instrument and includes questions related to crop and livestock production and practices; population demographics; access to services, resources and infrastructure; and issues on poverty, gender. Main subjects covered during the study include:-  Household demographics and activities of the household members.  Land access/ownership/tenure and use  Crop and livestock production and productivity  Access to inputs and farming implements  Access and use of credits  Access to infrastructure (roads, district and regional headquarters, markets, advisory services, schools, hospitals, veterinary clinics)  Crop marketing, storage and agro-processing  Tree farming, agro-forestry and fish farming  Access and use of communal resources (grazing, communal forest, water for human and livestock, beekeeping).  Investment activities: Irrigation structures, water harvesting, erosion control, fencing.  Off farm income and non agriculture related activities  Household living conditions (housing, sanitary facilities, etc)  Livelihood constraints Gender issues.  Poverty Indicators The community level questionnaire was designed to collect village data such as access and use of common resources, community tree plantation and seasonal farm gate prices. Large Scale Farm questionnaire was administered to all large scale farms either privately or corporately managed. Some data from the Large Scale Farm questionnaire is incorporated in this report, however, an in depth analysis of Large Scale Farms is presented in a separate report (Volume V). 1.3 Census Methodology The main focus at all stage of census execution was on data quality and this is emphasized all the time. The main activities undertaken include:  Census organization  Tabulation plan preparation INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 4  Sample design  Design of census questionnaire and other instruments  Pilot test  Training of trainers, supervisors and enumerators  Information Education and Communication (IEC) campaign  Data collection  Field supervision and consistency checks  Data processing: o Scanning o Structure formatting application o Batch validation application o Manual data entry application o Tabulation preparation using SPSS  Table formatting and charts using Excel, maps generation using Arc GIS and Excel Report preparation using Word and Excel 1.3.1 Census Organization The census was conducted by the National Bureau of Statistics (NBS) in collaboration with Ministries of Agriculture, Food Security and Cooperatives, Livestock and Fisheries Development; Water; Industry and Trade; and Prime Minister’s Office, Regional Administration and Local Government in Tanzania Mainland. The Office of the Chief Government Statistician, (OCGS), Ministries of Agriculture and Natural Resources Livestock and Fisheries in Zanzibar. At the national level the Census was headed by the Director General of the National Bureau of Statistics in collaboration with the Chief Government Statistician, Zanzibar The planning Group formed by the Director General of NBS and Chief Government Statistician consisted of staff from the Department of Agriculture Statistics of NBS, Department of Economic Statistics of OCGS, Department of Policy and Planning of the Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives, Department of Policy and Planning of Ministry of Livestock and Fisheries Development in Tanzania Mainland. Ministry of Livestock and Fisheries and Ministry of Agriculture and Natural Resources in Zanzibar. The Planning Group was responsible for all census operations. Implementation on census activities at the regional level was overseen by the Regional Statistical Managers of NBS and the Regional Agriculture Supervisor from the Prime Minister’s Office, Regional Administration and Local Government. At the district INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 5 level the Census activities were managed by two supervisors from the Prime Minister’s Office, Regional Administration and Local Government (PMO-RALG). The supervisors managed the enumerators who also came from PMO-RALG. As for Zanzibar, the implementation of the census activities at regional level was overseen by the Regional Statistical Officers and Regional Agriculture Officers. At District level the implementation of the census activities were managed by District Agriculture Development Officers (DADOs). In addition, there was a national mobile team to supervise census operations. The Census and Survey Technical Working Group (CSTWG) under MKUKUTA provided support in sourcing financing, approving budget, allocation and monitoring the progress of the Census. A Technical committee for the census was established with members from key stakeholder organizations and its function was to approve the proposed instruments and procedures developed by the Planning Group. It also approved the tabulation and analytical reports prepared from the Census data. 1.3.2 Tabulation Plan Preparation The tabulation plan was developed considering the tabulations from previous census and surveys to allow trend analysis and comparisons as well as the needs of end users. 1.3.3 Sample Design The mainland sample consisted of 3,192 villages. These villages were drawn from the National Master Sample (NMS) developed by the National Bureau of Statistics (NBS) to serve as national framework for the conduct of household based surveys in the country. The National Master Sample was developed from the 2002 Population and Housing Census. The total Mainland sample was 47,880 agricultural households. In Zanzibar a total of 317 Enumeration Areas (EAs) were selected and 4,755 agriculture households were covered. National wide, all regions and districts were sampled except four (three from Mainland and one from Zanzibar). In both Mainland and Zanzibar, a two stage sample was used. The number of villages/Enumeration Areas (EAs) was selected for the first stage with a probability proportional to the number of villages/EAs in each district. In the second stage, 15 households were selected from a list of INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 6 households in each village/EA using systematic random sampling. Table 1.1 gives the sample size of households, villages and districts for Tanzania Mainland and Zanzibar. Table 1.1: Census Sample Description Mainland Zanzibar Total Households Villages/EA’s Districts Regions 47,880 3192 133 21 4,755 317 9 5 52,635 3,509 142 26 1.3.4 Questionnaire Design and other Census Instruments The questionnaire was designed following users meetings to ensure that the questions asked were in line with the user data needs. Several features were incorporated into the design of the questionnaire to increase the accuracy of the data.  Where feasible all variables were extensively coded to reduce post enumeration coding error.  The definition for each section were printed on the opposite page so that the enumerator could easily refer to the instructions whilst interviewing the respondent  The response to all questions was placed in boxes printed on the questionnaire, with one box per character. This feature made it possible to use scanning and Intelligent Character Recognition (ICR) technologies for data capture.  Skip pattern were used to reduce unnecessary and incorrect coding of sections which do not apply to the respondent  Each section was clearly numbered, which facilitated the use of skip patterns and provide a reference for data type coding for the programming of CSPro and SPSS Three other instruments were used:  Village Listing Forms were used for listing households in the village/EA and from this list a systematic sample of 15 agricultural households were selected. INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 7  A training manual which was used by the trainer for the cascade/pyramid training of supervisors and enumerators  Enumerator Instruction Manual was used as reference material 1.3.5 Field Pilot-testing of the Census Instruments The questionnaire was pilot-tested in four locations (Arusha, Dodoma, Unguja and Pemba). This was done to check the wording, flow and relevance of the questions and to finalize crop lists, questionnaire coding and manuals. In addition, several data collection methodologies had to be finalized, namely, livestock numbers in pastoral communities, mixed cropping, use of percentages in the questionnaire and finalizing skip patterns and documenting consistency checks. 1.3.6 Training of trainers, Supervisors and Enumerators During training, a cascade/pyramid training techniques were employed to maintain statistical standards. The top level of training was provided to 78 national and regional supervisors (65 from Mainland and 13 from Zanzibar). The trainers were members of the Planning Group from the National Bureau of Statistics, the sector Ministries of Agriculture and Office of the Chief Government Statistician, Zanzibar. In each region, three training sessions were conducted for the district supervisors and enumerators. The training concentrated on questionnaires, listing forms, field level census methodology and definitions. Emphasis was placed on consistency checking in the field. Tests were given to the enumerators and supervisors and the best 50 percent of the trainee were selected for the actual field work. The remaining 50% were assigned the work of listing the households in the villages they belong and they were later terminated. The best trained enumerators were assigned to list the remaining villages. Each enumerator was assigned to enumerate two villages. 1.3.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign Radio, television, newspaper, leaflets, T-shirts and caps were used to create awareness of the Agricultural Sample Census to the public. This helped in sensitizing the public for the field level activities in order to increase the response rate. The T-shirts and caps were given to the field staff and the village chairpersons. The village chairperson assisted to locate the selected household. INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 8 1.3.8 Data Collection Data collection activities for 2007/08 Agricultural Sample Census lasted for three months from June to August 2009. The interview method was used to collect data during census. Data collection was monitored by a hierarchical system of supervisors which included the Mobile Response Team, Regional and District Supervisors. The Mobile Response Team headed by the Manager of agriculture Statistics Department, provided overall direction to the field operations and responded to queries arising outside the scope of the training exercise. Decisions made on definitions and procedures were then communicated back to all enumerators via the Regional and District Supervisors. On the mainland, each region had 2 Regional Supervisors (total of 42) and 2 district supervisors per district (Total 266). District supervision and enumeration were performed by staff from the Prime Minister’s Office, Regional Administration and Local Government and the sector Ministry of Agriculture (PMO- RALG). Regional and national supervision was provided by senior staff from the NBS and sector Ministries of Agriculture. In Zanzibar, the enumeration was conducted by staff from the Ministry of Agriculture and Natural Resources and Ministry of Livestock and Fisheries. Supervision was provided by senior officers of the same Ministries and the Office of the Chief Government Statistician. During the household listing exercise, 3,192 extension staff Participated on the Mainland. A total of 177 enumerators participated during listing exercise and enumeration of the small holder questionnaire in Zanzibar. A total of 1,596 enumerators were involved in data collection of the small holder questionnaire on the Mainland. Additional five percent enumerators were held as reserves in case of drop outs during the enumeration exercise. 1.3.9 Field Supervision and Consistency Checks Enumerators were trained to probe the respondents until they were satisfied with the responses given before they recorded them in the questionnaire. The first check of the questionnaire was carried out by enumerators in the field during enumeration, followed by District, Regional and National supervisors. Supervisory visits at all levels of supervision focused on checking on the completeness of the questionnaires and consistency. Inconsistencies encountered were corrected, INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 9 and where necessary a call back to the respondent was made by the enumerator to obtain the correct information. Further quality control checks were made by the supervisors in the district 1.3.10 Data Processing Data processing involved the following process:  Data entry  Data structure formatting  Batch validation  Tabulation Data entry Scanning and ICR data capture technology was used. This did not only increase the speed of data entry but also increased the accuracy due to reduction of keystroke errors. Interactive validation routines were incorporated into the ICR software to trap errors during the verification process. Prior to scanning, all questionnaires underwent a manual cleaning exercise by checking that the questionnaire had a full set of pages, correct identification and good handwriting. A score was given to each questionnaire based on the legibility and the completeness of enumeration. This score will be used to assess the quality of enumeration and supervision. CSPro was used for data entry of questionnaires that were rejected by ICR extraction application. Batch validation A batch validation program was developed in CSPro in order to identify inconsistencies within a questionnaire. This is in addition to the interactive validation during the ICR extraction process. The procedures varied from simple range checking within each variable to more complexes checking between variables. After data cleaning, the tables were prepared based on a pre-designed tabulation plan. Tabulation Statistical Package for Social Sciences (SPSS) was used to produce the Census tables and Microsoft Excel was used to organize the tables and compute the additional indicators. Excel was also used to produce charts while Arc GIs was used for the maps. INTRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 10 Report Writing The report writing was outsourced to Sokoine University of Agriculture. It focuses on the regional comparisons, time series and national estimates. Microsoft Excel was used to produce charts; Arc GIS and Excel were used to generate maps, whereas Microsoft Word was used to compile and write the report. Data quality Control A great deal of emphasis was placed on data quality throughout the whole exercise, from planning; questionnaire design, training supervision, data entry, validation and cleaning/editing. As a result of this, it is believed that the census is highly accurate and representative of what was experienced at the field level during the census year. With very few exceptions, the variables in the questionnaire are within the norms for Tanzania and they follow expected time series trends when compared to historical data. 1.4 Funding Arrangements The Agricultural Sample Census was supported mainly by the Department for International Development (DFID) and Japan International Cooperation Agency (JICA) who financed most of the operational activities. Other funds for operational activities came from the Government of Tanzania, In addition, technical assistance was provided by the Food and Agriculture Organisation (FAO). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 11 2.1 CROP RESULTS 2.1.1 Household Characteristics 2.1.1.1 Demographics The 2007/08 Agricultural Sample Census covered rural agriculture households only. The chapter contains details of rural agricultural smallholders in Tanzania in relation to demographics, household characteristics, literacy and education of the rural agricultural population, livelihood activities, off-farm income, agriculture credit, living conditions and access to resources. It therefore contains data on poverty issues and, where possible, it compares data with previous censuses and surveys. The population of rural agricultural smallholder households in Tanzania is 31,013,026 (30,264,358 Mainland and 748,668 Zanzibar), of which, 15,487,217 are males (15,114,238 Mainland and 372,978 Zanzibar) and 15,525,810 are females (15,150,120 Mainland and 375,690 Zanzibar). According to population estimates/projections, the rural population has increased from around 15 million (1988 population and housing census) to approximately 25 million rural agricultural population in 2003 and 31 million in 2007/08 Agricultural Sample Census (table 2.1). 2.1.1.2 Population Trend and Structure The rural population of Tanzania Mainland kept on increasing from post independence. Number % Number % Number % Less than 4 2,162,414 14 2,127,332 14 4,289,746 14 1.02 5 - 14 4,792,811 31 4,547,310 29 9,340,121 30 1.05 15 - 64 7,868,086 51 8,246,542 53 16,114,627 52 0.95 65+ 663,906 4 604,626 4 1,268,532 4 1.10 Total 15,487,217 100 15,525,810 100 31,013,026 100 1.00 Table 2.1 Number of Agricultural Household Members By Sex and Broad Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania Sex Age Group Male Female Total Sex Ratio RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 12 The 1967, 1978 and 1988 are the population and housing census data while the 2003 and 2008 data are the rural agricultural population projections/estimates. The increase between 1988 and 2008 shows a higher increase than that of between 1967 and 1988 (Chart 2.1). The population pyramid (Chart 2.2) shows that the population of Tanzania is characterised by a young population. The chart shows that there is an out-migration of males from rural areas to urban areas in the 20 – 39 years age group. This could be due to persons looking for work in urban areas. The out-migration of female population in the same age group is less than that of males. This may be because males are always the first to migrate and female follow later. Table 2.1 shows that about 44 percent of the 2008 population was below 15 years of age. The 15-64 years age group which participates most in production accounted for 52 percent of the rural agricultural population and only 4 percent of the population was above 65 years. The dependency ratio was 92 percent which is very high. Generally, countries that have very high birth rates also have high dependency ratios because of the Chart 2.2 Number of Agricultural household members by Sex and Age Group, 2008 0 10 20 30 40 50 60 70 Less than 4 5 - 9 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 Above 85 Age Group Percentage Male Female Chart 2.1 Population Trend - Mainland 0 5,000,000 10,000,000 15,000,000 20,000,000 25,000,000 30,000,000 35,000,000 1967 1978 1988 2003 2008 Year Population Chart 2.3 Average Household Size for Rural Agricultural Household in Tanzania Mainland During 2007/08 - 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 Shinyanga Mwanza Tabora Mara Manyara Kigoma Rukwa Singida Dar es Salaam Arusha Kagera Tanga Pwani Morogoro Kilimanjaro Dodoma Ruvuma Mbeya Iringa Lindi Mtwara Region Average Household Size RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 13 large proportion of children in the population. In 2008 the overall sex ratio of the rural agricultural population is 100 males for every 100 females compared to 99 males for every 100 females in 2002/03. 2.1.1.3 Household Size The total number of rural agricultural households in Tanzania during 2008 is 5,838,523 compared to 4,901,837 during 2003 of which 5,706,329 were in the Mainland during 2008 and 4,805,315 in 2003, while 132,193 were in Zanzibar during 2008 and 96,522 in 2003. There were 4,651,702 male headed households during 2008 and 3,935,761 in 2003, while 1,186,820 female headed household in 2008 and 966,076 in 2003. The average household size for rural agricultural households in Tanzania is 5.3 members per household as compared to 5.2 during 2003. Shinyanga Region is the leading region with the highest average persons per household (7.1) followed by Mwanza (6.8) and Tabora (6.4). Lindi and Mtwara regions have the smallest household sizes (4.1 and 3.8) respectively (Chart 2.3). The average household size for Zanzibar is 5.7 persons per household which is slightly higher than that of the Mainland. About 20 percent of the households in Tanzania are female headed households. 2.1.1.4 Marital Status The total number of heads of households who were married in Tanzania are 4,613,959 (4,232,085 males and 381,875 female), those living together are 125,171 (97,193 males and 27,979 females), those who were separated are 313,774 (101,226 males and 212,548 feamles), while 529,396 (83,979 males and 445,417 females) heads of households are widowed. Out of the total of 5,838,523 heads of agricultural households in Tanzania, 4,504,359 (4,132,230 males and 372,129 females) were married in the Mainland and 109,600 (99,854 males and 9,746 females) were married in Zanzibar. Chart 2.4 Number and Percentage of Household Members by Marital Status Married, 10,040,100, 32% Living Together, 404,404, 1% Not Married, 19,165,550, 62% Separated, 594,308, 2% Widow ed, 808,664, 3% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 14 Chart 2.6 Percent Literacy Levels of Household member by Region 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Kilimanjaro Dar es Salaam Mara Iringa Ruvuma Morogoro Mbeya Singida Tanga Kagera Kigoma Pwani Arusha Manyara Mwanza Lindi Mtwara Dodoma Rukwa Shinyanga Tabora Region Percent The marital status question was asked to all members of the households, therefore, the not married category includes yougsters who represent 62 percent (Chart 2.4). The married were 32 percent, widowed, 3 percent, separated, 2 percent and living toghether 1 percent. The separated category includes those who were divorced. 2.1.1.5 Literacy and Education of Rural Agricultural Population Information on literacy and education attainment were obtained from all persons aged five years and above in all the sampled households. Literacy in Tanzania is defined as the ability to read and write a simple sentence in Kiswahili only, English only, both English and Swahili or in any other language.The literacy rate is highest in Kiswahili with 65 percent of the rural agricultural population, followed by both Kswahili and English (7.3%). Generally literacy rate has increased from 61.2 percent in 2003 to 65 percent in 2008, while the rate for those who are able to read and write both Kiswahili and English has increased from 4.9 percent in 2003 to 7.3 percent in 2008. However literacy in any other languages is very low (less than 1%) (Chart 2.5). The percentage of those who were not able to read and write went down from 33.7 percent in 2003 to 26.7 percent in 2008. This shows an improvement in literacy. Chart 2.5 Agricultural Household Members by Literacy Rates Don’t Read/Write, 7,142,443, 27% Any Other Language, 26,514, 0% Swahili & English, 1,948,081, 7% Swahili, 17,606,242, 66% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 15 Chart 2.8 Percent of Household Members by Education Status and Region - Tanzania 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Dodoma Arusha K'manjaro Tanga Morogoro Pwani DSM Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Percent Attending School Completed Never Attended to School The average literacy rate for the rural agricultural population in Tanzania is 73 percent compared to 59 percent of 2003. However, there exists regional differences with Kilimanjaro region having the highest literacy rate of 89 percent. This is followed by Dar es Salaam (88%), Mara and Iringa each with 80% and Ruvuma 79%. The regions with the lowest literacy rates were Tabora (64), Shinyanga (67), Rukwa(68) and Dodoma with 69 percent (Chart 2.6 and Map 2.6). The total literate rate for Zanzibar was 69 percent. 2.1.1.6 Education Status In Tanzania, 41 percent of the of the rural agricultural population aged 5 years and above have completed a certain level of education compared to 30 percent in 2003 and 35 percent are still attending school compared to 30 percent in 2003. The population that never attended school is 24 percent (Chart 2.7) compared to 40 percent in 2003. There is therefore an improvement in the satus of education between the two censuses. The rural agricultural population in Kilimanjaro region had the highest percentage of population aged 5 years and above who have either completed a certain level of education (51%) or were currently attending (39%) giving a total of 90% of the rural agricultural population with education (Chart 2.8). Dar es salaam was the second with highest percentage of the rural agricultural population that has completed a certain level of education (50%) and also has a high percentage of currently attending school (39%). Tabora region has the highest percentage (30%) of those who never attended. Zanzibar agricultural population had 34 percent of the total national rural agricultural population who have completed a Chart 2.7 Percent og Agriculture Household Population Aged 5 years and Above by Education Status - Tanzania Never Attended to School, 6,339,925, 24% Completed, 10,931,330, 41% Attending School, 9,452,025, 35% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 16 Chart 2.9 Percentage Distribution of Rural Agricultural Population by Main Activity 0.0 0.1 0.1 0.2 0.3 0.3 0.6 0.7 0.7 0.7 0.7 0.9 1.4 9.9 34.5 48.9 0.0 15.0 30.0 45.0 Fish Farming Livestock Pastoralist Other Not Working & Unavailable Not Working & Available Unpaid Family Helper (Non Agriculture) Fishing Self Employed (Non Farmimg) with Employees Self Employed (Non Farmimg) without Employees Government / Parastatal Housemaker / Housewife Private - NGO / Mission / etc Livestock Keeping / Herding Unable to Work / Too Old / Retired / Sick / Dis... Student Crop/Seaweed Farming Main Activity Percent certain level of education, 37 percent were attending school and 29 percent never attended (including the youngsters). 2.1.2 Main Household Activity The Main Household Activity is the activity for which most individuals in the rural agricultural community spend most of their time on. About 48.9% of the agricultural population spent most of their time on. Crop and seaweed farming activity followed by students (34.5 %). The unable to work/ too old/ retired/ sick/disabled category is the third main activity with 10.0 percent. Fish Farming is the least activity performed by 0.01percent of the agricultural households (Chart 2.9). The involment in farming which one would expect the rural population to depend on, has a different picture (Chart 2.10). Only 48 percent of the rural household population works full-time on farm compared to 2003 with 68 percent followed by never work on farm (29%), rarely work in farm (19%) and work part time on farm (4%). The Never works on farm category has increased from 3 percent to 29 percent showing that the rural population has started shifting from agricultural activities to other activities. Chart 2.10. Percentage of household Members by Level of Involvement in Farming Activity, Tanzania Never Works on Farm, 7,740,534, 29% Rarely Works on Farm, 5,040,006, 19% Works Part-time on Farm, 1,077,223, 4% Works Full-time on Farm, 12,865,518, 48% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 17 Chart 2.11 Percentage Distribution of Households by Main Source of Cash Income, 2007/08 Agricultural year - Tanzania 0.5 0.7 1.1 1.4 1.9 2.5 2.8 3.9 6.0 7.8 9.9 61.6 0.0 15.0 30.0 45.0 60.0 Not applicable Other Sale of Forest Products Fishing Cash Remittance Sale of Livestock Products Wages & Salaries in Cash Sale of Livestock Business Income Other Casual Cash Earnings Sales of Cash Crops Sales of Food Crops Source of Income Percent of Households 2.1.3 Households Main Sources of Income Results from the census (Chart 2.11) indicate that sale of food crops was the main cash income earning activity (61.6 percent in 2008 compared to 37.4% in 2003 of all the rural agricultural households), followed by sale of cash crops (9.9 percent compared to 17% in 2003) and other casual cash earnings (7.8 percent in 2008 compared to15.1% in 2003) The leading source of cash income for Zanzibar was sale of food crops (31.4 percent in 2008 compared to 20.8 percent in 2003) followed by business income (12.8 percent in 2008 compared to 14.4 percent in 2003) and wages and salaries (12.6 percent in 2008 compared to 15.5 percent in 2003). 2.2 Agricultural Households The results presented in this sectiont is a summary on land use patterns, households engaged in crop production, the types of crops grown and the farming systems and crop husbandry practices in general. According to 2007/2008 National Sample Census of Agriculture, a total of 5,838,523 households were engaged in agriculture (field and horticulture crop production, livestock and fish farming and pastoralism). Out of the sampled agricultural households, 5,706,329 (97.7%) were in the Mainland and 132,193 (2.3%) were in Zanzibar (Map 2.1). In the Mainland, large concentration of households engaged in agriculture were recorded in Shinyanga, Mbeya and Kagera regions each with between 400, 000 and 500,000 households, followed by Mwanza, Dodoma, Tanga and Iringa, with between 300,000 and 400,000 households. Dar es Salaam region had the least number of RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 18 Chart 2.12 Agriculture Household By Type Crops Only, 3,508,581, 60.1% Livestock Only, 57,770, 1% Pastoralist, 3,917, 0.1% Crop and Livestock, 2,268,255, 38.8% households engaged in agriculture (35,160). In Zanzibar, large concentration of agricultural households was located in North Pemba district (32,895) and the least number was in Urban West district (18,651). 2.2.1 Types of Agricultural Households At national level, crop production was the dominant agricultural activity which engaged 3,508,581 households (60.1%), followed by 2,268,255 (38.8%) households engaged in mixed crop and livestock, 57,770 (1%) households engaged in livestock only and only 3,917(0.1%) households were engaged in pastoralism (Chart 2.12). Of the total crop growing households, 3,422,072 (98%) were on the Mainland and 86,509 (2%) were in Zanzibar. Across the country, Zanzibar had the highest agricultural households density (50 households per square km) followed by Dar es Salaam (24 households per square km). However, most of these areas are urbanized and hence not typical examples of agricultural households. The least population density was observed in Lindi (2 households per square km), Ruvuma (3 households per square km), Tabora, Rukwa and Manyara each having 4 households per square kilometer (Map 2.2). Within the regions and for the households engaged in crop production only, Lindi region had the highest percentage out of the total agricultural households in the region (89%), followed by Mtwara (86%), Morogoro (85%), and Dodoma (71%). (Chart 2.13a). Crop production only was the least important in Arusha, Kilimanjaro and Manyara regions where less than 40% of the households were engaged in this sub-sector. Across the country, very few households were engaged in livestock production only (Chart 2.13a). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 19 Three regions in the Mainland had households that were engaged in livestock production only. The regions are Arusha 15.1%; Dar es Salaam 8.5% and Manyara 2.6%. In the overall, Zanzibar had 1.4% of its households engaged in livestock production only. Pastoralism was limited to few households (less than 1%) in the Mainland (Chart 2.13a and Map 2.7). The top three regions in pastoral activities were Kagera (0.6%), Arusha (0.4%) and Dar es Salaam (0.2%). While all the regions had households that were engaged in both crop and livestock production in varying proportions (Chart 2.13b), the series data on households involved in crop production indicates a steady increase between 1994 and 2008. In the overall, crop production has remained the single most dominant type of agricultural activity since the mid - 1990’s. Crop and livestock production has also increased between 1994 and 2003, with a pronounced increase between 2003 and 2008 (Chart 2.13b). During this period, an increase of about 565,505 households was reported to be engaged in mixed crop and livestock keeping activities. The trend has remained the same with crops-only households dominating and the livestock-only households being the least. 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 Percent Dodoma Arusha Kilimanjaro Tanga Morogoro Pwani Dar es Salaam Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Zanzibar Region Chart 2.13a Percent of Agricultural Households by Type Within Region Crops Only Livestock Only Pastoralist Crops & Livestock 2,396,472 1,279,051 15,461 2,946,678 1,655,396 17,814 3,156,060 707,750 43,027 3,508,581 2,268,255 57,770 - 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000 2,500,000 3,000,000 3,500,000 4,000,000 Number of Households 1994 1999 2003 2008 Year Chart 2.13b Time Series of Number of Agricultural Households by Type Crops Only Crops & Livestock Livestock Only RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 20 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 21 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 22 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 23 2.3 Land Use Land use is the human use of land. It involves the management and modification of natural environment or wilderness into a built up environment such as fields, pastures, and settlements. It has also been defined as "the arrangements, activities and inputs people undertake in a certain land cover type to produce, change or maintain it" (FAO/UNEP, 1999). [1] In this census, this variable attempts to indicate to what extent the land available to households is used for agricultural activities particularly with regard to the use the of the land for planting crops. 2.3.1 Area of Land Utilized Nationally, the total usable land available was 14,642,284 ha of which 14,516,893 ha (99.1%) were located in the Mainland and 125,391 ha (0.9%) were located in Zanzibar. In all the Mainland regions and Zanzibar, the average land utilization was above 70% with Arusha, Kilimanjaro and Zanzibar each utilizing 90% or more of the available land. Land utilization per household has remained constant at an average of 2 ha in 2002/03 and 2007/08 Agriculture Sample Censuses (Chart 2.14). Total usable area refers to the land that the household has access to either by official title or customary law. The land was used for various purposes including annual cropping, mixed annual and permanent cropping, pastures growing and fallow. However, the census agricultural results 1 Land-use categories recognized in FAO's World Census of Agriculture (FAO/UNEP, 1999) Chart 2.14 Time Series of Utilised land per Household 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 1993/94 1998/99 2002/03 2007/08 Agriculture Year Area (Ha) Chart 2.15 Land Area of Annual and Permanent Crops Permanent- Annual mix, 748,981, 6% Fallow, 1,600,984, 13% Annual, 8,544,793, 73% Permanent, 993,737, 8% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 24 Sufficient Land 37% Insufficient Land 63% Chart 2.16b Percentage of Agricultural Households Responding to Sufficieny of Land (2002/03 and 2007/08) have revealed that the country was predominantly occupied with annual crops. In the period 2007/2008, annual crops occupied (73%) compared to (69%) in 2002/2003. Area for permanent crops has decreased to 8% from 14%, permanent and annual crops mixed have also decreased to 6% from 10% while fallow has increased to 14% from 7% (Chart 2.15). However, large variations existed between regions whereby, in regions where land scarcity is less acute as in Shinyanga, Singida, Tabora, the total utilizable land remained slightly above the 2002/03 national average. In all the regions, there was an attempt to utilize almost the entire usable land available as the majority of `the regions maintained a land utilization rate of between 80 and 100% (Map 2.8). 2.3.2 Land Use Sufficiency At National level, about 66 percent of the agricultural households reported that all the available land to the households was used during 2007/08 agricultural year while the remaining 34 percent did not utilize all the available land (Chart 2.16a). Kilimanjaro, Dodoma, Mbeya and Manyara reported using all the available land by over 75 percent while Rukwa, Ruvuma and Tabora regions had below 50 percent. For Zanzibar, those who reported using all the available land were 89 percent while those who didn’t utilize all the available land were 11 percent. The level of utilization was above 90 percent except for North Pemba region which reported 85 percent. Chart 2.16a: Percentage of Agriculture Households by Whether All Land Available to the Household Was Used All Land Available , Used, 66% All Land Available Not used, 34% Yes No RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 25 0 20 40 60 80 100 Dodoma Arusha Kilimanjaro Tanga Morogoro Pwani Dar es Salaam Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Percentage Region Chart 2.16c Percentage of Households Reporting Sufficient and Insufficient Land by Region- Mainland Insufficient Sufficient Nationally, there are large differences in land pressure where as more than one third of the agricultural households (37%) indicated to have sufficient land available for their use and the remaining 63% considered the land to be insufficient (Chart 2.16b). Land sufficiency in Zanzibar was relatively better compared to the Mainland where 44% of the households indicated to have sufficient land. Land sufficiency varied greatly between regions. In Mtwara, Lindi, Ruvuma, Pwani and Tabora regions at least 50% or slightly more of the households reported land sufficiency while all other regions reported land sufficiency below 50%. In the latter group, land scarcity was most acute in Arusha, Manyara, Mara and Kilimanjaro regions where more than 76% of the households complained of land insufficiency (Chart 2.16c). 2.3.3 Land Use Patterns Out of the total land of 14,810,368 ha about 6,121,360 ha (41.3%) was planted with temporary or annual crops in monoculture (Chart 2.17 and Map 2.9). This is a slight increase when compared to 4,436,177 ha (37%) reported in 2002/2003 National Sample Census of Agriculture. The land area under annual crops had increased from 69 percent 2002/03 to 73 percent in 2007/08 implying changes in land use with a general shift into temporal or annual crop production. Other land uses that covered 10% or more of the land were the mixed temporal or annual crops (16.4%) Chart 2.17: Land Area by Type of Land Use 1.0 10.8 16.4 41.3 1.1 1.7 2.4 3.0 4.4 5.1 5.9 7.0 - 1,000,0 00 2,000,0 00 3,000,0 00 4,000,0 00 5,000,0 00 6,000,0 00 7,000,0 00 Area under Planted Trees Area Unusable Area Rented to Others Permanent Mixed Crops Natural Bush Permanent Mono Crops Permanent / Annual Mix Area under Pasture Uncultivated Usable Land Area under Fallow Temporary Mixed Crops Temporary Mono Crops Land Use Area (Ha) - 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 Percentage RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 26 equivalent to 2,423,433 ha and area under fallow (10.8%) equivalent to 1,600,984 ha. About 23.9% of the land was not cultivated annually representing land under permanent plant cover of permanent crops, natural bush and planted trees (15.8%), uncultivated usable land (7%) and unusable land (1.13%). Amongst the regions, Shinyanga had the largest area of utilized land (1,922,968 ha), as was the case in in the 2002/03 period, of which about 65% (1,462,257 ha) was used for the production of annual crops. In this region, the area under permanent mono crops and permanent mixed combined was 45,368 ha, area under pasture (350,225 ha), which was the largest amongst the regions, followed by Tabora with 90,832 ha (Chart 2.18 and Map 2.12). Comparatively, regions engaged in the production of tree crops (coffee, tea, coconut, cashew and others), had large proportions of the planted areas under permanent crops. Zanzibar had the largest proportion of land under permanent crops (56%), while in other areas, Pwani and Mtwara regions each had between 41% and 50% of the planted land; Tanga and Mbeya regions each had between 11% and 20% area under permanent crops; Lindi region had 39%; and Mara, Kigoma, Ruvuma and Kilimanjaro had between 21% and 30%; (Map 2.10). All other regions had less than 10% of the land area planted with permanent crops. Land area under planted trees was highest in Iringa region (71,631 ha) and lowest in Lindi region (31 ha). Other regions with at least 5,000 ha under planted trees included Tabora, Shinyanga, Ruvuma, Kagera and Mbeya (Map 2.11). 0 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000 2,500,000 Area (ha) Dodoma Arusha Kilimanjaro Tanga Morogoro Pwani Dar es Salaam Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Regions Chart 2.18: Utilised Land Area (Ha) by Type and Region Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Area under Pasture Area under Fallow Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Rented to Others Area Unusable Area of Uncultivated Usable Land RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 27 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 28 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 29 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 30 2.4 Annual Crop Production Annual crop production is practiced either in one or two seasons per year, depending on the rainfall pattern. Areas with a unimodal rain pattern receive only the main rainy season (Masika) while areas with a bimodal rain pattern receive rains in two seasons, one being the short rainy season (Vuli) and the other being the long or main rainy season (Masika). As per 2007/08 Agricultural Sample Census data, Masika rains occur throughout the country during which the bulk of annual crop production was reported. The total annual planted area was 8,808,771ha (8,756,314 ha on the Mainland and 52,457 ha in Zanzibar). In the long rainy season, the total planted area was 80 percent compared to short rainy season with only 20 percent of the total planted area (Chart 2.19). Chart 2.19 Area Planted with Annual Crops by Season (ha) Short Rainy Season Planted Area (ha), 1,777,956 , 20% Long Rainy Season Planted Area (ha), 7,030,815 , 80% Short Rainy Season Planted Area (Ha) Long Rainy Season Planted Area (Ha) RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 31 The Vuli rains which, as of 2002/03, were utilized mostly by 12 Mainland regions (Dar es Salaam, Pwani, Morogoro, Tanga, Kilimanjaro, Kagera, Mwanza, Mara, Kigoma, parts of Mbeya, Arusha and Shinyanga) for annual crop production, had apparently by 2007/08, extended beyond this traditional area, to all the regions except Singida. In some regions such as Morogoro, the area planted with annual crops both during Vuli and Masika was comparable, while in others such as Kigoma, Kagera, Mwanza and Mara the area planted with annual crops was larger during the Vuli rains (57 – 78%) than during Masika rains (Chart 2.20 and Map 2.14), Chart 2.20 Area Planted With Annual Crops by Season and Regions 0 200,000 400,000 600,000 800,000 1,000,000 1,200,000 1,400,000 1,600,000 Kigoma Mwanza Kagera Mara Morogoro Kilimanjaro Pwani Tanga Dar es Salaam Zanzibar Arusha Mbeya Manyara Shinyanga Lindi Rukwa Mtwara Iringa Ruvuma Dodoma Tabora Singida Region Area Planted (ha) 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Percentage Planted Area in Short Season Short Rainy Season Long Rainy Season Percent Planted in Short Rainy Season RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 32 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 33 Generally, planted areas were larger in the long rainy season than in the short rainy season with about half of the regions having planted at least one hectare per household (Chart 2.21). In the short rains areas, 2 ha or larger areas planted with annual crops were recorded only in two regions (Dodoma and Sinyanga) with an average of 2.4ha per household. While between 1 and 1.5 ha planted areas were reported in six regions (Morogoro, Tabora, Rukwa, Mwanza, Ruvuma and Mara ). 2.4.1 Main Crops Results on the main crops are reported first, by considering the relative importance of each of the crops under the grouping of annual crops and permanent or perennial crops (tree and non-tree types) followed by separate analyses of the annual and permanent crops in different sections. 2.4.2 Relative Crop Importance Nationwide, maize was the priority crop for the majority of households (5,107,264) across the rainy seasons followed by beans, paddy, groundnuts, sorghum and sweet potatoes, in that order, each engaging at least 500,000 households (Chart 2.22). However, the trend on the basis of areas planted was slightly different with maize still remaining the highest regardless of the rainy season Total planted area for maize was 4,086,555 ha, followed by paddy (906,708 ha), beans (749,766 ha), cotton (574,836 ha) and (sorghum 568,650 ha). All other crops had below half a million hectares planted, the smallest being Chart 2.21 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and Region (Ha) 0 1 2 3 4 5 6 Shinyanga Tabora Singida Dodoma Manyara Rukwa Ruvuma Iringa Morogoro Mbeya Arusha Tanga Lindi Mwanza Mara Pwani Mtwara Kilimanjaro Dar es Salaam Kigoma Kagera Zanzibar Region Area per Household Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 2.22 Planted Area (ha) with Main Crops - 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000 2,500,000 3,000,000 3,500,000 4,000,000 4,500,000 Maize Paddy Beans Cotton Sorghum Groundnut Sunflower Sweet Potato Bulrush Millet Simsim Cowpeas Finger Millet Tobacco Chick peas Wheat Bambaranuts Irish potatoes Green gram Tomatoes Field Peas Crop Planted Area (ha) RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 34 field peas with 15,220 ha (Chart 2.22). During the long rainy season, the number of households which planted maize was 3,491,793 which is more than twice that of the short rainy season season (1,615,471) households. 2.4.3 Crop Area Planted per Household In terms of land allocation to different crops (Chart 2.23), cotton followed by chick peas, were the only two crops planted on land areas larger than a hectare per household (1.4 and 1.3 ha for cotton and chick peas, respectively). Even though the crops were planted by relatively low numbers of households (279,506 for cotton and 42,319 for chickpeas), the relatively large areas allocated to these crops illustrates their importance as cash crops. Other crops which showed apparent increased popularity compared to 2002/03 (Chart 2.23) were sunflower (347,476 ha, planted by 498,328 households); cowpeas (89,949 ha, planted by 326,923 households) and sim sim (139,910 ha, planted by 232,380 households). Tomato was the only vegetable crop grouped among the main crops alongside other main crops such as maize, paddy, and cotton. Chart 2.23 Planted Area per Household 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 Cotton Chick peas Tobacco Bulrush Millet Maize Paddy Sunflower Sorghum Simsim Wheat Groundnut Finger Millet Beans Irish potatoes Green gram Sweet Potato Field Peas Cowpeas Bambaranuts Tomatoes Crop Area per Household Chart 2.24 Area Planted (ha) with Annual Crops by Crop Type Creals, 5,830,972 , 67% Roots and Tubers, 285,825 , 3% Pulses, 1,002,819 , 11% Oil Seed & Oil Nuts, 966,583 , 11% Fruits & vegetables, 78,711 , 1% Cash Crops, 643,803 , 7% Creals Roots and Tubers Pulses Oil Seed & Oil Nuts Fruits & vegetables Cash Crops RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 35 2.5 Crop Types Cereals were the main type of crops grown across the country (Chart 2.24) occupying 5, 830,972 ha ( 67%) of the land under annual crops followed by pulses (chick pea, beans, cowpeas and green grams) on 1,002,819 ha ( 11%), oil seeds and oil nuts on 966,583 ha (11%), root and tubers 285,825ha (3%), cash crops (cotton, tobacco, pyrethrum, jute and seaweed) on 643,803ha (7%) and a very small proportion (1%) equivalent to 78,711 ha was planted with fruits and vegetables. A major proportion of all the crops were planted during the long rainy season. The planted area for the short rainy season for cereal crops was about a fifth of the planted area during the long rainy season (Chart 2.25). 2.5.1 Cereal Crop Production The total area planted with cereals was 5,830,972 ha of which 5797,269 ha (99.4%) in Tanzania Mainland and 33,704 ha in Zanzibar. From the total planted area in the Mainland maize occupied the largest portion of the planted area and accounted for 4,082,500 ha (70.4%) of the total cereal planted area. Likewise, maize production was the highest amongst the cereals at 5,436,776 tons equivalent to 71.6 percent of the total cereals production in the Mainland. Its productivity was about 1.3 tons/ha (Charts 2.26 and 2.27). - 1,000,000 2,000,000 3,000,000 4,000,000 5,000,000 6,000,000 Area (ha) Creals Roots and Tubers Pulses Oil Seed & Oil Nuts Fruits & vegetables Cash Crops Crop Type Chart 2.25 Area Planted with Annual Crops by Type by Season Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 2.26 Area Planted and Yield of Major Cereal Crops - 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000 2,500,000 3,000,000 3,500,000 4,000,000 4,500,000 Maize Paddy Sorghum Bulrush Millet Finger Millet Wheat Barley Crop Area Planted (ha) 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 Yield (t/ha) Actual Planted Area (ha) Yield (tons/ha) RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 36 At national level, paddy was the second most popular cereal crop but the area planted to this crop was relatively limited (906,708 ha or 15.5%) while in Zanzibar, paddy was the most important cereal planted on 26,600ha (78.9%) of the land with cereals. Amongst the other cereals, sorghum was planted on a relatively large area (568,650 ha, 9.8%) compared to bulrush millet (156,797 ha, 2.7%), finger millet (68,847 ha, 1.2%), wheat (43,182 ha, 0.7%) and barley (233 ha, 0.004%). Compared to 2002/03, these proportions represent slight increases in the case of paddy, sorghum and bulrush millet and virtually no changes for the other cereals. Generally the quantities harvested and the productivity for all cereals increased compared to 2002/03 period regardless of the production season. However, productivity for the most popular cereals was highest for paddy (1.6 tons/ha) equivalent to 43.8% increase compared to 2002/03, followed by 38.5% increase for maize and 40% increase for sorghum. The trend for areas planted with cereals in 2007/08 remained similar to that of 2002/03 in which all the regions had land planted with cereals with 10 regions each having at least 5 percent or more under cereals . Shinyanga had the highest percentage (13.9%) or 810,787 ha. Dar es Salaam region maintained its position as the region having the lowest (10,244 ha) equivalent to 0.2 percent, followed by Zanzibar with 0.6 percent (120,325 ha) of the land under cereals (Chart 2.27 and Map 2.15.). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 37 1.4 1.3 1.2 1.2 1.0 1.0 0.9 0.9 0.8 0.8 0.8 0.7 0.7 0.6 0.6 0.6 0.5 0.5 0.4 0.4 0.2 0.2 0.0 0.4 0.8 1.2 1.6 Area per Household Manyara Dodoma Shinyanga Rukwa Singida Tabora Tanga Morogoro Iringa Pwani Ruvuma Mbeya Arusha Mwanza Lindi Mara Kilimanjaro Mtwara Kigoma Dar es Salaam Kagera Zanzibar Region Char 2.28 Maize Planted Area (ha) per Maize Growing Household 2.5.1.1 Maize Across the country, maize was the most widely planted cereal in both the Mainland and Zanzibar. Of the entire 5,830,972 ha of land planted with cereals, maize occupied 4,086,555 ha or 70% of the land (Chart 2.28). Amongst regions, Shinyanga had the highest percentage of land under maize (521,777 ha) equivalent to only 27 percent of the land area in the region. Comparatively, very small propotions were devoted to maize production in Dar es Salaam region and Zanzibar of which account for 5,799 ha RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 38 (0.14%) and 4,055 ha (0.1%) respectively. However, in Zanzibar, this presents 3.4 percent of the total land. (Chart 2.28 and Maps 2.16 and 17). Generally, Shinyanga together with Dodoma, Tanga, Tabora, Mbeya, Mwanza, Manyara, Iringa, Morogoro and Rukwa, in that order, were the main maize producing regions in the country. (Chart 2.28). Despite the large area under maize in Shinyanga region, the area planted with maize per household was highest in Manyara (1.36 ha) followed by Dodoma (1.3 ha). Other regions that had between 1.0 and 1.3 ha per household (Chart 2.28 and Map 2.18) were Shinyanga (1.18 ha), Rukwa (1.15 ha), Singida (1.04 ha) and Tabora (1.03 ha). The number of households which planted maize in the long rainy season was 3,491,793 households or 60.4 percent of the total crop growing households in Tanzania (3,479,383 on the Mainland and 12,410 in Zanzibar) and in the short rainy season the number was 1,615,471 present 28 percent of the total crop growing household (1,608,934 households on the Mainland and 6,537 households in Zanzibar). However, the total production of maize was 5,444,178 tons (5,438,776 tons in the Mainland and 5,402 tons in Zanzibar). Production has increased dramatically by over 2,827,063 tones since the 2002/03 agricultural year. The average yield of maize was, in most regions, above one ton with Mbeya (1.82 tons/ha) followed by Mara (1.75 tons/ha) being the most productive regions. In Mwanza, Pwani, Mtwara, Lindi and Dar es salaam regions, average yields were less than a ton/ha. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 39 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 40 2.5.1.2 Paddy Like maize, paddy was also grown in all regions of Tanzania but in varying proportions. Compared to 2002/03, the number of households growing paddy increased by about 20 percent bringing the national total number of households engaged in paddy production (Mainland and Zanzibar) to 1,162,050. Shinyanga region had the highest percent of land planted with paddy in the country (19.3%) and the highest actual regional land planted with paddy (175,192 ha). Other regions with similarly large proportions of land planted with paddy as a proportion of national land (Chart 2.29 and Maps 2.19 and 20) were Morogoro (18.7%), Mwanza (13.7%) and Tabora (11%). However, on a regional basis, Morogoro had the largest percent of land (31%) planted with paddy followed by Zanzibar (22.2%) Mwanza (14.8%) and Dar es Salaam (11.8%). All other regions had less than 10% of the land planted with paddy. Arusha region had the lowest number of households (2,308) and the smallest actual regional land planted with paddy (887 ha or 0.1%). Paddy production was most popular in Rukwa region Chart 2.29 Percent of Paddy Planted Area (Ha) and Percent of Total land with Paddy by Regions 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 Shinyanga Morogoro Mwanza Tabora Mbeya Ruvuma Rukwa Pwani Zanzibar Mtwara Lindi Kagera Singida Iringa Tanga Kigoma Mara Kilimanjaro DSM Dodoma Manyara Arusha Region Percent of land Planted with paddy in the country 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 Percent of Regional Land Planted with Paddy Percent of Land Planted with Paddy in the Country Percent of Regional Land Area Planted with Paddy Chart 2.30 Paddy Planted Area per Household by Region 0.37 0.38 0.42 0.44 0.50 0.50 0.50 0.51 0.51 0.52 0.55 0.58 0.66 0.71 0.79 0.82 0.89 0.92 1.10 1.14 1.34 0.72 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40 1.60 Rukwa Singida Morogoro Shinyanga Tabora Manyara Mbeya Mwanza Kagera Iringa Ruvuma Pwani Kigoma Lindi Dodoma Kilimanjaro Mtwara Mara DSM Tanga Arusha Zanzibar Region Planted Area per Household RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 41 where the paddy planted area per household was highest (1.34 ha) and Zanzibar had the lowest (0.37 ha). This implies that paddy production was important in Zanzibar but farm sizes were limited by availability of land (Chart 2.30, Maps 2.21). Compared to the 2002/03 Agriculture Census data where yields were reported to be an average of one ton/ha, paddy yields have increased dramatically and in some cases by more than 100%. The yield range was wide (2.16) with the lowest recorded in Dodoma (0.7 tons/ha) and the highest yield was recorded in Manyara region (3.4 tons/ha). Rukwa region which had the highest area planted with paddy per household (1.34 ha) also had the second highest average yield of 2.74 tons/ha. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 42 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 43 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40 Tabora Shinyanga Tanga Rukwa Singida Dodoma Mbeya Iringa Mwanza Manyara Lindi Mara Morogoro Pwani Arusha Kigoma Kagera Mtwara Ruvuma Zanzibar Kilimanjaro Dar es Salaam 1.33 1.18 0.99 0.97 0.90 0.83 0.81 0.65 0.54 0.53 0.53 0.530.50 0.43 0.40 0.35 0.340.32 0.26 0.22 0.17 0.09 Planted Area (Ha) per Household Region Chart 2.32 Sorghum Planted Area(ha) per Household 2.5.1.3 Sorghum At national level, a total of 669,102 households planted sorghum in the long rainy season and 146,429 in the short rainy season. This represented 11.6 percent and 2.5 percent of the total crop growing households in the country The total area planted with sorghum was 568,650ha (566,728ha in Tanzania Mainland and 1,922ha in Zanzibar). The highest proportion of land planted with sorghum (Chart 2.31 and Maps 2.22 and 2.23) was in the three regions of Shinyanga (98,145 ha or 17.3%), Singida (97,513 ha or 17.2%) and Dodoma (96,147 ha or 16.9%) with the second notch occupied by Mara (13%), Tabora (8.1%) and Lindi (6.7). However, Shinyanga region had the largest total National area planted with sorghum 1,922,968 ha and this presents 12 percent of the total regional land in the country. The total production amounted to 552,353 tons of which almost one fifth (111,959 tons) was produced in Singida region. However, sorghum was most productive in Tanga region (1.5 tons/ha) where both the actual regional land area planted with sorghum (593 ha) and the number of households producing sorghum (596) were third and second lowest after Dar es Salaam and Kilimanjaro regions (Chart 2.32). Chart 2.31 Percent of Sorghum Planted Area and Percent of Total Land with Sorghum by Regions 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 16.00 18.00 20.00 Shinyanga Singida Dodoma Mara Tabora Lindi Mbeya Mtwara Mwanza Kagera Morogoro Rukwa Kigoma Manyara Pwani Iringa Ruvuma Zanzibar Arusha Tanga Kilimanjaro Dar es Salaam Regions Percent of Land Planted with Sorghum in the country 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 16.00 18.00 20.00 percent of Regional land Planted with Sorghum Percent of Land Planted with Sorghum in the Country Percent of Regional Land Area Planted with Sorghum RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 44 Sorghum planted areas of at least one ha per household were recorded in Tabora and shinyanga, (Chart 2.32 and Map 2.24). The land area planted per household was largest in Tabora (1.3 ha) and lowest in Dar es Salaam (0.09 ha). Generally, however, the land areas planted with sorghum per household were comparable to the areas allocated to the production of maize and paddy. 2.5.1.4 Other Cereals Other cereals that were produced, even though in small quantities and by relatively fewer households, include bulrush millet, finger millet, wheat and barley (Table 2.2). Table 2.2 Production of Other Cereals 1. Burlush Millet Region Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 106,449 80,956 47,738 0.59 Singida 58,960 48,891 36,903 0.75 Shinyanga 9,156 14,595 14,798 1.01 Mbeya 2,679 1,544 837 0.54 Other Regions 6,481 5,287 3,496 0.66 Total 183,725 151,273 103,772 0.69 2. Finger Millet Dodoma 13,448 9,705 6,232 0.64 Ruvuma 21,225 7,278 5,542 0.76 Iringa 17,363 6,072 3,466 0.57 Mbeya 18,795 7,265 3,846 0.53 Singida 9,070 6,830 6,227 0.91 Rukwa 13,212 10,637 10,390.48 0.98 Mara 15,154 5,722 5,996.94 1.05 Other Regions 22,997 6,665 4,345 0.65 Total 131,263 60,174 46,045 0.77 3. Wheat Arusha 4,162 4,002 5,386.34 1.35 Ruvuma 7,546 2,737 1,673.36 0.61 Iringa 40,590 17,530 12,646.26 0.72 Mbeya 12,149 5,419 4,153 0.77 Rukwa 2,378 1,939 3,767 1.94 Manyara 3,575 10,194 15,123.99 1.48 Other Regions 448 115 90.35 0.79 Total 70,847 41,935 42,840 1.02 4. Barley Arusha 356 180 245.79 1.4 Total 548 233 289 1.24 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 45 Bulrush millet is mainly grown in the long rainy season and in very few regions during the short rainy season. During the short rains, Mwanza was the only region with a very high proportion of growing households (2.903 households, 79 percent of the households in the Mainland) and produced 2,135 tons. The remaining 21 % of the growing households in the Mainland were found in Morogoro, Shinyanga, Kagera and Mara regions which all together produced 972 tons during the short rain season. During the long rainy season, bulrush millet was grown mainly in four regions (Chart 2.33); Dodoma, Singida, Shinyanga and Mwanza, in decreasing order of importance. Dodoma region was leading with 106,449 households equivalent to 57.6% of all producing households in Tanzania; had the largest actual planted area (80,956 ha) and the largest quantity harvested (47,738 tons), followed by Singida. Shinyanga region was third overall with respect to number of households, actual area planted and quantity harvested. However, bulrush millet productivity in this region was the highest at 1.6 tons/ha during the short rain season and 1.0 tons/ha during the long rain season. Finger millet was planted in all regions except Tanga, Morogoro, Pwani and Kigoma during long rain season. Six regions have more than a thousand households that planted the crop with Mara region having 13,005 households (52% of all households in the country) during short rain season. Finger millet was most popular in Mara region where 28,158, (22.9%) of the total households in the region (127,938 households planted finger millet during short rainy season and 15,154 during long rainy season). However, the largest planted area was in Rukwa region (10,637 ha) during long rain season which also produced the largest quantity harvested (10,390 tons) and differed from Mara Region where the crop is grown in both seasons. (Table 2.2). The crop was not grown in Zanzibar, Chart 2.33 Percent of Bulrush Millet Planted Area and Proportion of Land Planted with Bulrush Millet by Regions - 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 Dodoma Arusha Kilimanjaro Tanga Morogoro Pwani Dar es Salaam Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Zanzibar Region Percent of Cassava Planted Area - 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 Proportion of Land Planted with Cassava Percent of Bulrush Millet Planted Area Proprtion of Land Planted with Bulrush Millet RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 46 About 70,847 households were involved in wheat production with a cultivated area of 41,935 ha in long rainy season. Wheat was mainly recorded in Arusha, Ruvuma, Iringa, Mbeya, Rukwa and Manyara regions during 2007/08 Agriculture Sample Census (Table 2.2). Iringa region had the largest number of households involved (40,590, 57 %) and the largest actual planted area (17,530 ha, 41.8%) during long rain season. The largest land area for wheat production per household was in Manyara (2.8 ha per household) but the crop was most productive in Rukwa region (1.94 tons/ha) followed by Manyara (1.48 tons/ha) and Arusha (1.35 tons/ha) in long rain season. The productivity in all other regions, including Iringa, was less than one ton/ha. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 47 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 48 - 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 0 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 600,000 700,000 800,000 Cassava Sweet Potatoes Irish Potatoes yams Coco Yams Yield (Ton/Ha) Area Planted (Ha) crops Chart 2.34 Area Planted (Ha) and Yield of Major Root and Tuber Crops 2.5.2 Root and Tuber Crop Production Root and tuber crops were produced both during the short and long rain season but predominantly in the latter for both the Mainland and Zanzibar (Table 2.3). A total of 1,872,612 households were reported to engage in root crop production considering in the two rain seasons. The total production of roots and tubers was 1,186,616 tons of which 1,164,458 tons were produced in the Mainland (a decline of 51.6% compared to the 2,405,132 tons produced in 2002/03) and 22,158 tons were produced in Zanzibar (a decline of 72% compared the 79,060 tons produced in 2002/03). Cassava is the major crop in the root and tuber group of crops in Tanzania. (Chart 2.34). It engaged 1,303,749 households with an area of 669,134 hectare. Sweet potatoes were grown by 275,003 households during short rainy season and 467,089 households during long rain season in the Mainland. The crop is also important in Zanzibar, where 12,241 households and 16,924 households were engaged during short and long rain seasons, respectively. The actual area planted was 3,100 ha during short rain and 4,824 ha during long rain with production of 6,269 tons and 10,600 tons respectively. On the other hand, both Irish potatoes which were planted on a total of 38,814 ha (13.6%) by 110,965 households (10.6%) and coco yams which were planted on 10,940 ha (3.8%) indicate increased engagement by households and allocation of land for the two crops (Chart 2.34) compared to 2002/03. With the exception of coco yams planted in the short rains, the productivity of all other roots and tuber crops in the Mainland was at least one ton/ha, the highest being for Irish potatoes planted RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 49 0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 Proportion of Land Percent of Land Region Chart 2.35 Percent of Planted Area (Ha) and Percent of Land with Sweet Potatoes Percent of Land Planted with Sweet Potatoes in the Country Percent of Regional Land Area Planted with Sweet Potatoes during the long rains (3.9 tons/ha). Productivity was generally higher in Zanzibar for most of the root and tuber crops except Irish potatoes in the two seasons and yams in the long rainy season. 2.2.1 Sweet Potato Total area planted with sweet potatoes was 218,251 ha. On a regional basis (Chart 2.35 and Map 2.21) about 55% of the national land planted with sweet potatoes was in two regions: Shinyanga (69,155 31.7% of total national planted area) and Mwanza (23.3% or 50,736 ha). The two regions were followed by Kagera (17,070 ha, 7.8%) Mara (18,127 ha, 8.3%) and Tabora (18,613 ha, 8.5%). Despite sweet potatoes being the predominant crop in the category of roots and tubers in Zanzibar, the 7,924 ha represented only 3.6% of the total planted area (Chart 2.35 and Map 2.22). However, in Dar es Salaam region, despite the limited land planted to sweet potatoes (3,392 ha, 1.6%), the land area planted with sweet potatoes per household (0.42 ha) was the highest in the country (Chart 2.36 and Map 2.23) 0.420.410.400.39 0.370.360.35 0.33 0.280.280.280.270.27 0.230.22 0.210.210.20 0.18 0.130.130.13 0.00 0.05 0.10 0.15 0.20 0.25 0.30 0.35 0.40 0.45 Area Planted (Ha) per Household Dar es Salaam Morogoro Rukwa Dodoma Singida Shinyanga Tabora Pwani Mwanza Mara Mbeya Zanzibar Arusha Manyara Mtwara Ruvuma Lindi Tanga Kigoma Iringa Kagera Kilimanjaro Region Chart 2.36 Sweet Potatoes Planted Area (Ha) per Household RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 50 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 51 2.5.3 Pulses In the Mainland, pulses comprising mainly beans together with cowpeas, green grams, chick peas, bambaranuts, field peas and mung beans (Chart 2.37) were produced. However, chick peas, field peas and mung beans were not planted at all in Zanzibar and bambaranuts were planted only during the long rain season. Chart 2.37 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops 0 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 600,000 700,000 800,000 Beans Cowpeas Green gram Chick peas Bambaranuts Field peas Crops Area Planted (Ha) 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00 Yield (t/ha) Area Planted (Ha) Yield (t/ha) RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 52 Most of the pulses were produced during the long rains, and to a limited extent, during the short rain season. The total area under pulses was estimated at 1,002,818 ha of which about 70.4% (706,389 ha) was planted during the long rain season. The distribution of households producing pulses followed a similar pattern with 1,753,218 households or 64% of the total 2,735,469 households producing pulses during the long rain season. The yield levels did not vary significantly between the short and long rain season but in almost all cases productivity of the different pulses was below a ton per ha. 2.5.3.1 Beans Among the pulses, dry beans were most dominant on the basis of planted area in the Mainland for both, the short and long rainy seasons followed by cowpeas and chick peas. In Zanzibar, on the other hand, cowpeas were the most commonly planted pulse in both seasons followed by green grams. The top 10 producing regions remained the same as was the case in 2002/03 (Agriculture Census 2002/03 data). Within the top ten producing regions, in a descending order, were Kagera, which maintained first position by having the largest actual planted area (139,594 ha) which accounted for 18.6% of the actual planted area and about 26% of the total planted area in the country followed by Mbeya (86,326 ha, 11.5% of planted area), Tanga (70,735 ha, 9.4%) and Kigoma (58,910 ha, 7.9%). Others were Iringa (56,152 ha, 7.5%), Manyara (54,064 ha, 7.2%), Arusha (50,726 ha, 6.8%), Kilimanjaro (46,298 ha, 6.2%), together with Ruvuma and Rukwa regions, each of which accounted for 5.1% of the planted area (Chart 2.38 and Map 2.28). Chart 2.38 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 16.00 18.00 20.00 Kagera Mbeya Tanga Kigoma Iringa Manyara Arusha Kilimanjaro Ruvuma Rukwa Mwanza Shinyanga Morogoro Mara Tabora Dodoma Singida Mtwara Lindi Pwani Zanzibar Dar es Salaam Percent of Bean Planted Area 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 Percent of total land planted with beans Percentage Area planted with Beans Percent of Area Planted with Beans of Total planted Area 0.62 0.56 0.48 0.480.460.46 0.44 0.440.43 0.360.350.35 0.32 0.32 0.320.310.31 0.270.26 0.25 0.21 0.00 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 Planted Area per Household Rukwa Manyara Tanga Dodoma Ruvuma Singida Shinyanga Morogoro Arusha Tabora Mbeya Iringa Lindi Kigoma Kagera Mtwara Mwanza Mara Pwani Kilimanjaro Zanzibar Dar es Salaam Region Chart 2.38 Beans Area Planted per Household by Regions RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 53 However, the area planted with beans as a percent of total planted area was generally below 30% and in all the regions (Map 2.29), yield levels were generally low, being highest at 1.5 tons/ha in Mara, where beans were not a major crop, and lowest at 0.32 tons (averaged over the two seasons) in Zanzibar (Map 2.28). Generally, farmers planted beans on relatively small plots being highest in Rukwa at 0.6 ha/household and lowest at 0.2 ha/household in Zanzibar (Chart 2.28, 2.29 and Map 2.30). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 54 2.5.3 Oil seed Crops RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 55 The oil seed crops produced in Tanzania include sunflower, simsim (also known as sesame), groundnuts, soya beans and castor fung. The total area planted with oil seed crops has almost doubled from 534,710 ha 2002/03 to 966,583 ha 2007/08 Agriculture Sample Census. Of the total area under oil seed crops, groundnuts occupied 471,296 ha (48.8%), sunflower 347,478 (35.9%), simsim 139,910 (14.5%), soya beans 7,522 (0.8%) and castor fung 377 (less than 0.1%) (Chart 2.39). In Zanzibar out of five oil seed crops grown in Tanzania, only groundnuts is grown and at a relatively small area 699 ha (0.2%) The importance of sunflower and simsim has increased considerably since the 2002/03 Agriculture Sample Census. The area under sunflower 347,478 ha, (35.9% of total area under oil seeds) has increased three fold compared to the 2002/03 census (115,583 ha) and that of simsim 139,910 ha (14.5%) is twice as much as of the 2002/03 census. Soya bean and castor fung maintained the land area proportions that are similar to the 2002/03 situation (0.8%) for soya bean and (0.04%) for castor fung. However, the increased actual areas under soya bean (7,522 ha) compared to 1,819 ha for 2002/03, indicate that interest in this crop has increased over the years (Table 2.3). The total oil seed crop production was 644,838 tons (644,153 tons on the Mainland and 685 tons in Zanzibar). The production of groundnut is higher than other oil seed crop with a total production of 341,459 tons (340,773 tons on the Mainland and 685 tons in Zanzibar) representing 53.0 percent of the total oil seed crop production, followed by sunflower 238,663 tons, (37%). Other oil seed crops are produced in minor quantities with simsim (59,103 tons, 9.2%), Soya beans (5,390 tons, 0.8%) and castor fung (224tons, 0.03%). Consistent with the increased land area planted, soya beans production increased to 5,390 tons compared to 634 tons in 2002/03. Yield levels for all oil seed crops except castor bean has increased since 2002/03. Soya beans was the most productive oil seed crop planted during the short rainy season (1.3 tons/ha). In the long Chart 2.39a Area Planted and Yield of Major Oil seed Crops 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 350,000 400,000 450,000 500,000 Sunflower Simsim Groundnuts Soya beans Caster Bean Crops Area Planted (Ha) 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 Yield (t/ha) Planted Area (Ha) Yield (t/ha) RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 56 0 2 4 6 8 10 12 14 0 5 10 15 20 25 Percent of Total Land planted Percent of Groundnuts Planted Area Region Chart 2.39b Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Land Planted Percent of Groundnut planted area Percent of Total Area Planted with Groundnuts rain season, groundnut was the most productive (0.73 tons/ha), followed by sunflower (0.69 tons/ha) , soya beans (0.68 tons/ha) and castor fung (0.58 tons/ha). Simsim was the least productive at 0.43 tons/ha (Table 2.3). The short rainy season is much less important than the long rainy season for oil seeds production. The total area planted with oil seed crops in the short rainy season was 60,676 hectares which represents 6.3 percent of the total area (Mainland and Zanzibar) planted with oil seeds. 2.5.3.1 Groundnut The number of households growing groundnuts in Tanzania during the long rainy season was 870,084 (868,444 on the Mainland and 1,640 in Zanzibar) and 169,898 households in the short rainy season (168,705 households on the Mainland and 1,194 in Zanzibar). This represents 19.1 percent of the total crop growing households in Tanzania in the long rainy season and 8.9 percent in the short rainy season. Shinyanga, Tabora and Dodoma, were the major groundnut production regions (Chart 2.39 and Map 2.31). The area under groundnuts in the three regions were 281,867 ha (59.9%) of the total area planted with groundnuts on the Mainland, accounted for the production of 208,929 tons (61.3%) of the total quantity harvested RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 57 0.64 0.59 0.56 0.55 0.54 0.50 0.46 0.39 0.38 0.38 0.33 0.32 0.32 0.31 0.31 0.27 0.26 0.25 0.22 0.20 0.18 0.10 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 Planted Area per Household Regions Chart 2.40 Groundnuts Planted Area per Household by Region In the overall (Map 3.32), Shinyanga region had the highest percent of area planted with groundnuts (22.4% of total area planted with groundnuts), followed by Tabora (20.6%) and Dodoma (16.8%). However, the highest proportion of land with groundnuts (Chart 2.39) was found in Tabora (11.5% of the total planted area) followed by Dodoma (9.7%), Mtwara (7.2) and Rukwa (6.9%) with Tabora having replaced Dodoma in the top position occupied in 2002/03 (Agriculture Census data). The lowest proportion of land planted with groundnuts was in Arusha region (0.004%) which was insignificant. However, Dodoma region (Chart 2.40 and Map 2.33) had the largest planted area per household (0.64 ha) followed by Manyara (0.59 ha), Shinyanga (0.56 ha), Rukwa (0.55 ha), Tabora (0.54 ha) and Singida (0.50 ha). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 58 Table 2.3 Area Planted and Quantity Harvested by Season and Oil Seed Crop types Crop Season Main Zanzibar Total Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Sunflower Short Rains 15,827 6,913 3,076 0.45 0 0 0 0.00 15,827 6,913 3,076 0.45 Long Rains 482,501 340,565 235,586 0.69 0 0 0 0.00 482,501 340,565 235,586 0.69 Simsim Short Rains 15,821 7,025 2,620 0.37 0 0 0 0.00 15,821 7,025 2,620 0.37 Long Rains 216,539 132,885 56,483 0.43 0 0 0 0.00 216,539 132,885 56,483 0.43 Groundnuts Short Rains 168,705 45,995 29,551 0.64 1,194 265 180 0.68 169,898 46,260 29,731 0.64 Long Rains 868,444 424,602 311,222 0.73 1,640 434 506 1.16 870,084 425,036 311,728 0.73 Soya Beans Short Rains 1,576 427 562 1.32 0 0 0 0.00 1,576 427 562 1.32 Long Rains 15,833 7,095 4,828 0.68 0 0 0 0.00 15,833 7,095 4,828 0.68 Castro fung Short Rains 371 51 35 0.69 0 0 0 0.00 371 51 35 0.69 Long Rains 614 326 189 0.58 0 0 0 0.00 614 326 189 0.58 Total Short Rains 202,300 60,411 35,845 0.59 1,194 265 180 0.68 203,493 60,676 36,024 0.59 Long Rains 1,583,931 905,473 608,308 0.67 1,640 434 506 1.16 1,585,571 905,907 608,814 0.67 Grand Total Overall 1,786,231 965,884 644,153 0.67 2,833 699 685 0.98 1,789,065 966,583 644,838 0.67 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 59 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 60 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 61 2.5.4 Fruits and Vegetables There is a wide range of fruit and vegetable crops produced in the country (Table 2.4 and Chart 2.41) but most of the fruits were produced from permanent tree crops, hence the only fruit crop included in this census data was water melon. The greatest bulk of the fruits and vegetables were produced in the Mainland and tomato was the single most dominant vegetable crop (Charts 2.41 and 2.42). The combined area planted with tomatoes in the Mainland and Zanzibar was 26,612 ha. In the Mainland the largest area, 17,228 ha (64.7%), was planted in the long rain season and 8,163 ha (30.8%) in the short rain season Table 2.4). Tomatoes contributed the highest Chart 2.41 Fruit and Vegetable Production (Tons) Tomatoes, 314,986 , 64% Okra, 12,963 , 3% Amaranths, 15,278 , 3% , Water Mellon, 17,475 4% Onion, 24,646 , 5% Cabbage, 46,389 , 9% Spinach, 12,359 , 3% ,Bitteer Aubergine 2% , 11,351 Chillies, 10,625 , 2% Pumpkins, 7,489 , 2% Cucumber, 5,346 , 1% Ginger, 4,585 , 1% Carrot, 4,537 , 1% Egg Plant, 2,361 , 0% Radish, 1,596 , 0% Turmeric, 1,029 , 0% Chart 2.42 Area Planted (ha) and Yield (tons) for Fruits and Vegetables 5,752 26,612 8,782 3,204 4,142 3,139 26,727 8.07 12.07 2.81 3.35 3.99 5.63 2.72 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 Cabbage Tomatoes Onions Chillies Amaranths Water Melon Others Crops Area Planted (Ha) 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 Yield (t/ha) Fruits and Vegetables Planted Area Yield of Fruits and Vegetables RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 62 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00 Percent of Total Area Planted Percent of Tomatoes Planted Area Regions Chart 2.43 Percent of Tomatoes Planted Area and Percent of Total Land Planted Percent of Tomato Planted Area Percent of Total land Planted percent of harvested quantity (321,128 tons 63%) to the total harvested quantity of fruits and vegetables. (Chart 2.41 and 2.42). Most of the fruits and vegetables were planted in the long rain season, except water melon for which both the area planted (1,865 ha) and the quantities harvested (10,585.4 tons) for the short rain season were higher than for the long rain season (Table 2.4). In Zanzibar, both the number of households engaged in fruit and vegetable production and the area with these crops was limited but generally tomato was the leading crop in which the highest number of households (7,317) were involved and the total harvest for the combined season was (6,141 tons) which is higher than any other vegetable. 2.5.4.1 Tomato The number of households growing tomatoes in Tanzania during the long rainy season was 85,715(81838 on the Mainland and 3877 in Zanzibar) and 49,972 households in the short rain season (46,532 on the Mainland and 3440 in Zanzibar). This represents 1.5 percent of the total crop growing households in Tanzania in the long rainy season and 0.9 percent in the short rainy season which is 0.5% and 0.1% decrease, respectively, compared to 2002/03 (Agriculture Sample Census). Most of tomatoes were produced on the Mainland where 128,370 households representing 94.6% of the tomato growers engaged in tomato production, while the remaining 5.4% (7,317 households) produced tomatoes in Zanzibar. The five leading regions with the largest planted area of tomatoes (Chart 2.43 and Maps 2.34 and 2.35) were Morogoro (2,442 ha, 9.2% of tomato planted area), followed by Kagera (2386 ha, 9%) Tanga (2,326 ha, 8.7%), Mwanza (2,235 ha, 8.4%) and Iringa (2,223 ha, 8.4%). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 63 Most other regions had lower percentage of land used for tomato production, with Singida and Manyara regions having the least area planted with tomatoes 112 ha 0.4% and 125 ha, 0.5%, respectively. The proportion of land with tomatoes was high in Zanzibar (1.0% of the total planted area) followed by Kilimanjaro and Dar es Salaam (0.6%) and Tanga (0.5%). The lowest proportion was found in Manyara and Singida (0.02%) (Chart 2.43 and Map 2.35). Tomato growers generally maintained small holdings averaging less than 0.25 ha per household, in most cases (Map 2.36) RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 64 Table 2.4 Fruit and Vegetable Production (Tons) Mainland Zanzibar Total Crop Season Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Cabbage Short Rains 16,199 2,370 11,900.56 5.02 92 12 21.88 1.76 16,291 2,383 11,922.44 5.00 Long Rains 24,310 3,368 34,488.75 10.24 16 2 .49 0.30 24,326 3,369 34,489.24 10.24 Tomatoes Short Rains 46,532 8,163 108,346 13.27 3,440 612 2,798 4.58 49,972 8,775 111,145 12.67 Long Rains 81,838 17,228 206,640 11.99 3,877 609 3,343 5.49 85,715 17,837 209,983 11.77 Onions Short Rains 9,973 2,258 6,257.44 2.77 63 6 9.73 1.53 10,035 2,265 6,267.18 2.77 Long Rains 25,273 6,517 18,388.15 2.82 0 0 0 0.00 25,273 6,517 18,388.15 2.82 Chillies Short Rains 10,035 1,434 3,637.66 2.54 531 48 62.31 1.31 10,566 1,482 3,699.96 2.50 Long Rains 9,038 1,672 6,986.96 4.18 455 50 62.65 1.25 9,494 1,722 7,049.60 4.09 Amaranths Short Rains 15,895 1,729 7,782.82 4.50 1,713 177 723.41 4.09 17,608 1,906 8,506.23 4.46 Long Rains 16,949 2,143 7,495.19 3.50 814 94 535.06 5.71 17,763 2,236 8,030.25 3.59 water Mellon Short Rains 4,020 1,826 10,470.92 5.73 144 39 114.48 2.91 4,164 1,865 10,585.40 5.67 Long Rains 3,123 1,254 7,003.92 5.59 117 20 89.20 4.49 3,240 1,274 7,093.12 5.57 Others Short Rains 45,929 7,933 21,832 2.75 7,148 1,081 5,729 5.30 53,077 9,014 27,561 3.06 Long Rains 73,532 16,540 40,005 2.42 6,771 1,173 5,149 4.39 80,303 17,713 45,154 3.06 Total Short Rains 148,582 25,714 170,227 2.42 13,132 1,975 9,460 4.39 161,714 27,690 179,687 3.06 Long Rains 234,063 48,721 321,008 2.42 12,050 1,947 9,179 4.39 246,113 50,669 330,187 3.06 Grand Total Overall 382,645 74,435 491,236 2.42 25,182 3,923 18,639 4.39 407,827 78,358 509,874 3.06 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 65 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 66 2.5.4.2 Cabbage Cabbage was planted to a limited extent in Zanzibar but predominantly in the Mainland for all regions except Lindi and Mtwara regions. However, compared to tomatoes, cabbage was relatively less popular. The number of households growing cabbage during the long rain season was 24,326 (24,310 on the Mainland and 16 in Zanzibar) and 16,291 in the short rain season (16,199 on the Minland and 92 in Zanzibar) of which only 0.1% long rain season and 0.6% short rain season were in Zanzibar (Table 2.7). Cabbage production was dominant in three regions (Chart 2.44 and Map 2.38) of which Kagera had the largest planted area (1,094 ha, 19% ), followed by Tanga (964 ha, 16.8% ) and Iringa (790 ha, 13.7% ). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 67 0.00 0.05 0.10 0.15 0.20 0.25 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 16.00 18.00 20.00 Percent of Total Land planted Percent of Cabbage Planted Area Regions Chart 2.44 Percent of Cabbage Planted Area and Percent of Total Land planted Percent of |Cabbage Planted Area Percent of Total Land Planted Other regions with relatively smaller planted areas within the range of 1% to 7.5% included Arusha, Mbeya, Mara, Morogoro, Ruvuma, Mwanza, Kilimanjaro, Tabora, Rukwa, Shinyanga, Kigoma and Manyara regions. On the other hand, Dodoma, Pwani, Dar es Salaam, and Zanzibar each having very small land areas (less than 15 ha) used for cabbage production (Chart 2.44 and Map 2.38). Generally, households maintained small planted areas, often less than a quarter hectare (Map 2.39), and the highest at 0.25 ha/household was in Singida region. 2.5.4.3 Onion Onion was produced both in Zanzibar and in the Mainland in all regions except Mtwara. Generally, the planted area under this crop has increased considerably compared to the 2002/03 Agriculture Sample Census. A total of 8,781 ha were planted with onions, representing a small proportion (0.076%) of the total planted area (11,554,684 ha), predominantly in the Mainland (8,775 ha, 99.9% of the total planted area in the country) with Zanzibar having only 6 ha planted with the crop. Onions were grown predominantly during the long rains in the Mainland but only during the short rains in Zanzibar (Table 2.7). A total of 35,309 households (short and long rains combined) planted onions of which 63 were in Zanzibar (0.2% of total growing households). The planted areas and percent of total land planted was generally low in all the regions with a maximum of 0. 3%. (Chart 2.45 and Maps 2.40 and 2.41). The major onion growing area was Singida region which accounted for 17.8% of the onion planted area (1,564 ha,) followed by Mbeya (10.3%, 907 ha,). This was a shift from the trend in 2002/03, as the Agriculture Sample Census RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 68 0.0 0.1 0.1 0.2 0.2 0.3 0.3 0.4 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 16.00 18.00 20.00 Percent of Total Land Planted Percent of Onions Planted Area Regions Chart 2.45 Percent of Onions Planted area and Percent of Total Land Planted Percent of Onion Planted Area Percent of Total land Planted data then indicated Arusha having the largest planted area of onions (2,558 ha, 23.7%) followed by Tabora region (1,507 ha, 14%). In this census, other regions with relatively smaller planted areas were Arusha (754 ha, 8.6%), Iringa (737 ha, 8.5%) and Ruvuma (650 ha, 7.4%). The remaining regions had much smaller land areas as to make the crop virtually absent. These include Pwani, Dar es Salaam, Kigoma and Mtwara regions and Zanzibar Yields highly varied between regions. The highest yield was in Kigoma (7 t/ha), followed by Dodoma (5t/ha), Mara, Tabora, Morogoro and Iringa regions each with 4t/ha. Lower yields were recorded in Dar es Salaam and Zanzibar having the average of one ton per hectare (Map 2.40). Individual household planted onions on small holdings, the largest average being 0.45 ha per household in Singida region (Chart 2.45 and Map 2.42). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 69 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 70 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 71 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 72 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 73 Cotton, 472,133, 87% Tobbaco, 70,527, 13% Pyrethrum, 1,710, 0% Other Annual Cash Crops, 68, 0% Seaweed, 1,633 , 0% Chart 2.46 Production of Other Annual Crops (Cash Crop) - Tonnes Cotton Tobbaco Pyrethrum Other Annual Cash Crops Seaweed 2.5.5 Other Annual Cash Crops There are some other annual crops that are designated as cash crops that were planted in the country. These included cotton, tobacco, pyrethrum and other annual cash crops (Chart 2.46 and Table 2.5). The 2007/08 Agriculture Census data indicated that most of the crops in this category were planted during the long rain season 514,831 ha (80.1%) compared to the short rain season (128,127 ha 19.9%). Amongst the crops, cotton occupied the largest land area, in both the short and long rainy season with a total of 574,836 ha (89%) and engages the largest number of households in both seasons, compared to all other crops combined. The other crops, in diminishing importance (Chart 2.5), were tobacco 64,572 ha, (10%) and pyrethrum with 3,531 ha (1%) of the land planted with the crops, respectively. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 74 Table 2.5 Area Planted and Quantity Harvested by Season and Type of Other Crops Crop season Mainland Zanzibar Total Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Cotton Short Season 124,625 123,766 110,796.71 .90 0 0 0 0 124,625 123,766 110,796.71 .90 Long Season 279,506 451,070 361,336.06 0.8 0 0 0 0 279,506 451,070 361,336.06 0.8 Tobbaco Short Season 6,894 3,812 3,571.06 .94 0 0 0 0 6,894 3,812 3,571.06 .00 Long Season 67,897 60,760 66,955.90 1.1 0 0 0 0 67,897 60,760 66,955.90 .00 Pyrethrum Short Season 1,273 548 286.43 .52 0 0 0 0 1,273 548 286.43 .52 Long Season 7,548 2,983 1,424.02 0.5 0 0 0 0 7,548 2,983 1,424.02 0.5 Other Annual/Cash Crop Short Season 37 2 3.73 2.47 0 0 0 0 37 2 3.73 .00 Long Season 45 18 63.95 3.5 0 0 0 0 45 18 63.95 3.5 Total Short Season 132,829 128,127 114,658 0.9 0 0 0 0 132,829 128,127 114,658 0.9 Long Season 354,997 514,831 429,780 0.8 0 0 0 0 354,997 514,831 429,780 0.8 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 75 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 0.000 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 Percent of Total Planted Area Percent of Cotton Planted Area Regions Chart 2.47 Percent of Cotton Planted Area and Percent of Total Planted Area Percent of Cotton Planted Area Percent of Total Planted Area 2.5.5.1 Cotton Cotton was planted only in Mainland Tanzania during both Short and Long rain seasons. Comparatively, the number of households which engaged in cotton production was 279,506 (78.7%) of the total households during the long rain season. The total area planted for the cotton during that season was 451,070 ha represented (78.5%) of the total areaTable 2.6. Similarly, the quantities harvested were higher in the long rain season 361,336.1 tonnes (76.5%) compared to the short rain season 110,796.7 tonnes(23.5%) even though productivity was slightly higher for the short rain season (0.9 ton/ha) than for the long rain season (0.8 ton/ha). Shinyanga region was the most important region for cotton production (Chart 2.47 and Map 2.43) which accounted for 65.9% of the planted area 378,666 ha in the country. Other cotton producing regions were Mwanza being the second (108,329 ha or 18.8%) followed by Tabora (57,901 ha or 10.1%). Mara (18,634 ha or 3.2%) and Kagera (6,856 ha or 1.2%) had very small areas planted with cotton. The remaining regions except Dodoma, Kilimanjaro, Dar es Salaam, Mtwara and Iringa in the Mainland had less than 1% of cotton planted area, accounted for 0.8 percent of the total planted area (Chart 2.47). In Zanzibar cotton was not planted. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 76 Table 2.6 Cotton Production by Region The highest seed cotton yield was 1.5 t/ha recorded in Manyara, Arusha and Tanga regions, all of which had relatively small planted areas, compared to Shinyanga, Mwanza and Tabora where yields were 0.8, 0.9, and 0.7 tons/ha, respectively. The second highest yielding cohort comprised of Morogoro, Rukwa and Mara regions with seed cotton yields of between one and 1.2 t/ha, while in all other production regions, yields were below one ton per hectare. The lowest yield was 0.2 t/ha in Mbeya region (Map 2.43). However, the total quantities harvest (Table 2.6) were largest in Shinyanga (307,077 tons, 65% of total harvested quantity), despite the relatively low productivity (0.8 t/ha), due to the large planted area. The second largest harvested seed cotton was in Mwanza (94,125, 20%) followed by Tabora (40,504 tons, 8.6%) and Mara (19,257 tons, 4%). The remaining 2.4% of the harvested seed cotton was produced by the remaining 11 regions that also produced cotton. The cotton planted area per household (Map 2.45) was highest in Tabora (2.3 ha) while other regions where households planted at least one hectare, in a decreasing order were, Shinyanga (1.6 ha), Arusha (1.2 ha) and Kigoma and Mwanza (1.0 ha). Region Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Manyara 632 959 1,438 1.50 Arusha 119 145 217 1.50 Tanga 130 53 79 1.50 Morogoro 88 36 44 1.24 Rukwa 675 365 437 1.20 Mara 21,151 18,634 19,257 1.03 Kagera 8,326 6,856 6,473 0.94 Mwanza 108,405 108,329 94,725 0.87 Shinyanga 235,946 378,666 307,077 0.81 Singida 2,185 2,122 1,603 0.76 Tabora 25,514 57,901 40,504 0.70 Ruvuma 81 16 10 0.59 Kigoma 373 378 149 0.40 Pwani 332 314 108 0.35 Lindi 94 46 9 0.21 Mbeya 79 16 2 0.15 Dodoma 0 0 0 0 Kilimanjaro 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 Zanzibar 0 0 0 0 NATIONAL 404,131 574,836 472,132.77 .19 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 77 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 78 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 79 Chart 2.48 Percent of Tobbaco Planted Area and Percent of Total Land Planted 0.000 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 Tabora Rukwa Mbeya Shinyanga Ruvuma Singida Kigoma Mara Mwanza Kagera Morogoro Tanga Mtwara Arusha Iringa Kilimanjaro Manyara Dodoma Pwani Dar es Salaam Lindi Zanzibar Regions Percent of Tobbaco Planted Area 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 3.50 4.00 Percent of Total land Planted Percent of Cotton Planted Area Percent of Total Planted Area 2.5.5.2 Tobacco Tobacco was produced only in the Mainland where it occupied about 64,572 ha in 17 regions and was not planted in Table 2.7 Tobacco Production by Region Dodoma, Pwani, Dar es Salaam and Lindi (Chart 2.48, Table 2.7 and map 2.46). Comparatively, Tabora region had the largest number of households producing tobacco (Table 2.7,) which were estimated to be 33,987 (45.4%); the largest planted area (31,431 ha, 48.7% of total area planted with tobacco); the largest proportion (0.037) of land planted with tobacco (Map 2.47) and accounted for the largest production (Table 2.7) equivalent to 51.1% of total harvested quantity (36,056 tons), (Chart 2.49) Other regions that were engaged in tobacco production, with decreasing acreage, were Rukwa 9,572 ha (14.8%). Mbeya6, 328 ha (9.8%), Shinyanga 5,949 ha (9.2%), Ruvuma 4,183 ha (6.5%) and Singida 2,303 ha (3.6%). Other producing regions had planted area below 2000 ha, the lowest being Manyara with 23 ha (0.04%), (Chart 2.48, Table 2.7 and 2.52 Map 2.46) Region Number of H/holds Actual Planted Area (ha) Quantity Harveste d (tons) Yield (t/ha ) Tabora 33,987 31,431 36,056 1.15 Rukwa 11,339 9,572 10,661 1.11 Mbeya 5,983 6,328 6,646 1.05 Shinyanga 6,269 5,949 6,402 1.08 Ruvuma 5,832 4,183 4,192 1.00 Singida 1,929 2,303 2,279 0.99 Kigoma 3,021 1,950 1,988 1.02 Mara 2,253 1,167 1,177 1.01 Mwanza 869 589 372 0.63 Kagera 822 336 363 1.08 Morogoro 977 311 108 0.35 Tanga 316 128 58 0.46 Mtwara 232 118 35 0.30 Arusha 151 80 93 1.16 Iringa 328 75 59 0.79 Kilimanjaro 277 31 18 0.58 Manyara 207 23 21 0.91 Dodoma 0 0 0 0 Pwani 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 Zanzibar 0 0 0 0 NATIONAL 6,894 64,572 70,526. - RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 80 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 Tons Tabora Rukwa Mbeya Shinyanga Ruvuma Singida Kigoma Mara Mwanza Kagera Morogoro Tanga Mtwara Arusha Iringa Kilimanjaro Manyara Dodoma Pwani Dar es Salaam Lindi Zanzibar Chart 2.49 Tobacco Leaf harvested Quantities (tons) by Region, 2008 Planted area per household was generally below one hectare (Map 2.48), being highest at 0.92 ha/household in Tabora, followed by Rukwa (0.84 ha), Mwanza (0.68 ha/household), Arusha (0.53 ha/household) and Mara (0.52 ha/household). The planted area per household in all other production regions was below half a hectare and was lowest in Manyara and Kilimanjaro each with 0.11 ha/household. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 81 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 82 2.6 Comparative Planted Land Areas for Annual and Permanent Crops Permanent or perennial crops refer to crops that usually take over a year to mature and once mature can be harvested for a long time extending over several years or even decades. Annual crops, on the other hand, are planted and harvested within the same season, implying that planted lands are regularly worked out every year to prepare suitable seedbeds for planting. By comparison, the 2007/08 Census data showed that most of the cultivated land in Tanzania (8,808,771 ha, 85% of total planted area) was planted with annual crops and the remaining 15% (1,550,798 ha) was under permanent crops (Chart 2.50). This is indicative of the dependency of most farmers on annual field and horticultural crops for household food requirements and income generation. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 83 2.5.2 Perrenial/Permanent Crops Definition Perennial or permanent crops refer to crops that normally take over a year to mature and once mature can be harvest for a number of years. For most crops it is easy to determine if they are annual or permanent. However, for crops like cassava and bananas the distinction is not so clear. Cassava has varieties that mature within a year and produces only one harvest, whilst other varieties survive for more than one year and produces several harvests. In this census cassava was treated as an annual crop. Bananas normally take less than a year to mature and produce a harvest and survive for more than one year. Bananas are treated as permanent crops in the census. In this report the results are presented for the most important permanent crops in terms of production, yield and area planted. For the 2007/08 Agriculture Sample Census, the number of smallholder households growing permanent crops is 2,457,532 (2,338,106 households on the Mainland and 119,427 in Zanzibar). The total area of permanent crops planted by smallholders and large scale farmers was 2,389,641 hectares. However, permanent crop production was dominated by smallholders who cultivated 96 percent of the total area while only 4 percent of the area was planted by large scale farmers Chart 2.51). Chart 2.51 Area of Permanent Crops Planted by Small holders and Large Scale Farms (LSF) Large Scale Farms, 97,347 , 4% Small holders, 2,292,295 , 96% Chart 2.52 Area planted for annual and Permanent Crops Annual Crops, 8,808,771 , 79% Permanent Crops, 2,389,641 , 21% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 84 By comparison, the 2007/08 Census data showed that most of the cultivated land in Tanzania (8,808,771 ha, 79% of total planted area) was planted with annual crops and the remaining 20% (2,389,641 ha) was under permanent crops (Chart 2.52). This is indicative of the dependency of most farmers on annual field and horticultural crops for household food requirements and income generation. Mtwara (12%), Pwani (12%) and Kagera (11%) regions has the largest area under smallholder permanent crops which was 258,545, 246,159 and 239,942 hectares respectively. These regions were followed by Ruvuma (201,958 ha), Lindi (187,837 ah) and Tanga (180,570 ha). In terms of area of permanent crops planted per household PwaniShinyanga has the largest area followed by Mtwara and Singida. However, in terms of area of permanent crops planted expressed as a percentage of the total land area per region Mtwara has the highest (15%) followed by Dar es Salaam (13%), Zanzibar (10%) and Kilimanjaro (9%). Table 2.8 presents the production information on some of the major permanent crops grown by smallholders in Tanzania. For all permanent crops, except bananas, the harvest area is used to calculate yield as it normally takes 3 or more years after planting before the crop starts producing. Chart 2.53 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by region - 2 4 6 8 10 12 14 Mtwara Pwani Kagera Ruvuma Lindi Tanga Mbeya Mwanza Kilimanjaro Mara Kigoma Morogoro Manyara Rukwa Shinyanga Tabora Arusha Dar es Salaam Dodoma Iringa Singida % of Area Planted - 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 Average AreaPlanted per Household Percentage Planted Area Average Planted Area Per household RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 85 Chart 2.54 Percent of Area Planted with Cashewnuts and Average Planted Area per Household by Region 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Mtwara Lindi Pwani Ruvuma Tanga Dar es Salaam Mbeya Morogoro Iringa Singida Dodoma Manyara Arusha Mwanza Kilimanjaro Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mara Percent of Total Planted area 0 1 1 2 2 3 3 Ave planted Area/hhold Percent of area Planted Average Planted Area per HH With bananas and other annual crops the planted area is used to calculate yield. Production and yield data for each of the major crops is provided in Table 2.8. Table 2.9 as well presents production infomation of the major permanent crops for Tanzania Mainland, Zanzibar, and from Large Scale Farms. Number of house-holds Total area planted Number of households Total area planted Number of households Total area planted House- holds/ farms Total area planted Cashew nut 313,872 531,526 58 7 313,931 531,534 76 9,463 540,997 Banana 942,965 289,496 64,141 15,913 1,007,106 305,410 91 1,449 306,859 Coffee 481,943 197,050 0 0 481,943 197,050 95 3,836 200,885 Coconut 151,797 119,899 21,861 8,058 173,659 127,957 87 6,111 134,068 Mango 286,365 64,332 10,386 2,216 296,751 66,548 81 232 66,780 Orange 175,460 67,950 10,146 2,375 185,606 70,325 81 761 71,087 Palm Oil 61,601 15,411 0 0 61,601 15,411 10 840 16,251 Sisal 119 35 0 0 119 35 42 34,696 34,731 Sugar Cane 64,362 25,436 1,124 353 65,486 25,789 42 17,804 43,593 Tea 17,933 6,796 0 0 17,933 6,796 35 11,213 18,009 Pigeon pea 209,299 112,362 6,488 1,580 215,787 113,942 27 457 114,399 Cloves 15,425 4,972 20,397 17 163 20,560 Other 1846304.65 768,082 43,019 811,101 10,323 821,423 Total 2,213,801 78,493 2,292,295 684 97,347 2,389,641 Table 2.9 Number of Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested by Type of Permanent Crop Crop Mainland only Zanzibar Total Small Scale Large Scale Farm Total Planted Area for Tanzania 3.6.3 Cashewnuts Cashewnuts were produced mainly in six out of the 21 regions in the country on a total area of 289,850 ha by 272,132 households. The regions include Mtwara, Lindi, Pwani, Tanga, Dar es Salaam and Ruvuma. Among the production regions (Chart 2.54 and Map 2.49), Mtwara was the leading cashew producer (185,179 ha, 35% of total planted area) followed by Lindi (123,015 ha, 23%), Pwani (109,112, 21%) and Ruvuma (74,368, 14%). (Chart 2.54 and Map RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 86 2.49). Generally yields were higher in the non-traditional production regions with Manyara recording the highest yield (5 t/ha), followed by Mbeya (1.61 t/ha), Tanga (1.07 t/ha) and Dar es salaam (0.97 t/ha). Cashewnut productivity was lower in all other producing regions and was at the lowest level (0.06 t/ha) in Arusha region (Map 2.49). The largest average planted area per household (3 ha) was in Iringa region, followed by Lindi Pwani, Ruvuma, Tanga and Lindi both recording an average of (2 ha). The 2007/08 Census data also showed that farmers in Singida region which has just recently engaged in cashewnut production, had relatively large average planted area (1 ha/household) when compared to most other production regions (Chart 2.54 and Map 2.51). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 87 3.6.4 Banana A total of 878,824 households engaged in banana production over a total area of 273,583 ha. In the Mainland, the total area planted (Chart 2.55 and Map 2.52) was largest in Kagera (41% of total area planted with banana), followed by Kilimanjaro (18%), and Mbeya (11%). All other production regions accounted for less than 30% of the total planted area. Yields were highly variable between regions (Map 2.52). The highest yield was in the Mainland in Manyara region (21 t/ha), closely followed by Kagera and Mwanza both regions with (16 t/ha). In other production areas in the Mainland, yields were between 6.6 and 10.5 t/ha in Kigoma, Ruvuma, Mbeya, Arusha, Mara, Rukwa and Dodoma. In Zanzibar, banana yields were an average 5.7 t/ha which was slightly more than three times the lowest yield of 2 t/ha which was recorded in Tabora region in the Mainland. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 88 Chart 2.55 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by Region 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Kagera Kilimanjaro Mbeya Tanga Morogoro Kigoma Arusha Ruvuma Pwani Mwanza Iringa Rukwa Lindi Singida Mara Dar es Salaam Shinyanga Mtwara Dodoma Tabora Manyara Percent of Total Planted area - 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 Average planted Area per Household Percent of area Planted Average Planted Area per HH Based on percent of regional land planted with banana as a percent of the total planted area in the region, Kilimanjaro and Kagera regions were leading with 23% and 21% respectively followed by Zanzibar with 13%. Other production regions followed with a large margin difference as was the case for Mbeya (4%), Kigoma, Arusha and Dar es Salaam both with (3%) and Tanga, Ruvuma and Morogoro with 2%. The lowest percentages of regional land planted with banana were in TShinyanga and Dodoma, Tabora and Manyara both with less than 0.05% 0.1% (Map 2.53). Planted area per household was small in all cases less than a hectare (Map 2.52). The largest planted area per household was in Singida region (0.6 ha/household) followed by 0.3 ha/household in Rukwa and Kagera, rukwa and Kilimanjaro both recording about than 0.4 ha/household. The smallest planted areas under banana were in Manyara (0.1 ha/household). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 89 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 90 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 91 2.6.5 Coffee Coffee was produced in households in 12 out of 21 regions in the Mainland and in Zanzibar. The highest number of households growing coffee was found in Kagera (223,137) followed by Kilimanjaro (104,061), and Mbeya (79,175). Coffee was also grown by a substantial number of households in Ruvuma (37,005), Arusha (15,736) as well as Kigoma (11,035). Based on percent area planted with coffee the leading regions are Mbeya, Kagera, Kilimanjaro and Ruvuma. Zanzibar contribution is minimal. (Chart 2.56 and Map 2.56). The average planted area was less than a hectare. Among the traditional coffee growing regions, the largest planted area was 0.8 ha/household in Mbeya and the smallest in Mwanza region (0.04 ha/household) in (Map 2.57). 2.6.6 Mango Mangoes are produced by smallholders in almost every region in Tanzania. A total of 286,365 households produced mangoes in a total area of 64,332 ha. The highest number of households involved in mango production were found in Kagera Chart 2.56 Percent of Area Planted with Coffee and Average Planted Area per Household by Region 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 Mbeya Kagera Kilimanjaro Ruvuma Arusha Kigoma Mara Iringa Morogoro Tanga Mwanza Rukwa Dodoma Pwani Dar es Salaam Lindi Mtwara Singida Tabora Shinyanga Manyara Percent of Total Planted area - 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 Average planted Area per Household Percent of area Planted Average Planted Area per HH Chart 2.57 Percent of Area Planted with Mangos and Average Planted Area per Household by Region 0 2 4 6 8 10 12 14 Kagera Tanga Pwani Mbeya Mwanza Shinyanga Morogoro Lindi Ruvuma Iringa Singida Kilimanjaro Dar es Salaam Tabora Rukwa Mtwara Dodoma Arusha Manyara Kigoma Mara Percent of Total Planted area - 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 Average planted Area per Household Percent of area Planted Average Planted Area per HH RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 92 (71,304), Mwanza (41,459), and Morogoro (22,859) and Pwani (19,264). In terms of planted area and proportion of area under mangoes (Chart 2.57 and Maps 2.58 and 2.59), the leading regions were Tanga (8,577 ha, 13%, Kagera (8,169 ha, 13%), and Pwani (8,819 ha, 12%). All other regions in the Mainland and Zanzibar each accounted for less than 10% the planted area which was lowest in Manyara region (0.01%). Planted area per household were generally small in most cases below 0.5 ha/household except in Dar es Salaam (2.6 ha/household) in the Mainland and in Zanzibar (1.3 ha/household). The smallest planted area per household (0.1 ha) were in Rukwa, mbeya, Arusha, mtwara and Tabora (Map 2.60). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 93 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 94 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 95 2.6.7 Pigeon peas A total of 112,362 ha were grown to pigeon peas by a total of 209,299 households (Chart 2.59). The crop was mostly grown in Manyara (Maps 2.61 and 2.62) region which had the largest planted area (38,404 ha, 34% of the total area planted with pigeon peas) followed by Ruvuma (16,685, 15%), Lindi (15,862, 14%) and Dodoma (13,156 ha, 11%). Similarly, the highest number of households involved in pigeon pea production were 46,171 in Manyara, followed by 40,405 in Lindi, and 25,913 in Mtwara. Kagera was the only region with yields just slightly above a ton (1 t/ha) while in all other regions in the Mainland and Zanzibar, pigeon pea productivity (Map 2.63) was consistently less than 1 ton/ha and was lowest in Mwanza (0.1 t/ha). On the other hand, no pigeon peas were grown in Singida, Tabora, Rukwa, and Mara regions 2.6.8 Coconuts Coconut production is mainly along the coast on the eastern of the country with Pwani having the largest area and highest proportion of the area planted with coconuts (38,707 households, 36% of the total area planted with coconut) followed closely by Tanga Chart 2.59 Percent of Area Planted with Peogeon Pea and Average Planted Area per Household by Region 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 40.00 Manyara Ruvuma Lindi Dodoma Mtwara Arusha Morogoro Pwani Kigoma Kilimanjaro Tanga Shinyanga Kagera Dar es Salaam Mbeya Iringa Mwanza Singida Tabora Rukwa Mara Percent of Total Planted area - 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40 1.60 Average planted Area per Household Percent of area Planted Chart 2.60 Percent of Area Planted with Coconuts and Average Planted Area per Household by Region 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 40.00 Pwani Tanga Lindi Morogoro Dar es Salaam Mtwara Mbeya Ruvuma Tabora Kilimanjaro Arusha Kigoma Mwanza Rukwa Iringa Dodoma Singida Shinyanga Kagera Mara Manyara Percent of Total Planted area - 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 3.50 Average planted Area per Household Percent of area Planted Average Planted Area per HH RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 96 (28,085 households, 23%), and Lindi (19,519 ha, 20%) (Chart 2.60 and Maps 2.64 and 2.65). In the main coconut production areas, yields were 1.94 t/ha in Zanzibar; between 2.2 and 2.8 t/ha in Morogoro, Tanga, Dar es Salaam and Mtwara regions and declined to the lowest level (0.3 t/ha) in Tabora region (Map 2.64). Planted area per household (Map 2.66) was as small as 0.1 ha/household in Kigoma and Arusha to the highest level in Mbeya (3 ha/household). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 97 Region RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 98 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 99 3.7.9 Oranges The total area planted with oranges was 67,950 ha and the crop was grown by 175,460 households. In general, orange production in the country is largely concentrated in the North East Coast of Mainland Tanzania (Chart 2.61 and Map 2.67) with Tanga having 52% of total planted area equivalent to 35,640 ha followed by Pwani with 16% or 11,123 ha. In other production areas, planted areas were much smaller whereby Morogoro (4,582 ha, 7), and Dar es Salaam (2,075 ha, 3%) were the other production regions with relatively large areas under orange production (Chart 2.61 and Map 2.67). Planted areas were much smaller in all other regions with Kigoma 66ha (0.01% of total planted area) recording the smallest planted area. Planted area per household was generally smaller than a hectare in the Mainland and was 1.12 ha in Tanga, 2.85 ha in Singida. Other regiond had Planted Area per household less than on hectare (Map 2.69). 2.6.10 Sugar cane Sugar cane was grown by 64,362 households over a total area of 225,436 ha. The crop was largely produced in Morogoro, with a planted area of 12,215 ha or 48 percent of the total area grown to sugar cane. This was followed by Ruvuma and Tanga, each having 1,750 Chart 2.61 Percent of Area Planted with Oranges and Average Planted Area per Household by Region 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 Tanga Pwani Morogoro Dar es Salaam Mwanza Lindi Shinyanga Singida Kagera Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Rukwa Tabora Mara Arusha Manyara Kilimanjaro Dodoma Kigoma Percent of Total Planted area - 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 Average planted Area per Household Percent of area Planted Average Planted Area per HH Chart 2.62 Percent of Area Planted with Sugar Cane and Average Planted Area per Household by Region 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 Morogoro Tanga Ruvuma Rukwa Mbeya Singida Mwanza Dodoma Kilimanjaro Kagera Iringa Lindi Pwani Mtwara Shinyanga Tabora Manyara Mara Kigoma Arusha Dar es Salaam Percent of Total Planted area - 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40 Average planted Area per Household Percent of area Planted Average Planted Area per HH RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 100 ha (7%) grown to sugar cane, respectively (Chart 2.62 and Map 2.70). Sugarcane yields in the major growing regions were 5 t/ha in Morogoro, 11 t/ha in Ruvuma and 11.8 t/ha in Tanga (Map 2.70). However, much higher yields were recorded in the minor growing regions such as Singida (19 t/ha), Rukwa (25 t/ha), Kagera (17 t/ha) and Mbeya (15 t/ha). Planted area per household was generally lower than 1 ha with only Morogoro region recoding the highest which was (1.4 ha). In other regions in the Mainland, households planted an average 0.6 ha in each of Rukwa and Mtwara regions and 0.5 ha in Lindi region. In all other growing regions in the Mainland and in Zanzibar, individual households planted areas less than half a hectare (Map 2.72). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 101 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 102 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 103 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 104 2.6.11 Oil Palm Oil palm was mainly grown by 15,944 households on a total of 10,545 ha in Kigoma region which was the single most important region for oil palm production in the country recording about 80.4% of total area planted with oil palm in the country. The planted area in Kigoma was almost five times the area under oil palm in Mbeya region, the second most important region for oil palm production in the country. In this region, a total of 1,004 ha (8.3%) was grown to oil palm by 22,070 households. Production of oil palm in other regions such as Tabora, Pwani, Morogoro, Dar es Salaam, Kagera and Shinyanga was at a relatively much lower level and generally insignificant. Production was not recorded in 14 regions in the Mainland and in Zanzibar (Chart 2.63 and Map 2.73). Oil palm yields in the major growing regions were 0.6 t/ha in Kigoma and 3.69 t/ha in Mbeya (Map 2.73). However, much higher yields were recorded in the minor production regions particularly in Kagera (9.4 t/ha), Mwanza (5.75 t/ha), Shinyanga (2 t/ha), Morogoro (2.68 t/ha) and Pwani (1.59 t/ha). Oil palm yields were lowest in Dar es Salaam region (0.27 t/ha). Planted area per household (Map 2.75) was generally below one hectare and was highest in Kigoma region (0.66 ha) followed by Tabora (0.3 ha). In other regions in the Mainland, households planted an average 0.2 ha in each of Dar es Salaam, Pwani and Morogoro. The smallest plots were planted in Kagera and Mwanza, at 0.03 and 0.02 ha/household respectively. Chart 2.63 Percent of Area Planted with Oil Palm and Average Planted Area per Household by Region 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 Kigoma Mbeya Pwani Tabora Morogoro Kagera Dar es Salaam Rukwa Shinyanga Mwanza Dodoma Arusha Kilimanjaro Tanga Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Singida Mara Manyara Percent of Total Planted area - 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 Average planted Area per Household Percent of area Planted Average Planted Area per HH RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 105 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 106 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 107 2.7 Irrigation Water is an important limiting factor to crop production in large parts of Tanzania. This section deals with irrigation for different crops and the means by which water is extracted from the source and applied to the field. 2.7.1 Area Planted with Annual Crops under Irrigation Irrigated crop production was carried out during both short and long rain seasons in both Zanzibar and the Mainland. The national total planted area under irrigation, for the two seasons was 280,596 ha (3% of the total planted area) of which 277,820 ha (99% of the total irrigated area) was in the Mainland (Chart 2.64 and Map 2.76). Considering Zanzibar alone, however, the total 2,777 ha irrigated in the two seasons represented an average of 5.3% of the total planted area in the islands, which was a slight improvement over the Mainland. In the Mainland, irrigated crop production was carried out mostly during the long rain season (194,699 ha, 70% of the total irrigated area in the Mainland) whereas in Zanzibar, irrigated crop production was carried out almost equally in both seasons (1,460 ha during the short rain season and 1,316 ha during the long rain season). 2.7.2 Number of households using irrigation A total 441,974 households used irrigation of which 432,967 (98% of total number of households using irrigation) were in the Mainland and 9,007 (2%) in Zanzibar. The regions with the largest number of households using irrigation were Kilimanjaro (75,736, 17.1%) followed by Mbeya (47,568, 10.8%), Iringa (32,689, 7.4%) and Arusha (31,024, 7%). Other regions with households using irrigation exceeding 20,000 households were Morogoro (27,765, 6.3%), Tanga (24,912, 5.6%), Ruvuma (20,354, 4.6%), Tabora (25,601, 5.8%), Shinyanga (26,541, 6%) and Mwanza (25,216, 5.7%), (Map 2.78). Chart 2.64 Planted Area of Irrigated Land (ha) Area Under Irrigation, 280,597, 3% Area Planted With No Irrigation, 8,527,027, 97% Area Under Irrigation Area Planted With No Irrigation RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 108 2.7.3 Planted area with Irrigation The largest areas planted with irrigation (Chart 2.65) was in Mbeya region (33,418 ha, 14.3% of total irrigated land area), followed by Shinyanga (29,783 ha, 12.7%), Tabora (22,721 ha, 9.7%) and Iringa (20,057 ha, 8.6%). Other regions accounting for a minimum 5% of the irrigated planted area were Morogoro (8%), and Mwanza (7.8%) Irrigation was least practiced in Mtwara (1.2%), Lindi (1.1%) and Dodoma (0.1). In the areas where irrigation was applied, a considerable proportion of those who applied used either bucket and hand pump (Map 2.78) and others used the bucket or watering can (Map 2.79). Chart 2.65 Planted Area with Irrigation by Region 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 Mbeya Shinyanga Tabora Iringa Morogoro Mwanza Kilimanjaro Arusha Ruvuma Tanga Singida Rukwa Manyara Mara Dar es Salaam Kigoma Pwani Kagera Zanzibar Mtwara Lindi Dodoma Regions Irrigated Area (Ha) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 Percent of Irrigated Area Planted Area Under Irrigation (Ha) Percent of Irrigated Area RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 109 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 110 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 Number of Households Regions Chart 2.67 Number of Households with Irrigation Source Water and Region Other Well Tap Water Dam Canal Lake Borehole River River, 167,799, 53% Borehole, 4,233, 1% Lake, 17,482, 5% Canal, 33,441, 10% Dam, 2,974, 1% Tap Water, 87,809, 28% Well, 4,912, 2% Chart 2.66 Number of Households with Irrigation by Source of Water River Borehole Lake Canal Dam Tap Water Well 2.7.4 Source of Irrigation Water The most common source of water for irrigation was the river which was used by an estimated 53% of the households that applied irrigation (Chart 2.66), followed by tap water (28%). Canals were used by an estimated 10% of households that applied irrigation while another 5% used water from lake. Boreholes, wells and dams were minor sources. There were regional differences in what constituted the main source of water, but generally, the river was the major source in most of the regions where irrigation was practiced, followed by tap water (Chart 2.67). Most of the households practicing irrigation in Kilimanjaro, Mbeya, Iringa, Arusha, Ruvuma, Morogoro, Tanga, Rukwa, Manyara, Pwani, Kigoma and Lindi used rivers as the source of irrigation water (Chart 2.67). Tap water was mostly used in Kilimanjaro (22,696 households) and Mbeya (19,306 households. Canals were mostly used in Mwanza (4,853 households), other regions using canals as an important source of water were Tabora, Dodoma, and Shinyanga. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 111 Maize, 113,937, 51% Paddy, 64,108, 28% Irish potatoes, 3,268, 1% Beans, 21,527, 10% Onion, 4,424, 2% Cabbage, 2,783, 1% Tomatoes, 15,460, 7% Chart 2.69 Area (ha) Irrigated by Crop Dams were generally the least common source of irrigation water in Tanzania as they were used by only 2,974 households equivalent to 0.9% of total number of households applying irrigation. However, considering Zanzibar alone, dams were important sources of irrigation water in Zanzibar with a total of 645 households (21.7% of the total households that used dams) relying on this source. Wells were important in Manyara (1,143 households), Kilimanjaro (809 households), Zanzibar (606 households) and Arusha (596 households). The three regions relying on boreholes as a source of water for irrigation were Mwanza (1,698 households), Mara (977 households), and Kagera (611 households). Lakes and piped water were mostly used for irrigation in Shinyanga (5,333 households), Tabora (4,854 households), and Mwanza (2,224 households). 2.7.7 Use of Irrigation in Crop Production The total area of irrigated land was 280,595 ha. Of this area, 191,949 ha representing 68.41% of the total irrigated area were planted with cereals. This was followed by fruits and vegetables (13.36%), and pulses (8.53%). On the other hand, the use of irrigation for the production of cash crops was limited to only 5.4% or 15,135 ha of the total area under irrigation. Irrigation of planted area with oil seeds and oil nuts and root and tubers were similarly small equivalent to 2.3% and 2.1% of the area planted with the respective crop 68.41 2.05 8.53 2.26 13.36 5.40 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 Percent of Irrigated Land Cereals Root and Tubers Pulses Oil Seeds & Oil Nuts Fruits & Vegetables Cash Crops Chart 2.68 Percent of Planted Area with Irrigation by Crop RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 112 types (Chart 2.68). In the irrigated area planted with cereals, the largest area was planted with maize (113,937 ha, 51%) followed by paddy (64,108 ha, 28%), beans (21,527 ha, 10%), and tomatoes (15,460 ha, 7%). The rest was planted with other crops including onions (2%), and cabbage (1%) (Chart 2.69). 2.7.7.1 Cereals Generally, the largest number of households used irrigation (Table 2.11) for growing maize (200,421, 64.3%) followed by paddy (90,740, 29.1%). In addition, the largest area under irrigation was grown to maize (113,937 ha, 59.4% of total irrigated area under cereals) followed by paddy (64,108 ha, 29.1%). Regarding the number of households and area planted under irrigation during the short season, the largest number of households used irrigation for production of maize (72,088, 41.8%) and paddy (22,091, 12.8%. Similarly, the largest area was planted with maize (34,205 ha, 50.2%) followed by paddy (16,127 ha, 23.7%). Similarly, during the long season (Table 2.11) the largest number of households used irrigation for production of maize (128,333, 39.5%) followed by paddy (68,649, 21.1%) and the largest area under irrigation, for the short and long rain season combined, was planted with maize (79,732 ha, 50.7%) followed by paddy (47,980 ha, 30.5%). 2.7.7.2 Roots and Tubers. Overall (Table 2.11), the largest number of households used irrigation for growing round potatoes (12,555, 55.5%) followed by sweet potatoes (7,247, 32%). Similarly, the largest area under irrigation was grown with round potatoes (3,268 ha, 56.8%) followed by sweet potatoes (1900 ha, 33%). Regarding use of irrigation and area under irrigation, during the short season the largest number of households used irrigation for production of round potatoes (5,739, 58%) and sweet potatoes (2,943, 29.7%). During this season (Table 2.11), the largest irrigated area was planted with round potatoes (1,177 ha, 52%) followed by sweet potatoes (781 ha, 34.5%). A similar pattern emerged during the long rains, as the largest number of households used irrigation to produce round potatoes (6,816, 53.5%) followed by sweet potatoes (4,304, 33.8%). During this season, the largest area was planted with round potatoes (2,091 ha, 59.9%) followed by sweet potatoes (1,119 ha, 32.1%). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 113 2.7.7.3 Pulses The most important pulses based on number of households involved and area under irrigation (Table 2.11) were beans (73,894 households, 85.6% on 21,527 ha, 90%) followed by cowpeas (5,751 households, 6.7%, on 872 ha, 3.6%). During the short season the largest number of households were involved in bean production (30,018, 84.2%) followed by cowpeas (3,059, 8.6%). These crops were cultivated under irrigation on 8,580 ha (91%) and 415 ha (4.4%), respectively. A similar pattern was evident during the long season (Table 2.11) whereby the largest number of households using irrigation produced beans (43,876) and cowpeas (2,692, 5.3%) on 12,947 ha (89.4%) and 457 ha (3.2%), respectively. 2.7.7.4 Oil seeds and oil nuts Various oil seeds and nuts, including sunflower, simsim, groundnut, soya beans, and castor bean, were produced under irrigation during both the short season and long seasons (Table 2.11). The most important oil seeds and oil nuts planted under irrigation were groundnut (8,780 households, 53.4% on 2,631 ha, 41.4%), followed by sunflower (4,706 households on 2,318 ha, 36.5%) and simsim (2,319 households on 1,315 ha). During the short season (Table 2.11), the largest number of households irrigated sunflower (1,117, 35.3%) closely followed by groundnut (1089, 34.4%) on 311 ha (49.7%) and 157 ha, (25.1%), respectively. In the long season (Table 2.11), the largest number of households irrigated groundnut (7,691, 58%), followed by sunflower (3,589, 27%), and simsim (1872 households), the crops constituting 43.2%, 35% and 14.1% of the total irrigated planted area, respectively. 2.7.7.5 Fruits and Vegetables Households produced a wide variety of fruits and vegetables using irrigation (Table 2.11). Of the total 213,510 households that were involved in the production of fruits and vegetables under irrigation, the largest proportion (79,122 households, 37.4%) was involved in the production of tomatoes, followed by cabbage (20,219, 9.5%) and onion (19,827, 9.3%). The total area planted with fruits and vegetable crops under irrigation (Table 2.11) was 37,481 ha of which the largest area was grown to tomatoes (15,460 ha, 41.2%) followed by onion (4,424 ha, 11.8%). During the short rain season (Table 2.11), the largest number of households was engaged in production of tomatoes (28,881, 33.1%) followed by amaranthus (8,784, 10%) and cabbage (7,561, RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 114 8.7%). During this season, the largest area was planted with tomatoes (5,658 ha, 37.8%), followed by onion (1,331 ha, 8.9%) and water melon (1,085, 7.2%). In the long rain season (Table 2.11), the largest number of households irrigated tomatoes (50,890, 40.3%), followed by onion (13,598, 10.8%), cabbage (12,505, 10%) and spinanch (12,505, 9.9%). The four crops individually occupied 9,801 ha (43.5% of the irrigated area in the season), 3,093 ha (13.7%), 1,742 ha (7.7%) and 1,542 ha (6.8%), respectively. 2.7.7.6 Cash Crops The total area under annual cash crops production was 642,958 ha of which only 15,139 ha (2.4% of the area planted with annual cash crops) were irrigated (Table 2.11). During 2007/2008 Agriculture Census, annual cash crops produced under irrigation included cotton, tobacco, pyrethrum, and seaweed (Table 2.11). Of these, the largest irrigated total area was planted with cotton (10,668 ha, 70.5%) by 8,778 households (50.8%) followed by 4,292 ha (28.4%) planted with tobacco by 8,234 households 47.6%). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 115 Table 2.11: Area under irrigation during short and long rains by crop Crop Short Rainy Season Long Rainy Season Total Number of Households Using Irrigation Planted Area Using Irrigation Number of Households using Irrigation Planted Area Using Irrigation Number of Households using Irrigation Planted Area Using Irrigation CEREALS Maize 72,088 34,205 128,333 79,732 200,421 113,937 Paddy 22,091 16,127 68,649 47,980 90,740 64,108 Sorghum 1,514 2,633 8,555 5,560 10,069 8,193 Bulrush Millet 178 148 4,466 3,358 4,644 3,506 Finger Millet 584 176 4,099 1,030 4,683 1,205 Wheat 794 531 505 469 1,299 1,000 Barley 0 0 0 0 0 0 Subtotal for Cereals 97,248 53,820 214,607 138,129 311,855 191,949 ROOTS & TUBERS Cassava 510 134 453 55 963 189 Sweet Potato 2,943 781 4,304 1,119 7,247 1,900 Irish potatoes 5,739 1,177 6,816 2,091 12,555 3,268 Yams 292 144 234 39 525 182 Coco Yam 418 27 924 184 1,342 211 Subtotal for roots and Tubers 9,901 2,262 12,731 3,488 22,632 5,750 PULSES Mung Bean 636 86 480 177 1,116 263 Beans 30,018 8,580 43,876 12,947 73,894 21,527 Cowpeas 3,059 415 2,692 457 5,751 872 Green gram 308 46 872 140 1,181 187 Chick peas 165 54 163 330 328 384 Bambaranuts 520 56 890 214 1,411 270 Field Peas 965 198 1,634 222 2,598 419 Subtotal for Pulses 35,672 9,435 50,606 14,486 86,278 23,921 OIL SEEDS & OIL NUTS Sunflower 1,117 311 3,589 2,007 4,706 2,318 Simsim 448 79 1,872 1,236 2,319 1,315 Groundnut 1,089 157 7,691 2,474 8,780 2,631 Soya Beans 140 28 119 12 259 40 Castor Fung 371 51 0 0 371 51 Subtotal for Oil Seeds and Nuts 3,164 626 13,271 5,729 16,435 6,355 FRUITS & VEGETABLES Okra 5,936 893 4,161 884 10,097 1,777 Radish 457 151 104 12 561 163 Turmeric 0 0 31 6 31 6 Bitteer Aubergine 5,225 651 7,221 1,051 12,446 1,702 Onion 6,228 1,331 13,598 3,093 19,827 4,424 Ginger 2,577 740 584 240 3,162 980 Zukkin 25 5 30 12 56 17 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 116 Gravity, 205,680, 65% Hand bucket, 97,423, 31% Hand pump, 4,750, 1% motor pump, 7,465, 2% Other, 3,332, 1% Chart 2.70 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water Gravity Hand bucket Hand pump motor pump Other Crop Short Rainy Season Long Rainy Season Total Number of Households Using Irrigation Planted Area Using Irrigation Number of Households using Irrigation Planted Area Using Irrigation Number of Households using Irrigation Planted Area Using Irrigation Star Fruit 0 0 0 0 0 0 Cabbage 7,561 1,042 12,658 1,742 20,219 2,783 Tomatoes 28,881 5,658 50,890 9,801 79,772 15,460 Spinach 4,463 404 12,505 1,542 16,967 1,945 Carrot 1,535 189 1,551 293 3,086 481 Chillies 5,947 744 5,763 1,009 11,710 1,753 Amaranths 8,784 956 8,658 1,169 17,442 2,124 Pumpkins 2,078 216 2,377 291 4,456 507 Cucumber 2,958 558 2,281 537 5,239 1,096 Egg Plant 2,011 327 1,945 184 3,956 511 Water Mellon 2,494 1,085 1,991 666 4,484 1,751 Subtotal for Fruits and Vegetables 87,160 14,949 126,350 22,532 213,510 37,481 ANNUAL CASH CROPS Cotton 3,302 2,853 5,477 7,816 8,778 10,668 Tobacco 1,101 635 7,133 3,656 8,234 4,292 Pyrethrum 0 0 238 176 238 176 Jute 0 0 0 0 0 0 Seaweed 0 0 32 3 32 3 Subtotal for Annual Cash Crops 4,403 3,488 12,879 11,651 17,281 15,139 TOTAL 237,548 84,580 430,444 196,015 667,992 280,595 2.7.8 Methods Used to Obtain Irrigation Water Almost two thirds of the households involved in irrigation farming obtained water by gravity (Chart 2.70 and 2.71). Over 50 percent of households depended on gravity to obtain water for irrigation in Kilimanjaro, Mbeya, Iringa, Morogoro, Tanga, Rukwa, Singida, Manyara, Dodoma, and Lindi (Table 2.12). Hand buckets were more important as a means of irrigation in Dar es Salaam, RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 117 Mwanza, Mara, Ruvuma, Shinyanga, Tabora, Kagera, Kigoma, Zanzibar, Pwani and Mtwara (Maps 2.78 and 2.79). Other methods including hand pumps and motor pumps were used to a lesser extent. However, hand pumps were not used at all in Arusha, Tanga, Kigoma and Manyara regions (Table 2.12) Table 2.12 Number of Agricultural Households by Method to Obtain Irrigation Water by Region Region Gravity Hand bucket Hand pump motor pump Other Total Kilimanjaro 50,680 2,054 743 660 686 54,823 Mbeya 36,094 7,951 250 521 322 45,138 Arusha 20,896 89 0 29 0 21,014 Iringa 17,928 10,216 169 612 1,302 30,226 Morogoro 14,379 2,719 162 699 0 17,960 Tanga 12,695 2,150 0 742 0 15,588 Rukwa 8,147 2,814 47 271 508 11,787 Ruvuma 8,084 8,718 222 207 30 17,260 Mwanza 7,572 11,146 424 402 128 19,672 Manyara 5,594 1,720 0 413 0 7,728 Singida 5,177 2,833 375 0 0 8,384 Dodoma 4,360 2,760 116 0 126 7,363 Tabora 2,990 7,936 244 153 0 11,323 Shinyanga 2,233 8,694 412 449 0 11,788 Kagera 1,819 5,526 804 102 92 8,344 Kigoma 1,625 3,892 0 58 0 5,575 Pwani 1,466 2,826 45 103 0 4,440 Lindi 1,443 1,105 152 0 0 2,700 Zanzibar 1165 2,544 58 934 138 4839 Mara 527 4,081 150 290 0 5,049 Dar es Salaam 461 3,306 112 667 0 4,546 Mtwara 317 2,342 265 153 0 3,076 NATIONAL 205,654 97,423 4,750 7,465 3,332 318,625 Chart 2.71 Number of Households with Irrigation by method of Obtaining Water and Region 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 Kilimanjaro Mbeya Iringa Arusha Mwanza Morogoro Ruvuma Tanga Shinyanga Rukwa Tabora Singida Kagera Manyara Dodoma Kigoma Mara Zanzibar Dar es Salaam Pwani Mtwara Lindi Methods Number of Households Gravity Hand bucket Hand pump motor pump Other RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 118 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 119 With Improved Seed, 1,488,893, 17% Without Improved Seed, 7,319,878, 83% Chart 2.72 Planted Area With Improved Seed (Ha) Chart 2. 73 Planted Area(ha) With Improved Seeds by Region- Mainland 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 350,000 400,000 450,000 Dodoma Arusha Kilimanjaro Tanga Morogoro Pwani Dar es Salaam Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Regions Planted Area(Ha) Short Rainy Season Long Rainy Season 2.8 USE OF INPUTS 2.8.1 Planted Area with Improved Seed In Tanzania, the total area planted with improved seed during 2007/08 agricultural year was 1,488,893 hectares. This accounts for only 17 percent of the total planted area. On the other hand, the total area without improved seed is 7,319,878 representing 83 percent area of the total planted land (Chart 2. 72). More land was planted with improved seeds in the long rains than during the short rains (Chart 2.73), except for Pwani, Kigoma, Kagera, Mwanza and Mara regions on the Mainland. Likewise, in Zanzibar, more area was planted using improved seeds during long rainy season than during short rainy season. Out of the total area planted with improved seeds, 1,907 hectares (49%) were planted during short rainy season, while 1,967 hectares (51%) were planted during long rainy season. South Unguja had the largest area (832 hectares 44%) planted with improved seeds during short rainy saeson, while North Unguja had the largest area (910 hectares 46%) planted with improved seeds during long rainy season. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 120 Cereals, 60.56, 61% Roots & Tuber, 1.03, 1% Pulses, 5.41, 5% Oil Seed & Oil Nuts, 2.03, 2% Fruits & Vegetables, 7.50, 8% Cash Crops, 23.47, 23% Chart 2.74 Percent Planted Area with Improved Seed by Crop Type - Annuals Cereals Roots & Tuber Pulses Oil Seed & Oil Nuts Fruits & Vegetables Cash Crops 0 200,000 400,000 600,000 800,000 1,000,000 1,200,000 1,400,000 1,600,000 1,800,000 2,000,000 Shinyanga Tabora Mwanza Dodoma Mbeya Iringa Morogoro Singida Kagera Manyara Rukwa Ruvuma Tanga Mtwara Mara Lindi Pwani Kigoma Arusha Kilimanjaro Zanzibar Dar es Salaam Area (Ha) Regions Chart 2.75 Area of Fertilizer Application by Type of fertilizer and Region Planted Area Applied with Organic Fertlizer Planted Area Applied with Inorganic Fertlizer Planted Area with no Fertilizer 2.8.2 Percent Planted Area with Improved Seed by Crop Type Results indicate that large crop areas planted with improved seeds during short and long rainy seasons include those planted with cereals (62%) and cash crops (23%). The area planted with other crops using improved seeds was rather small. The crops include fruits and vegetables (7.5%), pulses (5.4%), oil seeds and oil nuts (2%), and roots and tubers (1.0%) (Chart 2.74). Generally, for all types of crops, the total area planted during long rainy season exceeded the area planted with improved seeds during short rainy season. 2.8.3 Fertilizer Application by Type of Fertilizer and Region Results presented in this section are based on use and area of application of fertilizer and not on the quantity applied. In general, these results show that fertilizer is only used on a low proportion of the area under cultivation. Besides, the use of fertilizer greatly varies across regions. Organic fertilizer is widely used in Shinyanga (67,439 ha) followed by Singida (54,586 ha) and Tabora (53,339). Other regions where over 30,000 ha were planted using organic fertilizer (Chart 2.75) are Dodoma (48,843 ha), Mwanza (43,681 ha), Manyara (32,275 ha) and Iringa (32, 199 ha) (Map 2.84a). Furthermore, organic fertilizer was least used in Lindi (588 ha) and Mtwara (1,818 ha) (Map 2.82a). On the other hand, Mbeya region leads in the use of inorganic fertilizer (Map 2.84a) with a total of 131,208 ha, followed by Iringa (103,697 ha) and Ruvuma (83,208 ha) RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 121 Pesticide Area Planted - Short Rains Area Planted - Long Rains Total Area Planted with Pesticides Fungicides 21,072 84,052 105,124 Herbicide 63,981 139,194 203,175 Insecticide 141,924 628,111 770,036 TOTAL 226,977 851,358 1,078,335 Table 2.13 Use of Pestcides During Short and Long Rains However, the top three regions with the largest areas planted without using inorganic fertilizer (Map 2.82b) were Shinyanga (1,429,126 ha), Dodoma (746,650 ha), and Mwanza (660,675 ha). In Zanzibar, the total of 1,836 hectares and 1,664 hectares were planted with organic fertilizer in South Unguja and North Unguja respectively. The least planted area with organic fertilizer in Zanzibar was in South Pemba 321 hectares (maps 2.82a and 2.84a). Likewise, planted area with inorganic fertilizer was mostly found in North Unguja and South Unguja, where a total of 1,222 hectares where planted in North Unguja, and 802 hectares were planted in South Unguja. The least area planted with inorganic fertilizer was in North Pemba with 405 hectares (Maps 2.82b and 2.84b). 2.8.4 Use of Pesticides Pesticides are chemicals, which are used for controlling insects, diseases and weeds on crops. This section analyses the use of these chemicals by smallholders on both annual and permanent crops in Tanzania. Insecticides are the most common pesticides used in the country (Chart 2.76) accounting for 71% (770,036 ha) of the total planted area applied with pesticides. Insecticides are followed by herbicides (203,175 ha, 19%) and fungicides (105,124 ha, 10%). Generally, a greater part of the area is planted with pesticides during the long rains than in the short rains irrespective of the type of pesticide used (Table 2.13). Chart 2.76 Planted Area by Pesticides Fungicides, 105,124 , 10% Herbicide, 203,175 , 19% Insecticide, 770,036 , 71% Fungicides Herbicide Insecticide RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 122 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 123 Organic Fertilizer Application By Region RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 124 2.8.4.1 Insecticide The use of insecticides was limited to only 9% (770,036 ha) of the total planted area, compared to the remaining 91% (8,038,735 ha) on which insecticides were not applied (Chart 2. 77). At national level, the total area planted with insecticides was 770,036 ha (768,204 ha on the Mainland and only 1,832 ha in Zanzibar). The two leading regions with the largest planted area with insecticides (Map 2.85) were Shinyanga (262,420 ha) and Iringa (124,234 ha). Comparatively, the total area planted with insecticides was larger during Masika (628,111 ha) than during Vuli (141,924 ha). In terms of total planted area, more insecticides (375,653 ha, 49%) were applied on cash crops (Chart 2.78) than other crop types followed by cereals (274,930 ha, 36%), pulses (68,919 ha, 9%), fruits and vegetables (33,521 ha, 4%), and oil seeds and oil nuts, with the smallest planted area applied (8,683 ha, 1%). 2.8.4.2 Fungicides The total area planted with fungicides (Chart 2.79) was 105,124 ha (104,588 ha on the Chart 2.77 Total Planted Area with Insecticide Insecticide Planted Area, 770,036, 9% Non Insecticide Planted Area, 8,038,735, 91% Insecticide Planted Area Non Insecticide Planted Area Chart 2.78 Planted Area with Insecticide by Crop type - Annuals CASH CROPS, 375,653, 49% CEREALS, 274,930, 36% PULSES, 68,919, 9% OIL SEEDS & OIL NUTS, 8,683, 1% FRUITS & VEGETABLES, 33,521, 4% ROOTS & TUBERS, 8,328, 1% CEREALS ROOTS & TUBERS PULSES OIL SEEDS & OIL NUTS FRUITS & VEGETABLES CASH CROPS Chart 2.79 Total Planted Area with Fungicide Fungicide Planted Area, 105,124, 1% Non Fungicide Planted Area, 8,703,647, 99% Fungicide Planted Area Non Fungicide Planted Area RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 125 Mainland and 532 ha in Zanzibar). Generally, larger planted areas were applied with fungicides in the long rainy season (84,052 ha) than in the short rainy season (21,072 ha). Fungicides were rarely used on annual crops accounting for only 1% (105,124 ha) while 99 percent of the total area was not planted with fungicides (Chart 2.80 and Map 2.86). In terms of total planted area by crop type, more fungicides are used on cereals (36,696 ha, 35%) than other crop types. This was followed by fruits and vegetables (24,036 23%); roots and tubers (14,239 ha, 14%); cash crops (13,742, 13%); pulses (12,690, 12%); and oil seeds and oil nuts (13,742 ha, 13%). The regions with the largest planted area with fungicides (Map 2.86) were Iringa (17,338 ha, 16%) Shinyanga (9,546 ha, 9%), Tabora (9,118 ha, 9%), and Dodoma (8,557 ha, 8%). Overall, very little fungicides were used in Zanzibar (537 ha, 1%). 2.8.4.3 Herbicide Herbicides were the least used pesticide in Tanzania applied to only 2 percent (203,175 ha) of the total planted area. In contrast, 98 percent (8,605,596 ha) of the area is not planted with herbicides (Chart 2.81 and Map 2.87). Chart 2.81 Total Area Planted with Herbicide Herbicide Planted Area, 203,175, 2% Non Herbicide Planted Area, 8,605,596, 98% Herbicide Planted Area Non Herbicide Planted Area Chart 2.80 Planted Area with Fungicide by Crop Type CEREALS, 36,696, 35% PULSES, 12,698, 12% OIL SEEDS & OIL NUTS, 3,538, 3% FRUITS & VEGETABLES, 24,036, 23% CASH CROPS, 13,742, 13% ROOTS & TUBERS, 14,239, 14% CEREALS ROOTS & TUBERS PULSES OIL SEEDS & OIL NUTS FRUITS & VEGETABLES CASH CROPS RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 126 Based on total planted area by crop type (chart 2.82), more herbicides were used on cereals (181,008 ha, 89% of the area applied with herbicides) than on other crop types. This was followed by pulses (7,610 ha, 4%), cash crops (7,136 ha, 4%), fruits and vegetables (4,691, 2%), oil seeds and oil nuts (1,769 ha, 1%), and roots and tubers (961 ha, 0%). 2.8.4.5 Use of Pesticides on Permanent Crops Use of fungicides, herbicides, and insecticides on permanent crops was variable (Chart 2.83) for the Mainland and Zanzibar combined, the largest area (261,376 ha, 53%) was applied with fungicides followed by insecticides (189,475 ha, 39%), and herbicide (40,508 ha, 8%). In general, pesticides were used more on the Mainland than in Zanzibar (Table 2.14). In the Mainland, the area planted with fungicides was (261,366 ha); herbicides, (40,495 ha) and insecticides (189,457 ha) each representing 99.9% of the applied area. Large areas applied with fungicides were recorded in Mtwara (84,362); Lindi (57,325), and Mbeya (34,205 ha). The leading regions in the use of herbicides were Mbeya (22,766 ha), Ruvuma (7,095 ha), and Morogoro (4,485 ha) while the large areas planted with insecticides were in Mtwara (51,478 ha), Mbeya (41,487 ha), and Lindi (31,071 ha). Chart 2.82 Planted Area with Herbicide by Crop Type - Annuals CEREALS, 181,008, 89% ROOTS & TUBERS, 961, 0% PULSES, 7,610, 4% OIL SEEDS & OIL NUTS, 1,769, 1% FRUITS & VEGETABLES, 4,691, 2% CASH CROPS, 7,136, 4% CEREALS ROOTS & TUBERS PULSES OIL SEEDS & OIL NUTS FRUITS & VEGETABLES CASH CROPS Chart 2.83 Planted Area with Pesticides Application on Permamnent Crops Planted Area with Herbicde, 40,508 , 8% Planted Area with Insecticide, 189,475 , 39% Planted Area with Fungicide, 261,376 , 53% Planted Area with Fungicide Planted Area with Herbicde Planted Area with Insecticide RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 127 Table 2.14. Pesticide application on Permanent Crops by Type of Pesticide and Region Region Planted Area with Fungicide Planted Area with Herbicde Planted Area with Insecticide Dodoma 10 0 4 Arusha 1,208 1,094 2,580 Kilimanjaro 18,951 2,015 25,069 Tanga 1,315 1 748 Morogoro 0 4,485 93 Pwani 24,359 138 4,622 Dar es 2,008 23 761 Lindi 57,325 1,604 31,071 Mtwara 84,362 318 51,478 Ruvuma 33,132 7,095 27,143 Iringa 307 0 371 Mbeya 34,205 22,766 41,487 Singida 0 10 0 Tabora 0 11 1 Rukwa 4 0 4 Kigoma 2,245 571 2,225 Shinyanga 0 0 1,042 Kagera 61 118 123 Mwanza 208 208 208 Mara 0 0 0 Manyara 1,667 41 426 Mainland 261,366 40,495 189,457 North Unguja 0 0 0 South Unguja 0 0 6 Urban West 0 0 1 North Pemba 0 3 0 South Pemba 11 11 11 Zanzibar 11 13 18 National total 261,376 40,508 189,475 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 128 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 129 0 1,000,000 2,000,000 3,000,000 4,000,000 5,000,000 6,000,000 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 Quantity Stored (kg) Number of Household Crops Chart 2.84 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type Household No. Quantity Stored 2.9 Crop Storage Households growing crops store them for purposes of household food security and for seed for the following planting season. Survey data showed that in all regions on the Mainland and Zanzibar, over 90% of the households that grew crops stored their produce, except Arusha (89%), Pwani (88%) and Kilimanjaro (87%). Dar es Salaam had the least percent (73%) of the households that stored crops (Map 2.85). The major crops stored were maize, followed by beans and other pulses and sweet potatoes. Other crops were also stored by very few households (Chart 2.84). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 130 0.00 20.00 40.00 60.00 80.00 100.00 120.00 0 200,000 400,000 600,000 800,000 1,000,000 1,200,000 1,400,000 1,600,000 1,800,000 Percent Stored Quantity Regions Chart 2.85 Quantity of Maize Produced (Tons) Quantity Stored (kg) and Percent Stored Quantity Harvested Quantity Stored Percent Stored 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 Did not Store In locally made traditional structure In Sacks/open drum. Unprotected pile In Improved locally made structure Other In modern store In airtight drum Number of Households Storage Methods Chart 2.86 Number of Households Storing Crops By Storage Method Based on percent of maize stored (Chart 2.85), the region with the highest percent of households storing maize was Ruvuma (97.3%). Other regions with households storing over two- thirds or more of the maize crop were Shinyanga (87.4%), Dar es Salaam (84.2%), Mwanza (75.1%), Lindi (71.6%), Kilimanjaro (70.8%), and Mbeya (69.2%) Most households did not store crops. However, those that did store mostly used locally made traditional structures (Chart 2.86) followed by sacks/open drum. The other methods including unprotected pile, modern store, and airtight drums were rarely used (Map 2.86). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 131 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 132 2.10 Crop Marketing The number of households that reported selling of crops in Tanzania was estimated at 4,652,573 which represent 80 percent of the total number of crop growing households. This shows that most farming households were involved in selling crops even though there were variations across regions. The regions with the highest percent of households that sold crops were Kagera, Mbeya, Shinyanga, Mwanza, Tanga, Morogoro, and Dodoma (Chart 2.87 and Map 2.91). 2.10.1 Main Marketing Problems Households reported various marketing problems. The majority (67%) indicated that too low open market price was the most important marketing problem. Other reported problems were minor, cited by 5% or less of the households growing crops. These included transport cost being too high, crop markets being too far, and lack of transport (Chart 2.88). The magnitude of each of these problems was felt more during the long rains than in short rains. Chart 2.87 Number of Households Selling Crops by Region 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 350,000 400,000 450,000 Dodoma Arusha Kilimanja Tanga Morogoro Pwani Dar es Sa Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Zanzibar Regions Number of Households 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 90.00 Percent Number of Households Selling Crops Percent of Households Selling Crops RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 133 Chart 2.88 Percent of Households Reporting Marketing Problems by Type of Problem Open Market Price too low 67% No Transport 3% Transport Cost too high 5% No buyer 1% Other 0% No problem 15% Lack of Market Information 2% Goernment Rugulatory Problems 1% Trade Union Problems 0% Cooperative problems 1% Crop Market too Far 5% Farmer Association problems 0% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 134 Chart 2.89 Number of Households Receiving Extension Advice Number of Households Not Receiving Extension, 1,927,007, 33% Number of Households Receiving Extension, 3,849,829, 67% Number of Households Receiving Extension Number of Households Not Receiving Extension 2.11 Crop Extension Services The number of households that received extension advice in Tanzania (Chart 2.89) in 2007/08 was 3,849,829 (67%) while those that did not were 1,927,007 (33%). A similar percentage distribution also applied when the data on the households that received extension was desegregated between the Mainland and Zanzibar. In this case, 3,805,989 households received extension services in the Mainland and 43,840 households in Zanzibar. Generally, access to extension advice by farming households varied greatly among regions (Chart 2.90 and Map 2.94). However, the proportion of households receiving extension advice was highest in Dodoma (91.3%), followed by Kilimanjaro (83.2), Manyara (82%), Iringa (80.4%), Arusha (80. %), Mbeya (78.2), and Dar es Salaam (, 73.8). In contrast, the Chart 2.90 Number and Percentage of Households Receiving Extension by Region 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 350,000 400,000 Dodoma Arusha Kilimanjaro Tanga Morogoro Pwani Dar es Salaam Lindi Mtwara Ruvuma Iringa Mbeya Singida Tabora Rukwa Kigoma Shinyanga Kagera Mwanza Mara Manyara Zanzibar Regions Number of Household 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Percent Number of Households Receiving Extension Percent of Household Receiving Extension RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 135 Government, 88.3, 60% NGO/Dev project, 11.7, 8% Cooperative, 2.9, 2% Large scale farmer, 4.5, 3% Radio/Television/NewsPaper, 16.1, 11% Neighbour, 21.5, 15% Other (Specify), 1.8, 1% Chart 2.91 Percent of Households Receiving Extension by Type of Extension Provider 0 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000 2,500,000 3,000,000 3,500,000 Number of Households Type of Extension Service Chart 2.91a Number of Households Receiving Extension Service by Type and Provider Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) households receiving the least extension advice were found mostly in Lindi (40.8%), and Rukwa (48.8%) regions. 2.11.1 Extension Services Provider The government provided most of the extension advice and was able to reach 80 percent of the clients (3,401,131 households, 88%) followed by neighbours (827,470 households, 21.5%). The other sources were mass media, particularly radio/television/newspapers (617,963 households, 16.1%), NGOs/development projects (450,030 households, 11.7%), large scale farmers (174,106, 4.5%) and cooperatives (113,464, 2.9%) (Chart 2.91). 2.11.2 Extension Advice by Type of Provider The type of extension advice by source clearly demonstrated that the government was the main source of extension followed by, neighbours, and NGO/development project (Chart 2.92). However, the only exception is with respect to extension advice on erosion control, and irrigation where NGO/development project was the second most important source of advice instead of neighbours as was the case with other types of extension advice including spacing, agrochemicals, organic and inorganic fertilizer, mechanization and labour saving technologies, improved seeds, crop storage, and vermin control (Chart 2.92). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 136 97.6 93.5 14.1 13.4 11.5 10.1 9.5 4.3 2.1 1.1 1.1 0.8 0.7 0.6 0.6 0.5 0.3 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Hand Hoe Sword Oxplough Castrated bulls Hand Sprayer Cow Uncastrated bulls Ox cart Donkey Tractor Harrow Grater, Chiper, Oil Press and Oil Mill Tractor Thrasher Tractor plough Oxplanter Rigder Power tiller Percentage Implements Chart 2.92 Percentage of Households Which Used Farming Implements by Type of Implements 0% 50% 100% Iringa Ruvuma Morogoro Mwanza Mtwara Mara Rukwa Kigoma Dodoma Tanga Kilimanjaro Mbeya Shinyanga Dar es Salaam Lindi Tabora Kagera Singida Pwani Manyara Arusha Percentage Chart 2.93 Percent of Households with Access to Implement by Type and Region Sword Hand Hoe Oxplough Castrated bulls Hand Sprayer Cow Uncastrated bulls Ox cart Donkey Tractor Harrow Grater, Chiper, Oil Press and Oil Mill Thrasher Tractor plough Oxplanter Rigder Power tiller 2.12 Access to Implements The majority of the implements found on farming households on the Mainland are hand hoes (5,581,182 households, 97.8%) and swords (5,333,002 households, 93.5%). Likewise in Zanzibar, the majority of farming households had access to hand hoes and swords (118,358 households, 89.5% and 123,833 households, 93.7%, respectively). Relatively a small number of households used other farming implements such as ox-plough (823,494 households, 14.4%), castrated bulls (783,089 households, 13.7%), hand sprayers (666,322 households, 11.7%) and cows (579,681 households, 10.2 %).Other farming implements which was used accounted for a very small percent (less than 10%) with powertiller having a least percent of households (0.3%) (Chart 2.92). On the Mainland, large numbers of households that used hand hoes were mainly found in Iringa, Ruvuma, Morogoro, Mwanza, Mtwara and Mara with about 99% of the total agricultural households Likewise, households that used swords were mainly found in Kilimanjaro (99%), followed by Tanga, Pwani, Kagera and Dar es salaam each with 97 percent. Other regions with access to sword ranged from 87 to 96 percent. The general indication is that the majority of the households relied on manual implements (Chart 2.93 and Map 2.90). In Zanzibar, the majority of households that had access to hand hoes were found in North Pemba (27.1%), South Pemba (24.8%) and North Unguja (20.5%) while those with access to swords were mainly found in North Pemba (24.5%), South Pemba (23.3%) and North Unguja (23.0%). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 137 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 138 Number of Households with Soil Erosion Problem, 779,563, 13% Number of Households without Soil Erosion Problem, 5,059,079, 87% Chart 2.95 Number of Households with Soil Erosion Problem 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 Percent of Households Number of Households Regions Chart 2.96a Number and Percent of Households with Soil Erosion Control/ Water Harvesting Facilities by Region Number of Households with Soil Erosion Control Structures Percent of Households with Soil ErosionControl Structures 2.13.2 Soil Erosion Control and Water Harvesting Facilities Soil erosion was not considered a serious problem in rural area households. The number of households that reported having soil erosion problems was 779,563 accounting for 13% of the total agricultural households. In contrast 87% (5,059,079 households) reported not having soil erosion problems (Chart 2.95). However, efforts to control soil erosion have been made (Chart 2.96a and Maps 2.91 and 2.92) such that Kilimanjaro had the highest proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities (22.6%), followed by Manyara (21.8%), Dodoma (15.9%), Arusha, (15.0%) and Iringa (14.7%). On the other hand, Zanzibar, Pwani, Lindi and Mtwara had the lowest number and percent of households with soil erosion and water harvesting facilities (less than 1%). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 139 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 140 RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 141 Family, friend or relative, 7,679, 19% Bank, 6,254, 16% Cooperative, 10,340, 26% Savings & credit Society, 6,562, 16% Trader/trade store, 3,519, 9% Private individual, 2,606, 6% NGO/Developme nt Project, 3,012, 7% Other, 270, 1% Chart 2.97 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit Second Rank of Importance Family, friend or relative, 6,403, 16% Bank, 7,805, 20% Cooperative, 7,960, 20% Savings & credit Society, 3,184, 8% Trader/trade store, 2,134, 6% Private individual, 6,633, 17% NGO/Developme nt Project, 4,747, 12% Other, 327, 1% Chart 2.98 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit Third Rank of Importance 0.0 20.0 40.0 Other (specify) Credit granted too late Difficult bureaucratic procedure Interest rate/cost too high Not needed Did not want to go into debt Dont know about credit Not available Did not know how to get credit Chart 2.97a Percent of Households Reporting the Main Reasons for not acquiring Credit Family, friend or relative, 32188, 23% Bank, 11638, 9% Cooperative, 38938, 28% Savings & credit Soc, 25576, 19% Trader/trade store, 4525, 3% Private individual, 8291, 6% NGO/Developme nt Project, 14914, 11% Other, 1164, 1% Chart 2.97b Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit First Rank of Importance 2.14 Agricultural Credits In the census, household members were asked to provide at most three main sources of credits by rank of importance.The results show that, only 2.4 percent of the total agricultural households borrowed money for agricultural activities. The reason for, was that, most (31.1%) of the agricultural households did not borrow money because they did not know how to get credit for agriculture. Those who reported that credit was not available accounted for 18.3 percent and those who reported that they don’t know about credits were 18.0 percent.The remaining reported reasons were less than 15 percent (Chart 2. 97a). The highest percentage of the received credits for agricultural activities was occupied by females in all the three ranks of importance (annex tables 7.7, 7.8 and 7.9). In the first rank of importance, the main agricultural credit providers to the households in Tanzania were cooperatives which provided credit to (38,398 agricultural households, 28%) followed by family, friends or relatives (32,188 households, 23%) and savings and credit RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 142 Mainland % Zanzibar % Tanzania Mainland % Iron Sheets 2,787,961 48.9 79,978 61 2,867,939 1783695 37.1 Tiles 45,862 0.8 2,732 2.1 48,594 37198 0.8 Concrete 7,943 0.1 475 0.4 8,418 11236 0.2 Asbestos 55,386 1 1,557 1.2 56,943 19290 0.4 Grass/Leaves 2,179,485 38.2 46,782 35 2,226,267 2249850 46.8 Grass & Mud 617,687 10.8 554 0.4 618,242 693646 14.4 Other 12,005 0.2 115 0.1 12,120 10400 0.2 Total 5,706,329 100 132,193 100 5,838,523 4,805,315 100 Roofing Materials 2007/08 2002/03 Table 2.15 Type of Roofing Materials, 2007/08 and 2002/03 Agricultural Years Grass 8.7% Poles and Mud 32.6% Sun-Dried Bricks 28.3% Baked Bricks 24.8% Wood,Timber 1.0% Cement Blocks 3.5% Stones 0.4% Other 0.7% Chart 2.99 Percentage Distribution of Households by Type of Wall Material societies (25,576 households, 19%). The remaining sources accounted for less than 15% (Chart 2.97a). While in the second rank of importance, cooperatives which had 26 percent and family, friends or relatives (19%) were still the main providers of agicultural credits followed by savings and credit societies and banks each with 16 percent. In the third rank of importance, the main providers of agricultural credit were banks and cooperatives each with 20% percent followed by private individuals (17%) (Chart 2.98). 2.15 Poverty Indicators 2.15.1 Roofing Materials The main type of roofing materials both in the Mainland (48.9 percent) and Zanzibar (60.5 percent) rural agriculture households dwelling was iron sheets followed by grass/leaves with Mainland (38.2%) and Zanzibar (35.4%). The percentage of households using iron sheet for roofing has increased from 37.1 percent in the 2002/03 census to 48.9 percent in the 2007/08 census while for grass/leaves roofing material the percentage has decreased from 46.8 in 2002/03 census to 38.2 in the 2007/08 census in the Mainland (Table 2.15). The percentage of dwellings that used modern materials in the Mainland was 51 and that of Zanzibar was 64. 2.15.2 Wall Materials There are different materials used for construction of houses. In Tanzania the wall materials used for constrution of household dwellings in rural agriculture households depend on the area. Some regions prefer to use baked bricks, some un- dried bricks etc. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 143 Earth, Sand, Dung 81.8% Wood Planks, Bamboo, Palm. 2.0% Parquet Or Polished Wood 0.3% Ceramic Tiles, Terrazzo 0.2% Cement 15.6% Others 0.2% Chart 2.100 Percentage Distribution of Households by Type of Floor Material Earth, Sand, Dung Wood Planks, Bamboo, Palm. Parquet Or Polished Wood Ceramic Tiles, Terrazzo Cement Others Traditional Pit Latrine, 4,980,698, 85% No Toilet , 458,627, 8% Flush Toilet, 82,075, 2% Improved Pit Latrine , 308,028, 5% Other Type, 9,095, 0% Chart 2.101 Number of Agriculture Household by Type of Toilet Facility Traditional Pit Latrine No Toilet Flush Toilet Improved Pit Latrine Other Type The leading materials (Chart 2.99) used for rural agriculture households in Tanzania were made of poles and mud (32.6%) followed by sun-dried bricks (28.3%), baked bricks (24%). The leading materials used to construct walls for dwelling in the Mainland are poles and mud (32.2 %) followed by sun –dried bricks (28.9), while the leading materials in Zanzibar were poles and mud (51%) followed by cement blocks (21%). 2.15.3 Floor Materials Floor materials is one of the indicator of better health environment especially for children in the households. A good number of dwellings in Tanzania (81.8%) use earth, sand and dung (Chart 2.100) followed by cement (15.6%). The situation is comparable in both Mainland and Zanzibar. 2.15.4 Toilet Facilities Most rural agricultural households in Tanzania use traditional pit latrines (4,980,698 househlds , 85.3%) which compares favourably with the situation in 2002/03 (4,242,138 households, 88.3%). Furthermore, the proportion of households without toilets also remained similar between 2007/08 (458,627 households, 7.9%) and 2002/03 (368,675 households, 7.7%) The number of households with improved pit latrines has increased (308,028 households, 5.3) in 2007/08 census as compared to that of 2002/03 census which was (82,435 households, 1.6%). More than one third of the households in Zanzibar (37.6) have no toilets, which was an improvement when compared to 2002/03 Census data where 49% of the households reported not to have toilet facilities (Chart 2.101). RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 144 Electricity, 132,832, 2% Solar, 42,771, 1% Gas (Biogas), 3,369, 0% Hurricane Lamp, 1,373,817, 24% Pressure Lamp, 210,317, 4% Wick Lamp, 3,908,414, 67% Candles, 14,760, 0% Firewood, 134,133, 2% Other, 18,111, 0% Chart 2.102a Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting Electricity Solar Gas (Biogas) Hurricane Lamp Pressure Lamp Wick Lamp Candles Firewood Other 0.0 0.1 0.1 0.1 0.1 0.2 0.3 0.7 3.9 94.5 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Other Livestock Dung Gas( Biogas) Solar Parraffin / Kerosine Bottled Gas Electricity Crop Residues Charcoal Firewood Chart 2.102b Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking 2.15.5 Source of Energy for Lighting Source of energy for lighting is one of the indicator for development of a country and health. Wick lamp is the most common source of lighting energy in Tanzania (Chart 2.102a) used by 67% of the households which is a slight improvement compared to 70% recorded in 2002/03. The second most commonly used source of energy for lighting was the hurricane lamp (24% compared to 22% in 2003), followed by the pressure lamp (4% compared to 3.4% in 2003), firewood (2% compared to 2.5% in 2003), mains electricity (2% compared to1.5% in 2003), candles (0.3% compared to 0.2% in 2003), solar (0.7% compared to 0.2% in 2003), and gas or biogas (0.1% same as 2003). The wick lamp was also the main source of energy for lighting in Zanzibar (72% compared to 73% in 2003) folowed by mains electricity (12.2% compared to 5.1% in 2003). 2.15.6 Source of Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 94.5% compared to 96.1% of all rural agricultural households in Tanzania during 2003. Charcoal accounted for (3.9% compared to 2.6% in 2003). The remaining sources of energy for RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 145 cooking (Chart 2.102b) were crop residues, paraffin or kerosene, mains electricity, solar, livestock dung and bottled gas together accounted for 1.7 percent of households in Tanzania. 2.15.7 Access to Drinking Water Water is one of the necessities of the day to day life of a human being. The information collected on main source of drinking water was for dry season and wet season. There is a very small difference but the pattern is the same for both seasons. The main source of drinking water for rural agricultural households in Tanzania for both seasons (Chart 2.103) was from unprotected wells with 25 percent as compared to 28 percent during dry season and 26 percent in the wet season during 2002/03 agriculture sample census. The second most common source was piped water (25 % compared to 24% of households in 2003 during the dry season and 24% compared to 23% in the wet season); lakes /dams/rivers (16 % compared to 15% of households in the dry season during 2003 and 15% compared to 14% in 2003 during the wet season); protected wells (15% compared to14% of households in the dry season during 2003 and 14% compared to13% in the wet season during 2003); unprotected spring (11% compared to 14% in dry season during 2003 and 10% compared to14% in wet season during 2003). Other sources of drinking water had less than 10 percent (Chart 2.103). The distance to the source of water contributes very much to the household activities. Most rural agriculture households on the Mainland (64.9%) live less than 1 kilometre from the nearest source of drinking water during the wet season, compared to 56.4 percent during the dry season. Chart 2.103 Percent of Households by Main Source of Drinking Water and Season - Mainland 0.0 10.0 20.0 30.0 Uprotected Well Piped Water Surface Water Protected Well Unprotected Spring Uncovered Rainwater Protected / Covered Other Covered Rainwater Water Vendor Tanker Truck Bottled Water Main source Percent of Households Wet Season Dry Season RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 146 23.7 12.7 2.9 25.6 28.4 4.0 2.0 0.6 0.1 18.7 12.2 5.4 20.1 26.9 8.6 5.2 2.3 0.6 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 Percent Distance Chart 2.104 Percentof Households by Distance to Main Source of Drinking Water and Season Wet Season Dry Season There is little difference in access to drinking water between the wet and the dry season with the exception of those households that live far from the source. During the dry season 35.5 percent of the households obtain drinking water from a distance of between1 and 3 kilometres compared to 32.4 percent during wet season. Very few (2.7%) households travel 3km and above to obtain drinking water during the wet season, however during the dry season it is 8.1 percent Chart 2.104). 2.15.8 Time Spent to Main Source of Drinking Water Rural agriculture households that spent less than 10 minutes to get to the source, wait for water and return home were 18.6% during dry season and 25.4% during the wet season. On the other hand, households that spent from 10 minutes to 19 minutes were 7.1% in dry season and 8% in wet season (Chart 2.105). Households that spent more than 30 minutes were 67% during dry season and 60% in wet season. 18.6 25.4 7.1 8.0 7.7 7.0 21.1 34.8 8.6 4.9 36.9 20.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 Percentage Less than10 Minutes 10 - 19 Minutes 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 59 Minutes 1 Hour and above Time Chart 2.105 Percentage of Time Spent to and from Main Source of Drinking Water, Tanzania Dry Season Wet Season RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 147 0 20 40 60 80 Percentage Assets Chart 2.106 Percentage Distribution of Households Owning the Assets by Type of Asset 2.15.9 Ownership of Assets A radio was the most commonly owned asset in rural agriculture households with 67% of the total agricultural households (3,920,047 households) owning at least one radio compared to 55% in 2003 Bicycles were the next most common asset owned (51% as compared to 43% in 2003) followed by mobile phones (32% compared to 2% in 2003) and pressing iron (24% compared to19% in 2003), (Chart 2.106). 2.15.10 Food Consumption Pattern 2.15.10.1 Number of Meals per Day The number of meals normally taken by a rural agriculture household in the country is either two (53% compared to 56% in 2003) or three (45% compared to 41 percent in 2003) meals per day. Only 2 percent of the rural agriculture households take one meal per day compared to 3 percent in 2003 (Chart 2.107). The number of meals taken per day in Zanzibar (Chart 2.108) has increased from 1% in 2003 to 3% in 2008 and those households taking two meals per day also has increased from 38% in 2003 to 57% in 2008 while households taking three meals per day has decreased from 62% in 2003 to 40% in 2008 Chart 2.107 Percentage of Households and Number of Meals Taken per Day One Meal 2% Tw o Meals 53% Three Meals 45% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 148 2.15.10.2 Household Food Security In Tanzania, 1, 960,865 households (34% of the rural agricultural households in the country) compared to 1,547,815 households (32 %) in 2003 rarely experienced problems in satisfying the household food requirements. Only 580,026 households (10%) compared to 342,642 households (7%) in 2003 sometimes experienced problems in satisfying their food requirements; 10 percent often experienced problems for both time periods and 6 percent compared 7 percent in 2003, always had food problems. About 40 percent compared to 44 percent, in 2003, of the agricultural households never experienced food insufficiency problems (Chart 2.109). In Zanzibar, 41 percent never experienced food insufficiency compared to 60 percent in 2003. The percentage of households that rarely experienced problems was 36 percent compared to 27 in 2003. 0 10 20 30 40 50 60 70 Percentage 2008 2003 2008 2003 Mainland Zanzibar Chart 2.108 Percentage of Households and Number of Meals Taken per Day During 2003 and 2008 One Two Three Chart 2.109 Number of Agricultural Households by the Status of Food Satisfaction - Tanzania Sometimes, 580,026, 10% Seldom, 1,960,865, 34% Often, 567,716, 10% Always, 367,662, 6% Never, 2,362,254, 40% RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 149 Overall, 5 percent of the households reported to always have food problems in Zanzibar as compared to 2 percent in 2003. 2.16 Conclusions and Recommendations The Agriculture Census collected a large amount of data on, among others, crop and livestock production and planted area, input use, storage, marketing, and farmer access to extension services. The analysis of the crop sector in this report focuses mainly on production, area under production and productivity. In some cases data on crops are compared with those of previous census and surveys at national level to determine changes that occurred between the census periods. The conclusion is organized into two sections: The first section describes the current status of agriculture in Tanzania while the second section discusses the main findings of the Agriculture Sample Census. 2.16.1 Current Status of Agriculture in Tanzania A total of 5,838,523 households engaged in agriculture (field and horticulture crop production, livestock and fish farming and pastoralism) were sampled of which 5,706,329 (97.7%) were in the Mainland and 132,193 (2.3%) were in Zanzibar. In the Mainland, large concentration of households engaged in agriculture were recorded in Shinyanga, Mbeya and Kagera regions each with 400 - 500,000 households, followed by Dodoma, Tanga, Iringa, and Mwanza with 300 - 400,000 households. Dar es Salaam region had the least number of households engaged in agriculture (35,160). In Zanzibar, 18,651 agricultural households were located in Urban West district and 32,895 in North Pemba. Land was predominantly planted with annual crops (66%) while permanent or perennial crops occupied another 15% and another 8% was planted with a mixture of annual and permanent crops. The area kept under fallow was about 11% implying that at any one time most of the land was being utilized for crop production At national level, slightly more than a third (37%) of the households indicated to have sufficient land available for their use while the remaining 63% considered the land to be insufficient. Land sufficiency in Zanzibar was relatively better compared to the Mainland where 44% of the households indicated having sufficient land. The high proportion of households reporting land insufficiency is consistent with the low average land available per household (1.3 ha). Land RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 150 sufficiency varied greatly between regions. In Mtwara, Lindi, Ruvuma and Tabora regions at least 50% or slightly more of the households reported land sufficiency while all other regions reported land sufficiency below 50%. In the latter group, land scarcity was most acute in Mara, Manyara and Arusha regions where more than 80% of the households complained of land insufficiency. There is a wide variety of cops grown in the country. Nevertheless, maize dominates smallholder crop production. Other important food crops include cassava, bananas, paddy, beans and groundnuts. The rest of the crops are only grown in small amounts. But some of these crops such as tea and coffee have significant importance in certain areas where the climate may be more suitable for their production. Crop yields are very low. In addition, capital investment in smallholder agriculture is quite limited as only very small areas undertake irrigated agriculture and the use of complementary inputs such as fertilizer and pesticides is equally low. High coverage of extension services was evident; however, some of the highest crop producing regions received less extension than other regions. Even though oxen use is largely limited to areas that have large population of cattle such as Shinyanga, hand cultivation remains the predominant means of land cultivation. Most storage is unprotected. Besides the price of produce being too low, the other marketing problems reported by smallholders were high transport costs and large distances to markets. 2.16.2 Important Issues This section presents some of the main findings of the census based largely on static data produced by this census and to only small extent on time series data from other sources.  Crop productivity  Use of inputs  Access to land  Irrigation farming  Access to extension services 2.16.3 Crop productivity Crop productivity varied from one crop to another. In general, productivity for most crops was low compared to existing potential. RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 151 Recommendation: Steps should be taken to encourage the use of fertilizer and increase the productivity of the crop production sector in the country. 2.16.3 Use of inputs Generally, the use of inputs including improved seeds, inorganic and organic fertilizers varied across regions. Of these inputs, improved seeds were most widely used. However, a larger area is planted with local seeds than with improved seeds. Also, although the use of pesticides was rather limited most households used more insecticides than fungicides and herbicides. Recommendation: Use of fertilizers and chemical inputs is critical for enhancing crop productivity under smallholder farming setting countrywide. Hence there is need to put in place mechanisms that will not only ensure their access by smallholders but their use as well. 2.16.4 Access to land Majority of households reported insufficient access to land with the situation being relatively better in Zanzibar compared to the Mainland. The high proportion of households reporting land insufficiency is consistent with the low average land available per household (1.3 ha). Land scarcity was most acute in Mara, Manyara and Arusha regions where more than 80% of the households reported of land insufficiency. Recommendation: Government should work out a strategy to overcome land insufficiency especially in regions with acute problem of land scarcity. 2.16.5 Irrigation farming Only a small proportion of crop land is irrigated. Consequently, benefits of using productivity enhancing inputs such as improved seeds and fertilizer are fully exploited. Recommendation: Efforts must be made to ensure expansion of irrigation facilities in order to ensure that majority of farmers have access to these facilities RESULTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 152 2.16.6 Access to extension services In general, except for few regions, access to extension services was rather high. Public staff provided the main source of extension advice. Wider promotion of improved technologies for enhancing crop productivity is, to some extent, dependent on an effective extension system whose services are accessible to its clientele. Recommendation: Besides enhancing access to extension services, the public based extension service should aim to improve the quality of its services to ensure increased adoption of improved practices for increased crop productivity. REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 153 3.0 Regional Profiles The following is a summary of regional profiles with respect to crop production in each of the 21 regions in Mainland Tanzania. 3.1 Shinyanga Shinyanga region had one of the largest concentration of households engaged in agriculture. Besides, it is one of the top five regions having 90% or more of the land utilized. Also, generally, land scarcity was less acute in the region such the total utilizable land remained slightly above the 2002/03 national average. Shinyanga region was the single most important region for cotton production, which accounted for 378,666 ha or 65.9% of the planted area in the country and the first largest area planted with sorghum (98,145 ha or 17.3%). Moreover, it had the highest percentage of land under maize (521,777 ha) even though this was equivalent to only 27% of the land area in the region In addition, Shinyanga region had the highest percentage of land planted with paddy in the country (19.3%) and the highest actual regional land planted with paddy (175,192 ha). The region had the third largest area planted with irrigation (29,783 ha) after Kilimanjaro (36,607ha) and Mbeya (33,418 ha) and it had the first highest percent of households in using oxen/bulls in land cultivation (8.8%). Moreover, it had the first largest area planted with organic fertilizer (67,439 ha). However, it had the first largest area planted without fertilizer (1,840,407 ha). Shinyanga had the third highest percent of households reporting selling crops. On the other hand, it had the second largest number of households without planted trees Shinyanga (926,930). 3.2 Dodoma Dodoma region and other three regions, namely Tanga, Iringa, and Mwanza had 300-400,000 concentration of households engaged in agriculture. Dodoma, with 106,449 households equivalent to 59.5% of all bulrush millet producing households, was the largest producer, had the largest actual planted area (47,738 ha) and the largest quantity harvested (47,738 tons). Besides, it had the third largest area planted with pigeon peas. In addition, the region had the third largest number of households involved in pigeon pea production (24,329) and the largest planted area per household (0.64 ha), followed by Manyara REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 154 (0.59 ha), Shinyanga (0.56 ha), Rukwa (0.55 ha), Tabora (0.54 ha) and Singida (0.50 ha). Also, the region had the third largest area planted with sorghum (96,147 ha , 16.9%) after Shinyanga (98,145 ha or 17.3%) and Singida (97,513 ha or 17.2%). The region had the third largest planted area without fertilizer (766,437 ha) after Shinyanga (1,840,407 ha) and Mwanza (791,518 ha). Additionally, Dodoma had the lowest proportion of area under irrigation (0.07%) after Mtwara (1.16%) and Lindi (1.08%). Dodoma is one of the regions with the highest percentage of households reporting selling crops and had the first highest proportion of households receiving extension advice (91.3%) and together with Kilimanjaro had the second highest proportion of households with soil erosion (22.57%). 3.3 Mwanza Mwanza is one of the regions with the second largest concentration of households engaged in agriculture. Mwanza region had the second largest area planted with cotton (108,329 ha or 18.8%) followed by Tabora (57,901 ha or 10.1%). The region had the fourth highest percentage of households employing oxen/bulls in land cultivation (7.2%). Also the region had 25,216 households using irrigation. Furthermore, it is one of the regions that had the largest area planted without improved seeds in the short rains than during the long rains, the second largest planted area without fertilizer (791,518 ha) and the fourth highest percent of households that sold crops. 3.4 Tabora Tabora region experienced less acute land scarcity with the total utilizable land remaining slightly above the 2002/03 national average. Also, together with Mtwara, Lindi, and Ruvuma regions had at least 50% or slightly more of the households reported land sufficiency while all other regions reported land sufficiency below 50%. Tabora region had the largest number of households producing tobacco (33,987 or 45.4%), the largest planted area (31,431 ha or 48.7%) and accounted for the largest production of the crop (36,056 tons or 51.1%). Also, it had the third largest area planted with cotton (57,901 ha or 10.1%) REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 155 Also, Tabora 25,601 households using irrigation more than Shinyanga (26,541), and Mwanza (25,216) and had the third largest area planted with fertilizer (53,339 ha) after Shinyanga (67,439 ha) and Singida (54,586 ha). 3.5 Mbeya Mbeya region had the third highest proportion of land under cultivation (9.97%) after Kilimanjaro (15.68%). However, based on percent area planted, Mbeya had the highest percent (9.97%), followed by Zanzibar (7.23), and Tanga (4.67%). The region had the third largest number of households growing coffee (79,175). Based on percentage of area planted with coffee and average planted area per households, the leading regions are Mbeya, Ruvuma, and Arusha. Also, it had the second largest area planted with irrigation (33,418 ha) after Kilimanjaro (36,607 ha) as well as the second largest number of households using irrigation (47,568) after Kilimanjaro (75,736). Besides, Mbeya had the second highest percentage of households using oxen/bulls in land cultivation (8.3%) after Shinyanga (8.8%0 but higher than Kagera (7.3%) and Mwanza (7.2%). Also, it had the first largest area planted with inorganic fertilizer (131,208 ha). Furthermore, it is one of the regions leading in terms of households reporting selling of crops and had the sixth highest proportion of households receiving extension advice (78%) and the second largest number of planted trees (27,777) after Iringa (62,027). 3.6 Ruvuma Ruvuma region had at least 50% or slightly more of the households reported land sufficiency while all other regions reporting land sufficiency below 50%. Ruvuma had the third largest area planted with cashewnuts (74,368, 21.49%). However, in terms of average planted area per household Ruvuma (1.750 ha), overtook both Lindi (1.213 ha) and Mtwara (1.039 ha). Furthermore, it had the fifth largest planted area with tobacco (4,183 ha or 6.5%). REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 156 The region had the fourth largest number of households growing coffee (31,185). However, based on percent area planted with coffee and average planted area per households, Ruvuma was one of the leading regions, which included Mbeya and Arusha. Besides, Ruvuma had a total of 20,354 households using irrigation while figures for other regions were 27,765 (Morogoro), 24,912(Tanga), 25,601(Tabora), 26,5419Shinyanga), and 25,216 (Mwanza).Furthermore, Ruvuma had the second largest area planted with inorganic fertilizer (83,208 ha) after Mbeya region (131,208 ha). 3.7 Iringa Iringa region had the largest number of households involved in wheat production (40,749, 56 %) and the largest actual planted area (17,562 ha, 41.1%). Iringa had the third highest proportion of area planted with cabbage (13.7%, 790 ha) after Kagera (19% or 1,094 ha) and Tanga (16.8% or 964 ha) and the sixth largest planted area with beans (56,152 ha, 7.5%). It had the third largest number of households using irrigation (32,689) and the fourth highest proportion of households receiving extension advice (80.45) after Dodoma (91.3%) followed by Kilimanjaro (83.2%), and Manyara (82%). The region also had the fourth highest proportion of households with soil erosion (14.69%) and the first largest number of planted trees (62,027) followed by Mbeya (27,777) and Kagera (27,767). 3.8 Kagera Kagera region had large concentration of households engaged in agriculture falling in the range of 400 -500,000 households. Kagera had the first largest number of households growing coffee (223,137), followed by Kilimanjaro (104,061) and Mbeya (79,175) and had the first highest percentage of households growing banana (38.55%). Also, it had the third highest percentage of households using oxen/bulls in land cultivation (7.3%) after Shinyanga (8.8%) and Mbeya (8.3%) and higher than Mwanza (7.2%). Besides, Kagera is REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 157 one of the regions with the highest percentage of farming households involved in selling crops and had the first largest number of households without planted trees (937,450). 3.9 Tanga Tanga and other three regions, namely Dodoma, Iringa, and Mwanza had 300-400,000 concentration of households engaged in agriculture. Besides, Tanga had the second largest planted area with permanent/annual mix (39,643 ha) after Mtwara (104,451 ha) and the third largest area planted with coconuts (28,118 ha, 23.4%). Furthermore, Tanga had the third largest area planted with sugarcane (1,750 ha, 6.88%). In addition, Tanga is one of the regions with the highest percent of households reporting selling of crops. 3.10 Mtwara Mtwara had at least 50% or slightly more of the households reporting land sufficiency while all other regions reported land sufficiency below 50%. Mtwara had the third highest percentage of area planted with permanent crops (7%) after Kagera (16%) and Kilimanjaro (9%). More specifically, it had the first largest planted area with cashewnuts (185,179 ha, 34.84%). 3.11 Morogoro Morogoro region planted a little over half of the total area under sugarcane (12,215 ha, 50.39%), followed by Ruvuma and Tanga each with 1,671 ha (6.18%) planted with the crop. On a regional basis, Morogoro had the largest percent of land (31%) planted with paddy followed by Zanzibar with 22.2%. All other regions had less than 10% of the land planted with paddy. The region had the first largest area planted with tomatoes (2,442 ha, 9.2%) followed by Kagera (2386 ha, 9%), Tanga (2,326 ha, 8.7%), Mwanza (2,235 ha, 8.4%), Iringa (2,223 ha, 8.4%), Mbeya (1,786 ha, 6.7%). Also, it is one of the regions (including Kigoma, Kagera, Mwanza, and Mara) with larger areas planted without improved seed during the short rains than during the long rains. In addition, it had 26,765 households using irrigation while figures in other regions were 24,912 (Tanga), 20,354 (Ruvuma), 25,601 (Tabora), 26,541 (Shinyanga), and 25,216 (Mwanza). REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 158 Furthermore, the region had more than 5% of the area under irrigation (7.96%) and is one of the regions with the highest percent of households reporting selling of crops. 3.12 Rukwa Rukwa region had the second largest area planted with tobacco (9,572 ha or 14.8%), followed by Mbeya (6,328 ha or 9.8%), Shinyanga (5,949 ha or 9.2%), Ruvuma (4,183 ha or 6.5%) and Singida (2,303 ha or 3.6%). Besides, Rukwa had the highest area planted to paddy per household (1.34 ha), the second highest average yield of 2.74 tons/ha and the highest yield of wheat (1.94 tons/ha), followed by Manyara (1.47 tons/ha) and Arusha (1.17 tons/ha). Furthermore, Rukwa region had the largest area planted with finger millet (10,999 ha) and produced the largest quantity harvested (10,770 tons). It also had the third highest percent of area planted with groundnuts (6.9%) after Tabora (11.6%) and Dodoma (9.7%) Moreover, the region had the fourth largest area of area per groundnut growing household (0.55 ha) after Dodoma (0.64 ha), Manyara (0.59 ha), and Shinyanga (0.56 ha) and only 48.8% of households reported receiving extension advice, which however was higher than both (33.6%) and Lindi (40.8%). 3.13 Singida Singida region experienced less acute land scarcity with the total utilizable land remained slightly above the 2002/03 national average. Singida had the lowest percent area under permanent crops (2%) and the sixth largest planted area with tobacco (2,303 ha or 3.6%). Singida region had the second largest area planted with sorghum (97,513 ha, 17.2%) after Shinyanga (98,145 ha or 17.3%). Also, Singida region accounted for 17.8% of the onion planted area (1,564 ha) followed by Mbeya (10.3% of the planted area of 907 ha). Furthermore, Singida had the second largest area planted with organic fertilizer (54,586 ha) after Shinyanga (67,439 ha). REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 159 3.14 Mara Mara region experienced most acute land scarcity as more than 80% of the households reported to have land insufficiency. Mara recorded the highest yield of beans (1.5 tons/ha) and had the highest number of households (28,158, 22.9%) of the total households engaged in the production of finger millet. The region recorded the fourth largest area planted with sweet potatoes (18,127 ha, 8.3%) after Shinyanga (69,145ha 31.7%), Mwanza (23.3% or 50,736 ha) and Tabora (18,613 ha, 8.5%). Moreover, Mara is one of the five regions with large areas planted without improved seed during the short rains than during the long rains. 3.15 Manyara Manyara region experienced most acute land scarcity with more than 80% of households complaining land insufficiency. Manyara had the highest area planted to maize per household (1.36 ha), which was just slightly higher than in Dodoma (1.3 ha). Besides, it had the largest land area for wheat production per household (2 ha) and the second highest yield of wheat (1.47 tons/ha) after Rukwa region (1.94 tons/ha). The region is the leading producer of pigeon peas (38,407 ha), followed by Lindi (15,869 ha), and Dodoma (13,156 ha). Also, it had the largest number of households involved in pigeon pea production (46,171), followed by Lindi (40,329), and Dodoma (24,329). Furthermore, Manyara had the third highest proportion of households receiving extension advice (8,250) after Dodoma (91.3%) and Kilimanjaro (83.2%) and had the second highest proportion of households with soil erosion (21.78%). 3.16 Lindi Lindi is one of the regions (including Mtwara, Ruvuma and Tabora regions) with at least 50% or slightly more of the households reporting land sufficiency while all other regions reported land sufficiency below 50%. REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 160 Lindi had the second largest area planted with coconuts (23,755 ha, 19.85%) after Pwani (43,215 ha, 36.1%) and the second largest number of households involved in pigeon pea production (40,405). Besides, it had the third largest area planted using fungicides (31,071 ha) after Mtwara (51,478 ha) and Mbeya (41,487 ha). Also, Lindi had only 1.08% of the planted area under irrigation, which is lower than Mtwara (1.16%) but higher than Dodoma which had the lowest proportion (0.07%). Furthermore, Lindi had the lowest percentage of households having access to extension advice (40.8%) but better than Zanzibar (33.6%). 3.17 Kigoma Kigoma has the 14th largest number of agricultural households in the country and a population density of 0.6 household/sq.km. The region has a total usable land area of 403,580 hectares under crop production with an average land utilization rate of 83.7%. About 70% of the households are crop growing households. However, about 63% of the households reported land insufficiency. The land area under crop production is mostly under temporary mono crops with an average planted area per household of 0.8 ha in the short rain season and 0.6 ha in the long rain season. Kigoma is one of the least important regions for cereals production accounting for only 1.9% of the cereal planted area in the country and maize was the most important cereal planted. Very small areas of paddy and sorghum are grown. Kigoma has the fourth largest planted area with beans which occupy about 21.7% of the total planted area of the region and has the 10th largest area planted with groundnut. The production of vegetables and cash crop is relatively unimportant compared to other regions but the dominant crop in this category is tomato. The major permanent crop in Kigoma is oil palm and the region is leading with 80% of the total planted area of the crop in Tanzania. The region also has the 7th largest planted area in banana and 5th in coffee with very small planted areas of the other permanent crops such as mango, coconut and orange. The use of fertilizer is minimal as the region is among the five regions having the smallest areas applied with organic fertilizer and is also ranked low in the use of inorganic fertilizer. Pesticide use is limited to mostly fungicides. REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 161 Relative to other regions, Kigoma has a small planted area with irrigation for which the main source of water is from rivers and the method of obtaining water is predominantly using buckets/watering cans followed by gravity. In the region, about 60.5% of the households reported having received crop extension services. All households store crops particularly maize and about 40% of the households report selling crops. Land preparation and other farm operations is mostly by hand with minimal use of farm animals or mechanized equipment. About 7.8% of households reported having soil erosion problems and just about 10% of the households have planted trees. 3.18 Pwani Pwani has the fourth smallest number of agricultural households (174,523) in the country The region has a total usable land area of 357,377 ha with an average land utilization rate of 91%. About 83.9% of the households are crop growing households. However, only about 31% of the households reported land insufficiency. The land area under crop production is mostly under temporary mono crops and permanent mixed crops. The average planted area per household is 0.7 ha in the short rain season and 0.9 ha in the long rain season. Pwani is one of the least important regions for cereals production accounting for only 1.9% of the cereal planted area in the country. Maize was the most important cereal planted on about 40% of the planted area in the region followed by paddy for which Pwani is ranked 8th in terms of planted area. Sweet potato is the main root and tuber crop and cowpea is the major pulse crop in the region. The production of vegetables and cash crop is relatively important compared to other regions and the dominant crops in this category were okra, tomato and water melon. Pwani has about 84.7 of the planted area under permanent crops. The major permanent crop in the region is coconut for which the region is leading with about 30% of the total planted area followed by cashewnut for which the region has the fourth largest planted area equivalent to about 13% of the total area under cashew. Other important permanent crops in the region are mango, banana and orange. REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 162 Pwani is one of the regions with minimal use of improved seed, fertilizers (both organic and inorganic) but is ranked fifth in the use of fungicides which is the most commonly used pesticide. Relative to other regions, Pwani has the fourth smallest area planted with irrigation for which the main source of water is from rivers and the method of obtaining water is predominantly using buckets/watering cans followed by gravity. Extension services reached about 67.5% of the agriculture households in the region and all households stored crops particularly maize. About 20% of the households report selling crops. Land preparation and other farm operations is mostly by hand with minimal use of farm animals or mechanized equipment. Soil erosion problems were minimal reported by less than one percent of the households and very few households have planted trees, other than tree crops. 3.19 Kilimanjaro Kilimanjaro region has 242,708 agricultural households, the 11th largest in the country. The region has the second smallest usable land area of 238,142 ha with an average land utilization rate of 92%. The majority of the households (75%) engaged in mixed crop production and livestock keeping. The region experiences land scarcity reported by 78% of the households. The land area under crop production is mostly under temporary mono crops followed by temporary mixed crops and permanent crops. The average planted area per household is 0.5 ha in the short rain season and 0.6 ha in the long rain season. The region is ranked low in cereal production. The area planted with cereals in the region is about 2% of the cereal planted area in the country. The major cereals planted are maize and paddy, but the former occupies the largest share equivalent to about 36 times the area planted with paddy. Amongst other annual crops, beans are the most important among pulses, and relatively small areas are planted with sweet potato, amongst the roots and tuber crops. The production of vegetables is significant in the region the dominant vegetable crops produced tomato, onion and cabbage. Coffee is the major permanent crop in the region. Kilimanjaro has the largest proportion of land, than any other region, planted with coffee (10.3% of the planted area in the region) and contributing 18% of the national land planted with coffee in third position after Mbeya and Kagera regions. REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 163 Other important permanent crops in the region are banana for which the region is second only after Kagera accounting for 15.7% of national land area planted with banan and sugarcane, for which Kilimanjaro is the 9th producing region in the country. Other permanent crops planted to a limited extent in the region are pigeon pea, coconut and orange. Kilimanjaro is the second region after Mwanza in the use of improved seeds. It is also in the top five regions in the use of inorganic fertilizers and in the top eight regions using organic fertilizers. However, the region is also ranked sixth in the use of fungicides and fifth in the use of insecticides on permanent crops. Irrigation is practices by the largest number of households (75,736) and the region has the largest planted area under irrigation (36,607 ha). The region leads all other regions in the country in using the river and tap water as the main sources of water. The most common method of obtaining water is by gravity followed by hand buckets/watering. Extension serviced reached a large proportion of the agricultural households (83%) in the region. Crops are stored by all households particularly maize, in traditional structures and or manila bags. About 30% of the households participating in the sale of food crops. Land preparation and other farm operations is mostly by hand with very few households using oxen. However, it is one of the few regions in the country that has some cultivation by tractor or power tiller. The region has the highest proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities (22.6%) and the region has the sixth largest area planted with trees. 3.20 Arusha The region has 205,547 agricultural households and the third smallest usable land area (279,221 ha), after Dar es Salaam and Arusha regions. The average land utilization rate of 93%. Two thirds (66%) of the households produce crops and also keep livestock. About 49% of the households report scarcity of land in the region. It is one of nine regions with households that are purely pastoralist. Almost all land made available to smallholders is utilized. The region has short and long rainy seasons. The average planted area per household is 0.8 ha in the short rain season and 1.1 ha in the long rain season. Annual cropping is the most important, with the greatest proportion of the land planted with temporary mixed crops followed by temporary mono crops. However a limited level of perennial crops all planted as a mixture with annuals is also prevalent. REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 164 Arusha has one of the smallest planted areas of maize and paddy but one of a handful of regions where wheat and barley are produced. But the region is ranked low in the production of sweet potatoes and groundnut. The region is ranked seventh in the area planted with beans and is an important region in vegetable production and has the third largest, after Singida and Mbeya, area planted with onion; the fourth largest area planted with cabbage and the seventh largest area planted with tomato. A relatively small area is planted with permanent crops in the region mostly pigeon pea, coffee and banana and sugarcane. Improved seed is used for planting in both rain seasons in the region though the land area planted with such seed in the long rain season is twice as big as in the short rain season. The region is ranked seventh and eighth in the use of improved seed during short and long rain seasons, respectively. Arusha region has the second smallest total area, after Kilimanjaro, applied with fertilizers with small differences in the area applied with either organic or inorganic fertilizer. The use of pesticides on permanent crops was rather limited compared to other regions though all major pesticides; insecticides, fungicides and herbicides were used. The region has the fifth largest planted area under irrigation and the majority of households depend on the river to source water followed by tap water. The most common method of obtaining water is by gravity Extension services reached 80% of the target households in the region and all households stored crops particularly maize. Stored crops were secured in traditional structures and or manila bags and about 25% of the households participating in the sale of food crops. Land preparation and other farm operations is mostly by hand-operated tools with limited use of drought animals and power tillers. Soil erosion is not widespread in the region hence soil erosion control structures are limited and the region has the seventh smallest area planted with trees. 3.21 Dar es Salaam The region has 35,160 agricultural households. The usable land area of Dar es Salaam region is 44,253 hectares which is also the smallest amongst all regions in the country, with a land utilization average of 88%. About 31% of the households report land available for planting as insufficient. REGIONAL PROFILES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 165 The agricultural households in the region are mostly crop-only households (62%) with another 29.3% producing crops and keeping livestock and. Dar es salaam is also one of nine regions with households that are purely pastoralist. The largest proportion of the planted area is under temporal annual crops with followed by permanent mixed crops and permanent annual crops mixtures. The region has short and long rainy seasons. The average planted area per household is 0.4 ha in the short rain season and 0.6 ha in the long rain season. Dar es Salaam has the smallest planted area with cereals in the country, of which the planted area for maize is slightly larger than four times that of rice. However, all other cereals and beans are virtually absent. The region has is ranked intermediate in the production of Sweet potato and has a very small area planted with groundnut. Dar es Salaam region is not important for vegetables production. The region has very small planted areas of tomato, onion and cabbage. The two most important permanent crops in the region are coconuts and oranges. Others which occupy relatively smaller areas are mango, oil palm and pigeon peas. The use of improved seed is limited to less than ten percent of the planted area in both seasons and use of organic and inorganic fertilizers is equally low. The region is in the top eight regions for use of pesticides on permanent crops and generally the use of insecticides and fungicides was more prevalent compared to the use of herbicides. Dar es Salaam region has one of the smallest irrigated areas in the country, the region is ranked in the bottom six. The majority of households applying irrigation depend on the river to source water followed by canal and the most common method of obtaining water is by hand bucket. Extension services reached about 74% of the target households in the region. All households stored crops particularly maize using traditional structures and or manila bags. About 5% of the households reported selling food crops. Land preparation and other farm operations is mostly by hand-operated tools with limited use of mechanized equipment particularly tractor and power tiller. Soil erosion problems are minimal and tree planting is limited to very few households. APPENDICES Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 166 4. APPENDICES Appendix I: Crop Tabulation List ............................................................................................ 167 Appendix II: Crop Tables ............................................................................................................181 Appendix III: Questionnaires .......................................................................................................472 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 167 Appendix I: Crop Tabulation List Table Number Description Page TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD Table 2.1.3 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year – TANZANIA ............................................................ 182 Table 2.1.4 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA MAINLAND ......................................................................... 183 Table 2.1.5 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA ZANZIBAR .......................................................... ……184 Table 2.1.6 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA ZANZIBAR ..................................................................................... 185 Table 2.1.7 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year – TANZANIA ............................................................................... ………..186 Table 2.1.8 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA MAINLAND .......................................................... … ……..187 HOUSEHOLD DEMOGRAPHICS Table 3.1 Number of Heads of Agricultural Households by sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year ..................................................................................... 189 Table 3.2 Number of Household Members classified by Region and Sex…………… ........ 190 Table 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania Mainland ....................................................................................... 191 Table 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania Mainland ................................................................................................ 192 Table 3.5 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania ............. 193 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 168 Table 3.6 Number of Heads of Agricultural Households by Marital Status, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year ....................................................... 194 Table 3.7 Number of Heads of Agricultural Households by Survival of Female Parent, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year……………… ........ 197 Table 3.8 Number of Heads of Agricultural Households by Survival of Male Parent, sex of head and Region,, 2007/08 Agricultural Year ............................... 199 Table 3 .9 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Household Members Who Can Read and Write languages by type of language and region ........................... 201 Table 3.10 Number of Heads of Agricultural Households By Status of writing and reading Languages, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year ............ 202 Table 3.11 Number of Agricultural Household Members Five years and above reporting Literacy levels by Sex of Member and Region, 2007/08 Agricultural Year…………………………………………… .............................. .205 Table 3.12 Number of heads of Agricultural households reporting Literacy levels by Sex of Member and Region, 2007/08 Agricultural Year……………….206 Table 3 .13 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Household Members Five years and above by Education Status and Region……………….207 OWNERSHIP AND LAND USE Table 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Number of Farming households by type of land Ownership/Tenure and Region for the 2007/08 agriculture year .............. 209 Table 4.2 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Area of land (ha) by Ownership/Tenure and Region for the 2007/08 agriculture year .......................... 210 Table 4.3 LAND SUFFICIENCY: Number of Agriculture Households by Whether All Land Available to the Household Was Used during 2007/08 agriculture year and Region ..................................................................... 211 Table 4.4 LAND SUFFICIENCY: Number of Agriculture Households by Whether they Consider Having Sufficient Land for the Household and Region during 2007/08 agriculture year ......................................................... 212 Table 4.5 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE: Number of Agriculture Households By Whether Female Members of the Household Own or Have Cusomary Right to Land By Region during 2007/08 Agriculture year................ 213 Table 4.6 LAND USE: Number of Agriculture Households by Type of Land Use and Region for the 2007/08 agriculture year ......... Error! Bookmark not defined. APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 169 Table 4.7 LAND USE: Area of Land (ha) by land use and Region for the 2007/08 agriculture year .................................................................................. 215 CROP OWNERSHIP Table 5.1 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - MAINLAND .................................................. 217 Table 5.2 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season – ZANZIBAR. ................................................................. 217 Table 5.3 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - NATIONAL 221 Table 5.4 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner, Season and Region for the agriculture year 2007/08 ............ 223 Table 5.5 Planted Area by Region, season and Sex of Household members owning most of the crop for the agriculture year 2007/08 ..................... 224 CROP PRODUCTION BY REGION Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 ................................... 226 Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 ..................... 227 Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Long Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 ...................... 242 Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short & Long Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 ........ 251 Table 5.9 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and Region ....... 268 Table 5.10 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of crop growing Households Planting Crops by Season and Region .................... 269 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 170 Table 5.11 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season – Mainland ......................... 270 Table 5.12 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season – ZANZIBAR .............. 271 Table 5.13 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - NATIONAL ...... 272 Table 5.14 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - MAINLAND ............................................................................. 273 Table 5.15 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - ZANZIBAR ............................................................................... 275 Table 5.16 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - NATIONAL .............................................................................. 277 CROP STORAGE Table 5.17 CROP STORAGE: Number of households Storing Crops Season and Region .... 280 Table 5.18 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season - MAINLAND ............... 281 Table 5.19 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season - MAINLAND ............... 283 Table 5.20 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season, ZANZIBAR .................. 285 Table 5.21 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season, ZANZIBAR .................. 287 Table 5.22 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season, NATIONAL ................. 289 Table 5.23 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season, NATIONAL ................................... 291 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 171 INPUT USE 2007/08 AGRICULTURE SAMPLE CENSUS Table 5.24 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Organic Fertiliser Use and Region - SHORT RAINY SEASON .................................................................................................. 294 Table 5.25 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Organic Fertiliser Use and Region - LONG RAINY SEASON .................................................................................................. 295 Table 5.26 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Inorganic Fertiliser Use and Region - SHORT RAINY SEASON .................................................................................... 296 Table 5.27 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Inorganic Fertiliser Use and Region LONG RAINY SEASON .................................................................................................. 296 Table 5.28 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Fungicide Use and Region - Short Rainy Season ......................................................................................................... 297 Table 5.29 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Fungicide Use and Region - Long Rainy Season ......................................................................................................... 299 Table 5.30 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Herbicide Use and Region - Short Rainy Season ........................................................................................................ .301 Table 5.31 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Herbicide Use and Region - Long Rainy Season ......................................................................................................... 302 Table 5.32 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Improved Seed Use and Region - Short Rainy Season ................................................................................................ 303 Table 5.32 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Improved Seed Use and Region - Short Rainy Season ................................................................................................ 304 Table 5.33 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Improved Seed Use and Region - Long Rainy Season……………………………………………………………………..305 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 172 Table 5.34 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of crop Growing Households and Planted Area (hectare) by Local Seed Use and Region; 2007/08 Agriculture Year - SHORT Rainy Season……………………………… .................................................................... 306 Table 5.35 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of crop Growing Households and Planted Area (hectare) by Local Seed Use and Region; 2007/08 Agriculture Year - LONG Rainy Season………………………………. ................................................................... 307 Table 5.36 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Insecticides Use by Region - SHORT RAINY SEASON ................................................................................. 308 Table 5.37 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Fungicide Use and Region - Long Rainy Season ............................................. ……………………………….309 Table 5.38 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Irrigation Use and Region -SHORT RAINY SEASON…………. .................................................................. 310 Table 5.39 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Irrigation Use and Region -LONG RAINY SEASON….. ............................................................................... 311 MARKETING Table 5.41 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - MAINLAND, SHORT RAINY SEASON ......................................... ………….314 Table 5.42 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - MAINLAND, LONG RAINY SEASON………….. ................................. 316 Table 5.43 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - ZANZIBAR, SHORT RAINY SEASON…………… .............................. 318 Table 5.44 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - ZANZIBAR, LONG RAINY SEASON .................................... …………320 Table 5.45 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - NATIONAL, SHORT RAINY SEASON .................................... ………..322 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 173 Table 5.46 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop NATIONAL, LONG RAINY SEASON……………… .............................. 324 USE OF AGRICULTURAL INPUTS Table 5.56 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON – Mainalnd ................................... 327 Table 5.57 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON – National .................................... 329 Table 5.58 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON – Zanzibar ................................... 331 Table 5.62 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON ...................................................................... 332 Table 5.63 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON Zanzzibar ................................................................................. 334 Table 5.64 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON National ................................................................. 336 Table 5.65 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON – Mainland .............................................................. 338 Table 5.66 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON – Zanzibar…… ....................................................... 340 Table 5.67 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON -National .................................................................. 341 Table 5.68 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland ............................................................................. …………342 Table 5.69 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON – National ................................................................................ 348 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 174 Table 5.70: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON – Zanzibar…….. .................................................................................... 352 INPUT USE LONG RAINY SEASON Table 5.72 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop growing Households by Fungicide Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON – Mainland ............ 357 Table 5.73 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop growing Households by Fungicide Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON – Zanzibar .... 358 Table 5.74 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop growing Households by Fungicide Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON – National .................. 359 Table 5.75 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Insecticide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) – Mainland .......................................................................................... 360 Table 5.76 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Insecticide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) – Zanzibar .................. .361 Table 5.77 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Insecticide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) -National .......................................................................................... 362 Table 5.78 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Herbicide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) – Mainland ........................................................................... 363 Table 5.79 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Herbicide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) - Zanzibar ........................................................................................... 364 Table 5.80 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Herbicide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) - National ............................................................................................ 365 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 175 Table 5.81 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Irrigation Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG SEASON – Mainland ......... 366 Table 5.82 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Irrigation Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG SEASON – Zanzibar ................. 367 Table 5.83 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Irrigation Use and Crop for the 2007/08agriculture year - LONG SEASON - National ........................................ 368 Table 5.84 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Improved seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON ...................... 369 Table 5.85 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Improved seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON – Zanzibar .................. 370 Table 5.86 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Improved seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON -National ............... 371 Table 5.87 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Local seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - Mainland ............ 372 Table 5.88 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Local seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - Zanzibar ............. 373 Table 5.89 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Local seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - National .............. 374 Table 5.90 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - Mainland ............................................................................................. 375 Table 5.91 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - Zanzibar .............................................................................................. 377 Table 5.92 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - National ............................................................................................... 379 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 176 Table 5.93 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON. Mainland ................................................................................ 382 Table 5.94 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON – Zanzibar ................................................................................ 384 Table 5.95 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON - National ................................................................................. 386 PERMANENT CROPS Table 5.3.5 PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL ........................................................................................................... 391 ACCESS TO EQUIPMENTS Table 6.1.1 ACCESS TO EQU Asset by type and Region for 2007/08 agriculture year ....... 401 Table 6.2.1 ACCESS TO EQUIPMENT: Number of Agricultural Households that Used actors/Draft animals to cultivate Land By Type and Region for 2007/08 agriculture year ...................................................................... 403 Table 6.2.2 ACCESS TO EQUIPMENT: Number of Tractors/Draft animals Owned by Type and Region for 2007/08 agriculture year .................................... 404 IRRIGATION Table 6.5.1 IRRIGATION: Number of Agriculture Households reporting use of Irrigation during 2007/08 agricultural Year by region ................................ 406 Table 6.5.2 IRRIGATION: Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by region during the 2007/08 agricultural Year ........ 407 Table 6.5.3 IRRIGATION: Number of Agriculture Households by method of used to obtain water and region during 2007/08 agriculture year .................... 408 EROSION CONTROL Table 6.6.1 EROSION CONTROL: Number of Households with Soil Erosion Problem on their Land By Region ......................................................................... 410 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 177 Table 6.6.2 EROSION CONTROL: Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By Region ............................. 411 AGRICULTURE CREDIT Table 7.5 AGRICULTURE CREDIT: Number of Households receiving Credits by Main Source of credit B and region During the 2007/08 Agriculture Year .......... 413 Table 7.6 AGRICULTURE CREDIT: Number of Households receiving Credits by Main Source of credit C and region During the 2007/08 Agriculture Year .......... 414 Table 7.7 Provision of credit A by sex and region During the 2007/08 Agriculture YearError! Bookmark not defined.415 Table 7.9 Provision of credit C by sex and region During the 2007/08 Agriculture Year .... 417 CROP EXTENSION Table 8.5 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Spacing by region during the 2007/08 agriculture year ...................................................................................................... 420 Table 8.6 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Use of Agrochemicals by region during the 2007/08 agriculture year ........................................................................................ 420 Table 8.7 CROP EXTENSION: Number of households receiving extensionadvice on Erosion Control by region during the 2007/08 agriculture year ....................... 421 Table 8.8 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Organic Fertlizer use by region during the 2007/08 agriculture year .................... 422 Table 8.9 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on use of Inorganic Fertilizer by region during the 2007/08 agriculture year ........................................................................................ 423 Table 8.10 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Use of Improved Seeds by region during the 2007/08 agriculture year .................................................................................. 423 Table 8.11 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Mechanization and Labor Saving Technologies by region during the 2007/08 agriculture year ....................................................................... 425 Table 8.12 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Irrigation Technologies by region during the 2007/08 agriculture year ........................................................................................ 426 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 178 Table 8.13 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Crop Storage by region during the 2007/08 agriculture year ................................ 427 Table 8.14 ROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Vermin Control by region during the 2007/08 agriculture year ............................ 428 AGRICULTURE CONSTRAINTS Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year ....................................................................... 430 Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 agricultural Year ................................................................... 437 Table 9.11.5 EROSION CONTROL: Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type and Region as of 2007/08agriculture year .............................. 444 Table .11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year ..................................................................................... 445 POVERTY INDICATORS Table 10.1 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of households reporting average number of rooms and type of building Materials and Region, 2007/08 Agricultural Year ................................................................................................... 453 Table 10.2 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Floor Materials by Region , 2007/08 Agricultural Year ................................................................................................... 454 Table 10.3 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of households by type of Wall Materials and Region, 2007/08 Agricultural Year ................................... 455 Table 10.4 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households reporting ownership of Assets by Region, 2007/08 Agricultural Year ................. 456 Table 10.5 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Energy for Lighting by Region, 2007/08 Agricultural Year ................................................................................................... 458 Table 10.6 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Energy for Cooking by Region, 2007/08 Agricultural Year ................................................................................................... 458 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 179 Table 10.7 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Drinking Water during Wet Season by Region, 2007/08 Agricultural Year .................................................................... 460 Table 10.8 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water during Wet Season by Region, 2007/08 Agricultural Year ..................................................... 462 Table 10.9 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water during Wet Season by Region, 2007/08 Agricultural Year ........ 463 Table 10.10 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Drinking Water during Dry Season by Region, 2007/08 Agricultural Year ...................................................................... 464 Table 10.11 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water during Dry Season by Region, 2007/08 Agricultural Year ..................................................... 465 Table 10.12 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water during Dry Season by Region, 2007/08 Agricultural Year ................................... 466 Table 10.13 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting type of TOILET the household normally use by Region, 2007/08 Agricultural Year ..................................................................................... 467 Table 10.14 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Number of meals the household normally has per day by Region, 2007/08 Agricultural Year ....................................................................... 467 Table 10.15 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Number of days the household Consumed Meat during the Preceeding Week by Region, 2007/08 Agricultural Year ............................... 468 Table 10.16 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Number of days the household Consumed Fish during the Preceeding Week by Region, 2007/08 Agricultural Year ..................................... 469 Table 10.17 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting the status of food satisfaction of the household during the Preceeding Year by Region, 2007/08 Agricultural Year ....................................... 470 Table 10.18 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Income by Region, 2007/08 Agricultural Year .......... 470 APPENDIX I Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 180 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 181 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 182 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD 2.1.3 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year – TANZANIA Size of Holding (ha) Type of Agriculture Household Crops only Livestock only Pastoralist Crops and Livestock Total Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent 0.01 - 0.50 515,944 68.5 46,261 6.1 3,268 0.4 187,739 24.9 753,212 100 0.51 - 1.00 749,474 69.5 3,239 0.3 89 0.0 325,545 30.2 1,078,347 100 1.01 - 1.50 664,495 65.3 1,828 0.2 0 0.0 351,478 34.5 1,017,800 100 1.51 - 2.00 404,218 62.1 530 0.1 0 0.0 245,950 37.8 650,698 100 2.01 - 2.50 471,830 60.0 949 0.1 0 0.0 313,530 39.9 786,308 100 2.51 - 3.00 138,696 53.4 207 0.1 0 0.0 120,707 46.5 259,609 100 3.01 - 3.50 125,637 53.5 380 0.2 0 0.0 108,974 46.4 234,990 100 3.51 - 4.00 54,700 46.3 142 0.1 0 0.0 63,198 53.5 118,040 100 4.01 -4.50 134,198 48.6 1,202 0.4 0 0.0 140,900 51.0 276,299 100 4.51 -5.00 42,668 45.8 57 0.1 71 0.1 50,285 54.0 93,082 100 Above 5 206,723 36.3 2,974 0.5 489 0.1 359,950 63.1 570,136 100 Total 3,508,581 60.1 57,770 1.0 3,917 0.1 2,268,255 38.8 5,838,523 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 183 2.1.4 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA MAINLAND Size of Holding (ha) Type of Agriculture Household Crops only Livestock only Pastoralist Crops and Livestock Total Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent 0.01 - 0.50 484,585 67.9 44,505 6.2 3,268 0.5 181,083 25.4 713,441 100.0 0.51 - 1.00 721,006 69.6 3,210 0.3 89 0.0 311,371 30.1 1,035,677 100.0 1.01 - 1.50 648,573 65.5 1,798 0.2 0 0.0 339,585 34.3 989,957 100.0 1.51 - 2.00 398,931 62.3 530 0.1 0 0.0 240,596 37.6 640,058 100.0 2.01 - 2.50 468,721 60.1 923 0.1 0 0.0 310,105 39.8 779,749 100.0 2.51 - 3.00 137,788 53.5 207 0.1 0 0.0 119,645 46.4 257,639 100.0 3.01 - 3.50 125,142 53.5 380 0.2 0 0.0 108,525 46.4 234,047 100.0 3.51 - 4.00 54,422 46.3 142 0.1 0 0.0 63,003 53.6 117,566 100.0 4.01 -4.50 133,816 48.5 1,202 0.4 0 0.0 140,701 51.0 275,719 100.0 4.51 -5.00 42,607 45.9 57 0.1 71 0.1 50,127 54.0 92,862 100.0 Above 5 206,481 36.2 2,974 0.5 489 0.1 359,670 63.1 569,614 100.0 Total 3,422,072 60.0 55,929 1.0 3,917 0.1 2,224,410 39.0 5,706,329 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 184 2.1.5 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA ZANZIBAR Size of Holding (ha) Type of Agriculture Household Crops only Livestock only Crops and Livestock Total Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent 0.01 - 0.50 31,359 78.8 1,756 4.4 6,656 16.7 39,771 100 0.51 - 1.00 28,467 66.7 29 0.1 14,173 33.2 42,670 100 1.01 - 1.50 15,922 57.2 29 0.1 11,893 42.7 27,843 100 1.51 - 2.00 5,286 49.7 0 0.0 5,354 50.3 10,640 100 2.01 - 2.50 3,109 47.4 26 0.4 3,424 52.2 6,559 100 2.51 - 3.00 908 46.1 0 0.0 1,062 53.9 1,970 100 3.01 - 3.50 494 52.4 0 0.0 450 47.6 944 100 3.51 - 4.00 279 58.8 0 0.0 195 41.2 474 100 4.01 -4.50 382 65.8 0 0.0 199 34.2 581 100 4.51 -5.00 61 27.9 0 0.0 159 72.1 220 100 Above 5 242 46.4 0 0.0 280 53.6 522 100 Total 86,509 65.4 1,840 1.4 43,844 33.2 132,193 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 185 2.1.6 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA ZANZIBAR Size of Holding (ha) Type of Agriculture Household Crops only Livestock only Crops and Livestock Total Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent 0.01 - 0.50 31,359 36.2 1,756 95.4 6,656 15.2 39,771 30.1 0.51 - 1.00 28,467 32.9 29 1.6 14,173 32.3 42,670 32.3 1.01 - 1.50 15,922 18.4 29 1.6 11,893 27.1 27,843 21.1 1.51 - 2.00 5,286 6.1 0 0.0 5,354 12.2 10,640 8.0 2.01 - 2.50 3,109 3.6 26 1.4 3,424 7.8 6,559 5.0 2.51 - 3.00 908 1.0 0 0.0 1,062 2.4 1,970 1.5 3.01 - 3.50 494 0.6 0 0.0 450 1.0 944 0.7 3.51 - 4.00 279 0.3 0 0.0 195 0.4 474 0.4 4.01 -4.50 382 0.4 0 0.0 199 0.5 581 0.4 4.51 -5.00 61 0.1 0 0.0 159 0.4 220 0.2 Above 5 242 0.3 0 0.0 280 0.6 522 0.4 Total 86,509 100.0 1,840 100.0 43,844 100.0 132,193 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 186 2.1.7 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year – TANZANIA Size of Holding (ha) Type of Agriculture Household Crops only Livestock only Pastoralist Crops and Livestock Total Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent 0.01 - 0.50 515,944 14.7 46,261 80.1 3,268 83.4 187,739 8.3 753,212 12.9 0.51 - 1.00 749,474 21.4 3,239 5.6 89 2.3 325,545 14.4 1,078,347 18.5 1.01 - 1.50 664,495 18.9 1,828 3.2 0 0.0 351,478 15.5 1,017,800 17.4 1.51 - 2.00 404,218 11.5 530 0.9 0 0.0 245,950 10.8 650,698 11.1 2.01 - 2.50 471,830 13.4 949 1.6 0 0.0 313,530 13.8 786,308 13.5 2.51 - 3.00 138,696 4.0 207 0.4 0 0.0 120,707 5.3 259,609 4.4 3.01 - 3.50 125,637 3.6 380 0.7 0 0.0 108,974 4.8 234,990 4.0 3.51 - 4.00 54,700 1.6 142 0.2 0 0.0 63,198 2.8 118,040 2.0 4.01 -4.50 134,198 3.8 1,202 2.1 0 0.0 140,900 6.2 276,299 4.7 4.51 -5.00 42,668 1.2 57 0.1 71 1.8 50,285 2.2 93,082 1.6 Above 5 206,723 5.9 2,974 5.1 489 12.5 359,950 15.9 570,136 9.8 Total 3,508,581 100.0 57,770 100.0 3,917 100.0 2,268,255 100.0 5,838,523 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 187 2.1.8 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agriculture Households By Type and Size of Holding, 2007/08 Agricultural Year - TANZANIA MAINLAND Size of Holding (ha) Type of Agriculture Household Crops only Livestock only Pastoralist Crops and Livestock Total Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent 0.01 - 0.50 484,585 14.2 44,505 79.6 3,268 83.4 181,083 8.1 713,441 13 0.51 - 1.00 721,006 21.1 3,210 5.7 89 2.3 311,371 14.0 1,035,677 18 1.01 - 1.50 648,573 19.0 1,798 3.2 0 0.0 339,585 15.3 989,957 17 1.51 - 2.00 398,931 11.7 530 0.9 0 0.0 240,596 10.8 640,058 11 2.01 - 2.50 468,721 13.7 923 1.7 0 0.0 310,105 13.9 779,749 14 2.51 - 3.00 137,788 4.0 207 0.4 0 0.0 119,645 5.4 257,639 5 3.01 - 3.50 125,142 3.7 380 0.7 0 0.0 108,525 4.9 234,047 4 3.51 - 4.00 54,422 1.6 142 0.3 0 0.0 63,003 2.8 117,566 2 4.01 -4.50 133,816 3.9 1,202 2.1 0 0.0 140,701 6.3 275,719 5 4.51 -5.00 42,607 1.2 57 0.1 71 1.8 50,127 2.3 92,862 2 Above 5 206,481 6.0 2,974 5.3 489 12.5 359,670 16.2 569,614 10 Total 3,422,072 100.0 55,929 100.0 3,917 100.0 2,224,410 100.0 5,706,329 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 188 HOUSEHOLD DEMOGRAPHICS APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 189 3.1 Number of Heads of Agricultural Households by sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Male Female Total Number Percent Number Percent Dodoma 262,714 73 96,255 27 358,969 Arusha 163,558 80 41,989 20 205,547 Kilimanjaro 194,897 80 47,810 20 242,708 Tanga 249,885 76 80,893 24 330,779 Morogoro 239,086 80 59,335 20 298,421 Pwani 141,216 81 33,307 19 174,523 Dar es Salaam 28,593 81 6,567 19 35,160 Lindi 125,334 75 41,564 25 166,898 Mtwara 179,942 72 69,431 28 249,373 Ruvuma 177,379 84 32,902 16 210,281 Iringa 214,602 70 92,027 30 306,629 Mbeya 333,897 73 120,927 27 454,824 Singida 179,491 83 37,501 17 216,992 Tabora 248,599 86 39,848 14 288,447 Rukwa 198,818 88 27,431 12 226,250 Kigoma 191,260 85 33,911 15 225,171 Shinyanga 411,087 85 74,124 15 485,212 Kagera 323,526 80 82,384 20 405,910 Mwanza 334,519 84 64,474 16 398,993 Mara 175,721 78 51,010 22 226,731 Manyara 172,361 87 26,152 13 198,513 Mainland 4,546,487 80 1,159,843 20 5,706,329 North Unguja 24,260 80 6,094 20 30,354 South Unguja 15,371 76 4,888 24 20,259 Urban West 15,386 82 3,266 18 18,651 North Pemba 26,004 79 6,891 21 32,895 South Pemba 24,195 81 5,840 19 30,034 Zanzibar 105,216 80 26,977 20 132,193 Nationa Total 4,651,702 80 1,186,820 20 5,838,523 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 190 Table 3 .2: Number of Household Members classified by Region and Sex Region Male Female Total Number Percent Number Percent Dodoma 839,312 50 846,724 50 1,686,036 Arusha 535,956 51 514,886 49 1,050,842 Kilimanja 558,636 49 583,649 51 1,142,285 Tanga 791,188 49 824,679 51 1,615,866 Morogoro 710,826 50 701,049 50 1,411,875 Pwani 409,093 49 420,647 51 829,740 Dar es Sa 96,500 51 93,917 49 190,417 Lindi 330,734 48 358,449 52 689,182 Mtwara 439,740 46 517,919 54 957,659 Ruvuma 474,451 49 501,559 51 976,010 Iringa 642,949 48 691,210 52 1,334,159 Mbeya 988,573 49 1,046,017 51 2,034,590 Singida 609,766 51 577,760 49 1,187,527 Tabora 942,587 51 897,257 49 1,839,844 Rukwa 637,303 51 609,408 49 1,246,711 Kigoma 641,328 50 646,237 50 1,287,566 Shinyanga 1,757,130 51 1,684,299 49 3,441,428 Kagera 1,029,204 50 1,042,928 50 2,072,132 Mwanza 1,364,779 51 1,330,924 49 2,695,703 Mara 710,332 50 705,621 50 1,415,953 Manyara 603,853 52 554,980 48 1,158,833 Mainland 15,114,238 50 15,150,120 50 30,264,358 North Unguja 82,877 50 83,115 50 165,992 South Unguja 51,399 50 50,516 50 101,914 Urban West 54,447 50 54,384 50 108,831 North Pemba 96,176 50 97,374 50 193,549 South Pemba 88,080 49 90,302 51 178,382 Zanzibar 372,978 50 375,690 50 748,668 National 15,487,217 49.9 15,525,810 50.1 31,013,026 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 191 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania Mainland Age Group Sex Male Female Total Number % Number % Number % Less than 4 2,111,650 50 2,076,153 50 4,187,803 100 5 - 9 2,352,824 51 2,264,538 49 4,617,362 100 10 - 14 2,324,280 52 2,174,109 48 4,498,388 100 15 - 19 1,883,645 52 1,726,007 48 3,609,652 100 20 - 24 1,069,248 47 1,215,930 53 2,285,179 100 25 - 29 911,433 44 1,163,796 56 2,075,228 100 30 - 34 794,971 46 946,970 54 1,741,942 100 35 - 39 775,870 47 883,358 53 1,659,228 100 40 - 44 603,673 49 618,018 51 1,221,691 100 45 - 49 604,289 52 564,334 48 1,168,623 100 50 - 54 415,395 51 392,243 49 807,638 100 55 - 59 330,458 54 276,080 46 606,538 100 60 - 64 287,318 53 253,477 47 540,795 100 65 - 69 208,816 52 195,030 48 403,845 100 70 - 74 175,961 52 165,282 48 341,243 100 75 - 79 129,067 58 92,956 42 222,023 100 80 - 84 64,096 49 66,126 51 130,222 100 Above 85 71,246 48 75,712 52 146,957 100 Total 15,114,238 50 15,150,120 50 30,264,358 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 192 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania Mainland Age Group Sex Male Female Total Number % Number % Number % Less than 4 2,111,650 50 2,076,153 50 4,187,803 100 5 - 9 2,352,824 51 2,264,538 49 4,617,362 100 10 - 14 2,324,280 52 2,174,109 48 4,498,388 100 15 - 19 1,883,645 52 1,726,007 48 3,609,652 100 20 - 24 1,069,248 47 1,215,930 53 2,285,179 100 25 - 29 911,433 44 1,163,796 56 2,075,228 100 30 - 34 794,971 46 946,970 54 1,741,942 100 35 - 39 775,870 47 883,358 53 1,659,228 100 40 - 44 603,673 49 618,018 51 1,221,691 100 45 - 49 604,289 52 564,334 48 1,168,623 100 50 - 54 415,395 51 392,243 49 807,638 100 55 - 59 330,458 54 276,080 46 606,538 100 60 - 64 287,318 53 253,477 47 540,795 100 65 - 69 208,816 52 195,030 48 403,845 100 70 - 74 175,961 52 165,282 48 341,243 100 75 - 79 129,067 58 92,956 42 222,023 100 80 - 84 64,096 49 66,126 51 130,222 100 Above 85 71,246 48 75,712 52 146,957 100 Total 15,114,238 50 15,150,120 50 30,264,358 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 193 3.5 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2007/08 Agricultural Year, Tanzania Age Group Sex Male Female Total Number % Number % Number % Less than 4 2,162,414 50 2,127,332 50 4,289,746 100 5 - 9 2,410,812 51 2,320,737 49 4,731,549 100 10 - 14 2,381,999 52 2,226,573 48 4,608,572 100 15 - 19 1,936,570 52 1,777,144 48 3,713,714 100 20 - 24 1,099,251 47 1,246,447 53 2,345,698 100 25 - 29 929,991 44 1,188,348 56 2,118,339 100 30 - 34 809,252 45 969,573 55 1,778,824 100 35 - 39 792,875 47 905,135 53 1,698,010 100 40 - 44 619,424 49 635,334 51 1,254,759 100 45 - 49 619,625 52 579,246 48 1,198,872 100 50 - 54 427,623 51 403,778 49 831,401 100 55 - 59 337,750 55 281,438 45 619,187 100 60 - 64 295,725 53 260,098 47 555,823 100 65 - 69 213,648 52 198,155 48 411,803 100 70 - 74 181,753 52 168,659 48 350,412 100 75 - 79 130,993 58 93,934 42 224,927 100 80 - 84 65,396 49 67,240 51 132,637 100 Above 85 72,116 48 76,638 52 148,754 100 Total 15,487,217 50 15,525,810 50 31,013,026 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 194 3.6 Number of Heads of Agricultural Households by Marital Status, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Married Not Married Male Female Total Male Female Total Dodoma 233,633 90 26,066 10 259,699 100 6,505 42 8,951 58 15,456 100 Arusha 151,474 86 25,618 14 177,092 100 4,619 75 1,517 25 6,136 100 Kilimanjaro 181,841 92 16,804 8 198,645 100 5,020 51 4,902 49 9,922 100 Tanga 223,940 88 31,148 12 255,088 100 6,956 55 5,697 45 12,652 100 Morogoro 203,880 95 11,647 5 215,527 100 14,434 54 12,375 46 26,809 100 Pwani 125,516 94 8,644 6 134,160 100 6,317 61 4,067 39 10,384 100 Dar es Salaam 25,994 93 1,900 7 27,894 100 1,117 57 840 43 1,957 100 Lindi 106,461 88 13,907 12 120,368 100 6,012 42 8,243 58 14,255 100 Mtwara 150,672 90 17,588 10 168,260 100 12,676 49 13,449 51 26,125 100 Ruvuma 159,260 95 8,487 5 167,747 100 6,822 53 6,028 47 12,851 100 Iringa 194,679 84 37,053 16 231,732 100 6,508 44 8,145 56 14,653 100 Mbeya 301,982 88 42,384 12 344,367 100 9,879 62 6,122 38 16,001 100 Singida 170,168 93 13,443 7 183,611 100 3,752 58 2,726 42 6,478 100 Tabora 228,928 96 9,382 4 238,310 100 6,980 51 6,788 49 13,767 100 Rukwa 186,388 96 8,059 4 194,448 100 4,550 68 2,178 32 6,728 100 Kigoma 179,636 95 9,882 5 189,518 100 2,982 59 2,074 41 5,056 100 Shinyanga 386,653 95 20,042 5 406,695 100 7,472 42 10,504 58 17,977 100 Kagera 286,298 93 22,422 7 308,720 100 10,074 77 2,955 23 13,029 100 Mwanza 308,813 95 17,536 5 326,349 100 4,311 46 5,087 54 9,398 100 Mara 167,657 89 19,985 11 187,643 100 2,340 40 3,584 60 5,924 100 Manyara 158,356 94 10,131 6 168,487 100 5,235 74 1,875 26 7,110 100 Mainland 4,132,230 92 372,129 8 4,504,359 100 134,560 53 118,107 47 252,667 100 North Unguja 23,157 90 2,465 10 25,622 100 457 73 171 27 628 100 South Unguja 14,011 90 1,639 10 15,650 100 681 79 184 21 866 100 Urban West 14,255 95 785 5 15,040 100 722 79 188 21 911 100 North Pemba 25,091 91 2,401 9 27,492 100 391 79 106 21 497 100 South Pemba 23,341 90 2,456 10 25,797 100 409 63 245 37 654 100 Zanzibar 99,854 91 9,746 9 109,600 100 2,660 75 895 25 3,555 100 National 4,232,085 92 381,875 8 4,613,959 100 137,220 54 119,002 46 256,222 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 195 Cont. 3.6 Number of Heads of Agricultural Households by Marital Status, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Living together Separated Male Female Total Male Female Total Dodoma 7,972 76 2,499 24 10,471 100 8,998 31 19,905 69 28,902 100 Arusha 3,489 89 422 11 3,911 100 2,166 38 3,567 62 5,734 100 Kilimanjaro 709 54 599 46 1,308 100 3,016 38 4,896 62 7,912 100 Tanga 7,630 77 2,313 23 9,943 100 5,840 36 10,465 64 16,305 100 Morogoro 10,012 73 3,672 27 13,684 100 8,155 36 14,281 64 22,435 100 Pwani 3,017 66 1,541 34 4,558 100 4,910 37 8,494 63 13,403 100 Dar es Salaam 514 74 180 26 694 100 519 23 1,752 77 2,271 100 Lindi 7,737 82 1,673 18 9,410 100 3,838 30 9,117 70 12,955 100 Mtwara 9,365 82 1,992 18 11,357 100 5,251 20 21,616 80 26,866 100 Ruvuma 5,420 73 1,955 27 7,375 100 4,171 39 6,490 61 10,661 100 Iringa 2,764 81 649 19 3,413 100 3,229 29 7,853 71 11,082 100 Mbeya 3,407 74 1,180 26 4,587 100 7,371 34 14,263 66 21,634 100 Singida 103 12 741 88 844 100 2,417 21 9,049 79 11,466 100 Tabora 2,439 54 2,066 46 4,505 100 6,841 38 11,021 62 17,862 100 Rukwa 3,131 82 671 18 3,801 100 2,357 26 6,835 74 9,193 100 Kigoma 4,098 82 904 18 5,002 100 1,547 17 7,552 83 9,100 100 Shinyanga 3,594 74 1,238 26 4,832 100 6,186 32 12,951 68 19,138 100 Kagera 10,462 94 705 6 11,167 100 9,616 45 11,741 55 21,357 100 Mwanza 7,540 81 1,760 19 9,300 100 8,085 34 16,007 66 24,092 100 Mara 0 0 708 100 708 100 2,694 32 5,599 68 8,293 100 Manyara 3,517 91 338 9 3,854 100 2,800 35 5,182 65 7,982 100 Mainland 96,921 78 27,803 22 124,724 100 100,006 48 208,636 68 308,642 100 North Unguja 57 69 25 31 82 100 196 22 691 78 887 100 South Unguja 30 50 30 50 61 100 401 32 838 68 1,239 100 Urban West 157 63 94 38 251 100 157 15 911 85 1,068 100 North Pemba 0 0 26 100 26 100 358 26 1,024 74 1,382 100 South Pemba 27 100 0 0 27 100 107 19 450 81 557 100 Zanzibar 271 61 176 39 447 100 1,220 31 3,912 76 5,132 100 National Total 97,193 78 27,979 22 125,171 100 101,226 32 212,548 68 313,774 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 196 Cont. 3.6 Number of Heads of Agricultural Households by Marital Status, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Widowed Total Male Female Total Male Female Total Dodoma 5,606 13 38,834 87 44,441 100 262,714 73 96,255 27 358,969 100 Arusha 1,810 14 10,866 86 12,675 100 163,558 80 41,989 20 205,547 100 Kilimanjaro 4,311 17 20,609 83 24,920 100 194,897 80 47,810 20 242,708 100 Tanga 5,520 15 31,271 85 36,790 100 249,885 76 80,893 24 330,779 100 Morogoro 2,606 13 17,361 87 19,967 100 239,086 80 59,335 20 298,421 100 Pwani 1,456 12 10,561 88 12,017 100 141,216 81 33,307 19 174,523 100 Dar es Salaam 450 19 1,894 81 2,344 100 28,593 81 6,567 19 35,160 100 Lindi 1,286 13 8,623 87 9,910 100 125,334 75 41,564 25 166,898 100 Mtwara 1,978 12 14,787 88 16,765 100 179,942 72 69,431 28 249,373 100 Ruvuma 1,705 15 9,942 85 11,647 100 177,379 84 32,902 16 210,281 100 Iringa 7,421 16 38,327 84 45,749 100 214,602 70 92,027 30 306,629 100 Mbeya 11,258 16 56,977 84 68,236 100 333,897 73 120,927 27 454,824 100 Singida 3,051 21 11,543 79 14,594 100 179,491 83 37,501 17 216,992 100 Tabora 3,411 24 10,591 76 14,002 100 248,599 86 39,848 14 288,447 100 Rukwa 2,392 20 9,688 80 12,080 100 198,818 88 27,431 12 226,250 100 Kigoma 2,997 18 13,499 82 16,496 100 191,260 85 33,911 15 225,171 100 Shinyanga 7,182 20 29,389 80 36,570 100 411,087 85 74,124 15 485,212 100 Kagera 7,076 14 44,560 86 51,637 100 323,526 80 82,384 20 405,910 100 Mwanza 5,769 19 24,085 81 29,854 100 334,519 84 64,474 16 398,993 100 Mara 3,030 13 21,133 87 24,164 100 175,721 78 51,010 22 226,731 100 Manyara 2,453 22 8,626 78 11,080 100 172,361 87 26,152 13 198,513 100 Mainland 82,769 16 433,168 84 515,937 100 4,546,487 80 1,159,843 20 5,706,329 100 North Unguja 393 13 2,742 87 3,135 100 24,260 80 6,094 20 30,354 100 South Unguja 247 10 2,196 90 2,444 100 15,371 76 4,888 24 20,259 100 Urban West 94 7 1,287 93 1,382 100 15,386 82 3,266 18 18,651 100 North Pemba 164 5 3,334 95 3,499 100 26,004 79 6,891 21 32,895 100 South Pemba 311 10 2,689 90 3,000 100 24,195 81 5,840 19 30,034 100 Zanzibar 1,210 9 12,249 91 13,459 100 105,216 80 26,977 20 132,193 100 National Total 83,979 16 445,417 84 529,396 100 4,651,702 80 1,186,820 20 5,838,523 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 197 3.7 Number of Heads of Agricultural Households by Survival of Female Parent, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Yes No Male Female Total Male Female Total Dodoma 136,567 80 34,195 20 170,762 100 125,372 67 60,853 33 186,225 100 Arusha 76,618 81 17,556 19 94,174 100 86,052 78 24,311 22 110,364 100 Kilimanjaro 65,970 84 12,119 16 78,089 100 127,606 78 35,380 22 162,986 100 Tanga 97,188 81 22,911 19 120,099 100 151,784 72 57,927 28 209,710 100 Morogoro 104,123 82 22,725 18 126,847 100 134,963 79 36,466 21 171,430 100 Pwani 50,041 85 9,156 15 59,196 100 91,009 79 24,040 21 115,049 100 Dar es Salaam 11,262 86 1,906 14 13,168 100 17,092 79 4,661 21 21,754 100 Lindi 54,982 80 13,920 20 68,902 100 70,105 72 27,643 28 97,748 100 Mtwara 80,169 80 20,584 20 100,753 100 99,657 67 48,731 33 148,388 100 Ruvuma 82,058 86 13,279 14 95,337 100 94,431 83 19,623 17 114,054 100 Iringa 80,040 79 21,410 21 101,451 100 134,297 66 70,458 34 204,755 100 Mbeya 133,690 80 32,860 20 166,550 100 199,204 69 87,658 31 286,862 100 Singida 74,617 88 10,564 12 85,180 100 104,772 80 26,937 20 131,709 100 Tabora 110,087 91 11,201 9 121,288 100 137,803 83 28,450 17 166,253 100 Rukwa 101,302 91 10,526 9 111,828 100 96,715 85 16,905 15 113,620 100 Kigoma 96,989 90 10,713 10 107,702 100 93,498 80 23,012 20 116,510 100 Shinyanga 174,730 88 23,401 12 198,131 100 235,345 82 50,450 18 285,795 100 Kagera 132,368 88 17,703 12 150,072 100 190,495 75 64,552 25 255,047 100 Mwanza 138,573 89 16,726 11 155,300 100 195,601 80 47,461 20 243,062 100 Mara 66,616 80 16,153 20 82,768 100 109,020 76 34,717 24 143,737 100 Manyara 82,781 89 10,567 11 93,348 100 89,449 85 15,584 15 105,033 100 Mainland 1,950,771 85 350,174 15 2,300,945 100 2,584,270 76 805,819 24 3,390,089 100 North Unguja 8,675 87 1,259 13 9,934 100 15,534 76 4,835 24 20,369 100 South Unguja 5,875 85 1,034 15 6,909 100 9,480 71 3,854 29 13,334 100 Urban West 5,809 89 722 11 6,531 100 9,514 79 2,512 21 12,026 100 North Pemba 8,994 86 1,469 14 10,463 100 16,985 76 5,422 24 22,407 100 South Pemba 9,494 85 1,661 15 11,155 100 14,554 78 4,148 22 18,702 100 Zanzibar 38,846 86 6,145 14 44,991 100 66,068 76 20,770 24 86,838 100 Total 1,989,617 85 356,319 15 2,345,936 100 2,650,338 76 826,589 24 3,476,927 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 198 Cont. 3.7 Number of Heads of Agricultural Households by Survival of Female Parent, sex of head and Region,, 2007/08 Agricultural Year Region Don't know Total Male Female Total Male Female Total Dodoma 776 39 1,207 61 1,983 100 262,714 73 96,255 27 358,969 100 Arusha 887 88 122 12 1,009 100 163,558 80 41,989 20 205,547 100 Kilimanjaro 1,320 81 312 19 1,632 100 194,897 80 47,810 20 242,708 100 Tanga 913 94 56 6 969 100 249,885 76 80,893 24 330,779 100 Morogoro 0 0 144 100 144 100 239,086 80 59,335 20 298,421 100 Pwani 166 60 111 40 277 100 141,216 81 33,307 19 174,523 100 Dar es Salaam 239 100 0 0 239 100 28,593 81 6,567 19 35,160 100 Lindi 248 100 0 0 248 100 125,334 75 41,564 25 166,898 100 Mtwara 116 50 116 50 232 100 179,942 72 69,431 28 249,373 100 Ruvuma 890 100 0 0 890 100 177,379 84 32,902 16 210,281 100 Iringa 265 62 159 38 424 100 214,602 70 92,027 30 306,629 100 Mbeya 1,002 71 410 29 1,412 100 333,897 73 120,927 27 454,824 100 Singida 103 100 0 0 103 100 179,491 83 37,501 17 216,992 100 Tabora 709 78 197 22 905 100 248,599 86 39,848 14 288,447 100 Rukwa 801 100 0 0 801 100 198,818 88 27,431 12 226,250 100 Kigoma 773 81 187 19 959 100 191,260 85 33,911 15 225,171 100 Shinyanga 1,012 79 274 21 1,286 100 411,087 85 74,124 15 485,212 100 Kagera 662 84 129 16 791 100 323,526 80 82,384 20 405,910 100 Mwanza 345 55 286 45 631 100 334,519 84 64,474 16 398,993 100 Mara 86 38 140 62 226 100 175,721 78 51,010 22 226,731 100 Manyara 132 100 0 0 132 100 172,361 87 26,152 13 198,513 100 Mainland 11,446 75 3,849 25 15,295 100 4,546,487 80 1,159,843 20 5,706,329 100 North Unguja 51 100 0 0 51 100 24,260 80 6,094 20 30,354 100 South Unguja 16 100 0 0 16 100 15,371 76 4,888 24 20,259 100 Urban West 63 67 31 33 94 100 15,386 82 3,266 18 18,651 100 North Pemba 26 100 0 0 26 100 26,004 79 6,891 21 32,895 100 South Pemba 147 83 31 17 178 100 24,195 81 5,840 19 30,034 100 Zanzibar 302 83 62 17 365 100 105,216 80 26,977 20 132,193 100 Total 11,748 75 3,912 25 15,660 100 4,651,702 80 1,186,820 20 5,838,523 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 199 3.8 Number of Heads of Agricultural Households by Survival of Male Parent, sex of head and Region,, 2007/08 Agricultural Year Region Yes No Male % Female % Total % Male % Female % Total % Dodoma 177,729 77 53,652 23 231,381 100 84,763 67 42,345 33 127,108 100 Arusha 110,581 82 23,960 18 134,541 100 52,817 75 17,907 25 70,724 100 Kilimanjaro 108,594 83 21,777 17 130,371 100 86,216 77 25,895 23 112,112 100 Tanga 144,168 80 36,213 20 180,381 100 104,953 70 44,680 30 149,634 100 Morogoro 141,676 81 32,453 19 174,129 100 97,410 79 26,674 21 124,084 100 Pwani 75,678 83 15,919 17 91,596 100 65,372 79 17,277 21 82,650 100 Dar es Salaam 16,313 83 3,382 17 19,695 100 12,280 80 3,147 20 15,428 100 Lindi 74,467 78 20,664 22 95,131 100 50,774 71 20,899 29 71,673 100 Mtwara 106,839 77 31,073 23 137,912 100 73,103 66 38,358 34 111,461 100 Ruvuma 105,209 86 16,755 14 121,963 100 72,089 82 16,147 18 88,236 100 Iringa 112,894 75 36,782 25 149,675 100 101,708 65 55,179 35 156,888 100 Mbeya 195,866 79 50,979 21 246,844 100 137,747 66 69,822 34 207,570 100 Singida 109,435 86 18,360 14 127,796 100 69,876 78 19,141 22 89,017 100 Tabora 144,157 88 19,057 12 163,214 100 104,177 83 20,594 17 124,772 100 Rukwa 123,935 90 13,572 10 137,508 100 74,707 84 13,812 16 88,518 100 Kigoma 122,509 89 15,432 11 137,941 100 67,832 79 18,292 21 86,124 100 Shinyanga 240,847 88 32,986 12 273,833 100 169,774 81 40,965 19 210,740 100 Kagera 183,725 85 32,862 15 216,587 100 139,234 74 49,522 26 188,756 100 Mwanza 193,006 89 24,739 11 217,744 100 141,513 78 39,449 22 180,962 100 Mara 105,567 82 23,868 18 129,436 100 69,734 72 27,001 28 96,736 100 Manyara 113,507 89 14,404 11 127,911 100 58,797 83 11,748 17 70,545 100 Mainland 2,706,700 83 538,889 17 3,245,589 100 1,834,878 75 618,856 25 2,453,734 100 North Unguja 13,345 84 2,466 16 15,811 100 10,915 75 3,628 25 14,543 100 South Unguja 8,759 79 2,263 21 11,022 100 6,613 72 2,625 28 9,237 100 Urban West 9,702 86 1,570 14 11,272 100 5,652 77 1,696 23 7,347 100 North Pemba 13,965 85 2,409 15 16,374 100 12,013 73 4,482 27 16,495 100 South Pemba 13,577 85 2,417 15 15,993 100 10,618 76 3,423 24 14,041 100 Zanzibar 59,348 84 11,124 16 70,472 100 45,811 74 15,853 26 61,664 100 Natinal Total 2,766,048 83 550,014 17 3,316,061 100 1,880,689 75 634,709 25 2,515,398 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 200 Cont. 3.8 Number of Heads of Agricultural Households by Survival of Male Parent, sex of head and Region,, 2007/08 Agricultural Year Region Don't know Total Male % Female % Total % Male % Female % Total % Dodoma 222 46 258 54 480 100 262,714 73 96,255 27 358,969 100 Arusha 161 57 122 43 283 100 163,558 80 41,989 20 205,547 100 Kilimanjaro 87 39 138 61 225 100 194,897 80 47,810 20 242,708 100 Tanga 764 100 0 0 764 100 249,885 76 80,893 24 330,779 100 Morogoro 0 0 208 100 208 100 239,086 80 59,335 20 298,421 100 Pwani 166 60 111 40 277 100 141,216 81 33,307 19 174,523 100 Dar es Salaam 0 0 37 100 37 100 28,593 81 6,567 19 35,160 100 Lindi 94 100 0 0 94 100 125,334 75 41,564 25 166,898 100 Mtwara 0 0 0 0 0 0 179,942 72 69,431 28 249,373 100 Ruvuma 81 100 0 0 81 100 177,379 84 32,902 16 210,281 100 Iringa 0 0 66 100 66 100 214,602 70 92,027 30 306,629 100 Mbeya 284 69 126 31 410 100 333,897 73 120,927 27 454,824 100 Singida 180 100 0 0 180 100 179,491 83 37,501 17 216,992 100 Tabora 264 57 197 43 461 100 248,599 86 39,848 14 288,447 100 Rukwa 176 79 47 21 224 100 198,818 88 27,431 12 226,250 100 Kigoma 919 83 187 17 1,105 100 191,260 85 33,911 15 225,171 100 Shinyanga 466 73 173 27 639 100 411,087 85 74,124 15 485,212 100 Kagera 567 100 0 0 567 100 323,526 80 82,384 20 405,910 100 Mwanza 0 0 286 100 286 100 334,519 84 64,474 16 398,993 100 Mara 420 75 140 25 560 100 175,721 78 51,010 22 226,731 100 Manyara 57 100 0 0 57 100 172,361 87 26,152 13 198,513 100 Mainland 4,909 70 2,097 30 7,006 100 4,546,487 80 1,159,843 20 5,706,329 100 North Unguja 0 0 0 0 0 0 24,260 80 6,094 20 30,354 100 South Unguja 0 0 0 0 0 0 15,371 76 4,888 24 20,259 100 Urban West 31 100 0 0 31 100 15,386 82 3,266 18 18,651 100 North Pemba 26 100 0 0 26 100 26,004 79 6,891 21 32,895 100 South Pemba 0 0 0 0 0 0 24,195 81 5,840 19 30,034 100 Zanzibar 57 100 0 0 57 100 105,216 80 26,977 20 132,193 100 Natinal Total 4,966 70 2,097 30 7,063 100 4,651,702 80 1,186,820 20 5,838,523 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 201 3 .9 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Household Members Who Can Read and Write languages by type of language and region Region Swahili Swahili & English Any Other Language Don't Read / Write Total Number % Number % Number % Number % Dodoma 886,627 60.7 112,827 7.7 3,020 0.2 458,445 31.4 1,460,918 Arusha 582,178 63.4 100,096 10.9 1,197 0.1 235,022 25.6 918,492 Kilimanja 759,683 72.4 172,562 16.4 1,464 0.1 115,330 11.0 1,049,038 Tanga 978,415 69.6 73,859 5.3 810 0.1 351,729 25.0 1,404,813 Morogoro 894,074 71.0 67,011 5.3 320 0.0 297,674 23.6 1,259,080 Pwani 500,230 68.6 41,562 5.7 1,217 0.2 185,842 25.5 728,850 Dar es Sa 119,524 68.2 35,342 20.2 0 0.0 20,343 11.6 175,209 Lindi 360,668 59.5 63,062 10.4 414 0.1 181,849 30.0 605,993 Mtwara 552,724 65.0 35,022 4.1 356 0.0 261,705 30.8 849,808 Ruvuma 635,739 74.6 39,369 4.6 380 0.0 176,715 20.7 852,203 Iringa 833,180 71.0 98,292 8.4 1,186 0.1 240,431 20.5 1,173,089 Mbeya 1,207,446 67.9 144,474 8.1 726 0.0 424,607 23.9 1,777,252 Singida 721,903 69.1 64,317 6.2 833 0.1 258,237 24.7 1,045,291 Tabora 921,790 59.1 75,199 4.8 519 0.0 563,437 36.1 1,560,946 Rukwa 642,854 61.7 63,261 6.1 384 0.0 335,633 32.2 1,042,131 Kigoma 737,100 67.8 73,135 6.7 359 0.0 276,582 25.4 1,087,176 Shinyanga 1,776,075 61.4 155,635 5.4 1,320 0.0 959,419 33.2 2,892,450 Kagera 1,193,364 67.8 120,286 6.8 920 0.1 445,531 25.3 1,760,101 Mwanza 1,475,212 65.6 127,792 5.7 6,740 0.3 638,985 28.4 2,248,729 Mara 842,033 71.2 101,765 8.6 2,267 0.2 237,298 20.1 1,183,363 Manyara 650,989 65.0 71,359 7.1 872 0.1 278,404 27.8 1,001,624 Mainland 17,271,810 66.2 1,836,226 7.0 25,303 0.1 6,943,217 26.6 26,076,555 North Unguja 80,766 55.0 16,855 11.5 216 0.1 49,083 33.4 146,921 South Unguja 57,056 63.2 17,724 19.6 95 0.1 15,338 17.0 90,214 Urban West 49,297 52.6 27,851 29.7 565 0.6 16,045 17.1 93,759 North Pemba 72,166 44.0 23,669 14.4 142 0.1 68,130 41.5 164,108 South Pemba 75,147 49.5 25,755 17.0 192 0.1 50,630 33.4 151,724 Zanzibar 334,433 51.7 111,856 17.3 1,210 0.2 199,226 30.8 646,725 National 17,606,242 26,514 7,142,443 26,723,280 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 202 3.10 Number of Heads of Agricultural Households By Status of writing and reading Languages, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Swahili Swahili & English Male % Female % Total % Male % Female % Total % Dodoma 179,500 81 42,297 19 221,797 100 18,210 86 3,012 14 21,222 100 Arusha 102,599 88 14,248 12 116,847 100 16,756 90 1,778 10 18,535 100 Kilimanjaro 144,099 81 34,054 19 178,153 100 36,655 91 3,637 9 40,292 100 Tanga 195,571 82 41,914 18 237,485 100 12,158 84 2,339 16 14,497 100 Morogoro 189,366 84 36,131 16 225,497 100 12,762 89 1,600 11 14,363 100 Pwani 101,316 87 15,075 13 116,391 100 8,518 88 1,131 12 9,649 100 Dar es Salaam 19,219 84 3,685 16 22,904 100 7,113 85 1,207 15 8,320 100 Lindi 83,406 82 18,070 18 101,476 100 15,280 81 3,565 19 18,845 100 Mtwara 124,479 80 30,738 20 155,217 100 9,078 85 1,544 15 10,621 100 Ruvuma 145,337 87 20,863 13 166,200 100 10,443 82 2,251 18 12,694 100 Iringa 163,431 78 44,777 22 208,208 100 17,883 81 4,183 19 22,066 100 Mbeya 247,733 82 53,697 18 301,430 100 24,951 89 3,179 11 28,130 100 Singida 134,039 88 18,400 12 152,439 100 11,109 84 2,153 16 13,262 100 Tabora 162,857 91 16,204 9 179,061 100 12,658 92 1,099 8 13,757 100 Rukwa 144,159 92 12,502 8 156,662 100 16,048 94 1,084 6 17,133 100 Kigoma 146,510 91 14,155 9 160,665 100 9,094 88 1,196 12 10,290 100 Shinyanga 262,156 91 27,059 9 289,215 100 25,778 94 1,736 6 27,514 100 Kagera 239,954 85 43,373 15 283,327 100 23,888 93 1,822 7 25,711 100 Mwanza 240,518 90 26,993 10 267,512 100 17,875 88 2,386 12 20,261 100 Mara 133,683 84 25,569 16 159,252 100 15,750 84 2,964 16 18,714 100 Manyara 117,081 92 10,248 8 127,330 100 7,626 91 749 9 8,375 100 Mainland 3,277,013 86 550,052 14 3,827,065 100 329,633 88 44,616 12 374,250 100 North Unguja 12,407 89 1,564 11 13,971 100 2,662 88 349 12 3,011 100 South Unguja 9,358 78 2,645 22 12,003 100 4,085 91 406 9 4,490 100 Urban West 7,536 83 1,507 17 9,043 100 5,746 93 440 7 6,186 100 North Pemba 10,929 90 1,240 10 12,169 100 3,820 94 263 6 4,083 100 South Pemba 11,124 90 1,236 10 12,360 100 4,642 91 450 9 5,092 100 Zanzibar 51,355 86 8,192 14 59,546 100 20,955 92 1,908 8 22,863 100 National Total 3,328,368 86 558,244 14 3,886,611 100 350,588 88 46,524 12 397,112 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 203 Cont. 3.10 Number of Heads of Agricultural Households By Status of writing and reading Languages, sex of head and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Any Other Language Don't Read / Write Male % Female % Total % Male % Female % Total % Dodoma 503 100 0 0 503 100 64,502 56 50,946 44 115,448 100 Arusha 119 100 0 0 119 100 44,083 63 25,963 37 70,046 100 Kilimanjaro 0 0 0 0 0 0 14,143 58 10,119 42 24,263 100 Tanga 233 40 344 60 577 100 41,924 54 36,296 46 78,220 100 Morogoro 232 100 0 0 232 100 36,725 63 21,604 37 58,330 100 Pwani 499 100 0 0 499 100 30,883 64 17,101 36 47,984 100 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 2,261 57 1,676 43 3,937 100 Lindi 293 100 0 0 293 100 26,355 57 19,929 43 46,284 100 Mtwara 116 100 0 0 116 100 46,269 55 37,150 45 83,419 100 Ruvuma 380 100 0 0 380 100 21,218 68 9,788 32 31,006 100 Iringa 109 60 72 40 181 100 33,178 44 42,996 56 76,174 100 Mbeya 288 100 0 0 288 100 60,926 49 64,051 51 124,977 100 Singida 103 100 0 0 103 100 34,241 67 16,947 33 51,188 100 Tabora 0 0 0 0 0 0 73,084 76 22,545 24 95,629 100 Rukwa 159 100 0 0 159 100 38,452 74 13,845 26 52,297 100 Kigoma 0 0 0 0 0 0 35,656 66 18,560 34 54,216 100 Shinyanga 0 0 282 100 282 100 123,153 73 45,048 27 168,201 100 Kagera 437 61 276 39 713 100 59,247 62 36,912 38 96,160 100 Mwanza 1,229 91 128 9 1,356 100 74,898 68 34,966 32 109,864 100 Mara 656 88 86 12 742 100 25,633 53 22,391 47 48,023 100 Manyara 75 100 0 0 75 100 47,579 76 15,155 24 62,733 100 Mainland 5,431 82 1,188 18 6,619 100 934,409 62 563,986 38 1,498,396 100 North Unguja 25 100 0 0 25 100 9,165 69 4,180 31 13,345 100 South Unguja 32 34 63 66 95 100 1,896 52 1,775 48 3,670 100 Urban West 126 67 63 33 188 100 1,978 61 1,256 39 3,234 100 North Pemba 55 100 0 0 55 100 11,200 68 5,388 32 16,588 100 South Pemba 58 68 27 32 85 100 8,371 67 4,127 33 12,498 100 Zanzibar 296 66 152 131 449 100 32,610 66 16,726 184 49,336 500 National 5,727 81 1,340 19 7,068 100 967,019 62 580,712 38 1,547,731 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 204 Cont. 3.10 Number of Heads of Agricultural Households By Status of writing and reading Languages, sex of head and Region,2007/08 Agricultural Year Region Total Male % Female % Total % Dodoma 262,714 73 96,255 27 358,969 100 Arusha 163,558 80 41,989 20 205,547 100 Kilimanjaro 194,897 80 47,810 20 242,708 100 Tanga 249,885 76 80,893 24 330,779 100 Morogoro 239,086 80 59,335 20 298,421 100 Pwani 141,216 81 33,307 19 174,523 100 Dar es Salaam 28,593 81 6,567 19 35,160 100 Lindi 125,334 75 41,564 25 166,898 100 Mtwara 179,942 72 69,431 28 249,373 100 Ruvuma 177,379 84 32,902 16 210,281 100 Iringa 214,602 70 92,027 30 306,629 100 Mbeya 333,897 73 120,927 27 454,824 100 Singida 179,491 83 37,501 17 216,992 100 Tabora 248,599 86 39,848 14 288,447 100 Rukwa 198,818 88 27,431 12 226,250 100 Kigoma 191,260 85 33,911 15 225,171 100 Shinyanga 411,087 85 74,124 15 485,212 100 Kagera 323,526 80 82,384 20 405,910 100 Mwanza 334,519 84 64,474 16 398,993 100 Mara 175,721 78 51,010 22 226,731 100 Manyara 172,361 87 26,152 13 198,513 100 Mainland 4,546,487 80 1,159,843 20 5,706,329 100 North Unguja 24,260 80 6,094 20 30,354 100 South Unguja 15,371 76 4,888 24 20,259 100 Urban West 15,386 82 3,266 18 18,651 100 North Pemba 26,004 79 6,891 21 32,895 100 South Pemba 24,195 81 5,840 19 30,034 100 Zanzibar 105,216 80 26,977 102 132,193 500 National 4,651,702 80 1,186,820 20 5,838,523 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 205 3.11 Number of Agricultural Household Members Five years and above reporting Literacy levels by Sex of Member and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Male Female Total Can Read and Write Can not Read and Write Total Can Read and Write Can not Read and Write Total Can Read and Write Can not Read and Write Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 518,801 72 203,100 28 721,901 100 483,672 65 255,345 35 739,017 100 1,002,473 69 458,445 31 1,460,918 100 Arusha 362,457 77 107,506 23 469,963 100 321,013 72 127,516 28 448,529 100 683,470 74 235,022 26 918,492 100 Kilimanjaro 465,592 91 46,535 9 512,128 100 468,116 87 68,794 13 536,910 100 933,708 89 115,330 11 1,049,038 100 Tanga 542,902 79 148,590 21 691,492 100 510,182 72 203,138 28 713,321 100 1,053,084 75 351,729 25 1,404,813 100 Morogoro 505,150 80 129,368 20 634,518 100 456,255 73 168,307 27 624,562 100 961,405 76 297,674 24 1,259,080 100 Pwani 286,403 80 72,949 20 359,352 100 256,605 69 112,893 31 369,498 100 543,008 75 185,842 25 728,850 100 Dar es Salaam 82,201 92 6,902 8 89,103 100 72,665 84 13,441 16 86,106 100 154,866 88 20,343 12 175,209 100 Lindi 219,808 76 70,336 24 290,144 100 204,336 65 111,513 35 315,849 100 424,143 70 181,849 30 605,993 100 Mtwara 285,519 73 103,085 27 388,604 100 302,584 66 158,620 34 461,203 100 588,103 69 261,705 31 849,808 100 Ruvuma 340,209 83 71,919 17 412,129 100 335,279 76 104,795 24 440,074 100 675,488 79 176,715 21 852,203 100 Iringa 466,455 83 94,182 17 560,637 100 466,203 76 146,249 24 612,452 100 932,658 80 240,431 20 1,173,089 100 Mbeya 690,993 80 174,746 20 865,738 100 661,653 73 249,861 27 911,514 100 1,352,645 76 424,607 24 1,777,252 100 Singida 415,674 78 114,152 22 529,826 100 371,380 72 144,085 28 515,465 100 787,054 75 258,237 25 1,045,291 100 Tabora 549,771 68 258,920 32 808,691 100 447,738 60 304,517 40 752,255 100 997,508 64 563,437 36 1,560,946 100 Rukwa 388,666 73 147,246 27 535,913 100 317,832 63 188,387 37 506,219 100 706,499 68 335,633 32 1,042,131 100 Kigoma 423,162 78 119,117 22 542,279 100 387,432 71 157,465 29 544,897 100 810,594 75 276,582 25 1,087,176 100 Shinyanga 1,041,255 71 427,014 29 1,468,269 100 891,776 63 532,405 37 1,424,181 100 1,933,031 67 959,419 33 2,892,450 100 Kagera 680,414 78 193,477 22 873,891 100 634,157 72 252,054 28 886,210 100 1,314,570 75 445,531 25 1,760,101 100 Mwanza 852,935 75 280,026 25 1,132,961 100 756,810 68 358,959 32 1,115,769 100 1,609,744 72 638,985 28 2,248,729 100 Mara 492,636 83 97,992 17 590,627 100 453,430 76 139,307 24 592,736 100 946,065 80 237,298 20 1,183,363 100 Manyara 390,983 75 133,440 25 524,423 100 332,237 70 144,964 30 477,201 100 723,220 72 278,404 28 1,001,624 100 Mainland 10,001,986 77 3,000,602 23 13,002,588 100 9,131,352 70 3,942,615 30 13,073,967 100 19,133,338 73 6,943,217 27 26,076,555 100 North Unguja 51,422 70 21,854 30 73,276 100 46,415 63 27,229 37 73,644 100 97,838 67 49,083 33 146,921 100 South Unguja 38,579 85 6,620 15 45,200 100 36,297 81 8,717 19 45,014 100 74,876 83 15,338 17 90,214 100 Urban West 39,909 85 7,096 15 47,005 100 37,805 81 8,949 19 46,754 100 77,714 83 16,045 17 93,759 100 North Pemba 51,934 63 30,070 37 82,004 100 44,044 54 38,060 46 82,104 100 95,978 58 68,130 42 164,108 100 South Pemba 52,329 70 22,400 30 74,730 100 48,765 63 28,230 37 76,995 100 101,094 67 50,630 33 151,724 100 Zanzibar 234,174 73 88,041 27 322,215 100 213,326 66 111,185 34 324,511 100 447,499 69 199,226 31 646,725 100 Total 10,236,160 77 3,088,643 23 13,324,803 100 9,344,678 70 4,053,800 30 13,398,477 100 19,580,837 73 7,142,443 27 26,723,280 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 206 3.12 Number of heads of Agricultural households reporting Literacy levels by Sex of Member and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Male Female Total Can Read and Write Can not Read and Write Total Can Read and Write Can not Read and Write Total Can Read and Write Can not Read and Write Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 198,212 75 64,502 25 262,714 100 45,309 47 50,946 53 96,255 100 243,522 68 115,448 32 358,969 100 Arusha 119,475 73 44,083 27 163,558 100 16,026 38 25,963 62 41,989 100 135,501 66 70,046 34 205,547 100 Kilimanjaro 180,754 93 14,143 7 194,897 100 37,691 79 10,119 21 47,810 100 218,445 90 24,263 10 242,708 100 Tanga 207,962 83 41,924 17 249,885 100 44,597 55 36,296 45 80,893 100 252,559 76 78,220 24 330,779 100 Morogoro 202,361 85 36,725 15 239,086 100 37,731 64 21,604 36 59,335 100 240,092 80 58,330 20 298,421 100 Pwani 110,333 78 30,883 22 141,216 100 16,206 49 17,101 51 33,307 100 126,539 73 47,984 27 174,523 100 Dar es Salaam 26,332 92 2,261 8 28,593 100 4,891 74 1,676 26 6,567 100 31,223 89 3,937 11 35,160 100 Lindi 98,979 79 26,355 21 125,334 100 21,635 52 19,929 48 41,564 100 120,614 72 46,284 28 166,898 100 Mtwara 133,673 74 46,269 26 179,942 100 32,281 46 37,150 54 69,431 100 165,954 67 83,419 33 249,373 100 Ruvuma 156,161 88 21,218 12 177,379 100 23,114 70 9,788 30 32,902 100 179,275 85 31,006 15 210,281 100 Iringa 181,424 85 33,178 15 214,602 100 49,032 53 42,996 47 92,027 100 230,455 75 76,174 25 306,629 100 Mbeya 272,971 82 60,926 18 333,897 100 56,876 47 64,051 53 120,927 100 329,848 73 124,977 27 454,824 100 Singida 145,250 81 34,241 19 179,491 100 20,554 55 16,947 45 37,501 100 165,804 76 51,188 24 216,992 100 Tabora 175,515 71 73,084 29 248,599 100 17,303 43 22,545 57 39,848 100 192,818 67 95,629 33 288,447 100 Rukwa 160,366 81 38,452 19 198,818 100 13,587 50 13,845 50 27,431 100 173,953 77 52,297 23 226,250 100 Kigoma 155,603 81 35,656 19 191,260 100 15,351 45 18,560 55 33,911 100 170,954 76 54,216 24 225,171 100 Shinyanga 287,935 70 123,153 30 411,087 100 29,076 39 45,048 61 74,124 100 317,011 65 168,201 35 485,212 100 Kagera 264,279 82 59,247 18 323,526 100 45,471 55 36,912 45 82,384 100 309,750 76 96,160 24 405,910 100 Mwanza 259,621 78 74,898 22 334,519 100 29,508 46 34,966 54 64,474 100 289,129 72 109,864 28 398,993 100 Mara 150,089 85 25,633 15 175,721 100 28,619 56 22,391 44 51,010 100 178,708 79 48,023 21 226,731 100 Manyara 124,782 72 47,579 28 172,361 100 10,997 42 15,155 58 26,152 100 135,779 68 62,733 32 198,513 100 Mainland 3,612,078 79 934,409 21 4,546,487 100 595,856 51 563,986 49 1,159,843 100 4,207,934 74 1,498,396 26 5,706,329 100 North Unguja 15,095 62 9,165 38 24,260 100 1,913 31 4,180 69 6,094 100 17,008 56 13,345 44 30,354 100 South Unguja 13,476 88 1,896 12 15,371 100 3,113 64 1,775 36 4,888 100 16,589 82 3,670 18 20,259 100 Urban West 13,408 87 1,978 13 15,386 100 2,010 62 1,256 38 3,266 100 15,417 83 3,234 17 18,651 100 North Pemba 14,804 57 11,200 43 26,004 100 1,503 22 5,388 78 6,891 100 16,307 50 16,588 50 32,895 100 South Pemba 15,824 65 8,371 35 24,195 100 1,713 29 4,127 71 5,840 100 17,537 58 12,498 42 30,034 100 Zanzibar 72,606 69 32,610 31 105,216 100 10,252 38 16,726 62 26,977 100 82,858 63 49,336 37 132,193 100 Total 3,684,683 79 967,019 21 4,651,702 100 606,108 51 580,712 49 1,186,820 100 4,290,791 73 1,547,731 27 5,838,523 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 207 3 .13 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Household Members Five years and above by Education Status and Region Region Attending School % Completed % Never Attended to School % Total Dodoma 467,890 5 569,382 5 423,646 7 1,460,918 Arusha 333,342 4 363,230 3 221,919 4 918,492 Kilimanja 413,231 4 537,782 5 98,025 2 1,049,038 Tanga 528,224 6 580,114 5 296,475 5 1,404,813 Morogoro 411,520 4 582,257 5 265,304 4 1,259,080 Pwani 251,147 3 301,777 3 175,926 3 728,850 Dar es Salam 68,742 1 87,797 1 18,670 0 175,209 Lindi 171,738 2 268,185 3 166,069 3 605,993 Mtwara 247,432 3 375,874 4 226,502 4 849,808 Ruvuma 297,727 3 424,298 4 130,178 2 852,203 Iringa 439,772 5 524,650 5 208,667 3 1,173,089 Mbeya 708,261 8 716,193 7 352,799 6 1,777,252 Singida 367,849 4 450,427 4 227,015 4 1,045,291 Tabora 477,612 5 562,326 5 521,008 8 1,560,946 Rukwa 353,404 4 400,983 4 287,744 5 1,042,131 Kigoma 399,721 4 443,650 4 243,805 4 1,087,176 Shinyanga 946,547 10 1,072,470 10 873,433 14 2,892,450 Kagera 667,844 7 713,054 7 379,204 6 1,760,101 Mwanza 830,572 9 844,053 8 574,105 9 2,248,729 Mara 466,634 5 517,389 5 199,341 3 1,183,363 Manyara 361,930 4 375,520 4 264,173 4 1,001,624 Mainland 9,211,136 100 10,711,411 100 6,154,008 100 26,076,555 North Unguja 54,445 23 48,520 22 43,955 24 146,921 South Unguja 35,160 15 42,785 19 12,270 7 90,214 Urban West 36,109 15 42,515 19 15,135 8 93,759 North Pemba 56,635 24 41,735 19 65,738 35 164,108 South Pemba 58,540 24 44,365 20 48,819 26 151,724 Zanzibar 240,889 100 219,919 100 185,917 100 646,725 National 9,452,025 10,931,330 6,339,925 26,723,280 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 208 OWNERSHIP AND LAND USE APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 209 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Number of Farming households by type of land Ownership/Tenure and Region for the 2007/08 agriculture year Region Land ownership/tenure Leased / Certificate of Ownership Owned under Customary Law Bought Rented Borrowed Households with area Share - cropped Households with area under Other forms of Tenure Total number of households No of Househol ds % No of Household s % No of Househol ds % No of Househ olds % No of Household s % No of Household s % No of Households % Dodoma 24,628 6.9 298,715 83.2 40,737 11.3 30,885 8.6 16,414 4.6 1,822 0.5 9,511 2.6 358,969 Arusha 10,811 5.3 143,524 69.8 28,357 13.8 14,257 6.9 10,850 5.3 2,725 1.3 3,722 1.8 205,547 Kilimanjaro 7,433 3.1 214,432 88.3 30,722 12.7 32,402 13.4 20,587 8.5 4,695 1.9 2,161 0.9 242,708 Tanga 17,238 5.2 268,575 81.2 51,576 15.6 12,432 3.8 36,516 11.0 1,444 0.4 4,993 1.5 330,779 Morogoro 29,479 9.9 212,947 71.4 64,398 21.6 55,369 18.6 17,526 5.9 935 0.3 7,760 2.6 298,421 Pwani 7,954 4.6 139,583 80.0 31,888 18.3 1,782 1.0 11,910 6.8 571 0.3 4,378 2.5 174,523 Dar es Salaam 2,846 8.1 9,842 28.0 17,954 51.1 2,439 6.9 6,118 17.4 731 2.1 1,359 3.9 35,160 Lindi 9,080 5.4 140,058 83.9 18,085 10.8 5,182 3.1 11,747 7.0 921 0.6 6,402 3.8 166,898 Mtwara 13,031 5.2 210,610 84.5 46,536 18.7 3,907 1.6 14,356 5.8 2,100 0.8 8,394 3.4 249,373 Ruvuma 10,100 4.8 188,082 89.4 29,034 13.8 10,596 5.0 12,681 6.0 873 0.4 4,170 2.0 210,281 Iringa 24,180 7.9 268,789 87.7 48,690 15.9 41,628 13.6 28,300 9.2 3,098 1.0 11,224 3.7 306,629 Mbeya 28,048 6.2 382,280 84.0 65,572 14.4 72,157 15.9 31,316 6.9 4,151 0.9 11,698 2.6 454,824 Singida 18,047 8.3 175,957 81.1 22,335 10.3 20,331 9.4 8,139 3.8 1,554 0.7 11,659 5.4 216,992 Tabora 17,363 6.0 213,530 74.0 73,852 25.6 26,395 9.2 17,672 6.1 1,937 0.7 4,546 1.6 288,447 Rukwa 11,698 5.2 165,032 72.9 53,297 23.6 23,765 10.5 15,233 6.7 944 0.4 4,700 2.1 226,250 Kigoma 16,205 7.2 198,984 88.4 47,569 21.1 7,771 3.5 21,586 9.6 782 0.3 5,711 2.5 225,171 Shinyanga 15,228 3.1 369,261 76.1 106,532 22.0 106,697 22.0 50,887 10.5 2,910 0.6 5,641 1.2 485,212 Kagera 10,820 2.7 306,560 75.5 161,727 39.8 25,813 6.4 49,733 12.3 2,783 0.7 7,479 1.8 405,910 Mwanza 18,806 4.7 281,447 70.5 121,212 30.4 80,450 20.2 32,206 8.1 2,866 0.7 6,767 1.7 398,993 Mara 11,519 5.1 200,534 88.4 23,827 10.5 23,839 10.5 21,468 9.5 2,839 1.3 5,029 2.2 226,731 Manyara 26,109 13.2 151,115 76.1 29,242 14.7 22,480 11.3 7,004 3.5 3,106 1.6 4,950 2.5 198,513 Mainland 330,623 6 4,539,855 80 1,113,144 20 620,578 11 442,249 8 43,786 1 132,252 2 5,706,329 North Unguja 4,691 15 18,010 59 2,270 7 646 2 10,663 35 343 1.1 2,950 9.7 30,354 South Unguja 4,585 23 9,720 48 1,898 9 456 2 7,619 38 766 3.8 1,777 8.8 20,259 Urban West 2,920 16 3,360 18 2,952 16 283 2 10,739 58 628 3.4 1,350 7.2 18,651 North Pemba 5,282 16 19,754 60 5,643 17 493 1 16,230 49 51 0.2 2,644 8.0 32,895 South Pemba 5,034 17 16,134 54 3,175 11 406 1 14,834 49 214 0.7 2,288 7.6 30,034 Zanzibar 22,511 17 66,978 51 15,936 12 2,283 9 60,085 45 2,003 2 11,009 8 132,193 National Total 353,134 6 4,606,833 79 1,129,080 19 622,862 11 502,334 9 45,789 1 143,261 2 5,838,523 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 210 4.2 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Area of land (ha) by Ownership/Tenure and Region for the 2007/08 agriculture year Region Area leased / Certificate of Ownership Area owned under Customary Law Area Bought Area rented Area Borrowed Area Share - cropped Area under Other forms of Tenure Total area (ha) Dodoma 54,915 674,642 112,978 58,121 26,116 3,114 17,459 947,344 Arusha 11,290 220,500 25,527 11,840 6,293 3,259 4,511 283,220 Kilimanjaro 10,197 173,091 27,195 16,793 8,521 2,197 1,356 239,350 Tanga 52,804 507,488 81,409 10,255 30,777 2,850 12,040 697,623 Morogoro 75,507 393,755 105,446 52,480 13,759 3,726 20,740 665,412 Pwani 19,906 261,366 62,593 1,202 9,612 449 3,855 358,983 Dar es Salaam 6,163 14,221 16,586 1,685 4,384 367 1,885 45,291 Lindi 13,237 283,202 31,804 3,074 8,736 661 11,564 352,278 Mtwara 18,382 371,224 79,663 3,486 8,706 2,063 11,419 494,943 Ruvuma 43,932 646,652 62,876 9,958 9,956 1,689 8,650 783,713 Iringa 52,212 576,814 72,858 34,920 17,314 1,957 14,105 770,180 Mbeya 54,100 647,086 68,924 52,465 19,769 3,781 26,905 873,030 Singida 64,063 399,679 70,875 25,854 9,581 7,427 65,041 642,520 Tabora 86,245 848,624 265,367 32,560 15,211 3,118 11,443 1,262,568 Rukwa 43,475 524,483 178,579 28,623 17,473 1,852 18,902 813,386 Kigoma 17,158 314,707 57,278 4,579 11,688 346 3,293 409,049 Shinyanga 37,830 1,571,207 423,417 138,671 64,233 9,230 13,992 2,258,580 Kagera 13,539 349,006 229,983 16,535 40,642 1,280 4,722 655,708 Mwanza 34,982 609,453 248,495 73,486 26,898 2,841 12,555 1,008,709 Mara 18,182 423,142 30,082 19,504 15,606 3,456 4,397 514,370 Manyara 81,138 398,348 63,591 36,539 7,913 7,715 12,843 608,088 Mainland 809,258 10,208,690 2,315,526 632,627 373,188 63,379 281,677 14,684,345 % 5.5 69.5 15.8 4.3 2.5 0.4 1.9 100 North Unguja 3,595 13,588 1,165 553 6,835 276 1,929 27,940 South Unguja 3,970 7,051 1,777 394 5,669 526 1,585 20,971 Urban West 2,250 2,206 989 159 5,641 219 817 12,280 North Pemba 3,415 14,807 3,175 223 10,607 124 1,604 33,955 South Pemba 4,344 11,848 2,123 254 10,573 125 1,198 30,465 Zanzibar 17,574 49,499 9,228 1,583 39,324 1,270 7,132 125,611 % 14.0 39.4 7.3 1.3 31.3 1.0 5.7 100 National Total 826,833 10,258,189 2,324,754 634,210 412,512 64,649 288,809 14,809,956 % 5.6 69.3 15.7 4.3 2.8 0.4 2.0 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 211 4.3 LAND SUFFICIENCY: Number of Agriculture Households by Whether All Land Available to the Household Was Used during 2007/08 agriculture year and Region Region Was all Land Available to the Hh Used During 2007/08? Yes % No % Total Dodoma 272,522 76 86,447 24 358,969 Arusha 150,675 73 54,873 27 205,547 Kilimanjaro 208,381 86 34,327 14 242,708 Tanga 209,168 63 121,611 37 330,779 Morogoro 213,222 71 85,199 29 298,421 Pwani 111,258 64 63,265 36 174,523 Dar es Salaam 25,789 73 9,371 27 35,160 Lindi 119,074 71 47,824 29 166,898 Mtwara 167,367 67 82,006 33 249,373 Ruvuma 89,853 43 120,428 57 210,281 Iringa 165,867 54 140,762 46 306,629 Mbeya 346,907 76 107,917 24 454,824 Singida 155,297 72 61,695 28 216,992 Tabora 136,630 47 151,817 53 288,447 Rukwa 93,414 41 132,835 59 226,250 Kigoma 122,902 55 102,269 45 225,171 Shinyanga 341,935 70 143,276 30 485,212 Kagera 250,001 62 155,909 38 405,910 Mwanza 285,646 72 113,347 28 398,993 Mara 131,928 58 94,803 42 226,731 Manyara 151,619 76 46,894 24 198,513 Mainland 3,749,455 66 1,956,874 34 5,706,329 North Unguja 27,697 91 2,656 9 30,354 South Unguja 18,172 90 2,087 10 20,259 Urban West 16,234 87 2,418 13 18,651 North Pemba 27,859 85 5,036 15 32,895 South Pemba 28,241 94 1,793 6 30,034 Zanzibar 118,203 89 13,990 11 132,193 National Total 3,867,659 66 1,970,864 34 5,838,523 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 212 4.4 LAND SUFFICIENCY: Number of Agriculture Households by Whether they Consider Having Sufficient Land for the Household and Region during 2007/08 agriculture year Region Do you Consider that you have sufficient land for the Hh? Yes % No % Total Dodoma 163,731 46 195,238 54 358,969 Arusha 31,003 15 174,544 85 205,547 Kilimanjaro 57,932 24 184,776 76 242,708 Tanga 131,712 40 199,066 60 330,779 Morogoro 113,412 38 185,009 62 298,421 Pwani 91,386 52 83,137 48 174,523 Dar es Salaam 10,911 31 24,249 69 35,160 Lindi 96,210 58 70,688 42 166,898 Mtwara 147,035 59 102,338 41 249,373 Ruvuma 110,043 52 100,238 48 210,281 Iringa 138,271 45 168,358 55 306,629 Mbeya 165,850 36 288,974 64 454,824 Singida 72,966 34 144,026 66 216,992 Tabora 150,881 52 137,566 48 288,447 Rukwa 96,673 43 129,577 57 226,250 Kigoma 65,521 29 159,649 71 225,171 Shinyanga 127,892 26 357,320 74 485,212 Kagera 138,051 34 267,859 66 405,910 Mwanza 107,403 27 291,590 73 398,993 Mara 52,714 23 174,017 77 226,731 Manyara 39,401 20 159,112 80 198,513 Mainland 2,109,000 37 3,597,330 63 5,706,329 North Unguja 12,196 40 18,158 60 30,354 South Unguja 10,352 51 9,907 49 20,259 Urban West 5,715 31 12,937 69 18,651 North Pemba 15,447 47 17,448 53 32,895 South Pemba 14,978 50 15,056 50 30,034 Zanzibar 58,688 44 73,506 56 132,193 National Total 2,167,687 37 3,670,835 63 5,838,523 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 213 4.5 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE: Number of Agriculture Households By Whether Female Members of the Household Own or Have Cusomary Right to Land By Region during 2007/08 Agriculture year Region Do any Female Members of the Hh own or have customary right to Land Yes % No % Total Dodoma 96,983 27 261,986 73 358,969 Arusha 44,080 21 161,467 79 205,547 Kilimanjaro 57,931 24 184,777 76 242,708 Tanga 97,208 29 233,571 71 330,779 Morogoro 101,503 34 196,918 66 298,421 Pwani 53,992 31 120,530 69 174,523 Dar es Salaam 8,544 24 26,616 76 35,160 Lindi 42,368 25 124,530 75 166,898 Mtwara 94,069 38 155,304 62 249,373 Ruvuma 65,539 31 144,741 69 210,281 Iringa 141,471 46 165,158 54 306,629 Mbeya 126,816 28 328,009 72 454,824 Singida 47,719 22 169,273 78 216,992 Tabora 44,438 15 244,009 85 288,447 Rukwa 47,194 21 179,056 79 226,250 Kigoma 43,049 19 182,121 81 225,171 Shinyanga 76,734 16 408,477 84 485,212 Kagera 105,637 26 300,273 74 405,910 Mwanza 86,604 22 312,389 78 398,993 Mara 52,604 23 174,127 77 226,731 Manyara 31,750 16 166,763 84 198,513 Mainland 1,466,234 26 4,240,095 74 5,706,329 North Unguja 20,133 66 10,221 34 30,354 South Unguja 14,781 73 5,478 27 20,259 Urban West 15,731 84 2,920 16 18,651 North Pemba 30,053 91 2,842 9 32,895 South Pemba 28,197 94 1,838 6 30,034 Zanzibar 108,895 82 23,298 18 132,193 National Total 1,575,129 27 4,263,393 73 5,838,523 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 214 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Dodoma 297,804 83 99,559 27.7 8,631 2.4 2,122 0.6 4,289 1.2 6,049 1.7 40,073 11.2 4,108 1.1 503 0.1 5,901 1.6 7,867 2.2 26,459 7.4 358,969 Arusha 72,092 35.1 103,721 50.5 14,387 7 20,225 9.8 7,106 3.5 23,516 11.4 11,083 5.4 1,456 0.7 2,017 1 2,307 1.1 6,485 3.2 7,238 3.5 205,547 Kilimanjaro 90,592 37.3 106,908 44 36,071 14.9 80,773 33.3 49,166 20.3 13,647 5.6 18,871 7.8 835 0.3 6,561 2.7 3,588 1.5 3,634 1.5 6,675 2.8 242,708 Tanga 218,076 65.9 92,632 28 58,244 17.6 39,205 11.9 39,081 11.8 6,995 2.1 48,095 14.5 4,435 1.3 4,394 1.3 6,186 1.9 11,267 3.4 56,979 17.2 330,779 Morogoro 255,242 85.5 51,920 17.4 44,030 14.8 17,845 6 21,804 7.3 7,673 2.6 40,338 13.5 3,814 1.3 3,932 1.3 10,005 3.4 6,704 2.2 30,397 10.2 298,421 Pwani 91,974 52.7 37,678 21.6 56,242 32.2 43,534 24.9 31,776 18.2 3,557 2 21,359 12.2 1,088 0.6 739 0.4 1,053 0.6 2,595 1.5 29,013 16.6 174,523 Dar es Salaam 19,288 54.9 7,565 21.5 6,383 18.2 7,564 21.5 8,719 24.8 1,581 4.5 4,073 11.6 323 0.9 322 0.9 365 1 1,474 4.2 2,126 6 35,160 Lindi 81,251 48.7 67,796 40.6 51,142 30.6 13,895 8.3 42,793 25.6 614 0.4 24,981 15 2,747 1.6 76 0 1,714 1 1,008 0.6 11,102 6.7 166,898 Mtwara 120,125 48.2 95,998 38.5 85,374 34.2 13,302 5.3 66,936 26.8 204 0.1 37,849 15.2 4,388 1.8 153 0.1 2,011 0.8 855 0.3 29,210 11.7 249,373 Ruvuma 174,502 83 62,435 29.7 83,523 39.7 22,325 10.6 42,042 20 8,267 3.9 86,925 41.3 29,192 13.9 10,137 4.8 7,479 3.6 8,838 4.2 24,129 11.5 210,281 Iringa 219,276 71.5 133,705 43.6 24,153 7.9 6,918 2.3 12,103 3.9 13,974 4.6 92,547 30.2 11,850 3.9 62,027 20.2 15,709 5.1 19,368 6.3 31,957 10.4 306,629 Mbeya 388,091 85.3 108,899 23.9 107,657 23.7 53,916 11.9 27,988 6.2 9,778 2.1 73,004 16.1 7,461 1.6 27,777 6.1 19,889 4.4 11,573 2.5 29,021 6.4 454,824 Singida 162,975 75.1 71,641 33 3,255 1.5 1,399 0.6 4,001 1.8 13,326 6.1 30,671 14.1 7,773 3.6 1,397 0.6 4,287 2 2,528 1.2 15,220 7 216,992 Tabora 253,006 87.7 115,878 40.2 15,785 5.5 2,391 0.8 9,523 3.3 19,424 6.7 105,677 36.6 33,282 11.5 3,931 1.4 7,968 2.8 12,606 4.4 41,770 14.5 288,447 Rukwa 202,719 89.6 31,210 13.8 12,242 5.4 1,369 0.6 8,940 4 6,288 2.8 70,993 31.4 14,126 6.2 5,420 2.4 7,574 3.3 10,658 4.7 47,002 20.8 226,250 Kigoma 160,701 71.4 99,305 44.1 54,638 24.3 11,360 5 28,303 12.6 2,223 1 74,535 33.1 2,607 1.2 4,954 2.2 3,080 1.4 7,132 3.2 32,937 14.6 225,171 Shinyanga 442,673 91.2 205,170 42.3 13,977 2.9 2,873 0.6 12,650 2.6 70,832 14.6 64,057 13.2 18,566 3.8 6,451 1.3 24,866 5.1 19,793 4.1 45,023 9.3 485,212 Kagera 171,010 42.1 195,632 48.2 69,052 17 124,764 30.7 174,057 42.9 14,865 3.7 73,441 18.1 13,114 3.2 27,767 6.8 7,223 1.8 17,414 4.3 49,110 12.1 405,910 Mwanza 293,400 73.5 212,383 53.2 24,366 6.1 13,590 3.4 66,937 16.8 21,993 5.5 71,331 17.9 8,215 2.1 8,924 2.2 15,687 3.9 12,819 3.2 31,349 7.9 398,993 Mara 191,726 84.6 56,691 25 17,674 7.8 2,031 0.9 12,498 5.5 11,222 4.9 60,500 26.7 6,708 3 4,462 2 6,761 3 11,225 5 26,931 11.9 226,731 Manyara 88,806 44.7 114,332 57.6 7,261 3.7 2,317 1.2 23,629 11.9 36,803 18.5 16,260 8.2 8,241 4.2 4,536 2.3 7,854 4 4,620 2.3 8,345 4.2 198,513 Mainland 3,995,327 70 2,071,059 36.3 794,088 13.9 483,718 8.5 694,337 12.2 292,830 5.1 1,066,666 18.7 184,328 3.2 186,480 3.3 161,505 2.8 180,463 3.2 581,993 10.2 5,706,329 North Unguja 21,460 70.7 5,425 17.9 17,134 56.4 6,106 20.1 5,197 17.1 88 0.3 1,435 4.7 25 0.1 177 0.6 82 0.3 25 0.1 291 1 30,354 South Unguja 9,066 44.8 3,116 15.4 7,834 38.7 7,217 35.6 6,830 33.7 154 0.8 1,105 5.5 170 0.8 177 0.9 0 0 95 0.5 708 3.5 20,259 Urban West 6,782 36.4 1,319 7.1 7,504 40.2 5,087 27.3 4,051 21.7 157 0.8 1,319 7.1 0 0 31 0.2 157 0.8 188 1 502 2.7 18,651 North Pemba 26,242 79.8 2,733 8.3 22,690 69 7,124 21.7 6,202 18.9 154 0.5 1,824 5.5 205 0.6 223 0.7 26 0.1 223 0.7 1,261 3.8 32,895 South Pemba 24,173 80.5 1,418 4.7 20,838 69.4 8,690 28.9 1,249 4.2 58 0.2 935 3.1 27 0.1 62 0.2 81 0.3 80 0.3 530 1.8 30,034 Zanzibar 87,723 66.4 14,011 10.6 76,001 57.5 34,224 25.9 23,529 17.8 611 0.5 6,618 5 428 0.3 670 0.5 346 0.3 612 0.5 3,292 2.5 132,193 National Total 4,083,050 69.9 2,085,069 35.7 870,089 14.9 517,942 8.9 717,866 12.3 293,441 5 1,073,284 18.4 184,756 3.2 187,150 3.2 161,851 2.8 181,075 3.1 585,285 10 5,838,523 4.6 LAND USE: Number of Agriculture Households by Type of Land Use and Region for the 2007/08 agriculture year Regions Type of land use Households under Temporary Mono Crops Households under Temporary Mixed Crops Households under Permanent Mono Crops Households under Permanent Mixed Crops Households under Permanent / Annual Mix Households under Pasture Households under Fallow Households of Uncultivated Usable Land Total number of households Households under Natural Bush Households under Planted Trees Households Rented to Others Households Unusable APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 215 4.7 LAND USE: Area of Land (ha) by land use and Region for the 2007/08 agriculture year Regions Land use area Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Area under Pasture Area under Fallow Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Rented to Others Area Unusable Area of Uncultivated Usable Land Total area (ha) Dodoma 596,791 180,884 4,092 1,259 3,449 10,742 73,233 9,264 141 19,102 9,283 39,105 947,344 Arusha 71,604 115,400 5,147 7,959 3,001 46,701 17,802 725 959 1,712 3,999 8,211 283,220 Kilimanjaro 69,157 62,497 14,300 37,403 24,860 5,464 15,687 1,466 1,206 2,182 1,207 3,921 239,350 Tanga 264,887 82,540 43,526 30,045 39,643 11,631 66,870 12,587 2,272 8,053 7,647 127,923 697,623 Morogoro 370,762 57,793 30,394 10,043 22,715 39,489 61,141 5,039 2,581 13,434 9,941 42,079 665,412 Pwani 82,901 33,410 53,425 63,218 37,580 8,897 28,941 1,853 650 1,627 1,700 44,875 359,077 Dar es Salaam 12,667 3,977 3,766 7,524 6,959 2,024 4,726 244 204 248 1,038 1,913 45,291 Lindi 75,227 66,728 71,408 14,773 71,875 480 31,259 4,611 31 1,522 780 13,584 352,278 Mtwara 92,225 84,282 94,074 13,811 104,451 107 62,464 6,723 618 1,960 597 33,630 494,943 Ruvuma 238,811 64,836 86,718 16,678 58,819 12,309 146,436 83,841 7,701 8,182 10,536 48,847 783,713 Iringa 276,382 143,085 9,430 1,882 10,077 20,501 123,097 21,959 71,631 18,414 24,899 48,857 770,214 Mbeya 454,074 100,445 59,173 30,397 14,034 7,345 92,454 18,155 11,732 20,537 10,676 54,009 873,030 Singida 336,891 127,821 2,281 566 7,659 57,827 49,788 18,869 1,192 10,327 2,521 26,777 642,520 Tabora 512,607 192,069 8,235 1,181 15,931 90,832 216,541 101,315 5,246 14,671 10,926 93,014 1,262,568 Rukwa 411,078 35,291 8,502 634 8,943 20,162 139,616 45,692 3,898 10,945 11,006 117,620 813,386 Kigoma 138,073 71,375 29,930 6,423 18,816 1,637 83,838 5,641 2,981 2,503 5,469 42,362 409,049 Shinyanga 1,108,335 353,922 16,716 2,584 26,068 350,225 122,381 52,634 7,576 57,542 22,079 138,517 2,258,580 Kagera 105,636 125,909 29,672 68,954 135,433 50,661 57,882 14,860 13,015 5,986 8,249 39,698 655,956 Mwanza 410,253 253,078 18,944 7,901 77,583 44,805 78,887 25,076 6,594 21,235 10,767 53,585 1,008,709 Mara 266,108 59,415 11,452 1,579 14,693 24,835 79,050 7,041 3,252 7,310 6,819 32,816 514,370 Manyara 188,587 202,029 5,396 2,178 32,223 69,344 45,487 12,053 2,140 17,001 7,689 23,961 608,088 Mainland 6,083,056 2,416,786 606,583 326,992 734,812 876,018 1,597,580 449,650 145,619 244,492 167,828 1,035,304 14,684,721 % 41 16 4 2 5 6 11 3 1 2 1 7 100 North Unguja 10,513 2,643 7,325 3,234 2,812 82 1,048 2 136 37 3 106 27,940 South Unguja 4,472 1,518 4,086 5,530 4,002 27 534 213 327 . 44 243 20,996 Urban West 2,524 544 2,822 2,928 2,598 44 472 . 32 137 73 106 12,280 North Pemba 10,187 1,291 11,984 4,934 3,786 29 827 202 68 10 104 545 33,967 South Pemba 10,609 651 12,250 5,068 971 36 523 11 19 62 33 233 30,465 Zanzibar 38,305 6,647 38,468 21,693 14,169 218 3,403 428 581 246 256 1,234 125,647 % 30 5 31 17 11 0 3 0 0 0 0 1 100 National Total 6,121,360 2,423,433 645,051 348,685 748,981 876,236 1,600,984 450,078 146,199 244,738 168,084 1,036,538 14,810,368 % 41 16 4 2 5 6 11 3 1 2 1 7 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 216 CROP OWNERSHIP APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 217 5.1 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - MAINLAND Crop SHORT RAINY LONG RAINY Male Female Total Male Female Total Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Maize 1,176,727 73 432,207 27 1,608,934 100 2,666,176 77 813,207 23 3,479,383 100 Paddy 189,240 80 47,761 20 237,002 100 672,046 79 181,370 21 853,416 100 Sorghum 112,535 78 31,943 22 144,478 100 497,941 75 164,386 25 662,327 100 Bulrush Millet 2,525 69 1,134 31 3,660 100 131,769 72 51,956 28 183,725 100 Finger Millet 16,104 65 8,788 35 24,892 100 97,949 75 33,314 25 131,263 100 Wheat 2,472 75 803 25 3,275 100 43,045 61 27,803 39 70,847 100 Barley 89 47 102 53 191 100 267 75 89 25 356 100 CEREALS 1,499,693 74 522,738 26 2,022,431 100 4,109,193 76 1,272,124 24 5,381,317 100 Cassava 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 8,114 Sweet Potato 133,599 49 141,404 51 275,003 100 221,171 47 245,918 53 467,089 100 Irish potatoes 26,256 71 10,809 29 37,065 100 50,609 69 22,995 31 73,604 100 Yams 6,863 41 9,738 59 16,601 100 5,550 48 5,980 52 11,531 100 Coco Yam 25,179 42 34,140 58 59,319 100 14,987 52 13,647 48 28,634 100 ROOTS & TUBERS 200,011 50 198,848 50 398,859 100 303,442 51 292,013 49 595,454 100 Mung Bean 4,555 64 2,591 36 7,146 100 8,500 76 2,730 24 11,230 100 Beans 489,106 61 314,591 39 803,698 100 819,915 67 402,306 33 1,222,221 100 Cowpeas 63,306 60 41,729 40 105,034 100 126,511 59 88,449 41 214,960 100 Green gram 20,156 51 19,507 49 39,664 100 41,030 56 32,388 44 73,418 100 Chick peas 980 64 550 36 1,530 100 39,382 87 5,937 13 45,319 100 Bambaranuts 6,638 42 9,273 58 15,911 100 82,584 59 57,458 41 140,042 100 Field Peas 4,017 43 5,251 57 9,268 100 24,395 53 21,633 47 46,028 100 PULSES 588,758 60 393,493 40 982,251 100 1,142,317 65 610,901 35 1,753,218 100 Sunflower 10,749 68 5,078 32 15,827 100 384,250 80 98,251 20 482,501 100 Simsim 12,344 78 3,477 22 15,821 100 172,838 80 43,701 20 216,539 100 Groundnut 100,171 59 68,534 41 168,705 100 572,137 66 296,308 34 868,444 100 Soya Beans 1,372 87 204 13 1,576 100 13,272 84 2,561 16 15,833 100 Castor Fung 371 100 - - 371 100 365 59 249 41 614 100 OIL SEEDS & OIL NUTS 125,006 62 77,294 38 202,300 100 1,142,861 72 441,070 28 1,583,931 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 218 Cont. Table 5.1 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - MAINLAND Crop SHORT RAINY LONG RAINY Male Female Total Male Female Total Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Okra 8,468 72 3,316 28 11,783 100 10,212 70 4,440 30 14,652 100 Radish 799 81 187 19 985 100 1,101 65 597 35 1,698 100 Turmeric 162 100 - - 162 100 1,189 84 226 16 1,415 100 Bitteer Aubergine 6,777 71 2,820 29 9,597 100 8,765 59 6,107 41 14,871 100 Kothmir - - - - - - - - - - - - Onion 7,664 77 2,308 23 9,973 100 23,140 92 2,132 8 25,273 100 Ginger 2,761 87 412 13 3,174 100 1,543 82 341 18 1,884 100 Zukkin - - - - - - - - - - - - Star Fruit - - - - - - - - - - - - Cabbage 12,977 80 3,221 20 16,199 100 17,596 72 6,714 28 24,310 100 Tomatoes 38,377 82 8,155 18 46,532 100 66,229 81 15,610 19 81,838 100 Spinach 5,068 73 1,868 27 6,935 100 13,735 66 7,009 34 20,743 100 Carrot 1,739 81 418 19 2,157 100 2,209 85 402 15 2,611 100 Chillies 6,696 67 3,339 33 10,035 100 6,460 71 2,578 29 9,038 100 Amaranths 8,444 53 7,451 47 15,895 100 8,999 53 7,950 47 16,949 100 Pumpkins 3,186 43 4,229 57 7,415 100 4,779 50 4,772 50 9,550 100 Cucumber 3,159 74 1,086 26 4,245 100 3,036 76 943 24 3,979 100 Egg Plant 1,099 67 534 33 1,633 100 1,542 72 586 28 2,128 100 Water Mellon 3,655 91 365 9 4,020 100 2,954 95 169 5 3,123 100 Malay - - - - - - 71 100 - - 71 100 FRUITS & VEGETABLES 111,031 74 39,708 26 150,740 100 173,559 74 60,575 26 234,135 100 Cotton 107,220 86 17,404 14 124,625 100 241,749 86 37,757 14 279,506 100 Tobacco 6,255 91 639 9 6,894 100 61,511 91 6,386 9 67,897 100 Pyrethrum 955 75 318 25 1,273 100 5,253 70 2,295 30 7,548 100 Jute - - 37 100 37 100 45 100 - - 45 100 Seaweeds 121 23 395 77 517 100 29 6 466 94 495 100 CASH CROPS 114,551 86 18,794 14 133,346 308,588 87 46,904 13 355,492 100 Total 2,639,051 68 1,250,875 32 3,889,926 100 7,179,960 72 2,723,587 28 9,903,547 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 219 5.2 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - ZANZIBAR Crop SHORT RAINY LONG RAINY Male Female Total Male Female Total Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Maize 4,287 66 2,251 34 6,537 100 7,857 63 4,554 37 12,410 100 Paddy 5,309 60 3,467 40 8,776 100 37,139 59 25,719 41 62,857 100 Sorghum 1,256 64 696 36 1,951 100 3,361 50 3,413 50 6,775 100 Bulrush Millet 2,187 59 1,517 41 3,704 100 207 22 730 78 937 100 Finger Millet - - - - - - - - 29 100 29 100 Wheat - - - - - - 26 45 32 55 57 100 Barley - - - - - - - - - - - - CEREALS 13,038 62 7,930 38 20,968 100 48,589 58 34,476 42 83,065 100 Cassava 150 86 25 14 176 100 397 74 136 26 534 100 Sweet Potato 8,290 68 3,951 32 12,241 100 11,981 71 4,943 29 16,924 100 Irish potatoes 114 100 - - 114 100 152 83 30 17 183 100 Yams 6,918 76 2,232 24 9,150 100 2,763 78 770 22 3,533 100 Coco Yam 2,082 89 269 11 2,351 100 2,191 81 530 19 2,721 100 ROOTS & TUBERS 17,554 73 6,478 27 24,032 100 17,485 73 6,409 27 23,894 100 Mung Bean - - - - - - - - - - - - Beans 42 42 57 58 99 100 219 78 63 22 282 100 Cowpeas 2,409 56 1,873 44 4,283 100 1,181 45 1,465 55 2,646 100 Green gram 978 60 655 40 1,633 100 441 25 1,321 75 1,761 100 Chick peas - - - - - - - - - - - - Bambaranuts 58 51 57 49 115 100 - - - - - - Field Peas - - - - - - - - - - - - PULSES 3,487 57 2,642 43 6,130 100 1,841 39 2,848 61 4,689 100 Sunflower - - - - - - - - - - - - Simsim - - - - - - - - - - - - Groundnut 748 63 446 37 1,194 100 1,128 69 512 31 1,640 100 Soya Beans - - - - - - - - - - - - Castor bean - - - - - - - - - - - - OIL SEEDS & OIL NUTS 748 63 446 37 1,194 100 1,128 69 512 31 1,640 100 ….Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 220 Cont. Table 5.2 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - ZANZIBAR Crop SHORT RAINY LONG RAINY Male Female Total Male Female Total Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Okra 772 69 352 31 1,125 100 1,040 72 404 28 1,444 100 Radish 61 66 32 34 92 100 156 83 32 17 188 100 Turmeric 246 66 126 34 372 100 287 70 126 30 413 100 Bitteer Aubergine 346 75 114 25 460 100 289 70 123 30 411 100 Kothmir - - 31 100 31 100 - - - - - - Onion 63 100 - - 63 100 - - - - - - Ginger - - - - - - - - - - - - Zukkin 25 100 - - 25 100 30 100 - - 30 100 Star Fruit - - 16 100 16 100 - - - - - - Cabbage 92 100 - - 92 100 16 100 - - 16 100 Tomatoes 2,637 77 803 23 3,440 100 2,752 71 1,125 29 3,877 100 Spinach 56 100 - - 56 100 29 100 - - 29 100 Carrot 31 55 25 45 57 100 - - - - - - Chillies 355 67 177 33 531 100 363 80 92 20 455 100 Amaranths 1,233 72 480 28 1,713 100 705 87 109 13 814 100 Pumpkins 1,156 73 434 27 1,590 100 970 64 535 36 1,505 100 Cucumber 916 84 169 16 1,085 100 335 70 144 30 479 100 Egg Plant 1,906 80 463 20 2,368 100 1,806 79 495 21 2,301 100 Water Melon 119 82 25 18 144 100 92 78 25 22 117 100 Malay - - - - - - - - - - - - FRUITS & VEGETABLES 10,014 76 3,247 24 13,262 100 8,870 73 3,210 27 12,081 100 Cotton - - - - - - - - - - - - Tobacco - - - - - - - - - - - - Pyrethrum - - - - - - - - - - - - Jute - - - - - - - - - - - - Seaweed 155 20 607 80 762 100 377 29 931 71 1,308 100 CASH CROPS 155 20 607 80 762 100 377 29 931 71 1,308 100 Total 44,996 68 21,351 32 66,347 100 78,289 62 48,388 38 126,677 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 221 5.3 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - NATIONAL Crop SHORT RAINY LONG RAINY Male Female Total Male Female Total Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Maize 1,181,013 73 434,458 27 1,615,471 100 2,674,032 77 817,761 23 3,491,793 100 Paddy 194,549 79 51,228 21 245,777 100 709,185 77 207,088 23 916,273 100 Sorghum 113,791 78 32,639 22 146,429 100 501,302 75 167,799 25 669,102 100 Bulrush Millet 4,712 64 2,652 36 7,364 100 131,975 71 52,686 29 184,661 100 Finger Millet 16,104 65 8,788 35 24,892 100 97,949 75 33,343 25 131,292 100 Wheat 2,472 75 803 25 3,275 100 43,070 61 27,834 39 70,905 100 Barley 89 47 102 53 191 100 267 75 89 25 356 100 CEREALS 1,512,731 74 530,669 26 2,043,399 100 4,157,781 76 1,306,601 24 5,464,382 100 Cassava 8,265 75 2,782 25 11,047 100 11,522 76 3,608 24 15,131 100 Sweet Potato 141,889 49 145,355 51 287,244 100 233,152 48 250,861 52 484,013 100 Irish potatoes 26,370 71 10,809 29 37,179 100 50,761 69 23,025 31 73,786 100 Yams 13,781 54 11,971 46 25,751 100 8,313 55 6,750 45 15,063 100 Coco Yam 27,261 44 34,409 56 61,670 100 17,178 55 14,177 45 31,355 100 ROOTS & TUBERS 217,565 51 205,326 49 422,891 100 320,927 52 298,421 48 619,348 100 Mung Bean 4,555 64 2,591 36 7,146 100 8,500 76 2,730 24 11,230 100 Beans 489,148 61 314,648 39 803,797 100 820,134 67 402,369 33 1,222,504 100 Cowpeas 65,715 60 43,602 40 109,317 100 127,692 59 89,914 41 217,606 100 Green gram 21,134 51 20,163 49 41,297 100 41,470 55 33,709 45 75,180 100 Chick peas 980 64 550 36 1,530 100 39,382 87 5,937 13 45,319 100 Bambaranuts 6,696 42 9,330 58 16,026 100 82,584 59 57,458 41 140,042 100 Field Peas 4,017 43 5,251 57 9,268 100 24,395 53 21,633 47 46,028 100 PULSES 592,246 60 396,135 40 988,381 100 1,144,158 65 613,750 35 1,757,908 100 Sunflower 10,749 68 5,078 32 15,827 100 384,250 80 98,251 20 482,501 100 Simsim 12,344 78 3,477 22 15,821 100 172,838 80 43,701 20 216,539 100 Groundnut 100,918 59 68,980 41 169,898 100 573,264 66 296,820 34 870,084 100 Soya Beans 1,372 87 204 13 1,576 100 13,272 84 2,561 16 15,833 100 Castor Fung 371 100 - - 371 100 365 59 249 41 614 100 OIL SEEDS & OIL NUTS 125,754 62 77,740 38 203,493 100 1,143,989 72 441,582 28 1,585,571 100 …Cont APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 222 Cont. Table 5.3 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner and Crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - NATIONAL Crop SHORT RAINY LONG RAINY Male Female Total Male Female Total Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Number Row N % Okra 9,240 72 3,668 28 12,908 100 11,252 70 4,844 30 16,096 100 Radish 859 80 218 20 1,078 100 1,257 67 628 33 1,886 100 Turmeric 408 76 126 24 534 100 1,476 81 352 19 1,828 100 Bitteer Aubergine 7,123 71 2,933 29 10,056 100 9,053 59 6,229 41 15,283 100 Kothmir - - 31 100 31 100 - - - - - - Onion 7,727 77 2,308 23 10,035 100 23,140 92 2,132 8 25,273 100 Ginger 2,761 87 412 13 3,174 100 1,543 82 341 18 1,884 100 Zukkin 25 100 - - 25 100 30 100 - - 30 100 Star Fruit - - 16 100 16 100 - - - - - - Cabbage 13,070 80 3,221 20 16,291 100 17,612 72 6,714 28 24,326 100 Tomatoes 41,015 82 8,958 18 49,972 100 68,980 80 16,735 20 85,715 100 Spinach 5,124 73 1,868 27 6,991 100 13,764 66 7,009 34 20,773 100 Carrot 1,771 80 443 20 2,214 100 2,209 85 402 15 2,611 100 Chillies 7,051 67 3,515 33 10,566 100 6,823 72 2,671 28 9,494 100 Amaranths 9,677 55 7,931 45 17,608 100 9,704 55 8,060 45 17,763 100 Pumpkins 4,341 48 4,663 52 9,005 100 5,749 52 5,307 48 11,056 100 Cucumber 4,075 76 1,255 24 5,330 100 3,371 76 1,087 24 4,459 100 Egg Plant 3,005 75 997 25 4,002 100 3,348 76 1,081 24 4,429 100 Water Mellon 3,774 91 390 9 4,164 100 3,045 94 194 6 3,240 100 Malay - - - - - - 71 100 - - 71 100 FRUITS & VEGETABLES 121,046 74 42,956 26 164,001 100 182,429 74 63,786 26 246,215 100 Cotton 107,220 86 17,404 14 124,625 100 241,749 86 37,757 14 279,506 100 Tobacco 6,255 91 639 9 6,894 100 61,511 91 6,386 9 67,897 100 Pyrethrum 955 75 318 25 1,273 100 5,253 70 2,295 30 7,548 100 Jute - - 37 100 37 100 45 100 - - 45 100 Seaweed 276 22 1,002 78 1,278 100 406 23 1,397 77 1,803 100 CASH CROPS 114,707 86 19,401 14 134,107 100 308,965 87 47,835 13 356,800 100 Total 2,684,047 68 1,272,226 32 3,956,273 100 7,258,249 72 2,771,975 28 10,030,224 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 223 5.4 Number of Household members owning most of the crop by Sex of the Main Owner, Season and Region for the agriculture year 2007/08 Region SHORT RAINY SEASON LONG RAINY SEASON Male Female Total Male Female Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 222 61 142 39 364 100 261,640 68 122,523 32 384,162 100 Arusha 31,559 70 13,334 30 44,893 100 111,186 72 43,298 28 154,483 100 Kilimanjaro 95,671 62 57,493 38 153,164 100 110,462 66 56,637 34 167,099 100 Tanga 153,130 73 57,097 27 210,228 100 174,291 72 68,169 28 242,460 100 Morogoro 145,811 75 47,360 25 193,171 100 149,229 75 50,727 25 199,956 100 Pwani 64,678 72 25,330 28 90,008 100 65,974 70 27,927 30 93,901 100 Dar es Salaam 9,705 69 4,426 31 14,131 100 15,821 69 7,024 31 22,845 100 Lindi 1,710 72 656 28 2,366 100 113,039 67 54,915 33 167,954 100 Mtwara 582 79 153 21 735 100 150,060 67 73,701 33 223,762 100 Ruvuma 432 84 81 16 513 100 165,660 73 60,092 27 225,752 100 Iringa 1,010 73 378 27 1,388 100 202,300 63 118,218 37 320,518 100 Mbeya 61,538 60 40,940 40 102,477 100 302,928 63 174,808 37 477,736 100 Singida - - - - - - 178,208 78 49,245 22 227,454 100 Tabora 393 100 - - 393 100 244,236 76 76,448 24 320,684 100 Rukwa 1,845 64 1,028 36 2,874 100 183,993 81 44,119 19 228,112 100 Kigoma 143,921 76 45,549 24 189,470 100 61,456 79 16,518 21 77,974 100 Shinyanga 6,849 65 3,634 35 10,483 100 408,546 67 202,148 33 610,694 100 Kagera 231,143 54 200,670 46 431,813 100 113,634 55 93,942 45 207,576 100 Mwanza 284,069 69 124,698 31 408,767 100 120,288 70 50,424 30 170,712 100 Mara 133,559 74 47,868 26 181,428 100 108,411 73 39,203 27 147,614 100 Manyara 12,924 87 1,977 13 14,901 100 159,071 82 35,779 18 194,850 100 MAINLAND 1,380,754 67 672,814 33 2,053,567 100 3,400,432 70 1,465,866 30 4,866,298 100 North Unguja 9,771 68 4,626 32 14,398 100 13,050 63 7,778 37 20,828 100 South Unguja 8,157 67 4,064 33 12,221 100 5,279 67 2,654 33 7,932 100 Urban West 4,019 67 1,947 33 5,966 100 5,495 68 2,543 32 8,038 100 North Pemba 4,084 59 2,890 41 6,974 100 16,070 55 13,088 45 29,158 100 South Pemba 1,972 66 999 34 2,971 100 15,461 61 9,827 39 25,288 100 ZANZIBAR 28,003 66 14,526 34 42,529 100 55,355 61 35,890 39 91,245 100 NATIONAL 1,408,757 67 687,340 33 2,096,096 100 3,455,787 70 1,501,757 30 4,957,544 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 224 5.5 Planted Area by Region, season and Sex of Household members owning most of the crop for the agriculture year 2007/08 Region SHORT RAINY SEASON LONG RAINY SEASON Male Female Total Male Female Total Area (ha) % Area (ha) % Area (ha) % Area (ha) % Area (ha) % Area (ha) % Dodoma 180 61 634 39 814 100 592,165 68 154,931 32 747,096 100 Arusha 26,299 70 7,698 30 33,997 100 131,242 72 35,740 28 166,983 100 Kilimanjaro 55,371 62 23,467 38 78,839 100 75,841 66 25,507 34 101,347 100 Tanga 137,736 73 40,818 27 178,554 100 202,524 72 55,681 28 258,205 100 Morogoro 195,890 75 40,957 25 236,848 100 195,754 75 42,733 25 238,487 100 Pwani 45,997 72 13,674 28 59,671 100 65,125 70 17,783 30 82,908 100 Dar es Salaam 5,030 69 1,262 31 6,292 100 10,390 69 2,892 31 13,282 100 Lindi 790 72 504 28 1,294 100 123,163 67 43,500 33 166,663 100 Mtwara 604 79 62 21 666 100 135,647 67 49,149 33 184,795 100 Ruvuma 476 84 25 16 501 100 244,995 73 55,977 27 300,972 100 Iringa 877 73 238 27 1,116 100 298,344 63 120,407 37 418,750 100 Mbeya 35,047 60 17,526 40 52,573 100 393,896 63 121,914 37 515,810 100 Singida . - . - . - 412,188 78 52,397 22 464,584 100 Tabora 601 100 . - 601 100 602,789 76 85,535 24 688,324 100 Rukwa 1,944 64 1,106 36 3,050 100 382,665 81 43,693 19 426,358 100 Kigoma 124,331 76 26,200 24 150,530 100 36,430 79 6,932 21 43,362 100 Shinyanga 15,784 65 3,080 35 18,864 100 1,206,483 67 218,902 33 1,425,384 100 Kagera 152,367 54 92,826 46 245,193 100 54,654 55 29,141 45 83,795 100 Mwanza 416,393 69 95,965 31 512,358 100 122,455 70 31,057 30 153,512 100 Mara 138,566 74 31,651 26 170,217 100 104,282 73 22,975 27 127,258 100 Manyara 9,884 87 1,290 13 11,175 100 334,784 82 50,501 18 385,285 100 MAINLAND 1,364,168 67 398,983 33 1,763,152 100 5,725,816 70 1,267,347 30 6,993,162 100 North Unguja 4,142 68 1,581 32 5,724 100 6,283 63 3,038 37 9,321 100 South Unguja 3,009 67 1,319 33 4,328 100 2,672 67 829 33 3,500 100 Urban West 1,209 67 525 33 1,734 100 1,901 68 923 32 2,825 100 North Pemba 1,269 59 790 41 2,060 100 6,718 55 4,632 45 11,350 100 South Pemba 677 66 283 34 960 100 6,918 61 3,740 39 10,658 100 ZANZIBAR 10,307 66 4,498 34 14,805 100 24,491 61 13,161 39 37,653 100 Total 1,374,475 67 403,481 33 1,777,956 100 5,750,307 70 1,280,508 30 7,030,815 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 225 CROP PRODUCTION BY REGION APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 226 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Maize Paddy Sorghum Bulrush Millet (REPEATED ON NEXT TABLE) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 142 115 58 0.5 0 0 0 0.0 Arusha 34,059 17,689 29,656 1.7 673 308 572 1.9 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Kilimanjaro 117,547 44,532 51,920 1.2 7,622 4,183 7,175 1.7 140 46 9 0.2 0 0 0 0.0 Tanga 192,686 128,181 161,850 1.3 1,563 660 2,498 3.8 232 56 46 0.8 0 0 0 0.0 Morogoro 149,020 120,206 121,209 1.0 77,066 87,716 160,938 1.8 7,869 4,004 2,668 0.7 208 253 31 0.0 Pwani 65,631 35,579 30,980 0.9 16,623 8,968 13,957 1.6 2,388 774 554 0.7 0 0 0 0.0 Dar es Salaam 5,974 2,200 1,319 0.6 433 81 41 0.5 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Lindi 523 587 226 0.4 248 201 273 1.4 181 48 32 0.7 0 0 0 0.0 Mtwara 458 314 458 1.5 124 50 43 0.9 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Ruvuma 432 207 554 2.7 345 176 97 0.6 132 21 9 0.4 0 0 0 0.0 Iringa 921 750 1,238 1.7 139 56 222 4.0 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Mbeya 90,759 41,790 56,543 1.4 3,265 1,262 561 0.4 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Singida 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Tabora 393 213 205 1.0 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Rukwa 1,669 1,237 1,724 1.4 402 507 564 1.1 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 Kigoma 169,628 80,541 98,382 1.2 9,532 5,065 5,916 1.2 19,514 6,704 6,320 0.9 0 0 0 0.0 Shinyanga 7,431 6,018 6,940 1.2 4,887 4,710 6,276 1.3 685 403 211 0.5 44 267 439 1.6 Kagera 321,045 88,082 108,856 1.2 9,997 8,017 18,351 2.3 14,608 4,051 4,927 1.2 408 413 553 1.3 Mwanza 311,850 226,939 208,491 0.9 99,004 75,603 109,158 1.4 21,760 12,142 9,820 0.8 2,903 3,466 2,135 0.6 Mara 127,938 81,917 139,568 1.7 4,908 2,946 3,674 1.2 76,770 40,647 51,642 1.3 97 39 44 Manyara 10,971 6,150 13,815 2.2 171 266 677 2.5 57 46 160 3.5 0 0 0 0.0 MAINLAND 1,608,934 883,130 1,033,934 1.2 237,002 200,775 330,995 1.6 144,478 69,058 76,457 1.1 3,660 4,438 3,202 0.7 North Unguja 2,764 614 762 1.2 4,319 1,549 1,813 1.2 922 223 152 0.7 316 36 17 0.5 South Unguja 2,079 370 628 1.7 2,389 993 1,358 1.4 213 28 13 0.5 0 0 0 0.0 Urban West 1,068 164 409 2.5 1,319 328 491 1.5 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 North Pemba 128 51 136 2.7 446 165 269 1.6 639 135 84 0.6 2,986 719 648 0.9 South Pemba 499 95 109 1.1 303 90 101 1.1 178 28 21 0.7 402 117 57 0.5 ZANZIBAR 6,537 1,295 2,045 1.6 8,776 3,125 4,032 1.3 1,951 414 270 0.7 3,704 871 721 0.8 NATIONAL 1,615,471 884,425 1,035,979 1.2 245,777 203,900 335,027 1.6 146,429 69,472 76,727 1.1 7,364 5,309 3,923 0.7 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 227 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Bulrush Millet Finger Millet Wheat Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0.0 119 73 71.66 .99 433 597 5.78 .01 Kilimanjaro 0 0 0 0.0 2,131 435 124.69 .29 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0.0 0 0 0 0 232 66 34.84 .53 Morogoro 208 253 31 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pwani 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0.0 37 8 18.63 2.47 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0.0 81 8 13.03 1.58 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0.0 0 0 0 0 159 32 15.58 .48 Mbeya 0 0 0 0.0 1,509 344 530.10 1.54 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0.0 112 362 379.88 1.05 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0.0 1,944 601 421.41 .70 425 86 65.83 .77 Shinyanga 44 267 439 1.6 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 408 413 553 1.3 4,910 1,045 489.39 .47 0 0 0 0 Mwanza 2,903 3,466 2,135 0.6 1,043 666 244.17 .37 159 64 63.43 .99 Mara 97 39 44 13,005 5,114 4,465.65 .87 0 0 0 0 Manyara 0 0 0 0.0 0 0 0 0 1,758 314 290.12 .92 MAINLAND 3,660 4,438 3,202 0.7 24,892 8,655 6,758.62 .78 3,275 1,225 521.58 .43 North Unguja 316 36 17 0.5 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 2,986 719 648 0.9 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 402 117 57 0.5 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 3,704 871 721 0.8 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 7,364 5,309 3,923 0.7 24,892 8,655 6,758.62 .78 3,275 1,225 521.58 .43 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 228 Cont Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Barley Seaweed Sweet Potato Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 222 13 3.33 .02 Arusha 89 36 13.37 .37 0 0 0 0 807 318 914.67 1.13 Kilimanjaro 0 0 0 0 0 0 0 0 3,070 409 497.35 .16 Tanga 0 0 0 0 0 0 0 0 4,620 858 1,391.11 .30 Morogoro 0 0 0 0 0 0 .00 .00 3,007 1,169 2,624.63 .87 Pwani 0 0 0 0 407 124 555.89 4.50 1,571 440 873.86 .56 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 1,155 298 509.14 .44 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 81 16 32.58 .40 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 2,152 489 892.81 .41 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 0 0 0 0 9,505 1,459 1,918.97 .20 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 2,724 1,879 2,158.42 .79 Kagera 102 17 29.66 1.80 0 0 0 0 80,917 10,506 24,634.56 .30 Mwanza 0 0 0 0 0 0 0 0 120,793 33,333 61,276.87 .51 Mara 0 0 0 0 0 0 0 0 43,489 12,266 26,633.03 .61 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 888 142 435.69 .49 MAINLAND 191 53 43.03 .82 517 237 564.31 2.38 275,003 63,595 124,797.00 .45 North Unguja 0 0 0 0 158 19 30.56 1.60 5,209 1,393 2,581.59 .50 South Unguja 0 0 0 0 578 142 138.07 .98 3,117 789 1,891.86 .61 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 2,167 453 896.77 .41 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 1,552 411 844.88 .54 South Pemba 0 0 0 0 27 5 16.07 2.96 196 53 53.86 .27 ZANZIBAR 0 0 0 0 762 166 184.69 1.11 12,241 3,100 6,268.96 .51 NATIONAL 191 53 43.03 .00 1,278 404 749.00 1.86 287,244 66,695 131,065.96 .46 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 229 Con. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Irish potatoes Yams Coco Yam Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 1,634 834 2,338.44 1.43 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilimanjaro 1,952 511 418.63 .21 665 31 34.67 .05 6,076 395 362.77 .92 Tanga 26,900 7,345 10,377.66 .39 84 34 3.69 .04 568 143 74.06 .52 Morogoro 279 71 209.33 .75 18 1 1.65 .09 472 100 108.50 1.08 Pwani 0 0 0 0 175 140 87.34 .50 29 1 .44 .37 Dar es Salaam 0 0 0 0 85 133 106.04 1.25 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 1,090 356 1,418.22 1.30 0 0 0 0 3,626 390 294.02 .75 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 359 39 191.98 .54 270 8 22.59 .08 709 130 125.24 .97 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 3,295 402 582.62 .18 14,182 1,300 1,951.14 .14 47,745 5,399 4,656.18 .86 Mwanza 0 0 0 0 607 227 544.00 .90 94 38 7.51 .20 Mara 560 113 267.40 .48 516 135 341.07 .66 0 0 0 0 Manyara 997 185 1,119.25 1.12 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 37,065 9,857 16,923.54 .46 16,601 2,009 3,092.17 .19 59,319 6,596 5,628.71 .85 North Unguja 51 6 14.00 .28 3,452 757 1,163.71 .34 761 128 115.12 .90 South Unguja 0 0 0 0 4,705 783 1,539.48 .33 1,042 201 209.12 1.04 Urban West 63 4 10.52 0 911 197 341.88 .38 377 40 47.66 1.19 North Pemba 0 0 0 0 29 6 7.80 .27 29 3 3.36 1.14 South Pemba 0 0 0 0 54 14 30.79 .58 111 21 21.41 1.02 ZANZIBAR 114 11 24.52 .22 9,150 1,757 3,083.66 .34 2,320 392 396.67 1.01 NATIONAL 37,179 9,867 16,948.05 .46 25,751 3,766 6,175.84 .24 61,639 6,988 6,025.38 .86 Cont….. Cont. Table5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 230 (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Mung Bean Beans Cowpeas Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 220 129 66.87 .52 24,513 10,644 12,591.57 1.18 367 83 26.65 .32 Kilimanjaro 399 62 22.20 .36 84,811 20,682 9,579.76 .46 5,885 955 172.01 .18 Tanga 892 356 306.28 .86 71,492 23,384 20,489.99 .88 21,779 10,415 3,710.06 .36 Morogoro 947 854 681.63 .80 16,240 7,224 4,360.44 .60 6,911 2,170 1,047.62 .48 Pwani 428 153 105.28 .69 1,936 503 317.95 .63 33,223 9,043 2,670.17 .30 Dar es Salaam 80 10 31.67 3.13 0 0 0 0 5,511 869 261.32 .30 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 29 1 .58 .55 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 153 31 12.22 .40 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 394 140 105.22 .75 0 0 0 0 Mbeya 367 182 2,464.33 13.56 9,273 3,575 2,745.26 .77 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 1,042 549 599.43 1.09 0 0 0 0 Kigoma 1,089 334 261.92 .78 131,002 40,079 25,643.72 .64 2,172 441 214.36 0 Shinyanga 0 0 0 0 3,831 1,272 746.27 .59 539 123 115.47 .94 Kagera 1,628 291 321.33 1.10 323,009 101,401 79,738.77 .79 1,705 210 131.61 .63 Mwanza 590 85 350.88 4.13 94,065 28,590 16,567.71 .58 25,031 3,473 1,633.77 .47 Mara 506 244 1,058.60 4.34 31,529 8,511 11,432.66 1.34 1,572 483 439.78 .91 Manyara 0 0 0 0 10,559 3,839 2,999.72 .78 158 32 55.92 1.75 MAINLAND 7,146 2,700 5,670.97 2.10 803,698 250,392 187,918.48 .75 105,034 28,328 10,491.54 .37 North Unguja 0 0 0 0 57 17 6.96 .42 860 175 52.87 .30 South Unguja 0 0 0 0 16 2 1.14 .58 254 44 18.52 .42 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 188 74 43.17 .00 North Pemba 0 0 0 0 26 5 1.54 .30 1,558 378 240.89 .00 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 1,422 381 211.14 .00 ZANZIBAR 0 0 0 0 99 24 9.63 .40 4,283 1,052 566.58 .00 NATIONAL 7,146 2,700 5,670.97 2.10 803,797 250,416 187,928.11 .75 109,317 29,379 11,058.12 .00 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 231 Cont. Table5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Green gram Chick peas Bambaranuts Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 725 187 434.74 2.33 398 122 109.95 .90 0 0 0 0 Kilimanjaro 1,972 286 32.40 .11 0 0 0 0 0 0 0 0 Tanga 4,037 1,382 517.94 .37 130 105 .00 .00 0 0 0 0 Morogoro 1,347 343 225.18 .66 0 0 0 0 998 236 101.73 .43 Pwani 2,474 715 234.90 .33 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 75 5 .60 .13 0 0 0 0 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 153 55 122.19 2.22 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 126 25 12.58 .49 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 187 23 56.02 2.47 0 0 0 0 439 59 58.47 .99 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 204 21 12.24 .59 0 0 0 0 8,598 1,062 521.83 .49 Mwanza 28,301 6,167 4,877.21 .79 820 338 265.56 .79 5,178 831 498.38 .60 Mara 189 38 13.06 .34 182 96 20.82 .22 415 71 88.47 1.25 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 158 32 15.32 .48 MAINLAND 39,664 9,221 6,526.46 .71 1,530 661 396.33 .60 15,911 2,316 1,296.77 .56 North Unguja 675 142 163.26 1.15 0 0 0 0 25 10 3.31 .32 South Unguja 664 83 55.25 .67 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 31 3 .47 .15 0 0 0 0 31 6 6.28 .99 North Pemba 205 48 98.83 2.04 0 0 0 0 58 9 7.88 .89 South Pemba 58 7 20.47 3.00 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 1,633 283 338.28 1.19 0 0 0 0 115 26 17.47 .68 NATIONAL 41,297 9,504 6,864.74 .72 1,530 661 396.33 .60 16,026 2,341 1,314.25 .56 Cont.. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 232 Region Field Peas Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0 Kilimanjaro 1,104 56 31.39 .56 Tanga 232 56 84.55 1.50 Morogoro 1,116 212 213.80 1.01 Pwani 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 Iringa 159 16 11.93 .74 Mbeya 318 81 28.64 .36 Singida 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 Kigoma 204 49 8.47 .17 Shinyanga 0 0 0 0 Kagera 5,908 859 458.54 .53 Mwanza 0 0 0 0 Mara 226 98 111.21 1.14 Manyara 0 0 0 0 MAINLAND 9,268 1,428 948.53 .66 North Unguja 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 NATIONAL 9,268 1,428 948.53 .66 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 233 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Sunflower Simsim Groundnut Soya Beans Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 142 173 51.96 .30 0 0 0 0 142 346 207.57 .60 0 0 0 0 Arusha 72 26 26.79 1.02 0 0 0 0 0 0 0 0 478 97 97.94 1.01 Kilimanjaro 11,026 2,570 574.15 .22 108 7 .22 .03 3,667 663 72.33 .11 0 0 0 0 Tanga 336 189 29.36 .16 1,545 908 374.54 .41 4,287 1,002 978.09 .98 0 0 0 0 Morogoro 2,523 2,855 1,474.89 .52 10,228 4,932 1,817.02 .37 3,733 1,859 815.24 .44 0 0 0 0 Pwani 58 12 .58 .05 2,037 748 267.18 .36 419 135 47.80 .36 0 0 0 0 Dar es Salaam 68 8 6.82 .82 42 2 1.19 .53 937 282 76.88 .27 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 105 34 14.66 .43 76 15 3.42 .22 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 153 93 61.09 .66 153 62 30.55 .49 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 87 71 .00 .00 Iringa 66 40 12.66 .32 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 12,480 3,128 1,347.93 .43 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 126 51 30.18 .59 0 0 0 0 Rukwa 225 91 67.53 .74 0 0 0 0 176 54 70.56 1.32 0 0 0 0 Kigoma 373 125 203.15 1.63 0 0 0 0 33,162 10,744 7,852.23 .73 0 0 0 0 Shinyanga 433 351 359.41 1.02 0 0 0 0 2,093 623 301.96 .48 0 0 0 0 Kagera 78 16 26.98 1.70 102 4 2.55 .62 56,455 10,253 8,005.14 .78 425 52 17.74 .34 Mwanza 0 0 0 0 1,246 219 71.61 .33 47,835 15,955 8,692.26 .54 361 145 324.58 2.24 Mara 426 457 242.14 .53 254 77 9.91 .13 2,965 825 1,019.03 1.24 225 63 121.67 1.94 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 15,827 6,913 3,076.43 .45 15,821 7,025 2,619.97 .37 168,705 45,995 29,551.16 .64 1,576 427 561.94 1.32 North Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 343 69 53.43 .78 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 91 40 23.71 .59 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 283 40 13.41 .33 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 175 25 16.73 .66 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 302 91 72.39 .80 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 0 0 0 0 1,194 265 179.68 .68 0 0 0 0 NATIONAL 15,827 6,913 3,076.43 .45 15,821 7,025 2,619.97 .00 169,898 46,260 29,730.84 .00 1,576 427 561.94 1.32 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 234 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Castor Fung Okra Radish Turmeric Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0 287 70 50.93 .72 239 94 83.61 .89 119 77 11.94 .15 Kilimanjaro 0 0 0 0 806 190 678.86 3.57 0 0 0 0 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0 868 235 128.31 .55 0 0 0 0 0 0 0 0 Morogoro 0 0 0 0 1,783 531 591.35 1.11 18 2 5.31 2.96 0 0 0 0 Pwani 0 0 0 0 1,894 435 546.36 1.26 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 2,767 650 1,388.46 2.14 0 0 0 0 42 9 2.12 .25 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 153 62 12.22 .20 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 125 15 3.75 .25 0 0 0 0 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 643 168 120.44 .72 333 114 54.92 .48 0 0 0 0 Shinyanga 0 0 0 0 100 20 50.08 2.47 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 0 0 0 0 689 154 155.41 1.01 0 0 0 0 0 0 0 0 Mwanza 371 51 35.13 .69 1,188 148 407.22 2.75 256 129 319.73 2.47 0 0 0 0 Mara 0 0 0 0 323 216 362.23 1.68 140 28 140.00 4.94 0 0 0 0 Manyara 0 0 0 0 158 4 3.95 1.03 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 371 51 35.13 .69 11,783 2,898 4,499.59 1.55 985 368 603.57 1.64 162 86 14.06 .16 North Unguja 0 0 0 0 361 46 246.14 5.36 32 6 4.73 .74 315 42 42.37 1.00 South Unguja 0 0 0 0 331 33 34.78 1.06 61 26 15.96 .61 30 6 10.64 1.73 Urban West 0 0 0 0 377 40 41.82 1.03 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 29 2 .09 .06 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 27 1 .16 .30 0 0 0 0 27 11 40.16 3.71 ZANZIBAR 0 0 0 0 1,125 121 323.00 2.67 92 32 20.68 .64 372 59 93.17 1.57 NATIONAL 371 51 35.13 .69 12,908 3,019 4,822.59 1.60 1,078 400 624.25 .00 534 145 107.23 .74 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 235 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Bitter Aubergine Kothmir Onion Ginger Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 222 90 337.60 3.75 0 0 0 0.00 Arusha 735 156 484.59 3.10 0 0 0 0 1,838 537 1,194.95 2.23 0 0 0 0.00 Kilimanjaro 365 85 279.67 3.30 0 0 0 0 2,063 480 1,219.00 2.54 2,113 634 2,368.39 3.73 Tanga 1,002 132 255.24 1.93 0 0 0 0 1,357 207 651.70 3.15 872 381 965.17 2.53 Morogoro 951 211 1,097.86 5.20 0 0 0 0 636 119 234.32 1.96 0 0 0 0.00 Pwani 325 18 162.72 9.26 0 0 0 0 87 9 .70 .08 0 0 0 0.00 Dar es Salaam 185 36 96.15 2.65 0 0 0 0 68 8 .00 .00 0 0 0 0.00 Lindi 0 0 0 .00 0 0 0 0 1,215 315 834.75 2.65 0 0 0 0.00 Mtwara 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 Ruvuma 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 Iringa 0 0 0 .00 0 0 0 0 109 33 218.66 6.59 0 0 0 0.00 Mbeya 0 0 0 .00 0 0 0 0 157 33 225.09 6.87 0 0 0 0.00 Singida 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 Tabora 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 Rukwa 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 Kigoma 408 70 303.40 4.32 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 Shinyanga 0 0 0 .00 0 0 0 0 100 41 283.85 7.00 0 0 0 0.00 Kagera 4,748 262 587.81 2.24 0 0 0 0 567 67 91.36 1.37 92 7 .00 0.00 Mwanza 780 108 859.57 7.98 0 0 0 0 710 176 493.46 2.80 0 0 0 0.00 Mara 97 20 38.73 1.98 0 0 0 0 685 112 440.40 3.94 97 24 4.65 0.20 Manyara 0 0 0 .00 0 0 0 0 158 32 31.59 .99 0 0 0 0.00 MAINLAND 9,597 1,098 4,165.74 3.79 0 0 0 0 9,973 2,258 6,257.44 2.77 3,174 1,046 3,338.21 3.19 North Unguja 133 6 9.67 1.61 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 South Unguja 138 44 357.29 8.04 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 Urban West 188 17 64.62 3.91 31 2 1.88 1.14 63 6 9.73 1.53 0 0 0 0.00 North Pemba 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 South Pemba 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 .00 0 0 0 0.00 ZANZIBAR 460 67 431.58 6.45 31 2 1.88 1.14 63 6 9.73 1.53 0 0 0 0.00 NATIONAL 10,056 1,165 4,597.32 3.95 31 2 1.88 .00 10,035 2,265 6,267.18 2.77 3,174 1,046 3,338.21 3.19 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 236 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region zucchini Star Fruit Cabbage Tomatoes Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 222 34 107 3.12 Arusha 0 0 0 0 0 0 0 0 1,844 286 2,479.97 8.68 3,307 937 12,345 13.17 Kilimanjaro 0 0 0 0 0 0 0 0 775 103 322.85 3.12 2,718 522 3,890 7.46 Tanga 0 0 0 0 0 0 0 0 2,927 594 3,268.20 5.50 6,609 1,101 24,721 22.46 Morogoro 0 0 0 0 0 0 0 0 508 126 740.83 5.88 2,477 614 4,770 7.77 Pwani 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,367 338 1,991 5.90 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 42 4 31.77 7.41 867 128 498 3.87 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 380 92 1,019 11.05 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 159 16 214.69 13.34 159 16 557 34.58 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 633 144 527.88 3.65 927 138 2,725 19.71 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 402 27 186.15 6.90 803 153 5,945 38.84 Kigoma 0 0 0 0 0 0 0 0 449 44 400.50 9.05 3,493 865 11,478 13.27 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 100 61 315 5.19 Kagera 0 0 0 0 0 0 0 0 6,372 619 1,903.38 3.07 12,991 1,280 11,810 9.22 Mwanza 0 0 0 0 0 0 0 0 1,060 132 485.38 3.68 6,520 1,267 14,274 11.27 Mara 0 0 0 0 0 0 0 0 1,028 274 1,338.95 4.89 3,432 585 11,332 19.37 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 158 32 569 17.78 MAINLAND 0 0 0 0 0 0 0 0 16,199 2,370 11,900.56 5.02 46,532 8,163 108,346 13.27 North Unguja 25 5 5.09 .99 0 0 0 0 0 0 0 0 961 168 713 4.25 South Unguja 0 0 0 0 16 1 .05 .06 61 9 3.04 .33 1,357 264 669 2.53 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 31 3 18.84 5.93 722 99 574 5.81 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 289 56 686 12.22 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 111 25 157 6.39 ZANZIBAR 25 5 5.09 .99 16 1 .05 .06 92 12 21.88 1.76 3,440 612 2,798 4.58 NATIONAL 25 5 5.09 .99 16 1 .05 .06 16,291 2,383 11,922.44 5.00 49,972 8,775 111,145 12.67 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 237 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Spinach Carrot Chillies Amaranths Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 222 16 100.84 6.23 0 0 0 0 0 0 0 0 222 27 5.55 .21 Arusha 1,025 113 225.52 1.99 836 121 528.42 4.35 616 58 273.41 4.68 775 48 150.76 3.16 Kilimanjaro 1,330 108 270.35 2.50 497 87 489.11 5.64 1,584 191 583.76 3.06 1,729 136 311.53 2.29 Tanga 587 71 361.28 5.11 232 24 46.46 1.98 1,469 209 558.57 2.68 901 117 643.27 5.50 Morogoro 657 68 366.37 5.36 193 50 591.85 11.90 928 163 446.33 2.74 1,103 204 430.95 2.12 Pwani 416 49 244.73 4.99 0 0 0 0 550 169 316.98 1.88 756 78 774.72 9.98 Dar es Salaam 602 91 423.97 4.64 0 0 0 0 816 123 385.30 3.13 2,148 324 1,816.12 5.60 Lindi 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 314 17 69.16 4.10 0 0 0 0 0 0 0 0 1,099 66 14.29 .22 Singida 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 .00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 225 18 33.77 1.85 0 0 0 0 0 0 0 0 176 36 1,428.34 40.00 Kigoma 0 0 0 .00 0 0 0 0 174 46 97.24 2.10 749 131 612.12 4.68 Shinyanga 200 30 45.07 1.48 0 0 0 0 0 0 0 0 100 20 10.02 .49 Kagera 186 13 35.54 2.80 207 15 14.86 1.01 2,219 188 124.93 .66 4,390 399 702.96 1.76 Mwanza 994 103 723.35 7.01 53 5 15.91 2.96 1,117 222 390.71 1.76 1,588 85 770.42 9.02 Mara 17 2 11.88 6.92 140 28 92.40 3.26 247 30 45.78 1.53 157 58 111.79 1.91 Manyara 158 4 31.59 7.06 0 0 0 0 316 36 414.65 11.58 0 0 0 0 MAINLAND 6,935 705 2,943.41 4.18 2,157 330 1,779.01 5.40 10,035 1,434 3,637.66 2.54 15,895 1,729 7,782.82 4.50 North Unguja 0 0 0 0 25 0 5.88 19.02 76 5 22.65 4.15 578 62 76.09 1.24 South Unguja 30 2 6.08 3.80 0 0 0 0 235 21 16.58 .80 434 44 160.50 3.67 Urban West 0 0 0 0 31 3 10.36 3.26 220 21 23.08 1.08 377 36 304.86 8.36 North Pemba 26 5 71.75 13.83 0 0 0 0 0 0 0 0 187 20 139.21 6.94 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 138 15 42.74 2.84 ZANZIBAR 56 7 77.83 11.47 57 3 16.24 4.66 531 48 62.31 1.31 1,713 177 723.41 4.09 NATIONAL 6,991 711 3,021.24 4.25 2,214 333 1,795.25 5.39 10,566 1,482 3,699.96 2.50 17,608 1,906 8,506.23 4.46 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 238 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Pumpkins Cucumber Egg Plant Water Mellon Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0 244 74 390.43 5.27 165 58 516.70 8.90 0 0 0 0 Kilimanjaro 212 21 25.38 1.19 521 78 350.67 4.52 0 0 0 0 176 71 65.14 .91 Tanga 56 0 .84 3.71 0 0 0 0 140 14 29.50 2.07 36 15 182.25 12.35 Morogoro 1,150 214 931.97 4.35 35 7 42.66 5.95 469 49 70.09 1.42 162 33 31.97 .97 Pwani 819 111 355.47 3.21 976 145 391.60 2.70 58 4 1.89 .54 875 489 3,098.35 6.34 Dar es Salaam 933 92 125.45 1.36 651 261 1,007.30 3.86 380 67 216.73 3.24 1,199 590 3,729.27 6.32 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 159 16 39.76 2.47 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 439 16 16.81 1.04 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 116 18 75.25 4.28 0 0 0 0 436 113 1,405.20 12.43 Shinyanga 100 20 50.08 2.47 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 3,295 205 948.32 4.63 1,154 89 179.62 2.02 92 0 5.52 14.82 147 15 132.59 8.89 Mwanza 251 33 31.51 .96 0 0 0 0 92 19 124.34 6.67 159 32 317.13 9.88 Mara 0 0 0 0 548 55 133.67 2.43 237 66 205.68 3.09 673 452 1,430.04 3.16 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 158 16 78.98 4.94 MAINLAND 7,415 729 2,525.59 3.47 4,245 726 2,571.19 3.54 1,633 277 1,170.46 4.22 4,020 1,826 10,470.92 5.73 North Unguja 285 42 435.81 10.29 331 53 96.79 1.84 721 110 496.07 4.51 51 21 64.64 3.12 South Unguja 1,148 190 1,701.41 8.96 387 65 249.92 3.84 1,037 135 287.90 2.13 30 12 12.16 .99 Urban West 157 29 532.10 18.60 314 59 200.61 3.41 502 90 669.25 7.41 63 6 37.68 5.93 North Pemba 0 0 0 0 26 10 23.06 2.22 55 4 86.14 20.86 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 27 4 1.87 .49 54 3 2.14 .66 0 0 0 0 ZANZIBAR 1,590 261 2,669.31 10.23 1,085 191 572.25 3.00 2,368 343 1,541.50 4.49 144 39 114.48 2.91 NATIONAL 9,005 990 5,194.90 5.25 5,330 917 3,143.45 3.43 4,002 620 2,711.96 4.37 4,164 1,865 10,585.40 5.67 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 239 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Pumpkins Cucumber Egg Plant Water Mellon Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0 244 74 390.43 5.27 165 58 516.70 8.90 0 0 0 0 Kilimanjaro 212 21 25.38 1.19 521 78 350.67 4.52 0 0 0 0 176 71 65.14 .91 Tanga 56 0 .84 3.71 0 0 0 0 140 14 29.50 2.07 36 15 182.25 12.35 Morogoro 1,150 214 931.97 4.35 35 7 42.66 5.95 469 49 70.09 1.42 162 33 31.97 .97 Pwani 819 111 355.47 3.21 976 145 391.60 2.70 58 4 1.89 .54 875 489 3,098.35 6.34 Dar es Salaam 933 92 125.45 1.36 651 261 1,007.30 3.86 380 67 216.73 3.24 1,199 590 3,729.27 6.32 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 159 16 39.76 2.47 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 439 16 16.81 1.04 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 116 18 75.25 4.28 0 0 0 0 436 113 1,405.20 12.43 Shinyanga 100 20 50.08 2.47 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 3,295 205 948.32 4.63 1,154 89 179.62 2.02 92 0 5.52 14.82 147 15 132.59 8.89 Mwanza 251 33 31.51 .96 0 0 0 0 92 19 124.34 6.67 159 32 317.13 9.88 Mara 0 0 0 0 548 55 133.67 2.43 237 66 205.68 3.09 673 452 1,430.04 3.16 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 158 16 78.98 4.94 MAINLAND 7,415 729 2,525.59 3.47 4,245 726 2,571.19 3.54 1,633 277 1,170.46 4.22 4,020 1,826 10,470.92 5.73 North Unguja 285 42 435.81 10.29 331 53 96.79 1.84 721 110 496.07 4.51 51 21 64.64 3.12 South Unguja 1,148 190 1,701.41 8.96 387 65 249.92 3.84 1,037 135 287.90 2.13 30 12 12.16 .99 Urban West 157 29 532.10 18.60 314 59 200.61 3.41 502 90 669.25 7.41 63 6 37.68 5.93 North Pemba 0 0 0 0 26 10 23.06 2.22 55 4 86.14 20.86 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 27 4 1.87 .49 54 3 2.14 .66 0 0 0 0 ZANZIBAR 1,590 261 2,669.31 10.23 1,085 191 572.25 3.00 2,368 343 1,541.50 4.49 144 39 114.48 2.91 NATIONAL 9,005 990 5,194.90 5.25 5,330 917 3,143.45 3.43 4,002 620 2,711.96 .00 4,164 1,865 10,585.40 5.67 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 240 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Cotton Tobacco Pyrethrum Jute Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 119 145 217.50 1.50 151 80 92.66 1.16 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilimanjaro 0 0 0 0 52 10 12.90 1.24 0 0 0 0 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0 232 94 34.84 .37 0 0 0 0 0 0 0 0 Morogoro 0 0 0 0 208 84 22.91 .27 0 0 0 0 0 0 0 0 Pwani 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 37 2 3.73 2.47 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 1,273 548 286.43 .52 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 142 287 354.33 1.24 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 176 16 23.46 1.49 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 373 378 149.37 .40 3,021 1,950 1,987.71 1.02 0 0 0 0 0 0 0 0 Shinyanga 2,977 3,027 2,957.57 .98 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 8,326 6,856 6,472.95 .94 596 289 319.04 1.10 0 0 0 0 0 0 0 0 Mwanza 97,811 100,204 87,989.76 .88 465 426 325.14 .76 0 0 0 0 0 0 0 0 Mara 14,876 12,869 12,655.22 .98 1,890 851 742.05 .87 0 0 0 0 0 0 0 0 Manyara 0 0 0 0 103 13 10.34 .82 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 124,625 123,766 110,796.71 .90 6,894 3,812 3,571.06 .94 1,273 548 286.43 .52 37 2 3.73 2.47 North Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 124,625 123,766 110,796.71 .90 6,894 3,812 3,571.06 .00 1,273 548 286.43 .52 37 2 3.73 .00 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 241 Cont. Table 5.6 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Malay Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0 Kilimanjaro 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0 Morogoro 0 0 0 0 Pwani 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 Shinyanga 0 0 0 0 Kagera 0 0 0 0 Mwanza 0 0 0 0 Mara 0 0 0 0 Manyara 0 0 0 0 MAINLAND 0 0 0 0 North Unguja 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 NATIONAL 0 0 0 0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 242 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Long Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Maize Paddy Sorghum Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 260,043 338,865 350,979 1 5,579 2,818 1,983 0.7 115,694 96,032 68,682 0.7 Arusha 144,048 106,233 180,022 1.7 1,635 579 1,699 2.9 4,157 1,658 1,825 1.1 Kilimanjaro 125,244 63,414 98,219 1.5 2,225 783 1,655 2.1 635 86 37 0.4 Tanga 199,305 187,759 272,896 1.5 13,183 5,561 10,824 1.9 364 536 834 1.6 Morogoro 123,575 111,986 117,226 1.0 77,067 81,997 133,777 1.6 15,150 7,526 6,513 0.9 Pwani 53,476 43,644 39,285 0.9 35,581 19,527 19,249 1.0 8,062 3,678 2,114 0.6 Dar es Salaam 9,942 3,599 2,732 0.8 9,648 4,333 3,287 0.8 37 3 4 1.1 Lindi 120,701 75,637 62,345 0.8 35,819 18,293 16,541 0.9 71,946 37,975 26,675 0.7 Mtwara 164,259 77,718 63,012 0.8 42,766 21,369 22,377 1.0 60,428 19,610 9,035 0.5 Ruvuma 189,743 149,282 236,048 1.6 82,901 48,273 55,577 1.2 7,988 2,069 1,191 0.6 Iringa 295,191 246,197 383,035 1.6 9,698 6,471 17,488 2.7 6,733 4,365 4,169 1.0 Mbeya 310,612 229,612 438,266 1.9 99,257 80,006 163,504 2.0 24,308 19,646 21,480 1.1 Singida 144,016 150,053 190,491 1.3 11,425 13,066 15,051 1.2 108,206 97,513 111,959 1.1 Tabora 281,925 291,586 376,136 1.3 111,527 99,268 131,507 1.3 34,390 45,837 47,994 1.0 Rukwa 194,015 224,314 349,289 1.6 34,366 45,979 126,679 2.8 9,031 8,784 8,079 0.9 Kigoma 33,595 14,748 14,669 1.0 1,553 713 455 0.6 4,093 1,672 1,615 1.0 Shinyanga 435,661 515,759 671,806 1.3 185,532 170,482 251,668 1.5 82,569 97,742 99,558 1.0 Kagera 51,273 11,711 12,292 1.0 9,937 6,088 12,454 2.0 24,263 9,171 12,074 1.3 Mwanza 56,567 36,342 41,536 1.1 74,417 48,814 69,284 1.4 5,404 2,488 1,690 0.7 Mara 104,065 64,747 116,984 1.8 6,473 2,720 5,944 2.2 63,242 32,968 41,052 1.2 Manyara 182,128 256,163 387,573 1.5 2,826 2,192 7,683 3.5 15,627 8,313 7,619 0.9 MAINLAND 3,479,383 3,199,370 4,404,841 1.4 853,416 679,333 1,068,686 1.6 662,327 497,670 474,198 1.0 North Unguja 6,683 1,621 1,401 0.9 10,237 4,040 3,986 1.0 1,962 431 297 0.7 South Unguja 1,650 308 525 1.7 2,144 820 1,342 1.6 30 5 2 0.4 Urban West 973 191 516 2.7 4,804 1,745 2,234 1.3 31 3 1 0.2 North Pemba 2,019 434 669 1.5 21,911 7,380 9,703 1.3 4,551 1,040 1,099 1.1 South Pemba 1,084 206 246 1.2 23,761 9,490 10,968 1.2 200 30 30 1.0 ZANZIBAR 12,410 2,760 3,358 1.2 62,857 23,475 28,233 1.2 6,775 1,508 1,429 0.9 NATIONAL 3,491,793 3,202,130 4,408,199 1.4 916,273 702,808 1,096,919 1.6 669,102 499,178 475,627 1.0 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 243 Cont…5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Long Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Bulrush Millet Finger Millet Wheat Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 106,449 80,956 47,738 0.6 13,448 9,705 6,231.68 0.6 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0.0 1,378 550 406.79 0.7 4,162 4,002 5,386.34 1.3 Kilimanjaro 0 0 0 0.0 7,234 1,702 297.55 0.2 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0 0 Morogoro 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 140 28 20.93 0.7 Pwani 108 26 14 0.5 0 0 0 0.0 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0.0 136 21 8.87 0.4 0 0 0 0 Lindi 315 326 93 0.3 182 38 28.36 0.8 0 0 0 0 Mtwara 255 27 9 0.3 1,285 288 119.70 0.4 0 0 0 0 Ruvuma 87 71 35 0.5 21,225 7,278 5,541.88 0.8 7,546 2,737 1,673.36 0.6 Iringa 169 17 51 3.0 17,363 6,072 3,465.86 0.6 40,590 17,530 12,646.26 0.7 Mbeya 2,679 1,544 837 0.5 18,795 7,265 3,846.04 0.5 12,149 5,419 4,152.82 0.8 Singida 58,960 48,891 36,903 0.8 9,070 6,830 6,227.11 0.9 180 73 64.73 0.9 Tabora 1,443 1,208 912 0.8 2,283 760 849.53 1.1 0 0 0 0 Rukwa 47 5 1 0.2 13,212 10,637 10,390.48 1.0 2,378 1,939 3,766.72 1.9 Kigoma 1,120 643 515 0.8 0 0 0 0 0 0 0 0 Shinyanga 9,156 14,595 14,798 1.0 1,576 811 666.55 0.8 0 0 0 0 Kagera 0 0 0 0.0 3,860 584 375.54 0.6 129 13 5.15 0.4 Mwanza 1,502 1,721 900 0.5 145 14 18.21 1.3 0 0 0 0 Mara 85 274 169 0.6 15,154 5,722 5,996.94 1.0 0 0 0 0 Manyara 1,348 968 796 0.8 4,918 1,898 1,574.00 0.8 3,575 10,194 15,123.99 1.5 MAINLAND 183,725 151,273 103,772 0.7 131,263 60,174 46,045.09 0.8 70,847 41,935 42,840.29 1.0 North Unguja 32 3 4 1.2 0 0 0 0 32 6 3.94 0.6 South Unguja 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 905 212 115 0.5 29 18 13.14 0.7 26 16 13.32 0.9 South Pemba 0 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 937 215 119 0.6 29 18 13.14 0.7 57 22 17.26 0.8 NATIONAL 184,661 151,488 103,891 0.7 131,292 60,192 46,058.23 0.8 70,905 41,957 42,857.56 1.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 244 Cont.Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Barley Seaweed Sweet Potato Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 2,033 863 914.88 1.1 Arusha 356 180 245.79 1.4 0 0 0 0 838 123 413.14 3.4 Kilimanjaro 0 0 0 0 0 0 0 0 574 75 103.40 1.4 Tanga 0 0 0 0 0 0 0 0 963 250 351.93 1.4 Morogoro 0 0 0 0 0 0 0 0 9,568 3,925 13,659.33 3.5 Pwani 0 0 0 0 291 100 426.12 4.3 4,707 1,645 2,725.89 1.7 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 7,002 3,094 6,662.78 2.2 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 269 56 59.35 1.1 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 1,405 308 1,064.56 3.5 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 18,497 3,974 7,455.01 1.9 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 8,431 1,135 2,974.63 2.6 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 16,791 4,831 9,015.88 1.9 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 9,812 3,591 9,694.98 2.7 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 52,772 18,613 33,323.40 1.8 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 13,713 5,438 13,966.91 2.6 Kigoma 0 0 0 0 0 0 0 0 4,553 1,068 2,721.63 2.5 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 187,591 67,266 134,740.99 2.0 Kagera 0 0 0 0 0 0 0 0 45,927 6,564 16,521.83 2.5 Mwanza 0 0 0 0 0 0 0 0 58,389 17,402 28,857.01 1.7 Mara 0 0 0 0 0 0 0 0 20,710 5,861 17,944.70 3.1 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 2,542 647 932.12 1.4 MAINLAND 356 180 245.79 1.4 291 100 426.12 4.3 467,089 146,732 304,104.33 2.1 North Unguja 0 0 0 0 151 23 25.65 1.1 4,771 1,284 2,439.15 1.9 South Unguja 0 0 0 0 638 154 153.72 1.0 2,598 1,166 3,522.69 3.0 Urban West 0 0 0 0 31 2 7.22 4.4 1,915 356 810.36 2.3 North Pemba 0 0 0 0 58 12 13.84 1.2 7,146 1,909 3,652.67 1.9 South Pemba 0 0 0 0 428 97 229.17 2.4 493 109 174.91 1.6 ZANZIBAR 0 0 0 0 1,308 287 429.61 1.5 16,924 4,824 10,599.77 2.2 NATIONAL 356 180 245.79 1.4 1,803 470 884.30 1.9 484,013 151,556 314,704.10 2.1 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 245 Cont.Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Irish potatoes Yams Coco Yam Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 126 26 115.24 4.5 0 0 0 0 Arusha 1,595 546 1657.6 3.0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilimanjaro 1,850 516 1347.7 2.6 304 17 14.47 0.8 2,228 147 90.55 0.6 Tanga 9,396 3,625 6215.4 1.7 0 0 0 0 347 122 69.36 0.6 Morogoro 1,832 586 1502.4 2.6 18 6 8.25 1.3 999 501 326.59 0.7 Pwani 0 0 0.0 0 74 12 1.89 0.2 0 0 0 0 Dar es Salaam 68 15 4.4 0.3 85 10 2.67 0.3 0 0 0 0 Lindi 0 0 0.0 0 124 20 18.60 0.9 0 0 0 0 Mtwara 102 83 61.2 0.7 592 101 112.14 1.1 0 0 0 0 Ruvuma 914 342 328.4 1.0 263 229 146.21 0.6 4,035 525 515.23 1.0 Iringa 40,905 17,394 80958.3 4.7 181 28 22.15 0.8 562 124 175.60 1.4 Mbeya 11,084 4,428 16967.3 3.8 283 99 60.01 0.6 6,020 764 1,059.73 1.4 Singida 0 0 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 323 156 102.8 0.7 515 110 251.94 2.3 0 0 0 0 Rukwa 1,498 422 1009.7 2.4 225 46 .00 0.0 224 81 51.73 0.6 Kigoma 0 0 0.0 0 0 0 0 0 212 21 6.37 0.3 Shinyanga 463 183 212.6 1.2 2,624 565 675.59 1.2 119 24 15.49 0.6 Kagera 2,502 224 809.2 3.6 5,805 574 745.88 1.3 13,889 1,197 1,311.06 1.1 Mwanza 371 262 298.5 1.1 0 0 0 0 0 0 0 0 Mara 603 110 544.4 5.0 516 135 150.01 1.1 0 0 0 0 Manyara 98 20 136.5 6.9 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 73,604 28,911 112156.5 3.9 11,735 1,977 2,325.04 1.2 28,634 3,507 3,621.72 1.0 North Unguja 0 0 0.0 0 2,143 436 566.28 1.3 418 73 49.71 0.7 South Unguja 91 26 21.7 0.8 921 174 300.07 1.7 884 157 93.40 0.6 Urban West 31 3 18.8 5.9 408 52 83.05 1.6 471 75 70.96 0.9 North Pemba 29 4 3.5 0.9 29 9 14.60 1.6 406 52 83.24 1.6 South Pemba 31 3 3.1 1.0 31 3 5.89 1.9 543 88 92.03 1.0 ZANZIBAR 183 36 47.2 1.3 3,533 674 969.90 1.4 2,721 445 389 1 NATIONAL 73,786 28,947 112,203.7 3.9 15,063 2,569 3,266.36 1.3 31,355 3,952 4,011 1 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 246 Cont.Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Green gram Chick peas Bambaranuts Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 1,353 805 186.76 0.2 0 0 0 0 23,594 7,381 3,517.44 0.5 Arusha 7,961 3,884 1,854.23 0.5 4,094 2,246 1,602.16 0.7 0 0 0 0 Kilimanjaro 1,598 397 159.51 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 Tanga 2,665 789 731.48 0.9 0 0 0 0 232 24 93.84 4.0 Morogoro 964 458 238.27 0.5 140 28 14.04 0.5 88 4 5.26 1.5 Pwani 652 235 149.31 0.6 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 149 22 37.37 1.7 0 0 0 0 37 4 1.30 0.3 Lindi 455 67 37.97 0.6 0 0 0 0 3,362 971 375.66 0.4 Mtwara 12,124 2,919 2,049.30 0.7 574 105 49.27 0.5 44,991 11,439 6,156.85 0.5 Ruvuma 790 116 40.80 0.4 0 0 0 0 11,066 1,881 928.94 0.5 Iringa 139 28 70.34 2.5 0 0 0 0 1,997 608 450.51 0.7 Mbeya 125 13 5.00 0.4 0 0 0 0 4,171 837 956.20 1.1 Singida 2,171 1,527 1,589.17 1.0 4,168 5,949 3,270.42 0.5 3,780 1,401 1,775.77 1.3 Tabora 6,601 3,145 6,772.46 2.2 2,195 1,279 741.21 0.6 28,392 8,110 7,653.48 0.9 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 236 33 30.17 0.9 Kigoma 212 86 50.97 0.6 0 0 0 0 187 57 60.50 1.1 Shinyanga 21,762 6,907 6,032.77 0.9 14,486 22,112 11,496.17 0.5 10,869 4,215 4,963.76 1.2 Kagera 204 43 35.77 0.8 102 83 35.67 0.4 5,073 672 299.69 0.4 Mwanza 10,983 2,895 3,172.70 1.1 15,173 26,214 14,645.33 0.6 910 112 155.92 1.4 Mara 882 189 267.57 1.4 484 529 492.87 0.9 591 74 93.60 1.3 Manyara 1,629 1,662 476.43 0.3 3,901 4,000 3,412.86 0.9 465 278 357.95 1.3 MAINLAND 73,418 26,187 23,958.17 0.9 45,319 62,546 35,759.99 0.6 140,042 38,100 27,876.86 0.7 North Unguja 1,349 274 109.66 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 382 49 21.59 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 31 3 .16 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 1,761 326 131.41 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 75,180 26,512 24,089.58 0.9 45,319 62,546 35,759.99 .00 140,042 38,100 27,876.86 0.7 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 247 Cont.Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Field Peas Sunflower Simsim Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 410 527 72.55 0.1 108,563 83,212 56,016.45 0.7 36,578 26,617 9,388.41 0.4 Arusha 119 48 4.78 0.1 7,853 2,191 1,159.76 0.5 143 376 300.05 0.8 Kilimanjaro 212 32 6.15 0.2 21,591 3,951 2,015.76 0.5 87 9 .00 0.0 Tanga 0 0 0 0 726 661 307.48 0.5 5,570 3,898 1,163.02 0.3 Morogoro 2,093 402 287.62 0.7 4,503 2,405 1,627.81 0.7 25,085 12,662 4,853.89 0.4 Pwani 111 22 22.16 1.0 423 131 80.13 0.6 13,436 8,341 2,598.87 0.3 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 111 96 11.64 0.1 Lindi 188 87 7.52 0.1 188 59 15.05 0.3 48,803 23,225 10,995.22 0.5 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 23,586 9,528 4,292.91 0.5 Ruvuma 1,183 252 165.56 0.7 11,003 4,367 2,841.26 0.7 25,642 11,716 4,651.65 0.4 Iringa 24,891 8,102 5,711.23 0.7 77,729 32,230 21,148.26 0.7 1,757 1,044 424.84 0.4 Mbeya 9,352 2,277 1,358.06 0.6 33,399 14,963 10,131.46 0.7 16,416 18,453 9,841.67 0.5 Singida 0 0 0 0 89,975 99,154 68,297.02 0.7 6,996 5,498 2,789.05 0.5 Tabora 197 60 89.41 1.5 28,153 15,415 11,802.33 0.8 2,050 1,420 551.43 0.4 Rukwa 424 337 313.30 0.9 48,238 36,683 27,357.66 0.7 4,796 6,647 3,194.12 0.5 Kigoma 146 6 8.77 1.5 425 86 61.58 0.7 0 0 0 0 Shinyanga 0 0 0 0 9,210 5,096 2,930.40 0.6 2,905 1,453 534.96 0.4 Kagera 6,074 1,017 390.80 0.4 92 0 .55 1.5 102 21 15.29 0.7 Mwanza 0 0 0 0 202 820 485.80 0.6 0 0 0 0 Mara 0 0 0 0 85 69 63.54 0.9 254 98 33.04 0.3 Manyara 628 624 118.72 0.2 40,144 39,074 29,244.09 0.7 2,225 1,784 842.77 0.5 MAINLAND 46,028 13,793 8,556.63 0.6 482,501 340,565 235,586.43 0.7 216,539 132,885 56,482.82 0.4 North Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 46,028 13,793 8,556.63 0.6 482,501 340,565 235,586.43 0.7 216,539 132,885 56,482.82 0.4 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 248 Cont.Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Mung Bean Beans Cowpeas Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 142 58 64.06 1.1 20,406 9,713 6,830.54 0.7 13,941 6,397 2,051.18 0.3 Arusha 122 49 878.47 17.8 92,331 40,082 39,069.31 1.0 6,557 2,608 1,221.40 0.5 Kilimanjaro 88 36 44.01 1.2 99,394 25,616 14,573.49 0.6 5,902 1,399 252.13 0.2 Tanga 0 0 0 0 76,839 47,351 46,656.68 1.0 7,805 2,925 1,322.68 0.5 Morogoro 348 225 129.68 0.6 18,953 8,245 5,047.90 0.6 10,761 3,385 2,215.92 0.7 Pwani 0 0 0 0 758 193 94.54 0.5 12,278 3,572 1,368.49 0.4 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 4,294 599 169.08 0.3 Lindi 0 0 0 0 2,711 878 401.37 0.5 18,083 5,887 3,412.71 0.6 Mtwara 0 0 0 0 4,247 1,329 681.37 0.5 42,019 9,905 4,758.19 0.5 Ruvuma 554 136 74.81 0.6 83,194 38,407 26,501.97 0.7 18,691 3,644 1,304.67 0.4 Iringa 1,025 294 710.32 2.4 160,815 56,012 37,413.28 0.7 24,146 6,147 3,036.85 0.5 Mbeya 1,947 571 405.34 0.7 235,840 82,752 55,535.20 0.7 1,817 478 364.36 0.8 Singida 0 0 0 0 14,084 6,420 8,965.46 1.4 5,069 1,264 555.17 0.4 Tabora 460 296 174.30 0.6 27,238 9,797 5,923.34 0.6 8,673 2,689 1,320.28 0.5 Rukwa 0 0 0 0 60,359 37,596 27,062.65 0.7 2,185 221 91.65 0.4 Kigoma 4,884 2,018 885.53 0.4 51,847 18,831 13,033.81 0.7 245 42 29.83 0.7 Shinyanga 100 20 25.04 1.2 44,034 19,803 16,620.34 0.8 20,778 6,222 3,938.46 0.6 Kagera 0 0 0 0 117,080 38,192 27,724.32 0.7 609 98 28.15 0.3 Mwanza 0 0 0 0 6,388 2,647 613.06 0.2 8,106 1,067 685.78 0.6 Mara 269 84 24.59 0.3 19,084 5,203 8,727.74 1.7 570 100 154.14 1.5 Manyara 1,290 1,731 756.76 0.4 86,620 50,225 41,350.62 0.8 2,430 1,479 589.19 0.4 MAINLAND 11,230 5,519 4,172.92 0.8 1,222,221 499,293 382,826.97 0.8 214,960 60,127 28,870.31 0.5 North Unguja 0 0 0 0 252 54 13.96 0.3 1,531 242 105.40 0.4 South Unguja 0 0 0 0 30 3 .00 0.0 138 20 6.59 0.3 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 157 28 15.48 0.5 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 248 56 21.62 0.4 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 571 96 42.12 0.4 ZANZIBAR 0 0 0 0 282 57 14 0 2,646 443 191 0 NATIONAL 11,230 5,519 4,173 1 1,222,504 499,350 382,841 1 217,606 60,570 29,062 0 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 249 Cont.Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Green gram Chick peas Bambaranuts Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 1,353 805 186.76 0.2 0 0 0 0 23,594 7,381 3,517.44 0.5 Arusha 7,961 3,884 1,854.23 0.5 4,094 2,246 1,602.16 0.7 0 0 0 0 Kilimanjaro 1,598 397 159.51 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 Tanga 2,665 789 731.48 0.9 0 0 0 0 232 24 93.84 4.0 Morogoro 964 458 238.27 0.5 140 28 14.04 0.5 88 4 5.26 1.5 Pwani 652 235 149.31 0.6 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 149 22 37.37 1.7 0 0 0 0 37 4 1.30 0.3 Lindi 455 67 37.97 0.6 0 0 0 0 3,362 971 375.66 0.4 Mtwara 12,124 2,919 2,049.30 0.7 574 105 49.27 0.5 44,991 11,439 6,156.85 0.5 Ruvuma 790 116 40.80 0.4 0 0 0 0 11,066 1,881 928.94 0.5 Iringa 139 28 70.34 2.5 0 0 0 0 1,997 608 450.51 0.7 Mbeya 125 13 5.00 0.4 0 0 0 0 4,171 837 956.20 1.1 Singida 2,171 1,527 1,589.17 1.0 4,168 5,949 3,270.42 0.5 3,780 1,401 1,775.77 1.3 Tabora 6,601 3,145 6,772.46 2.2 2,195 1,279 741.21 0.6 28,392 8,110 7,653.48 0.9 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 236 33 30.17 0.9 Kigoma 212 86 50.97 0.6 0 0 0 0 187 57 60.50 1.1 Shinyanga 21,762 6,907 6,032.77 0.9 14,486 22,112 11,496.17 0.5 10,869 4,215 4,963.76 1.2 Kagera 204 43 35.77 0.8 102 83 35.67 0.4 5,073 672 299.69 0.4 Mwanza 10,983 2,895 3,172.70 1.1 15,173 26,214 14,645.33 0.6 910 112 155.92 1.4 Mara 882 189 267.57 1.4 484 529 492.87 0.9 591 74 93.60 1.3 Manyara 1,629 1,662 476.43 0.3 3,901 4,000 3,412.86 0.9 465 278 357.95 1.3 MAINLAND 73,418 26,187 23,958.17 0.9 45,319 62,546 35,759.99 0.6 140,042 38,100 27,876.86 0.7 North Unguja 1,349 274 109.66 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 382 49 21.59 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 31 3 .16 0.0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 1,761 326 131.41 0.4 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 75,180 26,512 24,089.58 0.9 45,319 62,546 35,759.99 .00 140,042 38,100 27,876.86 0.7 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 250 Cont.Table 5.7 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Field Peas Sunflower Simsim Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 410 527 72.55 0.1 108,563 83,212 56,016.45 0.7 36,578 26,617 9,388.41 0.4 Arusha 119 48 4.78 0.1 7,853 2,191 1,159.76 0.5 143 376 300.05 0.8 Kilimanjaro 212 32 6.15 0.2 21,591 3,951 2,015.76 0.5 87 9 .00 0.0 Tanga 0 0 0 0 726 661 307.48 0.5 5,570 3,898 1,163.02 0.3 Morogoro 2,093 402 287.62 0.7 4,503 2,405 1,627.81 0.7 25,085 12,662 4,853.89 0.4 Pwani 111 22 22.16 1.0 423 131 80.13 0.6 13,436 8,341 2,598.87 0.3 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 111 96 11.64 0.1 Lindi 188 87 7.52 0.1 188 59 15.05 0.3 48,803 23,225 10,995.22 0.5 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 23,586 9,528 4,292.91 0.5 Ruvuma 1,183 252 165.56 0.7 11,003 4,367 2,841.26 0.7 25,642 11,716 4,651.65 0.4 Iringa 24,891 8,102 5,711.23 0.7 77,729 32,230 21,148.26 0.7 1,757 1,044 424.84 0.4 Mbeya 9,352 2,277 1,358.06 0.6 33,399 14,963 10,131.46 0.7 16,416 18,453 9,841.67 0.5 Singida 0 0 0 0 89,975 99,154 68,297.02 0.7 6,996 5,498 2,789.05 0.5 Tabora 197 60 89.41 1.5 28,153 15,415 11,802.33 0.8 2,050 1,420 551.43 0.4 Rukwa 424 337 313.30 0.9 48,238 36,683 27,357.66 0.7 4,796 6,647 3,194.12 0.5 Kigoma 146 6 8.77 1.5 425 86 61.58 0.7 0 0 0 0 Shinyanga 0 0 0 0 9,210 5,096 2,930.40 0.6 2,905 1,453 534.96 0.4 Kagera 6,074 1,017 390.80 0.4 92 0 .55 1.5 102 21 15.29 0.7 Mwanza 0 0 0 0 202 820 485.80 0.6 0 0 0 0 Mara 0 0 0 0 85 69 63.54 0.9 254 98 33.04 0.3 Manyara 628 624 118.72 0.2 40,144 39,074 29,244.09 0.7 2,225 1,784 842.77 0.5 MAINLAND 46,028 13,793 8,556.63 0.6 482,501 340,565 235,586.43 0.7 216,539 132,885 56,482.82 0.4 North Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 46,028 13,793 8,556.63 0.6 482,501 340,565 235,586.43 0.7 216,539 132,885 56,482.82 0.4 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 251 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short & Long Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Maize Paddy Sorghum Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 260,043 338,865 350,979 1.04 5,579 2,818 1,983 0.70 115,836 96,147 68,739 0.71 Arusha 178,107 123,922 209,678 1.69 2,308 887 2,271 2.56 4,157 1,658 1,825 1.10 Kilimanjaro 242,791 107,946 150,138 1.39 9,847 4,966 8,831 1.78 774 132 46 0.35 Tanga 391,991 315,940 434,747 1.38 14,746 6,222 13,322 2.14 596 593 880 1.49 Morogoro 272,594 232,192 238,435 1.03 154,132 169,713 294,715 1.74 23,019 11,530 9,181 0.80 Pwani 119,107 79,223 70,265 0.89 52,203 28,495 33,207 1.17 10,450 4,451 2,669 0.60 Dar es Salaam 15,916 5,799 4,051 0.70 10,081 4,414 3,328 0.75 37 3 4 1.07 Lindi 121,224 76,224 62,571 0.82 36,067 18,494 16,814 0.91 72,128 38,023 26,707 0.70 Mtwara 164,717 78,032 63,470 0.81 42,890 21,419 22,420 1.05 60,428 19,610 9,035 0.46 Ruvuma 190,175 149,490 236,602 1.58 83,246 48,449 55,675 1.15 8,119 2,090 1,201 0.57 Iringa 296,112 246,947 384,273 1.56 9,837 6,527 17,711 2.71 6,733 4,365 4,169 0.96 Mbeya 401,372 271,402 494,810 1.82 102,522 81,267 164,065 2.02 24,308 19,646 21,480 1.09 Singida 144,016 150,053 190,491 1.27 11,425 13,066 15,051 1.15 108,206 97,513 111,959 1.15 Tabora 282,318 291,798 376,341 1.29 111,527 99,268 131,507 1.32 34,390 45,837 47,994 1.05 Rukwa 195,684 225,551 351,013 1.56 34,768 46,486 127,244 2.74 9,031 8,784 8,079 0.92 Kigoma 203,223 95,289 113,051 1.19 11,085 5,779 6,370 1.10 23,607 8,376 7,934 0.95 Shinyanga 443,092 521,777 678,746 1.30 190,419 175,192 257,944 1.47 83,253 98,145 99,770 1.02 Kagera 372,318 99,793 121,148 1.21 19,933 14,105 30,805 2.18 38,870 13,223 17,001 1.29 Mwanza 368,417 263,281 250,027 0.95 173,421 124,417 178,442 1.43 27,164 14,630 11,510 0.79 Mara 232,003 146,664 256,552 1.75 11,381 5,666 9,618 1.70 140,012 73,615 92,695 1.26 Manyara 193,098 262,313 401,389 1.53 2,997 2,458 8,360 3.40 15,684 8,359 7,779 0.93 MAINLAND 5,088,317 4,082,500 5,438,776 1.33 1,090,417 880,108 1,399,681 1.59 806,805 566,728 550,654 0.97 North Unguja 9,447 2,235 2,163 0.97 14,556 5,589 5,799 1.04 2,884 653 449 0.69 South Unguja 3,729 679 1,154 1.70 4,533 1,813 2,700 1.49 243 33 15 0.45 Urban West 2,041 355 926 2.61 6,123 2,073 2,725 1.31 31 3 1 0.25 North Pemba 2,147 485 805 1.66 22,357 7,544 9,972 1.32 5,190 1,175 1,183 1.01 South Pemba 1,583 302 355 1.18 24,064 9,581 11,069 1.16 378 58 51 0.88 ZANZIBAR 18,947 4,055 5,402 1.33 71,633 26,600 32,265 1.21 8,726 1,922 1,699 0.88 NATIONAL 5,107,264 4,086,555 5,444,178 1.33 1,162,050 906,708 1,431,946 1.58 815,531 568,650 552,353 0.97 …Cont. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 252 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short & Long Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Bulrush Millet Finger Millet Wheat Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 106,449 80,956 47,738 0.59 13,448 9,705 6,232 0.64 0 0 0 0 Arusha 0 0 0 0 1,498 622 478 0.77 4,595 4,599 5,392 1.17 Kilimanjaro 0 0 0 0 9,365 2,137 422 0.20 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0 0 0 0 0 232 66 35 0.53 Morogoro 208 253 31 0.12 0 0 0 0 140 28 21 0.74 Pwani 108 26 14 0.51 0 0 0 0 108 66 46 0.70 Dar es Salaam 0 0 0 0 174 28 27 0.97 0 0 0 0 Lindi 315 326 93 0.28 182 38 28 0.75 0 0 0 0 Mtwara 255 27 9 0.32 1,285 288 120 0.42 0 0 0 0 Ruvuma 87 71 35 0.49 21,306 7,287 5,555 0.76 7,546 2,737 1,673 0.61 Iringa 169 17 51 2.99 17,363 6,072 3,466 0.57 40,749 17,562 12,662 0.72 Mbeya 2,679 1,544 837 0.54 20,303 7,608 4,376 0.58 12,149 5,419 4,153 0.77 Singida 58,960 48,891 36,903 0.75 9,070 6,830 6,227 0.91 180 73 65 0.89 Tabora 1,443 1,208 912 0.76 2,283 760 850 1.12 0 0 0 0 Rukwa 47 5 1 0.25 13,324 10,999 10,770 0.98 2,378 1,939 3,767 1.94 Kigoma 1,120 643 515 0.80 1,944 601 421 0.70 425 86 66 0.77 Shinyanga 9,200 14,862 15,238 1.03 1,576 811 667 0.82 0 0 0 0 Kagera 408 413 553 1.34 8,770 1,629 865 0.53 129 13 5 0.40 Mwanza 4,405 5,187 3,035 0.59 1,188 680 262 0.39 159 64 63 0.99 Mara 182 314 213 0.68 28,158 10,836 10,463 0.97 0 0 0 0 Manyara 1,348 968 796 0.82 4,918 1,898 1,574 0.83 5,333 10,508 15,414 1.47 MAINLAND 187,384 155,710 106,974 0.69 156,155 68,829 52,804 0.77 74,122 43,160 43,362 1.00 North Unguja 348 39 21 0.53 0 0 0 0 32 6 4 0.62 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 3,891 931 763 0.82 29 18 13 0.74 26 16 13 0.86 South Pemba 402 117 57 0.49 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 4,641 1,087 840 0.77 29 18 13 0.74 57 22 17 0.79 NATIONAL 192,025 156,797 107,814 0.69 156,184 68,847 52,817 0.77 74,179 43,182 43,379 1.00 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 253 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Barley Seaweed Cassava Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 6,376 3,694 3,941 1.07 Arusha 446 216 259 1.20 0 0 0 0 1,788 454 1,404 3.09 Kilimanjaro 0 0 0 0 0 0 0 0 9,168 2,064 3,083 1.49 Tanga 0 0 0 0 0 0 0 0 66,356 36,953 71,193 1.93 Morogoro 0 0 0 0 0 0 0 0 28,535 10,646 23,804 2.24 Pwani 0 0 0 0 697 224 982 4.39 85,834 56,948 136,087 2.39 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 13,176 5,020 11,183 2.23 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 31,559 16,841 22,453 1.33 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 115,374 60,055 68,355 1.14 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 104,917 56,863 100,116 1.76 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 8,325 3,897 7,532 1.93 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 23,966 9,274 13,119 1.41 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 1,782 3,235 1,399 0.43 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 42,256 22,387 28,947 1.29 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 35,643 22,534 50,149 2.23 Kigoma 0 0 0 0 0 0 0 0 112,201 51,842 91,413 1.76 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 31,919 18,233 23,229 1.27 Kagera 102 17 30 1.80 0 0 0 0 158,543 45,788 114,644 2.50 Mwanza 0 0 0 0 0 0 0 0 186,445 106,241 164,999 1.55 Mara 0 0 0 0 0 0 0 0 128,383 96,281 177,408 1.84 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 2,322 1,220 824 0.68 MAINLAND 548 233 289 1.24 1,011 420 1,019 2.43 1,194,870 630,472 1,115,283 1.77 North Unguja 0 0 0 0 309 42 56 1.33 22,480 7,262 16,676 2.30 South Unguja 0 0 0 0 1,216 295 292 0.99 14,933 4,248 10,647 2.51 Urban West 0 0 0 0 31 2 7 4.37 13,313 3,693 10,944 2.96 North Pemba 0 0 0 0 58 12 14 1.17 30,234 12,686 43,016 3.39 South Pemba 0 0 0 0 455 102 245 2.39 27,920 10,774 39,629 3.68 ZANZIBAR 0 0 0 0 2,070 453 614 1.35 108,879 38,663 120,911 3.13 NATIONAL 548 233 289 1.24 3,081 874 1,633 1.87 1,303,749 669,134 1,236,194 1.85 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 254 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Sweet Potato Irish potatoes Yams Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 2,255 876 918 1.05 0 0 0 0 126 26 115 4.50 Arusha 1,645 441 1,328 3.01 3,229 1,380 3,996 2.90 0 0 0 0 Kilimanjaro 3,644 483 601 1.24 3,802 1,028 1,766 1.72 969 48 49 1.03 Tanga 5,583 1,108 1,743 1.57 36,296 10,970 16,593 1.51 84 34 4 0.11 Morogoro 12,575 5,094 16,284 3.20 2,111 657 1,712 2.61 53 10 12 1.19 Pwani 6,278 2,085 3,600 1.73 0 0 0 0 249 152 89 0.59 Dar es Salaam 8,157 3,392 7,172 2.11 68 15 4 0.29 169 143 109 0.76 Lindi 269 56 59 1.05 0 0 0 0 124 20 19 0.93 Mtwara 1,405 308 1,065 3.45 102 83 61 0.74 592 101 112 1.11 Ruvuma 18,579 3,990 7,488 1.88 914 342 328 0.96 263 229 146 0.64 Iringa 8,431 1,135 2,975 2.62 40,905 17,394 80,958 4.65 181 28 22 0.79 Mbeya 18,943 5,320 9,909 1.86 12,174 4,784 18,386 3.84 283 99 60 0.61 Singida 9,812 3,591 9,695 2.70 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 52,772 18,613 33,323 1.79 323 156 103 0.66 515 110 252 2.29 Rukwa 13,713 5,438 13,967 2.57 1,498 422 1,010 2.39 225 46 0 0.00 Kigoma 14,059 2,527 4,641 1.84 359 39 192 4.89 270 8 23 2.89 Shinyanga 190,315 69,145 136,899 1.98 463 183 213 1.16 2,624 565 676 1.20 Kagera 126,844 17,070 41,156 2.41 5,797 626 1,392 2.22 20,079 1,987 2,703 1.36 Mwanza 179,181 50,736 90,134 1.78 371 262 299 1.14 607 227 544 2.40 Mara 64,200 18,127 44,578 2.46 1,163 223 812 3.64 1,033 270 491 1.82 Manyara 3,430 789 1,368 1.73 1,094 205 1,256 6.13 0 0 0 0 MAINLAND 742,091 210,327 428,901 2.04 110,668 38,767 129,080 3.33 28,446 4,100 5,426 1.32 North Unguja 9,980 2,677 5,021 1.88 51 6 14 2.26 5,595 1,193 1,730 1.45 South Unguja 5,716 1,955 5,415 2.77 91 26 22 0.84 5,626 957 1,840 1.92 Urban West 4,082 809 1,707 2.11 94 8 29 3.85 1,319 249 425 1.71 North Pemba 8,699 2,321 4,498 1.94 29 4 4 0.90 58 15 22 1.52 South Pemba 689 162 229 1.41 31 3 3 0.99 85 17 37 2.13 ZANZIBAR 29,166 7,924 16,869 2.13 296 47 72 1.54 12,683 2,431 4,054 1.67 NATIONAL 771,257 218,251 445,770 2.04 110,965 38,814 129,152 3.33 40,814 6,335 9,442 1.49 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 255 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Coco Yam Mung Bean Beans Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 142 58 64 1.11 20,406 9,713 6,831 0.70 Arusha 0 0 0 0 342 178 945 5.31 116,844 50,726 51,661 1.02 Kilimanjaro 8,304 542 453 0.84 487 98 66 0.68 184,205 46,298 24,153 0.52 Tanga 915 265 143 0.54 892 356 306 0.86 148,331 70,735 67,147 0.95 Morogoro 1,471 602 435 0.72 1,295 1,079 811 0.75 35,194 15,469 9,408 0.61 Pwani 29 1 0 0.37 428 153 105 0.69 2,694 696 412 0.59 Dar es Salaam 0 0 0 0 80 10 32 3.13 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 2,711 878 401 0.46 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 4,247 1,329 681 0.51 Ruvuma 4,035 525 515 0.98 554 136 75 0.55 83,194 38,407 26,502 0.69 Iringa 562 124 176 1.41 1,025 294 710 2.42 161,209 56,152 37,518 0.67 Mbeya 9,647 1,154 1,354 1.17 2,314 753 2,870 3.81 245,113 86,326 58,280 0.68 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 14,084 6,420 8,965 1.40 Tabora 0 0 0 0 460 296 174 0.59 27,238 9,797 5,923 0.60 Rukwa 224 81 52 0.64 0 0 0 0 61,402 38,146 27,662 0.73 Kigoma 921 151 132 0.87 5,974 2,352 1,147 0.49 182,849 58,910 38,678 0.66 Shinyanga 119 24 15 0.64 100 20 25 1.24 47,865 21,075 17,367 0.82 Kagera 61,634 6,595 5,967 0.90 1,628 291 321 1.10 440,089 139,594 107,463 0.77 Mwanza 94 38 8 0.20 590 85 351 4.13 100,453 31,238 17,181 0.55 Mara 0 0 0 0 775 328 1,083 3.30 50,612 13,715 20,160 1.47 Manyara 0 0 0 0 1,290 1,731 757 0.44 97,179 54,064 44,350 0.82 MAINLAND 87,953 10,103 9,250 0.92 18,376 8,219 9,844 1.20 2,025,919 749,685 570,745 0.76 North Unguja 1,179 201 165 0.82 0 0 0 0 309 71 21 0.29 South Unguja 1,926 357 303 0.85 0 0 0 0 47 5 1 0.23 Urban West 848 115 119 1.03 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 435 55 87 1.57 0 0 0 0 26 5 2 0.30 South Pemba 654 109 113 1.04 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 5,041 838 786 0.94 0 0 0 0 381 81 24 0.29 NATIONAL 92,995 10,941 10,036 0.92 18,376 8,219 9,844 1.20 2,026,300 749,766 570,769 0.76 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 256 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Cowpeas Green gram Chick peas Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 13,941 6,397 2,051 0.32 1,353 805 187 0.23 0 0 0 0 Arusha 6,924 2,691 1,248 0.46 8,686 4,071 2,289 0.56 4,493 2,368 1,712 0.72 Kilimanjaro 11,787 2,354 424 0.18 3,570 683 192 0.28 0 0 0 0 Tanga 29,584 13,340 5,033 0.38 6,702 2,171 1,249 0.58 130 105 0 0.00 Morogoro 17,672 5,554 3,264 0.59 2,311 801 463 0.58 140 28 14 0.49 Pwani 45,501 12,614 4,039 0.32 3,126 951 384 0.40 0 0 0 0 Dar es Salaam 9,805 1,468 430 0.29 224 27 38 1.41 0 0 0 0 Lindi 18,112 5,888 3,413 0.58 455 67 38 0.56 0 0 0 0 Mtwara 42,172 9,936 4,770 0.48 12,277 2,974 2,171 0.73 574 105 49 0.47 Ruvuma 18,691 3,644 1,305 0.36 790 116 41 0.35 0 0 0 0 Iringa 24,146 6,147 3,037 0.49 139 28 70 2.50 0 0 0 0 Mbeya 1,817 478 364 0.76 125 13 5 0.40 0 0 0 0 Singida 5,069 1,264 555 0.44 2,171 1,527 1,589 1.04 4,168 5,949 3,270 0.55 Tabora 8,673 2,689 1,320 0.49 6,601 3,145 6,772 2.15 2,195 1,279 741 0.58 Rukwa 2,185 221 92 0.41 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 2,417 483 244 0.51 399 109 107 0.98 0 0 0 0 Shinyanga 21,317 6,345 4,054 0.64 21,762 6,907 6,033 0.87 14,486 22,112 11,496 0.52 Kagera 2,314 308 160 0.52 408 64 48 0.75 102 83 36 0.43 Mwanza 33,137 4,540 2,320 0.51 39,284 9,062 8,050 0.89 15,993 26,552 14,911 0.56 Mara 2,142 584 594 1.02 1,071 227 281 1.24 666 625 514 0.82 Manyara 2,588 1,511 645 0.43 1,629 1,662 476 0.29 3,901 4,000 3,413 0.85 MAINLAND 319,994 88,455 39,362 0.44 113,082 35,407 30,485 0.86 46,849 63,207 36,156 0.57 North Unguja 2,392 417 158 0.38 2,023 416 273 0.66 0 0 0 0 South Unguja 391 63 25 0.40 1,046 131 77 0.59 0 0 0 0 Urban West 345 103 59 0.57 63 6 1 0.10 0 0 0 0 North Pemba 1,807 434 263 0.60 205 48 99 2.04 0 0 0 0 South Pemba 1,993 477 253 0.53 58 7 20 3.00 0 0 0 0 ZANZIBAR 6,928 1,494 758 0.51 3,395 609 470 0.77 0 0 0 0 NATIONAL 326,923 89,949 40,120 0.45 116,476 36,016 30,954 0.86 46,849 63,207 36,156 0.57 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 257 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Bambaranuts Field Peas Sunflower Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 23,594 7,381 3,517 0.48 410 527 73 0.14 108,705 83,385 56,068 0.67 Arusha 0 0 0 0 119 48 5 0.10 7,925 2,217 1,187 0.54 Kilimanjaro 0 0 0 0 1,316 89 38 0.42 32,618 6,521 2,590 0.40 Tanga 232 24 94 3.99 232 56 85 1.50 1,062 850 337 0.40 Morogoro 1,086 239 107 0.45 3,210 614 501 0.82 7,026 5,260 3,103 0.59 Pwani 0 0 0 0 111 22 22 0.99 480 143 81 0.57 Dar es Salaam 37 4 1 0.35 0 0 0 0 68 8 7 0.82 Lindi 3,362 971 376 0.39 188 87 8 0.09 188 59 15 0.26 Mtwara 44,991 11,439 6,157 0.54 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 11,066 1,881 929 0.49 1,183 252 166 0.66 11,003 4,367 2,841 0.65 Iringa 1,997 608 451 0.74 25,050 8,118 5,723 0.70 77,795 32,270 21,161 0.66 Mbeya 4,171 837 956 1.14 9,670 2,357 1,387 0.59 33,399 14,963 10,131 0.68 Singida 3,780 1,401 1,776 1.27 0 0 0 0 89,975 99,154 68,297 0.69 Tabora 28,518 8,135 7,666 0.94 197 60 89 1.50 28,153 15,415 11,802 0.77 Rukwa 236 33 30 0.90 424 337 313 0.93 48,463 36,774 27,425 0.75 Kigoma 625 116 119 1.03 350 55 17 0.31 798 211 265 1.26 Shinyanga 10,869 4,215 4,964 1.18 0 0 0 0 9,643 5,447 3,290 0.60 Kagera 13,671 1,734 822 0.47 11,982 1,876 849 0.45 170 16 28 1.69 Mwanza 6,088 943 654 0.69 0 0 0 0 202 820 486 0.59 Mara 1,006 145 182 1.26 226 98 111 1.14 511 526 306 0.58 Manyara 623 310 373 1.20 628 624 119 0.19 40,144 39,074 29,244 0.75 MAINLAND 155,953 40,416 29,174 0.72 55,296 15,220 9,505 0.62 498,328 347,478 238,663 0.69 North Unguja 25 10 3 0.32 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 31 6 6 0.99 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 58 9 8 0.89 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 115 26 17 0.68 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 156,068 40,441 29,191 0.72 55,296 15,220 9,505 0.62 498,328 347,478 238,663 0.69 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 258 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Simsim Groundnut Soya Beans Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 36,578 26,617 9,388 0.35 123,790 79,024 44,906 0.57 142 58 43 0.74 Arusha 143 376 300 0.80 122 12 5 0.40 1,075 206 153 0.75 Kilimanjaro 195 15 0 0.01 7,963 1,587 406 0.26 0 0 0 0 Tanga 7,114 4,807 1,538 0.32 7,558 1,984 1,859 0.94 0 0 0 0 Morogoro 35,313 17,594 6,671 0.38 6,332 2,478 1,168 0.47 0 0 0 0 Pwani 15,474 9,089 2,866 0.32 623 194 84 0.43 0 0 0 0 Dar es Salaam 153 98 13 0.13 2,412 525 163 0.31 0 0 0 0 Lindi 48,908 23,259 11,010 0.47 6,318 2,418 1,256 0.52 0 0 0 0 Mtwara 23,739 9,621 4,354 0.45 75,272 28,258 18,309 0.65 0 0 0 0 Ruvuma 25,642 11,716 4,652 0.40 34,829 11,231 7,561 0.67 13,264 6,345 4,311 0.68 Iringa 1,757 1,044 425 0.41 16,662 7,660 5,928 0.77 0 0 0 0 Mbeya 16,416 18,453 9,842 0.53 104,418 33,412 20,897 0.63 929 160 37 0.23 Singida 6,996 5,498 2,789 0.51 30,892 15,376 9,614 0.63 0 0 0 0 Tabora 2,050 1,420 551 0.39 179,945 97,089 91,162 0.94 197 80 71 0.89 Rukwa 4,796 6,647 3,194 0.48 62,283 34,248 30,042 0.88 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 43,131 13,524 9,832 0.73 0 0 0 0 Shinyanga 2,905 1,453 535 0.37 188,726 105,754 72,861 0.69 163 264 171 0.65 Kagera 204 25 18 0.72 82,980 14,904 11,004 0.74 646 75 19 0.25 Mwanza 1,246 219 72 0.33 55,849 18,328 10,885 0.59 414 156 334 2.15 Mara 508 175 43 0.25 4,930 1,343 1,511 1.13 505 119 220 1.84 Manyara 2,225 1,784 843 0.47 2,116 1,247 1,319 1.06 75 60 30 0.49 MAINLAND 232,360 139,910 59,103 0.42 1,037,149 470,597 340,773 0.72 17,409 7,522 5,390 0.72 North Unguja 0 0 0 0 527 116 92 0.80 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 168 67 29 0.44 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 440 84 91 1.09 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 285 42 38 0.90 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 1,413 390 435 1.11 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 2,833 699 685 0.98 0 0 0 0 NATIONAL 232,360 139,910 59,103 0.42 1,039,983 471,296 341,459 0.72 17,409 7,522 5,390 0.72 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 259 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Castor Fung Okra Radish Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 1,240 534 402 0.75 507 599 661 1.10 Arusha 0 0 0 0 648 150 94 0.63 472 122 110 0.90 Kilimanjaro 0 0 0 0 1,306 312 1,367 4.39 63 25 16 0.62 Tanga 0 0 0 0 1,944 537 1,172 2.18 140 28 43 1.51 Morogoro 0 0 0 0 2,203 609 681 1.12 18 2 5 2.96 Pwani 0 0 0 0 3,834 874 1,349 1.54 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 4,941 1,372 2,664 1.94 0 0 0 0 Lindi 0 0 0 0 479 110 416 3.78 74 16 21 1.33 Mtwara 0 0 0 0 1,114 328 223 0.68 0 0 0 0 Ruvuma 81 33 0 0.00 405 95 76 0.80 161 73 58 0.79 Iringa 0 0 0 0 913 258 332 1.29 383 112 35 0.31 Mbeya 0 0 0 0 767 236 381 1.61 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 543 1,329 644 0.48 0 0 0 0 Tabora 56 45 27 0.59 40 1 1 0.99 40 4 2 0.60 Rukwa 0 0 0 0 674 818 847 1.04 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 643 168 120 0.72 333 114 55 0.48 Shinyanga 349 222 143 0.64 1,355 758 681 0.90 0 0 0 0 Kagera 0 0 0 0 781 157 156 0.99 0 0 0 0 Mwanza 499 77 54 0.71 1,388 197 525 2.67 256 129 320 2.47 Mara 0 0 0 0 601 381 523 1.37 237 146 271 1.85 Manyara 0 0 0 0 617 386 308 0.80 0 0 0 0 MAINLAND 985 377 224 0.59 26,435 9,609 12,963 1.35 2,683 1,370 1,596 1.16 North Unguja 0 0 0 0 985 222 300 1.35 189 52 15 0.30 South Unguja 0 0 0 0 742 57 66 1.16 91 28 17 0.63 Urban West 0 0 0 0 785 91 111 1.21 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 29 2 0 0.06 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 27 1 0 0.30 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 2,568 373 477 1.28 280 79 33 0.41 NATIONAL 985 377 224 0.59 29,003 9,982 13,440 1.35 2,963 1,450 1,629 1.12 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 260 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Turmeric Bitter Aubergine Kothmir Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 222 180 89 0.49 702 403 562 1.40 0 0 0 0 Arusha 241 127 27 0.21 1,218 263 751 2.85 0 0 0 0 Kilimanjaro 63 6 4 0.69 714 124 422 3.42 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0 3,205 473 1,116 2.36 0 0 0 0 Morogoro 0 0 0 0 2,264 493 2,308 4.69 0 0 0 0 Pwani 58 23 17 0.74 479 71 188 2.67 0 0 0 0 Dar es Salaam 42 9 2 0.25 392 59 250 4.20 0 0 0 0 Lindi 29 9 6 0.62 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 141 17 62 3.58 0 0 0 0 Iringa 199 298 487 1.63 546 114 1,311 11.54 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Singida 216 175 130 0.74 180 36 65 1.78 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 395 52 167 3.20 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 283 33 180 5.49 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 701 144 417 2.90 0 0 0 0 Shinyanga 413 175 245 1.40 270 27 270 9.88 0 0 0 0 Kagera 0 0 0 0 11,781 671 1,965 2.93 0 0 0 0 Mwanza 94 38 23 0.59 1,099 152 1,276 8.41 0 0 0 0 Mara 0 0 0 0 97 20 39 1.98 0 0 0 0 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 1,577 1,040 1,029 0.99 24,468 3,151 11,351 3.60 0 0 0 0 North Unguja 536 123 64 0.52 330 40 81 2.02 0 0 0 0 South Unguja 30 6 11 1.73 290 68 507 7.41 0 0 0 0 Urban West 31 6 2 0.25 251 20 121 5.96 31 2 2 1.14 North Pemba 77 31 0 0.00 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 111 24 62 2.62 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 786 191 139 0.73 871 129 709 5.51 31 2 2 1.14 NATIONAL 2,362 1,230 1,167 0.95 25,339 3,280 12,060 3.68 31 2 2 1.14 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 261 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Onion Ginger Zukkin Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 1,158 445 2,028 4.55 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 2,513 754 1,925 2.55 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilimanjaro 2,239 497 1,231 2.48 2,516 809 2,488 3.08 0 0 0 0 Tanga 1,580 251 790 3.15 1,105 452 1,197 2.65 0 0 0 0 Morogoro 2,153 439 1,706 3.88 88 36 18 0.49 0 0 0 0 Pwani 190 25 44 1.76 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 136 22 14 0.62 0 0 0 0 0 0 0 0 Lindi 1,396 367 929 2.53 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 3,718 650 2,012 3.09 175 71 205 2.90 0 0 0 0 Iringa 2,678 737 3,267 4.43 72 7 4 0.59 0 0 0 0 Mbeya 3,417 907 1,456 1.61 284 57 459 8.00 0 0 0 0 Singida 3,455 1,564 2,760 1.76 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 1,342 365 1,299 3.56 126 102 66 0.65 0 0 0 0 Rukwa 1,730 452 1,516 3.35 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 333 11 73 6.93 0 0 0 0 0 0 0 0 Shinyanga 1,191 313 859 2.74 412 83 137 1.64 0 0 0 0 Kagera 2,165 171 665 3.88 184 8 5 0.62 0 0 0 0 Mwanza 1,654 354 672 1.90 0 0 0 0 0 0 0 0 Mara 1,388 206 743 3.61 97 24 5 0.20 0 0 0 0 Manyara 809 244 658 2.70 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 35,245 8,776 24,646 2.81 5,058 1,648 4,585 2.78 0 0 0 0 North Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 25 5 5 0.99 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 30 12 8 0.67 Urban West 63 6 10 1.53 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 63 6 10 1.53 0 0 0 0 56 17 13 0.76 NATIONAL 35,308 8,782 24,655 2.81 5,058 1,648 4,585 2.78 56 17 13 0.76 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 262 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Zukkin Star Fruit Cabbage Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 222 13 44 3.29 Arusha 0 0 0 0 0 0 0 0 2,396 434 4,649 10.72 Kilimanjaro 0 0 0 0 0 0 0 0 1,456 213 1,489 6.98 Tanga 0 0 0 0 0 0 0 0 4,516 964 9,523 9.88 Morogoro 0 0 0 0 0 0 0 0 1,819 310 1,422 4.59 Pwani 0 0 0 0 0 0 0 0 103 7 190 25.80 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 85 8 83 10.79 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 2,937 305 904 2.97 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 4,783 790 7,222 9.15 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 1,869 383 1,731 4.52 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 167 42 866 20.47 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 704 152 1,350 8.90 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 1,381 130 1,072 8.27 Kigoma 0 0 0 0 0 0 0 0 782 81 2,101 25.81 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 1,054 120 1,815 15.15 Kagera 0 0 0 0 0 0 0 0 12,338 1,094 5,690 5.20 Mwanza 0 0 0 0 0 0 0 0 1,906 298 2,174 7.30 Mara 0 0 0 0 0 0 0 0 1,517 323 1,680 5.19 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 474 72 2,383 32.98 MAINLAND 0 0 0 0 0 0 0 0 40,508 5,738 46,389 8.08 North Unguja 25 5 5 0.99 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 30 12 8 0.67 16 1 0 0.06 77 11 4 0.32 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 31 3 19 5.93 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 56 17 13 0.76 16 1 0 0.06 108 14 22 1.59 NATIONAL 56 17 13 0.76 16 1 0 0.06 40,617 5,752 46,412 0 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 263 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Tomatoes Spinach Carrot Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 3,484 1,034 11,249 10.87 1,487 129 960 7.45 0 0 0 0 Arusha 4,606 1,351 18,866 13.97 1,636 173 566 3.26 1,029 176 993 5.65 Kilimanjaro 7,393 1,245 17,557 14.11 2,549 322 387 1.20 798 122 634 5.18 Tanga 12,725 2,326 44,804 19.26 1,183 123 558 4.55 232 24 46 1.98 Morogoro 7,280 2,442 14,381 5.89 833 72 376 5.25 822 190 1,453 7.66 Pwani 2,692 727 6,401 8.80 518 61 272 4.45 45 5 88 19.33 Dar es Salaam 1,259 214 673 3.14 1,035 121 670 5.52 0 0 0 0 Lindi 1,629 395 3,507 8.87 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 3,845 962 6,378 6.63 181 25 5 0.22 0 0 0 0 Ruvuma 7,163 1,111 13,372 12.04 7,496 849 1,884 2.22 207 84 10 0.12 Iringa 7,288 2,223 32,132 14.45 3,748 529 3,454 6.52 132 13 123 9.24 Mbeya 8,355 1,786 19,191 10.75 1,834 226 1,151 5.10 428 78 792 10.21 Singida 749 112 2,596 23.13 56 6 22 3.95 0 0 0 0 Tabora 5,476 976 9,721 9.96 0 0 0 0 40 2 4 2.22 Rukwa 4,139 791 17,941 22.68 1,571 319 628 1.97 189 29 139 4.86 Kigoma 4,468 1,047 17,950 17.15 0 0 0 0 0 0 0 0 Shinyanga 4,635 921 14,093 15.31 335 44 59 1.33 0 0 0 0 Kagera 23,548 2,386 18,246 7.65 435 76 88 1.16 357 21 20 0.93 Mwanza 11,329 2,235 24,232 10.84 1,895 213 1,158 5.44 53 5 16 2.96 Mara 5,418 983 20,914 21.29 157 16 26 1.63 280 57 216 3.80 Manyara 887 125 782 6.27 729 69 96 1.40 158 3 3 0.89 MAINLAND 128,370 25,391 314,986 12.41 27,679 3,372 12,359 3.67 4,768 807 4,537 5.62 North Unguja 1,985 313 1,009 3.22 0 0 0 0 25 0 6 19.02 South Unguja 2,563 451 1,315 2.92 30 2 6 3.80 0 0 0 0 Urban West 1,287 185 1,017 5.48 0 0 0 0 31 3 10 3.26 North Pemba 822 126 1,375 10.89 55 7 92 13.96 0 0 0 0 South Pemba 660 144 1,426 9.87 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 7,317 1,221 6,141 5.03 85 8 98 11.98 57 3 16 4.66 NATIONAL 135,687 26,612 321,128 12.07 27,764 3,380 12,458 0 4,825 810 4,553 5.62 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 264 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Chillies Amaranths Pumpkins Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 253 16 51 3.09 444 40 94 2.33 0 0 0 0 Arusha 701 69 276 3.99 1,580 120 309 2.57 0 0 0 0 Kilimanjaro 2,843 345 1,322 3.84 3,226 520 591 1.14 212 21 25 1.19 Tanga 2,438 431 1,923 4.46 1,350 217 844 3.89 262 14 420 30.94 Morogoro 1,504 308 916 2.97 1,349 216 538 2.50 1,537 238 1,100 4.62 Pwani 806 201 400 1.99 1,062 119 1,164 9.78 1,096 151 669 4.44 Dar es Salaam 1,272 168 568 3.38 2,577 356 2,175 6.11 1,326 126 420 3.32 Lindi 124 13 7 0.55 312 38 334 8.68 29 2 2 0.86 Mtwara 0 0 0 0 181 46 6 0.14 480 51 75 1.49 Ruvuma 367 181 430 2.37 2,288 217 1,412 6.52 369 39 76 1.95 Iringa 556 270 772 2.86 1,461 310 773 2.49 3,505 309 736 2.38 Mbeya 38 7 26 3.53 2,077 170 761 4.48 847 33 25 0.76 Singida 317 258 2,187 8.47 56 11 28 2.47 0 0 0 0 Tabora 236 23 10 0.43 807 112 195 1.73 334 56 26 0.47 Rukwa 141 6 11 1.77 843 194 1,925 9.93 0 0 0 0 Kigoma 174 46 97 2.10 749 131 612 4.68 212 26 42 1.65 Shinyanga 379 41 94 2.30 1,028 232 1,464 6.30 876 258 2,300 8.92 Kagera 4,470 333 183 0.55 8,817 615 841 1.37 5,210 300 1,113 3.72 Mwanza 1,892 322 891 2.77 2,480 149 1,101 7.36 251 33 32 0.96 Mara 247 30 46 1.53 157 58 112 1.91 320 32 427 13.20 Manyara 316 36 415 11.58 0 0 0 0 98 4 0 0.00 MAINLAND 19,073 3,106 10,625 3.42 32,844 3,872 15,278 3.95 16,965 1,692 7,489 4.43 North Unguja 108 6 27 4.79 737 89 132 1.49 915 134 633 4.74 South Unguja 539 55 61 1.11 681 61 215 3.55 1,844 310 2,974 9.59 Urban West 314 36 36 1.01 597 61 430 7.06 220 48 542 11.37 North Pemba 26 1 1 0.38 344 34 246 7.15 55 8 46 6.06 South Pemba 0 0 0 0 169 26 235 9.18 62 7 248 34.67 ZANZIBAR 987 98 125 1.28 2,528 271 1,258 4.65 3,095 506 4,443 8.78 NATIONAL 20,060 3,204 10,750 3.35 35,371 4,142 16,536 3.99 20,060 2,199 11,932 5.43 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 265 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Cucumber Egg Plant Water Mellon Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 126 13 126 9.88 Arusha 488 272 1,464 5.39 207 75 519 6.89 0 0 0 0 Kilimanjaro 1,080 158 525 3.32 260 38 3 0.09 263 89 152 1.71 Tanga 0 0 0 0 353 30 113 3.79 213 44 315 7.22 Morogoro 193 37 186 4.99 644 60 85 1.41 373 161 691 4.29 Pwani 1,238 246 597 2.42 148 22 178 8.16 1,137 647 3,841 5.93 Dar es Salaam 1,089 336 1,182 3.52 629 98 338 3.45 1,522 718 4,381 6.10 Lindi 94 8 24 2.94 94 10 9 0.91 0 0 0 0 Mtwara 611 170 65 0.38 344 47 406 8.71 153 15 37 2.37 Ruvuma 0 0 0 0 30 1 24 24.70 0 0 0 0 Iringa 278 59 200 3.39 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 126 26 505 19.76 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 79 7 52 7.18 0 0 0 0 198 72 368 5.10 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 116 18 75 4.28 0 0 0 0 436 113 1,405 12.43 Shinyanga 314 59 550 9.28 129 4 252 59.99 675 301 1,735 5.77 Kagera 1,707 126 181 1.43 495 40 65 1.64 249 25 339 13.43 Mwanza 305 33 79 2.41 92 19 124 6.67 370 59 667 11.32 Mara 633 63 168 2.64 334 76 244 3.20 1,145 782 2,835 3.63 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 158 16 79 4.94 MAINLAND 8,224 1,593 5,346 3.36 3,761 520 2,361 4.54 7,143 3,080 17,475 5.67 North Unguja 464 90 152 1.69 1,487 216 821 3.79 76 26 77 2.96 South Unguja 525 86 317 3.70 1,815 273 1,898 6.95 91 23 49 2.10 Urban West 471 94 317 3.39 911 157 967 6.17 63 6 38 5.93 North Pemba 77 13 31 2.48 315 23 232 10.19 0 0 0 0 South Pemba 27 4 2 0.49 142 13 242 18.08 31 4 40 11.07 ZANZIBAR 1,564 286 819 2.87 4,669 683 4,160 6.10 261 59 204 3.44 NATIONAL 9,788 1,878 6,165 3.28 8,431 1,202 6,521 5.42 7,404 3,139 17,679 5.63 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 266 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Cotton Tobacco Pyrethrum Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 119 145 217 1.50 151 80 93 1.16 0 0 0 0 Kilimanjaro 0 0 0 0 277 31 18 0.58 0 0 0 0 Tanga 130 53 79 1.50 316 128 58 0.46 281 823 35 0.04 Morogoro 88 36 44 1.24 977 311 108 0.35 0 0 0 0 Pwani 332 314 108 0.35 0 0 0 0 0 0 0 0 Dar es Salaam 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Lindi 94 46 9 0.21 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 232 118 35 0.30 0 0 0 0 Ruvuma 81 16 10 0.59 5,832 4,183 4,192 1.00 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 328 75 59 0.79 2,696 1,031 610 0.59 Mbeya 79 16 2 0.15 5,983 6,328 6,646 1.05 5,719 1,575 688 0.44 Singida 2,185 2,122 1,603 0.76 1,929 2,303 2,279 0.99 0 0 0 0 Tabora 25,514 57,901 40,504 0.70 33,987 31,431 36,056 1.15 126 102 377 3.71 Rukwa 675 365 437 1.20 11,339 9,572 10,661 1.11 0 0 0 0 Kigoma 373 378 149 0.40 3,021 1,950 1,988 1.02 0 0 0 0 Shinyanga 235,946 378,666 307,077 0.81 6,269 5,949 6,402 1.08 0 0 0 0 Kagera 8,326 6,856 6,473 0.94 822 336 363 1.08 0 0 0 0 Mwanza 108,405 108,329 94,725 0.87 869 589 372 0.63 0 0 0 0 Mara 21,151 18,634 19,257 1.03 2,253 1,167 1,177 1.01 0 0 0 0 Manyara 632 959 1,438 1.50 207 23 21 0.91 0 0 0 0 MAINLAND 404,131 574,836 472,133 0.82 74,791 64,572 70,527 1.09 8,821 3,531 1,710 0.48 North Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 404,131 574,836 472,133 0.82 74,791 64,572 70,527 1.09 8,821 3,531 1,710 0.48 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 267 Cont. Table 5.8 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households, Area Planted (ha) and Quantity Harvested (tonnes) during Short Rainy SEASON Agricultural Year 2007/08 Region Malay Jute Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Household Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Dodoma 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 71 29 11 0.40 0 0 0 0 Kilimanjaro 0 0 0 0 0 0 0 0 Tanga 0 0 0 0 0 0 0 0 Morogoro 0 0 0 0 0 0 0 0 Pwani 0 0 0 0 45 18 64 3.50 Dar es Salaam 0 0 0 0 37 2 4 2.47 Lindi 0 0 0 0 0 0 0 0 Mtwara 0 0 0 0 0 0 0 0 Ruvuma 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa 0 0 0 0 0 0 0 0 Mbeya 0 0 0 0 0 0 0 0 Singida 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabora 0 0 0 0 0 0 0 0 Rukwa 0 0 0 0 0 0 0 0 Kigoma 0 0 0 0 0 0 0 0 Shinyanga 0 0 0 0 0 0 0 0 Kagera 0 0 0 0 0 0 0 0 Mwanza 0 0 0 0 0 0 0 0 Mara 0 0 0 0 0 0 0 0 Manyara 0 0 0 0 0 0 0 0 MAINLAND 71 29 11 0.40 82 20 68 3.42 North Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 South Unguja 0 0 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 0 0 North Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 South Pemba 0 0 0 0 0 0 0 0 ZANZIBAR 0 0 0 0 0 0 0 0 NATIONAL 71 29 11 0.40 82 20 68 3.42 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 268 5.9 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and Region Region Short Rainy Season Long Rainy Season Total area planted (hectare) % Area planted in short rainy season Number of Household Planted Area (hectare) Number of Household Planted Area (hectare) Dodoma 364 814 357,968 747,096 747,910 0.11 Arusha 44,381 33,997 150,275 166,983 200,979 16.92 Kilimanjaro 139,948 78,839 152,220 101,347 180,186 43.75 Tanga 207,455 178,554 238,161 258,205 436,760 40.88 Morogoro 182,663 236,848 193,658 238,487 475,335 49.83 Pwani 84,527 59,671 89,906 82,908 142,579 41.85 Dar es Salaam 13,469 6,292 22,139 13,282 19,574 32.14 Lindi 2,366 1,294 159,430 166,663 167,957 0.77 Mtwara 735 666 216,131 184,795 185,461 0.36 Ruvuma 432 501 201,568 300,972 301,472 0.17 Iringa 1,388 1,116 303,718 418,750 419,866 0.27 Mbeya 97,639 52,573 431,213 515,810 568,383 9.25 Singida 0 . 215,908 464,584 464,584 . Tabora 393 601 287,648 688,324 688,925 0.09 Rukwa 2,521 3,050 216,005 426,358 429,408 0.71 Kigoma 183,006 150,530 76,540 43,362 193,892 77.64 Shinyanga 7,487 18,864 478,170 1,425,384 1,444,248 1.31 Kagera 370,296 245,193 191,349 83,795 328,989 74.53 Mwanza 347,861 512,358 156,839 153,512 665,870 76.95 Mara 168,765 170,217 137,108 127,258 297,475 57.22 Manyara 14,536 11,175 186,427 385,285 396,459 2.82 Mainland 1,870,233 1,763,152 4,462,382 6,993,162 8,756,314 20.14 North Unguja 14,264 5,724 20,359 9,321 15,044 38.05 South Unguja 11,609 4,328 7,642 3,500 7,828 55.29 Urban West 5,840 1,734 7,944 2,825 4,558 38.03 North Pemba 6,894 2,060 27,540 11,350 13,409 15.36 South Pemba 2,913 960 24,878 10,658 11,617 8.26 Zanzibar 41,520 14,805 88,364 37,653 52,457 28.22 National 1,911,753 1,777,956 4,550,745 7,030,815 8,808,771 20.18 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 269 5.10 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of crop growing Households Planting Crops by Season and Region Region Short Rainy Season Long Rainy Season Total Number of Crop Growing households Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Dodoma 364 358,142 357,968 538 358,506 Arusha 44,381 129,291 150,275 23,398 173,673 Kilimanjaro 139,948 101,060 152,220 88,788 241,008 Tanga 207,455 119,960 238,161 89,254 327,415 Morogoro 182,663 114,301 193,658 103,305 296,963 Pwani 84,527 88,165 89,906 82,787 172,692 Dar es Salaam 13,469 18,637 22,139 9,967 32,106 Lindi 2,366 164,453 159,430 7,389 166,819 Mtwara 735 248,321 216,131 32,926 249,056 Ruvuma 432 209,789 201,568 8,654 210,221 Iringa 1,388 304,963 303,718 2,633 306,351 Mbeya 97,639 355,727 431,213 22,153 453,366 Singida 0 216,169 215,908 261 216,169 Tabora 393 287,770 287,648 516 288,163 Rukwa 2,521 223,457 216,005 9,972 225,977 Kigoma 183,006 41,701 76,540 148,168 224,708 Shinyanga 7,487 477,202 478,170 6,519 484,689 Kagera 370,296 31,307 191,349 210,254 401,603 Mwanza 347,861 49,920 156,839 240,942 397,781 Mara 168,765 57,162 137,108 88,818 225,926 Manyara 14,536 178,752 186,427 6,861 193,288 Mainland 1,870,233 3,776,250 4,462,382 1,184,101 5,646,483 North Unguja 14,264 15,810 20,359 9,716 30,075 South Unguja 11,609 8,527 7,642 12,493 20,135 Urban West 5,840 11,681 7,944 9,577 17,521 North Pemba 6,894 25,778 27,540 5,132 32,672 South Pemba 2,913 27,037 24,878 5,072 29,950 Zanzibar 41,520 88,833 88,364 41,989 130,353 National 1,911,753 3,865,083 4,550,745 1,226,090 5,776,836 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 270 5.11 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - Mainland Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG SEASON Number of Household Planted Area (hectare) Number of Household Planted Area (hectare) Number of Household Planted Area (hectare) Maize 1,608,934 883,130 3,479,383 3,199,370 5,088,317 4,082,500 Paddy 237,002 200,775 853,416 679,333 1,090,417 880,108 Sorghum 144,478 69,058 662,327 497,670 806,805 566,728 Bulrush Millet 3,660 4,438 183,725 151,273 187,384 155,710 Finger Millet 24,892 8,655 131,263 60,174 156,155 68,829 Wheat 3,275 1,225 70,847 41,935 74,122 43,160 Barley 191 53 356 180 548 233 CEREALS 2,022,431 1,167,333 5,381,317 4,629,936 7,403,748 5,797,269 Sweet Potato 275,003 63,595 467,089 146,732 742,091 210,327 Irish potatoes 37,065 9,857 73,604 28,911 110,668 38,767 Yam 16,601 2,009 11,531 1,894 28,132 3,904 Coco Yam 59,319 6,596 28,634 3,507 87,953 10,103 ROOTS & TUBERS 399,376 82,057 595,949 181,044 995,325 263,100 Mung Bean 7,146 2,700 11,230 5,519 18,376 8,219 Beans 803,698 250,392 1,222,221 499,293 2,025,919 749,685 Cowpeas 105,034 28,328 214,960 60,127 319,994 88,455 Green gram 39,664 9,221 73,418 26,187 113,082 35,407 Chick peas 1,530 661 45,319 62,546 46,849 63,207 Bambaranuts 15,911 2,316 140,042 38,100 155,953 40,416 Field Peas 9,268 1,428 46,028 13,793 55,296 15,220 PULSES 982,251 295,045 1,753,218 705,564 2,735,469 1,000,609 Sunflower 15,827 6,913 482,501 340,565 498,328 347,478 Simsim 15,821 7,025 216,539 132,885 232,360 139,910 Groundnut 168,705 45,995 868,444 424,602 1,037,149 470,597 Soya Beans 1,576 427 15,833 7,095 17,409 7,522 Castor Fung 371 51 614 326 985 377 OIL SEEDS & OIL NUTS 202,300 60,411 1,583,931 905,473 1,786,231 965,884 Okra 11,783 2,898 14,652 6,711 26,435 9,609 Radish 985 368 1,698 1,002 2,683 1,370 Turmeric 162 86 1,415 954 1,577 1,040 Bitteer Aubergine 9,597 1,098 14,871 2,053 24,468 3,151 Onion 9,973 2,258 25,273 6,517 35,245 8,776 Ginger 3,174 1,046 1,884 602 5,058 1,648 Cabbage 16,199 2,370 24,310 3,368 40,508 5,738 Tomatoes 46,532 8,163 81,838 17,228 128,370 25,391 Spinach 6,935 705 20,743 2,667 27,679 3,372 Carrot 2,157 330 2,611 477 4,768 807 Chillies 10,035 1,434 9,038 1,672 19,073 3,106 Amaranths 15,895 1,729 16,949 2,143 32,844 3,872 Pumpkins 7,415 729 9,550 964 16,965 1,692 Cucumber 4,245 726 3,979 866 8,224 1,593 Egg Plant 1,633 277 2,128 242 3,761 520 Water Mellon 4,020 1,826 3,123 1,254 7,143 3,080 FRUITS & VEGETABLES 150,740 26,044 234,063 48,721 384,803 74,765 Cotton 124,625 123,766 279,506 451,070 404,131 574,836 Tobacco 6,894 3,812 67,897 60,760 74,791 64,572 Pyrethrum 1,273 548 7,548 2,983 8,821 3,531 Jute 37 2 45 18 82 20 Seaweed 517 237 495 183 1,011 420 CASH CROPS 132,829 128,365 354,997 515,014 487,826 643,378 Malay - . 71 29 71 29 Total 3,889,926 1,763,152 9,903,547 6,993,162 13,793,473 8,756,314 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 271 5.12 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - ZANZIBAR Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG SEASON Number of Household Planted Area (hectare) Number of Household Planted Area (hectare) Number of Household Planted Area (hectare) Maize 6,537 1,295 12,410 2,760 18,947 4,055 Paddy 8,776 3,125 62,857 23,475 71,633 26,600 Sorghum 1,951 414 6,775 1,508 8,726 1,922 Bulrush Millet 3,704 871 937 215 4,641 1,087 Finger Millet - . 29 18 29 18 Wheat - . 57 22 57 22 CEREALS 20,968 5,706 83,065 27,998 104,033 33,704 Cassava 176 37 534 168 709 206 Sweet Potato 12,241 3,100 16,924 4,824 29,166 7,924 Irish potatoes 114 11 183 36 296 47 Yams 9,150 1,757 3,533 674 12,683 2,431 Coco Yam 2,320 392 2,721 445 5,041 838 ROOTS & TUBERS 24,001 5,297 23,894 6,148 47,895 11,445 Beans 99 24 282 57 381 81 Cowpeas 4,283 1,052 2,646 443 6,928 1,494 Green gram 1,633 283 1,761 326 3,395 609 Chick peas - . - . - . Bambaranuts 115 26 - . 115 26 Field Peas - . - . - . PULSES 6,130 1,384 4,689 825 10,819 2,210 Sunflower - . - . - . Simsim - . - . - . Groundnut 1,194 265 1,640 434 2,833 699 OIL SEEDS & OIL NUTS 1,194 265 1,640 434 2,833 699 Okra 1,125 121 1,444 252 2,568 373 Radish 92 32 188 47 280 79 Turmeric 372 59 413 131 786 191 Bitteer Aubergine 460 67 411 62 871 129 Kothmir 31 2 - . 31 2 Onion 63 6 - . 63 6 Zukkin 25 5 30 12 56 17 Star Fruit 16 1 - . 16 1 Cabbage 92 12 16 2 108 14 Tomatoes 3,440 612 3,877 609 7,317 1,221 Spinach 56 7 29 1 85 8 Carrot 57 3 - . 57 3 Chillies 531 48 455 50 987 98 Amaranths 1,713 177 814 94 2,528 271 Pumpkins 1,590 261 1,505 245 3,095 506 Cucumber 1,085 191 479 95 1,564 286 Egg Plant 2,368 343 2,301 340 4,669 683 Water Mellon 144 39 117 20 261 59 FRUITS & VEGETABLES 13,262 1,987 12,081 1,960 25,342 3,946 Cotton - . - . - . Tobacco - . - . - . Pyrethrum - . - . - . Jute - . - . - . Sea weed 762 166 1,308 287 2,070 453 CASH CROPS 762 166 1,308 287 2,070 453 Malay - . - . - . Total 66,317 14,805 126,677 37,653 192,994 52,457 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 272 5.13 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the agriculture year 2007/08 Short and Long Season - NATIONAL Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG SEASON Number of Household Planted Area (hectare) Number of Household Planted Area (hectare) Number of Household Planted Area (hectare) Maize 1,615,471 884,425 3,491,793 3,202,130 5,107,264 4,086,555 Paddy 245,777 203,900 916,273 702,808 1,162,050 906,708 Sorghum 146,429 69,472 669,102 499,178 815,531 568,650 Bulrush Millet 7,364 5,309 184,661 151,488 192,025 156,797 Finger Millet 24,892 8,655 131,292 60,192 156,184 68,847 Wheat 3,275 1,225 70,905 41,957 74,179 43,182 Barley 191 53 356 180 548 233 CEREALS 2,043,399 1,173,039 5,464,382 4,657,934 7,507,781 5,830,972 Sweet Potato 287,244 66,695 484,013 151,556 771,257 218,251 Irish potatoes 37,179 9,867 73,786 28,947 110,965 38,814 Yams 25,751 3,766 15,063 2,569 40,814 6,335 Coco Yam 61,639 6,988 31,355 3,952 92,995 10,941 ROOTS & TUBERS 422,861 91,251 619,348 194,574 1,042,209 285,825 Mung Bean 7,146 2,700 11,230 5,519 18,376 8,219 Beans 803,797 250,416 1,222,504 499,350 2,026,300 749,766 Cowpeas 109,317 29,379 217,606 60,570 326,923 89,949 Green gram 41,297 9,504 75,180 26,512 116,476 36,016 Chick peas 1,530 661 45,319 62,546 46,849 63,207 Bambaranuts 16,026 2,341 140,042 38,100 156,068 40,441 Field Peas 9,268 1,428 46,028 13,793 55,296 15,220 PULSES 988,381 296,429 1,757,908 706,389 2,746,289 1,002,819 Sunflower 15,827 6,913 482,501 340,565 498,328 347,478 Simsim 15,821 7,025 216,539 132,885 232,360 139,910 Groundnut 169,898 46,260 870,084 425,036 1,039,983 471,296 Soya Beans 1,576 427 15,833 7,095 17,409 7,522 Castor Fung 371 51 614 326 985 377 OIL SEEDS & OIL NUTS 203,493 60,676 1,585,571 905,907 1,789,065 966,583 Okra 12,908 3,019 16,096 6,964 29,003 9,982 Radish 1,078 400 1,886 1,049 2,963 1,450 Turmeric 534 145 1,828 1,085 2,362 1,230 Bitteer Aubergine 10,056 1,165 15,283 2,115 25,339 3,280 Kothmir 31 2 - . 31 2 Onion 10,035 2,265 25,273 6,517 35,308 8,782 Ginger 3,174 1,046 1,884 602 5,058 1,648 Zukkin 25 5 30 12 56 17 Star Fruit 16 1 - . 16 1 Cabbage 16,291 2,383 24,326 3,369 40,617 5,752 Tomatoes 49,972 8,775 85,715 17,837 135,687 26,612 Spinach 6,991 711 20,773 2,669 27,764 3,380 Carrot 2,214 333 2,611 477 4,825 810 Chillies 10,566 1,482 9,494 1,722 20,060 3,204 Amaranths 17,608 1,906 17,763 2,236 35,371 4,142 Pumpkins 9,005 990 11,056 1,209 20,060 2,199 Cucumber 5,330 917 4,459 961 9,788 1,878 Egg Plant 4,002 620 4,429 582 8,431 1,202 Water Mellon 4,164 1,865 3,240 1,274 7,404 3,139 Malay - . 71 29 71 29 FRUITS & VEGETABLES 164,001 28,030 246,144 50,710 410,145 78,711 Cotton 124,625 123,766 279,506 451,070 404,131 574,836 Tobacco 6,894 3,812 67,897 60,760 74,791 64,572 Pyrethrum 1,273 548 7,548 2,983 8,821 3,531 Jute 37 2 45 18 82 20 Sea weed 1,278 404 1,803 470 3,081 874 CASH CROPS 134,107 128,531 356,800 515,272 490,907 643,803 Total 3,956,243 1,777,956 10,030,224 7,030,815 13,986,467 8,808,771 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 273 5.14 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - MAINLAND Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG RAINY SEASON Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Maize 883,130 1,033,934 1.2 3,199,370 4,404,841 1.4 4,082,500 5,438,776 1.3 Paddy 200,775 330,995 1.6 679,333 1,068,686 1.6 880,108 1,399,681 1.6 Sorghum 69,058 76,457 1.1 497,670 474,198 1.0 566,728 550,654 1.0 Bulrush Millet 4,438 3,202 0.7 151,273 103,772 0.7 155,710 106,974 0.7 Finger Millet 8,655 6,759 0.8 60,174 46,045 0.8 68,829 52,804 0.8 Wheat 1,225 522 0.4 41,935 42,840 1.0 43,160 43,362 1.0 Barley 53 43 0.8 180 246 1.4 233 289 1.2 CEREALS 1,167,333 1,451,911 1.2 4,629,936 6,140,629 1.3 5,797,269 7,592,540 1.3 Seeweed 237 564 2.4 183 455 2.5 420 1,019 2.4 Cassava . . - . . - 669,134 1,236,194 2 Sweet Potato 63,595 124,797 2.0 146,732 304,104 2.1 210,327 428,901 2.0 Irish potatoes 9,857 16,924 1.7 28,911 112,156 3.9 38,767 129,080 3.3 Yam 2,009 3,092 1.5 1,894 2,296 1.2 3,904 5,389 1.4 Coco Yam 6,596 5,629 0.9 3,507 3,622 1.0 10,103 9,250 0.9 ROOTS & TUBERS 86,192 156,142 1.8 188,608 434,028 2.3 274,800 590,170 2.1 Mung Bean 2,700 5,671 2.1 5,519 4,173 0.8 8,219 9,844 1.2 Beans 250,392 187,918 0.8 499,293 382,827 0.8 749,685 570,745 0.8 Cowpeas 28,328 10,492 0.4 60,127 28,870 0.5 88,455 39,362 0.4 Green gram 9,221 6,526 0.7 26,187 23,958 0.9 35,407 30,485 0.9 Chick peas 661 396 0.6 62,546 35,760 0.6 63,207 36,156 0.6 Bambaranuts 2,316 1,297 0.6 38,100 27,877 0.7 40,416 29,174 0.7 Field Peas 1,428 949 0.7 13,793 8,557 0.6 15,220 9,505 0.6 PULSES 295,045 213,249 0.7 705,564 512,022 0.7 1,000,609 725,271 0.7 Sunflower 6,913 3,076 0.4 340,565 235,586 0.7 347,478 238,663 0.7 Simsim 7,025 2,620 0.4 132,885 56,483 0.4 139,910 59,103 0.4 Groundnut 45,995 29,551 0.6 424,602 311,222 0.7 470,597 340,773 0.7 Soya Beans 427 562 1.3 7,095 4,828 0.7 7,522 5,390 0.7 Castor Fung 51 35 0.7 326 189 0.6 377 224 0.6 OIL SEEDS & OIL NUTS 60,411 35,845 0.6 905,473 608,308 0.7 965,884 644,153 0.7 Okra 2,898 4,500 1.6 6,711 8,463 1.3 9,609 12,963 1.3 Radish 368 604 1.6 1,002 993 1.0 1,370 1,596 1.2 Turmeric 86 14 0.2 954 1,015 1.1 1,040 1,029 1.0 Bitteer Aubergine 1,098 4,166 3.8 2,053 7,185 3.5 3,151 11,351 3.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 274 5.14 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - MAINLAND Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG RAINY SEASON Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kothmir . . - . . - . . - Onion 2,258 6,257 2.8 6,517 18,388 2.8 8,776 24,646 2.8 Ginger 1,046 3,338 3.2 602 1,246 2.1 1,648 4,585 2.8 Zukkin . . - . . - . . - Star Fruit . . - . . - . . - Cabbage 2,370 11,901 5.0 3,368 34,489 10.2 5,738 46,389 8.1 Tomatoes 8,163 108,346 13.3 17,228 206,640 12.0 25,391 314,986 12.4 Spinach 705 2,943 4.2 2,667 9,416 3.5 3,372 12,359 3.7 Carrot 330 1,779 5.4 477 2,758 5.8 807 4,537 5.6 Chillies 1,434 3,638 2.5 1,672 6,987 4.2 3,106 10,625 3.4 Amaranths 1,729 7,783 4.5 2,143 7,495 3.5 3,872 15,278 3.9 Pumpkins 729 2,526 3.5 964 4,964 5.2 1,692 7,489 4.4 Cucumber 726 2,571 3.5 866 2,775 3.2 1,593 5,346 3.4 Egg Plant 277 1,170 4.2 242 1,190 4.9 520 2,361 4.5 Water Mellon 1,826 10,471 5.7 1,254 7,004 5.6 3,080 17,475 5.7 FRUITS & VEGETABLES 26,044 172,006 6.6 48,721 321,008 6.6 74,765 493,015 6.6 Cotton 123,766 110,797 0.9 451,070 361,336 0.8 574,836 472,133 0.8 Tobacco 3,812 3,571 0.9 60,760 66,956 1.1 64,572 70,527 1.1 Pyrethrum 548 286 0.5 2,983 1,424 0.5 3,531 1,710 0.5 Jute 2 4 2.5 18 64 3.5 20 68 3.4 CASH CROPS 128,127 114,658 0.9 514,831 429,780 0.8 642,958 544,438 0.8 Malay . . - 29 11 0.4 29 11 0.4 Total 1,763,152 2,143,811 1 6,993,162 8,445,787 1.2 8,756,314 10,589,597 1.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 275 5.15 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - ZANZIBAR Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG RAINY SEASON Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Maize 1,295 2,045 1.6 2,760 3,358 1.2 4,055 5,402 1.3 Paddy 3,125 4,032 1.3 23,475 28,233 1.2 26,600 32,265 1.2 Sorghum 414 270 0.7 1,508 1,429 0.9 1,922 1,699 0.9 Bulrush Millet 871 721 0.8 215 119 0.6 1,087 840 0.8 Finger Millet . . - 18 13 0.7 18 13 0.7 Wheat . . - 22 17 0.8 22 17 0.8 Barley . . - . . - . . - CEREALS 5,706 7,068 1.2 27,998 33,168 1.2 33,704 40,236 1.2 Seeweed 166 185 1.1 287 430 1.5 453 614 1.4 Cassava 37 95 3 168 279 2 206 373 2 Sweet Potato 3,100 6,269 2.0 4,824 10,600 2.2 7,924 16,869 2.1 Irish potatoes 11 25 2.3 36 47 1.3 47 72 1.5 Yam 1,757 3,084 1.8 674 970 1.4 2,431 4,054 1.7 Coco Yam 392 397 1.0 445 389 0.9 838 786 0.9 ROOTS & TUBERS 5,463 10,053 1.8 6,436 12,715 2.0 11,899 22,768 1.9 Mung Bean . . - . . - . . - Beans 24 10 0.4 57 14 0.2 81 24 0.3 Cowpeas 1,052 567 0.5 443 191 0.4 1,494 758 0.5 Green gram 283 338 1.2 326 131 0.4 609 470 0.8 Chick peas . . - . . - . . - Bambaranuts 26 17 0.7 . . - 26 17 0.7 Field Peas . . - . . - . . - PULSES 1,384 932 0.7 825 337 0.4 2,210 1,269 0.6 Sunflower . . - . . - . . - Simsim . - . . - . . - Groundnut 265 180 0.7 434 506 1.2 699 685 1.0 Soya Beans . . - . . - . . - Castor Fung . . - . . - . . - OIL SEEDS & OIL NUTS 265 180 0.7 434 506 1.2 699 685 1.0 Okra 121 323 2.7 252 154 0.6 373 477 1.3 Radish 32 21 0.6 47 12 0.3 79 33 0.4 Turmeric 59 93 1.6 131 45 0.3 191 139 0.7 Bitteer Aubergine 67 432 6.4 62 277 4.5 129 709 5.5 Kothmir 2 2 1.1 . . - 2 2 1.1 Onion 6 10 1.5 . . - 6 10 1.5 Ginger . . - . . - . . - Zukkin 5 5 1.0 12 8 0.7 17 13 0.8 Star Fruit 1 0 0.1 . . - 1 0 0.1 Cabbage 12 22 1.8 2 0 0.3 14 22 1.6 Tomatoes 612 2,798 4.6 609 3,343 5.5 1,221 6,141 5.0 Spinach 7 78 11.5 1 20 14.4 8 98 12.0 Carrot 3 16 4.7 . . - 3 16 4.7 Chillies 48 62 1.3 50 63 1.2 98 125 1.3 Amaranths 177 723 4.1 94 535 5.7 271 1,258 4.7 Pumpkins 261 2,669 10.2 245 1,774 7.2 506 4,443 8.8 Cucumber 191 572 3.0 95 247 2.6 286 819 2.9 Egg Plant 343 1,542 4.5 340 2,619 7.7 683 4,160 6.1 Water Mellon 39 114 2.9 20 89 4.5 59 204 3.4 FRUITS & 1,987 9,483 4.8 1,960 9,187 4.7 3,946 18,670 4.7 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 276 5.15 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - ZANZIBAR Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG RAINY SEASON Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) VEGETABLES Cotton . . . . . - . . - Tobacco . . . . . - . . - Pyrethrum . . . . . - . . - Jute . . . . . - . . - CASH CROPS . . . . . - . . - Malay . . . . . - . . - Total 14,805 27,716 - 37,653 55,912 1.5 52,457 83,628 1.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 277 5.16 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - NATIONAL Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG RAINY SEASON Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Maize 884,425 1,035,979 1.2 3,202,130 4,408,199 1.4 4,086,555 5,444,178 1.3 Paddy 203,900 335,027 1.6 702,808 1,096,919 1.6 906,708 1,431,946 1.6 Sorghum 69,472 76,727 1.1 499,178 475,627 1.0 568,650 552,353 1.0 Bulrush Millet 5,309 3,923 0.7 151,488 103,891 0.7 156,797 107,814 0.7 Finger Millet 8,655 6,759 0.8 60,192 46,058 0.8 68,847 52,817 0.8 Wheat 1,225 522 0.4 41,957 42,858 1.0 43,182 43,379 1.0 Barley 53 43 0.8 180 246 1.4 233 289 1.2 CEREALS 1,173,039 1,458,979 1.2 4,657,934 6,173,797 1.3 5,830,972 7,632,776 1.3 Seeweed 404 749 1.9 470 884 1.9 874 1,633 1.9 Cassava 3,935 5,230 1 7,550 11,673 2 11,485 16,904 1 Sweet Potato 66,695 131,066 2.0 151,556 314,704 2.1 218,251 445,770 2.0 Irish potatoes 9,867 16,948 1.7 28,947 112,204 3.9 38,814 129,152 3.3 Yam 3,766 6,176 1.6 2,569 3,266 1.3 6,335 9,442 1.5 Coco Yam 6,988 6,025 0.9 3,952 4,011 1.0 10,941 10,036 0.9 ROOTS & TUBERS 91,655 166,195 1.8 195,044 446,743 2.3 286,698 612,938 2.1 Mung Bean 2,700 5,671 2.1 5,519 4,173 0.8 8,219 9,844 1.2 Beans 250,416 187,928 0.8 499,350 382,841 0.8 749,766 570,769 0.8 Cowpeas 29,379 11,058 0.4 60,570 29,062 0.5 89,949 40,120 0.4 Green gram 9,504 6,865 0.7 26,512 24,090 0.9 36,016 30,954 0.9 Chick peas 661 396 0.6 62,546 35,760 0.6 63,207 36,156 0.6 Bambaranuts 2,341 1,314 0.6 38,100 27,877 0.7 40,441 29,191 0.7 Field Peas 1,428 949 0.7 13,793 8,557 0.6 15,220 9,505 0.6 PULSES 296,429 214,181 0.7 706,389 512,358 0.7 1,002,819 726,539 0.7 Sunflower 6,913 3,076 0.4 340,565 235,586 0.7 347,478 238,663 0.7 Simsim 7,025 2,620 0.4 132,885 56,483 0.4 139,910 59,103 0.4 Groundnut 46,260 29,731 0.6 425,036 311,728 0.7 471,296 341,459 0.7 Soya Beans 427 562 1.3 7,095 4,828 0.7 7,522 5,390 0.7 Castor Fung 51 35 0.7 326 189 0.6 377 224 0.6 OIL SEEDS & OIL NUTS 60,676 36,024 0.6 905,907 608,814 0.7 966,583 644,838 0.7 Okra 3,019 4,823 1.6 6,964 8,618 1.2 9,982 13,440 1.3 Radish 400 624 1.6 1,049 1,005 1.0 1,450 1,629 1.1 Turmeric 145 107 0.7 1,085 1,060 1.0 1,230 1,167 0.9 Bitteer Aubergine 1,165 4,597 3.9 2,115 7,463 3.5 3,280 12,060 3.7 Kothmir 2 2 1.1 . . 0.0 2 2 1.1 Onion 2,265 6,267 2.8 6,517 18,388 2.8 8,782 24,655 2.8 Ginger 1,046 3,338 3.2 602 1,246 2.1 1,648 4,585 2.8 Zukkin 5 5 1.0 12 8 0.7 17 13 0.8 Star Fruit 1 0 0.1 . . 0.0 1 0 0.1 Cabbage 2,383 11,922 5.0 3,369 34,489 10.2 5,752 46,412 8.1 Tomatoes 8,775 111,145 12.7 17,837 209,983 11.8 26,612 321,128 12.1 Spinach 711 3,021 4.2 2,669 9,436 3.5 3,380 12,458 3.7 Carrot 333 1,795 5.4 477 2,758 5.8 810 4,553 5.6 Chillies 1,482 3,700 2.5 1,722 7,050 4.1 3,204 10,750 3.4 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 278 5.16 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2007/08 agriculture year - NATIONAL Crop SHORT RAINY LONG RAINY SHORT & LONG RAINY SEASON Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Actual Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Amaranths 1,906 8,506 4.5 2,236 8,030 3.6 4,142 16,536 4.0 Pumpkins 990 5,195 5.2 1,209 6,738 5.6 2,199 11,932 5.4 Cucumber 917 3,143 3.4 961 3,021 3.1 1,878 6,165 3.3 Egg Plant 620 2,712 4.4 582 3,809 6.5 1,202 6,521 5.4 Water Mellon 1,865 10,585 5.7 1,274 7,093 5.6 3,139 17,679 5.6 Malay . . - 29 11 0.4 29 11 0.4 FRUITS & VEGETABLES 28,030 181,489 6.5 50,710 330,207 6.5 78,740 511,696 6.5 Cotton 123,766 110,797 0.9 451,070 361,336 0.8 574,836 472,133 0.8 Tobacco 3,812 3,571 0.9 60,760 66,956 1.1 64,572 70,527 1.1 Pyrethrum 548 286 0.5 2,983 1,424 0.5 3,531 1,710 0.5 Jute 2 4 2.5 18 64 3.5 20 68 3.4 CASH CROPS 128,127 114,658 0.9 514,831 429,780 0.8 642,958 544,438 0.8 Total 1,777,956 2,171,527 1.2 7,030,815 8,501,699 1.2 8,808,771 10,673,225 1.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 279 CROP STORAGE APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 280 5.17 CROP STORAGE: Number of households Storing Crops Season and Region Region SHORT RAINY SEASON LONG RAINY SEASON SHORT & LONG SEASON Number of households storing crops % Number of households not storing crops % Total Number of households storing crops % Number of households not storing crops % Total Number of households storing crops % Number of households not storing crops % Total Dodoma 364 100 0 0 364 348,760 97 9,208 3 357,968 349,125 97 9,208 3 358,333 Arusha 34,466 78 9,915 22 44,381 139,013 93 11,262 7 150,275 173,479 89 21,177 11 194,657 Kilimanjaro 119,274 85 20,674 15 139,948 135,127 89 17,093 11 152,220 254,401 87 37,767 13 292,168 Tanga 185,484 89 21,971 11 207,455 226,106 95 12,055 5 238,161 411,590 92 34,026 8 445,616 Morogoro 169,542 93 13,120 7 182,663 178,430 92 15,229 8 193,658 347,972 92 28,349 8 376,321 Pwani 73,016 86 11,511 14 84,527 80,746 90 9,160 10 89,906 153,762 88 20,671 12 174,433 Dar es Salaam 7,900 59 5,569 41 13,469 18,105 82 4,034 18 22,139 26,005 73 9,603 27 35,608 Lindi 999 42 1,367 58 2,366 152,857 96 6,573 4 159,430 153,856 95 7,940 5 161,796 Mtwara 582 79 153 21 735 202,520 94 13,611 6 216,131 203,102 94 13,764 6 216,866 Ruvuma 345 80 87 20 432 197,677 98 3,891 2 201,568 198,021 98 3,978 2 202,000 Iringa 1,278 92 109 8 1,388 301,679 99 2,039 1 303,718 302,957 99 2,148 1 305,106 Mbeya 96,870 99 769 1 97,639 422,584 98 8,629 2 431,213 519,454 98 9,398 2 528,853 Singida 0 0 0 0 0 212,912 99 2,996 1 215,908 212,912 99 2,996 1 215,908 Tabora 268 68 126 32 393 285,518 99 2,129 1 287,648 285,786 99 2,255 1 288,041 Sumbawanga 1,444 57 1,077 43 2,521 212,072 98 3,933 2 216,005 213,516 98 5,010 2 218,526 Kigoma 178,774 98 4,232 2 183,006 73,716 96 2,824 4 76,540 252,491 97 7,056 3 259,546 Shinyanga 7,280 97 207 3 7,487 465,663 97 12,506 3 478,170 472,943 97 12,713 3 485,657 Kagera 357,041 96 13,255 4 370,296 166,761 87 24,588 13 191,349 523,803 93 37,843 7 561,645 Mwanza 336,448 97 11,413 3 347,861 143,749 92 13,090 8 156,839 480,196 95 24,504 5 504,700 Mara 155,278 92 13,486 8 168,765 128,384 94 8,724 6 137,108 283,663 93 22,210 7 305,873 Manyara 14,019 96 517 4 14,536 183,621 98 2,807 2 186,427 197,640 98 3,324 2 200,964 MAINLAND 1,740,674 93 129,559 7 1,870,233 4,276,000 96 186,382 4 4,462,382 6,016,674 95 315,940 5 6,332,615 North Unguja 13,308 93 956 7 14,264 19,878 98 481 2 20,359 33,187 96 1,437 4 34,624 South Unguja 10,826 93 782 7 11,609 6,546 86 1,096 14 7,642 17,372 90 1,879 10 19,251 Urban West 5,212 89 628 11 5,840 7,630 96 314 4 7,944 12,842 93 942 7 13,784 North Pemba 6,587 96 307 4 6,894 27,401 99 139 1 27,540 33,988 99 446 1 34,434 South Pemba 2,682 92 231 8 2,913 24,767 100 111 0 24,878 27,449 99 342 1 27,791 ZANZIBAR 38,616 93 2,905 7 41,520 86,222 98 2,142 2 88,364 124,838 96 5,046 4 129,884 NATIONAL 1,779,290 93 132,463 7 1,911,753 4,362,222 96 188,523 4 4,550,745 6,141,512 95 320,987 5 6,462,498 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 281 5.18 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season - MAINLAND Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Maize 611,039 38.0 34,645 2.2 2,332 0.1 779,994 48.5 47,327 2.9 10,005 0.6 122,106 7.6 1,486 0.1 1,608,934 100 Paddy 43,558 18.4 4,616 1.9 411 0.2 169,528 71.5 615 0.3 1,116 0.5 17,070 7.2 88 0.0 237,002 100 Sorghum 76,272 52.8 1,843 1.3 318 0.2 49,052 34.0 501 0.3 115 0.1 16,144 11.2 232 0.2 144,478 100 Bulrush Millet 1,359 37.1 0 0.0 0 0.0 1,926 52.6 0 0.0 0 0.0 375 10.3 0 0.0 3,660 100 Finger Millet 10,827 43.5 352 1.4 0 0.0 8,214 33.0 416 1.7 287 1.2 4,636 18.6 159 0.6 24,892 100 Wheat 1,758 53.7 232 7.1 0 0.0 771 23.5 0 0.0 0 0.0 513 15.7 0 0.0 3,275 100 Barley 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 191 100.0 0 0.0 191 100 CEREALS 744,813 36.8 41,688 2.1 3,060 0.2 1,009,486 49.9 48,859 2.4 11,524 0.6 161,036 8.0 1,965 0.1 2,022,431 100 Cassava 3,108 28.6 548 5.0 0 0.0 4,041 37.2 389 3.6 0 0.0 2,627 24.2 159 1.5 10,871 100 Sweet Potato 71,761 26.1 7,123 2.6 1,889 0.7 84,950 30.9 289 0.1 11,669 4.2 90,686 33.0 6,637 2.4 275,003 100 Irish potatoes 9,637 26.0 2,731 7.4 0 0.0 2,535 6.8 0 0.0 2,990 8.1 19,084 51.5 88 0.2 37,065 100 Yams 5,642 34.0 1,044 6.3 0 0.0 3,018 18.2 42 0.3 387 2.3 6,468 39.0 0 0.0 16,601 100 Coco Yam 15,288 25.8 3,793 6.4 1,235 2.1 15,059 25.4 0 0.0 2,923 4.9 19,094 32.2 1,927 3.2 59,319 100 ROOTS & TUBERS 105,436 26.4 15,239 3.8 3,124 0.8 109,603 27.5 720 0.2 17,968 4.5 137,958 34.6 8,811 2.2 398,859 100 Mung Bean 2,369 33.1 334 4.7 0 0.0 3,214 45.0 271 3.8 128 1.8 830 11.6 0 0.0 7,146 100 Beans 246,536 30.7 16,003 2.0 1,593 0.2 443,862 55.2 29,884 3.7 2,442 0.3 60,956 7.6 2,423 0.3 803,698 100 Cowpeas 34,064 32.4 2,364 2.3 616 0.6 42,904 40.8 2,369 2.3 592 0.6 21,177 20.2 948 0.9 105,034 100 Green gram 8,831 22.3 108 0.3 56 0.1 21,231 53.5 220 0.6 380 1.0 8,838 22.3 0 0.0 39,664 100 Chick peas 29 1.9 159 10.4 0 0.0 526 34.4 0 0.0 0 0.0 817 53.4 0 0.0 1,530 100 Bambaranuts 7,783 48.9 0 0.0 0 0.0 6,885 43.3 0 0.0 276 1.7 875 5.5 92 0.6 15,911 100 Field Peas 1,726 18.6 0 0.0 0 0.0 5,191 56.0 260 2.8 0 0.0 2,091 22.6 0 0.0 9,268 100 PULSES 301,338 30.7 18,968 1.9 2,264 0.2 523,813 53.3 33,004 3.4 3,818 0.4 95,583 9.7 3,462 0.4 982,251 100 Sunflower 2,322 14.7 557 3.5 58 0.4 5,914 37.4 2,271 14.3 0 0.0 4,654 29.4 52 0.3 15,827 100 Simsim 2,520 15.9 87 0.6 0 0.0 2,685 17.0 245 1.5 42 0.3 10,242 64.7 0 0.0 15,821 100 Groundnut 54,097 32.1 2,573 1.5 92 0.1 95,301 56.5 759 0.5 368 0.2 15,255 9.0 259 0.2 168,705 100 Soya Beans 248 15.8 0 0.0 0 0.0 1,015 64.4 0 0.0 0 0.0 312 19.8 0 0.0 1,576 100 Castor Fung 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 371 100.0 0 0.0 371 100 OIL SEEDS & OIL NUTS 59,188 29.3 3,218 1.6 150 0.1 104,916 51.9 3,275 1.6 411 0.2 30,833 15.2 310 0.2 202,300 100 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 282 Cont. Table 5.18 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season - MAINLAND Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Okra 1,568 13.3 160 1.4 0 0.0 2,082 17.7 52 0.4 45 0.4 7,768 65.9 108 0.9 11,783 100 Radish 327 33.2 0 0.0 0 0.0 402 40.8 0 0.0 0 0.0 257 26.0 0 0.0 985 100 Turmeric 119 73.8 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 42 26.2 0 0.0 162 100 Bitteer Aubergine 1,456 15.2 0 0.0 0 0.0 625 6.5 0 0.0 0 0.0 7,423 77.4 92 1.0 9,597 100 Kothmir 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 Onion 1,040 10.4 0 0.0 0 0.0 649 6.5 88 0.9 206 2.1 7,990 80.1 0 0.0 9,973 100 Ginger 880 27.7 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 2,294 72.3 0 0.0 3,174 100 Zukkin 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 Star Fruit 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 Cabbage 2,291 14.1 199 1.2 0 0.0 1,014 6.3 174 1.1 232 1.4 12,012 74.2 276 1.7 16,199 100 Tomatoes 4,953 10.6 478 1.0 0 0.0 1,831 3.9 0 0.0 383 0.8 38,263 82.2 624 1.3 46,532 100 Spinach 898 13.0 0 0.0 0 0.0 476 6.9 87 1.3 0 0.0 5,474 78.9 0 0.0 6,935 100 Carrot 260 12.1 0 0.0 0 0.0 87 4.0 122 5.7 0 0.0 1,688 78.3 0 0.0 2,157 100 Chillies 1,755 17.5 0 0.0 0 0.0 354 3.5 144 1.4 150 1.5 7,632 76.1 0 0.0 10,035 100 Amaranths 2,775 17.5 1,242 7.8 42 0.3 670 4.2 43 0.3 0 0.0 11,123 70.0 0 0.0 15,895 100 Pumpkins 1,776 24.0 0 0.0 58 0.8 203 2.7 140 1.9 179 2.4 5,059 68.2 0 0.0 7,415 100 Cucumber 335 7.9 0 0.0 0 0.0 58 1.4 0 0.0 37 0.9 3,815 89.9 0 0.0 4,245 100 Egg Plant 71 4.4 0 0.0 0 0.0 42 2.6 0 0.0 0 0.0 1,520 93.0 0 0.0 1,633 100 Malay 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 Water Mellon 85 2.1 0 0.0 0 0.0 94 2.3 0 0.0 0 0.0 3,756 93.4 85 2.1 4,020 100 FRUITS & VEGETABLES 20,588 13.7 2,078 1.4 100 0.1 8,589 5.7 849 0.6 1,233 0.8 116,117 77.0 1,185 0.8 150,740 100 Cotton 2,666 2.1 2,405 1.9 182 0.1 4,363 3.5 159 0.1 4,705 3.8 109,994 88.3 150 0.1 124,625 100 Tobacco 505 7.3 0 0.0 0 0.0 522 7.6 52 0.7 0 0.0 5,816 84.4 0 0.0 6,894 100 Pyrethrum 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,273 100.0 0 0.0 1,273 100 Jute 37 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 37 100 Seaweed 499 96.6 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 18 3.4 0 0.0 517 100 CASH CROPS 3,708 2.8 2,405 1.8 182 0.1 4,885 3.7 210 0.2 4,705 3.5 117,101 87.8 150 0.1 133,346 100 Total 1,235,071 31.8 83,596 2.1 8,881 0.2 1,761,292 45.3 86,917 2.2 39,657 1.0 658,629 16.9 15,884 0.4 3,889,926 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 283 5.19 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season - MAINLAND Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Maize 1,426,080 41.0 81,234 2.3 8,748 0.3 1,700,652 48.9 76,064 2.2 24,337 0.7 147,245 4.2 15,022 0.4 3,479,383 100 Paddy 274,622 32.2 19,262 2.3 1,361 0.2 488,813 57.3 4,070 0.5 5,764 0.7 54,077 6.3 5,446 0.6 853,416 100 Sorghum 387,003 58.4 6,309 1.0 920 0.1 208,253 31.4 1,524 0.2 6,275 0.9 45,549 6.9 6,493 1.0 662,327 100 Bulrush Millet 85,143 46.3 1,068 0.6 222 0.1 84,184 45.8 216 0.1 2,385 1.3 9,354 5.1 1,152 0.6 183,725 100 Finger Millet 44,844 34.2 1,354 1.0 163 0.1 52,159 39.7 545 0.4 369 0.3 30,944 23.6 884 0.7 131,263 100 Wheat 16,639 23.5 400 0.6 169 0.2 44,903 63.4 40 0.1 277 0.4 8,174 11.5 246 0.3 70,847 100 Barley 0 0.0 0 0.0 0 0.0 178 50.0 0 0.0 0 0.0 178 50.0 0 0.0 356 100 CEREALS 2,234,330 41.5 109,628 2.0 11,583 0.2 2,579,142 47.9 82,459 1.5 39,409 0.7 295,522 5.5 29,244 0.5 5,381,317 100 Cassava 2,882 19.7 314 2.2 176 1.2 7,521 51.5 212 1.4 0 0.0 3,366 23.1 126 0.9 14,597 100 Sweet Potato 175,730 37.6 7,361 1.6 2,035 0.4 147,767 31.6 1,154 0.2 12,542 2.7 107,580 23.0 12,920 2.8 467,089 100 Irish potatoes 16,583 22.5 2,191 3.0 119 0.2 10,968 14.9 229 0.3 5,466 7.4 32,752 44.5 5,295 7.2 73,604 100 Yams 5,333 46.3 387 3.4 0 0.0 1,680 14.6 0 0.0 460 4.0 3,579 31.0 92 0.8 11,531 100 Coco Yam 6,596 23.0 1,380 4.8 0 0.0 5,139 17.9 340 1.2 440 1.5 14,582 50.9 157 0.5 28,634 100 ROOTS & TUBERS 207,415 34.8 11,633 2.0 2,331 0.4 173,075 29.0 1,935 0.3 18,908 3.2 162,063 27.2 18,590 3.1 595,949 100 Mung Bean 5,978 53.2 0 0.0 140 1.2 3,665 32.6 0 0.0 88 0.8 1,359 12.1 0 0.0 11,230 100 Beans 341,914 28.0 22,608 1.8 2,969 0.2 702,225 57.5 42,941 3.5 2,814 0.2 98,447 8.1 8,303 0.7 1,222,221 100 Cowpeas 84,885 39.5 5,301 2.5 744 0.3 85,370 39.7 1,999 0.9 773 0.4 33,334 15.5 2,555 1.2 214,960 100 Green gram 25,603 34.9 1,372 1.9 0 0.0 27,756 37.8 536 0.7 234 0.3 16,864 23.0 1,053 1.4 73,418 100 Chick peas 13,996 30.9 873 1.9 197 0.4 22,377 49.4 205 0.5 277 0.6 7,323 16.2 71 0.2 45,319 100 Bambaranuts 60,511 43.2 1,880 1.3 509 0.4 63,285 45.2 712 0.5 765 0.5 11,198 8.0 1,181 0.8 140,042 100 Field Peas 8,090 17.6 149 0.3 40 0.1 23,522 51.1 272 0.6 295 0.6 13,134 28.5 526 1.1 46,028 100 PULSES 540,978 30.9 32,183 1.8 4,598 0.3 928,201 52.9 46,665 2.7 5,247 0.3 181,657 10.4 13,690 0.8 1,753,218 100 Sunflower 58,959 12.2 5,505 1.1 1,012 0.2 195,039 40.4 5,401 1.1 2,090 0.4 211,421 43.8 3,072 0.6 482,501 100 Simsim 37,677 17.4 1,492 0.7 641 0.3 39,108 18.1 1,356 0.6 992 0.5 133,430 61.6 1,842 0.9 216,539 100 Groundnut 277,127 31.9 16,927 1.9 2,234 0.3 467,271 53.8 6,318 0.7 4,666 0.5 89,080 10.3 4,823 0.6 868,444 100 Soya Beans 4,169 26.3 30 0.2 0 0.0 3,699 23.4 201 1.3 0 0.0 7,654 48.3 81 0.5 15,833 100 Castor Fung 477 77.7 0 0.0 0 0.0 56 9.0 0 0.0 0 0.0 81 13.3 0 0.0 614 100 OIL SEEDS & OIL NUTS 378,409 23.9 23,953 1.5 3,887 0.2 705,172 44.5 13,276 0.8 7,748 0.5 441,666 27.9 9,819 0.6 1,583,931 100 Cont….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 284 Cont. Table 5.19 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season - MAINLAND Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Okra 1,777 12.1 169 1.2 30 0.2 3,322 22.7 0 0.0 87 0.6 9,021 61.6 247 1.7 14,652 100 Radish 435 25.6 45 2.7 0 0.0 886 52.2 0 0.0 0 0.0 332 19.6 0 0.0 1,698 100 Turmeric 353 24.9 0 0.0 0 0.0 806 56.9 0 0.0 0 0.0 256 18.1 0 0.0 1,415 100 Bitteer Aubergine 1,639 11.0 92 0.6 0 0.0 417 2.8 0 0.0 30 0.2 12,606 84.8 88 0.6 14,871 100 Kothmir 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 Onion 3,370 13.3 385 1.5 0 0.0 2,283 9.0 0 0.0 1,023 4.0 17,701 70.0 510 2.0 25,273 100 Ginger 604 32.1 0 0.0 0 0.0 235 12.5 0 0.0 0 0.0 1,045 55.5 0 0.0 1,884 100 Zukkin 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 Star Fruit 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 Cabbage 2,569 10.6 159 0.7 92 0.4 1,789 7.4 102 0.4 80 0.3 19,097 78.6 423 1.7 24,310 100 Tomatoes 8,115 9.9 319 0.4 0 0.0 2,659 3.2 0 0.0 665 0.8 68,748 84.0 1,333 1.6 81,838 100 Spinach 2,780 13.4 69 0.3 30 0.1 1,317 6.3 0 0.0 267 1.3 15,535 74.9 745 3.6 20,743 100 Carrot 88 3.4 0 0.0 0 0.0 345 13.2 0 0.0 0 0.0 2,178 83.4 0 0.0 2,611 100 Chillies 267 3.0 0 0.0 0 0.0 135 1.5 0 0.0 0 0.0 8,497 94.0 140 1.5 9,038 100 Amaranths 1,167 6.9 56 0.3 0 0.0 811 4.8 87 0.5 143 0.8 14,208 83.8 477 2.8 16,949 100 Pumpkins 1,510 15.8 561 5.9 100 1.0 1,491 15.6 0 0.0 0 0.0 5,603 58.7 286 3.0 9,550 100 Cucumber 75 1.9 0 0.0 0 0.0 855 21.5 0 0.0 0 0.0 3,049 76.6 0 0.0 3,979 100 Egg Plant 213 10.0 30 1.4 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,798 84.5 88 4.1 2,128 100 Water Mellon 169 5.4 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 309 9.9 2,645 84.7 0 0.0 3,123 100 Malay 0 0.0 0 0.0 0 0.0 71 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 71 100 FRUITS & VEGETABLES 25,130 10.7 1,884 0.8 252 0.1 17,421 7.4 189 0.1 2,603 1.1 182,320 77.9 4,336 1.9 234,135 100 Cotton 8,874 3.2 7,844 2.8 358 0.1 5,515 2.0 129 0.0 9,206 3.3 247,438 88.5 142 0.1 279,506 100 Tobacco 2,911 4.3 583 0.9 129 0.2 4,969 7.3 0 0.0 81 0.1 59,137 87.1 87 0.1 67,897 100 Pyrethrum 0 0.0 0 0.0 0 0.0 619 8.2 0 0.0 0 0.0 6,863 90.9 66 0.9 7,548 100 Jute 0 0.0 45 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 45 100 Seaweed 291 58.7 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 204 41.3 0 0.0 495 100 CASH CROPS 11,784 3.3 8,472 2.4 487 0.1 11,104 3.1 129 0.0 9,288 2.6 313,438 88.3 294 0.1 354,997 100 Total 3,398,047 34.3 187,752 1.9 23,138 0.2 4,414,116 44.6 144,653 1.5 83,202 0.8 1,576,666 15.9 75,973 0.8 9,903,547 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 285 5.20 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season, ZANZIBAR Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Maize 4,323 66.1 433 6.6 32 .5 941 14.4 74 1.1 95 1.4 613 9.4 27 .4 6,537 100.0 Paddy 5,980 68.1 457 5.2 0 .0 1,328 15.1 189 2.2 57 .6 261 3.0 504 5.7 8,776 100.0 Sorghum 1,015 52.0 88 4.5 0 .0 669 34.3 0 .0 0 .0 147 7.5 32 1.6 1,951 100.0 Bulrush Millet 2,991 80.7 80 2.2 0 .0 321 8.7 0 .0 0 .0 256 6.9 56 1.5 3,704 100.0 Finger Millet 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Wheat 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Barley 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 CEREALS 14,309 68.2 1,058 5.0 32 .2 3,259 15.5 263 1.3 151 .7 1,276 6.1 618 2.9 20,968 100.0 Cassava 113 64.2 0 .0 0 .0 31 17.9 32 17.9 0 .0 0 .0 0 .0 176 100.0 Sweet Potato 9,781 79.9 581 4.7 79 .6 369 3.0 32 .3 57 .5 1,191 9.7 153 1.2 12,241 100.0 Irish potatoes 114 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 114 100.0 Yams 6,837 74.7 803 8.8 16 .2 156 1.7 32 .4 677 7.4 565 6.2 62 .7 9,150 100.0 Coco Yam 1,470 62.5 240 10.2 0 .0 91 3.9 32 1.3 78 3.3 440 18.7 0 .0 2,351 100.0 ROOTS & TUBERS 18,315 76.2 1,624 6.8 95 .4 647 2.7 127 .5 812 3.4 2,196 9.1 214 .9 24,032 100.0 Mung Bean 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Beans 99 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 99 100.0 Cowpeas 3,242 75.7 171 4.0 0 .0 605 14.1 16 .4 23 .5 198 4.6 27 .6 4,283 100.0 Green gram 1,072 65.6 16 1.0 0 .0 437 26.8 0 .0 0 .0 81 5.0 27 1.6 1,633 100.0 Chick peas 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Bambaranuts 90 77.9 0 .0 0 .0 25 22.1 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 115 100.0 Field Peas 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 PULSES 4,503 73.5 188 3.1 0 .0 1,067 17.4 16 .3 23 .4 279 4.6 54 .9 6,130 100.0 Sunflower 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Simsim 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Groundnut 748 62.7 61 5.1 0 .0 172 14.4 0 .0 25 2.1 187 15.7 0 .0 1,194 100.0 Soya Beans 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Castor Fung 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 OIL SEEDS & OIL NUTS 748 62.7 61 5.1 0 .0 172 14.4 0 .0 25 2.1 187 15.7 0 .0 1,194 100.0 Cont…. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 286 Cont. 5.20 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season, ZANZIBAR Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Okra 608 54.1 30 2.7 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 454 40.4 32 2.8 1,125 100.0 Radish 0 .0 30 32.9 0 .0 32 34.1 0 .0 0 .0 30 32.9 0 .0 92 100.0 Turmeric 158 42.3 30 8.2 0 .0 95 25.4 0 .0 32 8.5 58 15.7 0 .0 372 100.0 Bitteer Aubergine 248 53.9 30 6.6 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 182 39.5 0 .0 460 100.0 Kothmir 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 31 100.0 0 .0 31 100.0 Onion 31 50.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 31 50.0 0 .0 63 100.0 Ginger 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Zukkin 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 25 100.0 0 .0 25 100.0 Star Fruit 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 16 100.0 0 .0 16 100.0 Cabbage 62 67.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 30 33.0 0 .0 92 100.0 Tomatoes 2,112 61.4 287 8.4 16 .5 0 .0 32 .9 0 .0 961 27.9 32 .9 3,440 100.0 Spinach 26 45.7 30 54.3 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 56 100.0 Carrot 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 57 100.0 0 .0 57 100.0 Chillies 269 50.6 30 5.7 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 232 43.7 0 .0 531 100.0 Amaranths 1,160 67.7 91 5.3 0 .0 32 1.9 0 .0 0 .0 371 21.7 58 3.4 1,713 100.0 Pumpkins 1,060 66.7 186 11.7 16 1.0 78 4.9 0 .0 0 .0 250 15.7 0 .0 1,590 100.0 Cucumber 555 51.2 30 2.8 0 .0 32 3.0 0 .0 0 .0 467 43.0 0 .0 1,085 100.0 Egg Plant 1,354 57.2 123 5.2 16 .7 80 3.4 0 .0 0 .0 611 25.8 184 7.8 2,368 100.0 Water Mellon 87 60.5 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 57 39.5 0 .0 144 100.0 Malay 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 FRUITS & VEGETABLES 7,730 58.3 900 6.8 49 .4 349 2.6 32 .2 32 .2 3,866 29.1 306 2.3 13,262 100.0 Cotton 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Tobacco 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Pyrethrum 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Jute 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Seaweed 6,837 74.7 803 8.8 16 .2 156 1.7 32 .4 677 7.4 565 6.2 62 .7 9,150 100.0 CASH CROPS 6,837 74.7 803 8.8 16 .2 156 1.7 32 .4 677 7.4 565 6.2 62 .7 9,150 100.0 Total 45,667 68.8 3,862 5.8 177 .3 5,769 8.7 438 .7 1,044 1.6 8,198 12.4 1,192 1.8 66,347 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 287 5.21 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season, ZANZIBAR Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Maize 9,310 75.0 450 3.6 0 .0 1,573 12.7 25 .2 61 .5 867 7.0 124 1.0 12,410 100.0 Paddy 43,350 69.0 1,106 1.8 0 .0 17,132 27.3 57 .1 218 .3 755 1.2 240 .4 62,857 100.0 Sorghum 5,753 84.9 32 .5 0 .0 537 7.9 0 .0 26 .4 248 3.7 180 2.7 6,775 100.0 Bulrush Millet 908 96.9 0 .0 0 .0 29 3.1 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 937 100.0 Finger Millet 29 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 29 100.0 Wheat 26 44.9 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 32 55.1 0 .0 57 100.0 Barley 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 CEREALS 59,375 71.5 1,588 1.9 0 .0 19,270 23.2 82 .1 304 .4 1,903 2.3 543 .7 83,065 100.0 Cassava 342 64.0 52 9.8 0 .0 108 20.3 0 .0 31 5.9 0 .0 0 .0 534 100.0 Sweet Potato 13,721 81.1 765 4.5 29 .2 206 1.2 0 .0 465 2.7 1,675 9.9 63 .4 16,924 100.0 Irish potatoes 152 83.4 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 30 16.6 0 .0 183 100.0 Yams 2,612 73.9 314 8.9 0 .0 48 1.4 0 .0 129 3.6 273 7.7 157 4.5 3,533 100.0 Coco Yam 2,011 73.9 122 4.5 0 .0 29 1.1 0 .0 0 .0 559 20.6 0 .0 2,721 100.0 ROOTS & TUBERS 18,838 78.8 1,253 5.2 29 .1 391 1.6 0 .0 625 2.6 2,538 10.6 220 .9 23,894 100.0 Mung Bean 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Beans 95 33.5 0 .0 0 .0 158 55.8 0 .0 0 .0 30 10.8 0 .0 282 100.0 Cowpeas 2,391 90.4 57 2.2 0 .0 154 5.8 16 .6 27 1.0 0 .0 0 .0 2,646 100.0 Green gram 1,364 77.4 0 .0 0 .0 285 16.2 32 1.8 0 .0 16 .9 63 3.6 1,761 100.0 Chick peas 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Bambaranuts 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Field Peas 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 PULSES 3,850 82.1 57 1.2 0 .0 597 12.7 49 1.0 27 .6 47 1.0 63 1.3 4,689 100.0 Sunflower 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Simsim 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Groundnut 879 53.6 61 3.7 0 .0 372 22.7 0 .0 0 .0 327 20.0 0 .0 1,640 100.0 Soya Beans 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Castor Fung 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 OIL SEEDS & OIL NUTS 879 53.6 61 3.7 0 .0 372 22.7 0 .0 0 .0 327 20.0 0 .0 1,640 100.0 Cont…. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 288 Cont. 5.21 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season, ZANZIBAR Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Okra 801 55.5 243 16.8 31 2.2 126 8.7 0 .0 0 .0 179 12.4 63 4.4 1,444 100.0 Radish 95 50.3 30 16.2 0 .0 63 33.5 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 188 100.0 Turmeric 211 50.9 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 32 7.6 171 41.4 0 .0 413 100.0 Bitteer Aubergine 292 71.1 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 119 28.9 0 .0 411 100.0 Kothmir 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Onion 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Ginger 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Zukkin 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 30 100.0 0 .0 30 100.0 Star Fruit 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Cabbage 16 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 16 100.0 Tomatoes 2,588 66.7 513 13.2 0 .0 31 .8 30 .8 27 .7 598 15.4 90 2.3 3,877 100.0 Spinach 29 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 29 100.0 Carrot 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Chillies 119 26.1 152 33.4 0 .0 0 .0 30 6.7 0 .0 123 26.9 32 6.9 455 100.0 Amaranths 430 52.8 138 16.9 0 .0 16 2.0 0 .0 0 .0 199 24.4 31 3.9 814 100.0 Pumpkins 1,106 73.5 152 10.1 0 .0 0 .0 0 .0 16 1.1 200 13.3 32 2.1 1,505 100.0 Cucumber 244 50.9 61 12.7 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 174 36.4 0 .0 479 100.0 Egg Plant 1,567 68.1 329 14.3 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 341 14.8 63 2.7 2,301 100.0 Water Mellon 56 48.1 30 25.9 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 30 25.9 0 .0 117 100.0 Malay 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 FRUITS & VEGETABLES 7,553 62.5 1,649 13.7 31 .3 236 2.0 61 .5 75 .6 2,165 17.9 310 2.6 12,081 100.0 Cotton 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Tobacco 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Pyrethrum 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Jute 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Seaweed 281 21.5 27 2.0 0 .0 388 29.7 0 .0 0 .0 613 46.8 0 .0 1,308 100.0 CASH CROPS 281 21.5 27 2.0 0 .0 388 29.7 0 .0 0 .0 613 46.8 0 .0 1,308 100.0 Total 90,776 71.7 4,635 3.7 61 .0 21,254 16.8 192 .2 1,031 .8 7,592 6.0 1,137 .9 126,677 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 289 5.22 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season, NATIONAL Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Maize 615,362 38.1 35,078 2.2 2,364 .1 780,935 48.3 47,401 2.9 10,100 .6 122,718 7.6 1,513 .1 1,615,471 100.0 Paddy 49,538 20.2 5,073 2.1 411 .2 170,856 69.5 804 .3 1,173 .5 17,331 7.1 592 .2 245,777 100.0 Sorghum 77,287 52.8 1,931 1.3 318 .2 49,722 34.0 501 .3 115 .1 16,291 11.1 264 .2 146,429 100.0 Bulrush Millet 4,350 59.1 80 1.1 0 .0 2,247 30.5 0 .0 0 .0 631 8.6 56 .8 7,364 100.0 Finger Millet 10,827 43.5 352 1.4 0 .0 8,214 33.0 416 1.7 287 1.2 4,636 18.6 159 .6 24,892 100.0 Wheat 1,758 53.7 232 7.1 0 .0 771 23.5 0 .0 0 .0 513 15.7 0 .0 3,275 100.0 Barley 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 191 100.0 0 .0 191 100.0 CEREALS 759,122 37.1 42,746 2.1 3,093 .2 1,012,745 49.6 49,123 2.4 11,675 .6 162,312 7.9 2,584 .1 2,043,399 100.0 Cassava 3,221 29.2 548 5.0 0 .0 4,072 36.9 420 3.8 0 .0 2,627 23.8 159 1.4 11,047 100.0 Sweet Potato 81,541 28.4 7,704 2.7 1,968 .7 85,318 29.7 320 .1 11,726 4.1 91,877 32.0 6,790 2.4 287,244 100.0 Irish potatoes 9,751 26.2 2,731 7.3 0 .0 2,535 6.8 0 .0 2,990 8.0 19,084 51.3 88 .2 37,179 100.0 Yams 12,480 48.5 1,847 7.2 16 .1 3,174 12.3 75 .3 1,064 4.1 7,033 27.3 62 .2 25,751 100.0 Coco Yam 16,758 27.2 4,033 6.5 1,235 2.0 15,151 24.6 32 .1 3,001 4.9 19,534 31.7 1,927 3.1 61,670 100.0 ROOTS & TUBERS 123,751 29.3 16,863 4.0 3,220 .8 110,251 26.1 847 .2 18,780 4.4 140,155 33.1 9,025 2.1 422,891 100.0 Mung Bean 2,369 33.1 334 4.7 0 .0 3,214 45.0 271 3.8 128 1.8 830 11.6 0 .0 7,146 100.0 Beans 246,635 30.7 16,003 2.0 1,593 .2 443,862 55.2 29,884 3.7 2,442 .3 60,956 7.6 2,423 .3 803,797 100.0 Cowpeas 37,306 34.1 2,535 2.3 616 .6 43,509 39.8 2,386 2.2 615 .6 21,375 19.6 974 .9 109,317 100.0 Green gram 9,903 24.0 124 .3 56 .1 21,668 52.5 220 .5 380 .9 8,919 21.6 27 .1 41,297 100.0 Chick peas 29 1.9 159 10.4 0 .0 526 34.4 0 .0 0 .0 817 53.4 0 .0 1,530 100.0 Bambaranuts 7,873 49.1 0 .0 0 .0 6,910 43.1 0 .0 276 1.7 875 5.5 92 .6 16,026 100.0 Field Peas 1,726 18.6 0 .0 0 .0 5,191 56.0 260 2.8 0 .0 2,091 22.6 0 .0 9,268 100.0 PULSES 305,841 30.9 19,156 1.9 2,264 .2 524,880 53.1 33,020 3.3 3,841 .4 95,863 9.7 3,516 .4 988,381 100.0 Sunflower 2,322 14.7 557 3.5 58 .4 5,914 37.4 2,271 14.3 0 .0 4,654 29.4 52 .3 15,827 100.0 Simsim 2,520 15.9 87 .6 0 .0 2,685 17.0 245 1.5 42 .3 10,242 64.7 0 .0 15,821 100.0 Groundnut 54,845 32.3 2,634 1.6 92 .1 95,474 56.2 759 .4 394 .2 15,442 9.1 259 .2 169,898 100.0 Soya Beans 248 15.8 0 .0 0 .0 1,015 64.4 0 .0 0 .0 312 19.8 0 .0 1,576 100.0 Castor Fung 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 371 100.0 0 .0 371 100.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 59,936 29.5 3,278 1.6 150 .1 105,088 51.6 3,275 1.6 436 .2 31,020 15.2 310 .2 203,493 100.0 Cont…. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 290 Cont. 5.22 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Short Rainy Season, NATIONAL Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Okra 2,177 16.9 190 1.5 0 .0 2,082 16.1 52 .4 45 .3 8,223 63.7 140 1.1 12,908 100.0 Radish 327 30.3 30 2.8 0 .0 433 40.2 0 .0 0 .0 287 26.6 0 .0 1,078 100.0 Turmeric 277 51.9 30 5.7 0 .0 95 17.7 0 .0 32 5.9 101 18.8 0 .0 534 100.0 Bitteer Aubergine 1,703 16.9 30 .3 0 .0 625 6.2 0 .0 0 .0 7,605 75.6 92 .9 10,056 100.0 Kothmir 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 31 100.0 0 .0 31 100.0 Onion 1,071 10.7 0 .0 0 .0 649 6.5 88 .9 206 2.1 8,021 79.9 0 .0 10,035 100.0 Ginger 880 27.7 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 2,294 72.3 0 .0 3,174 100.0 Zukkin 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 25 100.0 0 .0 25 100.0 Star Fruit 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 16 100.0 0 .0 16 100.0 Cabbage 2,353 14.4 199 1.2 0 .0 1,014 6.2 174 1.1 232 1.4 12,042 73.9 276 1.7 16,291 100.0 Tomatoes 7,066 14.1 765 1.5 16 .0 1,831 3.7 32 .1 383 .8 39,224 78.5 655 1.3 49,972 100.0 Spinach 924 13.2 30 .4 0 .0 476 6.8 87 1.2 0 .0 5,474 78.3 0 .0 6,991 100.0 Carrot 260 11.7 0 .0 0 .0 87 3.9 122 5.5 0 .0 1,745 78.8 0 .0 2,214 100.0 Chillies 2,023 19.1 30 .3 0 .0 354 3.3 144 1.4 150 1.4 7,864 74.4 0 .0 10,566 100.0 Amaranths 3,935 22.3 1,333 7.6 42 .2 702 4.0 43 .2 0 .0 11,494 65.3 58 .3 17,608 100.0 Pumpkins 2,836 31.5 186 2.1 74 .8 282 3.1 140 1.5 179 2.0 5,309 59.0 0 .0 9,005 100.0 Cucumber 889 16.7 30 .6 0 .0 90 1.7 0 .0 37 .7 4,282 80.3 0 .0 5,330 100.0 Egg Plant 1,425 35.6 123 3.1 16 .4 123 3.1 0 .0 0 .0 2,131 53.2 184 4.6 4,002 100.0 Water Mellon 172 4.1 0 .0 0 .0 94 2.3 0 .0 0 .0 3,813 91.6 85 2.0 4,164 100.0 Malay 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 FRUITS & VEGETABLES 28,318 17.3 2,978 1.8 149 .1 8,938 5.5 881 .5 1,264 .8 119,983 73.2 1,491 .9 164,001 100.0 Cotton 2,666 2.1 2,405 1.9 182 .1 4,363 3.5 159 .1 4,705 3.8 109,994 88.3 150 .1 124,625 100.0 Tobacco 505 7.3 0 .0 0 .0 522 7.6 52 .7 0 .0 5,816 84.4 0 .0 6,894 100.0 Pyrethrum 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 1,273 100.0 0 .0 1,273 100.0 Jute 37 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 37 100.0 Seaweed 562 44.0 32 2.5 0 .0 274 21.4 0 .0 0 .0 411 32.2 0 .0 1,278 100.0 CASH CROPS 3,771 2.8 2,437 1.8 182 .1 5,159 3.8 210 .2 4,705 3.5 117,495 87.6 150 .1 134,107 100.0 Total 1280738 32.4 87,458 2.2 9,057 .2 1767061 44.7 87,355 2.2 40,701 1.0 666,826 16.9 17,076 .4 3956273 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 291 5.23 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season, NATIONAL Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Maize 1,435,391 41.1 81,684 2.3 8,748 .3 2.E+06 48.7 76,090 2.2 24,398 .7 148,113 4.2 15,145 .4 3,491,793 100.0 Paddy 317,972 34.7 20,367 2.2 1,361 .1 505,945 55.2 4,127 .5 5,981 .7 54,833 6.0 5,686 .6 916,273 100.0 Sorghum 392,756 58.7 6,341 .9 920 .1 208,790 31.2 1,524 .2 6,301 .9 45,797 6.8 6,673 1.0 669,102 100.0 Bulrush Millet 86,050 46.6 1,068 .6 222 .1 84,213 45.6 216 .1 2,385 1.3 9,354 5.1 1,152 .6 184,661 100.0 Finger Millet 44,873 34.2 1,354 1.0 163 .1 52,159 39.7 545 .4 369 .3 30,944 23.6 884 .7 131,292 100.0 Wheat 16,665 23.5 400 .6 169 .2 44,903 63.3 40 .1 277 .4 8,205 11.6 246 .3 70,905 100.0 Barley 0 .0 0 .0 0 .0 178 50.0 0 .0 0 .0 178 50.0 0 .0 356 100.0 CEREALS 2,293,706 42.0 111,215 2.0 11,583 .2 2,598,412 47.6 82,541 1.5 39,712 .7 297,424 5.4 29,787 .5 5,464,382 100.0 Cassava 3,224 21.3 366 2.4 176 1.2 7,630 50.4 212 1.4 31 .2 3,366 22.2 126 .8 15,131 100.0 Sweet Potato 189,451 39.1 8,126 1.7 2,064 .4 147,973 30.6 1,154 .2 13,007 2.7 109,255 22.6 12,982 2.7 484,013 100.0 Irish potatoes 16,736 22.7 2,191 3.0 119 .2 10,968 14.9 229 .3 5,466 7.4 32,782 44.4 5,295 7.2 73,786 100.0 Yams 7,945 52.7 700 4.6 0 .0 1,727 11.5 0 .0 589 3.9 3,852 25.6 249 1.7 15,063 100.0 Coco Yam 8,607 27.4 1,502 4.8 0 .0 5,168 16.5 340 1.1 440 1.4 15,142 48.3 157 .5 31,355 100.0 ROOTS & TUBERS 225,962 36.5 12,886 2.1 2,360 .4 173,466 28.0 1,935 .3 19,533 3.2 164,396 26.5 18,810 3.0 619,348 100.0 Mung Bean 5,978 53.2 0 .0 140 1.2 3,665 32.6 0 .0 88 .8 1,359 12.1 0 .0 11,230 100.0 Beans 342,008 28.0 22,608 1.8 2,969 .2 702,383 57.5 42,941 3.5 2,814 .2 98,477 8.1 8,303 .7 1,222,504 100.0 Cowpeas 87,276 40.1 5,358 2.5 744 .3 85,524 39.3 2,015 .9 799 .4 33,334 15.3 2,555 1.2 217,606 100.0 Green gram 26,967 35.9 1,372 1.8 0 .0 28,042 37.3 569 .8 234 .3 16,880 22.5 1,116 1.5 75,180 100.0 Chick peas 13,996 30.9 873 1.9 197 .4 22,377 49.4 205 .5 277 .6 7,323 16.2 71 .2 45,319 100.0 Bambaranuts 60,511 43.2 1,880 1.3 509 .4 63,285 45.2 712 .5 765 .5 11,198 8.0 1,181 .8 140,042 100.0 Field Peas 8,090 17.6 149 .3 40 .1 23,522 51.1 272 .6 295 .6 13,134 28.5 526 1.1 46,028 100.0 PULSES 544,828 31.0 32,240 1.8 4,598 .3 928,798 52.8 46,714 2.7 5,273 .3 181,704 10.3 13,753 .8 1,757,908 100.0 Sunflower 58,959 12.2 5,505 1.1 1,012 .2 195,039 40.4 5,401 1.1 2,090 .4 211,421 43.8 3,072 .6 482,501 100.0 Simsim 37,677 17.4 1,492 .7 641 .3 39,108 18.1 1,356 .6 992 .5 133,430 61.6 1,842 .9 216,539 100.0 Groundnut 278,006 32.0 16,987 2.0 2,234 .3 467,643 53.7 6,318 .7 4,666 .5 89,407 10.3 4,823 .6 870,084 100.0 Soya Beans 4,169 26.3 30 .2 0 .0 3,699 23.4 201 1.3 0 .0 7,654 48.3 81 .5 15,833 100.0 Castor Fung 477 77.7 0 .0 0 .0 56 9.0 0 .0 0 .0 81 13.3 0 .0 614 100.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 379,289 23.9 24,014 1.5 3,887 .2 705,545 44.5 13,276 .8 7,748 .5 441,994 27.9 9,819 .6 1,585,571 100.0 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 292 Cont. 5.23 CROP STORAGE: Number of households storing Crops by Method of Storage and Crop Type Long Rainy Season, NATIONAL Crop In locally made traditional structure In Improved locally made structure In modern store In Sacks/open drum In airtight drum Unprotected pile Not stored Other (Specify) Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Okra 2,578 16.0 412 2.6 61 .4 3,448 21.4 0 .0 87 .5 9,200 57.2 310 1.9 16,096 100.0 Radish 529 28.1 76 4.0 0 .0 949 50.3 0 .0 0 .0 332 17.6 0 .0 1,886 100.0 Turmeric 563 30.8 0 .0 0 .0 806 44.1 0 .0 32 1.7 428 23.4 0 .0 1,828 100.0 Bitteer Aubergine 1,931 12.6 92 .6 0 .0 417 2.7 0 .0 30 .2 12,725 83.3 88 .6 15,283 100.0 Kothmir 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Onion 3,370 13.3 385 1.5 0 .0 2,283 9.0 0 .0 1,023 4.0 17,701 70.0 510 2.0 25,273 100.0 Ginger 604 32.1 0 .0 0 .0 235 12.5 0 .0 0 .0 1,045 55.5 0 .0 1,884 100.0 Zukkin 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 30 100.0 0 .0 30 100.0 Star Fruit 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 Cabbage 2,585 10.6 159 .7 92 .4 1,789 7.4 102 .4 80 .3 19,097 78.5 423 1.7 24,326 100.0 Tomatoes 10,703 12.5 832 1.0 0 .0 2,690 3.1 30 .0 691 .8 69,346 80.9 1,423 1.7 85,715 100.0 Spinach 2,809 13.5 69 .3 30 .1 1,317 6.3 0 .0 267 1.3 15,535 74.8 745 3.6 20,773 100.0 Carrot 88 3.4 0 .0 0 .0 345 13.2 0 .0 0 .0 2,178 83.4 0 .0 2,611 100.0 Chillies 386 4.1 152 1.6 0 .0 135 1.4 30 .3 0 .0 8,620 90.8 171 1.8 9,494 100.0 Amaranths 1,597 9.0 193 1.1 0 .0 828 4.7 87 .5 143 .8 14,407 81.1 508 2.9 17,763 100.0 Pumpkins 2,616 23.7 713 6.4 100 .9 1,491 13.5 0 .0 16 .1 5,803 52.5 317 2.9 11,056 100.0 Cucumber 319 7.1 61 1.4 0 .0 855 19.2 0 .0 0 .0 3,224 72.3 0 .0 4,459 100.0 Egg Plant 1,780 40.2 359 8.1 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 2,139 48.3 151 3.4 4,429 100.0 Water Mellon 225 7.0 30 .9 0 .0 0 .0 0 .0 309 9.5 2,675 82.6 0 .0 3,240 100.0 Malay 0 .0 0 .0 0 .0 71 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 71 100.0 FRUITS & VEGETABLES 32,683 1.0 3,533 .1 283 .0 1,428,747 41.8 250 .0 2,678 .1 184,485 5.4 4,646 .1 3,417,358 100.0 Cotton 8,874 3.2 7,844 2.8 358 .1 5,515 2.0 129 .0 9,206 3.3 247,438 88.5 142 .1 279,506 100.0 Tobacco 2,911 4.3 583 .9 129 .2 4,969 7.3 0 .0 81 .1 59,137 87.1 87 .1 67,897 100.0 Pyrethrum 0 .0 0 .0 0 .0 619 8.2 0 .0 0 .0 6,863 90.9 66 .9 7,548 100.0 Jute 0 .0 45 100.0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 0 .0 45 100.0 Seaweed 571 31.7 27 1.5 0 .0 388 21.5 0 .0 0 .0 817 45.3 0 .0 1,803 100.0 CASH CROPS 12,356 3.5 8,499 2.4 487 .1 11,492 3.2 129 .0 9,288 2.6 314,254 88.1 294 .1 356,800 100.0 Total 3,488,823 34.8 192,386 1.9 23,199 .2 4,435,371 44.2 144,845 1.4 84,233 .8 1,584,258 15.8 77,110 .8 10,030,224 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 293 INPUT USE 2007/08 AGRICULTURE SAMPLE CENSUS APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 294 5.24: ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Organic Fertiliser Use and Region - SHORT RAINY SEASON Regions Organic Fertlizer Use % of Planted area using Organic Fertlizer Number of Households using Organic Fertlizer Planted Area Applied with Organic Fertlizer Number of Households NOT using Organic Fertlizer Planted Area NOT Applied with Organic Fertlizer Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 0 0 364 814 364 814 - Arusha 9,249 4,996 35,133 29,001 44,381 33,997 14.7 Kilimanjaro 46,552 14,228 93,396 64,596 139,948 78,824 18.1 Tanga 14,895 6,459 192,560 172,069 207,455 178,527 3.6 Morogoro 3,587 3,145 179,076 234,030 182,663 237,174 1.3 Pwani 3,058 1,375 81,470 58,291 84,527 59,666 2.3 Dar es Salaam 5,603 2,219 7,866 4,054 13,469 6,273 35.4 Lindi 0 0 2,366 1,294 2,366 1,294 - Mtwara 0 0 735 666 735 666 - Ruvuma 0 0 432 501 432 501 - Iringa 0 0 1,388 1,116 1,388 1,116 - Mbeya 11,878 5,401 85,762 47,172 97,639 52,573 10.3 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 0 0 393 601 393 601 - Rukwa 225 46 2,296 3,004 2,521 3,050 1.5 Kigoma 8,743 3,556 174,264 146,826 183,006 150,382 2.4 Shinyanga 2,856 3,594 4,631 15,270 7,487 18,864 19.1 Kagera 28,241 10,649 342,055 234,678 370,296 245,327 4.3 Mwanza 48,328 35,894 299,533 476,464 347,861 512,358 7.0 Mara 15,108 11,421 153,657 158,796 168,765 170,217 6.7 Manyara 5,560 4,577 8,976 6,598 14,536 11,175 41.0 MAINLAND 203,883 107,710 1,666,350 1,655,441 1,870,233 1,763,152 6.1 North Unguja 1,956 740 12,309 4,984 14,264 5,724 12.9 South Unguja 3,062 1,086 8,546 3,242 11,609 4,328 25.1 Urban West 1,507 484 4,333 1,250 5,840 1,734 27.9 North Pemba 803 341 6,090 1,719 6,894 2,060 16.6 South Pemba 173 45 2,740 914 2,913 960 4.7 ZANZIBAR 7,502 2,696 34,018 12,109 41,520 14,805 18.2 NATIONAL 211,385 110,406 1,700,369 1,667,550 1,911,753 1,777,956 6.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 295 5.25: ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Organic Fertiliser Use and Region - LONG RAINY SEASON Regions Organic Fertlizer Use % of Planted area using Organic Fertlizer Number of Households using Organic Fertlizer Planted Area Applied with Organic Fertlizer Number of Households NOT using Organic Fertlizer Planted Area NOT Applied with Organic Fertlizer Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Dodoma 43,446 48,843 314,523 698,172 357,968 747,014 6.5 Arusha 23,751 16,205 126,524 150,756 150,275 166,961 9.7 Kilimanjaro 25,258 8,618 126,962 92,729 152,220 101,347 8.5 Tanga 9,199 4,679 228,962 253,519 238,161 258,198 1.8 Morogoro 2,941 928 190,718 237,464 193,658 238,392 0.4 Pwani 2,870 1,253 87,036 81,822 89,906 83,076 1.5 Dar es Salaam 6,761 3,507 15,378 9,775 22,139 13,282 26.4 Lindi 633 588 158,797 166,002 159,430 166,590 0.4 Mtwara 2,856 1,818 213,275 182,983 216,131 184,800 1.0 Ruvuma 14,790 8,948 186,778 291,897 201,568 300,845 3.0 Iringa 45,317 32,199 258,401 386,481 303,718 418,681 7.7 Mbeya 26,805 17,448 404,409 498,363 431,213 515,810 3.4 Singida 53,838 54,586 162,070 410,322 215,908 464,907 11.7 Tabora 46,099 53,339 241,549 634,962 287,648 688,301 7.7 Rukwa 10,885 11,411 205,120 414,929 216,005 426,340 2.7 Kigoma 1,076 220 75,464 43,039 76,540 43,259 0.5 Shinyanga 51,173 63,845 426,996 1,361,539 478,170 1,425,384 4.5 Kagera 11,214 2,556 180,136 81,272 191,349 83,828 3.0 Mwanza 15,953 7,786 140,886 145,726 156,839 153,512 5.1 Mara 12,916 8,888 124,193 118,370 137,108 127,258 7.0 Manyara 35,574 27,699 150,853 357,586 186,427 385,285 7.2 MAINLAND 443,353 375,364 4,019,029 6,617,707 4,462,382 6,993,071 5.4 North Unguja 2,254 925 18,105 8,396 20,359 9,321 9.9 South Unguja 1,474 751 6,169 2,750 7,642 3,500 21.5 Urban West 1,162 388 6,782 2,436 7,944 2,825 13.7 North Pemba 1,444 587 26,096 10,762 27,540 11,350 5.2 South Pemba 473 275 24,405 10,382 24,878 10,658 2.6 ZANZIBAR 6,806 2,926 81,558 34,727 88,364 37,653 7.8 NATIONAL 450,159 378,290 4,100,586 6,652,434 4,550,745 7,030,724 5.4 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 296 5.26: ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Inorganic Fertiliser Use and Region - SHORT RAINY SEASON Regions Inorganic Fertilizer Use % of Planted area using Inorganic Fertilizer Number of Households using Inorganic Fertilizer Planted Area Applied with Inorganic Fertilizer Number of Households NOT using Inorganic Fertilizer Planted Area NOT Applied with Inorganic Fertilizer Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 167 142 647 364 814 20.6 Arusha 8,553 5,158 35,828 28,839 44,381 33,997 15.2 Kilimanjaro 35,996 14,707 103,951 64,117 139,948 78,824 18.7 Tanga 8,580 2,710 198,875 175,817 207,455 178,527 1.5 Morogoro 18,451 17,482 164,211 219,692 182,663 237,174 7.4 Pwani 1,618 800 82,909 58,866 84,527 59,666 1.3 Dar es Salaam 1,245 431 12,224 5,843 13,469 6,273 6.9 Lindi 1,567 444 799 850 2,366 1,294 34.3 Mtwara 0 0 735 666 735 666 0.0 Ruvuma 81 25 351 476 432 501 4.9 Iringa 553 288 835 827 1,388 1,116 25.8 Mbeya 21,115 9,707 76,524 42,866 97,639 52,573 18.5 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 0 0 393 601 393 601 0.0 Rukwa 0 0 2,521 3,050 2,521 3,050 0.0 Kigoma 14,828 7,034 168,179 143,349 183,006 150,382 4.7 Shinyanga 1,757 2,051 5,730 16,812 7,487 18,864 10.9 Kagera 3,021 1,180 367,275 244,147 370,296 245,327 0.5 Mwanza 11,012 4,300 336,849 508,058 347,861 512,358 0.8 Mara 5,673 3,392 163,091 166,825 168,765 170,217 2.0 Manyara 729 501 13,807 10,674 14,536 11,175 4.5 MAINLAND 892 70,376 1,869,341 1,693,023 1,870,233 1,763,399 4.0 North Unguja 975 379 13,290 5,345 14,264 5,724 6.6 South Unguja 785 348 10,824 3,980 11,609 4,328 8.0 Urban West 110 214 5,731 1,520 5,840 1,734 12.3 North Pemba 138 33 6,756 2,026 6,894 2,060 1.6 South Pemba 2,899 42 14 917 2,913 960 4.4 ZANZIBAR 137,901 1,016 -96,381 13,788 41,520 14,805 6.9 NATIONAL 211,385 71,393 1,700,369 1,706,811 1,911,753 1,778,204 4.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 297 5.27: ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Inorganic Fertiliser Use and Region - LONG RAINY SEASON Regions Inorganic Fertilizer Fertlizer Use % of Planted area using Inorganic Fertilizer Number of Households using Inorganic Fertilizer Planted Area Applied with Inorganic Fertilizer Number of Households NOT using Inorganic Fertilizer Planted Area NOT Applied with Inorganic Fertilizer Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Dodoma 1,569 1,011 356,400 746,003 357,968 747,014 0.1 Arusha 16,456 9,433 133,819 157,528 150,275 166,961 5.7 Kilimanjaro 61,464 28,577 90,756 72,771 152,220 101,347 28.2 Tanga 5,227 2,159 232,934 256,040 238,161 258,198 0.8 Morogoro 25,167 20,217 168,491 218,175 193,658 238,392 8.5 Pwani 820 357 89,085 82,719 89,906 83,076 0.4 Dar es Salaam 3,090 1,823 19,049 11,459 22,139 13,282 13.7 Lindi 1,018 554 158,412 166,036 159,430 166,590 0.3 Mtwara 6,193 5,910 209,938 178,890 216,131 184,800 3.2 Ruvuma 82,760 83,157 118,808 217,688 201,568 300,845 27.6 Iringa 114,260 103,409 189,458 315,272 303,718 418,681 24.7 Mbeya 152,562 121,502 278,651 394,308 431,213 515,810 23.6 Singida 3,476 6,661 212,432 458,247 215,908 464,907 1.4 Tabora 57,489 73,080 230,158 615,221 287,648 688,301 10.6 Rukwa 20,028 27,723 195,978 398,617 216,005 426,340 6.5 Kigoma 2,667 1,012 73,873 42,247 76,540 43,259 2.3 Shinyanga 13,274 13,070 464,896 1,412,314 478,170 1,425,384 0.9 Kagera 1,685 238 189,664 83,590 191,349 83,828 0.3 Mwanza 4,265 895 152,574 152,617 156,839 153,512 0.6 Mara 4,134 2,282 132,974 124,976 137,108 127,258 1.8 Manyara 2,408 1,312 184,020 383,973 186,427 385,285 0.3 MAINLAND 580,012 504,381 3,882,370 6,488,690 4,462,382 6,993,071 7.2 North Unguja 1,898 843 18,462 8,477 20,359 9,321 9.0 South Unguja 1,064 454 6,578 3,046 7,642 3,500 13.0 Urban West 1,099 317 6,845 2,508 7,944 2,825 11.2 North Pemba 1,010 371 26,530 10,978 27,540 11,350 3.3 South Pemba 1,709 622 23,169 10,036 24,878 10,658 5.8 ZANZIBAR 6,779 2,608 81,584 35,045 88,364 37,653 6.9 NATIONAL 586,791 506,989 3,963,954 6,523,735 4,550,745 7,030,724 7.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 298 5.28: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Fungicide Use and Region - Short Rainy Season Regions Fungicide Use % of Planted area using Fungicide Number of Households using Fungicide Planted Area Applied with Fungicide Number of Households NOT using Fungicide Planted Area NOT Applied with Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 34 142 780 364 814 4.2 Arusha 6,549 3,432 37,833 30,565 44,381 33,997 10.1 Kilimanjaro 8,107 3,333 131,841 75,490 139,948 78,824 4.2 Tanga 6,665 1,665 200,790 176,862 207,455 178,527 0.9 Morogoro 3,471 3,011 179,192 234,164 182,663 237,174 1.3 Pwani 2,175 1,055 82,353 58,611 84,527 59,666 1.8 Dar es Salaam 2,402 1,106 11,067 5,205 13,469 6,311 17.5 Lindi 456 146 1,910 1,148 2,366 1,294 11.3 Mtwara 0 0 735 666 735 666 . Ruvuma 0 0 432 501 432 501 . Iringa 0 0 1,388 1,116 1,388 1,116 . Mbeya 1,192 944 96,448 51,629 97,639 52,573 1.8 Singida 0 0 0 0 0 0 - Tabora 142 287 252 315 393 601 47.7 Rukwa 402 152 2,119 2,898 2,521 3,050 5.0 Kigoma 2,768 995 180,238 149,388 183,006 150,382 0.7 Shinyanga 0 0 7,487 18,864 7,487 18,864 . Kagera 5,155 953 365,141 244,374 370,296 245,327 0.4 Mwanza 6,454 1,771 341,407 510,587 347,861 512,358 0.3 Mara 4,345 1,498 164,420 168,720 168,765 170,217 0.9 Manyara 961 329 13,575 10,846 14,536 11,175 2.9 MAINLAND 51,465 20,711 1,818,768 1,742,726 1,870,233 1,763,437 1.2 North Unguja 82 45 14,182 5,679 14,264 5,724 0.8 South Unguja 274 222 11,335 4,106 11,609 4,328 5.1 Urban West 126 73 5,715 1,661 5,840 1,734 4.2 North Pemba 0 0 6,894 2,060 6,894 2,060 . South Pemba 27 22 2,886 938 2,913 960 2.3 ZANZIBAR 508 362 41,012 14,443 41,520 14,805 2.4 NATIONAL 51,973 21,072 1,859,780 1,757,169 1,911,753 1,778,241 1.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 299 5.28: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Fungicide Use and Region - Short Rainy Season Regions Fungicide Use % of Planted area using Fungicide Number of Households using Fungicide Planted Area Applied with Fungicide Number of Households NOT using Fungicide Planted Area NOT Applied with Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 34 142 780 364 814 4.2 Arusha 6,549 3,432 37,833 30,565 44,381 33,997 10.1 Kilimanjaro 8,107 3,333 131,841 75,490 139,948 78,824 4.2 Tanga 6,665 1,665 200,790 176,862 207,455 178,527 0.9 Morogoro 3,471 3,011 179,192 234,164 182,663 237,174 1.3 Pwani 2,175 1,055 82,353 58,611 84,527 59,666 1.8 Dar es Salaam 2,402 1,106 11,067 5,205 13,469 6,311 17.5 Lindi 456 146 1,910 1,148 2,366 1,294 11.3 Mtwara 0 0 735 666 735 666 . Ruvuma 0 0 432 501 432 501 . Iringa 0 0 1,388 1,116 1,388 1,116 . Mbeya 1,192 944 96,448 51,629 97,639 52,573 1.8 Singida 0 0 0 0 0 0 - Tabora 142 287 252 315 393 601 47.7 Rukwa 402 152 2,119 2,898 2,521 3,050 5.0 Kigoma 2,768 995 180,238 149,388 183,006 150,382 0.7 Shinyanga 0 0 7,487 18,864 7,487 18,864 . Kagera 5,155 953 365,141 244,374 370,296 245,327 0.4 Mwanza 6,454 1,771 341,407 510,587 347,861 512,358 0.3 Mara 4,345 1,498 164,420 168,720 168,765 170,217 0.9 Manyara 961 329 13,575 10,846 14,536 11,175 2.9 MAINLAND 51,465 20,711 1,818,768 1,742,726 1,870,233 1,763,437 1.2 North Unguja 82 45 14,182 5,679 14,264 5,724 0.8 South Unguja 274 222 11,335 4,106 11,609 4,328 5.1 Urban West 126 73 5,715 1,661 5,840 1,734 4.2 North Pemba 0 0 6,894 2,060 6,894 2,060 . South Pemba 27 22 2,886 938 2,913 960 2.3 ZANZIBAR 508 362 41,012 14,443 41,520 14,805 2.4 NATIONAL 51,973 21,072 1,859,780 1,757,169 1,911,753 1,778,241 1.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 300 5.29: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Fungicide Use and Region - Long Rainy Season Regions Fungicide Use % of Planted area using Fungicide Number of Households using Fungicide Planted Area Applied with Fungicide Number of Households NOT using Fungicide Planted Area NOT Applied with Fungicide Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Dodoma 4,563 8,522 353,406 738,492 357,968 747,014 1.1 Arusha 6,488 3,813 143,788 163,149 150,275 166,961 2.3 Kilimanjaro 7,205 2,437 145,015 98,910 152,220 101,347 2.4 Tanga 5,694 1,411 232,468 256,787 238,161 258,198 0.5 Morogoro 6,972 3,026 186,686 235,366 193,658 238,392 1.3 Pwani 894 296 89,012 82,780 89,906 83,076 0.4 Dar es Salaam 1,535 590 20,603 12,692 22,139 13,282 4.4 Lindi 2,076 2,321 157,354 164,269 159,430 166,590 1.4 Mtwara 2,330 1,345 213,801 183,455 216,131 184,800 0.7 Ruvuma 4,689 2,842 196,878 298,003 201,568 300,845 0.9 Iringa 29,622 17,338 274,096 401,343 303,718 418,681 4.1 Mbeya 15,195 6,226 416,018 509,584 431,213 515,810 1.2 Singida 2,451 1,975 213,457 462,932 215,908 464,907 0.4 Tabora 8,882 8,831 278,766 679,470 287,648 688,301 1.3 Rukwa 5,581 3,839 210,424 422,501 216,005 426,340 0.9 Kigoma 1,023 160 75,516 43,099 76,540 43,259 0.4 Shinyanga 8,574 9,546 469,596 1,415,839 478,170 1,425,384 0.7 Kagera 4,241 735 187,108 83,094 191,349 83,828 0.9 Mwanza 5,107 1,294 151,732 152,218 156,839 153,512 0.8 Mara 2,472 1,256 134,636 126,002 137,108 127,258 1.0 Manyara 3,792 6,064 182,636 379,221 186,427 385,285 1.6 MAINLAND 129,387 83,866 4,332,995 6,909,205 4,462,382 6,993,071 1.2 North Unguja 114 33 20,245 9,288 20,359 9,321 0.4 South Unguja 213 94 7,430 3,407 7,642 3,500 2.7 Urban West 31 19 7,913 2,805 7,944 2,825 0.7 North Pemba 29 4 27,511 11,345 27,540 11,350 . South Pemba 80 26 24,798 10,632 24,878 10,658 0.2 ZANZIBAR 468 176 87,896 37,477 88,364 37,653 0.5 NATIONAL 129,854 84,042 4,420,891 6,946,682 4,550,745 7,030,724 1.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 301 5.30 : ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Herbicide Use and Region - Short Rainy Season Regions Herbicide Use % of Planted area using Herbicide Number of Households using Herbicide Planted Area Applied with Herbicide Number of Households NOT using Herbicides Planted Area NOT Applied with Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 106 142 708 364 814 13.0 Arusha 4,631 3,521 39,751 30,476 44,381 33,997 10.4 Kilimanjaro 11,021 8,273 128,927 70,551 139,948 78,824 10.5 Tanga 1,797 618 205,658 177,909 207,455 178,527 0.3 Morogoro 35,982 48,539 146,681 188,635 182,663 237,174 20.5 Pwani 548 335 83,979 59,331 84,527 59,666 0.6 Dar es Salaam 333 105 13,136 6,169 13,469 6,273 1.7 Lindi 0 0 2,366 1,294 2,366 1,294 0.0 Mtwara 0 0 735 666 735 666 0.0 Ruvuma 0 0 432 501 432 501 0.0 Iringa 0 0 1,388 1,116 1,388 1,116 0.0 Mbeya 204 165 97,435 52,407 97,639 52,573 0.3 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 0 0 393 601 393 601 0.0 Rukwa 0 0 2,521 3,050 2,521 3,050 0.0 Kigoma 302 42 182,704 150,340 183,006 150,382 0.0 Shinyanga 270 82 7,216 18,782 7,487 18,864 0.4 Kagera 601 70 369,695 245,257 370,296 245,327 0.0 Mwanza 799 601 347,062 511,757 347,861 512,358 0.1 Mara 394 314 168,370 169,904 168,765 170,217 0.2 Manyara 944 686 13,592 10,488 14,536 11,175 6.1 MAINLAND 58,048 63,458 1,812,185 1,699,941 1,870,233 1,763,399 3.6 North Unguja 267 123 13,998 5,601 14,264 5,724 2.1 South Unguja 669 414 10,940 3,914 11,609 4,328 9.6 Urban West 0 0 5,840 1,734 5,840 1,734 0.0 North Pemba 26 10 6,868 2,049 6,894 2,060 0.5 South Pemba 27 11 2,886 949 2,913 960 1.1 ZANZIBAR 988 558 40,532 14,247 41,520 14,805 3.8 NATIONAL 59,035 64,016 1,852,718 1,714,188 1,911,753 1,778,204 3.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 302 5.31: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Herbicide Use and Region - Long Rainy Season Regions Herbicide Use % of Planted area using Herbicide Number of Households using Herbicide Planted Area Applied with Herbicide Number of Households NOT using Herbicides Planted Area NOT Applied with Herbicide Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Dodoma 1,222 5,787 356,747 741,228 357,968 747,014 0.8 Arusha 9,028 8,386 141,248 158,575 150,275 166,961 5.0 Kilimanjaro 12,147 9,211 140,073 92,136 152,220 101,347 9.1 Tanga 2,407 987 235,755 257,211 238,161 258,198 0.4 Morogoro 24,258 30,595 169,400 207,797 193,658 238,392 12.8 Pwani 386 332 89,520 82,744 89,906 83,076 0.4 Dar es Salaam 529 266 21,610 13,016 22,139 13,282 2.0 Lindi 726 1,126 158,704 165,463 159,430 166,590 0.7 Mtwara 542 191 215,589 184,609 216,131 184,800 0.1 Ruvuma 2,284 1,810 199,283 299,035 201,568 300,845 0.6 Iringa 2,959 2,648 300,759 416,032 303,718 418,681 0.6 Mbeya 57,645 56,438 373,569 459,372 431,213 515,810 10.9 Singida 1,013 859 214,895 464,049 215,908 464,907 0.2 Tabora 5,797 7,782 281,851 680,519 287,648 688,301 1.1 Rukwa 4,146 3,036 211,859 423,304 216,005 426,340 0.7 Kigoma 146 3 76,394 43,256 76,540 43,259 0.0 Shinyanga 2,488 1,939 475,681 1,423,446 478,170 1,425,384 0.1 Kagera 921 108 190,428 83,720 191,349 83,828 0.1 Mwanza 627 269 156,213 153,243 156,839 153,512 0.2 Mara 301 198 136,808 127,060 137,108 127,258 0.2 Manyara 3,343 5,935 183,084 379,350 186,427 385,285 1.5 MAINLAND 132,914 137,907 4,329,468 6,855,164 4,462,382 6,993,071 2.0 North Unguja 1,051 498 19,309 8,823 20,359 9,321 5.3 South Unguja 608 311 7,034 3,190 7,642 3,500 8.9 Urban West 314 131 7,630 2,693 7,944 2,825 4.6 North Pemba 77 34 27,463 11,316 27,540 11,350 0.3 South Pemba 763 314 24,115 10,344 24,878 10,658 2.9 ZANZIBAR 2,813 1,287 85,551 36,366 88,364 37,653 3.4 NATIONAL 135,726 139,194 4,415,019 6,891,530 4,550,745 7,030,815 2.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 303 5.32: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Improved Seed Use and Region - Short Rainy Season Regions Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 140 142 674 364 814 17.2 Arusha 23,263 13,195 21,119 20,802 44,381 33,997 38.8 Kilimanjaro 75,172 28,548 64,776 50,275 139,948 78,824 36.2 Tanga 24,444 14,293 183,011 164,235 207,455 178,527 8.0 Morogoro 28,580 26,962 154,083 210,213 182,663 237,174 11.4 Pwani 16,079 9,887 68,448 49,779 84,527 59,666 16.6 Dar es Salaam 8,916 3,618 4,553 2,655 13,469 6,273 57.7 Lindi 731 298 1,634 997 2,366 1,294 23.0 Mtwara 0 0 735 666 735 666 0.0 Ruvuma 81 25 351 476 432 501 4.9 Iringa 487 254 901 862 1,388 1,116 22.7 Mbeya 19,864 9,064 77,775 43,509 97,639 52,573 17.2 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 142 287 252 315 393 601 47.7 Rukwa 931 617 1,590 2,433 2,521 3,050 20.2 Kigoma 12,874 6,161 170,132 144,221 183,006 150,382 4.1 Shinyanga 5,641 8,092 1,845 10,772 7,487 18,864 42.9 Kagera 29,434 13,589 340,862 231,738 370,296 245,327 5.5 Mwanza 151,162 144,723 196,699 367,635 347,861 512,358 28.2 Mara 39,595 27,927 129,169 142,291 168,765 170,217 16.4 Manyara 5,533 3,919 9,004 7,256 14,536 11,175 35.1 MAINLAND 443,154 311,597 1,427,079 1,451,802 1,870,233 1,763,399 17.7 North Unguja 1,808 574 12,457 5,149 14,264 5,724 10.0 South Unguja 2,566 832 9,043 3,496 11,609 4,328 19.2 Urban West 1,664 384 4,176 1,350 5,840 1,734 22.1 North Pemba 223 58 6,671 2,002 6,894 2,060 2.8 South Pemba 240 59 2,673 901 2,913 960 6.1 ZANZIBAR 6,500 1,907 35,020 12,898 41,520 14,805 12.9 NATIONAL 449,654 313,504 1,462,099 1,464,700 1,911,753 1,778,204 17.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 304 5.32: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Improved Seed Use and Region - Short Rainy Season Regions Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 140 142 674 364 814 17.2 Arusha 23,263 13,195 21,119 20,802 44,381 33,997 38.8 Kilimanjaro 75,172 28,548 64,776 50,275 139,948 78,824 36.2 Tanga 24,444 14,293 183,011 164,235 207,455 178,527 8.0 Morogoro 28,580 26,962 154,083 210,213 182,663 237,174 11.4 Pwani 16,079 9,887 68,448 49,779 84,527 59,666 16.6 Dar es Salaam 8,916 3,618 4,553 2,655 13,469 6,273 57.7 Lindi 731 298 1,634 997 2,366 1,294 23.0 Mtwara 0 0 735 666 735 666 0.0 Ruvuma 81 25 351 476 432 501 4.9 Iringa 487 254 901 862 1,388 1,116 22.7 Mbeya 19,864 9,064 77,775 43,509 97,639 52,573 17.2 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 142 287 252 315 393 601 47.7 Rukwa 931 617 1,590 2,433 2,521 3,050 20.2 Kigoma 12,874 6,161 170,132 144,221 183,006 150,382 4.1 Shinyanga 5,641 8,092 1,845 10,772 7,487 18,864 42.9 Kagera 29,434 13,589 340,862 231,738 370,296 245,327 5.5 Mwanza 151,162 144,723 196,699 367,635 347,861 512,358 28.2 Mara 39,595 27,927 129,169 142,291 168,765 170,217 16.4 Manyara 5,533 3,919 9,004 7,256 14,536 11,175 35.1 MAINLAND 443,154 311,597 1,427,079 1,451,802 1,870,233 1,763,399 17.7 North Unguja 1,808 574 12,457 5,149 14,264 5,724 10.0 South Unguja 2,566 832 9,043 3,496 11,609 4,328 19.2 Urban West 1,664 384 4,176 1,350 5,840 1,734 22.1 North Pemba 223 58 6,671 2,002 6,894 2,060 2.8 South Pemba 240 59 2,673 901 2,913 960 6.1 ZANZIBAR 6,500 1,907 35,020 12,898 41,520 14,805 12.9 NATIONAL 449,654 313,504 1,462,099 1,464,700 1,911,753 1,778,204 17.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 305 5.33: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Improved Seed Use and Region - Long Rainy Season Regions Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Dodoma 77,345 108,183 280,624 638,831 357,968 747,014 14.5 Arusha 65,778 48,570 84,497 118,392 150,275 166,961 29.1 Kilimanjaro 89,032 43,612 63,188 57,736 152,220 101,347 43.0 Tanga 32,455 24,017 205,706 234,181 238,161 258,198 9.3 Morogoro 31,255 33,190 162,403 205,202 193,658 238,392 13.9 Pwani 12,707 8,463 77,198 74,613 89,906 83,076 10.2 Dar es Salaam 10,908 4,622 11,231 8,660 22,139 13,282 34.8 Lindi 19,590 15,454 139,840 151,136 159,430 166,590 9.3 Mtwara 25,603 12,247 190,527 172,554 216,131 184,800 6.6 Ruvuma 26,008 19,402 175,560 281,443 201,568 300,845 6.4 Iringa 69,462 59,356 234,256 359,325 303,718 418,681 14.2 Mbeya 108,987 102,018 322,226 413,793 431,213 515,810 19.8 Singida 34,316 51,368 181,591 413,540 215,908 464,907 11.0 Tabora 79,464 105,836 208,184 582,465 287,648 688,301 15.4 Rukwa 28,772 35,288 187,233 391,051 216,005 426,340 8.3 Kigoma 4,852 1,823 71,688 41,436 76,540 43,259 4.2 Shinyanga 243,495 390,525 234,675 1,034,860 478,170 1,425,384 27.4 Kagera 13,268 2,446 178,081 81,382 191,349 83,828 2.9 Mwanza 32,445 21,164 124,395 132,348 156,839 153,512 13.8 Mara 28,333 21,373 108,776 105,885 137,108 127,258 16.8 Manyara 50,603 64,552 135,824 320,733 186,427 385,285 16.8 MAINLAND 1,084,679 1,173,506 3,377,703 5,819,565 4,462,382 6,993,071 16.8 North Unguja 2,543 910 17,816 8,410 20,359 9,321 9.8 South Unguja 1,889 560 5,754 2,940 7,642 3,500 16.0 Urban West 1,256 349 6,688 2,476 7,944 2,825 12.4 North Pemba 392 117 27,148 11,233 27,540 11,350 1.0 South Pemba 151 31 24,727 10,627 24,878 10,658 0.3 ZANZIBAR 6,230 1,967 82,133 35,686 88,364 37,653 5.2 NATIONAL 1,090,909 1,175,473 3,459,836 5,855,250 4,550,745 7,030,724 16.7 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 306 5.34 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of crop Growing Households and Planted Area (hectare) by Local Seed Use and Region; 2007/08 Agriculture Year - SHORT Rainy Season Regions Using Local seed Not using Local seed TOTAL % of Planted Area Using Local seeds Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted Area (ha) Dodoma 364 674 0 140 364 814 82.8 Arusha 30,915 19,227 13,467 14,776 44,381 34,003 56.5 Kilimanjaro 109,655 49,041 30,293 29,891 139,948 78,932 62.1 Tanga 195,006 160,608 12,449 17,920 207,455 178,527 90.0 Morogoro 166,707 206,538 15,956 30,637 182,663 237,174 87.1 Pwani 76,825 47,390 7,702 12,276 84,527 59,666 79.4 Dar es Salaam 7,475 2,489 5,994 3,784 13,469 6,273 39.7 Lindi 1,634 950 731 345 2,366 1,294 73.4 Mtwara 735 666 0 0 735 666 100.0 Ruvuma 432 365 0 135 432 501 72.9 Iringa 1,060 756 328 360 1,388 1,116 67.7 Mbeya 81,298 41,850 16,341 10,877 97,639 52,728 79.4 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 393 315 0 287 393 601 52.3 Rukwa 1,943 2,433 578 617 2,521 3,050 79.8 Kigoma 180,655 142,035 2,352 8,347 183,006 150,382 94.4 Shinyanga 6,712 10,645 775 8,218 7,487 18,864 56.4 Kagera 363,833 227,043 6,463 18,345 370,296 245,388 92.5 Mwanza 322,398 358,817 25,463 154,627 347,861 513,445 69.9 Mara 151,745 136,299 17,020 33,974 168,765 170,273 80.0 Manyara 11,990 6,913 2,546 4,262 14,536 11,175 61.9 MAINLAND 1,711,776 1,415,054 158,457 349,818 1,870,233 1,764,872 80.2 North Unguja 13,335 4,842 929 882 14,264 5,724 84.6 South Unguja 10,255 3,382 1,354 946 11,609 4,328 78.1 Urban West 4,804 1,286 1,036 448 5,840 1,734 74.2 North Pemba 6,726 1,989 168 70 6,894 2,060 96.6 South Pemba 2,758 887 155 73 2,913 960 92.4 ZANZIBAR 37,878 12,386 3,642 2,419 41,520 14,805 83.7 NATIONAL 1,749,653 1,427,440 162,100 352,237 1,911,753 1,779,677 80.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 307 5.35 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of crop Growing Households and Planted Area (hectare) by Local Seed Use and Region; 2007/08 Agriculture Year - LONG Rainy Season Regions Using Local seed Not using Local seed TOTAL % of Planted Area Using Local seeds Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted Area (ha) Dodoma 332,469 616,448 25,499 131,150 357,968 747,597 82 Arusha 122,662 113,199 27,613 54,180 150,275 167,379 68 Kilimanjaro 116,001 51,953 36,219 49,428 152,220 101,380 51 Tanga 221,501 229,931 16,660 28,267 238,161 258,198 89 Morogoro 176,165 192,150 17,494 46,242 193,658 238,392 81 Pwani 82,628 73,390 7,278 9,686 89,906 83,076 88 Dar es Salaam 16,396 8,410 5,743 4,872 22,139 13,282 63 Lindi 153,071 141,495 6,359 25,095 159,430 166,590 85 Mtwara 210,512 162,663 5,619 22,137 216,131 184,800 88 Ruvuma 199,480 272,811 2,088 28,034 201,568 300,845 91 Iringa 290,813 351,778 12,905 67,261 303,718 419,039 84 Mbeya 408,760 405,809 22,454 110,001 431,213 515,810 79 Singida 206,803 403,669 9,105 61,293 215,908 464,962 87 Tabora 281,025 577,578 6,622 110,951 287,648 688,530 84 Rukwa 212,250 380,646 3,756 45,694 216,005 426,340 89 Kigoma 75,768 40,253 771 3,006 76,540 43,259 93 Shinyanga 460,340 1,001,597 17,829 424,330 478,170 1,425,927 70 Kagera 186,052 80,129 5,297 3,726 191,349 83,854 96 Mwanza 145,496 130,041 11,344 23,471 156,839 153,512 85 Mara 121,675 102,270 15,433 24,988 137,108 127,258 80 Manyara 171,310 310,171 15,118 75,336 186,427 385,507 80 MAINLAND 4,191,176 5,646,390 271,205 1,349,147 4,462,382 6,995,538 81 North Unguja 18,579 8,126 1,780 1,195 20,359 9,321 87 South Unguja 6,362 2,897 1,281 603 7,642 3,500 83 Urban West 7,096 2,401 848 423 7,944 2,825 85 North Pemba 27,408 11,181 132 168 27,540 11,350 99 South Pemba 24,816 10,591 62 66 24,878 10,658 99 ZANZIBAR 84,261 35,197 4,102 2,455 88,364 37,653 93 NATIONAL 4,275,438 5,681,588 275,308 1,351,603 4,550,745 7,033,190 81 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 308 5.36: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Insecticides Use by Region - SHORT RAINY SEASON Regions Insecticide Use % of Planted area using Insecticides Number of Households using Insecticides Planted Area Applied with Insecticides Number of Households NOT using Insecticides Planted Area Without Insecticides Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 50 142 763 364 814 6.2 Arusha 10,523 7,016 33,858 26,981 44,381 33,997 20.6 Kilimanjaro 36,813 17,040 103,135 61,783 139,948 78,824 21.6 Tanga 5,810 1,790 201,645 176,737 207,455 178,527 1.0 Morogoro 11,033 5,777 171,630 231,397 182,663 237,174 2.4 Pwani 3,272 1,673 81,256 57,993 84,527 59,666 2.8 Dar es 4,869 2,135 8,600 4,139 13,469 6,273 34.0 Lindi 607 184 1,758 1,110 2,366 1,294 14.3 Mtwara 0 0 735 666 735 666 0.0 Ruvuma 0 0 432 501 432 501 0.0 Iringa 553 233 835 883 1,388 1,116 20.9 Mbeya 2,079 1,369 95,561 51,203 97,639 52,573 2.6 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 142 287 252 315 393 601 47.7 Rukwa 627 387 1,894 2,663 2,521 3,050 12.7 Kigoma 5,446 3,308 177,560 147,074 183,006 150,382 2.2 Shinyanga 2,139 2,743 5,348 16,121 7,487 18,864 14.5 Kagera 17,199 8,358 353,097 236,969 370,296 245,327 3.4 Mwanza 73,377 75,667 274,484 436,691 347,861 512,358 14.8 Mara 14,681 11,367 154,084 158,851 168,765 170,217 6.7 Manyara 2,262 1,426 12,274 9,749 14,536 11,175 12.8 MAINLAND 191,653 140,810 1,678,580 1,622,589 1,870,233 1,763,399 8.0 North Unguja 451 193 13,814 5,531 14,264 5,724 3.4 South Unguja 1,067 546 10,542 3,782 11,609 4,328 12.6 Urban West 659 284 5,181 1,449 5,840 1,734 16.4 North Pemba 55 17 6,839 2,043 6,894 2,060 0.8 South Pemba 134 26 2,779 933 2,913 960 2.7 ZANZIBAR 2,365 1,066 39,155 13,738 41,520 14,805 7.2 NATIONAL 194,019 141,876 1,717,734 1,636,328 1,911,753 1,778,204 8.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 309 5.37: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Fungicide Use and Region - Long Rainy Season Regions Insecticide Use % of Planted area using Insecticides Number of Households using Insecticides Planted Area Applied with Insecticides Number of Households NOT using Insecticides Planted Area Without Insecticides Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Dodoma 6,256 3,607 351,712 743,408 357,968 747,014 0.5 Arusha 14,037 12,114 136,238 154,847 150,275 166,961 7.3 Kilimanjaro 42,165 27,286 110,056 74,061 152,220 101,347 26.9 Tanga 5,767 1,675 232,395 256,524 238,161 258,198 0.6 Morogoro 16,237 7,586 177,421 230,806 193,658 238,392 3.2 Pwani 3,165 2,820 86,741 80,255 89,906 83,076 3.4 Dar es Salaam 4,349 2,076 17,789 11,206 22,139 13,282 15.6 Lindi 5,848 2,732 153,582 163,858 159,430 166,590 1.6 Mtwara 6,311 3,434 209,819 181,366 216,131 184,800 1.9 Ruvuma 23,364 15,994 178,203 284,851 201,568 300,845 5.3 Iringa 140,830 124,001 162,888 294,680 303,718 418,681 29.6 Mbeya 51,551 44,762 379,662 471,048 431,213 515,810 8.7 Singida 6,773 6,868 209,134 458,039 215,908 464,907 1.5 Tabora 46,624 60,379 241,023 627,922 287,648 688,301 8.8 Rukwa 18,774 16,510 197,231 409,829 216,005 426,340 3.9 Kigoma 2,617 1,392 73,922 41,867 76,540 43,259 3.2 Shinyanga 159,819 259,677 318,351 1,165,707 478,170 1,425,384 18.2 Kagera 6,144 1,280 185,205 82,548 191,349 83,828 1.5 Mwanza 10,239 7,000 146,600 146,512 156,839 153,512 4.6 Mara 8,533 6,968 128,576 120,289 137,108 127,258 5.5 Manyara 12,367 19,146 174,060 366,139 186,427 385,285 5.0 MAINLAND 591,773 627,309 3,870,609 6,365,762 4,462,382 6,993,071 9.0 North Unguja 493 199 19,866 9,122 20,359 9,321 2.1 South Unguja 876 296 6,767 3,205 7,642 3,500 8.4 Urban West 440 188 7,504 2,636 7,944 2,825 6.7 North Pemba 29 12 27,511 11,338 27,540 11,350 0.1 South Pemba 187 72 24,691 10,586 24,878 10,658 0.7 ZANZIBAR 2,025 766 86,339 36,886 88,364 37,653 2.0 NATIONAL 593,798 628,075 3,956,948 6,402,648 4,550,745 7,030,724 8.9 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 310 5.38: ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Irrigation Use and Region -SHORT RAINY SEASON Region Irrigation use % of area planted under irrigation in Short rainy season Number of Households using Irrigation Planted Area with Irrigation Number of Households NOT using Irrigation Planted Area with no Irrigation Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Dodoma 222 164 142 650 364 814 20.1 Arusha 13,846 10,531 30,536 23,466 44,381 33,997 31.0 Kilimanjaro 45,041 20,402 94,907 58,422 139,948 78,824 25.9 Tanga 11,820 4,068 195,635 174,459 207,455 178,527 2.3 Morogoro 13,110 10,419 169,553 226,755 182,663 237,174 4.4 Pwani 3,249 1,455 81,279 58,211 84,527 59,666 2.4 Dar es Salaam 4,832 2,087 8,637 4,186 13,469 6,273 33.3 Lindi 1,891 578 475 717 2,366 1,294 44.6 Mtwara 0 0 735 666 735 666 0.0 Ruvuma 0 0 432 501 432 501 0.0 Iringa 1,014 565 374 550 1,388 1,116 50.7 Mbeya 3,264 1,568 94,375 51,005 97,639 52,573 3.0 Singida 0 0 0 0 0 0 0.0 Tabora 0 0 393 601 393 601 0.0 Rukwa 225 46 2,296 3,004 2,521 3,050 1.5 Kigoma 6,024 3,065 176,983 147,317 183,006 150,382 2.0 Shinyanga 3,508 5,505 3,979 13,359 7,487 18,864 29.2 Kagera 7,773 1,842 362,522 243,485 370,296 245,327 0.8 Mwanza 17,389 15,387 330,472 496,971 347,861 512,358 3.0 Mara 5,627 3,420 163,137 166,798 168,765 170,217 2.0 Manyara 2,831 1,971 11,706 9,203 14,536 11,175 17.6 MAINLAND 141,667 83,072 1,728,566 1,680,328 1,870,233 1,763,399 4.7 North Unguja 933 290 13,331 5,433 14,264 5,724 5.1 South Unguja 1,583 538 10,025 3,790 11,609 4,328 12.4 Urban West 1,507 448 4,333 1,286 5,840 1,734 25.8 North Pemba 493 143 6,400 1,916 6,894 2,060 7.0 South Pemba 218 41 2,694 919 2,913 960 4.3 Zanzibar 4,735 1,460 36,785 13,344 41,520 14,805 9.9 NATIONAL 146,402 84,532 1,765,351 1,693,672 1,911,753 1,778,204 4.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 311 5.39: ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Irrigation Use and Region -LONG RAINY SEASON Region Irrigation use % of area planted under irrigation in long rainy season Number of Households using Irrigation Planted Area with Irrigation Number of Households NOT using Irrigation Planted Area with no Irrigation Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Dodoma 12,432 7,392 345,537 739,622 357,968 747,014 1.0 Arusha 17,178 13,266 133,097 153,696 150,275 166,961 7.9 Kilimanjaro 30,695 16,205 121,525 85,143 152,220 101,347 16.0 Tanga 13,092 5,371 225,069 252,827 238,161 258,198 2.1 Morogoro 13,655 8,236 180,003 230,156 193,658 238,392 3.5 Pwani 3,369 1,658 86,537 81,418 89,906 83,076 2.0 Dar es Salaam 4,320 1,812 17,819 11,470 22,139 13,282 13.6 Lindi 2,836 1,945 156,594 164,644 159,430 166,590 1.2 Mtwara 3,988 2,717 212,142 182,084 216,131 184,800 1.5 Ruvuma 20,354 9,541 181,214 291,304 201,568 300,845 3.2 Iringa 31,675 19,496 272,043 399,185 303,718 418,681 4.7 Mbeya 44,304 31,850 386,910 483,960 431,213 515,810 6.2 Singida 9,285 8,402 206,622 456,505 215,908 464,907 1.8 Tabora 25,601 22,721 262,046 665,580 287,648 688,301 3.3 Rukwa 9,283 8,270 206,722 418,069 216,005 426,340 1.9 Kigoma 1,276 194 75,264 43,064 76,540 43,259 0.4 Shinyanga 23,035 24,278 455,135 1,401,107 478,170 1,425,384 1.7 Kagera 5,552 998 185,797 82,830 191,349 83,828 1.2 Mwanza 7,827 2,844 149,012 150,668 156,839 153,512 1.9 Mara 4,438 2,108 132,671 125,150 137,108 127,258 1.7 Manyara 7,105 5,375 179,322 379,909 186,427 385,285 1.4 MAINLAND 291,300 194,679 4,171,082 6,798,392 4,462,382 6,993,071 2.8 North Unguja 766 244 19,593 9,077 20,359 9,321 2.6 South Unguja 975 262 6,668 3,238 7,642 3,500 7.5 Urban West 1,696 479 6,248 2,345 7,944 2,825 17.0 North Pemba 541 189 26,999 11,160 27,540 11,350 1.7 South Pemba 295 142 24,584 10,516 24,878 10,658 1.3 ZANZIBAR 4,272 1,316 84,092 36,336 88,364 37,653 3.5 NATIONAL 295,572 195,996 4,255,173 6,834,728 4,550,745 7,030,724 2.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 312 MARKETING APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 313 SHORT RAINY SEASON LONG RAINY SEASON Region Number of households that sold % Number of households that did not sold % Total number of households Number of households that sold % Number of households that did not sold % Total number of households Dodoma 364 100 0 0 364 264,556 74 93,413 26 357,968 Arusha 23,881 54 20,500 46 44,381 88,230 59 62,045 41 150,275 Kilimanja 60,893 44 79,055 56 139,948 75,626 50 76,595 50 152,220 Tanga 135,189 65 72,266 35 207,455 176,671 74 61,491 26 238,161 Morogoro 132,321 72 50,342 28 182,663 153,409 79 40,249 21 193,658 Pwani 47,280 56 37,248 44 84,527 54,429 61 35,476 39 89,906 Dar es Sa 8,628 64 4,841 36 13,469 11,130 50 11,009 50 22,139 Lindi 2,148 91 218 9 2,366 99,250 62 60,180 38 159,430 Mtwara 582 79 153 21 735 154,632 72 61,498 28 216,131 Ruvuma 345 80 87 20 432 168,790 84 32,778 16 201,568 Iringa 1,348 97 40 3 1,388 246,218 81 57,499 19 303,718 Mbeya 55,014 56 42,625 44 97,639 349,497 81 81,716 19 431,213 Singida 0 0 0 0 0 148,882 69 67,025 31 215,908 Tabora 268 68 126 32 393 229,738 80 57,910 20 287,648 Rukwa 2,296 91 225 9 2,521 179,723 83 36,282 17 216,005 Kigoma 141,841 78 41,165 22 183,006 62,078 81 14,462 19 76,540 Shinyanga 4,991 67 2,496 33 7,487 378,823 79 99,346 21 478,170 Kagera 266,364 72 103,932 28 370,296 147,085 77 44,264 23 191,349 Mwanza 248,058 71 99,803 29 347,861 105,688 67 51,151 33 156,839 Mara 122,023 72 46,742 28 168,765 102,780 75 34,328 25 137,108 Manyara 11,623 80 2,914 20 14,536 144,867 78 41,561 22 186,427 Mainland 1,265,456 68 604,777 32 1,870,233 3,342,103 75 1,120,278 25 4,462,382 North Unguja 7,644 54 6,621 46 14,264 6,093 30 14,267 70 20,359 South Unguja 7,492 65 4,117 35 11,609 4,875 64 2,767 36 7,642 Urban West 3,485 60 2,355 40 5,840 2,983 38 4,961 62 7,944 North Pemba 1,513 22 5,381 78 6,894 5,445 20 22,095 80 27,540 South Pemba 1,319 45 1,594 55 2,913 4,164 17 20,714 83 24,878 Zanzibar 21,453 52 20,067 48 41,520 23,560 27 64,804 73 88,364 National Total 1,286,909 67 624,844 33 1,911,753 3,365,663 74 1,185,082 26 4,550,745 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 314 5.41 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - MAINLAND, SHORT RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Maize 509,926 31,552 39,966 3,647 41,521 1,498 5,651 1,497 5,371 17,737 136,700 3,967 809,901 Paddy 97,096 4,256 12,648 475 9,177 102 1,317 796 673 5,993 38,158 88 66,223 Sorghum 56,715 3,225 3,972 1,254 4,596 0 387 58 0 1,750 10,835 208 61,478 Bulrush Millet 681 94 94 0 94 0 0 94 0 188 660 0 1,755 Finger Millet 10,206 971 689 409 870 86 0 0 159 372 2,072 0 9,058 Wheat 108 0 0 0 159 0 0 0 0 0 1,710 0 1,297 Barley 0 0 0 0 89 0 0 0 0 102 0 0 0 CEREALS 674,733 40,098 57,369 5,785 56,506 1,686 7,355 2,445 6,202 26,141 190,135 4,263 949,712 Cassava 4,984 0 108 0 166 0 0 0 0 0 597 0 5,016 Sweet Potato 81,216 5,602 5,498 3,182 7,938 211 92 261 703 2,251 22,944 384 144,722 Irish potatoes 20,589 726 1,450 361 1,253 140 0 0 0 2,584 1,469 119 8,373 Yams 4,688 92 0 295 184 0 0 92 92 147 1,699 147 9,164 Coco Yam 12,799 1,483 291 775 58 0 0 0 0 718 5,877 0 37,319 ROOTS & TUBERS 124,275 7,903 7,348 4,613 9,599 351 92 353 795 5,700 32,586 650 204,594 Mung Bean 3,127 140 344 0 235 0 0 0 0 0 260 0 3,041 Beans 313,392 17,953 19,640 2,155 25,127 405 2,161 1,011 2,152 13,539 68,056 1,395 336,711 Cowpeas 30,761 2,141 1,748 410 1,343 45 320 94 335 1,141 7,138 199 59,361 Green gram 11,942 924 396 308 1,463 0 0 159 0 534 3,743 112 20,083 Chick peas 620 29 0 0 159 0 0 0 0 159 182 0 383 Bambaranuts 2,627 184 0 336 371 204 0 0 92 92 1,890 0 10,115 Field Peas 3,504 0 537 273 366 0 0 140 0 140 1,515 0 2,794 PULSES 365,973 21,371 22,665 3,482 29,063 654 2,481 1,403 2,579 15,603 82,783 1,706 432,487 Sunflower 2,656 340 246 687 151 225 0 0 0 163 799 0 10,561 Simsim 9,739 88 493 87 959 76 0 0 0 548 1,481 111 2,241 Groundnut 56,049 4,780 5,082 1,352 6,283 102 517 102 1,200 1,948 19,466 255 71,569 Soya Beans 675 0 0 0 0 0 0 0 0 0 119 0 781 Castor Fung 94 277 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 69,213 5,485 5,820 2,127 7,392 403 517 102 1,200 2,659 21,865 366 85,151 Okra 6,609 421 510 18 777 0 0 0 0 484 1,165 0 1,800 Radish 259 128 204 0 0 0 0 0 0 0 119 0 274 Turmeric 0 0 0 0 42 0 0 0 0 0 0 0 119 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 315 5.41 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - MAINLAND, SHORT RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Bitteer Aubergine 6,517 122 1,042 146 162 0 0 0 0 321 502 0 785 Kothmir 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onion 4,965 573 264 0 1,727 0 0 88 89 683 291 0 1,293 Ginger 1,826 232 320 0 0 0 0 0 0 0 88 88 620 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 8,874 1,284 680 92 1,640 0 0 87 0 506 1,093 140 1,803 Tomatoes 25,068 2,414 3,845 71 3,923 29 0 0 0 2,222 5,402 71 3,486 Spinach 3,625 553 515 312 229 0 0 0 0 195 932 0 573 Carrot 578 71 296 115 671 0 0 0 0 0 241 0 185 Chillies 5,453 279 462 0 506 0 140 87 0 605 913 0 1,589 Amaranths 6,955 794 638 132 531 122 0 0 192 551 2,258 0 3,721 Pumpkins 2,454 527 271 404 292 0 0 0 92 251 1,190 0 1,934 Cucumber 1,808 87 559 204 361 0 0 0 0 0 112 0 1,114 Egg Plant 1,401 140 0 0 0 0 0 0 0 18 75 0 0 Water Mellon 2,366 351 311 0 535 0 0 0 0 0 225 88 143 Malay 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 78,759 7,977 9,918 1,494 11,398 151 140 262 373 5,835 14,606 387 19,439 Cotton 104,698 1,411 1,703 159 1,530 497 2,654 1,098 396 1,185 4,541 0 4,754 Tobacco 3,976 52 248 85 479 176 292 157 0 0 1,050 187 192 Pyrethrum 1,273 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 37 Seaweed 499 18 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 CASH CROPS 110,446 1,480 1,951 243 2,009 673 2,946 1,255 396 1,185 5,591 187 4,983 Total 1,423,398 84,315 105,071 17,743 115,968 3,918 13,532 5,820 11,546 57,123 347,567 7,558 1,696,367 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 316 5.42 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - MAINLAND, LONG RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Maize 1,240,055 69,076 100,085 11,186 103,156 7,739 13,399 4,654 15,922 38,910 282,026 6,380 1,586,794 Paddy 371,442 20,922 34,172 3,039 29,252 1,614 9,481 2,381 3,310 10,139 93,887 1,416 272,360 Sorghum 175,058 10,733 11,671 8,085 13,138 974 1,751 553 5,003 7,262 44,271 2,270 381,557 Bulrush Millet 51,846 1,727 1,569 626 888 0 432 0 1,491 558 6,285 232 118,070 Finger Millet 64,125 3,383 4,651 1,037 5,060 328 690 358 81 2,254 15,282 0 34,014 Wheat 38,013 1,361 3,060 271 2,868 0 155 199 215 403 7,256 159 16,886 Barley 0 0 0 0 178 0 0 0 0 89 0 0 89 CEREALS 1,940,540 107,202 155,209 24,244 154,542 10,654 25,908 8,145 26,023 59,615 449,007 10,458 2,409,769 Cassava 3,350 644 1,062 176 481 0 0 81 103 92 1,706 0 6,900 Sweet Potato 130,088 11,166 12,313 8,013 15,711 782 478 132 1,294 4,477 35,393 2,371 244,872 Irish potatoes 39,662 2,182 4,455 303 3,815 0 92 169 72 1,375 8,639 0 12,839 Yams 2,911 134 132 92 299 0 0 124 0 92 956 0 6,790 Coco Yam 10,289 584 1,857 1,050 677 0 0 0 147 127 2,824 0 11,079 ROOTS & TUBERS 186,300 14,710 19,819 9,634 20,984 782 570 506 1,616 6,163 49,518 2,371 282,480 Mung Bean 6,758 0 265 0 378 98 0 0 0 0 334 0 3,397 Beans 509,935 29,511 32,509 3,562 47,093 1,202 2,057 673 4,121 17,732 126,209 2,788 444,830 Cowpeas 73,265 3,591 3,878 1,613 3,815 714 1,587 153 598 1,440 20,517 384 103,405 Green gram 25,870 1,178 949 247 4,362 727 765 100 0 1,203 8,874 0 29,143 Chick peas 23,001 1,334 1,835 336 1,745 287 197 128 0 638 6,129 0 9,690 Bambaranuts 42,114 1,176 1,464 1,203 2,202 0 526 0 1,154 800 10,182 232 78,988 Field Peas 24,933 955 731 613 1,431 0 0 199 151 222 5,039 458 11,297 PULSES 705,877 37,745 41,630 7,574 61,026 3,028 5,133 1,252 6,024 22,034 177,283 3,862 680,749 Sunflower 286,861 10,492 14,933 2,756 22,533 614 2,041 1,878 1,008 10,495 46,172 725 81,992 Simsim 124,891 2,375 6,715 278 8,320 1,251 4,929 320 277 5,440 43,791 644 17,308 Groundnut 379,560 16,057 24,421 5,520 29,118 1,518 4,655 1,202 2,225 9,994 86,859 755 306,557 Soya Beans 9,886 0 524 0 864 0 0 81 0 524 1,985 0 1,969 Castor Fung 183 0 249 0 0 0 0 0 0 0 0 0 182 OIL SEEDS & OIL NUTS 801,382 28,924 46,842 8,555 60,835 3,383 11,626 3,482 3,510 26,453 178,807 2,125 408,007 Okra 8,769 348 242 0 412 152 0 111 37 204 2,381 37 1,958 Radish 613 45 0 66 208 0 132 0 0 0 212 0 422 Turmeric 578 0 0 0 0 0 0 0 0 0 58 0 779 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 317 5.42 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - MAINLAND, LONG RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Bitteer Aubergine 9,205 452 1,232 109 880 81 0 232 0 47 1,532 0 1,101 Kothmir 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onion 13,879 1,174 2,094 218 1,757 109 0 0 0 1,119 3,376 109 1,438 Ginger 1,208 0 0 0 139 0 0 0 0 0 126 0 411 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 12,044 1,723 1,927 252 2,299 0 99 0 0 735 3,576 0 1,655 Tomatoes 46,180 3,417 6,863 882 5,898 281 0 342 129 2,869 9,001 109 5,866 Spinach 11,453 653 708 87 917 0 0 0 0 121 4,984 43 1,778 Carrot 1,434 55 686 92 205 0 0 0 0 0 83 0 55 Chillies 3,849 308 727 0 569 0 0 42 0 372 1,102 92 1,977 Amaranths 6,827 341 1,101 151 562 0 38 47 0 540 3,494 92 3,757 Pumpkins 2,483 30 429 461 310 0 0 0 0 92 1,694 0 4,052 Cucumber 1,878 176 193 122 516 0 0 0 0 0 171 0 923 Egg Plant 656 0 362 0 94 0 0 0 0 0 763 0 253 Water Mellon 1,506 126 404 37 489 0 0 126 0 79 173 0 182 Malay 71 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 122,633 8,849 16,968 2,477 15,257 624 268 901 166 6,178 32,726 482 26,605 Cotton 216,739 3,154 3,924 460 1,458 1,297 8,598 4,847 413 2,270 24,698 1,234 10,415 Tobacco 37,836 312 1,993 343 1,555 1,417 4,428 394 328 395 14,933 818 3,146 Pyrethrum 4,454 699 66 159 231 109 0 0 0 0 1,093 159 578 Jute 45 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Seaweed 262 0 0 0 0 0 0 0 0 29 0 0 204 CASH CROPS 259,335 4,165 5,983 962 3,244 2,824 13,025 5,240 741 2,694 40,723 2,212 14,342 Total 4,016,067 201,594 286,452 53,447 315,889 21,295 56,530 19,528 38,081 123,138 928,065 21,509 3,821,953 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 318 5.43 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - ZANZIBAR, SHORT RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Maize 2,562 111 342 124 342 25 0 0 0 61 724 0 2,246 Paddy 239 0 0 30 47 0 0 0 0 0 240 0 8,220 Sorghum 531 0 0 0 0 25 0 0 0 0 158 0 1,237 Bulrush Millet 482 0 0 58 0 0 0 0 0 0 294 0 2,870 Finger Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Wheat 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 CEREALS 3,814 111 342 212 389 51 0 0 0 61 1,415 0 14,573 Cassava 0 0 0 0 30 0 0 0 0 0 32 0 114 Sweet Potato 4,368 48 521 184 364 25 0 0 0 210 1,491 0 5,030 Irish potatoes 0 0 0 0 25 0 0 0 0 0 0 0 88 Yams 2,232 64 684 48 594 0 0 16 0 176 1,101 111 4,124 Coco Yam 519 57 256 0 200 0 0 0 0 0 269 0 1,050 ROOTS & TUBERS 7,119 169 1,462 232 1,214 25 0 16 0 386 2,893 111 10,405 Mung Bean 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Beans 16 0 0 0 0 0 0 0 0 0 26 0 57 Cowpeas 537 27 0 0 52 0 0 54 0 0 430 0 3,184 Green gram 361 16 0 30 42 0 0 16 0 0 192 0 976 Chick peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bambaranuts 31 0 0 0 0 0 0 0 0 0 29 0 55 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PULSES 945 43 0 30 94 0 0 70 0 0 676 0 4,271 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Groundnut 399 32 0 0 62 25 0 0 0 0 213 0 462 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Castor Fung 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 399 32 0 0 62 25 0 0 0 0 213 0 462 Okra 538 0 0 25 30 0 0 0 0 47 152 0 332 Radish 0 0 0 0 30 0 0 0 0 0 30 0 32 Turmeric 126 0 0 0 30 0 0 0 0 0 216 0 0 Bitteer Aubergine 211 0 0 0 56 0 0 0 0 0 79 0 114 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 319 5.43 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - ZANZIBAR, SHORT RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Kothmir 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 31 0 0 Onion 63 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zukkin 25 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 16 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 30 0 0 0 0 0 0 0 0 0 31 0 30 Tomatoes 1,928 61 163 91 429 0 0 56 0 30 373 0 308 Spinach 56 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Carrot 57 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Chillies 340 0 0 0 72 0 0 0 0 0 63 0 57 Amaranths 689 0 0 140 143 32 0 51 0 72 404 0 183 Pumpkins 596 32 47 16 58 0 0 0 0 0 219 48 574 Cucumber 705 0 25 0 62 0 0 25 0 0 167 0 100 Egg Plant 1,194 30 63 72 196 0 0 25 0 30 405 0 352 Water Mellon 87 0 25 0 0 0 0 0 0 0 31 0 0 Malay 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 6,663 123 323 345 1,107 32 0 158 0 180 2,203 48 2,082 Cotton 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tobacco 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pyrethrum 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Seaweed 730 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 32 CASH CROPS 730 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 32 Total 19,671 477 2,127 820 2,865 133 0 244 0 626 7,401 158 31,826 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 320 5.44 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - ZANZIBAR, LONG RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Maize 3,088 139 211 55 395 0 0 25 32 26 1,075 0 7,365 Paddy 3,055 27 121 54 56 0 0 27 334 31 1,446 56 57,650 Sorghum 1,120 0 0 27 55 0 0 0 29 0 546 0 4,997 Bulrush Millet 29 0 0 0 0 0 0 0 0 0 32 0 876 Finger Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 29 Wheat 0 0 0 32 0 0 0 0 0 0 0 0 26 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 CEREALS 7,293 166 332 166 506 0 0 52 395 57 3,099 56 70,943 Cassava 63 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 471 Sweet Potato 5,746 77 567 117 298 0 51 0 89 0 1,276 30 8,673 Irish potatoes 123 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 60 Yams 852 16 182 0 93 0 0 0 0 0 272 0 2,117 Coco Yam 677 0 61 0 30 0 0 0 0 0 312 27 1,614 ROOTS & TUBERS 7,461 93 809 117 422 0 51 0 89 0 1,861 57 12,934 Mung Bean 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 282 Cowpeas 137 0 27 0 27 0 0 0 0 0 161 0 2,294 Green gram 79 91 0 0 0 0 0 0 0 25 97 0 1,468 Chick peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PULSES 217 91 27 0 27 0 0 0 0 25 258 0 4,045 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Groundnut 955 25 51 0 236 0 0 0 0 0 167 0 205 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Castor Fung 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 955 25 51 0 236 0 0 0 0 0 167 0 205 Okra 570 0 31 0 30 0 0 0 0 0 93 0 719 Radish 0 0 30 0 0 0 0 0 0 0 0 0 158 Turmeric 94 0 27 26 27 0 0 0 0 0 95 26 120 Bitteer Aubergine 255 0 31 0 0 0 0 0 0 32 32 0 62 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 321 5.44 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - ZANZIBAR, LONG RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Kothmir 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onion 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zukkin 30 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 16 Tomatoes 2,202 87 225 63 270 0 0 25 0 0 391 0 613 Spinach 29 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Carrot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Chillies 272 0 30 0 0 0 0 0 0 0 122 0 32 Amaranths 371 25 62 0 0 0 0 0 0 0 151 0 205 Pumpkins 427 0 154 61 94 0 0 0 0 0 158 0 610 Cucumber 349 0 25 0 0 0 0 0 0 25 31 0 48 Egg Plant 1,347 61 92 32 51 0 0 0 0 0 405 0 313 Water Mellon 87 0 0 0 0 0 0 0 0 0 30 0 0 Malay 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 6,034 174 709 181 473 0 0 25 0 57 1,507 26 2,895 Cotton 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tobacco 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pyrethrum 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Seaweed 1,112 0 0 0 0 0 0 0 25 0 0 0 170 CASH CROPS 1,112 0 0 0 0 0 0 0 25 0 0 0 170 Total 23,072 549 1,928 465 1,663 0 51 78 509 139 6,892 139 91,192 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 322 5.45 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - NATIONAL, SHORT RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Maize 512,488 31,663 40,308 3,771 41,863 1,524 5,651 1,497 5,371 17,797 137,424 3,967 812,147 Paddy 97,335 4,256 12,648 505 9,224 102 1,317 796 673 5,993 38,397 88 74,443 Sorghum 57,246 3,225 3,972 1,254 4,596 25 387 58 0 1,750 10,992 208 62,715 Bulrush Millet 1,163 94 94 58 94 0 0 94 0 188 954 0 4,625 Finger Millet 10,206 971 689 409 870 86 0 0 159 372 2,072 0 9,058 Wheat 108 0 0 0 159 0 0 0 0 0 1,710 0 1,297 Barley 0 0 0 0 89 0 0 0 0 102 0 0 0 CEREALS 678,548 40,209 57,711 5,997 56,895 1,737 7,355 2,445 6,202 26,201 191,551 4,263 964,286 Cassava 4,984 0 108 0 197 0 0 0 0 0 628 0 5,130 Sweet Potato 85,584 5,649 6,019 3,366 8,302 236 92 261 703 2,461 24,435 384 149,751 Irish potatoes 20,589 726 1,450 361 1,278 140 0 0 0 2,584 1,469 119 8,462 Yams 6,920 156 684 342 778 0 0 108 92 323 2,801 258 13,288 Coco Yam 13,318 1,540 547 775 258 0 0 0 0 718 6,146 0 38,368 ROOTS & TUBERS 131,394 8,072 8,810 4,845 10,813 376 92 370 795 6,086 35,479 761 214,999 Mung Bean 3,127 140 344 0 235 0 0 0 0 0 260 0 3,041 Beans 313,408 17,953 19,640 2,155 25,127 405 2,161 1,011 2,152 13,539 68,082 1,395 336,768 Cowpeas 31,297 2,168 1,748 410 1,395 45 320 147 335 1,141 7,568 199 62,545 Green gram 12,303 941 396 338 1,505 0 0 175 0 534 3,935 112 21,058 Chick peas 620 29 0 0 159 0 0 0 0 159 182 0 383 Bambaranuts 2,658 184 0 336 371 204 0 0 92 92 1,919 0 10,170 Field Peas 3,504 0 537 273 366 0 0 140 0 140 1,515 0 2,794 PULSES 366,918 21,414 22,665 3,512 29,157 654 2,481 1,473 2,579 15,603 83,460 1,706 436,758 Sunflower 2,656 340 246 687 151 225 0 0 0 163 799 0 10,561 Simsim 9,739 88 493 87 959 76 0 0 0 548 1,481 111 2,241 Groundnut 56,448 4,811 5,082 1,352 6,344 127 517 102 1,200 1,948 19,679 255 72,032 Soya Beans 675 0 0 0 0 0 0 0 0 0 119 0 781 Castor Fung 94 277 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 69,612 5,516 5,820 2,127 7,454 428 517 102 1,200 2,659 22,078 366 85,614 Okra 7,147 421 510 43 808 0 0 0 0 530 1,317 0 2,132 Radish 259 128 204 0 30 0 0 0 0 0 150 0 306 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 323 5.45 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop - NATIONAL, SHORT RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Turmeric 126 0 0 0 73 0 0 0 0 0 216 0 119 Bitteer Aubergine 6,728 122 1,042 146 217 0 0 0 0 321 581 0 899 Kothmir 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 31 0 0 Onion 5,027 573 264 0 1,727 0 0 88 89 683 291 0 1,293 Ginger 1,826 232 320 0 0 0 0 0 0 0 88 88 620 Zukkin 25 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 16 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 8,904 1,284 680 92 1,640 0 0 87 0 506 1,124 140 1,833 Tomatoes 26,996 2,475 4,007 163 4,352 29 0 56 0 2,252 5,776 71 3,795 Spinach 3,681 553 515 312 229 0 0 0 0 195 932 0 573 Carrot 635 71 296 115 671 0 0 0 0 0 241 0 185 Chillies 5,792 279 462 0 579 0 140 87 0 605 976 0 1,645 Amaranths 7,644 794 638 272 675 154 0 51 192 623 2,662 0 3,904 Pumpkins 3,051 559 318 420 350 0 0 0 92 251 1,409 48 2,509 Cucumber 2,513 87 585 204 423 0 0 25 0 0 279 0 1,214 Egg Plant 2,595 170 63 72 196 0 0 25 0 48 479 0 352 Water Mellon 2,453 351 337 0 535 0 0 0 0 0 257 88 143 Malay 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 85,421 8,100 10,241 1,839 12,505 182 140 419 373 6,015 16,808 435 21,522 Cotton 104,698 1,411 1,703 159 1,530 497 2,654 1,098 396 1,185 4,541 0 4,754 Tobacco 3,976 52 248 85 479 176 292 157 0 0 1,050 187 192 Pyrethrum 1,273 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 37 Seaweed 1,229 18 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 32 CASH CROPS 111,176 1,480 1,951 243 2,009 673 2,946 1,255 396 1,185 5,591 187 5,014 Total 1,443,069 84,792 107,198 18,563 118,833 4,051 13,532 6,064 11,546 57,749 354,968 7,716 1,728,193 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 324 5.46 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop NATIONAL, LONG RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Maize 1,243,143 69,215 100,296 11,241 103,551 7,739 13,399 4,680 15,954 38,935 283,101 6,380 1,594,158 Paddy 374,498 20,949 34,293 3,093 29,308 1,614 9,481 2,408 3,645 10,170 95,333 1,472 330,010 Sorghum 176,179 10,733 11,671 8,112 13,193 974 1,751 553 5,032 7,262 44,817 2,270 386,554 Bulrush Millet 51,875 1,727 1,569 626 888 0 432 0 1,491 558 6,316 232 118,946 Finger Millet 64,125 3,383 4,651 1,037 5,060 328 690 358 81 2,254 15,282 0 34,043 Wheat 38,013 1,361 3,060 302 2,868 0 155 199 215 403 7,256 159 16,912 Barley 0 0 0 0 178 0 0 0 0 89 0 0 89 CEREALS 1,947,833 107,367 155,541 24,411 155,047 10,654 25,908 8,197 26,419 59,672 452,106 10,514 2,480,712 Cassava 3,413 644 1,062 176 481 0 0 81 103 92 1,706 0 7,371 Sweet Potato 135,834 11,242 12,880 8,131 16,009 782 529 132 1,382 4,477 36,669 2,401 253,544 Irish potatoes 39,785 2,182 4,455 303 3,815 0 92 169 72 1,375 8,639 0 12,899 Yams 3,763 150 313 92 393 0 0 124 0 92 1,228 0 8,908 Coco Yam 10,966 584 1,918 1,050 708 0 0 0 147 127 3,136 27 12,693 ROOTS & TUBERS 193,761 14,803 20,629 9,751 21,405 782 621 506 1,705 6,163 51,379 2,428 295,414 Mung Bean 6,758 0 265 0 378 98 0 0 0 0 334 0 3,397 Beans 509,935 29,511 32,509 3,562 47,093 1,202 2,057 673 4,121 17,732 126,209 2,788 445,112 Cowpeas 73,403 3,591 3,905 1,613 3,842 714 1,587 153 598 1,440 20,678 384 105,699 Green gram 25,949 1,269 949 247 4,362 727 765 100 0 1,228 8,971 0 30,612 Chick peas 23,001 1,334 1,835 336 1,745 287 197 128 0 638 6,129 0 9,690 Bambaranuts 42,114 1,176 1,464 1,203 2,202 0 526 0 1,154 800 10,182 232 78,988 Field Peas 24,933 955 731 613 1,431 0 0 199 151 222 5,039 458 11,297 PULSES 706,094 37,836 41,657 7,574 61,053 3,028 5,133 1,252 6,024 22,060 177,542 3,862 684,794 Sunflower 286,861 10,492 14,933 2,756 22,533 614 2,041 1,878 1,008 10,495 46,172 725 81,992 Simsim 124,891 2,375 6,715 278 8,320 1,251 4,929 320 277 5,440 43,791 644 17,308 Groundnut 380,515 16,083 24,472 5,520 29,355 1,518 4,655 1,202 2,225 9,994 87,027 755 306,762 Soya Beans 9,886 0 524 0 864 0 0 81 0 524 1,985 0 1,969 Castor Fung 183 0 249 0 0 0 0 0 0 0 0 0 182 OIL SEEDS & OIL NUTS 802,336 28,949 46,893 8,555 61,072 3,383 11,626 3,482 3,510 26,453 178,975 2,125 408,212 Okra 9,339 348 274 0 442 152 0 111 37 204 2,474 37 2,677 Radish 613 45 30 66 208 0 132 0 0 0 212 0 579 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 325 5.46 MARKETING PROBLEMS: Number of Households Reporting Marketing Problems for agricultural products by Crop NATIONAL, LONG RAINY SEASON Crop Open Market Price too low No Transport Transport Cost too high No buyer Crop Market too Far Farmer Association problems Cooperative problems Trade Union Problems Goernment Rugulatory Problems Lack of Market Information No problem Other Not Applicable Turmeric 672 0 27 26 27 0 0 0 0 0 152 26 899 Bitteer Aubergine 9,460 452 1,264 109 880 81 0 232 0 79 1,563 0 1,163 Kothmir 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onion 13,879 1,174 2,094 218 1,757 109 0 0 0 1,119 3,376 109 1,438 Ginger 1,208 0 0 0 139 0 0 0 0 0 126 0 411 Zukkin 30 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 12,044 1,723 1,927 252 2,299 0 99 0 0 735 3,576 0 1,671 Tomatoes 48,383 3,504 7,088 945 6,168 281 0 368 129 2,869 9,392 109 6,480 Spinach 11,482 653 708 87 917 0 0 0 0 121 4,984 43 1,778 Carrot 1,434 55 686 92 205 0 0 0 0 0 83 0 55 Chillies 4,121 308 758 0 569 0 0 42 0 372 1,224 92 2,008 Amaranths 7,197 366 1,163 151 562 0 38 47 0 540 3,645 92 3,962 Pumpkins 2,910 30 584 521 404 0 0 0 0 92 1,852 0 4,662 Cucumber 2,228 176 218 122 516 0 0 0 0 25 203 0 970 Egg Plant 2,003 61 454 32 145 0 0 0 0 0 1,167 0 566 Water Mellon 1,592 126 404 37 489 0 0 126 0 79 203 0 182 Malay 71 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 128,596 9,022 17,677 2,658 15,730 624 268 927 166 6,235 34,233 508 29,500 Cotton 216,739 3,154 3,924 460 1,458 1,297 8,598 4,847 413 2,270 24,698 1,234 10,415 Tobacco 37,836 312 1,993 343 1,555 1,417 4,428 394 328 395 14,933 818 3,146 Pyrethrum 4,454 699 66 159 231 109 0 0 0 0 1,093 159 578 Jute 45 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Seaweed 1,374 0 0 0 0 0 0 0 25 29 0 0 374 CASH CROPS 260,448 4,165 5,983 962 3,244 2,824 13,025 5,240 766 2,694 40,723 2,212 14,513 Total 4,039,139 202,143 288,380 53,911 317,552 21,295 56,581 19,605 38,590 123,277 934,957 21,648 3,913,145 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 326 USE OF AGRICULTURAL INPUTS APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 327 5.56: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON - Mainalnd Crop Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Cost of Improved Seeds Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Maize 278,482 149,342 14,772,787,024 1,361,250 733,788 1,639,732 883,130 16.91 Paddy 16,668 15,922 4,247,082,843 220,972 184,853 237,640 200,775 7.93 Sorghum 3,844 3,371 643,241,538 140,788 65,686 144,633 69,058 4.88 Bulrush Millet 94 57 30,464,482 3,566 4,381 3,660 4,438 1.28 Finger Millet 702 245 131,007,979 24,227 8,410 24,929 8,655 2.83 Wheat 87 339 85,593,589 3,188 885 3,275 1,225 27.70 Barley 89 36 4,316,528 102 17 191 53 68.61 CEREALS 299,966 169,313 19,914,493,984 1,754,093 998,020 2,054,059 1,167,333 14.50 Cassava 360 114 169,872,094 10,511 3,783 10,871 3,897 2.92 Sweet Potato 4,437 1,174 3,721,808,713 271,040 62,421 275,478 63,595 1.85 Irish potatoes 2,274 498 1,188,771,315 35,024 9,359 37,297 9,857 5.05 Yams 0 0 112,989,715 16,601 2,009 16,601 2,009 0.00 Coco Yam 725 50 490,581,773 58,723 6,546 59,448 6,596 0.76 ROOTS & TUBERS 7,796 1,836 5,684,023,611 391,899 84,118 399,695 85,954 2.14 Mung Bean 769 189 118,148,834 6,378 2,510 7,146 2,700 7.02 Beans 32,546 10,463 10,653,257,743 774,370 239,929 806,916 250,392 4.18 Cowpeas 5,875 1,328 486,193,192 99,642 27,000 105,517 28,328 4.69 Green gram 1,506 371 130,737,743 38,252 8,850 39,758 9,221 4.02 Chick peas 559 293 12,836,686 972 368 1,530 661 44.40 Bambaranuts 650 97 98,590,319 15,262 2,219 15,911 2,316 4.20 Field Peas 924 147 100,422,286 8,805 1,280 9,729 1,428 10.33 PULSES 42,828 12,889 11,600,186,803 943,679 282,156 986,507 295,045 4.37 Sunflower 5,063 2,275 72,013,549 11,030 4,638 16,093 6,913 32.91 Simsim 2,104 1,314 88,013,648 13,775 5,711 15,879 7,025 18.71 Groundnut 4,461 882 1,951,260,432 164,478 45,113 168,939 45,995 1.92 Soya Beans 259 40 8,581,837 1,316 387 1,576 427 9.46 Castor Fung 371 51 2,900,141 0 0 371 51 100.00 OIL SEEDS & OIL NUTS 12,259 4,562 2,122,769,608 190,598 55,849 202,857 60,411 7.55 Okra 6,160 1,135 84,660,214 6,610 1,762 12,770 2,898 39.19 Radish 265 160 12,646,500 840 208 1,105 368 43.42 Turmeric 0 0 400,681 162 86 162 86 0.00 Bitteer Aubergine 2,600 355 29,868,144 7,522 743 10,122 1,098 32.35 Onion 5,811 1,239 286,499,411 4,238 1,019 10,048 2,258 54.86 Ginger 88 18 174,895,473 3,086 1,029 3,174 1,046 1.70 Cabbage 10,419 1,788 163,426,201 6,771 582 17,190 2,370 75.46 Tomatoes 31,702 6,019 331,702,496 17,515 2,144 49,217 8,163 73.73 Spinach 5,551 540 20,527,319 1,764 164 7,315 705 76.65 Carrot 2,157 325 17,355,968 115 5 2,272 330 98.58 Chillies 5,911 778 35,059,020 4,636 656 10,547 1,434 54.24 Amaranths 7,169 815 44,006,018 9,706 914 16,874 1,729 47.14 Pumpkins 968 126 13,857,885 6,555 602 7,523 729 17.34 Cucumber 2,642 544 23,575,952 1,814 182 4,455 726 74.92 Egg Plant 1,227 235 6,167,639 595 42 1,822 277 84.80 Water Mellon 3,270 1,449 39,655,473 934 377 4,204 1,826 79.36 FRUITS & VEGETABLES 85,939 15,528 1,284,304,395 72,863 10,516 158,802 26,044 59.62 Cotton 104,774 105,040 1,139,824,479 20,854 18,726 125,628 123,766 84.87 Tobacco 3,576 2,269 157,029,712 3,318 1,543 6,894 3,812 59.53 Pyrethrum 0 0 1,551,521 1,273 548 1,273 548 0.00 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 328 5.56: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON - Mainalnd Crop Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Cost of Improved Seeds Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Jute 0 0 3,726 37 2 37 2 0.00 Seaweed 92 112 193,625,724 424 126 517 237 47.08 CASH CROPS 108,349 107,421 1,492,035,162 25,908 20,943 134,349 128,365 83.68 Total 311,549 42,097,813,563 3,379,040 1,451,603 3,936,269 1,763,152 17.7 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 329 5.57: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON - National Crop Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Cost of Improved Seeds Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Maize 280,403 149,710 14,794,555,771 1,366,068 734,715 1,614,854 883,305 16.95 Paddy 18,783 16,510 4,412,514,222 227,808 187,391 245,752 203,721 8.10 Sorghum 4,089 3,405 645,997,564 142,495 66,067 146,343 69,108 4.93 Bulrush Millet 94 57 120,833,340 7,270 5,252 7,364 5,309 1.07 Finger Millet 702 245 131,007,979 24,227 8,410 24,892 8,655 2.83 Wheat 87 339 85,593,589 3,188 885 3,275 1,225 27.70 Barley 89 36 4,316,528 102 17 817 367 9.84 CEREALS 304,247 170,302 20,194,818,993 1,771,158 1,002,737 2,043,297 1,171,689 14.53 Cassava 455 141 172,170,750 10,593 3,793 11,047 3,935 3.59 Sweet Potato 4,725 1,247 3,851,838,373 283,026 65,448 286,984 66,631 1.87 Irish potatoes 2,305 501 1,190,099,006 35,106 9,366 37,271 9,880 5.07 Yams 535 122 332,318,789 25,248 3,644 25,720 3,760 3.25 Coco Yam 741 52 542,304,102 61,027 6,937 61,639 6,988 0.74 ROOTS & TUBERS 8,760 2,063 6,088,731,020 414,999 89,188 422,661 91,194 2.26 Mung Bean 769 189 118,148,834 6,378 2,510 7,374 2,826 6.70 Beans 32,546 10,463 10,653,668,371 774,469 239,953 803,383 250,302 4.18 Cowpeas 6,204 1,415 502,653,552 103,596 27,964 109,317 29,379 4.82 Green gram 1,554 375 134,548,904 39,837 9,129 41,297 9,504 3.94 Chick peas 559 293 12,836,686 972 368 1,546 662 44.35 Bambaranuts 681 104 100,320,550 15,345 2,238 16,026 2,341 4.42 Field Peas 924 147 100,422,286 8,805 1,280 9,294 1,428 10.32 PULSES 43,236 12,987 11,622,599,184 949,401 283,442 988,237 296,442 4.38 Sunflower 5,063 2,275 72,013,549 11,030 4,638 15,827 6,913 32.91 Simsim 2,104 1,314 88,013,648 13,775 5,711 15,905 7,636 17.21 Groundnut 4,675 921 1,964,385,591 165,458 45,339 169,806 46,251 1.99 Soya Beans 259 40 8,581,837 1,316 387 1,576 427 9.46 Castor Fung 371 51 2,900,141 0 0 371 51 100.00 OIL SEEDS & OIL NUTS 12,473 4,602 2,135,894,766 191,578 56,074 203,485 61,278 7.51 Okra 6,449 1,164 87,811,239 7,446 1,855 12,933 3,034 38.36 Radish 295 161 12,723,047 902 239 1,078 400 40.27 Turmeric 0 0 4,480,411 534 145 534 145 0.00 Bitteer Aubergine 2,786 395 35,624,750 7,795 769 10,056 1,165 33.95 Kothmir 31 2 3,391,142 0 0 Onion 5,874 1,243 286,954,703 4,269 1,022 10,035 2,265 54.86 Ginger 88 18 174,895,473 3,086 1,029 3,174 1,046 1.70 Zukkin 25 5 381,748 0 0 314 66 7.81 Star Fruit 0 0 40,617 16 1 16 1 0.00 Cabbage 10,512 1,801 163,642,527 6,771 582 16,291 2,383 75.59 Tomatoes 32,216 6,089 345,469,924 20,536 2,686 49,922 8,772 69.42 Spinach 5,581 542 20,756,707 1,790 170 6,991 711 76.15 Carrot 2,189 326 17,949,911 172 7 2,214 333 97.79 Chillies 6,059 795 37,659,665 5,020 687 10,536 1,476 53.85 Amaranths 7,545 858 50,969,718 11,043 1,047 17,608 1,906 45.04 Pumpkins 1,106 146 16,878,939 8,037 843 9,005 990 14.77 Cucumber 2,873 578 29,738,198 2,698 339 5,330 917 62.98 Egg Plant 1,759 318 12,746,991 2,432 303 4,002 620 51.22 Water Mellon 3,388 1,488 43,592,443 959 377 4,164 1,865 79.79 FRUITS & VEGETABLES 88,777 15,928 1,345,708,151 83,505 12,102 164,203 28,096 56.69 Cotton 104,774 105,040 1,139,824,479 20,854 18,726 124,625 123,684 84.93 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 330 5.57: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON - National Crop Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Cost of Improved Seeds Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Tobacco 3,576 2,269 157,029,712 3,318 1,543 6,894 3,812 59.53 Pyrethrum 0 0 1,551,521 1,273 548 1,273 548 0.00 Jute 0 0 3,726 37 2 37 2 0.00 Seaweed 796 264 196,342,700 514 140 1,278 404 65.34 CASH CROPS 108,349 107,573 1,494,752,138 25,997 20,958 134,107 128,449 83.75 Total 313,456 42,882,504,252 3,436,639 1,464,500 3,955,990 1,777,148 17.64 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 331 5.58: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Inproved Seeds Use by Crop during 2007/08 agriculture year - SHORT RAINY SEASON - Zanzibar Crop Improved Seed % of area planted using improved seed Number of Households using Improved Seed Planted Area Improved Seed Used Cost of Improved Seeds Number of Households NOT using Improved Seeds Planted Area Improved Seed not Used Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Maize 1,921 368 21,768,747 4,818 927 6,739 1,295 28.4 Paddy 2,115 588 165,431,379 6,836 2,538 8,951 3,125 18.8 Sorghum 245 34 2,756,025 1,706 381 1,951 414 8.1 Bulrush Millet 0 0 90,368,858 3,704 871 3,704 871 0.0 CEREALS 4,281 989 280,325,009 17,065 4,716 21,346 5,706 17.3 Cassava 94 27 2,298,656 81 10 176 37 73.2 Sweet Potato 287 73 130,029,660 11,986 3,027 12,273 3,100 2.4 Irish potatoes 31 3 1,327,690 82 7 114 11 29.9 Yams 535 122 219,329,074 8,647 1,635 9,182 1,757 7.0 Coco Yam 16 1 51,722,329 2,304 391 2,320 392 0.3 ROOTS & TUBERS 964 227 404,707,410 23,100 5,070 24,064 5,297 4.3 Beans 0 0 410,628 99 24 99 24 0.0 Cowpeas 329 88 16,460,360 3,954 964 4,283 1,052 8.3 Green gram 48 4 3,811,161 1,585 279 1,633 283 1.5 Bambaranuts 31 6 1,730,231 84 19 115 26 24.9 PULSES 408 98 22,412,380 5,722 1,286 6,130 1,384 7.1 Groundnut 214 40 13,125,158 980 225 1,194 265 14.9 OIL SEEDS & OIL NUTS 214 40 13,125,158 980 225 1,194 265 14.9 Okra 289 28 3,151,026 835 93 1,125 121 23.5 Radish 30 1 76,547 62 31 92 32 4.5 Turmeric 0 0 4,079,730 372 59 372 59 0.0 Bitteer Aubergine 186 40 5,756,606 273 27 460 67 60.2 Onion 31 2 3,391,142 0 0 31 2 100.0 Zukkin 63 4 455,292 31 3 94 6 56.3 Star Fruit 25 5 381,748 0 0 25 5 100.0 Cabbage 0 0 40,617 16 1 16 1 0.0 Tomatoes 92 12 216,326 0 0 92 12 100.0 Spinach 514 70 13,767,427 3,021 541 3,535 612 11.5 Carrot 30 2 229,389 26 5 56 7 23.6 Chillies 31 1 593,943 57 3 88 3 22.8 Amaranths 148 17 2,600,645 383 31 531 48 34.9 Pumpkins 376 43 6,963,700 1,337 134 1,713 177 24.5 Cucumber 139 20 3,021,054 1,482 241 1,620 261 7.6 Egg Plant 231 33 6,162,246 885 157 1,116 191 17.5 Water Mellon 531 83 6,579,352 1,837 260 2,368 343 24.1 Cauliflower 119 39 3,936,969 25 0 144 39 99.7 FRUITS & VEGETABLES 2,838 400 61,403,756 10,643 1,586 13,481 1,987 20.2 Seaweed 704 152 2,716,976 90 14 793 166 91.5 CASH CROPS 152 2,716,976 90 14 793 166 91.5 Total 1,907 784,690,689 57,599 12,898 67,007 14,805 12.9 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 332 5.62 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON Crop Fertilizer Use Total Organic Fertlizer Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Maize 63,666 3,471,947,735 149,842 34,858 3,434,601,261 1,608,934 1,667,737 3,090,204 98,524 1,758,776 Paddy 4,410 126,661,653 6,389 17,816 1,339,577,970 237,002 379,324 468,333 22,226 243,391 Sorghum 3,437 186,311,841 8,316 270 9,546,796 144,478 134,408 281,647 3,708 152,794 Bulrush Millet 19 1,407,754 94 0 0 3,660 8,856 7,226 19 3,754 Finger Millet 322 28,501,730 971 116 2,693,717 24,892 16,872 48,813 438 25,863 Wheat 158 20,985,397 753 433 2,990,338 3,275 1,858 5,797 591 4,028 Barley 0 0 0 0 0 191 105 382 0 191 CEREALS 72,012 3,835,816,109 166,365 53,494 4,789,410,083 2,022,431 2,209,161 3,902,401 125,506 2,188,796 Cassava 43 4,703,780 288 44 347,196 10,871 7,708 21454.52 87 11,160 Sweet Potato 2,338 299,709,161 11,358 392 31,063,606 275,003 124,460 540,387 2,730 286,361 Irish potatoes 2,207 136,823,863 7,949 1,369 184,080,334 37,065 16,137 66,621 3,576 45,013 Yams 276 50,341,274 1,580 0 0 16,601 3,742 31,770 276 18,180 Coco Yam 408 97,020,341 3,196 0 0 59,319 12,784 115,535 408 62,515 ROOTS & TUBERS 5,271 588,598,419 24,370 1,806 215,491,137 398,859 164,831 775,767 7,077 423,229 Mung Bean 139 27,718,830 730 6 15,007 7,146 5,254 13,562 145 7,876 Beans 12,000 1,016,399,994 48,735 3,055 280,144,681 803,698 485,730 1,569,428 15,055 852,433 Cowpeas 611 39,868,286 3,635 151 19,293,535 105,034 55,893 206,433 762 108,669 Green gram 265 31,503,786 1,494 0 0 39,664 18,176 77,927 265 41,158 Chick peas 4 852,388 43 6 0 1,530 1,312 3,018 10 1,573 Bambaranuts 123 7,327,718 1,075 0 0 15,911 4,509 30,747 123 16,986 Field Peas 198 20,895,246 1,532 77 36,370,825 9,268 2,581 17,004 274 10,800 PULSES 13,341 1,144,566,248 57,243 3,295 335,824,048 982,251 573,455 1,918,121 16,635 1,039,495 Sunflower 72 1,217,768 475 135 12,040,796 15,827 13,619 31,287 207 16,302 Simsim 0 0 0 33 379,671 15,821 14,016 31,643 33 15,821 Groundnut 856 61,024,819 3,468 132 3,727,790 168,705 91,002 334,523 988 172,173 Soya Beans 64 1,109,969 159 28 3,499,987 1,576 762 3,151 93 1,734 Castor Fung 51 7,292,669 371 0 0 371 51 371 51 742 OIL SEEDS & OIL NUTS 1,043 70,645,226 4,473 329 19,648,244 202,300 119,450 400,975 1,372 206,772 Okra 584 54,976,845 3,721 411 48,595,446 11,783 4,801 19,914 995 15,504 Radish 30 42,035,251 158 94 4,777,551 985 611 1,813 124 1,143 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 333 5.62 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON Crop Fertilizer Use Total Organic Fertlizer Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Turmeric 0 0 0 0 0 162 172 324 0 162 Bitteer Aubergine 343 40,248,525 5,408 338 48,765,903 9,597 1,514 13,943 681 15,004 Onion 242 70,323,222 1,305 1,227 200,316,525 9,973 3,048 18,695 1,468 11,278 Ginger 699 135,033,919 2,354 0 0 3,174 1,394 4,082 699 5,527 Cabbage 645 70,768,463 6,886 696 105,094,129 16,199 3,399 26,095 1,341 23,085 Tomatoes 2,544 214,862,225 16,874 3,609 544,983,584 46,532 10,174 77,889 6,153 63,406 Spinach 229 26,558,786 2,335 231 18,162,636 6,935 949 11,536 460 9,270 Carrot 144 11,618,062 1,046 99 16,635,092 2,157 416 3,446 243 3,203 Chillies 267 26,688,334 2,413 536 118,028,967 10,035 2,066 17,939 803 12,448 Amaranths 698 55,858,465 5,930 213 29,484,591 15,895 2,546 26,296 912 21,825 Pumpkins 138 12,298,351 1,422 26 4,364,466 7,415 1,293 13,407 164 8,836 Cucumber 253 13,092,242 1,202 231 45,055,916 4,245 969 7,476 484 5,447 Egg Plant 81 3,073,178 519 150 13,791,313 1,633 324 2,748 230 2,153 Water Mellon 797 37,449,500 1,373 346 39,420,877 4,020 2,509 6,668 1,143 5,393 FRUITS & VEGETABLES 7,695 814,885,365 52,946 8,207 1,237,476,994 150,740 36,186 252,271 15,902 203,685 Cotton 7,940 300,202,860 10,061 1,622 76,299,497 124,625 237,970 241,668 9,562 134,686 Tobacco 297 18,499,967 712 1,632 637,298,035 6,894 5,696 13,198 1,928 7,606 Pyrethrum 0 0 0 0 0 1,273 1,095 2,546 0 1,273 Jute 0 0 0 0 0 37 3 75 0 37 Seaweed 112 1,104,667 92 0 0 517 363 941 112 609 CASH CROPS 8,348 319,807,494 10,865 3,254 713,597,531 133,346 245,127 258,428 11,602 144,210 Total 107,710 6,774,318,861 316,261 70,384 7,311,448,038 3,889,926 3,348,209 7,507,963 178,094 4,206,187 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 334 5.63 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON Zanzzibar Crop Fertilizer Use Total Organic Fertlizer Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Maize 257 5,841,803 1,298 50 648,452 6,537 2,282 11,837 307 7,835 Paddy 159 4,034,292 523 803 55,682,480 8,776 5,288 17,060 962 9,298 Sorghum 71 1,672,850 236 0 0 1,951 758 3,667 71 2,187 Bulrush Millet 200 5,159,756 642 0 0 3,704 1,542 6,766 200 4,347 CEREALS 687 16,708,700 2,699 853 56,330,932 20,968 9,871 39,330 1,541 23,667 Cassava 0 0 0 0 0 176 75 351.75 0 176 Sweet Potato 293 9,408,044 1,085 86 2,933,997 12,241 5,821 23,475 379 13,326 Irish potatoes 1 125,598 31 0 0 114 20 196 1 145 Yams 399 18,881,264 2,145 0 0 9,150 3,115 16,253 399 11,295 Coco Yam 134 6,149,411 707 11 729,550 2,351 640 3,933 145 3,058 ROOTS & TUBERS 827 34,564,317 3,968 97 3,663,547 24,032 9,670 44,209 924 28,000 Beans 0 0 0 10 190,874 99 37 198 10 99 Cowpeas 72 1,073,953 306 6 53,811 4,283 2,025 8,259 78 4,588 Green gram 14 498,225 96 0 0 1,633 553 3,170 14 1,729 Bambaranuts 0 0 0 0 0 115 51 231 0 115 PULSES 86 1,572,179 402 17 244,685 6,130 2,666 11,857 102 6,532 Groundnut 48 1,818,333 178 13 4,651 1,194 469 2,209 60 1,372 OIL SEEDS & OIL NUTS 48 1,818,333 178 13 4,651 1,194 469 2,209 60 1,372 Okra 69 1,361,166 617 0 0 1,125 173 1,663 69 1,742 Radish 26 60,796 61 0 0 92 39 124 26 153 Turmeric 0 0 0 0 0 372 119 744 0 372 Bitteer Aubergine 58 4,293,190 320 0 0 460 76 599 58 780 Onion 3 7,850 31 3 470,992 63 6 94 6 94 Zukkin 5 381,748 25 0 0 25 5 25 5 51 Star Fruit 0 0 0 0 0 16 2 32 0 16 Cabbage 9 1,165,461 62 3 212,785 92 12 123 12 154 Tomatoes 305 11,024,271 1,347 9 407,233 3,440 909 5,595 314 4,787 Spinach 0 0 0 2 121,592 56 12 112 2 56 Carrot 0 0 0 3 282,595 57 4 114 3 57 Chillies 31 2,167,037 356 0 0 531 64 707 31 887 Amaranths 118 9,045,813 1,052 11 476,457 1,713 225 2,375 129 2,766 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 335 5.63 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON Zanzzibar Crop Fertilizer Use Total Organic Fertlizer Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Pumpkins 67 2,288,439 298 0 0 1,590 455 2,882 67 1,888 Cucumber 123 7,387,591 660 3 212,785 1,085 255 1,509 126 1,745 Egg Plant 192 9,177,588 1,039 3 133,878 2,368 491 3,698 195 3,407 Water Mellon 39 3,122,267 119 0 0 144 39 170 39 263 FRUITS & VEGETABLES 1,046 51,483,216 5,988 37 2,318,317 13,230 2,887 20,566 1,083 19,218 Seaweed 0 0 0 0 0 762 332 1,524 0 762 CASH CROPS 0 0 0 0 0 762 332 1,524 0 Total 2,694 106,146,745 13,235 1,016 62,562,131 66,316 25,896 119,695 3,710 78,789 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 336 5.64 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON National Crop Fertilizer Use Total Organic Fertlizer Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Maize 63,923 3,477,789,538 151,140 34,908 3,435,249,714 1,615,471 1,670,019 3,102,041 98,831 1,766,611 Paddy 4,569 130,695,944 6,912 18,619 1,395,260,450 245,777 384,613 485,393 23,188 252,689 Sorghum 3,508 187,984,691 8,551 270 9,546,796 146,429 135,165 285,314 3,778 154,981 Bulrush Millet 219 6,567,510 736 0 . 7,364 10,398 13,991 219 8,100 Finger Millet 322 28,501,730 971 116 2,693,717 24,892 16,872 48,813 438 25,863 Wheat 158 20,985,397 753 433 2,990,338 3,275 1,858 5,797 591 4,028 Barley 0 0 0 0 . 191 105 382 0 191 CEREALS 72,699 3,852,524,810 169,063 54,347 4,845,741,015 2,043,399 2,219,031 3,941,731 127,046 2,212,462 Cassava 43 4,703,780 288 44 347,196 11,047 7,782 21806.27 87 11,336 Sweet Potato 2,631 309,117,205 12,442 478 33,997,603 287,244 130,281 563,863 3,109 299,687 Irish potatoes 2,208 136,949,461 7,980 1,369 184,080,334 37,179 16,157 66,817 3,577 45,159 Yams 675 69,222,539 3,724 0 . 25,751 6,857 48,023 675 29,475 Coco Yam 542 103,169,752 3,903 11 729,550 61,670 13,424 119,468 553 65,573 ROOTS & TUBERS 6,099 623,162,737 28,338 1,903 219,154,683 422,891 174,501 819,977 8,001 451,229 Mung Bean 139 27,718,830 730 6 15,007 7,146 5,254 13,562 145 7,876 Beans 12,000 1,016,399,994 48,735 3,065 280,335,555 803,797 485,767 1,569,626 15,065 852,532 Cowpeas 683 40,942,239 3,941 157 19,347,345 109,317 57,918 214,693 840 113,257 Green gram 279 32,002,011 1,590 0 . 41,297 18,729 81,097 279 42,887 Chick peas 4 852,388 43 6 0 1,530 1,312 3,018 10 1,573 Bambaranuts 123 7,327,718 1,075 0 . 16,026 4,560 30,978 123 17,101 Field Peas 198 20,895,246 1,532 77 36,370,825 9,268 2,581 17,004 274 10,800 PULSES 13,426 1,146,138,426 57,646 3,311 336,068,732 988,381 576,121 1,929,978 16,737 1,046,027 Sunflower 72 1,217,768 475 135 12,040,796 15,827 13,619 31,287 207 16,302 Simsim 0 0 0 33 379,671 15,821 14,016 31,643 33 15,821 Groundnut 904 62,843,152 3,647 145 3,732,441 169,898 91,471 336,731 1,049 173,545 Soya Beans 64 1,109,969 159 28 3,499,987 1,576 762 3,151 93 1,734 Castor Fung 51 7,292,669 371 0 . 371 51 371 51 742 OIL SEEDS & OIL NUTS 1,091 72,463,559 4,651 341 19,652,895 203,493 119,920 403,183 1,432 208,144 Okra 653 56,338,010 4,338 411 48,595,446 12,908 4,974 21,577 1,063 17,246 Radish 56 42,096,046 218 94 4,777,551 1,078 650 1,937 151 1,296 Turmeric 0 0 0 0 . 534 291 1,068 0 534 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 337 5.64 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertiliser Use by Crop - SHORT RAINY SEASON National Crop Fertilizer Use Total Organic Fertlizer Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Bitteer Aubergine 401 44,541,715 5,728 338 48,765,903 10,056 1,590 14,542 740 15,784 Kothmir 2 94,198 31 0 . 31 2 31 2 63 Onion 245 70,331,071 1,337 1,230 200,787,517 10,035 3,055 18,790 1,475 11,372 Ginger 699 135,033,919 2,354 0 . 3,174 1,394 4,082 699 5,527 Zukkin 5 381,748 25 0 . 25 5 25 5 51 Star Fruit 0 0 0 0 . 16 2 32 0 16 Cabbage 655 71,933,924 6,948 699 105,306,914 16,291 3,411 26,218 1,354 23,239 Tomatoes 2,849 225,886,495 18,221 3,618 545,390,816 49,972 11,083 83,485 6,467 68,194 Spinach 229 26,558,786 2,335 232 18,284,227 6,991 961 11,648 461 9,326 Carrot 144 11,618,062 1,046 102 16,917,687 2,214 420 3,560 246 3,260 Chillies 298 28,855,370 2,769 536 118,028,967 10,566 2,130 18,646 834 13,335 Amaranths 816 64,904,278 6,983 225 29,961,049 17,608 2,771 28,670 1,041 24,591 Pumpkins 205 14,586,790 1,720 26 4,364,466 9,005 1,748 16,289 231 10,725 Cucumber 376 20,479,833 1,862 234 45,268,701 5,330 1,224 8,985 610 7,192 Egg Plant 273 12,250,765 1,558 152 13,925,191 4,002 815 6,446 425 5,560 Water Mellon 837 40,571,767 1,491 346 39,420,877 4,164 2,548 6,837 1,183 5,656 FRUITS & VEGETABLES 8,743 866,462,779 58,965 8,244 1,239,795,312 164,001 39,074 272,869 16,987 222,966 Cotton 7,940 300,202,860 10,061 1,622 76,299,497 124,625 237,970 241,668 9,562 134,686 Tobacco 297 18,499,967 712 1,632 637,298,035 6,894 5,696 13,198 1,928 7,606 Pyrethrum 0 0 0 0 . 1,273 1,095 2,546 0 1,273 Jute 0 0 0 0 . 37 3 75 0 37 Seaweed 112 1,104,667 92 0 . 1,278 695 2,465 112 1,370 CASH CROPS 8,348 319,807,494 10,865 3,254 713,597,531 134,107 245,459 259,952 11,602 143,602 Total 110,406 6,880,559,804 329,527 71,400 7,374,010,169 3,956,273 3,374,106 7,627,690 181,806 4,284,430 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 338 5.65 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland Crop Herbicide use % of area planted under Herbicide in SHORT rainy season Number of Households using Herbicide Planted Area with Herbicide Cost of Herbicide Number of Households NOT using Herbicide Planted Area with no Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Maize 15,473 10,212 335,056,379 1,595,525 872,918 1,610,998 883,130 1.2 Paddy 37,555 47,530 853,175,797 203,908 153,245 241,462 200,775 23.7 Sorghum 57 35 742,023 144,478 69,023 144,535 69,058 0.1 Bulrush Millet 0 0 0 3,660 4,438 3,660 4,438 0.0 Finger Millet 0 0 0 24,892 8,655 24,892 8,655 0.0 Wheat 318 246 7,511,960 2,957 979 3,275 1,225 20.1 Barley 0 0 0 191 53 191 53 0.0 CEREALS 53,402 58,023 1,196,486,158 1,975,610 1,109,310 2,029,013 1,167,333 5.0 Cassava 0 0 0 10,871 3,897 10,871 3,897 0.00 Sweet Potato 144 58 7,224,032 274,858 63,536 275,003 63,595 0.1 Irish potatoes 289 222 5,394,165 36,776 9,634 37,065 9,857 2.3 Yams 87 3 75,949 16,514 2,006 16,601 2,009 0.1 Coco Yam 87 3 75,949 59,232 6,593 59,319 6,596 0.0 ROOTS & TUBERS 607 286 12,770,095 398,252 85,668 398,859 85,954 0.3 Mung Bean 273 342 6,721,950 6,873 2,358 7,146 2,700 12.7 Beans 3,588 2,121 79,609,053 800,532 248,272 804,120 250,392 0.8 Cowpeas 45 4 0 105,034 28,324 105,079 28,328 0.0 Green gram 94 19 175,969 39,570 9,202 39,664 9,221 0.2 Chick peas 29 6 0 1,501 655 1,530 661 0.9 Bambaranuts 0 0 0 15,911 2,316 15,911 2,316 0.0 Field Peas 0 0 0 9,268 1,428 9,268 1,428 0.0 PULSES 4,029 2,491 86,506,972 978,690 292,554 982,719 295,045 0.8 Sunflower 0 0 0 15,827 6,913 15,827 6,913 0.0 Simsim 317 121 3,731,615 15,613 6,903 15,930 7,025 1.7 Groundnut 245 89 2,850,623 168,569 45,906 168,813 45,995 0.2 Soya Beans 0 0 0 1,576 427 1,576 427 0.0 Castor Fung 0 0 0 371 51 371 51 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 561 211 6,582,238 201,955 60,200 202,517 60,411 0.3 Okra 340 127 3,932,630 11,443 2,771 11,783 2,898 4.4 Radish 0 0 0 985 368 985 368 0.0 Turmeric 0 0 0 162 86 162 86 0.0 Bitteer Aubergine 321 45 1,809,610 9,276 1,053 9,597 1,098 4.1 Onion 1,625 413 45,389,350 8,434 1,846 10,059 2,258 18.3 Ginger 0 0 0 3,174 1,046 3,174 1,046 0.0 Cabbage 1,950 302 13,776,247 14,351 2,068 16,301 2,370 12.8 Tomatoes 3,698 570 39,344,345 43,168 7,594 46,866 8,163 7.0 Spinach 483 34 1,481,302 6,452 670 6,935 705 4.9 Carrot 570 109 4,676,164 1,707 221 2,277 330 33.0 Chillies 658 58 4,164,636 9,479 1,377 10,137 1,434 4.0 Amaranths 789 91 2,883,263 15,142 1,638 15,932 1,729 5.2 Pumpkins 60 10 57,526 7,354 718 7,415 729 1.4 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 339 5.65 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland Crop Herbicide use % of area planted under Herbicide in SHORT rainy season Number of Households using Herbicide Planted Area with Herbicide Cost of Herbicide Number of Households NOT using Herbicide Planted Area with no Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Cucumber 484 74 6,262,723 3,863 652 4,347 726 10.2 Egg Plant 92 19 165,788 1,541 259 1,633 277 6.7 Water Mellon 124 61 1,320,369 3,932 1,765 4,057 1,826 3.3 FRUITS & VEGETABLES 11,196 1,911 125,263,952 140,464 24,132 151,659 26,044 7.3 Cotton 821 500 15,484,005 124,277 123,266 125,097 123,766 0.4 Tobacco 0 0 0 6,894 3,812 6,894 3,812 0.0 Pyrethrum 0 0 0 1,273 548 1,273 548 0.0 Jute 0 0 0 37 2 37 2 0.0 Seaweed 0 0 0 517 237 517 237 0.0 CASH CROPS 821 500 15,484,005 132,997 127,864 133,818 128,365 0.4 Total 63,423 1,443,093,420 3,664,087 1,699,729 3,898,585 1,763,152 3.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 340 5.66 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON - Zanzibar Crop Herbicide use % of area planted under Herbicide in SHORT rainy season Number of Households using Herbicide Planted Area with Herbicide Cost of Herbicide Number of Households NOT using Herbicide Planted Area with no Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Maize 30 12 730 6,507 1,282 6,537 1,295 1.0 Paddy 829 469 32,908,111 8,100 2,657 8,929 3,125 15.0 Sorghum 0 0 0 1,951 414 1,951 414 0.0 Bulrush Millet 0 0 0 3,704 871 3,704 871 0.0 CEREALS 859 481 32,908,840 20,262 5,225 21,121 5,706 8.4 Cassava 0 0 0 176 37 176 37 0.00 Sweet Potato 0 0 0 12,241 3,100 12,241 3,100 0.0 Irish potatoes 0 0 0 114 11 114 11 0.0 Yams 0 0 0 9,150 1,757 9,150 1,757 0.0 Coco Yam 0 0 0 2,320 392 2,320 392 0.0 ROOTS & TUBERS 0 0 0 24,001 5,297 24,001 5,297 0.0 Beans 0 0 0 99 24 99 24 0.0 Cowpeas 78 26 511,543 4,205 1,025 4,283 1,052 2.5 Green gram 0 0 0 1,633 283 1,633 283 0.0 Bambaranuts 0 0 0 115 26 115 26 0.0 PULSES 78 26 511,543 6,052 1,358 6,130 1,384 1.9 Groundnut 0 0 0 1,194 265 1,194 265 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 0 1,194 265 1,194 265 0.0 Okra 30 6 607,958 1,094 115 1,125 121 5.1 Radish 0 0 0 92 32 92 32 0.0 Turmeric 0 0 0 372 59 372 59 0.0 Bitteer Aubergine 0 0 0 460 67 460 67 0.0 Onion 0 0 0 63 6 63 6 0.0 Zukkin 0 0 0 25 5 Star Fruit 0 0 0 16 1 16 1 0.0 Cabbage 0 0 0 92 12 92 12 0.0 Tomatoes 0 0 0 3,440 612 3,440 612 0.0 Spinach 0 0 0 56 7 56 7 0.0 Carrot 0 0 0 57 3 57 3 0.0 Chillies 0 0 0 531 48 531 48 0.0 Amaranths 30 6 182,388 1,683 171 1,713 177 3.5 Pumpkins 30 12 364,775 1,560 249 1,590 261 4.7 Cucumber 25 2 203,599 1,059 189 1,085 191 1.1 Egg Plant 25 3 254,498 2,343 340 2,368 343 0.9 Water Mellon 25 21 381,748 119 19 144 39 52.3 FRUITS & VEGETABLES 168 50 1,994,966 13,063 1,935 13,205 1,980 2.5 Seaweed 0 0 0 762 166 762 166 0.0 CASH CROPS 0 0 762 166 762 166 0.0 Total 558 35,415,349 64,572 14,079 65,651 14,632 3.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 341 5.67 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON -National Crop Herbicide use % of area planted under Herbicide Number of Households using Herbicide Planted Area with Herbicide Cost of Herbicide Number of Households NOT using Herbicide Planted Area with no Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Maize 15,503 10,224 335,057,108 1,602,032 874,201 1,617,535 884,425 1.2 Paddy 38,383 47,999 886,083,908 212,008 155,901 250,391 203,900 23.5 Sorghum 57 35 742,023 146,429 69,437 146,486 69,472 0.0 Bulrush Millet 0 0 0 7,364 5,309 7,364 5,309 0.0 Finger Millet 0 0 0 24,892 8,655 24,892 8,655 0.0 Wheat 318 246 7,511,960 2,957 979 3,275 1,225 20.1 Barley 0 0 0 191 53 191 53 0.0 CEREALS 54,261 58,504 1,229,394,999 1,995,873 1,114,535 2,050,134 1,173,039 5.0 Cassava 0 0 0 11,047 3,935 11,047 3,935 0.00 Sweet Potato 144 58 7,224,032 287,100 66,636 287,244 66,695 0.1 Irish potatoes 289 222 5,394,165 36,890 9,645 37,179 9,867 2.3 Yams 87 3 75,949 25,664 3,763 25,751 3,766 0.1 Coco Yam 87 3 75,949 61,553 6,986 61,639 6,988 0.0 ROOTS & TUBERS 607 286 12,770,095 422,254 90,965 422,861 91,251 0.3 Mung Bean 273 342 6,721,950 6,873 2,358 7,146 2,700 12.7 Beans 3,588 2,121 79,609,053 800,631 248,296 804,219 250,416 0.8 Cowpeas 123 30 511,543 109,239 29,349 109,362 29,379 0.1 Green gram 94 19 175,969 41,203 9,485 41,297 9,504 0.2 Chick peas 29 6 0 1,501 655 1,530 661 0.9 Bambaranuts 0 0 0 16,026 2,341 16,026 2,341 0.0 Field Peas 0 0 0 9,268 1,428 9,268 1,428 0.0 PULSES 4,106 2,518 87,018,515 984,742 293,912 988,848 296,429 0.8 Sunflower 0 0 0 15,827 6,913 15,827 6,913 0.0 Simsim 317 121 3,731,615 15,613 6,903 15,930 7,025 1.7 Groundnut 245 89 2,850,623 169,762 46,171 170,007 46,260 0.2 Soya Beans 0 0 0 1,576 427 1,576 427 0.0 Castor Fung 0 0 0 371 51 371 51 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 561 211 6,582,238 203,149 60,465 203,710 60,676 0.3 Okra 370 133 4,540,589 12,537 2,886 12,908 3,019 4.4 Radish 0 0 0 1,078 400 1,078 400 0.0 Turmeric 0 0 0 534 145 534 145 0.0 Bitteer Aubergine 321 45 1,809,610 9,735 1,120 10,056 1,165 3.8 Kothmir 0 0 0 31 2 Onion 1,625 413 45,389,350 8,497 1,852 10,122 2,265 18.2 Ginger 0 0 0 3,174 1,046 3,174 1,046 0.0 Zukkin 0 0 0 25 5 Star Fruit 0 0 0 16 1 16 1 0.0 Cabbage 1,950 302 13,776,247 14,443 2,080 16,393 2,383 12.7 Tomatoes 3,698 570 39,344,345 46,608 8,205 50,307 8,775 6.5 Spinach 483 34 1,481,302 6,508 677 6,991 711 4.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 342 5.67 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Herbicide Use by Crop - SHORT RAINY SEASON -National Crop Herbicide use % of area planted under Herbicide Number of Households using Herbicide Planted Area with Herbicide Cost of Herbicide Number of Households NOT using Herbicide Planted Area with no Herbicide Total Number of Households Planting in VULI Total Planted Area in VULI Carrot 570 109 4,676,164 1,764 224 2,334 333 32.6 Chillies 658 58 4,164,636 10,010 1,424 10,668 1,482 3.9 Amaranths 820 97 3,065,650 16,826 1,809 17,645 1,906 5.1 Pumpkins 90 23 422,301 8,914 967 9,005 990 2.3 Cucumber 510 76 6,466,322 4,922 841 5,432 917 8.3 Egg Plant 118 22 420,286 3,884 599 4,002 620 3.5 Water Mellon 150 81 1,702,117 4,051 1,784 4,201 1,865 4.4 FRUITS & VEGETABLES 11,363 1,962 127,258,917 153,558 26,069 164,864 28,024 7.0 Cotton 821 500 15,484,005 124,277 123,266 125,097 123,766 0.4 Tobacco 0 0 0 6,894 3,812 6,894 3,812 0.0 Pyrethrum 0 0 0 1,273 548 1,273 548 0.0 Jute 0 0 0 37 2 37 2 0.0 Seaweed 0 0 0 1,278 404 1,278 404 0.0 CASH CROPS 821 500 15,484,005 133,759 128,030 134,580 128,531 0.4 Total 63,981 1,478,508,769 3,893,334 1,713,976 3,964,998 1,777,949 3.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 343 5.68: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland Crop Input Use Improved Seed Local Seeds Insecticide Planted Area Cost of Improved Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Local Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Maize 149,342 5,257,338,176 35,203 278,482 711,846 9,515,448,849 13,367 1,330,452 23,882 401,605,270 16,816 51,058 Paddy 15,922 274,484,720 17,239 16,668 183,920 3,972,598,123 21,600 220,334 4,476 73,692,396 16,463 7,802 Sorghum 3,371 13,875,700 4,116 3,844 63,868 629,365,839 9,854 140,634 286 12,111,381 42,391 860 Bulrush Millet 57 281,551 4,940 94 4,381 30,182,931 6,890 3,566 0 0 0 0 Finger Millet 245 2,342,964 9,569 702 8,264 128,665,015 15,569 24,190 109 1,037,719 9,485 649 Wheat 339 6,934,116 20,441 87 885 78,659,473 88,834 3,188 351 4,362,715 12,432 144 Barley 36 3,297,370 91,390 89 17 1,019,158 61,750 102 0 0 0 0 CEREALS 169,313 5,558,554,596 32,830 299,966 973,180 14,355,939,388 14,752 1,722,465 29,104 492,809,481 16,933 60,513 Cassava 114 11,630,479 102,087 360 3,642 158,241,615 43,455 10511.06 49 2,011,990 40,662 266 Sweet Potato 1,174 80,260,526 68,381 4,437 60,100 3,641,548,187 60,591 270,565 34 2,050,011 59,959 303 Irish potatoes 498 127,841,959 256,713 2,274 9,219 1,060,929,356 115,083 34,791 1,206 50,454,534 41,832 3,007 Yams 0 0 0 0 1,946 112,989,715 58,070 16,601 0 0 0 0 Coco Yam 50 29,854,268 594,514 725 6,346 460,727,505 72,606 58,594 15 294,653 19,760 147 ROOTS & TUBERS 1,836 249,587,233 135,950 7,796 81,252 5,434,436,378 66,884 391,063 1,305 54,811,188 42,010 64,236 Mung Bean 189 8,591,956 45,359 769 2,502 109,556,879 43,782 6,378 404 3,683,558 9,113 408 Beans 10,463 518,542,939 49,559 32,546 233,949 10,134,714,804 43,320 771,151 8,864 142,672,931 16,096 19,109 Cowpeas 1,328 39,081,094 29,434 5,875 26,045 447,112,098 17,167 99,159 1,190 23,198,660 19,487 5,426 Green gram 371 6,514,986 17,584 1,506 8,699 124,222,756 14,280 38,158 361 17,383,286 48,205 1,611 Chick peas 293 8,230,963 28,051 559 361 4,605,724 12,757 972 274 1,915,140 6,987 439 Bambaranuts 97 700,397 7,204 650 2,188 97,889,922 44,730 15,262 32 39,490 1,235 158 Field Peas 147 32,982,099 223,731 924 1,160 67,440,187 58,135 8,344 233 18,629,082 80,082 1,134 PULSES 12,889 614,644,434 47,688 42,828 274,905 10,985,542,370 39,961 939,423 11,358 207,522,147 18,271 28,285 Sunflower 2,275 46,910,719 20,616 5,063 4,559 25,102,830 5,506 10,764 481 2,235,609 4,649 1,120 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 344 5.68: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland Crop Input Use Improved Seed Local Seeds Insecticide Planted Area Cost of Improved Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Local Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Simsim 1,314 17,220,810 13,105 2,104 5,643 70,792,839 12,546 13,717 1,505 20,142,745 13,387 3,466 Groundnut 882 153,487,214 174,088 4,461 44,555 1,797,773,218 40,349 164,244 115 2,194,665 19,017 325 Soya Beans 40 867,212 21,450 259 341 7,714,625 22,618 1,316 0 0 0 0 Castor Fung 51 2,900,141 57,058 371 0 0 0 0 28 830,827 29,640 277 OIL SEEDS & OIL NUTS 4,562 221,386,096 48,524 12,259 55,098 1,901,383,512 34,509 190,041 2,129 25,403,845 11,933 5,187 Okra 1,135 42,336,884 37,286 6,160 1,570 42,323,330 26,965 5,623 931 33,186,748 35,646 4,133 Radish 160 3,638,197 22,775 265 176 9,008,303 51,218 720 0 0 0 0 Turmeric 0 0 0 0 86 400,681 4,662 162 0 0 0 0 Bitteer Aubergine 355 7,306,756 20,576 2,600 687 22,561,388 32,854 6,997 563 54,564,741 96,868 3,424 Onion 1,239 212,103,311 171,191 5,811 946 74,396,099 78,683 4,162 1,104 87,257,348 79,047 4,574 Ginger 18 3,080,861 172,900 88 1,029 171,814,612 167,050 3,086 0 0 0 0 Cabbage 1,788 116,721,721 65,264 10,419 484 46,704,480 96,406 5,779 925 58,749,710 63,506 6,385 Tomatoes 6,019 235,303,413 39,093 31,702 1,652 96,399,084 58,356 14,830 4,592 385,292,974 83,914 24,128 Spinach 540 17,902,097 33,145 5,551 119 2,625,221 22,009 1,385 317 13,111,953 41,306 3,289 Carrot 325 17,355,968 53,403 2,157 0 . 0 0 99 4,155,465 42,041 582 Chillies 778 26,417,470 33,950 5,911 472 8,641,550 18,322 4,124 586 41,878,695 71,521 4,489 Amaranths 815 33,522,842 41,134 7,169 549 10,483,176 19,088 8,726 343 7,373,056 21,524 2,294 Pumpkins 126 6,909,545 54,682 968 404 6,948,340 17,200 6,447 193 4,135,241 21,396 1,080 Cucumber 544 19,531,202 35,885 2,642 128 4,044,751 31,500 1,603 372 25,389,487 68,174 1,811 Egg Plant 235 5,523,495 23,483 1,227 17 644,144 37,297 406 169 3,160,677 18,737 834 Water Mellon 1,449 28,388,449 19,590 3,270 362 11,267,025 31,097 750 1,044 34,566,542 33,121 2,480 FRUITS & VEGETABLES 15,528 776,042,210 49,978 85,939 8,681 508,262,184 58,551 64,800 11,237 752,822,638 66,994 59,503 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 345 5.68: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland Crop Input Use Improved Seed Local Seeds Insecticide Planted Area Cost of Improved Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Local Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Cotton 105,040 939,218,616 8,942 104,774 18,141 200,605,863 11,058 19,851 84,455 1,805,822,660 21,382 79,387 Tobacco 2,269 27,047,545 11,919 3,576 1,526 129,982,167 85,167 3,318 1,270 30,043,515 0 2,193 Pyrethrum 0 0 0 0 548 1,551,521 2,833 1,273 0 0 0 0 Jute 0 0 0 0 2 3,726 2,470 37 0 0 0 0 Seaweed 112 55,233,344 494,000 92 53 138,392,381 2,587,969 424 0 0 0 0 CASH CROPS 107,421 1,021,499,504 9,509 108,441 20,269 470,535,658 23,214 24,904 85,725 1,835,866,176 21,416 81,579 Total 311,549 8,441,714,073 27,096 1,413,385 33,656,099,490 23,812 140,858 3,369,235,475 23,919 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 346 Cont Table 5.68: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland Crop Input Use Fungicide Herbicide Irrigation Total Planted Area Cost of Fungicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Herbicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Maize 3,572 84,689,961 23,708 6,646 10,212 335,056,379 32,810 15,473 34,144 71,850 932,998 1,753,960 Paddy 1,279 24,156,388 18,891 2,224 47,530 853,175,797 17,950 37,555 15,741 20,575 268,868 305,157 Sorghum 350 28,146,206 80,332 747 35 742,023 21,407 57 2,628 1,489 70,539 147,631 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 114 94 4,552 3,754 Finger Millet 22 648,574 29,640 108 0 0 0 0 176 584 8,816 26,232 Wheat 281 10,401,175 37,050 29 246 7,511,960 30,581 318 531 794 2,633 4,560 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 53 191 CEREALS 5,504 148,042,304 26,898 9,753 58,023 1,196,486,158 20,621 53,402 53,334 95,385 1,288,458 2,241,485 Cassava 0 0 0 0 0 - - 0.00 134 510 3,939 11,647 Sweet Potato 29 20,333,632 701,005 276 58 7,224,032 123,500 144 701 2,555 62,096 278,281 Irish potatoes 1,765 141,765,444 80,301 5,290 222 5,394,165 24,271 289 1,176 5,708 14,086 51,359 Yams 0 0 0 0 3 75,949 27,016 87 123 129 2,071 16,817 Coco Yam 0 0 0 0 3 75,949 27,016 87 27 418 6,440 59,971 ROOTS & TUBERS 1,794 162,099,076 90,335 5,566 286 12,770,095 44,594 607 2,160 9,319 88,633 478,588 Mung Bean 15 183,116 11,984 47 342 6,721,950 19,671 273 86 636 3,539 8,510 Beans 3,830 144,007,987 37,599 7,602 2,121 79,609,053 37,539 3,588 8,570 29,993 267,797 863,989 Cowpeas 77 1,787,582 23,289 261 4 0 0 45 406 3,003 29,049 113,769 Green gram 40 1,963,156 48,603 144 19 175,969 9,263 94 42 245 9,531 41,757 Chick peas 0 0 0 0 6 0 0 29 54 165 988 2,163 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0 0 56 520 2,374 16,590 Field Peas 103 56,088,609 541,986 569 0 0 0 0 198 965 1,841 11,936 PULSES 4,066 204,030,449 50,179 8,623 2,491 86,506,972 34,723 4,029 9,411 35,526 315,120 1,058,714 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 311 1,117 7,627 18,063 Simsim 71 2,193,510 30,875 88 121 3,731,615 30,719 317 79 448 8,733 20,139 Groundnut 15 2,322,848 159,020 324 89 2,850,623 31,971 245 157 1,089 45,813 170,688 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 28 140 410 1,716 Castor Fung 28 1,938,596 69,160 277 0 0 0 0 51 371 158 1,295 OIL SEEDS & OIL NUTS 114 6,454,955 56,780 689 211 6,582,238 31,249 561 626 3,164 62,740 211,901 Okra 392 11,591,204 29,585 1,679 127 3,932,630 31,065 340 858 5,471 5,012 23,406 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 347 Cont Table 5.68: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Mainland Crop Input Use Fungicide Herbicide Irrigation Total Planted Area Cost of Fungicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Herbicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Radish 0 0 0 0 0 0 0 0 124 397 460 1,382 Turmeric 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 86 162 Bitteer Aubergine 295 26,976,123 91,291 2,591 45 1,809,610 40,556 321 597 4,941 2,542 20,873 Onion 877 66,972,816 76,347 3,544 413 45,389,350 109,960 1,625 1,325 6,166 5,903 25,881 Ginger 0 0 0 0 0 0 0 0 740 2,577 1,787 5,751 Cabbage 271 19,753,516 72,966 2,421 302 13,776,247 45,549 1,950 1,029 7,469 4,800 34,423 Tomatoes 4,477 738,127,695 164,872 23,791 570 39,344,345 69,063 3,698 5,423 27,585 22,732 125,734 Spinach 125 5,159,581 41,257 957 34 1,481,302 43,270 483 402 4,432 1,538 16,097 Carrot 96 5,035,133 52,391 567 109 4,676,164 43,013 570 185 1,504 814 5,380 Chillies 444 73,721,723 165,961 3,282 58 4,164,636 72,151 658 723 5,704 3,060 24,168 Amaranths 70 1,824,271 25,930 970 91 2,883,263 31,773 789 830 7,597 2,698 27,545 Pumpkins 43 958,143 22,048 342 10 57,526 5,549 60 182 1,938 960 10,835 Cucumber 311 13,778,627 44,278 1,212 74 6,262,723 84,614 484 452 2,415 1,882 10,168 Egg Plant 49 1,500,356 30,681 263 19 165,788 8,892 92 186 1,075 674 3,898 Water Mellon 881 44,601,592 50,622 1,805 61 1,320,369 21,704 124 1,045 2,375 4,842 10,805 FRUITS & VEGETABLES 8,333 1,010,000,780 121,212 43,423 1,911 125,263,952 65,535 11,196 14,102 81,646 59,792 346,507 Cotton 668 19,456,789 29,109 556 500 15,484,005 30,950 821 2,853 3,302 211,657 208,689 Tobacco 232 9,365,202 40,440 564 0 0 0 0 635 1,101 5,933 10,751 Pyrethrum 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 548 1,273 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 37 Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 165 517 CASH CROPS 900 28,821,991 32,025 1,119 500 15,484,005 30,950 821 3,488 4,403 218,304 221,268 Total 20,711 1,559,449,555 75,297 9,753 63,423 1,443,093,420 22,754 83,121 226,279 2,033,047 236,032 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 348 5.69: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - National Crop Input Use Improved Seed Local Seeds Insecticide Planted Area Cost of Improved Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Local Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Maize 149,710 5,262,795,094 35,153 280,403 712,703 9,531,760,677 13,374 1,335,068 24,063 403,502,523 16,769 51,683 Paddy 16,510 307,462,973 18,623 18,783 186,307 4,105,051,249 22,034 226,994 4,522 74,491,982 16,472 7,923 Sorghum 3,405 14,324,072 4,207 4,089 64,249 631,673,492 9,832 142,340 286 12,111,381 42,391 860 Bulrush Millet 57 281,551 4,940 94 5,252 120,551,790 22,954 7,270 0 0 0 0 Finger Millet 245 2,342,964 9,569 702 8,264 128,665,015 15,569 24,190 109 1,037,719 9,485 649 Wheat 339 6,934,116 20,441 87 885 78,659,473 88,834 3,188 351 4,362,715 12,432 144 Barley 36 3,297,370 91,390 89 17 1,019,158 61,750 102 0 0 0 0 CEREALS 170,302 5,597,438,140 32,868 304,247 977,677 14,597,380,853 14,931 1,739,153 29,331 495,506,319 16,893 61,260 Cassava 141 12,606,321 89,210 455 3,652 159,564,429 43,698 10592.53 49 2,011,990 40,662 266 Sweet Potato 1,247 84,057,590 67,406 4,725 62,948 3,767,780,784 59,855 282,520 52 2,153,960 41,379 360 Irish potatoes 501 127,936,158 255,273 2,305 9,226 1,062,162,848 115,124 34,874 1,206 50,454,534 41,832 3,007 Yams 122 17,079,946 139,716 535 3,534 315,238,843 89,194 25,216 12 190,584 15,952 80 Coco Yam 52 29,919,255 580,598 741 6,728 512,384,848 76,160 60,898 15 294,653 19,760 147 ROOTS & TUBERS 2,063 271,599,269 131,633 8,760 86,088 5,817,131,751 67,572 414,100 1,335 55,105,721 41,292 3,860 Mung Bean 189 8,591,956 45,359 769 2,502 109,556,879 43,782 6,378 404 3,683,558 9,113 408 Beans 10,463 518,542,939 49,559 32,546 233,973 10,135,125,432 43,317 771,250 8,864 142,672,931 16,096 19,109 Cowpeas 1,415 42,094,740 29,739 6,204 27,006 460,558,812 17,054 103,113 1,236 23,595,193 19,083 5,625 Green gram 375 6,528,780 17,425 1,554 8,978 128,020,124 14,259 39,743 366 17,428,671 47,621 1,685 Chick peas 293 8,230,963 28,051 559 361 4,605,724 12,757 972 274 1,915,140 6,987 439 Bambaranuts 104 2,113,372 20,403 681 2,208 98,207,177 44,486 15,345 38 667,479 17,413 189 Field Peas 147 32,982,099 223,731 924 1,160 67,440,187 58,135 8,344 233 18,629,082 80,082 1,134 PULSES 12,987 619,084,850 47,669 43,236 276,188 11,003,514,334 39,841 945,145 11,416 208,592,054 18,273 28,590 Sunflower 2,275 46,910,719 20,616 5,063 4,559 25,102,830 5,506 10,764 481 2,235,609 4,649 1,120 Simsim 1,314 17,220,810 13,105 2,104 5,643 70,792,839 12,546 13,717 1,505 20,142,745 13,387 3,466 Groundnut 921 157,182,023 170,627 4,675 44,781 1,807,203,568 40,357 165,224 121 2,220,114 18,415 350 Soya Beans 40 867,212 21,450 259 341 7,714,625 22,618 1,316 0 0 0 0 Castor Fung 51 2,900,141 57,058 371 0 0 0 0 28 830,827 29,640 277 OIL SEEDS & OIL NUTS 4,602 225,080,904 48,910 12,473 55,324 1,910,813,862 34,539 191,021 2,134 25,429,295 11,916 5,212 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 349 5.69: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - National Crop Input Use Improved Seed Local Seeds Insecticide Planted Area Cost of Improved Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Local Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Okra 1,164 43,938,520 37,750 6,449 1,662 43,872,719 26,393 6,458 962 34,044,187 35,387 4,434 Radish 161 3,668,595 22,755 295 207 9,054,452 43,768 782 26 349,576 13,399 61 Turmeric 0 0 0 0 145 4,480,411 31,003 534 0 0 0 0 Bitteer Aubergine 395 8,208,327 20,759 2,786 713 27,416,423 38,433 7,270 610 56,112,964 91,934 3,640 Kothmir 2 3,391,142 2,052,000 31 0 0 0 0 Onion 1,243 212,558,604 171,064 5,874 946 74,396,099 78,643 0 1,104 87,257,348 79,047 4,574 Ginger 1,243 3,080,861 2,479 5,874 1,029 171,814,612 166,972 4,162 0 0 0 0 Zukkin 18 381,748 21,424 88 0 0 0 3,086 5 381,748 74,100 25 Star Fruit 5 381,748 74,100 25 0 40,617 0 0 0 0 0 0 Cabbage 1,801 116,938,047 64,935 10,512 1 46,704,480 54,619,558 16 938 59,122,712 63,063 6,477 Tomatoes 6,089 239,062,883 39,260 32,216 484 106,407,041 219,641 5,779 4,826 389,359,904 80,686 24,935 Spinach 542 18,008,490 33,244 5,581 2,178 2,748,217 1,262 17,757 319 13,257,863 41,557 3,319 Carrot 326 17,669,963 54,236 2,189 124 279,948 2,249 1,410 99 4,155,465 42,041 582 Chillies 795 27,331,941 34,393 6,059 0 10,327,724 33,411,437 25 606 42,426,946 70,063 4,700 Amaranths 858 34,770,354 40,510 7,545 499 16,199,363 32,434 4,508 391 9,037,677 23,094 2,702 Pumpkins 146 7,237,892 49,516 1,106 678 9,641,047 14,229 10,063 280 6,138,116 21,918 1,402 Cucumber 578 22,776,077 39,434 2,873 636 6,962,121 10,951 7,898 465 28,669,353 61,692 2,265 Egg Plant 318 7,526,257 23,688 1,759 275 5,220,733 18,972 2,456 271 6,256,583 23,121 1,401 Water Mellon 1,488 32,198,169 21,633 3,388 273 11,394,274 41,740 2,243 1,083 35,921,865 33,171 2,599 FRUITS & VEGETABLES 17,171 799,129,616 46,540 94,651 9,852 546,960,282 55,521 74,448 11,984 772,492,309 64,462 63,117 Cotton 105,040 939,218,616 8,942 104,774 18,141 200,605,863 11,058 19,851 84,455 1,805,822,660 21,382 79,387 Tobacco 2,269 27,047,545 11,919 3,576 1,526 129,982,167 85,167 3,318 1,270 30,043,515 23,654 2,193 Pyrethrum 0 0 0 0 548 1,551,521 2,833 1,273 0 0 0 0 Jute 0 0 0 2 0 3,726 0 2 0 0 0 0 Seaweed 264 57,838,268 219,334 796 65 138,504,432 2,121,947 483 0 0 0 0 CASH CROPS 107,573 1,024,104,429 9,520 109,147 20,280 470,647,709 23,208 24,927 85,725 1,835,866,176 21,416 81,579 Total 314,698 8,536,437,208 27,126 1,415,556 34,346,448,792 24,264 141,924 3,392,991,874 23,907 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 350 Cont.Table 5.69: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - National Crop Input Use Fungicide Herbicide Irrigation Total Planted Area Cost of Fungicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Herbicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Maize 3,615 84,840,697 23,470 6,734 10,224 335,057,108 32,770 15,503 34,205 72,088 934,520 1,761,480 Paddy 1,288 24,338,776 18,897 2,254 47,999 886,083,908 18,460 38,383 16,127 22,091 272,753 316,429 Sorghum 356 28,162,271 79,154 774 35 742,023 21,407 57 2,633 1,514 70,963 149,634 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 148 178 5,457 7,542 Finger Millet 22 648,574 29,640 108 0 0 0 0 176 584 8,816 26,232 Wheat 281 10,401,175 37,050 29 246 7,511,960 30,581 318 531 794 2,633 4,560 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 53 191 CEREALS 5,561 148,391,493 26,683 9,899 58,504 1,229,394,999 21,014 54,261 53,820 97,248 1,295,195 2,266,067 Cassava 0 0 0 0 0 - - 0.00 134 510 3,976 11,823 Sweet Potato 34 20,534,449 596,471 302 58 7,224,032 123,500 144 781 2,943 65,121 290,994 Irish potatoes 1,765 141,765,444 80,301 5,290 222 5,394,165 24,271 289 1,177 5,739 14,098 51,504 Yams 0 0 0 0 3 75,949 27,016 87 144 292 3,815 26,210 Coco Yam 19 4,255,908 222,465 32 3 75,949 27,016 87 27 418 6,843 62,323 ROOTS & TUBERS 1,819 166,555,800 91,566 5,624 286 12,770,095 44,594 607 2,262 9,901 93,853 442,853 Mung Bean 15 183,116 11,984 47 342 6,721,950 19,671 273 86 636 3,539 8,510 Beans 3,830 144,007,987 37,599 7,602 2,121 79,609,053 37,539 3,588 8,580 30,018 267,831 864,113 Cowpeas 82 1,851,844 22,535 288 30 511,543 16,785 123 415 3,059 30,185 118,412 Green gram 40 1,963,156 48,603 144 19 175,969 9,263 94 46 308 9,825 43,528 Chick peas 0 0 0 0 6 0 0 29 54 165 988 2,163 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0 0 56 520 2,406 16,736 Field Peas 103 56,088,609 541,986 569 0 0 0 0 198 965 1,841 11,936 PULSES 4,071 204,094,710 50,128 8,649 2,518 87,018,515 34,562 4,106 9,435 35,672 316,615 1,065,399 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 311 1,117 7,627 18,063 Simsim 71 2,193,510 30,875 88 121 3,731,615 30,719 317 79 448 8,733 20,139 Groundnut 15 2,322,848 159,020 324 89 2,850,623 31,971 245 157 1,089 46,083 171,907 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 28 140 410 1,716 Castor Fung 28 1,938,596 69,160 277 0 0 0 0 51 371 158 1,295 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 351 OIL SEEDS & OIL NUTS 114 6,454,955 56,780 689 211 6,582,238 31,249 561 626 3,164 63,010 213,120 Okra 398 11,637,302 29,236 1,740 133 4,540,589 34,204 370 893 5,936 5,212 25,388 Radish 1 45,597 30,875 30 0 0 0 0 151 457 546 1,626 Turmeric 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 145 534 Bitteer Aubergine 323 26,995,832 83,504 2,653 45 1,809,610 40,556 321 651 5,225 2,738 21,895 Kothmir 0 0 Onion 0 0 0 0 0 0 0 0 1,331 6,228 4,624 16,676 Ginger 880 67,286,811 76,428 3,575 413 45,389,350 109,960 1,625 740 2,577 4,305 17,813 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 5 25 28 3,225 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 25 Cabbage 0 0 0 0 0 0 0 0 1,042 7,561 3,781 24,566 Tomatoes 280 20,052,631 71,629 2,482 302 13,776,247 45,549 1,950 5,658 28,881 17,640 96,243 Spinach 4,530 739,160,152 163,179 24,005 570 39,344,345 69,063 3,698 404 4,463 8,542 58,823 Carrot 127 5,305,491 41,888 987 34 1,481,302 43,270 483 189 1,535 899 7,186 Chillies 99 5,349,128 53,877 599 109 4,676,164 43,013 570 744 5,947 2,352 17,899 Amaranths 452 73,774,615 163,231 3,343 58 4,164,636 72,151 658 956 8,784 3,214 27,540 Pumpkins 81 2,193,656 26,987 1,093 97 3,065,650 31,637 820 216 2,078 1,498 16,562 Cucumber 68 972,734 14,290 402 23 422,301 18,625 90 558 2,958 2,327 16,486 Egg Plant 361 14,989,538 41,567 1,424 76 6,466,322 84,998 510 327 2,011 1,627 9,561 Water Mellon 89 1,893,638 21,298 440 22 420,286 19,336 118 1,085 2,494 4,040 11,282 FRUITS & VEGETABLES 7,690 969,657,124 126,098 42,773 1,880 125,556,801 66,773 11,213 14,949 87,160 63,523 373,330 Cotton 668 19,456,789 29,109 556 500 15,484,005 30,950 821 635 1,101 209,440 206,488 Tobacco 232 9,365,202 40,440 564 0 0 0 0 0 0 5,297 9,651 Pyrethrum 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 548 1,273 Jute 0 3,726 0 2 0 3,726 0 0 0 2 4 0 Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 329 1,278 CASH CROPS 900 28,825,717 32,029 1,121 500 15,487,731 30,957 821 635 1,103 215,618 218,690 Total 20,155 1,523,979,800 75,613 63,899 1,476,810,378 23,112 81,727 234,248 2,047,815 234,248 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 352 5.70: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Zanzibar Crop Input Use Improved Seed Local Seeds Insecticide Planted Area Cost of Improved Seeds cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Local Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Maize 368 5,456,918 14,826 1,921 857 16,311,828 19,032 4,617 181 1,897,253 10,487 625 Paddy 588 32,978,253 56,130 2,115 2,387 132,453,126 55,483 6,660 46 799,585 17,340 121 Sorghum 34 448,373 13,374 245 381 2,307,653 6,063 1,706 0 0 0 0 Bulrush Millet 0 0 0 0 871 90,368,858 103,703 3,704 0 0 0 0 CEREALS 989 38,883,544 39,311 4,281 4,496 241,441,465 53,696 16,688 227 2,696,838 11,879 747 Cassava 27 975,842 35,636 94 10 1,322,814 131,872 81.47 0 0 0 0 Sweet Potato 73 3,797,064 51,795 287 2,848 126,232,597 44,321 11,954 18 103,948 5,819 57 Irish potatoes 3 94,198 29,640 31 7 1,233,492 165,494 82 0 0 0 0 Yams 122 17,079,946 139,716 535 1,589 202,249,128 127,316 8,615 12 190,584 15,952 80 Coco Yam 1 64,987 49,400 16 382 51,657,343 135,186 2,304 0 0 0 0 ROOTS & TUBERS 227 22,012,037 96,784 964 4,836 382,695,373 79,130 23,037 30 294,533 9,880 137 Beans 0 0 0 0 24 410,628 17,224 99 0 0 0 0 Cowpeas 88 3,013,647 34,368 329 961 13,446,713 13,987 3,954 46 396,533 8,617 199 Green gram 4 13,794 3,304 48 279 3,797,368 13,598 1,585 5 45,385 8,444 75 Bambaranuts 6 1,412,976 222,300 31 19 317,255 16,549 84 6 627,989 98,800 31 PULSES 98 4,440,416 45,209 408 1,284 17,971,964 14,001 5,722 58 1,069,907 18,527 305 Groundnut 40 3,694,809 93,447 214 225 9,430,350 41,859 980 5 25,450 4,940 25 OIL SEEDS & OIL NUTS 40 3,694,809 93,447 214 225 9,430,350 41,859 980 5 25,450 4,940 25 Okra 28 1,601,636 56,253 289 93 1,549,389 16,711 835 31 857,439 27,623 301 Radish 1 30,398 20,583 30 31 46,149 1,489 62 26 349,576 13,399 61 Turmeric 0 0 0 0 59 4,079,730 69,654 372 0 0 0 0 Bitteer Aubergine 40 901,570 22,371 186 27 4,855,036 182,160 273 47 1,548,224 32,892 217 Kothmir 2 3,391,142 1,695,571 31 0 0 0 0 Onion 2 455,292 275,500 31 0 0 0 0 0 0 0 0 Zukkin 4 381,748 106,772 63 0 0 0 0 5 381,748 74,100 25 Star Fruit 5 381,748 74,100 25 1 40,617 47,500 16 0 0 0 0 Cabbage 12 216,326 17,434 92 0 0 0 0 12 373,002 30,061 92 Tomatoes 70 3,759,470 53,565 514 527 10,007,957 19,008 2,927 234 4,066,931 17,372 807 Spinach 2 106,393 66,500 30 5 122,996 23,712 26 2 145,910 91,200 30 Carrot 1 313,995 395,200 31 0 279,948 905,667 25 0 0 0 0 Chillies 17 914,471 55,142 148 28 1,686,174 60,647 383 20 548,251 27,390 211 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 353 5.70: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Zanzibar Crop Input Use Improved Seed Local Seeds Insecticide Planted Area Cost of Improved Seeds cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Local Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Amaranths 43 1,247,512 28,778 376 128 5,716,187 44,535 1,337 49 1,664,621 34,111 408 Pumpkins 20 328,347 16,571 139 232 2,692,707 11,616 1,451 87 2,002,875 23,081 322 Cucumber 33 3,244,875 97,444 231 147 2,917,370 19,875 853 92 3,279,866 35,536 453 Egg Plant 83 2,002,762 24,271 531 256 4,576,589 17,898 1,837 102 3,095,906 30,377 567 Water Mellon 39 3,809,720 97,013 119 0 127,249 1,235,000 25 39 1,355,323 34,513 119 FRUITS & VEGETABLES 402 23,087,405 57,367 2,869 1,532 38,698,098 25,254 10,424 747 19,669,672 26,348 3,614 Seaweed 152 2,604,925 17,150 704 12 112,052 9,498 58 0 0 0 0 CASH CROPS 152 2,604,925 17,150 704 12 112,052 9,498 58 0 0 #DIV/0! 0 Total 1,771 86,587,910 48,895 5,738 10,877 662,946,988 60,950 50,207 1,003 22,661,043 22,585 4,497 Cont…. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 354 Cont. Table 5.70: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Zanzibar Crop Input Use Fungicide Herbicide Irrigation Total Planted Area Cost of Fungicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Herbicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Maize 43 150,736 3,526 89 12 730 59 30 61 238 61 7,519 Paddy 9 182,388 19,760 30 469 32,908,111 70,229 829 386 1,516 386 11,272 Sorghum 5 16,065 2,964 27 0 0 0 0 5 25 5 2,004 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 34 84 34 3,788 CEREALS 57 349,189 6,084 146 481 32,908,840 68,433 859 486 1,863 486 24,583 Cassava 0 0 0 0 0 - - 0.00 0 0 0 176 Sweet Potato 5 200,817 37,050 27 0 0 0 0 80 388 80 12,713 Irish potatoes 0 0 0 0 0 0 0 0 1 31 1 145 Yams 0 0 0 0 0 0 0 0 21 163 21 9,393 Coco Yam 19 4,255,908 222,465 32 0 0 0 0 0 0 0 2,352 ROOTS & TUBERS 25 4,456,724 181,530 58 0 0 0 0 102 582 102 24,778 Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 10 25 10 124 Cowpeas 5 64,261 11,856 27 26 511,543 19,401 78 9 57 9 4,643 Green gram 0 0 0 0 0 0 0 0 4 64 4 1,771 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 147 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 #DIV/0! 0 0 0 #DIV/0! 0 0 0 0 1,219 Okra 6 46,098 7,370 62 6 607,958 98,800 30 36 465 36 1,982 Radish 1 45,597 30,875 30 0 0 0 0 26 61 26 244 Turmeric 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 372 Bitteer Aubergine 28 19,709 709 62 0 0 0 0 54 284 54 1,022 Kothmir 0 0 Onion 3 313,995 98,800 31 0 0 0 0 6 63 6 126 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 5 25 5 114 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 42 Cabbage 9 299,116 32,406 61 0 0 0 0 12 92 12 337 Tomatoes 53 1,032,457 19,563 214 0 0 0 0 235 1,297 235 5,758 Spinach 2 145,910 91,200 30 0 0 0 0 2 30 2 147 Carrot 3 313,995 98,800 31 0 0 0 0 3 31 3 120 Chillies 8 52,892 6,822 61 0 0 0 0 21 242 21 1,045 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 355 Cont. Table 5.70: ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Input Use and Crop - SHORT RAINY SEASON - Zanzibar Crop Input Use Fungicide Herbicide Irrigation Total Planted Area Cost of Fungicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Cost of Herbicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Amaranths 11 369,385 33,791 123 6 182,388 29,640 30 126 1,187 126 3,462 Pumpkins 25 14,591 593 61 12 364,775 29,640 30 34 140 34 2,143 Cucumber 49 1,210,912 24,499 212 2 203,599 98,800 25 106 542 106 2,317 Egg Plant 40 393,282 9,829 177 3 254,498 82,333 25 141 936 141 4,074 Water Mellon 36 2,763,152 76,558 87 21 381,748 18,525 25 39 119 39 494 FRUITS & VEGETABLES 274 7,021,089 25,595 1,242 50 1,994,966 39,604 168 847 5,463 847 23,780 Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 762 CASH CROPS 0 0 #DIV/0! 0 0 0 #DIV/0! 0 0 0 0 762 Total 356 11,827,002 33,198 1,447 531 34,903,806 65,700 1,027 1,435 7,908 1,435 73,903 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 356 INPUT USE LONG RAINY SEASON APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 357 5.72 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop growing Households by Fungicide Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - Mainland Crops Fungicide use % of Planted area using Fungicide Number of Households using Fungicide Planted Area Fungicide Used Number of Households NOT using Fungicide Planted Area Fungicide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 22,575 22,539 5,088,317 3,176,831 5,110,892 3,199,370 0.7 Paddy 4,571 2,293 1,090,417 677,040 1,094,988 679,333 0.3 Sorghum 2,224 1,580 806,805 496,090 809,029 497,670 0.3 Bulrush Millet 200 92 187,384 151,181 187,584 151,273 0.1 Finger Millet 328 167 156,155 60,007 156,482 60,174 0.3 Wheat 2,300 4,408 74,122 37,527 76,422 41,935 10.5 Barley 89 54 548 126 637 180 30.0 Cereals 32,285 31,134 7,403,748 4,598,801 7,436,033 4,629,936 0.7 Cassava 142 115 25,469 7,267 25,611 7,382 1.6 Sweet Potatoes 699 294 742,091 146,437 742,791 146,732 0.2 Irish Potatoes 25,579 11,924 110,668 16,986 136,248 28,911 41.2 Yams 100 4 28,132 1,890 28,232 1,894 0.2 Cocoyam 346 81 87,953 3,425 88,299 3,507 2.3 ROOTS & TUBERS 26,867 12,420 994,313 176,006 1,021,181 188,425 6.6 Mung Beans 701 239 18,376 5,280 19,077 5,519 4.3 Beans 12,690 6,480 2,025,919 492,813 2,038,610 499,293 1.3 Cowpeas 906 438 319,994 59,690 320,900 60,127 0.7 Green Gram 241 97 113,082 26,089 113,323 26,187 0.4 Chich Peas 683 322 46,849 62,223 47,532 62,546 0.5 Bambaranuts 112 11 155,953 38,089 156,065 38,100 0.0 Field Peas 2,637 1,038 55,296 12,754 57,933 13,793 7.5 PULSES 17,969 8,626 2,735,469 696,938 2,753,439 705,564 1.2 Sunflower 945 958 498,328 339,607 499,273 340,565 0.3 Simsim 920 851 232,360 132,035 233,280 132,885 0.6 Groundnuts 2,677 1,537 1,037,149 423,065 1,039,826 424,602 0.4 Soya Beans 282 78 17,409 7,017 17,691 7,095 1.1 Castor Seed 0 0 985 326 985 326 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 4,824 3,424 1,786,231 902,049 1,791,055 905,473 0.4 Okra 1,710 732 26,435 5,979 28,145 6,711 10.9 Radish 0 0 2,683 1,002 2,683 1,002 0.0 Turmeric 0 0 1,577 954 1,577 954 0.0 Bitter Aubergine 2,734 248 24,468 1,805 27,202 2,053 12.1 Onions 6,170 1,528 35,245 4,989 41,415 6,517 23.5 Ginger 284 57 5,058 545 5,342 602 9.5 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 1,175 206 40,508 3,162 41,684 3,368 6.1 Tomatoes 43,852 10,426 128,370 6,802 172,223 17,228 60.5 Spinnach 1,489 279 27,679 2,389 29,168 2,667 10.4 Carrot 433 92 4,768 385 5,201 477 19.3 Chillies 3,049 434 19,073 1,238 22,122 1,672 25.9 Amaranths 590 360 32,844 1,783 33,434 2,143 16.8 Pumpkins 544 137 16,965 826 17,509 964 14.3 Cucumber 1,266 379 8,224 487 9,490 866 43.8 Egg Plant 742 82 3,761 160 4,503 242 34.0 Water Mellon 959 469 7,143 785 8,102 1,254 37.4 FRUITS & VEGETABLES 64,997 15,430 384,803 33,292 449,800 48,721 31.7 Cotton 3,961 5,718 404,131 445,352 408,092 451,070 1.3 Tobacco 7,502 7,121 74,791 53,639 82,294 60,760 11.7 Pyrethrum 66 3 8,821 2,980 8,887 2,983 0.1 Jute 0 0 82 18 82 18 0.0 Seaweed 0 0 1,011 183 1,011 183 0.0 CASH CROPS 11,530 12,842 488,837 502,172 500,367 515,014 2.5 Total 158,472 83,877 13,793,402 6,909,257 13,951,874 6,993,133 1.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 358 5.73 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop growing Households by Fungicide Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - Zanzibar Crops Fungicide use % of Planted area using Fungicide Number of Households using Fungicide Planted Area Fungicide Used Number of Households NOT using Fungicide Planted Area Fungicide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 25 3 12,385 2,757 12,410 2,760 0.1 Paddy 135 40 62,778 23,434 62,913 23,475 0.2 Sorghum 32 3 6,743 1,505 6,775 1,508 0.2 Bulrush Millet 0 0 937 215 937 215 0.0 Finger Millet 0 0 29 18 29 18 0.0 Wheat 0 0 57 22 57 22 0.0 Barley 0 0 0 0 0 0 0.0 Cereals 192 46 82,929 27,952 83,121 27,998 0.2 Cassava 0 0 534 168 534 168 0.0 Sweet Potatoes 56 30 16,899 4,794 16,954 4,824 0.6 Irish Potatoes 0 0 183 36 183 36 0.0 Yams 0 0 3,533 674 3,533 674 0.0 Cocoyam 0 0 2,721 445 2,721 445 0.0 ROOTS & TUBERS 56 30 23,869 6,118 23,924 6,148 0.5 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Beans 0 0 282 57 282 57 0.0 Cowpeas 32 6 2,614 436 2,646 443 1.4 Green Gram 0 0 1,761 326 1,761 326 0.0 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0.0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 PULSES 32 6 4,658 819 4,689 825 0.8 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0.0 Groundnuts 0 0 1,640 434 1,640 434 0.0 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 1,640 434 1,640 434 0.0 Okra 30 3 1,413 249 1,444 252 1.2 Radish 30 1 158 45 188 47 3.2 Turmeric 0 0 413 131 413 131 0.0 Bitter Aubergine 0 0 411 62 411 62 0.0 Onions 0 0 0 0 0 0 0.0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0.0 Zukkin 0 0 30 12 30 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 0 0 16 2 16 2 0.0 Tomatoes 117 32 3,760 577 3,877 609 5.3 Spinnach 0 0 29 1 29 1 0.0 Carrot 0 0 0 0 0 0 0.0 Chillies 61 5 395 46 455 50 9.3 Amaranths 56 6 758 88 814 94 6.0 Pumpkins 30 6 1,475 239 1,505 245 2.5 Cucumber 62 22 418 73 479 95 23.3 Egg Plant 117 17 2,184 322 2,301 340 5.1 Water Mellon 0 0 117 20 117 20 0.0 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 29 71 0.0 FRUITS & VEGETABLES 503 93 11,649 1,896 12,110 2,031 4.6 Seaweed 0 0 1,308 287 1,308 287 0.0 CASH CROPS 0 1,308 287 1,308 287 0.0 Total 782 176 126,053 37,506 126,792 37,724 0.5 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 359 5.74 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop growing Households by Fungicide Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - National Crops Fungicide use % of Planted area using Fungicide Number of Households using Fungicide Planted Area Fungicide Used Number of Households NOT using Fungicide Planted Area Fungicide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 22,600 22,542 3,473,373 3,179,588 3,495,973 3,202,130 0.7 Paddy 4,706 2,334 912,544 700,474 917,249 702,808 0.3 Sorghum 2,255 1,583 667,394 497,595 669,649 499,178 0.3 Bulrush Millet 200 92 184,506 151,396 184,705 151,488 0.1 Finger Millet 328 167 130,964 60,025 131,292 60,192 0.3 Wheat 2,300 4,408 68,676 37,549 70,976 41,957 10.5 Barley 89 54 356 126 446 180 30.0 CEREALS 32,477 31,181 5,437,814 4,626,753 5,470,291 4,657,934 0.7 Cassava 142 115 14,988 7,435 15,131 7,550 1.5 Sweet Potatoes 755 325 483,424 151,231 484,179 151,556 0.2 Irish Potatoes 25,579 11,924 48,647 17,022 74,226 28,947 41.2 Yams 100 4 14,963 2,564 15,063 2,569 0.2 Cocoyam 346 81 31,156 3,871 31,503 3,952 2.1 ROOTS & TUBERS 26,923 12,450 593,179 182,124 620,102 194,574 6.4 Mung Beans 701 239 10,529 5,280 11,230 5,519 4.3 Beans 12,690 6,480 1,211,111 492,870 1,223,802 499,350 1.3 Cowpeas 937 444 216,764 60,126 217,701 60,570 0.7 Green Gram 241 97 74,939 26,415 75,180 26,512 0.4 Chich Peas 683 322 44,936 62,223 45,618 62,546 0.5 Bambaranuts 112 11 139,930 38,089 140,042 38,100 0.0 Field Peas 2,637 1,038 43,501 12,754 46,137 13,793 7.5 PULSES 18,001 8,633 1,741,709 697,757 1,759,710 706,389 1.2 Sunflower 945 958 481,698 339,607 482,643 340,565 0.3 Simsim 920 851 215,896 132,035 216,816 132,885 0.6 Groundnuts 2,677 1,537 867,999 423,499 870,676 425,036 0.4 Soya Beans 282 78 15,551 7,017 15,833 7,095 1.1 Castor Seed 0 0 614 326 614 326 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 4,824 3,424 1,581,758 902,483 1,586,582 905,907 0.4 Okra 1,741 735 14,571 6,228 16,312 6,964 10.6 Radish 30 1 1,855 1,048 1,886 1,049 0.1 Turmeric 0 0 1,828 1,085 1,828 1,085 0.0 Bitter Aubergine 2,734 248 12,732 1,867 15,467 2,115 11.7 Onions 6,170 1,528 19,204 4,989 25,374 6,517 23.5 Ginger 284 57 1,600 545 1,884 602 9.5 Zukkin 0 0 30 12 30 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 1,175 206 23,239 3,164 24,414 3,369 6.1 Tomatoes 43,969 10,458 42,639 7,379 86,608 17,837 58.6 Spinnach 1,489 279 19,283 2,390 20,773 2,669 10.4 Carrot 433 92 2,266 385 2,699 477 19.3 Chillies 3,109 438 6,384 1,284 9,494 1,722 25.5 Amaranths 646 365 17,117 1,871 17,763 2,236 16.3 Pumpkins 574 144 10,752 1,065 11,326 1,209 11.9 Cucumber 1,327 401 3,131 560 4,459 961 41.8 Egg Plant 858 100 3,571 482 4,429 582 17.2 Water Mellon 959 469 2,298 805 3,258 1,274 36.8 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 0 29 0.0 FRUITS & VEGETABLES 65,500 15,522 182,574 35,188 248,003 50,710 31 Cotton 3,961 5,718 276,233 445,352 280,194 451,070 1.3 Tobacco 7,502 7,121 61,535 53,639 69,037 60,760 11.7 Pyrethrum 66 3 7,548 2,980 7,614 2,983 0.1 Jute 0 0 45 18 45 18 0.0 Seaweed 0 0 1,803 470 1,803 470 0.0 CASH CROPS 11,530 12,842 347,164 502,459 358,693 515,301 2.5 Total 159,254 84,052 9,884,198 6,946,763 10,043,381 7,030,815 1.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 360 5.75 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Insecticide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) - Mainland Crops Insecticide use % of Planted area using Insecticide Number of Households using Insecticide Planted Area Insecticide Used Number of Households NOT using Insecticide Planted Area Insecticide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 279,556 236,411 3,228,046 2,962,959 3,507,602 3,199,370 7.4 Paddy 8,785 4,539 846,119 674,794 854,904 679,333 0.7 Sorghum 2,043 874 660,858 496,797 662,901 497,670 0.2 Bulrush Millet 153 124 183,572 151,149 183,725 151,273 0.1 Finger Millet 2,127 596 129,261 59,577 131,388 60,174 1.0 Wheat 2,670 2,688 68,249 39,247 70,919 41,935 6.4 Barley 267 144 89 36 356 180 80.0 Cereals 295,601 245,377 5,116,194 4,384,559 5,411,795 4,629,936 5.3 Cassava 159 12 14,597 7,370 14,756 7,382 0.2 Sweet Potatoes 2,422 1,247 465,398 145,485 467,819 146,732 0.8 Irish Potatoes 12,301 5,637 62,222 23,274 74,522 28,911 19.5 Yams 0 0 11,531 1,894 11,531 1,894 0.0 Cocoyam 465 50 28,169 3,456 28,634 3,507 1.4 ROOTS & TUBERS 15,347 6,946 581,916 181,479 597,263 188,425 3.7 Mung Beans 742 284 10,488 5,235 11,230 5,519 5.1 Beans 69,111 36,653 1,159,433 462,640 1,228,545 499,293 7.3 Cowpeas 17,763 6,689 198,201 53,438 215,964 60,127 11.1 Green Gram 2,483 1,257 71,037 24,930 73,520 26,187 4.8 Chich Peas 7,234 11,345 38,503 51,200 45,737 62,546 18.1 Bambaranuts 513 120 139,655 37,980 140,168 38,100 0.3 Field Peas 3,916 1,105 42,142 12,688 46,058 13,793 8.0 PULSES 101,762 57,453 1,659,459 648,111 1,761,221 705,564 8.1 Sunflower 3,477 1,076 479,715 339,489 483,192 340,565 0.3 Simsim 6,424 4,085 210,361 128,800 216,786 132,885 3.1 Groundnuts 2,965 1,313 866,250 423,289 869,215 424,602 0.3 Soya Beans 282 70 15,632 7,025 15,915 7,095 1.0 Castor Seed 0 0 614 326 614 326 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 13,149 6,544 1,572,573 898,929 1,585,722 905,473 0.7 Okra 3,548 1,030 11,149 5,681 14,697 6,711 15.4 Radish 30 6 1,668 996 1,698 1,002 0.6 Turmeric 159 290 1,256 664 1,415 954 30.4 Bitter Aubergine 3,619 606 11,253 1,447 14,871 2,053 29.5 Onions 9,380 2,500 16,373 4,017 25,753 6,517 38.4 Ginger 0 0 1,884 602 1,884 602 0.0 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 12,616 2,026 12,028 1,342 24,645 3,368 60.2 Tomatoes 48,645 10,884 34,138 6,345 82,783 17,228 63.2 Spinnach 9,060 1,237 12,584 1,431 21,643 2,667 46.4 Carrot 686 189 1,925 288 2,611 477 39.7 Chillies 4,606 706 4,432 966 9,038 1,672 42.2 Amaranths 3,024 262 14,089 1,880 17,113 2,143 12.2 Pumpkins 994 218 8,716 746 9,709 964 22.6 Cucumber 1,681 429 2,298 438 3,979 866 49.5 Egg Plant 1,074 99 1,054 143 2,128 242 40.9 Water Mellon 1,707 615 1,416 639 3,123 1,254 49.1 FRUITS & VEGETABLES 100,828 21,097 136,263 27,625 237,092 48,721 43.3 Cotton 162,334 255,351 127,840 195,719 290,175 451,070 56.6 Tobacco 38,210 34,564 32,873 26,196 71,082 60,760 56.9 Pyrethrum 66 13 7,482 2,970 7,548 2,983 0.4 Jute 0 0 45 18 45 18 0.0 Seaweed 0 0 495 183 495 183 0.0 CASH CROPS 200,610 289,928 168,735 225,085 369,345 515,014 56.3 Total 626,468 606,249 9,098,878 6,338,163 9,725,346 6,944,412 8.7 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 361 5.76 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Insecticide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) - Zanzibar Crops Insecticide use % of Planted area using Insecticide Number of Households using Insecticide Planted Area Insecticide Used Number of Households NOT using Insecticide Planted Area Insecticide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 535 130 11,907 2,630 12,442 2,760 4.7 Paddy 252 92 62,659 23,382 62,911 23,475 0.4 Sorghum 0 0 6,775 1,508 6,775 1,508 0.0 Bulrush Millet 0 0 937 215 937 215 0.0 Finger Millet 0 0 29 18 29 18 0.0 Wheat 0 0 57 22 57 22 0.0 Barley 0 0 0 0 0 0 0.0 Cereals 786 222 82,364 27,776 83,150 27,998 0.8 Cassava 0 0 534 168 534 168 0.0 Sweet Potatoes 108 41 16,846 4,784 16,954 4,824 0.8 Irish Potatoes 0 0 183 36 183 36 0.0 Yams 49 7 3,484 667 3,533 674 1.0 Cocoyam 0 0 2,721 445 2,721 445 0.0 ROOTS & TUBERS 157 48 23,768 6,100 23,924 6,148 0.8 Mung Beans 0 0 0 0 0 0.0 Beans 0 0 282 57 282 57 0.0 Cowpeas 216 34 2,430 409 2,646 443 7.7 Green Gram 112 16 1,650 309 1,761 326 5.0 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0.0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 PULSES 327 50 4,362 775 4,689 825 6.1 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0.0 Groundnuts 25 5 1,614 429 1,640 434 1.2 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 25 5 1,614 429 1,640 434 1.2 Okra 213 27 1,262 226 1,475 252 10.5 Radish 30 1 158 45 188 47 3.2 Turmeric 0 0 413 131 413 131 0.0 Bitter Aubergine 184 33 227 28 411 62 54.1 Onions 0 0 0 0 0 0 0.0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0.0 Zukkin 0 0 30 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 0 0 16 2 16 2 0.0 Tomatoes 563 123 3,345 486 3,908 609 20.1 Spinnach 0 0 29 1 29 1 0.0 Carrot 0 0 0 0 0 0 0.0 Chillies 124 8 363 42 487 50 16.2 Amaranths 165 20 649 73 814 94 21.6 Pumpkins 327 58 1,178 187 1,505 245 23.7 Cucumber 174 49 305 46 479 95 51.1 Egg Plant 540 117 1,792 223 2,332 340 34.4 Water Mellon 25 5 92 15 117 20 25.9 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 71 29 0.0 FRUITS & VEGETABLES 2,347 441 9,931 1,548 12,247 1,976 22 Seaweed 0 0 1,308 287 1,308 287 0.0 CASH CROPS 0 1,308 287 1,308 287 0 Total 3,643 766 123,346 36,915 126,959 37,669 31.2 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 362 5.77 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Insecticide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) -National Crops Insecticide use % of Planted area using Insecticide Number of Households using Insecticide Planted Area Insecticide Used Number of Households NOT using Insecticide Planted Area Insecticide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 280,090 236,541 3,239,953 2,965,589 3,520,044 3,202,130 7.4 Paddy 9,036 4,631 908,779 698,177 917,815 702,808 0.7 Sorghum 2,043 874 667,632 498,305 669,675 499,178 0.2 Bulrush Millet 153 124 184,508 151,364 184,661 151,488 0.1 Finger Millet 2,127 596 129,290 59,595 131,417 60,192 1.0 Wheat 2,670 2,688 68,307 39,269 70,976 41,957 6.4 Barley 267 144 89 36 356 180 80.0 CEREALS 296,387 245,599 5,198,558 4,412,335 5,494,945 4,657,934 5.3 Cassava 159 12 15,131 7,538 15,290 7,550 0.2 Sweet Potatoes 2,530 1,288 482,244 150,268 484,774 151,556 0.8 Irish Potatoes 12,301 5,637 62,405 23,310 74,705 28,947 19.5 Yams 49 7 15,015 2,562 15,063 2,569 0.3 Cocoyam 465 50 30,890 3,902 31,355 3,952 1.3 ROOTS & TUBERS 15,503 6,994 605,684 187,580 621,187 194,574 3.6 Mung Beans 742 284 10,488 5,235 11,230 5,519 5.1 Beans 69,111 36,653 1,159,716 462,697 1,228,827 499,350 7.3 Cowpeas 17,979 6,724 200,631 53,846 218,609 60,570 11.1 Green Gram 2,595 1,273 72,687 25,239 75,282 26,512 4.8 Chich Peas 7,234 11,345 38,503 51,200 45,737 62,546 18.1 Bambaranuts 513 120 139,655 37,980 140,168 38,100 0.3 Field Peas 3,916 1,105 42,142 12,688 46,058 13,793 8.0 PULSES 102,089 57,503 1,663,821 648,886 1,765,911 706,389 8.1 Sunflower 3,477 1,076 479,715 339,489 483,192 340,565 0.3 Simsim 6,424 4,085 210,361 128,800 216,786 132,885 3.1 Groundnuts 2,991 1,318 867,864 423,718 870,855 425,036 0.3 Soya Beans 282 70 15,632 7,025 15,915 7,095 1.0 Castor Seed 0 0 614 326 614 326 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 13,174 6,549 1,574,188 899,358 1,587,362 905,907 0.7 Okra 3,761 1,057 12,411 5,907 16,172 6,964 15.2 Radish 60 7 1,826 1,042 1,886 1,049 0.7 Turmeric 159 290 1,669 795 1,828 1,085 26.7 Bitter Aubergine 3,803 639 11,479 1,476 15,283 2,115 30.2 Onions 9,380 2,500 16,373 4,017 25,753 6,517 38.4 Ginger 0 0 1,884 602 1,884 602 0.0 Zukkin 0 0 30 12 30 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 12,616 2,026 12,044 1,343 24,661 3,369 60.1 Tomatoes 49,209 11,006 37,483 6,831 86,691 17,837 61.7 Spinnach 9,060 1,237 12,613 1,432 21,673 2,669 46.3 Carrot 686 189 1,925 288 2,611 477 39.7 Chillies 4,730 714 4,795 1,008 9,525 1,722 41.5 Amaranths 3,189 282 14,738 1,954 17,927 2,236 12.6 Pumpkins 1,321 276 9,894 933 11,215 1,209 22.8 Cucumber 1,856 477 2,603 484 4,459 961 49.6 Egg Plant 1,614 216 2,846 366 4,460 582 37.1 Water Mellon 1,732 620 1,507 653 3,240 1,274 48.7 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 0 29 0.0 FRUITS & VEGETABLES 103,176 21,537 146,194 29,172 249,298 50,710 42.5 Cotton 162,334 255,351 127,840 195,719 290,175 451,070 56.6 Tobacco 38,210 34,564 32,873 26,196 71,082 60,760 56.9 Pyrethrum 66 13 7,482 2,970 7,548 2,983 0.4 Jute 0 0 45 18 45 18 0.0 Seaweed 0 0 1,803 470 1,803 470 0.0 CASH CROPS 200,610 289,928 170,043 225,373 370,653 515,301 56.3 Total 730,939 628,111 9,358,488 6,402,703 10,089,356 7,030,815 8.9 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 363 5.78 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Herbicide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) - Mainland Regions Herbicide use % of Planted area using Herbicide Number of Households using Herbicide Planted Area Herbicide Used Number of Households NOT using Herbicide Planted Area Herbicide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 55,541 52,866 3,430,038 3,146,504 3,485,579 3,199,370 1.7 Paddy 53,402 57,003 804,719 622,330 858,121 679,333 8.4 Sorghum 1,322 4,014 661,273 493,656 662,595 497,670 0.8 Bulrush Millet 396 68 183,599 151,205 183,995 151,273 0.0 Finger Millet 341 253 130,922 59,921 131,263 60,174 0.4 Wheat 4,220 6,909 66,628 35,026 70,847 41,935 16.5 Barley 178 108 178 72 356 180 60.0 Cereals 115,400 121,222 5,277,357 4,508,714 5,392,757 4,629,936 2.6 Cassava 81 12 14,597 7,369 14,679 7,382 0.2 Sweet Potatoes 262 13 467,089 146,718 467,351 146,732 0.0 Irish Potatoes 1,230 649 72,374 28,262 73,604 28,911 2.2 Yams 0 0 11,531 1,894 11,531 1,894 0.0 Cocoyam 0 0 28,634 3,507 28,634 3,507 0.0 ROOTS & TUBERS 1,573 674 594,225 187,751 595,798 188,425 0.4 Mung Beans 0 0 11,230 5,519 11,230 5,519 0.0 Beans 8,708 4,496 1,215,527 494,797 1,224,235 499,293 0.9 Cowpeas 687 247 214,349 59,880 215,036 60,127 0.4 Green Gram 274 125 73,216 26,061 73,490 26,187 0.5 Chich Peas 426 224 45,176 62,322 45,602 62,546 0.4 Bambaranuts 0 0 140,042 38,100 140,042 38,100 0.0 Field Peas 0 0 46,028 13,793 46,028 13,793 0.0 PULSES 10,095 5,092 1,745,568 700,472 1,755,662 705,564 0.7 Sunflower 1,738 675 481,568 339,890 483,306 340,565 0.2 Simsim 528 271 216,127 132,614 216,655 132,885 0.2 Groundnuts 1,137 601 867,919 424,001 869,056 424,602 0.1 Soya Beans 119 12 15,714 7,083 15,833 7,095 0.2 Castor Seed 0 0 614 326 614 326 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 3,522 1,559 1,581,942 903,914 1,585,464 905,473 0.2 Okra 234 66 14,418 6,645 14,652 6,711 1.0 Radish 63 25 1,635 977 1,698 1,002 2.5 Turmeric 0 0 1,415 954 1,415 954 0.0 Bitter Aubergine 172 21 14,700 2,032 14,871 2,053 1.0 Onions 1,362 429 23,911 6,088 25,273 6,517 6.6 Ginger 0 0 1,884 602 1,884 602 0.0 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 1,335 171 22,974 3,197 24,310 3,368 5.1 Tomatoes 5,438 1,283 76,458 15,945 81,896 17,228 7.4 Spinnach 1,078 150 19,824 2,517 20,901 2,667 5.6 Carrot 429 149 2,182 328 2,611 477 31.3 Chillies 525 65 8,513 1,607 9,038 1,672 3.9 Amaranths 206 58 16,743 2,085 16,949 2,143 2.7 Pumpkins 228 50 9,322 914 9,550 964 5.2 Cucumber 244 198 3,735 669 3,979 866 22.8 Egg Plant 169 19 1,959 224 2,128 242 7.8 Water Mellon 85 39 3,038 1,214 3,123 1,254 3.1 FRUITS & VEGETABLES 11,566 2,724 222,713 45,998 234,279 48,721 5.6 Cotton 1,011 1,246 278,659 449,824 279,670 451,070 0.3 Tobacco 6,562 5,390 62,439 55,370 69,001 60,760 8.9 Pyrethrum 0 0 7,548 2,983 7,548 2,983 0.0 Jute 0 0 45 18 45 18 0 Seaweed 0 0 495 183 495 183 0 CASH CROPS 7,573 6,636 349,186 508,378 356,759 515,014 1.3 Total 149,729 137,907 9,770,990 6,855,226 9,920,719 6,993,133 2.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 364 5.79 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Herbicide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) - Zanzibar Crops Herbicide use % of Planted area using Herbicide Number of Households using Herbicide Planted Area Herbicide Used Number of Households NOT using Herbicide Planted Area Herbicide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 0 0 12,410 2,760 12,410 2,760 0.0 Paddy 2,819 1,282 60,593 22,193 63,411 23,475 5.5 Sorghum 0 0 6,775 1,508 6,775 1,508 0.0 Bulrush Millet 0 0 937 215 937 215 0.0 Finger Millet 0 0 29 18 29 18 0.0 Wheat 0 0 57 22 57 22 0.0 Barley 0 0 0 0 0 0 0.0 Cereals 2,819 1,282 80,801 26,716 83,619 27,998 4.6 Cassava 0 0 534 168 534 168 0.0 Sweet Potatoes 0 0 16,924 4,824 16,924 4,824 0.0 Irish Potatoes 0 0 183 36 183 36 0.0 Yams 0 0 3,533 674 3,533 674 0.0 Cocoyam 0 0 2,721 445 2,721 445 0.0 ROOTS & TUBERS 0 0 23,894 6,148 23,894 6,148 0.0 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Beans 0 0 282 57 282 57 0.0 Cowpeas 0 0 2,646 443 2,646 443 0.0 Green Gram 0 0 1,761 326 1,761 326 0.0 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0.0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 PULSES 0 0 4,689 825 4,689 825 0.0 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0.0 Groundnuts 0 0 1,640 434 1,640 434 0.0 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 6,329 1,260 6,329 1,260 0.0 Okra 0 0 1,444 252 1,444 252 0.0 Radish 0 0 188 47 188 47 0.0 Turmeric 0 0 413 131 413 131 0.0 Bitter Aubergine 0 0 411 62 411 62 0.0 Onions 0 0 0 0 0 0 0.0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0.0 Zukkin 0 0 30 12 30 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 0 0 16 2 16 2 0.0 Tomatoes 0 0 3,877 609 3,877 609 0.0 Spinnach 0 0 29 1 29 1 0.0 Carrot 0 0 0 0 0 0 0.0 Chillies 0 0 455 50 455 50 0.0 Amaranths 0 0 814 94 814 94 0.0 Pumpkins 0 0 1,505 245 1,505 245 0.0 Cucumber 0 0 479 95 479 95 0.0 Egg Plant 0 0 2,301 340 2,301 340 0.0 Water Mellon 25 5 92 15 117 20 25.9 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 29 71 0 FRUITS & VEGETABLES 25 5 12,127 1,983 12,110 2,031 0.3 Seaweed 0 0 1,308 287 1,308 287 0.0 CASH CROPS 0 0 1,308 287 1,308 287 0.0 Total 2,844 1,287 129,148 37,220 131,950 38,550 3.3 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 365 5.80 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Herbicide use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON (MASIKA) - National Crops Herbicide use % of Planted area using Herbicide Number of Households using Herbicide Planted Area Herbicide Used Number of Households NOT using Herbicide Planted Area Herbicide not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 22,600 52,866 3,442,449 3,149,264 3,465,049 3,202,130 1.7 Paddy 4,706 58,285 865,312 644,523 870,017 702,808 8.3 Sorghum 2,255 4,014 668,048 495,164 670,303 499,178 0.8 Bulrush Millet 200 68 184,536 151,420 184,735 151,488 0.0 Finger Millet 328 253 130,951 59,939 131,279 60,192 0.4 Wheat 2,300 6,909 66,685 35,048 68,985 41,957 16.5 Barley 89 108 178 72 267 180 60.0 CEREALS 32,477 122,504 5,358,158 4,535,430 5,390,635 4,657,934 2.6 Cassava 142 12 15,131 7,538 15,273 7,550 0.2 Sweet Potatoes 755 13 484,013 151,543 484,155 151,556 0.0 Irish Potatoes 25,579 649 72,557 28,298 73,312 28,947 2.2 Yams 100 0 15,063 2,569 40,643 2,569 0.0 Cocoyam 346 0 31,355 3,952 31,455 3,952 0.0 ROOTS & TUBERS 26,923 674 618,119 193,899 644,838 194,574 0.3 Mung Beans 701 0 11,230 5,519 38,153 5,519 0.0 Beans 12,690 4,496 1,215,809 494,854 1,216,510 499,350 0.9 Cowpeas 937 247 216,995 60,323 229,685 60,570 0.4 Green Gram 241 125 74,977 26,387 75,915 26,512 0.5 Chich Peas 683 224 45,176 62,322 45,417 62,546 0.4 Bambaranuts 112 0 140,042 38,100 140,724 38,100 0.0 Field Peas 2,637 0 46,028 13,793 46,140 13,793 0.0 PULSES 18,001 5,092 1,750,257 701,297 1,792,544 706,389 0.7 Sunflower 945 675 481,568 339,890 499,569 340,565 0.2 Simsim 920 271 216,127 132,614 217,072 132,885 0.2 Groundnuts 2,677 601 869,559 424,436 870,479 425,036 0.1 Soya Beans 282 12 15,714 7,083 18,390 7,095 0.2 Castor Seed 0 0 614 326 897 326 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 4,824 1,559 1,583,582 904,348 1,606,407 905,907 1 Okra 1,741 66 15,861 6,897 20,685 6,964 1.0 Radish 30 25 1,823 1,024 3,564 1,049 2.4 Turmeric 0 0 1,828 1,085 1,859 1,085 0.0 Bitter Aubergine 2,734 21 15,111 2,094 15,111 2,115 1.0 Onions 6,170 429 23,911 6,088 26,645 6,517 6.6 Ginger 284 0 1,884 602 8,054 602 0.0 Zukkin 0 0 30 12 314 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 1,175 171 22,991 3,198 22,991 3,369 5.1 Tomatoes 43,969 1,283 80,335 16,554 81,510 17,837 7.2 Spinnach 1,489 150 19,853 2,519 63,822 2,669 5.6 Carrot 433 149 2,182 328 3,671 477 31.3 Chillies 3,109 65 8,969 1,657 9,402 1,722 3.8 Amaranths 646 58 17,558 2,178 20,667 2,236 2.6 Pumpkins 574 50 10,828 1,159 11,474 1,209 4.1 Cucumber 1,327 198 4,215 764 4,789 961 20.6 Egg Plant 858 19 4,260 563 5,588 582 3.2 Water Mellon 959 45 3,130 1,229 3,988 1,274 3.5 Cauliflower 0 0 0 0 959 0 0.0 Malay 0 0 71 29 0 29 0.0 FRUITS & VEGETABLES 65,500 2,729 234,839 47,981 305,092 50,710 5.4 Cotton 3,961 1,246 278,659 449,824 344,159 451,070 0.3 Tobacco 7,502 5,390 62,439 55,370 66,400 60,760 8.9 Pyrethrum 66 0 7,548 2,983 15,051 2,983 0.0 Jute 0 0 45 18 111 18 0.0 Seaweed 0 0 1,803 470 13,332 470 0.0 CASH CROPS 11,530 6,636 350,494 508,665 439,053 515,301 1.3 Total 159,254 139,194 9,895,449 6,891,621 10,178,569 7,030,815 2.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 366 5.81 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Irrigation Use and Crop for the 2007/08agriculture year - LONG SEASON - Mainland Regions Irrigation use % of Planted area using Irrigation Number of Households using Irrigation Planted Area Irrigation Used Number of Households NOT using Irrigation Planted Area Irrigation not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 127,934 79,628 3,383,199 3,119,742 3,511,133 3,199,370 2.5 Paddy 66,151 47,284 792,707 632,049 858,858 679,333 7.0 Sorghum 8,523 5,550 655,075 492,120 663,598 497,670 1.1 Bulrush Millet 4,466 3,358 179,987 147,915 184,453 151,273 2.2 Finger Millet 4,099 1,030 128,041 59,144 132,141 60,174 1.7 Wheat 505 469 70,531 41,466 71,036 41,935 1.1 Barley 0 0 356 180 356.4723924 180.401008 0 Cereals 211,678 137,319 5,209,896 4,492,617 5,421,574 4,629,936 3.0 Cassava 453 55 14,516 7,327 14,968 7,382 0.7 Sweet Potatoes 4,132 1,024 464,099 145,708 468,231 146,732 0.7 Irish Potatoes 6,816 2,091 68,249 26,820 75,065 28,911 7.2 Yams 116 6 11,415 1,889 11530.83589 1894.49512 0.3 Cocoyam 893 173 27,742 3,334 28,634 3,507 4.9 ROOTS & TUBERS 11,517 3,176 558,279 181,743 569,796 184,919 1.7 Mung Beans 480 177 10,750 5,342 11,230 5,519 3.2 Beans 43,876 12,947 1,194,741 486,346 1,238,616 499,293 2.6 Cowpeas 2,692 457 212,948 59,670 215,640 60,127 0.8 Green Gram 872 140 72,816 26,046 73,689 26,187 0.5 Chich Peas 163 330 45,156 62,216 45,319 62,546 0.5 Bambaranuts 890 214 139,152 37,886 140,042 38,100 0.6 Field Peas 1,634 222 44,760 13,571 46393.32588 13792.6629 1.6 PULSES 50,606 14,486 1,720,322 691,078 1,770,928 705,564 2.1 Sunflower 3,589 2,007 480,245 338,558 483,834 340,565 0.6 Simsim 1,872 1,236 215,187 131,649 217,059 132,885 0.9 Groundnuts 7,691 2,474 862,245 422,128 869,935 424,602 0.6 Soya Beans 119 12 15,714 7,083 15,833 7,095 0.2 Castor Seed 0 0 614 326 614.3034333 325.949186 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 13,271 5,729 1,574,005 899,744 1,587,275 905,473 0.6 Okra 3,834 851 11,290 5,861 15,124 6,711 12.7 Radish 72 7 1,668 995 1,741 1,002 0.7 Turmeric 0 0 1,415 954 1,415 954 0.0 Bitter Aubergine 7,041 1,034 8,301 1,019 15,342 2,053 50.4 Onions 13,598 3,093 12,654 3,424 26,252 6,517 47.5 Ginger 584 240 1,300 362 1,884 602 39.8 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 12,642 1,740 12,272 1,628 24,914 3,368 51.7 Tomatoes 50,241 9,709 33,995 7,519 84,237 17,228 56.4 Spinnach 12,475 1,540 9,640 1,127 22,115 2,667 57.7 Carrot 1,551 293 1,174 184 2,725 477 61.4 Chillies 5,613 994 3,426 678 9,038 1,672 59.4 Amaranths 8,267 1,131 9,709 1,012 17,976 2,143 52.8 Pumpkins 2,361 289 7,474 675 9,835 964 30.0 Cucumber 2,065 486 2,038 381 4,103 866 56.1 Egg Plant 1,259 102 1,001 140 2260 242 42.1 Water Mellon 1,965 661 1,157 593 3,123 1,254 52.7 FRUITS & VEGETABLES 123,571 22,169 118,515 26,553 242,085 48,721 45.5 Cotton 5,477 7,816 275,661 443,254 281,138 451,070 1.7 Tobacco 7,133 3,656 63,306 57,104 70439 60760 6.0 Pyrethrum 238 176 7,310 2,807 7548 2983 5.9 Jute 0 0 45 18 45 18.27 0.0 Seaweed 0 0 495 183 13,342 183 0.0 CASH CROPS 12,847 11,648 346,818 503,366 372,512 515,014 2.3 Total 194,526 9,527,834 6,795,100 9,964,170 6,989,626 2.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 367 5.82 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Irrigation Use and Crop for the 2007/08agriculture year - LONG SEASON - Zanzibar Crops Irrigation use % of Planted area using Irrigation Number of Households using Irrigation Planted Area Irrigation Used Number of Households NOT using Irrigation Planted Area Irrigation not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 400 104 12,011 2,657 12,410 2,760 3.8 Paddy 2,498 697 60,905 22,778 63,403 23,475 3.0 Sorghum 32 10 6,743 1,498 6,775 1,508 0.7 Bulrush Millet 0 0 937 215 937 215 0.0 Finger Millet 0 0 29 18 29 18 0.0 Wheat 0 0 57 22 57 22 0.0 Barley 0 0 0 0 0 0 0.0 Cereals 2,929 810 80,682 27,188 83,611 27,998 2.9 Cassava 0 0 534 168 534 168 0.0 Sweet Potatoes 172 95 16,781 4,729 16,953 4,824 2.0 Irish Potatoes 0 0 183 36 183 36 0.0 Yams 118 33 3,415 641 3,533 674 4.9 Cocoyam 31 11 2,690 434 2,721 445 2.6 ROOTS & TUBERS 322 140 23,602 6,009 23,923 6,148 2.3 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Beans 0 0 282 57 282 57 0.0 Cowpeas 0 0 2,646 443 2,646 443 0.0 Green Gram 0 0 1,761 326 1,761 326 0.0 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0.0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 PULSES 0 0 4,689 825 4,689 825 0.0 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0.0 Groundnuts 0 0 1,640 434 1,640 434 0.0 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 1,640 434 1,640 434 0.0 Okra 327 33 1,116 219 1,444 252 13.2 Radish 32 5 156 42 188 47 10.9 Turmeric 31 6 382 125 413 131 4.8 Bitter Aubergine 179 17 232 44 411 62 28.1 Onions 0 0 0 0 0 0 0.0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0.0 Zukkin 30 12 0 0 30 12 100.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 16 2 0 0 16 2 100.0 Tomatoes 649 93 3,259 516 3,908 609 15.2 Spinnach 29 1 0 0 29 1 100.0 Carrot 0 0 0 0 0 0 0.0 Chillies 150 15 336 35 487 50 30.9 Amaranths 391 38 423 56 814 94 40.0 Pumpkins 16 2 1,489 244 1,505 245 0.7 Cucumber 216 51 263 44 479 95 54.2 Egg Plant 686 82 1,646 258 2,332 340 24.1 Water Mellon 25 5 92 15 117 20 25.9 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 29 71 0 FRUITS & VEGETABLES 2,780 363 9,467 1,625 12,204 2,031 17.9 Seaweed 32 3 1,277 284 1,309 287 1.1 CASH CROPS 32 3 1,277 284 1,309 287 1.1 Total 6,030 1,316 120,079 36,081 126,067 37,437 3.5 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 368 5.83 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Irrigation Use and Crop for the 2007/08agriculture year - LONG SEASON - National Crops Irrigation use % of Planted area using Irrigation Number of Households using Irrigation Planted Area Irrigation Used Number of Households NOT using Irrigation Planted Area Irrigation not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 128,333 79,732 3,395,210 3,122,398 3,523,543 3,202,130 2.5 national 68,649 47,980 853,612 654,828 922,261 702,808 6.8 Sorghum 8,555 5,560 661,818 493,618 670,373 499,178 1.1 Bulrush Millet 4,466 3,358 180,923 148,130 185,389 151,488 2.2 Finger Millet 4,099 1,030 128,070 59,162 132,170 60,192 1.7 Wheat 505 469 70,588 41,488 71,093 41,957 1.1 Barley 0 0 356 180 356 180 0.0 CEREALS 214,607 138,129 5,290,578 4,519,805 5,505,185 4,657,934 3.0 Cassava 453 55 15,049 7,495 15,502 7,550 0.7 Sweet Potatoes 4,304 1,119 480,880 150,437 485,184 151,556 0.7 Irish Potatoes 6,816 2,091 68,432 26,856 75,248 28,947 7.2 Yams 234 39 14,830 2,530 15,063 2,569 1.5 Cocoyam 924 184 30,431 3,768 31,355 3,952 4.7 ROOTS & TUBERS 12,731 3,488 609,622 191,086 622,353 194,574 1.8 Mung Beans 480 177 10,750 5,342 11,230 5,519 3.2 Beans 43,876 12,947 1,195,023 486,403 1,238,899 499,350 2.6 Cowpeas 2,692 457 215,594 60,113 218,285 60,570 0.8 Green Gram 872 140 74,578 26,372 75,450 26,512 0.5 Chich Peas 163 330 45,156 62,216 45,319 62,546 0.5 Bambaranuts 890 214 139,152 37,886 140,042 38,100 0.6 Field Peas 1,634 222 44,760 13,571 46,393 13,793 1.6 PULSES 50,606 14,486 1,725,011 691,903 1,775,618 706,389 2.1 Sunflower 3,589 2,007 480,245 338,558 483,834 340,565 0.6 Simsim 1,872 1,236 215,187 131,649 217,059 132,885 0.9 Groundnuts 7,691 2,474 863,884 422,562 871,575 425,036 0.6 Soya Beans 119 12 15,714 7,083 15,833 7,095 0.2 Castor Seed 0 0 614 326 614 326 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 13,271 5,729 1,575,644 900,178 1,588,915 905,907 0.6 Okra 4,161 884 12,406 6,080 16,568 6,964 12.7 Radish 104 12 1,825 1,037 1,928 1,049 1.2 Turmeric 31 6 1,797 1,079 1,828 1,085 0.6 Bitter Aubergine 7,221 1,051 8,532 1,063 15,753 2,115 49.7 Onions 13,598 3,093 12,654 3,424 26,252 6,517 47.5 Ginger 584 240 1,300 362 1,884 602 39.8 Zukkin 30 12 0 0 30 12 100.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 12,658 1,742 12,272 1,628 24,930 3,369 51.7 Tomatoes 50,890 9,801 37,254 8,036 88,145 17,837 54.9 Spinnach 12,505 1,542 9,640 1,127 22,145 2,669 57.8 Carrot 1,551 293 1,174 184 2,725 477 61.4 Chillies 5,763 1,009 3,762 713 9,525 1,722 58.6 Amaranths 8,658 1,169 10,133 1,068 18,791 2,236 52.3 Pumpkins 2,377 291 8,963 918 11,340 1,209 24.0 Cucumber 2,281 537 2,301 424 4,583 961 55.9 Egg Plant 1,945 184 2,647 398 4,592 582 31.6 Water Mellon 1,991 666 1,249 607 3,240 1,274 52.3 Cauliflower 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 29 0.0 FRUITS & VEGETABLES 126,350 22,532 127,981 28,178 254,260 50,710 44.4 Cotton 5,477 7,816 275,661 443,254 281,138 451,070 1.7 Tobacco 7,133 3,656 63,306 57,104 70,439 60,760 6.0 Pyrethrum 238 176 7,310 2,807 7,548 2,983 5.9 Jute 0 0 45 18 45 18 0.0 Seaweed 32 3 1,771 467 1,803 470 0.7 CASH CROPS 12,879 11,651 348,095 503,650 360,973 515,301 2.3 Total 430,444 196,015 9,676,932 6,834,800 10,107,304 7,030,815 2.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 369 5.84 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Improved seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON Crops Improved seed use % of Planted area using Improved seed Number of Households using Improved seed Planted Area Improved seed Used Number of Households NOT using Improved seed Planted Area without Improved seed Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 614,434 518,191 2,939,510 2,681,179 3,553,944 3,199,370 16.2 Paddy 41,187 35,025 814,145 644,309 855,332 679,333 5.2 Sorghum 45,731 35,194 621,019 462,477 666,750 497,670 7.1 Bulrush Millet 4,723 4,754 179,223 146,519 183,947 151,273 3.1 Finger Millet 2,524 993 128,879 59,181 131,403 60,174 1.6 Wheat 6,826 4,165 64,183 37,771 71,008 41,935 9.9 Barley 178 108 178 72 356 180 60.0 Cereals 715,603 598,428 4,747,137 4,031,507 5,462,740 4,629,936 12.9 Seaweed 0 0 495 183 495 183 0.0 Cassava 814 348 13,801 7,034 14,615 7,382 4.7 Sweet Potatoes 10,669 2,570 457,707 144,162 468,375 146,732 1.8 Irish Potatoes 16,801 7,525 57,401 21,386 74,202 28,911 26.0 Yams 308 17 11,315 1,877 11,623 1,894 0.9 Cocoyam 486 89 28,178 3,418 28,664 3,507 2.5 ROOTS & TUBERS 29,078 10,549 568,896 178,060 597,974 188,608 5.6 Mung Beans 406 719 10,824 4,800 11,230 5,519 13.0 Beans 60,804 23,391 1,165,326 475,902 1,226,130 499,293 4.7 Cowpeas 8,156 2,247 207,776 57,881 215,932 60,127 3.7 Green Gram 914 392 72,650 25,795 73,564 26,187 1.5 Chich Peas 1,677 1,224 43,642 61,321 45,319 62,546 2.0 Bambaranuts 4,572 1,508 135,812 36,592 140,384 38,100 4.0 Field Peas 2,417 1,093 43,640 12,700 46,058 13,793 7.9 PULSES 78,947 30,574 1,679,669 674,990 1,758,616 705,564 4.3 Sunflower 68,335 48,561 418,472 292,004 486,806 340,565 14.3 Simsim 31,998 24,782 186,532 108,104 218,530 132,885 18.6 Groundnuts 48,415 24,780 823,723 399,822 872,138 424,602 5.8 Soya Beans 554 106 15,279 6,989 15,833 7,095 1.5 Castor Seed 81 33 533 293 614 326 10.1 OIL SEEDS & OIL NUTS 149,383 98,261 1,444,539 807,212 1,593,922 905,473 10.9 Okra 5,648 1,528 9,395 5,184 15,043 6,711 22.8 Radish 215 144 1,626 858 1,840 1,002 14.4 Turmeric 0 0 1,415 954 1,415 954 0.0 Bitter Aubergine 3,129 441 12,411 1,612 15,540 2,053 21.5 Onions 12,450 2,648 13,467 3,869 25,917 6,517 40.6 Ginger 371 93 1,513 509 1,884 602 15.4 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 17,225 2,643 8,034 725 25,259 3,368 78.5 Tomatoes 54,336 11,573 32,822 5,655 87,159 17,228 67.2 Spinnach 13,913 1,703 7,542 965 21,454 2,667 63.8 Carrot 2,174 351 892 127 3,067 477 73.5 Chillies 6,008 1,174 3,250 498 9,259 1,672 70.2 Amaranths 6,357 677 11,277 1,466 17,634 2,143 31.6 Pumpkins 688 158 8,902 806 9,590 964 16.4 Cucumber 2,299 575 1,825 292 4,123 866 66.3 Egg Plant 1,109 122 1,265 120 2,374 242 50.4 Water Mellon 2,383 1,095 922 158 3,305 1,254 87.4 FRUITS & VEGETABLES 128,305 24,925 116,559 23,797 244,863 48,721 51.2 Cotton 230,742 360,024 54,277 91,045 285,019 451,070 79.8 Tobacco 53,955 49,139 15,444 11,621 69,399 60,760 80.9 Pyrethrum 2,881 1,552 4,915 1,432 7795.914237 2983.02 52.0 Jute 45 18 0 0 45 18 100.0 Seaweed 0 0 495 183 495 183 0.0 CASH CROPS 287,624 410,733 75,131 104,281 362,754 515,014 79.8 Total 1,388,939 1,173,470 8,631,930 5,819,846 10,020,869 6,993,316 16.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 370 5.85 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Improved seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - Zanzibar Crops Improved seed use % of Planted area using Improved seed Number of Households using Improved seed Planted Area Improved seed Used Number of Households NOT using Improved seed Planted Area without Improved seed Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 0 0 12,410 2,760 12,410 2,760 0.0 Paddy 2,819 1,282 60,593 22,193 63,411 23,475 5.5 Sorghum 0 0 6,775 1,508 6,775 1,508 0.0 Bulrush Millet 0 0 937 215 937 215 0.0 Finger Millet 0 0 29 18 29 18 0.0 Wheat 0 0 57 22 57 22 0.0 Barley 0 0 0 0 0 0 0.0 Cereals 2,819 1,282 80,801 26,716 83,619 27,998 4.6 Cassava 0 0 534 168 534 168 0.0 Sweet Potatoes 0 0 16,924 4,824 16,924 4,824 0.0 Irish Potatoes 0 0 183 36 183 36 0.0 Yams 0 0 3,533 674 3,533 674 0.0 Cocoyam 0 0 2,721 445 2,721 445 0.0 ROOTS & TUBERS 0 0 23,894 6,148 23,894 6,148 0.0 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Beans 0 0 282 57 282 57 0.0 Cowpeas 0 0 2,646 443 2,646 443 0.0 Green Gram 0 0 1,761 326 1,761 326 0.0 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0.0 Field Peas 0 0 0.0 PULSES 0 0 4,689 825 0 825 0.0 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0.0 Groundnuts 0 0 1,640 434 1,640 434 0.0 Soya Beans 0 0 0 0 0 0.0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 1,640 434 1,640 434 0.0 Okra 0 0 1,444 252 1,444 252 0.0 Radish 0 0 188 47 188 47 0.0 Turmeric 0 0 413 131 413 131 0.0 Bitter Aubergine 0 0 411 62 411 62 0.0 Kothmir 0 0 0 0 0.0 Onions 0 0 0 0 0 0 0.0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0.0 Zukkin 0 0 30 12 30 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 0 0 16 2 16 2 0.0 Tomatoes 0 0 3,877 609 3,877 609 0.0 Spinnach 0 0 29 1 29 1 0.0 Carrot 0 0 0 0 0 0 0.0 Chillies 0 0 455 50 455 50 0.0 Amaranths 0 0 814 94 814 94 0.0 Pumpkins 0 0 1,505 245 1,505 245 0.0 Cucumber 0 0 479 95 479 95 0.0 Egg Plant 0 0 2,301 340 2,301 340 0.0 Water Mellon 25 5 92 15 117 20 25.9 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 29 71 0 FRUITS & VEGETABLES 25 5 12,127 1,983 12,110 2,031 0.3 Seaweed 0 0 1,308 287 1,308 287 0.0 CASH CROPS 0 1,308 287 1,308 287 0.0 Total 2,844 1,287 124,459 36,394 122,571 37,724 3.4 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 371 5.86 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Improved seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON -National Crops Improved seed use % of Planted area using Improved seed Number of Households using Improved seed Planted Area Improved seed Used Number of Households NOT using Improved seed Planted Area without Improved seed Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 616,274 518,528 2,950,302 2,683,602 3,566,577 3,202,130 16.2 Paddy 43,900 36,056 874,621 666,752 918,521 702,808 5.1 Sorghum 45,844 35,221 627,706 463,957 673,550 499,178 7.1 Bulrush Millet 4,755 4,757 180,129 146,731 184,883 151,488 3.1 Finger Millet 2,524 993 128,908 59,199 131,432 60,192 1.6 Wheat 6,826 4,165 64,240 37,793 71,066 41,957 9.9 Barley 178 108 178 72 356 180 60.0 CEREALS 720,301 599,827 4,826,084 4,058,106 5,546,385 4,657,934 12.9 Cassava 814 348 14,335 7,202 15,148 7,550 4.6 Sweet Potatoes 10,915 2,605 474,415 148,951 485,330 151,556 1.7 Irish Potatoes 16,832 7,528 57,553 21,419 74,385 28,947 26.0 Yams 365 29 14,822 2,540 15,187 2,569 1.1 Cocoyam 547 93 30,868 3,859 31,415 3,952 2.4 ROOTS & TUBERS 29,473 10,603 591,992 183,970 621,465 194,574 5.4 Mung Beans 406 719 10,824 4,800 11,230 5,519 13.0 Beans 60,866 23,397 1,165,546 475,953 1,226,412 499,350 4.7 Cowpeas 8,502 2,297 210,075 58,273 218,578 60,570 3.8 Green Gram 1,072 416 74,254 26,096 75,325 26,512 1.6 Chich Peas 1,677 1,224 43,642 61,321 45,319 62,546 2.0 Bambaranuts 4,572 1,508 135,812 36,592 140,384 38,100 4.0 Field Peas 2,417 1,093 43,640 12,700 46,058 13,793 7.9 PULSES 79,513 30,655 1,683,793 675,735 1,763,306 706,389 4.3 Sunflower 68,335 48,561 418,472 292,004 486,806 340,565 14.3 Simsim 31,998 24,782 186,532 108,104 218,530 132,885 18.6 Groundnuts 48,477 24,793 825,300 400,243 873,777 425,036 5.8 Soya Beans 554 106 15,279 6,989 15,833 7,095 1.5 Castor Seed 81 33 533 293 614 326 10.1 OIL SEEDS & OIL NUTS 308,471 159,584 4,813,702 2,159,102 5,122,173 2,318,686 6.9 Okra 5,835 1,552 10,682 5,412 16,518 6,964 22.3 Radish 277 151 1,752 898 2,028 1,049 14.4 Turmeric 51 26 1,777 1,059 1,828 1,085 2.4 Bitter Aubergine 3,191 443 12,760 1,672 15,951 2,115 20.9 Onions 12,450 2,648 13,467 3,869 25,917 6,517 40.6 Ginger 371 93 1,513 509 1,884 602 15.4 Zukkin 0 0 30 12 30 12 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 17,225 2,643 8,050 727 25,275 3,369 78.4 Tomatoes 54,673 11,628 36,487 6,209 91,160 17,837 65.2 Spinnach 13,913 1,703 7,571 966 21,484 2,669 63.8 Carrot 2,174 351 892 127 3,067 477 73.5 Chillies 6,131 1,187 3,583 535 9,714 1,722 68.9 Amaranths 6,523 701 11,925 1,536 18,448 2,236 31.3 Pumpkins 719 164 10,376 1,045 11,095 1,209 13.6 Cucumber 2,386 589 2,217 372 4,603 961 61.3 Egg Plant 1,418 192 3,257 389 4,675 582 33.1 Water Mellon 2,414 1,100 1,009 173 3,423 1,274 86.4 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 71 29 29 0.0 FRUITS & VEGETABLES 129,750 25,170 127,421 25,539 257,100 50,710 49.6 Cotton 230,742 360,024 54,277 91,045 285,019 451,070 79.8 Tobacco 53,955 49,139 15,444 11,621 69,399 60,760 80.9 Pyrethrum 2,881 1,552 4,915 1,432 7,796 2,983 52.0 Jute 45 18 0 0 45 18 100.0 Seaweed 817 174 1,081 296 1,897 470 37.0 CASH CROPS 287,624 410,907 75,717 104,394 364,157 515,301 79.7 Total 1,555,132 1,236,747 12,118,709 7,206,847 13,674,586 8,443,594 14.6 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 372 5.87 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Local seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - Mainland Crops Local seed use % of Planted area using Local seed Number of Households using Local seed Planted Area Local seed Used Number of Households NOT using Local seed Planted Area Local seed not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 2,864,949 2,577,132 747,209 622,238 3,612,159 3,199,370 80.6 Paddy 812,228 635,484 60,954 43,849 873,182 679,333 93.5 Sorghum 616,596 450,155 77,754 47,515 694,350 497,670 90.5 Bulrush Millet 179,001 143,540 9,540 7,732 188,541 151,273 94.9 Finger Millet 128,739 57,880 5,753 2,294 134,492 60,174 96.2 Wheat 64,022 37,681 7,193 4,254 71,215 41,935 89.9 Barley 178 72 178 108 356 180 40.0 Cereals 4,665,714 3,901,945 908,582 727,991 5,574,295 4,629,936 84.3 Seaweed 495 125 262 57 756 183 68.6 Cassava 13,783 6,839 1,737 542 15,520 7,382 92.7 Sweet Potatoes 456,420 141,142 26,695 5,589 483,115 146,732 96.2 Irish Potatoes 56,803 21,181 17,656 7,730 74,458 28,911 73.3 Yams 11,223 1,595 2,227 300 13,449 1,894 84.2 Cocoyam 28,148 3,302 3,040 205 31,188 3,507 94.1 ROOTS & TUBERS 566,871 174,184 51,616 14,424 618,487 188,608 92.4 Mung Beans 10,824 4,570 1,867 949 12,692 5,519 82.8 Beans 1,161,417 465,309 111,206 33,984 1,272,623 499,293 93.2 Cowpeas 206,804 54,794 25,129 5,333 231,933 60,127 91.1 Green Gram 72,504 25,225 5,189 962 77,693 26,187 96.3 Chich Peas 43,642 61,215 2,112 1,331 45,754 62,546 97.9 Bambaranuts 135,470 35,829 9,834 2,271 145,304 38,100 94.0 Field Peas 43,611 12,524 3,972 1,268 47,583 13,793 90.8 PULSES 1,674,271 659,467 159,310 46,097 1,833,581 705,564 93.5 Sunflower 414,166 284,959 84,885 55,606 499,051 340,565 83.7 Simsim 184,541 105,952 39,882 26,933 224,423 132,885 79.7 Groundnuts 820,030 390,489 79,591 34,113 899,621 424,602 92.0 Soya Beans 15,279 6,927 642 168 15,921 7,095 97.6 Castor Seed 533 293 81 33 614 326 89.9 OIL SEEDS & OIL NUTS 1,434,548 788,620 205,081 116,852 1,639,630 905,473 87.1 Okra 9,004 5,052 6,499 1,660 15,503 6,711 75.3 Radish 1,483 806 310 196 1,793 1,002 80.4 Turmeric 1,415 954 0 0 1,415 954 100.0 Bitter Aubergine 11,743 1,527 4,326 526 16,068 2,053 74.4 Onions 12,822 3,706 13,140 2,811 25,963 6,517 56.9 Ginger 1,513 509 371 93 1,884 602 84.6 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 7,085 633 17,428 2,734 24,513 3,368 18.8 Tomatoes 27,502 4,579 59,216 12,649 86,718 17,228 26.6 Spinnach 6,831 797 14,956 1,871 21,787 2,667 29.9 Carrot 436 109 2,212 368 2,648 477 22.8 Chillies 3,030 382 7,902 1,290 10,932 1,672 22.9 Amaranths 10,593 1,270 9,420 872 20,012 2,143 59.3 Pumpkins 8,863 708 2,486 256 11,349 964 73.5 Cucumber 1,681 235 2,945 631 4,626 866 27.2 Egg Plant 1,019 86 1,376 156 2,396 242 35.6 Water Mellon 739 135 2,525 1,119 3,264 1,254 10.7 FRUITS & VEGETABLES 105,758 21,489 145,113 27,232 250,871 48,721 44.1 Cotton 48,764 85,696 234,713 365,374 283,477 451,070 19.0 Tobacco 13,942 11,195 54,283 49,565 68,225 60,760 18.4 Pyrethrum 4,667 1,366 3,040 1,617 7707 2983 46 Jute 0 0 45 18 45 18 0 Seaweed 495 125 262 57 756 183 68.6 CASH CROPS 67,373 98,382 292,343 416,631 360,211 515,014 19.1 Total 8,514,536 5,644,087 1,762,044 1,349,228 10,277,075 6,993,316 80.7 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 373 5.88 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Local seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - Zanzibar Crops Local seed use % of Planted area using Local seed Number of Households using Local seed Planted Area Local seed Used Number of Households NOT using Local seed Planted Area Local seed not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 10,569 2,375 2,215 385 12,785 2,760 86.1 Paddy 60,144 22,188 3,853 1,286 63,997 23,475 94.5 Sorghum 6,662 1,452 283 56 6,944 1,508 96.3 Bulrush Millet 905 212 32 3 937 215 98.5 Finger Millet 29 18 0 0 29 18 100.0 Wheat 57 22 0 0 57 22 100.0 Barley 0 0 0 0 0 0 0.0 Cereals 78,367 26,267 6,383 1,731 84,750 27,998 93.8 Cassava 534 168 0 0 534 168 100.0 Sweet Potatoes 16,678 4,704 791 120 17,468 4,824 97.5 Irish Potatoes 152 33 31 3 183 36 91.3 Yams 3,476 641 324 33 3,799 674 95.1 Cocoyam 2,660 441 61 5 2,721 445 99.0 ROOTS & TUBERS 23,499 5,987 1,206 161 24,705 6,148 97.4 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Beans 221 51 62 6 282 57 89.1 Cowpeas 2,299 387 378 56 2,677 443 87.4 Green Gram 1,604 301 158 24 1,761 326 92.6 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0.0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0.0 PULSES 4,124 739 597 86 4,721 825 89.5 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0.0 Groundnuts 1,577 417 124 17 1,702 434 96.0 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0.0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 1,577 417 124 17 1,702 434 96.0 Okra 1,256 226 187 27 1,444 252 89.5 Radish 126 40 62 7 188 47 85.9 Turmeric 362 104 83 27 445 131 79.6 Bitter Aubergine 349 59 124 3 473 62 95.3 Onions 0 0 0 0 0 0 0.0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0.0 Zukkin 30 12 0 0 30 12 100.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 16 2 0 0 16 2 100.0 Tomatoes 3,540 539 519 70 4,059 609 88.5 Spinnach 29 1 0 0 29 1 100.0 Carrot 0 0 0 0 0 0 0.0 Chillies 333 34 154 16 487 50 67.7 Amaranths 648 69 198 25 846 94 73.7 Pumpkins 1,474 236 62 9 1,536 245 96.4 Cucumber 392 80 87 15 479 95 84.6 Egg Plant 1,992 262 458 77 2,450 340 77.2 Water Mellon 87 15 30 5 117 20 75.2 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 0 0 0 0 29 71 0 FRUITS & VEGETABLES 10,635 1,680 1,964 280 12,628 2,031 82.7 Seaweed 491 107 848 180 1,339 287 37.4 CASH CROPS 11,126 107 848 180 1,339 287 37.4 Total 118,202 35,197 11,122 2,455 129,845 37,724 93.3 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 374 5.89 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Crop Growing Households by Local seed Use and Crop for the 2007/08 agriculture year - LONG RAINY SEASON - National Crops Local seed use % of Planted area using Local seed Number of Households using Local seed Planted Area Local seed Used Number of Households NOT using Local seed Planted Area Local seed not Used Total Number of Households Planting in MASIKA Total Planted Area in MASIKA Maize 2,875,519 2,579,507 749,425 622,623 3,624,943 3,202,130 80.6 Paddy 872,373 657,672 64,807 45,136 937,179 702,808 93.6 Sorghum 623,257 451,607 78,037 47,571 701,294 499,178 90.5 Bulrush Millet 179,907 143,753 9,571 7,735 189,478 151,488 94.9 Finger Millet 128,768 57,897 5,753 2,294 134,521 60,192 96.2 Wheat 64,079 37,703 7,193 4,254 71,272 41,957 89.9 Barley 178 72 178 108 356 180 40.0 CEREALS 4,744,081 3,928,212 914,964 729,722 5,659,045 4,657,934 84.3 Cassava 14,317 7,008 1,737 542 16,054 7,550 92.8 Sweet Potatoes 473,097 145,846 27,486 5,710 500,583 151,556 96.2 Irish Potatoes 56,955 21,214 17,687 7,733 74,641 28,947 73.3 Yams 14,698 2,236 2,551 333 17,249 2,569 87.0 Cocoyam 30,808 3,742 3,101 210 33,909 3,952 94.7 ROOTS & TUBERS 589,875 180,046 52,560 14,527 642,436 194,574 92.5 Mung Beans 10,824 4,570 1,867 949 12,692 5,519 82.8 Beans 1,161,637 465,360 111,268 33,990 1,272,906 499,350 93.2 Cowpeas 209,104 55,181 25,506 5,389 234,610 60,570 91.1 Green Gram 74,108 25,526 5,347 986 79,454 26,512 96.3 Chich Peas 43,642 61,215 2,112 1,331 45,754 62,546 97.9 Bambaranuts 135,470 35,829 9,834 2,271 145,304 38,100 94.0 Field Peas 43,611 12,524 3,972 1,268 47,583 13,793 90.8 PULSES 1,678,395 660,206 159,907 46,184 1,838,302 706,389 93.5 Sunflower 414,166 284,959 84,885 55,606 499,051 340,565 83.7 Simsim 184,541 105,952 39,882 26,933 224,423 132,885 79.7 Groundnuts 821,607 390,906 79,716 34,130 901,323 425,036 92.0 Soya Beans 15,279 6,927 642 168 15,921 7,095 97.6 Castor Seed 533 293 81 33 614 326 89.9 OIL SEEDS & OIL NUTS 1,436,126 789,037 205,206 116,870 1,641,332 905,907 87.1 Okra 10,260 5,277 6,686 1,686 16,947 6,964 75.8 Radish 1,609 846 372 203 1,981 1,049 80.7 Turmeric 1,777 1,058 83 27 1,860 1,085 97.5 Bitter Aubergine 12,092 1,585 4,449 529 16,541 2,115 75.0 Onions 12,822 3,706 13,140 2,811 25,963 6,517 56.9 Ginger 1,513 509 371 93 1,884 602 84.6 Zukkin 30 12 0 0 30 12 100.0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0.0 Cabbage 7,101 635 17,428 2,734 24,529 3,369 18.8 Tomatoes 31,042 5,118 59,735 12,719 90,777 17,837 28.7 Spinnach 6,860 798 14,956 1,871 21,816 2,669 29.9 Carrot 436 109 2,212 368 2,648 477 22.8 Chillies 3,363 416 8,056 1,306 11,419 1,722 24.2 Amaranths 11,241 1,339 9,617 897 20,858 2,236 59.9 Pumpkins 10,336 945 2,548 264 12,884 1,209 78.1 Cucumber 2,073 316 3,032 646 5,105 961 32.8 Egg Plant 3,011 348 1,835 233 4,846 582 59.9 Water Mellon 826 150 2,555 1,124 3,381 1,274 11.8 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0.0 Malay 71 29 0 0 0 29 100.0 FRUITS & VEGETABLES 116,465 23,198 147,076 27,512 263,470 50,710 45.7 Cotton 48,764 85,696 234,713 365,374 283,477 451,070 19.0 Tobacco 13,942 11,195 54,283 49,565 68,225 60,760 18.4 Pyrethrum 4,667 1,366 3,040 1,617 7,707 2,983 45.8 Jute 0 0 45 18 45 18 0.0 Seaweed 986 233 1,110 237 2,096 470 49.5 CASH CROPS 67,373 98,490 293,191 416,812 361,550 515,301 19.1 Total 8,632,315 5,679,188 1,772,905 1,351,626 10,406,135 7,030,815 80.8 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 375 5.90 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - Mainland Crop Fertilizer Use Total Organic Fertilizers Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Maize 236,034 1,215,734,412 11,376,637,314 317,932 350,133 354,031,970 41,035,714,280 475,176 5,812,573 6,717,653 586,167 1,569,766,383 52,412,351,594 793,108 Paddy 7,147 41,234,779 430,506,659 13,518 46,373 10,554,868 3,638,796,665 58,750 1,305,146 1,695,056 53,520 51,789,647 4,069,303,323 72,267 Sorghum 22,781 98,550,108 779,012,227 37,728 380 87,587 34,235,620 796 972,181 1,295,845 23,160 98,637,695 813,247,847 38,523 Bulrush Millet 20,922 121,913,082 984,971,586 28,681 90 13,898 7,182,329 167 281,534 345,907 21,012 121,926,980 992,153,916 28,848 Finger Millet 1,864 5,180,581 83,217,646 5,106 1,246 74,911 73,076,000 2,640 117,237 258,198 3,111 5,255,492 156,293,646 7,746 Wheat 738 1,883,791 33,618,095 1,228 2,063 285,938 168,319,188 3,750 81,070 140,914 2,801 2,169,730 201,937,282 4,978 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 361 713 0 0 0 0 Cereals 289,485 1,484,496,754 13,687,963,526 404,192 400,285 365,049,172 44,957,324,082 541,277 8,570,101 10,454,286 689,770 1,849,545,926 58,645,287,608 945,470 Cassava 59 108,202 914,728 366 33 32,575 17,590,742 81 14,672 29,091 92 140,777 18,505,470 447 Sweet Potatoes 2,051 68,305,696 126,660,154 7,780 1,209 138,788 122,729,044 3,644 290,203 927,515 3,260 68,444,484 249,389,198 11,424 Irish Potatoes 2,605 7,830,336 343,078,510 7,410 14,118 12,235,455 3,261,089,491 27,917 41,098 140,338 16,723 20,065,791 3,604,168,001 35,327 Yams 103 289,230 38,487,942 802 0 0 0 0 3,686 22,443 103 289,230 38,487,942 802 Cocoyam 76 330,770 18,409,975 1,329 97 11,214 21,238,649 358 6,841 56,110 173 341,984 39,648,624 1,687 ROOTS & TUBERS 4,894 76,864,235 527,551,309 17,687 15,457 12,418,031 3,422,647,926 32,000 356,865 1,176,487 20,351 89,282,266 3,950,199,234 49,687 Mung Beans 73 311,352 2,940,361 355 134 38,101 20,270,283 369 10,831 22,318 207 349,454 23,210,643 724 Beans 16,772 237,871,386 1,380,156,861 60,046 14,976 20,777,114 1,425,549,862 35,901 966,838 2,395,704 31,747 258,648,500 2,805,706,723 95,947 Cowpeas 1,014 7,806,699 115,802,023 5,933 477 55,556 55,977,999 805 118,763 425,664 1,492 7,862,255 171,780,022 6,738 Green Gram 837 1,668,270 16,219,414 2,819 4 559 670,599 37 51,533 144,501 841 1,668,829 16,890,013 2,856 Chich Peas 1,262 6,780,100 899,841 819 0 0 0 0 123,830 89,953 1,262 6,780,100 899,841 819 Bambaranuts 158 3,025,357 34,279,803 1,146 2 1,226 2,056,347 69 76,039 279,215 160 3,026,583 36,336,149 1,215 Field Peas 280 516,917 54,690,084 1,416 1,779 218,065 239,495,128 4,247 25,527 90,780 2,059 734,982 294,185,212 5,662 PULSES 20,395 257,980,083 1,604,988,387 72,534 17,372 21,090,621 1,744,020,217 41,428 1,373,361 3,448,135 37,767 279,070,704 3,349,008,603 113,961 Sunflower 13,490 53,898,828 438,010,079 20,589 3,032 1,521,148 242,640,836 4,933 664,608 948,474 16,522 55,419,976 680,650,915 25,522 Simsim 1,396 5,275,007 76,175,769 1,798 61 3,127 1,827,148 319 264,314 431,406 1,457 5,278,135 78,002,917 2,117 Groundnuts 6,021 12,892,607 391,465,566 16,123 1,875 753,761 156,259,730 4,109 841,309 1,725,257 7,895 13,646,368 547,725,295 20,231 Soya Beans 60 53,747 238,878 239 47 7,021 5,433,173 207 14,081 31,427 108 60,768 5,672,051 446 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0 0 652 1,229 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 20,967 72,120,189 905,890,292 38,749 5,014 2,285,058 406,160,887 9,567 1,784,964 3,137,793 25,982 74,405,247 1,312,051,178 48,316 Okra 607 2,033,284 24,012,156 1,824 335 47,129 29,336,345 1,734 12,481 27,519 942 2,080,413 53,348,501 3,558 Radish 6 5,947 297,326 30 12 597 716,633 119 1,987 3,366 18 6,544 1,013,959 149 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 376 5.90 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - Mainland Crop Fertilizer Use Total Organic Fertilizers Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Turmeric 290 7,952 7,952 159 8 995 1,791,736 40 1,610 2,671 298 8,947 1,799,688 199 Bitter Aubergine 598 5,416,686 35,992,512 6,164 504 103,257 65,551,051 2,705 3,004 23,655 1,103 5,519,943 101,543,563 8,869 Onions 1,214 20,332,817 73,166,791 6,957 2,059 583,619 481,428,496 8,048 9,761 44,472 3,274 20,916,435 554,595,287 15,005 Ginger 121 3,572,610 10,538,280 316 0 0 0 0 1,083 3,453 121 3,572,610 10,538,280 316 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 1,208 4,774,492 144,099,231 10,028 1,255 320,371 259,411,435 7,523 4,273 38,928 2,463 5,094,863 403,510,666 17,551 Tomatoes 4,126 42,190,892 579,663,896 26,041 8,307 26,527,049 1,508,625,347 33,420 22,024 138,677 12,432 68,717,941 2,088,289,243 59,461 Spinnach 1,195 8,896,527 80,695,179 10,775 691 360,738 41,259,139 4,518 3,449 30,969 1,886 9,257,266 121,954,318 15,293 Carrot 226 711,606 33,410,185 1,263 129 37,263 27,891,821 583 599 3,998 355 748,868 61,302,006 1,846 Chillies 446 2,371,635 33,267,357 2,678 723 252,711 134,639,594 3,386 2,175 15,399 1,169 2,624,346 167,906,950 6,064 Amaranths 695 1,255,983 38,164,620 6,708 730 285,365 63,032,351 3,393 2,861 27,666 1,424 1,541,348 101,196,970 10,101 Pumpkins 118 800,657 6,671,134 937 138 1,362,560 7,497,520 495 1,672 18,203 256 2,163,217 14,168,654 1,432 Cucumber 205 4,470,051 24,236,715 1,206 344 69,125 32,078,432 1,122 1,184 6,753 549 4,539,175 56,315,147 2,328 Egg Plant 118 111,870 2,390,549 956 63 104,489 3,213,950 598 303.3 3299.6 181.3 216359.2 5604498.5 1554.3 Water Mellon 616 11,677,273 24,835,531 1,341 261 66,262 23,828,533 1,054 1,631 4,941 877 11,743,534 48,664,064 2,395 FRUITS & VEGETABLES 11,789 108,630,281 1,111,449,413 77,383 15,559 30,121,530 2,680,302,381 68,740 70,095 393,969 27,348 138,751,811 3,791,751,795 146,122 Cotton 25,979 185,985,952 665,500,414 17,713 309 940,962 87,081,457 420 875,851 546,240 26,288 186,926,913 752,581,870 18,132 Tobacco 1,808 1,069,718 659,013,009 2,069 50,388 65,452,262 19,508,116,960 56,258 69,325 133,884 52,195 66,521,980 20,167,129,969 58,328 Pyrethrum 16 15,719 11,002,985 79 53 264 115,373 66 5,897 15,018 69 15,982 11,118,358 145 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 37 90 0 0 0 0 Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 365 989 0 0 0 0 CASH CROPS 27,802 187,071,389 1,335,516,408 19,861 50,750 66,393,487 19,595,313,790 56,744 951,475 695,232 78,553 253,464,876 20,930,830,198 76,605 Total 375,333 2,187,162,930 19,173,359,334 630,405 504,438 497,357,899 72,805,769,282 749,756 13,106,553 19,306,046 879,771 2,684,520,829 91,979,128,616 1,380,161 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 377 5.91 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - Zanzibar Crop Fertilizer Use Organic Fertilizers Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Planted Area Quantity of Fertilizer (Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer (Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Maize 213 240,593 11,852,609 1,291 61 3,826 2,161,850 12,410 2,161,911 16,236 274 244,419 14,014,458 13,702 Paddy 1,198 539,614 40,460,207 2,828 2,477 368,430 133,633,133 62,857 133635610.2 431286.9454 3,674 908,044 174,093,340 65,686 Sorghum 139 76,298 4,503,805 499 12 2,336 584,013 6,775 584025 9110.708663 151 78,634 5,087,818 7,273 Bulrush Millet 39 12,994 584,013 117 0 0 0 937 0 937 39 12,994 584,013 1,054 Finger Millet 0 0 0 0 0 0 0 29 0 29 0 0 0 29 Wheat 0 0 0 0 0 0 0 57 0 57 0 0 0 57 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cereals 1,589 869,499 57,400,633 4,735 2,550 374,592 136,378,996 83,065 136381546 457657 4,139 1,244,091 193,779,630 87,800 Cassava 0 0 0 0 13 2,478 416,477 534 416490 3011 13 2,478 416,477 534 Sweet Potatoes 470 607,263 19,138,427 1,150 31 1,527 1,526,991 16,924 1527022 18451 501 608,790 20,665,418 18,074 Irish Potatoes 0 0 0 0 0 0 0 183 0 183 0 0 0 183 Yams 104 159,199 3,854,332 586 0 0 0 3,533 0 3533 104 159,199 3,854,332 4,119 Cocoyam 108 311,920 10,017,122 438 0 0 0 2,721 0 2721 108 311,920 10,017,122 3,159 ROOTS & TUBERS 690 1,095,542 33,179,434 2,235 44 4,005 1,943,468 25,202 1943512 29207 734 1,099,547 35,122,902 27,437 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Beans 3 945 47,253 32 0 0 0 282 0 282 3 945 47,253 314 Cowpeas 35 33,075 994,822 252 0 0 0 2,646 0 2646 35 33,075 994,822 2,897 Green Gram 19 25,674 645,789 158 0 0 0 1,761 0 1761 19 25,674 645,789 1,919 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PULSES 57 59,694 1,687,864 441 0 0 0 4,689 0 4689 57 59,694 1,687,864 5,130 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Groundnuts 19 17,500 669,583 87 0 0 0 1,640 0 1640 19 17,500 669,583 1,727 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 19 17,500 669,583 87 0 0 0 1,640 0 1640 19 17,500 669,583 1,727 Okra 42 54,273 1,157,081 383 0 0 0 1,444 0 1444 42 54,273 1,157,081 1,827 Radish 1 760 15,199 30 0 0 0 188 0 188 1 760 15,199 218 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 378 5.91 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - Zanzibar Crop Fertilizer Use Organic Fertilizers Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Planted Area Quantity of Fertilizer (Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Quantity of Fertilizer (Kgs) Cost of Fertilizer Number of Household Turmeric 2 314 188,397 31 0 0 0 413 0 413 2 314 188,397 445 Bitter Aubergine 52 202,428 2,223,422 329 0 0 0 411 0 411 52 202,428 2,223,422 740 Onions 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ginger 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zukkin 12 3,648 182,388 30 0 0 0 30 0 30 12 3,648 182,388 61 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 2 487 32,493 16 0 0 0 16 0 16 2 487 32,493 32 Tomatoes 155 201,520 4,562,368 1,002 4 642 321,207 3,877 321212 4519 160 202,162 4,883,575 4,878 Spinnach 0 0 0 0 0 0 0 29 0 29 0 0 0 29 Carrot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Chillies 13 9,372 246,689 154 0 0 0 455 0 455 13 9,372 246,689 609 Amaranths 59 179,017 3,399,144 486 0 0 0 814 0 814 59 179,017 3,399,144 1,300 Pumpkins 72 134,361 1,717,332 447 0 0 0 1,505 0 1505 72 134,361 1,717,332 1,952 Cucumber 26 47,007 1,360,052 134 0 0 0 479 0 479 26 47,007 1,360,052 613 Egg Plant 123 249,106 4,449,772 837 10 315 189,011 2,301 189021 2616 132.8 249421.2 4638783.2 3137.7 Water Mellon 11 16,677 452,085 56 0 0 0 117 0 117 11 16,677 452,085 173 FRUITS & VEGETABLES 571 1,098,969 19,986,421 3,936 14 957 510,219 12,081 510233 13038 585 1,099,927 20,496,639 16,017 Seaweed 8 17,160 169,553 61 0 0 0 1,308 0 1308 8 17,160 169,553 1,369 CASH CROPS 8 17,160 169,553 19,861 0 0 0 56,744 0 56744 8 17,160 169,553 76,605 Total 2,926 3,141,204 112,923,935 11,435 2,608 497,357,899 72,805,769,282 749,756 72805771890 498107655 5,534 500,499,103 72,918,693,217 761,190 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 379 5.92 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - National Crop Fertilizer Use Total Organic Fertilizers Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Househol d Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs ) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Quantity of Fertilize r(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Househol d Maize 236,247. 0 1,215,975,005. 4 11,388,489,922. 3 319,222.9 350,194. 2 354,035,796.3 41,037,876,130. 0 3,491,793. 2 41,038,226,324. 2 357,527,589. 5 586,44 1 1,570,010,80 2 52,426,366,05 2 3,811,016 Paddy 8,344.6 41,774,393.0 470,966,865.5 16,346.0 48,849.9 10,923,297.9 3,772,429,797.9 916,272.8 3,772,478,647.8 11,839,570.7 57,195 52,697,691 4,243,396,663 932,619 Sorghum 22,919.6 98,626,406.1 783,516,031.5 38,226.2 391.3 89,922.7 34,819,633.3 669,101.6 34,820,024.7 759,024.3 23,311 98,716,329 818,335,665 707,328 Bulrush Millet 20,960.7 121,926,076.3 985,555,599.3 28,798.0 90.0 13,897.9 7,182,329.4 184,661.3 7,182,419.4 198,559.2 21,051 121,939,974 992,737,929 213,459 Finger Millet 1,864.4 5,180,580.9 83,217,645.8 5,106.3 1,246.2 74,911.0 73,075,999.8 131,291.9 73,077,246.0 206,203.0 3,111 5,255,492 156,293,646 136,398 Wheat 737.7 1,883,791.3 33,618,094.7 1,228.1 2,063.0 285,938.2 168,319,187.7 70,904.6 168,321,250.7 356,842.8 2,801 2,169,730 201,937,282 72,133 Barley 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 356.5 0.0 356.5 0 0 0 356 Cereals 291,074. 2 1,485,366,253. 0 13,745,364,159. 3 408,927.5 402,834. 6 365,423,763.9 45,093,703,078. 2 5,464,381. 9 45,094,105,912. 8 370,888,145. 8 693,90 9 1,850,790,01 7 58,839,067,23 7 5,873,309 Cassava 59.0 108,201.6 914,728.3 365.9 46.0 35,053.4 18,007,219.6 15,130.6 18,007,265.5 50,184.0 105 143,255 18,921,948 15,497 Sweet Potatoes 2,521.3 68,912,959.4 145,798,580.9 8,930.5 1,240.3 140,314.5 124,256,034.7 484,012.7 124,257,275.0 624,327.2 3,762 69,053,274 270,054,616 492,943 Irish Potatoes 2,604.8 7,830,335.8 343,078,509.8 7,410.1 14,118.1 12,235,454.8 3,261,089,491.2 73,786.3 3,261,103,609.3 12,309,241.1 16,723 20,065,791 3,604,168,001 81,196 Yams 206.8 448,429.5 42,342,273.8 1,388.8 0.0 0.0 0.0 15,063.4 0.0 15,063.4 207 448,429 42,342,274 16,452 Cocoyam 184.7 642,690.3 28,427,096.9 1,766.8 96.6 11,213.7 21,238,648.6 31,355.3 21,238,745.2 42,569.0 281 653,904 49,665,745 33,122 ROOTS & TUBERS 5,584.1 77,959,776.4 560,730,742.6 19,922.7 15,501.0 12,422,036.4 3,424,591,394.0 621,151.0 3,424,606,895.0 13,043,187.4 21,085 90,381,813 3,985,322,137 641,074 Mung Beans 72.8 311,352.1 2,940,360.7 355.1 134.4 38,101.4 20,270,282.7 11,229.9 20,270,417.0 49,331.3 207 349,454 23,210,643 11,585 Beans 16,775.0 237,872,331.3 1,380,204,113.9 60,077.5 14,975.6 20,777,114.0 1,425,549,861.8 1,222,503. 7 1,425,564,837.3 21,999,617.7 31,751 258,649,445 2,805,753,976 1,282,581 Cowpeas 1,049.2 7,839,774.3 116,796,845.3 6,185.3 477.4 55,555.9 55,977,999.2 217,605.9 55,978,476.6 273,161.8 1,527 7,895,330 172,774,844 223,791 Green Gram 856.1 1,693,944.4 16,865,202.9 2,976.2 3.8 558.8 670,599.1 75,179.6 670,602.9 75,738.4 860 1,694,503 17,535,802 78,156 Chich Peas 1,261.8 6,780,100.4 899,840.8 818.5 0.0 0.0 0.0 45,318.8 0.0 45,318.8 1,262 6,780,100 899,841 46,137 Bambaranuts 158.0 3,025,356.9 34,279,802.8 1,146.2 2.4 1,226.2 2,056,346.5 140,041.6 2,056,348.9 141,267.7 160 3,026,583 36,336,149 141,188 Field Peas 279.6 516,917.4 54,690,084.1 1,415.6 1,778.9 218,064.6 239,495,127.5 46,028.1 239,496,906.4 264,092.7 2,059 734,982 294,185,212 47,444 PULSES 20,452.4 258,039,776.9 1,606,676,250.5 72,974.5 17,372.4 21,090,620.9 1,744,020,216.7 1,757,907. 6 1,744,037,589.1 22,848,528.4 37,825 279,130,398 3,350,696,467 1,830,882 Sunflower 13,490.4 53,898,827.6 438,010,079.3 20,589.2 3,031.7 1,521,148.1 242,640,835.7 482,500.6 242,643,867.3 2,003,648.7 16,522 55,419,976 680,650,915 503,090 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 380 5.92 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - National Crop Fertilizer Use Total Organic Fertilizers Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Househol d Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs ) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Quantity of Fertilize r(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Househol d Simsim 1,395.9 5,275,007.2 76,175,769.2 1,798.3 60.8 3,127.5 1,827,147.8 216,539.0 1,827,208.6 219,666.4 1,457 5,278,135 78,002,917 218,337 Groundnuts 6,039.9 12,910,106.6 392,135,148.7 16,210.0 1,874.6 753,761.2 156,259,729.7 870,084.2 156,261,604.3 1,623,845.4 7,914 13,663,868 548,394,878 886,294 Soya Beans 60.4 53,747.5 238,877.6 238.9 47.5 7,020.9 5,433,173.4 15,833.2 5,433,220.9 22,854.1 108 60,768 5,672,051 16,072 Castor Seed 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 614.3 0.0 614.3 0 0 0 614 OIL SEEDS & OIL NUTS 20,986.7 72,137,688.8 906,559,874.7 38,836.4 5,014.5 2,285,057.7 406,160,886.6 1,585,571. 3 406,165,901.1 3,870,629.0 26,001 74,422,747 1,312,720,761 1,624,408 Okra 648.8 2,087,556.5 25,169,237.1 2,207.3 335.1 47,129.1 29,336,344.7 16,095.5 29,336,679.8 63,224.7 984 2,134,686 54,505,582 18,303 Radish 7.5 6,706.5 312,524.8 60.1 12.1 597.2 716,632.7 1,885.8 716,644.8 2,483.0 20 7,304 1,029,158 1,946 Turmeric 291.3 8,265.5 196,348.3 190.4 8.1 995.4 1,791,736.3 1,828.3 1,791,744.4 2,823.7 299 9,261 1,988,085 2,019 Bitter Aubergine 650.2 5,619,113.9 38,215,934.0 6,493.0 504.5 103,257.0 65,551,051.2 15,282.6 65,551,555.7 118,539.6 1,155 5,722,371 103,766,985 21,776 Onions 1,214.2 20,332,816.9 73,166,791.2 6,956.9 2,059.4 583,618.6 481,428,495.9 25,272.6 481,430,555.3 608,891.2 3,274 20,916,435 554,595,287 32,230 Ginger 121.0 3,572,610.0 10,538,279.6 315.7 0.0 0.0 0.0 1,884.1 0.0 1,884.1 121 3,572,610 10,538,280 2,200 Zukkin 12.3 3,647.8 182,387.5 30.4 0.0 0.0 0.0 30.4 0.0 30.4 12 3,648 182,388 61 Star Fruit 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0 0 0 0 Cabbage 1,209.9 4,774,979.0 144,131,724.3 10,044.6 1,254.7 320,371.4 259,411,435.4 24,325.9 259,412,690.0 344,697.2 2,465 5,095,350 403,543,160 34,370 Tomatoes 4,280.7 42,392,412.0 584,226,264.2 27,042.8 8,311.2 26,527,691.2 1,508,946,554.0 85,714.9 1,508,954,865.2 26,613,406.1 12,592 68,920,103 2,093,172,818 112,758 Spinnach 1,195.4 8,896,527.4 80,695,179.2 10,775.0 691.0 360,738.5 41,259,138.6 20,772.6 41,259,829.5 381,511.1 1,886 9,257,266 121,954,318 31,548 Carrot 225.6 711,605.5 33,410,185.1 1,262.6 129.3 37,262.8 27,891,821.4 2,610.7 27,891,950.7 39,873.5 355 748,868 61,302,006 3,873 Chillies 459.1 2,381,006.9 33,514,045.6 2,831.6 722.8 252,710.9 134,639,593.6 9,493.7 134,640,316.4 262,204.7 1,182 2,633,718 168,153,639 12,325 Amaranths 753.9 1,435,000.9 41,563,763.5 7,193.9 729.6 285,364.8 63,032,350.7 17,763.4 63,033,080.3 303,128.2 1,483 1,720,366 104,596,114 24,957 Pumpkins 190.0 935,018.3 8,388,465.7 1,384.8 137.7 1,362,560.2 7,497,519.9 11,055.6 7,497,657.6 1,373,615.8 328 2,297,579 15,885,986 12,440 Cucumber 230.8 4,517,057.3 25,596,767.3 1,339.7 344.2 69,124.6 32,078,431.7 4,458.8 32,078,775.9 73,583.4 575 4,586,182 57,675,199 5,799 Egg Plant 241.2 360,976.4 6,840,320.3 1,793.1 72.9 104,804.0 3,402,961.3 4,428.9 3,403,034.3 109,232.9 314.1 465780.4 10243281.6 6222.0 Water Mellon 627.4 11,693,949.4 25,287,616.3 1,396.6 260.8 66,261.7 23,828,532.6 3,239.8 23,828,793.4 69,501.5 0 0 0 0 Cauliflower 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0 0 0 0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 381 5.92 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area & Number of Households by Fertilizer Use by Crop - LONG RAINY SEASON - National Crop Fertilizer Use Total Organic Fertilizers Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Househol d Planted Area Quantity of Fertilizer(Kgs ) Cost of Fertilizer Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Quantity of Fertilize r(Kgs) Cost of Fertilizer Number of Househol d Malay 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 71 29 0 0 FRUITS & VEGETABLE S 12,359.4 109,729,250.1 1,131,435,834.0 81,318.6 15,573.2 30,122,487.5 2,680,812,600.1 68,739.6 2,680,828,173.3 30,191,227.1 27,933 139,851,738 3,812,248,434 150,058 Cotton 25,978.8 185,985,951.6 665,500,413.5 17,712.7 309.4 940,961.8 87,081,456.7 279,506.4 87,081,766.1 1,220,468.2 26,288 186,926,913 752,581,870 297,219 Tobacco 1,807.7 1,069,718.4 659,013,008.9 2,069.3 50,387.5 65,452,261.8 19,508,116,960. 4 67,897.2 19,508,167,347. 9 65,520,159.1 52,195 66,521,980 20,167,129,96 9 69,967 Pyrethrum 15.9 15,718.6 11,002,985.5 78.6 53.4 263.7 115,372.7 7,548.2 115,426.0 7,811.9 69 15,982 11,118,358 7,627 Jute 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 45.1 0.0 45.1 0 0 Seaweed 7.6 17,159.8 169,552.9 60.6 0.0 0.0 0.0 1,802.7 0.0 1,802.7 17159.76239 169552.8746 CASH CROPS 27,809.9 187,088,548.4 1,335,685,960.8 19,921.1 50,750.3 66,393,487.3 19,595,313,789. 7 356,799.7 19,595,364,540. 1 66,750,287.0 78,553 253,482,036 20,930,999,75 1 374,812 Total 378,259. 2 2,190,304,133. 7 19,286,283,269. 0 630,405.5 507,046. 0 497,737,453.7 72,944,601,965. 3 749,755.7 72,945,109,011. 3 498,487,209. 4 885,30 5 2,688,041,58 7 92,230,885,23 4 1,380,161 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 382 5.93 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON. Mainland Crop Input Use Improved Seed Local Seed Insecticide Planted Area (Hectare) Cost of Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Maize 518,191 18,060,127,529 34,852 614,434 2,577,132 27,161,706,608 10,540 2,864,949 236,411 2,081,111,782 8,803 279,556 Paddy 35,025 933,247,829 26,646 41,187 635,484 14,853,832,476 23,374 812,228 4,539 94,691,092 20,863 8,785 Sorghum 35,194 248,244,772 7,054 45,731 450,155 3,047,566,282 6,770 616,596 874 7,905,804 9,050 2,043 Bulrush Millet 4,754 42,463,736 8,933 4,723 143,540 906,506,114 6,315 179,001 124 1,141,954 9,211 153 Finger Millet 993 11,951,159 12,040 2,524 57,880 604,177,443 10,438 128,739 596 8,441,832 14,155 2,127 Wheat 4,165 278,355,482 66,838 6,826 37,681 1,809,678,897 48,026 64,022 2,688 15,060,104 5,602 2,670 Barley 108 9,268,282 85,627 178 72 1,648,685 22,848 178 144 2,317,071 16,055 267 Cereals 598,428 19,583,658,789 32,725 715,603 3,901,945 48,385,116,506 12,400 4,665,714 245,377 2,210,669,638 9,009 295,601 Cassava 348 15,398,249 44,251 814 6,839 191,091,767 27,940 13,783 12 79,515 6,587 159 Sweet Potatoes 2,570 158,805,781 61,796 10,669 141,142 7,247,150,003 51,346 456,420 1,247 25,956,937 20,818 2,422 Irish Potatoes 7,525 1,457,217,286 193,654 16,801 21,181 2,964,725,520 139,971 56,803 5,637 167,515,877 29,718 12,301 Yams 17 10,985,201 643,202 308 1,595 131,632,805 82,540 11,223 0 0 0 0 Cocoyam 89 41,251,120 464,224 486 3,302 212,665,062 64,414 28,148 50 851,459 16,916 465 ROOTS & TUBERS 10,549 1,683,657,637 159,610 29,078 174,059 10,747,265,157 61,745 566,376 6,946 194,403,787 27,988 15,347 Mung Beans 719 72,517,388 100,888 406 4,570 244,970,710 53,602 10,824 284 16,041,542 56,444 742 Beans 23,391 1,490,108,321 63,704 60,804 465,309 21,834,137,841 46,924 1,161,417 36,653 550,685,918 15,024 69,111 Cowpeas 2,247 50,073,045 22,286 8,156 54,794 829,344,826 15,136 206,804 6,689 188,860,448 28,232 17,763 Green Gram 392 4,876,340 12,436 914 25,225 378,397,994 15,001 72,504 1,257 69,673,268 55,431 2,483 Chich Peas 1,224 58,233,052 47,561 1,677 61,215 1,051,250,188 17,173 43,642 11,345 154,755,926 13,640 7,234 Bambaranuts 1,508 50,214,230 33,298 4,572 35,829 849,396,063 23,707 135,470 120 11,613,652 96,922 513 Field Peas 1,093 67,792,932 62,040 2,417 12,524 552,223,045 44,092 43,611 1,105 17,969,227 16,269 3,916 PULSES 30,574 1,793,815,307 58,671 78,947 659,467 25,739,720,666 39,031 1,674,271 57,453 1,009,599,981 17,573 101,762 Sunflower 48,561 765,010,103 15,754 68,335 284,959 2,964,049,518 10,402 414,166 1,076 18,754,600 17,423 3,477 Simsim 24,782 307,692,419 12,416 31,998 105,952 933,033,461 8,806 184,541 4,085 57,226,218 14,008 6,424 Groundnuts 24,780 962,022,022 38,822 48,415 390,489 12,305,525,554 31,513 820,030 1,313 30,173,092 22,985 2,965 Soya Beans 106 1,618,264 15,310 554 6,927 103,369,911 14,923 15,279 70 1,194,388 17,114 282 Castor Seed 33 651,509 19,760 81 293 5,405,285 18,449 533 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 98,261 2,036,994,317 20,730 149,383 788,620 16,311,383,729 20,683 1,434,548 6,544 107,348,298 16,403 13,149 Okra 1,528 54,497,377 35,669 5,648 5,052 78,367,597 15,513 9,004 1,030 26,879,609 26,086 3,548 Radish 144 3,716,682 25,751 215 806 14,523,480 18,016 1,483 6 594,652 98,800 30 Turmeric 0 0 0 0 954 8,980,315 9,414 1,415 290 1,908,360 6,587 159 Bitter Aubergine 441 12,306,772 27,879 3,129 1,527 56,715,504 37,149 11,743 606 83,330,799 137,553 3,619 Onions 2,648 207,058,670 78,199 12,450 3,706 279,094,534 75,312 12,822 2,500 115,487,109 46,197 9,380 Ginger 93 23,357,731 251,603 371 509 125,949,220 247,331 1,513 0 0 0 0 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 2,643 207,988,679 78,700 17,225 633 28,131,165 44,408 7,085 2,026 160,735,683 79,331 12,616 Tomatoes 11,573 474,489,310 40,998 54,336 4,579 198,204,888 43,282 27,502 10,884 765,687,339 70,353 48,645 Spinnach 1,703 78,814,678 46,286 13,913 797 35,548,428 44,617 6,831 1,237 82,172,685 66,449 9,060 Carrot 351 22,147,516 63,185 2,174 109 1,441,151 13,249 436 189 6,264,144 33,078 686 Chillies 1,174 49,666,940 42,296 6,008 382 5,276,911 13,808 3,030 706 64,602,398 91,466 4,606 Amaranths 677 23,631,913 34,920 6,357 1,270 24,624,519 19,384 10,593 262 9,552,190 36,420 3,024 Pumpkins 158 1,089,835 6,916 688 708 11,958,605 16,887 8,863 218 3,386,529 15,557 994 Cucumber 575 27,476,474 47,826 2,299 235 4,995,895 21,235 1,681 429 16,799,102 39,200 1,681 Egg Plant 122 2,620,015 21,443 1,109 86 1,455,678 16,860 1,019 99 3,899,541 39,357 1,074 Water Mellon 1,095 26,736,098 24,407 2,383 135 1,720,387 12,765 739 615 18,827,527 30,607 1,707 FRUITS & VEGETABLES 24,925 1,215,598,690 48,771 128,305 21,489 876,988,278 40,811 105,758 21,097 1,360,127,666 64,472 100,828 Cotton 360,024 3,510,745,953 9,751 230,742 85,696 1,082,367,074 12,630 48,764 255,351 4,811,363,398 18,842 162,334 Tobacco 49,139 2,084,659,384 42,424 53,955 11,195 561,058,570 50,117 13,942 34,564 862,043,518 24,941 38,210 Pyrethrum 1,552 65,635,782 42,305 2,881 1,366 146,307,216 107,080 4,667 13 197,782 14,820 66 Jute 18 90,255 4,940 45 0 . 0 0 0 0 0 0 Seaweed 0 0 0 0 125 94,756,847 756,451 495 0 0 0 0 CASH CROPS 410,733 5,661,131,374 13,783 287,624 98,257 1,789,732,860 18,215 67,373 289,928 5,673,604,697 19,569 200,610 Total 1,173,470 31,974,856,115 27,248 1,388,939 5,643,837 ############# 18,401 8,514,041 627,345 10,555,754,068 16,826 727,296 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 383 Cont. Table 5.93 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON. Mainland Crop Input Use Total Fungicide Herbicide Irrigation Planted Area (Hectare) Cost of Fungicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Herbicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Number of Household Planted Area (Hectare) Number of Household Maize 22,539 325,385,679 14,436 22,575 52,866 1,455,143,545 27,525 55,541 79,628 127,934 3,486,768 3,964,988 Paddy 2,293 40,655,441 17,727 4,571 57,003 1,215,438,048 21,322 53,402 47,284 66,151 781,628 986,324 Sorghum 1,580 23,860,331 15,100 2,224 4,014 24,813,844 6,181 1,322 5,550 8,523 497,367 676,439 Bulrush Millet 92 266,951 2,903 200 68 2,515,404 36,934 396 3,358 4,466 151,936 188,940 Finger Millet 167 4,291,312 25,723 328 253 3,804,867 15,046 341 1,030 4,099 60,918 138,157 Wheat 4,408 127,684,685 28,963 2,300 6,909 166,020,575 24,029 4,220 469 505 56,321 80,542 Barley 54 2,851,779 52,693 89 108 2,272,512 20,995 178 0 0 487 891 Cereals 31,134 524,996,178 16,862 32,285 121,222 2,870,008,795 23,676 115,400 137,319 211,678 ######## 6,036,280 Cassava 115 711,818 6,175 142 12 0 0 81 55 453 7,382 15,433 Sweet Potatoes 294 8,497,855 28,858 699 13 0 0 262 1,024 4,132 146,291 474,604 Irish Potatoes 11,924 776,278,501 65,100 25,579 649 51,223,970 78,959 1,230 2,091 6,816 49,007 119,529 Yams 4 150,236 37,050 100 0 0 0 0 6 116 1,622 11,747 Cocoyam 81 5,965,391 73,286 346 0 0 0 0 173 893 3,695 30,339 ROOTS & TUBERS 12,420 791,603,801 63,738 26,867 674 51,223,970 75,957 1,573 3,348 12,409 207,996 651,651 Mung Beans 239 7,361,167 30,776 701 0 0 0 0 177 480 5,989 13,153 Beans 6,480 208,931,949 32,244 12,690 4,496 99,737,102 22,184 8,708 12,947 43,876 549,275 1,356,607 Cowpeas 438 13,876,846 31,698 906 247 4,745,776 19,177 687 457 2,692 64,873 237,008 Green Gram 97 1,136,469 11,659 241 125 1,239,593 9,898 274 140 872 27,237 77,288 Chich Peas 322 12,226,868 37,914 683 224 2,869,407 12,825 426 330 163 74,661 53,824 Bambaranuts 11 201,549 17,784 112 0 0 0 0 214 890 37,681 141,557 Field Peas 1,038 39,529,660 38,064 2,637 0 0 0 0 222 1,634 15,982 54,214 PULSES 8,626 283,264,509 32,837 17,969 5,092 108,591,878 21,324 10,095 14,486 50,606 775,699 1,933,650 Sunflower 958 59,428,997 62,011 945 675 18,646,059 27,632 1,738 2,007 3,589 338,236 492,249 Simsim 851 13,056,928 15,350 920 271 6,510,354 24,004 528 1,236 1,872 137,177 226,283 Groundnuts 1,537 10,209,611 6,641 2,677 601 9,563,785 15,925 1,137 2,474 7,691 421,195 882,914 Soya Beans 78 1,194,388 15,307 282 12 1,194,388 98,800 119 12 119 7,205 16,637 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 326 614 OIL SEEDS & OIL NUTS 3,424 83,889,924 24,497 4,824 1,559 35,914,586 23,042 3,522 5,729 13,271 904,138 1,618,697 Okra 732 22,586,058 30,846 1,710 66 3,377,523 50,821 234 851 3,834 9,259 23,978 Radish 0 0 0 0 25 625,276 24,700 63 7 72 989 1,863 Turmeric 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,244 1,574 Bitter Aubergine 248 27,998,714 112,928 2,734 21 3,678,533 175,160 172 1,034 7,041 3,877 28,438 Onions 1,528 95,139,352 62,252 6,170 429 28,411,785 66,152 1,362 3,093 13,598 13,904 55,783 Ginger 57 3,405,316 59,280 284 0 0 0 0 240 584 899 2,752 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 206 11,859,653 57,696 1,175 171 6,352,181 37,117 1,335 1,740 12,642 7,419 52,079 Tomatoes 10,426 1,545,629,933 148,245 43,852 1,283 90,085,200 70,240 5,438 9,709 50,241 48,454 230,015 Spinnach 279 11,627,853 41,748 1,489 150 5,231,495 34,867 1,078 1,540 12,475 5,705 44,845 Carrot 92 9,346,686 101,536 433 149 8,639,170 57,795 429 293 1,551 1,183 5,709 Chillies 434 98,866,062 227,996 3,049 65 2,833,136 43,796 525 994 5,613 3,755 22,831 Amaranths 360 3,164,260 8,796 590 58 1,952,150 33,723 206 1,131 8,267 3,758 29,036 Pumpkins 137 810,569 5,897 544 50 852,934 17,091 228 289 2,361 1,560 13,677 Cucumber 379 12,843,457 33,865 1,266 198 5,734,441 29,023 244 486 2,065 2,301 9,235 Egg Plant 82 3,397,975 41,196 742 19 5,295,552 281,945 169 102 1,259 511 5,371 Water Mellon 469 7,184,245 15,328 959 39 423,644 10,739 85 661 1,965 3,015 7,839 FRUITS & VEGETABLES 15,430 1,853,860,132 120,150 64,997 2,724 163,493,018 60,025 11,566 22,169 123,571 107,832 535,025 Cotton 5,718 92,645,913 16,203 3,961 1,246 26,392,681 21,183 1,011 7,816 5,477 715,850 452,290 Tobacco 7,121 127,187,158 17,861 7,502 5,390 121,294,553 22,503 6,562 3,656 7,133 111,065 127,304 Pyrethrum 3 0 0 66 0 0 0 0 176 238 3,111 7,918 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 18 45 Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 125 495 CASH CROPS 12,842 219,833,072 17,118 11,530 6,636 147,687,234 22,256 7,573 11,648 12,847 830,044 587,557 Total 83,877 3,757,447,616 44,797 158,472 137,907 3,376,919,480 24,487 149,729 194,699 424,382 ######## ######### APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 384 5.94 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON - Zanzibar Crop Input Use Improved Seed Local Seed Insecticide Planted Area (Hectare) Cost of Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Maize 337 5,991,572 17,776 1,841 2,375 39,590,248 16,668 10,569 130 2,542,157 19,583 535 Paddy 1,031 88,048,336 85,383 2,713 22,188 1,165,120,707 52,510 60,144 92 1,947,132 21,073 252 Sorghum 27 228,335 8,341 113 1,452 94,033,036 64,775 6,662 0 0 0 0 Bulrush Millet 3 6,300 1,976 32 212 22,618,828 106,588 905 0 0 0 0 Finger Millet 0 0 0 0 18 58,401 0 29 0 0 0 0 Wheat 0 0 0 0 22 587,243 0 57 0 0 0 0 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cereals 1,399 94,274,542 67,395 4,698 26,267 1,322,008,462 50,329 78,367 222 4,489,289 20,203 786 Cassava 0 0 0 0 168 11,777,893 0 534 0 0 0 0 Sweet Potatoes 36 961,411 27,018 246 4,704 179,440,753 38,146 16,678 41 834,281 20,429 108 Irish Potatoes 3 124,014 39,520 31 33 463,812 14,087 152 0 0 0 0 Yams 12 1,366,691 114,919 57 641 68,434,308 106,745 3,476 7 27,782 4,023 49 Cocoyam 4 72,955 17,435 61 441 49,796,243 112,982 2,660 0 0 0 0 ROOTS & TUBERS 55 2,525,070 46,079 395 5,987 309,913,009 51,763 23,499 48 862,062 18,056 157 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Beans 6 349,848 55,840 62 51 444,177 8,707 221 0 0 0 0 Cowpeas 50 1,155,403 22,963 346 387 6,028,402 15,589 2,299 34 683,436 20,045 216 Green Gram 24 582,785 24,050 158 301 3,326,706 11,039 1,604 16 382,605 23,555 112 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PULSES 81 2,088,036 25,838 566 739 9,799,285 13,259 4,124 50 1,066,041 21,177 327 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Groundnuts 13 1,495,293 117,997 62 417 22,192,615 53,261 1,577 5 50,900 9,880 25 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 13 1,495,293 117,997 62 417 22,192,615 53,261 1,577 5 50,900 9,880 25 Okra 24 633,268 26,156 187 226 3,204,489 14,206 1,256 27 1,673,435 63,071 213 Radish 7 93,402 14,198 62 40 420,550 10,468 126 1 45,597 30,875 30 Turmeric 26 497,109 19,167 51 104 3,900,344 37,358 362 0 0 0 0 Bitter Aubergine 1 327,691 238,490 62 59 5,828,092 99,219 349 33 2,362,515 70,875 184 Onions 0 0 0 0 0 . 0 0 0 0 0 0 Zukkin 0 0 0 0 12 243,183 19,760 30 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 . 0 0 0 0 0 0 Cabbage 0 0 0 0 2 11,373 6,916 16 0 0 0 0 Tomatoes 55 1,397,099 25,549 336 539 16,047,692 29,794 3,540 123 3,647,420 29,744 563 Spinnach 0 0 0 0 1 29,201 20,583 29 0 0 0 0 Carrot 0 0 0 0 0 . 0 0 0 0 0 0 Chillies 13 212,986 16,330 123 34 1,987,639 58,534 333 8 300,636 37,075 124 Amaranths 24 304,294 12,755 166 69 994,496 14,406 648 20 710,050 35,163 165 Pumpkins 6 31,502 4,940 32 236 9,003,652 38,089 1,474 58 2,220,854 38,250 327 Cucumber 15 392,291 26,775 87 80 1,511,258 18,810 392 49 933,875 19,222 174 Egg Plant 70 1,038,967 14,778 309 262 5,794,313 22,106 1,992 117 3,468,992 29,700 540 Water Mellon 5 60,796 12,350 30 15 438,097 29,313 87 5 152,699 29,640 25 Cauliflower 0 0 0 0 0 498,893 0 0 0 0 0 Malay 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 246 4,989,404 20,287 1,446 1,680 49,913,272 29,716 10,635 441 15,516,072 35,194 2,347 Seaweed 174 2,088,208 12,000 817 107 5,349,398 49,821 491 0 0 0 0 CASH CROPS 174 2,088,208 12,000 817 107 5,349,398 49,821 491 0 0 0 0 Total 1,967 107,460,554 54,629 7,984 35,197 1,719,176,041 48,844 118,693 766 21,984,364 28,688 3,643 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 385 Cont. Table 5.94 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON - Zanzibar Crop Input Use Fungicide Herbicide Irrigation Total Planted Area (Hectare) Cost of Fungicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Herbicide Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Number of Household Planted Area (Hectare) Number of Household Maize 3 381,748 148,200 25 0 0 0 400 104 6,937 2,948 20,307 Paddy 40 1,499,692 37,045 135 1,282 67,720,151 52,827 2,498 697 10,728 25,331 76,470 Sorghum 3 6,300 1,976 32 0 0 0 32 10 1,983 1,492 8,820 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3,704 215 4,641 Finger Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 18 29 Wheat 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 22 57 Barley 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cereals 46 1,887,740 40,819 192 1,282 67,720,151 52,827 2,929 810 23,351 30,027 110,324 Cassava 0 0 0 0 0 0 0 0 0 176 168 709 Sweet Potatoes 30 381,748 12,613 56 0 0 0 172 95 12,385 4,906 29,645 Irish Potatoes 0 0 0 0 0 0 0 0 0 114 36 296 Yams 0 0 0 0 0 0 0 118 33 9,268 693 12,967 Cocoyam 0 0 0 0 0 0 0 31 11 2,352 456 5,104 ROOTS & TUBERS 30 381,748 12,613 56 0 0 0 322 140 24,294 6,260 48,722 Mung Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 99 57 381 Cowpeas 6 63,004 9,880 32 0 0 0 0 0 4,283 478 7,175 Green Gram 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,633 342 3,506 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bambaranuts 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Field Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PULSES 6 63,004 9,880 32 0 0 0 0 0 6,015 877 11,063 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Simsim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Groundnuts 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,194 434 2,859 Soya Beans 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,194 434 2,859 Okra 3 121,592 39,520 30 0 0 0 327 33 1,452 313 3,466 Radish 1 45,597 30,875 30 0 0 0 32 5 124 55 404 Turmeric 0 0 0 0 0 0 0 31 6 404 137 848 Bitter Aubergine 0 0 0 0 0 0 0 179 17 639 111 1,414 Onions 0 0 0 0 0 0 0 0 0 63 0 63 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 30 12 56 25 117 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 16 0 16 Cabbage 0 0 0 0 0 0 0 16 2 108 3 141 Tomatoes 32 670,528 20,881 117 0 0 0 649 93 4,058 841 9,264 Spinnach 0 0 0 0 0 0 0 29 1 85 3 144 Carrot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 57 0 57 Chillies 5 167,189 35,750 61 0 0 0 150 15 650 75 1,440 Amaranths 6 427,345 75,601 56 0 0 0 391 38 2,104 156 3,531 Pumpkins 6 42,557 6,916 30 0 0 0 16 2 1,606 309 3,485 Cucumber 22 280,592 12,671 62 0 0 0 216 51 1,301 217 2,233 Egg Plant 17 640,130 36,908 117 0 0 0 686 82 3,023 548 6,667 Water Mellon 0 0 0 0 0 152,699 0 25 5 170 30 338 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Malay 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 93 2,395,529 25,859 503 0 152,699 0 2,780 363 15,916 2,822 33,626 Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 32 3 793 285 2,133 CASH CROPS 0 0 0 0 0 0 0 32 3 793 285 2,133 Total 176 4,728,021 26,936 782 1,282 67,872,850 52,946 6,062 1,316 71,563 40,704 208,727 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 386 5.95 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON - National Crop Input Use Improved Seed Local Seed Insecticide Planted Area (Hectare) Cost of Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Seeds Average cost per hectare Number of Household Planted Area (Hectare) Cost of Insecticide Average cost per hectare Number of Household Maize 518,528 18,066,119,100 34,841 616,274 2,579,507 27,201,296,856 10,545 2,875,519 236,541 2,083,653,939 8,809 280,090 Paddy 36,056 1,021,296,165 28,325 43,900 657,672 16,018,953,183 24,357 872,373 4,631 96,638,224 20,867 9,036 Sorghum 35,221 248,473,107 7,055 45,844 451,607 3,141,599,318 6,956 623,257 874 7,905,804 9,050 2,043 Bulrush Millet 4,757 42,470,036 8,928 4,755 143,753 929,124,942 6,463 179,907 124 1,141,954 9,211 153 Finger Millet 993 11,951,159 12,040 2,524 57,897 604,235,845 10,436 128,768 596 8,441,832 14,155 2,127 Wheat 4,165 278,355,482 66,838 6,826 37,703 1,810,266,140 48,014 64,079 2,688 15,060,104 5,602 2,670 Barley 108 9,268,282 85,627 178 72 1,648,685 22,848 178 144 2,317,071 16,055 267 Cereals 599,827 19,677,933,332 32,806 720,301 3,928,212 49,707,124,968 12,654 4,744,081 245,599 2,215,158,928 9,019 296,387 Cassava 348 15,398,249 44,251 814 7,008 202,869,661 28,949 14,317 12 79,515 6,587 159 Sweet Potatoes 2,605 159,767,191 61,321 10,915 145,846 7,426,590,756 50,921 473,097 1,288 26,791,217 20,806 2,530 Irish Potatoes 7,528 1,457,341,300 193,590 16,832 21,214 2,965,189,332 139,775 56,955 5,637 167,515,877 29,718 12,301 Yams 29 12,351,892 426,346 365 2,236 200,067,113 89,481 14,698 7 27,782 4,023 49 Cocoyam 93 41,324,075 444,131 547 3,742 262,461,305 70,134 30,808 50 851,459 16,916 465 ROOTS & TUBERS 10,603 1,686,182,707 159,023 29,473 180,046 11,057,178,167 61,413 589,875 6,994 195,265,850 27,920 15,503 Mung Beans 719 72,517,388 100,888 406 4,570 244,970,710 53,602 10,824 284 16,041,542 56,444 742 Beans 23,397 1,490,458,169 63,702 60,866 465,360 21,834,582,018 46,920 1,161,637 36,653 550,685,918 15,024 69,111 Cowpeas 2,297 51,228,448 22,301 8,502 55,181 835,373,228 15,139 209,104 6,724 189,543,884 28,191 17,979 Green Gram 416 5,459,125 13,112 1,072 25,526 381,724,699 14,954 74,108 1,273 70,055,873 55,025 2,595 Chich Peas 1,224 58,233,052 47,561 1,677 61,215 1,051,250,188 17,173 43,642 11,345 154,755,926 13,640 7,234 Bambaranuts 1,508 50,214,230 33,298 4,572 35,829 849,396,063 23,707 135,470 120 11,613,652 96,922 513 Field Peas 1,093 67,792,932 62,040 2,417 12,524 552,223,045 44,092 43,611 1,105 17,969,227 16,269 3,916 PULSES 30,655 1,795,903,343 58,585 79,513 660,206 25,749,519,951 39,002 1,678,395 57,503 1,010,666,022 17,576 102,089 Sunflower 48,561 765,010,103 15,754 68,335 284,959 2,964,049,518 10,402 414,166 1,076 18,754,600 17,423 3,477 Simsim 24,782 307,692,419 12,416 31,998 105,952 933,033,461 8,806 184,541 4,085 57,226,218 14,008 6,424 Groundnuts 24,793 963,517,315 38,862 48,477 390,906 12,327,718,169 31,536 821,607 1,318 30,223,992 22,934 2,991 Soya Beans 106 1,618,264 15,310 554 6,927 103,369,911 14,923 15,279 70 1,194,388 17,114 282 Castor Seed 33 651,509 19,760 81 293 5,405,285 18,449 533 0 0 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 159,584 5,630,296,297 35,281 308,471 2,109,449 67,832,616,245 32,157 4,792,916 121,556 2,128,731,242 17,512 217,352 Okra 1,552 55,130,644 35,520 5,835 5,277 81,572,086 15,457 10,260 1,057 28,553,044 27,015 3,761 Radish 151 3,810,084 25,248 277 846 14,944,030 17,658 1,609 7 640,249 85,417 60 Turmeric 26 497,109 19,167 51 1,058 12,880,659 12,170 1,777 290 1,908,360 6,587 159 Bitter Aubergine 443 12,634,463 28,533 3,191 1,585 62,543,596 39,449 12,092 639 85,693,314 134,076 3,803 Onions 2,648 207,058,670 78,199 12,450 3,706 279,094,534 75,312 12,822 2,500 115,487,109 46,197 9,380 Ginger 93 23,357,731 251,603 371 509 125,949,220 247,331 1,513 0 0 0 0 Zukkin 0 0 0 0 12 243,183 19,760 30 0 0 0 0 Star Fruit 0 0 0 0 0 . 0 0 0 0 0 0 Cabbage 2,643 207,988,679 78,700 17,225 635 28,142,538 44,311 7,101 2,026 160,735,683 79,331 12,616 Tomatoes 11,628 475,886,409 40,926 54,673 5,118 214,252,580 41,863 31,042 11,006 769,334,758 69,901 49,209 Spinnach 1,703 78,814,678 46,286 13,913 798 35,577,629 44,574 6,860 1,237 82,172,685 66,449 9,060 Carrot 351 22,147,516 63,185 2,174 109 1,441,151 13,249 436 189 6,264,144 33,078 686 Chillies 1,187 49,879,926 42,011 6,131 416 7,264,551 17,458 3,363 714 64,903,035 90,849 4,730 Amaranths 701 23,936,207 34,165 6,523 1,339 25,619,015 19,127 11,241 282 10,262,239 36,331 3,189 Pumpkins 164 1,121,336 6,839 719 945 20,962,257 22,193 10,336 276 5,607,383 20,335 1,321 Cucumber 589 27,868,765 47,303 2,386 316 6,507,153 20,618 2,073 477 17,732,977 37,166 1,856 Egg Plant 192 3,658,982 19,009 1,418 348 7,249,992 20,806 3,011 216 7,368,533 34,133 1,614 Water Mellon 1,100 26,796,893 24,353 2,414 150 2,158,484 14,417 826 620 18,980,226 30,599 1,732 Cauliflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Malay 0 0 0 0 29 571,524 19,760 71 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 25,170 1,220,588,094 48,493 129,750 23,198 926,974,180 39,960 116,465 21,537 1,375,643,738 63,872 103,176 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 387 5.95 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON - National Cotton 360,024 3,510,745,953 9,751 230,742 85,696 1,082,367,074 12,630 48,764 255,351 4,811,363,398 18,842 162,334 Tobacco 49,139 2,084,659,384 42,424 53,955 11,195 561,058,570 50,117 13,942 34,564 862,043,518 24,941 38,210 Pyrethrum 1,552 65,635,782 42,305 2,881 1,366 146,307,216 107,080 4,667 13 197,782 14,820 66 Jute 18 90,255 4,940 45 0 . 0 0 0 0 0 0 Seaweed 174 2,088,208 12,000 817 233 100,106,245 430,311 986 0 0 0 0 CASH CROPS 410,907 5,663,219,582 13,782 288,440 98,490 1,889,839,104 19,188 68,359 289,928 5,673,604,697 19,569 200,610 Total 1,236,747 35,674,123,355 28,845 1,555,948 6,999,600 ############# 22,453 ######### 743,118 12,599,070,477 16,954 935,118 Cont…. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 388 Cont Table 5.95 ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Planted Area (Hectare) & Number of Households by Input Use and Crop - LONG RAINY SEASON - National Crop Input Use Fungicid e Herbicid e Irrigatio n Total Planted Area (Hectare) Cost of Fungicide Averag e cost per hectare Number of Househol d Planted Area (Hectare ) Cost of Herbicide Averag e cost per hectare Number of Househol d Planted Area (Hectare ) Number of Househol d Planted Area (Hectare) Number of Househol d Maize 22,542 325,767,427 14,452 22,600 52,866 1,455,143,54 5 27,525 55,541 79,732 128,333 3,489,71 6 3,978,358 Paddy 2,334 42,155,134 18,062 4,706 57,003 1,283,158,19 9 22,510 56,221 47,980 68,649 805,677 1,054,884 Sorghum 1,583 23,866,631 15,074 2,255 4,014 24,813,844 6,181 1,322 5,560 8,555 498,860 683,277 Bulrush Millet 92 266,951 2,903 200 68 2,515,404 36,934 396 3,358 4,466 152,151 189,876 Finger Millet 167 4,291,312 25,723 328 253 3,804,867 15,046 341 1,030 4,099 60,936 138,186 Wheat 4,408 127,684,685 28,963 2,300 6,909 166,020,575 24,029 4,220 469 505 56,343 80,599 Barley 54 2,851,779 52,693 89 108 2,272,512 20,995 178 0 0 487 891 Cereals 31,181 526,883,918 16,898 32,477 121,222 2,937,728,94 6 24,234 118,218 138,129 214,607 ####### # 6,126,071 Cassava 115 711,818 6,175 142 12 0 0 81 55 453 7,551 15,966 Sweet Potatoes 325 8,879,603 27,344 755 13 0 0 262 1,119 4,304 151,197 491,864 Irish Potatoes 11,924 776,278,501 65,100 25,579 649 51,223,970 78,959 1,230 2,091 6,816 49,043 119,712 Yams 4 150,236 37,050 100 0 0 0 0 39 234 2,315 15,446 Cocoyam 81 5,965,391 73,286 346 0 0 0 0 184 924 4,151 33,091 ROOTS & TUBERS 12,450 791,985,549 63,614 26,923 674 51,223,970 75,957 1,573 3,488 12,731 214,256 676,079 Mung Beans 239 7,361,167 30,776 701 0 0 0 0 177 480 5,989 13,153 Beans 6,480 208,931,949 32,244 12,690 4,496 99,737,102 22,184 8,708 12,947 43,876 549,333 1,356,890 Cowpeas 444 13,939,850 31,385 937 247 4,745,776 19,177 687 457 2,692 65,351 239,901 Green Gram 97 1,136,469 11,659 241 125 1,239,593 9,898 274 140 872 27,579 79,161 Chich Peas 322 12,226,868 37,914 683 224 2,869,407 12,825 426 330 163 74,661 53,824 Bambaranuts 11 201,549 17,784 112 0 0 0 0 214 890 37,681 141,557 Field Peas 1,038 39,529,660 38,064 2,637 0 0 0 0 222 1,634 15,982 54,214 PULSES 8,633 283,327,513 32,820 18,001 5,092 108,591,878 21,324 10,095 14,486 50,606 776,575 1,938,699 Sunflower 958 59,428,997 62,011 945 675 18,646,059 27,632 1,738 2,007 3,589 338,236 492,249 Simsim 851 13,056,928 15,350 920 271 6,510,354 24,004 528 1,236 1,872 137,177 226,283 Groundnuts 1,537 10,209,611 6,641 2,677 601 9,563,785 15,925 1,137 2,474 7,691 421,629 884,579 Soya Beans 78 1,194,388 15,307 282 12 1,194,388 98,800 119 12 119 7,205 16,637 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 326 614 OIL SEEDS & OIL NUTS 20,690 650,544,950 31,442 40,826 11,743 253,098,341 21,552 23,712 34,701 114,483 ####### # 5,497,760 Okra 735 22,707,650 30,882 1,741 66 3,377,523 50,821 234 884 4,161 9,572 25,992 Radish 1 45,597 30,875 30 25 625,276 24,700 63 12 104 1,044 2,143 Turmeric 0 0 0 0 0 0 0 0 6 31 1,380 2,019 Bitter Aubergine 248 27,998,714 112,92 8 2,734 21 3,678,533 175,16 0 172 1,051 7,221 3,988 29,213 Onions 1,528 95,139,352 62,252 6,170 429 28,411,785 66,152 0 3,093 13,598 13,904 54,421 Ginger 57 3,405,316 59,280 284 0 0 0 1,362 240 584 899 4,114 Zukkin 0 0 0 0 0 0 0 0 12 30 25 61 Star Fruit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cabbage 206 11,859,653 57,696 1,175 171 6,352,181 37,117 0 1,742 12,658 7,422 50,776 Tomatoes 10,458 1,546,300,46 1 147,85 4 43,969 1,283 90,085,200 70,240 1,335 9,801 50,890 49,294 231,118 Spinnach 279 11,627,853 41,748 1,489 150 5,231,495 34,867 5,438 1,542 12,505 5,708 49,264 Carrot 92 9,346,686 101,53 6 433 149 8,639,170 57,795 1,078 293 1,551 1,183 6,358 Chillies 438 99,033,250 225,94 5 3,109 65 2,833,136 43,796 429 1,009 5,763 3,830 23,525 Amaranths 365 3,591,605 9,829 646 58 1,952,150 33,723 525 1,169 8,658 3,914 30,782 Pumpkins 144 853,126 5,940 574 50 852,934 17,091 206 291 2,377 1,868 15,534 Cucumber 401 13,124,049 32,696 1,327 198 5,734,441 29,023 228 537 2,281 2,518 10,151 Egg Plant 100 4,038,105 40,451 858 19 5,295,552 281,94 5 244 184 1,945 1,059 9,090 Water Mellon 469 7,184,245 15,328 959 39 576,343 14,610 169 666 1,991 3,045 8,091 Cauliflower 0 0 0 0 0 110 0 0 110 Malay 0 1,856,255,66 1 0 0 0 0 0 0 0 29 71 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 389 FRUITS & VEGETABLE S 15,522 3,712,511,32 2 239,17 5 65,500 2,724 163,645,717 60,081 11,592 22,532 126,350 110,683 552,833 Cotton 5,718 127,187,158 22,244 3,961 1,246 26,392,681 21,183 1,011 7,816 5,477 715,850 452,290 Tobacco 7,121 0 0 7,502 5,390 121,294,553 22,503 6,562 3,656 7,133 111,065 127,304 Pyrethrum 3 0 0 66 0 0 0 0 176 238 3,111 7,918 Jute 0 219,833,072 0 0 0 0 0 0 0 0 18 45 Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 3 32 410 1,834 CASH CROPS 12,842 347,020,230 27,022 11,530 6,636 147,687,234 22,256 7,573 11,651 12,879 830,454 589,391 Total 101,318 6,312,273,48 3 62,302 195,256 148,092 3,661,976,08 6 24,728 172,763 224,988 531,656 ####### # ######## # APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 390 PERMANENT CROPS APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 391 5.3.5: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Cashewnut Banana Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Dodoma 116 46 116 9 232 55 46 37 1,031 285 1,014 215 2,044 500 402 3,513 Arusha 43 17 0 . 43 17 17 1 10,808 3,215 25,124 5,724 32,231 8,939 8,109 59,651 Kilimanjaro 0 . 0 . 0 . . 36,426 11,193 126,162 40,168 147,774 51,361 43,680 202,567 Tanga 7,157 4,614 15,749 27,655 17,577 32,269 4,706 5,047 20,171 6,998 33,579 4,415 41,464 11,412 9,604 43,010 Morogoro 289 50 1,392 367 1,392 417 46 41 15,652 5,726 27,223 5,044 37,278 10,770 8,355 41,010 Pwani 21,937 22,154 40,511 86,959 56,037 109,112 23,987 21,549 5,302 1,589 16,028 2,891 18,958 4,479 3,490 14,935 Dar es Salaam 2,702 1,055 6,456 3,712 6,939 4,767 2,021 1,956 2,354 426 5,449 654 6,526 1,080 924 3,557 Lindi 36,986 50,878 36,729 72,137 68,058 123,015 43,468 34,585 2,289 925 6,327 1,532 8,119 2,457 1,584 4,110 Mtwara 66,121 76,048 66,280 109,131 123,558 185,179 71,447 63,490 1,295 426 2,450 164 3,592 590 489 2,990 Ruvuma 24,693 44,592 15,082 29,776 37,626 74,368 53,612 7,749 11,778 3,383 27,865 4,737 38,692 8,119 4,216 37,523 Iringa 0 . 66 181 66 181 . 277 8,847 1,833 13,203 1,061 19,840 2,894 1,842 8,325 Mbeya 339 160 1,693 1,857 1,806 2,017 138 221 41,847 12,042 80,486 20,418 110,652 32,459 23,103 170,787 Singida 111 88 0 . 111 88 88 3 770 918 1,990 532 2,329 1,450 235 19,805 Tabora 0 . 0 . 0 . . - 1,546 310 2,803 129 4,141 439 378 804 Rukwa 0 . 0 . 0 . . - 5,266 2,620 2,674 128 7,363 2,747 1,965 15,309 Kigoma 0 . 0 . 0 . . - 19,980 5,138 23,906 4,770 41,608 9,908 7,063 46,779 Shinyanga 0 . 0 . 0 . . - 2,347 523 1,542 127 3,321 650 623 1,275 Kagera 0 . 0 . 0 . . - 46,786 17,041 285,392 101,031 313,849 118,072 69,221 1,093,395 Mwanza 0 . 53 10 53 10 . 27 4,662 2,933 24,647 695 28,216 3,629 746 11,736 Mara 0 . 0 . 0 . . - 3,338 952 2,170 394 5,508 1,346 1,184 11,323 Manyara 0 . 316 23 316 23 3 16 1,600 175 3,980 105 5,319 281 132 2,826 MAINLAND 160,494 199,702 184,443 331,817 313,814 531,519 199,579 134,998 244,094 78,650 714,016 194,933 878,824 273,583 187,346 1,795,231 North Unguja 0 . 0 . 0 . . . 6,297 1,425 5,837 1,228 10,906 2,653 2,284 8,036 South Unguja 0 . 0 . 0 . . . 3,596 1,140 8,201 1,602 11,068 2,742 2,307 14,085 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 392 5.3.5: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Cashewnut Banana Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Urban West 0 . 0 . 0 . . . 3,674 878 6,405 1,215 9,451 2,093 1,781 10,086 North Pemba 29 6 29 2 58 7 . 1 7,760 1,774 6,165 998 13,421 2,771 2,666 18,430 South Pemba 0 . 0 . 0 . . . 11,870 3,464 8,214 2,191 19,295 5,654 4,973 43,702 ZANZIBAR 29 6 29 2 58 7 0 1 33,198 8,680 34,823 7,233 64,141 15,913 14,011 94,339 NATIONAL 160,523 199,707 184,472 331,819 313,872 531,526 199,579 134,998 277,291 87,330 748,839 202,166 942,965 289,496 201,357 1,889,570 Cont…….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 393 Cont. Table 5.3.6: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Cloves Other Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Permanent Monocrop (ha) Area of Permanent Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of Household Area Number of Household Area Number of Household Area Area tons Dodoma 0 . 0 . 0 . . . 8,656 3229.02 8,656 2058.9 8,656 5287.9 4686.37 6,600 Arusha 0 . 0 . 0 . . . 16,504 206.591 16,504 2115.39 16,504 2322 1642.65 7,051 Kilimanjaro 0 . 0 . 0 . . . 62,698 1369.74 62,698 6256.61 62,698 7626.4 4375.97 12,026 Tanga 1,611 140 3,421 4,873 3,421 5,012 683 204 96,492 17,606 96,492 36,746 96,492 54,351 34,796 82,054 Morogoro 842 484 842 4956.2 842 5,440 1,088 442 50,123 8,219 50,123 10695.9 50,123 18,915 11,459 38,175 Pwani 0 . 0 . 0 . . . 112,304 28362.7 112,304 37785.2 112,304 66148 53513.4 168,449 Dar es Salaam 0 . 0 . 0 . . . 22,514 3222.96 22,514 4029.73 22,514 7252.7 5768.21 15,599 Lindi 0 . 0 . 0 . . . 33,967 5782.81 33,967 11651.6 33,967 17434 15306.6 23,339 Mtwara 0 . 0 . 0 . . . 116,488 31783.7 116,488 28305.2 116,488 60089 48713.1 68,511 Ruvuma 0 . 0 . 0 . . . 115,762 36646.8 115,762 29402.6 115,762 66049 49822.5 105,331 Iringa 0 . 0 . 0 . . . 36,124 4944.16 36,124 2548.93 36,124 7493.1 5489.15 17,902 Mbeya 0 . 0 . 0 . . . 80,371 11602.5 80,371 10999.2 80,371 22602 13884.7 47,674 Singida 0 . 0 . 0 . . . 4,557 1473.01 4,557 3237.04 4,557 4710 1196.92 3,453 Tabora 0 . 0 . 0 . . . 48,673 18712.5 48,673 4385.86 48,673 23098 18984.5 30,793 Rukwa 0 . 0 . 0 . . . 39,622 18274 39,622 4394.35 39,622 22668 18359.7 51,444 Kigoma 0 . 0 . 0 . . . 113,919 39030.2 113,919 12985.2 113,919 52015 40705 91,596 Shinyanga 0 . 0 . 0 . . . 45,518 16514.2 45,518 2781.11 45,518 19295 16511.4 22,821 Kagera 0 . 0 . 0 . . . 350,935 28151.3 350,935 34739.4 350,935 62891 40423.7 169,257 Mwanza 0 . 0 . 0 . . . 221,759 50087.9 221,759 57854.4 221,759 107942 91286.3 173,450 Mara 0 . 0 . 0 . . . 130,272 77361.4 130,272 18754.1 130,272 96115 90493.4 182,897 Manyara 0 . 0 . 0 . . . 9,606 154.414 9,606 602.181 9,606 756.59 301.844 2,424 MAINLAND 2,454 623 4,263 9,829 4,263 10,452 1,771 646 1,716,865 402,735 1,716,865 322,329 1,716,865 725,064 567,721 1,320,844 North Unguja 153 20 730 436 730 456 93 136 26,103 5,045 26,103 2,994 26,103 8,038 7,598 21,217 South Unguja 30 4 334 285 334 289 33 32 23,994 1,979 23,994 4,631 23,994 6,609 4,851 17,038 Urban West 94 31 565 261 597 292 58 819 18,871 2,153 18,871 2,406 18,871 4,559 3,800 12,931 North Pemba 1,283 470 1,913 1,563 3,061 2,033 1,130 2,864 31,631 8,551 31,631 4,350 31,631 12,902 12,189 43,791 South Pemba 1,951 858 1,708 1,044 3,418 1,902 1,162 4,157 28,840 7,975 28,840 2,935 28,840 10,911 10,832 41,123 ZANZIBAR 3,511 1,383 5,250 3,590 8,139 4,972 2,477 8,007 129,439 25,702 129,439 17,316 129,439 43,019 39,271 136,100 NATIONAL 5,965 2,006 9,513 13,418 12,402 15,425 4,248 8,654 1,846,305 428,438 1,846,305 339,645 1,846,305 768,082 606,991 1,456,944 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 394 Cont. Table 5.3.6: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Coffee Mango Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Dodoma 0 . 0 . 0 . . 776 138 1,616 146 2,023 284 226 896 Arusha 2,506 620 14,567 4,827 15,736 5,447 5,044 7,598 132 3 3,247 278 3,247 281 198 1,067 Kilimanjaro 12,171 3,653 96,474 37,971 104,061 41,624 30,556 16,352 937 109 13,258 1,844 13,474 1,952 762 1,760 Tanga 1,531 234 2,016 422 3,134 656 571 436 4,833 974 15,655 7,195 16,851 8,169 3,620 18,074 Morogoro 576 303 1,013 443 1,292 746 688 156 3,976 725 20,048 2,687 22,859 3,412 1,604 18,847 Pwani 0 . 0 . 0 . . 2,708 710 17,601 7,109 19,264 7,819 4,525 9,116 Dar es Salaam 0 . 0 . 0 . . 2,873 418 5,973 1,382 6,876 1,800 1,295 5,557 Lindi 0 . 0 . 0 . . 552 119 4,914 2,847 5,309 2,966 891 3,852 Mtwara 0 . 0 . 0 . . 615 91 1,821 349 2,075 440 287 1,116 Ruvuma 21,604 13,096 16,020 17,638 37,005 30,734 18,354 22,640 3,691 1,187 11,700 1,722 14,553 2,909 1,158 19,217 Iringa 1,637 346 1,604 536 3,176 882 684 244 1,201 1,408 3,749 1,068 4,382 2,476 836 1,942 Mbeya 52,244 33,124 34,918 30,169 79,175 63,293 46,245 30,626 3,054 3,331 13,201 2,709 15,371 6,040 379 6,119 Singida 0 . 0 . 0 . . 880 294 2,403 2,059 2,965 2,354 737 4,245 Tabora 0 . 0 . 0 . . 2,565 693 5,995 1,027 8,045 1,720 820 10,552 Rukwa 47 19 0 . 47 19 19 1 803 370 2,777 232.744 3,227 603 430 2,092 Kigoma 1,887 784 9,148 3,637 11,035 4,422 2,683 4,090 270 32 505 65 775 97 78 791 Shinyanga 0 . 0 . 0 . . 7,779 2,524 14,136 1,604 18,318 4,129 2,082 15,134 Kagera 18,729 4,518 215,143 43,431 223,137 47,949 26,840 101,561 6,708 2,257 69,685 6,320 71,304 8,577 3,046 21,478 Mwanza 92 4 553 19.2776 645 23 4 99 3,184 592 39,821 5,298 41,459 5,890 581 37,804 Mara 3,080 1,240 420 16 3,500 1,256 1,255 2,448 171 12 731 21.7321 901 34 12 114 Manyara 0 . 0 . 0 . . 0 . 2,700 167 2,700 167 5 517 MAINLAND 116,105 57,943 391,877 139,107 481,943 197,050 132,942 186,250 47,706 15,987 251,533 46,130 275,979 62,116 23,572 180,291 North Unguja - . - . - . . 556 85 2,164 441 2,493 526 264 1,241 South Unguja - . - . - . . 381 45 3,638 955 3,684 1,000 551 4,626 Urban West - . - . - . . 314 56 1,790 247 1,915 303 182 1,120 North Pemba - . - . - . . 315 62 1,365 264 1,654 326 224 2,454 South Pemba - . - . - . . 142 14 497 47 640 61 40 670 ZANZIBAR 0 0 0 0 0 0 0 1,708 261 9,454 1,955 10,386 2,216 1,260 10,111 NATIONAL 116,105 57,943 391,877 139,107 481,943 197,050 132,942 - 49,414 16,247 260,987 48,085 286,365 64,332 24,832 190,402 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 395 Cont. Table 5.3.6: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Pigeon pea Coconut Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Dodoma 22,108 10,594 2,443 2,562 24,329 13,156 13,156 5,994 0 0 0 0 0 0 0 0 Arusha 8,015 2,945 6,681 2,493 14,455 5,438 5,335 3,462 0 . 315 44 315 44 36 61 Kilimanjaro 1,502 306 3,198 1,582 4,450 1,888 699 317 103 41 138 23 190 63 63 45 Tanga 1,714 1,018 754 352 2,348 1,370 1,345 752 11,563 7,615 24,471 20,503 28,085 28,118 14,506 32,195 Morogoro 3,895 1,768 4,966 1,812 8,242 3,581 3,188 1,387 4,728 1,197 15,802 4,365 19,258 5,562 2,665 4,803 Pwani 2,323 1,397 5,730 2,038 8,053 3,435 2,699 757 10,351 7,241 32,025 35,975 38,707 43,215 20,459 30,598 Dar es Salaam 773 77 720 53 1,380 130 105 80 3,326 775 9,300 3,423 10,252 4,198 2,888 7,823 Lindi 17,763 5,340 24,995 10,522 40,405 15,862 13,597 6,903 9,686 13,206 11,190 10,549 19,519 23,755 14,101 21,938 Mtwara 13,609 3,996 13,018 3,709 25,913 7,705 7,452 4,205 4,843 2,614 3,125 972 7,451 3,586 2,448 7,473 Ruvuma 2,713 615 10,198 16,070 12,385 16,685 3,858 1,176 1,416 437 2,719 263 4,003 700 577 512 Iringa 138 19 66 6 204 26 26 9 0 . 109 3 109 3 . 1 Mbeya 191 29 656 33 847 61 61 55 397 302 848 2,179 848 2,481 12 467 Singida 0 . 0 . 0 . . 0 . 0 . 0 . . Tabora 0 . 0 . 0 . . 40 8 394 60 434 68 52 21 Rukwa 0 . 0 . 0 . . 0 . 225 5 225 5 . 0 Kigoma 7,194 1,026 3,847 1,121 10,617 2,147 1,349 534 146 14 0 . 146 14 14 0 Shinyanga 1,048 388 599 216 1,647 604 604 276 0 . 0 . 0 . . Kagera 378 66 1,081 211 1,311 278 102 154 0 . 0 . 0 . . Mwanza 53 10 0 . 53 10 10 1 92 4 276 2 276 6 . 170 Mara 0 . 0 . 0 . . 0 . 0 . 0 . . Manyara 12,263 6,590 34,057 31,817 46,171 38,407 23,374 18,296 0 . 0 . 0 . . MAINLAND 95,680 36,186 113,009 74,596 202,810 110,782 76,959 44,358 46,689 33,454 100,938 78,364 129,820 111,818 57,822 106,105 North Unguja 2,118 470 2,395 723 4,324 1,193 982 395 734 238 3,119 1,673 3,581 1,911 612 2,093 South Unguja 635 89 1,342 287 1,944 376 281 172 549 143 5,422 1,731 5,637 1,875 876 2,590 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 396 Cont. Table 5.3.6: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Pigeon pea Coconut Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Urban West 63 6 157 4 220 10 6 18 471 145 2,920 1,129 3,046 1,274 539 2,473 North Pemba 0 . 0 . 0 . . 2,843 1,024 4,567 1,368 6,994 2,392 1,923 5,546 South Pemba 0 . 0 . 0 . . 945 248 1,713 357 2,605 606 453 1,811 ZANZIBAR 2,816 565 3,894 1,014 6,488 1,580 1,269 584 5,542 1,799 17,742 6,259 21,861 8,058 4,403 14,514 NATIONAL 98,496 36,751 116,903 75,611 209,299 112,362 78,228 44,942 52,232 35,252 118,680 84,623 151,681 119,876 62,225 120,619 Cont…….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 397 Cont. Table 5.3.6: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Orange Sisal Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Dodoma 222 44 444 93 666 137 133 837 0 . 0 . 0 . . . Arusha 71 28 2,504 183 2,504 211 204 1,296 0 . 119 35 119 35 35 31 Kilimanjaro 0 . 3,094 157 3,094 157 148 171 0 . 0 . 0 . . . Tanga 18,423 13,538 23,580 22,102 31,771 35,640 24,264 61,922 0 . 0 . 0 . . . Morogoro 3,025 855 11,361 3,727 12,469 4,582 2,112 13,349 0 . 0 . 0 . . . Pwani 5,178 1,863 24,134 9,260 27,099 11,123 7,915 44,856 0 . 0 . 0 . . . Dar es Salaam 2,227 433 6,441 1,642 7,069 2,075 1,767 3,998 0 . 0 . 0 . . . Lindi 874 390 5,743 1,565 6,414 1,955 1,129 9,113 0 . 0 . 0 . . . Mtwara 1,483 410 3,721 362 4,583 772 454 6,873 0 . 0 . 0 . . . Ruvuma 1,778 255 5,985 467 7,433 722 352 5,209 0 . 0 . 0 . . . Iringa 450 366 1,812 134 2,190 500 113 734 0 . 0 . 0 . . . Mbeya 79 0 5,116 470 5,195 470 63 3,520 0 . 0 . 0 . . . Singida 0 . 412 1,174 412 1,174 15 348 0 . 0 . 0 . . . Tabora 873 65 2,651 317 3,315 382 320 2,939 0 . 0 . 0 . . . Rukwa 402 175 718 216 943 391 275 522 0 . 0 . 0 . . . Kigoma 0 . 262 66 262 66 26 68 0 . 0 . 0 . . . Shinyanga 4,196 1,022 6,505 679 8,915 1,701 1,025 3,945 0 . 0 . 0 . . . Kagera 1,450 271 13,623 789 14,031 1,061 480 4,700 0 . 0 . 0 . . . Mwanza 514 88 22,575 1,949 22,904 2,037 264 20,656 0 . 0 . 0 . . . Mara 255 68 957 192 1,213 260 69 998 0 . 0 . 0 . . . Manyara 103 5 2,728 153 2,832 158 11 531 0 . 0 . 0 . . . MAINLAND 41,602 19,878 144,365 45,697 165,315 65,575 41,141 186,584 0 . 119 35 119 35 35 31 North Unguja 425 54 2,004 235 2,175 289 183 1,047 0 . 0 . 0 . . . South Unguja 351 121 4,537 1,137 4,675 1,258 664 6,086 0 . 0 . 0 . . . Urban West 345 88 2,167 290 2,355 377 240 2,690 0 . 0 . 0 . . . North Pemba 26 5 187 340 187 345 50 224 0 . 0 . 0 . . . South Pemba 214 24 540 82 754 106 88 892 0 . 0 . 0 . . . ZANZIBAR 1,361 292 9,434 2,083 10,146 2,375 1,224 10,938 0 . 0 . 0 . . . NATIONAL 42,964 20,170 153,800 47,780 175,460 67,950 42,335 197,522 0 . 119 35 119 35 35 31 Cont…….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 398 Cont. Table 5.3.6: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Sugar Cane Palm Oil Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Dodoma 2,672 789 364 85 3,037 874 729 13,167 0 . 0 . 0 . . . Arusha 71 28 207 40 279 69 67 43 0 . 0 . 0 . . . Kilimanjaro 1,579 622 2,322 181 3,310 804 776 7,223 0 . 0 . 0 . . . Tanga 4,094 1,071 4,181 679 7,093 1,750 1,643 17,944 0 . 0 . 0 . . . Morogoro 7,783 11,818 2,353 397 9,679 12,215 11,554 57,896 1,104 149 4,097 393 4,474 542 219 587 Pwani 256 72 526 116 723 188 162 1,201 479 129 3,546 511 3,655 640 485 774 Dar es Salaam 279 47 365 19 502 67 67 565 552 76 918 158 986 234 197 54 Lindi 334 250 494 143 827 393 233 234 0 . 0 . 0 . . . Mtwara 0 . 316 184 316 184 80 1 0 . 0 . 0 . . . Ruvuma 4,956 1,307 1,580 364 6,212 1,671 1,426 15,759 0 . 0 . 0 . . . Iringa 1,813 259 2,144 214 3,414 473 340 4,297 0 . 0 . 0 . . . Mbeya 2,932 922 2,377 474 5,196 1,396 1,168 17,418 1,467 250 20,941 2,212 22,070 2,461 1,004 3,705 Singida 499 194 648 860 1,147 1,055 242 4,511 0 . 0 . 0 . . . Tabora 645 180 0 . 645 180 81 158 1,069 348 1,230 243 1,953 592 408 201 Rukwa 2,070 1,277 545 124 2,568 1,401 1,076 26,826 0 . 1,126 54 1,126 54 . 23 Kigoma 425 63 146 58 571 120 120 22 10,298 7,255 5,996 3,256 15,944 10,512 9,432 6,140 Shinyanga 860 176 134 5 860 181 168 2,057 129 13 270 37.8204 400 51 5 10 Kagera 1,427 411 10,764 360 11,430 770 528 8,759 608 52 8,580 226 8,580 278 70 663 Mwanza 2,354 824 1,899 165 4,253 989 858 6,871 0 . 2,413 47.9097 2,413 47.91 11 61 Mara 387 151 0 . 387 151 151 1,446 0 . 0 . 0 . . . Manyara 474 142 316 9.92215 790 152 142 100 0 . 0 . 0 . . . MAINLAND 35,909 20,604 31,681 4,479 63,238 25,083 21,614 186,500 15,707 8,272 49,118 7,139 61,601 15,411 11,830 12,217 North Unguja 133 24 57 14 190 38 36 262 0 . 0 . 0 . . . South Unguja 290 150 231 33 444 183 170 2,176 0 . 0 . 0 . . . Urban West 31 2 63 8 94 9 9 65 0 . 0 . 0 . . . North Pemba 117 63 51 29 168 92 61 668 0 . 0 . 0 . . . South Pemba 112 19 116 12 228 31 31 476 0 . 0 . 0 . . . ZANZIBAR 683 257 518 96 1,124 353 307 3,647 0 . 0 . 0 . . . NATIONAL 36,592 20,861 32,199 4,574 64,362 25,436 21,921 190,147 15,707 8,272 49,118 7,139 61,601 15,411 11,830 12,217 Cont…….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 399 Cont. Table 5.3.6: PERMANENT CROPS: Mono and Mixed Crops by Area Planted, Area Harvested and Quantity Harvested, Type of Planting Crops and Region - NATIONAL Regions Tea Area of Plants/Trees/Bushes in Mono Crop (ha) Area Covered by Permanent Crop in Mixed Crop (ha) Total Area Planted (ha) Mono+Mixed Area Area harvested (ha) Quantity harvested (tons) Number of households Area Number of households Area Number of households Area Area tons Dodoma 0 . 0 . 0 . . . Arusha 0 . 0 . 0 . . . Kilimanjaro 0 . 0 . 0 . . . Tanga 3,885 1,307 1,109 515 4,298 1,823 1,662 9,841 Morogoro 0 . 0 . 0 . . . Pwani 0 . 0 . 0 . . . Dar es Salaam 0 . 0 . 0 . . . Lindi 0 . 0 . 0 . . . Mtwara 0 . 0 . 0 . . . Ruvuma 0 . 0 . 0 . . . Iringa 5,379 2,042 0 . 5,379 2,042 1,985 19,624 Mbeya 3,469 1,394 4,398 1,269 7,664 2,663 2,474 13,886 Singida 0 . 0 . 0 . . . Tabora 0 . 0 . 0 . . . Rukwa 0 . 0 . 0 . . . Kigoma 0 . 0 . 0 . . . Shinyanga 0 . 0 0 0 0 0 0 Kagera 0 . 333 66 333 66 66 194 Mwanza 0 . 0 . 0 . . . Mara 0 . 140 14 140 14 14 - Manyara 0 . 0 . 0 . . . MAINLAND 12,734 4,744 6,100 2,052 17,933 6,796 6,388 43,588 North Unguja 0 . 0 . 0 . . . South Unguja 0 . 0 . 0 . . . Urban West 0 . 0 . 0 . . . North Pemba 0 . 0 . 0 . . . South Pemba 0 . 0 . 0 . . . ZANZIBAR 0 . 0 . 0 . . . NATIONAL 12,734 4,744 6,100 2,052 17,933 6,796 6,388 43,588 Cont…….. APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 400 ACCESS TO EQUIPMENTS APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 401 6.1.1 ACCESS TO EQUIPMENT: Number of Agriculture Households that used Agricultural Equipment/Asset by type and Region for 2007/08 agriculture year Region Equipment/Asset Name Total number of Agricultural Households Cow Donkey Thrasher Power tiller Rigder Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 38,024 10.6 14,918 4.2 2,214 0.6 1,264 0.4 1,046 0.3 358,969 Arusha 45,584 22.2 33,438 16.3 3,388 1.6 809 0.4 1,038 0.5 205,547 Kilimanjaro 17,442 7.2 3,962 1.6 22,210 9.2 865 0.4 697 0.3 242,708 Tanga 10,180 3.1 1,876 0.6 983 0.3 480 0.1 294 0.1 330,779 Morogoro 4,712 1.6 1,649 0.6 1,490 0.5 1,001 0.3 795 0.3 298,421 Pwani 2,609 1.5 548 0.3 201 0.1 181 0.1 220 0.1 174,523 Dar es Salaam 1,391 4.0 0 0.0 75 0.2 37 0.1 75 0.2 35,160 Lindi 436 0.3 153 0.1 306 0.2 76 0.0 76 0.0 166,898 Mtwara 1,363 0.5 640 0.3 371 0.1 854 0.3 124 0.0 249,373 Ruvuma 2,174 1.0 463 0.2 1,402 0.7 712 0.3 420 0.2 210,281 Iringa 23,438 7.6 3,733 1.2 675 0.2 748 0.2 1,255 0.4 306,629 Mbeya 42,928 9.4 5,225 1.1 2,204 0.5 1,943 0.4 1,886 0.4 454,824 Singida 45,494 21.0 14,750 6.8 554 0.3 535 0.2 1,461 0.7 216,992 Tabora 38,076 13.2 3,501 1.2 681 0.2 445 0.2 6,183 2.1 288,447 Rukwa 19,399 8.6 3,524 1.6 447 0.2 543 0.2 2,416 1.1 226,250 Kigoma 2,362 1.0 212 0.1 666 0.3 0 0.0 425 0.2 225,171 Shinyanga 112,483 23.2 5,194 1.1 397 0.1 1,029 0.2 2,115 0.4 485,212 Kagera 8,714 2.1 582 0.1 1,019 0.3 1,556 0.4 688 0.2 405,910 Mwanza 54,958 13.8 1,653 0.4 566 0.1 657 0.2 2,315 0.6 398,993 Mara 48,746 21.5 7,368 3.2 520 0.2 418 0.2 3,853 1.7 226,731 Manyara 59,168 29.8 19,087 9.6 2,182 1.1 456 0.2 1,145 0.6 198,513 MAINLAND 579,681 10.2 122,478 2.1 42,550 0.7 14,608 0.3 28,525 0.5 5,706,329 North Unguja 1,202 4.0 51 0.2 139 0.5 145 0.5 25 0.1 30,354 South Unguja 1,658 8.2 91 0.5 16 0.1 16 0.1 61 0.3 20,259 Urban West 1,225 6.6 63 0.3 0 0.0 94 0.5 0 0.0 18,651 North Pemba 1,729 5.3 183 0.6 139 0.4 84 0.3 84 0.3 32,895 South Pemba 2,035 6.8 142 0.5 31 0.1 111 0.4 0 0.0 30,034 ZANZIBAR 7,849 5.9 530 0.4 325 0.2 451 0.3 170 0.1 132,193 NATIONAL 587,530 10.1 123,009 2.1 42,876 0.7 15,059 0.3 28,696 0.5 5,838,523 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 402 Cont. 6.1.2 ACCESS TO EQUIPMENT: Number of Agricultural Equipment/Asset owned by type and Region for 2007/08 agriculture year Region Equipment/Asset Name Cow Donkey Thrasher Power tiller Rigder Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 280,953 10.9 56,640 2.2 14,456 0.6 13,146 0.5 3,699 0.1 Arusha 195,157 11.9 103,630 6.3 14,224 0.9 12,646 0.8 2,067 0.1 Kilimanjaro 43,605 2.6 9,398 0.6 25,662 1.5 7,479 0.4 5,320 0.3 Tanga 53,329 2.9 8,665 0.5 16,774 0.9 6,001 0.3 1,799 0.1 Morogoro 50,909 2.7 7,409 0.4 14,789 0.8 4,053 0.2 3,743 0.2 Pwani 11,874 1.3 6,364 0.7 312 0.0 2,888 0.3 1,879 0.2 Dar es Salaam 5,036 2.8 . . 857 0.5 75 0.0 75 0.0 Lindi 1,774 0.2 2,787 0.3 7,720 0.9 152 0.0 2,278 0.3 Mtwara 10,785 0.9 7,065 0.6 742 0.1 12,875 1.0 3,723 0.3 Ruvuma 10,187 0.8 7,989 0.6 23,682 1.7 8,137 0.6 9,172 0.7 Iringa 114,586 4.8 13,026 0.5 1,343 0.1 10,579 0.4 4,674 0.2 Mbeya 163,987 5.5 24,885 0.8 30,025 1.0 11,794 0.4 13,881 0.5 Singida 209,654 10.9 40,395 2.1 2,987 0.2 7,221 0.4 6,800 0.4 Tabora 360,375 12.3 21,417 0.7 8,215 0.3 1,851 0.1 13,408 0.5 Rukwa 123,705 6.8 13,641 0.7 8,717 0.5 10,790 0.6 7,197 0.4 Kigoma 13,975 1.2 425 0.0 14,387 1.2 . . 425 0.0 Shinyanga 823,502 15.2 20,591 0.4 5,284 0.1 10,741 0.2 13,720 0.3 Kagera 67,124 3.1 5,243 0.2 4,704 0.2 13,832 0.6 2,115 0.1 Mwanza 418,523 11.9 10,374 0.3 4,703 0.1 10,940 0.3 3,453 0.1 Mara 338,457 15.2 17,293 0.8 9,595 0.4 5,047 0.2 5,058 0.2 Manyara 286,065 14.7 48,700 2.5 11,399 0.6 2,823 0.1 6,118 0.3 MAINLAND 3,583,562 8 425,935 1 220,575 1 153,070 0 110,603 0 North Unguja 4,918 3.9 534 0.4 1,621 1.3 2,879 2.3 763 0.6 South Unguja 6,355 7.7 790 1.0 32 0.0 162 0.2 1,338 1.6 Urban West 4,176 5.8 63 0.1 . . 754 1.0 . . North Pemba 5,404 4.2 831 0.6 1,958 1.5 986 0.8 986 0.8 South Pemba 4,868 3.7 985 0.7 62 0.0 1,592 1.2 . . ZANZIBAR 25,721 5 3,203 1 3,674 1 6,373 1 3,087 1 NATIONAL 3,609,282 8.3 429,139 1.0 224,249 0.5 159,443 0.4 113,690 0.3 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 403 6.2.1 ACCESS TO EQUIPMENT: Number of Agricultural Households that Used Tractors/Draft animals to cultivate Land By Type and Region for 2007/08 agriculture year Region Oxen Bulls Cows Donkeys Tractor Power Tiller Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 106,631 64.3 28,885 17.4 2,530 1.5 10,010 6.0 16,097 9.7 1,736 1.0 Arusha 73,522 56.0 22,226 16.9 3,185 2.4 10,015 7.6 21,399 16.3 952 0.7 Kilimanjaro 13,685 22.3 1,809 3.0 521 0.8 8,299 13.5 35,965 58.7 1,000 1.6 Tanga 2,740 41.2 625 9.4 140 2.1 328 4.9 2,779 41.8 36 0.5 Morogoro 16,654 22.4 1,546 2.1 314 0.4 13,457 18.1 41,012 55.2 1,302 1.8 Pwani 553 31.1 29 1.6 87 4.9 45 2.5 1,019 57.3 45 2.5 Dar es Salaam 298 71.0 37 8.9 0 0.0 42 10.1 42 10.1 0 0.0 Lindi 282 13.2 155 7.2 0 0.0 79 3.7 1,624 75.9 0 0.0 Mtwara 153 16.7 0 0.0 0 0.0 0 0.0 764 83.3 0 0.0 Ruvuma 132 35.2 81 21.8 30 7.9 132 35.2 0 0.0 0 0.0 Iringa 77,894 77.2 11,287 11.2 7,661 7.6 1,541 1.5 2,311 2.3 169 0.2 Mbeya 121,247 81.2 17,400 11.7 3,303 2.2 1,754 1.2 3,778 2.5 1,766 1.2 Singida 100,389 70.6 27,871 19.6 3,871 2.7 8,123 5.7 1,640 1.2 396 0.3 Tabora 119,313 84.9 16,459 11.7 3,481 2.5 1,153 0.8 142 0.1 0 0.0 Rukwa 87,113 92.3 3,943 4.2 2,295 2.4 787 0.8 225 0.2 0 0.0 Kigoma 717 71.0 292 29.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Shinyanga 248,353 72.8 59,834 17.5 25,722 7.5 3,079 0.9 3,829 1.1 364 0.1 Kagera 7,864 88.3 610 6.9 351 3.9 0 0.0 78 0.9 0 0.0 Mwanza 99,033 79.5 16,682 13.4 7,961 6.4 159 0.1 790 0.6 0 0.0 Mara 65,045 49.9 48,098 36.9 15,684 12.0 1,201 0.9 344 0.3 0 0.0 Manyara 88,635 47.5 49,908 26.8 3,262 1.7 14,004 7.5 30,108 16.1 576 0.3 MAINLAND 1,230,251 66 307,779 17 80,399 4 74,207 4 163,946 9 8,344 0 North Unguja 51 1.3 0 0.0 0 0.0 556 14.4 3,129 81.0 126 3.3 South Unguja 16 0.9 61 3.4 61 3.4 122 6.7 1,459 80.6 91 5.0 Urban West 157 15.2 126 12.1 0 0.0 31 3.0 628 60.6 94 9.1 North Pemba 0 0.0 0 0.0 0 0.0 260 26.2 732 73.8 0 0.0 South Pemba 0 0.0 0 0.0 0 0.0 142 9.8 1,289 88.4 27 1.8 ZANZIBAR 224 2 186 2 61 1 1,111 12 7,237 79 338 4 NATIONAL 1,230,475 65.66 307,965 16.43 80,459 4.29 75,318 4.02 171,183 9.13 8,682 0.46 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 404 6.2.2 ACCESS TO EQUIPMENT: Number of Tractors/Draft animals Owned by Type and Region for 2007/08 agriculture year Region Oxen Bulls Cows Donkeys Tractor Power Tiller Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 167,992 38.08 77,346 17.53 159,925 36.25 31,618 7.17 1,478 0.33 2,839 0.64 Arusha 139,236 31.85 63,123 14.44 157,686 36.07 64,080 14.66 10,106 2.31 2,906 0.66 Kilimanjaro 13,315 36.77 3,256 8.99 4,281 11.82 3,387 9.36 9,475 26.17 2,493 6.89 Tanga 5,800 46.75 2,098 16.91 4,265 34.37 103 0.83 140 1.13 . . Morogoro 55,773 59.72 4,067 4.35 17,546 18.79 5,636 6.04 5,737 6.14 4,631 4.96 Pwani 511 15.98 90 2.82 132 4.15 45 1.41 156 4.88 2,261 70.75 Dar es Salaam 366 9.56 149 3.89 962 25.13 . . 42 1.11 2,310 60.31 Lindi 1,307 31.25 1,003 23.98 1,304 31.19 76 1.82 492 11.76 . . Mtwara 305 66.67 . . . . . . 153 33.33 . . Ruvuma 326 28.23 81 7.06 59 5.15 163 14.11 . . 524 45.45 Iringa 90,094 52.89 20,508 12.04 53,403 31.35 2,675 1.57 268 0.16 3,399 2.00 Mbeya 137,300 49.07 43,303 15.47 85,382 30.51 12,175 4.35 542 0.19 1,128 0.40 Singida 247,712 50.00 66,538 13.43 136,829 27.62 27,044 5.46 1,620 0.33 15,661 3.16 Tabora 368,308 47.76 123,853 16.06 269,219 34.91 8,790 1.14 1,054 0.14 . . Rukwa 183,115 58.72 14,690 4.71 77,292 24.79 8,720 2.80 22,720 7.29 5,292 1.70 Kigoma 4,623 81.88 146 2.59 877 15.54 . . . . . . Shinyanga 810,882 47.85 227,401 13.42 632,122 37.30 15,066 0.89 1,501 0.09 7,822 0.46 Kagera 21,616 49.89 3,472 8.01 18,040 41.63 204 0.47 . . . . Mwanza 341,678 43.53 103,862 13.23 334,197 42.58 4,854 0.62 282 0.04 . . Mara 201,571 32.16 152,400 24.31 260,875 41.62 9,116 1.45 2,800 0.45 97 0.02 Manyara 177,393 30.72 131,909 22.85 221,065 38.29 37,938 6.57 8,557 1.48 514 0.09 MAINLAND 2,969,222 43.70 1,039,295 15.30 2,435,461 35.84 231,690 3.41 67,123 0.99 51,877 0.76 North Unguja 76 8.40 337 37 433 48 . . . . 63 7 South Unguja 77 6 365 30 760 63 . . . . . . Urban West . . 283 69 94 23 . . . . 31 8 North Pemba . . 29 35 55 65 . . . . . . South Pemba . . 27 13 62 29 62 29 . . 62 29 ZANZIBAR 153 5 1,040 37 1,404 50 62 2 . . 156 6 NATIONAL 2,969,376 44 1,040,335 15 2,436,865 36 231,752 3 67,123 1 52,033 1 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 405 IRRIGATION APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 406 6.5.1: IRRIGATION: Number of Agriculture Households reporting use of Irrigation during 2007/08 agricultural Year by region Region Households practicing irrigation Households not practicing irrigation Total Number of Households Number % Number % Number % Dodoma 8,102 2 350,868 98 358,969 100 Arusha 21,372 10 184,295 90 205,667 100 Kilimanjaro 55,226 23 187,482 77 242,708 100 Tanga 15,801 5 314,978 95 330,779 100 Morogoro 20,403 7 278,019 93 298,421 100 Pwani 4,514 3 170,009 97 174,523 100 Dar es Salaam 4,546 13 30,614 87 35,160 100 Lindi 2,824 2 164,074 98 166,898 100 Mtwara 3,116 1 246,257 99 249,373 100 Ruvuma 18,499 9 191,782 91 210,281 100 Iringa 30,839 10 275,790 90 306,629 100 Mbeya 46,809 10 408,015 90 454,824 100 Singida 9,279 4 207,714 96 216,992 100 Tabora 11,992 4 276,454 96 288,447 100 Rukwa 12,800 6 213,450 94 226,250 100 Kigoma 5,762 3 219,409 97 225,171 100 Shinyanga 13,691 3 471,521 97 485,212 100 Kagera 10,090 2 395,820 98 405,910 100 Mwanza 21,262 5 377,731 95 398,993 100 Mara 5,681 3 221,050 97 226,731 100 Manyara 8,879 4 189,633 96 198,513 100 MAINLAND 331,486 6 5,374,963 94 5,706,449 100 North Unguja 749 2 29,605 98 30,354 100 South Unguja 1,679 8 18,580 92 20,259 100 Urban West 2,072 11 16,579 89 18,651 100 North Pemba 768 2 32,127 98 32,895 100 South Pemba 214 1 29,820 99 30,034 100 ZANZIBAR 5,482 4 126,711 96 132,193 100 NATIONAL 336,967 6 5,501,675 94 5,838,642 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 407 Table 6.5.2: IRRIGATION: Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by region during the 2007/08 agricultural Year Region Main Source of Irrigation Water River Borehole Lake Canal Dam Tap Water Well Total Dodoma 2,797 0 0 2,751 0 1,815 0 7,363 Arusha 12,907 71 0 0 119 7,320 596 21,014 Kilimanjaro 30,147 87 826 149 108 22,696 809 54,823 Tanga 8,586 0 781 830 0 5,391 0 15,588 Morogoro 13,640 0 453 1,209 284 2,286 88 17,960 Pwani 2,869 0 289 949 0 0 332 4,440 Dar es Salaam 2,006 0 202 1,659 154 229 297 4,546 Lindi 2,186 0 29 380 0 105 0 2,700 Mtwara 1,385 0 153 1,222 0 277 40 3,076 Ruvuma 12,714 30 236 1,209 207 2,866 0 17,260 Iringa 18,663 0 169 1,301 0 9,924 169 30,226 Mbeya 23,165 0 284 2,065 79 19,306 239 45,138 Singida 2,291 0 0 1,856 309 3,712 216 8,384 Tabora 1,930 0 4,854 4,074 283 142 40 11,323 Rukwa 9,170 94 447 1,426 0 649 0 11,787 Kigoma 4,341 116 0 728 58 187 146 5,575 Shinyanga 1,426 292 5,333 2,599 270 1,733 134 11,788 Kagera 3,624 611 788 1,384 0 1,880 58 8,344 Mwanza 5,531 1,698 2,224 4,853 317 5,048 0 19,672 Mara 2,238 977 255 1,244 140 194 0 5,049 Manyara 4,408 255 158 261 0 1,502 1,143 7,728 MAINLAND 166,025 4,233 17,482 32,150 2,328 87,261 4,306 313,786 North Unguja 178 0 0 210 0 165 57 610 South Unguja 154 0 0 525 488 140 341 1,648 Urban West 973 0 0 471 157 188 157 1,947 North Pemba 281 0 0 58 0 55 51 446 South Pemba 187 0 0 27 0 0 0 214 ZANZIBAR 1,774 0 0 1,291 645 548 606 4,865 NATIONAL 167,799 4,233 17,482 33,441 2,974 87,809 4,912 318,650 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 408 Table 6.5.3 IRRIGATION: Number of Agriculture Households by method of used to obtain water and region during 2007/08 agriculture year Region Main method of Obtaining Water Gravity Hand bucket Hand pump motor pump Other Total Dodoma 4,360 2,760 116 0 126 7,363 Arusha 20,896 89 0 29 0 21,014 Kilimanjaro 50,680 2,054 743 660 686 54,823 Tanga 12,695 2,150 0 742 0 15,588 Morogoro 14,379 2,719 162 699 0 17,960 Pwani 1,466 2,826 45 103 0 4,440 Dar es Salaam 461 3,306 112 667 0 4,546 Lindi 1,443 1,105 152 0 0 2,700 Mtwara 317 2,342 265 153 0 3,076 Ruvuma 8,084 8,718 222 207 30 17,260 Iringa 17,928 10,216 169 612 1,302 30,226 Mbeya 36,094 7,951 250 521 322 45,138 Singida 5,177 2,833 375 0 0 8,384 Tabora 2,990 7,936 244 153 0 11,323 Rukwa 8,147 2,814 47 271 508 11,787 Kigoma 1,625 3,892 0 58 0 5,575 Shinyanga 2,233 8,694 412 449 0 11,788 Kagera 1,819 5,526 804 102 92 8,344 Mwanza 7,572 11,146 424 402 128 19,672 Mara 527 4,081 150 290 0 5,049 Manyara 5,594 1,720 0 413 0 7,728 MAINLAND 204,489 94,880 4,692 6,531 3,193 313,786 North Unguja 0 496 0 82 32 610 South Unguja 61 939 0 600 49 1,648 Urban West 879 754 31 251 31 1,947 North Pemba 172 248 0 0 0 420 South Pemba 54 107 27 0 27 214 ZANZIBAR 1,165 2,544 58 934 138 4,839 NATIONAL 205,654 97,423 4,750 7,465 3,332 318,625 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 409 EROSION CONTROL APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 410 6.6.1 EROSION CONTROL: Number of Households with Soil Erosion Problem on their Land By Region Region Have any erosion problem on their farming land Do not have any erosion problem on their farming land Total Number % Number % Number % Dodoma 84,878 23.6 274,092 76.4 358,969 100.00 Arusha 34,860 16.9 170,807 83.1 205,667 100.00 Kilimanjaro 53,370 22.0 189,338 78.0 242,708 100.00 Tanga 49,441 14.9 281,338 85.1 330,779 100.00 Morogoro 24,483 8.2 273,938 91.8 298,421 100.00 Pwani 3,803 2.2 170,720 97.8 174,523 100.00 Dar es Salaam 1,943 5.5 33,218 94.5 35,160 100.00 Lindi 4,966 3.0 161,932 97.0 166,898 100.00 Mtwara 3,127 1.3 246,246 98.7 249,373 100.00 Ruvuma 18,636 8.9 191,645 91.1 210,281 100.00 Iringa 49,289 16.1 257,340 83.9 306,629 100.00 Mbeya 56,664 12.5 398,160 87.5 454,824 100.00 Singida 41,612 19.2 175,381 80.8 216,992 100.00 Tabora 18,927 6.6 269,519 93.4 288,447 100.00 Rukwa 37,012 16.4 189,238 83.6 226,250 100.00 Kigoma 33,537 14.9 191,634 85.1 225,171 100.00 Shinyanga 60,335 12.4 424,877 87.6 485,212 100.00 Kagera 66,787 16.5 339,123 83.5 405,910 100.00 Mwanza 48,690 12.2 350,303 87.8 398,993 100.00 Mara 30,176 13.3 196,555 86.7 226,731 100.00 Manyara 52,705 26.6 145,807 73.4 198,513 100.00 MAINLAND 775,239 13.6 4,931,210 86.4 5,706,449 100.00 North Unguja 931 3.1 29,423 96.9 30,354 100.00 South Unguja 215 1.1 20,044 98.9 20,259 100.00 Urban West 251 1.3 18,400 98.7 18,651 100.00 North Pemba 2,239 6.8 30,656 93.2 32,895 100.00 South Pemba 689 2.3 29,345 97.7 30,034 100.00 ZANZIBAR 4,325 3.3 127,869 96.7 132,193 100.00 NATIONAL 779,563 13.4 5,059,079 86.6 5,838,642 100.00 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 411 6.6.2 EROSION CONTROL: Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By Region Region Presence of Erosion Control/Water Harvesting Facilities Have any erosion control/water harvesting facilities Do not have have any erosion control/water harvesting facilities Total Number % Number % Number % Dodoma 57,028 16 301,942 84 358,969 100 Arusha 30,841 15 174,826 85 205,667 100 Kilimanjaro 54,859 23 187,849 77 242,708 100 Tanga 27,417 8 303,362 92 330,779 100 Morogoro 12,702 4 285,719 96 298,421 100 Pwani 1,428 1 173,095 99 174,523 100 Dar es Salaam 1,196 3 33,964 97 35,160 100 Lindi 1,355 1 165,543 99 166,898 100 Mtwara 1,942 1 247,431 99 249,373 100 Ruvuma 10,706 5 199,575 95 210,281 100 Iringa 45,035 15 261,594 85 306,629 100 Mbeya 43,708 10 411,116 90 454,824 100 Singida 28,586 13 188,406 87 216,992 100 Tabora 10,176 4 278,271 96 288,447 100 Rukwa 22,192 10 204,058 90 226,250 100 Kigoma 17,631 8 207,540 92 225,171 100 Shinyanga 24,782 5 460,429 95 485,212 100 Kagera 40,993 10 364,917 90 405,910 100 Mwanza 34,715 9 364,278 91 398,993 100 Mara 16,875 7 209,856 93 226,731 100 Manyara 43,227 22 155,285 78 198,513 100 MAINLAND 527,392 9 5,179,057 91 5,706,449 100 North Unguja 222 1 30,132 99 30,354 100 South Unguja 91 0 20,168 100 20,259 100 Urban West 314 2 18,337 98 18,651 100 North Pemba 428 1 32,467 99 32,895 100 South Pemba 116 0 29,919 100 30,034 100 ZANZIBAR 1,170 1 131,023 99 132,193 100 NATIONAL 528,562 9 5,310,080 91 5,838,642 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 412 AGRICULTURE CREDIT APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 413 7.5 AGRICULTURE CREDIT: Number of Households receiving Credits by Main Source of credit B and region During the 2007/08 Agriculture Year Region Family, friend or relative Bank Cooperative Savings & credit Soc Trader/trade store Private individual NGO/Devlopment Project Other Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 656 48.5 0 0.0 0 0.0 349 25.8 0 0.0 126 9.3 222 16.4 0 0 1,353 100 Arusha 211 29.7 499 70.3 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 711 100 Kilimanjaro 212 48.8 52 11.9 0 0.0 108 24.9 63 14.4 0 0.0 0 0.0 0 0 434 100 Tanga 56 8.3 353 52.6 0 0.0 159 23.7 0 0.0 0 0.0 103 15.4 0 0 671 100 Morogoro 88 6.0 348 23.8 0 0.0 585 40.1 175 12.0 88 6.0 175 12.0 0 0 1,459 100 Pwani 45 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 45 100 Dar es Salaam 37 10.0 222 59.9 0 0.0 37 10.0 0 0.0 0 0.0 75 20.1 0 0 371 100 Lindi 0 0.0 105 27.5 124 32.4 153 40.1 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 382 100 Mtwara 0 0.0 0 0.0 40 10.4 0 0.0 102 26.7 0 0.0 240 62.9 0 0 382 100 Ruvuma 381 33.5 87 7.7 169 14.8 207 18.1 207 18.1 0 0.0 87 7.7 0 0 1,138 100 Iringa 199 9.5 285 13.6 40 1.9 662 31.7 398 19.1 464 22.2 40 1.9 0 0 2,087 100 Mbeya 351 6.9 603 11.8 2,999 58.7 720 14.1 0 0.0 277 5.4 159 3.1 0 0 5,108 100 Singida 206 66.7 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 103 33.3 0 0.0 0 0 309 100 Tabora 317 5.8 276 5.0 4,551 82.6 126 2.3 0 0.0 56 1.0 181 3.3 0 0 5,507 100 Rukwa 224 13.1 335 19.6 0 0.0 400 23.4 176 10.3 400 23.4 176 10.3 0 0 1,711 100 Kigoma 212 13.4 146 9.3 439 27.8 212 13.4 146 9.3 0 0.0 425 26.9 0 0 1,580 100 Shinyanga 1,793 26.2 1,288 18.8 1,666 24.4 940 13.7 512 7.5 100 1.5 270 4.0 270 4 6,841 100 Kagera 325 41.2 204 25.9 78 10.0 0 0.0 78 10.0 0 0.0 102 12.9 0 0 788 100 Mwanza 1,851 30.4 464 7.6 53 0.9 1,707 28.0 850 13.9 740 12.1 428 7.0 0 0 6,094 100 Mara 85 11.4 0 0.0 0 0.0 140 18.9 366 49.4 150 20.3 0 0.0 0 0 741 100 Manyara 178 10.4 790 46.3 155 9.1 0 0.0 255 15.0 0 0.0 327 19.2 0 0 1,705 100 MAINLAND 7,427 18.8 6,057 15.4 10,313 26.2 6,505 16.5 3,328 8.4 2,504 6.4 3,012 7.6 270 1 39,417 100 North Unguja 82 14.9 120 21.8 0 0.0 57 10.3 190 34.5 102 18.5 0 0.0 0 0 551 100 South Unguja 61 78.9 16 21.1 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 77 100 Urban West 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 0 0 North Pemba 55 65.2 29 34.8 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 84 0.0 South Pemba 54 48.1 31 27.8 27 24.1 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 111 100 ZANZIBAR 252 30.5 196 23.8 27 3.3 57 6.9 190 23.1 102 12.4 0 0.0 0 0 824 100 NATIONAL 7,679 19.1 6,254 15.5 10,340 25.7 6,562 16.3 3,519 8.7 2,606 6.5 3,012 7.5 270 1 40,241 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 414 7.6 AGRICULTURE CREDIT: Number of Households receiving Credits by Main Source of credit C and region During the 2007/08 Agriculture Year Region Family, friend or relative Bank Cooperative Savings & credit Soc Trader/trade store Private individual NGO/Devlopment Project Other Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 617 45.5 142 10.5 0 0.0 222 16.4 154 11.4 0 0.0 222 16.4 0 0 1,358 100 Arusha 237 23.4 656 64.6 0 0.0 0 0.0 0 0.0 122 12.0 0 0.0 0 0 1,016 100 Kilimanjaro 423 42.2 408 40.7 108 10.8 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 63 6 1,001 100 Tanga 316 37.3 485 57.3 45 5.4 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 847 100 Morogoro 439 33.5 284 21.7 0 0.0 208 15.9 88 6.7 289 22.1 0 0.0 0 0 1,308 100 Pwani 87 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 87 100 Dar es Salaam 0 0.0 254 68.5 37 10.0 0 0.0 0 0.0 42 11.4 37 10.0 0 0 371 100 Lindi 0 0.0 124 24.5 124 24.5 124 24.5 0 0.0 0 0.0 134 26.5 0 0 506 100 Mtwara 0 0.0 214 43.3 124 25.1 116 23.5 40 8.0 0 0.0 0 0.0 0 0 494 100 Ruvuma 0 0.0 0 0.0 256 #### 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 256 100 Iringa 487 20.3 528 21.9 159 6.6 225 9.3 278 11.6 503 20.9 159 6.6 66 3 2,407 100 Mbeya 116 2.6 1,235 27.3 2,785 61.5 126 2.8 113 2.5 0 0.0 0 0.0 151 3 4,527 100 Singida 206 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 206 100 Tabora 40 0.8 446 8.5 3,173 60.3 56 1.1 153 2.9 1,336 25.4 56 1.1 0 0 5,258 100 Rukwa 384 23.3 400 24.3 0 0.0 0 0.0 288 17.5 176 10.7 353 21.4 47 3 1,648 100 Kigoma 0 0.0 0 0.0 146 9.3 359 22.7 0 0.0 439 27.8 637 40.3 0 0 1,580 100 Shinyanga 1,425 19.3 1,731 23.4 0 0.0 1,172 15.9 270 3.7 119 1.6 2,663 36.1 0 0 7,381 100 Kagera 0 0.0 296 53.4 78 14.1 0 0.0 0 0.0 78 14.1 102 18.4 0 0 555 100 Mwanza 899 17.3 212 4.1 349 6.7 501 9.6 318 6.1 2,922 56.2 0 0.0 0 0 5,201 100 Mara 182 21.7 0 0.0 140 16.7 0 0.0 150 17.9 86 10.3 280 33.4 0 0 838 100 Manyara 336 20.6 75 4.6 373 22.9 75 4.6 255 15.7 413 25.4 103 6.3 0 0 1,630 100 MAINLAND 6,195 16.1 7,489 19.5 7,899 20.5 3,184 8.3 2,108 5.5 6,526 17.0 4,747 12.3 327 1 38,475 100 North Unguja 165 36.7 183 40.7 0 0.0 0 0.0 25 5.7 76 17.0 0 0.0 0 0 450 100 South Unguja 16 13.1 16 13.1 61 49.2 0 0.0 0 0.0 30 24.6 0 0.0 0 0 124 100 Urban West 0 0.0 31 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 31 100 North Pemba 0 0.0 58 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 58 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 415 7.6 AGRICULTURE CREDIT: Number of Households receiving Credits by Main Source of credit C and region During the 2007/08 Agriculture Year Region Family, friend or relative Bank Cooperative Savings & credit Soc Trader/trade store Private individual NGO/Devlopment Project Other Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % South Pemba 27 50.0 27 50.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0 54 100 ZANZIBAR 208 29.0 316 44.1 61 8.5 0 0.0 25 3.6 107 14.9 0 0.0 0 0 717 100 NATIONAL 6,403 16.3 7,805 19.9 7,960 20.3 3,184 8.1 2,134 5.4 6,633 16.9 4,747 12.1 327 1 39,192 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 416 7.7: Provision of credit A by sex and region During the 2007/08 Agriculture Year 7.8 : Provision of credit B by sex and region During the 2007/08 Agriculture Year Region Male Female Total Region Male Female Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 4,592 77 1,361 23 5,953 100 Dodoma 1,045 71 434 29 1,478 100 Arusha 2,275 61 1,459 39 3,734 100 Arusha 119 18 530 82 649 100 Kilimanjaro 2,791 74 997 26 3,788 100 Kilimanjaro 263 61 171 39 434 100 Tanga 957 64 542 36 1,499 100 Tanga 260 42 355 58 615 100 Morogoro 3,270 80 835 20 4,105 100 Morogoro 1,093 77 320 23 1,413 100 Pwani 428 65 235 35 663 100 Pwani 0 0 45 100 45 100 Dar es Salaam 248 40 370 60 618 100 Dar es Salaam 217 53 191 47 409 100 Lindi 1,135 78 323 22 1,459 100 Lindi 382 100 0 0 382 100 Mtwara 1,739 85 309 15 2,048 100 Mtwara 342 90 40 10 382 100 Ruvuma 4,999 70 2,173 30 7,172 100 Ruvuma 926 76 294 24 1,219 100 Iringa 5,868 73 2,208 27 8,076 100 Iringa 1,106 53 981 47 2,087 100 Mbeya 12,747 77 3,766 23 16,513 100 Mbeya 4,060 83 811 17 4,871 100 Singida 1,923 86 309 14 2,232 100 Singida 103 27 283 73 386 100 Tabora 24,350 92 2,188 8 26,537 100 Tabora 4,897 93 362 7 5,259 100 Rukwa 6,187 85 1,090 15 7,277 100 Rukwa 1,441 87 223 13 1,664 100 Kigoma 3,124 71 1,303 29 4,427 100 Kigoma 1,222 68 571 32 1,793 100 Shinyanga 10,833 83 2,144 17 12,977 100 Shinyanga 5,060 74 1,738 26 6,797 100 Kagera 3,696 64 2,081 36 5,777 100 Kagera 282 36 505 64 788 100 Mwanza 8,850 75 2,992 25 11,842 100 Mwanza 3,470 56 2,742 44 6,212 100 Mara 1,943 84 376 16 2,319 100 Mara 311 42 430 58 741 100 Manyara 3,832 69 1,719 31 5,551 100 Manyara 991 61 640 39 1,630 100 MAINLAND 105,787 79 28,778 21 134,565 100 MAINLAND 27,590 70 11,665 30 39,254 100 North Unguja 830 64 474 36 1,304 100 North Unguja 318 58 234 42 551 100 South Unguja 264 65 142 35 406 100 South Unguja 0 0 77 100 77 100 Urban West 283 53 251 47 534 100 Urban West 0 0 0 0 0 0 North Pemba 128 49 135 51 263 100 North Pemba 55 50 55 50 110 100 South Pemba 107 67 54 33 161 100 South Pemba 80 100 0 0 80 100 ZANZIBAR 1,612 60 1,056 40 2,667 100 ZANZIBAR 453 55 366 45 818 100 NATIONAL 107,399 78 29,834 22 137,232 100 NATIONAL 28,042 70 12,030 30 40,073 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 417 7.8 : Provision of credit B by sex and region During the 2007/08 Agriculture Year 7.9 : Provision of credit C by sex and region During the 2007/08 Agriculture Year Region Male Female Total Region Male Female Total Number % Number % Number % % Number % Number % Dodoma 1,045 71 434 29 1,478 100 Dodoma 666 61 434 39 1,100 100 Arusha 119 18 530 82 649 100 Arusha 209 27 574 73 782 100 Kilimanjaro 263 61 171 39 434 100 Kilimanjaro 382 69 171 31 553 100 Tanga 260 42 355 58 615 100 Tanga 557 65 305 35 862 100 Morogoro 1,093 77 320 23 1,413 100 Morogoro 927 67 464 33 1,391 100 Pwani 0 0 45 100 45 100 Pwani 0 0 154 100 154 100 Dar es Salaam 217 53 191 47 409 100 Dar es Salaam 105 32 229 68 334 100 Lindi 382 100 0 0 382 100 Lindi 382 100 0 0 382 100 Mtwara 342 90 40 10 382 100 Mtwara 342 43 447 57 789 100 Ruvuma 926 76 294 24 1,219 100 Ruvuma 375 56 294 44 669 100 Iringa 1,106 53 981 47 2,087 100 Iringa 848 43 1,143 57 1,990 100 Mbeya 4,060 83 811 17 4,871 100 Mbeya 3,359 81 771 19 4,130 100 Singida 103 27 283 73 386 100 Singida 319 49 338 51 657 100 Tabora 4,897 93 362 7 5,259 100 Tabora 4,382 88 570 12 4,952 100 Rukwa 1,441 87 223 13 1,664 100 Rukwa 1,376 92 112 8 1,488 100 Kigoma 1,222 68 571 32 1,793 100 Kigoma 1,009 56 783 44 1,793 100 Shinyanga 5,060 74 1,738 26 6,797 100 Shinyanga 5,714 82 1,246 18 6,960 100 Kagera 282 36 505 64 788 100 Kagera 78 18 364 82 443 100 Mwanza 3,470 56 2,742 44 6,212 100 Mwanza 3,363 62 2,040 38 5,403 100 Mara 311 42 430 58 741 100 Mara 395 48 430 52 826 100 Manyara 991 61 640 39 1,630 100 Manyara 1,223 72 482 28 1,705 100 MAINLAND 27,590 70 11,665 30 39,254 100 MAINLAND 25,948 70 11,350 30 37,298 100 North Unguja 318 58 234 42 551 100 North Unguja 393 65 208 35 601 100 South Unguja 0 0 77 100 77 100 South Unguja 61 79 16 21 77 100 Urban West 0 0 0 0 0 0 Urban West 0 0 0 0 0 0 North Pemba 55 50 55 50 110 100 North Pemba 84 59 58 41 142 100 South Pemba 80 100 0 0 80 100 South Pemba 54 32 116 68 169 100 ZANZIBAR 453 55 366 45 818 100 ZANZIBAR 591 60 399 40 990 100 NATIONAL 28,042 70 12,030 30 40,073 100 NATIONAL 26,539 69 11,748 31 38,287 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 418 CROP EXTENSION APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 419 8.5 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Spacing by region during the 2007/08 agriculture year ` Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 270,747 90.2 4,579 1.5 368 0.1 1,150 0.4 13,222 4.4 9,430 3.1 587 0.2 300,082 Arusha 107,932 90.4 3,534 3.0 687 0.6 986 0.8 1,742 1.5 4,308 3.6 254 0.2 119,443 Kilimanjaro 151,031 87.9 3,071 1.8 429 0.2 935 0.5 5,947 3.5 10,107 5.9 388 0.2 171,909 Tanga 175,586 87.8 1,881 0.9 643 0.3 1,645 0.8 5,081 2.5 14,614 7.3 551 0.3 200,001 Morogoro 124,956 81.0 4,692 3.0 35 0.0 1,213 0.8 9,357 6.1 13,492 8.7 493 0.3 154,238 Pwani 87,874 86.0 917 0.9 58 0.1 1,321 1.3 4,836 4.7 6,788 6.6 388 0.4 102,182 Dar es Salaam 16,347 80.4 391 1.9 42 0.2 424 2.1 843 4.1 2,202 10.8 80 0.4 20,328 Lindi 43,073 77.5 413 0.7 0 0.0 306 0.6 2,938 5.3 8,672 15.6 170 0.3 55,573 Mtwara 93,934 81.4 1,351 1.2 338 0.3 1,055 0.9 5,360 4.6 13,391 11.6 0 0.0 115,430 Ruvuma 71,053 76.1 1,896 2.0 1,736 1.9 2,758 3.0 6,834 7.3 8,760 9.4 326 0.3 93,364 Iringa 192,430 88.2 4,841 2.2 313 0.1 1,392 0.6 3,888 1.8 15,114 6.9 278 0.1 218,256 Mbeya 218,096 76.4 6,179 2.2 2,033 0.7 5,099 1.8 11,982 4.2 39,652 13.9 2,261 0.8 285,303 Singida 105,893 93.1 1,308 1.1 206 0.2 525 0.5 1,478 1.3 4,192 3.7 180 0.2 113,782 Tabora 119,746 79.8 13,177 8.8 5,340 3.6 1,937 1.3 4,856 3.2 3,147 2.1 1,785 1.2 149,988 Rukwa 58,928 70.4 6,540 7.8 1,764 2.1 1,816 2.2 5,817 6.9 8,472 10.1 400 0.5 83,737 Kigoma 105,141 87.1 7,097 5.9 731 0.6 0 0.0 1,514 1.3 6,047 5.0 212 0.2 120,742 Shinyanga 272,740 90.1 8,196 2.7 1,240 0.4 2,594 0.9 9,541 3.2 7,819 2.6 607 0.2 302,737 Kagera 131,148 79.7 9,251 5.6 299 0.2 927 0.6 8,689 5.3 13,682 8.3 629 0.4 164,625 Mwanza 138,005 88.4 3,895 2.5 1,201 0.8 1,165 0.7 3,709 2.4 7,705 4.9 458 0.3 156,139 Mara 115,356 87.9 5,121 3.9 97 0.1 1,055 0.8 6,121 4.7 3,141 2.4 343 0.3 131,233 Manyara 129,488 94.3 1,887 1.4 632 0.5 491 0.4 2,039 1.5 2,692 2.0 149 0.1 137,377 Mainland 2,729,505 85.4 90,217 2.8 18,192 0.6 28,794 0.9 115,797 3.6 203,427 6.4 10,536 0.3 3,196,468 North Unguja 4,477 53.1 348 4.1 382 4.5 1,028 12.2 1,003 11.9 1,192 14.1 0 0.0 8,430 South Unguja 2,665 46.0 588 10.1 367 6.3 752 13.0 270 4.7 1,154 19.9 0 0.0 5,795 Urban West 2,104 28.6 816 11.1 157 2.1 628 8.5 2,072 28.2 1,539 20.9 31 0.4 7,347 North Pemba 1,748 56.7 347 11.3 292 9.5 84 2.7 88 2.8 526 17.1 0 0.0 3,085 South Pemba 3,137 73.5 182 4.3 0 0.0 93 2.2 625 14.6 201 4.7 31 0.7 4,269 Zanzibar 14,130 48.8 2,281 7.9 1,198 4.1 2,585 8.9 4,058 14.0 4,612 15.9 62 0.2 28,927 National 2,743,635 85.1 92,498 2.9 19,390 0.6 31,379 1.0 119,855 3.7 208,039 6.5 10,598 0.3 3,225,394 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 420 8.6 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Use of Agrochemicals by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 147,775 83.4 6,207 3.5 358 0.2 881 0.5 14,430 8.1 7,309 4.1 125 0.1 177,086 Arusha 73,710 90.1 2,972 3.6 509 0.6 1,043 1.3 891 1.1 2,381 2.9 299 0.4 81,804 Kilimanjaro 132,345 86.3 3,936 2.6 1,567 1.0 674 0.4 7,004 4.6 7,141 4.7 599 0.4 153,267 Tanga 72,846 85.6 2,796 3.3 467 0.5 565 0.7 3,395 4.0 5,038 5.9 0 0.0 85,107 Morogoro 70,948 70.4 3,337 3.3 576 0.6 1,066 1.1 9,408 9.3 14,583 14.5 879 0.9 100,797 Pwani 61,569 85.7 1,648 2.3 1,396 1.9 537 0.7 3,814 5.3 2,858 4.0 58 0.1 71,880 Dar es Salaam 12,903 79.5 581 3.6 42 0.3 376 2.3 840 5.2 1,362 8.4 117 0.7 16,222 Lindi 24,906 71.0 684 1.9 611 1.7 466 1.3 2,661 7.6 5,686 16.2 76 0.2 35,091 Mtwara 71,056 76.7 1,866 2.0 1,557 1.7 1,627 1.8 4,431 4.8 12,029 13.0 112 0.1 92,678 Ruvuma 43,267 67.9 3,002 4.7 2,773 4.4 2,384 3.7 6,279 9.8 5,512 8.6 538 0.8 63,755 Iringa 146,771 85.3 5,629 3.3 0 0.0 948 0.6 4,627 2.7 13,586 7.9 548 0.3 172,109 Mbeya 156,746 74.0 9,221 4.4 2,822 1.3 4,389 2.1 10,023 4.7 27,013 12.8 1,593 0.8 211,807 Singida 67,341 94.1 638 0.9 103 0.1 103 0.1 1,153 1.6 1,968 2.7 283 0.4 71,588 Tabora 78,029 68.1 14,985 13.1 7,643 6.7 2,124 1.9 6,093 5.3 4,075 3.6 1,546 1.4 114,496 Rukwa 41,271 67.7 6,014 9.9 1,940 3.2 1,239 2.0 4,698 7.7 4,919 8.1 908 1.5 60,991 Kigoma 60,560 85.8 5,103 7.2 1,397 2.0 212 0.3 1,316 1.9 2,023 2.9 0 0.0 70,611 Shinyanga 219,043 88.8 9,498 3.9 468 0.2 2,313 0.9 8,221 3.3 6,445 2.6 600 0.2 246,588 Kagera 74,408 77.3 7,915 8.2 515 0.5 415 0.4 6,453 6.7 5,998 6.2 527 0.5 96,230 Mwanza 86,199 87.1 3,376 3.4 701 0.7 563 0.6 3,706 3.7 4,131 4.2 317 0.3 98,993 Mara 58,288 83.4 5,625 8.0 290 0.4 183 0.3 3,091 4.4 1,642 2.3 787 1.1 69,906 Manyara 84,227 89.1 1,774 1.9 847 0.9 313 0.3 2,428 2.6 4,888 5.2 57 0.1 94,534 Mainland 1,784,209 81.6 96,807 4.4 26,585 1.2 22,420 1.0 104,963 4.8 140,588 6.4 9,968 0.5 2,185,540 North Unguja 3,662 57.3 259 4.1 382 6.0 514 8.0 882 13.8 691 10.8 0 0.0 6,390 South Unguja 1,662 58.5 353 12.4 30 1.1 308 10.8 107 3.8 382 13.4 0 0.0 2,843 Urban West 1,382 30.6 471 10.4 220 4.9 471 10.4 1,601 35.4 377 8.3 0 0.0 4,522 North Pemba 1,229 75.2 157 9.6 0 0.0 0 0.0 88 5.4 161 9.8 0 0.0 1,635 South Pemba 1,811 68.2 58 2.2 0 0.0 71 2.7 598 22.5 116 4.4 0 0.0 2,653 Zanzibar 9,745 54.0 1,298 7.2 632 3.5 1,364 7.6 3,277 18.2 1,726 9.6 0 0.0 18,042 National 1,793,954 81.4 98,105 4.5 27,217 1.2 23,785 1.1 108,239 4.9 142,314 6.5 9,968 0.5 2,203,582 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 421 8.7 CROP EXTENSION: Number of households receiving extensionadvice on Erosion Control by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 156,588 82.9 8,190 4.3 0 0.0 1,253 0.7 12,248 6.5 10,157 5.4 536 0.3 188,973 Arusha 76,686 85.9 7,575 8.5 446 0.5 619 0.7 1,349 1.5 2,548 2.9 43 0.0 89,265 Kilimanjaro 101,669 84.6 3,597 3.0 912 0.8 1,137 0.9 5,406 4.5 6,873 5.7 650 0.5 120,243 Tanga 66,909 82.7 4,544 5.6 751 0.9 474 0.6 3,650 4.5 4,431 5.5 103 0.1 80,861 Morogoro 31,642 62.9 5,387 10.7 1,147 2.3 461 0.9 5,336 10.6 5,773 11.5 585 1.2 50,331 Pwani 38,347 86.9 1,040 2.4 224 0.5 454 1.0 3,082 7.0 863 2.0 103 0.2 44,113 Dar es Salaam 8,610 80.7 386 3.6 80 0.7 105 1.0 789 7.4 653 6.1 42 0.4 10,665 Lindi 7,257 75.5 168 1.8 0 0.0 79 0.8 1,190 12.4 922 9.6 0 0.0 9,616 Mtwara 30,794 77.5 2,678 6.7 476 1.2 700 1.8 2,417 6.1 2,562 6.4 116 0.3 39,744 Ruvuma 29,075 67.0 2,953 6.8 1,136 2.6 2,327 5.4 5,246 12.1 2,428 5.6 199 0.5 43,365 Iringa 120,973 86.2 6,721 4.8 106 0.1 1,849 1.3 3,056 2.2 7,314 5.2 298 0.2 140,316 Mbeya 108,127 78.3 3,829 2.8 1,102 0.8 2,001 1.4 7,512 5.4 13,850 10.0 1,678 1.2 138,100 Singida 70,070 90.5 591 0.8 386 0.5 158 0.2 1,004 1.3 4,707 6.1 499 0.6 77,415 Tabora 42,724 62.3 6,180 9.0 5,284 7.7 3,633 5.3 5,665 8.3 3,992 5.8 1,118 1.6 68,596 Rukwa 32,222 73.9 2,735 6.3 176 0.4 1,068 2.5 4,683 10.7 2,334 5.4 382 0.9 43,601 Kigoma 50,129 82.0 6,242 10.2 479 0.8 373 0.6 2,526 4.1 1,383 2.3 0 0.0 61,132 Shinyanga 138,381 88.3 5,165 3.3 620 0.4 1,939 1.2 5,836 3.7 2,908 1.9 1,897 1.2 156,745 Kagera 84,996 73.6 10,171 8.8 299 0.3 1,058 0.9 7,832 6.8 10,488 9.1 655 0.6 115,499 Mwanza 76,317 83.3 5,075 5.5 159 0.2 1,704 1.9 4,147 4.5 3,982 4.3 251 0.3 91,635 Mara 50,706 76.8 10,623 16.1 355 0.5 495 0.7 2,768 4.2 569 0.9 472 0.7 65,987 Manyara 100,872 90.3 2,784 2.5 1,042 0.9 261 0.2 1,589 1.4 5,199 4.7 0 0.0 111,747 Mainland 1,423,096 81.4 96,634 5.5 15,179 0.9 22,150 1.3 87,330 5.0 93,935 5.4 9,627 0.6 1,747,950 North Unguja 1,503 49.2 145 4.8 280 9.2 349 11.4 496 16.2 280 9.2 0 0.0 3,053 South Unguja 716 52.5 184 13.5 30 2.2 154 11.3 170 12.5 107 7.9 0 0.0 1,363 Urban West 1,225 31.2 377 9.6 126 3.2 126 3.2 1,570 40.0 502 12.8 0 0.0 3,925 North Pemba 538 63.7 80 9.5 0 0.0 84 10.0 29 3.5 113 13.4 0 0.0 844 South Pemba 657 56.2 27 2.3 31 2.7 138 11.8 250 21.4 67 5.7 0 0.0 1,169 Zanzibar 4,637 44.8 814 7.9 467 4.5 851 8.2 2,515 24.3 1,070 10.3 0 0.0 10,354 National 1,427,733 81.2 97,448 5.5 15,646 0.9 23,001 1.3 89,845 5.1 95,004 5.4 9,627 0.5 1,758,304 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 422 8.8 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Organic Fertlizer use by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 220,589 87.2 5,265 2.1 474 0.2 3,018 1.2 9,851 3.9 12,511 4.9 1,220 0.5 252,928 Arusha 78,408 78.9 8,304 8.4 428 0.4 1,606 1.6 3,176 3.2 7,449 7.5 43 0.0 99,414 Kilimanjaro 126,881 82.1 3,668 2.4 746 0.5 1,569 1.0 8,152 5.3 11,997 7.8 1,451 0.9 154,464 Tanga 86,013 79.4 4,389 4.1 594 0.5 855 0.8 4,295 4.0 11,860 11.0 271 0.2 108,275 Morogoro 43,041 65.9 7,105 10.9 0 0.0 641 1.0 6,942 10.6 7,317 11.2 297 0.5 65,342 Pwani 50,118 84.2 1,712 2.9 58 0.1 1,151 1.9 4,051 6.8 2,280 3.8 166 0.3 59,535 Dar es Salaam 12,753 70.6 649 3.6 85 0.5 695 3.8 1,517 8.4 2,227 12.3 127 0.7 18,052 Lindi 8,867 73.4 94 0.8 0 0.0 0 0.0 1,780 14.7 1,215 10.1 124 1.0 12,080 Mtwara 45,921 73.6 2,790 4.5 513 0.8 849 1.4 3,480 5.6 8,880 14.2 0 0.0 62,432 Ruvuma 43,884 65.3 2,808 4.2 1,130 1.7 2,696 4.0 8,537 12.7 7,819 11.6 361 0.5 67,237 Iringa 137,007 81.5 8,021 4.8 66 0.0 2,108 1.3 3,802 2.3 16,412 9.8 718 0.4 168,133 Mbeya 137,135 68.3 7,363 3.7 1,431 0.7 3,490 1.7 12,177 6.1 37,134 18.5 2,139 1.1 200,869 Singida 89,982 84.5 816 0.8 319 0.3 724 0.7 1,576 1.5 12,777 12.0 235 0.2 106,428 Tabora 82,920 75.0 4,469 4.0 2,505 2.3 3,957 3.6 8,372 7.6 6,942 6.3 1,372 1.2 110,537 Rukwa 46,896 76.1 1,982 3.2 47 0.1 1,836 3.0 3,700 6.0 7,190 11.7 0 0.0 61,652 Kigoma 69,019 82.3 7,672 9.1 651 0.8 146 0.2 2,340 2.8 4,069 4.8 0 0.0 83,897 Shinyanga 224,933 88.0 9,964 3.9 1,471 0.6 3,799 1.5 7,833 3.1 6,288 2.5 1,461 0.6 255,749 Kagera 106,174 71.5 11,143 7.5 92 0.1 1,438 1.0 11,519 7.8 17,259 11.6 845 0.6 148,470 Mwanza 114,191 81.9 4,319 3.1 1,447 1.0 2,133 1.5 6,398 4.6 10,218 7.3 756 0.5 139,463 Mara 75,108 76.2 10,409 10.6 409 0.4 1,786 1.8 5,160 5.2 5,529 5.6 183 0.2 98,584 Manyara 100,930 82.5 3,470 2.8 746 0.6 726 0.6 2,246 1.8 13,870 11.3 336 0.3 122,324 Mainland 1,900,771 79.3 106,411 4.4 13,212 0.6 35,223 1.5 116,902 4.9 211,243 8.8 12,105 0.5 2,395,867 North Unguja 3,395 44.0 240 3.1 362 4.7 906 11.7 996 12.9 1,819 23.6 0 0.0 7,719 South Unguja 1,900 37.8 584 11.6 30 0.6 1,231 24.5 454 9.0 828 16.5 0 0.0 5,027 Urban West 1,727 24.7 628 9.0 251 3.6 785 11.2 2,041 29.1 1,507 21.5 63 0.9 7,002 North Pemba 1,601 43.8 260 7.1 117 3.2 285 7.8 329 9.0 1,012 27.7 55 1.5 3,658 South Pemba 2,782 64.5 81 1.9 0 0.0 62 1.4 1,016 23.6 340 7.9 31 0.7 4,312 Zanzibar 11,406 41.1 1,793 6.5 761 2.7 3,269 11.8 4,836 17.4 5,505 19.9 149 0.5 27,718 National 1,912,176 78.9 108,204 4.5 13,972 0.6 38,493 1.6 121,738 5.0 216,748 8.9 12,254 0.5 2,423,585 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 423 8.9 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on use of Inorganic Fertilizer by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 85,495 75.3 4,842 4.3 376 0.3 509 0.4 17,948 15.8 3,813 3.4 490 0.4 113,473 Arusha 65,074 82.8 4,040 5.1 209 0.3 1,018 1.3 3,709 4.7 4,498 5.7 0 0.0 78,546 Kilimanjaro 119,468 85.0 2,837 2.0 1,268 0.9 1,530 1.1 6,976 5.0 7,870 5.6 584 0.4 140,532 Tanga 53,591 78.7 3,009 4.4 1,386 2.0 778 1.1 6,044 8.9 3,321 4.9 0 0.0 68,129 Morogoro 64,409 76.2 4,231 5.0 349 0.4 1,198 1.4 5,918 7.0 7,748 9.2 632 0.7 84,484 Pwani 47,831 83.8 1,486 2.6 103 0.2 465 0.8 4,827 8.5 2,153 3.8 226 0.4 57,091 Dar es Salaam 9,050 72.0 698 5.5 207 1.6 334 2.7 964 7.7 1,284 10.2 37 0.3 12,574 Lindi 10,489 73.3 0 0.0 29 0.2 124 0.9 2,209 15.4 1,370 9.6 94 0.7 14,315 Mtwara 44,492 72.7 1,758 2.9 1,164 1.9 737 1.2 5,550 9.1 7,522 12.3 0 0.0 61,223 Ruvuma 68,520 76.9 2,978 3.3 2,634 3.0 2,575 2.9 6,269 7.0 5,671 6.4 487 0.5 89,135 Iringa 173,220 90.2 5,335 2.8 235 0.1 1,503 0.8 3,304 1.7 8,367 4.4 146 0.1 192,109 Mbeya 179,072 75.7 5,753 2.4 3,653 1.5 2,222 0.9 11,125 4.7 33,084 14.0 1,751 0.7 236,661 Singida 51,937 89.1 961 1.6 514 0.9 261 0.4 2,281 3.9 2,132 3.7 180 0.3 58,267 Tabora 74,374 64.7 14,666 12.8 8,945 7.8 2,259 2.0 8,061 7.0 4,945 4.3 1,699 1.5 114,949 Rukwa 53,030 74.8 5,763 8.1 1,970 2.8 955 1.3 4,103 5.8 4,487 6.3 623 0.9 70,932 Kigoma 74,434 85.7 6,350 7.3 1,569 1.8 0 0.0 2,446 2.8 2,023 2.3 0 0.0 86,821 Shinyanga 142,741 86.6 8,783 5.3 654 0.4 1,858 1.1 6,670 4.0 3,435 2.1 620 0.4 164,761 Kagera 56,298 70.6 5,977 7.5 328 0.4 769 1.0 9,852 12.3 6,003 7.5 558 0.7 79,785 Mwanza 74,342 83.7 3,453 3.9 1,330 1.5 1,146 1.3 4,551 5.1 3,861 4.3 94 0.1 88,777 Mara 43,047 72.2 6,923 11.6 86 0.1 1,152 1.9 6,088 10.2 1,795 3.0 520 0.9 59,611 Manyara 72,271 89.0 2,440 3.0 370 0.5 373 0.5 2,789 3.4 2,966 3.7 0 0.0 81,209 Mainland 1,563,185 80.0 92,284 4.7 27,377 1.4 21,767 1.1 121,684 6.2 118,346 6.1 8,740 0.4 1,953,384 North Unguja 2,767 54.3 108 2.1 254 5.0 557 10.9 891 17.5 520 10.2 0 0.0 5,097 South Unguja 1,749 71.3 154 6.3 61 2.5 152 6.2 259 10.6 77 3.1 0 0.0 2,453 Urban West 1,162 27.2 345 8.1 188 4.4 314 7.4 1,727 40.4 534 12.5 0 0.0 4,270 North Pemba 1,368 61.9 183 8.3 29 1.3 26 1.2 315 14.2 263 11.9 26 1.2 2,209 South Pemba 2,701 65.9 67 1.6 27 0.7 134 3.3 887 21.6 286 7.0 0 0.0 4,102 Zanzibar 9,747 53.8 857 4.7 560 3.1 1,183 6.5 4,079 22.5 1,680 9.3 26 0.1 18,131 National 1,572,932 79.8 93,141 4.7 27,937 1.4 22,950 1.2 125,763 6.4 120,026 6.1 8,766 0.4 1,971,515 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 424 8.10 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Use of Improved Seeds by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 227,547 90 4,034 1.6 285 0 1,156 0.5 13,957 5.5 5,617 2.2 394 0 252,989 Arusha 92,014 86 4,342 4.1 565 1 1,163 1.1 3,900 3.7 4,282 4 174 0 106,440 Kilimanjaro 140,872 87 2,236 1.4 925 1 751 0.5 8,352 5.2 7,507 4.6 971 1 161,614 Tanga 107,208 82 3,794 2.9 1,062 1 1,209 0.9 8,899 6.8 8,214 6.3 140 0 130,527 Morogoro 97,006 80 4,645 3.8 492 0 1,216 1 7,584 6.2 10,586 8.7 35 0 121,564 Pwani 68,407 86 1,639 2.1 460 1 322 0.4 5,453 6.8 3,384 4.2 115 0 79,781 Dar es Salaam 14,035 72 918 4.7 42 0 615 3.2 1,313 6.8 2,116 11 398 2 19,437 Lindi 27,903 77 871 2.4 182 1 745 2 3,128 8.6 3,327 9.1 218 1 36,374 Mtwara 61,193 77 2,009 2.5 1,185 2 1,433 1.8 4,863 6.1 9,058 11 0 0 79,741 Ruvuma 59,356 79 2,421 3.2 2,212 3 2,415 3.2 4,738 6.3 4,324 5.7 59 0 75,526 Iringa 166,380 89 4,567 2.4 169 0 1,710 0.9 3,676 2 10,170 5.4 109 0 186,782 Mbeya 187,442 76 9,388 3.8 2,761 1 2,978 1.2 15,552 6.3 25,911 11 1,474 1 245,506 Singida 91,058 90 2,051 2 617 1 626 0.6 2,560 2.5 3,608 3.6 360 0 100,880 Tabora 92,619 68 13,479 10 5,725 4 2,424 1.8 13,545 10 5,381 4 2,175 2 135,347 Rukwa 57,374 76 3,201 4.2 1,411 2 1,304 1.7 7,388 9.8 4,105 5.4 814 1 75,596 Kigoma 78,842 85 6,088 6.6 731 1 520 0.6 3,763 4.1 2,887 3.1 0 0 92,831 Shinyanga 239,913 87 12,887 4.7 1,565 1 2,659 1 10,334 3.8 6,577 2.4 541 0 274,476 Kagera 93,261 72 11,271 8.7 1,672 1 686 0.5 14,706 11 7,889 6.1 323 0 129,807 Mwanza 122,201 81 5,943 3.9 1,725 1 2,631 1.7 12,033 8 6,065 4 159 0 150,757 Mara 91,954 81 7,363 6.4 452 0 3,239 2.8 6,952 6.1 4,147 3.6 85 0 114,191 Manyara 120,523 92 2,643 2 904 1 1,248 0.9 2,002 1.5 4,162 3.2 158 0 131,639 Mainland 2,237,108 83 105,789 3.9 25,140 1 31,050 1.1 154,699 5.7 139,317 5.2 8,703 0 2,701,806 North Unguja 4,295 52 360 4.4 254 3 1,045 13 1,509 18 754 9.2 0 0 8,216 South Unguja 2,297 47 460 9.4 395 8 519 11 546 11 691 14 0 0 4,908 Urban West 1,821 29 754 12 126 2 408 6.6 1,947 31 1,130 18 31 1 6,217 North Pemba 1,328 57 263 11 58 3 26 1.1 373 16 278 12 0 0 2,326 South Pemba 2,567 69 58 1.5 0 0 165 4.4 819 22 93 2.5 31 1 3,733 Zanzibar 12,307 49 1,895 7.5 834 3 2,162 8.5 5,193 20 2,947 12 62 0 25,400 National 2,249,415 83 107,684 3.9 25,974 1 33,212 1.2 159,892 5.9 142,264 5.2 8,765 0 2,727,206 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 425 8.11 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Mechanization and Labor Saving Technologies by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 220,594 84.6 8,793 3.4 258 0.1 2,934 1.1 15,573 6.0 12,433 4.8 222 0.1 260,807 Arusha 74,220 83.8 4,082 4.6 565 0.6 1,479 1.7 2,806 3.2 5,250 5.9 165 0.2 88,567 Kilimanjaro 69,151 74.9 3,033 3.3 614 0.7 577 0.6 12,728 13.8 5,364 5.8 858 0.9 92,325 Tanga 59,229 73.9 3,801 4.7 1,494 1.9 1,644 2.1 9,103 11.4 4,919 6.1 0 0.0 80,191 Morogoro 64,124 72.5 2,948 3.3 180 0.2 2,526 2.9 9,849 11.1 8,722 9.9 157 0.2 88,505 Pwani 52,168 81.2 1,810 2.8 373 0.6 1,088 1.7 6,248 9.7 2,263 3.5 320 0.5 64,269 Dar es Salaam 7,604 75.6 307 3.1 42 0.4 185 1.8 1,118 11.1 643 6.4 164 1.6 10,064 Lindi 19,961 78.3 108 0.4 0 0.0 124 0.5 2,232 8.8 3,052 12.0 0 0.0 25,477 Mtwara 40,879 72.8 2,595 4.6 1,177 2.1 837 1.5 5,434 9.7 5,205 9.3 0 0.0 56,126 Ruvuma 25,612 66.5 2,149 5.6 985 2.6 2,218 5.8 4,656 12.1 2,762 7.2 111 0.3 38,493 Iringa 103,674 82.3 5,737 4.6 696 0.6 2,121 1.7 5,276 4.2 8,473 6.7 0 0.0 125,977 Mbeya 117,339 74.6 7,275 4.6 2,587 1.6 2,303 1.5 11,243 7.1 16,129 10.3 476 0.3 157,353 Singida 80,459 85.3 1,820 1.9 206 0.2 488 0.5 3,648 3.9 7,476 7.9 180 0.2 94,277 Tabora 70,627 70.6 7,037 7.0 3,415 3.4 2,865 2.9 9,805 9.8 5,208 5.2 1,062 1.1 100,019 Rukwa 42,439 75.4 2,239 4.0 494 0.9 1,866 3.3 4,983 8.9 3,736 6.6 512 0.9 56,269 Kigoma 42,581 81.2 3,023 5.8 333 0.6 798 1.5 4,682 8.9 1,050 2.0 0 0.0 52,468 Shinyanga 178,881 85.7 8,979 4.3 400 0.2 1,757 0.8 8,471 4.1 9,449 4.5 800 0.4 208,737 Kagera 52,056 69.7 6,178 8.3 282 0.4 398 0.5 11,117 14.9 4,520 6.1 92 0.1 74,643 Mwanza 78,850 81.6 3,213 3.3 959 1.0 1,952 2.0 6,968 7.2 4,114 4.3 520 0.5 96,576 Mara 51,779 78.1 4,462 6.7 721 1.1 1,311 2.0 7,091 10.7 914 1.4 0 0.0 66,278 Manyara 84,962 85.4 4,258 4.3 373 0.4 1,426 1.4 3,168 3.2 5,167 5.2 103 0.1 99,459 Mainland 1,537,188 79.4 83,847 4.3 16,154 0.8 30,898 1.6 146,200 7.5 116,850 6.0 5,741 0.3 1,936,878 North Unguja 2,299 57.3 145 3.6 254 6.3 368 9.2 744 18.5 204 5.1 0 0.0 4,015 South Unguja 1,190 70.6 154 9.1 61 3.6 93 5.5 49 2.9 138 8.2 0 0.0 1,684 Urban West 1,256 29.6 377 8.9 126 3.0 94 2.2 1,884 44.4 502 11.9 0 0.0 4,239 North Pemba 589 57.7 102 10.0 29 2.9 29 2.9 161 15.8 110 10.7 0 0.0 1,020 South Pemba 2,065 83.2 31 1.2 0 0.0 98 4.0 258 10.4 0 0.0 31 1.2 2,483 Zanzibar 7,398 55.0 810 6.0 470 3.5 683 5.1 3,096 23.0 953 7.1 31 0.2 13,441 National 1,544,587 79.2 84,657 4.3 16,624 0.9 31,581 1.6 149,296 7.7 117,803 6.0 5,772 0.3 1,950,319 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 426 8.12 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Irrigation Technologies by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 90,106 74.5 7,747 6.4 0 0.0 1,384 1.1 11,924 9.9 9,449 7.8 285 0.2 120,894 Arusha 46,896 79.4 6,313 10.7 387 0.7 942 1.6 2,013 3.4 2,484 4.2 29 0.0 59,064 Kilimanjaro 61,427 74.0 1,656 2.0 1,323 1.6 1,950 2.4 5,961 7.2 9,123 11.0 1,516 1.8 82,957 Tanga 40,835 71.8 1,754 3.1 1,244 2.2 1,087 1.9 5,505 9.7 6,227 11.0 186 0.3 56,838 Morogoro 32,708 66.2 2,713 5.5 157 0.3 543 1.1 4,981 10.1 7,750 15.7 560 1.1 49,411 Pwani 32,272 75.4 1,527 3.6 277 0.6 58 0.1 7,142 16.7 1,463 3.4 58 0.1 42,795 Dar es Salaam 5,570 68.0 343 4.2 117 1.4 466 5.7 702 8.6 987 12.1 0 0.0 8,186 Lindi 6,206 66.2 153 1.6 124 1.3 124 1.3 1,648 17.6 1,126 12.0 0 0.0 9,380 Mtwara 19,069 67.8 1,897 6.7 372 1.3 949 3.4 2,946 10.5 2,745 9.8 153 0.5 28,131 Ruvuma 26,714 67.9 1,090 2.8 781 2.0 2,268 5.8 4,347 11.0 4,127 10.5 30 0.1 39,356 Iringa 67,733 81.6 3,962 4.8 80 0.1 1,202 1.4 4,002 4.8 5,891 7.1 109 0.1 82,979 Mbeya 64,071 72.9 3,804 4.3 3,359 3.8 2,554 2.9 5,319 6.1 8,177 9.3 636 0.7 87,919 Singida 46,194 85.6 1,167 2.2 103 0.2 261 0.5 2,060 3.8 3,450 6.4 715 1.3 53,949 Tabora 37,353 59.6 4,727 7.5 7,161 11.4 3,235 5.2 5,668 9.0 3,340 5.3 1,171 1.9 62,655 Rukwa 23,253 72.0 812 2.5 0 0.0 677 2.1 4,376 13.6 3,030 9.4 141 0.4 32,289 Kigoma 26,524 80.1 1,955 5.9 146 0.4 333 1.0 1,586 4.8 2,565 7.7 0 0.0 33,109 Shinyanga 94,784 78.0 7,790 6.4 384 0.3 1,941 1.6 11,452 9.4 5,066 4.2 134 0.1 121,551 Kagera 29,173 62.5 5,282 11.3 0 0.0 333 0.7 7,251 15.5 4,549 9.7 92 0.2 46,679 Mwanza 40,895 79.9 2,170 4.2 277 0.5 479 0.9 4,668 9.1 2,531 4.9 159 0.3 51,179 Mara 26,285 66.6 5,300 13.4 172 0.4 462 1.2 5,897 14.9 1,351 3.4 0 0.0 39,468 Manyara 42,510 79.2 1,650 3.1 729 1.4 1,065 2.0 4,368 8.1 3,334 6.2 0 0.0 53,656 Mainland 860,577 74.0 63,810 5.5 17,192 1.5 22,312 1.9 103,815 8.9 88,766 7.6 5,973 0.5 1,162,445 North Unguja 1,435 43.2 102 3.1 229 6.9 324 9.7 973 29.3 261 7.8 0 0.0 3,323 South Unguja 1,224 58.7 77 3.7 107 5.1 142 6.8 247 11.9 288 13.8 0 0.0 2,086 Urban West 1,444 35.1 471 11.5 188 4.6 157 3.8 1,539 37.4 314 7.6 0 0.0 4,113 North Pemba 541 64.4 110 13.0 0 0.0 29 3.5 77 9.1 84 10.0 0 0.0 841 South Pemba 1,129 76.0 116 7.8 0 0.0 71 4.8 142 9.6 27 1.8 0 0.0 1,485 Zanzibar 5,773 48.7 876 7.4 525 4.4 723 6.1 2,978 25.1 974 8.2 0 0.0 11,849 National 866,351 73.8 64,685 5.5 17,717 1.5 23,035 2.0 106,793 9.1 89,739 7.6 5,973 0.5 1,174,294 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 427 8.13 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Crop Storage by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 191,103 83.7 7,231 3.2 517 0.2 2,597 1.1 11,735 5.1 14,115 6.2 1,059 0.5 228,357 Arusha 74,276 83.8 4,273 4.8 804 0.9 1,396 1.6 3,325 3.7 4,608 5.2 0 0.0 88,682 Kilimanjaro 93,611 79.1 2,460 2.1 2,950 2.5 2,441 2.1 4,772 4.0 9,867 8.3 2,265 1.9 118,367 Tanga 88,289 76.6 3,108 2.7 1,120 1.0 1,077 0.9 7,840 6.8 12,600 10.9 1,264 1.1 115,298 Morogoro 76,556 74.7 3,083 3.0 53 0.1 177 0.2 8,625 8.4 13,329 13.0 654 0.6 102,478 Pwani 47,216 79.4 1,221 2.1 264 0.4 613 1.0 6,080 10.2 4,016 6.8 58 0.1 59,468 Dar es Salaam 6,780 69.2 348 3.6 85 0.9 105 1.1 1,206 12.3 1,269 13.0 0 0.0 9,793 Lindi 19,535 74.0 620 2.3 29 0.1 0 0.0 2,198 8.3 3,815 14.5 199 0.8 26,396 Mtwara 34,515 66.5 3,625 7.0 853 1.6 898 1.7 3,555 6.8 8,483 16.3 0 0.0 51,929 Ruvuma 39,158 71.2 1,592 2.9 1,256 2.3 2,529 4.6 6,241 11.3 4,226 7.7 30 0.1 55,033 Iringa 123,335 80.7 5,392 3.5 0 0.0 1,082 0.7 4,039 2.6 18,916 12.4 159 0.1 152,922 Mbeya 145,505 71.9 6,161 3.0 2,321 1.1 3,653 1.8 12,742 6.3 27,673 13.7 4,184 2.1 202,240 Singida 80,581 89.0 1,558 1.7 206 0.2 441 0.5 3,213 3.5 4,339 4.8 180 0.2 90,518 Tabora 73,778 73.0 5,524 5.5 3,624 3.6 4,029 4.0 6,804 6.7 6,151 6.1 1,187 1.2 101,097 Rukwa 46,043 71.2 2,382 3.7 224 0.3 1,322 2.0 3,384 5.2 10,335 16.0 1,007 1.6 64,697 Kigoma 50,126 79.0 5,728 9.0 439 0.7 877 1.4 2,291 3.6 4,004 6.3 0 0.0 63,464 Shinyanga 203,697 87.7 6,552 2.8 654 0.3 918 0.4 11,488 4.9 7,541 3.2 1,404 0.6 232,254 Kagera 70,129 68.4 7,440 7.3 839 0.8 1,101 1.1 7,599 7.4 15,121 14.7 350 0.3 102,578 Mwanza 92,419 84.6 4,469 4.1 252 0.2 783 0.7 6,574 6.0 4,489 4.1 202 0.2 109,190 Mara 51,196 67.8 6,492 8.6 172 0.2 3,046 4.0 5,953 7.9 8,213 10.9 398 0.5 75,469 Manyara 102,368 86.5 1,948 1.6 2,440 2.1 1,016 0.9 2,641 2.2 7,836 6.6 158 0.1 118,406 Mainland 1,710,216 78.9 81,210 3.7 19,100 0.9 30,101 1.4 122,306 5.6 190,946 8.8 14,758 0.7 2,168,637 North Unguja 1,122 32.5 190 5.5 178 5.2 267 7.7 1,056 30.6 639 18.5 0 0.0 3,451 South Unguja 740 32.8 168 7.5 168 7.5 203 9.0 511 22.6 466 20.7 0 0.0 2,257 Urban West 1,319 33.6 314 8.0 157 4.0 126 3.2 1,601 40.8 408 10.4 0 0.0 3,925 North Pemba 318 52.7 77 12.7 0 0.0 0 0.0 77 12.7 132 21.8 0 0.0 604 South Pemba 767 66.7 31 2.7 0 0.0 71 6.2 196 17.1 85 7.3 0 0.0 1,151 Zanzibar 4,266 37.5 780 6.9 503 4.4 666 5.9 3,441 30.2 1,729 15.2 0 0.0 11,387 National 1,714,483 78.6 81,990 3.8 19,603 0.9 30,768 1.4 125,747 5.8 192,675 8.8 14,758 0.7 2,180,024 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 428 8.14 CROP EXTENSION: Number of households receiving extension advice on Vermin Control by region during the 2007/08 agriculture year Region Source of Crop Extension Total Number of Households Government NGO/Dev project Cooperative Large scale farmer Radio/Television/NewsPaper Neighbour Other (Specify) Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Dodoma 151,987 80.5 3,298 1.7 0 0.0 1,269 0.7 11,342 6.0 20,152 10.7 729 0.4 188,778 Arusha 58,172 80.1 2,555 3.5 267 0.4 933 1.3 2,929 4.0 7,555 10.4 211 0.3 72,622 Kilimanjaro 70,587 75.2 1,423 1.5 1,649 1.8 1,689 1.8 4,747 5.1 11,746 12.5 2,014 2.1 93,855 Tanga 51,975 67.6 3,197 4.2 655 0.9 1,290 1.7 2,999 3.9 16,574 21.5 231 0.3 76,920 Morogoro 54,256 72.1 3,290 4.4 18 0.0 286 0.4 3,127 4.2 12,642 16.8 1,608 2.1 75,226 Pwani 52,285 78.5 941 1.4 232 0.3 852 1.3 4,015 6.0 8,014 12.0 253 0.4 66,594 Dar es Salaam 5,713 65.6 392 4.5 164 1.9 68 0.8 772 8.9 1,556 17.9 42 0.5 8,708 Lindi 20,328 78.6 1,307 5.1 79 0.3 137 0.5 519 2.0 3,400 13.1 94 0.4 25,863 Mtwara 33,289 62.5 3,041 5.7 745 1.4 572 1.1 3,459 6.5 11,918 22.4 240 0.5 53,265 Ruvuma 24,535 63.0 3,631 9.3 781 2.0 2,472 6.3 3,796 9.7 3,629 9.3 111 0.3 38,955 Iringa 96,485 80.9 3,475 2.9 0 0.0 717 0.6 2,073 1.7 16,324 13.7 209 0.2 119,284 Mbeya 88,559 70.5 5,081 4.0 1,010 0.8 2,919 2.3 8,439 6.7 17,217 13.7 2,329 1.9 125,553 Singida 60,578 87.5 1,156 1.7 103 0.1 462 0.7 964 1.4 5,268 7.6 667 1.0 69,199 Tabora 44,489 68.9 2,564 4.0 1,406 2.2 3,510 5.4 4,614 7.2 7,693 11.9 252 0.4 64,527 Rukwa 32,663 75.1 1,806 4.2 47 0.1 1,433 3.3 2,756 6.3 4,206 9.7 590 1.4 43,501 Kigoma 34,288 75.1 4,188 9.2 187 0.4 1,770 3.9 1,422 3.1 3,805 8.3 0 0.0 45,661 Shinyanga 116,984 80.3 5,800 4.0 1,289 0.9 1,171 0.8 8,118 5.6 12,192 8.4 144 0.1 145,698 Kagera 63,032 62.0 5,996 5.9 449 0.4 666 0.7 8,263 8.1 22,526 22.2 748 0.7 101,678 Mwanza 62,983 82.6 1,159 1.5 710 0.9 889 1.2 4,443 5.8 5,845 7.7 202 0.3 76,232 Mara 41,050 69.6 4,356 7.4 140 0.2 1,527 2.6 2,578 4.4 9,129 15.5 182 0.3 58,963 Manyara 64,765 77.5 2,373 2.8 786 0.9 790 0.9 2,948 3.5 11,549 13.8 316 0.4 83,526 Mainland 1,229,004 75.2 61,029 3.7 10,716 0.7 25,423 1.6 84,323 5.2 212,939 13.0 11,173 0.7 1,634,608 North Unguja 1,352 38.3 114 3.2 127 3.6 222 6.3 668 18.9 1,019 28.8 32 0.9 3,534 South Unguja 712 18.9 355 9.4 395 10.5 529 14.1 566 15.0 1,205 32.0 0 0.0 3,762 Urban West 973 25.4 188 4.9 188 4.9 157 4.1 1,539 40.2 785 20.5 0 0.0 3,831 North Pemba 322 54.7 51 8.7 0 0.0 0 0.0 84 14.3 132 22.4 0 0.0 589 South Pemba 629 57.7 31 2.8 0 0.0 98 9.0 193 17.7 139 12.8 0 0.0 1,090 Zanzibar 3,988 31.1 739 5.8 711 5.6 1,006 7.9 3,049 23.8 3,280 25.6 32 0.2 12,805 National 1,232,992 74.8 61,769 3.7 11,427 0.7 26,430 1.6 87,372 5.3 216,220 13.1 11,204 0.7 1,647,412 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 429 AGRICULTURE CONSTRAINTS APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 430 Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Land Ownership of Land Poor Soil Cultivation Equipment Soil Fertility Number % Number % Number % Number % Dodoma 10,698 2.98 4,754 1.32 38,869 10.83 28,865 8.04 Arusha 9,045 4.40 3,708 1.80 18,413 8.96 9,573 4.66 Kilimanjaro 10,891 4.49 2,276 0.94 18,150 7.48 21,308 8.79 Tanga 5,617 1.70 3,598 1.09 33,859 10.24 18,210 5.51 Morogoro 7,935 2.66 5,796 1.94 36,875 12.37 11,585 3.89 Pwani 1,851 1.06 2,043 1.17 20,359 11.67 4,987 2.86 Dar es Salaam 1,104 3.14 805 2.29 2,794 7.95 2,639 7.51 Lindi 497 0.30 688 0.41 17,061 10.22 4,105 2.46 Mtwara 1,548 0.62 2,841 1.14 23,221 9.31 13,684 5.49 Ruvuma 3,575 1.70 1,577 0.75 23,875 11.35 10,496 4.99 Iringa 10,058 3.28 5,916 1.93 38,059 12.41 35,400 11.54 Mbeya 17,972 3.95 6,583 1.45 53,423 11.75 26,802 5.89 Singida 4,980 2.29 809 0.37 23,790 10.96 23,469 10.82 Tabora 4,478 1.55 3,891 1.35 33,211 11.51 30,439 10.55 Rukwa 6,469 2.86 3,687 1.63 22,949 10.14 15,938 7.04 Kigoma 4,913 2.18 3,413 1.52 33,882 15.05 24,289 10.79 Shinyanga 13,162 2.71 10,608 2.19 59,249 12.22 43,894 9.05 Kagera 9,967 2.46 4,796 1.18 40,391 9.95 36,701 9.04 Mwanza 13,925 3.49 7,816 1.96 42,948 10.76 35,814 8.98 Mara 8,264 3.64 3,464 1.53 23,184 10.23 25,034 11.04 Manyara 6,560 3.30 3,161 1.59 19,936 10.04 16,451 8.29 Mainland 153,508 2.69 82,230 1.44 624,496 10.94 439,684 7.71 North Unguja 1,121 3.69 1,166 3.84 2,193 7.23 1,816 5.98 South Unguja 184 0.91 351 1.73 1,276 6.30 975 4.81 Urban West 754 4.04 565 3.03 1,287 6.90 816 4.38 North Pemba 355 1.08 574 1.75 2,621 7.97 3,067 9.33 South Pemba 289 0.96 517 1.72 2,806 9.34 2,641 8.79 Zanzibar 2,702 2.04 3,172 2.40 10,183 7.70 9,315 7.05 National 156,210 2.68 85,403 1.46 634,679 10.87 448,999 7.69 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 431 Cont. Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Improved Seed Irrigation Facilities Access to Chemical Inputs Cost of Inputs Number % Number % Number % Number % Dodoma 52,848 14.72 5,346 1.49 19,396 5.40 50,544 14.08 Arusha 13,835 6.73 6,885 3.35 5,906 2.87 34,248 16.67 Kilimanjaro 13,108 5.40 19,591 8.08 10,757 4.44 48,389 19.95 Tanga 31,253 9.45 7,416 2.24 14,333 4.33 55,619 16.82 Morogoro 25,541 8.57 10,313 3.46 18,550 6.22 37,357 12.53 Pwani 11,665 6.69 3,674 2.11 11,140 6.39 26,970 15.46 Dar es Salaam 2,783 7.92 1,284 3.65 2,270 6.46 3,809 10.83 Lindi 19,417 11.63 3,613 2.16 18,145 10.87 25,177 15.09 Mtwara 23,560 9.45 7,267 2.91 33,323 13.36 40,242 16.14 Ruvuma 18,247 8.68 6,926 3.29 15,949 7.58 36,319 17.27 Iringa 28,245 9.21 4,857 1.58 16,178 5.28 53,547 17.46 Mbeya 38,876 8.55 8,738 1.92 25,101 5.52 69,021 15.18 Singida 29,178 13.45 5,674 2.61 21,173 9.76 43,658 20.12 Tabora 40,495 14.04 10,434 3.62 28,097 9.74 41,437 14.37 Rukwa 20,027 8.85 5,045 2.23 8,926 3.95 42,656 18.85 Kigoma 29,380 13.05 2,531 1.12 14,043 6.24 44,129 19.60 Shinyanga 56,930 11.74 15,738 3.25 27,510 5.67 81,647 16.84 Kagera 46,875 11.55 7,642 1.88 23,918 5.89 50,439 12.43 Mwanza 34,511 8.65 16,082 4.03 27,420 6.87 71,048 17.81 Mara 27,334 12.06 11,792 5.20 8,768 3.87 27,440 12.10 Manyara 19,311 9.73 5,992 3.02 6,578 3.31 33,186 16.72 Mainland 583,419 10.22 166,839 2.92 357,481 6.27 916,884 16.07 North Unguja 1,334 4.40 714 2.35 1,183 3.90 1,743 5.74 South Unguja 675 3.33 519 2.56 568 2.80 955 4.71 Urban West 1,444 7.74 314 1.68 534 2.86 1,382 7.41 North Pemba 3,589 10.92 947 2.88 1,880 5.72 2,735 8.32 South Pemba 3,610 12.02 570 1.90 2,055 6.84 4,280 14.25 Zanzibar 10,653 8.06 3,064 2.32 6,219 4.70 11,094 8.39 National 594,072 10.18 169,903 2.91 363,700 6.23 927,978 15.90 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 432 Cont. Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Ta Constraint Extension Services Access to Forest Resources Hunting and Gathering Access to Potable Water Number % Number % Number % Number % Dodoma 19,136 5.33 617 0.17 252 0.07 13,293 3.70 Arusha 12,541 6.11 1,022 0.50 473 0.23 18,453 8.98 Kilimanjaro 13,780 5.68 233 0.10 0 0.00 7,822 3.23 Tanga 26,144 7.91 84 0.03 335 0.10 10,420 3.15 Morogoro 25,774 8.64 580 0.19 351 0.12 6,882 2.31 Pwani 9,990 5.73 175 0.10 29 0.02 6,471 3.71 Dar es Salaam 2,691 7.65 0 0.00 0 0.00 1,787 5.08 Lindi 17,100 10.25 0 0.00 79 0.05 3,054 1.83 Mtwara 20,380 8.17 458 0.18 153 0.06 11,321 4.54 Ruvuma 23,061 10.97 219 0.10 132 0.06 1,145 0.54 Iringa 17,662 5.76 404 0.13 235 0.08 4,333 1.41 Mbeya 36,405 8.01 1,386 0.30 0 0.00 11,210 2.47 Singida 13,033 6.01 103 0.05 1,070 0.49 3,547 1.63 Tabora 22,611 7.84 197 0.07 0 0.00 8,801 3.05 Rukwa 27,441 12.13 0 0.00 0 0.00 1,587 0.70 Kigoma 16,535 7.34 187 0.08 58 0.03 1,454 0.65 Shinyanga 26,869 5.54 957 0.20 950 0.20 14,566 3.00 Kagera 36,391 8.97 398 0.10 408 0.10 10,597 2.61 Mwanza 34,033 8.53 405 0.10 453 0.11 7,933 1.99 Mara 18,017 7.95 86 0.04 646 0.28 6,585 2.90 Manyara 8,400 4.23 587 0.30 329 0.17 9,535 4.80 Mainland 427,992 7.50 8,098 0.14 5,953 0.10 160,796 2.82 North Unguja 2,950 9.72 32 0.10 25 0.08 291 0.96 South Unguja 2,695 13.30 30 0.15 0 0.00 383 1.89 Urban West 2,010 10.77 0 0.00 0 0.00 534 2.86 North Pemba 5,101 15.52 26 0.08 0 0.00 293 0.89 South Pemba 3,233 10.76 62 0.21 0 0.00 489 1.63 Zanzibar 15,989 12.10 150 0.11 25 0.02 1,989 1.50 National 443,981 7.61 8,248 0.14 5,978 0.10 162,786 2.79 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 433 Cont. Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Credit Access to Off Farm Income Threshing Harvesting Number % Number % Number % Number % Dodoma 26,665 7.43 13,685 3.81 982 0.27 0 0.00 Arusha 17,583 8.56 10,192 4.96 445 0.22 0 0.00 Kilimanjaro 13,912 5.74 14,410 5.94 500 0.21 171 0.07 Tanga 34,511 10.44 12,904 3.90 1,477 0.45 316 0.10 Morogoro 32,459 10.89 9,340 3.13 889 0.30 569 0.19 Pwani 25,844 14.81 4,600 2.64 253 0.15 0 0.00 Dar es Salaam 4,279 12.17 991 2.82 37 0.11 0 0.00 Lindi 19,347 11.59 3,688 2.21 604 0.36 0 0.00 Mtwara 24,822 9.95 5,408 2.17 684 0.27 0 0.00 Ruvuma 28,990 13.79 5,189 2.47 87 0.04 199 0.09 Iringa 30,271 9.87 12,734 4.15 607 0.20 569 0.19 Mbeya 58,033 12.76 19,010 4.18 2,681 0.59 568 0.12 Singida 15,852 7.31 3,151 1.45 103 0.05 396 0.18 Tabora 21,857 7.58 7,054 2.45 417 0.14 279 0.10 Rukwa 32,726 14.46 5,323 2.35 335 0.15 223 0.10 Kigoma 23,935 10.63 6,568 2.92 245 0.11 187 0.08 Shinyanga 50,004 10.31 15,044 3.10 1,853 0.38 88 0.02 Kagera 43,780 10.79 11,245 2.77 873 0.22 629 0.15 Mwanza 33,548 8.41 10,742 2.69 964 0.24 834 0.21 Mara 15,049 6.64 3,897 1.72 803 0.35 172 0.08 Manyara 16,185 8.15 7,393 3.72 760 0.38 517 0.26 Mainland 569,653 9.98 182,568 3.20 15,600 0.27 5,715 0.10 North Unguja 2,655 8.75 568 1.87 151 0.50 25 0.08 South Unguja 1,440 7.11 322 1.59 91 0.45 0 0.00 Urban West 2,104 11.28 188 1.01 94 0.51 31 0.17 North Pemba 3,574 10.88 709 2.16 204 0.62 0 0.00 South Pemba 2,834 9.44 734 2.44 138 0.46 0 0.00 Zanzibar 12,608 9.54 2,522 1.91 679 0.51 57 0.04 National 582,260 9.97 185,090 3.17 16,279 0.28 5,772 0.10 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 434 Cont. Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Crop Storage Crop Processing Marketing Information Higher Transport Costs Number % Number % Number % Number % Dodoma 4,013 1.12 1,079 0.30 5,733 1.60 3,588 1.00 Arusha 2,043 0.99 737 0.36 5,111 2.49 4,863 2.37 Kilimanjaro 1,362 0.56 1,517 0.63 2,567 1.06 3,686 1.52 Tanga 2,831 0.86 187 0.06 6,114 1.85 4,204 1.27 Morogoro 2,044 0.69 885 0.30 7,928 2.66 6,549 2.20 Pwani 921 0.53 972 0.56 4,884 2.80 1,849 1.06 Dar es Salaam 154 0.44 349 0.99 709 2.02 466 1.33 Lindi 1,766 1.06 315 0.19 2,051 1.23 820 0.49 Mtwara 3,353 1.34 1,120 0.45 6,168 2.47 482 0.19 Ruvuma 1,033 0.49 300 0.14 4,270 2.03 3,369 1.60 Iringa 502 0.16 795 0.26 9,108 2.97 12,291 4.01 Mbeya 5,011 1.10 1,182 0.26 16,736 3.68 6,698 1.47 Singida 2,087 0.96 0 0.00 2,276 1.05 827 0.38 Tabora 1,853 0.64 193 0.07 3,448 1.20 1,795 0.62 Rukwa 944 0.42 817 0.36 6,211 2.75 5,144 2.27 Kigoma 1,011 0.45 187 0.08 996 0.44 1,386 0.62 Shinyanga 4,142 0.85 1,679 0.35 9,057 1.87 6,819 1.41 Kagera 4,048 1.00 5,970 1.47 9,017 2.22 5,083 1.25 Mwanza 2,770 0.69 1,121 0.28 8,644 2.17 2,590 0.65 Mara 1,360 0.60 969 0.43 2,978 1.31 988 0.44 Manyara 2,848 1.43 416 0.21 10,273 5.17 4,761 2.40 Mainland 46,096 0.81 20,793 0.36 124,279 2.18 78,262 1.37 North Unguja 328 1.08 25 0.08 145 0.48 265 0.87 South Unguja 81 0.40 0 0.00 274 1.35 304 1.50 Urban West 94 0.51 0 0.00 126 0.67 220 1.18 North Pemba 29 0.09 0 0.00 106 0.32 0 0.00 South Pemba 111 0.37 138 0.46 85 0.28 58 0.19 Zanzibar 644 0.49 164 0.12 735 0.56 847 0.64 National 46,740 0.80 20,956 0.36 125,015 2.14 79,108 1.36 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 435 Cont. Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Destruction by Animals Stealing Pest and Disease Local Government Taxation Number % Number % Number % Number % Dodoma 8,179 2.28 4,946 1.38 16,935 4.72 536 0.15 Arusha 5,019 2.44 405 0.20 10,636 5.18 314 0.15 Kilimanjaro 4,814 1.98 2,195 0.91 14,851 6.12 212 0.09 Tanga 17,076 5.16 7,078 2.14 11,208 3.39 382 0.12 Morogoro 11,551 3.87 5,335 1.79 14,904 5.00 0 0.00 Pwani 14,235 8.16 4,618 2.65 6,116 3.51 260 0.15 Dar es Salaam 414 1.18 973 2.77 2,053 5.84 68 0.19 Lindi 11,708 7.01 2,970 1.78 7,726 4.63 0 0.00 Mtwara 7,215 2.89 3,960 1.59 10,755 4.31 124 0.05 Ruvuma 8,897 4.23 5,486 2.61 9,488 4.51 332 0.16 Iringa 5,480 1.79 3,701 1.21 10,765 3.51 853 0.28 Mbeya 4,196 0.92 4,566 1.00 28,749 6.32 1,022 0.22 Singida 4,975 2.29 1,963 0.90 7,507 3.46 499 0.23 Tabora 5,205 1.80 973 0.34 12,025 4.17 181 0.06 Rukwa 5,919 2.62 2,835 1.25 7,430 3.28 112 0.05 Kigoma 5,597 2.49 2,550 1.13 5,495 2.44 212 0.09 Shinyanga 2,576 0.53 2,073 0.43 10,816 2.23 771 0.16 Kagera 10,310 2.54 8,252 2.03 21,757 5.36 362 0.09 Mwanza 3,969 0.99 3,677 0.92 20,340 5.10 423 0.11 Mara 5,674 2.50 929 0.41 13,774 6.08 394 0.17 Manyara 4,048 2.04 691 0.35 7,237 3.65 453 0.23 Mainland 147,054 2.58 70,176 1.23 250,566 4.39 7,509 0.13 North Unguja 2,392 7.88 3,326 10.96 3,126 10.30 32 0.10 South Unguja 2,089 10.31 2,332 11.51 2,561 12.64 30 0.15 Urban West 1,350 7.24 2,732 14.65 1,005 5.39 0 0.00 North Pemba 1,710 5.20 939 2.86 2,532 7.70 29 0.09 South Pemba 633 2.11 1,352 4.50 1,889 6.29 27 0.09 Zanzibar 8,174 6.18 10,681 8.08 11,113 8.41 118 0.09 National 155,228 2.66 80,857 1.39 261,679 4.48 7,627 0.13 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 436 Cont. Table 9.11.3 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the THIRD Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Extended dry spell Crop Farmers/Livestock keepers Conflicts Total Number % Number % Number % Dodoma 24,712 6.88 3,298 0.92 358,969 100.00 Arusha 13,662 6.65 313 0.15 205,425 100.00 Kilimanjaro 15,134 6.24 878 0.36 242,513 100.00 Tanga 23,665 7.16 1,834 0.55 330,676 100.00 Morogoro 12,965 4.35 5,239 1.76 298,194 100.00 Pwani 9,063 5.19 1,496 0.86 174,465 100.00 Dar es Salaam 2,658 7.56 42 0.12 35,160 100.00 Lindi 6,842 4.10 124 0.07 166,898 100.00 Mtwara 6,462 2.59 812 0.33 249,363 100.00 Ruvuma 1,121 0.53 0 0.00 210,281 100.00 Iringa 3,854 1.26 205 0.07 306,629 100.00 Mbeya 6,864 1.51 3,878 0.85 454,711 100.00 Singida 5,639 2.60 1,235 0.57 216,992 100.00 Tabora 7,592 2.63 1,483 0.51 288,447 100.00 Rukwa 718 0.32 2,787 1.23 226,250 100.00 Kigoma 1,243 0.55 747 0.33 225,171 100.00 Shinyanga 27,387 5.65 589 0.12 484,977 100.00 Kagera 14,606 3.60 1,454 0.36 405,910 100.00 Mwanza 15,793 3.96 1,190 0.30 398,993 100.00 Mara 18,712 8.25 418 0.18 226,731 100.00 Manyara 10,632 5.36 2,270 1.14 198,513 100.00 Mainland 229,325 4.02 30,293 0.53 5,705,267 99.99 North Unguja 1,969 6.49 777 2.56 30,354 100.00 South Unguja 1,323 6.53 799 3.94 20,259 100.00 Urban West 722 3.87 345 1.85 18,651 100.00 North Pemba 1,732 5.27 113 0.34 32,866 100.00 South Pemba 1,189 3.96 295 0.98 30,034 100.00 Zanzibar 6,936 5.25 2,329 1.76 132,164 99.98 National 236,261 4.05 32,622 0.56 5,837,431 100.00 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 437 Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Land Ownership of Land Poor Soil Cultivation Equipment Soil Fertility Number % Number % Number % Number % Dodoma 7,028 1.96 5,509 1.54 30,690 8.56 17,782 4.96 Arusha 9,463 4.61 5,887 2.87 14,495 7.06 8,130 3.96 Kilimanjaro 9,578 3.95 1,623 0.67 12,197 5.03 17,092 7.05 Tanga 5,364 1.62 2,606 0.79 28,715 8.68 13,144 3.98 Morogoro 5,868 1.97 6,171 2.07 23,239 7.79 10,460 3.51 Pwani 1,049 0.60 1,527 0.87 14,683 8.41 2,189 1.25 Dar es Salaam 831 2.37 746 2.13 2,645 7.53 1,456 4.14 Lindi 741 0.44 1,354 0.81 14,430 8.65 1,902 1.14 Mtwara 3,782 1.52 2,681 1.07 21,781 8.73 9,809 3.93 Ruvuma 3,746 1.78 852 0.40 13,333 6.34 9,917 4.72 Iringa 8,271 2.70 5,713 1.86 32,998 10.76 25,436 8.29 Mbeya 17,399 3.83 6,696 1.47 39,847 8.76 24,550 5.40 Singida 4,329 1.99 1,310 0.60 11,242 5.18 14,687 6.77 Tabora 3,987 1.38 3,230 1.12 27,128 9.41 21,627 7.50 Rukwa 4,446 1.97 3,170 1.40 14,868 6.57 16,650 7.36 Kigoma 8,022 3.56 1,533 0.68 28,839 12.81 16,188 7.19 Shinyanga 11,157 2.30 10,604 2.19 32,733 6.75 28,118 5.80 Kagera 10,077 2.48 6,448 1.59 27,510 6.78 27,612 6.80 Mwanza 10,657 2.67 4,765 1.19 35,853 8.98 24,365 6.10 Mara 7,233 3.19 3,514 1.55 15,307 6.75 17,812 7.86 Manyara 5,312 2.68 2,493 1.26 14,611 7.36 11,084 5.58 Mainland 138,339 2.42 78,429 1.37 457,145 8.01 320,008 5.61 North Unguja 823 2.71 715 2.36 1,665 5.49 2,234 7.36 South Unguja 278 1.37 371 1.83 1,622 8.01 1,097 5.41 Urban West 471 2.53 440 2.36 1,382 7.42 722 3.88 North Pemba 680 2.07 420 1.28 1,890 5.75 2,449 7.45 South Pemba 473 1.57 383 1.28 2,630 8.76 2,407 8.01 Zanzibar 2,724 2.06 2,329 1.76 9,188 6.95 8,909 6.74 Total 141,064 2.42 80,758 1.38 466,334 7.99 328,918 5.63 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 438 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Improved Seed Irrigation Facilities Access to Chemical Inputs Cost of Inputs Number % Number % Number % Number % Dodoma 30,524 8.51 2,898 0.81 15,081 4.21 40,274 11.23 Arusha 10,796 5.26 5,887 2.87 5,161 2.51 22,471 10.94 Kilimanjaro 13,144 5.42 11,990 4.94 9,960 4.11 33,067 13.64 Tanga 20,651 6.25 6,761 2.04 8,886 2.69 34,366 10.39 Morogoro 20,091 6.74 7,711 2.59 11,640 3.90 29,113 9.76 Pwani 11,208 6.42 4,627 2.65 8,740 5.01 14,939 8.56 Dar es Salaam 2,089 5.95 923 2.63 1,641 4.67 3,837 10.92 Lindi 11,488 6.88 1,430 0.86 10,840 6.49 22,853 13.69 Mtwara 17,411 6.98 2,516 1.01 18,436 7.39 28,894 11.59 Ruvuma 16,355 7.78 4,048 1.92 11,582 5.51 18,258 8.68 Iringa 24,770 8.07 4,953 1.61 14,589 4.76 26,934 8.78 Mbeya 32,156 7.07 6,056 1.33 20,610 4.53 40,915 9.00 Singida 20,992 9.67 5,674 2.61 17,147 7.90 35,657 16.43 Tabora 26,139 9.07 8,984 3.12 21,077 7.31 44,036 15.28 Rukwa 17,616 7.79 4,134 1.83 10,924 4.83 26,549 11.73 Kigoma 25,665 11.40 2,448 1.09 11,850 5.26 28,458 12.64 Shinyanga 37,287 7.69 11,692 2.41 25,835 5.33 67,761 13.98 Kagera 28,436 7.01 6,074 1.50 18,667 4.60 39,487 9.73 Mwanza 23,043 5.77 10,514 2.63 20,948 5.25 57,577 14.42 Mara 18,856 8.32 6,869 3.03 11,585 5.11 26,506 11.69 Manyara 13,074 6.59 3,414 1.72 6,877 3.46 27,074 13.64 Mainland 421,790 7.39 119,602 2.10 282,075 4.94 669,026 11.73 North Unguja 2,097 6.91 696 2.29 1,207 3.98 1,532 5.05 South Unguja 724 3.57 235 1.16 282 1.39 937 4.62 Urban West 691 3.71 345 1.85 345 1.85 848 4.55 North Pemba 2,079 6.33 406 1.23 1,335 4.06 1,920 5.84 South Pemba 1,809 6.02 213 0.71 1,334 4.44 3,267 10.88 Zanzibar 7,400 5.60 1,895 1.43 4,503 3.41 8,503 6.43 Total 429,190 7.35 121,497 2.08 286,578 4.91 677,530 11.61 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 439 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Extension Services Access to Forest Resources Hunting and Gathering Access to Potable Water Number % Number % Number % Number % Dodoma 19,025 5.31 1,000 0.28 308 0.09 16,796 4.68 Arusha 9,752 4.75 1,732 0.84 262 0.13 12,055 5.87 Kilimanjaro 16,338 6.74 263 0.11 0 0.00 9,332 3.85 Tanga 26,062 7.88 196 0.06 372 0.11 9,911 3.00 Morogoro 18,345 6.15 1,334 0.45 577 0.19 4,978 1.67 Pwani 9,017 5.17 132 0.08 103 0.06 5,262 3.02 Dar es Salaam 2,747 7.82 0 0.00 0 0.00 2,173 6.19 Lindi 16,138 9.67 0 0.00 124 0.07 2,344 1.40 Mtwara 25,274 10.13 228 0.09 124 0.05 10,449 4.19 Ruvuma 22,538 10.72 141 0.07 0 0.00 959 0.46 Iringa 15,583 5.08 377 0.12 924 0.30 5,495 1.79 Mbeya 36,654 8.06 1,167 0.26 513 0.11 13,068 2.87 Singida 18,909 8.71 884 0.41 216 0.10 5,594 2.58 Tabora 28,320 9.83 0 0.00 142 0.05 9,516 3.30 Rukwa 23,354 10.32 513 0.23 112 0.05 766 0.34 Kigoma 15,092 6.70 399 0.18 0 0.00 2,026 0.90 Shinyanga 31,637 6.53 1,438 0.30 1,023 0.21 15,503 3.20 Kagera 34,408 8.48 667 0.16 652 0.16 9,443 2.33 Mwanza 38,604 9.67 286 0.07 106 0.03 5,714 1.43 Mara 14,260 6.29 340 0.15 652 0.29 8,518 3.76 Manyara 10,676 5.38 318 0.16 416 0.21 7,844 3.95 Mainland 432,732 7.58 11,418 0.20 6,626 0.12 157,747 2.76 North Unguja 3,263 10.75 25 0.08 25 0.08 866 2.85 South Unguja 2,194 10.83 32 0.16 0 0.00 553 2.73 Urban West 1,790 9.61 31 0.17 31 0.17 314 1.69 North Pemba 4,544 13.83 77 0.23 0 0.00 754 2.29 South Pemba 3,576 11.91 27 0.09 0 0.00 605 2.01 Zanzibar 15,368 11.62 193 0.15 57 0.04 3,093 2.34 Total 448,100 7.68 11,611 0.20 6,683 0.11 160,840 2.76 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 440 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Credit Access to Off Farm Income Threshing Harvesting Number % Number % Number % Number % Dodoma 34,283 9.56 21,267 5.93 1,794 0.50 560 0.16 Arusha 18,777 9.14 23,733 11.55 332 0.16 0 0.00 Kilimanjaro 20,208 8.33 17,038 7.03 513 0.21 87 0.04 Tanga 37,585 11.37 17,188 5.20 1,293 0.39 175 0.05 Morogoro 31,768 10.65 15,114 5.07 1,429 0.48 556 0.19 Pwani 20,770 11.90 6,239 3.57 299 0.17 138 0.08 Dar es Salaam 3,793 10.80 1,190 3.39 164 0.47 0 0.00 Lindi 22,251 13.33 6,501 3.89 354 0.21 406 0.24 Mtwara 24,821 9.95 11,100 4.45 1,371 0.55 0 0.00 Ruvuma 31,557 15.01 7,499 3.57 236 0.11 87 0.04 Iringa 36,895 12.03 22,442 7.31 1,028 0.34 587 0.19 Mbeya 47,833 10.52 31,447 6.91 2,216 0.49 1,095 0.24 Singida 18,391 8.48 9,240 4.26 497 0.23 103 0.05 Tabora 23,561 8.17 15,879 5.51 1,223 0.42 731 0.25 Rukwa 27,810 12.29 13,784 6.09 2,622 1.16 1,053 0.47 Kigoma 33,220 14.75 9,798 4.35 578 0.26 0 0.00 Shinyanga 43,577 8.99 33,494 6.91 2,692 0.56 393 0.08 Kagera 53,783 13.25 24,365 6.00 1,962 0.48 647 0.16 Mwanza 40,174 10.06 18,272 4.58 1,778 0.45 850 0.21 Mara 17,105 7.54 7,976 3.52 685 0.30 309 0.14 Manyara 15,850 7.98 12,806 6.45 928 0.47 545 0.27 Mainland 604,010 10.59 326,371 5.72 23,991 0.42 8,323 0.15 North Unguja 2,288 7.54 634 2.09 340 1.12 25 0.08 South Unguja 1,073 5.30 450 2.22 79 0.39 0 0.00 Urban West 1,633 8.77 502 2.70 220 1.18 31 0.17 North Pemba 2,731 8.31 1,213 3.69 55 0.17 0 0.00 South Pemba 2,749 9.15 1,127 3.75 312 1.04 0 0.00 Zanzibar 10,474 7.92 3,926 2.97 1,006 0.76 57 0.04 Total 614,484 10.53 330,297 5.66 24,997 0.43 8,380 0.14 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 441 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Crop Storage Crop Processing Marketing Information Higher Transport Costs Number % Number % Number % Number % Dodoma 11,810 3.29 1,976 0.55 11,639 3.25 6,923 1.93 Arusha 3,574 1.74 561 0.27 9,266 4.51 8,420 4.10 Kilimanjaro 1,859 0.77 1,856 0.77 5,000 2.06 7,556 3.12 Tanga 12,390 3.75 1,229 0.37 14,149 4.28 6,338 1.92 Morogoro 6,492 2.18 1,980 0.66 16,372 5.49 10,966 3.68 Pwani 2,131 1.22 2,663 1.53 9,025 5.17 3,769 2.16 Dar es Salaam 254 0.72 349 0.99 1,032 2.94 709 2.02 Lindi 3,726 2.23 714 0.43 4,528 2.71 1,446 0.87 Mtwara 7,639 3.06 2,487 1.00 9,622 3.86 1,548 0.62 Ruvuma 2,572 1.22 1,473 0.70 9,288 4.42 8,461 4.02 Iringa 4,399 1.43 2,033 0.66 15,634 5.10 18,282 5.96 Mbeya 9,672 2.13 2,677 0.59 29,833 6.56 14,788 3.25 Singida 8,914 4.11 386 0.18 7,281 3.36 1,820 0.84 Tabora 3,978 1.38 1,953 0.68 3,613 1.25 5,497 1.91 Rukwa 3,493 1.54 5,715 2.53 9,121 4.03 6,801 3.01 Kigoma 4,062 1.80 849 0.38 3,124 1.39 3,528 1.57 Shinyanga 9,100 1.88 4,064 0.84 19,435 4.01 7,844 1.62 Kagera 9,118 2.25 3,267 0.81 18,507 4.56 7,212 1.78 Mwanza 7,926 1.99 1,869 0.47 13,584 3.40 3,832 0.96 Mara 2,583 1.14 971 0.43 6,995 3.08 2,858 1.26 Manyara 5,792 2.92 1,498 0.75 12,051 6.07 6,688 3.37 Mainland 121,483 2.13 40,570 0.71 229,100 4.02 135,285 2.37 North Unguja 366 1.21 25 0.08 114 0.38 285 0.94 South Unguja 391 1.93 32 0.16 444 2.19 322 1.59 Urban West 314 1.69 0 0.00 471 2.53 157 0.84 North Pemba 135 0.41 51 0.16 267 0.81 128 0.39 South Pemba 303 1.01 89 0.30 107 0.36 173 0.58 Zanzibar 1,510 1.14 198 0.15 1,403 1.06 1,066 0.81 Total 122,993 2.11 40,769 0.70 230,503 3.95 136,351 2.34 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 442 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Destruction by Animals Stealing Pest and Disease Local Government Taxation Number % Number % Number % Number % Dodoma 13,651 3.81 6,165 1.72 24,258 6.76 1,917 0.53 Arusha 4,832 2.35 2,031 0.99 12,582 6.12 748 0.36 Kilimanjaro 8,530 3.52 3,795 1.56 22,296 9.19 448 0.18 Tanga 24,031 7.27 8,467 2.56 21,963 6.64 569 0.17 Morogoro 19,090 6.40 8,286 2.78 21,617 7.25 1,126 0.38 Pwani 20,787 11.91 5,632 3.23 12,689 7.27 313 0.18 Dar es Salaam 513 1.46 2,087 5.94 3,069 8.74 0 0.00 Lindi 19,109 11.45 4,229 2.53 10,877 6.52 772 0.46 Mtwara 13,085 5.25 7,535 3.02 17,592 7.05 468 0.19 Ruvuma 11,747 5.59 8,614 4.10 24,905 11.84 781 0.37 Iringa 10,587 3.45 5,992 1.95 17,282 5.63 988 0.32 Mbeya 9,691 2.13 6,794 1.49 40,607 8.93 1,590 0.35 Singida 7,951 3.66 1,804 0.83 11,080 5.11 874 0.40 Tabora 4,130 1.43 2,273 0.79 19,999 6.94 432 0.15 Rukwa 7,047 3.11 6,641 2.94 12,097 5.35 1,621 0.72 Kigoma 5,385 2.39 8,232 3.66 12,692 5.64 0 0.00 Shinyanga 7,270 1.50 4,555 0.94 29,993 6.19 7,165 1.48 Kagera 12,527 3.09 8,105 2.00 32,404 7.98 634 0.16 Mwanza 8,087 2.03 3,777 0.95 37,873 9.49 622 0.16 Mara 9,369 4.13 3,495 1.54 18,980 8.37 1,041 0.46 Manyara 9,796 4.93 2,220 1.12 9,293 4.68 716 0.36 Mainland 227,215 3.98 110,728 1.94 414,148 7.26 22,825 0.40 North Unguja 1,612 5.31 3,382 11.14 3,476 11.45 151 0.50 South Unguja 1,655 8.17 2,235 11.03 2,213 10.92 47 0.23 Urban West 1,162 6.24 3,454 18.55 1,382 7.42 31 0.17 North Pemba 2,102 6.40 2,210 6.72 4,918 14.96 0 0.00 South Pemba 619 2.06 2,344 7.81 3,581 11.92 85 0.28 Zanzibar 7,149 5.41 13,625 10.31 15,570 11.78 314 0.24 Total 234,364 4.02 124,353 2.13 429,718 7.36 23,139 0.40 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 443 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FOURTH Most important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Extended dry spell Crop Farmers/Livestock keepers Conflicts Total Number % Number % Number % Dodoma 29,481 8.22 5,981 1.67 358,622 100.00 Arusha 13,724 6.68 755 0.37 205,425 100.00 Kilimanjaro 17,718 7.31 1,025 0.42 242,513 100.00 Tanga 25,736 7.78 2,526 0.76 330,676 100.00 Morogoro 19,705 6.61 4,166 1.40 298,194 100.00 Pwani 14,194 8.13 2,399 1.37 174,523 100.00 Dar es Salaam 2,790 7.94 85 0.24 35,123 100.00 Lindi 8,261 4.95 79 0.05 166,898 100.00 Mtwara 9,931 3.98 796 0.32 249,377 100.00 Ruvuma 1,165 0.55 169 0.08 210,281 100.00 Iringa 3,732 1.22 874 0.28 306,798 100.00 Mbeya 10,119 2.22 6,830 1.50 454,824 100.00 Singida 10,764 4.96 1,249 0.58 216,992 100.00 Tabora 8,658 3.00 2,128 0.74 288,238 100.00 Rukwa 1,887 0.83 3,457 1.53 226,250 100.00 Kigoma 2,452 1.09 732 0.33 225,171 100.00 Shinyanga 39,093 8.07 1,244 0.26 484,707 100.00 Kagera 19,760 4.87 4,044 1.00 405,818 100.00 Mwanza 26,122 6.54 2,073 0.52 399,270 100.00 Mara 22,302 9.84 612 0.27 226,731 100.00 Manyara 14,066 7.09 3,071 1.55 198,513 100.00 Mainland 301,660 5.29 44,293 0.78 5,704,942 99.98 North Unguja 1,925 6.34 580 1.91 30,354 100.00 South Unguja 1,982 9.78 1,009 4.98 20,259 100.00 Urban West 1,225 6.58 628 3.37 18,620 100.00 North Pemba 2,163 6.58 340 1.03 32,866 100.00 South Pemba 1,594 5.31 227 0.76 30,034 100.00 Zanzibar 8,888 6.72 2,784 2.11 132,133 99.95 Total 310,549 5.32 47,078 0.81 5,837,075 100.00 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 444 Table 9.11.5 EROSION CONTROL: Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type and Region as of 2007/08 agriculture year Region Terraces Erosion Control Bunds Gabions / Sandbag Vetiver Grass Tree Belts Water Harvesting Bunds Drainage Ditches Others Dodoma 68,117 240,800 25,438 32,803 22,440 49,415 8,927 11,131 Arusha 76,473 57,801 26,288 10,586 7,454 12,850 12,977 2,273 Kilimanjaro 265,159 105,330 10,066 18,777 6,339 7,507 63,962 29,651 Tanga 118,089 23,343 1,981 76,218 52,858 2,286 11,018 5,738 Morogoro 55,583 120,844 2,466 8,226 37,022 6,922 7,995 8,513 Pwani 10,289 1,755 2,883 662 5,559 0 288 87 Dar es Salaam 2,210 8,647 847 1,748 593 2,076 403 85 Lindi 11,811 26,627 607 1,971 6,384 474 94 2,539 Mtwara 12,655 5,607 0 465 30,547 1,120 204 0 Ruvuma 647,059 20,606 262 118,740 15,555 1,050 7,379 5,487 Iringa 561,330 448,311 2,689 68,524 6,583 31,684 18,814 6,283 Mbeya 54,083 95,615 1,816 6,906 11,924 100,502 38,246 28,290 Singida 49,077 108,018 7,264 8,481 7,471 8,850 4,696 1,389 Tabora 34,095 70,670 1,531 5,358 0 24,871 3,690 9,354 Rukwa 46,051 57,534 1,801 2,582 16,240 31,439 7,788 2,802 Kigoma 41,264 253,644 0 0 373 10,421 10,846 783 Shinyanga 301,754 366,315 1,047 1,511 17,518 13,923 21,841 5,489 Kagera 52,370 152,220 704 24,102 16,570 35,971 87,456 144,867 Mwanza 162,858 312,560 6,565 9,138 37,251 17,934 91,406 7,578 Mara 47,905 113,060 280 1,114 1,415 19,930 14,406 64,319 Manyara 81,177 63,786 571 4,145 11,433 8,008 32,982 158 MAINLAND 2,699,407 2,653,093 95,108 402,055 311,528 387,233 445,420 336,816 North Unguja 0 779 0 0 153 0 0 0 South Unguja 274 152 0 0 0 0 0 0 Urban West 31 2,449 0 471 659 31 63 0 North Pemba 128 914 0 0 216 0 164 0 South Pemba 0 388 0 0 0 27 31 31 ZANZIBAR 433 4,682 0 471 1,028 58 258 31 NATIONAL 2,699,840 2,657,775 95,108 402,526 312,555 387,292 445,678 336,847 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 445 Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Land Ownership of Land Poor Soil Cultivation Equipment Soil Fertility Number % Number % Number % Number % Dodoma 8,748 2.44 6,868 1.91 19,232 5.36 16,629 4.63 Arusha 7,902 3.84 6,880 3.35 13,592 6.61 7,888 3.84 Kilimanjaro 8,169 3.37 2,772 1.14 18,877 7.78 18,821 7.76 Tanga 4,886 1.48 3,202 0.97 19,542 5.91 13,815 4.18 Morogoro 7,056 2.37 7,408 2.48 19,220 6.44 10,453 3.50 Pwani 2,319 1.33 2,614 1.50 12,635 7.24 3,258 1.87 Dar es Salaam 863 2.46 1,052 3.00 2,624 7.48 1,720 4.90 Lindi 1,300 0.78 1,145 0.69 9,543 5.72 2,221 1.33 Mtwara 2,417 0.97 2,951 1.19 14,066 5.65 11,702 4.70 Ruvuma 1,663 0.79 3,997 1.90 12,576 5.98 10,546 5.02 Iringa 9,096 2.97 7,193 2.35 25,732 8.40 20,965 6.84 Mbeya 17,850 3.93 10,852 2.39 38,814 8.54 23,844 5.24 Singida 5,387 2.48 2,533 1.17 9,087 4.19 8,905 4.10 Tabora 4,597 1.59 2,877 1.00 20,019 6.94 15,382 5.33 Rukwa 3,521 1.56 4,484 1.98 10,502 4.64 12,638 5.59 Kigoma 7,019 3.12 5,052 2.24 16,684 7.41 11,413 5.07 Shinyanga 14,526 3.00 11,510 2.38 30,903 6.38 17,934 3.70 Kagera 8,524 2.10 7,380 1.82 25,606 6.31 19,219 4.73 Mwanza 11,079 2.78 6,071 1.52 27,826 6.98 22,642 5.68 Mara 5,631 2.48 4,198 1.85 17,041 7.52 14,250 6.28 Manyara 5,757 2.90 3,472 1.75 12,719 6.41 9,966 5.02 Mainland 138,312 2.42 104,512 1.83 376,840 6.60 274,213 4.81 North Unguja 739 2.44 697 2.30 2,013 6.63 1,487 4.90 South Unguja 290 1.43 219 1.08 1,344 6.65 1,349 6.67 Urban West 471 2.53 628 3.37 1,225 6.57 628 3.37 North Pemba 245 0.75 362 1.10 1,791 5.45 1,305 3.97 South Pemba 423 1.41 429.11.43709530781 1.43 1,551 5.17 1,817 6.05 Zanzibar 2,168 1.64 2,335 1.77 7,924 5.99 6,586 4.98 Total 140,480 2.41 106,847 1.83 384,764 6.59 280,799 4.81 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 446 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Improved Seed Irrigation Facilities Access to Chemical Inputs Cost of Inputs Number % Number % Number % Number % Dodoma 23,152 6.45 4,360 1.21 16,974 4.73 29,689 8.27 Arusha 10,222 4.97 5,420 2.64 5,181 2.52 15,825 7.70 Kilimanjaro 9,357 3.86 13,087 5.40 9,177 3.78 19,009 7.84 Tanga 22,826 6.90 8,007 2.42 10,996 3.33 30,058 9.09 Morogoro 19,711 6.61 7,283 2.44 10,536 3.53 21,241 7.12 Pwani 11,604 6.65 3,502 2.01 6,369 3.65 15,051 8.63 Dar es Salaam 2,302 6.56 852 2.43 1,062 3.03 2,682 7.64 Lindi 14,045 8.42 2,298 1.38 9,426 5.65 14,336 8.59 Mtwara 15,556 6.25 2,922 1.17 13,687 5.50 21,902 8.79 Ruvuma 13,314 6.33 5,108 2.43 10,597 5.04 12,273 5.84 Iringa 25,331 8.27 6,038 1.97 16,280 5.31 18,642 6.08 Mbeya 26,818 5.90 8,296 1.82 23,363 5.14 24,898 5.48 Singida 14,549 6.70 3,458 1.59 13,057 6.02 22,744 10.48 Tabora 25,860 8.97 7,225 2.51 19,344 6.71 27,646 9.59 Rukwa 20,130 8.90 3,467 1.53 9,991 4.42 21,136 9.34 Kigoma 24,538 10.90 2,159 0.96 10,744 4.77 19,321 8.58 Shinyanga 24,124 4.98 12,385 2.56 27,920 5.76 40,293 8.32 Kagera 33,185 8.18 5,504 1.36 17,074 4.21 33,804 8.33 Mwanza 27,551 6.91 10,898 2.73 20,902 5.24 48,205 12.09 Mara 13,207 5.83 5,664 2.50 8,576 3.78 15,932 7.03 Manyara 16,007 8.06 3,282 1.65 5,557 2.80 15,377 7.75 Mainland 393,389 6.89 121,215 2.12 266,815 4.68 470,062 8.24 North Unguja 2,266 7.47 619 2.04 1,360 4.48 1,842 6.07 South Unguja 931 4.60 416 2.05 531 2.63 1,148 5.67 Urban West 1,225 6.57 220 1.18 314 1.68 691 3.70 North Pemba 2,112 6.43 300 0.91 1,056 3.21 1,956 5.95 South Pemba 2,029 6.75 134 0.45 1,256 4.18 2,058 6.85 Zanzibar 8,562 6.48 1,688 1.28 4,517 3.42 7,695 5.82 Total 401,951 6.89 122,903 2.11 271,332 4.65 477,756 8.19 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 447 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Extension Services Access to Forest Resources Hunting and Gathering Access to Potable Water Number % Number % Number % Number % Dodoma 15,714 4.38 1,099 0.31 898 0.25 10,980 3.06 Arusha 7,314 3.56 1,741 0.85 563 0.27 8,682 4.22 Kilimanjaro 15,469 6.38 481 0.20 212 0.09 10,340 4.26 Tanga 23,426 7.08 476 0.14 512 0.15 9,926 3.00 Morogoro 17,809 5.97 509 0.17 281 0.09 5,737 1.92 Pwani 7,507 4.30 407 0.23 251 0.14 4,029 2.31 Dar es Salaam 2,262 6.45 37 0.11 0 0.00 1,237 3.53 Lindi 19,188 11.50 0 0.00 0 0.00 2,791 1.67 Mtwara 18,090 7.26 214 0.09 0 0.00 10,494 4.21 Ruvuma 19,723 9.38 344 0.16 207 0.10 2,260 1.07 Iringa 18,046 5.89 1,242 0.41 175 0.06 5,852 1.91 Mbeya 30,968 6.81 1,268 0.28 322 0.07 11,548 2.54 Singida 18,739 8.64 422 0.19 309 0.14 5,530 2.55 Tabora 29,249 10.14 236 0.08 142 0.05 10,505 3.64 Rukwa 17,031 7.53 112 0.05 0 0.00 1,201 0.53 Kigoma 20,802 9.24 187 0.08 373 0.17 1,693 0.75 Shinyanga 30,881 6.38 641 0.13 505 0.10 14,318 2.96 Kagera 31,042 7.65 417 0.10 261 0.06 7,124 1.76 Mwanza 34,026 8.53 511 0.13 202 0.05 10,027 2.51 Mara 19,537 8.62 254 0.11 340 0.15 7,844 3.46 Manyara 14,501 7.30 514 0.26 464 0.23 7,236 3.65 Mainland 411,324 7.21 11,111 0.19 6,015 0.11 149,356 2.62 North Unguja 2,364 7.79 57 0.19 25 0.08 450 1.48 South Unguja 1,792 8.86 16 0.08 0 0.00 479 2.37 Urban West 1,350 7.24 63 0.34 0 0.00 283 1.52 North Pemba 3,074 9.35 77 0.23 0 0.00 414 1.26 South Pemba 2,609 8.69 27 0.09 27 0.09 556 1.85 Zanzibar 11,189 8.46 240 0.18 52 0.04 2,180 1.65 Total 422,514 7.24 11,351 0.19 6,068 0.10 151,535 2.60 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 448 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Access to Credit Access to Off Farm Income Threshing Harvesting Number % Number % Number % Number % Dodoma 44,584 12.42 17,734 4.94 1,391 0.39 1,081 0.30 Arusha 17,916 8.72 13,529 6.58 835 0.41 285 0.14 Kilimanjaro 20,530 8.47 15,641 6.45 465 0.19 88 0.04 Tanga 32,716 9.89 15,131 4.58 2,550 0.77 167 0.05 Morogoro 27,514 9.22 13,530 4.54 1,668 0.56 140 0.05 Pwani 14,509 8.32 5,275 3.02 203 0.12 0 0.00 Dar es Salaam 3,878 11.05 1,126 3.21 42 0.12 0 0.00 Lindi 19,638 11.77 5,402 3.24 780 0.47 188 0.11 Mtwara 26,844 10.78 9,363 3.76 1,142 0.46 1,000 0.40 Ruvuma 23,978 11.40 7,325 3.48 117 0.06 169 0.08 Iringa 31,996 10.44 20,207 6.59 629 0.21 497 0.16 Mbeya 49,172 10.81 22,898 5.04 4,470 0.98 812 0.18 Singida 24,849 11.45 11,750 5.42 0 0.00 206 0.09 Tabora 32,036 11.11 11,981 4.15 613 0.21 688 0.24 Rukwa 27,975 12.36 13,314 5.88 337 0.15 559 0.25 Kigoma 31,390 13.94 10,879 4.83 878 0.39 0 0.00 Shinyanga 52,685 10.88 29,960 6.19 3,249 0.67 1,134 0.23 Kagera 48,038 11.83 18,513 4.56 2,015 0.50 1,227 0.30 Mwanza 52,345 13.13 12,887 3.23 1,437 0.36 680 0.17 Mara 25,486 11.24 9,793 4.32 612 0.27 340 0.15 Manyara 17,220 8.67 8,888 4.48 1,128 0.57 510 0.26 Mainland 625,298 10.96 275,126 4.82 24,564 0.43 9,770 0.17 North Unguja 2,112 6.96 588 1.94 88 0.29 0 0.00 South Unguja 1,683 8.32 383 1.89 168 0.83 0 0.00 Urban West 1,444 7.74 377 2.02 220 1.18 0 0.00 North Pemba 3,817 11.61 812 2.47 102 0.31 0 0.00 South Pemba 3,525 11.74 1,364 4.54 223 0.74 27 0.09 Zanzibar 12,582 9.52 3,523 2.66 802 0.61 27 0.02 Total 637,880 10.93 278,648 4.77 25,365 0.43 9,797 0.17 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 449 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Crop Storage Crop Processing Marketing Information Higher Transport Costs Number % Number % Number % Number % Dodoma 15,532 4.33 2,107 0.59 16,550 4.61 7,753 2.16 Arusha 10,692 5.20 676 0.33 11,911 5.79 8,477 4.12 Kilimanjaro 2,818 1.16 1,073 0.44 6,354 2.62 8,712 3.59 Tanga 8,800 2.66 1,068 0.32 17,518 5.30 6,155 1.86 Morogoro 5,160 1.73 1,381 0.46 12,104 4.06 15,964 5.35 Pwani 1,913 1.10 2,306 1.32 8,241 4.73 4,192 2.40 Dar es Salaam 222 0.63 307 0.88 1,243 3.54 710 2.02 Lindi 5,278 3.16 863 0.52 4,928 2.95 1,570 0.94 Mtwara 7,242 2.91 2,237 0.90 8,734 3.51 1,956 0.79 Ruvuma 3,242 1.54 1,847 0.88 9,548 4.54 8,907 4.24 Iringa 2,933 0.96 2,152 0.70 18,397 6.00 19,309 6.30 Mbeya 10,497 2.31 4,899 1.08 34,790 7.65 12,937 2.84 Singida 6,174 2.85 914 0.42 9,306 4.29 3,904 1.80 Tabora 6,210 2.15 2,565 0.89 7,365 2.55 7,186 2.49 Rukwa 4,861 2.15 1,406 0.62 13,247 5.85 8,488 3.75 Kigoma 4,308 1.91 1,648 0.73 7,646 3.40 4,300 1.91 Shinyanga 10,091 2.08 3,132 0.65 20,745 4.28 14,266 2.95 Kagera 8,658 2.13 3,684 0.91 21,522 5.30 10,821 2.67 Mwanza 7,318 1.84 3,013 0.76 13,723 3.44 5,197 1.30 Mara 2,112 0.93 1,181 0.52 7,032 3.10 4,413 1.95 Manyara 6,420 3.23 1,617 0.81 13,044 6.57 6,326 3.19 Mainland 130,481 2.29 40,077 0.70 263,947 4.63 161,543 2.83 North Unguja 297 0.98 57 0.19 291 0.96 234 0.77 South Unguja 621 3.07 32 0.16 365 1.80 353 1.74 Urban West 126 0.67 0 0.00 251 1.35 188 1.01 North Pemba 278 0.84 84 0.26 260 0.79 139 0.42 South Pemba 299 0.99 272 0.91 227 0.76 116 0.38 Zanzibar 1,620 1.23 445 0.34 1,394 1.05 1,029 0.78 Total 132,101 2.26 40,522 0.69 265,341 4.55 162,572 2.79 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 450 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Destruction by Animals Stealing Pest and Disease Local Government Taxation Number % Number % Number % Number % Dodoma 16,007 4.46 8,512 2.37 21,733 6.05 1,993 0.56 Arusha 4,815 2.34 2,029 0.99 15,169 7.38 336 0.16 Kilimanjaro 8,683 3.58 5,872 2.42 25,964 10.71 618 0.25 Tanga 24,393 7.38 12,767 3.86 20,740 6.27 1,836 0.56 Morogoro 16,904 5.67 10,974 3.68 26,729 8.96 1,367 0.46 Pwani 14,594 8.37 8,055 4.62 18,718 10.73 1,054 0.60 Dar es Salaam 723 2.06 2,729 7.78 3,093 8.82 68 0.19 Lindi 16,069 9.63 7,117 4.26 19,175 11.49 1,523 0.91 Mtwara 16,696 6.70 9,145 3.67 28,974 11.63 1,257 0.50 Ruvuma 16,022 7.62 14,888 7.08 24,256 11.53 2,195 1.04 Iringa 10,750 3.51 7,696 2.51 26,215 8.55 2,366 0.77 Mbeya 4,502 0.99 10,212 2.25 49,586 10.90 4,866 1.07 Singida 9,917 4.57 1,470 0.68 17,122 7.89 1,245 0.57 Tabora 5,275 1.83 3,677 1.28 23,296 8.08 908 0.31 Rukwa 7,037 3.11 3,207 1.42 19,383 8.57 1,445 0.64 Kigoma 4,667 2.07 12,407 5.51 19,364 8.60 483 0.21 Shinyanga 5,266 1.09 5,195 1.07 33,171 6.85 2,608 0.54 Kagera 16,332 4.02 12,069 2.97 38,607 9.51 1,356 0.33 Mwanza 6,675 1.67 8,459 2.12 31,518 7.90 2,154 0.54 Mara 9,156 4.04 3,393 1.50 18,338 8.09 535 0.24 Manyara 6,674 3.36 3,059 1.54 15,540 7.83 1,118 0.56 Mainland 221,156 3.88 152,930 2.68 496,691 8.70 31,331 0.55 North Unguja 1,892 6.23 2,575 8.48 3,500 11.53 277 0.91 South Unguja 1,152 5.70 1,203 5.95 2,444 12.08 65 0.32 Urban West 911 4.88 2,449 13.13 2,261 12.12 31 0.17 North Pemba 1,700 5.17 1,985 6.04 4,105 12.49 0 0.00 South Pemba 1,090 3.63 2,057 6.85 4,103 13.66 80 0.27 Zanzibar 6,744 5.10 10,269 7.77 16,412 12.42 454 0.34 Total 227,900 3.90 163,200 2.80 513,103 8.79 31,785 0.54 Cont… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 451 Cont. Table 9.11.4 AGRICULTURE CONSTRAINTS: Number of Agricultural Households Reporting the FIFTH important Constraint by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Constraint Extended dry spell Crop Farmers/Livestock keepers Conflicts Total Number % Number % Number % Dodoma 39,192 10.92 10,526 2.93 359,037 100.00 Arusha 24,135 11.74 3,536 1.72 205,547 100.00 Kilimanjaro 18,510 7.63 1,414 0.58 242,513 100.00 Tanga 35,069 10.61 4,090 1.24 330,676 100.00 Morogoro 26,607 8.92 10,998 3.69 298,282 100.00 Pwani 21,132 12.12 4,675 2.68 174,414 100.00 Dar es Salaam 3,624 10.33 625 1.78 35,086 100.00 Lindi 7,997 4.79 79 0.05 166,898 100.00 Mtwara 19,388 7.79 1,061 0.43 249,039 100.00 Ruvuma 4,797 2.28 382 0.18 210,281 100.00 Iringa 6,483 2.12 2,237 0.73 306,460 100.00 Mbeya 13,191 2.90 13,071 2.87 454,746 100.00 Singida 19,921 9.18 5,494 2.53 216,992 100.00 Tabora 17,805 6.17 5,701 1.98 288,391 100.00 Rukwa 9,196 4.06 11,585 5.12 226,250 100.00 Kigoma 3,306 1.47 3,910 1.74 225,171 100.00 Shinyanga 72,841 15.04 4,108 0.85 484,392 100.00 Kagera 27,168 6.69 6,760 1.67 405,910 100.00 Mwanza 30,129 7.56 3,239 0.81 398,716 100.00 Mara 28,988 12.79 2,878 1.27 226,731 100.00 Manyara 16,831 8.48 5,287 2.66 198,513 100.00 Mainland 446,309 7.82 101,655 1.78 5,704,043 99.97 North Unguja 3,162 10.42 1,363 4.49 30,354 100.00 South Unguja 2,032 10.05 1,210 5.98 20,226 100.00 Urban West 2,072 11.11 1,225 6.57 18,651 100.00 North Pemba 5,677 17.27 1,216 3.70 32,866 100.00 South Pemba 3,202 10.66 534 1.78 30,034 100.00 Zanzibar 16,146 12.21 5,548 4.20 132,131 99.95 Total 462,455 7.92 107,203 1.84 5,836,175 100.00 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 452 POVERTY INDICATORS APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 453 10.1 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of households reporting average number of rooms and type of building Materials and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Roofing Materials Number of rooms Iron Sheets Tiles Concrete Asbestos Grass/Leaves Grass & Mud Other Total Dodoma 2 170,663 615 376 1,700 20,333 159,693 5,589 358,969 Arusha 2 113,811 2,013 911 2,411 69,371 16,660 371 205,547 Kilimanjaro 3 226,120 1,497 216 522 12,535 1,692 125 242,708 Tanga 3 181,810 6,573 596 2,684 131,908 4,976 2,231 330,779 Morogoro 3 156,195 6,679 144 2,503 121,463 11,013 424 298,421 Pwani 3 73,361 2,184 219 2,506 91,209 4,656 388 174,523 Dar es Salaam 3 30,837 603 37 68 3,376 196 42 35,160 Lindi 2 37,886 1,799 327 2,633 119,081 4,991 181 166,898 Mtwara 3 64,327 1,816 610 2,285 170,047 10,287 0 249,373 Ruvuma 3 88,005 1,373 373 2,310 111,013 6,970 236 210,281 Iringa 3 180,483 3,526 376 3,642 104,693 13,909 0 306,629 Mbeya 2 278,593 1,922 263 5,625 154,331 13,294 796 454,824 Singida 3 67,673 1,656 319 1,083 12,293 133,642 327 216,992 Tabora 3 59,660 1,169 405 3,286 187,696 36,078 153 288,447 Rukwa 3 69,775 2,024 223 2,915 142,666 8,469 176 226,250 Kigoma 3 105,357 3,235 204 904 102,643 12,641 187 225,171 Shinyanga 3 230,370 2,055 669 2,628 129,618 119,650 222 485,212 Kagera 3 274,804 1,954 560 1,264 117,669 9,453 204 405,910 Mwanza 3 201,846 1,292 458 5,929 176,915 12,275 277 398,993 Mara 2 91,729 569 242 6,446 119,150 8,596 0 226,731 Manyara 2 84,656 1,308 413 2,043 81,473 28,544 75 198,513 Mainland 3 2,787,961 45,862 7,943 55,386 2,179,485 617,687 12,005 5,706,329 North Unguja 3 18,552 653 315 342 10,195 208 88 30,354 South Unguja 3 13,069 284 47 811 5,957 91 0 20,259 Urban West 3 13,251 597 0 63 4,710 31 0 18,651 North Pemba 3 13,691 899 51 106 18,008 139 0 32,895 South Pemba 3 21,414 299 62 235 7,913 85 27 30,034 Zanzibar 3 79,978 2,732 475 1,557 46,782 554 115 132,193 National 3 2,867,939 48,594 8,418 56,943 2,226,267 618,242 12,120 5,838,523 % 49.1 0.8 0.1 1.0 38.1 10.6 0.2 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 454 10.2: HOUSEHOLD FACILITIES: Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Floor Materials by Region , 2007/08 Agricultural Year Region Mean Number of rooms Earth, Sand, Dung Wood Planks, Bamboo, Palm. Parquet Or Polished Wood Ceramic Tiles, Terrazzo Cement Others Total Dodoma 2 322,922 4,784 258 629 30,027 349 358,969 Arusha 2 153,830 4,898 451 1,050 45,204 114 205,547 Kilimanjaro 3 126,407 5,673 813 753 108,673 390 242,708 Tanga 3 277,790 7,333 1,488 465 43,554 148 330,779 Morogoro 3 244,273 8,106 454 778 44,671 140 298,421 Pwani 3 139,394 4,101 328 181 30,429 90 174,523 Dar es Salaam 3 10,982 344 80 619 23,097 37 35,160 Lindi 2 149,851 4,643 588 94 11,598 124 166,898 Mtwara 3 225,633 3,661 643 0 17,577 1,858 249,373 Ruvuma 3 172,856 3,424 702 712 29,544 3,043 210,281 Iringa 3 227,076 7,028 931 657 70,666 271 306,629 Mbeya 2 349,353 7,759 2,096 2,101 93,402 113 454,824 Singida 3 195,560 3,145 507 206 17,247 327 216,992 Tabora 3 258,125 4,929 795 279 24,278 40 288,447 Rukwa 3 187,539 5,552 562 560 32,036 0 226,250 Kigoma 3 203,293 5,562 333 545 15,438 0 225,171 Shinyanga 3 426,476 8,767 2,102 44 47,689 134 485,212 Kagera 3 342,733 6,182 628 1,404 51,935 3,027 405,910 Mwanza 3 327,094 9,115 669 314 61,643 159 398,993 Mara 2 186,346 3,706 86 150 36,217 226 226,731 Manyara 2 174,729 1,916 467 353 21,048 0 198,513 Mainland 3 4,702,262 110,629 14,982 11,893 855,973 10,590 5,706,329 North Unguja 3 17,921 728 57 32 11,539 76 30,354 South Unguja 3 6,730 1,178 107 77 12,136 30 20,259 Urban West 3 6,500 1,256 63 220 10,613 0 18,651 North Pemba 3 22,186 1,009 29 80 9,590 0 32,895 South Pemba 3 18,761 712 134 27 10,402 0 30,034 Zanzibar 3 72,098 4,882 390 436 54,281 107 132,193 Total 3 4,774,359 115,512 15,372 12,329 910,254 10,697 5,838,523 % 81.8 2.0 0.3 0.2 15.6 0.2 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 455 10.3 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of households by type of Wall Materials and Region, 2007/08 Agricultural Year Region Wall Materials Grass Poles and Mud Sun-Dried Bricks Baked Bricks Wood,Timber Cement Blocks Stones Other Total Dodoma 31,328 158,996 93,877 67,832 943 4,689 116 1,188 358,969 Arusha 39,140 97,492 18,419 26,652 6,096 17,039 0 709 205,547 Kilimanjaro 20,665 71,143 16,067 42,274 19,842 66,453 0 6,262 242,708 Tanga 39,195 217,289 27,232 35,053 940 9,764 0 1,305 330,779 Morogoro 30,088 110,666 32,203 119,457 2,063 2,445 0 1,499 298,421 Pwani 19,022 132,807 3,231 2,762 1,563 13,738 798 601 174,523 Dar es Salaam 1,331 8,795 953 365 1,259 22,378 0 80 35,160 Lindi 16,658 105,287 21,085 20,883 757 1,462 79 688 166,898 Mtwara 28,789 101,988 88,882 23,968 1,214 1,619 2,149 764 249,373 Ruvuma 6,844 15,788 29,797 153,640 639 3,220 294 59 210,281 Iringa 18,640 91,163 52,620 139,850 1,698 1,545 139 974 306,629 Mbeya 20,674 51,565 130,578 245,867 1,397 4,333 0 409 454,824 Singida 14,359 47,134 125,037 19,982 1,379 2,483 0 6,619 216,992 Tabora 26,962 58,397 183,262 14,824 2,269 2,020 0 712 288,447 Rukwa 7,091 15,257 52,971 147,947 576 2,361 0 47 226,250 Kigoma 19,522 35,003 44,995 121,852 1,050 1,229 212 1,307 225,171 Shinyanga 12,824 89,879 339,432 31,236 1,837 5,752 0 4,252 485,212 Kagera 45,671 222,811 60,910 70,109 1,770 1,378 221 3,038 405,910 Mwanza 26,665 62,256 239,567 57,044 3,068 8,356 0 2,037 398,993 Mara 22,563 73,256 68,322 58,340 1,462 1,416 237 1,136 226,731 Manyara 54,478 69,866 20,146 46,547 3,069 2,162 617 1,628 198,513 Mainland 502,509 1,836,837 1,649,586 1,446,482 54,892 175,844 4,862 35,316 5,706,329 North Unguja 1,706 8,904 1,848 655 576 11,235 3,544 1,885 30,354 South Unguja 906 5,210 549 142 182 4,364 8,380 525 20,259 Urban West 377 5,432 911 157 314 9,828 597 1,036 18,651 North Pemba 1,751 25,105 322 190 29 1,291 2,727 1,480 32,895 South Pemba 2,952 23,232 495 254 142 1,491 490 978 30,034 Zanzibar 7,692 67,883 4,124 1,398 1,243 28,210 15,738 5,905 132,193 National 510,202 1,904,720 1,653,710 1,447,881 56,135 204,054 20,600 41,221 5,838,523 % 8.7 32.6 28.3 24.8 1.0 3.5 0.4 0.7 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 456 10.4 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households reporting ownership of Assets by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Radio Landline phone Mobile phone Iron Wheelbarrow Yes No Total Yes No Total Yes No Total Yes No Total Yes No Total Dodoma 198,768 160,202 358,969 7,524 351,446 358,969 65,707 293,262 358,969 52,643 306,326 358,969 22,147 336,823 358,969 Arusha 134,779 70,768 205,547 6,740 198,807 205,547 104,031 101,516 205,547 63,794 141,754 205,547 36,579 168,968 205,547 Kilimanjaro 203,194 39,514 242,708 5,332 237,376 242,708 140,931 101,777 242,708 132,662 110,045 242,708 61,095 181,612 242,708 Tanga 241,843 88,936 330,779 4,444 326,335 330,779 123,431 207,347 330,779 67,879 262,900 330,779 13,094 317,684 330,779 Morogoro 227,774 70,647 298,421 4,607 293,814 298,421 98,101 200,320 298,421 69,774 228,647 298,421 11,999 286,423 298,421 Pwani 135,253 39,269 174,523 1,951 172,571 174,523 82,333 92,190 174,523 43,500 131,023 174,523 8,962 165,561 174,523 Dar es Salaam 32,519 2,641 35,160 525 34,635 35,160 28,174 6,986 35,160 20,828 14,332 35,160 9,269 25,891 35,160 Lindi 96,322 70,576 166,898 1,022 165,876 166,898 30,165 136,733 166,898 23,868 143,030 166,898 2,353 164,545 166,898 Mtwara 119,004 130,369 249,373 2,075 247,298 249,373 31,446 217,927 249,373 36,490 212,883 249,373 5,168 244,205 249,373 Ruvuma 134,848 75,433 210,281 2,118 208,163 210,281 39,344 170,937 210,281 56,858 153,423 210,281 9,996 200,285 210,281 Iringa 212,042 94,587 306,629 2,677 303,952 306,629 87,125 219,504 306,629 94,209 212,420 306,629 22,681 283,948 306,629 Mbeya 298,578 156,246 454,824 4,197 450,627 454,824 124,828 329,996 454,824 125,942 328,882 454,824 24,497 430,328 454,824 Singida 133,441 83,551 216,992 2,457 214,536 216,992 52,232 164,760 216,992 45,062 171,930 216,992 15,185 201,807 216,992 Tabora 203,202 85,245 288,447 2,136 286,311 288,447 98,838 189,609 288,447 62,383 226,064 288,447 23,233 265,214 288,447 Rukwa 141,457 84,792 226,250 1,695 224,554 226,250 50,647 175,603 226,250 44,504 181,746 226,250 9,541 216,709 226,250 Kigoma 163,420 61,751 225,171 1,254 223,917 225,171 53,392 171,778 225,171 30,456 194,714 225,171 4,831 220,340 225,171 Shinyanga 310,199 175,013 485,212 2,874 482,337 485,212 170,704 314,507 485,212 122,758 362,454 485,212 50,626 434,586 485,212 Kagera 291,308 114,601 405,910 4,908 401,002 405,910 136,082 269,828 405,910 81,612 324,298 405,910 22,746 383,164 405,910 Mwanza 281,199 117,794 398,993 3,667 395,326 398,993 132,308 266,685 398,993 88,847 310,145 398,993 20,866 378,127 398,993 Mara 158,429 68,302 226,731 1,895 224,836 226,731 89,266 137,465 226,731 77,277 149,454 226,731 16,228 210,503 226,731 Manyara 110,686 87,827 198,513 2,205 196,308 198,513 73,593 124,920 198,513 45,911 152,601 198,513 14,703 183,809 198,513 Mainland 3,828,266 1,878,063 5,706,329 66,303 5,640,027 5,706,329 1,812,678 3,893,652 5,706,329 1,387,258 4,319,071 5,706,329 405,799 5,300,531 5,706,329 North Unguja 22,011 8,342 30,354 228 30,126 30,354 13,345 17,009 30,354 2,763 27,591 30,354 1,053 29,301 30,354 South Unguja 17,021 3,238 20,259 201 20,058 20,259 12,651 7,608 20,259 4,153 16,105 20,259 1,004 19,255 20,259 Urban West 15,323 3,328 18,651 314 18,337 18,651 13,627 5,024 18,651 5,934 12,717 18,651 942 17,709 18,651 North Pemba 18,184 14,711 32,895 387 32,508 32,895 13,045 19,850 32,895 3,174 29,721 32,895 768 32,127 32,895 South Pemba 19,242 10,792 30,034 450 29,585 30,034 13,831 16,203 30,034 4,541 25,493 30,034 443 29,591 30,034 Zanzibar 91,781 40,413 132,193 1,579 130,614 132,193 66,499 65,694 132,193 20,566 111,627 132,193 4,209 127,984 132,193 National 3,920,047 1,918,476 5,838,523 67,882 5,770,640 5,838,523 1,879,177 3,959,345 5,838,523 1,407,824 4,430,699 5,838,523 410,008 5,428,514 5,838,523 % 67 33 100 1 99 100 32 68 100 24 76 100 7 93 100 Cont…… APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 457 cont… 10.4 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households reporting ownership of Assets by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Bicycle Vehicle Television / Video Refrigerator Motor Cycle Yes No Total Yes No Total Yes No Total Yes No Total Yes No Total Dodoma 125,065 233,904 358,969 33,832 325,138 358,969 4,858 354,111 358,969 3,177 355,792 358,969 3,980 354,989 358,969 Arusha 64,861 140,687 205,547 15,571 189,977 205,547 12,780 192,767 205,547 6,836 198,711 205,547 5,576 199,971 205,547 Kilimanjaro 72,841 169,866 242,708 18,287 224,421 242,708 24,407 218,301 242,708 14,267 228,441 242,708 7,870 234,838 242,708 Tanga 118,708 212,071 330,779 14,650 316,129 330,779 9,115 321,664 330,779 5,615 325,164 330,779 6,104 324,675 330,779 Morogoro 160,985 137,436 298,421 14,490 283,931 298,421 9,660 288,762 298,421 7,183 291,238 298,421 10,248 288,173 298,421 Pwani 88,665 85,858 174,523 9,496 165,026 174,523 6,760 167,762 174,523 4,129 170,394 174,523 5,265 169,258 174,523 Dar es Salaam 21,337 13,823 35,160 4,152 31,008 35,160 8,828 26,332 35,160 6,178 28,982 35,160 2,496 32,664 35,160 Lindi 74,592 92,306 166,898 10,947 155,951 166,898 3,786 163,112 166,898 1,537 165,361 166,898 2,860 164,038 166,898 Mtwara 100,733 148,640 249,373 13,202 236,171 249,373 3,390 245,983 249,373 1,432 247,940 249,373 2,653 246,720 249,373 Ruvuma 86,539 123,742 210,281 8,222 202,059 210,281 6,154 204,127 210,281 1,501 208,780 210,281 3,049 207,232 210,281 Iringa 146,509 160,120 306,629 7,875 298,754 306,629 8,898 297,731 306,629 2,480 304,149 306,629 8,481 298,148 306,629 Mbeya 193,805 261,019 454,824 19,068 435,756 454,824 10,835 443,989 454,824 4,093 450,731 454,824 6,336 448,488 454,824 Singida 104,070 112,922 216,992 12,203 204,790 216,992 4,148 212,844 216,992 1,225 215,768 216,992 3,549 213,443 216,992 Tabora 215,639 72,808 288,447 19,072 269,374 288,447 5,524 282,922 288,447 3,269 285,178 288,447 6,241 282,206 288,447 Rukwa 113,281 112,969 226,250 4,106 222,144 226,250 3,266 222,983 226,250 1,187 225,063 226,250 5,550 220,700 226,250 Kigoma 116,362 108,809 225,171 16,808 208,363 225,171 4,351 220,820 225,171 1,471 223,700 225,171 3,190 221,981 225,171 Shinyanga 369,441 115,771 485,212 28,972 456,239 485,212 10,153 475,058 485,212 3,596 481,616 485,212 13,340 471,872 485,212 Kagera 183,738 222,172 405,910 23,867 382,043 405,910 13,256 392,654 405,910 5,528 400,382 405,910 19,063 386,846 405,910 Mwanza 281,975 117,018 398,993 18,544 380,449 398,993 11,397 387,596 398,993 2,853 396,140 398,993 7,977 391,016 398,993 Mara 132,810 93,921 226,731 7,723 219,008 226,731 6,928 219,803 226,731 1,846 224,885 226,731 5,756 220,975 226,731 Manyara 109,404 89,109 198,513 8,797 189,715 198,513 4,436 194,076 198,513 2,820 195,692 198,513 6,049 192,464 198,513 Mainland 2,881,360 2,824,970 5,706,329 309,883 5,396,446 5,706,329 172,930 5,533,399 5,706,329 82,222 5,624,108 5,706,329 135,632 5,570,698 5,706,329 North Unguja 15,159 15,195 30,354 1,191 29,162 30,354 1,623 28,731 30,354 1,292 29,062 30,354 1,133 29,221 30,354 South Unguja 13,395 6,864 20,259 832 19,427 20,259 3,618 16,641 20,259 2,306 17,953 20,259 1,622 18,637 20,259 Urban West 12,371 6,280 18,651 1,225 17,427 18,651 4,804 13,847 18,651 3,234 15,417 18,651 2,575 16,077 18,651 North Pemba 16,118 16,776 32,895 563 32,332 32,895 1,053 31,842 32,895 622 32,273 32,895 906 31,988 32,895 South Pemba 11,302 18,732 30,034 810 29,224 30,034 1,828 28,207 30,034 1,067 28,968 30,034 772 29,263 30,034 Zanzibar 68,346 63,847 132,193 4,620 127,573 132,193 12,926 119,267 132,193 8,520 123,673 132,193 7,008 125,185 132,193 National 2,949,705 2,888,817 5,838,523 314,503 5,524,019 5,838,523 185,856 5,652,667 5,838,523 90,742 5,747,780 5,838,523 142,640 5,695,883 5,838,523 % 51 49 100 5 95 100 3 97 100 2 98 100 2 98 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 458 10.5 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Energy for Lighting by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Electricity Solar Gas (Biogas) Hurricane Lamp Pressure Lamp Wick Lamp Candles Firewood Other Total Dodoma 4,264 1,049 0 63,164 13,466 259,287 434 14,676 2,629 358,969 Arusha 9,719 4,180 432 66,835 7,295 100,682 1,506 14,896 0 205,547 Kilimanjaro 38,282 2,901 0 96,340 8,630 93,833 1,199 1,522 0 242,708 Tanga 8,294 2,041 252 47,882 14,953 254,741 380 2,048 187 330,779 Morogoro 5,122 2,333 144 76,801 9,151 193,583 674 9,618 994 298,421 Pwani 4,855 767 111 33,772 7,215 125,453 357 1,771 222 174,523 Dar es Salaam 6,045 657 190 15,530 1,186 10,955 85 205 308 35,160 Lindi 681 1,156 355 31,734 6,477 119,279 546 6,158 512 166,898 Mtwara 571 1,141 0 53,469 10,245 177,534 727 5,574 112 249,373 Ruvuma 1,844 1,512 132 89,486 8,610 106,157 344 1,960 236 210,281 Iringa 6,204 3,329 247 165,470 7,436 118,198 969 4,469 307 306,629 Mbeya 8,612 2,599 38 152,869 17,155 263,787 923 6,084 2,758 454,824 Singida 940 1,649 103 25,087 5,451 174,499 467 8,205 591 216,992 Tabora 1,883 2,210 395 31,731 10,499 235,228 711 4,818 972 288,447 Rukwa 1,908 1,410 0 47,768 7,054 164,985 1,025 1,346 754 226,250 Kigoma 489 2,806 212 25,764 6,943 174,225 373 13,985 373 225,171 Shinyanga 1,294 2,790 0 68,539 16,768 379,791 883 12,081 3,067 485,212 Kagera 7,111 2,105 0 42,533 15,886 324,847 990 11,331 1,107 405,910 Mwanza 4,430 2,131 186 104,030 17,819 265,422 754 2,138 2,083 398,993 Mara 1,439 1,923 150 78,352 9,205 134,008 323 1,235 97 226,731 Manyara 2,759 1,711 313 42,772 4,463 136,287 651 8,781 777 198,513 Mainland 116,747 42,398 3,259 1,359,927 205,906 3,812,783 14,321 132,902 18,085 5,706,329 North Unguja 2,304 120 57 1,058 1,082 24,850 82 776 25 30,354 South Unguja 4,592 16 0 1,946 517 13,171 0 16 0 20,259 Urban West 5,150 126 0 2,355 973 9,797 188 63 0 18,651 North Pemba 1,598 84 26 4,226 1,027 25,689 110 135 0 32,895 South Pemba 2,441 27 27 4,305 811 22,124 58 241 0 30,034 Zanzibar 16,084 373 109 13,891 4,411 95,631 438 1,231 25 132,193 National 132,832 42,771 3,369 1,373,817 210,317 3,908,414 14,760 134,133 18,111 5,838,523 % 2 0.7 0.1 23.5 3.6 66.9 0.3 2.3 0.3 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 459 10.6 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Energy for Cooking by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Electricity Solar Gas(Hh Biogas) Bottled Gas(Industrial) Parraffin / Kerosine Charcoal Firewood Crop Residues Livestock Dung Other Total Dodoma 2,063 0 0 821 0 11,494 342,597 1,446 550 0 358,969 Arusha 1,045 404 209 1,962 617 4,362 195,027 1,048 873 0 205,547 Kilimanjaro 2,639 195 454 825 494 3,944 232,180 1,976 0 0 242,708 Tanga 1,032 36 45 174 232 11,970 315,631 1,453 204 0 330,779 Morogoro 388 534 18 1,287 934 23,878 267,905 3,459 18 0 298,421 Pwani 532 74 168 275 572 13,679 158,597 624 0 0 174,523 Dar es Salaam 302 42 111 397 217 11,329 22,597 164 0 0 35,160 Lindi 168 121 94 478 79 4,651 160,786 442 79 0 166,898 Mtwara 651 124 0 524 124 3,845 243,287 818 0 0 249,373 Ruvuma 177 161 0 87 132 8,128 201,515 81 0 0 210,281 Iringa 675 539 217 762 603 4,239 298,190 1,181 221 0 306,629 Mbeya 777 650 113 819 434 16,621 432,035 3,337 38 0 454,824 Singida 779 103 216 0 0 5,509 200,199 9,972 214 0 216,992 Tabora 543 111 363 653 221 9,112 276,474 630 338 0 288,447 Rukwa 1,571 0 627 931 272 19,017 202,613 1,173 47 0 226,250 Kigoma 58 146 187 292 146 8,465 214,797 893 187 0 225,171 Shinyanga 1,218 178 173 1,041 119 15,757 460,587 5,863 176 100 485,212 Kagera 878 194 233 425 261 12,628 388,918 2,168 0 204 405,910 Mwanza 665 765 106 870 811 20,203 373,422 2,045 53 53 398,993 Mara 86 140 247 320 0 4,393 220,201 1,345 0 0 226,731 Manyara 215 0 261 347 327 6,235 188,474 2,476 178 0 198,513 Mainland 16,462 4,520 3,841 13,292 6,597 219,459 5,396,031 42,596 3,175 357 5,706,329 % 0.3 0.1 0.1 0.2 0.1 3.8 94.6 0.7 0.1 0 100 North Unguja 114 57 57 0 108 760 28,930 265 63 0 30,354 South Unguja 107 0 0 0 30 623 19,194 304 0 0 20,259 Urban West 188 0 31 31 0 2,575 15,637 157 0 31 18,651 North Pemba 102 0 26 0 51 526 32,061 102 26 0 32,895 South Pemba 165 27 27 161 27 1,349 28,053 142 85 0 30,034 Zanzibar 677 84 141 192 216 5,832 123,875 972 173 31 132,193 National 17,139 4,604 3,982 13,484 6,813 225,291 5,519,905 43,568 3,349 389 5,838,523 % 0.3 0.1 0.1 0.2 0.1 3.9 94.5 0.7 0.1 0 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 460 10.7 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Drinking Water during Wet Season by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Piped Water Protected Well Protected / Covered Spring Uprotected Well Unprotected Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Tanker Truck Bottled Water Other Total Dodoma 110,271 30,589 2,847 101,130 14,290 56,956 1,671 35,428 0 154 0 5,634 358,969 Arusha 113,017 5,699 2,356 14,673 13,780 46,882 1,492 4,895 0 446 71 2,237 205,547 Kilimanjaro 159,968 10,889 7,630 4,181 34,815 19,602 1,478 1,108 924 511 0 1,600 242,708 Tanga 79,242 32,281 6,379 69,946 55,971 64,540 2,831 13,813 361 176 0 5,237 330,779 Morogoro 72,324 68,793 3,601 46,969 22,297 68,559 3,309 8,704 1,046 408 140 2,273 298,421 Pwani 32,908 21,076 2,217 74,723 6,457 17,918 3,119 12,871 214 90 0 2,928 174,523 Dar es Salaam 6,687 10,200 461 9,333 1,339 356 736 4,336 992 424 0 297 35,160 Lindi 22,310 20,017 1,524 65,989 6,178 25,229 1,544 22,608 45 0 0 1,454 166,898 Mtwara 31,728 26,011 5,180 84,161 18,005 18,280 8,793 48,607 1,089 0 0 7,519 249,373 Ruvuma 72,960 38,880 9,553 45,306 23,446 16,255 476 1,965 0 288 0 1,151 210,281 Iringa 119,193 21,686 8,608 55,899 36,024 41,995 4,088 10,600 0 109 139 8,288 306,629 Mbeya 117,211 43,117 11,548 72,644 78,322 96,334 4,682 15,093 285 126 0 15,462 454,824 Singida 36,000 35,028 1,083 66,000 9,533 40,417 1,612 25,827 180 0 0 1,311 216,992 Tabora 15,897 36,603 2,896 158,347 18,245 20,582 3,838 30,260 268 0 0 1,511 288,447 Rukwa 42,742 51,191 6,647 47,990 21,752 50,449 1,297 3,609 0 272 0 300 226,250 Kigoma 65,435 46,610 28,836 27,106 25,873 28,094 829 1,971 204 212 0 0 225,171 Shinyanga 55,613 142,939 8,696 144,820 13,336 73,981 5,580 37,797 1,980 0 0 468 485,212 Kagera 49,368 50,347 37,400 52,368 114,403 63,402 6,555 18,497 92 380 0 13,097 405,910 Mwanza 35,409 80,608 8,701 164,999 45,763 24,022 2,862 26,494 2,361 554 0 7,220 398,993 Mara 8,063 28,635 5,419 96,605 22,242 43,318 2,694 12,253 301 0 0 7,200 226,731 Manyara 49,134 22,556 8,336 35,226 24,317 40,391 826 14,389 114 275 0 2,948 198,513 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 461 Region Piped Water Protected Well Protected / Covered Spring Uprotected Well Unprotected Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Tanker Truck Bottled Water Other Total Mainland 1,295,479 823,756 169,921 1,438,415 606,389 857,565 60,313 351,125 10,455 4,426 350 88,137 5,706,329 North Unguja 23,699 1,804 51 4,554 0 0 0 25 0 63 0 158 30,354 South Unguja 15,559 2,813 0 1,765 0 0 61 30 0 30 0 0 20,259 Urban West 12,246 4,019 63 2,010 157 0 0 31 63 63 0 0 18,651 North Pemba 21,981 3,621 172 6,672 55 26 0 226 0 142 0 0 32,895 South Pemba 18,838 4,934 27 5,017 0 0 151 984 0 85 0 0 30,034 Zanzibar 92,323 17,191 312 20,017 212 26 212 1,297 63 383 0 158 132,193 National 1,386,040 840,485 170,054 1,456,765 605,248 856,889 60,524 352,547 10,518 4,809 279 86,184 5,838,523 % 23.8 14.4 2.9 25 10.4 14.7 1 6 0.2 0.1 0 1.5 100 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 462 10.8 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water during Wet Season by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Less than100 Metres 100 - 299 m 300 - 499 m 500 - 999 m 1 - 1.99 Km 2.00 - 2.99 Km 3.00 - 4.99 Km 5.00 - 9.99 Km 10 Km and above Total Dodoma 21,024 42,863 11,586 98,221 158,801 16,370 8,207 1,897 0 358,969 Arusha 34,385 36,011 5,452 46,992 49,305 13,534 10,429 8,374 1,066 205,547 Kilimanjaro 149,761 27,801 5,795 29,947 22,491 3,716 1,320 0 1,876 242,708 Tanga 85,993 29,990 6,875 107,448 80,010 13,633 5,314 1,516 0 330,779 Morogoro 115,465 40,998 15,234 58,598 49,812 10,726 5,230 2,093 266 298,421 Pwani 48,942 25,236 1,308 42,435 42,719 7,639 5,379 865 0 174,523 Dar es Salaam 16,253 5,476 635 7,865 4,930 0 0 0 0 35,160 Lindi 30,404 29,110 9,197 46,263 43,323 3,920 2,821 1,860 0 166,898 Mtwara 82,262 20,756 7,876 49,838 73,066 4,920 5,252 3,723 1,680 249,373 Ruvuma 90,080 60,752 7,504 24,400 24,923 2,622 0 0 0 210,281 Iringa 114,158 50,412 15,190 75,284 49,200 0 2,385 0 0 306,629 Mbeya 166,728 75,366 12,105 108,270 78,281 8,681 3,005 2,387 0 454,824 Singida 18,173 17,659 0 61,025 104,647 10,024 1,543 3,087 834 216,992 Tabora 49,666 34,791 1,427 80,417 106,385 7,086 8,674 0 0 288,447 Rukwa 34,091 38,582 16,153 69,583 57,497 10,345 0 0 0 226,250 Kigoma 63,976 38,094 14,388 54,011 44,179 7,723 2,801 0 0 225,171 Shinyanga 50,323 36,663 7,183 149,627 195,262 30,264 15,891 0 0 485,212 Kagera 75,570 42,956 6,847 101,841 133,197 22,059 19,576 3,864 0 405,910 Mwanza 50,715 31,687 13,411 130,129 154,329 18,721 0 0 0 398,993 Mara 36,252 18,982 5,646 61,529 80,330 14,813 7,908 1,271 0 226,731 Manyara 18,583 20,634 1,118 54,550 67,228 22,780 10,445 2,319 856 198,513 Mainland 1,352,802 724,818 164,930 1,458,274 1,619,915 229,576 116,182 33,256 6,577 5,706,329 North Unguja 21,157 6,816 382 2,000 0 0 0 0 0 30,354 South Unguja 17,735 2,524 0 0 0 0 0 0 0 20,259 Urban West 15,825 1,884 0 471 471 0 0 0 0 18,651 North Pemba 27,630 3,289 0 1,975 0 0 0 0 0 32,895 South Pemba 24,031 2,072 930 2,600 402 0 0 0 0 30,034 Zanzibar 106,379 16,584 1,312 7,046 873 0 0 0 0 132,193 National 1,459,181 741,402 166,242 1,465,320 1,620,788 229,576 116,182 33,256 6,577 5,838,523 % 25.0 12.7 2.8 25.1 27.8 3.9 2.0 0.6 0.1 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 463 10.9 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water during Wet Season by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Less than10 Minutes 10 - 19 Minutes 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes 1 Hour and above Total Dodoma 28,651 21,075 9,281 131,962 25,968 10,300 131,733 358,969 Arusha 48,732 11,321 16,952 62,088 1,792 5,266 59,397 205,547 Kilimanjaro 137,518 23,835 17,337 42,333 4,720 0 16,965 242,708 Tanga 72,364 44,344 10,505 128,465 9,211 4,748 61,141 330,779 Morogoro 124,005 36,186 31,891 48,072 2,106 9,670 46,491 298,421 Pwani 45,798 28,148 8,220 64,379 2,937 0 25,041 174,523 Dar es Salaam 15,153 5,706 1,194 9,136 559 559 2,853 35,160 Lindi 32,533 14,184 25,851 55,748 4,138 6,446 27,997 166,898 Mtwara 81,867 12,266 15,635 70,529 5,133 7,941 56,001 249,373 Ruvuma 93,174 26,933 22,641 49,312 5,170 3,196 9,856 210,281 Iringa 123,967 30,633 31,419 88,235 4,474 3,725 24,175 306,629 Mbeya 164,281 42,154 47,823 132,665 8,401 9,719 49,782 454,824 Singida 9,385 12,265 10,692 94,981 10,012 5,742 73,916 216,992 Tabora 58,312 21,832 18,897 109,877 4,013 9,807 65,709 288,447 Rukwa 50,220 17,780 17,517 89,581 0 8,118 43,033 226,250 Kigoma 36,447 7,794 41,056 88,940 10,372 6,371 34,192 225,171 Shinyanga 66,556 24,481 12,927 192,613 22,830 9,701 156,105 485,212 Kagera 84,783 7,710 14,038 166,553 13,696 9,709 109,420 405,910 Mwanza 69,655 36,946 29,961 187,064 6,336 6,215 62,816 398,993 Mara 29,498 5,932 7,171 120,625 6,555 6,780 50,171 226,731 Manyara 18,726 14,344 10,812 84,672 1,975 5,895 62,090 198,513 Mainland 1,391,623 445,870 401,820 2,017,828 150,396 129,908 1,168,883 5,706,329 North Unguja 20,684 4,544 0 3,980 0 382 763 30,354 South Unguja 16,611 2,280 456 912 0 0 0 20,259 Urban West 16,296 471 471 942 0 471 0 18,651 North Pemba 20,184 6,794 3,012 1,698 438 384 384 32,895 South Pemba 15,357 5,729 3,072 4,608 803 465 0 30,034 Zanzibar 89,133 19,817 7,012 12,141 1,241 1,702 1,148 132,193 National 1,480,756 465,687 408,831 2,029,969 151,638 131,610 1,170,031 5,838,523 % 25.4 8.0 7.0 34.8 2.6 2.3 20.0 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 464 10.10 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Drinking Water during Dry Season by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Piped Water Protected Well Protected / Covered Spring Uprotected Well Unprotected Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Tanker Truck Bottled Water Other Total Dodoma 148,255 36,512 2,679 99,493 13,865 26,309 3,051 21,939 1,646 663 0 4,558 358,969 Arusha 119,160 8,001 3,418 6,627 19,755 40,326 710 4,259 385 690 0 2,217 205,547 Kilimanjaro 157,589 11,221 8,043 4,191 36,496 22,310 515 190 1,244 823 87 0 242,708 Tanga 80,856 36,066 7,985 67,609 59,859 72,468 799 2,492 2,300 344 0 0 330,779 Morogoro 74,397 68,924 4,308 46,940 21,154 70,467 2,636 6,279 2,370 372 0 574 298,421 Pwani 35,008 22,865 2,466 78,547 4,824 19,220 1,326 7,511 1,719 863 116 58 174,523 Dar es Salaam 7,146 10,123 573 8,612 1,349 727 614 2,958 2,465 593 0 0 35,160 Lindi 27,785 26,592 2,406 72,970 10,555 20,617 691 4,086 1,151 45 0 0 166,898 Mtwara 43,512 21,291 8,402 67,335 37,456 57,199 4,796 7,070 2,148 0 164 0 249,373 Ruvuma 72,409 40,164 9,642 45,178 23,872 17,556 213 1,157 0 0 0 89 210,281 Iringa 113,573 23,355 9,451 66,068 37,670 53,178 576 1,143 0 181 0 1,433 306,629 Mbeya 111,742 49,223 18,574 81,479 83,921 98,000 2,143 7,297 1,877 0 126 443 454,824 Singida 45,169 37,172 1,464 76,416 10,573 31,566 1,385 12,589 396 56 0 206 216,992 Tabora 15,421 38,984 3,233 159,167 19,714 28,322 2,788 19,162 1,011 142 0 503 288,447 Rukwa 42,091 50,243 6,220 51,102 22,545 48,841 1,503 831 1,994 497 225 159 226,250 Kigoma 62,548 45,343 30,272 26,720 27,018 32,045 408 545 58 212 0 0 225,171 Shinyanga 59,576 151,629 9,603 141,713 14,862 82,354 4,940 13,951 6,145 134 0 305 485,212 Kagera 47,239 55,403 41,760 50,892 116,103 86,054 4,476 2,235 1,096 272 0 380 405,910 Mwanza 47,443 91,414 8,872 153,332 48,299 34,792 2,384 8,139 3,039 330 0 948 398,993 Mara 9,726 27,388 4,234 96,304 18,745 64,236 1,352 4,005 494 97 0 150 226,731 Manyara 57,025 22,944 8,450 42,283 26,540 31,536 691 6,275 1,365 650 158 596 198,513 Mainland 1,377,669 874,856 192,054 1,442,980 655,176 938,122 37,997 134,113 32,901 6,965 876 12,620 5,706,329 North Unguja 20,265 3,444 51 5,557 246 337 95 51 57 95 0 158 30,354 South Unguja 14,182 3,410 152 2,361 30 0 77 30 0 16 0 0 20,259 Urban West 11,084 5,087 63 2,010 251 31 31 31 63 0 0 0 18,651 North Pemba 22,075 3,632 142 6,538 117 80 26 204 0 51 29 0 32,895 South Pemba 16,144 6,504 138 6,039 31 0 173 926 0 80 0 0 30,034 Zanzibar 83,750 22,075 546 22,504 675 449 402 1,243 120 242 29 158 132,193 National 1,461,419 896,931 192,601 1,465,484 655,851 938,570 38,399 135,356 33,021 7,208 905 12,777 5,838,523 % 25.0 15.4 3.3 25.1 11.2 16.1 0.7 2.3 0.6 0.1 0.0 0.2 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 465 10.11 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water during Dry Season by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Less than100 Metres 100 - 299 m 300 - 499 m 500 - 999 m 1.00- 1.99 Km 2.00 - 2.99 Km 3.00 - 4.99 Km 5.00 - 9.99 Km 10km and above Total Dodoma 30,268 23,180 15,936 70,593 148,678 14,918 17,053 32,272 6,071 358,969 Arusha 27,971 27,427 6,556 38,854 48,562 17,491 20,495 15,620 2,571 205,547 Kilimanjaro 145,744 28,575 4,475 26,232 20,569 5,337 3,880 5,337 2,559 242,708 Tanga 72,861 29,037 4,767 94,050 84,780 15,317 14,905 10,024 5,038 330,779 Morogoro 112,894 49,180 13,333 48,874 52,436 10,726 5,230 5,217 531 298,421 Pwani 40,484 21,982 872 32,687 43,385 20,778 4,341 9,558 436 174,523 Dar es Salaam 17,524 4,282 635 5,494 5,954 0 1,271 0 0 35,160 Lindi 18,381 25,117 4,294 27,155 45,107 23,264 5,143 17,026 1,411 166,898 Mtwara 20,016 9,428 10,934 19,321 70,318 20,170 28,250 47,882 23,054 249,373 Ruvuma 79,936 54,361 12,674 28,621 30,755 2,622 1,311 0 0 210,281 Iringa 86,779 45,339 25,660 70,050 69,709 4,622 4,471 0 0 306,629 Mbeya 127,005 87,383 16,185 108,762 95,284 12,938 4,879 2,387 0 454,824 Singida 13,932 14,418 0 40,989 108,958 25,596 10,721 1,543 834 216,992 Tabora 27,556 24,713 5,610 72,369 120,669 19,530 10,800 2,948 4,252 288,447 Rukwa 32,677 40,258 17,829 59,263 64,203 12,021 0 0 0 226,250 Kigoma 53,012 38,094 13,172 53,403 54,774 7,723 4,994 0 0 225,171 Shinyanga 42,140 24,507 5,241 129,070 196,872 48,386 18,420 16,774 3,802 485,212 Kagera 33,999 38,156 12,443 92,351 140,435 44,620 41,973 1,932 0 405,910 Mwanza 22,676 30,384 14,650 102,190 188,594 33,824 4,757 1,918 0 398,993 Mara 13,710 13,237 7,171 48,524 99,493 16,103 20,447 8,045 0 226,731 Manyara 11,102 17,620 3,437 43,142 61,298 22,324 19,733 13,326 6,530 198,513 Mainland 1,066,071 696,262 309,446 1,143,366 1,533,460 491,668 298,714 128,875 32,399 5,700,261 North Unguja 19,739 6,343 382 3,417 473 0 0 0 0 30,354 South Unguja 17,279 2,280 244 0 456 0 0 0 0 20,259 Urban West 15,354 1,413 0 1,413 471 0 0 0 0 18,651 North Pemba 28,014 2,521 0 1,975 384 0 0 0 0 32,895 South Pemba 24,031 2,072 930 2,600 402 0 0 0 0 30,034 Zanzibar 104,418 14,628 1,556 9,406 2,185 0 0 0 0 132,193 National 1,170,490 710,890 311,001 1,152,771 1,535,645 491,668 298,714 128,875 32,399 5,832,454 % 20.1 12.2 5.3 19.8 26.3 8.4 5.1 2.2 0.6 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 466 10.12 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water during Dry Season by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Less than10 Minutes 10 - 19 Minutes 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes 1 Hour and above Total Dodoma 19,797 16,864 4,052 67,022 17,614 12,612 221,009 358,969 Arusha 33,239 9,530 16,637 49,030 6,024 1,066 90,021 205,547 Kilimanjaro 123,581 24,773 13,621 43,661 4,884 0 32,188 242,708 Tanga 49,758 34,870 12,021 87,354 7,243 4,215 135,319 330,779 Morogoro 108,759 35,487 27,411 53,218 0 7,564 65,981 298,421 Pwani 37,980 19,643 9,847 34,763 7,057 0 65,233 174,523 Dar es Salaam 11,741 5,071 2,776 6,765 559 1,582 6,666 35,160 Lindi 16,731 13,223 14,371 32,620 7,663 4,586 77,704 166,898 Mtwara 25,350 4,582 4,153 38,533 3,391 5,346 168,019 249,373 Ruvuma 77,546 21,786 19,187 59,723 11,092 1,222 19,726 210,281 Iringa 96,524 39,587 30,671 80,147 9,097 5,810 44,792 306,629 Mbeya 119,799 29,553 45,276 135,249 16,348 14,470 94,129 454,824 Singida 7,062 2,697 7,452 64,170 4,074 6,481 125,057 216,992 Tabora 42,957 15,629 13,391 83,695 3,073 5,369 124,333 288,447 Rukwa 40,869 13,698 13,458 76,517 0 12,727 68,981 226,250 Kigoma 31,068 8,179 18,935 89,350 13,433 8,563 55,642 225,171 Shinyanga 51,533 19,033 6,987 128,261 34,338 6,476 238,583 485,212 Kagera 38,271 4,801 15,393 153,402 14,729 13,116 166,197 405,910 Mwanza 26,894 21,050 8,204 158,349 20,542 3,786 160,167 398,993 Mara 14,340 7,079 10,256 62,585 4,032 5,471 122,967 226,731 Manyara 14,498 7,842 11,589 59,987 4,951 4,777 94,868 198,513 Mainland 1,002,460 395,147 441,024 1,218,972 319,412 178,032 2,144,821 5,699,867 North Unguja 17,558 4,362 945 3,599 854 854 2,181 30,354 South Unguja 16,580 1,368 1,156 700 0 0 456 20,259 Urban West 14,883 942 942 942 0 471 471 18,651 North Pemba 20,237 5,918 1,314 2,521 1,314 384 1,207 32,895 South Pemba 11,890 7,399 4,002 4,608 1,670 465 0 30,034 Zanzibar 81,149 19,988 8,359 12,369 3,838 2,175 4,315 132,193 National 1,083,609 415,135 449,383 1,231,341 323,250 180,206 2,149,136 5,832,060 % 18.6 7.1 7.7 21.1 5.5 3.1 36.9 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 467 10.13 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting type of TOILET the household normally use by Region, 2007/08 Agricultural Year 10.14 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Number of meals the household normally has per day by Region, 2007/08 Agricultural Year Region No Toilet / Bush Flush Toilet Traditional Pit Latrine Improved Pit Latrine - hh Owned Other Type Total Region One Two Three Total Dodoma 20,641 1,878 310,474 23,207 2,769 358,969 Dodoma 8,847 234,644 115,479 358,969 Arusha 64,360 4,569 119,222 15,510 1,886 205,547 Arusha 9,348 99,144 97,056 205,547 Kilimanjaro 3,371 12,176 196,610 30,195 356 242,708 Kilimanjaro 17,155 92,724 132,829 242,708 Tanga 31,316 4,503 275,691 19,269 0 330,779 Tanga 9,110 91,259 230,409 330,779 Morogoro 7,663 6,299 264,312 20,148 0 298,421 Morogoro 4,439 126,082 167,900 298,421 Pwani 15,665 1,979 145,668 11,210 0 174,523 Pwani 3,988 56,617 113,918 174,523 Dar es Salaam 605 2,702 24,810 7,043 0 35,160 Dar es Salaam 1,113 9,476 24,571 35,160 Lindi 5,423 1,216 156,226 3,954 79 166,898 Lindi 3,804 78,276 84,817 166,898 Mtwara 5,401 2,022 236,301 5,445 204 249,373 Mtwara 13,554 143,854 91,965 249,373 Ruvuma 903 2,069 195,368 11,941 0 210,281 Ruvuma 1,274 59,573 149,434 210,281 Iringa 1,730 3,698 284,343 16,858 0 306,629 Iringa 4,475 165,352 136,802 306,629 Mbeya 8,883 6,332 415,807 23,170 632 454,824 Mbeya 5,971 289,281 159,572 454,824 Singida 7,915 1,351 204,860 2,866 0 216,992 Singida 3,800 134,269 78,923 216,992 Tabora 38,968 1,792 240,774 6,603 309 288,447 Tabora 2,718 80,732 204,997 288,447 Rukwa 5,030 3,686 210,306 7,228 0 226,250 Rukwa 8,423 164,764 53,063 226,250 Kigoma 6,613 2,377 212,302 3,878 0 225,171 Kigoma 11,301 186,445 27,425 225,171 Shinyanga 53,611 2,774 416,630 11,813 384 485,212 Shinyanga 2,354 178,068 304,789 485,212 Kagera 25,339 3,958 359,164 16,104 1,345 405,910 Kagera 6,737 297,557 101,616 405,910 Mwanza 30,609 2,905 344,417 20,842 220 398,993 Mwanza 2,162 275,944 120,887 398,993 Mara 48,587 2,554 158,249 16,720 622 226,731 Mara 7,719 135,732 83,281 226,731 Manyara 26,280 1,474 158,116 12,488 155 198,513 Manyara 3,518 78,972 116,022 198,513 Mainland 408,914 72,314 4,929,649 286,492 8,960 5,706,329 Mainland 131,810 2,978,766 2,595,754 5,706,329 North Unguja 7,326 1,855 16,889 4,227 57 30,354 North Unguja 1,710 19,598 9,046 30,354 South Unguja 1,862 1,555 11,491 5,305 47 20,259 South Unguja 77 8,290 11,892 20,259 Urban West 659 4,019 9,922 4,019 31 18,651 Urban West 408 7,944 10,299 18,651 North Pemba 23,271 1,225 5,796 2,603 0 32,895 North Pemba 1,042 23,201 8,652 32,895 South Pemba 16,595 1,107 6,951 5,382 0 30,034 South Pemba 637 15,771 13,626 30,034 Zanzibar 49,713 9,761 51,049 21,535 135 132,193 Zanzibar 3,874 74,804 53,515 132,193 National 458,627 82,075 4,980,698 308,028 9,095 5,838,523 National 135,684 3,053,570 2,649,268 5,838,523 % 7.9 1.4 85.3 5.3 0.2 100.0 % 2.3 52.3 45.4 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 468 10.15 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Number of days the household Consumed Meat during the Preceeding Week by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Not Eaten One Two Three Four Five Six Seven Total Dodoma 124,534 149,392 59,106 18,746 4,882 1,548 142 619 358,969 Arusha 51,550 76,390 58,396 12,163 3,775 2,618 151 505 205,547 Kilimanjaro 33,748 108,695 76,274 18,466 4,003 1,109 140 274 242,708 Tanga 104,499 140,361 62,360 15,949 4,538 1,909 252 912 330,779 Morogoro 102,959 96,269 69,772 19,569 7,060 990 522 1,280 298,421 Pwani 73,193 62,127 27,284 7,328 2,812 1,304 285 191 174,523 Dar es Salaam 8,744 12,470 9,653 2,742 1,081 327 37 105 35,160 Lindi 94,026 39,661 21,180 8,411 2,290 625 182 524 166,898 Mtwara 116,747 75,501 41,352 11,124 2,339 715 317 1,279 249,373 Ruvuma 73,739 79,246 36,497 15,994 2,982 853 413 557 210,281 Iringa 67,932 136,696 74,888 20,344 5,519 772 40 438 306,629 Mbeya 119,273 184,280 102,866 38,793 5,597 2,451 159 1,406 454,824 Singida 87,288 82,159 32,112 10,098 3,434 514 628 760 216,992 Tabora 93,906 117,458 52,800 16,772 4,899 1,525 681 405 288,447 Rukwa 73,363 91,011 43,296 14,654 2,596 1,059 159 112 226,250 Kigoma 118,638 77,452 22,297 5,490 1,148 146 0 0 225,171 Shinyanga 217,782 183,158 62,566 15,598 3,765 1,376 534 433 485,212 Kagera 208,665 109,432 65,249 17,626 2,073 2,093 0 772 405,910 Mwanza 215,063 123,250 44,605 11,441 2,674 970 255 735 398,993 Mara 73,629 85,667 42,682 13,373 8,727 1,566 700 387 226,731 Manyara 62,831 80,103 39,609 10,821 3,259 1,028 57 805 198,513 Mainland 2,122,106 2,110,777 1,044,842 305,501 79,453 25,497 5,654 12,498 5,706,329 North Unguja 18,012 7,338 3,697 977 196 82 0 51 30,354 South Unguja 11,879 5,278 2,405 590 91 0 0 16 20,259 Urban West 10,268 4,930 2,512 816 94 0 0 31 18,651 North Pemba 24,515 4,431 2,998 787 113 51 0 0 32,895 South Pemba 23,229 4,080 1,778 621 80 218 27 0 30,034 Zanzibar 87,903 26,056 13,389 3,791 575 352 27 99 132,193 National 2,210,009 2,136,833 1,058,232 309,293 80,028 25,849 5,681 12,596 5,838,523 % 37.9 36.6 18.1 5.3 1.4 0.4 0.1 0.2 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 469 10.16 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Number of days the household Consumed Fish during the Preceeding Week by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Not Eaten One Two Three Four Five Six Seven Total Dodoma 184,593 114,858 38,856 13,435 2,643 1,618 577 2,389 358,969 Arusha 107,060 58,641 28,722 7,461 2,720 494 450 0 205,547 Kilimanjaro 38,220 78,034 71,897 30,066 14,536 4,402 3,040 2,513 242,708 Tanga 46,241 82,752 70,240 51,129 34,419 19,411 9,818 16,768 330,779 Morogoro 49,613 78,974 79,573 49,973 21,725 10,773 3,062 4,728 298,421 Pwani 24,506 32,220 34,072 22,134 20,153 16,623 10,447 14,368 174,523 Dar es Salaam 1,231 7,986 11,087 7,074 4,314 1,533 547 1,387 35,160 Lindi 40,042 28,469 35,697 26,686 16,834 8,339 3,300 7,531 166,898 Mtwara 27,502 44,825 58,322 43,559 28,731 23,333 7,782 15,319 249,373 Ruvuma 30,128 57,167 43,510 33,271 17,149 7,200 8,051 13,805 210,281 Iringa 105,604 127,253 49,855 17,539 4,191 1,568 66 554 306,629 Mbeya 78,221 156,563 112,455 51,095 28,011 11,600 4,793 12,088 454,824 Singida 92,429 59,981 36,382 15,432 4,952 2,968 811 4,037 216,992 Tabora 116,534 90,304 48,097 16,958 8,868 4,628 1,113 1,944 288,447 Rukwa 40,939 57,923 48,208 28,817 13,153 9,131 6,294 21,784 226,250 Kigoma 75,829 66,270 42,692 21,940 8,902 4,143 1,125 4,270 225,171 Shinyanga 212,364 144,310 63,510 33,556 15,579 6,470 1,843 7,580 485,212 Kagera 114,045 80,821 77,567 54,003 30,159 22,135 5,814 21,366 405,910 Mwanza 72,937 73,402 69,121 58,436 38,807 32,044 18,851 35,395 398,993 Mara 39,531 49,913 44,498 26,228 22,579 15,472 7,830 20,681 226,731 Manyara 79,362 61,279 30,398 18,551 4,142 1,828 901 2,052 198,513 Mainland 1,576,934 1,551,944 1,094,761 627,341 342,565 205,711 96,514 210,559 5,706,329 North Unguja 941 1,006 3,970 2,764 5,900 5,912 2,451 7,410 30,354 South Unguja 93 381 2,454 2,193 2,883 3,194 2,256 6,804 20,259 Urban West 408 597 2,983 1,853 3,737 2,543 1,884 4,647 18,651 North Pemba 681 1,624 3,239 3,524 5,783 6,384 3,308 8,352 32,895 South Pemba 2,091 2,099 4,852 5,104 6,417 4,111 1,452 3,909 30,034 Zanzibar 4,214 5,706 17,499 15,438 24,719 22,145 11,351 31,121 132,193 National 1,581,148 1,557,650 1,112,260 642,780 367,284 227,856 107,865 241,681 5,838,523 % 27.1 26.7 19.1 11.0 6.3 3.9 1.8 4.1 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 470 10.17 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting the status of food satisfaction of the household during the Preceeding Year by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Never Seldom Sometimes Often Always Total Dodoma 100,480 135,340 34,793 55,069 33,288 358,969 Arusha 55,692 74,119 17,962 32,852 24,922 205,547 Kilimanjaro 94,847 85,898 19,811 25,422 16,730 242,708 Tanga 113,168 118,331 29,098 43,519 26,663 330,779 Morogoro 114,705 105,384 36,978 29,384 11,970 298,421 Pwani 61,459 66,337 19,075 18,415 9,237 174,523 Dar es Salaam 20,036 9,454 3,763 1,331 577 35,160 Lindi 51,804 51,442 26,581 22,587 14,484 166,898 Mtwara 90,319 91,200 27,957 25,291 14,606 249,373 Ruvuma 108,069 58,491 27,403 10,055 6,262 210,281 Iringa 193,274 67,378 21,087 15,665 9,226 306,629 Mbeya 256,754 116,746 42,751 26,094 12,480 454,824 Singida 92,857 66,587 14,794 20,646 22,109 216,992 Tabora 137,647 86,965 22,662 19,980 21,193 288,447 Rukwa 106,918 83,152 18,598 10,951 6,631 226,250 Kigoma 93,549 70,975 29,487 14,934 16,225 225,171 Shinyanga 184,478 165,812 41,710 57,214 35,998 485,212 Kagera 141,623 157,092 50,648 37,369 19,178 405,910 Mwanza 150,499 143,146 34,878 42,204 28,266 398,993 Mara 62,129 91,178 29,359 24,926 19,140 226,731 Manyara 77,697 68,110 18,443 22,404 11,858 198,513 Mainland 2,308,002 1,913,138 567,835 556,312 361,043 5,706,329 North Unguja 7,958 12,425 3,830 4,398 1,742 30,354 South Unguja 10,345 7,346 1,518 635 416 20,259 Urban West 9,922 5,464 1,821 816 628 18,651 North Pemba 12,238 11,797 2,829 3,845 2,185 32,895 South Pemba 13,789 10,696 2,193 1,709 1,648 30,034 Zanzibar 54,252 47,727 12,192 11,404 6,619 132,193 National 2,362,254 1,960,865 580,026 567,716 367,662 5,838,523 % 40.5 33.6 9.9 9.7 6.3 100.0 APPENDIX II Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 471 10.18 HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Income by Region, 2007/08 Agricultural Year Region Sales of Food Crops Sale of Livestock Sale of Livestock Products Sales of Cash Crops Sale of Forest Products Business Income Wages & Salaries in Cash Other Casual Cash Earnings Cash Remittance Fishing Other Not applicable Total Dodoma 187,121 11,186 10,704 62,487 8,076 20,819 6,011 32,219 7,564 480 4,836 7,465 358,969 Arusha 90,626 50,871 12,081 10,845 357 11,924 9,672 14,257 3,112 89 538 1,175 205,547 Kilimanjaro 128,970 9,787 11,796 14,508 1,341 17,050 19,921 28,014 8,486 155 2,193 488 242,708 Tanga 202,750 7,518 7,890 18,224 6,635 24,670 12,613 31,926 13,602 3,464 1,346 140 330,779 Morogoro 228,957 5,459 5,683 12,999 2,942 14,750 7,380 16,588 1,774 494 208 1,186 298,421 Pwani 98,314 2,919 3,971 19,243 6,285 14,929 4,908 9,802 3,690 8,398 943 1,120 174,523 Dar es Salaam 10,053 1,231 2,313 1,178 227 7,516 5,753 4,671 639 782 617 180 35,160 Lindi 97,571 2,086 726 33,390 2,406 8,588 2,552 11,431 2,098 2,513 2,453 1,083 166,898 Mtwara 148,370 2,170 1,617 58,335 1,934 9,774 2,721 10,555 5,359 3,794 1,737 3,006 249,373 Ruvuma 145,555 1,823 2,076 26,995 1,447 6,800 5,677 7,852 775 5,457 2,227 3,596 210,281 Iringa 195,684 6,928 6,018 14,679 5,246 20,741 11,603 33,593 8,533 636 1,632 1,336 306,629 Mbeya 313,718 11,141 8,424 38,324 4,343 30,605 6,793 24,327 8,715 1,507 4,590 2,337 454,824 Singida 114,481 13,441 7,440 35,980 1,818 10,823 3,276 20,901 4,722 1,295 2,340 475 216,992 Tabora 172,232 12,899 9,220 31,798 5,171 18,586 6,320 25,199 5,523 197 1,081 221 288,447 Rukwa 178,370 3,043 1,772 9,492 2,998 8,852 2,526 12,772 1,372 4,828 0 224 226,250 Kigoma 154,699 5,039 2,905 6,584 2,810 13,424 5,605 25,391 2,921 3,009 2,161 622 225,171 Shinyanga 301,872 15,278 10,538 89,421 2,709 19,646 6,057 33,630 2,742 0 2,139 1,181 485,212 Kagera 279,810 8,565 7,669 30,144 948 18,218 11,861 32,631 4,556 5,834 4,764 911 405,910 Mwanza 251,289 11,582 11,433 29,482 2,120 28,667 7,880 28,948 7,829 16,016 3,745 0 398,993 Mara 162,684 12,902 6,175 6,851 1,397 9,374 4,918 13,074 2,528 4,643 1,908 280 226,731 Manyara 90,912 26,941 12,687 20,661 1,641 15,028 2,466 22,899 4,464 581 233 0 198,513 Mainland 3,554,041 222,807 143,138 571,621 62,851 330,784 146,514 440,681 101,004 64,172 41,690 27,026 5,706,329 North Unguja 11,178 387 640 815 57 3,794 2,871 3,111 1,278 5,692 234 297 30,354 South Unguja 7,619 568 401 606 694 2,989 2,993 1,379 718 2,039 235 16 20,259 Urban West 4,741 440 691 251 31 3,611 4,616 2,386 283 911 345 345 18,651 North Pemba 7,393 618 892 1,049 278 4,250 2,910 3,015 5,040 7,131 135 183 32,895 South Pemba 10,559 258 679 1,095 245 2,269 3,330 3,191 3,580 3,971 693 165 30,034 Zanzibar 41,491 2,270 3,303 3,817 1,306 16,913 16,720 13,082 10,898 19,744 1,642 1,006 132,193 National 3,595,532 225,077 146,441 575,438 64,157 347,697 163,233 453,763 111,903 83,916 43,332 28,032 5,838,523 % 61.6 3.9 2.5 9.9 1.1 6.0 2.8 7.8 1.9 1.4 0.7 0.5 100 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 472 Appendix IIIa: Smallholder Questionnaire APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 473 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 474 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 475 1.0 IDENTIFICATION DETAILS 1.1 Na. 1.1.1 Rgion …………………………………………………………………… 1.1.2 District …………………………………………………………………… 1.1.3 Ward …………………………………………………………………… 1.1.4 …………………………………………………………………… 1.2 Deatails of the respondent or household head Na. 1.2.1 Name and number of local leader 1.2.2 Name and number of household head ……………………………………….. 1.2.3 Sex of household head 1.2.4 Name of respondent ……………………………………….. 1.2.5 Relationship of Respondent to household head 2.0 ACTIVITIES OF THE HOUSEHOLD 2.1 Typeof Agriculture Household Codes Location Location Name Codes Village Household agricultural activities codes(Q 2.1) Crops only.………...1 Livestock only ……....2 Pastoralist…….…3 Crops and Livestock ……....4 Relationship to household head codes (Q 1.2.5) Head of Household ………......1 Son /Daughter……..........3 Grandson/Granddaughter……............5 No relationship…….7 Spouse…………...…..2 Father/Mother……...4 Other relatives…...6 Identification APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 476 Read and Write (Col 8) Any other language: Must be a written language. For someone who can read and write in Kiswahili and any other language apart from English, the correct code is 1. For one who can read and write in English and any other language apart from Kiswahili the the correct code is 2. Code 4 should only be used for any other language which is not English or Kiswahili. Relation to head (Col 2): Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of their age or standing as the household head. Education Level Reached (Col 10): Ask the respondent the highest educational level reached. This aims at establishing whether at the time of enumeration the member of the household is studying has completed or has never studied. Make further enquiry for the level of education reached for those who have completed studies. Establish if the member had attained any training after graduation for the purposes for completing column number 9. For those who still continue attending studies during the period of this survey, establish their learning stage. For instance for a household member who studied up to Standard Three but did complete his/her education at this level, then his/her highest education level reached is Standard Two. For those indicated under code 3 (not studied) in column 8 should be marked code 99 (Not applicable) in column 9. Section 3.0 Note Make sure that you define the hh proper to ensure that all the members of the hh are included. Ensure that you stress that the hh is not just the hh heads direct family and that it includes other people living and eating together with the family. If you notice that the hh is large or you see many people around the hh and you have been given a smaller number of the hh members, make further enquiries until you are sure that you have captured all the hh members. Section 3.0 Household information. ii) For each household member complete columns 1,2,3 and 3 After completing columns 1, 2, 3 and 3 for each household member, go back to the first household member and complete the remaining columns for that member. iii) Repeat step 2 for the rest of the household members. Definition and working page for page 2 Question Specific Definitions: APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 477 3.0 HOUSEHOLD INFORMATION 3.1 Give details of personal particulars of all hh members beginning with hh head Ex Sex Start Na. with M = 1 hh Head F = 2 Mother Father yes=1 no=2 (2) (3) (5) (6) (7) (8) (9) (11) (13) 01 1 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Not applicable for children under 5 years Age Marit al Status Parental Survival Reard and Write Education status Levek of On farm engagem ents Main activity Off farm income …………...… Names of hh members ( 98 years or more enter 97, under one year old write 00) education (Start with hh Head) attained (4) (10) (12) …………...… (1) …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… …………...… Identification APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 478 Off-farm Income (Col 13) These are income made from activities NOT on the HH’s farming activites. This can be from formal employmenbt (e.g. in gpvrenment etc.), temporary jobs, casual labourers and income generation activity and includes working for cash on other people’s farms. Indicate whether each member was involved in an off farm income generating activity during 2007/08 ................ Main activity (Col 12) Crop farming: ………………..01. Livestock farming/herding: ….02. Pastoralist …………………….03 Fishing ………………………..04 Fish farming ………….……….05 Paid employment / Government/parastal……06 Private/NGOs ………….07 Self employee (Off- farm cativities) - With employees ………...08 - Without employees ……...09 Non paid household member (off – farm activities) ……10. Unemployed but available for work ….11 Unemployed but unavailable for work..12 House mother …………………………13 Student ………………………….….14 Unable to work too old, too young, retired, disabled,child 15 Others (specify) …………………......98 Education Level (Col 10) Primary education Secondary Education Below Standard One.......00 Form One...............................11 Standard One ................01 Form Two ...............................12 Standard Two..................02 Fomr Three...........................13 S tandard Three...........03 Form Four ............................... 14 S tandard Four..............04 Form Five ................................15 S tandard Five...............05 Form Six ..................................16 S tandard S ix ...............06 Training after Seo.ondary Ed.....17 S tandard Seven............07 University and other Tertiary Ed...8 DarasS tandard E ight..08 Adult Education..........................19 Training after Primary Ed...09 Not apllicable .......................99 Pre Form One...............10 Relationship to household head (Col 2) Head of household.......1 Female/Male…...…..….2 Son/Daugther….…....3 Father/Mother……....…4 Grandson/daughter.…5 Other Relatives…..........6 Ed.ucation Level(Col 9) Studying ………………….1 Has completed….………...2 Never been to school ...…3 Involvement in farming activitie (Col 11) Works on farm full time.…..1 Works on farm part time.….2 Rarely works on farm....….3 Never works on farm.....…. 4 Reading and writing (Col 8) Kiswahili……………............………….1 English ………………..................……2 Kiswahili and English….......................3 Lugha nyingine…………...............…...4 Canno tread or write..........................….5 Survival of Parents( Col 6 & 7) Yes.....…1 No …..........2 Dont't know ....…….…….3 Marrital Status(Col 4) Married................……….….1 Single..................….……..…2 Co-habiting ..........................3 Divorced Separated...... …….…...…...4 Widow/widower....…………..5 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 479 Overview to section 4 S ection 4.0: Preliminary note L and Access/Ownership Land access/ownership refers to the area utilized by the members of the household. This does not include communal land where the resources are shared between household members. It does not include official communal land that the household has sole access to for example a plot for crop farming in the communal area. S ection 4.2: L and Use 1. Ask the respondent the area of the different land use categories the household has sole access to (Q4.2.1 to 4.2.12) and record in the appropriate spaces. 2. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in section 4.0. The total area should be the same. 3. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Section 4.2 Land Use Temporary crops: are sown and harvested during the same agricultural year Permanent crops: are crops once sown or planted last for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops /mixed crops: This is a mixture of permanent and seasonal crops. The two crops can either be randomly planted together or in a particular pattern e; for example intercropping (1 row of maize and 1 row of beans). A field that has been divided into plots for different crops is not mixed). This is further subdivided into: Mixture of Permanent crops – two or more permanent crops grown tougher Mixture of Permanent and Temporary crops – permanent crop and annual crop together Mixture of Temporary crops– two or more temporary, annual crops grown together Pasture land: this is an area of owned/allocated land which is set aside for livestock grazing. It can be improved pasture where the farmer has planted grass, applied fertilized or where other means have been applied to improve the pasture. Or it can be natural pasture. Natural Bush: Land which has naturally grown shrubs and trees and is considered productive but is not utilized for farming or livestock production. Section 4.0 – Land Ownership 1. Ask the respondent if he knows the total areas of land the household has sole access to. If he knows make a note in the calculation space 2 Ask the respondent the area of the different land ownership categories the household has sole access to (Q4.1, 1 to 4.1.7) and record in the appropriate spaces. 3. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in step 1 (if the respondent provided the information) 4. If the total area is different find out which one is correct and make Definitions for Key Specific Questions Section 4.1 – Land Access/Ownership These are areas that were used by the households for the 2007/08 farming season Lease/Certificate of Ownership: Area under lease/certificate of ownership refers to the areas which were issued by the government. The household possesses government issued leasehold little or certificate of ownership. The land will normally be officially surveyed and boundaries marked. This includes leased land bought from others where the lease/certificate of ownership has been transferred. Customary Law: This refers to the land which the household does not have an official government but its right of use is granted by the traditional leaders. Bought: This refers to the areas of customary land that has been bought from others. This land does not have an official title and therefore is not leasehold. Rented from others: Land rented from others for cash or for a fixed amount in crop produce (e.g. fixed number of bags at harvest). Borrowed: use granted by land owner free of charge. Land owner can either be a lease holder or has right of access through customary law. Share cropping: where the household is permitted to use land which is then paid for from a percentage of the harvested crop Procedures for questions Definitions and working page for page 3 Overview to section 4 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 480 4.0 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE Give details on Area owned by the household during 2007/08 agricultural season. Give area as reported by the respondent in acres 4.1.8 4.1.1 Area under certificate of ownership 4.1.2 Area owned under customary law 4.1.3 Area bought 4.1.9 4.1.4 Area rented from others 4.1.5 Area borrowed from others 4.1.6 Area share cropped from others 4.1.10 4.1.7 Area under other forms of tenure Total area 4.2 LAND USE Area used by the household for various agricultural activities during 2007/08 agricultural season 4.2.1 Area planted temporary monocrops 4.2.2 4.2.3 Area planted permanent moncrops 4.2.4 4.2.5 4.2.6 Area under pasture 4.2.7 Area under fallow 4.2.8 Area under natural forest 4.2.9 Area planted trees 4.2.10 Area rented to others 4.2.11 Area unsuitable for agricultrure 4.2.12 Uncultivated arable land (minus area under fallow) Area planted temporary mixed crops (e.g. maize and beans) Total area Area planted permanent mixed crops (e.g. banana, coffee, trees) Area planted permanent and temporary mixed crops (e.g. maize and banana) Area in Acre Area in acre Do you consider to have enough land for your household? (Yes=1, No=2) Is there any female who owns land or has customary rights to land ownership in this household? (Yes=1, No=2) Enter area as reported by the respondent in acres Was the whole household area used during the 2007/08 agricultural season? (Yes=1, No=2) Working space for calculations Identification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 481 Working table for the calculation area for annual mixed crops Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 The remaining area for temp crops Name of the crop temp/permanent 1 Name of the crop temp/permanent 2 Name of the crop temp/permanent 3 Check total area Check total area for temporary crops plant Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 The remaining area for temp crops Name of the crop temp/permanent 1 Name of the crop temp/permanent 2 Name of the crop temp/permanent 3 Check total area Check total area for temporary crops Total Area for mixed crops Total area for permanent crops Total area for mixed crops Total area for permanent crops Mixed crops plants (a) (b) (c) Crop Name for plants number of plants Total area of mixed (acre) Area Total Total area (acre) (a) (b) (c) (d) Mixed crops 1 (acre) of plants Name of the plant for plants Total area mix (acre) (f)=(d)*(e) % of temporary Area for permanent crop Total area (e) Area for Total (acre) (acre) of (d) (e) (f)=(d)*(e) % of temporary Area for temporary crop 0.000 . 0.000 0.000 0.000 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.000 . 0.000 0.000 0.000 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . . . . . . Planted Area: Area in acre the household was able to plant Harvested Area: Area in acre the household was able to harvest a large portion of harvests . this is the same as the area planted minus the area that was destroyed by floods/ pets / Crop Codes(Creal / Tubers/ Roots: Code Crop 11 Maizei 12 Paddy 13 Sorghum 14 Buirush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatoes 23 Irish Potatyoes 24 Yams 25 Cocoyamsi 26 Onions 27 Gingeri Crop Codes Legumes and Oil Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green Gram 34 Chick Peas 35 Dengu 36 Bambara nuts 37 Njegere 41 Sun flower 42 Simsim 43 Ground uts 47 Soya beans 48 Caster Seed Vegetable Codes: Code Crop 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkin 93 Cucumber 94 Egg plant 95 Water mellon 96 Cauliflower 06 Melllon 05 nyanyachungu 02 Ocra 03 Radish 01 Green Beans 04 Bizari Cash crop codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Payrethrum 62 Jute 19 Seaweed Temporary/Annual Crops Crops planted and harvested within 12 months after which time the plants die . Most annual crops are planted and harvested on a seasonal base. Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture A. If the mixed crop is mixed annual ly only enter the total area of the field in the remaining area under temporary Crop and go to step one of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to work tyhe percent age taken by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annula crops in the mix. C: Number of trees method to calculate annual crop areas in a permanent-annual crop mix.: (i) List each of the permanent crop in collumn b and enter the ground area per acre for each permanent crop ( from instrcutions for page 8) in colum d. (ii) Enter the number of permanent trees in the mix in collumn e as will be provided to you by the respondent (iii) Calculate the area occpied by each crop by multiplying collumn d and collumn e and sum up these to obatin the total area of permanent crops in the mix. iv) To obatin the area for tempofrary crops , substract (-) the area fro permanent crops from thne total area of crop mix and enter the resulst in in the total area under temporary crops. (v) Proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each temporary crop in tyhe crop mix and estimate percentages of each crop. 2. Using the percentage for each crop, calculate the are for each crop from the remaining area under tenmporary crop. 3. After completing the exrcise for all the fields, sum the area of each crop in tyhe mix plus any monocrops and uenter the totals in section 5.1.1 Collumn 3. 4. Once the quantity harvested is obtained , caklculate the yields (metric tonnes/acre) and compare the figures with the norms given in the crops code box. If there is significantly differentce, check the area and the amouint harvested.. Definitions and working page for page 4 . . APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 482 5.0 PERMANENT AND TEMPORARY CROP PRODUCTION 5.1 ANNUAL CROPS AND VEGATBLE PRODUCTION-SHORT RAINY SEASON Did your household palnted any crop duding short rainy season for 2007/08 agricultural year? Yes = 1, No = 2,(If the answer is yes proceed to Section 5.3) 5.1.1 Provide the following details for each crop planted during the short rainy season for 2007/08 agricultural year Quant ity Quantity used Meas urem ent Quantity used (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) (16) (17) (18) (19) …………………. …………………. …………………. …………………. …………………. …………………. …………………. …………………. …………………. Total area planted Cost Name of Crop Quant ity Quantity used Quantity Cost (Tshs) Cultiv ated area Tyep of fertili sers used Planting Main crop owner: Enetr the number of the hh member from page 2 on informati on for hh members Pembejeo Crop code Actual area plnated (acre) Use of Seeds Irriga ted area Use of fertilisers (If 6 is the answer in col 11 proceed to col 16) Use of chemicals agaisnt weeds (If 6 is the answer in col 11 proceed to col 20) The type of seed plant ed Cultiv ated areaE neo lililot umik a Qunaity of agrochemicals Use of seeds (1) (2) (3) Quantity of fertilisers Coist (Ths) Main crop owner: (Col 4) Enter number of hh member from page 2 on details on hh members in Q. 3 Use of agricultural seeds ( Col 6,) For the whole crop..............1 3/4 of the whole crop..…......2 1/2 of tyhe whole crop..……..3 1/4 ofd the whole crop..……..4 Under 1/4 of the whole crop...5 Qunatity ( Col 7) Kg …….1 Seedlings....2 Gram…..3 Type of fertilsers ( Col 12) Organic fertiliser………...1 inorganic fertlisers…....2 Quantity ( Col 17) Kig …….1 Litre.........2 Gram…..3 Millilitre…..6 Use of farm inputs ( SCol10,11 & 16) For the whole crop..............1 3/4 of the wholrecrop..…......2 1/2 of tyhe whole crop..……..3 1/4 ofd the whole crop..……..4 Under 1/4 of the whole crop...5 Not used ……….…….6 Type of seeds planted ( Col 5) Local seeds …1 Improved seeds..……....2 Kipimo ( S/wima 13) Kilo …....1 Lita........2 Milli-lita..3 Identificatoion ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 483 5.2 ANNUAL CROPS AND VEGATBLE PRODUCTION-LONG RAINY SEASON CONTINUED … 5.2.1 Provide the following details for each crop planted during the short rainy season for 2007/08 agricultural year (20) (21) (22) (23) (24) (25) (26) (27) (30) (32) (33) ………………………….…….. ………………………….…….. ………………………….…….. ………………………….…….. ………………………….…….. ………………………….…….. ………………………….…….. ………………………….…….. ………………………….…….. Area used Quant ity Use of fungicides (If 6 is the answer in col 20 proceed to col 24) Size Used Cost (1) (2) Name of crop Crop code Area used Use of pesticides (If 6 is the answer in col 24 proceed to col 28) Harvesting and Storage Cost Quantity harvested (kg) Size Used Quant ity (28) (29) (31) Main stora ge meth ods Main problems in crop marketin g Marketing Quantity sold (kg) Quantity stored (kg) Where was the crop mostly sold? Marketing problems (Col 33) Very low prices….............01 No problem ................11 No transport……….......02 Others (Specify ...........98 High transport costs.......03 Not applicable ......99 Lack of crop buyers .......04 Markets located far away ..05 Problems with farmers Associations 06 Probloems with cooperative Unions ....7 Problems with Businessmen Association ...8 Strigent Government Conditions ...9 L k f k ti i f ti 10 Use of farm inputs ( Col 20&24) For the whole crop..............1 3/4 of the wholrecrop..…......2 1/2 of tyhe whole crop..……..3 1/4 ofd the whole crop..……..4 Under 1/4 of the whole crop...5 Not used ……….…….6 Quantity ( Col 21&25) Kig …….1 Litre.........2 Gram…..3 Millilitre…..6 Main Storage mechanisms (Col 30) Locall storage facilities…………….…..1 Improved Local storage facilitiiies ...........2 Modern store…....……………........…..3 Open drums/sacks.. ..........…..4 Cealed drums.……………..5 In heaps.............O.............................6 not Stored...........................................7 Other means ()Specify.........…………….....8 Where the crop was sold(Col 32) Neighbours………..….…..01 Private Businessman......08 Open markets. ………….......02 Contract farming.....09 Auctions………………...03 Not sold…….…….......10 Main Market….……….....04 Others ..........…...…........98 Cooperative Union….05 Farmers Association..06 Large Scale farm…….....07 Identification APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 484 Working area/calculation space Storage (Col. 30, Q 5.1.1): - Traditionally Made strcutures: The design of storage structures villagers have inherited from forefathers . - Improved Traditionally made structures: The design of tradional storagesrutures improved through modern technology. Marketing Challenges Q 5.1.1 Col. 33: - Farmers' Association: Village farmers who came together and started an association for the puporses of purchasing inputs/selling/storage of crops aiiming at fetching better prices. - Cooperative Union: A large inter-village/community set up in the district/ region or at national level for providing inputs, markets and storage of farmers' crops. - Government Regulatory laws for crops marketing: Government instituted laws for regulating transportation and selling of crops. Q 5.1.1 Col 31 1. For each of crops listed indicate major marketing problems for 2007/2008 agricultural season. Q 5.1.1. Instructions on crops storage: 1. For the listed crops establish whether or not the household stored crops for 2007/2008 agricultural season. 2. For the listed crops give explanations on storage. Inputs (Q 5.1.1) Farm Yard Manure: An organics fertliser made on farm from animal dung. . Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant materials. Insectcides: This is the chemical usde in protecting plants or killing pests. Fungicides: Protects plants from fungi attack. Herbicide: Chemicals used to control or kills weeds. Improved seeds: Scientifically attested to be suitable for agricultural use. Crops storage is keeping/reserving crops in a container or a special place for future use. Definitions and working page for page 5 Questions specific definitions APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 485 Working table for the calculation area for annual mixed crops Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 The remaining area for temp crops Name of the crop temp/permanent 1 Name of the crop temp/permanent 2 Name of the crop temp/permanent 3 Check total area Check total area for temporary crops plant Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 The remaining area for temp crops Name of the crop temp/permanent 1 Name of the crop temp/permanent 2 Name of the crop temp/permanent 3 Check total area Check total area for temporary crops Total area for mixed crops Total area for permanent crops (a) (b) % of temporary Area for temporary crop (d) (e) (f)=(d)*(e) Mazao mchanganyiko 2 (acre) plants (acre) % of temporary Area for permanent crop Total area mix (acre) Area for Total Total area Name of (e) (f)=(d)*(e) Total Area for mixed crops Total area for permanent crops (a) (b) (c) (d) Mixed crops 1 (acre) of plants Crop Name for plants number of plants Total area of mixed (acre) Area Total Total area (acre) (c) the plant of for plants 0.000 . 0.000 0.000 0.000 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.000 . 0.000 0.000 0.000 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . . . . . . Planted Area: Area in acre the household was able to plant Harvested Area: Area in acre the household was able to harvest a large portion of harvests . this is the same as the area planted minus the area that was destroyed by floods/ pets / Crop Codes(Creal / Tubers/ Roots: Code Crop 11 Maizei 12 Paddy 13 Sorghum 14 Buirush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatoes 23 Irish Potatyoes 24 Yams 25 Cocoyamsi 26 Onions 27 Gingeri Crop Codes Legumes and Oil Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green Gram 34 Chick Peas 35 Dengu 36 Bambara nuts 37 Njegere 41 Sun flower 42 Simsim 43 Ground uts 47 Soya beans 48 Caster Seed Vegetable Codes: Code Crop 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkin 93 Cucumber 94 Egg plant 95 Water mellon 96 Cauliflower 06 Melllon 05 nyanyachungu 02 Ocra 03 Radish 01 Green Beans 04 Bizari Cash crop codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Payrethrum 62 Jute 19 Seaweed Temporary/Annual Crops Crops planted and harvested within 12 months after which time the plants die . Most annual crops are planted and harvested on a seasonal base. Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture A. If the mixed crop is mixed annual ly only enter the total area of the field in the remaining area under temporary Crop and go to step one of these instructions B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to work tyhe percent age taken by the different crops and calcualet the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annula crops in the mix. C: Number of trees method to calculate annual crop areas in a permanent-annual crop mix.: (i) List each of tyhe permanent crop in collumn b and enter the ground area per acre for each permanent crop ( from instrcutions for page 8) in colum d. (ii) Enter the number of permanent trees in the mix in collumn e as will be provided to you by the respondent (iii) Calculate the area occpied by each crop by multiplying collumn d and collumn e and sum up these to obatin the total area of permanent crops in the mix. iv) To obatin the area for tempofrary crops , substract (-) the area fro permanent crops from thne total area of crop mix and enter the resulst in in the total area under temporary crops. (v) Proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each temporary crop in tyhe crop mix and estimate percentages of each crop. 2. Using the percentage for each crop, calculate the are for each crop from the remaining area under tenmporary crop. 3. After completing the exrcise for all the fields, sum the area of each crop in tyhe mix plus any monocrops and uenter the totals in section 5.1.1 Collumn 3. 4. Once the quantity harvested is obtained , caklculate the yields (metric tonnes/acre) and compare the figures with the norms given in the crops code box. If there is significantly differentce, check the area and the amouint harvested.. Definitions and working page for page 6 . . APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 486 5.3 PERMANENT/PERENNIAL CROPS AND FRUIT TREE PRODUCTION Does your household have any permanent/perennial crops or fruit trees Yes =1, No = 2, (If answer is NO proceed to Section 6.0) 5.3.1 Give details on permanent/perennial crops or fruit trees Quant ity Used (1) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) (16) …………………..……… …………………..……… …………………..……… …………………..……… …………………..……… …………………..……… …………………..……… …………………..……… …………………..……… Production Section Mixed crops Monocrops Name of permanent/perennial crop crop code of permane nt / perennial crop/frui t trees Area for trees/seedling/bra nch/bushes Number of Tplants/ trees in the crop mixh of permanent and perennial crop Are for mixed crops Farm inputs Main crop owner: Enetr the number of the hh member from page 2 on informati on for hh Irriga tion Size Uses of Fertilisers (If 6 is the answer in col 13 proceed to col. 17) Area used Quantity of fertiliser (kg) The type of fertilis er used Cost (Ths) Uses of seeds Cost (Ths) Cultiv ated area Type of plant ed seeds (2) (3) (4) (Acre) Area culltivated ( col. 8) For the whole crop..............1 3/4 of the whole crop..…......2 1/2 of tyhe whole crop..……..3 1/4 ofd the whole crop..……..4 Under 1/4 of the whole crop... Type of seed planted ( Col 7) Local seeds...............1 Improved seeds........2 Dont't know/ Not applicable...3 Type of fertils ers ( C ol 14) Organic fertiliser… … … ...1 Qunatity ( Col 9) Kg …….1 Seedlings....2 Gram…..3 Use of farm inputs ( Col 12 & 13) For the whole crop..............1 3/4 of the wholrecrop..…......2 1/2 of tyhe whole crop..……..3 1/4 ofd the whole crop..……..4 Under 1/4 of the whole crop...5 Not used 6 Main crop owner (Col 6): nter the number of the hh member from page 2 on information for hh members in Q 3 Identification ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 487 5.3 PERMANENT/PERENNIAL CROPS AND FRUIT TREE PRODUCTION CONTINUED ….. I 5.3.1 Give details on permanent/perennial crops or fruit trees during 2007/08 agricultural year (17) (18) (19) (20) (21) (22) (23) (24) (25) (26) (27) (28) (33) (35) ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. Uses of weeds control chemical (If 6 is the naswer in col 17 Proceed to col 21) Area used Size Cost Quant ity Used Area used Quantity harvested (kg) Harvested area (acre) Quantity of mature plants Use of pesticides (If 6 is the answer in col 25 proceed to col 29) Crop harvesting and storage Njia Kuu ya kuhif adhi Cost Size Used Quantity stored (kg) Quant ity Quantity sold (kg) Main marketin g problem Area used Quant ity Use of fungicides (If 6 is the answer in col 20 proceed to col 24) Size Used Cost (1) (2) Name of crop Crop code Marketing (29) (30) (31) (32) (34) Marketing problems (Col 35) Very low prices….............01 No problem ................11 No transport……….......02 Others (Specify ...........98 High transport costs.......03 Not applicable ......99 Lack of crop buyers .......04 Markets located far away ..05 Problems with farmers Associations 06 Probloems with cooperative Unions ....7 Problems with Businessmen Association ...8 Strigent Government Conditions ...9 L k f k ti i f ti 10 Main S torage mechanis ms (C ol 33) Locall storage facilities… … … … … .… ..1 Improved Local storage facilitiiies ...........2 Modern store… ....… … … … … ........… ..3 Open drums/sacks............ ..........… ..4 C ealed drums.… ...................… … … … ..5 In heaps.............................................6 not S tored...........................................7 Other means ()S pecify.........… … … … … .....8 Area us ed ( C ol 20&24) For the whole crop..............1 3/4 of the wholrecrop..… ......2 1/2 of tyhe whole crop..… … ..3 1/4 ofd the whole crop..… … ..4 Under 1/4 of the whole crop...5 d Quantity ( C ol 18, 22, & 26) Kig … … .1 Litre.........2 Gram… ..3 Millilitre… ..6 Identification ● ● ● ● ● ● ● ● ● APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 488 Working area/calculation space Storage (Col. 30, Q 5.2.1): - Traditionally Made strcutures: The design of storage structures villagers have inherited from forefathers . - Improved Traditionally made structures: The design of tradional storagesrutures improved through modern technology. Marketing Challenges Q 5.2.1 Col. 33: - Farmers' Association: Village farmers who came together and started an association for the puporses of purchasing inputs/selling/storage of crops aiiming at fetching better prices. - Cooperative Union: A large inter-village/community set up in the district/ region or at national level for providing inputs, markets and storage of farmers' crops. - Government Regulatory laws for crops marketing: Government instituted laws for regulating transportation and selling of crops. Q 5.2.1 Col 33 1. For each of crops listed indicate major marketing problems for 2007/2008 agricultural season. Q 5.2.1. Instructions on crops storage: 1. For the listed crops establish whether or not the household stored crops for 2007/2008 agricultural season. 2. For the listed crops give explanations on storage. Inputs (Q 5.2.1) Farm Yard Manure: An organics fertliser made on farm from animal dung. . Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant materials. Insectcides: This is the chemical usde in protecting plants or killing pests. Fungicides: Protects plants from fungi attack. Herbicide: Chemicals used to control or kills weeds. Improved seeds: Scientifically attested to be suitable for agricultural use. Crops storage is keeping/reserving crops in a container or a special place for future use. Definitions and working page for page 7 Questions specific definitions APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 489 Permanent Crops: These are crops once planted last longer in the farm and need not be replanted after each annual harvest. Most of the permanent plants include tress such as coconut tress, apple trees, grape trees, banana trees, pineapple trees etc. Number of Trees: These include manure trees and premature trees. Number of mature plants: A total of fruit bearing tress (e.g. mango trees, orange trees, avocado trees e.t.c). Instructions for permanent monocrops and crop mix: A. For a field with permanent monocrop enter farm size in collumn. 3. B. For a field with a permanent crop mix or a temporary crop mix, enter the number of trees only in collumn 4. C. For a field with a permanent crop mix /temporary annual crops , either: -Enter the area in collumn 4, if the total arae for permanent crops was obatined through calcualtion of percentages of each crop OR Enter the number of tree in collumn 5, if the number of plants/ seedlings of permanent crops was excluded Permanent crops:( crop oils) Code Crop Area per crop 44 Palm Trees 0.00049 45 Coconut tree 0.00037 46 Cashew nut tress 0.00062 Permanent crops: Code Crop Area per crop 70 Passion Fruit 0.00074 71 Bananas 0.00037 72 Avocado 0.00099 73 Mango 0.00099 74 Pawpaw 0.00037 76 Orange 0.00074 77 Grape fruit 0.00074 78 Grape 0.00012 79 Mandarin 0.00074 80 Guava . 0.00074 81 Plums 0.00074 82 Apples 0.00074 83 Peaches 0.00074 84 Mifyoksi 0.00074 85 Lime/lemon 0.00074 68 Pomelo 0.00099 69 Jack Fruit 0.00074 97 Durian 0.00074 98 Bilimbi 0.00074 99 Rambutan 0.00074 67 Bread Fruit 0.00099 38 Malay apple 0.00074 39 Star Fruit 0.00074 (Sakua) Permanent crops ( Cash crops) Code Crop Area per crop 53 Sisal 0.00012 54 Coffee 0.00049 55 Tea 0.00037 56 Cocoa 0.00049 57 Rubber 0.00099 58 Wattle 0.00099 59 Kapok 0.00124 60 Sugar-cane 0.00012 61 Cardamon 0.00049 63 Tamarin 0.00099 64 Cinarmon 0.00124 65 Nutmeg 0.00099 66 Clove 0.00074 18 Black pepper 0.00037 34 Pigeon Peas 0.00025 21 Cassava 0.00019 75 Pineapple 0.00006 86 Lemon Grass 21 Cassava: Cassava is a temporary crop, in order to simplify data collection on areas of production, data on cassava will be collected from areas under permanent crops. Definitions and working page for page 8 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 490 Working area/calculation space Storage (Col. 33, Q 5.3.1): - Traditionally Made strcutures: The design of storage structures villagers have inherited from forefathers . - Improved Traditionally made structures: The design of tradional storagesrutures improved through modern technology. Marketing Challenges Q 5.3.1 Col. 35: - Farmers' Association: Village farmers who came together and started an association for the puporses of purchasing inputs/selling/storage of crops aiiming at fetching better prices. - Cooperative Union: A large inter-village/community set up in the district/ region or at national level for providing inputs, markets and storage of farmers' crops. - Government Regulatory laws for crops marketing: Government instituted laws for regulating transportation and selling of crops. Q 5.3.1 Col 35 1. For each of crops listed indicate major marketing problems for 2007/2008 agricultural season. Q 5.3.1. Instructions on crops storage: 1. For the listed crops establish whether or not the household stored crops for 2007/2008 agricultural season. 2. For the listed crops give explanations on storage. Inputs (Q 5.3.1) Farm Yard Manure: An organics fertliser made on farm from animal dung. . Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant materials. Insectcides: This is the chemical usde in protecting plants or killing pests. Fungicides: Protects plants from fungi attack. Herbicide: Chemicals used to control or kills weeds. Improved seeds: Scientifically attested to be suitable for agricultural use. Definitions and working page for page 9 Questions specific definitions APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 491 Irrigated farming: Section 6.5: Source of irrigation water (Col 1): The main source of the water used for irrigation. Method of obtaining water (Col 2): The mechanism by which the water is extracted from the source Irrigatable area (Col 3): The area the irrigation system is designed to cover in acrage Area of irrigated land during the 2007/08 (Col 5): Area of land under irrigation during the 2007/08 agricultural year. This is the actual area nd NOT the cumulative areas recultivated in 2 or more cropping seasons. Q 6.5 Irrigation. 1. If a household uses irrigated farming give explanations aon source and method of obatining water. . 2. See Col 10, Q. 5.1.1 and 5.2.1 and Col 12, Q 5.3.1 to see if irrigation was applied to any crop. Investment in agriculture Investment activities: Investment activities refer to medium to long term farm development structures and projects. This can be irrigation structures, erosion conrol and water harvesting structures or other permanent or semi-permanent investment made on the land that the household owns. Section 6.2 Use of draft animals Animals used in agricultural activities by the household during 2007/08 agricultural season. Castrated Bulls: Castrated oxen meant for use in agricultural production. Uncastrated Bulls: mature bulls used for garicultrural activities but are not castrated. Cow: Farmers also use mature female cattle in agricultural activities due to shortage of bulls Donkey: Mature Male or female donekys are also used for agricultural production. Farm inputs: Sections 6.3 and 6.4 1. Collumn 2 Indicate whether or not inputs were used. 2. Compelte collumn 3 by indicating where the inouts were obatined and collumn 4 by indicating the distance from where the inputs were obatined Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant materials. Insectcides: This is the chemical usde in protecting plants or killing pests. Fungicides: Protects plants from fungi attack. Herbicide: Chemicals used to control or kills weeds. Improved seeds: Scientifically attested to be suitable for agricultural use. Farm implements, Q 6.1: 1. Collumn 2 Indicate whether or not inputs were used 2. Complete collumn 3 by entering the number of inputs used. Farm Implements (Col. 1): Machette : Includea all implements use in tree cutting namely cicle, et.c. Sprimkler: The pump carrued on the back or a hand used water pump Hand used small tractor: A small tractor used in cultivation while the user walks on foot (see photo). Definitions and working page for page 10 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 492 6.2.6 6.3 USE OF ORGANIC FERTILISERS Cows Donkeys Type of fertiliser Used Yes=1, No=2 Quantit y Shredding Machine (1) (2) (3) (4) (5) Power Tiller 6.3.2 Manure 6.3.3 Compost Name of inputs (4) Compost IRRIGATED FARMING Did the household use irrigated farming during 2007/08 agriculture year? Yes=1, No = 2 If the answer is yes proceed to Section 6.6 Na. 6.5.2 Source Inorganic fertilisers Area that can be irrigated (Acre) Quantity used Area used (Acre) Used (Yes=1, No=2) Distance (3) Give details on inputs used during 2007/08 agricultural year (3) (1) (2) Improved seeds (2) (1) Insecticides/Fungicide Pest and weeds control chemicals Uncastrated bulls Tractor tiller Main source of obtaining water Main source of water for irrigation Oxen pulled plough for making terraces Area irrigated during 2007/08 agriculture year (Acre) ACCES TO INPUTS Tractor hallow Farm yard manure Castrated bulls Give details on the use of organic fertlisers during 2007/08 agriculture year Power Tiller 6.3.1 (4) Source (Col.3) Government.….......................01 Cooperative Union…... ...02 Farm inputs store/market.......03 Auction..............................04 Development project…….....05 Corp buyers…........06 Large Scake farms….......07 Made by the household.......08 Form neighbour...........................09 Cooperative Union…….....10 Others .....……….............98 Not applicable.................99 Distance from the source (Cola 4 ) Under 1 kilometre………….…......1 Btween One and three kilometres ......2 Btween three and 10 killometres3 Between 10 and 20 Kilometres .......4 Over 20 Kilometres......………….........5 Not applicable..........................................9 Means of obtaining water(C0l2) Flwoing. (gravity)...….…………...1 Using a bucket….…………………….....2 Water pump (using hand or leg)...………...3 Electric /fuel driven pump/ mafuta……………..4 Other (Specify).….....……………………….8 Source of irrigation water (Col 1) River…………………1 Wells …………………..…..4 Lake ………………2 Deep wells………….…… .5 Dams.…………….3 Cannals ….…………………. .6 Tape water……..…… …7 ● ● ● KQuantity (Col 3) Kg...….……1 Ton………...2 ● ● APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 493 Q 6.6 The type of erosion contro/Water harvesting (Col 1) Terraces: Structures constructed on mountain slopes to provide flat terrain for crop planting. Erosion control bunds: these are bunks of earth/stones built perpendicular to the slope to slow dowm the speed of water and thus preventing soil erosion. Its differs from terraces in that the soils on these banks are not at ground level . Gabions: A box like structure made of wire and filled with large stones to prevent gully errosion. Sand bags: Are used in controlling and preventing gully errosion Tree belt/wind breaks: Trees planted against the wind direction for breaking wind speed.. Section 7.0 Acces to credit for crop or livestock production Credit refers to something provided in cash or in kind (such as farm inputs, machines, livestock and other things) for crop or livestock production. The value of the credit must be repaid back to the lender. An Interest may or may not be attached to the value of the credit The credit may be repaid either in cash or through farm produce to be harvested . In this question the enumerator is at liberty to inquire up to three sources of credit where the farmer accessed credit from more than one source. Section 7.0 Source of agriculture credit If tghe farmer obtained credit from more than one source the use the code from the list provided. Start with the main source of credit in Section "7.1.1".a Q 6.6 Number of water harvestin structures and year of construction 1. The number water haversting structures refers to the number of wokring / maintained structures and does not include derelict or iireparable structures. 2. Year of construction refers to the year in which the structures were built, and not the year the structures were last repaired.The year should be written in figures e.g. 1998, 2006. Section 8.0 Agricultural extension services 1. Ask if the household did receive agricultural extension services during 2007/08 agricultural season from the respondents listed in collumn 1, then enter column 2. 2. Complete all columns for every extension officer. Section 8.0 Agricultural Extension Services Agricultural Extension Services: Refers to educational services provided to farmers by exetsion officers for the purposes of increasing crop and livestock production. Share-cropping: Refers to farming where smallholder / Smallscale farmer enters into an agreement with large scale farmer where the former sells produce to the latter in exchange of provisions of farm inputs and the like. . Contract farming Farming: Farming agreement entered between smallscale and large scale farmerswith regards to markets of farm produce and provision of farm inputs Definitions and working page for page 11 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 494 6.6 SOIL EROSION 6.6.1 Did the household experience soil erosion during 2007/08 agriculture year? (Yes=1,No=2) 6.6.2 Na. 6.6.3 6.6.7 Tree belt 6.6.4 6.6.8 6.6.5 6.6.9 Trenches 6.6.6 6.6.10 Other 7.0 7.1 SELECT UP TO THREE SOURCES AND PROCEED TO QUESTIONA 8.0 Source of credit 7.1.1a 7.1.2a 7.1.3a Credit provided to 7.1.1b 7.1.2b 7.1.3b (Male=1, Female=2) 7.2 IF THE ANSWER TO QUESTION 7.1 IS NO Give reasons for not accessing credit 8.0 ADVISORY SERVICES IN AGRICULTURE 8.1 8.2 Na. Advise on agriculture (3) 8.3.1 Spacing 8.3.2 Use of agrochemicals 8.3.3 Soil erosion control 8.3.4 Use of organic manure 8.3.5 Matumizi ya mbolea za viwandani 8.3.6 Use of improved seeds 8.3.7 Use of modern farm implements 8.3.8 Irrigation 8.3.9 Crop Storage 8.3.10 Pest control 8.3.11 Other (Specify) (3) Terraces (2) Is there any household member who accessed on farm credit during 2007/08 agriculture year? Yes=1, No=2 (If answer is NO, Proceed to Section 7.2) (3) (1) (1) (2) Source of advise Soil bunks of water harvesting Did the household participate in the contract farming during 2007/08 agriculture year? (Yes=1, No=2) Gabions/sand bags Bunks for erosion control ACCESS TO ON FARM CREDITS Did the household participate in outgrowers scheme during 2007/08 agriculture year? (Yes=1, No=2) Vetiva leaves (2) Did your household receive agricultural advise on the following : (IF THE ANSWER IS NO IN COL 2 PROCEED TO THE FOLLOWING QUESTION (1) Rceived advice (Yes=1, No=2) Did the household applied any methods for erosion contro/water harvesting during 2007/08 agricultural year? Mechanisms of controlling erosion/ Water harvesting Number of water harvesting Year of construction Type of erosion control/water harvesting Year of construction Number of water harvesting (Yes=1, No =2) (If the answer is No, Proceed to Section 7.0) (Source of credit Q 7.1.1, 7.1.2, 7.1.3) Relative...... 1 Saccos....4 NGO/Development projectsi........7 Bank... ……......................2 Busineman/Shop................5 Cooperative Union...........3 Priviate individuaks...............................6 Other...............9 Source of agricultural advice (Cokl. 3) Government……1 NGO/Development project.....2 Cooperative….3 Large Scale farmer….4 Ratdio/Newspapers….5 Neighbour ..........6 Other source………..8 Reasons for not accessing credit (Q 7.2)COL Not required …........1 Did not to be indebted...........3 Did nott know how to access credit......5 Credit delayed......7 Did not credit existed.....9 Not available ..............2 High interest rates......4 Bureaucracy.............................................6 Other (Specify)...........8 Identification 8.3 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 495 Section 9.3 Goat Note: Question 9.3 is for the actual number of owned or raised by the household (as of 1st October 2008) This number does not include g oats kept on behalf by relatives or neig hbours, that is the g oat outside the residential area of the household under survey. 1. If the household has she goats, you would normally expect them to have kids Type of cattle (sectioin 9.1.1 to 9.1.7) Bull: Mature uncastrated made cattle used for breeding Cow: Mature female cattle that has given birth at least once Ox: Castrated made cattle used for farm work Steer: Castrated made cattle us ed for meat Heifer: Female cattle of 1 year up to the first calving Q 9.1 and 9.3 : What is required is to establish whether or not the household kept or raised the listed livetsock during 2007/08 agricultural season (i.e. from October 2007 to September 2008). Also to establish the number of livestock as of 1st October 2008 Keeping or raising livestock is to to keep livestock at home while providing the livestock with animal feeds and medication and other services. The livestock could be owned by the farmer or kept on behalf of relatives or neighbours . Sections 9.1.1 to 9.1.7 Cattle Note: Q 9.1 is for the actual number of cattle owned or kept by the household (as of 1st October 2008). This number does not include herds of cattle kept on behalf by relatives or neighbours; that is, the cattle outside the residential area of the household under survey. 1. If the the household keep mature fecund female cattle, it is expected that such a household will have calves which will be entered in question 9.1.6 or 9.1.7 Type of Goat (Qs 9.3.1 to 9.3.5) Billy Goat (he-goat): Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated goat: Male goat that has been castrated She Goat: Mature female goat over 9 months of age Definitions and working page for page 12 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 496 9.0 LIVESTOCK (LIVESTOCK AND FISH) 9.1 CATTLE Number of cattle as of 1.10.2008 No. 9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.1.4 9.1.5 9.1.6 Male calves 9.1.7 Grand total 9.1.8 What main methods do you use to identify your cattle? 9.2 Milk production: CATTLE Na. Season Type of cattle Number of milked cows (1) (2) (3) 9.2.1 Improved 9.2.2 Indigenous 9.2.3 Improved 9.2.4 Indigenous 9.3 GOAT Number of goats as of 1.10.2008 Na. 9.3.1 9.3.2 9.3.3 9.3.4 9.3.5 Grand total Milk Production: GOAT Na. Number of ilked goats (2) 9.3.6 9.3.7 (3) (4) Average of milk per goat per day (litre) Average number of days which your she goats were milked for meat Dairy (2) (3) (4) Castrated bulls (4) Did your household keep or raise cattle during 2007/08 agriculture year? Yes=1, No= 2 (If the answer is No proceed to Section 9.3) Number of indigenous cattle Type of cattle uncastrated bulls Total Number of improved cattle (5) Cows Steers (1) (2) Heifer Female calves Number of indigenous goat Tyep of goat Did your household keep or raise cattle during 2007/08 agriculture year? Yes=1, No= 2 (If the answer is No proceed to Section 9.3) Number of improved Average of milk per cow per day (litre) Average number of days which your cows were milked Dry (1) She goat Male kid She kid Season (5) Rainy Dry Rainy (3) (4) for meat Dairy Male uncastrated goat Male castrated goat Average price per litre per season (6) Average price per litre per season (5) (5) Total Cattle idenfificatio methods Iron stamp (chapa moto)…......1 Throat….2 Ear/tail cutting…..3 Colour……..4 Earings…5 Other ……………....8 Identification ● ● ● ● ● ● APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 497 Section 9.5 Pigs Note: Question 9.3 is for the actual number of pigs owned or raised by the household (as of 1st October 2008). This number does not include pigs kept on behalf by relatives or neighbours, that is the cattle outside the residential area of the household under survey. . 1. If the household has she goats, you would normally expect them to have kids in column Type of Sheepe (Sectioin 9.4.1 to 9.4.5) R am: Mature Uncas trated male s heept us ed for breeding C as trated s heep: Male s heep that has been cas trated E we: Mature female s heep over 9 months of age L amb: Y oung s heep under 9 months of age. Q 9.1 and 9.3 : What is required is to establish whether or not the household kept or raised the listed livetsock during 2007/08 agricultural season (i.e. from October 2007 to September 2008). Also to establish the number of livestock as of 1st October 2008 Keeping or raising livestock is to to keep livestock at home while providing the livestock with animal feeds and medication and other services. The livestock could be owned by the farmer or kept on behalf of relatives or neighbours . Sections 9.4 Sheep Note: Q 9.4 is for the actual number of sheep owned or kept by the household (as of 1st October 2008). This number does not include sheep kept on behalf by relatives or neighbours; that is, the sheep outside the residential area of the household under survey. 1. If the the household keep ewes, it is expected that such a household will have calves which will be entered in question 9.1.6 or 9.1.7 Type of Pigs (Qs 9.5.1 to 9.5.5) B oar: Mature Uncas trated male pig us ed for breeing S ow: Mature female pig that has given birth to at leas t one ltter of pigs . G ilt; F emale pig of over 3 months up to the firs t farrowing P iglet: Y oung pig les s than 3 months of age Definitions and working page for page 13 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 498 9.4 SHEEP 9.5 PIGS Number of sheep as of 1.10.2008 Number of pigsp as of 1.10.2008 Na. Na. 9.4.1 9.5.1 9.4.2 9.5.2 9.4.3 9.5.3 9.4.4 9.5.4 9.4.5 9.5.5 Grand total Grand total 9.6 OTHER LIVESTOCK 9.6.1 Local chicken 9.6.2 Layers 9.6.3 Broilers 9.6.4 Ducks 9.6.5 Guinea pigs (2) (3) Turkeys Rabbit 9.6.8 Type of animal 9.6.10 Horses Dogs (3) 9.6.9 1 Donkeys 9.6.6 9.6.7 Number of Eggs Number as of 1 October 2008 2007/08 agriculture year Female lamb Female piglet Type Pigs Number of pigs Boar Castrated male Sow/Gilt Male piglet (1) (2) She sheep Male lamb Did your household keep or raise cattle during 2007/08 agriculture year? Yes=1, No= 2 (If the answer is No proceed to Section 9.6) Ram (5) (1) (2) (3) Castrated sheep Type of animal 2007/08 agriculture year (1) Number as of 1 October 2008 (2) Number of eggs Did your household keep or raise cattle during 2007/08 agriculture year? Yes=1, No= 2 (If the answer is No proceed to Section 9.5) Type of sheep Number of indigenous sheep Total Number of improved Identification APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 499 Definitions and working page for page 14 Control of livestock dieases causing bugs Livestock worm control medicine: Medicine used to kill or control livestock on livestock . It is often used for cattle, goats, sheep and pigs. Tiick: Is a dangerous bug that sucks blood form livestock and transmits animals diseases from one to the other animal. Tse tse fly: A fly like bug that sucks blood from livetsock and transmits diseases sleewping sickness from one to the other animal. Livestock advice (Section 9.8) IA service provided by extension officers to livestock keepers for increasing livestock production. APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 500 9.7 9.7.1 Cattle 9.7.2 Goat/Sheep 9.7.4 Poutry 9.7.5 Do you experience tick problem with your livestock? (Yes =1, No = 2, Not applicable 3) 9.7.6 How did you control tick problem? Do you experience Tse tse problem with your livestock? (Yes =1, No = 2, Not applicable 3) 9.7.8 How did you control Tse tse problem with your livestock? 9.7.9 9.7.10 How do you control Newcastle disease problem with your poutry? 9.7.11 9.7.12 How did you cotrol/ cure Fowl Typhoid with your poutry? 9.7.13 A:Foot and Mouth diseases 9.7.13B: Skin disease 9.8 Extenmsion services on livestock Na. Livestock extension advice Soure of Extension (3) 9.8.1 Feed and better feeding methods 9.8.2 Improved livestock shed (Goat, Dairy cattle, Poutry and pigs) 9.8.3 Milking and hygiene 9.8.4 Cattle fattening 9.8.5 Livetsock diseases control 9.8.6 Livestock keeping in line with land availability 9.8.7 Pasture establsihment and maintanence 9.8.8 Forming and strengthening groups/cooperatives 9.8.9 Calf rearing 9.8.10 Basics of production and use of improved bulls (AI) 9.8.11 Animals feed production 9.8.12 Other extension advice (Specify) ……………………………………… 9.7.13 Were your cattle vaccinated agaionst the following diseases? (Yes = 1, No = 2, Not applicable=3). (1) Received Extension advice (Yes=1, No=2) Did you receive the following extension advice on the followingJe? (IF THE ANSWER IS NO IN COL 2 PROCEED TO THE FOLLOWING QUESTION (2) Do you experience Newcastle disease problem with your poutry? (Yes =1, No = 2, Not applicable 3) Did you experience Fowl Typhoid with your poutry?Yes=1, No=2 , Not applicanblei=3 NOTE : If answers to Qs 9.1 to 9.6 is No (THAIS THE HOUSEHOUSE DOES NOT RAISE LIVESTOCK,) Proceed to q 9.9 LIVESTOCK DISEASES AND PEST CONTROL Which animals did your deworm? ( Yes=1,No =2, Not applicable=3 in the relevant box) Did you livestock during 2007/08 agriculture year? (Yes=1, No=2) (If the answer is No proceed to Section 9.7.5 9.7.3 Pigs Control method (Q. 9.7.6): Dipping………1 Spaying………...2 Application of medicine on back bone……..…………..3 None..4 ........... Other....…8 Control/Curative methods (Q. 9.7.10) Vaccination..1 Herbs....2 None..3 Contro/curative methods(Swali 9.7.12 Vaccination..1 Herbs....2 Noe.3 Control method (Q. 9.7.8): Dipping………1 Spaying………...2 Traps……..…………..3 None..4 ........... Other....…8 Identificatio Source of agriculture extesnion(S/wima 3) SGovernment……1 NGO/Development project.....2 Cooperative Union….3 Large Scale farmer….4 Radio/TV/Newspapere.5 Neighbour……6 Other source …..8 9.7.7 9.7.7 9.7.7 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 501 I Question S pecific Definitions (Q 9.9 ) Production unit number (C ol 1): A production unit is a pond river/lake which is treated as a separate entity for the production of fish eg it may be by virtue of manageable size, maturity of fish, tye of fish etc. eg. a farmer may have 3 fish ponds (each one is a separate production unit). Frequency of stocking (C ol . 5): What is the number of time the farmer puts new fingerlings into the pond each year. Fingerlings: These are young immature fish used for stocking ponds. S ols: (C ol 10 & 11) If no fish were sold enter “0” in column 10 and 11` Fish sold (Col.12) Kama hakuna samaki waliouzwa jaza "0" katika safuwima 12 General definitions Fish farming: Refers to the rearing/production of fish. It is different from fishing in that in fish farming the fish have to be reared. While in fishing, fishing nets or traps are used to catch fish from rivers, lakes and the sea; thus fishing should not be included in this section Working space for page 15 Definitions and working page for page 15 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 502 9.9 FISH FARMING Did your household practice fish farming? Yes=1, No=2 (If the answer is no proceed to section 9.10) Give details on the fish farming during 2007/08 agriculture year (1) (2) (6) 9.9.1 9.9.2 9.9.3 9.10 HONEY PRODUCTION Is there honey production/harvesting in your household? Yes=1, No=2 (If answer is no PROCEED to Section 9.11) Give details on honery harvesting during 2007/08 agriculture year Number 9.10.1 9.10.2 9.11 AGRICULURAL CHALLENGES Code (1) 9.11.1 Priority 1 9.11.4 Priority 4 9.11.2 Priority 2 9.11.5 Prioty 5 9.11.3 Priority 3 No. What is the main fish outlet? (7) (8) (9) (11) (12) (13) Aina ya ufugaji Square area of pond waliouzwa (kg) (m2) (3) Total number of fish harvested waliovuliwa (kg) Lulu (10) Kiwango cha Huduma ya bwawa Total weight of all fish Number of Ponds (14) Total number of stoked fish Source of fingering s What is the frequency of stocking during the period? Tialpia Mwatiko Crabs (4) (5) No With first five priorities Code (2) Number of improved bee hives Large bees Type of honey Harvesting done ? (Yes=1, No=2) Small bees (1) (2) Amount sold per year (Litre) Amount of honey sold (litre) (5) (7) (8) Main market) Price per litre Number of local bee hives (6) From the list of cahhalengs in farming on the right of the page, SELECT FIVE MAIN CHALLENGES WHICH constrain your development in agriculture LIST OF CHALLENGES (2) No Important for (1) (4) (3) mainly sold to? (Col 14) Neighbour…1 Auction……………………...3 Large Scale farmers….…..5 Open market….2 Fish processing industry..4 Private business people ….6 Did not sell…….......................……….......7 Other ….......……......8 Type of farming (SCol 2) Natural pond……….1 Small earth pond…….2 Large pond..……………….3 Other …….….………….....8 Source of fingerings(Col 4) From the pond.............................1 Neighbour……….4 Government………………..2 Business man…..5 NGO/Development Project…3 Natural Pond……..6 Other …….…………………..8 Standard of servives to the pond (Col6) High leve ………….1 Intermediate level………….2 Low leve..………3 Don't know.….……………..8 Honey outlet Co 8 Neighbour…1 Auction……………………...3 Large Scale farmers….…..5 Open market….2 Fish processing industry..4 Private business people ….6 Did not sell…….......................……….......7 01 Land availability 14 Lack of off farm incomes 02 Land owenership 15 Harvesting problems 03 Poor farm implementso 16 Kupukuchua 04 Soil fertility 17 Crop stiorage 05 Availability of imrpoved seeds 18 Crop processing 06 Irrigation services 19 Market information 07 Availability of agrochemicals 20 High transporation costs 08 Cists of farm inputs 21 Destructive animals 09 Extension services 22 Crop thefty 10 Availability of forest resources 23 Pests and diseases 11 Huntinf and collection problems 24 Advice from Local government 12 Water availability 25 Long dry spells 13 Access to credits 26 Conflicts between livetsock keepera and pastoralists Identification 2 3 1 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 503 Definitions and working page for page 16 10.0 Household poverty indicators Number of rooms used for sleeping in the household (Q 10.1.4) Include sitting room, during room, kitchen, etc if used for sleeping. It also includes rooms outside the main dwelling A room is defined as a space which is separate from the rest of the building by a permanent wall or division. A building / house that is not divided into rooms is considered to have one room. Household assets (Q 10.2): There assets must be functionin. Do not include if broken. Access to drinking water (Q 10.4): If there is more than one source use the one, which the hh uses most frequently. Main source of hh cash income:(Q 10.7: Activity that provides the hh with the most can during 2007/08 agricultural season. APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 504 10.0 POVERTY INDICATORS 10.1 HOUSE CONSTRUCTION 10.2 Household property Specify materials used in the construction of the following sehemu zifuatazo 10.1.1 Roof 10.1.2 10.1.3 Wall (1) Radio (Radio, Radio Casette, music system) Land line Celkl phone Iron Trolley Bycicle Vehicle TV/ Video Refrigerator 10.1.4 Number of bedrooms Motorbike/vespa 10.3 Energy use and availability in the hsousehold 10.4 Availability of drinking water 10.3.1 Lightining 10.3.2 Cooking 10.4.1 Rainy 10.4.2 Dry period Note: Code01, Bomba kwa Zanzibar hujulikana kama Mfereji 10.5 Toilet facilities 10.6 Eating patterns 10.5.1 What type of toilet does your hosuehold use? 10.6.1 How many meals does your hosue usually get per day ? 10.6.2 How days did the household eat meat last week? 10.6.3 How days did the household eat fish last week? 10.6.4 How many times did the household experience food shortages last year? 10.7 Main source of household cash income? 10.7.1What are the sources of household income? TIME OF FINISHING THE INTERVIEW Minutes Does your houshold woen the following?, (Yeso=1 No =2) 10.2.1 10.2.2 10.2.3 Yes=1, No=2 (Hours) Distance from source Main source of water 10.2.9 ( km) Time spent waitingor going to and from the source 10.2.4 (2) Property Number Hour (4) (3) (2) (1) Floor Season Main source of energy 10.2.6 10.2.8 10.2.7 10.2.10 10.2.5 Roofing materials Iron sheets………..1 Tiles……...……....2 Concrete…………3 Asbestos ….4 GrassiMakuti……....5 Grass and mud….6 Other ……..….. .8 Nishati za Kuangazia Umeme…………….01 Sola………...…....…02 Gesi (biogas) ………03 Taa ya kandili………04 Karabai…………..…05 Kibatari……………..06 Mishumaa…….……07 kuni……………….…08 Nyingine …………... 98 Nishati za kupikia Umeme…………….01 Sola…..................…02 Gesi (biogas) ………03 Gesi (Kiwandani)..…04 Mafuta ya taa………05 Mkaa….………….…06 Kuni …………...……07 Mabaki ya Mazao….08 Kinyesi cha Wanyama………..…09 Nyingine ……...……98 Main sourece of drinking water Col. 2 Tape water……...…..........................01 Water venders..............................09 Arificial well……..……............02 Boozer.......…10 Arificial spring... .….......…....03 Bottled water.............................11 Openwell………..….....................04 Other (Specify)............................98 Natural spring.…...................05 Lake water,piond,river,stream n etc........06 Covered Rain water harvesting well..07 O i t h ti ll 08 Food shortage problems (Swali 10.6.4) Never …………………...…1 Few times……….………….2 Sometimes…………….……..3 Many times……………….……4 Often………………..5 Code for source of income Selling food crops...........01 Sales of foerst products..05 Cash assisnatce...09 Sales of livestock....…...............02 Business.............................06 Fishingi.....................10 Sales of livestock products......03 Salaries...........................07 Other.................98 Sales of cash crops...04 Casual labour...............................08 None...................99 Tyep of toilet No toilet/in the buish…...1 Pit latrine.….4 Flash toilet……...2 Other type (Specify)………...………...8 Ordinal pit latrine..….3 Floor matrials Earthen material……………..1 Wood…...……………………….2 Wooden tiles…3 Tiles…………………………....4 Cement…………………………5 Other……………………......8 Main materials Grass and pieces of woods.….....1 Mud……...……..2 Wet bricks……….3 Burnt bricks...4 Wood……...............5 Block bricks.......6 Stonese …...………...7 Bricks /Mawe ya kichanga………….8 Idetification ● ● ● ● APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 505 Average/maximum yields per area Use this table to compare the yields calculated in Sections 5.1, 5.2 and 5.3. These stats are strictly to be used used as a guide for the purpose of assisting to get the correct area and yields for each crop. Name of Name of Crop Crop 11 Maize 86 Cabbage 12 Paddy 87 Tomatoes 13 Sorghum 88 Spinach 14 Bulrush Millet 89 Carrot 15 Funger Millet 90 Pepper 16 Wheat 91 Amaranthus 17 Barley 92 Pumpkin 16 Cassava 93 Cucumber 17 Sweet potatoes 94 Egg plant 18 Irish potatoes 95 Water melon 19 Yams 96 Caouliflower 25 Coco yams 52 Cotton 26 Onions 54 Coffee 27 Ginger 55 Tea 31 MaharaBeans 56 Cocoa 32 Cow peas 57 Rubber 33 Green gram 58 Wattle 34 Pigeon peas 59 Kapok 35 Chick peas 60 Sugar cane 36 Bambara nuts 61 Cardamon 41 Sun flower 71 Banana 42 Simsim 72 Avocado 43 Gound nuts 73 Mango 47 Soyabeans 74 Pawpaw 48 Caster seeds 76 Orrage 75 Pineapple 77 Grape fruit 50 Cotton 78 Grapes 51 Tobacco 79 Mandarin 53 Pyrethrum 80 Quava 62 Jute 81 Plums 44 Palm oil 82 Tufaha 45 Cononut 83 Pea 46 Cashw nut 84 Pitches 66 1,000 5,000 3,750 1,500 1,772 1,969 2,000 30,000 10,000 17,000 4,500 15,000 14,000 15,000 7,000 20,000 25,000 15,000 25,000 3,500 20,000 35,000 5,000 Kilogram/acre 57,000 35,000 20,000 27,000 40,000 50,000 30,000 40,000 150,000 40,000 100 10,000 60,000 20,000 20,000 25,000 50,000 60,000 17,000 30,000 30,000 5,000 3,000 10,000 10,000 40,000 10,000 50,000 15,000 1,000 1,400 50,000 25,000 70,000 800 500 2,500 150 400 60,000 20,243 12,146 16,194 14,170 0 8,097 10,931 23,077 0 60,729 0 20,243 0 10,121 28,340 16,194 8,097 16,194 16,194 4,049 24,291 8,097 8,097 10,121 5,668 20,243 24,291 6,883 12,146 0 16,194 16,194 4,049 24,291 6,073 12,146 2,024 6,073 2,834 0 0 6,073 324 0 24,291 1,215 4,049 0 4,049 20,243 12,146 4,049 8,097 14,170 2,024 12,146 4,049 6,883 8,097 14,170 2,024 8,097 10,121 6,073 10,121 24,291 607 607 0 1,417 2,024 3,239 24 607 607 1,619 688 405 1,619 1,012 304 709 2,024 3,441 1,822 729 2,834 4 2,530 1,619 1,417 1,215 1,012 1,822 729 2,834 3,239 121 10,121 121 202 0 324 466 607 1,012 243 202 243 243 121 243 526 121 243 304 466 567 60,000 1,500 1,500 3,500 5,000 8,000 60/tree 1,500 1,500 4,000 1,700 1,000 4,000 2,500 750 9 6,250 4,000 3,500 3,000 2,500 4,500 1,800 7,000 8,000 300 25,000 300 500 800 1,150 1,500 1,500 600 500 600 600 300 600 1,300 600 750 4,000 2,500 30,000 20,000 400 300 1,400 3,000 1,150 700 750 350 Kilogram/ha 300 1,150 121 466 466 283 304 142 Average Max Max Kilogram/acre Kilogram/ha Average Max Average Max 1,750 1,800 Average 8,500 10,000 5,000 50,000 567 1,215 30,000 1,300 1,215 243 304 3,239 3,441 1,417 Clove Black pepper Mung'unye Ocra APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 506 Appendix V Community Level Questionnaire Access to and Use of Community Resources Farmg Gate Prices of commodoties produced by the village Region …………………………… Ward District …………………………… Village Signature Date of Enumeration Hour Minutes Start Time End Time Field level checking by: District Supervisor Name Signature Date / / Regional Supervisor Name Signature Date / / National Supervisor Name Signature Date / / Distric checking in Office District Supervisor Name Signature Date / / For Use at Regional Level Only Data entered by: Name Signature Date / / Queried Name Signature Date / / Ministry of Agriculturte and Food Security, Ministry of Livestock and Fisheries Development, Ministry of Agriculture and Environment of Zanzibar, Ministry of Water and Irrigation, Prime Ministers' Office Regional Adminstration and Local Government, Ministry of Industry Trade and Marketing, National Bureau of Statistics, and the Office of the Government Statistician General of Revolution Governemnet of Zanzibar Enumerator Name 2007/2008 United Republic of Tanzania Village/Community Level Formats Agricultural Sample Census CONFIDENTIAL ACQ 3 NUMBER OF FARMERS HH IN THE VIALLAGE To be filled by the enumerator after completeing form ACLF2 NUMBER OF HH MEMBERS To be filled by the enumerator after completeing form ACLF2 I To be filled by the supervisor ONLY after Field/farm level checking of the enumeration process. This should be countersigned by the Supervisor in front of the enumerator All questionnaires must be checked at the district office. See the back page for details of queries y y y y m m m d d / / APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 507 Non G overnment Org anis ation: Is managed by people from outside the village and it normally covers more than one village/District/R egion. Its function is to provide deveoopment assistance to the farmer and is free from direct government links. Villag e level org anization: is managed by members of the village. Its purpose is normally to access/provide development assistance to the village Access to community resources. Section 1.0 Community Resources: Resources in which the hh members have no individual claim to and which are shared together by all the village Community Land: The area officiall demarcated by the village as shared/public land. Squatting farmers Land: Communal land where individual hhs make sole claim to (for crop farming or fenced livestock) without official rights to ownership. Available remaining Land: Official area of communal land minus areas of squatting farners. Givernment Land Reserve: Area set aside by the government as national reserve Community tree planting scheme(Section 14.3) C ommunity F ores t: A forest planted on the communal land which is planted, replanted or spt planted by the members of the village. P lant P lanting : An area designated by the village for planting a block of trees. S pot P lanted: R eplanting an area where selective logging has been carried out. A tree is planted to replace the one that has been cut. Indig eous Trees : T rees that are native to T anzania E xotic Trees : T rees that are not native to T anzania Definitions of some specific terms Definitions and working page for page 3 Question Specific Definitions: Obtain answers to the following questions from the meeting between the enumerator and influencial farmers in the village Infuencial people can be Village Chairman, Village Governement Executive Officer, Councillor, Ward Chairman, Extension Officer in the village or any other person in the village and who is well informed about village matters. It is important to not that these questions must be asked in groups (of more than one people) to obtain answers discussed and approved by many people. APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 508 ACCESS TO COMMUNAL RESOURCES 1 ACCESS TO COMMUNITY RESOURCES 1.1 Does the village set aside an area for communal resources e.g. forest, grazing, etc. (Yes =1 No =2) (If the answer is no proceed to 1.2) Are of Comminity, Village, Wrad resources 1.1.1 Total area of communal land Oficial figures from the leader 1.1.2 Area of squatting famers in communal land Key informant (Leader/Extension officer etc.) 1.1.3 Remaining available communal land Key informant (Leader/Extension officer etc.) 1.1.4 Government reserve land Key informant (Leader/Extension officer etc.) 1.2 UPATIKANAJI NA MATUMIZI YA MALIASILI ZA JUMUIYA/KIJIJI/SHEHIA Community Resources 1.2.1 Water for human consumption 1.2.2 Wtar for livestock 1.2.3 Communal grazing land 1.2.4 Communal firewood 1.2.5 Wood for chracoal burning 1.2.6 Wood for building poles 1.2.7 Forest for bee keeping (honey) 1.2.8 Hunting 1.2.9 Fishing 2.0 COMMUNITY PLANTED TREES 2.1 Didi your village have community planted trees during 2007/08 agriculture year? (Yeso=1, No=2) If the answer is no proceed to Section 3.0 Details of the community tree planting scheme No. 2.2 3.0 Non governmental Organisation (NGOs) Contact 4.0 Community Based Organisation 3.1 4.1 Visited Number of Distnatce to the Na. Type of NGO Y=1,N=2 visits Office (km) Na. Type of CBO Nd=1,Hap=2 3.2 Extension/ Rsearch 4.2 Extension/ Rsearch 3.3 Service /Input provision 4.3 Service /Input provision 3.4 Community Development 4.4 Community Development 3.5 Other 4.5 Other 5.1 5.2 5.3 5.5 5.4 Number of local ironsmiths 5.6 Did any NGO visit the village during 2007/08 agriculture year? (Yes=1,No=2) (If no provceed to Section 4) Didi the village have any CBO during the 2007/08 agricuylture year?(Yes=1, No=2) (1) Number of training centres for draft animals Did the village participate in any research on crops/ improved livestock during in the village during 2007/08 agriculture year? (Yes=1, No=2) Did the village have Field farm schools during 2007/08,agriculture year? (Yes=1,No=2) Did the village have any training centres on draft animals during 2007/08 agriculture year? (Yes=1, No=2 ) If number 2 is the answer conclude the enumeration. Did the village have local ironsmiths during 2007/08 agriculture year? (Yes=1, No=2 ) (If the answer is 2 proceed to q. 5.5 (4) Type of seeds/ Seedlings Number of (8) (7) (6) (2) (5) (4) (3) (1) (2) (3) Source of Dustance from the community forest Forest Area (acre) Type of Pllanting Trees Area in acre Distance from the resource in Km -season Main Dry Rainy Use Years since the start of planting Main uses of communal forest products agriculture year 2007/08 Main uses Msin uses (Col. 4) Home or farm /livetsock consumption...1 Sold to traders in the village...........…...2 Sold to the village market................…....3 Sold to local wholesalers........................4 Sold to Big wholewsalers .....................5 Not available.........................................6 Instructions on distance from the resource (Cols 2 and 3): Distance is estimated from the centre of the village. If under1 km 1, enter 0 If abover 1 km 1 enter whole number , eg. 1.5km= 2km, 1.25km= 1km Type of planting Col. 3) POlantion planting……….1 Spot planting…. ……...…….2 Main use of revenue (Col.8) Village development fund.1 Household use……....2 Household iIcome…. ……..3 Source of seedlings (Col. 5) Seeds collection and planting……….…..……....1 Villlage Nursery....……….…..2 Department of Forestry.………. ...….3 Private Individuals…. ……...……..4 Type of trees (Col. 4) Indigenous tress………………..1 Exotic tree….……...…….2 Both types..…………...3 Main Uses (Col. 7) Poles ……………...1 Wood ……..………..2 Charcoal ….. ……….….3 Firewoodi ………………...4 Other (Specify) 8 ● APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 509 Code of Minimum Maximamun Name of crop/livestock Name of main crop Main crop Per year Per year (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) Code of crop/livestock Price of measure Type of measure Obtain answers to the following questions from the meeting of enumerator and key informants in the village.Key infomants can be a village chairman, Village Local Government Executive Officer, Councellor, Wrad Chairman, Village extsion officer, or any knowledgeble member in the community. Where possible ask these questions to a group inorder to reach a consensus . The numebr should be below five people. Procedure: Administer this frpom after completing asll smallholder questionnaires for the village. 1. Copy the name of all crops from Sections 5.1, 5.2 and 5.3 grown in the village from smallholder questionnaires This should also include livetsock raised by the household from questions 9.1, 9.3, 9.4 and 9.5 and enter them in col na 1 of this form. Also see codes for livetsock below. 2. Enter price estimates per kg in col 5 and 6. Main poroduct- CROPS (sCol.4) Cereals…………...............01 Flowers eg. Pyrethrum.....07 Green maize…................02 Vegetables….......,08 Green leaves and stem ........03 Fruit…………….....09 Straw, dry stems etc..04 Other………….....10 Roots and tubers, etc......05 Leaves (Tobacco etc)...... …..06 Main product- LIVESTOCK (Col. 4) Live animals…..01 Meat ...........02 Milk...........03 Eggs.............04 Hid d ki 05 Type of livestock(Col 2) Cattle ......01 Ducks………………..07 Goat...........02 Turkey……….08 Sheep.........03 Rabbit……………09 Pigs......04 Kanga………………10 Poutry………..05 Simbilisi………….….11 Donkeys………06 Q uantity (Col.5) Kg…….1 Number.......2 Litre……..3 A portion/piece ..4 APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 510 Appendix V Village Community Level formats CONFIDENTIAL ACLF 1 Page Number………….. out of……………… Sub-village /ward leader listing from Comments (3) (5) (1) (2) (4) District _____________________Code Village ________________________ Code Sub village leader Number Name of Ward village leader Number of Households Form Office Register After enumeration UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Agriculture Sample Census 2007/08 Region ______________________Code Ward _______________________Code APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 511 ACLF 2 Page Number………….. out of……………… Household listing from-for listing hh heads and agriculture activities Region Code District Code Name of sub village leader Ward Code Name of sub village___________________________________________ Village Code (1) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (2) Total Bulls Cows Calves Sheep Pigs Kuku/Bata/ Rabbit UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Agriculture Sample Census 2007/08 Household number Household head name Number of If the Respondent Qualifies X Farmer Serial Number Fields a Cattle Goats CONFIDENTIAL APPENDIX III Tanzania Agriculture Sample Census - 2007/08 512 ACLF 3 Region Code ward : code Namba Sawia District village code Hatua Code (1) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) Poutry (2) (3) (4) Cattle Goat Sheep Pigs UNITED REPUBLIC OF TANZANIA National Agriculture Sample Census 2007/08 Household listing for 15 selected farmers S/N Sub-village leader Number Name of sub-village leader Name of selected head of household Name of a Househol d Head Number of Field CONFIDENTIAL

# Extracted Content THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE Government City-Mtumba P. O BOX 2182 40487 DODOMA Email: ps@kilimo.go.tz BUILDING A BETTER TOMORROW: YOUTH INITIATIVES FOR AGRIBUSINESS (BBT-YIA) DAM SAFETY REPORT FOR NDOGOWE, CHINANGALI II AND MAPOGORO BLOCK FARMS. April, 2024 1.0. INTRODUCTION 1.1. Background The Building a Better Tomorrow (BBT) Program is a Program focused on Youth and Women in Tanzania to engage in Agribusiness. The Government of United Republic of Tanzania (URT) through the Ministry of Agriculture launched this program which will last for 8 years from 2022 – 2030 aiming at accelerating Agenda 10/30 that is agricultural sector grows by 10% in 2030. The Program will facilitate development of irrigation infrastructure to support crop production within the block farm as well as create community wealth in respective village through provision of plots within the project area for crop production. The Program was divided into subcomponents for the purpose of planning and execution convenience. These components to list include Development of irrigation infrastructure, construction of residential houses, land clearance, Environmental and Environment and Social impact assessment (ESIA). The Program will involve development of Irrigation infrastructure in all project site where BBT Project one will be implemented. The site will include Chinangali II, Ndogowe and Mapogoro farms. In these sites charco dams will be excavated for the purposes of collecting water from bore holes before pumped to the farm depending on the type of Irrigation system in the specific farm. Irrigation development component is subdivided into geophysical investigation of ground water and borehole drilling, Excavation of charco dams and supply and installation of irrigation infrastructure. The number of charco dams to be developed at each BBT farm varies from site to site depends on the size of the farm, crop type and irrigation demand. 1.2. Description of the subcomponent In Ndogowe BBT farm the construction of eight (8) charco dams with the capacity varies from 7,800 cubic meters to 15,000 cubic meters. Earth works in five charco dams out of 8 is completed and the remaining three (3) charco dams are still under construction. On the other hand, in Chinangali farm 3 charco dams will be constructed with capacity of 27,000 cubic metres. Two of them are at final stage of costruction and the remain one will be constructed. In Mapogoro farm 5 charco dams with capacity of 27,000 cubic metre will be constructed. For the case of this report the Ndogowe Block farm will be taken as a reference point and the safety measure which will be employed at Ndogowe will be the same for the case of Mapogoro and Chinangali Block farms. According to design the Ndogowe charco dams were designed to store water pumped from the borehole to irrigate 400 – 600 acres block. Each block will have its own charco dam except two (2) blocks will share the two (2) lager charco dams. 1.3. Topographical Survey Topographical survey work for the Project was carried out to collect information about the terrain and physical features, which are relevant for the design of the irrigation system. However, during the construction of the charco dam the routine collection of spot level were done and control points established as shown in table 1 below and Appendix 2. There were no control points at all sites before, therefore temporary benchmarks were established and Level checks were done based on the temporary benchmark established. Differential GPS (RTK method) was used for collection of spot levels and determination of relative depth of charco dam. 1.4. Layout plan of the dam The tertiary unit layouts were designed based on the specific size of the farm the tertiary poly net/poly pipe can command. Therefore, based on this design and considering the size of each tertiary distribution pipes at least 400 – 600 acres can be irrigated using a network of poly pipes comprising a main supply. Based on the size of each tertiary unit each distribution pipes have its specific design discharge. The system is independent of each other as shown in Appendix 1. 1.5. Geology of the dam site The Geological and geophysical investigation gave the brief of the site geology and surface geological condition status. The surface Geological information collected from the area during ground water investigation shows that there is evidence that the area is suitable and convince to locate the charco dams. The dominate rocks cover the area are granites which are dominated with granulated and sheared synorogenic granite and acid migmatite, around hills/mountain we found xenolithic granite and granite gneiss, mesocratic and some part mixed garnet-sillimanite gneiss and basalt. The big area of the base of the charco dam is covered by Mbuga soil. The soil depth is estimated to have a thickness of more than 3 m. The massive bedrock is expected starting from 20 m below the original ground level. Geological conditions and actual or potential problems such as sliding resistance, settlement, seepage, erodibility may not be expected due to stable subsurface condition of the study area. 2.0. CHARCO DAM CONSTRUCTION MATERIAL Total volume of approximately 64,000 cubic meters of soil materials will be excavated from these charco dams (eight). The excavated soil is assessed in order to selected impervious earth-fill material out of it for dam embankment. If the excavated materials from the charco dam are confirmed suitable for the dam embankment, then should be used before the proposed borrow pit materials to be utilized. The overburden material shall be excavated and stockpiled for spread around the reserved area after completion of charco dam construction. 3.0. INLET AND OUTLET WORKS A single line of 150 mm diameter PVC pipe shall be provided and flow full along its entire length with an exit level least 0.5 meter to 1 meter above the OGL in order to prevent run off into the borehole. From the reservoir water is pumped using the surface pumps (horizontal centrifugal pumps) to the blocks through supply and distribution lines. A single line of 200 mm diameter PVC pipe will be provided for delivering water to the distribution line which 100 mm PVC pipes to the tertiary units. In order to prevent damage of pipe system the number of pressure release and air valve will be installed in each block within a block farm. 4.0. PROTECTION AND LINING MATERIAL A large number of smaller dams have been protected with only minor maintenance by a grass cover above full supply level, together with a denser growth of other types of weeds along the water-line. In contrary, the protection of these charco dam were designed by placing a geomembrane liner to prevent seepage and deep percolation. However, before placement of the dam liner the charco dam bottom and side walls are compacted with selected impervious soil material and sand placed at the bottom as blinding material. Embankment were raised at least 1 meter above the ground to prevent run off into the charco dam. Grasses will be planted on top of embankment and ring- fenced with electric fence to prevent intrusion and access by unauthorized person. Also there will be sign post on the fence to show danger of electricity. Fig 1: A water storage reservoir protected by electric fence to prevent intrusion and access by unauthorized person. 5.0. OPERATION AND MAINTENANCE The village government and cooperative management of the block farm shall make and enforce by-laws to avoid grazing and other destructive activities in the block farm. Special attention shall be taken on misuse of the bund by sensitizing the communities, clearing of aquatic vegetation around the charco dam may be necessary to reduce risk of system clogging, water borne diseases and pollution. Well trained personnel, preferably trained during scheme construction, shall take responsibility for operation of the pump houses, pressure and air valves when irrigation is required. However, rotational irrigation may be practiced so as to make proper utilization of the stored water. 6.0. CONCLUSION The surface and subsurface condition of the study area indicates that the area is safe and stable for development of these charco dam. Also, from the operation and maintenance point of view of this project all safety and protection measures has been taken on board to ensure that no danger of life and properties. Appendices: Appendix 1.Ndogowe BBT farm layout plan Appendix 2. Survey data for eight (8) excavated charco dams at Ndogowe BBT Program Survey data from excavated charco dam at Mlazo- Ndogowe BBT Program Eastings Northings OGL Description 1 802779.525 9226982.066 718.598 1 2 802779.513 9226982.114 718.812 2 3 802778.678 9226981.765 718.865 1 4 802791.671 9226950.784 717.980 OGL1 5 802742.303 9226921.414 718.027 OGL2 6 802682.633 9226981.139 718.341 OGL3 7 802755.803 9227060.548 718.310 OGL4 8 802749.640 9227032.590 719.309 EM1 9 802747.807 9227024.461 719.203 S1 10 802729.430 9227016.059 719.311 S2 11 802725.980 9227020.742 719.257 EM2 12 802696.135 9227004.968 719.343 EM3 13 802703.550 9227000.999 719.296 S3 14 802711.474 9226984.015 719.234 S4 15 802707.354 9226981.194 719.194 EM5 16 802720.437 9226954.167 719.187 EM5 17 802724.708 9226961.551 719.191 S5 18 802741.099 9226969.094 719.168 S6 19 802743.400 9226965.768 719.056 EM6 20 802776.560 9226982.498 719.030 EM7 21 802768.840 9226984.541 719.184 S7 22 802761.940 9227000.005 719.249 S9 23 802765.490 9227002.565 719.241 EM8 24 802726.117 9226966.827 715.892 D1 25 802718.595 9226981.237 715.268 D1 26 802768.998 9227024.916 711.833 S1 27 802769.011 9227024.936 712.250 D1 28 802769.024 9227024.954 712.242 D1 29 802756.620 9227064.166 716.361 T1 30 802749.566 9227023.269 718.905 S01 31 802746.578 9227015.838 714.988 S02 32 802732.799 9227009.352 715.108 S02 33 802713.258 9226998.272 714.765 S04 34 802719.609 9226981.681 715.016 S05 35 802728.074 9226966.591 715.304 S06 36 802733.780 9226969.828 714.892 S07 37 802745.711 9226975.362 714.887 S08 38 802740.294 9226986.391 714.855 S09 39 802761.842 9226984.146 714.805 S10 40 802754.226 9227001.373 714.919 S10 41 4999.941 99999.931 99.995 BM2Assumed 42 5000.326 100006.519 100.079 S1 43 5013.248 100015.900 100.071 S2 44 5015.667 100013.197 99.819 EM2 45 5044.767 100033.825 100.016 EM3 46 5037.401 100034.729 99.992 S3 47 5028.344 100047.808 100.055 S4 48 5032.122 100050.671 100.141 EM5 49 5010.646 100077.823 100.032 EM6 50 5009.566 100071.176 100.079 S6 51 4996.073 100060.489 100.337 S7 52 4992.783 100064.074 100.439 EM7 53 4965.201 100042.054 100.331 EM8 54 4972.437 100041.446 100.461 S9 55 4982.525 100028.092 100.372 S10 56 4979.215 100024.801 100.434 EM10 57 5001.123 100014.509 96.230 D1 58 5011.908 100023.283 95.964 D2 59 5025.680 100036.427 96.334 D3 60 5022.559 100045.360 96.058 D4 61 5013.027 100055.802 95.773 D5 62 4996.276 100052.436 95.992 D6 63 5001.265 100042.717 96.002 D7 64 4983.821 100037.966 96.434 D8 65 4993.480 100022.869 96.223 D9 66 5012.182 99972.718 98.984 OGL1 67 5033.340 99995.922 99.064 OGL2 68 5066.794 100055.473 98.870 OGL3 69 8994.024 200000.714 200.177 S1 70 8983.123 200014.814 200.149 S2 71 8986.634 200017.984 200.258 EM2 72 8966.369 200043.794 200.089 EM3 73 8964.999 200037.611 200.134 S3 74 8949.846 200025.919 200.184 S4 75 8946.733 200029.508 200.231 EM5 76 8920.123 200007.967 200.103 EM6 77 8925.628 200007.304 200.199 S7 78 8936.567 199992.561 200.263 S8 79 8933.182 199989.621 200.187 M9 80 8951.085 199966.993 200.167 M10 81 8952.349 199972.654 200.287 M11 82 8973.083 199986.166 200.148 S12 83 8975.833 199982.746 200.187 M13 84 8985.884 200001.929 196.588 G1 85 8968.423 199990.197 196.077 G2 86 8954.240 199982.127 195.936 G3 87 8944.614 199992.005 195.967 G4 88 8934.183 200005.291 195.978 G5 89 8954.278 200020.440 196.099 G6 90 8964.905 200026.459 196.232 G7 91 8973.483 200018.118 196.341 G8 92 8964.883 200005.743 196.056 G9 93 9016.870 200030.085 199.059 OGL1 94 8987.305 200068.764 199.211 OGL2 95 8961.737 200070.989 199.316 OGL3 96 7999.992 219999.992 300.001 BM4 97 7987.374 219982.805 299.862 M1 98 7989.608 219988.704 299.973 S1 99 8006.743 220003.048 299.975 S2 100 8009.793 219998.331 299.968 M2 101 8032.873 220019.459 300.192 M3 102 8026.206 220020.011 300.447 S3 103 8013.881 220037.744 300.773 S4 104 8017.519 220040.728 300.822 M5 105 8002.093 220060.047 300.702 M5 106 8000.006 220053.930 300.532 S6 107 7984.270 220069.275 299.903 OGL1 108 7957.667 220050.455 300.021 OGL2 109 7976.226 220044.147 300.773 M8 110 7978.932 220040.228 300.734 S8 111 7962.049 220029.351 300.286 S9 112 7956.932 220029.508 300.152 M9 113 7971.383 220012.766 300.213 S10 114 7966.505 220007.029 300.211 M10 115 7981.673 220006.276 296.586 G1 116 7975.302 220015.253 296.707 G2 117 7970.736 220026.396 296.594 G3 118 7981.805 220032.278 296.534 G4 119 7999.232 220040.896 296.751 G5 120 8007.405 220035.584 296.518 G6 121 8018.068 220020.490 296.618 G7 122 8004.062 220019.611 296.187 G8 123 8005.720 220010.530 296.218 G9 124 7958.720 219968.821 299.739 OGL3 125 11987.017 249991.502 500.098 S1 126 11980.539 249992.959 499.924 S2 127 11994.296 249966.894 499.792 M2 128 11998.589 249968.624 499.752 S2 129 12014.952 249938.984 499.396 S3 130 12013.104 249931.684 499.376 M3 131 12044.780 249949.174 499.714 M4 132 12043.129 249953.989 499.674 S4 133 12071.100 249969.468 499.736 S5 134 12077.296 249967.830 499.639 M6 135 12063.970 249994.029 499.810 M7 136 12060.040 249992.470 499.839 S7 137 12044.208 250021.721 499.895 S8 138 12045.604 250027.455 499.751 M8 139 12018.643 250014.572 500.066 M9 140 12020.432 250010.753 500.014 S9 141 12041.786 250015.346 496.058 G1 142 12037.999 250010.685 495.377 G2L 143 12020.097 250002.683 495.390 G2 144 12003.701 249992.353 495.073 G3L 145 11995.899 249988.184 495.329 G2H 146 12005.909 249967.455 494.956 G4 147 12017.285 249948.007 495.132 G5 148 12041.436 249960.555 495.558 G6 149 12064.070 249972.493 495.596 G7 150 12054.440 249992.209 495.573 G8 151 12037.575 249986.401 495.483 G9 152 12066.822 250043.145 498.888 OGL1 153 12082.006 250023.134 498.678 OGL2 154 12011.559 250022.457 498.858 OGL3

# Extracted Content Tanzania Agriculture Sample Census United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 Volume Vg: REGIONAL REPORT: National Bureau of Statistics, Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government December 2007 United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 VOLUME Vg: REGIONAL REPORT: DAR ES SALAAM REGION National Bureau of Statistics, Ministry of agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government, Ministry of Finance and Economic Affairs – Zanzibar December 2007 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census i TABLE OF CONTENTS Table of Contents.............................................................................................................................................................. i Acronyms......................................................................................................................................................................... v Preface.............................................................................................................................................................................. vi Executive Summary....................................................................................................................................................... vii Illustrations .................................................................................................................................................................... xii ENSUS RESULTS AND ANALYSIS PART I: BACKGROUND INFORMATION....................................................................................................... 1 1.1 Introduction..................................................................................................................................................... 1 1.2 Geographical Location and Boundaries....................................................................................................... 1 1.3 Land Area ........................................................................................................................................................ 1 1.4 Climate ............................................................................................................................................................. 1 1.4.1 Temperature........................................................................................................................................ 1 1.4.2 Rainfall ............................................................................................................................................... 1 1.5 Population ........................................................................................................................................................ 1 1.6 Socio-economic Indicators ............................................................................................................................. 1 PART II: INTRODUCTION..................................................................................................................................... 3 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture............................................ 3 2.2 Census Objectives ........................................................................................................................................... 3 2.3 Census Coverage and Scope........................................................................................................................... 4 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture ............................................................... 5 2.5 Reference Period ............................................................................................................................................. 5 2.6 Census Methodology....................................................................................................................................... 5 2.6.1 Census Organization........................................................................................................................... 5 2.6.2 Tabulation Plan................................................................................................................................... 6 2.6.3 Sample Design.................................................................................................................................... 6 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments....................................................................... 7 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments..................................................................................... 7 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators.......................................................................... 7 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign......................................................... 7 2.6.8 Household Listing .............................................................................................................................. 8 2.6.9 Data Collection................................................................................................................................... 8 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks....................................................................................... 8 2.6.11 Data Processing .................................................................................................................................. 8 - Manual Editing ............................................................................................................................. 9 - Data Entry..................................................................................................................................... 9 - Data Structure Formatting............................................................................................................ 9 - Batch Validation........................................................................................................................... 9 - Tabulations.................................................................................................................................... 9 - Analysis and Report Preparations ................................................................................................ 9 - Data Quality................................................................................................................................ 10 2.7 Funding Arrangements........................................................................................................................... 10 PART III: CENSUS RESULTS AND ANALYSIS ................................................................................................ 11 3.1 Holding Characteristics................................................................................................................................ 11 3.1.1 Type of Households.......................................................................................................................... 11 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income.......................................................................................... 11 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households.............................................................................................. 11 3.1.4 Number of Household Members...................................................................................................... 12 3.1.5 Level of Education ........................................................................................................................... 12 - Literacy ....................................................................................................................................... 12 - Literacy Level for Household Members .................................................................................... 12 - Literacy Rates for Heads of Households.................................................................................... 12 - Educational Status ...................................................................................................................... 13 3.1.6 Off-farm Income............................................................................................................................... 14 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census ii 3.2 Land Use ..................................................................................................................................................... 14 3.2.1 Area of Land Utilised....................................................................................................................... 15 3.2.2 Types of Land use ............................................................................................................................ 15 3.3 Annual Crops and Vegetable Production................................................................................................... 15 3.3.1 Area Planted ..................................................................................................................................... 16 3.3.2 Crop Importance............................................................................................................................... 17 3.3.3 Crop Types ....................................................................................................................................... 17 3.3.4 Cereal Crop Production.................................................................................................................... 18 3.3.4.1 Maize.............................................................................................................................. 18 3.3.4.2 Paddy.............................................................................................................................. 19 3.3.4.3 Other Cereals.................................................................................................................. 19 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production.................................................................................................. 19 3.3.5.1 Cassava........................................................................................................................... 20 3.3.5.2 Irish Potatoes.................................................................................................................. 20 3.3.6 Pulse Crops Production .................................................................................................................... 21 3.3.6.1 Beans .............................................................................................................................. 21 3.3.7 Oil Seed Production.......................................................................................................................... 22 3.3.7.1 Groundnuts..................................................................................................................... 22 3.3.8 Fruits and Vegetables........................................................................................................................ 23 3.3.8.1 Tomatoes ........................................................................................................................ 23 3.3.8.2 Cabbage.......................................................................................................................... 24 3.3.8.3 Chilies............................................................................................................................. 24 3.3.9 Other Annual Crops Production....................................................................................................... 25 3.3.9.1 Cotton .............................................................................................................................. 25 3.3.9.2 Tobacco .......................................................................................................................... 25 3.4 Permanent Crops .......................................................................................................................................... 25 3.4.1 Coconuts ........................................................................................................................................ 26 3.4.2 Oranges ........................................................................................................................................ 27 3.4.3 Mangoes ........................................................................................................................................ 27 3.4.4 Cashew Nuts..................................................................................................................................... 27 3.5 Inputs/Implements Use................................................................................................................................. 28 3.5.1 Methods of Land Clearing................................................................................................................. 28 3.5.2 Methods of Soil Preparation............................................................................................................. 28 3.5.3 Improved Seeds Use......................................................................................................................... 29 3.5.4 Fertilizers Use................................................................................................................................... 29 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use.................................................................................................. 30 3.5.4.2 Inorganic Fertilizer Use ................................................................................................. 31 3.5.4.3 Compost manure Use..................................................................................................... 32 3.5.5 Pesticides Use................................................................................................................................... 33 3.5.5.1 Insecticides Use.............................................................................................................. 33 3.5.5.2 Herbicides Use ............................................................................................................... 34 3.5.5.3 Fungicides Use............................................................................................................... 34 3.5.6 Harvesting Methods ......................................................................................................................... 35 3.5.7 Threshing Methods .......................................................................................................................... 35 3.6 Irrigation .................................................................................................................................................... 35 3.6.1 Area Planted With Annual Crops and Under Irrigation .................................................................. 35 3.6.2 Sources of Water Used For Irrigation.............................................................................................. 36 3.6.3 Methods of Obtaining Water for Irrigation...................................................................................... 37 3.6.4 Methods of Water Application ........................................................................................................ 37 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iii 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing .................................................................................................. 37 3.7.1 Crop Storage..................................................................................................................................... 37 3.7.1.1 Methods of Storage ........................................................................................................ 38 3.7.1.2 Duration of Storage........................................................................................................ 38 3.7.1.3 Purposes of Storage........................................................................................................ 39 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss..................................................................................... 39 3.7.2 Agro processing and by-products ..................................................................................................... 40 3.7.2.1 Processing Methods ....................................................................................................... 40 3.7.2.2 Main Agro-processing Products .................................................................................... 40 3.7.2.3 Main Use of Primary Processed Products ..................................................................... 41 3.7.2.4 Outlet for Sale of Processed Products ........................................................................... 42 3.7.3 Crop Marketing ................................................................................................................................ 42 3.7.3.1 Main Marketing Problems ............................................................................................. 42 3.7.3.2 Reasons for Not Selling Crops....................................................................................... 43 3.8 Access to Crop Production Services............................................................................................................ 43 3.8.1 Access to Agricultural Credits .......................................................................................................... 43 3.8.1.1 Source of Agricultural Credits....................................................................................... 43 3.8.1.2 Use of Agricultural Credits............................................................................................ 44 3.8.1.3 Reasons for not using agricultural credits ..................................................................... 44 3.8.2 Crop Extension ................................................................................................................................. 44 3.8.2.1 Sources of Crop Extension Messages............................................................................ 45 3.8.2.2 Quality of Extension ...................................................................................................... 45 3.9 Access to Inputs ............................................................................................................................................. 45 3.9.2 Inorganic Fertilisers .......................................................................................................................... 46 3.9.3 Improved Seeds ................................................................................................................................. 46 3.9.4 Insecticides and Fungicides............................................................................................................... 47 3.10 Tree Planting .................................................................................................................................................. 47 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities .................................................................................................. 48 3.12 Livestock Results........................................................................................................................................... 50 3.12.1 Cattle Production .............................................................................................................................. 50 3.12.1.1 Cattle Population............................................................................................................ 50 3.12.1.2 Herd size......................................................................................................................... 50 3.12.1.3 Cattle Population Trend ................................................................................................. 51 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds ................................................................................................. 51 3.12.2 Goat Production................................................................................................................................ 51 3.12.2.1 Goat Population.............................................................................................................. 51 3.12.2.2 Goat Herd Size ............................................................................................................... 52 3.12.2.3 Goat Breeds.................................................................................................................... 52 3.12.2.4 Goat Population Trend................................................................................................... 52 3.12.3 Sheep Production............................................................................................................................... 52 3.12.3.1 Sheep Population............................................................................................................ 52 3.12.3.2 Sheep Population Trend................................................................................................. 53 3.12.4 Pig Production .................................................................................................................................. 53 3.12.4.1 Pig Population Trend ..................................................................................................... 53 3.12.5 Chicken Production .......................................................................................................................... 53 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iv 3.12.5.1 Chicken Population........................................................................................................ 53 3.12.5.2 Chicken Population Trend ............................................................................................. 54 3.12.5.3 Chicken Flock Size ........................................................................................................ 54 3.12.5.4 Improved Chicken Breeds (Layers and Broilers).......................................................... 54 3.12.6 Other Livestock ................................................................................................................................. 54 3.12.7 Pests and Parasites Incidences and Control..................................................................................... 55 3.12.7.1 Deworming..................................................................................................................... 55 3.12.8 Access to Livestock Services........................................................................................................... 55 3.12.8.1 Access to livestock extension Services ......................................................................... 55 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic ............................................................................................ 56 3.12.8.3 Access to village Watering Points/Dam ........................................................................ 56 3.12.9 Animal Contribution to Crop Production ........................................................................................ 57 3.12.9.1 Use of Draft Power......................................................................................................... 57 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure ............................................................................................. 57 3.12.9.3 Use of Compost manure ................................................................................................ 57 3.12.10 Fish Farming..................................................................................................................................... 58 3.13 Poverty Indicators......................................................................................................................................... 59 3.13.1 Access to Infrastructure and Other Services.................................................................................... 59 3.13.2 Type of Toilets ................................................................................................................................. 59 3.13.3 Households’ Assets .......................................................................................................................... 60 3.13.4 Sources of Lighting Energy.............................................................................................................. 60 3.13.5 Sources of Energy for Cooking........................................................................................................ 60 3.13.6 Roofing Materials............................................................................................................................. 60 3.13.7 Access to Drinking Water ................................................................................................................ 61 3.13.8 Food Consumption Pattern............................................................................................................... 62 3.13.8.1 Number of Meals per Day.............................................................................................. 61 3.13.8.2 Meat Consumption Frequencies ..................................................................................... 61 3.13.8.3 Fish Consumption Frequencies...................................................................................... 62 3.13.9 Food Security.................................................................................................................................... 63 3.13.10 Main Source of Cash Income............................................................................................................ 63 PART IV: DAR ES SALAAM PROFILES.............................................................................................................. 64 4.1 Dar es Salaam Region Profile ....................................................................................................................... 64 4.2 District Profiles............................................................................................................................................... 64 4.2.1 Kinondoni .......................................................................................................................................... 65 4.2.2. Ilala .................................................................................................................................................... 67 4.2.3 Temeke .............................................................................................................................................. 69 ACRONYMS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census v ACRONYMS ASDP Agricultural Sector Development Project CSPro Census and Survey Processing Program DFID Department For International Development DIAS District Integrated Agricultural Survey DS District Supervisor EAS Expanded Agricultural Survey EAs Enumeration Areas EU European Union FE Field Enumerator GDP Gross Domestic Product Ha Hectares IAS Integrated Agricultural Survey ICR Intelligent Character Recognition IEC Information, Education and Communication JICA Japanese International Cooperation Agency LRS Long Rainy Season, MAFS Ministry of Agriculture and Food Security MCM Ministry of Co-operatives and Marketing MWLD Ministry of Water and Livestock Development NBS National Bureau of Statistics NGO Non Governmental Organization NMS National Master Sample NSCA National Sample Census of Agriculture NSGRP National Strategy for Growth and Reduction of Poverty PORALG President’s Office, Regional Administration and Local Government PPS Probability Proportional to Size PSU Primary Sampling Unit RAAS Rapid Appraisal Agricultural Survey RS Regional Supervisor RSM Regional Statistical Manager SAC Scotts Agriculture Consultancy Ltd SPSS Statistical Package for Social Science SRS Short Rainy Season TOT Training of Trainers ULG Ultek Laurence Gould UNDP United Nations Development Programme UNFAO United Nations Food and Agriculture Organization VPO Vice President’s Office PREFACE _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census vi PREFACE At the end of the 2002/03 Agriculture Year, the National Bureau of Statistics and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar in collaboration with the Ministries of Agriculture and Food Security; Water and Livestock Development; Cooperatives and Marketing as well as the Presidents Office, Regional Administration and Local Government (PORALG) conducted the Agriculture Sample Census. This is the third Agriculture Census to be carried out in Tanzania, the first one was conducted in 1971/72, the second in 1993/94 and 1994/95 (during 1993/94 data on household characteristics and livestock count were collected and data on crop area and production in 1994/95). It is considered that this census is one of the largest to be carried out in Africa and indeed in many other countries of the world. The census collected detailed data on crop production, crop marketing, crop storage, livestock production, fish farming, tree farming, access to infrastructures and services and poverty indicators. In addition to this, the census was large in its coverage as it provides data that can be disaggregated at district level and thus allow comparisons with the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey. The census covered smallholders in rural areas only and large scale farms. This report presents Dar es Salaam region data disaggregated to district level. It was very difficult to discuss all variables collected in a single report hence the analysis was based on the most important smallholder variables. The rest of the variables are found in th e attached annex of table of results. The analysis in the report includes time series comparisons using data from the previous censuses and surveys. The extensive nature of the census in relation to its scope and coverage is a result of the increasing demand for more detailed information to assist in the proper planning of this sector and in the administrative decentralization of planning to district level. It is hoped that this report will provide new insights for planners, policy makers, researchers and others involved in the agricultural sector in order to improve the prevailing conditions faced by crop producers and livestock keepers in the country. On behalf of the Government of Tanzania, I wish to express my appreciation for the financial support provided by the development partners, in particular, the European Union as well as DFID, UNDP, Japanese Government, JICA and others who contributed through the pool fund mechanism. Finally, my appreciation goes to all those who in one-way or the other contributed to the success of the survey. In particular, I would also like to mention the enormous effort made by the Planning Group composed of professionals from the Agriculture Statistics Department of the National Bureau of Statistics (NBS), the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar (OCGS) and the Statistics Unit of the Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS) with technical assistance provided by Ultec Lawrence Gould (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd and the Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO). Additionally, I would like to extend my appreciation to all professional staff of the National Bureau of Statistics, the sector Ministries of Agriculture and PORALG, the Consultants as well as Regional and District Supervisors and field enumerators for their commendable work. Certainly without their dedication, the census would not have been such a success. Albina A.Chuwa The Director General National Bureau of Statistics EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census vii EXECUTIVE SUMMARY The executive summary highlights the main survey results obtained during the National Sample Census of Agriculture 2002/03. This report covers small-scale agriculture households in rural areas of Dar es Salaam region who were selected using statistical sampling techniques. The results do not cover urban areas and large-scale farmers. The highlights describe the important findings in relation to agricultural production, productivity, husbandry, access to resources, levels of involvement in agricultural related activities and poverty in Dar es Salaam region activities indicators for one to get an overview, at regional level, of the rural agricultural households and their levels of involvement in agricultural related activities. i) Household Characteristics The number of agricultural households in Dar es Salaam region were 20,394 out of which 15,844 (77.7%) were involved in growing crops only, 1130 (5.5%) rearing livestock only, 0 (0%) were pastoralist, and 3420 (16.8%) were involved in crop production as well as livestock keeping. In summary, Dar es Salaam region had 19264 households involved in crop production and 4550 involved in livestock production. Most of the agricultural households ranked annual crop farming as an activity that provides most of their cash income followed by off farm income, permanent crop farming, tree/forest resources, livestock keeping/herding, remittances and fishing/hunting. The region has a literacy rate of 76 percent. The highest literacy rate is in Kinondoni district (79%) followed by Temeke district (76%) and Ilala district (75%). The literacy rate for the heads of households in the region was 78 percent. The number of heads of agricultural households with formal education in Dar es Salaam region was 14970 (73%), those without formal education were 4907 (24%) and those with only adult education were 517 (3%). The majority of heads of agricultural households (58%) had primary level education whereas only 15 percent had post primary education. In Dar es Salaam region 8903 household members (44%) were involved in one off-farm income generating activity, 5977 (29%) involved in two off-farm income generating activities and 3197 (16%) involved in more than two off-farm income generating activities. ii) Crop Production ƒ Land Area The total area of land available to smallholders was 36,551 ha. The regional average land area utilised for crop production per crop growing household was only 0.4 ha. This figure is below the national average of 2.0 hectares. ƒ Planted Area The area planted with annual crops and vegetables was 21121 hectares out of which 3507 hectares (16.6%) were planted during short rainy season and 17614 hectares (83.4%) during long rainy season. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census viii An estimated area of 9143 ha (43.3% of the total planted area with annual and vegetable crops) was with roots and tubers, followed by 7736 ha (36.6%) of cereals, 2171 hectares (10.3%) of pulses, 1919 ha (9.1%) of fruit and vegetables, 152 ha (0.7%) of oil seeds. There were no annual cash crops in the region. ƒ Maize Maize is the second most important cereal and third most important annual crop grown in Dar es Salaam region and it had a planted area 172 times greater than beans, which ranked 20th planted area. The area planted with maize constitutes 17.2 percent of the total area planted with annual crops. Other crops in order of their importance (based on area planted) are cassava, paddy, maize, cowpeas, sweet potatoes, tomatoes, water melon, okra, cucumber, groundnuts and amaranths. The total production of maize in 2002/03 was 959 tonnes. The average area planted with maize per household ranged from 0.29 hectares in Ilala district to 0.43 hectares in Kinondoni district. Kinondoni district had the largest planted area of maize 2,328 ha) followed by Ilala (1,055 ha) and Temeke (252 ha). ƒ Paddy Paddy is the dominant cereal crop and second most important annual crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew paddy in Dar es Salaam region during the long rainy season was 7705. This represented 58 percent of the total crop growing households in Dar es Salaam Region in the long rainy season. ƒ Cassava The area planted with cassava was larger than any other root and tuber crop or any annual crop in Dar es Salaam in terms of planted area (37.2% of the total area planted with annual crops and vegetables) and it accounted for 86 percent of the area planted with roots and tubers. ƒ Fruit and Vegetables The total production of fruit and vegetables was 5555 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was the tomato. The production for this crop was 2725 tonnes, which amounts to 49 percent of the total fruit and vegetable production, followed by water melon 1309 tonnes (24%) and okra 635 tonnes (11%). The production of the other fruit and vegetable crops was relatively small. ƒ Permanent Crops The area of smallholders planted area with permanent crops was 18875 hectares which is 13 percent of the area planted with annual crops in the region. The most important permanent crop is coconuts which accounts for 33.3 percent of the total area planted with permanent crops followed by cashew nuts (27.8%), mangoes (16.3%) and oranges (10.7%). ƒ Improved Seeds The planted area using improved seeds was 7674 ha which represents 36.3 percent of the total planted area with the annual crops and vegetables. The percentage use of improved seed in the short rainy season was 11 percent which is slightly higher than the corresponding percentage use for the long rainy season (25.3%). EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census ix ƒ Use of Fertilizers Most annual crop growing households do not use any fertiliser. The planted area without fertiliser for annual crops was 14814 hectares representing 70 percent of the total planted area with annual crops. Of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 3840 ha which represented 18 percent of the total planted area (61% of the area planted with fertiliser application). This was followed by compost (1373 ha, 7%). Inorganic fertilizers were used on a very small area and represented only 22 percent of the area planted with fertilizers. ƒ Irrigation In Dar es Salaam region, the area of annual crops and vegetables under irrigation was 8618 ha representing 41 percent of the total area planted. The area under irrigation during the short rainy season was 372 ha accounting for 4.3 percent of the total area under irrigation. However, the percentage of the planted area under irrigation during the long rainy season was 27 percent compared with 48 percent in the short rainy season. ƒ Crop Storage There were 14465 crop growing households (28% of the total crop growing households) that reported storing various agricultural products in the region. The most important stored crop was paddy with 4937 households storing 997 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by maize (3,750 households, 374t), beans and other pulses (4,834 households, 107t) and cashew nuts (886 households, 14t). Other crops were stored in very small amounts ƒ Crop Marketing The number of households that reported selling crop was 13976 which represents 69 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Temeke (88%) followed by Ilala (60%), and Kinondoni (57%). ƒ Agricultural Credit In Dar es Salaam region, few agricultural households (106, 0.5%) accessed credit, out of which 49 (46%) were male- headed households and 57 (54%) were female headed households. In Ilala district only female headed households got credit for agriculture purposes, whereas in Temeke district only male households accessed credit. In Kinondoni district both male and female headed households accessed credit. ƒ Crop Extension Services The number of agricultural households that received crop extension was 13,122 (64% of total crop growing households in the region). Some districts have more access to extension services than others. Ilala district had a relatively high proportion of households that received crop extension messages (71%), followed by Temeke (70%), and Kinondoni (14%). ƒ Soil Erosion and Water Harvesting Facilities The number of agricultural households that reported the presence of soil erosion and water harvesting facilities in their farms was 1155. This number represents 16 percent of total number of agricultural households in the region. The proportion of farmers with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Kinondoni District (11%) followed by Ilala (4%) and Temeke (2%). EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census x iii) Livestock and Poultry Production ƒ Cattle The total number of cattle in the region was 13,195. Cattle rearing is the second dominant livestock type in the region followed by pigs and sheep. Goats were dominant. The region had 0.08 percent of the total cattle population on the Tanzanian Mainland. The number of indigenous cattle was 4660 head (35.3% of the total number of cattle in the region), 8233 (62.4%) were dairy breeds and only 302 (2.3%) were beef breeds. ƒ Goats The number of goat-rearing-households in the region was 1,840 (9% of all agricultural households) with a total of 22,292 goats giving an average of 12 head of goats per goat-rearing-households. ƒ Sheep The number of sheep-rearing households was 284 (1% of all agricultural households) with a total of 1,290 sheep giving an average of 4 heads of sheep per sheep-rearing household. ƒ Pigs The number of pig-rearing households in the region was 703 (3.4% of the total agricultural households) rearing about 12,993 pigs. This gives an average of 18 pigs per pig-rearing household. ƒ Chicken The number of households keeping chicken was 1,1424, raising 525,052 chicken. This gives an average of 46 chicken per chicken-rearing household. In terms of total number of chicken in the country Dar es Salaam ranked 21st of the 21 Mainland regions. ƒ Use of Draft Power The region has 157 oxen and they were only found in one district, Temeke. Dar es Salaam region has 0.007 percent of the total 2,233,927 head of oxen found on the Mainland and were used to cultivate 289 hectares of land. ƒ Fish Farming The number of households involved in fish farming was 22 (0.1 percent of the total agricultural households in the region). Temeke was the only district with 22 agricultural households involved in fish farming (0.1%). Fish farming was not practiced in Kinondoni and Ilala districts. iv) Poverty Indicators ƒ Availability of Toilets It was estimated that 83.6 percent of all rural agricultural households used the traditional pit latrines, 4.2 percent used improved pit latrine and 9.5 percent had flush toilets. The remaining 0.1 percent of households had other unspecified types of toilets. Households with no toilet facilities represent 2.7 percent of the total agriculture households in the region. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xi ƒ Household Assets Out of all assets, radios had the highest percent of households owning them (44% of households) followed by bicycle (22%), iron (16%), wheelbarrow (5%), mobile phone (5%), television/video (4%), vehicle (3%) and landline phone (1%). ƒ Source of Lighting Energy Wick lamp is the most common source of lighting energy in the region. About 51.9 percent of the total rural households used this source of energy followed by hurricane lamp (36.5%), pressure lamp (5.8%), mains electricity (5.4%), solar (0.2%), candle (0.2%), firewood (0%), and gas or biogas (0%). ƒ Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 82.1 percent of all rural agricultural households. The second most common source of energy for cooking was charcoal (15.2%) and parrafin/kerosene (1.3%). The rest of energy sources accounted for 0.9 percent. These were mains electricity (0.3%), crop residues (0.2%), gas/biogas (0.2%), solar (0.2%), bottled gas (0.1%), and none for livestock dung. ƒ Roofing Materials The most used roofing material (for the main dwelling) was iron sheets and it was used by 61 percent of the rural agricultural households however, this was closely followed by grass and/or leaves (32.6%). Other roofing materials are grass/mud (3.1%), tiles (2.2%), asbestos (0.6%), concrete (0.4%) and other (0.1%). ƒ Number of Meals per Day About 62.9 percent of the holders in the region took three meals per day, 31.9 percent took two meals, 4.7 percent took one meal and 0.5 percent took four meals. ƒ Food Security Households which seldom had problems in satisfying their food needs represent 35 percent of the total number of agriculture households in the region. Households with recurring food shortage problems represent 13 percent whereas those with little problems represent 7 percent. About 6 percent of agriculture households always faced food shortages whilst 39 percent had not experienced any food shortage problems. ƒ Main Source of Cash Income Selling of food crops was the main cash income earning activity reported by 21.3 percent of all rural agricultural households. The second main cash income earning activity was selling of cash crops (20.2%), income from businesses (17.5%), casual labour (13.8%), wages and salaries (11.2%) and sale of livestock products (4.7%). Other income earning activities were cash remittances (4.5%), fishing (3%), income from other unspecified source (2.7%), sale of livestock (0.7%) and sale of forest products (0.4%). ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xii ILLUSTRATIONS List of Tables 2.1 Census Sample Size .............................................................................................................................................. 6 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Raked in Order of Importance by District .. 11 3.2 Area, Production and Yield of Cereal Crops by Season.................................................................................... 22 3.3 Area, Production and Yield of Root and Tuber Crops by Season ..................................................................... 24 3.4 Area, Production and Yield of Pulses by Season............................................................................................... 27 3.5 Area, Production and Yield of Oil Seed Crops by Season................................................................................. 28 3.6 Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables by Season...................................................................... 34 3.7 Area, Production and Yield of Annual Cash Crops by Season.......................................................................... 40 3.8 Land Clearing Methods....................................................................................................................................... 41 3.9 Planted Area by Type of Fertilisers Used and District – Long and Short Rainy Season.................................. 42 3.10 Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) by Fertilizer Used and District in the Long Rainy Season ................................................................................................................................... 52 3.11 Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District............................................... 56 3.12 Reasons for Not Selling Crop Produce............................................................................................................... 56 3.13 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household Head and District............... 56 3.14 Access to Inputs .................................................................................................................................................. 60 3.15 Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size...................................................................... 72 3.16 Number of Other Livestock by Type of Livestock and District ........................................................................ 76 3.17 Mean Distances from Holders Dwellings to Infrastructure and Services by Districts...................................... 83 3.18 Number of Households by Number of Meals the Household Normally Takes per Day and District .............. 87 List of Charts 3.1 Agricultural Households by Type of Holding.................................................................................................... 11 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head ............................................ 11 3.3 Percentage Distribution of Population by Age and Sex in 2003 ....................................................................... 15 3.4 Percent Literacy Level of Household Members by District .............................................................................. 15 3.5 Literacy Rates of Heads of Household by Sex and District............................................................................... 15 3.6 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by District and Educational Status.................................. 16 3.7 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by District and Education Status..................................... 16 3.8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment ....................................................16 3.9 Number of Households by Number of Members with Off Farm Income ......................................................... 17 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Off-farm Activities................................. 17 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District ........................................................................................ 18 3.12 Percentage Distribution of Land Area by Type of Land Use ............................................................................. 18 3.13 Area Planted with Annual Crops by Season (hectares) ..................................................................................... 18 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District .................................................................................. 19 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District.......................................................... 19 3.16 Planted Area for the Main Annual Crops (ha) ................................................................................................... 19 3.17a Planted Area (ha) per Household for Selected Crops ....................................................................................... 19 3.17b Percentage Distribution of Area Planted with Annual Crops by Crop Type..................................................... 22 3.18 Area Planted with Annual Crops by Type of Crops and Season ....................................................................... 22 3.19 Area Planted and Yield for Major Cereal Crops................................................................................................ 23 3.20 Maize: Total Area Planted and Planted Area per Household by District.......................................................... 23 3.21 Total Planted Area and Area of Paddy per Household by District..................................................................... 23 3.22 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops................................................................................... 23 3.23 Percent of Cassava Planted Area and Percent Area of Total Land Planted by District .................................... 24 3.24 Cassava Planted Area per Cassava Growing Household by District................................................................. 27 3.25 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops ................................................................................................... 27 3.26 Percent of Bean Planted Area and Percent Area Planted of Total Land Area by District ................................ 29 3.27 Area Planted per Bean Growing Household by District (Long Rainy Season Only) ....................................... 29 3.28 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops............................................................................................... 29 3.29 Area Planted per Groundnut Growing Household by District (Long Rainy Season Only) ............................... 30 3.30 Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Land with Groundnuts by District........................ 30 3.31 Area Planted and Yield of Fruits and Vegetables .............................................................................................. 30 3.32 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Land with Tomato by District ..................................... 32 3.33 Area Planted per Tomato Growing Household by District (Short Rainy Season Only)................................... 32 3.34 Percent of Chillies Planted Area and Percent of Total Land with Chillies by District ..................................... 32 3.35 Area Planted for Annual and Permanent Crops ................................................................................................. 34 ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xiii 3.36 Area Planted with the Main Permanent Crops ................................................................................................... 34 3.37 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District.................................. 38 3.38 Percent of Area Planted with Coconuts and Average Planted Area per Household by District....................... 38 3.39 Percent of Area Planted with Oranges and Average Planted Area per Household by District......................... 38 3.40 Percent of Area Planted with Mangoes and Average Planted Area per Household by District ....................... 39 3.41 Percent of Area Planted with Cashew nuts and Average Planted Area per Household by District.................. 39 3.42 Number of Households by Method of Land Clearing during the Long Rainy Season ..................................... 40 3.43 Area Cultivated by Cultivation Method ............................................................................................................. 40 3.44 Area Cultivated by Method of Cultivation and District..................................................................................... 40 3.45 Area Planted with Improved Seeds..................................................................................................................... 41 3.46 Area Planted with Improved Seeds by Crop Type............................................................................................. 41 3.47 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seeds by Crop Type ................................................... 41 3.48 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer.......................................................................................... 42 3.49 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer and District....................................................................... 42 3.50 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop type – Annuals........................................................................ 42 3.51a Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure – Annuals.................................................... 42 3.51b Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District ........................................................ 43 3.52 Planted Area with Inorganic Fertilisers by Crop type – Annuals...................................................................... 43 3.53a Percentage of Planted Area with Inorganic Fertilisers by Crop Type............................................................... 43 3.53b Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertilisers by District....................................................... 43 3.54a Planted Area with Compost Manure by Crop Type........................................................................................... 44 3.54b Percentage of Planted Area with Compost Manure by Crop Type.................................................................... 44 3.54c Proportion of Planted Area Applied with Compost Manure by District ........................................................... 44 3.55 Planted Area (ha) Applied with Pesticides......................................................................................................... 44 3.56 Planted Area Applied with Insecticides by Crop Type...................................................................................... 46 3.57 Percentage of Crop Type Planted Area applied with Insecticides...................................................................... 46 3.58 Proportion of Planted Area Applied with Insecticides by District .................................................................... 46 3.59 Planted Area applied with herbicides by Crop Type.......................................................................................... 46 3.60 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Herbicides ..................................................................... 47 3.61 Proportion of Planted Area Applied with Herbicides by District....................................................................... 47 3.62 Planted Area Applied with Fungicides by Crop Type ....................................................................................... 47 3.63 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Fungicides..................................................................... 48 3.64 Proportion of Planted Area Applied with Fungicides by District....................................................................... 48 3.65 Area of Irrigated Land......................................................................................................................................... 48 3.66 Planted Area and Percentage of Planted Area with Irrigation by District......................................................... 49 3.67 Time Series of Households with Irrigation – Dar es Salaam............................................................................. 49 3.68 Number of Households with Irrigation by Source of Water.............................................................................. 49 3.69 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water.................................................................... 50 3.70 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application.......................................................... 50 3.71 Number of Households and Quantity of Crops Stored by Crop ........................................................................ 50 3.72 Number of Households by Storage Method....................................................................................................... 51 3.73 Number of Households by Method of Storage and District (based on the most important household crop)... 51 3.74 Normal Length of Storage for Selected Crops ................................................................................................... 51 3.75 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District.................................................. 52 3.76 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type......................................................................... 52 3.77a Percentage of Households Processing Crops by District................................................................................... 52 3.77b Percentage of Households Processing Crops by District................................................................................... 53 3.78 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing................................................................... 53 3.79 Percent of Households by Type of Main Processed Product............................................................................. 53 3.80 Number of Households by Type of By-product................................................................................................. 54 3.81 Use of Processed Product.................................................................................................................................... 54 3.82 Percentage of Households Selling Processed Crops by District......................................................................... 54 3.83 Location of Sale of Processed Products ............................................................................................................. 54 3.84 Percentage of Households Selling Processed Crops by Outlet for Sale and District........................................ 55 3.85 Number of Crop Growing Households Selling Crops by District...................................................................... 55 3.86 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem................... 55 3.87 Percentage Distribution of Households that Received Credit by Main Source................................................. 56 3.88 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District............................................ 56 3.89 Proportion of Households Receiving Credit by Main Purpose of the Credit ..................................................... 59 3.90 Reasons for Not Using Credit.............................................................................................................................. 59 3.91 Number of Households Receiving Extension Advice......................................................................................... 59 3.92 Number of Households that Received Extension by District ............................................................................ 59 ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xiv 3.93 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider................................. 60 3.94 Number of Households Receiving Extension by Reported Quality of Service................................................. 60 3.95 Number of Households by Source of Inorganic Fertilisers................................................................................ 61 3.96 Number of Households by Reported Distance to Source of Inorganic Fertilisers ............................................ 61 3.97 Number of Households by Source of Improved Seeds ...................................................................................... 62 3.98 Number of Households by reported Distance to the Source of Improved Seeds .............................................. 62 3.99 Number of Households by Source of Insecticides/Fungicides .......................................................................... 63 3.100 Number of Households by Reported Distance to the Source of Insecticides/Fungicides................................. 63 3.101 Number of Households with Planted Trees by District ...................................................................................... 63 3.102 Number of Planted Trees by Specie .................................................................................................................... 63 3.103 Number of Trees Planted by Smallholders by Specie and District.................................................................... 65 3.104 Number of Trees Planted by Location................................................................................................................ 65 3.105 Number of Households by purpose of Planted Trees......................................................................................... 65 3.106 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities....................................................... 67 3.107 Number and Proportion of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities by District........... 67 3.108 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type of Facility................................................. 67 3.109 Total Number of Cattle ('000') by District.......................................................................................................... 68 3.110 Numbers of Cattle by Type and District............................................................................................................. 68 3.111 Cattle Population Trend ...................................................................................................................................... 69 3.112 Total Number of Goats ('000') by District.......................................................................................................... 69 3.113 Goat Population Trend........................................................................................................................................ 69 3.114 Total Number of Sheep by District...................................................................................................................... 72 3.115 Sheep Population Trend...................................................................................................................................... 72 3.116 Total Number of Pigs by District........................................................................................................................ 72 3.117 Pig Population Trend .......................................................................................................................................... 76 3.118 Total Number of Chicken by District................................................................................................................. 76 3.119 Chicken Population Trend .................................................................................................................................. 77 3.120 Number of Improved Chicken by Type and District........................................................................................... 77 3.121 Proportion of Livestock Keeping Households that Reported Tsetse flies and Ticks Problems by District ..... 77 3.122 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District............ 77 3.123 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services ....... 79 3.124 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic ................................................................................. 79 3.125 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic and District ............................................................. 79 3.126 Number of Households by Distance to Village Watering Point........................................................................ 79 3.127 Number of Households by Distance to Watering Point and District................................................................. 81 3.128 Number of Households Using Draft Animals.................................................................................................... 81 3.129 Number of Households Using Draft Animals by District................................................................................... 81 3.130 Number of Households Using Organic Fertilisers ............................................................................................. 83 3.131 Area of Application of Organic Fertilisers by District....................................................................................... 83 3.132 Number of Households Practicing Fish Farming – Dar es Salaam ................................................................... 84 3.133 Number of Households Practicing Fish Farming by District – Dar es Salaam................................................. 84 3.134 Fish Production .................................................................................................................................................... 84 3.135 Agricultural Households by Type of Toilet Facility.......................................................................................... 86 3.136 Percentage Distribution of Households Owning the Assets .............................................................................. 86 3.137 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting .............................................. 86 3.138 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking ............................................. 86 3.139 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material.............................................................. 87 3.140 Percentage Distribution of Households With Grass/Leaves Roofs by District.................................................. 87 3.141 Percentage Distribution of Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season... 87 3.142 Percentage of Households by Distance to Main Source of Drinking Water by Season..................................... 87 3.143 Number of Agriculture Households by Number of Meals per day..................................................................... 87 3.144 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Consumption ............................................................. 87 3.145 Percent Distribution of the Number of Households by Main Source of Income .............................................. 89 List of Maps 3.1 Total Number of Agricultural Households by District ...................................................................................... 12 3.2 Number of Agricultural Households per Square Km of Land by District......................................................... 12 3.3 Number of Crop Growing Households by District ............................................................................................ 13 3.4 Percent of Crop Growing Households by District ............................................................................................. 13 3.5 Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District........................................... 14 3.6 Percent of Crop and Livestock Households by District..................................................................................... 14 ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xv 3.7 Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land......................................................................... 20 3.8 Total Planted Area (annual crops) by District.................................................................................................... 20 3.9 Area Planted and Percentage During the Short Rainy Season by District ........................................................ 21 3.10 Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted With Cereals by District ................................. 21 3.11 Planted Area and Yield of Maize by District ..................................................................................................... 24 3.12 Area Planted per Maize Growing Household..................................................................................................... 24 3.13 Planted Area and Yield of Paddy by District ..................................................................................................... 25 3.14 Area Planted per Paddy Growing Household..................................................................................................... 25 3.15 Planted Area and Yield of Cassava by District.................................................................................................. 28 3.16 Area Planted per Cassava Growing Household ..................................................................................................28 3.17 Planted Area and Yield of Beans by District...................................................................................................... 31 3.18 Area Planted per Maize Growing Household..................................................................................................... 31 3.19 Planted Area and Yield of Groundnuts by District ............................................................................................ 32 3.20 Area Planted per Groundnuts Growing Household............................................................................................ 32 3.21 Planted Area and Yield of Tomato by District................................................................................................... 35 3.22 Area Planted per Tomato Growing Household.................................................................................................. 35 3.23 Planted Area and Yield of Cabbage by District ..................................................................................................36 3.24 Area Planted per Cabbage Growing Household................................................................................................. 36 3.25 Planted Area and Yield of Chillies by District................................................................................................... 37 3.26 Area Planted per Chillies Growing Household.................................................................................................. 37 3.27 Planted Area and Yield of Cotton by District .................................................................................................... 41 3.28 Area Planted per Cotton Growing Household.................................................................................................... 41 3.29 Planted Area and Yield of Tobbaco by District ................................................................................................. 42 3.30 Area Planted per Tobacco Growing Household................................................................................................. 42 3.31 Planted Area and Yield of Coconuts by District................................................................................................ 44 3.32 Area Planted per Coconuts Growing Household ............................................................................................... 44 3.33 Planted Area and Yield of Oranges by District.................................................................................................. 45 3.34 Area Planted per Orange Growing Household................................................................................................... 45 3.35 Planted Area and Yield of Banana by District ................................................................................................... 57 3.36 Area Planted per Banana Growing Household................................................................................................... 57 3.37 Planted Area and Yield of Cashewnut by District ............................................................................................. 58 3.38 Area Planted per Cashewnut Growing Household............................................................................................. 58 3.39 Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District ................................ 66 3.40 Area Planted and Percent of Total Planted Area With Irrigation by District.................................................... 66 3.41 Percent of Households Storing Crops for 3 to 6 Weeks by District .................................................................. 70 3.42 Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District ....................................... 70 3.43 Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District.... 71 3.44 Number and Percent of Crop Growing Households Using Improved Seed by District ....................................71 3.45 Number and Percent of Smallholder Planted Trees by District......................................................................... 73 3.46 Number and Percent of Households with Water Harvesting Bunds by District ............................................... 73 3.47 Cattle Population by District as of 1st Octobers 2003 ........................................................................................74 3.48 Cattle Density by District as of 1st October 2003...............................................................................................74 3.49 Goat population by District as of 1st Octobers 2003 ......................................................................................... 75 3.50 Goat Density by District as of 1st October 2003................................................................................................ 75 3.51 Sheep Population by District as of 1st Octobers 2003....................................................................................... 78 3.52 Sheep Density by District as of 1st October 2003 ............................................................................................. 78 3.53 Pig Population by District as of 1st Octobers 2003 ........................................................................................... 80 3.54 Pig Density by District as of 1st October 2003.................................................................................................. 80 3.55 Number of Chicken by District as of 1st October 2003..................................................................................... 81 3.56 Density of Chicken by District as of 1st October 2003 ..................................................................................... 81 3.57 Number and Percent of Households Infected With Ticks by District ............................................................... 82 3.58 Number and Percent of Households Using Draft Animals by District.............................................................. 82 3.59 Number and Percent of Households Using Farm Yard Manure by District...................................................... 85 3.60 Number and Percent of Households Using Compost by District ...................................................................... 85 3.61 Number and Percent of Households Practicing Fish Farming by District......................................................... 88 3.62 Number and Percent of Households Without Toilets by District ...................................................................... 88 3.63 Number and Percent of Households Using Grass/Leaves for Roofing Material by District ............................ 91 3.64 Number and Percent of Households Eating 3 Meals per Day by District ......................................................... 91 3.65 Number and Percent of Households Eating Meat Once per Week by District.................................................. 92 3.66 Number and Percent of Households eating Fish Once per Week by District.................................................... 92 3.67 Number and Percent of Households Reporting Food Insufficiency by District................................................ 93 INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 1 1. BACKGROUND INFORMATION 1.1 Introduction This part of the report presents a brief description of the regional profile by providing information on geographical location, land area, climate, administrative set up, population and socio-economic indicators. The information will provide the user with a general understanding of the region and its resources. 1.2 Geographical Location and Boundaries Dar es Salaam region is located at latitude 645 East. The region shares all its borders with Coast region except the Indian Ocean to the East. It occupies the area of 1,393 square kilometers or 0.2% of the whole Tanzania area where 448 sq. km. is occupied by the city of Dar es Salaam while 945 sq. km. is occupied by rural. The region comprises three districts namely Kinondoni which occupies 247 sq. km., Ilala district 122 sq. km. and Temeke district 305 sq.km. The region headquarters is located in Ilala District. 1.3 Land Area The region has an area of 1,800 square kilometers (incuding 8 small islands and its surrounding water area), of which 1,393 square kilometers are arable land. 1.4 Climate 1.4.1 Temperature The dominant climate is warm and wet along the coast and inland of the Dar es Salaam region. In most cases, there is no big variation of temperature at the coast due to the influence of the Indian Ocean. The temperatures are high and humid. The coolest month is June with a minimum temperature of 200C. The hottest month is December with a maximum temperature of 320C. 1.4.2 Rainfall The region has two rainy seasons, the short and the long rainy seasons. The short rainy season (Vuli) is from November to January, and the Long rainy season (Masika) from March to May. In Dar es Salaam region, most areas get rainfall. The amount of rainfall is about 1,100 to 1,400mm along the coast, decreasing inland depending upon the slope position and height. The average rainfall is below 1,200 mm. 1.5 Population According to the 2002 Population and Housing Census, there were 2,487,288 inhabitants in Dar es Salaam region. Kinondoni district 1083913 people, Ilala district 634924 and Temeke district 768451 people. The population of Dar es Salaam region ranked 3rd of the 21 regions in Tanzania. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 2 1.6 Socio - Economic Indicators The regional Gross Domestic Product (GDP) at current prices for the year 2003 was estimated to be TShs 1,589,543 million. The region held 1st position among regions on GDP and contributed about 16.2 percent to the national GDP1. Being also a city, Dar es Salaam is the highest industrially developed region. Most of the people are employed in the industrial sector. It is linked to the outside regions and the world by the port and the international airport (DIA). Railways and roads connect this region to other regions and to the neighbouring countries like Kenya and Zambia. There is a very good communications network connecting the region with other regions and the outside world. The coastal area has many natural tourist attractions and has first class hotels with conference facilities. The region is famous for producing both food and to a lesser extent, annual cash crops. The main food crops produced in Dar es Salaam region include: Cassava, Maize, Paddy, Sorghum and Sweet potatoes. The main permanent crops include coconuts, cashew nuts, mangoes, oranges and bananas. Livestock keeping is a moderate economic activity in the region. 1 Hali ya Uchumi wa Taifa Katika Mwaka 2003 INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 3 2. INTRODUCTION This part of the report provides the technical and operational description of the National Sample Census of Agriculture (NSCA), carried out in the rural areas of Tanzania Mainland and Zanzibar during the 2002/03 agricultural year. It details the background and the rationale for carrying out the NSCA in 2002/03 agricultural year. It also explains the sampling procedures, designing and implementation of the data processing system. 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture In 2003, the Government of Tanzania launched the Agricultural Sample Census as an important part of the Poverty Monitoring Master Plan which supports the production of statistics for advocacy of effective public policy, including poverty reduction, access to services, gender, as well as the standard crop production data normally collected in an agriculture census. The census is intended to fill the information gap and support planning and policy formulation by high level decision making bodies. It is also meant to provide critical benchmark data for monitoring Agriculture Sector Development Programme (ASDP) and other agriculture and rural development programs as well as prioritising specific interventions of most agriculture and rural development programs. Following the decentralisation of the Government’s administration and planning functions, there has been a pressing need for agriculture and rural development data disaggregated at regional and district levels. The provision of district level estimates will provide essential baseline information on the state of agriculture and support decision making by the Local Government Authorities in the design of District Agricultural Development and Investment Projects (DADIPS). The increase in investment is an essential element in the national strategy for growth and reduction of poverty. This report (Volume V) is among the 21 regional reports for the mainland. Other Census reports include the Technical Report (Volume I), crop sector at national and regional levels including Zanzibar estimates (Volume II), Livestock Report (Volume III), Smallholder Household Characteristics and Access to Natural Resources Report (Volume IV), 21 Regional Reports for the Mainland (Volume V), Large Scale Farms Report (Volume VI) and a separate report for Zanzibar (Volume VII). In order to address the specific issue of gender, a separate thematic report on gender has been published. Other thematic reports will be produced depending on the demand and availability of funds. In addition to these reports two dissemination applications have been produced to allow users to create their own tabulations, charts and maps. The report is divided into five main sections: Background Information, Introduction, Results, Evaluation and Conclusion and Appendices. The definitions relating to all aspects of this report can be found in the questionnaire (Appendix III). 2.2 Census Objectives The 2003 Agriculture Sample Census was designed to meet the data needs of a wide range of users down to district level including policy makers at local, regional and national levels, rural development agencies, funding institutions, researchers, Non government Organisations (NGOs), farmer organisations, etc. As a result, the dataset is both more numerous in its sample and detailed in its scope compared to previous censuses and surveys. To date this is the most detailed Agricultural Census carried out in Africa. The census was carried out in order to: INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 4 • Identify structural changes if any, in the size of farm household holdings, crop and livestock production, farm input and implement use. It also seeks to determine if there are any improvements in rural infrastructure and in the level of agriculture household living conditions; • Provide benchmark data on productivity, production and agricultural practices in relation to policies and interventions promoted by the Ministry of Agriculture and Food Security and other stake holders. • Establish baseline data for the measurement of the impact of high level objectives of the Agriculture Sector Development Programme (ASDP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP) and other rural development programs and projects. • Obtain benchmark data that will be used to address specific issues such as: food security, rural poverty, gender, agro-processing, marketing, service delivery, etc. 2.3 Census Coverage and Scope The census was conducted for both large and small scale farms. The National Sample Census of Agriculture covered a total of 3,221 selected rural villages of Tanzania Mainland out of which 215 villages were from Dar es Salaam region. The census covered agriculture in detail as well as many other aspects of rural development and was conducted using three types of questionnaires: ƒ Small scale farm questionnaire ƒ Community level questionnaire ƒ Large scale farm questionnaire The small scale farm questionnaire was the main census instrument and it includes questions related to crop and livestock production and practices; population demographics; access to services, resources and infrastructure; issues on poverty, gender and subsistence versus profit making production units. The main sections covered are as follows: • Identification (i.e. region, district, ward and village) • Household and holding characteristics • Household information • Land ownership/tenure • Land use • Access and use of resources • Crop and vegetable production • Agro processing and by-Products • Crop storage and marketing • On-farm investment • Access to farm inputs and implements • Use of credit for agricultural purposes • Tree farming/agro-forestry • Crop extension services • Livelihood constraints • Animal contribution to crop production • Livestock INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 5 • Livestock products • Fish farming • Livestock extension • Labour use • Access to infrastructure and other services • Household facilities The community level questionnaire was designed to collect village level data such as access and use of common resources, community tree plantation and seasonal farm gate prices. The large scale farm questionnaire was administered to large scale farms that were either privately or corporately managed. There will be a national report on large scale farming on Tanzania Mainland. 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture The NSCA 2002/03 was conducted under the legal authority of the 2000 National Bureau of Statistics Act which, among other things, makes data collected from individuals strictly confidential and to be used for statistical purposes only. 2.5 Reference Period Two types of reference periods were used namely the agricultural year and the reference date for livestock enumeration. The agricultural year 2002/03 (that is October 2002 to September 2003) was used for the data items that are related to crop production. The reference date of enumeration for livestock and poultry count was 1st October 2003. 2.6 Census Methodology The main focus at all stages of the census execution was on data quality and this is emphasised in this section. The main activities undertaken include: - Census organisation - Tabulation plan preparation - Sample design - Design of census questionnaires and other instruments. - Field pretesting of the census instruments - Training of trainers, supervisors and enumerators - Information Education and Communication (IEC) campaign - Data Collection - Field supervision and consistency checks - Data processing: Scanning ICR extraction of data Structure formatting application Batch validation application Manual data entry application Tabulation preparation using SPSS - Table formatting and charts using Excel, map generation using ArcView and Freehand. - Report preparation using Word and Excel. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 6 2.6.1 Census Organization The Census was conducted by the National Bureau of Statistics in collaboration with the sector ministries of agriculture, and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar. At the national level the Census was headed by the Director General of the National Bureau of Statistics with assistance from the Director of Economic Statistics. The Planning Group, made up of staff from the National Bureau of Statistics, Department of Agricultural Statistics and three representatives from the Ministry of Agriculture and Food Security (Department of Policy and Planning), oversaw the overall operational aspects of the Census. At the regional level, implementation of census activities was overseen by the Regional Statistical Officer of NBS and the Regional Agriculture Supervisor from the Ministry of Agriculture and Food Security. At the District level, two supervisors from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG), managed the enumerators who also came from the same ministry. Members of the Planning Group had a minimum qualification of a bachelor degree, the regional supervisors were either agricultural economists, statisticians or statistical officers. The district supervisors and enumerators had diploma level qualifications in agriculture. The Census and Surveys Technical Working Group provided support in sourcing financing, approving budget allocations and technical assistance inputs as well as monitoring the progress of the census. A Technical Committee for the census was established with members from key stakeholder organisations (i.e. NBS, sector ministries of agriculture, President’s Office, Planning and Privatization (POPP), PORALG, University of Dar es Salaam (UDSM), Tanzania Food and Nutrition Centre (TFNC) and the Office of Chief Government Statistician (OCGS) in Zanzibar). The main function of the committee was to approve the proposed instruments and procedures developed by the Planning Group. It also approved the tabulations and analytical reports prepared from the Census data. 2.6.2 Tabulation Plan The tabulation plan was developed following three user group workshops and thus reflects the information needs of the end users. It took into consideration the tabulations from previous census and surveys to allow trend analysis and comparisons. 2.6.3 Sample Design The Mainland sample consisted of 3,221 villages. These villages were drawn from the National Master Sample (NMS) developed by the National Bureau of Statistics (NBS) to serve as a national framework for the conduct of household based surveys in the country. The National Master Sample was developed from the 2002 Population and Housing Census. In most cases, within each selected village, data was collected from a sub-sample of fifteen agricultural households. In few large villages thirty households were selected. The total Mainland sample was 48,315 agricultural households. In Zanzibar a total of 317 EAs were selected and 4,755 agricultural households were covered. Nationwide, all regions and districts were sampled with the exception of three urban districts (two from Mainland and one from Zanzibar). In both Mainland and Zanzibar a stratified two stage sample was used. In the first stage, villages/enumeration areas (EAs) were selected with probability proportional to the number of villages in each district. In the second stage, 15 households were selected from a list of farming households in each Village/EA using systematic random sampling. Table 2.1 gives the sample size of households, villages and districts for Tanzania Mainland and Zanzibar. Number of Mainland Zanzibar Total Households 48,315 4,755 53,070 Villages/Eas 3,221 317 3,539 Districts 117 9 126 Regions 21 5 26 Table 2.1: Census Sample Size INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 7 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments The census questionnaires were designed following user/producer meetings to ensure that the information collected was in line with their data needs. Several features were incorporated into the design of the questionnaire to increase the accuracy of the data: • Where feasible all variables were extensively coded to reduce post enumeration coding error. • The definitions for each section were printed on the opposite page so that the enumerator could easily refer to the instructions whilst interviewing the farmer. • The responses to all questions were placed in boxes printed on the questionnaire, with one box per character. This feature made it possible to use scanning and ICR technologies for data entry. • Skip patterns were used to avoid asking unnecessary questions • Each section was clearly numbered, which facilitated the use of skip patterns and provided a reference for data type coding for the programming of CSPro, SPSS and the dissemination applications. Besides the questionnaires, there were other instruments used: • Village listing forms that were used for listing households in the villages and from these list a systematic sample of 15 agricultural households were selected from each village. • Training manual which was used by the trainers for the cascade/pyramid training of supervisors and enumerators. This manual was trainers guiding document on the procedures to follow during tha training • Enumerator Instruction Manual which was used as reference material. 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments The Questionnaire was pre-tested in five locations (Arusha, Dodoma,,Tanga, Unguja and Pemba). This was done purposely to test the wording, flow and relevance of the questions and to finalise crop lists, questionnaire coding and manuals. In addition to this, several data collection methodologies had to be finalised, namely, livestock numbers in pastoralist communities, cut flower production, mixed cropping, use of percentages in the questionnaire and finalising skip patterns and documenting consistency checks. 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators Cascade/pyramid training techniques were employed to maintain statistical standards. The top level training was provided to 66 national and regional supervisors (3 per region plus Zanzibar). The trainers were members of the Planning Group and the trainees were from the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. The second level training was for the district supervisors and enumerators. This training was conducted in the regions. In each region three training sessions were conducted for the district supervisors and enumerators. In addition to training in field level Census methodology and definitions, emphasis was placed on training the enumerators and supervisors in consistency checking. Tests were given to the enumerators and supervisors and the best 50 percent of the trainees were selected to administer the smallholder and community level questionnaires. This increased the number of interviews per enumerator but it also released finance to increase the number of supervisors and hence the Supervisor Enumerator Ratio. The household listing exercise was carried out by all trained enumerators. 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign Information, Education and Communication (IEC) is an important aspect of any census/survey undertaking. This is due to the fact that inadequately informed and hence uncooperative citizens may jeopardize the entire census/survey. As far as the INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 8 2002/03 Agricultural Sample Census was concerned, the main objective of the IEC program was to sensitize and mobilize Tanzanians to support, cooperate and participate in the census exercise. Radio, television, newspapers, leaflets, t-shirts and caps were used to publicise the Sample Census. T-shirts and caps were used by the field staff and the village chairmen as official uniforms during the field work. The village chairmen helped to locate the selected households. 2.6.8 Household Listing The household listing exercise was done in seven days. During the listing exercise, forms ACLF1 and ACLF2 were administered. The information collected included the number of fields operated by the household, the number of different types of livestock and poultry. This information was used to determine the agricultural households. From the list of agricultural households, 15 households were selected for the interview. The selection was done using the Random Number Table. 2.6.9 Data Collection Data collection activities for the 2002/2003 Agricultural Sample Census took three months from January to March 2004. The data collection methods used during the census were by interview and no physical measurements, e.g., crop cutting and field area measurement were taken. Field work was monitored by a hierarchical system of supervisors at the top of which was the Mobile Response Team followed by the national, regional, and district supervisors. The Mobile Response Team consisted of three principal supervisors who provided overall direction to the field operation and responded to queries arising outside the scope of the training exercise. The mobile response team consisted of the Manager of Agriculture Statistics Department, Long-term Consultant and Desk Officer for the Census. Decisions made on definitions and procedures were then communicated back to all enumerators via the national, regional and district supervisors. District supervision and enumeration were done by staff from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG). National and regional supervisions were provided by senior staff of the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. During the household listing exercise 3,221 extension staff were used. For the enumeration of the small holder questionnaire, 1,611 enumerators were used and additional 5 percent enumerators were held in reserve in case of drop outs during the enumeration exercise. 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks Enumerators were trained to probe the respondents until they were satisfied with the responses given before they recorded them in the questionnaire. The first check of the questionnaires was done by enumerators in the field during enumeration. The second check was done by the district supervisors followed by regional and national supervisors. Supervisory visits at all levels of supervision focused on consistency checking of the questionnaires. Inconsistencies encountered were corrected, and where necessary a return visit to the respondent was made by the enumerator to obtain the correct information. Further quality control checks were made through a major post enumeration checking exercise where all questionnaires were checked for consistencies by all supervisors in the district offices. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 9 2.6.11 Data Processing Data processing consisted of the following processes: • Manual editing • Data entry • Data structure formatting • Batch validation • Tabulation • Illustration production • Report formatting Manual Editing Prior to scanning, all questionnaires underwent a manual cleaning exercise. This involved checking that the questionnaire had a full set of pages, correct identification and good handwriting. A score was given to each questionnaire based on the legibility and the completeness of enumeration. This score will be used to assess the quality of enumeration and supervision in order to select the best field staff for future censuses/surveys. Data entry/Scanning and ICR extraction technologies Scanning and ICR data capture technology was used for the small holder questionnaire. This not only increased the speed of data entry, it also increased the accuracy due to the reduction in keystroke errors. Interactive validation routines were incorporated into the ICR software to track errors during the verification process. The scanning operation was so successful that it is highly recommended that this technology be adopted for future censuses/surveys. The Census and Surveys Processing Program (CSPro) was used to enter 2,880 of small holder questionnaires that were rejected by the Intelligent Character Recognition (ICR) extraction application. Data structure formatting A program was developed in visual basic to automatically alter the structure of the output from the scanning/extraction process in order to harmonise it with the manually entered data. The program automatically checked and changed the number of digits for each variable, the record type code, the number of questionnaires in the village, the consistency of the Village Identification (ID) code and saved the data of one village in a file named after the village code. Batch validation A batch validation program was developed in order to identify inconsistencies within a questionnaire. This is in addition to the interactive validation during the ICR extraction process. The procedures varied from simple range checking within each variable to more complex checking between variables. It took six months to screen, edit and validate the data from the smallholder questionnaire. After the long process of data cleaning, the results were prepared based on a pre-designed tabulation plan. Tabulations Statistical Package for Social Sciences (SPSS) was used to produce the Census results and Microsoft Excel was used to organize the tables and compute additional indicators. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 10 Analysis and report preparation The analysis in this report focuses on regional and district production estimates, districts comparisons and time series analysis. Microsoft Excel was used to produce charts; whereas Microsoft Word was used to compile the report. Data quality A great deal of emphasis was placed on data quality throughout the whole exercise from planning, questionnaire design, training, supervision, data entry, validation and cleaning/editing. As a result of this NBS believes that the Census is highly accurate and representative of what was experienced at field level during the Census year. With very few exceptions the variables in the questionnaire are within the norms for Tanzania and they follow expected time series trends when compared to historical data. Standard Errors and Coefficients of Variation for the main variables can be found in the Technical Report (Volume I). 2.7 Funding Arrangements The Agricultural Sample Census was supported mainly by the European Union (EU) who financed most of the operational activities. Other funds for operational activities came from the Government of Tanzania, Government of Japan, United Nations Development Programme (UNDP) and other partners in the Pool Fund of the Vice President’s Office (VPO). In addition to this, technical assistance was provided by the European Union (EU), Department for International Development (DFID) and Japanese International Cooperation Agency (JICA). Technical assistances were managed by Ultek Laurence Gould Consultants (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd (SAC) and the Food and Agriculture Organisation (FAO). RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 11 3. CENSUS RESULTS This part of the report presents the results of the census data for Dar es Salaam region which are based on the statistical tables presented in Appendix A2. The results are presented in different forms including brief summaries, charts, condensed tables, graphs and maps in order to make it easy for the users to understand. Comparisons are made between related variables and between districts. Comparisons are also made with past censuses/surveys results such as the 1994/95 National Sample Census of Agriculture (NSCA), the 1995/96 and the 1996/97 Expanded Agricultural Surveys, the 1997/98 Integrated Agricultural Survey, the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey and the 1999/00 Rapid Agricultural Appraisal Survey. The presentation of results was divided into four main sections which are household characteristics, crop results, livestock results and poverty indicators. More effort has been placed in analyzing the results in order to formulate solid conclusions than in previous censuses and surveys. 3.1 Household Characteristics 3.1.1 Type of Households The number of agricultural households in Dar es Salaam region was 20,394 out of which 15,844 (77.7%) were involved in growing crops only, 1,130 (5.5%) were rearing livestock only and 3,420 (16.8%) were involved in crop production as well as livestock keeping (Chart 3.1). (Map 3.3, 3.4, 3.5 and 3.6). 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income The census results for Dar es Salaam region indicate that most of the agricultural households ranked annual crop farming as an activity that provides most of their cash income followed by off farm income, permanent crop farming, tree/forest resources, livestock keeping/herding, remittances and fishing/hunting. (Table 3.1). Kinondoni and Ilala were the only districts for which annual crop farming was not the most important source of livelihood, being replaced by off-farm income and permanent crop farming, respectively. 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households The number of male-headed agricultural households in Dar es Salaam region was 16,611, 81% of the total regional agricultural households) whilst the female-headed households it was 3,783 (19%). (Chart 3.2). Table 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District Livelihood Activity District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remitt -ances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 2 3 5 1 6 7 4 Ilala 2 1 5 3 6 7 4 Temeke 1 2 5 3 7 6 4 Total 1 3 5 2 6 7 4 Chart 3.1 Agriculture Households by Type - Dar es Salaam Crops and Livestock 16.8% Livestock Only 5.5% Crops Only 77.7% Chart 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head 0 25 50 75 100 NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Year Percent of Households Male headed households Female headed households Ilala 6,613 7,069 6,712 Temeke Kinondoni 7,000 to 7,100 6,900 to 7,000 6,800 to 6,900 6,700 to 6,800 6,600 to 6,700 Ilala 54 23 27 Temeke Kinondoni 47.8 to 54 41.6 to 47.8 35.4 to 41.6 29.2 to 35.4 23 to 29.2 Total Number of Agricultural Households by District Number of Agricultural Households MAP 3.1 DAR ES SALAAM Agricultural Households Per Square Kilometer MAP 3.2 DAR ES SALAAM Number of Agricultural Households Per Square Kilometer of Land by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Agricultural Households Agricultural Households Per Square Kilometer RESULTS           12 Ilala 89% 97% 96% Temeke Kinondoni 95.4 to 97 93.8 to 95.4 92.2 to 93.8 90.6 to 92.2 89 to 90.6 Ilala 5,916 6,875 6,473 Temeke Kinondoni 6,700 to 6,900 6,500 to 6,700 6,300 to 6,500 6,100 to 6,300 5,900 to 6,100 Number of Crop Growing Households by District Number of Crop Growing Households MAP 3.3 DAR ES SALAAM Percent of Crop Growing Households MAP 3.4 DAR ES SALAAM Percent of Crop Growing Households by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Crop Growing Households Percent of Crop Growing Households RESULTS           13 Ilala 11% 16% 23% Temeke Kinondoni 20.6 to 23 18.2 to 20.6 15.8 to 18.2 13.4 to 15.8 11 to 13.4 Ilala 49 23 26 Temeke Kinondoni Number of Crop Growing Households Per Square Kilometer of Land by District Number of Crop Growing Households Per Square Kilometer MAP 3.5 DAR ES SALAAM Percent of Crop and Livestock Households MAP 3.6 DAR ES SALAAM Percent of Crop and Livestock Households by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Crop Growing Households Per Square Kilometer Percent of Crop and Livestock Households 43.8 to 49 38.6 to 43.8 33.4 to 38.6 28.2 to 33.4 23 to 28.2 RESULTS           14 RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 15 3.1.4 Number and Age of Household Members Dar es Salaam region had a total rural agricultural population of 99,030 of which 50,030 (51%) were males and 49,000 (49%) were females. Whereas age group 0-14 constituted 38 percent of the total rural agricultural population, age group 15–64 (active population) constituted 56 percent of the total population. Dar es Salaam region had an average household size of 5 with Kinondoni district having the lowest household size of 4. The mean age of household heads is 48 years (47 years for male heads and 54 years for female heads) (Chart 3.3). 3.1.5 Level of Education In order to obtain information on the level of education, information on literacy and education attainment were obtained for all persons aged five years and above in all households. Literacy The information on literacy level for family members aged five years and above was obtained by asking individual private households if their respective family members could read and write in Kiswahili only, English only, both English and Swahili or in any other language. Literacy is based on the ability to read and write Swahili, English or both. Literacy Level for Household Members Dar es Salaam region had a total literacy rate of 76 percent. The highest literacy rate was found in Kinondoni district (79%) followed by Temeke district (76%). Ilala district had the lowest literacy rate of 75 percent. (Chart 3.4). Literacy Rates for Heads of Households The literacy rate for the heads of households in the region was 78 percent. The literacy rates for male and female heads of households were 87 and 37 percent respectively. Male heads’ literacy rate was higher than that of female heads in all districts. The district with the highest literacy rate amongst heads of households was Kinondoni (84%), followed by Ilala (75%) and Temeke (74%). (Chart 3.5). Chart 3.4 Percent Literacy Level of Household Members by District 60 80 District Percent Chart 3.5 Literacy Rates of Head of Household by Sex and District - DAR ES SALAAM 0 25 50 75 100 Kinondoni Ilala Temeke Total District Percent Male Female Total Chart 3.3 Percentage Distribution of Population by Age and Sex - DSM 0 6 12 18 00 - 04 05 - 09 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 85 + Age Group Percent Male Female RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 16 Educational Status Information on educational status was collected from individual agricultural households. The results show that in agricultural households in the region 47 percent of the population aged 5 years and above had completed different levels of education and 30 percent was still attending school. Those who had never attended school were 23 percent (Chart 3.6). Agricultural households in Kinondoni district had the highest percentage (54%) of population aged 5 years and above who had completed different levels of education. This was followed by Temeke district with 47 percent. Ilala district had the lowest percentage of 42. (Chart 3.7) The number of heads of agricultural households with formal education in Dar es Salaam region was 14,970 (73%), those without any education were 4,907 (24%) and those with only adult education were 517 (3%). The majority of heads of agricultural households (58%) had primary level education whereas only 15 percent had post primary education. (Chart 3.8). With regard to the heads of agricultural households with primary or secondary education in Dar es Salaam region, Kinondoni district had the highest percentages (28% for primary and 6% for secondary). This was followed by Ilala disrict (29% primary and 5% secondary). Temeke district had the lowest percentages for heads of agricultural households with both primary education (28%) and secondary education (5%). Chart 3.7 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by District and Educational Status 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 Kinondoni Ilala Temeke District Percent Attending School Completed Never Attended Chart 3 .8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment Adult Education 3% Post Primary Education 15% No Education 24% Primary Education 58% Chart 3.6 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by Education Status Attending School 30% Never Attended 23% Completed 47% RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 17 Chart 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Off-farm Activities 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kinondoni Ilala Temeke Districts Percent More than Two Two One No ne 3.1.6 Off-farm Income Off-farm income refers to cash generated from non-agricultural activities. This can be either from permanent employment (i.e., government, private sector or other), temporary employment or labourers. It also includes cash generated from working on farms belonging to other farmers. Off-farm income is important amongst agriculture households in Dar es Salaam with 89 percent of households having at least one member with off-farm income. In Dar es Salaam region 8,903 households (44%) had only one member aged 5 and above involved in only one off-farm income generating activity, 5,977 households (29%) had two members involved in off-farm income generating activities and 3,197 households (16%) had more than two members involved in off-farm income generating activities. (Chart 3.9) Kinondoni and Temeke districts had high percentages of agriculture households with off-farm income (over 90% of total agriculture households in the district). Ilala district had 79 percent of agriculture households with off-farm income. (Chart 3.10) 3.2 Land Use Land area and planted area are two different types of area measurements. Land area refers to the physical area of land and is the same regardless of the number of crops planted on the land in one year. Planted area is the total area of crops planted in a year and this area is summed if there were more than one crop on the same land in a year. A number of terms are used in this section which requires defining for clarification as follows: Land available refers to the area of land that has been allocated to smallholders through customary law, official title or other forms of ownership. Land available does NOT mean the total area of land that is designated as agriculture land in the country, instead, it is the land that is available to smallholders given the location of villages and lack of access to more remote parcels of unused agriculture designated land. Usable land refers to the available land minus the land that cannot be used e.g. bare rock, shallow soils, steep slopes, swamp areas etc. It does however include un-cleared bush. Utilised land refers to the land that was used during the year. Chart 3.9 Number of Households by Number of Members with Off-farm Income None, 2,316, 11% More than Two, 3,197, 16% Two, 5,977, 29% One, 8,903, 44% RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 18 3.2.1 Area of Land Utilised The total area of land available to smallholders was 36,551 ha. The Regional average land area utilised for agriculture per household was only 0.4 ha. This figure is below the national average which is estimated at 2.0 hectares. Ninety three percent of the total land available to smallholders was utilised. Only 0.5 percent of usable land available to smallholders was not used (Chart 3.11). Large differences in land area utilised per household exist between districts with Temeke and Ilala utilizing between 2.0 and 0.4 ha respectively per household. The smallest land area utilised per household is found in Kinondoni (0.2 ha). The percentage utilized of the usable land per household is same for Temeke and Ilala districts (94%) and lowest in Kinondoni (90%). Only 7 percent of usable land available to smallholders was not used. (Chart 3.11). 3.2.2 Types of Land Use The area of land under permanent/annual mix was 13,408 hectares (36.7% of the total land available to smallholders in Dar es Salaam), followed by permanent mixed crop (6,160 ha, 16.9%), temporary monocrop (5,417 ha, 14.8%) temporary mixed crops (2,716 ha, 7.4%), uncultivatable usable land (2,550 ha, 7.0%), permanent monocrop (2,474 ha, 6.8%), area under pasture (1,059 ha, 2.9%) unusable area (533 ha, 1.5%) area rented to others (392 ha, 1.1%) area planted with trees (330 ha, 0.9%) and area under natural bush (123 ha, 0.3%). (Chart 3.12) 3.3 Annual Crops and Vegetable Production Dar es Salaam region has two rainy seasons, namely the short rainy season (November to January) and the long rainy season (March to May). The quantity of crops produced in both seasons will be used as a base for comparison with the past surveys and censuses. 3.3.1 Area Planted The area planted with annual crops and vegetables was 21,121 hectares out of which 3,507 hectares (16.6%) were planted during short rainy season and 17,614 hectares (83.4%) during long rainy season. The average areas planted per household during the short and long rainy seasons was 0.3 and 0.4 ha respectively (Chart 3.13). The districts with the largest area planted per household (the average of the two seasons) were Temeke (0.5 ha) followed by Kinondoni (0.4 ha). Chart 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District 0.0 1.0 2.0 3.0 Kinondoni Ilala Temeke Districts Area/household (ha) 87 88 89 90 91 92 93 94 95 Percentage utilized Area utilised (Ha) Total Usable Area available (ha) Percent Utilisation Chart 3.13 Area Planted with Annual Crops by Season (hectares) Long Rainy Season, 17,614, 83% Short Rainy Season, 3,507, 17% Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 3.12 Land Area by Type of Use 16.9 36.7 14.8 7.4 7.0 6.8 3.8 2.9 1.5 1.1 0.9 0.3 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,00 0 12,00 0 14,00 0 16,00 0 Natural Bush Planted Trees Rented to Others Unusable Pasture Fallow Permanent Mono Crops Uncultivated Usable Land Temporary Mixed Crops Temporary Mono Crops Permanent Mixed Crops Permanent / Annual Mix Land Use Area (hectares) RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 19 The district with the smallest average area planted was Ilala (0.3ha). While in Kinondoni and Ilala districts the average area planted during the short rainy season is higher than that of the long rainy season the reverse is true in the remaining district (Chart 3.14 and Map 3.8). The planted area occupied by roots and tubers was 9,143 hectares (43.3% of the total area planted with annuals). This was followed by cereals 7,737 ha, 36.6%) pulses (2,171 hectares, 10.3%), fruits and vegetables (1,918 hectares, 9.1%), oil seeds (152 hectares, 0.7%). There were no annual cash crops in all the districts. The average area planted per household during the long rainy season in Dar es Salaam region was 0.44 hectares, however, there were fairly small district differences. Temeke had the largest planted area per household (0.53 ha) followed by Kinondoni (0.4 ha). The smallest planted area per household is in Ilala (0.39 ha). In Kinondoni the area planted per household in the short rainy season represents 40.2 percent of the region’s planted area per household, whereas in Temeke the corresponding figure is 29 percent (Chart 3.15). and Map 3.9). Analysis of the Most Important Crops Results on crop production are presented in two different sections. The first section compares the importance of each crop regardless of whether it is annual or permanent. The second section contains a more detailed analysis on production based on crop types. 3.3.2 Crop Importance Cassava is the dominant annual crop grown in Dar es Salaam region and it had a planted area 1.9 times greater than paddy which had the second largest planted area. The area planted with cassava constitutes 37 percent of the total area planted with annual crops in the region. Other crops in order of their importance (based on area planted) are maize, cowpeas, sweet potatoes, tomatoes and water melon (Chart 3.16). Chart 3.17a Planted Area (ha) per Household by Selected Crop - Dar es Salaam 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00 Irish Potatoes Cassava Tomatoes Paddy Sorghum Water Mellon Simsim Maize Okra Sweet Potatoes Green Gram Yams Chillies Egg Plant Cowpeas Cucumber Sunflower Crop Planted Area (ha) Chart 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 Temeke Kinondoni Ilala Region A rea Planted (ha) 0.00 20.00 40.00 Percentage Plan ted Short Rainy Season Long Rainy Season % Area planted in short rainy season Chart 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00 Temeke Kinondoni Ilala District Area Planted (ha) Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 3.16 Planted Area (ha) for the Main Annual Crops-Dar es Salaam 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 Cassava Paddy Maize Cowpeas Sweet Potatoes Tomatoes Water Mellon Okra Cucumber Groundnuts Amaranths Simsim Green Gram Crop Planted Area (ha) Ilala 5,192ha 8,467ha 7,461ha Temeke Kinondoni 9,000 to 9,000 8,000 to 9,000 7,000 to 8,000 6,000 to 7,000 5,000 to 6,000 Ilala 93.9ha 94.3ha 89.6ha Temeke Kinondoni Total Planted Area (ha) Total Planted Area (Annual Crops) by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted Annual Crops Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land by District Utilized Land Area (ha) MAP 3.7 DAR ES SALAAM MAP 3.8 DAR ES SALAAM Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land 93.6 to 94.4 92.6 to 93.6 91.6 to 92.6 90.6 to 91.6 89.6 to 90.6 RESULTS           20 Ilala 1,020ha 1,409 1,077% 12% 19% 21% Temeke Kinondoni Ilala 2,930ha 2,399ha 2,407ha 39.3% 28.3% 46.4% Temeke Kinondoni MAP 3.9 DAR ES SALAAM Area planted and Percentage During the Short Rainy Season by District Area Planted (ha) Percentage of Area Planted 1,400 to 1,500 1,300 to 1,400 1,200 to 1,300 1,100 to 1,200 1,000 to 1,100 Total Planted Area (ha) MAP 3.10 DAR ES SALAAM Area Planted With Cereals and Percent of Total Land Planted With Cereals by District Area Planted (ha) Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Area Planted 2,700 to 3,000 2,600 to 2,700 2,500 to 2,600 2,400 to 2,500 2,300 to 2,400 Area Planted (ha) ha RESULTS           21 RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 22 Chart 3.17a shows the area planted per household growing the selected crops. Households that grow Irish potatoes, cassava and tomatoes have larger planted areas per household. 3.3.3 Crop Types Roots and Tubers are the main crops grown in Dar es Salaam region. The area planted with roots and tubers was 9143 ha (43.3% of the total planted area), followed by cereals with 7,736 ha (36.6.0%), pulses 2,171 ha (10.3%), fruits and vegetables 1,919 ha (9.1%) and oil seeds 152 ha (0.7%). No cash crops were reported. (Chart 3.17b). Roots and tubers and cereals, are the dominant crops in both seasons and other crop types are of minor importance in comparison. There is little difference in the proportions of the different crop types grown between seasons and because short rainy season production was very small compared to long rainy season it is inappropriate to make detailed comparisons between the two seasons (Chart 3.18). 3.3.4 Cereal Crop Production The total production of cereals was 2,869 tonnes. Paddy was the dominant cereal crop at 1,900 tonnes accounting for 66 percent of total cereal crops produced, followed by maize (33.4%) and lastly, sorghum (0.4%). The total area planted with cereals during the short and long rainy seasons was 7,736 ha out of which 1,770 ha (23.0%) were planted in short rainy season and 5,966 ha (77%) were planted during the long rainy season. The long rainy season accounts for 91 percent of the total cereals produced in both seasons. The area planted with maize during the short rainy season was 89 percent of the total area planted with cereals in that season followed by Paddy (11%) and none for sorghum. (Table 3.2). Paddy had the largest planted area accounting for 53 percent of the total area planted with cereal crops. It was followed by maize (47%), and then sorghum (0.4%). Table 3.2: Area, Production and Yield of Cereal Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tonnes) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tonnes) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Maize 1,576 213 135 2,060 746 362 3,635 959 264 Paddy 195 38 197 3,872 1,861 481 4,067 1,900 467 Sorghum 0 0 0 34 11 320 34 11 320 Total 1,770 251 5,966 2,618 7,736 2,869 280 5966 1770 1357 814 1319 600 109 43 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 Area (hectares) Roots & Tubers Cereals Pulses Fruits & Vegetables Oil seeds & Oil Nuts Crop Type Chart 3.18 Area Planted with Annual Crops by Crop Type & Season Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 3.17b: Percentage Distribution of Area Planted with Annual Crops by Crop Type Oil seeds & Oil nuts, 0.7% Roots & Tubers, 43.3% Fruits & Vegetables, 9.1% Pulses, 10.3 % Cereals, 36.6% Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds & Oil nuts Fruits & Vegetables RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 23 The yield of paddy was 467 kg/ha, followed by maize (264 kg/ha) and sorghum (320 kg/ha). Bulrush millet, finger millet, wheat, and barley were not grown in the region (Chart 3.19). 3.3.4.1 Maize Maize was the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households growing maize in Dar es Salaam region during the long rainy season was 5,577, (42% of the total crop growing households in the region during the long rainy season). The total production of maize was 959 tonnes from a planted area of 3,635 hectares resulting in a yield of 0.26 t/ha. The average area planted with maize per household was 0.36 hectares, however it ranged from 0.29 hectares in Ilala district to 0.43 hectares in Kinondoni district. Kinondoni district had the largest area of maize (2,328 ha) followed by Ilala (1,055 ha), and Temeke (252 ha). (Chart 3.20 and Map 3.11). 3.3.4.2 Paddy Paddy dominates the production of cereal crops in the region. The number of households that grew paddy in Dar es Salaam region during the long rainy season was 7,705. This represents 58 percent of the total crop growing households in Dar es Salaam region in the long rainy season. The total production of paddy was 1,900 tonnes from a planted area of 4,067 hectares resulting in a yield of 0.5 t/ha. The district with the largest area planted with Paddy was Temeke (2,130 ha) followed by Ilala (1,352 ha), and lastly, Kinondoni (586 ha) Map 3.13. There are small insignificant variations in the average area planted per crop growing household among the districts ranging from 0.33 ha in Ilala to 0.5 ha in Temeke (Chart 3.21 and Map 3.14). 3.3.4.3 Other Cereals Fingermillet and wheat were not produced by the agricultural households in all three districts. A small quantity of Sorghum is produced in Temeke (17 ha). Although Kinondoni district planted 11 hectares with sorghum, no single ton was harvested. Sorghum was not recorded in Ilala district. 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production The total production of roots and tubers was 12,162 tonnes. Cassava production was higher than any other root and tuber Chart 3.20 Maize: Total Area Planted and Planted Area per Household by District 1,480 399 181 0 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 Kinondoni Ilala Temeke District Area (Ha) 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 Area Planted per Household Area planted (ha) Area planted/hh Chart 3.22 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 Cassava Sweet Potatoes Irish Potatoes Yams Crop Area Planted (ha) 0 1000 2000 Yield (kg/ha) Yield (kg/ha) Chart 3.21 Total Planted Area and Area of Paddy per Household by District 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 Temeke Ilala Kinondoni District Area (Ha) 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 % Area planted per household Planted Area (ha) Area planted/hh Chart 3.19 Area Planted and Yield for Major Cereal Crops 0 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 1,800 Maize Paddy Sorghum Crop Area Planted (ha) 0.00 1.00 Yield (t/ha) Area Planted (ha) Yield (t/ha) RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 24 crop in the region with a total production of 10,901 tonnes representing 89.6 percent of the total root and tuber crops production. This was followed by sweet potatoes with 1,231 tonnes (10.1%), Irish potatoes (27t, 0.2%), and yams (4t, 0.03%) (Table 3.3). The area planted with cassava was larger than any other root and tuber crops and it was the most important crop in Dar es Salaam region in terms of planted area (37.2% of the total area planted with annual crops and vegetables) and it accounted for 86 percent of the area planted with roots and tubers, followed by sweet potatoes (13.5%), Irish potatoes (0.34%), and yams (0.2%). (Chart 3.22). The total production of cassava was reported under both rainy seasons. Excluding cassava, 14 percent of the area planted with roots and tubers was during the long rainy season with Irish potatoes having 100 percent of its production in the long rainy season. The percentage of yams produced during the short rainy season was estimated at 75 percent of total yams production in the region. The total production of roots and tubers was estimated at 12,162 tonnes. Cassava with an estimate of 10,901 tonnes was the most important root and tuber crop. It accounted for 89.6 percent of the total roots and tubers production, followed by sweet potatoes with 1,231 tonnes (10.1%), Irish potatoes with 27 tonnes (0.2%), and yams with 4 tonnes (0.03%). The estimated yield was high for cassava (1.4 t/ha), followed by sweet potatoes (1.0 t/ha), Irish potatoes (0.9 t/ha) and yams (0.3 t/ha). 3.3.5.1 Cassava The number of households growing cassava in the region was 12,318. This represents 24 percent of the total crop growing households in the region. The total production of cassava during the census year was 10,901 tonnes from a planted area of 7,863 hectares resulting in a yield of 1.4t/ha. The area planted with cassava accounted for 37 percent of the total area planted with annual crops and vegetables in the census year. Temeke district had the largest planted area of cassava (3,256 ha, 41% of the cassava planted area in the region), followed by Kinondoni (2,601 ha, 33%), and Ilala (2,006 ha, 26%). However, the highest proportion of land planted with cassava, expressed as a percent of the total land area (21,121 ha) was in Temeke district (15%). This was followed by Kinondoni (12%) and Ilala (9%) (Chart 3.23). Table 3.3: Area, Production and Yield of Root and Tuber Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Cassava 29 5 163 7,834 10,896 1391 7,863 10,901 1386 Sweet Potatoes 245 195 796 989 1,036 1047 1,235 1,231 997 Irish Potatoes 0 0 0 31 27 865 31 27 865 Yams 6 3 567 8 1 79 14 4 276 TOTAL 280 203 8,863 11,959 9,143 12,162 Note: Cassava is produced in both the long and short rainy season. However, it was not possible to separate cassava production in the different growing seasons as the growth period spans both seasons and even over a year in certain varieties. Because of this, cassava has been combined and is reported in the long rainy season only. Chart 3.23 Percent of Cassava Planted Area and Percent of Total Land with Cassava by District 41.4 33.1 25.5 0 15 30 45 Temeke Kinondoni Ilala District Percent of Total Area Planted 30 40 Percent Area Planted of Total Land Area Percent of Area Planted Proportion of Land Ilala 2,328ha 1,055 252ha 0.2t/ha 0.2t/ha 1.1t/ha Temeke Kinondoni 3,000 to 4,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 Ilala 0.3 0.3 0.4 Temeke Kinondoni 0.38 to 0.4 0.36 to 0.38 0.34 to 0.36 0.32 to 0.34 0.3 to 0.32 Planted Area and Yield of Maize by District Area Planted (ha) MAP 3.11 DAR ES SALAAM Area Planted per Household MAP 3.12 DAR ES SALAAM Area Planted per Maize Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) RESULTS           25 Ilala 2,130ha 1,352ha 586ha 0.7% 0.2% 0.2% Temeke Kinondoni 3,000 to 4,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 Ilala 0.4 0.6 0.4 Temeke Kinondoni Planted Area and Yield of Paddy by District Area Planted (ha) MAP 3.13 DAR ES SALAAM Area Planted Per Household MAP 3.14 DAR ES SALAAM Area Planted Per Paddy Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) 0.7 to 0.8 0.7 to 0.8 0.6 to 0.7 0.5 to 0.6 0.4 to 0.5 RESULTS           26 RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 27 The average cassava planted area per cassava growing household was 0.6 hectares. However, there were small district variations. The area planted per cassava growing household was greatest in Temeke (0.9 ha). This was followed by Kinondoni (0.6 ha) and Ilala (0.5 ha) (Chart 3.24).and Map 3.16). 3.3.5.2 Irish Potatoes The number of households growing Irish potatoes in Dar es Salaam region was 35. This was 0.4 percent of the total root and tuber crop growing households during the long rainy season. The total production of Irish potatoes during the census year was 27 tonnes from a planted area of 31 hectares resulting in a yield of 0.9t/ha. Temeke was the only district growing Irish potatoes in the region. Other root and tuber crops were more important in terms of area planted compared to yams and Irish potatoes. 3.3.6 Pulse Crops Production The total area planted with pulses was 2,170 hectares out of which 2,101 ha were planted with cowpeas (97 percent of the total area planted with pulses), followed by green grams (43 ha, 2%), beans (21 ha, 1%), mung beans (3 ha, 0.1%) and field peas (3 ha, 0.1%). Pigeon peas, bambara nuts, and chick peas were not cultivated in the region. The area planted with pulses in the short rainy season was 814 ha which represented 37.5 percent of total area planted with pulses during the year. Cow peas was the most dominant crop during long rainy season with a planted area of 1,302 ha (96% of the total area planted with pulses in that particular season), followed by green grams (30 ha, 2.2%), beans (20 ha, 1.5%) and field peas 3 ha (0.2%) and mung beans 1 ha, (0.1%). The total production of pulses was 420 tonnes. Cow peas were the most cultivated crop producing 404 tonnes which accounted for 96 percent of the total pulse production. This was followed by beans (6t, 1.4%), mung beans (6t, 1.4%), green grams (4t, 1.0%). Mung beans and beans had relatively higher yields of 2,000 and 286 kgs/ha respectively. The yields of the rest of the pulses in kilograms per hectare were cow peas 192 kgs/ha and green gram 93 kgs/ha. (Chart 3.25). 3.3.6.1 Beans Beans was the second crop in the production of pulse crops in the region. The number of households growing in Dar es Salaam region was 168. The total production of beans in the region was 6 tonnes from a planted area of 21 hectares Resulting in a yield of 0.3 t/ha. Table 3.4: Area, Production and Yield of Pulses by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Mung Beans 2 5 2500 1 1 1000 3 6 2000 Beans 1 1 1000 20 5 250 21 6 286 Cowpeas 799 76 95 1302 328 252 2101 404 192 Green Gram 12 2 167 30 3 100 43 4 93 Field Peas 0 0 0 3 0 0 3 0 0 TOTAL 814 84 1356 337 2171 420 0.86 0.57 0.51 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 Area per Household Temeke Kinondoni Ilala District Chart 3.24 Cassava Planted Area per Cassava Growing Households by District Chart 3.25 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 Cowpeas Green Gram Beans Mung Beans Field Peas Crop Area Planted (ha) 0 1,000 2,000 3,000 Yield (kg/ha) Yield (kg/ha) Ilala 0.6 0.5 0.9 Temeke Kinondoni 0.9 to 0.9 0.8 to 0.9 0.7 to 0.8 0.6 to 0.7 0.5 to 0.6 Ilala 2,006ha 3,256 2,601ha 1.6% 1.7% 0.9% Temeke Kinondoni 3,200 to 3,300 2,900 to 3,200 2,600 to 2,900 2,300 to 2,600 2,000 to 2,300 Planted Area and Yield of Cassava by District Area Planted (ha) MAP 3.15 DAR ES SALAAM Area Planted Per Household MAP 3.16 DAR ES SALAAM Area Planted per Cassava Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) RESULTS           28 RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 29 The largest area planted with beans in the region (19 ha, 90.5%) was in Kinondoni district (Chart 3.26), however, the largest area planted with beans per household was in –Kinondoni district (0.17 ha) (Chart 3.27). The average area planted per household in the region during the long rainy season was 0.1 ha. The only other district with beans production was Ilala, 0.04 ha. 3.3.7 Oil Seed Production The total production of oilseed crops was 38 tonnes planted on an area of 152 hectares.. The total planted area of oilseeds in the long rainy season was 109 ha representing 72 percent of the total area planted with oil seeds. Groundnuts were the most important oilseed crop with 95 ha (63% of the total area planted with oil seeds), followed by simsim (31%), and sunflower (7%), (Chart 3.28). The yield of groundnuts was fairly significant (0.3 t/ha). simsim had a yield of 0.1 t/ha. Although there were efforts by 52 households in Ilala district to cultivate sunflower on a planted area of 10 ha, the yield was 0, nothing was harvested. In terms of production, groundnuts was 33 tonnes and accounted for 87 percent of the total production of oil seeds, followed by simsim (13%). None for sunflower as indicated. Table 3.5: Area, Quantity Harvested and Yield of Oil Seed Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Sunflower 10 0 0 0 0 0 10 0 0 Simsim 0 0 0 47 5 114 47 5 114 Groundnuts 33 12 366 62 21 336 95 33 346 Total 43 12 109 26 152 38 0.17 0.04 0.00 0.00 0.02 0.04 0.06 0.08 0.10 0.12 0.14 0.16 0.18 Area per Household Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.27 Area Planted per Bean Growing Household by District (Long Rainy Season Only) Chart 3.28 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops 0 20 40 60 80 100 120 Groundnuts Simsim Sunflower Crop Area Planted (ha) 0 200 400 600 800 1,000 Yield (kg/ha) Yield (kg/ha) Chart 3.26 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District 0 20 40 60 80 100 Kinondoni Ilala Temeke District Percent of Total Area Planted 0 10 Percent Area Planted of Total Land Area Percent of Land Proportion of Land RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 30 3.3.7.1 Groundnuts The number of households growing groundnuts in Dar es Salaam region was only 727. The total production of groundnuts in the region was 33 tonnes from a planted area of 95 hectares resulting in a yield of 0.3 t/ha. Thirty-six percent of the area planted with groundnuts was located in Ilala district (34 ha) followed by Temeke (34 ha, 36%), Kinondoni (28 ha, 29%. (Chart 3.29). The largest area planted per groundnut growing household was found in Temeke district (0.22 ha) and the lowest was in Kinondoni (0.09). The range between the district with the highest and the lowest area planted per household depicts small variations in area planted among the districts (Chart 3.30). 3.3.8 Fruits and Vegetables The collection of fruits and vegetables production data was difficult due to the small quantities produced per household. Most of the data presented here gives the production of smallholders who grew these crops as cash crops and not merely for household consumption. Most fruit production was from permanent crops and only water melon is reported as an annual crop in this section. The long rainy season is relatively important for fruits and vegetables production since 69 percent of the total area planted with fruits and vegetables was during the long rainy season. For tomatoes, water mellon, okra, cucumber, amaranths, over 70 percent of the planted area was during the long rainy season. The planted area for tomatoes in the long rainy season was abnormally large. Reliable historical data for time series analysis of fruits and vegetables are not available. The total production of fruits and vegetables was 5,555 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was the tomato with a production of 2,725 tonnes (49% of the total fruits and vegetables produced) followed by water melon (1309t, 24%), okra (635t, 11%), and cucumber (307t, 5%). The production of the other fruits and vegetables crops was relatively small ( Table 3.6). The yield of amaranthus was 4,695 kg/ha, tomatoes (3,283 kg/ha), egg plant (2,987 kg/ha), watermelon (2,872 kg/ha), cucumber (2,561 kg/ha.) and okra (2,010 kg/ha.). Spinach and bitter aubergine had the lowest yields of 843 and 499 kg/ha respectively (Chart 3.31). 0.00 0.20 Area per Household (ha) Ilala Temeke Kinondoni District Chart 3.29 Area Planted per Groundnut Growing Household by District (Long Rainy Season Only) Chart 3.30 Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Land with Groundnuts by District 0.0 20.0 40.0 Ilala Temeke Kinondoni District Percent of Land 0.0 0.5 1.0 1.5 Percent of Total Land with groundnuts Percent of Land Proportion of Land Chart 3.31 Area Planted and Yield of Fruits and Vegetables 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 Tomatoes Water Mellon Okra Cucumber AmaranthsEgg Plant Chillies Others Crop A rea Plan ted (h a) 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 Y ield (k g/h a) Ilala 0 0 0.2 Temeke Kinondoni Area Planted Per Household Area Planted Per Household 0ha 2ha 19ha 0% 0.3% 0.3% Temeke Kinondoni Ilala Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area and Yield of Beans by District Area Planted (ha) MAP 3.17 DAR ES SALAAM MAP 3.18 DAR ES SALAAM Area Planted Per Beans Growing Household by District Area Planted (ha) Yield (t/ha) 0.16 to 0.2 0.12 to 0.16 0.08 to 0.12 0.04 to 0.08 0 to 0.04 15.2 to 19 11.4 to 15.2 7.6 to 11.4 3.8 to 7.6 0 to 3.8 RESULTS           31 Ilala 0.2 0.1 0.1 Temeke Kinondoni 34ha 34ha 28ha 0.4% 0.5% 0.1% Temeke Kinondoni Ilala 32.8 to 34 31.6 to 32.8 30.4 to 31.6 29.2 to 30.4 28 to 29.2 Planted Area and Yield of Groundnuts by District Area Planted (ha) MAP 3.19 DAR ES SALAAM Area Planted Per Household MAP 3.20 DAR ES SALAAM Area Planted Per Groundnuts Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) 0.18 to 0.2 0.16 to 0.18 0.14 to 0.16 0.12 to 0.14 0.1 to 0.12 RESULTS           32 RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 33 3.3.8.1 Tomatoes The number of households growing tomatoes in the region during the long rainy season was 1,435 and 187 households in the short rainy season. This represented 37 percent of the total crop growing households in the region during the long rainy season and 12 percent during the short rainy season. Temeke district had the largest planted area of tomatoes (96% of the total area planted with tomatoes in the region), followed by Kinondoni (2.6%) and Ilala (1.0%). The highest percentage of land with tomatoes was found in Temeke, followed by Kinondoni district. Ilala district had a relatively small percentage of land used for tomato production (Chart 3.32). The largest area planted per tomato growing household was found in Temeke district (0.56 ha) followed by Kinondoni (0.23 ha), and Ilala (0.08 ha). (Chart 3.33). The total area planted with tomatoes accounted for 0.04 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. 3.3.8.2 Cabbage There were no agricultural households growing cabbages in the region during the census period. 3.3.8.3 Chillies The number of households growing chillies in the region during the long rainy season was 108 households and 37 in the short rainy season. This represented 0.3 percent of the total crop growing households in the region in the long rainy season and 0.27 percent in the short rainy season. Kinondoni district had the largest planted area of chillies (27 ha, 77.1% of the total area planted with chillies in the region), followed by Temeke (8 ha, 22.8%). Ilala district reported no chillies production. The largest proportion of the area planted with chillies was found in Kinondoni district (0.36%), followed by Temeke (0.09%), and none for Ilala district. (Chart 3.34). The total area planted with chillies accounted for 0.16 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. Table 3.6: Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Okra 78 68 870 238 568 2,381 316 635 2,010 Bitter Aubergine 6 2 370 1 1 1,170 7 3 499 Onions 0 0 0 25 47 1,849 25 47 1,849 Tomatoes 70 200 2,837 760 2,526 3,325 830 2,725 3,283 Spinnach 0 0 0 2 2 843 2 2 843 Chillies 11 1 64 24 69 2,818 35 69 1,959 Amaranths 28 259 9,264 36 41 1,142 64 300 4,695 Pumpkins 8 3 351 13 29 2,211 22 32 1,492 Cucumber 70 130 1,846 50 177 3,577 120 307 2,561 Egg Plant 13 3 216 28 121 4,318 41 124 2,987 Water Mellon 315 933 0 141 376 2,669 456 1,309 2,872 Total 600 1598 1319 3957 1919 5555 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 Area per Household (ha) Temeke Ilala Kinondoni District Chart 3.33 Area Planted per Tomato Growing Household by District (Short Rainy Season) Chart 3.32 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Land with Tomato by District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 Temeke Kinondoni Ilala District Percent of Land 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 3.50 4.00 4.50 5.00 5.50 6.00 6.50 7.00 7.50 8.00 8.50 9.00 9.50 10.00 Percent of Total Land with Tomatoes Percent of Land Proportion of Land Chart 3.34 Percent of Chillies Planted Area and Percent of Total Land with Chillies by District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Kinondoni Temeke Ilala District Percent of Land 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 Percent of Total Land with Chillies Percent of Land Proportion of Land RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 34 3.3.9 Other Annual Crop Production There were no agricultural households growing annual cash crops in the region during the census period. 3.3.9.1 Cotton There were no agricultural households growing cotton in the region during the census period. 3.3.9.2 Tobacco There were no agricultural households growing cotton in the region during the census period. 3.4 Permanent Crops Permanent crops (sometimes referred as perennial) are crops that normally take over a year to mature and once mature can be harvested for a number of years. For most crops, it is easy to determine if they are annual or permanent. However, for crops like cassava and bananas the distinction is not so clear. Cassava has varieties that mature within a year and produce only one harvest, whilst other varieties survive for more than one year and produce several harvests. In this census, cassava was treated as an annual crop. Conversely, bananas normally take less than a year to mature, survive for more than one year and are thus treated as a permanent crop. In this report the agriculture census results are presented for the most important permanent crops in terms of production, yield and area planted. Previous censuses and surveys did not measure these variables for permanent crops, therefore no time series analysis is made in this section. The area of smallholders planted with permanent crops was 18,875 hectares (47% of the area planted with crops in the region). However, the area planted with annual crops is not the actual physical land area as it includes all the areas of crops planted more than once on the same land, whilst the planted area for permanent crops is the same as physical planted land area. So the percentage physical area planted with permanent crops would be higher than indicated in Chart 3.35. The most important permanent crop in Dar es Salaam region was coconuts with a planted area of 6,289 ha, (33.3% of the planted area of all permanent crops) followed by cashew nuts (5,245 ha, 27.8%), mango (3,078 ha, 16.3%) orange (2,022 ha, 10.7%), and banana (1,204 ha, 6.4%). Each of the remaining permanent crops had an area of less than 5 percent of the total area planted with permanent crops (Chart 3.36). Table 3.7: Area, Production and Yield of Annual Cash Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Seaweed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cotton 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tobacco 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Jute 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TOTAL 0 0 0 0 0 0 Chart 3.35 Area Planted for Annual and Permanent Crops Permanent , 18,875 47% Annual , 21,121, 53% Chart 3.36 Area Planted with the Main Perennial Crops Other, 155, 1% Cashewnut, 5,245, 28% Mango, 3,078, 16% Orange, 2,022, 11% Banana, 1,204, 6% Pineapple, 311, 2% Lime/Lemon, 166, 1% Coconut, 6,289, 33% Pigeon Pea, 96, 1% Guava, 53, 0.3% Palm Oil, 125, 1% Pawpaw, 130, 1% Ilala 800ha 8ha 22ha 3.2% 17.6% 0.9% Temeke Kinondoni Ilala 0.1 0.6 0.2 Temeke Kinondoni Planted Area and Yield of Tomatoes by District Area Planted (ha) MAP 3.21 DAR ES SALAAM Area Planted Per Household MAP 3.22 DAR ES SALAAM Area Planted Per Tomatoes Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) 800 to 800 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 0.5 to 0.61 0.4 to 0.5 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 RESULTS           35 Ilala 0.1 0 0.4 Temeke Kinondoni Planted Area and Yield of Chillies by District Area Planted (ha) MAP 3.23 DAR ES SALAAM MAP 3.24 DAR ES SALAAM Area Planted Per Chillies Growing Household by District Ilala 0ha 8ha 27ha 3.2% 0% 1.6% Temeke Kinondoni 0.4 to 0.4 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 0 to 0.1 21.6 to 27 16.2 to 21.6 10.8 to 16.2 5.4 to 10.8 0 to 5.4 Area Planted Per Household Tanzania Agriculture Sample Census Yield (t/ha) Area Planted (ha) Area Planted Per Household RESULTS           36 Ilala 0.8 0.6 0.6 Temeke Kinondoni 5,300 to 5,700 5,000 to 5,300 4,700 to 5,000 4,400 to 4,700 4,100 to 4,400 Temeke Ilala 2,831ha 1,735ha 1,723ha 0.8% 1.2% 1.8% Kinondoni 2,500 to 2,900 2,300 to 2,500 2,100 to 2,300 1,900 to 2,100 1,700 to 1,900 Planted Area and Yield of Coconuts by District Area Planted (ha) MAP 3.25 DAR ES SALAAM Area Planted Per Household MAP 3.26 DAR ES SALAAM Area Planted Per Coconuts Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) RESULTS           37 RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 38 Temeke district had the largest area under smallholder permanent crops (8392 ha, 44.5%). This is followed by Kinondoni (6956 ha, 36.9%), and Ilala (3527 ha, 18.7%). However, Temeke had the largest area per permanent crop growing household (0.68 ha) followed by Kinondoni (0.66 ha), and Ilala (0.35 ha) (Chart 3.37). In terms of area of permanent crops planted expressed as a percentage of the total area planted with crops per district, Temeke had the highest (50%) followed by Kinondoni (48%), and Ilala (40%). 3.4.1 Coconuts The total production of coconuts by smallholders was 4,667 tonnes. In terms of area planted, coconut was the most important permanent crop grown by smallholders in the region. They were grown by 9,366 households (28.3% of the total crop growing households). The average area planted with coconuts per household was relatively small at around 0.7 ha per coconuts growing household and the average yield obtained by smallholders was 1,511.3 kg/ha from a harvest area of 3088 hectares. Temeke had the largest area of coconuts in the region (2,831 ha, 45.0%) followed by Ilala (1,735 ha, 27.6%), and Kinondoni (1,723 ha, 27.4%). (Map 3.31). The average area planted with coconuts per coconut growing household was highest in Temeke (0.78 ha) followed by Kinondoni (0.64 ha), then Ilala (0.57 ha) (Chart 3.38 and Map 3.32). 3.4.2 Oranges The total production of orange by smallholders was 8,290 tonnes. In terms of area planted, orange was the fourth most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 4,283 households (13.0% of the total crop growing households). The average area planted with orange per household was relatively small at around 0.5 ha per orange growing household and the average yield obtained by smallholders was 9,711 kg /ha from a harvest area of 854 hectares. (Chart 3.39). Chart 3.37 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District 18.7 44.5 36.9 0.0 20.0 40.0 Kinondoni Ilala Temeke District % of Total Area Planted 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.38 Percent of Area Planted with Coconuts and Average Planted Area per Household by District 45.0 27.6 27.4 0.0 20.0 40.0 60.0 Kinondoni Ilala Temeke District % of Total Area Planted 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.39 Percent of Area Planted with Oranges and Average Planted Area per Household by District 19.81 64.57 15.62 0.00 20.00 40.00 60.00 Kinondoni Ilala Temeke District % of Total Area Planted 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 39 Kinondoni has the largest area of orange trees in the region (1306 ha, 64.6%) followed by Ilala (401 ha, 19.8%), then Temeke (316 ha, 15.6%) (Map 3.37). However, the average area planted per orange growing household was highest in Kinondoni (0.7 ha), followed by Temeke (0.6 ha), and Ilala (0.2 ha) (Map 3.38). 3.4.3 Mangoes The total production of mango by smallholders was 7,203 tonnes. In terms of area planted, mango was the third most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 5,771 households (17.5% of the total crop growing households). The average area planted with mango per household was relatively small at around 0.5 ha per mango growing household and the average yield obtained by smallholders was 3,772.1 kg/ha from a harvested area of 1,909 hectares. Temeke had the largest planted area of mango in the region (1,676 ha, 54.5%) followed by Kinondoni (1,019 ha, 33.1%), then Ilala (383 ha, 12.5%) (Map 3.35). However, the area planted with mango per mango growing household was highest in Temeke (0.6 ha), followed by Kinondoni (0.6 ha), and Ilala (0.3 ha) (Chart 3.40 and Map 3.36). 3.4.4 Cashew Nuts The total production of cashew nuts by smallholders was 2,526 tonnes. In terms of area planted, cashew nuts was the second most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 6,901 households (20.9% of the total crop growing households). The average area planted with cashew nuts per household was relatively small at around 0.8 ha per cashew nut growing household and the average yield obtained by smallholders was 705.3 kg/ha from a harvest area of 3582 hectares. Temeke had the largest area of cashew nuts in the region (3,025 ha, 57.7%) followed by Kinondoni (1,434 ha, 27.3%), and Ilala (786 ha, 15%) (Map 3.33). However, the average area planted with cashew nuts per cashew nut planting household was highest in Kinondoni (2.6 ha) followed by Temeke (0.8 ha), and Ilala (0.3 ha) (Chart 3.41 and Map 3.34). Chart 3.40 Percent of Area Planted with Mango and Average Planted Area per Household by District 54.45 33.09 12.46 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 Kinondoni Ilala Temeke District % of Total Area Planted 0.20 0.30 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.41 Percent of Area Planted with Cashewnuts and Average Planted Area per Household by District 14.98 27.34 57.67 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 Kinondoni Ilala Temeke District % of Total Area Planted 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household RESULTS – Crop Storage, Processing and Marketing _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 40 3.5 Input/Implement Use 3.5.1 Methods of Land Clearing Land clearing is a common pre-tillage operation practiced by most farmers in the region. Land clearing is divided into two categories: bush clearing, which by definition implies either expansion into virgin areas or into areas which have been left fallow for a long period. The other category, which includes burning, hand slashing or tractor slashing, is normally an annual clearing exercise to remove vegetation growth from the previous season. Hand slashing is the most widespread method used for land clearing. The area cleared by hand slashing in the region during the long rainy season was 9,209 ha which represented 93.9 percent of the total planted area. Bush clearance, burning and tractor slashing are less important methods for land clearing and they represent 2.6, 0.2 and 0.9 percent respectively (Chart 3.43 and Table 3.8). 3.5.2 Methods of Soil Preparation Hand cultivation is mostly used for soil preparation as it has been used in an area of 12,048 ha which represented 90.4 percent of the total planted area, followed by ox-ploughing (945 ha, 7.1%) and tractor ploughing (336 ha, 2.5%). Slightly more hand cultivation was used during short rainy season at 91 percent against 90 percent for the long rainy season, whereas, oxen and tractor ploughing in both seasons was of no significant difference. For the long rainy season it was 7.1 percent and 2.5 percent respectively. For the short rainy season the corresponding percentages are 6.9 and 2.6 respectively. In Dar es Salaam region, Temeke district has the largest planted area cultivated with oxen (790 hectares, 83.7%) followed by Kinondoni (124 ha, 13.1%), and Ilala (30 ha, 3.2%). Table 3.8: Land Clearing Methods Long Rainy Season Short Rainy Season Total Method of Land Clearing Number of Households Area Planted % Number of Households Area Planted % Number of Households Area Planted % Mostly Hand Slashing 13,825 9,209 93.9 7,072 3,247 92.7 20,897 12,456 93.6 No Land Clearing 302 240 2.4 184 116 3.3 486 356 2.7 Mostly Bush Clearance 432 253 2.6 150 129 3.7 583 383 2.9 Mostly Burning 29 23 0.2 0 0 0.0 29 23 0.2 Mostly Tractor Slashing 86 87 0.9 40 10 0.3 126 96 0.7 Total 14,673 9,813 100.0 7,446 3,501 100.0 22,120 13,314 100.0 Chart 3.42 Number of Households by Method of Land Clearing during the Long Rainy Season 13,825 302 432 29 86 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 16,000 Mostly Hand Slashing No Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Burning Mostly Tractor Slashing Method of Land Clearing Number of Households Chart 3.43 Area Cultivated by Cultivation Method Mostly Tractor Ploughing, 3509.1, 1% Mostly Hand Hoe Ploughing, 12,048, 90% Mostly Oxen Ploughing, 945, 7% 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 Area Cultivated Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.44 Area Cultivated by Method of Cultivation and District Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand hoe ploughing Mostly Tractor Ploughing DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 41 During the long rainy season, 74.3 percent of the total area cultivated by using oxen was planted with fruit and vegetables (58%), followed by cereals, (29.5%), pulses (6.8%), roots and tubers (5.6%), oil seeds (0.1%). No cash crops ware recorded in the region. 3.5.3 Improved Seed Use The planted area using improved seeds was estimated at 7,674 ha which represents 36.3 percent of the total planted with the annual crops and vegetables area. The percentage use of improved seed in the short rainy season was 11 percent, slightly higher than the corresponding percentage use for the long rainy season (25.3%). Cereals had the largest planted area with improved seeds (4911 ha, 64% of the planted area with improved seeds) followed by fruit and vegetables (1672 ha, 21.8%), pulses (762 ha, 9.9%), roots and tubers (250 ha, 3.3%), and Oil seed (79 ha, 1%) (Chart 3.46). However, the use of improved seed in cereals and ‘fruit and vegetables’ is much greater than in other crop types (64% and 22% respectively), only 1 percent of the planted area for oil seed crops used improved seed (Chart 3.47). 3.5.4 Fertilizer Use The use of fertilisers on annual crops is very small with a planted area of only 5,665 ha (26.8% of the total planted area in the region). The planted area without fertiliser for annual crops was 15,456 hectares representing 73.2 percent of the total planted area with annual crops. Of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 2,814 ha which represents 13.3 percent of the total planted area (49.7% of the area planted with fertiliser application in the region). This was followed by Inorganic fertilizers (1,496 7.1%). Compost were used on a small area (1,355 ha ) and represented only 24 percent of the area planted with fertilizers. Table 3.9 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District - Long and Short Rainy Season Fertilizer Use District Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Total No Fertilizer Applied Kinondoni 1,127 395 262 1,784 5,677 Ilala 351 609 123 1,082 4,110 Temeke 1,337 350 1,111 2,798 5,669 Total 2,814 1,355 1,496 5,665 15,456 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Percent of Planted Area Cereals Fruits & Vegetables Pulses Roots & Tubers Oilseeds Cash Crops Crop Type Chart 3.47 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed - Annuals Chart 3.45 Area Planted with Improved Seeds - DAR ES SALAAM With Improved Seeds, 7,674, 36% Without Improved Seeds, 13,447, 64% Chart 3.46 Area Planted with Improved Seed by Crop Type Oilseeds , 79, 1% Roots & Tubers, 250, 3% Pulses, 762, 10% Fruits & Vegetables, 1672, 22% Cereals, 4911, 64% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 42 The highest percentage of the area planted with fertilizer (all types) was in Temeke district (49%) followed by Kinondoni (31%), and lastly, Ilala (19%) (Table 3.9 and Charts 3.62 and 3.63). Most annual crop growing households do not use any fertiliser (approximately 15,456 households, 73.2%) (Map 3.39). The percentage of the planted area with applied fertiliser was highest for cereals (46%) followed by fruit and vegetables (24.7%), roots and tubers (20.6%), pulses (7.9%), and lastly, oil seeds (0.8%). Fertiliser application in cash crops was not applicable. (Table 3.10). 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use The total planted area applied with farm yard manure in Dar es Salaam region was 2,814 ha. The number of households that applied farm yard manure in their annual crops during the long rainy season was 5,661 and it was applied to 2,044 ha representing 11.6 percent of the total area planted during that season (Table 3.10). Cereals had the highest percent of the total area planted and applied with farm yard manure (5.4%), followed by fruit and vegetables (4.4%), roots and tubers (1.9%), pulses (1.4%) and oilseeds (0.2%). (Chart 3.50). Table 3.10: Number of Crop Growing Households and Planted Area by Type of Fertiliser Use and District – Long Rainy Season Fertiliser Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertiliser No Fertiliser Applied Total District Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 2,551 821 1,050 314 691 219 10,875 4,698 15,167 6,052 Ilala 965 232 1,063 525 226 95 8,405 3,262 10,659 4,115 Temeke 2,145 991 551 208 1,428 937 9,839 5,312 13,963 7,447 Total 5,661 2,044 2,664 1,047 2,345 1,251 29,119 13,271 39,789 17,614 Chart 3.48 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser No Fertilizer Applied, 15,456, 74% Mostly Compost, 1,354, 6% Mostly Inorganic Fertilizer, 1,496, 7% Mostly Farm Yard Manure, 2,815, 13% 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 Area (ha) Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.49 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser and District No Fertilizer Applied Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Mostly Farm Yard Manure Chart 3.50 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop Type - DAR ES SALAAM Cereals, 1,147, 41% Fruits & Vegetables, 919, 33% Oilseeds, 42, 1% Pulses, 298, 11% Roots & Tubers, 409, 15% 0 25 50 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.51a Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure - Annuals DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 43 However, fruit and vegetables had the highest percent of the planted area with farm yard manure (48% of the total area of fruit and vegetables in Dar es Salaam). This was followed by oil seeds (28%), cereals (15%), pulses (14%) roots and tubers (4%). (Chart 3.51a). Farm yard manure is mostly used in Temeke (15.8% of the total planted area in the district), followed by Kinondoni (15.1%), and Ilala (6.3%). (Chart 3.51b). For permanent crops, most farm yard manure is used for the production of oranges (35%), followed by coconuts (25.7%) and mangoes (12.6%). 3.5.4.2 Inorganic Fertiliser Use The total planted area applied with inorganic fertilisers in Dar es Salaam region was 1,496 ha which represents 7 percent of the total planted area with annuals in the region and 17.3 percent of the total planted area with fertiliser. The number of households that applied inorganic fertilizer on their annual crops during the long rainy season was 2,345 and it was applied to 1,251 ha representing 7 percent of the total area planted during that season (Table 3.10). The largest area applied with inorganic fertilizers was on cereals (74.5% of the total area applied with inorganic fertilizers), followed by fruit and vegetables (16.2%) roots (8.8%), pulses (0.4%). (Chart 3.52). However, the proportion of planted area with inorganic fertilizers was 12.7 percent higher than other crop types, followed by roots and tubers (1.1%), Pulses (0.8%) and cereals (0.3%) (Chart 3.53a). Inorganic fertiliser is mostly used in Temeke (13.1% of the total planted area in the district), followed by Kinondoni (3.5%) and Ilala (2.4%) (Chart 3.53b). In permanent crops inorganic fertiliser were used on cashew nut (54.3%), followed by coconut (36%), mangoes (4.7%) and bananas (3%). Chart 3.51b Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District - DAR ES SALAAM 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.0 Kinondoni Ilala Temeke District Percent Chart 3.52 Planted Area with Inorganic Fertilizer by Crop Type - DAR ES SALAAM Pulses, 6, 0.4% Oilseeds, 1, 0.1% Cereals, 1115, 74.5% Roots & Tubers, 131, 8.8% Fruit & Vegetables, 245, 16.2% 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.53a Percentage of Planted Area with Inorganic Fertilizers by Crop Type - DAR ES SALAAM Chart 3.53b Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertilisers by District - DAR ES SALAAM 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 Kinondoni Ilala Temeke District Percent DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 44 3.5.4.3 Compost Use The total planted area applied with compost was 1,355 ha which represents only 6.4 percent of the total planted area with annual crops in the region and 24 percent of the total planted area with fertiliser in the region. The number of households that applied compost manure on their annual crops during the long rainy season was 2,664 and it was applied to 1,047 ha representing 6 percent of the total area planted (Table 3.10). The proportion of area applied with compost was very low for each type of crop (0 to 3.0%); however the distribution of the total area using compost manure shows that 54 percent of this area was cultivated with roots & tubers, followed by pulses (32%), fruit and vegetables (17%) cereals (13%) and oilseeds (3%). (Chart 3.54b). Compost is mostly used in Ilala (11.7% of the total planted area in the district), and this is closely followed by Kinondoni (5.3%). Temeke district used the least compost (4.1%) (Chart 3.54c). In permanent crops, compost was mostly used to durian (10.0%) followed by cloves (8.6%), pears (7.8%), avocado (5.3%) cinnamon (4.7%) and mangoes (4.0%). 3.5.5 Pesticides Use Pesticides are chemicals used for controlling insects, diseases and weeds. This section analyses the use of these chemicals by smallholders on both annual and permanent crops in the region. Pesticides were applied to a planted area of 3865 ha of annual crops and vegetables. Insecticides are the most common pesticides used in the region (54% of the total area applied with pesticides). This was followed by fungicides (42%) and herbicides (4%) (Chart 3.55). Chart 3.54a Planted Area with Compost Manure by Crop Type Roots & Tubers, 627, 46.3% Cereals, 347, 25.6% Fruits & Vegetables, 236, 17.4% Pulses, 143, 10.5% Oilseeds, 1, 0.1% 0 10 20 30 40 50 60 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.54b Percentage of Planted Area with Compost Manure by Crop Type - DAR ES SALAAM Chart 3.54c Proportion of Planted Area Applied with Compost Manure by District 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 Kinondoni Ilala Temeke District Percent Chart 3.55 Planted Area (ha) Applied with Pesticides Insecticides, 2067, 54% Herbicides, 168, 4% Fungicides, 1630, 42% Ilala 0.3 0.8 2.6 Temeke Kinondoni Ilala 3,025ha 786ha 1,434ha 1t/ha 1.2t/ha 0t/ha Temeke Kinondoni 4,000 to 4,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 Planted Area and Yield of Cashewnuts by District Area Planted (ha) MAP 3.31 DAR ES SALAAM Area Planted Per Household MAP 3.32 DAR ES SALAAM Area Planted Per Cashewnuts Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) 2.3 to 2.6 1.8 to 2.3 1.3 to 1.8 0.8 to 1.3 0.3 to 0.8 RESULTS           45 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 46 3.5.5.1 Insecticides Use The planted area applied with insecticides was estimated at 2067 ha which represented 9.8 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. Fruits and vegetables had the largest planted area applied with insecticides (1189 ha, 58% of the total planted area with insecticides) followed by cereals (532 ha, 26%), roots and tubers (215 ha, 10%), pulses (129 ha, 6%), oil seed (2 ha, 0.1%) and none for cash crops. (Chart 3.56). However, the percent of insecticides used in fruits and vegetables and cereals is much greater than in other crop types (58% and 26% respectively), while only 0.1 percent of oil seed crops were applied with insecticides (Chart 3.57). There were no individual annual crops with more than 50 percent insecticide use. The highest was for tomatoes (21%) followed by water melon (20.1%), and maize (11%). Temeke had the highest percent of planted area with insecticides (15.4% of the total planted area with annual crops in the district). This was followed by Ilala (7.1%). The smallest percentage use was recorded in Kinondoni district (5.3%) (Chart 3.58). 3.5.5.2 Herbicides Use The planted area applied with herbicides was 168 ha which represented 0.8 percent of the total planted area annual crops and vegetables. Cereals had the largest planted area applied with herbicides (82ha, 49%) followed by fruits and vegetables (42 ha, 25%), roots and tuber (37 ha, 22%), pulses (7 ha, 4%), and none for oil seeds. (Chart 3.59). However, the percent of herbicide use on Cereals and Fruit and vegetables was much greater than in other crop types (0.4% and 0.2% respectively) while only 0.18 percent of oil seeds was applied with herbicides (Chart 3.60). The top six annual crops with highest percentage use of herbicides in terms of planted area were sorghum (48.2%), cucumber (12%), water melon (5.7%), amaranths (2.9%), maize (0.9%) and paddy (0.8%). Chart 3.56 Planted Area Applied with Insecticides by Crop Type Roots & Tubers, 215, 10.4% Pulses, 129, 6.2% Oil seeds & Oil nuts, 2, 0.1% Fruits & Vegetables, 1189, 57.5% Cereals, 532, 25.7% 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds & Oil nuts Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.57 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Insecticides Chart 3.58 Percent of Planted Area Applied with Insecticides by District - DAR ES SALAAM 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.0 Kinondoni Ilala Temeke District Percent Chart 3.59 Planted Area Applied with Herbicides by Crop Type Cash crops, 0, 0% Cereals, 82, 49% Fruits & Vegetables, 42, 25% Oil seeds & Oil nuts, 0, 0% Pulses, 7, 4% Roots & Tubers, 37, 22% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 47 Kinondoni had the highest percent of planted area with herbicides (1.4% of the total planted area with annual crops in the district). This was followed by Ilala (0.6%). The smallest percentage use was recorded in Temeke district (0.4%) (Chart 3.61). 3.5.5.3 Fungicides Use The planted area applied with fungicides was 1630 ha which represented 7.7 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. The percentage use of fungicides in the short rainy season at (13%) was higher than the corresponding percentage for the long rainy season (6.7%). Fruits and vegetables had the largest planted area applied with fungicides (1243 ha, 5.9%) followed by cereals (160 ha, 0.8%), roots and tubers (139 ha, 0.7%), pulses (87 ha, 0.4%) and none for cash crops and oil seeds. (Chart 3.62). However, the percentage use of fungicides in fruits and vegetables and pulses was much greater than in other crop types (65% and 4% respectively), while only 1.5 percent of roots and tubers was applied with fungicides. (Chart 3.63). Annual crops with more than 40 percent fungicides use were water melon (81%), tomatoes (79%), mung beans (62%), bitter aubergine (58%), egg plants (46%), cucumber (46%) and chillies (45%). Temeke had the highest percent of planted area with fungicides (15.6% of the total planted area with annual crops in the district). This was followed by Kinondoni (2.8%). The smallest percentage use was recorded in Ilala district (1.9%) (Chart 3.64). Chart 3.61 Proportion of Planted Area Applied with Herbicides by District - DAR ES SALAAM 0.0 0.5 1.0 1.5 Kinondoni Ilala Temeke District Percent Chart 3.62 Planted Area Applied with Fungicides by Crop Type Roots & Tubers, 139, 8.5% Pulses, 87, 5.3% Oil seeds, 0, 0% Fruits & Vegetables, 1,243, 76.3% Cereals, 160, 9.8% 0.0 0.1 0.1 0.2 0.2 0.3 0.3 0.4 0.4 P e r c e n t o f P la n te d A r e a Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.60 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Herbicides DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 48 3.5.6 Harvesting Methods The main harvesting method for cereals was reported to be by hand. Very small amounts of maize were harvested by machine (0.5%) All other cereals and annual crops were harvested by hand. 3.5.7 Threshing Methods Hand threshing was the most common method used, with 81 percent of the total area planted with cereals during the long rainy season was threshed by hand. Draft animals, human powered tools and engine driven machines were only used on crops harvested from 0.2%, 0.4 percent and 0.5 percent of the total planted area respectively. 3.6 Irrigation Water is the limiting factor to crop production in the majority of areas in Tanzania and without water most other agricultural practices applied to crops do not result in significant increases in yields. This section deals with the area under irrigation by different crops and the means by which water was extracted from the source and applied to the field. 3.6.1 Area Planted with Annual Crops and Under Irrigation In Dar es Salaam region, the area of annual crops under irrigation was 8,618 ha representing 41 percent of the total area planted (Chart 3.65). The area under irrigation during the short rainy season was 372 ha accounting for 4.3 percent of the total area under irrigation. Some crops, especially vegetables, were predominantly grown during the short rainy season with irrigation. In the short rainy season, 48 percent of the area planted with vegetables was irrigated, whilst 27 percent of the vegetables were irrigated in the long rainy season. The district with the largest planted area under irrigation with annual crops was Temeke (3,549 ha, 41% of the total irrigated planted area with annual crops in the region). This is closely followed by Kinondoni with (2,835 ha, 33%) and then Ilala (2,234 ha, 26%). When expressed as a percentage of the total area planted in each district, Ilala had the highest Chart 3.65 Area of Irrigated Land Unirrigated Area, 12,502, 59% Irrigated Area, 8,618, 41% 0.0 2.0 4.0 6.0 P ercent o f Pla nted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.63 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Fungicides Chart 3.64 Proportion of Planted Area with Fungicides by District - DAR ES SALAAM 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.0 Temeke Kinondoni Ilala District Percent DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 49 with 43 percent of the planted area in the district under irrigation. This is followed by Temeke (42%), and Kinondoni (38%) (Chart 3.66 and Map 3.40). Of all the different crops and in terms of proportion of the irrigated planted area, spinnach, bitter aubergine and egg plant were the most irrigated crops with 100 percent irrigation followed by amaranths (97%), cassava (97%), chillies (80%) and pumpkins (78%). In terms of crop type, the area under irrigation with roots and tubers was 7,666 ha (89% of the total area under irrigation), followed by fruit and vegetables (649 ha, 8%) cereals with 230 ha (3%), and pulses (71 ha, 1%). All of the irrigation on cereals was applied to maize and paddy. The area of fruit and vegetables under irrigation was 649 ha which represents 34 percent of the total planted area with fruit and vegetables. spinnach, bitter aubergines and egg plants were the most irrigated crops. Irrigation was not used on annual cash crops. The Planted area with irrigation in Dar es Salaam region appears to have increased over the 10 year intercensal period from 1,113 to 1,460 hectares. This may not be statistically significant due to the small number of households sampled with irrigation. (Chart 3.67). 3.6.2 Sources of Water Used for Irrigation The main source of water used for irrigation was from wells (36% of households with irrigation). This was followed by river (34%) and pipe water (12%). Only 6.5 percent of the households used water from boreholes and the proportion of households that used dams, canal and lakes, as a source of water for irrigation were very few (9%, 2% and 1% respectively). Most households using irrigation in Temeke get their irrigation water from rivers (48%). (Chart 3.68). Chart 3.67 Time Series of Households with Irrigation - DAR ES SALAAM 1,460 1,113 0 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 1995/96 2002.03 Agriculture Year Planted Area ubder Irrigation Chart 3.68 Number of Households with Irrigation by Source of Water Borehole, 129, 7% Pipe water, 230, 12% Dam, 184, 9.3% Well, 707, 36% River, 672, 34% Canal, 43, 2% Canal River Well Dam Pipe water Borehole Chart 2.66 Planted Area and Percentage of Planted Area with Irrigation by District - DAR ES SALAAM 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 Kinondoni Ilala Temeke Irrig a ted A rea (ha ) 30 40 50 P ercenta g e Irrig a tio n Irrigated Area Percentage of Irigated Land DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 50 Chart 3.70 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application Water Hose, 219, 11% Flood, 46, 2% Bucket / Watering Can, 1,636, 83% Sprinkler, 76, 4% Flood Bucket / Watering Can Sprinkler Water Hose 3.6.3 Methods of Obtaining Water for Irrigation Hand bucket was the most common means of getting water for irrigation with 82.4 percent of households using this method. This was followed by motor pump with 7.7 percent of households. The remaining methods (gravity, hand pump and others) were of minor importance (Chart 3.69). Hand bucket was used by most households with irrigation in Ilala (87.6%), followed by Temeke (85%), and Kinondoni (75.3%). Motor pump was more common in Ilala with 12.4 percent of households using the method to get water for irrigation, followed by Temeke (8.0), and Kinondoni (4.5%). Although the method of obtaining irrigation water by hand bucket was the most common method in all three districts, Kinondoni and Temeke districts used some gravity for obtaining water. 3.6.4 Methods of Water Application Most households used hand bucket/watering can irrigation (83% of households using irrigation) as a method of field application. This was followed by water hose (11%). Sprinklers and flood were not widely used (4% and 2% respectively). (Chart 3.70). 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing 3.7.1 Crop Storage Crop storage means keeping a crop for a certain period of time as food for the household, in order to sell at higher prices or as seed for planting in the following season. The results for Dar es Salaam region show that there were 14,465 crop growing households (28% of the total crop growing households) that stored various agricultural products in the region. Chart 3.69 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water Gravity, 129, 6.5% Hand Bucket, 1,630, 82.4% Motor Pump, 152, 7.7% Hand Pump, 13, 0.7% Other, 53, 2.7% Gravity Hand Bucket Other Hand Pump Motor Pump Chart 3.71 Number of Households and Quantity of Crops Stored by Crop Type - DAR ES SALAAM 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 Paddy Beans & Pulses Maize Cashewnut Groundnuts/Bambara Nuts Crop N u m b er o f h o u s eh o ld s 0 200 400 600 800 1,000 1,200 Q u a n tity (t) Number of households Quantity stored (Tons) DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 51 The most important stored crop was paddy with 4,937 households storing 997 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by maize (3,750 households, 374t), beans and other pulses (4,834 households, 107t) and cashew nuts (886 households, 14t). Other crops were stored in very small amounts. (Chart 3.71). 3.7.1.1 Methods of Storage The region had 4,851 crop growing households storing their produce in sacks and/or open drums (52% of households that stored crops in the region). The number of households that stored their produce in locally made traditional structures was 2,295 (25%). This was followed by : air tight drums (1,557 households, 16%), improved locally made structures (426 households, 4%), other methods (323 households, 3%) and unprotected piles (29 households, 0.3%). (Chart 3.72). Sacks and open drum were the dominant storage method in all districts, with Temeke having the highest percentage of households using this method (59% of the total number of households storing crop products). This is followed by Kinondoni (56%), and Ilala (28%) (Chart 3.73). The highest percentage of households using locally made traditional structures was in Temeke and Kinondoni districts each with 27% of the total households using this method, followed by Ilala (15%). 3.7.1.2 Duration of Storage Most households (44% of the households storing crops) stored their produce for a period of 3 to 6 months followed by those that stored crops for a period of over 6 months. The minority of households stored their crops for a period of less than 3 months (25%). Most households that stored pulses, stored them for a period of 3 to 6 months followed by less than 3 months. A small number of households stored pulses for the period of over 6 months (Chart 3.74). The proportion of households that stored their produce for the duration of 3 to 6 months was highest in Kinondoni district (52%) followed by Temeke (43%), and Ilala (27%) (Map 3.41). Chart 3.73 Number of Households by Method of Storage and District (based on the most important household crop) 0 20 40 60 80 100 120 Kinondoni Ilala Temeke District Percent of households Locally Made Traditional Crib Improved Locally Made Crib Modern Store Sacks / Open Drum Airtight Drum Unprotected Pile Other 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 Number of households Maize Paddy Beans & Pulses Crop Chart 3.74 Normal Length of Storage for Selected Crops Less than 3 months 3 to 6 months Over 6 months Chart 3.72 Number of households by Storage Method - DAR ES SALAAM Locally Made Traditional Crib, 2,295, 25% Improved Locally Made Crib, 426, 4% Other, 323, 3% Airtight Drum, 1,557, 16% Unprotected Pile, 29, 0% Sacks / Open Drum, 4,851, 52% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 52 District comparison of duration of storage cannot be done for all crops combined. However, the analysis has been done for maize only as it is the most commonly stored crop. In general, quantity stored was related to the quantity produced. Districts with greater production had a higher percent of their crop stored as on 1st October 2003 (Chart 3.75). However, households in Temeke district stored relatively more maize in comparison to the quantity produced indicating that the quantity stored was not determined by the food and seed requirement of the household. 3.7.1.3 Purposes of Storage Subsistence food crops (maize, paddy, sorghum and millet, beans and pulses) are mainly stored for household consumption. The percent of households that stored maize for household consumption as the main purpose of storage was 79.2 percent followed by seed for planting. A high percent of the stored permanent crops was for selling at a higher price as was the case of cashew nuts (73.1%). This was followed by household consumption (23.2%). (Chart 3.76). 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss About 69 percent of households that stored crops had little or no loss, however the proportion of households that experienced a loss of more than a quarter was higher for food crops than crops that are produced for sale such as coffee, tobacco, cashew nut, groundnut and bambara nuts. The proportion of households that reported a loss of more than a quarter was greatest for paddy (55% of the total number of households that stored crops). This was followed by beans and pulses (42.7%), then groundnuts and bambaranut (21.5%). Households that stored cashew nut had storage loss (3.7%). Most households storing other crops in the region had little or no storage loss (85.1%). 3.7.2 Agro processing and By-products Agro processing refers to a process that converts a crop product from one form to another form in order to add value or increase the palatability of the product. Agro-processing was practiced in some crop growing households in Dar es Salaam region (7,803 households, 38% of the total crop growing households) (Chart 3.77a). Table 3.11: Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District Estimate Storage Loss District Little or no Loss Up to 1/4 Loss Between 1/4 and 1/2 Loss Over 1/2 Loss Total Kinondoni 3,431 278 40 0 3,750 Ilala 1,821 165 0 0 1,986 Temeke 2,813 889 42 0 3,745 Total 8,066 1,333 82 0 9,481 Chart 3.75 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District 0 200 400 600 800 1,000 1,200 Kinondoni Ilala Temeke District Quantity (tonnes) 0 50 100 150 200 250 300 350 400 % Stored Quantity harvested Quantity stored % stored 0% 20% 40% 60% 80% 100% Percen t of H ou seh old s Maize Paddy Beans & Pulses Cashewnut Groundnuts/Bambara Nuts Crop Type Chart 3.76 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type Food for the household To sell for higher price Seeds for planting Others DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 53 The percent of households processing crops was highest in Kinondoni district (64%) followed by Temeke (49%). Ilala had no households processing crops. (Chart 3.77b). 3.7.2.1 Processing Methods Most crop processing households processed their crops using on-farm by hand representing 68 percent (5,337 households). This was followed by those processing on- farm by machine (1,329 households, 17%), neighbour’s machines (990 households, 12.7%) and other methods (95 households, 1.2%). The remaining methods of processing were used by very few households (less than 1%). Although processing on-farm by hand was the most common processing method in all districts in Dar es Salaam region, district differences existed. Ilala had a 100 percent of hand processing, followed by Temeke (85%) and Kinondoni (55%). Processing on-farm by machine was more common in Kinondoni and Temeke (30% and 1% respectively), also processing on farm by neighbour’s machine was more prevalent in these two districts. (Chart 3.78). Chart 3.77a Households Processing Crops Households not Processing, 12,591, 62% Households Processing, 7,803, 38% 0 10 20 30 40 50 60 70 Percent of Households Processing Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.77b Percentage of Households Processing Crops by District Chart 3.78 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing 0% 25% 50% 75% 100% Kinondoni Ilala Temeke District Percent of Households On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader Other By Factory Chart 3.79 Percent of Households by Type of Main Processed Product Other, 881, 11.3% Juice, 105, 1.3% Pulp, 53, 0.7% Grain, 1,558, 20% Oil, 1,987, 25.5% Flour / Meal, 3,219, 41.2% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 54 Chart 3.81 Use of Processed Product Did Not Use, 146, 2% Sale Only, 59, 0.8% Animal Consumption, 31, 0.4% Fuel for Cooking, 0, 0% Household / Human Consumption, 7,568, 97% 3.7.2.2 Main Agro-processing Products Two types of products can be produced from agro-processing namely, main product and by-product. The main product is the major product after processing and the by-product is secondary after processing. For example the main product after processing maize is normally flour whilst the by-product is normally the bran. The main processed product was flour/meal with 3,219 households processing crops into flour (41.2%) followed by oil with 1,987 households (25.5%). The remaining products were produced by a small number of households (Chart 3.79). The number of households producing by-products accounted for 87.4 percent of the households processing crops. The most common by-product produced by crop processing households was bran with 2,801 households (41%) followed by Husks (1,581 households, 23%), cake (1,142 households, 16%) and other (1,066 households, 15.6%). The remaining by-products were produced by a small number of households (Chart 3.80). 3.7.2.3 Main Use of Primary Processed Products Primary processed products were used for households or human consumption, fuel for cooking, for selling and for animal consumption. The most important use was for household/human consumption which represented 98.8 percent of the total households that used primary processed product (Chart 3.81). No district used primary products as fuel for cooking. Out of 59 households that sold processed products, 44 were from Kinondoni (76% of the total number of households selling processed products in the region), followed by Temeke with 14 households (24%) and none for Ilala. (Chart 3.82). Compared to other districts in Dar es Salaam region, Kinondoni had the highest percentage of households Chart 3.80 Number of Households by Type of By-product Bran, 2,801, 41% Pulp, 14, 0.2% Oil, 36, 0.5% Juice, 25, 0.4% Fiber, 40, 0.6% Shell, 116, 2% Other, 1,066, 16% Cake, 1,142, 17% Husk, 1,581, 23% 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 Percentage of households Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.82 Percentage of Households Selling Processed Crops by District Chart 3.83 Location of Sale of Processed Products Farmers Association, 44, 7% Large Scale Farm, 0, 0% Trader at Farm, 173, 27% Other, 42, 7% Marketing Co- operative, 0, 0% Local Market / Trade Store, 71, 11% Neighbours, 308, 48% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 55 that sold processed products. This is followed by Temeke (0.41%). 3.7.2.4 Outlets for Sale of Processed Products Most households that sold processed products sold to neighbours (308 households, 48% of households that sold crops). This was followed by selling to trader at farm (173 households, 27%), local market and trade stores (71 households, 11%), Farmers Associations (44 households, 7%), and other outlets (42 households, 6.6%) (Chart 3.83). There are large differences between districts in the proportion of households selling processed products to neighbours with Kinondoni district having the largest percent of households in the district selling to neighbours (64%), whereas Temeke had only 34 percent. Temeke had a higher percent of households relying on trader at farm than other outlets. In Kinondoni the sale of processed produce to farmer associations was most prominent compared to other districts. No district was selling processed products to marketing cooperatives in the region. 3.7.3 Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 13,976 which represent 69 percent of the total number of crop growing households. The percentage of crop growing households selling crops was highest in Temeke (88%) followed by Ilala (60%), then Kinondoni (57%) (Chart 3.85 and Map 3.42). 3.7.3.1 Main Marketing Problems Low price for agricultural produce was the main marketing problem reported by households (60% of crop growing households). Apart from low market prices, other problems were longer distances to the markets (16.4%), high transport costs (12.7%), lack of transport (5.4%), lack of buyers (2.8%) and lack of market information (1.2%). Other marketing problems are minor and represented less than 2 percent of the total reported problems. (Chart 3.86). Chart 3.84 Percent of Households Selling Processed Products by Outlet for Sale and District 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kinondoni Ilala Temeke District Percent of Households Selling Neighbours Local Market / Trade Store Marketing Co-operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Chart 3.85 Number of Crop Growing Households Selling Crops by District 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000 5,500 6,000 6,500 Temeke Ilala Kinondoni District Number of Households 0 20 40 60 80 100 Percent Number of Households Selling Crops Percent of Households Selling Crops Chart 3.86 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem No Buyer, 58, 3% Other, 23, 1% Lack of Market Information, 25, 1% Government Regulatory Board Problems, 12, 1% No Transport, 113, 5% Market too Far, 339, 16% Open Market Price Too Low, 1,242, 60% Transport Cost Too High, 263, 13% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 56 3.7.3.2 Reasons for Not Selling Crops The main reason for not selling crops was reported as “Open Market Price Too Low”, representing 59.8 percent of the smallholders, followed by “Market too Far” (16.4%). The remaining reasons for not selling are in such low numbers that it is not appropriate to rank their importance (Table 3.12). This general trend applies to all districts except for Ilala where the main reason for not marketing their agricultural products is lack of transport (2.1%). 3.8 Access to Crop Production Services 3.8.1 Access to Agricultural Credits The census result shows that in Dar es Salaam region very few agricultural households (106, 0.5%) accessed credit out of which 49 (46%) were male-headed households and 57 (54%) were female headed households. In Ilala district only female headed households got agricultural credit whereas in Temeke districts only male households accessed credit. In Kinondoni district both male and female headed households accessed agricultural credit (Table 3.12). 3.8.1.1 Source of Agricultural Credits The major agricultural credit provider in Da r es Salaam region were Commercial banks which collectively provided credit to 42 agricultural households (40.1% of the total number of households that accessed credit), followed by family, friends and relatives (21.2%), saving and credit society (21%), and religious organizations/non governmental organizations/ projects sources (17.8%) (Chart 3.87). Commercial banks were the sole source of credit in Ilala district and savings and credit societies were found in Temeke district only. Also Family/Friends/Relatives was a credit provider in Temeke district. Religious organization, NGO and projects were more involved in funding households in Kinondoni district (Chart 3.88). Table 3.12 Reasons for Not Selling Crop Produce Main Reason Household Number % Price Too Low 1,242 59.8 Market Too Far 339 16.4 Transport Cost Too High 263 12.7 No Transport 113 5.4 No Buyer 58 2.8 Lack of Market Information 25 1.2 Other 23 1.1 Government Regulatory Board Problems 12 0.6 Total 2,075 100.0 Table 3.13 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household Head and District Male Female District Number % Number % Total Kinondoni 4 23 15 77 19 Ilala 0 0 42 100 42 Temeke 44 100 0 0 44 Total 49 46 57 54 106 Chart 3.88 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kinondoni Ilala Temeke District Percent of H ouseholds Family, Friend and Relative Commercial Banks Religious Organisation/NGO/Project Co-operative Chart 3.87 Percentage Distribution of Households Receiving Credit by Main Source Savings and Credit Societies 21% Commercial Bank 40% Religious Organisation / NGO / Project 18% Family, Friend and Relative 21% Ilala 0.2 0.6 0.7 Temeke Kinondoni Ilala 1,306ha 316ha 401ha 8.1t/ha 6.2t/ha 21.4t/ha Temeke Kinondoni 1,100 to 1,400 900 to 1,100 700 to 900 500 to 700 300 to 500 Planted Area and Yield of Oranges by District Area Planted (ha) MAP 3.27 DAR ES SALAAM Area Planted Per Household MAP 3.28 DAR ES SALAAM Area Planted Per Oranges Growing Household by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted (ha) Area Planted Per Household Yield (t/ha) 0.6 to 0.8 0.5 to 0.6 0.4 to 0.5 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 RESULTS           57 Ilala 2,234 3,549 2,835 33% 26% 41% Temeke Kinondoni Kinondoni Ilala 5,669 5,677 4,110 76.1% 67 79.2% Temeke 5,300 to 5,700 5,000 to 5,300 4,700 to 5,000 4,400 to 4,700 4,100 to 4,400 3,400 to 3,600 3,100 to 3,400 2,800 to 3,100 2,500 to 2,800 2,200 to 2,500 Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District Planted Area with no Fertilizer Applied MAP 3.33 DAR ES SALAAM Area Planted With Irrigation MAP 3.34 DAR ES SALAAM Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area with no Fertilizer Applied Percent of Area Planted With Irrigation Percentage of Planted Area with no Fertilizer Applied Area Planted With Irrigation RESULTS           58 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 59 3.8.1.2 Use of Agricultural Credits A large proportion of the agricultural credits provided to agricultural households in the region were used to purchase seeds (32%), followed by hiring labour (23%), unspecified activities (20%) and fertilizers (12%). The proportion of credits used for tools, equipment and agro-chemicals was very low (Chart 3.89). 3.8.1.3 Reasons for Not Using Agricultural Credits The main reason for not using agricultural credit as a source of finance was little credit awareness accounting to 54 percent of the agricultural households (“did not know how to get credit” and “don’t know about credit”). This was followed by households reporting “not wanting to go into debt” (13.0%) the un-availability of credit (9.7%), followed by “interest rate/cost too high” (8%). The rest of the reasons applied to 15.3 percent of the households. 3.8.2 Crop Extension The number of Agricultural households that received crop extension was 13,122 (68% of total crop growing households in the region) (Chart 3.91). Some districts have more access to extension services than others, with Ilala having a relatively high proportion of households (71%) that received crop extension messages in the district followed by Temeke (70%), and Kinondoni (52%) (Chart 3.92 and Map 4.43). Chart 3.89 Proportion of Households Receiving Credit by Main Purpose of the Credit Labour 23% Other 20% Tools / Equipment 6% Agro-chemicals 6% Seeds 32% Fertilizers 12% Chart 3.90 Reasons for not Using Credit (% of Households) Other, 69, 0.3% Credit granted too late, 305, 1.5% Interest rate/cost too high, 1,618, 8% Not needed, 1,156, 5.7% Difficult bureaucracy procedure, 1,574, 7.8% Not available, 1,976, 9.7% Did not want to go into debt, 2,646, 13% Did not know how to get credit, 7,289, 35.9% Don't know about credit, 3,656, 18% Chart 3.91 Number of Households Receiving Extension Advice Households Not Receiving Extension , 7,272, 36% Households Receiving Extension , 13,122, 64% Chart 3.92 Number of Households Receiving Extension by District 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000 Temeke Ilala Kinondoni District Number of Households 0 20 40 60 80 Percent of Households Households Receiving Extension Percentage of Households Receiving Extension DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 60 3.8.2. 1 Sources of Crop Extension Messages Of the households receiving extension advice the Government provided the greatest proportion (96.2%, 12,178 households). large scale farms provided 1.8 percent, other providers 0.9 percent, and the remaining less than 0.9 percent (Chart 3.93), however district differences exist with the proportion of the households receiving advice from government services ranging from between 95 percent and 97 percent in Temeke and Kinondoni respectively. 3.8.2.2 Quality of Extension An assessment of the quality of extension indicates that 71.5 percent of the households receiving extension ranked the service as being good followed by very good (14.7 %), average (11.4%), poor (1.5%) and no good (0.9%) (Chart 3.94). However, care should be exercised when making decisions on quality of extension and also other variables in the extension report as all the enumerators were extension agents and some degree of bias is expected. 3.9 Access to Inputs Access to inputs in this section refers to all crop growing households in Tanzania regardless of whether the household grew annual or permanent crops. In previous sections the reference was on annual crops only. Because of this, some of the figures presented in this section may be slightly different from the previous section on inputs use (Section 3.5). Data on source of inputs is only found in this section and it applies to both annual and permanent crops. Table 3.14 Access to Inputs Households With Access to Input Households Without Access to Inputs Type of Input Number % Number % Farm Yard Manure 5,958 2.3 14,498 5.5 Improved Seeds 10,915 4.1 9,466 3.6 Pestcides/Fungicides 3,304 1.3 17,090 6.5 Inorganic Fertiliser 2,480 0.9 17,865 6.8 Compost 3,393 1.3 17,001 6.5 Herbicide 156 0.1 20,238 7.7 Chart 3.93 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider Cooperative 0.1% Large Scale Farm 1.8% Other 0.9% Government 96.2% NGO / Development Project 0.7% Chart 3.94 Number of Households Receiving Extension by Quality of Services Good, 9,322, 71.5% Average, 1,489, 11.4% Poor, 190, 1.5% No Good, 112, 0.9% Very Good, 1,916, 14.7% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 61 A small number of households use inputs and this is particularly true of inputs that are not produced on farm i.e., improved seeds, fungicides, inorganic fertiliser and herbicides. In Dar es Salaam region improved seeds are used by 10,915 households which represent 4.1 percent of the total number of crop growing households. This is followed by households using farm yard manure (2.3%), compost (1.3%), fungicides (1.3%), inorganic fertiliser (0.9%), and herbicide (0.1%) (Table 3.14). 3.9.2 Inorganic Fertilisers Smallholders that use inorganic fertiliser in Dar es Salaam mostly purchase from the local market/trade store (95% of the total number of i norganic fertiliser users). The remaining sources of inorganic fertilisers are minor (Chart 3.95). The distance to the source of inorganic fertilisers was on the average between 10 and 20 km from the household, with most households residing 20 km and above from the source (36.5%), followed by between 3 and 10 km (28.3%), between 10 and 20 km (20.4%) (Chart 3.96). Due to the very small number of households using inorganic fertilisers coupled with the small number of households responding to “not available” (5% ) as the reason for not using them, it may be assumed that access to inorganic fertilisers was not the main reason for not using them. Other reasons such as cost were more important with 75 percent of households responding to cost factors as the main reasons for not using them. In other words, it may be assumed that if the cost was affordable the demand would be higher and access to inorganic fertilisers would be made more available. Chart 3.95 Number of Households by Source of Inorganic Fertiliser 94.9 1.3 1.3 1.2 0.9 0.5 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 Local Market / Trade Store Crop Buyers Locally Produced by Household Co-operative Local Farmers Group Neighbour S ou rce of In organ ic Fertiliser Number of Households Chart 3.96 Number of Households by Reported Distance to Source of Inorganic Fertiliser 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) P ercen t o f H o u s eh o ld s DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 62 More smallholders used inorganic fertilisers in Temeke than in other districts in Dar es Salaam region (59.3% of households using inorganic fertilisers), followed by Kinondoni (24.6%) and Ilala (16.0). 3.9.3 Improved Seeds The percent of households that use improved seeds was 53.6 percent of the total number of crop growing households. Most of the improved seeds are from the local market/trade store (47.2%). Other less important sources of improved seed are from neighbours (2.2%) and locally produced by h ousehold (1.2%). Only 0.7 percent of households using improved seed obtain them from large scale farms (Chart 3.97). Chart 3.100 shows that there is no distinct pattern for the number of households with varying distances from the source of insecticides/fungicides. The small number of households using insecticides/fungicides coupled with the 2 percent of households responding to “not available” as the reason for not using it may be assumed that access was not the main reason for not using them. Other reasons such as cost were more important with 71 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it may be assumed that if the cost was affordable, the demand would be higher and access to insecticides/fungicides would be made more available. Fungicides were used more in Temeke district (57 percent of the total number of households that used fungicides in the region), followed by Kinondoni (22%) and Ilala (21%). (Map 3.44). Chart 3.97 Number of Households by Source of Improved Seed 0.3 0.1 0.4 0.4 0.4 0.6 0.7 1.2 2.2 47.2 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 Local Market / Trade Store Neighbour Locally Produced by Household Large Scale Farm Local Farmers Group Secondary Market Development Project Crop Buyers Other Co-operative S ou rce of Im p roved S eed Number of Households Chart 3.98 Number of Households by Reported Distance to Source of Improved Seeds 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) P ercent o f H o useho lds DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 63 3.9.4 Insecticides and Fungicides Most smallholder households using insecticides and fungicides mainly purchase them from local markets/trade stores (83.4% of the total number of fungicides users). Other sources of insecticides/ fungicides are of minor importance (Chart 3.99). Chart 3.100 shows that there is no distinct pattern for the number of households with varying distances from the source of insecticides/fungicides. The small number of households using insecticides/fungicides coupled with the 2 percent of households responding to “not available” as the reason for not using it may be assumed that access is not the main reason for not using them. Other reasons such as cost are more important with 71 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it may be assumed that if the cost was affordable, the demand would be higher and insecticides/fungicides would be made more available. Fungicides were used more in Temeke district (57 percent of the total number of households that used fungicides in the region), followed by Kinondoni (22%) and Ilala (21%). 3.10 Tree Planting The number of households involved in tree farming was 3,543 representing 17 percent of the total number of agriculture households (Chart 3.101). The number of trees planted by smallholders on their allotted land is 11,839 trees. The average number of trees planted per household planting trees was 3.3 trees. The main species planted by smallholders is Gravellia spp (4,789 trees, 40.5%), followed by Eucalyptus (2,283, 19.3%) and Leucena spp (2,080, 17.6%), then Azadritachta spp (782 trees, 6.6%). The remaining trees species are planted in comparatively small numbers (Chart 3.102). Kinondoni has the largest number of smallholders with planted trees than any other district (92.6%) and is dominated by Gravellia species. This is followed by Temeke (5.2%) which is dominated by Senna spp and to a lesser extent Azadritachta spp then Ilala (2.2%) which is mainly planted with Azadritachta spp and to a lesser extent, Leucena spp. (Chart 3.103 and Map 3.45.). Chart 3.100 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households Chart 3.101 Number of Households with Planted Trees hh grow ing trees, 3,543, 17% Not grow ing trees, 16,852, 83% Chart 3.99 Number of Households by Source of Insecticides/Fungicides 83.4 6.6 6.1 2.5 0.6 0.4 0.4 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 Local Market / Trade Store Local Farmers Group Co-operative Secondary Market Crop Buyers Neighbour Development Project Source of Insecticide/fungicide Number of Households DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 64 Most smallholders planted trees on the boundaries of their fields. The proportion of households that plant on field boundaries is 44.3 percent, followed by scattered around fields (55.6%) and then trees planted in a plantation or coppice (0.2%) (Chart 3.104). The main purpose of planting trees is for shade (57%). This is followed by wood for fuel (16.5%), to obtain planks/timber (8.7%) and poles (8.7%) (Chart 3.105). 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities Erosion control and water harvesting facilities are grouped together as they normally have dual purposes of reducing erosion and increasing the amount of water available for crop production. The number of agricultural households that had soil erosion and water harvesting facilities on their farms was 1,155 which represented 6 percent of the total number of agricultural households in the region (Chart 3.106). Chart 2.102 Number of Planted Trees by Species - Dar es Salaam 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 Gravellis Eucalyptus Spp Leucena Spp Azadritachta Spp Senna Spp Melicia excelsa Saraca Spp Moringa Spp Jakaranda Spp Trichilia Spp Acacia Spp Others Tree Species Number of Trees Chart 3.103 Number of Trees Planted by Smallholders by Species and District 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 Kinondoni Ilala Temeke Region Number of Trees Gravellis Eucalyptus Spp Leucena Spp Azadritachta Spp Senna Spp Melicia excelsa Saraca Spp Moringa Spp Jakaranda Spp Trichilia Spp Acacia Spp Others Chart 3.104 Number of Trees Planted by Location Plantation, 19, 0.2% Scattered in field, 6,578, 55.6% Field boundary, 5,242, 44.3% Chart 3.105 Number of Households by Purpose of Planted Trees 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 Planks / Timber Wood for Fuel Shade Poles Other Medicinal Use Percent of Households DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 65 The proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Kinondoni district (11%) followed by Ilala (4%), then Temeke (2%) (Chart 3.107). Erosion control bunds accounted for 81 percent of the total number of structures, followed by gabions/sandbags (8.5%), tree belts (6.0%), water harvesting bunds (3.0%), drainage ditches (0.6%), vetiver grass (0.5%), terraces (0.4%) and dams (0%) (Chart 3.108 and Map 3.46). Erosion control by water harvesting bunds, gabions/sandbags and tree belts together had 20,613 structures. This represented 95 percent of the total structures in the region. The remaining 5 percentages were shared among the rest of the erosion control methods mentioned above. Kinondoni and Temeke districts had 20,264 erosion control structures (94 percent of the total erosion structures in the region). 3.12 LIVESTOCK RESULTS 3.12.1 Cattle Production The total number of cattle in the region was 13,195. Cattle was the second dominant livestock type in the region followed by pigs, and sheep. Goats were the most dominant. The region had 0.08 percent of the total cattle population on Tanzania Mainland. Chart 3.106 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities Households with facilities, 1,155, 6% Households Without Facilities, 19,239, 94% Chart 3.107 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities 11 4 2 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Kinondoni Ilala Temeke District Number of Households 0 2 4 6 8 10 12 Percent Number of Households Percent Chart 3.108 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type of Facility 0.4 0.5 3.0 80.9 6.0 0.6 8.5 0.0 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 16,000 18,000 Terraces Vetiver Grass Water Harvesting Bunds Erosion Control Bunds Tree Belts Drainage Ditches Gabions / Sandbag Dam T y p e o f F a c ilit y Number of Structures Ilala Temeke 17% 6% 21% Kinondoni 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 Ilala 6,202 3,971 3,803 87.7% 60.1% 56.7% Temeke Kinondoni Percent of Households Storing Crops For 3 to 6 Weeks by District Percent of of Households Storing Crops MAP 3.35 DAR ES SALAAM Number of Households Selling Crops MAP 3.36 DAR ES SALAAM Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District Tanzania Agriculture Sample Census Percent of of Households Storing Crops Percent of Households Selling Crops Number of Households Selling Crops 6,000 to 7,000 5,000 to 6,000 4,000 to 5,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 RESULTS           66 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 67 3.12.1.1 Cattle Population The number of indigenous cattle in Dar es Salaam region was 4,660 (35.3 % of the total number of cattle in the region), 8,233 cattle (62.4%) were dairy breeds and 302 cattle (2.3%) were beef breeds. The census results show that 2,072 agricultural households in the region (10.2% of total agricultural households) kept 13,195 cattle. This was equivalent to an average of 6.4 heads of cattle per cattle-keeping-household. The district with the largest number of cattle was Temeke which had about 6,756 cattle (51.2% of the total cattle in the region). This was followed by Kinondoni (4,302 cattle, 32.61%), and Ilala (2,137 cattle, 16.2%). (Chart 3.109 and Map 3.47). However Temeke district had the highest density (22 head per km2 ) (Map 3.48). Although Temeke district had the largest number of cattle in the region, most of them were indigenous, closely followed by dairy. The number of beef cattle was insignificant. Kinondoni district had the largest number of diary cattle in the region. In general, the number of beef cattle in the region was insignificant (Chart 3.110). 3.12.1.2 Herd Size Sixty-six percent of the cattle-rearing households had herds of size 1-5 cattle with an average of two cattle per household. Herd sizes of 6-30 accounted for about 54 percent of all cattle in the region. Only 4 percent of the cattle rearing households had herd sizes of 31- 100 cattle or more. About 96 percent of total cattle rearing households had herds of size 1-30 cattle and owns 80 percent of total cattle in the region, resulting in an average of 5 cattle per cattle rearing household. There were about 20 households with a herd size of more than 40 cattle each (991 cattle in total) resulting in an average of 49 cattle per household. 3.12.1.3 Cattle Population Trend Cattle population in Dar es Salaam decreased by -1.47 percent during the period of four years from 14,000 in 1999 to 13,195 cattle in 2003. (Chart 3.111). 0 1 2 3 4 5 6 7 N um ber o f C a ttle ('0 0 0 ') Temeke Kinondoni Ilala Districts Chart 3.109 Total Number of Cattle ('000') by District Chart 3.110 Number of Cattle by Type and District 4 5 5 7 8 5 1 9 7 0 1 0 5 3 ,6 5 0 1 ,3 5 2 3 ,2 3 1 3 ,4 2 1 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 Kinondoni Ilala Temeke Districts N u m b e r o f C a ttle Indigenous Beef Dairy 14,000 13,195 12,600 12,800 13,000 13,200 13,400 13,600 13,800 14,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.111 Cattle Population Trend DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 68 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds The total number of improved cattle in Dar es Salaam region was 8,535 (8,233 dairy and 302 improved beef). The dairy cattle constituted 62.4 percent of the total cattle and 96 percent of improved cattle in the region. The number of beef cattle in the region was insignificant constituting only 4 percent of the total number of the improved cattle and 2.3 percent of the total cattle in the region. 3.12.2. Goat Production Goat rearing was the most important livestock keeping activity in the region followed by cattle, pig and sheep rearing. In terms of total number of goats on the Mainland, Dar es Salaam region ranked 21 out of the 21 regions with 0.2 percent of the total goats on the Mainland. 3.12.2.1 Goat Population The number of goat-rearing-households in Dar es Salaam region was 1,840 (9% of all agricultural households in the region) with a total of 22,292 goats giving an average of 12 head of goats per goat-rearing-household. Kinondoni had the largest number of goats (12,743 goats, 52.4% of all goats in the region), followed by Temeke (7,812 goats, 35%). Ilala district had the least number of goats (1,737 goats, 7.8%) (Chart 3.112 and Map 3.49). However Kinondoni district had the highest density (52 head per km2 ) (Map 3.50). 3.12.2.2 Goat Herd Size Thirty-three percent of the goat-rearing households had herd size of 1-4 goats with an average of 3 goats per goat rearing household. Seventy six percent of total goat-rearing households had herd size of 1-14 goats and owned 40 percent of the total goats in the region resulting in an average of 6 goats per goat-rearing households. The region had 106 households (6%) with herd sizes of 40 or more goats each (5,953 goats in total), resulting in an average of 56 goats per household. 3.12.2.3 Goat Breeds Goat husbandry in the region was dominated by the indigenous breeds that constituted 92 percent of the total goats in Dar es Salaam region. Dairy goats and improved goats for meat constituted 4.4 and 3 percent of total goats respectively. 3.12.2.4 Goat Population Trend The number of goats decreased from 23,000 in 1999 at an estimated annual rate of -0.78 percent to 22,292 in 2003. (Chart 3.113). 0 2 4 6 8 10 12 14 N u m b e r o f G o a t s ( '0 0 0 ') . Kinondoni Temeke Ilala District Chart 3.112 Total Number of Goats ('000') by District 23,000 22,292 21,800 22,000 22,200 22,400 22,600 22,800 23,000 Number of goats 1995 1999 2003 Year Chart 3.113 Goat Population Trend DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 69 3.12.3. Sheep Production Sheep rearing was the fourth important livestock keeping activity in Dar es Sa;aam region after goats, cattle and pigs. The region ranked 21 out of 21 Mainland regions and had 0.03 percent of all sheep on Tanzania Mainland. 3.12.3.1 Sheep Population The number of sheep-rearing households was 284 (1% of all agricultural households in Dar es Salaam region) rearing 1,290 sheep, giving an average of 4 heads of sheep per sheep-rearing household. The district with the largest number of sheep was Kinondoni with 886 sheep (68.7%of total sheep in Dar es Salaam region) followed by Temeke (404 sheep, 31.3%). Ilala District had no sheep recorded . (Chart 3.114 and Map 3.51). Kinondoni district also had the highest density (3.6 head per km2 ) (Map 3.52). Sheep rearing was dominated by indigenous breeds that constituted 100 percent of all sheep kept in the region. No improved breeds were recorded. 3.12.3.2 Sheep Population Trend The annual growth rate of the sheep population for the four year period of 1999 to 2003 is estimated at 1.82 percent. The population increased from 1,200 in 1,999 to 1290 in 2003 (Chart 3.115). 3.12.4. Pig Production Piggery was the third important livestock keeping activity in the region after goats and cattle. The region ranked 11th out of 21 Mainland regions and had 1.2 percent of the Mainland total pigs. The number of pig-rearing agricultural households in Dar es Salaam region was 703 (3.4% of the total agricultural households in the region) rearing 12,993 pigs. This gave an average of 18 pigs per pig-rearing household. The district with the largest number of pigs was Kinondoni with 9,690 pigs (74.6% of the total pig population in the region) followed by Ilala (2,464 pigs, 19%), and Temeke (839 pigs, 6.5%) (Chart 3.116 and Map 3.53). However, Kinondoni district had the highest density (39.2 heads per km2 ) (Map 3.54). 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 N u m b er of s h eep Kinondoni Temeke Ilala District Chart 3.114 Total Number of Sheep by District 1,200 1,290 1,140 1,160 1,180 1,200 1,220 1,240 1,260 1,280 1,300 Number of sheep 1995 1999 2003 Year Chart 3.115 Sheep Population Trend 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 N u m b e r o f P ig s Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.116 Total Number of Pigs by District Kinondoni Ilala 4,658 5,868 2,852 21% 26% 13% Temeke 6,000 to 7,000 6,000 to 8,000 4,000 to 6,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 Ilala 4,917 4,688 3,516 70% 71% 52% Temeke Kinondoni 4,000 to 5,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District Number Households Receiving Crop Extension Services MAP 3.37 DAR ES SALAAM Number of Households Growing Crop Using Improved Seed MAP 3.38 DAR ES SALAAM Number of Households Crop Growing Using Improved Seeed by District Tanzania Agriculture Sample Census Number Households Receiving Crop Extension Services Percent of Households Receiving Crop Extension Services Number of Households Growing Crop Using Improved Seed Percent of Households Growing Crop Using Improved Seed RESULTS           70 Ilala 22 18 17 Temeke Kinondoni Ilala 6,756 2,137 4,302 Temeke Kinondoni Cattle population by District as of 1st October 2003 Number of Cattle MAP 3.41 DAR ES SALAAM Number of Cattle Per Sq Km MAP 3.42 DAR ES SALAAM Cattle Density by District as of 1st October 2003 Tanzania Agriculture Sample Census Cattle Population Cattle Density 6,000 to 7,000 5,000 to 6,000 4,000 to 5,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 21 to 22 20 to 21 19 to 20 18 to 19 17 to 18 RESULTS           71 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 72 3.12.4.1 Pig Population Trend The annual growth rate of the pig population for the four years period from 1999 to 2003 was 16.72 percent. During this period the population grew from 7,000 to 12,993. (Chart 3.117). 3.12.5 Chicken Production The poultry sector in Dar es Salaam region was dominated by chicken production. The region contributed 1.6 percent to the total chicken population on Tanzania Mainland. 3.12.5.1 Chicken Population The number of households keeping chicken was 11,424 raising about 525,052 chicken. This gives an average of 46 chicken per chicken-rearing household. In terms of total number of chicken in the country, Dar es Salaam region was ranked last, out of the 21 Mainland regions. The District with largest number of chicken was Ilala (344,886 chicken, 65.7% of the total number of chicken in the region) followed by Kinondoni (104,069; 19.8%). Temeke district had the smallest number of chicken (76,097; 14.5%) (Chart 3.118 and Map 3.55). However Ilala district had the highest density (2836 head per km2 ) (Map 3.56). 3.12.5.2 Chicken Population Trend The annual chicken population growth rate during the four year period from 1999 to 2003 was 2.37 percent. The population increased from 478,000 to 525,052. (Chart 3.119). Dar es Salaam region has the lowest percent of broilers (6%). Almost 59 percent of all chicken in Dar es Salaam region were of layers breed. The dominance of layers breed makes the population trend for the layers chicken more-or-less the same as that of the total chicken in the region. 3.12.5.3 Chicken Flock Size The results indicate that about 58 percent of all chicken-rearing households were keeping 1-19 chicken with an average of 9 chicken per holder. About 33 percent of holders were reported to be keeping the flock size of 20 to 99 chicken with an average of 33 chicken per holder. Only 9.3 percent of holders kept the flock sizes of more than 100 chicken at an average of 323 chicken per holder (Table 3.15). Table 3.15 Number of Households and Chicken Raised by Flock Size Flock Size Number of Households % Number of Chicken Average Chicken by Households 1-4 1,324 11.6 3,953 3.0 5-9 2,203 19.3 14,951 6.8 10-19 3,072 26.9 40,467 13.2 20-29 2,111 18.5 48,016 22.7 30-39 591 5.2 19,053 32.3 40-49 504 4.4 21,109 41.9 50-99 562 4.9 35,523 63.3 100+ 1,058 9.3 341,981 323.1 Total 11,424 100 525,052 46.0 7,000 12,993 - 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 Number of pigs 1995 1999 2003 Year Chart 3.117 Pig Population Trend 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 350,000 N u m b er of C h ick en s Ilala Kinondoni Temeke District Chart 3.118 Total Number of Chicken by District 478,000 525,052 450,000 460,000 470,000 480,000 490,000 500,000 510,000 520,000 530,000 Number of Chicken 1995 1999 2003 Year Chart 3.119 Chicken Population Trend Ilala 26 14 52 Temeke Kinondoni 50 to 60 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 Ilala 1,737 7,812 12,743 Temeke Kinondoni MAP 3.44 DAR ES SALAAM Goat Density by District as of 1st October 2003 Number of Goat Per Sq Km 9,000 to 13,000 7,000 to 9,000 5,000 to 7,000 3,000 to 5,000 1,000 to 3,000 Tanzania Agriculture Sample Census Goat Density Number of Goat Goat Population Goat population by District as of 1st October 2003 MAP 3.43 DAR ES SALAAM RESULTS           73 Ilala 404 0 886 Temeke Kinondoni Ilala 1.3 0 3.6 Temeke Kinondoni 2.8 to 3.6 2.1 to 2.8 1.4 to 2.1 0.7 to 1.4 0 to 0.7 800 to 900 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 Sheep population by District as of 1st October 2003 Number of Sheep Sheep Population MAP 3.45 DAR ES SALAAM Number of Sheep Per Sq Km MAP 3.46 DAR ES SALAAM Sheep Density by District as of 1st October 2003 Tanzania Agriculture Sample Census Sheep Density RESULTS           74 Ilala 2.7 20.3 39.2 Temeke Kinondoni 31.9 to 39.2 24.6 to 31.9 17.3 to 24.6 10 to 17.3 2.7 to 10 Ilala Kinondoni 839 2,464 9,690 Temeke Pig population by District as of 1st October 2003 Number of Pig MAP 3.47 DAR ES SALAAM Number of Pig Per Sq Km MAP 3.48 DAR ES SALAAM Pig Density by District as of 1st October 2003 Tanzania Agriculture Sample Census Pig Population Pig Density 8,000 to 10,000 6,000 to 8,000 4,000 to 6,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 RESULTS           75 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 76 3.12.5.4 Improved Chicken Breeds (Layers and Broilers) Dar es Salaam had a total of 342,603 improved chicken (layers and broilers). The biggest number was found in Ilala district (287,363; 84%), followed by Kinondoni (35,221; 10%) and the least in Temeke (20.019; 6%). (Chart 3.120). 3.12.6. Other Livestock There were 13,462 ducks, 983 turkeys, 70 rabbits and 465 donkeys raised by rural agricultural households in Dar es Salaam region. Table 3.16 indicates the number of livestock kept in each district. The biggest number of ducks in the region was found in Temeke District (47% of all ducks in the region), followed by Ilala (27%). Kinondoni district had the least number of ducks estimated at 25 percent of total ducks in the region. Most turkeys were reported in Kinondoni district. (Table 3.16). 3.12.7 Pest and Parasite Incidences and Control The results indicate that 24 percent and 16 percent of the total livestock-keeping households reported to have encountered ticks and tsetse fly problems respectively. Chart 3.121 show that there is a predominance of tick related diseases over tsetse related diseases. Incidences of both problems were highest in Temeke district but lowest in Ilala district (Map 3.57). The most practiced method of tick control was spraying with 80.1 percent of all reporting the problem in the region using the method followed by smearing (9.6%). However, 10.3 percent of livestock-keeping households reporting the tick problem did not use any method. The most common method used to control tsetse flies was spraying which was practiced by 89 percent of the households reporting the tsetse fly problem. However, the remaining 11 percent of the households did not use any method. Table 3.16 Number of Other Livestock byType of Livestock and District Type of Livestock District Ducks Turkeys Rabbits Donkeys Other Kinondoni 3,425 913 70 394 0 Ilala 3,698 28 0 0 0 Temeke 6,340 42 0 71 242 Total 13,462 983 70 465 242 286,772 591 15,052 20,169 8,778 11,241 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 Number of Chickens Ilala Kinondoni Temeke District Chart 3.120 Number of Improved Chicken by Type and District Layers Broilers Chart 3.121 Percentage of Livestock Keeping Households Reporting Tsetseflies and Tick Problems by District. 0 20 40 Kinondoni Ilala Temeke District Percent Ticks Tsetseflies DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 77 3.12.7.1 Deworming Livestock rearing households that dewormed their animals were 2,281 (54% of the total livestock rearing households in the region). The percentage of the households that dewormed cattle was 43 percent, goats (21%), pigs (13%) and sheep (2%) (Chart 3.122). 3.12.8. Access to Livestock Services 3.12.8.1 Access to Livestock Extension Services The total number of households that received livestock advice was 3,994, representing 88 percent of the total livestock-rearing households and 20 percent of the agricultural households in the region. The main livestock extension agent was the government which provided service to about 88.2 percent of all households receiving livestock extension services. The rest of the households got services from other sources (8.5%), NGOs/development projects (1.7%) and large-scale farmers (1.6%). About 45 percent of livestock rearing households described the general quality of livestock extension services as being good, 26 percent said they were average and 16 percent described them as poor, 7 percent said they were very good. However, 6 percent of the livestock rearing households said the quality was not good. (Chart 3.123). 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic Many veterinary clinics were located very far from livestock rearing households. About 75 percent of the livestock rearing households accessed the services, at a distance of more than 14 kms. About 25 percent of them accessed the services within 14 kms from their dwellings (Chart 3.124). The most affected district was Temeke district with 90 percent of livestock rearing households accessing the services at a distance of more than 14 kms., followed by Ilala district (72%). Relatively, Kinondoni was the least affected because about 40 percent of the households could access the service within a distance of 14 kilometres. (Chart 3.125). Chart 3.123 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services Average 26% No good 6% Poor 16% Very Good 7% Good 45% Chart 3.124 Number of Households by Distance to Verinary Clinic Less than 14km, 4,948, 25% More than 14km, 14,594, 75% Chart 3.125 Number of Households by Distance to Verterinary Clinic and District 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 Kinondoni Ilala Temeke District N u m b er of H ou seh old s Less than 14km More than 14km 0 10 20 30 40 50 60 70 80 Percent Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.122 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District Cattle Goats Sheep Pigs Ilala 421 249 2,836 Temeke Kinondoni 3,000 to 4,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 Ilala 344,886 76,097 104,069 Temeke Kinondoni 400,000 to 400,000 300,000 to 400,000 200,000 to 300,000 100,000 to 200,000 0 to 100,000 Chicken population by District as of 1st October 2003 Number of Chicken MAP 3.49 DAR ES SALAAM Number of Chicken Per Sq Km MAP 3.50 DAR ES SALAAM Chicken Density by District as of 1st October 2003 Tanzania Agriculture Sample Census Chicken Population Chicken Density RESULTS           78 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 79 3.12.8.3 Access to Village Watering Points/dam The number of livestock rearing households residing less than 5 kms from the nearest watering point was 715 (96% of livestock rearing households using/ accessing the village watering point in Dar es Salaam region) whilst 32 households (4%) resided between 5 and 14 kms. No district had to travel a distance of 15 or more kms to the nearest village watering point (Chart 3.126). Temeke district had the best livestock water supply with the majority of livestock rearing households using the village watering point residing within 5 kms from the nearest watering point. This was followed by Kinondoni district. (Chart 3.127). 3.12.9. Animal Contribution to Crop Production 3.12.9.1 Use of Draft Power Use of draft animals to cultivate land in Dar es Salaam region was very limited with only 115 households (1% of the total households in the region) using them (Chart 3.128). All the households that used draft animals were in Temeke, Use of draft animals was not reported in the other districts (Chart 3.129 and Map 3.58). The region had 157 oxen (all in Temeke district) that were used to cultivate 289 hectares of land. This represented only 0.007 percent of the total oxen found on the Mainland. The area cultivated using oxen was therefore found in Temeke district only. Chart 3.126 Number of Households by Distance to Village Watering Points Less than 5 kms, 715, 96% 5-14 kms, 32, 4% 15 or more kms, 0, 0% 3.128 Number of Households Using Draft Amimals Using draft animal, 115, 1% Not using draft animal, 20,279, 99% 0 20 40 60 80 100 120 Number of Households Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.129 Number of Households Using Draft Animals by District - DAR ES SALAAM Chart 3.127 Number of Households by Distance to Village Watering Point and District 0 100 200 300 400 500 600 700 Kinondoni Ilala Temeke District Number of Households Less than 5 kms 5-14 kms 15 or more kms Ilala 196 442 318 5% 11.3% 8.1% Temeke Kinondoni Ilala 0 115 0 0% 0.6% 0% Temeke Kinondoni 80 to 120 60 to 80 40 to 60 20 to 40 0 to 20 400 to 500 300 to 400 200 to 300 100 to 200 0 to 100 Number and Percent of Households Infected With Ticks by District Number of Households Infected With Ticks MAP 3.57 DAR ES SALAAM Number of Households Using Draft Animal MAP 3.58 DAR ES SALAAM Number and Percent of Households Using Draft Animals by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Infected With Ticks Number of Households Using Draft Animals Percent of Households Using Draft Animals Percent of Households Infected With Ticks RESULTS           80 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 81 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure The number of Households using organic fertilizer in Dar es Salaam region was 6,706 (33% of total crop growing households in the region) (Chart 3.130). The total area applied with organic fertiliser was 6,273 ha of which 4,498 hectares (72% of the total area applied with organic fertiliser or 35.6% of the area planted with annual crops and vegetables in Dar es Salaam region during the long rainy season) was applied with farm yard manure (Map 3.59). 3.12.9.3 Use of Compost Only 1,774 ha (28% of the area of organic fertilizer application) were applied with compost. The largest area applied with farm yard manure was found in Kinondoni district with 2,178 hectares (48.4% of the total area applied with farm yard manure) followed by Temeke (1,330 ha, 29.6%), and Ilala (990 ha, 22%) (Chart 3.131 and Map 3.60). 3.12.10 Fish Farming The number of households involved in fish farming in Dar es Salaam region was 22, representing 0.1 percent of the total agricultural households in the region (Chart 3.132 and Map 3.61). Chart 3.130 Number of Households Using Organic Fertiliser Not Using Organic Fertilizer, 13,417, 67% Using Organic Fertilizer, 6,706, 33% Chart 3.131 Area of Application of Organic Fertiliser by District - DAR ES SALAAM 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 Kinondoni Ilala Temeke District Area of Fertiliser Application (ha) Farm Yard Manure Compost Chart 3.132 Number of Households Practicing Fish Farming - DAR ES SALAAM Households Practicing Fish Farming, 22, 0.1% Households Not Practicing Fish Farming, 20,372, 99.9% Ilala 609 350 395 11% 7% 6% Temeke Kinondoni Ilala 351 1,337 1,127 6% 24% 20% Temeke Kinondoni 1600 to 2000 1200 to 1600 800 to 1200 400 to 800 0 to 400 Planted Area and Percent of Total Planted Area With Farm Yard Manure Application by District Planted Area With Farm Yard Manure Applied MAP 3.59 DAR ES SALAAM Planted Area With Composit Manure Applied MAP 3.60 DAR ES SALAAM Planted Area and Percent of Toatal Planted Area With Composit Manure Application by District Planted Area With Farm Yard Manure Applied Planted Area With Composit Manure Applied Percent of Planted Area With Composit Manure Applied Percent of Planted Area With Farm Yard Manure Applied Tanzania Agriculture Sample Census 800 to 1000 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 RESULTS           82 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 83 Temeke was the only district with the 22 households involved in fish farming. Fish farming was not practiced in Kinondoni and Ilala districts (Chart 3.133). The main source of fingerings was “other” which provided fingering to 100 percent of the fish farming households. All fish farming households in the region used the dug-out- pond system and the main fish specie planted was Tilapia. The number of fish harvested in Dar es Salaam region was 11,127, of which 10,885 fish (97.8%) were tilapia and 242 (2.2%) were carp (Chart 3.134). None of the fish farming households sold their fish. 3.13. POVERTY INDICATORS The agricultural census collected data on poverty for the purpose of providing a base for tracking progress in poverty reduction strategies undertaken by the government. 3.13.1 Access to Infrastructure and Other Services The results indicate that among the evaluated services, regional capital was a service located the furthest from most of the household’s dwellings. It was located at an average distance of 32 kilometers from the agricultural household’s dwellings. Other services and their respective average distances in kilometers from the dwellings were tertiary market (28), hospital (28), secondary school (15), secondary market (11), tarmac road (10), primary market (8), health clinic (5), primary school (3) ), all weather road (2), and feeder road (1) (Table 3.17). Only 3 percent of the agricultural households reported the available infrastructures and services as ‘very good’ whereas 32 percent reported them to be average. 42 percent of the agricultural households said the infrastructure and services were poor, and 7 percent said they were ‘no good’. Table 3.17: Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by District Mean Distance to District Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads Kinondoni 10.1 2.5 2.2 0.7 26.1 4.4 33.3 8.3 9.3 30.0 7.2 Ilala 9.1 2.4 1.3 0.6 25.2 4.1 29.1 2.4 4.3 25.4 6.3 Temeke 24.5 3.1 2.5 1.0 31.4 7.3 34.1 11.9 19.2 27.9 15.9 Total 14.8 2.7 2.0 0.8 27.6 5.3 32.2 7.6 11.1 27.8 9.9 0 5 10 15 20 25 Number of Households Kinondoni Ilala Temeke District Chart 3.133 Number of Households Practicing Fish Farming by District - Dar es Salaam Chart 3.134 Fish Production Number of Tilapia, 10,885, 97.8% Number of Carp, 242, 2.2% DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 84 3.13.2 Type of Toilets A large number of rural agricultural households used traditional pit latrines (17,048 households, 83.6% of all rural agricultural households) 848 households (4.2%) used improved pit latrine and 1,943 households (9.5%) used flush toilets. The remaining 12 household (0.1%) used other toilets facilities. However, 544 households (2.7%) in the region had no toilet facilities (Chart 3.135). The distribution of the households without toilets within the region indicates that 53 percent of them were in Temeke district and 38 percent were from Kinondoni. The percentage of households without toilets in Ilala district was (10%) Map 3.62). 3.13.3 Household’s Assets Radios were owned by most rural agricultural households in Dar es Salaam region with 17,683 households 44% of the agriculture households in the region) owning the asset. followed by bicycle (8,930 households, 22%), iron (6,275 households, 16%), wheelbarrow (2,088 households, 5%), mobile phone (2,219 households, 5%), television/video (1,612 households, 4%), vehicle (1,337 households, 3%) and landline phone (314 households, 1%) (Chart 3.136). 3.13.4 Sources of Lighting Energy Wick lamp is the most common source of lighting energy in the region. with 51.9 percent of the total rural households using this source of energy followed by hurricane lamp (36.5%), pressure lamp (5.8%), mains electricity (5.4%), firewood (0%), solar (0.2%), candle (0.2%) and gas or biogas (0%) (Chart 3.137). Chart 3.135 Agricultural Households by Type of Toilet Facility Traditional Pit Latrine, 17,048, 83.6% Improved Pit Latrine , 848, 4.2% Other Type, 12, 0.1% Flush Toilet, 1,943, 9.5% No Toilet , 544, 2.7% Chart 3.136 Percentage Distribution of Households Owning the Assets 5 5 4 3 1 44 22 16 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Radio Bicycle Iron Wheelbarrow Mobile phone Television / Video Vehicle Landline phone Assets P ercent Chart 3.137 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting Firewood, - , 0% Solar, 42, 0.2% Candles, 44, 0.2% Gas (Biogas), - , 0% Mains Electricity, 1,096, 5.4% Pressure Lamp, 1,180, 5.8% Hurricane Lamp, 7,444, 36.5% Wick Lamp, 10,589, 51.9% Ilala Kinondoni Temeke 52 205 0.3 1 1.4 287 Ilala Kinondoni 0 22 0% 0% 0.1% Temeke 0 Number and Percent of Households Practicing Fish Farm by District Number of Households Practicing Fish Farm MAP 3.61 DAR ES SALAAM Number of Households Without Toilets MAP 3.62 DAR ES SALAAM Number and Percent of Households Without Toilets by District Number of Households Practicing Fish Farm Number of Households Without Toilets Percent of Households Without Toilets Percent of Households Practicing Fish Farm Tanzania Agriculture Sample Census 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 400 to 500 300 to 400 200 to 300 100 to 200 0 to 100 RESULTS           85 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 86 3.13.5 Sources of Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 82.1 percent of all rural agricultural households in Dar es Salaam region. This was followed by charcoal (15.2%) and parrafin/kerosene (1.3%). The rest of energy sources accounted for 0.9 percent. These were mains electricity (0.3%), crop residues (0.2%), gas/biogas (0.2%), solar (0.2%), bottled gas (0.1%), and livestock dung (0.0%). (Chart 3.138). 3.13.6 Roofing Materials The most used roofing material (for the main dwelling) was iron sheets and it was used by 61 percent of the rural agricultural households this was closely followed by grass and/or leaves (32.6%). Other roofing materials were grass/mud (3.1%), tiles (2.2%), asbestos (0.6%), concrete (0.4%) and other (0.1%). (Chart 3.139). Temeke district had the highest percentage of households with grass/leaves roofing (57%) followed by Ilala (25%) and Kinondoni (14%) (Chart 3.140 and Map 3.63). 3.13 .7 Acc ess to Dri nki ng Wa ter The main source of drinking water for rural agricultural households in Dar es Salaam region was unprotected wells (52.8 percent of households use unprotected wells during the wet season and 50.2 percent of the households during the dry seasons. This is followed by protected wells (14% of households for each season), piped water (13% of households during the wet season and 14.8% in the dry season), other sources (10% of households during the wet season and 5% in the dry season), unprotected spring (7% of households for each season), protected spring (2% of households during the wet season and 2.5% in the dry season). Surface water was used as a main Chart 3.138 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking Bottled Gas, 25, 0.1% Mains Electricity, 62, 0.3% Solar, 32, 0.2% Livestock Dung -, 0% Gas (Biogas), 34, 0.2% Parraffin / Kerocine, 255, 1.3% Crop Residues, 38, 0.2% Firewood, 16,753, 82.1% Charcoal, 3,196, 15.7% Chart 3.139 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material Concrete 0.4% Other 0.1% Tiles 2.2% Grass / Leaves 32.6% Iron Sheets 61.0% Grass & Mud 3.1% Asbestos 0.6% Chart 3.140 Percentage Distribution of Households with Grassy/Leafy Roofs by District 14.14 24.88 57.21 0.00 25.00 50.00 75.00 Temeke Ilala Kinondoni District Percent Chart 3.141 Percent of Households by Main Source of Drinking Water and Season - 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 Unprotected Well Protected Well Piped Water Other Unprotected Spring Protected Spring Lake /River Main source Percent of H ouseholds Wet Season Dry Season DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 87 source by 1.1 percent of the households in the wet season and by 6.4 percent in the dry season Chart 3.141) About 71 percent of the rural agricultural households in Dar es Salaam region obtained drinking water within a distance of less than one kilometer during wet season compared to 53 percent of the households during the dry season. However, 29 percent of the agricultural households obtained drinking water from a distance of one or more kilometers during wet compared to 47 percent of households in the dry season. The most common distance from the source of drinking water was between 1 and 2 km (Chart 3.142). 3.13.8 Food Consumption Pattern 3.13.8.1 Number of Meals per Day The majority of households in Dar es Salaam region normally had 3 meals per day (62.9 percent of the households in the region). This was followed by 2 meals per day (31.9 percent) and 1 meal per day (4.7 percent). Only 0.5 percent of the households had 4 meals per day (Chart 3.143). Ilala district had the largest percentage of households eating one meal per day also had the highest percentage of households eating 3 meals per day. (Table 3.18 and Map 3.64). 3.13.8.2 Meat Consumption Frequencies The number of agricultural households that consumed meat during the week preceding the census was 13,011 (63.3% of the agricultural households in Dar es Salaam region) with 6,731 households (51.7 % of those who consumed meat) consuming meat only once during the respective week. This was followed by those who had meat twice during the week (31%). Very few households had meat three or more times during the respective week. About 36.2 percent of the agricultural households in Dar es Salaam region did not eat meat during the week preceding the census (Chart 3.144 and Map 3.65). Table 3.18: Number of Households by Number of Meals the Household Normally Takes per Day and District Number of meals per day District One % Two % Three % Four % Total Kinondoni 348 5.2 2,224 33.1 4,140 61.7 0 0.0 6,712 Ilala 550 8.3 1,806 27.3 4,257 64.4 0 0.0 6,613 Temeke 69 1.0 2,477 35.0 4,420 62.5 103 1.5 7,069 Total 966 4.7 6,507 31.9 12,818 62.9 103 0.5 20,394 Chart 3.142 Percentof Households by Distance to Main Source of Water and Season 0 5 10 15 20 25 30 < 100m 100 - 299m 300 - 499m 500 - 999m 1 - 1.99Km 2 - 2.99Km 3 - 4.99Km 5 - 9.99Km 10Km and above Distance Percent wet season Dry season Chart 3.143 Number of Agriculural Households by Number of Meals per Day . Three Meals, 12,818, 62.9% Two Meals, 6,507, 31.9% Four Meals, 103, 0.5% Chart 3.144 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Cosumption 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 Once Twice Three Times Four times Five Times Six Times Seven Times Frequency Number of Households Meat Fish Ilala 4,257 4,420 4,140 21% 22% 20% Temeke Kinondoni Ilala 1,646 4,044 949 8.1% 19.8% 4.7% Temeke Kinondoni Number and Percent of Households Using Grass/Leaves For Roofing Material by District Number of Households Using Grass/Leaves For Roofing MAP 3.63 DAR ES SALAAM Number Households Eating 3 Meals Per Day MAP 3.64 DAR ES SALAAM Number and Percent of Households Eating 3 Meals Per Day by District Number of Households Using Grass/Leaves for Roofing Number of Households Eating 3 Meals Per Day Percent of Households Eating 3 Meals Per Day Percent of Households Using Grass/Leaves for Roofing Tanzania Agriculture Sample Census 4,000 to 5,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 4000 to 5000 3000 to 4000 2000 to 3000 1000 to 2000 0 to 1000 RESULTS           88 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 89 3.13.8.3 Fish Consumption Frequencies The number of agricultural households that consumed fish during the week preceding the census was 18,326 (90% of the total agricultural households in Dar es Salaam region) with 4,172 households (22.8% of those who consumed fish) consuming fish twice during the respective week. This was followed by those who had fish three times (22.6%). In general, the percentage of households that consumed fish twice or more during the week in Dar es Salaam region was 14,921 (81.4% of the agricultural households that ate fish in the region during the respective period). About 10.1 percent of the agricultural households in Dar es Salaam region did not eat fish during the week preceding the census (Chart 3.144 and Map 3.66). 3.13.9 Food Security In Dar es Salaam region, 7,215 households (35% of the total agricultural households in the region) said they rarely experienced problems in satisfying the household food requirement. However 1,372 (7%) said they sometimes experience problems, 13% often experienced problems and 6 percent always had problems in satisfying the household food requirement. About 39 percent of the agricultural households said they did not experience any food sufficiency problems (Map 3.67). 3.13.10 Main Sources of Cash Income The main cash income of the households in Dar es Salaam region was from selling food crops (21.3 percent of smallholder households), followed by selling of cash crops (20.2%), income from businesses (17.5%), casual labour (13.8%), wages and salaries (11.2%), sale of livestock products (4.7%) and cash remittances (4.5%). Only 3% of smallholder households reported fishing as their main source of income, followed by income from other source (2.7%), the sale of livestock (0.7%), and forest products (0.4%) (Chart 3.145). Chart 3.145: Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income Other Casual Cash Earnings,13.8% Food Crops, 21.3% Fishing, 3% Cash Crops, 20.2% Business Income, 17.5% Remittance, 4.5% Wages & Salaries, 11.2% Forest Products, 0.4% Livestock Products, 4.7% Livestock, 0.7% Other, 2.7% not applicable, 0% Ilala 1,066 447 1,892 5 2 9 Temeke Kinondoni Ilala 2,247 2,216 2,268 11 10.9 11.1 Temeke Kinondoni Number and Percent of Households Eating Meat Once Per Week by District Number of Households Eating Meat Once Per Week MAP 3.65 DAR ES SALAAM Number of Households Eating Fish Once Per Week MAP 3.66 DAR ES SALAAM Number and Percent of Households Eating Fish Once Per Week by District Number of Households Eating Meat Once Per Week Number of Households Eating Fish Once Per Week Percent of Households Eating Fish Once Per Week Percent of Households Eating Meat Once Per Week Tanzania Agriculture Sample Census 2000 to 2500 1500 to 2000 1000 to 1500 500 to 1000 0 to 500 1400 to 1800 1200 to 14000 800 to 1200 400 to 800 0 to 400 RESULTS           90 DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 91 4 DAR ES SALAAM PROFILES This section presents the status of crops and livestock production, access to natural resources and services, demography and poverty for both the region as a whole and for each district. 4.1 Dar es Salaam Region Profile The region profile describes the status of the Agriculture sector in the region and compares it with other regions in the country. Dar es Salaam region has a land area of around 32,000 hectares under crop production and it has the smallest number of crop growing households compared to other regions. It has the 3rd largest number of crop growing households per square kilometer. The available land area per household is (1.5 ha/household) and almost all the available land to smallholders is utilized. Whilst most of the region is under annual crop production, it has significant areas of permanent crops mainly planted as a mixture with annual crops. It has the smallest (21st) planted area of both cereals and of maize in the country. The region also ranks 21st in planted area of beans. Vegetable production in the region is not so important with the exception of tomatoes and water melons. Cassava, paddy and sorghum production are low but millet, wheat, barley production is almost absent in the region. With the exception of coconuts, cashew nuts, mangoes, oranges and bananas, permanent crops are not important in Dar es Salaam although it ranks 15th in percent of area planted with permanent crops. Coconut production ranks first in the region in terms of size of planted area but fifth in the country. Compared to other regions, Dar es Salaam comes last, having the smallest planted area with irrigation in the country and the number of households practicing irrigation has remained more or less unchanged over the period of 10 years prior to the census. The source of irrigation water is equally split between wells and rivers followed by pipe water. Use of buckets/watering cans is the most common method of obtaining irrigation water closely followed by motor pumps. Irrigation application is mostly by buckets/watering cans and to a lesser extent, water hose. The method of cultivation in Dar es Salaam is almost entirely by hand. A very small quantity of fertilizer is used and is mostly farm yard manure and compost to a lesser extent. Virtually no pesticides are used. Compared to other regions, smallholder households in Dar es Salaam store insignificant quantities of maize. Most of the storage is mostly in sacks or open drums, with small amounts stored in locally made structures. The region has the smallest number of households selling crops compared to other regions. The large majority of households process their crops on farm by hand and very few households sell their processed produce. Compared to other regions, the number of smallholders in Dar es Salaam receiving extension services is very small but the percentage of households receiving extension services by region is one of the highest. Dar es Salaam has a small number of planted trees by smallholders and the species is mainly gravellis followed by eucalyptus. Compared to other regions, the percent of households with erosion control/water harvesting facilities is insignificant to low, with erosion control bunds being one of the most prominent. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 92 Dar es Salaam has the lowest livestock population compared to the rest of the regions other than Lindi region. It has a similar number of cattle as Mtwara; however it has a very low cattle density and ranks 14th in the country. Most of the cattle kept are dairy breeds and cattle rearing comes second to goats. Milk production is very low (ranking 19th in the country) and since the demand is very high, the farm gate price of milk is correspondingly high. Goat numbers as well as sheep and pigs are low, considering that the region is among the last ranked regions rearing livestock. Dar es Salaam has the lowest population of chicken compered to other regions, almost entirely made up of layer breed but is the leading region in layer population in the country. Egg production is high to moderate compared to other regions (ranks 6th). The use of organic fertilizer is very low (ranks 19th) but percentage of area being applied per livestock rearing household is among the highest. Very few draft animals are used for cultivation in the region. The disease infection rate is moderate to high for most diseases. The region had the highest rate of helminthiosis infection compared to regions other than Kilimanjaro, Tanga and Arusha. Access to livestock infrastructure and services is between average and poor. In relation to livestock population Dar es Salaam receives disproportionately more extension advice compared to other regions with much higher livestock populations. It ranks 7th in the percentage of households receiving extension advice but comes last in number of livestock kept. Dar es Salaam has very low number of fish farmers. 4.2 District Profiles The following district profiles highlights the characteristics of each district and compares them in relation to Population, Main crops and livestock, production and productivity, access to services and resources and levels of poverty. 4.2.1 Kinondoni Kinondoni district has the second largest number of households in the region and it has one third of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop and livestock production followed by livestock rearing only. It has a very small number of crops only households and no pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Kinondoni district is Off farm Income, followed by Annual Crop Farming and Permanent crop farming. However, the district has the smallest percent of households with no off-farm activities and one third of its total households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Kinondoni has a second highest percent of female headed households (19%) and also second in average age of the household head (48 years). With an average household size of 4.3 members per household it is the lowest for the region. Kinondoni has a comparatively high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively high level of school attendance in the region.. The literacy rate for the heads of household is also slightly higher than most of districts in the region. It has the smallest utilized land area per household (0.2ha) indicating that the allocated area is not fully utilized. The total planted area is the second largest in the region due to the presence of good wet and dry seasons, however it has the highest planted area per household (0.5ha) and has highest number of smallholders in the district. The district ranks first in planted area for maize production in the region with a planted area of 2,328 ha, and the planted area per household is the highest in the region. Paddy production is not important with a planted area of only 586 hectares DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 93 and the production of sorghum is insignificant. Cassava production is moderate accounting for one third (33.1 percent) of the quantity harvested in the region. The district has the second largest planted area of cassava, a crop which ranks first in the region in area planted with annual crops (2,601 ha). The production of beans in Kinondoni is much higher than in Ilala district in the region with a planted area of 19ha but the crop ranks 20th in annuals in the region. Oilseed crops are of importance in Kinondoni and accounts for half of all oilseed crops planted area in the region. However it ranks last in grondnuts which is the region’s 10th crop in terms of planted area. Sunflower is not grown in Kinondoni district. Vegetable production is of moderate importance in the district. It has the small planted area with tomatoes and water melon (22 ha and 63 ha respectively). However, it has the largest planted area for chillies than other districts and accounts for 78 percent of the chillies production in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) are not grown in Kinondoni district. Compared to other districts in the region, Kinondoni has a moderate planted area with permanent crops (37%) which is dominated by coconuts (1,723 ha), cashew nuts (1,434 ha), mangoes (1,019 ha), oranges (1,306 ha), and bananas (813 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand slashing, however the next option is leaving the land without clearing followed by bush clearance option, compared to the two other districts. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Kinondoni has the largest planted area with improved seeds in Dar es Salaam region and this is due to the moderate planted area of vegetables and moderate number of households using improved seeds. The district has the second largest planted area with fertilizers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Kinondoni district ranka second in the level of insecticides use. The use of fungicides, although small, was twice as much as used by Ilala. Virtually more than half of herbicides in the region was used in Kinondoni district. It has the second largest area with irrigation compared to other districts with 387 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is pipe water and wells. Bucket/watering cans and water hose are the most common means of irrigation water application and a very small amount of sprinkler irrigation is used. The most common method of crop storage is in sacks/open drums, however the proportion of households storing crops in the district is highest, with moderate quantity in tons of stored crops than other districts in the region. The district has the second largest number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. The highest percent of households processing crops in Dar es Salaam region is found in Kinondoni district and is almost all done on farm by hand. The district also has a higher percent of households selling processed crops to neighbours than other districts and no sales are to traders on farm. Although very small, access to credit in the district is mostly to women with a small proportion (23%) going to males and the main sources are religious organisations. The largest number of households receive extension services in Kinondoni and most of this is from the government (97%). The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming is important in Kinondoni (with 10,968 or 92.6% planted trees) and is mostly Gravellis with some eucalyptus and leucena spp. The highest proportion of households with erosion control and water harvesting structures is found in DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 94 Kinondoni district and is mostly erosion control bunds. It has the highest number of gabions/sand bags, unlike other districts which has none. The district has the second largest number of cattle in the region and they are almost all indigenous followed by dairy. Goat and also sheep and pigs production rank first compared to other districts in the region. It has a moderate number of chicken. Although small, the district has the second highest number of layers in the region. Small numbers of ducks, turkeys and donkeys are also found in the district. The second largest number of households reporting Tsetse and tick problems was in Kinondoni district and it had the largest number of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district is absent and so is fish farming. It has a better access to secondary schools, primary schools, health clinics and primary and secondary markets compared to other districts. I also has a better access to all weather roads and regional capital. Kinondoni district has the second highest percent of households with no toilet facilities (38%) and it has the highest percent of households owning radio, vehicles, tv/video and mobile phones but lowest in bicycles. It has the highest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has the smallest percent of households with grass roofs with 41.3 percent of households having iron sheets. The most common source of drinking water is from unprotected springs. It has the second highest percent of households having two or one meal per day compared to other districts and one third of its households have 3 meals per day. The district had the second highest percent of households that did not eat meat and highest percent (50%) who did not eat fish during the week prior to enumeration. However most households never had problems with food satisfaction. 4.2.2 Ilala Ilala district has the smallest number of households in the region and it has the smallest percent of households involved in smallholder agriculture. Most smallholders are involved in livestock only, followed by crops only. It has a very small number of crops and livestock households and no pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Ilala district is Permanent crop farming, followed by Annual Crop Farming. The district has the highest percent of households with no off-farm activities and has the smallest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Ilala has the highest percent of female headed households (20%) and it has one of the highest average age of the household head in the region (49 years). With a household size of 5.2 members per household it is highest for the region. Ilala has a moderately high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the district having the second highest level of school attendance in the region. It has the second largest utilized land area per household (0.4ha) and 74 percent of the allocated area is currently being utilised. The district has the lowest planted area in the region, and the lowest also in planted area per household either season (0.4ha in the long rainy season and 0.2ha in the short rainy season). DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 95 The district is second in importance for maize production in the region with a planted area of over 1,055ha, and the planted area per maize growing household is also moderate for the region. The district has the second largest planted area of paddy in the region with 1,352 hectares. Sorghum, bulrush millet, finger millet, wheat and barley are not grown in the district. Cassava production is moderate, accounting for 32.2 percent of the quantity harvested in the region. The production of beans in Ilala district is very low with a planted area of 2ha. Ilala district has the second largest oilseeds crops planted area in Dar es Salaam region with a planted area of 44ha. The district comes second in groundnut crop planted area with a planted area per groundnut growing household of 0.13ha an area which is also the region’s average. Sunflower is grown only in Ilala district. Vegetable production is of less importance in the district. Hence it has the smallest planted area with tomatoes and water melon (8 ha and 34 ha respectively). No planted area was recorded for chillies, okra, onions and bitter aubergine although they were grown elsewhere in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) are not grown in Ilala district. Compared to other districts in the region, Ilala has the smallest planted area with permanent crops (19%) which is dominated by coconuts (1,735 ha), cashew nuts (786 ha), oranges (401 ha), mangoes (383 ha), and bananas (77 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand slashing, however a very small amount of land preparation is done by bush clearance followed by option of no land clearing compared to the two other districts. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Ilala has the least planted area with improved seeds in the region and this is due to the dominance within district in planted area of permanent crops which do not need frequent planting. However, it has the highest proportion of households using improved seeds (44%). The district has the least planted area with fertilizers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however most of this is compost. Compared to other districts in the region, Ilala district has the lowest level of insecticides use. The use of fungicides was very low compared to other districts and the application was half as much as of herbicides in the district. It has the least area with irrigation compared to other districts with 167 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from wells and rivers using gravity. Bucket/watering cans and water hose are the two means of irrigation water application in Ilala district. The most common method of crop storage in Ilala district is in airtight drums, however the proportion of households storing crops in the district is relatively low. Ilala district did not record any household selling crops as the amount which was produced was consumed by the household. Ilala is among the districts with the lowest percent of households processing crops in Dar es Salaam region and is almost all done by neighbours machine. Although very small, access to credit in the district is to women only and the main source is commercial banks only. A moderately larger number of households receive extension services in Ilala district and all of this is from the government (96%) and other sources. The quality of extension services was rated between good and very good by the majority of the households. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 96 Tree farming is of least importance in Ilala (with 260 planted trees) and is mostly Azadritachta Spp, Leucena Spp and Trichilia Spp. The lowest proportion of households with erosion control and water harvesting structures is found in Ilala district and is mostly erosion control bunds and water harvesting bunds. The district has the least number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat production and sheep is also lowest compared to other districts in the region. It has the second largest number of pigs in the region and the highest number of chicken mostly layers. Mostly ducks and turkeys are in addition found in the district. The least number of households reported tsetse and tick problems in Ilala district and it has the lowest percent of households de-worming livestock. The district has no neither households using draft animals or fish farming. It has amongst the best access to secondary schools, primary schools, health clinics and primary and secondary markets compared to other districts. It also has one the best access to regional capital. The percentages of households without toilet facility in Ilala district is 10 percent and it is among the districts with the lowest percent of households owning vehicles, tv/video and mobile phones and moderate number owning bicycles. It has the lowest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp followed by hurricane lamp and practically all the agricultural households use firewood for cooking. The roofing material for some of the households in the district is grass/leaves (14.3%) and iron sheets (47.3%). The most common source of drinking water is from unprotected wells. It is one of the districts with a third of its households having three meals per day (33%). The district had the lowest percent of households that did not eat meat but a higher percent of those who did not eat fish during the week prior to enumeration, however most households seldom had problems with food satisfaction. 4.2.3 Temeke Temeke district has the largest number of households in the region and it has the highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. It has the smallest number of livestock only households and no pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Temeke district is Annual Crop Farming, followed by Permanent Crop Farming. However, the district has the second highest percent of households with no off-farm activities and the highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Temeke has the lowest percent of female headed households (17%) and also the lowest average age of the household head in the region. With an average household size of 5 members per household it is average for the region. Temeke has a comparatively high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively high level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household is slightly lower than the two other districts in the region. It has the highest utilized land area per household (2.0ha) than the regional average of 0.4ha and 74 percent of the allocated area is currently being utilised. The total planted area is lowest than in other districts in the region due to the absence of good wet and dry seasons. Also it has the lowest planted area per household (0.3ha) attributed to lowest in the region the number of smallholders in the district. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 97 The district is not important for maize production in the region with a planted area of over 252ha, however the planted area per household is 0.3ha which is among the lowest in the region. Paddy production an annual crop which comes second in the region after cassava is of high importance with a planted area of 2,130 hectares. Bulrush millet, finger millet, wheat and barley are not produced in the district. The district has the largest planted area of cassava accounting for 41.4 percent of the cassava planted area in the region. The production of beans in Temeke is not given importance as none was recorded. Oilseed crops are of less importance in Temeke with 29 percent of the groundnuts grown in the district. Sunflower is not grown in the district. Vegetable production is important in the district. It has the largest planted area with tomatoes and water melon (800 ha and 359 ha respectively) than other districts in the region and accounts for 96.4 percent of the tomato production and 79 percent of the water melon production in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) are not grown in Temeke district. Permanent crops are very important in Temeke district (44% of the total permanent crop planted area in Dar es Salaam region is found in the district). The most prominent permanent crops in the district include coconuts (2,831 ha), cashew nuts (3,025 ha) mangoes (1,676 ha), oranges (316 ha) and bananas (314 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand slashing and very small land preparation is done by tractor slashing in the long rainy season or bush clearance in the short rainy season. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Temeke has the second highest planted area with improved seed in Dar es Salaam region and this is due to the dominance of vegetable crops which need frequent planting. However, it has the least percentage of households using improved seeds. The district has the highest planted area with fertilizers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Temeke district has the highest application of insecticides and fungicides to its planted area. The use of herbicides is moderate, about a third of what Kinondoni uses. It has the largest area with irrigation compared to other districts with 456 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from rivers and wells using hand bucket. Bucket/watering cans, sprinklers and hoses are the most common means of irrigation water application. The most common method of crop storage is in Temeke is sacks and open drums, however the proportion of households storing crops in the district is second highest in the region. The district has the highest percent of households selling crops, however for those few who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production followed by a low price. Temeke district is one of the districts in Dar es Salaam region with a moderate percent of households processing crops and is almost all done on farm by hand and to a lesser extent, using a neighbour’s machine. The district has the highest percent of households selling processed crops (53%) of which selling to trader at the farm ranks high in the district. Although very small, access to credit in the district is to males (100% of those who accessed credit) for fertilizer and labour purposes and the main sources are family friends/relatives (50%) and cooperative societies (50%). The highest number of households receiving crop extension services are in Temeke district but the lowest in livestock extension services most of which are from the government. The quality of extension services was rated between good and very good by the majority of the households. DISTRICT PROFILES. _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 98 Tree farming although second highest in the region is of low priority in Temeke district (with 611 planted trees) and is mostly Senna Spp, azadritachta Spp with some Eucalyptus. The second highest proportion of households with water harvesting bunds and erosion control bunds is found in Temeke district. It also has the highest proportion of tree belts as a measure against erosion. The district has one half of the number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat and sheep production is moderate compared to other districts. It has the least number of pigs in the region and least number of chicken all of which are indigenous. However, the district has close to a third of all the indigenous chicken in the region. As for improved breed, a small number of layers but one third of the region’s broilers are found Temeke. The district has the largest number of ducks, and no rabbits. All other unspecified types of other livestock category in the region are l found in Temeke. The highest number of households reporting tsetse and tick problems are in Temeke district. Though small, de- worming of livestock is moderately practiced. Temeke is the only district in the region using draft animals to cultivate the land. Also it is the only district which practice fish farming in the region. It has a moderate access to secondary schools, primary schools, health clinics, feeder roads, all weather roads and primary markets compared to other districts. Also it has a moderate access to tertiary markets and the regional capital. Temeke district has the highest percent (53%) of households with no toilet facilities and it has the lowest percent of households owning household facilities in general such as radio, iron, wheel barrows, and mobile phones but individually has the highest percent of bicycles and landlines, moderate number of vehicles and Tv/video. It has the second highest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp followed by pressure lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has the highest percent of households with grass roofs (61%) with 21 percent of households having iron sheets. The most common source of drinking water is from unprotected wells. Thirty eight percent of the households are in the district who reported having one or two meals per day and ranked first in households which reported having more than two meals per day. The district has a moderate percent of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration, however most households sometimes had problems with food satisfaction. 99 APPENDIX II 4. APPENDICES APPENDIX I TABULATION LIST................................................................................................................... 100 APPENDIX II TABLES ........................................................................................................................................ 115 APPENDIX III QUESTIONNAIRES ................................................................................................................... 259 100 APPENDIX II APPENDIX I: CROP TABULATION TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD....................................................................................................... 115 2.1 Number of Agricultural Households by type of household and District during 2002/03 Agriculture Year 116 2.2 Number of Agriculture Households By Type of Holding and District during 2002/03 Agricultural Year. 116 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS............................................................................................... 117 3.0 Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year .................................................................................. 118 3.1 The livelyhood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District.................................................................................................................. 118 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES.......................................................................... 119 3.1a First Most Importance................................................................................................................................. 120 3.1b Second Most Importance ............................................................................................................................ 120 3.1c Third Most Importance ............................................................................................................................... 120 3.1d Fourth Most Importance ............................................................................................................................. 120 3.1e Fifth Most Importance ................................................................................................................................ 120 3.1f Sixth Most Importance................................................................................................................................ 121 3.1g Seventh Most Importance ........................................................................................................................... 121 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS......................................................................................................................... 123 3.2 Number of Agricultural Household Members by Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %) ...................................................................................................................................................... 124 3.3 Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (Column %)................................................................................................................................................ 124 3.4 Number of Agricultural Household Members By Sex and District for the 2002/03 Agricultural Year...... 125 3.5 Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year ................................................ 125 3.6 Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendance and District, 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................................................... 125 3.7 Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District ............................................ 125 3.8 Number of Agricultural Household Members by Level of involvement in Farming Activity and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 127 3.9 Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 127 101 3.10 Number of Agricultural Households and Average Household Size by Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................... 128 3.11 Number of Agricultural Households by Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 Agricultural Year .................................................................. 128 3.12 Number of Heads of Agricultural Households by Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year`......................................................................................................................... 128 3.13 Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District.......................................... 128 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households ............................................................................... 128 3.15 Literacy Rate of Heads of Households by Sex and District........................................................................ 128 LAND ACCESS/OWNERSHIP............................................................................................................................. 131 4.1 Number of Farming Households By Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year .................................................................................................................... 132 4.2 Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year.......... 132 LAND USE............................................................................................................................................................... 133 5.1 Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year134 5.2 Area of Land (Ha) by type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year ........................... 134 5.3 Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 135 5.4 Number of Agricultural Households by whether they consider Having Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................... 135 5.5 Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year................................................... 135 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION SHORT AND LONG RAINY SEASONS.... 137 7.1 & 7.2a Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District. .......................... 138 7.1 & 7.2b Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District...................................... 138 7.1 & 7.2c Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................................................................................. 139 7.1 & 7.2d Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 – Short and Long Rainy Seasons, Dar es Salaam Region .......................... 140 7.1 & 7.2e Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Short and Long Rainy Season, Dar es Salaam ........................................................................ 141 7.1 & 7.2f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short and Long Rainy Season, Dar es Salaam .................................... 141 7.1 & 7.2g Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District Short and Long Rainy Season, 2002/03 Agriculture Year......................................................................... 141 102 7.1 & 7.2h Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short and Long Rainy Season. .......................................................... 142 7.1 & 7.2i Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short and Long Rainy Season............................................................. 142 7.1 & 7.2j Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short and Long Rainy Season Season................................................. 142 7.1 & 7.2k Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short and Long Rainy Season Season................................................. 142 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION SHORT RAINY SEASON ........................................... 145 7.1a Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District – SHORT RAINY SEASON, Dar es Salaam Region.................................................................................... 146 7.1b Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON, Dar es Salaam Region ............................ 146 7.1c Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during SHORT RAINY SEASON, 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region................ 146 7.1d Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON..................................................... 147 7.1e Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON..................................................... 147 7.1f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON.................................................... 148 7.1g Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year – SHORT RAINY SEASON ............................................................ 148 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION LONG RAINY SEASON ............................................. 149 7.2a Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District – LONG RAINY SEASON, Dar es Salaam Region...................................................................... 150 7.2b Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON, Dar es Salaam Region ................. 150 7.2c Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during LONG RAINY SEASON, 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region................... 150 7.2d Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON....................................................... 151 7.2e Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON....................................................... 151 7.2f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON....................................................... 152 7.2g Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - LONG RAINY SEASON ................................................................ 152 103 7.2h Planted Area and Number of Crop Growing Households During LONG RAINY SEASON by Method of Land Clearing and Crops; 2002/03 Agriculture Year............................................................................. 153 7.2.1 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Maize Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ......................................................................................... 154 7.2.2 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bulrush millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.......................................................... 154 7.2.3 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Paddy Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 154 7.2.4 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sorghum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 154 7.2.5 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Finger millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ......................................................................................... 155 7.2.6 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 155 7.2.7 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Green gram Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ......................................................................................... 155 7.2.8 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Mung beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 155 7.2.9 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cowpeas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 156 7.2.10 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bambaranuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 156 7.2.11 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chick peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 156 7.2.12 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 156 7.2.13 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sweet Potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ......................................................................................... 157 7.2.14 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Irish potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ......................................................................................... 157 7.2.15 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Groundnuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 157 7.2.16 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 157 7.2.17 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Simsim Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 158 7.2.18 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Soya beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ......................................................................................... 158 7.2.19 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cabbage Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 158 104 7.2.20 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Okra Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 158 7.2.21 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Radish Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 159 7.2.22 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tumeric Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 159 7.2.23 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Onions Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 159 7.2.24 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tomatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year ......................................................................................... 159 7.2.25 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Spinach Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 160 7.2.26 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Carrot Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 160 7.2.27 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chillies Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 160 7.2.28 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Amaranths Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .......................................................................................... 160 PERMANENT CROPS .......................................................................................................................................... 161 7.3.1 Production of Permanent Crops by Crop Type and District – Dar es Salaam............................................. 162 7.3.2 Area Planted by Crop Type - Dar es Salaam Region.................................................................................. 163 7.3.3 Area Planted with Coconuts by District...................................................................................................... 163 7.3.4 Area planted with Orange by District ......................................................................................................... 163 7.3.5 Area planted with Mango by District.......................................................................................................... 164 7.3.6 Area Planted with Cashew nuts by District................................................................................................. 165 7.3.7 Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop........................................................................... 165 AGROPROCESSING............................................................................................................................................. 167 8.1.1a Number of Crop Growing Households Reported to have Processed Products by District; 2002/03 Agriculture Year ............................................................................................................. 168 8.1.1b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year168 8.1.1c Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Location and Crop, Dar es Salaam Region ................................................................................................. 168 8.1.1d Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Dar es Salaam Region ........................... 169 8.1.1e Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products 105 Produced During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Dar es Salaam Region................................................................................................................................ 169 8.1.1f Number of Crop Growing Households By Main Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region.......................................................................... 169 8.1.1g Number of Crop Growing Households By Use of Primary Processed Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............................................................. 169 8.1.1h Number of Crop Growing Households By Where Product Sold and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region...................................................................................... 170 8.1.1i Number of Crop Growing Households By type of By-Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region...................................................................................... 170 MARKETING ......................................................................................................................................................... 171 10.1 Number of Crop Producing Households Reported to have Sold Agricultural Produce by District During 2002/03; Dar es Salaam Region......................................................................................... 172 10.2 Number of Households who Reported Main Reasons for Not Selling their Crops by District During 2002/03Agriccultural Year, Dar es Salaam Region........................................................... 172 10.3 Proportion of Households who Reported Main Reason for Not Selling Their Crops by District during 2002/03 Agricultural Year, Dar es Salaam Region ......................................................................... 172 IRRIGATION/EROSION CONTROL ................................................................................................................. 173 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District ....................................................................................................................... 174 11.2 Area (ha) of Irrigatable and NON irrigated land by district during 2002/03 agriculture year ................... 174 11.3 Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by districts during the 2002/03 agricultural Year............................................................................................ 174 11.4 Number of Agriculture Households by Method used to obtain water and District during 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................... 174 11.5 Number of Agricultulture Households by Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year ................................................................................ 175 11.6 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District....... 175 11.7 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures By Type and District as of 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................... 175 ACCESS TO FARM INPUTS................................................................................................................................ 177 12.1.1 Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year178 12.1.2 Number of Crop Growing Households Using Farm Yard Manure by District during 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................... 178 12.1.3 Number of Crop Growing Households Using COMPOST Manure by District during 2002/03 Agricultural Year.................................................................................................. 178 106 12.1.4 Number of Crop Growing Households Using Insecticide/Fungicides by District during 2002/03 Agricultural Year.................................................................................................. 179 12.1.5 Number of Crop Growing Households Using Herbicides by District during 2002/03 Agricultural Year .. 179 12.1.6 Number of Crop Growing Households using Improved Seeds by District during 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................... 179 12.1.7 Number of Agricultural Households by Source of Chemical Fertilizer and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 180 12.1.8 Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 180 12.1.9 Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 181 12.1.10 Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 181 12.1.11 Number of Agricultural Households by Source of Herbicides and District, 2002/03 Agricultural Year.... 181 12.1.12 Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year.. 182 12.1.13 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 182 12.1.14 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................................................... 182 12.1.15 Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 183 12.1.16 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 183 12.1.17 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Insecticide/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 183 12.1.18 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................... 184 12.1.19 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................... 184 12.1.20 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 184 12.1.21 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 185 12.1.22 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 185 12.1.23 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 185 12.1.24 Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 186 107 12.1.25 Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................... 186 12.1.26 Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 186 12.1.27 Number of Agricultural Households and Quality of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 187 12.1.28 Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 187 12.1.29 Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 187 12.1.30 Number of Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizer Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 187 12.1.31 Number of Agricultural Households With Plan to use Farm Yard Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 188 12.1.32 Number of Agricultural Households With Plan to use COMPOST Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 188 12.1.33 Number of Agricultural Households With Plan to use Insecticides/Fungicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................... 188 12.1.34 Number of Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 188 12.1.35 Number of Agricultural Households with Plan to Use Improved Seeds Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 189 AGRICULTURE CREDIT .................................................................................................................................... 191 13.1a Number of Agriculture Households receiving Credit by sex of household head and District During the 2002/03 Agriculture Year ......................................................................................................... 192 13.1b Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District; 2002/03 Agriculture Year .......................................................................................................................... 192 13.2a Number of Households Reporting the Main reasons for Not Using Credit by District During the 2002/03 Agriculture Year ......................................................................................................... 193 13.2b Number of Credits Received by Main Purpose of Credit and District During the 2002/03 Agriculture Year ......................................................................................................... 193 TREE FARMING AND AGROFORESTRY ....................................................................................................... 195 14.1 Number of Planted Trees by Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region................................................................................................................................. 196 14.2 Number of Households with planted trees on their land and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region................... 197 14.3 Number of responses by main use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................................................................................. 197 108 14.4 Number of Agriculture Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region....................................................... 198 14.5 Number of responses by Second use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................................................................................. 198 CROP EXTENSION............................................................................................................................................... 199 15.1 Number of Agriculture Households Receiving Extension Messages by District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region....................................................... 200 15.2 Number of Households by Quality of Extension Services and District During the 2002/03 Agricultural Year, Dar es Salaam Region.............................................................................. 200 15.3 Number of Agriculture Households By Source of Crop Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region.................................................................... 200 15.4 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Plant Spacing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 201 15.5 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agrochemicals by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region........... 201 15.6 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Erosion Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region201 15.7 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Organic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 202 15.8 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Inorganic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 202 15.9 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Improved Seeds by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region.............. 202 15.10 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Mechanization/LST by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region........... 203 15.11 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Irrigation Technology by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region203 15.12 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Crop Storage by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 203 15.13 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Vermin Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 204 15.14 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 204 15.15 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 204 15.16 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Bee keeping by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 205 15.17 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Fish Farming by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region............... 205 109 15.18 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 1) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region .................... 205 15.19 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 2) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region .................... 206 15.20 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 3) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region .................... 206 15.21 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 4) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region....... 206 15.22 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 5) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region....... 207 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION .................................................................................. 209 17.1 Number of agriculture households using draft animal to cultivate land by District during 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................ 210 17.2 Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................ 210 cont… Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................ 210 17.3 Number of Crop Growing households using organic fertilizer by District during 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam......................................................................................... 210 17.4 Area of farm yard manure and Compost Application by District during 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................................................................................. 211 CATTLE PRODUCTION...................................................................................................................................... 213 18.1 Total Number Households rearing Cattle by District during 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region................................................................................................................................. 214 18.2 Number of Cattle By Type and District as of 1st October, 2003 ................................................................ 214 18.3 Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size as of 1st October, 2003............................................................................................................... 214 18.4 Number of Cattle by Category and Type of Cattle; on 1st October 2003................................................... 215 18.5 Number of Indigenous Cattle by Category and District as on 1st October, 2003 ....................................... 215 18.6 Number of Improved Beef Cattle by Category and District as on 1st October, 2003................................. 215 18.7 Number of Improved Dairy Cattle by Category and District as on 1st October, 2003 ............................... 216 18.8 Number of Cattle by Category and District as on 1st October, 2003.......................................................... 216 GOATS PRODUCTION......................................................................................................................................... 217 19.1 Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003....................................................... 218 19.2 Number of Households Rearing Goats by Herd Size on 1st October, 2003 ............................................... 218 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as of 1st October, 2003 and District .................... 219 110 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003................................ 219 19.5 Number of Improved Goat for Meat by Category and District as on 1st October, 2003 ............................ 219 19.6 Number of Improved Dairy Goat by Category and District on 1st October, 2003 ..................................... 220 19.7 Total Number of Goats by Category and District on 1st October, 2003..................................................... 220 SHEEP PRODUCTION ......................................................................................................................................... 221 20.1 Total Number of Sheep by Breed and on 1st October 2003 ....................................................................... 222 20.2 Number of Households Raising or Managing Sheep by District on 1st October, 2003.............................. 222 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as 1st October, 2002/03................................................. 222 20.4 Number of Households and Heads of Sheep by Herd Size on 1st October 2003........................................ 222 20.5 Total Number of Indigenous Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003............................... 223 20.6 Average Number of Sheep by Type of Sheep and District on 1st October 2003, Dar es Salaam Region .. 223 20.7 Total Number of Improved Mutton Sheep by Type and District on 1st October 2003............................... 223 20.8 Total Number of Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 ................................................. 223 PIGS PRODUCTION ............................................................................................................................................. 225 21.1 Number of Households and Pigs by Herd Size on 1st October 2003.......................................................... 226 21.2 Number of Households and Pigs by District on 1st October 2003.............................................................. 226 21.3 Number of Pigs by Type and District on 1st October, 2003....................................................................... 226 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL.......................................................................................... 227 22.1 Number of Livestock Rearing households de-worming Livestock by District during 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................... 228 22.2 Number of Livestock Rearing Households that de-wormed Livestock by type of Livestock and District during the 2002/03 Agricultural Year......................................................................................................... 228 22.3 Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered tick problems ` during 2002/03 Agriculture Year by District.............................................................................................. 228 22.4 Number of Livestock Rearing Households by Methods of Ticks Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year........................................................................................................ 228 22.5 Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered Tsetse Flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District.............................................................................................. 229 22.6 Number of Livestock Rearing Households by Methods of Tsetse flies Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year........................................................................................................ 229 OTHER LIVESTOCK............................................................................................................................................ 231 23a Total Number of Other Livestock by Type on 1st October 2003................................................................ 232 111 23b Number of Chicken by Category of Chicken and District on 1st October 2003......................................... 232 23c Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District ........................................................ 232 23d Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size as of 1st October 2003 ......................... 232 23e Livestock/Poultry Population Trend ........................................................................................................... 232 FISH FARMING..................................................................................................................................................... 233 28.1 Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year.. 234 28.2 Number of Agricultural Households by System of Farming and District during the 2002/03 Agricultural Year .................................................................................................................... 234 28.3 Number of Agricultural Households by Source of Fingerlings and District during the 2002/03 Agricultural Year ................................................................................................................... 234 28.4 Number of Agricultural Households by Location of Selling Fish and District during the 2002/03 Agricultural Year ................................................................................................................... 234 28.5 Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year................................... 234 LIVESTOCK EXTENSION................................................................................................................................... 235 29.1a Number of Agricultural Households Receiving Extension by District During the 2002/03 Agricultural Year .................................................................................................................... 236 29.1b Number of Agricultural Households By Source of Extension Services and District during the 2002/03 Agricultural Year .................................................................................................................... 236 29.2 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................... 237 29.3 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Housing by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................... 237 29.4 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking by Source and District, 2002/03 Agricultural Year......................................................................................... 237 29.5 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Milk Hygiene by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................... 237 29.6 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Disease Control by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................... 238 29.7 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................... 238 29.8 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Pasture Establishment and Selection by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................... 239 29.9 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Group Formation and Strengthening by Source and District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................. 239 29.10 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Calf Rearing by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................... 240 112 29.11 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Use of Improved Bulls by Source and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................... 240 29.12 Number of Agricultural Households by Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 241 ACCESS TO INFRASTRUCTURE AND OTHER SERVICES ........................................................................ 243 33.01a Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by Districts.......................... 244 33.01b Number of Households by Distance to Secondary School by District for 2002/03 agriculture year.......... 245 33.01c Number of Households by Distance to All Weather Road by District for 2002/03 agriculture year.......... 245 33.01d Number of Households by Distance to Feeder Road by District for 2002/03 agriculture year................... 245 33.01e Number of Households by Distance to Hospital by District for 2002/03 agriculture year ......................... 246 33.01f Number of Households by Distance to Health Clinic by District for 2002/03 agricultural year ................ 246 33.01g Number of Households by distance to Primary School for 2002/03 agriculture year................................. 246 33.01h Number of Households by Distance to Regional Capital by District for 2002/03 agriculture year............ 247 33.01i Number of Households by Distance to District Capital by District for 2002/03 agriculture year .............. 247 33.01j Number of Households by Distance to Tarmac Road by District for 2002/03 agricultural year ................ 247 33.01k Number of Households by Distance to Primary Market by District for 2002/03 agricultural year ............ 248 33.01l Number of Households by Distance to Tertiary Market by District for 2002/03 agricultural year ............ 248 33.01m Number of Households by Distance to Secondary Market by District for 2002/03 agricultural year......... 248 33.19a Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 249 33.19b Number of Agricultural Households by Satisfaction of Extension Centre and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 249 33.19c Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 249 33.19d Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Plant Protection Laboratories and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 250 33.19e Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 250 33.19f Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock development Centre and District, 2002/03 Agricultural Year...................................................................................................... 250 HOUSEHOLD FACILITIES................................................................................................................................. 251 34.1 Number of Agriculture Households by Type of Toilet and District During the 2002/03 Agriculture Year252 34.2 Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................ 252 113 34.3 Number of Agricultural Households by Type of Owned Assets and District during 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................................ 252 34.4 Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Lighting during 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................................................... 253 34.5 Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Cooking during 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 253 34.6 Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................... 254 34.7 Proportion of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................... 254 34.8 Number of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year ................................................................ 255 34.9 Proportion of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year ................................................................ 255 34.10 Number of Agricultural Households by Number of Meals the Household Normally Took per Day by District ............................................................................................................................ 256 34.11 Number of Households by Number of Days the Household Consumed Meat during the Preceding Week by District ........................................................................................................................ 256 34.12 Number of Households by Number of Days the Household Consumed Fish during the Preceding Week by District ........................................................................................................................ 257 34.13 Number of Households Reporting the Status of Food Satisfaction of the Household during the Preceding Year by District.......................................................................................................................... 257 34.14 Number of Households by Type of Roofing Materials and District during the 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................... 258 34.15 Number of Households by Main Source of Cash Income and District during 2002/03 Agriculture Year.. 258 APPENDIX II: CROPS 114 Type of Agriculture Household........................................................................................................................................ 155 Number of Agriculture Households ................................................................................................................................. 117 Rank of Importance of Livelihood Activities................................................................................................................... 119 Households Demography................................................................................................................................................. 123 Land Access/Ownership................................................................................................................................................... 131 Land Use……………… .................................................................................................................................................. 133 Total Annual Crop and Vegetable Production Wet & Dry Seasons................................................................................ 137 Total Annual Crop and Vegetable Production Long and short Seasons.......................................................................... 145 Annual Crop and Vege Production Long Rainy Seasons................................................................................................. 149 Permanent Crop Production ............................................................................................................................................. 161 Agro-processing ...................................................................................................................................................... 167 Marketing ...................................................................................................................................................... 171 Irrigation/Erosion Control................................................................................................................................................ 173 Access to Farm Inputs ..................................................................................................................................................... 177 Agriculture Credit ...................................................................................................................................................... 191 Tree Farming and Agro-forestry ...................................................................................................................................... 195 Crop Extension ...................................................................................................................................................... 199 Animal Contribution to Crop Production......................................................................................................................... 209 Cattle Production ...................................................................................................................................................... 213 Goat Production ...................................................................................................................................................... 217 Sheep Production ...................................................................................................................................................... 221 Pig Production ...................................................................................................................................................... 225 Livestock Pests and Parasite Control ............................................................................................................................... 227 Other Livestock ...................................................................................................................................................... 231 Fishing Farming ...................................................................................................................................................... 233 Livestock Extension ...................................................................................................................................................... 235 Access to Infrastructure and other services...................................................................................................................... 243 Household Facilities ...................................................................................................................................................... 251 Appendix II 115 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 116 Rural Households Involved in Agriculture % of Total Rural Households Rural Households NOT Involved in Agriculture % of Total Rural Households Total Rural Households % of Total Households Urban Households % of Total Households Total Number of Households (from 2002 Pop. Census) Number % Number % Number % Number % Number Kinondoni 6,712 59 4,681 41 11,393 4 248,876 96 260,269 Ilala 6,613 50 6,671 50 13,284 9 135,102 91 148,386 Temeke 7,069 57 5,330 43 12,399 7 175,210 93 187,609 Total 20,394 55 16,682 45 37,076 6 559,188 94 596,264 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 4,947 73 239 4 1,526 23 6,712 6,473 1,765 Ilala 5,173 78 697 11 743 11 6,613 5,916 1,440 Temeke 5,724 81 194 3 1,151 16 7,069 6,875 1,345 Total 15,844 78 1,130 5 3,420 17 20,394 19,264 4,550 2.2 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD:Number of Agriculture Households By Type of Holding and District during 2002/03 Agricultural Year Type of Agriculture Household District Total Number of Households Growing Crops 2.1 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agricultural Households by type of household and District during 2002/03 Agriculture Year District Agriculture, Non Agriculture and Urban Households Total Number of Households Rearing Livestock Crops Only Livestock Only Total Number of Agriculture Households Crops & Livestock Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 117 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 118 Number % Average Household Size Number % Average Household Size Number % Kinondoni 5,440 81 4 1,271 18.9 4 6,712 100 4 Ilala 5,276 80 5 1,337 20.2 4 6,613 100 5 Temeke 5,894 83 5 1,175 16.6 5 7,069 100 5 Total 16,611 81 5 3,783 18.6 4 20,394 100 5 Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 2 3 5 1 6 7 4 Ilala 2 1 5 3 6 7 4 Temeke 1 2 5 3 7 6 4 Total 1 3 5 2 6 7 4 3.0: HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year Average Household Size 3.1 The livelihood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District District livelihood activity District Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 119 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 120 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 285 585 259 5,043 343 94 82 Ilala 960 2,646 856 1,659 387 0 52 Temeke 2,897 1,858 130 1,546 55 480 82 Total 4,143 5,089 1,244 8,248 785 574 216 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 3,399 1,972 785 538 145 0 150 Ilala 2,913 1,439 263 1,113 194 47 643 Temeke 2,324 2,625 579 1,107 112 109 253 Total 8,637 6,037 1,627 2,757 452 156 1,047 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 1,592 2,422 632 239 98 33 1,226 Ilala 1,004 1,076 481 1,053 309 0 2,104 Temeke 813 1,126 1,116 2,219 447 135 1,063 Total 3,409 4,624 2,229 3,511 854 168 4,393 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 492 576 958 342 156 48 2,050 Ilala 269 367 604 672 157 0 2,395 Temeke 523 393 885 1,106 333 156 2,641 Total 1,284 1,336 2,447 2,120 646 204 7,085 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 58 247 311 69 86 0 1,287 Ilala 0 128 631 123 110 52 435 Temeke 90 148 542 374 183 106 1,743 Total 147 523 1,484 567 379 159 3,464 3.1e RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fifth Most Important 3.1a RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: First Most Important 3.1b RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Second Most Important 3.1c RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Third Most Important 3.1d RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fourth Most Important Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 121 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 0 0 34 15 18 0 110 Ilala 0 0 105 0 147 0 105 Temeke 30 0 47 11 60 0 156 Total 30 0 186 26 226 0 371 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kinondoni 0 0 0 0 25 0 0 Ilala 0 0 23 23 0 52 0 Temeke 43 0 0 0 0 0 0 Total 43 0 23 23 25 52 0 3.1f RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Sixth Most Important 3.1g RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Seventh Most Important Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 122 Appendix II 123 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 124 Number % Number % Number % Less than 4 5,034 46 5,877 54 10,912 100 05 - 09 6,822 54 5,861 46 12,684 100 10 - 14 6,719 47 7,558 53 14,277 100 15 - 19 6,134 57 4,565 43 10,699 100 20 - 24 4,419 47 4,947 53 9,365 100 25 - 29 3,216 45 3,889 55 7,105 100 30 - 34 3,236 55 2,680 45 5,916 100 35 - 39 2,427 48 2,596 52 5,023 100 40 - 44 2,318 50 2,304 50 4,622 100 45 - 49 1,954 49 2,051 51 4,005 100 50 - 54 1,588 47 1,765 53 3,353 100 55 - 59 1,517 54 1,279 46 2,797 100 60 - 64 1,488 58 1,085 42 2,573 100 65 - 69 1,234 61 782 39 2,016 100 70 - 74 918 50 920 50 1,838 100 75 - 79 497 50 501 50 998 100 80 - 84 358 64 200 36 558 100 Above 85 150 52 139 48 289 100 Total 50,030 51 49,000 49 99,030 100 Number % Number % Number % Less than 4 5,034 10.1 5,877 12.0 10,912 11.0 05 - 09 6,822 13.6 5,861 12.0 12,684 12.8 10 - 14 6,719 13.4 7,558 15.4 14,277 14.4 15 - 19 6,134 12.3 4,565 9.3 10,699 10.8 20 - 24 4,419 8.8 4,947 10.1 9,365 9.5 25 - 29 3,216 6.4 3,889 7.9 7,105 7.2 30 - 34 3,236 6.5 2,680 5.5 5,916 6.0 35 - 39 2,427 4.9 2,596 5.3 5,023 5.1 40 - 44 2,318 4.6 2,304 4.7 4,622 4.7 45 - 49 1,954 3.9 2,051 4.2 4,005 4.0 50 - 54 1,588 3.2 1,765 3.6 3,353 3.4 55 - 59 1,517 3.0 1,279 2.6 2,797 2.8 60 - 64 1,488 3.0 1,085 2.2 2,573 2.6 65 - 69 1,234 2.5 782 1.6 2,016 2.0 70 - 74 918 1.8 920 1.9 1,838 1.9 75 - 79 497 1.0 501 1.0 998 1.0 80 - 84 358 0.7 200 0.4 558 0.6 Above 85 150 0.3 139 0.3 289 0.3 Total 50,030 100.0 49,000 100.0 99,030 100.0 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members by Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (column %) Age Group Sex Male Female Total 3.2 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members by Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %) Age Group Sex Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 125 Number % Number % Number % Kinondoni 15,433 53 13,650 47 29,083 100 Ilala 17,319 50 17,080 50 34,399 100 Temeke 17,277 49 18,271 51 35,548 100 Total 50,030 51 49,000 49 99,030 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 16,109 62 4,440 17 9 0 5,578 21 26,135 100 Ilala 19,220 65 3,228 11 0 0 7,327 25 29,775 100 Temeke 21,974 68 2,256 7 133 0 7,846 24 32,208 100 Total 57,303 65 9,924 11 141 0 20,750 24 88,118 100 Number % Number % Number % Number % Kinondoni 6,948 27 14,197 54 4,989 19 26,135 100 Ilala 10,380 35 12,392 42 7,003 24 29,775 100 Temeke 9,050 28 15,144 47 8,014 25 32,208 100 Total 26,377 30 41,734 47 20,007 23 88,118 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 5,588 21 871 3 0 0 123 0 1,225 5 Ilala 12,527 42 1,803 6 0 0 105 0 212 1 Temeke 11,714 36 674 2 7 0 1,022 3 660 2 Total 29,829 34 3,348 4 7 0 1,250 1 2,098 2 3.7 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year Main Activity District Crop/Seaweed Farming Livestock Keeping / Herding Livestock Pastoralist Fishing Government / Parastatal 3.4 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members by Sex and District for the 2002/03 Agricultural District Sex Male Female Total 3.5 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agriculture Household Members 5 Years and Above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year District Read & Write Swahili Swahili & English Any Other Languag Don't Read / Write Total 3.6 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members 5 Years and Above by School Attendance and District , 2002/03 Agricultural Year District School Attendancy Attending School Completed Never Attended to School Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 126 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 3,196 12 834 3 2,841 11 299 1 663 3 Ilala 888 3 1,661 6 433 1 393 1 174 1 Temeke 614 2 533 2 3,880 12 665 2 327 1 Total 4,699 5 3,027 3 7,153 8 1,357 2 1,164 1 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 211 1 1,262 5 6,455 25 2,207 8 359 1 26,135 100 Ilala 204 1 687 2 8,015 27 2,268 8 407 1 29,775 100 Temeke 1,571 5 588 2 8,488 26 1,193 4 273 1 32,208 100 Total 1,986 2 2,537 3 22,957 26 5,668 6 1,039 1 88,118 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 5,698 22 5,120 20 7,664 29 7,652 29 26,135 100 Ilala 11,631 39 3,372 11 9,695 33 5,077 17 29,775 100 Temeke 10,548 33 4,571 14 7,001 22 10,087 31 32,208 100 Total 27,878 32 13,063 15 24,361 28 22,816 26 88,118 100 3.8 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members by Level of Involvement in Farming Activivty and District, 2002/03 Agricultural Year District Other District Involvement in Farming Works Full-time on Farm Works Part-time on Farm Rarely Works on Farm Never Works on Farm Total cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year Unpaid Family Helper (Non Agriculture) Total Main Activity Main Activity Not Working & Unavailable Housemaker / Housewife Student U ab e to o / Too Old / Retired / Sick / Disabled District Not Working & Available Private - NGO / Mission / etc Self Employed (Non Farmimg) with Employees Self Employed (Non Farmimg) without Employees Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 127 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 0 0 91 1 153 1 409 3 1,488 10 Ilala 52 0 55 0 170 1 571 5 1,026 8 Temeke 0 0 85 1 207 1 302 2 1,132 7 Total 52 0 230 1 530 1 1,282 3 3,646 9 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 7,694 54 536 4 0 0 0 0 0 0 Ilala 8,420 68 273 2 42 0 0 0 140 1 Temeke 10,953 72 266 2 0 0 0 0 33 0 Total 27,067 65 1,074 3 42 0 0 0 173 0 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 150 1 25 0 979 7 288 2 639 4 Ilala 71 1 0 0 678 5 167 1 91 1 Temeke 250 2 69 0 854 6 28 0 21 0 Total 471 1 94 0 2,511 6 484 1 751 2 Number % Number % Number % Number % Kinondoni 609 4 192 1 0 0 14,197 100 Ilala 39 0 142 1 0 0 12,392 100 Temeke 155 1 400 3 0 0 15,144 100 Total 803 2 734 2 0 0 41,734 100 Adult Education Education Level Form One Form Two Form Three Form Four Standard Seven Standard Eight Training After Primary Pre Form One District Education Level Education Level Standard Four 3.9 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completed and District, 2002/03 Agricultural Year cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completed and District, 2002/03 Agricultural Year District Under Standard One Standard One Standard Two Standard Three District Education Level cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completed and District, 2002/03 cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completed and District, 2002/03 Agricultural Year District applicable Total Form Six g Secondary Education y Tertiary Education Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 128 H/holds % Average Household Size H/holds % Average Household Size H/holds % Kinondoni 5,440 81 4 1,271 19 4 6,712 100 4 Ilala 5,276 80 6 1,337 20 4 6,613 100 5 Temeke 5,894 83 5 1,175 17 5 7,069 100 5 Total 16,611 81 5 3,783 19 4 20,394 100 5 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Kinondoni 3,155 50 2,130 34 1,071 17 6,355 100 Ilala 3,146 60 1,260 24 802 15 5,208 100 Temeke 2,602 40 2,588 40 1,324 20 6,514 100 Total 8,903 49 5,977 33 3,197 18 18,078 100 No Education Primary Education Post Primary Education Secondary Education Post Secondary Education University & Equivalent Education Adult Education Total Kinondoni 1,135 3,916 0 800 305 491 66 6,712 Ilala 1,748 4,004 0 636 91 39 95 6,613 Temeke 2,025 3,921 0 635 14 118 357 7,069 Total 4,907 11,841 0 2,071 410 648 517 20,394 Mean Median Mode Mean Median Mode Mean Median Mode Kinondoni 47 46 40 54 55 50 48 49 50 Ilala 47 45 28 57 56 65 49 47 45 Temeke 46 43 32 50 50 60 46 45 32 Total 47 45 32 54 54 45 48 47 45 3.10 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Households and Average Household Size by Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Male Female Total Average Household Size 3.11 HOUSEHOLD DEMOGRAPHICS: Number of Agricultural Households by Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 District Number of household members with Off farm income One Two More than Two Total 3.12 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Number of Heads of Agricultural Households By Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year District Maximum Education Level Attained 3.13 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHICS: Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District District Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 129 Type of Holding NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Male Heads 2,961 21,269 27,660 23,730 20,000 16,611 Female Heads 1,140 4,481 5,520 6,178 5,000 3,783 Total 4,101 25,750 33,180 29,908 25,000 20,394 Male headed (Percentage) 72 83 83 79 80 81 Female headed (Percentage) 28 17 17 21 20 19 Total 100 100 100 100 100 100 Male Female Total Male Female Total Male Female Total Kinondoni 92 51 84 8 49 16 81 19 100 Ilala 87 27 75 13 73 25 80 20 100 Temeke 82 32 74 18 68 26 83 17 100 Total 87 37 78 13 63 22 81 19 100 Literacy Rate (%) 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households Can Read and Write Cannot Read and Write Total 3.15 Literacy Rates of Heads of Households by Sex and District District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 130 Appendix II 131 LAND ACCESS/OWNERSHIP Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 132 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kinondoni 681 8 1,997 24 3,055 37 290 4 1,288 16 151 0 711 9 Ilala 444 5 1,167 14 4,122 49 488 6 1,401 16 0 0 875 10 Temeke 126 1 4,349 50 2,453 28 844 10 747 9 57 0 186 2 Total 1,251 5 7,513 30 9,631 38 1,622 6 3,435 14 208 0.1 1,772 7 Area Leased/Certific ate of Ownership Area Owned Under Customary Law Area Bought Area Rented Area Borrowed Area Shared Cropped Area Under Other Forms of Tenure Total Kinondoni 1,078 2,668 6,536 411 869 183 806 12,551 Ilala 788 1,099 4,038 351 883 0 1,904 9,063 Temeke 207 8,181 4,458 1,040 805 135 112 14,936 Total 2,073 11,949 15,032 1,801 2,557 318 2,822 36,551 % 5.7 32.7 41.1 4.9 7.0 0.9 7.7 100.0 Households with Area Shared Cropped Under Other Forms of Tenure Land Access 4.2 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year District Land Access/ Ownership (Hectare) 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Number of Farming Households by Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year District Leased/Certificate of Ownwership Owned under Customary Law Bought Rented Borrowed Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 133 LAND USE Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 134 Households with Temporary Mono Crops Households with Temporary Mixed Crops Households with Permanent Mono Crops Households with Permanent Mixed Crops Households with Permanent / Annual Mix Households with Pasture Households with Fallow Households with Natural Bush Households with Planted Trees Househol ds Rented to Others Househo lds Unusabl e Households of Uncultivated Usable Land Area of Land Utilized by Househol d Total No. of Househ olds Kinondoni 1,598 1,868 1,213 1,398 3,784 430 529 97 727 52 237 883 10,521 6,473 Ilala 3,198 517 757 2,712 3,043 631 487 0 404 0 147 488 7,816 5,916 Temeke 3,326 849 677 1,423 4,361 258 404 19 376 178 107 562 13,227 6,875 Total 8,121 3,234 2,647 5,533 11,187 1,318 1,420 116 1,507 230 490 1,933 31,564 19,264 Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Area under Pasture Area under Fallow Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Rented to Others Area Unusabl e Area of Uncultivated Usable Land Total Kinondoni 820 1,563 1,309 1,500 4,500 610 433 115 219 39 276 1,167 12,551 Ilala 1,547 277 572 2,519 2,665 167 538 0 69 0 163 546 9,063 Temeke 3,050 876 593 2,142 6,242 281 420 8 42 352 94 837 14,936 Total 5,417 2,716 2,474 6,160 13,408 1,059 1,391 123 330 392 533 2,550 36,551 % 14.8 7.4 6.8 16.9 36.7 2.9 3.8 0.3 0.9 1.1 1.5 7.0 100.0 5.1 LAND USE: Number of Agricultural Households by Type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year Land use area Districts Type of Land Use 5.2 LAND USE: Area of Land (Ha) by type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 135 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Kinondoni 4,583 71 1,889 29 6,473 100 Kinondoni 2,217 34 4,255 66 6,473 100 Ilala 4,356 74 1,560 26 5,916 100 Ilala 2,291 39 3,625 61 5,916 100 Temeke 5,807 84 1,068 16 6,875 100 Temeke 4,021 58 2,854 42 6,875 100 Total 14,746 77 4,518 23 19,264 100 Total 8,529 44 10,735 56 19,264 100 Number Percent Number Percent Number Percent Kinondoni 1,882 29 4,591 71 6,473 100 Ilala 1,538 26 4,377 74 5,916 100 Temeke 1,754 26 5,121 74 6,875 100 Total 5,174 27 14,090 73 19,264 100 5.3: Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year District Was all Land Available to the Hh Used During 2002/03? Yes No Total 5.4: Number of Agricultural Households by Whether they Consider Having Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Do you Consider that you Have Sufficient Land for the Hh? Yes No Total 5.5: Number of Agricultural Households by Whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year District Do any Female Members of the Hh own or have Customary Right for Land? Yes No Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 136 Appendix II 137 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET & DRY SEASONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 138 Number of households Planted area (hectare) Number of Households Planted Area (hectare) Kinondoni 4,467 1,409 15,167 6,052 7,461 18.89 Ilala 5,120 1,077 10,659 4,115 5,192 20.75 Temeke 2,660 1,020 13,963 7,447 8,467 12.05 Total 12,247 3,507 39,789 17,614 21,121 16.60 Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Kinondoni 2,607 3,866 5,025 1,448 6,473 Ilala 3,165 2,751 4,131 1,785 5,916 Temeke 1,692 5,183 5,540 1,336 6,875 Total 7,464 11,799 14,695 4,568 19,264 7.1 & 7.2b TOTAL ANNUAL CROPS AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District. Total Area Planted (Hectare) % Area Planted in Dry Season 7.1 & 7.2a TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District. District Dry Season Wet Season District Dry Season Wet Season Total Number of Crop Growing Households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 139 Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Maize 1576 213 135 2060 746 362 3635 959 264 Paddy 195 38 197 3872 1861 481 4067 1900 467 Sorghum 0 0 0 34 11 320 34 11 320 CEREALS 1,770 251 5,966 2,618 7,736 2,869 Cassava 29 5 163 7834 10896 1391 7863 10901 1386 Sweet Potatoes 245 195 796 989 1036 1047 1235 1231 997 Irish Potatoes 0 0 0 31 27 865 31 27 865 Yams 6 3 567 8 1 79 14 4 276 ROOTS & TUBERS 280 203 8,863 11,959 9,143 12,162 Mung Beans 2 5 2779 1 1 988 3 6 2090 Beans 1 1 519 20 5 249 21 6 263 Cowpeas 799 76 95 1302 328 252 2101 404 192 Green Gram 12 2 139 30 3 91 43 4 105 Field Peas 0 0 0 3 0 0 3 0 0 PULSES 814 83 1,357 337 2,171 420 Sunflower 10 0 0 0 0 10 0 0 Simsim 0 0 0 47 5 114 47 5 114 Groundnuts 33 12 366 62 21 336 95 33 346 OIL SEEDS & OIL NUTS 43 12 109 26 152 38 Okra 78 68 870 238 568 2381 316 635 2010 Bitter Aubergine 6 2 370 1 1 1170 7 3 499 Onions 0 0 0 25 47 1849 25 47 1849 Tomatoes 70 200 2837 760 2526 3325 830 2725 3283 Spinnach 0 0 0 2 2 843 2 2 843 Chillies 11 1 64 24 69 2818 35 69 1959 Amaranths 28 259 9264 36 41 1142 64 300 4695 Pumpkins 8 3 351 13 29 2211 22 32 1492 Cucumber 70 130 1846 50 177 3577 120 307 2561 Egg Plant 13 3 216 28 121 4318 41 124 2987 Water Mellon 315 933 2963 141 376 2669 456 1309 2872 FRUITS & VEGETABLES 600 1,598 1,319 3,957 1,919 5,555 Total 3,507 1,725 1,761 17,614 258,478 393 21,121 260,203 395 *The total area planted include the sum of the planted area for both Wet and Dry Season and it is an overestimation of the actual area due to being produced on the same land during the two seasons. Previous surveys have used the Long/Wet Season to estimate physical land area under production to different crops 7.1 and 7.2c TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area Planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Crop Dry season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 140 Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted area (ha) CEREALS 4,817 1,770 13,351 5,966 7,736 22.9 Maize 4,402 1,576 5,577 2,060 3,635 43.3 Paddy 415 195 7,705 3,872 4,067 5 Sorghum 0 0 69 34 34 0.0 ROOTS & TUBERS 905 280 15,469 8,863 9,143 3.1 Cassava 140 29 12,178 7,834 7,863 0 Sweet Potatoes 754 245 3,215 989 Irish Potatoes 0 0 35 31 31 0 Yams 11 6 41 8 14 40.4 PULSES 4,632 814 6,539 1,357 2,171 37.5 Mung Beans 12 2 12 1 3 61.5 Beans 28 1 140 20 21 5 Cowpeas 4,550 799 6,258 1,302 2,101 38 Green Gram 42 12 100 30 43 29 Field Peas 0 0 28 3 3 0.0 OIL SEEDS & OIL NUTS 357 43 545 109 152 28.3 Sunflower 52 10 0 0 10 100.0 Simsim 0 0 123 47 47 0 Groundnuts 304 33 423 62 95 35.1 FRUITS & VEGETABLES 1,537 600 3,884 1,319 1,919 31.3 Okra 168 78 836 238 316 24.6 Bitter Aubergine 43 6 15 1 7 84 Onions 0 0 141 25 25 0 Tomatoes 187 70 1,435 760 830 8 Spinnach 0 0 30 2 2 0 Chillies 37 11 108 24 35 31 Amaranths 210 28 264 36 64 44 Pumpkins 60 8 116 13 22 39 Cucumber 369 70 261 50 120 59 Egg Plant 63 13 141 28 41 32 Water Mellon 400 315 537 141 456 69.1 Total 1,273 3,507 763,656 17,614 21,121 16.6 Total Area Planted Dry & Wet Season % Area Planted in Dry Season 7.1 & 7.2d TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 - Wet and Dry Seasons, Dar es Salaam Region Wet Season Dry Season Crop Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 141 Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted Area (ha) Number of Households Planted Area (ha) Kinondoni 209 238 254 124 7,170 4,523 7,632 4,886 Ilala 71 0 138 30 7,087 3,142 7,296 3,187 Temeke 57 83 602 790 6,573 4,383 7,232 5,256 Total 336 336 993 945 20,831 12,048 22,160 13,329 % 3 7 90 100 Number of Household Planted Area (ha) Number of Household Planted Area (ha) Number of Household Planted Area (ha) Number of Household Planted Area (ha) Number of Household Planted Area (ha) Kinondoni 1,493 1,133 674 628 381 303 5,997 5,396 8,544 7,461 Ilala 1,093 444 813 543 237 136 6,543 4,069 8,686 5,192 Temeke 1,618 2,263 256 202 641 655 5,205 5,348 7,720 8,467 Total 4,203 3,840 1,743 1,373 1,259 1,094 17,745 14,814 24,950 21,121 Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Kinondoni 4,611 4,601 3,933 2,860 8,544 7,461 61.67 Ilala 4,126 3,469 4,560 1,723 8,686 5,192 66.81 Temeke 3,745 5,101 3,975 3,366 7,720 8,467 60.25 Total 12,482 13,172 12,468 7,949 24,950 21,121 62.36 7.1 & 7.2f TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season, Dar es Salaam District Fertilizer Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total 7.1 & 7.2e TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Wet & Dry Season, Dar es Salaam District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total 7.1 & 7.2g TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year % of Area Planted Under Irrigation District Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 142 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 840 822 7,704 6,639 8,544 7,461 11.02 Ilala 1,089 681 7,597 4,511 8,686 5,192 13.12 Temeke 1,879 2,713 5,842 5,754 7,720 8,467 32.05 Total 3,807 4,217 21,143 16,904 24,950 21,121 19.96 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 70 41 8,474 7,420 8,544 7,461 0.55 Ilala 159 55 8,527 5,137 8,686 5,192 1.06 Temeke 120 126 7,600 8,341 7,720 8,467 1.49 Total 348 223 24,602 20,898 24,950 21,121 1.05 % 1.4 1.1 98.6 98.9 100 100 % of Planted Area Using Insecticides 7.1 & 7.2h TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. 7.1 & 7.2i TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. District Insecticide Use Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total % of Planted Area Using Herbicides District Herbicide Use Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 143 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 394 296 8,150 7,165 8,544 7,461 3.96 Ilala 218 73 8,468 5,119 8,686 5,192 1.42 Temeke 1,399 2,582 6,321 5,885 7,720 8,467 30.49 Total 2,011 2,951 22,939 18,169 24,950 21,121 13.97 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 4,658 3,150 2,975 1,736 7,632 4,886 64.46 Ilala 5,868 2,382 1,428 805 7,296 3,187 74.74 Temeke 2,852 2,831 4,379 2,426 7,232 5,256 53.85 Total 13,377 8,362 8,782 4,967 22,160 13,329 62.73 Fungicide Use Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total 7.1 & 7.2j TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year Wet & Dry Season. % of Planted Area Using Fungicides District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.1 & 7.2k TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. % of Planted Area Using Improved Seeds District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 144 Appendix II 145 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION SHORT RAINY SEASON Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 146 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 81 87 110 68 2,416 1,255 2,607 1,409 Ilala 0 0 55 13 3,110 1,064 3,165 1,077 Temeke 25 5 148 162 1,519 853 1,692 1,020 Total 106 92 313 243 7,046 3,173 7,464 3,507 % 0.0 0.0 4.2 6.9 94.4 90.5 100.0 100.0 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 543 320 286 172 153 65 1,626 853 2,607 1,409 Ilala 467 109 134 82 118 47 2,446 839 3,165 1,077 Temeke 632 363 83 118 176 163 801 375 1,692 1,020 Total 1,641 792 502 372 448 276 4,873 2,067 7,464 3,507 % 22.0 22.6 0.0 0.0 0.0 0.0 65.3 58.9 100.0 100.0 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 242 97 2,366 1,312 2,607 1,409 7 Ilala 129 55 3,036 1,022 3,165 1,077 5 Temeke 234 176 1,458 844 1,692 1,020 17 Total 604 328 6,860 3,179 7,464 3,507 9 % 8.1 9.3 91.9 90.7 100.0 100.0 7.1b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON, Dar es Salaam Region District % of Planted Area Under Irrigation in Dry Season 7.1c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during SHORT RAINY SEASON, 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total District Fertilizer Use 7.1a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - SHORT RAINY SEASON, Dar es Salaam Region. District Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total Mostly Tractor Ploughing Soil Preparation Total Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 147 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 184 84 2,424 1,326 2,607 1,409 5.95 Ilala 432 156 2,733 921 3,165 1,077 14 Temeke 537 423 1,155 597 1,692 1,020 41.45 Total 1,153 663 6,311 2,844 7,464 3,507 18.89 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 13 11 2,595 1,399 2,607 1,409 0.78 Ilala 71 9 3,094 1,069 3,165 1,077 0.80 Temeke 0 0 1,692 1,020 1,692 1,020 0.00 Total 84 20 7,381 3,487 7,464 3,507 0.56 Households Not Using Herbicides Total 7.1e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON. Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Household Using Herbicidess % of Planted Area Using Insecticides Household Using Insecticides 7.1d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON. Households Not Using Insecticides Total Insecticide Use Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 148 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 87 52 2,520 1,358 2,607 1,409 3.69 Ilala 130 27 3,035 1,050 3,165 1,077 3 Temeke 411 353 1,281 667 1,692 1,020 34.64 Total 628 433 6,837 3,074 7,464 3,507 12.33 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Kinondoni 1,757 990 850 420 2,607 1,409 70.21 Ilala 2,871 1,007 294 70 3,165 1,077 93 Temeke 760 543 932 477 1,692 1,020 53.25 Total 5,388 2,540 2,077 967 7,464 3,507 72.43 % 72 72 28 28 100 100 % of Planted Area Using Improved Seed 7.1g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - SHORT RAINY SEASON District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.1f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON. Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Household Using Fungicides Households Not Using Fungicides Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 149 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION LONG RAINY SEASON Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 150 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 127 152 144 57 4,754 3,268 5,025 3,476 Ilala 71 14 83 17 3,977 2,078 4,131 2,109 Temeke 32 78 454 629 5,054 3,530 5,540 4,236 Total 230 244 680 702 13,785 8,876 14,695 9,822 % 2 2 5 7 94 90 100 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 950 813 388 456 228 238 4,371 4,544 5,937 6,052 Ilala 626 335 679 461 118 89 4,097 3,230 5,521 4,115 Temeke 986 1,899 173 83 465 491 4,403 4,973 6,028 7,447 Total 2,563 3,047 1,240 1,001 811 818 12,871 12,747 17,486 17,614 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 4,369 4,504 1,567 1,548 5,937 6,052 74 Ilala 3,997 3,414 1,524 701 5,521 4,115 83 Temeke 3,511 4,926 2,517 2,521 6,028 7,447 66 Total 11,878 12,844 5,608 4,770 17,486 17,614 73 % 68 73 32 27 100 100 % of Planted Area Under Irrigation in Dry Season 7.2c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during LONG RAINY SEASON, 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Fertilizer Use District Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied 7.2a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - LONG RAINY SEASON, Dar es Salaam Region. District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost 7.2b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON, Dar es Salaam Region Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 151 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 656 738 5,281 5,313 5,937 6,052 12.20 Ilala 657 525 4,864 3,590 5,521 4,115 12.77 Temeke 1,341 2,291 4,687 5,157 6,028 7,447 30.76 Total 2,654 3,554 14,831 14,060 17,486 17,614 20.18 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 58 30 5,879 6,021 5,937 6,052 0.50 Ilala 88 46 5,433 4,069 5,521 4,115 1.12 Temeke 120 126 5,908 7,321 6,028 7,447 1.70 Total 265 203 17,221 17,411 17,486 17,614 1.15 % 1.5 1.2 98.5 98.8 100 100 7.2e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON. District Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total 7.2d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON. District Insecticide Use % of Planted Area Using Insecticides Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 152 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kinondoni 307 244 5,629 5,808 5,937 6,052 4.03 Ilala 88 46 5,433 4,069 5,521 4,115 1.12 Temeke 989 2,229 5,039 5,219 6,028 7,447 29.93 Total 1,384 2,519 16,102 15,095 17,486 17,614 14.30 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Kinondoni 2,901 2,160 2,125 1,317 5,025 3,476 62.13 Ilala 2,997 1,375 1,134 735 4,131 2,109 65.17 Temeke 2,092 2,287 3,447 1,949 5,540 4,236 54.00 Total 7,990 5,822 6,706 4,000 14,695 9,822 59.27 % 54 59 46 41 100 100 % of planted area under irrigation in dry season 7.2g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - LONG RAINY SEASON District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.2f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON District Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 153 Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area CEREALS 142 5,632 74 0 117 5,966 Maize 184 77 5,157 1,904 52 3 0 0 184 75 5,577 2,060 Paddy 145 65 7,381 3,695 60 70 0 0 120 42 7,705 3,872 Sorghum 0 0 69 34 0 0 0 0 0 0 69 34 ROOTS & TUBERS 1,661 31 1,024 0 0 16 16,338 1,071 Cassava 0 0 121 42 0 0 0 0 0 0 121 42 Sweet Potatoes 63 31 3,116 942 0 0 0 0 36 16 3,215 989 Irish Potatoes 0 0 35 31 0 0 0 0 0 0 35 31 Yams 0 0 41 8 0 0 0 0 0 0 41 8 PULSES 2,655 61 1,195 12 0 85 1,354 Mung Beans 0 0 12 1 0 0 0 0 0 0 12 1 Beans 0 0 100 17 0 0 0 0 0 0 100 17 Cowpeas 180 61 5,766 1,143 80 12 0 0 231 85 6,258 1,302 Green Gram 0 0 100 30 0 0 0 0 0 0 100 30 Field Peas 0 0 28 3 0 0 0 0 0 0 28 3 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 109 0 0 0 109 Sunflower 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Simsim 0 0 123 47 0 0 0 0 0 0 123 47 Groundnuts 0 0 423 62 0 0 0 0 0 0 423 62 FRUITS & VEGETABLES 19 1,251 12 23 7 1,310 Okra 47 8 744 227 0 0 0 0 46 4.0 836 238 Bitter Aubergine 0 0 15 1 0 0 0 0 0 0.0 15 1 Onions 0 0 141 25 0 0 0 0 0 0.0 141 25 Tomatoes 40 7 1,302 708 31 12 29 23 11 0.5 1,413 751 Spinnach 0 0 30 2 0 0 0 0 0 0.5 30 2 Chillies 0 0 108 24 0 0 0 0 0 0.5 108 24 Amaranths 0 0 264 36 0 0 0 0 0 0.5 264 36 Pumpkins 23 1 93 12 0 0 0 0 0 0.5 116 13 Cucumber 18 2 243 48 0 0 0 0 0 0.5 261 50 Egg Plant 18 2 123 26 0 0 0 0 0 0.0 141 28 Water Mellon 0 0 537 141 0 0 0 0 0 0.5 537 141 Total 253 9,211 98 23 226 9,810 % 3 94 1 0 2 100 Crop Table 7.2h: Planted Area and Number of Crop Growing Households During LONG RAINY SEASON by Method of Land Clearing and Crops; 2002/03 Agriculture Year Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Hand Slashing Mostly Tractor Slashing Mostly Burning Not Cleared Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 154 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 1,947 848 61 0.072 3,515 1,480 412 0.279 2,328 473 0.203 Ilala 2,216 657 110 0.168 1,476 399 99 0.249 1,055 209 0.198 Temeke 239 71 42 0.588 586 181 235 1.293 252 276 1.095 Total 4,402 1,576 213 0.135 5,577 2,060 746 0.362 3,635 959 0.264 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 18 19 0 0.000 1,407 567 97 0.170 586 97 0.165 Ilala 52 8 0 0.000 3,119 1,343 257 0.192 1,352 257 0.000 Temeke 344 168 38 0.229 3,180 1,962 1,507 0.768 2,130 1,546 0.000 Total 415 195 38 0.197 7,705 3,872 1,861 0.481 4,067 1,900 0.467 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 40 16 0 0 16 0 0.000 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.000 Temeke 0 0 0 0 29 17 11 0 17 11 0.618 Total 0 0 0 0 69 34 11 0 34 11 0.320 Long Rainy Season Total Table 7.2.1: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Maize Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Maize District Short Rainy Season Table 7.2.4: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sorghum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sorghum District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.3: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Paddy Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Paddy District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.2: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Burlush millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Bulrush millet District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 155 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ilala 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Temeke 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 112 19 5 0.256 19 5 0.256 Ilala 28 1 1 0.519 28 1 0 0.124 2 1 0.321 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 28 1 1 0.519 140 20 5 0.249 21 6 0.263 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 28 8 0 0.036 84 26 3 0.106 34 3 0.089 Ilala 0 0 0 0 17 5 0 0.011 5 0 0.011 Temeke 14 4 1 0.329 0 0 0 0 4 1 0.329 Total 42 12 2 0.139 100 30 3 0.091 43 4 0.105 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 12 2 5 2.779 12 1 1 0.988 3 6 2.090 Total 12 2 5 2.779 12 1 1 0.988 3 6 2.090 Table 7.2.6: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Beans District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.7: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Green gram Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Green gram District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.8: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Mung beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Mung beans District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Long Rainy Season Total Table 7.2.5: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Finger millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Finger millet District Short Rainy Season Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 156 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 1,657 352 18 0.052 3,484 839 94 0.112 1,190 112 0.094 Ilala 2,346 331 23 0.070 1,066 166 14 0.082 497 37 0.074 Temeke 547 116 34 0.297 1,708 298 221 0.740 414 255 0.616 Total 4,550 799 76 0.095 6,258 1,302 328 0.252 2,101 404 0.192 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 101 23 0 0.000 4,497 2,578 2,345 0.909 2,601 2,345 0.901 Ilala 0 0 0 0 3,937 2,006 3,508 1.749 2,006 3,508 1.749 Temeke 39 6 5 0.796 3,744 3,250 5,043 1.552 3,256 5,048 1.550 Total 140 29 5 0.163 12,178 7,834 10,896 1.391 7,863 10,901 1.386 Long Rainy Season Total Table 7.2.9: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cowpeas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cowpeas District Short Rainy Season Table 7.2.12: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cassava District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.11: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chick peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chick peas District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.10: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bambaranuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Bambaranuts District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 157 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 191 56 18 0.314 913 311 185 0.595 367 203 0.552 Ilala 80 17 3 0 468 98 74 0.756 115 77 0.671 Temeke 483 172 174 1.014 1,834 581 777 1.337 753 951 1.263 Total 754 245 195 0.796 3,215 989 1,036 1.047 1,235 1,231 0.997 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 35 31 27 0.865 31 27 0.865 Total 0 0 0 0 35 31 27 0.865 31 27 0.865 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 155 13 3 0.213 160 15 1 0.048 28 3 0.125 Ilala 94 4 1 0 161 30 15 0.488 34 16 0.464 Temeke 55 17 8 0.507 102 17 5 0.310 34 14 0.408 Total 304 33 12 0.366 423 62 21 0.336 95 33 0.346 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 52 10 0 0.000 0 0 0 0 10 0 0.000 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 52 10 0 0.000 0 0 0 0 10 0 0.000 Table 7.2.14: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Irish potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Irish potatoes District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.15: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Groundnuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Groundnuts District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.16: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sunflower District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Long Rainy Season Total Table 7.2.13: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sweet potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sweet potatoes District Short Rainy Season Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 158 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 120 46 5 0.109 46 5 0.109 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 3 1 0 0.593 1 0 0.593 Total 0 0 0 0 123 47 5 0.114 47 5 0.114 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 67 26 8 0.314 185 33 15 0.467 59 24 0.400 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 101 52 60 1.144 651 205 552 2.690 257 612 2.377 Total 168 78 68 0.870 836 238 568 2.381 316 635 2.010 Long Rainy Season Total Table 7.2.17: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Simsim Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Simsim District Short Rainy Season Table 7.2.20: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Okra Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Okra District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.19: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cabbage Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cabbage District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.18: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Soya beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Soya beans District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 159 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 141 25 47 1.849 25 47 1.849 Total 0 0 0 0 141 25 47 1.849 25 47 1.849 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 96 22 19 0.863 22 19 0.863 Ilala 47 4 142 37 52 4 0 0.000 8 142 17.638 Temeke 140 67 58 0.867 1,286 734 2,507 3.416 800 2,565 3.204 Total 187 70 200 2.837 1,435 760 2,526 3.325 830 2,725 3.283 Table 7.2.22: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tumeric Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tumeric District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.23: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Onions Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Onions District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.24: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tomatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tomatoes District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Long Rainy Season Total Table 7.2.21: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Radish Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Radish District Short Rainy Season Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 160 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 4 0 0 0.148 0 0 0.148 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 26 2 2 0.898 2 2 0.898 Total 0 0 0 0 30 2 2 0.843 2 2 0.843 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 37 11 1 0.064 40 16 42 2.623 27 43 1.583 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 68 8 26 3.201 8 26 3.201 Total 37 11 1 0.064 108 24 69 2.818 35 69 1.959 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kinondoni 41 4 3 0.680 78 6 22 3.423 10 24 2.347 Ilala 82 8 3 0 161 26 17 0.653 34 20 0.579 Temeke 88 15 254 16.398 26 4 3 0.668 19 256 13.255 Total 210 28 259 9.264 264 36 41 1.142 64 300 4.695 Long Rainy Season Total Table 7.2.25: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Spinach Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Spinach District Short Rainy Season Table 7.2.28: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Amaranths Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Amaranths District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.27: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chillies Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chillies District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.26: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Carrot Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Carrot District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 161 PERMANENT CROPS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 162 (ha) (ha) (tons) Yield (Kgs/ha) Pigeon Pea 72 56 10 177 Palm Oil 75 58 353 6,110 Coconut 1,723 731 853 1,166 Cashewnut 1,434 1,404 51 36 Sugarcane 12 12 1 66 Tamarin 1 0 0 0 Jack Fruit 34 34 1 24 Mpesheni 22 19 11 573 Banana 813 382 521 1,362 Avocado 1 0 0 0 Mango 1,019 658 508 772 Pawpaw 97 63 179 2,852 Pineapple 211 55 378 6,826 Orange 1,306 402 3,251 8,090 Mandarine/Tangerine 12 12 119 9,880 Lime/Lemon 125 55 65 1,167 Bilimbi 0 0 0 0 Total 6,956 3,941 6,301 1,599 Pigeon Pea 15 11 4 378 Star Fruit 1 1 0 124 Palm Oil 42 42 27 631 Coconut 1,735 477 396 830 Cashewnut 786 376 367 975 Sugarcane 3 3 0 49 Jack Fruit 11 11 51 4,448 Mpesheni 16 16 5 288 Banana 77 70 102 1,456 Mango 383 323 319 989 Pawpaw 16 15 15 970 Pineapple 9 1 7 4,940 Orange 401 306 1,903 6,229 Mandarine/Tangerine 14 2 0 0 Guava 5 5 21 3,915 Lime/Lemon 11 11 25 2,194 Total 3,527 1,671 3,241 1,939 Sour Soup 12 3 4 1,317 Pigeon Pea 8 7 2 354 Star Fruit 1 0 0 0 Palm Oil 8 6 1 115 Coconut 2,831 1,879 3,418 1,819 Cashewnut 3,025 1,802 2,109 1,170 Jack Fruit 7 3 4 1,026 Mpesheni 1 1 1 618 Banana 314 211 1,341 6,350 Mango 1,676 929 6,375 6,865 Pawpaw 17 17 27 1,578 Pineapple 91 29 174 5,966 Orange 316 146 3,135 21,444 Grape 7 7 72 10,002 Guava 48 24 110 4,638 Lime/Lemon 30 37 19 529 Total 8,392 5,102 16,791 3,291 Sour Soup 12 3 4 1,317 Pigeon Pea 96 74 17 224 Star Fruit 2 1 0 124 Palm Oil 125 106 381 3,588 Coconut 6,289 3,088 4,667 1,511 Cashewnut 5,245 3,582 2,526 705 Sugarcane 15 15 1 63 Tamarin 1 0 0 0 Jack Fruit 52 49 56 1,145 Mpesheni 39 36 16 446 Banana 1,204 663 1,963 2,960 Avocado 1 0 0 0 Mango 3,078 1,909 7,203 3,772 Pawpaw 130 95 222 2,321 Pineapple 311 86 558 6,504 Orange 2,022 854 8,290 9,711 Grape 7 7 72 10,002 Mandarine/Tangerine 26 14 119 8,336 Guava 53 29 131 4,505 Lime/Lemon 166 103 109 1,055 Bilimbi 0 0 1 0 Total 18,875 10,714 26,334 2,458 7.3.1 PERMANENT CROPS: Production of Permanent Crops by Crop Type and District - Dar es Salaam Temeke Total District/Crop Kinondoni Ilala Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 163 Crop Area Planted % Coconut 6,289 33.32 Cashewnut 5,245 27.79 Mango 3,078 16.31 Orange 2,022 10.71 Banana 1,204 6.38 Pineapple 311 1.65 Lime/Lemon 166 0.88 Pawpaw 130 0.69 Palm Oil 125 0.66 Pigeon Pea 96 0.51 Guava 53 0.28 Jack Fruit 52 0.27 Mpesheni 39 0.21 Mandarine/Tangerine 26 0.14 Sugarcane 15 0.08 Sour Soup 12 0.06 Grape 7 0.04 Star Fruit 2 0.01 Avocado 1 0.01 Tamarin 1 0.01 Bilimbi 0 0.00 Total 18,875 100.00 District Area Planted with Coconuts Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Coconuts Average Planted Area per Household Kinondoni 1,723 6,956 24.8 2,711 0.6 Ilala 1,735 3,527 49 3,039 0.0 Temeke 2,831 8,392 33.7 3,617 0.8 Total 6,289 18,875 33.3 9,366 0.7 District Area Planted with Orange Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Orange Average Planted Area per Household Kinondoni 1,306 6,956 18.8 1,897 0.7 Ilala 401 3,527 11 1,877 0.2 Temeke 316 8,392 3.8 510 0.6 Total 2,022 18,875 10.7 4,283 0.5 Orange 7.3.2 PERMANENT CROP: Area Planted by Crop Type - Dar es Salaam Region Coconuts 7.3.3 PERMANENT CROPS: Area Planted with Coconuts by District 7.3.4 PERMANENT CROPS: Area planted with Orange by District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 164 District Area Planted with Mango Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Mango Average Planted Area per Household Kinondoni 1,019 6,956 14.64 1,651 0.62 Ilala 383 3,527 11 1,527 0.25 Temeke 1,676 8,392 19.97 2,593 0.65 Total 3,078 18,875 16.31 5,771 0.53 District Area Planted with Cashewnut Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Cashewnuts Average Planted Area per Household Kinondoni 1,434 6,956 20.62 557 2.58 Ilala 785.85 3,527.00 22.28 2,405.32 0.33 Temeke 3,025 8,392 36.05 3,940 0.77 Total 5,245 18,875 27.79 6,901 0.76 Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Sour Soup 0 0 0 12 12 Pigeon Pea 10 0 0 85 95 Star Fruit 0 0 0 2 2 Palm Oil 6 0 0 119 125 Coconut 797 118 39 5,334 6,287 Cashewnut 201 153 59 4,832 5,245 Sugarcane 0 0 0 15 15 Tamarin 0 0 0 1 1 Jack Fruit 16 0 0 35 52 Mpesheni 24 0 0 15 39 Banana 330 88 3 767 1,188 Avocado 1 0 0 0 1 Mango 390 39 5 2,641 3,075 Pawpaw 59 3 0 68 130 Pineapple 150 0 0 134 284 Orange 1,090 13 2 887 1,993 Grape 0 0 0 7 7 Mandarine/Tange 12 0 0 14 26 Guava 4 0 0 49 53 Lime/Lemon 5 10 0 151 166 Bilimbi 0 0 0 0 0 Total 3,095 424 109 15,168 18,796 7.3.7 PERMANENT CROPS: Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Fertilizer Use Crop 7.3.5 PERMANENT CROPS: Area planted with Mango by District Mango 7.3.6 PERMANENT CROPS: Area Planted with Cashewnuts by District Cashewnuts Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 165 Crop Mostly Farm Yard Manure Total % Sour Soup 0 12 0.0 Pigeon Pea 10 95 11 Star Fruit 0 2 0 Palm Oil 6 125 5 Coconut 797 6,287 13 Cashewnut 201 5,245 4 Sugarcane 0 15 0 Tamarin 0 1 0 Jack Fruit 16 52 32 Mpesheni 24 39 61 Banana 330 1,188 28 Avocado 1 1 100 Mango 390 3,075 13 Pawpaw 59 130 45 Pineapple 150 284 53 Orange 1,090 1,993 55 Grape 0 7 0 Mandarine/Tangerine 12 26 47 Guava 4 53 7 Lime/Lemon 5 166 3 Bilimbi 0 0 0.0 Total 3,095 18,796 16.5 Crop Mostly Inorganic Fertilizer Total % Sour Soup 0 12 0.0 Pigeon Pea 0 95 0 Star Fruit 0 2 0 Palm Oil 0 125 0 Coconut 39 6,287 1 Cashewnut 59 5,245 1 Sugarcane 0 15 0 Tamarin 0 1 0 Jack Fruit 0 52 0 Mpesheni 0 39 0 Banana 3 1,188 0 Avocado 0 1 0 Mango 5 3,075 0 Pawpaw 0 130 0 Pineapple 0 284 0 Orange 2 1,993 0 Grape 0 7 0 Mandarine/Tangerine 0 26 0 Guava 0 53 0 Lime/Lemon 0 166 0 Bilimbi 0 0 0.0 Total 109 18,796 0.6 7.3.7 PERMANENT CROPS: (cont) Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop 7.3.7 PERMANENT CROPS: (cont) Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 166 Crop Mostly Compost Total % Sour Soup 0 12 0.0 Pigeon Pea 0 95 0 Star Fruit 0 2 0 Palm Oil 0 125 0 Coconut 118 6,287 2 Cashewnut 153 5,245 3 Sugarcane 0 15 0 Tamarin 0 1 0 Jack Fruit 0 52 0 Mpesheni 0 39 0 Banana 88 1,188 7 Avocado 0 1 0 Mango 39 3,075 1 Pawpaw 3 130 3 Pineapple 0 284 0 Orange 13 1,993 1 Grape 0 7 0 Mandarine/Tangerine 0 26 0 Guava 0 53 0 Lime/Lemon 10 166 6 Bilimbi 0 0 0.0 Total 424 18,796 2.3 7.3.7 PERMANENT CROPS: (cont) Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 167 AGROPROCESSING Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 168 Number % Number % Number % Kinondoni 4,323 64 2,389 36 6,712 100 Ilala 17 0 6,596 100 6,613 100 Temeke 3,464 49 3,606 51 7,069 100 Total 7,803 38 12,591 62 20,394 100 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader Other By Factory Total Kinondoni 2,380 1,292 613 0 13 25 4,323 Ilala 17 0 0 0 0 0 17 Temeke 2,940 37 378 27 82 0 3,464 Total 5,337 1,329 990 27 95 25 7,803 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader Other By Factory Total Maize 532 1,121 954 27 0 50 2,683 Paddy 1,731 103 293 0 0 0 2,127 Cassava 1,407 28 80 0 0 0 1,515 Cowpeas 25 0 0 0 0 0 25 Groundnut 59 0 0 0 13 0 72 Oil Palm 86 0 40 0 0 0 126 Coconut 3,062 339 29 0 82 0 3,512 Cashewnut 4 0 0 0 0 0 4 Mango 31 4 0 0 0 0 35 Orange 11 0 0 0 0 0 11 8.1.1a: Number of Crop Growing Households Reported to Have Processed Crops by District; 2002/03 Agriculture Year District Households that Processed Crops Households that did not Process Crops Total 8.1.1b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year District Method of Processing Method of Processing Crop 8.1.1c AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Location and Crop, Dar es Salaam Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 169 Household / Human Consumption Sale Only Animal Consumption Did Not Use Total Maize 2,603 0 0 80 2,683 Paddy 2,079 0 0 47 2,127 Cassava 1,515 0 0 0 1,515 Cowpeas 25 0 0 0 25 Groundnut 72 0 0 0 72 Oil Palm 86 40 0 0 126 Coconut 3,404 14 57 37 3,512 Cashewnut 4 0 0 0 4 Mango 31 4 0 0 35 Orange 11 0 0 0 11 Total 9,830 59 57 165 10,110 Neighbours Local Market / Trade Store Farmers Association Trader at Farm Other Did not Sell Total Maize 70 0 0 40 19 2,554 2,683 Paddy 40 58 0 59 19 1,951 2,127 Cassava 116 29 0 0 23 1,347 1,515 Cowpeas 0 0 0 0 0 25 25 Groundnut 0 0 0 0 0 72 72 Oil Palm 81 0 40 0 0 4 126 Coconut 29 14 0 146 0 3,324 3,512 Cashewnut 0 0 0 0 0 4 4 Mango 0 0 4 0 0 31 35 Orange 0 0 0 0 0 11 11 Total 337 101 44 244 61 9,324 10,110 Flour / Meal Grain Oil Juice Pulp Other Total Kinondoni 2,696 299 458 77 4 789 4,323 Ilala 0 0 0 17 0 0 17 Temeke 523 1,259 1,530 12 48 92 3,464 Total 3,219 1,558 1,987 105 53 881 7,803 Household / Human Consumption Sale Only Animal Consumption Did Not Use Total Kinondoni 4,180 44 0 99 4,323 Ilala 17 0 0 0 17 Temeke 3,371 14 31 47 3,464 Total 7,568 59 31 146 7,803 8.1.1d AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Dar es Salaam Region Crop Crop Where Sold Product Use 8.1.1e AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Dar es Salaam Region Product Use District 8.1.1f AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Main Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District Main Product 8.1.1g AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Use of Primary Processed Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 170 Neighbours Local Market / Trade Store Farmers Association Trader at Farm Other Did not Sell Total Kinondoni 192 0 44 40 23 4,024 4,323 Ilala 0 0 0 0 0 17 17 Temeke 116 71 0 133 19 3,125 3,464 Total 308 71 44 173 42 7,166 7,803 Bran Cake Husk Juice Fiber Pulp Oil Shell No by- product Other Total Kinondoni 2,331 889 210 25 40 0 4 73 708 43 4,323 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 17 0 17 Temeke 470 253 1,371 0 0 14 32 43 258 1,023 3,464 Total 2,801 1,142 1,581 25 40 14 36 116 982 1,066 7,803 District By Product 8.1.1h AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Where Product Sold and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District 8.1.1i AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By type of By-Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Where Sold Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 171 MARKETING Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 172 Number % Number % Kinondoni 3,803 56.7 2,908 43.3 6,712 Ilala 3,971 60.1 2,642 39.9 6,613 Temeke 6,202 87.7 868 12.3 7,069 Total 13,976 68.5 6,418 31.5 20,394 Open Market Price Too Low No Transport Transport Cost Too High No Buyer Market too Far Government Regulatory Board Problems Lack of Market Information Other Not applicable Total Kinondoni 910 28 155 58 191 0 25 23 2,413 3,803 Ilala 42 85 0 0 0 0 0 0 3,844 3,971 Temeke 289 0 108 0 148 12 0 0 5,645 6,202 Total 1,242 113 263 58 339 12 25 23 11,902 13,976 Open Market Price Too Low No Transport Transport Cost Too High No Buyer Market too Far Government Regulatory Board Problems Lack of Market Information Other Not applicable Total Kinondoni 23.9 0.7 4.1 1.5 5.0 0.0 0.7 0.6 63.4 100.0 Ilala 1.1 2.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 96.8 100.0 Temeke 4.7 0.0 1.7 0.0 2.4 0.2 0.0 0.0 91.0 100.0 Total 8.9 0.8 1.9 0.4 2.4 0.1 0.2 0.2 85.2 100.0 10.1: Number of Crop Growing Households Reported to have Sold Agricultural Produce by District During 2002/03; Dar es Salaam Region Households that Sold Households that Did not Sell Total Number of households Main Reasons for Not Selling Crops 10.2: Number of Households who Reported Main Reasons for Not Selling their Crops by District During 2002/03Agriccultural Year, Dar es Salaam Region District District 10.3 Proportion of Households who Reported Main Reason for Not Selling Their Crops by District during 2002/03 Agricultural Year, Dar es Salaam Region Main Reasons for Not Selling Crops Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 173 IRRIGATION/EROSION CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 174 Number of Household % Number of Household % Number of Household % Kinondoni 629 9.4 6,083 90.6 6,712 100 Ilala 382 5.8 6,231 94.2 6,613 100 Temeke 966 13.7 6,104 86.3 7,069 100 Total 1,977 9.7 18,417 90.3 20,394 100 District Irrigatable Area (ha) Irrigated Land (ha) % of Irrigatable land used Kinondoni 387 374 96.5 Ilala 167 155 93.3 Temeke 456 329 72.0 Total 1,010 858 84.9 River Lake Dam Well Borehole Canal Pipe water Total Kinondoni 152 13 45 207 0 0 213 629 Ilala 55 0 47 227 52 0 0 382 Temeke 465 0 92 273 76 43 17 966 Total 672 13 184 707 129 43 230 1,977 Gravity Hand Bucket Hand Pump Motor Pump Other Total Kinondoni 74 474 0 28 53 629 Ilala 0 335 0 47 0 382 Temeke 55 821 13 77 0 966 Total 129 1,630 13 152 53 1,977 District Source of Irrigation Water Method of Obtaining Water 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District District Households Practicing Irrigation Households not Practicing Irrigation Total District 11.4: IRRIGATION: Number of Agriculture Households by Method Used to obtain water and District during 2002/03 Agricultural Year 11.2 IRRIGATION: Area (ha) of Irrigatable and NON Irrigated Land by District during 2002/03 Agriculture Year 11.3: IRRIGATION: Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by Districts During the 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 175 Flood Sprinkler Water Hose Bucket / Watering Can Total Kinondoni 17 13 117 482 629 Ilala 0 0 47 335 382 Temeke 29 63 55 819 966 Total 46 76 219 1,636 1,977 Number % Number % Kinondoni 718 11 5,994 89 6,712 Ilala 271 4 6,342 96 6,613 Temeke 165 2 6,904 98 7,069 Total 1,155 6 19,239 94 20,394 Terraces Erosion Control Bunds Gabions / Sandbag Vetiver Grass Tree Belts Water Harvesting Bunds Drainage Ditches Total Kinondoni 56 14,848 1,844 96 500 80 85 17,510 Ilala 0 866 0 0 85 376 0 1,327 Temeke 33 1,753 0 11 717 186 54 2,755 Total 90 17,467 1,844 107 1,302 643 138 21,591 District Method of Application 11.5 IRRIGATION: Number of Agricultulture Households by Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year 11.6: Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District District Presence of Erosion Control/Water Harvesting Facilities Number of Households District Have Facility Does Not Have Facility Type of Erosion Control 11.7 EROSION CONTROL: Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures By Type and District as of 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 176 Appendix II 177 ACCESS TO FARM INPUTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 178 No of households % No of households % Kinondoni 611 9 6,068 91 6,679 Ilala 398 6 6,215 94 6,613 Temeke 1,471 21 5,582 79 7,053 Total 2,480 12 17,865 88 20,345 No of households % No of households % Kinondoni 2,179 32 4,578 68 6,757 Ilala 1,420 21 5,193 79 6,613 Temeke 2,359 33 4,727 67 7,086 Total 5,958 29 14,498 71 20,456 No of households % No of households % Kinondoni 822 12 5,890 88 6,712 Ilala 1,866 28 4,747 72 6,613 Temeke 705 10 6,364 90 7,069 Total 3,393 17 17,001 83 20,394 Table 12.1.1 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Chemical Fertilizer NOT Using Chemical Fertilizer Total Number of Crop growing households Table 12.1.2 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Farm Yard Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Farm Yard Manure Not Using Farm Yard Manure Total Number of Crop growing households Table 12.1.3 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using COMPOST Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Compost Not Using Compost Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 179 No of households % No of households % Kinondoni 725 11 5,987 89 6,712 Ilala 710 11 5,903 89 6,613 Temeke 1,869 26 5,200 74 7,069 Total 3,304 16 17,090 84 20,394 No of households % No of households % Kinondoni 0 0 6,712 100 6,712 Ilala 142 2 6,471 98 6,613 Temeke 14 0 7,055 100 7,069 Total 156 1 20,238 99 20,394 No of households % No of households % Kinondoni 3,808 57 2,891 43 6,699 Ilala 4,799 73 1,814 27 6,613 Temeke 2,308 33 4,761 67 7,069 Total 10,915 54 9,466 46 20,381 Table 12.1.6 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households using Improved Seeds by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Improved Seeds Not Using Improved Seeds Total Number of Crop growing households Table 12.1.5 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Herbicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Herbicides Not Using Herbicides Total Number of Crop growing households Table 12.1.4 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Insecticide/Fungicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Insecticides/Fungicide Not Using Insecticide/Fungi Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 180 Crop Buyers Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 29 0 0 0 582 9 0 0 0 0 0 0 6,068 91 6,679 100 Ilala 0 0 0 0 398 6 0 0 0 0 0 0 6,215 94 6,613 100 Temeke 0 0 22 0 1,373 19 32 0 32 0 11 0 5,582 79 7,053 100 Total 29 0 22 0 2,353 12 32 0 32 0 11 0 17,865 88 20,345 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 38 1 34 0 13 0 4 0 30 0 223 3 Ilala 0 0 71 1 212 3 0 0 0 0 237 4 Temeke 7 0 223 3 25 0 28 0 27 0 213 3 Total 44 0 328 2 250 1 32 0 56 0 672 3 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 990 15 847 13 0 0 4,578 68 6,757 100 Ilala 451 7 450 7 0 0 5,193 79 6,613 100 Temeke 738 10 1,055 15 43 1 4,727 67 7,086 100 Total 2,179 11 2,353 12 43 0 14,498 71 20,456 100 Locally Produced by Household Neighbour Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year District Other District Co-operative Local Market / Trade Store Large Scale Farm Neighbour Not applicable Total Table 12.1.7 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Chemical Fertilizer and District, 2002/03 Agricultural Year District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Secondary Market Not applicable Total Development Project Crop Buyers Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 181 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 138 2 0 0 13 0 0 0 41 1 593 9 38 1 5,890 88 6,712 100 Ilala 323 5 54 1 0 0 42 1 0 0 1,446 22 0 0 4,747 72 6,613 100 Temeke 0 0 0 0 29 0 0 0 0 0 582 8 94 1 6,364 90 7,069 100 Total 461 2 54 0 42 0 42 0 41 0 2,621 13 132 1 17,001 83 20,394 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 0 0 0 0 698 10 0 0 13 0 0 0 14 0 5,987 89 6,712 100 Ilala 0 0 100 2 558 8 52 1 0 0 0 0 0 0 5,903 89 6,613 100 Temeke 201 3 120 2 1,499 21 31 0 0 0 19 0 0 0 5,200 74 7,069 100 Total 201 1 220 1 2,755 14 83 0 13 0 19 0 14 0 17,090 84 20,394 100 Number % Number % Number % Kinondoni 0 0 6,712 100 6,712 100 Ilala 142 2 6,471 98 6,613 100 Temeke 14 0 7,055 100 7,069 100 Total 156 1 20,238 99 20,394 100 Table 12.1.11 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Herbicides and District, 2002/03 Agricultural Year District Co-operative Local Market / Trade Store District Local Market / Trade Store Not applicable Total Local Farmers Group Development Project Table 12.1.10 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Secondary Market Crop Buyers Secondary Market Crop Buyers Table 12.1.9 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store District Locally Produced by Household Neighbour Not applicable Total Neighbour Not applicable Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 182 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 0 0 18 0 3,494 52 0 0 0 0 25 0 26 0 Ilala 0 0 75 1 3,991 60 52 1 52 1 54 1 108 2 Temeke 31 0 26 0 2,130 30 31 0 31 0 0 0 0 0 Total 31 0 119 1 9,615 47 83 0 83 0 79 0 134 1 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 18 0 187 3 40 1 2,891 43 6,699 100 Ilala 208 3 259 4 0 0 1,814 27 6,613 100 Temeke 26 0 13 0 22 0 4,761 67 7,069 100 Total 252 1 458 2 62 0 9,466 46 20,381 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 29 5 39 6 297 49 145 24 101 17 611 Ilala 109 27 0 0 47 12 71 18 171 43 398 Temeke 71 5 119 8 358 24 290 20 632 43 1,471 Total 209 8 158 6 702 28 507 20 904 36 2,480 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 1,570 72 361 17 102 5 142 7 4 0 2,179 Ilala 837 59 307 22 182 13 0 0 95 7 1,420 Temeke 1,237 52 603 26 306 13 132 6 80 3 2,359 Total 3,644 61 1,270 21 590 10 274 5 179 3 5,958 12.1.12 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Secondary Market Development Project Crop Buyers Large Scale Farm 12.1.13 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Total Number Between 10 and 20 km 20 km and Above Total 12.1.14 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km District Locally Produced by Household Neighbour Other Not applicable Total cont…...12.1.12 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 183 Number % Number % Kinondoni 822 100 0 0 822 Ilala 1,823 98 42 2 1,866 Temeke 705 100 0 0 705 Total 3,351 99 42 1 3,393 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 364 10 22 1 1,382 36 1,481 39 558 15 3,808 Ilala 721 15 611 13 1,334 28 748 16 1,385 29 4,799 Temeke 90 4 148 6 411 18 463 20 1,196 52 2,308 Total 1,175 11 781 7 3,127 29 2,692 25 3,140 29 10,915 Less than 1 km Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 66 9 39 5 294 41 154 21 173 24 725 Ilala 107 15 108 15 155 22 138 19 203 29 710 Temeke 265 14 79 4 289 15 368 20 869 46 1,869 Total 438 13 225 7 737 22 660 20 1,244 38 3,304 Total 12.1.15 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Total 20 km and Above 12.1.17 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Insecticide/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total 12.1.16 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above District Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 184 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 220 4 4,476 74 186 3 28 0 158 3 771 13 229 4 6,068 100 Ilala 405 7 4,054 65 99 2 42 1 261 4 488 8 866 14 6,215 100 Temeke 243 4 4,348 78 200 4 50 1 127 2 426 8 189 3 5,582 100 Total 868 5 12,877 72 484 3 120 1 547 3 1,684 9 1,284 7 17,865 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 2,677 58 788 17 426 9 84 2 86 2 378 8 139 3 4,578 100 Ilala 779 15 2,476 48 687 13 71 1 129 2 283 5 768 15 5,193 100 Temeke 908 19 1,184 25 1,027 22 141 3 1,055 22 213 4 200 4 4,727 100 Total 4,364 30 4,448 31 2,140 15 296 2 1,270 9 873 6 1,107 8 14,498 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 790 13 777 13 2,900 49 293 5 546 9 366 6 0 0 218 4 5,890 100 Ilala 632 13 1,608 34 1,445 30 0 0 147 3 337 7 28 1 549 12 4,747 100 Temeke 730 11 1,430 22 1,173 18 243 4 2,387 38 147 2 0 0 253 4 6,364 100 Total 2,152 13 3,816 22 5,519 32 536 3 3,081 18 850 5 28 0 1,021 6 17,001 100 12.1.18 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Not Available Price Too High No Money to Buy Total Input is of No Use Other Not Available Price Too High No Money to Buy Input is of No Use Other Do not Know How to Use Input is of No Use 12.1.19 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Total Too Much Labour Required Too Much Labour Required Do not Know How to Use Locally Produced by Household Other Total 12.1.20 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 185 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 169 3 3,839 64 324 5 14 0 330 6 1,167 19 25 0 118 2 5,987 100 Ilala 69 1 3,863 65 262 4 0 0 311 5 555 9 0 0 843 14 5,903 100 Temeke 88 2 3,627 70 218 4 25 0 610 12 461 9 0 0 171 3 5,200 100 Total 326 2 11,329 66 804 5 39 0 1,251 7 2,182 13 25 0 1,133 7 17,090 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 103 2 3,292 49 189 3 66 1 1,281 19 1,642 24 138 2 6,712 100 Ilala 87 1 3,924 61 303 5 0 0 522 8 903 14 732 11 6,471 100 Temeke 159 2 4,470 63 274 4 63 1 1,071 15 814 12 203 3 7,055 100 Total 349 2 11,686 58 766 4 130 1 2,875 14 3,359 17 1,073 5 20,238 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 313 11 1,948 67 226 8 0 0 41 1 225 8 0 0 138 5 2,891 100 Ilala 70 4 750 41 151 8 0 0 54 3 83 5 0 0 704 39 1,814 100 Temeke 678 14 3,238 68 209 4 25 1 276 6 136 3 28 1 171 4 4,761 100 Total 1,062 11 5,936 63 587 6 25 0 371 4 444 5 28 0 1,013 11 9,466 100 Total Total 12.1.21 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT Using Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Other 12.1.22 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Other No Money to Buy Too Much Labour Required Input is of No Use Locally Produced by Household Total Do not Know How to Use Locally Produced by Household Input is of No Use Other Input is of No Use 12.1.23 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT Using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 186 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 150 24 388 64 73 12 0 0 611 100 Ilala 52 13 298 75 47 12 0 0 398 100 Temeke 363 25 1,054 72 41 3 13 1 1,471 100 Total 565 23 1,741 70 161 6 13 1 2,480 100 Number % Number % Number % Number % Kinondoni 728 33 1,381 63 70 3 2,179 100 Ilala 246 17 1,052 74 123 9 1,420 100 Temeke 354 15 1,828 78 176 7 2,359 100 Total 1,328 22 4,261 72 369 6 5,958 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 232 28 525 64 25 3 40 5 822 100 Ilala 320 17 1,518 81 28 1 0 0 1,866 100 Temeke 37 5 525 74 143 20 0 0 705 100 Total 589 17 2,568 76 195 6 40 1 3,393 100 Table 12.1.24 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizers by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good Average Total District Excellent Good Average Poor Total 12.1.25 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Poor 12.1.26 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 District Excellent Good Average Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 187 Number % Number % Number % Number % Kinondoni 143 20 552 76 29 4 725 100 Ilala 160 23 550 77 0 0 710 100 Temeke 684 37 1,020 55 165 9 1,869 100 Total 988 30 2,122 64 194 6 3,304 100 Number % Number % Number % Kinondoni 142 100 0 0 142 100 Ilala 0 0 14 100 14 100 Temeke 142 91 14 9 156 100 Total 99 24 317 76 3,304 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 901 24 2,450 64 350 9 106 3 0 0 3,808 100 Ilala 1,015 21 3,424 71 361 8 0 0 0 0 4,799 100 Temeke 778 34 1,399 61 59 3 55 2 17 1 2,308 100 Total 2,694 25 7,273 67 770 7 161 1 17 0 10,915 100 Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizers Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Next Year Chemical Fertilizers Number % Number % Number % Kinondoni 1,299 19 5,380 81 6,679 100 Ilala 1,963 30 4,650 70 6,613 100 Temeke 3,313 47 3,740 53 7,053 100 Total 6,575 32 13,770 68 20,345 100 District Excellent Good Average Poor 12.1.29 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year 12.1.27 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Good Average 12.1.28 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total Total District Excellent Good Average Does not Work Total 12.1.30 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural District Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 188 Number % Number % Number % Number % Kinondoni 3,505 52 3,252 48 6,757 Kinondoni 1,833 27 4,878 73 6,712 Ilala 2,667 40 3,946 60 6,613 Ilala 2,275 34 4,338 66 6,613 Temeke 4,765 67 2,321 33 7,086 Temeke 2,842 40 4,227 60 7,069 Total 10,937 53 9,520 47 20,456 Total 6,950 34 13,444 66 20,394 Number % Number % Number % Number % Kinondoni 1,555 23 5,157 77 6,712 Kinondoni 312 5 6,400 95 6,712 Ilala 2,551 39 4,062 61 6,613 Ilala 1,084 16 5,529 84 6,613 Temeke 3,309 47 3,760 53 7,069 Temeke 1,286 18 5,783 82 7,069 Total 7,416 36 12,978 64 20,394 Total 2,682 13 17,712 87 20,394 12.1.34 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With a Plan to Use Herbicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Pesticides/Fungicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Pesticides/FungicidesNe xt Year Total 12.1.33 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With a Plan to Use Insecticides/Fungicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With a Plan to Use Herbicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Herbicides Next Year Total 12.1.32 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use COMPOST Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With a Plan to Use Next Year Farm Yard Manure Agricultural Households With NO Plan to Use Next Year Farm Yard Manure Total 12.1.31 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Farm Yard Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With a Plan to Use COMPOST ManureNext Year Agricultural Households With NO Plan to use COMPOST Manure Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 189 Number % Number % Kinondoni 4,723 71 1,976 29 6,699 Ilala 4,812 73 1,801 27 6,613 Temeke 4,729 67 2,341 33 7,069 Total 14,264 70 6,117 30 20,381 Table 12.1.35 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households with Plan to Use Improved Seeds Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With a Plan to Use Improved Seeds Next Year Agricultural Households With NO Plan to Use Improved Seeds Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 190 Appendix II 191 AGRICULTURE CREDIT Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 192 Number % Number % Kinondoni 4 23 15 77 19 Ilala 0 0 42 100 42 Temeke 44 100 0 0 44 Total 49 46 57 54 106 Family, Friend and Relative Commercial Bank Saving & Credit Society Religious Organisation / NGO / Project Kinondoni 0 0 0 19 19 Ilala 0 42 0 0 42 Temeke 22 0 22 0 44 Total 22 42 22 19 106 13.1b AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District; 2002/03 Agriculture Year. District 13.1a AGRICULTURE CREDIT: Number of Agriculture Households Receiving Credit by Sex of Household Head and District During the 2002/03 Agriculture Year Source of Credit Total Total District Male Female Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 193 District Not needed Not available Did not want to go into debt Interest rate/cost too high Did not know how to get credit Difficult bureaucracy procedure Credit granted too late Other Don't know about credit Total Kinondoni 394 353 816 223 3,067 368 66 30 1,375 6,693 Ilala 564 471 1,321 828 1,974 582 50 0 782 6,571 Temeke 197 1,151 509 568 2,248 625 188 39 1,499 7,025 Total 1,156 1,976 2,646 1,618 7,289 1,574 305 69 3,656 20,288 District Labour Seeds Fertilizers Agro- chemicals Tools / Equipment Other Total Credits Kinondoni 0 4 0 0 0 15 19 Ilala 42 42 0 0 0 0 85 Temeke 0 11 22 11 11 22 78 Total 42 58 22 11 11 37 182 13.2a AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Reporting the Main Reasons for Not Using Credit by District During the 2002/03 Agriculture Year 13.2b AGRICULTURE CREDIT: Number of Credits Received by Main Purpose of Credit and District During the 2002/03 Agriculture Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 194 Appendix II 195 TREE FARMING AND AGROFORESTRY Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 196 District Senna Spp Gravellis Afzelia Quanzensis Acacia Spp Pinus Spp Eucalyptus Spp Melicia excelsa Casurina Equisetfilia Tectona Grandis Terminalia Catapa Terminalia Ivorensis Kinondoni 452 4,780 0 0 0 2,213 500 2 14 0 7 Ilala 33 2 5 2 0 0 0 13 0 0 1 Temeke 261 7 0 31 7 70 0 16 0 15 2 Total 746 4,789 5 33 7 2,283 500 31 14 15 10 % 10.4 3.1 10.7 25.5 27.0 0.4 0.2 25.5 27.0 0.4 0.2 District Leucena Spp Syszygium Spp Azadritachta Spp Jakaranda Spp Kyaya Spp Calliandra Spp Moringa Spp Saraca Spp Trichilia Spp Kinondoni 2,032 0 624 57 0 10 51 226 0 Ilala 48 1 67 0 0 0 33 15 40 Temeke 0 4 91 3 6 0 60 38 0 Total 2,080 5 782 60 6 10 144 279 40 % 0.1 11.2 1.3 8.9 0.0 1.1 0.2 100.0 1.1 14.1 ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees by Specie and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 14.1 ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees by Specie and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Regiont Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 197 Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Kinondoni 41 4,707 25 6,245 1 16 67 10,968 Ilala 9 148 10 109 1 3 20 260 Temeke 45 387 13 224 0 0 58 611 Total 95 5,242 48 6,578 2 19 145 11,839 Planks / Timber Poles Charcoal Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Kinondoni 7 12 0 22 51 5 6 103 Ilala 1 4 0 13 14 3 0 35 Temeke 12 4 1 3 66 3 3 92 Total 20 20 1 38 131 11 9 230 14.3 ON FARM TREE PLANTING: Number of Responses by Main Use of Planted Trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region District Main Use 14.2 TREE FARMING: Number of Households with Planted Trees on Their Land and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es SalaamRegion Mostly on Field / Plot Boundaries Mostly Scattered in Field Mostly in Plantation / Coppice Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 198 1-9 1-19 20-29 30-39 60+ Total Kinondoni 99 0 446 0 0 545 Ilala 96 0 0 0 0 96 Temeke 26 26 205 336 52 645 Total 221 26 652 336 52 1,287 % 17.2 2.0 50.6 26.1 4.0 100.0 Planks / Timber Poles Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Kinondoni 3 28 30 28 7 7 103 Ilala 0 4 11 15 5 0 35 Temeke 8 7 43 15 18 1 92 Total 11 39 84 58 30 8 230 14.4TREE FARMING: Number of Agriculture Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District District Distance to Community Planted Forest (km) Second Use 14.5 ON FARM TREE PLANTING: Number of responses by Second use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dar es Salaam Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 199 CROP EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 200 Number % Number % Kinondoni 3,516 52 3,196 48 6,712 Ilala 4,688.3 70.9 1,924.6 29.1 6,613.0 Temeke 4,917 70 2,152 30 7,069 Total 13,122 64 7,272 36 20,394 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 486 13.9 2,281 65.4 556 16.0 146 4.2 18 0.5 3,487 100.0 Ilala 708 15.1 3,393 72.4 516 11.0 0 0.0 71 1.5 4,688 100.0 Temeke 723 14.9 3,648 75.1 416 8.6 45 0.9 23 0.5 4,855 100.0 Total 1,916 14.7 9,322 71.5 1,489 11.4 190 1.5 112 0.9 13,030 100.0 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 3,405 97.3 0 0.0 0 0.0 72 2.0 9 0.2 13 0.4 3,498 100.0 Ilala 4,394 96.2 0 0.0 0 0.0 69 1.5 105 2.3 0 0.0 4,568 100.0 Temeke 4,379 95.3 94 2.1 19 0.4 91 2.0 0 0.0 12 0.3 4,595 100.0 Total 12,178 96.2 94 0.7 19 0.1 232 1.8 113 0.9 25 0.2 12,660 100.0 15.1 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Extension Messages by District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Households Receiving Extension Advice Households Not Receiving Extension Advice Total Number of Households 15.2 CROP EXTENSION: Number of Households By Quality of Extension Services and District During the 2002/03 Very Good Good Average Poor No Good Total Total 15.3 EXTENSION MESSAGES: Number of Agriculture Households By Source of Crop Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 201 Government NGO / Developmen t Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 3,062 0 48 9 0 3,119 6,712 46.5 Ilala 4,133 0 69 52 0 4,254 6,613 64.3 Temeke 3,734 94 68 0 12 3,908 7,069 55.3 Total 10,929 94 185 61 12 11,281 20,394 55.3 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 1,850 54 0 21 9 36 1,970 6,712 29.3 Ilala 1,214 0 0 0 52 0 1,266 6,613 19.1 Temeke 2,760 51 125 95 29 63 3,123 7,069 44.2 Total 5,823 105 125 116 90 99 6,359 20,394 31.2 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Farm Not applicable Total Kinondoni 1,079 0 0 37 23 1,139 6,712 17.0 Ilala 1,273 0 0 33 52 1,359 6,613 20.6 Temeke 1,421 17 29 75 0 1,541 7,069 21.8 Total 3,773 17 29 145 76 4,039 20,394 19.8 % of total number of households % of total number of households 15.5 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agrochemicals by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Total Number of Households District Erosion Control 15.6 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Erosion Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 15.4 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Plant Spacing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Use of Agrochemicals Total Number of Households District District Total Number of Households % of total number of households Spacing Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 202 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 2,028 15 0 37 4 0 2,084 6,712 31 Ilala 1,914 0 0 17 52 0 1,983 6,613 30 Temeke 3,073 49 25 106 79 29 3,361 7,069 48 Total 7,015 63 25 159 136 29 7,428 20,394 36 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 1,475 69 21 9 23 1,597 6,712 24 Ilala 782 28 0 52 54 916 6,613 14 Temeke 2,285 44 14 29 51 2,423 7,069 34 Total 4,542 141 35 90 128 4,936 20,394 24 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 2,542 15 44 9 0 2,609 6,712 39 Ilala 3,258 0 86 105 298 3,746 6,613 57 Temeke 3,506 75 14 29 68 3,692 7,069 52 Total 9,307 90 144 142 365 10,048 20,394 49 15.7 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Organic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 15.9 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Improved Seeds by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Total Number of Households Total Number of Households Inorganic Fertilizer Use 15.8 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Inorganic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District Total Number of Households % of total number of households % of total number of households % of total number of households Organic Fertilizer Use Use of Improved Seed District District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 203 Government NGO / Development Project Not applicable Total Kinondoni 392 0 0 392 6,712 6 Ilala 112 28 160 300 6,613 5 Temeke 398 0 0 398 7,069 6 Total 903 28 160 1,091 20,394 5 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 543 0 21 9 0 573 6,712 9 Ilala 223 0 0 52 54 330 6,613 5 Temeke 1,304 73 44 0 41 1,462 7,069 21 Total 2,070 73 66 61 95 2,365 20,394 12 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 885 0 0 0 0 0 885 6,712 13 Ilala 917 0 0 0 0 0 917 6,613 14 Temeke 1,962 92 19 129 160 39 2,400 7,069 34 Total 3,765 92 19 129 160 39 4,203 20,394 21 % of Total Number of Households 15.12 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Crop Storage by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Total Number of Households Total Number of Households Total Number of Households Crop Storage District 15.10 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Mechanization/LST by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 15.11 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Irrigation Technology by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District District Irrigation Technology Mechanisation / LST % of Total Number of Households % of Total Number of Households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 204 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 475 0 8 0 0 483 6,712 7 Ilala 1,250 0 0 0 0 1,250 6,613 19 Temeke 1,481 27 132 29 28 1,697 7,069 24 Total 3,205 27 141 29 28 3,430 20,394 17 Government Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 531 0 0 0 0 531 6,712 8 Ilala 140 0 0 0 0 140 6,613 2 Temeke 1,565 19 57 274 47 1,962 7,069 28 Total 2,236 19 57 274 47 2,633 20,394 13 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kinondoni 879 0 8 0 0 887 6,712 13 Ilala 1,024 0 52 17 0 1,093 6,613 17 Temeke 819 197 45 7 35 1,103 7,069 16 Total 2,722 197 106 23 35 3,084 20,394 15 Total Number of Households % of Total Number of Households 15.13 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Vermin Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 15.14 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 15.15 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-forestry by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Total Number of Households % of Total Number of Households Total Number of Households % of Total Number of Households Vermin Control District Agro-progressing Agro-forestry District District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 205 Government Not applicable Total Kinondoni 81 0 81 6,712 1 Ilala 139 0 139 6,613 2 Temeke 68 17 84 7,069 1 Total 287 17 304 20,394 1 Government Large Scale Farm Not applicable Total Kinondoni 104 0 0 104 6,712 2 Ilala 159 0 0 159 6,613 2 Temeke 49 14 17 79 7,069 1 Total 312 14 17 343 20,394 2 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kinondoni 3,105 2,959 95 1,685 897 53 924 625 68 Ilala 4,254 4,028 95 1,266 1,065 84 1,237 1,194 97 Temeke 3,867 3,293 85 3,158 1,932 61 1,512 1,154 76 Total 11,226 10,280 92 6,109 3,895 64 3,672 2,973 81 15.18 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 1) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Total Number of Households % of Total Number of Households Total Number of Households % of Total Number of Households District Use of Agrochemicals Erosion Control Spacing 15.16 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Bee keeping by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District District Beekeeping Fish Farming 15.17 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Fish Farming by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 206 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kinondoni 2,071 1,552 75 1,420 756 53 2,563 2,383 93 Ilala 1,870 1,756 94 740 504 68 3,789 3,545 94 Temeke 3,318 2,185 66 2,319 1,546 67 3,644 2,206 61 Total 7,259 5,493 76 4,479 2,805 63 9,996 8,135 81 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kinondoni 132 525 398 319 567 178 766 494 64 Ilala 85 0 0 330 287 87 925 691 75 Temeke 380 238 63 1,133 938 83 2,333 2,123 91 Total 596 763 128 1,782 1,792 101 4,024 3,307 82 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kinondoni 229 494 215 308 493 160 670 692 103 Ilala 1,321 1,113 84 98 55 57 1,067 955 89 Temeke 1,580 702 44 1,738 1,345 77 977 848 87 Total 3,130 2,309 74 2,144 1,893 88 2,714 2,495 92 15.19 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 2) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Agro-progressing Use of Improved Seed Crop Storage Agro-forestry 15.21 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 4) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 15.20 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 3) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Inorganic Fertilizer Use Mechanisation / LST Irrigation Technology District District District Organic Fertilizer Use Vermin Control Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 207 Received Adopted % Received Adopted % Kinondoni 28 182 642 40 147 0 Ilala 85 0 0 137 52 38 Temeke 27 19 73 41 87 214 Total 140 201 144 218 287 132 Fish Farming 15.22 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 5) During the 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District Beekeeping Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 208 Appendix II 209 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 210 Number % Number % Kinondoni 0 0 6,712 100 6,712 Ilala 0 0 6,613 100 6,613 Temeke 115 2 6,954 98 7,069 Total 115 1 20,279 99 20,394 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 Temeke 157 289 239 0 0 0 Total 157 289 239 0 0 0 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Kinondoni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 157 289 239 Total 0 0 0 0 0 0 157 289 239 Number % Number % Number % Kinondoni 2,278 34.0 4,394 32.7 6,672 33.2 Ilala 2,157 32.2 4,348 32.4 6,505 32.3 Temeke 2,271 33.9 4,675 34.8 6,946 34.5 Total 6,706 100.0 13,417 100.0 20,123 100.0 District Did you apply organic fertilizer during 2002/03? Using Organic Fertilizer Not Using Organic Fertilizer Total 17.3 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Number of Crop Growing Households Using Organic Fertilizer by District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Cows Donkeys District Type of Draft Total 17.1 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Number of Agriculture Households Using Draft Animal to cultivate Land by District During 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District Households Using Draft Animals Household Not Using Draft Animals Total households 17.2 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft by Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region 17.2 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District Oxen Bulls Type of Craft Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 211 Area (Ha) % Area (Ha) % Area (Ha) % Kinondoni 2,178 48.4 325 18.3 2,503 39.9 Ilala 990 22.0 1,196 67.4 2,187 34.9 Temeke 1,330 29.6 253 14.3 1,583 25.2 Total 4,498 100.0 1,774 100.0 6,273 100.0 17.4 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Area of Farm Yard Manure and Compost Application by District during 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region District Farm Yard Manure Area Applied Compost Area Applied Total Area aplied with Organic Fertilizers Tanzania Agriculture Sample Census -2003 Dar es Salaam 212 Appendix II 213 CATTLE PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 214 Number % Number % Kinondoni 239 4 6,473 96 6,712 1,765 Ilala 697 11 5,916 89 6,613 1,440 Temeke 194 3 6,875 97 7,069 1,345 Total 1,130 6 19,264 94 20,394 4,550 Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Kinondoni 81 455 11 70 197 5 765 3,650 85 840 4,302 33 Ilala 77 785 37 0 0 0 558 1,352 63 558 2,137 16 Temeke 374 3,421 51 37 105 2 442 3,231 48 674 6,756 51 Total 532 4,660 35.3 107 302 2.3 1,765 8,233 62.4 2,072 13,195 100.0 Number % Number % 1-5 1,377 66 3,399 26 2 6-10 348 17 2,475 19 7 11-15 112 5 1,466 11 13 16-20 103 5 1,769 13 17 21-30 58 3 1,406 11 24 31-40 53 3 1,689 13 32 41-50 20 1 991 8 49 Total 2,072 100 13,195 100 6 Total Cattle Improved Beef 18.3 CATTLE PRODUCTION: Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size as of 1st October, 2003 Cattle Rearing Households Heads of Cattle Average Number Per Household Herd Size 18.2 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Type and District as of 1st October, 2003 District Indigenous Improved Dairy 18.1 CATTLE PRODUCTION: Total Number Households Rearing Cattle by District during 2002/03 Agriculture Year, Dar es Salaam Region Distcrict Households Rearing Cattle Households Not Rearing Cattle Total Agriculture Households Total livestock Keeping Households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 215 Number % Number % Number % Number % Bulls 1,256 59.7 172 8.2 675 32.1 2,103 15.9 Cows 1,618 31.2 28 0.5 3,535 68.2 5,182 39.3 Steers 446 85.2 31 5.8 47 8.9 523 4.0 Heifers 597 23.5 0 0.0 1,946 76.5 2,542 19.3 Male Calves 405 30.1 57 4.2 884 65.7 1,345 10.2 Female Calves 340 22.7 14 0.9 1,146 76.4 1,500 11.4 Total 4,660 35.3 302 2.3 8,233 62.4 13,195 100.0 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kinondoni 0 210 0 87 57 100 455 Ilala 730 0 0 55 0 0 785 Temeke 526 1,408 446 454 347 239 3,421 Total 1,256 1,618 446 597 405 340 4,660 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kinondoni 98 28 0 0 57 14 197 Ilala 0 0 0 0 0 0 0 Temeke 74 0 31 0 0 0 105 Total 172 28 31 0 57 14 302 18.6 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Beef Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Beef Cattle Total 18.4 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle by Category and Type of Cattle; on 1st October 2003 18.5 CATTLE PRODUCTION: Number of Indigenous Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Indigenous Indigenous Cattle Improved Beef Cattle Improved Dairy Cattle Category of Cattle Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 216 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kinondoni 351 1,495 18 903 412 471 3,650 Ilala 226 447 0 511 98 70 1,352 Temeke 98 1,594 29 531 373 605 3,231 Total 675 3,535 47 1,946 884 1,146 8,233 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kinondoni 449 1,732 18 991 526 585 4,302 Ilala 956 447 0 566 98 70 2,137 Temeke 698 3,002 505 986 721 845 6,756 Total 2,103 5,182 523 2,542 1,345 1,500 13,195 District Total Cattle 18.7 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Dairy Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Dairy Cattle 18.8 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 217 GOATS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 218 Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Kinondoni 950 12,656 99.3 13 26 0.2 15 61 0.5 950 12,743 57.2 Ilala 186 944 54.4 0 0 0.0 156 793 45.6 288 1,737 7.8 Temeke 580 6,931 88.7 32 752 9.6 35 129 1.7 603 7,812 35.0 Total 1,715 20,531 92.1 45 778 3.5 207 983 4.4 1,840 22,292 100.0 Number % Number % 1-4 613 33 1,886 8 3 5-9 453 25 3,076 14 7 10-14 329 18 3,854 17 12 15-19 114 6 1,962 9 17 20-24 132 7 2,789 13 21 25-29 44 2 1,238 6 28 30-39 48 3 1,534 7 32 40+ 106 6 5,953 27 56 Total 1,840 100 22,292 100 12 Herd Size Goat Rearing Households Number of Goats Average Number Per Household Total Goats District 19.1 GOAT PRODUCTION: Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003 19.2 GOAT PRODUCTION: Number of Households Rearing Goats by Herd Size on 1st October, 2003 Improved Dairy Improved for Meat Indigenous Goats Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 219 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as of 1st October, 2003 and District Number % Number % Number % Number % Billy Goat 4,134 94.4 13 0.3 233 5.3 4,379 19.6 Castrated Goat 642 100.0 0 0.0 0 0.0 642 2.9 She Goat 10,286 91.1 498 4.4 503 4.5 11,288 50.6 Male Kid 2,566 89.5 142 4.9 160 5.6 2,868 12.9 She Kid 2,904 93.2 125 4.0 87 2.8 3,115 14.0 Total 20,531 92.1 778 3.5 983 4.4 22,292 100.0 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kinondoni 2,850 362 5,750 1,846 1,848 12,656 Ilala 340 0 396 0 208 944 Temeke 943 280 4,140 720 848 6,931 Total 4,134 642 10,286 2,566 2,904 20,531 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kinondoni 13 0 13 0 0 26 Ilala 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 486 142 125 752 Total 13 0 498 142 125 778 Improved Dairy Goats 19.5 GOAT PRODUCTION: Number of Improved Goat for Meat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Improved Meat Goats Total Category of Goats 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Indigenous Goats Improved Meat Goats Indigenous Goats Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 220 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kinondoni 0 0 0 46 15 61 Ilala 210 0 428 101 54 793 Temeke 23 0 76 13 18 129 Total 233 0 503 160 87 983 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kinondoni 2,863 362 5,763 1,892 1,863 12,743 Ilala 550 0 823 101 262 1,737 Temeke 966 280 4,701 875 990 7,812 Total 4,379 642 11,288 2,868 3,115 22,292 District Total Goat 19.6 Number of Improved Dairy Goat by Category and District on 1st October, 2003 District Number of Improved Dairy Goats 19.7 Total Number of Goats by Category and District on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 221 SHEEP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 222 Number % Number % Number % Ram 300 100 0 0 300 23 Castrated She 100 100 0 0 100 8 She Sheep 656 100 0 0 656 51 Male Lamb 130 100 0 0 130 10 She Lamb 103 100 0 0 103 8 Total 1,290 100 0 0 1,290 100 Number % Number % Kinondoni 205 3 6,507 97 6,712 1,765 Ilala 0 0 6,613 100 6,613 1,440 Temeke 80 1 6,989 99 7,069 1,345 Total 284 1 20,110 99 20,394 4,550 Number % Number % Number % Kinondoni 886 100 0 0 886 69 Ilala 0 0 0 0 0 0 Temeke 404 100 0 0 404 31 Total 1,290 100 0 0 1,290 100 Herd Size Number of Household % Number of Sheep % Average Number Per Household 1-4 171 60 373 29 2 5-9 96 34 652 51 7 15-19 17 6 266 21 16 Total 284 100 1,290 100 5 District 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as 1st October, 2002/03 Number of Improved for Mutton Total Sheep Number of Indigenous Number of Improved for Mutton Total Sheep 20.1 Total Number of Sheep By Breed and on 1st October 2003 20.4 Number of Households and Heads of Sheep by Herd Size on 1st October 2003 20.2 Number of Households Raising or Managing Sheep by District on 1st October, 2003 District Households Raising Sheep Households Not Raising Sheep Number of Agricultural Households Total Livestock keeping Households Breed Number of Indigenous sheep Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 223 Number of Households Average sheep Number of Households Average sheep Number of Households Average sheep Kinondoni 205 4 0 0 205 4 Ilala 0 0 0 0 0 0 Temeke 80 5 0 0 80 5 Total 284 5 0 3 284 5 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Kinondoni 266 17 448 97 58 886 Ilala 0 0 0 0 0 0 Temeke 35 83 208 33 45 404 Total 300 100 656 130 103 1,290 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Kinondoni 0 0 0 0 0 0 Ilala 0 0 0 0 0 0 Temeke 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Kinondoni 266 17 448 97 58 886 Ilala 0 0 0 0 0 0 Temeke 35 83 208 33 45 404 Total 300 100 656 130 103 1,290 20.5 Average Number of Sheep by Type of Sheep and District on 1st October 2003, Dodoma Region District Number of Indigenous Number of Improved for Mutton Total Sheep District Total Sheep 20.7 Total Number of Improved Mutton Sheep by Type and District on 1st October 2003 District Number of Improved for Mutton 20.6 Total Number of Indigenous Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 District Number of Indigenous Sheep 20.8 Total Number of Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 224 Appendix II 225 PIGS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 226 Number % Number % 1-4 147 21 371 3 3 5-9 61 9 366 3 6 10-14 21 3 221 2 11 15-19 135 19 2,320 18 17 20-24 117 17 2,441 19 21 25-29 76 11 1,990 15 26 30-39 115 16 3,474 27 30 40+ 31 4 1,810 14 59 Total 703 100 12,993 100 18 District Number of Households Number of Pig Average Number Per Households Kinondoni 521 9,690 19 Ilala 137 2,464 18 Temeke 44 839 19 Total 703 12,993 18 District Boar Castrated Male Sow / Gilt Male Piglet She Piglet Total Kinondoni 973 989 2,018 2,741 2,969 9,690 Ilala 175 833 404 456 597 2,464 Temeke 43 120 291 169 217 839 Total 1,190 1,941 2,713 3,366 3,783 12,993 21.2 Number of Households and Pigs by District on 1st October 2003 21.3 Number of Pigs by Type and District on 1st October, 2003 21.1 Number of Households and Pigs by Herd Size on 1st October 2003 Average Number Per Household Herd Size Pig Rearing Households Heads of Pigs Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 227 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Sallam Appendix II 228 Number of Households % Number of Households % Kinondoni 878 56 697 44 1,575 Ilala 550 42 760 58 1,310 Temeke 853 64 473 36 1,326 Total 2,281 54 1,930 46 4,211 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 438 49 533 29 67 78 376 69 Ilala 130 14 494 27 0 0 83 15 Temeke 329 37 796 44 19 22 88 16 Total 898 100 1,823 100 86 100 547 100 Number of Households % Number of Households % Kinondoni 318 22 1,108 78 1,426 Ilala 196 16 1,032 84 1,228 Temeke 442 35 807 65 1,248 Total 956 24 2,946 76 3,902 Number % age Number % age Number % age Number % age Kinondoni 46 15 222 70 49 15 318 100 Ilala 0 0 196 100 0 0 196 100 Temeke 51 12 347 79 43 10 442 100 Total 98 10 766 80 92 10 956 100 22.1 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing Households Deworming Livestock by District during 2002/03 Agricultural Year District Deworming Livestock Not Deworming Livestock Total 22.3 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of Agricultural Households Reporting to Have Encountered Tick Problems During 2002/03 Agriculture Year by District. 22.2 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Type of Livestock and District during the 2002/03 Agricultural Year District Goats Cattle Sheep Pigs District Ticks Problems No Ticks Problems Total Smearing Total 22.4 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Ticks Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year District None Spraying Method of Tick Control Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 229 Number of Households % Number of Households % Kinondoni 196 12 1,374 88 1,570 Ilala 157 12 1,121 88 1,278 Temeke 321 25 953 75 1,274 Total 674 16 3,448 84 4,123 Number of Households % Number of Households % Kinondoni 40 21 155 79 196 Ilala 0 0 157 100 157 Temeke 31 10 291 90 321 Total 71 11 603 89 674 District Tsetse Flies Problems No Tsetse Flies Problems 22.5 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of Agricultural Households Reporting to Have Encountered Tsetse Flies Problems During 2002/03 Agriculture Year by District Total 22.6 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Tsetse Flies Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year Total District None Spray Method of Tsetse Flies Control Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 230 Appendix II 231 OTHER LIVESTOCK Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 232 Number % Type Number Indigenous 182,449 35 Ducks 13,462 Layer 310,601 59 Turkeys 983 Broiler 32,002 6 Donkeys 465 Total 525,052 100 Total 14,910 Indigenous Chicken Layer Broiler Ducks Turkeys Rabbits Donkeys Other Kinondoni 68,848 15,052 20,169 104,069 Kinondoni 3,425 913 70 394 0 Ilala 57,523 286,772 591 344,886 Ilala 3,698 28 0 0 0 Temeke 56,078 8,778 11,241 76,097 Temeke 6,340 42 0 71 242 Total 182,449 310,601 32,002 525,052 Total 13,462 983 70 465 242 Livestock/Poult ry 1999 2003 Number % Cattle 14,000 13,195 1 - 4 1,324 12 3,953 3 Goats 23,000 22,292 5 - 9 2,203 19 14,951 7 Sheep 1,200 1,290 10 - 19 3,072 27 40,467 13 Pigs 7,000 12,993 20 - 29 2,111 18 48,016 23 Total Chicken 478,000 525,052 30 - 39 591 5 19,053 32 40 - 49 504 4 21,109 42 50 - 99 562 5 35,523 63 100+ 1,058 9 341,981 323 Total 11,424 100 525,052 46 Chicken Type Others 23a OTHER LIVESTOCK: Total Number of Other Livestock by Type on 1st October 2003 District 23c OTHER LIVESTOCK: Number of Other Livestock by Type of Livestock and District District Total Number of Chicken Number of Chicken 23b OTHER LIVESTOCK: Number of Chicken by Category of Chicken and District on 1st October 2003 Type of Livestock 23d OTHER LIVESTOCK: Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size as of 1st October 2003 23e OTHER LIVESTOCK: Livestock/Poultry Population Trend Flock Size Chicken Rearing Households Number of Chicken Average Chicken per Household Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 233 FISH FARMING Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 234 Number % Number % Kinondoni 0 0.0 6,712 100.0 6,712 Ilala 0 0.0 6,613 100.0 6,613 Temeke 22 0.3 7,047 99.7 7,069 Total 22 0.1 20,372 99.9 20,394 Dug out Pond Total Kinondoni 0 0 Ilala 0 0 Temeke 22 22 Total 22 22 Other Number Kinondoni 0 0 Ilala 0 0 Temeke 22 22 Total 22 22 Did not Sell Number Kinondoni 0 0 Ilala 0 0 Temeke 66 66 Total 66 66 District Number of Tilapia Number of Carp Number of Others Kinondoni 0 0 0 Ilala 0 0 0 Temeke 10,885 242 22 Total 10,885 242 22 28.1 FISH FARMING: Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households Doing Fish Farming Agricultural Households NOT Doing Fish Farming Total 28.2 FISH FARMING: Number of Agricultural Households by System of Fish Farming and District during the 2002/03 Agricultural Year District Fish Farming System 28.3 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Source of Fingerlings and District during the 2002/03 Agricultural Year 28.5 FISH FARMING: Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year Total Total District Source of Fingerling 28.4 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Location of Selling Fish and District during the 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 235 LIVESTOCK EXTENSION Tanzania Agricultur Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 236 Number % Number % Kinondoni 1,533 23 5,179 77 6,712 1,765 87 Ilala 1,094 17 5,519 83 6,613 1,440 76 Temeke 1,368 19 5,702 81 7,069 1,345 102 Total 3,994 20 16,400 80 20,394 4,550 88 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 1,284 54 364 15 256 11 256 11 228 10 2,388 100 Ilala 917 25 818 23 746 21 746 21 385 11 3,613 100 Temeke 1,142 73 145 9 14 1 165 11 92 6 1,559 100 Total 3,343 44 1,327 18 1,017 13 1,168 15 705 9 7,560 100 29.1a LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension by District During the 2002/03 Agricultural Year District Government NGO / Development Project Co-operative District Received Livestock Advice Did Not Receive Livestock 29.1b LIVESTOCK EXTENSION SERVICE PROVIDERS: Number of Agricultural Households by Source of Extension Services and District during the 2002/03 Agricultural Year Total Total Total Number of Households Raising Livestock % receiving advice out of total Source of extension advice Large Scale Farmer Other Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 237 Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other Total Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other Total Kinondoni 721 23 0 151 895 1,765 50.7 Kinondoni 643 35 0 107 785 1,765 44.5 Ilala 788 0 23 50 860 1,440 59.7 Ilala 434 0 0 50 484 1,440 33.6 Temeke 692 20 17 11 740 1,345 55.0 Temeke 861 59 31 11 962 1,345 71.5 Total 2,201 43 39 212 2,496 4,550 54.8 Total 1,938 93 31 168 2,231 4,550 49.0 % 88.2 1.7 1.6 8.5 100.0 % 86.9 4.2 1.4 7.6 100.0 Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other Total Government NGO / Development Project Other Total Kinondoni 193 28 0 74 295 1,765 16.7 Kinondoni 256 28 86 369 1,765 20.9 Ilala 216 0 0 17 232 1,440 16.1 Ilala 216 0 17 232 1,440 16.1 Temeke 204 20 35 0 259 1,345 19.3 Temeke 180 45 0 225 1,345 16.7 Total 612 48 35 91 786 4,550 17.3 Total 651 73 103 827 4,550 18.2 % 77.9 6.1 4.5 11.6 100.0 % 78.8 8.8 12.4 100.0 Total Number of Households Raising Livestock % Receiving Advice out of Total 29.3 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Housing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.2 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding by Source and District, 2002/03 Agricultural Year District % Receiving Advice out of Total Source of Advice on Feeds and Proper Feeding 29.5 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Milk Hygiene by Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Housing Total Number of Households Raising Livestock 29.4 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking by Source and District, 2002/03 Agricultural Year % Receiving Advice out of Total District District Total Number of Households Raising Livestock Source of Advice on Milk Hygiene Total Number of Households Raising Livestock Source of Advice on Proper Milking % Receiving Advice out of Total Tanzania Agriculture Samlpe Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 238 Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other Total Kinondoni 466 42 0 166 674 1,765 38.2 Ilala 325 0 0 33 358 1,440 24.9 Temeke 669 32 29 26 755 1,345 56.1 Total 1,460 74 29 225 1,788 4,550 39.3 % 81.7 4.1 1.6 12.6 100.0 Government NGO / Development Project Other Total Kinondoni 140 23 40 203 1,765 11 Ilala 407 0 17 423 1,440 29 Temeke 122 20 0 142 1,345 11 Total 668 43 57 768 4,550 17 % 87.0 5.6 7.4 100 % Receiving Advice out of Total Total Number of Households Raising Livestock Total Number of Households Raising Livestock % Receiving Advice out of Total 29.6 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Disease Control By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.7 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District District Source of Advice on Herd/Flock Size Source of Advice on Disease Control Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 239 Government NGO / Development Project Other Total Kinondoni 49 23 37 108 1,765 6 Ilala 101 0 17 118 1,440 8 Temeke 77 20 0 98 1,345 7 Total 227 43 53 324 4,550 7 % 70.2 13.4 16.4 100 Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other Total Kinondoni 108 23 0 0 131 1,765 7.4 Ilala 463 17 17 17 513 1,440 35.6 Temeke 76 47 0 0 123 1,345 9.1 Total 647 86 17 17 767 4,550 16.9 % 84.4 11.3 2.2 2.2 100.0 29.8 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Pasture Establishment and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year % Receiving Advice out of Total Total Number of Households Raising Livestock Source of Advice on Pasture Establishment and Selection 29.9 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Group Formation and Strengthening By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Group Formation and Strengthening % Receiving Advice out of Total Total Number of Households Raising Livestock District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 240 Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other Total Kinondoni 238 43 0 44 324 1,765 18.4 Ilala 243 0 0 33 276 1,440 19.2 Temeke 102 45 29 0 175 1,345 13.0 Total 582 88 29 77 776 4,550 17.0 % 75.1 11.3 3.7 9.9 100.0 Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other Total Kinondoni 163 28 0 107 298 1,765 16.9 Ilala 278 72 0 17 366 1,440 25.5 Temeke 261 20 35 0 317 1,345 23.5 Total 702 119 35 124 981 4,550 21.6 % 71.6 12.2 3.6 12.6 100.0 % Receiving Advice out of Total Source of Advice on Use of Improved Bulls % Receiving Advice out of Total Total Number of Households Raising Livestock Total Number of Households Raising Livestock 29.11 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Use of Improved Bulls By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.10 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Calf Rearing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District District Source of Advice on Calf Rearing Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 241 Number % Number % Number % Number % Number % Kinondoni 214 14 815 53 417 27 72 5 25 2 1,542 Ilala 99 4 717 26 776 28 853 31 297 11 2,742 Temeke 121 8 1,064 70 291 19 26 2 17 1 1,519 Total 434 7 2,596 45 1,484 26 951 16 339 6 5,803 29.12 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households by Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year Total Quality of Service District Very Good Good Average Poor No Good Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 242 Appendix II 243 ACCESS TO INFRASTRUCTURE AND OTHER SERVICES Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 244 Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads Kinondoni 10.1 2.5 2.2 0.7 26.1 4.4 33.3 8.3 9.3 30.0 7.2 Ilala 9.1 2.4 1.3 0.6 25.2 4.1 29.1 2.4 4.3 25.4 6.3 Temeke 24.5 3.1 2.5 1.0 31.4 7.3 34.1 11.9 19.2 27.9 15.9 Total 14.8 2.7 2.0 0.8 27.6 5.3 32.2 7.6 11.1 27.8 9.9 Regional Capital 32.2 Tertiary Market 27.8 Hospitals 27.6 Secondary Schools 14.8 Secondary Market 11.1 Tarmac Roads 9.9 Primary Markets 7.6 Health Clinics 5.3 Primary Schools 2.7 All weather roads 2.0 Feeder Roads 0.8 33.01a Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by Districts District Mean Distance to Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 245 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 1,661 24.7 2,792 41.6 2,007 29.9 226 3.4 26 0.4 6,712 2.5 Ilala 530 8.0 4,198 63.5 1,842 27.8 0 0.0 42 0.6 6,613 2.4 Temeke 1,860 26.3 3,426 48.5 1,697 24.0 0 0.0 87 1.2 7,069 3.1 Total 4,051 19.9 10,416 51.1 5,546 27.2 226 1.1 155 0.8 20,394 2.7 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 3,070 45.7 1,677 25.0 1,925 28.7 40 0.6 0 0.0 6,712 2.2 Ilala 2,790 42.2 2,769 41.9 1,007 15.2 0 0.0 47 0.7 6,613 1.3 Temeke 3,743 52.9 2,000 28.3 988 14.0 43 0.6 296 4.2 7,069 2.5 Total 9,603 47.1 6,445 31.6 3,920 19.2 83 0.4 343 1.7 20,394 2.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 5,308 79.1 736 11.0 668 10.0 0 0.0 0 0.0 6,712 0.7 Ilala 4,253 64.3 2,172 32.8 188 2.8 0 0.0 0 0.0 6,613 0.6 Temeke 4,449 62.9 1,663 23.5 957 13.5 0 0.0 0 0.0 7,069 1.0 Total 14,009 68.7 4,572 22.4 1,813 8.9 0 0.0 0 0.0 20,394 0.8 1-2.9 km 3.0-9.9 3.0-9.9 10.0-19.9 33.01d: Number of Households by Distance to Feeder Road by District for 2002/03 Agriculture Year District Distance to Feeder Road Total Number of Households 10.0-19.9 Less than 1 km 3.0-9.9 Mean Distance Above 20 km 1-2.9 km Above 20 km 33.01c: Number of Households by Distance to All Weather Road by District for 2002/03 Agriculture Year District Distance to All Weather Road Total Number of Households Less than 1 km Mean Distance Above 20 km 33.01b: Number of Households by Distance to Secondary School by District for 2002/03 Agriculture Year District Distance to Secondary School Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 10.0-19.9 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 246 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 282 4.2 178 2.7 694 10.3 1,202 17.9 4,355 64.9 6,712 26.1 Ilala 0 0.0 0 0.0 495 7.5 1,106 16.7 5,013 75.8 6,613 25.2 Temeke 0 0.0 0 0.0 550 7.8 828 11.7 5,692 80.5 7,069 31.4 Total 282 1.4 178 0.9 1,738 8.5 3,136 15.4 15,060 73.8 20,394 27.6 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 1,011 15.1 2,013 30.0 2,694 40.1 928 13.8 66 1.0 6,712 4.4 Ilala 54 0.8 1,454 22.0 5,105 77.2 0 0.0 0 0.0 6,613 4.1 Temeke 1,035 14.6 2,727 38.6 2,923 41.4 213 3.0 171 2.4 7,069 7.3 Total 2,100 10.3 6,194 30.4 10,722 52.6 1,141 5.6 237 1.2 20,394 5.3 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 1,661 24.7 2,792 41.6 2,007 29.9 226 3.4 26 0.4 6,712 2.5 Ilala 530 8.0 4,198 63.5 1,842 27.8 0 0.0 42 0.6 6,613 2.4 Temeke 1,860 26.3 3,426 48.5 1,697 24.0 0 0.0 87 1.2 7,069 3.1 Total 4,051 19.9 10,416 51.1 5,546 27.2 226 1.1 155 0.8 20,394 2.7 Mean Distance Above 20 km 10.0-19.9 3.0-9.9 Total Number of Households 10.0-19.9 1-2.9 km Less than 1 km District Distance to Primary School 10.0-19.9 33.01g: Number of Households by distance to Primary School for 2002/03 Agriculture Year 33.01f: Number of Households by Distance to Health Clinic by District for 2002/03 Agricultural Year District Health clinic Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 Above 20 km Above 20 km 33.01e: Number of Households by Distance to Hospital by District for 2002/03 Agriculture Year District Distance to hospital Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 247 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 13 0.2 13 0.2 0 0.0 788 11.7 5,898 87.9 6,712 33.3 Ilala 0 0.0 42 0.6 254 3.8 1,136 17.2 5,180 78.3 6,613 29.1 Temeke 33 0.5 17 0.2 137 1.9 1,116 15.8 5,767 81.6 7,069 34.1 Total 46 0.2 72 0.4 391 1.9 3,041 14.9 16,845 82.6 20,394 32.2 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 18 0.3 0 0.0 17 0.3 1,113 16.6 5,563 82.9 6,712 28.8 Ilala 0 0.0 0 0.0 339 5.1 1,207 18.3 5,067 76.6 6,613 26.0 Temeke 66 0.9 17 0.2 123 1.7 1,097 15.5 5,766 81.6 7,069 33.2 Total 84 0.4 17 0.1 480 2.4 3,417 16.8 16,397 80.4 20,394 29.4 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 467 7.0 333 5.0 3,785 56.4 2,127 31.7 0 0.0 6,712 7.2 Ilala 473 7.2 1,178 17.8 3,140 47.5 1,822 27.6 0 0.0 6,613 6.3 Temeke 1,368 19.4 622 8.8 1,273 18.0 1,338 18.9 2,468 34.9 7,069 15.9 Total 2,307 11.3 2,133 10.5 8,198 40.2 5,288 25.9 2,468 12.1 20,394 9.9 33.01j: Number of Households by Distance to Tarmac Road by District for 2002/03 Agricultural Year District Tarmac Road Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01i: Number of Households by Distance to District Capital by District for 2002/03 Agriculture Year District Distance to District Capital Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01h: Number of Households by Distance to Regional Capital by District for 2002/03 Agriculture Year District Distance to Regional Capital Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 248 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 864 12.9 71 1.1 4,396 65.5 1,317 19.6 63 0.9 6,712 8.3 Ilala 4,701 71.1 762 11.5 853 12.9 269 4.1 28 0.4 6,613 2.4 Temeke 1,321 18.7 1,227 17.4 2,469 34.9 44 0.6 2,009 28.4 7,069 11.9 Total 6,886 33.8 2,061 10.1 7,717 37.8 1,630 8.0 2,100 10.3 20,394 7.6 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 91 1.4 58 0.9 526 7.8 814 12.1 5,222 77.8 6,712 30.0 Ilala 385 5.8 0 0.0 427 6.5 1,119 16.9 4,682 70.8 6,613 25.4 Temeke 358 5.1 7 0.1 726 10.3 2,117 30.0 3,861 54.6 7,069 27.9 Total 835 4.1 65 0.3 1,679 8.2 4,050 19.9 13,765 67.5 20,394 27.8 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kinondoni 1,052 15.7 142 2.1 1,575 23.5 3,797 56.6 146 2.2 6,712 9.3 Ilala 3,080 46.6 923 14.0 1,005 15.2 1,443 21.8 162 2.4 6,613 4.3 Temeke 1,946 27.5 98 1.4 418 5.9 1,655 23.4 2,952 41.8 7,069 19.2 Total 6,079 29.8 1,163 5.7 2,998 14.7 6,896 33.8 3,260 16.0 20,394 11.1 33.01m: Number of Households by Distance to Secondary Market by District for 2002/03 Agricultural Year District Secondary Market Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01l: Number of Households by Distance to Tertiary Market by District for 2002/03 Agricultural Year District Tertiary Market Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01k: Number of Households by Distance to Primary Market by District for 2002/03 Agricultural Year District Primary Market Total Number of Households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 249 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 202 12 748 43 490 28 103 6 205 12 1,748 Ilala 311 2 2,306 17 3,935 30 6,256 47 470 4 13,279 Temeke 231 7 990 31 1,510 47 248 8 261 8 3,240 Total 745 4 4,045 22 5,935 32 6,606 36 936 5 18,267 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 28 4 411 55 254 34 51 7 0 0 745 Ilala 71 3 729 27 898 33 1,014 37 0 0 2,712 Temeke 94 5 790 46 769 45 41 2 29 2 1,723 Total 194 4 1,930 37 1,921 37 1,106 21 29 1 5,180 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 25 38 23 35 13 20 4 7 0 0 65 Ilala 0 0 202 9 763 34 1,226 55 42 2 2,234 Temeke 17 7 0 0 122 50 57 23 51 21 247 Total 42 2 225 9 898 35 1,288 51 93 4 2,546 33.19c TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year District Research Station Total Number of Households Very Good Good Average Poor No good 33.19b TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Extension Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Extension Centre Total Number of Households Very Good Good Average Poor No good 33.19a TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year District Satisfaction of Using Veterinary Clinic Total Number of Households Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 250 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 0 0 23 84 0 0 4 16 0 0 28 Ilala 71 4 119 7 502 28 950 53 150 8 1,792 Temeke 0 0 0 0 108 58 29 15 51 27 188 Total 71 4 142 7 610 30 983 49 201 10 2,007 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 131 29 75 17 31 7 4 1 205 46 446 Ilala 0 0 166 8 562 27 1,267 61 96 5 2,092 Temeke 80 21 13 3 177 46 41 11 73 19 384 Total 210 7 254 9 770 26 1,313 45 375 13 2,922 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kinondoni 0 0 23 47 26 53 0 0 0 0 49 Ilala 0 0 156 8 546 29 992 53 181 10 1,875 Temeke 14 7 0 0 130 64 29 14 29 14 202 Total 14 1 179 8 702 33 1,021 48 210 10 2,126 33.19f TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock Development Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Livestock Development Centre Total Number of Households Very Good Good Average Poor No good 33.19e TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year District Land Registration Office Total Number of Households Very Good Good Average Poor No good 33.19d TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Plant Protection Lab. and District, 2002/03 Agricultural Year District Plant Protection Lab Total Number of Households Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 251 HOUSEHOLD FACILITIES Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 252 Table 34.1 Number of Agriculture Households by Type of Toilet and District During the 2002/03 Agriculture Year No Toilet / Bush Flush Toilet Traditional Pit Latrine Improved Pit Latrine - hh Owned Other Type Total Kinondoni 205 713 5,592 202 0 6,712 Ilala 52 782 5,478 301 0 6,613 Temeke 287 448 5,978 346 12 7,069 Total 544 1,943 17,048 848 12 20,394 % 2.7 9.5 83.6 4.2 0.1 100.0 District Average Number of Rooms per Household Iron Sheets Tiles Concrete Asbestos Grass / Leaves Grass & Mud Other Total Number of Households Kinondoni 3 5,138 241 25 25 949 315 18 6,712 Ilala 3 4,643 125 52 0 1,646 147 0 6,613 Temeke 3 2,667 77 0 92 4,044 178 11 7,069 Total 3 12,449 444 77 117 6,638 640 30 20,394 % 61.0 2.2 0.4 0.6 32.6 3.1 0.1 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Radio 5,453 31 5,923 33 6,307 36 17,683 43.7 Landline phone 139 44 33 11 141 45 314 0.8 Mobile phone 931 42 512 23 776 35 2,219 5.5 Iron 2,102 34 2,260 36 1,913 30 6,275 15.5 Wheelbarrow 901 43 379 18 807 39 2,088 5.2 Bicycle 2,193 25 2,688 30 4,049 45 8,930 22.1 Vehicle 699 52 309 23 329 25 1,337 3.3 Television / Video 835 52 170 11 606 38 1,612 4.0 Total Number of Households 13,254 33 12,275 30 14,928 37 40,457 100.0 District 34.2 Number of Agriculture Households by type of Roofing Material and District, 2002/03 Agricultural Year District Type of toilet Table 34.3: Number of Agricultural Households by Type of Owned Assets and District during 2002/03 Agricultural Year Type of Owned Asset Kinondoni TOTAL Ilala Temeke Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 253 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 626 57 56 5 414 38 1,096 5.4 Solar 42 100 0 0 0 0 42 0.2 Hurricane Lamp 2,392 32 2,639 35 2,412 32 7,444 36.5 Pressure Lamp 580 49 250 21 349 30 1,180 5.8 Wick Lamp 3,072 29 3,668 35 3,850 36 10,589 51.9 Candles 0 0 0 0 44 100 44 0.2 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 4 7 0 0 57 93 62 0.3 Solar 0 0 0 0 32 100 32 0.2 Gas (Biogas) 0 0 0 0 34 100 34 0.2 Bottled Gas 0 0 23 90 3 10 25 0.1 Parraffin / Kerocine 63 25 106 42 86 34 255 1.3 Charcoal 1,238 39 932 29 1,026 32 3,196 15.7 Firewood 5,406 32 5,552 33 5,794 35 16,753 82.1 Crop Residues 0 0 0 0 38 100 38 0.2 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100.0 Main Source of Energy for Lighting Kinondoni Ilala Temeke TOTAL District 34.4: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Lighting during 2002/03 Agricultural Year Main Source of Energy for Cooking Kinondoni Ilala Temeke TOTAL District 34.5: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Cooking during 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 254 Kinondoni Ilala Temeke Total wet season 1,532 420 693 2,645 dry season 1,962 420 641 3,023 wet season 377 1,163 1,386 2,927 Dry season 469 969 1,362 2,799 wet season 34 368 14 417 Dry season 84 417 14 516 wet season 2,219 4,106 4,448 10,773 Dry season 1,620 3,992 4,626 10,237 wet season 791 441 165 1,397 Dry season 679 581 177 1,437 wet season 56 23 153 231 Dry season 1,215 0 81 1,295 wet season 49 42 26 117 Dry season 28 42 40 111 wet season 1,569 0 170 1,738 Dry season 104 0 41 145 wet season 69 33 14 117 Dry season 319 175 89 583 wet season 15 17 0 32 Dry season 233 17 0 249 6,712 6,613 7,069 20,394 Kinondoni Ilala Temeke Total wet season 58 16 26 13 dry season 65 14 21 15 wet season 13 40 47 14 Dry season 17 35 49 14 wet season 8 88 3 2 Dry season 16 81 3 3 wet season 21 38 41 53 Dry season 16 39 45 50 wet season 57 32 12 7 Dry season 47 40 12 7 wet season 24 10 66 1 Dry season 94 0 6 6 wet season 42 36 22 1 Dry season 26 38 36 1 wet season 90 0 10 9 Dry season 72 0 28 1 wet season 59 28 12 1 Dry season 55 30 15 3 wet season 48 52 0 0 Dry season 93 7 0 1 33 32 35 100 Total Agricultural Households per District Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Tanker Truck Unprotected Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Piped Water Protected Well Protected / Covered Spring Uprotected Well Tanker Truck Piped Water 34.6: Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year Protected Well Protected / Covered Spring Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Uprotected Well Unprotected Spring District Source Season Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Total Agricultural Households per District 34.7: Proportion of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year Source Season District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 255 Kinondoni Ilala Temeke wet season 435 89 330 Dry season 345 66 371 wet season 2,247 3,222 2,089 Dry season 729 2,854 1,628 wet season 1,072 242 782 Dry season 532 162 709 wet season 1,156 1,309 978 Dry season 702 1,307 1,079 wet season 454 474 192 Dry season 292 544 262 wet season 782 737 1,129 Dry season 445 604 972 wet season 567 539 1,569 Dry season 3,667 1,076 2,049 Kinondoni Ilala Temeke wet season 51 10 39 Dry season 44 8 47 wet season 30 43 28 Dry season 14 55 31 wet season 51 12 37 Dry season 38 12 51 wet season 34 38 28 Dry season 23 42 35 wet season 40 42 17 Dry season 27 50 24 wet season 30 28 43 Dry season 22 30 48 wet season 21 20 59 Dry season 54 16 30 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water Season Less than 10 10 - 19 Minutes District 34.8: Number of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year Less than 10 10 - 19 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water Season District above one Hour 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes above one Hour 34.9: Proportion of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 256 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % One 348 36 550 57 69 7 966 5 Two 2,224 34 1,806 28 2,477 38 6,507 32 Three 4,140 32 4,257 33 4,420 34 12,818 63 Four 0 0 0 0 103 100 103 1 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 2,524 34 1,874 25 2,985 40 7,383 36 One 2,268 34 2,247 33 2,216 33 6,731 33 Two 1,122 28 1,587 39 1,329 33 4,038 20 Three 426 31 625 46 313 23 1,364 7 Four 206 36 252 44 111 19 569 3 Five 38 31 28 23 57 46 123 1 Six 32 100 0 0 0 0 32 0 Seven 95 62 0 0 59 38 154 1 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100 Total 34.10: Number of Agricultural Households by Number of Meals the Household Normally Took per Day by District Number of Meals per Day Total Kinondoni Ilala Temeke District 34.11: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Meat during the Preceding Week by District Number of Days Kinondoni Ilala Temeke District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 257 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 1,023 49 799 39 245 12 2,068 10 One 1,892 56 1,066 31 447 13 3,406 17 Two 1,474 35 1,235 30 1,464 35 4,172 20 Three 1,094 26 1,862 45 1,188 29 4,144 20 Four 671 23 879 30 1,411 48 2,962 15 Five 311 17 530 29 1,010 55 1,851 9 Six 143 13 137 12 825 75 1,105 5 Seven 104 15 105 15 478 70 687 3 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Never 2,975 37 2,065 26 2,935 37 7,974 39.1 Seldom 1,836 25 2,588 36 2,791 39 7,215 35.4 Sometimes 489 36 691 50 192 14 1,372 6.7 Often 1,129 43 525 20 985 37 2,639 12.9 Always 283 24 744 62 166 14 1,194 5.9 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100.0 34.13: Number of Households Reporting the Status of Food Satisfaction of the Household during the Preceding Year by District 34.12: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Fish during the Preceding Week by District Total District Number of Days Kinondoni Ilala Temeke District Status of Food Satisfaction Total Kinondoni Ilala Temeke Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam Appendix II 258 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Iron Sheets 5,138 41 4,643 37 2,667 21 12,449 61.0 Tiles 241 54 125 28 77 17 444 2.2 Concrete 25 32 52 68 0 0 77 0.4 Asbestos 25 21 0 0 92 79 117 0.6 Grass / Leaves 949 14 1,646 25 4,044 61 6,638 32.6 Grass & Mud 315 49 147 23 178 28 640 3.1 Other 18 62 0 0 11 38 30 0.1 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Sales of Food Crops 274 6 1,642 38 2,432 56 4,348 21.3 Sale of Livestock 55 39 23 16 65 46 142 0.7 Sale of Livestock Products 222 23 677 71 55 6 955 4.7 Sales of Cash Crops 554 13 1,274 31 2,302 56 4,130 20.2 Sale of Forest Products 27 33 28 33 29 34 84 0.4 Business Income 1,162 33 1,406 39 994 28 3,562 17.5 Wages & Salaries in Cash 1,486 65 369 16 435 19 2,290 11.2 Other Casual Cash Earnings 2,256 80 441 16 112 4 2,809 13.8 Cash Remittance 358 39 477 52 81 9 916 4.5 Fishing 94 15 0 0 518 85 612 3.0 Other 224 41 276 50 47 9 548 2.7 Total 6,712 33 6,613 32 7,069 35 20,394 100.0 34.14: Number of Households by Type of Roofing Materials and District during the 2002/03 Agricultural Year Roofing Materials District Total Kinondoni Ilala Temeke 34.15: Number of Households by Main Source of Cash Income and District during 2002/03 Agriculture Year Main Source of Cash Income District Total Kinondoni Ilala Temeke Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dar es Salaam 259 APPENDIX III QUESTIONNAIRES Appendix III 260 Page Number …………………. ACLF 1: Sub-village leader listing form Region Code Ward _______________ Code District _____________________ Code Village _______________Code From office register After enumeration (3) (4) Total Name of enumerator……………………………… Signature ……………………………. Date……………. Name of supervisor…………………………………Signature ……………………………. Date……………. Confidential UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Name of Village Chairman:………………………………………………………………………………………….. Number of households Comments (5) (2) Sub-village leader number (1) Name of sub-village leader Agriculture Sample Census 2002/03 Appendix III 261 Interval Starting point Page Number……………….. ACLF: 2 Household listing form - form for listing household heads and their agriculture activities Region Code Name of Sub-village Leaader _______________________________ District Code Subvillage leader code Ward Code Village Code Name of Sub-village _______________________________ Adult female cattle Goats Rabbit (1) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) Totals * NOTE: (Column 13) Place a " 3" if the household has at least 1 field over 25m2 and/or keeps at least 1 Cow, 5 Goats/Sheep/Pigs or 50 Chicken/poultry or ducks É(Column 3) A field must be at least 25 m2 Name of enumerator…………………………………….. Signature ……………………………. Date……………………..…. Name of supervisor…………………………………. Signature ……………………………. Date………………..………. Agriculture Sample Census 2002/03 UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Farmer Serial Numbers Confidential Number of 3 if the respodent qualifies to be a farmer * Calves Fields É Cattle Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics (2) Household head name Total Number Adult male cattle Sheep Household Number Pigs Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of poultry/ducks Appendix III 262 ACLF: 3 Household listing of 15 selected farmers Region Code District Code Ward Code Village Code S/N Rabbits (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (12) 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 Number of UNITED REPUBLIC OF TANZANIA National Agriculture Sample Census 2002/03 Confidential Sheep Pig Poultry /ducks Sub village leader number Name of sub-village leader Agriculture hh serial number Name of selected head of household Fields Cattle Goat (1) (2) (3) Name of Enumerator:_____________________Signature__________________Date________________________ Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Name of Supervisor______________________Signature__________________Date________________________ 263 ACQ 1 CONFIDENTIAL Enumerator Name Signature Start time Date Enumerated End time Field level checking by: District Supervisor: Name signature Date / / Regional Supervisor: Name signature Date / / National Supervisor: Name signature Date / / District checking in Office: District Supervisor Name signature Date / / For Use at National Level only: Data Entered by Name signature Date / / Queried Name signature Date / / United Republic of Tanzania National Bureau of Statistics and Executed by the Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Agriculture Sample Census 2002/2003 Ministry of Cooperatives and Marketing Small holder/Small Scale Farmer Questionnaire Hour Minutes y y m m d d / / To be completed by the supervisor ONLY after field/farm level checking of the enumeration process. This should be countersigned by the enumerator. All questionnaires must be checked at the district office. See back page for details of query 264 1.0 IDENTIFICATION DETAILS 1.1 Location S/N Location Name 1.1.1 Region …………………………………………………………………… 1.1.2 District …………………………………………………………………… 1.1.3 Ward …………………………………………………………………… 1.1.4 Village …………………………………………………………………… 1.2 Details of the respondent and household head S/N 1.2.1 Name & number of local leader ……………………………………….. 1.2.2 Name & number of household head ……………………………………….. 1.2.3 Sex of household head (Male = 1, Female = 2) 1.2.4 Name of respondent ……………………………………….. 1.2.5 Relationship of Respondent to Household Head 2.0 ACTIVITIES OF THE HOUSEHOLD 2.1 Type of Agriculture Household 2.2 Rank the following livelihood activities/source of income of the household in order of importance Rank in order S/N Livelihood/source of income activity. of importance 1=most 7=least 2.2.1 Annual Crop farming % 2.2.2 Permanent crop farming % 2.2.3 Livestock keeping/herding % 2.2.4 Off Farm Income % 2.2.5 Remittances % 2.2.6 Fishing/hunting and gathering % 2.2.7 Tree/forest resources (eg honey, firewood, timber,etc) % (2) (1) How important are each Codes Codes (3) of these activities expressed in percentage. Relationship to household head codes (Q 1.2.5) Head of Household…...1 Son/Daughter ……...3 Grandson/Granddaughter …...5 Other (friend, employee, etc)…8 Spouse ……………..…2 Father/Mother …...…4 Other relative..………………...6 Agriculture household codes(Q2.1) Crops only.…………..1 Livestock only …………….2 Pastoralist……………..3 Crops and Livestock …………….4 1 0 0 % 265 Definition and working page for page 1 General Definitions Question Specific Definitions: Procedures for Questions: Household: A group of people who occupy the whole or part of one or more housing units and makes joint provisions for food and/or other essentials for living. Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of his age or standing in the household as the head. He/she should be a permanent resident of the house and he/she is the main person responsible for making decissions. Type of Agriculture Holdings Codes (Q2.1): - Crops only: A holding is referred to be a crops only holding if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq Meter. This also applies to all households owning or have kept livestock whose number does not qualify such household to be an agricultural holding (No cattle, less than 5 goats/sheep/pigs, less than 50 chickens/turkeys/ducks/rabbits) - Livestock only: A holding is referred to be a Livestock only holding if it has exercised Livestock husbandry only during the agricultural year. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. - Livestock pastoralism: This refers to a household which practices livestock production as its major income generating activity and a means of subsistence, but moves from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they have no permanent place of residence. For both livestock only and pastoralism , the number of livestock has to be at least 1 head of cattle, 5 goats/sheep/pigs or 50 chickens/turkeys/ ducks/rabbits. This also applies to all households owning or have cultivated a piece of land less than 25 sq meter, which does not qualify such household be an agricultural holding. - Both crops and livestock: A holding is referred to be a both crops and livestock if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq meter and if such households is owning or have kept livestock whose number qualify such household be an agricultural holding. Important livelihood activities/source of income (Q 2.2): - Crop farming: This refers to a household where crop production is its major means of subsistence and income generation. - Livestock farming/herding/pastoralism: This refers to a household where livestock farming/herding is its major means of subsistence & income generation. - Off Farm Income This refers to cash generated from activities other than from the households holding. This can be from permanent employment (eg government/other), temporary employment/labouring and includes cash generated from working on other farmers farms. -Remittances: Assistance from family members who are not currently part of the household, or from a relative or family friend. This assistance is usually in the form of cash but it can also be in-kind (eg food, clothes, building material, farm tools, etc). The money is a gift and is not paid back. -Fishing/hunting and gathering The use of non farmed resources for food eg fishing, hunting wildlife and gathering mushrooms, berries, wild honey roots from uncultivated land. Small holder hh/small scale farm: Should have between 25sq metres and 20 Hectares under production, and/or between 1 and 50 head of Cattle, and/or between 5 and 100 head of Sheep/Goats/Pigs, and/or between 50 and 1000 chickens/turkeys/ducks/rabbits. Agricultural Holding: This is an economic unit of agricultural production under single management. It consists of all livestock kept and all land used for agricultural production without regard to title. For the purpose of this survey, the agricultural holdings are restricted to those which meet one of the following conditions: - Having or operated at least 25 sq meter of arable land - Own or keep at least one head of cattle or five goats/sheep/pigs or fifty chicken/ducks/turkeys during the agricultural year 2002/03 (October 2002 to September 2003) . Q 2.1 Type of agriculture household/holding 1. Using the options under the question classify the type of agriculture hh/holding Note: If the hh had 1 acre of crops and raised 40 chickens during 2002/03 it is classified as 'Crops only' as the number of chickens do not qualify the hh as keeping livestock. Q 2.2 Important hh livelihood activities /source of income 1. Read the list in column 1 to the respondent and ask him to rank them in order of importance during the reference year. 2. In column 2 Indicate the importance of each activity by placing '1' against the most important, '2' against the second most important, etc until you reach '7' the least important activity/source of income. Note: You must attempt to fill in all boxes. Most households will carry out these activities to a greater or lesser degree. You will normally have to probe to get remittances. If the hh did not undertake an activity during the 2002/2003 agriculture year then mark the appropriate box in column 2 with an 'X'. 3. For each activity/source of income assign a percentage. The enumerator should assist the respondent in assigning the percentage based on the information provided by the farmer. 4. After completing column 3 make sure the percentages add up to 100. Note: It is not essential to be 100% accurate. This question is just to give the relative importance of the different items in general terms 266 3.0 HOUSEHOLD INFORMATION 3.1 Give details of personal particulars of all household members beginning with the head of the household Rela- Read Edu- Invol- Off-farm ion- Sex & ca- vement Income S/N ship to M=1 Mo- Fa- Write tion in Yes=1 head F=2 ther ther Status farming No=2 (1) (2) (3) (5) (6) (7) (8) (10) (12) 3.1.1 ………………… 3.1.2 ………………… 3.1.3 ………………… 3.1.4 ………………… 3.1.5 ………………… 3.1.6 ………………… 3.1.7 ………………… 3.1.8 ………………… 3.1.9 ………………… 3.1.10 ………………… 3.1.11 ………………… 3.1.12 ………………… 3.1.13 ………………… 3.1.14 ………………… 3.1.15 ………………… 3.1.16 ………………… Survival of Main Not applicable for children under 5 years of age Age (4) activity (9) (11) Names of household members & above) Parents (if age is above Education Level reached (for aged 5 99 years then write 99) 1 Relation to head (Col 2) Head of household ……….1 Spouse …………………….2 Son/daughter ……………..3 Father/Mother ………….…4 Grandson/granddaughter .5 Other Relative ………….....6 Others …………………..…8 Survival of Parents (Col 5 & 6) Yes ………………………..1 No ………………………..2 Don't know ……………….3 Read & Write (Col 7) Swahili ……………………1 English ……………………2 Swahili & English ………...3 Any other language ……..4 Don’t Read/ Write ……….5 Education Status (Col 8) Attending School …………..1 Completed ……….....……...2 Never attended School ……3 Education Level Reached (Col 9) Primary Education Secondary Education Not of school age ...........NA Form one ............................11 Under Standard One .... 00 Form two ............................12 Standard One ................01 Form three ..........................13 Standard Two ................02 Form four ............................14 Standard Three .............03 Form five ............................15 Standard Four ...............04 Form six ..............................16 Standard Five ................05 Training after Secondary Standard Six ..................06 Education ............................17 Standard Seven ...........07 University & other tertiary Standard Eight ..............08 Education ............................18 Training after Primary Adult Education ...................19 Education ......................09 Not applicable .....................99 Pre Form One ..............10 Involvement in farming activities (Col 10) Works full time on farm ...1 Works part-time on farm 2 Rarely works on farm ….3 Never works on farm..….4 Main activity (Col 11) Crop Farming .....................01 Livestock Keeping/Herding..02 Livestock Pastoralism..........03 Fishing ................................04 Paid employment: - Government/parastatal ....05 - Private- NGO/mission/etc .06 Self employed (non farming) - with employees .................07 - without employees ............08 Unpaid family helper (non agriculture) .........................09 Not working & available.......10 Not working & unavailable...11 Housemaker/housewife ......12 Student ...............................13 Unable to work /too old/ Retired/sick/disabled)..........14 Other .................................98 267 Definition and working page for page 2 Question Specific Definitions: Overview to section 3.0 Procedures for questions Relation to head (Col 2): - Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of their age or standing as the household head. S Wif H b d Read and Write (Col 7): - Any other language: Must be a written language. For someone who can read and write in Swahili and any other language apart from English, the correct code is 1. For one who can read and write in English and any other language apart from Swahili the correct code is 2. Code 4 should only be used for another language but not English or Swahili Education Level Reached (Col 9): Indicate the highest level only. For those still attending school fill in the last year reached before the survey period. For example if a hh member is currently in standard 7 this year his highest grade reached is standard 6 Main Activity (Col 11): - Crop farming: The persons main activity is crop production. This can be annual crops, vegetables, permanent crops or tree farming. - Livestock farming/herding: The persons main activity is livestock farming/herding. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. This category also includes fish farming but not fishing. - Livestock pastoralism: The persons main activity is in moving livestock from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they may have no permanent place of residence. -Paid employment - In full time employment earning a cash income - Government/Parastatal - In full time employment for a government Ministry, Department or Board that is controlled by the Government - Private/NGO/Mission/etc - employed by Non public/government organisation -Self employee - works for own business for cash income - With employees - Works for own business for cash and employs other workers - Without employees - Works for own business for cash but does not employ other workers - Not working but available to work - No productive activity but would like to have one. - Not working & nor available for work - No productive activity and does not want to have one. - Unable to work too old, too young, retired, disabled, etc Off-farm Income (Col 12) - Income made from activities NOT on the HH's farming activities. This can be any off farm income generation activity and includes working for cash on other peoples farms. Indicate whether each member was involved in an off farm income generating activity during 2002/03 Section 3.0 - Preliminary note 1. Make sure that you define the hh properly to ensure that all the members of the hh are included. Make sure you stress that the hh is not just the hh heads direct family and that it includes other people living and eating together with the family. 2. If you notice that his house is large or you see many people around his house and he has only given you small number of hh members enquire further until you are sure that you have captured all the hh members. Section 3.0 - Household Information 1. For each household member complete columns 1, 2 & 3. 2. After completing columns 1, 2 & 3 for each household member go back to the first household member and complete the remaining columns for that member. 3. Repeat step 2 for the rest of the household members IMPORTANT NOTE: Cross check responses in columns 11 and 12 with section 2 especially in relation to: off-farm income - if a hh member was involved in off farm income then there should be a response in question 2.2.4 and vice versa. 268 4.0 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE 4.1 Details of area "owned" by the household in the 2002/03 agricultural year. Give area reported by the respondent in "acres". 4.1.1 Area Leased/Certificate of ownership 4.2 Was all land available to the hh used 4.1.2 Area owned under Customary Law during 2002/03 (Yes=1, No=2) 4.1.3 Area Bought from others 4.1.4 Area Rented from others 4.3 Do you consider that you have 4.1.5 Area Borrowed from others sufficient land for the hh (Yes=1, No=2) 4.1.6 Area Share -cropped from others 4.1.7 Area under Other forms of tenure ……… 4.4 Do any female members of the hh own or have Total area customary right to land (Yes=1, No=2) 5.0 LAND USE 5.1 Area operated by household under different forms of land use during 2002/03 agriculture year. Give area reported by the respondent in "acres". Calculation area 5.1.1 Area under Temporary Mono-crops 5.1.2 Area under Temporary Mixed crops (eg Maize & beans) 5.1.3 Area under Permanent Mono-crops 5.1.4 Area under Permanent Mixed crops (eg bananas, coffee & trees) 5.1.5 Area under Permanent/temporary mix (eg bananas & maize) 5.1.6 Area under Pasture 5.1.7 Area under Fallow 5.1.8 Area under Natural Bush 5.1.9 Area under Planted Trees 5.1.10 Area Rented to others 5.1.11 Area Unusable 5.1.12 Area of Uncultivated Usable land (excluding fallow) Total area 6.0 ACCESS AND USE OF RESOURCES 6.1 In the following table indicate the distance to the different fields used by the household S/N Field Number 6.1.1 1 6.1.2 2 6.1.3 3 6.2 In the following table indicate the distance and use of the following communal resources Communal Resource 6.2.1 Water for humans 6.2.2 Water for livestock 6.2.3 Communal Grazing 6.2.4 Communal Firewood 6.2.5 Wood for Charcoal 6.2.6 Building poles 6.2.7 Forest for bees (honey) 6.2.8 Hunting(animal products) 6.2.9 Fishing (Fish) Area in Acres Area in Acres Distance (in kilometres) from field to: Homestead Nearest road Nearest Market (1) S/N Main (4) dry season (2) (3) wet season Distance to resource (km) hh use Main hh use (Col 4) Home or farm Consumption/utilisation…..1 Sold to Neighbours...............…...…..…..2 Sold to trader on the farm….............…...3 Sold to village market ….…..............…..4 Sold to local wholesale market...............5 Sold to major wholesale market ..............6 Not used by household.………................7 Not available ........................................8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Instructions for distance to resource (Col 2 and 3): If under 1km, write 0 If above 1km round to whole numbers eg 1.5km= 2km, 1.25km= 1km . Distance codes less than 100m …………1 between 2 and 3km ….6 between 100 and 300m .2 between 3 and 5km …..7 between 300 and 500m .3 between 5 and 10 km ..8 between 500 and 1km....4 Over 10 km …………...9 between 1 and 2km .…..5 269 Definition and working page for page 3 Question Specific Definitions Overview to section 4 Procedures for Questions Section 4.1 - Land Access/Ownership Lease/Certificate of Ownership Area under lease/certificate of ownership refers to the area for which the household possesses a government issued leasehold title or certificate of ownership. The land will normally be officially surveyed and boundaries marked. This includes leased land bought from others where the lease/certificate of ownership has been transferred. Customary Law: This refers to the land which the hh does not have an official government title to but its right of use is granted by the traditional leaders. This user-right agreement does not have to be granted directly by the village leaders as right of access may be passed on through heredity. Bought: This refers to the area of customary land that has been bought from others. This land does not have an official title and therefore is not leasehold. Rented from others: Land rented from others for Cash or for a fixed amount in crop produce (eg fixed number of bags at harvest). Borrowed: Use granted by land owner free of charge. Land owner can either be a lease holder or has right of access through customary law. Share Cropping: where the hh is permitted to use land which is then paid for from a percentage of the harvested crop. Use of Communal Resources (Q6.2): -Communal resources - refers to the place on which all individual households can have access to. It is not individually owned or controlled by one hh. NOTE: The listed resources refers to communal resources and not those individually owned or part shared. The resource has to be freely accessible to the whole village Section 5.0 Land Use - Temporary crops: are sown and harvested during the same agricultural year - Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). - Mixed Crops: This is a mixture of two or more crops planted together and mixed in the same plot/field. The two crops can either be randomly planted together or they can be planted in a particular patterm eg intercropping (1 row of maize and 1 row of beans). A field that has been divided into plots for different crops is not mixed. This is further subdivided into: Permanent Mixed -two or more permanent crops grown together, Permanent/Temporary Mix - permanent crop and annual crop together, Temporary Mixed - two or more temporary, annual crops grown together. - Pasture Land: This is an area of owned/allocated land which is set aside for livestock grazing. It can be improved pasture where the farmer has planted grass, applied fertilized or applied other production increasing technologies to improve the grazing. Or it can be rough pasture. - Fallow: This is the area of land that is normally used for crop production, but is not used for crop production during a year or a number of years. This is normally to allow for self generation of fertility/soil structure and is often an integral part of the crop rotation system. - Natural Bush: Land which is considered productive but is not under cultivation or used extensively for livestock production and has naturally growing shrubs and trees. -Planted trees: Land which is used for planting trees for poles or timber - Unusable: Land that is known to be non-productive for agriculture purposes Uncultivated Usable: This is land that was not used for reasons other than fallow. The reasons could be lack of inputs/money/rainfall/etc Section 4.0 - Land Ownership 1. Ask the respondent if he knows the total area of land the household has sole access to. If he knows make a note in the calculation space 2. Ask the respondent the area of the different land ownership categories the household has sole access to (Q4.1.1 to 4.1.7) and record in the appropriate spaces. 3. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in step 1 (if the respondent provided the information). 4. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Section 5.0 - Land Use 1. Ask the respondent the area of the different landuse categories the household has sole access to (Q5.1.1 to 5.1.12) and record in the appropriate spaces. 2. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in section 4.0. The total area should be the same. 3. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Distance to fields (Q6.1): -fields A field is a contiguous piece of land holding which the farmer considers as a single entity. The field may be divided into plots for growing different crops. A holding may consist of one or more fields in different localities. Section 4.0 - Preliminary note Land Access/ Ownership Access/Ownership refers to the area utilized by the members of the household. This does not include communal land where the resources are shared between households. It does include official communal land that the hh has sole access to eg a plot for crop farming in the communal area. Section 6.2 Communal resources Note: the code "Not available" means that the resource does not exist. The code "Not Used" means that the resource does exist but is not used by the hh. 270 7.0 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - SHORT RAINY SEASON 7.1.1 Did the hh plant any crops during the Short Rainy season? (Yes = 1, No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.2 7.1.2 For each crop planted during 2002/03 Short Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Land prep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod Mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.1.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.1.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested Harvesting & Storage (kgs) Quantity Stored (kgs) Quantity sold (18) Actual Planted Crop Code Planned area (acres) Area Harvested (acres) Planting Inputs Marketing (19) (15) area (acres) (17) Quantity harvested (Kgs) (1) (2) (5) (6) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops ............3 No money 4 Don’t get Vuli season ..5 Illness/social problems ......................6 Has irrigation & does not follow season (give annual production in Masika) ............7 Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2 of crop…..…3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand …………………….1 By draft animal …………….2 By human powered tool…...3 By engine driven machine...4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...……1 Green cob/green pod...…2 Green leaves & Stem……3 Straw, dry stems etc …….4 Root, tuber, etc ….……...5 Flower eg pyrethrum …...6 Fruit/bunch ...…………...7 Other………...…………..8 Not harvested yet ………9 Reason for difference between area planned and planted (Q7.1.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ...................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.1.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ……….……………8 Not applicable .…………..9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop …….….1 Used on 3/4 of crop ……2 Used on 1/2 of crop..…..3 Used on 1/4 of crop …...4 Used on less than 1/4….5 Not used …………….…6 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing………..5 … … … 271 Definitions and working page for page 4 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check (f) Total ground Total no. Total ground (ACRES) (f) area of plants of plants (d) Ground Total no. (e) Ground area/plant area/plant (ACRE) crop% (a) of mix (c) (b) Crop (a) (acre) Total area Total area of mix (acre) (c) Crop Name (b) Name crop% (d) crop area of plants area of plants (ACRE) (ACRES) (e) Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that produced a harvest. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage. Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Co Crop -de 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix, Step C C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix/ (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed 272 7.2 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - LONG RAINY SEASON 7.2.1 Did the hh plant any crops during the LONG RAINY season? (Yes=1 No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.3 7.2.2 For each crop planted during 2002/03 Long Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Land prep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.2.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.2.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested Quantity Harvesting & Storage (15) Quantity (Kgs) (17) Marketing (18) sold (Kgs) (1) (2) (5) (6) Planting Inputs (19) Planted Harvested Actual Area Stored Quantity harvested (kgs) Crop Planned Code area (acres) area (acres) (acres) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing ……….5 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop ……….1 Used on 3/4 crop …..…2 Used on 1/2 crop ……..3 Used on 1/4 of crop…...4 Used on less than 1/4 …5 Not used …………….…6 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on half of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Reason for difference between area planned and planted (Q7.2.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ..................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.2.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ………..……………8 Not applicable..…………..9 … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops .........3 No money 4 Illness/social problems ..5 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand ……………………..1 By draft animal ……………..2 By human powered tool……3 By engine driven machine…4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...………1 Green cob/green pod...…...2 Green leaves & Stem……...3 Straw, dry stems etc ……...4 Root, tuber, etc ….………..5 Flower eg pyrethrum ……..6 Fruit/bunch.………………..7 Others ……………………..8 Not harvested yet ………...9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 273 Definitions and working page for page 5 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Permanent/Temporary crop name 1 Permanent/Temporary crop name 2 Permanent/Temporary crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Total ground Crop of mix area/plant of plants area of plants Total area Ground Total no. (ACRES) (a) (b) (c) (d) (e) (f) Name (acre) (ACRE) Ground Total no. Total ground Temp crop% Total area Name (acre) Crop of mix (ACRE) (ACRES) area of plants area/plant of plants (a) (b) (c) (d) (e) (f) Temp crop% Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that the household got most of its production from. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Code Crop 27 Ginger 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 20 Garlic 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix (Step C). C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 274 7.3 PERMANENT/PERENNIAL CROPS AND FRUIT TREE PRODUCTION 7.3.1 Does your household have any permanent/perennial crops or fruit trees (Yes=1, No=2) 7.3.2 For each of the permanent crops and fruit trees owned by the household provide the following information Perm Perman Number of Irrig Fert Herb Fun Pest main If no -anent -ent crop/ permanent -at -ilis -ic -gic -ici prod harvest mostly Crop fruit tree Plants/trees in a -ion -er -ide -ide -de -uct give re sold Name crop Code MIXED CROP use use use use use code -ason to (5) (6) (7) (8) (9) (10) (13) (15) (18) …… …… …… …… …… …… …… …… …… MIXED CROP MONOCROP (acres) (acre) trees/Bushes in MONO CROP (kgs) Number of mature plants Quantity Stored (Kgs) Quantity Size of production unit Quantity sold Area covered by Permanent Crop in a MIXED CROP Marketing Inputs Area of Plants/ harvested (17) (12) (16) (14) (1) (2) (3) (4) (11) Harvesting & Storage Area Harvested (acres) (kgs) Fertiliser codes (Col 7) Mostly Farm Yard Manure…...1 Mostly Compost ………………2 Mostly Inorganic fertiliser …….3 No fertiliser applied …………..4 Main product (Col 13) Dry Grain…………...…1 Green cob/green pod..2 Green leaves & Stem..3 Straw, dry stems etc ...4 Root, tuber, etc ….…..5 Flower ………………..6 Fruit/bunch………..…7 Other ………………..8 Not harvested yet …..9 Main Reason for no harvest(Col 15) Crop not harvested yet ………...1 Drought ………………………....2 Rain/flood damage ………….....3 Fire damage ……………………4 Pest damage …………………...5 Animal damage ………………...6 Theft …………………………….7 Other ….........…………………..8 Not applicable .…………………9 Mostly sold to (Col 18) Neighbour…………..…......01 Local market/trade store.....02 Secondary Market ….........03 Tertiary Market ……….......04 Marketing Coop ….........…05 Farmer Association .….......06 Largescale farm …….........07 Trader at farm ……........…08 Contract Partner ……........09 Did not sell …………..........10 Other ................................98 Irrigation Use (Col 6) Used on all crop …………….….1 Used on most crop …………….2 Used on half crop ………….…..3 Used on small amount of crop..4 Not used on crop .….………….5 . . . . . . 1 Agrochemical use codes (Col 8, 9 & 10) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2..of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 less than 1/4 of crop …….5 Not used …………………6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 Definitions and working page for page 6 . Permanent Crop: Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). Permanent crops (oils): Code Crop Ground area/plant 44 Palm Oil 0.00049 45 Coconut 0.00037 46 Cashewnut 0.00062 Permanent (Cash crops) Code Crop Ground area/plant 53 Sisal 0.00012 54 Coffee 0.00049 55 Tea 0.00037 56 Cocoa 0.00049 57 Rubber 0.00099 58 Wattle 0.00099 59 Kapok 0.00124 60 Sugar Cane 0.00012 61 Cardamom 0.00049 63 Tamarin 0.00099 64 Cinamon 0.00124 65 Nutmeg 0.00099 66 Clove 0.00074 18 Black Pepper 0.00037 34 Pigeon pea 0.00025 21 Cassava 0.00019 75 Pineapple 0.00006 Number of mature plants: This is the number of plants which bared harvest. Permanent Crops: Code Crop Ground area/plant 70 Passion Fruit 0.00074 71 Banana 0.00037 72 Avocado 0.00099 73 Mango 0.00099 74 Papaw 0.00037 76 Orange 0.00074 77 Grapefruit 0.00074 78 Grapes 0.00012 79 Mandarin 0.00074 80 Guava 0.00074 81 Plums 0.00074 82 Apples 0.00074 83 Pears 0.00074 84 Peaches 0.00074 85 Lime/lemon 0.00074 68 Pomelo 0.00099 69 Jack fruit 0.00074 97 Durian 0.00074 98 Bilimbi 0.00074 99 Rambutan 0.00074 67 Bread fruit 0.00099 38 Malay apple 0.00074 39 Star fruit 0.00074 Total number of plants: This includes both mature harvestable plants and immature non harvestable plants. Instructions for Permanent crop mono stands and mixtures A. For fields that are monocrop permanent, ONLY enter the area of plants in column 3. B. For fields that are mixed permanent calculate the area of each crop based on the % occupied by each crop method (NOT using the number of trees method) and ONLY enter the area in column 4 C. For fields that are mixed permanent/annual either: - ONLY enter the area in column 4 if the area of the permanent crop was based on the % occupied by each crop method OR - ONLY enter the number of trees in column 5 if the number of permanent crop plants was provided Working Area/calculation space 276 7.4 Main use of Secondary Products 7.5 Did you use Secondary Products from any of your crops during the 2002/03 year. (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 8.0 7.6 List the main crops with secondary products and provide the following details: Secondary Prod Used product code for Unit (4) (5) (6) 7.6.1 …………. ……………… 7.6.2 …………. ……………… 7.6.3 …………. ……………… 7.6.4 …………. ……………… 7.6.5 …………. ……………… 7.6.6 …………. ……………… 8.0 AGROPROCESSING AND BY-PRODUCTS 8.1 Did the household process any of the products harvested on the farm during 2002/03 (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 9.0 8.2 List the main crops processed and provide the following details: Main By- S/N Proc Prod Quantity Whe Prod Quantity Quan Crop Crop -ess -uct Used of main Quantity -re -uct Used of by- -tity name Code -ed code for Unit product Sold sold code for Unit product Sold (3) (5) (6) (8) (9) (11) (12) 8.2.1 ……. 8.2.2 ……. 8.2.3 ……. 8.2.4 ……. 8.2.5 ……. 8.2.6 ……. (13) (10) (1) (3) (8) (9) (7) (2) (1) (2) Total value of sold units (Tsh.) No of units sold (14) (4) (7) S/N Crop Total no of name Crop Code Units Mainly used for (Col 5) Feeding to livestock ..1 Consumed by hh .……….4 Building material …...2 Sold …………………….....5 Fuel for cooking ….. 3 Did not use….....……….…6 Unit (Col 6) Loose Bundle/bunch ..……1 kg …………...…5 Compressed bunch/Bail….2 Stems ………….6 Tin ……………………….. 3 Sack ……………7 Bucket …………………....4 Other ………..…8 Used for (Col 5 & 11) Household/human consumption ..1 Fuel for cooking ………………….2 Sale …..………………...………..3 Animal consumption……………..4 Did not use ………………………5 Other ………...…………………..8 Unit (Col 6 & 12) Loose bundle/bunch ..……1 Compressed bunch/bail….2 Tin ….…………….……….3 Bucket …………………….4 kg …………...…………….5 litre ………………………..6 Other ……………………..8 Processed (Col 3) On farm by hand…...……1 On farm by machine…….2 By neighbours machine...3 By farmers association …4 By Cooperative union …..5 By trader ………………...6 On Large scale farm …...7 By factory ………............9 Other .............................8 Where sold (Col 9) Neighbour…………..…1 Local market/trade store ………….……….2 Secondary Market …..3 Marketing Coop …...…4 Farmer Association .….5 Largescale farm ………6 Trader at farm …….….7 Did not sell …………….9 Other ………..........…..8 By-product code (Col 10) Bran ……………...01 Cake ……………..02 Husk ……………..03 Juice ……………..04 Fiber ……………..05 Pulp ……………...06 Oil ………………..07 Shell ……………..08 Other ……….……98 Main product code (Col 4) Flour/meal..……….1 Grain………………2 Oil .. ………………3 Juice………………4 Fiber..……………..5 Pulp ………………6 Sheet ………..……7 Other …………….8 Main product (Col 4) Green leaves & Stem..1 Flower …4 Straw, dry stems etc …2 Fruit …...5 Root, tuber, etc ….…..3 Other …..8 277 Definition and working page for page 7 Temporary/annual crop codes for section 7.4 col 2 General Definition for Section 7.4 Secondary Crop Crop Product Main Products Code Name Question 7.4 (Section 8.0) 1 2 11 Maize Stems/straw Flour Bran 12 Paddy Stems/straw polished rice grain husk 13 Sorghum Stems/straw flour 14 Bulrush Millet Stems/straw flour 15 Finger Millet Stems/straw flour 16 Wheat Stems/straw flour Bran 17 Barley Stems/straw flour Bran 21 Cassava Leaves/stems flour 22 Sweet Potatoes Leaves 23 Irish potatoes Procedures for Questions 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger 31 Beans straw/stems 32 Cowpeas straw 33 Green gram straw 34 Pigeon peas stems 35 Chick peas straw 36 Bambara nuts straw/stems oil cake 41 Sunflower Stems oil Cake 42 Simsim straw oil Cake 43 Groundnut straw oil Cake 47 Soya beans straw oil Cake 48 Caster seed straw oil Cake 75 Pineapple Juice 50 Cotton straw fibre/seed oil cake 51 Tobacco 53 Pyrethrum straw insecticide 62 Jute fibre 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies dried powder 91 Amaranths 92 Pumpkins leaves 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 44 Oil Palm leaves oil outer oil inner cake 45 Coconut leaves/husk milk 46 Cashewnut Fruit fruit juice shell liquid Question Specific Definitions 52 Sisal stems fibre oil 54 Coffee stems beans husks 55 Tea stems 56 Cocoa stems cocoa cocoa butter 57 Rubber stems 58 Wattle stems 59 Kapok stems 60 Sugar Cane sugar/juice molasses ethanol 61 Cardamom 71 Banana leaves/stems juice 72 Avocado stems 73 Mango stems Juice 74 Paw paw Juice 76 Orange stems Juice 77 Grape fruit stems Juice 78 Grapes stems Juice 79 Mandarin stems Juice 80 Guava stems 81 Plums stems 82 Apples stems 83 Pears stems 84 Pitches stems 85 Lime/Lemon stems juice Bi-product (Sect 8.0) Agroprocessing & bi-products Secondary Products: Second most important product from a crop. Eg a household may consider the grain from maize as the primary product and the stems/straw as the secondary product. Note: Secondary products are NOT the same as bi-products. By-products are the result of a processing activity and are dealt with in section 8.0. Q 7.6 Details of Secondary Products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondent if the hh used any secondary products. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that the hh used secondary products. 2. For the listed crops give details of the secondary products used. 3. If no units were sold, enter "0" in columns 8 & 9. Agroprocessing and bi-products (Q 8.2) (Note: Agroprocessing refers to the processing of crops for hh utilisation and for sale) Main Product (Col 5): Main Product after processing. Eg for Paddy it may be the polished grain. For Maize it may be flour. Bi-Product code (Col 11): is the secondary residue after processing, eg for rice it may be the husk. for maize it may be the bran. Mainly used for (Col 5 & 11): - Consumed by household can mean eaten or utilised in another way (eg by animals) by the hh. Q 8.0 Agroprocessing & bi-products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondant if the hh processed any of these crops during the 2002/03 agriculture year. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that were processed by the hh. 2. For the listed crops give details of the secondary crops used. 3. If no main product or bi-product was sold enter "0" in columns 8 & 14. 4. If no bi-product was produced enter "0" in columns 10, 11, 12, 13 &14. 278 9.0 CROP STORAGE 9.1 Did the household store any crops during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 10.0 9.2 For each of the listed crops provide the following details on storage Stor Normal Estimate S/N Crop Name -ed Method duration Main Estimate Y=1 of of pur Storage No=2 Storage storage -pose loss (2) (6) 9.2.1 Maize 9.2.2 Paddy 9.2.3 Sorghum/Millet 9.2.4 Beans, peas, etc 9.2.5 Wheat 9.2.6 Coffee 9.2.7 Cashewnut 9.2.8 Tobacco 9.2.9 Cotton 9.2.10 Groundnuts/bambara 10.0 MARKETING 10.1 Did the household sell any crops from the 2002/03 agriculture year? (Yes=1, No=2) (If the response is 'YES' or 'NO' go to section 10.2) 10.2 For each of the following crops what was the main marketing problem faced by the household during 02/03 Main Main Crop problem Crop problem 10.2.1 Maize 10.2.9 Vegetables 10.2.2 Rice 10.2.10 Tree Fruits 1 10.2.3 Sorghum/millet 10.2.11 Cashewnut 10.3.1 Biggest problem 10.2.4 Wheat 10.2.12 Cotton 10.3.2 2nd problem 10.2.5 Beans, peas etc 10.2.13 Tobacco 10.3.3 3rd problem 10.2.6 Cassava 10.2.14 Groundnuts/bamabara 10.3.4 4th problem 10.2.7 Bananas 10.2.15 Trees/timber/poles 10.3.5 5th problem 10.2.8 Coffee 10.2.16 Fish 10.4 What was the main reason for not selling crops during 2002/03 year ………………………………… 2 (1) Current Quantity Stored (kg) (2) (1) (3) (4) (2) (5) (7) (1) Main method of Storage (Col 4) In locally made traditional structure..1 In Improved locally made structure .2 In modern store …................……...3 In Sacks/open drum..............……...4 In airtight drum …………………….5 Unprotected pile ............................6 Other ...............………………........8 Duration of Storage (Col 5) Less than 3 months …....…….........1 Between 3 and 6 months ...............2 Over 6 months …………................3 Main purpose of storage (Col 6) Food for the household ………………1 To sell for higher price ……………….2 seed for planting.……………………..3 Other ………...……………………….8 Storage loss (Col 67) Little or no loss …………...1 Up to 1/4 loss …………….2 Between 1/4and 1/2 loss ..3 Over 1/2 loss …..………...4 Market problems (Q10.2 & 10.3 (Col 2)) Open market price too low …....01 Market too far ……………….......05 Government Regulatory board problems...09 No transport ……….......……....02 Farmer association problems .....06 Lack of market Information .......................10 Transport cost too high ….....…03 Cooperative Problems ................07 Other (specify) .........……………………....98 No buyer ……………….......…..04 Trade Union problems ...............08 Not Applicable ............................................99 Reason for not selling crops (Q10.4) Price too low ………….....................1 Farmer association problems ..…................4 Government regulatory board problems ....7 Production insufficient to sell…….....2 Cooperative Problems.................................5 Other (specify) .…………………….............8 Market too far ……………………. ...3 Trade Union problems ................................6 Not Applicable ……………………..............9 10.3 From the list of marketing problems below, for all produce rank the five most important problems 279 Definition and working page for page 8 Question Specific definitions (Section 9.0) Procedures for Questions Crop Storage, Section 9 Marketing problems Q 10.2 and 10.3 col 2: - Farmer Association: A village or community based group of farmers who have formed an organisation to purchase inputs/sell/store their products in order to achieve a better price for their products. - Cooperative Union: Large inter-village /community organisation set up on a district/regional or national basis for providing inputs, marketing and storing farmers products. - Government Regulatory board: Government control body for setting prices and controlling quality of certain agriculture commodities. Q 9.2 Details of Crop Storage: 1. For the crops listed indicate if the household stored any during 2002/03 in column 2. 2. Check that the crops correspond to the crop lists in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments 3. For the listed crops give details of storage. Q 10.2 Details on Crop Marketing: 1. For each of the crops listed indicate the main problems in marketing during 2002/03 in column 2. 2. Check if the crops correspond to the crop lists list in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments Working Area/calculation space Q 10.3 Ranking of market problems: Rank in order of importance the 5 most important marketing problems from the codes in the Market Problems code box. Method of Storage (column 4) - Locally made structure: The structures that have been inherited from their fore fathers - Improved locally made structure: Traditional structures that have been improved using modern technology. - Normal duration of storage: Often there are stored stocks from different seasons and different years. The normal duration refers to the number of months that the most of the crop is stored for. 280 11.0 ON-FARM INVESTMENT 11.1 Does the household practice irrigation (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 11.3 S/N 11.1.1 11.2 Does the household have any erosion control/water harvesting facilities on their land (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 12.0 Type of erosion control/ Number Year of Type of erosion control/ Number Year of S/N water harvesting of con- water harvesting of con- structure structures struction structure structures struction 11.2.1 Terraces 11.2.5 Tree belts 11.2.2 Erosion control bunds 11.2.6 Water harvesting bunds 11.2.3 Gabions/Sandbags 11.2.7 Drainage ditches 11.2.4 Vetiver Grass 11.2.8 Dam 12.0 ACCESS TO FARM INPUTS AND IMPLEMENTS 12.1 Give details of farm inputs used during the 2002/03 agriculture year S/N Quality of Input name Input 12.1.1 Chemical Fertiliser 12.1.2 Farm Yard Manure 12.1.3 Compost 12.1.4 Pesticide/fungicide 12.1.5 Herbicide 12.1.6 Improved Seeds 12.1.7 Other ……………. (2) (1) (3) Source No=2 Distance to -ance (5) (4) Source applic -ation Used Yes=1 (1) (1) (3) (2) (2) Irrigation Yes =1,No=2 for not using Reason Plan to use (2) (3) next year Source of Fin (1) (7) (8) (6) (3) Source of water water ated land this Area of irrig obtaining Method of Method of Irrigatable area (acres) (4) (5) year (acres) Source (Col 3) Cooperative ……………......01 Local farmers group …... ....02 Local market/Trade Store ...03 Secondary Market ...............04 Development project ….......05 Crop buyers ………….........06 Large scale farm …….….....07 Locally produced by hh .......08 Neighbour ...........................09 Other (specify) ……….........98 Not applicable ………….......99 Distance to source (Col 4) Less than 1 Km ………….1 Between 1 and 3km …….2 between 3 and 10 km.. …3 Between 10 and 20 km …4 20km and above ......…….5 not applicable ..… ….…..9 Quality of input (Col 7) Excellent ......…1 Good ..........…..2 Average ……...3 Poor ................4 Does not work .5 not applicable...9 Source of irrigation water (Col 1) River ………1 Borehole ……………..5 Lake ……...2 Canal …………………6 Dam ………3 Tap Water ……………7 Well ……....4 Method of obtaining water (Col 2) Gravity ………………………1 motor pump ……….4 Hand bucket ……………….2 Other ………..……8 Hand pump ………………...3 Method of application (Col 3) Flood …………………….1 Sprinkler …………………2 water hose.………………3 Bucket/watering can ……4 Reason for not using (Col 6) Not available …….......... …1 Price too high ......... …... ...2 No money to buy ...............3 Too much labour required..4 Do not know how to use......5 Input is of no use ...............6 Locally produced by hh ......7 Other ............…………......8 Not applicable ....……….....9 Source of finance (Col 5) Sale of farm products .1 Other income generating activities ….2 Remittances …...……..3 Bank Loan/Credit.…….4 produced on farm ...….5 Other ……….. ...……..8 Not applicable ..……….9 . . 281 Definition and working page for page 9 Overview of Investment activities (Section 11.0) Question Specific Definitions (Q 11.1) Question Specific Definitions (Q 11.3) Source of irrigation Water (Col 1): The main source of water from which water is obtained for irrigation. Method of obtaining water (Col 2): The mechanism by which the water is extracted from the source, Application Method (Col 3): How the water is applied on the field. - Flood - is the application of water down the slope of the land by means of gravity - Sprinkler - is the application of pressurised water through pipes. The water passes through a device which sprays the water onto the crop from above. Irrigatable Area (Col 4): The area the irrigation system is designed to cover in acres. Area of irrigated land this year (Col 5): Area of land under irrigation during the 2002/03 agric year. This is the physical area and NOT the cumulative area of 2 or more croppings. Erosion control/water harvesting structure (Col 1) Terraces: Are structures constructed on the side of a hill to provide a level ground to plant crops. They are often used to trap water for paddy/lowland rice production. Erosion Control Bunds: These are banks of earth/stones built perpendicular to the slope to slow down water and prevent erosion. They are different to Terraces in that the soil behind the banks are not level. Gabions: A gabion is a wire mesh box filled with rocks/stones and used to control or prevent gully erosion Sandbags Used to prevent or control gully erosion Tree belts/Wind breaks: A band of trees planted perpendicular to the prevailing wind whose main purpose is to slow down wind speed Water Harvesting bunds: A bank of earth constructed horizontal to the slope of the land to trap water. They are usually banana shaped. Dam: A bank of earth/material which traps river water to form a catchment of water behind it. Farm Inputs (Q 12.1.1 to 12.1.7) Farm yard Manure: An organic fertiliser made on farm composed of animal dung. Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant material Pesticide: Chemical used to either protect the plant from or kill insects, birds, molluscs, mites, etc attacking the plant Fungicide: is a chemical that s used to protect the plant from or control a fungal disease. Herbicide: A chemical used to control weeds. Investment activities: Investment activities refer to medium to long term farm development structures and projects. This can be Irrigation structures, erosion and water harvesting structures or other permanent or semi-permanent investment made on the land that the household owns. Q 11.1 Irrigation 1. If the hh practices irrigation give details on the main source, main method of obtaining and applying water. 2. Cross check column 8, Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check if irrigation was used on any crops. Q 11.3 erosion control/water harvesting 1. Number of structures refers to the number of working/maintained structures and does not include derelict or irreparable structures. 2. Year of construction refers to the year that the structures were first constructed. It is not the year that the structures were last maintained. Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 1 whether each of the inputs are used or not. 2. Complete cols 3, 4, 6, and 7 for inputs that are used and place '9' in column 5 (for not applicable). 3. Complete cols 5 & 7 for inputs not used. NOTE: Cross check column 6, 7, 8 & 9 , Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check what inputs were used. 282 12.2 Give details of farm implements and assets used and owned by the household during 2002/03 agriculture year S/N rent -ed (3) 12.2.1 Hand Hoe 12.2.2 Hand Powered Sprayer 12.2.3 Oxen 12.2.4 Ox Plough 12.2.5 Ox Seed Planter 12.2.6 Ox Cart 12.2.7 Tractor 12.2.8 Tractor Plough 12.2.9 Tractor Harrow 12.2.10Shellers/threshers 13.0 USE OF CREDIT FOR AGRICULTURE PURPOSES 13.1 During the year 2002/03 did any of the hh members borrow money for agriculture (Yes = 1, No = 2) (if the response is 'NO' go to section 13.3) 13.2 Give details of the credit obtained during the agricultural year 2002/03 (if the credit was provided in kind , for example by the provision of inputs, then estimate the value in 13.2.9) Provided to Male = 1, Female 2 13.2.1 Labour 13.2.2 Seeds 13.2.3 Fertilisers 13.2.4 Agrochemicals 13.2.5 Tools/equipment 13.2.6 Irrigation structures 13.2.7 Livestock 13.2.8 Other ……………. 13.2.9 Value of Credit (Tsh.) 13.2.10 Value of repayment (Tsh.) 13.2.11 Period of repayment (months) 13.3 If the answer to question 13.1 above is 'NO' what is the reason for not using Credit? of Fin -ance 2002/03 Yes 1,No=2 -ment of Equip Yes=1,No=2 Plan to use next year Reason for not using (8) (7) (5) tick the boxes below to indicate the use of the credit tick the boxes below to indicate the use of credit Source "b" Source "c" (6) Source Used in Number Source Owned (2) (1) to indicate source use codes Source "a" (4) Equipment/Asset Name tick the boxes below to indicate the use of the credit Source of equipment (Col 5) Neighbour....................... ....…1 Development project .....5 Cooperative ............................2 Government .................6 Local farmers association…....3 Large scale farm ...…....7 market/Trade store ................4 Other (specify) .............8 Source of finance (Col 6) Sale of farm products ……………...1 Other income generating activities .2 Remittances ………………………..3 Bank Loan ………………………….4 Credit ……………………………….5 Other ……….. ……………………..8 Not applicable ..…………………….9 Reason for not using (Col 7) Not available …….......... …...1 Price too high ......... …... …..2 No money to buy/rent......…..3 Too much labour required….4 Equipment/Asset of no use …5 Other ……….………………..8 Not applicable ...................…9 Reason for not using credit (Q13.3) Not needed …1 Not available ...2 Did not want to go into debt.....3 Interest rate/cost too high......4 Did not know how to get credit....5 Difficult bureaucratic procedure ...6 Credit granted too late ...7 Other (specify) ...8 Dont know about credit ....9 Source of credit (Q 13.2-a, b and c)) Family, friend or relative....1 Commercial Bank…..2 Cooperative …...3 Savings & credit Soc ......4 Trader/trade store ……..5 Private individual ……...6 Religious Organisation/NGO/Project …7 Other (Specify)......................................8 283 Definition and working page for page 10 Question Specific Definitions (Q 12.2) Procedures for questions Question Specific Definitions (Q 13.0) Farm Implements (Col 1): Hand powered Sprayer: Knapsack or bicycle pump sprayer Reason for not using (Col 6): Be careful about using "too much labour required" as this code generally refers to hand hoes only. The codes for this should "NOT" be read out to the farmer as a prompt. Note: If remittance is given as the main source of finance check for a response to remittances in question 2.2.5 Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Credit is defined as finance in the form of cash or in-kind contributions (eg direct provision of inputs, machinery, livestock or other material) for the purpose of crop and livestock production whereby the value of the credit must be paid back to the borrower. The value of repayment may either be with interest or interest free. Credit may be paid back in the form of cash or agriculture produce. Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Value of credit: is the amount in cash received from the borrower. If the credit was paid in-kind, estimate the value of this. Value of repayment: This is the amount to be repaid to the borrower and includes the principal amount (value of credit) plus any interest repayment. If the credit is paid back in agriculture produce, then the cash value of this must be estimated. Period of repayment: This is the time in months the borrower has given for full repayment. Section 13.2 Source of agriculture credit If the farmer obtained credit from more than one source then use the columns "a" , "b" and "c" for the different sources of credit. Start with the main source of credit in column "a". NOTE: Check for use of inputs in column 7, 8 & 9 of questions 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. Working Area/calculation space Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 2 and 3 whether each of the implements were used or not. 2. Complete cols 4, 5, 6, and 8 for inputs that are used and place '9' in column 7 (for not applicable). 3. Complete cols 7 & 8 for inputs not used. 284 14.0 TREE FARMING/AGROFORESTRY 14.1 Did your household have any Planted Trees on your land during 2002/03 agric year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 14.3 14.2 Give details of the planted trees you have on your land. Whe Ma Sec Number of Number of S/N re pl -in -ond Plank trees Pole trees Total Value anted Use Use Sold Sold (Tsh.) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 14.2.1 14.2.2 14.2.3 14.2.4 14.3 Does your village have a Community tree planting scheme (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 15.0 14.4 Household involvement in community tree planting scheme S/N hh Involve (1) 15.0 CROP EXTENSION SERVICES 15.1 Did your household receive extension advice for crop production during 2002/03 (Yes=1,No=2) If the response is 'NO' go to section 16.0 Source of If you pay for Contact farmer No. of visits No. of message S/N extension extension, what /group member by extension adopted in the Quality of Extension Provider (Y=1,N=2) is the cost/yr (Yes=1,No=2) agency per year last 3 years Service 15.1.1 Government extension 15.1.2 NGO/development project 15.1.3 Cooperative 15.1.4 Large Scale farmer 15.1.5 Other………………… of trees Distance to com -munity planted (1) (2) 2002/03 (4) (6) (7) Code -ment (1) Tree forest (Km) Number purpose (5) Number of Poles Timber hh utilised (4) Main (2) (3) Main use during (3) Use (Col 4 & 5) Planks/Timber….....1 Shade ……...…5 Poles ………...……2 Medicinal……....6 Charcoal ………….3 Other ………….8 Fuel wood ...……...4 Where Planted (Col 3) Mostly on field/plot boundaries.1 Mostly scattered in fields …….2 Mostly in plantation/coppice …3 HH involvement (Col 2) Only planting ………………….....1 Only protection and thinning…....2 Only cutting …………………...…3 Most or all activities……………...4 Quality of service (Col 7) Very good .………...1 good …..…….2 Average……. …3 Poor…………4 No Good ………5 . Main Use during 02/03(Col 4) Poles ………….1 Not ready to use …...5 Timber logs …..2 Not allowed to use …6 Charcoal ….. ...3 Other (specify) …….8 Firewood ……..4 Main Purpose (Col 3) Erosion control………..1 Environment rehaiblitation …4 Production of poles …..2 Restoration of wildlife ………5 production of firewood..3 Other (specify) …….………8 285 Definition and working page for page 11 General Definitions for section 14.0 Question Specific Definitions Tree Name Guide Col 1 Code Local Name Botanical Name English Name Code Local Name Botanical Name English Name 01 Senna siamea Cassod tree 16 02 Msongoma Gravellia Silver oak 17 03 Mbarika Afzelia quanzensis Pod mahogony 18 04 Mkeshia Acacia spp Umbrella thorn 19 05 Msindano Pinus spp Pine 20 06 Mkaratusi Eucalyptus spp Red River Gum 21 07 Cyprus spp Cyprus tree 22 08 Mtondoo Calophylum inophyllum 23 09 Mvule Melicia excelsa Iroko 24 10 Mvinji Casurina equisetfilia Whistling oak 25 11 Msaji Tectona grandis Teak 26 12 Mkungu wa kienyeji Terminalia catapa Sea almond 27 13 Mkungu india Terminilia ivorensis Black afara 28 14 Muhumula Maesopsis berchemoides 29 15 30 Tree farming (Section 14.0) Pole trees (Col 6): These are young trees which have a maximum diameter of 6 inches at the bottom and are often used for house construction. They are often the thinning harvest after 3 - 5 years. Plank trees (Col 7): Trees for sawing into timber planks. Animal shade: Trees grown for the purpose of providing shade to animals. Crop Extension Services (Section 15.1) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension agent as a focal point to demonstrate new interventions. The contact farmer then passes on the message to other farmers Group member: Member of a group under which the contact farmer leads Adoption: This is the uptake of an intervention for 2 or more years Tree Farming/Agroforestry This section refers to trees planted for wood (firewood, poles, planks, carving, charcoal, medicinal, etc, but NOT fruit trees). It does not include naturally growing trees on the farm (unless special care has been given to promote their establishment) or trees growing naturally on the communal areas. Tree farming is the planting of trees on an area of land for which the main purpose is the production and regeneration of trees for wood on that land. Agroforestry: is the planting of trees on land for the purpose of complementing other farming activities like crop and animal production. For the purpose of this questionnaire Agroforestry trees are trees planted on boundaries and scattered throughout fields. The main productive unit in this case is Crops and Livestock. Community tree planting scheme (Section 14.3) Community Forest: A forest planted on the communal land which is planted, replanted or spot planted by the members of the village. Section 14.2 Details of planted trees 1. Enter the tree codes of the main species grown by the hh 2. If no planks or poles are sold enter a "0" in columns 8, & 9. 3. Total value includes both value of hh utilised trees and sold trees. 4. If no trees were utilised by the hh or sold enter "0" in column 10 Section 15.1 Crop Extension Services 1. For each of the extension providers ask if the hh received extension during 2002/2003 agriculture year and indicate in column 2. 2. For each of the providers complete the rest of the columns 286 15.2 Crop Extension Messages Received Adopted Source of Received Adopted Source of S/N Advice Crop S/N Advice Crop Yes=1 Yes=1 Extension Yes=1 Yes=1 Extension Extension Message No=2 No=2 Extension Message No=2 No=2 15.2.1 Spacing 15.2.9 Crop Storage 15.2.2 Use of agrochemicals 15.2.10 Vermin control 15.2.3 Erosion control 15.2.11 Agro-processing 15.2.4 Organic fertiliser use 15.2.12 Agro-forestry 15.2.5 Inorganic fertiliser use 15.2.13 Bee Keeping 15.2.6 Use of improved seed 15.2.14 Fish Farming 15.2.7 Mechanisation/LST 15.2.15 Other 15.2.8 Irrigation Technology 16.0 LIVELIHOOD CONSTRAINTS From the list of constraints on the right select: List of constraints 16.1 the 5 most important problems 16.2 the 5 least important problems Order of most importance Constraint Order of least importance Constraint 16.1.1 most important 16.2.1 Least important 16.1.2 2nd most important 16.2.2 2nd least important 16.1.3 3rd most important 16.2.3 3rd least important 16.1.4 4th most important 16.2.4 4th least important 16.1.5 5th most important 16.2.5 5th least important 17.0 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION 17.1 Did you use Draft animals to cultivate 17.2 Did you apply organic fertiliser your land during 02/03 (Yes=1, No=2) during 02/03 (Yes=1, No=2) (If no, go to question 17.2) (If no, go to question 18) Area S/N Area S/N Type of Number Number cultivated Type of organapplied Draft owned used (acres) Fertiliser (acres) (1) (2) 17.1.1 Oxen 17.2.1 FYM 17.1.2 Bulls 17.2.2 Compost 17.1.3 Cows 17.1.4 Donkeys (1) (2) (3) (4) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (4) (1) (2) (3) (4) (3) . Source of extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) …8 Not applicable …….9 1. Access to Land 2. Ownership of Land 3. Poor farm Inputs 4. Soil Fertility 5. Access to improved seed 6. Irrigation facilities 7. Access to chemical Inputs 8. Cost of Inputs 9. Extension Services 10.Access to forest resources 11. Hunting and Gathering 12. Access to potable water 13. Access to credit 14. Harvesting 15. Threshing 16. Storage 17. Processing 18. Market Information 19. Transport costs 20. Distruction by animals 21. Stealing 22. Pests and Diseases 23. Local government taxation 24. Access to off Farm Income . . . . . 287 Definitions and working page for page 12 Question Specific Definitions Crop Extension Advice (Section 15.2) Mechanisation/LST: LST means Labour Saving Technology Section 16.0 Livelihood constraints 16.1 List the five most important problems in order of most importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are a problem. Place a 3 against the constraints that are a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the largest problems 3. Ask the farmer to list these in order of importance and enter in column 2 16.2 List the five least important problems in order of least importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are NOT a problem. Place an 2 against the constraints that are NOT a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the least problems 3. Ask the farmer to list these in order of least importance and enter in column 2 288 18.0 CATTLE POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 18.1 Did the household own, raise or manage any CATTLE during 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 19.0) 18.2 Cattle Population as of 1st October 2003 18.3 Cattle Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Cattle type Indigenous S/N Born 18.2.1 Bulls 18.3.1 18.2.2 Cows 18.3.2 18.2.3 Steers 18.3.3 18.2.4 Heifers 18.3.4 18.2.5 Male Calves 18.3.5 18.2.6 Female Calves 18.3.6 Grand Total Total Intake 18.5 Cattle diseases 18.4 Cattle Offtake during 2002/2003 Last Main S/N vacci Sou S/N Cattle type nated -rce 18.4.1 Bulls 18.5.1 18.4.2 Cows 18.5.2 CBPP 18.4.3 Steers 18.5.3 18.4.4 Heifers 18.5.4 18.4.5 Male Calves 18.5.5 18.4.6 Female Calves 18.5.6 FMD Total Offtake 18.6 Milk Production S/N Season 18.6.1 Wet Season 18.6.2 Dry Season Disease/ parasite Trypanosomiasi s Lumpy Skin Disease Tick Borne diseases per head Helmenthioitis (2) Infected (7) (6) (6) (7) (1) (4) (3) Total Intake of Cattle (9) Total Cattle /obtained Number given (7) (8) Average value Number (10) (5) -overed Number Treated Number Died No. Rec (6) (4) Number con Number given away/stolen died Number (4) Sold/day (Litres) (5) Number sumed by hh Sold to (5) Offtake Litres of milk/day No. of cattle milked/day Value/litre Sold/traded Beef Dairy (6) (2) Total Number Number of Improved (3) (4) (5) Average Value per head (1) (1) (2) (3) (3) (2) (1) Purchased Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q18.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ………......8 X X X X X X X X X X X X X X X X 289 Definitions and working page for page 13 General definitions for page 13 Question Specific Definitions (Section 18.0) Cattle type (Q 18.2 & 18.4, Col 1) Bull: Mature Uncastrated male cattle used for breeding Cow: Mature female cattle that has given birth at least once Steer: Castrated male cattle over 1 year Heifer: Female cattle of 1 year up to the first calving Calves: Young cattle under 1 year of age Cattle vaccination (18.5 col 1) ECF: East Coast Fever FMD: Foot and Mouth Disease CBPP: Contagious Bovine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 18.3, (Col 7 & 9) & 18.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Cattle Intake during 2002/03: Cattle purchased, given or born which increases the number of cattle in the herd. Cattle Offtake during 2002/03: Cattle removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 13 Section 18.0 Cattle Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 18.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 18.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 18.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has cows, you would normally expect them to have calves in column 8 2. If calves are reported in column 2, 3, or 4 (18.2.6, 18.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of cattle the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 18.5 If cattle are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 18.4 col 4 290 19.0 GOAT POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 19.1 Did the household own, raise or manage any GOATS during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 20.0) 19.2 Goat Population as of 1st October 2003 19.3 Goat Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Goat type Indigenous S/N Born 19.2.1 Billy Goat 19.3.1 19.2.2 Castrated Goat 19.3.2 19.2.3 She Goat 19.3.3 19.2.4 Male Kid 19.3.4 19.2.5 She Kid 19.3.5 Grand Total Total Intake 19.4 Goat Offtake during 2002/2003 19.5 Goat diseases Last Main S/N Goat type S/N vacci Sou nated -rce 19.4.1 Male goat 19.4.2 Castrated Goat 19.5.1 19.4.3 She Goat 19.5.2 19.4.4 Male Kid 19.5.3 19.4.5 She Kid 19.5.4 Total Offtake 19.5.5 19.6 Milk Production S/N Season 19.6.1 Wet Season 19.6.2 Dry Season (5) (6) (1) (2) (3) (4) Litres of milk/day No. of Goats milked/day Value/litre Sold to Sold/traded (5) (6) (7) (1) (2) (3) (4) Number died (5) (7) (6) Number given (8) /obtained parasite Infected Disease/ Number Number No. Rec Number Sold/day (Litres) Treated Number sumed by hh away/stolen Number con -overed Died (2) (1) (2) (3) (4) for meat Number of Improved Total Dairy Purchased Number given Number Total Intake Average Value of Goats per head (9) (10) (7) Foot Rot CC PP Helminthiosis (3) (4) (5) (6) Tetanus Mange (1) Total Goat Average value Offtake per head Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q19.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ……….......8 X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X X X 291 Definitions and working page for page 14 Goat definitions for page 14 Question Specific Definitions (Section 19.0) Goat type (Q 19.2 & 19.4, Col 1) Billy Goat (he-goat): Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated goat: Male goat that has been castrated. She Goat: Mature female goat over 9 months of age Kid: Young goat under 9 months of age. Goat vaccination (19.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia LSD: Lumpy Skin Disease Average Value per Head (Q 19.3, (Col 7 & 9) & 19.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Goat Intake during 2002/03: Goat purchased, given or born which increases the number of goats in the herd. Goat Offtake during 2002/03: Goat removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 14 Section 19.0 Goat Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 19.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 19.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 19.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has she goats, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If kids are reported in column 2, 3, or 4 (19.2.6, 19.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of goats the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 19.5 If goats are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 19.4 col 4 292 20.0 SHEEP POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 20.1 Did the household own, raise or manage any SHEEP during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 21.0) 20.2 Sheep Population as of 1st October 2003 20.3 Sheep Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Sheep type Indigenous S/N Born 20.2.1 Ram 20.3.1 20.2.2 Castrated Sheep 20.3.2 20.2.3 She Sheep 20.3.3 20.2.4 Male lamb 20.3.4 20.2.5 She lamb 20.3.5 Grand Total 20.4 Sheep Offtake during 2002/2003 20.5 Sheep diseases Last Main S/N Sheep type S/N vacci Sou nated -rce 20.4.1 Ram 20.4.2 Castrated Sheep 20.5.1 20.4.3 She Sheep 20.5.2 20.4.4 Male lamb 20.5.3 20.4.5 She lamb 20.5.4 Total Offtake 20.5.5 per head (9) (10) Number Number No. Rec Number Number Number con Number given Number (6) for Mutton Dairy Purchased Number given Total Intake Average Value of Sheep /obtained away/stolen died Sold/traded (8) (7) (1) (2) (3) (4) (3) (4) Total (5) Number of Improved Number sumed by hh (5) (6) (1) (2) (7) (6) (7) Foot Rot (1) (2) (3) (4) (5) Infected Treated -overed Died parasite Average value Offtake per head Disease/ Total Sheep CC PP Helminthiosis Trypa nsomiasis FMD X X X Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X 293 Definitions and working page for page 15 Sheep definitions for page 15 Question Specific Definitions (Section 20.0) Sheep type (Q 20.2 & 20.4, Col 1) Ram: Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated sheep: Male sheep that has been castrated. Ewe: Mature female sheep over 9 months of age Lamb: Young sheep under 9 months of age. Sheep vaccination (20.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 20.3, (Col 7 & 9) & 20.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Sheep Intake during 2002/03: Sheep purchased, given or born which increases the number of Sheep in the herd. Sheep Offtake during 2002/03: Sheep removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 15 Section 20.0 Sheep Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 20.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 20.2 and 20.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 20.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has ewes, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If lambs are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Sheep the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Sheep are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 294 21.0 PIG POPULATION AND PRODUCTION 21.1 Did the household own, raise or manage any PIGS during the 2002/03 agriculture year (Yes =1 No =2) (If no go to section 22.0) 21.2 PIG Population as of 1 st October 2003 21.3 Pig increase during 2002/2003 Number S/N Pig type Number S/N Born 21.2.1 Boar 21.3.1 21.2.2 Castrated male 21.3.2 21.2.3 Sow/Gilt 21.3.3 21.2.4 Male piglet 21.3.4 21.2.5 She piglet 21.3.5 Grand Total 21.4 Pig decrease during 2002/2003 21.5 Pig diseases/pests/conditions Last Main S/N Pig type vacci Sou nated -rce 21.4.1 Boar 21.4.2 Castrated male 21.5.1 21.4.3 Sow/Gilt 21.5.2 21.4.4 Male piglet 21.5.3 21.4.5 She piglet 21.5.4 Total Offtake 22.0 LIVESTOCK PEST & PARASITE CONTROL 22.3 Do you normally encounter a tick problem (Yes=1,No-2) (If the response is 'NO' go to section 22.5) 22.1 Did you deworm your animals during 2002/03 (Yes=1, No-2) 22.4 Which methods of tick control did you use (If the response is 'NO' go to section 22.3) 22.5 Do you normally encounter a tsetse fly problem (Y=1,N=2) 22.2 Which animals did you deworm? (Tick appropriate boxes) (If the response is 'NO' go to section 23.0) Cattle Goats Sheep Pigs 22.6 Which methods of control did you use (6) (7) Anthrax Helmenthiosis Anemia ASF Number Died (1) (2) (3) (4) (5) parasite Infected Treated (5) Number No. Rec Disease/ -overed (6) (7) Number S/N Total Pig Offtake per head (5) (3) died Average Value Increase per head (9) (10) Total Pig (4) Number Average value (1) (2) Sold/traded (1) (2) Number Number given Purchased (3) (4) sumed by hh Number con Number given Number away/stolen /obtained Main Source (Col 7) Private Vet Clinic ..1 District Vet Clinic ..2 NGO/Project….....3 Other ……….....…8 Not applicable ...…9 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ..1 2000 ………….4 2002 ..2 before 2000 ….5 2001 ..3 Not Vaccinated.6 Control method (Q 22.4) None..1 Spraying ..2 Dipping..3 Smearing ..4 Other.8 Control method (Q22.6) None .1 Spray .2 Dipping .3 Trapping .4 Other .8 X X X X X X X X X X X X X 295 Definitions and working page for page 16 Pigs definitions for page 16 Question Specific Definitions (Section 21.0) Pigs type (Q 21.2 & 21.4, Col 1) Boar: Mature Uncastrated male pig used for breeding Castrated Pig: Male pig that has been castrated. Sow: Mature female pig that has given birth to at least one litter of pigs. Gilt: Female pig of 9 months up to the first farrowing. Piglet: Young pig under 3 months of age. Pig vaccination (21.5 col 1) ASF: African Swine Fever Average Value per Head (Q 21.3, (Col 7 & 9) & 21.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Pig Intake during 2002/03: Pigs purchased, given or born which increases the number of Pigs in the production unit. Pig Offtake during 2002/03: Pigs removed from the production unit, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 16 Section 21.0 Pig Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 21.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 21.2 and 21.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 21.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has sows, you would normally expect them to have piglets in column 8 2. If piglets are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Pigs the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Pigs are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 296 23.0 Other Livestock currently available and details of consumption and sales during the last 12 months Animal type 23.1 Indigenous Chicken 23.2 Layer 23.3 Broiler 23.4 Ducks 23.5 Turkeys 23.6 Rabbits 23.7 Donkeys 23.8 Horses 23.9 Other …………… 24.0 CHICKEN DISEASES 24.1 Newcastle Disease 24.2 Gumboro 24.3 Coccidiosis 24.4 Chorysa 24.5 Fowl typhoid 25.0 LIVESTOCK PRODUCTS 25.1 Eggs 25.2 Hides 25.3 Skins 26.0 List in order of importance the outlets for 27.0 Access to functional Livestock structures the sale of Livestock /accessories Impo Out Outl Outlets Type Source Distance -rtan Outlets -lets -ets for S/N of of to struct S/N -ce of for for for Chick structure/accessory Structure -ure (Km) outlet Cattle Goat Pigs -ens (1) (3) (5) 27.1 Cattle Dip 26.1 1st 27.2 Spray Race 26.2 2nd 27.3 Hand powered sprayer 26.3 3rd 27.4 Cattle crush 26.4 4th 27.5 Primary Market 26.5 5th 27.6 Secondary Market 27.7 Abattoir 27.8 Slaughter Slab 27.9 Hide/skin shed 27.10 Input supply 27.11 Veterinary Clinic 27.12 Village holding ground 27.13 village watering point/dam 27.14 Drencher Number Number Recovered Number infected Number Treated Number Died Consumed/utilised during 2002/03 Number Average Value/unit Sold during 2002/03 Consumed during 2002/03 (5) Number Average Value/head (1) (2) (3) Sold during 2002/03 Current Number Number Average Value/head (3) (4) Average Value/unit (2) (1) (6) (2) (4) Outlets for Sheep Outlet code (Col 2, 3, 4 & 5) Trader at farm….………….….1 Abattoir/factory..………5 Local Market ……….. ……..…2 Another farmer ………6 Secondary market/auction.…..3 Other (Specify)……….8 Neighbour …………………….4 Source of structure (Q27.0 - Col 2) Owns …………………………..1 NGO …………………..…6 Cooperative ...................……..2 Large scale farm ……..…7 Local farmers association …... 3 Other ........... …………...8 Gov extension/veterinary …….4 Not applicable .………......9 Development project ……. …..5 X X X X X X X X . . . . . . . . . . . . . . X 297 Definition and working page for page 17 Question Specific Definitions Section 26.0) Procedures for questions Question Specific Definitions Section 27.0) Access to functional Livestock Structures/accessories (Section 27.0): NOTE: The structures must be functional. If they are not working/derelict then they should not be included. The distance to the next nearest functional structure should be taken. Spray Race: A fixed spray structure on an animal race for spraying acaricide Cattle crush: Corridor structure for restraining cattle. Abattoir: Large building designed for slaughtering a large amount of animals. It normally has complex structures to assist in the slaughter and storage and a high level of hygiene is maintained. Slaughter Slab: Concrete slab designed fos slaughtering a small amount of animals Hides: obtained from Cattle Skins: Obtained from sheep and goats Hide/Skin Shed: Shed for curing/tanning animal skins and hides Village holding Pen: Enclosure for containing large amount of livestock which is owned communally. Drencher: Device for orally administering medicine to livestock. If no product was sold in 2002 enter "0" in columns 6, 7& 9. Section 26.0 - Outlets for livestock: Using the codes enter the outlets for the sale of different livestock in order of importance. If there are, for example, only 2 outlets mark the rest with a "X". Section 23.0 - Other Livestock: 1. The current number includes both adult and young animals. For example The number of chickens in col 1 would include adults and chicks. 298 28.0 FISH FARMING 28.1 Was Fish farming carried out by this household during 2002/2003? (Yes =1, No=2) (If the response is 'NO' go to section 29.0) 28.2 Specify details of fish farming practices Product Fish Source frequency S/N ion unit farming of fing of stocking number system -erling (No/year) (1) (2) 28.1.1 28.1.2 28.1.3 29.0 LIVESTOCK EXTENSION 29.1 Did you receive livestock extension advice during 02/03 (Yes=1,No=2) (If the response is 'NO' go to section 30.0) Received Adopted Source of 29.2 For the following Livestock Extension Service Providers give details S/N Advice Yes=1 Livestock If you pay for Contact far No. of visits No. of mess Quality Livestock Extension Message Yes=1,No=2 No=2 Extension S/N extension, what -mer/group by extension -ages adopted of Extension Provider is the cost/yr member agency/year in the last 3 yrs Service 29.1.1 Feed and Proper feeding (Y=1,N=2) 29.1.2 Housing (Goat, Dairy, Poultry, Pigs) 29.1.3 Proper Milking 29.2.1 Government 29.1.4 Milk Hygiene 29.2.2 NGO/dev project 29.1.5 Disease control (dipping/spraying) 29.2.3 Cooperative 29.1.6 Herd/Flock size and selection 29.2.4 Large Scale farmer 29.1.7 Pasture Establishment 29.2.5 Other…………… 29.1.8 Group formation and strengthening 29.1.9 Calf rearing 30.0 GOVERNMENT REGULATORY PROBLEMS 29.1.10 Use of improved bulls 31.1 Did you face problems with government regulations during 2002/03 (Y=1, N=2) 29.1.11 Other livestock extension List in order of importance Problem code 30.1.1 1st 30.1.2 2nd 30.1.3 3rd (5) (6) (1) (2) (3) (4) weight weight Size of unit/pond Number of Number of stocked fish fish harvested harvested sold of fish (m2) Tilapia Carp Other (11) (12) Mainly sold to of fish (7) (8) (9) (10) (1) (2) (3) (4) (4) (5) (3) (6) 1 2 3 Source of fingerlings (Col 4) Own pond ………………1 NGO/Project...3 P rivate trader ...5 Government Institution ..2 Neighbour …..4 Other……………8 Mainly sold to (Col 12) Neighbour……....1 Secondary Market......3 Largescale farm ........5 Did not sell .................7 Local Market..…..2 Processing industry ....4 Trader at Farm .........6 Other .........................8 Quality of service (Col 6) Very good ...1 good ….2 Average…3 Poor…4 No Good ...5 Source of livestock extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) ….8 Farming System (Col 2) Natural Pond. ..1 Natural Lake…..3 Other …..8 Dug out pond...2 Water resevoir..4 Problem code Land ownership by government …….1 Restriction of sale between regions ..2 Import of food items …………………3 Other (specify)……………………….8 (If the response is no go to section 31.0) 299 Definitions and working page for page 18 General definitions for Section 28.0 Question Specific Definitions (Section 28.2) Production unit number (Col 1): A production unit is a pond river/lake which is treated as a separate entity for the production of fish eg it may be by virtue of manageable size, maturity of fish, type of fish etc. Eg a farmer may have 3 fish ponds. (each one is a separate production unit). Frequency of stocking (Col 5): What is the number of times the farmer puts new fingerlings into the pond each year. Fingerlings: These are young immature fish used for stocking ponds. Sold: (Col 10 & 11) If no fish were sold enter "0" in column 10 and 11) Fish farming: Refers to the rearing/production of fish. It is different to fishing in that the fish have to be reared and fed in fish farming. Fishing traps or captures naturally occurring fish in rivers, lakes and the sea and should not be included in this section. Working area for page 18 Livestock Extension Services (Section 29.1) Adopted (Col 3): This is the uptake of an intervention for 2 or more years Livestock Extension Service providers (Section 29.2) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension services as a focal point to demonstrate new interventions to. The contact farmer then passes on the message to other farmers Adopted (Col 5): This is the uptake of an intervention for 2 or more years 300 31.0 LABOUR USE 32.0 SUBSISTENCE vs NON-SUBSISTENCE 31.1 Who is mainly responsible for 32.1 Indicate if any members of the household was involved in the undertaking the following tasks: following activities and assess the percentage used for subsistence/consumption by the household: Tick ifMain Tick if Activity carriedrespo hh was Estimate Estimate % S/N out by-nsib S/N Activity involved % used for used for nonCheck hh -ility in activitysubsistancesubsistence Total (1) (5) 31.1.1 Land Clearing 32.1.1 Crop production 31.1.2 Soil preparation (by hand) 32.1.2 Livestock production 31.1.3 Soil preparation (oxen/tractor) 32.1.3 Vegetable production 31.1.4 Planting 32.1.4 Tree cutting for firewood 31.1.5 Weeding 32.1.5 Tree logging for poles 31.1.6 Crop Protection 32.1.6 Tree logging for timber 31.1.7 Harvesting 32.1.7 Tree logging for charcoal 31.1.8 Crop processing 32.1.8 fishing 31.1.9 Crop marketing 32.1.9 bee keeping 31.1.10 Cattle rearing/husbandry 32.1.10 31.1.11 Cattle herding 32.1.11 31.1.12 Cattle marketing 32.1.12 Remittances 31.1.13 Goat/sheep rearing/husbandry 31.1.14 Goat and sheep herding 31.1.15 Goat and sheep marketing 31.1.16 Milking 33.0 ACCESS TO INFRASTRUCTURE & OTHER SERVICES 31.1.17 Pig rearing/husbandry Distance in Distance in 31.1.18 Poultry keeping S/N Type of service Km S/N Km 31.1.19 Collecting Water (2) 31.1.20 Collecting Firewood 33.1 Primary School 32.7 Feeder Road 31.1.21 Pole cutting 33.2 Secondary School 32.8 All weather road 31.1.22 Timber wood cutting 33.3 Health Clinic 32.9 Tarmac road 31.1.23 Building/maintaining houses 33.4 Hospital 32.10Primary market 31.1.24 Making Beer 33.5 District Capital 32.11Secondary market 31.1.25 Bee keeping 33.6 Regional Capital 32.12Tertiary market 31.1.26 Fishing 31.1.27 Fish farming No of Satisfied 31.1.28 Off-farm income generation S/N Type of service visits/year with service 33.13 Vet Clinic 33.14 Extension Centre 33.15 Research Station 33.16 Plant protection Lab 33.17 Land registration office 33.18 Livestock Dev Centre (2) Distance in Km permanent employment/off farm temporary employment/off farm (2) (3) (1) (2) (4) (3) (1) (1) (2) (3) (4) Type of service (1) Responsibility (Col 3) HH head alone ….1 Girls ……….………….. …..6 Adult Males ……..2 Boys & Girls …………...…..7 Adult Females…..3 All household members..….8 Adults...………… 4 Hired labour ………………..9 boys ……………. 5 . . Satisfied with service (Col 4) Very good .…….1 Average…….3 No good ……5 Good …………..2 Poor ………..4 Not applicable 9 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . . . . . . . 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . 301 Definition and working page for page 19 Question specific definitions (Section 31.1) Procedures for (Section 31.1) Question Specific Definitions (Section 32.0.0) Activity (Col 1): Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc). Cattle Rearing: Tending to cattle at home, eg assisting with births, castration,etc. Different livestock keeping activity to herding. Cattle Herding: Moving livestock from place to place for grazing and water. If herding is carried out the respondent must also give a response to rearing/husbandry Section 31.1 ((Labour use) 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 27.1.1 and complete column 3. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: If an activity has been mentioned previously in the questionnaire eg that the hh keeps chickens, make sure a response is obtained in the appropriate place ie poultry keeping. If off-farm income generation is mentioned, check for responses to off farm income in other parts of the questionnaire Activity (Col 1): Subsistence: For the family’s survival, rather than for the generation of cash. This includes feeding the hh, provision of water and fuel for cooking. The source of these products are usually from the land resources available to the family. Remember that not all cash earnings are for non subsistence purposes/activities as cash can be used to purchase subsistence items eg food. Non -subsistence: Cash used for items and activities which are not crucial for the survival of the family. This includes modern medication, non working clothes, refined beer, school fees, etc. Section 32.0 - Subsistence vs Non- subsistence 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 32.1.1 and complete column 3 & 4. For each activity make an assessment of the percentage used for subsistence survival and the percent converted to cash for non subsistence goods and items. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: Cross check the responses with previous sections in the questionnaire. eg if a response is given to remittances check for an entry in question 2.2.5 302 34.0 HOUSEHOLD FACILITIES 34.1 House Construction 34.2 Household assets For the main dwelling, what are the main building Does your household own the following? materials used in the construction of the following Y=1 Asset N=2 34.1.1: Roof 34.1.2Number of rooms 34.2.1Radio/cassette, music system) 34.2.2Telephone (landline) 34.2.3Telephone (mobile) 34.2.4Iron 34.2.5Wheelbarrow 34.2.6Bicycle 34.2.7Vehicle 34.2.8Television 34.3 Energy use by the Household 34.4 Access to drinking water Main sou Distance Time to and Season -rce of to source from source Energy use and access by the household drinking (in km) (Hour : minute) water 34.3.1 Lighting 34.3.2 Cooking 34.4.1Wet Season 34.4.2Dry Season 34.5 Access to toilet facilities 34.6 Food consumption patterns 34.5.1 What type of toilet does your hh use 34.6.1Number of meals the hh normally has per day 34.6.2Number of days hh consumed meat last week 34.6.3How often did the hh have problems in satisfying the food needs of the hh last year? 34.7 Source of Household income 34.7.1 What is the households main source of cash income? Main Source of energy for (4) (1) (2) (3) Roof Material Iron Sheets.……1 Tiles ………...…2 Concrete ……...3 Asbestos ….….4 Grass/leaves.....5 Grass & mud.....6 Other (Specify) 8 . : Lighting energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (biogas) ………03 Hurricane Lamp .….04 Pressure Lamp ……05 Wick Lamp ….……..06 Candles ...…………07 Firewood ………….08 Other (specify) ….. 98 Cooking energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (hh biogas) ..…03 Bottled gas ………..04 Paraffin/kerocine.….05 Charcoal……………06 Firewood …………..07 Crop Residues ……08 Livestock dung ……09 Other (specify) ……98 Main Source of drinking water Piped water …………………..……..…01 Covered rainwater catchment ...07 Protected well ……. ………….…….…02 Uncovered rainwater catchment 08 Protected/covered spring ... .…...……03 Water Vendor ............................09 Unprotected Well ……………….. …..04 Tanker truck ......................……10 Unprotected spring ………….…… …05 Bottled water .............................11 Surface water (lake/dam/river/stream)06 Other (Specify) ..........................98 Problems satisfying hh food needs (row 34.6.3) Never ……………………1 Seldom ………………….2 Sometimes ……………..3 Often ……………………4 Always …………………..5 Source of Income codes Sale of food crops …...........01 Wages or salaries in cash .....07 Sale of Livestock…………...02 Other casual cash earnings ..08 Sale of livestock products ...03 Cash remittances ..................09 Sale of cash crops…………04 Fishing ..................................10 Sale of forest products …...05 Other .....................................98 Business income.................06 Not applicable ........................99 Type of toilet No toilet/bush………….1 Improved pit latrine - hh owned…….4 Flush toilet ..…………..2 Other type (specify) …………………5 Pit latrine - traditional ..3 . : 303 Definition and working page for page 20 Household facilities (Section 34): Number of rooms used for sleeping in the household (Q 34.1) Include sitting room, dining room, kitchen, etc if used for sleeping. It also includes rooms outside the main dwelling A room is defined as a space which is separate from the rest of the building by a permanent wall or division. A building/house that is not divided into rooms is considered to have one room. Household assets (Q 34.2): these assets must be functioning. Do not include if broken. Access to drinking water (Q 34.4): If there is more than one source, use the one, which the hh uses most frequently. Main source of hh cash income: Activity that provides the hh with the most cash during 2002/03 agriculture year. 304 Average/maximum yields Use this table to compare the yields calculated in sections 7.1, 7.2, and 7.3. They are STRICTLY to be used as guidelines only and the sole purpose is to assist in getting the correct area and harvest for each crop Crop Crop Name Average Name Average 11 Maize 86 Cabbage 12 Paddy 87 Tomatoes 13 Sorghum 88 Spinach 14 Bulrush Millet 89 Carrot 15 Finger Millet 90 Chillies 16 Wheat 91 Amaranths 17 Barley 92 Pumpkins 21 Cassava 93 Cucumber 22 Sweet Potato 94 Egg Plant 23 Irish potatoes 95 Water Mellon 24 Yams 96 Cauliflower 25 Cocoyams 52 Sisal 26 Onions 54 Coffee 27 Ginger 55 Tea 31 Beans 56 Cacao 32 Cowpeas 57 Rubber 33 Green gram 58 Wattle 34 Pigeon pea 59 Kapok 35 Chick peas 60 Sugar Cane 36 Bambara nut 61 Cardamom 41 Sunflower 71 Banana 42 Simsim 72 Avocado 43 Groundnut 73 Mangoes 47 Soyabeans 74 Papaw 48 Caster seed 76 Orange 75 Pineapple 77 Grape fruit 50 Cotton 78 Grapes 51 Tobacco 79 Mandarin/tange 53 Pyrethrum 80 Guava 62 Jute 81 Plums 44 Palm Oil 82 Apples 45 Coconut 83 Pears 46 Cashewnut 84 Pitches kg/acre 35000 40000 50000 30000 40000 50000 25000 70000 150000 100 10000 1000 1400 25000 20000 7000 50000 20000 30000 5000 10000 10000 400 60000 800 500 2500 200 0 0 0 0 20243 12146 16194 14170 0 10121 28340 16194 0 60729 0 20243 4049 405 567 0 0 0 10121 40 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2834 0 0 0 8097 12146 2024 8097 4049 0 4049 20243 0 0 24291 0 202 1012 81 162 0 0 0 324 0 0 0 0 0 0 0 0 1417 2024 3239 24 24291 607 810 0 405 1619 1012 304 810 607 1619 688 0 526 709 0 3441 4049 2024 0 4 2530 1619 1417 1215 1012 1822 931 2834 3239 0 324 486 810 121 10121 121 202 243 121 243 526 0 243 202 243 0 0 162 121 243 304 1619 1012 121 486 567 1215 486 283 304 142 3500 5000 8000 60/tree 60000 1500 2000 1000 4000 2500 750 2000 1500 4000 1700 1300 1750 8500 10000 5000 9 6250 4000 3500 3000 2500 4500 2300 7000 8000 800 1200 2000 300 25000 300 500 600 300 600 1300 600 500 600 400 300 600 750 4000 2500 300 1200 1400 3000 1200 700 750 350 Average Max Max Max kg/ha Average Max kg/acre kg/ha 305 Back Page Reference material This page contains reference information that may be required to complete some of the questions in the questionnaire. Weights and measures Conversions 1 hectare = 10,000 sq metres (100 x 100 metres) 1 hectare = 2.47 acres 1 kilometre = 1000 metres 1 mile = 1.61 Kilometres 1 acre = 4840 square yards (110 x 44 yards) Kg equivalents The following standards may be used as a guide to obtain kg if the reported unit is different. Only use these conversions if the respondent is unable to provide weights in kgs. Crop Crop Name Name Name Name 11 Maize 100 18 Rumbesi 140 86 Cabbage 50 12 Paddy 75 15 87 Tomatoes 90 13 Sorghum 100 18 88 Spinach 45 14 Bulrush Millet 100 18 89 Carrot 110 15 Finger Millet 120 20 90 Chillies 85 16 Wheat 75 15 91 Amaranths 50 17 Barley 75 15 92 Pumpkins 60 21 Cassava 60 12 93 Cucumber 80 22 Sweet Potatoe 80 16 94 Egg Plant 70 23 Irish potatoes 80 16 95 Water Mellon 80 24 Yams 80 16 96 Cauliflower 50 25 Cocoyams 80 16 52 Sisal 130 26 Onions 80 16 54 Coffee 55 27 Ginger 75 15 55 Tea 60 31 Beans 100 20 56 Cacao 60 32 Cowpeas 100 20 57 Rubber 33 Green ram 100 20 58 Wattle 90 34 Pigeon pea 100 20 59 Kapok 35 Chick peas 100 20 60 Sugar Cane 120 36 Bambara nut 100 20 61 Cardamom 100 41 Sunflower 60 12 71 Banana 120 42 Simsim 100 20 72 Avocado 140 43 Groundnut 50 10 73 Mangoes 130 47 Soyabeans 100 20 74 Papaw 100 48 Caster seed 100 20 76 Orange 130 75 Pineapple 90 18 77 Grape fruit 120 50 Cotton 50 10 78 Grapes 80 51 Tobacco 70 14 79 Mandarin/tange 110 53 Pyrethrum 60 12 80 Guava 110 62 Jute 50 10 81 Plums 110 44 Palm Oil 100 82 Apples 110 45 Coconut 75 83 Pears 110 46 Cashewnut 80 84 Pitches 110 Number of Kgs Number of Kgs Standard Non-standard Standard Non-standard Bag Tin kgs Bag Tin kgs For official use only: If a question has a query, an indication will be made by the supervisor/data entry controller on the front page of the questionnaire. This space is to note what and where the problem is, the action required to be taken and the responsible person to take follow up action. Nature of the problem: _____________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ Action Required: National supervisor action Field supervisor action Overall Status: Does not affect overall integrity of the questionnaire. Discard and resample More data is required before it can be used Discard as missing data

# Extracted Content BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Biharamulo Nyamigogo Kasozibakaya Construction of a permanent cattle crash 1,250 5,000 6,250 v Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 v Nyabusozi Nembe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Mbindi Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v Biharamulo Rugondo Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v Musenyi Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v Nyakahura Mihongora Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v Mabare Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 v Kalenge Kasato Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v Nyarubungo Ntungamo Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Nyamahanga Construction of a rain water harvesting dam 7,000 28,000 35,000 v B'MULO KASATO Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 v NTUMAGU Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 v MIHONGORA Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 v NYANTAKARA/IYENConstruction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 v KASILO Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 v KATERELA Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 v KAGOMA Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 v RWEKUBO Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 v KAGONDO Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 v MABARE Construction of a slaughter slab. 2,240 8,960 11,200 v KABUKOME Rehabilitation of rural feeder road (bridge). 4,000 16,000 20,000 v NYAMAHANGA Purchase of cassava processing machine 1,750 1,750 3,500 v MUSENYI Construction of a crop marketing shed 5,584 22,336 27,920 v KANIHA Construction of village feeder road. 5,600 22,400 28,000 v 103,704 409,566 513,270 9 16 0 CHATTO Buziku Ihanga Construction of charco dam for livestock. 2,000 8,000 10,000 v Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v Buziku Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v Buseresere Mwendakulima Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Itaga Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 v Makurugusi Kikumba Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 v Bwanga Bukiriguru Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Bukome Nyakato Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v IMPLEMENTA FUNDS ISSUED 2006/07/08 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) DISTRICT WARD VILLAGE PROJECT NAME PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH 2009 TOTAL BIHARAMULO DISTRICT Buzirayombo Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 v Kigongo Kibehe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Nyisanzi Construction of a rain water harvesting dam 6,000 24,000 30,000 v Kachwambwa Mwekako Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 v CHATTO MUGANZA RUTUNGURU Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 v BUKOME BUZIRAYOMBO Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 v ICHWANKIMA Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 v BUZIKU Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 v ILEMELA ILEMELA Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 v BUSERESERE IPARAMASA Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 v MABILA Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 v KACHWAMBA KASENGA Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 v MWEKAKO Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 v MUGANZA BWONGERA Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 v BUKOME NYAKATO Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 v MUGANZA RUTUNGURU Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 v BUSERESERE IPARAMASA Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 v MABILA Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 v 92,264 369,056 461,320 11 6 9 Bukoba Bujugo Minazi Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 v Establish small / medium irrigation project 3,000 12,000 15,000 v Izimbya Buturage Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 v Irrigation scheme 3,000 12,000 15,000 v Nyakigando Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 v KanyangerekoButahyabega Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 v Karabagaine Kitwe Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 v Maruku Kyansozi Agro value adding equipment (Grain milling mach 5,000 5,000 10,000 v Maruku Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 v Rubale Nsheshe Construction of a market shed.(livestock market) 3,000 12,000 15,000 v Rukoma Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 v Mugajwale Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 v Ruhunga Kihumulo Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 v Izimbya Rugaze Rain water harvesting 3,000 12,000 15,000 v Kishanje Bushasha Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 v Kyaka Ibosa Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 v Kaibanja Kiijongo( Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 v BUKOBA KISHANJE BUSHASHA Construction of a permanent cattle crush 2,000 8,000 10,000 v IZIMBYA BUTURAGE Construction of a crop storage facility 2,200 8,800 11,000 v TOTAL CHATO DISTRICT RUGAZE Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 v NYAKATO IBOSA Rehabilitation of rural feeder roads 4,000 16,000 20,000 v RUHUNGA KIHUMULO Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 v MARUKU KYANSOZI Construction of a drip irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 v MARUKU Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 v BUJUGO MINAZI Expansion of a small irrigation scheme 2,200 8,800 11,000 v KAIBANJA NYAKIGANDO Construction of a market shed 4,000 16,000 20,000 v KIIJONGO Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 v RUBALE NSHESHA Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 v RUKOMA Expansion of a market shed 4,000 16,000 20,000 v Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 v BUTERANKUZE IRANGO Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 v KANYANGEREK BUTAHYAIBEGA Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 v KARABAGAINE KITWE Procurement of a milling/haulling machine 5,000 5,000 10,000 v RUGAZE Rehabilitation of rural feeder roads 4,000 16,000 20,000 v RUBALE NSHESHA Expansion of livestock market 4,000 16,000 20,000 v KIBIRIZI KIBIRIZI Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v 137,000 428,266 565,266 6 18 12 KARAGWE Nyaisho Nyakayanja Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 v Ihembe II Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 v Isingiro Katera Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,334 9,134 v Kamuli Kyerere Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 v Bugene Bujuruga Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 v Kiruruma Nyakagoyagoye Construction of a charco dam 3,200 12,800 16,000 v Murongo Masheshe Rehabilitation of rural feeder roads (4km) 1,200 4,800 6,000 v Kibingo Kihinda Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 960 3,840 4,800 v KARAGWE MABIRA BUSINDE Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 v RWABWERE RWABWERE Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v ISINGIRO KATERA Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v IGURWA KIBONA Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v IGURWA Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 v KAYANGA KAYANGA Rehabilitation of a slaughter slab. 4,000 16,000 20,000 v BWERANGE CHAMCHUZI Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 v KIBONDO KAKURAIJO Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v KIBONDO Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v IHEMBE IHEMBE II Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 v Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 v NYABIYONZA NYABIYONZA Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v BUKANGARA Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 v KAYUNGU Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 v BUJURUGA Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v NYAISHOZI LUKALE Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 v TOTAL BUKOBA DISTRICT NYAKAYANJA Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 v NYAKAHANGA OMURUSIMBI Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 v KAMULI KITWE Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 v MURONGO MASHESHE/MURONRehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 v KIBINGO KIBINGO Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 v NDAMA NYABWEGIRA Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 v NYAKASIMBI BUJARA Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 v BUGOMORA NYAMIYAGA Construction of a crop storage. 7,000 28,000 35,000 v KARAGWE DISTRICT 104,640 418,640 523,200 5 0 27 Missenyi Nsunga Byamutemba Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,334 9,000 v Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 V Byeju Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 v Kyaka Mushasha Construction of a crop storage structure 3,000 12,000 15,000 V Bulembo Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 3,000 12,000 15,000 V Bugorora Bugorora Agro value adding equipment. (grain milling mach 5,000 5,000 10,000 v Buchulago Construction of a cattle crash. 1,580 6,320 7,900 V Kasambya Kakindo Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 v Mabuye Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 v Ruzinga Ruhija Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 v Bwanjai Nyabihokwa Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 v Ishozi Katano Establish small / medium irrigation project 3,000 12,000 15,000 v Kanyigo Bugombe Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 V Kilimilile Kenyana Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 v Kilimilile Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 V Kitobo Mbale Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 V MISSENYI KASAMBYA KAKINDO Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v MABUYE Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v KYAKA BULEMBO Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 v MINZIRO KALAGALA Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v BUGORORA BUGORORA Construction of a crop marketing shed 5,000 20,000 25,000 v BUGANDIKA KIJUMO Construction of a permanent cattle crash. 3,000 12,000 15,000 v KITOBO MBALE Construction of a crop marketing shed 5,000 20,000 25,000 v RUZINGA RUHIJA Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v KANYIGO KIKUKWE Construction of a crop marketing shed 4,000 16,000 20,000 v ISHOZI KATANO Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v KILIMILILE KILIMILILE Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 V KILIMILILE KENYANA Rehabilitation of rural feeder road . 4,000 16,000 20,000 v 108,380 373,654 481,900 10 4 14 Muleba Muhutwe Kangantebe coffee hullers and sleeves 3,825 4,000 7,650 v Ngenge Ngenge Construction of a charco dam. 4,043 16,172 20,215 v TOTAL MISSENYI DISTRICT Bisheke Rehabilitation of a crop storage facility (godown). 2,445 9,780 12,225 v Izigo Kimbugu Rehabilitation of rural feeder roads. 2,106 8,424 10,530 v Kimwani Katembe Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 v Rushwa Kyanshenge Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 v Buyaga Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 v Buhangaza Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 v MULEBA Mag/Karutanga KASHENO Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 v IZIGO KIMBUGU Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 v Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 v BURUNGURA KABALE Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 v KASHARUNGA NKOMERO Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 v RUSHWA BUHANGAZA Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 v KABIRIZI MIKALE Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 v BURUNGURA OMURUNAZI Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 v RUSHWA KYANSHENGE Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 v BURUNGURA BURUNGURA Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 v IJUMBI RUBAO Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 v NGENGE NGENGE Purchase of a cassava processing machine 3,398 3,398 6,796 v KIBANGA KIBANGA Construction of a shallow well for irrigation 1,250 5,000 6,250 v RUHANGA MAKONGORA Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 v MULEBA TUKUTU Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 v NGENGE KISHURO Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 v Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 v 74,394 255,801 330,020 3 7 15 Ngara Bukiriro Bukiriro Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 v Rehabilitation of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 v Rusumo Kasulo Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 v Nyamiaga Nyakiziba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 v Rehabilitation of rural feeder roads 1,580 6,320 7,900 v Mganza Mukalinzi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 v Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 v Keza Keza Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 v Construction of market structure - godown 5,420 21,680 27,100 v Mabawe Murugarama Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 v Kanazi Kanazi Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 v Mrusagamba Magamba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 v Kumubuga Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 v Kabanga Ngundusi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 v Shanga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 v Kirushya Kirushya Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 v Murutabo Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 v Ntobeye Ntobeye Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 v TOTAL MULEBA DISTRICT Rehabilitation of a crop storage structure. 1,400 5,600 7,000 v Chivu Oxen drawn implements 625 625 1,250 v Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 v Rulenge Rulenge Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 v Nyakisasa Nyamahwa Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 v NGARA RULENGE MBUBA Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 v NYAKISASA NYAMAHWA Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 v Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 v BUGARAMA RWINYANA Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 v NGARA MJINI MUKIDIDIRI Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 v KIRUSHYA MURUTABO Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 v RULENGE RULENGE Construction of a cattle dip. 6,200 24,800 31,000 v BUGARAMA MUMIRAMILA Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 v KIRUSHYA KIRUSHYA Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 v Nyamiaga MURUKURAZO Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 v KIBIMBA RUGANZO Rehabilitation of rural feeder road . 5,420 21,680 27,100 v KANAZI MUKAREHE Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v MABAWE MURUGARAMA Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v MUGOMA MUGOMA Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 v RULENGE MBUBA Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v BUGARAMA MUMIRAMILA Environmental conservation (tree planting) 5,000 20,000 25000 v NYAKISASA KASHINGA Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v NTOBEYE CHIVU Rehabilitation of an oxenization centre. 2,000 8,000 10,000 v Environmental conservation (tree planting) 2,400 9,600 12,000 v BUKIRILO NYABIHANGA Environmental conservation (tree planting) 5,100 20,400 25,500 v KABANGA DJULULIGWA Rehabilitation of rural feeder road . 5,340 21,360 26,700 v MGANZA MUKALIZI Rehabilitation of rural feeder road . 3,000 12,000 15,000 v MABAWE MURUGINA Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 v 132,765 529,305 662,070 31 15 0 753,147 2,784,288 3,537,046 75 66 77 BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kasulu Buhigwe B / Mulera Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Munyegera Muganza Construction of a charco dam. 2,500 10,000 12,500 v Construction of a market shed. 4,500 18,000 22,500 v Msambara Kabanga Rehabilitation of a cattle dip 2,000 8,000 10,000 v Munzeze Munzeze Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 v 2.0 KIGOMA REGION IMPLEMENTA TOTAL NGARA DISTRICT PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF AUGUST 2008 DISTRICT WARD VILLAGE PROJECT NAME FUNDS ISSUED 2006/07/08 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) TOTAL KAGERA REGION Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 v Muhinda Mwayaya Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 v Construction of crop storage structure - godown 5,288 21,154 26,442 v Mnanila Mnanila Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 v Mnanila Kitambuka Construction of crop storage structure - godown 5,288 21,154 26,442 v Kibwigwa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Buhigwe Nyankoronko Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 v Nyamnyusi Kitema Construction of crop storage structure - godown 5,288 21,154 26,442 v Buhoro Shunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Muzye Muzye/mutala Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 v Bugaga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Kwaga Kalela Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 v Rusaba Rusaba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Janda Janda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Murufiti Murufiti Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Rungwempya Rungwempya Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v KASULU BUHORO BUHORO Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v KASUKU MJINI KUMSENGAMurubonConstruction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v RUNGWE MPYAASANTE NYERERE Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v RUSESA RUSESA Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v TITYE SHUNGULIBA Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v KASULU MJINI KUMSENGAMurubonProcurement of a milk processor.. 3,000 3,000 6,000 v Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 v KIGONDO KIDYAMA Procurement of 4 milling machines. 4,000 4,000 8,000 v MUNZEZE MUNZEZE Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 v 153,615 551,461 705,076 10 20 0 Kibondo Gwanumpu Ilabiro Rehabilitation of Ilabiro - Bitare road 2,400 9,750 12,150 V Busagara Kasaka Rehabilitation of a cattle dip 1,340 5,500 6,840 V Kibondo Kibondo Rice mill and flour packaging machine 5,000 5,000 10,000 V Muhange Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 V Misezero Twabagondosi Rehabilitation of rural feeder road (5 box culverts 2,400 9,750 12,150 v Construction of a rural feeder road 1,600 6,400 8,000 v Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 V Kasanda Kasanda Construction of a cattlle dip 3,000 12,000 15,000 V Rehabilitation of rural feeder roads 1,200 4,800 6,000 V Bukililo Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 V Kasunga Kinonko Rehabilitation/construction of irrigation schemes 800 3,200 4,000 V Nyabibuye Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 V Rehabilitation of rural feeder roads 1,600 6,400 8,000 V Rugongwe Kichananga Rehabilitation of rural feeder roads 5,800 23,200 29,000 V KIBONDO Kibondo Kibondo Rehabilitation of rural feeder roads 3,680 14,720 18,400 V Gwanumpu Bukililo Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 V TOTAL KASULU DISTRICT Itaba Kigogo Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 V Kakonko Kanyonza Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 V Kakonko Kabingo Rehabilitation of rural feeder roads 5,020 20,080 25,100 V Kakonko Itumbiko Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 V Nyamtukuza Churazo Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 V Muhange Rehabilitation of rural feeder roads 5,440 21,760 27,200 V Gwarama Rehabilitation of rural feeder roads 6,770 27,080 33,850 V Purchase of Irrigation Equipment 4,000 4,000 8,000 V Rugongwe Katengera Construction of a crop storage facility 6,400 25,600 32,000 V Mugunzu Mugunzu Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 V Rugenge Kasongati Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 V Kasuga Kinonko Construction of a crop storage facility 6,400 25,600 32,000 v 110,350 399,840 510,190 8 6 14 Kigoma Uvinza Basanza Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 V Nguruka Itebula Completion of a cattle dip construction 600 3,000 3,600 V Ilagala Ilagala Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 V Kalinzi Mkabogo Construction of a coffee washing station 2,800 11,200 14,000 V Kalya Sibwesa Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 V Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 V Matendo Matendo Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 V Mganza Malagarasi Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 V Construction of slaughter slab 720 2,880 3,600 V Sunuka Sunuka Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 V Igalula Igalula Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 V Sigunga KaparamsengaConstruction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 V KIGOMA BITALE Nyamhoza Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v KANDAGA Mlela Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v MTEGOWANOchagu Construction of a cattle market. 7,000 28,000 35,000 v MKIGO Nyarubanda Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 v NGURUKA Nyangabo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 v Mungonya Msimba Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 v Kandaga Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v Purchase of a cereals processing machine 3,500 3,500 7,000 v Kaseke Construction of a cattle dip. 1,250 5,000 6,250 v Nkonkwa Purchase of a kernel processing machine 5,000 5,000 10,000 v Kibingo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 v Malagarasi Environmental conservation 345 1,381 1,726 v Mahembe Nkungwe Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v Mungonya Msimba Rehabilitation of rural feeder road . 1,747 6,988 8,735 v Simbo Nyamori Rehabilitation of rural feeder road . 3,494 13,976 17,470 v Ilagala Mwakizega Rehabilitation of rural feeder road . 2,795 11,180 13,975 v 136,251 514,105 650,356 2 11 15 400,216 1,465,406 1,865,622 20 37 29 TOTAL KIBONDO DISTRICT TOTAL KIGOMA REGION TOTAL KIGOMA DISTRICT BEN. DASIP TOTAL complete on going not started BUNDA Butimba Kasuguti Purchase of wind mill for irrigation 7,000 28,000 35,000 v Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 v Ragata Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 v Guta Tairo Rehabilitation of a cattlle dip 1,465 6,000 7,465 v Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 v Kinyambwiga Construction of a cattlle dip 4,508 18,030 22,538 v Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 v Mugeta Kyandege Rehabilitation of a cattlle dip 660 3,000 3,660 v Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 v Sanzate Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 v Mcharo Nyamatoke Construction of a charco dam. 4,000 16,000 20,000 v Oxen drawn implements 1,500 1,500 3,000 v Wariku Rwabu Rehabilitation of a charco dam. 3,000 12,000 15,000 v Kamkenge Purchase of cassava graters 1,000 1,000 2,000 v Bunda Migungani Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 v Hunyari Hunyari Construction of a livestock development center 4,334 17,338 21,672 v Purchase of grain milling machine 3,580 3,580 7,160 v Mariwanda Oxen drawn implements 750 750 1,500 v Igundu Igundu Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 v Bulendabufwe Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 v Iramba Mwiruruma Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 v Kabasa Bitaraguru Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 v Kibara Nakatuba Purchase of cassava graters 400 1,600 2,000 v Kisorya Mashahunga Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 v Kuzungu Bukore Construction of Soil conservetion structures 1,250 5,000 6,250 v Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 v Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 v Namhula Karukekere Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 v Muranda Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 v Nansimo Nansimo Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 v Neruma Kasahunga Construction of Soil conservetion structures. 1,250 5,000 6,250 v Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,200 4,800 6,000 v Nyamuswa Kiloreli Oxen drawn implements 2,250 2,250 4,500 v Sazira Misisi Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 v Kitaramaka Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 v FUNDS ISSUED 2006/07/08 IMPLEMENTA 3.0 MARA REGION DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF AUGUST 2008 DISTRICT VILLAGE PROJECT NAME WARD Mihingo Manchimweru/mi Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 v Construction of a charco dam for livestock. 5,000 20,000 25,000 v Horticultural farming 2,250 2,250 4,500 v Salama Nyaburundu/maraPurchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 v BUNDA BUTIMBA RAGATA Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v Procurement of Oxen drawn weeder & carts. 1,500 1,500 3,000 v BUNDA MIGUNGANI Construction of a cattle dip. 4,800 19,200 24,000 v Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v HUNYARI MARIWANDA Construction of a milk collecting & processing centre. 4,704 18,816 23,520 v Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 v IGUNDU IGUNDU Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 v BULENDABUFWE Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v IRAMBA MWIRURUMA Construction of a crop market structure 4,000 16,000 20,000 v KABASA BITARAGURU Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 v Rehabilitation of a cattle dip. 900 3,600 4,500 v Procurement of an irrigation pump. 3,250 3,250 6,500 v KISORYA MASAHUNGA Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 v Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v KUZUNGU BUKORE Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v Rehabilitation of a charco dam. 2,952 11,808 14,760 v MUGETA SANZATE Rehabilitation of a charco dam. 3,600 14,400 18,000 v Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v KYANDEGE Construction of a milk collecting & processing centre. 3,704 14,816 18,520 v NANSIMO NANSIMO Completion of an irrigation scheme 2,400 9,600 12,000 v Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v NERUMA NERUMA Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v KASAHUNGA Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v NYAMUSWA KILORELI Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 v SAZIRA MISISI Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v KITARAMAKA Rehabilitation of a charco dam. 3,200 12,800 16,000 v Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 v Mcharo Nyamatoke Construction of a charco dam. 2,000 8,000 10,000 v KIBARA NAKATUBA Construction of agric marketing center. 3,600 14,400 18,000 v MHINGO MANCHIMWERU Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 v NAMHULA KARUKEKERE Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v NERUMA NERUMA Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 v SAZIRA MISISI Procurement of Agro Processing Equipment 1,500 1,500 3,000 v Procurement of Agro Processing Equipment 1,500 1,500 3,000 v KAMKENGE Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 v Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v SALAMA MARAMBEKA Construction of a crop storage structure. 4,800 19,200 24,000 v KABASA KABASA Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v NAMHULA MURANDA Procurement of Agro Processing Equipment 1,500 1,500 3,000 v Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v NYAMUSWA TIRIGATI Construction of a crop storage structure. 4,800 19,200 24,000 v KITARAMAKA Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 v WAKIRU RWABU Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 v Procurement of Agro Processing Equipment 1,500 1,500 3,000 v 207,973 568,632 776,605 32 16 38 MUSOMA Kyanyari Mwibagi construction of a slaughter slab 1,588 6,500 8,088 v Buswahili Rehabilitation of an irrigation scheme. 4,019 16,000 20,019 v Construction of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 v Kiriba Bwai - Kitururu Rehabilitation of an irrigation scheme. 2,332 9,500 11,832 v Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 v Bwiregi Ryamisanga Rehabilitation of rural feeder road 4,800 19,200 24,000 v Rehabilitation of a charco dam 1,000 4,000 5,000 v Wegero Construction of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 v Buruma Isaba Rehabilitation of a charco dam 3,500 14,000 17,500 v Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Mwikoru Agro value adding equipment(cassava processor 2,250 2,250 4,500 v Muriaza Kizaru Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Kukirango Kamugegi Rehabilitation of rural feeder road 1,960 7,840 9,800 v Mwanzaburiga Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Masaba Kwigutu Irrigation scheme 4,800 19,200 24,000 v Buhemba Matongo Rehabilitation of rural feeder road 3,000 12,000 15,000 v Mirwa Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 v Butuguri Kibubwa Rehabilitation of rural feeder road 3,000 12,000 15,000 v Kisamwene Agro value adding equipment(cassava processor 2,250 2,250 4,500 v Makojo Chimati Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Murangi Lyasembe Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Mabuimerafuru Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Nyambono Bugoji Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 v Busungu Rehabilitation of rural feeder road 1,760 7,040 8,800 v Mugango Kwikuba Rehabilitation of rural feeder road 3,000 12,000 15,000 v Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Kwibara Rehabilitation of rural feeder road 3,000 12,000 15,000 v Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Tegeruka Kataryo Rehabilitation of charco dam 1,000 4,000 5,000 v Tegeruka Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v Suguti Wanyere Rehabilitation of charco dam 1,000 4,000 5,000 v Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 v Nyankanga Bisumwa Agro value adding equipment (cassava processo 2,250 2,250 4,500 v TOTAL BUNDA DISTRICT MUSOMA BUSWAHILI BUSWAHILI Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 v KATARYO Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 v BWAIKITURURU Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 v LYASEMBE Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 v Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v KISAMWENE Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v KIZARU Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v KAMUGEGI Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 v BUGOJI Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 v Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 v BISUMWA Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v CHUMWI Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 v KWIKUBA Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v TEGERUKA Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v WANYERE Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v MWIKORO Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v NYAMIKOMA Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 v Purchase of an oil pressing machine 2,500 2,500 5,000 v MIRWA Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 v KIBUBWA Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 v WEGERO Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 v MWANZABURIGA Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 v Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v BUSUNGU Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 v BUGUNDA Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 v Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 v MABUIMERAFURU Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v CHIMATI-MAKOJO Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 v MASINONO Construction of a veterinary centre 7,000 28,000 35,000 v 190,559 546,480 737,039 10 25 29 SERENGETI Nata Nyakitono Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 v Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 v Water pump for cattle dip 750 3,000 3,750 v Ikoma Bwitegi Construction of a cattlle dip **** 3,400 13,750 17,150 v Agro value adding equipment .(milling machines) 2,500 2,500 5,000 v Rehabilitation of water scheme for irrigation 3,600 14,400 18,000 v Machochwe Kitunguruma Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 v TOTAL MUSOMA DISTRICT Rugabure Gesarya Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 v Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Nyamatare Mosongo Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 v Rigicha Wagete Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Kitembele Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Ring'wani Remung'orori Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Busawe Gantamome Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Iseresera Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 v Kyambahi Burunga Agro value adding equipment .(milk separetors) 500 500 1,000 v Agro value adding equipment .( milling machine) 1,250 1,250 2,500 v Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Kono Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 v Issenyi Iharara Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 v Mugumu Morotonga Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 v Agro value adding equipment .(oil pressing ) 1,600 1,600 3,200 v Kenyamonta Mesaga Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 v Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 v Kyambahi Kyambahi Rehabilitation of rural feeder roads (4.5km) 3,600 14,400 18,000 v Kisangura Koreri Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 v Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Manchira Miseke Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Kebosongo Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 v Nyamoko Nyamoko Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Kwitete Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 v Machochwe Meranga Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Kisaka Borenga Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Nyansurumunti Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Nyambureti Monuna Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 v Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 v SERENGETI NYAMATARE MOSONGO Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v NYAMATOKE Construction of a cattle dip 5,200 20,800 26,000 v RING'WANI REMUNG'ORORI Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v NYAMITITA Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 v ISENYI IHARARA Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v MUGUMU MOROTONGA Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v KENYAMONTA MESAGA Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v MANCHIRA MISEKE Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v KEBOSONGO Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v MACHOCWE MERENGA Expansion of a charco dam 3,400 13,600 17,000 v Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 v KYAMBAHI BURUNGA Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v NYAMOKO NYAMOKO Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 v KISANGURA KORERI Rehabilitation of charco dam 7,000 28,000 35,000 v NYAMBURETI MONUNA Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v GUSUHI Purchase of Oxen drawn implements 2,000 2,000 4,000 v NATTA KONO Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Rehabilitation of rural feeder roads 3,400 13,600 17,000 v BUSAWE GANTAMOME Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v KEBACHE MARASOMOCHE Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 v Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v MUSATI Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 v Purchase of water pump for irrigation 1,000 1,000 2,000 v RIGICHA KITEMBERE Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v KITUNGURUMA Rehabilitation of rural feeder roads 3,570 14,280 17,850 v KISAKA NYANSURUMUNTI Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v BORENGA Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v 229,688 694,052 923,740 4 0 56 RORYA Kisumwa Marasibora Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 v Komuge Irienyi Rehabilitation/construction of irrigation schemes 7,000 28,000 35,000 v Nyathorogo Chereche Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 v Ochuna Agro value adding equipment (hulling machine) 5,000 5,000 10,000 v Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 v Kitembe Nyambogo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 v Ingri juu Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Nyamtinga Rwang'enyi Rehabilitation / Improvement of rural feeder roads 1,800 7,200 9,000 v Bitiryo Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v RORYA GORIBE PANYAKOO Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v KIGUNGA LUANDA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v NYATHOROGO CHERECHE Purchase of rice hulling machine 4,000 4,000 8,000 v KIROGO KIROGO Rehabilitation of a cattle dip. 1,922 7,688 9,610 v RABUOR RABUOR Rehabilitation of a cattle dip. 1,922 7,688 9,610 v NYAMUNGA KINESI Vegetable Irrigation scheme 3,600 14,400 18,000 v Rehabilitation of a cattle dip. 2,883 11,532 14,415 v KISUMWA MARASIBORA Rehabilitation of a water source for livestock /dip. 4,000 16,000 20,000 v NYAMTINGA RWANG'ENYI Rehabilitation of a cattle dip. 2,883 11,532 14,415 v IKOMA NYAMASANDA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v NYAHONGO LOLWE Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v KOMUGE KOMUGE Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v MKOMA RARANYA Rehabilitation of rural feeder road. 7,000 28,000 35,000 v NYATHOROGO CHERECHE Rehabilitation of rural feeder road. 4,402 17,607 22,009 v OCHUNA Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 v Purchase of Oxen drawn implements 4,000 4,000 8,000 v KORYO NYANDUGA Rehabilitation of rural feeder road. 7,000 28,000 35,000 v KYANG'OMBE BARAKI Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v TOTAL SERENGETI DISTRICT ROCHE ROCHE Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v 135,812 495,247 631,059 3 11 14 TARIME Kibasuka Wegita Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 v Muriba Muriba Bore hole for coffee pulpery 7,000 28,000 35,000 v Nyandoto Nkerege Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 v Manga Nyamirambalo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 v Sombanyasoko Rehabilitation of oxenization training centre 600 2,400 3,000 v Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 v Goronga Kitawasi Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 v Gibaso Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 v Binagi Mogabiri Rehabilitation of rural feeder roads 1,800 7,200 9,000 v Nyakonga Kwebeye Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 v Nyamwaga Nyamwaga Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 v TARIME KIBASUKA WEIGITA Rehabilitation of a charco dam for livestock. 5,000 20,000 25,000 v BINAGI MOGABIRI Rehabilitation of rural feeder road . 4,160 16,640 20,800 v NYAMWIGURA Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v MURIBA NYANTIRA Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 v Construction of a shallow well. 2,000 8,000 10,000 v NYAKONGA KEBWEYE Rehabilitation of rural feeder road . 1,827 7,308 9,135 v PEMBA PEMBA Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 v SUSUNI KIONGERA Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 v MATONGO MATONGO Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v NYANDOTO GAMASARA Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v NYANUNGU ITIRYO Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 v BOREGA "A" Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 v Purchase of horticultural irrigation pump 4,568 4,568 9,135 v BOREGA "B" Construction of an oxenization centre. 3,000 12,000 15,000 v 124,901 485,900 610,800 6 4 15 888,932 2,790,311 3,679,243 55 56 152 TOTAL RORYA DISTRICT TOTAL TARIME DISTRICT TOTAL MARA REGION BEN. DASIP TOTAL complete on going not started GEITA Kamena Imalamapaka Expand and improvent of crop storage structure 1,200 5,000 6,200 V Ihanamilo Nyakato Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 7,000 8,600 V Kaseme Nyamalulu Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 V Construction of charco dam 1,400 5,600 7,000 V Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 V Magenge Construction of cattle dip 7,000 28,000 35,000 V Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V Katoro Kaduda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 V construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 V Kakora Kabiga Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 V Senga Kakubilo Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 V Mwingiro Nyabulanda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 V Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 V Nzera Lwenzera Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 V Kasamwa Ibanda Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 V Bunghwangok Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 V Busolwa Busolwa Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 V NKOME Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 V Nyang'hwale Nyaruguguna Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 V GEITA CHIGUNGA SARAGULWA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V NYAKAGOMBA ISIMA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 V NZERA IDOSERO Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V KAKORA KABIGA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V KHARUMWA BUMANDA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V BULELA NYAMBOGO Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 V MWINGIRO IDETEMYA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 V Nyang'hwale NYIJUNDU Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 V NYAMALIMBE NYAMIGOGO Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 V KHARUMWA IZUNYA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V DISTRICT WARD IMPLEMETA FUNDS ISSUED 2006/07/08 4.0 MWANZA REGION DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF AUGUST 2008 VILLAGE PROJECT NAME Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 V SENGA SENGA Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 V NZERA LWENZERA Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 V IHANAMILO NYAKATO Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 V KAKORA KAKORA Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 V NYAMALIMBE LWAMWIZO Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 V BUSOLWA BUSOLWA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 V LWAMGASA BUZIBA Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 V KAMENA IMALAMPAKA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V IHANAMILO IKULWA Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 V KAFITA LUSHIMBA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 V MWINGIRO NYABULANDA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 V KASEME NYAMALULU Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 V KASAMWA BUNG'WANGOKO Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 V 221,800 678,000 899,800 8 12 29 MISUNGWI Ilujamate Buhunda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 V Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 V Mwagimagi Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Construction of a crop storage structure 4,000 16,000 20,000 V Mwaniko Ng'ombe Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 V Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Misasi Mwasagela Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 v Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Igokelo Wanzamiso Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 v Koromije Ibongoya A Construction of a cattle dip 3,000 12,000 15,000 V Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Bulemeji MwalogwabagoleRehabilitation of cattle dip 3,000 12,000 15,000 V Buganda Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 V Idetemya Isamilo Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 V Mwaniko Nguge Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Misungwi Mwambola Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 v Ukiliguru Mwagala Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 v Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Kanyelele Budutu Construction of charco dam 2,000 8,000 10,000 V Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Gambajiga Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Shilalo Ng'obo Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Buhingo Kabale Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V TOTAL GEITA DISTRICT Busongo Nyamayinza Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Gulumungu Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Nhundulu Mahando Construction of charco dam 3,000 12,000 15,000 V Isegeneja Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Kasololo Igumo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Lubili Ilalambogo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Mbarika Igenge Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 V Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 V Ngaya Construction of cattle dip 4,000 16,000 20,000 V Construction of a market shed. 2,700 10,800 13,500 V Sumbugu Sumbugu construction of a storage structure 5,000 20,000 25,000 V MISUNGWI USAGARA BUJINGWA Construction of a market shed. 35,000 28,000 7,000 v MISUNGWI MABUKI Construction of a charco dam 13,000 10,400 2,600 v Construction of a Cattle dip 22,000 17,600 4,400 V 197,700 567,000 652,700 12 8 23 KWIMBA Mwang'halangMahinga Rehabilitation of an irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 v Fukalo Chibuji Construction of a cattle dip. 2,400 10,000 12,400 v Construction of a charco dam. 3,200 13,000 16,200 v Agro value adding equipment 5,000 5,000 10,000 v Nyang'honge Agro value adding equipment 5,000 5,000 10,000 v Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v Maligisu Kadashi Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v Agro value adding equipment 5,000 5,000 10,000 v Iseni Nyashana Agro value adding equipment 5,000 5,000 10,000 v Mwagi Mwagin'ghi Agro value adding equipment 5,000 5,000 10,000 v Mwabilande Agro value adding equipment 5,000 5,000 10,000 v Sumve Mwashilangale Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 v Mwamala Milyungu Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 v Walla Bujingwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 v Ng'hungumalwKibitilwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 v KWIMBA NYASHANA Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v NYAMBITI SOLWE Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 v Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v MALIGISU MWABARATURU Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 v Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v MALIGISU TALAGA Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v IGONGWA MWADUBI Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 v TOTAL MISUNGWI DISTRICT Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v NGUDU ILUMBA Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 v MWAMAKOYE Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v MANTARE MWAMPULU Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v NGULLA NYAMBUYI Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v MWAMALA MWALUJO Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v MHANDE MHANDE Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v FUKALO CHIBUJI Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v BUPAMWA CHASALAWI Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v MALYA MALYA Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v KISHILI Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v SUMVE MWASHILALAGE Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v MHANDE GULUMWA Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 v MWANGHALANGMAHINGA Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 v 133,200 403,800 537,000 7 6 30 UKERWE Namagondo Namagondo Construction of a 2 shallow wells. 1,600 7,000 8,600 V Mukituntu Kazilankanda Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 v Chabilungo Constraction of market centre 3,000 12,000 15000 V Ngoma Hamkoko Constraction of market centre 4,000 16,000 20,000 V Nantare Construction of shallow wells(2) 1,600 6,400 8,000 V IGALLA CHANKAMBA Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 v Bwasa Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 V Mrutunguru Muhande Rehabilitation of Irrigation scheme 1,600 6,400 8,000 V Bukanda Busunda Rehabilitation of Irrigation scheme 900 3,600 4,500 V Nyamanga Nyamanga Constraction of market centre 3,000 12,000 15,000 V Irugwa Sambi Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 V Nabweko Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 V Nkilizya Nkilizya Constraction of market centre 3,000 12,000 15,000 V Bukindo Murutanga Agro value adding equipment . 1,750 1,750 3,500 V Kagunguli Kweru Construction of one shallow well 800 3,200 4,000 V UKEREWE KAKEREGE KAKEREGE Rehabilitation of rural feeder roads 1,400 5,600 7,000 V BUKUNGU BUKUNGU Construction of 4 shallow wells 3,000 12,000 15,000 V NAMILEMBE NAMILEMBE Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 V BUSIRI BUSIRI Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 V BUSUMBA Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 V KAKEREGE KAKEREGE Construction of 7 shallow wells 5,600 22,400 28,000 V IRUGWA SAMBI Rehabilitation of rural feeder roads 6,520 26,080 32,600 V KAGUNGULI KAGUNGULI Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 V TOTAL KWIMBA DISTRICT ILANGALA KAMASI Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 V NAMAGONDO MALEGEA Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 V BUKINDO BUKINDO Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 V Mukituntu Chabilungo Constraction of market centre 4,000 16,000 20,000 V Nyamanga Nyamaga Constraction of market centre 4,000 16,000 20,000 V Nkilizya Nkilizya Constraction of market centre 4,000 16,000 20,000 v 114,730 454,270 569,000 3 9 17 MAGU Shigala Nyamatembe Construction of a market shed 2,000 8,000 10,000 v Mkula Lutubiga Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v Constraction of market centre 2,700 10,800 13,500 v Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 v Mwasamba Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 v Ng'haya Mwashepi Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v Mwamanga Mwamanga Rehabilitation of a charco dam 3,000 12,000 15,000 v Kisesa B Construction of a cattle dip. 4,360 17,440 21,800 v Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 v Bujashi Sese Rehabilitation of a cattle dip. 2,400 9,600 12,000 v Construction of a slaughter slab. 1,000 4,000 5,000 v Kisesa Igekemaja Procurement of oxen drawn implements 4,000 4,000 8,000 v Igalukilo Nyangili Rehabilitation of a cattle dip. 2,400 9,600 12,000 v Construction of a market shed 2,700 10,800 13,500 v Shishani Isolo Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 v Lubugu Sayaka Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 v Ngasamo Sanga Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 v Malili Malili Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 v Badugu Badugu Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 v Shigala Shigala Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 v Nyaluhande Nyaluhande Construction of a market shed 2,700 10,800 13,500 v MAGU MWAMANGA MWAMANGA Rehabilitation of a charco dam 6,250 25,000 31,250 v MALILI MALILI Construction of a Cattle crush 3,125 12,500 15,625 v IGALUKILO NYANGILI Construction of a Cattle dip 3,100 12,400 15,500 v BUJASHI SESE Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 v NGASAMO SANGA Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 v SHIGALA SHIGALA Rehabilitation of a charco dam 4,688 18,750 23,438 v MKULA MWASAMBA Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 v NYALUHANDE NYALUHANDE Construction of a market shed. 3,600 14,400 18,000 v LUBUGU SAYAKA Construction of a charco dam 6,860 27,440 34,300 v KISESA IGEKAMAJA Construction of a market shed. 6,250 25,000 31,250 v ISOLO Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 v NGASAMO Construction of a charco dam 6,250 25,000 31,250 v 123,723 482,890 606,613 2 11 21 TOTAL UKEREWE DISTRICT TOTAL MAGU DISTRICT SENGEREMA Tabaruka Kishinda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 v Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 v Tunyenye Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 v Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 v Nyampande Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 v Construction of a slaughter slab 1,594 6,374 7,968 v Kasungamile Kasungamile Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 v Construction of a deep well for irrigation 4,598 18,392 22,990 v Nyakaliro Sukuma Rehabilitation of rural feeder roads 4,272 17,088 21,360 v Oxen drawn implements 2,366 2,366 4,731 v Rehabilitation of a cattlle dip 1,824 7,296 9,120 v Nyakasasa Isenyi Rehabilitation of rural feeder roads 1,176 4,704 5,880 v NyakasungwaIgwanzozu Oxen drawn implements 2,365 2,366 4,731 v Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 v Kazunzu Itabagumba Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 v Procurement of grain mill 2,365 2,366 4,731 v Construction of a market shed 5,360 21,440 26,800 v Ilyamchele Construction of a cattlle crush 714 2,856 3,570 v Irenza Construction of a cattlle dip 4,557 18,226 22,783 v Kalebezo Magulukenda Construction/rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 v Katwe Katwe Construction of a cattlle dip 3,800 15,200 19,000 v Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 v Kasheka Oxen drawn implements 2,365 2,366 4,731 v Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 v Nyehunge Isaka Rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 v Sima Sogoso Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 v Construction of a charco dam 3,400 13,600 17,000 v Butoga Rehabilitation of rural feeder roads 1,428 5,712 7,140 v Buzilasoga Buzilasoga Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 v Igaka Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 v Igalula Ngoma A Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 v Construction of a slaughter slab 1,594 6,374 7,968 v Construction of a market shed 5,360 21,440 26,800 v Kagunga Nyancheche Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 v Construction of a charco dam. 5,537 22,150 27,687 v Buyagu Bitoto Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 v Rehabilitation of rural feeder roads 3,648 14,592 18,240 v Nyamazungo Kijuka Rehabilitation of rural feeder roads 1,848 7,392 9,240 v Katunguru Nyamtelela Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 v Nyamatongo Ngoma B Rehabilitation of rural feeder roads 1,560 6,240 7,800 v Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 v Nyamatongo Construction of a market shed 3,792 15,168 18,960 v SENGEREMA NYAKASASA ISENYI Procurement of Ia power tiller 2,500 2,500 5,000 v LUGATA KABAGANGA Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 v LUGATA Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 v KATWE KASHEKA Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 v KATUNGURU NYAMTELELA Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 v Purchase of oxen drawn implements 3,800 3,800 7,600 v KAFUNZO KAFUNZO Market shed 7,000 28,000 35,000 v KATWE KATWE Construction of a cattle dip. 2,674 10,698 13,372 v NYEHUNGE ISAKA Construction of a cattle dip. 4,006 16,022 20,028 v KAZUNZU IRENZA Construction of a cattle dip. 5,714 22,858 28,572 v NYAMATONGO NYAMATONGO Rehabilitation of a cattle dip. 1,451 5,803 7,254 v 170,441 525,610 696,052 24 14 6 961,594 3,111,570 3,961,165 56 60 126 SHINYANGA REGION BEN. DASIP TOTAL complete on going not started BARIADI Bariadi Isanga Construction of a cattle dip. 3,015 13,000 15,076 v Rehabilitation of rural feeder roads 9 KM 2,700 10,800 13,500 v Mwaswale Nkuyu Rehabilitation of rural feeder roads 8 KM 2,400 9,600 12,000 v Somanda Nyaumata Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 v Sakwe Ibulyu Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 v Mwanzoya Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 v Mhango Ngulyati Construction of a charco dam. 5,000 20,000 25,000 v Luguru Nhobola Rehabilitation of a cattlle dip. 1,886 7,546 9,432 v Zakayu Zanzui Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 v Mwamapalala Isakang'wale Oxen drawn implements 2,099 2,099 4,197 v Ngeme Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 v Bunamhala Giriku Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 v Bunamhala Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 v Nkololo Mwashagata Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 v Ihusi Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 v Nyakabindi Old Maswa Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 v Lagangabilili Nguno Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 v Nhg'hesha Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 v Mwaubingi Gasuma Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 v Sapiwi Igegu Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 v Nyamikoma Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 v Dutwa Sengerema Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 v BARIADI SOMANDA NYAUMATA Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 v IMPLEMENTA TOTAL SENGEREMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08 TOTAL MWANZA REGION DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF AUGUST 2008 DISTRICT WARD VILLAGE PROJECT NAME DUTWA MWAMONDI Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 v SAPIWI NYAMIKOMA Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 v MWAMAPALALAISAKANG'HWALE Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 v MHANGO NGALLA Rehabilitation of rural feeder roads 3,265 13,059 16,324 v BUNAMHALA BUNAMHALA Construction of a market shed. 5,000 20,000 25,000 v LUGURU NHOBOLA Rehabilitation of rural feeder roads 3,858 15,432 19,290 v NKOLOLO MWASHAGATA Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 v SAKWE IBULYU Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 v MWASWALE LUG'WA Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 v NKUYU Purchase of Oxen drawn implements 5,000 5,000 10,000 v BUNAMHALA GIRIKU Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 v MWAUBINGI GASUMA Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 v MWADOBANA KILABELA Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 v LAGANGABILILI NG'HESHA Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 v LUGURU IKUNGULIPU Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 v GASWA SAGATA Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 v KASOLI KILALO Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 v GAMBOSI NYAMSWA Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 v 157,037 607,793 763,891 1 28 13 KISHAPU Masanga Bulekela Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 v Bunambiyu Itongoitale Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 v Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 v Mwanghili Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 v Mwamalasa Mwamalasa Rehabilitation of oxen training centre 3,734 14,934 18,668 v Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 v Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 v Kishapu Lubaga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 v Mwanulu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 v Kiloleli Miyuguyu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 v Ngofila Mwamanota Construction of cattlle dip 3,492 13,968 17,460 v Kalitu Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 v Mondo Kabila Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 v KISHAPU MONDO MWIGUMBI Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 v KABILA Procurement of a grain milling machine 5,000 5,000 10,000 v SHAGIHILU MWALATA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v TALAGA KIJONGO Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v LAGANA LAGANA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v UKENYENGE BULIMBA Procurement of an agric processing machine 5,000 5,000 10,000 v SONGWA MPUMBULA Construction of a cattle dip. 5,091 20,366 25,457 v MWADUI LOHUMNYENZE Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 v UCHUNGA KAKOLA To construction 3 shallow wells for horticultural irrigation sch 7,000 28,000 35,000 v ITILIMA IKOMA To support irrigation for rice production. 7,000 28,000 35,000 v TOTAL BARIADI DISTRICT 133,317 503,268 636,585 2 6 15 MASWA Masela Mandela Construction of a crop storage structure. 3,000 12,000 15,000 v Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Mwabomba Construction of cattle dip 4,800 19,200 24,000 v Mpindo Somanda Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Tamanu Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 v Buchambi Kinamwigulu Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 v Mwabujiku Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Sukuma Hiduki Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Mwabayanda Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Busilili Bushitala Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Construction of a charco dam 3,600 14,400 18,000 v Buhungukila Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 v Isanga Kidema Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Isanga Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 v Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 v Kadoto Malekano Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Nguliguli Mwashegeshi Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Ipililo Ikungulyankoma Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Mwakabeya Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Shishiyu Jija Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Construction of a slaughter slab. 960 3,840 4,800 v Construction of market shed 3,600 14,400 18,000 v Nyabubinza Mwabagalu Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Construction of a cattlle dip 4,800 19,200 24,000 v Zawa Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Malampaka Nyabubinza Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 v Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 v Badi Nyashimba Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Ikungu. Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Kulimi Mwamihanza Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Rehabilitation/Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 v Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 v Lalago Mwakidiga Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 v Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 v Dakama Mwandete Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Nyalikungu Iyogelo Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v TOTAL KISHAPU DISTRICT Budekwa Mwabaraturu Construction of a crop storage structure 262 1,050 1,312 v Construction of a charco dam 6,000 24,000 30,000 v MASWA DAKAMA MWANDETE Construction of a cattle dip. 5,200 20,800 26,000 v BUSILILI BUHUNGUKILA Construction of a crop storage facility 5,760 23,040 28,800 v MPINDO SENANI Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 5,000 5,000 10,000 v Construction of 2 shallow wells for irrigation. 2,400 9,600 12,000 v NGULIGULI MWASHEGESHI Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 v MALAMPAKA NYABUBINZA Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 2,500 2,500 5,000 v SUKUMA MWABAYANDA (m) Procurement of a ground nut sheller. 2,000 2,000 4,000 v Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 v KULIMI MWABAYANDA (s) Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 v Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 v BADI IKUNGU Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 v NYASHIMBA Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 v Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 v ISANGA ISANGA Procurement of 2 ground nut shellers. 4,000 4,000 8,000 v SHISHIYU IGUNYA Procurement of a paddy processing machine. 5,000 5,000 10,000 v NYABUBINZA MWABAGALU Procurement of 20 oxen weeders 4,000 4,000 8,000 v Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 v MASELA MANDELA Procurement of an oil processing machine. 2,500 2,500 5,000 v Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 v SHISHIYU IGUNYA Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 v 110,144 365,576 475,720 40 3 21 BUKOMBE Ikunguigazi Lulembela Construction of a crop storage structure. 6,640 27,000 33,200 v Kabanga Construction of a cattlle dip 4,400 17,600 22,000 v Ushirombo Katome Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v Katente Rehabilitation of irrigation scheme 4,400 17,600 22,000 v Mbogwe Iboya Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 v Buluhe Rehabilitation of irrigation scheme 4,400 17,600 22,000 v Bukandwe Bukandwe Agro value adding equipment (procurement of po 2,000 2,000 4,000 v Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 v Nyasato Nyasato Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 v Bulugala Agro value adding equipment (procurement of po 2,000 2,000 4,000 v Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 v Ilolangulu Masumbwe Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 v Uyovu Namonge Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 v Shilabela Agro value adding equipment (cassava chipping 1,000 1,000 2,000 v Ilolangulu Bagalagala Construction of a crop storage (godown) 6,640 26,560 33,200 v Isebya Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 v Masumbwe Ilangale Rehabilitation of rural feeder roads 4,800 19,200 24,000 v Bukombe Ituga Construction of a charco dam 5,200 20,800 26,000 v Lugunga Kakumbi Construction of a charco dam 5,200 20,800 26,000 v TOTAL MASWA DISTRICT BUKOMBE IYOGELO BUGELANGA Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 v USHIROMBO NGANZO Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 v Nyitundu Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 v IYOGELO IYOGELO Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 v BUKANDWE KANEGELE Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 v MBONGWE NANDA Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 v IPONYA IPONYA Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 v LUGUNGA MGAYA Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 v UYOVU SHILABELA Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 v RUNZEWE IKUZI Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 v MASUMBWE NYAKASULUMA Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 V BUKOMBE BUKOMBE Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 V 168,040 657,600 825,200 7 18 7 KAHAMA Kinamapula Butibu Rehabilitation of a cattlle dip 1,250 5,000 6,250 V Oxen drawn implements. 550 550 1,100 V Construction of a shallow well for Livestock 1,100 4,400 5,500 V Bunasani Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Bulungwa Makongoro Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 V Nyabusalu Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 V Mpunze Sabasabini Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 V Rehabilitation of rural feeder roads 5 3,000 12,000 15,000 V Iponyaholo Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 V Ukune Igunda Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 V Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Kundikili Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 V Ngogwa Wendele Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 V Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 V Idahina Nyamitengera Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 V Chona Itebele Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Construction of an irrigation scheme. 7,000 28,000 35,000 V Isagehe Mondo Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Segese Malito Rehabilitation of rural feeder roads 3,500 14,000 17,500 V Masabi Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 V Nyandekwa Kakebe Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 V Kilago Shininga Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Construction of a storage structure (godown). 5,000 20,000 25,000 V Wame Oxen drawn implements. 550 550 1,100 V Kinaga Kabondo Oxen drawn implements. 550 550 1,100 V Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Mwakuhenga Agro value adding equipment (grain milling mach 4,250 4,250 8,500 V Mwalugulu Bahni Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 V TOTAL BUKOMBE DISTRICT Mhongolo Nyashimbi Oxen drawn implements. 550 550 1,100 V Malunga Kitwana Oxen drawn implements. 550 550 1,100 V Isaka Mwakata Oxen drawn implements. 550 550 1,100 V Uyogo Manugu Oxen drawn implements. 550 550 1,100 V KAHAMA MPUNZE IPONYAHOLO Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 v Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 v SABASABINI Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 v KINAMAPULA BUNASANI Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 v BUTIBU Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 v NGONGWA NGULU Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 v ISAGEHE MONDO Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 v MWANDEKULIM KISUKE Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 v BUGARAMA BUYANGE Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 v UKUNE IGUNDA Rehabilitation of a cattle dip. 1,778 7,112 8,890 v KUNDIKILI Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 v KINAGU MWAKUHENGA Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 v MALUNGA KITWANA Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 v MHONGOLO NYASHIMBI Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 v KILANGO WAME Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 v KISUKE BUKOMELA Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 v ISAGEHE BUKOOBA Construction of a charco dam for irrigation. 6,000 24,000 30,000 v 159,544 483,376 642,920 23 8 20 MEATU Mwanjolo Mwanjolo Construction of a cattle dip. 4,746 19,000 23,732 V Itinje Isengwa Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 V Bukundi Bukundi Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 V Mwanhuzi Mwagila Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 V Kimali Mwangudo Construction of irrigation scheme 4,935 19,740 24,675 V Mwabusalu Mwabusalu Construction of a storage crop structure (godown 6,000 24,000 30,000 V Lubiga Mwandu-Lubiga Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 V Kisesa Mwaukoli Construction of a storage crop structure (godown 6,000 24,000 30,000 V Mwambiti Construction of a storage crop structure (godown 6,000 24,000 30,000 V MEATU NG'HOBOKO MINYANDA/MWAFU Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 5,000 5,000 10,000 v Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 v LUBIGA LUBIGA Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 v MWAMALOLE USIULIZE Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 v KIMALI PAJI Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 v MWANDOYA MWAKALUBA Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 v ITINJE MWAGAYI Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 v TOTAL KAHAMA DISTRICT MWABUMA MWAKASUMBI Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 v MWAMANONGUMWAMANONGU Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 v MWANDOYA MWAKISANDU Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v NG'HOBOKO NG'HOBOKO Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 v ITINJE ISENGWA Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 v MWAMALOLE LATA Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 v MWAMANONGUMWAMANONGU Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 v KISESA KISESA Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 v BUKUNDI BUKUNDI Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 v NKOMA ITABA Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 v SAKASAKA TINDABULIGI Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 v SAKASAKA Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 v MWAMISHALI MWAMBITI Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 v LINGEKA MWABULUTANGO Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 v 182,374 624,510 806,869 7 1 23 SHINYANGA Itwangi Nduguti Modification / repair of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 V Butini Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 V Tinde Nsalala Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 V Samuye Masengwa Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 V Usanda Ngaganulwa Rehabilitation of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 V Ilola Mendo Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 V Usule Ishololo Rehabilitation of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 V Iselamagazi Mwamakaranga Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 V Mwantini Zumve Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 V Solwa Mwasekagi Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 V Salawe Mwenge Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 V SHINYANGA SAMUYE NG'WANG'HALANGARehabilitation of irrigation infrastructure. 7,000 28,000 35,000 v MWANTINI JIMONDOLL Rehabilitation of irrigation infrastructure. 7,000 28,000 35,000 v IMESELA MWAMANYUDA Rehabilitation of irrigation infrastructure. 7,000 28,000 35,000 v ITWANGI NYIDA Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 v MWAMALA BUGOGO Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 v TINDE WELEZO Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 v ISELAMAGASI MWAMBASHA Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 v 126,000 504,000 630,000 1 6 12 1,036,456 3,746,123 4,781,185 81 70 111 4,040,345 13,897,697 17,824,261 TOTAL SHINYANGA REGION GRAND TOTAL TOTAL SHINYANGA DISTRICT TOTAL MEATU DISTRICT remarks complete complete complete complete complete complete complete complete complete construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on construction is still going on complete complete complete not started construction is still going on complete not started Complete ANNEX III TATION STATUS Complete not started complete complete ongoing ongoing ongoing ongoing complete complete complete ongoing not started not started not started not started not started not started complete not started complete In progress Finishing touches In progress Local building materials collected Quatations from suppliers obtained BOQs have been prepared BOQs have been prepared Foundation stage completed At Ring beam stage Finishing touches Finishing touches Contract awarded Contract awarded BOQs have been prepared not started not started not started complete complete ongoing ongoing not started not started ongoing ongoing not started not started ongoing ongoing ongoing not started not started not started complete complete complete Not yet started. Not yet started. Not yet started. complete complete Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. Not yet started. complete in progress tender awarded complete complete not started in progress not started not started not started complete not started complete foundation stage complete complete in progress not started not started complete not started not started not started complete not started not started complete tendering complete Designing is going on. local materials collected complete Tendering process is going on. Tendering process is going on. Tendering process is going on. Tendering process is going on. ongoing ongoing ongoing complete Tendering process is going on. Tendering process is going on. Tendering process is going on. Tendering process is going on. Tendering process is going on. Tendering process is going on. ongoing ongoing ongoing Tendering process is going on. ongoing Tendering process is going on. Tendering process is going on. complete complete complete complete complete complete still in progress complete Complete complete complete complete complete complete complete complete complete complete complete complete still in progress still in progress still in progress complete complete complete complete complete complete in progress complete complete complete complete complete complete in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress total complete complete in progress complete complete ATION STATUS in progress complete in progress complete in progress in progress complete in progress in progress complete in progress complete in progress in progress complete in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress in progress complete complete complete complete complete In progress In progress In progress complete complete tender processing complete complete tender processing In progress In progress tender processing tender processing In progress tender processing tender processing tender processing tender processing tender processing tender processing tender processing tender processing tender processing tender processing complete complete In progress Tendering stage Procuring stage construction in progress In progress Procuring stage In progress In progress In progress In progress Tendering process in progress Tendering process in progress Tendering process in progress In progress In progress In progress Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started total procurement arrangements completed completed completed not started completed completed completed not started completed contract awarded not started completed completed completed completed completed not started contract awarded completed not started completed not started completed completed not started contract awarded completed completed completed completed completed completed completed completed ATION STATUS completed contract awarded completed not started not started completed in progress not started 40% complete not started not started 60% complete not started not started 60% complete completed not started not started not started not started contract awarded contract awarded completed in progress not started not started not started not started not started completed completed not started contract awarded not started contract awarded not started not started contract awarded not started completed not started 60% complete not started contract awarded not started not started not started not started not started 60% complete not started completed completed in progress completed in progress completed Procuring stage Procuring stage Procuring stage Ordered from Supplier Ordered from Supplier Ordered from Supplier Completed Ordered from Supplier in progress Completed in progress Completed Ordered from Supplier Ordered from Supplier Ordered from Supplier Ordered from Supplier construction is going on Completed Completed Ordered from Supplier Completed Ordered from Supplier construction is going on Ordered from Supplier in progress in progress Ordered from Supplier Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Site surveying has been done Payment for the machine has been done. Awaiting for delivery Payment for the machine has been done. Awaiting for delivery Payment for the machine has been done. Awaiting for delivery BoQs finalized and bids invited Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Procurement process ongoing Contract awarded Contract awarded Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started complete opening of village account opening of village account complete opening of village account opening of village account complete complete opening of village account - do - procurement stage - do - - do - contract awarded - do - - do - quotations from suppliers obtained quotations from suppliers obtained quotations from suppliers obtained procurement stage quotations from suppliers obtained quotations from suppliers obtained quotations from suppliers obtained quotations from suppliers obtained quotations from suppliers obtained procurement stage quotations from suppliers obtained procurement stage procurement stage procurement stage procurement stage procurement stage procurement stage procurement stage procurement stage procurement stage procurement stage not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started ‐ complete contract awarded still going on Procurement stage still going on still going on complete complete contract awarded tendering process tendering process tendering process tendering process contract awarded contract awarded contract awarded contract awarded contract awarded tendering process tendering process tendering process tendering process tendering process tendering process tendering process tendering process tendering process tendering process complete complete Tender has been awarded Tender has been awarded not started in progress in progress in progress complete in progress in progress not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started total complete complete complete complete Ordered from supplier complete tendering stage complete construction still going on complete complete complete Ordered from supplier Ordered from supplier Ordered from supplier Ordered from supplier Ordered from supplier Ordered from supplier construction still going on tendering stage tendering stage Foundation stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage ATION STATUS tendering stage Foundation stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage complete not started Tendering in process not started complete 50% complete (90%) Tendering in process complete (90%) not started not started complete not started 50% complete not started not started In progres complete 50% not started not started Tendering in process complete 50% complete In progres complete Tendering in process Tendering in process not started contraction is in progress contraction is in progress Tendering in process Tendering in process complete complete not started not started not started not started not started not started complete complete complete ordered from supplier ordered from supplier on progress complete Procuring stage ordered from supplier ordered from supplier ordered from supplier Final stages of completion Final stages of completion Drawing and designing stage Final stages of completion Drawing and designing stage Not started Not started Drawing and designing stage Drawing and designing stage Not started Drawing and designing stage Not started Drawing and designing stage Not started Drawing and designing stage Drawing and designing stage Not started Quatations prepared and distributed Not started Not started Drawing and designing stage Drawing and designing stage Not started Not started Drawing and designing stage not started not started not started not started not started not started complete expansion phase in progress Procuring stage 1st phase complete Procuring stage expansion phase in progress Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage in progress Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage Procuring stage in progress complete not started tender has been awarded tender has been awarded not started complete Survey has been done. not started not started Work is in progress BOQs prepared not started. tender has been awarded tender has been awarded not started procurement stage BOQs prepared BOQs prepared procurement stage Survey has been done. BOQs prepared procurement stage contract awarded contract awarded contract awarded contract awarded procurement stage contract awarded contract awarded not started not started not started not started complete Construction is going on Construction is going on complete complete complete complete Construction is going on complete complete complete complete complete Construction is going on complete complete Construction is going on complete Construction is going on complete Construction is going on complete complete Construction is going on Construction is going on Construction is going on Construction is going on complete complete complete complete complete Construction is going on complete complete complete complete complete complete complete complete in progress not started complete complete complete on progres complete on progres not started not started not started not started not started total complete Preparation of BoQs Preparation of BoQs Preparation of BoQs construction has started construction has started Contract has been signed Preparation of BoQs Preparation of BoQs Procurement is going on constraction is going on Contract awarded Contract has been awarded Contract has been awarded constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started TATION STATUS constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started constraction has started tendering stage constraction has started constraction has started constraction has started tendering stage tendering stage constraction has started constraction has started constraction has started tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage complete complete not started Rehabilitation is going on not started Rehabilitation is going on not started Rehabilitation is going on tendering stage tendering stage Contract awarded constraction has started constraction has started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed on progress completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed completed on progress completed completed completed completed in progress not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started not started completed completed completed Contract awarded completed Contract awarded In the process of procurement Rehabilitation is still going on Contract awarded In the process of procurement Contract awarded Rehabilitation is still going on completed In the process of procurement Contract awarded Rehabilitation is still going on Rehabilitation is still going on completed completed ongoing ongoing ongoing not started not started ongoing ongoing ongoing ongoing ongoing not started not started completed tendering stage Construction is in progress tendering stage Construction is in progress Construction is in progress Construction is in progress Completed Completed Completed tendering stage Construction is in progress Construction is in progress Plastering stage tendering stage Completed tendering stage Construction is in progress tendering stage Completed Completed completed tendering stage Completed tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage Completed tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage Tendering process in progress Shed construction is in progress. Machine has not been procured. Machine has been procured. Shed construction is in progress Tendering process in progress Machine has been procured. Shed construction is in progress Tendering process in progress Tendering process in progress Machine has been procured. Shed construction is in progress construction is in progress Tendering process in progress Tendering process in progress Tendering process in progress Tendering process in progress Tendering process in progress not started Tendering process in progress Tendering process in progress completed completed completed completed tendering stage completed On going completed completed tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage tendering stage in progress completed in progress in progress preparation of BoQs Procurement stage Not started Contractor selected in progress in progress Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started Not started

# Extracted Content ANNEX II DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Goods Motor Vehicles & Motor Cycles 482,378 396,287 - 482,378 396,287 - Office Furn.Computers & Equip. 350,734 283,678 350,734 283,678 - Bicycles 196,000 163,333 196,000 163,333 - Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 - Sub Totals - Goods 1,046,864 858,092 - - - - 1,046,864 858,092 - Services & Training Workshops 288,671 241,573 120,000 100,000 288,671 241,573 - Curriculum Development Study 42,319 35,265 42,319 35,265 - Training 5,218,339 4,337,752 808,000 673,333 5,218,339 4,337,752 - O & OD Methodologies 1,177,909 952,383 180,000 150,000 280,000 233,333 1,357,909 1,102,383 64 Technical Assistance 459,797 380,807 42,026 35,022 42,000 35,000 501,824 415,829 100 Audit Fees and Expenses 57,895 48,054 794 662 - - 58,689 48,716 - Annual Follow up MAFC 38,780 32,317 4,200 3,500 38,780 32,317 - Production of Documents 32,754 27,411 1,744 1,453 2,000 1,667 34,498 28,865 87 HIV/AIDs Sensitization Campaign 622 518 10,000 8,333 622 518 - Sub Totals - Services & Train 7,317,087 6,056,081 224,564 187,137 1,266,200 1,055,167 7,541,651 6,243,218 18 Feeder Roads 300,000 250,000 - Design & Supervision-Feeder Roads 50,000 41,667 - Water Control Strutures 350,000 291,667 - On farm Works 70,000 58,333 - Water Control (Gravity) 200,000 166,667 - Design & Supervision- 75,000 62,500 - Environmental Impact Assessment 25,000 20,833 - Total Rural Infrastructure - - - - 1,070,000 891,667 - - - Village Micro Projects Training of Village Dev Committees 468,776 390,647 468,776 390,647 - Village Micro Projects Funds 15,055,667 12,511,989 1,200,395 1,000,329 1,500,000 1,250,000 16,256,062 13,512,318 80 Agriculture Value Adding Equipment 1,152,258 959,015 48,136 40,113 250,000 208,333 1,200,394 999,128 19 Sub Totals - Micro Projects 16,676,701 13,861,651 1,248,531 1,040,443 1,750,000 1,458,333 17,925,232 14,902,094 71 Total Investment Costs 25,040,653 20,775,825 1,473,095 1,227,579 4,086,200 3,405,167 26,513,748 22,003,404 36 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 DESCRIPTION % OF PERFORMAN T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Support to Rural Financial Services Technical Assistance 125,000 104,167 - - - - 125,000 104,167 - - Training Training for Saving Groups 28,000 23,333 Training for SACCO's 3,724 3,103 Total Training - - - - 31,724 26,437 - - Totals Rural Finance & Services - - - - 156,724 130,603 - - Marketing Technical Assistance 60,000 14,000 - - - - 60,000 14,000 - - Introductory Course for Man/Sup/Mo 16,800 13,333 Councils, DED's, DALDO's DCO's 16,000 2,708 Intro. Training District Level 3,250 2,708 Intro. Training Extension Officers 3,250 32,750 Total Training 39,300 51,500 Total Markerting 99,300 65,500 Totals Rural Finance & Markerting - - - - 256,024 79,500 - - - Recurrent Costs Support staff 277,592 230,701 24,044 20,037 24,400 20,333 301,636 250,738 99 Remuneration - Reg. & District Staff 3,241,800 2,667,250 397,150 330,958 397,150 330,958 3,638,950 2,998,208 100 Vehicle/Motorcycle Oper Exps 274,632 228,347 49,987 41,656 52,560 43,800 324,619 270,002 95 General Operating Costs 232,331 192,744 41,960 34,966 42,200 35,167 274,291 227,711 99 PTC - Meetings 54,416 44,947 - - 8,000 6,667 54,416 44,947 - Office Rehabilitation & Office rental 98,611 83,545 9,479 7,899 12,500 10,417 108,090 91,444 76 Field Visits 741,368 612,922 165,098 137,581 167,000 139,167 906,465 750,503 99 Comm Materials/Mass Awareness 96,340 80,283 - - 37,500 31,250 96,340 80,283 - Topical and Other Studies 79,149 65,958 - - 25,000 20,833 79,149 65,958 - Office Communication 68,097 56,506 5,650 4,709 6,250 5,208 73,747 61,214 90 Office Equipment Maintenance 9,900 8,226 1,030 858 1,200 1,000 10,930 9,084 86 Utilities 5,219 4,261 585 488 650 542 5,804 4,749 90 Maintenance of Web Site - - - - 2,500 2,083 - - - Financial Expenses 20,435 16,847 2,805 2,338 3,000 2,500 23,241 19,185 94 Sub Totals - Recurrent costs 5,199,892 4,292,536 697,788 581,490 779,910 649,925 5,897,680 4,874,026 89 Total Project Costs 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,134,592 32,411,428 26,877,430 42 CUMULATIVE EXPENDITURE FOR DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 BUDGET FOR 3RD CUMULATIVE DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 303,435 252,287 - 303,435 252,287 - Office Furniture & Equipment 150,566 123,543 - 150,566 123,543 - Sub Totals - Goods 454,001 375,830 - - - - 454,001 375,830 - Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 - Training - Procurement Issues 2,375 1,973 2,375 1,973 - Financial & Management Training 1,320 1,056 1,320 1,056 - National Review Workshop 189,043 157,536 120,000 100,000 189,043 157,536 - Production of Documents 32,754 27,411 1,744 1,453 2,000 1,667 34,498 28,865 87 Comm Materials/Mass Awareness 96,340 80,283 37,500 31,250 96,340 80,283 - Topical and Other Studies 79,149 65,958 25,000 20,833 79,149 65,958 - Annual Audits 57,895 48,054 794 662 - - 58,689 48,716 - Technical Assistance 457,577 378,957 42,026 35,022 42,000 35,000 499,604 413,979 100 Sub Totals - Services & Training 944,444 785,568 44,564 37,137 226,500 188,750 989,008 822,704 20 Support Staff 277,592 230,701 24,044 20,037 24,400 20,333 301,636 250,738 99 Vehicle Operating Expenses 141,502 117,405 21,427 17,856 24,000 20,000 162,929 135,261 89 Office Communication 68,097 56,506 5,650 4,709 6,250 5,208 73,747 61,214 90 Office Equipment Maintenance 9,900 8,226 1,030 858 1,200 1,000 10,930 9,084 86 Utilities 5,219 4,261 585 488 650 542 5,804 4,749 90 General Operating Costs 101,681 84,534 2,960 2,466 3,200 2,667 104,641 87,001 92 PTC - Meetings 54,416 44,947 - - 8,000 6,667 54,416 44,947 - Office Rent & Maintenance 98,611 83,545 9,479 7,899 12,500 10,417 108,090 91,444 76 Maintenance of Web Site - - - - 2,500 2,083 - - - Field visits 226,493 187,572 33,098 27,581 35,000 29,167 259,590 215,153 95 Financial Expenses 20,435 16,847 2,805 2,338 3,000 2,500 23,241 19,185 94 Sub Totals - Recurrent costs 1,003,948 834,543 101,078 84,232 120,700 100,583 1,105,026 918,775 84 Totals Project Coordination 2,402,393 1,995,941 145,642 121,368 347,200 289,333 2,548,035 2,117,310 42 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 - PROJECT COORDINATION COMPONENT EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motorcycles for DTCs 89,471 72,000 89,471 72,000 - Computers & Printers - DTCs 49,670 39,736 49,670 39,736 - Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 - Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 - Total Motorcycles & Equipment 335,141 275,069 - - - - 335,141 275,069 - Service and Training Curriculum Development Workshop 18,500 15,417 18,500 15,417 - Curriculum Development Study 42,319 35,265 42,319 35,265 - Training of DTCs 323,274 262,951 - - 200,000 166,667 323,274 262,951 - Regional Program Development Workshop 26,138 21,781 26,138 21,781 - District Planning Workshops 27,000 22,500 27,000 22,500 - Training of Ward Level Facilitators 2,851,950 2,376,625 154,000 128,333 2,851,950 2,376,625 - PFGs Training by Ward Training Facilitato 927,500 772,917 - - - - 927,500 772,917 - District training of farmer Facilitators 271,996 226,663 271,996 226,663 Ward Level PFG Association training - - - - PFGs Mini Projects Training Exercise 590,000 491,667 300,000 250,000 590,000 491,667 - Farmer Visits/Nane Nane Shows 5,200 4,333 154,000 128,333 148,800 124,000 HIV/AIDS Sensitization Campaigns 622 518 10,000 8,333 622 518 Total Services & Training 5,079,299 4,226,305 - - 818,000 681,667 5,079,299 4,226,305 - Technical Assistance 2,220 1,850 2,220 1,850 Recurrent Costs - - Staff Emoluments 309,000 255,000 42,000 35,000 42,000 35,000 351,000 290,000 100 DTCs Motorbikes Oper & Maintenance 66,930 55,775 12,880 10,733 12,880 10,733 79,810 66,508 100 DTCs Office Operations & Maintenance 48,600 40,500 16,800 14,000 16,800 14,000 65,400 54,500 100 DTCs Field Allowances 47,275 39,396 9,100 7,583 9,100 7,583 56,375 46,979 100 Total Recurrent Costs 474,025 392,521 80,780 67,317 80,780 67,317 554,805 459,838 100 Total Farmers' Capacity Building 5,888,465 4,893,895 80,780 67,317 898,780 748,983 5,969,245 4,961,212 9 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 - FARMERS' CAPACITY BUILDING COMPONENT DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 89,471 72,000 89,471 72,000 - Computers - Districts & Reg Offices 150,499 120,399 150,499 120,399 - Irrigation Equipment 17,752 14,794 - 17,752 14,794 - Totals - Goods 257,722 207,192 - - - - 257,722 207,192 - F. U. Training M & E Officer 71,967 58,655 - 71,967 58,655 - Training Project Officers 54,417 44,585 - 54,417 44,585 - Training Accountants 46,003 37,536 - 46,003 37,536 - Training Works Engineers 37,536 30,390 - 37,536 30,390 - Training Irrigation Staff 40,000 32,733 - 40,000 32,733 - O & O D Training 1,177,909 952,383 180,000 150,000 280,000 233,333 1,357,909 1,102,383 64 Annual Follow-ups MAFC 38,780 32,317 4,200 3,500 38,780 32,317 - Totals Services and Training 1,466,614 1,188,600 180,000 150,000 284,200 236,833 1,646,614 1,338,600 63 Feeder Roads 300,000 250,000 - Design & Supervision-Feeder Roads 50,000 41,667 - Water Control Strutures 350,000 291,667 - On farm Works 70,000 58,333 - Water Control (Gravity) 200,000 166,667 - Design & Supervision- 75,000 62,500 - Environmental Impact Assessment 25,000 20,833 - Total Rural Infrastructure - - - - 1,070,000 891,667 - - - Training of Village Dev Committee 468,776 390,647 468,776 390,647 - Village Micro Project fund 15,055,667 12,511,989 1,200,395 1,000,329 1,500,000 1,250,000 16,256,062 13,512,318 80 Agriculture Value Adding Equipment 1,152,258 959,015 48,136 40,113 250,000 208,333 1,200,394 999,128 19 Totals Village Micro Projects 16,676,701 13,861,651 1,248,531 1,040,443 1,750,000 1,458,333 17,925,232 14,902,094 - Staff Emoluments 2,932,800 2,412,250 355,150 295,958 355,150 295,958 3,287,950 2,708,208 100 Motorbikes Oper & Maintenance 66,200 55,167 15,680 13,067 15,680 13,067 81,880 68,233 100 Regional Office Costs 2,550 2,085 1,200 1,000 1,200 1,000 3,750 3,085 100 District Office Costs 79,500 65,625 21,000 17,500 21,000 17,500 100,500 83,125 100 District Field Allowances 463,350 382,479 122,500 102,083 122,500 102,083 585,850 484,563 100 Regional Field Allowances 4,250 3,475 400 333 400 333 4,650 3,808 100 Totals - Recurrent Costs 3,548,650 2,921,081 515,930 429,942 515,930 429,942 4,064,580 3,351,023 100 Total Community Planning Comp. 21,949,687 18,178,524 1,944,461 1,620,384 3,620,130 3,016,775 23,894,148 19,798,909 54 TOTAL PROJECT COSTS 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 32,411,428 26,877,430 42 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 AfDB Loan no: 2100150008694 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. AfDB GRANT NO:2100155003517 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Support to Rural Financial Services Technical Assistance 125,000 104,167 - - - - 125,000 104,167 - - Training Training for Saving Groups 28,000 23,333 Training for SACCO's 3,724 3,103 - - - - 31,724 26,437 - - - Totals Rural Finance & Services - - - - 156,724 130,603 - - Marketing Technical Assistance 60,000 50,000 Total : Technical Assistance - - - - 60,000 50,000 - - 2. Introductory Course for Man/Sup/Mo 16,800 14,000 3. Councils, DED's, DALDO's DCO's 16,000 13,333 4. Intro. Training District Level 3,250 2,708 5. Intro. Training Extension Officers 3,250 2,708 Total Training 39,300 32,750 Total Marketing - - - - 99,300 82,750 - - Totals Rural Finance & Markerting - - - - 256,024 213,353 - - - TOTAL PROJECT COSTS 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 32,411,428 26,877,430 42 BUDGET FOR 3RD QUARTER 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR 1ST HALF OF YEAR 2008-2009 - SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31st DECEMBER 2008. EXPENDITURE 3RD QUARTER 2008/2009 DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Farmers' Capacity Building 5,888,465 4,893,895 80,780 67,317 898,780 748,983 5,969,245 4,961,212 9 Community Plan. & Invest in Agric 21,949,687 18,178,524 1,944,461 1,620,384 3,620,130 3,016,775 23,894,148 19,798,909 54 Project Coordination 2,402,393 1,995,941 145,642 121,368 347,200 289,333 2,548,035 2,117,310 42 Rural Financial Services & Markerting 0 0 0 0 256,024 213,353 0 0 - Totals 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 32,411,428 26,877,430 42 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY COMPONENT3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DESCRIPTION % PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Farmers' Capacity Building Component 80,780 67,317 898,780 748,983 818,000 681,667 9 Community Planning & Investment in Agriculture 1,944,461 1,620,384 3,620,130 3,016,775 1,675,669 1,396,391 54 Project Coordination Component 145,642 121,368 347,200 289,333 201,558 167,965 42 Rural Financial Services & Markerting 0 0 256,024 213,353 256,024 213,353 - Totals 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 2,951,251 2,459,376 42 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGETED EXPENDITURE 3RD QUARTER 2008/2009 VARIANCE BETWEEN ACTUAL AND BUDGETED EXPENDITURE 3RD QUARTER 2008/2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR THE 2ND QUARTER OF YEAR 2008-2009 - COMPONENT WISE DESCRIPTION Goods T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles - Office Furniture & Equipment - - - Sub Totals - Goods - - - - - - - - - National Review Workshop - - - Production of Documents 1,744 1,453 1,744 Comm Materials/Mass Awareness - - - Topical and Other Studies - - - Annual Audits 794 662 794 Technical Assistance 42,026 35,022 42,026 Sub Tot - Services & Train 794 662 - - 43,770 36,475 - - 44,564 Support Staff 24,044 20,037 24,044 Vehicle operating Expenses 21,427 17,856 21,427 Office Communication 5,650 4,709 5,650 Office Equipment Maintenance 1,030 858 1,030 Utilities 585 488 585 General Operating Costs 2,960 2,466 2,960 PTC - Meetings - - - Office Rehabilitation & Office Rental 9,479 7,899 9,479 Maintenance of Web Site - - - Field visits 33,098 27,581 33,098 Financial Expenses 2,805 2,338 2,805 Sub Totals - Recurrent costs 36,329 30,274 - - 64,749 53,958 - - 101,078 Total Project Coord Comp 37,123 30,935 - - 108,519 90,433 - - 145,642 EXPENDITURE 3RD QUART GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - PROJECT COORDINATION DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Recurrent Costs - Staff Emoluments 42,000 35,000 - - 42,000 DTCs Motorbikes Oper & Maint 12,880 10,733 12,880 DTCs Office Oper & Maint 16,800 14,000 16,800 DTCs Field Allowances 9,100 7,583 9,100 Total Recurrent Costs 42,000 35,000 38,780 32,317 - - - - 80,780 Total Farmers' Capacity Building 42,000 35,000 38,780 32,317 - - - - 80,780 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE 3RD QUART EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles - Computers - Dist & Reg Offices - Irrigation Equipment - Totals - Goods - - - - - - - - - F. U. Training M & E Officer - Training Project Officers - Training Accountants - Training Works Engineers - Training Irrigation Staff - O & O D Training 90,000 75,000 90,000 75,000 180,000 Annual Follow-ups MAFC - - - Totals Services and Training 90,000 75,000 - - 90,000 75,000 - - 180,000 Training of Village Dev Committee - - - Village micro Project fund 960,316 800,263 240,079 200,066 1,200,395 Agriculture Value Add Equip 24,068 20,057 24,068 20,057 48,136 Totals Village Micro Projects - - - - 984,384 820,320 264,147 220,123 1,248,531 Staff Emoluments 355,150 295,958 355,150 Motorbikes Oper & Maintenance 15,680 13,067 15,680 Regional Office costs 1,200 1,000 1,200 District office costs 21,000 17,500 21,000 District field allowances 122,500 102,083 122,500 Regional field allowances 400 333 400 Totals - Recurrent Costs 355,150 295,958 - - 160,780 133,983 - - 515,930 Total Comm Planning Comp. 445,150 370,958 - - 1,235,164 1,029,303 264,147 220,123 1,944,461 TOTAL PROJECT COSTS 524,273 436,894 38,780 32,317 1,343,683 1,119,736 264,147 220,123 2,170,883 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - COMMUNITY PLA. & INVESTMENT IN AGRICULTU EXPENDITU FOR 3RD QUA DESCRIPTION Goods T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles 303,435 252,287 303,435 Office Furniture & Equipment 150,566 123,543 150,566 Sub Totals - Goods - - - - 454,001 375,830 - - 454,001 Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 Training - Procurement Issues 2,375 1,973 2,375 Financial & Management Training 1,320 1,056 1,320 National Review Workshop 189,043 157,536 189,043 Production of Documents 34,498 28,865 34,498 Communication Materials 96,340 80,283 96,340 Topical and Other Studies 79,149 65,958 79,149 Annual Audits 58,689 48,716 58,689 Technical Assistance 499,604 413,979 499,604 Sub Totals - Serv & Training 58,689 48,716 - - 930,319 773,989 - - 989,008 Support Staff 301,636 250,738 301,636 Vehicle operating Expenses 162,929 135,261 162,929 Office Communication 73,747 61,214 73,747 Office Equipment Maintenance 10,930 9,084 10,930 Utilities 5,804 4,749 5,804 General Operating Costs 104,641 87,001 104,641 PTC - Meetings 54,416 44,947 54,416 Office Rehab & Office rental 108,090 91,444 108,090 Maintenance of Web Site - - - Field visits 259,590 215,153 259,590 Financial expenses 23,241 19,185 23,241 Sub Totals - Recurrent costs 432,967 361,367 - - 672,058 557,408 - - 1,105,026 Total Project Coordination Comp 491,657 410,082 - - 2,056,378 1,707,227 - - 2,548,035 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - PROJECT COORDINATION CUMULATIVE 31ST MA DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motorcycles for DTCs 89,471 72,000 89,471 Computers & Printers - DTCs 49,670 39,736 49,670 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 Total Motorcycles & Equipment - - 335,141 275,069 - - - - 335,141 Service and Training Curriculum Dev Workshop 18,500 15,417 18,500 Curriculum Dev Study 42,319 35,265 42,319 Training of DTCs 323,274 262,951 323,274 Reg Program Dev Workshop 26,138 21,781 26,138 District Planning Workshops 27,000 22,500 27,000 Training of Ward Level Facilitators 2,851,950 2,376,625 2,851,950 PFGs Train by Ward Tra Facili 927,500 772,917 927,500 Distr training of farmer Facilitators 271,996 226,663 271,996 Ward Level PFG Association training - - - PFGs Mini Projects Training Exercise 590,000 491,667 590,000 Farmer Visits/Nane Nane Shows - - - HIV/AIDS Campaigns 622 518 622 Total Services & Training - - 5,079,299 4,226,305 - - - - 5,079,299 Technical Assistance 2,220 1,850 2,220 Recurrent Costs Staff Emoluments 351,000 290,000 351,000 DTCs Motorbikes Oper. & Maint 79,810 66,508 79,810 DTCs Office Oper & Maintenance 65,400 54,500 65,400 DTCs Field Allowances 56,375 46,979 56,375 Total Recurrent Costs 351,000 290,000 201,585 167,988 - - - - 552,585 Total Farmers' Capac Build 351,000 290,000 5,618,245 4,671,212 - - - - 5,969,245 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMULATIVE 31ST MA EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles 89,471 72,000 89,471 Computers - Distr & Reg Offices 150,499 120,399 150,499 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 Totals - Goods - - - - 257,722 207,192 - - 257,722 F. U. Training M & E Officer 71,967 58,655 71,967 Training Project officers 54,417 44,585 54,417 Training accountants 46,003 37,536 46,003 Training works engineers 37,536 30,390 37,536 Training Irrigation staff 40,000 32,733 40,000 O & O D Training 678,955 551,192 678,955 551,192 1,357,909 Annual Follow-ups MAFC 38,780 32,317 38,780 Totals Services and Training 678,955 551,192 - - 967,659 787,408 - - 1,646,614 Training of Village Dev Committee 468,776 390,647 468,776 Village micro Project fund 13,004,850 10,809,855 3,251,212 2,702,464 16,256,062 Agriculture Value Add Equip 600,197 499,564 600,197 499,564 1,200,394 Totals Village Micro Projects - - - - 14,073,823 11,700,066 3,851,409 3,202,028 17,925,232 Staff Emoluments 3,287,950 2,708,208 3,287,950 Motorbikes Oper & Maintenance 81,880 68,233 81,880 Regional Office costs 3,750 3,085 3,750 District office costs 100,500 83,125 100,500 District field allowances 585,850 484,563 585,850 Regional field allowances 4,650 3,808 4,650 Totals - Recurrent Costs 3,287,950 2,708,208 - - 776,630 642,814 - - 4,064,580 Total Community Planning Comp. 3,966,905 3,259,400 - - 16,075,834 13,337,481 3,851,409 3,202,028 23,894,148 TOTAL PROJECT COSTS 4,809,561 3,959,483 5,618,245 4,671,212 18,132,212 15,044,708 3,851,409 3,202,028 32,411,428 CUMULATIVE 31ST MA GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTU US $ - - - - 1,453 - - 662 35,022 37,137 20,037 17,856 4,709 858 488 2,466 - 7,899 - 27,581 2,338 84,232 121,368 RE FUNDING FOR TER 2008/2009 3517 US $ - 35,000 10,733 14,000 7,583 67,317 67,317 RE FUNDING FOR TER 2008/2009 US $ - - - - - - - - - 150,000 - 150,000 - 1,000,329 40,113 1,040,443 295,958 13,067 1,000 17,500 102,083 333 429,942 1,620,384 1,809,069 3517 URE URE FUNDING ARTER 2008/2009 US $ 252,287 123,543 375,830 24,339 1,973 1,056 157,536 28,865 80,283 65,958 48,716 413,979 822,704 250,738 135,261 61,214 9,084 4,749 87,001 44,947 91,444 - 215,153 19,185 918,775 2,117,310 3517 E FUNDING UP TO ARCH 2009 US $ 72,000 39,736 81,667 81,667 275,069 15,417 35,265 262,951 21,781 22,500 2,376,625 772,917 226,663 - 491,667 - 518 4,226,305 1,850 290,000 66,508 54,500 46,979 457,988 4,961,212 E FUNDING UP TO ARCH 2009 3517 US $ 72,000 120,399 14,794 207,192 58,655 44,585 37,536 30,390 32,733 1,102,383 32,317 1,338,600 390,647 13,512,318 999,128 14,902,094 2,708,208 68,233 3,085 83,125 484,563 3,808 3,351,023 19,798,909 26,877,430 E FUNDING UP TO ARCH 2009 3517 URE

# Extracted Content ANNEX I DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Goods Motor Vehicles & Motor Cycles 482,378 396,287 - 482,378 396,287 - Office Furn.Computers & Equip. 350,734 283,678 350,734 283,678 - Bicycles 196,000 163,333 196,000 163,333 - Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 - Sub Totals - Goods 1,046,864 858,092 - - - - 1,046,864 858,092 - Services & Training Workshops 288,671 241,573 120,000 100,000 288,671 241,573 - Curriculum Development Study 42,319 35,265 42,319 35,265 - Training 5,218,339 4,337,752 808,000 673,333 5,218,339 4,337,752 - O & OD Methodologies 1,177,909 952,383 180,000 150,000 280,000 233,333 1,357,909 1,102,383 64 Technical Assistance 459,797 380,807 42,026 35,022 42,000 35,000 501,824 415,829 100 Audit Fees and Expenses 57,895 48,054 794 662 - - 58,689 48,716 - Annual Follow up MAFC 38,780 32,317 4,200 3,500 38,780 32,317 - Production of Documents 32,754 27,411 1,744 1,453 2,000 1,667 34,498 28,865 87 HIV/AIDs Sensitization Campaign 622 518 10,000 8,333 622 518 - Sub Totals - Services & Train 7,317,087 6,056,081 224,564 187,137 1,266,200 1,055,167 7,541,651 6,243,218 18 Feeder Roads 300,000 250,000 - Design & Supervision-Feeder Roads 50,000 41,667 - Water Control Strutures 350,000 291,667 - On farm Works 70,000 58,333 - Water Control (Gravity) 200,000 166,667 - Design & Supervision- 75,000 62,500 - Environmental Impact Assessment 25,000 20,833 - Total Rural Infrastructure - - - - 1,070,000 891,667 - - - Village Micro Projects Training of Village Dev Committees 468,776 390,647 468,776 390,647 - Village Micro Projects Funds 15,055,667 12,511,989 1,200,395 1,000,329 1,500,000 1,250,000 16,256,062 13,512,318 80 Agriculture Value Adding Equipment 1,152,258 959,015 48,136 40,113 250,000 208,333 1,200,394 999,128 19 Sub Totals - Micro Projects 16,676,701 13,861,651 1,248,531 1,040,443 1,750,000 1,458,333 17,925,232 14,902,094 71 Total Investment Costs 25,040,653 20,775,825 1,473,095 1,227,579 4,086,200 3,405,167 26,513,748 22,003,404 36 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 DESCRIPTION % OF PERFORMAN T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Support to Rural Financial Services Technical Assistance 125,000 104,167 - - - - 125,000 104,167 - - Training Training for Saving Groups 28,000 23,333 Training for SACCO's 3,724 3,103 Total Training - - - - 31,724 26,437 - - Totals Rural Finance & Services - - - - 156,724 130,603 - - Marketing Technical Assistance 60,000 14,000 - - - - 60,000 14,000 - - Introductory Course for Man/Sup/Mo 16,800 13,333 Councils, DED's, DALDO's DCO's 16,000 2,708 Intro. Training District Level 3,250 2,708 Intro. Training Extension Officers 3,250 32,750 Total Training 39,300 51,500 Total Markerting 99,300 65,500 Totals Rural Finance & Markerting - - - - 256,024 79,500 - - - Recurrent Costs Support staff 277,592 230,701 24,044 20,037 24,400 20,333 301,636 250,738 99 Remuneration - Reg. & District Staff 3,241,800 2,667,250 397,150 330,958 397,150 330,958 3,638,950 2,998,208 100 Vehicle/Motorcycle Oper Exps 274,632 228,347 49,987 41,656 52,560 43,800 324,619 270,002 95 General Operating Costs 232,331 192,744 41,960 34,966 42,200 35,167 274,291 227,711 99 PTC - Meetings 54,416 44,947 - - 8,000 6,667 54,416 44,947 - Office Rehabilitation & Office rental 98,611 83,545 9,479 7,899 12,500 10,417 108,090 91,444 76 Field Visits 741,368 612,922 165,098 137,581 167,000 139,167 906,465 750,503 99 Comm Materials/Mass Awareness 96,340 80,283 - - 37,500 31,250 96,340 80,283 - Topical and Other Studies 79,149 65,958 - - 25,000 20,833 79,149 65,958 - Office Communication 68,097 56,506 5,650 4,709 6,250 5,208 73,747 61,214 90 Office Equipment Maintenance 9,900 8,226 1,030 858 1,200 1,000 10,930 9,084 86 Utilities 5,219 4,261 585 488 650 542 5,804 4,749 90 Maintenance of Web Site - - - - 2,500 2,083 - - - Financial Expenses 20,435 16,847 2,805 2,338 3,000 2,500 23,241 19,185 94 Sub Totals - Recurrent costs 5,199,892 4,292,536 697,788 581,490 779,910 649,925 5,897,680 4,874,026 89 Total Project Costs 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,134,592 32,411,428 26,877,430 42 CUMULATIVE EXPENDITURE FOR DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 BUDGET FOR 3RD CUMULATIVE DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 303,435 252,287 - 303,435 252,287 - Office Furniture & Equipment 150,566 123,543 - 150,566 123,543 - Sub Totals - Goods 454,001 375,830 - - - - 454,001 375,830 - Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 - Training - Procurement Issues 2,375 1,973 2,375 1,973 - Financial & Management Training 1,320 1,056 1,320 1,056 - National Review Workshop 189,043 157,536 120,000 100,000 189,043 157,536 - Production of Documents 32,754 27,411 1,744 1,453 2,000 1,667 34,498 28,865 87 Comm Materials/Mass Awareness 96,340 80,283 37,500 31,250 96,340 80,283 - Topical and Other Studies 79,149 65,958 25,000 20,833 79,149 65,958 - Annual Audits 57,895 48,054 794 662 - - 58,689 48,716 - Technical Assistance 457,577 378,957 42,026 35,022 42,000 35,000 499,604 413,979 100 Sub Totals - Services & Training 944,444 785,568 44,564 37,137 226,500 188,750 989,008 822,704 20 Support Staff 277,592 230,701 24,044 20,037 24,400 20,333 301,636 250,738 99 Vehicle Operating Expenses 141,502 117,405 21,427 17,856 24,000 20,000 162,929 135,261 89 Office Communication 68,097 56,506 5,650 4,709 6,250 5,208 73,747 61,214 90 Office Equipment Maintenance 9,900 8,226 1,030 858 1,200 1,000 10,930 9,084 86 Utilities 5,219 4,261 585 488 650 542 5,804 4,749 90 General Operating Costs 101,681 84,534 2,960 2,466 3,200 2,667 104,641 87,001 92 PTC - Meetings 54,416 44,947 - - 8,000 6,667 54,416 44,947 - Office Rent & Maintenance 98,611 83,545 9,479 7,899 12,500 10,417 108,090 91,444 76 Maintenance of Web Site - - - - 2,500 2,083 - - - Field visits 226,493 187,572 33,098 27,581 35,000 29,167 259,590 215,153 95 Financial Expenses 20,435 16,847 2,805 2,338 3,000 2,500 23,241 19,185 94 Sub Totals - Recurrent costs 1,003,948 834,543 101,078 84,232 120,700 100,583 1,105,026 918,775 84 Totals Project Coordination 2,402,393 1,995,941 145,642 121,368 347,200 289,333 2,548,035 2,117,310 42 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 - PROJECT COORDINATION COMPONENT BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motorcycles for DTCs 89,471 72,000 89,471 72,000 - Computers & Printers - DTCs 49,670 39,736 49,670 39,736 - Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 - Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 - Total Motorcycles & Equipment 335,141 275,069 - - - - 335,141 275,069 - Service and Training Curriculum Development Workshop 18,500 15,417 18,500 15,417 - Curriculum Development Study 42,319 35,265 42,319 35,265 - Training of DTCs 323,274 262,951 - - 200,000 166,667 323,274 262,951 - Regional Program Development Workshop 26,138 21,781 26,138 21,781 - District Planning Workshops 27,000 22,500 27,000 22,500 - Training of Ward Level Facilitators 2,851,950 2,376,625 154,000 128,333 2,851,950 2,376,625 - PFGs Training by Ward Training Facilitato 927,500 772,917 - - - - 927,500 772,917 - District training of farmer Facilitators 271,996 226,663 271,996 226,663 Ward Level PFG Association training - - - - PFGs Mini Projects Training Exercise 590,000 491,667 300,000 250,000 590,000 491,667 - Farmer Visits/Nane Nane Shows 5,200 4,333 154,000 128,333 148,800 124,000 HIV/AIDS Sensitization Campaigns 622 518 10,000 8,333 622 518 Total Services & Training 5,079,299 4,226,305 - - 818,000 681,667 5,079,299 4,226,305 - Technical Assistance 2,220 1,850 2,220 1,850 Recurrent Costs - - Staff Emoluments 309,000 255,000 42,000 35,000 42,000 35,000 351,000 290,000 100 DTCs Motorbikes Oper & Maintenance 66,930 55,775 12,880 10,733 12,880 10,733 79,810 66,508 100 DTCs Office Operations & Maintenance 48,600 40,500 16,800 14,000 16,800 14,000 65,400 54,500 100 DTCs Field Allowances 47,275 39,396 9,100 7,583 9,100 7,583 56,375 46,979 100 Total Recurrent Costs 474,025 392,521 80,780 67,317 80,780 67,317 554,805 459,838 100 Total Farmers' Capacity Building 5,888,465 4,893,895 80,780 67,317 898,780 748,983 5,969,245 4,961,212 9 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 - FARMERS' CAPACITY BUILDING COMPONENT CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 89,471 72,000 89,471 72,000 - Computers - Districts & Reg Offices 150,499 120,399 150,499 120,399 - Irrigation Equipment 17,752 14,794 - 17,752 14,794 - Totals - Goods 257,722 207,192 - - - - 257,722 207,192 - F. U. Training M & E Officer 71,967 58,655 - 71,967 58,655 - Training Project Officers 54,417 44,585 - 54,417 44,585 - Training Accountants 46,003 37,536 - 46,003 37,536 - Training Works Engineers 37,536 30,390 - 37,536 30,390 - Training Irrigation Staff 40,000 32,733 - 40,000 32,733 - O & O D Training 1,177,909 952,383 180,000 150,000 280,000 233,333 1,357,909 1,102,383 64 Annual Follow-ups MAFC 38,780 32,317 4,200 3,500 38,780 32,317 - Totals Services and Training 1,466,614 1,188,600 180,000 150,000 284,200 236,833 1,646,614 1,338,600 63 Feeder Roads 300,000 250,000 - Design & Supervision-Feeder Roads 50,000 41,667 - Water Control Strutures 350,000 291,667 - On farm Works 70,000 58,333 - Water Control (Gravity) 200,000 166,667 - Design & Supervision- 75,000 62,500 - Environmental Impact Assessment 25,000 20,833 - Total Rural Infrastructure - - - - 1,070,000 891,667 - - - Training of Village Dev Committee 468,776 390,647 468,776 390,647 - Village Micro Project fund 15,055,667 12,511,989 1,200,395 1,000,329 1,500,000 1,250,000 16,256,062 13,512,318 80 Agriculture Value Adding Equipment 1,152,258 959,015 48,136 40,113 250,000 208,333 1,200,394 999,128 19 Totals Village Micro Projects 16,676,701 13,861,651 1,248,531 1,040,443 1,750,000 1,458,333 17,925,232 14,902,094 - Staff Emoluments 2,932,800 2,412,250 355,150 295,958 355,150 295,958 3,287,950 2,708,208 100 Motorbikes Oper & Maintenance 66,200 55,167 15,680 13,067 15,680 13,067 81,880 68,233 100 Regional Office Costs 2,550 2,085 1,200 1,000 1,200 1,000 3,750 3,085 100 District Office Costs 79,500 65,625 21,000 17,500 21,000 17,500 100,500 83,125 100 District Field Allowances 463,350 382,479 122,500 102,083 122,500 102,083 585,850 484,563 100 Regional Field Allowances 4,250 3,475 400 333 400 333 4,650 3,808 100 Totals - Recurrent Costs 3,548,650 2,921,081 515,930 429,942 515,930 429,942 4,064,580 3,351,023 100 Total Community Planning Comp. 21,949,687 18,178,524 1,944,461 1,620,384 3,620,130 3,016,775 23,894,148 19,798,909 54 TOTAL PROJECT COSTS 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 32,411,428 26,877,430 42 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Support to Rural Financial Services Technical Assistance 125,000 104,167 - - - - 125,000 104,167 - - Training Training for Saving Groups 28,000 23,333 Training for SACCO's 3,724 3,103 - - - - 31,724 26,437 - - - Totals Rural Finance & Services - - - - 156,724 130,603 - - Marketing Technical Assistance 60,000 50,000 Total : Technical Assistance - - - - 60,000 50,000 - - 2. Introductory Course for Man/Sup/Mo 16,800 14,000 3. Councils, DED's, DALDO's DCO's 16,000 13,333 4. Intro. Training District Level 3,250 2,708 5. Intro. Training Extension Officers 3,250 2,708 Total Training 39,300 32,750 Total Marketing - - - - 99,300 82,750 - - Totals Rural Finance & Markerting - - - - 256,024 213,353 - - - TOTAL PROJECT COSTS 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 32,411,428 26,877,430 42 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR 1ST HALF OF YEAR 2008-2009 - SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31st DECEMBER 2008. EXPENDITURE 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DESCRIPTION % OF PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Farmers' Capacity Building 5,888,465 4,893,895 80,780 67,317 898,780 748,983 5,969,245 4,961,212 9 Community Plan. & Invest in Agric 21,949,687 18,178,524 1,944,461 1,620,384 3,620,130 3,016,775 23,894,148 19,798,909 54 Project Coordination 2,402,393 1,995,941 145,642 121,368 347,200 289,333 2,548,035 2,117,310 42 Rural Financial Services & Markerting 0 0 0 0 256,024 213,353 0 0 - Totals 30,240,545 25,068,361 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 32,411,428 26,877,430 42 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY COMPONENT3RD QUARTER OF YEAR 2008-2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2008. EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2008/2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2009. DESCRIPTION % PERFORMANCE T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Farmers' Capacity Building Component 80,780 67,317 898,780 748,983 818,000 681,667 9 Community Planning & Investment in Agriculture 1,944,461 1,620,384 3,620,130 3,016,775 1,675,669 1,396,391 54 Project Coordination Component 145,642 121,368 347,200 289,333 201,558 167,965 42 Rural Financial Services & Markerting 0 0 256,024 213,353 256,024 213,353 - Totals 2,170,883 1,809,069 5,122,134 4,268,445 2,951,251 2,459,376 42 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2008/2009 BUDGETED EXPENDITURE 3RD QUARTER 2008/2009 VARIANCE BETWEEN ACTUAL AND BUDGETED EXPENDITURE 3RD QUARTER 2008/2009. DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003517 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR THE 2ND QUARTER OF YEAR 2008-2009 - COMPONENT WISE DESCRIPTION Goods T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles - Office Furniture & Equipment - - - Sub Totals - Goods - - - - - - - - - National Review Workshop - - - Production of Documents 1,744 1,453 1,744 Comm Materials/Mass Awareness - - - Topical and Other Studies - - - Annual Audits 794 662 794 Technical Assistance 42,026 35,022 42,026 Sub Tot - Services & Train 794 662 - - 43,770 36,475 - - 44,564 Support Staff 24,044 20,037 24,044 Vehicle operating Expenses 21,427 17,856 21,427 Office Communication 5,650 4,709 5,650 Office Equipment Maintenance 1,030 858 1,030 Utilities 585 488 585 General Operating Costs 2,960 2,466 2,960 PTC - Meetings - - - Office Rehabilitation & Office Rental 9,479 7,899 9,479 Maintenance of Web Site - - - Field visits 33,098 27,581 33,098 Financial Expenses 2,805 2,338 2,805 Sub Totals - Recurrent costs 36,329 30,274 - - 64,749 53,958 - - 101,078 Total Project Coord Comp 37,123 30,935 - - 108,519 90,433 - - 145,642 EXPENDITURE 3RD QUART GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - PROJECT COORDINATION DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Recurrent Costs - Staff Emoluments 42,000 35,000 - - 42,000 DTCs Motorbikes Oper & Maint 12,880 10,733 12,880 DTCs Office Oper & Maint 16,800 14,000 16,800 DTCs Field Allowances 9,100 7,583 9,100 Total Recurrent Costs 42,000 35,000 38,780 32,317 - - - - 80,780 Total Farmers' Capacity Building 42,000 35,000 38,780 32,317 - - - - 80,780 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE 3RD QUART EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles - Computers - Dist & Reg Offices - Irrigation Equipment - Totals - Goods - - - - - - - - - F. U. Training M & E Officer - Training Project Officers - Training Accountants - Training Works Engineers - Training Irrigation Staff - O & O D Training 90,000 75,000 90,000 75,000 180,000 Annual Follow-ups MAFC - - - Totals Services and Training 90,000 75,000 - - 90,000 75,000 - - 180,000 Training of Village Dev Committee - - - Village micro Project fund 960,316 800,263 240,079 200,066 1,200,395 Agriculture Value Add Equip 24,068 20,057 24,068 20,057 48,136 Totals Village Micro Projects - - - - 984,384 820,320 264,147 220,123 1,248,531 Staff Emoluments 355,150 295,958 355,150 Motorbikes Oper & Maintenance 15,680 13,067 15,680 Regional Office costs 1,200 1,000 1,200 District office costs 21,000 17,500 21,000 District field allowances 122,500 102,083 122,500 Regional field allowances 400 333 400 Totals - Recurrent Costs 355,150 295,958 - - 160,780 133,983 - - 515,930 Total Comm Planning Comp. 445,150 370,958 - - 1,235,164 1,029,303 264,147 220,123 1,944,461 TOTAL PROJECT COSTS 524,273 436,894 38,780 32,317 1,343,683 1,119,736 264,147 220,123 2,170,883 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - COMMUNITY PLA. & INVESTMENT IN AGRICULTU EXPENDITU FOR 3RD QUA DESCRIPTION Goods T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles 303,435 252,287 303,435 Office Furniture & Equipment 150,566 123,543 150,566 Sub Totals - Goods - - - - 454,001 375,830 - - 454,001 Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 Training - Procurement Issues 2,375 1,973 2,375 Financial & Management Training 1,320 1,056 1,320 National Review Workshop 189,043 157,536 189,043 Production of Documents 34,498 28,865 34,498 Communication Materials 96,340 80,283 96,340 Topical and Other Studies 79,149 65,958 79,149 Annual Audits 58,689 48,716 58,689 Technical Assistance 499,604 413,979 499,604 Sub Totals - Serv & Training 58,689 48,716 - - 930,319 773,989 - - 989,008 Support Staff 301,636 250,738 301,636 Vehicle operating Expenses 162,929 135,261 162,929 Office Communication 73,747 61,214 73,747 Office Equipment Maintenance 10,930 9,084 10,930 Utilities 5,804 4,749 5,804 General Operating Costs 104,641 87,001 104,641 PTC - Meetings 54,416 44,947 54,416 Office Rehab & Office rental 108,090 91,444 108,090 Maintenance of Web Site - - - Field visits 259,590 215,153 259,590 Financial expenses 23,241 19,185 23,241 Sub Totals - Recurrent costs 432,967 361,367 - - 672,058 557,408 - - 1,105,026 Total Project Coordination Comp 491,657 410,082 - - 2,056,378 1,707,227 - - 2,548,035 CUMULATIVE 31ST MA DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - PROJECT COORDINATION DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motorcycles for DTCs 89,471 72,000 89,471 Computers & Printers - DTCs 49,670 39,736 49,670 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 Total Motorcycles & Equipment - - 335,141 275,069 - - - - 335,141 Service and Training Curriculum Dev Workshop 18,500 15,417 18,500 Curriculum Dev Study 42,319 35,265 42,319 Training of DTCs 323,274 262,951 323,274 Reg Program Dev Workshop 26,138 21,781 26,138 District Planning Workshops 27,000 22,500 27,000 Training of Ward Level Facilitators 2,851,950 2,376,625 2,851,950 PFGs Train by Ward Tra Facili 927,500 772,917 927,500 Distr training of farmer Facilitators 271,996 226,663 271,996 Ward Level PFG Association training - - - PFGs Mini Projects Training Exercise 590,000 491,667 590,000 Farmer Visits/Nane Nane Shows - - - HIV/AIDS Campaigns 622 518 622 Total Services & Training - - 5,079,299 4,226,305 - - - - 5,079,299 Technical Assistance 2,220 1,850 2,220 Recurrent Costs Staff Emoluments 351,000 290,000 351,000 DTCs Motorbikes Oper. & Maint 79,810 66,508 79,810 DTCs Office Oper & Maintenance 65,400 54,500 65,400 DTCs Field Allowances 56,375 46,979 56,375 Total Recurrent Costs 351,000 290,000 201,585 167,988 - - - - 552,585 Total Farmers' Capac Build 351,000 290,000 5,618,245 4,671,212 - - - - 5,969,245 GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMULATIVE 31ST MA COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 DESCRIPTION T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 Motor Vehicles & Motor Cycles 89,471 72,000 89,471 Computers - Distr & Reg Offices 150,499 120,399 150,499 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 Totals - Goods - - - - 257,722 207,192 - - 257,722 F. U. Training M & E Officer 71,967 58,655 71,967 Training Project officers 54,417 44,585 54,417 Training accountants 46,003 37,536 46,003 Training works engineers 37,536 30,390 37,536 Training Irrigation staff 40,000 32,733 40,000 O & O D Training 678,955 551,192 678,955 551,192 1,357,909 Annual Follow-ups MAFC 38,780 32,317 38,780 Totals Services and Training 678,955 551,192 - - 967,659 787,408 - - 1,646,614 Training of Village Dev Committee 468,776 390,647 468,776 Village micro Project fund 13,004,850 10,809,855 3,251,212 2,702,464 16,256,062 Agriculture Value Add Equip 600,197 499,564 600,197 499,564 1,200,394 Totals Village Micro Projects - - - - 14,073,823 11,700,066 3,851,409 3,202,028 17,925,232 Staff Emoluments 3,287,950 2,708,208 3,287,950 Motorbikes Oper & Maintenance 81,880 68,233 81,880 Regional Office costs 3,750 3,085 3,750 District office costs 100,500 83,125 100,500 District field allowances 585,850 484,563 585,850 Regional field allowances 4,650 3,808 4,650 Totals - Recurrent Costs 3,287,950 2,708,208 - - 776,630 642,814 - - 4,064,580 Total Community Planning Comp. 3,966,905 3,259,400 - - 16,075,834 13,337,481 3,851,409 3,202,028 23,894,148 TOTAL PROJECT COSTS 4,809,561 3,959,483 5,618,245 4,671,212 18,132,212 15,044,708 3,851,409 3,202,028 32,411,428 CUMULATIVE 31ST MA GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT AfDB GRANT NO:2100155003 AfDB Loan no: 2100150008694 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2008-2009 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTU US $ - - - - 1,453 - - 662 35,022 37,137 20,037 17,856 4,709 858 488 2,466 - 7,899 - 27,581 2,338 84,232 121,368 RE FUNDING FOR TER 2008/2009 3517 US $ - 35,000 10,733 14,000 7,583 67,317 67,317 RE FUNDING FOR TER 2008/2009 US $ - - - - - - - - - 150,000 - 150,000 - 1,000,329 40,113 1,040,443 295,958 13,067 1,000 17,500 102,083 333 429,942 1,620,384 1,809,069 3517 URE URE FUNDING ARTER 2008/2009 US $ 252,287 123,543 375,830 24,339 1,973 1,056 157,536 28,865 80,283 65,958 48,716 413,979 822,704 250,738 135,261 61,214 9,084 4,749 87,001 44,947 91,444 - 215,153 19,185 918,775 2,117,310 E FUNDING UP TO ARCH 2009 3517 US $ 72,000 39,736 81,667 81,667 275,069 15,417 35,265 262,951 21,781 22,500 2,376,625 772,917 226,663 - 491,667 - 518 4,226,305 1,850 290,000 66,508 54,500 46,979 457,988 4,961,212 E FUNDING UP TO ARCH 2009 3517 US $ 72,000 120,399 14,794 207,192 58,655 44,585 37,536 30,390 32,733 1,102,383 32,317 1,338,600 390,647 13,512,318 999,128 14,902,094 2,708,208 68,233 3,085 83,125 484,563 3,808 3,351,023 19,798,909 26,877,430 E FUNDING UP TO ARCH 2009 3517 URE

# Extracted Content 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT DASIP ANNUAL REPORT 2011-2012 DASIP/PCU/PR No.4/2011-12 JULY, 2012 2 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT DASIP ANNUAL REPORT FOR THE YEAR 2011/2012 DASIP/PCU/PR No.4/2011-12 July,2012 3 PROJECT BASIC INFORMATION Project Title: District Agricultural Sector Investment Project (DASIP) ADF Loan Number: 2100150008694 ADF Grant Number: 2100155003517 Project Cost: 1. Foreign Exchange: UA 25.32 Million 2. Local Cost: UA 28.82 Million Total: UA 54.14 Million Source of Financing: 1. ADF Loan: UA 36.00 Million 2. ADF Grant: UA 7.00 Million 3. GOT: UA 6.85 Million 4. Beneficiaries: UA 4.29 Million Total: UA 54.14 Million Borrower: The United Republic of Tanzania (URT) Executing Agency: Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives (MAFC) Date of Project Appraisal August 2004 Date of Project Negotiation October 2004 Date of Project Approval December 2004 Date of Signing Loan Contract February 2005 Date Loan Declared Effectiveness December 2005 Date of First Disbursement November 2005 Date of Last Disbursement December 2013 Project area: Twenty eight (28) districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga Regions of Tanzania Project Components: 1. Farmer Capacity Building 2. Community Planning and Investment in Agriculture 3. Support to Rural Financial Services and Marketing 4. Project Coordination and Management Project Executing Period: 2006 to December 2013 Loan Closing Date: June 2013 Project Launching Date: 17th January 2006 Currency equivalency: UA 1 = US D 1.52 4 MAP OF TANZANIA SHOWING AREA COVERED BY DASIP 5 LIST OF ABBREVIATIONS AND ACRONYMS AfDB African Development Bank ASDP Agricultural Sector Development Programme ASLMs Agriculture Sector Lead Ministries AWPB Annual Work Plan And Budget DADP District Agricultural Development Plan DALDO District Agricultural and Livestock Development Officer DASIP District Agricultural Sector Investment Project DED District Executive Director DAEO District Agricultural Extension Officer DEMO District Environmental Management Officer DMEO District Monitoring and Evaluation Officer DPO District Project Officer DTC District Training Coordinator EIA Environmental Impact Assessment FAAB Farming As A Business FFS Farmer Field School GoT Government of Tanzania MAFC Ministry of Agriculture Food Security and Co-operatives MIS Management Information System MTB Ministerial Tender Board MTR Mid-Term Review PC Project Coordinator PFG Participatory Farmer Group PCU Project Co-ordination Unit PIM Project Implementation Manual PTC Project Technical Committee RPO Regional Project Officer SACAs Savings and Credit Associations SACCOS Saving and Credit Cooperative Society TNA Training Needs Assessment ToR Terms of Reference UA Unit of Account USD United States Dollar VADP Village Agricultural Development Plan 6 PROJECT ANNUAL REPORT FOR YEAR 2011/12 1.0 BACKGROUND The Government of Tanzania (GoT), through a loan and grant from the African Development Bank (AfDB) is implementing the District Agricultural Sector Investment Project (DASIP). The project aims at increasing productivity and incomes of rural households in the project area within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy (ASDS). DASIP implementation started in January 2006 and will close in December 2013. It covers a total of 28 districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga regions. All project interventions are focusing on achieving the Project outputs which in turn are expected to lead into achievement of the Project objectives. Table 1 below indicates names and number of districts covered by the project in each Region. Table 1: Names and number of Regions and Districts covered by DASIP Regions Districts No. of Districts Kagera Biharamulo, Bukoba, Karagwe, Muleba, Ngara, Chato and Misenyi 7 Kigoma Kasulu, Kibondo and Kigoma 3 Mara Bunda, Musoma, Tarime, Rorya and Serengeti 5 Mwanza Geita, Kwimba, Magu, Misungwi, Sengerema and Ukerewe 6 Shinyanga Bariadi, Bukombe, Kahama, Kishapu, Maswa, Meatu and Shinyanga 7 Total 28 1.1 Project Components The Project has three field components and one project management component as follows; 1.1.1 Component 1: Farmer Capacity Building This component aims at building capacity of 28 districts to train Participatory Farmer Groups (PFGs) through participatory adult education methods. It is anticipated that during the project life, 11,000 participatory farmer groups will be formed. Each group is expected to have, on average, 25 members. Consequently, 245,000 farmers are expected to be trained before the end of the project in year 2012. PFG members are trained in various aspects of their enterprises including; technical, organizational and management skills. 7 1.1.2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture This component aims at building capacity of 28 districts to plan, manage and monitor village and district agricultural development plans. The Project supports 28 districts and 780 villages to prepare and implement District Agricultural Development Plans (DADPs) and Village Agricultural Development Plans (VADPs) respectively. DASIP under this component supports establishment of more than 2,000 agriculture-related investments such as; construction of cattle dip tanks, agricultural technologies; storage facilities, market places, market access infrastructure, water harvesting structures for livestock and irrigation of crops. 1.1.3 Component 3: Support to Rural Micro-finance and Marketing This component aims at strengthening about 84 Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS) in 28 districts supported by the Project. It is anticipated that, by the end of the project, 90 percent of target SACCOS will be able to maintain a repayment rate of 95 percent and more than 60 percent of SACCOS will be linked with agro processing facilities and marketing associations. Under this component, the project is also expected to establish a well functioning marketing system that will serve farmers in the districts. 1.1.4 Component 4: Project Co-ordination This component deals with day-to-day co-ordination and management of project activities. The Project Coordinating Unit (PCU) which is based in Mwanza is responsible for coordinating Project activities and ensuring all project resources are managed prudently. 1.2 Project Beneficiaries Beneficiaries of the project are Participatory Farmer Groups and their grassroots institutions such as Savings and Credit Associations (SACAs) and Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS) and communities in 780 villages where facilities are being constructed or rehabilitated. It is estimated that a total of 3.4 million people in 0.57 million households will benefit directly or indirectly by the end of the project. At least 23% of the beneficiaries are expected to be female-headed households. 2.0 PROJECT IMPLEMENTATION This report presents the status of project implementation during the financial year 2011/2012. The report stipulates implementation of the Annual Work Plan and Budget (AWPB) for the year 2011/2012 and explains in qualitative and quantitative terms the progress of implementing the plan (Component–wise). The report also provides elements of results derived from implementation and highlights challenges encountered during the implementation process. The report concludes by outlining recommendations for enhancing performance of planned activities for year 2012/2013. 8 2.1 Planned Activities by Component for the year 2011/2012 2.1.1 Component 1: Farmer Capacity Building i. Farmers Training, ii. Supporting Farmers Investments in Min Projects, iii. Training of District Training Coordinators iv. District Regional Programme Development Workshops v. Supporting HIV/AIDS Sensitization Campaigns, vi. Farmers “Nane nane” shows and Farmer to Farmer visits 2.1.2 Component 2: Community planning and investment in agriculture i. Facilitating O&OD training and village planning process, ii. Support Districts on M & E activities including Procurement and accounting functions, iii. Supporting District Project Officers to supervise Project Activities, iv. Training of irrigation staff and irrigators organisations, v. Conducting training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Training, vi. Support Ward officials on EIA and ESMP issues and training of village Development Committees, vii. Supporting implementation of Village micro-projects, and viii. Support activities related to investments in Medium Size Rural Infrastructure, Agricultural Technologies, Strategic Market Centers and Village Micro projects. 2.1.3 Component 3: Support to Rural Micro-Finance Services and Marketing i. Strengthening of rural savings and credit institutions, ii. Development of marketing systems, iii. Conduct various training related to rural Micro Finance and Marketing, 2.1.4 Component 4: Project Coordination (i) Procurement of Goods and services, (ii) Preparation of Withdrawal Applications, (iii) Disbursement of Project Funds to district, maintain Accounts, and consolidate Project Accounts, (iv) Preparation and arrangements for carrying out Annual Audits, (v) Preparations for PTC Meetings, (vi) Monitoring and evaluation of Project activities, (vii) Conduct follow up initial training and undertaking National Planning and Review Workshops, 9 (viii) Conduct training on procurement and financial management issues, (ix) Production of communication materials, (x) Assessment of village investments, and (xi) Conduct Topical studies. 2.2 Implementation of planned activities According to the Annual Work Plan and Budget for year 2011/2012, the Project planned to execute 28 activities. Up to 30th June 2012, 26 out of 28 planned activities were implemented and this is an achievement 93 percent. Two activities namely; training of irrigation staff and irrigators organisations and training related to rural Micro Finance and Marketing were not implemented due to delay in implementation of lead activities. Progress of implementation of planned activities during year 2011/2012 focused mainly on consolidation, strengthening and streamlining sustainability of interventions and structures made so far by the project. Detailed implementation component wise is as explained here under; 2.2.1 Component 1: Farmer Capacity Building (i) Training of Famers During the year 2011/2012, the project supported formation of 225 Participatory Famer Groups (PFGs) with a total membership of 5,625 farmers in 11 districts. The composition of these PFGs includes 2,855 males (equivalent to 51%) and 2,770 females, (equivalent to 49%). All PFG have undergone season long training under the facilitation of Ward Training Facilitators (WTFs) and Farmer Facilitators (FFs). In order to ensure farmers are adequately trained, District Training Coordinators (DTCs) in respective districts conducted regular supervision and provided technical backstopping. Cummulatively, the number of PFGs formed and trained since Project inception has reached 11,375, which is an achievement of 4% above the project target. During the Project Mid Term Review (MTR), it was envisaged that 11,000 PFGs will have been trained by the end of Project life. As a result, the number of PFG members has reached 252,836 (133,875 males and 118,961 females) compared to 245,000 members envisaged during the MTR. The proportion of women to men now stands at 47:50 compared to a ratio of 50:50 envisaged during project appraisal. This achievement is a result of deliberate action taken by the project to promote gender balance in all project activities. Results of Farmers’ training on crop and Livestock productivity Training of farmers through the Farmer Filed School (FFS) methodology has been instrumental in transforming farmers’ practices from traditional to improved farming practices. The Training has also significantly enhanced adoption of improved farming practices resulting in increased crop and livestock productivity. Such practices include early land preparation, timely planting, use of improved 10 seeds, proper application of fertilizers and control of crop pests and diseases through Integrated Pest Management (IPM) techniques. Similarly, vaccinations, regular dipping of livestock and proper feeding have significantly improved livestock health status and yield in many areas supported by the Project. Examples of crops that have shown significant increase in productivity are as indicated here under; Bananas Available data indicate that training of PFGs through FFS has resulted into adoption of improved farming practices which in turn has contributed to increased banana productivity. For example the weight of banana bunch in Ngara district now ranges between 65 and 100 kgs as compared to 30 to 40kgs before Project intervention. Similarly, the number of banana fingers per bunch has increased from 90 to an average of 300 per bunch. The same results have been observed in Misenyi, Bukoba Rural, Muleba, Kasulu and Tarime districts. The observed increase in productivity has to a large extent enhanced production and food security at household level. For instance, banana farmers at Buhaya village in Muleba district recently acknowledged that their food security has improved drastically as a result of increased banana production. The increase has also contributed significantly in improving farmers’ incomes. For instance, Mrs Candida Jonas of Ngundusi village in Ngara district harvests 20 to 30 bunches of improved banana monthly from her 0.6 acre farm. On average she earns about TZS 160,000 per month from selling banana from her plot. Before adoption of improved agronomic practices she was not earning any income from her plot. Cassava Available information from Serengeti and Musoma districts reveals that cassava productivity from PFG members who adopted all improved farming practices increased from 2.5 tonnes before the project to 15 tonnes per hectre after project interventions. Improvement in cassava yield in these districts resulted from adoption of early land preparation, riddging, proper spacing and use of improved and disease resistant cassava cultivars. For example, the Annual Progress report from Serengeti district indicates that, Ms Agnes Joshua at Miseke village increased cassava productivity from 5 to 15 tons per hectare after being trained and adopted improved cassava farming practices. Before she was trained, her family was experiencing frequent food shortages and severe financial constraints. At present, her family has enough food throughout the year and a surplus for sale from the same plot. Cotton Training of farmers through the FFS methodology has been instrument in spreading improved farming practices. Many cotton farmers in the Project area have now adopted improved agronomic practices. Consequently, cotton productivity has increased significantly. For instance, members of a PFG known 11 as KIMAS/Azimio Number Two at Solwe village in Kwimba district, has increased cotton productivity from 0.74 to 2.45 tons per hectare. According to the Group, over 80% of PFG members are now harvesting at least 1.8 tonnes of cotton per hectre. The aboserved change is a result of deliberate efforts by PFG memebers. The group was formed in 2009/2010 and right from the beginning, group members decided to adopt improved farming practices and expand their plots. After ensuring that, each group member has adopt improved farming practices the Group was supported by the Project to procure a Power tiller which has enabled each PFG member to expand hi/her plot. As a result, by the end of March 2012, the Group had TZS 5 million at NMB bank, Ngudu Branch. Furthermore, the group had TZS 11 million circulating among its members after establishing an informal credit scheme. Group members are borrowing at 10% interest rate and the recovery is lamost 100%. ii. Supporting Famers’ Investments in Mini-projects DASIP supported PFGs to establish income generating activities commonly known as Mini-projects. The aim of this activity is to enable PFGs that have been trained and graduated at the end of the cropping season, to practices knowledge gained during the FFS training. Group members are expected to learn and acquire entrepreneurial and business skills through their income generating activities. In order to enable each PFG to take-off, the Project supported each PFG by proving seed money amounting to TZS 400,000. As a requirement, each PFG prepared a business plan which was assessed by respective districts before they were submitted to PCU for funding. Project Mini-grants provide initial capital and farmers are expected to contribute more resources so as to establish viable enterprises. Mini-grants are managed by PFGs themselves after consultation with their training facilitators. Major economic enterprises in which PFGs are currently involved in include production of maize, cotton, paddy, cassava, bananas, green gram, beans, sunflower and horticultural crops. Other PFGs are engaged in animal production particularly; poultry, goats, rabbits etc. Results of Mini-grants to PFGs Mini-grants have shown positive results including income growth among PFGs and PFG members. These grants have enabled PFGs to diversify their economic activities, expand their enterprises and have stimulated a culture of saving. As a result, a large number of informal savings and credit schemes have initiated in many areas. For instance, after receiving a mini-grant in 2007/08, Msaligula PFG at Lutale village in Magu district has been able to generate TZS 6.6 million from sale of horticultural crops by June, 2012. The group is operating an informal credit scheme locally known as "Ifogongo". PFG members are now enjoying easily accessible credit services from their scheme. Similarly, another PFG known as Umoja wa 12 Wafugaji Kuku formed in 2006/07 at Nyampande village in Sengerema district generated TZS 5.2 million from sales of poultry, pigs and interest rate from their informal revolving fund. Results of Mini-grants can also be exemplified by achievements recorded by Umoja Chaki PFG at Sirari Village in Tarime district. Through a mini-grant from the Project and FFS training, Umoja Chaki expanded their maize plot. This resulted into increased maize production and the Group’s income. Income accrued from their maize entreprise enabled the Group to contribute 20 % for buying their power tiller without much hustles. Field data shows that until November, 2011 Umoja Chaki had banked TZS 4 million at CRDB, TZS 0.4 millions at NMB and TZS 4 million was circulating among PFG members through their informal credit scheme. Results of Mini-grants to Individual PFG members At individual level, knowledge and business skills gained from PFG Mini-projects enabled members to establish their individual income generating enterprises. For example, Mkombozi PFG at Miseke village in Serengeti district established a disease tolerant cassava plot for selling cuttings to PFG memebers and other community memebers. After Mrs Agnes Joshua learned how to multiply the cuttings and discovered that there was a high demand for disease tolerant cuttings she decided to establish her own plot. Initially, Mrs Agnes established 0.5 acre (0.2 Ha) plot and later expanded it to 5 acres (2 Ha). This plot is now among major sources of disease tolerant cassava cuttings both in the district and Mara region. Mrs Agnes’s enterprise has not increased her household income but has also contributed to enhancing household food security her village and other areas. Similar results are commonplace in the project area. For example, Tweyambe PFG in Muleba district which was formed in 2006/07 and obtained mini-grant in 2007/08 started its enterprise by buying one improved buck (male goat) and one doe (female goat) for improvement of indigenous goat breeds. Mr Christopher and his colleagues in the group used that pair of improved goat as a learning ground and later adopted the innovation. Benefits derived from the Group enterprise motivated Mr Christopher to cross breed his indigenous does with the improved buck. Mr Christopher had 2 indigenous breed when he joined the Group but now owns 12 improved goats. Additionally he has bought a dairy cow. Like wise 12 members in the group have emulated Mr. Christpher’s initiative and have decided to keep improved goats. Major economic enterprises in which individual PFG members are currently involved in include; production of maize, cotton, paddy, cassava, bananas, beans, sunflower and horticultural crops. Others are engaged in animal production particularly; chicken, goats, rabbits, cattle and piggery etc. 13 iii. Training of District Training Coordinators During year 2011/2012, the project supported training of District Training Coordinators (DTCs) and District Agricultural Extension Officers (DAEOs) on how to collect, compile, analyse agricultural data. Participants were also trained on report writing, Farming As a Business and value chain analysis concepts and formation of PFG associations. The training was aimed at bridging gaps observed in the course of implementation of Project activities. These gaps include; unreliable adoption data, inconsistent reports, delays in submission of progress reports, limited knowledge on business & entrepreneurship skills and weaknesses in management of agricultural investments. Other areas that were identied as being weak and needed strengthening were related to preparation of business plans by PFGs and and formation of PFG associations. In light of the above, the Project conducted a training workshop for DTCs and DAEOs from 24th to 27th October, 2011 at Karena Hotel in Shinyanga region. A total of 84 district officials including 56 DTCs and 28 DAEOs attended the workshop. Areas covered during the training were preparation and use of business plans, tracking of PFGs adoption data, formation of PFGs associations, Farmers Field Schools, preparation of quality project reports and value chain analysis. Facilitators in this training came from the Ministry of Agriculture Food Security and Cooperative (MAFC), Sokoine University of Agriculture (SUA), MUCCOBS, Techno Serve, PCU and three project districts namely Serengeti, Sengerema and Ukerewe. Inorder to strengthern agricultural extension services, the project has procured 28 motorcycles for District Agricultural Extension Officers in all districts. Motorcycles will assist DAEOs to excute extension services even after the project life and this is part of sustainability measures of project activities at the district level. Motorcycles procured by the project for 28 District Agricultural extension officers and District cooperative officers to support farmers on agricultural extension and Rural Micro finance 14 (iv) Training of Power Tiller Operators During this reporting period, the project supported farmers through training of power tillers operators. The training was conducted by District Agro-mechanization technicians and companies that supplied power tillers namely Farm Equip Tanzania Limited and Noble Motors. The suppliers send a team of technicians who visites all villages supplied with power tillers to assess performance and identify problems related to operations and maintenance including support of spareparts. Onsite training was conducted with the aim of enhancing of power tiller operators to effectively operate and maintain power tillers. The training was conducted to 96 power tillers operators from 96 PFGs and 12 districtsnamely Tarime, Magu, Bariadi, Misungwi, Kwimba, Kahama and Shinyanga. Other districts are Shinyanga, Maswa, Meatu, Biharamulo, Ngara and Misenyi. Training of power tiller operators as enabled them to operate the power tillers properly. Apart of implementation of the contract obligations that required the suppliers to provide after sale services, suppliers have appointed agents in Shinyanga and Mwanza regions to supply spare parts. Power tiller suppliers promised to appoint more agents in Kigoma and Mara region. (v) District and Regional Programme Development Workshop The regional Programme development workshop was conducted in Shinyanga between 28th and 29th, October 2011 to review progress of activities implemented under the Farmer Capacity Building component. The workshop comprised of 56 DTCs, 28 DAEOs, 5 RPOs, 10 PCU staff and 5 farmer representatives from Kasulu, Serengeti, Muleba, Maswa and Sengerema districts. During the workshop, participants reviewed progress of activities and identified challenges. Major challenges which were identified by participants relate to weaknesses in tracking PFG adoption data, inaaccuracy of data and reports, bottlenecks in preparation and use of business plans by PFGs and inappropriate use of agriculture technologies. Based on challenges identified, DTCs and DAEOs prepared Plans of Action (POAs) for addressing identified challenges. District Action Plans have enabled districts to find solutions to most the challenges that were identified. A number of activities such as formation of PFG associations, report writing, tracking PFG adoption rates have started have improved drastically as a result of the above training. (vi) Supporting HIV/AIDS Sensitization Campaigns In an effort to minimize HIV/AIDS incidences among farmers, the Project planned to educate them on impact and strategies of combating this epidemic through brochures. In order to achieve this, a task force of 4 professionals in agriculture and food security, nutrition, health and community development from TACAIDS-Mwanza, Bugando Medical Centre, Tanzania Home Economics Association (TAHEA) and Misungwi District Council in collaboration with PCU team convened in Mwanza and 15 developed a brochure that target farmers in the project area. Messages contained in the brochure emphasize prevention of HIV transmission and management of impacts caused by HIV/AIDS. The brochures are at printing stage and will be used by PFGs and other actors in all villages supported by the project. The project is expected to distribute 24,000 brochures to 11,375 PFGs in 780 villages. (vii) Farmers “Nane nane” shows and Farmer to Farmer visits During Farmers Shows, commonly known as Nane nane shows, in August, 2011, a total of 218 participants (90 district officials, 58 Ward Agricultural Extension Officers and 70 farmers) participated in the shows. Various crop produces, livestock products and agricultural technologies were displayed. Reports from districts indicate that, during the shows, both farmers and extension officers disseminated knowledge to their fellow farmers and gained knowledge from other stakeholders including researchers, NGOs, extension officers, farmer groups and agricultural input suppliers. Apart from knowledge gained or disseminated, PFG members sold most of their products at relatively higher prices and also established market connections with traders and institutions. For example, during the shows, poultry farmers from Mtazamo PFG in Kijuka village PFG in Sengerema district secured a market for indigenous chicken from traders in Mwanza city. Markets connections outside the district were also recorded for PFG members producing pineapples in Ukerewe, banana in Kasulu and rabbits in Misungwi districts. For instance, Mr Simon Ndalahwa from Chankamba village in Ukerewe district secured a market for 300 pineapple suckers from Eden Secondary School in Mwanza. Banana Farmers who participated in the shows in Kasulu district secured a market for banana suckers from other farmers within and outside the district and the neighboring country of Burundi. Similarly, PFGs involved in rabbit production in Misungwi established market connections with some traders in Mwanza. (viii) Farmer to Farmer Visits During 2011/12, the Project supported farmer to farmer visits in 8 districts. Four districts namely Bukoba, Ngara, Meatu and Magu organized farmer to farmer visits within their districts while Kibondo, Rorya, Serengeti, and Shinyanga Rural districts organized inter district farmer to farmer visits. During the visits, farmers learnt improved crop and livestock farming practices, record keeping, group and financial management skills from their colleagues. Furthermore, 15 farmers, 5 District Irrigation Officers and 5 Extension staff from 5 irrigation schemes in the project area visited Mkindo Farmers Training Centre in Mvomero district, Morogoro region to learn various agronomic practices related to paddy production. Among key subjects that farmers learned from the centre include; group organization and management, land preparation, seed selection, seed bed preparation, transplanting of seedlings, weed management, application of fertilizers and use of various farm implements. 16 At the end of the tour, all farmers from five irrigation schemes prepared a Plan of Action on how they would apply knowledge gained in their areas. After the visit, farmers embarked on mobilization and sensitization of their fellow farmers on formation of oragnised groups that are managed and guided by constitution. This activity is ongoing. (ix) Supporting Ward Participatory Farmer Groups to Form Farmer Associations In 2011/12, the project supported formation of 551 PFG Associations in 27 districts. Cummulatively, the Project supported formation of 741 associations in 741 villages in 27 districts. This implies that, 95 percent of all villages in the project area have formed asssociations. PFG associations in the project area has revealed several advantages including; fast exchange of information among members and PFGs, simplified extension messages dessemination, linking agricultural producers and buyers, participatory monitoring of PFGs progress within the village and creating producers’ strong bargaining power with buyers. For example, Misenyi, Ngara, Musoma, Serengeti, Tarime, Sengerema, Kwimba, Misungwi and Kasulu districts have reported that, PFG associations have simplified dissemination of information from districts by Ward Training Facilitators to a large number of people within a short time. 2.2.2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture (i) Facilitating O&OD training and village planning process During year 2011/12 the project supported districts to implement 678 new projects which were identified through Opportunities and Obstacles to Development (O&OD) methodology. Activities identified through the O&OD process were incorporated into Village Agricultural Development Plans (VADPs) and consolidated into District Agricultural Development Plans (DADPs). Before identification of projects, DASIP facilitated trainings to bridge gaps identified in the previous year. Identified gaps were basically related to environmental and social management techniques, underutilisation or misuse of completed projects, entrepreneurship skills, Monitoring and Evaluation of activities at community and district levels, record keeping and reporting, preparation of business plans and tracking progress of agricultural activities supported by the Project and other financiers. Project activities which were identified through this process have been incorporated in the AWP&B for year 2012/2013. (ii) Investment in village Micro-projects DASIP supported the districts to implement 678 new projects (i.e. 373 village infrastructure projects and 305 agricultural technology projects) worth TZS 5,877,588,250 of which TZS 4,702,550,600 was contributed by DASIP and TZS 1,175,037,650 was contributed by communities. The project also 17 supported construction of 323 ancillary structures. Ancillary structures include; toilets, accaricide disposal pits, water facilities for dip tanks etc. Since its inception in 2006/07, DASIP has already supported implementation of 2,816 micro-projects worth TZS 38.55 biillion of which DASIP contributed TZS 30.84 billion and the balance was contributed by communities. These projects include 1,411 infrastructure projects and 1,405 agricultural technology projects (Refer to Tables 2 below). Infrastructure projects Infrastructure projects include; 205 cattle dips, 108 permanent cattle crushes, 32 slaughter slabs,160 crop storage structures, 149 market sheds, 160 Charco dams, 216 feeder roads (with 764.9 km), 8 milk collection centres, 30 small irrigation schemes, 25 soil and water conservation, 11 fish ponds, 4 coffee pulperies, 141 shallow wells, 34 bore holes, 18 cattle troughs and 108 other projects such as household cereal storage facilities (Vihenge), artificial insemination centers, oxen training centres, ward resourses centres, livestock health centres etc). More details in relation to infrastructure projects have been provided in Table 2 below and Annex III A and IIIB Table 2: Summary of infrastructure Projects by regions since project inception Type of Infrastructure Kagera Kigoma Mara Mwanza Shinyanga Total Cattle dips 36 15 53 55 46 205 Cattle crushes 37 0 2 43 26 108 Slaughter Slab 9 11 4 6 2 32 Charco Dams 13 1 54 45 47 160 Storage Facility 56 7 4 18 77 162 Market Shed 32 49 11 53 4 149 Irrigation Schemes 8 4 9 1 8 30 Feeder Roads, Bridges 92 47 17 27 33 216 Feeder Road s in Km 213km 252km 64km 219.9km 106km 764.9km Milk Collection centres 1 1 7 0 0 9 Fish ponds 11 0 0 0 0 11 Shallow Wells 0 0 10 43 88 141 Bore holes 0 1 20 11 2 34 Cattle Trough 2 0 3 12 1 18 Others 14 4 20 3 95 136 Total 311 140 214 317 429 1,411 Investment in Rural Agricultural Technology Projects During year 2011/2012, the project supported communities to implement a total of 305 agricultural technology projects which include; 8 power tillers, 145 grain milling machines, 11 oil pressing machines, 61 oxen drawn implements, 3 chicken incubators and 74 various agricultural technology projects. 18 Since project inception, a total of 1,405 agricultural technology projects have been supported. These projects include; 435 grain hulling and milling machines, 308 oxen drawn implements, 350 power tillers, 61 cassava chipping machines, 7 milk separators, 25 oil pressing machines, 17 chicken incubators, 16 coffee hullers, 108 water pumps, 8 fruit and wine processing machines, 7 milk separators and an assortment of other 70 technologies (e.g. ground nut shellers, planters, weeders etc). Since its inception, the Project has been assisting farmer groups to procure agricultural technologies in so that they can perform their activities more efficiently. Some of technologies such as power tillers have enabled farmers to expand their plots, prepare land and plant in time and have saved them time which is used for other productive activities. Power tillers also are being used to carry farmers’ produce from their farms to their households and to the market. These tillers also carry inputs to farms and perform other activities such as irrigation and milling after attaching appropriate equipment. Agricultural technologies have also enabled farmers to add value to their produce. For example, rice hulling and milling machines have enabled famers to sell rice instead of paddy. Rice fetches a higher price compared of paddy, thereby increasing their incomes. Moreover, these milling machines have saved farmers, particularly women from walking long distances in search of milling machines. Time saved can now be gainfully used for other economic and social activities. Table 2 below shows the type and distribution of agricultural technologies regionwise. Table 3: Summary of Agricultural technology projects by region Type of Technology Kagera Kigoma Mara Mwanza Shinyanga Total Power tillers 53 29 51 85 132 350 OX ploughs 2 3 77 48 178 308 Milling Machines 125 96 77 91 46 435 Milk Separators 0 1 4 2 0 7 Oil Processing Machine 3 13 1 3 5 25 Chicken Incubators 0 2 15 0 0 17 Coffee hullers 16 0 0 0 0 16 Fruit Processing Equipment 0 0 0 6 0 6 Wine Processing 1 0 0 1 0 2 Water pumps 3 4 37 60 4 108 Cassava Grating Machine 23 0 1 1 11 36 Others 1 6 16 5 67 95 Total 227 154 279 302 443 1,405 Table 4: Summary of Infrastructure and Agricultural Technology Projects DISTRICT YEAR PERFOMANCE 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 TOTAL comple te on going not started Utilizati on Kagera 16 68 109 75 147 121 538 351 147 23 294 Kigoma 12 30 45 52 50 104 294 204 61 7 191 Mara 15 121 133 79 62 81 493 332 104 44 277 Mwanza 11 61 157 193 76 121 619 439 98 51 401 Shinyanga 15 194 144 203 64 251 872 589 209 28 498 Total 69 474 588 602 399 678 2,816 1,915 619 153 1661 PROJECT PERFORMANCE IN PERCENTAGE 68 87 19 Out of the 2,816 projects supported by DASIP, 1,915 have been completed (representing 68%), 619 projects (i.e.22 %) are at advanced stage towards completion and the remaining 282 (10%) are still in the initial (procurement) stage. Utilization of the completed projects is 87% which is 59% of all funded projects. See a table below; Table 5: Summary of Financing of Community and Agricultural technology projects (iii) Support of Medium Size Rural Infrastructure Under this sub component, DASIP is supporting construction and rehabilitation of 27 water control structures in 27 districts and 7 strategic markets in six districts. Activities implemented under this sub component are as detailed below; Water Control Strustures Contractors for 3 schemes of Kisangwa (Bunda), Luhala (Kwimba) and Mkuti (Kigoma Rural) districts have been awarded contracts June 2012. Contractors have already started mobilising resources to the sites. Thirteen (13) irrigation schemes namely; Nampangwe (Bukombe District), Ishlolo (Shinyanga Rural District), Kinamwigulu (Maswa District), Mwasubuya (Bariadi District), Kahanga (Kahama District), Mwagwila (Meatu District) Lwenge (Geita District), Sukuma (Sengerema District), Igenge (Misungwi District), Lutubiga (Magu District), Miyogwezi (Ukerewe District), Rabuor (Rorya District), Nyamitita (Serengeti District) are at tendering stage and bids submission deadline is on 20th August, 2012. Bidding documents for 5 Irrigation schemes namely; Kyakakera (Misenyi District), Kyamyorwa (Muleba District), Bigombo (Ngara District), Mwiruzi (Biharamulo District) and Mgondogondo (Kibondo District) have been approved by the MTB and submitted to AfDB for approval. Approval from AfDB is awaited. Bidding documents for three schemes of Nyisanzi (Chato), Masinono (Musoma rural) and Nyakunguru (Tarime) have been submitted to the MTB for approval. DISTRICT PROJECTS FINANCING DASIP BEN TOTAL Kagera region 6,429,755 1,607,439 8,037,195 Kigoma region 3,859,450 976,371 4,835,821 Mara region 5,384,715 1,344,642 6,729,357 Mwanza region 7,190,536 1,783,598 8,974,134 Shinyanga region 7,983,814 1,995,954 9,979,768 Total 30,848,270 7,708,004 38,556,275 20 Design work for Kabanga in Kasulu district and Kigera in Bukoba district is still ongoing. This activitity is expected to be completed in early August, 2012. Designs indicate that all schemes have a total area of 2,546 hectares which will be developed. It is estimated that at least 4,358 households will benefit if all schemes are fully developed. Table 6 below shows implementation status. Table 6: Implementation Status on Water Control Structures Region District Name of Scheme Area designed in hector Number of Household Beneficiary Implementation status as at 30th June 2012 Kagera Bukoba Kigera 90 150 Design work is ongoing Misenyi Kyakakera 72 120 Design completed and bidding document approved by MTB and submitted to AfDB for approval. Muleba Kyamyorwa 60 98 Design completed and bidding document approved by MTB and submitted to AfDB for approval. Chato Nyisanzi 73 120 Design work completed. Draft designs and bidding documents submitted to MTB for approval. Bihalamulo Mwiruzi 157 200 Design completed. Designs and bidding documents approved by MTB and submitted to AfDB for approval. Ngara Bigombo 95 150 Design completed. Designs and Draft bidding documents approved by MTB and submitted to AfDB for approval. Kigoma Kigoma Mkuti 120 200 Construction work is ongoing Kasulu Kabanga 200 430 Design work is ongoing Kibondo Mgondogondo 212 400 Design completed. Designs and bidding documents approved by MTB and submitted to AfDB for approval. Shinyanga Bukombe Nampangwe 84 160 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Kahama Kahanga 50 100 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Shinyanga Ishololo 95 150 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Kishapu Nyenze 267 450 Design work completed. Maswa Kinamwigulu 65 112 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Bariadi Mwasubuya 42 70 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Meatu Mwagwila 127 140 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Mwanza Geita Lwenge 51 98 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Sengerema Sukuma 47 88 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. 21 Region District Name of Scheme Area designed in hector Number of Household Beneficiary Implementation status as at 30th June 2012 Misungwi Igenge 52 99 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Kwimba Luhala 150 300 Construction work ongoing Magu Lutubiga 87 120 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Ukerewe Miyogwezi 49 100 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Mara Bunda Kisangwa 74 120 Construction work ongoing Musoma Masinono 56 98 Design work completed. Designs and draft bidding documents submitted to MTB for approval Rorya Rabuor 40 75 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Tarime Nyakunguru 38 60 Design work completed. Designs and draft bidding documents submitted to the MTB for approval. Serengeti Nyamitita 93 150 Tender advertised and bids submission deadline is 20th August, 2012. Total 27 2,546 4,358 Development of Strategic Markets Activities for development of 7 strategic market centers are at initial stages of implementation. Evaluation report, negotiation minutes and draft contract with consultants for designing and supervision of construction of five strategic market centres at Busoka (Kahama), Sirari (Tarime), Murongo and Nkwenda (Karagwe) and Kabanga (Ngara) are expected to sign contracts in August, 2012. However, other two strategic Market centres of Mnanila (Kasulu district) and Mutukula (Missenyi district) which were none responsive have been approved by AfDB to be re-advertised. Table 7: Location of Strategic Markets by regions Region Districts Ward Village Kagera Missenyi Mutukula/Nsunga Mutukula Ngara Kabanga Kabanga Karagwe Nkwenda Nkwenda Murongo Murongo Kigoma Kasulu/Buhigwe Mnanila Mnanila Mara Tarime Sirari Sirari Shinyanga Kahama Busoka Busoka 22 (iv) Support Districts on M & E activities DASIP continued to support monitoring and supervision of micro project activities in all districts. This activity involved assessment of implementation pace and the quality of Micro projects that have been completed or are on-going. Accordingly, this activity included assessment of utilization and management of completed infrastructure and agricultural technology projects. In order to ensure community projects are utilized and managed properly, the project developed and distributed simplified business plan templates. Based on these templates, groups formed to manage infrustructure, with technical backstopping from districts, have learned to prepare business plans that will enable them to effectively operate their projects. Templates have been simplified, translated into Kiswahili. It is expected that, once communities have realized benefits accruing from community project, utilization of infrastructure will improve drastically. (v) Supporting District Project Officers to supervise Project Activities During year 2011/2012, the project conducted training to district project officers.This training was conducted form 24th to 27th October, 2011 at Karena Hotel in Shinyanga. The training focused on data collection, analysis and report writing. This training also focused on monitoring and supervision of micro project activities in all districts. 28 DPOs, 56 DTCs, 28 M&EOs and 28 DAEO from each district participated. As a result of this training, there is a great improvement in reporting especially on outcomes and impacts derived from project interventions. Moreover, communities now know their rights and responsibilities regarding implementation and management of community projects. (vi) Conducting training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Training The Project has all along emphasised the need to conserve the environment and ensuring all environmental issues are addressed before implementation of project activities. For example, accaricide disposal pits have been constructed wherever cattle dips have been constructed. IPM has been emphasised during FFS training to ensure pestisides, herbicides, fertilizers and other inputs are properly utilised. In view of the foregoing, the project provided training to 28 District Environmental Management Officers (DEMOs) at Afrilux Hotel in Musoma between 1st and 4th, February, 2012. The training aimed at building capacity of DEMOs to address environmental issues during planning and implementation of DASIP interventions in their respective districts. The training addressed topics such as use of biogas technology in conserving environment, land and water conservations, proper disposal of accaricides, safe use of pesticides, appropriate farming practices, involvement of communities in environmental conservations and DADP planning guideline. Facilitators of the training came from Tanzania Domestic Biogas Programme (TDBP), MAFC, Serengeti District Council, SNV and PCU. During the training, TDBP urged districts to sensitize communities on use of biogas technology as one of the strategy to address environmental issues in the project area. All DEMOs agreed to initiate measures that will enable communities to use of biogas 23 technology; conserve catchments areas for charco-dams irrigation structures and proper application and disposal of pesticides and accaricdes. TDBP has shown interest in supporting districts by introducing biogas technology in the lake zone. Before introduction of the technology, districts were advised to identify households in areas with reliable source of water, households with large amounts of cow dung, level of household incomes and households willing to use the technology as criteria for determining viability of the technology in the selected area. Districts are going on with the screening exercise. Once the biogas technology has been established as a source of energy, it will alleviate the problem of burning cow dung instead of using it as fertiliser. (vii) Results of Investments in Micro-Projects Cattle dips and Crushes During 2011/2012, the number of cattle dips constructed increased from 185 to 205 and cattle crushes from 97 to 108. Currently there are more than 200 villages benefiting from this support. These infrastructures have contributed significantly to the reduction of livestock mortality caused by tick borne diseases. As a result of improved services, the rate of livestock mortality is decreasing due to decrease in tick- borne diseases. In some areas, farmers who do not have livestock are benefitting from cattle dips by collecting cow dung (farm yard manure) around cattle dips for their gardens and farms. At the same time farmer’s plants residuals becomes fodder for livestock during dry season. Monitoring exercises have discovered that farmers around livestock infrastructures (like dips, crushes and markets) collect farm yard manure for their farms. Out of 205 cattle dips, about 70 per cent have been completed while 30 percent are at various stages of implementation. The infrastructures were identified as a result of high prevalence of tick borne diseases that were causing high mortality rate of their livestock. Reports from districts show that cattle dips and related infrastructure such as cattle crushes have had a positive impact in reducing disease incidences in the project area. Reports also show a reduction of tick bone diseases by about 17 percent, i.e. from 50 to 35 percent. In this respect, implementation of such projects improved animal health has in turn improved farmers’ nutritional status and income levels due to increased livestock productivity. In order to ensure sustainability of the infrastructures (cattle dips, crushes and markets), villages are now forming management groups to run and manage them. The project continues to train and enhance capacities of these groups on various aspects related to operation and management. Currently, cattle dips have management committees and bank accounts. As a result, groups are able to purchase accaricides and access important extension services necessary for improving their livestock. 24 Charco Dams The project has supported construction and rehabilitation of 160 charco dams. Generally charco dams are constructed in semi-arid areas. Most of them are constructed in Shinyanga, Mwanza and Mara regions which are persistently experiencing water shortages due to erratic rainfall pattern. Charco dams provide water for livestock and irrigations of horticurtual plots during the dry season. Migration of livestock keepers in search of water for their livestock has been reduced. Economic activities such as horticulture and fish farming have sprung up in some areas, thereby boosting farmers’ nutrition and incomes. Most charco dams serve an average of 500 households and 4,500 livestock units. Districts that have constructed and rehabilitated a larger number of charco dams include; Serengeti, Kwimba, Magu, Meatu, Sengerema, Musoma, Rorya, Geita and Shinyanga. Crop storage facilities During this reporting period the project supported construction of 13 crop storage facilities. Since project inception the project supported construction of 162 crop storage facilities in the project area. These structures store crops after harvesting when prices are normally very lower. Farmers are benefiting from better market prices since they can now store their produce until market prices go up. Accordingly, food released during scarcity, stabilizes local food prices and eases the pressure on consumers. Crop storage facilities are now protecting farmers from dealers who are inclined to exploit farmers during harvesting periods due to lack of storage facilities. Field experience also shows that, households which have no storage space at their homesteads are now storing their produce at storage facilities constructed by the Project. As a result, post-harvest losses have been minimized due to better produce management and food security at household level has been enhanced because farmers can now store their food throughout the year. Market structure During this year, the project constructed 28 market centers. There is an increase of 28 markets as compared to 121 of the last reporting period December 2011/2012. Out of 149 markets, 72 percent of the completed ones are currently operational. About 46 percent are not operational because they are either under construction or have been completed recently. Market centres have enabled farmers to get better prices through collective bargaining and have learned negotiation skills through sharing of experiences. Moreover, linkages between marketing centres and buyers will improve after engaging a consultant who will train producer marketing networks. In the mean time the project has developed a training guideline for groups managing these infrastructures so as to enhance their capacities to operate and manage them. Feeder roads The project has supported rehabilitation and construction of 216 rural feeder roads with a total length of 764.9 kms. The project has also supported construction of 203 culverts and drifts. When compared to last year, an additional 185 km and 68 (Culverts and drifts) have been constructed. These 25 infrastructures have made life easier to farmers by reducing costs of transporting of agricultural inputs to the villages and farm produce from the farms to market centres. At present, farmers can easily access markets for their produce and fetch reasonably better prices as a result of reduction in transportation costs. Apart from farmers accessing markets, other socio economic services like health and education, household sundries, extension services by both public & private sectors and farm implements have been easier to reach. All feeder roads are being utilized by farmers. For sustainability purposes, the districts have included these roads in their annual plans for regular maintenance. DASIP supported investment in agriculture through implementation of village micro projects and agricultural technologies. A target of 2,000 micro projects and agricultural technology set for the entire project period is one of the indicators that measures achievement of the project. To date 2,816 projects (1,411 village micro projects and 1,405 agricultural technologies) have been supported in all districts, which is an achievement of 40.8 % above the target set during Mid Term Review. (viii) Management of Community Infrastructures and Agriculture Technology Projects During year 2011/2012, PCU in collaboration with district staff developed a guideline for supervision and management of community infrastructure and agriculture technology project. The guideline was developed to enable communities and farmer groups to effectively manage their projects. Before development of the guideline, it was realized that utilization of community infrastructures and agriculture technology projects in many project areas was not satisfactory due to a number of reasons including lack of clarity on; ownership of assets, distribution of income/profit, operation and maintenance of completed projects, limited knowledge on business plans, and mismanagement of completed projects. 26 Different sessions during Implementation Review Meeting held at ELCT Centre in Bukoba on 19 – 20 January 2012. During the review, participants reviewed and gave their views on what to improve the guideline on supervision and operation of community infrastructures and agriculture technology. In order to ensure the guideline is addresses aspirations of all stakeholders, the draft guideline was presented and reviewed by different project stakeholders including; District Executive Directors, Project Technical Committee members, farmers’ representatives, researchers, district staff, NGO representatives, representation from sister projects and staff from Regional Administrative Secretariats in the project area on 19th and 20th January 2012 in Bukoba. The review meeting was later followed by training of; 16,000 Village Council members in 640 project villages, Councilors and Ward Training Facilitators from 467 Wards. Reports from district indicate that, the guideline has helped to resolve many issued that were impeding operation and management of projects. There is now a very high demand for the guideline, because it is not only being used in DASIP supported areas but also it is being used by other development partners. (ix) Training workshop for DPOs and DMEOs This training was held at Karena Hotel in Shinyanga and comprised of 28 DPOs, 28 DMEOs and 5 Regional Project Coordinators (RPOs). It was conducted between 31st October and 3rd November, 2011. The training contents were the same as for DTCS and DAEOs. After these training, communities in the project area are expected to operate their infrastructures and agricultural technologies efficiently, effectively and sustainably. The use of business plans by project groups (groups operating community their infrastructures and agricultural technologies, PFGs) is expected to spread to more project beneficiaries. The workshop was facilitated by experts from Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives; the Project Coordination Unit and Sengerema, Ukerewe and Serengeti District Councils. 27 2.2.3 Component 3: Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing (i) Strengthening of Rural Savings and Credit Institutions This activity is aims at building capacity of SACCOS through training at the district and community levels. The process of recruiting a service provider for building capacity of 84 SACCOS is in progress. The combined technical and financial report and negotiation minutes have been approved by AfDB. The contract signing between MAFC and service provider is expected to be concluded in August, 2012. (ii) Development of Marketing Systems Implementation of this sub component requires recruitment of a consultant who will establish marketing information networks in the project area. Currently, a shortlist of five consulting firms has been approved by AfDB. The requests for proposals to shortlisted firms have been issued and these proposals will be submitted to Ministerial tender Board on 10th August 2012. Activities related to training of PFGs and district staffs on various aspects relating to marketing are start during the 1st quarter of 2012/2013. (iii) Market Study Department of Economics of University of Dar es Salaam has been awarded a contract to undertake a study on markets of agricultural commodities and livestock products. The consultant presented an inception report to stakeholders on 15th June, 2011/12 in Dar es Salaam. The inception report has already been approved and the consultant has already started his assignment. (iv) Conduct various training related to rural Micro Finance and Marketing Under this activity the project is required to train district staff, field officials, supervisors, saving groups and SACCOS. Staff under the registrar of cooperatives at regional level will also be trained. This activity has not started due to hurdles encountered during the recruitment process. However, the draft contract has been approved by AfDB and it is expected to be signed by 15th August, 2012. As part of enhancing capacity of district staff for farmers’ mobilization and formation of SACCOs in 28 districts, the project have procured 28 Motor cycles for District Cooperative officers in all the districts. Cooperative officers will take charge to oversee implementation of the rural micro finance through training and inspections of cooperative of all SACCOs in the districts. 28 2.2.4 Component 4: Project Coordination (i) Procurement of Goods, Works and Services Progress on procurement of goods, works and services are in different status as indicated in Table 8 Table 8: Procurement status of different activities S/N Description of Activity Category Procureme nt Mode Status 1 Market Study Consultancy Services CQS Service provider has already presented an Inception Report. The consultant has already started preliminary activities for the assigment 2 Water Control Structures Consultancy Services QCBS Design work has been completed for 25 schemes in Bukoba rural and Kasulu districts are on-going and they will be finalized during the first quarter of 2012/2013. The Consultant is supervising three schemes which are under construction (Kisangwa, Luhala and Mkuti). 3 Development of Marketing system Consultancy Services QCBS Shortilist of five firms has been approved by AfDB. Accordingly, the MTB has issued the Request for Proposals to shortlisted firms which will be opened on 10th August, 2012. 4 Service provision for strengthening of service delivery capacity of SACCOS Consultancy Services QCBS AfDB has approved negotiation minutes, combined technical and financial evaluation report and draft contract for this assignment. MAFC is preparing for contract signing with the consultant and the contract is expected to be signed in August, 2012 5 Design and supervision of 7 strategic market centres Consultancy Services QCBS AfDB has approved combined technical and financial evaluation report and negotiation minutes for five strategic market centres of Busoka (Kahama), Sirari (Tarime), Murongo and Nkwenda (Karagwe) and Kabanga (Ngara). MAFC is preparing for contract signing with the consultants and contracts are expected to be signed in August, 2012. However, other two strategic Market centres of Mnanila (Kasulu) and Mutukula (Missenyi district) whose bids were none responsive have been approved by AfDB to be retendered. MAFC is expected to advertise the tender very soon. 6 Construction of Water control structures Works ICB Contractors for the construction of 3 irrigation schemes at Kisangwa (Bunda), Luhala (Kwimba) and Mkuti (Kigoma Rural) have started mobilising resources to the sites. 29 S/N Description of Activity Category Procureme nt Mode Status Bidding documents for 13 schemes namely: Miyogwezi (Ukerewe), Igenge (Misungwi), Lutubiga (Magu), Sukuma (Sengerema) Lwenge (Geita) Ishololo (Shinyanga), Nampangwe (Bukombe), Kinamwigulu (Maswa) Mwagwila (Meatu) Nyamitita (Serengeti) Rabuor (Rorya) for Mwasubuya (Bariadi,), Kahanga (Kahama) have been approved and advertsed with a submission deadline being 20th August,2012. The bidding documents for 5 Irrigation schemes at Kyakakera (Misenyi District), Kyamyorwa (Muleba District), Bigombo (Ngara District), Mwiruzi (Biharamulo District) and Mgondogondo (Kibondo District) have been approved by MTB and submitted to AfDB for review and approval. 7 Village Micro Projects Works LS Procurement activities are at various stages of implementation. Procurement activities are done at district level. 8 Procurement of Power tillers Goods 1CB This activity is experiencing delays because of the dispute between MAFC and the supplier. The dispute is now before the Public Procurement Regulatory Authority. Decision from the Authority is awaited. 9 Three Units of 4WD Motor vehicles and 56 units motorcycles Goods ICB 56 motorcycles have been delivered in Mwanza as per contract. Delivery of one pick up is expected soon. Procurement of two motor vehicles is waiting approvals of evaluation report from the MTB and AfDB. 10 Forty five Grain Milling machines Goods NCB Procurement activities are at various stages and are managed by communities under the technical backstopping of district councils 11 31sets of desk top computers and 5 units of laptop Computers Goods NCB 5 units of laptop Computers have already been received by PCU and retendering of 31 units of desktop computers is underway. The deadline for submission of bids will be on 7th August, 2012 12 84 pcs of Cash boxes for SACCOS Goods LS This will be done after engaging a consultant for strengthening service delivery capacity of SACCOS 13 Diagnostic studies Consultancy services IC Consultants have started implementation of their contracts 14 Printing and Goods LS Under contract signing 30 S/N Description of Activity Category Procureme nt Mode Status supply of brochures 15 Printing and supply of DASIP implemenationant ation guidelines Goods LS Under contract signing (ii) Disbursement of Project Funds to districts Budgetary Performance The sum of USD 20.372 million (equivalent to TZS 28.826 billion) was budgeted for implementation of project activities during the financial year 2011/2012. Actual expenditure for the period was USD 7.979 million (equivalent to TZS 12.368 billion) which is equivalent to 43 % of performance. The expenditure for the year was funded as follows: GoT USD 1.352 million (TZS 2.095 billion i.e. 16.94%), beneficiaries’ contribution - USD 0.817 million (TZS 1.267 billion – i.e. 10.23%), AfDB loan USD 4.875 million (TZS 7.556 billion– i.e. 61.09 %) and AfDB Grant USD 0.936 million (TZS 1.451 billion – i.e. 11.73%). Expenditure Component wise Breakdown of expenditures incurred by Component for the period is as follows: Co-ordination and Management component USD 1.125 million (TZS 1.744 billion); Community Planning and Investment in Agriculture USD 5.810 million (TZS 9.005 billion); Farmers Capacity Building: USD 1.044 million (TZS 1.619 billion). Total expenditure for all components was USD 7.979 million (TZS 12.368 billion as indicated in the foregoing paragraph. Cumulatively, the Project has so far received USD 58.734 million (TZS 91.040 billion) from financiers as follows: AfDB Loan USD 34.725 million (53.824 billion; AfDB Grant USD 10.661 million (TZS 16.524 billion); GOT counterpart funds in cash and Government direct funding of Regional and District staff emoluments USD 8.117 million (TZS. 712.580billion). Beneficiaries’ contribution stands at USD 5.234 million (TZS 8.112 billion). Details related to disbursement and expenditure of Project funds are articulated in Annex II. 31 Figure: Cumulative Funding by Financiers as at 30th June 2012 59% 18% 14% 9% AfDB loan AfDB Grant GoT Benneficiaries Contribution Transfer of Funds to Project Districts During the financial year 2011/2012, the project transferred, as indicated in table 30 below, a total of USD 4.665 million (TZS 7.231 billion) to Districts to facilitate execution of various project activities at Districts level. These activities include : office operation expenses USD 43,541 (TZS 67.489 million), motorcycle allowance for fuel and maintenance USD 95,484 (TZS 148 million), Village Micro Project Investments USD 2.542 million (TZS 3.940 billion ), Agricultural technologies USD 724,290 ( TZS 1.123 billion ), field allowance for district and regional staff USD 232,345 (TZS 358.585 million ), Mini grants support USD 568,000 ( TZS 8840.4 million ) and training of WTFs and FFs USD 63,285 ( TZS 98.092 million ), PFGs formation and season long training USD 171,876 ( TZS 266.408 million) and training of Village Councils USD 225,430( TZS 349.416 million). (iii) Reasons for Major Variances During Financial Year 2011- 2012 The budgeted expenditure during the year under review was TZS 28.99 billion and actual performance recorded an expenditure of TZS 12.37 billion thereby registering a negative variance of 57% equivalent to TZS 16.622 billion. Major items that contributed to this variance are as follows; a) Investment in Medium Rural Infrastructure Investment in medium Size Rural Infrastructure – Water control structures and Strategic Markets recorded a total negative variance of TZS 10.09 billion because procurement activities that were expected to be completed before undertaking civil works were not concluded as scheduled resulting into delays to start civil works for the water control structures and strategic markets. Following this, 32 only TZS185.9 million out of TZS 10.28 billion was spent resulting into a variance of TZS 10.09 billion which could not be avoided. As at the end of the year under review, designs for 25 out of 27 Water Control Structures had been completed and Tenders for construction of 16 structures floated. Out of the sixteen, three tenders were awarded to contractors and the deadline for submission of bids for the remaining 13 schemes is on 20th August, 2012. Tenders for construction of water control structures at Luhala, Kisangwa and Mkuti Irrigation Schemes in Kwimba, Bunda and Kigoma districts were awarded to contractors (Tan Plant Ltd for Kisangwa, Jossam & Company Ltd for Luhala and CMG Construction Co. Ltd for Mkuti. Contractors are already on site and work is progressing well. b) Support to Rural Finance and Marketing component This Component had a budget provision of TZS 2.5 billion during the year under review and no planned activity was undertaken because of the following reasons: Technical Assistance Technical Assistance had a provision of TZS 1.7 billion in the budget but Consultants who were expected to train districts during the year under review were not engaged following complications in the procurement processe. The recruitment process is expected to be concluded in August, 2012 to allow activities related to technical assistance to take off. Training Training activities had a budget of TZS 430 million but the activities could not be conducted because recruitment of Consultant to undertake this activity was not concluded as scheduled due to delays in completing the procurement process. The recruitment process is expected to be concluded shortly to allow the training activities to take off. Investments Costs Under this item, the project planned to procure motorbikes, computers and safes at a budget of TZS 214.2 Million. Again the procurement process was a hindrance though as at the end of the year, the motorcycles had been delivered and procurement process for the remaining items is going on well. Recurrent Costs Recurrent costs budgeted at TZS 140 million for motorbike operations; office operating expenses and field allowances could not be operational because the procurement of motorbikes and computers was not concluded as scheduled for the same reasons as articulated under the item of Technical Assistance and training. 33 c) Farmers’ Capacity Building Component The Farmers Capacity Building Component had a budget of TZS 118 million for procurement of Motorcycles for District Agricultural Extension Officers. As at the end of the year under review, the motorcycles were undergoing customs clearance. d) Project Coordination Component The Component of Project Coordination and Management recorded negative variance of TZS 337 million on Procurement of Vehicles, Office Equipment & Computers. The Procurement process was delayed because of various complication and we expect delivery of the items during the following financial year. (iv) Bank and Cash Issues Bank balances The Stanbic Bank Tanzania Limited of P.O. Box 3064, Mwanza is the official Banker of the Project. The Project maintains 5 Project current bank accounts. Two are Special Foreign (USD) accounts and the remaining three local accounts (TZS). Following the fact that disbursement from the Grant Account terminated on 30th June 2012, the Special Account for the Grant was accordingly closed as on that date. Cashbook balances and bank reconciliations thereof, as at 30th June 2012 for the 5 accounts are as shown in the tables below: Table 9: Cash Book Balances as at 30th June 2012 Sn Title of Account Currency Account number Balance as at 30th June, 2012 TZS Balance as at 30th June, 2012 USD 1 Loan Special USD 0240013090001 1,835,601.36 2 Grant Special USD 0240013090002 3 Loan Local TZS 0140013090001 1,714,415,316 4 Grant Local TZS 0140013090003 20,712,723 5 Local Account TZS 0140013090002 1,513,273,017 Total 3,248,401,056 1,835,601.36 34 (v) Disbursements from Financiers The table below articulates details of disbursement transactions from the Project financiers. Annex II: Schedule of Funds disbursement from Financiers as at 30th June 2012 Sn Financier Particulars Date Currency USD 1 AfDB - Loan Cumulative -30th June 2012 32,824,750.05 AfDB Grant Cumulative -30th June 2012 10,660,563.85 AfDB - Loan Direct Payments USD Toyota(T) Ltd – Yen 6,453,000 2 Units – Land Cruiser 64,530.00 Toyota(T) Ltd – US $ 18,450 1 Toyota pick-up D-Cabin 16,400.00 Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 127,155.20 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 109,200.00 CATs Tanzania Limited US $ 32,726 25 units of Photocopiers 32,725.60 Noble Motors 165 power tillers 504,886.00 Farm Equip Power tillers-USD 562,275 514,080.00 Noble Motors 15th March 2011 42,824.00 Farm Equip 23rd March 2011 45,274.00 CODA & Partners Ltd 14th June 2011 323,561.00 CODA & Partners Ltd 08th June,2012 119,957 Cumulative -30th June 2012 1,900,592.8 3 GOT Counterpart Funds by GoT TZS-‘000’ 2005/2006 470,000 2006/2007 560,000 2007/2008 560,000 2008/2009 150,000 2009/2010 417,441 2010/2011 761,499 2011/2012 650,000 Cumulative - 30th June 2012 3,568,940 GOT Regional & Districts Staff Salaries 5 2005/2006 Final Accounts 2006/2007 Final Accounts 1,027,000 2007/2008 Final Accounts 1,420,000 2008/2009 Final Accounts 1,498,600 2009/2010 Final Accounts 1,588,600 2010/2011 Draft Accounts 1,738,500 2011/2012 Draft Accounts 1,738,500 Cumulative -30th June 2012 9,011,200 Beneficiaries Contribution: 8,112,240 Total in USD 58,735,829.28 Total in TZS 91,040,535,385 35 Particulars of AfDB and Grant Disbursement Sn Financier Particulars Date Currency USD 1 AfDB - Loan Disbursement - WA number 1 9th January 2006 136,498.00 Disbursement - WA number 2 21st September 2006 645,498.73 Disbursement - WA number 3 10th April 2006 1,000,000.00 Disbursement - WA number 5 10th August 2007 5,487,491.59 Disbursement - WA number 10 25th March 2008 5,616,001.84 Disbursement - WA number 11 21st January 2009 5,900,862.79 Disbursement - WA number 12 19th November 2009 7,006,871.10 Disbursement - WA number 13 26th January,2011 7,031,526.00 Cumulative -30th June 2012 32,824,750.05 2 AfDB Grant Disbursement - WA number 1 24th December 2005 51,011.00 Disbursement - WA number 2 29th June 2007 1,301,246.25 Disbursement - WA number 3 24th January 2008 1,239,235.83 Disbursement - WA number 4 28th August 2008 774,719.88 Disbursement - WA number 5 12th November 2008 3,044,549.48 Disbursement - WA number 6 12th December 2009 4,015,203.02 Disbursement- WA number 7 24th May 2011 234,598.39. Cumulative -30th June 2012 10,660,563.85 Direct Payments USD 3 AfDB - Loan Toyota(T) Ltd – Yen 6,453,000 2 Units – Land Cruiser 64,530.00 Toyota(T) Ltd – US $ 18,450 1 Toyota pick-up D-Cabin 16,400.00 Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 127,155.20 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 109,200.00 CATs Tanzania Limited US $ 32,726 25 units of Photocopiers 32,725.60 Noble Motors 165 power tillers 504,886.00 Farm Equip Power tillers-USD 562,275 514,080.00 Noble Motors 15th March 2011 42,824.00 Farm Equip 23rd March 2011 45,274.00 CODA & Partners Ltd 14th June 2011 323,561.00 CODA & Partners Ltd 08th June,2012 119,957 Cumulative -30th June 2012 1,900,592.8 36 (vi) Preparation and arrangements for carrying out Annual Audits Auditing of Financial statement and accounts for the year ended 30th June, 2011 The Loan agreement requires the borrower to submit to the Financier draft financial statements to the financier three months after the end of the financial year. The Project Management will submit the same within stipulated time. The Controller and Auditor General conducted the audit exercise from 24th September 2011; the report for this exercise was presented before the PTC meeting in 21st January 2012 and commended for securing and maintaining Clean Audit Report since project inception. The project executed this activity within time frame after the end of financial year in compliance with section 12.4 (c) of the general conditions applicable to ADF loan and grants agreements. (vii) Preparations for PTC Meetings PCU organized three PTC meetings during the year 2011/2012, the first meeting was held in Dar es Salaam on 23rd August, 2012, the second one on 01st October, 2011 in Kigoma region and the third meeting was held on 21st January, 2012 in Kagera region. The committee continued to provide guidance on effective and efficient implementation of project activities. Among many issue of concern, PTC directed PCU to take measures that will sustain activities after the end of the project, strengthening follow up of procurement process of various goods, services and civil works, enhance collaboration with stakeholders and strengthening monitoring and supervision of functions. In improving interventions, the project have taken initiatives to implement directives by conducting training to district procurement officers, engineers and accountants as well as backstopping DASIP staff at district and village levels. (viii) Monitoring and evaluation of Project activities DASIP continued to track and support M&E functions through on and offsite support. A team from PCU staff visited all districts regularly to oversee implementation of project activities and gauge achievements made so far by each district. The objective of M&E functions is to ensure the projects attain its objectives and interventions are sustainable even after the end of the project. Routine follow ups and surveys during different intervals have assisted the project to assess values of indicators. The M&E survey reflects that productivity and incomes among farmers has improved significantly as compared to baseline data. This report summarizes the current progress of the DASIP in respect to each indicator DASIP has achieved remarkable progress as most of the outputs are positive and have been observed in outcomes and impacts, although some outcome data cannot be obtained due to limitation of data collection mechanisms. 37 Progress report on outputs and outcomes, PCU, regional, district level performance is assessed by means of the revised DASIP Logical Framework indicators. The results are summarized in each of implemented component and sub components in this implementation report. DASIP continued to monitor and supervise implementation of project activities both at district and village levels. PCU conducted offsite and onsite monitoring of project activities. The Unit also tracked PFGs performance, assessing the rate of adoption of improved farming practices, execution of business plans by farmers, operationalization of min grants, and tracking results emanating from supporting infrastructure constructed by the Project. Particular attention was paid on infrastructure utilization by communities. The exercise indicated 65 percents of infrastructure and agricultural technology projects are in use except those which have been completed recently. Monitoring of Finance and Procurement issues was part of the activity undertaken by PCU during this reporting period. 14 districts were visited and monitored on matters related to physical performance, management of finance and procurement. The exercise indicated that there is a positive change and remarkable improvement on implementation and utilization of completed infrastructure, adherence to procurement procedures and management of Project funds. DASIP: Results-based Log-frame (Project Achievements as at 30th June 2012) NARRATIVE SUMMARY REVISED VERIFIABLE INDICATORS ACHIEVEMENTS AS AT 30th June, 2012 MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 1. Sector Goal To contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. The project will contribute to reducing the: 1.1 Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 33.6% by year 2010. -Poverty Reduction Monitoring System Reports. -ASDP progress reports. 1.2. Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010 Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 16 % by year 2010. -Poverty Reduction Monitoring System Reports. -ASDP progress reports. 2.Project Development Objective To increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 2.1 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. Productivity increased more than 40% and net income by 20% by PY4. Baseline and impact assessment and survey reports. -District surveys and statistics. 2.2 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 AfDB has approved negotiation minutes, combined technical and financial evaluation report and draft contract for this assignment. MAFC is preparing for contract signing with the consultant and the contract is expected to be signed in August, 2012 Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys 38 NARRATIVE SUMMARY REVISED VERIFIABLE INDICATORS ACHIEVEMENTS AS AT 30th June, 2012 MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 2.3 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. The assessment in progress -Baseline and impact assessment and survey reports. -District surveys and statistics. -Supervision reports. -Mid-Term Review. -Project Completion Report. -Stable macro- economic environment. -Rural Development Strategy, and ASDS effectively implemented. -Moderate weather patterns. -HIV/ AIDS infection rates do not increase in the project area. 3. Project Outputs 3.1 Participatory farmer groups established, made operational and adopting improved technologies. 3.1 11,000 Gender balanced-participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 11,375 PFGs formed and trained -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. 3.2 245,000 farmers trained and females will be increased from the current 45.6% to 50%.. -252,836 farmers trained -47% farmers are females and 53% males Quarterly and annual progress reports. 3.3 28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average.(the three additional districts are as a result of split of three districts). -Quarterly and annual progress reports. 3.4 771 Farmer Facilitators trained -721 Farmer Facilitators trained. -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Farmers show continued commitment at sustaining the groups formed. 3.2 Management capacity of rural communities enhanced. Rural infrastructure facilities developed 3.2.1. 780 VDCs trained in community mobilization, leadership, and micro-project identification and formulation by 2010 780 Village Councils trained 3.2.2 780 participatory VADPs, initiated by committees proportionally represented by women, prepared, implemented and annually updated. 780 Villages with VADPs 3.2.3 28 participatory DADPs prepared, implemented and annually updated 28DADPs Prepared 3.2.4 2000 micro – projects investments, selected by gender balanced committees, in value adding technology and equipment. 2,816 micro-projects funded and implemented. 3.2.5 27 Water Control Structures with on-farm works established; and Designs for 25 water control structures have been completed. Construction work for three schemes is ongoing. Tenders for 13 schemes have been advertised. Approval of Designs and -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys 39 NARRATIVE SUMMARY REVISED VERIFIABLE INDICATORS ACHIEVEMENTS AS AT 30th June, 2012 MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS draft Bidding documents for 5 schemes awaited from AfDB. Designs & Bidding documents for three schemes submitted to MTB for approval. Designs and bidding documents for 3 schems to be submitted to MTB soon. 3.2.6 7 Strategic Market Centre developed Signing of contracts between MAFC and Consultants for designing and supervision of construction works of 5 strategic Markets is expected by mid august, 2012. Tenders for 2 strategic markets will be re-advertised soon -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Effective support from LGAs, MAFS,C MCM and MWLD staff in the districts. 3.3 Viable Savings and Credit Schemes able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business established. 3.3.1. 84 SACCOS to be strengthened Consultant for this activity already identified. MAFC is expected to sign contract with consultant by 15th august, 2012. Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys 3.3.2. 90% of SACCOs maintaining a loan repayment rate >95%. 3.3.3. More than 60% of SACCOS linked to agro- processing facilities and Marketing Associations. 3.3.4. Market information Network to be established in 28 districts 3.3.5. 70% of districts where the marketing information network continues to operate after the project end. -Procurement Process for engaging a consultant for this activity is in progress. Infrastructure to support this activity has been constructed: 149 market sheds, 162 crop storage facilities and 765 Kms of rural roads constructed. Value adding equipment: -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Chambers of Commerce (or other private entities) interested in taking over the management of the marketing information network. 3.4 Project coordinated and managed effectively in compliance with the ADB Loan Agreement, and effective monitoring and evaluation system established. 3.4.Regular Monitoring to be intensified Enhanced 140 district staff on M&E, DMEOs, DTCs, DPOs, DAEOs. Data collections, analysis and Reprot writing and intensified effective Monitoring of project activities -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Audit reports 3.4,2 Coordination of activities effective. 3.4.3 Regular monitoring of project activities. 3.4.4 At least 3 Project Steering Committee meetings a year. 3 PTC meetings convened every year (so far 16 PTC meetings convened since project inception) 3.4.4 Disbursement schedule adhered to. 69% of Loan and Grant disbursed. 40 (ix) Conduct follow up initial training and undertaking National Planning and Review Workshops During year 2011/2012, PCU in collaboration with district staff developed a guideline for supervision and management of community infrastructure and agriculture technology. The guideline was reviewed by different project stakeholders including District Executive Directors, Project Technical Committee members, farmers’ representatives, researchers and Regional Administrative Secretaries in the project area on 19th and 20th January 2012 (Photo No 2). The review meeting was later followed by training of 16,000 Village Councils members in 640 project villages, Councilors and Ward Training Facilitators from 447 Wards. The training is ongoing. This training has strengthened capacity of Village Councils in supervising ongoing civil works, procurement, management of funds, ownership of community infrastructure, collection and distribution of revenues from community infrastructures and modalities for managemet responsibilities delegation to groups designated to operate the infrastructures. The guideline ha proved to be a useful tool that will bring sustainability of community investments such as cattle dips, market centres etc. (x) Conduct training on procurement and financial management issues On the Job Training on Procurement Issues During the year 2011/2012 the project conducted in-house training to district officers, the exercise involved backstopping of district staff on district and community procurement procedures advocated by both GOT and AfDB. Staff involved in this training included district procurement officers, DM&EO, DPO, DTCs and supplies officers. Issues which were discussed and addressed includes preparation of contract registers for all implemented activities since project inception, assessment of registers of procured items under DASIP funding, administration of contracts between DEDs, district staff and farmers particularly on motorcycles, power tillers, bicycles and milling machines and administration of filling and procurement systems since 2010. Project Procurement Specialist and Supplies officer were involved to mentor and capacitate district staff on procurement matters. This backstopping was done to all 28 districts. During the exercise a number of problems emerged to some of the districts and needed to be rectified. These problems included non-adherence to procurement rules and procedure such as districts did not maintain Assets ledgers, some contracts were not signed by parties, procurement documents not well maintained, no reviews of evaluation conducted etc. After onsite training, districts have improved record keeping on procurement matters and compliance to procurement rules and procedure are adhered by all districts. Onsite training was based on problems encountered by the districts in the course of discharging their day to day duties and responsibilities and were advised to ensure communities are sufficiently involved in procurement processes. 41 On the Job Training on Financial Management PCU conducted follow ups to district accountants and treasurers. The purpose of the activity was to enhance financial management capacities and ensuring that the districts accountants and district treasures are versed well with DASIP appraised and implementation arrangement. A number of snags were observed during the exercise which includes frequent transfers of Accountants who had already been trained in previous visits, in some of the districts there was laxity in complying with Project and Financial regulations e.g. non attachment of activity reports to Payment Vouchers. Some of the districts could not prepare in time Cash book and expenditure analysis as required by PCU for activity monitoring purposes. 24 districts were visited. The districts of Kigoma region could not be visited and are scheduled for August 2012. These anomalies have now been rectified. (xi) Production of communication materials and Publicity of Project Activities During this reporting period, the project publicized its success through local television channels, newspapers, websites and an exhibition at 2012 AfDB Annual Meeting held in Arusha. The main objective of publicity is to create awareness to communities and inform farmers on various aspects related to improved agronomic practices The Project publicized its success through Star TV and local newspapers such as “Mwananchi, Nipashe, Mtanzania, Uhuru and Daily News”. A total of 48 TV programmes were broadcasted through Star TV in the third and fourth quarter of 2011/2012. The programes are being aired twice a week and are all focusing on achievements, impacts and livelihood of beneficiaries. Furthermore, the project is expecting to produce a newsletter called “Mkulima Wetu” literally means “Our Farmer”. The newsletter which will be both in Kiswahili and English is expected to be printed and distributed to farmers and stakeholders in the first quarter of 2012/13. During this period, the project established the project website in order to publicize the project through the internet. The information of the project can now be accessed around the globe through www.dasip.go.tz. Through publicity, project achievements are well appreciated within and outside the country. For example on 4th and 5th February 2012 a delegation of Government officials and farmers from Rwanda visited our project to learn how the project has succeeded in supporting small farmer. (xii) Assessment of village investments and Support district Monitoring and Supervision of Micro Projects activities PCU continued to support districts supervise and followup of project activities at village level. The major aim under this activity is to ensure activities at village level are monitored and effectively supervised. As a result of this support, there is a greater improvement of reporting especially on outcomes and impacts derived from project interventions. We still anticipate adequate data collection for updating the project data base which will enable the project to analyse impacts of intervention on productivity and incomes to beneficiaries 42 (xiii) Conduct Topical studies The project is striving to achieve the planned objective of increasing productivity and incomes of rural households, there are variations among PFGs and target communities at large in terms of crop and livestock productivity, PFGs’ incomes, access to extension services, training, adoption of improved farming practices, use of farm implements, membership, management of PFG and community projects. In order to have a crear picture on variation of factors mentioned, the project has engaged consultants to undertake studies. Two different consultants from Sokoine University of Agriculture (SUA) have been engaged to conduct two diagnostic studies in two different cropping systems, the high rainfall agro-ecological zone (the banana-coffee cropping system) and the lower rainfall agro-ecological zone (cereal-cotton cropping systems). The sutudy will cover ten project districts distributed into two cropping systems. For banana-coffee cropping system, five districts namely Bukoba Rural, Muleba, Ngara, Kasulu and Tarime will be involved. Similarly, Sengerema, Kwimba, Kahama, Maswa and Serenegti distrcits will be covered in cereal-cotton cropping system. 3.0 CHALLENGES (i) Delays in Procurement Activitie: The Project is experiencing delays in procurement activities especially thoes related to water control structures and strategic markets. A delay in granting approvals from relevant authorities is a major stumbling block as far as execution of Project activities is concerned. The major challenge is to ensure activities under the medium scale sub- component are implemented within this financial year. (ii) Limited resources to meet high demand for project services: Current project successes have stimulated demand for Project for support from various communities that cannot be met by the Project given the available resource envelop. The Project reaches about 30% of villages in almost all districts; (iii) Unpredictable changes in weather are adversely affecting production capacity of most farmers and livestock keepers. Requests to the Project for construction of irrigation facilities in most areas are overwhelming; (iv) Financing of Agriculture: shortage of financial resources for agricultural enterprises limits farmers’ quest for investment capital in agricultural; (v) Agro-processing: A large proportion of farmers produce is largely sold raw and this limits farmers returns to their investments; 43 (vi) Inadequate infrastructure: in terms of roads, market & marketing, transportation and communication infrastructure; (vii) Extension service delivery: Extension service delivery is still hampered by inadequate number of extension workers, facilities and working conditions; (viii) Crop and livestock diseases: Frequent and unpredictable incidences of crop and livestock pests and disease are causing immense losses to farmers. (ix) Scarcity of inputs such as fertilizer and improved seeds: unavailability or inaccessibility of essential inputs, particularly in rural areas; 3.1 Lessons Learned i. Emphasis on bottom-up participatory methods such as Farmer Field School and Planning through O&OD methodology with an element of cost sharing has led to empowerment of beneficiaries and enhanced ownership of micro-projects; ii. Efforts to mainstream DASIP supported activities into DADPs and VADP have improved cost effectiveness, ownership and sustainability of DASIP supported activities. Moreover, establishment of a unified M&E system has saved time of district staff to prepared reports to different authorities and has reduced transaction costs caused by parallel systems for the same activities; iii. Voluntary Participatory Farmer Groups over time have built confidence and trust among members, an attribute that forms a solid basis for transforming PFGs into savings Groups. iv. Simlified guidelines for operation and management of community and group investments has set precedent for prudent management of village resources such market sheds, storage facilities, cattle dips and charco dams; v. Emphasis on gender equality in all DASIP supported activities has created a new regime for both men and women to participate in developmental activities; vi. Existing procedures for seeking approvals from both AfDB and the Government are contributing significantly to delays in implementation of project activities. 44 4.0 WAY FORWARD In resolving observed challenges, the following will be done; 1. Accelerating procurement procedures and following up approvals from relevant authorities to ensure timely engagement of contractors and consultant(s) for the medium scale water control infrastructure and for strengthening service delivery of SACCOS respectively. 2. Following up approvals from relevant authorities to ensure timely engagement of consultants and contractors for strategic markets; 3. Residential and on job training to relevant district staff will be intensified to enable them to provide reliable information for decision making. 4. PCU will continue to support districts to enable them to provide the necessary training to committees that are overseeing operation of community projects so that completed projects can be properly managed; 5. Sharing information with other development partners so that they can know challenges facing the communities and compliment DASIP activities; 6. Encourage districts to allocate resources in their budgets to carter for activities that cannot be financed by the Project. 5.0 CONCLUSION Generally implementation of the Project is on track. Farmers Capacity building component has performed very well and the major thrust of the Project is on consolidation of observed gains. A significant number of PFGs have already acquired the requisite knowledge, skills and technologies to adopt improved technologies. Supportive infrastructure has been constructed under community Planning and Investment in agriculture in most villages and will inevitably have a positive and lasting impact on transformation of agriculture in the Project area. Lastly, all interventions supported by DASIP have been mainstreamed into the local government administrative systems and there is a positive indication that sustainability of these interventions has been ascertained. 45 Annex I Tanzania - DASIP: Results-based Log-frame (Project Achievements and Revise Project Output Targets as at Mid-Term) NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 1. Sector Goal To contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. The project will contribute to reducing the: 1.2 Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. 1.3 Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. -Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. -Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. -Poverty Reduction Monitoring System Reports. -ASDP progress reports. 2. Project Development Objective To increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 2.4 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. 2.5 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 2.6 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. -Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. -Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 -Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. -Baseline and impact assessment and survey reports. -District surveys and statistics. -Supervision reports. -Mid-Term Review. -Project Completion Report. -Stable macro- economic environment. -Rural Development Strategy, and ASDS effectively implemented. -Moderate weather patterns. -HIV/ AIDS infection rates do not increase in the project area. 3. Project Outputs 3.1 Participatory farmer groups established, made operational and adopting improved technologies. 3.5 10 000 Gender balanced-participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 3.6 250 000 farmers/group members (50% of whom are females) using improved agricultural production skills. 3.7 25 districts with the capacity to train at least 80 participatory farmer groups per year. 3.8 210 HIV/ AIDS sensitization and awareness raising campaigns conducted by 2010. -10,526 PFGs formed and trained -227,014 farmers trained -45.6% farmers are females -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average.(the three additional districts are as a result of split of three districts). -721 Farmer Facilitators trained. -11,000 PFGs formed and trained -245,000 farmers trained and females will be increased from the current 45.6% to 50%. -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average -771 Farmer Facilitators trained. -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Farmers show continued commitment at sustaining the groups formed. 3.2 Management capacity of rural communities enhanced. Rural infrastructure facilities developed 3.9 750 VDCs trained in community mobilization, leadership, and micro-project identification and formulation by 2010. 3.10 750 participatory VADPs, initiated by committees proportionally represented by women, prepared, implemented and annually updated. 3.11 25 participatory DADPs prepared, implemented and annually updated. 3.12 750 villages with successful investments, selected by gender balanced committees, in value adding technology and equipment. 3.13 750 micro-projects and infrastructure works established. -780 VDCs trained so far -28 DADPs Prepared -780 Villages with successful investments -1,402 micro-projects funded. -No feeder roads will be funded - None established so far -947 village micro projects have been approved -780 VDCs trained -28 DADPs Prepared -780 VADPs prepared with successful investments -2000 micro-projects. -No feeder road will be funded -27 Water Control Structures; and -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Effective support from LGAs, MAFS,C MCM and MWLD staff in the districts. 46 NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 3.14 500 km of feeder roads improved. 3.15 25 water control structures with on-farm works established. - No feeder road was constructed (funds are reallocated to construction of water control structures). -Consultant hiring is in progress for study, design and supervision of water control structures 1 market Centre 3.3 Viable Savings and Credit Schemes able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business established. 3.16 200 operationally sustainable Savings and Credit Cooperatives (SACCOs) (made of 8000 savings groups) with an average 1000 members (composed of at least 45% women) and TZS 40 million in savings after 6 years of operation. 3.17 90% of SACCOs maintaining a loan repayment rate >95%. 3.18 Market information network established in 25 districts. 3.19 70% of districts where the marketing information network continues to operate after the project end. 3.20 60% of SACCOs with successful agro-processing facilities. -No SACCOS supported - No network established yet -70% of districts have a marketing information network that continues to operate after the Project ends - -84 SACCOS to be strengthened. -90% of SACCOS maintaining a repayment rate of more than 95% - More than 60% of SACCOS linked to agro-processing facilities and Marketing Associations. - Market information Network to be established in 28 districts. -Six strategic market centres to be constructed (this activity is to be included as per the Government priority) -70% of districts have a marketing information network that continues to operate after the Project -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Chambers of Commerce (or other private entities) interested in taking over the management of the marketing information network. 3.4 Project coordinated and managed effectively in compliance with the ADB Loan Agreement, and effective monitoring and evaluation system established. 3.21 Coordination of activities effective. 3.22 Regular monitoring of project activities. 3.23 At least Project Steering Committee meetings a year. 3.24 Disbursement schedule adhered to. -Outputs observed results from effective coordination - Monitoring activities have been intensified Monitoring activities have been intensified -3 meetings convened each year -53% of Loan and Grant disbursed. - Effective coordination of activities - Regular Monitoring to be intensified -3 PTC meetings to be convened each year - Disbursement schedule adhered to -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Audit reports 4. Project Activities: 4.1 Build the capacity of districts to train participatory farmer groups. 4.2 Train participatory farmer groups. 4.3 Build the capacity of districts to plan, manage and monitor VADPs and DADPs. 4.4 Invest in medium size rural infrastructure. 4.5 Invest in agriculture-related Project Costs (UA million) 4.1 Farmer Capacity Building: UA 8.3 4.2 Comm. Planning and Investment in Agric: UA 43.8 4.3 Support to Rural Finance and Marketing: UA 3.6 4.4 Project Coordination and Management: UA 2.3 Total: UA 58.0 Sources of Financing (UA million) 4.1 ADF Loan: UA 36.0 4.2 ADF Grant: UA 7.0 Project Costs (UA million) 7,493.39 -Farmer Capacity Building:7.49 -Comm. Planning and Investment in Agric:39.9 -Support to Rural Finance and Marketing: 2.73 -Project Coordination and Management: 4.02 Total 54.15 -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. Moderate weather patterns Effective support from LGAs, MAFC, MoWI, MITM and MWLD. 47 NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS micro-projects and infrastructure. 4.6 Invest in agriculture related technology and value adding equipment. 4.7 Build the capacity of participatory farmer groups to aggregate into SACCOs. 4.8 Build a marketing information network in districts. 4.9 Establish Project Coordination Unit 4.3 Government: UA 6.6 4.4 Beneficiaries: UA 8.4 Total: UA 58.0 Sources of Financing is as follows: (UA million) ADF Loan: UA 36.00 ADF Grant: UA 7.00 Government: UA 6.85 Beneficiaries: UA 4.29 Total: UA 54.14 (Note that targets achieved as at MTR are detailed in Annex 4 of the Report and were taken into account when coming up with the revised OVIs.) 48 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT Table 2: STATEMENT OF SOURCES AND USES OF FUNDS FOR THE FINANCIAL YEAR ENDED 30TH JUNE 2012 ANNEX II PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SOURCES OF FUND SOURCES OF FUNDS 2011/2012 MATRIX OF SOURCES AND USES OF FUNDS FOR FY 2011/12 AfDB LOAN Special AfDB Loan Local AfDB Grant Special Grant Local Beneficiaries ' Contribution GOT Bank Account TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Opening CB Balances 15,074,127 9,468,772 8,137,951 4,644,831 4,065,501 2,978,831 1,389,606 896,520 293,884 182,664 (0) 0 1,187,185 765,926 Disbursements 185,933 119,957 185,933 119,957 Beneficiaries Contribution 1,265,760 816,619 1,265,760 816,619 Government Cash Contribution 650,000 419,355 650,000 419,355 Staff Emoluments 1,738,500 1,121,613 1,738,500 1,121,613 Water Control Structures Funds 410,000 264,516 410,000 264,516 Grant Local 222,492 143,543 31,679 20,438 190,813 123,105 GOT Bank Account 518,142 334,285 518,142 334,285 M/cycle Hire Purchase Deposit 364 235 364 235 Loan Special 3,955,000 2,551,613 3,955,000 2,551,613 Grant Special Account 1,436,363 926,686 1,436,363 926,686 PAYE 15,613 10,073 338 218 15,275 9,855 NSSF (14,992) (9,673) 283 183 (15,275) (9,855) Total Sources of Fund 25,457,302 16,167,595 8,323,884 4,764,788 8,570,943 5,885,568 1,389,606 896,520 1,730,248 1,109,350 1,265,759 816,619 4,176,861 2,694,749 USES OF FUNDS Goods Furniture, Computers & Equip 16,588 10,702 4,834 3,119 560 361 11,194 7,222 Sub Total - Goods 16,588 10,702 4,834 3,119 560 361 - - - - - - 11,194 7,222 Services Workshops 109,269 70,496 69,500 44,839 39,769 25,657 Curriculum Development Study 1,750 1,129 1,750 1,129 Training 1,317,992 850,317 20,358 13,134 85,361 55,071 1,212,273 782,112 Technical Assistance 375,832 242,472 375,832 242,472 Audit Fees and Expenses 51,716 33,365 51,716 33,365 Annual follow up MAFC 61,676 39,791 56,786 36,636 4,890 3,155 HIV/AIDS Sensitization 3,190 2,058 3,190 2,058 Production of Documents 11,274 7,274 11,274 7,274 Total - Services & Training 1,932,698 1,246,902 396,189 255,606 222,920 143,820 - - 1,256,982 810,956 - - 56,606 36,520 Medium Size Infrastructure 185,933 119,957 185,933 119,957 Total Rural Infrastructure 185,933 119,957 185,933 119,957 - - - - - - - - - - Village Micro Projects Train. of Village Dev. Committees 356,936 230,281 356,936 230,281 Village Micro Projects 4,929,287 3,180,185 3,943,429 2,544,148 985,857 636,037 Agric Value Add Equip 1,399,513 902,911 1,119,610 722,329 279,903 180,582 Sub Total - Micro Projects 6,685,735 4,313,378 - - 5,419,975 3,496,758 - - - - 1,265,760 816,619 - - Total Investment Costs 8,820,955 5,690,939 586,957 378,682 5,643,456 3,640,939 - - 1,256,982 810,956 1,265,760 816,619 67,800 43,742 49 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT Table 3: STATEMENT OF SOURCES AND USES OF FUNDS FOR THE PERIOD ENDED 30TH JUNE 2012 PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SOURCES OF FUND SOURCES OF FUNDS 2011/2012 MATRIX OF SOURCES AND USES OF FUNDS FOR YEAR 2011/12 AfDB LOAN Special AfDB LOAN Local AfDB Grant Special Grant Local Ben' Contribution GoT Contribution TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Miscellaneous Costs Support Staff 350,637 226,217 77,733 50,150 272,904 176,067 Remuneration - Reg. & Dist Staff 1,738,500 1,121,613 1,738,500 1,121,613 Vehicle & M/cycle Expenses 305,592 197,156 238,467 153,850 67,125 43,306 General Operating Costs 164,908 106,392 134,428 86,728 27,892 17,995 2,588 1,670 PTC - Meetings 80,501 51,936 80,501 51,936 Office Rehabilitation & Rental 12,415 8,009 12,415 8,009 Field Visits 649,736 419,185 550,510 355,168 99,226 64,017 Communication Materials 153,899 99,290 153,899 99,290 Topical Studies 35,046 22,610 35,046 22,610 Office Communication 37,908 24,457 37,908 24,457 Office equip Maintenance 6,991 4,510 5,580 3,600 1,411 910 Utilities 5,239 3,380 5,239 3,380 Maintenance of Web site 1,968 1,270 1,968 1,270 Financial Expenses 3,603 2,324 550 355 1,623 1,047 166 107 772 498 492 317 Totals - Recurrent Costs 3,546,941 2,288,349 78,283 50,505 1,210,122 780,724 166 107 230,061 148,426 - - 2,028,309 1,308,587 Total Project Costs 12,367,896 7,979,287 665,240 429,187 6,853,578 4,421,663 166 107 1,487,043 959,383 1,265,760 816,619 2,096,109 1,352,328 PAYE 14,731 9,504 14,731 9,504 NSSF 34,606 22,327 34,606 22,327 Grant Local Account 1,389,440 896,413 1,389,440 896,413 Loan Local 4,424,822 2,854,724 3,875,000 2,500,000 31,679 20,438 518,142 334,285 GOT Bank Account 190,813 123,105 190,813 123,105 Sub - Total 6,054,411 3,906,072 3,875,000 2,500,000 - - 1,389,440 896,413 222,492 143,543 - - 567,479 366,116 Total Costs 18,422,307 11,885,359 4,540,240 2,929,187 6,853,578 4,421,663 1,389,606 896,520 1,709,535 1,102,926 1,265,760 816,619 2,663,588 1,718,444 Closing CB Balances 7,034,995 4,282,236 3,783,644 1,835,601 1,717,365 1,463,905 - - 20,713 6,424 (0) 0 1,513,273 976,305 50 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 4: SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR YEAR 2011/2012 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011 EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE - FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012 % OF PERFORMANC E FOR YEAR 2011/12 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Goods Motor Vehicles & Motor Cycles 601,928 482,651 430,200 277,548 601,928 482,651 Office furniture, Computers & Equipment 445,510 353,794 16,588 10,702 205,000 132,258 462,098 364,496 8 Bicycles 196,000 163,333 196,000 163,333 Safes for SACCOS 33,600 21,677 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Sub Total - Goods 1,261,190 1,014,572 16,588 10702 668,800 431,484 1,277,778 1,025,274 8 Services Workshops 474,130 376,739 109,269 70,496 213,155 137,519 583,399 447,235 51 Curriculum Development Study 42,319 35,265 1,750 1,129 44,069 36,394 Assessment of Village Investments 56,000 36,129 Mid - Term Review 61,387 47,221 61,387 47,221 Technical Assistance - Consultants 42,536 32,720 1,700,000 1,096,774 42,536 32,720 Training 11,706,056 9,038,415 1,317,992 850,317 2,016,280 1,300,826 13,024,048 9,888,732 65 O & OD Methodologies 1,986,874 1,542,039 462,000 298,065 1,986,874 1,542,039 Technical Assistance 1,039,602 798,375 375,832 242,472 360,000 232,258 1,415,433 1,040,847 104 Audit Fees and Expenses 132,970 102,408 51,716 33,365 65,000 41,935 184,686 135,774 80 Annual Follow up MAFC 109,472 82,207 61,676 39,791 84,000 54,194 171,148 121,998 73 HIV/AIDS Sensitization Campaign 3,190 2,058 21,560 13,910 3,190 2,058 15 Production of Documents 46,238 37,373 11,274 7,274 60,000 38,710 57,513 44,647 19 Sub Total - Services 15,641,583 12,092,762 1,932,698 1,246,902 5,037,995 3,250,319 17,574,281 13,339,664 38 Medium Size Infrastructures 487,585 337,731 185,933 119,957 10,275,000 6,629,032 673,518 457,688 Total Rural Infrastructure 487,585 337,731 185,933 119,957 10,275,000 6,629,032 673,518 457,688 Training of Village Dev. Committees 468,776 390,647 356,936 230,281 585,000 377,419 825,712 620,928 Village Micro Projects 28,805,744 22,134,665 4,929,287 3,180,185 6,279,800 5,825,677 33,735,030 25,314,850 78 Agriculture Value Adding Equipment 5,426,657 3,959,303 1,399,513 902,911 2,364,000 1,525,161 6,826,169 4,862,214 59 Sub Total Village Investments 34,701,177 26,484,615 6,685,735 4,313,378 9,228,800 7,728,258 41,386,912 30,797,993 72 Total Investment Costs 52,091,535 39,929,680 8,820,955 5,690,939 25,210,595 18,039,094 60,912,490 45,620,618 35 51 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 5: SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR YEAR 2011/2012 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011 EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE - FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012 % OF PERFORMANCE FOR YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Miscellaneous Costs Support Staff 830,086 630,969 350,637 226,217 420,000 270,968 1,180,723 857,186 83 Salaries - Reg. & District Staff 7,194,600 5,540,024 1,738,500 1,121,613 1,738,500 1,121,613 8,933,100 6,661,637 100 Vehicle Operating Expenses 810,559 618,561 305,592 197,156 261,000 168,387 1,116,150 815,717 117 General Operating Costs 652,089 497,400 164,908 106,392 149,750 96,613 816,997 603,792 110 PTC - Meetings 165,989 126,663 80,501 51,936 36,000 23,226 246,490 178,599 224 Office Rehab. & Office Rental 156,466 124,760 12,415 8,009 40,000 25,806 168,881 132,770 31 Field Visits 1,927,817 1,474,778 649,736 419,185 735,500 474,516 2,577,553 1,893,962 88 Communication Materials 154,055 121,940 153,899 99,290 70,000 45,161 307,954 221,229 220 Topical and Other Studies 135,803 107,066 35,046 22,610 125,000 80,645 170,849 129,677 28 Office Communication 155,808 120,664 37,908 24,457 30,000 19,355 193,716 145,121 126 Office Equipment Maintenance 15,743 12,490 6,991 4,510 5,000 3,226 22,734 17,000 140 Utilities 12,624 9,622 5,239 3,380 3,000 1,935 17,863 13,002 175 Maintenance of Web site 6,329 4,805 1,968 1,270 2,000 1,290 8,297 6,075 98 Financial Expenses 43,176 33,765 3,603 2,324 - - 46,778 36,089 Tot al - Miscellaneous Costs 12,261,144 9,423,507 3,546,941 2,288,349 3,615,750 2,332,742 15,808,084 11,711,856 98 Total Project Costs 64,352,678 49,353,187 12,367,896 7,979,287 28,826,345 20,371,835 76,720,574 57,332,475 43 52 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 6: STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR YEAR 2011/2012 – PROJECT COORDINATION AND MANAGEMENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011 EXPENDITURE FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012 % OF PERFORMANCE FOR YEAR 2011/12 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 373,785 300,804 195,000 125,806 373,785 300,804 Office Furniture & Equipment 211,167 167,371 16,588 10,702 142,000 91,613 227,755 178,073 12 Sub Total - Goods 584,952 468,175 16,588 10,702 337,000 217,419 601,540 478,877 12 Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 2,375 1,973 11,340 7,316 5,000 3,226 13,715 9,289 227 Financial & Management Training 3,813 2,953 20,358 13,134 5,000 3,226 24,171 16,087 407 National Review Workshop 237,039 191,223 69,500 44,839 75,000 48,387 306,539 236,062 93 Assessment of Village Investments 56,000 36,129 Production of Documents 46,239 37,373 11,274 7,274 60,000 38,710 57,513 44,647 19 Communication Materials 154,055 121,940 153,899 99,290 70,000 45,161 307,954 221,229 220 Midterm review 61,387 47,221 61,387 47,221 Topical and Other Studies 135,804 107,066 35,046 22,610 125,000 80,645 170,850 129,676 28 Annual Audits 132,970 102,408 51,716 33,365 65,000 41,935 184,686 135,774 80 Technical Assistance 1,039,602 798,375 375,832 242,472 360,000 232,258 1,415,433 1,040,847 104 Sub Total - Services 1,841,273 1,434,871 728,964 470,300 821,000 529,677 2,570,237 1,905,171 89 Support Staff 830,086 630,969 350,637 226,217 420,000 270,968 1,180,723 857,186 83 Vehicle Operating Expenses 384,209 294,059 171,342 110,543 65,000 41,935 555,551 404,602 264 Office Communication 155,807 120,664 37,908 24,457 30,000 19,355 193,716 145,121 126 Office Equipment Maintenance 15,743 12,490 6,991 4,510 5,000 3,226 22,734 17,000 140 Utilities 12,624 9,623 5,239 3,380 3,000 1,935 17,863 13,002 175 General Operating Costs 344,075 259,027 100,826 65,049 55,000 35,484 444,901 324,076 183 PTC - Meetings 165,988 126,663 80,501 51,936 36,000 23,226 246,489 178,599 224 Office rehab & Office rental 156,466 124,760 12,415 8,009 40,000 25,806 168,880 132,770 31 Maintenance of Web site 6,329 4,805 1,968 1,270 2,000 1,290 8,297 6,075 98 Field Visits 641,042 488,473 227,057 146,489 200,000 129,032 868,099 634,961 114 Operation & Maintenance of Web site 2,500 1,613 Financial Expenses - Bank Interest 43,175 33,766 3,603 2,324 46,778 36,090 Sub Total - Miscellaneous Costs 2,755,545 2,105,297 998,485 644,184 858,500 553,871 3,754,030 2,749,482 116 Total Project Coordination Component 5,181,770 4,008,344 1,744,038 1,125,186 2,016,500 1,300,968 6,925,808 5,133,530 86 53 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 7: STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR YEAR 2011/2012 - FARMERS' CAPACITY BUILDING DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011 EXPENDITURE FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012 % OF PERFORMANCE FOR YEAR 2010/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 Motorcycles for Extension Staff 117,600 75,871 Computers & Printers - DTCs 66,757 52,880 66,757 52,880 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment 376,829 307,137 117,600 75,871 376,829 307,137 Services Curriculum Develop Workshop 22,200 17,969 22,200 17,969 Curriculum Development Study 42,319 35,265 1,750 1,129 44,069 36,394 Training of DTCs 293,619 238,197 109,415 70,590 56,000 36,129 403,034 308,787 195 Regional Program Dev. Workshop 31,380 25,893 10,030 6,471 31,380 25,893 Ward Level PFG Association Training 18,550 12,793 12,392 7,995 21,000 13,548 30,942 20,788 59 District PFG Forum Workshop 63,000 40,645 Regional PFG Forum Workshop 16,125 10,403 District Planning Workshops 155,521 117,317 39,769 25,657 49,000 31,613 195,290 142,974 81 Training of Ward Level Facilitators 698,184 560,867 85,226 54,985 42,000 27,097 783,410 615,852 203 District Training of FFs 505,359 384,284 5,295 3,416 42,000 27,097 510,654 387,700 13 HIV/AID Sensitization Campaign 622 518 3,190 2,058 21,560 13,910 3,812 2,576 15 PFGs Training by FFs 626,220 479,577 172,500 111,290 626,220 479,577 PFGs Training by W.T.Fs 5,578,900 4,357,132 208,004 134,196 172,500 111,290 5,786,904 4,491,328 121 PFGs training Farmer to Farmer visits 10,270 7,083 77,142 49,769 87,412 56,851 Mini Projects as a training exercise 3,468,000 2,605,788 714,800 461,161 1,000,000 645,161 4,182,800 3,066,950 71 Total Services & Training 11,451,144 8,842,683 1,256,982 810,956 1,665,715 1,074,655 12,708,126 9,653,639 75 Miscellaneous Costs Staff Emoluments 711,000 547,740 168,000 108,387 168,000 108,387 879,000 656,127 100 DTCs Motorbikes Operating & Maintain. 213,540 162,555 67,125 43,306 70,000 45,161 280,665 205,861 96 DTCs Office Operating & Maintenance 125,588 96,988 27,500 17,742 35,000 22,581 153,088 114,729 79 DTCs Field Allowances 144,725 110,278 99,239 64,025 56,000 36,129 243,964 174,303 177 Total Miscellaneous Costs 1,194,853 917,560 361,864 233,461 329,000 212,258 1,556,717 1,151,021 110 Total Farmers' Capacity Building 13,022,825 10,067,380 1,618,846 1,044,417 2,112,315 1,362,784 14,641,671 11,111,797 77 54 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 8: STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR YEAR 2011/2012 - RURAL FINANCIAL SERVICES AND MARKETING SUPPORT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011 EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE - FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012 % OF PERFORMANCE FOR YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Investment Costs Motorbike for Districts Officers/DFT 117,600 75,871 Desktop & Printers for DCOs 63,000 40,645 Safes for SACCOS 33,600 21,677 Total Motorcycle & Equipment 214,200 138,194 Technical Assistance 42,536 32,720 850,000 548,387 42,536 32,720 Total Technical Assistance 42,536 32,720 850,000 548,387 42,536 32,720 Training Courses for District Councils, DEDs etc 7,500 4,839 Introductory Courses for Field Staff 38,000 29,231 14,000 9,032 38,000 29,231 Introductory Courses to Supervisors 2,500 1,613 Training for Savings Groups 75,000 48,387 Training for SACCOS 42,000 27,097 Training of SACCOS Finance Staff 37,800 24,387 Registrar of Cooperatives 12,600 8,129 Periodic Meetings of SACCOS 37,800 24,387 Advanced Training of SACCOS 35,280 22,761 Introductory Training to District Staff 900 581 Introductory Training to Exte.Officers 900 581 Total Training 38,000 29,231 266,280 171,794 38,000 29,231 Miscellaneous Costs Motorbike Operation & Maintenance 42,000 27,097 Office Operation & Maintenance 14,000 9,032 Officers Field Allowances 84,000 54,194 Total Miscellaneous Costs 140,000 90,323 Total Rural Financial Services 80,536 61,950 1,470,480 948,697 80,536 61,950 55 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 9: STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR YEAR 2011/2012 - RURAL FINANCIAL SERVICES AND MARKETING SUPPORT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011 EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012 % OF PERFORM ANCE FOR YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Introductory Course for Man/Sup/Mo 10,000 6,452 Councils, DEDs, DALDO's, DCO's 60,000 38,710 Introductory Training -District level 3,750 2,419 Introductory Training-Ext. Officers 1,400 903 Annual Staff Training 14,000 9,032 Introd. Training – Marketing Specialist 22,500 14,516 Annual Training Market Specialist 20,000 12,903 Design Training Course 15,000 9,677 Market Survey Study 15,000 9,677 Total Training 161,650 104,290 Total Marketing 1,011,650 652,677 Total-Rural Finance & Marketing 80,536 61,950 2,482,130 1,601,374 80,536 61,950 56 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 10: STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR YEAR 2011/2012 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011. EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE - FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. % OF PERFORMANCE FOR YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Districts & Regional Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Total - Goods 299,410 239,260 299,410 239,260 Follow Up Training of M & E Officers 110,967 88,655 20,947 13,514 25,000 16,129 131,914 102,170 84 Training Project Officers 54,919 44,978 23,083 14,892 25,000 16,129 78,002 59,870 92 Training Accountants 137,192 103,998 25,000 16,129 137,192 103,998 Training works Engineers 88,552 66,608 25,000 16,129 88,552 66,608 Training Irrigation Staff 40,000 32,733 25,000 16,129 40,000 32,733 Training of Irrigators Organizations 25,000 16,129 O & O D Training 1,986,874 1,542,039 462,000 298,065 1,986,874 1,542,039 EIA/ESMP training for District Officials 30,514 21,044 29,990 19,348 42,000 27,097 60,504 40,392 71 EIA/ESMP Training for Ward Officials 42,000 27,097 Annual Follow - ups MAFC 109,473 82,207 61,676 39,791 84,000 54,194 171,148 121,997 73 Total Services 2,558,490 1,982,262 135,696 87,546 780,000 503,226 2,694,187 2,069,808 321 Investment Costs Medium Size Infrastructure Design & Superv. -W/Control Structures Water Control Structures 487,585 337,731 185,933 119,957 6,250,000 4,032,258 673,518 457,688 3 Strategic Market Centers 4,025,000 2,596,774 Total Rural Infrastructure 487,585 337,731 185,933 119,957 10,275,000 6,629,032 673,518 457,688 2 Training of Village Dev. Committees 468,776 390,647 356,936 230,281 585,000 377,419 825,712 620,928 61 Village Micro Project Fund 28,805,744 22,134,666 4,929,287 3,180,185 6,279,800 5,825,677 33,735,030 25,314,850 78 Agriculture Value Adding Equipment 5,426,657 3,959,303 1,399,513 902,911 2,364,000 1,525,161 6,826,169 4,862,214 59 Total Village Micro Projects 34,701,177 26,484,615 6,685,735 4,313,378 9,228,800 7,728,258 41,386,912 30,797,993 72 Staff Emoluments 6,483,600 4,992,284 1,570,500 1,013,226 1,570,500 1,013,226 8,054,100 6,005,510 100 Motorbikes Operating & Maintenance 212,810 161,947 67,125 43,306 84,000 54,194 279,935 205,253 80 Regional Office Costs 8,052 6,088 3,582 2,311 3,750 2,419 11,633 8,399 96 District Office Costs 174,375 135,297 33,000 21,290 42,000 27,097 207,375 156,587 79 District Field Allowances 1,120,100 860,149 307,125 198,145 378,000 243,871 1,427,225 1,058,294 81 Regional Field Allowances 21,950 15,879 16,315 10,526 17,500 11,290 38,265 26,405 93 Total - Miscellaneous Costs 8,020,886 6,171,644 1,997,647 1,288,804 2,095,750 1,352,097 10,018,533 7,460,448 95 Total Community Planning Comp. 46,067,548 35,215,512 9,005,011 5,809,685 22,379,550 16,212,613 55,072,559 41,025,197 40 TOTAL PROJECT COSTS 64,352,679 49,353,187 12,367,896 7,979,287 28,990,495 20,477,739 76,720,574 57,332,474 43 57 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 11: SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY COMPONENT FOR YEAR 2011/2012 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2011 EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012 % OF PERFORMANCE FOR YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' TZS '000' US $ Farmers' Capacity Building 13,022,825 10,067,380 1,618,846 1,044,417 2,112,315 1,362,784 14,641,671 11,111,797 77 Community Plan. & Invest. in Agric. 46,067,548 35,215,512 9,005,011 5,809,685 22,379,550 16,212,613 55,072,559 41,025,197 40 Support to Rural Finance & Marketing 80,536 61,950 2,482,130 1,601,374 80,536 61,950 Project Coordination 5,181,770 4,008,344 1,744,038 1,125,186 2,016,500 1,300,968 6,925,808 5,133,530 86 Totals 64,352,679 49,353,187 12,367,895 7,979,288 28,990,495 20,477,739 76,720,574 57,332,474 43 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 12: SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR YEAR 2011/ 2012 COMPONENT WISE DESCRIPTION EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 BUDGETED EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 VARIANCE (ACTUAL AND BUDGETED EXPENDITURE) FOR THE FY 2011/12 % PERFORMANCE TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Farmers' Capacity Building Component 1,618,846 1,044,417 2,112,315 1,362,784 493,469 318,367 77 Community Planning & Investment in Agriculture 9,005,011 5,809,685 22,379,550 16,212,613 13,374,539 10,402,928 40 Support to Rural Finance & Marketing 2,482,130 1,601,374 2,482,130 1,601,374 Project Coordination Component 1,744,038 1,125,186 2,016,500 1,300,968 272,462 175,782 86 Totals 12,367,895 7,979,288 28,990,495 20,477,739 16,622,600 12,498,451 43 58 Table 11: DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 13: FUNDING STATEMENT FOR YEAR 2011/2012 - PROJECT COORDINATION AND MANAGEMENT DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles Office Furniture & Equipment 11,194 7,222 5,394 3,480 16,588 10,702 Sub Total - Goods 11,194 7,222 5,394 3,480 - 16,588 10,702 Launching Workshop Training - Procurement Issues 11,340 7,316 11,340 7,316 Financial & Management Training 20,358 13,134 National Review Workshop 69,500 44,839 69,500 44,839 Production of Documents 11,274 7,274 11,274 7,274 Communication Materials 153,899 99,290 Topical and Other Studies 35,046 22,610 Annual Audits 51,716 33,365 51,716 33,365 Technical Assistance 375,832 242,472 375,832 242,472 Sub Total - Services 51,716 33,365 467,946 301,901 728,964 470,300 Support Staff 272,904 176,067 77,733 50,150 350,637 226,217 Vehicle Operating Expenses 171,342 110,543 171,342 110,543 Office Communication 37,908 24,457 37,908 24,457 Office Equipment Maintenance 6,991 4,510 6,991 4,510 Utilities 5,239 3,380 5,239 3,380 General Operating Costs 100,826 65,049 100,826 65,049 PTC - Meetings 80,501 51,936 80,501 51,936 Office Rehab & Office Rental 12,415 8,009 12,415 8,009 Maintenance of Web site 1,968 1,270 Field Visits 227,057 146,489 227,057 146,489 Financial Expenses - Bank Interest 3,603 2,324 3,603 2,324 Sub Total - Miscellaneous Costs 288,921 186,401 774,722 499,820 998,485 644,184 Total Project Cord Component 351,831 226,988 1,248,062 805,201 1,744,038 1,125,186 59 Table 12 : DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 14: FUNDING STATEMENT FOR YEAR 2011/ 2012 - FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Services Curriculum Development Study 1,750 1,129 1,750 1,129 Training of DTCs 109,415 70,590 109,415 70,590 Ward Level PFG Association Train. 12,392 7,995 12,392 7,995 District Planning Workshops 39,769 25,657 39,769 25,657 Training of Ward Level Facilitators 85,226 54,985 85,226 54,985 District Training of FFs 5,295 3,416 5,295 3,416 HIV/AID Sensitization Campaign 3,190 2,058 3,190 2,058 PFGs Training by W. T.Fs 208,004 134,196 208,004 134,196 PFGs Train. Farmer to Farmer Visits 77,142 49,769 77,142 49,769 Mini Projects as a Training Exercise 714,800 461,161 714,800 461,161 Total Services & Training 1,256,982 810,956 1,256,982 810,956 Miscellaneous Costs Staff Emoluments 168,000 168,000 108,387 DTCs Motorbikes Operating & Man. 67,125 43,306 67,125 43,306 DTCs Office Operating & Maint. 27,500 17,742 27,500 17,742 DTCs Field Allowances 99,239 64,025 99,239 64,025 Total Miscellaneous Costs 168,000 108,387 193,864 125,074 361,864 233,461 Total Farmers' Capacity Building 168,000 108,387 1,450,846 936,030 1,618,846 1,044,417 60 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 15: FUNDING STATEMENT FOR YEAR 2011/2012 - COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE -FOR THE YEAR 2011/2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Follow Up training of M & E Office 20,947 13,514 20,947 13,514 Training Project Officers 23,083 14,892 23,083 14,892 Training Irrigation Staff EIA/ESMP Training for Distr. Official 29,990 19,348 29,990 19,348 Annual Follow-ups MAFC 4,890 3,155 56,786 36,636 61,676 39,791 Totals Services 4,890 3,155 130,806 84,391 135,696 87,546 Medium Size Infrastructure Strategic Market Centers Water Control ( Gravity) 185,933 119,957 185,933 119,957 Total Rural Infrastructure 185,933 119,957 185,933 119,957 Training of Village Dev. Committees 356,936 230,281 356,936 230,281 Village Micro Project Fund 3,943,429 2,544,148 985,857 636,037 4,929,287 3,180,185 Agriculture Value Adding Equipment 1,119,610 722,329 279,903 180,582 1,399,513 902,911 Total Village Micro Projects 5,419,975 3,496,758 1,265,760 816,619 6,685,735 4,313,378 Staff Emoluments 1,570,500 1,013,226 1,570,500 1,013,226 Motorbikes Operations & Maintenance 67,125 43,306 67,125 43,306 Regional Office Costs 3,582 2,311 3,582 2,311 District Office Costs 33,000 21,290 33,000 21,290 District Field Allowances 307,125 198,145 307,125 198,145 Regional Field Allowances 16,315 10,526 16,315 10,526 Totals - Miscellaneous Costs 1,570,500 1,013,226 427,147 275,578 1,997,647 1,288,804 Total Community Planning Comp. 1,575,390 1016,381 6,163,862 3,976,685 1,265,760 816,619 9,005,011 5,809,685 TOTAL PROJECT COSTS 2,095,221 1,351,756 1,450,846 936,030 7,411,923 4,781,886 1,265,760 816,619 12,367,896 7,979,287 61 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 16: CUMMULATIVE FUNDING STATEMENT UP TO 30TH JUNE 2012 - PROJECT COORDINATION AND MANAGEMENT DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 30TH JUNE 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 157,346 134,837 216,439 165,967 373,785 300,804 Office Furniture & Equipment 57,006 40,756 170,749 137,317 227,755 178,073 Sub Total - Goods 214,352 175,593 387,188 303,284 601,540 478,877 Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 13,715 9,289 13,715 9,289 Financial & Management Training 24,171 16,087 24,171 16,087 National Review Workshop 306,539 236,062 306,539 236,062 Production of Documents 57,513 44,647 57,513 44,647 Communication Materials 307,954 221,229 307,954 221,229 Mid Term Review 61,387 47,221 61,387 47,221 Topical and Other Studies 170,850 129,676 170,850 129,676 Annual Audits 184,686 135,774 184,686 135,774 Technical Assistance 1,415,433 1,040,847 1,415,433 1,040,847 Sub Total - Services 184,686 135,774 2,385,551 1,769,397 2,570,237 1,905,171 Support Staff 1,180,723 857,186 1,180,723 857,186 Vehicle Operating Expenses 555,551 404,602 555,551 404,602 Office Communication 193,716 145,121 193,716 145,121 Office Equipment Maintenance 22,734 17,000 22,734 17,000 Utilities 17,863 13,002 17,863 13,002 General Operating Costs 444,901 324,076 444,901 324,076 PTC - Meetings 246,489 178,599 246,489 178,599 Office Rehab & Office Rental 168,880 132,770 168,880 132,770 Maintenance of Web Site 8,297 6,075 8,297 6,075 Field Visits 868,099 634,961 868,099 634,961 Financial Expenses - Bank Interest 46,778 36,090 46,778 36,090 Sub Total - Miscellaneous Costs 1,396,380 1,026,046 2,357,650 1,723,436 3,754,030 2,749,482 Total Project Coordination Com. 1,795,418 1,337,412 5,130,389 3,796,118 6,925,808 5,133,530 62 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTEMTN PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 17: CUMMULATIVE FUNDING STATEMENT UP TO 30TH JUNE 2012 - FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 30TH JUNE 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers & Printers - DTCs 66,757 52,880 66,757 52,880 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment 376,829 307,137 376,829 307,137 Services Curriculum Development W/shop 22,200 17,969 22,200 17,969 Curriculum Development Study 44,069 36,394 44,069 36,394 Training of DTCs 403,034 308,787 403,034 308,787 Regional Program Dev. Workshop 31,380 25,893 31,380 25,893 PFGs Ward Level Association Train. 30,942 20,788 30,942 20,788 District Planning Workshops 195,290 142,974 195,290 142,974 Training of WLFs 783,410 615,852 783,410 615,852 District Training of FFs 510,654 387,700 510,654 387,700 HIV/AIDS Sensitize Campaign 3,812 2,576 3,812 2,576 PFGs Training by FFs 626,220 479,577 626,220 479,577 PFGs Training by W. T.Fs 5,786,904 4,491,328 5,786,904 4,491,328 PFGs Train Farmer to Farmer Visits 87,412 56,851 87,412 56,851 Mini Project Training Exercise 4,182,800 3,066,950 4,182,800 3,066,950 Total Services 12,708,126 9,653,639 12,708,126 9,653,639 Miscellaneous Costs Staff Emoluments 879,000 656,127 879,000 656,127 DTCs M/bikes Operating & Maint. 280,665 205,861 280,665 205,861 DTCs Of. Operating & Maintenance 153,088 114,729 153,088 114,729 DTCs Field Allowances 243,964 174,303 243,964 174,303 Total Miscellaneous Costs 879,000 656,127 677,717 494,894 1,556,717 1,151,021 Total Farmers' Capacity Building 879,000 656,127 13,762,671 10,455,670 14,641,671 11,111,797 63 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 18: CUMMULATIVE FUNDING STATEMENT UP TO 30TH JUNE 2012 - SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 30TH JUNE 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Investment Costs Technical Assistance 42,536 32,720 42,536 32,720 42,536 32,720 42,536 32,720 Training Introductory courses for field staff 38,000 29,231 38,000 29,231 Total Training 38,000 29,231 38,000 29,231 Total Rural Finance & Market. 80,536 61,950 80,536 61,950 64 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 Table 19: CUMMULATIVE FUNDING STATEMENT UP TO 30TH JUNE 2012 - COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 30TH JUNE 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Dist & Reg Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Total - Goods 299,410 239,260 299,410 239,260 Follow Up M & E Officers 131,914 102,170 131,914 102,170 Training Project Officers 78,002 59,870 78,002 59,870 Training Accountants 137,192 103,998 137,192 103,998 Training works Engineers 88,552 66,608 88,552 66,608 Training Irrigation Staff 40,000 32,733 40,000 32,733 O & O D Training 993,437 771,020 993,437 771,020 1,986,874 1,542,039 EIA/ESMP Train. for Distr. Off. 60,504 40,392 60,504 40,392 Annual Follow-ups MAFC 171,148 121,997 171,148 121,997 Total Services 993,437 771,020 1,700,749 1,298,788 2,694,187 2,069,808 Medium Size Infrastructure Design & Superv -Water Control 487,585 337,731 487,585 337,731 Water Control Structures 185,933 119,957 185,933 119,957 Total Rural Infrastructure 673,518 457,688 673,518 457,688 Training of VDCs 825,712 620,928 825,712 620,928 Village micro Project Fund 26,988,024 20,251,880 6,747,006 5,062,970 33,735,030 25,314,850 Agriculture Techno 5,460,936 3,889,771 1,365,234 972,443 6,826,169 4,862,214 Totals Village Micro Projects 33,274,672 24,762,580 8,112,240 6,035,413 41,386,912 30,797,993 Staff Emoluments 8,054,100 6,005,510 8,054,100 6,005,510 M/bikes Operating & Maintain. 279,935 205,253 279,935 205,253 Regional Office Costs 11,633 8,399 11,633 8,399 District Office Costs 207,375 156,587 207,375 156,587 District Field Allowances 1,427,225 1,058,294 1,427,225 1,058,294 Regional Field Allowances 38,265 26,405 38,265 26,405 Total - Miscellaneous Costs 8,054,100 6,005,510 1,964,433 1,454,938 10,018,533 7,460,448 Community Planning Comp. 9,047,537 6,776,530 37,912,782 28,213,254 8,112,240 6,035,413 55,072,559 41,025,197 TOTAL PROJECT COSTS 11,721,956 8,770,068 13,762,671 10,455,670 43,123,707 32,071,322 8,112,240 6,035,413 76,720,574 57,332,474 65 KAGERA REGION ANNEX III A PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT BIHARAMULO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nyakahura 1. Mihongora Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Procurement of 2 Oil Pressing machine 2 2 2,000 500 2,500 2 1 Procurement Of HullingMachine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Mabare Construction of Crops Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 8,960 2,240 11,200 1 1 Procurement of 1 Oil Pressing machine 1 1 1,000 250 1,250 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 1 2. Kalenge 3. Ntumagu Construction of Crops Storage Facility 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Slaughter Slab 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 4. Kasato Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 7,399 1,850 9,249 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 2 culverts 1 1 4,736 1,184 5,920 1 3. Biharamulo 5. Katerela Construction of Crops Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement of Coffee hulling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3 culverts 1 1 5,600 1,400 7,000 1 0 6. Rugondo Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Rural Feeder Road 1 1 22,336 5,584 27,920 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 7,399 1,850 9,249 1 1 7. Mussenyi Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crop Markt Shed 1 1 22,336 5,584 27,920 1 1 Cereal Milling Machine 2 2 4,000 1,000 5,000 2 0 4. Nyarubungo 8. Nyamahanga Construction of Rainwater harvesting for irrigat 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Cassava Grating machine 1 1 1,750 438 2,188 1 0 Cereal Milling Machine 2 2 4,000 1,000 5,000 2 0 9. Ntungamo Construction of Rainwater harvesting for livestock 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 10. Kabukome Construction of Rural Feeder Road (11 Km) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Slaughter Slab 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 11. Kisuma Construction of crop storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 66 DISTRICT BIHARAMULO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 5. Nyabusozi 12. Mbindi Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 22,336 5,584 27,920 1 1 Paddy hulling machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 13. Nemba Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement Of paddyhulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 6. Nyamigogo 14. Kasozibakaya Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 7,399 1,850 9,249 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 4kms 1 1 6,200 1,550 7,750 1 0 15. Kagoma Construction of Charco dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 56,000 14,000 70,000 1 0 Paddy hulling machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 7. Lusahunga 16. Kasilo Construction of Crops Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Of Paddy Hulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 Slaughter Slab 1 1 5,600 1,400 7,000 1 0 17. Kaniha Construction of Crops Market Shed 1 1 13,600 3,400 17,000 1 0 Constraction village feeder road (5.5km) 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Of Paddy hulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 18. Iyengamuliro Construction of Crops Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Paddy hulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 Slaughter Slab 1 1 5,600 1,400 7,000 1 0 8. Runazi 19. Rwekubo Construction of Charco dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Kagondo Construction of Charco dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Paddy hulling machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 TOTAL 2 7 19 8 27 24 87 758,221 189,555 947,776 48 18 0 47 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 55 98 67 REGION KAGERA PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT BUKOBA YEAR FINANCING(TSH."000) IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Kishanje 1. Bushasha Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 2. Nyakato 2. Ibosa Rehabilitation of Rural Feeder Road ( 7.2 km) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road ( 1.4 km) 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 3. Kanyangereko 3. Butahyaibega Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Cassava grating machines 1 1 3,000 750 3,750 1 0 4. Maruku 4. Kyansozi Procurement of Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 Construction of Market Shed 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 3,000 750 3,750 1 0 5. Maruku Construction of Market Shed (Feeder Road) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 5.Karabagaine 6. Kitwe Completion of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 6. Bujugo 7. Minazi Irrigation Scheme( Changed to feeder road) 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 15,200 3,800 19,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 7. Kaibanja 8. Kiijogo Completion of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 9. Nyakigando Construction of Market Shed 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 8. Ruhunga 10. Mugajwale Construction of Crop storage facility 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road ( 2.5 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 0 68 DISTRICT BUKOBA YEAR FINANCING(TSH."000) IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 11. Kihumulo Construction of Charco Dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of 4 Cassava Graters 4 4 8,000 2,000 10,000 1 9. Izimbya 12. Butulage Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 7,200 1,800 9,000 1 Construction of irrigation Scheme 1 1 12,000 3,000 15,000 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 13. Rugaze Procurement of 1 Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 5.4km 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Construction of Charco Dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 10. Rubale 14. Nsheshe Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Construction of livestock Market 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 15. Rukoma Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 11.Nyakibimbili 16. Kitahya Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 12.Butelankuzu 17. Irango Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 13. Kasharu 18. Kasharu Rehabilitation of Rural Feeder Road (5.0 km) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 14. Kibirizi 19. Kibirizi Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 4 Cassava Graters 4 4 8,000 2,000 10,000 1 15. Mikoni 20. Kagondo Rehabilitation of Cattle dips 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 TOTAL 3 18 16 8 6 39 72 869000 217250 1086250 35 24 0 15 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 48.6 43 69 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT CHATO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Buseresere 1.Mwendakulima Construction of charco dam (Changed to Market) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Ipalamasa Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Crop Storage facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Makurugusi 3. Kibumba Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 0 4. Mabira Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Crop Storage facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Bwanga 5. Itanga Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 0 6. Bukiriguru Construction of charco dam(Changed to Market) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 4. Bukome 7. Buzirayombo Rehabiltation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 0 1 1 8. Nyakato Construction of Crop Sorage Facility 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 0 5. Muganza 9. Bwongera Construction of Crop Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 0 10. Rutunguru Rehabiltation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 0 0 Construction of Crop Storage facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 0 6. Kigongo 11. Nyisanzi Construction of market shed 1 1 24,000 6,000 30,000 1 0 12. Kibehe Construction of charco dam (Changed to Market) 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 7. Buziku 13. Ihanga Construction of Charco dam 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 14. Buziku Construction of Cattle Dip 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 9,536 2,384 11,920 1 1 8. Kachwambwa 15. Mwekako Construction of Crop Sorage Facility 1 0 1 16,000 4,000 20,000 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 procurement of milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 16. Kasenga Construction of Crop Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 9. Ilemela 17. Ilemela Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of charco dam 1 1 16,000 4,000 20,000 1 18. Nyambogo Construction of charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 10. Ichwankima 19. Ichwankima Construction of Cattle Dip 1 1 12,800 3,200 16,000 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Procurement of milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 20. Imalabupina Construction of charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Total 1 10 16 4 8 39 511192 127798 638990 25 13 1 16 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 64 64 70 DISTRICT KARAGWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Murongo 1. Murongo (Masheshe) Rehabilitation of Rural Feeder Road(4km) 1 1 9,000 2,250 11,250 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (5Km) 1 1 11,000 2,750 13,750 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of 3 Km of feeder road 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Kibingo 2. Kibingo Rehabilitation of Rural Feeder Road (2km) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 3. Kihinda Rehabilitation of Rural Feeder Road (4 km) 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (3.4Km 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 3.Isingiro 4. Kihanga Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 5. Katera Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 4. Bugomora 6. Nyamiyaga Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 5. Mabira 7. Kibimba Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 8. Businde Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Crop Storage Facility 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 6. Rwabwere 9. Iteera Construction of Crop Sorage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 10. Rwabwere Construction of Crop Storage Facility 1 1 35,000 8,750 43,750 1 1 Banana wine processing machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 7. Ndama 11.Nyabwegira Rehabilitation of Rural Feeder Road (3.7Km 1 1 18,000 4,500 22,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (2. 1 1 10,000 2,500 12,500 1 1 8. Igurwa 12. Kibona Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Completion of Crop Storage Facility 0 0 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 13. Igurwa Rehabilitation of Rural Feeder Road (2.1 1 1 8,800 2,200 11,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 27,200 6,800 34,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 9. Kamuli 14. Kitwe Rehabilitation of Rural Feeder Road (3.7) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of 1.5 Km feeder road 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 71 DISTRICT KARAGWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 15. Kyerere Construction of Cattle Dip 1 1 0 0 0 Completion of Crop Storage Facility 1 1` 34,114 8,529 42,643 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 10. Ihembe 16. Ihembe II Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 4km 1 1 15,200 3,800 19,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 11.Nyakasimbi 17. Bujara Rehabilitation of Feeder Road (4.05 Km) 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of Feeder Road (4Km) 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 12.Nyakahanga 18. Omurusimbi Construction of Crop Storage Facility 1 1 32,986 8,247 41,233 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 13. Kayanga 19. Kayanga Rehabilitation of Slaughther Slab 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Rehabilitaion of Rural Feeder Rd 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Artificial Insermination equipment 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Bugene 20. Bujuruga Construction of Cattle Dip 1 1 33,015 8,254 41,269 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 2,985 746 3,731 1 1 Completion of Crop Storage Facility 0 0 0 0 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 15. Nyaishozi 21. Rukale Rehabilitation of Rural Feeder Road 4km 1 1 33,800 8,450 42,250 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 0 8,000 2,000 10,000 1 22. Nyakayanja Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 15,200 3,800 19,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 2km 1 1 4,800 1,200 6,000 1 1 Procurement of irrigation Pump 3 3 6,600 1,650 8,250 Irrigation pumping machine unit 0 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 16.Nyabiyonza 23. Nyabiyonza Construction of Crop Storage Facility 1 1 34,144 8,536 42,680 1 24. Bukangara Construction of 3 Water Troughs 0 0 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 0 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 17. Nyakakika 25. Kayungu Rehabilitation of Rural Feeder Road 2.3 1 1 8,800 2,200 11,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 19,200 4,800 24,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 26. Nyakakika Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 18. Kibondo 27. Kakuraijo Completion of Crop Storage Facility 1 1 34,949 8,737 43,686 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 28. Kibondo Completion of Crop Storage Facility 1 1 35,760 8,940 44,700 1 72 DISTRICT KARAGWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 19. Bweranyange 29. Chamchuzi Construction of 3 Water Troughs 0 0 0 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 20. Kiruruma 30. Nyakagoyagoye Construction of Charco dam 1 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Construction of Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 TOTAL 5 9 29 27 39 13 78 1,175,353 293,838 1,469,191 40 30 5 37 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 51 39.5 6.6 92.5 73 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT MISSENYI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Tota l DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nsunga 1. Byamutemba Rehabilitation of a cattle dip 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Construction of a crop market shed 1 1 21,146 5,287 26,433 1 Procurement of 3 cassava grating machines 3 3 8,000 2,000 10,000 3 Improvement of a livestock market 1 1 7,520 1,880 9,400 1 2. Byeju Construction of a charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 Rehabilitation of a rural feeder road (6.6 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Construction of cattle trouph 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,838.8 9,193 1 1 2. Kassambya 3. Kakindo Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2.3km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Construction of a fish pond 1 1 8,000 2,000 10,000 1 4. Mabuye Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (3.5 km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 3. Kyaka 5. Bulembo Rehabilitation of a rural feeder road (2.1km) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of a crop storage structure 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 6. Mushasha Construction of a crop storage structure 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (3.5km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 4. Bugorola 7. Bugorola Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Construction of a crop market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Rehabilitation of culvert (bridge) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 8. Buchurago Construction of a permanent cattle crush 1 1 14,320 3,580 17,900 1 1 Rehabilitation of a rural feeder road (4.5 km) 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Procurement of a cassava chipping machine 4 4 2,000 500 2,500 4 5. Kilimilile 9. Kenyana Rehabilitation of rural feeder road (2.3 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of a crop storage structure 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 74 DISTRICT MISSENYI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 10. Kilimilile Construction of a charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of cattle trouph 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 6. Kitobo 11. Mbale Construction of a crop market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of a rural feeder road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 12. Kyazi Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Construction of 3 fish ponds 3 3 14,000 3,500 17,500 3 Rehabilitation of a rural feeder road (3 km) 1 1 22,000 5,500 27,500 1 Procurement of a paddy huller 1 1 2,000 500 2,500 1 7. Ruzinga 13. Ruhija Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2.3 km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a maize shelling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 8. Bwanjai 14. Nyabihokwe Rehabilitation of a rural feeder road (2 km) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Procurement of a maize shelling machine. 1 1 2,000 500 2,500 1 15. Rwamashonga Construction of a crop market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of artificial Insermination equip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Kanyigo 16. Bugombe Construction of a crop market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of milk collection centre equip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Construction of a slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Kikukwe Construction of a crop market shed 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Construction of 6 fish ponds 6 6 6,000 1,500 7,500 6 6 Construction of a permanent cattle crush 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Procurement of a maize shelling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 10. Ishozi 18. Katano Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2.2 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Project to be determined 1 1 7,000 1,750 8,750 1 11. Minziro 19. Kalagala Rehabilitation of a rural feeder road (3.5 km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 16,000 4,000 20,000 1 12. Bugandika 20. Kijumo Construction of a permanent cattle crush 1 1 12,000 3,000 15,000 1 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Construction of a crop market shed 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of a maize shelling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 TOTAL 2 18 16 22 23 27 87 842,994 210,749 1,053,743 53 25 9 31 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 95.8 61 0 0 0 75 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT MULEBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Bureza 1. Butembo Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of a Coffee Huller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 2. Magata/Karutanga 2. Kasheno Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,096 5,274 26,370 1 1 Procurement of Coffee huller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 2.4km 1 1 14,904 3,726 18,630 1 1 Grain Milling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 3. Kasharunga 3. Nkomero Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Soil & water conservation 1 1 13,000 3,250 16,250 1 2 Grain Milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 4. Kasharunga Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 4. Kimwani 5. Katembe Irrigation Pumps 1 1 4,240 1,060 5,300 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Construction of Crop Market Shed 1 1 31,760 7,940 39,700 1 Cassava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 5. Karambi 6. Itunzi Rehabilitation of rural feeder road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Rehabilition of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2 Grain Milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 7. Kasharala Rehabilitation of rural feeder road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 2 Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 2 6. Mubunda 8. Kiyebe Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 9. Bisheke Rehab of Rural feeder road 1 1 10,220 2,555 12,775 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 0 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 7.Burungura 10. Burungura Rehanilitation of Cattle Dip 1 1 15,080 3,770 18,850 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Construction of market shed 1 1 20,920 5,230 26,150 1 8. Muhutwe 11. Kangantebe Coffee Hullers & Sleeves 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehab of Rural feeder road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Grain Milling machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 76 DISTRICT MULEBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Rushwa 12. Kyanshenge Soil & water conservation 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 13. Omurunazi Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Soil & water conservation 1 1 5,420 1,355 6,775 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 10. Ngenge 14. Kishuro Rehabilitation of rural feeder road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 24,200 6,050 30,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 15. Ngenge Construction of Charco dam 1 1 16,172 4,043 20,215 1 1 Procurement of Cassava Proccessing 1 1 3,398 850 4,248 1 1 Market Shed 1 1 19,828 4,957 24,785 1 Grain Milling machine 1 1 4,602 1,151 5,753 1 11. Izigo 16. Kimbugu Rehab of Rural feeder road 1 1 21,520 5,380 26,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 14,480 3,620 18,100 1 1 Coffee Hullers & Seeve 1 1 3,380 845 4,225 1 1 1 Grain Milling machine 1 4,620 1,155 5,775 1 17. Kabare Rehabilitation of rural feeder road 1 1 24,896 6,224 31,120 1 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 11,104 2,776 13,880 1 1 Procurement of Coffee Huller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Grain Milling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 12. Kabirizi 18. Mikale Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 13. Ruhanga 19. Mafumbo Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 20. Makongora Construction of Cattle dip 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 14. Kibanga 21. Bumiro Rehabilitation of rural feeder road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 24,200 6,050 30,250 1 Grain Milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 22. Kibanga Coffe Hulling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehab of Rural feeder road 1 1 16,200 4,050 20,250 1 1 Rehab of Rural feeder road 1 1 14,800 3,700 18,500 1 Grain Milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 77 DISTRICT MULEBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 15. Ikondo 23. Buhangaza Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Feeder road spot improvement 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 24. Buyaga Rhabilitation of rural feeder road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Construction of market shed 1 1 24,200 6,050 30,250 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 16. Mayondwe 25. Mayondwe Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,200 6,050 30,250 1 1 2 Grain Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 17. Ijumbi 26. Ruhija Construction of market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Coffee huller 1 1 4,800 1,200 6,000 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,200 800 4,000 1 27. Rubao Rehanilitation of Cattle Dip 1 1 10,080 2,520 12,600 1 1 Construction of Market Shed 1 1 25,920 6,480 32,400 1 1 18. Kagoma 28. Buhaya Rehabilitation of rural feeder road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 2 19. Bulyakashaju 29. Rugando Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 Construction of Cattle dip 36,000 9,000 45,000 20. Muleba 30. Tukutuku Coffee Hullers & Sleeves 1 1 3,380 845 4,225 1 Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Grain Milling Machine 1 1 4,620 1,155 5,775 1 Total 3 12 20 18 43 48 104 1,270,640 317,660 1,588,300 59 37 7 56 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 56.73 94.92 78 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT NGARA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nyamiaga 1. Nyakiziba Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 0 1 6,320 1,580 7,900 1 2 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Murukulazo Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Ngara mjini 3. Mukididili Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Ntobeye 4. Ntobeye Rehabilitation of Crops Storage Structure 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 5. Chivu Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 625 156 781 1 1 Conservation of Soil and Water 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Rehabiltation of Oxenization Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Environmental Conservation-(Tree planting) 1 1 9,600 2,400 12,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Kirushya 6. Kirushya Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Murutabo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 5. Mugoma 8. Shanga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 10,000 2,500 12,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Mugoma Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 11. Murugarama Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 7. Kanazi 12. Mukarehe Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 79 DISTRICT NGARA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complet e on goin g not starte d 13. Kanazi Construction of Slaughter Slab 1 1 6,650 1,663 8,313 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 8. Kibimba 14. Ruganzo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 9. Kabanga 15. DJululigwa Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 21,360 5,340 26,700 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Ngundusi Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 10. Rusumo 17. Kasulo Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Construction of cattle dip 1 1 29,680 7,420 37,100 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Rusumo Construction of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 11. Nyakisasa 19. Kashinga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Soil and water (environmental) conservation 1 1 3,200 800 4,000 1 1 20. Nyamahwa Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 5,980 1,495 7,475 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 12. Keza 21. Keza Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Construction of Market Shed 1 1 29,680 7,420 37,100 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 13. Rulenge 22. Rulenge Conservation of Soil and Water 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 23. Mbuba Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Bukiriro 24. Nyabihanga Environmental Conservation-(Tree planting) 1 1 20,400 5,100 25,500 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 15,600 3,900 19,500 1 1 80 DISTRICT NGARA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 25. Bukiriro Construction of Slaughter Slab 1 1 6,650 1,663 8,313 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Construction of Fish Pond 1 1 3,000 750 3,750 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Soil & water conservation 1 1 5,360 1,340 6,700 1 0 15. Bugarama 26. Mumilamila Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Environmental Conservation-(Tree planting) 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 27. Rwinyana Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 16. Muganza 28. Mukalinzi Conservation of Soil and Water 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Murusagamba 29. Magamba Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 30. Kumubuga Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Total 9 21 26 12 50 16 92 1002355 250589 1252944 91 0 1 92 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 98.9 98.9 81 KAGERA REGION DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Biharamulo 2 7 19 8 27 24 87 758,221 189,555 947,776 48 18 0 47 Bukoba 3 18 16 8 6 39 72 869,000 217,250 1,086,250 35 24 0 15 Chato 1 1 10 16 4 8 39 511192 127798 638990 25 13 1 16 Karagwe 5 9 29 27 39 13 78 1,175,353 293,838 1,469,191.25 40 30 5 37 Missenyi 2 18 16 22 23 27 87 842,994 210,749 1,053,743 53 25 9 31 Muleba 3 12 20 18 43 48 104 1,270,640 317,660 1,588,300 59 37 7 56 Ngara 9 21 26 12 50 16 92 1,002,355 250,589 1,252,944 91 0 1 92 Total 25 86 136 111 192 175 559 6,429,755 1,607,439 8,037,195 351 147 23 294 PERFORMANCE IN % 63 84 82 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT KASULU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Mnanila 1. Mnanila Central Coffee Pulpery 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 2. Kitambuka Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 3. Kibwigwa Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 2. Muhinda 4. Mubanga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 5. Mwayaya Central Coffee Pulpery 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Rusaba 6. Rusaba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 4. Janda 7. Janda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 5. Buhigwe 8. Nyankoronko Construction of Cattle Dip 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 9. Buhigwe/Mlela Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 6. Munyegera 10. Muganza Construction of Charco Dam 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Construction of Market Shed 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 7. Muhunga 11. Muhunga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 12. Karunga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 8. Msambara 13. Kabanga Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 11,554 2,889 14,443 1 1 Construction of Market Shed 1 1 19,446 4,862 24,308 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 Construction of Slaughter slab 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 83 DISTRICT KASULU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Kasulu Mjini 14. Kumsenga/Murub Procure Milk Processor 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procure 2 milling Machines 2 2 2,000 500 2,500 2 2 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 incubators 2 2 3,000 750 3,750 2 0 10. Murufiti 15. Murufiti Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 11. Titye 16. Shughuliba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 12. Ruhita 17. Migunga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 18. Kurugongo Construction of Storage Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 13. Nyamnyusi 19.Kitema Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 14. Buhoro 20.Shunga Construction of Market Shed 1 1 31,677 7,919 39,596 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 Construction of Slaughter slab 1 1 4,323 1,081 5,404 1 0 21.Buhoro Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 15. Rungwe 22.Asante Nyerere Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 23.Rungwe Mpya Construction of Market Shed 1 1 32,221 8,055 40,276 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 Construction of Slaughter slab 1 1 3,779 945 4,724 1 0 16. Muzye 24.Muzye/Mtala Construction of Cattle Dip 1 1 13,000 3,250 16,250 1 0 Construction of Market Shed 1 1 23,000 5,750 28,750 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 25.Bugaga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 84 DISTRICT KASULU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Rusesa 26.Rusesa Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 18. Kwaga 27.Kwaga Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,668 3,667 18,335 1 0 Construction of Market Shed 1 1 21,332 5,333 26,665 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 28.Kalela Construction of Cattle Dip 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 23,000 5,750 28,750 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 19. Munzeze 29.Munzeze Construction of Cattle Dip 1 1 17,000 4,250 21,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 19,000 4,750 23,750 1 1 Procure 2 milling Machines 2 2 2,000 500 2,500 2 2 20. Kigondo 30.Kidyama Construction of Cattle Dip 1 1 35,700 8,925 44,625 1 1 Procure 4 milling Machines 4 4 4,000 1,000 5,000 4 4 TOTAL 8 18 24 29 14 39 90 1,234,110 308,528 1,542,638 64 24 2 58 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 71.11 26.67 2.22 90.63 85 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT KIBONDO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilizati on WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Kibondo 1. Kibondo Mjini Rice Mill & Flour Packaging Plant 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 2. Biturana Rehab of Rural Feeder road(Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of horticultural equip 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Kitahana 3. Kibingo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Rugongwe 4. Kichananga Rehabiltation of Rural road(Km) 1 1 23,200 5,800 29,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of milling machines 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power ntiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Rehabilitation of feeder road 1 1 8,800 2,200 11,000 1 0 5. Kigaga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 32,000 8,000 40,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 Slaughter slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 4. Busagara 6. Kigendeka Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Kasaka Cattle Dip Rehabilitation phase 1 1 13,500 3,375 16,875 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 22,500 5,625 28,125 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Kumsenga 8. Kagezi Rehabilitation of Rural Feeder Road (km) 1 1 30,020 7,505 37,525 1 0 Slaughter slab 1 1 5,920 1,480 7,400 1 1 Procurement of Maize Hulling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 7,370 1,843 9,213 1 1 9. Kibuye Construction of Rural Feeder Road (km) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of paddy hulling machine- 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Itaba 10. Kigogo Construction of Crop Storage Facility ph 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 86 DISTRICT KIBONDO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 11. Nyabitaka Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Mabamba 12. Nyange Rehab of Rural Feeder road (Km) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Mugunzu 13. Mugunzu Construction of Cattle Dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 Construction of Simple Market Shed 1 1 13,600 3,400 17,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Samvura Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Misezero 15. Kumkugwa Rehabilitation of Rural Feeder Road (km) 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Twabagondozi Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 0 Rehabiltation of Rural road (Km) 2 2 16,000 4,000 20,000 1 1 Procurement of Milling Machines 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 12. Murungu 17. Kumhasha Rehabilitation of Rural Feeder Road (km) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 13. Kasanda 18. Kasanda Construction of Cattle Dip phase 1 1 23,764 5,941 29,705 1 1 Construction of Rural Feeder Road (km) 1 1 2 12,236 3,059 15,295 1 1 Procurement of milling machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14.Gwanumpu 19. Bukiliro Construction of Slaughter Slab 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Rehabiltation of crop storage structure 1 1 12,800 3,200 16,000 1 0 Procurement of Milling Machines 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Ilabiro Rehabiltation of Rural road (Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 15. Rugenge 21. Kasongati Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 16. Kasuga 22. Kinonko Katengera Rural feeder road rehab (Km) 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 32,800 8,200 41,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 87 DISTRICT KIBONDO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Procurement of a power ntiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Kakonko 23. Kanyonza Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 24. Kabingo Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 25. Itumbiko Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Muhange 26. Muhange Central Coffee Pulpery Machine 1 1 9,000 2,250 11,250 1 1 Construction of slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 2 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Cerials milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 27. Gwarama Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 27,080 6,770 33,850 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 8,920 2,230 11,150 1 1 19. Nyabibuye 28. Nyabibuye Construction of Slaughter Slab 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 Procurement of Cassava grater 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Nyamtukuza 29. Churazo Construction of Crop Storage Facliity 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 30. Kinyinya Construction of Cattle Dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder rd (Km) 1 1 13,600 3,400 17,000 1 0 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Total 6 13 18 16 41 60 113 1,313,940 328,485 1,642,425 82 7 2 75 Project performance in % 89.13 7.61 2.17 81.52 88 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT KIGOMA RURAL YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Mkigo 1. Nyarubanda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 2,000 6,000 1 1 Procure Horticultural Equipment 1 1 4,000 2,000 6,000 1 1 2. Kalinzi 2. Mkabogo Construction of crop storage (godown) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of 2 grain milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 3. Bitale 3. Nyamhoza Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 4. Mahembe 4. Nkungwe Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 5. Mwandiga 5. Kibingo Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Horticultural Equipment 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 6. Kagongo 6. Mgaraganza Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Grain Processing Machine + Kernel cracker 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 7. Mungonya 7. Msimba Construction of Crop Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Horticultural Equipment 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 8. Simbo 8. Kaseke Construction of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 9. Nyamori Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 9. Ilagala 10. Ilagala Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 11. Mwakizega Contruction of Market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 10. Sunuka 12. Sunuka Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 11. Sigunga 13. Kaparamsenga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Palm kernel processing machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 89 DISTRICT KIGOMA RURAL YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 12. Igalula 14. Mgambazi Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 0 15. Igalula Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Kernel Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procure Palm Oil Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 13. Buhingu 16. Nkokwa Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 5,000 5,000 10,000 1 1 Construction of farm bridge 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 17. Buhingu Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 14. Kalya 18. Kashagulu Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 19. Sibwesa Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,000 1,000 2,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 15. Uvinza 20. Chakulu Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Sunflower Processing Machine 1 1 8,000 4,000 12,000 1 1 21. Basanza Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Sunflower Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Matendo 22. Kidahwe Construction of farm bridge 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 23. Matendo Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 17. Kandaga 24. Mlela Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 90 DISTRICT KIGOMA RURAL YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 25. Kandaga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Purchase of a Cereal Processing Machine 1 1 3,500 3,500 7,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 500 125 625 1 0 18. Nguruka 26. Itebula Completion of Cattle Dip Construction 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 Construction of bore hole for irrigation 1 1 25,000 6,225 31,225 1 0 Procure Sunflower Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 27. Nyangabo Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 grain milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 0 19. Mtegowanoti 28. Chagu Construction of Cattle Market 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 20. Mganza 29. Kasisi Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 Cereal Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 2 0 30. Malagarasi Oxen Drawn Implements 1 1 1,000 1,000 2,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 2,880 720 3,600 1 1 Environmental Conservation 1 1 1,381 345 1,726 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 Construction of Market Shed 1 1 31,740 7,594 39,333 1 0 TOTAL 4 11 21 31 25 41 91 1,311,400 339,359 1,650,759 58 30 3 58 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 64 100 KIGOMA REGION DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Kasulu 8 18 24 29 14 39 90 1234110 308527.5 1542637.5 64 24 2 58 Kibondo 6 13 18 16 41 60 113 1313940 328485 1642425 82 7 2 75 Kigoma 4 11 21 31 25 41 91 1,311,400 339,359 1,650,759 58 30 3 58 Total 18 42 63 76 80 140 294 3,859,450 976,371 4,835,821 204 61 7 191 PERFORMANCE IN % 69 94 91 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT BUNDA YEAR OF IMPLEMENTATION TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1.Bunda 1. Migungani Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 31,616 7,904 39,520 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 1,900 475 2,375 1 1 Procure Water Pumps for Irrigation 2 2 1,900 475 2,375 2 2 2. Guta 2. Tairo Cattle Dip Rehabilitation 1 1 5,862 1,466 7,328 0 1 0 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Constr. Of Agric. Resource Centre/Crop market 1 1 30,138 7,535 37,673 0 1 0 3. Kinyabwiga Construction of Cattle Dip 1 1 31,584 7,896 39,480 1 1 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 3. Mcharo 4. Nyamatoke Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,320 580 2,900 1 1 Purchase of 2 irrigation pumps 2 2 4,180 1,045 5,225 0 2 0 4. Hunyari 5. Hunyari Construction of Livestock Dev Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,580 895 4,475 1 1 Procure Cassava Grater 1 1 4,420 1,105 5,525 0 1 0 6. Mariwanda Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 750 188 938 1 1 Milk Processing Centre 1 1 33,000 8,250 41,250 1 0 Procurement of Chick Incubator 1 1 1,700 425 2,125 1 0 Construction of water source for irrigation 1 1 8,448 2,112 10,560 0 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Procurement of horticultural irrigation pumps 1 1 3,150 0 3,150 0 0 5. Salama 7. Marambeka Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Construction of Charco dam 1 1 32,920 8,230 41,150 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,320 580 2,900 1 1 Procure horticultural irrigation pumps 2 2 4,180 1,045 5,225 0 0 6. Mihingo Manchimweru Procurement of Incubator/Grain milling machine 1 1 1,700 425 2,125 0 1 0 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Horticultural Irrigation Pumps 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,850 713 3,563 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 92 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT BUNDA YEAR OF IMPLEMENTATION TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 7. Kabasa 9. Bitaraguru Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,750 438 2,188 1 1 Construction of Bore Hole 2 2 24,400 6,100 30,500 2 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 11,600 2,900 14,500 1 1 Procurement of Irrigation Pump 1 1 3,250 813 4,063 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 8. Wariku 10. Kamkenga Procurement of Cassava Graters/Water pump 1 1 1,000 250 1,250 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Charco dam rehabilitation 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Procurement of Irrigation Pump 1 1 3,400 850 4,250 0 1 0 11. Rwabu Construction of Charco dam/Rehabilitation 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Agro Processing Euipment - Milling/Ox-cart 1 1 1,500 375 1,875 1 1 9. Sazira 12. Misisi Agro Processing Euipment - Milling 1 1 5,700 1,425 7,125 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 19,200 4,800 24,000 0 1 0 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 800 200 1,000 0 1 0 Agro Value Adding Equipment 1 1 1,200 300 1,500 1 1 13. Kitaramaka Rehabilitation of Charco Dam/crop market 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 1 Procurement of Milling Machine/water pump 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 2,300 575 2,875 0 1 0 10. Kunzungu 14. Bukore Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 5,760 1,440 7,200 1 1 Soil Conservation Structures 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 25,240 6,310 31,550 1 1 Procure Water Pumps for Irrigation 2 2 3,500 875 4,375 2 2 11. Nyamuswa 15. Tiring’ati Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 16. Kiloreri Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 93 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT BUNDA YEAR OF TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION Utilization DISTRICT BUNDA YEAR OF IMPLEMENTATION TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 12. Mugeta 17. Sanzate Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 18. Kyandege Milk Processing Centre 1 1 30,522 7,631 38,153 1 0 Cattle Dip Tank Rehabilitation 1 1 2,640 660 3,300 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 10,122 2,531 12,653 1 1 Procurement of 2 Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 13. Nansimo 19.Nansimo Completion of Irrigation Scheme 1 1 9,600 2,400 12,000 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 2 2 5,072 1,268 6,340 2 2 Horticultural Irrigation Pumps 1 1 5,128 1,282 6,410 1 1 Construction of Agric Resource Centre 1 1 26,400 6,600 33,000 0 1 0 14. Igundu 20. Igundu Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 0 1 0 Construction of Bore Hole 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 24,272 6,068 30,340 0 1 0 Procurement of Horticultural Irrigation Pumps 1 1 4,800 1,200 6,000 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,700 425 2,125 0 1 0 21. Bulendabufwe Procurement of Drip Irrigation Pumps 1 1 5,128 1,282 6,410 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 20,672 5,168 25,840 0 1 0 15. Neruma 22. Kasahunga Drip Irrigation Pumps 2 2 4,800 1,200 6,000 2 2 Soil Conservation Structures 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Construction of Crop Market Structure 1 1 29,700 7,425 37,125 1 0 23. Neruma Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Chick Incubator 1 1 1,700 425 2,125 0 1 0 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 1,800 450 2,250 1 1 16. Iramba 24. Mwiruruma Agro Value Adding Equipment 1 1 3,120 780 3,900 1 1 Borehole with hand pump 1 1 18,900 4,725 23,625 1 1 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 1,372 343 1,715 1 1 Completion of Shallow well for livestock 1 1 17,132 4,283 21,415 0 1 0 94 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Kisorya 25. Masahunga Horticultural Irrigation Pumps 3 3 5,128 1,282 6,410 3 3 Procurement of Chick Incubator/water pump 1 1 1,700 425 2,125 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Crop Market Facility 1 1 35,672 8,918 44,590 1 0 18 Namhula 26. Muranda Procurement of Drip Irrigation Pumps 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 Agro Processing Euipment - Milling 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 27,500 6,875 34,375 1 0 27.0 Karukekere Procurement ofIrrigation Pumps 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 35,080 8,770 43,850 1 0 19. Kibara 28.Nakatuba Procurement of Cassava Graters/pump 1 1 1,600 400 2,000 1 1 Construction of Marketing Centre 1 1 36,600 9,150 45,750 1 1 Procurement of Irrigation Pumps 1 1 7,000 1,750 8,750 0 1 0 20. Butimba 29. Ragata Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Oxen drawn Weeder & Carter 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 2,600 650 3,250 1 1 Rehab of Charco dam 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 30. Kasuguti Windmill Irrigation Project 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Construction of Main pumping canal 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Total 8 27 69 26 30 39 136 1283478 320082 1603560 96 14 20 87 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 70.5882 90.625 95 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Bwiregi 1. Ryamisanga Rehabilitation of Charco dam 1 1 23,200 5,800 29,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Cattle water trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Procure maize milling machines 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 Soil & Water Conservation 1 1 4,800 1,200 6,000 0 1 0 2. Buswahili 2. Buswahili Constrction of Irrigation Scheme 1 1 16,076 4,019 20,095 1 1 Procurement of Rice Dehullers 1 1 2,500 625 3,125 1 1 0 Construction of Cattle Dip 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Pady planter procurement 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 Procure oxen drawn implements 1 1 1,500 375 1,875 0 1 0 3. Wegero Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 Soil & Water Conservation 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 20,320 5,080 25,400 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 3. Buruma 4. Isaba Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Charco dam 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Procure Oxen Carts 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Construct shallow well for livestock 1 1 2 16,600 4,150 20,750 0 1 0 5. Mwikoro Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 2 Boreholes 2 2 28,000 7,000 35,000 0 2 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 Construction of water cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 4. Muriaza 6. Kizaru Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,250 313 1,563 0 1 0 5. Nyankanga 7. Bisumwa Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,250 313 1,563 0 1 0 6. Kukirango 8. Kamugegi Rehabilitation of Rural Road (Cattle dip ?) 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Cassava Processor 1 1 2,500 625 3,125 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,500 375 1,875 0 1 0 96 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Mwanzaburiga Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Soil & Water Conservation 1 1 27,000 6,750 33,750 1 1 Grain Milling Machine 0 0 0 Boreholes 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 0 7. Kyanyari 10. Nyamikoma Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 0 1 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 11. Mwibagi Construction of Slaughter Slab 1 1 7,328 1,832 9,160 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,320 7,080 35,400 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 8. Masaba 12. Kwigutu Rehabilitation of Feeder Road 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,400 1,350 6,750 1 1 Procurement of maize milling machine 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 9. Buhemba 13. Matongo Construction Cattle dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Grain Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 Borehole 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 14. Mirwa Construction of Shallow Well 1 1 2 10,104 2,526 12,630 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 22,400 5,600 28,000 Grain Milling Machine 2 2 7,000 1,750 8,750 0 1 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,000 250 1,250 0 1 0 Construction of Cattle water trough 1 1 3,496 874 4,370 0 1 0 10. Butuguri 15. Kibubwa Construction of Cattle Dip 1 1 32,803 8,201 41,004 0 1 0 Procure Oxen Drawn Carts 1 1 1,440 360 1,800 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 16. Kisamwene Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 11. Makojo 17. Chimati Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 6 oxen drawn ploughs 1 1 2,800 700 3,500 0 1 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 450 113 563 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 12. Nyamurandirira 18. Chumwi Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of Irrigation Pump 1 1 6,400 1,600 8,000 0 1 0 Construction of Vet Centre 1 1 17,612 4,403 22,015 1 0 Rehabilitation of Crop storage facility 1 1 17,488 4,372 21,860 0 1 0 13. Murangi 19. Lyasembe Procurement of Cassava Processor 1 1 2 2,500 625 3,125 2 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 35,680 8,920 44,600 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 750 188 938 0 1 0 97 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 20. M/ Merafuru Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 14. Bugwema 21. Masinono Veterinary Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 4,262 1,066 5,328 0 1 0 Procure Oxen Drawn Carts 1 1 1,440 360 1,800 0 1 0 Procurement of maize milling machine 1 1 2,299 575 2,874 0 1 0 15. Nyambono 22. Bugoji Construction of Shallow Well 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cassava Processor 1 1 2,500 625 3,125 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procument of Irrigation Pump 1 1 6,400 1,600 8,000 0 1 0 Construction of Cattle dip 1 1 28,600 7,150 35,750 0 1 0 16. Bwasi 23. Bugunda Soil & Water Conservation 1 1 26,000 6,500 32,500 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 5,500 1,375 6,875 0 1 0 Procurement of wind Mill 1 1 7,040 1,760 8,800 1 0 24. Busungu Rehabilitation of Rural Road 1 1 7,040 1,760 8,800 0 0 Soil & Water Conservation 1 1 14,980 3,745 18,725 1 1 Procure Oxen Carts 2 2 1,440 360 1,800 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Boreholes 1 1 14,000 3,500 17,500 1 17. Mugango 25. Kwibara Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Rural Feeder Road (market Shed ?) 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procure Oxen Carts 1 1 1,440 360 1,800 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 26. Kwikuba Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Rehabilitation of Rural Road/Charco dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,440 360 1,800 0 1 0 Construction of Shallow well 1 1 6,618 1,655 8,273 0 1 0 98 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 18.Tegeruka 27. Kataryo Rehabilitation of Charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Rice Dehullers 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Cattle dip 1 1 24,000 6,000 30,000 0 1 0 28. Tegeruka Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,320 7,080 35,400 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 Construction of Shallow well 1 1 7,680 1,920 9,600 0 1 0 19. Kiriba 29. B/Kwitururu Constrction of Irrigation Scheme 1 1 9,328 2,332 11,660 1 1 Procurement of Rice Dehullers 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,000 3,500 17,500 1 0 Pady planter procurement 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 20. Suguti 30. Wanyere Construction of Shallow Well 2 2 4,000 1,000 5,000 2 2 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,000 3,500 17,500 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Borehole & environmental conservation 1 1 18,000 4,500 22,500 0 1 0 TOTAL 6 43 34 25 30 62 137 1,269,834 317,459 1,587,293 73 55 3 54 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 53 74 99 DISTRICT SERENGETI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Mugumu 1. Morotonga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Milk Separator 1 1 250 63 313 1 0 Oil Pressing Machine 1 1 7,750 1,938 9,688 0 1 0 2. Manchira 2. Miseke Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 3. Kebosongo Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Constrcution of Cattle Dip 1 1 34,400 8,600 43,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 3. Kisangura 4. Koreri Rehabilitating Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 2 5,000 1,250 6,250 2 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 4.Machochwe 5. Kitunguruma Rural Feeder Road/ Market shed 1 1 16,600 4,150 20,750 1 1 construction of Cattle dip 1 1 17,670 4,418 22,088 1 1 6. Merenga Rehabiltation of Charco dam 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 construction of Cattle dip 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 5. Nyamoko 7. Kwitete Construction of Cattle Dip 1 1 18,320 4,580 22,900 1 1 Construction of Market Shed 1 1 15,920 3,980 19,900 1 0 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procurement of Pump for Cattle 1 1,780 445 2,225 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 5,000 1,250 6,250 1 1 8. Nyamoko Construction of Cattle dip 1 1 20,456 5,114 25,570 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 1 3,001 1 1 Construct Permanent Cattle Crush 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Oxen weeder drawn implements 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 6. Rigicha 9. Wagete Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Oxen weeder drawn implements 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 10. Kitembere Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procurement of Grain Milling 1 1 2,040 510 2,550 1 1 7. Rung’abure 11. Gesarya Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 construction of Cattle dip 1 1 29,670 7,418 37,088 1 1 Oxen weeder drawn implements 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 100 DISTRICT SERENGETI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 8. Nyambureti 12. Gusuhi Oxen drawn implements carts 1 1 2,000 500 2,500 1 1 Construct Permanent Cattle Crush 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Construction of cattle dipping 1 1 28,800 7,200 36,000 1 1 Power tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 13. Monuna Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 18,320 4,580 22,900 1 1 Construction of Market Shed 1 1 5,920 1,480 7,400 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 9. Nyamatare 14. Nyamatoke Construction of cattle dip 1 1 24,720 6,180 30,900 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Rehabilitating of 5km rural road 1 1 11,280 2,820 14,100 0 1 0 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 15. Mosongo Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 17,600 4,400 22,000 0 1 0 10. Ring’wani 16. Remng’orori Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 17. Nyamitita Procurement of PowerTiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Procurement of Irrigation Pump 1 1 1,920 480 2,400 1 1 Construct. Cattle dip 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 11. Natta 18. Kono oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Rural Feeder Road 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 construction of Cattle dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 19. Nyakitono Construction of cattle dipping 1 1 21,000 5,250 26,250 1 0 Procurement of Milk Separator 1 1 250 63 313 1 0 12. Kyambahi 20. Burunga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milk Separator 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 Procurement of Milling Machine 1 1 1,250 313 1,563 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 21. Kyambahi Rural Feeder Road 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of cattle dip 1 1 21,600 5,400 27,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 101 DISTRICT SERENGETI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 13. Issenye 22. Iharara Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milk Separator 1 1 250 63 313 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,750 938 4,688 1 1 1 14. Kebanchebanche 23. Marasomoche construction of Cattle dip 1 1 20,560 5,140 25,700 1 0 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 24. Musati Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Water Pump for Irrigation 1 1 1,000 250 1,250 1 1 Market shed-construction 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 15. Kenyamonta 25. Mesaga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 1,250 313 1,563 1 0 Procurement of PowerTiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 16. Busawe 26. Iseresere Construction of Cattle dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Rehabiltation of Rural Feeder Road 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 27. Gantamome Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 2,040 510 2,550 1 1 17. Kisaka 28. Borenga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 29. Nyansurumunti Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 30. Bwitengi Construction of Cattle dip 1 1 36,150 9,038 45,188 1 0 Oxen drawn implements 1 1 3,460 865 4,325 1 1 Procurement of Milling Machine 2 2 250 63 313 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 3,460 865 4,325 1 0 TOTAL 6 45 30 11 36 12 100 1183286 295073 1478359 91 4 6 76 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 91 83.516484 102 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT TARIME YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Susuni 1. Kiongera Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 2. Pemba 2. Pemba Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Rehab of Crop Storage Facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Borega B Rehab of Oxenization Centre 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Construction of Store for farm 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Sirari 4. Sirari Rehabilitation of feeder road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Nyandoto 5. Gamasara Contruction of cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 6. Nkerege Conservation of environment 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 33,600 8,400 42,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 5. Manga 7. Nyamerambalo Construction of Charco Dam 1 1 33,600 8,400 42,000 1 1 Conservation of environment 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 8. Sombanyasoko Rehabilitation Oxenization Centre 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 33,600 8,400 42,000 1 0 Procurement of Milling Machine 2 2 7,920 1,980 9,900 2 0 6. Goronga 9. Kitawasi Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 water pumps 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 10. Gibaso Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 1 7. Matongo 11. Matongo Rural Feeder Road/Crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Muriba 12. Muriba Bore hole for Coffee Pulpery 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Grain Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 13. Nyantira Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Rural Feeder Road 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 103 DISTRICT TARIME YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on going not starte d 9. Binagi 14. Nyamwingura Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rehabilitation of water source 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 15. Mogabiri Rural Feeder Road 1 1 23,840 5,960 29,800 1 1 Reforestation 1 1 4,160 1,040 5,200 1 1 Construction of Slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 10. Nyakonga 16. Kebweye Rural Feeder Road 1 1 7,308 1,827 9,135 0 1 0 Construction of Cattle Dip 1 1 28,692 7,173 35,865 1 0 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 17. Borega A Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Horticultural Irrigation Pump 1 1 5,254 1,314 6,568 1 0 Procurement Milling Machine 1 1 2,746 687 3,433 0 1 0 11. Nyanungu 18. Itiryo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 12. Kibasuka 19. Weigita Cattle Dip Rehabilitation 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 24,000 6,000 30,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Nyamwaga 20. Nyamwaga Construction of Cattle Dip 1 1 20,692 5,173 25,865 1 1 Conservation of environment 1 1 2,742 686 3,428 1 1 Construction of Slaughter slab 1 1 4,566 1,142 5,708 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 3 1 5 1 0 2 0 1 1 2 2 60 855920 213980 1069900 38 20 0 29 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 63.3333 76.31579 104 DISTRICT RORYA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Komuge 1. Irenyi Rehabilitation of Irrigation scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicken incubator/Chicken rearing 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Komuge Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Nyathorogo 3. Chereche Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rice Hulling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Rural Feeder Road 1 1 17,607 4,402 22,009 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 4. Ochuna Procurement of Hulling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Oxen drawn implements 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 3. Kitembe 5. Nyambogo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Kyang’ombe 6. Bitiryo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Baraki Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 5. Nyamtinga 8. Rwang’enyi Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,920 7,230 36,150 1 0 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 6. Koryo 9. Nyanduga Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Nyahongo 10. Lolwe Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 8. Kigunga 11. Luanda Contruction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 105 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT RORYA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Komuge 1. Irenyi Rehabilitation of Irrigation scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicken incubator/Chicken rearing 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Komuge Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Nyathorogo 3. Chereche Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rice Hulling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Rural Feeder Road 1 1 17,607 4,402 22,009 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 4. Ochuna Procurement of Hulling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Oxen drawn implements 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 3. Kitembe 5. Nyambogo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Kyang’ombe 6. Bitiryo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Baraki Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 5. Nyamtinga 8. Rwang’enyi Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,920 7,230 36,150 1 0 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 6. Koryo 9. Nyanduga Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Nyahongo 10. Lolwe Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 8. Kigunga 11. Luanda Contruction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 106 DISTRICT RORYA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Kisumwa 12. Marasibora Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Mirare 13. Ingri-Juu Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 11. Rabuor 14. Rabuor Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 12. Goribe 15. Panyakoo Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 13. Mkoma 16.Raranya Rural Feeder Road/Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Ikoma 17. Nyamasanda Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 15. Roche 18. Roche Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 16. Nyamunga 19. Kinesi Contruction of Cattle Dip 1 1 29,932 7,483 37,415 0 1 0 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Kirogo 20. Kirogo Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,388 5,597 27,985 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 TOTAL 2 11 20 37 5 6 60 792197 198049 990246 34 11 15 31 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 56.6667 91.17647 107 MARA REGION IMPLEMENTATION STATUS DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Bunda 8 27 69 26 30 39 136 1,283,478 320,082 1,603,560 96 14 20 87 Musoma 6 43 34 25 30 62 137 1,269,834 317,459 1,587,293 73 55 3 54 Rorya 2 11 20 37 5 6 60 792,197 198,049 990,246 34 11 15 31 Serengeti 6 45 30 11 36 12 100 1,183,286 295,073 1,478,359 91 4 6 76 Tarime 3 15 10 20 11 22 60 855,920 213,980 1,069,900 38 20 0 29 Total 25 141 163 119 112 141 493 5,384,715 1,344,642 6,729,357 332 104 44 277 PERFORMANCE IN % 67 83 108 REGION MWANZA PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT GEITA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nzera 1. Lwezera Procurement of Milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 0 1 1 2. Idosero Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 2. Nkome 3. Nkome Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 0 2 0 3. Senga 4 Kakubilo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,360 1,840 9,200 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 Construction of Market Shed 1 1 28,640 7,160 35,800 0 1 0 5. Senga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Kamhanga 6. Lwenge Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Kasamwa 7. Ibanda Procurement of Milling machine 2 2 8,900 2,225 11,125 1 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 8. Bung’wangoko Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 6. Bulela 9. Nyambogo Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 oxen ploughs 1 1 500 125 625 0 1 0 7. Kakora 10. Kakora Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Kabiga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,360 1,840 9,200 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,640 7,160 35,800 0 1 0 8. Kharumwa 12. Bumanda Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of 2 oxen ploughs 1 1 500 125 625 0 1 0 13. Izunya Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 9. Kafita 14. Lushimba Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 1 109 DISTRICT GEITA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 10. Nyamalimbe 15. Nyamigogo Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 16. Lwamwizo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 2 2 11. Kamena 17. Imalampaka Construct Market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construct Crop Storage Facility 1 1 14,780 3,695 18,475 1 1 12. Lwamgasa 18. Buziba Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 2 2 13. Busolwa 19. Busolwa Procurement of Milling machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 14. Nyang’wale 20Nyaruguguna Charcol Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 21. Nyijundu Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 15. Mwingiro 22. Nyabulanda Procurement of Milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 23. Idetemya Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of 2 oxen ploughs 1 1 500 125 625 0 1 0 16. Kaseme 24. Nyamalulu Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,360 1,840 9,200 1 1 Construction of Charco dam 1 1 41,600 10,400 52,000 1 1 Procurement of Milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 25. Magenge Construction of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Hulling Machine 2 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 17. Katoro 26. Kaduda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 18.Nyakagomba 27. Isima Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,540 9,135 45,675 1 1 19. Chigunga 28. Saragurwa Procurement of Hulling Machine 1 1 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 20. Ihanamilo 29. Ikulwa Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Power tiller 1 1 7,500 1,875 9,375 0 1 0 30. Nyakato Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 0 Construction of Market Shed 1 1 29,600 7,400 37,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 3 14 34 26 17 16 89 1E+06 331763 2E+06 41 50 0 35 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 46.0674 85.36585 110 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT KWIMBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Walla 1.Bujingwa Construction of borehole 1 1 34,000 8,500 42,500 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 0 1 0 2. Bungulwa 2. Ng’hundya Construction of Cattle dip 1 1 29,200 7,300 36,500 1 1 Construction of Shallow well 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 3. Sumve 3. Mwashilalage Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 4. Mantare 4. Mwampulu Construction of Market shed 1 1 28,900 7,225 36,125 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 5. Ngulla 5. Ngulla Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of grain milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 2,000 500 2,500 1 1 0 6. Nyambuyi Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Market shed 1 1 30,400 7,600 38,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 6. Mwagi 7. Kishili Construction Borehole 1 1 27,960 6,990 34,950 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 0 Construction of Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 8. Mwabilanda Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 9. Mwaging’hi Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 25,000 6,250 31,250 1 1 Construction of Shallow Well (Cattle) 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 7. Iseni 10. Nyashana Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Construction of Market shed 1 1 28,800 7,200 36,000 0 1 0 8. Nyambiti 11. Solwe Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 21,200 5,300 26,500 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 Construction of Cattle Shallow well 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 111 DISTRICT KWIMBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Maligisu 12. Mwabaraturu Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Improvement of Water source for dipping 1 1 26,000 6,500 32,500 0 1 0 13. Kadashi Rehabilitation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Malya 14.Talaga Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 15. Malya Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Cattle dip & trough & crush 2 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 11. Mwakilyambiti 16. Mwamakoye Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 12. Hungumalwa 17. Kibitilwa Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 18. Manayi Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 13. Mwamala 19. Mwalujo Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Charco dam-contruction of borehole 1 1 30,800 7,700 38,500 0 1 0 20. Milyungu Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 14. Kikubiji 21. Mwalubungwe Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 22. Shilima Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 15. Mhande 23. Gulumwa Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 30,800 7,700 38,500 0 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 5,800 1,450 7,250 0 1 0 24. Mhande Construction of Ward Resource Centre 1 1 30,800 7,700 38,500 0 1 0 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 16. Bupamwa 25. Chasalawi Rehabilitation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction -Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 112 DISTRICT KWIMBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Fukalo 26. Nyang’honge Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 27. Chibuji Construction of Cattle Dip 1 1 9,600 2,400 12,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Charco dam-contruction of cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 18. Igongwa 28. Mwadubi Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 Construction of bore hole for dipping 1 1 22,900 5,725 28,625 0 1 19. Ngudu 29. Ilumba Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 30,800 7,700 38,500 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 20. Mwang’halanga 30. Mahiga Repair Mahinga Irrigation Scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 Rehabilitation of Irrigators ' office 1 1 2,800 700 3,500 0 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 TOTAL 8 10 28 39 20 28 91 1E+06 301343 2E+06 75 8 8 67 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 82 89 113 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT MAGU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Malili 1.Malili Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 2 2 8,150 2,038 10,188 1 1 2. Gininiga Rehabiliation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 2.Kiloleli 3. Ilumya Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 3. Lubugu 4. Sayaka Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4.Ngasamo 5.Ngasamo Construction of Storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 6. Sanga Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 5.Badugu 7. Badugu Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 8. Manala Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 6. Mkula 9. Mwasamba Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Lutubiga Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 7.Nyaluhande 11. Nyaluhande Construction of Market Shed 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of boreholes 1 1 21,600 5,400 27,000 1 1 8. Shigala 12. Shigala Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 13. Nyamatembe Construction of Market Shed 1 1 8,600 2,150 10,750 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 9. Igalukilo 14. Nyangili Rehabiliation of Cattle Dip 1 1 20,400 5,100 25,500 1 1 Rehab of Charco dam 1 1 15,600 3,900 19,500 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 10. Ng’haya 15. Ng’haya Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 11. Nkungulu 16. Mwashepi Rehab of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 17. Igombe Construction of 2 boreholes 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 114 DISTRICT MAGU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 12. Sukuma 18. Lumeji Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 19. Buhumbi Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 20. Ihayabuyaga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 21. Igekemaja Procurement of Oxen Drawn Implents 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 Construction of Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 14. Mwamanga 22. Mwamanga Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 23. Kisesa B Construction of Cattle Dip 1 1 17,440 4,360 21,800 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of bore hole 1 1 10,560 2,640 13,200 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 15. Bujashi 24. Sese Rehabiltation of Cattle Dip 1 1 9,600 2,400 12,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 16. Mwamabanza 25. Mwalinha Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 17. Nyanguge 26. Matela Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 18. Lutale 27. Lutale Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 19. Kitongosima 28. Kitongosima Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 Construction of borehole 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 20. Shishani 29. Jinjimili Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 30. Isolo Construction of Cattle dip 1 1 21,840 5,460 27,300 1 1 Construction of borehole 1 1 14,160 3,540 17,700 1 1 Total 2 7 13 38 12 14 65 1231300 307825 1539125 61 1 2 60 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 94 98 115 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT MISSUNGWI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Bulemeji 1. Mwalogwabagole Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 16,000 3,200 19,200 1 1 2. Buganda Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Idetemya 3. Isamilo Construction of Cattle Dip 1 1 18,400 4,000 22,400 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 20,000 4,200 24,200 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Usagara 4. Bujingwa Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 4. Ukiriguru 5. Mwagala Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Kanyelele 6. Budutu Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Gambajiga Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Catlle Crush 1 1 8,320 1,664 9,984 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Koromije 8. Ibongoya A Construction of Cattle Dip 1 1 26,400 5,280 31,680 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Magaka Construction of Catle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Catle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Igokelo 10. Wanzamiso Rehabilitation of Charco dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Construction of 2 Shallow well for Irrigation 2 2 8,000 2,000 10,000 1 11. Ng’ombe Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 8. Mwaniko 12. Nguge Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Misungwi 13. Mwambola Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,400 600 3,000 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Mabuki Construction of Crush 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Misasi 15. Mwasagela Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 116 DISTRICT MISSUNGWI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on going not starte d 11. Kijima 16. Isakamawe Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 12. Shilalo 17. Ng’obo Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Buhingo 18. Kabale Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construct Charco dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 14. Busongo 19. Nyamayinza Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 6,400 34,400 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 20. Gulumungu Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Oil Pressing Machine 1 1 2,400 600 3,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Nhundulu 21. Mahando Construction of Charco Dam 1 1 28,000 5,600 33,600 1 0 Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 22. Isenengeja Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Kasololo 23. Igumo Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 5,600 31,200 1 1 Construct Charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Lubiri 24. Ilalambogo Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Ilujamate 25. Mwagimagi Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Storage Structure 1 1 20,000 5,000 25,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 26. Buhunda Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 25,600 6,400 32,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 19. Mbarika 27. Ngaya Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Pump 1 1 1,200 300 1,500 1 0 28. Igenge Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of feeder road 1 1 2,400 300 2,700 1 0 20. Sambugu 29. Matale Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Catle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 30. Sumbugu Construction of Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 3 1 0 3 3 3 2 1 0 1 5 82 1203920 286944 1490864 68 5 7 65 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 82.9 95.6 117 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTA L DASIP BEN TOTA L complete on going not started 1. Nyakaliro 1. Sukuma Rehabilitation of Rural Feeder Road (culverts) 1 1 7,296 1,824 9,120 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,040 260 1,300 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of WATER pump for irrigation 1 1 1,343 336 1,679 1 0 2. Nyakasasa 2. Nyakasasa Animal drawn farm implements (Ox-carts) 1 1 1,577 394 1,971 1 1 Construct Cattle dip 1 1 26,880 6,720 33,600 1 1 Procurement of 2 water pumps for irrigation 1 1 2,575 644 3,219 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,848 962 4,810 1 1 3. Isenyi Procurement of Power Tiller 1 1 6,452 1,613 8,065 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (culverts) 1 1 4,074 1,019 5,093 1 1 Construct 2 shallow wells 2 2 12,480 3,120 15,600 1 1 Procurement of water pump for irrigation 1 1 1,548 387 1,935 1 0 3. Nyakasungwa 4. Igwanzozu Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (culverts) 1 1 4,200 1,050 5,250 1 1 Construct Cattle dip 1 1 22,848 5,712 28,560 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,317 1,329 6,646 1 0 Procurement of water pump for cattle dip 2 2 1,500 375 1,875 1 1 4. Lugata 5. Kabaganga Procurement of 4 water pump for Irrigation 4 4 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 1,840 460 2,300 1 0 Construction of Shallow well for dipping 1 1 9,600 2,400 12,000 1 0 5. Kazunzu 6. Itabagumba Procurement of Oxen drawn implements (Ox- cart) 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Construction of Market Shed 1 1 2,800 700 3,500 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 2,366 592 2,958 1 1 7. Irenza Construction of Cattle Dip 1 1 18,226 4,557 22,783 1 0 Construction of Shallow well for dipping 1 1 9,774 2,444 12,218 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Water pump for dipping 1 1 1,287 322 1,609 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 1,342 336 1,678 1 0 8. Ilyamchele Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 2,867 717 3,584 1 1 Rehabilitation of 4.5 km rural feeder Road 1 1 23,064 5,766 28,830 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of WATER pump for irrigation 1 1 1,342 336 1,678 1 0 118 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on goin g not starte d 6. Kafunzo 9. Kafunzo Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of oxen drawn equipment 1 1 1,400 350 1,750 1 1 Procurement of Grain Milling and Hulling Machine 1 1 4,950 1,238 6,188 1 0 7. Kalebezo 10. Magulukend a Construction of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 15,392 3,848 19,240 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 4,050 1,013 5,063 1 1 Procurement of Water pump for irrigation 1 1 1,287 322 1,609 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 1,342 336 1,678 1 0 8. Katwe 11. Katwe Construction of Cattle Dip 1 1 25,898 6,475 32,373 1 1 Construction of cattle crush 1 1 0 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 11,830 2,958 14,788 1 1 Procure Water Pump for Dip 1 1 2,018 505 2,523 1 1 Grain Milling and Hulling Machine 1 1 6,817 1,704 8,521 1 1 12. Kasheka Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Rural Feeder Road (2 culverts) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Irrigation (2 water pump) 2 2 2,800 700 3,500 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 3,097 774 3,871 1 1 9. Nyehunge 13. Isaka Construction of Cattle Dip 1 1 16,022 4,006 20,028 1 1 Construction of cattle crush 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 1,664 416 2,080 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 2 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of oxen plough 1 1 966 242 1,208 1 1 10. Chifunfu 14. Nyakahako Construction of Cattle Dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Procurement of irrigation equipment 3 3 1,287 322 1,609 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 9,216 2,304 11,520 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,632 408 2,040 1 1 Procurement of grain Milling Machine 1 1 3,204 801 4,005 1 1 15. Nyamahona Construction of Market Shed 0 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of Water pump for irrigation 1 1 1,287 322 1,609 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Ox cart 1 1 1,342 336 1,678 1 0 119 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on goin g not starte d 11. Kasungamile 16. Kasungamile Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip-additonal fund 1 1 2,680 670 3,350 1 1 Construction of dip well 1 1 18,392 4,598 22,990 1 1 Procurement of oxen drawn equipment 1 1 1,632 408 2,040 1 1 Additional funds-toilet and waste disporsal pit 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 998 250 1,248 1 1 12. Katunguru 17.Nyamtelel a Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,280 320 1,600 1 1 Procurement of grain Milling Machine 1 1 2,372 593 2,965 1 0 13.Nyamatong o 18.Nyamaton g Procurement of irrigation equipment 1 1 1,606 402 2,008 1 1 Construction of Market Shed 1 1 18,957 4,739 23,696 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 966 242 1,208 1 1 19. Ngoma B Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 624 156 780 1 1 Animal drawn farm implements (Ox-carts) 1 1 1,577 394 1,971 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 1,840 460 2,300 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14.Nyamazugo 20. Kijuka Rehabilitation of Rural Feeder Road (culvert) 1 1 3,696 924 4,620 1 1 Construction of (4 water troughs) 1 1 12,032 3,008 15,040 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3.5 Km 1 1 11,285 2,821 14,106 1 0 Procurement of Water Pump for dipping 1 1 1,287 322 1,609 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Ox-cart 1 1 1,342 336 1,678 1 1 15. Buyagu 21. Bitoto Rehabilitation of Rural Feeder Road (culvert) 1 1 7,296 1,824 9,120 1 1 Procurement of two Ox-carts 1 1 1,828 457 2,285 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of Market shed 1 1 28,704 7,176 35,880 1 0 16. Igalula 22. Ngoma A Procurement of two Ox-carts 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of slaughter Slab 1 1 6,374 1,594 7,968 1 1 Construction of Market Shed 1 1 10,720 2,680 13,400 1 1 Milk Handling Facilities 1 1 1,600 400 2,000 1 1 Additional funds-Market Shed 1 1 10,906 2,727 13,633 1 1 Procurement of Grain Milling 1 1 612 153 765 1 1 17. Kagunga 23.Nyanchech Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of Charco dam 1 1 22,150 5,538 27,688 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 5,616 1,404 7,020 1 1 Construction of 2 Cattle water troughs 1 1 8,234 2,059 10,293 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 120 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on goin g not starte d 18. Buzilasoga 24. Buzilasoga Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (2 culverts) 1 1 5,136 1,284 6,420 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 4,172 1,043 5,215 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,597 899 4,496 1 0 Procurement of 2 Water pumps for irrigation 1 1 2,575 644 3,219 1 1 25. Igaka Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of water control dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 Procurement of Paddy hulling Machine 1 1 6,172 1,543 7,715 1 0 Procurement of water pump 1 1 0 19. Sima 26. Butonga Rehabilitation of Rural Feeder Road (culvet) 1 1 5,712 1,428 7,140 1 1 Construction of Charco dam 1 1 21,677 5,419 27,096 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Water pump for irrigation 1 1 1,287 322 1,609 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 1,343 336 1,679 1 1 27. Sogoso Construction of earth dam 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 1,664 416 2,080 1 1 Cattle trough 2 2 2,000 500 2,500 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Oxen Ploughs 1 1 601 150 751 1 0 20. Tabaruka 28. Kishinda Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 7,116 1,779 8,895 1 1 Construction of Market Shed 1 1 21,500 5,375 26,875 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Grain Milling Machine 1 1 1,287 322 1,609 1 0 Procurement of Oxen Cart 1 1 1,342 336 1,678 1 0 29. Nyampande Construction/ Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,120 280 1,400 1 1 Construction of slaughter Slab 1 1 6,374 1,594 7,968 1 1 Procurement of Electric motor sunflower oil 1 1 848 212 1,060 1 1 Construction of Market Shed 1 1 13,560 3,390 16,950 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 662 166 828 1 1 30. Tunyenye Construction of Market Shed 1 1 15,200 3,800 19,000 1 0 Construction/rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 0 Milk Handling Facilities 1 1 1,600 400 2,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Ox-cart and accessories 1 1 2,470 618 3,088 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 1,632 408 2,040 1 1 TOTAL 3 26 46 34 44 63 153 940,324 235,081 1,175,405 114 22 5 108 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 75 95 121 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT UKEREWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Ngoma 1. Nantare Construction of Shallow Wells (4) 2 2 4 14,400 3,600 18,000 4 4 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehab of Rural feeder rd 1 1 11,600 2,900 14,500 1 1 Establish tree nursery 1 1 10,000 2,500 12,500 1 1 2. Hamkoko Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 2. Namagondo 3. Namagondo Construction of Shallow Wells (2) 2 2 6,400 1,600 8,000 2 2 Construct Market Shed 1 1 29,600 7,400 37,000 0 1 0 Procurement of 3 Irrigation Water Pumps 3 3 7,340 1,835 9,175 3 0 4. Malegea Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Rossela Processing Machine 1 1 1,600 400 2,000 1 1 3. Nkilizya 5. Nkilizya Construction of Market Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Fruit Processing Machines 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 4. Bukanda 6. Busunda Procurement of irrigation pumps 3 3 3,600 900 4,500 1 1 Construction of Market Shed 1 1 32,400 8,100 40,500 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 5. Kakerege 7. Kakerege Construction of 7 Shallow Wells 7 7 30,400 7,600 38,000 1 1 Rehabilitation of feeder road Culvert 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 6. Kagunguli 8. Kagunguli Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 4 Irrigation Pumps 4 4 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement of Fruit Processing Machines 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 9. Kweru Construction of Shallow Well 6 1 3 2 6 21,700 5,425 27,125 1 1 Rehab of Rural feeder rd 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Water Pump for Irrrigation 1 1 2 3,000 750 3,750 1 1 1 7. Bukindo Procurement of Grain milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 0 1 0 10. Bukindo Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,400 1,350 6,750 1 1 Procurement of Irrigation Water Pump 1 1 2 2,600 650 3,250 1 1 1 11. Murutanga Procurement of grain milling machine 1 1 1,750 438 2,188 1 1 Construction of Market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 6,250 1,563 7,813 1 1 8. Murutunguru 12. Muhande Construction of 2 shallow wells 2 2 6,400 1,600 8,000 2 1 Rehabitation of Rural Feeder Road 2.7 Km 1 1 29,600 7,400 37,000 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 122 DISTRICT UKEREWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on goin g not starte d 9. Mikituntu 13. Chabilungo Construction of Market Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Fruit Processing Machines 1 1 2,000 500 2,500 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 0 1 0 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 1,000 250 1,250 0 1 0 14. Kazilankanda Construction of Market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 6,000 1,500 7,500 2 2 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 10. Irugwa 15. Nabweko Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construct Shallow Wells 1 2 3 12,000 3,000 15,000 1 2 1 Procure Cassava Grater 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Irrigation Water Pumps 1 1 1,000 250 1,250 0 1 0 Construction of slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 16. Sambi Construction of slaughter Slab 1 1 9,920 2,480 12,400 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 26,080 6,520 32,600 1 1 Procure Water Pump for Irrigation 1 1 2 3,000 750 3,750 1 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 11. Ilangala 17. Kaseni Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 2,630 658 3,288 0 1 1 18. Kamasi Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 2 1 1 12. Muriti 19. Igongo Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Procurement of Sunflower oil Processing 1 1 5,000 1,250 6,250 0 1 0 13. Namilembe 20. Namilembe Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Sunflower oil Processing 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 14. Igalla 21. Bwasa Construction of slaughter Slab 1 1 1,920 480 2,400 1 0 Procurement of Fruit Processing 1 1 2,000 500 2,500 1 0 Construct shallow wells 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehab of Rural feeder rd 1 1 2 30,080 7,520 37,600 1 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 22. Chankamba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 123 DISTRICT UKEREWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on goin g not starte d 15. Bwiro 23. Busiri Rehab of Rural feeder rd 2.6 km 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Fruit Processing 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Rehab of Rural feeder rd 2.4 km 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of 2 shallow wells 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 24. Busumba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Procurement of Irrigation Pump 1 1 2 3,000 750 3,750 1 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 16. Nduruma 25. Mukunu Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement of Fruit Processing Mac 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 26. Chamhunda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 17. Bwisya 27. Nyang’ombe Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 18. Bukiko 28. Bukiko Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procure Water Pump for Irrigation 1 1 2 5,000 1,250 6,250 1 1 0 19. Bukungu 29. Bukungu Rehabilitation of Rural Feeder Road 3.1 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of 3 Shallow Wells 3 3 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2 3,500 875 4,375 0 2 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 20. Nyamanga 30. Nyamanga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 4 Irrigation Pumps 4 4 6,000 1,500 7,500 4 4 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Total 2 1 4 3 3 6 4 2 3 4 5 139 1282570 320642.5 1,603,213 80 12 29 66 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 57.554 82.5 124 MWANZA REGION IMPLEMENTATION STATUS DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Geita 3 14 34 26 17 16 89 1,327,050 331,763 1,658,813 41 50 0 35 Kwimba 8 10 28 39 20 28 91 1,205,372 301,343 1,506,715 75 8 8 67 Magu 2 7 13 38 12 14 65 1,231,300 307,825 1,539,125 61 1 2 60 Missungwi 3 10 33 32 10 15 82 1,203,920 286,944 1,490,864 68 5 7 65 Sengerema 3 26 46 34 44 63 153 940,324 235,081 1,175,405 114 22 5 108 Ukerewe 2 14 33 64 23 45 139 1,282,570 320,643 1,603,213 80 12 29 66 Total 21 81 187 233 126 181 619 7,190,536 1,783,598 8,974,134 439 98 51 401 PERFORMANCE IN % 71 91 125 REGION SHINYANGA PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT BARIADI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Somanda 1. Nyaumata Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,000 3,000 15,000 3 3 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Bunamhala 2. Bunamhala Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Giriku Rehabilitation of Charco dam 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 Construction of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Sakwe 4. Mwanzoya Construction of Shallow Wells (3) 3 1 4 17,808 4,452 22,260 3 0 Rehab of 6km Rural Feeder rd 1 1 18,192 4,548 22,740 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Ibulyu Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 0 Construction of Shallow Wells (3) 3 1 4 14,000 3,500 17,500 3 3 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Mhango 6. Ngulyati Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Ngala Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Gambosi 8. Nyamswa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Kasoli 9. Kilalo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Bariadi 10. Isanga Construction of Cattle Dip 1 1 21,000 5,250 26,250 1 0 Rehabilitation of Rural Feeder Road 6 1 1 15,939 3,985 19,924 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Dutwa 11. Mwamondi Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,000 3,000 15,000 3 3 Construct Crop Market Shed 1 1 24,000 6,000 30,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 8,000 2,000 10,000 1 1 12. Sengerema Construction of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 0 Procure Oxen drawn implements 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Shallow Wells 2 2 7,139 1,785 8,924 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Sapiwi 13. Igegu Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Nyamikoma Construction of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 1 Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,000 3,000 15,000 3 3 Estabilshment of artificial insermination 1 1 3,139 785 3,924 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 126 DISTRICT BARIADI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 10.Ikungulyabashashi 15. Ikungulyabashashi Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Nyakabindi 16. Old Maswa Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 12. Nkololo 17. Ihusi Construction of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 7 1 1 15,139 3,785 18,924 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Mwashagata Rehabilitation of Charco dam 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Mwaubingi 19. Gasuma Construction of Shallow Wells (3) 3 3 14,000 3,500 17,500 3 3 Construction of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Mwadobana 20. Kilabela Construction of Cattle Dip 1 1 30,000 7,500 37,500 1 0 Procure Oxen drawn implements 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Sagata 21. Gaswa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Mwaswale 22. Lung’wa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 23. Nkuyu Rehabilitation of Rural Feeder Road 8 1 1 26,000 6,500 32,500 1 1 Procurement of Oxen drawn 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Lagangabilili 24. Nguno Construction of Charco dam/Borehole 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 25. Ng’hesha Construction of Shallow Wells (3) 3 3 14,000 3,500 17,500 3 3 Construction of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Luguru 26. Nhobola Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 15,546 3,887 19,433 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,454 5,114 25,568 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 27. Ikungulipu Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 19. Mwamapalala 28. Ngeme Rehabilitation of Charco dam 1 1 17,600 4,400 22,000 0 1 0 Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,800 3,200 16,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 29. Isakalyang’wale Procure 2 Grain Milling Machines 3 3 8,000 2,000 10,000 3 0 Completion of 3 shallow wells 3 3 6 25,901 6,475 32,376 3 3 3 Procurement of Oxen drawn Implem 1 1 2,990 748 3,738 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 20. Zagayu 30. Zanzui Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 127 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT BUKOMBE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTA L DASIP BEN TOTA L complete on going not started 1. Iponya 1. Iponya Construction of Charco Dam 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 2. Buluhe Rehabilitation of Irrigation Scheme 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Construction -Cattle troughs 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Bukandwe 3. Kanegele Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4. Bukandwe Procurement of Power Tillers 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Construction of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 3. Masumbwe 5. Ilangale Construction of Rural Feeder Road 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 6. Nyakasaluma Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4. Lugunga 7. Kakumbi Construction of Charco Dam 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 8. Mgaya Construction of Charco Dam 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 5. Nyasato 9. Nyasato Construction of Crops Storage Facility 1 1 35,840 8,960 44,800 1 1 10. Bulugala Construction of Crops Storage Facility 1 1 31,440 7,860 39,300 1 1 Procurement of Power Tillers 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Procure Grain Hulling Machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 6. Mbogwe 11. Iboya Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 12. Nambubi Charco dam -Water trough construction 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 13. Nanda Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 7. Ushirika 14. Mlale Construction of Crop Storage 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 15. Nyitundu Construction of Crops Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 8. Ilolangulu 16. Isebya Construction of Rural Feeder Road 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 17. Bugalagala Construction of Crops Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 9. Ushirombo 18. Ng’azo Construction of Crops Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 19. Katente Construction of Charco Dam 1 1 25,600 6,400 32,000 1 0 Construction of Slaughter Slab 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 Construction of 3 shallow wells 3 3 13,400 3,350 16,750 0 0 1 TOTAL 6 28 30 39 10 17 110 1301491 325373 1626864 91 10 2 77 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 82.7 84.6 128 DISTRICT BUKOMBE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 20. Katome Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 10. Ikunguigazi 21. Lulembela Construction of Crops Storage 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Hulling Machine 1 1 6,400 1,600 8,000 1 1 22. Kabanga Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 10,400 2,600 13,000 0 1 0 11. Bukombe 23. Bukombe Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 24. Ituga Construction of Charco Dam 1 1 28,800 7,200 36,000 1 1 12. Iyogelo 25. Bugelenga Construction of Rural Feeder Road 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Procurement of Maize Milling 1 1 4,800 1,200 6,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 26. Iyogelo Construction of Charco dam 1 1 34,560 8,640 43,200 1 0 13. Runzewe 27. Msonga Construction of Market shed 1 1 27,040 6,760 33,800 1 0 Procurement of Maize Milling 1 1 4,800 1,200 6,000 1 0 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 28. Ikuzi Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,100 5,025 25,125 1 1 Procurement of Maize Milling 1 1 4,800 1,200 6,000 1 0 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 14. Uyovu 29. Namonge Construction of Rural Feeder Road 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Mac 1 1 7,200 1,800 9,000 1 0 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 30. Shilabela Procurement of cassava Grating 1 1 1,000 250 1,250 0 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 TOTAL 2 21 14 7 10 20 53 1,056,780 264195 1320975 42 8 3 32 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 79 76 129 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT KAHAMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TO TA L DASIP BEN TOTAL complet e on going not started 1. Kilago 1. Wame Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Permanent cattle crush 1 1 7,621 1,905 9,526 1 0 2. Shininga Procurement of Grain Milling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of paddy hulling machine 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 2. Mwendakulima 3. Mwendakulima Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of permanent crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3.Malunga 4. Kitwana Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 0 Procurement of sunflower oil processing 1 1 7,450 1,863 9,313 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,171 2,043 10,214 0 1 0 4. Mhongolo 5. Nyashimbi Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 7,450 1,863 9,313 1 1 Construction of permanent crush 1 1 8,171 2,043 10,214 1 1 5. Segese 6. Malito Rehabilitation ofRural Feeder Road 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 22,000 5,500 27,500 0 0 1 0 7. Masabi Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 6. Bugarama 8. Buyange Procurement of Hulling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 7. Bulungwa 9. Makongolo Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 31,600 7,900 39,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Nyabusalu Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 31,600 7,900 39,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Isaka 11. Mwakata Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 25,800 6,450 32,250 1 1 Construction of permanent cattle crush & 1 1 10,200 2,550 12,750 0 1 0 9. Ngongwa 12. Wendele Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 130 DISTRICT KAHAMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 13. Ngulu Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Isagehe 14. Mondo Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 15. Bukooba Construction of Charco Dam ( Irrigation) 1 1 29,000 7,250 36,250 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 11. Chona 16. Itebele Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Construction of Charco dam for livestock 1 1 33,000 8,250 41,250 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 12. Kisuke 17. Kisuke Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Charco dam-construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Bukomela Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Mwalugulu 19. Banhi Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 26,800 6,700 33,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 5,200 1,300 6,500 0 1 0 14. Uyogo 20. Manungu Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road-5km 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Charco dam 1 1 15,200 3,800 19,000 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,450 1,863 9,313 0 1 0 15.Mpunze 21. Iponyaholo Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 31,600 7,900 39,500 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 22. Sabasabini Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,600 1,900 9,500 0 1 0 16. Idahina 23.Nyamitengel Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 27,750 6,938 34,688 1 1 Procurement of rice hulling machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 131 DISTRICT KAHAMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Nyandekwa 24. Kakebe Construction of Crop Storage Facility 0 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Kinaga 25.Mwakuheng Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,171 2,043 10,214 0 1 0 26. Kabondo Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Charco dam-construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 19. Ukune 27. Igunda Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 27,991 6,998 34,989 1 1 Procurement of water pump for irrigation 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 3,609 902 4,511 0 1 0 28. Kundikili Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 3,771 943 4,714 0 1 0 20.Kinamapula 29. Butibu Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Construction of Shallow Wells (Livestock) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Construction of Charco dam for livestock 1 1 19,600 4,900 24,500 0 1 0 Procurement of sunflower oil processing mac 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,000 1,750 8,750 0 1 1 30. Bunasani Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,750 1,438 7,188 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of sunflower oil processing 1 1 2,250 563 2,813 0 1 0 TOTAL 3 39 21 26 15 47 109 1293800 323450 1617250 77 22 10 71 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 71 92 132 DISTRICT KISHAPU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Kishapu 1. Mwanulu Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Lubaga Rehabiltation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 2. Uchunga 3. Kakola VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Mwakipoya 4. Ngeme Construction of Crop Storage 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Somagedi 5. Kisesa 0 0 0 0 0 5. Shagihilu 6. Mwalata Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 7. Shagihilu VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of Crop Storage 1 1 28,000 7,000 35,000 0 0 6. Mwamalasa 8. Kinampanda VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 9. Mwamalasa Crop storage facility 1 1 26,934 6,734 33,668 1 1 7. Masanga 10.Bulekela Construction of Cattle Dip tank 1 1 13,968 3,492 17,460 1 0 8.Lagana 11. Lagana Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 12. Mihama 0 0 0 0 0 9. Ngofila 13. Kalitu Construction of Crop Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 14. Mwamanota Construction of Cattle Dip 1 1 27,936 6,984 34,920 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 10. Kiloleli 15. Miyuguyu Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 11. Talaga 16. Kijongo Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 12. Ukenyenge 17. Mwaweja Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 18. Bulimba Procurement of Agric Processing Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 13. Itilima 19. Ikoma Rehabilitation of irrigation scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 20. Mwajiginya B Crop storage facility 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 14. Mwamashele 21. Isagala 0 0 0 0 0 15. M/Lohumbo 22. Nyenze VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 133 DISTRICT KISHAPU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 16. Songwa 23.Mpumbula Construction of Cattle Dip 1 1 20,366 5,092 25,458 1 0 17.Mondo 24. Kabila Procurement of grain milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crop Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 25. Mwigumbi Construction of Crop Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 18. Bubiki 26. Mwamishoni VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 19. Seke Bugoro 27. Dulisi Construction of Crop Storage 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 28. Bugoro Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Bunambiyu 29. Mwanghili Rehabiltation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 30. Itongoitale Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 construction of cattle Dip 1 1 13,968 3,492 17,460 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 TOTAL 3 12 18 15 5 6 38 716242 179061 895303 28 1 8 21 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 73.6842 75 134 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Buchambi 1. Kinamwigulu Construction of Cattle Dip 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 Construct 4 Shallow Wells 4 4 17,280 4,320 21,600 4 4 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 1 0 2. Mwabujiku Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construct Crop Storage 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 1 0 2. Masela 3. Mwabomba Construction of Cattle Dip 1 1 32,000 8,000 40,000 1 0 Construct 2 Shallow Wells 2 2 8,448 2,112 10,560 2 2 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 1 0 4. Mandela Procurement of Oil Processing Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Construction of Shallow Well 1 2 3 14,380 3,595 17,975 3 3 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Oxen driven weeder 10 9 19 5,510 1,378 6,888 10 9 10 3. Isanga 5. Isanga Procurement of 14 Groundnut Shellers 14 14 4,000 1,000 5,000 14 14 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Cattle Dip 1 1 13,760 3,440 17,200 1 0 Procurement of Oxen driven weeder 10 10 3,840 960 4,800 10 10 Construction of 2 Shallow Well 2 2 6,790 1,698 8,488 2 2 6. Kidema Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 30,608 7,652 38,260 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 3,840 960 4,800 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Badi 7. Ikungu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 7 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Construction of Crops Storage Facility 1 1 31,750 7,938 39,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 8. Nyashimba Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 7 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 20,470 5,118 25,588 1 0 Construct 3 shallow wells 3 3 12,280 3,070 15,350 3 3 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 135 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not starte d 5. Nyabubinza 9. Mwabagalu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Cattle Dip 1 1 27,200 6,800 34,000 1 0 Procurement of 20 Oxen Weeders 10 9 19 4,000 1,000 5,000 10 9 10 Construction of Shallow Well ( Irrigation) 1 1 2 7,680 1,920 9,600 2 2 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 10. Zawa Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 10 Groundnuts Shellers 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 Shallow well 1 1 2,832 708 3,540 1 1 6. Mwalampaka 11. Nyabubinza Rehabilitation of Charco Dam 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Procurement Irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Sweet potato grater 10 10 2,500 625 3,125 1 1 Rehab of Crop Storage Facility 1 1 18,786 4,697 23,483 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Shishiyu 12. Jija Constuction of Slaughter Slab 1 1 3,840 960 4,800 1 1 Construction of Market Shed 1 1 30,608 7,652 38,260 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 0 2 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 13. Igunya Procurement Paddy Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of 2 shallow well 2 2 8,000 2,000 10,000 0 2 0 8. Kadoto 14. Malekano Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 2,880 720 3,600 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 9. Nyalikungu 15. Iyogelo Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construct Crop Storage Facility 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 10. Sukuma 16.Mwabayanda Procurement of Groundnut Sheller 6 6 2,000 500 2,500 6 6 Construction of Shallow Well ( Irrigation) 1 1 3,840 960 4,800 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,160 8,040 40,200 1 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 136 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not starte d 17.Hinduki Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,118 8,030 40,148 1 1 Construct Shallow Well 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 11. Mpindo 18. Tamanu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 5 shallow well for livestock 5 5 32,006 8,002 40,008 5 5 Procurement of irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 19. Senani Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of 2 Shallow Wells 2 2 9,600 2,400 12,000 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 26,520 6,630 33,150 1 1 Procurement of Oxen driven weeder 10 10 2,880 720 3,600 10 10 20. Somanda Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,118 8,030 40,148 1 1 Construct Shallow Wells 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 12. Ipililo 21.Ikungulyankom a Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of cattle Dip 1 1 32,118 8,030 40,148 1 0 Construct Shallow Wells 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 22. Mwakabeya Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 1 0 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,118 8,030 40,148 1 1 Construct Shallow Wells 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 13. Nguliguli 23. Mwashegeshi Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 7 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Construction of cattle Dip 1 1 28,870 7,218 36,088 1 0 Construct Shallow Wells 1 1 2,880 720 3,600 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 14. Busilili 24. Bushitala Construction of Charco Dam 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 137 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not starte d 25.Buhungikila Procurement of irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,006 8,002 40,008 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 15. Budekwa 26. Mwabaratulu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construction of Charco Dam 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 16. Lalago 27.Mwakidiga Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 20,480 5,120 25,600 1 0 Procurement of irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construct 2 Shallow Wells 2 2 8,005 2,001 10,006 2 2 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 17.Dakama 28. Mwandete Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Cattle Dip 1 1 29,046 7,262 36,308 1 0 Procurement of Oil Pressing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construct 2 shallow wells 2 2 5,904 1,476 7,380 2 2 18. Kulimi 29. Mwabayanda Cereal Storage Facility (Vihenge) 9 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitaion of Charco dam 1 1 32,495 8,124 40,619 0 1 0 Construct shallow wells 1 1 3,840 960 4,800 1 1 30. Mwamihanza Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 0 2 0 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 2,832 708 3,540 0 1 0 Construction of feeder road 2.5km 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Procurement of milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 4 8 3 7 3 9 0 4 6 208 441 1314362 328591 1642953 233 166 4 214 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 53 92 138 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT MEATU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Bukundi 1. Bukundi Construction of Small Scale Irrigation Scheme 1 1 7,770 1,943 9,713 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 20,923 5,231 26,154 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Mwamalole 2. Usiulize Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Lata Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,320 1,330 6,650 1 1 3. Mwanjolo 4. Mwanjolo Construction of Cattle dip 1 1 27,986 6,997 34,983 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Mbushi Rural Road Rehabilitation 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Mwabuzo 6. Mwabalebi Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 5. Imalaseko 7. Natta Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 6. Mwamanongu 8. Mwamanongu Procurement of Power tiller 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 7. Ng’hoboko 9. Ng’hoboko Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller -Jiang dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 10. Minyanda Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller -Jiang dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 8. Kimali 11. Paji Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 2 2 10,740 2,685 13,425 2 2 12. Mwangundo Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 9. Nkoma 13. Itaba Construction of Small Scale Irrigation 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 10. Mwamishali 14. Mwambiti Power tiller -Jiang dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of crop Storage Facility 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 11. Mwanhuzi 15. Mwagwila Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 139 DISTRICT MEATU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complet e on goin g not starte d 12. Itinje 16. Mwagayi Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 17. Isengwa Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller-Jiang Dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 13. Lubiga 18. Lubiga Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 19.Mwandu Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Kisesa 20. Kisesa Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Power tiller-Jiang Dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 21. Mwaukoli Construction of crop Storage Facility 1 1 24,000 6,000 30,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 15. Mwabuma 22. Mwashata Extension of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 23. Mwakasumbi Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Mwabusalu 24. Mwabusalu Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Mwandoya 25. Mwakaluba Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 26.Mwakisandu Crop storage facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 18. Sakasaka 27. Sakasaka Construct Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller-Jiang Dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 28. Tindabuligi Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 19. Mwandoya 29. Lingeka Construct Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 30. Mwabulutango Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 TOTAL 2 2 2 1 0 3 3 1 8 5 70 1033139 258284.8 1291424 68 2 0 44 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 97 65 140 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 30TH JUNE 2012 DISTRICT SHINYANGA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Lyabukande 1. Lyamidati Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Mwakitolyo 2. Mwasenge Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Salawe 3. Ipango Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4. Mwenge Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4.Solwa 5. Mwasekagi Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 6. Mwandutu Construct crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Iselamagazi 7. Mwamakaranga Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 8. Lyabusalu Construct crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 9. Mwambasha Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Mwantini 10. Jimondoli Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Zumve Construct crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Pandagichiza 12. Sayu Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 13. Mwamadilanha Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Usanda 14. Manyada Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Ngaganulwa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Samuye 16. Ng’hwang’halanga Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Masengwa Rehabilitation of Irrigation Scheme 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 10.Mwamala 18. Ibanza Construction of bore hole 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rural feeder road 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 19. Bugogo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 11. Imesela 20. Nyika Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 21. Mwamanyuda Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 141 DISTRICT SHINYANGA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOT AL DASIP BEN TOTAL comple te on goin g not started 12. Usule 22. Masekelo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 23. Ishololo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Itwangi 24. Butini Rehabilitation of Irrigation scheme 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 25. Nduguti Rehabilitation of Irrigation Structure 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 26. Nyida Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Tinde 27. Nsalala Rehabilitation of Irrigation Structure 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 28. Welezo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Didia 29.Nyashimbi Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Ilola 30. Mendo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 TOTAL 5 9 8 33 10 7 51 1268000 317000 1585000 50 0 1 39 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 98.039 2 78 SHINYANGA REGION IMPLEMENTATION STATUS DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Bariadi 6 28 30 39 10 17 110 1,301,491 325,373 1,626,864 91 10 2 77 Bukombe 2 21 14 7 10 20 53 1,056,780 264,195 1,320,975 42 8 3 32 Kahama 3 39 21 26 15 47 109 1,293,800 323,450 1,617,250 77 22 10 71 Kishapu 3 12 18 15 5 6 38 716,242 179,061 895,303 28 1 8 21 Maswa 4 83 73 90 46 208 441 1,314,362 328,591 1,642,953 233 166 4 214 Meatu 2 22 10 33 18 5 70 1,033,139 258,285 1,291,424 68 2 0 44 Shinyanga 5 9 8 33 10 7 51 1,268,000 317,000 1,585,000 50 0 1 39 Total 25 214 174 243 114 310 872 7,983,814 1,995,954 9,979,768 589 209 28 498 PERFORMANCE IN % 68 85 142 SUMMARY OF IMPLEMENTATION OF MICROPROJECTS BY REGION ANNEX III B SUMMARY OF IMPLEMENTED COMMUNITY PROJECTS IN DASIP AREAS REGIONS COMMUNITY PROJECTS Cattle dip Cattle Crashes Slaughter Slab Charco Dams Storage Facility Market Shed Irrigation Schemes Feeder Roads, Bridges etc Milk Collection centres Soil and Water Conservation Fish ponds Coffee Pulperies Shallow Wells Bore holes Cattle Trough Others Total Kagera 36 37 9 13 56 32 8 92 1 10 11 - - - 2 4 311 Kigoma 15 - 11 1 7 49 4 47 - 1 - 4 - 1 - - 140 Mara 53 2 4 54 4 11 9 17 7 12 - - 10 20 3 8 214 Mwanza 55 43 6 45 18 53 1 27 - 2 - - 43 11 12 1 317 Shinyanga 46 26 2 47 77 4 8 33 - - - - 88 2 1 95 429 Total Project 205 108 32 160 162 149 30 216 8 25 11 4 141 34 18 108 1,411 SUMMARY OF IMPLEMENTED AGRICURTURAL TECHNOLOGY PROJECTS IN DASIP AREAS REGIONS AGRICULTURAL TECHNOLOGIES Power tillers OX ploughs Milling Machines Milk Separators Oil Pressing Machine Chicken Incubators Coffee Hullers Fruit Processing Eguipment Wine Processing Water Pumps Others Cassava Grating Machine Total Kagera 53 2 125 - 3 - 16 - 1 3 1 23 227 Kigoma 29 3 96 1 13 2 - - - 4 - 6 154 Mara 51 77 77 4 1 15 - - - 37 1 16 279 Mwanza 85 48 91 2 3 - - 6 1 60 1 5 302 Shinyanga 132 178 46 - 5 - - - - 4 67 11 443 Total Project 350 308 435 7 25 17 16 6 2 108 70 61 1,405 143 PROJECT PERFOMANCE SINCE PROJECT INCEPTION DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Kagera 16 68 109 75 147 121 538 6,429,755 1,607,439 8,037,195 351 147 23 294 Kigoma 12 30 45 52 50 104 294 3,859,450 976,371 4,835,821 204 61 7 191 Mara 15 121 133 79 62 81 493 5,384,715 1,344,642 6,729,357 332 104 44 277 Mwanza 11 61 157 193 76 121 619 7,190,536 1,783,598 8,974,134 439 98 51 401 Shinyanga 15 194 144 203 64 251 872 7,983,814 1,995,954 9,979,768 589 209 28 498 Total 69 474 588 602 399 678 2,816 30,848,270 7,708,004 38,556,275 1,915 619 153 1661 PERFORMANCE IN % 68% 87% SUMMARY OF IMPLEMENTED COMMUNITY PROJECTS IN KAGERA REGION REGIONS VILLAGE MICRO PROJECTS Cattle dip Cattle Crashes Slaughter Slab Charco Dams Storage Facility Market Shed Irrigation Schemes Feeder Roads, Bridges etc Milk Collection centres Soil and Water Conservation Fish ponds Coffee Pulperies Shallow Wells Bore holes Cattle Trough Others Total Biharamulo 1 6 5 4 7 5 2 7 - - - - - - - - 37 Bukoba 3 1 - 3 6 7 1 10 - - - - - - - - 31 Chato 8 4 1 4 9 4 1 - - - - - - - - - 31 Karagwe 5 2 1 1 19 - - 20 - - - - - - - - 48 Misenyi 1 9 1 - 6 5 3 17 1 - 10 - - - 2 1 56 Muleba 6 - - 1 8 9 1 19 - 4 - - - - - - 48 Ngara 12 15 1 - 1 2 - 19 - 6 1 - - - - 3 60 Total Project 36 37 9 13 56 32 8 92 1 10 11 - - - 2 4 311 144 SUMMARY OF IMPLEMENTED AGRICURTURAL TECHNOLOGY PROJECTS IN KAGERA REGION REGIONS AGRICULTURAL TECHNOLOGIES Power tillers OX ploughs Milling Machines Milk Separators Oil Pressing Machine Chicken Incubators Coffee Hullers Fruit Processing Eguipment Wine Processing Water Pumps Others Cassava Grating Machine Total Biharamulo 8 - 16 - 3 - 1 - - - - 1 29 Bukoba - - 27 - - - 5 - - - - 9 41 Chato 5 - 3 - - - - - - - - - 8 Karagwe 3 - 22 - - - - - 1 3 1 - 30 Misenyi 6 - 14 - - - - - - - - 11 31 Muleba 1 - 43 - - - 10 - - - - 2 56 Ngara 30 2 - - - - - - - - - - 32 Total Project 53 2 125 - 3 - 16 - 1 3 1 23 227 SUMMARY OF IMPLEMENTED COMMUNITY PROJECTS IN KIGOMA REGION REGIONS VILLAGE MICRO PROJECTS Cattle dip Cattle Crashes Slaughter Slab Charco Dams Storage Facility Market Shed Irrigation Schemes Feeder Roads, Bridges etc Milk Collection centres Soil and Water Conservation Fish ponds Coffee Pulperies Shallow Wells Bore holes Cattle Trough Others Total Kasulu 7 - 3 1 4 25 - - - - - 2 - - - - 42 Kibondo 6 - 7 - 3 4 1 39 - - - 1 - - - - 61 Kigoma 2 - 1 - - 20 3 8 - 1 - 1 - 1 - - 37 Total Project 15 - 11 1 7 49 4 47 - 1 - 4 - 1 - - 140 145 SUMMARY OF IMPLEMENTED AGRICURTURAL TECHNOLOGY PROJECTS IN KIGOMA REGION REGIONS AGRICULTURAL TECHNOLOGIES Power tillers OX ploughs Milling Machines Milk Separators Oil Pressing Machine Chicken Incubators Coffee Hullers Fruit Processing Eguipment Wine Processing Water Pumps Others Cassava Grating Machine Total Kasulu 15 1 29 1 - 2 - - - - - - 48 Kibondo 14 - 28 - - - - - - 4 - 6 52 Kigoma - 2 39 - 13 - - - - - - - 54 Total Project 29 3 96 1 13 2 - - - 4 - 6 154 SUMMARY OF IMPLEMENTED COMMUNITY PROJECTS IN MARA REGION REGIONS VILLAGE MICRO PROJECTS Cattle dip Cattle Crashes Slaughter Slab Charco Dams Storage Facility Market Shed Irrigation Schemes Feeder Roads, Bridges etc Milk Collection centres Soil and Water Conservation Fish ponds Coffee Pulperies Shallow Wells Bore holes Cattle Trough Others Total Bunda 11 - - 12 1 4 4 - 2 2 - - 1 11 - 2 50 Musoma 10 - 1 11 1 2 3 4 1 4 - - 8 8 3 3 59 Rorya 6 - - 10 - - 2 4 4 2 - - - - - - 28 Serengeti 17 2 - 13 - 5 - 4 - - - - - - - - 41 Tarime 9 - 3 8 2 - - 5 - 4 - - 1 1 - 3 36 Total Project 53 2 4 54 4 11 9 17 7 12 - - 10 20 3 8 214 146 SUMMARY OF IMPLEMENTED AGRICURTURAL TECHNOLOGY PROJECTS IN MARA REGION REGIONS AGRICULTURAL TECHNOLOGIES Power tillers OX ploughs Milling Machines Milk Separators Oil Pressing Machine Chicken Incubators Coffee Hullers Fruit Processing Eguipment Wine Processing Water Pumps Others Cassava Grating Machine Total Bunda 10 14 30 - - 2 - - - 29 - 1 86 Musoma 5 24 31 - - - - - - 2 1 15 78 Rorya 16 1 2 - - 13 - - - - - - 32 Serengeti 4 38 9 4 1 - - - - 3 - - 59 Tarime 16 - 5 - - - - - - 3 - - 24 Total Project 51 77 77 4 1 15 - - - 37 1 16 279 SUMMARY OF IMPLEMENTED COMMUNITY PROJECTS IN MWANZA REGION REGIONS VILLAGE MICRO PROJECTS Cattle dip Cattle Crashes Slaughter Slab Charco Dams Storage Facility Market Shed Irrigation Schemes Feeder Roads, Bridges etc Milk Collection centres Soil and Water Conservation Fish ponds Coffee Pulperies Shallow Wells Bore holes Cattle Trough Others Total Geita 3 - - 6 11 11 - 3 - - - - - - - - 34 Kwimba 6 10 - 10 4 4 1 - - - - - 7 5 5 1 53 Magu 9 7 1 13 1 7 - 2 - - - - - 5 - - 45 Misungwi 22 19 - 12 2 - - 1 - - - - 2 - 1 - 59 sengerema 15 7 2 4 - 10 - 11 - 1 - - 4 1 6 - 61 Ukerewe - - 3 - - 21 - 10 - 1 - - 30 - - - 65 Total Project 55 43 6 45 18 53 1 27 - 2 - - 43 11 12 1 317 147 SUMMARY OF IMPLEMENTED AGRICURTURAL TECHNOLOGY PROJECTS IN MWANZA REGION REGIONS AGRICULTURAL TECHNOLOGIES Power tillers OX ploughs Milling Machines Milk Separators Oil Pressing Machine Chicken Incubators Coffee Hullers Fruit Processing Eguipment Wine Processing Water Pumps Others Cassava Grating Machine Total Geita 4 3 48 - - - - - - - - - 55 Kwimba 17 15 6 - - - - - - - - - 38 Magu 19 1 - - - - - - - - - - 20 Misungwi 20 - 1 - 1 - - - - 1 - - 23 sengerema 17 29 15 2 - - - - - 28 1 - 92 Ukerewe 8 - 21 - 2 - - 6 1 31 - 5 74 Total Project 85 48 91 2 3 - - 6 1 60 1 5 302 SUMMARY OF IMPLEMENTED COMMUNITY PROJECTS IN SHINYANGA REGION REGIONS VILLAGE MICRO PROJECTS Cattle dip Cattle Crashes Slaughter Slab Charco Dams Storage Facility Market Shed Irrigation Schemes Feeder Roads, Bridges etc Milk Collection centres Soil and Water Conservation Fish ponds Coffee Pulperies Shallow Wells Bore holes Cattle Trough Others Total Bariadi 12 - - 7 5 2 - 8 - - - - 37 1 - 1 73 Bukombe 1 8 1 14 7 1 1 7 - - - - - - 1 - 41 Kahama 8 18 - 11 11 - - 3 - - - - 11 - - - 62 Kishapu 4 - - 9 9 - 1 2 - - - - - - - - 25 Maswa 10 - 1 5 13 1 - 2 - - - - 40 - - 94 166 Meatu 9 - - 1 12 - 2 7 - - - - - - - - 31 Shinyanga 2 - - - 20 - 4 4 - - - - - 1 - - 31 Total Project 46 26 2 47 77 4 8 33 - - - - 88 2 1 95 429 148 SUMMARY OF IMPLEMENTED AGRICURTURAL TECHNOLOGY PROJECTS IN SHINYANGA REGION REGIONS AGRICULTURAL TECHNOLOGIES Power tillers OX ploughs Milling Machines Milk Separators Oil Pressing Machine Chicken Incubators Coffee Hullers Fruit Processing Eguipment Wine Processing Water Pumps Others Cassava Grating Machine Total Bariadi 30 4 2 - 1 - - - - - - - 37 Bukombe 2 - 9 - - - - - - - - 1 12 Kahama 12 7 24 - 3 - - - - 1 - - 47 Kishapu 11 - 2 - - - - - - - - - 13 Maswa 24 166 4 - 1 - - - - 3 67 10 275 Meatu 33 1 5 - - - - - - - - - 39 Shinyanga 20 - - - - - - - - - - - 20 Total Project 132 178 46 - 5 - - - - 4 67 11 443 149

# Extracted Content 1 DASIP INTERVENTIONS IN RURAL AREAS 2 Training Plot for Farmer Groups at Mafumbo ( formerly Buyego) village in Muleba district. Mr Ernest Menyela’s banana field at from Kibwiga village in Kasulu district. PFG membe ers sorghum ploots at Bitoto Village in Sengerem ma district. 3 Demonstrat tion plots on coffee improved coffee farming at Makongola village in Muleba district. 4 5 Demonstrat Cotton Farm tion plots on im mer Field Schoo mproved coffee f l at Kwitete villa farming at Mako age in Serengeti ongola village in i district. n Muleba district. 6 7 DASIP supported paddy production at Sukuma village in Sengerema District. Fish ponds constructed by Tusaidiane PFG at Byeju village in Muleba district. 8 Umoja ni Nguvu PFG at Kidahwe village in Kigoma district learning husbandry of improved cattle hybrid cows provided by DASIP. 9 Improved doe and buck managed by Nguvu Kazi PFG at Senga village in Geita district. 10 Maize and cotton Farmer Field Schools prepared through DASIP support at Mwashata village in Meatu district. Rural access s road linking Ka andantebe and Mayondwe villages in Muleba district. 11 12 Officers from Ministry of Industry and Trade inspecting a crop storage facility built by DASIP at Nyambogo village in Geita district. 13 14 Crop storage facility constructed by DASIP at Shininga village in Kahama district. Crop storage facility with 400 tons capacity constructed by DASIP at Mwabusalu village in Meatu district. Pictures showing a new crop storage facility constructed by DASIP and the old structure (right) at Bunasani village in Kahama district. 15 Market shed constructed by DASIP at Nyisanzi village in Chato district. 16 Constructed charco dams supply water for livestock and domestic use at Sayaka and Mwashepi villages in Magu district. 17 Cattle trough for livestock at Nyaluguguna village in Geita district 18 DASIP Cattle dips at Mwivuza village in Ngara district. Shallow well for domestic water constructed by DASIP at Igombe Village in Magu District. 19 Banana plot owned by an adopted PFG member at Ndungusi village in Ngara district 20 Charco dam for livestock at Borenga village in Serengeti district. Charco dam for livestock at Koreri village in Serengeti district. 21 Cotton plot at Nguge village, Missungwi district. Cattle dip tank at Merenga Village, Serengeti district. 22 Cattle dipping at Ngo’mbe village in Missungwi district. A dip tank was rehabilitated by DASIP Maize plot for Mrs Masalu of Miseke village in Serengeti district. 23 Market shed constructed by DASIP at Buhigwe village in Kasulu district. Market shed constructed by DASIP at Lutale Village in Magu district. 24 Market shed constructed by DASIP at Mugoma village in Ngara district. The Coordinator for DASIP, Mr. Charles Tulahi congratulates Mr Hadi for adopting improved cotton farming at Nguge village in Misungwi district. 25 Paddy plot managed by a PFG at Mahiga Village, Kwimba district. PFG training plot (Cotton) at Mwashata village, Meatu district 26 Power tillers procured and distributed to farmer groups by DASIP. Power tillers procured by DASIP at storage of Mwanza. 27 Power tillers procured by DASIP at storage yard in Shinyanga. 28 Assembled trailers for power tillers. 29 Mould board ploughs ready for mounting in power tillers procured by DASIP Farm implements for power tillers. 30 Introduction of agricultural technology of power tillers to the farmers have substituted drudgery hand hoe labor. 1. A trained power tiller operator at Mahiga village in Kwimba district shows his skills on how to use the equipment on his farm. 31 2. Mr Jijeta pudlling paddy plots at Mwamakalanga village in Shinyanga district. 32 Coffee central pulpery at Muhange Village in Kasulu district. Cereal milling machine at Bunasani Village in Kahama district. 33 Engineer Isaria Mwende from Ministry of Agriculture Food Security inspecting performance a paddy hulling machine at Nkome village in Geita district

# Extracted Content SCCD: N.G. AFRICAN DEVELOPMENT FUND Language: English Original: English UNITED REPUBLIC OF TANZANIA DISTRICT AGRICULTURE SECTOR INVESTMENT PROJECT APPRAISAL REPORT AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT DEPARTMENT ONAR NORTH, EAST AND SOUTH REGIONS NOVEMBER 2004 TABLE OF CONTENTS Page Table of Content, List of Tables and List of Annexes, Project Information Sheet (i-ix) Currency and Measures, List of Abbreviations, Logical Framework for the Project, Logical Framework for ADF Grant, Comparative Socio-Economic Indicators, Executive Summary 1. ORIGIN AND HISTORY OF THE PROJECT 1 2. THE AGRICULTURAL SECTOR 1 2.1 Overview of the Sector 1 2.2 Land Tenure and Land Use 2 2.3 Poverty, Gender and Health Issues 2 2.4 Sector Development Constraints 3 2.5 Sector Development Strategy and Priority Policy Reforms 3 2.6 Agricultural Sector Development Programme 4 3. CROP AND LIVESTOCK SUB-SECTORS 6 3.1 Overview of Crop Sub-sector 6 3.2 Overview of Livestock Sub-sector 6 3.3 Institutional Framework 7 3.4 Donor Interventions 8 3.5 Lessons Learnt from Past Interventions in Tanzania 8 4. THE PROJECT 9 4.1 Project Concept and Rationale 9 4.2 Project Area and Beneficiaries 11 4.3 Strategic Context 11 4.4 Project Objective 12 4.5 Project Description 12 4.6 Production, Markets and Prices 17 4.7 Environmental Impact 18 4.8 Project Costs 19 4.9 Sources of Financing 19 5. PROJECT IMPLEMENTATION 21 5.1 Executing Agency 21 5.2 Institutional Arrangements 21 5.3 Supervision and Implementation Schedule 22 5.4 Procurement Arrangements 23 5.5 Disbursement Arrangements 25 5.6 Monitoring and Evaluation 25 5.7 Financial Reporting and Auditing 26 5.8 Aid Co-ordination 26 6. PROJECT SUSTAINABILITY AND RISKS 27 6.1 Recurrent Costs 27 6.2 Programme Sustainability 27 6.3 Critical Risks and Mitigating Measures 28 7. PROJECT BENEFITS 28 7.1 Financial Analysis 28 7.2 Economic Analysis 29 7.3 Social Impact Analysis 30 7.4 Sensitivity Analysis 30 8 CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS 30 8.1 Conclusions 30 8.2 Recommendations and Conditions for Loan and Grant Approval 31 LIST OF TABLES 4.1 Summary of Cost Estimates by Component 20 4.2 Summary of Costs Estimates by Category of Expenditure 20 4.3(a) Sources of Finance 21 4.3(b) Sources of Finance (ADF Loan Financed Components) 21 4.3(c) Sources of Finance (ADF Grant Financed Component) 21 5.1 Expenditure Schedule by Components 23 5.2 Expenditure Schedule by Sources of Finance 23 5.1 Procurement Arrangements 24 LIST OF ANNEXES Number of Pages 1. Map of Project Area 1 2. Existing ASDP Organizational Chart 1 3. Project Implementation Schedule 1 4(a) Provisional List of Goods and Services 1 4(b) ADF/GOT Financing of Recurrent Costs 1 5. Summary Financial and Economic Analysis 3 6. Environmental and Social Management Plan Summary 2 7. Tanzania - List of On-Going Operations as at June 30 2004 1 8. Highlights of the Project Preparation and Review Process 1 This report was prepared by J. Coompson, Principal Agricultural Economist (Task Manager), ONAR.1; A. Mend, Principal Agronomist, ONAR.1; S. Pitamber, Gender Specialist, ONAR; M. Tafesse, Consultant-Infrastructure Engineer; D. Mazvimavi, Consultant-Environmentalist; N.K. Mohanty, Consultant-Rural Finance Expert; and C. Omoluabi, Senior Forestry Officer as Peer- Reviewer. Enquiries should be directed to the authors or A. Beileh, Manager, ONAR.1 (ext. 2139) i AFRICAN DEVELOPMENT FUND (TEMPORARY RELOCATION AGENCY) Angle des trois rues: Avenue du Ghana, Rue Pierre de Coubertin, Rue Hedi Nouira BP. 323, 1002 TUNIS BELVEDERE TUNISIA Tel : (+216) 71 333 511 / (+216) 7110 3450 FAX: (216) 71 351 933 EMAIL: afdb@afdb.org PROJECT INFORMATION SHEET The information given hereunder is intended to provide some guidance to prospective suppliers, contractors and consultants and to all persons interested in the procurement of goods and services for projects approved by the Boards of Directors of the Bank Group. More detailed information and guidance should be obtained from the Executing Agency of the Borrower. 1. COUNTRY: Tanzania 2. PROJECT TITLE: District Agriculture Sector Investment Project 3. LOCATION: 25 Districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga Regions of North West Tanzania. 4. BORROWER: The United Republic of Tanzania 5. EXECUTING AGENCY: Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS) P.O. Box 9192 Kilimo 1 Dar-es-Salaam Tanzania Tel: +255 (0) 22 2862064 Fax: +255 (0) 22 2862077 E-mail: psk@kilimo.go.tz 6. DESCRIPTION: The project consists of four components: A) Farmer Capacity Building B) Community Planning and Investment in Agriculture C) Support to Rural Financial Services and Marketing D) Project Co-ordination and Management 7. TOTAL COST i) Foreign Exchange : UA 25.32 million ii) Local Cost : UA 32.69 million Total UA 58.01 million ii 8. SOURCES OF FINANCE FOR PROJECT ADF (Loan) : UA 36.00 million ADF (Grant) : UA 7.00 million Government : UA 6.64 million Beneficiaries : UA 8.37 million TOTAL : UA 58.01 million 9. DATE OF APPROVAL : November 2004 10. ESTIMATED STARTING DATE : July 2005 for 6 years AND DURATION 11. PROCUREMENT OF GOODS AND WORKS: National Competitive Bidding (NCB), and National/Local Shopping for construction works in accordance with the Bank Group’s “Rules of Procedure for Procurement of Goods and Works”; NCB for motorcycles and equipment. 12. CONSULTANCY SERVICES REQUIRED AND STAGE OF SELECTION: Consultancy services will be required for the design, supervision of civil works, studies and the provision of training. Procurement will be in accordance with the “Bank Group’s Rules of Procedure for Use of Consultants”. The basis will be through competition on the basis of a shortlist of firms/individuals. CURRENCIES AND MEASURES Currency equivalents As at August 2004 UA 1 = TZS 1623.57 US $ 1 = TZS 1113.74 UA 1 = US $ 1.45776 Financial Year 1st July to 30th June Weights and Measures Metric system iii LIST OF ABBREVIATIONS AND ACRONYMS ADB/F African Development Bank/Fund AIDS Acquired Immuno Deficiency Syndrome ASDP Agriculture Sector Development Programme ASDS Agriculture Sector Development Strategy ASLMs Agricultural Sector Lead Ministries ASSP Agricultural Services Support Programme CBO Community-Based Organization CSP Country Strategy Paper DADP District Agriculture Development Plan DALDO District Agriculture and Livestock Development Officer DASIP District Agriculture Sector Investment Project DED District Executive Director DFT District Facilitation Team DMT District Management Team DTC District Training Coordinator ESMP Environmental and Social Management Plan FASWOG Food and Agriculture Sector Working Group FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations FFS Farmer Field School GDP Gross Domestic Product GOT Government of Tanzania HIV Human Immunodeficiency Virus IFAD International Fund for Agricultural Development LBT Labour Based Technologies LGA Local Government Authority MAFS Ministry of Agriculture and Food Security NAEP National Agricultural Extension Programme NGO Non-Governmental Organization NPES National Poverty Eradication Strategy NSC National Steering Committee PADEP Participatory Agricultural Development and Empowerment Project PCU Project Coordination Unit PFG Participatory Farmer Group PO-RALG President’s Office – Regional Administration and Local Government PRA Participatory Rural Appraisal PRS/P Poverty Reduction Strategy Paper PSRP Public Sector Reform Programme SACA Savings and Credit Association SACCOS Savings and Credit Cooperative Society SPFS Special Programme for Food Security TDV2025 Tanzania Development Vision 2025 VDC Village Development Committee VADP Village Agriculture Development Plan WB World Bank WFT Ward Facilitation Team iv iv Tanzania - DASIP: Logical Framework for the Project NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 1. Sector Goal To contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. The project will contribute to reducing the: 1.1 Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. 1.2 Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. • Poverty Reduction Monitoring System Reports. • ASDP progress reports. 2. Project Development Objective To increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 2.1 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. 2.2 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 2.3 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. • Baseline and impact assessment and survey reports. • District surveys and statistics. • Supervision reports. • Mid-Term Review. • Project Completion Report. • Stable macro-economic environment. • Rural Development Strategy, and ASDS effectively implemented. • Moderate weather patterns. • HIV/ AIDS infection rates do not increase in the project area. 3. Project Outputs 3.1 Participatory farmer groups established, made operational and adopting improved technologies. 3.1 10 000 Gender balanced-participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 3.2 250 000 farmers/group members (50% of whom are females) using improved agricultural production skills. 3.3 25 districts with the capacity to train at least 80 participatory farmer groups per year. 3.4 210 HIV/ AIDS sensitization and awareness raising campaigns conducted by 2010. • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Farmers show continued commitment at sustaining the groups formed. 3.2 Management capacity of rural communities enhanced. Rural infrastructure facilities developed 3.5 750 VDCs trained in community mobilization, leadership, and micro-project identification and formulation by 2010. 3.6 750 participatory VADPs, initiated by committees proportionally represented by women, prepared, implemented and annually updated. 3.7 25 participatory DADPs prepared, implemented and annually updated. 3.8 750 villages with successful investments, selected by gender balanced committees, in value adding technology and equipment. 3.9 750 micro-projects and infrastructure works established. 3.10 500 km of feeder roads improved. 3.11 25 water control structures with on-farm works established. • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Effective support from LGAs, MAFS, MCM and MWLD staff in the districts. v v NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 3.3 Viable Savings and Credit Schemes able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business established. 3.12 200 operationally sustainable Savings and Credit Cooperatives (SACCOs) (made of 8000 savings groups) with an average 1000 members (composed of at least 45% women) and TZS 40 million in savings after 6 years of operation. 3.13 90% of SACCOs maintaining a loan repayment rate >95%. 3.14 Market information network established in 25 districts. 3.15 70% of districts where the marketing information network continues to operate after the project end. 3.16 60% of SACCOs with successful agro-processing facilities. • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Chambers of Commerce (or other private entities) interested in taking over the management of the marketing information network. 3.4 Project coordinated and managed effectively in compliance with the ADB Loan Agreement, and effective monitoring and evaluation system established. 3.17 Coordination of activities effective. 3.18 Regular monitoring of project activities. 3.19 At least Project Steering Committee meetings a year. 3.20 Disbursement schedule adhered to. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Audit reports 4. Project Activities: 4.1 Build the capacity of districts to train participatory farmer groups. 4.2 Train participatory farmer groups. 4.3 Build the capacity of districts to plan, manage and monitor VADPs and DADPs. 4.4 Invest in medium size rural infrastructure. 4.5 Invest in agriculture-related micro- projects and infrastructure. 4.6 Invest in agriculture related technology and value adding equipment. 4.7 Build the capacity of participatory farmer groups to aggregate into SACCOs. 4.8 Build a marketing information network in districts. 4.9 Establish Project Coordination Unit Project Costs (UA million) 4.1 Farmer Capacity Building: UA 8.3 4.2 Comm. Planning and Investment in Agric: UA 43.8 4.3 Support to Rural Finance and Marketing: UA 3.6 4.4 Project Coordination and Management: UA 2.3 Total: UA 58.0 Sources of Financing (UA million) 4.1 ADF Loan: UA 36.0 4.2 ADF Grant: UA 7.0 4.3 Government: UA 6.6 4.4 Beneficiaries: UA 8.4 Total: UA 58.0 • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Moderate weather patterns • Effective support from LGAs, MAFS, MCM and MWLD staff inn the districts. vi vi Tanzania - DASIP: Logical Framework for ADF Grant Narrative Summary Objectively Verifiable Indicators Means of Verification Important Assumptions (i) Sector Goal To contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. 1.1 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. 1.2 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 1.3 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. • Poverty Reduction Monitoring System Reports. • Agriculture Sector Public Expenditure Reports. • ASDP progress reports. (ii) Component Objective : To increase farmers’ productivity and profitability, through improved practices for water, soil, crop, and livestock husbandry and marketing. 1.1 Training of 10,000 PFGs (consisting of at least 50% female members) in technical and organisational management and better placed to engage in economic activities and community-wide social activities. 1.2 Agricultural production skills of 250,000 farmers, of which 50% are women improved. • PCU Quarterly and annual progress reports. • District extension records • Farmers will demand and accept new technologies and marketing approaches. (iii) Outputs: Farmers empowered to organize in participatory farmer groups and trained to increase agricultural production and farm profitability, groups able to demand productive agriculture related investment and services. 1.1 10 000 participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 1.2 250 000 farmers/group members using improved agricultural production skills. 1.3 50% of farmer group members will be female. 1.4 25 districts with the capacity to train at least 80 participatory farmer groups per yr. • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Farmers interested in forming groups and sustaining them. (iv) Activities 1. Build the capacity of districts to train participatory farmer groups. 2. Train participatory farmer groups. Component Costs 1. District Training Capacity: UA 2.44 million 2. Farmer Training: UA 5.86 million Total: UA 8.30 million Sources of Financing ADF Grant: UA 7.00 million Government: UA 0.59 million Beneficiaries: UA 0.71 million Total: UA 8.30 million • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Effective support from LGAs, MAFS, MCM and MWLD staff in the districts • Moderate weather patterns • HIV/AIDS infection rates do not increase I the project area vii vii viii EXECUTIVE SUMMARY Project Background The Government of Tanzania (GOT) considers improvement in farm incomes of the majority of the rural population as a precondition for the reduction of rural poverty. Its vision is for decentralized development efforts that provide for a modernised agriculture sector, and the creation of an enabling environment for improving agricultural productivity and profitability, improving farm incomes, reducing rural poverty and ensuring household food security. The majority of the rural population in Tanzania still depends on agriculture for income and subsistence. However, the sector has been facing a number of constraints in the past years, which has made it difficult to reduce rural poverty. The sector has suffered from inadequate outreach to the rural poor, insufficient participation of communities in the planning process resulting in supply driven programmes, declining agriculture productivity due to lack of adequate resources such as water and irrigation systems, improved technology, improved rural infrastructure and marketing opportunities. In response to these challenges the GOT developed the Rural Development Strategy (RDS) and the Agriculture Sector Development Strategy (ASDS), which put district level demand identification, project management and implementation as the most effective methodology for achieving sustainable development. The Agriculture Sector Development Programme (ASDP) is Government’s main mechanism for implementation of the RDS and ASDS. This project illustrates a participatory local development concept plus a beneficiary demand driven approach. It falls under Sub- Programme A: Agricultural Sector Support and Implementation at District and Field Levels of the Agriculture Sector Development Programme (ASDP), which is the agreed framework for donor interventions to the agriculture sector. Districts and villages, their agricultural development plans and empowerment of communities are at the core of this project. The project is in line with the Bank’s key policy documents such as the (i) Vision Statement, (ii) Poverty Reduction Policy; (iii) Agricultural and Rural Development Sector Bank Group Policy (2000); and (iv) Tanzania-CSP for 2002-2004, and the Tanzania’s Rural Development Strategy and Agricultural Sector Development Strategy (ASDS). Purpose of the Loan and Grant: The ADF loan will be used to finance part of the investment and recurrent costs of the project amounting to UA 36.0 million, while an ADF Grant amounting to UA 7.0 million will be used to finance all costs of Farmer Capacity Building Component. Altogether, the Bank Group will finance 74% of the total project cost. Sector Goal and Project Objectives: The Sector Goal is to contribute to reduced rural poverty and food insecurity. The Project Development Objective is to increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. Brief Description of the Project: The project design incorporates the lessons learnt from past and on going national and donor interventions in Tanzania, which use similar approaches. The project will lay the foundation for the preparation and implementation of more effective Village Agriculture Development Plans (VADPs) by (i) creating and strengthening the capacity of large numbers of participatory farmer groups and networks, using the Farmer Field School and Participatory Farmer Group intervention model which is already widely used in many donor-funded projects in Tanzania so as to increase production, productivity and profitability, and (ii) strengthening the capacity of local government authorities (LGAs) concerned with the facilitation, preparation and execution of VADPs and DADPs. The project has three major field components based on the demand driven approach and one project management component. The following outputs will be attained under the project: ix - Farmer Capacity Building: (i) 25 districts will have the capacity to train participatory farmer groups through participatory adult education methods; (ii) 250,000 farmers in 10,000 participatory farmer groups with an average of 25 members each, trained in technical, organizational and managerial subject matters through participatory adult education methods. - Community Planning and Investment in Agriculture: (i) 25 districts will have the capacity to plan, manage and monitor District and Village Agricultural Development Plans; (ii) 25 District Agricultural Development Plans prepared and implemented; (iii) 750 Village Agricultural Development Plans prepared and implemented including agriculture related micro-projects, small infrastructures and agricultural technology investments; (iv) Improved market access through the improvement of 500 km of feeder roads; and (v) Improved water control for agriculture through the construction of 25 water harvesting structures. - Support to Rural Micro-finance and Marketing: (i) 200 operationally sustainable Savings and Credit Cooperatives (made up of 8,000 Savings Groups) with each cooperative having on average 1000 members and TZS 40 million in savings after six years of operation; and (ii) Marketing information network established and functioning in 25 districts. - Project Coordination and Management: A Project Coordination Unit (PCU) will be established to coordinate the activities of the implementing districts and agencies. Project Cost: The total project cost is estimated at UA 58.01 million of which UA 25.33 (44%) will be in foreign exchange, and UA 32.68 million (56%) will be in local currency. Sources of Finance: The ADF, Government of Tanzania and beneficiaries will finance the project. The ADF Loan of UA 36.0 million and Grant of UA 7.0 million will cover the entire 100% of the foreign cost of UA 25.33 million and 54% of the local costs amounting to UA 17.67 million. The Government and beneficiaries will fund UA 6.64 million and UA 8.37 million respectively which is the balance of the local costs amounting to UA 15.01 million. Project Implementation: The project will be implemented over a six-year period. Implementation will be within the existing institutional framework of the ASDP which has proved to be effective in the context of the programme. Day-to-day management and coordination will be carried out by a Project Coordination Unit. Most activities are community based and will be derived from development plans developed out of a participatory appraisal process. The District Management Team (DMT) will be responsible for the overall coordination of project activities as well as reviewing and approving of proposals for funding from communities, and monitoring the implementation of the approved projects at the district level. Conclusions and Recommendations: Conclusions: The project is participatory in design and decentralized in its implementation with significant beneficiary input intended to ensure sustainability. It will contribute to raising productivity and growth in the agriculture sector, and significantly increase the incomes of over 0.5 million rural households. The project is financially attractive, which will provide an incentive for farmers and farmer groups to participate actively in the realization of project objectives. The project is also economically viable, with an Economic Internal Rate of Return of 24%. The project concept and institutional set up have been tested under the WB assisted PADEP. The project attempts to scale up the successful implementation gains in productivity obtained under the Bank supported SPFS in Tanzania Recommendations: It is recommended that a loan not exceeding UA 36.0 million and a Grant of UA 7.0 million be granted to the Government of the United Republic of Tanzania for the purpose of implementing the project as described in this report, subject to conditions to be specified in the Loan Agreement and Protocol of Agreement for the Grant. 1. ORIGIN AND HISTORY OF PROJECT 1.1 Tanzania’s main development goal, since its independence, has been to improve the welfare of its population and promote equity. After experiencing relatively rapid economic growth during the 1960s and 1970s, Tanzania’s economy declined from the early 1980s with sharply deteriorating real per capita income and high inflation reaching 30% per year. In order to arrest this decline, the Government of Tanzania (GOT) introduced the economic recovery programme including decentralization, with devolution of power to local authorities. These initiatives have had a positive impact on the economy. GDP growth in real terms increased from 4.7% in 1997 to 6.2% in 2002, although it fell back to an estimated 5.5% in 2003. The country’s Poverty Reduction Strategy Paper (PRSP) identifies sustained economic growth as a precondition for poverty reduction, with emphasis on sound macro-economic management, increased investment and improvements in productivity. Growth in agriculture and other pro-poor sectors has been prioritised and improvement to the road network is identified as an essential component of this strategy. 1.2 The majority of the rural population in Tanzania still depends on agriculture for income and subsistence. However, the sector has been facing a number of constraints in the past years, which has made it difficult to reduce rural poverty. The sector has suffered from inadequate outreach to the rural poor; insufficient participation of communities in the planning process resulting in supply driven programmes; declining agriculture productivity due to lack of adequate resources such as water and irrigation systems, poor capital mobilisation, lack of improved technology, poor rural infrastructure and inadequate marketing opportunities. In response to these challenges the Government of Tanzania has developed the Rural Development Strategy (RDS) and the Agriculture Sector Development Strategy (ASDS) which put district level demand identification, project management and implementation as the most effective methodology for achieving sustainable development. The Agriculture Sector Development Programme (ASDP) is Government’s main mechanism, in agreement with donors, for channelling investments to the agriculture sector. It forges the connection between demand-driven, field-based district planning processes, and the mobilization and monitoring of national and international investment in agriculture. 1.3 A general identification mission in February 2003 proposed a potential project that will focus on investments at district and field level, based on the District Agriculture Development Planning (DADP) process. In March 2003, a Bank Special Programme for Food Security (SPFS) Pilot Project follow-up mission to Tanzania recommended the inclusion of an extended programme based on the SPFS experience within the framework of the ASDP. 1.4 Following a formal request from the Government in August 2003, an ADB project identification mission visited Tanzania in September 2003 and further outlined the identified potential project. In March 2004, a joint Food and Agriculture Organisation (FAO)/Bank formulation mission revised the project outline, agreed on a tentative project area and identified information gaps. In May 2004, FAO’s Investment Centre assisted GOT with the preparation of the District Agriculture Sector Investment Project (DASIP). This was followed by a Bank appraisal mission in August 2004. The proposed intervention falls within the GOT ASDP strategy as well as the Bank’s CSP areas of focus intervention in the country. 2. THE AGRICULTURAL SECTOR 2.1 Overview of the Sector 2.1.1. Agriculture continues to form the backbone of the Tanzanian economy, accounting for about 45% of GDP in 2002. The sector also accounts for three-quarters of commodity exports. Agricultural exports as a share of GDP rose from 13% in 1990 to 16% in 2002. In recent years, the sector has started to show signs of sustained growth. Agricultural GDP is estimated to have grown at 3.6% since 1990. In 1999, it grew at 4.1%, and in 2000, 2001 and 2002 by 3.4%, 4.3%, and 5.5% 2 respectively. The production of the six main food crops- maize, paddy, sorghum, millet, cassava and potatoes have grown by 3.5% per year, while export crops have grown at 5.4% per year. The livestock and forestry sub-sectors have recorded lower growth rates. 2.1.2. Despite the availability of unutilized land, Tanzanian agriculture is dominated by small- scale subsistence farming. Approximately 85% of the arable land is used by smallholders who operate between 0.2 and 2.0 ha per household, and traditional agro-pastoralists who keep an average of 50 head of cattle per household. It is estimated that between 95% and 97% of the food consumed in the country is locally produced. While the absolute numbers dependent on agriculture as a source of livelihood have increased by more than 6 million during 1990-2001. The proportion of the total population that depends on agriculture has fallen slightly, from 82.5 % in 1990 to 77.7% in 2001. The percentage of the agriculturally active population is expected to remain in the 75-76 % range by 2015. 2.2 Land Tenure and Land Use 2.2.1 Land tenure in Tanzania is governed by the Land and Village Lands Acts of 1999 and amended in 2003. Under these Acts, all land in Tanzania is vested in the President as the trustee for the citizens. The Ministry of Lands and Human Settlements (MLHS) in collaboration with the Local Government Authorities, Ministry of Agriculture and Food Security, and Ministry of Water and Livestock Development are mandated under the Government’s Agricultural Sector Development Strategy to undertake land surveys and demarcation to identify potential land for private investors. The facilities to be upgraded/rehabilitated under this project have to a large extent already been demarcated for the purpose and are owned by the District Councils. 2.2.2 Tanzania is endowed with an area of 94.5 million ha of land, out of which 44 million ha are classified as suitable for agriculture. However, only an estimated 23 percent of the arable land is under cultivation. It is also estimated that out of 50 million ha suitable for livestock production only 50 percent is currently being used, mainly due to tsetse fly infestation. Forest, woodland and bush land account for about 61% of the land use; grassland for 20%; cultivated land for 11%; and open land; water and urban areas for the remaining. 2.3 Poverty, Gender and Health Issues 2.3.1 Poverty: The 2004 Human Development Report (UNDP), ranked Tanzania 162 from 177 countries in terms of Human Development Index. The Poverty Reduction Strategy Paper (PRSP, 2000) has estimated that well over 50% of households in mainland Tanzania are living below the poverty line (defined as living under one US dollar per day). According to the Household Budget Survey of 2000/ 2001 poverty in the rural areas is high, with almost 39% of the rural population below the basic needs poverty line. In addition, about 19% of all Tanzanians are food poor (minimum of 2,200 kcal per day), up from 16.4% in 1991/92. In the rural areas, the proportion of the food poor has increased from 18.5% in (1991/92), to 20.4% in (2000). Thus, poverty in Tanzania remains overwhelmingly a rural phenomenon with the poor engaged in subsistence agriculture, though urban poverty is also widespread and increasing. In the project area, the per capita income in the five selected regions varied in 2001 from TZS 150,000 in Kagera and Kigoma, TZS 180,000 in Mara and TZS 220,000 in Mwanza to TZS 280,000 in Shinyanga, while the national average was TZS 230,000. Food deficit estimates for 2000/2001 ranged from 3% of the households in Bukoba district to 91% in Magu district. 2.3.2 Gender: Tanzania is committed to gender equity and has ratified international and regional conventions aimed at eliminating the different forms of discrimination against women. This commitment is manifested in the adoption of a National Gender Policy, the establishment of gender focal points in Ministries, Departments and Agencies, and the amendment of the Constitution raising the percentage of seats reserved for women in Parliament from 15 to 20%, and to 30% in local governments. 3 2.3.3 It is estimated that about 80% of the rural women are involved in agricultural activities. While women partake to a great degree in all farming activities, their major role is in weeding, harvesting, transportation, storage, threshing and processing. Men are predominantly engaged in land preparation (by hoe or by draught power), sowing and planting. Gender division of labour regarding marketing the agriculture produce differs by region but is mostly done by men, and women may assist by selling within the villages and other local markets. Women have limited access to mechanised transport methods, and therefore, commodities are commonly transported on foot. In some areas women have organised themselves into trading groups and some formed around credit activities. Generally both men and women are free to purchase available land. 2.3.4 Health Issues: The prevalence of malaria, tuberculosis and HIV/AIDS is high and are adversely affecting the rural poor through: (i) loss of on- and non-farm labour; (ii) decline in income and erosion of household asset bases through depletion of savings and forced disposal of assets and livestock; and (iii) loss of agricultural knowledge, skills and social capital resulting from premature death or incapacity to perform productive physical labour. The HIV/AIDS pandemic has emerged as a major development constraint. The infection rate is estimated at 12% (2000) with a higher prevalence (9.7%) among females as compared to men (4.3%) in the 15-49 age group. The consequence of HIV/AIDS is profound, on the socio-economic growth and development of Tanzania as it is estimated that this will cause the GDP to decline by 15% by 2010. 2.4 Sector Development Constraints 2.4.1 Tanzanian agriculture has a number of weaknesses and threats that constitute the basis of the development agenda for the ASDS. One of the most critical weaknesses in agriculture is low productivity of land, labour and other inputs. This is caused mainly by limited availability of support services including extension; lack of appropriate technology, which compels the majority to produce only for subsistence; inadequate rural financial services to obtain productivity-enhancing inputs or capital; and over-dependency on rainfed agriculture. An additional threat to agricultural development is now posed by the reduction in human capital in agriculture caused by the HIV/AIDS pandemic and malaria. The agricultural sector involves many actors within the public sector who are not well coordinated in policy formulation, programme planning or implementation. Many public institutions, particularly LGAs, also lack capacity in terms of staff, funding, and facilities for carrying out their mandated activities. The poor state or lack of rural infrastructure is a cause of high transport costs for distribution and marketing of inputs and produce, leading to lower farm gate prices to the producer. Moreover, poor linkages within the marketing, processing and production chains affect the performance of agriculture, as do poor market-orientation. 2.4.2 The Bank’s Tanzania-Agriculture Sector Review (2002) indicated among others that the sources of growth in the sector will largely emanate from (i) increasing crop and livestock productivity, (ii) irrigation (iii) expanding market opportunities (iv) growth in agribusiness, and (v) increasing productivity of labour. These growth sources will be pursued under this project 2.5 Sector Development Strategy and Priority Policy Reforms 2.5.1 The development of the agriculture sector has been identified as a priority for poverty reduction in the Poverty Reduction Strategy Paper. The improvement in farm incomes of the majority of the rural population is considered a precondition for the reduction of rural poverty in Tanzania. 2.5.2 Rural Development Strategy (RDS): The RDS is emphasises: (i) decentralisation, (ii) liberalisation of markets and removal of state monopolies; (iii) relying on the private sector for production and marketing; while (iv) stressing food security at national and household levels. 2.5.3 Agricultural Sector Development Strategy: The ASDS aims at creating an enabling environment for improving agricultural productivity and profitability, improving farm incomes, thereby contributing to reducing rural poverty and ensuring household food security. It focuses on productive and gainful agriculture: subsistence agriculture must become profitable smallholder 4 agriculture, and the spotlight must switch from public institutions to farmers and agribusiness. The ASDS identified five strategic areas of intervention in the agricultural sector, namely: (i) strengthening the institutional framework; (ii) creating a favourable environment for commercial activities; (iii) identifying public and private sector roles in improving supporting services; (iv) strengthening marketing efficiency for inputs and outputs; and (v) mainstreaming planning for agricultural development in other sectors. 2.5.4 The Local Government Reform Policy of 1998 aims at improving the delivery of quality services to the public. According to the Policy, local government authorities (LGAs) are responsible for the provision of basic public services with special emphasis on priority sectors that target poverty reduction. These include primary education, primary healthcare, agricultural extension services, local water supply and roads. By doing so, the LGAs should promote and ensure democratic participation and control of decision-making by the people concerned. For the purpose of co-ordinating service delivery at the sub-district level, the districts/municipalities are divided into Divisions, Wards, Villages and Sub-villages. 2.5.5 National Micro-finance Policy: The objective of the National Micro-finance Policy (2000), is to establish a basis for the evolution of an efficient and effective micro-finance system in the country that serves the low-income segment of the society, and thereby contribute to economic growth and reduction of poverty by: (i) establishing a framework within which micro-finance operations will develop; (ii) laying out principles that will guide operations of the system; (iii) serving as a guide for coordinated intervention by participants; and (iv) describing the roles of the implementing agencies and the tools to be applied to facilitate development. The policy notes that financial intermediation will be undertaken without necessarily relying on injections of external donor or government funds, and that Best Practice Principles are to be followed. Under the Policy, The Bank of Tanzania (BOT) has overall responsibility for regulation and oversight of the micro- finance sector. 2.6 Agricultural Sector Development Programme (ASDP) 2.6.1 The ASDP provides the stakeholders with a sector-wide approach that establishes the framework for implementing the country’s Agricultural Sector Development Strategy. The Programme (ASDP) is the main tool of central government for coordinating and monitoring agricultural development and for incorporating nationwide reforms. It forges the connection between demand-driven, field-based district planning processes, and the mobilization and monitoring of national and international investment in agriculture. The programme is underpinned by national policies supporting, in particular: (i) a focus on poverty reduction; (ii) the decentralization of many public sector responsibilities to Local Government Authorities (LGA); (iii) increased participation and involvement of local communities in decision making; and (iv) a shift towards private sector leadership in production, marketing, processing and service delivery. 2.6.2 The five strategic areas of intervention in the agricultural sector identified by the ASDS have been used as the basis for identifying the three complementary ASDP Sub-Programmes. Sub- programme A, under which DASIP falls, includes activities that are undertaken in the field in direct support to agricultural production and processing, particularly the provision of rural infrastructure facilities. The activities are also focused on the work of district and local extension and support services, and contract service providers. The intent is to establish favourable local conditions for small, medium and large-scale production. The sub-programme also include improved coordination with other sectors on locally, important cross-cutting and cross-sectoral issues, such as HIV/AIDS, and community and gender responsive participatory planning approaches. Approximately 75 percent of public resources are intended to be invested in this sub-programme. 5 2.6.3 Sub-programme B includes activities which are public sector functions at the national level in support of agricultural development These cover interventions on the policy and regulatory framework; research, advisory services and training; and private sector development, marketing and rural finance. Approximately 20 percent of public resources are intended to be invested in this sub- programme. 2.6.4 Sub-programme C covers cross-cutting and cross-sectoral issues related to agricultural development at a national level, but its functions are beyond the direct mandate of the four ASLMs. Cross-cutting issues include, among others, gender, HIV/AIDS and environment, and cross-sectoral issues including land tenure, energy, telecommunication, education, as well as water, forestry and wildlife. It is estimated that approximately 5 percent of the agricultural sector budget will be spent on these aspects. 2.6.5 Coordination and Management of the Agriculture Sector Development Programme: The overall Agriculture Sector Development Programme (ASDP) is managed by the four Agricultural Sector Lead Ministries (ASLMs) through their established institutional arrangements. The ASLMs comprise the Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS- the Agricultural Sector coordinating ministry), the Ministry of Cooperatives and Marketing (MCM), the Ministry of Water and Livestock, and the President’s Office-Regional Administration and Local Government (PO-RALG). A National Steering Committee (NSC) is responsible for the overall coordination and policy making. It is composed of the Permanent Secretaries of the ASLMs and the Permanent Secretaries of main collaborating ministries and representatives from the private sector. The NSC is chaired by the Permanent Secretary (PS) of MAFS, and meets at least once every quarter. An Inter-ministerial Coordination Committee (ICC) composed of the Permanent Secretaries of the four ASLMs has been mandated to act on behalf of the NSC on matters that require urgent decisions. The ICC is chaired by the PS of MAFS. It serves as the project steering committee for all projects that fall under the ASDP. 2.6.6 The ASDP Secretariat facilitates ASDP coordination, under the direction of the chairperson of the ICC. The Secretariat has a facilitation and oversight function and does not directly implement the main ASDP activities, as these are the responsibility of the NSC/ICC, districts and line ministries. The mandate of the Secretariat is to: (i) coordinate the implementation of ASDP; (ii) facilitate the mobilisation of resources for the agricultural sector; (iii) enhance stakeholder involvement in ASDP; (iv) facilitate the ASDP budgeting and financing process; (v) monitor and evaluate ASDP implementation; and (vi) commission and supervise sector studies. Within LGAs, ASDP management and coordination is achieved through the District Management Team (DMT). 2.6.7 Currently, all ongoing and upcoming projects within the agricultural sector fall under the umbrella of the ASDP. The on-going projects include the ADB/IFAD supported Agricultural Marketing Services and Development Programme (USD 42.3 million); World Bank supported Participatory Agricultural Development and Empowerment Project (USD 70.0 million); IFAD and Irish Aid supported Participatory Irrigation Development Project (USD 25.3 million); DANIDA funded Agricultural Sector Programme Support (USD 58.0 million); and IFAD Supported Rural Financial Services Programme (USD 23.7 million). The following are some of the projects in the pipeline - European Union supported District Based Investment Project (US 7.0 million); and World Bank, IFAD and Irish Aid Agricultural Services Support Programme (initial estimate of USD 200-250 million). Indications from the ASDP Secretariat are that these projects are to be formulated along the concept of farmer and community capacity strengthening and the provision of rural infrastructure facilities. 6 3. CROP AND LIVESTOCK SUB-SECTORS 3.1 Overview of the Crop Sub-sector 3.1.1. Crop production accounts for close to 75% of agricultural GDP. Agricultural surveys carried out during the 1990s indicate that about two-thirds of farmers cultivate crops only, one-third cultivate crops and raise livestock (mixed farming), while less than one percent are engaged in livestock production alone. Maize is Tanzania’s principal food crop and is grown in almost every region of the country. Although other food crops are of greater importance in specific locations, most farmers still cultivate maize to meet at least some of their subsistence needs. In some areas, maize is also grown as the main cash crop. For most smallholder farmers with limited sources of income, there is pressure each year to sell at least some maize for cash soon after harvesting when prices are low. In such cases, farmers are often forced to buy back maize later in the year for home consumption at a much higher price. 3.1.2. The financial costs and returns for seven important smallholder crops (maize, sorghum, rice, cotton, tobacco, coffee and cashew), grown in five areas of Tanzania under varying degrees of intensity in input use, were analyzed during the preparation of the World Bank supported Participatory Agricultural Development and Empowerment Project (PADEP). Overall, the results of this analysis, based on current production trends, are encouraging and show that most crops offer a potential for attractive producer profits and good returns on labour. The data show that good farm husbandry offer higher returns, and that use of high levels of purchased inputs is rarely the most advantageous approach. In particular, with most food crops, farmers’ returns can improve substantially, simply through the use of organic fertilizer (manure) and careful adherence to the fundamentals of good crop husbandry (timely planting and adequate attention to weed control). For most cash crops the data show that the use of purchased inputs (chemical fertilizers, agro-chemicals etc.) is more important and likely to have a positive impact on profitability. 3.1.3. Though the potential and role of irrigation have been recognized, currently irrigation in Tanzania has a relatively low contribution to agricultural production and represents about 5% of total cropped area. Common types of irrigation are: traditional with low water use efficiency of 10- 15%, improved traditional with efficiency of about 30%, modern with the highest efficiency of 60% and rain water harvesting with efficiency of 20-30%. Major crops grown include rice, sugarcane, maize and horticulture. There is limited use of water storage reservoirs and sprinkler or drip systems due to high investment costs. In semi-arid lands various forms of water harvesting through micro-catchments and other techniques are used to retain and concentrate runoff. At perennial water sources, pumping or river diversions are practiced. A National Irrigation Masterplan has been prepared in 2002 with the support of JICA to promote sound sustainable irrigation practices. 3.2 Overview of the Livestock Sub-Sector 3.2.1. Livestock is an integral part of the livelihood system of many farmers. It provides about 13% of agricultural GDP of which 40% is from beef, 30% from milk and the remaining 30% comes from other species such as small ruminants and poultry. Levy on livestock is also an important source of revenue for the public sector and for the District authorities in particular. In 2003 the livestock population in Tanzania was estimated at 17.4 million cattle, 12.5 million goats, 3.6 million sheep, 0.88 million pigs and about 47 million chickens. 3.2.2. The rangelands of Tanzania supply over 90% of the feed requirements for ruminant livestock. They are of very diverse nature owing to the wide variety of altitudes, climatic conditions and rainfall patterns throughout the country. Less than 2% of the rangelands are enclosed and managed as commercial ranches. The remainder is grazed communally. 3.2.3. Small stock, particularly sheep and goats, consisting of almost entirely of local breeds contribute significantly to local consumption and incomes in the rural areas. Their small size, reproductive efficiency and relatively low cost of keeping make them attractive to smallholders 7 with limited feed resources and capital. Crossbred dairy goats have also been introduced and distributed but their numbers are small. The importance of sheep and goats has changed over the last few decades with the number of sheep growing at a slow rate and the number of goats increasing rapidly. Sheep and goats are kept by almost one third of all rural households and are common throughout the country. The animals are normally looked after by women and children. 3.2.4. The growth rate of the livestock sub-sector has remained almost static as the value added increased by only eight percent over the last two decades. This dismal performance is due to: (i) inadequate provision of animal health services, which is causing widespread outbreaks of epidemic and vector-borne diseases; (ii) outdated and weak regulatory framework with –legislation relating to animal health and diseases being over 20 years old; (iii) inadequately defined or demarcated legal codes and institutional arrangements relating to land and water rights; (iv) lack of market and marketing infrastructures; and (v) periodic drought and rangeland degradation. 3.3 Institutional Framework 3.3.1 Agriculture Sector Lead Ministries: The responsibilities of the ASLMs include: (i) formulate and review sectoral policies and monitor performance; (ii) provide and supervise the implementation of regulatory services for crop and livestock development, marketing and farmers’ organizations; (iii) contribute to the development and promotion of improved and sustainable agricultural practices; (iv) monitor the performance of both public and private sector agricultural support services; (v) promote the private sector’s role in primary production, processing, marketing and provision of agricultural services; and (vi) promote farmers’ organizations. 3.3.2 Regional Administration and Local Government: Districts are grouped into regions, with each region having staff forming the Regional Secretariats with the following four basic functions: (i) create a conducive environment for LGAs to operate efficiently; (ii) assist LGAs in capacity building; (iii) provide technical support to LGAs; and (iv) monitor the performance of LGAs. All agricultural extension services have been decentralized to the district level and are the responsibility of the District Council. The post-decentralization structure at district level consists of a District Agriculture and Livestock Development Officer (DALDO) as the senior person, with 15- 20 subject matter specialists located at the district headquarters, and with Ward and Village Extension Officers (VEOs) as the frontline extension staff. Though there is roughly one VEO post per village, vacancy rates are high, and the actual ratio is closer to one VEO per two villages. The DALDO is part of the District Management Team and is responsible to the District Executive Director who heads the DMT. The lowest Government body is located at the village level. Five to six villages are grouped into wards, and 2-3 wards into divisions, which report to the district. 3.3.3 There are several NGOs with specialized micro-finance expertise in Tanzania, and these include CARE, PRIDE Africa, FINCA and Financial Services and Enterprise Development Association. Capable NGOs and service providers that are active in marketing and/or business development services include Technoserve, Hach Consulting and AFROTECH. Other experienced NGOs in the training for gender, participation and HIV/AIDS related issues include TGNP and the network of NGOs called TANGO. ASDP envisages two major roles for NGOs. First, in many districts they will be able to help in the participatory rural appraisal process that will result in the formulation of District Agricultural Development Plans (DADPs). Second, they will have an increasingly significant role to play as technical service providers, working under contract to LGAs to provide specific support to producers and processors. 3.3.4 The Bank of Tanzania’s directory of Microfinance Institutions indicates that currently there approximately 8 banks, 29 NGOs, 617 SACCOSs, and 11 SACAs providing microfinance services in Tanzania. These institutions have an outreach of about 220,000 clients. The largest of these institutions is PRIDE Africa (51,000 members) and Small enterprise Development Agency (12,000 clients). Within the project area, there are about 205 entities providing microfinance services, with a combined client base of about 13,000. While this statistic understates the number of 8 MFIs and clients, it does indicate that the regions are poorly served in the terms of financial services. 3.4 Donor Interventions 3.4.1 A 2001 Study of on-going agricultural projects and programmes in the context of the ASDS worked with a list of 48 ongoing and pipeline projects, widely diverse in terms of objectives and scope. The projects and programmes most relevant to the present project, in terms of complementarities and/or active in the project area, are mentioned here. The Bank supports the Special Programme for Food Security and, together with IFAD, supports the Agricultural Marketing Systems Development Programme in the Northern and Southern Zones of Tanzania. IFAD also provides support for the Agricultural and Environmental Management Project in the Kagera region; Participatory Irrigation Development Project; and Rural Financial Services Programme. World Bank (WB) interventions include support to local government authorities and rural communities through the Tanzania Social Action Fund Project (TASAF); Forest Conservation and Management Project; and Participatory Agricultural Development and Empowerment Project (PADEP). The District Rural Development Programme, funded by the Netherlands, supports a number of LGAs to build their capacity in service delivery. Sweden supports the long-term District Development Programme in three districts in the Lake Victoria Basin. 3.4.2 In general, these projects seek to address the issues of food security and poverty reduction through empowerment of rural communities, support to the decentralization process through capacity building of local government authorities, improvement of the performance of agricultural marketing systems; support to small-scale infrastructure to improve access to markets and water, promoting improved crop and livestock husbandry practices. 3.4.3 In addition, a number of projects are currently under preparation within the framework of the ASDP. These include the Livestock Sub-Sector and Agro-Pastoral Community Development Programme by IFAD; Agricultural Services Support Programme (ASSP) by WB, IFAD and some bilateral donors and an agricultural sector related assistance programme for Kigoma Region. 3.5 Lessons Learnt from Past Interventions in Tanzania 3.5.1 Experience in the country has shown that District Agricultural Development Plans (DADPs) are usually not prepared in accordance with the participatory guidelines mainly due to the shortcomings of the participatory planning and managerial capabilities at the district (and below) level. However, as shown by the experience gained under the World Bank financed TASAF and PADEP, DADPs prepared by districts that have in the past benefited from targeted donor supported interventions in participatory planning and capacity building of stakeholders at district, ward and village levels tend to be of relatively higher quality. It has also been observed that in those villages with a critical mass of active Participatory Farmer Groups (PFGs) that engage in market oriented agriculture and business type activities, the plans are more likely to include effective income generating interventions. Such villages also benefit from a stronger managerial capacity base to effectively implement the planned activities. 3.5.2 The formation and capacity building of PFGs in Tanzania is often referred to as “farmer empowerment”. The experience with farmer empowerment and farmer-driven agricultural services in Tanzania includes projects like the ADB supported Special Programme for Food Security (SPFS) where the Farmer Field School (FFS) – type intervention models have been extensively tested, and have started to reach relatively large numbers of farmers in a relatively short time. They are now ready for full-fledged up-scaling. FFS consist of groups of people with common interest who meet on a regular basis, once per week, throughout the whole season, and farmers learn together to increase their agriculture production and productivity and solve their own problems. 9 3.5.3 Evidence from various studies indicates production increases of 50 to 200 percent (depending on crop type) in response to FFS-type farmer capacity building. These benefits arise not only from rising yields and gross returns per area of land, but more often from savings as a result of improved husbandry practices, improved water management, and diversification. 3.5.4 One of the strongest impacts of the SPFS project is the formation of strong, dynamic and cohesive farmer groups. The PFGs which evolve from the FFSs, are well grounded at grass root levels as strong social and economic organizations. These groups act as vehicles for farmer empowerment, and, emerging as instruments to foster changes across a wider range of community concerns thus contributing to farmer empowerment. Both FFSs and PFGs provide training consultancy to other members of the communities where they belong. Emergence of Farmer Facilitators who organize formation of fellow farmer groups and facilitate their season-long field- based group learning has also contributed significantly to empowerment, social cohesion and trust. 3.5.5 The majority of the FFSs and PFGs have evolved into Saving and Credit Associations (SACAs) and they are registered as associations with organized administrative framework and bank accounts.. The training on FFS participatory approaches has deeply transformed extension workers to bottom-up farmer friendly extension services providers. Season long hands-on farmer field school training has increased farmer knowledge and raised farmers’ confidence to solve their own problems and become managers of their environment. 3.5.6 Even where active PFGs exist, the fulfillment of the agricultural and business potential is still limited at the village level by a lack of market information and market access, the insufficient availability of inputs, and the absence of microfinance services. However, there are many scattered local initiatives in the form of farmer group networks, SACAs, Saving and Credit Cooperative Societies (SACCOs), small scale value adding enterprises, input kiosks, etc., that point at opportunities to address these limiting factors. In the area of rural finance, experience has shown that credit led rural finance schemes have not in most cases been successful as against schemes where capacity building and savings have been the initial focus as shown by the Bank financed Small Entrepreneurs Loan Facility (SELF) Project. 3.5.7 One of the components of the UNDP/GOT/UNCDF Support to Decentralisation Programme, which has been operational in Mwanza Region since 1997 and is coming to an end in 2004, is geared at rehabilitating and maintaining district and feeder roads. This programme uses Labour Based Technologies (LBT) and operates through small local contractors and consultants. The Ministry of Works supports the use of LBT in rural road and other civil works, through TANROADS and PO-RALG. LBT creates more employment, increases income to labourers and helps re-distribute income within a locality. However, experience has also shown that LBT should not be used for constructing canal embankments as reported under the Bank financed Madibira Irrigation Project. 4. THE PROJECT 4.1 Project Concept and Rationale 4.1.1 The Government considers the improvement in farm incomes of the majority of the rural population as a precondition for the reduction of rural poverty in Tanzania. Its vision is for decentralized development efforts that provide for a modernised agriculture sector and the creation of an enabling environment for improving agricultural productivity and profitability, improving farm incomes, reducing rural poverty and ensuring household food security. Within the ASDP framework, this project will fall under Sub-Programme A: Agricultural Sector Support and Implementation at District and Field Levels. As such districts and villages, their (agricultural) development plans (DADPs and VADPs) and empowerment of communities are at the core of this project. 10 4.1.2 The project has been designed taking into consideration the lessons learnt from past and on going national and donor interventions in Tanzania, especially the World Bank supported PADEP and TASAF as well as the ADB supported SPFS, which use similar approaches. The project will lay the foundation for the design and implementation of more effective Village Agriculture Development Plans (VADPs), (i) by creating and strengthening the capacity of large numbers of participatory farmer groups and networks, so as to increase production, productivity and profitability, and (ii) strengthening the capacity of local government authorities (LGAs) concerned with the facilitation, preparation and execution of VADPs and DADPs. This will generate demand for specific services and infrastructure, which should create an environment that will lead to business oriented VADPs. The project will be demand driven adopting a participatory development approach whereby specific activities and investments will be determined by the PFGs and communities. 4.1.3 The mode of training for farmer capacity building will be the Farmer Field School (FFS) methodology, a participatory community-based process which is already widely used in many donor-funded projects in Tanzania for strengthening farmer and extension skills. Farmer Field School and PFG – type intervention models have started to reach relatively large numbers of farmers in a relatively short time, they are now ready for full-fledged up-scaling. Gender mainstreaming in the project will be done with a focus on gender responsive and equitable participation for development planning and implementation, as well as ensuring participation of women and other vulnerable groups in project implementation and community representation and decision-making. Microfinance and marketing activities will build on existing or newly formed participatory farmer groups and networks, and will aim at running farming as a business, rather than as subsistence agriculture. 4.1.4 Capacity building of local government authorities (LGAs) will enable them to provide adequate planning and implementation support. Funds will be made available to implement VADPs of a substantial number of villages in each district. This number will be limited by both availability of project funds and duration of the project. Areas with higher potential and better accessibility will be the first to be targeted. The project will provide support to communities to purchase agricultural equipment and technology, establish agriculture related micro projects and infrastructures at the village level or establish medium-sized inter-village infrastructures that will open up areas that are remote or poorly accessible. In order to effectively reach all the districts, phasing of project activities will have to be within districts rather then between districts. By the end of the second year all 25 district would be actively engaged in the project. 4.1.5 The project is in line with the Bank’s key policy documents such as (i) Vision Statement, which regards agriculture, given its importance to African economies, as the starting point for supporting overall production growth and improving living standards in the regional member countries. (ii) Poverty Reduction policy, which aims to support the RMCs in their efforts towards poverty reduction and considers that agriculture and rural development will continue to be the engine of pro-poor growth in Africa; (iii) Agricultural and Rural Development Sector Bank Group Policy (2000), which seeks to promote sustainable use of natural resources, strengthen rural institutions, support improvements in agricultural productivity and create an economic environment conducive for the commercialisation of agriculture, enhanced food security and increased poverty reduction; and (iv) Tanzania-CSP for the 2002-2004 ADF IX cycle, which indicates that Bank’s support to agriculture and rural development is to be provided within the overall framework of Tanzania’s Rural Development Strategy and Agricultural Sector Development Strategy (ASDS). 11 4.2 Project Area and Beneficiaries 4.2.1 The project will cover 25 districts in five regions of the North-West of Tanzania, as given in the table below. The location of these districts in Tanzania is shown in Annex 1. Regions Districts Kagera Biharamulo, Bukoba, Karagwe, Muleba and Ngara Kigoma Kasulu, Kibondo and Kigoma Rural Mara Bunda, Musoma Rural, Tarime and Serengeti Mwanza Geita, Kwimba, Magu, Misungwi, Sengerema and Ukerewe Shinyanga Bariadi, Bukombe, Kahama, Kishapu, Maswa, Meatu, and Shinyanga Rural 4.2.2 The selection of districts is based on the rural and agricultural focus of district development within the ASDP framework, and priority intervention areas identified for investment and capacity building. Moreover, the selected areas follow the GOT strategy to allocate specific regions and districts to specific donors for support as a means of streamlining donor interventions in clusters of districts and regions and avoid duplication and overlap. 4.2.3 There are 611 wards in the five regions, with each ward consisting on average of 4 to 5 administrative villages. There are about 2,750 administrative villages, on average 110 villages per district, most of which consist of two or more sub-villages or hamlets. The total population of the project area is approximately 10 million people, of which around 50% are women. There are about 1.5 million households, of which around 23% are female headed, most of which are engaged in the agriculture sector and many of whom are living in poverty. The total area of the 25 districts amounts to 177,000 km2, and population densities vary from 16 persons per km2 in Serengeti to 616 persons per km2 in Ukerewe. The average household size is 6.5 persons. 4.2.4 The direct beneficiaries in the Project area will be: (i) the participatory farmer groups and their grassroots institutions (such as SACAs and SACCOS); and (ii) villages (750) where the rural infrastructural facilities will be constructed or rehabilitated. It is estimated that a total of 3.4 million people in 0.57 million households will benefit directly, of which 23% are expected to be female headed households, from the project. 4.3 Strategic Context The overall direction of government policy as articulated in the Tanzania Development Vision 2025 and Agriculture Sector Development Strategy (ASDS) is for decentralized development efforts that provide for a modernised agriculture sector. The ASDS aims to create an enabling environment for improving agricultural productivity and profitability, improving farm incomes, reducing rural poverty and ensuring household food security. Moreover, the development of the agriculture sector has been identified as a priority for poverty reduction in Tanzania’s Poverty Reduction Strategy Paper (PRSP). Agriculture is of strategic importance, not only as a means of increasing household incomes amongst a large number of the population’s disadvantaged and poor, but also, in fulfilling household nutritional needs, increasing foreign exchange earnings and providing raw materials for industry. By improving the capacities of farmers and the District officials, and the provision of the rural infrastructural facilities, the project will contribute towards increasing farm incomes for its clients and enhancing food security. It will ultimately contribute to the sector goal of promoting national economic growth and reducing poverty, which are consistent with the country’s vision as well as its agricultural strategy. Finally, the project will assist in alleviating some of the constraints that presently hamper the development of the sector as identified above. The sector goal of the project is to contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. The project will contribute to achieving the Millennium Development Goal of halving the proportion of people living in extreme poverty by 2015. 12 4.4 Project Objective The project specific objective is to increase productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 4.5 Project Description 4.5.1 The project has three major field components and one project management component, with the following outputs: A. Farmer Capacity Building Component: (i) 25 districts will have the capacity to train participatory farmer groups through participatory adult education methods; (ii) 250,000 farmers in 10,000 participatory farmer groups with an average of 25 members each, trained in technical, organizational and managerial subject matters through participatory adult learning methods. B. Community Planning and Investment in Agriculture Component: (i) 25 districts will have the capacity to plan, manage and monitor District and Village Agricultural Development Plans; (ii) 25 District Agricultural Development Plans prepared and implemented; (iii) 750 Village Agricultural Development Plans prepared and implemented including agriculture related micro-projects, small infrastructures and agricultural technology investments; (iv) Improved market access through the improvement of 500 km of feeder roads; and (v) Improved water control for agriculture through the construction of 25 water harvesting structures. C. Support to Rural Micro-finance and Marketing Component: (i) 200 operationally sustainable Savings and Credit Cooperatives with each cooperative comprising on average 1,000 members and TZS 40 million in savings after six years of operation; and (ii) Marketing information network established and functioning in 25 districts. A. Farmer Capacity Building Component: 4.5.2 The component is divided into two sub-components: (1) Agriculture Extension Training capacity; and (2) Farmer training. 4.5.3 The Agriculture Extension Training Capacity Sub-component consists of several elements: (i) curriculum development; (ii) training of District Training Coordinators (DTC) and coordination; (iii) training of Ward level training facilitators (WTF) and facilitation. During the first year of the project, appropriate training curricula will be developed for the different agro- ecological zones and production systems. Two curriculum development workshops involving research stations, NGOs, and the private sector will be organized, with one workshop for the higher rainfall districts (or the banana-coffee based cropping systems), and another for the lower rainfall districts (or the cereal-cotton based cropping systems). Based on the outcomes of these workshops, training curricula will be elaborated in detail by experts (consultants or relevant institutions). 4.5.4 Two DTCs will be appointed per district to develop the component over the six years of the project. They will be in charge of training ward level and farmer-training facilitators, communicate with all stakeholders in the project around training issues, planning, budgeting, reporting on progress of the component activities and coordinate with other components. They will be experienced extension staff drawn from the District Agriculture and Livestock Development Office (DALDO) and will be equipped with motorcycles and a travel budget, computers and internet access. To prepare these DTCs, a four months training of trainers will be undertaken during the first year of the project, covering a wide range of subjects, including participatory training and monitoring, relevant technical subject matters and marketing, and also cross-cutting issues as well as project management and computer literacy. 4.5.5 The WTFs will be selected from the existing extension staff based in the targeted wards and villages. They will be responsible for the farmer training programme in their ward. The WTF will be assisted by one farmer facilitator, who will be selected from the first batch of PFGs to be trained in each particular ward. Both ward and farmer facilitators will be trained by the DTCs using 13 the training of trainers approach. This particular training will be for two days per week at the district level, and during the second part of the week each facilitator will deliver the lessons learned earlier in the week to PFGs. During the next week they will return to the district to share their experience, solve problems, build confidence and continue their training. This will continue for the season. The training of facilitators will also include methods to assist farmers to undertake financial assessments and focus on profitable enterprises. 4.5.6 The first batch of ten ward training facilitators per district will be selected and trained during project year one, the second batch of ten ward training facilitators per district will be selected during project year two, for a total of 20 ward training facilitators per district and 500 as project total. The first batch of ten farmer facilitators per district will be selected and trained during project year two, the second batch of ten farmer facilitators per district during project year three, for a total of 20 farmer facilitators per district and the total for the entire project will be 500. Both groups will be equipped with bicycles. 4.5.7 Under the Farmer Training Sub-component, the Farmer Field School (FFS) methodology will form the backbone of capacity building of the Participatory Farmer Groups (PFG). The training will be open to interested groups with an average of 25 farmers per group within target villages and wards. These could be existing groups or new groups, while women farmers are expected to form at least 50 percent of all trainees. The ward training facilitators and the farmer facilitators will each train two PFGs in one year. In addition, each trained PFG will be expected to train one additional PFG (farmer-to-farmer training), with back-up support of the facilitators. Altogether, an average of 20 wards per district will be targeted, and on average 20 PFGs will be trained in each ward. In total, 10,000 PFGs with a total of 250,000 farmers will be trained over the project life. 4.5.8 Farmers will decide, in consultation with their training facilitator and based on their own analysis of opportunities and constraints, which technologies they wish to be trained in. The optional technologies will be those that are known to improve income in the different agro- ecological settings. For instance farmers could opt for production increase through improved water management or production intensification (such as the use of manure to improve soil fertility), but they could also opt for diversification (for instance producing and selling small livestock) to have different sources of income at different times of the year, or technologies that provide a combination of advantages. In addition, there is the possibility of combining topics, so that the profitable nature of one topic will carry other topics that, though not profitable, are still a priority. In all cases, organisational management skills (e.g. leadership, financial transparency), livelihood topics (e.g. gender and health issues, such as HIV/AIDS), and environmental management topics will also be included in the training. 4.5.9 The initial training and focus on profitability will prepare the PFGs for small group mini-grants of up to TZS 300 000 per group of up to 25 farmers of which 50% will be women. This training will enable them to undertake economic mini-projects and thus acquire management and business skills. This mini-grant will be provided after the PFG has been operational and would have been meeting regularly for four to six months (to avoid input-driven participation). The decision on how the mini-grant will be invested will be made by the group in consultation with their training facilitator, based on a participatory analysis of potential opportunities. The proceeds from the mini- projects will be used to strengthen the group savings activities and to capitalise SACAs 4.5.10 From project year 3 onwards, ward-level PFG-association/network training will be organized with the objective to stimulate the formation of effective networks of PFGs. Similarly, from year 3 onwards, the project will make funds available for annual district-level PFG-forum workshops, and regional-level PFG forum workshops from year 4 onwards. 4.5.11 The gender mainstreaming strategy in the project will be done with a focus on gender responsive and equitable participation for development planning and implementation, as well as ensuring participation of women and other vulnerable groups in project implementation and 14 community representation and decision-making. This will include training and awareness raising in (i) gender responsive participatory approach in identification of development needs with specific focus on social inclusion of women and other vulnerable groups in the community decision making process such as water user committees, village development committees, etc., (ii) gender responsive monitoring and evaluation of project implementation and progress, (iii) training in community mobilization, management and leadership skills, including training in micro-projects identification and formulation, and (iv) HIV/AIDS awareness raising and sensitisation . Specialized service providers and/ or NGOs, which are readily available in the country, will carry out the different training and sensitization activities, and will be guided and monitored by the PCU. B Community Planning and Investment in Agriculture Component 4.5.12 This component involves three sub-components: (i) Planning and implementation capacity building, (ii) Medium size rural infrastructure, and (iii) Village micro project and agricultural technology. 4.5.13 Planning and Implementation Capacity Building: Under this sub-component, Village Agricultural Development Plans (VADPs) will be prepared through participatory process. Initial project activity will focus on strengthening the capacity of 25 District Facilitation Teams (DFTs) and about 200 Ward Facilitation Teams (WFTs) in participatory planning, implementation and participatory monitoring and evaluation. Representatives of regional and divisional offices will be invited to participate in the initial and annual follow-on training programmes. The DFTs and WFTs will be responsible for facilitating the Participatory Village Planning Exercises, VADP and DADP planning, approval and integration processes, appraisal of proposed sub-projects, technical support during implementation and project monitoring. Environmental management concerns will be integrated within the process of formulation of VADPs and DADPs. The project will work closely with PO-RALG to tap into the existing experience of training facilitators, using the Opportunities and Obstacles to Development Methodology (O&OD) especially for community mobilisation, leadership and management skills training, and supporting the preparation of VADPs. A total of 750 VADPs will be prepared (with participatory annual plan evaluation and re-planning) and integrated into 25 DADPs. 4.5.14 Medium Size Rural Infrastructure: This sub-component will support the construction/improvement of agriculture related rural infrastructure such as water control structures and rural roads, both categories to be implemented through the respective districts. The type of irrigation water abstraction methods to be used will mainly comprise locally familiar systems of water harvesting technologies (water storage mara-bunds) or small run-of the river diversions with a combined potential of irrigating about 1,770 ha. The specific sites and type of technologies to be selected will depend on completion of the demand driven VADP process. However, 25 water control structures, one for each district, comprising of 18 storage type and 7 river diversion systems are considered, reflecting the water resource and irrigation potential assessments of the National Irrigation Master Plan (NIMP). 4.5.15 The mara-bund comprise a storage reservoir with an average minimum capacity of 100,000 cubic meters of water for supplementary irrigation of 40ha of land. The system consist of an earth embankment, spillway to discharge floods, conveyance and distribution canals with on- farm structures. The run-of-the river diversions comprise masonry or concrete weirs constructed across small perennial rivers and fitted with gated intake structures to divert water for irrigating up to 150 ha per scheme. Conveyance and distribution canals as well as on-farm structures (division boxes) will also be provided. 4.5.16 Water control schemes proposed for support will initially go through a preliminary assessment by the District and Zonal Irrigation Units and those that pass the initial screening and approval at VADP and DADP levels, will be taken up to detailed design starting from feasibility assessments that take into account technical, social/gender, financial and environmental suitability. MAFS and JICA Guidelines for Irrigation Scheme Formulation will be used to provide guidance to 15 District and Zonal Irrigation Units for the initial planning and screening. Water availability assessments and acquisition of water rights from respective Basin Authorities will be important considerations. Beneficiary communities will be required to contribute 20% of the project costs (mainly labour for simple excavations and bunds for their plots) and also agree to operate and maintain the systems through their Water User Associations, after receiving training in management, accounting and technical aspects (through FFS supplemented with specific training). Cost estimates used for the project reflect the experience of recently completed small-scale irrigation schemes. Experienced consultants will be recruited by the project for feasibility assessments, detailed design, preparation of tender documents and construction supervision. Local contractors will be engaged to undertake the construction, using as much as feasible labour-based technologies (for excavations). The project will work closely with the Zonal Irrigation Units of MAFS, who will backstop the District Water Engineers. The project will cover their travel costs and supply of limited basic equipment such as hand held GPS, Clinometers, pH and EC-meters for on-site measurements. 4.5.17 Rural roads which will facilitate improved access of villages to markets will be selected to ensure synergy with other project activities such as agricultural technology investments, agricultural micro-project investments and/or in those localities where farmers’ capacity has been built. These roads are classified as district or feeder roads and will be improved (and later maintained) by districts. District and feeder roads have a carriageway width of 5.5m with properly formed side slopes, side drains and drainage structures. Embankment will be compacted to standard specification using rollers and covered with compacted gravel surfacing of 12 cm. While the final length of the rural roads to be supported will be established based on demand-driven VADP process as well as elaboration of district level transport network, it is estimated to be about 500 km (average 20 km per district). The project will utilize where feasible labour-based technologies (LBT) in line with the experience gained in Mwanza Region. In order to support and facilitate the early commencement of the medium size rural infrastructure, the PCU will recruit a team of consultants to prepare criteria for site selection, standard designs, technical specifications, and bidding documents. All the water control structures, small-scale irrigation schemes, and rural feeder roads will be subjected to an environmental impact assessment process so as to comply with the National Environmental Policy of Tanzania, and Bank’s policy. The maintenance of the roads constructed under the project will be the responsibility of the Government. Government will be required to provide an undertaking to make adequate annual budgetary allocation and timely flow of funds to the participating districts for maintenance. 4.5.18 Village Micro-projects and Agricultural Technology: To support the implementation of the VADPs, two categories of funding will be made available by the project: a) support to agricultural micro-projects and infrastructure, and b) agricultural technology investments. Based on identified and prioritised demands, the PFGs of the target villages will select the micro-projects and infrastructure to be supported by the project. Accordingly, though the selection of technologies will depend on farmers’ choice, they are expected to include: improvement of water distribution in existing water control structures, spot improvement to facilitate road communication (drifts or footbridges), improvement of market grounds, shallow dug wells for livestock and vegetable watering, erosion control in watersheds, charco dams (small water storages) for livestock watering and storage works for agricultural produce. Micro-projects and infrastructure will be implemented through the Community Supervision Committee (or PFGs) after being trained and through the support of the ward and district officers. The allocated project funding per village is TZS 35 million, which includes a mandatory beneficiary contribution of 20 percent. 4.5.19 The agricultural technology investments support investments that enhance increased agricultural productivity and incomes. The investments include acquisition of value adding equipment with the beneficiaries required to raise a matching fund of 50%. Value adding equipment that may be selected by villages is expected to include: coffee hullers and driers, cereal hullers and/or huskers, cereal and cassava mills, oil presses, fruits, vegetables and spices dryers and 16 processors, livestock parasite treatment equipment, improvement to livestock slaughter facilities, milk chilling and cold storage facilities. The project funding for this category is TZS 10 million per village inclusive of farmers’ 50% matching fund. On a pilot basis SACCOs or PFGs that wish to invest in value adding equipment and technology with a positive value to the community will be encouraged to apply through the VADP process. A pre-condition will be the submission of sound business and management plan and the technology having positive or neutral impact on the environment. C. Support to Rural Micro-Financial Services and Marketing Component 4.5.20 The component will have two sub-components (i) strengthening of rural savings and credit institutions, and (ii) promotion of marketing opportunities. 4.5.21 Strengthening of rural savings and credit institutions: The project will build upon group based savings and credit methodology, which will further build on the PFG model and the expressed desire of the farmers to save. Training and oversight will be provided to the savings group and its elected officeholders by a specialised implementing NGO in coordination with the district administration and the PCU. The Project will not provide any line of credit. 4.5.22 The strengthening of existing and creation of new SACCOSs will be gradual. It is anticipated that approximately 25 members of a PFG will form a savings group. Assuming that 20 percent of the groups are unable to progress to forming SACAs, it is expected that 200,000 members will form 8,000 savings groups, with 4-6 PFGs per village. The combination of the savings groups from 8villages will enable a SACCOS with a membership of 1000 participants to be created. This will result in about 1000 SACCOSs being supported under the project. The creation of SACCOSs will start in project year two with the strengthening/creation of 10 SACCOSs. Thereafter, the strengthening/creation of the SACCOSs will gather momentum, with the creation of 40 in project year three, 70 in project year four, and 80 in project year five. All SACCOSs created from the second half of year four onwards will be add-on SACCOSs to existing ones that are being either split because they are too big for local management to adequately manage, or the new ones will be added to an existing apex SACCOS. The Project will liaise closely with the on-going Bank financed Small Entrepreneurs Loan Facility Project (SELF) as well as the on going IFAD supported Rural Finance Programme, in adopting its successful capacity building practices. A specialised NGO/MFI will be recruited to do the different training, facilitation and monitoring under this sub- component. 4.5.23 Marketing Support: This sub-component will be implemented by a specialised and experienced service provider. It will mainly focus on providing training to the PFGs, bringing market information to PFGs, creating market contacts on both the buying and selling sides, and identifying and training District agricultural officers who will progressively take over. Towards the close of the project, the introduction of fee payment for this information will be introduced. This component will focus on including at least 35% women within the farmer groups identified for training. This will be a monitoring and reporting indicator. 4.5.24 In this sub-component, training will be provided by the service provider with the goal of enabling the farmers to better understand how markets function, and how to improve their negotiating positions. This training will include: (i) understanding of market mechanisms; (ii) how to negotiate with traders, (iii) the importance of quality, and quality control; (iv) the need for grading of products; (v) the importance of reliability both in terms of timeliness and in terms of quantity delivered. Furthermore, a market survey will be carried out to document the various agricultural goods and livestock that are produced or can be produced within the project area. Based on these activities, the market data and information that needs to be disseminated to the farmers at the village level will be identified. The collection of the market data will be the primary responsibility of the service provider. The market information will be distributed to villages, GOT ministries, and other interested parties through the following channels: (i) as a text format on a pre- set telephone number, which can be accessed by mobile phone from the mobile phone operators in 17 the villages; (ii) Daily, or weekly, radio broadcasts, (iii) newspapers, especially the Kiswahili newspapers; (iv) pamphlets to be distributed, (v) distributing the data to the local office of the MCM, where it will be posted on a blackboard; and(vii) by clients phoning into the local MCM office. 4.5.25 The sub-component, through its basic business development services (BDS) will help identify likely business opportunities for farmers and will provide some technical assistance in the managing of these operations. The Business Development Service activities will include training in skills needed for basic business planning, product pricing, inventory management, and cash flow management, identifying profitable business opportunities, etc. D Project Coordination and Management Component 4.5.26 The Project will support the establishment of a Project Coordinating Unit at Mwanza to oversee the day-to-day coordination and management of its activities. The PCU staff will include a Project Coordinator, Accountant, Training and Participatory Officer, Monitoring and Evaluation Officer, Procurement Specialist and Liaison Officer (to be based at Dar-es-Salaam) who will be recruited competitively and funded by the project. The Government will provide the necessary support staff and meet their remunerations as part of its counterpart contribution. Given the size of the project area and the need to closely monitor project implementation in all the 25 districts involved in the project, the PCU will be equipped with three vehicles. It will also be provided with computers and other office equipment, and furniture. It will have a budget to operate and fund planning and review workshops; commission external auditors (to audit project/district accounts and village level investments); produce flyers, documents and communication material. 4.6 Production, Market and Prices 4.6.1 The main production output of this project will be from the increased productivity and intensification of agricultural production, as a result of farmer capacity building in an enabling environment. The projections on increased crop production as a result of the project are based on the assumption that all together 0.55 million out of 1.5 million households in the project area will benefit directly from the project, and that this share of 36.7 percent of households produces the same proportion of the different crops included in the table below. Of these 0.55 million households, 0.3 million will increase production by 15 percent, 0.2 million by 20 percent, and 50,000 by 25 percent. Based on these projections, it is anticipated to achieve an overall production increase of six percent, with a projected incremental value of TZS 40 billion per year is estimated. This projected six percent increase in crop production is modest, and should not in itself give rise to strong price fluctuation. 4.6.2 The market situation differs from place to place. It is envisaged that the produce will continue to use the existing marketing channels. Marketing links across the borders to neighbouring countries are important, and it is often easier to sell across the border than to transport produce all the way to Dar es Salaam. To improve market knowledge, a market survey of the various agricultural goods and livestock that are produced/ can be produced within the project area will be carried out under Component C. 4.6.3 The prices of these crops fluctuate year by year, but also between regions and districts. The prices used in the table below are those reported from the largest production region in the project area: Kagera for banana and coffee, Mara for Irish potato, and Shynianga for all other crops. 18 Crop Approximate current project area production (000 ton/year) Projected project related production increase (000 ton/year) Farmgate price (TZS/kg) Additional production value (TZS million/year) Maize 591 35.5 180 6,383 Sorghum 166 10.0 165 1,643 Rice 280 16.8 280 4,704 Banana 1,423 85.4 100 8,538 Cassava 1,299 77.9 80 6,235 Sweet potato 708 42.5 70 2,974 Irish potato 78 4.7 180 842 Pulses 164 9.8 400 3,936 Groundnut 75 4.5 450 2,025 Coffee 38 2.3 200 456 Cotton 157 9.4 280 2,638 Total 4,979 5,277.8 40,374 4.7 Environmental Impact 4.7.1 The Project has been classified in accordance with the Bank’s Environmental Categorization Screening Checklist as being in Category 2, since the potential adverse impacts can be managed using internationally recognized design criteria and standards, and proven mitigation measures. 4.7.2 The project has several environmental benefits: 1) farmer training will promote environmentally sound farming practices; 2) food security will be enhanced through the increase in crop yields arising from the improvement in farming skills; 3) improvement in agricultural production and household incomes will reduce the dependency on harvesting natural resources for sustenance, and thereby contribute to biodiversity conservation and sustainable use; 4) improvement in environmentally-sound agricultural practices and natural resources inventories will be direct outcomes during the formulation of District and Village Agricultural Development Plans; 5) in accordance with the Tanzania’s Environmental Assessment Policy, the proposed infrastructure (e.g. rural feeder roads, water control structures, irrigation schemes) will be the subject of an ESIA and mitigation measures will be mainstreamed into project design and implementation. This will give an opportunity to district councils to develop their capacity to better integrate environmental issues within their decision-making process; 6) improvement in water availability will result from the development of water control structures; 7) efficiency of water use will increase at irrigation schemes through water management training of farmers and improvement in water conveyance and distribution structures; 8) improvement in the quality of life due to improved access to social and health services will result from the development of feeder roads. 4.7.3 The potential negative impacts include the following: 1) soil erosion occurring at un- rehabilitated excavations made during construction of roads, irrigation schemes and charco-dams where livestock will congregate; 2) incidences of water-borne/related diseases are likely to increase due to the development of water storage and irrigation works; 3) the release of drained water from irrigation schemes into streams could contaminate recipient streams and aquatic habitat; 4) expansion of the road system could impact negatively on areas with significant vegetation and biodiversity. 4.7.4 Measures for enhancing environmental benefits include: 1) incorporation of environmentally sound farming practices in the training curricula; 2) development of awareness manual and courses on biodiversity conservation and sustainable use to farmers; 3) implementation of District and Village Agricultural Development Plans; 4) strengthening institutional 19 environmental management capacities in district councils and its linkages with the Environmental Management Unit in MAFS and the National Environmental Management Agency. 4.7.5 Mitigation measures for potential negative impacts include: 1) implementing environmental restoration measures for sites disturbed during infrastructure development; 2) provision of adequate livestock watering facilities to reduce soil erosion around watering points; 3) public health education aimed at controlling water-borne/related diseases; 4) alignment of rural feeder roads should avoid, where possible, locations with significant vegetation stands. 4.7.6 The implementation of the Environmental and Social Management Plan, which has been developed for this project and summarised in Annex 6, will enhance positive impacts and mitigate identified negative impacts. The District councils will be primarily responsible for the implementation of the ESMP under the guidance of the Environmental Management Unit in MAFS. The coordination of these activities will be the responsibility of the Project Coordinator. 4.8 Project Costs 4.8.1 The total cost of the project excluding taxes and duties is estimated at UA 58.01 million equivalent to TZS 94.19 billion. The cost will include foreign cost of UA 25.33 million or (44% of total costs) and local costs amounting to UA 32.68 million (56% of total costs). The physical contingencies on civil works have been estimated at 10%, 5% for other categories of costs and 0% for technical assistance. The summaries of cost estimates by component and by category of expenditure are given in Tables 4.1 and 4.2 respectively. 4.8.2 The bulk of the project resources amounting to UA 35.2 million (60.7%) are earmarked for the development and construction of rural infrastructure and micro projects at the community level. The price contingencies adopted for the project are based on the domestic prices, in line with current and projected inflation figures which is assumed at 4.6 per cent per annum, throughout the project period. For the foreign costs, the inflation rates are based on the MUV index of Manufactured Exports from the G-5 industrial countries and are estimated at 2.4 percent. 4.9 Sources of Financing 4.9.1 The Project will be financed by an ADF Loan to the tune of UA 36.0 million (62.1%) and an ADF Grant of UA 7.0 million (12.1%). The Government will fund a total of UA 6.64 million (11.5%) and the beneficiaries UA 8.37 million (14.4%). The ADF loan and grant will cover the entire 100% of the foreign cost of UA 25.33 million and 54% of the Local Costs amounting to UA 17.67 million. The Government and beneficiaries will fund the balance of the local costs amounting to UA 15.01 million. 20 Table 4.1 Summary of Cost Estimates by Component (TZS Million) (UA ‘000) Components Local Cost Foreign Cost Total Cost Local Cost Foreign Cost Total Cost % Foreign Exchange 1. Farmer Capacity Building - Agric. Extension Training Capacity 2,089.2 1,416.7 3,505.9 1,286.8 872.6 2,159.4 40 - Farmer Capacity 5,165.0 3,165.0 8,330.0 3,181.3 1,949.4 5,130.7 38 Sub total 7,254.2 4,581.7 11,835.9 4,486.1 2,822.0 7,290.0 39 2. Community Planning and Investments in Agric. - District Capacity Building 9,982.7 2,089.0 12,071.7 6,148.6 1,286.7 7,435.3 17 - Medium Scale Rural Infrastructure 7,778.0 5,017.0 12,795.0 4,790.7 3,090.1 7,880.8 39 - Village Micro Projects and Infrastructure 14,475.0 19,725.0 34,200.0 8,915.5 12,149.2 21,064.7 58 Sub total 32,235.7 26,831.0 59,066.7 19,854.9 16,525.9 36,380.8 45 3. Support to Rural Finance and Marketing - Rural Financial Services 1,796.7 1,748.8 3,545.5 1,106.6 1,077.2 2,183.8 49 - Marketing Support 682.8 682.8 1,365.6 420.6 420.6 841.1 50 Sub total 2,479.5 2,431.6 4,911.1 1,527.2 1,497.7 3,024.9 50 4. Project Coordination and Management 1,677.0 1,528.5 3,205.5 1,032.9 941.5 1,974.4 48 Total Base Costs 43,646.4 35,372.8 79,019.2 26,883.0 21,787.1 48,670.1 45 Physical Contingencies 1,946.2 2,630.6 4,576.8 1,198.7 1,620.2 2,819.0 57 Price Contingencies 7,473.4 3,119.0 10,592.4 4,603.1 1,921.1 6,524.2 29 Total Cost 53,066.1 41,122.4 94,188.5 32,684.8 25,328.4 58,013.2 44 Table 4.2: Summary of Cost Estimates by Category of Expenditure (TZS Million) (UA ‘000) % Category of Expenditure Local Cost Foreign Cost Total Cost Local Cost Foreign Cost Total Cost Foreign Exchange Investment Costs 1. Civil Works 17,028.0 20,142.0 37.170.0 10,488.0 12,406.0 22,894.0 54 2. Goods - Vehicles - Equipment and Materials Sub total - 6,782.3 6,782.3 540.0 5,041.0 5,581.0 540.0 11,823.3 12,363.3 - 4,177.4 4,177.4 332.6 3,104.9 3,437.5 332.6 7,282.3 7,614.9 100 43 45 3. Training, Workshops and Studies - Training - Workshops - Studies - Audit Sub total 5,470.5 50.0 1,337.5 90.0 6,948.0 5,422.7 50.0 712.5 90.0 6,275.2 10,893.2 100.0 2,050.0 180.0 13,223.2 3,369.4 30.8 823.8 55.4 4,279.5 3,340.0 30.8 438.8 55.4 3,865.0 6,709.4 61.6 1,262.6 110.9 8,144.5 50 50 35 50 47 4. Technical Assistance 2,623.0 2,623.0 5,245.9 1,615.5 1,615.5 3,231.1 50 Total Investment Costs 33,381.3 34,621.1 68,002.4 20,560.4 21,324.0 41884.5 51 Recurrent Costs 1. Salaries 7,990.0 - 7,990.0 4,921.3 - 4,921.3 - 2. Allowances 1,523.4 - 1,523.4 938.3 - 938.3 - 3. Operating and Maintenance 751.8 751.8 1,503.5 463.0 463.0 926.0 50 Total Recurrent Costs 10,265.1 751.8 11,016.9 6,322.6 463.0 6,785.6 7 Total Base Costs 43,646.4 35,372.8 79,019.2 26,883.0 21,787.1 48,670.1 45 Physical Contingencies 1,946.2 2,630.6 4,576.8 1,198.7 1,620.2 2,819.0 57 Price Contingencies 7,473.4 3,119.0 10,592.4 4,603.1 1,921.1 6,524.2 29 Total Cost 53,066.1 41,122.4 94,188.5 32,684.8 25,328.4 58,013.2 44 4.9.2 The ADF loan will fund the rehabilitation/upgrading of the rural roads, and small-scale irrigation infrastructure, training and studies, technical assistance, field expenses and some operating and maintenance costs. Contributions by the beneficiaries will be both in cash (for technology improvement equipment, and the mini grants) and in kind (labour and construction 21 material for micro-projects). These contributions will be for the co-financing of the grants for technology transfer equipment, district/village infrastructure including rural roads and irrigation schemes, as well as the mini-grant projects. The Government will contribute office space to house the PCU and meet the salaries of the government officials (both at the national and district levels) who will be working on the project, 50% of the cost of the O & OD training, as well as part of the operating and maintenance cost of the project. 4.9.3 The ADF grant will fund the Farmer Capacity Building Component. It will meet 84.3% of the component cost. The summary of the sources of financing for the entire project, ADF Loan and Grant are given in Tables 4.3 (a), 4.3 (b) and 4.3 (c) below. Table 4.3 (a) - Sources of Finance (UA ’000) Source Foreign Exchange Local Cost Total Cost % of Total ADF Loan 23,358.9 12,641.1 36,000.0 62.1 ADF Grant 1,969.5 5,029.5 6,999.0 12.1 Government 6,645.1 6,645.1 11.5 Beneficiaries 8,369.1 8,369.1 14.4 Total 25,328.4 32,684.8 58,013.2 100.0 Table 4.3 (b) – Sources of Finance (ADF Loan Financed Components)(UA ‘000) Source Foreign Exchange Local Cost Total Cost % of Total ADF Loan 23,358.9 12,641.1 36,000.0 72.4 Government 6,056.0 6,056.0 12.2 Beneficiaries 7,657.6 7,657.6 15.4 Total 23,358.9 26,354.7 49,713.6 100.0 Table 4.3 (c) – Sources of Finance (ADF Grant Financed Component)(UA ‘000) Source Foreign Exchange Local Cost Total Cost % of Total ADF Grant 3,074.2 3,924.8 6,999.0 84.3 Government 589.1 589.1 7.1 Beneficiaries 711.5 711.5 8.6 Total 3,074.2 5,225.4 8,299.6 100.0 5. PROJECT IMPLEMENTATION 5.1 Executing Agency The project will be implemented within the framework of the ASDP, which falls under the purview of the Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS). MAFS, which is also the lead ministry of the ASLMs, will be designated as the executing agency of the project. This entails that MAFS will be responsible for coordination of policy directives and actions of the ASLMs as they relate to the project. 5.2 Institutional Arrangements 5.2.1 Project Steering Committee: The project will be implemented within the existing institutional framework of the ASDP, just as all the other projects in the sector. In line with the framework explained in paragraph 2.6.5, the existing Inter-Ministerial Coordination Committee (ICC) will serve as the Project Steering Committee of the project. In this regard, the ICC will consider and approve annual project work plan and budget and the annual training programme before these are submitted to the Bank for approval. The ICC will also monitor performance of the project and advise on policy issues. However, in order that the ICC be given necessary advisory support to properly perform its functions, a Project Technical Committee (PTC) will be established. This will be the only new committee to be established to assist in the implementation of the project. The PTC will comprise Director of Regional Coordination, PO-RALG; Directors of Policy and Planning of MAFS, and MWLD; Directors of Crop Development, Marketing, and Animal 22 Production; two District Executive Directors from the project area, and two representatives of NGOs operating in the project area, ASDP Coordinator, with DASIP Coordinator as Secretary. The committee may co-opt other members as and when needed. The PTC will meet at least three times a year, one of which will be within the project area. The establishment of the committee will be a loan condition. Annex 2 shows the organizational chart of the project. 5.2.2 Project Coordination Unit (PCU): During the appraisal of the project, Government indicated that it was considering the setting up of an overall ASDP Programme Coordination Unit (or Programme Facilitation Unit) to coordinate and manage all the projects that fall under the District-based projects. In the absence of the ASDP Programme Coordination Unit, a DASIP Project Coordination Unit (PCU) will be established and located in Mwanza, within the project area. It has been agreed that if this ASDP Programme Coordination Unit is formed, DASIP’s PCU will be absorbed by the Unit after consultation and agreement with the Bank. 5.2.3 DASIP’s PCU will fall under the supervision of the Permanent Secretary of MAFS. It will also liase closely with the ASDP Secretariat. The Project Coordinator will also be the secretary of the PTC. The PCU will have the overall responsibility for co-ordination and monitoring of the Project activities. As such, it will ensure that project activities are initiated and are adequately budgeted for, consolidate Project records, submit all procurement documents to the Bank for approval, compile and submit all disbursement applications, and quarterly progress reports and undertake annual audits of its accounts. The staffing of the PCU has been already reviewed in paragraph 4.5.26 of the report. In view of the district focus in implementation, the size of the PCU has been kept small. However, pending the recruitment of the Project Coordinator, Government will designate a Programme Administrator to work on the initial project start up activities for establishment of the PCU and recruitment of its staff. Responsibility for the implementation and day-to-day coordination and management of field activities will be as much as possible taken up by the direct implementers of the different components, which are first and foremost the concerned Local Government Authorities (in particular districts), as well as contracted service providers. 5.2.4 The main focus of project activities will be at the district level. The District Management Team (DMT) headed by the District Executive Director (DED), which comprise of all the District Departmental Heads will be responsible for the overall coordination of project activities as well as reviewing and approving proposals for funding from communities before transmittal to the PCU, and monitoring the implementation of the approved projects. Day-to-day project implementation will be the responsibility of a District Facilitation Team (DFT), which will comprise the DALDO, Water Engineer, Roads Engineer, Community Development Officer, District Cooperative Officer, District Planning Officer and the District Treasurer. The District Executive Director (DED) will designate one of the officers to head the DFT. 5.3 Supervision and Implementation Schedule 5.3.1 Supervision: Given the fact that the Project area is quite extensive, the Bank will supervise the project at least two times a year instead of the usual rate of once every eight months. The day-to-day supervision of the rehabilitation or construction works for the rural roads and other major rural infrastructures will be undertaken by the engineering consulting firms under the guidance of the District Engineers. The consultants will assist the District Engineers to prepare the monthly progress reports to be submitted to the DMTs and the PCU. This approach will enable the Districts to build their capacity in the management of maintenance/rehabilitation of rural infrastructures and related reporting. The Bank’s Country Office will also play an active role in the overall supervision of the project. 5.3.2 Implementation Schedule: The Project will be implemented over a 6-year period to provide sufficient time for capacity building to take effect and for farmer groups and micro-finance organizations to become sustainable institutions able to continue their operations after the project support ceases. The Project is expected to commence by July 2005 and to end by about December 2011. The capacity building aspects of the project will commence in the first year of the project. 23 This will be followed up with the development of the infrastructural facilities from the second year onwards. Project implementation will commence in all districts simultaneously. A Mid-Term Review (MTR) of the overall Project will be conducted at the end of PY3, and a project completion report (PCR) will be prepared by both the Borrower and the Bank by PY6. The implementation schedule for the Project is given in Annex 3. A summary of the tentative Expenditure Schedule by Component and by Sources of Finance is presented in table 5.1 and 5.2 respectively. Table 5.1 – Expenditure Schedule by Component (UA ‘000) Component 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 Total Farmer Capacity Building 754.0 791.0 1,671.7 2,285.6 2,610.5 186.9 8,299.6 Comm. Planning & Investment in Agric. 1,438.6 4,063.5 9,417.2 14,096.8 11,634.2 3,156.6 43,807.0 Support to Rural Finance and Marketing - 599.7 693.4 829.1 845.2 620.1 3,587.5 Project Coordination 399.2 287.8 388.6 382.3 396.6 464.6 2,319.1 TOTAL 2,591.9 5,742.0 12,170.9 17,593.8 15,486.5 4,428.2 58,013.2 Table 5.2 – Expenditure Schedule by Sources of Finance (UA ‘000) Source of Finance 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 Total ADF Loan 1,608.4 3,563.2 7,552.6 10,917.8 9,610.1 2,747.9 36,000.0 ADF Grant 312.7 692.7 1,468.4 2,122.6 1,868.4 534.2 6,999.0 Government 296.9 657.7 1,394.1 2,015.3 1,773.9 507.2 6,645.1 Beneficiaries 373.9 828.3 1,755.8 2,538.1 2,234.1 638.9 8,369.1 TOTAL 2,591.9 5,742.0 12,170.9 17,593.8 15,486.5 4,428.2 58,013.2 5.4 Procurement Arrangements 5.4.1 All procurement of goods, works and acquisition of consulting services financed by ADF will be in accordance with the ADF Rules of Procedure for Procurement of Goods and Works, or as appropriate, Rules of Procedure for the Use of Consultants, using the relevant Bank Standard Bidding Documents. 5.4.2 The Project Coordination Unit (PCU) will be responsible for overall procurement issues and will monitor implementation through communication with the District Councils. Because community based projects often present difficulties in the execution of procurement procedures, the PCU will therefore include a procurement specialist with experience in procurement under community-based investment projects (CBIP). 5.4.3 Civil Works: Civil works estimated at about UA 28.06 million in aggregate will be carried out on demand by districts/community groups. The contracts will be in relatively small packages distributed over the 25 districts. In line with the Bank’s Guidelines for Procurement under Community-Based Investment Projects, contracts of value greater than UA 200,000 will be procured through International Competitive Bidding (ICB). However, no individual contract is expected to be above UA 200,000. Works of value between UA 50,000 and UA 200,000 will be procured through National Competitive Bidding (NCB) and below UA 50,000 National/Local Shopping as the case maybe, soliciting bids from at least three qualified contractors. The mode of Community Participation in Procurement is justified by the fact that, in the interest of project sustainability, it is desirable to call for the participation of local district authorities and communities in this project. 24 Table 5.3 – Summary of Procurement Arrangements (UA ‘000) NCB Consulting Services** Other* NBF Total Civil Works 6,030.4 (6,030.4) 22,025.1 (17,099.9) 28,055.5 (23,130.3) Goods -Vehicles -Equipment & Materials 214.1 (214.1) 213.1 (213.1) 129.6 (129.6) 8,310.6 (4,866.7) 343.7 (343.7) 8,523.7 (5,079.8) Consultancy Services -Training -Studies -Workshops - Audit 5,726.5 (5,726.5) 1,549.7 (1,549.7) 129.4 (129.4) 1,876.0 (1,098.3) 74.3 (74.3) 7,602.5 (6,824.8) 1,549.7 (1,549.7) 74.3 (74.3) 129.4 (129.4) -Technical Assistance 3,809.5 (3,809.5) 3,809.5 (3,809.5) Miscellaneous - Salaries 5,704.9 5,704.9 - Allowances 1,085.7 (1,085.7) 1,085.7 (1,085.7) - Operating and Maintenance 971.8 (971.8) 162.6 1,134.4 (971.8) Total 6,457.6 (6,457.6) 11,215.1 (11,215.1) 34,473.1 (25,326.3) 5,867.5 58,013.2 (42,999.0) *Other includes mainly National Shopping; ** Shortlist applies to the use of consultants only; Figures in bracket represent ADF funding. 5.4.4 Goods: Goods estimated at about UA 8.86 million in aggregate will be procured. Whenever lots can be grouped to an aggregate value exceeding UA 200,000 ICB will be used, those between UA 50,000 and UA 200,000 will be procured through National Competitive Bidding (NCB) and below UA 50,000 National/Local Shopping as the case maybe, soliciting bids from at least three qualified suppliers. 5.4.5 Consulting Services: Consulting services including curriculum development and testing; the recruitment of PCU personnel; technical assistance for construction supervision and coordination, community sensitisation and mobilization will be recruited through competition on the basis of shortlists. The selection procedure will be based on the technical quality with price consideration. Individual consultants for specific assignments will be selected following the Bank’s procedures for the use of individual consultants. Services for community-based training, seminars and workshops will be procured through shortlists. For services costing less than UA 100,000, for individuals and UA 350,000, for consulting firms, the Borrower may limit the publication of the advertisement to national/regional newspapers. However, any eligible consultant, being regional or not, may express his desire to be short-listed 5.4.6 Miscellaneous items, including personnel costs, operation and maintenance of equipment, and other administrative costs, will be procured through existing GOT procedures which are acceptable to the Bank. 5.4.7 Project Coordination Unit: The PCU will appoint a Procurement Officer with responsibility for seeing that the Bank’s procurement rules and procedures are followed. The Districts have their own individual tender committees through which the respective procurement units will pass their recommendations for local purchases for components being directly implemented in the districts. 5.4.8 General Procurement Notice: The text of a General Procurement Notice (GPN) will be discussed and agreed with the Borrower at negotiations and this will be issued for publication in the UN Development Business, upon approval by the Board of Directors of the loan proposal. 25 5.4.9 Review Procedures: The following documents are subject to review and approval by the Bank before promulgation: Specific Procurement Notices; Tender documents/Requests for Proposals; Tender Evaluation/Evaluation of Proposals’ reports, including recommendations for contract award; Draft contracts, if these have been amended from drafts included in the tender invitation documents; manual of operations for community initiatives. 5.4.10 Post Review: In view of the many small contracts that will be processed and the need to maintain sustained project implementation, contracts for goods and works up to an amount of UA 20,000 will be subject to post review in accordance with Banks Rules of Procedure for Procurement of Goods and Works. In this regard, the Bank will review for prior approval the first 10 contracts. Then, subsequently, procurement documents, including solicitations of price quotations, evaluation sheets and contract awards will be kept at the PCU for periodic review by ADF supervision missions. One year after project effectiveness, ADF will review the correctness of the procurement activities. This review will determine the need for modifications and improvement of the procurement arrangements. Information on procurement processing will be collected by the PCU quarterly and shall be included in detail in the Project Quarterly Progress Report to be submitted to ADF. 5.4.11 National Procedures and Regulations: Tanzania’s national procurement laws and regulations have been reviewed and determined to be acceptable. 5.5 Disbursement Arrangements The Special Account and Direct Payment Methods will be used for the disbursement of the Loan and Grant funds. Government will open and maintain two Special Accounts (in foreign currency) for the receipt of the Loan and Grant funds respectively. The ADF funds will be disbursed according to an annual work programme and budget. The Bank will replenish the Special Accounts after the PCU has provided sufficient justification for the use of a least 50% of the previous deposits. The direct payment method will be used for the payment of contract sums above the threshold of UA 20,000. The PCU will maintain separate records at all times of all disbursement made by the Fund. Project Accounts in local currency will be opened in each participating District. These will be for channelling funds for activities that have to be paid for at the district level. The accounts will be opened at banks acceptable to the ADF. Funds will be disbursed to the District Accounts from the Special Account based on approved annual/quarterly workplan and budgets. 5.6 Monitoring and Evaluation 5.6.1 The basis for the overall project monitoring and evaluation will be the logical framework. The PCU will have overall responsibility for monitoring of the project, based on participatory M&E reports from participating districts, and other technical experts, and feedback from the benefiting communities. A Monitoring and Evaluation Officer (M&E Officer) will be recruited for the PCU. He/she will be responsible for monitoring the implementation progress as well as the implementation of the mitigation and environmental monitoring programme which is part of the Environmental and Social Management Plan. In cooperation with the Project Coordinator and Financial Controller, they will monitor both financial and physical progress. The M&E Officer will be responsible for assembling information from all participating districts, and preparing the periodic progress reports for the consideration of the Government and the Bank. The progress reports will provide updated information on project implementation; progress achieved against implementation and disbursement schedules, key performance indicators such as production and incomes levels, and women participation in project activities; as well as highlight key issues and problem areas and recommend solutions. 5.6.2 Monitoring in this regard will be carried out in a participatory manner and will, include not only technical aspects of the interventions but also an assessment of the responsiveness of district authorities and contracted firms to beneficiary requirements, as well as assess social, 26 including issues of gender, and environmental impacts. In this regard, special efforts will be made to seek the views of women and less advantaged members of the communities. 5.6.3 The M&E Officer will organise Annual Review and Planning Workshops. These will be attended by representatives from a wide range of stakeholders in the regions and a small number of participants from the other region will be invited which will allow a cross-fertilisation of experiences. The workshops will provide opportunities to: (i) review the overall implementation progress in the project; (ii) analyze problems encountered in the course of implementation and discuss possible actions; (iii) review the Project approach and propose modifications as necessary; and (iv) use the findings for planning activities for the subsequent year. These workshops will provide the project staff with an opportunity to report back to advisory groups, district staff and groups on changes made to implementation on the basis of M&E. The M&E Section of MAFS will be used in the collection and analysis of relevant M&E data. Provisions have also been made for the PCU to commission diagnostic studies and periodic impacts assessments of project activities. A baseline study will also be carried out at the beginning of the project. 5.7 Financial Reporting and Auditing 5.7.1 The Project Accountant will be responsible for ensuring the maintenance, at all times, of satisfactory and professionally acceptable accounting records and in accordance with Bank guidelines and also maintenance of adequate internal control systems for the project. He/she will prepare regular accounting reports for management, which will include expenditure reports from all the districts as well as produce consolidated annual financial statements for the project. Fund will be provided to provide adequate training (initial start up and periodic workshops) to the District Accountants on the maintenance and reporting of the project accounts. The District Accountants will be required to submit monthly returns of expenditures to the PCU to enable it closely monitor and collate the expenditures for the timely submission of requests for replenishment of the Special Account. 5.7.2 The project accounts will be audited annually either by Government Auditors (the Auditor General) or private auditors recruited through a Bank-approved shortlisting process. When conducted by private auditors, the audit work will be reviewed by the Auditor General to determine compliance with the TOR before certification. The private auditors will be paid from the loan resources. The accounts will be presented annually to the Bank, within six months following the end of each financial year. Budgetary provision has been made for recruiting private auditors. 5.7.3 The PCU will be responsible for the preparation and submission of quarterly and annual progress reports. Reporting by Districts will be set against agreed annual work plans and organised by components. They will report about their progress on a quarterly and annual basis (no later than one month after the end of the quarter or year), in physical and financial terms, to the Project Coordination Unit. The PCU will collate and consolidate the District progress reports into a single progress report for the Project and forward copies to the Bank within 2 months of the end of the reporting period. These same reports will be shared with the Project Steering Committee. All reports will follow a format to be developed by the PCU to ensure consistency with the project’s management information system and Bank’s requirements. The reports will bring together physical and financial records, relate these to the work plan and inform in a concise way on progress, issues and suggested ways of resolving them. Three months after the end of the project, GOT will submit a Project Completion Report (PCR) to the Fund. The Bank will also prepare its PCR. 5.8 Aid Coordination 5.8.1 The Food and Agriculture Sector Working Group (FASWOG) provides a consultative forum under ASDP. It is composed of representatives from multilateral and bilateral donors involved in the sector, the four ASLMs, the Ministry of Finance and other selected ministries, and is chaired by the Permanent Secretary of MAFS. The FASWOG interacts with and advises the ASDP Inter-ministerial Coordination Committee. The ASDP donors also regularly meet without 27 government representatives. The newly opened ADB Country Office will participate in these groups. 5.8.2 During the preparation of the project, a series of discussions were held with FASWOG and the Task Force 1, a technical group comprising Government, donor representatives and selected qualified stakeholders mandated to oversee the formulation of projects under the ASDP. The key issues that were discussed were the harmonisation of implementation procedures and arrangements for basket funding. Government with the support of the resident donors indicated that it is considering the setting up of an ASDP Programme Coordination Unit (or Programme Facilitation Unit) to coordinate and manage all the ASDP District-based projects using common procedures. The setting up of this unit is still under discussion. It has been agreed that should this unit be formed, DASIP’s PCU will be absorbed by the Unit after consultation and agreement with the Bank. The ASDP framework provides for stand-alone project support in addition to the basket funding. As at the time of appraisal, the Government was yet to put in place the mechanism for basket funding in the agriculture sector. It was therefore agreed that the Bank could proceed with its project support as is currently being done by the other donors, and consider joining the basket for future interventions. 6. PROJECT SUSTAINABILITY AND RISKS 6.1 Recurrent Costs 6.1.1 Recurrent expenditure under the proposed project is estimated to amount to UA 7.92 million for the entire six-year implementation period. This represents about 13.7% of total project costs. The recurrent costs are mainly for staff salaries, operation and maintenance of vehicles and motorcycles, as well as for office and field expenses. The recurrent costs will be financed mainly by the Government of Tanzania to the tune of 74%, and a modest contribution of 26% from ADF resources. GOT will finance government staff salaries and a gradually increasing share of operation and maintenance of equipment and office expenses. 6.1.2 Annex 4(b) shows the sources of financing of the recurrent costs over the project’s life. The Bank’s contribution to the recurrent cost declines from 39% in the first year of the project to only 11% of the total recurrent costs by the sixth year, while the contribution from Government increases from 61% to 89% over the same period. By the last year of the project, the average Bank contribution to recurrent cost per district will be UA 6,780, which can easily be absorbed by the District Councils during the subsequent years. 6.1.3 The GOT contributions to the recurrent costs arise mainly from salary payments for staff at the district level and offices expenses. These budgetary allocations are already in place through the annual subventions made to the Districts for the staff who are already at post and will be used in implementing the project. Given the commitment and priority attached to the project and the size of the recurrent cost, GOT should not have any difficulty in meeting its share of the cost. 6.2 Project Sustainability 6.2.1 The financing of recurrent expenditure by Government of Project activities when the project comes to an end will to a large extent not be necessary. The District Training Coordinators and Ward Training Facilitators who will provide training during the Project will be part of the existing personnel of district councils. They will continue to be employed by these local authorities and undertake similar training of farmers as part of their normal duties. 6.2.2 Project activities to be undertaken will be part of approved village, ward, and district agricultural development plans. A participatory approach will be adopted in identifying, prioritising, and agreeing on initiatives that the Project will provide financial assistance. This participatory approach is already in use by MAFS and PORALG and therefore the local administration staff are conversant with the methods. Funding will only be provided to initiatives that are clearly owned by the communities who present them. The beneficiaries are required to make initial contributions 28 towards the implementation of the various project activities, as well as pay user fees for the facilities provided. It is envisaged that the sense of community ownership of the facilities will encourage them to ensure the financial sustainability of the assets. 6.2.3 Water control structures and irrigation works to be developed will be owned, operated and maintained by trained water users associations who will be mandated to collect water fees for operation and maintenance activities from their members. Rural roads (classified as district and feeder roads), fall under the responsibility of the Districts for their maintenance using mainly annual budgetary provisions made by the Road Fund and occasionally augmenting these when more resources are needed for upkeep of the roads. PFGs will be responsible for maintaining the micro-projects and infrastructure as these are owned and constructed by them based on their prioritised VADP plans and contributed resources. It is envisaged that savings and credit associations and cooperatives will continue to fund their own operations from their own resources as is the currently being done. District Cooperative Officers will continue to support these institutions in terms of inspecting their operations as part of their regulatory functions, as well as provide technical advice. 6.3 Critical Risks and Mitigating Measures 6.3.1 The external risks that have the potential to affect the successful implementation of the project are: (i) the occurrence of severe droughts in successive years during project implementation resulting in farmers not making meaningful returns on adopted improved crop varieties, this will be mitigated to some extent by the provision of irrigation facilities under the project; (ii) political instability within neighbouring countries which share a border with some of the project regions (Kagera and Kigoma Regions). It is anticipated that on-going peace initiatives in the sub region will yield positive results; (iii) change in policies relating to marketing of agricultural produce; and (iv) increased HIV/ AIDS prevalence and infection rates in the project area which may impact farmer productivity. This risk has been mitigated in the project by putting funds to support awareness raising among farmers, local administration staff and other stakeholders in the project area. 6.3.2 Internal risks of the Project include (i) lack of capacity of some districts to plan and manage the implementation of project activities. This will be mitigated by providing adequate training to all key implementing bodies. In addition, the PCU and ASLMs will closely monitor and evaluate project progress in each district to enable the PCU and the ICC to take timely corrective measures. In this regard, the disbursement of funds to each district will be based strictly on annual and quarterly work plans and budgets approved by the ICC. The district accountants will be required to submit monthly returns of expenditures to the PCU to enable it closely monitor and collate the expenditures for the timely submission of requests for replenishment of the Special Account. Furthermore, the Bank will ensure that the project is supervised at least two times a year instead of the average of 1.5 times. (ii) Farmers may not show continued commitment at sustaining the groups formed as these groups may be based on poorly defined problems or problems not shared by group members. A participatory approach to the formation of farmer groups will be adopted and these groups shall be based on the need to address a shared problem(s). (iii) Widespread mismanagement of funds of savings and credit groups that will be formed is a potential risk to the improvement of the access of farmers to credit facilities. The functioning of these groups will require close monitoring by the regional and district cooperative inspectors. 7. PROJECT BENEFITS 7.1 Financial Analysis 7.1.1. The proposed project is expected to yield considerable benefits to participating farmers and to the whole economy of the 25 districts concerned. The main quantifiable benefits will be increased production as indicated in section 4.6. Farm models suggest potential increases in farmer income of 30-50 percent over several years. However, to avoid over-ambitious projections, more conservative “with project” assumptions are used (see Annex 5). 29 7.1.2. A total of two farm models which are representative of a large part of the North-Western part of the country have been analysed. These are the cotton, rice, sorghum and cattle farm model; and the coffee/banana farm model. The models rely on rain fed agriculture on average quality soils for the given agro-climatic zones. A cultivated area of 0.75-1.45 ha per household in both the without and with project situation is assumed. 7.1.3. Cotton, Rice, Sorghum and Cattle Farming: It is assumed that the household will cultivate 0.35 ha of rice and cotton each, and 0.75 ha of sorghum. In the “without programme” situation, the household will produce some 350 kg of rice per year, 125 kg of seed cotton, 560 kg of sorghum and be able to sell one adult bull or cow. Farming in a semi-arid climate is labour intensive, yet the 328 person-days of family labour (including herding by children) are remunerated at TZS 1,070 per person-day. 7.1.4. In the “with project” the annual net farm income will rise from TZS 350,000 to TZS 509,000. The average labour requirements in the “with project” situation increase by some 23%, while returns to labour will rise by 18% to TZS 1,260 per person-day, as against the average daily wage for farm labour TZS 800. 7.1.5. Coffee / Banana Farming: The household will increase its production from 25 to 75 kg of coffee and from 3,000 to 5,000 kg of bananas over a 3- year period, allowing a much larger part of the produce to be sold. Net farm income will rise from TZS 401,000 to TZS 664,000, with returns to labour reaching some TZS 1,780 per person-day in the “with programme” situation. 7.2 Economic Analysis 7.2.1 The economic benefits arising from proposed project activities are quantified by comparing “with” and “without” project cases. As with the financial analysis, an attempt was made to test the performance of the project under fairly conservative assumptions and estimates. 7.2.2 The incremental net benefits of all beneficiaries have been aggregated on a yearly basis and in accordance with the phasing in of the Participating Farmer Groups (PFGs) into the project. The following assumptions have been made: (a) those that only participate in the capacity building training of Component 1, and who will see an increase in income of 15 percent over three years as a result of the project (five percent per year), there will be 50,000 such households/farmers; (b) those that take part in farmer capacity building training of Component 1, but continue as members of savings and credit groups and benefiting from marketing services, and who will see an increase in income of 20 percent over four years (five percent per year), there will be 200,000 such households/farmers; and (c) those that reside in villages targeted for investment under Component 2, community planning and investment in agriculture, but who will not have been included in the capacity building training of Component 1, and who will see a rise in income as a result of the project of 10 percent over five years (two percent per year), there will be 300 000 such households/farmers. 7.2.3 A standard conversion factor of 1 has been assumed for the analysis, since foreign currency is traded freely in the country and as such does not carry any premium. Price contingencies and taxes have also been removed from the analysis. 7.2.4 Post-project recurrent costs were assumed to be composed of the maintenance costs of feeder roads, set at TZS 3 million per km per year, as well as 50% of the staff salaries and allowances. This is to provide for some follow-up action where necessary after the close of the project. All other recurrent costs have been discounted in the beneficiary models. 7.2.5 The economic analysis was carried out over a 20-year period. The Economic Internal Rate of return (EIRR) for the entire project, calculated over the period, is 24 percent. The Net Present Value at 12 % discount rate is TZS 46.38 billion (UA 28.56 million). 30 7.3 Social Impact Analysis 7.3.1 The proposed project is expected to have a positive impact on the livelihoods of the people in the project area, by contributing to the increase in their disposable income. It is estimated that the project will impact directly or indirectly 3.4 million people or about 570,000 households, of which about 23% are female headed. The project target groups will include: (i) the smallholder farmers, producer groups and grassroots institutions (such as primary societies involved in credit and savings, marketing etc.); (ii) small-scale traders/processors operating in rural areas; and (iii) small and medium-size traders and/or processors, who handle significant volumes of rural produce which have a strong rural outreach. The social impact of the project will be monitored through the annual impact surveys. 7.3.2 The increase in disposable income is expected to improve the standard of living of the population in many ways. With the increased income the population will be able to afford better nutrition at the family level, thereby reducing the occurrence of diseases. Moreover, better nutrition is expected to reduce maternal and child mortality and will also contribute to a decrease in children’s nutrition-related, health deficiencies. It is also expected that with the rise in income amongst the majority of the poor, enrolment rates in schools will improve. This will particularly benefit the girls in accessing and continuing with education in the rural areas. It can also be expected that the project will promote entrepreneurial activities where women have greater concentrations, such as intermediate transportation systems, semi-processed food sellers, non- agriculture commodities trading of small and medium scales, etc. These in turn shall provide increased income earning opportunities for a wider cross-section of community members. 7.4 Sensitivity Analysis A sensitivity analysis has been done to assess the impact on estimated project returns arising from changes in base case assumptions as presented below. The sensitivity analysis shows that: (i) A decrease of benefits by ten percent will reduce the EIRR to 21 percent and the NPV to TZS 34.76 billion (UA 21.41 million); and a decrease of benefits of 20 percent will reduce the EIRR to 18 percent and the NPV to TZS 23.14 billion (UA 14.25 million). (ii) An increase in project cost by ten percent will reduce the EIRR to 22 percent and the NPV to TZS 40.90 billion (UA 25.19 million); and a 20 percent increase in project cost will reduce the EIRR to 20 percent and the NPV to TZS 35.42 billion (UA 21.82 million). (iii) Delaying project benefits by one year will reduce the EIRR to 19 percent and the NPV to TZS 31.30 billion (UA 19.28 million); delaying benefits by two years will reduce the EIRR to 16 percent and the NPV to TZS 17.84 billion (UA 10.99 million). These analyses show that the project is robust and can withstand a series of adverse effects by maintaining its EIRR above the assumed opportunity cost of capital of 12%. 8. CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS 8.1 Conclusions 8.1.1 The project is technically feasible and socially desirable. The increases in productivity and income assumed under the project are conservative and are already being achieved by smallholder farmers in the areas where such activities have been piloted in the country. The project is financially attractive, indicating that farmers and farmer groups will participate actively in the realization of project objectives. The project is also economically viable, yielding an economic rate of return of 24 percent. The social benefits of the project include higher improved food security and better human nutrition. 8.1.2 The project is demand driven. The participatory development approach proposed, with specific activities and investments being determined through the community planning process, should bring about a high sense of ownership of the facilities developed through the project and 31 provide some guarantee of sustainability. Further guarantees are provided by the technically unsophisticated nature of the majority of the inventions anticipated and their simple maintenance requirements and by using to a large extent existing government structures for project implementation. 8.1.3 The environmental impact anticipated from this project is positive. Improved cropping systems introduced by the project will have beneficial effects on soil and water management, hence to environment. Environmental Impact Assessment studies and – where necessary – mitigation measures are foreseen to minimize potential negative environmental impact from the construction of water controlling works, in particular near sensitive areas such as parks and game reserves. 8.2 Recommendations It is recommended that a Loan not exceeding UA 36.0 million and Grant not exceeding UA 7.0 million be provided to the United Republic of Tanzania for the purpose of implementing the project as described in this report subject to the following particular conditions: A. Conditions Precedent to Entry into Force of the Loan Agreement The entry into force of the Loan Agreement shall be subject to the fulfilment by the Borrower of the provisions of Section 5.01 of the General Conditions of the Fund. B. Conditions Precedent to First Disbursement of the Loan The obligations of the Fund to make the first disbursement shall be conditional upon the entry into force of the Loan Agreement and the fulfilment by the Borrower of the following conditions. The Borrower shall have, to the satisfaction of the Fund: (i) provided evidence that a special account (in foreign currency) has been opened, at the level of the Project Coordinating Unit, in a bank acceptable to the Fund, and on terms and conditions acceptable to the Fund, into which the loan proceeds shall be deposited at the request of the executing agency (Paragraph 5.5); (ii) provided evidence of the establishment of a Project Technical Committee made up of the Director of Regional Coordination, President’s Office – Regional Administration and Local Government (PO-RALG); the Directors of Policy and Planning of PO-RALG, Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS), Ministry of Cooperatives and Marketing (MCM) and Ministry of Water and Livestock Development (MWLD); the Directors of Crop Development, Marketing, and Animal Production; two District Executive Directors from the project area, two representatives of NGOs operating in the project area and Agricultural Sector Development Programme (ASDP) Coordinator (Paragraph 5.2.1); (iii) provided evidence of the designation of a Programme Administrator to work on the initial project start up activities, notably, the establishment of the PCU and recruitment of its staff, pending the appointment of the Project Coordinator whose qualifications will acceptable to the Fund (Paragraph 5.2.3); (iv) provided a written undertaking that there will be adequate annual budgetary allocation and timely flow of funds from the Borrower to the participating districts to maintain the roads constructed/ improved under the Project (Paragraph 4.5.17). Other Conditions: The Borrower shall have, to the satisfaction of the Fund: (i) established the PCU and recruited the National Project Coordinator, Project Accountant, Training and Participation Officer, and Procurement Officer, whose experiences and qualifications are acceptable to the Fund, within six (6) months of first disbursement (Paragraph 4.5.26); 32 (ii) provided evidence of having opened 25 District Project Accounts in banks acceptable to the Fund, and on terms and conditions acceptable to the Fund, into which project funds will be channelled prior to the commencement of any project sponsored activities in the districts (Paragraph 5.5); (iii) made on an annual basis, adequate budgetary allocation and timely flow of funds from the Borrower to the participating districts to maintain the roads constructed/ improved under the Project (Paragraph 4.5.17); (iv) provided evidence, on an annual basis, from each participating district that the constructed/ improved district or feeder roads has been included in and maintained as part of their annual maintenance plans (Paragraph 4.5.17). C. Conditions Precedent to Entry into Force and First Disbursement of Grant The Grant shall enter into force on its signature. The conditions precedent to first disbursement of the Grant shall be subject to the following conditions. The Recipient shall have, to the satisfaction of the Fund: (i) provided evidence that a special account has been opened in a bank acceptable to the Fund, and on terms and conditions also acceptable to the Fund, into which the grant proceeds shall be deposited on the request of the executing agency (Paragraph 5.5); (ii) provided evidence of the establishment of a Project Technical Committee made up of the Director of Regional Coordination, President’s Office – Regional Administration and Local Government (PO-RALG); the Directors of Policy and Planning of PO-RALG, Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS), Ministry of Cooperatives and Marketing (MCM) and Ministry of Water and Livestock Development (MWLD); the Directors of Crop Development, Marketing, and Animal Production; two District Executive Directors from the project area, two representatives of NGOs operating in the project area, and Agricultural Sector Development Programme (ASDP) Coordinator (Paragraph 5.2.1); (iii) provided evidence of the designation of a Programme Administrator to work on the initial project start up activities, notably, the establishment of the PCU and recruitment of its staff, pending the appointment of the Project Coordinator whose qualifications will acceptable to the Fund (Paragraph 5.2.3) Other Conditions: The Borrower shall have, to the satisfaction of the Fund: (i) established the PCU and recruited the National Project Coordinator, Project Accountant, Training and Participation Officer, and Procurement Officer, whose experiences and qualifications are acceptable to the Fund, within six (6) months of first disbursement (Paragraph 4.5.26); (ii) provided evidence of having opened 25 District Project Accounts in banks acceptable to the Fund, and on terms and conditions acceptable to the Fund, into which project funds will be channelled prior to the commencement of any project sponsored activities in the districts (Paragraph 5.5). Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Page 1 of 1 Annex 1: Map of Project Area BUKOBA TARIME MUSOMA SERENGETI BUNDA MAGU BARIADI SENGEREMA MULEBA GEITA BIHARAMOLO BUKOMBE KIBONDO SHINYANGA KISHAPU KIGOMA KASULU KAHAMA NGARA MASWA MEATU UKEREWE KAG ERA K I G O M A SH I N YAN G A M WAN Z A M A RA R U K W A T A B O R A SI N GI DA D O D O M A T A N G A KILIMANJARO A RU S H A DAR ES SALAM PWAN I MOROGORO I RI N G A M B E Y A R U V U M A L I N D I M TWARA Lake Rukwa Lake Eyasi Lake Manyara Lake Natron ZANZIBAR INDIAN OCEAN A F R I C A TANZANIA UGANDA RWANDA BURUNDI Z A M B I A MOZAMBIQUE K E N Y A DEM. REP. OF CONGO L a k e Ta n g a n y k a Lake Victoria Pemba Unguja Mafia TCI0604/ TANZANIA-ADM 04-DISTR KARAGWE NGORONGORO KARATU MODULI ARUSHA HAI ROMBO MO SHI MWANGA MBULU HANANG BABALI SIMANJIRO KITETO KONDOA DODOMA SAME LUSHOTO MUHEZA Dar es Salam KILINDI HANDENI PANGANI TANGA BAGAMOYO KIBAHA KISARAWE MKURANGA KIHONDONI TEMEKE ILALA RUFIJI MVOMERO MO ROGORO KILOSA MPWAPWA KONGWA MANYONI SINGIDA IRAMBA TABORA UYUI IGUNGA NZEGA SIKONGE MPANDA URAMBO NKASI SUMBAWANGA CHUNYA MBOZI MBEYA RUGNWE ILEJE KYELA MAKETE MBARALI LUDEWA NJO MBE MUFINDI KILOLO IRINGA KILOMBERO ULANGA MBINGA SONGEA NAMTUMBO TUNDUMA LIWALE KILWA RUANGWA LINDI NACHINGWEA MASASI MTWARA NEWALA TANDAHIMBA KWIMBA KOROGWE MISUNGWI NYAMAGEMA ILIMELA INTERNATIONAL BO UNDARIES REGIO N BO UNDARIES NATIO NAL CAPITAL PRO JECT AREA DISTRICT BOUNDARIES 0 100 200 Km This map was provided by the African Development Bank exclusively for the use of the readers of the report to which it is attached. The names used and the borders shown do not imply on the part of the Bank and its members any judgement concerning the legal status of a territory nor any approval or acceptance of these borders. Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Page 1 of 1 Annex 2 – Existing ASDP Organizational Chart Inter-Ministerial Coordination Committee (ICC)* National Steering Committee (NSC)* DASIP Project Technical Committee (PTC)* DASIP Project Coordination Unit (PCU) Local Communities/ Village Councils District Management Teams (DMT)* ASDP Secretariat African Development Bank Linkages Reporting Membership Composition* NSC ICC PTC DMT PS of ASLMs (4 No) - MAFS (Chairperson) - MWLD - MCM - PO-RALG PS of Collaborating Ministries - MoF - PMO - VPO - MCT - MLHS - MCDWL - POP&P - MoH - MEM - MLVDS - MoW - MIT - MNRT Rep of Private Sector (5) PS of MAFS (Chairperson) PS MCM PS MWLD PO-RALG Dir. of Policy & Planning of MAFS (Chair person) Dir. of Policy & Planning of MWLD Dir. of Policy & Planning of MCM Dir. of Regional Coordination, PORALG Dirs. of Coop. Dev, Marketing & Animal Production DEDs (2 No) NGOs (2 No) ASDP Coordinator DASIP Coordinator (Secretary) DED (Chairperson) Head of Departments: - Health - Education & Culture - Water - Community Develop. - Finance - Administration - Planning - Trade - Works - Agriculture and Livestock Develop. - Natural Resources - Land - Cooperatives & Marketing The ASDP organizational structure is an existing one and will be used for the implementation of the project. The only new additions to the structure in the establishment of the Project Coordination Unit and Project Technical Committee. 2 Page 1 of 1 Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Annex 3: Project Implementation Schedule Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Page 1 of 1 Annex 4(a): PROVISIONAL LIST OF GOODS AND SERVICES Local Currency (TZS million) Foreign Currency (UA '000) Co-financiers (UA '000) Category F.E. L. C. Total F.E. L. C. Total ADF Loan ADF Grant Govt Beneficiaries A. Civil works Civil Works 24,054.8 21,495.2 45,550.0 14,816.0 13,239.5 28,055.5 23,130.3 - 0.0 4,925.2 B. Goods Vehicles 558.0 - 558.0 343.7 - 343.7 174.9 168.8 - - Equipment and Furniture 5,673.1 8,165.8 13,838.9 3,494.2 5,029.5 8,523.7 2,904.5 2,175.3 0.0 3,443.9 Subtotal Goods 6,231.0 8,165.8 14,396.8 3,837.9 5,029.5 8,867.4 3,079.4 2,344.1 0.0 3,443.9 C. Training, Workshops and Studies Training 5,945.8 6,397.4 12,343.1 3,662.2 3,940.3 7,602.5 2,907.4 3,917.5 777.6 - Workshops 58.6 62.1 120.7 36.1 38.2 74.3 - 74.3 0.0 - Studies 859.7 1,656.3 2,516.0 529.5 1,020.1 1,549.7 1,517.2 32.4 0.0 - Audits 101.6 108.5 210.1 62.6 66.8 129.4 129.4 - 0.0 - Subtotal Training, Workshops and Studies 6,965.6 8,224.2 15,189.8 4,290.3 5,065.5 9,355.8 4,554.0 4,024.2 777.6 - D. Technical Assistance 2,981.0 3,204.0 6,185.0 1,836.1 1,973.4 3,809.5 3,557.1 252.4 0.0 - Total Investment Costs 40,232.5 41,089.2 81,321.7 24,780.2 25,307.9 50,088.2 34,320.8 6,620.7 777.6 8,369.0 II. Recurrent Costs A. Salaries - 9,262.3 9,262.3 - 5,704.9 5,704.9 - - 5,704.9 - B. Allowances - 1,762.7 1,762.7 - 1,085.7 1,085.7 970.9 114.8 - - C. Operating and Maintenance 890.0 951.9 1,841.8 548.2 586.3 1,134.4 708.3 263.4 162.6 - Total Recurrent Costs 890.0 11,976.8 12,866.8 548.2 7,376.9 7,925.0 1,679.2 378.3 5,867.5 - Total PROJECT COSTS 41,122.4 53,066.1 94,188.5 25,328.4 32,684.8 58,013.2 36,000.0 6,999.0 6,645.1 8,369.0 Annex 4(b): ADF/GOT Financing of Recurrent Costs (UA'000) Source of Finance 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 Total % ADF Loan 208.0 359.7 361.7 323.2 272.6 154.1 1,679.2 21% ADF Grant 62.4 106.6 83.5 65.0 45.4 15.4 378.3 5% Govt 422.9 865.9 946.1 1,065.0 1,196.5 1,371.1 5,867.5 74% Total 693.3 1,332.1 1,391.3 1,453.1 1,514.6 1,540.6 7,925.0 100% 4 Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Page 1 of 3 Annex 5 : Summary Financial and Economic Analysis 1. Introduction: Evidence from various studies in Tanzania (and elsewhere) indicates production returns of 50-200% (depending on crop type) to farmer field school/ integrated plant and pest management approaches. Zanzibar IPM experience concluded that for cassava yield increases of 125-190% occurred, while banana returned increases of 100-200%, and irrigated rice improved yields by 100%, with rain fed rice 20%1. In the Southern Highlands, evidence from FFS by Kesege showed maize production increases of 20-50% and for coffee 50%. In Kenya, farmer groups recorded positive responses to the benefits of their FFS2, with 91% claiming increased profits, 89% reporting decreased risk, 99% stating that they would participate again. 2. Benefits from FFS/IPM as documented arise not only from rising yields and gross returns per area of land, but more often from savings from reduced use of expensive inputs such as pesticide and fertilizers, through the use of sounder organic methods or appropriate application rates of inorganic inputs in terms of more careful use based on assessment of crop damage or pest population levels. This is particularly relevant in the post-subsidy era in Tanzania where purchased inputs are proving uneconomic when applied according to standard recommendations. 3. FFS/IPM was one of the extension approaches piloted under NAEP II. Findings from a recently completed study into various approaches tested under NAEP II have shown promising returns. Paddy rice and maize production were reportedly two to three times higher under the NAEP II FFS pilots. Other technologies disseminated were the use of animal drawn implements (resulting in 63% increase in maize yield and 48% increase in sorghum yield), improved water management for rice (doubling production), introduction of high value crops (such as mushroom and vanilla), and introduction of improved breeds and husbandry practices (reducing poultry mortality by 70%, and raising conception rates and milk production). 4. Financial analysis: The analysis assumes that the vast majority of smallholder farmers can be represented in their financial performance by models that depict rain fed agricultural or agro- pastoral production systems. Most of the data used for the analysis was derived from a comprehensive sectoral assessment by the then MOAC with assistance from the World Bank, FAO and DANIDA3. Where applicable, the crop models have been expanded and prices updated. These crop models were then assembled into representative farm models representing the major types of smallholder farming households. 5. A total of two farm models which are representative of a large part of the North-Western part of the country have been analysed. These are the cotton, rice, sorghum and cattle farm model; and the coffee/banana farm model as presented in Table 1. The models rely on rain fed agriculture on average quality soils for the given agro-climatic zones. A cultivated area of 0.75-1.45 ha per household in both the without and with programme situation is assumed. Table 1: Farm Models – Summary of Parameters Farm Model Represented Zone Area Cultivated Cropping Average Number of Animals (ha) Intensity Cattle Chickens Cotton, Rice, Sorghum and Cattle Farming Central Semi-Arid Zone 1.45 100% 11 19 Coffee / Banana Farming Northern Highlands 0.75 100% 5 19 1 New ways of developing agricultural technologies, the Zanzibar experience with IPM, G.Bruin and F.Meerman, ICTA, 2001. 2 IPM FFS, a Synthesis of 25 impact evaluations, v.d.Berg, Wageningen University, January 2004. 3 Agriculture: Performance and Strategies for Sustainable Growth, draft report, MOAC, February 2000 5 Page 2 of 3 6. The results of the financial analysis are presented in Table 2. They demonstrate that real opportunities to increase the smallholders' incomes exist, which are not related to major investments at farm level and thus do not require any credit. Table 2: Farm Models – Summary of Average Annual Results Farm Model Annual Income (TZS) Labour Requirement (person-days) Returns to Labour (TZS/person-day) w/o w w/o w w/o w Cotton, Rice, Sorghum and Cattle Farming 350 000 509 000 328 404 1 070 1 260 Coffee / Banana Farming 401 000 664 000 286 373 1 400 1 780 Note: w/o = without Programme; w = with Programme 7. Cotton, Rice, Sorghum and Cattle Farming: It is assumed that the household will cultivate 0.35 ha of rice and cotton each, and 0.75 ha of sorghum. In the "without programme" situation, the household would produce some 350 kg of rice per year, 125 kg of seed cotton, 560 kg of sorghum and be able to sell one adult bull or cow. Farming in a semi-arid climate is labour intensive, yet the 328 person-days of family labour (including herding by children) are remunerated at TZS 1070 per person-day. 9. In the "with programme" situation, the farmer would practise soil fertility management (mainly manuring in the rice and sorghum fields), spend more time on ridging and weeding and introduce a minimum of chemical pest control in the cotton plot. He/she would maintain the cropped area of 1.4 ha. Total production would thus gradually rise to 245 kg of cotton, 490 kg of rice, 825 kg of sorghum and two heads of cattle over a 3-year period. As a result, the annual net farm income would rise from TZS 350 000 to TZS 509 000. The average labour requirements in the "with programme" situation increase by some 23%, while returns to labour would rise by 18% to TZS 1 260 per person-day, as against the average daily wage for farm labour TZS 800. 10. Coffee / Banana Farming: This model portrays a farm cultivating 0.75 ha of relatively fertile land in the Northern Highlands, two thirds to banana and one third to coffee. In the "with programme" situation, the farmer would introduce manuring and some chemical fertiliser and on coffee also integrated pest management. As a result, the household would increase its production from 25 to 75 kg of coffee and from 3 000 to 5 000 kg of bananas over a 3- year period, allowing a much larger part of the produce to be sold. Net farm income would rise from TZS 401 000 to TZS 664 000, with returns to labour reaching some TZS 1 780 per person-day in the "with programme" situation. 11. Economic analysis: The economic benefits arising from proposed project activities are quantified by comparing “with” and “without” project cases. As with the financial analysis, an attempt was made to test the performance of the project under fairly conservative assumptions and estimates. 12. The incremental net benefits of all beneficiaries have been aggregated on a yearly basis and in accordance with the phasing in of the Participating Farmer Groups (PFGs) into the project. The following conservative assumptions have been made: (a) those that only participate in the capacity building training of Component 1, and who will see an increase in income of 15 percent over three years as a result of the project (five percent per year), there will be 50 000 such households/farmers; (b) those that take part in farmer capacity building training of Component 1, but continue as members of savings and credit groups and benefiting from marketing services, and who will see an increase in income of 20 percent over four years (five percent per year), there will be 200 000 such households/farmers; and (c) those that reside in villages targeted for investment under Component 2, community planning and investment in agriculture, but who will not have been included in the 6 Page 3 of 3 capacity building training of Component 1, and who will see a rise in income as a result of the project of 10 percent over five years (two percent per year), there will be 300 000 such households/farmers. 13. A standard conversion factor of 1 has been assumed for the analysis, since foreign currency is traded freely in the country and as such does not carry any premium. Price contingencies and taxes have also removed from the analysis. 14. Post-project recurrent costs were assumed to be composed of the maintenance costs of feeder roads, set at TZS 3 million per km per year, as well as 50% of the staff salaries and allowances. This is to provide for some follow-up action where necessary after the close of the project. All other recurrent costs have been discounted in the beneficiary models. 15. The economic analysis was carried out over a 20-year period. The Economic Internal Rate of return (EIRR) for the entire project, calculated over a 20 years period, is 24 percent. The Net Present Value at 12 % discount rate is TZS 46.38 billion (UA 28.56 million) Sensitivity Analysis: A sensitivity analysis has been done to assess the impact on estimated project returns arising from changes in base case assumptions as presented in the table below. The sensitivity analysis shows that: (i) A decrease of benefits by ten percent will reduce the EIRR to 21 percent and the NPV to TZS 34.76 billion (UA 21.41 million); and a decrease of benefits of 20 percent will reduce the EIRR to 18 percent and the NPV to TZS 23.14 billion (UA 14.25 million). (ii) An increase in project cost by ten percent will reduce the EIRR to 22 percent and the NPV to TZS 40.90 billion (UA 25.19 million); and a 20 percent increase in project cost will reduce the EIRR to 20 percent and the NPV to TZS 35.42 billion (UA 21.82 million). (iii) Delaying project benefits by one year will reduce the EIRR to 19 percent and the NPV to TZS 31.30 billion (UA 19.28 million); delaying benefits by two years will reduce the EIRR to 16 percent and the NPV to TZS 17.84 billion (UA 10.99 million). Sensitivity Analysis Assumption EIRR NPV (TZS million) 10 % Increase in Project Cost 22% 40,900.36 20 % Increase in Project Cost 20% 35,421.69 10% Decrease in Project Benefits 21% 34,759.54 20% Decrease in Project Benefits 18% 23,140.04 1 Year Delay in Project Benefits 19% 31,300.53 2 Year Delay in Project Benefits 16% 17,837.58 7 Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Page 1 of 2 Annex 6: Environmental and Social Management Plan Summary Project Title: District Agriculture Sector Investment Project Project Number: PTZ-AAZ-001 Country: Tanzania Environmental Category: 2 Department ONAR Division: ONAR.1 a) Brief description of the project and key environmental and social components The objective of the project is to increase agricultural productivity and incomes of rural households leading to improved food security and livelihoods. The project has the following four (4) components: 1) Farmer Capacity Building with two sub-components (1.1) Development of District Training Capacity, and (1.2) Farmer Training; 2) Community Planning and Investment in Agriculture with three sub-components; (2.1) Planning and implementation of capacity building, (2.2) Medium-size infrastructure, and (2.3) Village micro-projects and small infrastructure; 3) Support to Rural Micro-Financial Services and Marketing with two sub- components (3.1) Rural financial services, and (3.2) Marketing; 4) Project Coordination and Management. Project activities will be implemented using participatory approaches in 25 districts occurring in the northwestern part of Tanzania, with a total area of 177,000 km2, and a population of about 10 million people. Annual per capita income varies from Tsh 150,000 to Tsh 280,000. The number of households experiencing food deficit varies among the 25 districts from 3 to 91% of the district population. The climate varies from being humid to semi-arid. Wetlands, swamps, and lakeside floodplains are important features in the humid areas. b) Major environmental and social impacts Positive Impacts • Integration of environmental issues into district council’s decision-making process as the project will comply with the National Environmental Policy. • Mainstreaming environmental concerns in the production of District (DADP) and Village Agricultural Development Plans (VADP). • Farmer training will develop skills for environmentally sound farming practices. • Increased crop yields will reduce the tendency to extend cultivated areas and therefore contribute towards biomass and biodiversity conservation. • Reduced reliance on harvesting natural resources for sustenance due to increased crop production. • Enhancement of food security due to increased crop production. • Improvement in water availability and water use efficiencies. • Improved access to social services due to the presence of feeder roads. Potential Negative Impacts • Soil erosion due to un-rehabilitated excavations made during roads construction, irrigation schemes and charco-dams. • Reduced availability of water downstream of charco-dams constructed across perennial streams. • Increased incidences of water-borne/related diseases. • Water contamination by return flows from irrigated lands. • Vegetation loss arising from opening feeder roads in areas with dense vegetation stands. c) Enhancement and mitigation program The following measures for enhancing positive impacts of the project will be included: • Provision of environmental impact assessment training to district staff and ward councillors. • Development of environmental management manuals and courses for participatory farmer groups. • Facilitation of the development of alternative livelihood sources not dependent on harvesting natural resources. • Formation of water users association for managing developed water sources. 8 Page 2 of 2 Mitigation measures given below for eliminating or minimizing negative impacts have been incorporated into the project design: • Contractors and/or project beneficiaries will undertake environmental restoration for all excavations. • Adequate livestock watering facilities will be developed at charco-dams in areas without perennial rivers. • Water users associations will secure mandatory water releases from chaco-dams for downstream users. • Development of irrigation water management skills of farmers. • Training on the appropriate use of pesticides and fertilizers, and soil fertility management practices not requiring application of agro-chemical fertilizers. • The alignment of new feeder roads will take into account environmental issues. • Public health education aimed at controlling water-borne/related diseases will be organised. d) Monitoring program and complementary initiatives A environmental monitoring program has been developed and critical aspects to be monitored include (i) changes in environmental baseline conditions, (ii) application of EIA to medium-size infrastructures, (iii) water storage and use in charco-dams, (iv) maintenance of charco-dams, and irrigation works, (v) water- borne/related diseases, and (vi) water contamination. The district staff will implement the monitoring program while the Environmental Management Unit in MAFS will verify its compliance. District and Village Agricultural Development Plans will be formulated taking into account the Lake Victoria Environmental Management Plan and IFAD Agricultural & Environmental Management Project in Kagera. e) Institutional arrangements and capacity building requirements District councils will be primarily responsible of the implementation of the ESMP. The National Environmental Management Agency and the Environmental Management Unit in MAFS will train district staffs in environmental impact assessment, and the latter will annually review and verify that the ESMP is being implemented. f) Public consultation and disclosure requirements Participatory approaches will be used to plan, design and implement activities of the project, including the ESMP. Therefore stakeholders will be consulted at all project stages. Key stakeholders, such as the National Environmental Management Agency, the Environmental Management Agency in MAFS, and district councils were consulted regarding potential impacts of the project, and their views have been incorporated in developing the ESMP. g) Estimated cost All measures for enhancing benefits and mitigating negative impacts, implementing the monitoring program, and building the institutional and operational to successfully implement the ESMP have been incorporated into the project design and the relevant costs have been mainstreamed into the project budget. h) Implementation schedule and reporting The ESMP has been incorporated into the project design and therefore all the relevant measures will be implemented during project implementation. Reports about problems and achievements will be presented as part of the quarterly and annual progress reports for the project. 9 Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Page 1 of 1 Annex 7 10 Tanzania: District Agriculture Sector Investment Project Page 1 of 1 Annex 8: Highlights on the Project Preparation and Review Process 1. Project Identification: A Bank’s CSP dialogue/general identification mission took place in February 2003. The mission discussed with the Government of Tanzania (GOT) and other stakeholders the CSP and identified programmes for financing under ADF IX. The priority areas for ADB intervention for the period 2002-2004 included agriculture and rural development, human capital development/capacity building as well as support for key policy reforms. This was followed by a mission in September 2003 to identify a potential project in support of the ASDP. The mission identified a potential investment project in support of the ASDP. The project will focus on investments at district and field level, based on the District Agriculture Development Plan (DADP) process. 2. Project Preparation: The project was prepared in May/June 2003 by a multidisciplinary team of experts from the FAO Investment Centre (FAO-IC) comprising an agriculturist, economist, rural engineer, livestock and natural resources management specialist and microfinance expert, environmentalist, and an institutions specialist. The mission met stakeholders in both the public and private sectors including District personnel of line ministries, community based organizations (CBOs), NGOs and other private sector representatives. In order to assist the Preparation Mission, the Government established a National Formulation Team, which worked with the FAO-IC Team. 3. Project Appraisal: The project was appraised in August 2004 by a team comprising of an Agricultural Economist, Agronomist, Gender Expert, Consultant-Rural Infrastructure Engineer, Consultant-Rural Finance and Marketing Expert and Consultant-Environmentalist. The mission visited Tanzania and continued its broad consultative and participatory process that was commenced at preparation. Public and private interest groups, as well as donors involved in supporting the ASDP. A systematic review and verification of all aspects of the project was conducted by the mission. 4. Internal Working Group/Country Team: The internal working group and country team meeting that considered the project appraisal report was held on 3 September 2004. The report was carefully revised based on all comments received and processed further in accordance with the requirements of the Bank Group’s Operations Manual. 5. Inter Departmental Working Group: The Inter-Departmental Working Group meeting that considered the draft project appraisal report was held on 22 September 2004. The report was carefully revised based on all comments received and processed further for the Senior Management Committee. 6. Senior Management Committee: The Senior Management Committee meeting was convened on 4 October 2004 to consider the draft project appraisal report. The report has been revised based on the comments received.

# Extracted Content THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT DASIP SEMI-ANNUAL REPORT FOR THE YEAR 2009/10 DASIP/PCU/PR No.2/2009-10 January, 2010 ii PROJECT BASIC INFORMATION Project Title: District Agricultural Sector Investment Project (DASIP) ADF Loan Number: 2100150008694 ADF Grant Number: 2100155003517 Project Cost: 1. Foreign Exchange: UA 25.32 Million 2. Local Cost: UA 32.69 Million Total: UA 58.01 Million Source of Financing: 1. ADF Loan: UA 36.00 Million 2. ADF Grant: UA 7.00 Million 3. GOT: UA 6.64 Million 4. Beneficiaries: UA 8.37 Million Total: UA 58.01 Million Borrower: The United Republic of Tanzania (URT) Executing Agency: Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives (MAFC) Date of Project Appraisal August 2004 Date of Project Negotiation October 2004 Date of Project Approval December 2004 Date of Signing Loan Contract February 2005 Date Loan Declared Effectiveness December 2005 Date of First Disbursement November 2005 Date of Last Disbursement June 2012 Project area: Twenty eight (28) districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga Regions of Tanzania Project Components: 1. Farmer Capacity Building 2. Community Planning and Investment in Agriculture 3. Support to Rural Financial Services and Marketing 4. Project Coordination and Management Project Executing Period: Six (6) years - up to December 2011 Loan Closing Date: June 2012 Project Launching Date: 17th January 2006 Currency equivalency: UA 1 = US D 1.4578 iii THE PROJECT LOGICAL FRAMEWORK NARRATIVE SUMMARY VERIAFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 1. Sector Goal To contribute to the reduction of rural Poverty and food insecurity. The project will contribute to reducing the: 1.1 Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. 1.2 Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. • Poverty Reduction Monitoring System Reports. • ASDP progress reports. • Stable macro- economic environment. • Rural Development Strategy and ASDS effectively implemented. • HIV/ AIDS infection rates do not increase in the project area. 2. Project Development Objective To increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 2.1 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (Tsh. 400,000) by 15% by PY 4. 2.2 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (Tsh. 400,000) by 20% by PY4 2.3 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. • Baseline and impact assessment and survey reports. • District surveys and statistics. • Supervision reports. • Mid-Term Review (MTR). • Project Completion Report (PCR). • Farmers show continued commitment at sustaining the groups formed. 3. Project Outputs 3.1 Participatory farmer groups established, made operational and adopting improved technologies. 3.1 10 000 Gender balanced- participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 3.2 250 000 farmers/group members (50% of whom, are females) using improved agricultural production skills. 3.3 25 districts with the capacity to train at least 80 participatory farmer groups per year. 3.4 210 HIV/ AIDS sensitization and awareness raising campaigns conducted by 2010. • Quarterly and Annual Progress reports. • Supervision Reports. • Impact Assessment Surveys. • Effective support from LGAs and ASLM staff in the districts. 3.2 Management capacity of rural communities enhanced. Rural infrastructure facilities developed 3.5 750 VDCs trained in community mobilization, leadership, and micro-project identification and formulation by 2010. 3.6 750 participatory VADPs, initiated by committees • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Effective support from LGAs and ASLM staff in the districts. iv NARRATIVE SUMMARY VERIAFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS proportionally represented by women, prepared, implemented and annually updated. 3.7 25 participatory DADPs prepared, implemented and annually updated. 3.8 750 villages with successful investments, selected by gender balanced committees, in value adding technology and equipment. 3.9 750 micro-projects and infrastructure works established. 3.10 500 km of feeder roads improved. 3.11 25 water control structures with on-farm works established. 3.3 Viable Savings and Credit Schemes able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business established. 3.12 200 operationally sustainable Savings and Credit Cooperatives (SACCOs) (made of 8000 savings groups) with an average 1000 members (composed of at least 45% women) and Tsh. 40 million in savings after 6 years of operation. 3.13 90% of SACCOs maintaining a loan repayment rate >95%. 3.14 Market information network established in 25 districts. 3.15 70% of districts where the marketing information network continues to operate after the project end. 3.16 60% of SACCOs with successful agro-processing facilities. • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Chambers of Commerce (or other private entities) interested in taking over the management of the marketing information network. 3.4 Project coordinated and managed effectively in compliance with the ADB Loan Agreement, and effective monitoring and evaluation system established 3.17 Coordination of activities effective. 3.18 Regular monitoring of project activities. 3.19 At least 3 Project Steering Committee meetings a year. 3.20 Disbursement schedule adhered to. • Supervision reports. • Impact assessment surveys. • Audit reports 4. Project Activities: 4.1 Build the capacity of districts to train participatory farmer groups. 4.2 Train participatory farmer groups. 4.3 Build the capacity of districts to plan, manage and monitor VADPs and DADPs. 4.4 Invest in medium size rural infrastructure. 4.5 Invest in agriculture- related micro projects and infrastructure. Project Costs (UA million) 4.1 Farmer Capacity Building: UA 8.3 4.2 Comm. Planning and Investment in Agric: UA 43.8 4.3 Support to Rural Finance and Marketing: UA 3.6 4.4 Project Coordination and Management: UA 2.3 Total: UA 58.0 Sources of Financing (UA million) 4.1 ADF Loan: UA 36.0 4.2 ADF Grant: UA 7.0 4.3 Government: UA 6.6 4.4 Beneficiaries: UA 8.4 • Quarterly and annual progress reports. • Supervision reports. • Moderate weather patterns • Effective support from LGAs, MAFS, MCM and v NARRATIVE SUMMARY VERIAFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 4.6 Invest in agriculture related technology and value adding equipment. 4.7 Build the capacity of participatory farmer groups to aggregate into SACCOs. 4.8 Build a marketing information network in districts. 4.9 Establish Project Coordination Unit Total: UA 58.0 vi MAP OF TANZANIA SHOWING AREA COVERED BY DASIP EXECUTIVE S UMMARY vii 1. Introduction This report presents the status of project implementation during the first half of year 2009/2010. The report outlines implementation of the Annual Work Plan and Budget (AWPB) for the year 2009/2010 and explaining in qualitative and quantitative terms progress of implementing the plan (component-wise) including elements of results that have started to emanate from implementation. It also provides highlights on problems and challenges encountered during the implementation process. The report concludes by outlining recommendations to enhance performance during the third quarter. 2. The Plan Activities planned during the period under review are listed component-wise as follows; Component 1: Farmer Capacity Building Planned activities include; Training of District Training Coordinators (DTCs,) Supporting PFG mini projects, Farmer to Farmer visits and Nane-nane shows; Supporting planning of training activities at district level; training of Ward Training Facilitators (WTFs), Participatory Farmer Groups by Ward Training Facilitators and Participatory Farmer Groups and Procurement of consultancy services to carry out training and sensitization of farmers on HIV/AIDS . Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture Providing support to Medium Size Rural Infrastructure, transfer of funds to support implementation of Village micro-projects and procurement of agricultural technology equipment; Training of Irrigators’ Organizations, district staff on Environmental Impact Assessment & Environmental and Social Management Planning and Speeding up the procurement process of consultants for design and supervision of medium size infrastructure projects. Component 3: Support to Rural Financial Services & Agricultural Marketing Training of District Council officials, conducting a study on rural finance services, designing training courses on rural finance and on marketing and implementation of field activities related to Rural Finance and Agricultural marketing component. viii Component 4: Project Coordination Procurement of one motor vehicle and furniture and equipment, preparation of withdrawal applications, disbursements, consolidation of project accounts, preparation draft statements for annual audit by the National Audit Office and recruitment of consultants for DTC training. Other activities include, organizing PTC meetings and conducting a Mid Term Review and monitoring of project activities. 3. Physical performance Farmers’ capacity building The following activities were accomplished during the period under review: i) Training of Ward Training Facilitators (WTF) and Farmer Facilitators (FFs) on preparation of business plans, All 780 WTFs and all 771 FFs in the project area were trained by DTCs on preparation of business plans. ii) Training of PFGs 4,680 PFGs formed during 2009/2010 have started the season long training after the onset of rains and will continue the training until the end of the farming season. Community Planning and Investment in Agriculture Implementation of Infrastructure and Agricultural Technology Micro-Projects i) During the period under review 228 projects were funded. Six projects have been completed, twelve are in progress and the remaining 210 are at initial stages of procurement; ii) During the year 2008/09, five hundred and three (503) micro-projects projects were funded by DASIP. By the end of December 2009,two hundred sixty one ( 261) equivalent to 51.8% of the funded projects were completed iii) In the year 2007/08, five hundred thirty seven (537) micro-projects were approved and funded. By the end of December 2009, three hundred fifty eighty (358) (66.7%) projects were completed iv) Since project inception, 1,339 micro-projects worth TZS 23,433,304,000 have been approved and funded for implementation. TZS 18,309,087,000 equivalent to 78.1% was contributed by the project and TZS 5,124,217,000 equivalent with 21.9%) by beneficiaries. ix v) Support to medium, size rural infrastructure: Procurement arrangements initiated during last financial year are expected to be concluded during the next quarter. Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing Planned activities for these sub components were not implemented and have been carried to third quarter of this year. This has been a result of procurement and consultancies process that took long during the first and second quarter 2009/2010. Meanwhile the following process and activities were undertaken during this period. Market survey: Request for approval of shortlisted firms that will undertake Market survey was sent to AfDB for review. Engagement of consultant for market survey is scheduled for third Quarter, 2010. Study on Rural Finance: Consultant submitted an interim report which is expected to be discussed by different stakeholders in January 2010. The report is expected to provide a base for implementing field activities of the sub component. 4. Financial Status Budgetary Performance The sum of USD 10.86 million (equivalent to TZS13.56 billion) was budgeted for implementation of project activities during the first half of year 2009/2010. Actual expenditure amounts USD 7.44 million (equivalent to TZS 9.31 billion). The half year performance registered 69 %. Cumulative Project expenditure Total injection by all financiers amounted to USD 33.9 million (equivalent to TZS42.07 billion). Expenditure Component wise Total expenditure during year under review amounts to USD 7.44 million, equivalent to TZS 9.31 billion. Funds Disbursed by GoT Government direct funding to Regional and District staff emoluments USD 3.83 million equivalent to TZS 4.78 billion. Beneficiaries have injected a total of USD 3.53 million equivalents to TZS 4.39 billion. Total funds therefore disbursed by financier’s amount to USD 45.56 million equivalents to TZS 56.94 billion. x Transfer of Funds to Project Districts During the quarter under review, the project transferred a total of USD 5.63 million (Tsh. 7.3 billion) to the Districts. Withdrawal Applications The Project management submitted to AfDB two withdrawal applications for disbursement and both applications were processed by respective authorities. One application was against the loan - US $ 7,006,878 and the other one against the Grant - US $ 4,015,210. Proceeds for the two applications amounting to US $ 11,022,088 were credited to the Project Accounts on 19th November, 2009 and 12th December, 2009 respectively. Audit of year 2008/009 Project Financial Statements Draft Project Financial Statements for the year ended 30th June, 2009 were completed in time as required by the provisions of the Loan and Grant agreements and accordingly forwarded to the Financiers and the Controller and Auditor General. The statements were audited and a clean report issued. The Audit Report has been distributed to all key stakeholders of the Project. 5. Results i. Many communities are now benefiting from infrastructure built through DASIP support. Such infrastructure includes; feeder roads, cattle dips, charcoal dams, small holder irrigation structures, crop storage structures and market sheds. Outcomes of DASIP investments can be highlighted by a story from Ilangale village in Bukombe district. ii. Monitoring and supervision efforts made by district staff to the villages have intensified and as a result a large proportion of community projects have been completed. iii. Quality of VADPs and DADPs for the past two years had increased more than threefold. 5.0 PROBLEMS AND CHALLENGES The following problems and challenges are expected to be addressed by PCU in collaboration with District Councils and other stakeholders: xi Problems i) Limited procurement capacity at district and community levels; ii) Inadequate monitoring/supervision of project activities by district staff; iii) Lack of capital and equipment by some of contractors, that leads to delayed completion of civil works; iv) Escalation of prices of basic building materials like cement and iron sheets which have adversely affected implementation of micro-projects; v) Lack of timely availability of agricultural inputs, particularly seed, fertilizer and agro- chemicals; vi) Adverse and unpredictable weather conditions which are affecting adoption of improved farming practices e.g. drought. Challenges i) Meeting farmers’ demands for agricultural inputs specifically fertilizers and seed. ii) Facilitating transfer of knowledge gained through FFS to PFG members own farms and non PFG members’ farms; iii) Accomplishing village micro-projects funded in the past two years and at least 50% funded projects in this financial year; iv) Ensuring effective Monitoring at regional and district levels v) Starting construction of Medium size rural infrastructure projects in all districts by July 2010. vi) Implementing field activities for the Rural Financial Support Services and Agricultural Marketing component before June 2010; vii) Strengthening the M&E system to provide timely and accurate information to PCU and other stakeholders; and viii) Ensuring growth and sustainability of PFGs and PFG Mini-projects. xii WAY FORWARD In order to resolve observed problems and challenges, the following have been done; i) PCU DASIP has been conducting targeted training including On job training to District staff according to identified gaps. ii) PCU has intensified supervision activities by paying frequent visits to districts. This has enable PCU to identify weaknesses and provide backstopping in time. iii) PCU has worked closely with MAFC to promote utilization of fertilizers and agrochemicals in the projects area. PFGs have been given first priority during distribution of fertilizers and agrochemicals. Moreover 11 districts have received enhanced allocation of fertilizer and seeds from Government to boost food security in the Project area. iv) Training of PFGs on preparation of business plans is expected to contribute to the Project’s effort to transform farmers from subsistence to commercial farming. v) In order to ensure sustainability and effective coordination and supervision of DADPs, DASIP is working closely with the Government to transform the office of Regional Agricultural Advisor into a Coordination Unit in each region. This will ensure that, when DASIP winds up its activities, Regional Units will continue to coordinate, provide technical backstopping and monitor implementation of planned activities at district level. vi) Promote production of QDS to augment shortage of improved seeds. vii) PCU is working closely with AMSDP and RFSP to ensure field activities related to rural finance and marketing component are taking ground. PLAN FOR NEXT QUARTER In order to resolve observed problems and challenges, the following will be done; i. Start implementation of field activities related to Rural Finance and Agricultural marketing Component; ii. Speeding up the procurement process of consultants for design and supervision of medium size infrastructure projects; iii. Conduct Pre-Midterm Review to repackage the project in a manner that will improve efficiency and effectiveness. iv. Intensify monitoring and supervision so as to ensure good quality and timeliness in implementation of projects activities; xiii v. Intensity training of PFGs in order to ensure members acquire and adopt appropriate knowledge and skills in the next farming season; vi. Provide training and technical backstopping to districts in order to enable them to deal with observed problems and implement project activities in good time. xiv LIST OF ABBREVIATIONS AND ACRONYMS ADF African Development Fund AfDB African Development Bank AMSDP Agricultural Marketing Systems Development Programme ASLM Agriculture Sector Lead Ministries AWPB Annual Work Plan And Budget DADP District Agricultural Development Plan DASIP District Agricultural Sector Investment Project DED District Executive Director DMEO District Monitoring And Evaluation Officer DPO District Project Officer DTC District Training Coordinator EIA Environmental Impact Assessment FED Farmer Enterprises Development FFS Farmer Field School GoT Government of Tanzania LITI Livestock Training Institute MAFC Ministry of Agriculture Food Security and Co-operatives MATI Ministry of Agriculture Training Institute MIS Management Information Systems MTB Ministerial Tender Board MTR Mid-Term Review MUCCOBS Moshi University College of Co-operatives and Business Studies NAFRAC Natural Forestry Resources Management and Agro-forestry Centre PADEP Participatory Agricultural Development and Empowerment Project PC Project Coordinator PCU Project Co-ordination Unit PIM Project Implementation Manual PTC Project Technical Committee RFSP Rural Financial Services Project RPO Regional Project Officers SAR Situation Analysis Report TASAF Tanzania Social Action Fund TNA Training Needs Assessment ToR Terms of Reference UA Unit of Accounts URT United Republic Of Tanzania USD United States Dollar VADP Village Agricultural Development Plan VDC Village Development Committee 1 SEMI-ANNUAL REPORT 2009/2010 1.0 BACKGROUND The Government of Tanzania (GoT), through a loan and grant from the African Development Bank (AfDB) is implementing the District Agricultural Sector Investment Project (DASIP). The project aims at increasing productivity and incomes of rural households in the project area within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy (ASDP). DASIP is a six year Project whose implementation started in January, 2006. It covers a total of 28 districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga regions. Table 1 below indicates names and numbers of districts covered by the project in each Region. Table 1: Names and number of Regions and Districts covered by DASIP Regions Districts Number of Districts Kagera Biharamulo, Bukoba, Karagwe, Muleba, Ngara, Chato and Misenyi 7 Kigoma Kasulu, Kibondo and Kigoma 3 Mara Bunda, Musoma, Tarime, Rorya and Serengeti 5 Mwanza Geita, Kwimba, Magu, Misungwi, Sengerema and Ukerewe 6 Shinyanga Bariadi, Bukombe, Kahama, Kishapu, Maswa, Meatu and Shinyanga 7 Total 28 Project Components The Project has three field components and one project management component as follows: Component 1: Farmer Capacity Building This component aims at building capacity of 28 districts to train participatory farmer groups (PFGs) through participatory adult education methods. It is anticipated that during the project life, 10,000 participatory farmer groups will be formed. Each group is expected to have, on average, 25 members. Consequently, 250,000 farmers are expected to be trained before the end of the project in year 2012. PFG members are trained in technical, organizational and management of their enterprises. 2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture This component aims at building capacity of 28 districts to plan, manage and monitor district and village agricultural development plans. The Project supports all 28 districts and 780 villages to prepare and implement District Agricultural Development Plans (DADPs) and Village Agricultural Development Plans (VADPs) respectively. DASIP under this component also supports agriculture- related investments such as; constructions of cattle dip tanks, procurement of agricultural technologies; storage facilities, market places, market access infrastructure, water harvesting structures for livestock and irrigation of crops. Component 3: Support to Rural Micro-finance and Marketing This component aims at strengthening about 200 Savings and Credit Co-operatives in 28 districts supported by the Project. It is anticipated that, each co-operative, by the end of the project, will comprise an average of 1,000 members and will have at least 40 million shillings in savings. Under this component, the project is also expected to establish a well functioning marketing system that will serve farmers in the 28 districts. Component 4: Project Co-ordination This component deals with the day-to-day co-ordination and management of project activities. The Project Coordinating Unit (PCU) which is based in Mwanza is responsible for coordinating Project activities and ensuring all project resources are managed prudently. Project Beneficiaries Beneficiaries of the project are Participatory Farmer Groups and their grassroots institutions such as Savings and Credit Associations (SACAs) and Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS) and communities in 780 villages where facilities are being constructed or rehabilitated. It is estimated that a total of 3.4 million people in 0.57 million households will benefit directly or indirectly by the end of the project (23% are expected to be female-headed households). 3 2.0 PROJECT IMPLEMENTATION This report presents the status of project implementation during the first half of year 2009/2010. The report outlines implementation of the Annual Work Plan and Budget (AWPB) for the year 2009/2010 and explains in qualitative and quantitative terms the progress of implementing the plan (component-wise) including elements of results that have started to emanate from implementation. It also provides highlights on problems and challenges encountered during the implementation process. The report concludes by outlining recommendations to enhance performance during the third quarter. 2.1 Planned Activities for 2009/2010 Major activities planned for implementation during year 2009/2010 are as follows; 1) Support formation and training of PFGs through FFS; 2) Support implementation of medium size infrastructure sub Component; 3) Support implementation of village micro-projects and Agricultural Technology Projects; 4) Provide technical backstopping to districts on planning using O & OD methodology at ward and Village levels 5) Continue sensitization of Project beneficiaries and communities regarding their responsibility during implementation of project activities 6) Implementation of the Rural Finance and Agricultural marketing Component 7) Conducting Mid-Term Review (MTR) 8) Intensify monitoring and supervision so as to ensure good quality and timeliness of completion of village micro-projects; 9) Conduct Training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Planning; 10) Carrying out Comprehensive assessment of Farmer Field Schools (FFS); 11) Carryout appraisal of village micro-projects; 12) Training of Farmers Facilitators (FF). 13) Ensure compliance with loan and Grant Covenants. 14) Ensure the approved procurement plan is implemented in timely. 15) Conduct HIV/AIDS sensitization campaigns. 16) Strengthen partnership with NGOs, private service providers, and other projects involved in activities related or similar to DASIP portfolio. 17) Implement of resolutions and directives given by Project Technical Committee. 18) Support District personnel to enhance their implementation capacities. Implementation status of these activities is explained component-wise below. 4 2.2 PLANNED ACTIVITIES COMPONENTWISE Major activities planned during the period under review are listed component-wise as follows: Component 1: Farmer Capacity Building i) Training of District Training Coordinators (DTCs) ii) Supporting PFG mini projects as a training exercise iii) Supporting Farmer to Farmer visits and Nane nane shows iv) Support planning of training activities at district level v) Support district training of Ward level Training Facilitators (WTFs) vi) Season long training of Participatory Farmer Groups by Ward Training Facilitators vii) Season long training of Participatory Farmer Groups by Farmer Facilitators viii) Support district training of PFGs to form Ward level PFG associations ix) Procurement of service providers to carry out training and sensitization of communities on HIV/AIDS campaigns x) Procurement of consultancy services to carry out refresher course for DTCs on 13 modules Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture i) Support to Medium Size Rural Infrastructure ii) Support to Village micro-projects and Agricultural Technology iii) Support to Irrigators’ Organizations iv) Environmental Impact Assessment & Environmental and Social Management Planning v) Enhancement of ward officials on EIA and ESMP issues vi) Speeding up the procurement process of consultants for design and supervision of medium size infrastructure projects. Component 3: Support to Rural Financial Services & Agricultural Marketing i) Training of District Council officials ii) Training of Supervisors iii) Carry out study on Rural finance services iv) Designing training courses on rural finance v) Designing training course on marketing vi) Start implementation of field activities related to Rural Finance and Agricultural marketing Component 4: Project Coordination i) Procurement of one motor vehicle ii) Procurement of furniture and equipment iii) Preparations of withdrawal applications, disbursements, maintain and consolidate project accounts 5 iv) Make preparations for annual audit by the National Audit Office v) Recruitment of consultants (for DTC training) vi) Organizing PTC meetings. vii) Organizing communication, TV and radio programmes viii) Preparations of Pre- Mid Term Review and Mid Term Review ix) Routine monitoring of project activities x) Conduct Pre-Midterm Review to repackage the project in a manner that will improve efficiency and effectiveness. xi) Provide technical backstopping to districts in order to enable them to deal with observed problems and implement project activities in good time. 2.3 IMPLEMENTATION STATUS COMPONENT WISE Component 1: Farmers Capacity Building During the period under review the following activities were carried out:- (i) Planning of training activities by districts The Workshop to Plan training activities for district staff was conducted from 2nd to 5th September, 2009 at NAFRAC Shinyanga. Participants of the workshop included 55 DTCs, 27 DMEOs and 27 DPOs from all project districts. Participants were also trained to formulate training materials for training WTFs and FFs on preparation of business plans so that WTFs and FFs can assist PFGs to prepare business plans. Participants were further trained on improved reporting format that encompasses reporting of outcomes. (ii) Supporting Farmer to Farmer Visits and Nane nane shows As part of farmers training, the Project supported 2 best farmers (one male and one female) in each district to attend Nane nane shows held in their district. In addition, all 771 Farmer Facilitators were supported to attend the Nane nane shows in their respective districts. Nane nane shows are held every year between August 1st and 8th at ward, district, zone and national levels. During this event, various stakeholders display their agricultural technologies. The shows therefore, provide farmers with the opportunity to learn improved technologies display their produce and explore markets for their products. 6 (iii) Training of Participatory Farmer Groups by Ward Training Facilitators and Farmer Facilitators During 2009/2010 farming season, 4680 PFGs have been formed. Out of these, 3,120 (4 in each village) are undergoing season long training under the facilitation of Ward Training Facilitators (WTFs) and 1,560 (2 in each village) under the guidance of Farmer Facilitators. The training follows the raining pattern and other agro-ecological factors in each district and both WFTs and FFs are being backstopped by District Training Coordinators. The Farmer Field School (FFS) methodology is an essential part of all PFG training activities. According to the Project appraisal document, the Project is supposed to form and train a total of 10,000 PFGs. However, this goal has already been surpassed. Currently, 10,526 PFGs have been formed and training is ongoing in all 28. This is an achievement of 5.26 percent over the project target. (iv) Support district training of WTFs & FFs on preparation of business plans During the period under review, the project planned to train 780 WTF and 771 FFs on preparation of business plans. The training aimed at imparting knowledge that will transform farmers from subsistence to commercial farming. Up to now, a total of 780 WFTs and 771 FFs have been trained on preparation of business plans. This is an achievement of 100 percent from the planned target. WTFs and FFs were trained on preparation of business plans and facilitating PFGs to prepare business plans for 5 days. Given the fact that FFs were novices in implementing agricultural extension work, they spent one extra day with DTCs to review the FFS methodology and resolve challenges which they faced during implementation of their work. Following the training, both WTFs and FFs are supporting 4,371 PFGs that graduated last year to prepare business plans in order to receive mini grants for investing in their enterprise of choice. Twelve out of 28 districts have already submitted reports that contain assessment and recommendations of PFGs that are qualifying to receive mini grants. It is expected that the remaining 16 districts will submit their reports to PCU in early January, 2010. Thereafter, all reports will be scrutinized and PCU will release funds for funding PFG mini-projects in January 2010. Three activities namely; to support district training of PFGs to form Ward level PFG associations, Procurement of consultancy services to carry out training and sensitization on HIV / AIDS campaigns and Procurement of consultancy services to carry out refresher course for DTCs on 13 modules which were planned for the quarter under review have been rescheduled to the third quarter of the year. 7 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture (i) Implementation of Infrastructure and Agricultural Technology Micro-Projects • During the period under review, the project planned to provide backstopping to DFTs and WFTs on preparation of DADPs and VADPs for year 2009/2010. Implementation of this activity started in December 2009 and it is expected to be completed in January, 2010. This Activity is being facilitated by the National Facilitation Team. • In the past six months, PCU approved and released funds for 228 village projects. Six projects funded during this period have been completed, twelve are in progress and 210 are at the initial stages of procurement. Moreover, the procurement of 300 walk behind tractors (Power tillers) has reached an advanced stage. It is expected that, these tractors will be delivered by suppliers during the third quarter. • During 2008/09, five hundred and three (503) micro-projects projects were approved and funded by DASIP. By the end of December, 2009, two hundred fifty eight (258) equivalent to 51.3% of the funded projects were completed, 103 (20.5%) projects were at advanced stages of implementation and the remaining 142 (28.2%) were at initial stages of procurement. • In the year 2007/08, five hundred thirty seven (537) micro-projects were approved and funded. By the end of December, 2009, three hundred fifty eighty (355) (66.1%) projects were completed, 143 (26.6%) were at advanced stages of implementation and the remaining 39 (7.3%) micro-projects had not started. Reasons that contributed to delays in implementation of micro-projects include lack of qualified contractors in some villages, slow pace of communities to raise their contributions and size of micro-projects which is unattractive to most registered contractors. • In 2006/2007, seventy one projects were funded for implementation under ‘Quick Win’ arrangement. Out of those, seventy (98.6%) projects have been completed. One project at Lutubiga village in Magu district will be implemented under the Medium size rural infrastructure category as it requires more funds than what is allocated for the village. • From 2006/2007 to 2009/10, 1,339 projects worth TZS 23,426,454,000 have been approved for implementation. Of all the funded projects, 689 projects (equivalent to 51.4%) have been completed, 258 (19.3%) are at various stages of implementation and the remaining 392 (29.3%) have not started. Delays in implementation of most micro-projects are attributed to limited procurement capacity at district and community level in some districts. Details regarding the implementation status, location and value of each microproject are provided in Annex III. 8 (ii) Implementation of Medium Size Rural Infrastructure The Medium size Rural Infrastructure involves construction of water control structures and rehabilitation of rural roads. Progress made for the period under review is as follows: a) Water Control Structures: This activity is at the stage of contract negotiation with the consultant. The Negotiations are expected to be concluded in January, 2010 and the consultant engaged during the 3rd quarter of year 2009/2010. b) Rural Roads: Advertisement to the general public for prospective consultants to express their interest for rural roads was done during the second quarter of the year under review. Evaluation and short-listing of prospective consultants was done in May, 2009. However, this activity has been suspended due to limited resources available for design and supervision of water control structures. Component 3: Support to Rural Financial Services & Agricultural Marketing Implementation of this component which is divided into two sub components is as follows: • Market survey: Request for approval of shortlist to undertake Market survey was sent to AfDB for review and approval. Engagement of consultant for market survey is scheduled for third quarter of year 2009/2010. • Study on Rural Finance: Consultant submitted an interim report which is expected to be discussed by different stakeholders in January 2010. The final report is expected to provide guidance on implementation of field activities of the sub-component on support to rural financial services. Planned field activities for the two sub-components above were not implemented due to the fact that studies that are designed to precede these activities have not been concluded. These activities will be implemented in the third and fourth quarters. Component 4: Project Coordination a) Procurement of Goods and Services Procurement activities during the period under review were undertaken as per procurement Plan for FY 2009/2010. Status and procurement processes for goods, works and services are as indicated in Table 6. Details for each category are as provided hereunder; 9 Goods A total of USD 141,000 was set aside for procurement of one vehicle, 3 laptops, communication materials and creation of mass awareness through the radio and other mass media programs. Procurement processes for the said goods and services are at an advanced stage and this activity is expected to be completed in the third quarter of 2009/2010. Works Planned activities under works include procurement of contractors for rehabilitation of DASIP offices and micro projects implemented by districts. Districts are responsible for procurement of contractors and supervision of village micro-projects. In order to ensure community participation and sustainability of micro-projects, Districts are obliged to involve communities in the procurement process. Services The planned consultancy services for the year included; rural micro finance study, Market Survey for agriculture commodities and livestock products, designing and supervision of water control structures and designing and supervision of rural roads. Pre Mid-Term Review of DASIP activities and Training of District Training Coordinators were planned under the services category. Table 2: PROCUREMENT STATUS UP TO 31ST DECEMBER, 2009 S/N NAME OF TENDER/ BID/ CONSULTANCY PROCUREMENT MODE IMPLEMEN TING AGENCY STATUS 1 Procurement of 3 laptops National Shopping PCU MTB awarded a contract to Supplier and preparing for contract signing and delivery 2 Procurement of 12 motorcycles for Rorya, Misenyi and Chato Districts National Shopping District council • Chato awarded and preparing for contract signing • Delivery already done for Missenyi District • Rorya awarded and preparing for contract signing 3 Procurement of 9 computers with UPS, 9 printers and 3 photocopiers for Rorya, Misenyi and Chato Districts National Shopping District council • Chato procured • Missenyi procured • Rorya awarded and preparing for contract signing 4 Procurement for motor vehicle for year 2008/2009 National Shopping PCU MTB awarded a contract to Supplier and preparing for contract signing and delivery 5 Procurement 300 units of power tillers International Competitive bidding PCU MTB awarded a contract to suppliers and preparing for contract signing and delivery 6 Consultancy on Micro finance National Shopping PCU Consultant submitted an interim report. Presentation of the report to stakeholders is expected to be done in during third quarter 2009/10 7 Consultancy on Market Survey National Shopping PCU Request for No objection has been sent to AfDB for clearing the shortlist of three 10 S/N NAME OF TENDER/ BID/ CONSULTANCY PROCUREMENT MODE IMPLEMEN TING AGENCY STATUS consultants 8 Pre Mid Term Review National Shopping PCU Consultant engaged and is expected to complete an activity during third quarter 2009/10 9 Consultancy for designing and supervision of water control structures International Competitive Bidding PCU Completed a combined and technical evaluation, currently is under MTB administration 10 Consultancy for designing and supervision of Rural roads International Competitive bidding PCU Completed short listing exercise in May,2009 11 Village Micro projects National Shopping District council Several micro projects have been implemented Procurement of agricultural technologies other than power tillers National shopping District council Several agricultural technologies have been procured 12 Rehabilitation of DASIP offices National shopping PCU MTB awarded a contract to contractor, rehabilitation to start on January,2010 b) Financial Status The major pre occupation of PCU in the first half of 2009/2010 involved disbursement of project funds to district, Maintain accounts and consolidate project accounts. Details regarding financial status are as provided hereunder:- Budgetary Performance The sum of USD 10.86 million (equivalent to TZS13.56 billion) was budgeted for implementation of project activities during the first half of year 2009/2010. Actual expenditure amounts USD 7.44 million (TZS 9.31 billion) therefore, the period recorded a performance of 69% on expenditure. Funding of the expenditure during the period was as follows: GoT injected 11.24% that amount to USD 0 .84 million (TZS 1.05 million), beneficiaries contributed 10.07% which is translated into USD 0.75 million (TZS 0.94 million), AfDB loan 47.07 % that amount to USD 3.51 million (TZS 4.38 billion), and AfDB Grant 31.63% equivalent to USD 2.36 million (TZS 2.95 billion) Expenditure Component wise Breakdown of expenditures Component wise during the period is as follows: Co-ordination and Management USD 0.33 million (TZS 0.42 billion); Community Planning and Investment in Agriculture USD 4.69 million (TZS 5.86 billion); and Farmers Capacity Building USD 2.42 million (TZS 3.03 billion). Aggregate expenditure during the period amounts to USD 7.44 million equivalent to TZS 9.31 billion as indicated under budget performance. 11 Cumulative Project expenditure Cumulative expenditure since project inception amounts to USD 33.9 million (TZS 42.07 billion) funding of which is as follows: AfDB loan USD 18.99 million (TZS 23.57 billion), AfDB Grant USD 6.94 million (TZS 8.63 billion), GOT counterpart funds USD 4.43 million (TZS 5.48 billion) and Community contribution USD 3.54 million (TZS 4.39 billion). Funds Disbursed by financiers The Project has so far received funds from financiers as follows: AfDB Loan USD 26.05 million (TZS 32.58 billion), AfDB Grant USD 10.53 million (TZS 13.16 billion), GOT counterpart funds in cash USD 1.62 million (TZS2.03 billion), and Government direct funding of Regional and District staff emoluments USD 3.83 million (TZS 4.78 billion). Beneficiaries have so far injected USD 3.53 million (TZS 4.39 billion). Aggregate total funds disbursed by financier’s amount to USD 45.56 million (TZS56.94 billion). Transfer of Funds to Districts under the project During the period, the project transferred a total of USD 5.63 million (TZS 7.03 billion) to the Districts to facilitate smooth execution of various project activities at Districts level. The activities include Office operating expenses USD 30,720 (TZS 38.4 million), Motorcycles and fuel allowances USD 43,008 (TZS 53.76 million), villages Agricultural technologies and Investment in micro projects USD 3 million (TZS 3.675 billion ), training of PFGs USD 1.92 million (TZS 2.40 billion), PFGs formation USD 49,760 (TZS 62.20 million) and field allowances for district and regional staff USD 113,360 (TZS 141.70 million ). Others Are Training of farmer Facilitators USD 86,896 (TZ S108.62 million) training of WTFs USD 140,920 (TZS 176.15 million), procurement of Motorcycles and Office equipment USD 66,700 (TZS 83.38 million and preparation of DADPs s USD 173,600 (TZS 217 million) Details of Disbursements from Financiers The table below articulates details of disbursement transactions from the Project financiers since project inception. Table 3: Schedule of disbursements transactions from Financiers Item Financier Particulars Date Currency US $ Special Account 1 AfDB - Loan Disbursement - WA number 1 9th January 2006 136,498.00 Disbursement - WA number 2 21st September 2006 645,498.73 Disbursement - WA number 3 10th April 2006 1,000,000.00 Disbursement - WA number 5 10th August 2007 5,487,491.59 12 Item Financier Particulars Date Currency US $ Disbursement - WA number 10 25th March 2008 5,616,001.84 Disbursement - WA number 11 21st January 2009 5,900,862.79 Disbursement - WA number 12 19th November 2009 7,006,871.10 Cumulative – 30th June ‘09 25,793,224.05 2 AfDB Grant Disbursement - WA number 1 24th December 2005 51,011.00 Disbursement - WA number 2 29th June 2007 1,301,246.25 Disbursement - WA number 3 24th January 2008 1,239,235.83 Disbursement - WA number 4 28th August 2008 774,719.88 Disbursement - WA number 5 12th November 2008 3,044,549.48 Disbursement - WA number 11 12th December 2009 4,015,203.02 Cumulative – 31st December 2009 10,425,965.46 Direct Payments TZS ‘ 000 3 AfDB - Loan Toyota(T) Ltd – Yen 6,453,000 2 Units – Land Cruiser 77,436 Toyota(T) Ltd – US $ 18,450 1 Toyota pick-up D-Cabin 23,063 Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 107,555 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 76,781 CATs Tanzania Limited US $ 32,726 25 units of Photocopiers 40,906 Cumulative – 31st December 2009 325,741 4 AfDB Grant Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 48,889 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 76,781 Cumulative – 31st December 2009 125,670 5 GOT 2005/2006 01.01.2006 470,000 Cash 2006/2007 13.11.2006 260,000 Contribution 2006/2007 28.02.2007 100,000 2006/2007 26.06.2007 200,000 2007/2008 22.11.2007 283,500 2007/2008 29.02.2008 100,000 2007/2008 15.07.2008 176,500 2008/2009 09.01.2009 50,000 2008/2009 04.03.2009 100,000 2009/2010 26.10.2009 287,441 Cumulative – 31st December 2009 2,027,441 Regional & Districts Staff Salaries 6 GOT 2005/2006 Final Accounts Direct 2006/2007 Final Accounts 1,027,000 funding 2007/2008 Final Accounts 1,420,000 of staff 2008/2009 Semiannual Report 749,300 Salaries 2008/2009 3rd Quarter 2008/09 397,150 2008/2009 4th Quarter 2008/09 397,150 2009/2010 1st half 2009/2010 794,300 Cumulative – 31st December 2009 4,784,900 13 Bank cash balances The project maintains five current bank accounts with Stanbic Bank. Two are Special Accounts used to transact foreign entries and the other three are local bank accounts meant for transacting local payments. Total local accounts amount to TZS 1.08 billion and special accounts add up to USD 11.33 million. Respective Bank balances as at 31st December 2009 are as tabulated here below: Table 4: Bank Balances for Project Accounts Bank Balances Account Title Currency Account Number TZS US $ Loan Special Account US $ 0240013090001 7,170,109.82 Grant Special Account US $ 0240013090002 4,162,092.22 Loan Local Account TZS 0140013090001 304,392,006 Gant Local Account TZS 0140013090003 225,387,911 GOT Local Account TZS 0140013090002 552,943,386 Totals 1,082,723,303 11,332,202.04 Audit of year 2008/009 Project Financial Statements Draft Project Financial Statements for the year ended 30th June 2009 were completed in time as required by the provisions of the Loan and Grant agreements and accordingly forwarded to the Financiers and the Controller and Auditor General. The statements have been audited and a clean report issued. The Audit Report has been distributed to all key stakeholders of the Project, namely Permanent Secretaries of Agriculture Sector Lead Ministries (ASLMs), PTC Members, District Executive Directors and Regional Administrative Secretaries. Variances on expenditure against budget For the First half of Year 2008/09 Budgeted expenditure for the 1st half of 2009/10 was USD 10.86 million (TZS 13.57 billion) and actual expenditure amount USD 7.45 (TZS 9.31 billion) resulting into a variance of 31%. Reasons for the variances component wise are as follows: (a) Farmers’ Capacity Building Component The following activities scheduled for the 1st half of the year have been rescheduled for execution during the 2nd half of the year because preparations and logistics to implement these 14 activities were not concluded in time during the period under review: Training of DTCs USD 179,200 (TZS 224 million), PFG Training by Ward Training Facilitators USD 1.312 million (TZS 1.64 billion), Training of PFGs by Farmer Facilitators USD 560,00 (TZS700 million) and Technical Assistance USD 160,000 (TZS 200 million) Since these are timing variances, the overall budgetary performance at the year end won’t be affected. (b) Community Planning and Investment in Agriculture Component The major variance on this component is on the item of investments in medium size rural infrastructure aggregating to a budget of USD 1.512 million. The Medium size rural Infrastructure include cost of water structures, feeder roads, on farm works, designs and supervision thereof. The tendering process for recruitment of consultants to supervise the structures could not be concluded as scheduled resulting into delays in advertising tenders for engaging contractors to do the civil works. Progress on recruitment of Consultants is in advanced stages things going well, the variance recorded during the 1st half of the year shall be absorbed during the other half of the financial year. (c) Support to Rural Finance and Marketing component A total of USD 265,150 (TZS 331.43 million) was allocated for various training activities during the 1st half of the year. Take off of the activities was contingent upon completion of a market study on agriculture commodities and livestock products as well as a survey of member based microfinance institution in DASIP area. Consultants were un-able to conclude the studies in time to allow take off of the planned activities. However, draft reports have been submitted to management for review and action and this development shall enhance take off of stalled activities during the second half of the year to makeup for the variance. (d) Project Coordination Component Major variance on the component of Project Coordination was recorded on a procurement of a vehicle budgeted at USD 68,000. The tender was floated in time but because of failure to get a responsive bidder, the tender was re-advertised resulting into this unavoidable variance. However, re-tendering was successfully done and the lowest bidder has been awarded the contract to supply the vehicle. Another item that recorded a variance on this component is 15 procurement of 3 Laptops which of late the lowest bidder has been awarded the contract to supply the laptops. (e) Support to Rural Finance and Marketing component Training: A total amount of USD 265,150 equivalent to TZS 331.43 million was allocated for technical assistance and training of district council staff, DEDs etc, staff and supervisors. The activities involved market study on agriculture commodities and livestock products as well as a survey of member based microfinance institution in DASIP area. Consultants for designing training modules for the training planned had been engaged and the management is awaiting report and recommendations that will facilitate implementation of this component. (iii) Preparation of withdrawal applications Project management submitted to AfDB two withdrawal applications for disbursements and both applications processed by respective authorities. One application was against the loan - US $ 7,006,878 and the other one against the Grant - US $ 4,015,210. Proceeds for the two applications amounting to US $ 11,022,088 were credited to the Project Accounts on 19th November 2009 and 12th December 2009 respectively. (iv) Project Technical Committee (PTC) Meetings The tenth PTC meeting was held in Mara ( Musoma District) on 12 December 2009. PTC continued to provide guidance for effective and efficient project implementation process. PTC noted various issues and directed project implementing teams both at regional and district level to improve on project performance gauged from improved productivity and increased income. The project was also directed to involve beneficiaries in the implementation process and cooperate with developmental practitioners like NGOs for complementation of government efforts. PCU was also directed to enhance procurement activities so as to improve quality of projects outputs. The next PTC meeting was agreed to be held in the third quarter of 2009/2010 (v) Preparations for Mid-Term Review (MTR) The plan was to conduct the exercise in two stages, the first being conducting the pre-mid-term review, which is an internal exercise to be conducted by the stakeholders with the aim of addressing key issues that merit attention in the MTR. The output of this exercise will provide into the MTR. The second stage is conduct a fully fledged MTR. Pre-MTR was scheduled in the 16 second quarter and the latter in the third quarter. The pre-midterm review exercise has taken shape in the second quarter by engaging a consultant to assist the exercise. The activity is on going and is expected to be accomplished in February 2010. (vi) Routine Monitoring and Supervision PCU regularly continued to monitor and supervise implementation of project activities both at district and village levels. A continuous exercise normally done on-site and off-site identifies problems/challenges afflicting implementation and addresses them promptly. Special attention during the period under review was on monitoring and supervision of on-going micro-projects and training. Monitoring and supervision focused on quality assessment of outputs as well as access, utilization and satisfaction with services delivered. Such monitoring visits were conducted jointly by PCU and district officers. Notable during the field visits there were elements of utilization of some completed dip tanks in some areas e.g. Magu and Sengerema district. The project continued to address utilization of the infrastructure built by strengthening village project committees and community mobilization in operating and project operation. At district level, there has been a remarkable improvement on frequency and effectiveness of monitoring following training and distribution of motorcycles to district staff. However, most staff with motorcycles expressed their discontent on the available transport facility in relation to geographical coverage of the projects. Areas for project intervention are far from the district centers and therefore require motor vehicles for monitoring supervision. This problems is however being addressed by ASDP and few districts have already purchased motor vehicles. At community level, monitoring has been carried out by the project committees on continuous basis. The district staff, with support from PCU strives to enhance capacity of the communities to carryout Participatory Monitoring and Evaluation (PME) in their area on continuous basis. (vii) Awareness Creation Community mobilization and awareness creation is an effective tool for empowering and forging support with project stakeholders. Based on its importance on implementation and sustainability, the project adopted it as a continuous undertaking – but with evolving strategies and approaches. By making use of National Agricultural Shows that are normally conducted during Farmers’ Day in August 2009. At the national level, participation involved availing of brochures describing DASIP activities and achievements attained since project inception. At zonal and district levels participation centred on dissemination of information on improved farming practices through distribution of brochures and farmers displaying their produce. A total of 1,050 T-shirts and caps and 9,800 brochures were distributed to all 28 districts through DASIP support. 17 3.0 OUTPUTS & RESULTS 3.1 Farmer Capacity Building Results of Farmer Capacity Building component can be measured at two levels: (i) number of farmers who have adopted improved technologies and (ii) changes in levels of production that results from adoption of improved crop and livestock production practices. Measurement of results for the component started with the first training batch that went through the first season long training in 2007/2008. The batch consisted of 1,428 PFGs with 35,456 members of whom 19,330 were males and 16,126 were females. Since the first batch was trained in 2007/2008, its first agricultural season after graduation was 2008/2009. Data on production figures from 12 districts average production per unit area among farmers who adopted improved maize production techniques are higher than district average in all the 12 districts. For the case of cotton, production figures among adopters show an increase, where average production per hectare among adopters in all 9 districts growing the crop is consistently higher than district average. Table 1 Gives a picture of what has been observed in 12 districts whose data have been compiled. Table 5: Change in average production of adopters for maize and cotton Maize production in kg/ha Cotton production in kg/ha Name of district Average among adopters District average Magnitude Of change Average among adopters District average Magnitude of change Chato 2,494 1,250 +1,244 2,672 900 +1,772 Karagwe 2,261 1,500 +761 NA NA NA Kasulu 3,375 3,360 +15 NA NA NA Rorya 3,536 2,500 +1,036 NA NA NA Tarime 4,630 3,000 +1,630 NA NA NA Geita 2,695 2,687 +8 1,753 1,650 +103 Kwimba 1,837 1,000 +837 1,279 600 +679 Magu 3,910 1,800 +2,110 1,604 1,400 +204 Sengerema 2,802 1,750 +1,052 2,005 610 +1,395 Bariadi 1,729 1,125 +604 1,855 1,112 +743 Kishapu 1,738 1,500 +238 1,559 1,500 +59 Maswa 2,337 2,000 +337 2,075 1,500 +575 NA= Not Applicable which implies that no or very few farmers used improved technology for the crop. 18 In order to transform agriculture from subsistence to commercial farming, DASIP is promoting both intensive and extensive farming. As a result, farmers are increasingly using improved seed, fertilizers, and agrochemicals and have started to mechanize their agricultural activities. Preliminary findings show a substantial increase in production in most villages supported by DASIP. 3.2 Investments in Agriculture Many communities are now benefiting from infrastructure built through DASIP support. Such infrastructure includes; feeder roads, cattle dips, charcoal dams, small holder irrigation structures, crop storage structures and market sheds. For example, more than 122 feeder roads have been constructed and have immensely reduced transport costs in respective villages. Outcomes of DASIP investments can be highlighted by a story from Ilangale village in Bukombe district. Ilangale is one of the 30 villages implementing DASIP interventions in Bukombe district. The village is in Masumbwe Ward and has a total population of 4,067 persons of whom 2,084 are females and 1,983 males. Crop production is the main activity in the village with maize, cassava, cotton and rice being the main crops. It has one primary school but neither a secondary school nor a dispensary. Village residents depend on Masumbwe centre for health services, marketing of farm produce and purchase of industrial products. Travel to Masumbwe Centre is either by the 6.9 km road or by a 3.9 km foot path. Transportation of farm produce and the sick for medical attention to Masumbwe Centre could only therefore be done by road and was costly. Through the O&OD exercise, the village community identified transformation of the 3.9 km foot path into a road passable throughout the year and capable of cargo truck as their number one project. Transformation of the foot path entailed clearing the path, gravelling the path and putting in place 6 culverts. The cost of the project was TZS 26,000,000 of which DASIP contributed 80% (TZS 20,800) and the community contributed labour worth 20% of the total cost (TZS 5,200,000). With funding during 2007/08, implementation of the project of transforming the foot path into a road started in August 2008 and was completed in November 2008. In addition to Ilangale village, members from the following villages are also benefiting from the road: Shibingo, Msasani, Bugelenga, Bufanka, Bugando, Ikaranga and Iyogelo. For the case of Ilangale community members, some of the benefits of the completed project centers on reduction of transport cost as well as time to Masumbwe as follows: (i) Freight charge for a bag of maize/paddy/dry cassava has fallen from TZS 1,500 to TZS 1,000. (ii) Freight charge for a bag of raw cassava has fallen from TZS 2,000 to TZS 1,000 (iii)The cost of hiring a vehicle to ferry the sick has fallen from TZS 50,000 to TZS 20,000. Generally, the Project is doing well in Farmers capacity building component and community planning and investment in agriculture. Most success indicators have been attained or surpursed as shown in Annex I. 19 4.0 PROBLEMS AND CHALLENGES The following problems and challenges are expected to be addressed by PCU in collaboration with District Councils and other stakeholders: 4.1 Problems i) Limited procurement capacity at district and community levels; ii) Inadequate monitoring/supervision of project activities by district staff; iii) Lack of capital and equipment by some of contractors, that leads to delayed completion of civil works; iv) Escalation of prices of basic building materials like cement and iron sheets which have adversely affected implementation of micro-projects; v) Lack of timely availability of agricultural inputs, particularly seed, fertilizer and agro-chemicals; vi) Adverse and unpredictable weather conditions which are affecting adoption of improved farming practices e.g. drought. 4.2 Challenges i) Meeting farmers’ demands for agricultural inputs specifically fertilizers and seed. ii) Facilitating transfer of knowledge gained through FFS to PFG members own farms and non PFG members’ farms; iii) Accomplishing village micro-projects funded in the past two years and at least 50% funded projects in this financial year; iv) Ensuring effective Monitoring at regional and district levels v) Starting construction of Medium size rural infrastructure projects in all districts by July 2010. vi) Implementing field activities for the Rural Financial Support Services and Agricultural Marketing component before June 2010; vii) Strengthening the M&E system to provide timely and accurate information to PCU and other stakeholders; and 20 viii) Ensuring growth and sustainability of PFGs and PFG Mini-projects. 4.3 WAY FORWARD In order to resolve observed problems and challenges, the following have been done; i) PCU DASIP has been conducting targeted training including On job training to District staff according to identified gaps. ii) PCU has intensified supervision activities by paying frequent visits to districts. This has enable PCU to identify weaknesses and provide backstopping in time. iii) PCU has worked closely with MAFC to promote utilization of fertilizers and agrochemicals in the projects area. PFGs have been given first priority during distribution of fertilizers and agrochemicals. Moreover 11 districts have received enhanced allocation of fertilizer and seeds from Government to boost food security in the Project area. iv) Training of PFGs on preparation of business plans is expected to contribute to Project’s Effort of transforming farmers from subsistence to commercial farming. v) In order to ensure sustainability and effective coordination and supervision of DADPs, DASIP is working closely with the Government to transform the office of Regional Agricultural Advisor into a Coordination Unit in each region. This will ensure that, when DASIP winds up its activities, Regional Units will continue to coordinate, provide technical backstopping and monitor implementation of planned activities at district level. vi) Promote production of QDS to augment shortage of improved seeds. vii) PCU is working closely with AMSDP and RFSP to ensure field activities related to rural finance and marketing component are taking ground. 4.4 PLAN FOR NEXT QUARTER In order to accelerate implementation of Project activities, the following will be done during the third quarter; 1. Implementation of field activities related to Rural Finance and Agricultural marketing Component; 2. Speeding up the procurement process of consultants for design and supervision of medium size infrastructure projects; 3. Conduct Pre-Midterm Review to repackage the project in a manner that will improve efficiency and effectiveness. 21 4. Intensify monitoring and supervision so as to ensure good quality and timeliness in implementation of projects activities and reporting; 5. Intensity training of PFGs in order to ensure members acquire and adopt appropriate knowledge and skills in the next farming season; 6. Provide training and technical backstopping to districts in order to enable them to deal with observed problems and implement project activities in good time. 7. Follow up aggressively the procurement of a consultant to conduct a market study of agriculture commodities and livestock products. 5.0 CONCLUSION Generally, the Project will realise its objectives by the end of the Project life. The Project has done well in planning, implementation of community projects and training of farmers. The project has already surpassed the 10,000 PFG training goal implying that actual output is greater than expected output. However, the Project is currently experiencing delays in procurement of consultants and power-tillers mainly due to lengthy procurement procedures. This situation may delay completion of the envisaged medium scale infrastructure. Support to rural microfinance and marketing component is still at its initial stage of implementation. It is necessary to reduce its scope in order to attain tangible results in the remaining project life. 22 Annex I PROJECT OUTPUTS SINCE PROJECT INCEPTION Due to the fact that there is overlapping of activities from one year to the next, it is fair to report cumulative achievements at this point in time. The table below shows expected outputs as at the time of appraisal and Actual Outputs as of now. Table 1 COMPONENT EXPECTED OUTPUT ACTUAL OUTPUT REMARKS 10,000 PFGs trained in technical, organizational and managerial capacities 10,217 PFGs formed and trained A higher target could be realized during the remaining period 250,000 farmers using improved agricultural production skills 227,014 farmers trained A higher target could be realized during the remaining period 50% PFG members will be females 45.6 farmers are females Target can be reached by end of the Project 25 Districts to train at least 80 PFGs per year 28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average Three Districts curved of three districts under the Project. Farmers Capacity Building 771 Farmer Facilitators trained in order to boost training capacity of districts. Farmer Facilitators engaged to augment shortage of extension workers 750 VDCs trained in community mobilisation, leadership and micro- project identification by yr 2010 780 VDCs trained up to now. More villages as a result of additional three districts previously not conceived in the Project appraisal document 25 DADPs Prepared 28 DADPs Prepared Three districts were added during Project implementation 750 villages with successful investments, selected by gender balanced committees 780 Villages with successful investments Villages increased as result of three district created during Project implementation Community Planning and Investment in Agriculture 750 micro-projects and infrastructure works established 1,339 micro-projects funded. 689 completed and 258 at advanced stage of completion. 392 not completed Most uncompleted projects were funded during this financial year 23 500 Km of feeder roads improved 220 Km feeder roads funded as micro-projects 560 Km improvement under medium scale arrangement to be scrapped in favour of irrigation 25 water control structures with on farm works established None established so far Recruitment of Consultant for designing and supervision of structures to be concluded soon Support to Rural Financial Services and marketing 200 operationally sustainable SACCOS made of 8000 Savings Groups established Report that will guide implementation of the rural finance sub-component will be completed soon by the consultant. Market study not started. Procurement complications delayed Implementation of this component Project Coordination and management Effective coordination of activities Outputs observed results from effective coordination - Regular Monitoring Monitoring activities have been intensified More than 30% of completed projects during this financial year were a result of close monitoring. At least 3 PTC meetings convened per annum 3 meetings convened each year Disbursement schedule adhered to 58% of Loan and Grant disbursed. 24 24 Annex II DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES 01ST JULY - 31ST DEC 2009 2009/2010 FINANCIAL YEAR DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2009 EXPENDITURE FOR 6 MONTHS ENDING 31ST DEC 2009 BUDGET FOR 6 MONTHS ENDING 31ST DEC 2009 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 3IST DEC 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ % OF PERFORMANCE Goods Motor Vehicles & Motor Cycles 482,378 396,287 49,200 39,360 145,000 116,000 531,578 435,647 34 Office Furn.Computers & Equip. 374,991 302,441 34,175 27,340 42,000 33,600 409,166 329,781 81 Bicycles 196,000 163,333 - - - - 196,000 163,333 - Irrigation Equipment 17,752 14,794 - - - - 17,752 14,794 - Sub Totals - Goods 1,071,121 876,855 83,375 66,700 187,000 149,600 1,154,496 943,555 45 Services & Training Workshops 310,875 255,906 45,594 36,475 50,000 40,000 356,469 292,381 91 Curriculum Development Study 42,319 35,265 88,447 70,758 100,000 80,000 130,766 106,023 88 Training 5,223,983 4,209,625 2,721,249 2,176,999 5,868,300 4,705,840 7,945,232 6,386,624 46 O & OD Methodologies 1,327,574 1,067,171 251,688 201,350 252,000 201,600 1,579,262 1,268,521 100 Technical Assistance 547,759 445,858 82,932 66,346 84,000 67,200 630,691 512,204 99 Audit Fees and Expenses 65,169 52,596 38,020 30,416 - - 103,189 83,012 - Annual Follow up MAFC 49,226 39,637 3,921 3,136 8,400 6,720 53,147 42,773 47 Production of Documents 37,467 30,808 5,480 4,384 10,000 8,000 42,947 35,192 55 Sub Totals - Services & Train 7,604,372 6,136,866 3,237,331 2,589,864 6,372,700 5,109,360 10,841,702 8,726,731 51 Ivest. Rural Infrustructure - - - - 1,890,000 1,512,000 - - - Village Micro Projects Training of Village Dev Committees 468,776 390,647 - - 180,000 144,000 468,776 390,647 - Village Micro Projects Funds 16,235,228 13,086,270 4,651,846 3,721,476 2,250,000 1,800,000 20,887,074 16,807,746 (207) Agriculture Value Adding Equipment 1,035,639 840,590 35,275 28,220 1,000,000 800,000 1,070,914 868,810 (4) Sub Totals - Micro Projects 17,739,643 14,317,507 4,687,121 3,749,696 3,430,000 2,744,000 22,426,764 18,067,203 137 Total Investment Costs 26,415,136 21,331,229 8,007,826 6,406,261 11,879,700 9,514,960 34,422,962 27,737,489 67 25 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES 01JULY-31DEC 2009-2009/2010 FINANCIAL YEAR DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2009 EXPENDITURE FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 BUDGET FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ % OF PERFORMANCE Recurrent Costs Support staff 312,968 256,975 73,587 58,870 75,000 60,000 386,555 315,845 98 Remuneration - Reg. & District Staff 3,867,500 3,119,059 794,300 635,440 794,300 635,440 4,661,800 3,754,499 100 Vehicle/Motorcycle Oper Exps 380,646 306,732 90,990 72,792 125,400 100,320 471,636 379,524 73 General Operating Costs 299,184 242,034 75,372 60,297 78,550 62,840 374,556 302,331 96 PTC - Meetings 77,216 62,829 22,660 18,128 24,000 19,200 99,876 80,957 94 Office Rehabilitation & Office rental 110,716 92,818 5,821 4,657 40,000 32,000 116,537 97,475 15 Field Visits 951,178 766,890 197,567 158,054 391,950 313,560 1,148,745 924,944 50 Comm Materials/Mass Awareness 123,857 99,732 7,455 5,964 125,000 100,000 131,312 105,696 6 Topical and Other Studies 81,914 66,167 8,154 6,523 - - 90,068 72,690 - Office Communication 85,189 69,108 13,683 10,946 15,000 12,000 98,872 80,054 91 Office Equipment Maintenance 10,851 8,769 800 640 7,500 6,000 11,651 9,409 11 Utilities 6,709 5,380 3,584 2,867 5,000 4,000 10,293 8,247 72 Maintenance of Web Site 3,700 2,952 900 720 5,000 4,000 4,600 3,672 18 Financial Expenses 27,028 21,660 8,609 6,887 - - 35,637 28,547 - Sub Totals - Recurrent costs 6,338,656 5,121,105 1,303,481 1,042,785 1,686,700 1,349,360 7,642,137 6,163,890 77 26 Total Project Costs 32,753,792 26,452,334 9,311,307 7,449,045 13,566,400 10,864,320 42,065,099 33,901,379 69 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR 1ST HALF OF YEAR 2009 - 2010 PROJECT COORDINATION COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2009 EXPENDITURE FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 BUDGET FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ % OF PERFORMANCE Motor Vehicles & Motor Cycles 303,435 252,287 - - 85,000 68,000 303,435 252,287 - Office Furniture & Equipment 174,823 142,306 - - 6,000 4,800 174,823 142,306 - Sub Totals - Goods 478,258 394,593 - - 91,000 478,258 394,593 Launching Workshop 27,990 24,339 - - - - 27,990 24,339 - Training - Procurement Issues 2,375 1,973 13,000 10,400 13,500 10,800 15,375 12,373 96 Financial & Management Training 3,205 2,534 711 569 4,800 3,840 3,916 3,103 15 National Plan & Review Workshops 179,039 146,608 - - - - 179,039 146,608 - Production of Documents 37,467 30,808 5,480 4,384 10,000 8,000 42,947 35,192 55 Comm Materials/Mass Awareness 123,857 99,732 7,455 5,964 125,000 100,000 131,312 105,696 6 Topical and Other Studies 81,914 66,167 8,154 6,523 - - 90,068 72,690 - Annual Audits 65,169 52,596 38,020 30,416 - - 103,189 83,012 - Technical Assistance 547,759 445,858 82,932 66,346 84,000 67,200 630,691 512,204 99 Sub Totals - Services & Training 1,068,775 870,615 155,751 124,601 237,300 189,840 1,224,526 995,216 66 Support Staff 312,968 256,975 73,587 58,870 75,000 60,000 386,555 315,845 98 Vehicle Operating Expenses 190,396 153,461 37,230 29,784 75,000 60,000 227,626 183,245 50 Office Communication 85,189 69,108 13,683 10,946 15,000 12,000 98,872 80,054 91 Office Equipment Maintenance 10,851 8,769 800 640 7,500 6,000 11,651 9,409 11 Utilities 6,709 5,380 3,584 2,867 5,000 4,000 10,293 8,247 72 General Operating Costs 129,534 105,088 36,972 29,577 40,000 32,000 166,506 134,665 92 PTC - Meetings 77,216 62,829 22,660 18,128 24,000 19,200 77,216 62,829 94 Office Rehabilitation & Office Rental 110,716 92,818 5,821 4,657 40,000 32,000 116,537 97,475 15 Maintenance of Web Site 3,700 2,952 900 720 5,000 4,000 4,600 3,672 18 Field visits 295,203 237,770 55,867 44,694 250,000 200,000 351,070 282,464 22 Financial Expenses 27,028 21,660 8,609 6,887 - - 35,637 28,547 - 27 Sub Totals - Recurrent costs 1,249,510 1,016,810 259,712 207,770 536,500 429,200 1,486,563 1,206,452 48 Totals Project Coordination 2,796,543 2,282,018 415,463 332,371 864,800 619,040 3,189,347 2,596,261 48 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009 - 2010 FARMERS' CAPACITY BUILDING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2009 EXPENDITURE FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 BUDGET FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ % OF PERFORMA NCE Motorcycles for DTCs 89,471 72,000 24,600 19,680 30,000 24,000 89,471 72,000 82 Computers & Printers - DTCs 49,670 39,736 17,087 13,670 18,000 14,400 66,757 53,406 95 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 - - - - 98,000 81,667 - Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 - - - - 98,000 81,667 - Total Motorcycles & Equipment 335,141 275,069 41,687 33,350 48,000 38,400 352,228 288,739 87 Service and Training Curriculum Development Workshop 18,500 15,417 - - - - 18,500 15,417 - Curriculum Development Study 42,319 35,265 88,447 70,758 100,000 80,000 130,766 106,023 88 Training of DTCs 293,619 238,197 - - 224,000 179,200 293,619 238,197 - Regional Program Development Workshop 31,380 25,893 - - - - 31,380 25,893 - District Planning Workshops 53,967 43,651 45,594 36,475 50,000 40,000 99,561 80,126 91 Training of Ward Level Facilitators 449,750 374,792 185,149 148,119 190,000 152,000 634,899 522,911 97 PFGs Training by Ward Training Facilitators 3,329,700 2,656,995 - - 1,640,000 1,312,000 3,447,320 2,751,091 - District training of farmer Facilitators 278,908 218,751 117,620 94,096 154,000 123,200 341,108 268,511 76 Ward Level PFG Association training - - 62,200 49,760 70,000 56,000 62,200 49,760 89 PFGs Mini Projects Training Exercise 590,000 491,667 2,340,000 1,872,000 2,340,000 1,872,000 2,930,000 2,363,667 100 PFG training by FFs - - - - 700,000 560,000 - - - Farmer Visits/Nane Nane Shows - - 2,569 2,055 3,000 2,400 2,569 2,055 86 HIV/AIDS Sensitization Campaigns 622 518 - - 13,000 10,400 622 518 Total Services & Training 5,088,765 4,101,146 2,841,579 2,273,263 5,484,000 4,387,200 7,992,544 6,424,169 52 Technical Assistance 200,000 160,000 Recurrent Costs Staff Emoluments 375,000 302,647 84,000 67,200 84,000 67,200 459,000 369,847 100 DTCs Motorbikes Oper & Maintenance 95,490 76,940 26,880 21,504 22,400 17,920 122,370 98,444 120 DTCs Office Operations & Maintenance 65,400 52,853 16,800 13,440 16,800 13,440 82,200 66,293 100 DTCs Field Allowances 65,475 52,778 18,200 14,560 18,200 14,560 83,675 67,338 100 28 Total Recurrent Costs 601,365 485,218 145,880 116,704 341,400 273,120 747,245 601,922 43 Total Farmers' Capacity Building 6,025,271 4,861,433 3,029,147 2,423,317 5,873,400 4,698,720 9,092,017 7,314,830 52 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 1ST HALF FINACIAL YEAR 2009-2010 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2009 EXPENDITURE FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 BUDGET FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ % OF PERFORMANCE Motor Vehicles & Motor Cycles 89,471 72,000 24,600 19,680 30,000 24,000 114,071 91,680 82 Computers - Districts & Reg Offices 150,499 120,399 17,087 13,670 18,000 14,400 167,586 134,069 95 Irrigation Equipment 17,752 14,794 - - - - 17,752 14,794 - Totals - Goods 257,722 207,192 41,687 33,350 48,000 38,400 299,410 240,542 87 F. U. Training M & E Officer 71,967 58,655 - - 14,000 11,200 71,967 58,655 - Training Project Officers 54,919 44,978 - - 14,000 11,200 54,919 44,978 - Training Accountants 71,381 57,440 - - 14,000 11,200 71,381 57,440 - Training Works Engineers 37,536 30,390 - - 14,000 11,200 37,536 30,390 - Training Irrigation Staff 40,000 32,733 - - 14,000 11,200 40,000 32,733 - Training of Irrigators - - - - 70,000 56,000 - - - O & O D Training 1,327,574 1,067,171 251,688 201,350 252,000 201,600 1,579,262 1,268,521 100 Annual Follow-ups MAFC 49,226 39,637 3,921 3,136 8,400 6,720 53,147 42,773 47 EA & ESMP training of district staff - - - - 84,000 67,200 - - - EA & ESMP training of ward officials - - - - 56,000 44,800 - - - Totals Services and Training 1,652,603 1,331,005 255,609 204,487 540,400 432,320 1,908,212 1,535,491 47 Investment in Rural infrastructure - - - - 1,890,000 1,512,000 - - - Training of Village Dev Committee 468,776 390,647 - - 180,000 144,000 468,776 390,647 - Village Micro Project fund 16,235,228 13,086,270 4,651,846 3,721,476 2,250,000 1,800,000 20,887,074 16,807,746 207 29 Agriculture Value Adding Equipment 1,035,639 840,590 35,275 28,220 1,000,000 800,000 1,070,914 868,810 4 Totals Village Micro Projects 17,739,643 14,317,507 4,687,121 3,749,696 3,430,000 2,744,000 22,426,764 18,067,203 137 Staff Emoluments 3,492,500 2,816,412 710,300 568,240 710,300 568,240 4,202,800 3,384,652 100 Motorbikes Operations & Maintenance 94,760 76,331 26,880 21,504 28,000 22,400 121,640 97,835 96 Regional Office Costs 3,750 3,026 600 480 750 600 4,350 3,506 80 District Office Costs 100,500 81,066 21,000 16,800 21,000 16,800 121,500 97,866 100 District Field Allowances 585,850 472,553 122,500 98,000 122,500 98,000 708,350 570,553 100 Regional Field Allowances 4,650 3,789 1,000 800 1,250 1,000 5,650 4,589 80 Totals - Recurrent Costs 4,282,010 3,453,177 882,280 705,824 883,800 707,040 5,164,290 4,159,001 100 Total Community Planning Comp. 23,931,979 19,308,881 5,866,697 4,693,357 6,792,200 5,433,760 29,798,675 24,002,238 86 TOTAL PROJECT COSTS 32,753,793 26,452,332 9,311,307 7,449,045 13,530,400 10,751,520 42,065,099 33,901,378 69 30 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY COMPONENT 1ST HALF OF FINACIAL YEAR 2009 - 2010 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2009 EXPENDITURE FOR 1ST HALF FINACIAL YEAR 2009/2010 BUDGET FOR 1ST HALF FINACIAL YEAR 2009/2010 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ % OF PERFORMANCE Farmers' Capacity Building 6,025,271 4,861,433 3,029,147 2,423,317 5,873,400 4,698,720 9,054,417 7,284,750 52 Community Plan. & Invest in Agric 23,931,979 19,308,881 5,866,697 4,693,357 6,792,200 5,433,760 29,798,675 24,002,238 86 Project Coordination 2,796,543 2,282,018 415,463 332,371 864,800 619,040 3,212,007 2,614,389 48 Totals 32,753,793 26,452,332 9,311,307 7,449,045 13,530,400 10,751,520 42,065,099 33,901,378 69 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR THE 1ST QUARTER OF YEAR 2009 - 2010 COMPONENT WISE DESCRIPTION EXPENDITURE FOR 1ST HALF FINACIAL YEAR 2009/2010 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009/2010 VARIANCE ACTUAL Vs BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF FIANCIAL YEAR 2009/2010. T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ % OF PERFORMANCE Farmers' Capacity Building Component 3,029,147 2,423,317 5,873,400 4,698,720 2,844,253 2,275,403 52 Community Planning & Investment in Agriculture 5,866,697 4,693,357 6,792,200 5,433,760 925,504 740,403 86 Project Coordination Component 415,463 332,371 864,800 619,040 449,337 286,669 48 Totals 9,311,307 7,449,045 13,530,400 10,751,520 4,219,093 3,302,475 69 31 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009 - 2010 PROJECT COORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING FOR 1ST HALF 2009/2010 Goods T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles - - - - - - - - - - Office Furniture & Equipment - - - - - - - - - - Sub Totals - Goods - - - - - - - - - - National Review Workshop - - - - - - - - - - Training - Procurement Issues - - - - 13,000 10,400 - - 13,000 10,400 Financial & Management Training - - - - 711 569 - - 711 569 Production of Documents - - - - 5,480 4,384 - - 5,480 4,384 Comm Materials/Mass Awareness - - - - 7,455 5,964 - - 7,455 5,964 Topical and Other Studies - - - - 8,154 6,523 - - 8,154 6,523 Annual Audits 38,020 30,416 - - 38,020 30,416 Technical Assistance 82,932 66,346 - - 82,932 66,346 Sub Tot - Services & Train 38,020 30,416 - - 117,731 94,185 - - 155,751 124,601 Support Staff 73,587 58,870 - - - - - - 73,587 58,870 Vehicle operating Expenses - - - - 37,230 29,784 - - 37,230 29,784 Office Communication - - - - 13,683 10,946 - - 13,683 10,946 Office Equipment Maintenance - - - - 800 640 - - 800 640 Utilities - - - - 3,584 2,867 - - 3,584 2,867 General Operating Costs - - - - 36,972 29,577 - - 36,972 29,577 PTC - Meetings - - - - 22,660 18,128 - - 22,660 18,128 Office Rehabilitation & Office Rental 5,821 4,657 - - - - - - 5,821 4,657 Maintenance of Web Site - - - - 900 720 - - 900 720 Field visits - - - - 55,867 44,694 - - 55,867 44,694 Financial Expenses 8,609 6,887 - - - - 8,609 6,887 Sub Totals - Recurrent costs 88,017 70,414 - - 171,695 137,356 - - 259,712 207,770 32 Total Project Coord Comp 126,037 100,830 - - 289,426 231,541 - - 415,463 332,371 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009 -2 010 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING FOR 1ST QUARTER 2009/2010 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motorcycles for DTCs - - 24,600 19,680 - - - - 24,600 19,680 Computers & Printers - DTCs - - 17,087 13,670 - - - - 17,087 13,670 Bicycles - Ward Level - - - - - - - - - - Bicycles - Farmer Level - - - - - - - - - - Total Motorcycles & Equipment - - 41,687 33,350 - - - - 41,687 33,350 Service and Training - - - - - - - - Curriculum Dev Workshop - - - - - - - - - - Curriculum Dev Study - - 88,447 70,758 - - - - 88,447 70,758 Training of DTCs - - - - - - - - Reg Program Dev Workshop - - - - - - - - District Planning Workshops - - 45,594 36,475 - - - - 45,594 36,475 Training of Ward Level Facilitators - - 185,149 148,119 - - - - 185,149 148,119 PFGs Training by Ward Train Facil - - - - - - - - Distr training of farmer Facilitators - - 117,620 94,096 - - - - 117,620 94,096 Ward Level PFG Association training - - 62,200 49,760 - - - - 62,200 49,760 PFGs Mini Projects Training Exercise - - 2,340,000 1,872,000 - - - - 2,340,000 1,872,000 Farmer Visits/Nane Nane Shows - - 2,569 2,055 - - - - 2,569 2,055 HIV/AIDS Campaigns - - - - - - - - Total Services & Training - - 2,841,579 2,273,263 - - - - 2,841,579 2,273,264 Technical Assistance - - - - Recurrent Costs - - - - - - - - - - Staff Emoluments 84,000 67,200 - - - - - - 84,000 67,200 DTCs Motorbikes Oper & Maint - - 26,880 21,504 - - - - 26,880 21,504 DTCs Office Oper & Maint - - 16,800 13,440 - - - - 16,800 13,440 DTCs Field Allowances - - 18,200 14,560 - - - - 18,200 14,560 Total Recurrent Costs 84,000 67,200 61,880 49,504 - - - - 145,880 116,704 33 Total Farmers' Capacity Building 84,000 67,200 2,945,147 2,356,117 - - - - 3,029,147 2,423,318 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009 - 2010 COMMUNITY PLA. & INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING FOR 1ST HALF 2009/2010 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles - - - - 24,600 19,680 - - 24,600 19,680 Computers - Dist & Reg Offices - - - - 17,087 13,670 - - 17,087 13,670 Irrigation Equipment - - - - - - - - - - Totals - Goods - - - - 41,687 33,350 - - 41,687 33,350 F. U. Training M & E Officer - - - - - - - - - - Training Project Officers - - - - - - - - - - Training Accountants - - - - - - - - - - Training Works Engineers - - - - - - - - - - Training Irrigation Staff - - - - - - - - - - O & O D Training 125,844 100,675 - - 125,844 100,675 - - 251,688 201,350 Annual Follow-ups MAFC - - 3,921 3,136 - - 3,921 3,136 Totals Services and Training 125,844 100,675 - - 129,765 103,812 - - 255,609 204,487 Training of Village Dev Committee - - - - - - - - - - Village micro Project fund - - - - 3,721,476 2,977,181 930,369 744,295 4,651,846 3,721,476 Agriculture Value Add Equip - - - - 28,220 22,576 7,055 5,644 35,275 28,220 Totals Village Micro Projects - - - - 3,749,696 2,999,757 937,424 749,939 4,687,121 3,749,696 Staff Emoluments 710,300 568,240 - - - - - - 710,300 568,240 Motorbikes Oper & Maintenance - - - - 26,880 21,504 - - 26,880 21,504 Regional Office costs - - - - 600 480 - - 600 480 District office costs - - - - 21,000 16,800 - - 21,000 16,800 District field allowances - - - - 122,500 98,000 - - 122,500 98,000 Regional field allowances - - - - 1,000 800 - - 1,000 800 Totals - Recurrent Costs 710,300 568,240 - - 171,980 137,584 - - 882,280 705,824 Total Comm Planning Comp. 836,144 668,915 - - 4,093,128 3,274,503 937,424 749,939 5,866,697 4,693,357 TOTAL PROJECT COSTS 1,046,181 836,945 2,945,147 2,356,117 4,382,555 3,506,044 937,424 749,939 9,311,307 7,449,045 34 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009 - 2010 PROJECT COORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMULATIVE FUNDING UP TO 31st DECEMBER 2009 Goods T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 157,346 134,837 - - 146,089 117,450 - - 303,435 252,287 Office Furniture & Equipment 14,348 11,835 - - 160,475 130,471 - - 174,823 142,306 Sub Totals - Goods 171,694 146,672 - - 306,564 247,921 - - 478,258 394,593 Launching Workshop - - - - 27,990 24,339 - - 27,990 24,339 Training - Procurement Issues - - - - 15,375 12,373 - - 15,375 12,373 Financial & Management Training - - - - 3,916 3,103 3,916 3,103 National Review Workshop - - - - 179,039 146,608 179,039 146,608 Production of Documents - - - - 42,947 35,192 42,947 35,192 Communication Materials - - - - 131,312 105,696 131,312 105,696 Topical and Other Studies - - - - 90,068 72,690 90,068 72,690 Annual Audits 103,189 83,012 - - 103,189 83,012 Technical Assistance - - - - 630,691 512,204 630,691 512,204 Sub Totals - Serv & Training 103,189 83,012 - - 1,121,337 912,204 - - 1,224,526 995,216 Support Staff 386,555 315,845 - - - - 386,555 315,845 Vehicle operating Expenses - - - - 227,626 183,245 - - 227,626 183,245 Office Communication - - - - 98,872 80,054 - - 98,872 80,054 Office Equipment Maintenance - - - - 11,651 9,409 - - 11,651 9,409 Utilities - - - - 10,293 8,247 - - 10,293 8,247 General Operating Costs - - - - 166,506 134,665 - - 166,506 134,665 PTC - Meetings - - - - 77,216 62,829 - - 77,216 62,829 Office Rehab & Office rental 116,537 97,475 - - - - 116,537 97,475 Maintenance of Web Site - - - - 4,600 3,672 - - 4,600 3,672 Field visits - - - - 351,070 282,464 - - 351,070 282,464 Financial expenses 35,637 28,547 - - - - 35,637 28,547 Sub Totals - Recurrent costs 538,729 441,867 - - 947,833 764,585 - - 1,486,563 1,206,452 Total Project Coord Component 813,612 671,551 - - 2,375,735 1,924,711 - - 3,189,347 2,596,261 35 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009 - 2010 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMULATIVE FUNDING UP TO 31ST DECEMBER 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motorcycles for DTCs - - 89,471 72,000 - - - - 89,471 72,000 Computers & Printers - DTCs - - 66,757 53,406 - - - - 66,757 53,406 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment - - 352,228 288,739 - - - - 352,228 288,739 Service and Training Curriculum Dev Workshop - - 18,500 15,417 - - - - 18,500 15,417 Curriculum Dev Study - - 130,766 106,023 - - - - 130,766 106,023 Training of DTCs - - 293,619 238,197 - - - - 293,619 238,197 Reg Program Dev Workshop - - 31,380 25,893 - - - - 31,380 25,893 District Planning Workshops - - 99,561 80,126 - - - - 99,561 80,126 Training of Ward Level Facilitators - - 634,899 522,911 - - - - 634,899 522,911 PFGs Train by Ward Tra Facili - - 3,447,320 2,751,091 - - - - 3,447,320 2,751,091 Distr training of farmer Facilitators - - 341,108 268,511 - - - - 341,108 268,511 Ward Level PFG Association training - - 62,200 49,760 - - - - 62,200 49,760 PFGs Mini Projects Training Exercise - - 2,930,000 2,363,667 - - - - 2,930,000 2,363,667 Farmer Visits/Nane Nane Shows - - 2,569 2,055 - - - - 2,569 2,055 HIV/AIDS Campaigns - - 622 518 - - - - 622 518 Total Services & Training - - 7,992,544 6,424,169 - - - - 7,992,544 6,424,169 Technical Assistance Recurrent Costs Staff Emoluments 459,000 369,847 - - - - - - 459,000 369,847 DTCs Motorbikes Oper. & Maint - - 122,370 98,444 - - - - 122,370 98,444 DTCs Office Oper & Maintenance - - 82,200 66,293 - - - - 82,200 66,293 DTCs Field Allowances - - 83,675 67,338 - - - - 83,675 67,338 Total Recurrent Costs 459,000 369,847 288,245 232,075 - - - - 747,245 601,922 Total Farmers' Capac Build 459,000 369,847 8,633,017 6,944,983 - - - - 9,092,017 7,314,830 36 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2009 - 2010 COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMULATIVE FUNDING UP TO 31ST DECEMBER 2009 T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ T.Sh. '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles - - - - 114,071 91,680 - - 114,071 91,680 Computers - Distr & Reg Offices - - - - 167,586 134,069 - - 167,586 134,069 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Totals - Goods - - - - 299,410 240,542 - - 299,410 240,542 F. U. Training M & E Officer - - - - 71,967 58,655 - - 71,967 58,655 Training Project officers - - - - 54,919 44,978 - - 54,919 44,978 Training accountants - - - - 71,381 57,440 - - 71,381 57,440 Training works engineers - - - - 37,536 30,390 - - 37,536 30,390 Training Irrigation staff - - - - 40,000 32,733 - - 40,000 32,733 O & O D Training - - - - 1,579,262 1,268,521 - - 1,579,262 1,268,521 Annual Follow-ups MAFC - - - - 53,147 42,773 - - 53,147 42,773 Totals Services and Training - - - - 1,908,212 1,535,491 - - 1,908,212 1,535,491 Training of Village Dev Committee - - - - 468,776 390,647 468,776 390,647 Village micro Project fund - - - - 16,709,659 13,446,197 4,177,415 3,361,549 20,887,074 16,807,746 Agriculture Value Add Equip - - - - 856,731 695,048 214,183 173,762 1,070,914 868,810 Totals Village Micro Projects - - - - 18,035,166 14,531,892 4,391,598 3,535,311 22,426,764 18,067,203 Staff Emoluments 4,202,800 3,384,652 - - - - 4,202,800 3,384,652 Motorbikes Oper & Maintenance - - - - 121,640 97,835 - - 121,640 97,835 Regional Office costs - - - - 4,350 3,506 - - 4,350 3,506 District office costs - - - - 121,500 97,866 - - 121,500 97,866 District field allowances - - - - 708,350 570,553 - - 708,350 570,553 Regional field allowances - - - - 5,650 4,589 - - 5,650 4,589 Totals - Recurrent Costs 4,202,800 3,384,652 - - 961,490 774,349 - - 5,164,290 4,159,001 Total Community Planning Comp. 4,202,800 3,384,652 - - 21,204,278 17,082,275 4,391,598 3,535,311 29,798,675 24,002,238 37 TOTAL PROJECT COSTS 5,475,412 4,426,050 8,633,017 6,944,983 23,565,072 18,995,035 4,391,598 3,535,311 42,065,099 33,901,379 38 Annex III 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BIHARAMULO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Construction of a permanent cattle crash 1,250 5,000 6,250 1 complete Kasozibakaya Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 complete Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 complete Nyamigogo Kagoma Construction of a charco dam for livestock 5,600 22,400 28,000 1 complete Nembe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 complete Construction of crop storage facility 5,584 22,336 27,920 1 Not started Nyabusozi Mbindi Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Rugondo Construction of feeder road 5,584 22,336 27,920 1 Not started Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Mussenyi Construction of a crop marketing shed 5,584 22,336 27,920 1 complete Biharamulo Katerela Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 is ongoing Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Mihongora Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 is ongoing Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 complete Nyakahura Mabare Construction of a slaughter slab. 2,240 8,960 11,200 1 is ongoing Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Kasato Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 complete Kalenge Ntumagu Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 complete Nyarubung o Ntungamo Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 complete Construction of a rain water harvesting dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Nyamahanga Purchase of cassava processing machine 1,750 1,750 3,500 1 Not started Construction of feeder road 3,000 12,000 15,000 1 Not started Kabukome Rehabilitation of rural feeder road (bridge). 4,000 16,000 20,000 1 complete Kagondo Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 is ongoing Runazi Rwekubo Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 complete Kasillo Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 complete Nyantakala/Iyengamuliro Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 complete Lusahunga Kaniha Construction of village feeder road. 5,600 22,400 28,000 1 complete TOTAL BIHARAMULO DISTRICT 123,472 488,638 612,110 21 4 4 29 39 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 CHATO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Buziku Ihanga Construction of charco dam for livestock. 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Buziku Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 1 ongoing Construction of a slaughter slub 2,384 9,536 11,920 1 tendering stage Buseresere Mwendakulima Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 ongoing Iparamasa Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 not started Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 not started Makurugusi Kibumba Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 complete Mabira Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 not started Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 ongoing Bwanga Bukiriguru Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 ongoing Itanga Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 complete Bukome Nyakato Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Complete Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 not started Buzirayombo Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 1 ongoing Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Complete Kigongo Kibehe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 ongoing Nyisanzi Construction of a rain water harvesting dam 6,000 24,000 30,000 1 ongoing Kachwambwa Mwekako Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 complete Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 ongoing Kasenga Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 ongoing Muganza Rutunguru Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 1 Complete Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 not started Bwongera Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 ongoing Ilemela Ilemela Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 ongoing Nyambogo Construction of charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Ichwamkima Imalabupina Construction of charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Ichwamkima Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 1 not started Construction of cattle crush 1,400 5,600 7,000 1 ongoing TOTAL CHATO DISTRICT 440,192 550,240 9 12 9 30 40 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BUKOBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Bujugo Minazi Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 1 complete Establish small / medium irrigation project (changed to feeder road ) 3,000 12,000 15,000 1 In progress Izimbya Buturage Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 1 complete Irrigation scheme 3,000 12,000 15,000 1 In progress Construction of a crop storage facility 2,200 8,800 11,000 1 In progress Rugaze Rain water harvesting 3,000 12,000 15,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 4,000 16,000 20,000 1 ongoing Kanyangereko Butahyabega Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 complete Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 ongoing Rehabilitation of feeder road (1.7 km) 4,000 16,000 20,000 1 not started Karabagaine Kitwe Construction of a godown.(changed to market shed) 3,000 12,000 15,000 1 In progress Procurement of a milling/haulling machine 5,000 5,000 10,000 1 ongoing Completion of Market shed construction 4,000 16,000 20,000 1 not started Maruku Kyansozi Agro value adding equipment (Grain milling machine) . 5,000 5,000 10,000 1 not started Construction of a drip irrigation scheme(changed to market shed) 7,000 28,000 35,000 1 ongoing Maruku Construction of a market shed.(changed to feeder road) 3,000 12,000 15,000 1 complete Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 ongoing Rehabilitation of feeder road (1.2 km) 4,000 16,000 20,000 1 not started Rubale Nsheshe Construction of a market shed.(livestock market) 3,000 12,000 15,000 1 complete Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 ongoing Expansion of livestock market 4,000 16,000 20,000 1 ongoing Rukoma Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 complete Expansion of a market shed 4,000 16,000 20,000 1 complete Ruhunga Mugajwale Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 finishing touches Rehabilitation of Rural feeder roads (2.1 km) 4,000 16,000 20,000 1 not started Kihumulo Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 complete Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 ongoing Kishanje Bushasha Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 Contract awarded Construction of a permanent cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 not started 41 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BUKOBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kaibanja Kiijongo Construction of storage facility.(changed to market shed) 3,000 12,000 15,000 1 In progress Completion of Market shed construction 4,000 16,000 20,000 1 not started Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 ongoing Nyakigando Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 complete Construction of a market shed 4,000 16,000 20,000 1 not started Rugaze Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 not started Bujugo Minazi Expansion of a small irrigation scheme(changed to feeder road) 2,200 8,800 11,000 1 ongoing Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 ongoing Buterankuze Irango Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 complete Kabirizi Kabirizi Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 not started Kasharu Kasharu Rehabilitation of feeder road (3.2 km) 7,000 28,000 35,000 1 not started Mikoni Kagondo Rehabilitation of cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 not started TOTAL BUKOBA DISTRICT 164,000 536,266 700,266 11 19 11 41 42 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KARAGWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Nyaishozi Nyakayanja Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 1 complete Purchase of an Irrigation pumping machine 2,000 8,000 10,000 1 not started Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 ongoing Lukale Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 ongoing Ihembe Ihembe II Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 1 complete Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 complete Isingiro Katera Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,334 9,134 1 complete Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 ongoing Kihanga Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 not started Kamuli Kyerere Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 1 ongoing Construction of a Crop storage 3,336 13,344 16,680 1 not started Kitwe Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 complete Rehabilitation of Feeder Road . 2,600 10,400 13,000 1 not started Bugene Bujuruga Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 1 complete Construction of a Cattle dip 3,054 12,215 15,269 1 not started Rehabilitation of Feeder Road . 746 2,985 3,731 1 not started Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 ongoing Kiruruma Nyakagoyagoye Construction of a charco dam 3,200 12,800 16,000 1 ongoing Murongo Masheshe Rehabilitation of rural feeder roads (4km) 7,000 28,000 35,000 1 complete Kibingo Kihinda Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 960 3,840 4,800 1 complete Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 complete Rehabilitation of Feeder Road . 6,040 24,160 30,200 1 not started Mabira Businde Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 complete Construction of a Crop storage 5,600 22,400 28,000 1 not started Kibimba Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 not started Rwabwere Rwabwere Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 complete Completion of a Crop storage 1,989 7,955 9,944 1 not started Iteera Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 not started Igurwa Kibona Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 complete Completion of a Crop storage 1,840 7,360 9,200 1 not started Igurwa Construction of a Crop storage 4,800 19,200 24,000 1 not started 43 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KARAGWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Igurwa Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 1 complete Kayanga Kayanga Rehabilitation of a slaughter slab. 4,000 16,000 20,000 1 complete Rehabilitation of Feeder Road . 3,000 12,000 15,000 1 not started Bweranyange Chamchuzi Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 1 complete Construction of a Crop storage 5,200 20,800 26,000 1 not started Kibondo Kikuraijo Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 ongoing Completion of a Crop storage 1,737 6,949 8,686 1 not started Kibondo Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 ongoing Completion of a Crop storage 1,684 6,736 8,420 1 not started Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 complete Nyabiyonza Nyabiyonza Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 ongoing Completion of a Crop storage 1,536 6,144 7,680 1 not started Bukangara Construction of a Crop storage 5,200 20,800 26,000 1 not started Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 1 Not yet started. Nyakahanga Omurusimbi Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 complete Completion of a Crop storage 1,247 4,986 6,233 1 not started Ndama Nyamwegira Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 complete Rehabilitation of Feeder Road . 2,600 10,400 13,000 1 not started Nyakasimbi Bujara Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 complete Bugomora Nyamiaga Construction of a crop storage. 7,000 28,000 35,000 1 ongoing Nyakakika Nyakakika Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 not started Kayungu Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 1 complete Construction of a Crop storage 4,800 19,200 24,000 1 not started TOTAL KARAGWE DISTRICT 193,048 772,274 965,242 20 10 24 54 44 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MISSENYI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Nsunga Byamutemba Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,334 9,000 1 complete Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 complete Byeju Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 tender awarded Kyaka Mushasha Construction of a crop storage structure 3,000 12,000 15,000 1 complete Reahabilitation of 2 KM village feeder roads 4,000 16,000 20,000 1 not started Bulembo Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 3,000 12,000 15,000 1 complete Bugorora Bugorora Agro value adding equipment. (grain milling machine) . 5,000 5,000 10,000 1 in progress Construction of a crop marketing shed 5,000 20,000 25,000 1 in progress Rehabilitation of small bridge 2,000 8,000 10,000 1 not started Buchulago Rahabilitation of 2 KM of village feeder road 5,420 21,680 27,100 1 not started Construction of a cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 complete Kassambya Kakindo Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 not started Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Mabuye Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 in progress Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 not started Ruzinga Ruhija Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 in progress Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Bwanjai Nyabihokwa Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 complete Ishozi Katano Establish small / medium irrigation project 3,000 12,000 15,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Kanyigo Bugombe Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 complete Construction of catte crush 2,000 8,000 10,000 1 not started Kikukwe Construction of a crop marketing shed 4,000 16,000 20,000 1 in progress Kilimilile Kilimilile Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Kenyana Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 4,000 16,000 20,000 1 complete Kitobo Mbale Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 complete Construction of a crop marketing shed 5,000 20,000 25,000 1 complete Minziro Kalagala Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Bugandika Kijumo Construction of a permanent cattle crash. 3,000 12,000 15,000 1 in progress 45 TOTAL MISSENYI DISTRICT 121,800 427,334 549,000 19 6 7 32 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MULEBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Muhutwe Kangantebe Purchase of coffee hullers and sleeves 3,825 4,000 7,650 1 complete Ngenge Ngenge Construction of a charco dam. 4,043 16,172 20,215 1 Designing stage. Ngenge Purchase of a cassava processing machine 3,398 3,398 6,796 1 ongoing Kishuro Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 ongoing Kishuro Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 1 Tendering process Kishuro Rehabilitation of feeder roads 2,950 11,800 14,750 1 not started Mubunda Bisheke Rehabilitation of a crop storage facility 2,445 9,780 12,225 1 complete Bisheke Construction of crop storage facility 2,000 8,000 10,000 1 not started Kiyebe Construction of crop storage facility 3,400 13,600 17,000 1 not started Izigo Kimbugu Rehabilitation of rural feeder roads. 5,380 21,520 26,900 1 complete Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 1 ongoing Kabare Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 not started Kimwani Katembe Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Tendering process Procurement of power tiller 1,500 6,000 7,500 1 not started Rushwa Kyanshenge Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Tendering process Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 ongoing Omurunazi Soil and water conservation 1,355 5,420 6,775 1 not started Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 ongoing Ikondo Buhangaza Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 complete Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Tendering process Buyaga Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Tendering process Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 not started Magata/Karutanga Kasheno Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 1 complete Burungura Kabale Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 1 complete Kasharunga Nkomero Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 complete Burungura Burungura Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 1 complete Ijumbi Rubao Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 1 complete Procurement of coffee huller 1,200 4,800 6,000 1 not started Construction of market shed 4,000 16,000 20,000 1 not started 46 Ruhija Construction of market shed 4,000 16,000 20,000 1 not started 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MULEBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kabanga Kabanga Construction of a shallow well for irrigation 1,250 5,000 6,250 1 ongoing Bumiro Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 not started Ruhanga Makongora Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 1 Tendering process Muleba Tukutu Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 1 ongoing Kabirizi Mikale Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 not started Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 ongoing Karambi Itunzi Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 not started Rehabilitation of cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 not started Kasharala Soil and water conservation 1,255 5,020 6,275 1 not started Mayondwe Mayondwe Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 not started TOTAL MULEBA DISTRICT 115,754 421,241 536,820 9 8 23 40 47 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 NGARA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Bukiriro Bukiriro Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 1 complete Rehabilitation of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 complete Nyabihanga Environmental conservation (tree planting) 5,100 20,400 25,500 1 in progress Rusumo Kasulo Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 complete Rusumo Rehabilitation cattle dip 2,500 10,000 12,500 1 Not started Construction of a permanent cattle crash. 1,975 7,900 9,875 1 Not started Rehabilitation of cattle dip 2,500 10,000 12,500 1 Not started Nyamiaga Nyakiziba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 1,580 6,320 7,900 1 complete Nyamiaga Murukulazo Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 complete Mganza Mukalinzi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 complete Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 3,000 12,000 15,000 1 complete Keza Keza Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 complete Construction of market structure - godown 5,420 21,680 27,100 1 Complete Mabawe Murugalama Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 complete Rehabilitation of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Kanazi Kanazi Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Mukarehe Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Mrusagamba Magamba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 complete Kumubuga Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 complete Kabanga Ngundusi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 complete Djululigwa Rehabilitation of rural feeder road . 5,340 21,360 26,700 1 complete Mugoma Shanga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 complete Mugoma Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 complete Kirushya Kirushya Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 complete Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 complete Murutabo Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 complete 48 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 NGARA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Murutabo Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 complete Ntobeye Ntobeye Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 complete Rehabilitation of a crop storage structure. 1,400 5,600 7,000 1 complete Chivu Rehabilitation of an oxenization centre. 2,000 8,000 10,000 1 complete Environmental conservation (tree planting) 2,400 9,600 12,000 1 in progress Oxen drawn implements 625 625 1,250 1 complete Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 complete Rulenge Rulenge Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 complete Construction of a cattle dip. 6,200 24,800 31,000 1 complete Mbuba Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 complete Nyakisasa Nyamahwa Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 complete Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 complete Kashinga Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 complete Bugarama Rwinyama Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 complete Mumiramila Environmental conservation (tree planting) 5,000 20,000 25000 1 in progress Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 complete Ngara Mjini Mukididili Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 complete Kibimba Ruganzo Rehabilitation of rural feeder road . 5,420 21,680 27,100 1 complete Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 Not started TOTAL NGARA DISTRICT 148,320 591,525 739,845 45 3 4 52 49 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KASULU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Buhigwe B / Mulera Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Nyankoronko Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 not started Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 complete Munyegera Muganza Construction of a charco dam. 2,500 10,000 12,500 1 complete Construction of a market shed. 4,500 18,000 22,500 1 complete Msambara Kabanga Rehabilitation of a cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 complete Munzeze Munzeze Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 complete Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 complete Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 1 complete Muhinda Mwayaya Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 1 complete Construction of crop storage structure - godown 7,000 28,000 35,000 1 in progress Mnanila Mnanila Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 1 complete Kitambuka Construction of crop storage facility 1,712 6,846 8558 1 not started Construction of crop storage structure - godown 5,288 21,154 26,442 1 finishing stage Kibwigwa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Nyamnyusi Kitema Construction of crop storage structure - godown 5,288 21,154 26,442 1 complete Construction of crop storage facility 1,712 6,846 8558 1 not started Buhoro Shunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 finishing stage Buhoro Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Muzye Muzye/mutala Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 complete Bugaga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 finishing stage Kwaga Kalela Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 complete Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 not started Kwaga Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 not started Rusaba Rusaba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Janda Janda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Murufiti Murufiti Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete 50 Rungwempya Rungwempya Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Asante Nyerere Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 in progress 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KASULU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kasulu mjini Kumsenga/Murubona Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Procurement of a milk processor.. 3,000 3,000 6,000 1 in progress Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 1 in progress Rusesa Rusesa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Titye Shunguliba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Kigondo Kidyama Procurement of 4 milling machines. 4,000 4,000 8,000 1 in progress Musambara Kabanga Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 not started Muhunga Karunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started Muhunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started Ruhita Migunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started TOTAL KASULU DISTRICT 194,750 716,000 910,750 19 11 9 39 51 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KIBONDO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Gwanumpu Ilabiro Rehabilitation of Ilabiro - Bitare road 2,400 9,750 12,150 1 complete Bukililo Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 Complete Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 1 complete Busagara Kasaka Rehabilitation of a cattle dip 1,340 5,500 6,840 1 complete Kigendeka Construction of Market shed 7,000 28,000 35,000 1 at procurement stage Kibondo Kibondo Rice mill and flour packaging machine 5,000 5,000 10,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 2,400 9,600 12,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 3,680 14,720 18,400 1 Complete Muhange Muhange Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 5,440 21,760 27,200 1 tender processing Gwarama Rehabilitation of rural feeder roads 6,770 27,080 33,850 1 In progress Purchase of Irrigation Equipment 4,000 4,000 8,000 1 complete Misezero Twabagondozi Rehabilitation of rural feeder road (5 box culverts) 2,400 9,750 12,150 1 complete Construction of a rural feeder road 1,600 6,400 8,000 1 tender processing Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 complete Kumkungwa Rural road rehabilitation 7Km 4,200 16,800 21,000 1 at procurement stage Kasanda Kasanda Construction of a cattlle dip 3,000 12,000 15,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 1,200 4,800 6,000 1 complete Kasuga Kinonko Rehabilitation of irrigation schemes 800 3,200 4,000 1 complete Construction of a crop storage facility 6,400 25,600 32,000 1 In progress Nyabibuye Nyabibuye Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 1,600 6,400 8,000 1 complete Rugongwe Kichananga Rehabilitation of rural feeder roads 5,800 23,200 29,000 1 complete Kigaga Rural rehabilitation (10km) 5,120 20,480 25,600 1 at procurement stage Itaba Kigogo Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 In progress Kakonko Kanyonza Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 complete Kabingo Rehabilitation of rural feeder roads 5,020 20,080 25,100 1 complete Rural road rehabilitation (10km) 3,600 14,400 18,000 1 at procurement stage Itumbiko Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 complete Nyamtukuza Churazo Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 In progress Kinyinya Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 In progress 52 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KIBONDO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Mugunzu Mugunzu Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 complete Rugenge Kasongati Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 In progress Kumsenga Kagezi Rural road rehabilitation (10km) 5,400 21,600 27,000 1 at procurement stage Kibuye Rural road rehabilitation (10km) 5,600 22,400 28,000 1 at procurement stage Murungu Kumhasha Rural road rehabilitation (5km) 2,760 11,040 13,800 1 at procurement stage TOTAL KIBONDO DISTRICT 143,630 532,960 676,590 21 6 9 36 53 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KIGOMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Uvinza Basanza Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Chakulu Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Not started Nguruka Itebula Completion of a cattle dip construction 600 3,000 3,600 1 complete Construction of bore hole for irrigation 6,250 25,000 31,250 1 Not started Nyangabo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 In progress Ilagala Ilagala Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 In progress Mwakizega Rehabilitation of rural feeder road . 2,795 11,180 13,975 1 Not started Kalinzi Mkabogo Construction of a coffee washing station 2,800 11,200 14,000 1 Tendering stage Kalya Sibwesa Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 1 complete Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Kashagulu Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Not started Matendo Matendo Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 In progress Kidahwe Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Not started Mganza Malagarasi Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 1 complete Construction of slaughter slab 720 2,880 3,600 1 complete Environmental conservation 345 1,381 1,726 1 complete Kasisi Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Not started Sunuka Sunuka Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Igalula Igalula Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 In progress Mgambazi Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Not started Sigunga Kaparamsenga Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Bitale Nyamhoza Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 complete Kandaga Mlela Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 complete Kandaga Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 complete Purchase of a cereals processing machine 3,500 3,500 7,000 1 complete Mtegowanoti Chagu Construction of a cattle market. 7,000 28,000 35,000 1 In progress Mkigo Nyarubanda Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 In progress Mungonya Msimba Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 1,747 6,988 8,735 1 Not started 54 Simbo Kaseke Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Not started Nyamori Rehabilitation of rural feeder road . 3,494 13,976 17,470 1 Not started 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KIGOMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS Buhingu Nkonkwa Purchase of a kernel processing machine 5,000 5,000 10,000 1 complete Nkonkwa Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Not started Buhingu Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Not started Mwandiga Kibingo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 In progress Mahembe Nkungwe Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Not started Kagongo Mgaraganza Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Not started TOTAL KIGOMA DISTRICT 204,251 786,105 990,356 15 7 15 37 55 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Butimba Kasuguti Purchase of wind mill for irrigation 7,000 28,000 35,000 1 procurement stage Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 1 completed Ragata Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 completed Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 completed Construction of bore hole 4,800 19,200 24,000 1 not started Guta Tairo Rehabilitation of a cattlle dip 1,465 6,000 7,465 1 completed Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 not started Kinyambwiga Construction of a cattlle dip 4,508 18,030 22,538 1 completed Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 1 completed Mugeta Kyandege Rehabilitation of a cattlle dip 660 3,000 3,660 1 completed Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 1 not started Rehabilitation of charco dam 2,530 10,122 12,652 1 not started Construction of a milk collecting & processing centre. 3,704 14,816 18,520 1 in progress Sanzate Rehabilitation of a charco dam. 3,600 14,400 18,000 1 completed Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 completed Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 completed Mcharo Nyamatoke Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 completed Oxen drawn implements 1,500 1,500 3,000 1 completed Wariku Rwabu Rehabilitation of a charco dam. 3,000 12,000 15,000 1 completed Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 completed Procurement of Agro Processing Equipment 1,500 1,500 3,000 1 in progress Kamkenge Purchase of cassava graters 1,000 1,000 2,000 1 completed Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 completed Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Bunda Migungani Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 completed Rehabilitation of water sources for cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 not started Construction of a cattle dip. 4,800 19,200 24,000 1 in progress Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Hunyari Hunyari Construction of a livestock development center 4,334 17,338 21,672 1 completed Purchase of grain milling machine 3,580 3,580 7,160 1 completed Completion of livestock development centre 2,666 10,662 13,328 1 not started Mariwanda Construction of a water resouce for irrigation 2,112 8,448 10,560 1 not started Construction of a milk collecting & processing centre. 4,704 18,816 23,520 1 completed Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 completed Oxen drawn implements 750 750 1,500 1 not started Igundu Igundu Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 contract awarded Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 completed 56 Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 1 completed Bulendabufwe Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 not started Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Bulendabufwe Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 completed Iramba Mwiruruma Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 1 completed Construction of a borehole 4,000 16,000 20,000 1 completed Kabasa Bitaraguru Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 completed Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 1 completed Rehabilitation of a cattle dip. 900 3,600 4,500 1 completed Shallow well for irrigation 1,900 7,600 9,500 1 not started Procurement of an irrigation pump. 3,250 3,250 6,500 1 completed Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Kibara Nakatuba Purchase of cassava graters 400 1,600 2,000 1 not started Construction of agric marketing center. 3,600 14,400 18,000 1 in progress Kisorya Mashahunga Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 completed Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 completed Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 not started Kuzungu Bukore Construction of Soil conservetion structures 1,250 5,000 6,250 1 completed Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 1 completed Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 completed Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Rehabilitation of a charco dam. 2,952 11,808 14,760 1 completed Namhula Karukekere Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 1 completed Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Muranda Procurement of miiling mmachine 1,500 1,500 3,000 1 completed Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 not started Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 1 completed Nansimo Nansimo Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 completed Completion of an irrigation scheme 2,400 9,600 12,000 1 not started Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 completed Neruma Kasahunga Construction of Soil conservetion structures. 1,250 5,000 6,250 1 completed 57 Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,200 4,800 6,000 1 completed Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 completed 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Neruma Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 in progress Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 completed Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 completed REHABILITATION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 not started Nyamuswa Kiloreli Oxen drawn implements 2,250 2,250 4,500 1 completed Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 completed Tiling'ati Construction of a attle dip. 4,800 19,200 24,000 1 completed COMPLETION OFWATER SOURSE FOR CATTLE DIP 2,200 8,800 11,000 1 not started Sazira Misisi Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 1 completed Procurement of Agro Processing Equipment 3,000 3,000 6,000 1 completed Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 not started Kitaramaka Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 1 completed Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 not started Rehabilitation of a charco dam. 3,200 12,800 16,000 1 in progress Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 completed Mihingo Manchimweru Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 completed Construction of a charco dam for livestock. 5,000 20,000 25,000 1 completed Irrigation scheme for Horticultural farming 2,250 2,250 4,500 1 completed Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 completed Salama Marambeka Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 1 completed Construction of a charco dam. 4,800 19,200 24,000 1 completed Procurement of Oxen drawn weeder & carts. 1,500 1,500 3,000 1 completed TOTAL BUNDA DISTRICT 247,581 727,064 974,645 60 8 27 95 58 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kyanyari Mwibagi construction of a slaughter slab 1,588 6,500 8,088 1 completed Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 Not started Nyamikoma Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 in progress Purchase of an oil pressing machine 2,500 2,500 5,000 1 in progress Buswahili Buswahili Rehabilitation of an irrigation scheme. 4,019 16,000 20,019 1 completed Construction of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 completed Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 1 completed Wegero Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 Not started Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 in progress Construction of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 completed Kiriba Bwai - Kitururu Rehabilitation of an irrigation scheme. 2,332 9,500 11,832 1 completed Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 completed Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 1 completed Bwiregi Ryamisanga Rehabilitation of rural feeder road 4,800 19,200 24,000 1 completed Rehabilitation of a charco dam 1,000 4,000 5,000 1 Not started Buruma Isaba Rehabilitation of a charco dam 3,500 14,000 17,500 1 completed Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Construction of shallow well for irringation 1,526 6,104 7,630 1 Not started Mwikoro Agro value adding equipment(cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Not started Muriaza Kizaru Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 in progress Kukirango Kamugegi Rehabilitation of a cattle dip. 1,960 7,840 9,800 1 completed Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 1 in progress Mwanzaburiga Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Not started Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 in progress Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Masaba Kwigutu Rural road rehabilitation 4,800 19,200 24,000 1 completed 59 Buhemba Matongo Rehabilitation of rural feeder road 3,000 12,000 15,000 1 Completed Mirwa Construction of a shallow for irrigation 1,526 6,104 7,630 1 Not started 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 completed Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 1 in progress Butuguri Kibubwa Rehabilitation of rural feeder road 3,000 12,000 15,000 1 Completed Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 completed Kisamwene Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 in progress Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 completed Agro value adding equipment(cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Makojo Chimati Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 in progress Murangi Lyasembe Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Purchase of rice de-hullers** 2,500 2,500 5,000 1 Ordered from Supplier Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Not started Rehabilitation of chaco dam 5,080 20,320 25,400 1 Not started Mabuimerafuru Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 in progress Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Nyambono Bugoji Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 1 going on Bugoji Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 1 in progress Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 1 in progress Mugango Kwikuba charco dam 3,000 12,000 15,000 1 completed Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Not started Kwibara market shed 3,000 12,000 15,000 1 completed Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Tegeruka Kataryo Rehabilitation of charco dam 1,000 4,000 5,000 1 Not started Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 1 completed Tegeruka Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Not started Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 Not started Suguti Wanyere sholow wells 1,000 4,000 5,000 1 in progress 60 Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 1 completed Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Not started 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Nyankanga Bisumwa Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 completed Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 in progress Nyamurandirira Chumvi Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 in progress Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 1 in progress Construction of vertinary centre 4,403 17,612 22,015 1 Not started Bwasi Busungu Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 in progress Rehabilitation of rural feeder road 1,760 7,040 8,800 1 going on Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Not started Bugwema Masinono Construction of a veterinary centre 7,000 28,000 35,000 1 in progress TOTAL MUSOMA DISTRICT 215,734 647,180 862,914 33 21 16 70 61 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 SERENGETI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Nata Nyakitono Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 complete Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 complete Water pump for cattle dip 750 3,000 3,750 1 not started Kono Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 in progress Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 not started Rehabilitation of rural feeder roads 3,400 13,600 17,000 1 in progress Ikoma Bwitegi Construction of a cattlle dip **** 3,400 13,750 17,150 1 complete Agro value adding equipment .(milling machines) 2,500 2,500 5,000 1 complete Rehabilitation of water scheme for dip 3,600 14,400 18,000 1 complete Machochwe Kitunguruma Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 3,570 14,280 17,850 1 not started Meranga Expansion of a charco dam 3,400 13,600 17,000 1 complete Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 in progress Rugabure Gesarya Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 complete Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Nyamatare Mosongo Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 in progress Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 not started Construction of a market shed 3,400 13,600 17,000 1 not started Nyamatoke Construction of a cattle dip 5,200 20,800 26,000 1 in progress Rigicha Wagete Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 complete Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Kitembele Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Ring'wani Remung'orori Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Nyamitita Procurement of water pump 480 1,920 2,400 1 not started Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 1 not started Busawe Gantamome Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Iseresera Rehabilitation of reeder road 3,400 13,600 17,000 1 not started 62 Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 in progress 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 SERENGETI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kyambahi Burunga Agro value adding equipment .(milk separetors) 500 500 1,000 1 complete Agro value adding equipment .( milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 complete Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Burunga Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Kyambahi Rehabilitation of rural feeder roads (4.5km) 3,600 14,400 18,000 1 not started Issenyi Iharara Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 complete Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Mugumu Morotonga Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 complete Agro value adding equipment .(oil pressing ) 1,600 1,600 3,200 1 in progress Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Kenyamonta Mesaga Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 in progress Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 not started Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Kisangura Koreri Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 in progress Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Rehabilitation of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Manchira Miseke Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Kibosongo Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 not started Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 complete Nyamoko Nyamoko Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 1 in progress Kwitete Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 complete Construction of market shed 3,400 13,600 17,000 1 not started Kisaka Borenga Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Nyansurumunti Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 in progress Nyambureti Monuna Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 in progress Construction of market shed 3,400 13,600 17,000 1 not started Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 procurement stage 63 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 not started 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 SERENGETI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Gusuhi Purchase of Oxen drawn implements 2,000 2,000 4,000 1 not started Kabache Marasomoche Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Musati Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 complete Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 in progress Purchase of water pump for irrigation 1,000 1,000 2,000 1 not started TOTAL SERENGETI DISTRICT 250,768 778,372 1,029,140 40 13 17 70 64 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 RORYA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kisumwa Marasibora Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 complete Rehabilitation of a water source for livestock /dip. 4,000 16,000 20,000 1 complete Komuge Irienyi Rehabilitation/construction of irrigation schemes 7,000 28,000 35,000 1 complete Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 in progress Komuge Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Nyathorogo Chereche Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 1 still going on Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 in progress Rehabilitation of rural feeder road. 4,402 17,607 22,009 1 tendering process Purchase of rice hulling machine 4,000 4,000 8,000 1 still going on Ochuna Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 1 tendering process Rehabilitation of rural feeder road. 5,000 20,000 25,000 1 in progress Agro value adding equipment (hulling machine) 5,000 5,000 10,000 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 4,000 4,000 8,000 1 still going on Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 1 still going on Kitembe Nyambogo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 complete Mirare Ingri juu Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 complete Nyamtinga Rwang'enyi Rehabilitation / Improvement of rural feeder roads 1,800 7,200 9,000 1 complete Rehabilitation of a cattle dip. 5,200 20,800 26,000 1 complete Kyang'ombe Bitiryo Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 complete Baraki Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 tendering process Goribe Panyakoo Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 still going on Kigunga Luanda Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Kirogo Kirogo Rehabilitation of a cattle dip. 5,597 22,388 27,985 1 complete Rabour Rabour Rehabilitation of a cattle dip. 5,597 22,388 27,985 1 complete Nyamunga Kinesi Vegetable Irrigation scheme 3,600 14,400 18,000 1 contract awarded Rehabilitation of a cattle dip. 2,883 11,532 14,415 1 still going on Ikoma Nyamasanda Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 still going on Nyahongo Lolwe Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Mkoma Raranya Rehabilitation of rural feeder road. 7,000 28,000 35,000 1 complete Koryo Nyanduga Rehabilitation of rural feeder road. 7,000 28,000 35,000 1 complete Roche Roche Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete 65 TOTAL RORYA DISTRICT 163,279 605,115 768,394 17 11 3 31 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 TARIME RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kibasuka Wegita Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 complete Rehabilitation of a charco dam for livestock. 5,000 20,000 25,000 1 in progress Muriba Muriba Bore hole for coffee pulpery 4,900 19,600 24,500 1 complete Procurement of equipment for coffee pulpery 2,100 8,400 10,500 1 complete Nyantira Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 complete Construction of a shallow well. 2,000 8,000 10,000 1 not started Nyandoto Nkerege Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 complete Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 not started Gamasara Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 complete Rehabilitation of a slaughter slab 2,000 8,000 10,000 1 in progress Manga Nyamirambalo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 complete Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 not started Sombanyasoko Rehabilitation of oxenization training centre 600 2,400 3,000 1 complete Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 in progress Goronga Kitawasi Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 in progress Gibaso Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 in progress Binagi Mogabiri Rehabilitation of rural feeder roads 1,800 7,200 9,000 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 4,160 16,640 20,800 1 complete Nyamwigura Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 complete Nyakonga Kwebeye Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 1 complete Rehabilitation of rural feeder road . 1,827 7,308 9,135 1 not started Borega"A" Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 complete Purchase of horticultural irrigation pump 4,568 4,568 9,135 1 not started Nyamwaga Nyamwaga Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 1 complete Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 not started Pemba Pemba Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 complete Borega"B" Construction of an oxenization centre. 3,000 12,000 15,000 1 not started Susuni Kiongera Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 not started Matongo Matongo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 not started Nyanungu Itilyo Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 not started TOTAL TARIME DISTRICT 126,101 490,700 616,800 15 5 10 30 66 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 GEITA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kamena Imalamapaka Expand and improvent of crop storage structure 1,200 5,000 6,200 1 complete completion of crop storage structure 1,200 5,000 6,200 1 complete Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of charco dam 3,000 12,000 15,000 1 tendering stage Ihanamilo Nyakato Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 7,000 8,600 1 complete Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 complete Ikulwa Purchase of hulling machine (changed to power tiller) 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Kaseme Nyamalulu Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 complete Construction of charco dam 1,400 5,600 7,000 1 complete Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 complete Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Reahabilitation of charco dam 1,000 4,000 5,000 1 tendering stage Magenge Construction of cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 complete Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 complete Katoro Kaduda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 complete construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 complete Kakora Kabiga Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 complete Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 tendering stage Kakora Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 foundation stage Senga Kakubilo Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 complete Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Ben. Contribution is a problem Senga Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 complete Mwingiro Nyabulanda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 complete Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 complete Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Idetemya Purchase of hulling machine (changed to power tiller) 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Nzera Lwenzera Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 complete 67 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 complete Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 on going Idosero Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Idosero Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 tendering process Kasamwa Ibanda Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 complete Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 complete Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 tendering process Bung'wangoko Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Ordered from supplier Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 tendering process Busolwa Busolwa Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 complete Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 complete Construction of a crop storage. 7,000 28,000 35,000 1 roofing Nkome Nkome Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 complete Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 tendering process Nyang'hwale Nyaruguguna Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 complete Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Ordered from supplier Nyijundu Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 wall stage Chigunga Saragulwa Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 tendering process Nyakagomba Isima Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 foundationstage Kharumwa Bumanda Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 tendering process Izunya Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Bulela Nyambogo Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Nyambogo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 roofing stage Nyamalimbe Nyamigogo Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 mobilization of local materials Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 foundation stage Lwamwizo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 foundation stage Lwamgasa Buziba Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 wall stage Kafita Lushimba Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete 68 Kamhanga Lwenge Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 tendering process TOTAL GEITA DISTRICT 29 11 23 63 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MISUNGWI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Ilujamate Buhunda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 complete Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 tender awarded Mwagimagi Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of a crop storage structure 4,000 16,000 20,000 1 tender awarded Mwaniko Nguge Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 In progress Misasi Mwasagela Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 1 complete Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Igokelo Wanzamiso Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 1 complete Ng'ombe Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 complete Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Koromije Ibongoya A Construction of a cattle dip 3,000 12,000 15,000 1 In progress Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 In progress To complete construction of a cattle dip 1,600 6,400 8,000 1 in progress Magaka Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 In progress Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 In progress Bulemeji Mwalogwabagole Rehabilitation of cattle dip 3,000 12,000 15,000 1 complete Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 in progress Buganda Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 In progres Idetemya Isamilo Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 in progress Misungwi Mwambola Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 complete Mabuki Construction of a charco dam (Crush ?) 2,600 10,400 13,000 1 In progress Construction of a Cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 complete Ukiliguru Mwagala Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 complete Kanyelele Budutu Construction of charco dam 2,000 8,000 10,000 1 not started Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 preparation of BoQ Gambajiga Construction of cattle crush 2,080 8,320 10,400 1 preparation of BoQ Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 complete Shilalo Ng'obo Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 in progress Buhingo Kabale Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete 69 Busongo Nyamayinza Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 In progres 70 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MISUNGWI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Nyamayinza Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Gulumungu Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 complete Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Kijima Isakamawe Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 In progres Nhundulu Mahando Construction of charco dam 3,000 12,000 15,000 1 In progres Isegeneja Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 complete Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Kasololo Igumo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 In progress Lubili Ilalambogo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 In progress Mbarika Igenge Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 complete Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Ngaya Construction of cattle dip 4,000 16,000 20,000 1 complete Construction of a market shed.(crush)? 2,700 10,800 13,500 1 preparation of BoQ Sumbugu Matale Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 tender awarded Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 complete Sumbugu construction of a storage structure 5,000 20,000 25,000 1 tender awarded Usagara Bujingwa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 In progress TOTAL MISUNGWI DISTRICT 171,780 687,320 859,100 27 21 4 52 71 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KWIMBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Mwang'halanga Mahinga Rehabilitation of an irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 complete Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 procurement stage Fukalo Chibuji Construction of a cattle dip. 2,400 10,000 12,400 1 complete Construction of a charco dam. 3,200 13,000 16,200 1 complete Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Not started Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 procurement stage Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 procurement stage Nyang'honge Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 procurement stage Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 In progress Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Maligisu Kadashi Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Not started Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 procurement stage Mwambaraturu Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 In progress Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 In progress Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Not started Iseni Nyashana Purchase of a milling mashine (AVAE) 5,000 5,000 10,000 1 In progress Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 In progress Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 In progress Mwagi Mwaging'hi Purchase of a milling mashine (AVAE) 5,000 5,000 10,000 1 complete Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 complete Mwabilanda Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 In progress Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 not sterted Purchase of a milling mashine (AVAE) 5,000 5,000 10,000 1 Not started Kashili Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 procurement stage Sumve Mwashilangale Construction of charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 procurement stage 72 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KWIMBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Mwamala Milyungu Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 complete Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 complete Walla Bujingwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 In progress Ng'hungumalwa Kibitilwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 complete Manayi Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 evaluation stage Nyambiti Solwe Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 In progress Solwe Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 In progress Malya Talaga Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 In progress Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Not started Malya Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 procurement stage REHABILITATION OF A CATTLE DIP & WATER TROUGH 7,000 28,000 35,000 1 not sterted Igongwa Mwadubi Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Not started Ngudu Ilumba Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 complete Mwakilyambiti Mwamakoye Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 In progress Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Not started Mantale Mwampulu Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 complete Rehabilitation of charco dam 5,024 20,096 25,120 1 not sterted Ngulla Nyambuyi Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Not started Ngulla Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 evaluation stage Mhande Mhande Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 procurement stage Gulumwa Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 procurement stage Bupanwa Chisalawi Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 procurement stage Kakubiji Shilima Construction of Market shed 7,000 28,000 35,000 1 evaluation stage Mwalubungwe Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 evaluation stage TOTAL KWIMBA DISTRICT 210,224 621,896 832,120 17 11 27 55 73 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 UKEREWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Namagondo Namagondo Construction of a 2 shallow wells. 1,600 7,000 8,600 1 complete Melegea Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Mukituntu Kazilankanda Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 expansion phase in progress Chabilungo Constraction of market centre 3,000 12,000 15000 1 in progress Ngoma Hamkoko Constraction of market centre 7,000 28,000 35,000 1 1st phase complete Nantare Construction of shallow wells(2) 1,600 6,400 8,000 1 complete Igala Chankamba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Bwasa Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 1 complete Mrutunguru Muhande Rehabilitation of Irrigation scheme 1,600 6,400 8,000 1 in progress Rehabilitation of rural feeder roads 4,711 18,844 23,555 1 not started Bukanda Busunda Rehabilitation of Irrigation scheme 900 3,600 4,500 1 complete Nyamanga Nyamanga Constraction of market centre 7,000 28,000 35,000 1 in progress Irugwa Sambi Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 1 in progress Rehabilitation of rural feeder roads 6,520 26,080 32,600 1 Procuring stage Nabweko Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 complete Nkilizya Nkilizya Constraction of market centre 3,000 12,000 15,000 1 complete Bukindo Murutanga Agro value adding equipment . 1,750 1,750 3,500 1 complete Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 not started Bukindo Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procuring stage Kagunguli Kweru Construction of one shallow well 800 3,200 4,000 1 in progress Kakerege Kakerege Rehabilitation of rural feeder roads 1,400 5,600 7,000 1 Procuring stage Construction of 7 shallow wells 5,600 22,400 28,000 1 Procuring stage Construction of culvert 1,400 5,600 7,000 1 not started Bukungu Bukungu Construction of 4 shallow wells 3,000 12,000 15,000 1 Procuring stage Rehabilitation of rural feeder roads 4,000 16,000 20,000 1 not started Namilembe Namilembe Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procuring stage Bwiro Busiri Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Procuring stage 74 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 UKEREWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Busiri Construction of market centre 3,000 12,000 15,000 1 not started Busunda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procuring stage Kagunguli Kagunguli Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Ilangala Kamasi Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procuring stage Kaseni Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started Bukiko Bukiko Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started Bwisya Nyang'ombe Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started Nduruma Chamuhunda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started Muriti Igongo Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 not started TOTAL UKEREWE DISTRICT 164,841 654,714 819,555 8 9 19 36 75 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MAGU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Nyamatembe Construction of a market shed 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 complete Shigala Shigala Rehabilitation of a charco dam 4,688 18,750 23,438 1 complete Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 priority changed Constraction of market centre 2,700 10,800 13,500 1 complete Lutubiga Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 complete Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 1 complete Mkula Mwasamba Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 complete Nyanguge Matela Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 not started Ng'haya Ng'haya Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 not started Nkungulu Mwashepi Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Rehabilitation of a charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Survey done. Mwamanga Rehabilitation of a charco dam 6,250 25,000 31,250 1 procurement stage Construction of a cattle dip. 4,360 17,440 21,800 1 complete Mwamanga Kisesa B Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 complete Rehabilitation of a cattle dip. 2,400 9,600 12,000 1 complete Construction of a slaughter slab. 1,000 4,000 5,000 1 complete Bujashi Sese Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 complete Procurement of oxen drawn implements 4,000 4,000 8,000 1 not started. Kisesa Igekemaja Construction of a market shed. 6,250 25,000 31,250 1 not started Rehabilitation of a cattle dip. 2,400 9,600 12,000 1 complete Construction of a market shed 2,700 10,800 13,500 1 tendering stage Igalukilo Nyangili Construction of a Cattle dip 3,100 12,400 15,500 1 in progress Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 not started Isolo Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 1 not started Shishani Njinjimili Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 not started Lubugu Sayaka Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 complete Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 complete Sanga Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 1 complete Ngasamo Ngasamo Construction of a crop storage facility. 6,250 25,000 31,250 1 not started Malili Malili Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 complete 76 Construction of a Cattle crush 3,125 12,500 15,625 1 complete 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MAGU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Gininiga Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 not started Badugu Badugu Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 complete Construction of a market shed 2,700 10,800 13,500 1 complete Nyaluhande Nyaluhande Construction of a market shed. 3,600 14,400 18,000 1 complete Lubugu Sayaka Construction of a charco dam 6,860 27,440 34,300 1 not started Kaloleli Ilumya Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 not started Kitongosima Kitongosima Construction of a Cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 not started Sukuma Lumeji Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 not started TOTAL MAGU DISTRICT 172,723 678,890 851,613 22 1 17 40 77 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 SENGEREMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Tabaruka Kishinda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 complete Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 1 tendering stage Tunyenye Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 1 complete Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 1 complete Nyampande Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 1 complete Construction of a slaughter slab 1,594 6,374 7,968 1 complete Kasungamile Kasungamile Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 complete Construction of a deep well for irrigation 4,598 18,392 22,990 1 complete Nyakaliro Sukuma Rehabilitation of rural feeder roads 4,272 17,088 21,360 1 complete Oxen drawn implements 2,366 2,366 4,731 1 complete Rehabilitation of a cattlle dip 3,960 15,840 19,800 1 complete Rehabilitation of feeder roads 1,824 7,296 9,120 1 complete Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Nyakasasa Isenyi Rehabilitation of rural feeder roads 2,352 9,408 11,760 1 complete Procurement of Ia power tiller 2,500 2,500 5,000 1 complete Nyakasungwa Igwanzozu Oxen drawn implements 2,365 3,549 7,097 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 complete Kazunzu Itabagumba Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 1 complete Procurement of grain mill 2,365 2,366 4,731 1 complete Construction of a market shed 5,360 21,440 26,800 1 in progress Ilyamchele Construction of a cattlle crush 714 2,856 3,570 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 2,520 10,080 12,600 1 procurement stage Irenza Construction of a cattle dip. 5,714 22,858 28,572 1 complete Construction of a cattlle dip 4,557 18,226 22,783 1 complete Kalebezo Magulukenda Construction/rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 3,848 15,392 19,240 1 procurement stage Katwe Katwe Construction of a cattlle dip 6,474 25,898 32,372 1 complete Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 1 complete Kasheka Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 1 complete Oxen drawn implements 2,365 2,366 4,731 1 complete Kasheka Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 complete 78 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 SENGEREMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Nyehunge Isaka Rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 1 complete Construction of a cattle dip. 4,006 16,022 20,028 1 complete Sima Sogoso Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 in progress Construction of a charco dam 3,400 13,600 17,000 1 in progress Rehabilitation of feeder roads 1,800 7,200 9,000 1 complete Butoga Rehabilitation of rural feeder roads 1,428 5,712 7,140 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 2,155 8,621 10,776 1 procurement stage Buzilasoga Buzilasoga Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Construction of a cattlle dip 4,600 18,400 23,000 1 procurement stage Rehabilitation of rural feeder roads 1,284 5,136 6,420 1 procurement stage Igaka Construction of a water control dam 5,600 22,400 28,000 1 procurement stage Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Igalula Ngoma A Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Construction of a slaughter slab 1,594 6,374 7,968 1 complete Construction of a market shed 8,040 32,160 40,200 1 complete Kagunga Nyancheche Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Construction of a charco dam. 5,537 22,150 27,687 1 complete Buyagu Bitoto Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 3,648 14,592 18,240 1 complete Nyamazungo Kijuka Rehabilitation of rural feeder roads 1,848 7,392 9,240 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 1,848 7,392 9,240 1 procurement stage Katunguru Nyamtelela Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 complete Purchase of oxen drawn implements 3,800 3,800 7,600 1 complete Nyamatongo Ngoma B Rehabilitation of rural feeder roads 1,560 6,240 7,800 1 complete Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 complete Nyamatongo Construction of a market shed 3,792 15,168 18,960 1 in progress Rehabilitation of a cattle dip. 1,451 5,803 7,254 1 complete(market shed) Lugata Kabaganga Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 1 complete Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 1 complete Rehabilitation of a cattle dip. 4,600 18,400 23,000 1 procurement stage Kafunzo Kafunzo Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 complete Chifunfu Nyakahako Construction of a cattlle dip 4,600 18,400 23,000 1 procurement stage Nyamahona Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 procurement stage Construction of 2 cattle water troughs 3,008 12,032 15,040 1 procurement stage 79 TOTAL SENGEREMA DISTRICT 224,776 733,165 959,126 50 4 12 66 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BARIADI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Bariadi Isanga Construction of a cattle dip. 3,015 13,000 15,076 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 9 KM 2,700 10,800 13,500 1 complete Mwaswale Nkuyu Rehabilitation of rural feeder roads 8 KM 2,400 9,600 12,000 1 complete Purchase of Oxen drawn implements 5,000 5,000 10,000 1 complete Lung'wa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Somanda Nyaumata Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 1 complete Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 in progress Sakwe Ibulyu Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 in progress Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 complete Mwanzoya Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 in progress Mhango Ngulyati Construction of a charco dam. 5,000 20,000 25,000 1 complete Ngala Rehabilitation of rural feeder roads 3,265 13,059 16,324 1 complete Luguru Nhobola Rehabilitation of a cattlle dip. 1,886 7,546 9,432 1 complete Rehabilitation of rural feeder roads 3,858 15,432 19,290 1 complete Ikungulipu Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Construction of a crop storage facilityY 7,000 28,000 35,000 1 Not started Zakayu Zanzui Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 complete Mwamapalala Isakang'wale Oxen drawn implements 2,099 2,099 4,197 1 complete Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 in progress Ngeme Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 in progress Bunamhala Giriku Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 Contract awarded Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 tendering stage Bunamhala Construction of a market shed. 5,000 20,000 25,000 1 in progress Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 1 complete Nkololo Mwashagata Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 Contract awarded Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 in progress Ihusi Rehabilitation of rural feeder roads 3,028 12,111 15139 1 Not started Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 complete Nyakabindi Old Maswa Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 1 in progress 80 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BARIADI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Lagangabilili Nguno Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 1 in progress Nhg'hesha Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 in progress Nhg'hesha Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 in progress Mwaubingi Gasuma Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 in progress Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 in progress Sapiwi Igegu Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 1 complete Nyamikoma Establishment of artificial insemination centre 628 2,511 3,139 1 Not started Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 complete Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 complete Dutwa Sengerema Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 complete Mwamondi Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 in progress Mwandobana Kilabela Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 in progress Sagata Gwasa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Construction of a crop storage facilityY 7,000 28,000 35,000 1 Not started Kasoli Kalalo Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Construction of a crop storage facilityY 7,000 28,000 35,000 1 Not started Gambosi Nyamswa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Construction of a crop storage facilityY 7,000 28,000 35,000 1 Not started Ingunguly bashashi Ingunguly bashashi Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Not started TOTAL BARIADI DISTRICT 195,693 762,415 957,169 18 17 13 48 81 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KISHAPU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Masanga Bulekela Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 1 complete Bunambiyu Itongoitale Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 1 complete Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 in progress Mwanghili Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 complete Mwamalasa Mwamalasa Rehabilitation of oxen training centre 3,734 14,934 18,668 1 not started Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilit. is going on Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 in progress Kishapu Lubaga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 complete Mwanulu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Kiloleli Miyuguyu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 complete Ngofila Mwamanota Construction of cattlle dip 3,492 13,968 17,460 1 complete Kalitu Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 in progress Mondo Kabila Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 in progress Procurement of a grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 not started Mwigumbi Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Shagihilu Mwalata Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 not started Shagihilu Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 not started Talaga Kijongo Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 in progress Lugana Lugana Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 complete Ukenyenge Bulimba Procurement of an agric processing machine 5,000 5,000 10,000 1 not started Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 not started Mwaweja Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 not started Songwa Mpumbula Construction of a cattle dip. 5,091 20,366 25,457 1 complete Mwadui Lohumbo Nyenze Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 not started Uchunga Kakola To construction 3 shallow wells for horticultural irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 not started Itilima Ikoma To support irrigation for rice production. 7,000 28,000 35,000 1 not started Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 not started Mwajiginya (B) Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Tendering stage Seke Bugoro Bugoro Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 not started Dulisi Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Tendering stage Bubiki Mwamishoni Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 not started TOTAL KISHAPU DISTRICT 189,317 727,268 916,585 10 7 14 31 82 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL comple te on going not started Remarks Masela Mandela Construction of a crop storage structure. 3,000 12,000 15,000 1 completed Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 on progress Procurement of an oil processing machine. 2,500 2,500 5,000 1 1 in progress Mwabomba Construction of cattle dip 4,800 19,200 24,000 1 completed Mpindo Somanda Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 completed Tamanu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 in progress Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 completed Construction of a charco dam 5,600 22,400 28,000 1 Not started Senani Construction of a charco dam 4,416 17,664 22,080 1 Not started Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 5,000 5,000 10,000 1 completed Construction of 2 shallow wells for irrigation. 2,400 9,600 12,000 1 completed Buchambi Kinamwigulu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 1 completed Mwabujiku Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Sukuma Hiduki Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Mwabayanda Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Busilili Bushitala Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 not started Buhungukila Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 on progress Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 completed Construction of a crop storage facility 5,760 23,040 28,800 1 completed Isanga Kidema Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Isanga Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 completed Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 completed Procurement of 2 ground nut shellers. 4,000 4,000 8,000 1 completed Kadoto Malekano Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 completed Nguliguli Mwashegeshi Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 completed 83 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL comple te on going not started Remarks Ipililo Ikungulyankoma Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of a cattlle dip 6,000 24,000 30,000 1 completed Mwakabeya Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 completed Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Shishiyu Jija Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 not started Construction of a slaughter slab. 960 3,840 4,800 1 completed Construction of market shed 3,600 14,400 18,000 1 completed Igunya Procurement of a paddy processing machine. 5,000 5,000 10,000 1 completed Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 completed Nyabubinza Mwabagalu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of a cattlle dip 4,800 19,200 24,000 1 completed Procurement of 20 oxen weeders 4,000 4,000 8,000 1 completed Construction of a shallow well for irrigation 960 3,840 4,800 1 Not started Zawa Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 completed Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 in progress Malampaka Nyabubinza Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 completed Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 completed Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 2,500 2,500 5,000 1 completed Badi Nyashimba Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 on progress Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 completed Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 in progress Ikungu. Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 on progress Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 in progress Kulimi Mwamihanza Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 not started Rehabilitation/Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 1 completed Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 not started Mwabayanda (s) Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 1 on progress Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 completed Lalago Mwakidiga Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 on progress Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 on progress 84 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Mwakidiga Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 on progress Dakama Mwandete Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of a cattle dip. 5,200 20,800 26,000 1 completed Nyalikungu Iyogelo Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 not started Budekwa Mwabaraturu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 completed Construction of a charco dam 6,000 24,000 30,000 1 in progress Sukuma Mwbayanda(M) Procurement of a ground nut sheller. 2,000 2,000 4,000 1 completed Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 1 completed Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 1 completed Hinduki Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 completed Kadoto Malekano Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 completed TOTAL MASWA DISTRICT 162,160 573,640 735,800 52 13 8 73 85 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 BUKOMBE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Ikunguigazi Lulembela Construction of a crop storage structure. 6,640 27,000 33,200 1 completed Kabanga Construction of a cattlle dip 4,400 17,600 22,000 1 completed Ushirombo Katome Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 completed Katente Rehabilitation of irrigation scheme 4,400 17,600 22,000 1 completed Nganzo Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 completed Mbogwe Iboya Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 completed Nanda Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 ongoing Nyambubi Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 not started Buluhe Rehabilitation of irrigation scheme 4,400 17,600 22,000 1 completed Bukandwe Bukandwe Procurement of a power tiller 2,000 2,000 4,000 1 procurement stage Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 1 completed Kanegere Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 ongoing Nyasato Nyasato Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 1 completed Bulugala Procurement of power tiller 2,000 2,000 4,000 1 Procurement stage. Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 1 completed Ilolangulu Bagalagala Construction of a crop storage (godown) 6,640 26,560 33,200 1 completed Isebya Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 completed Uyovu Namonge Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 completed Shilabela Agro value adding equipment (cassava chipping machine) 1,000 1,000 2,000 1 In the process of procurement Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 completed Masumbwe Ilangale Rehabilitation of rural feeder roads 4,800 19,200 24,000 1 completed Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 completed Nyakasuluma Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 ongoing Bukombe Ituga Construction of a charco dam 5,200 20,800 26,000 1 completed Bukombe Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 completed Iyogelo Bugeranga Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 completed Iyogelo Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 completed Ushirika Nyitundu Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 completed Iponya Iponya Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 completed Lugunga Mgaya Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 completed Runzewe Ikuzi Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 completed Msonga Construction of a Market shed 7,000 28,000 35,000 1 on going 86 TOTAL BUKOMBE DISTRICT 175,840 688,800 864,200 24 4 4 32 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KAHAMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Kinamapula Butibu Rehabilitation of a cattlle dip 1,250 5,000 6,250 1 completed Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 completed Construction of a shallow well for Livestock 1,100 4,400 5,500 1 completed Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 1 in progress Bunasani Construction of storage structure 28,544 1,456 30,000 1 not started Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 completed Bulungwa Makongoro Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 completed Rehabilitation of a crop storage facility 3,600 14,400 18,000 1 not started Nyabusalu Rehabilitation of a crop storage facility 4,800 19,200 24,000 1 not started Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 completed Mpunze Sabasabini Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 completed Rehabilitation of rural feeder roads 5 3,000 12,000 15,000 1 Completed Procurement of hulling machine 3,125 4,250 7,375 1 in progress Iponyaholo Construction of a crop storage structure. 28,944 1,056 30,000 1 not started Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Completed Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 1 completed Ukune Igunda Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Completed Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 tendering stage Rehabilitation of a cattle dip. 1,778 7,112 8,890 1 completed Kundikili Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Construction is in progress Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Tendering in progress Ngogwa Wendele Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 completed Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 completed Ngulu Construction of a crop storage structure. 6,000 24,000 30,000 1 Tendering in progress Idahina Nyamitengera Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 completed Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Completed Rehabilitation of a crop storage facility 4,800 19,200 24,000 1 not started 87 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 KAHAMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Chona Itebele Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 tendering stage Construction of an irrigation scheme. 7,000 28,000 35,000 1 Construction is in progress Isagehe Mondo Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 tendering stage Rehabilitation of a crop storage facility 364 1,456 1,820 1 not started Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 1 completed Bukooba Construction of a charco dam for irrigation. 6,000 24,000 30,000 1 Tendering in progress Segese Malito Rehabilitation of rural feeder roads 3,500 14,000 17,500 1 Completed Masabi Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Completed Nyandekwa Kakebe Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 completed Kilago Shininga Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 completed Construction of a storage structure (godown). 5,000 20,000 25,000 1 completed Wame Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 completed Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 not started Kinaga Kabondo Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 completed Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 completed Mwakuhenga Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 completed Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Tendering in progress Mwalugulu Bahni Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 completed Construction of acattle dip 3,900 15,600 19,500 1 not started Mhongolo Nyashimbi Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 completed Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Tendering in progress Malunga Kitwana Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 completed Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Tendering in progress Isaka Mwakata Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 completed Construction of acattle dip 3,900 15,600 19,500 1 not started Uyogo Manugu Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 completed Manugu Rehabilitation of feeder road (5km) 3,200 12,800 16,000 1 not started Bugarama Buyange Procurement of a milling machine 3,125 4,250 7,375 1 in progress Kisuke Kisuke Procurement of a milling machine 3,125 4,250 7,375 1 not started Bukomela Construction of a crop storage structure. 6,000 24,000 30,000 1 not started 88 TOTAL KAHAMA DISTRICT 232,177 546,468 778,645 34 5 18 57 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Mwanjolo Mwanjolo Construction of a cattle dip. 4,746 19,000 23,732 1 completed Itinje Isengwa Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 completed Bukundi Bukundi Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 completed Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Mwanhuzi Mwagila Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 completed Kimali Mwangudo Construction of irrigation scheme 6,587 26,348 32,935 1 tendering stage Paji Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 completed Mwabusalu Mwabusalu Construction of a storage crop structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 completed Lubiga Mwandu-Lubiga Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 1 completed Lubiga Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 completed Kisesa Mwaukoli Construction of a storage crop structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 completed Kisesa Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 tendering stage Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 not started Mwamishali Mwambiti Construction of a storage crop structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 completed Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 tendering stage Ng'oboko Minyanda/Mwagufuri Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 5,000 5,000 10,000 1 tendering stage Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 completed Ng'oboko Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 not started Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 tendering stage Mwamalole Usiulize Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 completed Lata Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Mwandoya Mwakaruba Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 completed Mwakisandu Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Lingeka Mwabulutango Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Lingeka Construction of a crop storage facility 5,600 22,400 28,000 1 not started Itinje Mwagayi Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 completed Isengwa Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 tendering stage Mwabuna Mwakasumbi Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 completed Mwashata Construction of a crop staorage facility 5,600 22,400 28,000 1 not started 89 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Mwamanongu Mwamanongu Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 completed Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 tendering stage Nkoma Itaba Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Saka saka Tindaburigi Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 tendering stage Sakasaka Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 tendering stage Construction of a crop agr. Input staorage facility 5,600 22,400 28,000 1 not started Mwabuzo Mwabalebi Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 not started Imalaseko Nata Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 not started TOTAL MEATU DISTRICT 223,226 787,918 1,011,129 16 1 20 37 90 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF DECEMBER 2009 SHINYANGA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks Itwangi Nduguti Modification / repair of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 completed Butini Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 completed Nyida Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 completed Tinde Nsalala Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 completed Welezo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 completed Samuye Masengwa Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 completed Ng'wang'halanga Ng'wang'halanga Rehabilitation of irrigation infrastructure. 7,000 28,000 35,000 1 procurement stage Usanda Ngaganulwa Rehabilitation of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 procurement stage Manyanda Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Tendering stage Ilola Mendo Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 completed Usule Ishololo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 completed Masekelo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Tendering stage Iselamagazi Mwamakaranga Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 completed Mwambasha Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 preparation of BoQs Mwantini Zumve Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 in progress Jimondoll Jimondoll Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 in progress Solwa Mwasekagi Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 completed Salawe Mwenge Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 in progress Ipango Construction of a cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 preparation of BoQs Imesela Mwamanyuda Rehabilitation of irrigation infrastructure. 7,000 28,000 35,000 1 completed Nyika Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Tendering stage Mwamala Bugogo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 completed Mwamadilanha Ibanza Construction of a borehole for livestock 7,000 28,000 35,000 1 preparation of BoQs Pandakichiza Mwamadilanha Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Tendering stage Lyabukande Lyamidati Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Tendering stage Didia Nyashimbi Construction of a cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 preparation of BoQs Mwakitolyo Mwasenge Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 preparation of BoQs TOTAL SHINYANGA DISTRICT 756,000 945,000 12 3 12 27

# Extracted Content 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DASIP DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT SEMI ANNUAL REPORT FOR YEAR 2010/11 DASIP/PCU/PR No.2/2010-11 January, 2011 2 SEMI-ANNUAL REPORT 2010/2011 1.0 BACKGROUND The Government of Tanzania (GoT), through a loan and grant from the African Development Bank (AfDB) is implementing the District Agricultural Sector Investment Project (DASIP). The project aims at increasing productivity and incomes of rural households in the project area within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy (ASDP). DASIP is a six year Project whose implementation started in January, 2006. It covers a total of 28 districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga regions. Details in relation to expected outputs of the Project are indicated in Annex 1. All project interventions are focusing on achieving the Project outputs which in turn are expected to lead into achievement of the Project objective. Table 1 below indicates names and numbers of districts covered by the project in each Region. Table 1: Names and number of Regions and Districts covered by DASIP Regions Districts Number of Districts Kagera Biharamulo, Bukoba, Karagwe, Muleba, Ngara, Chato and Misenyi 7 Kigoma Kasulu, Kibondo and Kigoma 3 Mara Bunda, Musoma, Tarime, Rorya and Serengeti 5 Mwanza Geita, Kwimba, Magu, Misungwi, Sengerema and Ukerewe 6 Shinyanga Bariadi, Bukombe, Kahama, Kishapu, Maswa, Meatu and Shinyanga 7 Total 28 Project Components The Project has three field components and one project management component as follows: Component 1: Farmer Capacity Building This component aims at building capacity of 28 districts to train participatory farmer groups (PFGs) through participatory adult education methods. It is anticipated that during the project life, 11,000 participatory farmer groups will be formed. Each group is expected to have, on average, 22 members. Consequently, 245,000 farmers are expected to be trained before the end of the project in year 2012. PFG members are trained in technical, organizational and management of their enterprises. 3 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture This component aims at building capacity of 28 districts to plan, manage and monitor village and district agricultural development plans. The Project supports all 28 districts and 780 villages to prepare and implement District Agricultural Development Plans (DADPs) and Village Agricultural Development Plans (VADPs) respectively. DASIP under this component shall supports 2,000agriculture-related investments such as; constructions of cattle dip tanks, agricultural technologies; storage facilities, market places, market access infrastructure, water harvesting structures for livestock and irrigation of crops. Component 3: Support to Rural Micro-finance and Marketing This component aims at strengthening about 84 Savings and Credit Co-operatives in 28 districts supported by the Project. It is anticipated that, by the end of the project, 90 percent of target SACCOS will be able to maintain a repayment rate of 95 percent and more than 60 percent of SACCOS will be linked with agro processing facilities and marketing associations. Under this component, the project is also expected to establish a well functioning marketing system that will serve farmers in all 28 districts. Component 4: Project Co-ordination This component deals with the day-to-day co-ordination and management of project activities. The Project Coordinating Unit (PCU) which is based in Mwanza is responsible for coordinating Project activities and ensuring all project resources are managed prudently. Project Beneficiaries Beneficiaries of the project are Participatory Farmer Groups and their grassroots institutions such as Savings and Credit Associations (SACAs) and Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS) and communities in 780 villages where facilities are being constructed or rehabilitated. It is estimated that a total of 3.4 million people in 0.57 million households will benefit directly or indirectly by the end of the project (23% are expected to be female-headed households). 3 2.0 PROJECT IMPLEMENTATION This report presents the status of project implementation during the first half of the financial year 2010/2011. The report stipulates implementation of the Annual Work Plan and Budget (AWPB) for the year 2010/2011 and explains in qualitative and quantitative terms the progress of implementing the plan (Component–wise). The report also provides elements of results that emanate from implementation and highlights challenges encountered during the implementation process. The report concludes by outlining recommendation to enhance performance of planned activities for the next quarter, January to March 2010/2011. 2.1 Planned Activities by Component for the year 2010/2011 Component 1: Farmer Capacity Building i. Conducting District planning workshops ii. Conducting Regional Programme Development Workshops iii. Supporting District Trainings by Ward Level Training Facilitators iv. Supporting HIV/AIDS Sensitization Campaigns v. Training of Participatory Farmer Groups by Ward Training Facilitators vi. Facilitating training of Participatory Farmer Groups by Farmer Facilitators vii. Supporting PFG Mini projects viii. Supporting Ward Level Participatory Farmer Groups Training on forming farmer associations ix. Supporting District for Participatory Farmer Groups - District level Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture i) Facilitating O&OD training and village planning process ii) Supporting District M & E activities iii) Supporting District Project Officers to supervise Project Activities iv) Supporting Project accounting function at District level v) Supporting Procurement function at District level vi) Supporting Irrigation activities in the Project area vii) Conducting training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management viii) Training of Ward officials on EIA and ESMP issues ix) Training of Village Development Committees x) Supporting to Medium Size Rural Infrastructure xi) Supporting procurement of agricultural technologies xii) Supporting implementation of Village micro-projects 4 Component 3: Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing (i) Strengthening of rural savings and credit institutions, and (ii) Development of marketing systems. Component 4: Project Coordination (i) Procurement of Goods and services; (ii) Preparation of Withdrawal Applications; (iii) Disbursement of Project Funds to district, maintain Accounts, and consolidate Project Accounts; (iv) Preparation and arrangements for carrying out Annual Audits; (v) Organise PTC Meetings; (vi) Monitoring and evaluation of Project activities; (vii) Conduct follow up initial training workshops; (viii) Conduct training on procurement issues; (ix) Conduct training on financial management; (x) Production of communication materials; (xi) Assessment of village investments (xii) Conduct three Topical studies (xiii) Preparation of Annual work plan and Budget; and (xiv) Conduct National Planning and Review Workshop 2:2. Implementation of planned activities According to Annual Work Plan and Budget for the year 2010/2011, the Project planned to execute 38 activities. Up to the end of December 2010, 27 out of 38planned activities were implemented, an achievement 71 percent. Progress of implementation of planned activities during the first half of year 2010/2011 are detailed component wise as follows; Component 1: Farmer Capacity Building i) Formation and training of PFGs In the past six months of 2010/11, the project supported formation of 1,189 PFGs in 24 districts. Four districts opted to consolidate PFGs formed in previous years rather than forming new ones. As a result, the total number of PFGs formed and trained by the end of this financial year is expected to reach 11,150 PFGs, equivalent to 104.6% of the target envisaged during project appraisal. The current thrust of the project during the 2010/2011 farming season is on consolidation of gains obtained in previous seasons. This involves tracking and supporting 10,321 PFGs that were trained in previous seasons to adopt improved agronomic practices and manage properly their enterprises. With regard to PFG membership, the number of PFGs members increased from 245,161 in June 2010 to 247,211 by end of December 2010.Accordingly, Female to male gender balance has increased slightly from 46.7% in June, 5 2010 to 47% by end of December, 2010. According to the Project Appraisal report, a 1:1 female to male ratio is expected by the end of the Project life. In order to enhance crop production, the Project procured and distributed 300 power tillers to farmer groups to enable farmers expand their plots. Power tillers are expected to reduce drudgery of a hand hoe. Labour and time that will be saved are expected to be used for other productive activities. For example, whereas one power tiller can plough more than one hectare of land in 2-3 days, the same area can be ploughed an health adult in 28 days using a hand hoe. In view of this, adoption of improved farming machinery coupled with improved agronomic practices put the Project in the right path of achieving its objective. Powertiller procured by DASIP in operation at Mahiga village in Kwimba District ii) Supporting PFG mini-projects During the past six months, the project disbursed mini-grants to 2,150 Participatory Farmer Groups (PFGs) that prepared viable business plans. Business plans were assessed by respective districts and submitted to PCU for funding. The mini-grants were issued to PFGs which prepared good plans that will enable them to manage their enterprises properly. Mini- grants provide seed money and are intended to enable farmers to establish enterprises that will enable them to acquire business skills. It is anticipated that by the end of third quarter all PFGs trained in 2009/10 will have prepared business plans, assessed and received grants. Cotton Plot established by Mapinduzi Group (PFG) at Mwashata village in Meatu District 6 Major economic enterprises in which PFGs are currently involved in include; production of maize, cotton, paddy, cassava, bananas, green gram, beans, sunflower and horticultural crops. Others are PFGs are engaged in animal production particularly; chicken, goats, cattle and piggery. iii) District Planning Workshop The District Planning Workshop was conducted on 03rd and 4th November 2010 in Shinyanga and was attended by 58District Training Coordinators (DTCs). The workshop was meant to enable DTCs to plan training activities for the 2010/11 farming season. The DTCs were trained on principles of production of key food crops (cassava, maize and sorghum) and cash crops (cotton). Training packages on dairy cattle, goat and chicken production, Farming as a Business (FAAB), establishment of database and reporting on progress of various Project interventions were also covered. Four Regional Project Officers (RPOs) from Mwanza, Mara, Shinyanga and Kagera participated in this workshop. Facilitators for the workshop came from the Agricultural Research Institute (ARI)-Ukiriguru, Sokoine University of Agriculture (SUA) and Heifer Project International. Currently all DTCs are training WTFs and FFs who in turn will train farmers or PFGs members in their respective project areas. The training enabled DTCs to formulate specific activities related to formation of PFGs, PFG training, supporting PFGs to prepare business plans, farmer-to-farmers visits, and supervision of project activities. Project support to farmers on adoption of agricultural technologies Power tillers During the period under review, the procured and distributed 300 power tillers and their accessories such as ploughs, trailers, puddlers, rotavetors, toolkits etc, to 300 farmer groups. In order to ensure proper utilisation and management of power tillers, the Project has trained District Agro Mechanization Technicians. The technicians will provide technical backstopping to farmer groups on routine operation and maintenance of these tillers. Accordingly, PCU has distributed a Kiswahili guideline on proper utilization of power tillers. On average one power tiller can cultivate one hectare in two days and up to 30 hectares in one season. This means, an area that takes 28 days for one person to till can be cultivated in two to three days saving the farmer 26 25 days that can be allocated to other productive activities. The power tillers are also used for other farm activities such as ferrying farm yard manure, fertilizers and other inputs to the farms. 7 Oxen drawn implements The Project since its inception, has been supporting farmers to buy oxen drawn implements which include ox carts, ploughs, weeders etc. Ox carts are mostly used to ferry manure to the farms, to collect water and fire wood for domestic use and carry farm produce from the fields. Ox ploughs have increased farm sizes among PFG members.For example, in Maswa district it has been noted that, on average PFG members using oxen ploughs have increased their farm sizes by between 25% and 50%. Other factors remaining the same, this means that production of households owning ploughs has increased significantly. Oxen drawn carts for carrying manure to farmers fields Value adding equipment The second major item in the list of agricultural technology (value adding equipment) is grain milling machines. The project has supported 187 farmer group to acquire grain hulling / milling machines. In villages where DASIP has supported the acquisition of this technology, service has assisted farmers in adding value of their produces. An additional value to farm produces fetches high prices that results to increased incomes. A milling machine at Bunasani village, Kinamapula Ward in Kahama district 8 Crop Productivity Current productivity of key crops namely maize, paddy and cotton among project farmers increased substantially in comparison to the period before project interventions. Productivity of the crops in question drastically improved due to regular technical backstopping to farmers from WTFs and FFs, increased provision of extension services to farmers, application of recommended agricultural inputs such as seeds, fertilizers and agrochemicals and adoption of improved farming practices particularly recommended plant spacing, timely planting, weeding and gap filling. It is undeniable fact that in the past use of fertilizers was constrained by lack of knowledge on types of fertilizers, methods of applications and possible benefits from fertilizers. For instance, in some project areas cattle manure was being burnt as a source of energy for cooking. After farmers training, cow dung and other types of manure are currently applied in the field and has significantly contributed to observed increase in crop yields. Farmer Field School (FFS) approach played a key role in adopting various innovations advocated by WTFs and FFs with backstopping from DTCs. The subsequent sections shade light on productivity of some key crops namely maize, paddy and cotton. Maize productivity Maize productivity and production among farmers supported by the project have increased more than four times in the project area from an average of 1 ton to 4.2 tons per hectare. The above mentioned factors contributed in increase in productivity and production. Presence of a flourishing maize market in Kenya has stimulated adoption of improved maize husbandry techniques in the boarder districts of Tarime and Serengeti in Mara region. Kenya is normally a deficit country in maize production, a staple food for most Kenyans, and the gap is largely filled by informal trade of cereals across boarder with the said districts. With proper policy and regulatory reforms and organisation of maize market, the maize industry is expected to become a key element in accelerating growth and poverty reduction in Tarime and Serenegeti districts. Chart: 1.Comparison of maize productivity (with and without the project) in selected districts 9 Productivity of paddy Field data compiled from districts revealed that productivity of paddy for the majority of PFG members in the project area increased more than two and half times in comparison with “the with and without project” scenario. Paddy productivity and production among farmers supported by the project increased from 1.8 to 4.7 tons per hectare. For example, paddy productivity in Ukerewe district increased from 1.8 to 4.7 tons per hectare while in Misungwi district the increase was from 0.9 to 3.4 tons per hectare for farmers who observed all improved farming techniques (See chart 2 below). Chart: 2.Comparison of Paddy productivity (with and without the project) in selected districts Cotton productivity Field data shown that productivity of cotton for the majority of PFG members in the project areas increased more than two and half in major cotton producing areas. A fundamental factor that contributed cotton productivity, farmers linked increased cotton productivity with increased plant population per unit area resulted from construction of recommended ridge sizes. Cotton productivity and production among farmers supported by the project increased from 1 to 3 tons per hectare. For example, cotton productivity in Kahama district increased from 0.5 to 2 tons per hectare while in Geita district the increase was from 0.9 to 3 tons per hectare (see chart 3 below) 10 Chart: 3.Comparison of Cotton productivity (with and without the project) in selected districts iv) Regional Programme Development Workshops This workshop was conducted on 05th and 6th November 2010 in Shinyanga to review and refine district plans for year 2010/2011 farming season. A total of 120 participants including; 28 District Project Coordinators (DPOs), 28 District Monitoring and Evaluation Officers (DMEOs), 56 DTCs, 4 RPOs and 4 farmers from the project areas participated in the review exercise. The workshop was meant to give an opportunity to regional secretariat staff and district staff to review together district plans so that they can be easily followed by regions. The plans and budgets that were reviewed focused on training of Ward Training Facilitators and Farmer Facilitators on FFS methodology, FAAB, tracking of PFG members’ adoption of improved technologies and recent research developments in crop and livestock production. v) Farmer to Farmer visits & Nane-nane Shows The project supported 70 farmers from 14 PFGs to participate in agricultural exhibitions at district and regional levels. Farmers’ representatives demonstrated improved farming technologies by displaying quality crop produces, plants and live animals. Winners were awarded prizes for the performance and achievement made. Project districts which participated are Ngara, Tarime, Magu, Misenyi, Geita, Misungwi, Sengerema, Ukerewe, Kasulu and Maswa. It is anticipated that knowledge gained at Nane nane shows will be adopted and disseminated by PFG members who attended the shows. 11 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture A. Community Planning The project normally funds activities identified through the Opportunities and Obstacles to Development (O&OD) processes. Activities identified are incorporated into the Village Agricultural Development Plans (VADPs) and District Agricultural Development Plans (DADPs). DASIP is charged with a task to ensure VADPs and DAPs prepared reflect needs and aspirations of communities. In order to ensure districts are preparing good DADPs and are capable of providing necessary technical support to villages to prepare their VADPs, DASIP conducts training to DFTs every year. DFTs in turn train WFTs whose responsibility is to facilitate preparation and implementation of VADPs. The training is normally based on gaps identified in the previous year. Some of areas that will be addressed during preparation of VADPs and DADPs during the training and formulation of VADPs and DADPs include; environmental and social management techniques, Entrepreneurship skills, Monitoring and Evaluation of activities at community and district levels, record keeping and reporting, preparation of business plans and tracking progress of agricultural activities supported by the Project and other financiers. After the training, villages will develop their VADPs for year 2011/2012. VADPs from various villages will be consolidated into DADPs. This exercise is expected to be concluded during the third quarter 2010/2011. As a result of this exercise, communities and districts are expected come up with activities which will be supported by DASIP and other financiers. B. Investment in Micro-projects (i) Support to village Micro-projects During the period under review, PCU released funds for 286 village micro projects and 300 power tillers. To date a total of 1,951 micro-projects have been funded whereby, 1,229 are infrastructure projects and 722 agricultural technology projects. Infrastructure projects include; 198 cattle dips, 82 permanent cattle crushes, 22 cattle crushes, 162 crop storage structures, 135 market sheds, 319 charco dams, 164 feeder roads (with 503 KM), 6 milk collection centres and 141 other projects such as soil and water conservation, construction of fish ponds and slaughter slabs as indicated in Table 2 below. 12 Table 2: Summary of infrastructural Projects by regions since project inception Region INFRASTRUCTURE-PROJECTS(Community projects) cattle dips cattle crushes slaughter slabs Charco dams crop storage market sheds feeder roads Milk collect. centres others total Kagera 29 34 5 29 56 27 49 0 59 312 Kigoma 18 4 3 7 9 33 33 0 10 116 Mara 51 0 2 107 0 9 19 6 12 204 Mwanza 49 44 5 74 28 47 29 0 12 281 Shinyanga 51 0 7 102 69 19 34 0 48 316 Total 198 82 22 319 162 135 164 6 141 1,229 Agricultural technology projects supported by DASIP include; 187 grain hulling and milling machines, 84 oxen drawn implements, 325 power tillers, 20 cassava chipping machines, 5 milk separators, 20 oil pressing machines, 13 chicken incubators and an assortment of other 68 technologies (e.g. coffee hullers and oil pressing machines) as detailed in Table 3 below. Table 3: Summary of Agricultural technology projects by region Region AGRICULTURAL TECHNOLOGY PROJECTS Power tillers Grain milling machines Milk separators Oil pressing machines Oxen implements Chick incubators Cassava graters Others total Kagera 48 37 0 3 2 0 2 12 117 Kigoma 29 37 1 11 2 0 0 7 77 Mara 39 43 4 3 39 13 16 17 187 Mwanza 82 43 0 0 27 0 0 15 155 Shinyanga 127 27 0 3 14 0 2 17 186 Total 325 187 5 20 84 13 20 68 722 Results of Cattle dips and Clashes DASIP intervention focuses on both Crops and livestock production and productivity. Under livestock DASIP intervention in animal diseases traits that need to be addressed in order to promote animal health against parasites, infections, parasitic diseases and tick bone diseases among livestock herds. These animal diseases incidences remain formidable constraints that frustrate profits and livestock productivity. In view of this DASIP supported rehabilitation and construction of 198 Cattle dips and 82 cattle clashes in more than 200 villages of the project area. These infrastructures have significantly contributed to reduction of livestock losses. In this respect implementation of such projects increased farm incomes and nutrition due to improved animal health which in turn increases animal productivity and better livestock products. Moreover, healthier livestock provides sufficient manure for crop production and contributes to increased crop productivity. 13 Out of 198 cattle dips projects 71 percent are operational while 29 are at various stages of implementation. An intervention of such projects has been concentrated in Mara, Mwanza and Shinyanga region where large numbers of herd are found. Community priorities on such projects were due to high prevalence of livestock tick bone diseases causing high mortality rates. Analysis from districts reports shows that there is a reduction of tick bone diseases from 50 percent to 35 percent in the project area. This situation is reflected in the reports from the following districts, Serengeti, Tarime, Bunda, Meatu,Maswa,Shinyanga rural, Ngara, Kahama Misungwi Sengerema Geita,Kasulu, Bukoba and Muleba. A good example of performance can be reflected from data below of Misungwi districts. Misungwi constructed 16 cattle dips most of them are utilized by livestock keepers and efforts are under way to attain 100% dipping of all livestock in the district. At present, a total of 26,221 cattle, 6386 goats and 2,631 sheep are being dipped and vaccinated. The target is to dip a total of 50,999 cattle, 12,936 goats and 4,235 sheep in 16 villages. As a result, the health of livestock has improved and the following indicators testify this;
There is general improvement of livestock heath status since animals are free from external parasites such as ticks and fleas;
The number of deaths of livestock caused by tick borne diseases is declining. Currently mortality rate due to tick borne diseases have dropped from 50% to 35% in villages supported by the Project;
Villages neighbouring DASIP supported villages have also benefited from dipping and vaccination services in the project area. Cattle dipping at Mwambola Villagein Misungwi District Most cattle dips have management committees and bank accounts. As a result, committees are able to purchase accaricides and access important services necessary for improving their livestock. Efforts are underway to ensure all livestock in the project area obtain required dipping and vaccination services. Among other things, by laws are being formulated to ensure that all animals acquire dipping and vaccination services. 14 Result of Chaco Dams intervention The project supported construction and rehabilitation of 319 Charco dams in semi-arid areas which experience few days of rainfall in a year. Most charco dams are located in Shinyanga, Mwanza and Mara regions which are persistently experiencing water shortages due to erratic rainfall patterns. Charco dams provide water for livestock and households during the dry season. Migration of livestock keepers in search of water for their livestock has been reduced. Economic activities such as horticulture and fish farming have sprung up in some areas, thereby boosting farmers’ nutrition and incomes. Most charco dams serve an average of 500 households and 4,500 livestock units. Districts that have shown high demand for charco dams include; Serengeti, Kwimba, Magu, Meatu, Sengerema Geita Shinyaga districts. Charco Dam constructed under DASIP support at Koreri Village in Serengeti District Crop storage facilities To date the project supported construction of 162 Crop Storage Facilities in the project area. These structures aim at storing crops after harvesting. Farmers are benefiting from better market prices since they can now store their produce until market prices go up. Accordingly, food released during scarcity, stabilize local food prices and ease the pressure on consumers. Crop storage facilities are now protecting farmers from dealers who are inclined to exploit farmers during the harvesting period due to lack of storage facilities. Experience also shows that, households which have no storage space at their homesteads are now storing their produce at storage facilities constructed by the Project. As a result, post- harvest losses have been minimized due to better produce management and food security at household level has been enhanced because farmers can now reserve food throughout the year. 15 In an effort to strengthen marketing systems, PCU has requested the Ministry of Industries Trade and Marketing establish the Warehouse Receipts System in the Project area. The Ministry has accepted the request and is expected to assess suitability of structures for the said system during the third quarter of 2010/2011. Most villages with crop storage facilities have also acquired agricultural technologies to assist farmers to process their produce. Farmers can now earn good prices as a result of storing their produce until market prices improve or processing their produce. One of the Crop Storage Facilities constructed at Burugala Village, Nyasato ward in Bukombe district. A total of 600 tons of paddy, maize and beans have been stored by PFGs membersat this storage facility. Market structures Increased agricultural production has triggered demand for markets centres many areas supported by the Project. As a result, the project has supported communities to construct market structures. So far, the project has already supported construction of 135 market sheds in 135 villages in the projects area. 62 percent of completed structures are currently operational. 38% of structures are not operational because they are either under construction or construction was completed very recently. Market centres have enabled farmers to get better prices through collective bargaining collectively and have learned negotiation skills through sharing experiences. In addition, linkages between marketing centres and buyers have improved significantly. Outside and inside of Market shed constructed under DASIP support in Nyisanzi village, Kigongo ward in Chato districts. Farmers exchange produces within their villages after production in their farms. 16 Feeder roads The project has supported rehabilitation and construction of 164 rural feeder roads with a total length of 563.9 km and 135 (culverts and drifts). These roads have eased transportation of agricultural inputs to the villages and farm produce from the farms to market centres. Businessmen can now go straight to the villages with trucks to buy farmers’ produce at reasonably better prices. For example, at Ngundusi village in Ngara district ,after a feeder road connecting the village to Kabanga trading centre was rehabilitated, the price of a bunch of bananas has increased from a range of TZS 2,000 – 3,000 to TZS 5,500 – 7,000. Accordingly, losses of perishable crops have decreased significantly because farmers can now reach the market at affordable cost and yet fetch a better price for their produce. For sustainability purposes, district councils of Misenyi, Muleba, Tarime, Bariadi, Biharamulo and Ngara, have incorporated roads constructed by DASIP into their plans for regular maintenance using own resources. Part of a feeder road linking Djululigwa, Nyabisindu and Kabanga villages in Ngara district Cumulatively, 59.1% of funded village micro-projects have been completed, 14.2%are at advanced stage of implementation and the remaining 26.6% are at procurement stage. In absolute terms, out of 1,951 projects, 1,153 projects have been completed, 278 projects are at advanced stage of implementation and the remaining 520 projects are at procurement stage. Details regarding status of each micro-project are provided in Annex II. vi) Training of Agro-Mechanization Technicians on Operation and Management of Power tillers In order to improve agricultural technologies to farmers, the project conducted training to District Agro- Mechanization Technicians. This training was conducted from 4thto 15thOctober 2010 at Kilimanjaro Agricultural Training Centre (KATC), Moshi. This training benefited 31 District Agro-Mechanization Technicians (DAMTs) from 24 project districts. This training which lasted for ten days covered essential parts and systems, service and maintenance, driving, engine overhaul, field operation, management and troubleshooting 17 power tillers. Currently, DAMTs are undertaking training to power tiller operators and PFGs on proper utilization and management of power tillers in their respective districts. (ii) Support to Medium Size Rural Infrastructure The consultant has already submitted the scoping study report and the Project is expecting to start construction/improvement of agricultural related rural infrastructure namely, water control structures and strategic market centres during the third quarter of year 2010/2011. Regarding construction of strategic market centres, advertisement for Expression of Interest for designing and supervision of construction of the markets was closed on 24th December,2010. Evaluation of proposals submitted by prospective consultants for the assignment will be evaluated in January, 2011 and the process of recruiting contractor is expected to be concluded during the fourth quarter of 2010/2011. (iii) Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Training The project conducted training to District Environment Management Officers (DEMOs). A total of 29 District Environmental Management Officers from 28 Districts were trained for five days at Karena Hotel in Shinyanga region. Major areas covered during the training include environmental problems, project screening process, methods of environmental monitoring and preparation of Environmental and Social Management Plan (ESMP).This activity was facilitated by staff from the environmental unit of MAFC in collaboration with the National Environmental Management Council (NEMC) A similar training is expected to be conducted for DFT members and other District officials during the third quarter of 2010/2011. The aim of the training is to impart knowledge and skills that will enable them to appreciate environmental concerns and ensure them are addressed during preparation of VADPs and DADPs. Training on environment is expected to significantly contribute towards environment protection and enhance sustainable management of natural resources through conservation of land, proper utilization of agro chemicals, improved livestock management and enhance protection of watersheds. Generally, almost all areas in the project area, increased human activities coupled with increasing human and animal populations are exerting pressure on land and environment. For instance, whereas the land suitable for agriculture and livestock in Shinyanga region can sustain 1,550,000 livestock units, the region is currently carrying more than 2.5 million livestock units. This implies that, training on environment management at this time is necessary than ever. (iv) Support Ward officials on EIA and ESMP issues Training of WFTs training on Environmental Impact Assessment (EIA) and Environmental and Social Management Planning (ESMP) will be conducted during the third quarter year 2010/2011 in order to enable WFTs and Village Development Committee to address 18 environmental concern during formulation of VADPs. This training is expected to equip WFTs with knowledge on environmental issues as well as skills that will enable them to deal with environmental impact assessments and environmental and social management planning during the VADPs and DADPs preparation process. (v) Training of Village Development Committees Management of community and group-based investments rests with Village Development Committees and Participatory Farmer Groups respectively. Village Development Committees in all 780 villages will be trained on management in order to effectively oversee management of village micro-projects. This activity has been shifted to the third quarter, because that time will be more appropriate. Component 3: Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing (i) Strengthening of rural savings and credit institutions The recruitment process for the service provider is already underway and is expected to be concluded during 4th quarter 2010/2011.Submission of proposals by prospective consultants who have expressed interest in the assignment was closed on 14th December, 2010 and evaluation of the proposals will be done soon. A survey of rural Micro-finance Institutions was concluded in February, 2010. The survey report unearthed issues that need to be observed during implementation of rural micro-finance sub-component. It also provided recommendations and most of them will form a basis for implementation of planned field interventions. One key recommendation in the report, which was accepted by stakeholders and has been immediately adopted, is the reduction of the number of SACCOS to be strengthened from 200 to 84 over the remaining project life. Additionally, the study revealed, if recommended interventions are carried out in time, 27,000 members form 840 PFGs will join SACCOS. Field activities for this subcomponent are planned for the 2010/2011 Financial Year after engaging a Consultant who will conduct training activities at district and community levels. (ii) Development of marketing systems DASIP planned to support agricultural Marketing systems during the period under review. Implementation of this sub component required recruitment of consultant to conduct a market survey and determine the most effective marketing model that will be implemented over the remaining Project life. The recruitment process to engage a consultant who will conduct a study on markets of agricultural commodities and livestock products is at advanced stage. It is anticipated that this process will be concluded during the 3rdquarter of 2010/2011. 19 Component 4: Project Coordination (i) Procurement of Goods, Services and Works The status of procurement activities for all categories is detailed hereunder; S/N Description of Activity Category Procurement Mode Status 1 Market Study Consultancy Services CQS Technical Evaluation report has been submitted toAfBD forreview and approval. 2 Water Control Structures Consultancy Services QCBS Consultant has submitted scoping study report which is under review by the client. 3 Strengthening of Marketing system Consultancy Services QCBS Process of engaging a Consultant who will do the assignment will start after the consultancy service on market study has been completed 4 Service provision for strengthening of service delivery capacity of SACCOS Consultancy Services QCBS Advertisement to potential service providers has been concluded. Submission deadline was on 14th December, 2010. Short listing of prospective consultants is expected to be done in January, 2011 5 Design and supervision of 7 strategic market centers Consultancy Services QCBS Advertisement to potential service providers has been done. Submission deadline was 24th December, 2010. Short listing of prospective consultants is expected to be done in January 2011 6 Construction of Water control structures Works ICB The procurement process for engaging contractors for five structures is expected to be initiated in January, 2010 after completion of designing and preparation of Bidding documents 7 Village Micro Projects Works LS Procurement activities are at early stages of implementation in mostvillages that received project funding. 8 Procurement of Power tillers Goods NCB PCU will prepare Bidding Documents after compiling requests from districts after preparation of DADPs 9 Three Units of 4WD Station Wagon Motor vehicles and 56 units motorcycles Goods ICB Approval from Prime Minister’s office was received last week. Bidding documents will be submitted to the MTB in January, 2011. 10 Forty five Grain Milling machine Goods NCB PCU currently preparing Bidding Documents 11 31sets of desk top Goods LS Bidding documents are being 20 S/N Description of Activity Category Procurement Mode Status computers and 5 units of laptop Computers reviewed by AfBD so as to invite bidders to submit their bids 12 84 pcs of Cash boxes for SACCOS Goods NCB PCU received technical specifications from the Ministry of Finance and Economic Affairs last week. Bidding documents will be submitted to MTB soon 13 Office furniture Goods LS PCU is currently preparing Request for Quotation documents (ii) Preparations for PTC Meetings Two PTC meetings were conducted as planned on 20thAugust 2010 in Mwanza and on 29th December, 2010 in Shinyanga. The Committee continued to provide guidance on effective and efficient implementation of project activities. Among many things, PTC directed PCU to take measures that transform agriculture from subsistence farming to commercial farming, strengthen the procurement function at district and village level, and enhance collaboration with stakeholders and strength monitoring and supervision of functions. PCU has abided by PTC directives as indicated in all reports presented at the PTC meeting. (iii) Monitoring and evaluation of Project activities During this period under review, PCU continued to monitor and supervise implementation of project activities both at district and village levels. Special emphasis was placed on mapping all DASIP interventions in the Project area. The aim is to track their progress during the remaining project life and their impact on target communities in future. 21 Through mapping, it is now possible to accurately isolate most DASIP interventions, particularly community projects, form those implemented by other implementers by GPS technology. PCU has compiled information that can be used by any interested party to locate coordinates of each DASIP intervention using the Longitude and Latitude finder/locator. Accordingly, PCU conducted regular monitoring of implementation of; on-going micro-projects, Farmers capacity building activities and performance of contracts between the Government and suppliers of goods and services. The project also continued to provide training to committees that are managing infrastructure and agricultural technology projects. District reports indicate that there is a positive change and remarkable improvement on implementation and utilisation of completed infrastructure. a) Strengthening M&E systems DASIP continued to work hand in hand with ASDP in developing Agricultural Routine Data system for districts with the aim consolidation and harmonization of agricultural information. Developed Monitoring and Evaluation systems shall assist district councils in planning and decision making of agricultural activities. DASIP as an integral part of ASDP, its activities will be mainstreamed into ASDP systems for continuity and sustainable purposes. In this regard, DASIP has been involved in developing the system which is now at the final stage of rolling out during the third quarter 2010/2011. DASIP M&E officer participated in all sessions within a team of ASDP M&E Thematic working group including TOT trainings which aimed at enhancing the district M&E staff to collect data, analyse and produce reports to users. Training on Data routine systems to district staff is expected to be conducted during third quarter of the year 2010/2011 and it will involve Regional ASDP coordinators, DALDOs, DPOs, DMEO and DTCs. b) Support district Monitoring and Supervision of Micro Projects activities PCU continued to support monitoring and supervision of micro project activities in all districts. This activity involved looking at the implementation pace and the quality of Micro projects that have been completed or are on-going. Accordingly, this activity included monitoring utilization and management of completed infrastructure and agricultural technology projects. It was discovered that more than 66% of projects completed are being utilized. (iv) Training on Procurement Issues The project conducted a two day training workshop at Karena hotel in Shinyanga region on 9th and 10th September 2010. Eighty one participants from 27 districts attended the workshop. Participants were equipped with procurement knowledge and had an opportunity to share experiences from one another. The training was based on problems encountered by the districts in the course of discharging their day to day duties and responsibilities. District officers from each district were enlighten on how to resolve various problems related to tender documents preparation, tender opening and evaluation at community level. District staffs were advised to ensure communities are sufficiently involved in procurement processes for all community projects. After the training, it is expected that discrepancies observed in the past will be minimized. 22 (v) Training on Financial Management PCU conducted a training workshop to key district staff tracking and management of Project funds district level. A two day training Workshop was conducted by PCU at Karena hotel in Shinyanga region on 4th and 5th July, 2010. The training involved 117 district staff that included all District Project officers, District Accountants, District treasurers, District Monitoring and Evaluation Officers and 5 Regional ASDP coordinators. Participants were equipped with knowledge and experience on financial matters including enhancing their capacity in financial management. After the training, the project expects drastic improvement in their routine activities. (vi) Audit of Project Financial Statements and Accounts for year 2009/10 The loan agreement requires the borrower to submit to AfBD the Audited Financial Statements and management letter within six (6) months after the end of each financial year. The statements were prepared in time and submitted to the Controller and Auditor General (CAG) for auditing, and this exercise was conducted during the months of September and October 2010. The Audit report along with Management letter was produced by the CAG in December 2010. The Project obtained an unqualified audit report. The audit report and Management Letter were submitted on time to the Bank as required. PCU will address all issues raised in the Management letter in the third quarter of 2010/2011. (vii) Follow up training of District Project Accountants PCU conducted a training Workshop to key district staff on tracking and management of project funds at district level. A two day training workshop was conducted by PCU at Karena Hotel in Shinyanga region on 4th and 5th July, 2010. The training involved 117 district staff that included all District Treasurers, District Project Officers, District Accountants, District M&E Officers and five Regional Project officers. Participants were equipped with knowledge and practical experiences on financial matters including financial management. Additionally, Project accountants conducted on job training for all district accountants. The training was tailor made and hands-on and was based on problems encountered by each accountant in his/her day to day duties and responsibilities. PCU accountants first identified areas of weakness in the finance management function in each district and this provided a basis for the training. Major areas covered during the on-job training included structuring of financial management function, reporting format, analysis of financial data and finance management and accounting system in relation to ADB finance guidelines, Public Finance Act and Project Implementation Manual. (viii) Publicity of Project Activities The Project continued to publicise its activities on TV by airing documentaries prepared during the last financial year. The objective is to create awareness and publicise DASIP interventions so that famers and other stakeholders can appreciate changes that have emanated 23 from Project. Airing of TV programmes is on-going and production of radio programmes is expected to start soon. Financial Status Explanation related to budget and expenditure of funds from financiers are provided in subsequent paragraphs. Details are also provided in Annex III. i) Budget for DASIP activities The sum of USD 11.17 million (TZS 15.84 billion) was budgeted for implementation of project activities during the first half of year 2010/2011. Actual expenditure amounts to USD 8.68 million (TZS 12.15 billion). In view of this, the budgetary performance is 77 % and the funding is as follows: GoT USD 914,230(TZS 1.28 billion - 11%), beneficiary’s contribution USD 1.20 million (TZS 1.69 billion – 13%), AfDB loan USD 5.62 million(TZS 7.87 billion– 65 %) and AfDB Grant USD 934,948(TZS 1.31billion– 11%) ii) Expenditure Component wise Breakdown of expenditure component wise incurred during the period under review is as follows: Co-ordination and Management component USD 521,305 (TZS 729.82million-6%); Community Planning and Investment in Agriculture USD 7.17 million (TZS 10.03 billion- 83%) and Farmers Capacity Building: USD 994,948 (TZS 1.39 billion-11%) as shown in table 1 below. This aggregates to USD 8.68 million (TZS 12.15 billion). Table 1 1st half 2010-2011-Expenditure by Component Project Coordination Community Planning & Investment Farmers Capacity Building 24 iii) Funds transferred to Districts During the first six months of year 2010/2011, the project transferred a total of USD 4.85 million (TZS 6.80 billion) to the Districts to facilitate execution of various project activities at Districts level. The activities include : Office operating expenses USD 24,152 (TZS 33.81 million), motorcycle maintenance allowances USD 50,357 (TZS.70.50 million), Villages Agricultural Technologies( e.g. 300 power tillers ) and Community Investment in Micro - projects USD 3.58 million ( TZS 5.01 billion ), field allowances for district and regional staff USD 135,089 (TZS 189.13 million ),PFGs formation USD 19,129 (TZS26.78 million); Season long training of PFGs USD 230,714 (TZS 323.00 million); support for PFGs Mini Projects USD 614,286 (TZS 860 million ) and USD 204,696 (TZS 286.58 million) iv) Funds Disbursed by financiers The Project has so far received funds from financiers as follows: AfDB Loan USD 27.14 million ( TZS 38 billion), AfDB Grant USD 10.52 million ( TZS 14.72 billion), GOT counterpart funds in cash USD 2.05 million ( TZS 2.88 billion and Government direct funding of Regional and District staff emoluments USD 4.61 million ( TZS. 6.45 billion). Beneficiaries have contributed a total of USD 4.90 million (TZS 6.32 billion) as exemplified in table 2 below. Total funds disbursed by financier’s amount to USD 49.21 million (TZS 68.36 billion). Table 2-Cummulative Funding (in Million USD) by Financiers and beneficiaries as at 31st December 2010 AfDB loan AfDB Grant GoT Benneficiaries Contribution 25 Details of Disbursements from Financiers The Schedule below articulates details of cumulative disbursements from Project financier’s i.e. AfDB loan, AfDB Grant, GOT, and beneficiaries. Sources of Finance (Cumulatively) as at 31st December 2010 Item Source of Financing Particulars Date Currency Special Loan & Grant Account US $ 1 AfDB - Loan Disbursement - WA number 1 9th January 2006 136,498.00 Disbursement - WA number 2 21st September 2006 645,498.73 Disbursement - WA number 3 10th April 2006 1,000,000.00 Disbursement - WA number 5 10th August 2007 5,487,491.59 Disbursement - WA number 10 25th March 2008 5,616,001.84 Disbursement - WA number 11 21st January 2009 5,900,862.79 Disbursement - WA number 12 19th November 2009 7,006,871.10 Cumulative -31st December 2010 25,793,224.05 2 AfDB Grant Disbursement - WA number 1 24th December 2005 51,011.00 Disbursement - WA number 2 29th June 2007 1,301,246.25 Disbursement - WA number 3 24th January 2008 1,239,235.83 Disbursement - WA number 4 28th August 2008 774,719.88 Disbursement - WA number 5 12th November 2008 3,044,549.48 Disbursement - WA number 11 12th December 2009 4,015,203.02 Cumulative –31st December 2010 10,425,965.46 Direct Payments TZS ‘ 000’ 3 AfDB - Loan Toyota(T) Ltd – Yen 6,453,000 2 Units – Land Cruiser 77,436 Toyota(T) Ltd – US $ 18,450 1 Toyota pick-up D-Cabin 23,063 Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 107,555 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 76,781 CATs Tanzania Limited US $ 32,726 25 units of Photocopiers 40,906 Noble Motors 165 power tillers 775,293.75 Farm Equip Power tillers-USD 562,275 787,185 Cumulative –31st December 2010 1,888,219.75 4 AfDB Grant Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 48,889 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 76,781 Cumulative 31stDecember 2010 125,670 Counterpart Funds by GoT 5 GOT 2005/2006 01.01.2006 470,000 2006/2007 13.11.2006 260,000 2006/2007 28.02.2007 100,000 2006/2007 26.06.2007 200,000 2007/2008 22.11.2007 283,500 2007/2008 29.02.2008 100,000 2007/2008 15.07.2008 176,500 2008/2009 09.01.2009 50,000 2008/2009 04.03.2009 100,000 2009/2010 26.10.2009 287,441 2009/2010 27.04.2010 50,000 2009/2010 26.06.2010 80,000 2010/2011 14.07.2010 132,559 2010/2011 01.12.2010 377,000 2010/2011 23.12.2010 200,000 Cumulative –31st December 2010 2,867,000 Regional & Districts Staff Salaries 6 GOT 2005/2006 Final Accounts 2006/2007 Final Accounts 1,027,000 26 (vi) Variance on budget Performance against actual expenditure Budgeted expenditure for the 1st half of financial year 2010/11 was USD 11.31 million (TZS 15.84 billion) while actual expenditure for the period was USD 8.68 million (TZS 12.15 billion). The Project recorded a 77 % performance of the budget during the period. Reasons for the variances are articulated here below: a) Farmers’ Capacity Building Component Supporting PFG Mini projects Activities during the period had a provision of TZS 1.872 billion for supporting PFG Mini Project as a training exercise. After the PFGs have been trained, the PFGs which are operational and having meeting for at last six months are supported with TZS 400, 000 each to undertake economic mini projects and thus acquire management and business skills to enable them enhance their saving activities and SACAS. Verification of business plans presented by PFGs to respective districts is made by the DFT and 46 % of them have been approved and funds (TZS 860 million) disbursed to 2,150 PFGs. b) Community Planning and Investment in Agriculture Component Support to Medium Size Rural Infrastructure Design & supervision of Water Control Structures During the period the Project had provided USD 535,714 (TZS 750 million) for designing and supervision of water control structures and regional strategic market centers. The process for the activities has started but payment could not be reflected in the period because payment process could not be finalized during the period. Payment is expected to be made during 3rd quarter of 2010-2011. Contract for provision of services, that is, design and supervision for construction or improvement of water control structures was approved by the Attorney General on 10th May 2010. Village Small Project Funds and Agricultural technologies Support of Village micro-projects The project had a provision of USD 5.27 (TZS 7.38 billion) for new Village Small Projects and enhancement of constructed and or rehabilitated Small Projects which lacked social amenities like toilets, water, offices and waste disposal pits (for cattle dips and slaughter houses). Disbursement of funds has reached 78%. Requests by the Communities have to be 2007/2008 Final Accounts 1,420,000 2008/2009 Semi-annual Report 749,300 2008/2009 3rd Quarter2008/09 397,150 2008/2009 4th Quarter2008/09 397,150 2009/2010 Final Accounts 1,588,600 2010/2011 1st quarter 2010/2011 434,625 2nd quarter 2010/2011 434,625 Cumulative –31st December 2010 6,448,450 7 Beneficiaries Beneficiaries’ contribution as at 31st December 2010 6,320,000 27 verified and subsequently approved by the district before being forwarded to PCU for evaluation and release funds. The remaining 22% is expected to be rendered in the 3rd quarter 2010-2011. Support of agricultural technologies The Project supports investment in agricultural technologies like rice hullers, power tillers cereal processing machines, fruits and vegetable driers etc. which enhance increased agricultural productivity and incomes. The investments are owned and managed by PFGs. The Project had procured and delivered to PFGs 300 power tillers. The budget during the period was USD 1.07 million (TZS 1.5 billion) but actual expenditure is USD 1.92million (TZS 2.69 billion) or 180% as compared to budget. c) Support to Rural Finance and Marketing component Investment Costs The project had an allocation, during the period, of USD 249,000 (TZS 348.6 million) for procurement of motorbikes and desk top computers for District Cooperative Officers and safes for SACCOS. Procurement processes are expected to be accomplished in the 3rd Quarter 2010-2011. Training There was also USD 88,929 (TZS124.50 million) set aside for introductory courses to district staff, supervisors, registrar of Co-operatives, periodic SACCOs meetings but activities could not be conducted because recruitment of Consultant to undertake the activity-was yet to be accomplished due to procurement process. Activity is expected to be conducted during 3rd quarter 2010-2011. Terms of Reference of the services provider for strengthening Rural Finance have been forwarded to AfDB for approval and selection specifications and BOQ for the safes are in the process. Recurrent Costs Recurrent costs for motorbike operations, office operating expenses and officers field allowances USD 50,000 (TZS 70 million) could not be incurred because the motorbikes and computers have not yet been procured as discussed above. Marketing Training A total of USD 142,857 (TZS 200 million) was budgeted for technical assistance USD 104,036 (TZS 146 million) for training of district staff. The activities involve market study on agriculture commodities and livestock products as well as survey of member based microfinance institution in DASIP area. Engagement of Consultants for designing training modules for the planned training is under way and has reached financial evaluation process stage. 28 d) Project Coordination Component Investment Cost Procurement of vehicles, office furniture & computers-USD194, 286 Activities planned for the period include Procurement of vehicle and office furniture and computers. Permit to procure vehicle is being awaited from State House. Procurement process for office computers is under way and will be accomplished during third quarter 2010-2011. 5.0 CHALLENGES AND LESSONS LEARNED The following challenges are expected to be addressed by PCU in collaboration with District Councils and other stakeholders: 1. Opening of PFGs bank accounts entail bank procedures which farmers regard to be cumbersome and in most cases tend to avoid them. In addition ,a minimum deposit of TZS 100,000required to open a bank account seem to be a huge amount which farmers think can be avoided. Other requirements such memorandum of understanding, letters of approval from the district management etc. are regarded as a deliberate disturbances designed to deter them from opening bank accounts. As a result, most farmers are shunning away from opening bank accounts. Some banks have been reluctant to open PFGs bank accounts for PFGs on the ground that they are short time accounts. A major challenge is to ensure all PFGs and a significant number of PFG members operate bank accounts in line with financial institutions requirements. 2. Unreliability of rainfall affects performance of Farmers Field Schools and PFGs’ crop enterprises. Performance of FFS and PFGs enterprises related to crops depend on optimal moisture in the soils. Adverse weather conditions in some areas have been affecting expected crop productivity and production and hence disrupt possibility of adoption of improved farming practices and decreased income from on-going economic activities. 3. In the efforts of transforming agriculture from subsistence to commercial farming, transformation depends a number of factors; one of the important factors is timely availability of agricultural inputs such as seed, fertilizer and agro-chemicals. Farmers in some areas are failing to adopt improved farming practices because they cannot access fertilizers and agro-chemicals due to high prices and in some cases are not available when they are in demand. A major challenge is to ensure all farmers who have been trained are zealous to adopt improved farming practices are accessing improved inputs in real time, at affordable price and sufficient quantities. 4. In the course of its implementation, the project is experiencing delays in implementation of medium scale sub-component, particularly construction of water control structures, which is tying up a huge amount of money. A major challenge 29 therefore, is to ensure all infrastructure projects under this sub-component are implemented and completed during the project life. 5. DASIP conducted several training both onsite and offsite ensuring timely submission and accurate information from districts implementation teams. Information is not forthcoming on a timely basis as planned. Untimely submission of reports and provision of inaccurate information by districts affects decision making by different stakeholders. A challenge lying ahead is to ensure districts are establishing the Agricultural Routine data System and are submitting in time their reports as required. 5.2 Lessons Learned i. Emphasis on bottom-up participatory methods such as Farmer Field School and Planning through O&OD methodology with an element of cost sharing has led to empowerment of beneficiaries, and enhanced ownership of micro-projects constructed under DASIP support; ii. Efforts to mainstream DASIP supported activities into DADPs and VADP has improved cost effectiveness, ownership and sustainability of DASIP supported activities. Moreover, establishment of a unified M&E system has saved time of district staff to prepared reports to different authorities and has reduced transaction costs caused by parallel systems for the same activities; iii. Voluntary Participatory production Groups over time have built confidence and trust among members an attribute that forms a solid basis for transforming of PFGs into savings Groups; iv. PFG networking has started to gain momentum and there are signs that the developed understanding and trust among PFGs has started to set precedent for prudent management of village resources such market sheds, storage facilities, cattle dips and charco dams; v. Emphasis on gender equality in all DASIP supported activities has created a new regime for both men and women to participate in developmental activities; and vi. Existing procedures for seeking approvals from both ADB and the Government are contributing significantly to delays in implementation of project activities. 5.3 WAY FORWARD In resolving observed challenges, the following will be done; 1. District authorities have been negotiating with respective bank managements to allow the PFGs to open the bank accounts. PFGs will continue to be educated on the need and importance of opening and operating bank accounts. PCU will continue to negotiate 30 with Banks to relax some of the requirements during the transition period, so that farmers can get time to learn and acquaint themselves with bank procedures. 2. Supporting and educating agricultural inputs suppliers and other stakeholders to expand their services into rural areas particularly those supported by DASIP since the training farmers have received has stimulated demand for improved agricultural inputs. This will go hand in hand with strengthening of SACCOS which will provide the necessary capital needed by farmers to purchase inputs; 3. Accelerating procurement procedures and aggressively following up approvals from relevant authorities to ensure timely engagement of consultants and contractors for the medium scale infrastructure sub-component; 4. PCU will continue to pay regular supervision visits to districts so as identify weaknesses and provide timely technical backstopping so that project activities can be executed as planned; 5. PCU will continue to work closely with relevant authorities, particularly the Government, to ensure timely supply of agricultural inputs such as fertilizers and agrochemicals. 6. PCU will continue to work with districts to ensure committees for overseeing operation of community projects that have been completed are formed and are adequately trained on management; and 7. Establishment of marketing systems and strengthening SACCOS in the project area will be accelerated 5.4 PLANS FOR THIRD QUARTER 2010/2011 Major activities to be executed during the second quarter include the following: i. District Training of Ward Level Training Facilitators ii. Farmer-to farmer visits and preparation of for Nane Nane shows iii. Ward Level Participatory Farmers Groups Training on Forming Farmer Associations iv. Training of Participatory Farmer Groups and Ward Training Facilitators v. Participatory Farmer Groups training by Farmer Facilitators vi. Providing support PFG Mini projects vii. Follow up on O&OD training and village planning viii. Support Project accounting function at District level ix. Support to Medium Size Rural Infrastructure x. Support of agricultural technology projects xi. Support of Village micro-projects xii. Procurement of Goods and services; xiii. Preparation of Withdrawal Applications; xiv. Disbursement of Project Funds to district, maintain Accounts, and consolidate Project Accounts; 31 xv. Preparations for the PTC Meeting; xvi. Monitoring and evaluation of Project activities; 6.0 CONCLUSION Generally implementation of the Project is on track. Capacity building component has scored highly and 96% of the funds for this Component have been disbursed by AfDB. A major thrust on this component will be consolidation of observed gains so that agriculture in the Project area can be transformed form subsistence to commercial farming. A significant number of PFGs have already acquired the requisite knowledge, skills and technologies to adopt improved technologies. Supportive infrastructure has been constructed under community Planning and Investment in agriculture in most villages and will inevitably have a positive impact on transformation of agriculture in the Project area. However, the Project is likely to experience some delays in completion of construction of water control structures due to lengthy procurement procedures and high financial resources requirement for some of the schemes. Implementation of rural finance and marketing component is expected to catch up with time and field activities are expected to be initiated during the fourth quarter of this financial year. Lastly, all interventions supported by DASIP are being mainstreamed into the local government administrative systems and there is every indication that sustainability of these interventions is highly possible. 32 Annex I PROJECT OUTPUTS SINCE PROJECT INCEPTION Due to the fact that there is overlapping of activities from one year to the next, it is fair to report cumulative achievements at this point in time. The table below shows expected outputs as at the time of appraisal and Actual Outputs as of now. COMPONENT EXPECTED OUTPUT ACTUAL OUTPUT REMARKS Farmers Capacity Building 10,000 PFGs trained in technical, organizational and managerial capacities 10,526 PFGs formed and trained A higher target will be realized during the remaining period 250,000 farmers using improved agricultural production skills to 247,211 farmers trained A higher target will be realized during the remaining period 50% PFG members will be females 47 farmers are females Target can be reached by end of the Project 25 Districts to train at least 80 PFGs per year 28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average Extra three Districts were created within the project area 771 Farmer Facilitators trained in order to boost training capacity of districts. Farmer Facilitators engaged to augment shortage of extension workers Community Planning and Investment in Agriculture 750 VDCs trained in community mobilisation, leadership and micro- project identification by yr 2010 780 VDCs trained up to now. More villages as a result of additional three districts previously not conceived in the Project appraisal document 25 DADPs Prepared 28 DADPs Prepared Three districts were added during Project implementation 750 villages with successful investments, selected by gender balanced committees 780 Villages with successful investments Villages increased as result of three district created during Project implementation 750 micro-projects and infrastructure works established 1951 Micro projects funded. 1153 completed and 278 at advanced stage of completion. 520are at procurement stage Most uncompleted projects were funded during this financial year 500 Km of feeder roads improved 560 Km improvement under medium scale arrangement were scraped during MTR in favour of 503 Km feeder roads funded as micro-projects 33 irrigation 25 water control structures with on farm works established Recruitment of Consultant for designing and supervision of structures has been done Implementation is at scoping stage and the scoping reports for 26 districts has been presented at PCU Support to Rural Financial Services and marketing 84 operationally sustainable SACCOS strengthened 84 SACCOS, three from each district will be strengthened. . Consultant for carrying rural finance capacity building is underway. Project Coordination and management Effective coordination of activities Outputs observed results from effective coordination -PCU effectively engaged all key stakeholders in implementing project activities. Regular Monitoring Monitoring activities have been intensified More than 30% of completed projects during this financial year were a result of close monitoring. At least 3 PTC meetings convened per annum 3 meetings convened each year One meeting was convened in August 2010 Disbursement schedule adhered to 58% of Loan and Grant disbursed. PCU has already submitted withdrawal applications for replenishment of loan account. 34 Annex II Tanzania - DASIP: Results-based Log-frame (Project Achievements and Revise Project Output Targets as at Mid-Term) NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 1. Sector Goal To contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. The project will contribute to reducing the: 1.1 Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. 1.2 Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. -Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. -Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. -Poverty Reduction Monitoring System Reports. -ASDP progress reports. 2.Project Development Objective To increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 2.1 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. 2.2 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 2.3 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. -Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. -Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 -Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. -Baseline and impact assessment and survey reports. -District surveys and statistics. -Supervision reports. -Mid-Term Review. -Project Completion Report. -Stable macro- economic environment. -Rural Development Strategy, and ASDS effectively implemented. -Moderate weather patterns. -HIV/ AIDS infection rates do not increase in the project area. 3. Project Outputs 3.1 Participatory farmer groups established, made operational and adopting improved technologies. 3.1 10 000 Gender balanced-participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 3.2 250 000 farmers/group members (50% of whom are females) using improved agricultural production skills. 3.3 25 districts with the capacity to train at least 80 participatory farmer groups per year. 3.4 210 HIV/ AIDS sensitization and awareness raising campaigns conducted by 2010. -10,526 PFGs formed and trained -227,014 farmers trained -45.6% farmers are females -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average.(the three additional districts are as a result of split of three districts). -721 Farmer Facilitators trained. -11,000 PFGs formed and trained -245,000 farmers trained and females will be increased from the current 45.6% to 50%. -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average -771 Farmer Facilitators trained. -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Farmers show continued commitment at sustaining the groups formed. 3.2 Management capacity of rural communities enhanced. Rural infrastructure facilities developed 3.5 750 VDCs trained in community mobilization, leadership, and micro-project identification and formulation by 2010. 3.6 750 participatory VADPs, initiated by committees proportionally represented by women, prepared, implemented and annually updated. 3.7 25 participatory DADPs prepared, implemented and annually updated. 3.8 750 villages with successful investments, selected by gender balanced committees, in value adding technology and equipment. -780 VDCs trained so far -28 DADPs Prepared -780 Villages with successful investments -1,402 micro-projects funded. -No feeder roads will be funded - None established so far -947 village micro projects -780 VDCs trained -28 DADPs Prepared -780 VADPs prepared with successful investments -2000 micro-projects. -No feeder road will be funded -27 Water Control Structures; -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Effective support from LGAs, MAFS,C MCM and MWLD staff in the districts. 35 NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 3.9 750 micro-projects and infrastructure works established. 3.10 500 km of feeder roads improved. 3.11 25 water control structures with on-farm works established. have been approved - No feeder road was constructed (funds are reallocated to construction of water control structures). -Consultant hiring is in progress for study, design and supervision of water control structures and 1 market Centre 3.3 Viable Savings and Credit Schemes able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business established. 3.12 200 operationally sustainable Savings and Credit Cooperatives (SACCOs) (made of 8000 savings groups) with an average 1000 members (composed of at least 45% women) and TZS 40 million in savings after 6 years of operation. 3.13 90% of SACCOs maintaining a loan repayment rate >95%. 3.14 Market information network established in 25 districts. 3.15 70% of districts where the marketing information network continues to operate after the project end. 3.16 60% of SACCOs with successful agro-processing facilities. -No SACCOS supported - No network established yet -70% of districts have a marketing information network that continues to operate after the Project ends - -84 SACCOS to be strengthened. -90% of SACCOS maintaining a repayment rate of more than 95% - More than 60% of SACCOS linked to agro-processing facilities and Marketing Associations. - Market information Network to be established in 28 districts. -Six strategic market centres to be constructed (this activity is to be included as per the Government priority) -70% of districts have a marketing information network that continues to operate after the Project -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Chambers of Commerce (or other private entities) interested in taking over the management of the marketing information network. 3.4 Project coordinated and managed effectively in compliance with the ADB Loan Agreement, and effective monitoring and evaluation system established. 3.17 Coordination of activities effective. 3.18 Regular monitoring of project activities. 3.19 At least Project Steering Committee meetings a year. 3.20 Disbursement schedule adhered to. -Outputs observed results from effective coordination - Monitoring activities have been intensified Monitoring activities have been intensified -3 meetings convened each year -53% of Loan and Grant disbursed. - Effective coordination of activities - Regular Monitoring to be intensified -3 PTC meetings to be convened each year - Disbursement schedule adhered to -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Audit reports 4. Project Activities: 4.1 Build the capacity of districts to train participatory farmer groups. 4.2 Train participatory farmer groups. 4.3 Build the capacity of districts to plan, manage and monitor VADPs and Project Costs (UA million) 4.1 Farmer Capacity Building: UA 8.3 4.2 Comm. Planning and Investment in Agric: UA 43.8 4.3 Support to Rural Finance and Marketing: UA 3.6 4.4 Project Coordination and Management: UA 2.3 Project Costs (UA million) 7,493.39 -Farmer Capacity Building:7.49 -Comm. Planning and Investment in Agric:39.9 -Support to Rural Finance and Marketing: 2.73 -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. Moderate weather patterns Effective support from LGAs, MAFC, MoWI, MITM and MWLD. 36 NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS DADPs. 4.4 Invest in medium size rural infrastructure. 4.5 Invest in agriculture-related micro-projects and infrastructure. 4.6 Invest in agriculture related technology and value adding equipment. 4.7 Build the capacity of participatory farmer groups to aggregate into SACCOs. 4.8 Build a marketing information network in districts. 4.9 Establish Project Coordination Unit Total: UA 58.0 Sources of Financing (UA million) 4.1 ADF Loan: UA 36.0 4.2 ADF Grant: UA 7.0 4.3 Government: UA 6.6 4.4 Beneficiaries: UA 8.4 Total: UA 58.0 -Project Coordination and Management: 4.02 Total 54.15 Sources of Financing is as follows: (UA million) ADF Loan: UA 36.00 ADF Grant: UA 7.00 Government: UA 6.85 Beneficiaries: UA 4.29 Total: UA 54.14 (Note that targets achieved as at MTR are detailed in Annex 4 of the Report and were taken into account when coming up with the revised OVIs.) 37 1.0 KAGERA REGION Annex III PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BIHARAMULO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Nyamigogo Kasozibakaya Construction of a permanent cattle crash 1,250 5,000 6,250 1 Construction of feeder road(5km) 1,275 5,100 6,375 1 Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Kagoma Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 Construction of a charco dam for livestock 5,600 22,400 28,000 1 Nyabusozi Nembe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Mbindi Construction of crop storage facility 5,584 22,336 27,920 1 Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Biharamulo Rugondo Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of feeder road 5,584 22,336 27,920 1 Mussenyi Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop marketing shed 5,584 22,336 27,920 1 Katerela Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of an oil pressing machine 500 2,000 2,500 1 Procurement of a rice hulling machine 500 2,000 2,500 1 Procurement of a coffee hulling machine 1,500 6,000 7,500 1 Nyakahura Mihongora Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 Procurement of an oil pressing machine 500 2,000 2,500 1 Procurement of a cereal hulling machine 500 2,000 2,500 1 Mabare Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Procurement of an oil pressing machine 500 2,000 2,500 1 Construction of a slaughter slab. 2,240 8,960 11,200 1 Procurement of an oil pressing machine 250 1,000 1,250 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 38 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BIHARAMULO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kalenge Kasato Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 Ntumagu Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 Nyarubungo Ntungamo Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Nyamahanga Construction of a rain water harvesting dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of cassava processing machine 1,750 1,750 3,500 1 Kabukome Construction of feeder road 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (bridge). 4,000 16,000 20,000 1 Kisuma Construction of crop storage facility 6,375 25,500 31,875 1 Runazi Kagondo Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 Rwekubo Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 Lusahunga Kasillo Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Nyantakala/Iyengamuliro Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Kaniha Construction of village feeder road. 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of a rice hulling machine Runazi Kagondo Rehabilitation of feeder Roads ( 3 Culverts) 1400 5,600 7000 1 Rwekebu Rehabilitation of feeder Roads ( 3 Culverts) 1400 5,600 7000 1 Nyamigogo Kagoma Construction of cattle dip 1400 5,600 7000 1 1,750 7,000 8,750 1 TOTAL BIHARAMULO DISTRICT 150,072 595038 745,110 26 2 19 PERFORMANCE PERCENTAGE 59.09 4.55 36.36 39 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 CHATO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL compl ete on goin g not started Buziku Ihanga Construction of charco dam for livestock. 2,000 8,000 10,000 1 Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Buziku Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of a slaughter slub 2,384 9,536 11,920 1 Buseresere Mwendakulima Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Iparamasa Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Makurugusi Kibumba Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Mabira Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Bwanga Bukiriguru Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Itanga Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Bukome Nyakato Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Buzirayombo Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 1 Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Kigongo Kibehe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Nyisanzi Construction of a rain water harvesting dam 6,000 24,000 30,000 1 Kachwambwa Mwekako Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Kasenga Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Muganza Rutunguru Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Bwongera Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Ilemela Ilemela Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Nyambogo Construction of charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 Ichwamkima Imalabupina Construction of charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 Ichwamkima Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of cattle crush 1,400 5,600 7,000 1 40 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 CHATO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks BWANGA ITAGA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 CONSTRUCTION CATTLE CRUSH 1,400 5,600 7,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 BUKILIGURU PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 BUKOME NYAKATO PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 BUZIRAYOMBO REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,200 4,800 6,000 1 BUZIKU BUZIKU PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 MAKURUGUSI KIBUMBA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 CONSTRUCTION OF 2 FISH PONDS 2,400 9,600 12,000 1 BUSERESERE MWENDAKULIMA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 KACHWAMBWA KASEGA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,250 5,000 6,250 1 MWEKAKO PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 ICHWANKIMA ICHWANKIMA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 COMPLETION OF CATTLE DIP 1,920 7,680 9,600 1 IMALABUPINA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 MUGANZA BWONGERA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 RUTUNGURU IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 ILEMALA ILEMALA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,600 22,400 28,000 1 NYAMBOGO PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 TOTAL CHATO DISTRICT 156,818 627,272 784,090 9 13 32 Average performance 16.67 24.07 59.26 41 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BUKOBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/1011 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL comple te on going not started Bujugo Minazi Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 1 Establish small irrigation project (changed to feeder road ) 3,000 12,000 15,000 1 Establish small irrigation project (changed to feeder road ) 2,200 8,800 11,000 1 Izimbya Buturage Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 1 Irrigation scheme 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage facility 2,200 8,800 11,000 1 Rugaze Rain water harvesting by constucting a charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads(5.4km) 4,000 16,000 20,000 1 Procurement of a milling/haulling machine 5,000 5,000 10,000 1 Kanyangereko Butahyabega Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of feeder road (1.7 km) 4,000 16,000 20,000 1 Karabagaine Kitwe Construction of a godown.(changed to market shed) 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of a milling/haulling machine 5,000 5,000 10,000 1 Completion of Market shed construction 4,000 16,000 20,000 1 Maruku Kyansozi Agro value adding equipment (Grain milling machine) . 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a drip irrigation scheme(changed to market shed) 7,000 28,000 35,000 1 Maruku Construction of a market shed.(changed to feeder road) 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of feeder road (1.2 km) 4,000 16,000 20,000 1 Rubale Nsheshe Construction of a market shed.(livestock market) 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Rukoma Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Ruhunga Mugajwale Construction of a crop storage facility 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of Rural feeder roads (2.1 km) 4,000 16,000 20,000 1 Kihumulo Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 42 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BUKOBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kishanje Bushasha Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a permanent cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Kaibanja Kiijongo Construction of storage facility.(changed to market shed) 3,000 12,000 15,000 1 Completion of Market shed construction 4,000 16,000 20,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Nyakigando Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a market shed 4,000 16,000 20,000 1 Rugaze Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 3,000 12,000 15,000 1 Bujugo Minazi Expansion of a small irrigation scheme(changed to feeder road) 2,200 8,800 11,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Buterankuze Irango Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Kabirizi Kabirizi Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Kasharu Kasharu Rehabilitation of feeder road (5.0 km) 7,000 28,000 35,000 1 Mikoni Kagondo Rehabilitation of cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Nyakato Ibosa Rehabilitation of Rural feeder roads (7.2 km) 7,000 28,000 35,000 1 Nyakibimbili Katahya Construction of a Drip Irrigation Scheme 7,000 28,000 35,000 1 Kishanje Bushasha Completion of crop storage facility 2,000 8,000 10,000 1 TOTAL BUKOBA DISTRICT 195,200 631,066 826,000 32 8 5 Percentage of performance 71.11 17.78 11.36 43 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KARAGWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Nyaishozi Nyakayanja Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 1 Purchase of an Irrigation pumping machine 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 Lukale Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 Ihembe Ihembe II Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Isingiro Katera Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,334 9,134 1 Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Kihanga Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Kamuli Kyerere Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of a Crop storage 3,336 13,344 16,680 1 Kitwe Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 2,600 10,400 13,000 1 Bugene Bujuruga Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of a Cattle dip 3,054 12,215 15,269 1 Rehabilitation of Feeder Road . 746 2,985 3,731 1 Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Kiruruma Nyakagoyagoye Construction of a charco dam 3,200 12,800 16,000 1 Murongo Masheshe Rehabilitation of rural feeder roads (4km) 7,000 28,000 35,000 1 Kibingo Kihinda Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 960 3,840 4,800 1 Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 6,040 24,160 30,200 1 Mabira Businde Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Construction of a Crop storage 5,600 22,400 28,000 1 Kibimba Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Rwabwere Rwabwere Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Completion of a Crop storage 1,989 7,955 9,944 1 banana wine processing machine 2,000 8,000 10,000 1 Iteera Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Igurwa Kibona Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Completion of a Crop storage 1,840 7,360 9,200 1 Igurwa Construction of a Crop storage 4,800 19,200 24,000 1 Igurwa Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 1 Kayanga Kayanga Rehabilitation of a slaughter slab. 4,000 16,000 20,000 1 Artificial insemination centre 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 3,000 12,000 15,000 1 44 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KARAGWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Bweranyange Chamchuzi Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 1 Construction of a Crop storage 5,200 20,800 26,000 1 Kibondo Kikuraijo Completion of a Crop storage 26,737 6,949 33,686 1 Kibondo Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Completion of a Crop storage 1,684 6,736 8,420 1 Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 Nyabiyonza Nyabiyonza Construction of a crop storage facility 6,536 26,144 32,680 1 Bukangara Construction of a Crop storage 5,200 20,800 26,000 1 Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 1 Nyakahanga Omurusimbi Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Completion of a Crop storage 1,247 4,986 6,233 1 Ndama Nyamwegira Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 2,600 10,400 13,000 1 Nyakasimbi Bujara Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Bugomora Nyamiaga Construction of a crop storage. 7,000 28,000 35,000 1 Nyakakika Nyakakika Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Kayungu Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 1 Construction of a Crop storage 4,800 19,200 24,000 1 Nyaishozi Nyakayanja Rehabilitation of feeder road 2Km 4,000 16,000 20,000 1 Nyaishozi Rukale Rehabilitation of feeder road 4Km 5,800 23,200 29,000 1 Ihembe Ihembe II Rehabilitation of feeder road 4Km 2,600 10,400 13,000 1 Nyakasimbi Bujara Rehabilitation of feeder road 4Km 2,600 10,400 13,000 1 TOTAL KARAGWE DISTRICT 227,048 808,274 1,035,242 25 20 12 performance average (% age) 43.86 35.09 21.05 45 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MISSENYI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Nsunga Byamutemba Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,334 9,000 1 Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 Byeju Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 Kyaka Mushasha Construction of a crop storage structure 3,000 12,000 15,000 1 Reahabilitation of 2 KM village feeder roads 4,000 16,000 20,000 1 Bulembo Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 3,000 12,000 15,000 1 Bugorora Bugorora Agro value adding equipment. (grain milling machine) 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a crop marketing shed 5,000 20,000 25,000 1 Rehabilitation of small bridge 2,000 8,000 10,000 1 Buchulago Rahabilitation of 2 KM of village feeder road 5,420 21,680 27,100 1 Construction of a cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 Kassambya Kakindo Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Mabuye Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 Ruzinga Ruhija Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Bwanjai Nyabihokwa Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Ishozi Katano Establish small / medium irrigation project 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Kanyigo Bugombe Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of catte crush 2,000 8,000 10,000 1 Kikukwe Construction of a crop marketing shed 4,000 16,000 20,000 1 Kilimilile Kilimilile Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Kenyana Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 4,000 16,000 20,000 1 Kitobo Mbale Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop marketing shed 5,000 20,000 25,000 1 Minziro Kalagala Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Bugandika Kijumo Construction of a permanent cattle crash. 3,000 12,000 15,000 1 Kanyigo BUGOMBE CONSTRUCTION OF A SLAUGHTER HOUSE 2,000 8,000 10,000 1 BUGOMBE CONSTRUCTION OF A SLAUGHTER HOUSE 2,000 8,000 10,000 1 Nsunga BYAMTEMBA IMPROVEMENT OF LIVESTOCK MARKET 1,880 7,520 9,400 1 BYEJU REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 4,000 16,000 20,000 1 Bwanjai NYABIHOKWE CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 4,000 16,000 20,000 1 RWAMASHONGA CONSTRUCTION OF A CEREAL MARKET SHED 5,000 20,000 25,000 1 Kitobo KYAZI CONSTRUCTION OF 7 FISH PONDS 1,500 6,000 7,500 1 TOTAL MISSENYI DISTRICT 141,680 506,854 648,400 19 6 14 AVERAGE PERFORMANCE (% AGE) 33.33 10.53 24.56 46 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MULEBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Muhutwe Kangantebe Purchase of coffee hullers and sleeves 3,825 4,000 7,650 1 Ngenge Ngenge Construction of a charco dam. 4,043 16,172 20,215 1 Purchase of a cassava processing machine 3,398 3,398 6,796 1 Kishuro Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 1 Rehabilitation of feeder roads 2,950 11,800 14,750 1 Mubunda Bisheke Rehabilitation of a crop storage facility 2,445 9,780 12,225 1 Construction of crop storage facility 2,000 8,000 10,000 1 Kiyebe Construction of crop storage facility 3,400 13,600 17,000 1 Izigo Kimbugu Rehabilitation of rural feeder roads. 5,380 21,520 26,900 1 Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 1 Kabare Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Kimwani Katembe Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Procurement of power tiller 1,500 6,000 7,500 1 Rushwa Kyanshenge Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Omurunazi Soil and water conservation 1,355 5,420 6,775 1 Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Ikondo Buhangaza Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Buyaga Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Magata/Karutanga Kasheno Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 1 Burungura Kabale Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 1 Kasharunga Nkomero Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Burungura Burungura Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 1 Ijumbi Rubao Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 1 Procurement of coffee huller 1,200 4,800 6,000 1 Construction of market shed 4,000 16,000 20,000 1 Ruhija Construction of market shed 4,000 16,000 20,000 1 Kabanga Kabanga Construction of a shallow well for irrigation 1,250 5,000 6,250 1 Bumiro Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Ruhanga Makongora Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 1 Muleba Tukutu Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 1 Kabirizi Mikale Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Karambi Itunzi Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Rehabilitation of cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 Kasharala Soil and water conservation 1,255 5,020 6,275 1 Mayondwe Mayondwe Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 47 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MULEBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Remarks BUREZA BUTEMBO CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A COFFEE HULLER 1,500 6,000 7,500 1 MULEBA TUKUTU CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 MAGATA KASHENO PROCUMENT OF A COFFEE HULLER 1,500 6,000 7,500 1 IKONDO BUHANGAZA PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KIBANGA KIBANGA REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 4,050 16,200 20,250 1 BUMIRO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KABIRIZI MIKALE PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 RUSHWA KYANSHENGE PROCUMENT OF A POWER TILLER 1,500 6,000 7,500 1 OMURUNAZI PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 NGENGE KISHURO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 BURUGURA BURUGURA CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 5,230 20,920 26,150 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 MUBUNDA BISHEKE REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 2,555 10,220 12,775 1 MUBUNDA BISHEKE PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KIYEBE PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KASHARUNGA KASHARUNGA CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 NKOMERO PROCUMENT OF A POWER TILLER 1,500 6,000 7,500 1 KIMWANI KATEMBE CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 5,940 23,760 29,700 1 BULYAKASHAJU RUGANDO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 7,000 28,000 35,000 1 RUHANGA MAKONGORA PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 MAFUMBO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 7,000 28,000 35,000 1 MUHUTWE KANGANTEBE REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 IZIGO KABARE PROCUMENT OF A COFFEE HULLER 1,500 6,000 7,500 1 KAGOMA BUHAYA PROCUMENT OF A POWER TILLER 1,500 6,000 7,500 1 TOTAL MULEBA DISTRICT 199,529 756,341 955,695 13 6 49 AVERAGE PERFORMANCE 22.81 10.53 85.96 48 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 NGARA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Bukiriro Bukiriro Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 1 Rehabilitation of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 Nyabihanga Environmental conservation (tree planting) 5,100 20,400 25,500 1 Rusumo Kasulo Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 Rusumo Rehabilitation cattle dip 2,500 10,000 12,500 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,975 7,900 9,875 1 Nyamiaga Nyakiziba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,580 6,320 7,900 1 Nyamiaga Murukulazo Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 Mganza Mukalinzi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 3,000 12,000 15,000 1 Keza Keza Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 Construction of market structure - godown 5,420 21,680 27,100 1 Mabawe Murugalama Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 Rehabilitation of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Kanazi Kanazi Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Mukarehe Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Mrusagamba Magamba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 Kumubuga Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 Kabanga Ngundusi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Djululigwa Rehabilitation of rural feeder road . 5,340 21,360 26,700 1 Mugoma Shanga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Mugoma Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Kirushya Kirushya Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 Murutabo Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 Murutabo Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Ntobeye Ntobeye Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Rehabilitation of a crop storage structure. 1,400 5,600 7,000 1 Chivu Rehabilitation of an oxenization centre. 2,000 8,000 10,000 1 Environmental conservation (tree planting) 2,400 9,600 12,000 1 Oxen drawn implements 625 625 1,250 1 49 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 NGARA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 Construction of a cattle dip. 6,200 24,800 31,000 1 Mbuba Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 Nyakisasa Nyamahwa Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 Kashinga Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Bugarama Rwinyama Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 Mumiramila Environmental conservation (tree planting) 5,000 20,000 25000 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 Ngara Mjini Mukididili Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 Kibimba Ruganzo Rehabilitation of rural feeder road . 5,420 21,680 27,100 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 BUKILILO BUKILILO CONSTRUCTION OF A FISH POND 750 3,000 3,750 1 NGARA MJINI MUKIDIDIRI REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,500 6,000 7,500 NYAKISASA NYAMAHWA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 1,495 5,980 7,475 1 KABANGA NGUNDUSI REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,500 6,000 7,500 1 BUGARAMA RWINYANA REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,500 6,000 7,500 1 KIRUSHYA MURUTABO REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,400 5,600 7,000 1 KANAZI MUKAREHE CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 2,000 8,000 10,000 1 MUGOMA SHANGA CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 2,500 10,000 12,500 1 RUSUMO KASULO CONSTRUCTION OF A CARCO DAM 5,420 21,680 27,100 1 NYAMIAGA MURUKURAZO REHABILITATION OF FEEDER ROAD 5,420 21,680 27,100 1 MURUSAGAMBA KUMUBUGA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 5,420 21,680 27,100 1 MAGAMBA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 5,420 21,680 27,100 1 TOTAL NGARA DISTRICT 180,145 718,825 898,970 46 6 10 AVERAGE PERFORMANCE 74.19 9.68 16.13 50 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KASULU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Buhigwe B / Mulera Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Nyankoronko Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 Munyegera Muganza Construction of a charco dam. 2,500 10,000 12,500 1 Construction of a market shed. 4,500 18,000 22,500 1 Msambara Kabanga Rehabilitation of a cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 Munzeze Munzeze Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 1 Muhinda Mwayaya Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 1 Construction of crop storage structure - godown 7,000 28,000 35,000 1 Mnanila Mnanila Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 1 Kitambuka Construction of crop storage facility 1,712 6,846 8558 1 Construction of crop storage structure - godown 5,288 21,154 26,442 1 Kibwigwa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Nyamnyusi Kitema Construction of crop storage structure - godown 7,000 28,000 35,000 1 Buhoro Shunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Buhoro Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Muzye Muzye/mutala Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 Bugaga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kwaga Kalela Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 Kwaga Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 Rehabilitation of a cattle dip 2,375 9,510 11,885 1 Rusaba Rusaba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Janda Janda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Murufiti Murufiti Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Rungwempya Rungwempya Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Asante Nyerere Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kasulu mjini Kumsenga/Murubona Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milk processor.. 3,000 3,000 6,000 1 Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 1 Rusesa Rusesa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Titye Shunguliba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kigondo Kidyama Procurement of 4 milling machines. 4,000 4,000 8,000 1 Construction of cattle dip 6,925 27,700 34,625 1 Musambara Kabanga Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 Muhunga Karunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Muhunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Ruhita Migunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 MUZYE MUZYE/MUTALA CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 4,500 18,000 22,500 1 MWAYAYA MUBANGA CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 RUHITA KURUGONGO CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 TOTAL KASULU DISTRICT 222,550 827,210 1,049,760 29 9 5 - PERCENTAGE OF PERFORMANCE 67.44 20.93 11.63 51 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KIBONDO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Gwanumpu Ilabiro Rehabilitation of Ilabiro - Bitare road 2,400 9,750 12,150 1 Bukililo Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 1 Busagara Kasaka Rehabilitation of a cattle dip 1,340 5,500 6,840 1 Kigendeka Construction of Market shed 7,000 28,000 35,000 1 Kibondo Kibondo Rice mill and flour packaging machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 2,400 9,600 12,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (7 box culverts) 3,680 14,720 18,400 1 Muhange Muhange Procurement of a Coffee pulpery unit 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5,440 21,760 27,200 1 Gwarama Rehabilitation of rural feeder roads 6,770 27,080 33,850 1 Purchase of Irrigation Equipment 4,000 4,000 8,000 1 Misezero Twabagondozi Rehabilitation of rural feeder road (5 box culverts) 2,400 9,750 12,150 1 Construction of a rural feeder road 1,600 6,400 8,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 Kumkungwa Rural road rehabilitation 7Km 4,200 16,800 21,000 1 Kasanda Kasanda Construction of a cattlle dip 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,200 4,800 6,000 1 Kasuga Kinonko Rehabilitation of irrigation schemes 800 3,200 4,000 1 Construction of a crop storage facility 6,400 25,600 32,000 1 Nyabibuye Nyabibuye Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,600 6,400 8,000 1 Rugongwe Kichananga Rehabilitation of rural feeder roads 5,800 23,200 29,000 1 Kigaga Rural rehabilitation (10km) 5,120 20,480 25,600 1 Itaba Kigogo Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 Kakonko Kanyonza Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Kabingo Rehabilitation of rural feeder roads 5,020 20,080 25,100 1 Itumbiko Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Kitahana Kibingo Rural road rehabilitation (10km) 3,600 14,400 18,000 1 Nyamtukuza Churazo Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 Kinyinya Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 Mugunzu Mugunzu Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 Rugenge Kasongati Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 Kumsenga Kagezi Rural road rehabilitation (10km) 5,400 21,600 27,000 1 Kibuye Rural road rehabilitation (10km) 5,600 22,400 28,000 1 Murungu Kumhasha Rural road rehabilitation (5km) 2,760 11,040 13,800 1 52 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KIBONDO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started KITAHANA KIBINGO REHABILITATION OF RURAL ROADS km5 3,400 13,600 17,000 1 KIBONDO MJINI BITURANA REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 PROCUREMENT OF IRRIGATION EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 BUNYAMBO SAMVURA REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 MABAMBA NYANGE REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 KIZAZI NYABITAKA REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 MISEZERO KUMKUGWA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 2,800 11,200 14,000 1 MURUNGU KUMHASHA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 4,240 16,960 21,200 1 KASANDA KASANDA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,859 7,436 9,295 1 REHABILITATION OF A CATTLE DIP 941 3,765 4,706 1 KAKONKO KABINGO REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,980 7,920 9,900 1 KAKONKO KANYONZA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,400 5,600 7,000 1 KAKONKO ITUMBIKO REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 4,000 16,000 20,000 1 MUHANGE MUHANGE REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,560 6,240 7,800 1 KUMSENGA KIBUYE REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,400 5,600 7,000 1 RUGONGWE KICHANANGA CONSTRUCTION OF A SLAUGHTER SLAB 1,000 4,000 5,000 1 KUMSENGA KAGEZI REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,480 5,920 7,400 1 ITABA KIGOGO PURCHASE OF A PADDY HULLING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 17 VILLAGES PURCHASE OF 17 POWER TILLERS 27,200 108,800 136,000 1 TOTAL KIBONDO DISTRICT 231,890 886,001 1,117,891 28 7 22 Average performance 49.12 12.28 38.60 53 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KIGOMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Uvinza Basanza Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Chakulu Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Nguruka Itebula Completion of a cattle dip construction 600 3,000 3,600 1 Construction of bore hole for irrigation 6,250 25,000 31,250 1 Nyangabo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Ilagala Ilagala Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Mwakizega Construction of a matket shed. 2,795 11,180 13,975 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kalinzi Mkabogo Construction of a coffee washing station 2,800 11,200 14,000 1 Kalya Sibwesa Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 1 Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kashagulu Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Matendo Matendo Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kidahwe Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Mganza Malagarasi Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 1 Construction of slaughter slab 720 2,880 3,600 1 Environmental conservation 345 1,381 1,726 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kasisi Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Sunuka Sunuka Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Igalula Igalula Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Mgambazi Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Sigunga Kaparamsenga Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kernel processing machine 1,225 4,900 6,125 1 Bitale Nyamhoza Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Kandaga Mlela Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kandaga Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of a cereals processing machine 3,500 3,500 7,000 1 Mtegowanoti Chagu Construction of a cattle market. 7,000 28,000 35,000 1 Mkigo Nyarubanda Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Mungonya Msimba Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 54 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KIGOMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Simbo Kaseke Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Nyamori Construction of a matket shed. 3,494 13,976 17,470 1 Buhingu Nkonkwa Purchase of a kernel processing machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder road. 7,000 28,000 35,000 1 Buhingu Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of a palm oil processing machine 3,063 3,063 6,125 1 Mwandiga Kibingo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Mahembe Nkungwe Rehabilitation of rural feeder road. 7,000 28,000 35,000 1 Kagongo Mgaraganza Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 SIMBO NYAMOLI PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 KAGONGO MGARAGANZA PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 KALYA KASHAGULU PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 MTEGOWANOTI CHAGU PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 MKIGO NYARUBANDA PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 BITALE NYAMUHOZA PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 MAHEMBE NKUNGWE PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 UVINZA CHAKULU PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 BASANZA PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 KANDAGA MLELA PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 NGURUKA ITEBULA PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 ILAGALA ILAGALA PURSHASE OF A KERNEL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 IGALULA IGALULA PURSHASE OF A KERNEL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,130 4,520 5,650 1 MWANDIGA KIBINGO PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 MUNGONYA MSIMBA PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,130 4,520 5,650 1 MATENDO KIDAHWE PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 TOTAL KIGOMA DISTRICT 244,652 938,519 1,183,171 20 16 31 30.30 24.24 46.97 55 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Butimba Kasuguti Purchase of wind mill for irrigation 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 1 Ragata Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 Construction of bore hole 4,800 19,200 24,000 1 Procurement of a hulling and milling machine. 650 2,600 3,250 1 Guta Tairo Rehabilitation of a cattlle dip 1,465 6,000 7,465 1 Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 Kinyambwiga Construction of a cattlle dip 4,508 18,030 22,538 1 Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 1 Mugeta Kyandege Rehabilitation of a cattlle dip 660 3,000 3,660 1 Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 1 Rehabilitation of charco dam 2,530 10,122 12,652 1 Construction of a milk collecting & processing centre. 3,704 14,816 18,520 1 Sanzate Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 Mcharo Nyamatoke Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Oxen drawn implements 1,500 1,500 3,000 1 Wariku Rwabu Rehabilitation of a charco dam. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 Procurement of Agro Processing Equipment 1,500 1,500 3,000 1 Kamkenge Purchase of cassava graters 1,000 1,000 2,000 1 Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Bunda Migungani Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 Rehabilitation of water sources for cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 Construction of a cattle dip. 4,800 19,200 24,000 1 Purchase of grain milling machine 475 1,900 2,375 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Hunyari Hunyari Construction of a livestock development center 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of grain milling machine 3,580 3,580 7,160 1 Mariwanda Construction of a water resouce for irrigation 2,112 8,448 10,560 1 56 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Construction of a milk collecting & processing centre. 4,704 18,816 23,520 1 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 Oxen drawn implements 750 750 1,500 1 Igundu Igundu Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 1 Bulendabufwe Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Bulendabufwe Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 Iramba Mwiruruma Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 1 Procurement of a hulling & milling machine. 600 2,400 3,000 1 Construction of a borehole 4,723 18,894 23,617 1 Kabasa Bitaraguru Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 900 3,600 4,500 1 Shallow well for irrigation 1,900 7,600 9,500 1 Procurement of an irrigation pump. 3,250 3,250 6,500 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Kibara Nakatuba Purchase of cassava graters 400 1,600 2,000 1 Construction of agric marketing center. 7,000 28,000 35,000 1 Kisorya Mashahunga Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Kuzungu Bukore Construction of Soil conservetion structures 1,250 5,000 6,250 1 Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 1 Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Rehabilitation of a charco dam. 4,310 17,240 21,550 1 Namhula Karukekere Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Muranda Procurement of miiling mmachine 1,500 1,500 3,000 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 1 Nansimo Nansimo Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 Completion of an irrigation scheme 2,400 9,600 12,000 1 57 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Procurement of ahulling & milling machine. 343 1372 1715 1 Neruma Kasahunga Construction of Soil conservetion structures. 1,250 5,000 6,250 1 Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,200 4,800 6,000 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Neruma Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of ahulling & milling machine. 450 1,800 2,250 1 Nyamuswa Kiloreli Oxen drawn implements 2,250 2,250 4,500 1 Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 Tiling'ati Construction of a attle dip. 4,800 19,200 24,000 1 Completion of water source for cattle dip. 2,200 8,800 11,000 1 Procurement of ahulling & milling machine. 800 3,200 4,000 1 Sazira Misisi Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 1 Procurement of Agro Processing Equipment 3,000 3,000 6,000 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 Kitaramaka Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 Rehabilitation of a charco dam. 3,200 12,800 16,000 1 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 Mihingo Manchimweru Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 Irrigation scheme for Horticultural farming 2,250 2,250 4,500 1 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 Salama Marambeka Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of Oxen drawn weeder & carts. 1,500 1,500 3,000 1 BUTIMBA RAGATA Rehabilitation of a charco dam 2,200 8,800 11,000 1 Procurement of oxen drawn implements 300 1,200 1,500 1 BUNDA MIGUNGANI Procurement of water pumps for irrigation 475 1,900 2,375 1 HUNYARI MARIWANDA Electrical installation for milk centre 184 736 920 1 58 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Procurement of a grain milling machine 600 2,400 3,000 1 1 HUNYARI Procurement of cassava graters. 1,105 4,420 5,525 1 KIBARA NAKATUBA Construction of a pit latrine for market centre 150 600 750 1 KISORYA MASAHUNGA Construction of a crop market facility. 7,000 28,000 35,000 1 KUNZUGU BUKORE Procurement of water pumps for irrigation 875 3,500 4,375 1 MIHINGO MANCHIMWERU Procurement of a grain milling machine 713 2,850 3,563 1 NANSIMO NANSIMO Construction of an Agric. resources centre 4,600 18,400 23,000 1 NERUMA KASAHUNGA Construction of a crop market facility. 5,750 23,000 28,750 1 NYAMUSWA KITARAMAKA Construction of a crop market facility. 3,800 15,200 19,000 1 MCHARO NYAMATOKE Procurement of a grain milling machine 580 2,320 2,900 1 SALAMA MARAMBEKA Procurement of a grain milling machine 580 2,320 2,900 1 GUTA KINYAMBWIGA Construction of a water scheme for dipping. 2,493 9,970 12,463 1 TAIRO Construction of an Agric. resources centre 5,535 22,138 27,673 1 TOTAL BUNDA DISTRICT 264,980 796,662 69 17 14 AVERAGE 69.00 17.00 14.00 59 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kyanyari Mwibagi Construction of a slaughter slab 1,588 6,500 8,088 1 Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 Nyamikoma Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of an oil pressing machine 2,500 2,500 5,000 1 Buswahili Buswahili Rehabilitation of an irrigation scheme. 4,019 16,000 20,019 1 Construction of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 1 Wegero Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 Purchase of rice de-hullers** 2,500 2,500 5,000 1 Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 Construction of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 Kiriba Bwai - Kitururu Rehabilitation of an irrigation scheme. 2,332 9,500 11,832 1 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Procurement of a paddy planter 1,000 4,000 5,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 1 Bwiregi Ryamisanga Rehabilitation ofcharco dam 5,800 23,200 29,000 1 Buruma Isaba Rehabilitation of a charco dam 3,500 14,000 17,500 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Construction of shallow well for irringation 1,526 6,104 7,630 1 Mwikoro Agro value adding equipment(cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Muriaza Kizaru Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Kukirango Kamugegi Rehabilitation of a cattle dip. 1,960 7,840 9,800 1 Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 1 Mwanzaburiga Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Masaba Kwigutu Rural road rehabilitation 4,800 19,200 24,000 1 Buhemba Matongo Construction of a cattle dip 3,000 12,000 15,000 1 Mirwa Construction of a small irrigation scheme 1,526 6,104 7,630 1 Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 1 Butuguri Kibubwa Rehabilitation of a charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 Kisamwene Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Agro value adding equipment(cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 60 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Makojo Chimati Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 Murangi Lyasembe Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Rehabilitation of chaco dam 5,080 20,320 25,400 1 Mabuimerafuru Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Nyambono Bugoji Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 1 Bugoji Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 1 Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 1 Mugango Kwikuba charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Kwibara Construction of a market shed 3,000 12,000 15,000 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Tegeruka Kataryo Rehabilitation of charco dam 1,000 4,000 5,000 1 Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 1 Tegeruka Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 Suguti Wanyere sholow wells 1,000 4,000 5,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 1 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Nyankanga Bisumwa Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Nyamurandirira Chumvi Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 1 Construction of vertinary centre 4,403 17,612 22,015 1 Bwasi Busungu Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 Rehabilitation of rural feeder road 1,760 7,040 8,800 1 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 Bugwema Masinono Construction of a veterinary centre 7,000 28,000 35,000 1 MUGANGO KWIKUBA Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 BURUMA ISABA Procurement of an oxen drawn plough 100 400 500 1 KUKIRANGO KAMUGEGI Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 BWASI BUSUNGU Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 BUGWEMA MASINONO Procurement of a grain milling machine 1,066 4,262 5,328 1 Procurement of a ox-carts 360 1,439 1,799 1 BUTUGURI KIBUBWA Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 TOTAL MUSOMA DISTRICT 219,699 663,042 882,741 43 12 22 PERFORMANCE PERCENTAGE 55.84 15.58 28.57 61 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 SERENGETI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Nata Nyakitono Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 Water pump for cattle dip 750 3,000 3,750 1 Kono Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,400 13,600 17,000 1 Ikoma Bwitegi Construction of a cattlle dip **** 3,400 13,750 17,150 1 Agro value adding equipment .(milling machines) 2,500 2,500 5,000 1 Rehabilitation of water scheme for dip 3,600 14,400 18,000 1 Machochwe Kitunguruma Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,570 14,280 17,850 1 Meranga Expansion of a charco dam 3,400 13,600 17,000 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 Rugabure Gesarya Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Nyamatare Mosongo Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a market shed 3,400 13,600 17,000 1 Nyamatoke Construction of a cattle dip 5,200 20,800 26,000 1 Rigicha Wagete Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of water pump for irrigation 480 1,920 2,400 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Kitembele Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Ring'wani Remung'orori Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of water pump for irrigation 480 1,920 2,400 1 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Nyamitita Procurement of water pump 480 1,920 2,400 1 Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 1 Busawe Gantamome Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Iseresera Rehabilitation of reeder road 3,400 13,600 17,000 1 Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 Kyambahi Burunga Agro value adding equipment .(milk separetors) 500 500 1,000 1 Agro value adding equipment .( milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Burunga Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 62 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 SERENGETI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kyambahi Rehabilitation of rural feeder roads (4.5km) 3,600 14,400 18,000 1 Issenyi Iharara Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Mugumu Morotonga Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 Agro value adding equipment .(oil pressing ) 1,600 1,600 3,200 1 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Kenyamonta Mesaga Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Kisangura Koreri Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Rehabilitation of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Manchira Miseke Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Kibosongo Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 Nyamoko Nyamoko Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 1 Kwitete Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 Construction of market shed 3,400 13,600 17,000 1 Kisaka Borenga Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Procurement of water pump for irrigation 480 1,920 2,400 1 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Nyansurumunti Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Nyambureti Monuna Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 Construction of market shed 3,400 13,600 17,000 1 Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Gusuhi Purchase of Oxen drawn implements 2,000 2,000 4,000 1 Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 Kabache Marasomoche Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 1 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Musati Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of water pump for irrigation 1,000 1,000 2,000 1 MANCHIRA KEBOSONGO IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 3,000 12,000 15,000 1 RUNG'ABURE GESARYA IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 3,000 12,000 15,000 1 63 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 SERENGETI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started RING'WANI NYAMITITA IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 3,000 12,000 15,000 1 CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 4,000 16,000 20,000 1 KEBANCHEBANC HE MARASAMONC HE IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 2,800 11,200 14,000 1 NYAMBURETI GUSUHI CONSTRUCTION OF A PERMANENT CATTLE CRUSH 2,600 10,400 13,000 1 NYAMOKO NYAMOKO CONSTRUCTION OF A PERMANENT CATTLE CRUSH 2,600 10,400 13,000 1 TOTAL SERENGETI DISTRICT 276,208 871,132 1,147,340 52 5 24 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 64.20 6.17 29.63 64 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 RORYA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kisumwa Marasibora Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of a water source for livestock /dip. 4,000 16,000 20,000 1 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 Komuge Irienyi Rehabilitation/construction of irrigation schemes 7,000 28,000 35,000 1 Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 Komuge Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Nyathorogo Chereche Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 1 Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 Rehabilitation of rural feeder road. 4,402 17,607 22,009 1 Purchase of rice hulling machine 4,000 4,000 8,000 1 Ochuna Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 1 Rehabilitation of rural feeder road. 5,000 20,000 25,000 1 Agro value adding equipment (hulling machine) 5,000 5,000 10,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 4,000 4,000 8,000 1 Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 1 Kitembe Nyambogo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 Mirare Ingri juu Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Nyamtinga Rwang'enyi Rehabilitation / Improvement of rural feeder roads 1,800 7,200 9,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 5,200 20,800 26,000 1 Kyang'ombe Bitiryo Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Baraki Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Goribe Panyakoo Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Kigunga Luanda Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Kirogo Kirogo Rehabilitation of a cattle dip. 5,597 22,388 27,985 1 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 Rabour Rabour Rehabilitation of a cattle dip. 5,597 22,388 27,985 1 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 Nyamunga Kinesi Vegetable Irrigation scheme 3,600 14,400 18,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 2,883 11,532 14,415 1 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 Ikoma Nyamasanda Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Nyahongo Lolwe Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Mkoma Raranya Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Koryo Nyanduga Rehabilitation of rural feeder road. 7,000 28,000 35,000 1 Roche Roche Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 KITEMBE NYAMBOGO Procurement of an incubator 600 2,400 3,000 1 ROCHE ROCHE Establishment of a milk collecting& cooling tanks 2,000 8,000 10,000 1 TOTAL RORYA DISTRICT 175,279 653,115 828,394 27 - 23 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 54.00 - 46.00 65 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 TARIME RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kibasuka Wegita Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of a charco dam for livestock. 5,000 20,000 25,000 1 Muriba Muriba Bore hole for coffee pulpery 7,000 28,000 35,000 1 Nyantira Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 Construction of a shallow well. 2,000 8,000 10,000 1 Nyandoto Nkerege Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 Gamasara Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 Rehabilitation of a slaughter slab 2,000 8,000 10,000 1 Manga Nyamirambalo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 Sombanyasoko Rehabilitation of oxenization training centre 600 2,400 3,000 1 Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 Goronga Kitawasi Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Gibaso Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 Binagi Mogabiri Rehabilitation of rural feeder roads 5,960 23,840 29,800 1 Nyamwigura Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Nyakonga Kwebeye Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 1 Rehabilitation of rural feeder road . 1,827 7,308 9,135 1 Borega"A" Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 Purchase of horticultural irrigation pump 4,568 4,568 9,135 1 Nyamwaga Nyamwaga Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 1 Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 Pemba Pemba Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 Borega"B" Construction of an oxenization centre. 3,000 12,000 15,000 1 Susuni Kiongera Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 Matongo Matongo Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Nyanungu Itilyo Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 PEMBA PEMBA Rehabilitation of a crop storage structure 2,000 8,000 10,000 1 BORENGA 'B' Completion of oxenization training centre 4,000 16,000 20,000 1 66 GORONGA GIBASO To Complete construction of charco dam. 600 2,400 3,000 1 SIRARI SIRARI Construction of a Culvert 7,000 28,000 35,000 1 BINAGI MOGABIRI Reforestation/environmental conservation 1,040 4,160 5,200 1 TOTAL TARIME DISTRICT 140,741 549,260 690,000 15 9 9 percentage of performance 45.45 27.27 27.27 67 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 GEITA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kamena Imalamapaka Expand and improvent of crop storage structure 1,200 5,000 6,200 1 completion of crop storage structure 1,200 5,000 6,200 1 Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Ihanamilo Nyakato Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 7,000 8,600 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 Ikulwa Purchase of hulling machine (changed to power tiller) 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Kaseme Nyamalulu Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Agro value adding equipment (Rice hullers). 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Magenge Construction of cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Katoro Kaduda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 Kakora Kabiga Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Kakora Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 8,000 10,000 1 Senga Kakubilo Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Senga Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Mwingiro Nyabulanda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Agro value adding equipment (Rice hullers). 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Idetemya Purchase of hulling machine (changed to power tiller) 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Nzera Lwenzera Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Idosero Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 68 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 GEITA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL compl ete on going not started Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Kasamwa Ibanda Agro value adding equipment (Rice hullers). 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Bung'wangok o Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers). 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Busolwa Busolwa Agro value adding equipment (Rice hullers). 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a crop storage. 7,000 28,000 35,000 1 Nkome Nkome Agro value adding equipment (Rice hullers). 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyang'hwale Nyaruguguna Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers). 5,000 5,000 10,000 1 Nyijundu Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Chigunga Saragulwa Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyakagomba Isima Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Kharumwa Bumanda Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Izunya Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Bulela Nyambogo Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyamalimbe Nyamigogo Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Lwamwizo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 69 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 GEITA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL compl ete on going not started Agro value adding equipment (Rice hullers) . 2,000 8,000 10,000 1 Lwamgasa Buziba Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 Kafita Lushimba Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers) . 2,000 8,000 10,000 1 Kamhanga Lwenge Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 SENGA KAKUBILO CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 3,320 13,280 16,600 1 KAKORA KABIGA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,160 20,640 25,800 1 TOTAL GEITA DISTRICT 331,480 1,014,9 20 1,343,40 0 42 14 19 PERFORMANCE LEVEL (% AGE) 56.00 18.67 25.33 70 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MISUNGWI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Ilujamate Buhunda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Mwagimagi Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of a crop storage structure 4,000 16,000 20,000 1 Mwaniko Nguge Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Misasi Mwasagela Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Igokelo Wanzamiso Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Ng'ombe Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Koromije Ibongoya A Construction of a cattle dip 3,000 12,000 15,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 To complete construction of a cattle dip 1,600 6,400 8,000 1 Magaka Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Bulemeji Mwalogwabagole Rehabilitation of cattle dip 3,000 12,000 15,000 1 Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Buganda Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 Idetemya Isamilo Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Misungwi Mwambola Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Mabuki Construction of charco dam(changed to crush) 2,600 10,400 13,000 1 Construction of a Cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Ukiliguru Mwagala Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Kanyelele Budutu Construction of charco dam(changed to crush) 2,000 8,000 10,000 71 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MISUNGWI RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Gambajiga Construction of cattle crush 2,080 8,320 10,400 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Shilalo Ng'obo Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Buhingo Kabale Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Busongo Nyamayinza Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Gulumungu Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Kijima Isakamawe Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 Nhundulu Mahando Construction of charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Isegeneja Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Kasololo Igumo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Lubili Ilalambogo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Mbarika Igenge Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Ngaya Construction of cattle dip 4,000 16,000 20,000 1 Construction of a market shed.(changed to crush)? 2,700 10,800 13,500 1 Sumbugu Matale Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Sumbugu construction of a storage structure 5,000 20,000 25,000 1 Usagara Bujingwa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 KASOLOLO IGUMO CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 3,000 12,000 15,000 1 BUKINGO KABALE REHABILITATION OF CHARCO DAM 5,000 20,000 25,000 1 TOTAL MISUNGWI DISTRICT 179,780 719,320 899,100 40 8 6 PERFORMANCE %AGE 74.07 14.81 11.11 72 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KWIMBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Mwang'halanga Mahinga Rehabilitation of an irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Fukalo Chibuji Construction of a cattle dip. 2,400 10,000 12,400 1 Construction of a charco dam. 3,200 13,000 16,200 1 Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Nyang'honge Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Maligisu Kadashi Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Mwambaraturu Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Iseni Nyashana Purchase of a milling machine (AVAE) 10,000 10,000 20,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Mwagi Mwaging'hi Purchase of a milling machine (AVAE) 5,000 5,000 10,000 1 Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Mwabilanda Hulling and Grain milling machine 10,000 10,000 20,000 1 Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Kashili Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Sumve Mwashilangale Construction of charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Mwamala Milyungu Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Walla Bujingwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 Ng'hungumalwa Kibitilwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 Manayi Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyambiti Solwe Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Malya Talaga Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Malya Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 73 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KWIMBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Rehabilitation of a cattle dip & water trough 7,000 28,000 35,000 1 Igongwa Mwadubi Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Ngudu Ilumba Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Mwakilyambiti Mwamakoye Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Mantale Mwampulu Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Rehabilitation of charco dam 5,024 20,096 25,120 1 Ngulla Nyambuyi Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Ngulla Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mhande Mhande Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Gulumwa Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Bupanwa Chisalawi Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Kakubiji Shilima Construction of Market shed 7,000 28,000 35,000 1 Mwalubungwe Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 NGULA NYAMBUYI Construction of a crop market shed 5,600 22,400 28,000 1 MHANDE MHANDE Construction of a WARD RESOURCE CENTRE 5,700 22,800 28,500 1 MWAGI MWAGING'HI CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,300 21,200 26,500 1 NYAMBITI SOLWE CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,300 21,200 26,500 1 BUNGULWA NG'HUNDYA CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,300 21,200 26,500 1 MWAGI KISILI REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,540 22,160 27,700 1 MHANDE GULUMWA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,540 22,160 27,700 1 NGUDU ILUMBA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,540 22,160 27,700 1 TOTAL KWIMBA DISTRICT 254,044 797,176 1,051,220 29 15 17 IMPLEMENTATION PERCENTAGE 47.54 24.59 27.87 74 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 UKEREWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Namagond o Namagondo Construction of a 2 shallow wells. 1,600 7,000 8,600 1 Melegea Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Mukituntu Kazilankanda Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Chabilungo Constraction of market centre 3,000 12,000 15000 1 Ngoma Hamkoko Constraction of market centre 7,000 28,000 35,000 1 Nantare Construction of shallow wells(2) 1,600 6,400 8,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Igala Chankamba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Bwasa Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 1 Mrutungur u Muhande Rehabilitation of Irrigation scheme 1,600 6,400 8,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 4,711 18,844 23,555 1 Bukanda Busunda Rehabilitation of Irrigation scheme 900 3,600 4,500 1 Nyamanga Nyamanga Constraction of market centre 7,000 28,000 35,000 1 Irugwa Sambi Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 1 Rehabilitation of rural feeder roads 6,520 26,080 32,600 1 Nabweko Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 Nkilizya Nkilizya Constraction of market centre 3,000 12,000 15,000 1 Bukindo Murutanga Agro value adding equipment . 1,750 1,750 3,500 1 Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Bukindo Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kagunguli Kweru Construction of one shallow well 800 3,200 4,000 1 Kakerege Kakerege Rehabilitation of rural feeder roads 1,400 5,600 7,000 1 Construction of 7 shallow wells 5,600 22,400 28,000 1 Construction of culvert 1,400 5,600 7,000 1 Bukungu Bukungu Construction of 4 shallow wells 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 4,000 16,000 20,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Namilembe Namilembe Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Bwiro Busiri Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 75 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 UKEREWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Busiri Constraction of market centre 3,000 12,000 15,000 1 Busumba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Kagunguli Kagunguli Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Ilangala Kamasi Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Kaseni Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Bukiko Bukiko Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Bwisya Nyang'ombe Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Nduruma Chamuhunda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Muriti Igongo Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 KAGUNGULI KWERU CONSTRUCTION OF 3 SHALLOW WELLS 3,000 12,000 15,000 1 REHABILITATION OF FEEDER ROAD 3,200 12,800 16,000 1 PURCHASE OF A WATER PUMP FOR IRRIGATION 375 1,500 1,875 1 IGALA BWASA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 1,000 4,000 5,000 1 REHABILITATION OF FEEDER ROAD 4,520 18,080 22,600 1 IRUGWA NABWEKO CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 1,000 4,000 5,000 1 PURCHASE OF A CASSAVA GRATER. 500 2,000 2,500 1 PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 SAMBI PURCHASE OF A WATER PUMP FOR IRRIGATION 375 1,500 1,875 1 PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 BWIRO BUSIRI REHABILITATION OF FEEDER ROAD 4,000 16,000 20,000 1 NGOMA NANTARE REHABILITATION OF FEEDER ROAD 2,900 11,600 14,500 1 ESTABLISHMENT OF A TREE NURSERY 2,500 10,000 12,500 1 PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 NAMAGONDO NAMAGONDO CONSTRUCTION OF A MARKET SHED 5,400 21,600 27,000 1 PURCHASE OF A ROSELLA PROCESSING MACHINE 400 1,600 2,000 1 IGALA CHANKAMBA PURCHASE OF A MILLING MACHINE 400 1,600 2,000 1 BUKUNGU BUKUNGU PURCHASE OF A CASSAVA GRATER. 375 1,500 1,875 1 MUKITUNTU KAZILAMKANDA PURCHASE OF A MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 CHABILUNGO PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 MURITI IGONGO PURCHASE OF A MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 BUKIKO BUKIKO PURCHASE OF A WATER PUMP FOR IRRIGATION 375 1,500 1,875 1 BWISYA NYANG'OMBE PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 ILANGALA KAMASI PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 TOTAL UKEREWE DISTRICT 210,161 835,994 1,046,155 19 16 33 PERFORMANCE % AGE 29.55 27.27 43.18 76 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MAGU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Shigala Nyamatembe Construction of a market shed 2,000 8,000 10,000 1 Shigala Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 Shigala Rehabilitation of a charco dam 4,688 18,750 23,438 1 Mkula Lutubiga Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Lutubiga Constraction of market centre 2,700 10,800 13,500 1 Lutubiga Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 Mwasamba Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 1 Nyanguge Matela Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Ng'haya Ng'haya Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Nkungulu Mwashepi Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Mwamanga Mwamanga Rehabilitation of a charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Kisesa B Construction of a cattle dip. 4,360 17,440 21,800 1 Kisesa B Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 Bujashi Sese Rehabilitation of a cattle dip. 2,400 9,600 12,000 1 Sese Construction of a slaughter slab. 1,000 4,000 5,000 1 Sese Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 Kisesa Igekemaja Procurement of oxen drawn implements 4,000 4,000 8,000 1 Igekemaja Construction of a market shed. 6,250 25,000 31,250 1 Igalukilo Nyangili Rehabilitation of a cattle dip. 2,400 9,600 12,000 1 Nyangili Construction of a market shed 2,700 10,800 13,500 1 Shishani Isolo Construction of a cattle dip 5,460 21,840 27,300 1 Isolo Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 1 Njinjimili Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Ihayabuyaga Construction of a market shed 5,320 21,280 26,600 1 Ngasamo Sanga Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 Ngasamo Construction of a crop storage facility. 6,250 25,000 31,250 1 Malili Malili Construction of a Cattle crush 3,125 12,500 15,625 1 Gininiga Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Badugu Badugu Rehabilitation of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 Nyaluhande Nyaluhande Construction of a market shed. 3,600 14,400 18,000 1 Lubugu Sayaka Rehabilitation of a charco dam 6,860 27,440 34,300 1 Kaloleli Ilumya Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 77 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MAGU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kitongosima Kitongosima Construction of a Cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Sukuma Lumeji Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 SUKUMA BUHUMBI REHABILITATION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 MWAMABANZA MWALINHA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 SHIGALA NYAMATEBE REHABILITATION OF A CHARCO DAM 4,300 17,200 21,500 1 NGASAMO SANGA CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,000 20,000 25,000 1 BADUGU MANALA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 MALILI MALILI CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,000 20,000 25,000 1 NKUNGULU IGOMBE CONSTRUCTION OF TWO BORE HOLES 7,000 28,000 35,000 1 BUJASHI SESE CONSTRUCTION OF A MARKET SHED 3,600 14,400 18,000 1 NYALUHANDE NYALUHANDE CONSTRUCTION OF A BORE HOLE 3,400 13,600 17,000 1 IGALUKILO NYANGIRI REHABILITATION OF A CHARCO DAM 1,900 7,600 9,500 1 TOTAL MAGU DISTRICT 205,233 808,930 1,014,163 19 12 14 PERCENTAGE 42.2 26.7 31.1 78 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 SENGEREMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Tabaruka Kishinda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 1 Tunyenye Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 1 Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 1 Nyampande Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 1 Construction of a slaughter slab 1,594 6,374 7,968 1 Kasungamile Kasungamile Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of a deep well for irrigation 4,598 18,392 22,990 1 Nyakaliro Sukuma Rehabilitation of rural feeder roads 4,272 17,088 21,360 1 Oxen drawn implements 2,366 2,366 4,731 1 Rehabilitation of a cattlle dip 3,960 15,840 19,800 1 Rehabilitation of feeder roads 1,824 7,296 9,120 1 Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Nyakasasa Isenyi Rehabilitation of rural feeder roads 2,352 9,408 11,760 1 Procurement of Ia power tiller 2,500 2,500 5,000 1 Nyakasungwa Igwanzozu Oxen drawn implements 2,365 3,549 7,097 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Kazunzu Itabagumba Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 1 Procurement of grain mill 2,365 2,366 4,731 1 Construction of a market shed 5,360 21,440 26,800 1 Ilyamchele Construction of a cattlle crush 714 2,856 3,570 1 Rehabilitation of rural feeder roads 2,520 10,080 12,600 1 Irenza Construction of a cattle dip. 5,714 22,858 28,572 1 Construction of a cattlle dip 4,557 18,226 22,783 1 Kalebezo Magulukenda Construction/rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,848 15,392 19,240 1 Katwe Katwe Construction of a cattlle dip 6,474 25,898 32,372 1 Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 1 Kasheka Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 1 Oxen drawn implements 2,365 2,366 4,731 1 Kasheka Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Nyehunge Isaka Rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 1 Construction of a cattle dip. 4,006 16,022 20,028 1 Sima Sogoso Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Construction of a charco dam 3,400 13,600 17,000 1 Rehabilitation of feeder roads 1,800 7,200 9,000 1 79 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 SENGEREMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complet e on going not started Butoga Rehabilitation of rural feeder roads 1,428 5,712 7,140 1 Rehabilitation of rural feeder roads 2,155 8,621 10,776 1 Buzilasoga Buzilasoga Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Construction of a cattlle dip 4,600 18,400 23,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,284 5,136 6,420 1 Igaka Construction of a water control dam 5,600 22,400 28,000 1 Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Igalula Ngoma A Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Construction of a slaughter slab 1,594 6,374 7,968 1 Construction of a market shed 8,040 32,160 40,200 1 Kagunga Nyancheche Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Construction of a charco dam. 5,537 22,150 27,687 1 Buyagu Bitoto Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,648 14,592 18,240 1 Nyamazungo Kijuka Rehabilitation of rural feeder roads 1,848 7,392 9,240 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,848 7,392 9,240 1 Katunguru Nyamtelela Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of oxen drawn implements 3,800 3,800 7,600 1 Nyamatongo Ngoma B Rehabilitation of rural feeder roads 1,560 6,240 7,800 1 Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Nyamatongo Construction of a market shed 3,792 15,168 18,960 1 Rehabilitation of a cattle dip. 1,451 5,803 7,254 1 Lugata Kabaganga Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 1 Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 1 Rehabilitation of a cattle dip. 4,600 18,400 23,000 1 Kafunzo Kafunzo Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Chifunfu Nyakahako Construction of a cattlle dip 4,600 18,400 23,000 1 Nyamahona Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Construction of 2 cattle water troughs 3,008 12,032 15,040 1 NYAKASASA NYAKASASA CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 6,720 26,880 33,600 1 NYAKASUNWA IGWANZOZU CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,712 22,848 28,560 1 80 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 SENGEREMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complet e on going not started ISENYI REHABILITATION OF FEEDER ROAD 2,471 9,884 12,355 1 CONSTRUCTION OF TWO SHALLOW WELLS 3,120 12,480 15,600 1 KATWE KATWE PURCHASE OF WATER PUMP FOR DIP 504 2,018 2,522 1 KASHEKA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 3,840 15,360 19,200 1 KALEBEZO MAGURUKENDA CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 1,016 4,064 5,080 1 CHIFUNFU NYAKAHAKO CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 2,304 9,216 11,520 1 BUZILASOGA BUZILASOGA CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 1,071 4,286 5,357 1 KAGUNGA NYANCHENCHE CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 1,404 5,616 7,020 1 TOTAL SENGEREMA DISTRICT 252,939 845,817 1,099,940 52 6 18 performance % age 68.42 7.89 23.68 81 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BARIADI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Bariadi Isanga Construction of a cattle dip. 3,015 13,000 15,076 1 Rehabilitation of rural feeder roads 9 KM 2,700 10,800 13,500 1 Mwaswale Nkuyu Rehabilitation of rural feeder roads 8 KM 2,400 9,600 12,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 5,000 5,000 10,000 1 Lung'wa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 Somanda Nyaumata Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 1 Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 Sakwe Ibulyu Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 Mwanzoya Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 Mhango Ngulyati Construction of a charco dam. 5,000 20,000 25,000 1 Ngala Rehabilitation of rural feeder roads 3,265 13,059 16,324 1 Luguru Nhobola Rehabilitation of a cattlle dip. 1,886 7,546 9,432 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,858 15,432 19,290 1 Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Zakayu Zanzui Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 Mwamapalala Isakang'wale Oxen drawn implements 2,099 2,099 4,197 1 Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 Ngeme Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 Bunamhala Giriku Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 Bunamhala Construction of a market shed. 5,000 20,000 25,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 1 Nkololo Mwashagata Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 Ihusi Rehabilitation of rural feeder roads 3,028 12,111 15139 1 Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 Nyakabindi Old Maswa Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 1 Lagangabilili Nguno Construction of a BORE HOLE 6,648 26,592 33,240 1 Nhg'hesha Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 Nhg'hesha Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 Mwaubingi Gasuma Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 82 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BARIADI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Sapiwi Igegu Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 1 Nyamikoma Establishment of artificial insemination centre 628 2,511 3,139 1 Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 Dutwa Sengerema Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 Mwamondi Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 Mwandobana Kilabela Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 Sagata Gwasa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 Kasoli Kalalo Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 Gambosi Nyamswa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 Ingunguly bashashi Ingunguly bashashi Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 SAPAWI IGEGU CONSTRUCTION OF A CATTLE WATER TROUGH 352 1,408 1,760 1 NYAKABINDI OLD MASWA CONSTRUCTION OF A CATTLE WATER TROUGH 352 1,408 1,760 1 DUTWA SENGEREMA PROCUMENT OF OXEN DRAWN IMPLEMENTS. 2,000 8,000 10,000 1 MWAMONDI CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 4,000 16,000 20,000 1 MWAMAPALALA ISAKANG'WALE PROCUMENT OF2 GRAIN MILLING MACHINES 2,000 8,000 10,000 1 SAKWE MWANZOYA REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 6km 4,548 18,192 22,740 1 MWANDOBANA KILABELA PROCUMENT OF OXEN DRAWN IMPLEMENTS. 1,500 6,000 7,500 1 TOTAL BARIADI DISTRICT 175,445 681,423 855,929 22 15 13 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 44.00 30.00 26.00 83 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KISHAPU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Masanga Bulekela Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 1 Bunambiyu Itongoitale Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 1 Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Mwanghili Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Mwamalasa Mwamalasa Rehabilitation of oxen training centre 3,734 14,934 18,668 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 Kishapu Lubaga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Mwanulu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Kiloleli Miyuguyu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Ngofila Mwamanota Construction of cattlle dip 3,492 13,968 17,460 1 Kalitu Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 Mondo Kabila Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Mwigumbi Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 Shagihilu Mwalata Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Shagihilu Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Talaga Kijongo Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Lugana Lugana Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Ukenyenge Bulimba Procurement of an agric processing machine 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Mwaweja Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Songwa Mpumbula Construction of a cattle dip. 5,091 20,366 25,457 1 Mwadui Lohumbo Nyenze Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Uchunga Kakola To construction 3 shallow wells for horticultural irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Itilima Ikoma To support irrigation for rice production. 7,000 28,000 35,000 1 Mwajiginya (B) Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Seke Bugoro Bugoro Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Dulisi Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Bubiki Mwamishoni Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Ngeme Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 KISHAPU LUBAGA REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 4,000 16,000 20,000 1 LAGANA MIHAMA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 84 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KISHAPU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started M/LOHUMBO NYENZE CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 MASANGA BULEKELA CONSTRUCTION OF A CATTLE WATER TROUGH 2,806 11,226 14,032 1 MWAMASHELE ISAGALA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 SHAGIHILU SHAGIHILU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 SOMAGEDI KISESA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 UCHUNGA KAKOLA CONSTRUCTION OF 5 SHALLOW WELLS FOR IRRIGATION 7,000 28,000 35,000 1 TOTAL KISHAPU DISTRICT 238,123 922,494 1,160,617 13 10 16 AVERAGE PERFORMANCE 33.3 25.6 41.0 85 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Masela Mandela Construction of a crop storage structure. 4,552 18,208 22,760 1 Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a shallow well for irrigation 960 3,840 4,800 1 Procurement of an oil processing machine. 2,500 2,500 5,000 1 Procurement of an ox weeder 720 2,880 3,600 1 Mwabomba Construction of cattle dip 4,800 19,200 24,000 1 Mpindo Somanda Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Tamanu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Construction of a charco dam 5,600 22,400 28,000 1 Senani Construction of a charco dam 4,416 17,664 22,080 1 Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 5,000 5,000 10,000 1 Procurement of an ox weeder 720 2,880 3,600 1 Construction of 2 shallow wells for irrigation. 2,400 9,600 12,000 1 Buchambi Kinamwigulu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 1 Mwabujiku Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Sukuma Hiduki Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Mwabayanda Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Busilili Bushitala Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Buhungukila Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Construction of a crop storage facility 5,760 23,040 28,800 1 Isanga Kidema Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Isanga Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 Procurement of an ox - weeder 960 3,840 4,800 1 Procurement of 16 ground nut shellers. 4,000 4,000 8,000 1 Kadoto Malekano Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Nguliguli Mwashegeshi Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Ipililo Ikungulyankoma Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a cattlle dip 6,000 24,000 30,000 1 Mwakabeya Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 86 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Shishiyu Jija Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a slaughter slab. 960 3,840 4,800 1 Construction of market shed 3,600 14,400 18,000 1 Igunya Procurement of a paddy processing machine. 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Nyabubinza Mwabagalu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a cattlle dip 4,800 19,200 24,000 1 Procurement of 20 oxen weeders 4,000 4,000 8,000 1 Construction of a shallow well for irrigation 960 3,840 4,800 1 Zawa Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Malampaka Nyabubinza Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 2,500 2,500 5,000 1 Badi Nyashimba Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Ikungu. Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Kulimi Mwamihanza Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation/Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 1 Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Procurement of oxen weeders 2,000 8,000 10,000 1 Mwabayanda (s) Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Lalago Mwakidiga Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 Mwakidiga Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Dakama Mwandete Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Procurement of an oil pressing machine. 2,000 8,000 10,000 1 Construction of a cattle dip. 5,200 20,800 26,000 1 Nyalikungu Iyogelo Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Budekwa Mwabaraturu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a charco dam 6,000 24,000 30,000 1 Sukuma Mwbayanda(M) Procurement of a ground nut sheller. 2,000 2,000 4,000 1 Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 1 Hinduki Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Kadoto Malekano Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 BUCHAMBI MWABUJIKU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 6,100 24,400 30,500 1 KINAMWIGULU CONSTRUCTION OF 4 SHALLOW WELLS 4,320 17,280 21,600 1 87 WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started SHISHIYU JIJA COMPLETION OF MARKET SHED 2,052 8,208 10,260 1 KADOTO MALEKANO CONSTRUCTION OFA SHALLOW WELL 720 2,880 3,600 1 ISANGA KIDEMA COMPLETION OF CHARCO DAM 2,052 8,208 10,260 1 CONSTRUCTION OFA SHALLOW WELL 960 3,840 4,800 1 ISANGA CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 1,698 6,790 8,488 1 BUSILILI BUSHITALA COMPLETION OF CHARCO DAM 3,012 12,048 15,060 1 MALAMPAKA NYABUBINZA REHABILITATION OF A CROP STORAGE 2,558 10,234 12,792 1 SUKUMA MWABAYANDA(m) CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,546 22,186 27,732 1 HINDUKI CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 KULIMI MWAMIHANZA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 NYALIKUNGU IYOGELO CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 6,120 24,480 30,600 1 DAKAMA MWANDETE CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 1,476 5,904 7,380 1 BADI NYASHIMBA CONSTRUCTION OF 3 SHALLOW WELLS 2,820 11,280 14,100 1 IKUNGU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,780 23,120 28,900 1 NGULIGULI MWASHEGESHI CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 720 2,880 3,600 1 MASELE MWABOMBA CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 2,112 8,448 10,560 1 MANDELA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 2,634 10,538 13,172 1 IPILILO IKUNGULYANKOMA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 MWAKABEYA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 NYABUBINZA ZAWA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 MPINDO SOMANDA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 LALAGO MWAKIDIGA COMPLETION OF CATTLE DIP 1,680 6,720 8,400 1 CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 2,001 8,005 10,006 1 BUDEKWA MWABARATURU COMPLETION OF CHARCO DAM 708 2,832 3,540 1 TOTAL MASWA DISTRICT 229,430 842,720 1,072,150 54 15 34 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 52.43 14.56 33.01 88 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 BUKOMBE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Ikunguigazi Lulembela Construction of a crop storage structure. 6,640 27,000 33,200 1 Kabanga Construction of a cattlle dip 4,400 17,600 22,000 1 Ushirombo Katome Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Katente Rehabilitation of irrigation scheme 4,400 17,600 22,000 1 Nganzo Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 Mbogwe Iboya Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Nanda Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Nyambubi Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Buluhe Rehabilitation ofa charco dam for irrigation irrigation 4,400 17,600 22,000 1 Bukandwe Bukandwe Procurement of a power tiller 2,000 2,000 4,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 1 Kanegere Construction of a Chaco dam 6,640 26,560 33,200 1 Nyasato Nyasato Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 1 Bulugala Procurement of power tiller 2,000 2,000 4,000 1 Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 1 Ilolangulu Bagalagala Construction of a crop storage (godown) 6,640 26,560 33,200 1 Isebya Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Uyovu Namonge Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Shilabela Agro value adding equipment (cassava chipping machine) 1,000 1,000 2,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Masumbwe Ilangale Rehabilitation of rural feeder roads 4,800 19,200 24,000 1 Nyakasuluma Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Bukombe Ituga Construction of a charco dam 5,200 20,800 26,000 1 Bukombe Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Iyogelo Bugeranga Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Iyogelo Construction of a Chaco dam 6,640 26,560 33,200 1 Ushirika Nyitundu Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 Iponya Iponya Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Lugunga Mgaya Construction of a charco dam. 6,200 24,800 31,000 1 Kakumbi Construction of a charco dam. 6,200 24,800 31,000 1 Runzewe Ikuzi Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Msonga Construction of a Market shed 7,000 28,000 35,000 1 USHIRIKA MLALE CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,546 22,186 27,732 1 NYASATO BULUGALA PROCUMENT OF A HULLING MACHINE 1,500 6,000 7,500 1 IKUNGUIGAZI LULEMBELA PROCUMENT OF A HULLING MACHINE 1,600 6,400 8,000 1 TOTAL BUKOMBE DISTRICT 185,686 728,186 913,432 26 3 6 AVERAGE PERFORMANCE (% AGE) 74.29 8.57 17.14 89 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KAHAMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Kinamapula Butibu Rehabilitation of a cattlle dip 1,250 5,000 6,250 1 Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 Construction of a shallow well for Livestock 1,100 4,400 5,500 1 Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 1 Bunasani Construction of storage structure 6,000 24,000 30,000 1 Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Bulungwa Makongoro Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Rehabilitation of a crop storage facility 3,600 14,400 18,000 1 Nyabusalu Rehabilitation of a crop storage facility 4,800 19,200 24,000 1 Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Mpunze Sabasabini Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of hulling machine 3,125 4,250 7,375 1 Iponyaholo Construction of a crop storage structure. 28,944 1,056 30,000 1 Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 1 Ukune Igunda Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Rehabilitation of a cattle dip. 1,778 7,112 8,890 1 Kundikili Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Ngogwa Wendele Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 Ngulu Construction of a crop storage structure. 6,000 24,000 30,000 1 Idahina Nyamitengera Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Rehabilitation of a crop storage facility 4,800 19,200 24,000 1 Chona Itebele Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Construction of an irrigation scheme. 7,000 28,000 35,000 1 Isagehe Mondo Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Rehabilitation of a crop storage facility 364 1,456 1,820 1 Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 1 Bukooba Construction of a charco dam for irrigation. 6,000 24,000 30,000 1 Segese Malito Rehabilitation of rural feeder roads 3,500 14,000 17,500 1 Masabi Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Nyandekwa Kakebe Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 Kilago Shininga Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Construction of a storage structure (godown). 5,000 20,000 25,000 1 Wame Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 90 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 KAHAMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Kinaga Kabondo Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Mwakuhenga Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Mwalugulu Bahni Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Construction of acattle dip 3,900 15,600 19,500 1 Mhongolo Nyashimbi Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Malunga Kitwana Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 Isaka Mwakata Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 Construction of acattle dip 3,900 15,600 19,500 1 Uyogo Manugu Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 Manugu Rehabilitation of feeder road (5km) 3,200 12,800 16,000 1 Bugarama Buyange Procurement of a milling machine 3,125 4,250 7,375 1 Kisuke Kisuke Procurement of a milling machine 3,125 4,250 7,375 1 Bukomela Construction of a crop storage structure. 6,000 24,000 30,000 1 BUGARAMA BUYANGE CONSTRUCTION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 MHONGOLO NYASHIMBI PROCUMENT OF A HULLING MACHINE 1,862 7,450 9,312 1 TOTAL KAHAMA DISTRICT 225,495 632,462 857,957 41 14 6 average performance (% age) 67.21 22.95 9.84 91 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Mwanjolo Mwanjolo Construction of a cattle dip. 4,746 19,000 23,732 1 Itinje Isengwa Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 Bukundi Bukundi Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 Small scale irrigation scheme 1,769 7,077 8,846 1 Mwanhuzi Mwagila Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 Kimali Mwangudo Construction of irrigation scheme 4,935 19,740 24,675 1 Paji Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwabusalu Mwabusalu Construction of a storage crop structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 Lubiga Mwandu-Lubiga Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 1 Lubiga Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Kisesa Mwaukoli Construction of a storage crop structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 Kisesa Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Mwamishali Mwambiti Construction of a storage crop structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 Ng'oboko Minyanda/Mwagufu ri Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Ng'oboko Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of Agro processing equipment(changed to power tiller) 5,000 5,000 10,000 1 Mwamalole Usiulize Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Lata Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Mwandoya Mwakaruba Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Mwakisandu Construction of a charco dam.(changed to crop storage facility) 7,000 28,000 35,000 1 Lingeka Mwabulutango Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Lingeka Construction of a crop storage facility 5,600 22,400 28,000 1 Itinje Mwagayi Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Isengwa Procurement of Agro processing equipment(power tiller) 5,000 5,000 10,000 1 Mwabuna Mwakasumbi Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwashata Construction of a crop staorage facility 6,000 24,000 30,000 1 Mwamanongu Mwamanongu Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of Agro processing equipment(power tiller) 5,000 5,000 10,000 1 Nkoma Itaba Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Saka saka Tindaburigi Irrigation scheme (changed to crop storage facility) 7,000 28,000 35,000 1 Sakasaka Procurement of Agro processing equipment(power tiller) 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a crop agr. Input staorage facility 5,600 22,400 28,000 1 Mwabuzo Mwabalebi Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Imalaseko Nata Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 SAKASAKA SAKASAKA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 LINGEKA LINGEKA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 7,000 28,000 35,000 1 MWABULUTANGO REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 NG'HOBOKO NG'HOBOKO REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 MINYANDA PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 MWABUZO MWABALEBI REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 92 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started IMALASEKO NATA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 MWABUSALU MWABUSALU EXTENSION OF A CROP STORAGE 1,000 4,000 5,000 1 KISESA KISESA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 KIMALI MWANGUDO EXTENSION OF A MICRO IRRIGATION SCHEME 1,000 4,000 5,000 1 MWANJOLO MWANJOLO EXTENSION OF CATTLE DIPPING FACILITIES 2,250 9,000 11,250 1 MWAHUZI MWAGILA EXTENSION OF CATTLE DIPPING FACILITIES 1,769 7,077 8,846 1 ITINJE ISENGWA EXTENSION OF CATTLE DIPPING FACILITIES 1,769 7,077 8,846 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 MWABUMA MWASHATA EXTENSION OF A CROP STORAGE 2,065 8,260 10,325 1 MWAMANONGU MWAMANONGU PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 TOTAL MEATU DISTRICT 276,496 1,016,000 1,292,482 23 1 31 AVERAGE PARFORMANCE (%) 41.82 1.82 56.36 93 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 DECEMBER 2010 SHINYANGA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Itwangi Nduguti Modification / repair of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Butini Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Nyida Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Tinde Nsalala Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Welezo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Samuye Masengwa Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Ng'wang'halanga Ng'wang'halanga Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Usanda Ngaganulwa Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Manyanda Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Ilola Mendo Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Usule Ishololo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Masekelo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Iselamagazi Mwamakaranga Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Mwambasha Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Mwantini Zumve Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Jimondoll Jimondoll Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Solwa Mwasekagi Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Salawe Mwenge Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Ipango Construction of a cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Imesela Mwamanyuda Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyika Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwamala Bugogo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwamadilanha Ibanza Construction of a borehole for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Pandakichiza Mwamadilanha Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Lyabukande Lyamidati Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Didia Nyashimbi Construction of a cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Mwakitolyo Mwasenge Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 SOLWA MWANDUTU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 PANDAGICHIZA SAYU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 ISELAGAZI LYABUSALU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 TOTAL SHINYANGA DISTRICT 210,000 840,000 1,050,000 20 7 3 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 66 33 1 TOTAL PROJECTS 1,153 278 520 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 59.1 14.2 26.6 94 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 1ST HALF YEAR 2010/2011 DESCRIPTION CUMMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2010 ACTUAL EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DEMBER 2010. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Goods Motor Vehicles & Motor Cycles 531,578 434,133 70,350 50,250 312,600 223,286 601,928 484,383 23 Office furn, Computers & Equip 409,166 328,729 4,880 3,486 308,000 220,000 414,046 332,215 2 Bicycles 196,000 163,333 - - - - 196,000 163,333 Irrigation Equipment 17,752 14,794 - - - - 17,752 14,794 Sub Totals - Goods 1,154,496 940,989 75,230 53,736 620,600 443,286 1,229,726 994,725 12 Services Workshops 328,480 266,640 53,835 38,454 56,000 40,000 382,315 305,094 96 Curriculum Development Study 42,319 35,265 - - - - 42,319 35,265 Mid term review 119,387 91,836 10,566 7,547 11,000 7,857 129,953 99,383 96 Training 9,727,185 7,673,587 1,326,988 947,849 2,658,050 1,898,607 11,054,173 8,621,436 50 O & OD Methodologies 1,581,144 1,262,225 405,730 289,807 442,960 316,400 1,986,874 1,552,032 92 Technical Assistance 757,622 607,291 143,595 102,568 580,000 271,429 901,217 709,859 25 Audit fees 103,531 82,106 28,320 20,229 30,000 21,429 131,851 102,335 94 Annual follow up MAFC 62,045 49,498 45,322 32,373 50,000 35,714 107,367 81,870 91 Production of documents 43,945 35,793 983 702 1,200 857 44,928 36,494 82 Sub Totals - Services & Training 12,765,658 10,104,240 2,015,339 1,439,528 3,829,210 2,592,293 14,780,997 11,543,768 53 Medium Size Infrastructure 18,421 14,170 - - 750,000 535,714 18,421 14,170 - Total Rural Infrastructure 18,421 14,170 - - 750,000 535,714 18,421 14,170 - Village Micro Projects Training of Village Dev. Committees 468,776 390,647 - - - - 468,776 390,647 Village Micro Projects Fund 20,998,932 16,750,657 5,769,071 4,120,765 7,375,000 5,267,857 26,768,003 20,871,422 78 Agriculture Value Adding Equipment 2,171,976 1,714,696 2,694,478 1,924,627 1,500,000 1,071,429 4,866,454 3,639,323 180 Sub Totals - Micro Projects 23,639,684 18,856,000 8,463,550 6,045,393 8,875,000 6,339,286 32,103,234 24,901,392 134 Total Investment Costs 37,578,259 29,915,399 10,554,119 7,538,657 14,074,810 9,910,579 48,132,378 37,454,055 75 95 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 1ST HALF YEAR 2010/2011 DESCRIPTION CUMMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2010 ACTUAL EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DEMBER 2010. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Recurrent Costs Support staff 531,138 424,798 152,221 108,729 155,000 110,714 683,359 533,527 98 Remuneration - Reg. & District Staff 5,456,100 4,341,059 869,250 620,893 869,250 620,893 6,325,350 4,961,952 100 Vehicle /Mcycle oper. Expenses 573,387 454,994 114,828 82,020 158,000 112,857 688,215 537,014 73 General Operating Costs 449,781 357,877 88,975 63,554 105,189 75,135 538,756 421,431 85 PTC - Meetings 110,039 88,077 53,395 38,139 55,000 39,286 163,434 126,216 97 Office rehabilitation & Office rental 115,629 96,597 25,920 18,514 40,000 28,571 141,549 115,111 65 Field visits 1,377,960 1,095,184 251,735 179,811 322,125 230,089 1,629,695 1,274,995 78 Communication materials 141,214 113,084 12,841 9,172 20,000 14,286 154,055 122,256 64 Topical and other Studies 135,844 107,652 6,734 4,810 10,000 7,143 142,578 112,462 67 Office Communication 121,049 96,693 19,147 13,676 20,000 14,286 140,196 110,369 96 Office equipment maintenance 15,213 12,124 - - 5,000 3,571 15,213 12,124 - Utilities 8,755 6,954 2,068 1,477 2,500 1,786 10,823 8,431 83 Maintenance of web site 4,200 3,337 1,529 1,092 2,250 1,607 5,729 4,429 68 Financial expenses - Bank Interest 39,200 31,023 1,346 962 1,500 1,071 40,546 31,985 90 Sub Totals - Recurrent costs 9,079,509 7,229,453 1,599,988 1,142,849 1,765,814 1,261,296 10,679,497 8,372,302 91 Total Project Costs 46,657,768 37,144,852 12,154,107 8,681,505 15,840,624 11,171,875 58,811,875 45,826,357 77 Date: Date: PROJECT COORDINATOR FINANCIAL MANAGEMENT SPECIALIST 96 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES 1ST HALF YEAR 2010/2011 - PROJECT COORDINATION COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE 30TH JUNE 2010 ACTUAL EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 303,435 252,287 70,350 50,250 195,000 139,286 373,785 302,537 36 Office Furniture & Equipment 174,823 142,306 4,880 3,486 77,000 55,000 179,703 145,792 6 Sub Totals - Goods 478,258 394,593 75,230 53,736 272,000 194,286 553,488 448,329 28 Launching workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 2,375 1,973 5,000 3,571 2,375 1,973 Financial & Management Training 3,205 2,534 5,708 4,077 6,000 4,286 8,913 6,611 95 National Review Workshop 179,039 146,608 179,039 146,608 - Production of Documents 43,947 35,793 983 702 1,200 857 44,930 36,495 82 Communication materials 141,214 113,084 12,841 9,172 20,000 14,286 154,055 122,256 64 Mid term review 119,387 91,836 10,566 7,547 11,000 7,857 129,953 99,383 96 Topical and other Studies 135,844 107,652 6,734 4,810 10,000 7,143 142,578 112,462 67 Annual Audits 103,531 82,106 28,320 20,229 30,000 21,429 131,851 102,335 94 Technical Assistance 715,086 574,571 143,595 102,568 180,000 128,571 858,681 677,139 80 Sub Totals - Services & Training 1,471,617 1,180,495 208,747 149,105 263,200 188,000 1,680,364 1,329,601 79 Support Staff 531,138 424,798 152,221 108,729 155,000 110,714 683,359 533,527 98 Vehicle Operating Expenses 277,537 220,492 57,828 41,305 80,000 57,143 335,365 261,797 72 Office Communication 121,049 96,693 19,147 13,676 20,000 14,286 140,196 110,369 96 Office equipment maintenance 15,213 12,124 5,000 3,571 15,213 12,124 - Utilities 8,755 6,954 2,068 1,477 2,500 1,786 10,823 8,431 83 General Operating Costs 204,681 162,893 60,787 43,419 70,000 50,000 265,468 206,312 87 PTC - Meetings 110,039 88,077 53,395 38,139 55,000 39,286 163,434 126,216 97 Office rehab & Office rental 115,629 96,597 25,920 18,514 40,000 28,571 141,549 115,111 65 Maintenance of web site 4,200 3,337 1,529 1,092 2,250 1,607 5,729 4,429 68 Field visits 443,611 351,930 71,610 51,150 100,000 71,429 515,221 403,080 72 Financial expenses - Bank Interest 39,199 31,024 1,346 962 1,500 1,071 40,545 31,985 90 Sub Totals - Recurrent costs 1,871,051 1,494,918 445,850 318,464 531,250 379,464 2,316,900 1,813,383 84 Totals Project Cord Comp 3,820,926 3,070,007 729,827 521,305 1,066,450 761,750 4,550,753 3,591,312 68 97 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES 1ST HALF YEAR 2010/2011 - FARMERS' CAPACITY BUILDING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE 30TH JUNE 2010 ACTUAL EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 23RD DECEMBER 2010. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers & Printers - DTCs 66,758 52,880 66,758 52,880 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment 376,829 307,137 - - - - 376,829 307,137 - Service and Training Curriculum Develop Workshop 18,500 15,417 18,500 15,417 Curriculum Development Study 42,319 35,265 42,319 35,265 Training of DTCs 293,619 238,197 293,619 238,197 Regional Program Dev. Workshop 31,380 25,893 31,380 25,893 Ward Level PFG Association Training - - District Planning Workshops 99,561 78,723 53,835 38,454 56,000 40,000 153,396 117,177 96 Training of Ward Level Facilitators 635,004 517,295 635,004 517,295 - District Training of FFs 396,528 309,228 396,528 309,228 HIV/AID Sensitization Campaign 622 518 622 518 PFGs Training by FFs 599,440 461,108 26,780 19,129 30,000 21,429 626,220 480,237 89 PFGs Training by WTFs 5,201,700 4,096,995 323,000 230,714 350,000 250,000 5,524,700 4,327,709 92 Mini Projects as a training exercise 2,214,800 1,741,513 860,000 614,286 1,872,000 1,337,143 3,074,800 2,355,799 46 Total Services & Training 9,533,472 7,520,151 1,263,615 902,582 2,308,000 1,648,571 10,797,087 8,422,733 55 Technical Assistance - - - - - - - - Recurrent Costs Staff Emoluments 543,000 431,878 84,000 60,000 84,000 60,000 627,000 491,878 100 DTCs Motorbikes Oper.& Maintain. 148,290 117,555 21,750 15,536 21,750 15,536 170,040 133,091 100 DTCs Office Oper. & Maintenance 98,400 78,238 9,063 6,473 9,063 6,474 107,463 84,711 100 DTCs Field Allowances 101,225 80,278 14,500 10,357 14,500 10,357 115,725 90,635 100 Total Recurrent Costs 890,915 707,948 129,313 92,366 129,313 92,366 1,020,228 800,314 100 Total Farmers' Capacity Building 10,801,216 8,535,236 1,392,927 994,948 2,437,313 1,740,938 12,194,143 9,530,184 57 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 98 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES 1ST HALF YEAR 2010/2011 - SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE 30TH JUNE 2010 ACTUAL EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 23RD DECEMBER 2010. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Support to Rural Financial Services Investment Costs Motorbikes for district staff 117,600 84,000 Desktops Computers & printers-DCO 63,000 45,000 Safe for Sacco’s 168,000 120,000 - - Total Motorcycles & Equipment - - - - 348,600 249,000 - - - Technical Assistance 42,536 32,720 200,000 142,857 42,536 32,720 - Training Courses for district staff,DEDs 7,500 5,357 Introductory courses to field staff 14,000 10,000 Introductory courses to supervisors 2,500 1,786 Registrar of Cooperatives 12,600 9,000 Introductory trining -Extension Officers 900 643 Periodic Meetings of SACCOS's 45,000 32,143 - - Advanced Training for SACCO's 42,000 30,000 - - Introduction Training for District Staff 38,000 29,231 900 643 38,000 29,231 Subtotal Training - - - - 124,500 88,929 - 29,231 - Recurrent 1. Motorbike Op. and Maintenance 21,000 15,000 2. Office Operation & maintenance Cost 7,000 5,000 3. Officers Field Allowances 42,000 30,000 Total Recurrent - - - - 70,000 50,000 - - - Total Rural Financial Services 42,536 32,720 - - 743,100 530,786 42,536 61,950 - MARKETING SUB COMPONENT Technical Assistance 200,000 142,857 Training Introductory courses to district staff 28,000 20,000 Introductory trining -Councils,DEDs,DALDOs 60,000 42,857 training -district level 3,750 2,679 Introductory trining -Extension Officers 1,400 1,000 Introducctory market specialisit 22,500 16,071 Market Survey study 15,000 10,714 8. Design Training Course 15,000 10,714 Subtotal Training - - - - 145,650 104,036 - - - Total Marketing - - - - 345,650 246,893 - - - Grand Total Rural Finance & Marketing 42,536 32,720 - - 1,088,750 777,679 42,536 61,950 - 99 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES 1ST HALF YEAR 2010/2011 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE COMP. DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE 30TH JUNE 2010 ACTUAL EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 23RD DECEMBER 2010. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Districts & Reg Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Totals - Goods 299,410 239,260 - - - - 299,410 239,260 Follow Up Training of M & E Officers 110,967 88,655 110,967 88,655 Training Project Officers 54,919 44,978 54,919 44,978 Training Accountants 86,092 68,756 46,000 32,857 50,000 35,714 132,092 101,613 92 Training works Engineers 50,536 40,390 35,500 25,357 40,000 28,571 86,036 65,747 89 Training Irrigation staff 40,000 32,733 40,000 32,733 O & O D Training 1,581,144 1,262,225 405,730 289,807 442,960 316,400 1,986,874 1,552,033 92 EIA/ESMP training for district officials 30,000 21,429 34,000 24,286 30,000 21,429 88 Annual Follow-ups MAFC 62,045 49,498 45,322 32,373 50,000 35,714 107,367 81,871 91 Totals Services and Training 1,985,703 1,587,236 562,552 401,823 616,960 440,686 2,548,255 1,989,059 91 Investment Costs Design & Supervision -Water Control 18,421 14,170 750,000 535,714 18,421 14,170 Total Rural Infrastructure 18,421 14,170 - - 750,000 535,714 18,421 14,170 - Training of Village Dev. Committees 468,776 390,647 468,776 390,647 Village micro Project fund 20,998,932 16,750,657 5,769,071 4,120,765 7,375,000 5,267,857 26,768,003 20,871,423 78 Agriculture Value Adding Equipment 2,171,976 1,714,695 2,694,478 1,924,627 1,500,000 1,071,429 4,866,454 3,639,323 180 Totals Village Micro Projects 23,639,684 18,856,000 8,463,550 6,045,393 8,875,000 6,339,286 32,103,234 24,901,392 95 Staff Emoluments 4,913,100 3,909,181 785,250 560,893 785,250 560,893 5,698,350 4,470,074 100 Motorbikes Oper & Maint 147,560 116,947 35,250 25,179 35,250 25,179 182,810 142,126 100 Regional Office Costs 4,950 3,949 1,501 1,072 1,501 1,072 6,451 5,021 100 District Office Costs 141,750 112,797 17,625 12,589 17,625 12,589 159,375 125,386 100 District Field Allowances 826,475 657,649 158,625 113,304 158,625 113,304 985,100 770,953 100 Regional Field Allowances 6,650 5,327 7,000 5,000 7,000 5,000 13,650 10,327 100 Totals - Recurrent Costs 6,040,485 4,805,850 1,005,251 718,036 1,005,251 718,036 7,045,736 5,523,887 100 Total Community Planning Comp. 31,983,703 25,502,516 10,031,353 7,165,252 11,247,211 8,033,722 42,015,056 32,667,768 89 Total Project Costs 46,648,380 37,140,478 12,154,107 8,681,505 15,839,724 11,314,089 58,802,487 45,851,214 77 100 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY COMPONENT 1ST HALF YEAR 2010/2011 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE 30TH JUNE 2010 ACTUAL EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Farmers' Capacity Building 10,801,216 8,535,236 1,392,927 994,948 2,437,313 1,740,938 12,194,143 9,530,184 57 Community Plan. & Invest. in Agric. 31,983,703 25,502,516 10,031,353 7,165,252 11,247,211 8,033,722 42,015,056 32,667,768 89 Support to Rural Finance & Marketing 42,536 32,720 - - 1,088,750 777,679 42,536 61,950 - Project Coordination 3,820,926 3,070,007 729,827 521,305 1,066,450 761,750 4,550,753 3,591,312 68 Totals 46,648,380 37,140,478 12,154,107 8,681,505 15,839,724 11,314,089 58,802,487 45,851,214 77 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR THE 1ST HALF YEAR 2010/2011 - COMPONENT WISE DESCRIPTION EXPENDITURE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF YEAR 2010/2011 VARIANCE BTN ACTUAL AND BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF YEAR 2010/2011. % OF PERFORMANCE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Farmers' Capacity Building Component 1,392,927 994,948 2,437,313 1,740,938 1,044,386 745,990 57 Community Planning & Investment in Agriculture 10,031,353 7,165,252 11,247,211 8,033,722 1,215,859 868,470 89 Support to Rural Finance & Marketing - - 1,088,750 777,679 1,088,750 777,679 - Project Coordination Component 729,827 521,305 1,066,450 761,750 336,623 240,445 68 Totals 12,154,107 8,681,505 15,839,724 11,314,089 3,685,617 2,632,584 77 101 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF YEAR 2010/2011 COMPONENT OF PROJECT COORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 70,350 50,250 70,350 50,250 Office Furniture & Equipment 4,880 3,486 4,880 3,486 Sub Totals - Goods - - - - 75,230 53,736 - - 75,230 53,736 Financial & Management Training 5,708 4,077 5,708 4,077 Production of Documents 983 702 983 702 Communication materials 12,841 9,172 12,841 9,172 Mid term review 10,566 7,547 10,566 7,547 Topical and other Studies 6,734 4,810 6,734 4,810 Annual Audits 28,320 20,229 28,320 20,229 Technical Assistance 143,595 102,568 143,595 102,568 Sub Totals - Services & Training 28,320 20,229 - - 180,427 128,877 - - 208,747 149,105 Support Staff 152,221 108,729 152,221 108,729 Vehicle Operating Expenses 57,828 41,305 57,828 41,305 Office Communication 19,147 13,676 19,147 13,676 Office equipment maintenance - - Utilities 2,068 1,477 2,068 1,477 General Operating Costs 60,787 43,419 60,787 43,419 PTC - Meetings 53,395 38,139 53,395 38,139 Office rehab & Office rental 25,920 18,514 25,920 18,514 Maintenance of web site 1,529 1,092 1,529 1,092 Field visits 71,610 51,150 71,610 51,150 Financial expenses - Bank Interest 1,346 962 1,346 962 Sub Totals - Recurrent costs 179,487 128,205 - - 266,363 190,259 - - 445,850 318,464 Totals Project Cord Comp 207,807 148,433 - - 522,020 372,872 - - 729,827 521,305 102 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF YEAR 2010/2011 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs Computers & Printers - DTCs Bicycles - Ward Level Bicycles - Farmer Level Total Motorcycles & Equipment - - - - - - - - - - Service and Training District Planning Workshops 53,835 38,454 53,835 38,454 Training of Ward Level Facilitators District Training of FFs HIV/AID Sensitization Campaign PFGs Training by F.Fs 26,780 19,129 26,780 19,129 PFGs Training by W. T.Fs 323,000 230,714 323,000 230,714 Mini Projects as a training exercise 860,000 614,286 860,000 614,286 Total Services & Training - - 1,263,615 902,582 - - - - 1,263,615 902,582 Technical Assistance - - - - - - - - - - Recurrent Costs Staff Emoluments 84,000 60,000 84,000 60,000 DTCs Motorbikes Oper.& Maintain. 21,750 15,536 21,750 15,536 DTCs Office Oper. & Maintenance 9,063 6,473 9,063 6,473 DTCs Field Allowances 14,500 10,357 14,500 10,357 Total Recurrent Costs 84,000 60,000 45,313 32,366 - - - - 129,313 92,366 Total Farmers' Capacity Building 84,000 60,000 1,308,927 934,948 - - - - 1,392,927 994,948 103 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 1ST HALF YEAR 2010/2011 COMPONENT OF COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FOR 1ST HALF YEAR 2010/2011 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles Computers - Districts & Reg Offices Irrigation Equipment Totals - Goods - - - - - - - - - - Follow Up Training of M & E Officers Follow Up Training of Accountants 46,000 32,857 46,000 32,857 Follow Up Training of Engineers 35,500 25,357 35,500 25,357 O & O D Training 202,865 144,904 202,865 144,904 405,730 289,807 EIA/ESMP training for district officials 30,000 21,429 30,000 21,429 Annual Follow-ups MAFC 45,322 32,373 45,322 32,373 Totals Services and Training 202,865 144,904 - - 359,687 256,919 - - 562,552 401,823 Investment Costs Design & Supervision -Water Control Total Rural Infrastructure - - - - - - - - - - Training of Village Dev. Committees Village micro Project fund 4,615,257 3,296,612 1,153,814 824,153 5,769,071 4,120,765 Agriculture Value Adding Equipment 2,155,583 1,539,702 538,896 384,925 2,694,478 1,924,627 Totals Village Micro Projects - - - - 6,770,840 4,836,314 1,692,710 1,209,079 8,463,550 6,045,393 Staff Emoluments 785,250 560,893 785,250 560,893 Motorbikes Oper & Maint 35,250 25,179 35,250 25,179 Regional Office Costs 1,501 1,072 1,501 1,072 District Office Costs 17,625 12,589 17,625 12,589 District Field Allowances 158,625 113,304 158,625 113,304 Regional Field Allowances 7,000 5,000 7,000 5,000 Totals - Recurrent Costs 785,250 560,893 - - 220,001 157,143 - - 1,005,251 718,036 Total Community Planning Comp. 988,115 705,797 - - 7,350,528 5,250,377 1,692,710 1,209,079 10,031,353 7,165,252 Total Project Costs 1,279,922 914,230 1,308,927 934,948 7,872,548 5,623,249 1,692,710 1,209,079 12,154,107 8,681,505 % Funding 11 11 65 14 100 104 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2010 COMPONENT OF PROJECT COORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO31ST DECEMBER 2010 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 157,346 134,837 216,439 167,700 373,785 302,537 Office Furniture & Equipment 14,348 11,835 165,355 133,957 179,703 145,792 Sub Totals - Goods 171,694 146,672 - - 381,794 301,657 - - 553,488 448,329 Launching workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 2,375 1,973 2,375 1,973 Financial & Management Training 8,913 6,611 8,913 6,611 National Review Workshop 179,039 146,608 179,039 146,608 Production of Documents 44,930 36,495 44,930 36,495 Communication materials 154,055 122,256 154,055 122,256 Mid term review 129,953 99,383 129,953 99,383 Topical and other Studies 142,578 112,462 142,578 112,462 Annual Audits 131,851 102,335 131,851 102,335 Technical Assistance 858,681 677,139 858,681 677,139 Sub Totals - Services & Training 131,851 102,335 - - 1,548,514 1,227,266 - - 1,680,364 1,329,601 Support Staff 683,359 533,527 683,359 533,527 Vehicle Operating Expenses 335,365 261,797 335,365 261,797 Office Communication 140,196 110,369 140,196 110,369 Office equipment maintenance 15,213 12,124 15,213 12,124 Utilities 10,823 8,431 10,823 8,431 General Operating Costs 265,468 206,312 265,468 206,312 PTC - Meetings 163,434 126,216 163,434 126,216 Office rehab & Office rental 141,549 115,111 141,549 115,111 Maintenance of web site 5,729 4,429 5,729 4,429 Field visits 515,221 403,080 515,221 403,080 Financial expenses - Bank Interest 40,545 31,985 40,545 31,985 Sub Totals - Recurrent costs 865,453 680,624 - - 1,451,448 1,132,759 - - 2,316,900 1,813,383 Totals Project Cord Comp 1,168,997 929,630 - - 3,381,755 2,661,682 - - 4,550,753 3,591,312 105 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2010 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO31ST DECEMBER 2010 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers & Printers - DTCs 66,758 52,880 66,758 52,880 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment - - 376,829 307,137 - - - - 376,829 307,137 Service and Training Curriculum Develop Workshop 18,500 15,417 18,500 15,417 Curriculum Development Study 42,319 35,265 42,319 35,265 Training of DTCs 293,619 238,197 293,619 238,197 Regional Program Dev. Workshop 31,380 25,893 31,380 25,893 Ward Level PFG Association Training - - - - District Planning Workshops 153,396 117,177 153,396 117,177 Training of Ward Level Facilitators 635,004 517,295 635,004 517,295 District Training of FFs 396,528 309,228 396,528 309,228 HIV/AID Sensitization Campaign 622 518 622 518 PFGs Training by FFs 626,220 480,237 626,220 480,237 PFGs Training by WTFs 5,524,700 4,327,709 5,524,700 4,327,709 Mini Projects as a training exercise 3,074,800 2,355,799 3,074,800 2,355,799 Total Services & Training - - 10,797,087 8,422,733 - - - - 10,797,087 8,422,733 Technical Assistance - - - - - - - - - - Recurrent Costs Staff Emoluments 627,000 491,878 627,000 491,878 DTCs Motorbikes Oper.& Maintain. 170,040 133,091 170,040 133,091 DTCs Office Oper. & Maintenance 107,463 84,711 107,463 84,711 DTCs Field Allowances 115,725 90,635 115,725 90,635 Total Recurrent Costs 627,000 491,878 393,228 308,437 - - - - 1,020,228 800,314 Total Farmers' Capacity Building 627,000 491,878 11,567,143 9,038,307 - - - - 12,194,143 9,530,184 106 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2010 COMPONENT OF SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 31ST DECEMBER 2010 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Support to Rural Financial Services Investment Costs 3. Safe for Sacco’s Total Motorcycles & Equipment - - - - - - - - - - Technical Assistance 42,536 32,720 42,536 32,720 Training 8. Periodic Meetings of SACCOS's 9. Advanced Training for SACCO's 10. Introduction Training for District Staff 38,000 29,231 38,000 29,231 Subtotal Training - - - - 38,000 29,231 - - 38,000 29,231 Recurrent 1. Motorbike Op. and Maintenance 2. Office Operation & maintenance Cost 3. Officers Field Allowances Total Recurrent - - - - - - - - - - Total Rural Financial Services - - - - 80,536 61,950 - - 80,536 61,950 MARKETING SUB COMPONENT Technical Assistance Training 8. Design Training Course Subtotal Training - - - - - - - - - - Total Marketing - - - - - - - - - - Grand Total Rural Finance & Marketing - - - - 80,536 61,950 - - 80,536 61,950 107 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2010 COMPONENT OF COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO31ST DECEMBER 2010 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Districts & Reg Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Totals - Goods - - - - 299,410 239,260 - - 299,410 239,260 Follow Up Training of M & E Officers 110,967 88,655 110,967 88,655 Training Project Officers 54,919 44,978 54,919 44,978 Training Accountants 132,092 101,613 132,092 101,613 Training works Engineers 86,036 65,747 86,036 65,747 Training Irrigation staff 40,000 32,733 40,000 32,733 O & O D Training 993,437 776,016 993,437 776,016 1,986,874 1,552,033 EIA/ESMP training for district officials 30,000 21,429 Annual Follow-ups MAFC 107,367 81,871 107,367 81,871 Totals Services and Training 993,437 776,016 - - 1,524,818 1,191,614 - - 2,548,255 1,989,059 Investment Costs Design & Supervision -Water Control 18,421 14,170 18,421 14,170 Total Rural Infrastructure - - - - 18,421 14,170 - - 18,421 14,170 Training of Village Dev. Committees 468,776 390,647 468,776 390,647 Village micro Project fund 21,414,403 16,697,138 5,353,601 4,174,285 26,768,003 20,871,423 Agriculture Value Adding Equipment 3,893,164 2,911,458 973,291 727,865 4,866,454 3,639,323 Totals Village Micro Projects - - - - 25,776,342 19,999,243 6,326,892 4,902,149 32,103,234 24,901,392 Staff Emoluments 5,698,350 4,470,074 5,698,350 4,470,074 Motorbikes Oper & Maint 182,810 142,126 182,810 142,126 Regional Office Costs 6,451 5,021 6,451 5,021 District Office Costs 159,375 125,386 159,375 125,386 District Field Allowances 985,100 770,953 985,100 770,953 Regional Field Allowances 13,650 10,327 13,650 10,327 Totals - Recurrent Costs 5,698,350 4,470,074 - - 1,347,386 1,053,813 - - 7,045,736 5,523,887 Total Community Planning Comp. 6,691,787 5,246,090 - - 28,966,377 22,498,100 6,326,892 4,902,149 42,015,056 32,667,768 Total Project Costs 8,487,784 6,667,598 11,567,143 9,038,307 32,428,668 25,221,732 6,326,892 4,902,149 58,840,487 45,851,214 % Wise 14.43 19.66 55.11 10.75 100.00

# Extracted Content THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT DASIP SEMI-ANNUAL REPORT FOR YEAR 2012-2013 DASIP/PCU/PR No.2/2012-13 January, 2013 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT DASIP SEMI-ANNUAL REPORT FOR THE YE0AR 2012/2013 DASIP/PCU/PR No.2/2012-13 January,2013 2 PROJECT BASIC INFORMATION Project Title: District Agricultural Sector Investment Project (DASIP) ADF Loan Number: 2100150008694 ADF Grant Number: 2100155003517 Project Cost: 1. Foreign Exchange: UA 25.32 Million 2. Local Cost: UA 28.82 Million Total: UA 54.14 Million Source of Financing: 1. ADF Loan: UA 36.00 Million 2. ADF Grant: UA 7.00 Million 3. GOT: UA 6.85 Million 4. Beneficiaries: UA 4.29 Million Total: UA 54.14 Million Borrower: The United Republic of Tanzania (URT) Executing Agency: Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives (MAFC) Date of Project Appraisal August 2004 Date of Project Negotiation October 2004 Date of Project Approval December 2004 Date of Signing Loan Contract February 2005 Date Loan Declared Effectiveness December 2005 Date of First Disbursement November 2005 Date of Last Disbursement December 2013 Project area: Twenty eight (28) districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga Regions of Tanzania Project Components: 1. Farmer Capacity Building 2. Community Planning and Investment in Agriculture 3. Support to Rural Financial Services and Marketing 4. Project Coordination and Management Project Executing Period: 2006 to December 2013 Loan Closing Date: June 2013 Project Launching Date: 17th January 2006 Currency equivalency: UA 1 = US D 1.52 3 MAP OF TANZANIA SHOWING AREA COVERED BY DASIP 4 LIST OF ABBREVIATIONS AND ACRONYMS AfDB African Development Bank ASDP Agricultural Sector Development Programme ASLMs Agriculture Sector Lead Ministries AWPB Annual Work Plan And Budget DADP District Agricultural Development Plan DALDO District Agricultural and Livestock Development Officer DASIP District Agricultural Sector Investment Project DED District Executive Director DAEO District Agricultural Extension Officer DEMO District Environmental Management Officer DMEO District Monitoring and Evaluation Officer DPO District Project Officer DTC District Training Coordinator EIA Environmental Impact Assessment FAAB Farming As A Business FFS Farmer Field School GoT Government of Tanzania MAFC Ministry of Agriculture Food Security and Co-operatives MIS Management Information System MTB Ministerial Tender Board MTR Mid-Term Review PC Project Coordinator PFG Participatory Farmer Group PCU Project Co-ordination Unit PIM Project Implementation Manual PTC Project Technical Committee RPO Regional Project Officer SACAs Savings and Credit Associations SACCOS Saving and Credit Cooperative Society TNA Training Needs Assessment ToR Terms of Reference UA Unit of Account USD United States Dollar VADP Village Agricultural Development Plan 5 SEMI-ANNUAL REPORT FOR YEAR 2012/13 1.0 BACKGROUND The Government of Tanzania (GoT), through a loan and grant from the African Development Bank (AfDB) is implementing the District Agricultural Sector Investment Project (DASIP). The project aims at increasing productivity and incomes of rural households in the project area within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy (ASDS). DASIP implementation started in January 2006 and will close in December 2013. It covers a total of 28 districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga regions. All project interventions are focusing on achieving the Project outputs which in turn are expected to lead into achievement of the Project objectives. Table 1 below indicates names and number of districts covered by the project in each Region. Table 1: Names and number of Regions and Districts covered by DASIP Regions Districts No. of Districts Kagera Biharamulo, Bukoba, Karagwe, Muleba, Ngara, Chato and Misenyi 7 Kigoma Kasulu, Kibondo and Kigoma 3 Mara Bunda, Musoma, Tarime, Rorya and Serengeti 5 Mwanza Geita, Kwimba, Magu, Misungwi, Sengerema and Ukerewe 6 Shinyanga Bariadi, Bukombe, Kahama, Kishapu, Maswa, Meatu and Shinyanga 7 Total 28 1.1 Project Components The Project has three field components and one project management component as follows; 1.1.1 Component 1: Farmer Capacity Building This component aims at building capacity of 28 districts to train Participatory Farmer Groups (PFGs) through participatory adult education methods. It is anticipated that during the project life, 11,000 participatory farmer groups will be formed. Each group is expected to have, on average, 25 members. Consequently, 245,000 farmers are expected to be trained before the end of the project in year 2012. PFG members are trained in various aspects of their enterprises including; technical, organizational and management skills. 6 1.1.2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture This component aims at building capacity of 28 districts to plan, manage and monitor village and district agricultural development plans. The Project supports 28 districts and 780 villages to prepare and implement District Agricultural Development Plans (DADPs) and Village Agricultural Development Plans (VADPs) respectively. DASIP under this component supports establishment of more than 2,000 agriculture-related investments such as; construction of cattle dip tanks, agricultural technologies; storage facilities, market places, market access infrastructure, water harvesting structures for livestock and irrigation of crops. 1.1.3 Component 3: Support to Rural Micro-finance and Marketing This component aims at strengthening about 84 Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS) in 28 districts supported by the Project. It is anticipated that, by the end of the project, 90 percent of target SACCOS will be able to maintain a repayment rate of 95 percent and more than 60 percent of SACCOS will be linked with agro processing facilities and marketing associations. Under this component, the project is also expected to establish a well functioning marketing system that will serve farmers in the districts. 1.1.4 Component 4: Project Co-ordination This component deals with day-to-day co-ordination and management of project activities. The Project Coordinating Unit (PCU) which is based in Mwanza is responsible for coordinating Project activities and ensuring all project resources are managed prudently. 1.2 Project Beneficiaries Beneficiaries of the project are Participatory Farmer Groups and their grassroots institutions such as Savings and Credit Associations (SACAs) and Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS) and communities in 780 villages where facilities are being constructed or rehabilitated. It is estimated that a total of 3.4 million people in 0.57 million households will benefit directly or indirectly by the end of the project. At least 23% of the beneficiaries are expected to be female-headed households. 2.0 PROJECT IMPLEMENTATION This report presents the status of project implementation during the first half of the financial year 2012/2013. The report stipulates implementation of the Annual Work Plan and Budget (AWP&B) for the year 2012/2013 and explains in qualitative and quantitative terms the progress of implementing plan. The report also provides elements of results that emanate from implementation and highlights challenges encountered during the implementation process. The report concluded by outlining recommendation to enhance performance of planned activities for the next quarter, January to March 2012/2013. 7 2.1 Planned Activities by Component for the year 2012/2013 Planned activities to be implemented during the year 2012/2013 fall under three components namely Community Planning and Investiment in Agriculture, Support to Rural Microfinance and Marketing and Project Coordination and management. Executions of activities under these components are financed from the loan. Financing of activities related to Farmers Capacity Building Componentfinanced on 30th June, 2012. Financing of activities under farmers capacity building are now being financed by the government under different arrangements. 2.1.1 Component 2: Community planning and investment in agriculture i. Follow up O&OD training; ii. Support Districts on M & E activities including Procurement and accounting functions; iii. Support District Project Officers to supervise Project Activities; iv. Support Irrigation activities in the Project area and District Project Officers to effectively supervise irrigation Activities; v. Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management Training vi. Support Ward officials on EIA and ESMP vii. Support activities related to investments in Medium Size Rural Infrastructure, Agricultural Technologies, Strategic Market Centers and Village Micro projects; 2.1.2 Component 3: Support to Rural Micro-Finance Services and Marketing i. Strengthening of rural savings and credit institutions, ii. Development of marketing systems, iii. Conduct various training on rural Micro Finance and Marketing, 2.1.3 Component 4: Project Coordination i. Procurement of Goods and services; ii. Preparation of Withdrawal Applications; iii. Disbursement of Project Funds to district, maintain Accounts, and consolidate Project Accounts; iv. Preparation and arrangements for carrying out Annual Audits; v. Preparations for PTC Meetings; vi. Monitoring and evaluation of Project activities; vii. Conduct follow up initial training and undertaking National Planning and Review Workshops; viii. Training on Procurement and Financial Management Issues; ix. Production of communication materials; x. Assessment of village investments and carrying out Topical studies; 8 2.2 Implementation of project activities According to the Annual Work Plan and Budget for year 2012/2013, the Project planned to execute 20 activities. Out of 20 planned activities 13have been implemented during the period under review. This is an achievement of 65percent of planned activities for the year 2012/2013. Execution of activities during this period was directed to uncompleted of activities during the last financial year 2011/2012 and some of the planned activities for this financial year. Details regarding implementation of project activities during half a year are provided here under. 2.2.1 Component 1: Farmer Capacity Building Support and backstopping of improved farming practices During half year period, DASIP through district staff continued to support and backstop farmers in adopting improved farming practices.District Training Coordinators (DTCs) and District Agricultural Extension Officers (DAEOs) in collaboration with Ward Training Facilitators (WTFs) and Farmer Facilitators (FFs) continued totrack and provide technical backstopping to 11,375 PFGs in the project area. DTCs and DAEOs made follow ups and guided WTFs and FF to track and update PFG adoption data, strengthen PFG associations and execute business plans for agricultural enterprises. In the same period, WTFs and FFs devoted their time in providing extension services to PFGs with two rain seasons such as Tarime, Serengeti, Sengerema, Geita, Kibondo, Kasulu districts as well as districts in Kagera region. The number of PFGs formed and trained since Project inception has reached 11,375, which is an achievement of 4% above the project target. During the Project Mid Term Review (MTR), it was envisaged that 11,000 PFGs will have been trained by the end of Project life. The number of PFG members in there has reached 252,836 (133,875 males and 118,961 females) compared to 245,000 members envisaged during the MTR. The proportion of women to men now stands at 47:50 compared to a ratio of 50:50 envisaged during project appraisal. This achievement is a result of deliberate action taken by the project to promote gender balance in all project activities. Based on achievements, groups have engaged themselves in various interprises depending on available opportunities. Available information indicates that PFGs were mainly trained on improved agronomic practices for production of Maize, Paddy, Cassava, Soghum, Banana, Beans, Groundnuts and horticultural crops as food crops. Other groups were trained on production of Cotton, Sunflower and Coffee as cash crops. Such practices include early land preparation, timely planting, Use of improved seeds, proper application of fertilizers and control of pests and deseases through Intergrated Pest Management and Intergrated Plant nutrition techniques. Livestock PFGs were trained on improved cattle, goats, sheeps, pigs, poultry, rabbits and fish ponds farming. The training has significantly enhanced adoption of 9 improved farming practices resulting in increased crop and livestock productivity. DASIP also supported farmers through training farmer groups on Farming as a Business, processing fruits into juice, and sunflowers into cooking oil including bananas into Banana wine. These training aimed at increased production through increased productivity and ultimately increased income. Routine supervision and backstopping of PFGs was done on a regular basis with the aim of strengtherning and consolidating achievement s made so far by the project. Through intensification of project activities we are observing increased production of crops and yields on both crops and livestock subsectors. Despite observed positive changes there are number of challenges that are facing the two subsectors in the project area. These include i. Erratic rainfall ii. Limited availability of improved seed and planting materials iii. High prevalence of crop deseses, such as cassava, mosaic deseases, coffee and banana wilt iv. Inadequate supply of agricultural inputs v. Weak extension service delivery due to few extention workers and lack of facilities vi. Fragmented markets for various commodities etc A District Training Coordinator, Ms Jesca Mwiyare, providing extension services to a cotton PFG member, Mr. Manyanya Mwaluka (Left) at Nata village in Meatu district. PFG members weeding and applying fertilizer in their plot in Kahama district 10 Adoption of improved farming practices WTFs and FFs continue to be instrumental as far as adoption of improved farming practices is concerned. A study commissioned by DASIP on the performance of PFGs in a coffee- banana croppring system indicates that eighty nine percent (89%) of the PFG member households were accessedby the extension officers compared to only 18% of non-PFG member households. Accordingly, the study shows that PFG member households have both higher crop yield and food security levels compared to non-PFG member households. This implies that, the Project have had a positive impact on livelihood of target communities The Project also followed up progress in the livestock subsector. Generally, Project interventions had a positive impact. For example, poultry groups in Nyampande and Kijuka villages in Sengerema, Mushasha village in Misenyi, Induki village in Maswa and Roche village in Rorya reported reduction of poultry morbidity and mortality rates as well as increased carcas weight. Poultry farmers from these villages admitted that chicken survival rate is now higher compared the situation before the Project. Adoption of improved poultry farming practices has improved and enhanced household food security and income for PFG members in the project area. The pictures above show a section of flocks of poultry managed by Mr Venant Tibo of Hekima PFG in Mushasha village, Misenyi district in Kagera region. The farmer earned over TZS 2,000,000 (USD 1,330) after selling chikens at agricultural exhibition grounds in Bukoba municipality in August, 2012. Information gathered from Kijuka and Nyampande villages in Sengerema, Mushasha in Missenyi and Hinduki in Maswa district indicate that flock size of local breed of chicken increased from a range of 3 – 5 birds per household in 2007 to 120 – 400 in 2012, egg production increased from an average of 18 – 24 eggs/ bird/year in 2007 to an average of 48 eggs/bird/year in 2012. Accordingly, there was an improvement in egg hatchability which increased from 40% in 2007 to 90% in 2012. Chicken mortality rate decreased from 95% in 2007 to 25% in 2012. The above mentioned achievents are attributed to the Project 11 A District Training Coordinator, Mr. Laurent Kanyonyi, providing extension services to PFG members growing maize at Miseke village in Serengeti district. Regular backstopping to farmers provided by Ward Training Facilitators and District Training Coordinators in the district has inspired PFG members to adopt improved seeds, planting space, gap filling, application of fertilizers and Farm Yard Manure and routine scouting. Project Outcomes for Individual Farmers Available reports from Meatu, Maswa, Misenyi and Serengeti districts indicate that the Project has enabled both women and men in target communities to construct improved houses, purchase transport facilities especially bicycles and motorcycles, enabled parents to pay school fees without hustles, acquire farm implements and establishment of various income generating activities. Documentation of similar project outcomes are being documented in other districts as well. For example, Meatu district has reported that, one farmer by the name of Mr. Manyanya Laluka from Nata village has constructed a modern residential house and bought a motorcycle after observing all improved agronomic practices introduced by the Project. The farmer cultivated 1.6 Ha of cotton in 2009/10 and produced 4.2 tons of cotton which earned TZS 4.6 million. In the following year he expanded the area to 5.7 Ha and produced 5.6 Tons of cotton which earned TZS 6.8 million. In 2011/12 season, Mr. Laluka expanded his area under cotton to16 Ha which and earned TZS 14.5 million from sale of 22 tons of cotton. In 2011/12, Mr. Laluka was trained on preparation of business plans. He was able to prepare the cost-benefit analysis of his activities which indicates that he earned a profit of TZS8.4 million. Given decline of cotton prices, Mr. Laluka earnings were mainly attributed to increased production. The Ward Training Facilitator in the area, Mr Mtenene Lenda, reported that Mr. Laluka was able to increase production because he was able to use effectively the power tiller acquired by 12 his group through DASIP support. The power tiller enabled him to prepare his farm and plant in time. Adherence to improved farming practices is another important factor behind Mr. Laluka’s success and observed improved production. Similar positive results have been observed at Senani village in Maswa district and Mwaukoli, Mwakaluba, Mwabusala and Mwagwila villages in Meatu district. Cotton productivity among PFG members increased from a range of 350-400 kgs per acre (0.9 - 1MT/Ha) before the project to 800 to 1,200 kgs per acre (1.9 - 2.9MT/Ha). For example, a field survey conducted in 19 out 30 villages in Maswa district revealed that there were 51 new houses constructed by PFG members as a result of the Project. Distribution of houses by PFG members in the district is as follows, Senani 5, Tamanu 5, Somanda 2, Mwandete 3, Mwashegeshi 2, Mwabayanda (M) 4, Hinduki 4, Iyogelo 1, Mandela 2, Isanga 4, Kidema 1, Mwamihanza 3, Mwabayanda (S) 2, Nyashimba 1, Ikungu 4, malekano 3, kinamwigulu 2, Buhungukila 2 and Bushitala 3. Outcomes resulting from Farmers Training Apart from modern residential houses, PFG members are investing in other ventures. For instance, Shubira PFG at Kenyana village,in Misenyi ditrict generated enough income to construct an office for the Group. The PFG was established in 2007/08 and its growing. Members of the PFG adopted improved maize farming practices that enabled them to increase crop productivity. A combination of increased crop productivity and area expansion is seen as a key factor behind observed increase in production. The power acquired through DASIP has enable Shubira PFG members to expand their plots.The PFG now has various incomesgenerating activties including banana and maize enterprises, cereal milling machine anda bee keeping project. Despite achievements observed, the Group is facing a number of problems including; destruction of crops by wild animals, unreliable agricultural inputs supply and difficulties in obtaining spareparts for their power tiller. An office constructed at Kenyana village in Misenyi by Shubira PFG. 13 SUCCESS OF MUUNGANO PFGs AT NHOBORA VILLAGE IN BARIADI DISTRICT Nhobora is among 30 villages that implement DASIP activities in Bariadi district. The village is located about 30 kilomitres west of Bariadi district council. The Village has 14 PFGs which were formed and trained on improved farming practices. All PFGs members adopted improved farming practices and realised bumper harvests.This attracted other farmers who started to copyimproved agronomic techniques from PFG memebers. These farmers also started to demand advice from the Village agricultural Extension officerand Farmer Facilitators, which was not the case before. Muungano Group is one of 14 PFGs that stands out in cotton farming in the village. The group was formed in 2007/2008 and has 25 members: 13 women and 12 men. Through the Farmer Field School approach, Muungano Group was trained on improved cotton farming techniques. Before the training, average cotton production per unit area stood at 600Kgs per ha. which is considered to be very low. After the training and adoption of improved farming practices, production per unit area doubled. By year three, yield reached 2150Kgs per Ha which is quite above the average of 750Khs/Ha in the West Cotton Growing Area. High yields and earnings from cotton motivated the group to start looking fora power tiller so that they can expand their plots. The group captured the attention of DASIP and was able to acquire a power tiller on a cost sharing arrangement. The power tiller simplified activities ofgroup members by enabling them to prepare their plots before the onset of rains, plant in time, carry farm yard manure to their farms and produces to market centres. The Group has a business plan for the power tiller and has TZS 5,600,500/=in the Bank. If the adage that “Seeing believes” is true, Muungano group appreciated the power tiller after seeing its performance. As a result, from a powert tiller, they planned for a a bigger tractor.The Group now own a bigger, “FARM TRAC” tractor which they acquired on a loan from SUMA JKT.The tractor has a value of TZSf 17,440,000/=. This tractor is operational and has a business plan.The Groups is repaying the loan without any problem and each season realises a profit of TZS 4,500,000 after deducting other operation expenses. Achievementsof the Group have beennoted by a neighboring group called Bethel which also has decided to purchase the “FARM TRAC” tractor this financial year. In view of the foregoing, DASIP has introduced technologies and know how and now farmers a copying and replicating positive aspects of the Project. Farmers’ socio economic facets have improved especially on food security, ownship of assets and other social necessities. Expansion of area Reports from districts indicate that 350 power tillers acquired by farmer groups through DSAIP have enabled members to mechanise their activities including expansion of their plots, planting in time, transportinginputs to their farms and produce to market places. Efficiency exhibited by these machines has stimulated demand and farmers placing orders for new power tillers or tractors. For instance, two PFGs in Bariadi district namely; Mkulima and Ujamaa have now bought two tractors from SUMA JKT. In Magu district, seven none-PFG members and 5 farmer groups have bought power tillers after being inspired by groups supported by DASIP. 14 Regarding expansion of area under cultivation, power tiller operators from Mkulima PFG in Lugora village in Bariadi district testified that they cultivated over 50 hactres in 2011/12 season. Apart from expanding the area, the PFG earned a profit of TZS 2.5 million from their agricultural activities. This profit was the main catalyst that enabled Mkulima and Ujamaa farmer groups to buy tractors. At present, each group has already paid TZS 8.0 million to settle the debt of TZS 16.0 million owed to SUMA JKT. Since each group is now owning two tractors (power tiller and a bigger 16 HP tractor), it is anticipated that the area under cultivation and crop production in the village will increase substantially. A power tiller operator trained through DASIP is cultivating one of the plot belonging to a PFG member. Right picture, PFG membersin Magu district discuss how to pulverise their farm after ploughing. Diagnostic studies During this reporting period, the project commissioned two consultants from Sokoine University of Agriculture (SUA to undertake diagnostic studies on adoption of improved technologies and performance of Participatory Farmer Groups in 10 districts in higher rainfall districts (or the banana-coffee based cropping systems) and lower rainfall districts (or cereal- cotton based cropping systems). The study was conducted in 10 districts namely Tarime, Bukoba Rural, Muleba, Ngara and Kasulu in the banana-coffee based cropping systems and Sengerema, Kwimba, Kahama, Maswa and Serenegeti distrcits in cereal-cotton based cropping systems. Interim reports for the two studies have been submitted to the project for review and comments. The presented reports show high achievements of the projects objectives of productivity and incomes. Some few projects impacts have been presented as follows 15 Cereal –Cotton based cropping systems lower rainfall districts The above mentioned study conducted by F.T. Magayane indicate that, (i) About 53% of the sampled households have ever adopted any improved crop production practices. The improved crop farming practice commonly referred to were 12 and included: (a) conducting farm operations timely, (b) proper land preparation, (c) use of improved seeds, (d) proper spacing, (e) proper weed control, (f) conducting AESA, (g) control of field pests and diseases, (h) proper post harvest handling of crops, (i) record keeping, (j) considering farming as a business, (k) proper use of fertilizers/manures. (ii) 98% of households belonging to PFGs reported to have adopted an improved crop farming practice while only 14.1% of non PFG households had adopted an improved crop farming practice. Additionally, the mean number of improved crop farming practices ever adopted by PFG households was 9.8 as opposed to 5.3 among non PFG households. Accordingly, there is a difference between PFG members and non PFG members with regard to both the number of households which adopted but also with regard to the number of improved cropping practices adopted: more PFG members have adopted improved crop farming practices than non PFGs and PFG members have adopted more practices than their non PFG counterparts. (iii)The most commonly reported improved crop farming practice ever adopted by both PFG and non PFG households was timely operation of farming practices. The percentage of households who had adopted proper application of fertilizer/manure and record keeping among PFG member households was 61.4 and 79.0 respectively. While 77.1% of PFG members have ever adopted use of improved seeds, only 8.0% of non PFG members had ever adopted the practice. (iv) Blockers to adoption of improved crop farming practices revolve around financing adoption of the technologies, including technologies being too expensive, low household income and low producer prices which thus leads to low income of farmers thus propelling them to being unable to purchase the inputs. However, unavailability of inputs as well as labour saving devices was also cited as blockers. (v) Enablers to adoption centered on the FFS approach and included high knowledge of improved crop farming practices among respondents as well as group pressure and a close follow up by FFs. Availability of inputs was also reported as an enabler. In line with the reported enablers and blockers, a regression analysis of factors contributing to variation in adoption of improved crop farming practices, using variables already identified in the adoption literature and the ones cited by respondents showed that ten variables accounted for about 58% of the variation with the variables “whether or not one belongs to a PFG” and “whether or not one is largely a crop farmer as opposed to 16 a farmer whose main livelihood is both crop and livestock production” being significant contributors to the variation in the adoption of improved practices. (vi) DASIP has produced midterm impacts that are a product of increased production. The impacts revolve around improving the living standards of households and therefore reduce poverty. Beneficiaries of DASIP interventions have improved their food security by increasing staple food availability to households through own production as well as improving their financial ability to improve housing, clothing, payment of schooling related and medical costs and other cash requiring services. (vii) The intervention by DASIP of making farmers view agriculture as business which can bring about income to farmers’ households as any other business has increased income among PFGs: mini grant PFG projects have a mean gross margin of TZS 234,500. This is a good indication that farmers have realized the importance of establishing their enterprises by planning. (viii) Agricultural technology projects for the three years have shown an increasing return to investment, which has resulted to increased income to households of the PFGs members: for instance the power tiller projects had mean annual income of TZS 1,400,000, with TZS 1,600,000 and 2,280,000 as minimum and maximum revenue respectively. (ix) Development on business idea through farmers themselves has brought about a high sense of ownership of enterprises developed through the project and provides some guarantee of sustainability (x) DASIP has produced and increased social cohesiveness through the PFGs established which has led to establishment of some by laws guiding groups and community at large, which has also increased sustainability. Taking an example of the saving and landing communities which have emanated through the DASIP intervention assures more of financial sustainability. The banana-coffee based cropping systems higher rainfall districts Findings of the above mentioned study were as follows; i. Farmers adopt technologies that meet their expectation in production. ii. Institutional and organizational factors are key factors in determining the rate of adoption. These include among others, access to extension services and credit, access to lucrative markets and timely availability of farm inputs; iii. The size of household also matters. iv. Timely availability of inputs and access to market are also important factors that influence the intensity of adoption. 17 In general, the results of analysis in this study strongly support the assertion that institutional factors and asset endowments have an influence on incidence and intensity of adoption of technologies in the DASIP project areas. On the other hand, although the rate and intensity of adoption rate was generally low in some areas, yield and status of food security indicated statistically significant differences between PFG and non-PFG member households. This implies that the DASIP interventions have significantly improved farmers’ productivity and food security in the project area. Strengthening PFG associations The project has continued to mobilize and strengthen PFGs in each village to form PFG association. So far, a total of 741 PFG associations have been formed through PFG members in each village. During this reporting period, 741 PFG associations formed in the project area directed their efforts in electing their leaderships, formulating constitutions, organising themselves into SACAs, establishing Income Generating Activities, networking among themlseves and opening bank accounts. A very good experience of association formed from PFGs own initiatives are those from Musoma district council, based on their initiatives the project replicated this experience of association in the project area. An example of association is observed from Tegeruka village in Musoma district council. Other good experiences of PFGs associations in Kenyana, Mushasha and Byeju villages in Misenyi district have mobilized resources for buying 16HP tractors from SUMA JKT. In Kenyana and Mushasha villages in the same district, 8 PFG associations (6 from Kenyana and 2 from Mushasha) have mobilized TZS 4 and 2 millions respectively for the same purpose. These associations are accomplishing some procedures in order to acquire the power tillers. District staff Training: During implementation of project activities a number of challenge hindering project performance were encountered and observed from monitoring processes. Challenges under utilization of completed community infrastructure was noted that there some of completed infrastructures which are either being used partially or not being used at all in some villages. The challenge ahead of the project was to ensure full utilization of community infrastructure, ownership and their sustainability measures. Similarly, despite training conducted on Business plans to all PFGs by ward agricultural extention officers and backstopping from District Training Coordinators still there are some PFGs without knowledge and skill in this subject matter. Moreover, collecting compiling and analyzing of data has been an issue for district staff in submitting reliable information for project decision making. District reports reflected discrepancies in information regarding PFGs, Community infrustructures and agricultural 18 technologies. Performance and achievement of the project were under documented to reflect and amplify project success. All these challenges called for district staff capacity enhancement by the project. PCU organized and conducted two separate training more effectively that were aimed at enhancing capacities of all District project officers (DPOs) and District Monitoring and Evaluation officers from 28 district councils to work on such challenges. The first training was conducted between 10th and 11th December 2012 and the second was between 12th and 13th December 2012 both at Afrilux Hotel in Musoma rural district. 2.2.2 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture (i) Investment in village Micro-projects During half year of 2012/13 DASIP supported the districts to implement 38 new projects (i.e. 25 village infrastructure projects and 13 agricultural technology projects) and facilitated completion / construction of ancillary structures of 35 projects.As the Project is approaching the end, the number of projects supported by DASIP is tapering. This is because, the budget allocated to each village is almost finished. However, the Project has set aside enough resources to consolidate interventions initiated since inception of the Project. In the same tone, emphasis of the Project during the remaining Project life will be on consolidation and replication (where possible) rather than initiatingnew interventions. Since its inception in 2006/07, DASIP has already supported implementation of 2,854 micro- projects worth TZS 39.3 billion of which DASIP contributed TZS 31.44 billion and the balance was contributed by communities. These projects include 1,436 infrastructure projects and 1,418 agricultural technology projects (Refer to Tables 2 below). Infrastructure projects Infrastructure projects include; 205 cattle dips, 108 permanent cattle crushes, 32 slaughter slabs,162 crop storage structures, 150 market sheds, 160 charco dams, 234 feeder roads (with 838.4 km), 10 milk collection centres, 34 small irrigation schemes, 25 soil and water conservation, 11 fish ponds, 4 coffee pulperies, 141 shallow wells, 34 bore holes, 18 cattle troughs and109 other projects such as household cereal storage facilities (Vihenge), artificial insemination centres, oxen training centres, ward resources centres, livestock health centres etc). More details in relation to infrastructure projects have been provided in Table 2 below and Annex 1 and 2. 19 Table 2: Infrastructure Projects by regions since project inception Type of Infrastructure Kagera Kigoma Mara Mwanza Shinyanga Total Cattle dips 36 15 53 55 46 205 Cattle crushes 37 0 2 43 26 108 Slaughter Slab 9 11 4 6 2 32 Charco Dams 13 1 54 45 47 160 Storage Facility 56 7 4 18 77 162 Market Shed 33 49 11 53 4 150 Irrigation Schemes 8 4 9 1 12 34 Feeder Roads, Bridges 104 47 17 27 39 234 Feeder Road s in Km 272.5km 252km 64km 219.9km 110km 838.49km Milk Collection centres 1 1 8 0 0 10 Fish ponds 11 0 0 0 0 11 Shallow Wells 0 0 10 43 88 141 Bore holes 0 1 20 11 2 34 Cattle Trough 2 0 3 12 1 18 Others 14 4 20 3 95 136 Total 324 140 215 317 439 1,436 Agricultural Technology Projects During half year of year 2012/2013, the project supported communities to accomplish 13 agricultural technology projects which include procurement of 5 milling machines, 3 water pumpsand5 oxen drawn implements. All projects are owned and operated by farmer groups. Since project inception, a total of 1,418 agricultural technology projects have been supported. These projects include; 440 grain hulling and milling machines, 313 oxen drawn implements, 350 power tillers, 61 cassava chipping machines, 8 milk separators, 25 oil pressing machines, 17 chicken incubators, 16 coffee hullers, 111 water pumps, 8 fruit and wine processing machines, 7 milk separators and an assortment of other 70 technologies (e.g. ground nut shellers, planters, weedersetc).Table 3 below shows the type and distribution of agricultural technologies region wise. Table 3: Summary of Agricultural technology projects by region Type of Technology Kagera Kigoma Mara Mwanza Shinyanga Total Power tillers 53 29 51 85 132 350 OX ploughs 2 3 82 48 178 313 Milling Machines 128 96 79 91 46 440 Milk Separators 0 1 4 2 0 7 Oil Processing Machine 3 13 1 3 5 25 Chicken Incubators 0 2 15 0 0 17 Coffee hullers 16 0 0 0 0 16 Fruit Processing Equipment 0 0 0 6 0 6 Wine Processing 1 0 0 1 0 2 Water pumps 3 4 40 60 4 111 Cassava Grating Machine 23 0 1 1 11 36 Others 1 6 16 5 67 95 Total 230 154 289 302 443 1,418 20 Results of Investiments in Micro-Projects Power tillers The Project has been assisting farmer groups to acquire agricultural technologies so that they can perform their activities more efficiently. Some of the technologies such as power tillers have enabled farmers to expand their plots, prepare land and plant in time. On average one power tiller cultivates one hetare in two days and up to 30 hectors in one season. The same piece of land can be tilled a health person in 28 days. This implies that, the power tiller has saved 26 days that could be allocated for other economic activities. During harvesting time power tillers have been usefulin carrying farmers’ produce from their farms to their households and to the market. These machines also carry inputs to farms and perform other activities such as irrigation and milling after attaching appropriate equipment. Good examples of such experiences have been recorded in in Murusagamba village in Ngara district and in Sule village in Bariadi. Other districts with similar experiences are Tarime, Serengeti, Bunda, Magu, Kahama, Sengerema, Geita and Ukerewe districts. Hulling and Milling Machines Agricultural technologies have also enabled farmers to add value to their produce. For example, rice hulling and milling machines have enabled famers to sell rice instead of paddy. Rice fetches a higher price compared to paddy, thereby increasing their incomes. Moreover, these milling machines have saved farmers’ time, particularly women, from walking long distances in search of milling machines. Time saved can now be gainfully used for other economic and social activities. Such outcomes have been recorded in Kwimba, Bukombe, Kahama, Sengerema, Geita, Magu and Missungwi districts.PCU in collaboration with districts will continue to consolidate project interventionsthrough training and regular beckstopping so that observed outcomes can be everlasting. Central Coffee Pulpery & Hullers The project has supported communities in coffee growing areas to acquire value adding equipment including;coffee pulperies forArabica coffee in Kigoma, Kasulu, Kibondo and Tarime districts and coffee hullers for Robusta coffee in Muleba, Biharamulo and Bukoba districts. As a result, communities are very enthusiastic to grow more coffee since they are now getting a better priceafter processing. Accordingly, coffee nurseries are mushrooming in all villages that acquired these machines. Coffee pulpery at Muhange village, Kibondo district 21 Cattle Dips and Crushes DASIP has implemented construction of 205 Cattle dips and 108 cattle crushes in more that 200 villages in the project area since its inception. These infrastructures have significantly contributed to improve animal health and livestock production through dipping and vaccination. Cattle dipping at Ng’ombe village in Misungwi District Consequently, livestock mortality rates caused by tick borne deaseses have droped by 15- 25%.As a result of decrease in animal health; other attributes have also improved including increase milk production, improved animal skins as well as increased farm yard manure. In Ngara, Karagwe and Missenyi districts, cattle crushes have enabled districts to control the spread of Foot and Mouth Deaseases through vaccination. Control of such desease continues to enhance production of livestock in respwective areas. Neighbouring villages which are not directly involved in project implementation have also benefited from DASIP support. These infrastructures are also serving neighboring villages. Thus, outcomes of DASIP interventions are spreading beyond the areas targeted by the Project.Similar outcomes can be observed in Missungwi, Maswa, Magu, Sengerema, Shinyanga rural, Meatu, Geita, Chato, Missenye and Ngara districts. In order to ensure sustainability, villages have formed management groups to run and manage cattle dips. The project continues to train and enhance capacities of these groups on various aspects related to operation and management. Currently, most cattle dips have registered management groups and bank accounts. As a result, these groups are able to purchase accaricides and access important extension services necessary for improving their livestock. Despite a good work done by the project to enhance operation and managements of such infrustructures, drought has effected utilization of cattle dips in some areas and caused stoppage of dipping activities. 22 Charco Dams The Project has constructed and rehabilitated 160 charco dams which have enabled communities to obtain water for livestoct in semi-arid areas. Charco dams are providing water for livestock and domestic useparticularly during the dry season. As a result, migration of livestock keepers in search of water for their livestock has been reduced. Additionally, economic activities such as horticulture and fish farming have sprung up in some areas, thereby boosting farmers’ nutrition and incomes. Most charco dams serve an average of 500 households and 4,500 livestock units. Most charco dams are located in Shinyanga, Mwanza and Mara regions which are persistently experiencing water shortages due to erratic rainfall pattern. Districts which are experiencing frequent water shortages include; Shinyanga rural, Kishapu, Meatu, Kahama and Bukombe, Serengeti, Kwimba, Magu, Meatu, Sengerema, Musoma, Rorya and Geita. Crop storage facilities Since project inception, the project supported construction of 162 crop storage facilities and 87 percent of these infrustructures are being utilised especially at harvest time. Farmers are benefiting from better market prices since they are able to store their produce until market prices go up. Accordingly, food released during scarcity, stabilizes local food prices and eases the pressure on consumers. Crop storage facilities are now protecting farmers from dealers who are inclined to exploit farmers during harvesting periods due to lack of storage facilities. Field experience also shows that, households which have no storage space at their homesteads are now storing their produce at storage facilities constructed by the Project. As a result, post-harvest losses have been minimized due to better produce management and food security at household level has been enhanced because farmers can now store their food throughout the year. Utilization of such infrastructures can now be observed during this reporting period, bumper of paddy, maize, beans and cassava have been stored in Crop storage facilities in Tarime, Sengerema, Geita, Kahama, Bukombe, Kibondo, Chato and Biharamulo. However, drought in Shinyanga rural district has effected crop production which in turn resulted in underutilization of a good number of crop storage facilities. 23 Market structures DASIP has constructed 149 market sheds at village level in various districts. Available information shows that about 64 percent of completed structures are currently operational. About 36 percent are not operational because they are either under construction or have been completed recently. Market centres have enabled farmers to get better prices through collective bargaining.Famers have also learned negotiation skills through sharing of experiences and information. Linkages between marketing centres and buyers will be further enhanced after engaging a consultant who will train producer marketing networks. In the mean time the project has developed a guideline for managing infrastructures constructed through Project support. Training of village councils and farmer groups that are operating agricultural technology enterprises on on various aspects of the guidelines is on-going. Recently Completed Market Shed at Ihayabuyaga village in Magu District Fish Ponds DASIP supported fish farming in Missenyi and Karagwe districts with the objective of enabling farmers to diversify their economic activities.Fish farming involved construction and management of fish ponds, introduction and rearing of fish fingerlings, determining pond carrying capacity, feeding techniques and business and marketing plans. Fish ponds were constructed at Lukale village in Karagwe didtrict and at Byeju, Kyazi and Kikukwe villages in Missenye district. These sites were selected because of availability of water throughout the year. Fish farming has contributed to improvement of nutrition status and protein availability in the said villages. Eleven PFGs are engaged in fish farming which provide another source of protein in the said villages. Annual earnings from each pond, on average, stand at TZS 2,500,000. Feeder roads This financial year, the Project constructed 185 Kms and 68 culverts and drifts.Cummulatively, the Project has supported rehabilitation and construction of 838.49 kms of rural roads. These infrastructures have greately facilitated transportation of agricultural inputs to the villages and farm produce from the farms to market centres. At present, farmers are accessing markets for their produces and fetch reasonably better prices as a result of reduction in transportation costs. 24 RURAL ACCESS ROAD AT ISERESERE VILLAGE IN SERENGETI DISTRICT Iseresere village is among 30 villages supported by DASIP in Serengeti District. The village is located 78 Km South East of the district headquarters. Its main economic activities are agriculture and livestock keeping. Before Project intervention, Iseresere village was not accessible throughout the year. It had no road link with neighboring villages of Nyansurumunti, Busawe, Gentamome and Nyansurumunti. Transportation of their agricultural and livestock products to the market was extremely difficult and costly. Education, health and other socio-economic services were not easily accessible. People in the village had to walk for more than 11 kms through foot paths to reach the nearest the dispensary. Through the Opportunities and Obstacles to Development planning exercise, the feeder road was ranked priority number one among all village priorities. The Village incorporated road construction in its Village Agriculture Development Plan (VADP), and then the project officially got support of fund from DASIP. Construction of the road was done in 2006/2007. The feeder road provided a solution for a problem that had persisted in the village for a long time. At present, the cost of transporting agricultural and livestock products has decreased. Buses, trucks and other types of vehicles are now flowing into and out of the village. A good number of businesses have emerged including kiosks, groceries and shops. Farmers are now selling their produce at a relatively higher price due to decrease in transportation costs. Moreover, farmers are getting higher prices as a result of stiff competition among buyers who are now visiting the village in large numbers. Consequently, incomes of many households have increased. Motorcycles, Bicycles, improved houses are now being built in the village because transportation of building materials are relatively cheaper. Apart from farmers accessing markets, other socio economic services like health and education, household sundries, extension services by private sector and farm implements have been easier to reach. All feeder road infrastructures are being utilized by farmers. For sustainability purposes, the districts have included these roads in their annual plans maintenance. DASIP supported investment in agriculture through implementation of village micro projects and agricultural technologies. A target of 2,000 micro projects and agricultural technology set for the entire project period is an indicator that measures achievement of the project. To date 2,854 projects (1,436 village micro projects and 1,418 agricultural technologies) have been supported in all the districts, which is an achievement of 142.7% of the target set during Mid Term Review. Implementation status of Community projects and agricultural technology is presented in Annex III 25 (iii) Support of Medium Size Rural Infrastructure Under this sub component, DASIP is supporting construction and rehabilitation of 27 water control structures in 27 districts and 7 strategic markets in six districts. Activities implemented under this sub component are as detailed below; (a) Development of Water Control Strustures Construction of 3 schemes at Kisangwa (Bunda), Luhala (Kwimba) and Mkuti (Kigoma Rural) districts started in June 2012. Due to heavy rains when the rain season started construction works were interrupted and could not be completed before end of December, 2012 as expected. By then, 92% of works had been completed at Mkuti (Kigoma Rural). The remaining works include lining of 67m of secondary canals, installation of stop logs and 6 culverts. For Kisangwa in Bunda District, 80% of works had been completed. Similarly, remaining works include lining of secondary canal and construction of a uncompleted section of service road. Regarding Luhala irrigation scheme in Kwimba District, 61% of works had been completed and the remaining works include lining of two secondary canals and rehabilitation of tertiary canals and structures. The remaining construction works are expected to be completed as soon as the weather permits third quarter of year 2013. Contracts for construction of 17 irrigation schemes namely; Nampangwe (Bukombe District), Ishlolo (Shinyanga Rural), Kinamwigulu (Maswa), Mwasubuya (Bariadi), Kahanga (Kahama), Mwagwila (Meatu) Lwenge (Geita), Sukuma (Sengerema), Igenge (Misungwi), Lutubiga (Magu), Miyogwezi (Ukerewe), Rabuor (Rorya), Nyamitita (Serengeti), Kyakakera (Misenyi), Kyamyorwa (Muleba), Bigombo (Ngara) and Mwiruzi (Biharamulo) have been awarded to contractors.Contracts are expected to be signed in January 2013. Construction of Irrigation canal at Mkuti Irrigation scheme, Kigoma Rural Tenders for construction of 5 Irrigation schemes namely; Masinono (Musoma Rural District), Nyakunguru (Tarime), Nyisanzi (Chato), Kigera (Bukoba) Nyenze (Kishapu) and Kabanga in 26 Kasulu districthave been evaluated and are awaiting the approval of MTB. Mgondogondo irrigation scheme in Kibondo District was re advertised because the first tender was not responsive. The deadline for sub-mission of bids is 25thJanuary 2013. If fully developed, all schemes have a total area of 2,546 hectares. It is estimated that at least 4,358 households will benefit directly from the above mentioned schemes. (b) Development of Strategic Markets Consultants for designing and supervising construction of five strategic market centerswere engaged in September 2012.Design work for the five markets namely; Busoka (Kahama), Kabanga (Ngara), Remagwe (Tarime) and Nkwenda and Murongo (Karagwe) is ongoing. This activity is expected to be completed during the 3rdquarter of 2012/2013. Tenders for strategic markets at Mutukula in Missenyi and Mnanila in Kasulu districts were readvertised because the first tender was non responsive.Approval of a shortlist of consultants has alredy been granted by AfDB and RFPs will be issued in January 2013. Table 4 below shows location of planned market centres. Table 4: Location of Strategic Markets by regions Region Districts Ward Village Kagera Missenyi Mutukula Mutukula Ngara Kabanga Kabanga Karagwe Nkwenda Nkwenda Murongo Murongo Kigoma Kasulu/Buhigwe Mnanila Mnanila Mara Tarime Nyamaraga Remagwe Shinyanga Kahama Busoka Busoka Component 3: Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing (i) Strengthening of Rural Savings and Credit Institutions This activity aims at building capacity of 84 SACCOS through training at district and community levels. The contracts between MAFC and service provider for building capacity of 84 SACCOS was signed on September 2012. The Consultant is currently conductingTraining Needs Assessments of SACCOs and districts. It is anticipated that training activities will start in March, 2013. 27 (ii) Development of Marketing Systems Implementation of this sub component requires recruitment of consultants to establish marketing information systems and networks in the project area. The AfDB has already reviewed and approved the combined technical and financial evaluation report. Negtiations with the successiful bidders will be conducted before the end of January, 2013. Contracts are expected to be signed during first before 15th February, 2013. (iii) Market Study Department of Economics of University of the Dar es Salaam was awarded a contract to undertake a study on markets of agricultural commodities and livestock products. During the first half of the financial year 2012/2013, the consultant conducted field work for data collection compilation and analysis. The draft report for this study has already been submitted to PCU for review and comments. Accordingly, PCU has already forwarded comments to the consultant. The final report is awaited. Findings from this study are expected to shape project interventions during development of marketing systems phase. Component 4: Project Coordination (i) Procurement of Goods, Works and Services Progress on procurement of goods, works and services is as indicated in Table 5 below; Table 5: Procurement status of different activities S/N Description of Activity Category Procurement Mode Status 1. Market Study Consultancy Services CQS Consultant has already submitted a draft final report in December 2012 for review and comments by the employer 2. Water Control Structures Consultancy Services QCBS The consultant is currently supervising construction works at Mkuti in Kigoma district, Luhala in Kwimba District and Kisangwa in Bunda District. Contracts forconstruction of 17 schemes have been awarded and signing of contracts is expected to be done in January, 2013.It is anticipated that consultant’s supervision for work for these structures will begin during 3rd quarter of the year 2012/2013. Supervison work for the remaining 28 S/N Description of Activity Category Procurement Mode Status schemenes will begin during the 4th quarter of thisfinancial year. 3 Development of Marketing system Consultancy Services QCBS AfDB has already reviewed the combined technical and financial evaluation report and draft contract. Negotiations and signing of contract are expected to be concluded in February, 2013. 4 Service provision for strengthening of service delivery capacity of SACCOS Consultancy Services QCBS The consultant for this activity was engaged in September, 2012. The consultant currently is in the field undertaking Training Needs Assesment and training activities are expected to start in March, 2013. 5 Design and supervision of 7 strategic market centres Consultancy Services QCBS Consultants for development of five strategic market centers were engaged in November, 2012. The consultants are currently preparing designs for 5 starategic markets. The shortlist for expression of interest for 2 strategic markets whose tenders were non- responsive has been approved byAfDB.RFPs are expected to be sent to shortilisted firms in January, 2013. 6 Construction of Water control structures Works ICB Contractors for the construction of 3 irrigation schemes at Kisangwa (Bunda), Luhala (Kwimba) and Mkuti (Kigoma Rural) are continuing with construction work. Contracts for 17 schemes namely;Mwasubuya (Bariadi), Kahanga (Kahama), Kyakakera (Missenyi), Kyamyorwa (Muleba), Bigombo (Ngara), Mwiruzi (Biharamulo), Nyamitita (Serengeti), Rabuor (Rorya), Ishololo (Shinyanga Vijijini), Nampangwe (Bukombe), Kinamwigulu (Maswa), Mwagwila (Meatu), Miyogwezi (Ukerewe), Igenge (Misungwi), Lutubiga (Magu), Sukuma (Sengerema) na Lwenge (Geita). Contracts are expected to be signed in January, 2013. Accordingly, evaluation of bids for Nyenze (Kishapu), Kabanga (Kasulu), Masinono (Musoma), Nyakunguru (Tarime), Nyisanzi (Chato) and 29 S/N Description of Activity Category Procurement Mode Status Kigera (Bukoba) has been completed and the report awaits the approval of Tender Board for approval. Tender for construction of Mgondogondo irrigation scheme has been re- advertised due to non-responsiveness of the first tender 7 Village Micro Projects Works LS Procurement activities are at various stages of implementation. All activities are done at district level. 8 Procurement of Power tillers Goods 1CB Advertisement for this activity has been done and bids will be opened on 14th February, 2013. 9 Three Units of 4WD Motor vehicles and 56 units motorcycles Goods ICB 56 motorcycles were delivered in Mwanza as per contract and distributed to districts. Three units for motor vehicles have been delivered and are in order. 10 Forty five Grain Milling machines Goods NCB Procurement activities are at various stages and are managed respective district councils. 11 31sets of desk top computers and 5 laptopscomput ers Goods NCB 5 units of laptop Computers were received by PCU. Tender forsupply of 31 units of desktop computers has already been advertised. The contract for this tender is expected to be signed in January, 2013. 12 Procurement of Server Goods LS MAFC is considering awarding the second lowest evaluated winner after the first winner failed to abide by the conditions of contract. 13 84 pcs of Cash boxes for SACCOS Goods LS This will be done after the consultant for strengthening service delivery capacity of SACCOS has started field activities. 14 Diagnostic studies Consultancy services IC Consultants have completed their assignment and submitted final reports 15 Printing and supply of brochures Goods LS Leaflets were delivered as per contract distributed to all districts. 16 Printing and supply of guidelines for managing DASIP supported investments Goods LS The service provider printed and delivered the guidelines. Distribution of guidelines is on-going. 30 (ii) Preparations for PTC Meetings The fisrt PTC meeting during this financial year was held in Dar es Salaam on 1st August, 2012 Among other things, the PTC directed PCU; to start taking measures that will sustain activities after the end of the project, intensify follow up of procurement activities of various goods, services and civil works and step-up the monitoring and supervision function. (iii) Monitoring and evaluation of Project activities During the first half of 2012/2013, PCU in collaboration with Agricultural Sector Leads Ministries and Regional Secretariats conducted field Monitoring of project activities in 25district. The objective of this activity was to gaugeprogress of implementation of project activities, identify results emanating from interventions, establish existing challenges and provide requisite technical backstopping to districts. This included working with districts to identify measures that should be taken to resolve existing challenges challenges and sustaining interventions initiated by the Project. The team visited 25 districts namely; Geita, Sengerema, Missungwi, Magu, Kwimba and Ukerewe in Mwanza region, Bunda, Musoma Rural, Rorya, Tarime and Serengeti in Mara region, Bariadi, Shinyanga rural, Kahama and Bukombe in Shinyanga region. Other districts include Kibondo, Kasulu and kigoma rural districts in Kigoma region and Biharamulo, Bukoba, Chato, Karagwe Muleba, Missenye and Ngara in Kagera region. Terms of reference of the teamincluded; probing each intervention and and its relevance, effectiveness, efficiency and impacts to beneficiaries. The team was also charged with verification of the number of farmer groups formed, membership and composition of groups, level of adoption of improved farming practices, recording of outcomes, assessing performance of agricultural technology and infrastructure projects and determine the influence offarmers’ training on their activities. Other areas that were essential included; assessing quality of ongoing and completed projects, level of utilization, operation and management of both village micro-projects and PFG investments. Financial and procurement issues were also monitored to ensure existing regulations and guidelinesare adhered to. Field reports from a number of districts visited shows discrepancies in information management. For example, information on PFGs perfomance, achievements and results are not regularly collected.Even available raw data had little or no explanation on regarding performance of target beneficiaries. A good number of districts have a lot of success stories but have not been keen to record them. However, it was learned that monitoring of project activities at district levelwas largely been affected by the newly introduced accounting systems (EPICOR 9.5). Accountants in several 31 districts are not well versed with the system. Consequently, activities in such districts are experiencing delays. Given observed shortcomings, the teams advised the districts to; • capture both output and outcomes, • analyze datain a manner that convey useful information to district management and other stakeholders, • Intensify and expand farmer taining activities; • Train communities and farmer groups to manage properly all projects supported by the Project; • Strengthen the M&E function so that data can be collected, analyzed, compiled and disseminated to target beneficiaries in time. The monitoring team visited project supported investments and observed the following; Cattle Dips Most cattle dipsconstructed under DASIP support have been completed andmore than 70 percent are operstional. Slightly less than 30 percent of all cattle are not operating due either lack reliable water source during dry season or internal management conflicts. The two reasons affect effective utilization of the constructed infrustructures. Monitoring team recommended the following after such observation. Train and guide committee using DASIP developed guideline on infrastructure management, During project O&OD process the district should holistically foresee factors limiting implementation and utilization of community projects and Holistic approach on cattle dip construction should be considered i.e. putting in place reliable water source, Waste water disposal pit and toilets. Cattle crushes Cattle crasheshave have contributely immensely in reducing disease such asFMD (Foot & Mouth Diseases), CBPP (Contagious Bovine Pleuro Pneumonia). The structures are effectively used by the community for vaccination of livestock against diseases bause it is easy now to restain animals. In the past, it was diffuclt to restrain animals and the vaccination exercise was time consuming and difficult. Moreover, people were easily injured by animals and the restaining exercise needed a large number of people to restain animals. Thus, cattle crushes have saved time resource and labour that would othersise be used in restaining animals. Despite the effective use of these facilities, some districts do not keep data on livestock vaccination and outcomes from these projects. Respective districts were advised to keep records on number of vaccinated livestock and their effect on production and incomes of livestock keepers. 32 It was noted that some of the infrastructures have unreliable water supply which restricts dipping operation and therefore not effectively utilized. In certain cases internal management committees comes into conflicts due to mismanagements of dipping funds. Charco dams Constructionof charco damsin some areas are threatened by land scarcity that results in encroachment on catchment areas. Cultivation on water catchment areas may result into silting of charco dams which in turn affects depth of water reservors.Drought also poses onother problem in areas wexperiencing erratic rain fall since it casuses scarcity of water and lenders charco dams unusable. It was also learned that some groups that are managing these facilities are facingproblems in managing funds which in most cases leads to squables which in turn threaten sustainability and utilization of the infrastructure. Remedial action recommended by monitoring team include training of communities and management groups, inacting bilaws in respective villages, and regular monitoring to ensure any problems are resolved in time. Accordingly, enforcement of village bylawswas emphasised so as to control human activities that may destroy or degrade catchment areas. Power tillers During this financial year, districts concluded procurement activities 0f 27 power tillers. These machines were procured on a cost sharing arrangement and are own by farmer groups. The Project contributed 80% and beneficiaries 20% to purchase price. Training of power tiller operators on management and operation of power tillers was conducted as planned. Among groups that were visisted by the monitoring team include; Ujamaa na Kujitegemea (Participatory famer Group). The group has 22 memebers, 11 being women and 11 Men. This PFG was trained on maize production and was supported with min grant. An average production per household increased from 5 bags of 100kg to 15 bags per acre. The group became stronger after establishment of informal credit systems called “Ifogongo” where by members access financial services within their socio group. In terms of group management, it was observed that they had a constitution which every member adhered to its regulations. This has promoted cohesions and solidarity between group members. However, the group confirmed unreliable input supply in terms of quantity and price. As a result of issues raied by the group, the Team advised districts councils to contact supplier of KUBOTA/ST SHAKT so that they can put manisms for providing after sale services. Districtswere also urged to ensure Agro Mechanization technicians are assisting operators and are tracking performance of power tillersin in their districts. 33 Milling Machines The Project since its inception has been supporting farmer groups to procure and operatemilling machines.These machines have been instrumental in processing farmers produce and enabling producers to sell their produce at a better price. Producers are also getting additional income from sale of biproducts such as maize and rice husks. Despite these achivements, the monitoring teams observed that there are some groups that had no business plans despite being trained. M&E team recommended that districts should conduct followup training and develop mechanisms for nurturing such groups. M&E activities areregularly conducted with the aim of ensuring interventions achieve DASIP objectives. Another aim is to provide onsite training of staff. Consequently, staff at grassroots level is able to rectify problems on time and replicate project achivements outside areas supported by the Project.The monitoring exercise indicated that 85 percents of completed infrastructure and agricultural technology projects are in use except those which have been completed recently, affected by drought or are experiencing inter group conflicts or political squables.Even then, it was noted that some projects are being underutilised.PCU through districts is planning to conduct training and regular monitoring during the third and fouth quarter of 2012/2013 to address observed shortcomings. (iv) Support Districts on M & E activities During the period under review, DASIP continued to support monitoring and supervision of project activities both at district and village levels. Special emphasis was placed on improving the Project Atlas by collecting more information in all districts in Kagera, Mara and Shinyanga regions. This exercise will be completed in Mwanza and Kigoma in February this year. Project coordinates are compiled to form maps that will be used to identify different project interventions in the project area. Through mapping it will be possible to accurately isolate most of DASIP intervention particularly community projects from those implemented by other implementors using GPS technology. This activity involved assessment of implementation and locating area of intervention of different projects. A team from PCU supported by MAFC, zonal irrigation and district councils teams planned and executed an activity of coordinate’s collections for the objectives of identifying all DASIP intervention and put them into an atras for tracking and assessment of the outcomes. It is anticipated that this tracer study of coordinate’scollection will support traking of impacts even after the project period. The exercise is still ongoing and it expected by the end of January 2013 Project Atlas will be produced and will be ready for use. (v) On the Job Training on Financial Management PCU conducted on the job training to district accountants and treasurers. The purpose of the activity was to enhance financial management capacities and ensuring that the districts accountants and district treasures are versed well with DASIP appraised and implementation 34 arrangement. A number of challenges were encountered during the exercise which includes frequent transfers of Accountants, laxity in complying with Project and Financial regulations e.g. non attachment of activity reports to Payment Vouchers. Some districts could not prepare in time Cash book and expenditure analysis as required. These anomalies are constantly being rectified. (vi) Project Exit and Sustainability Strategies DASIP has already started putting in place exist strategies which will ensure sustainablity of Project activities. Against this background, DASIP is training district staff to perform functions hitherto performed through Project support. The project also procured and distributed various items such us; motorcycles, Cash boxes, computers etc. to support implementation of project activities after the end of the project. The project contributed to strengthening district extension system through, definig the roles, training and equipping offices of District Agricultural Extension Officers (DAEOs) in 28 districts. DAEOs are currently involved in traking progress of DASIP interventions related to farmer’s capacity building with the aim of consolidation and replication of project outcomes within and outside targeted villages. In in order to facilitate their activities, the Project hasprocured and distributed motorcycles to 28 DAEOs.The Project will continue to support them so that they can effectively take over activities falling under the farmers’ capacity building component, particularly training of farmers and formation of farmer associations. DASIP is also strengthening functions of the District Cooperative Department at the district level through training and euiping offices of District Cooperative Officers. The District Cooperative Officers will work closely with the consultant responsibe for building capacity of 84 model SACCOS in the project area. One cooperative officer from each district will be supported by computer and Motorcycle and will be assigned duties related to strengtherning of SACCOS in his/her district. The project will also provide support of 84 cash boxes to 84 SACCOS which will be established. The project has mobilized and strengthened PFGs Associations in each village. So far, a total of 741 PFG associations have been formed through PFG members in each village. PFG associations formed have leadership, constitutions, and are now transforming themselves into SACAs. These institutions will continue to be strengthened by consultants who will be engaged to establish marketing networks in the project area. These associations PCU in collaboration with district staff developed a guideline for supervision and management of community infrastructure and agriculture technology investments. The guideline has become a useful tool in operation and management of community infrastructure and agricultural technology investments. So far, 16,000 Village Councils members in 640 project villages, Councilors and Ward Training Facilitators from 447 Wards have been trained to use the guideleine. This training has strengthened capacity of Village Councils in supervising of ongoing civil works, procurement, and management of funds and utilisation of 35 community infrastructure investments. The guideline has proved to be a useful tool that will bring sustainability of community investments. Training activities will continue till the end of the Project. DASIP continued involve RPOs in DASIP supported activities so that the Regional Secretariates can continue the coordination function after the Project has closed. Marketing networks that will be established after engaging the service provider are expected to form a base for for sustainability of farmers’ activities by linking them to different markets. The project is in a process of engaging a consultant for developing Marketing Systems and is expected to famer Associations and networks. Regarding irrigation schemes, the Project will form and train water users associations. Additionally, the Project will ensure these associations and farmers in the schemes have the requisite MoUs and Operation and Maintainance Manuals. PCU is working closely with the Zonal Irrigation Units to ensure they are fully aware all undertakings at each and every site. Hand in hand with marketing systems the project will build capacities of 84 SACCOs in the project area. These are expected to be model SACCOS which will be sustainable and can be replicated elsewhere. DASIP is continuing to ensure consolidation of its interventions through engagement of districts, central government and other stakeholders. Through this approach, Project achievements are likely to be sustained. (Vii) Financial Status Budgetary Performance The sum of USD 7.90 million (TZS 12.23billion) was budgeted for implementation of project activities during the first half of financial year 2012/2013. Actual expenditure for the period amounted to USD 2.137 million (TZS 3.31 billion). This implies that, performance for the period under review was 27 %. The expenditure during the period was funded as follows: Government of Tanzania, USD 673 thousand (TZS 1,043 million – 32%), AfDB loan USD 1.469 million (TZS 2.276 billion) – i.e. 68 %). Expenditure Component wise Component breakdown of expenditures incurred during the first half under review was as follows: Co-ordination and Management component; USD 623 thousand (TZS 966million) and Community Planning and Investment in Agriculture USD 1.276 million (TZS 1.978 billion), support to Rural Finance and Marketing USD 243 thousand (TZS 376 million. Total expenditure for the first half was USD 2.137 million (TZS 3.313 billion). 36 Cumulatively, the Project has so far received USD 60.090 million (TZS 93.140 billion) from financiers as follows: AfDB Loan USD 35.57 million (55.14 billion; AfDB Grant USD 10.661 million (TZS 16.52 billion); GOT counterpart funds in cash USD 2.30 million (TZS 3.57 billion) and Government direct funding of Regional and District staff emoluments USD 6.32 million (TZS. 9.78 billion). Beneficiaries’ contribution is estimated at USD 5.23 million (TZS 8.11 billion). Details are articulated in Appendix IIIA and IIIB. Figure: Cumulative Funding by Financiers as at 31ST December, 2012 Particulars of the funds received from Beneficiaries, GoT and AfDB are summarized in the Annex II A. Cashbook balances as at 31st December 2012 The Project has maintained 3 Project current bank accounts with Stanbic Bank Tanzania Ltd. One is Special Account - Foreign (USD) whereas the remaining two accounts are local accounts (TZS). Cashbook balances as at 31st December, 2012 for are as shown in the table below: Table 3: Cashbook balances as at 30th September 2012 Sn Title of Account Currency Account number Balance 30.09.2012 TZS Balance 31.12.2012 USD 1 Loan Special USD 0240013090001 1,661,747,.11 2 Loan Local TZS 0140013090001 1,150,109,858 3 GOT Local TZS 0140013090002 1,572,294,750 4 2,722,404,608 1,661,747.11 37 Transfer of Funds to Districts During first half of 2012/2013, PCU transferred a total of TZS 67.25 million only for district office operations: motorcycle allowance TZS 6 million, office operation expensesTZS 10 and TZS 50.75 million field allowances for regional and district staff. Further disbursements had been curtailed due to closure of District DASIP Accounts. Closure of these accounts contravenesarticle VI section 6.02 (ii) of the loan agreement between the GoT and AfDB which requires maintenance of a separate account for the Project. A request for amending the relevant section was sent to the Bank in October, 2013. The Bank’s approval is awaited so that disbursements can resume. Audit of year 2011/2012 Project Financial Statements Draft Project Financial Statements for the year ended 30th June 2012 were completed as required by the Section 12.4 ( c ) of the General Conditions applicable to the Loan and Grant agreements and were forwarded in time to the Financiers and Controller and Auditor General. The Controller and Auditor General audited the Project Financial Statements in September 2012. The AuditReport and Management Letter were submitted to Financiers before 31st December 2012 as stipulated in the provisions of the Loan and Grant agreements.The agreements require clients to submit audited accounts within six months’ timeframe after end of relevant financial year. PCU is pleased to report that the Project once again obtained an unqualified opinion from the the CAG. On the Job Training on Financial Management PCU conducted follow ups to district accountants and treasurers. The purpose of the activity was to enhance financial management capacities and ensuring that the districts accountants and district treasures are versed well with DASIP appraised and implementation arrangement. A number of challenges were encountered during the exercise which includes frequent transfers of Accountants, laxity in complying with Project and Financial regulations e.g. non attachment of activity reports to Payment Vouchers. Some districts could not prepare in time Cash book and expenditure analysis as required. These anomalies are constantly being rectified. 38 REASONS FOR MAJOR BUDGETARY VARIANCES FOR 1ST SEMI ANNUAL FINANCIAL YEAR 2012/2013 The budgeted expenditure during the period under review was TZS 12.25 billion and actual performance recorded an expenditure of TZS 3.31 billion thereby registering a negative variance of 73% equivalent to TZS 8.93 billion. Major items that contributed to this variance are as follows; Investment in Medium Rural Infrastructure Investment in medium Size Rural Infrastructure: The budget for this item for the period under review was TZS 3.61 billion. The amount spent on medium size infrastructure (water control structures and Strategic Markets) was TZS 930 million and hence recorded a total negative variance of TZS 2.68 billion. This is because procurement activities that were to be completed before undertaking civil works were not concluded as scheduled. As at December 31st, 2012, three irigation schemes of Luhala in Kwimba, Kisangwa in Bunda and Mkuti in Kigoma districts only were under construction and work is on progress. Contracts for 17 schemes had been awarded to contractors but contracts had not been signed. It is anticipated that work s will start soon. Six schemes are awaiting MTB approval while one scheme has been re-advertised. Village micro projects and district operating costs Funds for village micro projects and operating costs were not transferred to districts because of the closure of the projects’ district bank accounts. The issue has been taken up by the Government and AfDB. As a result, a negative variance of TZS 4.003 billion was registered on micro projects and TZS 344 million on district operating costs. Support to Rural Finance and Marketing component This Component had a budget provision of TZS 1.525 billion for the period under review. The amount spent is 456 million only. The main reasons for the observed variances are as follows; Technical Assistance Technical Assistance had a provision of TZS 300 million in the budget but Consultants who were expected to train districts during the year under review were not engaged following complications in the procurement processes. The recruitment process is expected to be concluded shortly to allow activities related to technical assistance to take off. 39 Training Training activities had a budget of TZS 1 billion but the activities could not be conducted because recruitment of Consultant to undertake the activity was not concluded as scheduled due to delays to complete the related procurement process. The recruitment process is expected to be concluded shortly to allow the training activities to take off. Investments Costs Under this item, the project planned to procure computers and safes at a budget of TZS 87.136 Million. Again the procurement process was a hindrance. Procurement process for the items is still ongoing. Recurrent Costs Recurrent costs budgeted at TZS 108 million for motorbike operations; office operating expenses and field allowances could not be transferred to districts due to problem of closure of DASP district bank accounts. Project Coordination Component On the Component of Project Coordination and Management, motor vehicles had been procured but payment was not effected because delivery process was not completed in time to warrant payment. Payment is expected to be made during third quarter financial year 2012/2013. 3.0 CHALLENGES (i) Changes in District Councils Accounting Systems: Based on loan agreement, districts were required to operate separate DASIP accounts for project activities in their respective districts. Changes in the districts accounting systems (Closing of DASIP accounts) are contradicting the agreement between the Government and AfDB and have affected disbursement of funds to districts which in turn has resulted in delays of implementation of planned activities. (ii) Delays in Procurement Activities: The Project is experiencing delays in procurement activities especially those related to water control structures and strategic markets. A delay in granting approvals from relevant authorities is a major stumbling block as far as execution of Project activities is concerned. The major challenge is to ensure activities under the medium scale sub-component are implemented within this financial year. 40 (iii) Unpredictable changes: in weather are adversely affecting production capacity of most farmers and livestock keepers. Requests to the Project to construct irrigation facilities in most areas are overwhelming; (iv) Unreliable information: Strengthening the M&E system to provide timely and accurate information to PCU and other stakeholders is a long term challenge that needs to be consistently work on; (v) Financing of Agriculture: shortage of financial resources for agricultural enterprises limits farmers’ quest for investment capital in agricultural; (vi) Inadequate infrastructure: in terms of roads, market & marketing, transportation and communication infrastructure; (vii) Extension service delivery: Extension service delivery is still hampered by inadequate number of extension workers, facilities and working conditions; (viii) Crop and livestock diseases: Frequent and unpredictable incidences of crop and livestock pests and disease are causing immense losses to farmers. (ix) Scarcity of inputs such as fertilizer and improved seeds: unavailability or inaccessibility of essential inputs, particularly in rural areas needs to be addressed; 3.1 Lessons Learned i. Emphasis on bottom-up participatory methods such as Farmer Field School and Planning through O&OD methodology with an element of cost sharing has led to empowerment of beneficiaries and enhanced ownership of micro-projects; ii. Efforts to mainstream DASIP supported activities into DADPs and VADP have improved cost effectiveness, ownership and sustainability of DASIP supported activities. Moreover, establishment of a unified M&E system has saved time of district staff to prepared reports to different authorities and has reduced transaction costs caused by parallel systems for the same activities; iii. Voluntary Participatory Farmer Groups over time have built confidence and trust among members, an attribute that forms a solid basis for transforming PFGs into savings Groups. iv. Simplified guidelines for operation and management of community and group investments has set precedent for prudent management of village resources such market sheds, storage facilities, cattle dips and charco dams; 41 v. Emphasis on gender equality in all DASIP supported activities has created a new regime for both men and women to participate in developmental activities; vi. Existing procedures for seeking approvals from both AfDB and the Government are contributing significantly to delays in implementation of project activities. 4.0 WAY FORWARD In resolving observed challenges, the following will be done; 1. PCU is following up closely the issue of closure of district DASIP accounts with the Ministry of Finance so that disbursement process resumes for implementation of the remaining project activities. 2. Accelerating procurement process and following up approvals from relevant authorities to ensure timely engagement of contractors and consultant(s) for the medium scale water control infrastructure and for strengthening marketing systems in the Project area. 3. Following up approvals from relevant authorities to ensure timely engagement of consultants and contractors for strategic markets; 4. Construction of 27 irrigation schemes and promote drought resistant crops to mitigate effect of weather changes; 5. Regular residential and on job training to relevant district staff to enable them to provide reliable and timelyinformation for decision making; 6. Consultancy for strengthening SACCO’s service delivery capacity will partly alleviate the problem of inadequate financial resources for agricultural investments. 7. PCU will continue to support districts to overseeing extension service delivery; 8. Sharing information with other development partners so that they can compliment DASIP activities; 9. Encourage districts to allocate resources in their budgets to carter for activities that cannot be financed by the Project. 10. Continue to work with Government and AfDB to explore possibilities of formulating phase two of DASIP, so that it can address challenges and resource gap currently facing DASIP. 11. Systematicall address issues resulting from two diagnostic studies mentioned on Pgs 14-16. 42 5.0 CONCLUSION Generally implementation of the Project is on track. Farmers Capacity building component has performed very well and the major thrust of the Project is on consolidation of observed gains. A significant number of PFGs have already acquired the requisite knowledge, skills and technologies to adopt improved technologies. Supportive infrastructures have been constructed under community Planning and Investment in agriculture in most villages and will inevitably have a positive and lasting impact on transformation of agriculture in the Project area. Lastly, all interventions supported by DASIP have been mainstreamed into the local government administrative systems and there is a positive indication that sustainability of these interventions has been ascertained. 43 Annex I DASIP: Results-based Log-frame (Project Achievements as at 31st December, 2012) NARRATIVE SUMMARY REVISED VERIFIABLE INDICATORS ACHIEVEMENTS AS AT 31st Dec, 2012 MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 1. Sector Goal To contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. The project will contribute to reducing the: 1.1 Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 33.6% -Poverty Reduction Monitoring System Reports. -ASDP progress reports. 1.2. Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010 Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 16 %. -Poverty Reduction Monitoring System Reports. -ASDP progress reports. 2.Project Development Objective To increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 2.1 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. Productivity increased more than 40% and net income by 20%. Baseline and impact assessment and survey reports. -District surveys and statistics. 2.2 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 The Consultant for strengthening SERVICE delivery capacity of SACCOS is currently in the field collecting training needs assessment in all districts. 84 model SACCOS are expected to be created in project supported areas. Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys 2.3 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. The assessment conducted by two Diagnostic Studies in two agro Ecological zone show a significant change in Crop production especially on Cotton, cassava, maize, soghurm, beans, sweet potatoes, sunflower, and coffee. -Baseline and impact assessment and survey reports. -District surveys and statistics. -Supervision reports. -Mid-Term Review. -Project Completion Report. Diagnostic studies -Stable macro- economic environment. -Rural Development Strategy, and ASDS effectively implemented. -Moderate weather patterns. -HIV/ AIDS infection rates do not increase in the project area. 3. Project Outputs 3.1 Participatory farmer groups established, made operational and adopting improved technologies. 3.1 11,000 Gender balanced-participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 11,375PFGs formed and trained -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. 3.2 245,000 farmers trained and females will be increased from the current 45.6% to 50%.. -252,836farmers trained -47%farmers are females and 53% males Quarterly and annual progress reports. 3.3 28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average.(the three additional districts are as a result of split of three districts). -Quarterly and annual progress reports. 44 NARRATIVE SUMMARY REVISED VERIFIABLE INDICATORS ACHIEVEMENTS AS AT 31st Dec, 2012 MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 3.4 771 Farmer Facilitators trained -721 Farmer Facilitators trained. -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Farmers show continued commitment at sustaining the groups formed. 3.2 Management capacity of rural communities enhanced. Rural infrastructure facilities developed 3.2.1. 780 VDCs trained in community mobilization, leadership, and micro-project identification and formulation by 2010 780 Village Councils trained 3.2.2 780 participatory VADPs, initiated by committees proportionally represented by women, prepared, implemented and annually updated. 780 Villages with VADPs 3.2.3 28 participatory DADPs prepared, implemented and annually updated 28DADPs Prepared 3.2.4 2000 micro – projects investments, selected by gender balanced committees, in value adding technology and equipment. 2,854 micro-projects funded and implemented. 3.2.5 27 Water Control Structures with on-farm works established; and Construction work for three schemes is ongoing. Contracts for construction of 17 schemes have been awarded and contracts are expected to be signed in January, 2013. Evaluation of 5 bids has been completed. Tender for construction of one irrigation scheme has been re-advertised due to non- responsiveness of the first tender -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys 3.2.6 7 Strategic Market Centre developed Consultants are currently preparing designs for 5 starategic markets. The shortlist for expression of interest for 2 strategic markets whose tenders were non-responsive has been approved by AfDB. -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Effective support from LGAs, MAFC MCM and MWLD staff in the districts. 3.3 Viable Savings and Credit Schemes able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business established. 3.3.1. 84 SACCOS to be strengthened The consultant currently is in the field undertaking Training Needs Assesment and training activities are expected to start in March, 2013 for streghtherning 84 SACCOS Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys 3.3.2. 90% of SACCOs maintaining a loan repayment rate >95%. 3.3.3. More than 60% of SACCOS linked to agro- processing facilities and Marketing Associations. 3.3.4. Market information Network to be established in 28 districts 45 NARRATIVE SUMMARY REVISED VERIFIABLE INDICATORS ACHIEVEMENTS AS AT 31st Dec, 2012 MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 3.3.5. 70% of districts where the marketing information network continues to operate after the project end. -Procurement Process for engaging a consultant for this activity is in progress. Infrastructure to support this activity has been constructed: 149 market sheds, 162 crop storage facilities and 765 Kms of rural roads constructed. Value adding equipment: -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Chambers of Commerce (or other private entities) interested in taking over the management of the marketing information network. 3.4 Project coordinated and managed effectively in compliance with the ADB Loan Agreement, and effective monitoring and evaluation system established. 3.4.Regular Monitoring to be intensified Enhanced 140 district staff on M&E, DMEOs, DTCs, DPOs, DAEOs. Data collections, analysis and Reprot writing and intensified effective Monitoring of project activities -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Audit reports 3.4,2 Coordination of activities effective. 3.4.3 Regular monitoring of project activities. 3.4.4 At least 3 Project Steering Committee meetings a year. 3 PTC meetings convened every year (so far 18 PTC meetings convened since project inception) 3.4.4 Disbursement schedule adhered to. 69% of Loan and Grant disbursed. 46 Annex II A: FUNDS DISBURSEMENTS FROM FINANCIERS Sn Financier Particulars Date Currency USD 1 AfDB - Loan Cumulative -30th June 2012 32,824,750.05 AfDB Grant Cumulative -30th June 2012 10,660,563.85 AfDB - Loan Direct Payments USD Toyota(T) Ltd – Yen 6,453,000 2 Units – Land Cruiser 64,530.00 Toyota(T) Ltd – US $ 18,450 1 Toyota pick-up D-Cabin 16,400.00 Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 127,155.20 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 109,200.00 CATs Tanzania Limited US $ 32,726 25 units of Photocopiers 32,725.60 Noble Motors 165 power tillers 504,886.00 Farm Equip Power tillers-USD 562,275 514,080.00 Noble Motors 15th March 2011 42,824.00 Farm Equip 23rd March 2011 45,274.00 CODA & Partners Ltd 14th June 2011 323,561.00 CODA & Partners Ltd 08th June,2012 119,957 Jossam & Company TZS 32,773,926 21,144.47 Tan Plants TZS 121,702,000 78,517.42 Tan Plants TZS 38,590,150 24,896.87 CMG TZS 67,567,855 43,592.16 CMG TZS 184,832,392, 119,246.70 University of Dar es Salaam TZS 32,655,000 21,067.74 City Motors JY 14,787,080 202,630.67 City Motors TZS 45,416,000 28,835.56 CMG TZS 265,120,524 171,045.50 CODA & Partners Ltd TZS 37,116,500 23,946.13 Tan Plant Ltd TZS 61,078.780 39,405.66 Jossam& Coy TZS 113,394,698.70 73,157.87 NEDCO TZS 7,798,928.57 515.44 Cumulative direct payments 2,748,594.99 Cumulative GOT Cash Contribution TZS 3,568,940,000 2,302,541.94 Regional & district staff salaries TZS 9,796,450,000 6,320,290.32 Cumulative Beneficiaries Contribution TZS 8,112,240,000 5,233,703.23 Total in USD 60,090,444.38 Total in TZS 93,140,188,789 47 Table 07: Details and Particulars of AfDB and Grant Disbursement 1 GOT Counterpart Funds by GoT TZS-‘000’ 2005/2006 470,000 2006/2007 560,000 2007/2008 560,000 2008/2009 150,000 2009/2010 417,441 2010/2011 761,499 2011/2012 650,000 Cumulative – 31stDecember 2012 3,568,940 2 GOT Regional & Districts Staff Salaries 2005/2006 Final Accounts 2006/2007 Final Accounts 1,027,000 2007/2008 Final Accounts 1,420,000 2008/2009 Final Accounts 1,498,600 2009/2010 Final Accounts 1,588,600 2010/2011 Draft Accounts 1,738,500 2011/2012 Draft Accounts 1,738,500 1st Quarter 2012-2013 Progress Report 392,625 2nd Quarter 2012-2013 Progress Report 392,625 Cumulative -31st December 2012 9,796,450 Sn Financier Particulars Date Currency USD 1 AfDB - Loan Disbursement - WA number 1 9th January 2006 136,498.00 Disbursement - WA number 2 21st September 2006 645,498.73 Disbursement - WA number 3 10th April 2006 1,000,000.00 Disbursement - WA number 5 10th August 2007 5,487,491.59 Disbursement - WA number 10 25th March 2008 5,616,001.84 Disbursement - WA number 11 21st January 2009 5,900,862.79 Disbursement - WA number 12 19th November 2009 7,006,871.10 Disbursement - WA number 13 26th January,2011 7,031,526.00 Cumulative -30th September 2012 32,824,750.05 2 AfDB Grant Disbursement - WA number 1 24th December 2005 51,011.00 Disbursement - WA number 2 29th June 2007 1,301,246.25 Disbursement - WA number 3 24th January 2008 1,239,235.83 Disbursement - WA number 4 28th August 2008 774,719.88 Disbursement - WA number 5 12th November 2008 3,044,549.48 Disbursement - WA number 6 12th December 2009 4,015,203.02 Disbursement- WA number 7 24th May 2011 234,598.39. Cumulative -30th September 2012 10,660,563.85 48 ANNEX II B DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST QUARTER FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR 1ST QUARTER FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH SEPTEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Goods M/Vehicles & Motor Cycles 601,928 482,650 343,286 221,475 180,000 116,129 945,214 704,125 191 Office furn, Compters & Equip 462,099 364,496 11,571 7,465 193,176 124,630 473,670 371,961 6 Bicycles 196,000 163,334 - - - - 196,000 163,334 Safes for SACCOS - - - - 18,900 12,194 - - Irrigation Equipment 17,752 14,794 - - - - 17,752 14,794 Sub Totals - Goods 1,277,779 1,025,274 354,857 228,940 392,076 252,952 1,632,636 1,254,214 91 Services Workshops 583,399 447,236 - - 80,000 51,613 583,399 447,236 Curriculum Development Study 44,069 36,394 - - - - 44,069 36,394 Assess of Village Investments - - - - 45,500 29,355 - - Midterm review 61,387 47,221 - - 40,000 25,806 61,387 47,221 Technical A-Consultants 42,536 32,720 32,655 21,068 320,000 206,452 75,191 53,787 10 Training 13,023,425 9,888,212 118,214 76,267 1,508,547 973,256 13,141,639 9,964,479 8 O & OD Methodologies 1,986,874 1,542,039 1,986,874 1,542,039 Technical Assistance 1,415,433 1,040,847 187,916 121,236 145,000 93,548 1,603,349 1,162,083 130 Audit fees and expenses 184,686 135,774 85,120 54,916 65,000 41,935 269,806 190,690 131 Annual follow up MAFC 171,148 121,997 126,352 81,517 140,000 90,323 297,500 203,515 90 HIV/AIDS Sensit. Campaign 3,812 2,576 - - - - 3,812 2,576 Production of documents 57,513 44,647 1,263 815 70,000 45,161 58,776 45,462 2 Sub Totals - Services 17,574,283 13,339,662 551,519 355,819 2,414,047 1,557,450 18,125,802 13,695,481 23 Medium Size Infrastructures 673,518 457,688 929,976 599,984 3,610,000 2,329,032 1,603,494 1,057,672 26 Total Rural Infrastructure 673,518 457,688 929,976 599,984 3,610,000 2,329,032 1,603,494 1,057,672 26 Village Micro Projects Training of Village Dev. Cs 825,712 620,928 - - 1,170,000 754,839 825,712 620,928 Village Micro Projects Fund 33,735,030 25,314,850 - - 2,833,400 1,828,000 33,735,030 25,314,850 Agriculture Value Add Equ 6,826,169 4,862,214 - - - - 6,826,169 4,862,214 Sub Totals - Micro Projects 41,386,912 30,797,993 - - 4,003,400 2,582,839 41,386,912 30,797,993 - Total Investment Costs 60,912,491 45,620,618 1,836,352 1,184,743 10,419,523 6,722,273 62,748,843 46,805,361 18 49 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST QUARTER FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR 1ST QUARTER FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH SEPTEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Miscellaneous Costs Support staff 1,230,060 889,017 140,886 90,894 260,000 167,742 1,370,945 979,911 54 Remuneration - Reg. & District Staff 8,933,100 6,661,637 785,250 506,613 785,250 506,613 9,718,350 7,168,250 100 Vehicle operating Expenses 1,116,151 815,717 73,437 47,379 111,700 72,065 1,189,587 863,095 66 General Operating Costs 819,947 605,695 146,499 94,515 86,000 55,484 966,446 700,210 170 PTC - Meetings 246,489 178,599 22,630 14,600 25,000 16,129 269,119 193,199 91 Office rehab & Office rental 168,880 132,770 21,805 14,068 25,000 16,129 190,685 146,837 87 Field visits 2,577,553 1,893,963 206,429 133,180 423,500 273,226 2,783,981 2,027,143 49 Communication Materials 307,954 221,229 16,520 10,658 75,000 48,387 324,474 231,887 22 Topical and other Studies 170,850 129,676 35,702 23,034 15,000 9,677 206,552 152,710 238 Office Communication 193,716 145,121 17,570 11,335 15,000 9,677 211,285 156,456 117 Office equipment maintenance 22,734 17,000 5,045 3,255 2,500 1,613 27,779 20,254 202 Design & set up of Web site Utilities 17,863 13,002 4,144 2,674 1,100 710 22,008 15,676 377 Maintenance of web site 8,297 6,075 - - 2,500 1,613 8,297 6,075 Financial expenses - Bank Interest 46,778 36,090 579 373 - - 47,356 36,463 Sub Totals - Miscellaneous t costs 15,860,370 11,745,590 1,476,495 952,577 1,827,550 1,179,065 17,336,865 12,698,167 81 Total Project Costs 76,772,861 57,366,208 3,312,847 2,137,321 12,247,073 7,901,338 80,085,708 59,503,528 27 50 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES -FOR THE 1ST HALF FY 2012-2013- PROJECT COORDINATION COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR 1ST HALF FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 373,785 300,804 180,000 116,129 373,785 300,804 - Office Furniture & Equipment 227,755 178,073 11,571 7,465 124,940 80,606 239,326 185,538 9 Sub Totals - Goods 601,540 478,877 11,571 7,465 304,940 196,735 613,111 486,342 4 Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 13,715 9,289 2,570 1,658 10,000 6,452 16,285 10,947 Financial & Management Training 24,171 16,087 53,242 34,350 10,000 6,452 77,412 50,437 532 National Review Workshop 306,539 236,062 80,000 51,613 306,539 236,062 - Assessment of Village Investments 45,500 29,355 - - Production of Documents 57,513 44,647 1,263 815 70,000 45,161 58,776 45,462 2 Communication Materials 307,954 221,229 16,520 10,658 75,000 48,387 324,474 231,887 22 Mid term Review 61,387 47,221 40,000 25,806 61,387 47,221 Topical and other Studies 170,850 129,676 35,702 23,034 15,000 9,677 206,552 152,710 238 Annual Audits 184,686 135,774 85,120 54,916 65,000 41,935 269,806 190,690 131 Design & Set up of Web site Technical Assistance 1,415,433 1,040,847 187,916 121,236 145,000 93,548 1,603,349 1,162,083 130 Sub Totals - Services 2,570,237 1,905,171 382,333 246,666 555,500 358,387 2,952,570 2,151,837 69 Support Staff 1,230,060 889,017 140,886 90,894 260,000 167,742 1,370,945 979,911 54 Vehicle Operating Expenses 555,551 404,602 62,937 40,604 31,200 20,129 618,487 445,206 202 Office Communication 193,716 145,121 17,570 11,335 15,000 9,677 211,285 156,456 117 Office Equipment Maintenance 22,734 17,000 5,045 3,255 2,500 1,613 27,779 20,254 202 Utilities 17,863 13,002 4,144 2,674 1,100 710 22,008 15,676 377 General Operating Costs 447,851 325,979 139,898 90,257 27,500 17,742 587,750 416,236 509 PTC - Meetings 246,489 178,599 22,630 14,600 25,000 16,129 269,119 193,199 91 Office Rehab & Office Rental 168,880 132,770 21,805 14,068 25,000 16,129 190,685 146,837 87 Maintenance of Web Site 8,297 6,075 2,500 1,613 8,297 6,075 - Field Visits 868,099 634,961 156,817 101,173 110,000 70,968 1,024,917 736,134 143 Operation & Maintenance of Web site 1,250 806 - - Financial Expenses - Bank Interest 46,778 36,090 579 373 47,356 36,463 - Sub Totals - Miscellaneous costs 3,806,317 2,783,215 572,311 369,233 501,050 323,258 4,378,628 3,152,448 114 Totals Project Cord Comp 6,978,095 5,167,263 966,215 623,364 1,361,490 878,381 7,944,309 5,790,628 71 51 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES -1ST HALF FY 2012-2013- FARMERS' CAPACITY BUILDING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE -FOR 1ST HALF FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 Motorcycles for Ext. Staff - - - - Computers & Printers - DTCs 66,757 52,880 66,757 52,880 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment 376,829 307,137 - - - - 376,829 307,137 - Services Curriculum Develop Workshop 22,200 17,969 22,200 17,969 Curriculum Development Study 44,069 36,394 44,069 36,394 Training of DTCs 403,034 308,787 (5,280) (3,406) 397,754 305,381 Regional Program Dev. Workshop 31,380 25,893 31,380 25,893 Ward Level PFG Association Training 30,942 20,788 30,942 20,788 District PFG Forum Workshop - - - - Regional PFG Forum Workshop - - - - District Planning Workshops 195,290 142,974 195,290 142,974 Training of Ward Level Facilitators 783,410 615,852 783,410 615,852 District Training of FFs 510,654 387,700 510,654 387,700 HIV/AID Sensitization Campaign 3,812 2,576 3,812 2,576 PFGs Training by F.Fs 626,220 479,577 626,220 479,577 PFGs Training by W. T.Fs 5,786,904 4,491,328 5,786,904 4,491,328 PFGs training by Farmer to Farmer visits 87,412 56,851 87,412 56,851 Mini Projects As a Training Exercise 4,182,800 3,066,950 4,182,800 3,066,950 Total Services & Training 12,708,126 9,653,639 (5,280) (3,406) - - 12,702,846 9,650,233 Technical Assistance - - - - - Miscellaneous Costs Staff Emoluments 879,000 656,127 879,000 656,127 DTCs Motorbikes Oper.& Maintain. 280,665 205,861 280,665 205,861 DTCs Office Oper. & Maintenance 153,088 114,729 153,088 114,729 DTCs Field Allowances 243,964 174,303 (1,794) (1,157) 242,170 173,146 Total Miscellaneous Costs 1,556,717 1,151,021 (1,794) (1,157) - - 1,554,923 1,149,863 Total Farmers' Cap Building 14,641,671 11,111,797 (7,074) (4,564) - - 14,634,598 11,107,233 52 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES -FOR THE 1ST HALF FY 2012-2013 - SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR 1ST HALF FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Investment Costs - - Motorbike for Districts Officers/DFT 343,286 221,475 343,286 221,475 Desktop & Printers for DCOs 68,236 44,023 - - Safes for SACCOS 18,900 12,194 - - Total Motorcycle & Equipment - - 343,286 221,475 87,136 56,217 343,286 221,475 - Technical Assistance 42,536 32,720 150,000 96,774 42,536 32,720 Total Technical Assistance 42,536 32,720 - - 150,000 96,774 42,536 32,720 - Training Courses for District Councils,DEDs etc 40,000 25,806 Introd Courses for Field Staff 38,000 29,231 56,000 36,129 38,000 29,231 Introd. Courses to Supervisors 35,000 22,581 Training for Savings Groups 125,000 80,645 Training for SACCOS 42,000 27,097 Training of SACCOS Finance Staff 42,000 27,097 Registrar of Cooperatives Staff 35,000 22,581 Periodic meetings of SACCOS 84,000 54,194 Advanced training of SACCOS 84,000 54,194 Introd. Training to District Staff 35,000 22,581 Introd. Training to Exten Officers 35,000 22,581 Total Training 38,000 29,231 - - 613,000 395,484 38,000 29,231 - Miscellaneous Costs Motorbike Oper & Maint 24,500 15,806 Office Operation & Maintenance 28,000 18,065 Officers Field Allowances 56,000 36,129 Total Miscellaneous Costs - - - - 108,500 70,000 - - - Total Rural Financial Services 80,536 61,950 343,286 221,475 958,636 618,475 423,822 283,425 - 53 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES -1ST HALF THE FY 2012-2013 - SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR 1ST HALF FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Marketing Technical Assistance 150,000 96,774 - - - - 150,000 96,774 - - - Miscellaneous Costs Introd. course for Man/Sup/Mo 63,000 40,645 Councils,DEDs,DALDO's,DCO's 60,000 38,710 Introductory Training-District Level 60,000 38,710 Introductory training-Extension Officers 90,000 58,065 Annual Staff Training 28,000 18,065 Introd. Training-Marketing Specialist 75,000 48,387 Annual Training Market Specialist Design Training Course 20,000 12,903 Market Survey Study 32,655 21,068 20,000 12,903 32,655 21,068 163 Total Training - - 32,655 21,068 416,000 268,387 32,655 21,068 Total Marketing - - 32,655 21,068 566,000 365,161 32,655 21,068 Total-Rural Finance & Market. 80,536 61,950 375,941 242,543 1,524,636 983,636 456,477 304,493 54 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES- FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE COMP. DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR 1ST HALF FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Districts & Reg Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Totals - Goods 299,410 239,260 - - - - 299,410 239,260 - Follow Up Training of M & E Officers 131,914 102,170 33,841 21,833 50,000 32,258 165,755 124,003 68 Training Project Officers 78,002 59,870 33,841 21,833 50,000 32,258 111,843 81,703 68 Training Accountants 137,192 103,998 50,000 32,258 137,192 103,998 Training works Engineers 88,552 66,608 42,297 27,288 88,552 66,608 Training Irrigation staff 40,000 32,733 45,000 29,032 40,000 32,733 Training of Irrigators Organizations 45,000 29,032 - - O & O D Training 1,986,874 1,542,039 1,986,874 1,542,039 EIA/ESMP training for district officials 60,504 40,392 98,000 63,226 60,504 40,392 EIA/ESMP training for ward officials 98,000 63,226 - - Annual Follow-ups MAFC 171,148 121,997 126,352 81,517 140,000 90,323 297,500 203,515 90 Totals Services 2,694,187 2,069,808 194,034 125,183 618,297 398,901 2,888,220 2,194,991 31 Investment Costs Medium Size Infrastructure Water Control Structures 673,518 457,688 922,177 594,953 2,350,000 1,516,129 1,595,695 1,052,641 39 Strategic Market Centres - - 7,799 5,032 1,260,000 812,903 7,799 5,032 - Total Rural Infrastructure 673,518 457,688 929,976 599,984 3,610,000 2,329,032 1,603,494 1,057,672 36 Training of Village Dev. Committees 825,712 620,928 1,170,000 754,839 825,712 620,928 - Village micro Project fund 33,735,030 25,314,850 2,833,400 1,828,000 33,735,030 25,314,850 - Agriculture Value Adding Equipment 6,826,169 4,862,214 6,826,169 4,862,214 Totals Village Micro Projects 41,386,912 30,797,993 - - 4,003,400 2,582,839 41,386,912 30,797,993 - Staff Emoluments 8,054,100 6,005,510 785,250 506,613 785,250 506,613 8,839,350 6,512,123 100 Motorbikes Oper & Maint 279,935 205,253 10,500 6,774 56,000 36,129 290,435 212,028 19 Regional Office Costs 11,633 8,399 1,350 871 2,500 1,613 12,984 9,270 54 District Office Costs 207,375 156,587 5,250 3,387 28,000 18,065 212,625 159,974 19 District Field Allowances 1,427,225 1,058,294 47,250 30,484 245,000 158,065 1,474,475 1,088,778 19 Regional Field Allowances 38,265 26,405 4,155 2,681 12,500 8,065 42,420 29,085 33 Totals - Miscellaneous Costs 10,018,533 7,460,448 853,755 550,810 1,129,250 728,548 10,872,288 8,011,258 76 Total Community Planning Comp. 55,072,559 41,025,197 1,977,765 1,275,977 9,360,947 6,039,321 57,050,324 42,301,174 21 TOTAL PROJECT COSTS 76,772,861 57,366,208 3,312,847 2,137,321 12,247,073 7,901,337 80,085,708 59,503,528 27 55 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY COMPONENT -FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 30TH JUNE 2012. EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FY 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR 1ST HALF FY 2012/2013 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2012. % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Farmers' Capacity Building 14,641,671 11,111,797 (7,074) (4,564) 14,634,598 11,107,233 Community Plan. & Invest. in Agric. 55,072,559 41,025,197 1,977,765 1,275,977 9,360,947 6,039,321 57,050,324 42,301,174 21 Support to Rural Fin. & Marketing 80,536 61,950 375,941 242,543 1,524,636 983,636 456,477 304,493 25 Project Coordination 6,978,095 5,167,263 966,215 623,364 1,361,490 878,381 7,944,309 5,790,628 71 Totals 76,772,861 57,366,208 3,312,847 2,137,321 12,247,073 7,901,337 80,085,708 59,503,528 27 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR THE FOR 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013 COMPONENT WISE DESCRIPTION EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALFFINANCIAL YEAR 2012/2013 BUDGETED EXPENDITURE - FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012/2013 VARIANCE BTN ACTUAL AND BUDGETED EXPENDITURE 1ST HALF FY 2012-2013 % OF PERFORMA NCE FOR 1ST HALF FY 2012/13 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Farmers' Capacity Building Component (7,074) (4,564) - - Community Planning & Investment in Agriculture 1,977,765 1,275,977 9,360,947 6,039,321 7,383,182 4,763,343 79 Support to Rural Finance & Marketing 375,941 242,543 1,524,636 983,636 1,148,695 741,093 75 Project Coordination Component 966,215 623,364 1,361,490 878,381 395,275 255,016 29 Totals 3,312,847 2,137,321 12,247,073 7,901,337 8,927,152 5,759,453 73 56 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013 COMPONENT OF PROJECT COORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012/2013 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles - - Office Furniture & Equipment 11,571 7,465 11,571 7,465 Sub Totals - Goods - - - - 11,571 7,465 - - 11,571 7,465 Launching workshop Training - Procurement Issues - - - - Financial & Management Training 53,242 34,350 53,242 34,350 National Review Workshop - - - - Assessment of Village Investments Production of Documents 1,263 815 1,263 815 Communication materials 16,520 10,658 16,520 10,658 Mid Term Review Topical and other Studies 35,702 23,034 35,702 23,034 Annual Audits 85,120 54,916 85,120 54,916 Design & Set up of Web site Technical Assistance 187,916 121,236 187,916 121,236 Sub Totals - Services 85,120 54,916 - - 294,643 190,092 - - 379,763 245,008 Support Staff 140,886 90,894 140,886 90,894 Vehicle operating Expenses 62,937 40,604 62,937 40,604 Office Communication 17,570 11,335 17,570 11,335 Office equipment maintenance 5,045 3,255 5,045 3,255 Utilities 4,144 2,674 4,144 2,674 General Operating Costs 139,898 90,257 139,898 90,257 PTC - Meetings 22,630 14,600 22,630 14,600 Office rehabilitation & Office rental 21,805 14,068 21,805 14,068 Maintenance of web site - - Field visits 156,817 101,173 156,817 101,173 Financial expenses - Bank Interest 579 373 579 373 Sub Totals - Miscellaneous Costs 163,270 105,335 - - 409,042 263,898 - - 572,311 369,233 Totals Project Cord Component 248,390 160,251 - - 715,255 461,455 - - 963,645 621,706 57 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013-FARMERS CAPACITY BUILDING COMPONENT DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012/2013 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs Motorcycles for Ext. Staff Total Motorcycles & Equipment - - - - - - - - - - Services Curriculum Develop Workshop Curriculum Development Study Training of DTCs (5,280) (3,406) (5,280) (3,406) Regional Program Dev. Workshop Ward Level PFG Association Training District PFG Forum Workshop Regional PFG Forum Workshop District Planning Workshops Training of Ward Level Facilitators District Training of FFs HIV/AID Sensitization Campaign PFGs Training by F.Fs PFGs Training by W. T.Fs PFGs training by Farmer to Farmer visits Mini Projects as a training exercise Total Services & Training - - (5,280) (3,406) - - - - (5,280) (3,406) Technical Assistance Miscellaneous Costs Staff Emoluments DTCs Motorbikes Oper.& Maintain. DTCs Office Oper. & Maint. DTCs Field Allowances (1,794) (1,157) (1,794) (1,157) Total Miscellaneous Costs - - (1,794) (1,157) - - - - (1,794) (1,157) Total Farmers' Capacity Building - - (7,074) (4,564) - - - - (7,074) (4,564) 58 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013-SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING COMPONENT DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012/2013 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Investment Costs Motor bike for District Officers /DFT 343,286 221,475 343,286 221,475 Desktop & Printers for DCOs Safe for SACCOs Total Motorcycles & Equipm - - - - 343,286 221,475 - - 343,286 221,475 Support to Rural Financial Services Technical Assistance Training Courses for distr Councils,DEDs etc Introductory courses for field staff Introd Courses to Supervisors Training for Savings Groups Training for SACCOS Train of SACCOS Finance Staff Registrar of Cooperatives Introd Training to District Staff Introd Training to Exten. Officers Total Training - - - - - - - - - - Total Rural Fin Services - - - - 343,286 221,475 - - 343,286 221,475 Marketing Technical Assistance Training Introd. course for Man/Sup/Mo 59 Councils,DEDs,DALDO's,DCO's Introductory Training-District Level Introductory training-Extension Officers Annual Staff Training Introd. Training-Marketing Specialist Annual Training Market Specialist Design Training Course Market Survey Study 32,655 21,068 32,655 21,068 Total Training - - - - 32,655 21,068 - - 32,655 21,068 Total Marketing - - - - 32,655 21,068 - - 32,655 21,068 Total-Rural Finance & Marketing - - - - 375,941 242,543 - - 375,941 242,543 60 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012-2013 COMPONENT OF COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE -FOR THE 1ST HALF FINANCIAL YEAR 2012/2013 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles Computers - Distr & Reg Offices Irrigation Equipment Totals - Goods - - - - - - - - - - Follow Up Train. of M & E Officers 33,841 21,833 33,841 21,833 Training Project officers 33,841 21,833 33,841 21,833 Training Irrigation staff O & O D Training EIA/ESMP train for distr officials EIA/ESMP train for ward officials Annual Follow-ups MAFC 9,848 6,353 116,504 75,164 126,352 81,517 Totals Services 9,848 6,353 - - 184,186 118,830 - - 194,034 125,183 Medium Size Infrastructure 922,177 594,953 922,177 594,953 Strategic Market Centres 7,799 5,032 7,799 5,032 Water Control ( Gravity) Design & Superv. -W/ Control Total Rural Infrastructure - - - - 929,976 599,984 - - 929,976 599,984 Train. of Village Dev. Com Village micro Project fund Agric Value Adding Equip Totals Village Micro Projects - - - - - - - - - - Staff Emoluments 785,250 506,613 785,250 506,613 Motorbikes Operations & Maint. 10,500 6,774 10,500 6,774 Regional Office costs 1,350 871 1,350 871 District office costs 5,250 3,387 5,250 3,387 District field allowances 47,250 30,484 47,250 30,484 Regional field allowances 4,155 2,681 4,155 2,681 Totals - Miscellaneous Costs 785,250 506,613 - - 68,505 44,197 - - 853,755 550,810 Total Comm. Planning Comp. 795,098 512,966 - - 1,182,667 763,011 - - 1,977,765 1,275,977 TOTAL PROJECT COSTS 1,043,487 673,218 (7,074) (4,564) 2,273,863 1,467,009 - - 3,310,277 2,135,663 61 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2012 COMPONENT OF PROJECT COORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 31ST DECEMBER 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 157,346 134,837 216,439 165,967 373,785 300,804 Office Furniture & Equipment 57,006 40,756 182,320 144,782 239,326 185,538 Sub Totals - Goods 214,352 175,593 - - 398,759 310,749 - - 613,111 486,342 Launching workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 16,285 10,947 16,285 10,947 Financial & Mgnt Training 77,412 50,437 77,412 50,437 National Review Workshop 306,539 236,062 306,539 236,062 Assessment of Village Invest. - - - - Production of Documents 58,776 45,462 58,776 45,462 Communication materials 324,474 231,887 324,474 231,887 Mid Term Review 61,387 47,221 61,387 47,221 Topical and other Studies 206,552 152,710 206,552 152,710 Annual Audits 269,806 190,690 269,806 190,690 Design & Set up of Web site - - - - Technical Assistance 1,603,349 1,162,083 1,603,349 1,162,083 Sub Totals - Services 269,806 190,690 - - 2,682,764 1,961,148 - - 2,952,570 2,151,837 Support Staff 1,370,945 979,911 1,370,945 979,911 Vehicle operating Expenses 618,487 445,206 618,487 445,206 Office Communication 211,285 156,456 211,285 156,456 Office equipment maintenance 27,779 20,254 27,779 20,254 Utilities 22,008 15,676 22,008 15,676 General Operating Costs 587,750 416,236 587,750 416,236 PTC - Meetings 269,119 193,199 269,119 193,199 Office rehab. & Office rental 190,685 146,837 190,685 146,837 Maintenance of web site 8,297 6,075 8,297 6,075 Field visits 1,024,917 736,134 1,024,917 736,134 Financial exps - Bank Interest 47,356 36,463 47,356 36,463 Sub Totals - Miscell. Costs 1,608,987 1,163,211 - - 2,769,641 1,989,237 - - 4,378,628 3,152,448 62 Totals Project Cord Component 2,093,145 1,529,494 - - 5,851,164 4,261,134 - - 7,944,309 5,790,628 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ – AAZ 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2012 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 31ST DECEMBER 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 Motorcycles for Extension staff - - - - Computers & Printers - DTCs 66,757 52,880 66,757 52,880 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment - - 376,829 307,137 - - - - 376,829 307,137 Services Curriculum Development Workshop 22,200 17,969 22,200 17,969 Curriculum Development Study 44,069 36,394 44,069 36,394 Training of DTCs 397,754 305,381 397,754 305,381 Reg Program Dev. Workshop 31,380 25,893 31,380 25,893 PFGs Ward Level Association Training 30,942 20,788 30,942 20,788 District PFG Forum Workshop - - - - Regional PFG Forum Workshop - - - - District Planning Workshop 195,290 142,974 195,290 142,974 District Training of FFs 783,410 615,852 783,410 615,852 HIV/AID Sensitize Campaign 510,654 387,700 510,654 387,700 PFGs Training by FFs 3,812 2,576 3,812 2,576 PFGs Training by W. T.Fs 626,220 479,577 626,220 479,577 Training of WLFs 5,786,904 4,491,328 5,786,904 4,491,328 PFGs training by Farmer to Farmer visits 87,412 56,851 87,412 56,851 Mini Project training exercise 4,182,800 3,066,950 4,182,800 3,066,950 Total Services - - 12,702,846 9,650,233 - - - - 12,702,846 9,650,233 Technical Assistance Miscellaneous Costs Staff Emoluments 879,000 656,127 879,000 656,127 DTCs M/bikes Oper.& Maint. 280,665 205,861 280,665 205,861 DTCs Of. Oper. & Maint 153,088 114,729 153,088 114,729 DTCs Field Allowances 242,170 173,146 242,170 173,146 Total Miscellaneous Costs 879,000 656,127 675,923 493,737 - - - - 1,554,923 1,149,863 63 Total Farmers' Capacity Building 879,000 656,127 13,755,598 10,451,107 - - - - 14,634,598 11,107,233 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2012 COMPONENT OF SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 31ST DECEMBER 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Investment Costs Motor bike for District Officers /DFT 343,286 221,475 343,286 221,475 Desktop & Printers for DCOs Safe for SACCOs Total Motorcycles & Equipm - - - - 343,286 221,475 - - 343,286 221,475 Support to Rural Financial Services Technical Assistance 42,536 32,720 42,536 32,720 - - - - 42,536 32,720 - - 42,536 32,720 Training Courses for distr Councils,DEDs etc Introductory courses for field staff 38,000 29,231 38,000 29,231 Introd Courses to Supervisors Training for Savings Groups Training for SACCOS Train of SACCOS Finance Staff Registrar of Cooperatives Introd Training to District Staff Introd Training to Exten. Officers Total Training - - - - 38,000 29,231 - - 38,000 29,231 Total Rural Fin Services - - - - 423,822 283,425 - - 423,822 283,425 Marketing Technical Assistance 64 - - - - - - - - - - Training Introd. course for Man/Sup/Mo Councils,DEDs,DALDO's,DCO's Introductory Training-District Level Introductory training-Extension Officers Annual Staff Training Introd. Training-Marketing Specialist Annual Training Market Specialist Design Training Course Market Survey Study 32,655 21,068 32,655 21,068 Total Training - - - - 32,655 21,068 - - 32,655 21,068 Total Marketing - - - - 32,655 21,068 - - 32,655 21,068 Total-Rural Finance & Marketing - - - - 456,477 304,493 - - 456,477 304,493 65 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UP TO 31ST DECEMBER 2012 COMPONENT OF COMMUNITY PLANNING AND INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE EXPENDITURE UP TO 31ST DECEMBER 2012 TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ TZS '000' US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Districts & Reg Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Totals - Goods - - - - 299,410 239,260 - - 299,410 239,260 Follow Up M & E Officers 165,755 124,003 165,755 124,003 Training Project Officers 111,843 81,703 111,843 81,703 Training Accountants 137,192 103,998 137,192 103,998 Training works engineers 88,552 66,608 88,552 66,608 Training Irrigation staff 40,000 32,733 40,000 32,733 Training Irrigation Organizations - - - - O & O D Training 993,437 771,020 993,437 771,020 1,986,874 1,542,039 EIA/ESMP train. for district Off. 60,504 40,392 60,504 40,392 EIA/ESMP train. for Ward Off. - - - - Annual Follow-ups MAFC 9,848 6,353 287,652 197,162 297,500 203,515 Totals Services 1,003,285 777,373 - - 1,884,935 1,417,619 - - 2,888,220 2,194,991 Investment Costs Medium Size Infrastructure Water Control Structures 1,595,695 1,052,641 1,595,695 1,052,641 Strategic Markets Centres 7,799 5,032 7,799 5,032 Total Rural Infrastructure - - - - 1,603,494 1,057,672 - - 1,603,494 1,057,672 Training of VDCs 825,712 620,928 825,712 620,928 Village micro Project fund 26,988,024 20,251,880 6,747,006 5,062,970 33,735,030 25,314,850 Agriculture techno 5,460,936 3,889,771 1,365,234 972,443 6,826,169 4,862,214 Totals Village Micro Projects - - - - 33,274,672 24,762,580 8,112,240 6,035,413 41,386,912 30,797,993 Staff Emoluments 8,839,350 6,512,123 8,839,350 6,512,123 M/bikes Oper & Maint 290,435 212,028 290,435 212,028 Regional Office costs 12,984 9,270 12,984 9,270 District office costs 212,625 159,974 212,625 159,974 District field allowances 1,474,475 1,088,778 1,474,475 1,088,778 Regional field allowances 42,420 29,085 42,420 29,085 Totals - Miscellaneous Costs 8,839,350 6,512,123 - - 2,032,938 1,499,135 - - 10,872,288 8,011,258 Community Planning Comp. 9,842,635 7,289,496 - - 39,095,448 28,976,266 8,112,240 6,035,413 57,050,324 42,301,174 66 KAGERA REGION ANNEX III PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BIHARAMULO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nyakahura 1. Mihongora Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Procurement of 2 Oil Pressing machine 2 2 2,000 500 2,500 2 1 Procurement Of Hulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Mabare Construction of Crops Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 8,960 2,240 11,200 1 1 Procurement of 1 Oil Pressing machine 1 1 1,000 250 1,250 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 1 2. Kalenge 3. Ntumagu Construction of Crops Storage Facility 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Slaughter Slab 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 4. Kasato Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 7,399 1,850 9,249 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 2 culverts 1 1 4,736 1,184 5,920 1 3. Biharamulo 5. Katerela Construction of Crops Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement of Coffee hulling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3 culverts 1 1 5,600 1,400 7,000 1 0 6. Rugondo Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Rural Feeder Road 1 1 22,336 5,584 27,920 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 7,399 1,850 9,249 1 1 7. Mussenyi Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crop Markt Shed 1 1 22,336 5,584 27,920 1 1 Cereal Milling Machine 2 2 4,000 1,000 5,000 2 0 4. Nyarubungo 8. Nyamahanga Construction of Rainwater harvesting for irrigat 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Cassava Grating machine 1 1 1,750 438 2,188 1 0 Cereal Milling Machine 2 2 4,000 1,000 5,000 2 0 9. Ntungamo Construction of Rainwater harvesting for livestock 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 10. Kabukome Construction of Rural Feeder Road (11 Km) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 TOTAL PROJECT COSTS 12,814,780 9,475,117 13,755,598 10,451,107 45,403,090 33,541,893 8,112,240 6,035,413 80,085,708 59,503,528 67 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Slaughter Slab 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 11. Kisuma Construction of crop storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 DISTRICT BIHARAMULO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 5. Nyabusozi 12. Mbindi Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 22,336 5,584 27,920 1 1 Paddy hulling machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 13. Nemba Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement Of paddyhulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 6. Nyamigogo 14. Kasozibakaya Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 7,399 1,850 9,249 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 4kms 1 1 6,200 1,550 7,750 1 0 15. Kagoma Construction of Charco dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 56,000 14,000 70,000 1 0 Paddy hulling machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 7. Lusahunga 16. Kasilo Construction of Crops Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Of Paddy Hulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 Slaughter Slab 1 1 5,600 1,400 7,000 1 0 17. Kaniha Construction of Crops Market Shed 1 1 13,600 3,400 17,000 1 0 Constraction village feeder road (5.5km) 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Of Paddy hulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 18. Iyengamuliro Construction of Crops Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Paddy hulling Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 Slaughter Slab 1 1 5,600 1,400 7,000 1 0 8. Runazi 19. Rwekubo Construction of Charco dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Kagondo Construction of Charco dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Paddy hulling machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 TOTAL 2 7 19 8 27 24 87 758,221 189,555 947,776 48 18 0 47 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 55 98 68 REGION KAGERA PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BUKOBA YEAR FINANCING(TSH."000) IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Kishanje 1. Bushasha Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 2. Nyakato 2. Ibosa Rehabilitation of Rural Feeder Road ( 7.2 km) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road ( 1.4 km) 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 3. Kanyangereko 3. Butahyaibega Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Cassava grating machines 1 1 3,000 750 3,750 1 0 4. Maruku 4. Kyansozi Procurement of Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 Construction of Market Shed 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 3,000 750 3,750 1 0 5. Maruku Construction of Market Shed (Feeder Road) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 5.Karabagaine 6. Kitwe Completion of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 6. Bujugo 7. Minazi Irrigation Scheme( Changed to feeder road) 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 15,200 3,800 19,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 7. Kaibanja 8. Kiijogo Completion of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 9. Nyakigando Construction of Market Shed 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 8. Ruhunga 10. Mugajwale Construction of Crop storage facility 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road ( 2.5 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 69 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 0 DISTRICT BUKOBA YEAR FINANCING(TSH."000) IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 11. Kihumulo Construction of Charco Dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of 4 Cassava Graters 4 4 8,000 2,000 10,000 1 9. Izimbya 12. Butulage Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 7,200 1,800 9,000 1 Construction of irrigation Scheme 1 1 12,000 3,000 15,000 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 13. Rugaze Procurement of 1 Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 5.4km 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Construction of Charco Dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 10. Rubale 14. Nsheshe Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Construction of livestock Market 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 15. Rukoma Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 11.Nyakibimbili 16. Kitahya Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 12.Butelankuzu 17. Irango Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 13. Kasharu 18. Kasharu Rehabilitation of Rural Feeder Road (5.0 km) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Motorized Coffee Huller 1 1 4,000 1,000 5,000 1 14. Kibirizi 19. Kibirizi Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 4 Cassava Graters 4 4 8,000 2,000 10,000 1 15. Mikoni 20. Kagondo Rehabilitation of Cattle dips 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 2 Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 TOTAL 3 18 16 8 6 39 72 869000 217250 1086250 35 24 0 15 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 48.6 43 70 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT CHATO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Buseresere 1.Mwendakulima Construction of charco dam (Changed to Market) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Ipalamasa Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Crop Storage facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Makurugusi 3. Kibumba Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 0 4. Mabira Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Crop Storage facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Bwanga 5. Itanga Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 1 0 6. Bukiriguru Construction of charco dam(Changed to Market) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 4. Bukome 7. Buzirayombo Rehabiltation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 16,800 4,200 21,000 0 1 1 8. Nyakato Construction of Crop Sorage Facility 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 0 5. Muganza 9. Bwongera Construction of Crop Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 0 10. Rutunguru Rehabiltation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 0 0 Construction of Crop Storage facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 0 6. Kigongo 11. Nyisanzi Construction of market shed 1 1 24,000 6,000 30,000 1 0 12. Kibehe Construction of charco dam (Changed to Market) 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 7. Buziku 13. Ihanga Construction of Charco dam 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 14. Buziku Construction of Cattle Dip 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 9,536 2,384 11,920 1 1 8. Kachwambwa 15. Mwekako Construction of Crop Sorage Facility 1 0 1 16,000 4,000 20,000 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,664 1,416 7,080 1 1 procurement of milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 16. Kasenga Construction of Crop Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 9. Ilemela 17. Ilemela Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of charco dam 1 1 16,000 4,000 20,000 1 18. Nyambogo Construction of charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 10. Ichwankima 19. Ichwankima Construction of Cattle Dip 1 1 12,800 3,200 16,000 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Procurement of milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 20. Imalabupina Construction of charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Total 1 10 16 4 8 39 511192 127798 638990 25 13 1 16 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 64 64 71 DISTRICT KARAGWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Murongo 1. Murongo (Masheshe) Rehabilitation of Rural Feeder Road(4km) 1 1 9,000 2,250 11,250 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (5Km) 1 1 11,000 2,750 13,750 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of 3 Km of feeder road 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Kibingo 2. Kibingo Rehabilitation of Rural Feeder Road (2km) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 3. Kihinda Rehabilitation of Rural Feeder Road (4 km) 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (3.4Km 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 3.Isingiro 4. Kihanga Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 5. Katera Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 4. Bugomora 6. Nyamiyaga Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 5. Mabira 7. Kibimba Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 8. Businde Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Crop Storage Facility 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 6. Rwabwere 9. Iteera Construction of Crop Sorage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 10. Rwabwere Construction of Crop Storage Facility 1 1 35,000 8,750 43,750 1 1 Banana wine processing machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 7. Ndama 11.Nyabwegira Rehabilitation of Rural Feeder Road (3.7Km 1 1 18,000 4,500 22,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (2. 1 1 10,000 2,500 12,500 1 1 8. Igurwa 12. Kibona Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Completion of Crop Storage Facility 0 0 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 13. Igurwa Rehabilitation of Rural Feeder Road (2.1 1 1 8,800 2,200 11,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 27,200 6,800 34,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 72 9. Kamuli 14. Kitwe Rehabilitation of Rural Feeder Road (3.7) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of 1.5 Km feeder road 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 DISTRICT KARAGWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 15. Kyerere Construction of Cattle Dip 1 1 0 0 0 Completion of Crop Storage Facility 1 1` 34,114 8,529 42,643 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 10. Ihembe 16. Ihembe II Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 4km 1 1 15,200 3,800 19,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 11.Nyakasimbi 17. Bujara Rehabilitation of Feeder Road (4.05 Km) 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Rehabilitation of Feeder Road (4Km) 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 12.Nyakahanga 18. Omurusimbi Construction of Crop Storage Facility 1 1 32,986 8,247 41,233 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 13. Kayanga 19. Kayanga Rehabilitation of Slaughther Slab 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Rehabilitaion of Rural Feeder Rd 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Artificial Insermination equipment 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Bugene 20. Bujuruga Construction of Cattle Dip 1 1 33,015 8,254 41,269 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 2,985 746 3,731 1 1 Completion of Crop Storage Facility 0 0 0 0 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 15. Nyaishozi 21. Rukale Rehabilitation of Rural Feeder Road 4km 1 1 33,800 8,450 42,250 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 0 8,000 2,000 10,000 1 22. Nyakayanja Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 15,200 3,800 19,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 2km 1 1 4,800 1,200 6,000 1 1 Procurement of irrigation Pump 3 3 6,600 1,650 8,250 Irrigation pumping machine unit 0 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 16.Nyabiyonza 23. Nyabiyonza Construction of Crop Storage Facility 1 1 34,144 8,536 42,680 1 24. Bukangara Construction of 3 Water Troughs 0 0 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 0 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 17. Nyakakika 25. Kayungu Rehabilitation of Rural Feeder Road 2.3 1 1 8,800 2,200 11,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 19,200 4,800 24,000 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 26. Nyakakika Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 73 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 18. Kibondo 27. Kakuraijo Completion of Crop Storage Facility 1 1 34,949 8,737 43,686 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 28. Kibondo Completion of Crop Storage Facility 1 1 35,760 8,940 44,700 1 DISTRICT KARAGWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 19. Bweranyange 29. Chamchuzi Construction of 3 Water Troughs 0 0 0 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 20. Kiruruma 30. Nyakagoyagoye Construction of Charco dam 1 0 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Construction of Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 TOTAL 5 9 29 27 39 13 78 1,175,353 293,838 1,469,191 40 30 5 37 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 51 39.5 6.6 92.5 74 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT MISSENYI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nsunga 1. Byamutemba Rehabilitation of a cattle dip 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Construction of a crop market shed 1 1 21,146 5,287 26,433 1 Procurement of 3 cassava grating machines 3 3 8,000 2,000 10,000 3 Improvement of a livestock market 1 1 7,520 1,880 9,400 1 2. Byeju Construction of a charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 Rehabilitation of a rural feeder road (6.6 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Construction of cattle trouph 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,838.8 9,193 1 1 2. Kassambya 3. Kakindo Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2.3km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Construction of a fish pond 1 1 8,000 2,000 10,000 1 4. Mabuye Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (3.5 km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 3. Kyaka 5. Bulembo Rehabilitation of a rural feeder road (2.1km) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of a crop storage structure 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 6. Mushasha Construction of a crop storage structure 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (3.5km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 4. Bugorola 7. Bugorola Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Construction of a crop market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Rehabilitation of culvert (bridge) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 8. Buchurago Construction of a permanent cattle crush 1 1 14,320 3,580 17,900 1 1 Rehabilitation of a rural feeder road (4.5 km) 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Procurement of a cassava chipping machine 4 4 2,000 500 2,500 4 5. Kilimilile 9. Kenyana Rehabilitation of rural feeder road (2.3 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of a crop storage structure 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 75 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 DISTRICT MISSENYI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 10. Kilimilile Construction of a charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of cattle trouph 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 6. Kitobo 11. Mbale Construction of a crop market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of a rural feeder road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Kubota-power tiller 1 1 7,355 1,839 9,193 1 1 12. Kyazi Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Construction of 3 fish ponds 3 3 14,000 3,500 17,500 3 Rehabilitation of a rural feeder road (3 km) 1 1 22,000 5,500 27,500 1 Procurement of a paddy huller 1 1 2,000 500 2,500 1 7. Ruzinga 13. Ruhija Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2.3 km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a maize shelling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 8. Bwanjai 14. Nyabihokwe Rehabilitation of a rural feeder road (2 km) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 16,000 4,000 20,000 1 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Procurement of a maize shelling machine. 1 1 2,000 500 2,500 1 15. Rwamashonga Construction of a crop market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of artificial Insermination equip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Kanyigo 16. Bugombe Construction of a crop market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of milk collection centre equip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 Construction of a slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Kikukwe Construction of a crop market shed 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Construction of 6 fish ponds 6 6 6,000 1,500 7,500 6 6 Construction of a permanent cattle crush 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Procurement of a maize shelling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 10. Ishozi 18. Katano Procurement of a cereal milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehabilitation of a rural feeder road (2.2 km) 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 4,000 1,000 5,000 1 Procurement of a cassava grating machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Project to be determined 1 1 7,000 1,750 8,750 1 11. Minziro 19. Kalagala Rehabilitation of a rural feeder road (3.5 km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of a permanent cattle crush 1 1 16,000 4,000 20,000 1 12. Bugandika 20. Kijumo Construction of a permanent cattle crush 1 1 12,000 3,000 15,000 1 76 Procurement of a cereal milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 Construction of a crop market shed 1 1 24,000 6,000 30,000 1 Procurement of a maize shelling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 TOTAL 2 18 16 22 23 27 87 842,994 210,749 1,053,743 53 25 9 31 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 95.8 61 0 0 0 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT MULEBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started . Bureza 1. Butembo Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of a Coffee Huller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 2. Magata/Karutanga 2. Kasheno Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,096 5,274 26,370 1 1 Procurement of Coffee huller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 2.4km 1 1 14,904 3,726 18,630 1 1 Grain Milling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 3. Kasharunga 3. Nkomero Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Soil & water conservation 1 1 13,000 3,250 16,250 1 2 Grain Milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 4. Kasharunga Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 4. Kimwani 5. Katembe Irrigation Pumps 1 1 4,240 1,060 5,300 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Construction of Crop Market Shed 1 1 31,760 7,940 39,700 1 Cassava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 1 5. Karambi 6. Itunzi Rehabilitation of rural feeder road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 Rehabilition of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2 Grain Milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 7. Kasharala Rehabilitation of rural feeder road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of 2 Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 2 6. Mubunda 8. Kiyebe Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 9. Bisheke Rehab of Rural feeder road 1 1 10,220 2,555 12,775 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 0 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 7.Burungura 10. Burungura Rehanilitation of Cattle Dip 1 1 15,080 3,770 18,850 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Construction of market shed 1 1 20,920 5,230 26,150 1 77 8. Muhutwe 11. Kangantebe Coffee Hullers & Sleeves 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehab of Rural feeder road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Grain Milling machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 DISTRICT MULEBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Rushwa 12. Kyanshenge Soil & water conservation 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 13. Omurunazi Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Soil & water conservation 1 1 5,420 1,355 6,775 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 10. Ngenge 14. Kishuro Rehabilitation of rural feeder road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 24,200 6,050 30,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 15. Ngenge Construction of Charco dam 1 1 16,172 4,043 20,215 1 1 Procurement of Cassava Proccessing 1 1 3,398 850 4,248 1 1 Market Shed 1 1 19,828 4,957 24,785 1 Grain Milling machine 1 1 4,602 1,151 5,753 1 11. Izigo 16. Kimbugu Rehab of Rural feeder road 1 1 21,520 5,380 26,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 14,480 3,620 18,100 1 1 Coffee Hullers & Seeve 1 1 3,380 845 4,225 1 1 1 Grain Milling machine 1 4,620 1,155 5,775 1 17. Kabare Rehabilitation of rural feeder road 1 1 24,896 6,224 31,120 1 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 11,104 2,776 13,880 1 1 Procurement of Coffee Huller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Grain Milling machine 1 1 2,000 500 2,500 1 12. Kabirizi 18. Mikale Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 13. Ruhanga 19. Mafumbo Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 20. Makongora Construction of Cattle dip 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 14. Kibanga 21. Bumiro Rehabilitation of rural feeder road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 24,200 6,050 30,250 1 Grain Milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 22. Kibanga Coffe Hulling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 Rehab of Rural feeder road 1 1 16,200 4,050 20,250 1 1 Rehab of Rural feeder road 1 1 14,800 3,700 18,500 1 78 Grain Milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 DISTRICT MULEBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 15. Ikondo 23. Buhangaza Construction of Crop Storage Facility 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Feeder road spot improvement 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 24. Buyaga Rhabilitation of rural feeder road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Construction of market shed 1 1 24,200 6,050 30,250 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 16. Mayondwe 25. Mayondwe Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 11,800 2,950 14,750 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,200 6,050 30,250 1 1 2 Grain Milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 17. Ijumbi 26. Ruhija Construction of market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Coffee huller 1 1 4,800 1,200 6,000 1 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,200 800 4,000 1 27. Rubao Rehanilitation of Cattle Dip 1 1 10,080 2,520 12,600 1 1 Construction of Market Shed 1 1 25,920 6,480 32,400 1 1 18. Kagoma 28. Buhaya Rehabilitation of rural feeder road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 2 19. Bulyakashaju 29. Rugando Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 Procurement of a Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 Construction of Cattle dip 36,000 9,000 45,000 20. Muleba 30. Tukutuku Coffee Hullers & Sleeves 1 1 3,380 845 4,225 1 Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Grain Milling Machine 1 1 4,620 1,155 5,775 1 Total 3 12 20 18 43 48 104 1,270,640 317,660 1,588,300 59 37 7 56 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 56.73 94.92 79 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT NGARA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nyamiaga 1. Nyakiziba Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 0 1 6,320 1,580 7,900 1 2 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Murukulazo Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Ngara mjini 3. Mukididili Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Ntobeye 4. Ntobeye Rehabilitation of Crops Storage Structure 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 5. Chivu Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 625 156 781 1 1 Conservation of Soil and Water 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Rehabiltation of Oxenization Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Environmental Conservation-(Tree planting) 1 1 9,600 2,400 12,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Kirushya 6. Kirushya Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Murutabo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 5. Mugoma 8. Shanga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 10,000 2,500 12,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Mugoma Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 11. Murugarama Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 7. Kanazi 12. Mukarehe Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 80 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 DISTRICT NGARA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 13. Kanazi Construction of Slaughter Slab 1 1 6,650 1,663 8,313 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 8. Kibimba 14. Ruganzo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 9. Kabanga 15. DJululigwa Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 21,360 5,340 26,700 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Ngundusi Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 10. Rusumo 17. Kasulo Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Construction of cattle dip 1 1 29,680 7,420 37,100 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Rusumo Construction of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 11. Nyakisasa 19. Kashinga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Soil and water (environmental) conservation 1 1 3,200 800 4,000 1 1 20. Nyamahwa Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 5,980 1,495 7,475 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 12. Keza 21. Keza Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Construction of Market Shed 1 1 29,680 7,420 37,100 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 13. Rulenge 22. Rulenge Conservation of Soil and Water 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 23. Mbuba Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Bukiriro 24. Nyabihanga Environmental Conservation-(Tree planting) 1 1 20,400 5,100 25,500 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 81 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 15,600 3,900 19,500 1 1 DISTRICT NGARA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 Total DASIP BEN TOTAL complete on going not started 25. Bukiriro Construction of Slaughter Slab 1 1 6,650 1,663 8,313 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Construction of Fish Pond 1 1 3,000 750 3,750 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Soil & water conservation 1 1 5,360 1,340 6,700 1 0 15. Bugarama 26. Mumilamila Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Environmental Conservation-(Tree planting) 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 27. Rwinyana Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 16. Muganza 28. Mukalinzi Conservation of Soil and Water 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Murusagamba 29. Magamba Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 30. Kumubuga Construction of Permanent Cattle Crush 1 1 6,320 1,580 7,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder road 1 1 21,680 5,420 27,100 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Total 9 21 26 12 50 16 92 1002355 250589 1252944 91 0 1 92 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 98.9 98.9 82 KAGERA REGION DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Biharamulo 2 7 19 8 27 24 87 758,221 189,555 947,776 48 18 0 47 Bukoba 3 18 16 8 6 39 72 869,000 217,250 1,086,250 35 24 0 15 Chato 1 1 10 16 4 8 39 511192 127798 638990 25 13 1 16 Karagwe 5 9 29 27 39 13 78 1,175,353 293,838 1,469,191.25 40 30 5 37 Missenyi 2 18 16 22 23 27 87 842,994 210,749 1,053,743 53 25 9 31 Muleba 3 12 20 18 43 48 104 1,270,640 317,660 1,588,300 59 37 7 56 Ngara 9 21 26 12 50 16 92 1,002,355 250,589 1,252,944 91 0 1 92 Total 25 86 136 111 192 175 559 6,429,755 1,607,439 8,037,195 351 147 23 294 PERFORMANCE IN % 63 84 83 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT KASULU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Mnanila 1. Mnanila Central Coffee Pulpery 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 2. Kitambuka Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 3. Kibwigwa Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 2. Muhinda 4. Mubanga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 5. Mwayaya Central Coffee Pulpery 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Rusaba 6. Rusaba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 4. Janda 7. Janda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 5. Buhigwe 8. Nyankoronko Construction of Cattle Dip 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 23,000 5,750 28,750 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 9. Buhigwe/Mlela Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 6. Munyegera 10. Muganza Construction of Charco Dam 1 1 14,000 3,500 17,500 1 1 Construction of Market Shed 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 7. Muhunga 11. Muhunga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 12. Karunga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 8. Msambara 13. Kabanga Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 11,554 2,889 14,443 1 1 Construction of Market Shed 1 1 19,446 4,862 24,308 1 1 84 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 Construction of Slaughter slab 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 DISTRICT KASULU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Kasulu Mjini 14. Kumsenga/Murub Procure Milk Processor 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procure 2 milling Machines 2 2 2,000 500 2,500 2 2 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 incubators 2 2 3,000 750 3,750 2 0 10. Murufiti 15. Murufiti Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 11. Titye 16. Shughuliba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 12. Ruhita 17. Migunga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 18. Kurugongo Construction of Storage Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 13. Nyamnyusi 19.Kitema Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 14. Buhoro 20.Shunga Construction of Market Shed 1 1 31,677 7,919 39,596 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 Construction of Slaughter slab 1 1 4,323 1,081 5,404 1 0 21.Buhoro Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 15. Rungwe 22.Asante Nyerere Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 23.Rungwe Mpya Construction of Market Shed 1 1 32,221 8,055 40,276 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 Construction of Slaughter slab 1 1 3,779 945 4,724 1 0 16. Muzye 24.Muzye/Mtala Construction of Cattle Dip 1 1 13,000 3,250 16,250 1 0 Construction of Market Shed 1 1 23,000 5,750 28,750 1 0 85 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 25.Bugaga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 DISTRICT KASULU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Rusesa 26.Rusesa Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 18. Kwaga 27.Kwaga Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,668 3,667 18,335 1 0 Construction of Market Shed 1 1 21,332 5,333 26,665 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 28.Kalela Construction of Cattle Dip 1 1 13,000 3,250 16,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 23,000 5,750 28,750 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 0 19. Munzeze 29.Munzeze Construction of Cattle Dip 1 1 17,000 4,250 21,250 1 1 Construction of Market Shed 1 1 19,000 4,750 23,750 1 1 Procure 2 milling Machines 2 2 2,000 500 2,500 2 2 20. Kigondo 30.Kidyama Construction of Cattle Dip 1 1 35,700 8,925 44,625 1 1 Procure 4 milling Machines 4 4 4,000 1,000 5,000 4 4 TOTAL 8 18 24 29 14 39 90 1,234,110 308,528 1,542,638 64 24 2 58 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 71.11 26.67 2.22 90.63 86 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT KIBONDO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Kibondo 1. Kibondo Mjini Rice Mill & Flour Packaging Plant 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 2. Biturana Rehab of Rural Feeder road(Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of horticultural equip 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Kitahana 3. Kibingo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Rugongwe 4. Kichananga Rehabiltation of Rural road(Km) 1 1 23,200 5,800 29,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of milling machines 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power ntiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Rehabilitation of feeder road 1 1 8,800 2,200 11,000 1 0 5. Kigaga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 32,000 8,000 40,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 Slaughter slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 4. Busagara 6. Kigendeka Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Kasaka Cattle Dip Rehabilitation phase 1 1 13,500 3,375 16,875 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 22,500 5,625 28,125 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Kumsenga 8. Kagezi Rehabilitation of Rural Feeder Road (km) 1 1 30,020 7,505 37,525 1 0 Slaughter slab 1 1 5,920 1,480 7,400 1 1 Procurement of Maize Hulling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 7,370 1,843 9,213 1 1 87 9. Kibuye Construction of Rural Feeder Road (km) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of paddy hulling machine- 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Itaba 10. Kigogo Construction of Crop Storage Facility ph 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 DISTRICT KIBONDO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 11. Nyabitaka Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Mabamba 12. Nyange Rehab of Rural Feeder road (Km) 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Mugunzu 13. Mugunzu Construction of Cattle Dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 Construction of Simple Market Shed 1 1 13,600 3,400 17,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Samvura Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Misezero 15. Kumkugwa Rehabilitation of Rural Feeder Road (km) 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Twabagondozi Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 0 Rehabiltation of Rural road (Km) 2 2 16,000 4,000 20,000 1 1 Procurement of Milling Machines 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 12. Murungu 17. Kumhasha Rehabilitation of Rural Feeder Road (km) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 13. Kasanda 18. Kasanda Construction of Cattle Dip phase 1 1 23,764 5,941 29,705 1 1 Construction of Rural Feeder Road (km) 1 1 2 12,236 3,059 15,295 1 1 Procurement of milling machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14.Gwanumpu 19. Bukiliro Construction of Slaughter Slab 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Rehabiltation of crop storage structure 1 1 12,800 3,200 16,000 1 0 Procurement of Milling Machines 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Ilabiro Rehabiltation of Rural road (Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 15. Rugenge 21. Kasongati Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 88 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 16. Kasuga 22. Kinonko Katengera Rural feeder road rehab (Km) 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 32,800 8,200 41,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 DISTRICT KIBONDO YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Procurement of a power ntiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Kakonko 23. Kanyonza Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 24. Kabingo Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 1 3 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 25. Itumbiko Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Muhange 26. Muhange Central Coffee Pulpery Machine 1 1 9,000 2,250 11,250 1 1 Construction of slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 2 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Cerials milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 27. Gwarama Rehabiltation of Rural feeder road (Km) 1 1 27,080 6,770 33,850 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 8,920 2,230 11,150 1 1 19. Nyabibuye 28. Nyabibuye Construction of Slaughter Slab 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 Procurement of Cassava grater 1 1 2,630 658 3,288 1 1 Procurement of a power tiller-VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Nyamtukuza 29. Churazo Construction of Crop Storage Facliity 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Maize Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 1 30. Kinyinya Construction of Cattle Dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder rd (Km) 1 1 13,600 3,400 17,000 1 0 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 89 Total 6 13 18 16 41 60 113 1,313,940 328,485 1,642,425 82 7 2 75 Project performance in % 89.13 7.61 2.17 81.52 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT KIGOMA RURAL YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Mkigo 1. Nyarubanda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 2,000 6,000 1 1 Procure Horticultural Equipment 1 1 4,000 2,000 6,000 1 1 Kalinzi 2. Mkabogo Construction of crop storage (godown) 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of 2 grain milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 Bitale 3. Nyamhoza Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Mahembe 4. Nkungwe Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Mwandiga 5. Kibingo Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Horticultural Equipment 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Kagongo 6. Mgaraganza Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Grain Processing Machine + Kernel cracker 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Mungonya 7. Msimba Construction of Crop Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Horticultural Equipment 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Simbo 8. Kaseke Construction of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 9. Nyamori Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Ilagala 10. Ilagala Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 11. Mwakizega Contruction of Market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 90 . Sunuka 12. Sunuka Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 . Sigunga 13. Kaparamsenga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Palm kernel processing machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 DISTRICT KIGOMA RURAL YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 12. Igalula 14. Mgambazi Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 1 0 15. Igalula Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Kernel Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procure Palm Oil Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 13. Buhingu 16. Nkokwa Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 5,000 5,000 10,000 1 1 Construction of farm bridge 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 17. Buhingu Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 14. Kalya 18. Kashagulu Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 19. Sibwesa Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,000 1,000 2,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 15. Uvinza 20. Chakulu Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Sunflower Processing Machine 1 1 8,000 4,000 12,000 1 1 21. Basanza Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Sunflower Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Matendo 22. Kidahwe Construction of farm bridge 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 23. Matendo Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 17. Kandaga 24. Mlela Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 91 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 800 200 1,000 1 0 DISTRICT KIGOMA RURAL YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 25. Kandaga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Purchase of a Cereal Processing Machine 1 1 3,500 3,500 7,000 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procure Grain Milling Machine accessories 1 1 500 125 625 1 0 8. Nguruka 26. Itebula Completion of Cattle Dip Construction 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 Construction of bore hole for irrigation 1 1 25,000 6,225 31,225 1 0 Procure Sunflower Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 27. Nyangabo Construction of Crop Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 grain milling machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 0 9. Mtegowanoti 28. Chagu Construction of Cattle Market 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 0. Mganza 29. Kasisi Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 Cereal Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 2 0 30. Malagarasi Oxen Drawn Implements 1 1 1,000 1,000 2,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 2,880 720 3,600 1 1 Environmental Conservation 1 1 1,381 345 1,726 1 1 Procurement of Cereal Processing Machine 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 Construction of Market Shed 1 1 31,740 7,594 39,333 1 0 OTAL 4 11 21 31 25 41 91 1,311,400 339,359 1,650,759 58 30 3 58 ERCENTAGE OF PERFORMANCE 64 100 KIGOMA REGION DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Kasulu 8 18 24 29 14 39 90 1234110 308527.5 1542637.5 64 24 2 58 Kibondo 6 13 18 16 41 60 113 1313940 328485 1642425 82 7 2 75 Kigoma 4 11 21 31 25 41 91 1,311,400 339,359 1,650,759 58 30 3 58 92 Total 18 42 63 76 80 140 294 3,859,450 976,371 4,835,821 204 61 7 191 PERFORMANCE IN % 69 94 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BUNDA YEAR OF IMPLEMENTATION TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1.Bunda 1. Migungani Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 31,616 7,904 39,520 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 1,900 475 2,375 1 1 Procure Water Pumps for Irrigation 2 2 1,900 475 2,375 2 2 2. Guta 2. Tairo Cattle Dip Rehabilitation 1 1 5,862 1,466 7,328 0 1 0 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Constr. Of Agric. Resource Centre/Crop market 1 1 30,138 7,535 37,673 0 1 0 3. Kinyabwiga Construction of Cattle Dip 1 1 31,584 7,896 39,480 1 1 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 3. Mcharo 4. Nyamatoke Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,320 580 2,900 1 1 Purchase of 2 irrigation pumps 2 2 4,180 1,045 5,225 0 2 0 4. Hunyari 5. Hunyari Construction of Livestock Dev Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,580 895 4,475 1 1 Procure Cassava Grater 1 1 4,420 1,105 5,525 0 1 0 6. Mariwanda Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 750 188 938 1 1 Milk Processing Centre 1 1 33,000 8,250 41,250 1 0 Procurement of Chick Incubator 1 1 1,700 425 2,125 1 0 Construction of water source for irrigation 1 1 8,448 2,112 10,560 0 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Procurement of horticultural irrigation pumps 1 1 3,150 0 3,150 0 0 5. Salama 7. Marambeka Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Construction of Charco dam 1 1 32,920 8,230 41,150 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,320 580 2,900 1 1 Procure horticultural irrigation pumps 2 2 4,180 1,045 5,225 0 0 6. Mihingo Manchimweru Procurement of Incubator/Grain milling machine 1 1 1,700 425 2,125 0 1 0 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Horticultural Irrigation Pumps 1 1 2,250 563 2,813 1 0 93 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BUNDA YEAR OF IMPLEMENTATION TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 7. Kabasa 9. Bitaraguru Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,750 438 2,188 1 1 Construction of Bore Hole 2 2 24,400 6,100 30,500 2 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 11,600 2,900 14,500 1 1 Procurement of Irrigation Pump 1 1 3,250 813 4,063 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 8. Wariku 10. Kamkenga Procurement of Cassava Graters/Water pump 1 1 1,000 250 1,250 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Charco dam rehabilitation 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Procurement of Irrigation Pump 1 1 3,400 850 4,250 0 1 0 11. Rwabu Construction of Charco dam/Rehabilitation 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Agro Processing Euipment - Milling/Ox-cart 1 1 1,500 375 1,875 1 1 9. Sazira 12. Misisi Agro Processing Euipment - Milling 1 1 5,700 1,425 7,125 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 19,200 4,800 24,000 0 1 0 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 800 200 1,000 0 1 0 Agro Value Adding Equipment 1 1 1,200 300 1,500 1 1 13. Kitaramaka Rehabilitation of Charco Dam/crop market 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 1 Procurement of Milling Machine/water pump 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 2,300 575 2,875 0 1 0 10. Kunzungu 14. Bukore Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 5,760 1,440 7,200 1 1 Soil Conservation Structures 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 25,240 6,310 31,550 1 1 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 2,850 713 3,563 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 94 Procure Water Pumps for Irrigation 2 2 3,500 875 4,375 2 2 11. Nyamuswa 15. Tiring’ati Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 3,200 800 4,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 16. Kiloreri Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BUNDA YEAR OF IMPLEMENTATION TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 12. Mugeta 17. Sanzate Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 18. Kyandege Milk Processing Centre 1 1 30,522 7,631 38,153 1 0 Cattle Dip Tank Rehabilitation 1 1 2,640 660 3,300 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 10,122 2,531 12,653 1 1 Procurement of 2 Milling Machines 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 13. Nansimo 19.Nansimo Completion of Irrigation Scheme 1 1 9,600 2,400 12,000 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 2 2 5,072 1,268 6,340 2 2 Horticultural Irrigation Pumps 1 1 5,128 1,282 6,410 1 1 Construction of Agric Resource Centre 1 1 26,400 6,600 33,000 0 1 0 14. Igundu 20. Igundu Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 0 1 0 Construction of Bore Hole 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 24,272 6,068 30,340 0 1 0 Procurement of Horticultural Irrigation Pumps 1 1 4,800 1,200 6,000 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,700 425 2,125 0 1 0 21. Bulendabufwe Procurement of Drip Irrigation Pumps 1 1 5,128 1,282 6,410 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 20,672 5,168 25,840 0 1 0 15. Neruma 22. Kasahunga Drip Irrigation Pumps 2 2 4,800 1,200 6,000 2 2 Soil Conservation Structures 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Construction of Crop Market Structure 1 1 29,700 7,425 37,125 1 0 23. Neruma Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Chick Incubator 1 1 1,700 425 2,125 0 1 0 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 1,800 450 2,250 1 1 16. Iramba 24. Mwiruruma Agro Value Adding Equipment 1 1 3,120 780 3,900 1 1 Borehole with hand pump 1 1 18,900 4,725 23,625 1 1 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 1,372 343 1,715 1 1 Completion of Shallow well for livestock 1 1 17,132 4,283 21,415 0 1 0 95 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BUNDA YEAR OF IMPLEMENTATION TOTAL FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Kisorya 25. Masahunga Horticultural Irrigation Pumps 3 3 5,128 1,282 6,410 3 3 Procurement of Chick Incubator/water pump 1 1 1,700 425 2,125 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Crop Market Facility 1 1 35,672 8,918 44,590 1 0 18 Namhula 26. Muranda Procurement of Drip Irrigation Pumps 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 Agro Processing Euipment - Milling 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 27,500 6,875 34,375 1 0 27.0 Karukekere Procurement ofIrrigation Pumps 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 35,080 8,770 43,850 1 0 19. Kibara 28.Nakatuba Procurement of Cassava Graters/pump 1 1 1,600 400 2,000 1 1 Construction of Marketing Centre 1 1 36,600 9,150 45,750 1 1 Procurement of Irrigation Pumps 1 1 7,000 1,750 8,750 0 1 0 20. Butimba 29. Ragata Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Oxen drawn Weeder & Carter 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Procurement of Oxen drwawn implements 1 1 1,200 300 1,500 1 1 Construction of Bore Hole 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Procurement of Hulling & Milling Machine 1 1 2,600 650 3,250 1 1 Rehab of Charco dam 1 1 16,800 4,200 21,000 1 1 30. Kasuguti Windmill Irrigation Project 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 1,500 375 1,875 1 1 Construction of Main pumping canal 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Total 8 27 69 26 30 39 136 1283478 320082 1603560 96 14 20 87 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 70.5882 90.625 96 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Bwiregi 1. Ryamisanga Rehabilitation of Charco dam 1 1 23,200 5,800 29,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Cattle water trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Procure maize milling machines 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 Soil & Water Conservation 1 1 4,800 1,200 6,000 0 1 0 2. Buswahili 2. Buswahili Constrction of Irrigation Scheme 1 1 16,076 4,019 20,095 1 1 Procurement of Rice Dehullers 1 1 2,500 625 3,125 1 1 0 Construction of Cattle Dip 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Pady planter procurement 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 Procure oxen drawn implements 1 1 1,500 375 1,875 0 1 0 3. Wegero Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 Soil & Water Conservation 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 20,320 5,080 25,400 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 3. Buruma 4. Isaba Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Charco dam 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Procure Oxen Carts 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Construct shallow well for livestock 1 1 2 16,600 4,150 20,750 0 1 0 5. Mwikoro Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 2 Boreholes 2 2 28,000 7,000 35,000 0 2 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 Construction of water cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 4. Muriaza 6. Kizaru Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,250 313 1,563 0 1 0 5. Nyankanga 7. Bisumwa Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,250 313 1,563 0 1 0 97 6. Kukirango 8. Kamugegi Rehabilitation of Rural Road (Cattle dip ?) 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Cassava Processor 1 1 2,500 625 3,125 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,500 375 1,875 0 1 0 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Mwanzaburiga Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Soil & Water Conservation 1 1 27,000 6,750 33,750 1 1 Grain Milling Machine 0 0 0 Boreholes 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 0 7. Kyanyari 10. Nyamikoma Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 0 1 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 11. Mwibagi Construction of Slaughter Slab 1 1 7,328 1,832 9,160 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,320 7,080 35,400 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 8. Masaba 12. Kwigutu Rehabilitation of Feeder Road 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,400 1,350 6,750 1 1 Procurement of maize milling machine 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 9. Buhemba 13. Matongo Construction Cattle dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Grain Milling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 Borehole 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 14. Mirwa Construction of Shallow Well 1 1 2 10,104 2,526 12,630 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 22,400 5,600 28,000 Grain Milling Machine 2 2 7,000 1,750 8,750 0 1 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,000 250 1,250 0 1 0 Construction of Cattle water trough 1 1 3,496 874 4,370 0 1 0 10. Butuguri 15. Kibubwa Construction of Cattle Dip 1 1 32,803 8,201 41,004 0 1 0 Procure Oxen Drawn Carts 1 1 1,440 360 1,800 0 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 16. Kisamwene Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 11. Makojo 17. Chimati Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 6 oxen drawn ploughs 1 1 2,800 700 3,500 0 1 0 Procurement of oxen drawn implements 1 1 450 113 563 0 1 0 Construction of bore hole 1 1 16,000 4,000 20,000 0 1 0 12. Nyamurandirira 18. Chumwi Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of Irrigation Pump 1 1 6,400 1,600 8,000 0 1 0 Construction of Vet Centre 1 1 17,612 4,403 22,015 1 0 Rehabilitation of Crop storage facility 1 1 17,488 4,372 21,860 0 1 0 13. Murangi 19. Lyasembe Procurement of Cassava Processor 1 1 2 2,500 625 3,125 2 0 98 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 20. M/ Merafuru Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 14. Bugwema 21. Masinono Veterinary Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 4,262 1,066 5,328 0 1 0 Procure Oxen Drawn Carts 1 1 1,440 360 1,800 0 1 0 Procurement of maize milling machine 1 1 2,299 575 2,874 0 1 0 15. Nyambono 22. Bugoji Construction of Shallow Well 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Cassava Processor 1 1 2,500 625 3,125 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procument of Irrigation Pump 1 1 6,400 1,600 8,000 0 1 0 Construction of Cattle dip 1 1 28,600 7,150 35,750 0 1 0 16. Bwasi 23. Bugunda Soil & Water Conservation 1 1 26,000 6,500 32,500 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 5,500 1,375 6,875 0 1 0 Procurement of wind Mill 1 1 7,040 1,760 8,800 1 0 24. Busungu Rehabilitation of Rural Road 1 1 7,040 1,760 8,800 0 0 Soil & Water Conservation 1 1 14,980 3,745 18,725 1 1 Procure Oxen Carts 2 2 1,440 360 1,800 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Boreholes 1 1 14,000 3,500 17,500 1 17. Mugango 25. Kwibara Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Rural Feeder Road (market Shed ?) 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procure Oxen Carts 1 1 1,440 360 1,800 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 26. Kwikuba Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 1 Rehabilitation of Rural Road/Charco dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 1,440 360 1,800 0 1 0 Construction of Shallow well 1 1 6,618 1,655 8,273 0 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 35,680 8,920 44,600 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 750 188 938 0 1 0 99 DISTRICT MUSOMA YEAR OF IMPLEMENTATION FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 18.Tegeruka 27. Kataryo Rehabilitation of Charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Rice Dehullers 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Cattle dip 1 1 24,000 6,000 30,000 0 1 0 28. Tegeruka Procurement of Cassava Processor 1 1 2,250 563 2,813 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,320 7,080 35,400 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,250 813 4,063 0 1 0 Construction of Shallow well 1 1 7,680 1,920 9,600 0 1 0 19. Kiriba 29. B/Kwitururu Constrction of Irrigation Scheme 1 1 9,328 2,332 11,660 1 1 Procurement of Rice Dehullers 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,000 3,500 17,500 1 0 Pady planter procurement 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 20. Suguti 30. Wanyere Construction of Shallow Well 2 2 4,000 1,000 5,000 2 2 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,000 3,500 17,500 1 0 Grain Milling Machine 1 1 2 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Borehole & environmental conservation 1 1 18,000 4,500 22,500 0 1 0 TOTAL 6 43 34 25 30 62 137 1,269,834 317,459 1,587,293 73 55 3 54 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 53 74 100 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT SERENGETI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Mugumu 1. Morotonga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Milk Separator 1 1 250 63 313 1 0 Oil Pressing Machine 1 1 7,750 1,938 9,688 0 1 0 2. Manchira 2. Miseke Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 3. Kebosongo Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Constrcution of Cattle Dip 1 1 34,400 8,600 43,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 3. Kisangura 4. Koreri Rehabilitating Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 2 5,000 1,250 6,250 2 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 4.Machochwe 5. Kitunguruma Rural Feeder Road/ Market shed 1 1 16,600 4,150 20,750 1 1 construction of Cattle dip 1 1 17,670 4,418 22,088 1 1 6. Merenga Rehabiltation of Charco dam 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 construction of Cattle dip 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 5. Nyamoko 7. Kwitete Construction of Cattle Dip 1 1 18,320 4,580 22,900 1 1 Construction of Market Shed 1 1 15,920 3,980 19,900 1 0 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procurement of Pump for Cattle 1 1,780 445 2,225 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 5,000 1,250 6,250 1 1 8. Nyamoko Construction of Cattle dip 1 1 20,456 5,114 25,570 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 1 3,001 1 1 Construct Permanent Cattle Crush 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Oxen weeder drawn implements 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 6. Rigicha 9. Wagete Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Oxen weeder drawn implements 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 10. Kitembere Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procurement of Grain Milling 1 1 2,040 510 2,550 1 1 7. Rung’abure 11. Gesarya Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 construction of Cattle dip 1 1 29,670 7,418 37,088 1 1 Oxen weeder drawn implements 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 101 DISTRICT SERENGETI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 8. Nyambureti 12. Gusuhi Oxen drawn implements carts 1 1 2,000 500 2,500 1 1 Construct Permanent Cattle Crush 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Construction of cattle dipping 1 1 28,800 7,200 36,000 1 1 Power tiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 13. Monuna Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 18,320 4,580 22,900 1 1 Construction of Market Shed 1 1 5,920 1,480 7,400 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 9. Nyamatare 14. Nyamatoke Construction of cattle dip 1 1 24,720 6,180 30,900 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Rehabilitating of 5km rural road 1 1 11,280 2,820 14,100 0 1 0 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 15. Mosongo Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 17,600 4,400 22,000 0 1 0 10. Ring’wani 16. Remng’orori Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 17. Nyamitita Procurement of PowerTiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 Procurement of Irrigation Pump 1 1 1,920 480 2,400 1 1 Construct. Cattle dip 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 11. Natta 18. Kono oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Rural Feeder Road 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 construction of Cattle dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 19. Nyakitono Construction of cattle dipping 1 1 21,000 5,250 26,250 1 0 Procurement of Milk Separator 1 1 250 63 313 1 0 12. Kyambahi 20. Burunga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milk Separator 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 Procurement of Milling Machine 1 1 1,250 313 1,563 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 21. Kyambahi Rural Feeder Road 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of cattle dip 1 1 21,600 5,400 27,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 102 DISTRICT SERENGETI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 13. Issenye 22. Iharara Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milk Separator 1 1 250 63 313 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,750 938 4,688 1 1 1 14. Kebanchebanche 23. Marasomoche construction of Cattle dip 1 1 20,560 5,140 25,700 1 0 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 24. Musati Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Water Pump for Irrigation 1 1 1,000 250 1,250 1 1 Market shed-construction 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 15. Kenyamonta 25. Mesaga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 1,250 313 1,563 1 0 Procurement of PowerTiller 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 16. Busawe 26. Iseresere Construction of Cattle dip 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Rehabiltation of Rural Feeder Road 1 1 13,600 3,400 17,000 1 1 27. Gantamome Oxen drawn implements carts 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 2,040 510 2,550 1 1 17. Kisaka 28. Borenga Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 29. Nyansurumunti Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Oxen drawn implements 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 30. Bwitengi Construction of Cattle dip 1 1 36,150 9,038 45,188 1 0 Oxen drawn implements 1 1 3,460 865 4,325 1 1 Procurement of Milling Machine 2 2 250 63 313 1 1 Ox planter & Ox weeder 1 1 3,460 865 4,325 1 0 TOTAL 6 45 30 11 36 12 100 1183286 295073 1478359 91 4 6 76 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 91 83.516484 103 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT TARIME YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Susuni 1. Kiongera Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 2. Pemba 2. Pemba Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Rehab of Crop Storage Facility 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Borega B Rehab of Oxenization Centre 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Construction of Store for farm 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Sirari 4. Sirari Rehabilitation of feeder road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Nyandoto 5. Gamasara Contruction of cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 6. Nkerege Conservation of environment 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 33,600 8,400 42,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 5. Manga 7. Nyamerambalo Construction of Charco Dam 1 1 33,600 8,400 42,000 1 1 Conservation of environment 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 8. Sombanyasoko Rehabilitation Oxenization Centre 1 1 2,400 600 3,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 33,600 8,400 42,000 1 0 Procurement of Milling Machine 2 2 7,920 1,980 9,900 2 0 6. Goronga 9. Kitawasi Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 water pumps 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 10. Gibaso Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 1 7. Matongo 11. Matongo Rural Feeder Road/Crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Muriba 12. Muriba Bore hole for Coffee Pulpery 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Grain Milling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 13. Nyantira Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Rural Feeder Road 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 104 DISTRICT TARIME YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Binagi 14. Nyamwingura Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rehabilitation of water source 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 15. Mogabiri Rural Feeder Road 1 1 23,840 5,960 29,800 1 1 Reforestation 1 1 4,160 1,040 5,200 1 1 Construction of Slaughter slab 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 10. Nyakonga 16. Kebweye Rural Feeder Road 1 1 7,308 1,827 9,135 0 1 0 Construction of Cattle Dip 1 1 28,692 7,173 35,865 1 0 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 17. Borega A Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Horticultural Irrigation Pump 1 1 5,254 1,314 6,568 1 0 Procurement Milling Machine 1 1 2,746 687 3,433 0 1 0 11. Nyanungu 18. Itiryo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 12. Kibasuka 19. Weigita Cattle Dip Rehabilitation 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 24,000 6,000 30,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Nyamwaga 20. Nyamwaga Construction of Cattle Dip 1 1 20,692 5,173 25,865 1 1 Conservation of environment 1 1 2,742 686 3,428 1 1 Construction of Slaughter slab 1 1 4,566 1,142 5,708 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 3 15 10 20 11 22 60 855920 213980 1069900 38 20 0 29 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 63.3333 76.31579 105 DISTRICT RORYA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Komuge 1. Irenyi Rehabilitation of Irrigation scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicken incubator/Chicken rearing 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Komuge Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Nyathorogo 3. Chereche Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rice Hulling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Rural Feeder Road 1 1 17,607 4,402 22,009 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 4. Ochuna Procurement of Hulling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Oxen drawn implements 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 3. Kitembe 5. Nyambogo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Kyang’ombe 6. Bitiryo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Baraki Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 5. Nyamtinga 8. Rwang’enyi Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,920 7,230 36,150 1 0 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 6. Koryo 9. Nyanduga Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Nyahongo 10. Lolwe Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 8. Kigunga 11. Luanda Contruction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 106 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT RORYA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Komuge 1. Irenyi Rehabilitation of Irrigation scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicken incubator/Chicken rearing 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Komuge Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Nyathorogo 3. Chereche Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rice Hulling Machine 1 1 4,000 1,000 5,000 1 0 Rural Feeder Road 1 1 17,607 4,402 22,009 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 4. Ochuna Procurement of Hulling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Catchment Area conservation 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Power Tiller 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Oxen drawn implements 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 3. Kitembe 5. Nyambogo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Kyang’ombe 6. Bitiryo Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Baraki Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 5. Nyamtinga 8. Rwang’enyi Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,920 7,230 36,150 1 0 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 6. Koryo 9. Nyanduga Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Nyahongo 10. Lolwe Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 8. Kigunga 11. Luanda Contruction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 107 DISTRICT RORYA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Kisumwa 12. Marasibora Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Mirare 13. Ingri-Juu Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 11. Rabuor 14. Rabuor Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 12. Goribe 15. Panyakoo Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 1 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 13. Mkoma 16.Raranya Rural Feeder Road/Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Ikoma 17. Nyamasanda Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 15. Roche 18. Roche Rehabilitation of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Chicks incubator 1 1 2,400 600 3,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 16. Nyamunga 19. Kinesi Contruction of Cattle Dip 1 1 29,932 7,483 37,415 0 1 0 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Kirogo 20. Kirogo Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,388 5,597 27,985 0 1 0 VST Shakti 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Milk Collection Centre 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 TOTAL 2 11 20 37 5 6 60 792197 198049 990246 34 11 15 31 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 56.6667 91.17647 108 MARA REGION IMPLEMENTATION STATUS DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Bunda 8 27 69 26 30 39 136 1,283,478 320,082 1,603,560 96 14 20 87 Musoma 6 43 34 25 30 62 137 1,269,834 317,459 1,587,293 73 55 3 54 Rorya 2 11 20 37 5 6 60 792,197 198,049 990,246 34 11 15 31 Serengeti 6 45 30 11 36 12 100 1,183,286 295,073 1,478,359 91 4 6 76 Tarime 3 15 10 20 11 22 60 855,920 213,980 1,069,900 38 20 0 29 Total 25 141 163 119 112 141 493 5,384,715 1,344,642 6,729,357 332 104 44 277 PERFORMANCE IN % 67 83 109 REGION MWANZA PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT GEITA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nzera 1. Lwezera Procurement of Milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 0 1 1 2. Idosero Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 2. Nkome 3. Nkome Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 0 2 0 3. Senga 4 Kakubilo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,360 1,840 9,200 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 Construction of Market Shed 1 1 28,640 7,160 35,800 0 1 0 5. Senga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Kamhanga 6. Lwenge Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Kasamwa 7. Ibanda Procurement of Milling machine 2 2 8,900 2,225 11,125 1 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 8. Bung’wangoko Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 6. Bulela 9. Nyambogo Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 2 oxen ploughs 1 1 500 125 625 0 1 0 7. Kakora 10. Kakora Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Kabiga Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,360 1,840 9,200 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 28,640 7,160 35,800 0 1 0 8. Kharumwa 12. Bumanda Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of 2 oxen ploughs 1 1 500 125 625 0 1 0 13. Izunya Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 VST Shakti-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 9. Kafita 14. Lushimba Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 1 110 DISTRICT GEITA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 10. Nyamalimbe 15. Nyamigogo Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 16. Lwamwizo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 2 2 11. Kamena 17. Imalampaka Construct Market shed 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construct Crop Storage Facility 1 1 14,780 3,695 18,475 1 1 12. Lwamgasa 18. Buziba Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Rice Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 2 2 13. Busolwa 19. Busolwa Procurement of Milling machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 14. Nyang’wale 20Nyaruguguna Charcol Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 21. Nyijundu Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 15. Mwingiro 22. Nyabulanda Procurement of Milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 23. Idetemya Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 1 Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of 2 oxen ploughs 1 1 500 125 625 0 1 0 16. Kaseme 24. Nyamalulu Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 7,360 1,840 9,200 1 1 Construction of Charco dam 1 1 41,600 10,400 52,000 1 1 Procurement of Milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 25. Magenge Construction of Cattle Dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of Hulling Machine 2 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 17. Katoro 26. Kaduda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Rice Hulling Machine 2 2 8,000 2,000 10,000 2 2 18.Nyakagomba 27. Isima Procurement of Hulling Machine 1 1 2 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Market Shed 1 1 36,540 9,135 45,675 1 1 19. Chigunga 28. Saragurwa Procurement of Hulling Machine 1 1 7,500 1,875 9,375 0 2 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 20. Ihanamilo 29. Ikulwa Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Power tiller 1 1 7,500 1,875 9,375 0 1 0 30. Nyakato Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 0 Construction of Market Shed 1 1 29,600 7,400 37,000 1 1 Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 3 14 34 26 17 16 89 1E+06 331763 2E+06 41 50 0 35 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 46.0674 85.36585 111 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT KWIMBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Walla 1.Bujingwa Construction of borehole 1 1 34,000 8,500 42,500 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 0 1 0 2. Bungulwa 2. Ng’hundya Construction of Cattle dip 1 1 29,200 7,300 36,500 1 1 Construction of Shallow well 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 3. Sumve 3. Mwashilalage Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 4. Mantare 4. Mwampulu Construction of Market shed 1 1 28,900 7,225 36,125 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 5. Ngulla 5. Ngulla Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of grain milling machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 2,000 500 2,500 1 1 0 6. Nyambuyi Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Market shed 1 1 30,400 7,600 38,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 6. Mwagi 7. Kishili Construction Borehole 1 1 27,960 6,990 34,950 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 0 Construction of Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 8. Mwabilanda Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 9. Mwaging’hi Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 25,000 6,250 31,250 1 1 Construction of Shallow Well (Cattle) 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 7. Iseni 10. Nyashana Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Construction of Market shed 1 1 28,800 7,200 36,000 0 1 0 8. Nyambiti 11. Solwe Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 21,200 5,300 26,500 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 Construction of Cattle Shallow well 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 112 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT KWIMBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Maligisu 12. Mwabaraturu Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Improvement of Water source for dipping 1 1 26,000 6,500 32,500 0 1 0 13. Kadashi Rehabilitation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Malya 14.Talaga Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 15. Malya Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Cattle dip & trough & crush 2 2 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 11. Mwakilyambiti 16. Mwamakoye Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 12. Hungumalwa 17. Kibitilwa Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 18. Manayi Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 13. Mwamala 19. Mwalujo Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Charco dam-contruction of borehole 1 1 30,800 7,700 38,500 0 1 0 20. Milyungu Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 14. Kikubiji 21. Mwalubungwe Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 22. Shilima Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 15. Mhande 23. Gulumwa Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 30,800 7,700 38,500 0 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 5,800 1,450 7,250 0 1 0 24. Mhande Construction of Ward Resource Centre 1 1 30,800 7,700 38,500 0 1 0 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 16. Bupamwa 25. Chasalawi Rehabilitation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction -Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 113 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT KWIMBA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Fukalo 26. Nyang’honge Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 27. Chibuji Construction of Cattle Dip 1 1 9,600 2,400 12,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Milling Mchine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 5,200 1,300 6,500 1 1 Charco dam-contruction of cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 18. Igongwa 28. Mwadubi Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 1 Construction of Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 Kubota -Power tiller 1 1 7,354 1,839 9,193 1 1 Construction of bore hole for dipping 1 1 22,900 5,725 28,625 0 1 19. Ngudu 29. Ilumba Construction of Shallow Well (Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 30,800 7,700 38,500 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 20. Mwang’halanga 30. Mahiga Repair Mahinga Irrigation Scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,340 1,335 6,675 1 1 Rehabilitation of Irrigators ' office 1 1 2,800 700 3,500 0 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 1,100 275 1,375 1 TOTAL 8 10 28 39 20 28 91 1E+06 301343 2E+06 75 8 8 67 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 82 89 114 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT MAGU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Malili 1.Malili Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 2 2 8,150 2,038 10,188 1 1 2. Gininiga Rehabiliation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 2.Kiloleli 3. Ilumya Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 3. Lubugu 4. Sayaka Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4.Ngasamo 5.Ngasamo Construction of Storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 6. Sanga Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 5.Badugu 7. Badugu Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 8. Manala Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 6. Mkula 9. Mwasamba Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Lutubiga Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 7.Nyaluhande 11. Nyaluhande Construction of Market Shed 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of boreholes 1 1 21,600 5,400 27,000 1 1 8. Shigala 12. Shigala Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 13. Nyamatembe Construction of Market Shed 1 1 8,600 2,150 10,750 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 9. Igalukilo 14. Nyangili Rehabiliation of Cattle Dip 1 1 20,400 5,100 25,500 1 1 Rehab of Charco dam 1 1 15,600 3,900 19,500 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 10. Ng’haya 15. Ng’haya Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 11. Nkungulu 16. Mwashepi Rehab of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 17. Igombe Construction of 2 boreholes 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 115 DISTRICT MAGU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 12. Sukuma 18. Lumeji Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 19. Buhumbi Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 20. Ihayabuyaga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 21. Igekemaja Procurement of Oxen Drawn Implents 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 Construction of Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 14. Mwamanga 22. Mwamanga Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 23. Kisesa B Construction of Cattle Dip 1 1 17,440 4,360 21,800 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of bore hole 1 1 10,560 2,640 13,200 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 15. Bujashi 24. Sese Rehabiltation of Cattle Dip 1 1 9,600 2,400 12,000 1 1 Construction of Slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 16. Mwamabanza 25. Mwalinha Rehabilitation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 17. Nyanguge 26. Matela Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 18. Lutale 27. Lutale Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 19. Kitongosima 28. Kitongosima Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 Construction of borehole 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 20. Shishani 29. Jinjimili Rehabiliation of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 8,150 2,038 10,188 1 1 30. Isolo Construction of Cattle dip 1 1 21,840 5,460 27,300 1 1 Construction of borehole 1 1 14,160 3,540 17,700 1 1 Total 2 7 13 38 12 14 65 1231300 307825 1539125 61 1 2 60 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 94 98 116 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT MISSUNGWI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Bulemeji 1. Mwalogwabagole Construction of Cattle Dip 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 16,000 3,200 19,200 1 1 2. Buganda Construction of Charco Dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Idetemya 3. Isamilo Construction of Cattle Dip 1 1 18,400 4,000 22,400 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 20,000 4,200 24,200 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Usagara 4. Bujingwa Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 4. Ukiriguru 5. Mwagala Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Kanyelele 6. Budutu Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Gambajiga Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Catlle Crush 1 1 8,320 1,664 9,984 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Koromije 8. Ibongoya A Construction of Cattle Dip 1 1 26,400 5,280 31,680 1 0 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Magaka Construction of Catle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Catle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Igokelo 10. Wanzamiso Rehabilitation of Charco dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Construction of 2 Shallow well for Irrigation 2 2 8,000 2,000 10,000 1 11. Ng’ombe Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 8. Mwaniko 12. Nguge Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Misungwi 13. Mwambola Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Maize Milling Machine 1 1 2,400 600 3,000 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Mabuki Construction of Crush 1 1 10,400 2,600 13,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Misasi 15. Mwasagela Rehabilitation of Charco dam 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 117 DISTRICT MISSUNGWI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 11. Kijima 16. Isakamawe Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 12. Shilalo 17. Ng’obo Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Buhingo 18. Kabale Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construct Charco dam 1 1 20,000 5,000 25,000 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 14. Busongo 19. Nyamayinza Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 6,400 34,400 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 20. Gulumungu Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Oil Pressing Machine 1 1 2,400 600 3,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Nhundulu 21. Mahando Construction of Charco Dam 1 1 28,000 5,600 33,600 1 0 Cattle trough 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 22. Isenengeja Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 5,600 33,600 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Kasololo 23. Igumo Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 5,600 31,200 1 1 Construct Charco dam 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Lubiri 24. Ilalambogo Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Cattle Crash 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Ilujamate 25. Mwagimagi Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Storage Structure 1 1 20,000 5,000 25,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 26. Buhunda Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 25,600 6,400 32,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 19. Mbarika 27. Ngaya Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction Cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Procurement of Pump 1 1 1,200 300 1,500 1 0 28. Igenge Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of feeder road 1 1 2,400 300 2,700 1 0 20. Sambugu 29. Matale Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of Catle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 30. Sumbugu Construction of Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Construction of Cattle Crash 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 3 10 33 32 10 15 82 1203920 286944 1490864 68 5 7 65 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 82.9 95.6 118 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Nyakaliro 1. Sukuma Rehabilitation of Rural Feeder Road (culverts) 1 1 7,296 1,824 9,120 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,040 260 1,300 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of WATER pump for irrigation 1 1 1,343 336 1,679 1 0 2. Nyakasasa 2. Nyakasasa Animal drawn farm implements (Ox-carts) 1 1 1,577 394 1,971 1 1 Construct Cattle dip 1 1 26,880 6,720 33,600 1 1 Procurement of 2 water pumps for irrigation 1 1 2,575 644 3,219 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,848 962 4,810 1 1 3. Isenyi Procurement of Power Tiller 1 1 6,452 1,613 8,065 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (culverts) 1 1 4,074 1,019 5,093 1 1 Construct 2 shallow wells 2 2 12,480 3,120 15,600 1 1 Procurement of water pump for irrigation 1 1 1,548 387 1,935 1 0 3. Nyakasungwa 4. Igwanzozu Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (culverts) 1 1 4,200 1,050 5,250 1 1 Construct Cattle dip 1 1 22,848 5,712 28,560 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,317 1,329 6,646 1 0 Procurement of water pump for cattle dip 2 2 1,500 375 1,875 1 1 4. Lugata 5. Kabaganga Procurement of 4 water pump for Irrigation 4 4 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 1,840 460 2,300 1 0 Construction of Shallow well for dipping 1 1 9,600 2,400 12,000 1 0 5. Kazunzu 6. Itabagumba Procurement of Oxen drawn implements (Ox-cart) 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Construction of Market Shed 1 1 2,800 700 3,500 1 0 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 2,366 592 2,958 1 1 7. Irenza Construction of Cattle Dip 1 1 18,226 4,557 22,783 1 0 Construction of Shallow well for dipping 1 1 9,774 2,444 12,218 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Water pump for dipping 1 1 1,287 322 1,609 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 1,342 336 1,678 1 0 8. Ilyamchele Construction of Permanent Cattle Crash 1 1 2,867 717 3,584 1 1 Rehabilitation of 4.5 km rural feeder Road 1 1 23,064 5,766 28,830 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of WATER pump for irrigation 1 1 1,342 336 1,678 1 0 119 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 6. Kafunzo 9. Kafunzo Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of oxen drawn equipment 1 1 1,400 350 1,750 1 1 Procurement of Grain Milling and Hulling Machine 1 1 4,950 1,238 6,188 1 0 7. Kalebezo 10. Magulukenda Construction of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 15,392 3,848 19,240 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 4,050 1,013 5,063 1 1 Procurement of Water pump for irrigation 1 1 1,287 322 1,609 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 1,342 336 1,678 1 0 8. Katwe 11. Katwe Construction of Cattle Dip 1 1 25,898 6,475 32,373 1 1 Construction of cattle crush 1 1 0 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 11,830 2,958 14,788 1 1 Procure Water Pump for Dip 1 1 2,018 505 2,523 1 1 Grain Milling and Hulling Machine 1 1 6,817 1,704 8,521 1 1 12. Kasheka Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Rural Feeder Road (2 culverts) 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Irrigation (2 water pump) 2 2 2,800 700 3,500 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 3,097 774 3,871 1 1 9. Nyehunge 13. Isaka Construction of Cattle Dip 1 1 16,022 4,006 20,028 1 1 Construction of cattle crush 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 1,664 416 2,080 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 2 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of oxen plough 1 1 966 242 1,208 1 1 10. Chifunfu 14. Nyakahako Construction of Cattle Dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Procurement of irrigation equipment 3 3 1,287 322 1,609 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 9,216 2,304 11,520 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,632 408 2,040 1 1 Procurement of grain Milling Machine 1 1 3,204 801 4,005 1 1 15. Nyamahona Construction of Market Shed 0 28,000 7,000 35,000 1 0 Procurement of Water pump for irrigation 1 1 1,287 322 1,609 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Ox cart 1 1 1,342 336 1,678 1 0 120 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 11. Kasungamile 16. Kasungamile Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 6,400 1,600 8,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip-additonal fund 1 1 2,680 670 3,350 1 1 Construction of dip well 1 1 18,392 4,598 22,990 1 1 Procurement of oxen drawn equipment 1 1 1,632 408 2,040 1 1 Additional funds-toilet and waste disporsal pit 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 998 250 1,248 1 1 12. Katunguru 17.Nyamtelela Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,183 296 1,479 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,280 320 1,600 1 1 Procurement of grain Milling Machine 1 1 2,372 593 2,965 1 0 13.Nyamatongo 18.Nyamatong Procurement of irrigation equipment 1 1 1,606 402 2,008 1 1 Construction of Market Shed 1 1 18,957 4,739 23,696 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 966 242 1,208 1 1 19. Ngoma B Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 624 156 780 1 1 Animal drawn farm implements (Ox-carts) 1 1 1,577 394 1,971 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 1,840 460 2,300 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14.Nyamazugo 20. Kijuka Rehabilitation of Rural Feeder Road (culvert) 1 1 3,696 924 4,620 1 1 Construction of (4 water troughs) 1 1 12,032 3,008 15,040 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 3.5 Km 1 1 11,285 2,821 14,106 1 0 Procurement of Water Pump for dipping 1 1 1,287 322 1,609 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Ox-cart 1 1 1,342 336 1,678 1 1 15. Buyagu 21. Bitoto Rehabilitation of Rural Feeder Road (culvert) 1 1 7,296 1,824 9,120 1 1 Procurement of two Ox-carts 1 1 1,828 457 2,285 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of Market shed 1 1 28,704 7,176 35,880 1 0 16. Igalula 22. Ngoma A Procurement of two Ox-carts 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of slaughter Slab 1 1 6,374 1,594 7,968 1 1 Construction of Market Shed 1 1 10,720 2,680 13,400 1 1 Milk Handling Facilities 1 1 1,600 400 2,000 1 1 Additional funds-Market Shed 1 1 10,906 2,727 13,633 1 1 Procurement of Grain Milling 1 1 612 153 765 1 1 17. Kagunga 23.Nyanchech Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of Charco dam 1 1 22,150 5,538 27,688 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 5,616 1,404 7,020 1 1 Construction of 2 Cattle water troughs 1 1 8,234 2,059 10,293 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 121 DISTRICT SENGEREMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 18. Buzilasoga 24. Buzilasoga Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of Cattle Dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road (2 culverts) 1 1 5,136 1,284 6,420 1 1 Construct Cattle Crush 1 1 4,172 1,043 5,215 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 3,597 899 4,496 1 0 Procurement of 2 Water pumps for irrigation 1 1 2,575 644 3,219 1 1 25. Igaka Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,828 457 2,285 1 1 Construction of water control dam 1 1 22,400 5,600 28,000 1 0 Procurement of Paddy hulling Machine 1 1 6,172 1,543 7,715 1 0 Procurement of water pump 1 1 0 19. Sima 26. Butonga Rehabilitation of Rural Feeder Road (culvet) 1 1 5,712 1,428 7,140 1 1 Construction of Charco dam 1 1 21,677 5,419 27,096 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Water pump for irrigation 1 1 1,287 322 1,609 1 1 Procurement of Cereal Milling Machine 1 1 1,343 336 1,679 1 1 27. Sogoso Construction of earth dam 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Procurement of irrigation equipment 1 1 1,664 416 2,080 1 1 Cattle trough 2 2 2,000 500 2,500 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Oxen Ploughs 1 1 601 150 751 1 0 20. Tabaruka 28. Kishinda Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 7,116 1,779 8,895 1 1 Construction of Market Shed 1 1 21,500 5,375 26,875 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Grain Milling Machine 1 1 1,287 322 1,609 1 0 Procurement of Oxen Cart 1 1 1,342 336 1,678 1 0 29. Nyampande Construction/ Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 1 Procurement of Oxen drawn implements 1 1 1,120 280 1,400 1 1 Construction of slaughter Slab 1 1 6,374 1,594 7,968 1 1 Procurement of Electric motor sunflower oil 1 1 848 212 1,060 1 1 Construction of Market Shed 1 1 13,560 3,390 16,950 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 662 166 828 1 1 30. Tunyenye Construction of Market Shed 1 1 15,200 3,800 19,000 1 0 Construction/rehabilitation of Cattle Dip 1 1 8,544 2,136 10,680 1 0 Milk Handling Facilities 1 1 1,600 400 2,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Ox-cart and accessories 1 1 2,470 618 3,088 1 1 Procurement of Oxen plough & ridger 1 1 1,632 408 2,040 1 1 TOTAL 3 26 46 34 44 63 153 940,324 235,081 1,175,405 114 22 5 108 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 75 95 122 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT UKEREWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Ngoma 1. Nantare Construction of Shallow Wells (4) 2 2 4 14,400 3,600 18,000 4 4 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehab of Rural feeder rd 1 1 11,600 2,900 14,500 1 1 Establish tree nursery 1 1 10,000 2,500 12,500 1 1 2. Hamkoko Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 2,630 658 3,288 0 1 0 2. Namagondo 3. Namagondo Construction of Shallow Wells (2) 2 2 6,400 1,600 8,000 2 2 Construct Market Shed 1 1 29,600 7,400 37,000 0 1 0 Procurement of 3 Irrigation Water Pumps 3 3 7,340 1,835 9,175 3 0 4. Malegea Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procure Rossela Processing Machine 1 1 1,600 400 2,000 1 1 3. Nkilizya 5. Nkilizya Construction of Market Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Fruit Processing Machines 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 4. Bukanda 6. Busunda Procurement of irrigation pumps 3 3 3,600 900 4,500 1 1 Construction of Market Shed 1 1 32,400 8,100 40,500 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 5. Kakerege 7. Kakerege Construction of 7 Shallow Wells 7 7 30,400 7,600 38,000 1 1 Rehabilitation of feeder road Culvert 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 6. Kagunguli 8. Kagunguli Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 4 Irrigation Pumps 4 4 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement of Fruit Processing Machines 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 9. Kweru Construction of Shallow Well 6 1 3 2 6 21,700 5,425 27,125 1 1 Rehab of Rural feeder rd 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Water Pump for Irrrigation 1 1 2 3,000 750 3,750 1 1 1 7. Bukindo Procurement of Grain milling machine 1 1 5,000 1,250 6,250 0 1 0 10. Bukindo Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,400 1,350 6,750 1 1 Procurement of Irrigation Water Pump 1 1 2 2,600 650 3,250 1 1 1 11. Murutanga Procurement of grain milling machine 1 1 1,750 438 2,188 1 1 Construction of Market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of power tiller 1 1 6,250 1,563 7,813 1 1 8. Murutunguru 12. Muhande Construction of 2 shallow wells 2 2 6,400 1,600 8,000 2 1 Rehabitation of Rural Feeder Road 2.7 Km 1 1 29,600 7,400 37,000 1 1 Procurement of grain milling machine 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 123 DISTRICT UKEREWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 9. Mikituntu 13. Chabilungo Construction of Market Centre 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Fruit Processing Machines 1 1 2,000 500 2,500 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 0 1 0 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 1,000 250 1,250 0 1 0 14. Kazilankanda Construction of Market shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 6,000 1,500 7,500 2 2 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 10. Irugwa 15. Nabweko Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Construct Shallow Wells 1 2 3 12,000 3,000 15,000 1 2 1 Procure Cassava Grater 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Irrigation Water Pumps 1 1 1,000 250 1,250 0 1 0 Construction of slaughter Slab 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 16. Sambi Construction of slaughter Slab 1 1 9,920 2,480 12,400 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 26,080 6,520 32,600 1 1 Procure Water Pump for Irrigation 1 1 2 3,000 750 3,750 1 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 11. Ilangala 17. Kaseni Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of Water Irrigation Pump 1 1 2,630 658 3,288 0 1 1 18. Kamasi Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 2 1 1 12. Muriti 19. Igongo Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Procurement of Sunflower oil Processing 1 1 5,000 1,250 6,250 0 1 0 13. Namilembe 20. Namilembe Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of Sunflower oil Processing 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 14. Igalla 21. Bwasa Construction of slaughter Slab 1 1 1,920 480 2,400 1 0 Procurement of Fruit Processing 1 1 2,000 500 2,500 1 0 Construct shallow wells 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Rehab of Rural feeder rd 1 1 2 30,080 7,520 37,600 1 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 22. Chankamba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 2,630 658 3,288 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 124 DISTRICT UKEREWE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 15. Bwiro 23. Busiri Rehab of Rural feeder rd 2.6 km 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Fruit Processing 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Rehab of Rural feeder rd 2.4 km 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of 2 shallow wells 2 2 8,000 2,000 10,000 0 1 0 24. Busumba Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Procurement of Irrigation Pump 1 1 2 3,000 750 3,750 1 1 1 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 16. Nduruma 25. Mukunu Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Procurement of Fruit Processing Mac 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 26. Chamhunda Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 17. Bwisya 27. Nyang’ombe Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 18. Bukiko 28. Bukiko Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Procure Water Pump for Irrigation 1 1 2 5,000 1,250 6,250 1 1 0 19. Bukungu 29. Bukungu Rehabilitation of Rural Feeder Road 3.1 1 1 16,000 4,000 20,000 1 1 Construction of 3 Shallow Wells 3 3 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2 3,500 875 4,375 0 2 0 Procurement Of Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 20. Nyamanga 30. Nyamanga Construction of Market Shed 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of 4 Irrigation Pumps 4 4 6,000 1,500 7,500 4 4 Procurement of Casava Grating Machine 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Total 2 14 33 64 23 45 139 1282570 320642.5 1,603,213 80 12 29 66 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 57.554 82.5 125 MWANZA REGION IMPLEMENTATION STATUS DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Geita 3 14 34 26 17 16 89 1,327,050 331,763 1,658,813 41 50 0 35 Kwimba 8 10 28 39 20 28 91 1,205,372 301,343 1,506,715 75 8 8 67 Magu 2 7 13 38 12 14 65 1,231,300 307,825 1,539,125 61 1 2 60 Missungwi 3 10 33 32 10 15 82 1,203,920 286,944 1,490,864 68 5 7 65 Sengerema 3 26 46 34 44 63 153 940,324 235,081 1,175,405 114 22 5 108 Ukerewe 2 14 33 64 23 45 139 1,282,570 320,643 1,603,213 80 12 29 66 Total 21 81 187 233 126 181 619 7,190,536 1,783,598 8,974,134 439 98 51 401 PERFORMANCE IN % 71 91 126 REGION SHINYANGA PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BARIADI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Somanda 1. Nyaumata Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,000 3,000 15,000 3 3 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Bunamhala 2. Bunamhala Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Market Shed 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Giriku Rehabilitation of Charco dam 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 Construction of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Sakwe 4. Mwanzoya Construction of Shallow Wells (3) 3 1 4 17,808 4,452 22,260 3 0 Rehab of 6km Rural Feeder rd 1 1 18,192 4,548 22,740 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Ibulyu Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 0 Construction of Shallow Wells (3) 3 1 4 14,000 3,500 17,500 3 3 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Mhango 6. Ngulyati Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Ngala Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Gambosi 8. Nyamswa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Kasoli 9. Kilalo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Bariadi 10. Isanga Construction of Cattle Dip 1 1 21,000 5,250 26,250 1 0 Rehabilitation of Rural Feeder Road 6 1 1 15,939 3,985 19,924 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Dutwa 11. Mwamondi Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,000 3,000 15,000 3 3 Construct Crop Market Shed 1 1 24,000 6,000 30,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 8,000 2,000 10,000 1 1 12. Sengerema Construction of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 0 Procure Oxen drawn implements 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Shallow Wells 2 2 7,139 1,785 8,924 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Sapiwi 13. Igegu Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Nyamikoma Construction of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 1 Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,000 3,000 15,000 3 3 Estabilshment of artificial insermination 1 1 3,139 785 3,924 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 127 DISTRICT BARIADI YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 10.Ikungulyabashashi 15. Ikungulyabashashi Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Nyakabindi 16. Old Maswa Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 12. Nkololo 17. Ihusi Construction of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 7 1 1 15,139 3,785 18,924 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Mwashagata Rehabilitation of Charco dam 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 18,400 4,600 23,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Mwaubingi 19. Gasuma Construction of Shallow Wells (3) 3 3 14,000 3,500 17,500 3 3 Construction of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Mwadobana 20. Kilabela Construction of Cattle Dip 1 1 30,000 7,500 37,500 1 0 Procure Oxen drawn implements 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Sagata 21. Gaswa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Mwaswale 22. Lung’wa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 23. Nkuyu Rehabilitation of Rural Feeder Road 8 1 1 26,000 6,500 32,500 1 1 Procurement of Oxen drawn 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Lagangabilili 24. Nguno Construction of Charco dam/Borehole 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 25. Ng’hesha Construction of Shallow Wells (3) 3 3 14,000 3,500 17,500 3 3 Construction of Cattle Dip 1 1 22,000 5,500 27,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Luguru 26. Nhobola Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 15,546 3,887 19,433 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,454 5,114 25,568 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 27. Ikungulipu Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 19. Mwamapalala 28. Ngeme Rehabilitation of Charco dam 1 1 17,600 4,400 22,000 0 1 0 Construction of Shallow Wells (3) 3 3 12,800 3,200 16,000 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 29. Isakalyang’wale Procure 2 Grain Milling Machines 3 3 8,000 2,000 10,000 3 0 Completion of 3 shallow wells 3 3 6 25,901 6,475 32,376 3 3 3 Procurement of Oxen drawn Implem 1 1 2,990 748 3,738 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 20. Zagayu 30. Zanzui Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 20,861 5,215 26,076 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of 3 shallow wells 3 3 13,400 3,350 16,750 0 0 1 TOTAL 6 28 30 39 10 17 110 1301491 325373 1626864 91 10 2 77 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 82.7 84.6 128 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT BUKOMBE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Iponya 1. Iponya Construction of Charco Dam 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 2. Buluhe Rehabilitation of Irrigation Scheme 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Construction -Cattle troughs 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Bukandwe 3. Kanegele Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4. Bukandwe Procurement of Power Tillers 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Construction of Rural Feeder Road 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 3. Masumbwe 5. Ilangale Construction of Rural Feeder Road 1 1 19,200 4,800 24,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 0 6. Nyakasaluma Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4. Lugunga 7. Kakumbi Construction of Charco Dam 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 8. Mgaya Construction of Charco Dam 1 1 32,800 8,200 41,000 1 1 5. Nyasato 9. Nyasato Construction of Crops Storage Facility 1 1 35,840 8,960 44,800 1 1 10. Bulugala Construction of Crops Storage Facility 1 1 31,440 7,860 39,300 1 1 Procurement of Power Tillers 1 1 2,000 500 2,500 0 1 0 Procure Grain Hulling Machine 1 1 6,000 1,500 7,500 1 1 6. Mbogwe 11. Iboya Construction of Charco dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 12. Nambubi Charco dam -Water trough construction 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 13. Nanda Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 7. Ushirika 14. Mlale Construction of Crop Storage 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 15. Nyitundu Construction of Crops Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 8. Ilolangulu 16. Isebya Construction of Rural Feeder Road 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Machine 1 1 7,200 1,800 9,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 17. Bugalagala Construction of Crops Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 9. Ushirombo 18. Ng’azo Construction of Crops Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 19. Katente Construction of Charco Dam 1 1 25,600 6,400 32,000 1 0 Construction of Slaughter Slab 1 1 10,400 2,600 13,000 1 0 129 DISTRICT BUKOMBE YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 20. Katome Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 10. Ikunguigazi 21. Lulembela Construction of Crops Storage 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procure Grain Hulling Machine 1 1 6,400 1,600 8,000 1 1 22. Kabanga Construction of Cattle Dip 1 1 25,600 6,400 32,000 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 10,400 2,600 13,000 0 1 0 11. Bukombe 23. Bukombe Construction of Charco Dam 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 24. Ituga Construction of Charco Dam 1 1 28,800 7,200 36,000 1 1 12. Iyogelo 25. Bugelenga Construction of Rural Feeder Road 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Procurement of Maize Milling 1 1 4,800 1,200 6,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 26. Iyogelo Construction of Charco dam 1 1 34,560 8,640 43,200 1 0 13. Runzewe 27. Msonga Construction of Market shed 1 1 27,040 6,760 33,800 1 0 Procurement of Maize Milling 1 1 4,800 1,200 6,000 1 0 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 28. Ikuzi Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 20,100 5,025 25,125 1 1 Procurement of Maize Milling 1 1 4,800 1,200 6,000 1 0 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 14. Uyovu 29. Namonge Construction of Rural Feeder Road 1 1 20,800 5,200 26,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling Mac 1 1 7,200 1,800 9,000 1 0 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 30. Shilabela Procurement of cassava Grating 1 1 1,000 250 1,250 0 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 22,400 5,600 28,000 1 1 Procurement of Paddy Hulling 1 1 5,600 1,400 7,000 1 1 Construction of Cattle Crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 TOTAL 2 21 14 7 10 20 53 1,056,780 264195 1320975 42 8 3 32 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 79 76 130 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT KAHAMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TO TA L DASIP BEN TOTAL complet e on going not started 1. Kilago 1. Wame Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Construction of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Permanent cattle crush 1 1 7,621 1,905 9,526 1 0 2. Shininga Procurement of Grain Milling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Procurement of paddy hulling machine 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 2. Mwendakulima 3. Mwendakulima Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of permanent crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3.Malunga 4. Kitwana Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 0 Procurement of sunflower oil processing 1 1 7,450 1,863 9,313 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,171 2,043 10,214 0 1 0 4. Mhongolo 5. Nyashimbi Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 7,450 1,863 9,313 1 1 Construction of permanent crush 1 1 8,171 2,043 10,214 1 1 5. Segese 6. Malito Rehabilitation ofRural Feeder Road 1 1 14,000 3,500 17,500 0 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 22,000 5,500 27,500 0 0 1 0 7. Masabi Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 4,000 1,000 5,000 0 1 0 6. Bugarama 8. Buyange Procurement of Hulling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Procurement of Milling Machine 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 7. Bulungwa 9. Makongolo Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 31,600 7,900 39,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Nyabusalu Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 31,600 7,900 39,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Isaka 11. Mwakata Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 25,800 6,450 32,250 1 1 Construction of permanent cattle crush & 1 1 10,200 2,550 12,750 0 1 0 9. Ngongwa 12. Wendele Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 131 DISTRICT KAHAMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 13. Ngulu Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 10. Isagehe 14. Mondo Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 0 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 15. Bukooba Construction of Charco Dam ( Irrigation) 1 1 29,000 7,250 36,250 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,000 1,750 8,750 1 1 11. Chona 16. Itebele Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Construction of Charco dam for livestock 1 1 33,000 8,250 41,250 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 3,000 750 3,750 0 1 0 12. Kisuke 17. Kisuke Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Charco dam-construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Bukomela Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Mwalugulu 19. Banhi Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 26,800 6,700 33,500 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 5,200 1,300 6,500 0 1 0 14. Uyogo 20. Manungu Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road-5km 1 1 12,800 3,200 16,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construction of Charco dam 1 1 15,200 3,800 19,000 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,450 1,863 9,313 0 1 0 15.Mpunze 21. Iponyaholo Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 31,600 7,900 39,500 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 22. Sabasabini Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,600 1,900 9,500 0 1 0 16. Idahina 23.Nyamitengel Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,000 1,000 5,000 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 27,750 6,938 34,688 1 1 Procurement of rice hulling machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 132 DISTRICT KAHAMA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17. Nyandekwa 24. Kakebe Construction of Crop Storage Facility 0 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 18. Kinaga 25.Mwakuheng Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,171 2,043 10,214 0 1 0 26. Kabondo Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 2 8,000 2,000 10,000 1 1 1 Charco dam-construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 19. Ukune 27. Igunda Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Procurement of Grain Milling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 27,991 6,998 34,989 1 1 Procurement of water pump for irrigation 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 3,609 902 4,511 0 1 0 28. Kundikili Construction of Shallow Wells ( Irrigation) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 27,829 6,957 34,786 1 1 Construction of permanent cattle crush 1 1 3,771 943 4,714 0 1 0 20.Kinamapula 29. Butibu Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Procurement of Oxen Drawn Implements 1 1 550 138 688 1 1 Construction of Shallow Wells (Livestock) 1 1 4,400 1,100 5,500 1 1 Procurement of Hulling Machine 1 1 4,250 1,063 5,313 1 1 Construction of Charco dam for livestock 1 1 19,600 4,900 24,500 0 1 0 Procurement of sunflower oil processing mac 1 1 3,750 938 4,688 0 1 0 Construction of permanent cattle crush 1 1 7,000 1,750 8,750 0 1 1 30. Bunasani Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,750 1,438 7,188 1 1 Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Procurement of sunflower oil processing 1 1 2,250 563 2,813 0 1 0 TOTAL 3 39 21 26 15 47 109 1293800 323450 1617250 77 22 10 71 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 71 92 133 DISTRICT KISHAPU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Kishapu 1. Mwanulu Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Lubaga Rehabiltation of Rural Feeder Road 1 1 12,000 3,000 15,000 1 1 2. Uchunga 3. Kakola VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Mwakipoya 4. Ngeme Construction of Crop Storage 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Somagedi 5. Kisesa 0 0 0 0 0 5. Shagihilu 6. Mwalata Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 7. Shagihilu VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of Crop Storage 1 1 28,000 7,000 35,000 0 0 6. Mwamalasa 8. Kinampanda VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 9. Mwamalasa Crop storage facility 1 1 26,934 6,734 33,668 1 1 7. Masanga 10.Bulekela Construction of Cattle Dip tank 1 1 13,968 3,492 17,460 1 0 8.Lagana 11. Lagana Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 12. Mihama 0 0 0 0 0 9. Ngofila 13. Kalitu Construction of Crop Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 14. Mwamanota Construction of Cattle Dip 1 1 27,936 6,984 34,920 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 10. Kiloleli 15. Miyuguyu Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 11. Talaga 16. Kijongo Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 12. Ukenyenge 17. Mwaweja Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 18. Bulimba Procurement of Agric Processing Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 13. Itilima 19. Ikoma Rehabilitation of irrigation scheme 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 20. Mwajiginya B Crop storage facility 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 14. Mwamashele 21. Isagala 0 0 0 0 0 15. M/Lohumbo 22. Nyenze VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 134 DISTRICT KISHAPU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 16. Songwa 23.Mpumbula Construction of Cattle Dip 1 1 20,366 5,092 25,458 1 0 17.Mondo 24. Kabila Procurement of grain milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of Crop Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 25. Mwigumbi Construction of Crop Storage Structure 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 18. Bubiki 26. Mwamishoni VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 19. Seke Bugoro 27. Dulisi Construction of Crop Storage 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 28. Bugoro Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 20. Bunambiyu 29. Mwanghili Rehabiltation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 30. Itongoitale Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 construction of cattle Dip 1 1 13,968 3,492 17,460 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 TOTAL 3 12 18 15 5 6 38 716242 179061 895303 28 1 8 21 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 73.6842 75 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 135 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Buchambi 1. Kinamwigulu Construction of Cattle Dip 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 Construct 4 Shallow Wells 4 4 17,280 4,320 21,600 4 4 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 1 0 2. Mwabujiku Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construct Crop Storage 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 1 0 2. Masela 3. Mwabomba Construction of Cattle Dip 1 1 32,000 8,000 40,000 1 0 Construct 2 Shallow Wells 2 2 8,448 2,112 10,560 2 2 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 1 0 4. Mandela Procurement of Oil Processing Machine 1 1 2,500 625 3,125 1 1 Construction of Shallow Well 1 2 3 14,380 3,595 17,975 3 3 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 20,000 5,000 25,000 1 1 Procurement of Oxen driven weeder 10 9 19 5,510 1,378 6,888 10 9 10 3. Isanga 5. Isanga Procurement of 14 Groundnut Shellers 14 14 4,000 1,000 5,000 14 14 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Cattle Dip 1 1 13,760 3,440 17,200 1 0 Procurement of Oxen driven weeder 10 10 3,840 960 4,800 10 10 Construction of 2 Shallow Well 2 2 6,790 1,698 8,488 2 2 6. Kidema Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Rehabilitation of Charco Dam 1 1 30,608 7,652 38,260 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 3,840 960 4,800 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4. Badi 7. Ikungu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 7 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Construction of Crops Storage Facility 1 1 31,750 7,938 39,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 8. Nyashimba Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 7 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 20,470 5,118 25,588 1 0 Construct 3 shallow wells 3 3 12,280 3,070 15,350 3 3 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 136 WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 5. Nyabubinza 9. Mwabagalu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Cattle Dip 1 1 27,200 6,800 34,000 1 0 Procurement of 20 Oxen Weeders 10 9 19 4,000 1,000 5,000 10 9 10 Construction of Shallow Well ( Irrigation) 1 1 2 7,680 1,920 9,600 2 2 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 10. Zawa Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 10 Groundnuts Shellers 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 Shallow well 1 1 2,832 708 3,540 1 1 6. Mwalampaka 11. Nyabubinza Rehabilitation of Charco Dam 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Procurement Irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Sweet potato grater 10 10 2,500 625 3,125 1 1 Rehab of Crop Storage Facility 1 1 18,786 4,697 23,483 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 7. Shishiyu 12. Jija Constuction of Slaughter Slab 1 1 3,840 960 4,800 1 1 Construction of Market Shed 1 1 30,608 7,652 38,260 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 0 2 0 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 13. Igunya Procurement Paddy Processing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Construction of 2 shallow well 2 2 8,000 2,000 10,000 0 2 0 8. Kadoto 14. Malekano Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,000 8,000 40,000 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 2,880 720 3,600 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 9. Nyalikungu 15. Iyogelo Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construct Crop Storage Facility 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 10. Sukuma 16.Mwabayanda Procurement of Groundnut Sheller 6 6 2,000 500 2,500 6 6 Construction of Shallow Well ( Irrigation) 1 1 3,840 960 4,800 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,160 8,040 40,200 1 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 137 WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 17.Hinduki Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,118 8,030 40,148 1 1 Construct Shallow Well 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 11. Mpindo 18. Tamanu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 5 shallow well for livestock 5 5 32,006 8,002 40,008 5 5 Procurement of irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 19. Senani Procurement of Grain Milling Machine 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of 2 Shallow Wells 2 2 9,600 2,400 12,000 1 1 Construction of Crops Storage Facility 1 1 26,520 6,630 33,150 1 1 Procurement of Oxen driven weeder 10 10 2,880 720 3,600 10 10 20. Somanda Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,118 8,030 40,148 1 1 Construct Shallow Wells 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 12. Ipililo 21.Ikungulyankoma Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of cattle Dip 1 1 32,118 8,030 40,148 1 0 Construct Shallow Wells 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 22. Mwakabeya Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 1 0 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,118 8,030 40,148 1 1 Construct Shallow Wells 1 1 2,832 708 3,540 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 13. Nguliguli 23. Mwashegeshi Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 7 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Construction of cattle Dip 1 1 28,870 7,218 36,088 1 0 Construct Shallow Wells 1 1 2,880 720 3,600 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of10 Grounnuts Sheller 10 10 2,630 658 3,288 0 10 0 14. Busilili 24. Bushitala Construction of Charco Dam 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 138 DISTRICT MASWA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 25.Buhungikila Procurement of irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construction of Crops Storage Facility 1 1 32,006 8,002 40,008 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 15. Budekwa 26. Mwabaratulu Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construction of Charco Dam 1 1 34,950 8,738 43,688 1 1 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 16. Lalago 27.Mwakidiga Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 20,480 5,120 25,600 1 0 Procurement of irrigation facilities 1 1 2,944 736 3,680 1 1 Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 0 Construct 2 Shallow Wells 2 2 8,005 2,001 10,006 2 2 VST Shakti -Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 Procurement of 9 ox weeder 9 9 2,630 658 3,288 0 9 0 17.Dakama 28. Mwandete Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 2 2 Construction of Cattle Dip 1 1 29,046 7,262 36,308 1 0 Procurement of Oil Pressing Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Construct 2 shallow wells 2 2 5,904 1,476 7,380 2 2 18. Kulimi 29. Mwabayanda Cereal Storage Facility (Vihenge) 9 9 4,250 1,063 5,313 9 9 Kubota -Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 Rehabilitaion of Charco dam 1 1 32,495 8,124 40,619 0 1 0 Construct shallow wells 1 1 3,840 960 4,800 1 1 30. Mwamihanza Cereal Storage Facility (Vihenge) 2 2 1,050 263 1,313 0 2 0 Rehabilitation of Cattle Dip 1 1 17,600 4,400 22,000 1 1 Construction of Shallow Well 1 1 2,832 708 3,540 0 1 0 Construction of feeder road 2.5km 1 1 14,400 3,600 18,000 1 1 Procurement of milling Machine 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 TOTAL 4 83 73 90 46 208 441 1314362 328591 1642953 233 166 4 214 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 53 92 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 139 DISTRICT MEATU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Bukundi 1. Bukundi Construction of Small Scale Irrigation Scheme 1 1 7,770 1,943 9,713 1 1 Construction of Cattle dip 1 1 20,923 5,231 26,154 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 2. Mwamalole 2. Usiulize Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 3. Lata Construction of Charco dam 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,320 1,330 6,650 1 1 3. Mwanjolo 4. Mwanjolo Construction of Cattle dip 1 1 27,986 6,997 34,983 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Mbushi Rural Road Rehabilitation 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 4. Mwabuzo 6. Mwabalebi Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 5. Imalaseko 7. Natta Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 6. Mwamanongu 8. Mwamanongu Procurement of Power tiller 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 7. Ng’hoboko 9. Ng’hoboko Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller -Jiang dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 10. Minyanda Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller -Jiang dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 8. Kimali 11. Paji Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 2 2 10,740 2,685 13,425 2 2 12. Mwangundo Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 9. Nkoma 13. Itaba Construction of Small Scale Irrigation 1 1 28,000 7,000 35,000 0 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 10. Mwamishali 14. Mwambiti Power tiller -Jiang dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 1 Construction of crop Storage Facility 1 1 24,000 6,000 30,000 1 1 11. Mwanhuzi 15. Mwagwila Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 140 DISTRICT MEATU YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 12. Itinje 16. Mwagayi Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 17. Isengwa Construction of Cattle dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller-Jiang Dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 13. Lubiga 18. Lubiga Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 19.Mwandu Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 14. Kisesa 20. Kisesa Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 1 Power tiller-Jiang Dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 21. Mwaukoli Construction of crop Storage Facility 1 1 24,000 6,000 30,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 15. Mwabuma 22. Mwashata Extension of Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 23. Mwakasumbi Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Mwabusalu 24. Mwabusalu Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 17. Mwandoya 25. Mwakaluba Construction of Cattle Dip 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 26.Mwakisandu Crop storage facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 18. Sakasaka 27. Sakasaka Construct Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 Procure Grain Milling Machine 1 1 3,000 750 3,750 1 0 Power tiller-Jiang Dong 1 1 5,000 1,250 6,250 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 28. Tindabuligi Construction of crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 0 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 0 19. Mwandoya 29. Lingeka Construct Crop Storage Facility 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 30. Mwabulutango Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 VST Shakt-Power tiller 1 1 5,370 1,343 6,713 1 1 TOTAL 2 22 10 33 18 5 70 1033139 258284.8 1291424 68 2 0 44 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 97 65 141 PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st DECEMBER, 2012 DISTRICT SHINYANGA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started 1. Lyabukande 1. Lyamidati Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 2. Mwakitolyo 2. Mwasenge Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 3. Salawe 3. Ipango Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 4. Mwenge Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 4.Solwa 5. Mwasekagi Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 6. Mwandutu Construct crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 5. Iselamagazi 7. Mwamakaranga Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 8. Lyabusalu Construct crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 9. Mwambasha Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 6. Mwantini 10. Jimondoli Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 11. Zumve Construct crop storage facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 7. Pandagichiza 12. Sayu Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 13. Mwamadilanha Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 8. Usanda 14. Manyada Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Ngaganulwa Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 9. Samuye 16. Ng’hwang’halanga Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 17. Masengwa Rehabilitation of Irrigation Scheme 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 10.Mwamala 18. Ibanza Construction of bore hole 1 1 28,000 7,000 35,000 1 1 Rural feeder road 1 1 8,000 2,000 10,000 0 1 0 19. Bugogo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 11. Imesela 20. Nyika Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 21. Mwamanyuda Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 142 DISTRICT SHINYANGA YEAR FINANCING IMPLEMENTATION Utilizatio n WARD VILLAGE PROJECT NAME 1 2 3 4 5 6 TOT AL DASIP BEN TOTAL comple te on goin g not started 12. Usule 22. Masekelo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 23. Ishololo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 13. Itwangi 24. Butini Rehabilitation of Irrigation scheme 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 25. Nduguti Rehabilitation of Irrigation Structure 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 26. Nyida Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 14. Tinde 27. Nsalala Rehabilitation of Irrigation Structure 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 28. Welezo Construction of Crop Storage Facility 1 1 36,000 9,000 45,000 1 0 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 15. Didia 29.Nyashimbi Construction of Cattle dip 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 Kubota-Power tiller 1 1 8,000 2,000 10,000 1 1 16. Ilola 30. Mendo Rehabilitation of Rural Feeder Road 1 1 36,000 9,000 45,000 1 1 TOTAL 5 9 8 33 10 7 51 1268000 317000 1585000 50 0 1 39 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 98.039 2 78 SHINYANGA REGION IMPLEMENTATION STATUS DISTRICT YEAR FINANCING IMPLEMENTATION STATUS Utilization 1 2 3 4 5 5 TOTAL DASIP BEN TOTAL complete on going not started Bariadi 6 28 30 39 10 17 110 1,301,491 325,373 1,626,864 91 10 2 77 Bukombe 2 21 14 7 10 20 53 1,056,780 264,195 1,320,975 42 8 3 32 Kahama 3 39 21 26 15 47 109 1,293,800 323,450 1,617,250 77 22 10 71 Kishapu 3 12 18 15 5 6 38 716,242 179,061 895,303 28 1 8 21 Maswa 4 83 73 90 46 208 441 1,314,362 328,591 1,642,953 233 166 4 214 Meatu 2 22 10 33 18 5 70 1,033,139 258,285 1,291,424 68 2 0 44 Shinyanga 5 9 8 33 10 7 51 1,268,000 317,000 1,585,000 50 0 1 39 Total 25 214 174 243 114 310 872 7,983,814 1,995,954 9,979,768 589 209 28 498 PERFORMANCE IN % 68 85

# Extracted Content 5 5 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT THIRD QUARTER REPORT THIRD QUARTER REPORT FOR YEAR 2010FOR YEAR 2010//2011 2011 April, 2011 DASIP Five Years of a Good Fight. Fighting Poverty DASIP Five Years of a Good Fight. Fighting Poverty 1 THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE FOOD SECURITY AND COOPERATIVES DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT DASIP THIRD QUARTER REPORT FOR THE YEAR 2010/2011 DASIP/PCU/PR No.3/2010-11 April, 2011 2 THIRD QUARTER REPORT 2010/2011 1.0 BACKGROUND The Government of Tanzania (GoT), through a loan and grant from the African Development Bank (AfDB) is implementing the District Agricultural Sector Investment Project (DASIP). The project aims at increasing productivity and incomes of rural households in the project area within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy (ASDP). DASIP is a six year Project whose implementation started in January, 2006. It covers a total of 28 districts in Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga regions. Details in relation to expected outputs of the Project are indicated in Annex 1. All project interventions are focusing on achieving the Project outputs which in turn are expected to lead into achievement of the Project objective. Table 1 below indicates names and numbers of districts covered by the project in each Region. Table 1: Names and number of Regions and Districts covered by DASIP Regions Districts Number of Districts Kagera Biharamulo, Bukoba, Karagwe, Muleba, Ngara, Chato and Misenyi 7 Kigoma Kasulu, Kibondo and Kigoma 3 Mara Bunda, Musoma, Tarime, Rorya and Serengeti 5 Mwanza Geita, Kwimba, Magu, Misungwi, Sengerema and Ukerewe 6 Shinyanga Bariadi, Bukombe, Kahama, Kishapu, Maswa, Meatu and Shinyanga 7 Total 28 Project Components The Project has three field components and one project management component as follows: Component 1: Farmer Capacity Building This component aims at building capacity of 28 districts to train participatory farmer groups (PFGs) through participatory adult education methods. It is anticipated that during the project life, 11,000 participatory farmer groups will be formed. Each group is expected to have, on average, 22 members. Consequently, 245,000 farmers are expected to be trained before the end of the project in year 2012. PFG members are trained in technical, organizational and management of their enterprises. 3 Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture This component aims at building capacity of 28 districts to plan, manage and monitor village and district agricultural development plans. The Project supports all 28 districts and 780 villages to prepare and implement District Agricultural Development Plans (DADPs) and Village Agricultural Development Plans (VADPs) respectively. DASIP under this component shall supports 2,000agriculture-related investments such as; constructions of cattle dip tanks, agricultural technologies; storage facilities, market places, market access infrastructure, water harvesting structures for livestock and irrigation of crops. Component 3: Support to Rural Micro-finance and Marketing This component aims at strengthening about 84 Savings and Credit Co-operatives in 28 districts supported by the Project. It is anticipated that, by the end of the project, 90 percent of target SACCOS will be able to maintain a repayment rate of 95 percent and more than 60 percent of SACCOS will be linked with agro processing facilities and marketing associations. Under this component, the project is also expected to establish a well functioning marketing system that will serve farmers in all 28 districts. Component 4: Project Co-ordination This component deals with the day-to-day co-ordination and management of project activities. The Project Coordinating Unit (PCU) which is based in Mwanza is responsible for coordinating Project activities and ensuring all project resources are managed prudently. Project Beneficiaries Beneficiaries of the project are Participatory Farmer Groups and their grassroots institutions such as Savings and Credit Associations (SACAs) and Savings and Credit Co-operative Societies (SACCOS) and communities in 780 villages where facilities are being constructed or rehabilitated. It is estimated that a total of 3.4 million people in 0.57 million households will benefit directly or indirectly by the end of the project (23% are expected to be female-headed households). 4 2.0 PROJECT IMPLEMENTATION This report presents the status of project implementation during the third quarter of the financial year 2010/2011. The report stipulates implementation of the Annual Work Plan and Budget (AWPB) for the year 2010/2011 and explains in qualitative and quantitative terms the progress of implementing the plan (Component–wise). The report also provides elements of results that emanate from implementation and highlights challenges encountered during the implementation process. The report concludes by outlining recommendation to enhance performance of planned activities for the next quarter, January to March 2010/2011. 2.1 Planned Activities by Component for the year 2010/2011 Component 1: Farmer Capacity Building i. Conducting District planning workshops ii. Conducting Regional Programme Development Workshops iii. Supporting District Trainings by Ward Level Training Facilitators iv. Supporting HIV/AIDS Sensitization Campaigns v. Training of Participatory Farmer Groups by Ward Training Facilitators vi. Facilitating training of Participatory Farmer Groups by Farmer Facilitators vii. Supporting PFG Mini projects viii. Supporting Ward Level Participatory Farmer Groups Training on forming farmer associations ix. Supporting District for Participatory Farmer Groups - District level Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture i) Facilitating O&OD training and village planning process ii) Supporting District M & E activities iii) Supporting District Project Officers to supervise Project Activities iv) Supporting Project accounting function at District level v) Supporting Procurement function at District level vi) Supporting Irrigation activities in the Project area vii) Conducting training on Environmental Impact Assessment and Environmental and Social Management viii) Training of Ward officials on EIA and ESMP issues ix) Training of Village Development Committees x) Supporting to Medium Size Rural Infrastructure xi) Supporting procurement of agricultural technologies xii) Supporting implementation of Village micro-projects 5 Component 3: Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing (i) Strengthening of rural savings and credit institutions, and (ii) Development of marketing systems. Component 4: Project Coordination (i) Procurement of Goods and services; (ii) Preparation of Withdrawal Applications; (iii) Disbursement of Project Funds to district, maintain Accounts, and consolidate Project Accounts; (iv) Preparation and arrangements for carrying out Annual Audits; (v) Organise PTC Meetings; (vi) Monitoring and evaluation of Project activities; (vii) Conduct follow up initial training workshops; (viii) Conduct training on procurement issues; (ix) Conduct training on financial management; (x) Production of communication materials; (xi) Assessment of village investments (xii) Conduct three Topical studies (xiii) Preparation of Annual work plan and Budget; and (xiv) Conduct National Planning and Review Workshop 2:2. Implementation of planned activities According to Annual Work Plan and Budget for the year 2010/2011, the Project planned to execute 38 activities. Up to the end of March 2010, 31 out of 38 planned activities were implemented, an achievement 81 percent. Progress of implementation of planned activities during the third quarter of year 2010/2011 are detailed component wise as follows; Component 1: Farmer Capacity Building i) Formation and training of PFGs During the past nine months of year 2010/11, the project supported formation of 1,189 PFGs in 24 districts. These groups are undergoing a season long training that will enable them to gain knowledge on improved farming techniques. Four districts opted to consolidate PFGs formed in previous years rather than forming new ones. As a result, the total number of PFGs formed and trained by the end of this financial year is expected to reach 11,150 PFGs, equivalent to 104.6% of the target envisaged during project appraisal. A major thrust of the Project during 2010/2011 farming season is on consolidation of gains obtained in previous seasons. This involves tracking and supporting 10,321 PFGs trained in previous seasons to adopt improved agronomic practices and manage properly their enterprises. With regard to PFG membership, the number of PFGs members increased from 245,161 in June 2010 to 6 247,211 by the end of March 2011. Accordingly, PFGs female to male gender balance increased slightly from 46.7% in June, 2010 to 47% over the same period. According to the Project Appraisal report, a 1:1 female to male ratio is expected by the end of the Project life. In order to enhance crop production, the Project procured and distributed 300 power tillers to 300 farmer groups to enable farmers in target villages to expand their plots. Power tillers are expected to reduce drudgery of a hand hoe. Labour and time that will be saved are expected to be used for other productive activities. For example, whereas one power tiller can plough more than one hectare of land in 2-3 days, the same area can be ploughed by a healthy adult person in 28 days using a hand hoe. In view of this, adoption of improved farming machinery coupled with improved agronomic practices put the Project in the right path of achieving its objective. Powertiller procured by DASIP in operation at Mahiga village in Kwimba District ii) Supporting PFG mini-projects During the third quarter, the Project disbursed mini-grants to 2,150 Participatory Farmer Groups (PFGs) in addition to 857 PFGs at the end of December, 2010. Thus, by the end of this quarter, the project disbursed funds to 3,007 PFGs equivalent to 64.2% of all PFGs trained last year. PFGs that received mini-grants prepared business plans which were assessed by respective districts and submitted to PCU for funding. The mini-grants were issued to PFGs which prepared good plans. It is anticipated that, the plans will enable PFGs to manage their enterprises properly. Mini-grants provide seed money and farmers are expected to contribute more resources so as to establish viable enterprises that will enable them to acquire business skills. Cotton Plot at Mwashata Village in Meatu District 7 Districts are continuing to provide technical backstopping to the remaining PFGs to enable them to prepare business plans and receive mini-grants grants before the end of the fourth quarter. Major economic enterprises in which PFGs are currently involved in include; production of maize, cotton, paddy, cassava, bananas, green gram, beans, sunflower and horticultural crops. Other PFGs are engaged in animal production particularly; chicken, goats, cattle and piggery. Project Support to Farmers on Adoption of Improved Agricultural Technologies Power tillers During the period under review, the Project procured and distributed 300 power tillers and their accessories such as ploughs, trailers, puddlers, rotavetors and toolkits to 300 farmer groups. In order to ensure proper utilisation and management of power tillers, the Project has trained 35 District Agricultural Mechanization Technicians from 27 project districts. The training was conducted at Kilimanjaro Agricultural Training Centre (KATC) in Kilimanjaro region. The technicians are now providing technical backstopping to farmer groups on routine operation and maintenance of the tillers. PCU has also distributed a Kiswahili guideline on proper utilization of power tillers. Additionally, PCU has prepared and distributed a template business plan that will enable PFGs to manage their power tillers in a manner that will enable them to recoup investment costs and realise a profit. Oxen drawn implements The Project since its inception, has been supporting farmers to buy oxen drawn implements which include ploughs, ox carts, weeders, etc. Ox carts are mostly used to ferry manure to the farms, to collect water and fire wood for domestic use and carry farm produce from the fields. Ox ploughs have increased farm sizes among PFG members. For example, in Maswa district it has been reported that, on average PFG members using oxen ploughs have increased their farm sizes by between 25% and 50%. Other factors remaining the same, this means that production of households owning ploughs has increased significantly. Oxen drawn carts for carrying manure to farmers fields 8 Value adding equipment The second major item in the list of agricultural technology (value adding equipment) is grain milling machines. The project has supported 187 farmer group to acquire grain hulling / milling machines. In villages where DASIP has supported the acquisition of this technology, service has assisted farmers in adding value of their produces. An additional value to farm produces fetches high prices that results to increased incomes. A milling machine at Bunasani village, Kinamapula Ward in Kahama district Crop Productivity Data from various districts indicate that the current productivity of key crops such as maize, paddy and cotton among farmers supported by the Project has increased substantially in comparison to the period before the project. The observed significant improvement in productivity is mainly attributed to regular technical backstopping by extension workers and Farmer facilitator, application of recommended agricultural inputs such as improved seeds, fertilizers and agrochemicals and adoption of other improved farming practices particularly plant spacing, timely planting, weeding and gap filling. Market forces also appear to have contributed to adoption of improved technologies. For example, the presence of a flourishing maize market in Kenya has stimulated adoption of improved maize husbandry techniques in the boarder districts of Tarime and Serengeti in Mara region. Kenya is normally a deficit country in maize, a staple food for most Kenyans, and the gap is largely filled by informal trade of cereals across the border with the said districts. With proper policy and regulatory reforms and organisation of maize market, the maize industry is expected to become a key element in accelerating growth and poverty reduction in Tarime and Serenegeti districts. Maize productivity Maize productivity among farmers who have adopted improved farming practices has increased more than four times in the project area from an average of 1 ton to 4.2 tons per hectare. Sampled households have reported that they can now afford three meals a day and have a surplus for sale. PCU has designed a tool to track changes in production and outcomes resulting from DASIP interventions. Productivity of paddy Field data compiled from districts revealed that productivity of paddy for the majority of PFG members in the project area increased more than two and half times in comparison with “the 9 with and without project” scenario. On average, paddy productivity among paddy growers who are observing all improved agronomic practices has increased from 1.8 to 4.5 tons per hectare. Cotton productivity Field data show that productivity of cotton for the majority of PFG members who observed all improved cotton farming techniques increased more than two times in major cotton producing areas. For example, cotton productivity in Kahama district increased from 0.5 to 2 tons per hectare while in Geita district the increase was from 0.9 to 3 tons per hectare. Mr. Hadi,s Cotton Plot at Nguge village in Misungwi district iii) Farmer to Farmer visits & Preparations for Nane-nane Shows During the reporting period, the project supported study tours and farmer-to-farmer visits for 190 farmers and 32 extension officers from Misungwi, Magu, Maswa and Meatu districts. Fifty farmers and 12 extension officers from both Misungwi and Magu districts visited Sengerema district to learn from their colleagues on operation and management of micro- projects, enforcement of by-laws in order to ensure proper utilization of infrastructure, effective agricultural value addition practices, multiplication of seeds and improved piggery and poultry production. For instance, farmers from the two districts learned how a cattle dip committee at Nyampande Village succeeded in increasing revenues from TZS 180,000 to TZS 7 million over a four year period. Similarly, Maswa and Meatu district councils organised farmer-to-farmer visits within their districts for 140 farmers and 20 extension officers for a similar purpose. During the visit, farmers learned Integrated Pest Management (IPM) in cotton, soil fertility management and improved farming practices including application of fertilizers and pesticides. Plans of Action for lessons learned by farmers and extension officers were prepared and are now being implemented by PFGs members. Farmers who participated in the said study visits are being monitored so that the Project can gauge the outcomes of the visits. Regarding preparations for Nane nane shows, the project advised all districts to start preparations for Nane nane from the village, ward, district and regional levels. A guideline issued by the Ministry of Agriculture Food Security and Cooperative on preparations and assessments of Nane nane were distributed to all districts. 10 iv) Participatory Farmer Groups training by Ward Training Facilitators During this reporting period, the project supported separate trainings on Farming as a Business (FAAB) to 700 Ward Agricultural Extension Officers (WAEOs) and 700 Farmer Facilitators (FFs). The training was facilitated by District Training Coordinators (DTCs) at selected centres in their districts using a simplified training module developed by the Project Coordination Unit (PCU). The module covers topics on agribusiness, business plans, entrepreneurship and capacity building with practical examples on maize production; management of cattle dips, crop storage facility and agricultural markets. Ward Agricultural Extension Officers in collaboration with Farmer Facilitators are training the PFGs on FAAB in their respective villages. Most district staff has acknowledged that the template business plans is simple, more effective and easy to comprehend by farmers. Training of farmers and committees that are managing micro-projects is on-going. Component 2: Community Planning and Investment in Agriculture A. Community Planning Under this sub component, DASIP funded and facilitated Opportunities and Obstacles to Development (O&OD) training during the period under review. The training began in January and was concluded in March, 2011. 168 DFTs and 10 regional secretariat staff were trained. The trainings were conducted at the headquarters of Kagera, Kigoma, Mara, Mwanza and Shinyanga regions. DASIP staff in collaboration with the National Facilitation Team facilitated this training which aimed at enhancing DFTs capacities to train WFTs. 780 Villages have been trained by WFTs and submitted their 2011/2012 plans to the districts for DADPs consolidation. The project normally funds activities identified through the Opportunities and Obstacles to Development (O&OD) processes. Activities identified are incorporated into the Village Agricultural Development Plans (VADPs) and District Agricultural Development Plans (DADPs). DASIP is charged with a task to ensure VADPs and DAPs prepared reflect needs and aspirations of communities. In order to ensure districts are preparing good DADPs and are capable of providing necessary technical support to villages to prepare their VADPs, DASIP conducts training to DFTs every year. DFTs in turn train WFTs whose responsibility is to facilitate preparation and implementation of VADPs. The training is normally based on gaps identified in the previous year. Some of areas which were addressed during preparation of VADPs and DADPs during the training this year include; environmental and social management techniques, Entrepreneurship skills, Monitoring and Evaluation of activities at community and district levels, record keeping and reporting, preparation of business plans and tracking progress of agricultural activities supported by the Project and other financiers. DADPs prepared are expected to be of superior quality compared to last year. Assessment of DADPs prepared this year is on-going. 11 B. Investment in Micro-projects (i) Support to village Micro-projects During the period under review, PCU released funds for 286 village micro projects and 300 power tillers. To date a total of 1,951 micro-projects have been funded whereby, 1,229 are infrastructure projects and 722 agricultural technology projects. Infrastructure projects include; 198 cattle dips, 82 permanent cattle crushes, 22 cattle crushes, 162 crop storage structures, 135 market sheds, 319 charco dams, 164 feeder roads (with 503 KM), 6 milk collection centres and 141 other projects such as soil and water conservation, construction of fish ponds and slaughter slabs as indicated in Table 2 below. Table 2: Summary of infrastructural Projects by regions since project inception Region INFRASTRUCTURE-PROJECTS(Community projects) cattle dips cattle crushes slaughter slabs Charco dams crop storage market sheds feeder roads Milk collect. centres others total Kagera 29 34 5 29 56 27 49 0 59 312 Kigoma 18 4 3 7 9 33 33 0 10 116 Mara 51 0 2 107 0 9 19 6 12 204 Mwanza 49 44 5 74 28 47 29 0 12 281 Shinyanga 51 0 7 102 69 19 34 0 48 316 Total 198 82 22 319 162 135 164 6 141 1,229 Agricultural technology projects supported by DASIP include; 187 grain hulling and milling machines, 84 oxen drawn implements, 325 power tillers, 20 cassava chipping machines, 5 milk separators, 20 oil pressing machines, 13 chicken incubators and an assortment of other 68 technologies (e.g. coffee hullers and oil pressing machines) as detailed in Table 3 below. Table 3: Summary of Agricultural technology projects by region Region AGRICULTURAL TECHNOLOGY PROJECTS Power tillers Grain milling machines Milk separators Oil pressing machines Oxen implements Chick incubators Cassava graters Others total Kagera 48 37 0 3 2 0 2 12 117 Kigoma 29 37 1 11 2 0 0 7 77 Mara 39 43 4 3 39 13 16 17 187 Mwanza 82 43 0 0 27 0 0 15 155 Shinyanga 127 27 0 3 14 0 2 17 186 Total 325 187 5 20 84 13 20 68 722 12 Results of Cattle dips and Clashes DASIP intervention focuses on both Crops and livestock production and productivity. Under livestock DASIP intervention in animal diseases traits that need to be addressed in order to promote animal health against parasites, infections, parasitic diseases and tick bone diseases among livestock herds. These animal diseases incidences remain formidable constraints that frustrate profits and livestock productivity. In view of this DASIP supported rehabilitation and construction of 198 Cattle dips and 82 cattle clashes in more than 200 villages supported by the project. These infrastructures have significantly contributed to reduction of livestock losses due to tick borne diseases. In this respect implementation of such projects increased farm incomes and nutrition due to improved animal health which in turn increases animal productivity and better livestock products. Moreover, healthier livestock provides more manure for crop production and contributes to increased crop productivity. Out of 198 cattle dips projects, 71 percent are completed while 29 percent are at various stages of implementation. These projects are concentrated in Mara, Mwanza and Shinyanga regions where large numbers of cattle and other types of livestock are found. Communities gave priorities to these projects due to high prevalence of tick bone diseases that were causing high mortality rates of their livestock. Preliminary analysis of district reports shows that cattle dips and related infrastructure have had a positive impact in reducing disease incidences in the project area. Reports show a reduction of tick bone diseases by 15% from 50 to 35 percent. This situation is reflected in the reports from; Serengeti, Tarime, Bunda, Meatu, Maswa, Shinyanga rural, Ngara, Kahama Misungwi Sengerema Geita, Kasulu, Bukoba and Muleba districts. As a result, the health of livestock has improved and the following indicators are becoming more evident;
There is general improvement of livestock heath status since animals are free from external parasites such as ticks and fleas;
The number of deaths of livestock caused by tick borne diseases is declining. Currently mortality rate due to tick borne diseases have dropped from 50% to 35% in villages supported by the Project;
Villages neighbouring DASIP supported villages have shown great enthusiasm and are dipping and vaccinating their livestock using facilities constructed by the Project. 13 Cattle dipping at Mwambola Village in Misungwi District Most cattle dips have management committees and bank accounts. As a result, committees are able to purchase accaricides and access important services necessary for improving their livestock. Efforts are underway to ensure all livestock in the project area obtain required dipping and vaccination services. Among other things, by-laws are being formulated to ensure that all types of livestock acquire dipping and vaccination services. Result of Chaco Dams The project supported construction and rehabilitation of 319 Charco dams in semi-arid areas which experience few days of rainfall in a year. Most charco dams are located in Shinyanga, Mwanza and Mara regions which are persistently experiencing water shortages due to erratic rainfall patterns. Charco dams provide water for livestock and households during the dry season. Migration of livestock keepers in search of water for their livestock has been reduced. Economic activities such as horticulture and fish farming have sprung up in some areas, thereby boosting farmers’ nutrition and incomes. Most charco dams serve an average of 500 households and 4,500 livestock units. Districts that have shown high demand for charco dams include; Serengeti, Kwimba, Magu, Meatu, Sengerema, Musoma, Rorya, Geita and Shinyanga districts. Charco Dam constructed under DASIP support at Koreri Village in Serengeti District 14 Crop storage facilities To date the project supported construction of 162 Crop Storage Facilities in the project area. These structures aim at storing crops after harvesting. Farmers are benefiting from better market prices since they can now store their produce until market prices go up. Accordingly, food released during scarcity, stabilizes local food prices and eases the pressure on consumers. Crop storage facilities are now protecting farmers from dealers who are inclined to exploit farmers during the harvesting period due to lack of storage facilities. Experience also shows that, households which have no storage space at their homesteads are now storing their produce at storage facilities constructed by the Project. As a result, post- harvest losses have been minimized due to better produce management and food security at household level has been enhanced because farmers can now reserve food throughout the year. In an effort to strengthen marketing systems, the Ministry of Industries and Trade and the Warehouse Licensing Board conducted an assessment of crop storage facilities with the purpose of introducing a Warehouse Receipt System in the Project area. Out of 162 crop storage facilities, 77 structures have been assessed in Geita, Bukombe, Kahama, Shinyanga Rural, Chato, Biharamulo, Muleba, Misenyi, Karagwe, Ngara, Kibdondo and Kasulu districts. The MIT and WLB recommended that almost all crop storage facilities assessed were suitable for the system. However, there were minor rectifications that have to be done on some of structures such as fitting metal grills on doors and windows and furnishing floors. The assessment teams recommended that, based on assessment criteria, the WRS should be introduced in few pilot areas during the next season. The teams further recommended that preparations should start now and relevant training to stakeholders should be conducted in respective areas. The team observed that, introduction of the system will enable farmers to earn good prices as a result of storing their produce until market prices improve or processing their produce. One of the Crop Storage Facilities constructed at Burugala Village, Nyasato ward in Bukombe district. A total of 600 tons of paddy, maize and beans have been stored by PFGs membersat this storage facility. 15 Market structures Increased agricultural production has triggered demand for markets centres many areas supported by the Project. As a result, the project has supported communities to construct market structures. So far, the project has already supported construction of 135 market sheds in 135 villages in the projects area. 62 percent of completed structures are currently operational. 38% of structures are not operational because they are either under construction or construction was completed very recently. Market centres have enabled farmers to get better prices through collective bargaining collectively and have learned negotiation skills through sharing experiences. In addition, linkages between marketing centres and buyers have improved significantly. Outside and inside of Market shed constructed under DASIP support in Nyisanzi village, Kigongo ward in Chato districts. Farmers exchange produces within their villages after production in their farms. Feeder roads The project has supported rehabilitation and construction of 164 rural feeder roads with a total length of 563.9 km and 135 (culverts and drifts). These roads have eased transportation of agricultural inputs to the villages and farm produce from the farms to market centres. Businessmen can now go straight to the villages with trucks to buy farmers’ produce at reasonably better prices. Part of a feeder road linking Djululigwa, Nyabisindu and Kabanga villages in Ngara district (Under construction) For example, at Ngundusi village in Ngara district, after a feeder road connecting the village to Kabanga trading centre was rehabilitated, the price of a bunch of bananas has increased from a range of TZS 2,000 – 3,000 to TZS 5,500 – 7,000. Accordingly, losses of perishable 16 crops have decreased significantly because farmers can now reach the market at affordable cost and yet fetch a better price for their produce. For sustainability purposes, district councils of Misenyi, Muleba, Tarime, Bariadi, Biharamulo and Ngara, have incorporated roads constructed by DASIP into their plans for regular maintenance using own resources. Cumulatively, 60.9% of funded village micro-projects have been completed, 22.4% are at advanced stage of implementation and the remaining 16.7% are at procurement stage. In absolute terms, out of 1,951 projects, 1,188 projects have been completed, 437 projects are at advanced stage of implementation and the remaining 326 projects are at procurement stage. Details regarding status of each micro-project are provided in Annex II. Utilization of completed projects; This study covered 703 projects equivalent to 37.7% of all projects in the study area. The study revealed that 59.95% of all completed projects are being utilized. The remaining projects, that are 40.05%, were not being utilized due to a number of factors which include delay in procurement process and slow pace in contribution of 20% by communities. PROJECTS UTILIZATION DISTRICT TOTAL COMPLETED PROJECTS ONGOING PROJECTS No. of PROJECTS UTILIZED % of COMLETED PROJECTS % of TOTAL PROJECTS Bunda 115 68 47 33 48.53 28.70 Musoma 78 42 36 13 30.95 16.67 Rorya 51 27 24 17 62.96 33.33 Serengeti 84 56 28 24 42.86 28.57 Tarime 33 24 9 23 95.83 69.70 Magu 42 20 22 14 70.00 33.33 Bariadi 50 22 28 13 59.09 26.00 Bukombe 35 24 11 18 75.00 51.43 Kahama 60 48 12 29 60.42 48.33 Kasulu 44 30 14 21 70.00 47.73 Ngara 63 50 13 39 78.00 61.90 Missenyi 48 31 17 21 67.74 43.75 Total 703 442 261 265 59.95 37.70 (ii) Support to Medium Size Rural Infrastructure Water control Structures The Mwanza and Tabora Zonal Irrigation Engineers with DASIP Project Engineer visited 27 sites in districts planned for development of water control structures. The aim of the visit was to carry out technical assessment of proposed sites. After the field observations, a meeting between Zonal Irrigation and Technical Services Unit (ZITSU), DASIP and the Consultant was held to deliberate on the technical activities needed to be carried out by the Consultant and producing tender documents. So far, draft designs and tender documents for five projects 17 have been reviewed and final documents are expected in May, 2011. It is anticipated that 10 irrigation schemes will be tendered before the end of this year. The schemes in question and their districts are stated as follows: Lwenge (Geita), Mwiluzi (Biharamulo), Mkuti (Kigoma), Luhala (Kwimba), Kisangwa (Bunda), Mgondogondo (Kibondo), Kabanga (Kasulu), Mwagwila (Meatu), Nyenze (Kishapu) and Kyakakera (Misenyi). Strategic Market Centres Request for proposal were sent to prospective consulting firms that expressed interest in designing and supervision of strategic market centres. The deadline for submission of their proposals will be on 10th May, 2011 and they will be opened on the same day. The process of recruiting contractors is expected to be concluded during the first quarter of 2011/2012. (iii) Training of Village Development Committees Management of community and group-based investments rests with Village Development Committees. Village Development Committees in all 780 villages were trained on management in order to effectively oversee implementation and management of development projects in their villages. Component 3: Support to Rural Financial Services and Agricultural Marketing (i) Strengthening of rural savings and credit institutions The recruitment process for the service provider for strengthening of service delivery capacity for SACCOS is at the stage of request for proposals. Request for proposals from the shortlisted firms are expected to be opened on 10th May, 2011. Field activities for this subcomponent are planned to start during the first quarter of 2011/2012 after engaging a Consultant. The consultant is expected to conduct training activities at district and community levels. (ii) Development of Marketing Systems DASIP planned to support agricultural Marketing systems during the period under review. Implementation of this sub component required recruitment of consultant to conduct a market survey and determine the most effective marketing model that will be implemented over the remaining Project life. The recruitment process to engage a consultant who will conduct a study on markets of agricultural commodities and livestock products is at negotiation stage. It is anticipated that the consultant will be engaged before the end of May, 2010/2011. Moreover, training activities to operationalize the Ware House Receipt system in the Project area is expected to take place during the first quarter of year 2011/2012. 18 Component 4: Project Coordination (i) Procurement of Goods, Works and Services The status of procurement activities for all categories is detailed hereunder; S/N Description of Activity Category Procurement Mode Status 1 Market Study Consultancy Services CQS The combined Technical and Financial proposal has already been done and the identified consultant has been called for negotiations. Negotiations are on-going. 2 Water Control Structures Consultancy Services QCBS Draft designs and tender documents for five projects have been submitted. The consultant is currently incorporating comments from the ZITS Units. 3 Strengthening of Marketing system Consultancy Services QCBS Process of engaging a Consultant who will do the assignment will start after the consultancy service on market study has been completed 4 Service provision for strengthening of service delivery capacity of SACCOS Consultancy Services QCBS Request for Proposals to the shortlisted consultants have been sent to the shortlisted consultants. The deadline for submission of proposals will be on 10th May, 2011 5 Design and supervision of 7 strategic market centers Consultancy Services QCBS Request for Proposals to shortlisted consultants have already sent to shortlisted consultants. The submission of the proposals will be on 10th May,2011 6 Construction of Water control structures Works ICB The procurement process for engaging contractors for five structures is expected to be initiated in June, 2011 after completion of designing and preparation of bidding documents 7 Village Micro Projects Works LS Procurement activities are at various stages of implementation. Procurement activities are done at district level. 8 Procurement of Power tillers Goods NCB Approval of bidding documents from AfDB is expected to be granted and Invitation for bids is planned for May, 2011 9 Three Units of 4WD Station Wagon Motor vehicles and 56 units motorcycles Goods ICB Approval of bidding documents is awaited from AfDB. Invitation for bids is planned for May,2011 10 Forty five Grain Milling machine Goods NCB Procurement activities are at various stages and are managed by communities under the technical backstopping of 19 S/N Description of Activity Category Procurement Mode Status district councils 11 31sets of desk top computers and 5 units of laptop Computers Goods LS Bidding through local shopping failed because prices quoted by bidders were above the threshold for local shopping. Consequently, a proposal to restart the bidding process through NCB has been submitted to AfDB for approval. 12 84 pcs of Cash boxes for SACCOS Goods NCB Approval has been granted by AfDB to change procurement method from National Competitive Bidding to Local Shopping. In the meantime we are preparing bidding documents which will be submitted to MTB soon 13 Office furniture Goods LS PCU is currently preparing Request for Quotation documents 14 Airing of TV Programme for publicity Non consultancy services Single source Evaluation of bid In an effort to strengthen the procurement function at PCU, the Government has attached the Procurement Assistant as PCU offices. The staff has already reported for work and all his emoluments are paid by the Government. It is anticipated that, this will enable the Project Procurement Specialist to spend most of his time following up various procurement activities. It is expected that, implementation of major activities that are tying up a lot of Project funds will be speeded up. (ii) Monitoring and evaluation of Project activities During the period under review, PCU continued to monitor and supervise implementation of project activities both at district and village levels. PCU conducted offsite and onsite monitoring on project implementation on physical implementation performance in each of the component. It has also been involved in tracking PFGs performance, assessing rate of adoption by farmers, execution of business plans by farmers, operationalization of Min grants, and tracking results emanating from project interventions. Particular attention was paid on infrastructure utilization by communities. The exercise indicated that most infrastructure and agricultural technology projects are in use except those which were completed recently. Monitoring of Finance and Procurement issues was part of the activity undertaken by PCU. 18 districts were visited and monitored on matters related to physical performance, management of finance and procurement. The exercise indicated that there is a positive change and remarkable improvement on implementation and utilisation of completed infrastructure, adherence to procurement procedures and management of Project funds. In the efforts of mapping project interventions, the project have developed and distributed maps of project intervention to all 28 districts. These maps shall assist in tracking project progress during the remaining project life and their impact on target communities in future. 20 Through mapping, it is now possible to accurately isolate most DASIP interventions, particularly community projects, form those implemented by other implementers. PCU has compiled information that can be used by any interested party to locate coordinates of each DASIP intervention using Longitude and Latitude finders/locators. a) Strengthening M&E systems DASIP conducted training to 144 district and regional staff on Agricultural Routine Data System. District staff composition included 28 DALDOs, 28DPOs, 28 DMEOs and 56 DTCs. Five participants were invited from regional secretariat, and 4 Regional ASDP coordinators attended this training. Three important topics were covered during this training and this included Village Agricultural Extension Officer/Ward Agricultural Extension Officer data collection format, integrated data collection forms for districts and LGMD2. The objective was to equip Staff with Agricultural Routine Data system tools for districts consolidation and harmonization of agricultural information. District staff trained in turn trained Village and Ward Extension officers on VAEO/WAEO data collection format and extension officers shall collect data for the district consolidation. During O&OD training DFTs trained Data collecting format to village and ward extension officers. The project will continue to support districts to operate the system through monitoring and onsite training. The system is expected to assist district councils in planning and decision making on agricultural activities. DASIP as an integral part of ASDP, its activities have been mainstreamed into LGMD2 for continuity and sustainable purposes. Training on Agricultural Data Routine Systems to district staff was concluded and districts are currently collecting data. The data entry and analysis phase will start soon. 21 b) Support district Monitoring and Supervision of Micro Projects activities PCU continued to support monitoring and supervision of micro project activities in all districts. This activity involved looking at the implementation pace and the quality of Micro projects that have been completed or are on-going. Accordingly, this activity included monitoring utilization and management of completed infrastructure and agricultural technology projects. In order to ensure community projects are utilised and managed profitably, the project developed and distributed simplified business plan templates. Based on these templates, Project committees, with technical backstopping from districts, are expected to develop business plans that will enable them to effectively operate their projects. We expect that after distribution of templates for managing micro-projects, utilisation of completed infrastructure will improve drastically because the templates are simple and therefore record keeping is easy and enhances transparency. (iii) Publicity of Project Activities The Project continued to publicise its activities on TV by airing documentaries prepared during the last financial year. The objective is to create awareness and publicise DASIP interventions so that famers and other stakeholders can appreciate changes that have emanated from Project. Airing of TV programmes is on-going and production of radio programmes is expected to start soon. The project is expected to employ a service provider for airing TV programme. The service provider has already submitted the proposals having proposed prices for the activity for the duration of six months. It is anticipated that the service provider will be engaged by end of May, 2011 after the approval of the Ministerial tender Board. Financial Status (i) Budget for DASIP activities The sum of USD 3.03 million (TZS 4.40 billion) was budgeted for implementation of project activities during the third quarter of financial year 2010/2011. Actual expenditure for the period amounts to USD 2.03 million (TZS 2.94 billion). In view of the foregoing, the budgetary performance is 67 % and the funding is as follows: GoT USD 337.41 thousand (TZS 489.25 million – 16.63%), beneficiary’s contribution USD 360.30 thousand (TZS 522.44 million – 17.75%), AfDB loan USD 961.13 thousand (TZS 1.39 billion– 47.36 %) and AfDB Grant USD 370.68 thousand (TZS 537.49 million – 18.26%) (ii) Expenditure Component wise Breakdown of expenditure component wise incurred during the period under review is as follows: Co-ordination and Management component USD 177.13 thousand (TZS 256.83 million -8.73%); Community Planning and Investment in Agriculture USD 1.45 million (TZS 2.10 billion-71.57%) and Farmers Capacity Building: USD 399.65 thousand (TZS 579.50 thousand -19.70 %) aggregating to USD 2.03 million (TZS 2.94 billion). 22 Figure: Expenditure by component (in Million USD) (iii) Funds transferred to Districts During the 3rd quarter 2010/2011, the project transferred a total of USD 1.18 million (TZS 1.71 billion) to the Districts to facilitate execution of various project activities at Districts level. The activities include : Office operating expenses USD 5,302 (TZS 7.69 million), motorcycle maintenance allowances USD 11,379 (TZS.16.50 million), Villages Agricultural Technologies and Community Investment in Micro -projects USD 779,412 ( TZS 1.13 billion ), field allowances for district and regional staff USD 28,017 (TZS 40.63 million ), PFGs formation USD 37,379 (TZS 54.20 million ); Season long training of PFGs USD 7,083 (TZS 10.27 million); support for PFGs Mini Projects USD 236,414 (TZS 342.80 million ) and Training of WTFs USD 71,23 (TZS 103.32 million). (iv) Funds Disbursed by financiers The Project has so far received funds from financiers as follows: AfDB Loan USD 34.19 million ( TZS 49.58 billion), AfDB Grant USD 10.55 million ( TZS 15.30 billion), GOT counterpart funds in cash USD 1.98 million ( TZS 2.87 billion and Government direct funding of Regional and District staff emoluments USD 4.72 million ( TZS. 6.84 billion). Beneficiaries have contributed a total of USD 4.15 million (TZS 6.02 billion). Total funds disbursed by financier’s amount to USD 50.88 million (TZS 73.78). Details regarding financial matters are articulated in Annex I11 below. 23 Figure: Cumulative Funding by Financiers and beneficiaries as at 31st March 2011 Details of Disbursements from Financiers The Schedule below articulates details of cumulative disbursements from Project financier’s i.e. AfDB loan, AfDB Grant and GOT. Schedule of disbursements from Financiers as at 31st March 2011 Item Financier Particulars Date Currency Special Loan & Grant Account US $ 1 AfDB - Loan Disbursement - WA number 1 9th January 2006 136,498.00 Disbursement - WA number 2 21st September 2006 645,498.73 Disbursement - WA number 3 10th April 2006 1,000,000.00 Disbursement - WA number 5 10th August 2007 5,487,491.59 Disbursement - WA number 10 25th March 2008 5,616,001.84 Disbursement - WA number 11 21st January 2009 5,900,862.79 Disbursement - WA number 12 19th November 2009 7,006,871.10 Disbursement - WA number 13 26th January,2011 7,031,526.00 Cumulative -31st March 2011 32,824,750.05 2 AfDB Grant Disbursement - WA number 1 24th December 2005 51,011.00 Disbursement - WA number 2 29th June 2007 1,301,246.25 Disbursement - WA number 3 24th January 2008 1,239,235.83 Disbursement - WA number 4 28th August 2008 774,719.88 Disbursement - WA number 5 12th November 2008 3,044,549.48 Disbursement - WA number 6 12th December 2009 4,015,203.02 Cumulative –31stMarch 2011 10,425,965.46 Direct Payments USD 3 AfDB - Loan Toyota(T) Ltd – Yen 6,453,000 2 Units – Land Cruiser 64,530 Toyota(T) Ltd – US $ 18,450 1 Toyota pick-up D-Cabin 16,400 Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 127,155.20 24 (v) Variances on expenditure against budget for the third quarter of the year 2010/2011 Budgeted expenditure for the third quarter of financial year 2010/11 was USD 3.74 million (TZS 5.42 billion) while actual expenditure for the period is USD 2.03 million (TZS 2.94 billion). Reasons for the variances are articulated here below: (a) Community Planning and Investment in Agriculture Component i) Design & supervision of Water Control Structures During the period a provision of USD 1.12 million (TZS 1.63 billion) was set aside for designing and supervision of water control structures and regional strategic market centres. Process for the activities has started but payment could not be reflected in the period because payment process could not be finalized during the period. Payment is expected to be made during April 2011. Contract for provision of consultancy services for design and supervision Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 109,200 CATs Tanzania Limited US $ 32,726 25 units of Photocopiers 32,725.60 Noble Motors 165 power tillers 504,886 Farm Equip Power tillers-USD 562,275 514,080 Cumulative –31st March 2011 1,368,976.8 4 AfDB Grant Agumba Computers Ltd US $ 125,155 Computers & Photocopiers 48,889 Quality Motors Limited US $ 122,850 100 units of Motor Cycles 76,781 Cumulative 31st March 2011 125,670 Counterpart Funds by GoT 5 GOT 2005/2006 01.01.2006 470,000 2006/2007 13.11.2006 260,000 2006/2007 28.02.2007 100,000 2006/2007 26.06.2007 200,000 2007/2008 22.11.2007 283,500 2007/2008 29.02.2008 100,000 2007/2008 15.07.2008 176,500 2008/2009 09.01.2009 50,000 2008/2009 04.03.2009 100,000 2009/2010 26.10.2009 287,441 2009/2010 27.04.2010 50,000 2009/2010 26.06.2010 80,000 2010/2011 14.07.2010 132,559 2010/2011 01.12.2010 377,000 2010/2011 23.12.2010 200,000 Cumulative –31stMarch 2011 2,867,000 Regional & Districts Staff Salaries 6 GOT 2005/2006 Final Accounts 2006/2007 Final Accounts 1,027,000 2007/2008 Final Accounts 1,420,000 2008/2009 Final Accounts 1,498,600 2009/2010 Final Accounts 1,588,600 2010/2011 1st quarter 2010/2011 434,625 2nd quarter 2010/2011 434,625 3nd quarter 2010/2011 434,625 Cumulative –31stMarch 2011 6,838,075 Beneficiaries Contribution: 6,022,839 Total in USD 6,135,639 50,881,001.31 Total in TZS 8,896,677,075 73,777,452,424.50 25 for construction or improvement of water control structures is under the stage of designing and tender documents preparation. To start with the draft design and tender documents for five Irrigation schemes are complete and it is anticipated that the procurement process to engage the contractor will start in June, 2011. (b) Support to Rural Finance and Marketing component 1. Support to Rural finance i) Technical Assistance The project had an allocation, during the period, of USD 249,000 (TZS 300 million) for payment to Consultants who were expected to train districts during the quarter but due to procurement processes exigencies the exercise is expected to be conducted next financial year 2011/2012. ii) Training USD 91,379 (TZS 132.50 million) for introductory courses to district staff, supervisors, registrar of Co-operatives, periodic SACCOs meetings but activities could not be conducted because recruitment of Consultant to undertake the activity is yet to be accomplished due to procurement process demands. This activity is expected to be conducted next financial year 2011/2012. iii) Recurrent Costs Recurrent costs budgeted for motorbike operations; office operating expenses and officers field allowances USD 24,138 (TZS 35 million) could not be operational because the motorbikes and computers have not yet been procured as discussed above. 2. Support of marketing systems Training A total of USD 206,897 (TZS 300 million) was budgeted for technical assistance and USD 23,448 (TZS 34 million) for training district staff. The activities involve a market study on agriculture commodities and livestock products as well as a survey of member based microfinance institution in DASIP area. The process of engaging a consultant to conduct a survey on crop and livestock products is expected to be concluded in May, 2011. 26 a) Project Coordination Component Investment Cost Procurement of vehicles, office furniture & computers-USD194, 286 Activities planned for the period include Procurement of vehicle and office furniture and computers. Approval for bidding documents to invite the prospective suppliers of vehicles and motor cycles from AfDB is awaited. Accordingly, a request to change the procurement method from LS to NCB was sent to AfDB for approval. Procurement of furniture and computers is under way and is expected to be concluded during the fourth quarter 2010/2011. (iv) Audit of Project Financial Statements and Accounts for year 2009/10 The loan agreement requires the borrower to submit to AfBD the Audited Financial Statements and management letter within six (6) months after the end of each financial year. The statements were prepared in time and submitted to the Controller and Auditor General (CAG) for auditing, and this exercise was conducted during the months of September and October 2010. The Audit report along with Management letter was produced by the CAG in December 2010. The Project obtained an unqualified audit report. The audit report and Management Letter were submitted on time to the Bank as required. Currently, PCU is working on issues raised in the Management letter and the Action Plan was availed to AfDB in March 2011. 5.0 CHALLENGES The following challenges are expected to be addressed by PCU in collaboration with District Councils and other stakeholders: 1. In the course of its implementation, the project is experiencing delays in implementation of medium scale sub-component, particularly construction of water control structures, which is tying up a huge amount of money. A major challenge is to ensure all infrastructure projects are designed time and contractors are engaged before August, 2011. 2. There delays in engaging consultant for strengthening SACCOS in the Project area. One major challenge is ensure the consultant is engaged before June, 2011. 3. Another area which has substantial amount of money which needs to be speeded up is construction of strategic markets. The major challenge here is to ensure that this sub- component does not suffer any delays during the procurement of consultants and contractors. It is anticipated that the consultant will be engaged by June, 2011 and contractors by August, 2011. 4. Unreliability of rainfall affects performance of Farmers Field Schools and PFGs’ crop enterprises. Performance of FFS and PFGs enterprises related to crops depend on 27 optimal moisture in the soils. Adverse weather conditions in some areas have been affecting expected crop productivity and production and hence disrupt possibility of adoption of improved farming practices and decreased income from on-going economic activities. 5. Farmers in some areas are failing to adopt improved farming practices because they cannot access fertilizers and agro-chemicals due to high prices and in some cases are not available when they are in demand. A major challenge is to ensure all farmers who have been trained are zealous to adopt improved farming practices are accessing improved inputs in real time, at affordable price and sufficient quantities. 6. DASIP conducted several training both onsite and offsite ensuring timely submission and accurate information from districts implementation teams. Information is not forthcoming on a timely basis as planned. Untimely submission of reports and provision of inaccurate information by districts affects decision making by different stakeholders. A challenge lying ahead is to ensure districts are establishing the Agricultural Routine data System and are submitting in time their reports as required. 5.1 WAY FORWARD In resolving observed challenges, the following will be done; 1. Accelerating procurement procedures and aggressively following up approvals from relevant authorities to ensure timely engagement of contractors for the medium scale water control infrastructure. Additionally, PCU is working closely with the Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives to raise additional financial resources from other sources so that irrigation schemes with very high cost implication can be implemented as well; 2. Aggressively following up approvals from relevant authorities to ensure timely engagement of consultants and contractors for strategic markets; 3. Follow up relevant authorities to ensure the consultant for strengthening SACCOS is engaged before June, 2011; 4. Manage properly the contract for market study to ensure subsequent activities are taking place during the first quarter of 2011/2011; 5. PCU will continue to work closely with relevant authorities, particularly the Government, so that agricultural inputs suppliers can expand their services to rural areas particularly those supported by DASIP. This will go hand in hand with strengthening of SACCOS which will provide the necessary capital needed by farmers to purchase inputs; 6. PCU will continue to pay regular supervision visits to districts so as identify weaknesses and provide timely technical backstopping so that project activities can be executed as planned and more funds disbursed to districts; 28 7. PCU will continue to work with districts to ensure committees for overseeing operation of community projects that have been completed are formed and are adequately trained on management; and 8. Establishment of marketing systems and strengthening SACCOS in the project area will be accelerated. 5.4 PLANS FOR FOURTH QUARTER 2010/2011 Major activities to be executed during the fourth quarter include the following: i. Farmer-to farmer visits and preparation of for Nane Nane shows ii. Ward Level Participatory Farmers Groups Training on Forming Farmer Associations iii. Training of Participatory Farmer Groups and Ward Training Facilitators iv. Providing support PFG Mini projects v. Support Project accounting function at District level vi. Support to Medium Size Rural Infrastructure vii. Support of agricultural technology projects viii. Support of Village micro-projects ix. Procurement of Goods and services; x. Preparation of Withdrawal Applications; xi. Disbursement of Project Funds to district, maintain Accounts, and consolidate Project Accounts; xii. Preparations for the PTC Meeting; xiii. Monitoring and evaluation of Project activities; 6.0 CONCLUSION Generally implementation of the Project is on track. Capacity building component has scored highly and 96% of the funds for this Component have been disbursed by AfDB. A major thrust on this component will be consolidation of observed gains so that agriculture in the Project area can be transformed form subsistence to commercial farming. A significant number of PFGs have already acquired the requisite knowledge, skills and technologies to adopt improved technologies. Supportive infrastructure have been constructed under community Planning and Investment in agriculture in most villages and will inevitably have a positive impact on transformation of agriculture in the Project area. However, the Project is likely to experience some delays in completion of construction of water control structures due to lengthy procurement procedures and limited financial resources for some of the schemes. Implementation of rural finance and marketing component is expected to catch up with time and field activities are expected to be initiated during the first quarter of next financial year. Lastly, all interventions supported by DASIP are being mainstreamed into the local government administrative systems and there is every indication that sustainability of these interventions is possible. 29 Annex I Tanzania - DASIP: Results-based Log-frame (Project Achievements and Revise Project Output Targets as at Mid-Term) NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 1. Sector Goal To contribute to the reduction of rural poverty and food insecurity. The project will contribute to reducing the: 1.1 Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. 1.2 Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. -Proportion of the rural population below the basic poverty line reduced from 57% to 29% by year 2010. -Proportion of the rural population below the food poverty line reduced from 27% to 14% by year 2010. -Poverty Reduction Monitoring System Reports. -ASDP progress reports. 2.Project Development Objective To increase agricultural productivity and incomes of rural households in the project area, within the overall framework of the Agricultural Sector Development Strategy. 2.1 Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. 2.2 Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 2.3 Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. -Households of gender balanced participating farmer groups increase agricultural productivity by 20% and net incomes (TZS 400,000) by 15% by PY 4. -Households of participating SACCOS will have increased agricultural productivity by 25% and incomes (TZS 400,000) by 20% by PY4 -Crop production within the project area increased from 4.98 million tonnes to 5.28 million tonnes over the project life. -Baseline and impact assessment and survey reports. -District surveys and statistics. -Supervision reports. -Mid-Term Review. -Project Completion Report. -Stable macro- economic environment. -Rural Development Strategy, and ASDS effectively implemented. -Moderate weather patterns. -HIV/ AIDS infection rates do not increase in the project area. 3. Project Outputs 3.1 Participatory farmer groups established, made operational and adopting improved technologies. 3.1 10 000 Gender balanced-participatory farmer groups trained in improved technical, organizational and managerial capacities. 3.2 250 000 farmers/group members (50% of whom are females) using improved agricultural production skills. 3.3 25 districts with the capacity to train at least 80 participatory farmer groups per year. 3.4 210 HIV/ AIDS sensitization and awareness raising campaigns conducted by 2010. -10,526 PFGs formed and trained -227,014 farmers trained -45.6% farmers are females -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average.(the three additional districts are as a result of split of three districts). -721 Farmer Facilitators trained. -11,000 PFGs formed and trained -245,000 farmers trained and females will be increased from the current 45.6% to 50%. -28 Districts have the capacity to train 156 PFGs per annum on average -771 Farmer Facilitators trained. -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Farmers show continued commitment at sustaining the groups formed. 3.2 Management capacity of rural communities enhanced. Rural infrastructure facilities developed 3.5 750 VDCs trained in community mobilization, leadership, and micro-project identification and formulation by 2010. 3.6 750 participatory VADPs, initiated by committees proportionally represented by women, prepared, implemented and annually updated. 3.7 25 participatory DADPs prepared, implemented and annually updated. 3.8 750 villages with successful investments, selected by gender balanced committees, in value adding technology and equipment. -780 VDCs trained so far -28 DADPs Prepared -780 Villages with successful investments -1,402 micro-projects funded. -No feeder roads will be funded - None established so far -947 village micro projects -780 VDCs trained -28 DADPs Prepared -780 VADPs prepared with successful investments -2000 micro-projects. -No feeder road will be funded -27 Water Control Structures; -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Effective support from LGAs, MAFS,C MCM and MWLD staff in the districts. 30 NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS 3.9 750 micro-projects and infrastructure works established. 3.10 500 km of feeder roads improved. 3.11 25 water control structures with on-farm works established. have been approved - No feeder road was constructed (funds are reallocated to construction of water control structures). -Consultant hiring is in progress for study, design and supervision of water control structures and 1 market Centre 3.3 Viable Savings and Credit Schemes able to benefit from microfinance and marketing services and engaged in farming as a business established. 3.12 200 operationally sustainable Savings and Credit Cooperatives (SACCOs) (made of 8000 savings groups) with an average 1000 members (composed of at least 45% women) and TZS 40 million in savings after 6 years of operation. 3.13 90% of SACCOs maintaining a loan repayment rate >95%. 3.14 Market information network established in 25 districts. 3.15 70% of districts where the marketing information network continues to operate after the project end. 3.16 60% of SACCOs with successful agro-processing facilities. -No SACCOS supported - No network established yet -70% of districts have a marketing information network that continues to operate after the Project ends - -84 SACCOS to be strengthened. -90% of SACCOS maintaining a repayment rate of more than 95% - More than 60% of SACCOS linked to agro-processing facilities and Marketing Associations. - Market information Network to be established in 28 districts. -Six strategic market centres to be constructed (this activity is to be included as per the Government priority) -70% of districts have a marketing information network that continues to operate after the Project -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. -Impact assessment surveys. Chambers of Commerce (or other private entities) interested in taking over the management of the marketing information network. 3.4 Project coordinated and managed effectively in compliance with the ADB Loan Agreement, and effective monitoring and evaluation system established. 3.17 Coordination of activities effective. 3.18 Regular monitoring of project activities. 3.19 At least Project Steering Committee meetings a year. 3.20 Disbursement schedule adhered to. -Outputs observed results from effective coordination - Monitoring activities have been intensified Monitoring activities have been intensified -3 meetings convened each year -53% of Loan and Grant disbursed. - Effective coordination of activities - Regular Monitoring to be intensified -3 PTC meetings to be convened each year - Disbursement schedule adhered to -Supervision reports. -Impact assessment surveys. -Audit reports 4. Project Activities: 4.1 Build the capacity of districts to train participatory farmer groups. 4.2 Train participatory farmer groups. 4.3 Build the capacity of districts to plan, manage and monitor VADPs and Project Costs (UA million) 4.1 Farmer Capacity Building: UA 8.3 4.2 Comm. Planning and Investment in Agric: UA 43.8 4.3 Support to Rural Finance and Marketing: UA 3.6 4.4 Project Coordination and Management: UA 2.3 Project Costs (UA million) 7,493.39 -Farmer Capacity Building:7.49 -Comm. Planning and Investment in Agric:39.9 -Support to Rural Finance and Marketing: 2.73 -Quarterly and annual progress reports. -Supervision reports. Moderate weather patterns Effective support from LGAs, MAFC, MoWI, MITM and MWLD. 31 NARRATIVE SUMMARY VERIFIABLE INDICATORS ACTUAL OUTPUT AS AT MTR REVISED VERIFIABLE INDICATORS MEANS OF VERIFICATION ASSUMPTIONS DADPs. 4.4 Invest in medium size rural infrastructure. 4.5 Invest in agriculture-related micro-projects and infrastructure. 4.6 Invest in agriculture related technology and value adding equipment. 4.7 Build the capacity of participatory farmer groups to aggregate into SACCOs. 4.8 Build a marketing information network in districts. 4.9 Establish Project Coordination Unit Total: UA 58.0 Sources of Financing (UA million) 4.1 ADF Loan: UA 36.0 4.2 ADF Grant: UA 7.0 4.3 Government: UA 6.6 4.4 Beneficiaries: UA 8.4 Total: UA 58.0 -Project Coordination and Management: 4.02 Total 54.15 Sources of Financing is as follows: (UA million) ADF Loan: UA 36.00 ADF Grant: UA 7.00 Government: UA 6.85 Beneficiaries: UA 4.29 Total: UA 54.14 (Note that targets achieved as at MTR are detailed in Annex 4 of the Report and were taken into account when coming up with the revised OVIs.) 32 ANNEX II 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31 MARCH 2011 BIHARAMULO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Nyamigogo Kasozibakaya Construction of a permanent cattle crash 1,250 5,000 6,250 1 Construction of feeder road(5km) 1,275 5,100 6,375 1 Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Kagoma Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 Construction of a charco dam for livestock 5,600 22,400 28,000 1 Nyabusozi Nembe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Mbindi Construction of crop storage facility 5,584 22,336 27,920 1 Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Biharamulo Rugondo Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of feeder road 5,584 22,336 27,920 1 Mussenyi Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop marketing shed 5,584 22,336 27,920 1 Katerela Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of an oil pressing machine 500 2,000 2,500 1 Procurement of a rice hulling machine 500 2,000 2,500 1 Procurement of a coffee hulling machine 1,500 6,000 7,500 1 Nyakahura Mihongora Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 Procurement of an oil pressing machine 500 2,000 2,500 1 Procurement of a cereal hulling machine 500 2,000 2,500 1 Nyakahura Mabare Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Procurement of an oil pressing machine 500 2,000 2,500 1 Construction of a slaughter slab. 2,240 8,960 11,200 1 Procurement of an oil pressing machine 250 1,000 1,250 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 33 BIHARAMULO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kalenge Kasato Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 Ntumagu Construction of a crop storage facility 4,400 17,600 22,000 1 Nyarubungo Ntungamo Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Nyamahanga Construction of a rain water harvesting dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of cassava processing machine 1,750 1,750 3,500 1 Kabukome Construction of feeder road 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (bridge). 4,000 16,000 20,000 1 Kisuma Construction of crop storage facility 6,375 25,500 31,875 1 Runazi Kagondo Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 Rwekubo Construction of a charco dam for livestock. 5,600 22,400 28,000 1 Lusahunga Kasillo Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Nyantakala /Iyengamuliro Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 Kaniha Construction of village feeder road. 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of a rice hulling machine 1,750 7,000 8,750 1 RUNAZI KAGONDO FEEDER ROAD (3 CULVERTS) 1,400 5,600 7,000 1 RWEKUBO FEEDER ROAD (3 CULVERTS) 1,400 5,600 7,000 1 NYAMIGOGO KAGOMA CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 1,400 5,600 7,000 1 TOTAL BIHARAMULO DISTRICT 150,072 595,038 745,110 26 2 19 47 average performance 55.32 4.26 40.43 34 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH 2011 BUKOBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Bujugo Minazi Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 1 Establish small irrigation project (changed to feeder road ) 5,200 20,800 26,000 1 Izimbya Buturage Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,333 9,133 1 Irrigation scheme 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage facility 2,200 8,800 11,000 1 Rugaze Rain water harvesting by constucting a charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads(5.4km) 4,000 16,000 20,000 1 Procurement of a milling/haulling machine 5,000 5,000 10,000 1 Kanyangereko Butahyabega Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of feeder road (1.7 km) 4,000 16,000 20,000 1 Karabagaine Kitwe Construction of a godown.(changed to market shed) 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of a milling/haulling machine 5,000 5,000 10,000 1 Completion of Market shed construction 4,000 16,000 20,000 1 Maruku Kyansozi Agro value adding equipment (Grain milling machine) . 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a drip irrigation scheme(changed to market shed) 7,000 28,000 35,000 1 Maruku Construction of a market shed.(changed to feeder road) 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of feeder road (1.2 km) 4,000 16,000 20,000 1 Rubale Nsheshe Construction of a market shed.(livestock market) 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Rukoma Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Ruhunga Mugajwale Construction of a crop storage facility 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of Rural feeder roads (2.1 km) 4,000 16,000 20,000 1 Kihumulo Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 35 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH 2011 BUKOBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kishanje Bushasha Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a permanent cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Kaibanja Kiijongo Construction of storage facility.(changed to market shed) 3,000 12,000 15,000 1 Completion of Market shed construction 4,000 16,000 20,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Nyakigando Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a market shed 4,000 16,000 20,000 1 Rugaze Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 3,000 12,000 15,000 1 Bujugo Minazi Expansion of a small irrigation scheme(changed to feeder road) 2,200 8,800 11,000 1 Procurement of a milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Buterankuze Irango Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Kabirizi Kabirizi Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Kasharu Kasharu Rehabilitation of feeder road (5.0 km) 7,000 28,000 35,000 1 Mikoni Kagondo Rehabilitation of cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Nyakato Ibosa Rehabilitation of Rural feeder roads (7.2 km) 7,000 28,000 35,000 1 NYAKIBIMBILI KITAHYA CONSTRUCTION OF A DRIP IRRIGATION SCHEME 7,000 28,000 35,000 1 KISHANJE BUSHASHA COMPLETION OF ACROP STORAGE FACILITY 2,000 8,000 10,000 1 TOTAL BUKOBA DISTRICT 195,200 631,066 826,266 32 8 5 AVERAGE PERFORMANCE 71.11 17.78 11.11 36 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AT 31ST MARCH 2011 KARAGWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Nyaishozi Nyakayanja Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 1 Purchase of an Irrigation pumping machine 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 Lukale Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 Ihembe Ihembe II Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,333 9,133 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Isingiro Katera Rehabilitation of a cattlle dip. 1,827 7,334 9,134 1 Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Kihanga Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Kamuli Kyerere Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of a Crop storage 3,336 13,344 16,680 1 Kitwe Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 2,600 10,400 13,000 1 Bugene Bujuruga Construction of a cattlle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of a Cattle dip 3,054 12,215 15,269 1 Rehabilitation of Feeder Road . 746 2,985 3,731 1 Kiruruma Nyakagoyagoye Construction of a charco dam 3,200 12,800 16,000 1 Murongo Masheshe Rehabilitation of rural feeder roads (4km) 7,000 28,000 35,000 1 Kibingo Kihinda Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 960 3,840 4,800 1 Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 6,040 24,160 30,200 1 Mabira Businde Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Construction of a Crop storage 5,600 22,400 28,000 1 Kibimba Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Rwabwere Rwabwere Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Completion of a Crop storage 1,989 7,955 9,944 1 banana wine processing machine 2,000 8,000 10,000 1 Iteera Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Igurwa Kibona Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 37 KARAGWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Completion of a Crop storage 1,840 7,360 9,200 1 Igurwa Construction of a Crop storage 4,800 19,200 24,000 1 Igurwa Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 1 Kayanga Kayanga Rehabilitation of a slaughter slab. 4,000 16,000 20,000 1 Artificial insemination centre 2,000 8,000 10,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 3,000 12,000 15,000 1 Bweranyange Chamchuzi Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 1 Construction of a Crop storage 5,200 20,800 26,000 1 Kibondo Kikuraijo Completion of a Crop storage 26,737 6,949 33,686 1 Kibondo Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Completion of a Crop storage 1,684 6,736 8,420 1 Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 1,200 4,800 6,000 1 Nyabiyonza Nyabiyonza Construction of a crop storage facility 6,536 26,144 32,680 1 Bukangara Construction of a Crop storage 5,200 20,800 26,000 1 Construction of 3 water troughs for livestock. 1,800 7,200 9,000 1 Nyakahanga Omurusimbi Construction of a crop storage facility 5,000 20,000 25,000 1 Completion of a Crop storage 1,247 4,986 6,233 1 Ndama Nyamwegira Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Rehabilitation of Feeder Road . 2,600 10,400 13,000 1 Nyakasimbi Bujara Rehabilitation of rural feeder road (2km) . 4,400 17,600 22,000 1 Bugomora Nyamiaga Construction of a crop storage. 7,000 28,000 35,000 1 Nyakakika Nyakakika Construction of a Crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Kayungu Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 2,200 8,800 11,000 1 Construction of a Crop storage 4,800 19,200 24,000 1 NYAISHOZI NYAKAYANJA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 2km 4,000 16,000 20,000 1 NYAISHOZI RUKALE REHABILITATION OF FEEDER ROAD 4km 5,800 23,200 29,000 1 IHEMBE IHEMBE II REHABILITATION OF FEEDER ROAD 4km 2,600 10,400 13,000 1 NYAKASIMBI BUJARA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 4km 2,600 10,400 13,000 1 TOTAL KARAGWE DISTRICT 227,048 808,274 1,035,242 25 20 12 AVERAGE PERFORMANCE 43.86 35.09 21.05 38 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH 2011 MISSENYI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilizatio n Remark s Nsunga Byamutemba Rehabilitation of a cattle dip 1,800 7,334 9,000 1 0 Procurement of 8 grating & chipping machine 2,000 8,000 10,000 1 0 Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 0 Byeju Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 1 Kyaka Mushasha Construction of a crop storage structure 3,000 12,000 15,000 1 0 Reahabilitation of 2 KM village feeder roads 4,000 16,000 20,000 1 1 Bulembo Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 1 Rehabilitation of rural feeder roads (5km) 3,000 12,000 15,000 1 1 Bugorora Bugorora Agro value adding equipment. (grain milling machine) . 5,000 5,000 10,000 1 1 Construction of a crop marketing shed 5,000 20,000 25,000 1 1 Rehabilitation of small bridge 2,000 8,000 10,000 1 0 Buchulago Rahabilitation of 2 KM of village feeder road 5,420 21,680 27,100 1 1 Procurement of a milling machine 1,500 6,000 7,500 1 0 Construction of a cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 1 Kassambya Kakindo Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 1 Mabuye Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 1 Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 0 Ruzinga Ruhija Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 1 Bwanjai Nyabihokwa Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 1 Ishozi Katano Establish small / medium irrigation project 1,750 7,000 8,750 1 1 Agro value adding equipment . 5,000 5,000 10,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder road . 9,000 16,000 25,000 1 1 Kanyigo Bugombe Construction of a market shed. 3,000 12,000 15,000 1 0 Construction of a milk collecting centre. 2,000 8,000 10,000 1 0 Construction of a sloughter 2,000 8,000 10,000 1 0 39 MISSENYI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilizatio n Remark s Construction of catte crush 2,000 8,000 10,000 1 0 Kikukwe Procurement of a milling machine 1,500 6,000 7,500 1 0 Construction of a crop marketing shed 4,000 16,000 20,000 1 0 Kilimilile Kilimilile Construction of a rainwater harvesting earth dam 3,000 12,000 15,000 1 1 Rehabilitation of rural feeder road . 9,000 16,000 25,000 1 1 Kenyana Construction of a godown. 3,000 12,000 15,000 1 1 Rehabilitation of rural feeder road . 4,000 16,000 20,000 1 1 Kitobo Mbale Rehabilitation of Rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 1 Construction of a crop marketing shed 9,000 16,000 25,000 1 0 Kyazi Procurement of a milling machine 1,500 6,000 7,500 1 0 Minziro Kalagala Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 0 Bugandika Kijumo Construction of a permanent cattle crash. 3,000 12,000 15,000 1 1 Procurement of a milling machine 1,500 6,000 7,500 1 0 BWANJAI Rwamashonga Introduction of Artificial I nsemination 2,000 8,000 10,000 1 0 KANYIG O BUGOMBE CONSTRUCTION OF A SLAUGHTER HOUSE 2,000 8,000 10,000 1 0 KIKUKWE CONSTRUCTION OF 7 FISH PONDS 1,500 6,000 7,500 1 0 NSUNGA BYAMTEMBA IMPROVEMENT OF LIVESTOCK MARKET 1,880 7,520 9,400 1 0 BYEJU REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 4,000 16,000 20,000 1 0 BWANJAI NYABIHOKWE CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 4,000 16,000 20,000 1 0 RWAMASHONG A CONSTRUCTION OF A CEREAL MARKET SHED 5,000 20,000 25,000 1 0 KITOBO KYAZI CONSTRUCTION OF 7 FISH PONDS 1,500 6,000 7,500 1 0 TOTAL MISSENYI DISTRICT 171,430 550,854 722,150 31 4 13 21 AVERAGE PERFORMANCE 64.58 8.33 27.08 43.75 40 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OFSEPT. 2010 MULEBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Muhutwe Kangantebe Purchase of coffee hullers and sleeves 3,825 4,000 7,650 1 Ngenge Ngenge Construction of a charco dam. 4,043 16,172 20,215 1 Purchase of a cassava processing machine 3,398 3,398 6,796 1 Kishuro Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 1 Rehabilitation of feeder roads 2,950 11,800 14,750 1 Mubunda Bisheke Rehabilitation of a crop storage facility 2,445 9,780 12,225 1 Construction of crop storage facility 2,000 8,000 10,000 1 Kiyebe Construction of crop storage facility 3,400 13,600 17,000 1 Izigo Kimbugu Rehabilitation of rural feeder roads. 5,380 21,520 26,900 1 Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 1 Kabare Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Kimwani Katembe Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Procurement of power tiller 1,500 6,000 7,500 1 Rushwa Kyanshenge Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Omurunazi Soil and water conservation 1,355 5,420 6,775 1 Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Ikondo Buhangaza Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Buyaga Irrigation scheme 1,060 4,240 5,300 1 Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Magata/Karutanga Kasheno Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 1 Burungura Kabale Rehabilitation of rural feeder road . 3,274 13,096 16,370 1 Kasharunga Nkomero Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Burungura Burungura Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 1 Ijumbi Rubao Rehabilitation of a cattle dip. 1,770 7,080 8,850 1 Procurement of coffee huller 1,200 4,800 6,000 1 Construction of market shed 4,000 16,000 20,000 1 Ruhija Construction of market shed 4,000 16,000 20,000 1 Kabanga Kabanga Construction of a shallow well for irrigation 1,250 5,000 6,250 1 Bumiro Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Ruhanga Makongora Construction of a charco dam. 5,232 20,930 26,162 1 41 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OFSEPT. 2010 MULEBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilizatio n Remarks Muleba Tukutu Purchase of a coffee huller / processing machine 3,380 3,380 6,760 1 Kabirizi Mikale Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Construction of a crop storage facility 3,750 15,000 18,750 1 Karambi Itunzi Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 Rehabilitation of cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 Kasharala Soil and water conservation 1,255 5,020 6,275 1 Mayondwe Mayondwe Rehabilitation of rural feeder road 2,950 11,800 14,750 1 BUREZA BUTEMBO CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A COFFEE HULLER 1,500 6,000 7,500 1 MULEBA TUKUTU CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 MAGATA KASHENO PROCUMENT OF A COFFEE HULLER 1,500 6,000 7,500 1 IKONDO BUHANGAZA PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KIBANGA KIBANGA REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 4,050 16,200 20,250 1 BUMIRO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KABIRIZI MIKALE PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 RUSHWA KYANSHENGE PROCUMENT OF A POWER TILLER 1,500 6,000 7,500 1 OMURUNAZI PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 NGENGE KISHURO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 BURUGURA BURUGURA CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 5,230 20,920 26,150 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 MUBUNDA BISHEKE REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 2,555 10,220 12,775 1 MUBUNDA BISHEKE PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KIYEBE PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 KASHARUNGA KASHARUNG A CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 42 MULEBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilizatio n Remarks PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 NKOMERO PROCUMENT OF A POWER TILLER 1,500 6,000 7,500 1 KIMWANI KATEMBE CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 5,940 23,760 29,700 1 BULYAKASHAJ U RUGANDO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 7,000 28,000 35,000 1 RUHANGA MAKONGORA PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 MAFUMBO PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 7,000 28,000 35,000 1 MUHUTWE KANGANTEBE REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 IZIGO KABARE PROCUMENT OF A COFFEE HULLER 1,500 6,000 7,500 1 KAGOMA BUHAYA PROCUMENT OF A POWER TILLER 1,500 6,000 7,500 1 TOTAL MULEBA DISTRICT 199,529 756,341 955,695 13 6 49 AVERAGE PERFORMANCE 19.12 8.82 72.06 43 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 NGARA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Bukiriro Bukiriro Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 1 1 Rehabilitation of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 1 Nyabihanga Environmental conservation (tree planting) 5,100 20,400 25,500 1 1 Rusumo Kasulo Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 1 Rusumo Rehabilitation cattle dip 2,500 10,000 12,500 1 0 Construction of a permanent cattle crash. 1,975 7,900 9,875 1 1 Nyamiaga Nyakiziba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,580 6,320 7,900 1 Nyamiaga Murukulazo Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 1 Mganza Mukalinzi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 1 Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 3,000 12,000 15,000 1 Keza Keza Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 1 Construction of market structure - godown 5,420 21,680 27,100 1 0 Mabawe Murugalama Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,340 7,920 1 1 Rehabilitation of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 1 Kanazi Kanazi Construction of aslaughter slab 1,660 6,650 8,310 1 1 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 1 Mukarehe Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 1 Mrusagamba Magamba Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 1 Kumubuga Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 1 Kabanga Ngundusi Construction of a permanent cattlle crushe 1,580 6,320 7,900 1 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 1 Djululigwa Rehabilitation of rural feeder road . 5,340 21,360 26,700 1 1 Mugoma Shanga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 1 Mugoma Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 1 Kirushya Kirushya Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 1 Murutabo Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 1 Ntobeye Ntobeye Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 1 44 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 NGARA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complet e on going not started Utilizatio n Remark s Rehabilitation of a crop storage structure. 1,400 5,600 7,000 1 0 Chivu Rehabilitation of an oxenization centre. 2,000 8,000 10,000 1 1 Environmental conservation (tree planting) 2,400 9,600 12,000 1 0 Oxen drawn implements 625 625 1,250 1 0 Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 1 Rulenge Rulenge Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 0 Construction of a cattle dip. 6,200 24,800 31,000 1 0 Mbuba Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder road . 5,000 20,000 25,000 1 1 Nyakisasa Nyamahwa Soil and water (environmental) conservation 800 3,200 4,000 1 0 Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 1 Kashinga Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 1 Bugarama Rwinyama Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 1 Mumiramila Environmental conservation (tree planting) 5,000 20,000 25000 1 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 1 Ngara Mjini Mukididili Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 1 Kibimba Ruganzo Rehabilitation of rural feeder road . 5,420 21,680 27,100 1 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,580 6,320 7,900 1 1 BUKILILO BUKILILO CONSTRUCTION OF A FISH POND 750 3,000 3,750 1 0 NGARA MJINI MUKIDIDIRI REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,500 6,000 7,500 1 0 NYAKISASA NYAMAHWA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 1,495 5,980 7,475 1 0 KABANGA NGUNDUSI REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,500 6,000 7,500 1 0 BUGARAMA RWINYANA REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,500 6,000 7,500 1 0 KIRUSHYA MURUTABO REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,400 5,600 7,000 1 0 KANAZI MUKAREHE CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 2,000 8,000 10,000 1 0 MUGOMA SHANGA CONSTRUCTION OF A CATTLE CRUSH 2,500 10,000 12,500 1 0 RUSUMO KASULO CONSTRUCTION OF A CARCO DAM 5,420 21,680 27,100 1 0 NYAMIAGA MURUKURAZ O REHABILITATION OF FEEDER ROAD 5,420 21,680 27,100 1 0 MURUSAGAMBA KUMUBUGA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 5,420 21,680 27,100 1 0 MAGAMBA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 5,420 21,680 27,100 1 0 TOTAL NGARA DISTRICT 180,14 5 718,825 898,970 50 4 9 39 average performance 79.37 6.35 14.29 61.90 45 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF SEPT.2010 CHATO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Buziku Ihanga Construction of charco dam for livestock. 2,000 8,000 10,000 1 Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Buziku Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of a slaughter slub 2,384 9,536 11,920 1 Buseresere Mwendakulima Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Iparamasa Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Makurugusi Kibumba Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Mabira Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Bwanga Bukiriguru Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Itanga Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Bukome Nyakato Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Buzirayombo Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 1 Construction of a godown. 4,200 16,800 21,000 1 Kigongo Kibehe Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Nyisanzi Construction of a rain water harvesting dam 6,000 24,000 30,000 1 Kachwambwa Mwekako Construction of permanent cattlle crushe. 1,416 5,664 7,080 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Kasenga Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Muganza Rutunguru Rehabilitation of a cattle dip. 1,600 6,400 8,000 1 Construction of a crop storage facility 4,000 16,000 20,000 1 Bwongera Construction of a crop marketing shed 5,600 22,400 28,000 1 Ilemela Ilemela Construction of a permanent cattle crash. 1,400 5,600 7,000 1 Nyambogo Construction of charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 46 1.0 KAGERA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF SEPT.2010 CHATO DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Ichwamkima Imalabupina Construction of charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 Ichwamkima Construction of a cattle dip. 3,200 12,800 16,000 1 Construction of cattle crush 1,400 5,600 7,000 1 BWANGA ITAGA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 CONSTRUCTION CATTLE CRUSH 1,400 5,600 7,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 BUKILIGURU PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 BUKOME NYAKATO PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 BUZIRAYOMBO REHABILITATION OF A CATTLE DIP 1,200 4,800 6,000 1 BUZIKU BUZIKU PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 MAKURUGUSI KIBUMBA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 CONSTRUCTION OF 2 FISH PONDS 2,400 9,600 12,000 1 BUSERESERE MWENDAKULIMA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 KACHWAMBWA KASEGA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,250 5,000 6,250 1 MWEKAKO PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 ICHWANKIMA ICHWANKIMA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 COMPLETION OF CATTLE DIP 1,920 7,680 9,600 1 IMALABUPINA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 MUGANZA BWONGERA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 RUTUNGURU IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 ILEMALA ILEMALA PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,600 22,400 28,000 1 NYAMBOGO PROCUMENT OF A POWER TILLER 2,000 8,000 10,000 1 IMPROVEMENT OF CROP MARKET 1,400 5,600 7,000 1 TOTAL CHATO DISTRICT 156,818 627,272 784,090 9 13 32 average performance 16.67 24.07 59.26 47 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT MARCH 2011 KASULU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Buhigwe B / Mulera Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 1 Nyankoronko Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 0 Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 1 Munyegera Muganza Construction of a charco dam. 2,500 10,000 12,500 1 0 Construction of a market shed. 4,500 18,000 22,500 1 1 Msambara Kabanga Rehabilitation of a cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 1 Munzeze Munzeze Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 1 Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 0 Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 1 1 Muhinda Mwayaya Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 1 1 Construction of crop storage structure - godown 7,000 28,000 35,000 1 0 Mnanila Mnanila Coffee pulpery 5,000 5,000 10,000 1 1 Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Kitambuka Construction of crop storage facility 1,712 6,846 8558 1 0 Construction of crop storage structure - godown 5,288 21,154 26,442 1 0 Kibwigwa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 1 Nyamnyusi Kitema Construction of crop storage structure - godown 7,000 28,000 35,000 1 0 Buhoro Shunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Buhoro Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Muzye Muzye/mutala Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 1 Bugaga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Kwaga Kalela Construction of cattle dip 3,250 13,000 16,250 1 1 Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 0 Kwaga Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 0 Rehabilitation of a cattle dip 2,375 9,510 11,885 1 1 Rusaba Rusaba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 1 Janda Janda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Murufiti Murufiti Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 1 Rungwempya Rungwempya Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 1 48 KASULU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Asante Nyerere Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 1 Kasulu mjini Kumsenga/Murubona Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 1 Procurement of a milk processor.. 3,000 3,000 6,000 1 0 Procurement of 2 milling machines. 2,000 2,000 4,000 1 1 Rusesa Rusesa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Titye Shunguliba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Kigondo Kidyama Procurement of 4 milling machines. 4,000 4,000 8,000 1 1 Construction of cattle dip 6,925 27,700 34,625 1 1 Musambara Kabanga Construction of a market shed. 3,750 15,000 18,750 1 1 Muhunga Karunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Muhunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 Ruhita Migunga Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 0 MUZYE MUZYE/MUTALA CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 4,500 18,000 22,500 1 0 MWAYAYA MUBANGA CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 7,000 28,000 35,000 1 0 RUHITA KURUGONGO CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 0 TOTAL KASULU DISTRICT 229,550 855,210 1,084,760 30 10 4 21 AVERAGE PERFORMANCE 68.18 22.73 9.09 47.73 49 2.KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH 2011 KIBONDO DISTRICT WARD VILLAGE PROJECT NAME FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS BEN. DASIP TOTAL complet e on going not started Utilizatio n Remark s Gwanump u Ilabiro Rehabilitation of Ilabiro - Bitare road 2,400 9,750 12,150 1 Bukililo Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 1 Busagara Kasaka Rehabilitation of a cattle dip 1,340 5,500 6,840 1 Kigendeka Construction of Market shed 7,000 28,000 35,000 1 Kibondo Kibondo Rice mill and flour packaging machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 2,400 9,600 12,000 1 Rehabilitation of rural feeder road (7 box culverts) 3,680 14,720 18,400 1 Muhange Muhange Procurement of a Coffee pulpery unit 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5,440 21,760 27,200 1 Gwarama Rehabilitation of rural feeder roads 6,770 27,080 33,850 1 Purchase of Irrigation Equipment 4,000 4,000 8,000 1 Misezero Twabagondozi Rehabilitation of rural feeder road (5 box culverts) 2,400 9,750 12,150 1 Construction of a rural feeder road 1,600 6,400 8,000 1 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 Kumkungwa Rural road rehabilitation 7Km 4,200 16,800 21,000 1 Kasanda Kasanda Construction of a cattlle dip 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,200 4,800 6,000 1 Kasuga Kinonko Rehabilitation of irrigation schemes 800 3,200 4,000 1 Construction of a crop storage facility 6,400 25,600 32,000 1 Nyabibuye Nyabibuye Construction of a slaughter slab 800 3,200 4,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 1,600 6,400 8,000 1 Rugongwe Kichananga Rehabilitation of rural feeder roads 5,800 23,200 29,000 1 Kigaga Rural rehabilitation (10km) 5,120 20,480 25,600 1 50 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH 2011 KIBONDO DISTRICT WARD VILLAGE PROJECT NAME FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kakonko Kanyonza Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of a milling machine 2,000 8,000 10,000 1 Kabingo Rehabilitation of rural feeder roads 5,020 20,080 25,100 1 Itumbiko Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Procurement of a paddy hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 Kitahana Kibingo Rural road rehabilitation (10km) 3,600 14,400 18,000 1 Nyamtukuza Churazo Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 Kinyinya Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 Mugunzu Mugunzu Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 Rugenge Kasongati Construction of a crop storage facility 6,900 27,600 34,500 1 Kumsenga Kagezi Rural road rehabilitation (10km) 5,400 21,600 27,000 1 Kibuye Rural road rehabilitation (10km) 5,600 22,400 28,000 1 Murungu Kumhasha Rural road rehabilitation (5km) 2,760 11,040 13,800 1 KITAHANA KIBINGO REHABILITATION OF RURAL ROADS km5 3,400 13,600 17,000 1 KIBONDO MJINI BITURANA REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 PROCUREMENT OF IRRIGATION EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 BUNYAMBO SAMVURA REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 MABAMBA NYANGE REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 KIZAZI NYABITAKA REHABILITATION OF RURAL ROADS km10 7,000 28,000 35,000 1 MISEZERO KUMKUGWA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 2,800 11,200 14,000 1 MURUNGU KUMHASHA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 4,240 16,960 21,200 1 KASANDA KASANDA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,859 7,436 9,295 1 REHABILITATION OF A CATTLE DIP 941 3,765 4,706 1 KAKONKO KABINGO REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,980 7,920 9,900 1 51 KIBONDO DISTRICT WARD VILLAGE PROJECT NAME FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks KAKONKO KANYONZA REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,400 5,600 7,000 1 KAKONKO ITUMBIKO REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 4,000 16,000 20,000 1 MUHANGE MUHANGE REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,560 6,240 7,800 1 KUMSENGA KIBUYE REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,400 5,600 7,000 1 RUGONGWE KICHANANGA CONSTRUCTION OF A SLAUGHTER SLAB 1,000 4,000 5,000 1 KUMSENGA KAGEZI REHABILITATION OF RURAL ROADS km 5 1,480 5,920 7,400 1 ITABA KIGOGO PURCHASE OF A PADDY HULLING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 17 VILLAGES PURCHASE OF 17 POWER TILLERS 27,200 108,800 136,000 1 TOTAL KIBONDO DISTRICT 224,990 858,401 1,083,391 27 7 22 average performance 47.37 12.28 38.60 52 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH 2011 KIGOMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Uvinza Basanza Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Chakulu Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Nguruka Itebula Completion of a cattle dip construction 600 3,000 3,600 1 Construction of bore hole for irrigation 6,250 25,000 31,250 1 Nyangabo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Ilagala Ilagala Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Mwakizega Construction of a matket shed. 2,795 11,180 13,975 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kalinzi Mkabogo Construction of a coffee washing station 2,800 11,200 14,000 1 Kalya Sibwesa Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 1 Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kashagulu Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Matendo Matendo Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kidahwe Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Mganza Malagarasi Oxen drawn implements 1,000 1,000 2,000 1 Construction of slaughter slab 720 2,880 3,600 1 Environmental conservation 345 1,381 1,726 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kasisi Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Sunuka Sunuka Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Igalula Igalula Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Mgambazi Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Sigunga Kaparamsenga Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a kernel processing machine 1,225 4,900 6,125 1 Bitale Nyamhoza Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Kandaga Mlela Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Cereal processing machine 1,800 7,200 9,000 1 Kandaga Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of a cereals processing machine 3,500 3,500 7,000 1 Mtegowanoti Chagu Construction of a cattle market. 7,000 28,000 35,000 1 Mkigo Nyarubanda Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Mungonya Msimba Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 53 2.0 KIGOMA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31st MARCH 2011 KIGOMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Simbo Kaseke Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Nyamori Construction of a matket shed. 3,494 13,976 17,470 1 Buhingu Nkonkwa Purchase of a kernel processing machine 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Buhingu Construction of a matket shed. 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of a palm oil processing machine 3,063 3,063 6,125 1 Mwandiga Kibingo Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 Mahembe Nkungwe Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 Kagongo Mgaraganza Construction of a crop marketing shed 7,000 28,000 35,000 1 SIMBO NYAMOLI PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 KAGONGO MGARAGANZA PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 KALYA KASHAGULU PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 MTEGOWANOTI CHAGU PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 MKIGO NYARUBANDA PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 BITALE NYAMUHOZA PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 MAHEMBE NKUNGWE PURSHASE OF A CEREAL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 UVINZA CHAKULU PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 BASANZA PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 KANDAGA MLELA PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 NGURUKA ITEBULA PURSHASE OF A SUNFLOWER PROCESSING MACHINE 2,000 8,000 10,000 1 54 KIGOMA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks ILAGALA ILAGALA PURSHASE OF A KERNEL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 IGALULA IGALULA PURSHASE OF A KERNEL PROCESSING MACHINE 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,130 4,520 5,650 1 MWANDIGA KIBINGO PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 MUNGONYA MSIMBA PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 PROCUMENT OF PALM OIL PRESSING MACHINE 1,130 4,520 5,650 1 MATENDO KIDAHWE PROCUMENT OF HORTICULTURAL EQUIPMENT 1,000 4,000 5,000 1 TOTAL KIGOMA REGION 244,652 938,519 1,183,171 23 8 35 average performance 34.85 12.12 53.03 55 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH.2011 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Butimba Kasuguti Purchase of wind mill for irrigation 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 1 0 Ragata Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 0 Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 0 Construction of bore hole 4,800 19,200 24,000 1 0 Procurement of a hulling and milling machine. 650 2,600 3,250 1 0 Guta Tairo Rehabilitation of a cattlle dip 1,465 6,000 7,465 1 1 Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 0 Kinyambwiga Construction of a cattlle dip 4,508 18,030 22,538 1 0 Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 1 0 Mugeta Kyandege Rehabilitation of a cattlle dip 660 3,000 3,660 1 1 Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 1 0 Rehabilitation of charco dam 2,530 10,122 12,652 1 1 Construction of a milk collecting & processing centre. 3,704 14,816 18,520 1 0 Sanzate Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 1 Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 1 Mcharo Nyamatoke Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 0 Oxen drawn implements 1,500 1,500 3,000 1 1 Wariku Rwabu Rehabilitation of a charco dam. 3,000 12,000 15,000 1 1 Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 1 Procurement of Agro Processing Equipment 1,500 1,500 3,000 1 0 Kamkenge Purchase of cassava graters 1,000 1,000 2,000 1 0 Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 0 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Bunda Migungani Oxen drawn implements 1,200 1,200 2,400 1 0 Rehabilitation of water sources for cattle dip 2,000 8,000 10,000 1 0 Construction of a cattle dip. 4,800 19,200 24,000 1 1 56 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Purchase of grain milling machine 475 1,900 2,375 1 0 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Hunyari Hunyari Construction of a livestock development center 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of grain milling machine 3,580 3,580 7,160 1 1 Mariwanda Construction of a water resouce for irrigation 2,112 8,448 10,560 1 0 Construction of a milk collecting & processing centre. 4,704 18,816 23,520 1 0 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 0 Oxen drawn implements 750 750 1,500 1 1 Igundu Igundu Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 0 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 0 Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 1 0 Bulendabufwe Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 0 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 0 57 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH.2011 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Iramba Mwiruruma Agro value adding equipment (milling machine). 720 720 1,440 1 1 Procurement of a hulling & milling machine. 600 2,400 3,000 1 0 Construction of a borehole 4,723 18,894 23,617 1 1 Kabasa Bitaraguru Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 0 Construction of a bore hole. 4,200 16,800 21,000 1 1 Rehabilitation of a cattle dip. 900 3,600 4,500 1 1 Shallow well for irrigation 1,900 7,600 9,500 1 0 Procurement of an irrigation pump. 3,250 3,250 6,500 1 0 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Kibara Nakatuba Purchase of cassava graters 400 1,600 2,000 1 0 Construction of agric marketing center. 7,000 28,000 35,000 1 0 Kisorya Mashahunga Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 0 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 0 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 0 Kuzungu Bukore Construction of Soil conservetion structures 1,250 5,000 6,250 1 1 Purchase of grain milling machine 1,500 1,500 3,000 1 1 Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Rehabilitation of a charco dam. 4,310 17,240 21,550 1 1 Namhula Karukekere Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 1 1 Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Muranda Procurement of miiling mmachine 1,500 1,500 3,000 1 1 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 0 Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 2,000 8,000 10,000 1 1 Nansimo Nansimo Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,282 5,128 6,410 1 0 Completion of an irrigation scheme 2,400 9,600 12,000 1 0 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 0 58 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Procurement of ahulling & milling machine. 343 1372 1715 1 0 Neruma Kasahunga Construction of Soil conservetion structures. 1,250 5,000 6,250 1 0 Purchase of drip irrigation pumps and fittings. 1,200 4,800 6,000 1 0 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 0 Neruma Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 0 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 0 Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Procurement of ahulling & milling machine. 450 1,800 2,250 1 0 Nyamuswa Kiloreli Oxen drawn implements 2,250 2,250 4,500 1 0 Construction of a bore hole. 4,800 19,200 24,000 1 1 Tiling'ati Construction of a attle dip. 4,800 19,200 24,000 1 0 Completion of water source for cattle dip. 2,200 8,800 11,000 1 0 59 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH.2011 BUNDA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Procurement of ahulling & milling machine. 800 3,200 4,000 1 0 Sazira Misisi Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 1 0 Procurement of Agro Processing Equipment 3,000 3,000 6,000 1 0 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of bore hole for livestock 4,800 19,200 24,000 1 1 Kitaramaka Agro value adding equipment (milling machine). 1,200 1,200 2,400 1 0 Procurement of a power tiller. 3,000 3,000 6,000 1 0 Rehabilitation of a charco dam. 3,200 12,800 16,000 1 0 Procurement of a grain milling machine. 1,500 1,500 3,000 1 1 Mihingo Manchimweru Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,200 1,200 2,400 1 1 Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 1 Irrigation scheme for Horticultural farming 2,250 2,250 4,500 1 0 Procurement of a chick incubator. 1,700 1,700 3,400 1 0 Salama Marambeka Purchase of oxen - drawn weeders and carts 1,500 1,500 3,000 1 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Procurement of Oxen drawn weeder & carts. 1,500 1,500 3,000 1 1 BUTIMBA RAGATA Rehabilitation of a charco dam 2,200 8,800 11,000 1 0 Procurement of oxen drawn implements 300 1,200 1,500 1 0 BUNDA MIGUNGANI Procurement of water pumps for irrigation 475 1,900 2,375 1 0 HUNYARI MARIWANDA Electrical installation for milk centre 184 736 920 1 0 Procurement of a grain milling machine 600 2,400 3,000 1 0 HUNYARI Procurement of cassava graters. 1,105 4,420 5,525 1 0 KIBARA NAKATUBA Construction of a pit latrine for market centre 150 600 750 1 0 KISORYA MASAHUNGA Construction of a crop market facility. 7,000 28,000 35,000 1 0 KUNZUGU BUKORE Procurement of water pumps for irrigation 875 3,500 4,375 1 0 MIHINGO MANCHIMWERU Procurement of a grain milling machine 713 2,850 3,563 1 0 NANSIMO NANSIMO Construction of an Agric. resources centre 4,600 18,400 23,000 1 0 NERUMA KASAHUNGA Construction of a crop market facility. 5,750 23,000 28,750 1 0 NYAMUSWA KITARAMAKA Construction of a crop market facility. 3,800 15,200 19,000 1 0 MCHARO NYAMATOKE Procurement of a grain milling machine 580 2,320 2,900 1 0 SALAMA MARAMBEKA Procurement of a grain milling machine 580 2,320 2,900 1 0 GUTA KINYAMBWIGA Construction of a water scheme for dipping. 2,493 9,970 12,463 1 0 TAIRO Construction of an Agric. resources centre 5,535 22,138 27,673 1 0 TOTAL BUNDA DISTRICT 301,919 944,417 1,246,336 68 19 30 33 AVERAGE 58.12 16.24 25.64 28.21 60 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OFMACH. 2011 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kyanyari Mwibagi Construction of a slaughter slab 1,588 6,500 8,088 1 0 Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 0 Nyamikoma Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of an oil pressing machine 2,500 2,500 5,000 1 0 Buswahili Buswahili Rehabilitation of an irrigation scheme. 4,019 16,000 20,019 1 1 Construction of a cattlle dip 4,000 16,000 20,000 1 1 Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 1 0 Wegero Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 0 Purchase of rice de-hullers** 2,500 2,500 5,000 1 0 Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 0 Construction of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 0 Kiriba Bwai - Kitururu Rehabilitation of an irrigation scheme. 2,332 9,500 11,832 1 0 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 0 Procurement of a paddy planter 1,000 4,000 5,000 1 0 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 1 0 Bwiregi Ryamisanga Rehabilitation ofcharco dam 5,800 23,200 29,000 1 0 Buruma Isaba Rehabilitation of a charco dam 3,500 14,000 17,500 1 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Construction of shallow well for irringation 1,526 6,104 7,630 1 0 Mwikoro Agro value adding equipment(cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 1 Muriaza Kizaru Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Kukirango Kamugegi Rehabilitation of a cattle dip. 1,960 7,840 9,800 1 0 Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 1 0 Mwanzaburiga Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 1 Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 0 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Masaba Kwigutu Rural road rehabilitation 4,800 19,200 24,000 1 0 Buhemba Matongo Construction of a cattle dip 3,000 12,000 15,000 1 1 Mirwa Construction of a small irrigation scheme 1,526 6,104 7,630 1 0 Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 0 Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 1 0 Butuguri Kibubwa Rehabilitation of a charco dam 3,000 12,000 15,000 1 0 61 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OFMACH. 2011 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complet e on going not started Utilization Remarks Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 0 Kisamwene Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 0 Agro value adding equipment(cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Makojo Chimati Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 1 Murangi Lyasembe Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 1 Rehabilitation of chaco dam 5,080 20,320 25,400 1 0 Mabuimerafu ru Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Nyambono Bugoji Construction of a shallow well 1,000 4,000 5,000 1 0 Bugoji Purchase of cassava processor 5,000 5,000 10,000 1 0 Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 1 0 Mugango Kwikuba charco dam 3,000 12,000 15,000 1 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 1 Kwibara Construction of a market shed 3,000 12,000 15,000 1 0 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Tegeruka Kataryo Rehabilitation of charco dam 1,000 4,000 5,000 1 0 Purchase of rice de-hullers 2,500 2,500 5,000 1 0 Tegeruka Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 1 Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Rehabilitation of charco dam 5,080 20,320 25,400 1 0 Suguti Wanyere sholow wells 1,000 4,000 5,000 1 0 Rehabilitation of a cattle dip. 1,500 6,000 7,500 1 0 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 0 62 MUSOMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complet e on going not started Utilization Remarks Nyankanga Bisumwa Agro value adding equipment (cassava processor) 2,250 2,250 4,500 1 0 Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Nyamurandiri ra Chumvi Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 0 Purchase of irrigation pump 1,600 6,400 8,000 1 0 Construction of vertinary centre 4,403 17,612 22,015 1 0 Bwasi Busungu Soil and water conservation 2,600 10,400 13,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder road 1,760 7,040 8,800 1 0 Purchase of grain milling machine 2,500 2,500 5,000 1 0 Bugwema Masinono Construction of a veterinary centre 7,000 28,000 35,000 1 0 MUGANGO KWIKUBA Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 0 BURUMA ISABA Procurement of an oxen drawn plough 100 400 500 1 0 KUKIRANG O KAMUGEGI Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 0 BWASI BUSUNGU Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 0 BUGWEMA MASINONO Procurement of a grain milling machine 1,066 4,262 5,328 1 0 Procurement of a ox-carts 360 1,439 1,799 1 0 BUTUGURI KIBUBWA Procurement of a ox-carts 360 1,440 1,800 1 0 TOTAL MUSOMA DISTRICT 225,549 679,692 905,241 43 11 25 13 PERFORMANCE PERCENTAGE 55.13 14.10 32.05 16.67 63 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 SERENGETI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Nata Nyakitono Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 0 Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 0 Water pump for cattle dip (changed to vaccination crush) 750 3,000 3,750 1 1 Kono Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 0 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder roads 3,400 13,600 17,000 1 1 Ikoma Bwitegi Construction of a cattlle dip **** 3,400 13,750 17,150 1 0 Agro value adding equipment .(milling machines) 2,500 2,500 5,000 1 0 Rehabilitation of water scheme for dip 3,600 14,400 18,000 1 0 Machochwe Kitunguruma Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,570 14,280 17,850 1 0 Meranga Expansion of a charco dam 3,400 13,600 17,000 1 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a cattle dip 3,600 14,400 18,000 1 0 Rugabure Gesarya Construction of a cattlle dip 3,400 13,750 17,150 1 0 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Nyamatare Mosongo Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 0 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a market shed 3,400 13,600 17,000 1 0 Nyamatoke Construction of a cattle dip 5,200 20,800 26,000 1 1 Rigicha Wagete Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 0 Procurement of water pump for irrigation 480 1,920 2,400 1 0 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Kitembele Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 1 Agro value adding equipment .( milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 0 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Ring'wani Remung'orori Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 1 Procurement of water pump for irrigation 480 1,920 2,400 1 0 64 SERENGETI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Nyamitita Procurement of water pump 480 1,920 2,400 1 0 Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 1 0 Busawe Gantamome Construction of a charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 1 Agro value adding equipment .( milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 0 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Iseresera Rehabilitation of reeder road 3,400 13,600 17,000 1 1 Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 1 Kyambahi Burunga Agro value adding equipment .(milk separetors) 500 500 1,000 1 0 Agro value adding equipment .( milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 0 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Kyambahi Rehabilitation of rural feeder roads (4.5km) 3,600 14,400 18,000 1 1 Issenyi Iharara Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 0 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Mugumu Morotonga Agro value adding equipment .(milk separetors) 250 250 500 1 1 Agro value adding equipment .(oil pressing ) 1,600 1,600 3,200 1 0 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Kenyamonta Mesaga Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 0 Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 65 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 SERENGETI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kisangura Koreri Agro value adding equipment .(milling machine) 1,250 1,250 2,500 1 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Rehabilitation of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Manchira Miseke Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Kibosongo Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 0 Nyamoko Nyamoko Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 1 1 Kwitete Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 1 Construction of market shed 3,400 13,600 17,000 1 0 Kisaka Borenga Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 1 Procurement of water pump for irrigation 480 1,920 2,400 1 0 Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Nyansurumunti Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Nyambureti Monuna Construction of a cattlle dip 3,600 14,400 18,000 1 1 Construction of market shed 3,400 13,600 17,000 1 0 Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 0 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Gusuhi Purchase of Oxen drawn implements 2,000 2,000 4,000 1 0 Agro value adding equipment .(Power tiller) 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 1 0 Kabache Marasomoche Construction of a cattle dip 4,134 16,536 20,670 1 0 Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Musati Purchase of Oxen drawn implements 3,000 3,000 6,000 1 0 Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of water pump for irrigation 1,000 1,000 2,000 1 0 MANCHIRA KEBOSONGO IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 3,000 12,000 15,000 1 0 RUNG'ABURE GESARYA IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 3,000 12,000 15,000 1 0 RING'WANI NYAMITITA IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 3,000 12,000 15,000 1 0 CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 4,000 16,000 20,000 1 0 KEBANCHEBANCHE MARASAMONCHE IMPROVEMENT OF WATER STORAGE FOR DIP USE 2,800 11,200 14,000 1 0 NYAMBURETI GUSUHI CONSTRUCTION OF A PERMANENT CATTLE CRUSH 2,600 10,400 13,000 1 0 NYAMOKO NYAMOKO CONSTRUCTION OF A PERMANENT CATTLE CRUSH 2,600 10,400 13,000 1 0 TOTAL SERENGETI DISTRICT 282,842 890,168 1,173,010 56 6 22 24 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 66.67 7.14 26.19 28.57 66 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 RORYA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kisumwa Marasibora Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 0 Rehabilitation of a water source for livestock /dip. 4,000 16,000 20,000 1 0 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 0 Komuge Irienyi Rehabilitation/construction of irrigation schemes 7,000 28,000 35,000 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 0 Komuge Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Nyathorogo Chereche Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 1 1 Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 1 Rehabilitation of rural feeder road. 4,402 17,607 22,009 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Purchase of rice hulling machine 4,000 4,000 8,000 1 1 Ochuna Purchase of a power tiller 3,000 3,000 6,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder road. 5,000 20,000 25,000 1 1 Agro value adding equipment (hulling machine) 5,000 5,000 10,000 1 1 Purchase of Oxen drawn implements 4,000 4,000 8,000 1 1 Catchment area conservation 2,000 8,000 10,000 1 1 Kitembe Nyambogo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Mirare Ingri juu Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Nyamtinga Rwang'enyi Rehabilitation / Improvement of rural feeder roads 1,800 7,200 9,000 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Rehabilitation of a cattle dip. 5,200 20,800 26,000 1 0 Kyang'ombe Bitiryo Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Baraki Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Goribe Panyakoo Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 0 67 RORYA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Kigunga Luanda Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Kirogo Kirogo Rehabilitation of a cattle dip. 5,597 22,388 27,985 1 0 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 0 Rabour Rabour Rehabilitation of a cattle dip. 5,597 22,388 27,985 1 0 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 0 Nyamunga Kinesi Vegetable Irrigation scheme 3,600 14,400 18,000 1 0 Rehabilitation of a cattle dip. 2,883 11,532 14,415 1 0 Establishment of a milk collection centrer 2,000 8,000 10,000 1 0 Ikoma Nyamasanda Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Nyahongo Lolwe Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Mkoma Raranya Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Koryo Nyanduga Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder road. 5,000 20,000 25,000 1 1 Roche Roche Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Purchase of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 KITEMBE NYAMBOGO Procurement of an incubator 600 2,400 3,000 1 0 ROCHE ROCHE Establishment of a milk collecting& cooling tanks 2,000 8,000 10,000 1 0 TOTAL RORYA DISTRICT 180,279 673,115 853,394 27 1 23 17 68 3.0 MARA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 TARIME RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL completed on going not started Utilization Remarks Kibasuka Wegita Rehabilitation of a cattlle dip 2,000 8,000 10,000 1 1 Rehabilitation of a charco dam for livestock. 5,000 20,000 25,000 1 1 Muriba Muriba Bore hole for coffee pulpery 7,000 28,000 35,000 1 1 Nyantira Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 1 Construction of a shallow well. 2,000 8,000 10,000 1 1 Nyandoto Nkerege Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 1 Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 1 Gamasara Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 1 Rehabilitation of a slaughter slab 2,000 8,000 10,000 1 1 Manga Nyamirambalo Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 1 Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 1 Sombanyasoko Rehabilitation of oxenization training centre 600 2,400 3,000 1 1 Construction of charco dam for livestock 6,400 25,600 32,000 1 0 Goronga Kitawasi Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 1 Gibaso Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 1 Binagi Mogabiri Rehabilitation of rural feeder roads 5,960 23,840 29,800 1 1 Nyamwigura Rehabilitation of rural feeder road . 7,000 28,000 35,000 1 1 Nyakonga Kwebeye Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 1 0 Rehabilitation of rural feeder road . 1,827 7,308 9,135 1 0 Borega"A" Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 1 Purchase of horticultural irrigation pump 4,568 4,568 9,135 1 1 Nyamwaga Nyamwaga Construction of a cattlle dip 5,173 20,692 25,865 1 1 Environmental Conservation 400 1,600 2,000 1 1 Pemba Pemba Construction of a cattle dip. 5,000 20,000 25,000 1 1 Borega"B" Construction of an oxenization centre. 3,000 12,000 15,000 1 0 Susuni Kiongera Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 1 Matongo Matongo Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 0 Nyanungu Itilyo Construction of a charco dam for livestock. 7,000 28,000 35,000 1 0 PEMBA PEMBA Rehabilitation of a crop storage structure 2,000 8,000 10,000 1 0 BORENGA 'B' Completion of oxenization training centre 4,000 16,000 20,000 1 0 GORONGA GIBASO To Complete construction of charco dam. 600 2,400 3,000 1 1 SIRARI SIRARI Construction of a Culvert 7,000 28,000 35,000 1 0 BINAGI MOGABIRI Reforestation/environmental conservation 1,040 4,160 5,200 1 0 TOTAL TARIME DISTRICT 141,341 551,660 693,000 24 6 3 23 percentage of performance 72.73 18.18 9.09 70 69 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 GEITA L DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kamena Imalamapaka Expand and improvent of crop storage structure 1,200 5,000 6,200 1 Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Ihanamilo Nyakato Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 7,000 8,600 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 Ikulwa Purchase of hulling machine (changed to power tiller) 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Kaseme Nyamalulu Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Construction of charco dam 1,400 5,600 7,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Reahabilitation of charco dam 1,000 4,000 5,000 1 Magenge Construction of cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Katoro Kaduda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 Kakora Kabiga Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Kakora Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 8,000 10,000 1 Senga Kakubilo Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Senga Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 70 GEITA L DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Mwingiro Nyabulanda Rehabilitation of rural feeder road 1,840 7,360 9,200 1 Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Idetemya Purchase of hulling machine (changed to power tiller) 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Nzera Lwenzera Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Idosero Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Kasamwa Ibanda Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 71 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 GEITA L DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Bung'wangoko Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Busolwa Busolwa Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Purchase of hulling/milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a crop storage. 7,000 28,000 35,000 1 1 Nkome Nkome Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyang'hwale Nyaruguguna Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers) . 5,000 5,000 10,000 1 Nyijundu Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Chigunga Saragulwa Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyakagomba Isima Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a market shed 6,680 26,720 33,400 1 Kharumwa Bumanda Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Izunya Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Bulela Nyambogo Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyamalimbe Nyamigogo Purchase of hulling machine 2,500 2,500 5,000 1 Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Lwamwizo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers) . 2,000 8,000 10,000 1 Lwamgasa Buziba Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 Kafita Lushimba Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Agro value adding equipment (Rice hullers) . 2,000 8,000 10,000 1 Kamhanga Lwenge Construction of a cropstorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of hulling machine 2,000 8,000 10,000 1 SENGA KAKUBILO CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 3,320 13,280 16,600 1 KAKORA KABIGA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,160 20,640 25,800 1 TOTAL GEITA DISTRICT 330,280 1,009,920 1,337,200 41 14 19 performance level (% age) 54.67 18.67 25.33 72 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH.2011 MISUNGWI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Ilujamate Buhunda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Mwagimagi Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of a crop storage structure 4,000 16,000 20,000 1 Mwaniko Nguge Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Misasi Mwasagela Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Igokelo Wanzamiso Rehabilitation of a charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Ng'ombe Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Koromije Ibongoya A Construction of a cattle dip 4,600 18,400 23,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Magaka Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Bulemeji Mwalogwabagole Rehabilitation of cattle dip 3,000 12,000 15,000 1 Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Buganda Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 Idetemya Isamilo Rehabilitation of a cattle dip. 2,000 8,000 10,000 1 Construction of charco dam 4,000 16,000 20,000 1 Misungwi Mwambola Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Mabuki Construction of charco dam(changed to crush) 2,600 10,400 13,000 1 Construction of a Cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Ukiliguru Mwagala Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Kanyelele Budutu Construction of charco dam(changed to crush) 2,000 8,000 10,000 1 73 MISUNGWI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Gambajiga Construction of cattle crush 2,080 8,320 10,400 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Shilalo Ng'obo Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Buhingo Kabale Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Busongo Nyamayinza Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Gulumungu Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Kijima Isakamawe Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 Nhundulu Mahando Construction of charco dam 3,000 12,000 15,000 1 Isegeneja Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Kasololo Igumo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Lubili Ilalambogo Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Mbarika Igenge Construction of cattle dip 4,400 17,600 22,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Ngaya Construction of cattle dip 4,000 16,000 20,000 1 Construction of a market shed.(changed to crush)? 2,700 10,800 13,500 1 Sumbugu Matale Construction of charco dam 5,000 20,000 25,000 1 Construction of cattle crush 2,000 8,000 10,000 1 Sumbugu construction of a storage structure 5,000 20,000 25,000 1 Usagara Bujingwa Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 KASOLOLO IGUMO CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 3,000 12,000 15,000 1 BUKINGO KABALE REHABILITATION OF CHARCO DAM 5,000 20,000 25,000 1 TOTAL MISUNGWI DISTRICT 179,780 719,320 899,100 41 8 4 performance % age 77.36 15.09 7.55 74 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF 31STH MARCH.2011 KWIMBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Mwang'halanga Mahinga Rehabilitation of an irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Fukalo Chibuji Construction of a cattle dip. 2,400 10,000 12,400 1 Construction of a charco dam. 3,200 13,000 16,200 1 Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Nyang'honge Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Maligisu Kadashi Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Mwambaraturu Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Iseni Nyashana Purchase of a milling mashine (AVAE) 10,000 10,000 20,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Mwagi Mwaging'hi Purchase of a milling mashine (AVAE) 5,000 5,000 10,000 1 Hulling and Grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Mwabilanda Hulling and Grain milling machine 10,000 10,000 20,000 1 Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Kashili Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Sumve Mwashilangale Construction of charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Mwamala Milyungu Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 75 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF 31STH MARCH.2011 KWIMBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Walla Bujingwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 Ng'hungumalwa Kibitilwa Construction of charco dam for cattle. 7,000 28,000 35,000 1 Manayi Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyambiti Solwe Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Malya Talaga Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Malya Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 REHABILITATION OF A CATTLE DIP & WATER TROUGH 7,000 28,000 35,000 1 Igongwa Mwadubi Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Ngudu Ilumba Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 Mwakilyambiti Mwamakoye Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Mantale Mwampulu Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Rehabilitation of charco dam 5,024 20,096 25,120 1 Ngulla Nyambuyi Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Ngulla Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mhande Mhande Construction of a cattle crush for vaccination 1,300 5,200 6,500 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Gulumwa Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Bupanwa Chasalawi Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Purchase of Oxen drawn implements 1,100 1,100 2,200 1 Kakubiji Shilima Construction of Market shed 7,000 28,000 35,000 1 Mwalubungwe Construction of crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 76 NGULA NYAMBUYI Construction of a crop market shed 5,600 22,400 28,000 1 MHANDE MHANDE Construction of a WARD RESOURCE CENTRE 5,700 22,800 28,500 1 KWIMBA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks MWAGI MWAGING'HI CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,300 21,200 26,500 1 NYAMBITI SOLWE CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,300 21,200 26,500 1 BUNGULWA NG'HUNDYA CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,300 21,200 26,500 1 MWAGI KISILI REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,540 22,160 27,700 1 MHANDE GULUMWA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,540 22,160 27,700 1 NGUDU ILUMBA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 5,540 22,160 27,700 1 TOTAL KWIMBA DISTRICT 254,044 797,176 1,051,220 30 7 24 implementation percentage 49.18 11.48 39.34 77 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH.2011 UKEREWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Namagondo Namagondo Construction of a 2 shallow wells. 1,600 7,000 8,600 1 Melegea Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Mukituntu Kazilankanda Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Chabilungo Constraction of market centre 3,000 12,000 15000 1 Ngoma Hamkoko Constraction of market centre 7,000 28,000 35,000 1 Nantare Construction of shallow wells(2) 1,600 6,400 8,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Igala Chankamba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Bwasa Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 1 Mrutunguru Muhande Rehabilitation of Irrigation scheme 1,600 6,400 8,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 4,711 18,844 23,555 1 Bukanda Busunda Rehabilitation of Irrigation scheme 900 3,600 4,500 1 Nyamanga Nyamanga Constraction of market centre 7,000 28,000 35,000 1 Irugwa Sambi Construction of slaughter slab (2) 480 1,920 2,400 1 Rehabilitation of rural feeder roads 6,520 26,080 32,600 1 Nabweko Rehabilitation of rural feeder roads 5,000 20,000 25,000 1 Nkilizya Nkilizya Constraction of market centre 3,000 12,000 15,000 1 Bukindo Murutanga Agro value adding equipment . 1,750 1,750 3,500 1 Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Bukindo Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Kagunguli Kweru Construction of one shallow well 800 3,200 4,000 1 Kakerege Kakerege Rehabilitation of rural feeder roads 1,400 5,600 7,000 1 Construction of 7 shallow wells 5,600 22,400 28,000 1 Construction of culvert 1,400 5,600 7,000 1 Bukungu Bukungu Construction of 4 shallow wells 3,000 12,000 15,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 4,000 16,000 20,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Namilembe Namilembe Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Bwiro Busiri Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 78 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS 31ST MARCH.2011 UKEREWE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Constraction of market centre 3,000 12,000 15,000 1 Busumba Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Kagunguli Kagunguli Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Ilangala Kamasi Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Kaseni Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Bukiko Bukiko Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Bwisya Nyang'ombe Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Nduruma Chamuhunda Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a milling machine 750 3,000 3,750 1 Muriti Igongo Construction of a market shed. 7,000 28,000 35,000 1 KAGUNGULI KWERU CONSTRUCTION OF 3 SHALLOW WELLS 3,000 12,000 15,000 1 REHABILITATION OF FEEDER ROAD 3,200 12,800 16,000 1 PURCHASE OF A WATER PUMP FOR IRRIGATION 375 1,500 1,875 1 IGALA BWASA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 1,000 4,000 5,000 1 REHABILITATION OF FEEDER ROAD 4,520 18,080 22,600 1 IRUGWA NABWEKO CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 1,000 4,000 5,000 1 PURCHASE OF A CASSAVA GRATER. 500 2,000 2,500 1 PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 SAMBI PURCHASE OF A WATER PUMP FOR IRRIGATION 375 1,500 1,875 1 PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 BWIRO BUSIRI REHABILITATION OF FEEDER ROAD 4,000 16,000 20,000 1 NGOMA NANTARE REHABILITATION OF FEEDER ROAD 2,900 11,600 14,500 1 ESTABLISHMENT OF A TREE NURSERY 2,500 10,000 12,500 1 PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 NAMAGONDO NAMAGONDO CONSTRUCTION OF A MARKET SHED 5,400 21,600 27,000 1 PURCHASE OF A ROSELLA PROCESSING MACHINE 400 1,600 2,000 1 IGALA CHANKAMBA PURCHASE OF A MILLING MACHINE 400 1,600 2,000 1 BUKUNGU BUKUNGU PURCHASE OF A CASSAVA GRATER. 375 1,500 1,875 1 MUKITUNTU KAZILAMKANDA PURCHASE OF A MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 CHABILUNGO PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 MURITI IGONGO PURCHASE OF A MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 BUKIKO BUKIKO PURCHASE OF A WATER PUMP FOR IRRIGATION 375 1,500 1,875 1 BWISYA NYANG'OMBE PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 ILANGALA KAMASI PURCHASE OF A MILLING MACHINE 1,250 5,000 6,250 1 TOTAL UKEREWE DISTRICT 210,161 835,994 1,046,155 19 16 33 performance % age 27.94 23.53 48.53 79 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH.2011 MAGU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Shigala Nyamatembe Construction of a market shed 2,000 8,000 10,000 1 0 Shigala Construction of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 1 Mkula Lutubiga Constraction of market centre 2,700 10,800 13,500 1 0 Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 1 Mwasamba Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 1 1 Nyanguge Matela Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 0 Ng'haya Ng'haya Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 1 Nkungulu Mwashepi Rehabilitation of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 1 Mwamanga Mwamanga Rehabilitation of a charco dam 3,000 12,000 15,000 1 0 Kisesa B Construction of a cattle dip. 4,360 17,440 21,800 1 1 Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 1 Bujashi Sese Rehabilitation of a cattle dip. 5,400 21,600 27,000 1 1 Construction of a slaughter slab. 1,000 4,000 5,000 1 1 Lutale Lutale Constraction of market centre 2,700 10,800 13,500 1 0 Kisesa Igekemaja Procurement of a paddy hulling machine 4,000 4,000 8,000 1 1 Construction of a market shed. 6,250 25,000 31,250 1 0 Igalukilo Nyangili Rehabilitation of a cattle dip. 2,400 9,600 12,000 1 0 Construction of a market shed 2,700 10,800 13,500 1 0 Shishani Isolo Construction of a cattle dip 5,460 21,840 27,300 1 0 Construction of a Cattle crush 2,500 10,000 12,500 1 1 Njinjimili Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Ihayabuyaga Construction of a market shed 5,320 21,280 26,600 1 0 Ngasamo Sanga Construction of a cattlle crush. 2,000 8,000 10,000 1 0 Ngasamo Construction of a crop storage facility. 6,250 25,000 31,250 1 0 Malili Malili Construction of a Cattle crush 3,125 12,500 15,625 1 1 Gininiga Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Badugu Badugu Rehabilitation of a charco dam 5,460 21,840 27,300 1 1 Nyaluhande Nyaluhande Construction of a market shed. 3,600 14,400 18,000 1 0 Lubugu Sayaka Rehabilitation of a charco dam 6,860 27,440 34,300 1 1 80 MAGU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kaloleli Ilumya Rehabilitation of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 0 Kitongosima Kitongosima Construction of a Cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 0 Sukuma Lumeji Construction of a market shed 7,000 28,000 35,000 1 0 SUKUMA BUHUMBI REHABILITATION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 0 MWAMABANZA MWALINHA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 0 SHIGALA NYAMATEBE REHABILITATION OF A CHARCO DAM 4,300 17,200 21,500 1 0 NGASAMO SANGA CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,000 20,000 25,000 1 0 BADUGU MANALA REHABILITATION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 0 MALILI MALILI CONSTRUCTION OF A CATTLE DIP 5,000 20,000 25,000 1 0 NKUNGULU IGOMBE CONSTRUCTION OF TWO BORE HOLES 7,000 28,000 35,000 1 0 BUJASHI SESE CONSTRUCTION OF A MARKET SHED 3,600 14,400 18,000 1 0 NYALUHANDE NYALUHANDE CONSTRUCTION OF A BORE HOLE 3,400 13,600 17,000 1 0 IGALUKILO NYANGIRI REHABILITATION OF A CHARCO DAM 1,900 7,600 9,500 1 0 TOTAL MAGU DISTRICT 196,245 772,980 969,225 20 9 13 14 AVERAGE PERFORMANCE 47.6 21.4 31.0 33.3 81 4.0 MWANZA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MACH. 2011 SENGEREMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Tabaruka Kishinda Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 1 Tunyenye Construction of a market shed 3,800 15,200 19,000 1 Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 1 Nyampande Rehabilitation of a cattlle dip 4,272 17,088 21,360 1 Construction of a slaughter slab 1,594 6,374 7,968 1 Kasungamile Kasungamile Rehabilitation of a cattlle dip 1,600 6,500 8,100 1 Construction of a deep well for irrigation 4,598 18,392 22,990 1 Nyakaliro Sukuma Rehabilitation of rural feeder roads 4,272 17,088 21,360 1 Oxen drawn implements 2,366 2,366 4,731 1 Rehabilitation of a cattlle dip 3,960 15,840 19,800 1 Rehabilitation of feeder roads 1,824 7,296 9,120 1 Oxen drawn implements 3,656 3,656 7,312 1 Nyakasasa Isenyi Rehabilitation of rural feeder roads 2,352 9,408 11,760 1 Procurement of Ia power tiller 2,500 2,500 5,000 1 Nyakasungwa Igwanzozu Oxen drawn implements 2,365 3,549 7,097 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Kazunzu Itabagumba Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 1 Procurement of grain mill 2,365 2,366 4,731 1 Construction of a market shed 5,360 21,440 26,800 1 Ilyamchele Construction of a cattlle crush 714 2,856 3,570 1 Rehabilitation of rural feeder roads 2,520 10,080 12,600 1 Irenza Construction of a cattle dip. 5,714 22,858 28,572 1 Construction of a cattlle dip 4,557 18,226 22,783 1 Kalebezo Magulukenda Construction/rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,848 15,392 19,240 1 Katwe Katwe Construction of a cattlle dip 6,474 25,898 32,372 1 Oxen drawn implements 1,183 1,183 2,366 1 Kasheka Procurement of Irrigation equipment 2,800 2,800 5,600 1 Oxen drawn implements 2,365 2,366 4,731 1 Kasheka Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Nyehunge Isaka Rehabilitation of a cattlle dip 2,136 8,544 10,680 1 Construction of a cattle dip. 4,006 16,022 20,028 1 Sima Sogoso Rehabilitation of rural feeder roads 3,600 14,400 18,000 1 Construction of a charco dam 3,400 13,600 17,000 1 Rehabilitation of feeder roads 1,800 7,200 9,000 1 Butoga Rehabilitation of rural feeder roads 1,428 5,712 7,140 1 Rehabilitation of rural feeder roads 2,155 8,621 10,776 1 82 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 BARIADI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Bariadi Isanga Construction of a cattle dip. 3,015 13,000 15,076 1 Rehabilitation of rural feeder roads 9 KM 2,700 10,800 13,500 1 Mwaswale Nkuyu Rehabilitation of rural feeder roads 8 KM 2,400 9,600 12,000 1 0 Purchase of Oxen drawn implements 5,000 5,000 10,000 1 1 Lung'wa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 0 Somanda Nyaumata Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 1 0 Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 0 Sakwe Ibulyu Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 0 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 1 Mwanzoya Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 1 Mhango Ngulyati Construction of a charco dam. 5,000 20,000 25,000 1 1 Ngala Rehabilitation of rural feeder roads 3,265 13,059 16,324 1 0 Luguru Nhobola Rehabilitation of a cattlle dip. 1,886 7,546 9,432 1 0 Rehabilitation of rural feeder roads 3,858 15,432 19,290 1 1 Zakayu Zanzui Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 0 Mwamapalala Isakang'wale Oxen drawn implements 2,099 2,099 4,197 1 1 Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 1 Ngeme Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 0 Bunamhala Giriku Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 0 Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 0 Bunamhala Construction of a market shed. 5,000 20,000 25,000 1 0 Rehabilitation of rural feeder roads 6 KM 1,800 7,200 9,000 1 0 Nkololo Mwashagata Rehabilitation of a charco dam. 2,400 9,600 12,000 1 0 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 1 Ihusi Rehabilitation of rural feeder roads 3,028 12,111 15139 1 0 83 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 BARIADI DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Nyakabindi Old Maswa Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 1 1 Lagangabilili Nguno Construction of a BORE HOLE 6,648 26,592 33,240 1 0 Nhg'hesha Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 0 Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 0 Mwaubingi Gasuma Construction of shallow wells (3) 1,052 4,210 5,262 1 1 Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 0 Sapiwi Igegu Construction of a charco dam. 6,648 26,592 33,240 1 1 Nyamikoma Establishment of artificial insemination centre 628 2,511 3,139 1 0 Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 0 Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 1 Dutwa Sengerema Construction of a cattle dip. 3,215 12,861 16,076 1 0 Mwamondi Construction of 3 shallow wells for irrigation. 3,000 12,000 15,000 1 0 Mwandobana Kilabela Construction of a cattle dip. 5,500 22,000 27,500 1 0 Sagata Gwasa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 0 Kasoli Kalalo Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 0 Gambosi Nyamswa Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 0 Ikungulyabashashi Ikungulyabashashi Construction of charco dam for livestock 7,000 28,000 35,000 1 0 SAPAWI IGEGU CONSTRUCTION OF A CATTLE WATER TROUGH 352 1,408 1,760 1 0 NYAKABINDI OLD MASWA CONSTRUCTION OF A CATTLE WATER TROUGH 352 1,408 1,760 1 0 DUTWA SENGEREMA PROCUMENT OF OXEN DRAWN IMPLEMENTS. 2,000 8,000 10,000 1 0 MWAMONDI CONSTRUCTION OF A CROP MARKET SHED 4,000 16,000 20,000 1 0 MWAMAPALALA ISAKANG'WALE PROCUMENT OF2 GRAIN MILLING MACHINES 2,000 8,000 10,000 1 0 SAKWE MWANZOYA REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 6km 4,548 18,192 22,740 1 0 MWANDOBANA KILABELA PROCUMENT OF OXEN DRAWN IMPLEMENTS. 1,500 6,000 7,500 1 0 TOTAL BARIADI DISTRICT 172,230 668,563 839,853 21 16 12 12 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 42.00 32.00 24.00 24.00 84 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Masanga Bulekela Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 1 Bunambiyu Itongoitale Construction of a cattle dip. 3,500 14,000 17,500 1 Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Mwanghili Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Mwamalasa Mwamalasa Rehabilitation of oxen training centre 3,734 14,934 18,668 1 Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 Kishapu Lubaga Rehabilitation of rural feeder roads 3,000 12,000 15,000 1 Mwanulu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Kiloleli Miyuguyu Construction of charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Ngofila Mwamanota Construction of cattlle dip 3,492 13,968 17,460 1 Kalitu Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 Mondo Kabila Construction of a crop storage structure 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of a grain milling machine 5,000 5,000 10,000 1 Mwigumbi Construction of a crop storage structure. 7,000 28,000 35,000 1 Shagihilu Mwalata Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Shagihilu Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Talaga Kijongo Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Lugana Lugana Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Ukenyenge Bulimba Procurement of an agric processing machine 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Mwaweja Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Songwa Mpumbula Construction of a cattle dip. 5,091 20,366 25,457 1 Mwadui Lohumbo Nyenze Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Uchunga Kakola 3 shallow wells for horticultural irrigation 7,000 28,000 35,000 1 Itilima Ikoma To support irrigation for rice production. 7,000 28,000 35,000 1 Mwajiginya (B) Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Seke Bugoro Bugoro Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 85 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Dulisi Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 Bubiki Mwamishoni Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Ngeme Construction of a crop storage facility. 7,000 28,000 35,000 1 KISHAPU LUBAGA REHABILITATION OF RURAL FEEDER ROAD 4,000 16,000 20,000 1 LAGANA MIHAMA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 M/LOHUMBO NYENZE CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 MASANGA BULEKELA CONSTRUCTION OF A CATTLE WATER TROUGH 2,806 11,226 14,032 1 MWAMASHELE ISAGALA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 SHAGIHILU SHAGIHILU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 SOMAGEDI KISESA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 UCHUNGA KAKOLA 5 SHALLOW WELLS FOR IRRIGATION 7,000 28,000 35,000 1 TOTAL KISHAPU DISTRICT 238,123 922,494 1,160,617 13 10 16 average performance 33.3 25.6 41.0 86 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Masela Mandela Construction of a crop storage structure. 4,552 18,208 22,760 1 Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a shallow well for irrigation 960 3,840 4,800 1 Procurement of an oil processing machine. 2,500 2,500 5,000 1 Procurement of an ox weeder 720 2,880 3,600 1 Mwabomba Construction of cattle dip 4,800 19,200 24,000 1 Mpindo Somanda Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Tamanu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Construction of a charco dam 5,600 22,400 28,000 1 Senani Construction of a charco dam 4,416 17,664 22,080 1 Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 5,000 5,000 10,000 1 Procurement of an ox weeder 720 2,880 3,600 1 Construction of 2 shallow wells for irrigation. 2,400 9,600 12,000 1 Buchambi Kinamwigulu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 1 Mwabujiku Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Sukuma Hiduki Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Mwabayanda Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Busilili Bushitala Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Buhungukila Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Construction of a crop storage facility 5,760 23,040 28,800 1 Isanga Kidema Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Isanga Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 87 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 Procurement of an ox - weeder 960 3,840 4,800 1 Procurement of 16 ground nut shellers. 4,000 4,000 8,000 1 Kadoto Malekano Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Nguliguli Mwashegeshi Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Ipililo Ikungulyankoma Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a cattlle dip 6,000 24,000 30,000 1 Mwakabeya Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Shishiyu Jija Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a slaughter slab. 960 3,840 4,800 1 Construction of market shed 3,600 14,400 18,000 1 Igunya Procurement of a paddy processing machine. 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Nyabubinz a Mwabagalu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a cattlle dip 4,800 19,200 24,000 1 Procurement of 20 oxen weeders 4,000 4,000 8,000 1 Construction of a shallow well for irrigation 960 3,840 4,800 1 Zawa Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Malampaka Nyabubinza Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Procurement of rice hulling(grain milling) machine. 2,500 2,500 5,000 1 Badi Nyashimba Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of a cattle dip. 3,000 12,000 15,000 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Ikungu. Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Kulimi Mwamihanza Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation/Construction of a cattlle dip 2,400 9,600 12,000 1 88 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not starte d Utilizatio n Remarks Rehabilitation of a charco dam 3,600 14,400 18,000 1 Procurement of oxen weeders 2,000 8,000 10,000 1 Mwabayanda (s) Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 1 Construction of a crop storage facility 800 3,200 4,000 1 Lalago Mwakidiga Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Rehabilitation of a cattlle dip 1,440 5,760 7,200 1 Mwakidiga Rehabilitation of irrigation scheme 736 2,944 3,680 1 Dakama Mwandete Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Procurement of an oil pressing machine. 2,000 8,000 10,000 1 Construction of a cattle dip. 5,200 20,800 26,000 1 Nyalikungu Iyogelo Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Budekwa Mwabaraturu Construction of a house hold crop storage structure 262 1,050 1,312 1 Construction of a charco dam 6,000 24,000 30,000 1 Sukuma Mwbayanda(M) Procurement of a ground nut sheller. 2,000 2,000 4,000 1 Construction of a shallow well for irrigation. 960 3,840 4,800 1 Hinduki Construction of acrop/Agr.input storage 6,000 24,000 30,000 1 BUCHAMBI MWABUJIKU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 6,100 24,400 30,500 1 KINAMWIGULU CONSTRUCTION OF 4 SHALLOW WELLS 4,320 17,280 21,600 1 SHISHIYU JIJA COMPLETION OF MARKET SHED 2,052 8,208 10,260 1 KADOTO MALEKANO CONSTRUCTION OFA SHALLOW WELL 720 2,880 3,600 1 ISANGA KIDEMA COMPLETION OF CHARCO DAM 2,052 8,208 10,260 1 CONSTRUCTION OFA SHALLOW WELL 960 3,840 4,800 1 ISANGA CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 1,698 6,790 8,488 1 BUSILILI BUSHITALA COMPLETION OF CHARCO DAM 3,012 12,048 15,060 1 MALAMPAKA NYABUBINZA REHABILITATION OF A CROP STORAGE 2,558 10,234 12,792 1 SUKUMA MWABAYANDA(m) CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,546 22,186 27,732 1 89 MASWA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not starte d Utilizatio n Remarks HINDUKI CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 KULIMI MWAMIHANZA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 NYALIKUNG U IYOGELO CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 6,120 24,480 30,600 1 DAKAMA MWANDETE CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 1,476 5,904 7,380 1 BADI NYASHIMBA CONSTRUCTION OF 3 SHALLOW WELLS 2,820 11,280 14,100 1 IKUNGU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,780 23,120 28,900 1 NGULIGULI MWASHEGESHI CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 720 2,880 3,600 1 MASELE MWABOMBA CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 2,112 8,448 10,560 1 MANDELA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 2,634 10,538 13,172 1 IPILILO IKUNGULYANKOM A CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 MWAKABEYA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 NYABUBINZA ZAWA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 MPINDO SOMANDA CONSTRUCTION OF A SHALLOW WELL 708 2,832 3,540 1 LALAGO MWAKIDIGA COMPLETION OF CATTLE DIP 1,680 6,720 8,400 1 CONSTRUCTION OF 2 SHALLOW WELLS 2,001 8,005 10,006 1 BUDEKWA MWABARATURU COMPLETION OF CHARCO DAM 708 2,832 3,540 1 TOTAL MASWA DISTRICT 223,43 0 818,720 1,042,150 53 15 34 AVERAGE PERFORMANCE 51.46 14.56 33.01 90 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 BUKOMBE DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Ikunguigazi Lulembela Construction of a crop storage structure. 6,640 27,000 33,200 1 Kabanga Construction of a cattlle dip 4,400 17,600 22,000 1 Ushirombo Katome Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Katente Rehabilitation of irrigation scheme 4,400 17,600 22,000 1 Ng'anzo Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 Mbogwe Iboya Construction of a charco dam 7,000 28,000 35,000 1 Nanda Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Nyambubi Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Buluhe Rehabilitation ofa charco dam for irrigation 4,400 17,600 22,000 1 Bukandwe Bukandwe Procurement of a power tiller 2,000 2,000 4,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 1 Kanegere Construction of a Chaco dam 6,640 26,560 33,200 1 Nyasato Nyasato Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 1 Bulugala Procurement of power tiller 2,000 2,000 4,000 1 Construction of a crop storage (godown) 6,600 26,400 33,000 1 Ilolangulu Bagalagala Construction of a crop storage (godown) 6,640 26,560 33,200 1 Isebya Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Uyovu Namonge Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Shilabela Agro value adding equipment (cassava chipping machine) 1,000 1,000 2,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Masumbwe Ilangale Rehabilitation of rural feeder roads 4,800 19,200 24,000 1 Nyakasuluma Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Bukombe Ituga Construction of a charco dam 5,200 20,800 26,000 1 Bukombe Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Iyogelo Bugeranga Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Iyogelo Construction of a Chaco dam 6,640 26,560 33,200 1 Ushirika Nyitundu Construction of a crop storage facility 6,640 26,560 33,200 1 Iponya Iponya Construction of a charco dam. 6,000 24,000 30,000 1 Lugunga Mgaya Construction of a charco dam. 6,200 24,800 31,000 1 Kakumbi Construction of a charco dam. 6,200 24,800 31,000 1 Runzewe Ikuzi Rehabilitation of rural feeder roads 5,200 20,800 26,000 1 Msonga Construction of a Market shed 7,000 28,000 35,000 1 USHIRIKA MLALE CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 5,546 22,186 27,732 1 NYASATO BULUGALA PROCUMENT OF A HULLING MACHINE 1,500 6,000 7,500 1 IKUNGUIGAZI LULEMBELA PROCUMENT OF A HULLING MACHINE 1,600 6,400 8,000 1 TOTAL BUKOMBE DISTRICT 185,686 728,186 913,432 24 5 6 18 average performance 68.57 14.29 17.14 51 91 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 KAHAMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Kinamapula Butibu Rehabilitation of a cattlle dip 1,250 5,000 6,250 1 0 Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 1 Construction of a shallow well for Livestock 1,100 4,400 5,500 1 0 Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 1 1 Bunasani Construction of storage structure 6,000 24,000 30,000 1 0 Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 1 Bulungwa Makongoro Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 1 Rehabilitation of a crop storage facility 3,600 14,400 18,000 1 0 Nyabusalu Rehabilitation of a crop storage facility 4,800 19,200 24,000 1 0 Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 1 Mpunze Sabasabini Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5 3,000 12,000 15,000 1 1 Procurement of hulling machine 3,125 4,250 7,375 1 0 Iponyaholo Construction of a crop storage structure. 6,000 24,000 30,000 1 0 Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 1 Procurement of hulling machine 2,750 2,750 5,500 1 0 Ukune Igunda Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 1 Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 1 Rehabilitation of a cattle dip. 1,778 7,112 8,890 1 1 Kundikili Construction of a shallow well for irrigation 1,100 4,400 5,500 1 0 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 0 Ngogwa Wendele Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 1 Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 0 Ngulu Construction of a crop storage structure. 6,000 24,000 30,000 1 0 Idahina Nyamitengera Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 0 Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 1 Rehabilitation of a crop storage facility 4,800 19,200 24,000 1 0 Chona Itebele Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 0 Rehabilitation of irrigation scheme(changed to charco dam) 7,000 28,000 35,000 1 0 Isagehe Mondo Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 0 92 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 KAHAMA DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Rehabilitation of a crop storage facility 364 1,456 1,820 1 0 Construction of a crop storage structure. 5,636 22,544 28,180 1 1 Bukooba Construction of a charco dam for irrigation. 6,000 24,000 30,000 1 0 Segese Malito Rehabilitation of rural feeder roads 3,500 14,000 17,500 1 0 Masabi Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 0 Nyandekwa Kakebe Construction of a storage structure (godown). 6,000 24,000 30,000 1 1 Kilago Shininga Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 1 Construction of a storage structure (godown). 5,000 20,000 25,000 1 0 Wame Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 0 Kinaga Kabondo Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 1 Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 0 Mwakuhenga Agro value adding equipment (grain milling machine) 4,250 4,250 8,500 1 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 1 Mwalugulu Bahni Construction of a shallow well for irrigation 1,000 4,000 5,000 1 1 Construction of acattle dip 3,900 15,600 19,500 1 0 Mhongolo Nyashimbi Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 0 Malunga Kitwana Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 1 Construction of a charco dam. 5,707 22,829 28,536 1 0 Isaka Mwakata Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 1 Construction of acattle dip 3,900 15,600 19,500 1 0 Uyogo Manugu Oxen drawn implements. 550 550 1,100 1 1 Rehabilitation of feeder road (5km) 3,200 12,800 16,000 1 1 Bugarama Buyange Procurement of a milling machine 3,125 4,250 7,375 1 1 Kisuke Kisuke Procurement of a milling machine 3,125 4,250 7,375 1 1 Bukomela Construction of a crop storage structure. 6,000 24,000 30,000 1 1 Mwendakulima Mwendakulima Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 0 BUGARAMA BUYANGE CONSTRUCTION OF A CHARCO DAM 7,000 28,000 35,000 1 0 MHONGOLO NYASHIMBI PROCUMENT OF A HULLING MACHINE 1,862 7,450 9,312 1 0 TOTAL KAHAMA DISTRICT 202,551 655,406 857,957 48 7 5 29 average performance 80.0 11.7 8.3 48.3 93 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Mwanjolo Mwanjolo Construction of a cattle dip. 4,746 19,000 23,732 1 Itinje Isengwa Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 Bukundi Bukundi Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 Small scale irrigation scheme 1,769 7,077 8,846 1 Mwanhuzi Mwagila Construction of a cattlle dip 5,231 20,923 26,154 1 Kimali Mwangudo Construction of irrigation scheme 4,935 19,740 24,675 1 Paji Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwabusalu Mwabusalu Construction of a storage crop structure . 6,000 24,000 30,000 1 Lubiga Mwandu-Lubiga Rehabilitation of rural feeder roads 6,000 24,000 30,000 1 Lubiga Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Kisesa Mwaukoli Construction of a storage crop structure. 6,000 24,000 30,000 1 Kisesa Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Mwamishali Mwambiti Construction of a storage crop structure. 6,000 24,000 30,000 1 Procurement of Agro processing equipment 5,000 5,000 10,000 1 Ng'oboko Minyanda/Mwagufuri Procurement of rice hulling machine. 5,000 5,000 10,000 1 Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Ng'oboko Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Procurement of power tiller 5,000 5,000 10,000 1 Mwamalole Usiulize Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Lata Construction of a charco dam. 7,000 28,000 35,000 1 Mwandoya Mwakaruba Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 Mwakisandu Construction of a crop staorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Lingeka Mwabulutango Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Lingeka Construction of a crop storage facility 5,600 22,400 28,000 1 Itinje Mwagayi Construction of a cattle dip. 7,000 28,000 35,000 1 94 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT 31ST MARCH. 2011 MEATU DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Mwabuna Mwakasumbi Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwashata Construction of a crop staorage facility 6,000 24,000 30,000 1 Mwamanongu Mwamanongu Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Procurement of Agro processing equipment(power tiller) 5,000 5,000 10,000 1 Nkoma Itaba Small scale irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Mbushi Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Saka saka Tindaburigi Construction of a crop staorage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwabuzo Mwabalebi Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 Imalaseko Nata Rehabilitation of rural feeder roads 5,600 22,400 28,000 1 SAKASAKA SAKASAKA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 LINGEKA LINGEKA CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE 7,000 28,000 35,000 1 MWABULUTANGO REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 NG'HOBOKO NG'HOBOKO REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 MINYANDA PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 MWABUZO MWABALEBI REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 IMALASEKO NATA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 MWABUSALU MWABUSALU EXTENSION OF A CROP STORAGE 1,000 4,000 5,000 1 KISESA KISESA REHABILITATION OF FEEDER ROAD 7,000 28,000 35,000 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 KIMALI MWANGUDO EXTENSION OF A MICRO IRRIGATION SCHEME 1,000 4,000 5,000 1 MWANJOLO MWANJOLO EXTENSION OF CATTLE DIPPING FACILITIES 2,250 9,000 11,250 1 MWAHUZI MWAGILA EXTENSION OF CATTLE DIPPING FACILITIES 1,769 7,077 8,846 1 ITINJE ISENGWA EXTENSION OF CATTLE DIPPING FACILITIES 1,769 7,077 8,846 1 PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 MWABUMA MWASHATA EXTENSION OF A CROP STORAGE 2,065 8,260 10,325 1 MWAMANONGU MWAMANONGU PROCUMENT OF A GRAIN MILLING MACHINE 750 3,000 3,750 1 TOTAL MEATU DISTRICT 276,496 1,016,000 1,292,482 23 1 31 average performance 41.82 1.82 56.36 95 5.0 SHINYANGA REGION PROJECT IMPLEMENTATION STATUS AS AT END OF MARCH. 2011 SHINYANGA RURAL DISTRICT FUNDS ISSUED 2006/07/08/09/10/11 IMPLEMENTATION STATUS WARD VILLAGE PROJECT NAME BEN. DASIP TOTAL complete on going not started Utilization Remarks Itwangi Nduguti Modification / repair of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Butini Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Nyida Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Tinde Nsalala Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Welezo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Samuye Masengwa Repair and extension of irrigation scheme 7,000 28,000 35,000 1 Ng'wang'halanga Ng'wang'halanga Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Usanda Ngaganulwa Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Manyanda Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Ilola Mendo Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Usule Ishololo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Masekelo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Iselamagazi Mwamakaranga Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Mwambasha Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 Mwantini Zumve Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Jimondoll Jimondoll Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Solwa Mwasekagi Construction of a crop storage 7,000 28,000 35,000 1 Salawe Mwenge Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Ipango Construction of a cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Imesela Mwamanyuda Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Nyika Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwamala Bugogo Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Mwamadilanha Ibanza Construction of a borehole for livestock 7,000 28,000 35,000 1 Pandakichiza Mwamadilanha Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Lyabukande Lyamidati Construction of a crop storage facility 7,000 28,000 35,000 1 Didia Nyashimbi Construction of a cattle dip 7,000 28,000 35,000 1 Mwakitolyo Mwasenge Rehabilitation of rural feeder roads 7,000 28,000 35,000 1 SOLWA MWANDUTU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 PANDAGICHIZA SAYU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 ISELAGAZI LYABUSALU CONSTRUCTION OF A CROP STORAGE FACILITY 7,000 28,000 35,000 1 TOTAL SHINYANGA DISTRICT 210,000 840,000 1,050,000 20 7 3 PERCENTAGE OF PERFORMANCE 66.67 23.33 10.00 KEY: Utilized = 1, Not utilized = 0 96 ANNEX I11 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2010-2011 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2011 % OF PERFORMANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Goods Motor Vehicles & Motor Cycles 601,928 488,249 - - 601,928 488,249 Office Furn.Computers & Equip. 412,436 331,245 - - 412,436 331,245 Bicycles 196,000 163,333 - 196,000 163,333 Irrigation Equipment 17,752 14,794 - - - 17,752 14,794 Sub Totals - Goods 1,228,116 997,620 - - - - 1,228,116 997,620 - Services & Training Workshops 356,469 290,979 - - - 356,469 290,979 Curriculum Development Study 113,959 90,373 - - 113,959 90,373 Training 9,942,608 7,839,296 527,950 405,207 970,000 666,509 10,470,558 8,244,504 54 O & OD Methodologies 1,580,597 1,261,804 - - - - 1,580,597 1,261,804 Technical Assistance 799,419 639,442 87,896 60,618 390,000 268,966 887,315 700,060 23 Audit Fees and Expenses 131,509 103,627 1,119 772 1,200 828 132,628 104,399 93 Annual Follow up MAFC 106,338 83,570 2,106 1,452 2,500 1,724 108,443 85,022 84 Production of Documents 44,297 36,062 825 569 1,250 862 45,122 36,631 66 Sub Totals - Services & Train 13,075,195 10,345,154 619,896 468,618 1,364,950 938,888 13,695,091 10,813,772 45 Village Micro Projects Training of Village Dev Committees 468,776 390,647 - - - - 468,776 390,647 - Village Micro Projects Funds 25,888,616 20,511,953 1,402,684 967,368 2,000,000 1,379,310 27,291,299 21,479,321 70 Agriculture Value Adding Equipment 2,580,995 2,029,326 241,899 166,827 250,000 172,414 2,822,894 2,196,152 97 Sub Totals - Micro Projects 28,938,388 22,931,925 1,644,582 1,134,195 2,250,000 1,551,724 30,582,970 24,066,120 73 Total Investment Costs 43,241,698 34,274,700 2,264,478 1,602,813 3,614,950 2,490,612 45,506,177 35,877,512 63 97 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SUMMARY STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2010-2011 DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2011 % OF PERFORMANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Recurrent Costs Support staff 591,333 471,102 52,176 35,983 55,000 37,931 643,509 507,085 95 Remuneration - Reg. & District Staff 5,890,725 4,675,386 434,625 299,741 434,625 299,741 6,325,350 4,975,127 100 Vehicle/Motorcycle Oper Exps 622,853 493,045 41,424 28,568 51,500 35,517 664,276 521,613 80 General Operating Costs 485,625 385,450 32,861 22,663 43,538 30,026 518,485 408,112 75 PTC - Meetings 131,494 104,581 2,554 1,762 3,000 2,069 134,048 106,343 85 Office Rehabilitation & Office rental 143,253 117,846 96 66 20,000 13,793 143,349 117,912 0 Field Visits 1,463,548 1,161,021 100,150 69,069 116,675 80,466 1,563,698 1,230,090 86 Comm Materials/Mass Awareness 153,205 122,347 - - 153,205 122,347 Topical and Other Studies 159,610 125,934 - - 40,000 27,586 159,610 125,934 - Office Communication 128,896 102,729 9,538 6,578 12,000 8,276 138,434 109,307 79 Office Equipment Maintenance 15,213 12,124 960 662 2,500 1,724 16,173 12,786 38 Utilities 12,210 9,612 1,211 835 1,500 1,034 13,421 10,447 81 Maintenance of Web Site 4,600 3,644 625 431 4,600 3,644 - Financial Expenses 38,017 30,113 1,234 851 1,500 1,034 39,251 30,964 82 Sub Totals - Recurrent costs 9,840,582 7,814,932 676,829 466,778 782,463 539,630 10,517,410 8,281,711 86 Total Project Costs 53,082,280 42,089,632 2,941,307 2,069,591 4,397,413 3,030,242 56,023,587 44,159,223 67 98 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2010-2011 - PROJECT COORDINATION COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2011 % OF PERFORMANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 373,785 306,403 373,785 306,403 Office Furniture & Equipment 178,093 144,822 178,093 144,822 Sub Totals - Goods 551,878 451,224 - - - - 551,878 451,224 Launching workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 15,375 11,973 15,375 11,973 Financial & Management Training 17,916 13,850 17,916 13,850 National Review Workshop 179,039 146,608 179,039 146,608 Production of Documents 44,297 36,062 825 569 1,250 862 45,122 36,631 66 Communication materials 152,583 121,829 50,000 34,483 152,583 121,829 Mid term review 112,912 86,855 - 112,912 86,855 Topical and other Studies 159,610 125,934 20,000 13,793 159,610 125,934 Annual Audits 131,509 103,627 1,119 772 1,200 828 132,628 104,399 93 Design & set up of website - - 500 345 - - Subtotal Training 841,231 671,078 1,944 1,341 72,950 50,310 843,175 672,419 159 Technical Assistance 773,123 619,215 87,896 60,618 90,000 62,069 861,019 679,833 98 Sub Totals - Services & Training 1,614,354 1,290,293 89,840 61,959 162,950 112,379 1,704,194 1,352,252 257 Support Staff 591,333 471,102 52,176 35,983 55,000 37,931 643,509 507,085 95 Vehicle Operating Expenses 300,003 237,774 23,424 16,154 25,000 17,241 323,426 253,928 94 Office Communication 128,896 102,729 9,538 6,578 12,000 8,276 138,434 109,307 79 Office equipment maintenance 15,213 12,124 960 662 2,500 1,724 16,173 12,786 38 Utilities 12,210 9,612 1,211 835 1,500 1,034 13,421 10,447 81 General Operating Costs 227,399 180,369 24,323 16,775 30,000 20,690 251,722 197,144 81 PTC - Meetings 131,494 104,581 2,554 1,762 3,000 2,069 134,048 106,343 85 Office rehab & Office rental 143,253 117,846 96 66 20,000 13,793 143,349 117,912 0 Maintenance of web site 4,600 3,644 625 431 4,600 3,644 - Field visits 455,948 361,421 51,475 35,500 60,000 41,379 507,423 396,920 86 Financial expenses - Bank Interest 38,017 30,113 1,234 851 1,500 1,034 39,251 30,964 82 Sub Totals - Recurrent costs 2,048,366 1,631,314 166,991 115,166 211,125 145,603 2,215,357 1,746,480 79 Totals Project Coordination 4,214,598 3,372,831 256,831 177,125 374,075 257,983 4,471,429 3,549,956 69 99 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2010-2011 - FARMERS' CAPACITY BUILDING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2011 % OF PERFORMANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 - Computers & Printers - DTCs 66,757 52,880 66,757 52,880 - Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 - Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 - Total Motorcycles & Equipment 376,829 307,137 - - - - 376,829 307,137 - Service and Training - Curriculum Develop Workshop 18,500 15,417 18,500 15,417 - Curriculum Development Study 113,959 90,373 - - 113,959 90,373 - Training of DTCs 293,619 238,197 2,126 1,466 295,745 239,663 - Regional Program Dev. Workshop 31,380 25,893 31,380 25,893 - Ward Level PFG Association Training 62,200 47,846 21,000 14,483 62,200 47,846 - District Planning Workshops 99,561 78,723 - - 99,561 78,723 - Training of Ward Level Facilitators 691,899 561,060 73,770 50,876 84,000 57,931 765,669 611,936 88 District Training of FFs 397,314 309,833 34,275 23,638 42,000 28,966 431,589 333,471 82 HIV/AID Sensitization Campaign 622 518 10,000 6,897 622 518 - PFGs Training by FFs 2,569 1,976 54,200 37,379 225,000 155,172 56,769 39,355 24 PFGs Training by WTFs 3,329,700 2,656,995 10,270 7,083 225,000 155,172 3,339,970 2,664,078 5 Mini Projects as a training exercise 4,554,800 3,541,513 342,800 236,414 350,000 241,379 4,897,600 3,777,927 98 Total Services & Training 9,596,122 7,568,344 517,441 356,856 957,000 660,000 10,113,563 7,925,199 54 Technical Assistance - - 1,300 897 1,500 1,034 1,300 897 87 Recurrent Costs Staff Emoluments 585,000 464,186 42,000 28,966 42,000 28,966 627,000 493,151 100 DTCs Motorbikes Oper.& Maintain. 161,790 127,940 9,000 6,207 17,500 12,069 170,790 134,147 51 DTCs Office Oper. & Maintenance 104,025 82,564 3,750 2,586 8,750 6,034 107,775 85,151 43 DTCs Field Allowances 110,225 87,201 6,000 4,138 14,000 9,655 116,225 91,339 43 Total Recurrent Costs 961,040 761,891 60,750 41,897 82,250 56,724 1,021,790 803,788 74 Total Farmers' Capacity Building 10,933,991 8,637,371 579,491 399,649 1,040,750 717,759 11,513,481 9,037,020 56 100 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES AS AT 31ST MARCH 2011 - SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING COMPONENT DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2011 % OF PERFORMANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Investment Costs - - - - - Support to Rural Financial Services - - - - - Technical Assistance - - - - - - - - - - - - - - - - - - Service and Training - - - - - Training - - - - - Introductory Training to district staff 38,000 29,231 38,000 29,231 - Introductory Training to Extension Officers - - - - - Total Training 38,000 29,231 - - - - 38,000 29,231 - Total Rural Financial Services 38,000 29,231 - - - - 38,000 29,231 - Marketing Technical Assistance 26,296 20,227 300,000 206,897 26,296 20,227 Introductory Training to Extension Officers - - 14,000 9,655 - - Market survey study - - 20,000 13,793 - - Total training 26,296 20,227 - - 334,000 230,345 26,296 20,227 - Recurrent Total Marketing 26,296 20,227 - - 334,000 230,345 26,296 20,227 - Grand Total-Rural Finance & Marketing 64,296 49,458 - - 334,000 230,345 64,296 49,458 - 101 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR THE PERIOD ENDED 31ST MARCH 2011 - COMPONENT WISE DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2011 % OF PERFORMANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Farmers' Capacity Building 10,933,991 8,637,371 579,491 399,649 1,040,750 717,759 11,513,481 9,037,020 56 Community Plan. & Invest. in Agric. 37,869,396 30,029,972 2,104,985 1,451,714 2,701,588 1,863,164 39,974,381 31,481,685 78 Support to Rural Finance & Marketing 64,296 49,458 - - 334,000 230,345 64,296 49,458 - Project Coordination 4,214,598 3,372,831 256,831 177,125 374,075 257,983 4,471,429 3,549,956 69 Totals 53,082,280 42,089,632 2,941,307 2,028,487 4,450,413 3,069,250 56,023,587 44,118,119 66 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 SCHEDULE OF BUDGETARY PERFORMANCE FOR THE PERIOD ENDED 31ST MARCH 2011 - COMPONENT WISE DESCRIPTION EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 VARIANCE BTN ACTUAL VRS BUDGET 3RD QUARTER 2010/2011. % PERFOR MANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000' US $ Farmers' Capacity Building Component 579,491 399,649 1,040,750 717,759 461,259 318,110 56 Community Planning & Investment in Agriculture 2,104,985 1,451,714 2,701,588 1,863,164 596,603 411,450 78 Support to Rural Finance & Marketing - - 334,000 230,345 334,000 230,345 - Project Coordination Component 256,831 177,125 374,075 257,983 117,244 80,858 69 Totals 2,941,307 2,028,487 4,450,413 3,069,250 1,509,106 1,040,763 66 102 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2010-2011 - PROJECT COORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING FOR 3RD QUARTER 2010/2011 Goods TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles - - - - Office Furniture & Equipment - - - - Sub Totals - Goods - - - - - - - - - - National Review Workshop - - - - Production of Documents 825 569 825 569 Comm Materials/Mass Awareness - - - - Topical and Other Studies - - - - Annual Audits 1,119 772 1,119 772 Technical Assistance 87,896 60,618 87,896 60,618 Sub Tot - Services & Train 1,119 772 - - 88,721 61,187 - - 89,840 61,959 Support Staff 52,176 35,983 52,176 35,983 Vehicle operating Expenses 23,424 16,154 23,424 16,154 Office Communication 9,538 6,578 9,538 6,578 Office Equipment Maintenance 960 662 960 662 Utilities 1,211 835 1,211 835 General Operating Costs 24,323 16,775 24,323 16,775 PTC - Meetings 2,554 1,762 2,554 1,762 Office Rehabilitation & Office Rental 96 66 96 66 Maintenance of Web Site - - Field visits 51,475 35,500 51,475 35,500 Financial Expenses 1,234 851 1,234 851 Sub Totals - Recurrent costs 53,506 36,901 - - 113,485 78,265 - - 166,991 115,166 Total Project Coord Comp 54,625 37,673 - - 202,206 139,452 - - 256,831 177,125 103 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2010-2011 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING FOR 3RD QUARTER 2010/2011 Goods TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motorcycles for DTCs - - Computers & Printers - DTCs - - Bicycles - Ward Level - - Bicycles - Farmer Level - - Total Motorcycles & Equipment - - - - - - - - - - Service and Training Curriculum Dev Workshop 2,126 1,466 2,126 1,466 Curriculum Dev Study - - - - Training of DTCs - - Reg Program Dev Workshop - - District Planning Workshops - - - - Training of Ward Level Facilitators 73,770 50,876 73,770 50,876 PFGs Training by Farmer Facil 54,200 37,379 54,200 37,379 PFGs Training by Ward Train Facil 10,270 7,083 10,270 7,083 Distr training of farmer Facilitators 34,275 23,638 34,275 23,638 Ward Level PFG Association training - - PFGs Mini Projects Training Exercise 342,800 236,414 342,800 236,414 Farmer Visits/Nane Nane Shows - - HIV/AIDS Campaigns - - Total Services & Training - - 517,441 356,856 - - - - 517,441 356,856 Technical Assistance 1,300 897 1,500 1,034 2,800 1,931 Recurrent Costs - - Staff Emoluments 42,000 28,966 42,000 28,966 DTCs Motorbikes Oper & Maint 9,000 6,207 9,000 6,207 DTCs Office Oper & Maint 3,750 2,586 3,750 2,586 DTCs Field Allowances 6,000 4,138 6,000 4,138 Total Recurrent Costs 42,000 28,966 18,750 12,931 - - - - 60,750 41,897 Total Farmers' Capacity Building 42,000 28,966 537,491 370,683 1,500 1,034 - - 580,991 400,683 104 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 EXPENDITURE FUNDING STATEMENT 3RD QUARTER FINANCIAL YEAR 2010-2011 - COMMUNITY PLA. & INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES EXPENDITURE FUNDING FOR 3RD QUARTER 2010/2011 Goods TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles - - - - Computers - Dist & Reg Offices - - - - Irrigation Equipment - - - - Totals - Goods - - - - - - - - - - Training Works Engineers 8,696 5,997 8,696 5,997 EIA/ESMP training for district officials 514 354 514 354 O & O D Training - - - - - - Annual Follow-ups MAFC 2,106 1,452 2,106 1,452 Totals Services and Training - - - - 11,315 7,804 - - 11,315 7,804 Training of Village Dev Committee - - - - Village micro Project fund 1,122,147 773,894 280,537 193,474 1,402,684 967,368 Agriculture Value Add Equip 241,899 166,827 241,899 166,827 Totals Village Micro Projects - - - - 1,122,147 773,894 522,436 360,301 1,644,583 1,134,195 Staff Emoluments 392,625 270,776 392,625 270,776 Motorbikes Oper & Maintenance 9,000 6,207 9,000 6,207 Regional Office costs 288 198 288 198 District office costs 4,500 3,103 4,500 3,103 District field allowances 40,500 27,931 40,500 27,931 Regional field allowances 2,175 1,500 2,175 1,500 Totals - Recurrent Costs 392,625 270,776 - - 56,463 38,940 - - 449,088 309,716 Total Comm Planning Comp. 392,625 270,776 - - 1,189,925 820,638 522,436 360,301 2,104,986 1,451,714 TOTAL PROJECT COSTS 489,250 337,414 537,491 370,683 1,393,631 961,125 522,436 360,301 2,942,807 2,029,522 16.63 18.26 47.36 17.75 100.00 105 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UPTO 31ST MARCH 2011-PROJECT CORDINATION DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE FUNDING UPTO 31ST MARCH 2011 Goods TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 157,346 134,837 216,439 171,566 373,785 306,403 Office Furniture & Equipment 14,348 11,835 163,745 132,987 178,093 144,822 Sub Totals - Goods 171,694 146,672 - - 380,184 304,552 - - 551,878 451,224 Launching Workshop 27,990 24,339 27,990 24,339 Training - Procurement Issues 15,375 11,973 15,375 11,973 Financial & Management Training 17,916 13,850 17,916 13,850 National Review Workshop 179,039 146,608 179,039 146,608 Production of Documents 45,122 36,631 45,122 36,631 Communication Materials 152,583 121,829 152,583 121,829 Mid term review 112,912 86,855 112,912 86,855 Topical and Other Studies 159,610 125,934 Annual Audits 159,610 125,934 132,628 104,399 132,628 104,399 Technical Assistance 861,019 679,833 861,019 679,833 Design & set up of website - - Sub Totals - Serv & Training 159,610 125,934 - - 1,544,585 1,226,318 - - 1,704,194 1,352,252 Support Staff 643,509 507,085 643,509 507,085 Vehicle Operating Expenses 323,426 253,928 323,426 253,928 Office Communication 138,434 109,307 138,434 109,307 Office equipment maintenance 16,173 12,786 16,173 12,786 Utilities 13,421 10,447 13,421 10,447 General Operating Costs 251,722 197,144 251,722 197,144 PTC - Meetings 134,048 106,343 134,048 106,343 Office rehab & Office rental 143,349 117,912 143,349 117,912 Maintenance of web site 4,600 3,644 4,600 3,644 Field visits 507,423 396,920 507,423 396,920 Financial expenses - Bank Interest 39,251 30,964 39,251 30,964 Sub Totals - Recurrent costs 648,109 510,729 - - 1,567,248 1,235,751 - - 2,215,357 1,746,480 Totals Project Coordination 979,413 783,335 - - 3,492,017 2,766,621 - - 4,471,429 3,549,956 106 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UPTO 31ST MARCH 2011 COMPONENT OF FARMERS CAPACITY BUILDING DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE FUNDING UPTO 31ST MARCH 2011 Goods TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motorcycles for DTCs 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers & Printers - DTCs 66,757 52,880 66,757 52,880 Bicycles - Ward Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Bicycles - Farmer Level 98,000 81,667 98,000 81,667 Total Motorcycles & Equipment - - 376,829 307,137 - - - - 376,829 307,137 Service and Training Curriculum Develop Workshop 18,500 15,417 18,500 15,417 Curriculum Development Study 115,259 91,270 115,259 91,270 Training of DTCs 295,745 239,663 295,745 239,663 Regional Program Dev. Workshop 31,380 25,893 31,380 25,893 Ward Level PFG Association Training 62,200 47,846 62,200 47,846 District Planning Workshops 99,561 78,723 99,561 78,723 Training of Ward Level Facilitators 765,669 611,936 765,669 611,936 District Training of FFs 431,589 333,471 431,589 333,471 HIV/AID Sensitization Campaign 622 518 622 518 PFGs Training by FFs 56,769 39,355 56,769 39,355 PFGs Training by WTFs 3,339,970 2,664,078 3,339,970 2,664,078 Mini Projects as a training exercise 4,897,600 3,777,927 4,897,600 3,777,927 Total Services & Training - - 10,114,863 7,926,096 - - - - 10,114,863 7,926,096 Technical Assistance - - - - - - - - - - Recurrent Costs Staff Emoluments 627,000 493,151 627,000 493,151 DTCs Motorbikes Oper.& Maintain. 170,790 134,147 170,790 134,147 DTCs Office Oper. & Maintenance 107,775 85,151 107,775 85,151 DTCs Field Allowances 116,225 91,339 116,225 91,339 Total Recurrent Costs 627,000 493,151 394,790 310,636 - - - - 1,021,790 803,788 Total Farmers' Capacity Building 627,000 493,151 10,886,482 8,543,869 - - - - 11,513,482 9,037,020 107 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 STATEMENT OF EXPENDITURE BY CATEGORIES FOR THE 3RD QUARTER OF YEAR 2010-2011 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTURE DESCRIPTION CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST DECEMBER 2010 EXPENDITURE FOR 3RD QUARTER 2010/2011 BUDGET FOR 3RD QUARTER YEAR 2010/2011 CUMULATIVE EXPENDITURE AS AT 31ST MARCH 2011 % OF PERFORMANCE TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Districts & Reg Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Totals - Goods 299,410 239,260 - - - - 299,410 239,260 - Follow Up Training of M & E Officers 110,967 88,655 110,967 88,655 Training Project Officers 54,919 44,978 54,919 44,978 Training Accountants 117,381 92,825 117,381 92,825 Training works Engineers 73,036 57,698 8,696 5,997 81,732 63,695 Training Irrigation staff 40,000 32,733 40,000 32,733 O & O D Training 1,580,597 1,261,804 1,580,597 1,261,804 EIA/ESMP training for district officials 30,000 23,077 514 354 30,514 23,431 Annual Follow-ups MAFC 106,338 83,570 2,106 1,452 2,500 1,724 108,443 85,022 84 Totals Services and Training 2,113,238 1,685,340 11,315 7,804 2,500 1,724 2,124,553 1,693,144 - Investment Costs Training of Village Dev. Committees 468,776 390,647 468,776 390,647 - Village micro Project fund 25,888,616 20,511,953 1,402,684 967,368 2,000,000 1,379,310 27,291,299 21,479,321 70 Agriculture Value Adding Equipment 2,580,995 2,029,326 241,899 166,827 250,000 172,414 2,822,894 2,196,152 97 Totals Village Micro Projects 28,938,388 22,931,925 1,644,582 1,134,195 2,250,000 1,551,724 30,582,970 24,066,120 73 Staff Emoluments 5,305,725 4,211,200 392,625 270,776 392,625 270,776 5,698,350 4,481,976 100 Motorbikes Oper & Maint 161,060 127,331 9,000 6,207 9,000 6,207 170,060 133,538 100 Regional Office Costs 5,700 4,526 288 198 288 199 5,988 4,725 100 District Office Costs 148,500 117,989 4,500 3,103 4,500 3,103 153,000 121,093 100 District Field Allowances 887,225 704,380 40,500 27,931 40,500 27,931 927,725 732,311 100 Regional Field Allowances 10,150 8,019 2,175 1,500 2,175 1,500 12,325 9,519 100 Totals - Recurrent Costs 6,518,360 5,173,446 449,088 309,716 449,088 309,716 6,967,448 5,483,162 100 Total Community Planning Comp. 37,869,396 30,029,972 2,104,985 1,451,714 2,701,588 1,863,164 39,974,381 31,481,685 78 TOTAL PROJECT COSTS 53,082,280 42,089,632 2,941,307 2,028,487 4,450,413 3,069,250 56,023,587 44,118,119 66 108 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UPTO 31ST MARCH 2011 SUPPORT TO RURAL FINANCE & MARKETING COMPONENT DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE FUNDING UPTO 31ST MARCH 2011 Goods TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Investment Costs - - - - - Support to Rural Financial Services - - - - - Technical Assistance - - - - - - - - - - - - - - - Service and Training - - - Training - - - Introductory Training to district staff 38,000 29,231 38,000 29,231 Introductory Training to Extension Officers - - Total Training - - - - 38,000 29,231 - - 38,000 29,231 Total Rural Financial Services - - - - 38,000 29,231 - - 38,000 29,231 Marketing Technical Assistance 26,296 20,227 26,296 20,227 Introductory Training to district level - - - - Introductory Training to Extension Officers - - - - Market survey study - - - - - - - - 26,296 20,227 - - 26,296 20,227 Recurrent - - Motorbikke op. and maintenance - - - - Office operation & maintenance costs - - - - officers field vists - - - - Total recurrent - - - - - - - - - - Total Marketing - - - - 26,296 20,227 - - 26,296 20,227 Grand Total-Rural Finance & Marketing - - - - 64,296 49,458 - - 64,296 49,458 109 DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT PROJECT ID NO: P - TZ - AAZ - 001 AfDB Loan no: 2100150008694 AfDB GRANT NO:2100155003517 CUMMULATIVE EXPENDITURE FUNDING STATEMENT UPTO 31ST MARCH, 2011 - COMMUNITY PLAN. & INVESTMENT IN AGRICULTUREND DESCRIPTION GOT GRANT - AfDB LOAN AfDB BENEFICIARIES CUMMULATIVE FUNDING UP TO 31ST MARCH 2011 Goods TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ TZS '000 US $ Motor Vehicles & Motor Cycles 114,071 90,923 114,071 90,923 Computers - Districts & Reg Offices 167,586 133,543 167,586 133,543 Irrigation Equipment 17,752 14,794 17,752 14,794 Totals - Goods - - - - 299,410 239,260 - - 299,410 239,260 Follow Up Training of M & E Officers 110,967 88,655 110,967 88,655 Training Project Officers 54,919 44,978 54,919 44,978 Training Accountants 117,381 92,825 117,381 92,825 Training works Engineers 81,732 63,695 81,732 63,695 Training Irrigation staff 40,000 32,733 40,000 32,733 O & O D Training 1,580,597 1,261,804 1,580,597 1,261,804 EIA/ESMP training for district officials 30,514 23,431 30,514 23,431 Annual Follow-ups MAFC 108,443 85,022 108,443 85,022 Totals Services and Training - - - - 2,124,553 1,693,144 - - 2,124,553 1,693,144 Investment Costs Training of Village Dev. Committees 468,776 390,647 468,776 390,647 Village micro Project fund 21,833,040 17,183,456 5,458,260 4,295,864 27,291,299 21,479,321 Agriculture Value Adding Equipment 2,258,315 1,756,922 564,579 439,230 2,822,894 2,196,152 Totals Village Micro Projects - - - - 24,560,131 19,331,025 6,022,839 4,735,095 30,582,970 24,066,120 Staff Emoluments 5,698,350 4,481,976 5,698,350 4,481,976 Motorbikes Oper & Maint 170,060 133,538 170,060 133,538 Regional Office Costs 5,988 4,725 5,988 4,725 District Office Costs 153,000 121,093 153,000 121,093 District Field Allowances 927,725 732,311 927,725 732,311 Regional Field Allowances 12,325 9,519 12,325 9,519 Totals - Recurrent Costs 5,698,350 4,481,976 - - 1,269,098 1,001,186 - - 6,967,448 5,483,162 Total Community Planning Comp. 5,698,350 4,481,976 - - 28,253,192 22,264,615 6,022,839 4,735,095 39,974,381 31,481,685 TOTAL PROJECT COSTS 7,304,763 5,758,462 10,886,482 8,543,869 37,832,344 29,815,789 561,074 386,948 56,023,587 44,118,120 13.04 13.05 19.43 19.37 67.53 67.58 1.00 0.88 100.00 100.00

# Extracted Content IDARA YA USIMAMIZI NA MIPANGO YA MATUMIZI YA ARDHI YA KILIMO Wizara ya Kilimo kupitia Idara ya Usimamizi na Mipango yaMatumizi ya Ardhi ya Kilimo inatoa huduma mbalimbali kama zifuatavyo:- 1.Taarifa za maeneo ya uwekezaji wa kilimo: Idara ya Usimamizi na Mipangoya Ardhi ya Kilimo inajukumu la kutambua na kupima maeneo yaliyotengwa kwa ajili ya kilimo nchini. Utambuzi huu unahusisha kupata taarifa mbalimbaliza maeneo yanayofaa kwa kilimo na kuhifadhi taarifa hizo kwenye kanzidata kwa ajili ya matumizi mbalimbali. Taarifa hizo zinasaidia katika kupendekeza maeneo ya uwekezaji kwa ajili ya kilimo na program mbalimbali zinazochochea uendelezaji wa shughuli za kilimo nchini, mfano Programu ya Jenga Keshoiliyo Bora (BBT). Hadi kufika Juni, 2023, Idara imeainisha, kutenga, kupima na kuweka mawe ya upimaji kwa ajili hatimiliki katika mashamba makubwa ya pamoja 26 yenye jumla ya ekari 264,841.5 katika Mikoa ya Kigoma (ekari 36,719.75), Mbeya (ekari 52,165), Njombe (ekari 87,000), , Dodoma (ekari 33,453) naKagera (ekari 5,503.75) Aidha, Wizara inaendelea kuainisha mashamba makubwa ya pamoja na kuhamasisha Sekta binafsi kuanzisha na kuwekeza katika mashamba makubwa ya pamoja. Vilevile, Wizara kupitia Idara ya Usimamizi na Mipango ya Matumizi ya ardhi ya kilimo, imetambua maeneo ya kilimo katika mikoa 9 (Kigoma, Singida, Rukwa, Tabora, Lindi, Mtwara, Pwani, Manyarana Ruvuma) yenye zaidi ya hekta 178,000 kwa ajili ya uwekezaji katika kilimo. Kadhalika, Wizara imepima afya ya udongo katika mashamba hayo ilikushauri mazao yanayostahiki na matumizi sahihi yambolea. 2.Miongozo ya Usimamizi na Mipango ya Matumizi ya Ardhi ya Kilimo: Miongoni mwa majukumu ya Idara ni pamoja na kuandaa Miongozo mbalimbali inayohusu utunzaji na usimamizi wa ardhi ya kilimonchini. Kwa sasa Idara ya Usimamizi na Mipango ya Matumizi ya Ardhi ya Kilimo kwa kushirikiana na SAGCOT inaendelea na kazi ya kuboresha rasimu ya Mwongozo wa namna bora ya kutibu udongo ulioathirika na tindikali,ambapo Mwongozo huo utasaidia Maofisa ugani na wakulima kurejesha rutu baya udongo ulioathirika na tindikali. Aidha, Rasimu ya Mwongozo huo inatarajiwa kuwasilishwa kwenye Menejimenti ya Wizara mwezi Julaikwaajili ya maboresho na kuanza kutumika. 3. Ushauri na Mafunzo ya Kitaalam ya Ardhi ya Kilimo: Idara inatoa mafunzo kuhusu utunzaji wa ardhi ya kilimo kwa maofisa ugani na wadau mbalimbali wa kilimo nchini. Mafunzo hayo ni pamoja na teknolojia za kuhifadhi maji na udongo mashambani na kuzuia mmomonyoko wa udongo kwenye maeneo ya kilimo. Mafunzo mbalimbali yamefanyi kakatika mikoa ya nyanda za juukusini (Mbeya na Songwe) na kaskazini (Kilimanjaro, Manyarana Tanga)na pia kuwapati aujuzi wa namna bora ya kutibu udongo ulioathrika na tindikali.

# Extracted Content T.O.C. Tanzania Agriculture Sample Census i United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 Volume VIII-a: REGIONAL REPORT: National Bureau of Statistics, Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government, Ministry of Finance and Economic Affairs – Zanzibar September 2006 United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 VOLUME Va: REGIONAL REPORT: DODOMA REGION National Bureau of Statistics, Ministry of agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government, Ministry of Finance and Economic Affairs – Zanzibar December 2007 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census i TABLE OF CONTENTS Table of Contents.......................................................................................................................................................... i Abbreviations.............................................................................................................................................................. iv Preface........................................................................................................................................................................... v Executive Summary .................................................................................................................................................... vi Illustrations................................................................................................................................................................. xii ENSUS RESULTS AND ANALYSIS PART I: BACKGROUND INFORMATION ..................................................................................................... 1 1.1 Introduction.................................................................................................................................................. 1 1.2 Geographical Location and Boundaries......................................................................................................... 1 1.3 Land Area..................................................................................................................................................... 1 1.4 Climate.......................................................................................................................................................... 1 1.4.1 Temperature..................................................................................................................................... 1 1.4.2 Rainfall ............................................................................................................................................ 1 1.5 Administrative Setup................................................................................................................................... 2 1.6 Population..................................................................................................................................................... 2 1.7 Socio-economic Indicators........................................................................................................................... 2 PART II: INTRODUCTION.................................................................................................................................. 3 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture........................................... 3 2.2 Census Objectives ........................................................................................................................................ 3 2.3 Census Coverage and Scope........................................................................................................................ 4 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture.............................................................. 5 2.5 Reference Period.......................................................................................................................................... 5 2.6 Census Methodology.................................................................................................................................... 5 2.6.1 Census Organization........................................................................................................................ 6 2.6.2 Tabulation Plan................................................................................................................................ 6 2.6.3 Sample Design................................................................................................................................. 6 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments...................................................................... 7 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments................................................................................... 7 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators........................................................................ 7 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign ....................................................... 8 2.6.8 Household Listing............................................................................................................................ 8 2.6.9 Data Collection................................................................................................................................ 8 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks..................................................................................... 9 2.6.11 Data Processing ............................................................................................................................... 9 - Manual Editing .......................................................................................................................... 9 Data entry/Scanning and ICR extraction technologies .............................................................. 9 - Data Structure Formatting.......................................................................................................... 9 - Batch Validation ...................................................................................................................... 10 - Tabulations .............................................................................................................................. 10 - Analysis and Report Preparation.............................................................................................. 10 - Data Quality............................................................................................................................. 10 2.7 Funding Arrangements ............................................................................................................................. 10 PART III: CENSUS RESULTS AND ANALYSIS .............................................................................................. 11 3.1 Holding Characteristics............................................................................................................................. 11 3.1.1 Type of Holdings........................................................................................................................... 11 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income........................................................................................ 11 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households ........................................................................................... 11 3.1.4 Number and Age of Household Members ..................................................................................... 15 3.1.5 Level of Education......................................................................................................................... 15 - Literacy.................................................................................................................................... 15 - Literacy Level for Household Members .................................................................................. 15 - Literacy Rates for Heads of Households.................................................................................. 16 - Educational Status.................................................................................................................... 16 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census ii 3.1.6 Off-farm Income............................................................................................................................ 16 3.2 Land Use ................................................................................................................................................. 17 3.2.1 Area of Land Utilised .................................................................................................................... 17 3.2.2 Types of Land Use......................................................................................................................... 18 3.3 Annual Crops and Vegetable Production ................................................................................................ 18 3.3.1 Area Planted .................................................................................................................................. 18 Analysis of the Most Important Crops........................................................................................... 20 3.3.2 Crop Importance........................................................................................................................... 20 3.3.3 Crop Types ................................................................................................................................... . 21 3.3.4 Cereal Crop Production ................................................................................................................ . 21 3.3.4.1 Maize ........................................................................................................................... 23 3.3.4.2 Bulrush Millet.............................................................................................................. 25 3.3.4.3 Sorghum....................................................................................................................... 27 3.3.4.4 Other Cereals ............................................................................................................... 27 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production................................................................................................ 29 3.3.5.1 Cassava........................................................................................................................ 29 3.3.5.2 Irish Potatoes ............................................................................................................... 30 3.3.6 Pulse Crops Production ................................................................................................................. 30 3.3.6.1 Beans ........................................................................................................................... 32 3.3.7 Oil Seed Production....................................................................................................................... 34 3.3.7.1 Groundnuts .................................................................................................................. 34 3.3.8 Fruit and vegetables....................................................................................................................... 36 3.3.8.1 Tomatoes ..................................................................................................................... 37 3.3.8.2 Onions.......................................................................................................................... 37 3.3.8.3 Amaranths.................................................................................................................... 40 3.4 Permanent Crops....................................................................................................................................... 40 3.4.1 Pigeon peas.................................................................................................................................... 42 3.4.2 Banana ..................................................................................................................................... 43 3.4.3 Guava ..................................................................................................................................... 43 3.4.4 Mango............................................................................................................................................ 47 3.5 Inputs/Implements Use.............................................................................................................................. 47 3.5.1 Methods of Land Clearing............................................................................................................. 47 3.5.2 Methods of Soil Preparation.......................................................................................................... 49 3.5.3 Improved Seeds Use...................................................................................................................... 49 3.5.4 Fertilisers Use................................................................................................................................ 50 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use ............................................................................................... 51 3.5.4.2 Inorganic Fertiliser Use ............................................................................................... 53 3.5.4.3 Compost Use................................................................................................................ 53 3.5.5 Pesticides Use................................................................................................................................ 54 3.5.5.1 Insecticides Use ........................................................................................................... 54 3.5.5.2 Herbicides Use............................................................................................................. 55 3.5.5.3 Fungicides Use............................................................................................................. 56 3.5.6 Harvesting Methods....................................................................................................................... 57 3.5.7 Threshing Methods ...................................................................................................................... 57 3.6 Irrigation ................................................................................................................................................ 57 3.6.1 Area Planted with Annual Crops and Under Irrigation.................................................................. 57 3.6.2 Sources of Water Used for Irrigation............................................................................................. 58 3.6.3 Methods of Obtaining Water for Irrigation.................................................................................... 58 3.6.4 Methods of Water Application ..................................................................................................... 59 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing................................................................................................ 59 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iii 3.7.1 Crop Storage.................................................................................................................................. 59 3.7.1.1 Methods of Storage...................................................................................................... 59 3.7.1.2 Duration of Storage...................................................................................................... 60 3.7.1.3 Purposes of Storage ..................................................................................................... 62 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss................................................................................... 62 3.7.2 Agro processing and By-products ................................................................................................. 62 3.7.2.1 Processing Methods..................................................................................................... 63 3.7.2.2 Main Agro-processing Products .................................................................................. 63 3.7.2.3 Main Use of Primary Processed Products.................................................................... 64 3.7.2.4 Outlet for Sale of Processed Products.......................................................................... 64 3.7.3 Crop Marketing ............................................................................................................................. 65 3.7.3.1 Main Marketing Problems ........................................................................................... 65 3.7.3.2 Reasons for Not Selling Crops..................................................................................... 65 3.8 Access to Crop Production Services......................................................................................................... 66 3.8.1 Access to Agricultural Credits....................................................................................................... 66 3.8.1.1 Source of Agricultural Credits..................................................................................... 66 3.8.1.2 Use of Agricultural Credits.......................................................................................... 66 3.8.1.3 Reasons for not Using Agricultural Credits................................................................. 67 3.8.2 Crop Extension .............................................................................................................................. 67 3.8.2.1 Sources of Crop Extension Messages.......................................................................... 67 3.8.2.2 Quality of Extension.................................................................................................... 69 3.9 Access to Inputs ......................................................................................................................................... 69 3.9.2 Inorganic Fertilisers ...................................................................................................................... 69 3.9.3 Improved Seeds ............................................................................................................................. 70 3.9.4 Insecticides and Fungicides........................................................................................................... 71 3.10 Tree Planting.............................................................................................................................................. 71 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities ............................................................................................... 72 3.12 Livestock Results........................................................................................................................................ 74 3.12.1 Cattle Production .......................................................................................................................... 74 4 3.12.1.1 Cattle Population ......................................................................................................... 74 3.12.1.2 Herd Size ..................................................................................................................... 75 3.12.1.3 Cattle Population Trend............................................................................................... 75 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds ............................................................................................... 75 3.12.2 Goat Production............................................................................................................................. 76 3.12.2.1 Goat Population ........................................................................................................... 76 3.12.2.2 Goat Herd Size............................................................................................................. 76 3.12.2.3 Goat Breeds ................................................................................................................. 76 3.12.2.4 Goat Population Trend................................................................................................. 79 3.12.3 Sheep Production........................................................................................................................... 79 3.12.3.1 Sheep Population ......................................................................................................... 79 3.12.3.2 Sheep Population Trend............................................................................................... 79 3.12.4 Pig Production ............................................................................................................................... 82 3.12.4.1 Pig Population Trend ................................................................................................... 82 3.12.5 Chicken Production ....................................................................................................................... 82 3.12.5.1 Chicken Population...................................................................................................... 82 3.12.5.2 Chicken Population Trend ........................................................................................... 83 3.12.5.3 Chicken Flock Size...................................................................................................... 83 TOC ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iv 3.12.5.4 Improved Chicken Breeds (Layers and Broilers)......................................................... 83 3.12.6 Other Livestock ............................................................................................................................. 85 3.12.7 Pests and Parasites Incidences and Control ................................................................................... 85 3.12.7.1 De-worming................................................................................................................. 85 3.12.8 Access to Livestock Services......................................................................................................... 86 3.12.8.1 Access to Livestock Extension Services...................................................................... 86 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic......................................................................................... 86 3.12.8.3 Access to Village Watering Points/Dams.................................................................... 87 3.12.9 Animal Contribution to Crop Production ...................................................................................... 87 3.12.9.1 Use of Draft Power ...................................................................................................... 87 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure........................................................................................... 89 3.12.9.4 Use of Compost .......................................................................................................... 89 3.12.10 Fish Farming.................................................................................................................................. 89 3.12.11 Access to Infrastructure and Other Services.................................................................................. 89 3.13 Poverty Indicators...................................................................................................................................... 92 3.13.1 Type of Toilets .............................................................................................................................. 92 3.13.2 Household’s Assets........................................................................................................................ 92 3.13.3 Sources of Lighting Energy........................................................................................................... 93 3.13.4 Sources of Energy for Cooking ..................................................................................................... 93 3.13.5 Roofing Materials.......................................................................................................................... 93 3.13.6 Access to Drinking Water.............................................................................................................. 94 3.13.7 Food Consumption Pattern ............................................................................................................ 94 3.13.7.1 Number of Meals per Day ........................................................................................... 94 3.13.7.2 Meat Consumption Frequencies .................................................................................. 95 3.13.7.3 Fish Consumption Frequencies.................................................................................... 95 3.13.8 Food Security................................................................................................................................. 95 3.13.9 Main Source of Cash Income ........................................................................................................ 99 PART IV: DODOMA PROFILES........................................................................................................................ 100 4.1 Region Profile........................................................................................................................................... 100 4.2 District Profiles ........................................................................................................................................ 100 4.2.1 Kondoa ........................................................................................................................................ 100 4.2.2. Mpwapwa .................................................................................................................................... 102 4.2.3 Kongwa ....................................................................................................................................... 104 4.2.4 Dodoma Rural ............................................................................................................................. 106 4.2.5 Dodoma Urban ............................................................................................................................ 108 ABBREVIATIONS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iv ABBREVIATIONS ASDP Agricultural Sector Development Project CSPro Census and Survey Processing Program DFID Department For International Development DIAS District Integrated Agricultural Survey DS District Supervisor EAS Expanded Agricultural Survey EAs Enumeration Areas EU European Union FE Field Enumerator GDP Gross Domestic Product Ha Hectares IAS Integrated Agricultural Survey ICR Intelligent Character Recognition IEC Information, Education and Communication JICA Japanese International Cooperation Agency MAFS Ministry of Agriculture and Food Security MCM Ministry of Co-operatives and Marketing MWLD Ministry of Water and Livestock Development NBS National Bureau of Statistics NGO Non Governmental Organization NMS National Master Sample NSCA National Sample Census of Agriculture NSGRP National Strategy for Growth and Reduction of Poverty PORALG President’s Office, Regional Administration and Local Government PPS Probability Proportional to Size PSU Primary Sampling Unit RAAS Rapid Appraisal Agricultural Survey RS Regional Supervisor RSM Regional Statistical Manager SAC Scotts Agriculture Consultancy Ltd SPSS Statistical Package for Social Science TOT Training of Trainers ULG Ultek Laurence Gould UNDP United Nations Development Programme UNFAO United Nations Food and Agriculture Organization VPO Vice President Office PREFACE ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census v PREFACE At the end of the 2002/03 Agriculture Year, the National Bureau of Statistics and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar in collaboration with the Ministries of Agriculture and Food Security; Water and Livestock Development; Cooperatives and Marketing as well as the Presidents Office, Regional Administration and Local Government (PORALG) conducted the Agriculture Sample Census. This is the third Agriculture Census to be carried out in Tanzania, the first one was conducted in 1971/72, the second in 1993/94 and 1994/95 (during 1993/94 data on household characteristics and livestock count were collected and data on crop area and production in 1994/95). It is considered that this census is one of the largest to be carried out in Africa and indeed in many other countries of the world. The census collected detailed data on crop production, crop marketing, crop storage, livestock production, fish farming, tree farming, access to infrastructures and services and poverty indicators. In addition to this, the census was large in its coverage as it provides data that can be disaggregated at district level and thus allow comparisons with the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey. The census covered smallholders in rural areas only and large scale farms. This report presents Dodoma region data disaggregated to district level. It was very difficult to discuss all variables collected in a single report hence the analysis was based on the most important smallholder variables. The rest of the variables are found in the e attached annex of table of results. The analysis in the report includes time series comparisons using data from the previous censuses and surveys. The extensive nature of the census in relation to its scope and coverage is a result of the increasing demand for more detailed information to assist in the proper planning of this sector and in the administrative decentralization of planning to district level. It is hoped that this report will provide new insights for planners, policy makers, researchers and others involved in the agricultural sector in order to improve the prevailing conditions faced by crop producers and livestock keepers in the country. On behalf of the Government of Tanzania, I wish to express my appreciation for the financial support provided by the development partners, in particular, the European Union as well as DFID, UNDP, Japanese Government, JICA and others who contributed through the pool fund mechanism. Finally, my appreciation goes to all those who in one-way or the other contributed to the success of the survey. In particular, I would also like to mention the enormous effort made by the Planning Group composed of professionals from the Agriculture Statistics Department of the National Bureau of Statistics (NBS), the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar (OCGS) and the Statistics Unit of the Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS) with technical assistance provided by Ultec Lawrence Gould (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd and the Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO). Additionally, I would like to extend my appreciation to all professional staff of the National Bureau of Statistics, the sector Ministries of Agriculture and PORALG, the Consultants as well as Regional and District Supervisors and field enumerators for their commendable work. Certainly without their dedication, the census would not have been such a success. Radegunda Maro Ag. Director General National Bureau of Statistics EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census vi EXECUTIVE SUMMARY The executive summary highlights the main census results obtained during the National Sample Census of Agriculture 2002/03. This report covers small-scale agriculture households which were selected using statistical sampling techniques in rural areas of Dodoma region. The results in the report do not cover urban areas and large-scale farmers. The highlights describe the important findings in relation to agricultural production, productivity, husbandry, access to resources, levels of involvement in agricultural related activities and poverty in Dodoma region. It provides an overview of the rural agricultural households and their levels of involvement in agricultural related activities at region level. i) Household Characteristics The number of agricultural households in Dodoma region was 323,719 out of which 233,709 (72.2%) were involved in growing crops only, 608 (0.2%) were involved in livestock keeping only and 89,402 (27.6%) were involved in crop production as well as livestock keeping. Most of the agriculture households rank annual crop farming as an activity that provides most of their cash income followed by off farm income, tree/forest resources, livestock keeping/herding, remittances, permanent crop farming and fishing/hunting. Dodoma region had a total literacy rate of 60.6 percent. The highest literacy rate was found in Kondoa district (64.1%) followed by Dodoma Urban district (62.8%) and Mpwapwa district (62.7%) and Kongwa (60.7%). Dodoma Rural district had the lowest literacy rate of 55.4 percent. The literacy rate for the heads of households in the region was 62.1 percent 68% for male heads and 40.9% for female heads). The number of heads of agricultural households with formal education in Dodoma region was 193,009 (59.6%), those without formal education were 122,648 (37.9%) and those with only adult education were 8,062 (2.5%). The majority of heads of agricultural households (57.1%) had primary level education whereas only 2.6 percent had post primary education. In Dodoma region 47,080 households (15%) had only one member aged 5 and above involved in off-farm income generating activities, 177,373 households (55%) had two members involved in off-farm income generating activities and 95,192 households (30%) had more than two members involved in off-farm income generating activities. ii) Land Use The total area of land available to smallholders in Dodoma region was 855,264 ha. The Regional average land area utilised for agriculture per household was only 2.4 ha. This figure is above the national average which is estimated at 2.0 hectares. iii) Annual Crop and Vegetable Production The area planted with annual crops and vegetables was 658,978 hectares out of which 980 hectares (0.15%) were planted during dry season and 657,998 hectares (99.85%) during wet season. The area planted with cereals in Dodoma region was 502,753 ha (76.3% of the total planted area with annual and vegetable crops), followed by oils seeds with 120,211 ha (18.2%), pulses 20,554 ha (3.1%), root and tubers 13,419 ha (2.0%) and fruit and vegetables 2,041 ha (0.3%). No annual cash crops production was reported in the region. EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census vii ƒ Maize Maize is the dominant annual crop grown in Dodoma region and it has a planted area 4.4 times greater than bulrush millet, which had the second largest planted area. The area planted with maize constitutes 52.5 percent of the total area planted with annual crops in the region. Other crops in order of their importance (based on area planted) are groundnuts, sorghum, sunflower, simsim and cassava. There was a sharp increase in maize production over the period of 1995 to 1996 (106%), after which the production dropped by 58 percent over the period 1996 to 1997. There was a gradual increase in production over the period 1997 to 2000 followed by a decline in production over the period 2000 to 2003. The average area planted with maize per household was 1.3 hectares, however it ranged from 0.7 hectares in Dodoma Urban district to 2.9 hectares in Kongwa district. Kongwa district had the largest area of maize (131,930 ha), followed by Kondoa (79,653 ha), Dodoma Rural (62,118 ha), Mpwapwa (51,352 ha) and Dodoma Urban (20,887 ha). ƒ Bulrush Millet Bulrush millet is the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew bulrush millet in Dodoma region during the wet season was 105,464. This represents 33 percent of the total crop growing households in Dodoma region in the wet season. The total production of bulrush millet was 22,711 tonnes from a planted area of 78,496 hectares resulting in a yield of 0.29 t/ha. ƒ Sorghum Sorghum is the third most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew sorghum in Dodoma region during the wet season was 87,136. This represents 23 percent of the total crop growing households in Dodoma region in the wet season. The total production of sorghum was 22,032 tonnes from a planted area of 63,932 hectares resulting in a yield of 0.34 t/ha. ƒ Roots and Tubers The total production of roots and tubers was 5,544 tonnes. Cassava production was higher than any other root and tuber crop in the region with a total production of 3,896 tonnes representing 70.3 percent of the total root and tuber crops production. This was followed by Irish potatoes with 1,268 tonnes (22.9%) and sweet potatoes (380 tonnes, 6.8%). ƒ Pulse Crops Production The total area planted with pulses was 20,554 hectares, of which 9,620 ha were planted with beans (46.8 percent of the total area planted with pulses), followed by cow peas (5,737 ha, 27.9%), bambaranuts (4,956 ha, 24.1%), green gram (96 ha, 0.5%), chick peas (88 ha, 0.4%) and mung beans (57 ha, 0.3%). ƒ Oil Seed Production The total production of oilseed crops was 43,948 tonnes planted on an area of 120,211 hectares. Groundnuts were most important oilseed crop with 78,311 ha (65.1% of the total area planted with oil seeds), followed by sunflower (21,074 ha, 17.5%), simsim (20,709 ha, 17.2%) and soya beans (116 ha, 0.1%). ƒ Fruit and Vegetables The total production of fruit and vegetables was 3,419 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was tomatoes with a production of 1,982 tonnes (58% of the total fruit and vegetables produced) followed by cabbage (511t, 15%) and amaranths (352t, 10%). The production of the other fruit and vegetables crops was relatively small. EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census viii iv) Permanent Crops The area planted with permanent crops by smallholders was 24,734 hectares (4% of the area planted with annual and permanent crops in the region). The most important permanent crop in Dodoma region is pigeon pea which accounts for a planted area of 19,678 ha, (80% of the planted area of all permanent crops), followed by bananas (1,786 ha, 7%), guava (1,225 ha, 5%), mango (669 ha, 3%), sugar cane (598 ha, 2%), pawpaw (312 ha, 1%) and grape (278 ha, 1%). v) Inputs/Implement Use ƒ Methods of Soil Preparation Hand cultivation is mostly used for soil preparation and it has been used on an area of 432,437 ha which represents 66 percent of the total planted area, followed by ox-ploughing (157,101 ha, 24%) and tractor ploughing (62,555 ha, 10%). ƒ Improved Seeds The planted area using improved seeds was estimated at 85,495 ha which represents 13 percent of the total area planted with the annual crops and vegetables. The percentage use of improved seed in the wet season was 13 percent, is much higher than the corresponding percentage use for the dry season (1.3%). ƒ Use of Fertilisers The use of fertilisers on annual crops is very small with a planted area of only 166,015 ha (25.2% of the total planted area in the region). The planted area without fertiliser for annual crops was 492,963 hectares representing 74.8 percent of the total planted area with annual crops. Of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 155,984 ha which represents 23.7 percent of the total planted area in the region (94% of the area planted with fertiliser application in the region), followed by compost (1.2% of the total planted area in the region or 4.8% of the area planted with fertiliser application in the region) and inorganic (0.3% of the total planted area in the region or 1.8% of the area planted with fertiliser application in the region). ƒ Pesticide Use Insecticides are the most common pesticide used in the region (60% of the total planted area applied with pesticides). This was followed by fungicides (23%) and herbicides (17%). The planted area applied with insecticides was 24,511 ha which represents 3.7 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. The planted area applied with herbicides was 6,915 ha which represented 11 percent of the total planted area annual crops and vegetables. The planted area applied with fungicides was 9,252 ha which represented 1.4 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. vi) Irrigation In Dodoma region, the area of annual crops under irrigation was 12,074 ha representing 2 percent of the total area planted. The area under irrigation during the dry season was 15 ha accounting for 0.12 percent of the total area under irrigation. Cabbage is the only crop that was irrigated during the dry season. EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census ix vii) Crop Storage, Processing and Marketing ƒ Crop Storage There were 288,389 crop growing households (89% of the total crop growing households) that stored various agricultural products in the region. The most important stored crop was maize with 133,858 households storing 37,052 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by sorghum and millet (71,917 households, 9,743t), groundnuts and bambaranuts (64,253 households, 4,084t), pulses (16,974 households, 793t) and paddy (1,388 households, 276t). Other crops were stored in very small amounts. ƒ Processing Agro-processing was practiced in most crop growing households in Dodoma region (296,901 households, 92% of the total crop growing households). The percent of households processing crops was very high in most districts (above 80%). Dodoma Rural district had the lowest percent of households processing crops (88% of crop growing households respectively). The most common method of processing in the region was by neighbours machines. ƒ Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 190,800 which represent 59.1 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Kondoa (74.2%) followed by Mpwapwa (65.0%), Dodoma Rural (54.4%), Kongwa (51.7%) and Dodoma Urban (40%). viii) Access to Crop Production Services ƒ Access to Agricultural Credits In Dodoma region very few agricultural households (1,759, 0.5%) accessed credit out of which 1,493 (85%) were male- headed households and 266 (15%) were female headed households. In Kongwa, Dodoma Rural and Dodoma Urban districts, only female headed households got agricultural credit whereas in Kondoa and Mpwapwa both male and female headed households accessed agricultural credits. ƒ Crop Extension Services The number of Agricultural households that received crop extension was 132,389 (41% of total crop growing households in the region). Some districts have more access to extension services than others, with Kongwa having a relatively high proportion of households that received crop extension messages in Dodoma region (56.0%), followed by Dodoma Urban (52.3%), Dodoma Rural (51.8%), Mpwapwa (32.9 and Kondoa (19.0%). ix) Access to Inputs In Dodoma region farm yard manure was used by 96,837 households which represent 30.0 percent of the total number of crop growing households. This is followed by households using improved seeds (10.6%), pesticide/fungicide (2.8%) compost (1.4%), inorganic fertiliser (0.7%) and herbicide (0.1%). EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census x x) Tree Planting The number of households involved in tree farming was 22,308 representing 7 percent of the total number of agriculture households. The number of trees planted by smallholders on their allotted land was 1,459,972 trees. The average number of trees planted per household that plants trees on their land was 65 trees. xi) Irrigation and Erosion Control Facilities The number of agricultural households that had soil erosion and water harvesting facilities on their farms was 33,336 which represent 10 percent of the total number of agricultural households in the region. The proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Kondoa district (28%) followed by Mpwapwa (5%), Dodoma Urban (4%), Dodoma Rural (4%) and Kongwa (3%). xii) Livestock Results ƒ Cattle The total number of cattle in Dodoma region was 1,031,889. Cattle are the dominant livestock type in the region followed by goats, sheep and pigs. The region had 6.1 percent of the total cattle population on Tanzania Mainland. The number of indigenous cattle in Dodoma region was 1,025,388 (99.4 % of the total number of cattle in the region), 4,645 cattle (0.5%) were improved dairy breeds and 1,856 cattle (0.2%) were improved beef breeds. ƒ Goats The number of goat-rearing households in Dodoma region was 63,964 (19.7% of all agricultural households in the region) with a total of 797,481 goats giving an average of 12.5 head of goats per goat-rearing household. ƒ Sheep The number of sheep-rearing households was 23,680 (7.3% of all agricultural households in Dodoma region) rearing 187,244 sheep, giving an average of 8 heads of sheep per sheep-rearing household. ƒ Pigs The number of pig-rearing agricultural households in Dodoma region was 14,859 (4% of the total agricultural households in the region) rearing 43,835 pigs. This gives an average of 3 pigs per pig-rearing household. ƒ Chicken The number of households keeping chicken was 139,992 raising about 1,825,867 chickens. This gives an average of 13 chickens per chicken-rearing household. In terms of total number of chickens in the country, Dodoma region was ranked eighth out of the 21 Mainland regions. ƒ Pests and Parasites Incidences and Control The results indicate that 42 percent and 13 percent of the total livestock-keeping households reported to have encountered ticks and tsetse fly problems respectively. While incidences of ticks problems were highest in Mpwapwa district and lowest in Kongwa district, tseflies incidences were highest in Kondoa but lowest in Dodoma Urban district. EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xi ƒ Access to Livestock Services The total number of households that received livestock advice was 34,318, representing 38 percent of the total livestock- rearing households and 11 percent of the agricultural households in the region. The main livestock extension agent was the government which provided service to about 22 percent of all households receiving livestock extension services, closely followed by NGOs/development projects (21%), cooperatives (19%) and large-scale farmers (19%). Many veterinary clinics were located far from livestock rearing households. About 62 percent of the livestock rearing households accessed the services, at a distance of more than 14 kms. Only 38 percent of them accessed the services within 14 kms from their dwellings. The number of livestock rearing households residing less than 5 kms from the nearest watering point was 31,168 (82% of livestock rearing households in Dodoma region) whilst 4,539 households (12%) resided between 5 and 14 kms. However, 2,169 households (6%) had to travel a distance of 15 or more kms to the nearest watering point. ƒ Animal Contribution to Crop Production Use of draft animals for land cultivation in Dodoma region is moderate with 53,937 households (17% of the total households in the region) using them. The number of households that used draft animals in Kondoa district was 30,654 representing 56.8 percent of the households using draught animals in the region followed by Dodoma Rural (9,195 households, 17.0%), Kongwa (6,309 households, 11.7%), Mpwapwa (5,908 households, 11.0%) and Dodoma Urban (1,870 households, 3.5%). The total area applied with organic fertiliser was 92,594 ha of which 88,456 hectares was applied with farm yard manure (95.5% of the total area applied with organic fertiliser or 14% of the area planted with annual crops and vegetables in Dodoma region). ƒ Fish Farming The number of households involved in fish farming in Dodoma region was 129, representing 0.04 percent of the total agricultural households in the region. Mpwapwa was the only district in the region practicing fish farming. xiii) Poverty Indicators ƒ Type of Toilets About 90.9 percent of all rural agricultural households in Dodoma region used traditional pit latrines, 1.3 percent used improved pit latrine and 0.1 percent had flush toilets. The remaining 1.0 percent of households had other unspecified types of toilets. However, households with no toilet facilities represent 6.2 percent of the total agriculture households in the region and most of these are found in Dodoma Rural district. ƒ Household Assets Radios are owned by most rural agricultural households in Dodoma region with 158,476 households owning the asset (49.0% of total agricultural households in the region), followed by bicycle (32.5%), iron (12.8%), wheelbarrow (2.7%), vehicle (0.7%) mobile phone (0.6%), television/video (0.6%), and landline phone (0.4%). ƒ Source of Lighting Energy EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xii Wick lamp is the most common source of lighting energy in the region with 72 percent of the total rural households using this source of energy followed by hurricane lamp (16%), firewood (9%), pressure lamp (2%), main electricity (0.6%), candle (0.4%), gas (biogas) (0.2%) and solar (0.1%). ƒ Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 96.2 percent of all rural agricultural households in Dodoma region. This is followed by charcoal (2.15%) and crop residues (0.84%). The rest of the energy sources accounted for 0.81 percent. These were livestock dung (0.16%), Solar (0.15%), paraffin/kerosene (0.15%), biogas (0.14%), main electricity (0.13%) and bottled gas (0.08%). ƒ Roofing Materials The most common material used for roofing of the main dwelling was grass and mud and it was used by 51.9 percent of the rural agricultural households. This was closely followed by iron sheets (39.0%), grass/leaves (7.7%), tiles (0.6%), asbestos (0.5%), concrete (0.1%) and others (0.2%) ƒ Sources of Drinking Water The main source of drinking water for rural agricultural households in Dodoma region was piped water (36% of households use piped water during the wet season and 50% of the households during the dry season). This is followed by unprotected wells (28% of households during the wet season and 28% in the dry season), unprotected spring (8.6% of households in the wet season and 9.1% during the dry season) and protected wells (8.2% of households using the source in the wet season and 8.8% in the dry season). ƒ Food Consumption Pattern The majority of households in Dodoma region normally have 2 meals per day (69.8 percent of the households in the region). This is followed by 3 meals per day (25.5 percent) and 1 meal per day (4.5 percent). Only 0.1 percent of the households have 4 meals per day. The number of agricultural households that consumed meat during the week preceding the census was 208,654 (64% of the agricultural households in Dodoma region) with 115,314 households (55.3 % of those who consumed consuming meat only once during the respective week). This was followed by those who had meat twice during the week (30.0%). Very few households had meat four times or more during the respective week. The number of agricultural households that consumed fish during the week preceding the census was 138,561(42.8% of the total agricultural households in Dodoma region). Of these households 38,764 households consumed fish twice during the week (28.0 % of those who consumed fish in the region). This was followed by those who had fish three times (7.4%). About 57.2 percent of the agricultural households in Dodoma region did not eat fish during the week preceding the census. ƒ Food Security About 32.6 percent of the agricultural households said they did not experience any problems in satisfying their food requirements, whilst 34 percent of them rarely experienced food sufficiency problems. However, of the remaining 33.4 percent of the households, 26 percent experience food sufficiency problems on a regular basis. EXECUTIVE SUMMARY ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xiii ƒ Main Source of Cash Income The main cash income of the households in Dodoma region was from casual cash earnings (35.4 percent of smallholder households), followed by selling of food crops (14.7%), businesses (13.5%), selling of cash crops (13.1%), and sale of livestock (8.8%). Only 6.1% of smallholder households reported the sale of forest product as their main source of income, followed by cash remittance (4.6%), wages and salaries (2.2%), sale of livestock products (0.8%) and fishing (0.5%) and fishing (0.5%). ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xiii ILLUSTRATIONS List of Tables 2.1 Census Sample Size........................................................................................................................................... 6 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Raked in Order of Importance by District .. 11 3.2 Area, Production and Yield of cereal crops by Season.................................................................................... 21 3.3 Area Planted and Quantity Harvested by Season and Type of Root and Tuber Crop...................................... 29 3.4 Area, Quantity Harvested and Yield of Pulses by Season ............................................................................... 32 3.5 Area, Quantity Harvested and Yield of Oil Seed Crops by Season ................................................................. 34 3.6 Area, Production and Yield of Fruit and vegetables by Season....................................................................... 36 3.7 Land Clearing Methods.................................................................................................................................... 47 3.8 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District – Long and Dry Season.................................................. 50 3.9 Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) by Fertiliser Use and District during the Wet Season ..................................................................................................................................... 51 3.10 Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District.............................................. 62 3.11 Reasons for Not Selling Crop Produce ............................................................................................................ 65 3.12 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household head and District................ 66 3.13 Access to Inputs............................................................................................................................................... 69 3.14 Total Number of Households and Chickens Raised by Flock Size...................................................................83 3.15 Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District ............................................................. 85 3.16 Mean distances from holders dwellings to infrastructure and services by districts ......................................... 92 3.17 Number of Households by Number of meals the Household normally has per Day and District.................... 95 List of Charts 3.1 Agricultural Households by Type of Holdings ................................................................................................ 11 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head ........................................... 11 3.3 Percentage Distribution of Population by Age and Sex in 2003...................................................................... 15 3.4 Percentage Literacy Level of Household Members by District ....................................................................... 15 3.5 Literacy Rates for Heads of Household by Sex and District............................................................................ 15 3.6 Percentage Distribution of Persons Aged 5 years and above in Agricultural Households by Education Status ................................................................................................. 16 3.7 Percentage of Population Aged 5 years and above by District and Educational Status................................... 16 3.8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment .................................................. 16 3.9 Number of Households by Number of Members with Off-farm Income......................................................... 17 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Household members with Off-farm Income Activities.................................................................. 17 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District ...................................................................................... 18 3.12 Percentage Distribution of Land Area by Type of Land Use........................................................................... 18 3.13 Area Planted with Annual Crops by Season .....................................................................................................20 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District................................................................................. 20 3.15 Area Planted with Annual Crops (ha) per Household by Season and District................................................. 20 3.16 Planted Area for the Main Annual Crops (ha) ................................................................................................. 21 3.17a Planted Area per Household by Selected Crops 3.17b Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crop Type.................................................... 21 3.18 Area planted with Annual Crops by Type of Crops and Season...................................................................... 21 3.19 Area Planted and Yield of Major Cereal Crops ............................................................................................... 23 3.20 Time Series Data on Maize Production - DODOMA ..................................................................................... 23 3.21 Total Area Planted and Planted Area per Maize Growing Household by District........................................... 23 3.22 Time Series of Maize Planted Area and Yield – DODOMA Region............................................................... 25 3.23 Total Planted Area and Area of Bulrush millet per Household by District...................................................... 25 3.24 Time Series Data on Burlush millet Production – Dodoma Region ................................................................ 25 3.25 Time Series of Burlush Millet Planted Area and Yield – Dodoma Region ..................................................... 25 3.26 Total Area Planted and Planted Area per Sorghum Growing Households by District..................................... 27 3.27 Time Series Data on Sorghum Production – Dodoma Region......................................................................... 27 3.28 Time Series of Sorghum Planted Area and Yield – Dodoma Region ...............................................................27 3.29 Area planted with Paddy and Finger millets by District ...................................................................................27 3.30 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops..................................................................................29 3.31 Area Planted with Cassava during the Censuses/Survey Years........................................................................29 3.32 Percent of Cassava Planted Area and percent of Total Planted Area with Cassava by District........................29 ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xiv 3.33 Cassava Planted Area per Cassava Growing Households by District.............................................................. 30 3.34 Total Area Planted with Irish Potatoes and Planted Area per Household by District...................................... 30 3.35 Percent of Bean Planted Area and Percent of the Total Planted Area with Beans by District......................... 32 3.36 Area Planted per Bean Growing Household by District (Wet Season Only)................................................... 32 3.37 Time Series Data on Bean Production – Dodoma Region............................................................................... 32 3.38 Time Series of Beans Planted Area and Yield – Dodoma Region................................................................... 32 3.39 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops............................................................................................ 34 3.40 Time Series Data on Groundnut production – Dodoma Region ...................................................................... 34 3.41 Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Planted Area with Groundnuts by District ........... 36 3.42 Area Planted per Groundnut Growing Household by District ........................................................................ 36 3.43 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables.............................................................................................. 37 3.44 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Planted Area with Tomato by District........................ 37 3.45 Area Planted per Tomato Growing Household by District ............................................................................. 37 3.46 Percent of Onions Planted Area and Percent of Total Planted Area with Onions by District.......................... 37 3.47 Percent of Amaranths Planted Area and Percent of Total Planted Area with Amaranths by District.............. 40 3.48 Area Planted for Annual and Permanent Crops ............................................................................................... 40 3.49 Area Planted with the Main Perennial Crops................................................................................................... 42 3.50 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District .................................. 42 3.51 Percent of Area Planted with Pigeon peas and Average Planted Area per Household by District .................. 42 3.52 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District.......................... 43 3.53 Percent of Area Planted with Guava and Average Planted Area per Household by District ........................... 43 3.54 Percent of Area Planted with Mango and Average Planted Area per Household by District .......................... 47 3.55 Number of Households by Method of Land Clearing during the Wet Season................................................. 47 3.56 Area Cultivated by Cultivation Method............................................................................................................49 3.57 Area Cultivated by Method of Cultivation and District................................................................................... 49 3.58 Planted Area with Improved Seed by Crop Type ............................................................................................ 50 3.59 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed – Annuals.......................................................... 50 3.60 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser ........................................................................................ 50 3.61 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser and District..................................................................... 50 3.62 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop type – Annuals.......................................................................51 3.63 Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure – Annuals................................................... 51 3.64 Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District....................................................... 51 3.65 Planted Area with Inorganic Fertiliser by Crop type – Annuals ...................................................................... 53 3.66 Percentage of Planted Area with Inorganic Fertiliser by Crop Type ............................................................... 53 3.67 Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertiliser by District ....................................................... 53 3.68a Planted Area with Compost by Crop Type ...................................................................................................... 53 3.68b Percentage of Crop Type Planted Area with Compost .................................................................................... 54 3.68c Proportion of Planted Area Applied with Compost by District ....................................................................... 54 3.69 Planted area (ha) by Pesticide use.................................................................................................................... 54 3.70 Planted Area applied with Insecticides by Crop Type..................................................................................... 54 3.71 Percentage of Crop Type Planted Area applied with insecticides.................................................................... 55 3.72 Proportion of Planted Area applied with Insecticides by District during the .................................................. 55 3.73 Planted Area applied with herbicides by Crop Type........................................................................................ 55 3.74 Percentage of Crop Type Planted Area applied with herbicides...................................................................... 55 3.75 Proportion of Planted Area applied with Herbicides by District during the ....................................................56 3.76 Planted Area applied with Fungicides by Crop Type ...................................................................................... 56 3.77 Percentage of Crop Type Planted Area applied with Fungicides..................................................................... 56 3.78 Proportion of Planted Area applied with Fungicides by District .................................................................... 56 3.79 Area of Irrigated Land ..................................................................................................................................... 57 3.80 Planted Area and Percentage of Planted Area with Irrigation by District........................................................ 57 3.81 Time Series of Area Under Irrigation – Dodoma............................................................................................. 58 3.82 Number of Households with Irrigation by Source of Water ............................................................................ 58 3.83 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water.................................................................. 58 3.84 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application......................................................... 59 3.85 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type ............................................................................ 59 3.86 Number of households by Storage Methods.................................................................................................... 59 3.87 Number of households by method of storage and District (based on the most important household crop)..... 60 3.88 Normal Length of Storage for Selected Crops................................................................................................. 60 3.89 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District................................................. 60 3.90 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type ....................................................................... 62 3.91a Percentage of Households Processing Crops by District ................................................................................. 62 3.91b Percent of Households Processing Crops by District....................................................................................... 62 ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xv 3.92 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing ................................................................. 63 3.93 Percent of Households by Type of Main Processed Product ........................................................................... 63 3.94 Number of Households by Type of Bi-product................................................................................................ 63 3.95 Use of Processed Product................................................................................................................................. 64 3.96 Percentage of Households Selling Processed Crops by District ...................................................................... 64 3.97 Location of Sale of Processed Products........................................................................................................... 64 3.98 Percent of Households Selling Processed Products by Outlet for Sale and District ........................................ 65 3.99 Number of Crop Growing Households that Sold Crops by District................................................................. 65 3.100 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem................... 65 3.101 Percentage Distribution of Households that Received Credit by Main Sources.............................................. 66 3.102 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District........................................... 66 3.103 Proportion of Households who Received Credit by Main Purpose of the Credit............................................. 66 3.104 Reasons for Not using Credit........................................................................................................................... 67 3.105 Number of Households Receiving Extension Advice...................................................................................... 67 3.106 Number of Households that Received Extension by District........................................................................... 67 3.107 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider................................ 67 3.108 Number of Households that Received Extension by Reported Quality of Services......................................... 69 3.109 Number of Households by Source of Inorganic Fertiliser ............................................................................... 69 3.110 Number of Households Reporting Distance to Source of Inorganic Fertiliser................................................. 70 3.111 Number of Households by Source of Improved Seed...................................................................................... 70 3.112 Number of Households reporting Distance to Source of Improved Seed ........................................................ 70 3.113 Number of Households by Source of Insecticide/Fungicide............................................................................ 71 3.114 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides.......................................... 71 3.115 Number of Households with Planted Trees by District.................................................................................... 71 3.116 Number of Planted Trees by Species ................................................................................................................72 3.117 Number of Trees Planted by Smallholders by Species and District................................................................. 72 3.118 Number of Trees Planted by Location ............................................................................................................. 72 3.119 Number of Households by purpose of Planted Trees....................................................................................... 72 3.120 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities..................................................... 72 3.121 Number and Proportion of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities by District .......... 74 3.122 Number of Erosion Control/Water Harvesting structures by Type of Facility ................................................ 74 3.123 Total Number of Cattle ('000') by District ....................................................................................................... 74 3.124 Numbers of Cattle by Type and District .......................................................................................................... 75 3.125 Cattle Population Trend................................................................................................................................... 75 3.126 Improved Cattle Population Trend................................................................................................................... 76 3.127 Total Number of Goats ('000') by District ....................................................................................................... 76 3.128 Goat Population Trend..................................................................................................................................... 79 3.129 Total Number of Sheep by District.................................................................................................................. 79 3.130 Sheep Population Trend................................................................................................................................... 79 3.131 Total Number of Pigs by District..................................................................................................................... 82 3.132 Pig Population Trend ....................................................................................................................................... 82 3.133 Total Number of Chicken by District .............................................................................................................. 82 3.134 Chicken Population Trend ............................................................................................................................... 83 3.135 Number of Improved Chicken by Type and District.........................................................................................83 3.136 Improved Chicken Population Trend............................................................................................................... 83 3.137 Proportion of Livestock Keeping Households that Reported Tsetse flies and Ticks Problems by District ..... 85 3.138 Percent of Livestock Rearing Households that De-wormed Livestock by Livestock Type and District ......... 86 3.139 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services ....... 86 3.140 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic................................................................................ 86 3.141 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic and District............................................................ 86 3.142 Number of Households by Distance to Village Watering Point ...................................................................... 87 3.143 Number of Households by Distance to Watering Point and District................................................................ 87 3.144 Number of Households using Draft Animals................................................................................................... 87 3.145 Number of Households using Draft Animals by District................................................................................. 87 3.146 Number of Households using Organic Fertiliser.............................................................................................. 89 3.147 Area of Application with Organic Fertiliser by District .................................................................................. 89 3.150 Agricultural Households by Type of Toilet Facility ........................................................................................ 92 3.151 Percentage Distribution of Households Owning the Assets............................................................................. 92 3.152 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting ............................................ 93 3.153 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking ............................................ 93 3.154 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material............................................................. 93 3.155 Percentage Distribution of Households with Grass/Mud Roofs by District..................................................... 93 ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xvi 3.156 Percentage Distribution of Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season... 94 3.157 Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Drinking Water and Season........ 94 3.158 Number of Agriculture Households by Number of Meals per day .................................................................. 94 3.159 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Consumption............................................................95 3.160 Percent Distribution of the Number of Households by Main Source of Income ............................................. 95 List of Maps 3.1 Total Number of Agricultural Households by District..................................................................................... 12 3.2 Number of Agricultural Households per Square Km of Land by District........................................................ 12 3.3 Number of Crop Growing Households by District .......................................................................................... 13 3.4 Percent of Crop Growing Households by District ........................................................................................... 13 3.5 Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District.......................................... 14 3.6 Percent of Crop and Livestock Households by District ................................................................................... 14 3.7 Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land ....................................................................... 19 3.8 Total Planted Area (annual crops) by District.................................................................................................. 19 3.9 Area planted and Percentage During the Dry Season by District .................................................................... 22 3.10 Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted with Cereals by District.................................. 22 3.11 Area Planted per Maize Growing Household .................................................................................................. 24 3.12 Planted Area and Yield of Maize by District................................................................................................... 24 3.13 Planted Area and Yield of Bulrush millet by District ...................................................................................... 26 3.14 Area Planted per Bulrush millet Growing Households.................................................................................... 26 3.15 Planted Area and Yield of Sorghum by District Area...................................................................................... 28 3.16 Planted Area per Sorghum Growing Households ............................................................................................ 28 3.17 Planted Area and Yield of Cassava by District................................................................................................ 31 3.18 Area Planted per Cassava Growing Households.............................................................................................. 31 3.19 Planted Area and Yield of Beans by District ................................................................................................... 33 3.20 Planted Area per Beans Growing Households................................................................................................. 33 3.21 Planted Area and Yield of Groundnuts by District .......................................................................................... 35 3.22 Area Planted per Groundnuts Growing Households........................................................................................ 35 3.23 Planted Area and Yield of Tomato by District................................................................................................. 38 3.24 Area Planted per Tomato Growing Households .............................................................................................. 38 3.25 Planted Area and Yield of Onions by District.................................................................................................. 39 3.26 Area Planted per Onion Growing Households................................................................................................. 39 3.27 Planted Area and Yield of Amaranths by District............................................................................................ 41 3.28 Area Planted per Amaranths Growing Household........................................................................................... 41 3.29 Planted Area and Yield of Pigeon peas by District.......................................................................................... 44 3.30 Area Planted per Pigeon peas Growing Household ......................................................................................... 44 3.31 Planted Area and Yield of Banana by District................................................................................................. 45 3.32 Area Planted per Banana Growing Household ................................................................................................ 45 3.33 Planted Area and Yield of Guava by District................................................................................................... 46 3.34 Area Planted per Guava Growing Household.................................................................................................. 46 3.35 Planted Area and Yield of Mango by District.................................................................................................. 48 3.36 Area Planted per Mango Growing Household................................................................................................. 48 3.37 Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertiliser by District................................ 52 3.38 Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District.................................................... 52 3.39 Percent of households storing crops for 3 to 6 months by district ................................................................... 61 3.40 Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District....................................... 61 3.41 Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District.... 68 3.42 Number and Percent of Crop Growing Households using Improved Seed by District ................................... 68 3.43 Number and percent of smallholder planted trees by district........................................................................... 73 3.44 Number and Percent of Households with water Harvesting Bunds by District ............................................... 73 3.45 Cattle population by District as of 1st Octobers 2003 ..................................................................................... 77 3.46 Cattle Density by District as of 1st October 2003............................................................................................ 77 3.47 Goat population by District as of 1st Octobers 2003 ....................................................................................... 78 3.48 Goat Density by District as of 1st October 2003 ............................................................................................. 78 3.49 Sheep population by District as of 1st Octobers 2003 ..................................................................................... 80 3.50 Sheep Density by District as of 1st October 2003 ........................................................................................... 80 3.51 Pig population by District as of 1st Octobers 2003.......................................................................................... 81 3.52 Pig Density by District as of 1st October 2003................................................................................................ 81 3.53 Number of Chickens by District as of 1st October 2003 ................................................................................. 84 3.54 Density of Chickens by District as of 1st October 2003.................................................................................. 84 ILLUSTRATIONS ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census xvii 3.55 Number and Percent of Households Infected with Ticks by District............................................................... 88 3.56 Number and Percent of Households Using Draft Animals by District ............................................................ 88 3.57 Planted Area and Percent of Planted Area with Farm Yard Manure application by District........................... 90 3.58 Planted Area and Percent of Planted Area with Farm Compost application by District.................................. 90 3.59 Number and Percent of Households Practicing Fish Farming by District ....................................................... 91 3.60 Number and Percent of Households Without Toilets by District..................................................................... 91 3.61 Number and Percent of Households using Grass/Mud for roofing material by District .................................. 96 3.62 Number and Percent of Households eating 3 meals per day by District.......................................................... 96 3.63 Number and Percent of Households eating Meat Once per Week by District ................................................. 97 3.64 Number and Percent of Households eating Fish Once per Week by District................................................... 97 3.65 Number and percent of Households Reporting food insufficiency by District ................................................ 98 BACKGROUND INFORMATION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 1 1. BACKGROUND INFORMATION 1.1 Introduction This part of the report presents a brief description of the regional profile by providing information on geographical location, land area, climate, administrative set up, population and socio-economic indicators. The information will provide the user with a general understanding of the potential of the region and its resources. 1.2 Geographical Location and Boundaries Dodoma region is centrally positioned in Tanzania mainland. The region lies between latitude 40 and 70 (degrees) South Latitude and 350 - 370 (degrees) East Longitude. Four regions border Dodoma regions as follows: To the north, Dodoma region shares boarders with Arusha and to the East with Morogoro region. In the south it shares boarders with Iringa region and to the west, it shares borders with Singida region. Much of the region is plateau rising gradually from some 830 meters in Bahi swamps to 2,000 meters above sea level in the highlands North of Kondoa. 1.3 Land Area Dodoma region is ranked 12th largest among the regions in Tanzania Mainland and covers an area of 41,310 square kilometers (equivalent to about 5% of the total area of Tanzania Mainland), of which 35,309 square kilometers are potential land (which is 85% of regions total land area). 1.4 Climate Dodoma region has a dry savanna type of climate, which is characterized by a long dry season lasting between late April to early December and a short single wet season during the remaining months. The region lies in a rain shadow behind the mountains area of Dodoma in the eastern side. 1.4.1 Temperature Temperature in the region varies according to altitude but generally the average maximum and minimum for October to December are 310C and 180C (degrees Centigrade) respectively. The corresponding figures for the cool dry season of June – August are 270C to 280 and 100 to 110C (degree centigrade). 1.4.2 Rainfall The average rainfall for Dodoma town is 570mm, and about 85% of this falls in four months between December and March. Rainfall is somewhat higher in the more agriculturally productive parts of Mpwapwa and Kondoa districts. Rainfall in Dodoma region is not only low but it is rather unpredictable in frequency and amount, particularly in the month of January in which most crops are generally sown. BACKGROUND INFORMATION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 2 1.5 Administrative Setup Dodoma region is divided into five administrative districts as follows: Dodoma Rural with total land of 5,951 square kilometers (36% of the total region land area), Dodoma Urban (Municipality) has a total land area of 795 square kilometers (5%), Kondoa district occupies a total land area of 5,092 square kilometers (31%), Mpwapwa district with a total land of 3,284 square (20%) and Kongwa district 1,272 square kilometers (8%). 1.6 Population According to the 2002 Population and Housing Census, there were 1,698,996 inhabitants in Dodoma region and an average household size of 4.5 persons. The population of Dodoma region ranked eighth of the 21 regions in Tanzania. The annual Average Population growth rate (1988 – 2002) was 2.3 percent. 1.7 Socio - Economic Indicators The regional Gross Domestic Product (GDP) at current prices for the year 2003 was estimated to be TShs 325,233 million. The region held 16th position among regions on GDP and contributed about 3.3 percent to the national GDP1 • Food Crops Food crops grown in Dodoma region are sorghum, maize, paddy, beans, bulrush millet, groundnuts and finger millet. • Cash Crops Cash crops grown are sunflower and simsim. • Livestock Dodoma region is almost entirely dependent on agriculture and animal husbandry, which are practiced in rural areas at subsistence level. It is also one of the regions with large numbers of livestock including cattle, goats, sheep, poultry and pigs. 1 National Bureau of Statistics INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 3 2. INTRODUCTION This part of the report provides the technical and operational description of the National Sample Census of Agriculture (NSCA), carried out in the rural areas of Tanzania Mainland and Zanzibar during the 2002/03 agricultural year. It details the background and the rationale for carrying out the NSCA in 2002/03 agricultural year. It also explains the sampling procedures, designing and implementation of the data processing system. 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture In 2003, the Government of Tanzania launched the Agricultural Sample Census as an important part of the Poverty Monitoring Master Plan which supports the production of statistics for advocacy of effective public policy, including poverty reduction, access to services, gender, as well as the standard crop production data normally collected in an agriculture census. The census is intended to fill the information gap and support planning and policy formulation by high level decision making bodies. It is also meant to provide critical benchmark data for monitoring Agriculture Sector Development Programme (ASDP) and other agriculture and rural development programs as well as prioritising specific interventions of most agriculture and rural development programs. Following the decentralisation of the Government’s administration and planning functions, there has been a pressing need for agriculture and rural development data disaggregated at regional and district levels. The provision of district level estimates will provide essential baseline information on the state of agriculture and support decision making by the local government authorities in the design of District Agricultural Development and Investment Projects (DADIPS). The increase in investment is an essential element in the national strategy for growth and reduction of poverty. This report (Volume V) is among the 21 regional reports for the Mainland. Other Census reports include the Technical Report (Volume I), Crop Sector at national and regional levels including Zanzibar estimates (Volume II), Livestock Report (Volume III), Smallholder Household Characteristics and Access to Natural Resources Report (Volume IV), 21 Regional Reports for the Mainland (Volume V), Large Scale Farms Report (Volume VI) and a separate report for Zanzibar (Volume VII). In order to address the specific issue of gender, a separate thematic report on gender has been published. Other thematic reports will be produced depending on the demand and availability of funds. In addition to these reports two dissemination applications have been produced to allow users to create their own tabulations, charts and maps. The report is divided into five main sections: Background Information, Introduction, Results, Dodoma profiles (Regional and Districts) and Appendices. The definitions relating to all aspects of this report can be found in the questionnaire (Appendix III). 2.2 Census Objectives The 2003 Agriculture Sample Census was designed to meet the data needs of a wide range of users down to district level including policy makers at local, regional and national levels, rural development agencies, funding institutions, researchers, non-government organisations (NGOs), farmer organisations, etc. As a result, the dataset is both more numerous in its sample and detailed in its scope compared to previous censuses and surveys. To date this is the most detailed Agricultural Census carried out in Africa. The census was carried out in order to: INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 4 • Identify structural changes if any, in the size of farm household holdings, crop and livestock production, farm input and implement use. It also seeks to determine if there are any improvements in rural infrastructure and in the level of agriculture household living conditions; • Provide benchmark data on productivity, production and agricultural practices in relation to policies and interventions promoted by the Ministry of Agriculture and Food Security and other stake holders. • Establish baseline data for the measurement of the impact of high level objectives of the Agriculture Sector Development Programme (ASDP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP) and other rural development programs and projects. • Obtain benchmark data that will be used to address specific issues such as: food security, rural poverty, gender, agro- processing, marketing, service delivery, etc. 2.3 Census Coverage and Scope The census was conducted for both large and small scale farms. The National Sample Census of Agriculture covered a total of 3,221 selected rural villages of Tanzania Mainland out of which 151 villages were from Dodoma region. The census covered agriculture in detail as well as many other aspects of rural development and was conducted using three types of questionnaires: ƒ Small scale farm questionnaire ƒ Community level questionnaire ƒ Large scale farm questionnaire The small scale farm questionnaire was the main census instrument and it includes questions related to crop and livestock production and practices; population demographics; access to services, resources and infrastructure; issues on poverty, gender and subsistence versus profit making production units. The main sections covered are as follows: • Identification (i.e. region, district, ward and village) • Household and holding characteristics • Household information • Land ownership/tenure • Land use • Access and use of resources • Crop and vegetable production • Agro processing and by-products • Crop storage and marketing • On-farm investment • Access to farm inputs and implements • Use of credit for agricultural purposes • Tree farming/agro-forestry • Crop extension services • Livelihood constraints • Animal contribution to crop production • Livestock INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 5 • Livestock products • Fish farming • Livestock extension • Labour use • Access to infrastructure and other services • Household facilities The community level questionnaire was designed to collect village level data such as access and use of common resources, community tree plantation and seasonal farm gate prices. The large scale farm questionnaire was administered to large scale farms that were either privately or corporately managed. There will be a national report on large scale farming on Tanzania Mainland. 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture The NSCA 2002/03 was conducted under the legal authority of the Statistics Act 2002, among other things, makes data collected from individuals strictly confidential and to be used for statistical purposes only. 2.5 Reference Period Two types of reference periods were used namely the agricultural year and the reference date for livestock enumeration. The agricultural year 2002/03 (that is October 2002 to September 2003) was used for the data items that are related to crop production. The reference date of enumeration for livestock and poultry count was 1st October 2003. 2.6 Census Methodology The main focus at all stages of the census execution was on data quality and this is emphasised in this section. The main activities undertaken include: - Census organisation - Tabulation plan preparation - Sample design - Design of census questionnaires and other instruments. - Field pretesting of the census instruments - Training of trainers, supervisors and enumerators - Information Education and Communication (IEC) campaign - Data Collection - Field supervision and consistency checks - Data processing: Scanning ICR extraction of data Structure formatting application Batch validation application INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 6 Manual data entry application Tabulation preparation using SPSS - Table formatting and charts using Excel and map generation using Mapinfo. - Report preparation using Word and Excel. 2.6.1 Census Organization The Census was conducted by the National Bureau of Statistics in collaboration with the sector ministries of agriculture, and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar. At the national level the Census was headed by the Director General of the National Bureau of Statistics with assistance from the Director of Economic Statistics. The Planning Group, made up of staff from the National Bureau of Statistics, Department of Agricultural Statistics and three representatives from the Ministry of Agriculture and Food Security (Department of Policy and Planning), oversaw the overall operational aspects of the Census. At the regional level, implementation of census activities was overseen by the Regional Statistical Officer of NBS and the Regional Agriculture Supervisor from the Ministry of Agriculture and Food Security. At the District level, two supervisors from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG), managed the enumerators who also came from the same ministry. Members of the Planning Group had a minimum qualification of a bachelor degree, the regional supervisors were either agricultural economists, statisticians or statistical officers. The district supervisors and enumerators had diploma level qualifications in agriculture. The Census and Surveys Technical Working Group provided support in sourcing financing, approving budget allocations and technical assistance inputs as well as monitoring the progress of the census. A Technical Committee for the census was established with members from key stakeholder organisations (i.e. NBS, sector ministries of agriculture, President’s Office, Planning and Privatization (POPP), PORALG, University of Dar es Salaam (UDSM), Tanzania Food and Nutrition Centre (TFNC) and the Office of Chief Government Statistician (OCGS) in Zanzibar). The main function of the committee was to approve the proposed instruments and procedures developed by the Planning Group. It also approved the tabulations and analytical reports prepared from the census data. 2.6.2 Tabulation Plan The tabulation plan was developed following three user group workshops and thus reflects the information needs of the end users. It took into consideration the tabulations from previous census and surveys to allow trend analysis and comparisons. 2.6.3 Sample Design The Mainland sample consisted of 3,221 villages. These villages were drawn from the National Master Sample (NMS) developed by the National Bureau of Statistics (NBS) to serve as a national framework for the conduct of household based surveys in the country. The National Master Sample was developed from the 2002 Population and Housing Census. In most cases, within each selected village, data was collected from a sub-sample of fifteen agricultural households. In few large villages thirty households were selected. The total Mainland sample was 48,315 agricultural households. In Zanzibar a total of 317 EAs Number of Mainland Zanzibar Total Households 48,315 4,755 53,070 Villages/Eas 3,221 317 3,539 Districts 117 9 126 Regions 21 5 26 Table 2.1: Census Sample Size INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 7 were selected and 4,755 agricultural households were covered. Nationwide, all regions and districts were sampled with the exception of three urban districts (two from Mainland and one from Zanzibar). In both Mainland and Zanzibar a stratified two stage sample was used. In the first stage, villages/enumeration areas (EAs) were selected with probability proportional to the number of villages in each district. In the second stage, 15 households were selected from a list of farming households in each Village/EA using systematic random sampling. Table 2.1 gives the sample size of households, villages and districts for Tanzania Mainland and Zanzibar. 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments The census questionnaires were designed following user/producer meetings to ensure that the information collected was in line with their data needs. Several features were incorporated into the design of the questionnaire to increase the accuracy of the data: • Where feasible all variables were extensively coded to reduce post enumeration coding error. • The definitions for each section were printed on the opposite page so that the enumerator could easily refer to the instructions whilst interviewing the farmer. • The responses to all questions were placed in boxes printed on the questionnaire, with one box per character. This feature made it possible to use scanning and ICR technologies for data entry. • Skip patterns were used to avoid asking unnecessary questions • Each section was clearly numbered, which facilitated the use of skip patterns and provided a reference for data type coding for the programming of CSPro, SPSS and the dissemination applications. Besides the questionnaires, there were other instruments used: • Village listing forms that were used for listing households in the villages and from these list a systematic sample of 15 agricultural households were selected from each village. • Training manual which was used by the trainers for the cascade/pyramid training of supervisors and enumerators. This manual was the trainers’ guiding document on the procedures to follow during tha training • Enumerator Instruction Manual which was used as reference material. 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments The Questionnaire was pre-tested in five locations (Arusha, Dodoma,,Tanga, Unguja and Pemba). This was done for the purpose of testing the wording, flow and relevance of the questions and to finalise crop lists, questionnaire coding and manuals. In addition to this, several data collection methodologies had to be finalised, namely, livestock numbers in pastoralist communities, cut flower production, mixed cropping, use of percentages in the questionnaire and finalising skip patterns and documenting consistency checks. 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators Cascade/pyramid training techniques were employed to maintain statistical standards. The top level training was provided to 66 national and regional supervisors (3 per region plus Zanzibar). The trainers were members of the Planning Group and the trainees were from the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. The second level training was for the district supervisors and enumerators. This training was conducted in the regions. In each region three training INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 8 sessions were conducted for the district supervisors and enumerators. In addition to training in field level Census methodology and definitions, emphasis was placed on training the enumerators and supervisors in consistency checking. Tests were given to the enumerators and supervisors and the best 50 percent of the trainees were selected to administer the smallholder and community level questionnaires. This increased the number of interviews per enumerator but it also released finance to increase the number of supervisors and hence the Supervisor Enumerator Ratio. The household listing exercise was carried out by all trained enumerators. 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign Information, Education and Communication (IEC) is an important aspect of any census/survey undertaking. This is due to the fact that inadequately informed and hence uncooperative citizens may jeopardize the entire census/survey. As far as the 2002/03 Agricultural Sample Census was concerned, the main objective of the IEC program was to sensitize and mobilize Tanzanians to support, cooperate and participate in the census exercise. Radio, television, newspapers, leaflets, t-shirts and caps were used to publicise the Sample Census. T-shirts and caps were used by the field staff and the village chairmen as official uniforms during the field work. The village chairmen helped to locate the selected households. 2.6.8 Household Listing The household listing exercise was done in seven days. During the listing exercise, forms ACLF1 and ACLF2 were administered. The information collected included the number of fields operated by the household, the number of different types of livestock and poultry. This information was used to determine the agricultural households. From the list of agricultural households, 15 households were selected for the interview. The selection was done using the Random Number Table. 2.6.9 Data Collection Data collection activities for the 2002/2003 Agricultural Sample Census took three months from January to March 2004. The data collection methods used during the census were by interview and no physical measurements, e.g., crop cutting and field area measurement were taken. Field work was monitored by a hierarchical system of supervisors at the top of which was the Mobile Response Team followed by the national, regional, and district supervisors. The Mobile Response Team consisted of three principal supervisors who provided overall direction to the field operation and responded to queries arising outside the scope of the training exercise. The mobile response team consisted of the Manager of Agriculture Statistics Department, Long-term Consultant and Desk Officer for the Census. Decisions made on definitions and procedures were then communicated back to all enumerators via the national, regional and district supervisors. District supervision and enumeration were done by staff from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG). National and regional supervisions were provided by senior staff of the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. During the household listing exercise 3,221 extension staff were used. For the enumeration of the small holder questionnaire, 1,611 enumerators were used and additional 5 percent enumerators were held in reserve in case of drop outs during the enumeration exercise. INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 9 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks Enumerators were trained to probe the respondents until they were satisfied with the responses given before they recorded them in the questionnaire. The first check of the questionnaires was done by enumerators in the field during enumeration. The second check was done by the district supervisors followed by regional and national supervisors. Supervisory visits at all levels of supervision focused on consistency checking of the questionnaires. Inconsistencies encountered were corrected, and where necessary a return visit to the respondent was made by the enumerator to obtain the correct information. Further quality control checks were made through a major post enumeration checking exercise where all questionnaires were checked for consistencies by all supervisors in the district offices. 2.6.11 Data Processing Data processing consisted of the following processes: • Manual editing • Data entry • Data structure formatting • Batch validation • Tabulation • Illustration production • Report formatting Manual Editing Prior to scanning, all questionnaires underwent a manual cleaning exercise. This involved checking that the questionnaire had a full set of pages, correct identification and good handwriting. A score was given to each questionnaire based on the legibility and the completeness of enumeration. This score will be used to assess the quality of enumeration and supervision in order to select the best field staff for future censuses/surveys. Data entry/Scanning and ICR extraction technologies Scanning and ICR data capture technology was used for the small holder questionnaire. This not only increased the speed of data entry, it also increased the accuracy due to the reduction in keystroke errors. Interactive validation routines were incorporated into the ICR software to track errors during the verification process. The scanning operation was so successful that it is highly recommended that this technology be adopted for future censuses/surveys. The Census and Surveys Processing Program (CSPro) was used to enter 2,880 of small holder questionnaires that were rejected by the Intelligent Character Recognition (ICR) extraction application. Data structure formatting A program was developed in visual basic to automatically alter the structure of the output from the scanning/extraction process in order to harmonise it with the manually entered data. The program automatically checked and changed the number of digits for each variable, the record type code, the number of questionnaires in the village, the consistency of the Village Identification (ID) code and saved the data of one village in a file named after the village code. INTRODUCTION ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 10 Batch validation A batch validation program was developed in order to identify inconsistencies within a questionnaire. This is in addition to the interactive validation during the ICR extraction process. The procedures varied from simple range checking within each variable to more complex checking between variables. It took six months to screen, edit and validate the data from the smallholder questionnaire. After the long process of data cleaning, the results were prepared based on a pre-designed tabulation plan. Tabulations Statistical Package for Social Sciences (SPSS) was used to produce the Census results and Microsoft Excel was used to organize the tables and compute additional indicators. Analysis and report preparation The analysis in this report focuses on regional and district production estimates, districts comparisons and time series analysis. Microsoft Excel was used to produce charts; whereas Microsoft Word was used to compile the report. Data quality A great deal of emphasis was placed on data quality throughout the whole exercise from planning, questionnaire design, training, supervision, data entry, validation and cleaning/editing. As a result of this NBS believes that the Census is highly accurate and representative of what was experienced at field level during the Census year. With very few exceptions the variables in the questionnaire are within the norms for Tanzania and they follow expected time series trends when compared to historical data. Standard Errors and Coefficients of Variation for the main variables can be found in the Technical Report (Volume I). 2.7 Funding Arrangements The Agricultural Sample Census was supported mainly by the European Union (EU) who financed most of the operational activities. Other funds for operational activities came from the Government of Tanzania, Government of Japan, United Nations Development Programme (UNDP) and other partners in the Pool Fund of the Vice President’s Office (VPO). In addition to this, technical assistance was provided by the European Union (EU), Department for International Development (DFID) and Japanese International Cooperation Agency (JICA). Technical assistance were managed by Ultek Laurence Gould Consultants (ULG), Scotts Agriculture Consultancy (SAC) and the Food and Agriculture Organisation (FAO). RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 11 PART III: CENSUS RESULTS AND ANALYSIS This part of the report presents the results of the census data for Dodoma Region which are based on the data tables presented in Appendix II. The results are presented in different forms including brief summaries, charts, condensed tables, graphs and maps in order to make it easier for the users to understand. Comparisons are made between related variables and between districts. Comparisons are also made with past censuses/surveys results such as the 1994/95 National Sample Census of Agriculture (NSCA), the 1995/96 and the 1996/97 Expanded Agricultural Surveys, the 1997/98 Integrated Agricultural Survey, the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey and the 1999/00 Rapid Agricultural Appraisal Survey. The presentation of results is divided into four main sections which are household characteristics, crop results, livestock results and poverty indicators. More effort has been placed in analyzing the results and in the preparation of district profiles than in previous censuses and surveys. 3.1 Household Characteristics 3.1.1 Type of Households The number of agricultural households in Dodoma region was 323,719 out of which 233,709 (72.2%) were involved in growing crops only, 608 (0.2%) were involved in livestock keeping only and 89,402 (27.6%) were involved in crop production as well as livestock keeping. There were no pastoralists in the region (Chart 3.1 and Maps 3.1, 3.2, 3.3 and 3.4, 3.5 and 3.6). 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income The census results for Dodoma region indicate that most of the agricultural households ranked annual crop farming as the activity that provides most of their cash income followed by off farm income, tree/forest resources, livestock keeping/herding, remittances, permanent crop farming and fishing/hunting and gathering (Table 3.1). 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households The number of male-headed agricultural households in Dodoma region was 253,566 (78% of the total regional agricultural households) while female-headed households was 70,153 (22%). The percentage trend for six censuses/surveys show that there has Table 3.1 Rank in Order of Importance Livelihood Activities/Source of Income of the Household in Order of Importance By District Livelihood Activity District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 1 6 4 2 5 7 3 Mpwapwa 1 7 4 2 5 6 3 Kongwa 1 6 4 2 5 7 3 Dodoma Rural 1 6 4 2 5 7 3 Dodoma Urban 2 6 4 1 5 7 3 Total 1 6 4 2 5 7 3 Chart 3.1 Agriculture Households by Type Crops Only 72.2% Livestock Only 0.2% Crops and Livestock 27.6% Chart 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head 0 25 50 75 100 NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Year Percent of Households Male headed households Female headed households Dodoma Urban Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa Kondoa 51 17 16 37 17 Dodoma Urban Kongwa Mpwapwa Dodoma Rural Kondoa 40,189 47,238 100,482 51,055 84,756 Total Number of Agricultural Households by District Number of Agriculture Households MAP 3.1 DODOMA Agricultural Households per Square Km MAP 3.2 DODOMA Number of Agricultural Households per Square Kilometer of Land by District Tanzania Agriculture Sample Census 88,500 to 100 76,400 to 88 64,300 to 76 52,200 to 64 40,100 to 52 44 to 51 37 to 44 30 to 37 23 to 30 16 to 23 RESULTS           12 Kongwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kondoa 99.8% 99.6% 100% 100% 99.7% Mpwapwa Kongwa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kondoa 47,121 50,850 100,482 40,189 84,470 99.92 to 100 99.84 to 99.92 99.76 to 99.84 99.68 to 99.76 99.6 to 99.68 Number of Crop Growing Households by District MAP 3.3 DODOMA Number of Crop Growing Households Percent of Crop Growing Households MAP 3.4 DODOMA Percent of Crop Growing Households by District 88,500 to 100,500 76,400 to 88,500 64,300 to 76,400 52,200 to 64,300 40,100 to 52,200 Tanzania Agriculture Sample Census RESULTS           13 Dodoma Rural Kongwa Dodoma Urban 25% 22% 32% 20% 36% Kondoa Mpwapwa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Kondoa 15 37 51 17 17 Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District MAP 3.5 DODOMA MAP 3.6 DODOMA Percent of Crop and Livestock Households by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Crop Growing Households per Sq Km of Land Percent of Crop Growing and Livestock Households 43.8 to 51 36.6 to 43.8 29.4 to 36.6 22.2 to 29.4 15 to 22.2 32.8 to 36 29.6 to 32.8 26.4 to 29.6 23.2 to 26.4 20 to 23.2 RESULTS           14 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 15 not been any significant change in the distribution of agricultural households between male and female headed households (Chart 3.2). The mean age of household heads is 45 years (44 years for male heads and 49 years for female heads). 3.1.4 Number and Age of Household Members Dodoma region had a total rural agricultural population of 1,504,645 of which 735,628 (49%) were males and 769,019 (51%) were females. The population of the 0-14 age group was 678,649 representing 45 percent of the total rural agricultural population. Age group 15–64 (active population) was 756,851 which is equivalent to 50 percent. Dodoma region had an average household size of 4.6 with Dodoma Rural district having the lowest household size of 4.2 (Chart 3.3). 3.1.4 Level of Education In order to obtain information on the level of education, information on literacy and education attainment were obtained for all persons aged five years and above in all households. Literacy The information on literacy level for family members aged five years and above was obtained by asking individual private households if their respective family members could read and write in Kiswahili only, English only, both English and Swahili or in any other language. Literacy is based on the ability to read and write Swahili, English or other other languages. Literacy Level for Household Members Dodoma region had a total literacy rate of 60.6 percent. The highest literacy rate was found in Kondoa district (64.1%) followed by Dodoma Urban district (62.8%) and Mpwapwa district (62.7%) and Kongwa (60.7%). Dodoma Rural district had the lowest literacy rate of 55.4 percent (Chart 3.4). Literacy Rates for Heads of Households Chart 3.3 Percent Distribution of Population by Age and Sex 0 6 12 18 00 - 04 05 - 09 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 85 + Age Group Percent Male Female Chart 3.4 Percent Literacy Level of Household Members by District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Kondoa Dodoma Urban Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural District Percent Chart 3.5 Literacy Rates of Head of Household by Sex and District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rur Dodoma Urb District Percent Male Female Total RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 16 The literacy rate for the heads of households in the region was 62.1 percent. The literacy rates among the male and female heads of households were 68.0 and 40.9 percent respectively. The male head of household literacy rate was higher than that of females in all districts. The district with the highest literacy rate amongst heads of households was Mpwapwa (69.0%) followed by Kongwa (66.7%), Kondoa (61.2%), Dodoma Rural (59.0%) and Dodoma Urban (58.0%) (Chart 3.5). Educational Status Information on educational status was collected from individual agricultural households. The results show that 37 percent of the population aged 5 years and above in agricultural households in the region had completed different levels of education and 28 percent were still attending school. Those who have never attended school were 35 percent (Chart 3.6). Agricultural households in Mpwapwa district had the highest percentage of population aged 5 years and above who had completed different levels of education (41%). This was followed by Kongwa (39%), Dodoma Urban districts (38%), Dodoma Rural district (37%) and the last district is Kondoa with 35 percent (Chart 3.7). The number of heads of agricultural households with formal education in Dodoma region was 193,009 (60%), those without any education were 122,648 (38%) and those with only adult education were 8,062 (2%). The majority of heads of agricultural households had primary level education (57.1%) whereas only 2.6 percent had post primary education (Chart 3.8). With regard to the heads of agricultural households with primary education in Dodoma region, Mpwapwa district had the highest percentage (63.1%). This was followed by Kongwa (58.6%), Kondoa (56.2%), Dodoma Rural (55.8%) and Dodoma Urban (52.8%). There are very minor variations among the districts with regard to heads of agricultural households with secondary education (Mpwapwa had 1.9% and the rest of the districts 2.0%). 3.1.6 Off-farm Income Off-farm income refers to cash generated from activities other than from the households holding. This can be either from permanent employment, temporary employment or labourers. It also includes cash generated from working on farms belonging to other farmers. Off-farm income is important amongst agriculture households in Dodoma with 98.7 percent of Chart 3.6 Percentage of Persons Aged 5 Years and Above by Education Status Never Attended 35% Completed 37% Attending School 28% Chart 3 .8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment Adult Education 2.5% Post Primary Education 2.6% No Education 37.9% Primary Education 57.1% Chart 3.7 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by District and Educational Status 0 9 18 27 36 45 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban District Percent Attending Completed Never Attended RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 17 households having at least one member with off-farm income. In Dodoma region 47,080 households (15%) had only one member aged 5 and above involved in off-farm income generating activity, 177,373 households (55%) had two members involved in off-farm income generating activities and 95,192 households (30%) had more than two members involved in off-farm income generating activities (Chart 3.9). Kongwa and Kondoa districts had the highest percentage of agriculture households with off-farm income (over 99% of total agriculture households in each district). Other districts with a high percent of agriculture households with off-farm income were Mpwapwa (99.0%) and Dodoma Urban (98.7%). Dodoma Rural had the lowest percent of agriculture households with off-farm income (97.6%). The district with the highest percent of agriculture households with more than one member with off-farm income was Kongwa (94.3%). Dodoma Rural district had the lowest percent of households with more than one member having off-farm income (82.1%). 3.2 Land Use Land area and planted area are two different types of area measurements. Land area refers to the physical area of land and is the same regardless of the number of crops planted on the land in one year. Planted area is the total area of crops planted in a year and the area is summed if there were more than one crop on the same land per year. A number of terms are used in this section which requires defining for clarification as follows: Land available refers to the area of land that has been allocated to smallholders through customary law, official title or other forms of ownership. Land available does NOT mean the total area of land that is designated as agriculture land in the country, however it is the land that is available to smallholders given the location of villages and lack of access to more remote parcels of unused agriculture designated land. Usable land refers to the available land minus the land that cannot be used e.g. bare rock, shallow soils, steep slopes, swamp areas, etc. It does however include un-cleared bush. Utilised land refers to the land that was used during the year. 3.2.1 Area of Land Utilised The total area of land available to smallholders in Dodoma Region was 855,264 ha which is 94 percent of the total land available to smallholders in the region. The regional average land area utilised for agriculture per household was only 2.4 ha. This figure is above the national average of 2.0 ha. Chart 3.9 Number of Households by Number of Members with Off-farm Income One, 47,080, 15% Two, 177,373, 55% More than two, 95,192, 29% None, 4,074, 1% Chart 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Household members with Off-farm Income Activities 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kongwa Dodoma Urb Kondoa Dodoma Rur Mpwapwa Districts Percent Mo re than two One Two No ne RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 18 Large differences in land area utilised per household exist between districts in the region. In Kongwa the area utilised per household was 4.0 ha and in the rest of the districts it was between 1.6 ha (in Dodoma Urban) and 2.4 ha per household (in Kondoa and Mpwapwa). The smallest land area utilised per household is found in Dodoma Urban district (1.6 ha). The percent utilised of the usable land is high (around 94%). There is virtually no difference in the percentage of the usable land utilised per households between districts. The percentage utilized of the usable land per household is highest in Mpwapwa (94.4%) and lowest in Kondoa (92.8%). Ninety four percent of the total land available to smallholders was utilised. Only 6 percent of usable land available to smallholders was not used (Chart 3.11 and Map 3.7). 3.2.2 Types of Land Use The area of land under temporary monocrops was 487,445 hectares (57.0% of the total land available to smallholders in Dodoma), followed by temporary mixed crops (218,871 ha, 25.6%), uncultivatable usable land (46,108 ha, 5.4%), area under fallow (39,437 ha, 4.6%), permanent/annual mix (13,491 ha, 1.6%), permanent mixed crop (11,460 ha, 1.3%), area unusable (10,443 ha, 1.2%), area under pasture (7,801 ha, 0.9%), Area under natural bush (6,902 ha, 0.8%), area rented to others (5,533 ha, 0.6%), area under planted trees (4,431 ha, 0.5%), and area under permanent monocrop (33,42 ha, 0.4%) (Chart 3.12). 3.3 Annual Crop and Vegetable Production Dodoma region has a unimodal rainfall pattern starting in December and ending in March. With the exception of some irrigated annual crops and vegetables grown in the dry season, the rest of the crops are produced during the wet season. The quantity of crops produced in both seasons will be used as a basis for comparison with the past surveys and censuses. 3.3.1 Area Planted The area planted with annual crops and vegetables in the region was 658,978 hectares, of which 980 hectares (0.15%) were planted during dry season and 657,998 hectares (99.85%) in the wet season (Charts 3.13 and 3.14). The average areas planted per household in the dry and wet season were 0.8 and 0.9 ha respectively. Note that the number of households growing crops in the dry season was very small and therefore district comparisons for planted area per household should be treated with caution and the same also applies to Chart 3.15. Chart 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 Kongwa Kondoa Mpwapwa Dodoma Rur Dodoma Urb Districts Area/household 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Percentage utilized Area utilised (Ha) Total Usable Area available (ha) Percent Utilisation Chart 3.12 Land Area by Type of Use 25.6 57.0 5.4 4.6 1.6 1.3 1.2 0.9 0.8 0.6 0.5 0.4 0 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 Permanent Mono Crops Planted Trees Rented to Others Natural Bush Pasture Unusable Permanent Mixed Crops Permanent / Annual Mix Fallow Uncultivated Usable Land Temporary Mixed Crops Temporary Mono Crops Land Use Area (hectares) Dodoma Urban Kongwa Dodoma Rural 61,002ha 166,247ha 172,257ha 104,395ha 155,077ha Kondoa Mpwapwa Kongwa Mpwapwa Dodoma Rural 94 94.4 93.9 93.9 92.8 Kondoa Dodoma Urban Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land by District MAP 3.7 DODOMA MAP 3.8 DODOMA Total Planted Area (annual crops) by District Percent of Utilized Land Area Total Planted Area 94 to 94.4 93.7 to 94 93.4 to 93.7 93.1 to 93.4 92.8 to 93.1 149,000 to 173,000 127,000 to 149,000 105,000 to 127,000 83,000 to 105,000 61,000 to 83,000 Tanzania Agriculture Sample Census RESULTS           19 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 20 This is particularly in relation to the large area planted per household in Dodoma Rural district during the dry season. Chart 3.15 shows that the district with the largest area planted per household is Dodoma Rural with over 3 hectares per household (the sum of the two seasons) this is followed by Kongwa (1.9 ha). The district with the smallest area planted per household was Dodoma Urban (0.8 ha). In Dodoma Rural district the average area planted during the dry season is higher than that of the wet season the reverse is true in the rest of the districts (Chart 3.15 and Map 3.8). The average area planted per household during the wet season in Dodoma region was 0.9 hectares. Kongwa had the largest planted area per household in the wet season (1.9 ha) followed by Mpapwa and Kondoa (1.1 ha). The smallest planted area per household in the wet season is in Dodoma Urban (0.6ha). (Chart 3.15 and Map 3.9). Analysis of the Most Important Crops Results on crop production are presented in two different sections. The first section compares the importance of each crop regardless of whether they are annual or permanent. The second section contains a more detailed analysis on production based on crop types. 3.3.2 Crop Importance Maize is the dominant annual crop grown in Dodoma region and it had a planted area 4.4 times greater than bulrush millet, which had the second largest planted area. The area planted with maize constitutes 52.5 percent of the total area planted with annual crops in the region. Chart 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District 0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 Kongwa Mpwapwa Kondoa Dodoma Rural Dodoma Urban District Area Planted (ha Wet Season Dry Season Chart 3.13 Area Planted with Annual Crops by Season (hectares) Wet Season, 657,998, 99.9% Dry Season, 980, 0.1% Wet Season Dry Season Chart 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District 0 30,000 60,000 90,000 120,000 150,000 180,000 Dodoma Rural Kondoa Dodoma Urban Mpwapwa Kongwa District Area Planted (ha) 0 20 40 60 80 100 Percentage Area Planted in the Dry Season Short Rainy Season Long Rainy Season % Chart 3.16 Planted Area (ha) for the Main Crops Dodoma 0 100,000 200,000 300,000 Maize Bulrush Millet Groundnuts Sorghum Sunflower Simsim Cassava Finger Millet Beans Cowpeas Bambaranuts Paddy Tomatoes Crop Planted Area (ha) RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 21 Other annual crops of relative importance in the region (based on area planted) include groundnuts and sorghum. A small amount of sunflower, simsim, cassava, finger millet and beans are also grown in the region (Chart 3.16). Other annual crops are grown in minor quantities. Chart 3.17a shows the area planted per household growing selected crops. Households that grow maize, finger millet, simsim, and bulrush millet have a larger planted area per household than for other crops Vegetable crops have smaller planted area per household than cereals, roots and tubers and oilseed crops. 3.3.3 Crop Types Cereals are the main crops grown in Dodoma region. The area planted with cereals was 502,753 ha (76.3% of the total planted area), followed by oils seeds with 120,211 ha (18.2%), pulses (20,554 ha, 3.1%), roots and tubers (13,419 ha, 2.0%) and fruit and vegetables (2,041 ha, 0.3%) (Chart 3.17b). No annual cash crop production was reported in the region. The region has a single crop production season, in which almost all the crops are grown, with very little crops grown in the dry season. Due to the fact that the dry season production was very small, it is inappropriate to make detailed comparisons between the two seasons (Chart 3.18). 3.3.4 Cereal Crop Production The total production of cereals in Dodoma region was 201,942 tonnes. Maize was the dominant cereal crop with 149,492 tonnes (74.0% of total cereal crops produced), followed by bulrush millet (11.3%), sorghum (10.9%), finger millet (2.5%) and paddy (1.3%). Table 3.2: Area, Production and Yield of Cereal Crops by Season Dry Season Wet Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Maize 821 1,663 2026 345,066 147,829 428 345,887 149,492 432 Paddy 0 0 0 4,225 2,587 612 4,225 2,587 612 Sorghum 0 0 0 63,932 22,032 345 63,932 22,032 345 Bulrush Millet 59 14 247 78,496 22,711 289 78,555 22,726 289 Finger Millet 0 0 0 10,153 5,106 503 10,153 5,106 503 Total 880 1,678 501,873 200,264 502,753 201,942 Chart 3.17b Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crop Type Oil seeds & Oil nuts 18.2% Cereals 76.3% Fruits & vegetables 0.3% Roots & Tubers 2.0% Pulses 3.1% Cereals Oil seeds & Oil nuts Pulses Roots & Tubers Fruits & vegetables 880 13,419 0 20,537 17 120,143 68 2,027 15 0 100,000 200,000 300,000 Area (hectares Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds & Oil nuts Fruits & vegetables Crop Type Chart 3.18 Area Planted with Annual Crops by Crop Type and Season Wet Season Dry Season Chart 3.17a Planted Area (ha) per Household for Selected Crop - Dodoma 0 0.5 1 1.5 Maize Finger Millet Simsim Bulrush Millet Sorghum Sunflower Cassava Groundnuts Paddy Irish Potatoes Beans Cowpeas Onions Sweet Potatoes Tomatoes Bambaranuts Amaranths Crop Planted Area (ha) Dodoma Urban Kongwa Mpwapwa Dodoma Rural 46,180ha 68,475ha 118,468ha 144,642ha 124,987ha 75.7% 65.6% 76.4% 87% 72.6% Kondoa Dodoma Urban Kongwa Dodoma Rural 649ha 20ha 0ha 310ha 0ha 0.4% 0% 0% 0.2% 0% Kondoa Mpwapwa Area Planted and Percentage During the Short Rainy Season by District MAP 3.9 DODOMA Area Planted During the Short Rainy Season 520 to 649 390 to 520 260 to 390 130 to 260 0 to 130 Area Planted (ha) Percent of Area Planted Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted with Cereals by District MAP 3.10 DODOMA Area Planted (ha) Planted Area With Cereal Crops Percent of Total Land Planted With Cereals 144,600 to 144,700 125,000 to 144,600 118,500 to 125,000 68,500 to 118,500 46,100 to 68,500 RESULTS           22 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 23 Kongwa had the largest planted area of cereals in the region (144,642 ha) followed by Dodoma Rural district (124,987 ha), Kondoa (118,468 ha), Mpwapwa (68,475 ha) and Dodoma Urban district (46,180 ha) (Map 3.10). The total area planted with cereals during the wet and dry seasons was 502,753 ha, of which 501,873 ha (99.8%) was planted during the wet season and 880 ha (0.2%) was planted in dry season. The wet season accounts for 99.2 percent of the total cereals produced in both seasons. The planted area with maize was dominant and it represented 68.8 percent of the total area planted with cereal crops, then followed by bulrush millet (15.6%), sorghum (12.7%), finger millet (2.0%) and paddy (0.8%) (Table 3.2). The yield of paddy was 612 kg/ha, followed by finger millet (503 kg/ha), maize (432 kg/ha), sorghum (345 kg/ha) and bulrush millet (280 kg/ha) (Chart 3.19). 3.3.4.1 Maize Maize dominates the production of cereal crops in the region. The number of households growing maize in Dodoma region during the wet season was 258,629 (80% of the total crop growing households in the region during the wet season). The total production of maize was 149,492 tonnes from a planted area of 345,887 hectares resulting in a yield of 0.4 t/ha. Chart 3.20 presents the maize production trend (in thousand metric tonnes). There was a sharp increase in maize production over the period 1995 to 1996 (106%), after which the production dropped by 58 percent over the period 1996 to 97. Production gradually increased over the period 1997 to 1999 and thereafter declined over the period 2000 to 2003 (Chart 3.20). The average area planted with maize per household was 1.3 hectares, however it ranged from 0.7 hectares in Dodoma Urban district to 2.9 hectares in Kongwa district (Map 3.11). Kongwa had the largest planted area of maize (131,930 ha) followed by Kondoa (79,653 ha), Dodoma Rural (62,118 ha), Mpwapwa (51,352 ha) and Dodoma Urban (20,834 ha) (Chart 3.21 and Map 3.12). Chart 3.19 Area Planted and Yield of Major Cereal Crops 0 70,000 140,000 210,000 280,000 350,000 Maize Bulrush Millet Sorghum Finger Millet Paddy Crop Area Planted (ha) 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 Yield (t/ha) Area Planted (ha) Yield (t/ha) Chart 3.20: Time Series Data on Maize Production - DODOMA 208 286 139 149 208 136 121 0 100 200 300 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tonnes Chart 3.21 Total Area Planted and Planted Area per Maize Growing Household by District 20,834 131,930 79,653 62,118 51,352 0 30,000 60,000 90,000 120,000 150,000 Kongwa Kondoa Dodoma Rural Mpwapwa Dodoma Urban Area (Ha) 0.0 1.0 2.0 3.0 Area per household (ha) Planted area (ha) Area planted/hh (Ha) Kongwa Dodoma Rural 1.1ha 2.9ha 1.2ha 0.9ha 0.7ha Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 51,352ha 62,118ha 20,834 131,930ha 79,653ha 0.5t/ha 0.4t/ha 0.3 0.4t/ha 0.6t/ha Kondoa MAP 3.11 DODOMA Planted Area and Yield of Maize by District Maize Planted Area (ha) Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Yield (t/ha) 109,600 to 132,000 87,400 to 109,600 65,200 to 87,400 43,000 to 65,200 20,800 to 43,000 Area Planted per Maize Growing Household by District MAP 3.12 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 2.7 to 3 2.2 to 2.7 1.7 to 2.2 1.2 to 1.7 0.7 to 1.2 RESULTS           24 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 25 The planted area of maize increased sharply between 1997 and 1998 and has remained almost constant since then. Conversely, the yield declined sharply between 1996 and 1998 and has remained at this low level since then. Whilst Chart 3.20 shows that, there has been a slight increase in the production of maize over the last 10 years, this has been due to the large increase in the planted area and not due to increased productivity (Chart 3.22). 3.3.4.2 Bulrush Millet Bulrush millet is the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew bulrush millet in Dodoma region during the wet season was 105,464, representing 33 percent of the total crop growing households. The total production of bulrush millet was 22,711 tonnes from a planted area of 78,496 hectares resulting in a yield of 0.29 t/ha. The district with the largest planted area with bulrush millet was Dodoma Rural (30,103 ha) followed by Dodoma Urban (22,634 ha), Kondoa (18,057 ha), Kongwa (4,971 ha) and Mpwapwa (2,748 ha) (Map 3.13). There are variations in the average area planted per crop growing household among the districts ranging from 0.67 ha in Dodoma Urban to 1.09 ha in Kondoa (Chart 3.23 and Map 3.14). There was a dramatic drop in the production of bulrush millet from 143,000 tonnes in 1995/96 to 8,000 in 1997/98 after which the production rose from 8,000 tons in 1997/98 to 30,000 tonnes in 1998/99. The production dropped from 30,000 tonnes in 1998/99 to 23,000 in 2002/03. Charts 3.23 show that the area planted with bulrush millet has declined at a small rate over the ten years period from 1994/95 to 2002/03. The dramatic reduction in the quantity of bulrush millet production over this period has been primarily due to a reduction in productivity and not due to a reduction in the planted area (Charts 3.24 and 3.25). Chart 3.22 Time Series of Maize Planted Area & Yield - DODOMA 0 100,000 200,000 300,000 400,000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 Yield (t/ha) Area Yield Chart 3.25 Time Series of Bulrush millet Planted Area and Yield -DODOMA 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0.0 0.5 1.0 1.5 Yield (t/ha) Area Yield Chart 3.24 Time Series Data on Bulrush millet Production - DODOMA 143 138 30 8 70 23 0 50 100 150 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tons Chart 3.23: Total Area Planted and Planted Area per Bulrush Millet Growing Household by District 4,971 18,057 22,634 30,103 2,748 0 10,000 20,000 30,000 Dodoma Rural Dodoma Urban Kondoa Kongwa Mpwapwa District Area (Ha) 0.0 0.5 1.0 1.5 Area per household (ha) Planted area (ha) Area planted/hh (Ha) Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 0.7ha 0.7ha 1.1ha 0.7ha 0.8ha Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 2,748ha 18,057ha 22,634 30,103ha 4,971ha 0.3t/ha 0.2t/ha 0.3t/ha 0.3t/ha 0.3t/ha Kondoa Mpwapwa MAP 3.13 DODOMA Planted Area and Yield of Bulrushmillet by District Bulrushmillet Planted Area (ha) Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Yield (t/ha) 26,000 to 31,000 20,000 to 26,000 14,000 to 20,000 8,000 to 14,000 2,000 to 8,000 Area Planted per Bulrushmillet Growing Household by District MAP 3.14 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 1.1 to 1.1 1 to 1.1 0.9 to 1 0.8 to 0.9 0.7 to 0.8 RESULTS           26 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 27 3.3.4.3 Sorghum Sorghum is the third most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew sorghum in Dodoma region during the wet season was 87,136. This represents 23 percent of the total crop growing households in Dodoma region in the wet season. The total production of sorghum was 22,032 tonnes from a planted area of 63,932 hectares resulting in a yield of 0.34 t/ha. The district with the largest planted area of sorghum was Dodoma Rural (28,406 ha) followed by Mpwapwa (14,375 ha), Kondoa (10,798 ha), Kongwa (7,740 ha) and Dodoma Urban (2,614 ha) (Map 3.15). Agricultural households in Kongwa district had the largest average area planted per household (0.96 ha) followed by Mpwapwa (0.83 ha), Dodoma Rural (0.75 ha), Kondoa (0.57 ha) and Dodoma Urban (0.52 ha) (Chart 3.26 and Map 3.16). There was a large reduction in the production of sorghum from 102,000 tonnes in 1995/96 to 45,000 tonnes in 1997/98 (Chart 3.27). During the period 1998 to 2000, the production remained constant at around 50,000 tonnes. Chart 3.28 shows that there has been a gradual reduction in the area planted with sorghum, however it is mainly the reduction in productivity that has caused the reduction in production. This implies that the dramatic reduction in the quantity of sorghum production over the reported period was a factor of both a reduction in area planted as well as declining yields. 3.3.4.4 Other Cereals Other cereals that are produced in small quantities are paddy and finger millet. The district with the largest area planted with paddy is Dodoma Rural (3,906 ha) with other districts having small planted areas. The largest area planted with finger millet was in Kondoa district (9,661 ha). Other districts had insignificant planted areas of finger millet (Chart 3.29). Chart 3.27: Time Series Data on Sorghum Production - DODOMA 50 58 45 50 22 103 102 0 30 60 90 120 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tonn Chart 3.28 Time Series of Sorghum Planted Area & Yield - DODOMA 0 27,000 54,000 81,000 108,000 135,000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Agriculture Year Area (hectare 0.000 0.300 0.600 0.900 1.200 1.500 Yield (t/ha Area Yield Chart 3.26: Total Area Planted and Planted Area per Sorghum growing Household by District 2,614 28,406 14,375 10,798 7,740 0 6,000 12,000 18,000 24,000 30,000 Dodoma Rur Mpwapwa Kondoa Kongwa Dodoma Urb District Area (Ha) 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 Area per household (ha) Planted area (ha) Area planted/hh (Ha) 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 Area (Ha) Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban District Chart 3.29 Area Planted with Paddy and Finger Millet by District Paddy Finger Millet Kongwa Dodoma Rural 1 0.8 0.8 0.5 0.6 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 28,406 2,614 14,375 7,740 10,798 0.3 0.2 0.4 0.3 0.3 Kondoa Mpwapwa MAP 3.15 DODOMA Planted Area and Yield of Soghurm by District Soghum Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted Per Soghurm Growing Household by District MAP 3.16 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) Tanzania Agriculture Sample Census 0.9 to 1 0.8 to 0.9 0.7 to 0.8 0.6 to 0.7 0.5 to 0.6 23,400 to 28,500 18,200 to 23,400 13,000 to 18,200 7,800 to 13,000 2,600 to 7,800 RESULTS           28 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 29 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production The total production of roots and tubers was 5,544 tonnes. Cassava production was higher than any other root and tuber crop in the region with a total production of 3,896 tonnes representing 70.3 percent of the total root and tuber crop production. This was followed by Irish potatoes with 1,268 tonnes (22.9%) and sweet potatoes (380 tonnes, 6.8%) (Chart 3.30 and Table 3.3). The area planted with cassava was larger than any other root and tuber crop and it was the seventh most important crop in Dodoma in terms of planted area (1.9% of the total area planted with annual crops and vegetables) and it accounted for 93.8 percent of the area planted with roots and tubers, followed by Irish potatoes (3.7%) and sweet potatoes (2.5%). The yield Irish potatoes was (2.6 t/ha), sweet potatoes (1.1 t/ha) and cassava (0.3 t/ha). 3.3.5.1 Cassava The number of households growing cassava in the region was 21,630. This represents 6.7 percent of the total crop growing households in the region. The total production of cassava during the census year was 3,896 tonnes from a planted area of 12,953 hectares resulting in a yield of 0.3t/ha. Previous censuses and surveys indicate that the area planted with cassava increased gradually over the period 1995/96 to 1998/99 (Chart 3.31). The area planted with cassava accounted for 1.9 percent of the total area planted with annual crops and vegetables in the census year. Table 3.3: Area, Production and Yield of Roots and Tuber Crops by Season Dry Season Wet Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Cassava 0 0 0 12,593 3,896 309 12,593 3,896 309 Sweet Potatoes 0 0 0 336 380 1,133 336 380 1,133 Irish Potatoes 0 0 0 491 1,268 2,584 491 1,268 2,584 Total 0 0 13,419 5,544 13,419 5,544 Note: Cassava is produced in both the long and Dry Season. However, it was not possible to separate cassava production in the different growing seasons as the growth period spans both seasons and even over a year in certain varieties. Because of this, cassava has been combined and is reported in the Wet Season only. Chart 3.30 Area Planted and Yield of Major Roots and Tuber Crops 0 5,000 10,000 15,000 Cassava Sweet Potatoes Irish Potatoes Crop Area Planted (ha) 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Yield (Kg/ha) Chart 3.31 Area Planted with Cassava during the Census/Survey Years 0 15,000 30,000 45,000 1994/95 1995/96 1998/99 2002/03 Year Area (Ha) Chart 3.32 Percent of Cassava Planted Area and Percent of Total Planted Area with Cassava by District 36.7 26.3 23.0 6.1 7.9 0 10 20 30 40 Mpwapwa Dodoma Rural Kondoa Dodoma Urban Kongwa District Percent of Total Area Planted 0 1 2 3 4 5 Percent Planted of Total Land Area Percent of Area Planted Proportion of Planted Area with Cassava RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 30 Mpwapwa district had the largest planted area of cassava (4,618 ha, 37% of the cassava planted area in the region), followed by Dodoma Rural (3,316 ha, 26%), Kondoa (2,893 ha, 23.0%) , Dodoma Urban (999 ha, 8%) and Kongwa (767 ha, 6%) (Map 3.17). However, the highest proportion of land planted with cassava, expressed as a percent of the total planted area was in Mpwapwa district (4.4%). This was followed by Dodoma Rural (1.9%), Kondoa (1.9%) Dodoma Urban (1.6%) and Kongwa (0.5%) (Chart 3.32). The average cassava planted area per cassava growing households was 0.58 hectares. However, with the exception of Mpwapwa, there were small district variations in average area planted with cassava per household among the rest of the districts. The area planted per cassava growing household was greatest in Mpwapwa (3.40 ha), followed by Kongwa (0.66 ha), Kondoa (0.43 ha), Dodoma Rural (0.35 ha) and Dodoma Urban (0.34 ha) (Chart 3.33 and Map 3.18). 3.3.4.5 Irish Potatoes The number of households growing Irish potatoes in Dodoma region was 1,031. This was 4.3 percent of the total root and tuber crop growing households during the wet season. The total production of Irish potatoes during the census year was 1,268 tonnes from a planted area of 491 hectares resulting in a yield of 2.6t/ha. Irish potato production was found in Mpwapwa and Kondoa districts only in which the largest planted area was in Mpwapwa (432 ha, 88.1%), followed by Kondoa (43 ha, 11.9%) (Chart 3.34). Sweet potatoes were produced in very small amounts. 3.3.5 Pulse Crops Production The total area planted with pulses was 20,554 hectares, of which 9,620 ha were planted with beans (46.8% of the total area planted with pulses), followed by cow peas (5,737 ha, 27.9%), Bambaranuts (4,956 ha, 24.1%), green gram (96 ha, 0.5%), chick peas (88 ha, 0.4%) and mung beans (57 ha, 0.3%). The only pulse crop planted during the dry season was green grams with a planted area of 17 ha, representing 0.1 percent of total area planted with pulses during the year. Chart 3.34 Total Area Planted with Irish Potatoes and Planted Area per Household by District 0 100 200 300 400 500 Mpwapwa Kondoa District Area (ha) 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 Area Planted per Household (ha) Area (ha) Area planted/hh (ha) 3.40 0.66 0.43 0.35 0.34 0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 Area per Household(ha) Mpwapwa Kongwa Kondoa Dodoma Rural Dodoma Urban District Chart 3.33 Cassava Planted Area per Cassava Growing Households by District Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 999ha 3,316ha 2,893ha 4,618ha 767ha 0.8t/ha 0.4t/ha 0.5t/ha 0t/ha 0t/ha Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 3.4ha 0ha 0.3ha 0.3ha 0.4ha Kondoa Mpwapwa Tanzania Agriculture Sample Census Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.17 DODOMA Planted Area and Yield of Cassava by District Cassava Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Cassava Growing Household by District MAP 3.18 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 3,600 to 4,700 2,700 to 3,600 1,800 to 2,700 900 to 1,800 0 to 900 2.8 to 3.4 2.1 to 2.8 1.4 to 2.1 0.7 to 1.4 0 to 0.7 RESULTS           31 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 32 The total production of pulses was 5,350 tonnes. Beans had the highest producing pulse crop (2,665 tonnes) and accounted for 49.8 percent of the total pulse production. This was followed by cow peas (1,362t, 25.5%), bambara nuts (1,303t, 24.4%) and green gram (19t, 0.4%). Although Mung beans and chick peas were planted, there were no harvests for these crops due to lack of rainfall. Beans had the highest yield of 277 kgs/ha followed by Bambara nuts (263 kgs/ha), cowpeas (237 kgs/ha) and Green gram (197 kgs/ha) (Table 3.4). 3.3.5.1 Beans Beans dominate the production of pulse crops in the region. The number of households growing beans in Dodoma region was 20,250. The total production of beans in the region was 2,665 tonnes from a planted area of 9,620 hectares resulting in yield of 0.3 t/ha. The largest area planted with beans in the region was in Kondoa district with 4,774 ha (49.6% of the total area planted with beans in the region) (Chart 3.35 and Map 3.19). The average area planted per household in the region was 0.5 ha, however there are great variations on area planted with beans per household among the districts ranging from 0.58 ha in Mpwapwa district to 0.14 ha in Dodoma Rural district (Chart 3.36 and Map 3.20). Dodoma region experienced bumper harvest of beans during 1998 in which the production increased by 1000 percent compared to that of 1997. The production dropped from 11,000 tonnes in 1998 to 2300 tonnes in 1999. Since then, beans production has remained more or less constant (Chart 3.37). Table 3.4: Area, Production and Yield of Pulses by Season Dry Season Wet Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Mung Beans 0 0 0 57 0 0 57 0 0 Beans 0 0 0 9,620 2,665 277 9,620 2,665 277 Cowpeas 0 0 0 5,737 1,362 237 5,737 1,362 237 Green Gram 17 3 165 79 16 204 96 19 197 Chich Peas 0 0 0 88 0 0 88 0 0 Bambaranuts 0 0 0 4,956 1,303 263 4,956 1,303 263 Total 17 3 20,537 5,347 20,554 5,350 Chart 3.37: Time Series Data on Beans Production - DODOMA 2.7 1.8 1.1 2.3 2.3 11.0 0.0 3.0 6.0 9.0 12.0 1994/95 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tons Chart 3.38 Time Series of Beans Planted Area & Yield - DODOMA 0 5,000 10,000 15,000 20,000 1994/95 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 Yield (t/ha) Area (ha) Yield (t/ha) 0.58 0.43 0.34 0.30 0.14 0.00 0.25 0.50 0.75 Area per Household Mpwapwa Kondoa Dodoma Urb Kongwa Dodoma Rur District Chart 3.36 Area Planted per Bean Growing Household by District Chart 3.35 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District 1.0 46.9 49.6 1.5 1.1 0 15 30 45 60 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Urban Dodoma Rural District Percent of Land 0 1 2 3 4 5 Percent Planted of Total Planted Area Percent of Land Proportion of Land Dodoma Urban Kongwa Dodoma Rural 0.3ha 0.3ha 0.6ha 0.1ha 0.4ha Kondoa Mpwapwa Kondoa Kongwa Dodoma Urban Dodoma Rural 4,774ha 4,510ha 142ha 102ha 92ha 0.4t/ha 0.5t/ha 0.1t/ha 0t/ha 0.2t/ha Mpwapwa Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.19 DODOMA Planted Area and Yield of Beans by District Beans Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Beans Growing Household by District MAP 3.20 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 4,000 to 5,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 0.5 to 0.7 0.4 to 0.5 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 RESULTS           33 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 34 The area planted with beans increased sharply over the period from 1997 to 1998 and dropped for the period 1998 to 1999. The area remained fairly constant over the period from 1999 to 2003. Charts 3.37 and 3.38 show that the annual levels of production closely follow the annual planted area and are thus the main factor causing changes in the annual production. However, the reduction in productivity between 1997 and 1999 has also had an impact on the production levels over the period 1999 to 2003. 3.3.6 Oil Seed Production The total production of oilseed crops was 43,948 tonnes, planted on an area of 120,211 hectares. The total planted area of oilseeds in the wet season was 120,143 ha representing 99.9 percent of the total area planted with oil seeds (Table 3.5). Groundnuts were the most important oilseed crop with 78,311 ha (65.1% of the total area planted with oil seeds), followed by sunflower (17.5%), simsim (17.2%) and soya beans (0.1%). The yield of groundnuts was the highest of all oil seed crops (386 kg/ha) followed by sim sim (344 kg/ha) and sunflower (312 kg/ha). The total production of groundnuts was 30,245 tonnes, accounting for 68.8 percent of the total production of oil seeds, followed by simsim (16.2%) and sunflower (15.0%) (Chart 3.39). 3.3.6.1 Groundnuts The number of households growing groundnuts in Dodoma region was only 144,458. The total production of groundnuts in the region was 30,245 tonnes from a planted area of 78,311 hectares resulting in a yield of 0.4 t/ha. There has been a large increase in production of groundnuts from 17,087 tonnes in 1995 to 70,556 tonnes in 1997, however the production dropped to 30,245 tonnes in 2003 (Chart 3.40). Dodoma rural district had the highest percent of area planted with groundnuts in the region (28,042 ha, 41% of the total planted area in the region), followed by Mpwapwa (22,540 ha, 29.4%), Kongwa (16,091 ha, 16.8%), Dodoma Urban (8,513 ha, 9.6%) and Kondoa (3,125 ha, 3.0%) (Map 3.21). However, the highest proportion of land with groundnuts was found in Mpwapwa followed by Dodoma Rural, Dodoma Urban, Kongwa and Kondoa districts (Chart 3.41 and Map 3.22). Table 3.5: Area, Quantity Harvested and Yield of Oil Seed Crops by Season Dry Season Wet Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area in Hectare Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Sunflower 34 17 494 21,040 6,565 312 21,074 6,582 312 Simsim 0 0 0 20,709 7,121 344 20,709 7,121 344 Groundnuts 34 18 535 78,277 30,227 386 78,311 30,245 386 Soya Beans 0 0 0 116 0 0 116 0 0 Total 68 35 120,143 43,913 120,211 43,948 Chart 3.39 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops 0 20,000 40,000 60,000 80,000 Groundnuts Sunflower Simsim Soya Beans Crop Area Planted (ha) 0 100 200 300 400 Yield (kg/ha) Yield (Kg/ha) Chart 3. 40 Time Series Data on Groundnut Production - DODOMA 70,556 30,245 17,087 32,506 0 20,000 40,000 60,000 80,000 1994/95 1995/96 1996/97 2002/03 Year Production ( tonnes) Tanzania Agriculture Sample Census Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 22,540 16,091 8,513 28,042 3,125 0.4 0.3 0.4 0.3 0.3 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 0.8 0.4 0.9 0.3 0.4 Kondoa Mpwapwa 23,000 to 29,000 18,000 to 23,000 13,000 to 18,000 8,000 to 13,000 3,000 to 8,000 0.7 to 0.9 0.6 to 0.7 0.5 to 0.6 0.4 to 0.5 0.3 to 0.4 MAP 3.21 DODOMA Planted Area and Yield of Groundnuts by District Groundnuts Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Groundnuts Growing Household by District MAP 3.22 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) RESULTS           35 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 36 The largest area planted per groundnut growing household was found in Mpwapwa district (0.88 ha) and the lowest was in Dodoma Urban (0.34). Other district and their respective area planted per groundnuts growing households are Kongwa (0.79 ha), Dodoma Rural (0.43 ha) and Kondoa (0.41 ha) Chart 3.42). 3.3.7 Fruit and Vegetables The collection of fruit and vegetable production data was difficult due to the small quantities produced per household. Most of the data presented here gives the production of smallholders who grew these crops as cash crops and not for household consumption. Most fruit production is from permanent crops. The dry season is not important for fruit and vegetables production since only 0.5 percent of the total area planted with fruit and vegetables was produced during the dry season. However, over 60 percent of the planted area of tomatoes, water melon, ginger, spinach and radish was planted during the dry season. With the exception of cabbages, which was produced in both seasons, the rest of the vegetables were produced in the wet season. Reliable historical data for time series analysis of fruit and vegetables was not available. The total production of fruit and vegetables was 3,419 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was tomatoes with a production of 1,982 tonnes (58% of the total fruit and vegetables produced) followed by onions (511t, 15%) and amaranths (352t, 10%). The production of the other fruit and vegetables crops was relatively small (Table 3.6). Chillies had the highest yield (4,530 kg/ha) followed by carrots (3,754 kg/ha), amaranths 1,823kg/ha, and tomatoes (1,735 kg/ha). Tumeric and radish had the lowest yields of 395 and 296 kg/ha respectively (Table 3.6). Table 3.6: Area, Production and Yield of Fruit and vegetables by Season Dry Season Wet Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Okra 0 0 0 173 83 479 173 83 479 Radish 0 0 0 29 9 296 29 9 296 Turmeric 0 0 0 19 8 395 19 8 395 Onions 0 0 0 304 511 1679 304 511 1679 Cabbage 15 9 642 10 8 790 25 17 703 Tomatoes 0 0 0 1,143 1,982 1735 1,143 1,982 1735 Spinnach 0 0 0 80 129 1610 80 129 1610 Carrot 0 0 0 10 38 3754 10 38 3754 Chillies 0 0 0 64 290 4530 64 290 4530 Amaranths 0 0 0 193 352 1823 193 352 1823 Total 15 9 2,027 3,410 2,041 3,419 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 Area per Household (ha) Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Kondoa Dodoma Urban District Chart 3.42 Area Planted per Groundnut Growing Households by District Chart 3.41 Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Planted Area with Groundnuts by District 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Dodoma Rural Mpwapwa Kongwa Dodoma Urban Kondoa District Percent of Land 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 Percent Area Planted of Total Area Planted Percent of Area Planted Proportion of Planted Area RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 37 3.3.7.1 Tomatoes The number of households growing tomatoes in the region was 4,458 which represent 0.6 percent of the total crop growing households in the region during the wet season. Tomatoes were grown during the wet season only. Dodoma Urban district had the largest planted area of tomatoes (64.1% of the total area planted with tomatoes in the region), followed by Kondoa (27.3%), Mpwapwa (4.6%) and Dodoma Rural (4.0%) (Chart 3.43 and Map 3.23). With the exception of Kongwa district which did not grow tomatoes, the rest of the districts have relatively low percentage of land used for tomato production (Chart 3.43) The largest area planted per tomato growing household was found in Mpwapwa district (0.4 ha) followed by Kondoa (0.31 ha), Dodoma Urban (0.24 ha) and Dodoma Rural (0.20 ha) (Chart 3.45 and Map 3.24). The total area planted with tomatoes accounted for 0.2 percent of the total area planted with annual crops and vegetables. 3.3.8.2 Onions The number of households growing onions in the region was 2,277. This represents 0.1 percent of the total crop growing households in the region during the wet season. The crop was grown during the wet season only. Kondoa district had the largest planted area of onion (176 ha, 57.8% of the total area planted with onion in the region), followed by Mpwapwa (Map 3.25). The crop was grown in these two districts only (Chart 3.46). The total area planted with onions accounted for 0.05 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the wet seasons. Chart 3.43 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables 0 300 600 900 1,200 Tomatoes Onions Amaranths Okra Spinnach Chillies Others Crop Area Planted (ha) 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 Yield (kg/ha) Chart 3.44 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Planted Area with Tomato by District 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Dodoma Urban Kondoa Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa District Percent of Area Planted 0.0000 0.0030 0.0060 0.0090 0.0120 Percent Area Planted of Total Planted Area Percent of Area Planted Proportion of Planted Area 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 Area per Household (ha).. Mpwapwa Kondoa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa District Chart 3.45 Area Planted per Tomato Growing Household by District Chart 3.46 Percent of Onions Planted Area and Percent of Total Planted Area with Onions by District 0 15 30 45 60 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban District Percent of Planted Area 0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 Percent Area Planted of Total Planted Area Percent of Land Proportion of Planted Area Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 0.3ha 0.4ha 0.2ha 0.2ha 0ha Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 0 732 46 52 312 0 1.5 0.4 1.3 2.5 Kondoa Mpwapwa Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.23 DODOMA Planted Area and Yield of Tomatoes by District Tomatoes Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted PerTomatoes Growing Household by District MAP 3.24 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 800 to 800 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 0.4 to 0.4 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 0 to 0.1 RESULTS           38 Kongwa Dodoma Urban Dodoma Rural 0ha 0ha 128ha 0ha 176ha 0t/ha 0t/ha 2.2t/ha 0t/ha 1.3t/ha Kondoa Mpwapwa 0 to 200 0 to 0 0 to 0 0 to 0 0 to 0 Kongwa Dodoma Rural 0.3ha 0ha 0ha 0ha 0.6ha Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.25 DODOMA Planted Area and Yield of Onion by District OnionPlanted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted Per Onion Growing Household by District MAP 3.26 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 0.4 to 0.7 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 0 to 0.1 RESULTS           39 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 40 3.3.8.3 Amaranths The number of households growing amaranths in the region was 1,294 households. This represents 0.17 percent of the total crop growing households in the region in the wet season. The crop was grown during the wet season only. Dodoma Urban district had the largest planted area of amaranths (110 ha, 57.1% of the total area planted with amaranths in the region), followed by Kondoa (33 ha, 17.3%), Mpwapwa (26 ha, 13.6%) and Dodoma Rural (23ha, 12%). Amaranths are not produced in Kongwa district (Map 3.27 and 3.28). The largest proportion of the area planted with amaranths was found in Dodoma Urban district (0.07%), followed by Dodoma Rural (0.04%), Mpwapwa (0.03%) and Kondoa (0.02) (Chart 3.47). The total area planted with amaranths accounted for 0.03 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the wet season. 3.4 Permanent Crops Permanent crops (sometimes referred as perennial crops) are crops that normally take over a year to mature and once mature can be harvested for a number of years. For most crops, it is easy to determine if they are annual or permanent. However, for crops like cassava and bananas the distinction is not so clear. Cassava has varieties that mature within a year and produces only one harvest, whilst other varieties survive for more than one year and produces several harvests. In this census, cassava was treated as an annual crop. Conversely, bananas normally take less than a year to mature, survive for more than one year and are thus treated as a permanent crop. In this report, the agriculture census results are presented for the most important permanent crops in terms of production, yield and area planted. Previous censuses and surveys did not measure these variables for permanent crops, therefore time series analysis cannot be made in this section. The planted area of smallholders with permanent crops was 24,734 hectares (4% of the area planted with annual and permanent crops in the region). However, the area planted with annual crops is not the actual physical land area as it includes the area planted more than once on the same land, whilst for the planted area for permanent crops is the same as the physical planted land area. So the percentage physical area planted with permanent crops would be higher than indicated in Chart 3.48. Chart 3.48 Area Planted for Annual and Permanent Crops Permanent, 24,734, 4% Annual, 658,978, 96% Annual Permanent Chart 3.47 Percent of Amaranths Planted Area and Percent of Total Planted Area with Amaranths by District 0.0 12.0 24.0 36.0 48.0 60.0 Dodoma Urban Kondoa Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa District Percent of Planted Area 0.00 0.02 0.04 0.06 0.08 0.10 Percent Area Planted of Total Planted Area Percent of Land Proportion of Planted Area Kongwa Dodoma Urban Dodoma Rural 0ha 110ha 26ha 23ha 33ha 0t/ha 2.3t/ha 0.6t/ha 1t/ha 1.6t/ha Kondoa Mpwapwa 80 to 110 60 to 80 40 to 60 20 to 40 0 to 20 Dodoma Rural Kongwa 0.2 0.1 0.1 0 0.2 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.27 DODOMA Planted Area and Yield of Amaranthas by District Amaranthas Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Amaranthas Growing Household by District MAP 3.28 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 0.16 to 0.2 0.12 to 0.16 0.08 to 0.12 0.04 to 0.08 0 to 0.04 RESULTS           41 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 42 The most important permanent crop in Dodoma region is pigeon peas which accounts for a planted area of 19,678 ha, (80% of the planted area of all permanent crops) followed by banana (1,786 ha, 7%), guava (1,225 ha, 5%), mango (669 ha, 3%), sugarcane (598 ha, 2%), pawpaw (312 ha, 1%) and grape (278 ha, 1%). Each of the remaining permanent crops had an area of less than 1 percent of the total area planted with permanent crops (Chart 3.49). Kondoa district had the largest area under smallholder permanent crops (18,719 ha, 75.7%). This is followed by Kongwa (2,615 ha, 10.7%), Mpwapwa (2,415 ha, 9.8%), Dodoma Urban (584 ha, 2.4%) and Dodoma Rural (368 ha, 1.5%). However, Kongwa had the largest area per permanent crop growing household (2.85 ha) followed by Mpwapwa (1.90 ha), Kondoa (0.58 ha), Dodoma Urban (0.17 ha) and Dodoma Rural (0.16 ha) (Chart 3.50). In terms of area of permanent crops planted expressed as a percentage of the total area planted with crops per district, Kondoa had the highest (10.8%) followed by Mpwapwa (2.3%), Kongwa (1.6%), Dodoma Urban (0.9%) and Dodoma Rural (0.2%). 3.4.1 Pigeon Peas The total production of pigeon peas by smallholders was 5,140 tonnes. In terms of area planted pigeon pea, with a planted area of 19,678 ha, was the most important permanent crop grown by smallholders in the region. They were grown by 26,588 households (8.2% of the total crop growing households). The average area planted with pigeon peas per household was relatively small at around 0.7 ha per pigeon pea growing household and the average yield obtained by smallholders was 343 kg/ha from a harvest area of 14,799 hectares. Chart 3.49 Area Planted with Main Perennial Crops Pawpaw, 312, 1% Other, 466, 2% Mango, 669, 3% Sugarcane, 598, 2% Guava, 1,225, 5% Banana, 1,786, 7% Pigeon Pea, 19,678, 80% Chart 3.50 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District 10.7 9.8 2.4 1.5 75.7 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Kondoa Kongwa Mpwapwa Dodoma urban Dodoma rural District % of Total Area Planted 0.0 1.0 2.0 3.0 Average planted area per household (ha) % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.51 Percent of Area Planted with Pigeon peas and Average Planted Area per Household by District 0.0 0.1 12.5 0.0 87.4 0.0 30.0 60.0 90.0 Kondoa Kongwa Dodoma Urban Mpwapwa Dodoma Rural District Percent of Total Area Planted 0.0 4.0 8.0 12.0 Average Planted Area per Household (ha) Percent of Total Area Planted Average Planted Area per Household RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 43 Kondoa had the largest area of pigeon peas in the region (17,199 ha, 87.4%) followed by Kongwa (2,468 ha, 12.5%), and Dodoma Urban (10 ha, 0.1%). However, the average area planted with pigeon peas per pigeon pea growing household was highest in Kongwa (10.5 ha) followed by Kondoa (0.6 ha) and Dodoma Urban (0.1 ha). There was no pigeon pea production in Mpwapwa and Dodoma Rural districts (Chart 3.51 and Maps 3.29 and 3.30). 3.4.2 Banana The total production of banana by smallholders was 1,087 tonnes. In terms of area planted, banana with a planted area of 1,786 ha was the second most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 2,189 households (0.7% of the total crop growing households). The average area planted with banana per household was relatively small at around 0.8 ha per banana growing household and the average yield obtained by smallholders was 5,160 kg/ha from a harvested area of 211 hectares. Mpwapwa had the largest planted area of banana in the region (1,458 ha, 81.6%) followed by Kondoa (138 ha, 7.7%) (Map 3.31). The area planted with banana per banana growing household was highest in Mpwapwa (2.3 ha) followed by Kongwa (0.5 ha). Kondoa had the least area planted with banana per household (Chart 3.52 and Map 3.32). 3.4.3 Guava The total production of guava by smallholders was 939 tonnes. In terms of area planted, guava, with a planted area of 1,225 ha was the third most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 2,761 households (0.85% of the total crop growing households). The average area planted with guava per household was relatively small at around 0.44 ha per guava growing household and the average yield obtained by smallholders was 3,221 kg /ha from a harvest area of 291 hectares. Dodoma Urban has the largest planted area of guava in the region (824 ha, 67.3%) followed by Kondoa (244 ha, 20%), Mpwapwa (98 ha, 8.0%), Dodoma Rural (47 ha, 3.8%) and Kongwa (12 ha, 1.0%) (Map 3.33). The average area planted per guava growing household was highest in Dodoma Urban (3.26 ha), followed by Dodoma Rural (0.40 ha), Kondoa (0.19 ha), Mpwapwa (0.09 ha) and Kongwa (0.03 ha) (Chart 3.53 and Map 3.34). Chart 3.53 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District 2.3 5.1 7.7 3.3 81.6 0.0 25.0 50.0 75.0 100.0 Mpwapwa Kondoa Dodoma Rural Kongwa Dodoma Urban District Percent of Total Area Planted 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 Average Planted Area per Household (ha) Percent of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.54 Percent of Area Planted with Guava and Average Planted Area per Household by District 1.0 8.0 20.0 3.8 67.3 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Dodoma Urban Kondoa Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa District Percent of Total Area Planted 0.00 1.00 2.00 3.00 Average Planted Area per Household (ha) Percent of Total Area Planted Average Planted Area per Household Kongwa Dodoma Rural 0ha 10ha 2,468ha 0ha 17,199ha 0t/ha 0t/ha 0.6t/ha 0t/ha 0.3t/ha Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Kongwa Dodoma Rural 10.5ha 0ha 0ha 0.1ha 0.7ha Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.29 DODOMA Planted Area and Yield of Pegion Pea by District Pegion Pea Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Pegion Pea Growing Household by District MAP 3.30 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 13,600 to 17,200 10,200 to 13,600 6,800 to 10,200 3,400 to 6,800 0 to 3,400 8.4 to 10.5 6.3 to 8.4 4.2 to 6.3 2.1 to 4.2 0 to 2.1 RESULTS           44 Kongwa Dodoma Rural 2.3ha 0.4ha 0.5ha 0.2ha 0.1ha Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 59ha 91ha 1,458ha 41ha 138ha 1.1t/ha 0.6t/ha 0t/ha 0.5t/ha 13.1t/ha Kondoa Mpwapwa Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.31 DODOMA Planted Area and Yield of Banana by District Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted Per Banana Growing Household by District MAP 3.32 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 1,200 to 1,500 900 to 1,200 600 to 900 300 to 600 0 to 300 2.1 to 2.4 1.6 to 2.1 1.1 to 1.6 0.6 to 1.1 0.1 to 0.6 RESULTS           45 Dodoma Rural Dodoma Urban Kongwa 3.3ha 0ha 0.1ha 0.4ha 0.2ha Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural 47ha 824ha 12ha 98ha 244ha 0.1t/ha 0.2t/ha 0t/ha 7t/ha 2t/ha Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.33 DODOMA Planted Area and Yield of Guava by District Guava Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Guava Growing Household by District MAP 3.34 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) 800 to 900 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 2.8 to 3.3 2.1 to 2.8 1.4 to 2.1 0.7 to 1.4 0 to 0.7 RESULTS           46 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 47 3.4.4 Mango The total production of mango by smallholders was 1,569 tonnes. In terms of area planted, mango was the fourth most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 3,187 households (1.0% of the total crop growing households). The average area planted with mango trees per household was relatively small at around 0.21 ha per mango growing household and the average yield obtained by smallholders was 2,482 kg/ha from a harvest area of 632 hectares. Kondoa had the largest area of mango in the region (394 ha, 58.9%) followed by Dodoma Urban (220 ha, 32.8%), Dodoma Rural (32 ha, 4.8%) and Kongwa (23ha, 3.5%) (Map 3.35). However, the average area planted with mangoes per mango planting household was highest in Kongwa (0.20ha) followed by Dodoma Urban (0.16 ha), Kondoa (0.15 ha) and Dodoma Rural (0.07 ha) (Chart 3.53). There was no mango production in Mpwapwa district (Chart 3.54 and Map 36). 3.5 Inputs/Implements Use 3.5.1 Methods of Land Clearing Land clearing is a common pre-tillage operation practiced by most farmers in the region. Land clearing is divided into two categories; bush clearing, which by definition implies either expansion into virgin areas or into areas which have been left fallow for a long period. The other category, which includes burning, hand slashing or tractor slashing, is normally an annual clearing exercise to remove vegetation growth from the previous season. Hand slashing is the most widespread method used for land clearing. The area cleared by hand slashing in the region during the wet season was 419,528 ha which represents 64.5 percent of the total planted area. Burning, bush clearance and tractor slashing are less important methods of land clearing and they represent 16.9, 10.3 and 1.8 percents respectively (Table3.7) Table 3.7: Land Clearing Methods Wet Season Dry Season Total Method of Land Clearing Number of Households Area Planted % Number of Househol ds Area Planted % Number of Households Area Planted % Mostly Hand Slashing 218,863 419,528 64.5 851 980 100.0 219,714 420,507 64.6 Mostly Burning 57,131 109,713 16.9 0 0 0.0 57,131 109,713 16.9 Most Bush Clearance 31,286 67,004 10.3 0 0 0.0 31,286 67,004 10.3 No Land Clearing 12,378 42,507 6.5 0 0 0.0 12,378 42,507 6.5 Mostly Tractor Slashing 2,762 11,522 1.8 0 0 0.0 2,762 11,522 1.8 Total 322,420 650,274 100.0 851 980 100.0 323,271 651,254 100.0 Chart 3.55 Number of Households by Method of Land Clearing during the Wet Season 218,863 57,131 31,286 12,378 2,762 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 Mostly Hand Slashing Mostly Burning Most Bush Clearance No Land Clearing Mostly Tractor Slashing Method of Land Clearing Number of Households Chart 3.54 Percent of Area Planted with Mango and Average Planted Area per Household by District 0.0 4.8 32.8 3.5 58.9 0.0 12.0 24.0 36.0 48.0 60.0 Kondoa Dodoma urban Dodoma rural Kongwa Mpwapwa District % of Total Area Planted 0.00 0.05 0.10 0.15 0.20 0.25 Average planted area per household (ha) % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Dodoma Rural Dodoma Urban Kongwa 0ha 0.1ha 0.2ha 0.2ha 0.3ha Kondoa Mpwapwa 0.4 to 0.4 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 0 to 0.1 Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 0ha 23ha 220ha 32ha 394ha 0t/ha 0t/ha 4.2t/ha 0t/ha 8.7t/ha Kondoa 320 to 400 240 to 320 160 to 240 80 to 160 0 to 80 Tanzania Agriculture Sample Census Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.35 DODOMA Planted Area and Yield of Mango by District Mango Planted Area (ha) Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted per Mango Growing Household by District MAP 3.36 DODOMA Area Planted Per Household Planted Area Per Household (ha) RESULTS           48 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 49 3.5.2 Methods of Soil Preparation Hand cultivation is mostly used for soil preparation as it has been used in an area of 432,437 ha which represents 66 percent of the total planted area, followed by ox-ploughing (157,101 ha, 24%) and tractor ploughing (62,555 ha, 10%) (Chart 3.56). More hand cultivation was used during wet season with 66 percent of total planted area in the wet season against 10 percent of the total planted area in the dry season. Oxen ploughing was more common in the dry season with 90 percent of the total planted area in the dry season against 24 percent of the planted area in the wet season. Tractor ploughing was done on 10 percent of the total planted area in the wet season, however there was no tractor ploughing during the dry season. In Dodoma region, Kondoa district has the largest planted area cultivated using oxen (63,742 hectares, 40.6%) followed by Kongwa (42,084 ha, 26.8%), Dodoma Rural (28,894 ha, 18.4%), Mpwapwa (17,341 ha, 11.0%) and Dodoma Urban (5,040 ha, 3.2%) (Chart 3.57). Tractor ploughing was more prominent in Kongwa district with 64 percent of the area cultivated using tractors in the region. During the wet season, 73.7 percent of the total area cultivated using oxen was planted with cereals, followed by oil seeds (23.0%), pulses (2.3%), root and tubers (0.9%) and fruits & vegetables (0.1%). 3.5.3 Improved Seeds Use The planted area with improved seeds was 85,495 ha which represents 13 percent of the total area planted with the annual crops and vegetables. The percentage use of improved seed in the wet season was 13 percent, much higher than the corresponding percentage use for the dry season (1.3%). Cereals had the largest planted area with improved seeds (69,525 ha, 81% of the Chart 3.56 Area Cultivated by Cultivation Method Mostly Hand Hoe, 432,437, 66% Mostly Oxen Ploughing, 157,101, 24% Mostly Tractor, 62,555, 10% 0 50,000 100,000 150,000 200,000 Area Cultivated Kondoa Kongwa Dodoma Rural Mpwapwa Dodoma Urban District Chart 3.57 Area Cultivated by Method of Cultivation and District Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Mostly Tractor Ploughing Chart 3.58 Planted Area of Improved Seeds - DODOMA Without Improved Seeds, 573,483, 87% With Improved Seeds, 85,495, 13% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 50 planted area with improved seeds) followed by oil seeds (12,285 ha, 14.4%), roots and tubers (1,771 ha, 2.1%), fruit and vegetables (1,098 ha, 1.3%) and pulses (815 ha, 1.0%) (Chart 3.58). However, the use of improved seeds on fruit and vegetables is much greater than in other crop types (53.8%). Only 4 percent of the planted area for pulses used improved seed (Chart 3.59). 3.5.4 Fertiliser Use The use of fertilisers on annual crops was very small with a planted area of only 166,015 ha (25.2% of the total planted area in the region). The planted area without fertiliser for annual crops was 492,398 hectares representing 74.8 percent of the total planted area with annual crops. Of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 155,984 ha which represents 23.7 percent of the total planted area (94% of the area planted with fertiliser application in the region). This was followed by compost (7,916 ha, 4.8% of the planted area with fertiliser and 1.2% of the total planted area in the region). Inorganic fertilisers were used on a very small area representing only 1.6 percent of the area planted with fertilisers (0.4 of the total planted area). The largest planted area with fertiliser (all types) was in Dodoma Rural district (46,542 ha, 28.0% of the total planted area with fertilizer in the region, followed by Kondoa (26.6%), Kongwa (20.6%), Dodoma Urban (12.6%) and Mpwapwa (12.5%) Table 3.8 and (Charts 3.60 and 3.61). Table3.8 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District - Wet and Dry Seasons Fertiliser Use District Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertiliser Total No Fertiliser Applied Kondoa 41,146 1,641 1,336 44,123 110,954 Mpwapwa 18,229 2,171 385 20,785 83,610 Kongwa 31,645 2,535 47 34,227 132,020 Dodoma Rural 45,436 735 371 46,542 125,714 Dodoma Urban 19,528 834 540 20,902 40,100 Total 155,984 7,916 2,679 166,015 492,398 Chart 3.58 Planted Area with Improved Seed by Crop Type Pulses, 815, 1.0% Roots & Tubers, 1,772, 2.1% Oil seeds, 12,285, 14.4% Cereals, 69,525, 81.3% Fruits & Vegetables, 1,098, 1.3% 0 50,000 100,000 150,000 200,000 Area (ha) Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rur Dodoma Urb D is t ric t Chart 3.61 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser and District No Fertilizer Applied Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer 0.0 20.0 40.0 60.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.59 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed - Annuals Chart 3.60 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser No Fertilizer Applied, 492,963, 74.8% Mostly Compost, 7,916, 1% Mostly Inorganic Fertilizer, 2,115, 0.3% Mostly Farm Yard Manure, 155,984, 23.7% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 51 Most annual crop growing households in Dodoma do not use any fertiliser (253,215 households, 78.5%) (Map 3.37). The percentage of the planted area with applied fertiliser was highest for fruit and vegetables (86.0% of the area planted with these fruit and vegetables during the wet season. This was followed by cereals (28.6%), pulses (19.4%), oil seeds (13.7%) and roots & tubers (6%). 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use The number of households that applied farm yard manure in their annual crops during the Wet Season was 65,365 and it was applied to 155,886 ha representing 23.7 percent of the total area planted during that season (Table 3.9). Cereals had the highest percent of the planted area applied with farm yard manure (86.5%), followed by oil seeds (9.7%), pulses (2.3%), fruits & vegetables (0.9%) and roots and tubers (0.5%) (Chart 3.62). However, fruit and vegetables had the highest proportion of the planted area applied with farm yard manure (52.0% of the total area of fruit and vegetables in Dodoma Region). This was followed by cereals (26.9%), pulses (17.8%), oil seeds (12.6%) and roots & tubers (5.9%) (Chart 3.63). Farm yard manure is mostly used in Dodoma Urban (32.0% of the total planted area in the district), followed by Kondoa (26.5%), Dodoma Rural (26.4%), Kongwa (19.0%) and Mpwapwa (17.5%) (Chart 3.64). For permanent crops, most farm yard manure is used for the production of orange (98.6%), followed by bananas (62.7%) and pawpaw (55.1%). Table 3.9 Number of Crop Growing Households and Planted Area by Type of Fertiliser Use and District – Wet Season Fertiliser Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertiliser No Fertiliser Applied Total District Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 21,107 41,048 434 1,641 289 1,336 62,408 110,741 84,238 154,767 Mpwapwa 9,431 18,229 846 2,171 586 385 39,987 83,610 50,850 104,395 Kongwa 5,112 31,645 578 2,535 117 47 41,313 132,020 47,121 166,247 Dodoma Rural 19,480 45,436 689 735 229 371 79,854 125,065 100,253 171,608 Dodoma Urban 10,235 19,528 302 834 502 540 29,652 40,080 40,189 60,982 Total 65,365 155,886 2,849 7,916 1,724 2,680 253,215 491,516 322,651 657,998 Chart 3.62 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop Type - DODOMA Roots & Tubers, 793, 1% Pulses, 3,407, 17% Oil Seeds , 15,183, 10% Fruits & Vegetables, 1,464, 1% Cereals, 134,794, 86% 0.0 25.0 50.0 75.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.63 Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure - Annuals Chart 3.64 Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District - DODOMA 0 10 20 30 40 Dodoma Urb Kondoa Dodoma Rur Kongwa Mpwapwa District Percent Kongwa Dodoma Rural 1,618ha 1,651ha 74ha 24ha 925ha 1.58% 0.04% 0.01% 2.65 0.6% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban 1,200 to 1,700 900 to 1,200 600 to 900 300 to 600 0 to 300 Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa Dodoma Urban 83,610ha 40,100ha 125,714ha 132,020ha 110,954ha 73% 66% 79% 72% 80% Kondoa 120,000 to 140,000 100,000 to 120,000 80,000 to 100,000 60,000 to 80,000 40,000 to 60,000 Tanzania Agriculture Sample Census MAP 3.37 DODOMA Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District Area Planted and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer Applied Planted Area (ha) Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District MAP 3.38 DODOMA Planted Area (ha) Planted Area (ha) Percent of Total Planted Area with Irrigation RESULTS           52 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 53 3.5.4.2 Inorganic Fertiliser Use The total planted area applied with inorganic fertilisers in Dodoma region was 2,680 ha which represents 0.4 percent of the total planted area with annuals in the region and 1.6 percent of the total planted area with fertiliser. The number of households that applied inorganic fertiliser on their annual crops during the wet season was 1,724. There was no inorganic fertiliser application during the dry season. The largest area applied with inorganic fertilisers was on cereals (61% of the total area applied with inorganic fertilisers), followed by oil seeds (21%), fruit and vegetables (10%), pulses (5%) and roots and tubers (3%) (Chart 3.65). However, the proportion of fruit and vegetables with inorganic fertilisers was higher than other crop types (9.3%), followed by roots and tubers (0.7%), Pulses (0.6%) oil seeds (0.6%) and cereals (0.3%) (Chart 3.66). Inorganic fertiliser is mostly used in Dodoma Urban (0.89% of the total planted area in the district), and Kondoa (0.86%), followed by Mpwapwa (0.37%), Dodoma Rural (0.22%) and Kongwa (0.03%) (Chart 3.67). In permanent crops inorganic fertilisers were used on pigeon peas only (2.3%). 3.5.4.3 Compost Use The total planted area applied with compost was 7,916 ha which represents only 1.2 percent of the total planted area with annual crops in the region and 4.7 percent of the total planted area with fertiliser in the region. The number of households that applied compost manure on their annual crops during the wet season was 2,849 (Table 3.9). There was no compost manure application during the dry season. The proportion of the area applied with compost was very low for each type of crop (0 to 1.4%); however the distribution of the total area Chart 3.68a Planted Area with Compost by Crop Type - DODOMA Oil Seeds , 754, 10% Pulses, 207, 2.6% Cereals, 6,930, 87.5% Roots & Tubers, 26, 0.3% Chart 3.65 Planted Area with Inorganic Fertilizers by Crop Type - Annuals Fruits & Vegetables, 279, 10% Oil Seeds , 558, 21% Pulses, 124, 5% Roots & Tubers, 93, 3% Cereals, 1,626, 61% Chart 3.67 Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertiliser by District - DODOMA 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 Dodoma Urb Kondoa Mpwapwa Dodoma Rur Kongwa District Percent 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.66 Percentage of Crop Type Planted Area with Inorganic Fertilizers - Annuals RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 54 using compost manure shows that 87.5 percent of this area was cultivated with cereals, followed by oil seeds (9.5%), pulses (2.6%) and roots & tubers (0.3%)(Chart 3.68a). Compost is mostly used in Mpwapwa (2.1% of the total planted area in the district), followed by Kongwa (1.5%), Dodoma Urban (1.4%), Kondoa (1.1%) and Dodoma Rural (0.4%) (Chart 3.68c). In permanent crops, the only crops that compost was mostly used on was durian (100.0%) and rubber vine fruit (100.0%) followed by pigeon peas (3.8%), guava (3.6%), mango (3.5%) and banana (2.5%). 3.5.5 Pesticides Use Pesticides are chemicals used for controlling insects, diseases and weeds. This section analyses the use of these chemicals by smallholders on both annual and permanent crops in Dodoma region. Pesticides were applied to a planted area of 40,678 ha of annual crops and vegetables. Insecticides are the most common pesticide used in the region (60% of the total area applied with pesticides). This was followed by fungicides (23%) and herbicides (17%) (Chart 3.69). 3.5.5.1 Insecticide Use The planted area applied with insecticides was 24,511 ha which represents 3.7 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. Cereals had the largest planted area applied with insecticides (16,506ha, 67% of the total planted area with insecticides) followed by oil seeds (6,288 ha, 26%), fruit and vegetables (981 ha, 4%), pulses (607 ha, 2%) and roots & tubers Chart 3.68c Proportion of Planted Area Applied with Compost by District - DODOMA 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 Mpwapwa Kongwa Dodoma Urb Kondoa Dodoma Rur District Percent Chart 3.69 Planted Area (ha) by Pesticide Use Herbicides, 6,915, 17% Fungicides, 9,252, 23% Insecticides, 24,511, 60% Chart 3.70 Planted Area Applied with Insecticides by Crop Type Oil Seeds & Oil nuts, 6,288, 26% Fruits & Vegetables, 981, 4% Cereals, 16,506, 67% Roots & Tubers, 128, 1% Pulses, 607, 2% 0.0 0.5 1.0 1.5 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.68b Percentage of Crop Type Planted Area with Compost - Annuals RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 55 (128 ha, 1%) (Chart 3.70). of the total area planted with fruit and vegetables 48.4 percent received insecticides whilst other crop types received very small amounts (oil seeds (5.2%), cereals (3.3%), pulses (3.0%) and roots & tubers (1.0%) (Chart 3.71). Annual Crops with more than 50 percent insecticide use were cabbage (100%), spinach (100%), carrot (100%), onions (72.4%) and amaranths (54.8%). Dodoma Rural had the highest percent of planted area with insecticides (6.6% of the total planted area with annual crops in the district), followed by Kongwa (3.6%), Dodoma Urban (3.3%) and Mpwapwa (2.9%). The smallest percentage use was recorded in Kondoa district (1.4%) (Chart 3.72). 3.5.5.2 Herbicides Use The planted area applied with herbicides in Dodoma region was 6,915 ha, representing 1.1 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. Cereals had the largest planted area applied with herbicides (6,068 ha, 87.7%) followed by oil seeds (662 ha, 9.0%), pulses (114 ha, 1.6%), fruit and vegetables (60 ha, 0.9%) and roots and tubers (52 ha, 0.7%) (Chart 3.73). The percent of herbicide use on cereals was much greater than on other crop types (1.2% of cereals had an application of herbicides) while only 0.01 percent of fruit and vegetables was applied with herbicides (Chart 3.74). In terms of planted area were tomatoes (5.24%), sorghum (1.66%), maize (1.28%), bambaranuts (0.99%), bulrush millet (0.75%) and groundnuts (0.73%). 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds & Oil nuts Fruits & Vegetables Crop Type Chart 3.71 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Insecticides Chart 3.72 Percent of Planted Area Applied with Insecticides by District - DODOMA 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 Dodoma rural Kongwa Dodoma urban Mpwapwa Kondoa District Percent Chart 3.73 Planted Area Applied with Herbicides by Crop Type Cereals, 6,068, 87.7% Fruits & Vegetables, 60, 0.9% Oil Seeds & Oil nuts, 622, 9.0% Pulses, 114, 1.6% Roots & Tubers, 52, 0.7% 0.00 0.50 1.00 1.50 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds & Oil nuts Fruit & Vegetables Crop Type Chart 3.74 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Herbicides RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 56 Kongwa had the highest percent of planted area with herbicides (2.1% of the total planted area with annual crops in the district), followed by Mpwapwa (1.1%), Dodoma Urban (1.0%), and Dodoma Rural (0.6%). The smallest percentage use was recorded in Kondoa district (0.33%) (Chart 3.75). 3.5.5.3 Fungicide Use The total planted area applied with fungicides was 9,252 ha, representing 1.4 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. The fungicides were applied on crops planted during the wet season only. Cereals had the largest planted area applied with fungicides (7,673ha, 82.9%) followed by oils seeds (693 ha, 7.5%), fruit and vegetables (611 ha, 6.6%), pulses (147 ha, 1.6%) and roots and tubers (128 ha, 1.4%) (Chart 3.76). However, the percentage use of fungicide on fruit and vegetables was much greater than in other crop types (30.1%), whilst only 0.6 percent of oil seeds and oil nuts had an application of fungicides (Chart 3.77). Annual crops that had more than 15 percent of their planted area with fungicide applied were cabbages (100%), spinach (54.7%), onions (38.5%), tomatoes (37.6%) and chillies (15.8%). Each of the remaining annual crops had less than 3 percent fungicide use. Kongwa had the highest percent of planted area with fungicide (2.5% of the total planted area with annual crops in the district). This was closely followed by Dodoma Urban (2.1%). The smallest percentage use was recorded in Dodoma Rural district (0.5%) (Chart 3.78). Chart 3.76 Planted Area Applied with Fungicides by Crop Type Roots & Tubers, 128, 1.4% Oil Seeds & Oil nuts, 693, 7.5% Fruits & Vegetables, 611, 6.6% Cereals, 7,673, 82.9% Pulses, 147, 1.6% Chart 3.75 Proportion of Planted Area Applied with Herbicides by District - DODOMA 0.0 1.0 2.0 3.0 Kongwa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kondoa District Percent Chart 3.78 Proportion of Planted Area Applied with Fungicides by District - DODOMA 0.0 1.0 2.0 3.0 Kongwa Dodoma Urban Mpwapwa Kondoa Dodoma Rural District Percent 0.0 10.0 20.0 30.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds & Oil nuts Fruit & Vegetables Crop Type Chart 3.77 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Fungicides RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 57 3.5.6 Harvesting Methods The main harvesting method for cereals was by hand. Very small amounts of maize were harvested by machine (0.4%). All other cereals and annual crops were mainly harvested by hand. 3.5.7 Threshing Methods Hand threshing was the most common method used, with 80 percent of the total area planted with cereals during the long rainy being threshed by hand. Draft animals, human powered tools and engine driven machines were only used on crops harvested from 0.5, 5.6 and 7.8 percent of the total planted area respectively. 3.6 Irrigation Water is the limiting factor to crop production in the majority of areas in Tanzania and without water most other agricultural practices applied to crops do not result in significant increases in yields. This section deals with the area under irrigation for different crops and the means by which water was extracted from the source and applied to the field. 3.6.1 Area Planted with Annual Crops and Under Irrigation In Dodoma region, the area of annual crops under irrigation was 12,094 ha representing 2 percent of the total area planted (Chart 3.79). The area under irrigation during the dry season was 15 ha accounting for 0.12 percent of the total area under irrigation. Cabbage is the only crop that was irrigated during the dry season covering 100 percent of the area planted with irrigation during the dry season, whilst 73 percent of the vegetables were irrigated in the wet season. The district with the largest planted area under irrigation with annual crops was Mpwapwa (5,595 ha, 46% of the total irrigated planted area with annual crops in the region). This is followed by Kondoa with (2,497 ha, 21%) and then Dodoma Urban (1,836 ha, 15%). When expressed as a percentage of the total area planted in each district, Mpwapwa had the highest with 5.4 percent of the planted area in the district under irrigation. This is followed by Dodoma Urban (3.0%), Kondoa (1.6%), Dodoma Rural (0.9%) and Kongwa (0.4%) (Chart 3.80 and Map 3.38). Of all the different crops and in terms of proportion of the irrigated planted area, spinach, chillies, cabbage and carrots were the most irrigated crops with 100 percent irrigation followed by tomatoes (86%), amaranths (83%) and onions (53%). In terms of crop type, the area under irrigation with roots and tubers was 6,688 ha (55.4% of the total area under irrigation), followed by cereals (2,458 ha, 20.3%), fruit and vegetables (1,471 ha, 12.2%), oil seeds and nuts (945 ha, 7.8%) and pulses (517 ha, 4.3%). Finger millet was the only cereal crop with no irrigation Chart 2.80 Planted Area with Irrigation by District - DODOMA Region 0 2,000 4,000 6,000 Mpwapwa Kondoa Dodoma urban Dodoma rural Kongwa Region Irrigated Area (ha) 0.0 2.0 4.0 6.0 Percentage Irrigation Irrigated Area Percentage of Irrigated Land Chart 3.79 Area of Irrigated Land Unirrigated Area, 646,884, 98% Irrigated Area, 12,094, 2% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 58 The area of fruit and vegetables under irrigation was 1,471 ha representing 72.6 percent of the total planted area with fruit and vegetables. Cabbage, carrots, spinach and chillies were the most irrigated crops. The area under irrigation in Dodoma region appears to have increased over the 10 year period from 2,114 hectares in 1995/96 to 12,094 hectares in 2002/03 (Chart 3.81). This may not be statically significant due to the small number of households sampled with irrigation. 3.6.2 Sources of Water Used for Irrigation The main source of water used for irrigation was from wells (49.0% of households with irrigation). This was followed by river (28.9%) and canals (12.3%). Only 1.0 percent of the households used water from lakes and the proportion of households that used dams, pipe water and bore holes as a source of water for irrigation were very few (4.4%, 3.9% and 1.4% respectively) (Chart 3.82). All households using irrigation in Kongwa and Dodoma Rural obtain irrigation water from rivers and wells respectively. 3.6.3 Methods of Obtaining Water for Irrigation Hand bucket was the most common means of getting water for irrigation with 61.3 percent of households using this method, followed by gravity (36.1% of households with irrigation). The remaining methods (hand pump and motor pump) were of minor importance (Chart 3.83). Hand bucket was used by most households with irrigation in Dodoma Urban district (56.9%), followed by Mpwapwa (17.8%), Kondoa (17.4%) and Dodoma Rural (7.9%). There was no hand bucket irrigation in Kongwa. Gravity method was more common in Mpwapwa with 82.3 percent of households using the method to get water for irrigation, followed by Chart 3.83 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water Motor Pump, 101, 1% Hand Pump, 144, 2% Gravity, 3,409, 36% Hand Bucket, 5,784, 61% Gravity Hand Bucket Hand Pump Motor Pump Chart 3.82 Number of Households with Irrigation by Source of Water Borehole, 129, 1% Lake, 98, 1% Pipe water, 369, 4% Dam, 417, 4% Well, 4,533, 49% River, 2,730, 29% Canal, 1,162, 12% Canal River Well Dam Pipe water Borehole Lake Chart 3.81 Time Series of Area (Ha) Under Irrigation - DODOMA 12,094 2,114 0 5,000 10,000 15,000 1995/96 2002/03 Agriculture Year Planted Area Under Irrigation (Ha) RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 59 Kondoa (8.5), Dodoma Urban (5.8%) and Kongwa (3.4%). No households reported using gravity method in Dodoma Rural district. Although the method of obtaining irrigation water by hand bucket and gravity were the most common method in all districts, Kondoa and Dodoma Urban districts used some hand and motor pumps for obtaining water. 3.6.4 Methods of Water Application Most households used buckets/watering cans (61% of households using irrigation) as a method of field application. This was followed by flood irrigation (32%). Sprinklers and water hose were not widely used (5% and 2% respectively). 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing 3.7.1 Crop Storage Crop storage means keeping a crop for a certain period of time as food for the household, in order to sell at higher prices or as seed for planting in the following season. The results for Dodoma region show that there were 288,389 crop growing households (89% of the total crop growing households) that stored various agricultural products in the region. The most important stored crop was maize with 133,858 households storing 37,052 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by Sorghum and millet (71,917 households, 9,743t), groundnuts and bambaranuts (64,253 households, 4,084t), pulses (16,974 households, 793t) and paddy (1,388 households, 276t). Other crops were stored in very small amounts. 3.7.1.1 Methods of Storage The region had 124,743 crop growing households storing their produce in sacks and/or open drums (61.8% of households that stored crops in the region). The number of households that stored their produce in locally made traditional structures was 64,392 (31.9%). This was followed by improved locally made structure (1,965 households, 1.0%), airtight drum (681 households, 0.3%), unprotected piles (674 households, 0.3%) and modern stores (362 households, 0.2%) (Chart 3.86). Chart 3.84 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application Water Hose, 144, 2% Flood, 3,063, 32% Bucket / Watering Can, 5,729, 61% Sprinkler, 502, 5% Flood Bucket / Watering Can Sprinkler Water Hose Chart 3.85 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type - DODOMA 0 50,000 100,000 150,000 Maize Sorghum & Millet Gnuts/Bamb Nuts Pulses Paddy Seaweed Cloves Cashewnut Tobacco Coconut Crop Number of households 0 8,000 16,000 24,000 32,000 40,000 Quantity (t) Number of households Quantity stored (Tons) Chart 3.86 Number of Households by Storage Methods - DODOMA In Sacks / Open Drum, 124,743, 61.8% In Locally Made Traditional Structure, 64,392, 31.9% In Modern Store, 362, 0.2% In Improved Locally Made Structure, 1,965, 1.0% In Airtight Drum, 681, 0.3% Other, 9,171, 4.5% Unprotected Pile, 674, 0.3% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 60 Storage in sacks and/or open drum was the dominant storage method in most districts, with the highest percent of households in Kongwa using this method (79% of the total number of households storing crop products). This is followed by Kondoa (73%), Mpwapwa (58%), Dodoma Urban (54%) and Dodoma Rural (46%). The highest percent of households using improved locally made structures was in Dodoma Rural and Mpwapwa districts (53% and 39% of the total number of households storing crops respectively), followed by Dodoma Urban (34%), Kongwa (17%) and Kondoa (16%) (Chart 3.87). . 3.7.1.2 Duration of Storage Most households stored their produce for a period of 3 to 6 months (52.9% of the households storing crops) followed by those who stored for a period of over six months. The minority of households stored their crop for a period of less than 3 months (7.6%). Most households that stored maize stored for a period of 3 to 6 months followed by those storing for over 6 months. A small number of households stored maize for the period of less than 3 months (Chart 3.88). The proportion of households that stored their produce for the duration of 3 to 6 months was highest in Mpwapwa district (63%) followed by Dodoma Urban (61%), Kongwa (55%), Kondoa (50%) and Dodoma Rural (42%) (Map 3.39). District comparison of duration of storage cannot be done for all crops combined. However, the analysis has been done for maize only as it is the most commonly stored crop. In general, quantity stored was related to the quantity produced. Districts with greater production had a higher percent of their crop stored as on 1st October 2003 (Chart 3.89). However, households in Kondoa and Kongwa district stored relatively little maize in comparison to the quantity produced indicating that the quantity stored was determined by the food and seed requirement of the household and not to sell during the “off-season” when the farm gate price of maize is higher. Chart 3.87 Number of Households by Method of Storage and District (based on the most important household crop) 0 20 40 60 80 100 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban District Percent of households In Locally Made Traditional Structure In Improved Locally Made Structure In Modern Store In Sacks / Open Drum In Airtight Drum Unprotected Pile Other 0 30,000 60,000 90,000 Number of households Maize Sorghum & Millet Beans & Pulses Crop Chart 3.88 Normal Length of Storage for Selected Crops Less than 3 months 3 to 6 months Over 6 months Chart 3.89 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 Kongwa Kondoa Mpwapwa Dodoma Rur Dodoma Urb District Quantity (tonnes) 0 5 10 15 20 25 30 35 % Stored Quantity harvested Quantity stored % stored Kongwa Dodoma Rural 24,367 16,095 54,612 62,660 33,065 52% 74% 40% 65% 54% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 61 50 63 42 55 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Percent of Households Storing Crops for 3 to 6 Months by District MAP 3.39 DODOMA MAP 3.40 DODOMA Number Households Storing Crops Tanzania Agriculture Sample Census 70 to 80 70 to 80 60 to 70 50 to 60 40 to 50 53,200 to 62,700 43,900 to 53,200 34,600 to 43,900 25,300 to 34,600 16,000 to 25,300 Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District Number of Household Sells Crops Number of households Sells Crops Percent of Total Households Selling Crops RESULTS           61 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 62 3.7.1.3 Purposes of Storage Subsistence food crops (maize, paddy, sorghum and millet,) are mainly stored for household consumption. The percent of households that stored maize for household consumption as the main purpose of storage was 76.6 percent, followed by seed for planting (19%) and selling at higher price (4.1%). A high percent of the households that stored pulses and groundnuts was for planting purpose (seeds) (57.3% and 73.7% respectively). 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss About 83 percent of households that stored crops had little or no loss, however the proportion of households that experienced a loss of more than a quarter was higher for food crops than crops that are stored for seeds such as groundnut and bambara nuts. The proportion of households that reported a storage loss of more than a quarter was greatest for sorghum and millets (6.4% of the total number of households that stored crops). This was followed by maize (6.3%), beans and pulses (2.4%) and groundnuts and bambara nuts (1.1%). Households that stored paddy had a loss of less or equal to 245 percent (Table 3.10). 3.7.2 Agro-processing and By-products Agro processing refers to a process that converts a crop product from one form to another form in order to add value or increase the palatability of the product. Agro-processing was practiced in most crop growing households in Dodoma region (296,901 households, 92% of the total crop growing households) (Chart 3.91a). The percent of households processing crops was very high in all districts (above 80%) (Chart 3.91b). Table 3.10: Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and Crop Estimated Storage Loss Little or no Loss Up to 1/4 Loss Between 1/4 and 1/2 Loss Over 1/2 Loss Crop Number of House holds % Number of House holds % Number of House holds % Number of House holds % Total Maize 99,932 74.7 25,454 19.0 5,016 3.7 3,455 2.6 133,858 Paddy 1,125 81.0 263 19.0 0 0.0 0 0.0 1,388 Sorghum & Millet 61,452 85.2 6,067 8.4 3,367 4.7 1,232 1.7 72,118 Beans & Pulses 14,235 83.9 2,324 13.7 415 2.4 0 0.0 16,974 Groundnuts/Bambara Nuts 62,301 97.0 1,266 2.0 568 0.9 117 0.2 64,253 Total 239,045 82.8 35,375 12.3 9,367 3.2 4,804 1.7 288,590 Chart 3.91a Households Processing Crops Households Processing, 296,901, 92% Households not Processing, 26,818, 8% 0 20 40 60 80 100 Percent of Households Processing Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Urban Dodoma Rural District Chart 3.91b Percentage of Households Processing Crops by District 0% 20% 40% 60% 80% 100% Percent of Households Maize Paddy Sorghum & Millet Beans & Pulses Gnuts/Bam Nuts Crop Type Chart 3.90 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type Food for the Household To Sell for Higher Price Seeds for Planting Other RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 63 3.7.2.1 Processing Methods Most crop processing households processed their crops using neighbour’s machines (208,367 households, 70% of households processing crops). This was followed by those processing on-farm by hand (61,046 households, 21%), on farm by machine (14,924 households, 5%) and by trader (10,146 households, 3%). Although processing by neighbours machine was the most common processing method in all districts in Dodoma region, district differences exists. Dodoma Rural has a higher percent of hand processing on farm than other districts (30%), followed by Mpwapwa (24%) and Kondoa (18%). Processing by trader was practised in Mpwapwa and Kondoa districts only (13% and 5% respectively), whilst processing on farm by machine though small, was more prevalent in Dodoma Urban, Kondoa and Mpwapwa (Chart 3.92). 3.7.2.2 Main Agro-processing Products Two types of products can be produced from agro-processing namely, main product and by-product. The main product is the major product after processing and the by-product is secondary product after processing. For example the main product after processing maize is normally flour whilst the by-product is the bran. The main processed product was flour/meal with 279,153 households processing crops into flour (94%) followed by grain with 15,155 households (5.1%). The remaining products were produced by a small number of households (Chart 3.93). The number of households producing by- products accounted for 49.8 percent of the households processing crops. The most common by-product produced by crop processing households was bran (112,488 households 76%), followed by pulp (19,901 households, 13%), shell (5,783 households, 4%) and husk (4,129 households, 3%). The remaining by-products were produced by a small number of households (Chart 3.94). Chart 3.92 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing 0% 25% 50% 75% 100% Dodoma Rural Mpwapwa Kondoa Kongwa Dodoma Urban District Percent of Households On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader Other Chart 3.93 Percent of Households by Type of Main Processed Product Grain 5% Oil 1% Juice 0.1% Other 0% Fiber 0.1% Flour / Meal 94% Chart 3.94 Number of Households by Type of By-product Husk, 4,129, 2.8% Cake, 2,567, 1.7% Pulp, 19,901, 13.4% Shell, 5,783, 3.9% Juice, 129, 0.1% Other, 2,461, 1.7% Fiber, 391, 0.3% Oil, 145, 0.1% Bran, 112,488, 76% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 64 3.7.2.3 Main Use of Primary Processed Products Primary processed products were mainly used for household/human consumption, fuel for cooking, for selling and for animal consumption. The most important use was for household/human consumption which was reported by 96.5 percent of the total households that used primary processed product Districts that used primary products as fuel for cooking were Dodoma Rural, Kondoa and Dodoma Urban (Chart 3.95). Out of 9,324 households that sold processed products, 4,817 (51.7% of the total number of households selling processed products in the region) were from Mpwapwa followed by Kondoa (2,242 households, 24.0%), Kongwa (1,405 households, 15.1%), Dodoma Rural (457 households, 4.9%) and Dodoma Urban (403 households, 4.3%) (Chart 3.96). Compared to other districts in Dodoma region, Mpwapwa had the highest proportion of households that sold processed products (6.7%). This is followed by Kongwa (2.2%), Kondoa (2.0%), Dodoma Urban (0.6%) and Dodoma Rural (0.3%). 3.7.2.4 Outlets for Sale of Processed Products Most households that sold processed products sold to other unspecified places (7,933 households, 42% of households that sold processed crops). This was followed by selling to neighbours (5,496 households, 29%), trader at farm (1,511 households, 8%), secondary market (1,610 households, 8%), local market and/or trade store (979 households, 5%), marketing cooperatives (716 households, 4%), farmers associatins (667 households, 4%) and large scale farms (91 households, 0.5%) (Chart 3.97). There are large differences between districts in the proportion of households selling processed products with Kongwa district having the largest percent of households in the region selling to neighbours (54.5%), whereas Dodoma Rural had only 12.8 percent. Dodoma Rural had a higher percent of households relying on secondary market than other outlets. Chart 3.95 Use of Processed Product Animal Consumption, 2,290, 0.5% Did Not Use, 2,430, 0.5% Fuel for Cooking, 1,537, 0.3% Other, 790, 0.2% Sale Only, 9,324, 2.0% Household / Human Consumption, 450,186, 96.5% 0.00 15.00 30.00 45.00 60.00 Percentage of Households Mpwapwa Kondoa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban District Chart 3.96 Percentage of Households Selling Processed Crops by District Chart 3.97 Location of Sale of Processed Products Secondary Market, 1,610, 8.5% Neighbours, 5,496, 28.9% Local Market / Trade Store, 979, 5.2% Marketing Co- operative, 716, 3.8% Other, 7,933, 41.7% Trader at Farm, 1,511, 8.0% Large Scale Farm, 91, 0.5% Farmers Association, 667, 3.5% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 65 Compared to other districts, Dodoma Urban had the highest percent of households selling processed products to local markets/trade stores at farm. The district with the highest proportion of households selling processed products to marketing cooperatives was Kongwa whilst the sale of processed produce to farmer associations was found in Kongwa and Kondoa districts only (Chart 3.98). 3.7.3 Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 190,800 which represents 59.1 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Kondoa (74.2%) followed by Mpwapwa (65.0%), Dodoma Rural (54.4%), Kongwa (51.7%) and Dodoma Urban (40%) (Chart 3.99 and Map 3.40). 3.7.3.1 Main Marketing Problems Low price for agricultural produce was the main marketing problem reported by households (69.4% of crop growing households that reported main marketing problems). Apart from low market prices, other problems were long distances to the markets (13.8%), high transport costs (7.2%), lack of transport (4.9%), lack of market information (1.6%) and the government regulatory Boards problems (1.2%). Other marketing problems are minor, representing less than 1 percent of the total reported problems (Chart 3.100). 3.7.3.2 Reasons for Not Selling Crops The main reason for not selling crops was reported as “insufficient production to sell”, representing 93.2 percent of the smallholders. The proportion of households reporting other reasons for not selling were extremely low (Table 3.11). Table 3.11 Reasons for Not Selling Crop Produce Main Reason Household Number % Production Insufficient to Sell 138,819 93.2 Other 5,967 4.0 Price Too Low 2,168 1.5 Trade Union Problems 351 0.2 Co-operative Problems 365 0.2 Market Too Far 1,105 0.7 Government Regulatory Board Problems 230 0.2 Total 149,005 100.0 Chart 3.98 Percent of Households Selling Processed Products by Outlet for Sale and District 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kongw a Mpw apw a Dodoma Urban Kondoa Dodoma Rural District Percent of Households Selling Neighbours Local Market / Trade Store Marketing Co-operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Secondary Market Other Chart 3.99 Number of Crop Growing Households Selling Crops by District 0 20,000 40,000 60,000 80,000 Kondoa Dodoma Rural Mpwapwa Kongwa Dodoma Urban District Number of Households 0 20 40 60 80 Percent Number of Households Selling Crops Percent of Households Selling Crops Chart 3.100 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem Government Regulatory Board Problems 1.2% Trade Union Problems 0.7% Farmers Association Problems 0.4% Other 0.4% No Buyer 0.2% No Transport 4.9% Market too Far 13.8% Lack of Market Information 1.6% Transport Cost Too High 7.2% Co-operative Problems 0.2% Open Market Price Too Low 69.4% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 66 3.8 Access to Crop Production Services 3.8.1 Access to Agricultural Credits The census results shows that very few agricultural households (1,759, 0.5%) in Dodoma region accessed credit, of which 1,493 (85%) were male- headed households and 266 (15%) were female headed households. In Kongwa, Dodoma Rural and Dodoma Urban districts only male headed households got agricultural credit whereas in Kondoa and Mpwapwa both male and female headed households accessed agricultural credits (Table 3.12). 3.8.1.1 Source of Agricultural Credit The major agricultural credit provider in Dodoma region were Religious Organizations/Non Govermental Organizations/projects which collectively provided credit to 650 agricultural households (36% of the total number of households that accessed credit), followed by Family, Friends and relatives (30%), commercial banks (27%) and saving and credit societies (7%) (Chart 3.101). Religious Organizations/Non Govermental Organizations/ projects were the sole source of credit in Dodoma Rural and Dodoma Urban districts whilst Family, Friends and Relatives were major credit provider in Kondoa district. Commercial Banks and Saving and Credit Societies were involved in providing credit to households in Kongwa district only (Chart 3.102). 3.8.1.2 Use of Agricultural Credits A large proportion of the agricultural credit provided to agricultural households in the region was used on hiring labour (35%), followed by livestock rearing (16%), purchasing of seeds (16%), other unspecified activities (16%), tools and equipments (13%) and agro-chemicals (4%) (Chart 3.103). Table 3.12 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household Head and District Male Female District Number % Number % Total Kondoa 285 67 142 33 428 Mpwapwa 124 50 123 50 247 Kongwa 702 100 0 0 702 Dodoma Rural 181 100 0 0 181 Dodoma Urban 201 100 0 0 201 Total 1,493 85 266 15 1,759 Chart 3.101 Percentage Distribution of Households Receiving Credit by Main Source Commercial Bank 27% Religious Organisation / NGO / Project 36% Family, Friend and Relative 30% Saving & Credit Society 7% Chart 3.102 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kondoa Mpw apw a Kongw a Dodoma Rural Dodoma Urban District Percent of Households Family, Friend and Relative Commercial Bank Saving & Credit Society Religious Organisation / NGO / Project Chart 3.103 Proportion of Households Receiving Credit by Main Purpose of the Credit Livestock 16% Labour 35% Other 16% Agro-chemicals 4% Tools / Equipment 13% Seeds 16% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 67 3.8.1.3 Reasons for Not Using Agricultural Credits The main reason for not using agricultural credit as a source of finance was little credit awareness accounting for 63 percent of the agricultural households (“did not know how to get credit” and “don’t know about credit”). This was followed by “non-availability of credit” reported by 20 percent of households and “not wanting to go into debt” (8%). The rest of the reasons collectively accounted for less than 10 percent of the agricultural households. 3.8.2 Crop Extension The number of agricultural households that received crop extension was 132,389 (41% of total crop growing households in the region) (Chart 3.105). Some districts have more access to extension services than others, with Kongwa having a relatively high proportion of households that received crop extension messages (56.0%) followed by Dodoma Urban (52.3%), Dodoma Rural (51.8%), Mpwapwa (32.9 and Kondoa (19.0%) (Chart 3.106 and Map 3.41). 3.8.2.1 Sources of Crop Extension Messages Of the households receiving extension advice the Government provided the greatest proportion (98.5%, 124,380 households). NGOs provided 0.8 percent, large scale farms 0.2 percent and the remaining providers less than 0.6 percent (Chart 3.107), however district differences exist with the proportion of the households receiving advice from government services ranging from 92.4 percent in Dodoma Urban district to 98.2 percent in Kondoa district. Chart 3.104 Reasons for not Using Credit (% of Households) Did not know how to get credit, 132,023, 41% Don't know about credit, 69,551, 22% Not available, 64,325, 20% Did not w ant to go into debt, 27,138, 8% Difficult bureaucracy procedure, 7,190, 2% Not needed, 8,910, 3% Credit granted too late, 2,657, 1% Other, 2,465, 1% Interest rate/cost too high, 7,702, 2% Chart 3.105 Number of Households Receiving Extension Advice Households Receiving Extension , 132,389, 41% Households Not Receiving Extension , 191,331, 59% Chart 3.106 Number of Households Receiving Extension by District 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 Dodoma Rural Kongwa Dodoma Urban Mpwapwa Kondoa District Number of Households 0 20 40 60 Percent of Households Households Receiving Extension Percentage of Households Receiving Extension Chart 3.107 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider Government 98.5% Other 0.6% NGO / Development Project 0.8% Large Scale Farm 0.2% Kongwa Dodoma Rural 26,460 21,016 52,046 16,079 16,787 33% 52% 52% 56% 19% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban 44,000 to 53,000 37,000 to 44,000 30,000 to 37,000 23,000 to 30,000 16,000 to 23,000 Dodoma Rural Kongwa 4,941 6,257 12,759 4,894 5,262 9.7% 12.7% 15.6% 10.4% 6.2% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban 11,200 to 12,800 9,600 to 11,200 8,000 to 9,600 6,400 to 8,000 4,800 to 6,400 Number of Households and Percent of Households Using Improved Seed by District MAP 3.41 DODOMA MAP 3.42 DODOMA Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District Number of Households Receiving Crop Extension Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Receiving Crop Extension Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services Number fo Households Using Improved Seed Number fo Households Using Improved Seed Percent of Households Using Improved Seed RESULTS           68 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 69 3.8.2.2 Quality of Extension29/01/2007 An assessment of the quality of extension indicates that 65.8 percent of the households receiving extension ranked the service as being “good” followed by “very good” (15.8 %) and “average” (15.2%). Very few households reported the services to be “poor” (2.1%) and “no good” (1.2%) (Chart 3.108). However, care should be exercised when making decisions on quality of extension and also other variables in the extension report as all the enumerators were extension agents and some degree of bias is expected. 3.9 Access to Inputs Access to inputs in this section refers to all crop growing households in Dodoma regardless of whether the household grew annual or permanent crops. In previous sections the reference was on annual crops only. Because of this, the figures presented in this section may be different from the previous section on inputs (Section 2.6). Data on source of inputs is only found in this section and it applies to both annual and permanent crops. A small number of households use inputs and this is particularly true of inputs that are not produced on farm i.e., improved seeds, fungicides, inorganic fertiliser and herbicides. In Dodoma region, farm yard manure is used by 96,837 households which represents 30.0 percent of the total number of crop growing households. This is followed by households using improved seeds (10.6%), pesticide/fungicide (2.8%), compost (1.4%), inorganic fertiliser (0.7%), and herbicide (0.1%) (Table 3.13). 3.9.2 Inorganic Fertilisers Smallholders that use inorganic fertiliser in Dodoma region mostly purchase it from the local markets/trade stores (66.5% of the total number of households using inorganic fertiliser). The remaining sources of inorganic fertilisers are minor (Chart 3.109). Table 3.13 Access to Inputs Households With Access to Input Households Without Access to Inputs Type of Input Number % Number % Farm Yard Manure 96,837 30.0 227,755 70.5 Improved Seeds 34,114 10.6 289,414 89.6 Pestcides/Fungicide 8,951 2.8 314,771 97.4 Compost 4,523 1.4 319,239 98.8 Inorganic Fertiliser 2,295 0.7 321,292 99.4 Herbicide 415 0.1 323,138 100.0 Chart 3.108 Number of Households Receiving Extension by Quality of Services Very Good, 20,687, 15.8% No Good, 1,528, 1.2% Poor, 2,731, 2.1% Average, 19,865, 15.2% Good, 86,304, 65.8% Chart 3.109 Number of Households by Source of Inorganic Fertiliser 1,526 388 382 0 400 800 1,200 1,600 Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Neighbour Source of Inorganic Fertiliser Number of Households RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 70 Most households resides 20 kilometers and above from the source of inorganic fertilisers (38%), followed by less than 1 km (33%) and between 3 and 10 km (16.6%) (Chart 3.110). Due to the very small number of households using inorganic fertilisers coupled with the small number of households responding to “non available” (20%) as the reason for not using, it may be assumed that access to inorganic fertiliser is not the main reason for not using. Other reasons such as costs are more important with 58 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it is assumed that if the cost was affordable, the demand would be higherand fertiliser would become more accessable. More smallholders use inorganic fertilisers in Kondoa than in other districts in Dodoma region (55.9% of households using inorganic fertilisers), followed by Dodoma Urban (17.5%), Mpwapwa (16.6%) and Dodoma Rural (10.0%). There was no inorganic fertiliser use in Kongwa district. 101 3.9.3 Improved Seeds The percent of households that used improved seeds was 10.6 percent of the total number of crop growing households. Most of the improved seeds are from the local market/trade store (57.5%). Other less important sources of improved seed are development projects (22.0%), neighbours (12.9%) and locally produced by household (3.3%). Only 0.7 percent of households using improved seeds obtain them from large scale farms (Chart 3.111). Access to improved seeds is no better than access to chemical inputs with 27.4 percent of households obtaining the input within 1 km of the homestead (Chart 3.112) compared to 30 percent for chemical inputs. The higher use of improved seeds compared to other inputs is an indication that the availability is not the main prohibiting factor for the use of inputs but rather other factors such as cost. Chart 3.110 Number of Households Reporting Distance to Source of Inorganic Fertiliser 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households Chart 3.111 Number of Households by Source of Improved Seeds 57.5 22.0 12.9 3.3 1.9 1.1 0.7 0.6 0 5,000 10,000 15,000 20,000 Local Market / Trade Store Development Project Neighbour Locally Produced by Household Secondary Market Local Farmers Group Large Scale Farm Crop Buyers Source of Improved Seeds Number of Households Chart 3.112 Number of Households Reporting Distance to Source of Improved Seeds 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 71 The district that mostly uses improved seeds is Dodoma Rural with 37.4 percent of the total number of households using improved seeds in Dodoma region, followed by Dodoma Urban (18.3%) and Kondoa (15.4%). Percents of the crop growing households in Mpwapwa and Kongwa districts that used improved seeds were 14.5 and 14.3 respectively (Map 3.42). 3.9.4 Insecticides and Fungicides Most smallholder households using insecticides and fungicides mainly purchase them from local markets/trade stores (58.5% of the total number of households using insecticides/fungicides), followed by development project (34.0%), neighbours (6.0) and secondary market (1.4%) (Chart 3.113). Chart 3.114 shows that most agricultural households (66.4% of the crop growing households which used insecticides and fungicides) obtained the inputs from the distance of 20 or more kilometres. The small number of households using insecticides/fungicides coupled with the 15 percent of households responding to “non availability” as the reason for not using fungicides, may lead to the assumption that access is not the main reason for not using. Other reasons such as costs are more important with 64 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it is assumed that if the cost was affordable, the demand would be higher and access to insecticides/fungicides would be improved. Fungicide is mostly used in Dodoma Rural district with 38.6 percent of the total number of households using fungicide, followed by Dodoma Urban (26.8%), Kongwa (14.4%), Mpwapwa (12.2%) and Kondoa (8.0%). 3.10 Tree Planting The number of households involved in tree farming in Dodoma region was 22,308 representing 7 percent of the total number of agriculture households (Chart 3.115). The number of trees planted by smallholders on their allotted land was 1,459,972 trees. The average number of trees planted per household that plants trees on their land was 65 trees. Chart 3.113 Number of Households by Source of Insecticide/fungicide 58.5 34.0 6.0 1.4 0 2,000 4,000 6,000 Local Market / Trade Store Development Project Neighbour Secondary Market Source of Insecticide/fungicide Number of Households Chart 3.114 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides 0.0 15.0 30.0 45.0 60.0 75.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households Chart 3.115 Number of Households with Planted Trees - DODOMA Households without Planted Trees, 301,411, 93% Households withPlanted Trees, 22,308, 7% RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 72 The main species planted by smallholders is Eucalyptus (430,229 trees, 29.5%), followed by Pinus (295,545, 20.2%), Leucena spp (164,642, 11.2%), Senna spp (163,994, 11.2%), Acacia spp (156,231, 10.7%) and Azadrachta (154,435, 10.6%). The remaining trees species are planted in comparatively small numbers (Chart116.). Mpwapwa has the largest number of trees planted by smallholders than any other district (50.6%) and it has more Eucalyptus than other species. This is followed by Dodoma Urban (24.8%) which is dominated by Pinus, Kondoa (15.8%) dominated by Eucalyptus, Dodoma Rural (7.0) dominated by Azadrachta spp and Kongwa (1.8%) which is mainly planted with Senna spp (Chart 3.117 and Map 3.43). Smallholders mostly plant trees on the boundary of fields. The proportion of trees that are planted on field boundaries is 68 percent, followed by trees planted in a plantation or coppice 26 percent and then trees scattered in fields 6 percent (Chart 3.118).The main purpose of planting trees is for shade (42.5%). This is followed by planks/timber (29.5%), wood for fuel (15.8%), medicinal (3.8%), poles (3.7%) and charcoal (0.3%) (Chart 3.119). 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities Erosion control and water harvesting facilities are grouped together as they normally have dual purposes of reducing erosion and increasing the amount of water available for crop production. The number of agricultural households that had soil erosion and water harvesting facilities on their farms in Dodoma region was 33,336 which represent 10 percent of the total number of agricultural households in the region (Chart 3.120). Chart 3.120 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities Households with facilities, 33,336, 10% Households Without Facilities, 290,383, 90% Chart 3.119 Number of Households by Purpose of Planted Trees 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Shade Planks / Timber Wood for Fuel Other Medicinal Poles Charcoal Use Percent of Households Chart 3.117 Number of Trees Planted by Smallholders by Selected Species and District 0 200,000 400,000 600,000 800,000 Mpw apw a Dodoma Urban Kondoa Dodoma Rural Kongw a Region Number of Trees Eucalyptus Spp Pinus Spp Leucena Spp Senna Spp Acacia Spp Azadritachta Spp Gravellis Syszygium Spp Moringa Spp Cyprus Spp Tectona Grandis Trichilia Spp Chart 3.118 Number of Trees Planted by Location Plantation, 378,953, 26% Scattered in field, 89,271, 6% Field boundary, 991,748, 68% Chart 3.116 Number of Planted Trees by Species - DODOMA 0 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 Eucalyptus Spp Pinus Spp Leucena Spp Senna Spp Acacia Spp Azadritachta Spp Gravellis Syszygium Spp Moringa Spp Cyprus Spp Tectona Grandis Trichilia Spp Tree Species Number of Trees Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 1,693 1,392 4,138 2,686 23,427 5.3% 4.1% 4.2% 2.9% 27.6% Kondoa Mpwapwa Dodoma Rural Dodoma Urban Kongwa 25 50 29 12 43 0.1% 0.0% 0.1% 0.0% 0.1% Kondoa Mpwapwa Number and Percent of Households with Water Harvesting Bunds by District MAP 3.43 DODOMA MAP 3.44 DODOMA Number and Percent of Smallholder Planted Trees by District Number of Smallholder Planted Trees Tanzania Agriculture Sample Census Number of Smallholder Planted Trees Percent of Smallholder Planted Trees Number fo Households with Water Harvesting Bunds Number fo Households with Water Harvesting Bunds Percent of Households with Water Harvesting Bunds 50 to 50 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 23,400 to 23,500 4,100 to 23,400 2,700 to 4,100 1,700 to 2,700 1,300 to 1,700 RESULTS           73 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 74 Chart 3.121 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities 5 4 3 4 28 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa District Number of Households 0 6 12 18 24 30 Percent Number of Households Percent The proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Kondoa district (28%) followed by Mpwapwa (5%), Dodoma Urban (4%), Dodoma Rural (4%) and Kongwa (3%), (Chart 3.121 and Map 3.44). Erosion Control Bunds accounted for 63.0 percent of the total number of structures in Dodoma region, followed by water harvesting bunds (18.3%), tree belts (6.0%), drainage ditches (5.4%), terraces (4.8%), gabions/sandbags (1.8%), vetiver grass (0.6%) and dams (0.1%) (Chart 3.122). Erosion control by bunds and tree belts, together had 156,646 structures. This represented 87.3 percent of the total structures in the region. The remaining 12.7 percentages were shared among the rest of the erosion control methods mentioned above. Kondoa district had the largest number of erosion control structures in Dodoma region with 96,819 structures (54 percent of the total erosion structures in the region). 3.12 Livestock Results 3.12.1 Cattle Production The total number of cattle in the region was 1,031,889. Cattle are the dominant livestock type in the region followed by goats, sheep and pigs. The region had 6.1 percent of the total cattle population on Tanzania Mainland. 3.12.1.1 Cattle Population The number of indigenous cattle in Dodoma region was 1,025,388 (99.4 % of the total number of cattle in the region), 4,645 cattle (0.5%) were dairy breeds and 1,856 cattle (0.2%) were beef breeds. The census results show that 63,037 agricultural households in the region (19.5% of total agricultural households) kept about 1 million cattle. This was equivalent to an average of 16 heads of cattle per cattle-keeping-household. The district with the largest number of cattle was Dodoma Rural with 454,826 Chart 3.122 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type of Facility 63.0 18.3 6.0 5.4 4.8 1.8 0.6 0.1 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 Erosion Control Bunds Water Harvesting Bunds Tree Belts Drainage Ditches Terraces Gabions / Sandbag Vetiver Grass Dam Type of Facility Number of Structures 0 100 200 300 400 500 Number of Cattle ('000') Dodoma Rural Kondoa Kongwa Dodoma Urban Mpwapwa Districts Chart 3.123 Total Number of Cattle ('000') by District RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 75 cattle (44 % of the total cattle in the region). This was followed by Kondoa (204,317 cattle, 20%), Kongwa (171,669 cattle, 17%) and Dodoma Urban (104,918 cattle, 10%). Mpwapwa district had the smallest number of cattle in the region (96,168 cattle, 9%) (Chart 3.123 and Map 3 45). However, Kongwa district had the highest density (135 head per km) (Map 3.46). Although Dodoma Rural district had the largest number of cattle in the region, most of it was indigenous. The number of dairy cattle was very small and there were no beef cattle in the district. Kongwa district had the largest numbers of diary and beef cattle in the region. In general, the number of beef and dairy cattle in the region was insignificant (Chart 3.124). 3.12.1.2 Herd Size Thirty two percent of the cattle-rearing households in Dodoma region had herds of size 1-5 cattle with an average of three cattle per household. Herd sizes of 6-15 accounted for about 42 percent of all cattle-rearing households and 25 percent of all cattle in the region. Only 7 percent of the cattle rearing households had herd sizes of 31- 100 cattle. About 91 percent of total cattle rearing households had herds of size 1-30 cattle and owned 52 percent of total cattle in the region, resulting in an average of 10 cattle per cattle rearing household. There were about 461 households with a herd size of more than 151 cattle each (138,212 cattle in total) resulting in an average of 300 cattle per household. 3.12.1.3 Cattle Population Trend Cattle population in Dodoma decreased during the period of eight years from 1,587,093 in 1995 to 1,031,889 cattle in 2003. This trend depicts an overall annual negative growth rate of -5.2 percent (Chart 3.125). The greatest decrease occurred over a four years from 1995 to 1999 at the rate of –16.4 percent whereby the number dropped from 1,587,093 to 774,587. However, the number of cattle increased slightly between 1999 and 2003 to 1,031,889 at an annual rate of 7.4 percent. 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds The total number of improved cattle in Dodoma region was 6,501 (4,645 improved diary and 1,856 improved beef). The diary cattle constituted 0.3 percent of the total cattle and 35.5 percent of improved cattle in the region. The number of beef cattle in the region constituted 65.5 percent of the total number of the improved cattle and 0.5 percent of the total cattle. The total number of improved cattle in Dodoma region was 8,288 in 1995 (2,944 dairy and 5,344 improved beef). The number decreased from 8,288 in 1995 to 6,501 in 2003 at an annual rate of -3 percent. From the year 1995 to 1999 the number of 1,587,093 774,587 1,031,889 - 400,000 800,000 1,200,000 1,600,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.125 Cattle Population Trend Chart 3.124 Number of Cattle by Type and District 0 80,000 160,000 240,000 320,000 400,000 480,000 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Districts Number of Cattle Indigenous Beef Dairy RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 76 improved cattle decreased from 8,288 to 777 (an annual decrease rate of -44.7). The improved cattle population increased sharply from 777 in 1999 to 6,501 at an annual rate of 70.1. (Chart.126). 3.12.2. Goat Production Goat rearing was the second most important livestock keeping activity in the region. In terms of total number of goats on the Mainland, Dodoma region ranked fifth out of the 21 regions with 6.8 percent of the total goats on the Mainland. 3.12.2.1 Goat Population The number of goat-rearing households in Dodoma region was 63,964 (19.7% of all agricultural households in the region) with a total of 791,481 goats giving an average of 13 head of goats per goat-rearing household. Dodoma Rural disrict had the largest number of goats (284,299 goats, 35.6% of all goats in the region), followed by Kondoa (226,010 goats, 28.3%), Mpwapwa (123,282 goats, 15.5%), Kongwa (100,648 goats, 12.6%) and Dodoma Urban (63,243 goats, 7.9%).(Chart 3.127 and Map 3.47). However, Dodoma Urban district had the highest density (80 head per km2) (Map 3.48). 3.12.2.2 Goat Herd Size Twenty five percent of the goat-rearing households had herd size of 1-4 goats with an average of 3 goats per goat rearing household. Seventy three percent of total goat-rearing households had herd size of 1-14 goats and owned 39 percent of the total goats in the region resulting in an average of 7 goats per goat-rearing households. The region had 2,196 households (3.0%) with herd sizes of 40 or more goats each (156,462 goats in total), resulting in an average of 70 goats per household. 3.12.2.3 Goat Breeds In Dodoma region, goat husbandry in the region was dominated by the indigenous breeds that constituted 99 percent of the total goats in the region. Improved goats for meat and diary goats accounted for 0.2 and 0.8 percent of total goats respectively. 8,288 777 6,501 - 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.126 Improved Cattle Population Trend 0 50 100 150 200 250 300 Number of Goats ('000'). Dodoma Rural Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Urban District Chart 3.127 Total Number of Goats ('000') by District Kongwa Dodoma Rural 96,168 171,660 454,826 104,918 204,317 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Kongwa Dodoma Rural 29 135 76 132 40 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Cattle Population by District as of 1st Octobers 2003 MAP 3.45 DODOMA MAP 3.46 DODOMA Cattle Density by District as of 1st October 2003 Number of Cattle Number of Cattle per Square Km Tanzania Agriculture Sample Census 100 to 140 80 to 100 60 to 80 40 to 60 20 to 40 383,300 to 454,900 311,500 to 383,300 239,700 to 311,500 167,900 to 239,700 96,100 to 167,900 RESULTS           77 Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 38 79 48 80 44 Kondoa Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa 226,010 284,299 63,243 123,282 100,648 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Goats Population by District as of 1st Octobers 2003 MAP 3.47 DODOMA MAP 3.48 DODOMA Goats Density by District as of 1st October 2003 Number of Goats Number of Goats per Square Km Tanzania Agriculture Sample Census 240,000 to 284,300 195,800 to 240,000 151,600 to 195,800 107,400 to 151,600 63,200 to 107,400 71.6 to 80 63.2 to 71.6 54.8 to 63.2 46.4 to 54.8 38 to 46.4 RESULTS           78 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 79 3.12.2.4 Goat Population Trend The overall annual growth rate of goat population from 1995 to 2003 was 0.15 percent. This positive trend implies eight years of population increase from 788,145 in 1995 to 797,481 in 2003. The number of goats decreased from 788,145 in 1995 to 621,405 in 1999 at an estimated annual rate of -5.8 percent. From 1999 to 2003, the goat population increased at an annual rate of 6.4 percent (Chart 128). 3.12.3. Sheep Production Sheep rearing was the third most important livestock keeping activity in Dodoma region after cattle and goats. The region ranked ninth out of 21 Mainland regions and had 5 percent of all sheep on Tanzania Mainland. 3.12.3.1 Sheep Population The number of sheep-rearing households was 23,680 (7.3% of all agricultural households in Dodoma region) rearing 187,244 sheep, giving an average of 8 heads of sheep per sheep-rearing household. The district with the largest number of sheep was Dodoma Rural with 79,877 sheep (43% of total sheep in Dodoma region), followed by Kongwa (41,478 sheep, 22%), Mpwapwa (25,358 sheep, 14%) and Kondoa (24,970 sheep, 13%). Dodoma Urban District had the smallest number of sheep in the region (15,560 sheep, 8%) (Chart 3.129 and Map 3.49). However, Kongwa district had the highest density (33 head per km2 ) (Map 3.50) Sheep rearing was dominated by indigenous breeds that constituted 99.5 percent of all sheep kept in the region. Only 0.5 percent of the total sheep in the region were improved breeds. 3.12.3.2 Sheep Population Trend The overall annual growth rate of the sheep population for the eight year period from 1995 to 2003 is estimated at -4.9 percent. The population decreased at an annual rate of -23.2 percent from 246,314 in 1995 to 120,524 in 1999. From 1999 to 2003, sheep population increased at an annual rate of 17.7 percent (Chart 3.130). 788,145 621,405 797,481 - 200,000 400,000 600,000 800,000 Number of goats 1995 1999 2003 Year Chart 3.128 Goat Population Trend 0 20,000 40,000 60,000 80,000 Number of sheep Dodoma Rural Kongwa Mpwapwa Kondoa Dodoma Urban District Chart 3.129 Total Number of Sheep by District 242,314 120,524 187,244 - 100,000 200,000 300,000 Number of sheep 1995 1999 2003 Year Chart 3.130 Sheep Population Trend Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural 8 33 13 5 20 Kondoa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 25,358 79,877 15,560 41,478 24,970 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Sheep Population by District as of 1st Octobers 2003 MAP 3.49 DODOMA MAP 3.50 DODOMA Sheep Density by District as of 1st October 2003 Number of Sheep Number of Sheep per Square Km Tanzania Agriculture Sample Census 67,100 to 79,900 54,200 to 67,100 41,300 to 54,200 28,400 to 41,300 15,500 to 28,400 27.4 to 33 21.8 to 27.4 16.2 to 21.8 10.6 to 16.2 5 to 10.6 RESULTS           80 Dodoma Rural Kongwa 4.1 0.8 2.7 17 0.3 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 1,737 4,804 13,550 21,629 2,115 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Pig Population by District as of 1st Octobers 2003 MAP 3.51 DODOMA MAP 3.52 DODOMA Pig Density by District as of 1st October 2003 Number of Pig Number of Pig per Square Km Tanzania Agriculture Sample Census 17,700 to 21,700 13,700 to 17,700 9,700 to 13,700 5,700 to 9,700 1,700 to 5,700 13.5 to 17 10.2 to 13.5 6.9 to 10.2 3.6 to 6.9 0.3 to 3.6 RESULTS           81 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 82 3.12.4. Pig Production Pigs are the least important livestock in the region after cattle, goats and sheep. The region ranks 9th out of 21 Mainland regions and has 4 percent of the Mainland total pigs. The number of pig-rearing agricultural households in Dodoma region was 14,859 (4% of the total agricultural households in the region) rearing 43,835 pigs. This gives an average of 3 pigs per pig-rearing household. The district with the largest number of pigs was Kongwa with 21,629 pigs (49.3% of the total pig population in the region), followed by Mpwapwa (13,550 pigs, 30.9%), Dodoma Rural (2,115 pigs, 4.8%) and Kondoa (1,737 pigs, 4.0 %) (Chart 3.131 and Map 3.51). However, Kongwa district had the highest density (17 head per km2 ) (Map 3.52). 3.12.4.1 Pig Population Trend The overall annual growth rate of the pig population for the eight years period from 1995 to 2003 was 4.2 percent. During this period the population grew from 31,464 to 43,835. The pig population decreased from 31,464 in 1995 to 12,725, in 1999 at a rate of -20.25 percent after which it increased to 43,835 in 2003 at an annual rate of increase of 36.2 (Chart 3.132). 3.12.5 Chicken Production The poultry sector in Dodoma region was dominated by chicken production. The region contributed 5.5 percent to the total chicken population on Tanzania Mainland. 3.12.5.1 Chicken Population The number of households keeping chickens was 139,992 raising about 1,825,867 chickens. This gives an average of 13 chickens per chicken- rearing household. In terms of total number of chickens in the country, Dodoma region was ranked 8 out of the 21 Mainland regions. The District with largest number of chickens was Mpwapwa with 575,225 chickens (31.5% of the total chickens in the region) followed by Kondoa (409,515 chickens, 22.4%), Dodoma Rural (354,534 chickens, 19.4%) and Kongwa (264,470 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 Number of Pigs Kongwa Mpwapwa Dodoma Rural Dodoma Urban Kondoa District Chart 3.131 Total Number of Pigs by District 31,464 12,725 43,835 - 11,000 22,000 33,000 44,000 Number of pigs 1995 1999 2003 Year Chart 3.132 Pig Population Trend 0 200,000 400,000 600,000 Number of Pigs Mpwapwa Kondoa Dodoma Rur Kongwa Dodoma Urb District Chart 3.133 Total Number of Chicken by District RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 83 chickens, 14.5%). Dodoma Urban district had the smallest number of chickens (222,123 chickens, 12.2%) (Chart 3.133 and Map 53). However, Dodoma Urban district had the highest density (280 chickens per km2 ) (Map 3.54). 3.12.5.2 Chicken Population Trend The overall annual chicken population growth rate during the eight-year period from 1995 to 2003 was 4.9 percent. The population decreased at a rate of -11.5 percent from 1995 to 1999 after which it increased at an annual rate of increase of 24.4 percent for the four year period from 1999 to 2003 (Chart 3.134). Eighty nine percent of all chicken in Dodoma region were of indigenous breed. The dominance of indigenous breed makes the population trend for the indigenous chicken more-or-less the same as that of the total chickens in the region. 3.12.5.3 Chicken Flock Size The results indicate that about 87 percent of all chicken-rearing households were keeping 1-19 chickens with an average of 7 chickens per holder. About 13 percent of holders were reported to be keeping the flock size of 20 to 99 chickens with an average of 29 chickens per holder. Only 1 percent of holders kept the flock sizes of 100 or more chickens at an average of 584 chickens per holder (Table 3.14). 3.12.5.4 Improved Chickens (layers and broilers) Layers chicken population in Dodoma region increased at an overall annual rate of 44.7 percent for the period of eight years from 6,362 in 1995 to 122,136 in 2003. The largest number of improved chicken was found in Mpwapwa district followed by Dodoma Urban district (Chart 3.134). Table 3.14 Total Number of Households and Chickens Raised by Flock Size Number of Households % Number of Chicken Average Chicken per Households 1-4 38,463 27 108,680 3 5-9 45,664 33 299,011 7 10-19 37,294 27 486,317 13 20-29 11,171 8 247,678 22 30-39 3,812 3 118,154 31 40-49 1,204 1 49,678 41 50-99 1,669 1 98,953 59 100+ 714 1 417,394 584 Total 139,992 100 1,825,867 13 1,673,776 764,379 1,788,767 - 1,000,000 2,000,000 Number of Chicken 1995 1999 2003 Year Chart 3.134 Chicken Population Trend - 2,986 6,136 22,327 29,630 7,859 - 10,000 20,000 30,000 Number of Improved Chicken 1995 1999 2003 Year Chart 3.136 Improved Chicken Population Trend Layers Broilers 0 432 76,810 67,367 7,035 938 685 914 37,606 0 0 20,000 40,000 60,000 80,000 Number of Chickens Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban District Chart 3.135 Number of Improved Chicken by Type and District Layers Broilers Dodoma Rural Kongwa 125 44 280 279 113 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Kongwa Dodoma Rural 409,515 354,534 264,470 222,123 575,225 Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Chicken Population by District as of 1st Octobers 2003 MAP 3.53 DODOMA MAP 3.54 DODOMA Chicken Density by District as of 1st October 2003 Number of Chicken Number of Chicken per Square Km Tanzania Agriculture Sample Census 232.8 to 280 185.6 to 232.8 138.4 to 185.6 91.2 to 138.4 44 to 91.2 506,000 to 576,000 435,000 to 506,000 364,000 to 435,000 293,000 to 364,000 222,000 to 293,000 RESULTS           84 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 85 The overall annual growth rate for broilers during the eight-year period from 1995 to 2003 was 21.6 percent during which the improved chicken population grew from 14,556 to 69,652. The annual growth rate for the period of four years from 1999 to 2003 was 91 percent, resulting in an increase in the broiler population from 5,235 to 69,652. The broiler population exhibited a decreasing trend at the rate of -22.6 percent per annum for the period of four years from 14,556 in 1999 to 5,235 in 1999 (Chart 3.136). 3.12.6. Other Livestock There were 106,227 ducks, 12,075 turkeys and 24,400 donkeys raised by rural agricultural households in Dodoma region. Table 3.15 indicates the number of livestock kept in each district. The largest number of ducks in the region was found in Mpwapwa district (75.6% of all ducks in the region), followed by Kondoa (15.7%), Kongwa (7.3%) and Dodoma Urban (1.4). There were no ducks in Dodoma Rural district. Turkeys were reported in Kongwa district only (Table 3.15). 3.12.7 Pests and Parasites Incidences and Control The census results indicate that 42 percent and 13 percent of the total livestock-keeping households reported to have encountered ticks and tsetsefly problems respectively. Chart 3.137 shows that there is a predominance of tick related diseases over tsetse related diseases. While incidences of tick problems were highest in Mpwapwa district and lowest in Kongwa district, tseflies incidences were highest in Kondoa but lowest in Dodoma Urban district (Chart 3.137 Map 3.55). The most practiced method of tick control was spraying with 54 percent of all livestock-rearing households in the region using the method. Other methods used were dipping (12%), smearing (4%) and other traditional methods like hand picking (6%). However, 24 percent of livestock-keeping households did not use any method. The most common method used to control tsetse flies was spraying which was practiced by 27 percent of livestock-rearing households. This was followed by dipping (13%) and trapping (1%). However, 59 percent of the livestock rearing households did not use any of the three aforementioned methods. 3.12.7.1 Deworming Table 3.15 Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District Type of Livestock District Ducks Turkeys Donkeys Other Kondoa 16,646 0 4,024 0 Mpwapwa 80,296 0 7,459 380 Kongwa 7,790 12,075 1,927 463 Dodoma Rural 0 0 10,788 230 Dodoma Urban 1,495 0 202 302 Total 106,227 12,075 24,400 1,375 Chart 3.137 Percentage of Livestock Keeping Households Reporting Tsetseflies and Tick Problems by District. 0 20 40 60 Mpwapwa Kondoa Dodoma Urb Dodoma Rur Kongwa District Percent Ticks Tsetseflies RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 86 Livestock rearing households that dewormed their animals were 23,935 (27% of the total livestock rearing households in the region). The percentage of cattle keeping households that dewormed cattle was 26 percent, goats (13%), sheep (31%) and pigs (30%). The district with the largest number of households that dewormed cattle was Dodoma Rural (29% of total households that dewormed cattle), followed by Mpwapwa (23%), Kongwa (23%), Kondoa (14%) and Dodoma Urban (10%)(Chart 3.138). 3.12.8. Access to Livestock Services 3.12.8.1 Access to Livestock Extension Services The total number of households that received livestock advice was 34,318, representing 38 percent of the total livestock-rearing households and 11 percent of the agricultural households in the region. The main livestock extension agent was the Government which provided service to about 22 percent of all households receiving livestock extension services. This was closely followed by NGOs/Development Projects (21%), Cooperatives (19%) and Large Scale Farmers (19%). About 81 percent of livestock rearing households described the general quality of livestock extension services as being good, 8 percent said they were average and 7 percent said they were very good. However, 2 percent of the livestock rearing households said the quality was not good and 2 percent described them as poor (Chart 3.139). 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic About 62 percent of the livestock rearing households accessed the services, at a distance of more than 14 kms. Only 38 percent of them accessed the services within 14 kms from their dwellings (Chart 3.140). The most affected district was Dodoma Rural with 76 percent of livestock rearing households accessing the Chart 3.139 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services Average 8% No good 2% Poor 2% Very Good 7% Good 81% 0 20 40 60 Percent Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rur Dodoma Urb District Chart 3.138 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District Cattle Goats Sheep Pigs Chart 3.140 Number of Households by Distance to Verinary Clinic Less than 14km, 22,303, 38% More than 14km, 36,832, 62% Chart 3.141 Number of Households by Distance to Verterinary Clinic and District 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 Dodoma Rural Mpwapwa Dodoma Urban Kongwa Kondoa District Number of Households Less than 14km More than 14km RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 87 services at a distance of more than 14 kms. Kondoa District was the least affected because about 82 percent of the households could access the service within a distance of 14 kilometres (Chart 3.141). 3.12.8.3 Access to Village Watering Points/dam The number of livestock rearing households residing less than 5 kms from the nearest watering point was 31,168 (82% of livestock rearing households in Dodoma region) whilst 4,539 households (12%) resided between 5 and 14 kms. However, 2,169 households (6%) had to travel a distance of 15 kms or more to the nearest watering point (Chart 3.142). Mpwapwa district had the best livestock water supply with the majority of livestock rearing households residing within 5 kilometres from the nearest watering point. This is followed by Kondoa, Kongwa and Dodoma Rural districts. In Dodoma Urban district, about 31 percent of the livestock rearing households had to travel a distance of 5 or more kilometers to the nearest watering point (Chart 3.143). 3.12.9. Animal Contribution to Crop Production 3.12.9.1 Use of Draft Power Use of draft animals to cultivate land in Dodoma region is moderate with 53,937 households (17% of the total households in the region) using them (Chart 3.144). The region had 83,989 oxen that were used to cultivate 101,607 hectares of land. This represents only 3.7 percent of the total oxen found on the Mainland. The largest area cultivated using oxen was found in Kondoa district (48,222 ha, 47.5% of the total area cultivated using oxen) (Map 3.56). Chart 3.142 Number of Households by Distance to Village Watering Points 15 or more kms, 2,169, 6% 5-14 kms, 4,539, 12% Less than 5 kms, 31,168, 82% Chart 3.143 Number of Households by Distance to Village Watering Point and District 0 2,500 5,000 7,500 10,000 12,500 Mpwapwa Kondoa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban District Number of Households Less than 5 kms 5-14 kms 15 or more kms 3.144 Number of Households Using Draft Amimals Using draft animal, 53,937, 16.7% Not using draft animal, 269,782, 83% 0 10,000 20,000 30,000 Number of Households Kondoa Dodoma Rural Kongwa Mpwapwa Dodoma Urban District Chart 3.145 Number of Households Using Draft Animals by District - DODOMA Dodoma Rural Dodoma Urban Kongwa 5,908 1,870 9,195 6,309 30,654 12% 9% 5% 36% 13% Kondoa Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa 3,282 6,281 4,784 8,308 13,854 54% 38% 33% 45% 45% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Number and Percent of Households Using Draft Animals by District MAP 3.55 DODOMA MAP 3.56 DODOMA Number and Percent of Househods Infected with Ticks by District Number of Househods Infected with Ticks Tanzania Agriculture Sample Census Number of Househods Infected with Ticks Percent of Househods Infected with Ticks Number fo Households Using Draft Animals Number fo Households Using Draft Animals Percent of Households Using Draft Animals 11,600 to 13,900 9,500 to 11,600 7,400 to 9,500 5,300 to 7,400 3,200 to 5,300 25,000 to 31,000 19,000 to 25,000 13,000 to 19,000 7,000 to 13,000 1,000 to 7,000 RESULTS           88 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 89 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure The number of households using organic fertiliser in Dodoma region was 82,687 (26% of total crop growing households in the region) (Chart 3.146). The total area applied with organic fertiliser was 92,594 ha of which 88,456 hectares (95.5% of the total area applied with inorganic fertilizer was applied with farm yard manure or 14 percent of the area planted with annual crops and vegetables in Dodoma region) The largest area applied with farm yard manure was found in Kondoa district with 26,378 hectares (29.8% of the total area applied with farm yard manure) followed by Dodoma Rural (24,707 ha, 27.9%), Dodoma Urban (13,446 ha, 15.2%), Kongwa (12,065 ha, 13.6%) and Mpwapwa (11,860 ha, 13.4%) (Chart 3.147 and Map 3.57). 3.12.9.4 Use of Compost Only 4,138 ha (4.5% of the area of organic fertiliser application) was applied with compost. The largest area applied with compost was found in Kongwa district with 2,666 hectares (64.4% of the total area applied with compost in the region) followed by Kondoa (1,237 ha, 29.9%), Mpwapwa (105 ha, 2.5%), Dodoma Urban (85 ha, 2.1%) and Dodoma Rural (45 ha, 1.1%) (Chart 3.147 and Map 3.58). 3.12.10 Fish Farming The number of households involved in fish farming in Dodoma region was only 129, representing 0.04 percent of the total agricultural households in the region (Chart 3.148). Mpwapwa was the only district in the region practicing fish farming. (Chart 3.149 and Map 3.59). Non governmental organizations and/or projects were the only supplier of fingerings. All fish farming households in the region used the dug-out-pond system and the only fish specie planted was tilapia. The number of fish harvested in Dodoma region was 6,985, all of which were tilapia. All fish farming households did not sell their fish. 3.12.11 Access to Infrastructure and Other Services The census results indicate that among the evaluated services, regional capital was a service located very far from most of the household’s dwellings than any other service. It was located at an average distance of 113 kilometers from the agricultural household’s dwellings. Other services and their respective average distances from the dwellings were tarmac road (86 km), tertiary market (55 km), hospital (49 km), secondary school (20 km), secondary market (12 km), primary markets (10 km), health clinic (7 km), all weather road (7 km), primary school (3 km) and feeder road (3 km) (Table 3.15). Chart 3.147 Area of Application with Organic Fertiliser by District - DODOMA 0 6,000 12,000 18,000 24,000 30,000 Kondoa Dodoma Rural Dodoma Urban Kongwa Mpwapwa District Area of Fertiliser Application (ha) Farm Yard Manure Compost Chart 3.146 Number of Crop Growing Households Using Organic Fertiliser Using Organic Fertilizer, 82,687, 26% Not Using Organic Fertilizer, 240,424, 74% Dodoma Rural Kongwa Dodoma Urban 85 45 105 2,666 1,237 0.1% 0% 0.1% 1.6% 0.7% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa Kondoa 11,860 12,065 24,707 13,446 26,378 23% 7% 8% 15% 19 Mpwapwa Planted Area and Percent of Planted Area with Farm Compost Application by District MAP 3.57 DODOMA MAP 3.58 DODOMA Planted Area and Percent of Planted Area with Farm Yard Manure Application by District Planted Area with Farm Yard Manure Application Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area with Farm Yard Manure Application Percent of Planted Area with Farm yard Manure Planted Area with Farm Compost Application Planted Area with Farm Compost Application Percent of Planted Area with Farm Compost 23,000 to 27,000 20,000 to 23,000 17,000 to 20,000 14,000 to 17,000 11,000 to 14,000 2,000 to 2,700 1,500 to 2,000 1,000 to 1,500 500 to 1,000 0 to 500 RESULTS           90 Dodoma Rural Kongwa Dodoma Urban 4,208 8,615 2,620 700 3,885 8.2% 8.6% 6.5% 1.5% 4.6% Kondoa Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa 129 0 0 0 0 0.3% 0% 0% 0% 0% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Number and Percent of Households Without Toilets by District MAP 3.59 DODOMA MAP 3.60 DODOMA Number and Percent of Households Practicing Fish Farming by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Practicing Fish Farming Percent of Households Practicing Fish Farming Number of Households Without Toilets Number of Households Without Toilets Percent of Households Without Toilets 120 to 130 90 to 120 60 to 90 30 to 60 0 to 30 Number of Households Practicing Fish Farming 8,000 to 9,000 6,000 to 8,000 4,000 to 6,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 RESULTS           91 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 92 Forty seven percent of the agricultural households reported the infrastructure and services to be “good”, 20 percent reported them to be “poor” and 2 percent ranked the service as being ‘no good’. Only 9 percent of the agricultural households reported the available infrastructures and services as ‘very good’ whilst 15 percent of the agricultural households reported them to be “average”. 3.13 POVERTY INDICATORS The agricultural census collected data on poverty for the purpose of providing a base for tracking progress in poverty reduction strategies undertaken by the government. 3.13.1 Type of Toilets A large number of rural agricultural households in Dodoma region use traditional pit latrines (294,335 households, 90.9% of all rural agricultural households) 4,333 households (1.3%) use improved pit latrine and 3,148 households (1.0%) use flush toilets. The remaining 1,875 household (0.6%) use other toilets facilities. However, 20,028 households (6.2%) in the region had no toilet facilities (Chart 3.150). The highest percent of households without toilet facilities in the region was found in Dodoma Rural (43% of the total agricultural households in the region), followed by Kongwa district (3.5%), Mpwapwa (21.0%), Kondoa (19.4%) and Dodoma Urban (13.1%) Map 3.60). 3.13.2 Household’s Assets Radios are owned by most rural agricultural households in Dodoma region with 158,476 households (49.0% of the agriculture households in the region) owning the asset, followed by bicycle (105,196 households, 32.5%), iron (41,379 households, 12.8%), wheelbarrow (8,797 households, 2.7%), vehicle (2,418 households, 0.7%), mobile phone (1,849 Table 3.16: Mean Distances from Agricultural Household Dwellings to Infrastructures and Services by District Mean Distance to District Secondary Schools Primar y School s All weathe r roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads Kondoa 20.0 2.5 10.9 3.2 52.1 6.1 187.6 9.7 9.0 62.3 170.4 Mpwapwa 28.2 5.3 5.9 2.1 53.0 9.3 159.2 9.4 15.3 59.0 99.4 Kongwa 17.7 3.4 1.0 2.4 38.7 6.5 102.7 7.7 10.9 33.1 20.2 Dodoma Rural 21.0 3.0 10.1 2.5 58.9 7.8 66.4 9.5 12.5 65.6 64.2 Dodoma Urban 13.1 2.2 2.5 3.4 26.9 7.7 27.5 11.5 11.5 30.5 21.0 Total 20.4 3.2 7.4 2.7 49.3 7.4 113.2 9.5 11.6 54.6 85.8 Chart 3.150 Agricultural Households by Type of Toilet Facility No Toilet , 20,028, 6.2% Improved Pit Latrine , 4,333, 1.3% Other Type, 1,875, 0.6% Flush Toilet, 3,148, 1.0% Traditional Pit Latrine, 294,335, 90.9% Chart 3.151 Percentage Distribution of Households Owning the Assets 2.7 0.7 0.6 0.6 0.4 12.8 32.5 49.0 0.0 20.0 40.0 60.0 Radio Bicycle Iron Wheelbarrow Vehicle Mobile phone Television / Video Landline phone Assets Percent RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 93 households, 0.6%), television/video (1,835 households, 0.6%) and landline phone (1,340 households, 0.4%) (Chart 3.151). 3.13.3 Sources of Lighting Energy Wick lamp is the most common source of lighting energy in the region with 72 percent of the total rural households using this source of energy, followed by hurricane lamp (16%), firewood (9%), pressure lamp (2%), main electricity (0.6%), candle (0.4%), gas (biogas) (0.2%) and solar (0.1%) (Chart 3.152). 3.13.4 Sources of Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 96.20 percent of all rural agricultural households in Dodoma region. This is followed by charcoal (2.15%) and crop residues (0.84%). The rest of energy sources accounted for 0.81 percent. (livestock dung (0.16%), solar (0.15%), paraffin/kerosene (0.15%), biogas (0.14%), main electricity (0.13%) and bottled gas (0.08%)) (Chart 3.153). 3.13.5 Roofing Materials The most common material used for roofing of the main dwelling in Dodoma region was grass and mud and it was used by 51.9 percent of the rural agricultural households. This was followed by iron sheets (39.0%), grass/leaves (7.7%), tiles (0.6%), asbestos (0.5%), concrete (0.1%) and others (0.2%) (Chart 3.154). Dodoma Rural district had the highest percentage of households with grass/mud roofing material (76.3%) and was followed by Mpwapwa district (58.1%), Dodoma Urban (57.0%), Kondoa (32.2%) and Kongwa (24.7%) (Chart 3.155 and Map 3.61). Chart 3.152 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting Mains Electricity, 1,993, 1% Candles , 1,317, 0% Gas (Bio gas ), 792, 0% Other, 535, 0% So lar, 358, 0% P res s ure Lamp, 8,009, 2% Firewo o d, 29,585, 9% Wick Lamp, 229,190, 72% Hurricane Lamp, 51,941, 16% Chart 3.153 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking Firewood, 311,415, 96.20% Mains Electricity, 423, 0.13% Gas (Biogas), 448, 0.14% Bottled Gas, 271, 0.08% Parraffin / Kerocine, 482, 0.15% Solar, 489, 0.15% Livestock Dung, 504, 0.16% Crop Residues, 2,731, 0.84% Charcoal, 6,955, 2.15% Chart 3.154 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material Concrete 0.1% Other 0.2% Asbestos 0.5% Grass & Mud 51.9% Iron Sheets 39.0% Grass / Leaves 7.7% Tiles 0.6% Chart 3.155 Percentage Distribution of Households with Grass and Mud Roofs by District 24.7 32.2 57.0 58.1 76.3 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Dodoma Rural Mpwapwa Dodoma Urban Kondoa Kongwa District Percent RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 94 3.13.6 Access to Drinking Water The main source of drinking water for rural agricultural households in Dodoma region was piped water (36% of households use piped water during the wet season and 50% of the households during the dry season). This is followed by unprotected wells (28% of households during the wet season and 28% in the dry season), unprotected spring (8.6% of households in the wet season and 9.1% during the dry season) and protected wells (8.2% of households using the source in the wet season and 8.8% in the dry season). Other sources of drinking water and their respective percentages of households using the source for drinking water during wet and dry season are surface water (8.2% wet season, 4.8 dry season), uncovered rainwater catchment (8.4% wet season, 2.9% dry season), protected spring (1.9% wet season, 2.0% dry season), covered rainwater catchment (0.4% in both seasons) and other sources (0.4% wet season, 0.1 dry season) (Chart 3.156). About 44 percent of the rural agricultural households in Dodoma region obtained drinking water within a distance of less than one kilometer during the wet season compared to 35 percent of the households during the dry season. However, 56 percent of the agricultural households obtained drinking water from a distance of one or more kilometers during wet season compared to 65 percent of households in the dry season. The most common distance from the source of drinking water was between 1 and 2 km (Chart 3.157). 3.13.7 Food Consumption Pattern 3.13.7.1 Number of Meals per Day The majority of households in Dodoma region normally have 2 meals per day (69.8 percent of the households in the region). This is followed by 3 meals per day (25.5 percent) and 1 meal per day (4.5 percent). Only 0.1 percent of the households have 4 meals per day (Chart 3.158). Chart 3.158 Number of Agriculural Households by Number of Meals per Day Three, 82,673, 25.5% Four, 352, 0.1% One, 14,633, 4.5% Two, 226,061, 69.8% Chart 3.157 Percentof Households by Distance to Main Source of Drinking Water and Season 0 10 20 30 Less than 100m 100 - 299 m 300 - 499 m 500 - 999 m 1 - 1.99 Km 2 - 2.99 Km 3 - 4.99 Km 5 - 9.99 Km 10Km and above Distance Percent wet season Dry season Chart 3.156 Percent of Households by Main Source of Drinking Water and Season 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Piped Water Uprotected Well Unprotected Spring Protected Well Surface Water (Lake / Uncovered Rainwater Catchment Protected / Covered Spring Covered Rainwater Catchment Other Main Source Percent of Households Wet Season Dry Season RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 95 Dodoma Urban district had the highest percent of households having one meal per day whilst Kondoa had the highest percent of households taking 3 meals per day (Table 3.17 and Map 3.62). 3.13.7.2 Meat Consumption Frequency The number of agricultural households that consumed meat during the week preceding the census was 208,654 (64% of the agricultural households in Dodoma region). Of these households 115,314 consumed meat once during the week (55.3 % of those who consumed consuming meat). This was followed by those who had meat twice during the week (30.0%). Very few households had meat four times or more during the respective week. About 35.5 percent of the agricultural households in Dodoma region did not eat meat during the week preceding the census (Chart 3.159 and Map 3.63). 3.13.7.3 Fish Consumption Frequencies The number of agricultural households that consumed fish during the week preceding the census was 138,561(42.8% of the total agricultural households in Dodoma region). Of these households 38,764 households consumed fish twice during the week (28.0 % of those who consumed fish in the region). This was followed by those who had fish three times (7.4%). In general, the number of households that consumed fish twice or more during the week in Dodoma region was 58,497 (42.2% of the agricultural households that ate fish in the region during the respective period). About 57.2 percent of the agricultural households in Dodoma region did not eat fish during the week preceding the census (Chart 3.160 and Map 3.64). 3.13.8 Food Security In Dodoma region, 110,205 households (34% of the total agricultural households in the region) said they rarely experienced problems in satisfying the household food requirement. However, 23,088 (7.1%) said they sometimes experience problems, 17 percent often experienced problems and 9.2 percent always had problems in satisfying the household food requirement. About 32.6 percent of the agricultural households said they did not experience any food sufficiency problems (Map 3.65). Chart 3.17: Number of Households by Number of Meals Taken per Day and District Number of meals per day District One % Two % Three % Four % Total Kondoa 724 0.9 37,133 43.8 46,899 55.3 0 0.0 84,756 Mpwapwa 1,532 3.0 41,841 82.0 7,423 14.5 259 0.5 51,055 Kongwa 352 0.7 34,341 72.7 12,545 26.6 0 0.0 47,238 Dodoma Rur 6,823 6.8 83,667 83.3 9,991 9.9 0 0.0 100,482 Dodoma Urb 5,203 12.9 29,078 72.4 5,815 14.5 94 0.2 40,189 Total 14,633 4.5 226,061 69.8 82,673 25.5 352 0.1 323,719 Chart 3.159 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Cosumption 0 25,000 50,000 75,000 100,000 125,000 Once Twice Three Times Four times Five Times Seven Times Six Times Frequency Number of Households Meat Fish Chart 3.160: Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income Food Crops 14.7% Wages & Salaries 2.2% Fishing 0.5% Other 0.2% Livestock Products 0.8% Forest Products 6.1% Remittance 4.6% Livestock 8.8% Cash Crops 13.1% Business Income 13.5% Other Casual Cash Earnings 35.4% Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 7,423 12,545 9,991 46,899 5,815 14.5% 26.6% 9.9% 14.5% 55.3% Kondoa Mpwapwa Dodoma Urban Dodoma Rural Kongwa 76,646 22,890 11,662 29,647 27,256 76.3% 57% 24.7% 58.1% 32.2% Kondoa Mpwapwa Number and Percent of Households Eating 3 Meals per day by District MAP 3.61 DODOMA MAP 3.62 DODOMA Number and Percent of Households Using Grass/ Mud for Roofing Material by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Using Grass/Mud for Roofing Material Percent of Households Using Grass/Mud for Roofing Materal Number ofHouseholds Eating 3 Meals per day Number of Households Eating 3 Meals per day Percent of Households Eating 3 meal per day Number of Households Using Grass/Mud for Roofing Material 63,000 to 77,000 50,000 to 63,000 37,000 to 50,000 24,000 to 37,000 11,000 to 24,000 38,600 to 46,900 30,400 to 38,600 22,200 to 30,400 14,000 to 22,200 5,800 to 14,000 RESULTS           96 Dodoma Rural Dodoma Urban Kongwa Kondoa 11,207 11,493 31,402 11,190 14,772 31.3% 22.5% 23.7% 27.8% 17.4% Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa Dodoma Urban 38,555 15,778 17,317 14,923 28,741 33.9% 38.4% 39.3% 31.6% 33.9% Kondoa Mpwapwa Number and Percent of Households Eating Fish Once per Week by District MAP 3.63 DODOMA MAP 3.64 DODOMA Number and Percent of Households Eating Fish Once per Week by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Eating Fish Once per Week Percent of Households Eating Fish Once per Week Number ofHouseholds Eating Fish Once per Week Number ofHouseholds Eating Fish Once per Week Number of Households Eating Fish Once per Week 33,700 to 38,600 29,000 to 33,700 24,300 to 29,000 19,600 to 24,300 14,900 to 19,600 27,000 to 32,000 23,000 to 27,000 19,000 to 23,000 15,000 to 19,000 11,000 to 15,000 RESULTS           97 Kongwa Dodoma Urban 19,158 8,833 19,545 23,896 37.5% 48.6% 18.7% 28.2% Dodoma Rural Kondoa Mpwapwa 36,638 36.5% 32,000 to 37,000 26,000 to 32,000 20,000 to 26,000 14,000 to 20,000 8,000 to 14,000 MAP 3.65 DODOMA Number and Percent of Households Reporting Food Insufficiency by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Reporting Food Insufficiency Percent of Households Reporting Food Insufficiency Number of Households Reporting Food Insufficiency RESULTS           98 RESULTS AND ANALYSIS ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 99 3.13.9 Main Sources of Cash Income The main cash income of the households in Dodoma region was from other casual earnings (35.4 percent of smallholder households), followed by selling of food crops (14.7%), businesses (13.5%), selling of cash crops (13.1%) and sale of livestock (8.8%). Other sources of income include sale of forest product (6.1%), cash remittance (4.6%), wages and salaries (2.2%), sale of livestock products (0.8%), fishing (0.5%) and other unspecified sources (0.9%) (Chart 3.160). DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 100 PART IV: DODOMA PROFILES 4.1 Region Profile Dodoma has the second largest land area under cultivation (750,000 ha) with over two thirds under annual crops and most of the remaining under annual mixed crops. Very little permanent crops are grown by smallholders in the region. Almost all land area allocated to smallholders in the region is utilised indicating the possibility of land pressure and 37 percent of smallholders reported that they have insufficient land. Whilst Dodoma does not have a Dry Season, it has the second largest planted area of maize in the country and one of the largest areas planted per household, however the yield during the census year was amongst the lowest in the country. Paddy is not important in the region, however it has the third largest planted area of sorghum in the country. The region as a whole is not important for cassava or bean production however, the households that do grow cassava and beans grow more than households in most other regions. Dodoma has the largest planted area and one of the highest productions of groundnuts in the country. The region is not important for smallholder vegetable production and annual cash crops, however it has the second largest planted area of pigeon peas in the country. Dodoma has one of the smallest areas of irrigation in the country. The region has the highest percent of land clearing by burning in the country and the largest area of land cultivated by hand. Land cultivated by oxen is moderate and, although small, has one of the largest areas cultivated by tractor. Compared to other regions, it has the second largest area without fertiliser in the country. Approximately one sixth of the planted area was applied with farm yard manure. Chemical inputs are used in very small quantities. Approximately 70 percent of stored crops are in sacks or open drums, with the remainder in traditional cribs. Most processing is done by neighbours’ machines and the region has the fifth largest number of households selling processed produce in the country. Smallholders in Dodoma have above average access to extension advice. The most common implement is the hand hoe although some oxen and other implements are also available. Dodoma has a small amount of trees planted by smallholders and has a comparatively moderate amount of erosion control facilities. 4.2 DISTRICT PROFILES The following district profiles highlight the characteristics of each district and compares them in relation to Population, Main crop and livestock production and productivity, access to services and resources and levels of poverty. 4.2.1 Kondoa Kondoa district has the second largest number of households in the region and it has one of the highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in livestock keeping only, followed by crop and livestock production. It has a very small number of crops only households and no pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Kondoa district is Annual Crop Farming, followed by off farm income and forestry products. However, the district has the lowest percent of households with no off-farm activities and the second lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Kondoa has a relatively high percent of female headed households (22.7%) and it has the second highest average age of the household head. The district has the highest average household size (4.9 members per household) in the region. Kondoa has the highest literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively high DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 101 level of school attendance in the district. The district has the second highest literacy rate for the heads of household in the region. It has the largest utilized land area per household (4.0ha) and the allocated area is almost fully utilized (94% land utilization) indicating an impending high level of land pressure. The district has a third largest total planted area as well as area per household (1.8 ha). The district is the second largest maize producer in the region with a planted area of 79,653 and the planted area per household is the third largest in the region. Burlush millet production is not important with a planted area of only 6 percent of the total area planted in the region. The district is the third largest producer of sorghum and the highest producer of finger millet in the region. Cassava production is moderate accounting for 15 percent of the quantity harvested in the region. The district is the second among the two Irish potato producing districts in the region (59 ha). The production of beans in Kondoa is much higher than in other districts in the region with a planted area of 4,774ha. Oilseed crops are not important in Kondoa and has the least area planted with groundnuts in the region. Vegetable production is important in the district. It has the largest planted area with onions and second largest area of tomato and amaranths. Kondoa has a largest planted area with permanent crops which is dominated by pigeon peas (17,199 ha). Other permanent crops are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand, however it has the largest area of land prepared using oxen. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Kondoa has the moderate planted area with improved seed in Dodoma. The district has the second largest planted area with fertilisers (farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Kondoa district has a lowest level of insecticide use. The use of fungicides was moderate and has a lowest level of herbicide use compared to other districts. It has the second largest area with irrigation compared to other districts with 2,497 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from wells. Flood and bucket are the most common means of irrigation water application and a very small amount of water hose irrigation is used. The proportion of households storing crops in Kondoa district is the highest in the region and the most common method of crop storage in the district is in sacks and/or open drums. The district has the largest number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. The highest percent of households processing crops in Dodoma region is found in Kondoa district and more than 70 percent of households are processing on farm using neighbor machines. The district also has the second highest percent of households selling processed crops to traders on farm than other districts and no sales are to secondary markets, marketing cooperatives and large scale farms. Access to credit in the district is very small, however Kondoa district has the second highest proportion of household with access to credit. The main sources of credit in the district are family friends and relatives and religious organisations/NGO projects. The district has a smallest proportion of households receiving extension services in the region and almost all of this is from the government. The quality of extension services was rated good by the majority of the households. DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 102 Tree farming is not important in Kondoa (with 229,983 planted trees) and is mostly eucalyptus with some gravellis. The highest proportion of erosion control and water harvesting structures is found in Kondoa district and is mostly erosion control bunds, however it also has the second highest number of vertiver grass strips and water harvesting bunds than other districts. The district has the second largest number of cattle and goats in the region and they are almost all indigenous, however it has the second smallest sheep population in the region. It has the smallest number of pigs in the region and the second highest number of chickens dominated by indigenous chicken and no layers. Small numbers of ducks and donkeys are also found in the district. It has the largest number of households reporting tsetse and tick problems in the region and it has a relatively small number of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district is the highest in the region and there is no fish farming. It has amongst the best access to primary schools, health clinics and secondary markets compared to other districts. However, it has one of the worst accesses to all weather roads, regional capital and tarmac roads. Kondoa district has the second lowest percent of households with no toilet facilities and it has the lowest percent of households owning TV/video. It has the second highest proportion of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has relatively small percent of households with grass roofs with 53 percent of households having iron sheets. The most common source of drinking water is from unprotected wells followed with piped water. It has the lowest percent of households having two or one meal per day compared to other districts and the highest percent with 3 meals per day. The district is among the two districts with the highest percent of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration, however most households seldom had problems with food satisfaction. 4.2.2 Mpwapwa Mpwapwa is the second district with the least number of households in the region and it is the two districts with lowest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in livestock only, followed by crop production only. No pastoralists are found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Mpwapwa district is Annual Crop Farming, followed by Off farm Income. However, the district has the third highest percent of households with no off-farm activities and has the second highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Mpwapwa has a relatively low percent of female headed households (19%) and it has the lowest average age of the household head in the region. The district has the second highest average household size in the region. Mpwapwa has a comparatively high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively high level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household is also slightly higher than other two districts in the region. It has the largest utilized land area per household (2.4 ha) and the allocated area is almost fully utilized (94.4% land utilization) indicating an impending high level of land pressure. The district has the second smallest planted area in the region as well as planted area per household (1.01 ha). DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 103 Maize production in the district is low compared to other districts in the region with a planted area of 51,352 ha, however the planted area per household is high. Bulrush millet production is less important with a planted area of only 2,748 hectares. The district is a second sorghum producer in the region. Mpwapwa has a largest area planted with cassava, Irish potatoes and beans in the region. Mpwapwa district has the second largest groundnut planted area in Dodoma region with area planted per groundnut growing household of 0.88 ha. Vegetable production is moderately important in the district. It has the third largest planted area with tomatoes and amaranths and second largest area planted with onions. It accounts for 42 percent of the total area planted with onions in the region. Compared to other districts in the region, Mpwapwa has the third largest planted area with permanent crops which is dominated by bananas (1,458 ha), guava (824 ha) and rubber vine fruits (104 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand and a very of small land preparation is done by oxen. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Mpwapwa has the second smallest planted area with improved seed in Dodoma region, however it has the second highest proportion of households using improved seeds. The district has the second lowest planted area with fertilisers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Mpwapwa district has low level of insecticide use. The use of fungicides was moderate compared to other districts. It has the second largest area planted applied with herbicides in the region. It has the largest area with irrigation compared to other districts with 1,651 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from rivers using gravity. Flood and bucket are the most common means of irrigation water application. The proportion of households storing crops in Mpwapwa district is moderate and the most common methods of crop storage in the district is in sacks and/or open drum and locally made traditional structures. Mpwapwa district has the second largest proportion of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Mpwapwa is among the districts with the highest percent of households processing crops in Dodoma region and 58 percent of all households are processing using neighbours machine. The district also has the second highest percent of households selling processed crops to neighbours than other districts and no sales are to farmers associations, large scale farms or local market/trade store. Access to credit in the district is relatively small and the main sources are family, friends and relatives and religious organisations/NGO projects. A comparatively low number of households receive extension services in Mpwapwa district and 94 percent of this is from the government. The quality of extension services was rated “good” by the majority of the households. The district has the largest number of trees in the region (with 738,104 planted trees) and is mostly eucalyptus, acacia spp and laucena spp. Mpwapwa district has the third highest proportion of erosion control and water harvesting structures in the region and is mostly dams, erosion control bunds and tree belts, however it also has the a number of water harvesting bunds and drainage ditches. DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 104 The district has the smallest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat and Sheep production is moderate compared to other districts in the region. It has the second largest number of pigs in the region and the largest number of chickens. Some ducks and donkeys are also found in the district. A number of households reported tsetse and tick problems in Mpwapwa district and it has the third largest proportion of households de-worming livestock. The district has moderate number of households using draft animals in the region. Among all districts, fish farming is practiced in Mpwapwa district only. Compared to other districts, it has the worst access to almost all infrastructure and services except feeder roads and all weather roads. The percentage of households without toilet facility in Mpwapwa district is 8.2, which is the second highest in the region. It is among the districts with the lowest percent of households owning wheel barrows, bicycles and irons. It has the third highest proportion of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and practically almost all households use firewood for cooking. The roofing material for most of the households in the district is grass and mud (58%) and iron sheets (28%). The most common source of drinking water is piped water followed by unprotected wells. It is one of the districts with the highest percent of households having two meals per day. The district has one of the highest percent of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration, however it has the second highest proportion of households who face problems in satisfying household food requirements. 4.2.3 Kongwa Kongwa district has the lowest number of households in the region and it has a moderate percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in livestock keeping only, followed by crop and livestock production. No pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Kongwa district is Annual Crop Farming, followed by off-farm income activities. However, the district has the second lowest percent of households with no off-farm activities and the highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Kongwa has the lowest percent of female headed households (16%) and it has the second lowest average age of the household head in the region. The district has the highest average household size (5.3 members per household) in the region. Kongwa has a comparatively low literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively low level of school attendance in the region. However, it has the second highest literacy rate for the heads of household in the region. It has a slightly higher utilized land area per household (4.0ha) than the regional average of 2.4 ha and 94 percent of the allocated area is currently being utilized. The total planted area as well as the area planted per household (1.9 ha) is greater than in other districts in the region. The district is leading in maize production in the region with a planted area of about 131,930 ha. The highest maize production in the district is attributed by among other factors the highest area planted per maize growing household (2.9ha) in the region. Bulrush millet and sorghum production is not important with a planted area of only 4,971 and 7,740 hectares respectively. The district has the smallest planted area of cassava accounting for 6 percent of the cassava planted area in the region and there is no Irish potato production The production of beans in Kongwa is much lower than in other districts in the region with a DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 105 planted area of 142 ha. Oilseed crops are moderate important in Kongwa with 20 percent of the groundnuts grown in the district. Vegetable production is not important in the district. Permanent crops are of moderate importance in Kongwa district (11% of the total permanent crop planted area in Dodoma region is found in the district). The most prominent permanent crop in the district pigeon peas (2,468 ha) accounting for 93 percent of the total area planted with permanent crops in the district. Other permanent crops are unimportant in the district with banana (59 ha), guava (47 ha), mango (23 ha) and lime/lemons (23 ha) having only 59, 47, 23 and 23 hectares respectively. Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand and small land preparation is done by oxen. The district has the highest percentage of household using tractors for ploughing in the region. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Kongwa has the moderate planted area with improved seed in Dodoma region. The district also has the second smallest proportion of planted area with fertilisers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however most of this is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Kongwa district has the largest proportion of planted area applied with fungicide and herbicides and the second highest proportion of area applied with insecticide. It has the smallest area with irrigation compared to other districts with 24 ha only of irrigated land. The only source of water for irrigation available in the district is from rivers and bucket/watering is the only means of irrigation water application. The percent of households storing crops in Kongwa district is the lowest in the region and the most common method of crop storage in the district is in sacks and/or open drums. The district has the second lowest percent of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Kongwa district has a moderate percent of households processing crops, however 86 percent of households process using neighbour’s machines. The district has a relatively low percent of households selling processed crops mainly to neighbours. The district has the highest percent of households receiving credit in the region mainly from commercial banks. It is the only district receiving credit from commercial banks and saving and credit societies in Dodoma region. A comparatively larger number of households receive extension services in Kongwa district and almost all of this is from the government. The quality of extension services was rated good by the majority of the households. Tree farming is not important in Kongwa district (with 26,358 planted trees) and is mostly Senna with some Azadritacht. Kongwa district has the second highest proportion of erosion control and water harvesting structures in the region, however it has the highest proportion of vertiver grass, tree belts, dams and terraces. The district has a moderate number of cattle in the region and compared to other districts it has the highest number of beef and dairy cattle. Although the district has second lowest number of goats in the region it has the second largest number of sheep. It has the largest number of pigs in the region and the second smallest number of chickens. Though small, the district has the third largest number of improved chickens mostly layers. It is the only district with turkeys and has a small number of ducks and donkeys. A number of households reported tsetse and tick problems in Kongwa district. The district has the highest proportion of household de-worming livestock. The use of draft animals in the district is moderate. There is no fish farming in the district. DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 106 It is amongst the districts with the best access to secondary schools, all weather roads, hospitals, health clinics, primary markets and tarmac roads compared to other districts. Kongwa district has the smallest percent of households with no toilet facilities and it has the highest percent of households owning radios, landline phones, mobile phones, irons, wheelbarrows, bicycles and vehicles. It has the highest proportion of households using solar and hurricane lamps in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and large proportion of households (96%) use firewood for cooking. The district has a high percent of households with iron sheets (67%) and tiles (2%). The most common source of drinking water is from piped water. Kongwa had the least proportion of households having one meal per day and second largest proportion of households having three meals per day. The district has the lowest percent of households that did not eat meat during the week prior to enumeration, however it has the third highest percent of those who did not eat fish. It has the highest percent of households that never experience food shortage problems. 4.2.4 Dodoma Rural Dodoma Rural district has the largest number of households in the region and it has the highest percents of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. Neither crop and livestock households nor pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Dodoma Rural district is Annual Crop Farming, followed by Off - farm Income, Tree/Forest resources, Livestock keeping/herding and remittances. The district has a high percent of households with no off-farm activities however it has the lowest percent of households with more than one member with off- farm income. Compared to other districts in the region, Dodoma Rural has the third largest percent of female headed households (23%) and it has the third largest average age of the household head. With an average household size of 4.2 members per household it is the lowest in the region. The literacy rate among smallholder households in Dodoma Rural is the lowest compared to other districts in the region and associated with this is the highest proportion of household members who have never attended school. It has the second lowest utilized land area per household (2.1 ha) and largest total area planted with annual crops in the region. However, the district had the second smallest planted area per household in the wet season (0.66 ha) and largest area planted per household during dry season (2.9 ha). The district is moderate important for maize production in the region with a planted area of 62,118 ha and the planted area per household is the second smallest in the region. Bulrush millet production is of most importance in the region with a planted area of 30,103 hectares and the district had the third largest planted area per bulrush millet growing household. The district has the largest area planted with sorghum and paddy in the region. Finger millet is also produced in a very small quantity. The district also has the second largest planted area of cassava (3,316 ha), however very little beans are produced. Oilseed crops are important in Dodoma Rural with the largest planted area of oilseeds in the region (28,042 ha), however the district had the third largest area panted with groundnuts in the region. Vegetable production is not important in the district, however tomatoes, onions and amaranths are produced in very small quantities. DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 107 Compared to other districts in the region, Dodoma Rural has the smallest planted area with permanent crops which is dominated by grape (186 ha), banana (91 ha), pawpaw (47 ha) mango (32 ha) and Guava. Other permanent crops are either not grown or are grown in small quantities. Most land clearing is done by hand slashing and it has also the largest area of bush clearance in the region. Most land preparation is done by hand, however it has the third highest planted area cultivated by oxen. A small amount of land preparation is done by tractor. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Dodoma Rural has the highest proportion of planted area with improved seed in Dodoma region. The use of fertiliser is relatively high compared to other districts and is mostly farm yard manure and compost. It has a relatively small area planted with inorganic fertilisers. Compared to other districts in the region, Dodoma Rural district has the smallest percentage of the planted area in the district with fungicides application and the second smallest area of herbicide use. The district has the largest percent of area planted with insecticide use. It has the second smallest area with irrigation with a planted area of only 74 ha under irrigation. The only source of water for irrigation is from wells using hand buckets. Buckets/watering cans are the only means of irrigation water application in the district. The proportion of households storing crops in Dodoma Rural district is the lowest in Dodoma region and the most common method of crop storage is in locally made traditional cribs. The district has a moderate proportion of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Dodoma Rural has the lowest percent of households processing crops and is mostly done using neighbours machines. The district has a low percent of households selling processed crops mostly to secondary markets. There is little access to credit in the district of which all are from religious organizations/NGOs projects. A comparatively high proportion of households receive extension services in Dodoma Rural and it is mostly from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming is not important in Dodoma Rural with 102,885 trees dominated by Azadracht Spp and Senna Spp. The second highest proportion of erosion control and water harvesting structures is found in Dodoma Rural district and is mostly, gabions, terraces and erosion control bunds. The district has the largest number of cattle in the region dominated by indigenous breed and very little dairy breeds. Goat and sheep populations are also the largest in the region. The district has a comparatively small number of pigs, but it has a comparatively moderate chicken population, dominated by indigenous breeds and very few layers and broilers. The district has the highest number of donkeys in the region. It has the second lowest proportion of households reporting Tsetse and tick problems in the region and it has the second highest proportion of households de-worming livestock compared to other districts. Draft animals use is relatively moderate and fish farming is not practiced in the district. It is amongst the districts with good access to primary schools and feeder roads, however it has one of the worst access to all weather roads, hospitals and tertiary markets. DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 108 Dodoma Rural district has the highest proportion of households with no toilet facilities in Dodoma region. It has the lowest proportion of households with landline phones and irons. It has the smallest proportion of households using mains electricity, hurricane lamps, pressure lamps and candles; however it has the highest proportion of households using firewood for lighting. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and almost all households use firewood for cooking. The district has the highest percent of households with grass and mud roofs with and 19 percent of households have iron sheet roofing. The most common sources of drinking water are from piped water and unprotected wells. It has the highest percent of households having two meals per day compared to other districts and lowest percent with three meals per day. The district has a moderate to high percent of households that did not eat meat and smallest percent of households that did not eat fish during the week prior to enumeration; however most households seldom had problems with food satisfaction. 4.2.5 Dodoma Urban Dodoma Urban district has the smallest number of households as well as the smallest proportion of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. It has neither livestock only households nor pastoralists. The most important livelihood activity for smallholder households in Dodoma Urban district is off-farm income, followed by annual crop farming, tree/Forest Resources and livestock keeping/herding. However, the district has high proportion of households with no off-farm activities and a moderate percent of households with more than one member with off-farm income compared to other districts in the region, Dodoma Urban has the highest percent of female headed households (26%) in the region and it has the second lowest average age of the household head. With an average household size of 4.4 members per household it is the second smallest for the region. Dodoma Urban has the second highest literacy rate among smallholder households in and this is reflected by the relatively high level of those attending school in the region. The literacy rate for the heads of household is the lowest in the region. It has the lowest utilized land area per household (1.6 ha) in the region. The total planted area is the smallest compared to other districts in the region, however it has also the smallest planted area per household (0.53 ha during wet season and 0.2 ha in the dry season). The district has the smallest area planted with maize and smallest area planted per maize growing household in the region. The district has the second largest planted area of bulrush millet (22,634 ha) and lowest area planted with sorghum and paddy. Finger millet is produced in the district in small quantity. Cassava production is small accounting for only 8 percent of the cassava planted area in the region. The production of beans in Dodoma Urban is comparatively small (102 ha) and the area planted with cowpeas is moderate (885 ha). Other pulses produced in the district are of minor importance. Oilseed crops are not important in Dodoma Urban, and it has the second lowest area planted with groundnuts in the region. Simsim and sunflower are grown in small amounts. The district has the largest area planted with fruit and vegetables in the region which is dominated by tomatoes (732 ha) followed by amaranths. It has the largest area planted with tomatoes and amaranths in the region. Other vegetables are grown in small quantities. Compared to other districts in the region, Dodoma Urban has low planted area with permanent crops which is dominated by mango (220 ha), guava (98 ha), grape (92 ha) and pawpaw (72 ha). Small quantities of banana, sugar cane, oranges and pigeon peas are also grown and other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 109 Most land clearing is done by hand slashing, however it has a high planted area with land cleared by burning. Most land preparation is done by hand, however it has a small planted area cultivated by oxen. A small amount of land preparation is also done by tractor. The use of inputs in the region is very small, however district differences exist. Dodoma Urban has the largest proportion of its planted area with fertilisers (compost, Farm yard manure and inorganic manure), however most of this is compost). It has the smallest proportion of area planted with improved seeds. The district has a relatively moderate level of insecticide and herbicide use, however the use of fungicides was the second highest in the region. It has the second highest area of irrigation with 1,618 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from wells using hand buckets. Buckets/Watering cans are the most common means of irrigation water application and a very small amount of sprinkler and flood methods are used. The proportion of households storing crops in the district is the second lowest in the region and the most common method of crop storage is in locally made traditional cribs and sacks/open drums. The district has the smallest proportion of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. The second lowest percent of households processing crops in Dodoma region is found in Dodoma Urban district and is mostly done on farm using neighbours machines. Virtually no processing is done on farm by machine. The district has a small percent of households selling processed crops mostly to neighbours and local markets/trade stores. There is little access to credit in the district and mostly it is from from religious organisations/NGO projects. A comparatively high number of households receive extension services in Dodoma Urban district and a large percent of this is from the government. The quality of extension services was rated between Very good by the majority of the households. Tree farming is relatively important in Dodoma Urban with 362,642 planted trees and is mostly Pinus spp with some Azadrachta spp, Syszygium Spp and Senna spp. The smallest proportion of erosion control and water harvesting structures is found in Dodoma Urban district and is mostly of terraces and erosion control bunds. The district has the second lowest number of cattle in the region dominated by indigenous breeds with very few beef and dairy breeds. It has the lowest goat, sheep and chicken populations compared to other districts in the region, however it has the second largest layer population in the region. It has one of the smallest number of pigs in the region. A small numbers of ducks, donkeys and other livestock are also found in the district. There is a large proportion of households reporting tick related problems and the least proportion of households reporting tsetse related problems, however it has one of the smallest proportion of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district is very small and no fish farming is practiced in the district. It is amongst the districts with the best access to primary schools, all weather roads, secondary schools, hospitals, regional capital, tertiary markets and tarmac roads, however it has one of the worst accesses to the feeder roads and primary markets. Dodoma Urban district has the third highest percent of households with no toilet facilities and it has no households owning mobile phones and vehicles. It has the highest proportion of households with access to mains electricity, biogas and candles. The most common source of energy for lighting is the wick lamp and most of the households use firewood for cooking. The district has a moderate percent of households with grass and mud roofs with 40 percent of households having iron sheet DODOMA PROFILES __________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 110 roofing. The most common source of drinking water is from unprotected wells, followed by piped water. It has the highest percent of households having one meal per day compared to other districts and the second lowest percent with 3 meals per day. The district has one of the highest percent of households that did not eat meat during the week prior to enumeration; however it has the second lowest percent of households that did not eat fish during the respective period. The district has the largest percent of households that have food satisfaction problems in the region. APPENDIX II 111 4. APPENDICES Appendix I Tabulation List ................................................................................................. 112 Appendix II Tables ................................................................................................................ 126 Appendix III Questionnaires................................................................................................. 271 APPENDIX II 112 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD…………………………………………………………………… 126 2.1 Number of Agricultural Households by type of household and District during 2002/03 Agriculture Year 127 2.2 Number of Agriculture Households By Type of Holding and District during 2002/03 Agricultural Year.127 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS .................................................................................................129 3.0 Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year.....................................................................................130 3.1 The livelyhood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District.....................................................................................................................130 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES............................................................................131 3.1a First Most Importance....................................................................................................................................132 3.1b Second Most Importance................................................................................................................................132 3.1c Third Most Importance ..................................................................................................................................132 3.1d Fourth Most Importance.................................................................................................................................132 3.1e Fifth Most Importance....................................................................................................................................133 3.1f Sixth Most Importance...................................................................................................................................133 3.1g Seventh Most Importance ..............................................................................................................................133 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS............................................................................................................................135 3.2 Number of Agricultural Household Members by Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %)..........................................................................................................................................................136 3.3 Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (Column %) ...................................................................................................................................................136 3.4 Number of Agricultural Household Members By Sex and District for the 2002/03 Agricultural Year......137 3.5 Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................137 3.6 Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendance and District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................137 3.7 Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District..............................................137 cont… Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District..................................138 cont… Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District..................................138 3.8 Number of Agricultural Household Members by Level of involvement in Farming Activity and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................138 3.9 Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................139 cont… Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................139 APPENDIX II 113 cont… Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................139 cont… Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................139 3.10 Number of Agricultural Households and Average Household Size by Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................140 3.11 Number of Agricultural Households by Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 Agricultural Year ....................................................................140 3.12 Number of Heads of Agricultural Households by Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year`............................................................................................................................140 3.13 Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District...........................................140 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households..................................................................................141 3.15 Literacy Rate of Heads of Households by Sex and District..........................................................................141 LAND ACCESS/OWNERSHIP................................................................................................................................143 4.1 Number of Farming Households By Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................144 4.2 Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year ..........144 LAND USE...................................................................................................................................................................145 5.1 Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................................................146 5.2 Area of Land (Ha) by type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year............................146 5.3 Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................147 5.4 Number of Agricultural Households by whether they consider Having Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year ................................................................147 5.5 Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year....................................................147 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET & DRY SEASONS................................149 7.1 & 7.2a Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District............................150 7.1 & 7.2b Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District.......................................150 7.1 & 7.2c Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 agriculture year, Dodoma Region..............................................................................................................................................151 7.1 & 7.2d Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 - Wet and Dry Seasons, Dodoma Region....................................................152 7.1 & 7.2e Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Wet & Dry Season, Dodoma .....................................................................................................153 7.1 & 7.2f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season, Dodoma ................................................................153 7.1 & 7.2g Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year ............................................................................................153 APPENDIX II 114 7.1 & 7.2h Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. .............................................................................154 7.1 & 7.2i Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. ...............................................................................154 7.1 & 7.2j Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. ...............................................................................155 7.1 & 7.2k Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. ...............................................................................155 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION DRY SEASON ................................................................157 7.1a Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District – DRY SEASON, Dodoma Region. .................................................................................................................158 7.1b Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - DRY SEASON, Dodoma Region .........................................................158 7.1c Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Dry Season, 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region....................................................158 7.1d Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. ..............................................................................159 7.1e Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. ..............................................................................159 7.1f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. .............................................................................160 7.1g Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year – Dry Season .......................................................................................160 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET SEASON................................................................161 7.2a Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - WET SEASON, Dodoma Region. .................................................................................................162 7.2b Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON, Dodoma Region............................................162 7.2c Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ...................................................162 7.2d Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season...............................................................................163 7.2e Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season...............................................................................163 7.2f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON ........................................................................164 7.2g Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - WET SEASON ..................................................................................164 7.2h Planted Area and Number of Crop Growing Households During Wet Season by Method of Land Clearing and Crops; 2002/03 Agriculture Year...............................................................................165 7.2.1 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Maize Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year............................................................................................166 APPENDIX II 115 7.2.2 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Burlush millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year .................................................................. 166 7.2.3 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Paddy Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 166 7.2.4 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sorghum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 166 7.2.5 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Finger millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 167 7.2.6 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 167 7.2.7 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Green gram Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 167 7.2.8 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Mung beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 167 7.2.9 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cowpeas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 168 7.2.10 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bambaranuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................ …168 7.2.11 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chick peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 168 7.2.12 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 168 7.2.13 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sweet potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 169 7.2.14 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Irish potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 169 7.2.15 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Groundnuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 169 7.2.16 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 169 7.2.17 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Simsim Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 170 7.2.18 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Soya beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 170 7.2.19 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cabbage Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 170 7.2.20 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Okra Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 170 7.2.21 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Radish Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 171 7.2.22 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tumeric Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 171 7.2.23 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Onions Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 171 APPENDIX II 116 7.2.24 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tomatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 171 7.2.25 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Spinach Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 172 7.2.26 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Carrot Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 172 7.2.27 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chillies Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 172 7.2.28 Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Amaranths Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 172 PERMANENT CROPS..................................................................................................................................................... 173 7.3.1 Production of Permanent Crops by Crop Type and District – Dodoma .............................................................. 174 7.3.2 Area Planted by Crop Type - Dodoma Region..................................................................................................... 175 7.3.3 Area Planted with Pigeon peas by District ........................................................................................................... 175 7.3.4 Area planted with Banana by District................................................................................................................... 175 7.3.5 Area planted with Mango by District ................................................................................................................... 176 7.3.6 Area Planted with Guava by District.................................................................................................................... 176 7.3.7 Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop.................................................................................... 176 cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop........................................................................ 177 cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop........................................................................ 177 cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop........................................................................ 178 AGROPROCESSING ....................................................................................................................................................... 179 8.1.1a Number of Crop Growing Households Reported to have Processed Products by District; 2002/03 Agriculture Year....................................................................................................................... 180 8.1.1b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................................................... 180 8.1.1c Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Location and Crop, Dodoma Region.................................................................................................................... 180 8.1.1d Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Dodoma Region ............................................ 181 8.1.1e Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Dodoma Region..................................................................................................................................................... 181 8.1.1f Number of Crop Growing Households By Main Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region............................................................................................ 181 8.1.1g Number of Crop Growing Households By Use of Primary Processed Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region............................................................................... 181 8.1.1h Number of Crop Growing Households By Where Product Sold and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region......................................................................................................... 182 APPENDIX II 117 8.1.1i Number of Crop Growing Households By type of By-Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region..................................................................................................182 MARKETING.............................................................................................................................................................183 10.1 Number of Crop Producing Households Reported to have Sold Agricultural Produce by District During 2002/03; Dodoma Region ....................................................................................................184 10.2 Number of Households who Reported Main Reasons for Not Selling their Crops by District During 2002/03Agriccultural Year, Dodoma Region......................................................................184 10.3 Proportion of Households who Reported Main Reason for Not Selling Their Crops by District during 2002/03 Agricultural Year, Dodoma Region.....................................................................................184 IRRIGATION/EROSION CONTROL....................................................................................................................185 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District ..........................................................................................................................186 11.2 Area (ha) of Irrigatable and NON irrigated land by district during 2002/03 agriculture year....................186 11.3 Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by districts during the 2002/03 agricultural Year..............................................................................................186 11.4 Number of Agriculture Households by Method used to obtain water and District during 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................................186 11.5 Number of Agricultulture Households by Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year ..................................................................................187 11.6 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District .......187 11.7 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures By Type and District as of 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................187 ACCESS TO FARM INPUTS...................................................................................................................................189 12.1.1 Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................................................190 12.1.2 Number of Crop Growing Households Using Farm Yard Manure by District during 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................................190 12.1.3 Number of Crop Growing Households Using COMPOST Manure by District during 2002/03 Agricultural Year ....................................................................................................190 12.1.4 Number of Crop Growing Households Using Insecticide/Fungicides by District during 2002/03 Agricultural Year ....................................................................................................191 12.1.5 Number of Crop Growing Households Using Herbicides by District during 2002/03 Agricultural Year ..191 12.1.6 Number of Crop Growing Households using Improved Seeds by District during 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................................191 12.1.7 Number of Agricultural Households by Source of Chemical Fertilizer and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................192 12.1.8 Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................192 cont….. Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year …………………………………………………………………………………192 12.1.9 Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................193 APPENDIX II 118 12.1.10 Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................193 12.1.11 Number of Agricultural Households by Source of Herbicides and District, 2002/03 Agricultural Year....193 12.1.12 Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year..194 12.1.13 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................194 12.1.14 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................194 12.1.15 Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................195 12.1.16 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................195 12.1.17 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Insecticide/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................195 12.1.18 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................196 12.1.19 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................196 12.1.20 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................196 12.1.21 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................196 12.1.22 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................197 12.1.23 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................197 12.1.24 Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................198 12.1.25 Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................198 12.1.26 Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................198 12.1.27 Number of Agricultural Households and Quality of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................199 12.1.28 Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................199 12.1.29 Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................199 12.1.30 Number of Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizer Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................199 12.1.31 Number of Agricultural Households With Plan to use Farm Yard Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................200 APPENDIX II 119 12.1.32 Number of Agricultural Households With Plan to use COMPOST Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................200 12.1.33 Number of Agricultural Households With Plan to use Insecticides/Fungicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................200 12.1.34 Number of Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................200 12.1.35 Number of Agricultural Households with Plan to Use Improved Seeds Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................201 AGRICULTURE CREDIT........................................................................................................................................203 13.1a Number of Agriculture Households receiving Credit by sex of household head and District During the 2002/03 Agriculture Year............................................................................................................204 13.1b Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District; 2002/03 Agriculture Year .............................................................................................................................204 13.2a Number of Households Reporting the Main reasons for Not Using Credit by District During the 2002/03 Agriculture Year............................................................................................................205 13.2b Number of Credits Received by Main Purpose of Credit and District During the 2002/03 Agriculture Year............................................................................................................205 TREE FARMING AND AGROFORESTRY..........................................................................................................207 14.1 Number of Planted Trees by Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region..............................................................................................................................................208 cont… ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Regiont 14.2 Number of Households with planted trees on their land and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region…………………..209 14.3 Number of responses by main use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dodoma Region..............................................................................................................................................209 14.4 Number of Agriculture Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region..................................................................210 14.5 Number of responses by Second use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dodoma Region..............................................................................................................................................210 CROP EXTENSION...................................................................................................................................................211 15.1 Number of Agriculture Households Receiving Extension Messages by District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region..................................................................212 15.2 Number of Households by Quality of Extension Services and District During the 2002/03 Agricultural Year, Dodoma Region .........................................................................................212 15.3 Number of Agriculture Households By Source of Crop Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region...............................................................................212 15.4 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Plant Spacing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................213 15.5 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agrochemicals by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ....................213 15.6 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Erosion Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ........213 APPENDIX II 120 15.7 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Organic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................214 15.8 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Inorganic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................214 15.9 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Improved Seeds by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region........................214 15.10 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Mechanization/LST by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ....................215 15.11 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Irrigation Technology by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ........215 15.12 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Crop Storage by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................215 15.13 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Vermin Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................216 15.14 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................216 15.15 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................216 15.16 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Bee keeping by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................217 15.17 Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Fish Farming by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.........................217 15.18 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 1) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ..............................217 15.19 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 2) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ..............................218 15.20 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 3) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region ..............................218 15.21 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 4) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.................218 15.22 Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 5) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region.................219 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION.....................................................................................221 17.1 Number of agriculture households using draft animal to cultivate land by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region...........................................................................222 17.2 Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region...........................................................................222 cont… Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region...........................................................................222 17.3 Number of Crop Growing households using organic fertilizer by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma.....................................................................................................222 17.4 Area of farm yard manure and Compost Application by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region..............................................................................................................................................223 APPENDIX II 121 CATTLE PRODUCTION..........................................................................................................................................225 18.1 Total Number Households rearing Cattle by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region..............................................................................................................................................226 18.2 Number of Cattle By Type and District as of 1st October, 2003..................................................................226 18.3 Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size as of 1st October, 2003 .................................................................................................................226 18.4 Number of Cattle by Category and Type of Cattle; on 1st October 2003 ....................................................227 18.5 Number of Indigenous Cattle by Category and District as on 1st October, 2003 ........................................227 18.6 Number of Improved Beef Cattle by Category and District as on 1st October, 2003..................................227 18.7 Number of Improved Dairy Cattle by Category and District as on 1st October, 2003 ................................228 18.8 Number of Cattle by Category and District as on 1st October, 2003 ...........................................................228 GOATS PRODUCTION............................................................................................................................................229 19.1 Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003.........................................................230 19.2 Number of Households Rearing Goats by Herd Size on 1st October, 2003.................................................230 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as of 1st October, 2003 and District.....................231 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 ................................231 19.5 Number of Improved Goat for Meat by Category and District as on 1st October, 2003 .............................231 19.6 Number of Improved Dairy Goat by Category and District on 1st October, 2003 ......................................232 19.7 Total Number of Goats by Category and District on 1st October, 2003 ......................................................232 SHEEP PRODUCTION.............................................................................................................................................233 20.1 Total Number of Sheep by Breed and on 1st October 2003 .........................................................................234 20.2 Number of Households Raising or Managing Sheep by District on 1st October, 2003...............................234 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as 1st October, 2002/03 ..................................................234 20.4 Number of Households and Heads of Sheep by Herd Size on 1st October 2003.........................................234 20.5 Total Number of Indigenous Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 ...............................235 20.6 Average Number of Sheep by Type of Sheep and District on 1st October 2003, Dodoma Region............235 20.7 Total Number of Improved Mutton Sheep by Type and District on 1st October 2003................................235 20.8 Total Number of Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003...................................................235 PIGS PRODUCTION.................................................................................................................................................237 21.1 Number of Households and Pigs by Herd Size on 1st October 2003 ...........................................................238 21.2 Number of Households and Pigs by District on 1st October 2003 ...............................................................238 21.3 Number of Pigs by Type and District on 1st October, 2003.........................................................................238 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL ............................................................................................239 APPENDIX II 122 22.1 Number of Livestock Rearing households deworming Livestock by District during 2002/03 Agricultural Year..................................................................................................................240 22.2 Number of Livestock Rearing Households that dewormed Livestock by type of Livestock and District during the 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................240 22.3 Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered tick problems ` during 2002/03 Agriculture Year by District. ...............................................................................................240 22.4 Number of Livestock Rearing Households by Methods of Ticks Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year...........................................................................................................240 22.5 Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered Tsetse Flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District ................................................................................................241 22.6 Number of Livestock Rearing Households by Methods of Tsetse flies Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year...........................................................................................................241 OTHER LIVESTOCK ...............................................................................................................................................243 23a Total Number of Other Livestock by Type on 1st October 2003 .................................................................244 23b Number of Chicken by Category of Chicken and District on 1st October 2003..........................................244 23c Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District..........................................................244 23d Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size as of 1st October 2003..........................244 23e Livestock/Poultry Population Trend..............................................................................................................244 FISH FARMING.........................................................................................................................................................245 28.1 Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year..246 28.2 Number of Agricultural Households by System of Farming and District during the 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................246 28.3 Number of Agricultural Households by Source of Fingerlings and District during the 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................................................246 28.4 Number of Agricultural Households by Location of Selling Fish and District during the 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................................................246 28.5 Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year....................................246 LIVESTOCK EXTENSION......................................................................................................................................247 29.1a Number of Agricultural Households Receiving Extension by District During the 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................248 29.1b Number of Agricultural Households By Source of Extension Services and District during the 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................248 29.2 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding by Source and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................249 29.3 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Housing by Source and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................249 29.4 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking by Source and District, 2002/03 Agricultural Year...........................................................................................249 29.5 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Milk Hygiene by Source and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................249 APPENDIX II 123 29.6 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Disease Control by Source and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................250 29.7 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection by Source and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................250 29.8 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Pasture Establishment and Selection by Source and District, 2002/03 Agricultural Year...........................251 29.9 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Group Formation and Strengthening by Source and District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................251 29.10 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Calf Rearing by Source and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................252 29.11 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Use of Improved Bulls by Source and District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................252 29.12 Number of Agricultural Households by Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................253 ACCESS TO INFRASRUCTURE AND OTHER SERVICES.............................................................................255 33.01a Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by Districts...........................256 33.01b Number of Households by Distance to Secondary School by District for 2002/03 agriculture year ..........257 33.01c Number of Households by Distance to All Weather Road by District for 2002/03 agriculture year ..........257 33.01d Number of Households by Distance to Feeder Road by District for 2002/03 agriculture year ...................257 33.01e Number of Households by Distance to Hospital by District for 2002/03 agriculture year ..........................258 33.01f Number of Households by Distance to Health Clinic by District for 2002/03 agricultural year.................258 33.01g Number of Households by distance to Primary School for 2002/03 agriculture year..................................258 33.01h Number of Households by Distance to Regional Capital by District for 2002/03 agriculture year ............259 33.01i Number of Households by Distance to District Capital by District for 2002/03 agriculture year...............259 33.01j Number of Households by Distance to Tarmac Road by District for 2002/03 agricultural year.................259 33.01k Number of Households by Distance to Primary Market by District for 2002/03 agricultural year.............260 33.01l Number of Households by Distance to Tertiary Market by District for 2002/03 agricultural year.............260 33.01m Number of Households by Distance to Secondary Market by District for 2002/03 agricultural year.........260 33.19a Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................261 33.19b Number of Agricultural Households by Satisfaction of Extension Centre and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................261 33.19c Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................261 33.19d Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Plant Protection Laboratories and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................262 33.19e Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................262 APPENDIX II 124 33.19f Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock development Centre and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................262 HOUSEHOLD FACILITIES ....................................................................................................................................263 34.1 Number of Agriculture Households by Type of Toilet and District During the 2002/03 Agriculture Year..264 34.2 Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................264 34.3 Number of Agricultural Households by Type of Owned Assets and District during 2002/03 Agricultural Year ...........................................................................................................................264 34.4 Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Lighting during 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................265 34.5 Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Cooking during 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................265 34.6 Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................266 34.7 Proportion of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................266 34.8 Number of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year..................................................................267 34.9 Proportion of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year..................................................................267 34.10 Number of Agricultural Households by Number of Meals the Household Normally Took per Day by District................................................................................................................................268 34.11 Number of Households by Number of Days the Household Consumed Meat during the Preceding Week by District ...........................................................................................................................268 34.12 Number of Households by Number of Days the Household Consumed Fish during the Preceding Week by District ...........................................................................................................................269 34.13 Number of Households Reporting the Status of Food Satisfaction of the Household during the Preceding Year by District.............................................................................................................................269 34.14 Number of Households by Type of Roofing Materials and District during the 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................270 34.15 Number of Households by Main Source of Cash Income and District during 2002/03 Agriculture Year..270 APPENDIX II 125 APPENDIX II: CROP TABLES Type of Agriculture Household.............................................................................................................................................. 126 Number of Agriculture Households ........................................................................................................................................ 129 Livelihood Activities ............................................................................................................................................................. 131 Households Demography......................................................................................................................................................... 135 Land Access/Ownership .......................................................................................................................................................... 143 Land Use ............................................................................................................................................................. 145 Total Annual Crop and Vegetable Production – LONG and SHORT Rainy Seasons........................................................... 149 Annual Crop and Vegetable Production – SHORT Rainy Season......................................................................................... 157 Annual Crop and Vegetable Production – LONG Rainy Season........................................................................................... 161 Permanent Crop Production..................................................................................................................................................... 173 Agro-processing ............................................................................................................................................................. 179 Marketing ............................................................................................................................................................. 183 Irrigation/Erosion Control ....................................................................................................................................................... 185 Access to Farm Inputs and Implements .................................................................................................................................. 189 Agriculture Credit ............................................................................................................................................................. 203 Tree Farming and Agro-forestry.............................................................................................................................................. 207 Crop Extension ............................................................................................................................................................. 211 Animal Contribution to Crop Production................................................................................................................................ 221 Cattle Production ............................................................................................................................................................. 225 Goat Production ............................................................................................................................................................. 229 Sheep Production ............................................................................................................................................................. 233 Pig Production ............................................................................................................................................................. 237 Livestock Pests and Parasite Control ...................................................................................................................................... 239 Other Livestock ............................................................................................................................................................. 243 Fishing Farming ............................................................................................................................................................. 245 Livestock Extension ............................................................................................................................................................. 247 Access to Infrastructure and other services............................................................................................................................. 255 Household Facilities ............................................................................................................................................................. 263 Appendix II 126 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Appendix II 127 Rural households involved in Agriculture % of Total rural households Rural households NOT involved in Agriculture % of Total Rural hous ehold Total Rural Households % of Total household s Urban Households % of Total househ olds Total Number of Households (from 2002 Pop. Census) Number % Number % Number % Number % Number Kondoa 84,756 98 2,099 2 86,855 97 3,038 3 89,893 Mpwapwa 51,055 97 1,336 3 52,391 93 4,172 7 56,563 Kongwa 47,238 99 248 1 47,486 93 3,391 7 50,877 Dodoma Rural 100,482 97 3,177 3 103,659 99 624 1 104,283 Dodoma Urban 40,189 99 557 1 40,746 54 34,168 46 74,914 Total 323,719 98 7,418 2 331,138 88 45,392 12 376,530 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Kondoa 53,654 23 286 47 30,816 34 84,756 26 84,756 84,470 31,102 Mpwapwa 37,978 16 204 34 12,872 14 51,055 16 51,055 50,850 13,077 Kongwa 31,955 14 117 19 15,166 17 47,238 15 47,238 47,121 15,283 Dodoma Rural 77,975 33 0 0 22,507 25 100,482 31 100,482 100,482 22,507 Dodoma Urban 32,148 14 0 0 8,041 9 40,189 12 40,189 40,189 8,041 Total 233,709 100 608 100 89,402 100 323,719 100 323,719 323,112 90,010 Total Number of Households Growing Crops 2.1 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agricultural Households by type of household and District during 2002/03 Agriculture Year 2.2 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD:Number of Agriculture Households By Type of Holding and District during 2002/03 Agricultural Year District Agriculture, Non Agriculture and Urban Households Total Number of Households Rearing Livestock Crops Only Livestock Only Crops & Livestock Total Total Number of Agriculture Households District Type of Agriculture Household Tanzania Agriculture Sample Census-2003 128 Appendix II 129 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Appendix II 130 Number % Average Household Size Number % Average Household Size Number % Kondoa 65,524 77 5 19,233 22.7 4 84,756 100 4.9 Mpwapwa 41,404 81 5 9,651 18.9 4 51,055 100 4.7 Kongwa 39,549 84 5 7,689 16.3 5 47,238 100 5.3 Dodoma Rural 77,348 77 4 23,134 23.0 4 100,482 100 4.2 Dodoma Urban 29,742 74 5 10,447 26.0 4 40,189 100 4.4 Total 253,566 78 5 70,153 22 4 323,719 100 4.6 3.0: HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year Average Household Size District Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dodoma Appendix II 131 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Appendix II 132 Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 1 6 4 2 5 7 3 Mpwapwa 1 7 4 2 5 6 3 Kongwa 1 6 4 2 5 7 3 Dodoma Rural 1 6 4 2 5 7 3 Dodoma Urban 2 6 4 1 5 7 3 Total 1 6 4 2 5 7 3 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 69,282 285 2,435 9,759 2,560 289 290 Mpwapwa 31,545 0 2,129 13,533 765 204 1,622 Kongwa 40,377 0 1,518 3,260 464 0 234 Dodoma Rural 51,435 230 6,492 29,884 2,737 510 5,551 Dodoma Urban 4,002 101 2,782 23,647 2,283 498 5,288 Total 196,641 616 15,357 80,083 8,808 1,501 12,986 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 12,627 4,278 16,343 42,499 5,417 0 3,153 Mpwapwa 14,917 129 6,638 23,891 2,306 204 2,789 Kongwa 4,544 117 6,173 31,064 2,323 117 2,669 Dodoma Rural 16,890 690 8,161 44,512 3,614 458 26,833 Dodoma Urban 17,205 199 1,497 8,557 591 0 13,318 Total 66,183 5,413 38,811 150,523 14,251 780 48,761 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 2,551 2,861 8,942 17,819 9,286 0 41,769 Mpwapwa 2,740 1,025 6,156 8,727 3,147 462 27,768 Kongwa 1,167 1,047 5,725 6,530 1,517 117 29,621 Dodoma Rural 26,885 1,820 3,630 12,276 2,518 219 49,272 Dodoma Urban 16,408 596 1,192 3,706 703 0 16,192 Total 49,751 7,349 25,645 49,058 17,170 798 164,622 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 290 3,735 4,053 3,177 3,702 145 30,397 Mpwapwa 462 1,532 5,878 1,415 1,989 1,796 15,492 Kongwa 0 1,055 3,506 690 1,403 0 12,139 Dodoma Rural 4,135 4,998 4,347 3,090 2,048 456 13,795 Dodoma Urban 1,969 1,900 3,266 798 1,905 192 3,783 Total 6,856 13,221 21,050 9,170 11,046 2,589 75,607 3.1b RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Second Most Importance 3.1c RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Third Most Importance 3.1d RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fourth Most Importance 3.1 The livelyhood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District District livelihood activity 3.1a RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: First Most Importance Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dodoma Appendix II 133 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 0 1,810 862 434 1,132 145 5,590 Mpwapwa 0 642 641 974 914 903 1,645 Kongwa 0 352 585 116 463 0 234 Dodoma Rural 230 1,585 1,133 686 229 0 0 Dodoma Urban 202 1,504 299 0 603 101 302 Total 431 5,894 3,520 2,210 3,341 1,149 7,772 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 144 288 143 0 280 0 143 Mpwapwa 0 128 387 0 510 129 258 Kongwa 0 0 116 0 0 0 0 Dodoma Rural 0 0 0 0 0 0 0 Dodoma Urban 101 0 0 0 202 0 0 Total 245 417 645 0 991 129 401 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Kondoa 0 0 0 0 0 0 0 Mpwapwa 258 0 128 129 0 0 0 Kongwa 0 0 0 466 0 0 0 Dodoma Rural 0 0 0 230 224 0 224 Dodoma Urban 201 0 0 0 0 0 0 Total 459 0 128 825 224 0 224 3.1f RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Sixth Most Importance 3.1g RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Seventh Most Importance 3.1e RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fifth Most Importance Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Dodoma 134 Appendix II 135 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 136 Number % Number % Number % Less than 4 105,546 47 120,526 53 226,072 100 05 - 09 123,884 50 124,027 50 247,911 100 10 - 14 101,172 49 103,494 51 204,666 100 15 - 19 80,896 55 67,533 45 148,429 100 20 - 24 55,397 45 67,683 55 123,080 100 25 - 29 46,724 44 59,692 56 106,416 100 30 - 34 40,075 45 48,608 55 88,683 100 35 - 39 35,139 46 41,403 54 76,541 100 40 - 44 33,912 52 31,187 48 65,099 100 45 - 49 22,935 51 22,329 49 45,264 100 50 - 54 22,049 50 21,973 50 44,022 100 55 - 59 15,838 51 14,987 49 30,825 100 60 - 64 15,958 56 12,535 44 28,492 100 65 - 69 10,888 48 11,665 52 22,553 100 70 - 74 9,826 50 9,673 50 19,498 100 75 - 79 5,963 61 3,745 39 9,708 100 80 - 84 5,219 55 4,291 45 9,510 100 Above 85 4,209 53 3,667 47 7,876 100 Total 735,628 49 769,017 51 1,504,645 100 Number % Number % Number % Less than 4 105,546 14 120,526 16 226,072 15 05 - 09 123,884 17 124,027 16 247,911 16 10 - 14 101,172 14 103,494 13 204,666 14 15 - 19 80,896 11 67,533 9 148,429 10 20 - 24 55,397 8 67,683 9 123,080 8 25 - 29 46,724 6 59,692 8 106,416 7 30 - 34 40,075 5 48,608 6 88,683 6 35 - 39 35,139 5 41,403 5 76,541 5 40 - 44 33,912 5 31,187 4 65,099 4 45 - 49 22,935 3 22,329 3 45,264 3 50 - 54 22,049 3 21,973 3 44,022 3 55 - 59 15,838 2 14,987 2 30,825 2 60 - 64 15,958 2 12,535 2 28,492 2 65 - 69 10,888 1 11,665 2 22,553 1 70 - 74 9,826 1 9,673 1 19,498 1 75 - 79 5,963 1 3,745 0 9,708 1 80 - 84 5,219 1 4,291 1 9,510 1 Above 85 4,209 1 3,667 0 7,876 1 Total 735,628 100 769,017 100 1,504,645 100 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (column %) Age Group Sex Male Female Total 3.2 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %) Age Group Sex Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 137 Number % Number % Number % Kondoa 203,592 49 209,918 51 413,510 100 Mpwapwa 113,325 48 124,867 52 238,192 100 Kongwa 122,899 49 126,077 51 248,977 100 Dodoma Rural 210,093 49 216,142 51 426,235 100 Dodoma Urban 85,718 48 92,012 52 177,730 100 Total 735,628 49 769,017 51 1,504,645 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 207,999 59.6 15,080 4.3 564 0.2 125,152 35.9 348,795 100 Mpwapwa 119,655 60.7 3,813 1.9 75 0.0 73,558 37.3 197,100 100 Kongwa 122,538 59.0 3,252 1.6 234 0.1 81,579 39.3 207,603 100 Dodoma Rural 201,332 54.4 3,365 0.9 228 0.1 165,274 44.6 370,199 100 Dodoma Urban 92,171 59.5 4,977 3.2 98 0.1 57,630 37.2 154,875 100 Total 743,694 58.2 30,486 2.4 1,200 0.1 503,193 39.4 1,278,573 100 Number % Number % Number % Number % Kondoa 114,832 33 122,614 35 111,350 32 348,795 100 Mpwapwa 52,767 27 81,478 41 62,855 32 197,100 100 Kongwa 54,474 26 80,067 39 73,062 35 207,603 100 Dodoma Rural 91,506 25 136,135 37 142,559 39 370,199 100 Dodoma Urban 43,995 28 58,316 38 52,564 34 154,875 100 Total 357,574 28 478,610 37 442,389 35 1,278,573 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 180,432 52 2,589 1 713 0 145 0 1,373 0 Mpwapwa 109,058 55 2,440 1 279 0 150 0 842 0 Kongwa 128,488 62 1,632 1 229 0 0 0 1,280 1 Dodoma Rural 185,159 50 7,699 2 511 0 282 0 2,046 1 Dodoma Urban 48,276 31 3,576 2 389 0 495 0 2,085 1 Total 651,414 51 17,936 1 2,121 0 1,072 0 7,626 1 3.7 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year Main Activity District Crop/Seaweed Farming Livestock Keeping / Herding Livestock Pastoralist Fishing Government / Parastatal 3.4 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Sex and District for the 2002/03 Agricultural Year District Sex Male Female Total 3.5 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year District Read & Write Swahili Swahili & English Any Other Language Don't Read / Write Total 3.6 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendance and District , 2002/03 Agricultural Year District School Attendancy Attending School Completed Never Attended to School Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 138 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 1,726 0 1,142 0 1,731 0 509 0 577 0 Mpwapwa 2,078 1 128 0 4,600 2 638 0 258 0 Kongwa 818 0 116 0 348 0 0 0 0 0 Dodoma Rural 26,727 7 865 0 14,447 4 452 0 228 0 Dodoma Urban 23,691 15 1,690 1 15,849 10 784 1 295 0 Total 55,040 4 3,940 0 36,975 3 2,384 0 1,359 0 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 287 0 3,497 1 109,304 31 40,494 12 4,275 1 348,795 100 Mpwapwa 129 0 1,667 1 47,828 24 23,923 12 3,081 2 197,100 100 Kongwa 0 0 0 0 52,031 25 21,021 10 1,639 1 207,603 100 Dodoma Rural 0 0 688 0 86,802 23 43,382 12 911 0 370,199 100 Dodoma Urban 295 0 2,184 1 40,311 26 14,350 9 604 0 154,875 100 Total 710 0 8,037 1 336,277 26 143,171 11 10,510 1 1,278,573 100 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 18,476 5 28,981 8 214,295 61 87,043 25 348,795 100 Mpwapwa 38,715 20 38,023 19 88,074 45 32,288 16 197,100 100 Kongwa 47,960 23 21,950 11 103,002 50 34,691 17 207,603 100 Dodoma Rural 42,612 12 70,832 19 210,094 57 46,661 13 370,199 100 Dodoma Urban 15,396 10 23,780 15 96,043 62 19,656 13 154,875 100 Total 163,159 13 183,567 14 711,508 56 220,339 17 1,278,573 100 3.8 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of involvement in Farming Activivty and District, 2002/03 Agricultural Year District Other District Involvement in Farming Works Full-time on Farm Works Part-time on Farm Rarely Works on Farm Never Works on Farm Total cont… Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year cont… Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year Unpaid Family Helper (Non Agriculture) Total Main Activity Main Activity Not Working & Unavailable Housemaker / Housewife Student Unable to Work / Too Old / Retired / Sick / Disabled District Not Working & Available Private - NGO / Mission / etc Self Employed (Non Farmimg) with Employees Self Employed (Non Farmimg) without Employees Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendinx II 139 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 405 0 863 1 2,429 2 1,993 2 13,284 11 Mpwapwa 257 0 1,225 2 1,668 2 2,248 3 7,094 9 Kongwa 0 0 467 1 936 1 1,873 2 6,657 8 Dodoma Rural 458 0 2,507 2 1,369 1 5,454 4 13,096 10 Dodoma Urban 198 0 400 1 804 1 784 1 6,989 12 Total 1,319 0 5,461 1 7,206 2 12,352 3 47,119 10 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 94,358 77 427 0 289 0 0 0 145 0 Mpwapwa 59,738 73 891 1 511 1 0 0 126 0 Kongwa 57,892 72 703 1 234 0 117 0 233 0 Dodoma Rural 101,906 75 457 0 681 1 229 0 0 0 Dodoma Urban 42,893 74 694 1 195 0 0 0 99 0 Total 356,787 75 3,172 1 1,911 0 346 0 602 0 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 848 1 0 0 1,997 2 0 0 719 1 Mpwapwa 253 0 124 0 850 1 0 0 258 0 Kongwa 468 1 117 0 1,162 1 0 0 115 0 Dodoma Rural 871 1 0 0 2,500 2 0 0 0 0 Dodoma Urban 202 0 297 1 789 1 100 0 599 1 Total 2,641 1 538 0 7,297 2 100 0 1,690 0 Number % Number % Number % Number % Kondoa 0 0 2,569 2 0 0 122,614 100 Mpwapwa 129 0 2,446 3 0 0 81,478 100 Kongwa 0 0 5,128 6 117 0 80,067 100 Dodoma Rural 0 0 229 0 0 0 136,135 100 Dodoma Urban 101 0 1,784 3 0 0 58,316 100 Total 229 0 12,156 3 117 0 478,610 100 Adult Education Education Level Form One Form Two Form Three Form Four Standard Seven Standard Eight Training After Primary Education Pre Form One District Education Level Education Level Standard Four 3.9 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Under Standard One Standard One Standard Two Standard Three District Education Level cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Not applicable Total Form Six Training After Secondary Education y Tertiary Education Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 140 Number % Average Household Size Number % Average Household Size Number % Kondoa 65,524 77 19,233 22.7 84,756 100 4.9 Mpwapwa 41,404 81 9,651 18.9 51,055 100 4.7 Kongwa 39,549 84 7,689 16.3 47,238 100 5.3 Dodoma Rural 77,348 77 23,134 23.0 100,482 100 4.2 Dodoma Urban 29,742 74 10,447 26.0 40,189 100 4.4 Total 253,566 78 70,153 22 323,719 100 4.6 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Kondoa 14,127 17 42,570 50 27,637 33 84,333 100 Mpwapwa 6,359 13 33,058 65 11,126 22 50,543 100 Kongwa 2,674 6 27,767 59 16,563 35 47,004 100 Dodoma Rural 17,546 18 54,678 56 25,854 26 98,077 100 Dodoma Urban 6,375 16 19,301 49 14,012 35 39,688 100 Total 47,080 15 177,373 55 95,192 30 319,645 100 No Education Primary Education Post Primary Education Secondary Education Post Secondary Education University & Equivalent Education Adult Education Total Kondoa 33,127 47,621 289 1,714 145 0 1,861 84,756 Mpwapwa 15,302 32,201 129 973 258 129 2,062 51,055 Kongwa 15,375 27,657 234 937 115 0 2,920 47,238 Dodoma Rural 42,151 56,049 0 2,053 0 0 229 100,482 Dodoma Urban 16,693 21,209 101 799 196 201 991 40,189 Total 122,648 184,737 754 6,475 713 330 8,062 323,719 Mean Median Mode Mean Median Mode Mean Median Mode Kondoa 45 41 25 52 54 65 47 43 25 Mpwapwa 39 35 25 44 40 40 40 38 40 Kongwa 42 40 45 44 43 45 42 40 45 Dodoma Rural 45 41 30 48 50 50 46 42 50 Dodoma Urban 45 42 40 52 50 50 47 45 50 Total 44 40 40 49 49 50 45 41 40 3.10 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Male Female Total Average Household Size 3.11 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households By Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 Agricultural Year District Number of household members with Off farm income One Two More than Two Total 3.12 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Heads of Agricultural Households By Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year District Maximum Education Level Attained 3.13 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District District Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 141 Type of Holding NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Male Heads 202,483 207,000 211,000 234,000 222,000 200,432 Female Heads 69,388 71,000 71,000 80,000 83,000 64,766 Total 271,871 278,000 282,000 314,000 305,000 265,198 Male headed (Percentage) 74 74 75 75 73 76 Female headed (Percentage) 26 26 25 25 27 24 Total 100 100 100 100 100 100 Male Female Total Male Female Total Male Female Total Kondoa 45,889 5,996 51,885 19,635 13,236 32,871 65,524 19,233 84,756 Mpwapwa 31,362 3,876 35,237 10,042 5,775 15,817 41,404 9,651 51,055 Kongwa 27,776 3,738 31,515 11,772 3,951 15,724 39,549 7,689 47,238 Dodoma Rur 48,267 10,969 59,236 29,081 12,164 41,245 77,348 23,134 100,482 Dodoma Urb 19,214 4,087 23,300 10,528 6,360 16,889 29,742 10,447 40,189 Total 172,507 28,666 201,173 81,058 41,487 122,546 253,566 70,153 323,719 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households Literacy District Know Don't know Total 3.15 Literacy Rate of Heads of Households by Sex and District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 142 Appendix II 143 LAND ACCESS/OWNERSHIP Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 144 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kondoa 5,857 7 63,017 74 38,936 46 12,134 14 6,855 8 2,039 2 14,921 18 84,756 Mpwapwa 3,243 6 43,680 86 9,794 19 8,198 16 3,008 6 497 1 3,382 7 51,055 Kongwa 2,909 6 36,617 78 27,190 58 25,028 53 1,907 4 545 1 6,093 13 47,238 Dodoma Rural 7,770 8 86,805 86 15,992 16 6,018 6 6,349 6 1,488 1 17,981 18 100,482 Dodoma Urban 19,711 49 16,990 42 8,984 22 2,579 6 1,195 3 1,288 3 4,096 10 40,189 Total 39,490 12 247,109 76 100,896 31 53,957 17 19,313 6 5,856 2 46,473 14 323,719 Area Leased/Certific ate of Ownership Area Owned Under Customary Law Area Bought Area Rented Area Borrowed Area Shared Cropped Area under Other Forms of Tenure Total Kondoa 8,485 137,182 38,936 12,134 6,855 2,039 14,921 220,553 Mpwapwa 6,724 99,225 9,794 8,198 3,008 497 3,382 130,828 Kongwa 9,730 134,004 27,190 25,028 1,907 545 6,093 204,497 Dodoma Rural 12,502 167,710 15,992 6,018 6,349 1,488 17,981 228,040 Dodoma Urban 26,596 26,593 8,984 2,579 1,195 1,288 4,096 71,330 Total 64,037 564,714 100,896 53,957 19,313 5,856 46,473 855,247 % 384,196 3,388,044 605,333 323,719 115,871 35,134 278,820 5,131,119 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Number of Farming Households by Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year District Land Access Leased/Certificate of Ownwership Owned under Customary Law Bought Rented Borrowed Households with Area Shared Cropped under Other Forms of Tenure Total Number of Households 4.2 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year District Land Access/ Ownership (Hectare) Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 145 LAND USE Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 146 Households with Temporary Mono Crops Households with Temporary Mixed Crops Households with Permanent Mono Crops Households with Permanent Mixed Crops Households with Permanent / Annual Mix Households with Pasture Households with Fallow Households with Natural Bush Households with Planted Trees Households Rented to Others Households Unusable Households of Uncultivated Usable Land Area of land Utilized by household Total Number of Households Kondoa 40,632 58,853 6,146 2,227 4,238 1,002 5,744 720 3,861 987 2,111 7,114 133,635 84,756 Mpwapwa 45,545 20,818 902 503 383 386 6,921 123 1,663 1,417 1,954 5,807 86,422 51,055 Kongwa 42,571 9,110 234 233 234 350 2,901 0 580 467 1,165 5,379 63,223 47,238 Dodoma Rural 94,204 22,673 1,149 6,348 6,137 2,502 13,184 449 3,394 458 1,590 9,736 161,823 100,482 Dodoma Urban 30,627 20,150 1,402 2,396 2,701 198 1,494 297 1,591 202 598 3,672 65,328 40,189 Total 253,579 131,602 9,834 11,706 13,693 4,439 30,243 1,589 11,090 3,531 7,417 31,707 510,431 323,719 Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Area under Pasture Area under Fallow Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Rented to Others Area Unusable Area of Uncultivated Usable Land Total Kongwa 154,831 23,198 95 377 285 1,043 8,678 0 163 1,009 2,669 12,149 204,497 Kondoa 67,049 114,170 2,052 2,460 4,057 1,270 8,128 2,986 516 2,271 2,971 12,623 220,553 Mpwapwa 77,593 31,317 448 996 851 625 7,672 1,536 792 1,672 1,604 5,722 130,828 Dodoma Rural 149,725 27,923 372 6,056 6,174 4,621 14,049 2,181 2,447 556 2,427 11,509 228,040 Dodoma Urban 38,246 22,262 375 1,572 2,124 241 910 200 513 24 772 4,106 71,346 Total 487,445 218,871 3,342 11,460 13,491 7,801 39,437 6,902 4,431 5,533 10,443 46,108 855,264 % 57 26 0 1 2 1 5 1 1 1 1 5 100 5.1 LAND USE: Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year Land use area Districts Type of Land Use 5.2 LAND USE: Area of Land (Ha) by type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 147 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Kondoa 63,363 75 21,107 25 84,470 100 Kondoa 42,031 50 42,439 50 84,470 100 Mpwapwa 34,756 68 16,094 32 50,850 100 Mpwapwa 35,286 69 15,565 31 50,850 100 Kongwa 35,575 75 11,546 25 47,121 100 Kongwa 18,878 40 28,243 60 47,121 100 Dodoma Rural 73,952 74 26,530 26 100,482 100 Dodoma Rural 75,310 75 25,172 25 100,482 100 Dodoma Urban 35,082 87 5,107 13 40,189 100 Dodoma Urban 30,730 76 9,458 24 40,189 100 Total 242,727 75 80,385 25 323,112 100 Total 202,235 63 120,877 37 323,112 100 Number Percent Number Percent Number Percent Kondoa 11,185 13 73,285 87 84,470 100 Mpwapwa 7,631 15 43,219 85 50,850 100 Kongwa 7,097 15 40,024 85 47,121 100 Dodoma Rural 32,301 32 68,181 68 100,482 100 Dodoma Urban 12,922 32 27,266 68 40,189 100 Total 71,136 22 251,976 78 323,112 100 5.3: Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year District Was all Land Available to the Hh Used During 2002/03? Yes No Total 5.4: Number of Agricultural Households by Whether they Consider Having Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Do you Consider that you have sufficient land for the Hh? Yes No Total 5.5: Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year District Do any Female Members of the Hh own or have customary right Yes No Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 148 Appendix II 149 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET & DRY SEASONS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 150 Number of household Planted area (hectare) Number of household Planted Area (hectare) Kondoa 522 310 198,390 154,767 155,077 0.20 Mpwapwa 0 0 103,798 104,395 104,395 0.00 Kongwa 0 0 85,996 166,247 166,247 0.00 Dodoma Rural 229 649 260,517 171,608 172,257 0.38 Dodoma Urban 101 20 114,955 60,982 61,002 0.03 Total 1,273 980 763,656 657,998 658,978 0.15 Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Kondoa 522 83,949 84,238 232 84,470 Mpwapwa 0 50,850 50,850 0 50,850 Kongwa 0 47,121 47,121 0 47,121 Dodoma Rural 229 100,253 100,253 229 100,482 Dodoma Urban 101 40,088 40,189 0 40,189 Total 851 322,260 322,651 461 323,112 7.1 & 7.2b TOTAL ANNUAL CROPS AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District. Total Area Planted (Hectare) % Area planted in Dry Season 7.1 & 7.2a TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District. District Dry Season Wet Season District Dry Season Wet Season Total Number of Crop Growing Households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 151 Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Maize 821 1,663 2,026 345,066 147,829 428 345,887 149,492 432 Paddy 0 0 0 4,225 2,587 612 4,225 2,587 612 Sorghum 0 0 0 63,932 22,032 345 63,932 22,032 345 Bulrush Millet 59 14 247 78,496 22,711 289 78,555 22,726 289 Finger Millet 0 0 0 10,153 5,106 503 10,153 5,106 503 CEREALS 880 1,678 501,873 200,264 502,753 201,942 Cassava 0 0 0 12,593 3,896 309 12,593 3,896 309 Sweet Potatoes 0 0 0 336 380 1,133 336 380 1,133 Irish Potatoes 0 0 0 491 1,268 2,584 491 1,268 2,584 ROOTS & TUBERS 0 0 13,419 5,544 13,419 5,544 Mung Beans 0 0 0 57 0 0 57 0 0 Beans 0 0 0 9,620 2,665 277 9,620 2,665 277 Cowpeas 0 0 0 5,737 1,362 237 5,737 1,362 237 Green Gram 17 3 165 79 16 204 96 19 197 Chich Peas 0 0 0 88 0 0 88 0 0 Bambaranuts 0 0 0 4,956 1,303 263 4,956 1,303 263 PULSES 17 3 20,537 5,347 20,554 5,350 Sunflower 34 17 494 21,040 6,565 312 21,074 6,582 312 Simsim 0 0 0 20,709 7,121 344 20,709 7,121 344 Groundnuts 34 18 535 78,277 30,227 386 78,311 30,245 386 Soya Beans 0 0 0 116 0 0 116 0 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 68 35 120,143 43,913 120,211 43,948 Okra 0 0 0 173 83 479 173 83 479 Radish 0 0 0 29 9 296 29 9 296 Turmeric 0 0 0 19 8 395 19 8 395 Onions 0 0 0 304 511 1,679 304 511 1,679 Cabbage 15 9 642 10 8 790 25 17 703 Tomatoes 0 0 0 1,143 1,982 1,735 1,143 1,982 1,735 Spinnach 0 0 0 80 129 1,610 80 129 1,610 Carrot 0 0 0 10 38 3,754 10 38 3,754 Chillies 0 0 0 64 290 4,530 64 290 4,530 Amaranths 0 0 0 193 352 1,823 193 352 1,823 FRUITS & VEGETABLES 15 9 2,027 3,410 2,041 3,419 Total 980 1,725 1,761 657,998 258,478 393 658,978 260,203 395 *The total area planted include the sum of the planted area for both Wet and Dry Season and it is an overestimation of the actual area due to being produced on the same land during the two seasons. Previous surveys have used the Long/Wet Season to estimate physical land area under production to different crops 7.1 and 7.2c TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 agriculture year, Dodoma Region Crop Dry season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 152 Number of Households Planted area (ha) Number of Households Planted area (ha) CEREALS 707 880 472,300 501,873 502,753 0.0017 Maize 562 821 258,627 345,066 345,887 0.0024 Paddy 0 0 8,112 4,225 4,225 0.0000 Sorghum 0 0 87,136 63,932 63,932 0.0000 Bulrush Millet 145 59 105,464 78,496 78,555 0.0007 Finger Millet 0 0 12,961 10,153 10,153 0.0000 ROOTS & TUBERS 0 0 23,750 13,419 13,419 0.0000 Cassava 0 0 21,630 12,593 12,593 0.0000 Sweet Potatoes 0 0 1,089 336 336 0.0000 Irish Potatoes 0 0 1,031 491 491 0.0000 PULSES 141 17 56,043 20,537 20,554 0.0008 Mung Beans 0 0 141 57 57 0.0000 Beans 0 0 20,250 9,620 9,620 0.0000 Cowpeas 0 0 14,859 5,737 5,737 0.0000 Green Gram 141 17 378 79 96 0.1770 Chich Peas 0 0 145 88 88 0.0000 Bambaranuts 0 0 20,270 4,956 4,956 0.0000 OIL SEEDS & OIL NUTS 281 68 203,061 120,143 120,211 0.0006 Sunflower 141 34 31,436 21,040 21,074 0.0016 Simsim 0 0 27,164 20,709 20,709 0.0000 Groundnuts 141 34 144,318 78,277 78,311 0.0004 Soya Beans 0 0 143 116 116 0.0000 FRUITS & VEGETABLES 145 15 8,501 2,027 2,041 0.0072 Okra 0 0 286 173 173 0.0000 Radish 0 0 144 29 29 0.0000 Turmeric 0 0 95 19 19 0.0000 Onions 0 0 796 304 304 0.0000 Cabbage 145 15 100 10 25 0.5919 Tomatoes 0 0 4,458 1,143 1,143 0.0000 Spinnach 0 0 527 80 80 0.0000 Carrot 0 0 100 10 10 0.0000 Chillies 0 0 701 64 64 0.0000 Amaranths 0 0 1,294 193 193 0.0000 Total 1,273 980 763,656 657,998 658,978 0.0015 Total Area Planted Dry & Wet Season % Area Planted in Dry Season 7.1 & 7.2d TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 - Wet and Dry Seasons, Dodoma Region Wet Season Dry Season Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 153 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 3,247 13,642 36,971 63,742 44,541 75,852 84,760 153,235 Mpwapwa 643 989 643 17,990 43,700 81,607 44,986 100,586 Kongwa 5,946 40,340 5,946 42,084 31,484 83,824 43,376 166,247 Dodoma Rural 1,899 4,426 13,124 28,245 85,458 138,532 100,482 171,203 Dodoma Urban 1,401 3,158 2,876 5,040 36,012 52,623 40,290 60,821 Total 13,136 62,555 59,560 157,101 241,197 432,437 313,892 652,093 % 10 24 66 100 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Kondoa 21,343 41,146 434 1,641 289 1,336 62,408 110,643 84,238 154,767 Mpwapwa 9,431 18,229 846 2,171 586 385 39,987 83,610 50,850 104,395 Kongwa 5,112 31,645 578 2,535 117 47 41,313 132,020 47,121 166,247 Dodoma Rural 19,480 45,436 689 735 229 371 79,854 125,065 100,253 171,608 Dodoma Urban 10,235 19,528 302 834 502 540 29,652 40,080 40,189 60,982 Total 65,601 155,984 2,849 7,916 1,724 2,115 253,215 491,983 322,651 657,998 Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Kondoa 1,441 2,512 83,315 152,550 84,756 155,077 1.62 Mpwapwa 3,832 5,595 47,222 98,800 51,055 104,395 5.36 Kongwa 117 593 47,121 165,654 47,238 166,247 0.36 Dodoma Rural 456 1,573 100,025 170,684 100,482 172,257 0.91 Dodoma Urban 3,591 1,836 36,598 59,166 40,189 61,002 3.01 Total 9,438 12,109 314,282 646,854 323,719 658,978 1.84 7.1 & 7.2f TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season, Dodoma District Fertilizer Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total 7.1 & 7.2e TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Wet & Dry Season, Dodoma District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total 7.1 & 7.2g TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year % of Area Planted Under Irrigation District Irrigation Use Households Using Irrigation Households not Using Irrigation Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 154 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 2,708 2,209 195,682 152,558 198,390 154,767 1.43 Mpwapwa 4,000 2,988 99,798 101,407 103,798 104,395 2.86 Kongwa 1,974 5,977 84,021 160,270 85,996 166,247 3.60 Dodoma rural 12,860 11,300 247,657 160,307 260,517 171,608 6.58 Dodoma urban 5,978 2,037 108,977 58,945 114,955 60,982 3.34 Total 27,520 24,511 736,136 633,487 763,656 657,998 3.73 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 684 425 197,707 154,342 198,390 154,767 0.27 Mpwapwa 1,672 1,199 102,126 103,196 103,798 104,395 1.15 Kongwa 813 3,521 85,183 162,726 85,996 166,247 2.12 Dodoma rural 1,279 1,158 259,238 170,449 260,517 171,608 0.68 Dodoma urban 1,360 611 113,595 60,370 114,955 60,982 1.00 Total 5,808 6,915 757,849 651,083 763,656 657,998 1.05 % 0.8 1.1 99.2 98.9 100 100 % of Planted Area Using Insecticides 7.1 & 7.2h TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. 7.1 & 7.2i TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. District Insecticide Use Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total % of Planted Area Using Herbicides District Herbicide Use Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 155 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 1,416 1,500 196,974 153,267 198,390 154,767 0.97 Mpwapwa 2,074 1,371 101,724 103,023 103,798 104,395 1.31 Kongwa 1,391 4,235 84,605 162,012 85,996 166,247 2.55 Dodoma rural 2,233 862 258,285 170,746 260,517 171,608 0.50 Dodoma urban 3,675 1,283 111,280 59,698 114,955 60,982 2.10 Total 10,790 9,252 752,867 648,747 763,656 657,998 1.41 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 11,763 13,569 182,402 141,198 194,021 154,767 8.77 Mpwapwa 9,183 10,116 93,715 94,278 102,899 104,395 9.69 kondoa 7,230 26,545 78,766 139,703 85,996 166,247 15.97 Dodoma rural 40,502 28,320 218,469 143,287 258,971 171,608 16.50 Dodoma urban 13,012 6,945 101,347 54,037 114,358 60,982 11.39 Total 81,690 85,495 674,699 572,503 756,244 657,998 12.99 Fungicide Use Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total 7.1 & 7.2j TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. % of Planted Area Using Fungicides District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.1 & 7.2k TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. % of Planted Area Using Improved Seeds District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 156 Appendix II 157 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION DRY SEASON Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 158 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 0 0 232 237 290 73 522 310 Mpwapwa 0 0 0 0 0 0 0 0 Kongwa 0 0 0 0 0 0 0 0 Dodoma Rural 0 0 229 649 0 0 229 649 Dodoma Urban 0 0 0 0 101 20 101 20 Total 0 0 461 886 390 94 851 980 % 0 0 54 90 46 10 100 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 236 98 0 0 0 0 285 212 522 310 Mpwapwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kongwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Dodoma Rural 0 0 0 0 0 0 229 649 229 649 Dodoma Urban 0 0 0 0 0 0 101 20 101 20 Total 236 98 0 0 0 0 615 882 851 980 % 28 10 0 0 0 0 72 90 100 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 145 15 798 296 943 310 5 Mpwapwa 0 0 0 0 0 0 Kongwa 0 0 0 0 0 0 0 Dodoma Rural 0 0 229 649 229 649 0 Dodoma Urban 0 0 101 20 101 20 0 Total 145 15 1,128 965 1,273 980 1 % 11 1 89 99 100 100 7.1b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - DRY SEASON, Dodoma Region District % of planted area under irrigation in dry season 7.1c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Dry Season, 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total District Fertilizer Use 7.1a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - DRY SEASON, Dodoma Region. District Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total Mostly Tractor Ploughing Soil Preparation Total Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 159 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 0 0 943 310 943 310 0.00 Mpwapwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Kongwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Dodoma rural 0 0 229 649 229 649 0.00 Dodoma urban 0 0 101 20 101 20 0.00 Total 0 0 100 100 100 100 0.00 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 0 0 943 310 943 310 0.00 Mpwapwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Kongwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Dodoma rural 0 0 229 649 229 649 0.00 Dodoma urban 0 0 101 20 101 20 0.00 Total 0 0 100 100 100 100 0.00 Households Not Using Herbicidess Total 7.1e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Household Using Herbicidess % of Planted Area Using Insecticides Household Using Insecticides 7.1d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. Households Not Using Insecticides Total Insecticide Use Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 160 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 0 0 943 310 943 310 0.00 Mpwapwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Kongwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Dodoma rural 0 0 229 649 229 649 0.00 Dodoma urban 0 0 101 20 101 20 0.00 Total 0 0 100 100 100 100 0.00 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Kondoa 145 15 377 296 522 310 4.72 Mpwapwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Kongwa 0 0 0 0 0 0 0.00 Dodoma Rural 0 0 229 649 229 649 0.00 Dodoma Urban 0 0 101 20 101 20 0.00 Total 145 15 707 965 851 980 1.50 % 17 1 83 99 100 100 % of Planted Area Using Improved Seed 7.1g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - DRY SEASON District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.1f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Dry Season. Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Household Using Fungicides Households Not Using Fungicides Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 161 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET SEASON Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 162 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 3,247 13,642 36,739 63,505 44,252 75,779 84,238 152,925 Mpwapwa 643 989 6,507 17,341 43,700 81,607 50,850 99,937 Kongwa 5,946 40,340 9,691 42,084 31,484 83,824 47,121 166,247 Dodoma Rural 1,899 4,426 12,895 28,245 85,458 138,532 100,253 171,203 Dodoma Urban 1,401 3,158 2,876 5,040 35,911 52,603 40,189 60,801 Total 13,136 62,555 68,709 156,215 240,806 432,343 322,651 651,113 % 4 10 21 24 75 66 100 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 21,107 41,048 434 1,641 289 1,336 62,408 110,741 84,238 154,767 Mpwapwa 9,431 18,229 846 2,171 586 385 39,987 83,610 50,850 104,395 Kongwa 5,112 31,645 578 2,535 117 47 41,313 132,020 47,121 166,247 Dodoma Rural 19,480 45,436 689 735 229 371 79,854 125,065 100,253 171,608 Dodoma Urban 10,235 19,528 302 834 502 540 29,150 40,080 40,189 60,982 Total 65,365 155,886 2,849 7,916 1,724 2,680 252,713 491,516 322,651 657,998 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 1,441 2,482 83,315 152,285 84,238 154,767 2 Mpwapwa 3,832 5,595 47,222 98,800 50,850 104,395 5 Kongwa 117 593 47,121 165,654 47,121 166,247 0 Dodoma Rural 456 1,573 100,025 170,035 100,253 171,608 1 Dodoma Urban 3,591 1,836 36,598 59,146 40,189 60,982 3 Total 9,438 12,079 314,282 645,919 322,651 657,998 2 % 3 2 48 98 100 100 % of planted area under irrigation in dry season 7.2c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Fertilizer Use District Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied 7.2a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - WET SEASON, Dodoma Region. District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost 7.2b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON, Dodoma Region Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 163 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 1,990 2,209 82,248 152,558 84,238 154,767 1.43 Mpwapwa 2,511 2,988 48,339 101,407 50,850 104,395 2.86 Kongwa 1,857 5,977 45,264 160,270 47,121 166,247 3.60 Dodoma rural 7,527 11,300 92,726 160,307 100,253 171,608 6.58 Dodoma urban 3,485 2,037 36,704 58,945 40,189 60,982 3.34 Total 17,371 24,511 305,280 633,487 322,651 657,998 3.73 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 420 425 83,818 154,342 84,238 154,767 0.27 Mpwapwa 901 1,199 49,949 103,196 50,850 104,395 1.15 Kongwa 461 3,521 46,659 162,726 47,121 166,247 2.12 Dodoma rural 599 1,158 99,654 170,449 100,253 171,608 0.68 Dodoma urban 868 611 39,321 60,370 40,189 60,982 1.00 Total 3,249 6,915 319,401 651,083 322,651 657,998 1.05 % 1.0 1.1 99.0 98.9 100 100 7.2e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season. District Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total 7.2d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet Season. District Insecticide Use % of Planted Area Using Insecticides Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 164 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Kondoa 842 1,500 83,397 153,267 84,238 154,767 0.97 Mpwapwa 974 1,371 49,877 103,023 50,850 104,395 1.31 Kongwa 571 4,235 46,549 162,012 47,121 166,247 2.55 Dodoma rural 1,050 862 99,203 170,746 100,253 171,608 0.50 Dodoma urban 1,990 1,283 38,199 59,698 40,189 60,982 2.10 Total 5,427 9,252 317,224 648,747 322,651 657,998 1.41 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Kondoa 7,767 13,554 76,471 141,213 84,238 154,767 8.76 Mpwapwa 6,622 10,116 44,228 94,278 50,850 104,395 9.69 Kongwa 5,600 26,545 41,521 139,703 47,121 166,247 15.97 Dodoma Rural 14,518 28,320 85,735 143,287 100,253 171,608 16.50 Dodoma Urban 3,781 6,945 36,408 54,037 40,189 60,982 11.39 Total 38,288 85,480 284,363 572,518 322,651 657,998 12.99 % 12 13 88 87 100 100 % of planted area under irrigation in dry season 7.2g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - WET SEASON District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.2f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - WET SEASON District Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 165 Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area CEREALS 44,152 52,312 320,540 323,571 3,444 9,544 87,597 80,607 15,889 34,344 471,622 500,377 Maize 24,855 36,851 175,230 217,948 2,736 9,013 44,066 49,225 11,509 31,749 258,396 344,786 Paddy 0 . 7,739 3,889 144 58 229 278 0 . 8,112 4,225 Sorghum 9,223 6,971 57,222 42,712 129 157 17,735 12,303 2,496 1,428 86,805 63,571 Bulrush Millet 8,352 6,656 70,844 52,119 435 315 24,846 18,103 870 449 105,347 77,641 Finger Millet 1,721 1,834 9,505 6,903 0 . 721 698 1,013 718 12,961 10,153 ROOTS & TUBERS 1,661 464 10,730 4,421 0 . 3,244 1,413 703 235 16,338 6,534 Cassava 1,661 464 9,095 3,732 0 . 2,759 1,276 703 235 14,218 5,707 Sweet Potatoes 0 . 861 302 0 . 229 33 0 . 1,089 336 Irish Potatoes 0 . 774 387 0 . 257 104 0 . 1,031 491 PULSES 2,655 1,099 40,432 13,450 228 46 10,548 5,226 2,179 717 56,043 20,537 Mung Beans 141 57 0 . 0 . 0 . 0 . 141 57 Beans 516 91 17,042 7,396 0 . 2,575 2,085 117 47 20,250 9,620 Cowpeas 711 214 10,211 3,101 228 46 3,220 2,031 489 344 14,859 5,737 Green Gram 0 . 261 68 0 . 117 12 0 . 378 79 Chich Peas 0 . 145 88 0 . 0 . 0 . 145 88 Bambaranuts 1,287 736 12,774 2,797 0 . 4,637 1,098 1,573 325 20,270 4,956 OIL SEEDS & OIL NUTS 17,177 10,916 133,980 77,478 1,621 894 40,644 22,816 8,759 7,142 202,181 119,245 Sunflower 1,771 1,356 24,704 15,916 117 95 2,643 1,802 2,101 1,831 31,335 21,000 Simsim 3,047 2,283 20,786 16,067 549 381 1,789 969 762 823 26,934 20,523 Groundnuts 12,360 7,276 88,348 45,379 954 418 36,211 20,046 5,896 4,488 143,769 77,607 Soya Beans 0 . 143 116 0 . 0 . 0 . 143 116 FRUITS & VEGETABLES 245 108 6,337 1,477 0 . 1,619 401 299 40 8,501 2,027 Okra 144 88 0 . 0 . 141 86 0 . 286 173 Radish 0 . 144 29 0 . 0 . 0 . 144 29 Turmeric 0 . 95 19 0 . 0 . 0 . 95 19 Onions 0 . 796 304 0 . 0 . 0 . 796 304 Cabbage 0 . 100 10 0 . 0 . 0 . 100 10 Tomatoes 101 20 3,309 884 0 . 1,048 239 0 . 4,458 1,143 Spinnach 0 . 427 64 0 . 0 . 100 16 527 80 Carrot 0 . 100 10 0 . 0 . 0 . 100 10 Chillies 0 . 601 56 0 . 0 . 100 8 701 64 Amaranths 0 . 765 100 0 . 429 77 100 16 1,294 193 Total 65,890 64,899 512,020 420,396 5,294 10,484 143,652 110,464 27,829 42,477 754,685 648,720 % 10 65 2 17 7 100 Crop Table 7.2h: Planted Area and Number of Crop Growing Households During Wet Season by Method of Land Clearing and Crops; 2002/03 Agriculture Year Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Hand Slashing Mostly Tractor Slashing Mostly Burning Not cleared Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 166 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 232 152 60 0.397 72,878 79,501 48,022 0.604 79,653 48,082 0.604 Mpwapwa 0 0 0 0.000 41,348 51,352 23,251 0.453 51,352 23,251 0.453 Kongwa 0 0 0 0.000 45,017 131,930 48,983 0.371 131,930 48,983 0.371 Dodoma Rural 229 649 1,603 2.470 68,311 61,469 21,330 0.347 62,118 22,933 0.369 Dodoma Urban 101 20 0 0.000 31,073 20,813 6,242 0.300 20,834 6,242 0.300 Total 562 821 1,663 2.026 258,627 345,066 147,829 0.428 345,887 149,492 0.432 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 145 59 14 0.247 24,798 18,040 4,057 0.225 18,098 4,071 0.225 Mpwapwa 0 0 0 0.000 4,124 2,748 730 0.266 2,748 730 0.266 Kongwa 0 0 0 0.000 4,557 4,971 1,598 0.321 4,971 1,598 0.321 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 43,435 30,103 10,381 0.345 30,103 10,381 0.345 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 28,550 22,634 5,946 0.263 22,634 5,946 0.263 Total 145 59 14 0.247 105,464 78,496 22,711 0.289 78,555 22,726 0.289 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 1,263 258 185 0.715 258 185 0.715 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 0 0 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 0 0 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 6,648 3,906 2,352 0.602 3,906 2,352 0.602 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 202 61 50 0.823 61 50 0.823 Total 0 0 0 0.000 8,112 4,225 2,587 0.612 4,225 2,587 0.612 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 18,988 10,798 3,262 0.302 10,798 3,262 0.302 Mpwapwa 0 0 0 0.000 17,270 14,375 5,941 0.413 14,375 5,941 0.413 Kongwa 0 0 0 0.000 8,066 7,740 2,390 0.309 7,740 2,390 0.309 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 37,737 28,406 9,794 0.345 28,406 9,794 0.345 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 5,074 2,614 645 0.247 2,614 645 0.247 Total 0 0 0 0.000 87,136 63,932 22,032 0.345 63,932 22,032 0.345 Wet Season Total Table 7.2.1: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Maize Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Maize District Dry Season Table 7.2.4: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sorghum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sorghum District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.3: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Paddy Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Paddy District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.2: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Burlush millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Burlush millet District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 167 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 12,643 9,661 4,937 0.511 9,661 4,937 0.511 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 224 454 112 0.247 454 112 0.247 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 94 38 56 1.482 38 56 1.482 Total 0 0 0 0.000 12,961 10,153 5,106 0.503 10,153 5,106 0.503 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 11,022 4,774 744 0.156 4,774 744 0.156 Mpwapwa 0 0 0 0.000 7,776 4,510 1,833 0.406 4,510 1,833 0.406 Kongwa 0 0 0 0.000 468 142 70 0.496 142 70 0.496 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 682 92 5 0.050 92 5 0.050 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 302 102 14 0.134 102 14 0.134 Total 0 0 0 0.000 20,250 9,620 2,665 0.277 9,620 2,665 0.277 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 141 17 3 0.165 145 44 14 0.329 61 17 0.283 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 0 0 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 233 35 2 0.049 35 2 0.049 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 0 0 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 378 79 16 0.204 79 16 0.204 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 141 57 0 0.000 57 0 0.000 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Total 0 0 0 0.000 141 57 0 0.000 57 0 0.000 Table 7.2.6: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Beans District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.7: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Green gram Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Green gram District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.8: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Mung beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Mung beans District Dry Season Wet Season Total Wet Season Total Table 7.2.5: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Finger millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Finger millet District Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 168 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 4,923 1,701 858 0.504 1,701 858 0.504 Mpwapwa 0 0 0 0.000 2,171 2,020 261 0.129 2,020 261 0.129 Kongwa 0 0 0 0.000 696 212 12 0.058 212 12 0.058 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 3,371 918 118 0.129 918 118 0.129 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 3,698 885 113 0.127 885 113 0.127 Total 0 0 0 0.000 14,859 5,737 1,362 0.237 5,737 1,362 0.237 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 433 73 10 0.139 73 10 0.139 Mpwapwa 0 0 0 0.000 517 131 41 0.316 131 41 0.316 Kongwa 0 0 0 0.000 1,867 1,017 172 0.170 1,017 172 0.170 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 6,513 1,576 357 0.226 1,576 357 0.226 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 10,940 2,160 723 0.335 2,160 723 0.335 Total 0 0 0 0.000 20,270 4,956 1,303 0.263 4,956 1,303 0.263 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 145 88 0 0.000 88 0 0.000 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Total 0 0 0 0.000 145 88 0 0.000 88 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 6,675 2,893 1,171 0.405 2,893 1,171 0.405 Mpwapwa 0 0 0 0.000 1,357 4,618 187 0.041 4,618 187 0.041 Kongwa 0 0 0 0.000 1,166 767 0 0.000 767 0 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 9,537 3,316 1,778 0.536 3,316 1,778 0.536 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 2,895 999 759 0.760 999 759 0.760 Total 0 0 0 0.000 21,630 12,593 3,896 0.309 12,593 3,896 0.309 Wet Season Total Table 7.2.9: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cowpeas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cowpeas District Dry Season Table 7.2.12: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cassava District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.11: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chick peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chick peas District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.10: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bambaranuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Bambaranuts District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 169 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 434 149 313 2.092 149 313 2.092 Mpwapwa 0 0 0 0.000 128 13 3 0.198 13 3 0.198 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 228 92 27 0.296 92 27 0.296 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 299 81 37 0.463 81 37 0.463 Total 0 0 0 0.000 1,089 336 380 1.133 336 380 1.133 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 145 59 43 0.741 59 43 0.741 Mpwapwa 0 0 0 0.000 886 432 1,224 2.834 432 1,224 2.834 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Total 0 0 0 0.000 1,031 491 1,268 2.584 491 1,268 2.584 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 141 34 18 0.535 7,553 3,091 875 0.283 3,125 893 0.286 Mpwapwa 0 0 0 0.000 25,679 22,540 8,899 0.395 22,540 8,899 0.395 Kongwa 0 0 0 0.000 20,423 16,091 5,074 0.315 16,091 5,074 0.315 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 65,910 28,042 12,472 0.445 28,042 12,472 0.445 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 24,753 8,513 2,908 0.342 8,513 2,908 0.342 Total 0 0 0 0.000 144,318 78,277 30,227 0.386 78,311 30,245 0.386 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 141 34 17 0.494 26,747 17,063 4,811 0.282 17,063 4,811 0.282 Mpwapwa 0 0 0 0.000 252 89 21 0.238 89 21 0.238 Kongwa 0 0 0 0.000 3,503 3,341 1,391 0.416 3,341 1,391 0.416 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 635 385 272 0.706 385 272 0.706 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 300 162 70 0.431 162 70 0.431 Total 0 0 0 0.000 31,436 21,040 6,565 0.312 21,040 6,565 0.312 Table 7.2.14: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Irish potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Irish potatoes District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.15: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Groundnuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Groundnuts District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.16: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sunflower District Dry Season Wet Season Total Wet Season Total Table 7.2.13: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sweet potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sweet potatoes District Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 170 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 7,451 5,677 993 0.175 5,677 993 0.175 Mpwapwa 0 0 0 0.000 1,397 1,334 355 0.266 1,334 355 0.266 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 16,831 12,779 5,338 0.418 12,779 5,338 0.418 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 1,485 919 435 0.473 919 435 0.473 Total 0 0 0 0.000 27,164 20,709 7,121 0.344 20,709 7,121 0.344 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 143 116 0 0.000 116 0 0.000 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Total 0 0 0 0.000 143 116 0 0.000 116 0 0.000 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 145 15 9 0.642 0 . . 15 9 0.642 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . Dodoma Urban 0 0 0 0.000 100 10 8 0.790 10 8 0.790 Total 145 15 9 0.000 100 10 8 25 17 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 286 173 83 0 173 83 0.479 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0 . . 0.000 Total 0 0 0 0.000 286 173 83 0 173 83 0.479 Wet Season Total Table 7.2.17: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Simsim Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Simsim District Dry Season Table 7.2.20: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Okra Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Okra District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.19: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cabbage Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cabbage District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.18: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Soya beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Soya beans District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 171 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 144 29 9 0.296 29 9 0.296 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Total 0 0 0 0.000 144 29 9 0.296 29 9 0.296 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 95 19 8 0.395 19 8 0.395 Total 0 0 0 0.000 95 19 8 0.395 19 8 0.395 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 290 176 226 1.284 176 226 1.284 Mpwapwa 0 0 0 0.000 507 128 285 2.219 128 285 2.219 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Total 0 0 0 0.000 796 304 511 1.679 304 511 1.679 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 1,005 312 770 2.468 312 770 2.468 Mpwapwa 0 0 0 0.000 129 52 70 1.334 52 70 1.334 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 228 46 21 0.445 46 21 0.445 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 3,095 732 1,122 1.532 732 1,122 1.532 Total 0 0 0 0.000 4,458 1,143 1,982 1.735 1,143 1,982 1.735 Table 7.2.22: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tumeric Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tumeric District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.23: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Onions Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Onions District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.24: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tomatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tomatoes District Dry Season Wet Season Total Wet Season Total Table 7.2.21: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Radish Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Radish District Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 172 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Mpwapwa 0 0 0 0.000 127 26 19 0.741 26 19 0.741 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 399 55 110 2.020 55 110 2.020 Total 0 0 0 0.000 527 80 129 1.610 80 129 1.610 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 100 10 38 3.754 10 38 3.754 Total 0 0 0 0.000 100 10 38 3.754 10 38 3.754 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Mpwapwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 701 64 290 4.530 64 290 4.530 Total 0 0 0 0.000 701 64 290 4.530 64 290 4.530 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Kondoa 0 0 0 0.000 138 33 55 1.647 33 55 1.647 Mpwapwa 0 0 0 0.000 129 26 16 0.593 26 16 0.593 Kongwa 0 0 0 0.000 0 . . 0.000 . . 0.000 Dodoma Rural 0 0 0 0.000 228 23 23 0.988 23 23 0.988 Dodoma Urban 0 0 0 0.000 799 110 259 2.344 110 259 2.344 Total 0 0 0 0.000 1,294 193 352 1.823 193 352 1.823 Wet Season Total Table 7.2.25: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Spinach Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Spinach District Dry Season Table 7.2.28: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Amaranths Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Amaranths District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.27: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chillies Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chillies District Dry Season Wet Season Total Table 7.2.26: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Carrot Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Carrot District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 173 PERMANENT CROPS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 174 Area planted (ha) Area Harvested (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kgs/ha) Pigeon Pea 17,199 14,550 4,930 339 Malay Apple . 0 . 0 Sugarcane 568 463 8,653 18,679 Nutmeg 0 0 . 0 Banana 138 76 996 13,106 Mango 394 91 792 8,731 Pawpaw 174 2 101 57,247 Orange 1 78 14 184 Mandarine/Tangerine 0 0 33 0 Guava 244 186 381 2,048 Lime/Lemon 0 0 5 0 Rambutan . 9 87 9,880 Total 18,719 15,455 15,991 1,035 Rubber Vine Fruit 104 104 32 309 Banana 1,458 92 56 615 Pawpaw 5 0 12 0 Orange 25 0 . 0 Guava 824 13 3 245 Total 2,415 208 104 499 Pigeon Pea 2,468 249 142 569 Banana 59 0 . 0 Mango 23 434 7 16 Pawpaw 14 23 2 89 Guava 47 23 3 138 Lime/Lemon 23 12 1 99 Durian 12 59 5 79 Total 2,647 801 160 200 Banana 91 23 25 1,087 Mango 32 0 322 0 Pawpaw 47 0 5 0 Grape 186 186 414 2,223 Guava 12 0 69 0 Total 368 209 834 3,993 Pigeon Pea 10 0 69 0 Sugarcane 30 28 100 3,529 Banana 41 20 10 497 Mango 220 107 449 4,178 Pawpaw 72 30 51 1,684 Orange 23 16 15 960 Grape 92 56 58 1,046 Mandarine/Tangerine . . . 0 Guava 98 69 482 7,026 Lime/Lemon . . 3 0 Total 584 326 1,237 3,793 Rubber Vine Fruit 104 104 32 309 Pigeon Pea 19,678 14,799 5,140 347 Malay Apple . 0 . 0 Sugarcane 598 492 8,754 17,802 Nutmeg 0 0 . 0 Banana 1,786 211 1,087 5,160 Mango 669 632 1,569 2,483 Pawpaw 312 55 170 3,082 Orange 49 94 29 313 Grape 278 242 472 1,952 Mandarine/Tangerine 0 0 33 0 Guava 1,225 291 939 3,221 Lime/Lemon 24 12 9 766 Durian 12 59 5 79 Rambutan . 9 87 9,880 Total 24,734 16,999 18,326 1,078 Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Total District/Crop Kondoa Mpwapwa 7.3.1 PERMANENT CROPS: Production of Permanent Crops by Crop Type and District - Dodoma Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 175 Crop Area Planted % Pigeon Pea 19,678 79.56 Banana 1,786 7.22 Guava 1,225 4.95 Mango 669 2.71 Sugarcane 598 2.42 Pawpaw 312 1.26 Grape 278 1.12 Rubber Vine Fruit 104 0.42 Orange 49 0.20 Lime/Lemon 24 0.10 Durian 12 0.05 Mandarine/Tangerine 0.1 0.00 Nutmeg 0 0.00 Total 24,734 100.00 District Area Planted with Pigeon peas Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Pigeon peas Average Planted Area per Household Kondoa 17,199 172,276 10.0 27,101 0.6 Mpwapwa 0 104,395 0.0 0 0.0 Kongwa 2,468 168,716 1.5 234 10.5 Dodoma rural 0 172,257 0.0 0 0.0 Dodoma urban 10 61,012 0.0 100 0.1 Total 19,678 678,655 2.9 27,435 0.7 District Area Planted with Banana Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Banana Average Planted Area per Household Kondoa 138 172,276 0.1 1,008 0.1 Mpwapwa 1,458 104,395 1.4 641 0.0 Kongwa 59 168,716 0.0 116 0.5 Dodoma rural 91 172,257 0.1 224 0.0 Dodoma urban 41 61,012 0.1 200 0.2 Total 1,786 678,655 0.3 2,189 0.8 Banana 7.3.2 PERMANENT CROP: Area Planted by Crop Type - Dodoma Region Pigeon peas 7.3.3 PERMANENT CROPS: Area Planted with Pigeon peas by District 7.3.4 PERMANENT CROPS: Area planted with Banana by District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 176 District Area Planted with Mango Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Mango Average Planted Area per Household Kondoa 394 172,276 0.23 2567 0.15 Mpwapwa 0 104,395 0.00 0 0.00 Kongwa 23 168,716 0.01 116 0.20 Dodoma rural 32 172,257 0.02 460 0.07 Dodoma urban 220 61,012 0.36 991 0.22 Total 669 678,655 0.10 4134 0.16 District Area Planted with Guava Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Guava Average Planted Area per Household Kondoa 244 172,276 0.14 1,137 0.22 Mpwapwa 824 104,395 0.79 253 3.26 Kongwa 47 168,716 0.03 116 0.40 Dodoma rural 12 172,257 0.01 458 0.03 Dodoma urban 98 61,012 0.16 798 0.12 Total 1,225 678,655 0.18 2,761 0.44 Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Rubber Vine Fruit 0 104 0 0 104 Pigeon Pea 2,383 751 463 16,081 19,678 Malay Apple 0 0 0 0 0 Sugarcane 145 0 0 453 598 Nutmeg 0 0 0 0 0 Banana 1,119 45 0 623 1,786 Mango 104 23 0 542 669 Pawpaw 172 0 0 140 312 Orange 48 0 0 1 49 Grape 41 0 0 51 92 Mandarine/Tangerine 0 0 0 0 0 Guava 87 45 0 1,093 1,225 Lime/Lemon 0 0 0 24 24 Durian 0 12 0 0 12 Rambutan 0 0 0 0 0 Total 4,099 979 463 19,007 24,547 7.3.5 PERMANENT CROPS: Area planted with Mango by District Mango 7.3.6 PERMANENT CROPS: Area Planted with Guava by District Guava 7.3.7 PERMANENT CROPS: Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Fertilizer Use Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 177 Crop Mostly Farm Yard Manure Total % Orange 48 49 98.6 Banana 1,119 1,786 62.7 Pawpaw 172 312 55.1 Grape 41 92 44.4 Sugarcane 145 598 24.2 Mango 104 669 15.6 Pigeon Pea 2,383 19,678 12.1 Guava 87 1,225 7.1 Rubber Vine Fruit 0 104 0.0 Nutmeg 0 0 0.0 Mandarine/Tangerine 0 0 0.0 Lime/Lemon 0 24 0.0 Durian 0 12 0.0 Rambutan 0 0 0.0 Total 4,099 24,547 16.7 Crop Mostly Inorganic Fertilizer Total % Pigeon Pea 463 19,678 2 Rubber Vine Fruit 0 104 0 Malay Apple 0 0 0 Sugarcane 0 598 0 Nutmeg 0 0 0 Banana 0 1,786 0 Mango 0 669 0 Pawpaw 0 312 0 Orange 0 49 0 Grape 0 92 0 Mandarine/Tangerine 0 0 0 Guava 0 1,225 0 Lime/Lemon 0 24 0 Durian 0 12 0 Rambutan 0 0 0 Total 463 24,547 2 cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 178 Crop Mostly Compost Total % Rubber Vine Fruit 104 104 100.00 Pigeon Pea 751 19,678 3.81 Malay Apple 0 0 0.00 Sugarcane 0 598 0.00 Nutmeg 0 0 0.00 Banana 45 1,786 2.49 Mango 23 669 3.50 Pawpaw 0 312 0.00 Orange 0 49 0.00 Grape 0 92 0.00 Mandarine/Tangerine 0 0 0.00 Guava 45 1,225 3.64 Lime/Lemon 0 24 0.00 Durian 12 12 100.00 Rambutan 0 0 0.00 Total 979 24,547 3.99 cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 179 AGROPROCESSING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 180 Number % Number % Number % Kondoa 80,478 95 4,278 5 84,756 100 Mpwapwa 47,544 93 3,510 7 51,055 100 Kongwa 43,965 93 3,273 7 47,238 100 Dodoma Rural 88,601 88 11,881 12 100,482 100 Dodoma Urban 36,313 90 3,876 10 40,189 100 Total 296,901 92 26,818 8 323,719 100 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader Other Total Kondoa 14,250 5,109 57,028 4,090 0 80,478 Mpwapwa 11,230 2,459 27,799 6,056 0 47,544 Kongwa 5,134 1,049 37,782 0 0 43,965 Dodoma Rural 26,424 3,201 57,854 0 1,121 88,601 Dodoma Urban 4,007 3,106 27,904 0 1,296 36,313 Total 61,046 14,924 208,367 10,146 2,418 296,901 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader On Large Scale Farm Other Total Maize 2,715 2,703 17,770 0 91 297 23,576 Paddy 0 0 101 0 0 0 101 Sorghum 705 301 3,364 0 0 0 4,371 Bulrush Millet 3,511 2,004 19,486 0 98 697 25,796 Cassava 403 0 300 0 0 0 703 Beans 101 0 0 0 0 0 101 Cowpeas 1,205 0 201 0 0 0 1,406 Bambaranut 2,912 95 0 0 0 780 3,787 Groundnut 10,426 101 698 0 0 1,586 12,810 8.1.1b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year District Method of Processing Method of Processing Crop 8.1.1c AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Location and Crop, Dodoma Region 8.1.1a: Number of Crop Growing Households Reported to have Processed Products by District; 2002/03 Agriculture Year Households That Processed Crops Households That did not Process Crops Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 181 Household / Human Consumption Fuel for Cooking Sale Only Animal Consumption Did Not Use Other Total Maize 221,523 755 783 1,715 607 0 225,382 Paddy 6,614 0 0 0 0 0 6,614 Sorghum 67,777 453 325 115 0 0 68,671 Bulrush Millet 88,830 0 0 0 776 0 89,606 Finger Millet 1,096 0 327 0 91 0 1,514 Cassava 1,511 0 0 0 0 0 1,511 Sweet Potatoes 145 0 0 0 0 145 290 Beans 3,190 0 726 0 0 128 4,045 Cowpeas 3,104 0 91 115 0 0 3,310 Pigeon Peas 3,131 0 917 0 0 0 4,048 Bambaranut 6,716 0 145 115 117 0 7,093 Sunflower 2,450 0 267 0 0 145 2,862 Simsim 374 0 128 0 0 0 502 Groundnut 43,725 329 5,614 230 839 372 51,110 Total 450,186 1,537 9,324 2,290 2,430 790 466,557 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Maize 4,518 480 693 469 667 91 1,151 5,697 211,616 225,382 Paddy 228 0 0 0 0 0 132 276 5,978 6,614 Sorghum 1,814 516 129 465 0 192 328 2,139 63,087 68,671 Bulrush Millet 839 330 888 0 143 0 374 885 86,146 89,606 Finger Millet 0 0 0 0 0 0 325 0 1,189 1,514 Cassava 0 0 0 0 0 0 0 0 1,511 1,511 Sweet Potatoes 0 0 0 0 0 0 0 0 290 290 Beans 128 253 127 0 0 0 384 128 3,024 4,045 Cowpeas 0 0 0 0 0 0 0 0 3,310 3,310 Pigeon Peas 0 0 0 0 0 0 1,073 0 2,975 4,048 Bambaranut 145 0 0 0 0 0 0 0 6,949 7,093 Sunflower 262 123 0 0 0 0 274 0 2,202 2,862 Simsim 229 0 0 0 0 0 0 0 273 502 Groundnut 2,155 997 1,706 229 0 0 1,327 1,607 43,089 51,110 Total 10,318 2,700 3,543 1,163 811 283 5,368 10,733 431,639 466,557 Flour / Meal Grain Oil Juice Fiber Other Total Kondoa 77,632 1,571 1,001 0 274 0 80,478 Mpwapwa 46,116 1,224 75 0 0 129 47,544 Kongwa 40,583 2,797 234 351 0 0 43,965 Dodoma Rural 79,301 9,071 229 0 0 0 88,601 Dodoma Urban 35,521 492 300 0 0 0 36,313 Total 279,153 15,155 1,839 351 274 129 296,901 Household / Human Consumption Fuel for Cooking Sale Only Animal Consumption Did Not Use Total Kondoa 78,882 430 499 91 576 80,478 Mpwapwa 46,773 0 513 259 0 47,544 Kongwa 43,031 0 234 467 233 43,965 Dodoma Rural 86,792 682 0 898 229 88,601 Dodoma Urban 36,313 0 0 0 0 36,313 Total 291,791 1,111 1,246 1,715 1,038 296,901 District Product Use 8.1.1f AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Main Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region District Main Product 8.1.1g AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Use of Primary Processed Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Product Use Crop 8.1.1d AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Dodoma Region Where Sold 8.1.1e AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Dodoma Region Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 182 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Kondoa 1,729 145 0 0 433 0 917 4,823 72,431 80,478 Mpwapwa 1,050 0 259 129 0 0 129 2,178 43,799 47,544 Kongwa 2,104 352 234 586 234 0 234 117 40,104 43,965 Dodoma Rural 228 181 916 0 0 0 230 219 86,826 88,601 Dodoma Urban 386 302 201 0 0 91 0 595 34,738 36,313 Total 5,496 979 1,610 716 667 91 1,511 7,933 277,898 296,901 Bran Cake Husk Juice Fiber Pulp Oil Shell No by- product Other Total Kondoa 1,416 2,003 553 0 145 2,282 145 434 71,040 2,461 80,478 Mpwapwa 38,218 129 129 129 129 0 0 2,525 6,284 0 47,544 Kongwa 33,119 233 0 0 117 234 0 1,635 8,627 0 43,965 Dodoma Rural 32,710 0 3,447 0 0 14,875 0 888 36,681 0 88,601 Dodoma Urban 7,025 202 0 0 0 2,510 0 303 26,274 0 36,313 Total 112,488 2,567 4,129 129 391 19,901 145 5,783 148,907 2,461 296,901 District By Product 8.1.1h AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Where Product Sold and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region District Where Sold 8.1.1i AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By type of By-Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 183 MARKETING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 184 Number % Number % Kondoa 62,660 74.2 21,810 25.8 84,470 Mpwapwa 33,065 65.0 17,785 35.0 50,850 Kongwa 24,367 51.7 22,754 48.3 47,121 Dodoma Rural 54,612 54.4 45,870 45.6 100,482 Dodoma Urban 16,095 40.0 24,094 60.0 40,189 Total 190,800 59.1 132,312 40.9 323,112 Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Far Farmers Association Problems Co-operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Total Kondoa 575 21557 141 0 141 0 0 1570 23984 Mpwapwa 515 22490 512 125 0 250 0 256 24147 Kongwa 468 21593 352 0 0 0 0 233 22646 Dodoma Rural 510 48251 0 0 224 0 230 1821 51037 Dodoma Urban 99 24928 101 0 0 101 0 2087 27314 Total 2168 138819 1105 125 365 351 230 5967 149130 Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Far Farmers Association Problems Co-operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Total Kondoa 2.40 89.88 0.59 0.00 0.59 0.00 0.00 6.55 100.00 Mpwapwa 2.13 93.14 2.12 0.52 0.00 1.03 0.00 1.06 100.00 Kongwa 2.07 95.35 1.55 0.00 0.00 0.00 0.00 1.03 100.00 Dodoma Rural 1.00 94.54 0.00 0.00 0.44 0.00 0.45 3.57 100.00 Dodoma Urban 0.36 91.26 0.37 0.00 0.00 0.37 0.00 7.64 100.00 Total 1.45 93.09 0.74 0.08 0.24 0.24 0.15 4.00 100.00 10.2: Number of Households who Reported Main Reasons for Not Selling their Crops by District During 2002/03Agriccultural Year, Dodoma Region District Main Reasons for Not Selling Crops Main Reasons for Not Selling Crops District 10.3 Proportion of Households who Reported Main Reason for Not Selling Their Crops by District during 2002/03 Agricultural Year, Dodoma Region 10.1: Number of Crop Producing Households Reported to have Sold Agricultural Produce by District During 2002/03; Dodoma Region Households that Sold Households that Did not Sell Total Number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 185 IRRIGATION/EROSION CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 186 Number of Household % Number of Household % Number of Household % Kondoa 1,441 2 83,315 98 84,756 100 Mpwapwa 3,832 8 47,222 92 51,055 100 Kongwa 117 0 47,121 100 47,238 100 Dodoma Rural 456 0 100,025 100 100,482 100 Dodoma Urban 3,591 9 36,598 91 40,189 100 Total 9,438 3 314,282 97 323,719 100 District Irrigatable Area (ha) Irrigated Land (ha) % Kondoa 925 925 100.0 Mpwapwa 1,687 1,651 97.9 Kongwa 95 24 25.0 Dodoma Rural 92 74 80.0 Dodoma Urban 1,916 1,618 84.4 Total 4,715 4,291 91.0 River Lake Dam Well Borehole Canal Pipe water Total Kondoa 578 0 0 718 0 0 145 1,441 Mpwapwa 2,034 0 125 258 129 1,162 123 3,832 Kongwa 117 0 0 0 0 0 0 117 Dodoma Rural 0 0 0 456 0 0 0 456 Dodoma Urban 0 98 292 3,099 0 0 101 3,591 Total 2,730 98 417 4,533 129 1,162 369 9,438 Gravity Hand Bucket Hand Pump Motor Pump Total Kondoa 290 1,008 144 0 1,441 Mpwapwa 2,805 1,028 0 0 3,832 Kongwa 117 0 0 0 117 Dodoma Rural 0 456 0 0 456 Dodoma Urban 198 3,292 0 101 3,591 Total 3,409 5,784 144 101 9,438 District Method of Obtaining Water 11.4: IRRIGATION: Number of Agriculture Households by Method used to obtain water and District during 2002/03 Agricultural Year 11.2 IRRIGATION: Area (ha) of Irrigatable and NON irrigated land by district during 2002/03 agriculture year 11.3: IRRIGATION: Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by districts during the 2002/03 agricultural Year District Source of Irrigation Water 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District Households Practicing Irrigation Households not Practicing Irrigation Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 187 Flood Sprinkler Water Hose Bucket / Watering Can Total Kondoa 290 0 144 1,008 1,441 Mpwapwa 2,675 0 0 1,157 3,832 Kongwa 0 0 0 117 117 Dodoma Rural 0 0 0 456 456 Dodoma Urban 98 502 0 2,991 3,591 Total 3,063 502 144 5,729 9,438 Number % Number % Kondoa 1,441 2 83,315 98 84,756 Mpwapwa 3,832 8 47,222 92 51,055 Kongwa 117 0 47,121 100 47,238 Dodoma Rural 456 0 100,025 100 100,482 Dodoma Urban 3,591 9 36,598 91 40,189 Total 9,438 3 314,282 97 323,719 Terraces Erosion Control Bunds Gabions / Sandbag Vetiver Grass Tree Belts Water Harvesting Bunds Drainage Ditches Dam Total Kondoa 0 64,312 183 430 3,554 28,157 183 0 96,819 Mpwapwa 513 24,031 0 0 1,892 2,820 638 129 30,024 Kongwa 3,688 585 0 703 5,385 349 814 116 11,641 Dodoma Rural 1,829 17,758 2,958 0 0 1,111 8,037 0 31,694 Dodoma Urban 2,490 6,288 0 0 0 402 0 0 9,180 Total 8,520 112,974 3,141 1,134 10,832 32,840 9,671 245 179,357 11.7 EROSION CONTROL: Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures By Type and District as of 2002/03 Agricultural Year District Type of Erosion Control Presence of Erosion Control/Water Harvesting Facilities Number of Households District Have Facility Does Not Have Facility District Method of Application 11.5 IRRIGATION: Number of Agricultulture Households by Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year 11.6: Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 188 Appendix II 189 ACCESS TO FARM INPUTS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 190 No of households % No of households % Kondoa 1,283 1.5 83,471 98.8 84,470 Mpwapwa 382 0.8 50,543 99.4 50,850 Kongwa 0 0.0 47,238 100.2 47,121 Dodoma Rural 229 0.2 100,253 99.8 100,482 Dodoma Urban 401 1.0 39,787 99.0 40,189 Total 2,295 0.7 321,292 99.4 323,112 No of households % No of households % Kondoa 27,968 33 57,356 68 84,470 Mpwapwa 11,865 23 39,394 77 50,850 Kongwa 8,140 17 39,098 83 47,121 Dodoma Rural 33,050 33 67,432 67 100,482 Dodoma Urban 15,814 39 24,475 61 40,189 Total 96,837 30 227,755 70 323,112 No of households % No of households % Kondoa 2,079 2.5 82,820 98.0 84,470 Mpwapwa 770 1.5 50,285 98.9 50,850 Kongwa 928 2.0 46,310 98.3 47,121 Dodoma Rural 444 0.4 100,037 99.6 100,482 Dodoma Urban 301 0.7 39,787 99.0 40,189 Total 4,523 1.4 319,239 98.8 323,112 Table 12.1.1 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Chemical Fertilizer NOT Using Chemical Fertilizer Total Number of Crop growing households Table 12.1.2 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Farm Yard Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Farm Yard Manure Not Using Farm Yard Manure Total Number of Crop growing households Table 12.1.3 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using COMPOST Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Compost Not Using Compost Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 191 No of households % No of households % Kondoa 714 1 84,046 99 84,470 Mpwapwa 1,097 2 49,958 98 50,850 Kongwa 1,286 3 45,952 98 47,121 Dodoma Rural 3,454 3 97,028 97 100,482 Dodoma Urban 2,401 6 37,787 94 40,189 Total 8,951 3 314,771 97 323,112 No of households % No of households % Kondoa 0 0 84,665 100 84,470 Mpwapwa 75 0 50,905 100 50,850 Kongwa 0 0 47,238 100 47,121 Dodoma Rural 141 0 100,341 100 100,482 Dodoma Urban 199 0 39,990 100 40,189 Total 415 0 323,138 100 323,112 No of households % No of households % Kondoa 5,262 6 79,303 94 84,470 Mpwapwa 4,941 10 46,113 91 50,850 Kongwa 4,894 10 42,344 90 47,121 Dodoma Rural 12,759 13 87,722 87 100,482 Dodoma Urban 6,257 16 33,932 84 40,189 Total 34,114 11 289,414 90 323,112 Table 12.1.6 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households using Improved Seeds by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Improved Seeds Not Using Improved Seeds Total Number of Crop growing households Table 12.1.5 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Herbicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Herbicides Not Using Herbicides Total Number of Crop growing households Table 12.1.4 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Insecticide/Fungicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Insecticides/Fungicide Not Using Insecticide/Fungi Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 192 Number % Number % Number % Number % Kondoa 996 1.2 287 0.3 0 0.0 83,471 98.5 84,754 Mpwapwa 0 0.0 0 0.0 382 0.8 50,543 99.2 50,925 Kongwa 0 0.0 0 0.0 0 0.0 47,238 100.0 47,238 Dodoma Rural 229 0.2 0 0.0 0 0.0 100,253 99.8 100,482 Dodoma Urban 301 0.7 101 0.3 0 0.0 39,787 99.0 40,189 Total 1,526 0.5 388 0.1 382 0.1 321,292 99.3 323,588 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Mpwapwa 0 0.0 123 0.2 0 0.0 129 0.3 128 0.2 129 0.3 Kongwa 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Dodoma Rural 590 0.6 363 0.4 458 0.5 0 0.0 181 0.2 0 0.0 Dodoma Urban 0 0.0 198 0.5 98 0.2 101 0.3 101 0.3 0 0.0 Total 590 0.2 685 0.2 557 0.2 230 0.1 410 0.1 129 0.0 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number Kondoa 0 0.0 12,744 14.9 14,844 17.4 379 0.4 57,356 67.2 85,324 Mpwapwa 125 0.2 4,709 9.2 6,262 12.2 258 0.5 39,394 76.9 51,259 Kongwa 0 0.0 3,021 6.4 5,119 10.8 0 0.0 39,098 82.8 47,238 Dodoma Rural 0 0.0 9,224 9.2 21,773 21.7 460 0.5 67,432 67.1 100,482 Dodoma Urban 595 1.5 3,877 9.6 10,844 26.9 0 0.0 24,475 60.7 40,289 Total 720 0.2 33,576 10.3 58,842 18.1 1,097 0.3 227,755 70.2 324,592 Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year cont…..Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year District Neighbour Other Not applicable District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Secondary Market Development Project Crop Buyers Large Scale Farm Locally Produced by Household Table 12.1.7 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Chemical Fertilizer and District, 2002/03 Agricultural Year District Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Neighbour Not applicable Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 193 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 0 0.0 0 0.0 2,079 2.4 0 0.0 82,820 97.6 84,899 Mpwapwa 0 0.0 0 0.0 770 1.5 0 0.0 50,285 98.5 51,055 Kongwa 0 0.0 0 0.0 928 2.0 0 0.0 46,310 98.0 47,238 Dodoma Rural 222 0.2 222 0.2 0 0.0 0 0.0 100,037 99.6 100,482 Dodoma Urban 0 0.0 0 0.0 201 0.5 101 0.3 39,787 99.2 40,088 Total 222 0.1 222 0.1 3,977 1.2 101 0.0 319,239 98.6 323,762 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 714 0.8 0 0.0 0 0.0 0 0.0 84,046 99.2 84,760 Mpwapwa 713 1.4 129 0.3 0 0.0 255 0.5 49,958 97.9 51,055 Kongwa 1,053 2.2 0 0.0 233 0.5 0 0.0 45,952 97.3 47,238 Dodoma Rural 459 0.5 0 0.0 2,813 2.8 181 0.2 97,028 96.6 100,482 Dodoma Urban 2,301 5.7 0 0.0 0 0.0 101 0.3 37,787 94.0 40,189 Total 5,239 1.6 129 0.0 3,047 0.9 537 0.2 314,771 97.2 323,723 Number % Number % Number % Kondoa 0 0.0 0 0.0 84,665 100.0 84,665 Mpwapwa 75 0.1 0 0.0 50,905 99.9 50,980 Kongwa 0 0.0 0 0.0 47,238 100.0 47,238 Dodoma Rural 0 0.0 141 0.1 100,341 99.9 100,482 Dodoma Urban 199 0.5 0 0.0 39,990 99.5 40,189 Total 274 0.1 141 0.0 323,138 99.9 323,553 Table 12.1.11 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Herbicides and District, 2002/03 Agricultural Year Total District Local Market / Trade Store Development Project District Local Market / Trade Store Neighbour Not applicable Secondary Market Not applicable Total Total Table 12.1.10 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Neighbour Table 12.1.9 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Co-operative Crop Buyers Locally Produced by Household Neighbour Not applicable District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 194 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 142 0.2 2,557 3.0 429 0.5 290 0.3 0 0.0 0 0.0 568 0.7 1,276 1.5 79,303 93.8 84,565 Mpwapwa 0 0.0 3,281 6.4 0 0.0 502 1.0 0 0.0 0 0.0 129 0.3 1,029 2.0 46,113 90.3 51,055 Kongwa 234 0.5 3,259 6.9 116 0.2 349 0.7 117 0.2 0 0.0 117 0.2 702 1.5 42,344 89.6 47,238 Dodoma Rural 0 0.0 5,236 5.2 0 0.0 6,152 6.1 0 0.0 228 0.2 228 0.2 916 0.9 87,722 87.3 100,482 Dodoma Urban 0 0.0 5,269 13.1 101 0.3 202 0.5 100 0.2 0 0.0 100 0.2 485 1.2 33,932 84.4 40,189 Total 376 0.1 19,601 6.1 646 0.2 7,495 2.3 217 0.1 228 0.1 1,142 0.4 4,408 1.4 289,414 89.5 323,528 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 428 33 141 11 0 0 144 11 571 44 1,283 Mpwapwa 0 0 0 0 382 100 0 0 0 0 382 Kongwa - - - - - - - - - - - Dodoma Rural 229 100 0 0 0 0 0 0 0 0 229 Dodoma Urban 101 25 0 0 0 0 0 0 301 75 401 Total 758 33 141 6 382 17 144 6 871 38 2,295 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 25,553 91 1,703 6 572 2 0 0 141 1 27,968 Mpwapwa 11,276 95 387 3 201 2 0 0 0 0 11,865 Kongwa 6,512 80 815 10 813 10 0 0 0 0 8,140 Dodoma Rural 31,310 95 1,141 3 370 1 0 0 229 1 33,050 Dodoma Urban 12,337 78 2,594 16 689 4 194 1 0 0 15,814 Total 86,988 90 6,640 7 2,645 3 194 0 370 0 96,837 12.1.12 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year Total Not applicable District Local Farmers Group Local Market / Trade Store Secondary Market Development Project Crop Buyers Large Scale Farm Locally Produced by Household Neighbour 12.1.13 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Total Number Between 10 and 20 km 20 km and Above Total 12.1.14 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 195 Number % Number % Kondoa 2,079 100 0 0 2,079 Mpwapwa 770 100 0 0 770 Kongwa 928 100 0 0 928 Dodoma Rural 444 100 0 0 444 Dodoma Urban 201 67 101 33 301 Total 4,422 98 101 2 4,523 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 1,979 38 716 14 286 5 286 5 1,995 38 5,262 Mpwapwa 1,378 28 255 5 795 16 388 8 2,126 43 4,941 Kongwa 1,286 26 585 12 1,514 31 347 7 1,162 24 4,894 Dodoma Rural 3,727 29 1,268 10 4,121 32 459 4 3,183 25 12,759 Dodoma Urban 982 16 101 2 796 13 596 10 3,782 60 6,257 Total 9,351 27 2,925 9 7,513 22 2,076 6 12,248 36 34,114 Less than 1 km Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 0 0 0 0 145 20 0 0 569 80 714 Mpwapwa 256 23 0 0 257 23 129 12 455 41 1,097 Kongwa 234 18 0 0 467 36 0 0 584 45 1,286 Dodoma Rural 0 0 362 10 458 13 0 0 2,633 76 3,454 Dodoma Urban 95 4 0 0 300 13 301 13 1,705 71 2,401 Total 585 7 362 4 1,627 18 431 5 5,947 66 8,951 Total Number 12.1.15 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km 20 km and Above Total Number 20 km and Above 12.1.17 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Insecticide/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total Number 12.1.16 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above District Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 196 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 24,827 30 46,055 55 3,832 5 290 0 3,863 5 4,030 5 144 0 431 1 83,471 Mpwapwa 12,922 26 30,169 60 646 1 129 0 1,692 3 3,573 7 0 0 1,412 3 50,543 Kongwa 9,526 20 30,000 64 234 0 0 0 1,755 4 5,138 11 115 0 469 1 47,238 Dodoma Rural 31,023 31 47,261 47 2,973 3 0 0 2,742 3 15,802 16 0 0 453 0 100,253 Dodoma Urban 1,090 3 31,472 79 492 1 0 0 891 2 5,541 14 101 0 199 1 39,787 Total 79,388 25 184,957 58 8,177 3 419 0 10,944 3 34,084 11 359 0 2,964 1 321,292 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 14,377 25 21,413 37 10,380 18 2,594 5 3,838 7 2,591 5 0 0 2,162 4 57,356 Mpwapwa 7,695 20 5,389 14 17,077 43 4,186 11 2,266 6 1,871 5 0 0 910 2 39,394 Kongwa 8,713 22 4,206 11 21,153 54 2,691 7 1,053 3 350 1 0 0 932 2 39,098 Dodoma Rural 8,173 12 12,043 18 36,052 53 1,831 3 229 0 7,519 11 0 0 1,585 2 67,432 Dodoma Urban 7,596 31 10,140 41 5,070 21 393 2 0 0 303 1 101 0 872 4 24,475 Total 46,553 20 53,191 23 89,733 39 11,695 5 7,386 3 12,634 6 101 0 6,462 3 227,755 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 12,866 16 28,851 35 22,581 27 2,722 3 10,906 13 3,450 4 0 0 1,444 2 82,820 Mpwapwa 4,175 8 9,111 18 7,050 14 1,744 3 22,751 45 2,920 6 329 1 2,205 4 50,285 Kongwa 6,778 15 3,857 8 22,817 49 6,797 15 3,733 8 583 1 351 1 1,394 3 46,310 Dodoma Rural 4,763 5 19,706 20 29,376 29 5,374 5 29,282 29 7,642 8 2,985 3 910 1 100,037 Dodoma Urban 3,084 8 12,492 31 10,388 26 199 1 9,809 25 2,009 5 1,102 3 704 2 39,787 Total 31,667 10 74,017 23 92,213 29 16,836 5 76,480 24 16,602 5 4,767 1 6,656 2 319,239 12.1.18 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Not Available Price Too High No Money to Buy Other Input is of No Use Locally Produced by Household Not Available Price Too High No Money to Buy Total Input is of No Use Locally Produced by Household Do not Know How to Use Input is of No Use 12.1.19 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Too Much Labour Required Too Much Labour Required Do not Know How to Use Total Locally Produced by Household Other Total Other 12.1.20 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 197 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 16,936 20 53,490 64 5,332 6 696 1 5,285 6 1,584 2 0 0 723 1 84,046 Mpwapwa 6,378 13 28,361 57 256 1 0 0 3,115 6 10,179 20 0 0 1,669 3 49,958 Kongwa 4,182 9 29,676 65 938 2 234 1 2,672 6 7,561 16 0 0 689 1 45,952 Dodoma Rural 20,357 21 61,942 64 2,051 2 0 0 6,181 6 5,356 6 230 0 911 1 97,028 Dodoma Urban 302 1 29,236 77 890 2 100 0 1,777 5 5,182 14 0 0 300 1 37,787 Total 48,154 15 202,705 64 9,467 3 1,031 0 19,029 6 29,862 9 230 0 4,292 1 314,771 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 17,956 21 51,409 61 5,192 6 833 1 5,997 7 2,558 3 720 1 84,665 Mpwapwa 9,451 19 27,513 54 639 1 0 0 3,394 7 8,104 16 1,805 4 50,905 Kongwa 3,830 8 30,384 64 1,172 2 117 0 3,846 8 6,966 15 923 2 47,238 Dodoma Rural 16,476 16 57,725 58 1,370 1 228 0 9,147 9 14,482 14 912 1 100,341 Dodoma Urban 603 2 28,368 71 591 1 100 0 2,059 5 7,868 20 400 1 39,990 Total 48,316 15 195,399 60 8,965 3 1,278 0 24,444 8 39,977 12 4,760 1 323,138 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 16,620 21 53,291 67 4,275 5 833 1 2,708 3 712 1 0 0 864 1 79,303 Mpwapwa 13,444 29 29,911 65 388 1 0 0 637 1 502 1 129 0 1,102 2 46,113 Kongwa 14,348 34 26,357 62 821 2 117 0 117 0 117 0 0 0 467 1 42,344 Dodoma Rural 13,969 16 70,334 80 1,144 1 229 0 458 1 906 1 0 0 683 1 87,722 Dodoma Urban 1,406 4 31,030 91 502 1 101 0 101 0 392 1 101 0 299 1 33,932 Total 59,787 21 210,924 73 7,129 2 1,280 0 4,021 1 2,629 1 230 0 3,415 1 289,414 12.1.21 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Price Too High No Money to Buy Total Too Much Labour Required Do not Know How to Use Do not Know How to Use Other Other Locally Produced by Household Input is of No Use Input is of No Use Locally Produced by Household 12.1.22 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Other Input is of No Use Total Total 12.1.23 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 198 Number % Number % Number % Kondoa 142 11 855 67 285 22 1,283 Mpwapwa 127 33 0 0 255 67 382 Kongwa - - - - - - - Dodoma Rural 0 0 229 100 0 0 229 Dodoma Urban 302 75 100 25 0 0 401 Total 571 25 1,184 52 540 24 2,295 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 8,029 29 18,520 66 1,130 4 289 1 0 0 27,968 Mpwapwa 5,134 43 4,803 40 1,416 12 382 3 129 1 11,865 Kongwa 2,092 26 5,464 67 349 4 234 3 0 0 8,140 Dodoma Rural 10,304 31 22,234 67 512 2 0 0 0 0 33,050 Dodoma Urban 7,565 48 8,149 52 100 1 0 0 0 0 15,814 Total 33,124 34 59,171 61 3,507 4 905 1 129 0 96,837 Number % Number % Number % Number % Kondoa 0 0 1,796 86 138 7 145 7 2,079 Mpwapwa 0 0 770 100 0 0 0 0 770 Kongwa 0 0 694 75 234 25 0 0 928 Dodoma Rural 444 100 0 0 0 0 0 0 444 Dodoma Urban 100 33 201 67 0 0 0 0 301 Total 545 12 3,461 77 372 8 145 3 4,523 Table 12.1.24 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good Average Poor District Excellent Good Does not Work Total 12.1.25 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Average Total Poor Total 12.1.26 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 District Excellent Good Average Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 199 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 145 20 569 80 0 0 0 0 0 0 714 Mpwapwa 126 12 714 65 257 23 0 0 0 0 1,097 Kongwa 117 9 1,169 91 0 0 0 0 0 0 1,286 Dodoma Rural 230 7 3,224 93 0 0 0 0 0 0 3,454 Dodoma Urban 696 29 1,107 46 200 8 299 12 100 4 2,401 Total 1,313 15 6,783 76 456 5 299 3 100 1 8,951 Number % Number % Mpwapwa 0 0 75 100 75 Dodoma Rural 0 0 141 100 141 Dodoma Urban 99 50 101 50 199 Total 99 24 317 76 415 Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizers Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Next Year Chemical Fertilizers Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 276 5 4,419 84 567 11 0 0 5,262 Kondoa 10,876 13 73,877 87 84,754 Mpwapwa 2,407 49 2,276 46 258 5 0 0 4,941 Mpwapwa 2,202 4 48,723 96 50,925 Kongwa 1,985 41 2,676 55 233 5 0 0 4,894 Kongwa 1,040 2 46,198 98 47,238 Dodoma Rural 4,099 32 5,684 45 2,748 22 229 2 12,759 Dodoma Rural 1,358 1 99,123 99 100,482 Dodoma Urban 2,877 46 2,981 48 399 6 0 0 6,257 Dodoma Urban 495 1 39,693 99 40,189 Total 11,644 34 18,036 53 4,205 12 229 1 34,114 Total 15,973 5 307,615 95 323,588 12.1.30 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizer Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year Total District District Excellent Good Average Does not Work 12.1.29 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Excellent Good 12.1.28 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total Poor Does not Work 12.1.27 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Excellent Good Average Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 200 Number % Number % Number % Number % Kondoa 35,626 42 49,698 58 85,324 Kondoa 11,597 14 73,302 86 84,899 Mpwapwa 24,606 48 26,653 52 51,259 Mpwapwa 6,257 12 44,798 88 51,055 Kongwa 20,367 43 26,871 57 47,238 Kongwa 10,333 22 36,905 78 47,238 Dodoma Rural 48,650 48 51,831 52 100,482 Dodoma Rural 7,906 8 92,576 92 100,482 Dodoma Urban 20,988 52 19,301 48 40,289 Dodoma Urban 1,097 3 38,991 97 40,088 Total 150,238 46 174,354 54 324,592 Total 37,190 11 286,572 89 323,762 Number % Number % Number % Number % Kondoa 12,630 15 72,130 85 84,760 Kondoa 10,383 12 74,282 88 84,665 Mpwapwa 2,351 5 48,704 95 51,055 Mpwapwa 849 2 50,131 98 50,980 Kongwa 6,986 15 40,252 85 47,238 Kongwa 2,107 4 45,131 96 47,238 Dodoma Rural 11,454 11 89,028 89 100,482 Dodoma Rural 1,363 1 99,119 99 100,482 Dodoma Urban 2,603 6 37,586 94 40,189 Dodoma Urban 199 0 39,990 100 40,189 Total 36,023 11 287,700 89 323,723 Total 14,901 5 308,652 95 323,553 12.1.34 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Pesticides/Fungicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Pesticides/FungicidesNe xt Year Total 12.1.33 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Insecticides/Fungicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Herbicides Next Year Total 12.1.32 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use COMPOST Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Next Year Farm Yard Manure Agricultural Households With NO Plan to use Next Year Farm Yard Manure Total 12.1.31 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Farm Yard Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use COMPOST ManureNext Year Agricultural Households With NO Plan to use COMPOST Manure Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 201 Number % Number % Kondoa 23,626 28 60,940 72 84,565 Mpwapwa 13,311 26 37,744 74 51,055 Kongwa 17,233 36 30,005 64 47,238 Dodoma Rural 25,662 26 74,820 74 100,482 Dodoma Urban 12,226 30 27,962 70 40,189 Total 92,058 28 231,471 72 323,528 Table 12.1.35 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households with Plan to Use Improved Seeds Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Improved Seeds Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Improved Seeds Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 202 Appendix II 203 AGRICULTURE CREDIT Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 204 Number % Number % Kondoa 285 67 142 33 428 Mpwapwa 124 50 123 50 247 Kongwa 702 100 0 0 702 Dodoma Rural 181 100 0 0 181 Dodoma Urban 201 100 0 0 201 Total 1,493 85 266 15 1,759 Family, Friend and Relative Commercial Bank Saving & Credit Society Religious Organisation / NGO / Project Kondoa 283 0 0 145 428 Mpwapwa 124 0 0 123 247 Kongwa 117 467 117 0 702 Dodoma Rural 0 0 0 181 181 Dodoma Urban 0 0 0 201 201 Total 524 467 117 650 1,759 13.1b AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District; 2002/03 Agriculture Year. District 13.1a AGRICULTURE CREDIT: Number of Agriculture Households receiving Credit by sex of household head and District During the 2002/03 Agriculture Year Source of Credit Total Total District Male Female Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 205 District Not needed Not available Did not want to go into debt Interest rate/cost too high Did not know how to get credit Difficult bureaucracy procedure Credit granted too late Other Don't know about credit Total Kondoa 3,548 13,346 8,619 3,408 26,483 1,705 290 1,299 25,632 84,328 Mpwapwa 1,659 6,047 4,970 1,488 22,778 1,777 629 249 11,211 50,807 Kongwa 580 5,736 4,082 1,164 24,282 1,053 0 231 9,408 46,536 Dodoma Rural 2,058 27,909 5,578 1,139 45,029 1,051 451 685 16,401 100,301 Dodoma Urban 1,066 11,287 3,889 503 13,451 1,605 1,287 0 6,900 39,988 Total 8,910 64,325 27,138 7,702 132,023 7,190 2,657 2,465 69,551 321,960 District Labour Seeds Agro-chemicals Tools / Equipment Livestock Other Total Credits Kondoa 141 142 0 0 145 142 570 Mpwapwa 124 124 0 0 123 0 371 Kongwa 352 0 0 116 117 234 819 Dodoma Rural 0 0 0 181 0 0 181 Dodoma Urban 201 100 100 0 0 0 401 Total Credits 817 367 100 297 385 377 2,343 13.2a AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Reporting the Main reasons for Not Using Credit by District During the 2002/03 Agriculture Year 13.2b AGRICULTURE CREDIT: Number of Credits Received by Main Purpose of Credit and District During the 2002/03 Agriculture Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 206 Appendix II 207 TREE FARMING AND AGROFORESTRY Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 208 District Senna Spp Gravellis Acacia Spp Pinus Spp Eucalyptus Spp Cyprus Spp Tectona Grandis Kondoa 11,774 47,537 . . 164,775 . 1,303 Mpwapwa 92,033 3,488 156,132 379 262,832 6,236 . Kongwa 21,780 . . . 339 . . Dodoma Rural 25,960 . . . 687 . 2,295 Dodoma Urban 12,447 101 100 295,166 1,595 . . Total 163,994 51,126 156,231 295,545 430,229 6,236 3,598 % 11 4 11 20 29 0 0 District Terminalia Catapa Leucena Spp Syszygium Spp Azadritachta Spp Sesbania Spp Moringa Spp Trichilia Spp Total Kondoa . . 2,285 2,308 . . . 229,983 Mpwapwa . 148,059 . 68,946 . . . 738,104 Kongwa . 1,328 . 2,579 332 . . 26,358 Dodoma Rural . 7,347 . 62,143 . 4,453 . 102,885 Dodoma Urban 999 7,909 13,329 18,458 . 10,485 2,054 362,642 Total 999 164,642 15,614 154,435 332 14,937 2,054 1,459,972 % 0 11 1 11 0 1 0 100 14.1 ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region cont… ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Regiont Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 209 Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Kondoa 4,417 205,092 1,138 12,731 579 12,160 6,134 229,983 Mpwapwa 1,279 388,268 1,532 18,385 382 331,451 3,193 738,104 Kongwa 700 15,576 228 2,233 467 8,549 1,395 26,358 Dodoma Rural 2,729 67,591 3,169 27,950 688 7,344 6,587 102,885 Dodoma Urban 2,792 315,219 2,107 27,973 100 19,450 4,999 362,642 Total 11,917 991,748 8,175 89,271 2,217 378,953 22,308 1,459,972 Planks / Timber Poles Charcoal Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Kondoa 7,149 429 0 853 285 144 144 9,005 Mpwapwa 761 374 0 0 2,691 252 247 4,325 Kongwa 0 117 0 798 701 0 117 1,734 Dodoma Rural 1,336 0 0 1,832 5,255 668 668 9,759 Dodoma Urban 592 300 100 1,807 5,282 201 301 8,584 Total 9,839 1,221 100 5,290 14,214 1,266 1,477 33,407 14.3 ON FARM TREE PLANTING: Number of responses by main use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dodoma Region District Main Use 14.2 TREE FARMING: Number of Households with planted trees on their land and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Mostly on Field / Plot Boundaries Mostly Scattered in Field Mostly in Plantation / Coppice Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 210 1-9 1-19 20-29 30-39 40-49 60+ Total Kondoa 7,517 0 0 0 0 0 7,517 Mpwapwa 259 259 388 0 0 129 1,034 Kongwa 4,095 4,554 2,807 818 468 1,051 13,793 Dodoma Rural 3,125 445 0 445 0 0 4,015 Dodoma Urban 1,388 1,387 1,691 1,676 1,371 1,796 9,308 Total 16,383 6,644 4,885 2,939 1,839 2,975 35,666 % 46 19 14 8 5 8 100 Planks / Timber Poles Charcoal Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Kondoa 142 1424 0 6300 712 141 287 9005 Mpwapwa 129 253 0 2547 258 1015 123 4325 Kongwa 0 461 0 351 468 117 336 1734 Dodoma Rural 1129 1824 0 5207 452 459 230 9301 Dodoma Urban 301 693 502 4688 1105 795 501 8584 Total 1701 4655 502 19093 2994 2527 1478 32949 District Second Use 14.4TREE FARMING: Number of Agriculture Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region District Distance to Community Planted Forest (km) 14.5 ON FARM TREE PLANTING: Number of responses by Second use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Dodoma Region Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 211 CROP EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 212 Number % Number % Kondoa 16,079 19 68,677 81 84,756 Mpwapwa 16,787 33 34,267 67 51,055 Kongwa 26,460 56 20,778 44 47,238 Dodoma Rural 52,046 52 48,435 48 100,482 Dodoma Urban 21,016 52 19,173 48 40,189 Total 132,389 41 191,331 59 323,719 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 860 5 12,941 80 2,001 12 145 1 132 1 16,079 100 Mpwapwa 2,188 13 12,211 73 2,131 13 257 2 0 0 16,787 100 Kongwa 3,982 15 20,754 79 1,268 5 228 1 111 0 26,343 100 Dodoma Rural 9,604 19 27,515 53 11,587 22 2,000 4 887 2 51,593 100 Dodoma Urban 4,054 20 12,882 63 2,878 14 101 0 399 2 20,313 100 Total 20,687 16 86,304 66 19,865 15 2,731 2 1,528 1 131,115 100 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 15,645 98 0 0 0 0 145 1 145 1 15,934 100 Mpwapwa 15,244 94 0 0 0 0 128 1 774 5 16,146 100 Kongwa 25,776 97 117 0 0 0 0 0 566 2 26,460 100 Dodoma Rural 48,397 93 691 1 229 0 453 1 2,047 4 51,817 100 Dodoma Urban 19,318 92 194 1 0 0 0 0 1,403 7 20,915 100 Total 124,380 95 1,003 1 229 0 726 1 4,935 4 131,272 100 15.1 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Extension Messages by District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Households Receiving Extension Advice Households Not Receiving Extension Advice Total Number of Households 15.2 CROP EXTENSION: Number of Households By Quality of Extension Services and District During the 2002/03 Agricultural Year, Dodoma Region Very Good Good Average Poor No Good Total 15.3 EXTENSION MESSAGES: Number of Agriculture Households By Source of Crop Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 213 Government NGO / Developmen t Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 14,800 0 0 145 145 15,089 84,756 17.8 Mpwapwa 14,858 0 0 128 645 15,631 51,055 30.6 Kongwa 25,661 117 0 0 566 26,344 47,238 55.8 Dodoma Rural 47,064 691 229 453 1,596 50,034 100,482 49.8 Dodoma Urban 19,318 194 0 0 1,403 20,915 40,189 52.0 Total 121,701 1,003 229 726 4,354 128,013 323,719 39.5 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 8,402 290 0 0 144 721 9,557 84,756 11.3 Mpwapwa 7,240 129 0 0 0 7,490 14,860 51,055 29.1 Kongwa 14,820 349 0 0 0 7,201 22,369 47,238 47.4 Dodoma Rural 13,751 1,148 0 229 0 23,733 38,861 100,482 38.7 Dodoma Urban 10,497 1,265 94 0 0 8,663 20,519 40,189 51.1 Total 54,710 3,181 94 229 144 47,808 106,166 323,719 32.8 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 11,672 145 0 0 285 864 12,966 84,756 15.3 Mpwapwa 10,399 259 0 0 0 4,073 14,731 51,055 28.9 Kongwa 16,523 234 0 0 0 5,841 22,599 47,238 47.8 Dodoma Rural 13,993 2,523 0 229 229 21,880 38,854 100,482 38.7 Dodoma Urban 12,552 1,204 197 0 0 6,862 20,814 40,189 51.8 Total 65,139 4,364 197 229 514 39,521 109,964 323,719 34.0 % of total number of households % of total number of households 15.5 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agrochemicals by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region 15.6 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Erosion Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Erosion Control Total Number of Households District 15.4 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Plant Spacing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Use of Agrochemicals Total Number of Households District District Spacing Total Number of Households % of total number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 214 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 13,648 145 0 0 141 420 14,354 84,756 17 Mpwapwa 13,190 129 0 0 0 1,670 14,989 51,055 29 Kongwa 21,551 345 0 0 0 2,338 24,234 47,238 51 Dodoma Rural 35,289 1,102 0 229 453 9,138 46,210 100,482 46 Dodoma Urban 17,942 689 98 0 101 2,085 20,915 40,189 52 Total 101,619 2,410 98 229 695 15,651 120,702 323,719 37 Government NGO / Development Cooperative Large Scale Other Not applicable Total Kondoa 3,267 431 0 0 0 1,285 4,983 84,756 6 Mpwapwa 2,827 388 0 0 0 11,137 14,352 51,055 28 Kongwa 8,294 2,344 116 0 0 10,791 21,544 47,238 46 Dodoma Rural 7,274 1,609 224 229 449 26,257 36,042 100,482 36 Dodoma Urban 7,144 2,285 0 199 0 10,788 20,416 40,189 51 Total 28,806 7,056 340 428 449 60,258 97,337 323,719 30 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 12,090 434 0 0 563 13,088 84,756 15 Mpwapwa 12,677 258 0 0 2,181 15,116 51,055 30 Kongwa 20,841 352 0 0 1,868 23,061 47,238 49 Dodoma Rural 29,291 1,609 229 678 13,171 44,977 100,482 45 Dodoma Urban 16,571 1,250 0 101 2,792 20,714 40,189 52 Total 91,470 3,903 229 779 20,574 116,955 323,719 36 District 15.7 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Organic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region 15.9 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Improved Seeds by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Total Number of Households Total Number of Households District Total Number of Households % of total number of households % of total number of households % of total number of households 15.8 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Inorganic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Organic Fertilizer Use Inorganic Fertilizer Use Use of Improved Seed District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 215 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 1,708 576 0 0 144 1,573 4,000 84,756 5 Mpwapwa 4,644 645 0 0 0 8,554 13,843 51,055 27 Kongwa 14,487 684 0 0 0 7,200 22,371 47,238 47 Dodoma Rural 6,813 2,294 0 229 453 26,646 36,436 100,482 36 Dodoma Urban 9,159 1,494 196 101 0 9,264 20,215 40,189 50 Total 36,809 5,693 196 330 597 53,237 96,863 323,719 30 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 2,283 285 0 0 0 1,149 3,718 84,756 4 Mpwapwa 2,564 0 0 0 0 11,139 13,703 51,055 27 Kongwa 3,628 1,050 0 0 0 15,820 20,498 47,238 43 Dodoma Rural 11,397 1,828 0 688 224 22,094 36,232 100,482 36 Dodoma Urban 8,334 2,039 294 0 0 9,849 20,517 40,189 51 Total 28,206 5,202 294 688 224 60,052 94,667 323,719 29 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 11,394 143 0 0 0 573 12,109 84,756 14 Mpwapwa 12,585 0 0 0 128 2,019 14,732 51,055 29 Kongwa 20,019 234 0 0 0 2,454 22,708 47,238 48 Dodoma Rural 34,939 1,554 0 0 900 11,016 48,410 100,482 48 Dodoma Urban 15,224 603 98 101 0 4,586 20,613 40,189 51 Total 94,162 2,534 98 101 1,028 20,649 118,572 323,719 37 % of total number of households % of total number of households % of total number of households 15.10 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Mechanization/LST by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region 15.11 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Irrigation Technology by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region 15.12 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Crop Storage by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Total Number of Households Total Number of Households Total Number of Households Mechanisation / LST Irrigation Technology Crop Storage District District District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 216 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 7,143 145 0 0 1,148 8,436 84,756 10 Mpwapwa 7,823 123 128 0 5,246 13,320 51,055 26 Kongwa 11,989 703 0 228 7,922 20,843 47,238 44 Dodoma Rural 23,423 459 0 902 16,146 40,930 100,482 41 Dodoma Urban 11,907 898 101 0 7,709 20,615 40,189 51 Total 62,284 2,329 229 1,130 38,172 104,144 323,719 32 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 7,944 431 132 142 2,158 10,806 84,756 13 Mpwapwa 6,406 0 0 128 6,788 13,323 51,055 26 Kongwa 12,440 117 117 117 7,934 20,726 47,238 44 Dodoma Rural 13,530 1,784 0 1,133 22,416 38,863 100,482 39 Dodoma Urban 11,247 1,293 101 0 7,982 20,623 40,189 51 Total 51,567 3,625 350 1,520 47,278 104,340 323,719 32 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 5,406 290 0 0 2,001 7,697 84,756 9 Mpwapwa 2,566 382 0 0 10,754 13,703 51,055 27 Kongwa 12,554 910 0 0 6,792 20,256 47,238 43 Dodoma Rural 6,106 5,535 229 1,127 23,791 36,787 100,482 37 Dodoma Urban 10,425 1,096 101 101 8,794 20,517 40,189 51 Total 37,057 8,213 330 1,228 52,133 98,960 323,719 31 Total Number of Households % of total number of households 15.13 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Vermin Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region 15.14 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region 15.15 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Total Number of Households % of total number of households Total Number of Households % of total number of households Vermin Control District Agro-progressing Agro-forestry District District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 217 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 1,723 434 0 144 1,858 4,159 84,756 5 Mpwapwa 1,404 377 0 0 11,287 13,068 51,055 26 Kongwa 8,021 930 0 0 11,188 20,140 47,238 43 Dodoma Rural 4,791 1,834 224 1,127 27,593 35,569 100,482 35 Dodoma Urban 3,679 1,300 98 0 15,143 20,220 40,189 50 Total 19,618 4,875 323 1,271 67,070 93,156 323,719 29 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Other Not applicable Total Kondoa 0 434 0 144 2,146 2,724 84,756 3 Mpwapwa 515 257 0 0 12,295 13,068 51,055 26 Kongwa 2,688 586 0 117 16,513 19,905 47,238 42 Dodoma Rural 5,244 1,834 224 453 27,125 34,881 100,482 35 Dodoma Urban 2,610 797 0 0 16,909 20,316 40,189 51 Total 11,058 3,909 224 715 74,988 90,894 323,719 28 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kondoa 14,945 14,521 97 8,402 2,566 31 11,961 10,126 85 Mpwapwa 15,245 11,500 75 6,605 770 12 10,524 2,191 21 Kongwa 25,543 20,549 80 14,700 2,812 19 16,054 4,093 25 Dodoma Rural 48,887 43,682 89 14,213 7,393 52 16,735 8,526 51 Dodoma Urban 19,213 17,113 89 10,470 1,905 18 12,970 4,193 32 Total 123,833 107,366 87 54,390 15,446 28 68,245 29,129 43 15.16 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Bee keeping by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region District Use of Agrochemicals Erosion Control Spacing 15.18 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 1) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Total Number of Households % of total number of households Total Number of Households % of total number of households 15.17 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Fish Farming by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Beekeeping Fish Farming District District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 218 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kondoa 13,920 10,810 78 3,267 988 30 12,798 6,566 51 Mpwapwa 13,573 4,737 35 2,442 256 11 13,573 3,232 24 Kongwa 22,131 8,606 39 6,303 1,047 17 21,076 7,478 35 Dodoma Rural 38,210 23,031 60 8,405 1,819 22 36,043 21,092 59 Dodoma Urban 19,031 10,503 55 7,539 491 7 18,127 5,652 31 Total 106,865 57,687 54 27,957 4,601 16 101,617 44,020 43 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kondoa 1,839 561 31 2,135 860 40 11,823 10,261 87 Mpwapwa 4,258 258 6 1,793 1,021 57 13,476 8,339 62 Kongwa 13,184 4,551 35 936 352 38 20,252 17,210 85 Dodoma Rural 7,276 1,138 16 7,495 1,819 24 38,545 33,074 86 Dodoma Urban 9,246 1,099 12 9,177 2,394 26 15,732 12,356 79 Total 35,803 7,608 21 21,536 6,445 30 99,829 81,241 81 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Kondoa 7,285 6,293 86 8,790 8,219 94 5,837 3,407 58 Mpwapwa 8,077 5,905 73 6,530 5,147 79 2,438 253 10 Kongwa 10,810 7,790 72 12,792 8,107 63 12,531 3,607 29 Dodoma Rural 26,973 23,100 86 15,531 12,334 79 11,156 4,640 42 Dodoma Urban 12,491 6,629 53 11,523 9,585 83 10,917 3,102 28 Total 65,636 49,716 76 55,166 43,393 79 42,878 15,008 35 15.19 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 2) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Agro-progressing Use of Improved Seed Crop Storage Agro-forestry 15.21 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 4) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region 15.20 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 3) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region Inorganic Fertilizer Use Mechanisation / LST Irrigation Technology District District District Organic Fertilizer Use Vermin Control Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 219 Received Adopted % Received Adopted % Kondoa 1,867 1,006 54 0 0 0 Mpwapwa 1,019 1,277 125 387 129 33 Kongwa 5,910 933 16 117 0 0 Dodoma Rural 7,283 2,955 41 5,918 2,058 35 Dodoma Urban 3,489 801 23 1,507 302 20 Total 19,568 6,972 36 7,930 2,489 31 Fish Farming 15.22 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 5) During the 2002/03 Agriculture Year, Dodoma Region District Beekeeping Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 220 Appendix II 221 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 222 Number % Number % Kondoa 30,654 36 54,102 64 84,756 Mpwapwa 5,908 12 45,146 88 51,055 Kongwa 6,309 13 40,929 87 47,238 Dodoma Rural 9,195 9 91,287 91 100,482 Dodoma Urban 1,870 5 38,319 95 40,189 Total 53,937 17 269,782 83 323,719 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Kondoa 36,139 85,552 48,222 3,410 4,519 707 Mpwapwa 8,217 13,743 11,164 256 0 0 Kongwa 15,568 23,986 21,561 1,875 8,325 427 Dodoma Rural 22,761 33,853 18,122 449 449 91 Dodoma Urban 1,303 3,092 2,537 907 403 122 Total 83,989 160,226 101,607 6,897 13,696 1,348 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Kondoa 3,748 144 163 1,134 1,283 393 44,431 91,498 49,486 Mpwapwa 512 0 0 1,035 1,811 497 10,020 15,554 11,662 Kongwa 5,623 0 0 6,329 3,046 520 29,395 35,358 22,508 Dodoma Rural 0 0 0 2,281 449 91 25,491 34,751 18,304 Dodoma Urban 7,967 0 0 403 202 0 10,581 3,697 2,660 Total 17,850 144 163 11,182 6,791 1,501 119,918 180,857 104,620 Number % Number % Number % Kondoa 25,762 31 58,708 24 84,470 26 Mpwapwa 8,792 11 42,058 17 50,850 16 Kongwa 7,324 9 39,797 17 47,121 15 Dodoma Rural 26,494 32 73,988 31 100,482 31 Dodoma Urban 14,315 17 25,873 11 40,189 12 Total 82,687 100 240,424 100 323,112 100 District Did you apply organic fertilizer during 2002/03? Using Organic Fertilizer Not Using Organic Fertilizer Total 17.3 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Number of Crop Growing households using organic fertilizer by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Cows Donkeys District Type of Craft Total 17.1 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Number of agriculture households using draft animal to cultivate land by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region Households Using Draft Animals Household Not Using Draft Animals Total households 17.2 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region cont… ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region District Oxen Bulls Type of Craft Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 223 Area (Ha) % Area (Ha) % Area (Ha) % Kondoa 26,378 30 1,237 30 27,615 30 Mpwapwa 11,860 13 105 3 11,964 13 Kongwa 12,065 14 2,666 64 14,732 16 Dodoma Rural 24,707 28 45 1 24,752 27 Dodoma Urban 13,446 15 85 2 13,531 15 Total 88,456 100 4,138 100 92,594 100 17.4 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Area of farm yard manure and Compost Application by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region District Farm Yard Manure Area Applied Compost Area Applied Total Area aplied with Organic Fertilizers Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 224 Appendix II 225 CATTLE PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 226 Number % Number % Kondoa 21,839 26 62,917 74 84,756 31,102 Mpwapwa 8,489 17 42,565 83 51,055 13,077 Kongwa 10,839 23 36,399 77 47,238 15,283 Dodoma Rural 15,895 16 84,587 84 100,482 22,507 Dodoma Urban 5,976 15 34,213 85 40,189 8,041 Total 63,037 19 260,682 81 323,719 90,010 Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Kondoa 21,696 203,321 99.5 0 . 0.0 284 996 0.5 21,839 204,317 19.8 Mpwapwa 8,489 96,168 100.0 0 . 0.0 0 . 0.0 8,489 96,168 9.3 Kongwa 10,723 168,861 98.4 234 1,055 0.6 350 1,744 1.0 10,839 171,660 16.6 Dodoma Rural 15,666 453,911 99.8 0 . 0.0 458 915 0.2 15,895 454,826 44.1 Dodoma Urban 5,679 103,128 98.3 199 800 0.8 498 989 0.9 5,976 104,918 10.2 Total 62,255 1,025,388 99.4 433 1,856 0.2 1,589 4,645 0.5 63,037 1,031,889 100.0 Number % Number % 1-5 20,198 32 67,776 7 3 6-10 17,177 27 134,909 13 8 11-15 9,531 15 121,589 12 13 16-20 5,633 9 99,759 10 18 21-30 4,663 7 117,542 11 25 31-40 1,130 2 41,991 4 37 41-50 1,017 2 46,756 5 46 51-60 720 1 40,575 4 56 61-100 1,496 2 105,535 10 71 101-150 1,012 2 117,245 11 116 151+ 461 1 138,212 13 300 Total 63,037 100 1,031,889 100 16 Total Cattle Improved Beef 18.3 CATTLE PRODUCTION: Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size as of 1st October, 2003 Cattle Rearing Households Heads of Cattle Average Number Per Household Herd Size 18.2 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Type and District as of 1st October, 2003 District Indigenous Improved Dairy 18.1 CATTLE PRODUCTION: Total Number Households rearing Cattle by District during 2002/03 agriculture year, Dodoma Region Distcrict Households Rearing Cattle Households Not Rearing Cattle Total Agriculture households Total livestock keeping households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 227 Number % Number % Number % Number % Bulls 117,559 99.1 218 0.2 826 0.7 118,603 11.5 Cows 398,905 99.5 319 0.1 1,725 0.4 400,949 38.9 Steers 135,958 99.9 196 0.1 . 0.0 136,154 13.2 Heifers 139,340 99.2 687 0.5 450 0.3 140,477 13.6 Male Calves 113,659 99.1 218 0.2 830 0.7 114,707 11.1 Female Calves 119,967 99.1 218 0.2 814 0.7 120,999 11.7 Total 1,025,388 99.4 1,856 0.2 4,645 0.5 1,031,889 100.0 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kondoa 31,124 69,771 33,036 21,909 23,851 23,629 203,321 Mpwapwa 14,693 33,328 16,345 13,798 9,361 8,644 96,168 Kongwa 21,125 61,852 27,394 23,968 16,924 17,598 168,861 Dodoma Rural 39,200 197,706 52,723 54,898 52,669 56,714 453,911 Dodoma Urban 11,419 36,248 6,459 24,767 10,854 13,381 103,128 Total 117,559 398,905 135,958 139,340 113,659 119,967 1,025,388 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kondoa . . . . . . . Mpwapwa . . . . . . . Kongwa 117 117 . 586 117 117 1,055 Dodoma Rural . . . . . . . Dodoma Urban 101 201 196 101 101 101 800 Total 218 319 196 687 218 218 1,856 18.6 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Beef Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Beef Cattle Total 18.4 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle by Category and Type of Cattle; on 1st October 2003 18.5 CATTLE PRODUCTION: Number of Indigenous Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Indigenous Indigenous Cattle Improved Beef Cattle Improved Dairy Cattle Category of Cattle Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 228 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kondoa 284 285 . . 142 285 996 Mpwapwa . . . . . . . Kongwa 117 814 . 350 230 232 1,744 Dodoma Rural 230 229 . . 457 . 915 Dodoma Urban 195 397 . 101 . 297 989 Total 826 1,725 . 450 830 814 4,645 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Kondoa 31,407 70,056 33,036 21,909 23,993 23,914 204,317 Mpwapwa 14,693 33,328 16,345 13,798 9,361 8,644 96,168 Kongwa 21,359 62,784 27,394 24,903 17,272 17,948 171,660 Dodoma Rural 39,430 197,935 52,723 54,898 53,126 56,714 454,826 Dodoma Urban 11,714 36,846 6,655 24,968 10,955 13,779 104,918 Total 118,603 400,949 136,154 140,477 114,707 120,999 1,031,889 District Total Cattle 18.7 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Dairy Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Dairy Cattle 18.8 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 229 GOATS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 230 Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Kondoa 24,215 223,879 99.1 144 288 0.1 142 1,843 0.8 24,215 226,010 28.3 Mpwapwa 8,413 121,401 98.5 0 . 0.0 382 1,881 1.5 8,795 123,282 15.5 Kongwa 7,816 100,416 99.8 0 . 0.0 232 232 0.2 7,934 100,648 12.6 Dodoma Rural 16,861 281,313 98.9 223 891 0.3 633 2,096 0.7 17,265 284,299 35.6 Dodoma Urban 5,755 62,363 98.6 391 580 0.9 199 300 0.5 5,755 63,243 7.9 Total 63,060 789,372 99.0 757 1,758 0.2 1,589 6,352 0.8 63,964 797,481 100.0 Number % Number % 1-4 15,900 25 43,696 5 3 5-9 17,947 28 120,667 15 7 10-14 12,943 20 146,575 18 11 15-19 6,387 10 108,322 14 17 20-24 4,085 6 88,763 11 22 25-29 2,568 4 68,603 9 27 30-39 1,938 3 64,393 8 33 40+ 2,196 3 156,462 20 71 Total 63,964 100 797,481 100 12 Herd Size Goat Rearing Households Head of Goats Average Number Per Household Total Goat District 19.1 GOAT PRODUCTION: Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003 19.2 GOAT PRODUCTION: Number of Households Rearing Goats by Herd Size on 1st October, 2003 Improved Dairy Improved for Meat Indigenous Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 231 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as of 1st October, 2003 and District Number % Number % Number % Number % Billy Goat 130,776 98.2 891 0.7 1,513 1.1 133,180 16.7 Castrated Goat 93,064 100.0 . 0.0 . 0.0 93,064 11.7 She Goat 355,638 99.3 297 0.1 2,117 0.6 358,052 44.9 Male Kid 105,938 99.1 182 0.2 750 0.7 106,870 13.4 She Kid 103,955 97.8 389 0.4 1,972 1.9 106,315 13.3 Total 789,372 99.0 1,758 0.2 6,352 0.8 797,481 100.0 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kondoa 34,044 17,487 105,153 33,549 33,646 223,879 Mpwapwa 22,014 22,174 51,093 14,301 11,820 121,401 Kongwa 20,216 10,405 48,291 11,213 10,290 100,416 Dodoma Rural 42,138 37,059 124,386 37,880 39,849 281,313 Dodoma Urban 12,365 5,939 26,715 8,995 8,350 62,363 Total 130,776 93,064 355,638 105,938 103,955 789,372 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kondoa . . . . 288 288 Mpwapwa . . . . . . Kongwa . . . . . . Dodoma Rural 891 . . . . 891 Dodoma Urban . . 297 182 101 580 Total 891 . 297 182 389 1,758 Total Category of Goats 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Indigenous Goats Improved Meat Goats Indigenous Goats Improved Dairy Goats 19.5 GOAT PRODUCTION: Number of Improved Goat for Meat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Improved Meat Goats Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 232 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kondoa . . 425 425 993 1,843 Mpwapwa 764 . 376 123 617 1,881 Kongwa 115 . 117 . . 232 Dodoma Rural 633 . 1,100 . 362 2,096 Dodoma Urban . . 99 201 . 300 Total 1,513 . 2,117 750 1,972 6,352 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Kondoa 34,044 17,487 105,579 33,974 34,926 226,010 Mpwapwa 22,778 22,174 51,469 14,424 12,437 123,282 Kongwa 20,332 10,405 48,408 11,213 10,290 100,648 Dodoma Rural 43,662 37,059 125,486 37,880 40,211 284,299 Dodoma Urban 12,365 5,939 27,110 9,378 8,451 63,243 Total 133,180 93,064 358,052 106,870 106,315 797,481 District Total Goat 19.6 Number of Improved Dairy Goat by Category and District on 1st October, 2003 District Number of Improved Dairy Goats 19.7 Total Number of Goats by Category and District on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 233 SHEEP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 234 Number % Number % Number % Ram 34,172 99 504 1 34,676 19 Castrated Sheep 14,490 99 116 1 14,606 8 She Sheep 91,919 100 . 0 91,919 49 Male Lamb 22,188 100 . 0 22,188 12 She Lamb 23,620 99 234 1 23,855 13 Total 186,389 100 854 0 187,244 100 Number % Number % Kondoa 5,796 7 78,960 93 84,756 31,102 Mpwapwa 4,255 8 46,799 92 51,055 13,077 Kongwa 4,551 10 42,687 90 47,238 15,283 Dodoma Rural 7,083 7 93,398 93 100,482 22,507 Dodoma Urban 1,994 5 38,195 95 40,189 8,041 Total 23,680 7 300,040 93 323,719 90,010 Number % Number % Number % Kondoa 24,970 100 . 0 24,970 13 Mpwapwa 25,358 100 . 0 25,358 14 Kongwa 41,128 99 350 1 41,478 22 Dodoma Rural 79,877 100 . 0 79,877 43 Dodoma Urban 15,056 97 504 3 15,560 8 Total 186,389 100 854 0 187,244 100 Herd Size Number of Household % Number of Sheep % Average Number Per Household 1-4 10,483 45 26,961 14 3 5-9 7,535 32 50,811 27 7 10-14 3,312 14 37,882 20 11 15-19 345 1 5,175 3 15 20-24 258 1 5,153 3 20 25-29 325 1 8,805 5 27 30-39 331 1 10,270 5 31 40+ 802 3 42,187 23 53 Total 23,391 100 187,244 100 8 District 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as 1st October, 2002/03 Number of Improved for Mutton Total Sheep Number of Indigenous Number of Improved for Mutton Total Sheep 20.1 Total Number of Sheep By Breed and on 1st October 2003 20.4 Number of Households and Heads of Sheep by Herd Size on 1st October 2003 20.2 Number of Households Raising or Managing Sheep by District on 1st October, 2003 District Households Raising Sheep Households Not Raising Sheep Number of Agricultural Households Total Livestock keeping Households Breed Number of Indigenous Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 235 Number of Households Average Number of Households Average Number of Households Average Kondoa 5,508 5 0 . 5,508 5 Mpwapwa 4,255 6 0 . 4,255 6 Kongwa 4,551 9 233 2 4,551 9 Dodoma Rural 7,083 11 0 . 7,083 11 Dodoma Urban 1,994 8 101 5 1,994 8 Total 23,391 8 334 3 23,391 8 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Kondoa 4,405 1,146 13,362 3,246 2,810 24,970 Mpwapwa 5,564 2,826 12,849 1,802 2,317 25,358 Kongwa 8,639 1,514 20,099 5,969 4,907 41,128 Dodoma Rural 12,384 7,807 38,521 9,274 11,891 79,877 Dodoma Urban 3,181 1,196 7,087 1,897 1,695 15,056 Total 34,172 14,490 91,919 22,188 23,620 186,389 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Kondoa . . . . . . Mpwapwa . . . . . . Kongwa . 116 . . 234 350 Dodoma Rural . . . . . . Dodoma Urban 504 . . . . 504 Total 504 116 . . 234 854 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Kondoa 4,405 1,146 13,362 3,246 2,810 24,970 Mpwapwa 5,564 2,826 12,849 1,802 2,317 25,358 Kongwa 8,639 1,630 20,099 5,969 5,142 41,478 Dodoma Rural 12,384 7,807 38,521 9,274 11,891 79,877 Dodoma Urban 3,685 1,196 7,087 1,897 1,695 15,560 Total 34,676 14,606 91,919 22,188 23,855 187,244 20.5 Average Number of Sheep by Type of Sheep and District on 1st October 2003, Dodoma Region District Number of Indigenous Number of Improved for Mutton Total Sheep District Total Sheep 20.7 Total Number of Improved Mutton Sheep by Type and District on 1st October 2003 District Number of Improved for Mutton 20.6 Total Number of Indigenous Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 District Number of Indigenous Sheep 20.8 Total Number of Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 236 Appendix II 237 PIGS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 238 Number % Number % 1-4 12,138 82 23,834 54 2 5-9 2,109 14 13,020 30 6 10-14 611 4 6,982 16 11 Total 14,859 100 43,835 100 3 District Number of Household Number of Pig Average Number Per Household Kondoa 145 1,737 12 Mpwapwa 5,885 13,550 2 Kongwa 6,080 21,629 4 Dodoma Rural 1,943 4,804 2 Dodoma Urban 805 2,115 3 Total 14,859 43,835 3 District Boar Castrated Male Sow / Gilt Male Piglet She Piglet Total Kondoa 145 0 145 869 579 1,737 Mpwapwa 3,841 2,695 5,498 640 877 13,550 Kongwa 6,426 2,341 7,480 2,690 2,691 21,629 Dodoma Rural 860 181 1,539 1,112 1,112 4,804 Dodoma Urban 705 0 906 303 202 2,115 Total 11,977 5,217 15,567 5,613 5,461 43,835 21.2 Number of Households and Pigs by District on 1st October 2003 21.3 Number of Pigs by Type and District on 1st October, 2003 21.1 Number of Households and Pigs by Herd Size on 1st October 2003 Average Number Per Household Herd Size Pig Rearing Households Heads of Pigs Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 239 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 240 Number of Households % Number of Households % Kondoa 4,203 14 26,899 86 31,102 Mpwapwa 5,392 41 7,685 59 13,077 Kongwa 5,255 35 9,911 65 15,166 Dodoma Rural 6,893 31 15,614 69 22,507 Dodoma Urban 2,193 27 5,848 73 8,041 Total 23,935 27 65,958 73 89,893 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kondoa 2,215 26 2,398 14 563 8 145 3 Mpwapwa 1,921 22 3,858 23 1,796 24 1,400 32 Kongwa 1,625 19 3,850 23 2,095 28 1,985 45 Dodoma Rural 1,999 23 4,889 29 2,691 36 687 16 Dodoma Urban 793 9 1,603 10 300 4 201 5 Total 8,552 100 16,597 100 7,445 100 4,417 100 Number of Households % Number of Households % Kondoa 13,854 45 16,963 55 30,817 Mpwapwa 6,281 54 5,254 46 11,535 Kongwa 4,784 33 9,921 67 14,705 Dodoma Rural 8,308 38 13,516 62 21,825 Dodoma Urban 3,282 45 4,068 55 7,350 Total 36,509 42 49,723 58 86,232 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kondoa 2,800 20 8,362 60 723 5 853 6 1,116 8 13,854 Mpwapwa 2,558 41 3,207 51 128 2 0 0 388 6 6,281 Kongwa 819 17 2,447 51 935 20 352 7 232 5 4,784 Dodoma Rural 1,282 15 4,066 49 2,271 27 230 3 459 6 8,308 Dodoma Urban 1,287 39 1,496 46 399 12 101 3 0 0 3,282 Total 8,745 24 19,578 54 4,456 12 1,536 4 2,195 6 36,509 22.1 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing households deworming Livestock by District during 2002/03 Agricultural Year District Deworming Livestock Not Deworming Livestock Total 22.3 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered tick problems during 2002/03 Agriculture Year by District. 22.2 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing Households that dewormed Livestock by type of Livestock and District during the 2002/03 Agricultural Year District Goats Cattle Sheep Pigs District Ticks Problems No Ticks Problems Total Dipping Smearing Other 22.4 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Ticks Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year Method of Tick Control Total District None Spraying Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 241 Number of Households % Number of Households % Kondoa 6,489 21 24,327 79 30,816 Mpwapwa 1,672 13 11,018 87 12,690 Kongwa 1,391 9 13,892 91 15,283 Dodoma Rural 1,513 7 20,993 93 22,507 Dodoma Urban 199 3 7,741 97 7,940 Total 11,265 13 77,971 87 89,236 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Kondoa 2,960 46 2,167 33 1,219 19 142 2 6,489 Mpwapwa 1,414 85 259 15 0 0 0 0 1,672 Kongwa 929 67 462 33 0 0 0 0 1,391 Dodoma Rural 1,285 85 0 0 229 15 0 0 1,513 Dodoma Urban 98 49 101 51 0 0 0 0 199 Total 6,686 59 2,989 27 1,448 13 142 1 11,265 District Tsetse Flies Problems No Tsetse Flies Problems 22.5 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered Tsetse Flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District Total Trapping Method of Tsetse Flies Control 22.6 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Tsetse flies Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year Total District None Spray Dipping Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 242 Appendix II 243 OTHER LIVESTOCK Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 244 Number % Type Number Indigenous 1,634,079 89 Ducks 106,227 Layer 122,136 7 Turkeys 12,075 Broiler 69,652 4 Donkeys 24,400 Total 1,825,867 100 142,702 Indigenous Chicken Layer Broiler Ducks Turkeys Donkeys Other Kondoa 409,083 0 432 409,515 Kondoa 16,646 . 4,024 . Mpwapwa 431,047 76,810 67,367 575,225 Mpwapwa 80,296 . 7,459 1,654 Kongwa 256,497 7,035 938 264,470 Kongwa 7,790 12,075 1,927 8,517 Dodoma Rural 352,935 685 914 354,534 Dodoma Rural . . 10,788 1,379 Dodoma Urban 184,517 37,606 0 222,123 Dodoma Urban 1,495 . 202 1,002 Total 1,634,079 122,136 69,652 1,825,867 Total 106,227 12,075 24,400 12,553 Type of Livestock/Poultry 1995 1999 2003 Number % Cattle 1,587,093 774,587 1,031,889 1 - 4 38,463 27 108,680 3 Improved Cattle 8,288 777 6,501 5 - 9 45,664 33 299,011 7 Goats 788,145 621,405 797,481 10 - 19 37,294 27 486,317 13 Sheep 242,314 120,524 187,244 20 - 29 11,171 8 247,678 22 Pigs 31,464 12,725 43,835 30 - 39 3,812 3 118,154 31 Indigenous Chicken 1,990,526 757,075 1,634,079 40 - 49 1,204 1 49,678 41 Layers 6,362 4,262 122,136 50 - 99 1,669 1 98,953 59 Broilers 14,556 5,235 69,652 100+ 714 1 417,394 584 Total Chickens 2,011,444 766,572 1,825,867 Total 139,992 100 1,825,867 13 Chicken Type Others 23a OTHER LIVESTOCK: Total Number of Other Livestock by Type on 1st October 2003 District Type of Livestock 23c Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District District Total Number of Chicken Number of Chicken 23b OTHER LIVESTOCK: Number of Chicken by Category of Chicken and District on 1st October 2003 23d OTHER LIVESTOCK: Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size as of 1st October 2003 23e LIVESTOCK/POULTRY POPULATION TREND Flock Size Chicken Rearing Households Number of Chicken Average Chicken per Household Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 245 FISH FARMING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 246 Number % Number % Kondoa 0 0.0 84,756 100.0 84,756 Mpwapwa 129 0.3 50,925 99.7 51,055 Kongwa 0 0.0 47,238 100.0 47,238 Dodoma Rural 0 0.0 100,482 100.0 100,482 Dodoma Urban 0 0.0 40,189 100.0 40,189 Total 129 0.0 323,590 100.0 323,719 Dug out PonTotal Mpwapwa 129 129 Total 129 129 NGOs / Project Number Mpwapwa 129 129 Total 129 129 Did not Sell Number Mpwapwa 129 129 Total 129 129 District Number of Tilapia Number of Carp Number of Others Mpwapwa 6,985 0 0 Total 6,985 0 0 28.1 FISH FARMING: Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households Doing Fish Farming Agricultural Households NOT Doing Fish Farming Total 28.2 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By System of Farming and District during the 2002/03 Agricultural Year District Fish Farming System 28.3 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Source of Fingerlings and District during the 2002/03 Agricultural Year 28.5 FISH FARMING: Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year Total Total District Source of Fingerling 28.4 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Location of Selling Fish and District during the 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 247 LIVESTOCK EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 248 Number % Number % Kondoa 6,293 7.4 78,463 92.6 84,756 31,102 20 Mpwapwa 5,541 10.9 45,514 89.1 51,055 13,077 42 Kongwa 6,865 14.5 40,373 85.5 47,238 15,283 45 Dodoma Rural 12,942 12.9 87,540 87.1 100,482 22,507 58 Dodoma Urban 2,677 6.7 37,511 93.3 40,189 8,041 33 Total 34,318 10.6 289,401 89.4 323,719 90,010 38 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 6,139 47.5 2,357 18.2 1,912 14.8 1,912 14.8 616 4.8 Mpwapwa 3,450 63.1 620 11.4 542 9.9 464 8.5 387 7.1 Kongwa 2,094 56.5 509 13.7 509 13.7 509 13.7 87 2.4 Dodoma Rural 4,874 53.2 1,816 19.8 916 10.0 812 8.9 735 8.0 Dodoma Urban 716 56.0 257 20.1 57 4.4 192 15.0 57 4.4 Total 17,274 53.1 5,560 17.1 3,936 12.1 3,889 12.0 1,882 5.8 29.1a LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension by District During the 2002/03 Agricultural Year District Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer District Received Livestock Advice Did Not Receive Livestock Advice 29.1b LIVESTOCK EXTENSION SERVICE PROVIDERS: Number of Agricultural Households By Source of Extension Services and District during the 2002/03 Agricultural Year Other Source of extension advice Total Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 249 Government NGO / Development Project Total Government NGO / Development Project Other Total Kondoa 2,431 0 2,431 31,102 7.8 Kondoa 3,013 0 0 3,013 31,102 9.7 Mpwapwa 1,412 129 1,541 13,077 11.8 Mpwapwa 3,468 382 0 3,850 13,077 29.4 Kongwa 3,601 0 3,601 15,283 23.6 Kongwa 4,190 117 0 4,307 15,283 28.2 Dodoma Rural 7,555 0 7,555 22,507 33.6 Dodoma Rural 4,664 0 229 4,893 22,507 21.7 Dodoma Urban 1,484 0 1,484 8,041 18.5 Dodoma Urban 1,390 101 0 1,491 8,041 18.5 Total 16,482 129 16,611 90,010 18.5 Total 16,725 600 229 17,554 90,010 19.5 % 99.2 0.8 100 % 95 3 1 100 Government NGO / Development Project not applicable Total Government NGO / Development Project Total Kondoa 2,005 0 142 2,147 31,102 6.9 Kondoa 3,000 0 3,000 31,102 9.6 Mpwapwa 894 129 0 1,023 13,077 7.8 Mpwapwa 1,798 253 2,051 13,077 15.7 Kongwa 2,558 117 0 2,675 15,283 17.5 Kongwa 2,792 117 2,910 15,283 19.0 Dodoma Rural 4,212 458 0 4,670 22,507 20.7 Dodoma Rural 4,670 0 4,670 22,507 20.7 Dodoma Urban 1,182 0 0 1,182 8,041 14.7 Dodoma Urban 1,576 0 1,576 8,041 19.6 Total 10,850 705 142 11,696 90,010 13.0 Total 13,836 370 14,206 90,010 15.8 % 92.8 6.0 1.2 100 % 97.4 2.6 100 Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total Source of Advice on Housing Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total 29.5 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Milk Hygiene By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Advice on Feeds and Proper Feeding District Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total 29.3 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Housing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.2 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Proper Milking District Source of Advice on Milk Hygene Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total 29.4 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 250 Government NGO / Development Project Other Total Kondoa 6,005 0 0 6,005 31,102 19 Mpwapwa 3,726 129 129 3,984 13,077 30 Kongwa 5,347 0 0 5,347 15,283 35 Dodoma Rural 9,001 0 458 9,459 22,507 42 Dodoma Urban 1,783 202 0 1,985 8,041 25 Total 25,862 331 587 26,780 90,010 30 % 96.6 1.2 2.2 100 Government NGO / Development Project Other Total Kondoa 3,423 0 0 3,423 31,102 11 Mpwapwa 1,919 0 0 1,919 13,077 15 Kongwa 3,832 0 0 3,832 15,283 25 Dodoma Rural 4,157 181 229 4,567 22,507 20 Dodoma Urban 1,374 99 0 1,473 8,041 18 Total 14,705 280 229 15,214 90,010 17 % 96.7 1.8 1.5 100 Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total % receiving advice out of total 29.6 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Disease Control By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.7 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Disease Control District Source of Advice on Herd/Flock Size Total Number of households raising livestock Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 251 Government NGO / Development Project Other not applicable Kondoa 2,565 0 144 142 2,851 31,102 9 Mpwapwa 2,183 0 0 0 2,183 13,077 17 Kongwa 3,253 0 0 0 3,253 15,283 21 Dodoma Rural 4,434 181 0 0 4,615 22,507 21 Dodoma Urban 1,178 0 0 0 1,178 8,041 15 Total 13,612 181 144 142 14,079 90,010 16 % 96.7 1.3 1.0 1.0 100 Government NGO / Development Project Co-operative Total Kondoa 2,863 0 145 3,007 31,102 10 Mpwapwa 1,796 253 0 2,048 13,077 16 Kongwa 4,531 117 0 4,648 15,283 30 Dodoma Rural 4,657 362 0 5,019 22,507 22 Dodoma Urban 1,473 0 0 1,473 8,041 18 Total 15,319 732 145 16,196 90,010 18 % 94.6 4.5 0.9 100 Source of Advice on Group Formation and Strenghthening Total Number of households raising livestock Total Number of households raising livestock District 29.8 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Pasture Establishment and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year % receiving advice out of total % receiving advice out of total Source of Advice on Pasture Establishment and Selection Total 29.9 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Group Formation and Strengthening By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 252 Government Other not applicable Total Kondoa 2,573 0 142 2,715 31,102 9 Mpwapwa 1,161 0 0 1,161 13,077 9 Kongwa 2,675 0 0 2,675 15,283 18 Dodoma Rural 4,254 453 0 4,708 22,507 21 Dodoma Urban 1,291 0 0 1,291 8,041 16 Total 11,953 453 142 12,549 90,010 14 % 95.3 3.6 1.1 100 Government NGO / Development Project Other Total Kondoa 3,000 0 144 3,144 31,102 10 Mpwapwa 1,797 129 0 1,926 13,077 15 Kongwa 3,142 117 0 3,259 15,283 21 Dodoma Rural 5,252 458 458 6,168 22,507 27 Dodoma Urban 1,495 0 0 1,495 8,041 19 Total 14,686 704 602 15,992 90,010 18 % 91.8 4.4 3.8 100 % receiving advice out of total % receiving advice out of total 29.11 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Use of Improved Bulls By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.10 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Calf Rearing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Improved Bulls Total Number of households raising livestock Total Number of households raising livestock District Source of Advice on Calf Rearing Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 253 Number % Number % Number % Number % Number % Kondoa 0 0 5,728 91 561 9 0 0 0 0 6,289 Mpwapwa 774 14 3,790 68 767 14 0 0 258 5 5,589 Kongwa 699 14 4,071 81 234 5 0 0 0 0 5,005 Dodoma Rural 1,140 6 15,361 83 1,638 9 458 2 0 0 18,597 Dodoma Urban 201 6 2,279 67 101 3 403 12 402 12 3,387 Total 2,815 7 31,229 80 3,301 8 861 2 661 2 38,867 29.12 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households By Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year Total Quality of Service District Very Good Good Average Poor No Good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 254 Appendix II 255 ACCESS TO INFRASRUCTURE AND OTHER SERVICES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 256 Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads District Capital Kondoa 20.0 2.5 10.9 3.2 52.1 6.1 187.6 9.7 9.0 62.3 170.4 55.9 Mpwapwa 28.2 5.3 5.9 2.1 53.0 9.3 159.2 9.4 15.3 59.0 99.4 63.5 Kongwa 17.7 3.4 1.0 2.4 38.7 6.5 102.7 7.7 10.9 33.1 20.2 41.7 Dodoma Rural 21.0 3.0 10.1 2.5 58.9 7.8 66.4 9.5 12.5 65.6 64.2 65.5 Dodoma Urban 13.1 2.2 2.5 3.4 26.9 7.7 27.5 11.5 11.5 30.5 21.0 27.2 Total 20.4 3.2 7.4 2.7 49.3 7.4 113.2 9.5 11.6 54.6 85.8 54.4 Regional Capital 113.2 Tarmac Roads 85.8 Tertiary Market 54.6 District Capital 54.4 Hospitals 49.3 Secondary Schools 20.4 Secondary Market 11.6 Primary Markets 9.5 Health Clinics 7.4 All weather roads 7.4 Primary Schools 3.2 Feeder Roads 2.7 33.01a Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by Districts District Mean Distance to Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 257 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 2,772 3.3 2,218 2.6 16,174 19.1 30,066 35.5 33,525 39.6 84,756 20.0 Mpwapwa 129 0.3 511 1.0 8,291 16.2 12,183 23.9 29,939 58.6 51,055 28.2 Kongwa 1,392 2.9 2,901 6.1 17,103 36.2 13,704 29.0 12,138 25.7 47,238 17.7 Dodoma Rural 1,729 1.7 10,788 10.7 18,098 18.0 20,932 20.8 48,936 48.7 100,482 21.0 Dodoma Urban 4,624 11.5 2,671 6.6 11,849 29.5 14,012 34.9 7,033 17.5 40,189 13.1 Total 10,646 3.3 19,090 5.9 71,516 22.1 90,897 28.1 131,571 40.6 323,719 20.4 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 23,480 27.7 14,799 17.5 17,556 20.7 13,215 15.6 15,705 18.5 84,756 10.9 Mpwapwa 20,644 40.4 8,497 16.6 13,560 26.6 2,034 4.0 6,319 12.4 51,055 5.9 Kongwa 29,527 62.5 12,582 26.6 5,012 10.6 117 0.2 0 0.0 47,238 1.0 Dodoma Rural 17,140 17.1 28,492 28.4 26,972 26.8 9,931 9.9 17,946 17.9 100,482 10.1 Dodoma Urban 12,830 31.9 15,774 39.3 9,373 23.3 2,111 5.3 101 0.3 40,189 2.5 Total 103,622 32.0 80,145 24.8 72,473 22.4 27,409 8.5 40,071 12.4 323,719 7.4 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 54,075 63.8 17,632 20.8 11,808 13.9 145 0.2 1,096 1.3 84,756 3.2 Mpwapwa 24,520 48.0 14,060 27.5 10,905 21.4 1,313 2.6 256 0.5 51,055 2.1 Kongwa 33,258 70.4 11,062 23.4 2,683 5.7 0 0.0 234 0.5 47,238 2.4 Dodoma Rural 39,078 38.9 39,742 39.6 17,564 17.5 2,052 2.0 2,045 2.0 100,482 2.5 Dodoma Urban 22,233 55.3 12,755 31.7 4,397 10.9 501 1.2 302 0.8 40,189 3.4 Total 173,165 53.5 95,252 29.4 47,358 14.6 4,011 1.2 3,933 1.2 323,719 2.7 33.01d: Number of Households by Distance to Feeder Road by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Feeder Road Total number of households Mean Distance Above 20 km 10.0-19.9 3.0-9.9 1-2.9 km Less than 1 km 33.01c: Number of Households By Distance to All Weather Road by District for 2002/03 agriculture year District Distance to All Weather Road Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01b: Number of Households By Distance to Secondary School by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Secondary School Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 258 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 281 0.3 0 0.0 0 0.0 8,335 9.8 76,140 89.8 84,756 52.1 Mpwapwa 766 1.5 124 0.2 4,108 8.0 8,660 17.0 37,397 73.2 51,055 53.0 Kongwa 234 0.5 352 0.7 4,560 9.7 4,096 8.7 37,996 80.4 47,238 38.7 Dodoma Rural 453 0.5 458 0.5 11,847 11.8 2,041 2.0 85,683 85.3 100,482 58.9 Dodoma Urban 99 0.2 597 1.5 4,874 12.1 10,373 25.8 24,247 60.3 40,189 26.9 Total 1,833 0.6 1,530 0.5 25,388 7.8 33,506 10.4 261,462 80.8 323,719 49.3 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 9,414 11.1 21,037 24.8 35,537 41.9 14,992 17.7 3,777 4.5 84,756 6.1 Mpwapwa 6,821 13.4 7,180 14.1 20,820 40.8 10,697 21.0 5,537 10.8 51,055 9.3 Kongwa 6,281 13.3 13,410 28.4 21,124 44.7 3,514 7.4 2,910 6.2 47,238 6.5 Dodoma Rural 12,652 12.6 36,748 36.6 31,270 31.1 14,322 14.3 5,490 5.5 100,482 7.8 Dodoma Urban 4,068 10.1 14,977 37.3 17,626 43.9 1,207 3.0 2,311 5.8 40,189 7.7 Total 39,235 12.1 93,351 28.8 126,377 39.0 44,731 13.8 20,025 6.2 323,719 7.4 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 18,928 22.3 45,340 53.5 17,897 21.1 1,440 1.7 1,151 1.4 84,756 2.5 Mpwapwa 20,813 40.8 17,165 33.6 11,753 23.0 939 1.8 385 0.8 51,055 5.3 Kongwa 16,112 34.1 23,430 49.6 7,110 15.1 234 0.5 351 0.7 47,238 3.4 Dodoma Rural 17,677 17.6 54,820 54.6 22,963 22.9 4,117 4.1 906 0.9 100,482 3.0 Dodoma Urban 8,173 20.3 21,797 54.2 9,923 24.7 201 0.5 95 0.2 40,189 2.2 Total 81,704 25.2 162,551 50.2 69,646 21.5 6,931 2.1 2,888 0.9 323,719 3.2 Mean Distance Above 20 km 10.0-19.9 3.0-9.9 Total number of households 10.0-19.9 1-2.9 km Less than 1 km District Distance to Primary School 10.0-19.9 33.01g: Number of Households by distance to Primary School for 2002/03 agriculture year 33.01f: Number of Households by Distance to Health Clinic by District for 2002/03 agricultural year District Health clinic Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 Above 20 km Above 20 km 33.01e: Number of Households By Distance to Hospital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to hospital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 259 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 283 0.3 426 0.5 138 0.2 569 0.7 83,341 98.3 84,756 187.6 Mpwapwa 386 0.8 0 0.0 381 0.7 773 1.5 49,514 97.0 51,055 159.2 Kongwa 228 0.5 0 0.0 233 0.5 0 0.0 46,777 99.0 47,238 102.7 Dodoma Rural 814 0.8 229 0.2 0 0.0 1,142 1.1 98,298 97.8 100,482 66.4 Dodoma Urban 202 0.5 401 1.0 4,068 10.1 7,886 19.6 27,631 68.8 40,189 27.5 Total 1,911 0.6 1,055 0.3 4,821 1.5 10,370 3.2 305,561 94.4 323,719 113.2 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 141 0.2 142 0.2 0 0.0 6,463 7.6 78,010 92.0 84,756 55.9 Mpwapwa 0 0.0 0 0.0 1,672 3.3 6,465 12.7 42,917 84.1 51,055 63.5 Kongwa 228 0.5 0 0.0 4,677 9.9 2,103 4.5 40,230 85.2 47,238 41.7 Dodoma Rural 587 0.6 0 0.0 0 0.0 684 0.7 99,211 98.7 100,482 65.5 Dodoma Urban 0 0.0 303 0.8 4,068 10.1 8,085 20.1 27,733 69.0 40,189 27.2 Total 956 0.3 445 0.1 10,418 3.2 23,800 7.4 288,100 89.0 323,719 54.4 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 7,529 8.9 702 0.8 1,237 1.5 860 1.0 74,428 87.8 84,756 170.4 Mpwapwa 641 1.3 0 0.0 894 1.8 0 0.0 49,519 97.0 51,055 99.4 Kongwa 787 1.7 1,002 2.1 11,759 24.9 8,775 18.6 24,914 52.7 47,238 20.2 Dodoma Rural 1,508 1.5 4,791 4.8 2,512 2.5 4,106 4.1 87,565 87.1 100,482 64.2 Dodoma Urban 1,107 2.8 1,405 3.5 6,348 15.8 12,207 30.4 19,121 47.6 40,189 21.0 Total 11,573 3.6 7,901 2.4 22,750 7.0 25,948 8.0 255,547 78.9 323,719 85.8 33.01j: Number of Households by Distance to Tarmac Road by District for 2002/03 agricultural year District Tarmac Road Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01i: Number of Households by Distance to District Capital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to District Capital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01h: Number of Households by Distance to Regional Capital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Regional Capital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix 260 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 18,802 22.2 14,593 17.2 27,487 32.4 13,380 15.8 10,494 12.4 84,756 9.7 Mpwapwa 10,430 20.4 4,372 8.6 21,224 41.6 8,780 17.2 6,249 12.2 51,055 9.4 Kongwa 7,131 15.1 8,277 17.5 17,112 36.2 10,312 21.8 4,407 9.3 47,238 7.7 Dodoma Rural 26,439 26.3 10,872 10.8 26,279 26.2 24,058 23.9 12,835 12.8 100,482 9.5 Dodoma Urban 4,289 10.7 6,246 15.5 16,041 39.9 8,183 20.4 5,430 13.5 40,189 11.5 Total 67,090 20.7 44,359 13.7 108,142 33.4 64,713 20.0 39,414 12.2 323,719 9.5 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 11,403 13.5 4,207 5.0 7,297 8.6 5,573 6.6 56,277 66.4 84,756 62.3 Mpwapwa 515 1.0 0 0.0 2,834 5.6 10,471 20.5 37,234 72.9 51,055 59.0 Kongwa 117 0.2 221 0.5 7,770 16.4 8,893 18.8 30,237 64.0 47,238 33.1 Dodoma Rural 908 0.9 2,288 2.3 460 0.5 689 0.7 96,137 95.7 100,482 65.6 Dodoma Urban 401 1.0 196 0.5 4,067 10.1 8,596 21.4 26,929 67.0 40,189 30.5 Total 13,344 4.1 6,912 2.1 22,428 6.9 34,221 10.6 246,814 76.2 323,719 54.6 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Kondoa 3,233 3.8 9,428 11.1 45,537 53.7 20,793 24.5 5,765 6.8 84,756 9.0 Mpwapwa 3,745 7.3 2,451 4.8 18,648 36.5 12,498 24.5 13,713 26.9 51,055 15.3 Kongwa 1,631 3.5 2,869 6.1 16,185 34.3 22,348 47.3 4,206 8.9 47,238 10.9 Dodoma Rural 6,681 6.6 16,394 16.3 27,771 27.6 27,328 27.2 22,308 22.2 100,482 12.5 Dodoma Urban 1,388 3.5 4,014 10.0 16,801 41.8 15,391 38.3 2,595 6.5 40,189 11.5 Total 16,678 5.2 35,155 10.9 124,942 38.6 98,358 30.4 48,587 15.0 323,719 11.6 33.01m: Number of Households by Distance to Secondary Market by District for 2002/03 agricultural year District Secondary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01l: Number of Households by Distance to Tertiary Market by District for 2002/03 agricultural year District Tertiary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01k: Number of Households by Distance to Primary Market by District for 2002/03 agricultural year District Primary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 261 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kondoa 710 1 31,712 58 5,098 9 16,544 30 434 1 54,498 Mpwapwa 770 4 7,035 35 8,329 41 2,960 15 1,025 5 20,119 Kongwa 1,751 6 19,075 62 8,137 27 1,521 5 117 0 30,601 Dodoma Rural 15,071 32 18,829 40 8,550 18 2,715 6 1,580 3 46,745 Dodoma Urban 2,408 9 13,480 53 1,494 6 7,557 30 604 2 25,543 Total 20,709 12 90,132 51 31,607 18 31,297 18 3,761 2 177,507 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kondoa 145 1 10,964 69 2,867 18 1,920 12 0 0 15,895 Mpwapwa 382 6 1,874 31 3,005 50 713 12 0 0 5,974 Kongwa 467 3 10,582 64 5,348 32 234 1 0 0 16,631 Dodoma Rural 11,735 40 11,440 39 5,171 18 678 2 224 1 29,248 Dodoma Urban 1,001 7 11,596 85 700 5 201 1 101 1 13,598 Total 13,730 17 46,455 57 17,089 21 3,746 5 325 0 81,346 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kondoa 289 3 4,614 53 0 0 3,657 42 145 2 8,705 Mpwapwa 0 0 1,770 48 1,029 28 770 21 127 3 3,696 Kongwa 350 12 1,162 39 1,384 46 117 4 0 0 3,013 Dodoma Rural 410 12 2,212 67 219 7 224 7 224 7 3,291 Dodoma Urban 301 16 991 52 100 5 403 21 101 5 1,897 Total 1,350 7 10,750 52 2,732 13 5,172 25 597 3 20,601 33.19c TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year District Research Station Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19b TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Extension Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Extension Centre Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19a TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year District Satisfaction of Using Veterinary Clinic Total number of households Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 262 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kondoa 0 0 2,738 56 434 9 1,737 35 0 0 4,910 Mpwapwa 129 11 129 11 383 33 382 33 127 11 1,150 Kongwa 234 29 464 57 116 14 0 0 0 0 813 Dodoma Rural 459 36 362 29 219 17 230 18 0 0 1,271 Dodoma Urban 302 30 196 20 0 0 495 50 0 0 993 Total 1,125 12 3,889 43 1,152 13 2,843 31 127 1 9,137 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kondoa 0 0 4,459 47 1,513 16 3,367 36 145 2 9,484 Mpwapwa 129 5 1,108 47 506 21 253 11 385 16 2,382 Kongwa 234 17 350 25 234 17 586 42 0 0 1,405 Dodoma Rural 447 15 585 19 677 22 680 22 678 22 3,066 Dodoma Urban 301 8 0 0 100 3 3,181 86 101 3 3,683 Total 1,112 6 6,502 32 3,030 15 8,067 40 1,309 7 20,020 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Kondoa 145 2 4,327 56 0 0 3,075 40 145 2 7,692 Mpwapwa 129 5 920 37 900 37 253 10 256 10 2,458 Kongwa 233 5 2,929 66 821 18 350 8 117 3 4,450 Dodoma Rural 457 14 2,134 65 224 7 0 0 453 14 3,269 Dodoma Urban 198 17 100 8 100 8 593 50 201 17 1,193 Total 1,163 6 10,411 55 2,045 11 4,271 22 1,173 6 19,063 33.19f TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock development Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Livestock Development Centre Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19e TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year District Land Registration Office Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19d TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Plant Protection Lab. and District, 2002/03 Agricultural Year District Plant Protection Lab Total number of households Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 263 HOUSEHOLD FACILITIES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 264 Table 34.1 Number of Agriculture Households by Type of Toilet and District During the 2002/03 Agriculture Yea No Toilet Flush Toilet Traditional Pit Latrine Improved Pit Latrine - hh Owned Other Type Total number of households Kondoa 3,885 418 80,025 144 285 84,756 Mpwapwa 4,208 645 44,595 701 906 51,055 Kongwa 700 586 45,487 465 0 47,238 Dodoma Rural 8,615 598 88,538 2,137 594 100,482 Dodoma Urban 2,620 900 35,691 887 91 40,189 Total 20,028 3,148 294,335 4,333 1,875 323,719 % 6.2 1.0 90.9 1.3 0.6 100.0 District Average Number of rooms per Household Iron Sheets Tiles Concrete Asbestos Grass / Leaves Grass & Mud Other Total number of households Kondoa 2 45,012 0 142 429 11,917 27,256 0 84,756 Mpwapwa 3 14,281 0 0 893 5,847 29,647 387 51,055 Kongwa 3 31,720 936 0 226 2,693 11,662 0 47,238 Dodoma Rural 2 19,227 451 230 0 3,699 76,646 229 100,482 Dodoma Urban 3 16,095 501 0 0 703 22,890 0 40,189 Total 2 126,335 1,888 373 1,548 24,858 168,102 616 323,719 % 39.0 0.6 0.1 0.5 7.7 51.9 0.2 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Radio 44,948 53.0 24,627 48.2 28,122 59.5 39,390 39.2 21,389 53.2 158,476 49.0 Landline phone 289 0.3 253 0.5 469 1.0 228 0.2 101 0.3 1,340 0.4 Mobile phone 431 0.5 253 0.5 936 2.0 229 0.2 0 0.0 1,849 0.6 Iron 11,967 14.1 5,562 10.9 8,767 18.6 8,511 8.5 6,572 16.4 41,379 12.8 Wheelbarrow 1,296 1.5 708 1.4 1,993 4.2 3,405 3.4 1,395 3.5 8,797 2.7 Bicycle 28,201 33.3 9,795 19.2 21,955 46.5 30,465 30.3 14,780 36.8 105,196 32.5 Vehicle 141 0.2 770 1.5 1,053 2.2 453 0.5 0 0.0 2,418 0.7 Television / Video 274 0.3 463 0.9 348 0.7 459 0.5 292 0.7 1,835 0.6 Total Number of Households 84,756 100.0 51,055 100.0 47,238 100.0 100,482 100.0 40,189 100.0 323,719 100.0 Dodoma Rural Dodoma Urban 34.2 Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year District Type of toilet District Table 34.3: Number of Agricultural Households by Type of Owned Assets and District during 2002/03 Agricultural Year Type of Owned Asset Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 265 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 716 0.8 322 0.6 231 0.5 229 0.2 495 1.2 1,993 0.6 Solar 0 0.0 123 0.2 234 0.5 0 0.0 0 0.0 358 0.1 Gas (Biogas) 145 0.2 0 0.0 117 0.2 229 0.2 301 0.7 792 0.2 Hurricane Lamp 17,979 21.2 6,436 12.6 12,716 26.9 8,046 8.0 6,765 16.8 51,941 16.0 Pressure Lamp 1,852 2.2 2,337 4.6 1,873 4.0 1,146 1.1 801 2.0 8,009 2.5 Wick Lamp 54,722 64.6 39,651 77.7 30,663 64.9 74,928 74.6 29,226 72.7 229,190 70.8 Candles 416 0.5 258 0.5 117 0.2 224 0.2 303 0.8 1,317 0.4 Firewood 8,492 10.0 1,928 3.8 1,287 2.7 15,679 15.6 2,199 5.5 29,585 9.1 Other 434 0.5 0 0.0 0 0.0 0 0.0 100 0.2 535 0.2 Total 84,756 100.0 51,055 100.0 47,238 100.0 100,482 100.0 40,189 100.0 323,719 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 0 0.0 0 0.0 0 0.0 229 0.2 195 0.5 423 0.1 Solar 290 0.3 0 0.0 0 0.0 0 0.0 199 0.5 489 0.2 Gas (Biogas) 0 0.0 0 0.0 117 0.2 230 0.2 100 0.2 448 0.1 Bottled Gas 142 0.2 129 0.3 0 0.0 0 0.0 0 0.0 271 0.1 Parraffin / Kerocine 132 0.2 0 0.0 351 0.7 0 0.0 0 0.0 482 0.1 Charcoal 1,856 2.2 590 1.2 1,162 2.5 1,354 1.3 1,993 5.0 6,955 2.1 Firewood 82,192 97.0 50,206 98.3 45,264 95.8 96,051 95.6 37,701 93.8 311,415 96.2 Crop Residues 0 0.0 0 0.0 345 0.7 2,387 2.4 0 0.0 2,731 0.8 Livestock Dung 145 0.2 129 0.3 0 0.0 230 0.2 0 0.0 504 0.2 Total 84,756 100.0 51,055 100.0 47,238 100.0 100,482 100.0 40,189 100.0 323,719 100.0 34.4: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Lighting during 2002/03 Agricultural Year Main Source of Energy for Lighting District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 34.5: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Cooking during 2002/03 Agricultural Year Main Source of Energy for Cooking District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 266 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Total wet season 15,536 18,899 29,706 37,381 15,499 117,021 dry season 22,421 22,806 33,605 49,297 17,178 145,308 wet season 10,271 904 4,091 8,481 2,916 26,664 Dry season 10,387 1,810 6,319 6,919 3,117 28,552 wet season 143 744 117 4,986 101 6,091 Dry season 426 383 234 5,214 101 6,357 wet season 37,871 9,004 1,280 23,022 18,428 89,605 Dry season 34,594 12,877 1,273 20,751 17,632 87,126 wet season 3,757 7,212 4,064 12,357 402 27,791 Dry season 6,894 5,292 4,180 12,841 302 29,509 wet season 6,869 6,736 7,044 3,619 2,340 26,607 Dry season 3,864 6,117 1,164 2,951 1,363 15,459 wet season 720 129 0 228 101 1,179 Dry season 575 0 345 459 0 1,379 wet season 9,011 6,910 936 10,185 302 27,344 Dry season 5,596 1,512 0 2,051 295 9,455 wet season 0 129 0 0 0 129 Dry season 0 129 117 0 0 246 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 101 101 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 0 0 wet season 579 387 0 222 100 1,288 dry season 0 128 0 0 100 228 84,756 51,055 47,238 100,482 40,189 323,719 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Total wet season 18 37 63 37 39 36 dry season 26 45 71 49 43 45 wet season 12 2 9 8 7 8 Dry season 12 4 13 7 8 9 wet season 0 1 0 5 0 2 Dry season 1 1 0 5 0 2 wet season 45 18 3 23 46 28 Dry season 41 25 3 21 44 27 wet season 4 14 9 12 1 9 Dry season 8 10 9 13 1 9 wet season 8 13 15 4 6 8 Dry season 5 12 2 3 3 5 wet season 1 0 0 0 0 0 Dry season 1 0 1 0 0 0 wet season 11 14 2 10 1 8 Dry season 7 3 0 2 1 3 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 0 0 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 0 0 wet season 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 0 0 wet season 1 1 0 0 0 0 dry season 0 0 0 0 0 0 Bottled Water Other Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Tanker Truck Unprotected Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Piped Water Protected Well Protected / Covered Spring Uprotected Well Tanker Truck Bottled Water Piped Water 34.6: Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year Protected Well Protected / Covered Spring Other District Source Season Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Uprotected Well Unprotected Spring Total Agricultural Households per District 34.7: Proportion of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year Source Season District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 267 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban wet season 2,453 1,272 2,573 2,048 1,198 Dry season 1,003 1,664 1,047 2,060 1,498 wet season 13,858 10,740 9,674 16,326 10,199 Dry season 5,833 10,640 7,011 10,004 7,817 wet season 9,780 3,709 3,036 8,252 3,699 Dry season 3,403 2,657 2,573 7,278 2,399 wet season 26,298 12,857 11,784 26,134 9,635 Dry season 7,560 9,618 10,269 20,535 9,243 wet season 4,595 1,567 2,215 9,484 1,196 Dry season 2,106 1,437 2,801 9,401 1,090 wet season 2,994 3,141 1,404 2,592 2,386 Dry season 2,530 3,533 1,053 2,445 2,176 wet season 24,778 17,768 16,553 35,647 11,876 Dry season 62,320 21,506 22,485 48,758 15,966 Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban wet season 3 2 5 2 3 Dry season 1 3 2 2 4 wet season 16 21 20 16 25 Dry season 7 21 15 10 19 wet season 12 7 6 8 9 Dry season 4 5 5 7 6 wet season 31 25 25 26 24 Dry season 9 19 22 20 23 wet season 5 3 5 9 3 Dry season 2 3 6 9 3 wet season 4 6 3 3 6 Dry season 3 7 2 2 5 wet season 29 35 35 35 30 Dry season 74 42 48 49 40 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water Season Less than 10 10 - 19 Minutes District 34.8: Number of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year Less than 10 10 - 19 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water Season District above one Hour 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes above one Hour 34.9: Proportion of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 268 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % One 724 1 1,532 3 352 1 6,823 7 5,203 13 14,633 4.5 Two 37,133 44 41,841 82 34,341 73 83,667 83 29,078 72 226,061 69.8 Three 46,899 55 7,423 15 12,545 27 9,991 10 5,815 14 82,673 25.5 Four 0 0 259 1 0 0 0 0 94 0 352 0.1 Total 84,756 100 51,055 100 47,238 100 100,482 100 40,189 100 323,719 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 33,361 39 18,689 37 14,680 31 32,488 32 15,846 39 115,065 36 One 28,741 34 17,317 34 14,923 32 38,555 38 15,778 39 115,314 36 Two 16,367 19 10,175 20 12,256 26 17,819 18 5,968 15 62,584 19 Three 3,983 5 3,639 7 4,562 10 7,647 8 1,901 5 21,732 7 Four 1,728 2 1,160 2 350 1 2,741 3 595 1 6,575 2 Five 286 0 75 0 350 1 1,232 1 0 0 1,942 1 Six 0 0 0 0 0 0 0 0 101 0 101 0 Seven 290 0 0 0 117 0 0 0 0 0 407 0 Total 84,756 100 51,055 100 47,238 100 100,482 100 40,189 100 323,719 100 34.10: Number of Agricultural Households by Number of Meals the Household Normally Took per Day by District Number of Meals per Day District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 34.11: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Meat during the Preceding Week by District Number of Days District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 269 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 51,373 61 32,210 63 27,862 59 51,798 52 21,916 55 185,158 57 One 14,772 17 11,493 23 11,207 24 31,402 31 11,190 28 80,064 25 Two 12,159 14 4,491 9 4,784 10 13,050 13 4,279 11 38,764 12 Three 3,519 4 840 2 2,448 5 2,410 2 1,098 3 10,314 3 Four 1,962 2 783 2 703 1 687 1 1,203 3 5,339 2 Five 537 1 714 1 234 0 905 1 403 1 2,792 1 Six 145 0 0 0 0 0 229 0 0 0 374 0 Seven 290 0 524 1 0 0 0 0 101 0 914 0 Total 84,756 100 51,055 100 47,238 100 100,482 100 40,189 100 323,719 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Never 32,156 37.9 19,116 37.4 22,880 48.4 25,795 25.7 5,498 13.7 105,445 32.6 Seldom 28,703 33.9 12,781 25.0 15,525 32.9 38,049 37.9 15,146 37.7 110,205 34.0 Sometimes 6,984 8.2 4,864 9.5 2,107 4.5 6,060 6.0 3,073 7.6 23,088 7.1 Often 9,044 10.7 8,520 16.7 3,383 7.2 26,059 25.9 8,180 20.4 55,187 17.0 Always 7,868 9.3 5,773 11.3 3,342 7.1 4,518 4.5 8,292 20.6 29,793 9.2 Total 84,756 100.0 51,055 100.0 47,238 100.0 100,482 100.0 40,189 100.0 323,719 100.0 34.12: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Fish during the Preceding Week by District Number of Days District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 34.13: Number of Households Reporting the Status of Food Satisfaction of the Household during the Preceding Year by District Status of Food Satisfaction District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma Appendix II 270 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Iron Sheets 45,012 36 14,281 11 31,720 25 19,227 15 16,095 13 126,335 39.0 Tiles 0 0 0 0 936 50 451 24 501 27 1,888 0.6 Concrete 142 38 0 0 0 0 230 62 0 0 373 0.1 Asbestos 429 28 893 58 226 15 0 0 0 0 1,548 0.5 Grass / Leaves 11,917 48 5,847 24 2,693 11 3,699 15 703 3 24,858 7.7 Grass & Mud 27,256 16 29,647 18 11,662 7 76,646 46 22,890 14 168,102 51.9 Other 0 0 387 63 0 0 229 37 0 0 616 0.2 Total 84,756 26 51,055 16 47,238 15 100,482 31 40,189 12 323,719 100.0 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Sales of Food Crops 13,466 16 4,407 9 21,078 45 6,913 7 1,807 4.5 47,670 14.7 Sale of Livestock 5,729 7 4,560 9 2,689 6 13,054 13 2,480 6.2 28,513 8.8 Sale of Livestock Products 1,002 1 387 1 586 1 230 0 403 1.0 2,608 0.8 Sales of Cash Crops 16,551 20 12,641 25 1,755 4 10,045 10 1,292 3.2 42,284 13.1 Sale of Forest Products 2,449 3 2,135 4 117 0 8,302 8 6,590 16.4 19,593 6.1 Business Income 6,133 7 2,873 6 3,262 7 20,130 20 11,456 28.5 43,854 13.5 Wages & Salaries in Cash 1,286 2 848 2 1,517 3 1,819 2 1,777 4.4 7,246 2.2 Other Casual Cash Earnings 30,760 36 21,332 42 15,653 33 35,362 35 11,595 28.9 114,703 35.4 Cash Remittance 6,945 8 1,669 3 582 1 3,654 4 2,188 5.4 15,038 4.6 Fishing 145 0 75 0 0 0 742 1 500 1.2 1,462 0.5 Other 290 0 129 0 0 0 228 0 101 0.3 748 0.2 Total 84,756 100 51,055 100 47,238 100 100,482 100 40,189 100.0 323,719 100.0 34.14: Number of Households by Type of Roofing Materials and District during the 2002/03 Agricultural Year Roofing Materials District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban 34.15: Number of Households by Main Source of Cash Income and District during 2002/03 Agriculture Year Main Source of Energy for Cooking District Total Kondoa Mpwapwa Kongwa Dodoma Rural Dodoma Urban Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Dodoma 271 APPENDIX III QUESTIONNAIRES Appendix III 272 Page Number …………………. ACLF 1: Sub-village leader listing form Region Code Ward _______________ Code District _____________________ Code Village _______________Code From office register After enumeration (3) (4) Total Name of enumerator……………………………… Signature ……………………………. Date……………. Name of supervisor…………………………………Signature ……………………………. Date……………. Sub-village leader number (1) Name of sub-village leader Agriculture Sample Census 2002/03 Confidential UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Name of Village Chairman:………………………………………………………………………………………….. Number of households Comments (5) (2) Appendix III 273 Interval Starting point Page Number……………….. ACLF: 2 Household listing form - form for listing household heads and their agriculture activities Region Code Name of Sub-village Leaader _______________________________ District Code Subvillage leader code Ward Code Village Code Name of Sub-village _______________________________ Adult female cattle Goats Rabbit (1) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) Totals * NOTE: (Column 13) Place a " 3" if the household has at least 1 field over 25m2 and/or keeps at least 1 Cow, 5 Goats/Sheep/Pigs or 50 Chicken/poultry or ducks É(Column 3) A field must be at least 25 m2 Name of enumerator…………………………………….. Signature ……………………………. Date……………………..…. Name of supervisor…………………………………. Signature ……………………………. Date………………..………. Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics (2) Household head name Total Number Adult male cattle Sheep Household Number Pigs Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of poultry/ducks Agriculture Sample Census 2002/03 UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Farmer Serial Numbers Confidential Number of 3 if the respodent qualifies to be a farmer * Calves Fields É Cattle Appendix III 274 ACLF: 3 Household listing of 15 selected farmers Region Code District Code Ward Code Village Code S/N Rabbits (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (12) 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Name of Supervisor______________________Signature__________________Date________________________ (1) (2) (3) Name of Enumerator:_____________________Signature__________________Date________________________ Pig Poultry /ducks Sub village leader number Name of sub-village leader Agriculture hh serial number Name of selected head of household Fields Cattle Goat Number of UNITED REPUBLIC OF TANZANIA National Agriculture Sample Census 2002/03 Confidential Sheep 275 ACQ 1 CONFIDENTIAL Enumerator Name Signature Start time Date Enumerated End time Field level checking by: District Supervisor: Name signature Date / / Regional Supervisor: Name signature Date / / National Supervisor: Name signature Date / / District checking in Office: District Supervisor Name signature Date / / For Use at National Level only: Data Entered by Name signature Date / / Queried Name signature Date / / United Republic of Tanzania National Bureau of Statistics and Executed by the Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Agriculture Sample Census 2002/2003 Ministry of Cooperatives and Marketing Small holder/Small Scale Farmer Questionnaire Hour Minutes y y m m d d / / To be completed by the supervisor ONLY after field/farm level checking of the enumeration process. This should be countersigned by the enumerator. All questionnaires must be checked at the district office. See back page for details of query 276 1.0 IDENTIFICATION DETAILS 1.1 Location S/N Location Name 1.1.1 Region …………………………………………………………………… 1.1.2 District …………………………………………………………………… 1.1.3 Ward …………………………………………………………………… 1.1.4 Village …………………………………………………………………… 1.2 Details of the respondent and household head S/N 1.2.1 Name & number of local leader ……………………………………….. 1.2.2 Name & number of household head ……………………………………….. 1.2.3 Sex of household head (Male = 1, Female = 2) 1.2.4 Name of respondent ……………………………………….. 1.2.5 Relationship of Respondent to Household Head 2.0 ACTIVITIES OF THE HOUSEHOLD 2.1 Type of Agriculture Household 2.2 Rank the following livelihood activities/source of income of the household in order of importance Rank in order S/N Livelihood/source of income activity. of importance 1=most 7=least 2.2.1 Annual Crop farming % 2.2.2 Permanent crop farming % 2.2.3 Livestock keeping/herding % 2.2.4 Off Farm Income % 2.2.5 Remittances % 2.2.6 Fishing/hunting and gathering % 2.2.7 Tree/forest resources (eg honey, firewood, timber,etc) % (2) (1) How important are each Codes Codes (3) of these activities expressed in percentage. Relationship to household head codes (Q 1.2.5) Head of Household…...1 Son/Daughter ……...3 Grandson/Granddaughter …...5 Other (friend, employee, etc)…8 Spouse ……………..…2 Father/Mother …...…4 Other relative..………………...6 Agriculture household codes(Q2.1) Crops only.…………..1 Livestock only …………….2 Pastoralist……………..3 Crops and Livestock …………….4 1 0 0 % 277 Definition and working page for page 1 General Definitions Question Specific Definitions: Procedures for Questions: Household: A group of people who occupy the whole or part of one or more housing units and makes joint provisions for food and/or other essentials for living. Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of his age or standing in the household as the head. He/she should be a permanent resident of the house and he/she is the main person responsible for making decissions. Type of Agriculture Holdings Codes (Q2.1): - Crops only: A holding is referred to be a crops only holding if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq Meter. This also applies to all households owning or have kept livestock whose number does not qualify such household to be an agricultural holding (No cattle, less than 5 goats/sheep/pigs, less than 50 chickens/turkeys/ducks/rabbits) - Livestock only: A holding is referred to be a Livestock only holding if it has exercised Livestock husbandry only during the agricultural year. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. - Livestock pastoralism: This refers to a household which practices livestock production as its major income generating activity and a means of subsistence, but moves from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they have no permanent place of residence. For both livestock only and pastoralism , the number of livestock has to be at least 1 head of cattle, 5 goats/sheep/pigs or 50 chickens/turkeys/ ducks/rabbits. This also applies to all households owning or have cultivated a piece of land less than 25 sq meter, which does not qualify such household be an agricultural holding. - Both crops and livestock: A holding is referred to be a both crops and livestock if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq meter and if such households is owning or have kept livestock whose number qualify such household be an agricultural holding. Important livelihood activities/source of income (Q 2.2): - Crop farming: This refers to a household where crop production is its major means of subsistence and income generation. - Livestock farming/herding/pastoralism: This refers to a household where livestock farming/herding is its major means of subsistence & income generation. - Off Farm Income This refers to cash generated from activities other than from the households holding. This can be from permanent employment (eg government/other), temporary employment/labouring and includes cash generated from working on other farmers farms. -Remittances: Assistance from family members who are not currently part of the household, or from a relative or family friend. This assistance is usually in the form of cash but it can also be in-kind (eg food, clothes, building material, farm tools, etc). The money is a gift and is not paid back. -Fishing/hunting and gathering The use of non farmed resources for food eg fishing, hunting wildlife and gathering mushrooms, berries, wild honey roots from uncultivated land. Small holder hh/small scale farm: Should have between 25sq metres and 20 Hectares under production, and/or between 1 and 50 head of Cattle, and/or between 5 and 100 head of Sheep/Goats/Pigs, and/or between 50 and 1000 chickens/turkeys/ducks/rabbits. Agricultural Holding: This is an economic unit of agricultural production under single management. It consists of all livestock kept and all land used for agricultural production without regard to title. For the purpose of this survey, the agricultural holdings are restricted to those which meet one of the following conditions: - Having or operated at least 25 sq meter of arable land - Own or keep at least one head of cattle or five goats/sheep/pigs or fifty chicken/ducks/turkeys during the agricultural year 2002/03 (October 2002 to September 2003) . Q 2.1 Type of agriculture household/holding 1. Using the options under the question classify the type of agriculture hh/holding Note: If the hh had 1 acre of crops and raised 40 chickens during 2002/03 it is classified as 'Crops only' as the number of chickens do not qualify the hh as keeping livestock. Q 2.2 Important hh livelihood activities /source of income 1. Read the list in column 1 to the respondent and ask him to rank them in order of importance during the reference year. 2. In column 2 Indicate the importance of each activity by placing '1' against the most important, '2' against the second most important, etc until you reach '7' the least important activity/source of income. Note: You must attempt to fill in all boxes. Most households will carry out these activities to a greater or lesser degree. You will normally have to probe to get remittances. If the hh did not undertake an activity during the 2002/2003 agriculture year then mark the appropriate box in column 2 with an 'X'. 3. For each activity/source of income assign a percentage. The enumerator should assist the respondent in assigning the percentage based on the information provided by the farmer. 4. After completing column 3 make sure the percentages add up to 100. Note: It is not essential to be 100% accurate. This question is just to give the relative importance of the different items in general terms 278 3.0 HOUSEHOLD INFORMATION 3.1 Give details of personal particulars of all household members beginning with the head of the household Rela- Read Edu- Invol- Off-farm ion- Sex & ca- vemen Income S/N ship to M=1 Mo- Fa- Write tion in Yes=1 head F=2 ther ther Status farmin No=2 (1) (2) (3) (5) (6) (7) (8) (10) (12) 3.1.1 ………………… 3.1.2 ………………… 3.1.3 ………………… 3.1.4 ………………… 3.1.5 ………………… 3.1.6 ………………… 3.1.7 ………………… 3.1.8 ………………… 3.1.9 ………………… 3.1.10 ………………… 3.1.11 ………………… 3.1.12 ………………… 3.1.13 ………………… 3.1.14 ………………… 3.1.15 ………………… 3.1.16 ………………… Names of household members & above) Parents (if age is above Education Level reached (for aged 5 99 years then write 99) (4) activity (9) (11) Survival of Main Not applicable for children under 5 years of age Age 1 Relation to head (Col 2) Head of household ……….1 Spouse …………………….2 Son/daughter ……………..3 Father/Mother ………….…4 Grandson/granddaughter .5 Other Relative ………….....6 Others …………………..…8 Survival of Parents (Col 5 & 6) Yes ………………………..1 No ………………………..2 Don't know ……………….3 Read & Write (Col 7) Swahili ……………………1 English ……………………2 Swahili & English ………...3 Any other language ……..4 Don’t Read/ Write ……….5 Education Status (Col 8) Attending School …………..1 Completed ……….....……...2 Never attended School ……3 Education Level Reached (Col 9) Primary Education Secondary Education Not of school age ...........NA Form one ............................11 Under Standard One .... 00 Form two ............................12 Standard One ................01 Form three ..........................13 Standard Two ................02 Form four ............................14 Standard Three .............03 Form five ............................15 Standard Four ...............04 Form six ..............................16 Standard Five ................05 Training after Secondary Standard Six ..................06 Education ............................17 Standard Seven ...........07 University & other tertiary Standard Eight ..............08 Education ............................18 Training after Primary Adult Education ...................19 Education ......................09 Not applicable .....................99 Pre Form One ..............10 Involvement in farming activities (Col 10) Works full time on farm ...1 Works part-time on farm 2 Rarely works on farm ….3 Never works on farm..….4 Main activity (Col 11) Crop Farming .....................01 Livestock Keeping/Herding..02 Livestock Pastoralism..........03 Fishing ................................04 Paid employment: - Government/parastatal ....05 - Private- NGO/mission/etc .06 Self employed (non farming) - with employees .................07 - without employees ............08 Unpaid family helper (non agriculture) .........................09 Not working & available.......10 Not working & unavailable...11 Housemaker/housewife ......12 Student ...............................13 Unable to work /too old/ Retired/sick/disabled)..........14 Other .................................98 279 Definition and working page for page 2 Question Specific Definitions: Overview to section 3.0 Procedures for questions Relation to head (Col 2): - Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of their age or standing as the household head. S Wif H b d Read and Write (Col 7): - Any other language: Must be a written language. For someone who can read and write in Swahili and any other language apart from English, the correct code is 1. For one who can read and write in English and any other language apart from Swahili the correct code is 2. Code 4 should only be used for another language but not English or Swahili Education Level Reached (Col 9): Indicate the highest level only. For those still attending school fill in the last year reached before the survey period. For example if a hh member is currently in standard 7 this year his highest grade reached is standard 6 Main Activity (Col 11): - Crop farming: The persons main activity is crop production. This can be annual crops, vegetables, permanent crops or tree farming. - Livestock farming/herding: The persons main activity is livestock farming/herding. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. This category also includes fish farming but not fishing. - Livestock pastoralism: The persons main activity is in moving livestock from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they may have no permanent place of residence. -Paid employment - In full time employment earning a cash income - Government/Parastatal - In full time employment for a government Ministry, Department or Board that is controlled by the Government - Private/NGO/Mission/etc - employed by Non public/government organisation -Self employee - works for own business for cash income - With employees - Works for own business for cash and employs other workers - Without employees - Works for own business for cash but does not employ other workers - Not working but available to work - No productive activity but would like to have one. - Not working & nor available for work - No productive activity and does not want to have one. - Unable to work too old, too young, retired, disabled, etc Off-farm Income (Col 12) - Income made from activities NOT on the HH's farming activities. This can be any off farm income generation activity and includes working for cash on other peoples farms. Indicate whether each member was involved in an off farm income generating activity during 2002/03 Section 3.0 - Preliminary note 1. Make sure that you define the hh properly to ensure that all the members of the hh are included. Make sure you stress that the hh is not just the hh heads direct family and that it includes other people living and eating together with the family. 2. If you notice that his house is large or you see many people around his house and he has only given you small number of hh members enquire further until you are sure that you have captured all the hh members. Section 3.0 - Household Information 1. For each household member complete columns 1, 2 & 3. 2. After completing columns 1, 2 & 3 for each household member go back to the first household member and complete the remaining columns for that member. 3. Repeat step 2 for the rest of the household members IMPORTANT NOTE: Cross check responses in columns 11 and 12 with section 2 especially in relation to: off-farm income - if a hh member was involved in off farm income then there should be a response in question 2.2.4 and vice versa. 280 4.0 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE 4.1 Details of area "owned" by the household in the 2002/03 agricultural year. Give area reported by the respondent in "acres". 4.1.1 Area Leased/Certificate of ownership 4.2 Was all land available to the hh used 4.1.2 Area owned under Customary Law during 2002/03 (Yes=1, No=2) 4.1.3 Area Bought from others 4.1.4 Area Rented from others 4.3 Do you consider that you have 4.1.5 Area Borrowed from others sufficient land for the hh (Yes=1, No=2) 4.1.6 Area Share -cropped from others 4.1.7 Area under Other forms of tenure ……… 4.4 Do any female members of the hh own or have Total area customary right to land (Yes=1, No=2) 5.0 LAND USE 5.1 Area operated by household under different forms of land use during 2002/03 agriculture year. Give area reported by the respondent in "acres". Calculation area 5.1.1 Area under Temporary Mono-crops 5.1.2 Area under Temporary Mixed crops (eg Maize & beans) 5.1.3 Area under Permanent Mono-crops 5.1.4 Area under Permanent Mixed crops (eg bananas, coffee & trees) 5.1.5 Area under Permanent/temporary mix (eg bananas & maize) 5.1.6 Area under Pasture 5.1.7 Area under Fallow 5.1.8 Area under Natural Bush 5.1.9 Area under Planted Trees 5.1.10 Area Rented to others 5.1.11 Area Unusable 5.1.12 Area of Uncultivated Usable land (excluding fallow) Total area 6.0 ACCESS AND USE OF RESOURCES 6.1 In the following table indicate the distance to the different fields used by the household S/N Field Number 6.1.1 1 6.1.2 2 6.1.3 3 6.2 In the following table indicate the distance and use of the following communal resources Communal Resource 6.2.1 Water for humans 6.2.2 Water for livestock 6.2.3 Communal Grazing 6.2.4 Communal Firewood 6.2.5 Wood for Charcoal 6.2.6 Building poles 6.2.7 Forest for bees (honey) 6.2.8 Hunting(animal products) 6.2.9 Fishing (Fish) (1) S/N Main (4) dry season (2) (3) wet season Distance to resource (km) hh use Area in Acres Area in Acres Distance (in kilometres) from field to: Homestead Nearest road Nearest Market Main hh use (Col 4) Home or farm Consumption/utilisation…..1 Sold to Neighbours...............…...…..…..2 Sold to trader on the farm….............…...3 Sold to village market ….…..............…..4 Sold to local wholesale market...............5 Sold to major wholesale market ..............6 Not used by household.………................7 Not available ........................................8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Instructions for distance to resource (Col 2 and 3): If under 1km, write 0 If above 1km round to whole numbers eg 1.5km= 2km, 1.25km= 1km . Distance codes less than 100m …………1 between 2 and 3km ….6 between 100 and 300m .2 between 3 and 5km …..7 between 300 and 500m .3 between 5 and 10 km ..8 between 500 and 1km....4 Over 10 km …………...9 between 1 and 2km .…..5 280 281 Definition and working page for page 3 Question Specific Definitions Overview to section 4 Procedures for Questions Section 4.1 - Land Access/Ownership Lease/Certificate of Ownership Area under lease/certificate of ownership refers to the area for which the household possesses a government issued leasehold title or certificate of ownership. The land will normally be officially surveyed and boundaries marked. This includes leased land bought from others where the lease/certificate of ownership has been transferred. Customary Law: This refers to the land which the hh does not have an official government title to but its right of use is granted by the traditional leaders. This user-right agreement does not have to be granted directly by the village leaders as right of access may be passed on through heredity. Bought: This refers to the area of customary land that has been bought from others. This land does not have an official title and therefore is not leasehold. Rented from others: Land rented from others for Cash or for a fixed amount in crop produce (eg fixed number of bags at harvest). Borrowed: Use granted by land owner free of charge. Land owner can either be a lease holder or has right of access through customary law. Share Cropping: where the hh is permitted to use land which is then paid for from a percentage of the harvested crop. Use of Communal Resources (Q6.2): -Communal resources - refers to the place on which all individual households can have access to. It is not individually owned or controlled by one hh. NOTE: The listed resources refers to communal resources and not those individually owned or part shared. The resource has to be freely accessible to the whole village Section 5.0 Land Use - Temporary crops: are sown and harvested during the same agricultural year - Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). - Mixed Crops: This is a mixture of two or more crops planted together and mixed in the same plot/field. The two crops can either be randomly planted together or they can be planted in a particular patterm eg intercropping (1 row of maize and 1 row of beans). A field that has been divided into plots for different crops is not mixed. This is further subdivided into: Permanent Mixed -two or more permanent crops grown together, Permanent/Temporary Mix - permanent crop and annual crop together, Temporary Mixed - two or more temporary, annual crops grown together. - Pasture Land: This is an area of owned/allocated land which is set aside for livestock grazing. It can be improved pasture where the farmer has planted grass, applied fertilized or applied other production increasing technologies to improve the grazing. Or it can be rough pasture. - Fallow: This is the area of land that is normally used for crop production, but is not used for crop production during a year or a number of years. This is normally to allow for self generation of fertility/soil structure and is often an integral part of the crop rotation system. - Natural Bush: Land which is considered productive but is not under cultivation or used extensively for livestock production and has naturally growing shrubs and trees. -Planted trees: Land which is used for planting trees for poles or timber - Unusable: Land that is known to be non-productive for agriculture purposes Uncultivated Usable: This is land that was not used for reasons other than fallow. The reasons could be lack of inputs/money/rainfall/etc Section 4.0 - Land Ownership 1. Ask the respondent if he knows the total area of land the household has sole access to. If he knows make a note in the calculation space 2. Ask the respondent the area of the different land ownership categories the household has sole access to (Q4.1.1 to 4.1.7) and record in the appropriate spaces. 3. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in step 1 (if the respondent provided the information). 4. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Section 5.0 - Land Use 1. Ask the respondent the area of the different landuse categories the household has sole access to (Q5.1.1 to 5.1.12) and record in the appropriate spaces. 2. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in section 4.0. The total area should be the same. 3. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Distance to fields (Q6.1): -fields A field is a contiguous piece of land holding which the farmer considers as a single entity. The field may be divided into plots for growing different crops. A holding may consist of one or more fields in different localities. Section 4.0 - Preliminary note Land Access/ Ownership Access/Ownership refers to the area utilized by the members of the household. This does not include communal land where the resources are shared between households. It does include official communal land that the hh has sole access to eg a plot for crop farming in the communal area. Section 6.2 Communal resources Note: the code "Not available" means that the resource does not exist. The code "Not Used" means that the resource does exist but is not used by the hh. 282 7.0 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - SHORT RAINY SEASON 7.1.1 Did the hh plant any crops during the Short Rainy season? (Yes = 1, No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.2 7.1.2 For each crop planted during 2002/03 Short Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Landprep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod Mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.1.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.1.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested (1) (2) (5) (6) Planting Inputs Marketing (19) (15) area (acres) (17) Quantity harvested (Kgs) (18) Actual Planted Crop Code Planned area (acres) Area Harvested (acres) Harvesting & Storage (kgs) Quantity Stored (kgs) Quantity sold … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops ............3 No money 4 Don’t get Vuli season ..5 Illness/social problems ......................6 Has irrigation & does not follow season (give annual production in Masika) ............7 Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2 of crop…..…3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand …………………….1 By draft animal …………….2 By human powered tool…...3 By engine driven machine...4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...……1 Green cob/green pod...…2 Green leaves & Stem……3 Straw, dry stems etc …….4 Root, tuber, etc ….……...5 Flower eg pyrethrum …...6 Fruit/bunch ...…………...7 Other………...…………..8 Not harvested yet ………9 Reason for difference between area planned and planted (Q7.1.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ...................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.1.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ……….……………8 Not applicable .…………..9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop …….….1 Used on 3/4 of crop ……2 Used on 1/2 of crop..…..3 Used on 1/4 of crop …...4 Used on less than 1/4….5 Not used …………….…6 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing………..5 … … … 283 Definitions and working page for page 4 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check crop% (d) crop area of plants area of plants (ACRE) (ACRES) (e) Crop Name (b) Name Total area of mix (acre) (c) (a) of mix (c) (b) Crop (a) (acre) Total area (d) Ground Total no. (e) Ground area/plant area/plant (ACRE) crop% (f) Total ground Total no. Total ground (ACRES) (f) area of plants of plants Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that produced a harvest. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage. Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Co Crop -de 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix, Step C C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix/ (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed 284 7.2 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - LONG RAINY SEASON 7.2.1 Did the hh plant any crops during the LONG RAINY season? (Yes=1 No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.3 7.2.2 For each crop planted during 2002/03 Long Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Landprep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.2.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.2.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested (kgs) Crop Planned Code area (acres) area (acres) (acres) Planting Inputs (19) Planted Harvested Actual Area Stored Quantity harvested (1) (2) (5) (6) Quantity Harvesting & Storage (15) Quantity (Kgs) (17) Marketing (18) sold (Kgs) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing ……….5 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop ……….1 Used on 3/4 crop …..…2 Used on 1/2 crop ……..3 Used on 1/4 of crop…...4 Used on less than 1/4 …5 Not used …………….…6 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on half of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Reason for difference between area planned and planted (Q7.2.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ..................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.2.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ………..……………8 Not applicable..…………..9 … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops .........3 No money 4 Illness/social problems ..5 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand ……………………..1 By draft animal ……………..2 By human powered tool……3 By engine driven machine…4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...………1 Green cob/green pod...…...2 Green leaves & Stem……...3 Straw, dry stems etc ……...4 Root, tuber, etc ….………..5 Flower eg pyrethrum ……..6 Fruit/bunch.………………..7 Others ……………………..8 Not harvested yet ………...9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 285 Definitions and working page for page 5 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Permanent/Temporary crop name 1 Permanent/Temporary crop name 2 Permanent/Temporary crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Temoporary crop total check (e) (f) Temp crop% (a) (b) (c) (d) (ACRE) (ACRES) area of plants area/plant of plants Name (acre) Crop of mix Ground Total no. Total ground Temp crop% Total area (ACRES) (a) (b) (c) (d) (e) (f) Name (acre) (ACRE) Total ground Crop of mix area/plant of plants area of plants Total area Ground Total no. Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that the household got most of its production from. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Code Crop 27 Ginger 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 20 Garlic 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix (Step C). C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 286 7.3 PERMANENT/PERENNIAL CROPS AND FRUIT TREE PRODUCTION 7.3.1 Does your household have any permanent/perennial crops or fruit trees (Yes=1, No=2) 7.3.2 For each of the permanent crops and fruit trees owned by the household provide the following information Perm Perman Number of Irrig Fert HerbFun Pest main If no -anent -ent crop/ permanent -at -ilis -ic -gic -ici prod harvest mostly Crop fruit tree Plants/trees in a -ion -er -ide -ide -de -uct give re sold Name crop Code MIXED CROP use use use use use code -ason to (5) (6) (7) (8) (9) (10) (13) (15) (18) …… …… …… …… …… …… …… …… …… (11) Harvesting & Storage Area Harvested (acres) (kgs) (1) (2) (3) (4) (17) (12) (16) (14) Size of production unit Quantity sold Area covered by Permanent Crop in a MIXED CROP Marketing Inputs Area of Plants/ harvested (kgs) Number of mature plants Quantity Stored (Kgs) Quantity MIXED CROP MONOCROP (acres) (acre) trees/Bushes in MONO CROP Fertiliser codes (Col 7) Mostly Farm Yard Manure…...1 Mostly Compost ………………2 Mostly Inorganic fertiliser …….3 No fertiliser applied …………..4 Main product (Col 13) Dry Grain…………...…1 Green cob/green pod..2 Green leaves & Stem..3 Straw, dry stems etc ...4 Root, tuber, etc ….…..5 Flower ………………..6 Fruit/bunch………..…7 Other ………………..8 Not harvested yet …..9 Main Reason for no harvest(Col 15) Crop not harvested yet ………...1 Drought ………………………....2 Rain/flood damage ………….....3 Fire damage ……………………4 Pest damage …………………...5 Animal damage ………………...6 Theft …………………………….7 Other ….........…………………..8 Not applicable .…………………9 Mostly sold to (Col 18) Neighbour…………..…......01 Local market/trade store.....02 Secondary Market ….........03 Tertiary Market ……….......04 Marketing Coop ….........…05 Farmer Association .….......06 Largescale farm …….........07 Trader at farm ……........…08 Contract Partner ……........09 Did not sell …………..........10 Other ................................98 Irrigation Use (Col 6) Used on all crop …………….….1 Used on most crop …………….2 Used on half crop ………….…..3 Used on small amount of crop..4 Not used on crop .….………….5 . . . . . . 1 Agrochemical use codes (Col 8, 9 & 10) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2..of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 less than 1/4 of crop …….5 Not used …………………6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 Definitions and working page for page 6 . Permanent Crop: Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). Permanent crops (oils): Code Crop Ground area/plant 44 Palm Oil 0.00049 45 Coconut 0.00037 46 Cashewnut 0.00062 Permanent (Cash crops) Code Crop Ground area/plant 53 Sisal 0.00012 54 Coffee 0.00049 55 Tea 0.00037 56 Cocoa 0.00049 57 Rubber 0.00099 58 Wattle 0.00099 59 Kapok 0.00124 60 Sugar Cane 0.00012 61 Cardamom 0.00049 63 Tamarin 0.00099 64 Cinamon 0.00124 65 Nutmeg 0.00099 66 Clove 0.00074 18 Black Pepper 0.00037 34 Pigeon pea 0.00025 21 Cassava 0.00019 75 Pineapple 0.00006 Number of mature plants: This is the number of plants which bared harvest. Permanent Crops: Code Crop Ground area/plant 70 Passion Fruit 0.00074 71 Banana 0.00037 72 Avocado 0.00099 73 Mango 0.00099 74 Papaw 0.00037 76 Orange 0.00074 77 Grapefruit 0.00074 78 Grapes 0.00012 79 Mandarin 0.00074 80 Guava 0.00074 81 Plums 0.00074 82 Apples 0.00074 83 Pears 0.00074 84 Peaches 0.00074 85 Lime/lemon 0.00074 68 Pomelo 0.00099 69 Jack fruit 0.00074 97 Durian 0.00074 98 Bilimbi 0.00074 99 Rambutan 0.00074 67 Bread fruit 0.00099 38 Malay apple 0.00074 39 Star fruit 0.00074 Total number of plants: This includes both mature harvestable plants and immature non harvestable plants. Instructions for Permanent crop mono stands and mixtures A. For fields that are monocrop permanent, ONLY enter the area of plants in column 3. B. For fields that are mixed permanent calculate the area of each crop based on the % occupied by each crop method (NOT using the number of trees method) and ONLY enter the area in column 4 C. For fields that are mixed permanent/annual either: - ONLY enter the area in column 4 if the area of the permanent crop was based on the % occupied by each crop method OR - ONLY enter the number of trees in column 5 if the number of permanent crop plants was provided Working Area/calculation space 288 7.4 Main use of Secondary Products 7.5 Did you use Secondary Products from any of your crops during the 2002/03 year. (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 8.0 7.6 List the main crops with secondary products and provide the following details: Secondary Prod Used product code for Unit (4) (5) (6) 7.6.1 …………. ……………… 7.6.2 …………. ……………… 7.6.3 …………. ……………… 7.6.4 …………. ……………… 7.6.5 …………. ……………… 7.6.6 …………. ……………… 8.0 AGROPROCESSING AND BY-PRODUCTS 8.1 Did the household process any of the products harvested on the farm during 2002/03 (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 9.0 8.2 List the main crops processed and provide the following details: Main By- S/N Proc Prod Quantity Whe Prod Quantity Quan Crop Crop -ess -uct Used of main Quantity -re -uct Used of by- -tity name Code -ed code for Unit product Sold sold code for Unit product Sold (3) (5) (6) (8) (9) (11) (12) 8.2.1 ……. 8.2.2 ……. 8.2.3 ……. 8.2.4 ……. 8.2.5 ……. 8.2.6 ……. (14) (4) (7) S/N Crop Total no of name Crop Code Units Total value of sold units (Tsh.) No of units sold (13) (10) (1) (3) (8) (9) (7) (2) (1) (2) Mainly used for (Col 5) Feeding to livestock ..1 Consumed by hh .……….4 Building material …...2 Sold …………………….....5 Fuel for cooking ….. 3 Did not use….....……….…6 Unit (Col 6) Loose Bundle/bunch ..……1 kg …………...…5 Compressed bunch/Bail….2 Stems ………….6 Tin ……………………….. 3 Sack ……………7 Bucket …………………....4 Other ………..…8 Used for (Col 5 & 11) Household/human consumption ..1 Fuel for cooking ………………….2 Sale …..………………...………..3 Animal consumption……………..4 Did not use ………………………5 Other ………...…………………..8 Unit (Col 6 & 12) Loose bundle/bunch ..……1 Compressed bunch/bail….2 Tin ….…………….……….3 Bucket …………………….4 kg …………...…………….5 litre ………………………..6 Other ……………………..8 Processed (Col 3) On farm by hand…...……1 On farm by machine…….2 By neighbours machine...3 By farmers association …4 By Cooperative union …..5 By trader ………………...6 On Large scale farm …...7 By factory ………............9 Other .............................8 Where sold (Col 9) Neighbour…………..…1 Local market/trade store ………….……….2 Secondary Market …..3 Marketing Coop …...…4 Farmer Association .….5 Largescale farm ………6 Trader at farm …….….7 Did not sell …………….9 Other ………..........…..8 By-product code (Col 10) Bran ……………...01 Cake ……………..02 Husk ……………..03 Juice ……………..04 Fiber ……………..05 Pulp ……………...06 Oil ………………..07 Shell ……………..08 Other ……….……98 Main product code (Col 4) Flour/meal..……….1 Grain………………2 Oil .. ………………3 Juice………………4 Fiber..……………..5 Pulp ………………6 Sheet ………..……7 Other …………….8 Main product (Col 4) Green leaves & Stem..1 Flower …4 Straw, dry stems etc …2 Fruit …...5 Root, tuber, etc ….…..3 Other …..8 289 Definition and working page for page 7 Temporary/annual crop codes for section 7.4 col 2 General Definition for Section 7.4 Secondary Crop Crop Product Main Products Code Name Question 7.4 (Section 8.0) 1 2 11 Maize Stems/straw Flour Bran 12 Paddy Stems/straw polished rice grain husk 13 Sorghum Stems/straw flour 14 Bulrush Millet Stems/straw flour 15 Finger Millet Stems/straw flour 16 Wheat Stems/straw flour Bran 17 Barley Stems/straw flour Bran 21 Cassava Leaves/stems flour 22 Sweet Potatoes Leaves 23 Irish potatoes Procedures for Questions 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger 31 Beans straw/stems 32 Cowpeas straw 33 Green gram straw 34 Pigeon peas stems 35 Chick peas straw 36 Bambara nuts straw/stems oil cake 41 Sunflower Stems oil Cake 42 Simsim straw oil Cake 43 Groundnut straw oil Cake 47 Soya beans straw oil Cake 48 Caster seed straw oil Cake 75 Pineapple Juice 50 Cotton straw fibre/seed oil cake 51 Tobacco 53 Pyrethrum straw insecticide 62 Jute fibre 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies dried powder 91 Amaranths 92 Pumpkins leaves 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 44 Oil Palm leaves oil outer oil inner cake 45 Coconut leaves/husk milk 46 Cashewnut Fruit fruit juice shell liquid Question Specific Definitions 52 Sisal stems fibre oil 54 Coffee stems beans husks 55 Tea stems 56 Cocoa stems cocoa cocoa butter 57 Rubber stems 58 Wattle stems 59 Kapok stems 60 Sugar Cane sugar/juice molasses ethanol 61 Cardamom 71 Banana leaves/stems juice 72 Avocado stems 73 Mango stems Juice 74 Paw paw Juice 76 Orange stems Juice 77 Grape fruit stems Juice 78 Grapes stems Juice 79 Mandarin stems Juice 80 Guava stems 81 Plums stems 82 Apples stems 83 Pears stems 84 Pitches stems 85 Lime/Lemon stems juice Bi-product (Sect 8.0) Agroprocessing & bi-products Secondary Products: Second most important product from a crop. Eg a household may consider the grain from maize as the primary product and the stems/straw as the secondary product. Note: Secondary products are NOT the same as bi-products. By-products are the result of a processing activity and are dealt with in section 8.0. Q 7.6 Details of Secondary Products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondent if the hh used any secondary products. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that the hh used secondary products. 2. For the listed crops give details of the secondary products used. 3. If no units were sold, enter "0" in columns 8 & 9. Agroprocessing and bi-products (Q 8.2) (Note: Agroprocessing refers to the processing of crops for hh utilisation and for sale) Main Product (Col 5): Main Product after processing. Eg for Paddy it may be the polished grain. For Maize it may be flour. Bi-Product code (Col 11): is the secondary residue after processing, eg for rice it may be the husk. for maize it may be the bran. Mainly used for (Col 5 & 11): - Consumed by household can mean eaten or utilised in another way (eg by animals) by the hh. Q 8.0 Agroprocessing & bi-products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondant if the hh processed any of these crops during the 2002/03 agriculture year. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that were processed by the hh. 2. For the listed crops give details of the secondary crops used. 3. If no main product or bi-product was sold enter "0" in columns 8 & 14. 4. If no bi-product was produced enter "0" in columns 10, 11, 12, 13 &14. 290 9.0 CROP STORAGE 9.1 Did the household store any crops during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 10.0 9.2 For each of the listed crops provide the following details on storage Stor Normal Estimate S/N Crop Name -ed Method duration Main Estimate Y=1 of of pur Storage No=2 Storage storage -pose loss (2) (6) 9.2.1 Maize 9.2.2 Paddy 9.2.3 Sorghum/Millet 9.2.4 Beans, peas, etc 9.2.5 Wheat 9.2.6 Coffee 9.2.7 Cashewnut 9.2.8 Tobacco 9.2.9 Cotton 9.2.10 Groundnuts/bambara 10.0 MARKETING 10.1 Did the household sell any crops from the 2002/03 agriculture year? (Yes=1, No=2) (If the response is 'YES' or 'NO' go to section 10.2) 10.2 For each of the following crops what was the main marketing problem faced by the household during 02/03 Main Main Crop problem Crop problem 10.2.1 Maize 10.2.9 Vegetables 10.2.2 Rice 10.2.10 Tree Fruits 1 10.2.3 Sorghum/millet 10.2.11 Cashewnut 10.3.1 Biggest problem 10.2.4 Wheat 10.2.12 Cotton 10.3.2 2nd problem 10.2.5 Beans, peas etc 10.2.13 Tobacco 10.3.3 3rd problem 10.2.6 Cassava 10.2.14 Groundnuts/bamabara 10.3.4 4th problem 10.2.7 Bananas 10.2.15 Trees/timber/poles 10.3.5 5th problem 10.2.8 Coffee 10.2.16 Fish 10.4 What was the main reason for not selling crops during 2002/03 year ………………………………… (2) (5) (7) (1) 2 (1) Current Quantity Stored (kg) (2) (1) (3) (4) Main method of Storage (Col 4) In locally made traditional structure..1 In Improved locally made structure .2 In modern store …................……...3 In Sacks/open drum..............……...4 In airtight drum …………………….5 Unprotected pile ............................6 Other ...............………………........8 Duration of Storage (Col 5) Less than 3 months …....…….........1 Between 3 and 6 months ...............2 Over 6 months …………................3 Main purpose of storage (Col 6) Food for the household ………………1 To sell for higher price ……………….2 seed for planting.……………………..3 Other ………...……………………….8 Storage loss (Col 67) Little or no loss …………...1 Up to 1/4 loss …………….2 Between 1/4and 1/2 loss ..3 Over 1/2 loss …..………...4 Market problems (Q10.2 & 10.3 (Col 2)) Open market price too low …....01 Market too far ……………….......05 Government Regulatory board problems...09 No transport ……….......……....02 Farmer association problems .....06 Lack of market Information .......................10 Transport cost too high ….....…03 Cooperative Problems ................07 Other (specify) .........……………………....98 No buyer ……………….......…..04 Trade Union problems ...............08 Not Applicable ............................................99 Reason for not selling crops (Q10.4) Price too low ………….....................1 Farmer association problems ..…................4 Government regulatory board problems ....7 Production insufficient to sell…….....2 Cooperative Problems.................................5 Other (specify) .…………………….............8 Market too far ……………………. ...3 Trade Union problems ................................6 Not Applicable ……………………..............9 10.3 From the list of marketing problems below, for all produce rank the five most important problems 291 Definition and working page for page 8 Question Specific definitions (Section 9.0) Procedures for Questions Crop Storage, Section 9 Marketing problems Q 10.2 and 10.3 col 2: - Farmer Association: A village or community based group of farmers who have formed an organisation to purchase inputs/sell/store their products in order to achieve a better price for their products. - Cooperative Union: Large inter-village /community organisation set up on a district/regional or national basis for providing inputs, marketing and storing farmers products. - Government Regulatory board: Government control body for setting prices and controlling quality of certain agriculture commodities. Q 9.2 Details of Crop Storage: 1. For the crops listed indicate if the household stored any during 2002/03 in column 2. 2. Check that the crops correspond to the crop lists in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments 3. For the listed crops give details of storage. Q 10.2 Details on Crop Marketing: 1. For each of the crops listed indicate the main problems in marketing during 2002/03 in column 2. 2. Check if the crops correspond to the crop lists list in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments Working Area/calculation space Q 10.3 Ranking of market problems: Rank in order of importance the 5 most important marketing problems from the codes in the Market Problems code box. Method of Storage (column 4) - Locally made structure: The structures that have been inherited from their fore fathers - Improved locally made structure: Traditional structures that have been improved using modern technology. - Normal duration of storage: Often there are stored stocks from different seasons and different years. The normal duration refers to the number of months that the most of the crop is stored for. 292 11.0 ON-FARM INVESTMENT 11.1 Does the household practice irrigation (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 11.3 S/N 11.1.1 11.2 Does the household have any erosion control/water harvesting facilities on their land (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 12.0 Type of erosion control/ Number Year of Type of erosion control/ Number Year of S/N water harvesting of con- water harvesting of con- structure structures struction structure structures struction 11.2.1 Terraces 11.2.5 Tree belts 11.2.2 Erosion control bunds 11.2.6 Water harvesting bunds 11.2.3 Gabions/Sandbags 11.2.7 Drainage ditches 11.2.4 Vetiver Grass 11.2.8 Dam 12.0 ACCESS TO FARM INPUTS AND IMPLEMENTS 12.1 Give details of farm inputs used during the 2002/03 agriculture year S/N Quality of Input name Input 12.1.1 Chemical Fertiliser 12.1.2 Farm Yard Manure 12.1.3 Compost 12.1.4 Pesticide/fungicide 12.1.5 Herbicide 12.1.6 Improved Seeds 12.1.7 Other ……………. (acres) (4) (5) year (acres) Source of water water ated land this Area of irrig obtaining Method ofMethod of Irrigatable area (7) (8) (6) (3) (2) (3) next year Source of Fin (1) Yes =1,No=2 for not using Reason Plan to use applic -ation Used Yes=1 (1) (1) (3) (2) (2) Irrigation -ance (5) (4) Source (2) (1) (3) Source No=2 Distance to Source (Col 3) Cooperative ……………......01 Local farmers group …... ....02 Local market/Trade Store ...03 Secondary Market ...............04 Development project ….......05 Crop buyers ………….........06 Large scale farm …….….....07 Locally produced by hh .......08 Neighbour ...........................09 Other (specify) ……….........98 Not applicable ………….......99 Distance to source (Col 4) Less than 1 Km ………….1 Between 1 and 3km …….2 between 3 and 10 km.. …3 Between 10 and 20 km …4 20km and above ......…….5 not applicable ..… ….…..9 Quality of input (Col 7) Excellent ......…1 Good ..........…..2 Average ……...3 Poor ................4 Does not work .5 not applicable...9 Source of irrigation water (Col 1) River ………1 Borehole ……………..5 Lake ……...2 Canal …………………6 Dam ………3 Tap Water ……………7 Well ……....4 Method of obtaining water (Col 2) Gravity ………………………1 motor pump ……….4 Hand bucket ……………….2 Other ………..……8 Hand pump ………………...3 Method of application (Col 3) Flood …………………….1 Sprinkler …………………2 water hose.………………3 Bucket/watering can ……4 Reason for not using (Col 6) Not available …….......... …1 Price too high ......... …... ...2 No money to buy ...............3 Too much labour required..4 Do not know how to use......5 Input is of no use ...............6 Locally produced by hh ......7 Other ............…………......8 Not applicable ....……….....9 Source of finance (Col 5) Sale of farm products .1 Other income generating activities ….2 Remittances …...……..3 Bank Loan/Credit.…….4 produced on farm ...….5 Other ……….. ...……..8 Not applicable ..……….9 . . 293 Definition and working page for page 9 Overview of Investment activities (Section 11.0) Question Specific Definitions (Q 11.1) Question Specific Definitions (Q 11.3) Source of irrigation Water (Col 1): The main source of water from which water is obtained for irrigation. Method of obtaining water (Col 2): The mechanism by which the water is extracted from the source, Application Method (Col 3): How the water is applied on the field. - Flood - is the application of water down the slope of the land by means of gravity - Sprinkler - is the application of pressurised water through pipes. The water passes through a device which sprays the water onto the crop from above. Irrigatable Area (Col 4): The area the irrigation system is designed to cover in acres. Area of irrigated land this year (Col 5): Area of land under irrigation during the 2002/03 agric year. This is the physical area and NOT the cumulative area of 2 or more croppings. Erosion control/water harvesting structure (Col 1) Terraces: Are structures constructed on the side of a hill to provide a level ground to plant crops. They are often used to trap water for paddy/lowland rice production. Erosion Control Bunds: These are banks of earth/stones built perpendicular to the slope to slow down water and prevent erosion. They are different to Terraces in that the soil behind the banks are not level. Gabions: A gabion is a wire mesh box filled with rocks/stones and used to control or prevent gully erosion Sandbags Used to prevent or control gully erosion Tree belts/Wind breaks: A band of trees planted perpendicular to the prevailing wind whose main purpose is to slow down wind speed Water Harvesting bunds: A bank of earth constructed horizontal to the slope of the land to trap water. They are usually banana shaped. Dam: A bank of earth/material which traps river water to form a catchment of water behind it. Farm Inputs (Q 12.1.1 to 12.1.7) Farm yard Manure: An organic fertiliser made on farm composed of animal dung. Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant material Pesticide: Chemical used to either protect the plant from or kill insects, birds, molluscs, mites, etc attacking the plant Fungicide: is a chemical that s used to protect the plant from or control a fungal disease. Herbicide: A chemical used to control weeds. Investment activities: Investment activities refer to medium to long term farm development structures and projects. This can be Irrigation structures, erosion and water harvesting structures or other permanent or semi-permanent investment made on the land that the household owns. Q 11.1 Irrigation 1. If the hh practices irrigation give details on the main source, main method of obtaining and applying water. 2. Cross check column 8, Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check if irrigation was used on any crops. Q 11.3 erosion control/water harvesting 1. Number of structures refers to the number of working/maintained structures and does not include derelict or irreparable structures. 2. Year of construction refers to the year that the structures were first constructed. It is not the year that the structures were last maintained. Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 1 whether each of the inputs are used or not. 2. Complete cols 3, 4, 6, and 7 for inputs that are used and place '9' in column 5 (for not applicable). 3. Complete cols 5 & 7 for inputs not used. NOTE: Cross check column 6, 7, 8 & 9 , Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check what inputs were used. 294 12.2 Give details of farm implements and assets used and owned by the household during 2002/03 agriculture year S/N rent -ed (3) 12.2.1 Hand Hoe 12.2.2 Hand Powered Sprayer 12.2.3 Oxen 12.2.4 Ox Plough 12.2.5 Ox Seed Planter 12.2.6 Ox Cart 12.2.7 Tractor 12.2.8 Tractor Plough 12.2.9 Tractor Harrow 12.2.10Shellers/threshers 13.0 USE OF CREDIT FOR AGRICULTURE PURPOSES 13.1 During the year 2002/03 did any of the hh members borrow money for agriculture (Yes = 1, No = 2) (if the response is 'NO' go to section 13.3) 13.2 Give details of the credit obtained during the agricultural year 2002/03 (if the credit was provided in kind , for example by the provision of inputs, then estimate the value in 13.2.9) Provided to Male = 1, Female 2 13.2.1 Labour 13.2.2 Seeds 13.2.3 Fertilisers 13.2.4 Agrochemicals 13.2.5 Tools/equipment 13.2.6 Irrigation structures 13.2.7 Livestock 13.2.8 Other ……………. 13.2.9 Value of Credit (Tsh.) 13.2.10 Value of repayment (Tsh.) 13.2.11 Period of repayment (months) 13.3 If the answer to question 13.1 above is 'NO' what is the reason for not using Credit? Equipment/Asset Name tick the boxes below to indicate the use of the credit Owned (2) (1) to indicate source use codes Source "a" (4) Source Used in Number Source (8) (7) (5) tick the boxes below to indicate the use of the credit tick the boxes below to indicate the use of credit Source "b" Source "c" (6) Yes=1,No=2 Plan to use next year Reason for not using of Fin -ance 2002/03 Yes 1,No=2 -ment of Equip Source of equipment (Col 5) Neighbour....................... ....…1 Development project .....5 Cooperative ............................2 Government .................6 Local farmers association…....3 Large scale farm ...…....7 market/Trade store ................4 Other (specify) .............8 Source of finance (Col 6) Sale of farm products ……………...1 Other income generating activities .2 Remittances ………………………..3 Bank Loan ………………………….4 Credit ……………………………….5 Other ……….. ……………………..8 Not applicable ..…………………….9 Reason for not using (Col 7) Not available …….......... …...1 Price too high ......... …... …..2 No money to buy/rent......…..3 Too much labour required….4 Equipment/Asset of no use …5 Other ……….………………..8 Not applicable ...................…9 Reason for not using credit (Q13.3) Not needed …1 Not available ...2 Did not want to go into debt.....3 Interest rate/cost too high......4 Did not know how to get credit....5 Difficult bureaucratic procedure ...6 Credit granted too late ...7 Other (specify) ...8 Dont know about credit ....9 Source of credit (Q 13.2-a, b and c)) Family, friend or relative....1 Commercial Bank…..2 Cooperative …...3 Savings & credit Soc ......4 Trader/trade store ……..5 Private individual ……...6 Religious Organisation/NGO/Project …7 Other (Specify)......................................8 295 Definition and working page for page 10 Question Specific Definitions (Q 12.2) Procedures for questions Question Specific Definitions (Q 13.0) Farm Implements (Col 1): Hand powered Sprayer: Knapsack or bicycle pump sprayer Reason for not using (Col 6): Be careful about using "too much labour required" as this code generally refers to hand hoes only. The codes for this should "NOT" be read out to the farmer as a prompt. Note: If remittance is given as the main source of finance check for a response to remittances in question 2.2.5 Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Credit is defined as finance in the form of cash or in-kind contributions (eg direct provision of inputs, machinery, livestock or other material) for the purpose of crop and livestock production whereby the value of the credit must be paid back to the borrower. The value of repayment may either be with interest or interest free. Credit may be paid back in the form of cash or agriculture produce. Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Value of credit: is the amount in cash received from the borrower. If the credit was paid in-kind, estimate the value of this. Value of repayment: This is the amount to be repaid to the borrower and includes the principal amount (value of credit) plus any interest repayment. If the credit is paid back in agriculture produce, then the cash value of this must be estimated. Period of repayment: This is the time in months the borrower has given for full repayment. Section 13.2 Source of agriculture credit If the farmer obtained credit from more than one source then use the columns "a" , "b" and "c" for the different sources of credit. Start with the main source of credit in column "a". NOTE: Check for use of inputs in column 7, 8 & 9 of questions 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. Working Area/calculation space Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 2 and 3 whether each of the implements were used or not. 2. Complete cols 4, 5, 6, and 8 for inputs that are used and place '9' in column 7 (for not applicable). 3. Complete cols 7 & 8 for inputs not used. 296 14.0 TREE FARMING/AGROFORESTRY 14.1 Did your household have any Planted Trees on your land during 2002/03 agric year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 14.3 14.2 Give details of the planted trees you have on your land. Whe Ma Sec Number of Number of S/N re pl -in -ond Plank trees Pole trees Total Value anted Use Use Sold Sold (Tsh.) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 14.2.1 14.2.2 14.2.3 14.2.4 14.3 Does your village have a Community tree planting scheme (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 15.0 14.4 Household involvement in community tree planting scheme S/N hh Involve (1) 15.0 CROP EXTENSION SERVICES 15.1 Did your household receive extension advice for crop production during 2002/03 (Yes=1,No=2) If the response is 'NO' go to section 16.0 Source of If you pay for Contact farmer No. of visits No. of message S/N extension extension, what /group member by extension adopted in the Quality of Extension Provider (Y=1,N=2) is the cost/yr (Yes=1,No=2) agency per year last 3 years Service 15.1.1 Government extension 15.1.2 NGO/development project 15.1.3 Cooperative 15.1.4 Large Scale farmer 15.1.5 Other………………… (4) Main (2) (3) Main use during (3) (5) Number of Poles Timber hh utilised Code -ment (1) Tree forest (Km) Number purpose (6) (7) (2) 2002/03 (4) of trees Distance to com -munity planted (1) Use (Col 4 & 5) Planks/Timber….....1 Shade ……...…5 Poles ………...……2 Medicinal……....6 Charcoal ………….3 Other ………….8 Fuel wood ...……...4 Where Planted (Col 3) Mostly on field/plot boundaries.1 Mostly scattered in fields …….2 Mostly in plantation/coppice …3 HH involvement (Col 2) Only planting ………………….....1 Only protection and thinning…....2 Only cutting …………………...…3 Most or all activities……………...4 Quality of service (Col 7) Very good .………...1 good …..…….2 Average……. …3 Poor…………4 No Good ………5 . Main Use during 02/03(Col 4) Poles ………….1 Not ready to use …...5 Timber logs …..2 Not allowed to use …6 Charcoal ….. ...3 Other (specify) …….8 Firewood ……..4 Main Purpose (Col 3) Erosion control………..1 Environment rehaiblitation …4 Production of poles …..2 Restoration of wildlife ………5 production of firewood..3 Other (specify) …….………8 297 Definition and working page for page 11 General Definitions for section 14.0 Question Specific Definitions Tree Name Guide Col 1 Code Local Name Botanical Name English Name Code Local Name Botanical Name English Name 01 Senna siamea Cassod tree 16 02 Msongoma Gravellia Silver oak 17 03 Mbarika Afzelia quanzensis Pod mahogony 18 04 Mkeshia Acacia spp Umbrella thorn 19 05 Msindano Pinus spp Pine 20 06 Mkaratusi Eucalyptus spp Red River Gum 21 07 Cyprus spp Cyprus tree 22 08 Mtondoo Calophylum inophyllum 23 09 Mvule Melicia excelsa Iroko 24 10 Mvinji Casurina equisetfilia Whistling oak 25 11 Msaji Tectona grandis Teak 26 12 Mkungu wa kienyeji Terminalia catapa Sea almond 27 13 Mkungu india Terminilia ivorensis Black afara 28 14 Muhumula Maesopsis berchemoides 29 15 30 Tree farming (Section 14.0) Pole trees (Col 6): These are young trees which have a maximum diameter of 6 inches at the bottom and are often used for house construction. They are often the thinning harvest after 3 - 5 years. Plank trees (Col 7): Trees for sawing into timber planks. Animal shade: Trees grown for the purpose of providing shade to animals. Crop Extension Services (Section 15.1) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension agent as a focal point to demonstrate new interventions. The contact farmer then passes on the message to other farmers Group member: Member of a group under which the contact farmer leads Adoption: This is the uptake of an intervention for 2 or more years Tree Farming/Agroforestry This section refers to trees planted for wood (firewood, poles, planks, carving, charcoal, medicinal, etc, but NOT fruit trees). It does not include naturally growing trees on the farm (unless special care has been given to promote their establishment) or trees growing naturally on the communal areas. Tree farming is the planting of trees on an area of land for which the main purpose is the production and regeneration of trees for wood on that land. Agroforestry: is the planting of trees on land for the purpose of complementing other farming activities like crop and animal production. For the purpose of this questionnaire Agroforestry trees are trees planted on boundaries and scattered throughout fields. The main productive unit in this case is Crops and Livestock. Community tree planting scheme (Section 14.3) Community Forest: A forest planted on the communal land which is planted, replanted or spot planted by the members of the village. Section 14.2 Details of planted trees 1. Enter the tree codes of the main species grown by the hh 2. If no planks or poles are sold enter a "0" in columns 8, & 9. 3. Total value includes both value of hh utilised trees and sold trees. 4. If no trees were utilised by the hh or sold enter "0" in column 10 Section 15.1 Crop Extension Services 1. For each of the extension providers ask if the hh received extension during 2002/2003 agriculture year and indicate in column 2. 2. For each of the providers complete the rest of the columns 298 15.2 Crop Extension Messages Received Adopted Source of Received Adopted Source of S/N Advice Crop S/N Advice Crop Yes=1 Yes=1 Extension Yes=1 Yes=1 Extension Extension Message No=2 No=2 Extension Message No=2 No=2 15.2.1 Spacing 15.2.9 Crop Storage 15.2.2 Use of agrochemicals 15.2.10 Vermin control 15.2.3 Erosion control 15.2.11 Agro-processing 15.2.4 Organic fertiliser use 15.2.12 Agro-forestry 15.2.5 Inorganic fertiliser use 15.2.13 Bee Keeping 15.2.6 Use of improved seed 15.2.14 Fish Farming 15.2.7 Mechanisation/LST 15.2.15 Other 15.2.8 Irrigation Technology 16.0 LIVELIHOOD CONSTRAINTS From the list of constraints on the right select: List of constraints 16.1 the 5 most important problems 16.2 the 5 least important problems Order of most importanceConstraint Order of least importanc Constraint 16.1.1 most important 16.2.1 Least important 16.1.2 2nd most important 16.2.2 2nd least important 16.1.3 3rd most important 16.2.3 3rd least important 16.1.4 4th most important 16.2.4 4th least important 16.1.5 5th most important 16.2.5 5th least important 17.0 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION 17.1 Did you use Draft animals to cultivate 17.2 Did you apply organic fertiliser your land during 02/03 (Yes=1, No=2) during 02/03 (Yes=1, No=2) (If no, go to question 17.2) (If no, go to question 18) Area S/N Area S/N Type of Number Number cultivated Type of organapplied Draft owned used (acres) Fertiliser (acres) (1) (2) 17.1.1 Oxen 17.2.1 FYM 17.1.2 Bulls 17.2.2 Compost 17.1.3 Cows 17.1.4 Donkeys (2) (3) (4) (3) (1) (2) (4) (1) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (3) (4) . Source of extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) …8 Not applicable …….9 1. Access to Land 2. Ownership of Land 3. Poor farm Inputs 4. Soil Fertility 5. Access to improved seed 6. Irrigation facilities 7. Access to chemical Inputs 8. Cost of Inputs 9. Extension Services 10.Access to forest resources 11. Hunting and Gathering 12. Access to potable water 13. Access to credit 14. Harvesting 15. Threshing 16. Storage 17. Processing 18. Market Information 19. Transport costs 20. Distruction by animals 21. Stealing 22. Pests and Diseases 23. Local government taxation 24. Access to off Farm Income . . . . . 299 Definitions and working page for page 12 Question Specific Definitions Crop Extension Advice (Section 15.2) Mechanisation/LST: LST means Labour Saving Technology Section 16.0 Livelihood constraints 16.1 List the five most important problems in order of most importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are a problem. Place a 3 against the constraints that are a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the largest problems 3. Ask the farmer to list these in order of importance and enter in column 2 16.2 List the five least important problems in order of least importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are NOT a problem. Place an 2 against the constraints that are NOT a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the least problems 3. Ask the farmer to list these in order of least importance and enter in column 2 300 18.0 CATTLE POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 18.1 Did the household own, raise or manage any CATTLE during 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 19.0) 18.2 Cattle Population as of 1st October 2003 18.3 Cattle Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Cattle type Indigenous S/N Born 18.2.1 Bulls 18.3.1 18.2.2 Cows 18.3.2 18.2.3 Steers 18.3.3 18.2.4 Heifers 18.3.4 18.2.5 Male Calves 18.3.5 18.2.6 Female Calves 18.3.6 Grand Total Total Intake 18.5 Cattle diseases 18.4 Cattle Offtake during 2002/2003 Last Main S/N vacci Sou S/N Cattle type nated -rce 18.4.1 Bulls 18.5.1 18.4.2 Cows 18.5.2 CBPP 18.4.3 Steers 18.5.3 18.4.4 Heifers 18.5.4 18.4.5 Male Calves 18.5.5 18.4.6 Female Calves 18.5.6 FMD Total Offtake 18.6 Milk Production S/N Season 18.6.1 Wet Season 18.6.2 Dry Season Average Value per head (1) (1) (2) (3) (3) (2) (1) Purchased Beef Dairy (6) (2) Total Number Number of Improved (3) (4) (5) Number sumed by hh Sold to (5) Offtake Litres of milk/day No. of cattle milked/day Value/litre Sold/traded (6) (4) Number con Number given away/stolen died Number (4) Sold/day (Litres) (5) (10) (5) -overed Number Treated Number Died No. Rec Total Intake of Cattle (9) Total Cattle /obtained Number given (7) (8) Average value Number (7) (6) (6) (7) (1) (4) (3) per head Helmenthioitis (2) Infected Disease/ parasite Trypanosomiasi s Lumpy Skin Disease Tick Borne diseases Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q18.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ………......8 X X X X X X X X X X X X X X X X 301 Definitions and working page for page 13 General definitions for page 13 Question Specific Definitions (Section 18.0) Cattle type (Q 18.2 & 18.4, Col 1) Bull: Mature Uncastrated male cattle used for breeding Cow: Mature female cattle that has given birth at least once Steer: Castrated male cattle over 1 year Heifer: Female cattle of 1 year up to the first calving Calves: Young cattle under 1 year of age Cattle vaccination (18.5 col 1) ECF: East Coast Fever FMD: Foot and Mouth Disease CBPP: Contagious Bovine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 18.3, (Col 7 & 9) & 18.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Cattle Intake during 2002/03: Cattle purchased, given or born which increases the number of cattle in the herd. Cattle Offtake during 2002/03: Cattle removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 13 Section 18.0 Cattle Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 18.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 18.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 18.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has cows, you would normally expect them to have calves in column 8 2. If calves are reported in column 2, 3, or 4 (18.2.6, 18.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of cattle the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 18.5 If cattle are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 18.4 col 4 302 19.0 GOAT POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 19.1 Did the household own, raise or manage any GOATS during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 20.0) 19.2 Goat Population as of 1st October 2003 19.3 Goat Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Goat type Indigenous S/N Born 19.2.1 Billy Goat 19.3.1 19.2.2 Castrated Goat 19.3.2 19.2.3 She Goat 19.3.3 19.2.4 Male Kid 19.3.4 19.2.5 She Kid 19.3.5 Grand Total Total Intake 19.4 Goat Offtake during 2002/2003 19.5 Goat diseases Last Main S/N Goat type S/N vacci Sou nated -rce 19.4.1 Male goat 19.4.2 Castrated Goat 19.5.1 19.4.3 She Goat 19.5.2 19.4.4 Male Kid 19.5.3 19.4.5 She Kid 19.5.4 Total Offtake 19.5.5 19.6 Milk Production S/N Season 19.6.1 Wet Season 19.6.2 Dry Season Tetanus Mange (1) Total Goat Average value Offtake per head (7) Foot Rot CC PP Helminthiosis (3) (4) (5) (6) Average Value of Goats per head (9) (10) Purchased Number given Number Total Intake for meat Number of Improved Total Dairy (1) (2) (3) (4) Sold/day (Litres) Treated Number sumed by hh away/stolen Number con -overed Died (2) parasite Infected Disease/ Number Number No. Rec Number (8) /obtained Number died (5) (7) (6) Number given (1) (2) (3) (4) Sold/traded (5) (6) (7) Litres of milk/day No. of Goats milked/day Value/litre Sold to (5) (6) (1) (2) (3) (4) Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q19.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ……….......8 X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X X X 303 Definitions and working page for page 14 Goat definitions for page 14 Question Specific Definitions (Section 19.0) Goat type (Q 19.2 & 19.4, Col 1) Billy Goat (he-goat): Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated goat: Male goat that has been castrated. She Goat: Mature female goat over 9 months of age Kid: Young goat under 9 months of age. Goat vaccination (19.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia LSD: Lumpy Skin Disease Average Value per Head (Q 19.3, (Col 7 & 9) & 19.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Goat Intake during 2002/03: Goat purchased, given or born which increases the number of goats in the herd. Goat Offtake during 2002/03: Goat removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 14 Section 19.0 Goat Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 19.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 19.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 19.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has she goats, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If kids are reported in column 2, 3, or 4 (19.2.6, 19.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of goats the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 19.5 If goats are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 19.4 col 4 304 20.0 SHEEP POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 20.1 Did the household own, raise or manage any SHEEP during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 21.0) 20.2 Sheep Population as of 1st October 2003 20.3 Sheep Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Sheep type Indigenous S/N Born 20.2.1 Ram 20.3.1 20.2.2 Castrated Sheep 20.3.2 20.2.3 She Sheep 20.3.3 20.2.4 Male lamb 20.3.4 20.2.5 She lamb 20.3.5 Grand Total 20.4 Sheep Offtake during 2002/2003 20.5 Sheep diseases Last Main S/N Sheep type S/N vacci Sou nated -rce 20.4.1 Ram 20.4.2 Castrated Sheep 20.5.1 20.4.3 She Sheep 20.5.2 20.4.4 Male lamb 20.5.3 20.4.5 She lamb 20.5.4 Total Offtake 20.5.5 CC PP Helminthiosis Trypa nsomiasis FMD parasite Average value Offtake per head Disease/ Total Sheep Infected Treated -overed Died (6) (7) Foot Rot (1) (2) (3) (4) (5) (5) (6) (1) (2) (7) (3) (4) Total (5) Number of Improved Number sumed by hh (1) (2) (3) (4) away/stolen died Sold/traded (8) (7) Number given Total Intake Average Value of Sheep /obtained Number Number con Number given Number (6) for Mutton Dairy Purchased per head (9) (10) Number Number No. Rec Number X X X Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X 305 Definitions and working page for page 15 Sheep definitions for page 15 Question Specific Definitions (Section 20.0) Sheep type (Q 20.2 & 20.4, Col 1) Ram: Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated sheep: Male sheep that has been castrated. Ewe: Mature female sheep over 9 months of age Lamb: Young sheep under 9 months of age. Sheep vaccination (20.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 20.3, (Col 7 & 9) & 20.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Sheep Intake during 2002/03: Sheep purchased, given or born which increases the number of Sheep in the herd. Sheep Offtake during 2002/03: Sheep removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 15 Section 20.0 Sheep Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 20.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 20.2 and 20.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 20.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has ewes, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If lambs are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Sheep the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Sheep are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 306 21.0 PIG POPULATION AND PRODUCTION 21.1 Did the household own, raise or manage any PIGS during the 2002/03 agriculture year (Yes =1 No =2) (If no go to section 22.0) 21.2 PIG Population as of 1 st October 2003 21.3 Pig increase during 2002/2003 Number S/N Pig type Number S/N Born 21.2.1 Boar 21.3.1 21.2.2 Castrated male 21.3.2 21.2.3 Sow/Gilt 21.3.3 21.2.4 Male piglet 21.3.4 21.2.5 She piglet 21.3.5 Grand Total 21.4 Pig decrease during 2002/2003 21.5 Pig diseases/pests/conditions Last Main S/N Pig type vacci Sou nated -rce 21.4.1 Boar 21.4.2 Castrated male 21.5.1 21.4.3 Sow/Gilt 21.5.2 21.4.4 Male piglet 21.5.3 21.4.5 She piglet 21.5.4 Total Offtake 22.0 LIVESTOCK PEST & PARASITE CONTROL 22.3 Do you normally encounter a tick problem (Yes=1,No-2) (If the response is 'NO' go to section 22.5) 22.1 Did you deworm your animals during 2002/03 (Yes=1, No-2) 22.4 Which methods of tick control did you use (If the response is 'NO' go to section 22.3) 22.5 Do you normally encounter a tsetse fly problem (Y=1,N=2) 22.2 Which animals did you deworm? (Tick appropriate boxes) (If the response is 'NO' go to section 23.0) Cattle Goats Sheep Pigs 22.6 Which methods of control did you use Number given Purchased (3) (4) sumed by hh Number con Number given Number away/stolen /obtained (1) (2) Sold/traded (1) (2) Number died Average Value Increase per head (9) (10) Total Pig (4) Number Average value Offtake per head (5) (3) (5) Number No. Rec Disease/ -overed (6) (7) Number S/N Total Pig Number Died (1) (2) (3) (4) (5) parasite Infected Treated (6) (7) Anthrax Helmenthiosis Anemia ASF Main Source (Col 7) Private Vet Clinic ..1 District Vet Clinic ..2 NGO/Project….....3 Other ……….....…8 Not applicable ...…9 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ..1 2000 ………….4 2002 ..2 before 2000 ….5 2001 ..3 Not Vaccinated.6 Control method (Q 22.4) None..1 Spraying ..2 Dipping..3 Smearing ..4 Other.8 Control method (Q22.6) None .1 Spray .2 Dipping .3 Trapping .4 Other .8 X X X X X X X X X X X X X 307 Definitions and working page for page 16 Pigs definitions for page 16 Question Specific Definitions (Section 21.0) Pigs type (Q 21.2 & 21.4, Col 1) Boar: Mature Uncastrated male pig used for breeding Castrated Pig: Male pig that has been castrated. Sow: Mature female pig that has given birth to at least one litter of pigs. Gilt: Female pig of 9 months up to the first farrowing. Piglet: Young pig under 3 months of age. Pig vaccination (21.5 col 1) ASF: African Swine Fever Average Value per Head (Q 21.3, (Col 7 & 9) & 21.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Pig Intake during 2002/03: Pigs purchased, given or born which increases the number of Pigs in the production unit. Pig Offtake during 2002/03: Pigs removed from the production unit, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 16 Section 21.0 Pig Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 21.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 21.2 and 21.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 21.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has sows, you would normally expect them to have piglets in column 8 2. If piglets are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Pigs the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Pigs are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 308 23.0 Other Livestock currently available and details of consumption and sales during the last 12 months Animal type 23.1 Indigenous Chicken 23.2 Layer 23.3 Broiler 23.4 Ducks 23.5 Turkeys 23.6 Rabbits 23.7 Donkeys 23.8 Horses 23.9 Other …………… 24.0 CHICKEN DISEASES 24.1 Newcastle Disease 24.2 Gumboro 24.3 Coccidiosis 24.4 Chorysa 24.5 Fowl typhoid 25.0 LIVESTOCK PRODUCTS 25.1 Eggs 25.2 Hides 25.3 Skins 26.0 List in order of importance the outlets for 27.0 Access to functional Livestock structures the sale of Livestock /accessories Impo Out Outl Outlets Type Source Distance -rtan Outlets -lets -ets for S/N of of to struct S/N -ce of for for for Chick structure/accessory Structure -ure (Km) outlet Cattle Goat Pigs -ens (1) (3) (5) 27.1 Cattle Dip 26.1 1st 27.2 Spray Race 26.2 2nd 27.3 Hand powered sprayer 26.3 3rd 27.4 Cattle crush 26.4 4th 27.5 Primary Market 26.5 5th 27.6 Secondary Market 27.7 Abattoir 27.8 Slaughter Slab 27.9 Hide/skin shed 27.10 Input supply 27.11 Veterinary Clinic 27.12 Village holding ground 27.13 village watering point/dam 27.14 Drencher (6) (2) (4) Outlets for Sheep (3) (4) Average Value/unit (2) (1) (1) (2) (3) Sold during 2002/03 Current Number Number Average Value/head Consumed during 2002/03 (5) Number Average Value/head Number Number Recovered Number infected Number Treated Number Died Consumed/utilised during 2002/03 Number Average Value/unit Sold during 2002/03 Outlet code (Col 2, 3, 4 & 5) Trader at farm….………….….1 Abattoir/factory..………5 Local Market ……….. ……..…2 Another farmer ………6 Secondary market/auction.…..3 Other (Specify)……….8 Neighbour …………………….4 Source of structure (Q27.0 - Col 2) Owns …………………………..1 NGO …………………..…6 Cooperative ...................……..2 Large scale farm ……..…7 Local farmers association …... 3 Other ........... …………...8 Gov extension/veterinary …….4 Not applicable .………......9 Development project ……. …..5 X X X X X X X X . . . . . . . . . . . . . . X 309 Definition and working page for page 17 Question Specific Definitions Section 26.0) Procedures for questions Question Specific Definitions Section 27.0) Access to functional Livestock Structures/accessories (Section 27.0): NOTE: The structures must be functional. If they are not working/derelict then they should not be included. The distance to the next nearest functional structure should be taken. Spray Race: A fixed spray structure on an animal race for spraying acaricide Cattle crush: Corridor structure for restraining cattle. Abattoir: Large building designed for slaughtering a large amount of animals. It normally has complex structures to assist in the slaughter and storage and a high level of hygiene is maintained. Slaughter Slab: Concrete slab designed fos slaughtering a small amount of animals Hides: obtained from Cattle Skins: Obtained from sheep and goats Hide/Skin Shed: Shed for curing/tanning animal skins and hides Village holding Pen: Enclosure for containing large amount of livestock which is owned communally. Drencher: Device for orally administering medicine to livestock. If no product was sold in 2002 enter "0" in columns 6, 7& 9. Section 26.0 - Outlets for livestock: Using the codes enter the outlets for the sale of different livestock in order of importance. If there are, for example, only 2 outlets mark the rest with a "X". Section 23.0 - Other Livestock: 1. The current number includes both adult and young animals. For example The number of chickens in col 1 would include adults and chicks. 310 28.0 FISH FARMING 28.1 Was Fish farming carried out by this household during 2002/2003? (Yes =1, No=2) (If the response is 'NO' go to section 29.0) 28.2 Specify details of fish farming practices Product Fish Sourcefrequency S/N ion unit farming of fing of stocking number system -erling (No/year) (1) (2) 28.1.1 28.1.2 28.1.3 29.0 LIVESTOCK EXTENSION 29.1 Did you receive livestock extension advice during 02/03 (Yes=1,No=2) (If the response is 'NO' go to section 30.0) Received Adopted Source of 29.2 For the following Livestock Extension Service Providers give details S/N Advice Yes=1 Livestock If you pay for Contact far No. of visits No. of mess Quality Livestock Extension Message Yes=1,No=2 No=2 Extension S/N extension, what -mer/group by extension -ages adopted of Extension Provider is the cost/yr member agency/year in the last 3 yrs Service 29.1.1 Feed and Proper feeding (Y=1,N=2) 29.1.2 Housing (Goat, Dairy, Poultry, Pigs) 29.1.3 Proper Milking 29.2.1 Government 29.1.4 Milk Hygiene 29.2.2 NGO/dev project 29.1.5 Disease control (dipping/spraying) 29.2.3 Cooperative 29.1.6 Herd/Flock size and selection 29.2.4 Large Scale farmer 29.1.7 Pasture Establishment 29.2.5 Other…………… 29.1.8 Group formation and strengthening 29.1.9 Calf rearing 30.0 GOVERNMENT REGULATORY PROBLEMS 29.1.10 Use of improved bulls 31.1 Did you face problems with government regulations during 2002/03 (Y=1, N=2) 29.1.11 Other livestock extension List in order of importance Problem code 30.1.1 1st 30.1.2 2nd 30.1.3 3rd (4) (5) (3) (6) (1) (2) (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) Mainly sold to of fish (m2) Tilapia Carp Other fish harvested harvested sold of fish weight weight Size of unit/pond Number of Number of stocked fish (5) (6) (1) (2) (3) (4) 1 2 3 Source of fingerlings (Col 4) Own pond ………………1 NGO/Project...3 P rivate trader ...5 Government Institution ..2 Neighbour …..4 Other……………8 Mainly sold to (Col 12) Neighbour……....1 Secondary Market......3 Largescale farm ........5 Did not sell .................7 Local Market..…..2 Processing industry ....4 Trader at Farm .........6 Other .........................8 Quality of service (Col 6) Very good ...1 good ….2 Average…3 Poor…4 No Good ...5 Source of livestock extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) ….8 Farming System (Col 2) Natural Pond. ..1 Natural Lake…..3 Other …..8 Dug out pond...2 Water resevoir..4 Problem code Land ownership by government …….1 Restriction of sale between regions ..2 Import of food items …………………3 Other (specify)……………………….8 (If the response is no go to section 31.0) 311 Definitions and working page for page 18 General definitions for Section 28.0 Question Specific Definitions (Section 28.2) Production unit number (Col 1): A production unit is a pond river/lake which is treated as a separate entity for the production of fish eg it may be by virtue of manageable size, maturity of fish, type of fish etc. Eg a farmer may have 3 fish ponds. (each one is a separate production unit). Frequency of stocking (Col 5): What is the number of times the farmer puts new fingerlings into the pond each year. Fingerlings: These are young immature fish used for stocking ponds. Sold: (Col 10 & 11) If no fish were sold enter "0" in column 10 and 11) Fish farming: Refers to the rearing/production of fish. It is different to fishing in that the fish have to be reared and fed in fish farming. Fishing traps or captures naturally occurring fish in rivers, lakes and the sea and should not be included in this section. Working area for page 18 Livestock Extension Services (Section 29.1) Adopted (Col 3): This is the uptake of an intervention for 2 or more years Livestock Extension Service providers (Section 29.2) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension services as a focal point to demonstrate new interventions to. The contact farmer then passes on the message to other farmers Adopted (Col 5): This is the uptake of an intervention for 2 or more years 312 31.0 LABOUR USE 32.0 SUBSISTENCE vs NON-SUBSISTENCE 31.1 Who is mainly responsible for 32.1 Indicate if any members of the household was involved in the undertaking the following tasks: following activities and assess the percentage used for subsistence/consumption by the household: Tick i Main Tick if Activity carrie respo hh was Estimate Estimate % S/N out by-nsib S/N Activity involved % used forused for noCheck hh -ility in activitysubsistancesubsistenceTotal (1) (5) 31.1.1 Land Clearing 32.1.1 Crop production 31.1.2 Soil preparation (by hand) 32.1.2 Livestock production 31.1.3 Soil preparation (oxen/tractor) 32.1.3 Vegetable production 31.1.4 Planting 32.1.4 Tree cutting for firewood 31.1.5 Weeding 32.1.5 Tree logging for poles 31.1.6 Crop Protection 32.1.6 Tree logging for timber 31.1.7 Harvesting 32.1.7 Tree logging for charcoal 31.1.8 Crop processing 32.1.8 fishing 31.1.9 Crop marketing 32.1.9 bee keeping 31.1.10 Cattle rearing/husbandry 32.1.10 31.1.11 Cattle herding 32.1.11 31.1.12 Cattle marketing 32.1.12 Remittances 31.1.13 Goat/sheep rearing/husbandry 31.1.14 Goat and sheep herding 31.1.15 Goat and sheep marketing 31.1.16 Milking 33.0 ACCESS TO INFRASTRUCTURE & OTHER SERVICES 31.1.17 Pig rearing/husbandry Distance in Distance in 31.1.18 Poultry keeping S/N Type of service Km S/N Km 31.1.19 Collecting Water (2) 31.1.20 Collecting Firewood 33.1 Primary School 32.7 Feeder Road 31.1.21 Pole cutting 33.2 Secondary School 32.8 All weather road 31.1.22 Timber wood cutting 33.3 Health Clinic 32.9 Tarmac road 31.1.23 Building/maintaining houses 33.4 Hospital 32.10Primary market 31.1.24 Making Beer 33.5 District Capital 32.11Secondary market 31.1.25 Bee keeping 33.6 Regional Capital 32.12Tertiary market 31.1.26 Fishing 31.1.27 Fish farming No of Satisfied 31.1.28 Off-farm income generation S/N Type of service visits/year with service 33.13 Vet Clinic 33.14 Extension Centre 33.15 Research Station 33.16 Plant protection Lab 33.17 Land registration office 33.18 Livestock Dev Centre (4) (3) (1) (1) (2) (3) (4) Type of service (1) (2) (3) (1) (2) (2) Distance in Km permanent employment/off farm temporary employment/off farm Responsibility (Col 3) HH head alone ….1 Girls ……….………….. …..6 Adult Males ……..2 Boys & Girls …………...…..7 Adult Females…..3 All household members..….8 Adults...………… 4 Hired labour ………………..9 boys ……………. 5 . . Satisfied with service (Col 4) Very good .…….1 Average…….3 No good ……5 Good …………..2 Poor ………..4 Not applicable 9 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . . . . . . . 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . 313 Definition and working page for page 19 Question specific definitions (Section 31.1) Procedures for (Section 31.1) Question Specific Definitions (Section 32.0.0) Activity (Col 1): Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc). Cattle Rearing: Tending to cattle at home, eg assisting with births, castration,etc. Different livestock keeping activity to herding. Cattle Herding: Moving livestock from place to place for grazing and water. If herding is carried out the respondent must also give a response to rearing/husbandry Section 31.1 ((Labour use) 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 27.1.1 and complete column 3. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: If an activity has been mentioned previously in the questionnaire eg that the hh keeps chickens, make sure a response is obtained in the appropriate place ie poultry keeping. If off-farm income generation is mentioned, check for responses to off farm income in other parts of the questionnaire Activity (Col 1): Subsistence: For the family’s survival, rather than for the generation of cash. This includes feeding the hh, provision of water and fuel for cooking. The source of these products are usually from the land resources available to the family. Remember that not all cash earnings are for non subsistence purposes/activities as cash can be used to purchase subsistence items eg food. Non -subsistence: Cash used for items and activities which are not crucial for the survival of the family. This includes modern medication, non working clothes, refined beer, school fees, etc. Section 32.0 - Subsistence vs Non- subsistence 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 32.1.1 and complete column 3 & 4. For each activity make an assessment of the percentage used for subsistence survival and the percent converted to cash for non subsistence goods and items. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: Cross check the responses with previous sections in the questionnaire. eg if a response is given to remittances check for an entry in question 2.2.5 314 34.0 HOUSEHOLD FACILITIES 34.1 House Construction 34.2 Household assets For the main dwelling, what are the main building Does your household own the following? materials used in the construction of the following Y=1 Asset N=2 34.1.1: Roof 34.1.2Number of rooms 34.2.1Radio/cassette, music system) 34.2.2Telephone (landline) 34.2.3Telephone (mobile) 34.2.4Iron 34.2.5Wheelbarrow 34.2.6Bicycle 34.2.7Vehicle 34.2.8Television 34.3 Energy use by the Household 34.4 Access to drinking water Main sou Distance Time to and Season -rce of to source from source Energy use and access by the household drinking (in km) (Hour : minute) water 34.3.1 Lighting 34.3.2 Cooking 34.4.1Wet Season 34.4.2Dry Season 34.5 Access to toilet facilities 34.6 Food consumption patterns 34.5.1 What type of toilet does your hh use 34.6.1Number of meals the hh normally has per day 34.6.2Number of days hh consumed meat last week 34.6.3How often did the hh have problems in satisfying the food needs of the hh last year? 34.7 Source of Household income 34.7.1 What is the households main source of cash income? Main Source of energy for (4) (1) (2) (3) Roof Material Iron Sheets.……1 Tiles ………...…2 Concrete ……...3 Asbestos ….….4 Grass/leaves.....5 Grass & mud.....6 Other (Specify) 8 . : Lighting energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (biogas) ………03 Hurricane Lamp .….04 Pressure Lamp ……05 Wick Lamp ….……..06 Candles ...…………07 Firewood ………….08 Other (specify) ….. 98 Cooking energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (hh biogas) ..…03 Bottled gas ………..04 Paraffin/kerocine.….05 Charcoal……………06 Firewood …………..07 Crop Residues ……08 Livestock dung ……09 Other (specify) ……98 Main Source of drinking water Piped water …………………..……..…01 Covered rainwater catchment ...07 Protected well ……. ………….…….…02 Uncovered rainwater catchment 08 Protected/covered spring ... .…...……03 Water Vendor ............................09 Unprotected Well ……………….. …..04 Tanker truck ......................……10 Unprotected spring ………….…… …05 Bottled water .............................11 Surface water (lake/dam/river/stream)06 Other (Specify) ..........................98 Problems satisfying hh food needs (row 34.6.3) Never ……………………1 Seldom ………………….2 Sometimes ……………..3 Often ……………………4 Always …………………..5 Source of Income codes Sale of food crops …...........01 Wages or salaries in cash .....07 Sale of Livestock…………...02 Other casual cash earnings ..08 Sale of livestock products ...03 Cash remittances ..................09 Sale of cash crops…………04 Fishing ..................................10 Sale of forest products …...05 Other .....................................98 Business income.................06 Not applicable ........................99 Type of toilet No toilet/bush………….1 Improved pit latrine - hh owned…….4 Flush toilet ..…………..2 Other type (specify) …………………5 Pit latrine - traditional ..3 . : 315 Definition and working page for page 20 Household facilities (Section 34): Number of rooms used for sleeping in the household (Q 34.1) Include sitting room, dining room, kitchen, etc if used for sleeping. It also includes rooms outside the main dwelling A room is defined as a space which is separate from the rest of the building by a permanent wall or division. A building/house that is not divided into rooms is considered to have one room. Household assets (Q 34.2): these assets must be functioning. Do not include if broken. Access to drinking water (Q 34.4): If there is more than one source, use the one, which the hh uses most frequently. Main source of hh cash income: Activity that provides the hh with the most cash during 2002/03 agriculture year. 316 Average/maximum yields Use this table to compare the yields calculated in sections 7.1, 7.2, and 7.3. They are STRICTLY to be used as guidelines only and the sole purpose is to assist in getting the correct area and harvest for each crop Crop Crop Name Average Name Average 11 Maize 86 Cabbage 12 Paddy 87 Tomatoes 13 Sorghum 88 Spinach 14 Bulrush Millet 89 Carrot 15 Finger Millet 90 Chillies 16 Wheat 91 Amaranths 17 Barley 92 Pumpkins 21 Cassava 93 Cucumber 22 Sweet Potato 94 Egg Plant 23 Irish potatoes 95 Water Mellon 24 Yams 96 Cauliflower 25 Cocoyams 52 Sisal 26 Onions 54 Coffee 27 Ginger 55 Tea 31 Beans 56 Cacao 32 Cowpeas 57 Rubber 33 Green gram 58 Wattle 34 Pigeon pea 59 Kapok 35 Chick peas 60 Sugar Cane 36 Bambara nut 61 Cardamom 41 Sunflower 71 Banana 42 Simsim 72 Avocado 43 Groundnut 73 Mangoes 47 Soyabeans 74 Papaw 48 Caster seed 76 Orange 75 Pineapple 77 Grape fruit 50 Cotton 78 Grapes 51 Tobacco 79 Mandarin/tange 53 Pyrethrum 80 Guava 62 Jute 81 Plums 44 Palm Oil 82 Apples 45 Coconut 83 Pears 46 Cashewnut 84 Pitches Max kg/ha Average Max kg/acre kg/ha Average Max Max 1200 700 750 350 300 1200 1400 3000 600 750 4000 2500 400 300 600 500 600 600 300 600 1300 300 25000 300 500 800 1200 2000 9 6250 4000 3500 3000 2500 4500 2300 7000 8000 8500 10000 5000 1300 1750 2000 1500 4000 1700 1000 4000 2500 750 60000 1500 2000 3500 5000 8000 60/tree 486 283 304 142 121 486 567 1215 243 304 1619 1012 0 0 162 121 0 243 202 243 243 121 243 526 121 10121 121 202 0 324 486 810 4 2530 1619 1417 1215 1012 1822 931 2834 3239 3441 4049 2024 0 0 526 709 0 810 607 1619 688 405 1619 1012 304 24291 607 810 0 1417 2024 3239 24 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 324 202 1012 81 162 0 0 24291 0 4049 0 4049 20243 8097 12146 2024 8097 2834 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10121 40 4049 405 567 0 0 60729 0 20243 0 10121 28340 16194 20243 12146 16194 14170 0 0 0 0 800 500 2500 200 400 60000 10000 10000 50000 20000 30000 5000 20000 7000 25000 100 10000 1000 1400 150000 50000 25000 70000 kg/acre 35000 40000 50000 30000 40000 317 Back Page Reference material This page contains reference information that may be required to complete some of the questions in the questionnaire. Weights and measures Conversions 1 hectare = 10,000 sq metres (100 x 100 metres) 1 hectare = 2.47 acres 1 kilometre = 1000 metres 1 mile = 1.61 Kilometres 1 acre = 4840 square yards (110 x 44 yards) Kg equivalents The following standards may be used as a guide to obtain kg if the reported unit is different. Only use these conversions if the respondent is unable to provide weights in kgs. Crop Crop Name Name Name Name 11 Maize 100 18 Rumbesi 140 86 Cabbage 50 12 Paddy 75 15 87 Tomatoes 90 13 Sorghum 100 18 88 Spinach 45 14 Bulrush Millet 100 18 89 Carrot 110 15 Finger Millet 120 20 90 Chillies 85 16 Wheat 75 15 91 Amaranths 50 17 Barley 75 15 92 Pumpkins 60 21 Cassava 60 12 93 Cucumber 80 22 Sweet Potatoe 80 16 94 Egg Plant 70 23 Irish potatoes 80 16 95 Water Mellon 80 24 Yams 80 16 96 Cauliflower 50 25 Cocoyams 80 16 52 Sisal 130 26 Onions 80 16 54 Coffee 55 27 Ginger 75 15 55 Tea 60 31 Beans 100 20 56 Cacao 60 32 Cowpeas 100 20 57 Rubber 33 Green ram 100 20 58 Wattle 90 34 Pigeon pea 100 20 59 Kapok 35 Chick peas 100 20 60 Sugar Cane 120 36 Bambara nut 100 20 61 Cardamom 100 41 Sunflower 60 12 71 Banana 120 42 Simsim 100 20 72 Avocado 140 43 Groundnut 50 10 73 Mangoes 130 47 Soyabeans 100 20 74 Papaw 100 48 Caster seed 100 20 76 Orange 130 75 Pineapple 90 18 77 Grape fruit 120 50 Cotton 50 10 78 Grapes 80 51 Tobacco 70 14 79 Mandarin/tange 110 53 Pyrethrum 60 12 80 Guava 110 62 Jute 50 10 81 Plums 110 44 Palm Oil 100 82 Apples 110 45 Coconut 75 83 Pears 110 46 Cashewnut 80 84 Pitches 110 Non-standard Bag Tin kgs Bag Tin kgs Number of Kgs Number of Kgs Standard Non-standard Standard For official use only: If a question has a query, an indication will be made by the supervisor/data entry controller on the front page of the questionnaire. This space is to note what and where the problem is, the action required to be taken and the responsible person to take follow up action. Nature of the problem: _____________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ Action Required: National supervisor action Field supervisor action Overall Status: Does not affect overall integrity of the questionnaire. Discard and resample More data is required before it can be used Discard as missing data Zanzibar Arusha Dar es Salaam Dodoma Iringa Kigoma Kilimanjaro Lindi Manyara Mara Mbeya Morogoro Mtwara Mwanza Rukwa Ruvuma Shinyanga Singida Tabora Tanga Kagera Pwani Zanzibar Dodoma Urban Mpwapwa Dodoma Rural Kongwa Kondoa

# Extracted Content 1 EAST AFRICA AGRICULTURAL PRODUCTIVITY PROJECT ENVIRONMENTAL AND SOCIAL MANAGEMENT FRAMEWORK FINAL DRAFT Tanzania 2 Table of Contents I. Introduction................................................................................................................................ 3 II. Background............................................................................................................................... 3 III. Assessment of Potential Negative Impacts and Risks.......................................................... 4 A. Expected Scope of Negative Impacts .................................................................................. 4 B. Expected Scale of Negative Impacts ................................................................................... 5 C. Risks to Management or Mitigation of Negative Impacts ................................................ 5 IV. Regulatory Framework Governing the ESMF..................................................................... 5 V. Proposed Mitigation Measures................................................................................................ 6 A. Integrated Pest Management .............................................................................................. 6 B. Pesticide Use.......................................................................................................................... 7 C. Transgenic Crops ................................................................................................................. 8 D. Environmental Assessment.................................................................................................. 9 VI. ESMF Implementation ........................................................................................................... 9 A. Institutional Structure and Responsibilities ...................................................................... 9 B. Capacity Building Requirements ...................................................................................... 11 C. Monitoring .......................................................................................................................... 11 D. Required Budget................................................................................................................. 12 Annex 1: Implementation of Integrated Pest Management..................................................... 13 Annex 2: Environmental Screening Form and Checklist ........................................................ 16 Annex 3: Guidelines for an Environmental Management Plan (EMP).................................. 18 3 I. Introduction 1. This document presents an environmental and social management framework (ESMF) for the activities taking place in Tanzania under the East Africa Agricultural Productivity Program (EAAPP). The ESMF also incorporates a pest management plan (PMP). The ESMF builds on Tanzania’s existing framework for environment management and regulation and establishes a set of specific processes, policies, capacity building and monitoring activities that would be required to mitigate the potential environmental risks or impacts arising from implementation of EAAPP. The ESMF also builds on the guidelines for management of environmental impacts developed by the Association for Strengthening Agricultural Research in East and Central Africa (ASARECA). Although this document is specific to Tanzania, the general framework is common across the four countries receiving EAAPP financing. II. Background 2. The overall goal of EAAPP is to enhance existing technology generation, training and dissemination programs that would be scaled up and developed into regional centers of excellence (RCoEs) that would take a lead role in technology generation and dissemination and training on a regional basis. 3. A Center of Excellence is defined as a leading research programme/center that has established research and training initiatives that distinguish it as a leader in the region and beyond. The programme/center should be uniquely positioned in forging partnerships and developing communities of innovation across the subregion. A programme designated as a Center of Excellence should be in a position to spearhead regional initiatives because it has a highly qualified staff, it is connected to the global system of research, it has high quality facilities and project management, and has the ability to create partnerships with businesses, NGOs, other government entities and universities. 4. To reach technology to the farm level, EAAPP would support activities and investments to increase the availability at the farm level of seeds and breeds with improved technology for the commodities corresponding to each of the RCoEs. The project would support research agencies to produce breeder seed, and would advise and assist seed companies and farmers to multiply and markets seeds of improved cultivars. 5. The first five year phase of EAAPP would concentrate on the establishment of four regional centers of excellence (RCoEs) with participation open to all ASARECA countries. The second five year phase of the program would further strengthen RCoE establishment and could expand to a larger number of RCoEs spread across more countries in the region. Further expansion of the program to include new RCoEs, however, could occur in either phase one or two through additional financing mechanisms. 6. In consultation with ASARECA members, Ethiopia, Kenya, Tanzania, and Uganda have proposed establishing regional centers of excellence in the following areas and themes: • Wheat (Ethiopia). Regional priority areas include: (i) wheat germplasm enhancement including characterization, hybridization, germplasm acquisition, and disease monitoring and surveillance; (ii) enhancing rainfed wheat production including variety development, weed and pest management, and development of farm implements; (iii) breeder and pre- basic seed production; (iv) socio-economics of wheat research; and (v) technologies for irrigated wheat production. 4 • Smallholder Dairy (Kenya). Regional priority areas include: (i) animal genetic improvement including genetic resource characterization, breeding, upgrading of local genetic resources; (ii) feed resource utilization including fodder/pasture, crop residues, feed conservation, and farming systems; (iii) animal health including policy and regulatory/quality assurance services; (iv) processing and value addition for dairy products; and (v) socio-economics including policy analysis, feasibility studies, input/output market analysis, and gender studies. • Rice (Tanzania). Regional priority areas include: (i) breeding resistance to biotic stresses - diseases and pests – and abiotic stresses – drought and cold tolerance, salinity and toxicity; (ii) germplasm collection and characterization; (iii) integrated production and management for soil, water and pests; (iv) post harvest processing, marketing and value addition; and (v) development of labor saving technologies. • Cassava (Uganda). Regional priority areas include: (i) developing varieties with high value agronomic and processing traits and disease resistance; (ii) addressing nutritional allied deficiencies of communities dependent on cassava as a major staple; (iii) enhancing productivity, value addition and commercialization including improving access to regional and global markets; and (iv) identification and management of information and technologies at national and regional levels. 7. Financing for activities under the proposed RCoE would take place through IDA credit allocations to each country. The IDA credit allocation for each country would include funds for the RCoE to be established in the host country as well as financing for their participation in programs led by RCoEs located in other countries. 8. The following activities would be financed under the program: (i) strengthening of regional centers of excellence; (ii) technology generation and dissemination; (iii) improving the availability of technologies associated with centers of excellence – both seeds and breeds; and (iv) coordination at the national and regional level and policy related research and advocacy. 9. In Error! Reference source not found. EAAPP would be implemented through the Agriculture Sector Development Program (ASDP) with a lead role taken by the Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives. Activities would take place primarily on the research stations of Department of Research and Development. Additional institutions at would also be involved in specific EAAPP activities. These would include: (i) district extension departments; (ii) the Tanzania Official Seed Certification Agency (TOSCA); (iii) the Agricultural Seed Agency; and (iv) private sector seed producers. Annex 1 contains a flow chart of implementation mechanisms within Tanzania. Further detail on project activities and implementation mechanisms can be found in the proposals prepared by each country and the EAAPP Project Appraisal Document. III. Assessment of Potential Negative Impacts and Risks A. Expected Scope of Negative Impacts 10. There are no potential large-scale, significant or irreversible adverse environmental impacts associated with EAAPP, however, there are potential risks or negative impacts that could arise from EAAPP implementation. In particular, these could include: • Increased vulnerability to pests due to poor pest management or introduction of new cultivars 5 • Localized agro-chemical pollution and reduction of water quality from agro-chemical use or poor handling of pesticides and disposal of empty chemical containers; and • Land or water degradation due to the rehabilitation of small scale irrigation systems or the construction or rehabilitation of buildings • Unintended movement or transmission of plant varieties within or between countries as a result of field trials or other research activities • Land or water degradation due to maintenance and rehabilitation of existing small scale irrigation systems at research stations, or the construction or rehabilitation of additional buildings at existing research stations. B. Expected Scale of Negative Impacts 11. Most technology generation and dissemination activities financed by EAAPP would take place primarily within the existing fields and laboratories of Zonal agricultural research stations, seed farms or regulatory agencies1. This would not cover a wide geographic area and most field testing would take place on relatively small plots of land2. The dissemination of technology, however, could have a potentially significant impact in the long term if technologies developed or recommended are widely adopted by farmers. Although this could potentially lead to a large cumulative impact, the project design includes consultation mechanisms with end users and farmers to ensure that technology dissemination activities and technology recommendations do not contribute to negative impacts. C. Risks to Management or Mitigation of Negative Impacts 12. Several risk factors could affect exacerbate or inhibit the management of negative environment impacts associated with the project. These include: • Lack of adequate capacity for environmental screening and management of technology generation, dissemination and activities; and • The regional nature of program and the involvement of numerous institutions and actors, which may complicate efforts to coordinate mitigation efforts 13. Specific capacity building and monitoring activities will be required in order to minimize such risks and are listed along with a budget below. IV. Regulatory Framework Governing the ESMF 14. The Environmental Management and Coordination Act, 1999 and the Environmental Management Act, 2004 provides for the establishment of a legal and institutional framework for the management of the environment in Tanzania. Part VI sections 81 to 103 and it’s subsequent in the Environmental Impact Assessment and Audit Regulations, 2005 –G.N. No.349 of 2005, regulations 12 to 43 provide guidelines on Environmental Impact Assessment (EIA). The National Environment Management Council (NEMC) is corporate body established in the Office of the Vice President that is responsible for ensuring that all development projects in Tanzania comply with all relevant environmental laws and review and recommend for approval EIAs. 1 Most field activities of the Rice Center of Excellence would be based at Dakawa; Mlingano; Mikocheni; Ukiriguru; Uyole; and Naliendele Research Centers with additional activities likely at ASA seed farms in Arusha, Morogoro and Kilangani. 2 Typical field trials average 10ft by 5ft and filed plots for bulking would average 1 ha or less. 6 15. Tanzania also published its National Environmental Policy (NEP) in December 1997 and the National Conservation Strategy for Sustainable Development, the National Environmental Action Plan (NEAP) and specific sectoral policies such as those on land, mining, energy, water, agriculture, population and fisheries. The NEP recognizes the EIA process as a means of ensuring that natural resources are soundly managed, and of avoiding exploitation in ways that would cause irreparable damage and social costs. 16. Based on World Bank OP 4.01, EAAPP is rated as Environment Assessment Category B project. Project activities do not require a full EIA. Approval of the ESMF by NEMC and periodic supervision on ESMF implementation by NEMC and other stakeholders is considered sufficient to meet existing regulatory requirements and World Bank safeguard policies. V. Proposed Mitigation Measures 17. The objective of the ESMF is to provide a framework for preventing or mitigating the negative impacts associated with EAAPP implementation. The following mitigation measures would be used: A. Integrated Pest Management 18. Integrated Pest Management (IPM) is an effective approach to combat the negative effects of pesticide misuse, which can result in the destruction of crop pollinators leading to poor 3 International Code of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides (Revised Version), FAO, 2002, and supporting guidelines. See http://www.fao.org/ag/AGP/AGPP/Pesticid/a.htm Negative Impact Mitigation Measure A. Increased vulnerability to pests due to poor pesticide management or introduction of new cultivars • Use of integrated pest management practices incorporating biological and environmental controls over chemical pesticides where possible • Comprehensive testing of new cultivars for pest resistance prior to release B. Localized agro-chemical pollution of soils and water and reduction of water quality from agro-chemical use or poor handling of pesticides and disposal of empty chemical containers; • Application and promotion of pesticide management practices outlined in the International Code of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides3 C. Unintended movement or transmission of technologies – including transgenic crops - within or between countries as a result of field trials or other research activities. • Use of international standards for conducting recombinant DNA research and mechanisms for internal approval and monitoring and risk management of research • Environmental assessment including risk assessment and management plan for field trails of transgenic crops including post trial monitoring measures all of which should be subject to a third party expert review prior to implementation. D. Land or water degradation due to the construction, maintenance and rehabilitation of small scale irrigation systems or the construction or rehabilitation of buildings • Environmental assessment of construction and civil works that is in compliance with national legislation and World Bank Operational procedure on environmental assessment. 7 crop yields; elimination of the natural enemies of crop pests and consequent loss of natural pest control that keeps the populations of crop pests very low; development of pest resistance to pesticides, encouraging further increases in the use of chemical pesticides; contamination of the soil and water bodies; pesticide poisoning of farmers and deleterious effects on human health; unacceptable levels of pesticide residues in harvested produce and in the food chain; and loss of biodiversity in the environment. 19. Successful IPM is based on building sound farmer knowledge of the agro-ecological processes of the farming environment and empowering them to make informed decisions on the most appropriate management strategies to apply a specific period of crop development and production cycle. 20. EAAPP would promote the use of IPM practices, in particular through the following measures where possible: IPM Issues EAAPP Supported Actions Increased use and reliance on chemical pesticides • Promote adoption of IPM on chemical pesticide practices through farmer education and training; • Move farmers away from input-dependent crop/pest management practices and promote use of locally produced organic matter, botanical pesticides and biological control Current pest management practices • Allocate adequate resources to implement National Plant Protection Policy; • Increase IPM awareness amongst policy makers and farming community; and • Abolish free distribution of pesticides to farmers and promote safe handling and application of pesticides Enforcement of legislation • Strengthen institutional capacity to effectively supervise compliance with pesticide legislation. IPM research and extension • Strengthen IPM research; • Strengthen IPM extension; • Strengthen collaboration for field implementation of IPM. Environmental hazards of pesticide misuse • a) Create public awareness of pesticide misuse hazards through public awareness campaigns; • (b) Undertake regular assessment of pesticide residues in irrigated agricultural production systems and in harvested produce; and • (c) Carry out monitoring of pesticide poisoning in the farming and rural communities. Increased dependence on chemical control • Support traditional mixed cropping systems to keep pest species from reaching damaging levels. • Promote proper disposal of unused agricultural chemicals and packaging materials. B. Pesticide Use 21. The following criteria apply to the selection and use of pesticides in activities under EAAPP: • they must have negligible adverse human health effects; • they must be shown to be effective against the target species; 8 • they must have minimal effect on non-target species and the natural environment. The methods, timing, and frequency of pesticide application must be aimed to minimize damage to natural enemies; and, • their use must take into account the need to prevent the development of resistance in pests. 22. Pesticide financed by EAAPP must be manufactured, packaged, labeled, handled, stored, disposed of, and applied according to standards that, at a minimum, comply with the FAO's Pesticide storage and stock control manual (FAO, 1996), Revised guidelines on good labeling practice for pesticides (FAO, 1995), Guidelines for the management of small quantities of unwanted and obsolete pesticides (FAO, 1999), Guidelines on Management Options for Empty Pesticide Containers (FAO, 2008), and Guidelines on personal protection when using pesticides in hot climates (FAO, 1990). 23. Consistent with World Bank OP 4.07, EAAPP financing will not be used for formulated products that fall in WHO classes IA and IB, or formulations of products in Class II, if (a) the country lacks restrictions on their distribution and use; or (b) they are likely to be used by, or be accessible to, lay personnel, farmers, or others without training, equipment, and facilities to handle, store, and apply these products properly. 24. EAAPP financing will not be used for any pesticide products which contain active ingredients that are listed on Annex III of the Rotterdam Convention (on Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade), unless the Country has taken explicit legal or administrative measures to consent to import and use of that active ingredient. 25. EAAPP financing will not be used on any pesticide products which contain active ingredients that are listed on Annex A & B of the Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants, unless for an acceptable purpose as defined by the Convention, or if an exemption has been obtained by the Country under this Convention. C. Transgenic Crops 26. EAAPP would support research on transgenic crops only when the proposals demonstrate consistency with the Tanzania‘s national biosafety framework. 27. Laboratory research would not take place unless guidelines for conducting recombinant DNA research and mechanisms for internal approval and monitoring and risk management of such research have been implemented. These guidelines need to be of international standard such as 'National Institutes of Health Guidelines for Research Involving Recombinant DNA Molecules'4; or a functional equivalent. 28. Prior to the approval of research sub-projects involving confined field trails of transgenic crops, investigators would be required to submit an Environmental Management Plan (EMP) which would be part of the research proposal. The EMP is described in more detail below and for transgenic crop related research, would cover risk assessment and management, description of the conduct of the field trial, and post trial monitoring measures. The research proposal and EMP would be subject to a third party expert review. Such third party review will also determine whether there is a risk of transboundary movement of any transgenic crop. 4 http://oba.od.nih.gov/rdna/nih_guidelines_oba.html 9 D. Environmental Assessment 29. Any transgenic crop related research or significant civil works financed under EAAP would trigger an assessment process designed to assess potential environmental impacts and design appropriate mitigation measures through preparation of an EMP. To identify whether EAAPP activities would require an EMP, or other mitigation measures, such as. incorporating environmental provisions into construction contracts, implementing institutions would first specify the potential environmental impact using a simple screening form and checklist that would identify the need for an EMP (see Annex 2 for checklist). 30. The EMP will consist of a set of mitigation, monitoring and institutional measures to be taken during implementation to eliminate adverse environmental impacts, offset them, or reduce them to acceptable levels. The EMP is a sub-project specific plan should be brief and specific, and also include the actions needed to implement these measures, including the following features: 31. Mitigation: Based on the environmental impacts identified through the checklist, the EMP should describe the technical details of each mitigation measure, together with designs, equipment descriptions and operating procedures as appropriate. 32. Monitoring. The EMP should include a monitoring section that will be linked to the mitigation measures. Specifically, that monitoring section of the ESMP should provide: • A specific description and technical details of monitoring method, including the indicators to be measured, how they will be measured and by whom, the sampling locations, the frequency of measurements, detection limits (where appropriate), and definition of thresholds that will signal the need for corrective actions, e.g. the need for on-site construction supervision, or the need to test and have a water quality monitoring plan, etc. • Monitoring and reporting procedures to ensure early detection of conditions that necessitate particular mitigation measures and to furnish information on the progress and results of mitigation. 33. Responsibilities. The EMP should also provide a specific description of institutional arrangements for the sub project, (i.e. who is responsible for implementing the mitigation measures and carrying out the monitoring regime for operations, supervision, enforcement, monitoring of implementation, remedial action, financing, reporting and staff training.) 34. Budget. Additionally, the EMP should include an estimate of the costs of the measures and proposed financing source for mitigation activities recommended so that implementing institution can budget the necessary funds. Similar to the process for planning of sub projects, the mitigation and monitoring measures recommended in the EMP should be developed in consultation with all the affected groups to include their concerns and views in the design of the EMP. 35. Annex 3 contains a format for the EMP. VI. ESMF Implementation A. Institutional Structure and Responsibilities 10 36. Institutional responsibility for implementation of the EMP would rest with the project coordinating unit in the ASDP. In particular, the coordinating unit would: • Ensure the screening process would be used to assess the potential impacts associated with EAAPP activities and subprojects • Review research proposals and implementation reports from implanting agencies for compliance with the ESMF • Request proponents of non-compliant proposals to revise them accordingly • Review EMPs reports to ensure that environmental mitigation measures recommended are of acceptable standards • Monitor the implementation of the mitigation measures • Coordinate the provision of training and capacity building on ESMF compliance for implementing agencies as needed • Report on ESMF implementation to NEMC 37. Detailed description of EAAPP implementation structure is found in the Project Appraisal Document. The Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives (MAFC) will be the lead implementing agency. The ASDP coordination unit will have an EAAPP coordination focal point who will report to the coordinator of the unit, the Director, Policy and Planning, MAFC will have primary responsibility for implementation of the ESMF. Short term technical assistance will be required in initial training on the ESMF and in undertaking monitoring and third party reviews of EMPs. These functions will be contracted in as needed, a budget is provided below in section D. 38. A work program and budget will be prepared on an annual basis for EAAPP and activities that have civil works or involve transgenic crops would require completion of the environmental screening checklist. If activities are judged to have minimal impact no further action would be required. Activities judged to have a potential negative impact would require preparation of an EMP. The EMP would be monitored and reviewed by the coordination unit in the KAAPP Secretariat. Identification of EAAPP activities through annual work program and budget Responsibility: ASDP coordination unit Completion of environmental screening checklist for activities with civil works, transgenic crops research or pesticide use Responsibility: ASDP coordination Minimal impact - no action necessary Potential impact - preparation of Environmental Management Plan (EMP) Responsibility: Lead scientist, research center or implementing agent EMP Monitoring and Review Responsibility: ASDP coordination unit Figure 1. EAAPP Environmental Screening Process for EMP Preparation 11 B. Capacity Building Requirements 39. Capacity building will be required to implement the recommendations outlined in the ESMF. Research staff and other implementing actors may require training in IPM, environmental screening, EMP preparation as well as some other mitigation measures. In addition, it will be necessary to build awareness and knowledge in environmental screening and EMP preparation among the relevant implementing institutions. 40. During the first six months of EAAPP implementation, a capacity building plan would be prepared by the coordination unit in ASDP describing the capacity building to be provided. This could include capacity building on: 41. The Environmental Management process: • Review of Environmental and Social Management Process • Review of the ESMF (this document) • Classification of project activities • How to prepare EMPs • How to measure cumulative adverse impacts • Design of appropriate mitigation measures • How to monitor mitigation measures • How to embed the Environmental Management process into the civil works contract 42. As well as selected topics on environmental protection: • Integrated Pest Management • Safe management of pesticides • Management of transgenic crops C. Monitoring 43. Monitoring of the ESMF implementation is needed to verify impacts, ensure adherence to approved plans, environmental standards and general compliance. Monitoring of the ESMF is not to be confused with monitoring EMPs, which are sub-project specific and therefore site specific only. Monitoring of the ESMF covers the entire EAAPP project at the national level. 44. The objective of ESMF monitoring is to: (i) provide timely information about the success or otherwise of the Environmental Management process outlined in the ESMF in such a manner that changes can be made as required to ensure continuous improvement to the process; and (ii) to evaluate the performance of the ESMF by determining whether the mitigation measures designed into EAAPP activities have been successful in such a way that the pre- program environmental condition has been restored, improved upon or worse than before and to determine what further mitigation measures may be required. 45. The project coordinating unit of ASDP will undertake ESMF monitoring. Should there be an activity in which there are indications of serious breaches of the ESMF, they will undertake a special study to determine the true extent of the breaches and to determine the way forward. Independent assessment of the adequacy and implementation of the ESMF at two or three year 12 intervals would also be undertaken in coordination with NEMC. Annual reports on ESMF implementation will be compiled and submitted by the coordinating units at EIAR and MoARD. D. Required Budget 46. Additional financial resources are required to support implementation of the ESMF through the provision of specialized technical assistance. Most technical assistance would be required in the initial year of the project to launch ESMF implementation and build capacity. Recurring costs in later years would cover the cost of monitoring and follow up training as needed. Proposed ESMF Implementation Budget Item Unit Unit Cost Quantity Total Cost Year 1 costs Training technical assistance person days $300 120 $36,000 Travel costs Lump sum $5,000 Training materials lump sum $5,000 Monitoring technical assistance or third party reviews person days $300 45 $11,250 Sub-total $57,250 Year 2-5 annual costs Monitoring technical assistance or third party reviews person days $300 45 $11,250 Travel costs Lump sum $5,000 Total ESMF implementation cost years 1 to 5 $122,250 13 Annex 1: Implementation of Integrated Pest Management Introduction Integrated pest management is a decision-making process for the selection, implementation, and evaluation of pest management practices. It utilizes all available methods to achieve the most economically and environmentally sound management program. IPM is the integration of available techniques to reduce pest populations and maintain them below the levels causing economic injury in a way that avoids harmful side effects. Specific pest management needs vary with the crop, cropping system, pest problems, pesticide use history, socio-economic conditions, and other factors. There are, however, well-defined principles that guide the implementation of integrated pest management (IPM). Based on these principles, some guidelines can be offered for the development of and execution of IPM activities for community subprojects. The implementers of the subprojects should adopt these guidelines to the conditions found in their subprojects. IPM can decrease pest losses, lower pesticide use, and reduce overall operation costs, while increasing crop yield and stability. Successful IPM programs have been developed for pests on various crops. Steps to Implement IPM Step 1. Assess IPM needs and establish priorities • Consider the relative importance of agriculture in the overall project; • Consider the relative importance of target crops as a source of community livelihood; • Review pesticide use history, trends and availability of IPM technology; • Identify training needs for farmers and extension agents; and • Respect and use local knowledge. Step 2. Identify key pests for each target crop • Become familiar with key pests of target crops and the damage they cause; and • Correctly identify the common pest. Step 3. Monitor the fields regularly • Inspect crops regularly to determine the level of pests and natural enemies; • Solicit assistance of agricultural extension staff if necessary; and • Determine when crop protection measures, perhaps including pesticides are necessary. Step 4. Select appropriate blend of IPM tools • Maximize the effectiveness of traditional and introduced non-chemical control techniques; • Use pesticides only if no practical, effective and economic non-chemical control methods are available; • Examples of Non-chemical Pest Management Techniques include: - Maintaining good soil fertility and a diverse agroecosystem; - Plant resistant crop varieties; - Selecting proper plant varieties for location and season; - Rotating crops; 14 - Planting clean seed; - Correct planting and harvest periods; - Proper irrigation methods; - Correct fertilizer and rates; - Good crop sanitation; - Hand picking of larger pests; - Use of natural control agents (biological control); an Step 5. Develop education, training, and demonstration programs for extension workers • Conduct hands-on training of farmers in farmers' fields (as opposed to a classroom); • Use the participatory "Farmers' Field School" approach; and • Conduct special training for extension workers, government officials and the public. Format for a Comprehensive Pest Management Plan A comprehensive pest management plan (PMP) should contain, but not be limited to, the following information: 1. Introduction 1.1 Pest and pesticides management implications of project activities; 1.2 Environmental consequences of pest management practices; 2. Pest management approaches used in country; 2.1 Overview of forest, livestock and crop management problems; 2.2 Current crop/pest management approaches; 2.3 IPM experience; 3. Pesticide use and management; 3.1 Pesticide use in country; 3.2 Circumstances of pesticide use and competence to handle chemical products; 3.3 Assessment of risks; 3.4 Promoting IPM/ICM in the context of current practices; 4. Policy, regulatory framework and institutional capacity; 4.1 Plant protection policy; 4.2 National capacity to develop and implement IPM/ICM (IPPM); 4.3 Control of the distribution and use of pesticides; 5. Implementing the pest management plan (PMP); 5.1 Strengthening national capacities; 5.2 Activities of the PMP; 6. Actors and partners; 7. Institutional arrangements for implementation of the PMP; 8. Phasing plan; 9. Sustainability; 15 10. Monitoring and evaluation; 11. Budget estimates. Annex 1. List of pesticides approved for importation and use in country; Annex 2. Documents consulted in the preparation of this PMP; Annex 3. Key contacts/persons encountered. 16 Annex 2: Environmental Screening Form and Checklist The Environmental Screening Form (ESF) has been designed to assist in the evaluation of activities in EAAPP. The form is designed to assist in identification of potential environmental impacts so that mitigation measures, if any, can be identified and the need or requirements for preparation of an Environmental Management Plan be determined. Environmental Screening Form (ESF) Name of Sub project/Activity: Name, department, job title, for the person who is responsible for filling out this form Contact details (Telephone and email) Date Signature 1. Sub project Description Please provide information on the type and scale of the sub project, sub project area, area of plants and buildings, involvement of transgenic crops, amount of waste (solid, liquid and air generation), location and lengths of channel networks, buried and or surface located pipes, etc.) including construction work areas and access roads. (Complete on a separate sheet of paper if necessary). 2. Transgenic Crops Would the sub-project involve research and testing on transgenic crops? Yes ______ No ______ 3. Pesticides Would the sub-project activity involve the use of chemical pesticides? Yes ______ No ______ 4. The Natural Environment Would a significant amount of vegetation/trees need to be cleared as part of the sub-project activity? Yes ______ No ______ 5. Water quality Is there a possibility that, due to installation of structures, such as weirs and other irrigation structures, that river ecology or water quality will be adversely affected? Yes ______ No ______ 6. Geology and Soils Based upon visual inspection or available literature, are there areas of possible geologic or soil instability (erosion prone, landslide prone, subsidence-prone)? Yes ______ No ______ 17 Environmental Screening Form (ESF) 7. Solid or Liquid Wastes Will the sub-project generate solid or liquid wastes? Yes ______ No ______ If “Yes”, does the sub project include a plan for their adequate collection and disposal? Yes ______ No ______ 8. Landscape/aesthetics Is there a possibility that the sub project will adversely affect the aesthetic attractiveness of the local landscape? Yes ______ No ______ 9. Noise pollution during Construction and Operations Will the operating noise level exceed the allowable decibel level for that zone? Yes ______ No ______ 10. Displacement of Livelihoods Will the sub-project activity displace any existing dwellings or economic activity (e.g. growing of crops, use of water), even if they are using land or other resources illegally? Yes ______ No ______ 11. Preparation of EMP If any of the above questions is answered YES, an EMP must be prepared 18 Annex 3: Guidelines for an Environmental Management Plan (EMP) The EMP would have the following format: 1. Description of adverse impacts: The anticipated impacts are identified and summarized. 2. Description of Mitigation Measure: Each measure is described with reference to the effects it is intended to deal with. As needed, detailed plans, designs, equipment description, and operating procedures are described. 3. Description of monitoring program: Monitoring provides information on the occurrence of impacts. It helps identify how well mitigation measures are working, and where better mitigation may be needed. The monitoring program should identify what information will be collected, how, where and how often. It should also indicate at what level of effect there will be a need for further mitigation. How environmental impacts are monitored is discussed below. 4. Responsibilities: The people, groups, or organizations that will carry out the mitigation and monitoring activities are defined, as well as to whom they report and are responsible. There may be a need to train people to carry out these responsibilities, and to provide them with equipment and supplies. 5. Implementation Schedule: The timing, frequency and duration of mitigation measure and monitoring are specified in an implementation schedule, and linked to the overall sub project schedule. 6. Cost Estimates and Source of Funds: These are specified for the mitigation and monitoring activities as a sub project is implemented. 7. Monitoring methods: Methods for monitoring the implementation of mitigation measures or environmental impacts should be as simple as possible, consistent with collecting useful information, so that the sub project implementer can apply them. For instance, they could just be regular observations of the sub project activities or sites during construction and then when in use. Are plant/equipment being maintained and damages repaired, does a water source look muddier/cloudier different than it should, if so, why and where is the potential source of contamination. Most observations of inappropriate behavior or adverse impacts should lead to common sense solutions. In some case, e.g. transgenic crops, there may be need to require investigation by a technically qualified person.

# Extracted Content THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA AGRICULTURAL SECTOR DEVELOPMENT PROGRAMME PHASE II (ASDP II) November, 2017 “SEKTA YA KILIMO KWA MAENDELEO YA VIWANDA” “AGRICULTURAL SECTOR FOR INDUSTRIAL DEVELOPMENT” THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA AGRICULTURAL SECTOR DEVELOPMENT PROGRAMME PHASE II (ASDP II) “Agricultural Sector for Industrial Development” November, 2017 i ASDP II TABLE OF CONTENTS Contents 1 Introduction ........................................................................................1 2 ASDP I Key Achievements.................................................................1 3 ASDP I - Key Challenges...................................................................2 4 Lessons Learnt from ASDP I.............................................................. 3 5 ASDP II transformation agenda/focus................................................ 3 6 ASDP II Objective, Strategy and Outcome........................................ 5 7 ASDP II Programme Components, Investment Areas and Projects framework........................................................................... ..5 8 ASDP II implementation plan, Sequencing and Scheduling..............9 9 The key drivers for ASDP II Implementation .................................. 14 10 ASDP II Sector Coordination...........................................................16 11 Governance and Institutional Framework under ASDP II................ 18 12 Monitoring and Evaluation of ASDP II ........................................... 24 13 Programme Cost, Financing and Financial Management.................25 1 ASDP II 1. Introduction Tanzania is among the developing nations targeting to become middle income country by 2025 as provided in the Tanzania Development Vision 2025. The Agricultural Sector contributes significantly to the socio-economic growth of Tanzania. The smallholder farmers (including livestock and fishery) dominate production, with more than 90% of cultivated land. The sector provides about 65.5% of employment; provides livelihood to more than 70% of population, 29% of GDP; 30% of exports and 65% of inputs to the industrial sector (URT 2014). The government through Agriculture Sector Lead Ministries (ASLMs) in collaboration with other stakeholders has formulated the Agricultural Sector Development Programme phase two (ASDP II). This is a ten- years programme (2017/2018–2027/2028) that will be implemented in two (2) phases each divided into five-year implementation period. The First Phase will start in 2017/2018 – 2022/2023. The program is a follow up to the ASDP I implemented from 2006/2007 to 2013/2014. The aim of ASDP II is to address critical constraints and challenges to sector performance and to speed up agriculture GDP, improve growth of smallholder incomes and ensure food security and nutrition by 2025. The programme builds on and strengthens successful investments under ASDP-1, consistent with the long-term and medium-term policy frameworks, the sector development strategy developed in Agricultural Sector Development Strategy (ASDS 2001), the signed sector investment plan (Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan - TAFSIP, 2011), the revised ASDS-II (2015) and key lessons learned from ASDP- 1 implementation. 2. ASDP I Key Achievements ASDP was launched in 2006 to provide a sector-wide investment vehicle to deliver the Programme and to contribute to the targets of reducing rural poverty from 27% to 14% by 2010, and raising agricultural growth to 10% per year by 2010. i. Among ASDP I key achievements was realizing bottom up- planning approach which ensured participatory planning through District Agricultural Development Plans (DADP) and 75% of 2 ASDP II budget was spent at the LGAs, 20% at national and 5% at regional level. ii. Improvement of human and physical capacity at District, Region and Nation levels, a capacity which can now support ASDP II activities and provide an environment for new initiatives to use and contribute to the higher level sector goals. iii. Improved Agriculture Research Services including increased number of research conducted for crops, livestock for improved varieties etc. iv. Improved support to agricultural inputs use: some improved seeds were produced and used; there was increased agricultural fertilizer, farmer access and use of agricultural mechanization such as tractors, power tillers, oxen-plough, all of which resulted in increased area under cultivation by 148%. v. The rehabilitation, improvement and construction of a number of irrigation schemes- resulted in increased irrigated area from 264,338 hectares in year 2005/06 to 461,326 hectares in year 2014. vi. Marketing infrastructure and marketing systems for commodity value addition were developed. They include rehabilitation of warehouses; developing crop and livestock markets and developing marketing systems for cash products- receipt systems. vii. Food Self Sufficiency Ratio was improved from 103% in 2009/10 to 123% in 2015/16. viii. Food versus inflation: The food prices remained stable leading to declining inflation rate, 7.01% in year 2006 to 5.56% in year 2010, and 5.6% in 2015; by October 2016 inflation was 4.5%. The export volume and value also increased for cash crops (coffee, cotton, sisal, tea, tobacco and cashew nuts). 3. ASDP I - Key Challenges Some of the challenges identified during the implementation of ASDP I: i. Inadequate governance, management and coordination (horizontal and vertical coordination). This resulted to unclear roles and responsibilities; inadequate accountability systems and failure to coordinate sector players/stakeholders. Consequently, there were fragmentation, thinly spread of resources; and overcrowding in cases which led to low results/impact, generally difficult to measure 3 ASDP II programme attribution. ii. Lack of sector enablers. The programme was implemented in a constrained enabling environment with inconsistent policies and regulations. iii. The inadequate data and data systems also hindered the sector and program monitoring and evaluation. iv. Inadequate technical and financial capacity (particularly in irrigation schemes) and v. Inadequate capacity to plan, manage and deliver investments. This led to delayed disbursement and caused carry over of funds from year to year. 4. Lessons Learnt from ASDP I Several lessons and experiences were drawn from the implementation of ASDP I which guided the design of ASDP II. i. The Sector Wide Approach (SWAp) in agriculture is possible when there is sufficient leadership, commitment and well-resourced decentralization of agricultural development planning and implementation; ii. Need for improved farmer empowerment and organization; iii. Need for program focus and prioritization on high impact areas, which beyond productivity also strengthen upstream levels of targeted value chains; iv. Need for good governance, management, coordination, and harmonized monitoring and evaluation (M&E) of the program; v. Need for improved sector enablers; vi. Need more investments in agricultural sector (the government, private sector and development partners). There is therefore a need for harmonization and coordination on how the public sector should facilitate and enhance private sector participation; Development Partners and other stakeholders’ involvement in the agricultural sector. 5. ASDP II Transformation Agenda/focus 5.1 Prioritized Value Chains and Agricultural Ecological Zones (AEZ). The scope and focus of the programme under ASDP-1 was national and interventions were in almost all agricultural 4 ASDP II sub-sectors and scales, depending on LGA prioritization and investment decisions. Under ASDP II the intervention will cover all districts in terms of public service delivery (basic support for capacity building, demand-driven advisory services, etc.); however, investment coverage will focus on prioritized high potential commodities along the Value Chain (VC) and Agricultural Ecological Zones (AEZ) considering selected priority crop, livestock and fish commodities. 5.2 The implementation approach will be a “one- priority crop/ product per AEZ”. Regions will be “clustered” so that service provision and technological recommendations can be channelled to similar production systems and rural household types. Public service delivery interventions will cover all districts and will be supported by other programmes and projects that are funded by various multilateral agencies, bilateral donors and NGOs. District coordination mechanisms established by ASDP II using DADP will improve local coordination among all sector interventions, including private sector. 5.3 The selection of the AEZ/ clusters considered five criteria starting with the zone’s production level and importance. Others are high production of prioritized value chains, as a percent of national production, the potential market demand for raw and processed products within the region and zone the processing level/existing processing capacity within the zone, sustainable systems or contribution to sustainable local production systems, to household food security and income generation and potential growth - for productivity and value addition improvements, including local agribusiness development and increased agricultural exports. 5.4 Regarding institutional capacity strengthening, the programme will focus on: (a) empowering and strengthening small-scale farmer organizations, towards enabling farming as a business; (b) supporting agribusinesses linked and integrated with farmer production systems for markets and value chain development; (c) strengthened public and private support services for enhanced use of improved technologies and agribusiness; (d) development of markets (policies and infrastructure) and productive infrastructure; and (e) institutional capacity building at various levels, for state and non-state actors. 5 ASDP II 6. ASDP II Objective, Strategy and Outcome OBJECTIVE: Transform the agricultural sector (crops, livestock & fisheries) towards higher productivity, commercialization level and smallholder farmer income for improved livelihood, food security and nutrition STRATEGY: Transform subsistence smallholders into sustainable commercial farmers by enhancing and activating sector drivers and supporting smallholder farmers to increase productivity of target commodities within sustainable production systems and forge sustainable market linkages for competitive surplus commercialization and value chain development OUTCOME: Increased productivity, enhance marketing level, value addition, farmer income, food and nutrition security and Gross Domestic Product. 7. ASDP II Programme Components, Investment Areas and Projects/ framework 7.1 The programme entails four interlinked components under which a total of 23 priority investment areas were developed. Figure 1 below shows the ASDP II ‘building’ with the main objective as the ‘roof’ of the building, the ‘walls’ representing Components 1, 2 and 3 and Component 4 as the base or ‘foundation’ of the building; and Figure 2 below shows the ASDP II components priority investment areas. 6 ASDP II Figure 1: ASDP II Programme Objectives and Components Figure 2: ASDP II Components Priority Investment Areas 7 ASDP II 7.2 Priority Commodity Value Chains (CVC) in Agro- Ecological Zones/ clusters 7.2.1 The priority CVC for the first five years of ASDP II includes maize, rice, sorghum and millet, cassava, horticultural crops, oil seed crops, cotton, coffee, sugarcane, cashew nuts, tea, potatoes, pulses, banana, dairy, beef, goat and sheep, poultry, fish and seaweed. Table 1 illustrate the priority commodity value chain in agro-ecological zones. 7.2.2 The criteria for selection of Commodity Value Chain are the contribution to food security and nutrition, impact to smallholder farmers/livelihood improvement, availability of technology for improving productivity and profitability of the crop, on- going projects to be completed first, contribution to the national industrialization development agenda, five years’ Development Plan (phase II) and local market and exportation potential are as shown in Table 1 below. 8 ASDP II Table 1: Priority Commodity Value Chains in Agro-Ecological Zones/ clusters Agro- Ecological Zone Regions Targeted HHs Priority commodities Crops Livestock & Fish Cash Crops Central 715,000 (8%) Maize Tobacco Meat: Goat Meat: Beef Oil crops Sorghum &Millet Poultry Horticulture Coastal 2,300,000 (25%) Rice Dairy Cashew Maize Meat: Goat Sugar cane Cassava Fish Oil crops Beans Sea weeds Horticulture Lake 2,100,000 Rice Meat: Beef Meat: Goat Cotton Coffee (23%) Maize Fish Sugar cane Cassava Horticulture and Banana Northern Highlands 1,035,000 (11%) Maize Dairy Coffee Legumes & Pulses: Beans Meat: Beef Horticulture Banana 9 ASDP II Agro- Ecological Zone Regions Targeted HHs Priority commodities Crops Livestock & Fish Cash Crops South 570,000 (6%) Cassava Meat: Goats Cashew Oil crops Maize Southern Highlands 2,395,000 (26%) Maize Meat: Beef Tea/ coffee Potatoes (Irish and Sweet) Poultry Horticulture Rice Dairy Sugar cane Poultry Fish Fish 8. ASDP II Implementation Plan, Sequencing and Scheduling 8.1 The program has 4 components and several projects to implement for 5 years. The only way to achieve the objective is through prioritization, clustering and sequencing the projects and activities. For implementation ASDP II components and projects are sequenced and scheduled to create and bring greatest change and impact. The implementation plan, sequencing, scheduling process considered the potential for components and projects which will address immediate sectoral challenges, take advantage of opportunities, and bring positive change. Also, there is need to implement projects that create the necessary enabling environment (“Unclog the pipe and let the water flow”). 8.2 Hence, implementation will start with Component 4 which creates the necessary enabling environment for both private and public sector to function including the small holder farmer. Then Component 3 (Commercialization and Value Addition) will create markets pull effect which will attract enhanced agricultural productivity and profitability under Component 10 ASDP II 2. The implementation of these components will necessitate sustainable water and land use management under Component 1. However, the proposed implementation sequence is meant to guide implementation of the programme depending on the availability of resources and the primary focus of the programme. Ideally, all projects should begin at the same time if the required funding is available. 8.3 For ease programme implementation, each investment area was also broken down into various projects/frameworks for implementers, especially the LGAs. The programme therefore has a total of 56 implementable projects as shown in Table 2 below. For the same purposes, 56 projects concept notes were also prepared and can be improved to suit the situation during the implementation. But at the LGA level, projects/framework can also be broken into smaller projects as it may be necessary. Although this was done to facilitate implementation at all levels, it is proposed that the investments focus at the level of investment area. Table 2: ASDP II 56 Prioritized Projects Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 1.1.1.1 Integrated land use planning and management for conflict resolution, sustainable agricultural production and industrial development (all products/all zones). 1.1.1.2 Strengthening pasture production and conservation for sustainable livestock productivity. 1.1.1.3 Enhancing access to agricultural land for youth empowerment. 1.1.1.4 Improving coordination of watershed management and monitoring systems for sustainable resource utilization (all products). 1.2.1.1 Rehabilitation and development of irrigation infrastructure for increased production and productivity 1.2.1.2 Promotion of micro irrigation systems for improved crop production and productivity. 11 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 1.2.2.1 Strengthening Irrigation schemes management and operations. 1.2.3.1 Development of water infrastructures for livestock productivity. 1.2.3.2 Promoting and construction of modern integrated water facilities for crop, livestock and fisheries. 1.3.1.1 Promoting and developing Climate Smart Agriculture and Conservation Agriculture technologies. 1.3.1.2 Promoting Ecosystem Approach to Fisheries and Aquaculture Management. 1.3.1.3 Strengthen Comprehensive Agricultural Early Warning System and Emergency Preparedness. Component 2: Enhanced Agricultural Productivity and Profitability 2.1.1.1 Strengthening agricultural extension and promotion (all commodities) 2.1.1.2 Strengthening agricultural competence-based training and promotion (all commodities) 2.2.1.1 Improving availability and access to quality and affordable agricultural inputs for increased productivity and profitability (all commodities) 2.2.1.2 Improving access and availability of quality Poultry inputs 2.2.1.3 Development of National Tuna Fishing Fleet for increased productivity 2.2.1.4 Strengthening and establishing landing sites for improved fishery profitability 2.2.1.5 Development of Marine Capture fishing harbour for increased profitability 2.2.1.6 Upgrading Artisanal Fishery to enhance Fish Production and Productivity 12 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 2.2.1.7 Strengthening Beach Management Units (BMUs) for sustainable management, protection and conservation of fisheries resources 2.2.1.8 Improvement of plant health services 2.2.1.9 Production of vaccines and drugs 2.2.1.10a Improvement of livestock health services 2.2.1.10b Improvement of aquatic health services 2.3.1.1 Strengthening agricultural research capacity for technologies development, industrial linkages and transfer of results (all sub-sectors) 2.3.2.1 Integrated technologies development and dissemination for increased production and productivity (all commodities) 2.3.2.2 Promoting and Strengthening livestock genetic potential through modern breeding technologies 2.4.1.1 Strengthening and promote agricultural mechanization for improved value chain 2.5.1.1 Improving availability, quality access and utilization of essential nutrient rich food sources (all commodities) 2.5.1.2 Increasing production and promoting sorghum and millet for food and local consumption Component 3: Commercialization and Value Addition 3.1.1.1 Improving and development of market infrastructure for accessing domestic and export markets 3.1.2.1 Improving and developing livestock & fish market infrastructure for increased domestic revenues and expanded market 3.1.2.2 Improving local and improved chicken market access 3.1.2.3 Strengthening livestock & fisheries traceability (identification) system to promote trade and marketing 3.1.2.4 Promoting and enhancing involvement of private sector in the commodity value chain 13 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 3.2.1.1 Strengthening and development of agro processing industries for value addition for all priority commodities 3.2.1.2 Improving milk value chain 3.2.1.3 Strengthening hides and skin value chain 3.2.1.4 Strengthening value chain for horticultural commodities 3.2.1.5 Developing strategic warehouse facilities to be linked to commodity warehouse exchange 3.2.1.6 Development and enhancement of value addition for priority fisheries and aquaculture products 3.2.1.7 Enhancing beef, chevron, mutton value addition 3.2.1.8 Improving Postharvest Management Along Food Supply Chain for sustainable food security and nutrition Component 4: Strengthening Sector Enablers 4.1.1.1 Review and harmonize agricultural sector related policy and regulatory frameworks for improved business environment 4.1.1.2 Enhancing Monitoring, Control and Surveillance (MCS) for mitigated Illegal, Unreported and Unregulated Fishing (IUU Fishing) 4.1.1.4 Strengthening and control of child labour in Agriculture 4.1.1.5 Promoting decent work, occupational health and safety in agricultural sector 4.2.1.1 Strengthening Cooperatives, Farmer- based organisations and other value chain actors’ associations in the agricultural sector 4.2.2.1 Improving benefits of women and youth along agricultural commodity value chain (WAYA) 4.3.1.1 Strengthening agricultural sector institutional frameworks for improved vertical and horizontal coordination and communication 14 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 4.4.1.1 Capacity building and integration of agricultural data collection and management systems (e. g. ARDS, NSCA, AASS) for improved result based management at all levels. 4.4.2.1 Strengthening and integrating agricultural sector monitoring and evaluation systems for efficient and effective accountability at all levels. 4.5.1.1 Improving capacity at national, RS and LGAs (number and quality) for all levels 4.5.2.1 Developing comprehensive knowledge management and ICT system at all levels. 4.6.1.1 Access to agricultural financing for improved commodity value chain 9 The Key Drivers for ASDP II Implementation These key drivers for ASDP II implementation are summarized as follows: i. Committed leadership and changed mind-set at all levels will enhance program delivery. ii. Sector-wide coordination (results-oriented sector-wide planning, implementing and M&E) including all ‘public good’ programme and projects in the agricultural sector: (i) at national level, efficient coordination within Agriculture Sector Lead Ministries (ASLMs)1 and between government systems and other sector support programmes and projects; and (ii) at local level initiatives, through participatory planning/implementation systems, capacity building and focused investments; iii. Focus of local investments targeting prioritized commodity value chains (CVCs) with improved balance between sub-sectors in line with their comparative advantage in each AEZ and focused supports to district clusters, with gradual out- and up-scaling (prioritization criteria) and phasing to be defined. 1 ASLMs includes Ministry of Agriculture, Ministry of Livestock and Fisheries, Ministry of Industry Trade and Investment, Ministry of Water and Irrigation, Ministry of land Housing and Human Settlements, and President Office Regional Administration and Local Government (PO-RALG) 15 ASDP II iv. Key thematic investment areas identified as main sector drivers and benefiting from a higher growth of budget support, including: (i) irrigation—remains a priority as also identified in ASDP II; (ii) research–extension linkages, including zonal/district driven adaptive research and AR4D liaison units; (iii) farmers access to enhanced technical knowledge (improved technologies) expanded private sector-driven input distribution networks (seeds/ breeds/fingerlings, fertilizer, feeds, veterinary drugs and vaccines, etc.); (iv) expanded access to competitive mechanization services for production and post-harvest processing/value addition; (v) reduction of post-harvest losses for crops and livestock (calf mortality); (vi) providing specialized private sector-driven agribusiness support services at regional/zonal level; and (vii) detection capacities vectors/pests/pathogens and access to quality vaccines. v. Use of modern information and communication technologies for efficient coordination, data collection, processing and dissemination, but also stakeholders access to up/downwards information demand and supply flows (i.e., technical, markets, M&E). vi. Farmer empowerment and (higher level) farmer organization strengthening to consolidate engagement and ownership of rural development, driving towards improved livelihood, including strengthened economic associations (e.g., around local warehouses), cooperatives, strengthened internal information and technical services to their members. vii. Enhancing sustainable production systems and use of natural resources by promoting conservation agriculture/farming, integrated soil water and fertility management (soil health systems), integrated pest management, livestock husbandry, keeping livestock based on the carrying capacity, etc. viii. Use of integrated sector level outcome and impact evaluation using national agricultural statistics services from the National Bureau of Statistics (NBS) for effective implementation of the National Agriculture and Livestock Sample Census (NASC implemented every 10 years) and the Annual Agricultural Sample Survey (AASS) and ensuring sound and timely analyses of this information. 16 ASDP II ix. Strengthened support to policies and regulations to facilitate harmonization and expanded involvement of an inclusive private sector and continued support to strengthening decentralization and local level capacities and ownership advocacy of such policies to be understood and win stakeholder support. x. Flexible and harmonized financing modalities and management to integrate on-budget (budget support, Basket Fund (BF) (preferred), earmarked and ring-fenced programmes and projects) and off-budget programme and budgets. Core programme elements such as coordination (planning, implementation, M&E), capacity strengthening at national and local level will need to be financed either by the Basket Fund (government and non-earmarked development partner contributions) and/or ‘voluntary’ contributions (e.g. 5%) from each (on- and off-budget) programme and project in the sector. xi. Functioning governance, accountability, and administrative structures, systems, processes and procedures. There is need to have clear roles and responsibilities and authorities at all levels, with accountability systems focused on delivery. 10. ASDP II Sector Coordination The implementation of ASDP II sector coordination will be mainstreamed and strengthened into the existing government systems and structures. This will allow continuation of efforts to strengthen government systems at national and local levels for enhanced results and sustainability. However, ASDP II will also take account of off-budget programme components and the reporting system will be expanded to encompass such components that fall within the wider objectives of the programme. This also implies the need for enhanced cooperation of all agriculture sector programmes/projects in complying with Sector Wide Approach (SWAp) under ASDP II, whether they are on-budget or off-budget. The Programme decision making organs are as shown in Figure 3 below. 17 ASDP II Figure3: ASDP II Programme Decision Making Organs 1. Program Coordination, Governance and Project Management a. Implementation Backstopping and Problem Solving b. Project Management: (Procurement, investment mapping, problem solving) 2. Program Planning, Budgeting, Financial Management and Auditing a. Planning and Budgeting: finalize consolidation of program annual work plan and budgets, Coordinate agriculture sector projects) b. Financial Management: (Maintenance of ASDP II financials, following up with Treasury to disburse funding, support ASC with financial progress and audit results of project implementation) c. Auditing: Facilitate and Coordinate ASDP II financial audit and follow-up on implementation of audit findings 3. Monitoring and Evaluation 4. Stakeholder Engagement, partnerships, dialogue and capacity building a. Capacity Building and Accountability b. Comunication and knowledge Management c. Marketing the Program and Projects: 5. Analytical support on agricultural policies and availability of markets • Chaired by PM; Secretariat - PS - MoA • Review implementation progress • Advisory to stakeholders • Corrective action guidance Pesident’s Office for Regional and Local Government (PORALG) Ministry of Agriculture (MoA) Regional secretariat District Council Management Team Ward Development Committee Village Planning Committees National Agricultural Sector Coordination Unit (NCU) National Agricultural sector Stakeholders Meeting (NASSM) Agricultural Sector Consultative Group (ASCG) Technical Working Groups (TWG) Lead Component Working Groups Technical Committee of Directors (TCD) Agricultural Steering Committee (ASC) • Assistant Administrative Secretary for Economics and Production, with support from regional ASDP Coordination support planning and provide technical advice • Implementation arm of the gov’t at LGA • Reviews and budgets District Agriculture Development Plans (DADPs) • DADPs are formulated based on VADPs by District Irrigation and Cooperative Officers and/or District Livestock and Fisheries Officers • Village Agriculture Development (VADP) are developed by Village Agricultural Extension Officers & Village Executive Officer • Chaired by Minister - MoA; Secretariat - NCU • Reviews & Approves annual workplans, budgets and M & E reports • Tack financial progress and audit results • Discuss key agricultural issues Chaired by PS - MoA/ASLMs • Chaired by Ps - MoA; Secretariat - NCU • Government only participation • Advices on technical issues • Develop and implement policy • Prepares workplans and budgets • TWGs include Monitoring and Evaluation TWG and Planning and Budgeting TWG • Each Lead Component will have a TWG, Leader of TWG will serve as secretariat • Flexible membership, size and purpose (meets monthly) • Provide technical and managerrial advice to TCD and LGAs • Members of DP-AWG and PSD are represented in the TWG • Dispatch national facilitation teams for project problem solving • Provide technical and managerial support to LGAs via District Value Chain Components (DVC), • Led by Ward Councilor • VADPs (~3-6) collected by Ward Agricultural Extension Officer • VADPs submitted to DED 18 ASDP II 11. Governance and Institutional Framework under ASDP II 11.1 Under ASDP II, the implementation needs to have a clear governance, institutional framework and coordination mechanism from the national to the Local Government Authorities (LGAs). These include government leadership in the coordination of all stakeholders and effective stakeholder collaboration; clear roles and responsibilities; and authority and accountability of lead and implementing agencies; focus in achieving program/project objectives, outcomes, and KPIs through the Results Framework (RF); development and dissemination of proper program/project guidelines, procedures, and documentations for implementers; facilitate proper financial management and auditing systems for the program and projects; and ultimately all will be accountable to the Prime Minister. The ASDP II National Coordination and Management Unit (NCU) will ensure effective planning and implementation of ASDP II projects in partnership with various key stakeholders. 11.2 The hierarchy of coordination organs under ASDP II at central level will include National Agricultural Sector Stakeholders Meeting (NASSM), Agricultural Steering Committee (ASC), Agricultural Sector Consultative Group (ASCG), Technical Committee of Directors (TCD), Thematic Working Groups (TWGs) and ASDP II National Coordination and Management Team (NACOTE). Table 3 below provides summary of ASDP II sector coordination components. 19 ASDP II Table 3: ASDP II Coordination Organs, Mechanisms, Membership and Functions Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose i) National Agricultural Sector Stakeholders Meeting (NASSM). Prime Minister Ministers of ASLMs, Other Central Government Ministers Permanent Secretaries, DPPs from ASLMs and Senior government officials; Component Leaders; RSs; DEDs; DAICOs, DLFOs; Research and Training officials; Academia representatives; Commodity boards; Development Partners supporting and involved in Agriculture, Representatives from Private Sector/ Non- State Actors/NGOs, Financial Institutions; Associations and Cooperatives, other related stakeholder organizations/players in the Agricultural Sector. The agenda of this annual meeting may include policy guidelines to the agricultural transformation agenda and provide advice and guideline to the implementation of ASDP II etc. 20 ASDP II Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose Agricultural Steering Committee (ASC) Minister- Ministry of Agriculture Permanent Secretaries of Lead Components and related ministries (ASLMs and others); Representatives of Development Partners; Representatives of Private Sector and Representatives of NGOs/ NSAs. Review and approve ASDP II plans, budgets, monitoring and evaluation reports, financial and audit reports; Approve ToR for Joint Annual Reviews/ Sector reviews/Public Expenditure reviews and Monitoring and Evaluation etc. Agricultural Sector Consultative Group (ASCG) Meeting Permanent Secretary - Ministry of Agriculture Permanent Secretaries of Lead Components and related ministries (ASLMs and others); All Development Partners/Donors and Private Sector, NGOs/ NSA); Training and Research Institutions Provide Advise on sector policies, plan, budgets, public and agricultural expenditure review Coordinate stakeholders dialogue regularly on sector policies, Provide support (financial, material and others) to the sector Participate in the annual joint planning and budgeting meetings Dialogue and voice of development partner opinion, Private sector, NGOs/NSAs/CBOs. 21 ASDP II Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose Technical Committee of Directors (TCD) PS - Ministry of Agriculture Directors of ASLMs, Component Leaders, Chairs of Lead Components, and PO-RALG ASDP II Coordination Review, scrutinize and harmonize individual Lead Agency Component ASDP II plans, budgets, monitoring and evaluation reports; Recommend guidelines and procedures for implementation of ASDP II; Recommend ToR for Joint Annual Reviews/ Sector reviews/Public Expenditure reviews etc. Lead Agency Component Technical Meeting DPP of Lead Component Chairperson(s) of the Thematic Working Group (TWG) and Representative from NCU Review submitted component plans, budgets; review and analyze reports; Submits to ASDP II National Coordination Unit (NCU) for compilation and onward submission to TDC Thematic Working Groups (TWGs) Component/ Sub- Component Leaders Component /Sub- Component Leaders, Selected technical Experts of different ASLMs Prepare and review ASDP II component plans and budgets and submits to Lead Agency-ASDP II Component Coordination meeting etc. 22 ASDP II Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose ASDP II National Coordination Unit (NCU) National Program Coordinator Experts in Productivity and Commercialization; Markets and Value chain (for crops, livestock, and fisheries); Monitoring and Evaluation; Agricultural Policy Analyst; Provide a catalytic and supportive role to the agricultural transformation agenda Compile all interventions/Project Plans and Budgets under ASDP II and develop draft consolidated annual work plans and budgets; Coordinate joint planning and budgeting; Manage, monitor, evaluate, harmonize and coordinate implementation of ASDP II and Provide secretariat to ASDP II 11.3 Coordination at the PO-RALG will start with the Annual Regional and Local Government Consultative Meeting to be chaired by the Minister. This will be followed by: (i) the Agricultural Sector Consultative Meeting chaired by the Permanent Secretary PO-RALG; (ii) the Technical Committee of Component Leaders (TCCL-PO_RALG) chaired by the Director of Sector Coordination, and (iii) the regional Consultative Committee (RCC) chaired by the Regional Commissioner. Table 4 presents the detailed levels from village to the PO-RALG. 11.4 Coordination at local level: ASDP II will strengthen structures for local activities established under ASDP I. District Agricultural Development Plan (DADP) will continue to be the key instrument for agricultural development at local level. The District Executive Director (DED) will hold overall responsibility for activities and funds used at local level. The Council Management Team (CMT), which is chaired by the DED and attended by all the department 23 ASDP II heads including District Agricultural Irrigation and Cooperative Office Officers (DAICO) and District Livestock and Fisheries Officer (DLFO), is informed on the agricultural development issues and status under the DADP. A summary of ASDP II PO- RALG Level coordination organs, mechanisms, and membership is presented in Table 4. Table 4: ASDP II PO-RALG Level Coordination Organs, Mechanisms and Membership Institution Chair Members Annual Regional and Local Government Consultative Meeting Minister Po- RALG Permanent Secretaries ASLMs, Directors (DPPs) of Agricultural Lead Ministries, Development Partners Supporting RS & LGAs, Private Sector, NGOs/CBOs; FBOs, DED, Ward, District, Regional Experts etc. Agricultural Sector Consultative Meeting Permanent Secretary-PO- RALG Directors (DPPs) of Agricultural Lead Ministries Technical Committee of Component Leaders(TCCL- PO-RALG) Director of Sector Coordination- PO-RALG Component Leaders of PO-RALG Plus other Directors at PO-RALG Regional Consultative Committee (RCC) Region Commissioner Administrative and Assistant Administrative Secretaries, Head of Units District Consultative Committee District Commissioner District Executive, Head of Departments Full Council Council Chairperson Members of Council Management Team (CMT), DED Ward Development Council (WDC) Councillor Members of WDC 24 ASDP II Institution Chair Members Village Council Meeting Village Chairperson Members of Council Meeting Village Assembly Village Chairperson All villagers above 18 years with sound mind 12. Monitoring and Evaluation of ASDP II Under ASDP II there will be both internal and external monitoring and evaluation. Immediate level within the GoT will carry the internal monitoring and evaluation e.g. Ward Executive Officer (WEO) will monitor and evaluate the Village Executive Officer (VEO). Monitoring and Evaluation Management system will be established at all coordination levels (National, PO-RALG, Regional and District). National Coordination Management Team (NACOTE) will coordinate national joint annual reviews and evaluations. Both at National and PO- RALG level there will be a common Monitoring and Evaluation Thematic Working Group (M &E-TWG). The frequency of the monitoring and evaluation has been set in order to attain the required results. ASDP II results framework (RF) is centered on improving farmer livelihoods and meeting national and regional growth priorities. 25 ASDP II 13. Programme Cost, Financing and Financial Management 13.1 By combining the base development budgets for each component, the overall investment costs of ASDP II were derived. The base cost of ASDP II is estimated at TZS 13.819 Trillion (USD 5.979 billion) and annual investment base costs range from TZS 2.284 Trillion (USD 988 million) to 3.238 Trillion (USD 1.400 million) over a 5-year period. The distribution of estimated programme costs by components is as shown in Table 5 below. Table 5: ASDP II Component Budget Requirements for the Period of First Five Years. Components Estimated Cost T Sh USD % Component 1 Sustainable Water and Land Use Management 2,024,646,012,085 875,988, 893 15% Component 2 Enhanced Agricultural Productivity and Profitability 8,081,495,303,009 3,496,561,907 58% Component 3 Commercialization and value addition 3,575,493,642,854 1,546,982,879 26% Component 4 Sector Enablers, Coordination and Monitoring and Evaluation 137,442,668,522 59,466,322 1% Total Estimated costs 13,819,077,626,470 5,979,000,000 100% 13.2 The main sources of the development budgets for ASDP II will include the Government, Development Partners and other stakeholders like Private sector, NGOs and Farmers. For each programme sub-component, the proportions of the budget for which the respective financiers would provide funds were determined to derive a tentative financing plan for ASDP II. 13.3 On the financing modality, the Government prefers Basket funding for ASDP II. However, standalone direct project financing will also be considered. It is important that there is clear communication, transparency, and coordination during the joint planning and budgeting and implementation of the program. ASDP II NATIONAL COORDINATION UNIT

# Extracted Content THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA AGRICULTURAL SECTOR DEVELOPMENT PROGRAMME PHASE II (ASDP II) November, 2017 “SEKTA YA KILIMO KWA MAENDELEO YA VIWANDA” “AGRICULTURAL SECTOR FOR INDUSTRIAL DEVELOPMENT” THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA AGRICULTURAL SECTOR DEVELOPMENT PROGRAMME PHASE II (ASDP II) “Agricultural Sector for Industrial Development” November, 2017 i ASDP II TABLE OF CONTENTS Contents 1 Introduction ........................................................................................1 2 ASDP I Key Achievements.................................................................1 3 ASDP I - Key Challenges...................................................................2 4 Lessons Learnt from ASDP I.............................................................. 3 5 ASDP II transformation agenda/focus................................................ 3 6 ASDP II Objective, Strategy and Outcome........................................ 5 7 ASDP II Programme Components, Investment Areas and Projects framework........................................................................... ..5 8 ASDP II implementation plan, Sequencing and Scheduling..............9 9 The key drivers for ASDP II Implementation .................................. 14 10 ASDP II Sector Coordination...........................................................16 11 Governance and Institutional Framework under ASDP II................ 18 12 Monitoring and Evaluation of ASDP II ........................................... 24 13 Programme Cost, Financing and Financial Management.................25 1 ASDP II 1. Introduction Tanzania is among the developing nations targeting to become middle income country by 2025 as provided in the Tanzania Development Vision 2025. The Agricultural Sector contributes significantly to the socio-economic growth of Tanzania. The smallholder farmers (including livestock and fishery) dominate production, with more than 90% of cultivated land. The sector provides about 65.5% of employment; provides livelihood to more than 70% of population, 29% of GDP; 30% of exports and 65% of inputs to the industrial sector (URT 2014). The government through Agriculture Sector Lead Ministries (ASLMs) in collaboration with other stakeholders has formulated the Agricultural Sector Development Programme phase two (ASDP II). This is a ten- years programme (2017/2018–2027/2028) that will be implemented in two (2) phases each divided into five-year implementation period. The First Phase will start in 2017/2018 – 2022/2023. The program is a follow up to the ASDP I implemented from 2006/2007 to 2013/2014. The aim of ASDP II is to address critical constraints and challenges to sector performance and to speed up agriculture GDP, improve growth of smallholder incomes and ensure food security and nutrition by 2025. The programme builds on and strengthens successful investments under ASDP-1, consistent with the long-term and medium-term policy frameworks, the sector development strategy developed in Agricultural Sector Development Strategy (ASDS 2001), the signed sector investment plan (Tanzania Agriculture and Food Security Investment Plan - TAFSIP, 2011), the revised ASDS-II (2015) and key lessons learned from ASDP- 1 implementation. 2. ASDP I Key Achievements ASDP was launched in 2006 to provide a sector-wide investment vehicle to deliver the Programme and to contribute to the targets of reducing rural poverty from 27% to 14% by 2010, and raising agricultural growth to 10% per year by 2010. i. Among ASDP I key achievements was realizing bottom up- planning approach which ensured participatory planning through District Agricultural Development Plans (DADP) and 75% of 2 ASDP II budget was spent at the LGAs, 20% at national and 5% at regional level. ii. Improvement of human and physical capacity at District, Region and Nation levels, a capacity which can now support ASDP II activities and provide an environment for new initiatives to use and contribute to the higher level sector goals. iii. Improved Agriculture Research Services including increased number of research conducted for crops, livestock for improved varieties etc. iv. Improved support to agricultural inputs use: some improved seeds were produced and used; there was increased agricultural fertilizer, farmer access and use of agricultural mechanization such as tractors, power tillers, oxen-plough, all of which resulted in increased area under cultivation by 148%. v. The rehabilitation, improvement and construction of a number of irrigation schemes- resulted in increased irrigated area from 264,338 hectares in year 2005/06 to 461,326 hectares in year 2014. vi. Marketing infrastructure and marketing systems for commodity value addition were developed. They include rehabilitation of warehouses; developing crop and livestock markets and developing marketing systems for cash products- receipt systems. vii. Food Self Sufficiency Ratio was improved from 103% in 2009/10 to 123% in 2015/16. viii. Food versus inflation: The food prices remained stable leading to declining inflation rate, 7.01% in year 2006 to 5.56% in year 2010, and 5.6% in 2015; by October 2016 inflation was 4.5%. The export volume and value also increased for cash crops (coffee, cotton, sisal, tea, tobacco and cashew nuts). 3. ASDP I - Key Challenges Some of the challenges identified during the implementation of ASDP I: i. Inadequate governance, management and coordination (horizontal and vertical coordination). This resulted to unclear roles and responsibilities; inadequate accountability systems and failure to coordinate sector players/stakeholders. Consequently, there were fragmentation, thinly spread of resources; and overcrowding in cases which led to low results/impact, generally difficult to measure 3 ASDP II programme attribution. ii. Lack of sector enablers. The programme was implemented in a constrained enabling environment with inconsistent policies and regulations. iii. The inadequate data and data systems also hindered the sector and program monitoring and evaluation. iv. Inadequate technical and financial capacity (particularly in irrigation schemes) and v. Inadequate capacity to plan, manage and deliver investments. This led to delayed disbursement and caused carry over of funds from year to year. 4. Lessons Learnt from ASDP I Several lessons and experiences were drawn from the implementation of ASDP I which guided the design of ASDP II. i. The Sector Wide Approach (SWAp) in agriculture is possible when there is sufficient leadership, commitment and well-resourced decentralization of agricultural development planning and implementation; ii. Need for improved farmer empowerment and organization; iii. Need for program focus and prioritization on high impact areas, which beyond productivity also strengthen upstream levels of targeted value chains; iv. Need for good governance, management, coordination, and harmonized monitoring and evaluation (M&E) of the program; v. Need for improved sector enablers; vi. Need more investments in agricultural sector (the government, private sector and development partners). There is therefore a need for harmonization and coordination on how the public sector should facilitate and enhance private sector participation; Development Partners and other stakeholders’ involvement in the agricultural sector. 5. ASDP II Transformation Agenda/focus 5.1 Prioritized Value Chains and Agricultural Ecological Zones (AEZ). The scope and focus of the programme under ASDP-1 was national and interventions were in almost all agricultural 4 ASDP II sub-sectors and scales, depending on LGA prioritization and investment decisions. Under ASDP II the intervention will cover all districts in terms of public service delivery (basic support for capacity building, demand-driven advisory services, etc.); however, investment coverage will focus on prioritized high potential commodities along the Value Chain (VC) and Agricultural Ecological Zones (AEZ) considering selected priority crop, livestock and fish commodities. 5.2 The implementation approach will be a “one- priority crop/ product per AEZ”. Regions will be “clustered” so that service provision and technological recommendations can be channelled to similar production systems and rural household types. Public service delivery interventions will cover all districts and will be supported by other programmes and projects that are funded by various multilateral agencies, bilateral donors and NGOs. District coordination mechanisms established by ASDP II using DADP will improve local coordination among all sector interventions, including private sector. 5.3 The selection of the AEZ/ clusters considered five criteria starting with the zone’s production level and importance. Others are high production of prioritized value chains, as a percent of national production, the potential market demand for raw and processed products within the region and zone the processing level/existing processing capacity within the zone, sustainable systems or contribution to sustainable local production systems, to household food security and income generation and potential growth - for productivity and value addition improvements, including local agribusiness development and increased agricultural exports. 5.4 Regarding institutional capacity strengthening, the programme will focus on: (a) empowering and strengthening small-scale farmer organizations, towards enabling farming as a business; (b) supporting agribusinesses linked and integrated with farmer production systems for markets and value chain development; (c) strengthened public and private support services for enhanced use of improved technologies and agribusiness; (d) development of markets (policies and infrastructure) and productive infrastructure; and (e) institutional capacity building at various levels, for state and non-state actors. 5 ASDP II 6. ASDP II Objective, Strategy and Outcome OBJECTIVE: Transform the agricultural sector (crops, livestock & fisheries) towards higher productivity, commercialization level and smallholder farmer income for improved livelihood, food security and nutrition STRATEGY: Transform subsistence smallholders into sustainable commercial farmers by enhancing and activating sector drivers and supporting smallholder farmers to increase productivity of target commodities within sustainable production systems and forge sustainable market linkages for competitive surplus commercialization and value chain development OUTCOME: Increased productivity, enhance marketing level, value addition, farmer income, food and nutrition security and Gross Domestic Product. 7. ASDP II Programme Components, Investment Areas and Projects/ framework 7.1 The programme entails four interlinked components under which a total of 23 priority investment areas were developed. Figure 1 below shows the ASDP II ‘building’ with the main objective as the ‘roof’ of the building, the ‘walls’ representing Components 1, 2 and 3 and Component 4 as the base or ‘foundation’ of the building; and Figure 2 below shows the ASDP II components priority investment areas. 6 ASDP II Figure 1: ASDP II Programme Objectives and Components Figure 2: ASDP II Components Priority Investment Areas 7 ASDP II 7.2 Priority Commodity Value Chains (CVC) in Agro- Ecological Zones/ clusters 7.2.1 The priority CVC for the first five years of ASDP II includes maize, rice, sorghum and millet, cassava, horticultural crops, oil seed crops, cotton, coffee, sugarcane, cashew nuts, tea, potatoes, pulses, banana, dairy, beef, goat and sheep, poultry, fish and seaweed. Table 1 illustrate the priority commodity value chain in agro-ecological zones. 7.2.2 The criteria for selection of Commodity Value Chain are the contribution to food security and nutrition, impact to smallholder farmers/livelihood improvement, availability of technology for improving productivity and profitability of the crop, on- going projects to be completed first, contribution to the national industrialization development agenda, five years’ Development Plan (phase II) and local market and exportation potential are as shown in Table 1 below. 8 ASDP II Table 1: Priority Commodity Value Chains in Agro-Ecological Zones/ clusters Agro- Ecological Zone Regions Targeted HHs Priority commodities Crops Livestock & Fish Cash Crops Central 715,000 (8%) Maize Tobacco Meat: Goat Meat: Beef Oil crops Sorghum &Millet Poultry Horticulture Coastal 2,300,000 (25%) Rice Dairy Cashew Maize Meat: Goat Sugar cane Cassava Fish Oil crops Beans Sea weeds Horticulture Lake 2,100,000 Rice Meat: Beef Meat: Goat Cotton Coffee (23%) Maize Fish Sugar cane Cassava Horticulture and Banana Northern Highlands 1,035,000 (11%) Maize Dairy Coffee Legumes & Pulses: Beans Meat: Beef Horticulture Banana 9 ASDP II Agro- Ecological Zone Regions Targeted HHs Priority commodities Crops Livestock & Fish Cash Crops South 570,000 (6%) Cassava Meat: Goats Cashew Oil crops Maize Southern Highlands 2,395,000 (26%) Maize Meat: Beef Tea/ coffee Potatoes (Irish and Sweet) Poultry Horticulture Rice Dairy Sugar cane Poultry Fish Fish 8. ASDP II Implementation Plan, Sequencing and Scheduling 8.1 The program has 4 components and several projects to implement for 5 years. The only way to achieve the objective is through prioritization, clustering and sequencing the projects and activities. For implementation ASDP II components and projects are sequenced and scheduled to create and bring greatest change and impact. The implementation plan, sequencing, scheduling process considered the potential for components and projects which will address immediate sectoral challenges, take advantage of opportunities, and bring positive change. Also, there is need to implement projects that create the necessary enabling environment (“Unclog the pipe and let the water flow”). 8.2 Hence, implementation will start with Component 4 which creates the necessary enabling environment for both private and public sector to function including the small holder farmer. Then Component 3 (Commercialization and Value Addition) will create markets pull effect which will attract enhanced agricultural productivity and profitability under Component 10 ASDP II 2. The implementation of these components will necessitate sustainable water and land use management under Component 1. However, the proposed implementation sequence is meant to guide implementation of the programme depending on the availability of resources and the primary focus of the programme. Ideally, all projects should begin at the same time if the required funding is available. 8.3 For ease programme implementation, each investment area was also broken down into various projects/frameworks for implementers, especially the LGAs. The programme therefore has a total of 56 implementable projects as shown in Table 2 below. For the same purposes, 56 projects concept notes were also prepared and can be improved to suit the situation during the implementation. But at the LGA level, projects/framework can also be broken into smaller projects as it may be necessary. Although this was done to facilitate implementation at all levels, it is proposed that the investments focus at the level of investment area. Table 2: ASDP II 56 Prioritized Projects Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 1.1.1.1 Integrated land use planning and management for conflict resolution, sustainable agricultural production and industrial development (all products/all zones). 1.1.1.2 Strengthening pasture production and conservation for sustainable livestock productivity. 1.1.1.3 Enhancing access to agricultural land for youth empowerment. 1.1.1.4 Improving coordination of watershed management and monitoring systems for sustainable resource utilization (all products). 1.2.1.1 Rehabilitation and development of irrigation infrastructure for increased production and productivity 1.2.1.2 Promotion of micro irrigation systems for improved crop production and productivity. 11 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 1.2.2.1 Strengthening Irrigation schemes management and operations. 1.2.3.1 Development of water infrastructures for livestock productivity. 1.2.3.2 Promoting and construction of modern integrated water facilities for crop, livestock and fisheries. 1.3.1.1 Promoting and developing Climate Smart Agriculture and Conservation Agriculture technologies. 1.3.1.2 Promoting Ecosystem Approach to Fisheries and Aquaculture Management. 1.3.1.3 Strengthen Comprehensive Agricultural Early Warning System and Emergency Preparedness. Component 2: Enhanced Agricultural Productivity and Profitability 2.1.1.1 Strengthening agricultural extension and promotion (all commodities) 2.1.1.2 Strengthening agricultural competence-based training and promotion (all commodities) 2.2.1.1 Improving availability and access to quality and affordable agricultural inputs for increased productivity and profitability (all commodities) 2.2.1.2 Improving access and availability of quality Poultry inputs 2.2.1.3 Development of National Tuna Fishing Fleet for increased productivity 2.2.1.4 Strengthening and establishing landing sites for improved fishery profitability 2.2.1.5 Development of Marine Capture fishing harbour for increased profitability 2.2.1.6 Upgrading Artisanal Fishery to enhance Fish Production and Productivity 12 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 2.2.1.7 Strengthening Beach Management Units (BMUs) for sustainable management, protection and conservation of fisheries resources 2.2.1.8 Improvement of plant health services 2.2.1.9 Production of vaccines and drugs 2.2.1.10a Improvement of livestock health services 2.2.1.10b Improvement of aquatic health services 2.3.1.1 Strengthening agricultural research capacity for technologies development, industrial linkages and transfer of results (all sub-sectors) 2.3.2.1 Integrated technologies development and dissemination for increased production and productivity (all commodities) 2.3.2.2 Promoting and Strengthening livestock genetic potential through modern breeding technologies 2.4.1.1 Strengthening and promote agricultural mechanization for improved value chain 2.5.1.1 Improving availability, quality access and utilization of essential nutrient rich food sources (all commodities) 2.5.1.2 Increasing production and promoting sorghum and millet for food and local consumption Component 3: Commercialization and Value Addition 3.1.1.1 Improving and development of market infrastructure for accessing domestic and export markets 3.1.2.1 Improving and developing livestock & fish market infrastructure for increased domestic revenues and expanded market 3.1.2.2 Improving local and improved chicken market access 3.1.2.3 Strengthening livestock & fisheries traceability (identification) system to promote trade and marketing 3.1.2.4 Promoting and enhancing involvement of private sector in the commodity value chain 13 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 3.2.1.1 Strengthening and development of agro processing industries for value addition for all priority commodities 3.2.1.2 Improving milk value chain 3.2.1.3 Strengthening hides and skin value chain 3.2.1.4 Strengthening value chain for horticultural commodities 3.2.1.5 Developing strategic warehouse facilities to be linked to commodity warehouse exchange 3.2.1.6 Development and enhancement of value addition for priority fisheries and aquaculture products 3.2.1.7 Enhancing beef, chevron, mutton value addition 3.2.1.8 Improving Postharvest Management Along Food Supply Chain for sustainable food security and nutrition Component 4: Strengthening Sector Enablers 4.1.1.1 Review and harmonize agricultural sector related policy and regulatory frameworks for improved business environment 4.1.1.2 Enhancing Monitoring, Control and Surveillance (MCS) for mitigated Illegal, Unreported and Unregulated Fishing (IUU Fishing) 4.1.1.4 Strengthening and control of child labour in Agriculture 4.1.1.5 Promoting decent work, occupational health and safety in agricultural sector 4.2.1.1 Strengthening Cooperatives, Farmer- based organisations and other value chain actors’ associations in the agricultural sector 4.2.2.1 Improving benefits of women and youth along agricultural commodity value chain (WAYA) 4.3.1.1 Strengthening agricultural sector institutional frameworks for improved vertical and horizontal coordination and communication 14 ASDP II Component 1: Sustainable Water & Land Use Management 4.4.1.1 Capacity building and integration of agricultural data collection and management systems (e. g. ARDS, NSCA, AASS) for improved result based management at all levels. 4.4.2.1 Strengthening and integrating agricultural sector monitoring and evaluation systems for efficient and effective accountability at all levels. 4.5.1.1 Improving capacity at national, RS and LGAs (number and quality) for all levels 4.5.2.1 Developing comprehensive knowledge management and ICT system at all levels. 4.6.1.1 Access to agricultural financing for improved commodity value chain 9 The Key Drivers for ASDP II Implementation These key drivers for ASDP II implementation are summarized as follows: i. Committed leadership and changed mind-set at all levels will enhance program delivery. ii. Sector-wide coordination (results-oriented sector-wide planning, implementing and M&E) including all ‘public good’ programme and projects in the agricultural sector: (i) at national level, efficient coordination within Agriculture Sector Lead Ministries (ASLMs)1 and between government systems and other sector support programmes and projects; and (ii) at local level initiatives, through participatory planning/implementation systems, capacity building and focused investments; iii. Focus of local investments targeting prioritized commodity value chains (CVCs) with improved balance between sub-sectors in line with their comparative advantage in each AEZ and focused supports to district clusters, with gradual out- and up-scaling (prioritization criteria) and phasing to be defined. 1 ASLMs includes Ministry of Agriculture, Ministry of Livestock and Fisheries, Ministry of Industry Trade and Investment, Ministry of Water and Irrigation, Ministry of land Housing and Human Settlements, and President Office Regional Administration and Local Government (PO-RALG) 15 ASDP II iv. Key thematic investment areas identified as main sector drivers and benefiting from a higher growth of budget support, including: (i) irrigation—remains a priority as also identified in ASDP II; (ii) research–extension linkages, including zonal/district driven adaptive research and AR4D liaison units; (iii) farmers access to enhanced technical knowledge (improved technologies) expanded private sector-driven input distribution networks (seeds/ breeds/fingerlings, fertilizer, feeds, veterinary drugs and vaccines, etc.); (iv) expanded access to competitive mechanization services for production and post-harvest processing/value addition; (v) reduction of post-harvest losses for crops and livestock (calf mortality); (vi) providing specialized private sector-driven agribusiness support services at regional/zonal level; and (vii) detection capacities vectors/pests/pathogens and access to quality vaccines. v. Use of modern information and communication technologies for efficient coordination, data collection, processing and dissemination, but also stakeholders access to up/downwards information demand and supply flows (i.e., technical, markets, M&E). vi. Farmer empowerment and (higher level) farmer organization strengthening to consolidate engagement and ownership of rural development, driving towards improved livelihood, including strengthened economic associations (e.g., around local warehouses), cooperatives, strengthened internal information and technical services to their members. vii. Enhancing sustainable production systems and use of natural resources by promoting conservation agriculture/farming, integrated soil water and fertility management (soil health systems), integrated pest management, livestock husbandry, keeping livestock based on the carrying capacity, etc. viii. Use of integrated sector level outcome and impact evaluation using national agricultural statistics services from the National Bureau of Statistics (NBS) for effective implementation of the National Agriculture and Livestock Sample Census (NASC implemented every 10 years) and the Annual Agricultural Sample Survey (AASS) and ensuring sound and timely analyses of this information. 16 ASDP II ix. Strengthened support to policies and regulations to facilitate harmonization and expanded involvement of an inclusive private sector and continued support to strengthening decentralization and local level capacities and ownership advocacy of such policies to be understood and win stakeholder support. x. Flexible and harmonized financing modalities and management to integrate on-budget (budget support, Basket Fund (BF) (preferred), earmarked and ring-fenced programmes and projects) and off-budget programme and budgets. Core programme elements such as coordination (planning, implementation, M&E), capacity strengthening at national and local level will need to be financed either by the Basket Fund (government and non-earmarked development partner contributions) and/or ‘voluntary’ contributions (e.g. 5%) from each (on- and off-budget) programme and project in the sector. xi. Functioning governance, accountability, and administrative structures, systems, processes and procedures. There is need to have clear roles and responsibilities and authorities at all levels, with accountability systems focused on delivery. 10. ASDP II Sector Coordination The implementation of ASDP II sector coordination will be mainstreamed and strengthened into the existing government systems and structures. This will allow continuation of efforts to strengthen government systems at national and local levels for enhanced results and sustainability. However, ASDP II will also take account of off-budget programme components and the reporting system will be expanded to encompass such components that fall within the wider objectives of the programme. This also implies the need for enhanced cooperation of all agriculture sector programmes/projects in complying with Sector Wide Approach (SWAp) under ASDP II, whether they are on-budget or off-budget. The Programme decision making organs are as shown in Figure 3 below. 17 ASDP II Figure3: ASDP II Programme Decision Making Organs 1. Program Coordination, Governance and Project Management a. Implementation Backstopping and Problem Solving b. Project Management: (Procurement, investment mapping, problem solving) 2. Program Planning, Budgeting, Financial Management and Auditing a. Planning and Budgeting: finalize consolidation of program annual work plan and budgets, Coordinate agriculture sector projects) b. Financial Management: (Maintenance of ASDP II financials, following up with Treasury to disburse funding, support ASC with financial progress and audit results of project implementation) c. Auditing: Facilitate and Coordinate ASDP II financial audit and follow-up on implementation of audit findings 3. Monitoring and Evaluation 4. Stakeholder Engagement, partnerships, dialogue and capacity building a. Capacity Building and Accountability b. Comunication and knowledge Management c. Marketing the Program and Projects: 5. Analytical support on agricultural policies and availability of markets • Chaired by PM; Secretariat - PS - MoA • Review implementation progress • Advisory to stakeholders • Corrective action guidance Pesident’s Office for Regional and Local Government (PORALG) Ministry of Agriculture (MoA) Regional secretariat District Council Management Team Ward Development Committee Village Planning Committees National Agricultural Sector Coordination Unit (NCU) National Agricultural sector Stakeholders Meeting (NASSM) Agricultural Sector Consultative Group (ASCG) Technical Working Groups (TWG) Lead Component Working Groups Technical Committee of Directors (TCD) Agricultural Steering Committee (ASC) • Assistant Administrative Secretary for Economics and Production, with support from regional ASDP Coordination support planning and provide technical advice • Implementation arm of the gov’t at LGA • Reviews and budgets District Agriculture Development Plans (DADPs) • DADPs are formulated based on VADPs by District Irrigation and Cooperative Officers and/or District Livestock and Fisheries Officers • Village Agriculture Development (VADP) are developed by Village Agricultural Extension Officers & Village Executive Officer • Chaired by Minister - MoA; Secretariat - NCU • Reviews & Approves annual workplans, budgets and M & E reports • Tack financial progress and audit results • Discuss key agricultural issues Chaired by PS - MoA/ASLMs • Chaired by Ps - MoA; Secretariat - NCU • Government only participation • Advices on technical issues • Develop and implement policy • Prepares workplans and budgets • TWGs include Monitoring and Evaluation TWG and Planning and Budgeting TWG • Each Lead Component will have a TWG, Leader of TWG will serve as secretariat • Flexible membership, size and purpose (meets monthly) • Provide technical and managerrial advice to TCD and LGAs • Members of DP-AWG and PSD are represented in the TWG • Dispatch national facilitation teams for project problem solving • Provide technical and managerial support to LGAs via District Value Chain Components (DVC), • Led by Ward Councilor • VADPs (~3-6) collected by Ward Agricultural Extension Officer • VADPs submitted to DED 18 ASDP II 11. Governance and Institutional Framework under ASDP II 11.1 Under ASDP II, the implementation needs to have a clear governance, institutional framework and coordination mechanism from the national to the Local Government Authorities (LGAs). These include government leadership in the coordination of all stakeholders and effective stakeholder collaboration; clear roles and responsibilities; and authority and accountability of lead and implementing agencies; focus in achieving program/project objectives, outcomes, and KPIs through the Results Framework (RF); development and dissemination of proper program/project guidelines, procedures, and documentations for implementers; facilitate proper financial management and auditing systems for the program and projects; and ultimately all will be accountable to the Prime Minister. The ASDP II National Coordination and Management Unit (NCU) will ensure effective planning and implementation of ASDP II projects in partnership with various key stakeholders. 11.2 The hierarchy of coordination organs under ASDP II at central level will include National Agricultural Sector Stakeholders Meeting (NASSM), Agricultural Steering Committee (ASC), Agricultural Sector Consultative Group (ASCG), Technical Committee of Directors (TCD), Thematic Working Groups (TWGs) and ASDP II National Coordination and Management Team (NACOTE). Table 3 below provides summary of ASDP II sector coordination components. 19 ASDP II Table 3: ASDP II Coordination Organs, Mechanisms, Membership and Functions Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose i) National Agricultural Sector Stakeholders Meeting (NASSM). Prime Minister Ministers of ASLMs, Other Central Government Ministers Permanent Secretaries, DPPs from ASLMs and Senior government officials; Component Leaders; RSs; DEDs; DAICOs, DLFOs; Research and Training officials; Academia representatives; Commodity boards; Development Partners supporting and involved in Agriculture, Representatives from Private Sector/ Non- State Actors/NGOs, Financial Institutions; Associations and Cooperatives, other related stakeholder organizations/players in the Agricultural Sector. The agenda of this annual meeting may include policy guidelines to the agricultural transformation agenda and provide advice and guideline to the implementation of ASDP II etc. 20 ASDP II Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose Agricultural Steering Committee (ASC) Minister- Ministry of Agriculture Permanent Secretaries of Lead Components and related ministries (ASLMs and others); Representatives of Development Partners; Representatives of Private Sector and Representatives of NGOs/ NSAs. Review and approve ASDP II plans, budgets, monitoring and evaluation reports, financial and audit reports; Approve ToR for Joint Annual Reviews/ Sector reviews/Public Expenditure reviews and Monitoring and Evaluation etc. Agricultural Sector Consultative Group (ASCG) Meeting Permanent Secretary - Ministry of Agriculture Permanent Secretaries of Lead Components and related ministries (ASLMs and others); All Development Partners/Donors and Private Sector, NGOs/ NSA); Training and Research Institutions Provide Advise on sector policies, plan, budgets, public and agricultural expenditure review Coordinate stakeholders dialogue regularly on sector policies, Provide support (financial, material and others) to the sector Participate in the annual joint planning and budgeting meetings Dialogue and voice of development partner opinion, Private sector, NGOs/NSAs/CBOs. 21 ASDP II Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose Technical Committee of Directors (TCD) PS - Ministry of Agriculture Directors of ASLMs, Component Leaders, Chairs of Lead Components, and PO-RALG ASDP II Coordination Review, scrutinize and harmonize individual Lead Agency Component ASDP II plans, budgets, monitoring and evaluation reports; Recommend guidelines and procedures for implementation of ASDP II; Recommend ToR for Joint Annual Reviews/ Sector reviews/Public Expenditure reviews etc. Lead Agency Component Technical Meeting DPP of Lead Component Chairperson(s) of the Thematic Working Group (TWG) and Representative from NCU Review submitted component plans, budgets; review and analyze reports; Submits to ASDP II National Coordination Unit (NCU) for compilation and onward submission to TDC Thematic Working Groups (TWGs) Component/ Sub- Component Leaders Component /Sub- Component Leaders, Selected technical Experts of different ASLMs Prepare and review ASDP II component plans and budgets and submits to Lead Agency-ASDP II Component Coordination meeting etc. 22 ASDP II Organ/ mechanism Chair Members Functions and purpose ASDP II National Coordination Unit (NCU) National Program Coordinator Experts in Productivity and Commercialization; Markets and Value chain (for crops, livestock, and fisheries); Monitoring and Evaluation; Agricultural Policy Analyst; Provide a catalytic and supportive role to the agricultural transformation agenda Compile all interventions/Project Plans and Budgets under ASDP II and develop draft consolidated annual work plans and budgets; Coordinate joint planning and budgeting; Manage, monitor, evaluate, harmonize and coordinate implementation of ASDP II and Provide secretariat to ASDP II 11.3 Coordination at the PO-RALG will start with the Annual Regional and Local Government Consultative Meeting to be chaired by the Minister. This will be followed by: (i) the Agricultural Sector Consultative Meeting chaired by the Permanent Secretary PO-RALG; (ii) the Technical Committee of Component Leaders (TCCL-PO_RALG) chaired by the Director of Sector Coordination, and (iii) the regional Consultative Committee (RCC) chaired by the Regional Commissioner. Table 4 presents the detailed levels from village to the PO-RALG. 11.4 Coordination at local level: ASDP II will strengthen structures for local activities established under ASDP I. District Agricultural Development Plan (DADP) will continue to be the key instrument for agricultural development at local level. The District Executive Director (DED) will hold overall responsibility for activities and funds used at local level. The Council Management Team (CMT), which is chaired by the DED and attended by all the department 23 ASDP II heads including District Agricultural Irrigation and Cooperative Office Officers (DAICO) and District Livestock and Fisheries Officer (DLFO), is informed on the agricultural development issues and status under the DADP. A summary of ASDP II PO- RALG Level coordination organs, mechanisms, and membership is presented in Table 4. Table 4: ASDP II PO-RALG Level Coordination Organs, Mechanisms and Membership Institution Chair Members Annual Regional and Local Government Consultative Meeting Minister Po- RALG Permanent Secretaries ASLMs, Directors (DPPs) of Agricultural Lead Ministries, Development Partners Supporting RS & LGAs, Private Sector, NGOs/CBOs; FBOs, DED, Ward, District, Regional Experts etc. Agricultural Sector Consultative Meeting Permanent Secretary-PO- RALG Directors (DPPs) of Agricultural Lead Ministries Technical Committee of Component Leaders(TCCL- PO-RALG) Director of Sector Coordination- PO-RALG Component Leaders of PO-RALG Plus other Directors at PO-RALG Regional Consultative Committee (RCC) Region Commissioner Administrative and Assistant Administrative Secretaries, Head of Units District Consultative Committee District Commissioner District Executive, Head of Departments Full Council Council Chairperson Members of Council Management Team (CMT), DED Ward Development Council (WDC) Councillor Members of WDC 24 ASDP II Institution Chair Members Village Council Meeting Village Chairperson Members of Council Meeting Village Assembly Village Chairperson All villagers above 18 years with sound mind 12. Monitoring and Evaluation of ASDP II Under ASDP II there will be both internal and external monitoring and evaluation. Immediate level within the GoT will carry the internal monitoring and evaluation e.g. Ward Executive Officer (WEO) will monitor and evaluate the Village Executive Officer (VEO). Monitoring and Evaluation Management system will be established at all coordination levels (National, PO-RALG, Regional and District). National Coordination Management Team (NACOTE) will coordinate national joint annual reviews and evaluations. Both at National and PO- RALG level there will be a common Monitoring and Evaluation Thematic Working Group (M &E-TWG). The frequency of the monitoring and evaluation has been set in order to attain the required results. ASDP II results framework (RF) is centered on improving farmer livelihoods and meeting national and regional growth priorities. 25 ASDP II 13. Programme Cost, Financing and Financial Management 13.1 By combining the base development budgets for each component, the overall investment costs of ASDP II were derived. The base cost of ASDP II is estimated at TZS 13.819 Trillion (USD 5.979 billion) and annual investment base costs range from TZS 2.284 Trillion (USD 988 million) to 3.238 Trillion (USD 1.400 million) over a 5-year period. The distribution of estimated programme costs by components is as shown in Table 5 below. Table 5: ASDP II Component Budget Requirements for the Period of First Five Years. Components Estimated Cost T Sh USD % Component 1 Sustainable Water and Land Use Management 2,024,646,012,085 875,988, 893 15% Component 2 Enhanced Agricultural Productivity and Profitability 8,081,495,303,009 3,496,561,907 58% Component 3 Commercialization and value addition 3,575,493,642,854 1,546,982,879 26% Component 4 Sector Enablers, Coordination and Monitoring and Evaluation 137,442,668,522 59,466,322 1% Total Estimated costs 13,819,077,626,470 5,979,000,000 100% 13.2 The main sources of the development budgets for ASDP II will include the Government, Development Partners and other stakeholders like Private sector, NGOs and Farmers. For each programme sub-component, the proportions of the budget for which the respective financiers would provide funds were determined to derive a tentative financing plan for ASDP II. 13.3 On the financing modality, the Government prefers Basket funding for ASDP II. However, standalone direct project financing will also be considered. It is important that there is clear communication, transparency, and coordination during the joint planning and budgeting and implementation of the program. ASDP II NATIONAL COORDINATION UNIT

# Extracted Content 1 | P a g e UNITED REPUBLIC OF TANZANIA THE TANZANIA FOOD SYSTEMS RESILIENCE PROGRAM (TFSRP) Draft for Negotiations ENVIRONMENTAL AND SOCIAL COMMITMENT PLAN (ESCP) FOR THE TANZANIA MAINLAND AND ZANZIBAR April 2023 2 | P a g e ENVIRONMENTAL AND SOCIAL COMMITMENT PLAN 1. The United Republic of Tanzania (URT) will implement the Tanzania Food System Resilient Program (TRFS) with the involvement of the Ministry of Agriculture (MoA) for the Mainland Tanzania and the Ministry of Agriculture, Irrigation, Natural Resources and Livestock (MAINRL) for the Revolutionary Government of Zanzibar (RGoZ) as set out in the Financing Agreement and the Project Agreement. The International Development Association has agreed to provide financing (P179818) for the Project, as set out in the referred agreement(s). 2. The URT and the RGoZ shall ensure that the Project is carried out in accordance with the Environmental and Social Standards (ESSs) and this Environmental and Social Commitment Plan (ESCP), in a manner acceptable to the Association. The ESCP is a part of the Loan Agreement and the Project Agreement. Unless otherwise defined in this ESCP, capitalized terms used in this ESCP have the meanings ascribed to them in the referred agreement(s). 3. Without limitation to the foregoing, this ESCP sets out material measures and actions that the URT through the Ministry of Agriculture and the RGoZ through the Ministry of Agriculture, Irrigation, Natural Resources and Livestock shall carry out or cause to be carried out, including, as applicable, the timeframes of the actions and measures, institutional, staffing, training, monitoring and reporting arrangements, and grievance management. The ESCP also sets out the environmental and social (E&S) instruments that shall be adopted and implemented under the Project, all of which shall be subject to prior consultation and disclosure, consistent with the ESS, and in form and substance, and in a manner acceptable to the Association. Once adopted, said E&S instruments may be revised from time to time with prior written agreement by the Association. 4. As agreed by the Association and the URT, this ESCP will be revised from time to time if necessary, during Project implementation, to reflect adaptive management of Project changes and unforeseen circumstances or in response to Project performance. In such circumstances, the URT through the Ministry of Agriculture and the RGoZ through the Ministry of Agriculture, Irrigation, Natural Resources and Livestock and the Association agree to update the ESCP to reflect these changes through an exchange of letters signed between the Association and the Permanent Secretary, Ministry of Finance of the United Republic of Tanzania. The United Republic of Tanzania (URT) and the Revolutionary Government of Zanzibar (RGoZ) shall promptly disclose the updated ESCP. ENVIRONMENTAL AND SOCIAL COMMITMENT PLAN (ESCP) – [name] Project 3 | P a g e MATERIAL MEASURES AND ACTIONS TIMEFRAME RESPONSIBLE ENTITY MONITORING AND REPORTING A REGULAR REPORTING Prepare and submit to the Association regular monitoring reports on the environmental, social, health and safety (ESHS) performance of the Project, including but not limited to the implementation of the ESCP, status of preparation and implementation of E&S instruments required under the ESCP, stakeholder engagement activities, and functioning of the grievance mechanism(s) [specify other aspects that the reporting would need to consider, as relevant]. Quarterly throughout project implementation Project Management Team (PMT), B INCIDENTS AND ACCIDENTS Promptly notify the Association of any incident or accident related to the Project which has, or is likely to have, a significant adverse effect on the environment, the affected communities, the public or workers, including, inter alia, cases of sexual exploitation and abuse (SEA), sexual harassment (SH), and accidents that result in death, serious or multiple injury. Provide sufficient detail regarding the scope, severity, and possible causes of the incident or accident, indicating immediate measures taken or that are planned to be taken to address it, and any information provided by any contractor and/or supervising firm, as appropriate. Subsequently, at the Association’s request, prepare a report on the incident or accident and propose any measures to address it and prevent its recurrence. Immediately, and no later than 48 hours after taking knowledge about such accidents or incidents, report to the Task Team Leader of the Association. Send to the WB Root Cause Analysis and corrective actions report for accident/incidents (not later than 10 days after the accident/incident Project Coordination Unit (PCU) & MAINRL C CONTRACTORS’ MONTHLY REPORTS - ZANZIBAR Require contractors and supervising firms to provide monthly monitoring reports on ESHS performance in accordance with the metrics specified in the respective bidding documents and contracts and submit such reports to the Association. Contractors for the rehabilitation of irrigation infrastructure and other related activities will submit monthly and quarterly progress and monitoring reports on Environmental, Social, Health and Safety (ESHS) performance to TFSRP – Zanzibar and to the Association upon request Contractor’s Monthly and Quarterly- throughout the project implementation submitted to the Association upon request Contractors MAINRL ENVIRONMENTAL AND SOCIAL COMMITMENT PLAN (ESCP) – [name] Project 4 | P a g e MATERIAL MEASURES AND ACTIONS TIMEFRAME RESPONSIBLE ENTITY Contractor’s reports will be submitted to TFSRP and to the Association upon request as per the Association’s requirements and format in accordance with the metrics specified in the respective bidding documents and contracts ESS 1: ASSESSMENT AND MANAGEMENT OF ENVIRONMENTAL AND SOCIAL RISKS AND IMPACTS 1.1 ORGANIZATIONAL STRUCTURE Establish and maintain qualified staff and resources to support management of ESHS risks and impacts of the Project including ESHS team (OHS, biodiversity as applicable) for ESHS management that are relevant, if any, e.g., a health and safety specialist, an environmental specialist, a social specialist, and establishment of coordination mechanism on ESHS matters. By effectiveness Maintain throughout Project implementation PMT 1.2 ENVIRONMENTAL AND SOCIAL INSTRUMENTS - ZANZIBAR Adopt and implement an Environmental and Social Management Framework (ESMF) for the Project and where needed, an Environmental and Social Management Plan (ESMP), consistent with the relevant ESSs’ Adopt the ESMP prior to relevant contractors bidding phase and thereafter implement the ESMP throughout project implementation. PCU PMT MAINRL 1.3 MANAGEMENT OF CONTRACTORS -ZANZIBAR Incorporate the relevant aspects of the ESCP, including, inter alia, the relevant E&S instruments, the Labor Management Procedures, and code of conduct, into the ESHS specifications of the procurement documents and contracts with contractors and supervising firms. Thereafter ensure that the contractors and supervising firms comply and cause subcontractors to comply with the ESHS specifications of their respective contracts. As part of the preparation of procurement documents and respective contracts. Throughout project implementation PCU PMT MAINRL 1.4 TECHNICAL ASSISTANCE – ZANZIBAR Ensure that the consultancies, studies (including feasibility studies, if applicable), service providers, capacity building, training, and any other technical assistance activities under the Project are carried out in accordance with terms of reference acceptable to the Association, that are consistent with the ESSs. Thereafter ensure that the outputs of such activities comply with the terms of reference. Throughout Project implementation. PMT MAINRL ESS 2: LABOR AND WORKING CONDITIONS 2.1 LABOR MANAGEMENT PROCEDURES – ZANZIBAR The LMP will be prepared after project effectiveness and prior to any works. MAINRL ENVIRONMENTAL AND SOCIAL COMMITMENT PLAN (ESCP) – [name] Project 5 | P a g e MATERIAL MEASURES AND ACTIONS TIMEFRAME RESPONSIBLE ENTITY Adopt and implement the Labor Management Procedures (LMP) for the Project, including, inter alia, provisions on working conditions, management of workers relationships, occupational health and safety (including personal protective equipment, and emergency preparedness and response), code of conduct (including relating to SEA and SH), forced labor, child labor, grievance arrangements for Project workers, and applicable requirements for contractors, subcontractors, and supervising firms. To be implemented throughout project implementation. PCU 2.2 GRIEVANCE MECHANISM FOR PROJECT WORKERS - ZANZIBAR Establish and operate a grievance mechanism for Project workers, as described in the LMP and consistent with ESS2. Workers’ Grievance mechanism will be established prior to engaging Project workers and maintained operational throughout Project implementation. MAINRL through the PCU Contractors ESS 3: RESOURCE EFFICIENCY AND POLLUTION PREVENTION AND MANAGEMENT 3.1 ESMP(s) to be developed shall incorporate waste management and integrated pest management procedures. ESMPs shall be adopted prior to initiating activities that could lead to waste generation and shall be implemented throughout Project implementation. PMT MAINRL Contractors ESS 4: COMMUNITY HEALTH AND SAFETY 4.1 TRAFFIC AND ROAD SAFETY -ZANZIBAR Incorporate measures to manage traffic and road safety risks as required in the ESMP to be prepared under EES 1 action 1.2 above. Same timeframe as for the adoption and implementation of the ESMP. PMT MAINRL Contractor 4.2 COMMUNITY HEALTH AND SAFETY Assess and manage specific risks and impacts to the community arising from Project activities including, inter alia, spread of diseases (such as HIV/AIDS) especially during construction/rehabilitation phase of sub-projects as well as construction workers and community exposure to COVID-19, behavior of project workers, risks of labor influx, etc. and include mitigation measures in the ESMPs to be prepared in accordance with the ESMF. Same timeframe for the ESMP (prior to relevant contractors’ bidding phase) and to be implemented throughout project implementation PMT MAINRL Contractors 4.3 SEA AND SH RISKS - ZANZIBAR Incorporate SEA/SE/GBV mitigation measures as part of the ESMF and ESMPs applicable Apply the GBV/SEA/SH Action mitigation measures prior to commencement of civil works and throughout Project implementation. PMT MAINRL ESS 8: CULTURAL HERITAGE 8.1 CHANCE FINDS Describe and implement the chance finds procedures, as part of the ESMP of the Project. During project implementation as part of ESMP and thereafter be implemented throughout project implementation. MAINRL- PMT: PCU ESS 10: STAKEHOLDER ENGAGEMENT AND INFORMATION DISCLOSURE ENVIRONMENTAL AND SOCIAL COMMITMENT PLAN (ESCP) – [name] Project 6 | P a g e MATERIAL MEASURES AND ACTIONS TIMEFRAME RESPONSIBLE ENTITY 10.1 STAKEHOLDER ENGAGEMENT PLAN PREPARATION AND IMPLEMENTATION – MAINLAND AND ZANZIBAR Adopt and implement a Stakeholder Engagement Plan (SEP) for the Project, consistent with ESS10, which shall include measures to, inter alia, provide stakeholders with timely, relevant, understandable, and accessible information, and consult with them in a culturally appropriate manner, which is free of manipulation, interference, coercion, discrimination and intimidation. Adopt the SEP prior to appraisal and thereafter implement the SEP throughout Project implementation. MAINRL PMT MoA PMT 10.2 PROJECT GRIEVANCE MECHANISM – MAINLAND AND ZANZIBAR Establish, publicize, maintain, and operate an accessible grievance mechanism, to receive and facilitate resolution of concerns and grievances in relation to the Project, promptly and effectively, in a transparent manner that is culturally appropriate and readily accessible to all Project-affected parties, at no cost and without retribution, including concerns and grievances filed anonymously, in a manner consistent with ESS10. The grievance mechanism shall be equipped to receive, register, and facilitate the resolution of SEA/SH complaints, including through the referral of survivors to relevant gender-based violence service providers, all in a safe, confidential, and survivor-centered manner. Establish the grievance mechanism prior to first disbursement and thereafter maintain and operate the mechanism throughout Project implementation. MAINRL PMT MoA PMT CAPACITY SUPPORT CS1 Training to be provided to PMT staff, contractors, consultants, laborers, project workers, communities and vulnerable women groups include but not limited to: • Association ESF • WBG ESG Guidelines • Implementation of ESMF • Stakeholder mapping and engagement • Operational Aspects of Grievance Management • Specific aspects of environmental and social assessment and management (such as pesticide management, resource efficiency, biodiversity. etc.) • Emergency preparedness and response • Community health and safety (including traffic and road safety, mitigation measures related to communicable diseases) • Vulnerable People and vulnerability • Sensitization to project areas communities and binding norms The trainings should be conducted as part of Project preparation and on biannual basis during project implementation. MAINRL through the PCU MoA Mainland through the PMT ENVIRONMENTAL AND SOCIAL COMMITMENT PLAN (ESCP) – [name] Project 7 | P a g e MATERIAL MEASURES AND ACTIONS TIMEFRAME RESPONSIBLE ENTITY • GBV/SEA/SH risk management • Occupational health and safety • Training on the gender inclusion action plan • Chance finds procedure CS2 Develop and deliver training for Project workers on occupational health and safety including on emergency prevention and preparedness and response arrangements to emergency situations. Throughout Project implementation MAINRL through the PMT MoA through the PMT

# Extracted Content PROGRAM FOR RESULTS Tanzania Food System Resilient Program (TFRSP) (P179818) and Additional Financing for TFSRP (P181690) ENVIRONMENTAL AND SOCIAL SYSTEMS ASSESSMENT (ESSA) Prepared by the World Bank 9th April 2024 Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized TABLE OF CONTENTS TABLE OF CONTENTS ................................................................................................................ ii LIST OF TABLES .......................................................................................................................... v LIST OF FIGURES ......................................................................................................................... v LIST OF BOXES ............................................................................................................................ v LIST OF ACRONYMS .................................................................................................................. vi CHAPTER ONE: INTRODUCTION ............................................................................................. 1 1.1. Country Context ............................................................................................................... 1 1.2. Sectoral (or multi-sectoral) and Institutional Context of the Program ............................. 2 1.3. Relationship to Country Partnership Framework (CPF) .................................................. 5 1.4. Linkages with the Regional MPA .................................................................................... 6 CHAPTER TWO: PROGRAM DESCRIPTION ............................................................................ 8 2.1. Project Development Objectives ...................................................................................... 9 2.2. Geographic Area of Intervention and Target Groups ..................................................... 18 2.3. Project Implementation Arrangements and Responsible Entities .................................. 18 2.4. Project implementing entities ......................................................................................... 19 CHAPTER THREE: SCOPE AND METHODOLOGY .............................................................. 20 2.5. Objectives and scope of the Environmental and Social System Assessment ................. 20 2.6. Environmental and Social System Assessment Core Principles .................................... 20 2.7. Data Collection Approaches ........................................................................................... 21 2.8. The system analysis. ....................................................................................................... 22 CHAPTER FOUR: THE ENVIRONMENTAL AND SOCIAL POLICY, LEGAL AND INSTITUTIONAL FRAMEWORK RELEVANT TO THE AGRICULTURE PROGRAM FOR THE RESULT .......................................................................................................... 23 2.9. Introduction .................................................................................................................... 23 2.10. Policy Framework .......................................................................................................... 24 2.10.1. Agriculture Policies ........................................................................................................ 24 2.10.2. Environmental Policies ................................................................................................... 24 2.10.3. Social Policies ................................................................................................................ 26 2.11. Legal Framework ............................................................................................................ 27 2.11.1. Agriculture ...................................................................................................................... 27 2.11.2. Environment ................................................................................................................... 30 2.11.3. Acts Related to Social Issues .......................................................................................... 34 2.12. Institutional Framework for Environment Risk Management ........................................ 37 4.4.1 The National Environment Management Council (NEMC) ................................................ 38 4.4.2 NEMC Capacity to Oversee Environmental Matters ........................................................... 38 4.4.3 Institutional Gaps ................................................................................................................. 39 2.13. Institutional Framework for Social Risks Management in Tanzania ............................. 39 4.5.1 Prime Minister’s Office Labour, Youths, Employment and Persons with Disabilities (PMO- LEYD) ................................................................................................................................... 39 4.5.2 Institutional Capacity ........................................................................................................... 39 4.5.3 Institutional Framework for Environment and Social Risks Management in Tanzania ...... 40 4.6 National Mechanism on Gender-Based Violence/Sexual Exploitation and Abuse ................ 41 4.6.1 The Ministry of Community Development, Gender, Elderly and Children (MCDGEC) .... 41 CHAPTER FIVE: POTENTIAL ENVIRONMENTAL AND SOCIAL IMPACTS OF THE PROGRAM ....................................................................................................................... 43 2.14. Introduction .................................................................................................................... 43 2.15. Potential Environmental Benefits ................................................................................... 43 2.16. Potential Negative Environmental Impacts .................................................................... 44 2.17. Potential Negative Social Impacts .................................................................................. 44 2.18. Potential Social Benefits ................................................................................................. 45 2.19. Exclusion Criteria ........................................................................................................... 45 CHAPTER SIX: OPERATIONAL PERFORMANCE AND INSTITUTIONAL CAPACITY FOR PROGRAM IMPLEMENTATION ................................................................................... 47 6.1 Introduction ............................................................................................................................. 47 CHAPTER SEVEN: FIELDWORK AND STAKEHOLDERS CONSULTATIONS ................. 60 6.1. Description of the ESSA Process ................................................................................... 60 6.2. Challenges in Implementing E&S .................................................................................. 62 7.3 Actions required for capacity building .................................................................................... 64 7.4 Multistakeholder Consultation Meetings on Tanzania Food Systems Resilient Project ........ 64 7.5 Integrated Risk Assessment .................................................................................................... 68 CHAPTER EIGHT: RECOMMENDED MEASURES TO IMPROVE ENVIRONMENTAL AND SOCIAL SYSTEM ............................................................................................................ 70 LIST OF ANNEXES ..................................................................................................................... 75 Annex I: List of Stakeholders Consulted During Preparation of the ESSA .................................. 75 Annex II: Issues discussed in regard to capacity assessment for the Implementation of E&S with the Ministry of Agriculture (MoA), National Irrigation Commission (NIRC), Tanzania Agriculture Research Institute (TARI), Agriculture Seed Agency (ASA) and the Local Government Authorities (LGAs) and their response ......................................................... 80 Annex III: Types of Projects Requiring and not Requiring EIA (According to the Environmental Impact Assessment and Audit Amended Regulation of 2018) ....................................... 100 Annex IV: Processes to Conduct Environmental Impact Assessment (EIA) as Stipulated in the Environmental Impact Assessment and Audit Regulations (Amended) of 2018. ........... 105 Annex V: Multi Stakeholders List of Participants ...................................................................... 108 LIST OF TABLES Table 1: Measures to Strengthen System Performance for Environmental and Social Management . ....................................................................................................................................................... xi Table 2: Proposed Disbursement-linked Indicators ...................................................................... 13 Table 3: Environmental and Social System and Institutional Capacity Assessment .................... 48 Table 4: Key Observations, Comments, Concerns and Suggestions from Stakeholders .............. 65 Table 5: Risk Assessment and Management ................................................................................. 69 Table 6: Measures to Strengthen System Performance for Environmental and Social Management for the implementation of the Food System Resilient Program .................................................... 71 LIST OF FIGURES Figure 1: Theory of Change ............................................................................................................ 8 Figure 2: Institutional Set Up for Environmental Management in Tanzania Mainland of which the proposed activities under the agriculture PforR will use .............................................................. 38 LIST OF BOXES Box 1: Impact of low and volatile budget ....................................................................................... 4 LIST OF ACRONYMS AF - Additional Financing Agriculture Seed Agency Agricultural Support Development Program Boosting of Primary Education Project Country Partnership Framework Climate Smart Agriculture Commodity Value Chain District Development Plans District Agriculture Development Programs District Agricultural Livestock and Fisheries Offices Disbursement Link Indicators Environmental Impact Assessment Environmental Management Act Environmental Management Unit Expansion of Rice Production Program Environmental and Social Impacts Assessment Environmental and Social Management Framework (ESMF) Environmental and Social Review System Gender Based Violence Government Notice Grievance Redress Mechanism Human Immunodeficiency Virus / Acute Immunodeficiency Synd. Investment Project Financing Integrated Pest Management Plan (IPMP) Japan International Cooperation Agency Local Government Authority Marketing Infrastructure Value Addition and Rural Finance Ministry of Land Housing and human Settlement Development Ministry of Agriculture National Environmental Management Council Non-Governmental Organizations National Irrigation Commission Program for Results Project Appraisal Document Participatory Agricultural Development and Empowerment Project President’s Office-Regional Administration and Local Government ASA – ASDP – BOOST – CPF – CSA – CVC – DADP – DADPS – DALFO – DLIs – EIA – EMA – EMU – ERPP – ESIA – ESMF – ESRS – GBV – GN – GRM – HIV/AIDS – IPF – IPMP – JICA – LGA – MIVARF – Program MLHHSD – MoA – NEMC – NGO – NIRC – PforR – PAD – PADEP – PO-RALG – SAGCOT – Southern Agriculture Growth Corridor of Tanzania SCD – Strategic Country Diagnosis SEA – Sexual Exploitation and Abuse SEQUIP – Secondary Education Quality Improvement Project SESA – Strategic Environmental and Social Assessment TA – Technical Assistance TARI – Tanzania Agriculture Research Institute TOSCI – Tanzania Official Seed Certification TFSRP – Tanzania Food Security and Resilience Program WB – World Bank OMM – Operations, Maintenance and Management (OMM) EXECUTIVE SUMMARY This document presents results of an Environmental and Social Systems Assessment (ESSA) carried out by the World Bank for the proposed PforR –Tanzania Food System Resilient Program (TFSRP) and the newly proposed Additional Financing component that covers technical assistance targeting policy reforms to integrate soil health issues. Tanzania is implementing an agricultural program consistent with its poverty reduction visions, national development guidelines and the Country Partnership Framework. The current Country Partnership Framework (2018 - 2022) identifies agriculture (and agro-processing) as a strategic sector where additional productive jobs can be generated in the efforts to promote more inclusive, diversified, and equitable growth in Tanzania. The Strategic Country Diagnosis (SCD) emphasizes the need to address challenges related to increased climatic variability, pressure on natural resources, rapid urbanization, limited institutional capacities, and the need to create employment. SCD also pinpoints the need for a transformational approach to investment in the agricultural sector, built around diversification, market linkages, technological change, agro- industry, and agro-processing. The proposed operation takes these elements into full consideration and will contribute to inclusive, sustainable, and private sector-led agricultural growth, including small-scale farming. The program is aligned with the first CPF strategic focus area (enhancing productivity and accelerating equitable and sustainable growth), which promotes agricultural commercialization, market orientation, removal of gender productivity gaps, and improvement of the sector's resilience to climate change. Specifically, the program will support CPF: (i) Objective 1.1: Strengthening the business environment for job creation in agribusiness by promoting commercialization of selected value chains and service delivery systems in agriculture (ii) Objective 1.2: Improving access to credit, particularly for MSMEs and Women by supporting an agriculture enabling environment, with focus on women, and (iii) Objective 1.3: Managing natural resources for resilient economic growth by supporting the innovation and knowledge systems, and dissemination of climate-smart agricultural technologies (CSA), including modern irrigation infrastructure and water management practices needed for ensuring resilience of the 'country's resource base. The program will be among key interventions to support the aim of building resilience in agriculture, infrastructure, and natural asset-based growth and contribute to meeting the corporate priorities of green growth, social inclusion, and resilience to climate change. The program will also support overall CPF targets on gender by supporting women through 'women's access and adoption of improved agricultural technologies and women's participation in different value chains and marketing practices. The proposed project is in line with the Food Systems Resilience Program for Eastern and Southern Africa (MPA, P178566) which was approved by the World Bank Board on June 21, 2022. It targets to rationally address challenges in the food systems. Regional partnerships, coalitions, and investments in public goods can amplify scarce public resources and scale up the benefits to partner countries more cost-effectively than national approaches. The ESSA was conducted as per the World Bank Guidance on Program-for-Result on Assessing Borrower Capacity for Addressing Environmental and Social Issues Associated with Investment Projects supported by the World Bank and the Bank Guidance Program-for-Results Financing Environmental and Social Systems Assessment, issued in September 18, 2020. The ESSA identified the key environmental and social risks (E&S) that may affect the achievement of the implementation of the PforR operation, assesses the borrower’s ability to manage those risks, and recommends additional measures if needed. Under ESSA, the Bank assesses—at the Program level—the potential E&S effects of the PforR (including direct, indirect, induced, and cumulative effects as relevant); the borrower’s capacity (legal framework, regulatory authority, organizational capacity, and performance) to manage those effects; and the likelihood that the proposed operation will achieve its E&S objectives. ESSA was conducted in consistence with the six core principles, namely: 1. Program E&S management systems designed to (a) promote E&S sustainability in the Program design; (b) avoid, minimize, or mitigate adverse impacts; and (c) promote informed decision-making relating to a Program’s E&S effects; 2. Program E&S management systems designed to avoid, minimize, or mitigate impacts on natural habitats and physical cultural resources resulting from the Program. Program activities that involve significant conversion or degradation of critical natural habitats or critical physical cultural heritage are not eligible for PforR financing; 3. Program E&S management systems are designed to protect public and worker safety against the potential risks associated with (a) the construction and/or operation of facilities or other operational practices under the Program; (b) exposure to toxic chemicals, hazardous wastes, and otherwise dangerous materials under the Program; and (c) reconstruction or rehabilitation of infrastructure located in areas prone to natural hazards; 4. Program E&S systems manage land acquisition and loss of access to natural resources in a way that avoids or minimizes displacement and assists affected people in improving, or at the minimum restoring their livelihoods and living standards; 5. Program E&S systems give due consideration to the cultural appropriateness of, and equitable access to Program benefits, paying special attention to the rights and interests of Indigenous Peoples/Sub-Saharan African Historically Underserved Traditional Local Communities, and to the needs or concerns of vulnerable groups; and lastly; 6. Program E&S systems avoid exacerbating social conflict, especially in fragile states, post-conflict areas, or areas subject to territorial disputes. The Environmental and Social System Assessment (ESSA) covered the Ministry of Agriculture (MoA) and its institutions namely the Tanzania Agriculture Research Institute (TARI), Agriculture Seed Agency (ASA), and the National Irrigation Commission (NIRC). It also covered the President’s Office-Regional Administration and Local Government (PO-RALG) and the six selected Local Government Authorities (LGAs) namely, Meru in Arusha region, Hanang’ in Manyara region, Mkalama in Singida region, Kilosa in Morogoro region, Kilolo in Iringa region and Mbalali in Mbeya region. The assessment focused on Policy and legal frameworks, operational structures, experience in implementing World Bank and other donor-funded projects, availability of unit/department/team/personnel for the E&S and the staffing capacity, conflict resolution, E&S mainstreaming and performance, Grievance Redress Mechanism (GRM), budgeting for E&S activities, gender inclusion, handling of Gender Based Violence (GBV) and Sexual Exploitation and Abuse (SEA), interactions with the public, private sector and other stakeholders. The ESSA has found that the country and the MoA in particular have adequate policies and legal frameworks, operational structures, and experience in implementing and working with WB and other donor-funded projects. A case in point is the Agriculture Support Development Program (ASDP) and Expansion of Rice Production Project (ERPP) which were funded by WB. It has GRMs and established conflict resolution mechanisms. MoA and NIRC have units responsible for E&S and appropriate staff capacity. However, some of its institution such as TARI, have no dedicated units or staff to oversee E&S issues. This ESSA recommends all implementing institutions for this project to have E&S teams with the appropriate staff before commencement of the program. For PO-RALG and LGAs, the ESSA found that the systems are in place for implementing the E&S under PforR programs, but they will need strengthening in some areas. Generally, LGAs have experience in implementing E&S issues under PforR programs in education and health and the Investment Projects Financing (IPF) for projects like Secondary Education Quality Improvement Project (SEQUIP) and Boosting Primary Education Project (BOOST) financed by the WB. Some of the LGAs, such as Kilosa, Kilolo, and Mbalali, had implemented WB financed agriculture and natural resources projects, namely Expansion of Rice Production Project (ERPP) and Resilient Natural Resource Management for Tourism and Growth Project (REGROW), respectively. LGAs also have systems for Grievance Redress Mechanism (GRM), budgeting for E&S activities, gender inclusions, handling of Gender Based Violence (GBV) and Sexual Exploitation and Abuse (SEA), interactions with the public, private sector and other stakeholders. It was however noted that there is weak collaboration between MoA, its institutions (TARI, ASA and NIRC) and LGAs during mainstreaming of E&S in agricultural activities. Although the LGAs are responsible for E&S matters in their areas and have access to the communities, E&S personnel from LGAs are considered as participants and not partners in the implementation of agricultural projects by NIRC, TARI and ASA. This situation deprives them the decision-making power on environmental and social issues during the implementation of agricultural programs. It is important for the collaboration between the MoA, its institutions and the LGAs to be strengthened and each actor’s roles and responsibilities must be clarified during the implementation of the proposed PforR program. As a necessary measure to ensure transparency and wider stakeholders consultation ESSA report will be disclosed before appraisal. The analysis also identifies a number of actions that will ensure satisfactory performance of environmental and social due diligence in the program (TFSRP). These measures are linked closely with the Disbursement-linked Indicators (DLIs) for the PforR operation. The measures are defined in Table 1. Key actions from the table will be embedded in the Program Action Plan for the TFSRP. Table 1: Measures to Strengthen System Performance for Environmental and Social Management Target Objective Measures to be taken Ensure effective implementation of the Tanzanian environmental and social management system for the PforR program. To strengthen the capacity for monitoring, supervision and enforcement of HSSE management measures by ensuring that each implementing institution has E&S staff. Strengthen monitoring capacity of E&S departments/Units at LGAs through supplying them with equipment and vehicles. E&S personnel to be in place (TARI). E&S training given to the E&S staff to all implementing institutions (MoA, TARI, ASA, NIRC and LGAs). Integrate sustainability issues in the newly proposed strategic issues in AF covering policy reforms that target soil health practices. MOA to conduct Strategic Environmental Assessment SEA) for the proposed strategic actions covering policy reforms to integrate soil health practices in accordance with Tanzania National SEA regulations and guidelines. Ensure collaboration between MoA, its institutions and LGAs on E&S matters through signing Memorandum of Understanding (MoU) between them. Sign Collaborative MoU between the MoA, its institutions (TARI, ASA, NIRC) and PORALG (LGAs). The MoU to clarify each actor’s roles and responsibilities during the project implementation. Protect project workers and local communities against exploitation of labour, communicable diseases, GBV and SEA MoA, ARI, ASA, NIRC and LGAs will maintain effective collaboration with OSHA and PMO-LEYD on health, safety, and labor management issues. Operationalize the Workers’ code of conduct including GBV/SEA prevention and response. Engage a representatives from the Tanzania Female Police Network and sensitize workers on GBV and SEA issues. All FSRP project to get registered with OSHA to enable them get statutory inspections. To mainstream Ministry of Health COVID-19 Management Protocol in all civil works and public consultation and engagement To train contractors on basics of the Employment and Labour Relations Act, No. 6 of 2004. Ensure employment contracts are consistent with the Act To ensure project’ GRM is publicized to all affected people and contract workers. Ensure land and way leave acquisitions proceed in accordance with Tanzania law and Regulations To conduct due diligence on all proposed sites where the proposed operations, maintenance and management models are planned to be introduced. Promote sensitivity to safeguard issues among all implementing institutions. To provide environmental and social risk management training to all implementing team including top management to widen their understanding on E&S and PforR financing. Strengthen procedures to promote equitable allocation of benefits and impacts of TFSRP • To provide guidance for screening to detect the presence of vulnerable or disadvantaged groups, and measures for their consultation and participation so that that project plans and designs take into consideration their needs, priorities, and preferences; • To define mechanisms whereby vulnerable and disadvantaged groups will be provided with relevant project information in local languages and in form and manner socially acceptable to them; CHAPTER ONE: INTRODUCTION 1.1. Country Context The United Republic of Tanzania is a union between Tanzania Mainland and Zanzibar. It has a population of 61,741,120 people, comprised of 30,053,130 males and 31,687,990 females. Tanzania mainland has a total population of 59,851347 while Tanzania Zanzibar has 1,889,773 people. Much of the population is young, putting Tanzania among the countries with the fastest population growth rates globally, which is partly due to the high total fertility rate and reduction in childhood mortality. The country is undergoing rapid urbanization. In 2020, about 34.5 percent of its population (46 percent for Zanzibar) was designated as urban compared with 19 percent in 1988. The national poverty rate in Tanzania has declined from 34.4 to 26.4 percent between 2007 and 2018.1 Over the same period, poverty in rural areas dropped from 39.1 to 33.1 percent, compared to 20.0 to 15.8 percent in urban areas. While there has been an overall drop in poverty, a large proportion of the population remains vulnerable to falling back into poverty. In 2018 almost half the population was living below the international poverty threshold of US$1.9 per day. Owing to the rapid population increase in the nation, the absolute number of poor people increased from 12.3 million in 2011 to about 14 million in 2018. Prior to the outbreak of the novel coronavirus disease (COVID-19), Tanzania was experiencing robust and sustained economic growth. With an economy growing at an annual average of over 6 percent for two decades, Tanzania in 2020 graduated to a lower-middle-income country (LMIC) status. Although the government did not impose mobility restrictions, the COVID-19 pandemic inflicted a shock on the Tanzanian economy, adversely impacted livelihoods, increased uncertainty and slowed the gross domestic product (GDP) growth rate to 2.5 percent in 2020, in contrast with 6.9 percent in 2019. Moreover, Tanzania’s performance in terms of human development is low. The Human Capital Index (HDI) in Tanzania in 2020 was estimated at 0.39, which is below its expected level for development, and places it among the bottom 35 countries globally. Tanzania's economy is recovering after the COVID-19 crisis derailed its positive growth trajectory. Two decades of steady growth enabled Tanzania to access the status of a lower- middle-income country in 2020. The COVID-19 pandemic reduced its GDP growth rate from 5.8 percent in 2019 to 2.0 percent in 2020, with per capita GDP contracting by 1.0 percent. 2021 witnessed fragile signs of economic recovery as the real GDP growth rate reached 4.3 percent. The trend will strengthen in 2022, with estimates at 4.5–5.5 percent, driven by the recovery of exports and domestic demand. However, to reach the ambitious development goals stated in Vision 20252, Tanzania needs an annual GDP growth rate of 8 percent3. This will require the government "to revise, strengthen, and expand its existing efforts to support struggling firms while implementing structural reforms to address longstanding constraints on private 1 World Bank, Tanzania Mainland Poverty Assessment, 2018. The national basic needs poverty line for 2018 was TZS 49,320 per adult per month and the food poverty line (extreme poverty) was TZS 33,748 2 The United Republic of Tanzania (1999) The Tanzania Development Vision 2025, http://www.tzonline.org/pdf/theTanzaniadevelopmentvision.pdf. 3 World Bank (2021). Tanzania Economic update. Raising the bar: Achieving Tanzania’s Development Vision. February 2021, Issue 15. Washington, D.C.: World Bank Group. investment and' 'women's access to economic opportunities" (2022 World Bank Tanzania Economic Update). The current macroeconomic situation calls for investments in growth-creating activities and increased efficiency of public spending. Achieving' 'Tanzania's Vision 2025 will depend on creating 8 million jobs and sustaining improvements in social indicators2, requiring growth in labor-intensive sectors such as agriculture, particularly agro-processing. Yet the fiscal deficit expanded to 4.2 percent of GDP in 2020/21, above the 2.7 percent national target, driven by increased spending on service delivery and the implementation of capital projects. The deficit was largely funded by increased domestic borrowing, with the cost of debt service now consuming nearly 40 percent of domestic revenue. Tanzania's risk of external debt distress thus increased from low to moderate (TEIMF-World Bank Debt Sustainability Analysis September 2021). On the positive side, the Tanzanian shilling (TZS) remained relatively stable, and inflation was among the lowest and least volatile in the EAC in 2021 (4.1 percent in November). This macroeconomic situation calls for efficient and well-targeted public spending and increasing levels of private funding. Malnutrition and household spending on food are persistently high. Currently, 32 percent of children under 5-year-old are stunted, and 55 percent of the total population were either moderately or severely food insecure between 2017 and 2019. However, food production is on an upward trend. Tanzania now produces about 18 million tons of food against a 13 million tons’ food demand per year. Yet, among households in the lower income quintiles, spending on food staples still consumes more than 30 percent of total household spending2. Tanzania is likely among the 20 countries most affected by climate change. Temperature and extreme events are projected to increase significantly4. The incidence of extreme temperatures and climate-related disasters, such as floodings or droughts, has increased over the last decades. Weather-related disasters account for 69 percent of Tanzania's recorded disasters since 1872, and 73 percent of these events occurred between 2000 and 20195. Impacts of climate change particularly hit the poorest and increase pressure on food systems, calling for urgent investments to build adaptation and resilience6 capacity. 1.2. Sectoral (or multi-sectoral) and Institutional Context of the Program The Government of Tanzania recognizes the agri-food sector as one of its core sources of inclusive economic growth and rural poverty reduction. Agriculture accounts for about 26.9 percent of GDP, 30 percent of exports, 65 percent of inputs to the industrial sector, 61 percent of the workforce, and 90-95 percent of the food requirements for the country. Its stable supply has been instrumental in maintaining low inflation. Tanzania has a robust policy framework to guide public expenditure in the agri-food sector. The Development Vision 2025 and the third Five-Year Development Plan recognize the centrality of agriculture to reach national objectives and set ambitious goals for transforming the sector. The development goals envisioned in these frameworks are articulated in the sector strategies and policies and implemented through the Second Agriculture Sector Program (ASDP II)7. Launched 4 World Bank (2019). Building a Climate-Resilient Agrifood System in Tanzania - A Note in Support of ASDP II 5 Msemo et al., 2021, What Do Weather Disasters Cost? An Analysis of Weather Impacts in Tanzania, Frontiers in Climate 3; the United Republic of Tanzania, 2021, National Climate Change Response Strategy (2021-2026). 6 Defined as the ability to recover from shocks transmitted through productive systems, natural resources, markets and policies. 7 The United Republic of Tanzania (2017), Agricultural Sector Development Program Phase II (ASDP II). in 2018, ASDP II is a ten-year program that guides investments in the agriculture sector. The government will implement ASDP II in two phases, each divided into a five-year implementation period. It prioritizes enhanced (i) agricultural productivity and profitability, (ii) commercialization and value addition, (iii) sustainable water and land use management, and (iv) strengthening sector enablers. In April 2022, the government launched the "Agenda 1030 initiative," which targets a 10 per cent growth for agriculture by 2025 via the revitalization of the extension services program, rebranding the sector image, and encouraging private sector investments. Tanzania demonstrated a strong commitment to reforming public finance mechanisms that support the Agri-food sector. Tanzania moved away from general agriculture input subsidies8, with only 5 per cent of budgetary transfers directly supporting producers (with distortion input subsidies) over 2017/18-2020/21. It stopped using export bans for maize and rice in 2017. Efforts to improve the business environment include removing over one hundred fees and charges to reduce production costs, promote investments, and protect domestic industries. Private sector investment remains a challenge. Private sector investment remains constrained by limited access to long-term capital, low-capacity levels, and business skills. However, agriculture GDP growth picked up during the period of recent policy reforms. Interestingly, the upturn in growth overlaps the period of policy reforms and reallocations of the public sector budget to agriculture. This indicates that Tanzanian agriculture's growth rate is responsive to policy reforms. Further steps to strengthen the private sector's engagement could accelerate progress towards increased productivity and resilience. Immediate reform areas include: addressing rice distortions, taxation, and high access costs, which disincentives producers from investing in new technologies to improve efficiency and productivity. Reducing or eliminating distortive trade measures and reducing the cost of on-farm fixed capital formation would help increase efficiency. Improving access to rural finance could also foster private farm and cooperative innovation. Protecting innovation also implies counterfeit fighting inputs; this requires the development of government laboratories, strengthening Tanzania Official Seed Certification Institute (TOSCI) 's role in seed quality control, and scaling up its current initiatives against fake seeds. The allocation of public funds to the agri-food sector in Tanzania's agri-food sector budget has been low and volatile9. Since 2017/18 and until 2021, agriculture has been averaging 2.25 per cent of its national budget and about 0.5 per cent of its GDP. The tight agricultural budget left little fiscal space for development expenditures and has hampered the implementation of ASDP II, slowing down the agricultural transformation needed to materialize Vision 2025 and deteriorating critical aspects of public service delivery (see text box 1). Acknowledging the need for additional resources, the government increased budget commitments to the Ministry of Agriculture by 13 per cent in 2021/22 and 2022/23 by 155 per cent. 8 The GoT has introduced a $ 65 Million temporary (one season) agriculture input subsidy to support farmers address high fertilizer prices and sustain food production in FY 2022/23. The program will be evaluated by the end of the year. 9 World Ban and FAO, 2022, Tanzania Agriculture Public Expenditure Review. Box 1: Impact of low and volatile budget Climate change adaptation and mitigation are urgent and crucial for Tanzania and require significant scale-up of investments in climate-smart agriculture research, training, and extension. Tanzania is vulnerable to climate change due to the range of projected impacts, multiple stresses, low adaptive capacity, and high dependence on climate-sensitive sectors. The rural communities, for instance, in Tanzania, are most vulnerable to climate change due to several reasons, including limited access to technologies and resources to adapt, high dependence on climate-sensitive sectors for their livelihood, and lack of knowledge on how to address the impacts of climate change. This has led rural communities to practice activities such as keeping many cattle, shifting cultivation, overgrazing, and extractive utilization of forest resources that further increase their vulnerability to climate change. Ambitious climate change adaptation plans for the agri-food sector exist but have not been implemented due to insufficient public financing (World Bank-FAO 202210). Consequently, adaptation to climate change has barely progressed since 2014, as well as sustainable intensification. Yet the cost of climate inaction in agriculture in Tanzania is estimated to be at least USD 1.41 billion by 2040. On the mitigation side, agriculture per se contributed to 38 per cent of the country's GHG emissions in 2019. Yet as the growth of Tanzania's national agricultural output (+58 per cent in real terms between 2007/8 and 2016/17) is almost entirely due to expansion of the cultivated area (+ 57 per cent between 2008 and 2020) over forests, Land Use Change and Forestry (LUCF) – overwhelmingly due to agricultural land conversion – amount to 46 per cent (Climate Watch, 2022). The sector thus produces 84 per cent of the country's emissions. Large potential for climate change adaptation and mitigation exists through significant upscaling of investments in Irrigation: Irrigated areas cropped by farmers went down from a low 3 percent to 2 percent of all farmed areas between 2008 and 2020. Irrigation systems remain rudimentary, with extremely low efficiency (over half of it is hand water buckets), and lack maintenance, monitoring, rehabilitation, and modernization. Knowledge Services: Access to extension services collapsed from 67 to 7 percent, with women being the most affected. Research: Funding for agricultural research shrank to rank among the four lowest in Africa. Despite its importance, public varietal development is crucially underfunded, as witnessed by the drop in public variety released since 2020. (World Bank, PER 2022). Competitiveness: The competitiveness of Tanzania's agri-food value chains is constrained by underdeveloped markets, market infrastructure, farm-level value addition, and poor rural infrastructure, including rural roads, telecommunications, and electricity (Global Center on Adaptation 2021). innovation (including seeds), sustainable intensification of existing farm areas, reducing land conversion, and dissemination of CSA practices such as agroforestry and efficient water-uses10. There is a significant and persistent gender gap in agricultural growth and poverty reduction. The gender gap in agricultural productivity is estimated at 20-30 per cent, and a full 97 per cent of the gap is explained by women's diminished access to male family labour. In contrast, the remaining per cent reflects lower agricultural implements and pesticide access. In 2017, 44 per cent of men had a mobile-money account versus just 33 per cent of women. About 25 per cent of men are sole landowners versus just 8 per cent of women. Tanzania's rates of landownership are below the average for Sub-Saharan Africa due mainly to low rates among women. Tanzania is not maximizing its potential as a food exporter. Agriculture exports have steadily decreased from USD 2.9 billion in 2014 to USD 1.7 billion in 2019 (-8 per cent per annum). According to the Observatory of Economic Complexity (2021), vegetable products (coconuts, Brazil nuts, cashews, raw tobacco, sesame, coffee, etc.) and dried legumes and foodstuffs are, respectively, the second and third largest (in value) categories of products exported by Tanzania in 2019. Vietnam, China, India, and Kenya are the main destinations. Tanzania aims to increase its food crops exports to seize the opportunity from the growing food market in the region. Under the Agenda 1030 initiative, Tanzania targets to increase its food crops exports from USD 500 Million in 2022 to USD 3 billion in 2030. Specifically, exports of maize, rice, soy, and cashew nuts are projected to double from USD 500 million to USD 1 billion within those seven years. Realizing its commercialization potential would require Tanzania to rebuild regional trade partnerships and invest in innovation, value addition, storage, and feeder roads. Tanzania is strategically positioned to be a breadbasket for the East Africa region, significantly contributing to regional food security. Out of 7.8 million tons of maize produced annually, Tanzania consumes 90 per cent. It exports the rest mainly to Kenya (8 per cent) and the remaining 2 per cent to Somalia, Burundi, South Sudan, Rwanda and Uganda. Under the Agenda 10/30 initiative, Tanzania has opened physical markets in South Sudan and DRC to fast-tract and simplify grain export in these countries. With increase production in the country, exports are projected to increase, contributing to regional food security with potential positive impacts in reducing conflicts caused by food insecurity within the region. 1.3. Relationship to Country Partnership Framework (CPF) The current Country Partnership Framework (2018 - 2022) identifies agriculture (and agro- processing) as a strategic sector where additional productive jobs can be generated to promote more inclusive, diversified, and equitable growth in Tanzania. The Strategic Country Diagnosis (SCD) emphasizes the need to address challenges related to increased climatic variability, pressure on natural resources, rapid urbanization, limited institutional capacities, and the need to create employment. The SCD also pinpoints the need for a transformational approach to investments in the agricultural sector, built around diversification, market linkages, technological change, agro- industry, and agro-processing. The proposed operation takes these elements into full consideration and will contribute to inclusive, sustainable, and private sector-led agricultural growth, including small-scale farmers. 10 CIAT and World Bank. 2017. Climate-Smart Agriculture in Tanzania. CSA Country Profiles for Africa Series. Washington, D.C: International Center for Tropical Agriculture (CIAT); World Bank. The program is aligned with the first CPF strategic focus area (enhancing productivity and accelerating equitable and sustainable growth), which promotes agriculture commercialization, market orientation, addressing gender productivity gaps, and improving the sector's resilience to climate change. Specifically, the program will support CPF: (i) Objective 1.1: Strengthening the business environment for job creation in agribusiness by promoting commercialization of selected value chains and service delivery systems in agriculture (ii) Objective 1.2: Improving access to credit, particularly for MSMEs and Women by supporting the agriculture enabling environment, focusing on women, and (iii) Objective 1.3: Managing natural resources for resilient economic growth by supporting the innovation and knowledge systems, and dissemination of climate-smart agriculture technologies (CSA), including modern irrigation infrastructure and water management practices needed to ensure the resilience of the 'country's resource base. The program will be among the critical interventions to support the aim to build resilience in agriculture, infrastructure, and natural asset-based growth and contribute to meeting corporate priorities of green development, social inclusion, and resilience to climate change. The program will also support overall CPF targets on gender by supporting women through 'women's access and adoption of improved agricultural technologies and women's participation in different value chains and marketing practices. 1.4. Linkages with the Regional MPA The proposed project is in line with the Food Systems Resilience Program for Eastern and Southern Africa (MPA, P178566), which the World Bank Board approved on June 21, 2022. It targets to address food systems challenges regionally. Regional partnerships, coalitions, and investments in public goods can amplify scarce public resources and scale up the benefits to partner countries more cost-effectively than national approaches. For example, sharing knowledge and adaptive research on CSA can be an input to extension scale-up (RA1). Cross-boundary management of (irrigation) water resources (RA2). Regional trade integration (under AfCFTA) and policy coordination (under CAADP) can contribute to RA3. In addition, managing pests and zoonotic diseases and coordinating food crisis prevention and risk diversification can be more cost-effective at the regional level than a national approach. Regional and cross-border collaboration in agricultural innovation systems and providing hydrometeorological (hydromet) and early warning information to farmers can generate positive technology and knowledge spillovers. Aower- capacity countries can learn from leaders to adopt new technologies and build effective forecasting capabilities (including for flood and drought). Under the Food Systems Resilience Program (FSRP), MPA Tanzania will benefit from; (i) better- informed coordination and more effective management of cross-boundary issues such as including coordination of interventions among upstream and downstream countries, e.g., cross-boundary management of (irrigation) water resources (RA2), (ii) a more focused and relevant knowledge agenda, including peer-to-peer exchanges on implementation modalities, and agriculture innovation and spillovers through regional R&D and technology dissemination. Sharing knowledge and adaptive research on CSA can be an input to extension scale-up (RA1), (iii) strengthening strategic food value chains to seize the growing food market in the region. Regional trade integration (under AfCFTA) and policy coordination (under CAADP) can contribute to RA3, (iv) improved regional coordination of hydromet infrastructure modernization and climate and early warning information sharing, which helps to build forecasting capabilities (including for flood and drought). In addition, coordinating food crisis prevention and risk diversification can be more cost-effective at the regional level than a national approach. The Program is well positioned (e.g., with support from regional organizations) to generate positive spillover effects through its regional dimension by supporting technology dissemination while recognizing the 'agroecological distance' between countries and the fragmentation of agricultural research recentres within Sub- Saharan Africa. Envisioned regional coordination will build on previous Government efforts to make Tanzania a regional food basket and strengthen regional food security. The program will strengthen Tanzania’s position to become a regional food exporter, as articulated in Agenda 1030. It will build on ongoing programs such as the Southern Agricultural Corridor of Tanzania (SAGCOT), which designed the corridor as a breadbasket of Tanzania and beyond. A key element of this coordination will be the harmonization and alignment of trade policies to facilitate increased food/grain trade and quality assurance, which have been limiting factors to trade. CHAPTER TWO: PROGRAM DESCRIPTION Tanzania Food System Resilient Program (TFSRP) targets to increase food systems' stability and food insecurity preparedness in the participating countries. This will be achieved through strengthening agricultural service delivery, adopting climate-resilient technologies and fiscal performance in the agricultural sector. It will support MoA in delivering ASDP II by expanding access to knowledge, services, inputs, and critical infrastructure. The program's strategic focus will be on strengthening systems that have historically been a bottleneck to enabling access. Transforming these systems will contribute to building the resilience and competitiveness of the agri-food sector and enhancing the efficiency, effectiveness, and impact of the MoA's public investments. To address some identified capacity gap on enhancing soil health, the Project also involves additional grant in the amount of 8.3 US$ millions. This would allow targeted technical support for policy reforms to integrate soil health practices into public spending, as well as design guidelines, piloting soil health smart incentives and develop an implementation strategy for repurposing agriculture spending to support soil health efforts and improvement of input distribution, thereby contributing to sustainable productivity gains. The theory of change in Figure 1 outlines the alignment of actions against the results. Figure 1: Theory of Change Transformational Change Transforming DELlVERY of services Scaling up SERVlCE USE Transform agricultural service delivery through … More effective functional linkages in the Seed value chain Variety released −>Breeder seeds −>Foundation Seed −> Certified Seed ASDP ll: enhanced agricultural productivity and profitability sustainable water and landuse management Value-addition and commercialization more effective sector enablers, coordination and M&E lmproving irrigation infra - structure management and its resilience to climate change Modernized infrastructure, bulk water supply lmproved technical and managerial competencies for efficient water distribution Better regulative and management arrangements between NlRC-DlO-lOs lncreased operational sustainability of lrrigation schemes − efficiency, reliability, utilization, affordability, farmer satisfaction Supporting the e fficient management of public warehouse facilities in partnership with private sector Better fiscal performance and public support policies in the agricultural sector More efficient sectoral budgeting cycle Evidence-based soil health management & policies - > lncentives for adoption by farmers Regional outcome contribution lncreased capacity to respond to and recover from food shocks at farm, national and regional level Natural resources used sustainably Enabled policy environment to support food security and food system resilience Strengthening agricultural budget planning, monitoring and expenditure process Repurposing fertilizer subsidies to support environmental services Maximized utilization storage facilities lncreased local primary processing Reduced pos-tharvest losses lmproved Warehouse Management Models • Better enabling regulations • Participation and ownership by FOs • Leasing arrangements with private sector • Warehouse receipts ved capacity of advisory services to promote CSA Widespread & lnclusive Farmers Adoption of climate resilient production and processing technologies Research outputs lncreased (quantity, quality and relevance ): e.g., improved varieties, CSA technology packages Strengthening financial credibility & sustainability • Research institutions − Extension capacity − Seed quality control Strengthening outreach, quality and relevance of agricultural service delivery Research, extension and seed service delivery lnstitutional & fiscal Resilient infrastructure performance management 2.1. Project Development Objectives The TFSRP objectives and components are implemented under three (3) result areas as detailed below: Result Area 1. Improving service delivery in research, extension, and seeds The program seeks to support the delivery of ASDP II by accelerating access to climate-smart technology, knowledge, and critical inputs by addressing system bottlenecks in the following three areas: Research: The ESSA team in partnership with the management of the Tanzanian Agriculture Research Institute (TARI), identified that unpredictable, fragmented, and volatile financing of Agriculture Research has been a challenge for the past decade. Agriculture research relies heavily on projects (financed by donors or international research agencies). Providing TARI with a predictable budget over the next five years would allow Tanzania’s research agencies to significantly increase their contributions to delivering ASDP II by improving productivity, building resilience, and responding to the challenges of climate change. Predictable financing would allow investment in refurbishing critical infrastructure (greenhouses), developing new technologies, and the building skills development required to accelerate the growth of technology and knowledge. This new approach to financing agriculture in Tanzania would strengthen the region’s approach to resilience and food security through improved partnerships and exchange of knowledge. The funding of TARI would be guided by a new five-year plan to be developed by the end of 2023. The ESSA team agreed that the predictable expenditure and the new strategy would be formulated into a Disbursement Linked Indicator (DLI). Seeds: In consultations with ASA, TOSCI and TARI, the ESSA confirmed that limited access to quality improved seeds varieties adapted to climate change, insufficient quantities and at the right time and conditions accessible to small farmers is one of the main challenges for improving agricultural productivity in Tanzania. Limited access to improved seeds was attributed to insufficient financial resources for the seed sector. Low irrigation capacity in seed farms is a significant constraint, recently reaggravated by climate change with pronged drought conditions. Out of the 16/17 public seed farms, only one seed farm (Kilangali) is equipped with irrigation infrastructure (400 ha out of 600ha). Specifically, operational constraints affecting seed production include; a lack of mechanization, processing and storage facilities, standard packaging materials, and logistics infrastructure. Insufficient inspectors and laboratory analysts also affect seed quality control and effective management of piracy risks. Low farmers' awareness and demand tors improved seed restrict private sector investments in the seed production business. Consequently, relatively high seed prices affect access, especially for women farmers, due to limited affordability. To this effect, a DLI to incentivize increased quality seed production is proposed. The indicator will monitor increased; (i) funding to the seed system (seed research, seed production, seed control, seed extension and seed marketing), (ii) quantities of seed produced, and (iii) seed quality control. Increasing seed availability will support seed availability (and other TIMPs) in Tanzania and within the region, especially for commodities where Tanzania is the regional centre of excellence for Eastern and Central Africa (e.g. paddy/rice). Extension and ICT: Under ASDP II, the MoA has prioritized the cost-effective expansion of agriculture extension services as a strategic priority. As part of this process, the MoA seeks to accelerate farmers’ access to climate-smart technologies and weather-related messages, including early warning systems and predictive models for pest and disease outbreaks. The MoA highlighted that the farmer register, when combined with other data platforms (e.g., weather forecasting, pest and disease identification, and monitoring, market pricing, and access to finance), would allow the Ministry, Local Government Authorities (LGA), private sector, and farmers to identify and to better prepare for shocks. Developing approaches to exchange information on these data platforms could also play a critical role in strengthening the region’s resilience to shocks. It was designed and agreed on a DLI to expand the MoA ICT capacity. In parallel, the ESSA team decided that extension workers need increased awareness and understanding of using data-driven solutions and help deliver climate-smart solutions to farmers. In this context, the MoA agreed to provide ICT skills training to all extension workers. As a result, extension training and ICT expansion have been incorporated into one DLI. Result Area 2: Developing resilient rural infrastructure. The program will support significant performance improvement in managing key irrigation and storage facilities. A summary of key performance areas is as follows: Irrigation: ASDP II highlights the need for expanded investment into irrigation. The government has responded by increasing budget allocations for the National Irrigation Commission (NIRC) by nearly eight times from FY21-22 (USD 20 Million) to FY22-23 (USD 157 Million). A further doubling of the budget is anticipated for FY 23-24. As a result, the area under irrigation will significantly expand. However, the ESSA noted that half of the public irrigation infrastructure is dysfunctional (2020 Agriculture Sample Census data). In this context, the ESSA team agreed that the result area should focus on sustainable Operation, Management, and Maintenance (OMM). Concentrating on OMM arrangements would maximize the impact of the government’s investment in irrigation. The ESSA noted that, as provided in the 2013 National Irrigation Act (NIA), in the majority of cases, the OMM role is assigned or assumed by IOs (or proxy cooperatives), supported by the District Irrigation Department at LGAs, with NIRC coming in when major breakdowns occur. The operational capability of the Irrigator Organizations (IOs) and the District Irrigation Departments is a recurrent problem, and NIRC is increasingly assuming the responsibility of bulk service provision. In this context, the ESSA proposed a DLI to establish and implement performance-based contracts for Operations, Management, and Maintenance (OMM) in irrigation schemes. The proposed DLI aims to incentivize the establishment of clear roles and responsibilities among stakeholders involved in the OMM of public irrigation schemes through the joint of a document. The goal is to move away from the prevailing ad-hoc OMM modalities towards more systematic and explicit irrigation service provision on the scheme through increasing the irrigation water service’s reliability, reducing farm risk, and ensuring the infrastructure’s operational integrity in the long term. The DLI would apply to both existing and new schemes. The successful implementation of this DLI would create an institutional model for irrigation management that could be used in countries across the region. Agriculture Markets - Warehousing: ASDP II highlights the strategic importance of post- harvest management (particularly value addition). One of the critical conditions for agriculture to be profitable and thrive is functional marketing systems, including well-managed warehousing infrastructure. The ESSA noted that while Tanzania has established a functioning Warehouse Receipt System, the majority (close to 60 - 70 per cent) of publicly owned warehouses are not operating due to ownership and governance challenges. Efficient management of public warehouse facilities will increase the volume of crops passing through Government warehouses, improve value chain commercialization, and reduce post-harvest losses, which currently stand at 30 – 40 per cent for cereals and as high as 60 per cent for horticulture crops. In this context, the ESSA proposed a DLI in the efficient management of public warehouse facilities through an improved management model, which will (i) clarify ownership, (ii) introduce an operational model (by the private sector or cooperative) through a leasing arrangement with private sector processing units (iii) Signing of MOU to clarify roles and responsibilities for parties involved. The government will pilot and roll out successful models based on lessons learned. Delivering this DLI could increase the volume and quality of food available for export and therefore impact food security and resilience across the region. Result Area 3: Strengthening fiscal performance to enable delivery on the priority investment areas. ASDP II highlights the need to improve overall institutional performance. Improved budgeting, strengthening district level investment and repurposing public support mechanisms will enable services to be delivered in a more effective and impactful way, ensure improved localized planning, and strengthen investment into natural resource management. As a result, farmers and other value chain actors will be less vulnerable to climate related shocks. A summary of the key activities to be supported includes: DLI 6: Improved agricultural budget monitoring and predictability. Improved budget and fiscal performance in the agricultural sector can have an impact at scale to strengthen food security and resilience of farming systems by boosting the delivery of key agricultural services by national and local governments. In Tanzania, over 2018/19-2021/22, the tight budget allocation for ASDP II left little fiscal space for development expenditures. It led to insufficient support for critical public services needed to catalyze agriculture transformation. As a result, agricultural public service delivery critically deteriorated over the past decade in Tanzania (ex., research, extension services, irrigation). Yet increasing budget allocation will only boost service delivery if it effectively translates into additional timely and relevant investments. Scaling-up budget predictability and budget outturn are needed for agricultural plans and policies to materialize and deliver planned outcomes. In addition, improved monitoring will provide greater accountability and management of public funds. To support the improvement of budget management activities, this DLI will support the following: i) improved budget outturn, measured by timely release of monthly approved cash plans and end-of-year budget outturn; ii) strengthening budget data collection and analyses to monitor budget management closely, iii) identifying and promoting at national and regional levels best practices. This DLI will provide the incentive for MOFP to honor the allocation approved for agricultural agencies (MoA, NIC, TARI, etc.). Locally sustainable financing contribution for District Agriculture Development Plans (DADPs) implementation: The ESSA assessed that enhancing public financial sustainability for the agriculture sector relied not only on improvements at the central level but also at the local level. Local Government Authorities (LGAs) raise revenues by taxing the agriculture sector, which they mostly reinvest in other sectors. Budget guidelines from the Ministry of Finance and Planning (MoFP) recommend that at least 20% of LGA’s revenues be reinvested in the agriculture sector through the District Agriculture Development Plans. However, the ESSA notes that that most LGAs do not adhere to the guidance. Yet the MoA team indicated in LGAs where the guidelines have been applied. There are indications of significant improvements in the agriculture section engagement with more robust, more substantial private sector investment, more dynamic markets, and improved service delivery. A DLI designed to incentivize the expanded application of the MoFP guidelines. The ESSA team agreed that finalizing this DLI would require further discussion with MoFP, PO-RALG, in charge of LGAs coordination. These discussions were held and concluded by December 15th, 2022. They are repurposing agricultural public support to respond to shocks. Since phasing out fertilizer subsidies in 2015, the agriculture budget has been low and volatile but relatively well- targeted on the good general provision. The reintroduction of fertilizer subsidies in 2022 is considered a temporary measure to cushion farmers from increasing prices and safeguard food production. The ESSA team agreed that repurposing public support mechanisms would buffer farmers against economic shocks while reducing the fiscal burden on the government in the medium term. The ESSA proposed a DLI (Table 2) that would include (i) the phasing out of existing fertilizer subsidies within three years while (ii) developing and piloting alternatives (for example, e-vouchers, cash transfers, Input Development Fund (IDF)) to respond to shocks (including economic and climatic). This DLI requires further discussion with the MoFP. These discussions were held and concluded by December 15th, 2022. The successful implementation of these DLI can improve food security and resilience of farming systems by making national and local government services more accessible, timely, predictable, and relevant. For instance, enhancing the management of budgets allows extension workers to plan and execute farmer field schools and demonstration trials, have access to operation and maintenance of motorcycles for reaching farmers. Improved monitoring will provide greater accountability and management of public funds. The lessons generated through the delivery of these DLIs will be highly relevant to building resilience regionally and across nations. The GoT could share these lessons through CAADP and REC-driven processes. Table 2: Proposed Disbursement-linked Indicators Results Area (RA) Disburse ment- Linked Indicator (DLI) Expected Results For Year 1 (FY23/24) Expected Results For Year 2 (FY24/25) Expected Results For Year 3 (FY25/26) Expected Results For Year 4 (FY26/27) Expected Results For Year 5 (FY27/28) Allocated amount (US$ Million) Improving Service Delivery in Research, Extension and Seeds. Better delivery of services along the research-seeds-extension- farmer nexus. DLI 1. Sustainable financing for the developme nt and disseminati on of climate- resilient technologie s in agriculture. TARI’s budget outturn for FY22/23 has reached at least 45%. TARI’s budget outturn for FY23/24 has reached at least 55%. TARI’s budget outturn for FY24/25 has reached at least 60%; and MoA has approved TARI’s strategic plan 2025- 30, including TARI’s mid-term expenditur e TARI’s budget outturn for FY25/26 has reached at least 65%. TARI’s budget outturn for FY26/27 has reached at least 70%. TARI’s budget outturn for FY27/28 has reached at least 75%. 37 framework. DLI 2. Extension outreach strengthene d, including through ICT solutions for promoting climate smart practices. MoA has trained 4,000 of its extension staff (at least 30% being female) on climate smart practices and c-agricultural solutions (by FY26/27). 32 2,000,000 farmers (at least 30% being female) have received early warning messages and/or queries through the M- Kilimo Platform about pest and diseases, weather and produce markets in FY25/26. 2,500,000 farmers (at least 30% being female) have received early warning messages and/or queries through the M-Kilimo Platform about pest and diseases, weather and produce markets in FY26/27. 3,000,000 farmers (at least 30% being female) have received early warning messages and/or queries through the M-Kilimo Platform about pest and diseases, weather and produce markets in FY27/28. DLI 3. Improved functional linkages in the seed value chain. ASA has produced 6,000 tons of selected seeds, certified by TOSCI, for the FY22/23 ASA has produced 9,000 tons of selected seeds. ASA has produced 12,000 tons of selected seeds, certified by ToSCI, for the FY24/25. ASA has produced 15,000 tons of selected seeds, certified by ToSCI, for the FY25/26. ASA has produced 17,500 tons of selected seeds, certified by ToSCI, for the FY26/27. ASA has produced 20,000 tons of selected seeds, certified by ToSCI, for FY27/28. 26 Develo Improved management of irrigation schemes and warehouse facilities. ping Resilien t Rural Infrastr ucture. DLI 4. Performanc e based operations, manageme nt and maintenanc e (“OMM”) contracts introduced and implement ed. NIRC has executed twenty-three (23) OMM contracts with irrigation organization. Water schemes covering 10,000 hectares have been managed, operated, and maintained throughout FY25/26 pursuant OMM contracts between NIRC and irrigation organizations. Water schemes covering 22,000 hectares have been managed, operated, and maintained throughout FY26/27 pursuant OMM contracts between NIRC and irrigation organizations. Water schemes covering 37,000 hectares have been managed, operated, and maintained throughout FY27/28 pursuant OMM contracts between NIRC and irrigation organizations. 70 DLI 5. Effective manageme nt of public warehouse facilities. MoA, in consultation with TWLB, has developed and issued new warehouse utilization guidelines prescribing an improved management model for publicly owned warehouses. MoA and the NFRA have signed 79 memoranda of understanding (“MoU”), with no less than 40 of those having been entered with Local Government Authorities (“LGAs”) or private warehouse owners, in compliance with the new warehouse utilization guidelines. 56,000 tons of commodities have been stored during FY26/27 in warehouses managed in accordance with the new warehouse utilization guidelines. 42 35,000 tons of commodities have been stored during FY25/26 in warehouses managed in accordance with the new warehouse utilization guidelines. Strengthening Fiscal Performance to Enable Delivery on Priority Investment Areas. Improved fiscal performance of the agricultural public sector. DLI 6. Improved agricultural budget monitoring and predictabili ty. MoA’s budget outturn for FY23/24 has reached at least 60%. MoA’s budget outturn for FY24/25 has reached at least 65%. MoA’s budget outturn for FY25/26 has reached at least 70%. MoA’s budget outturn for FY26/27 has reached at least 75%. MoA’s budget outturn for FY27/28 has reached at least 80%. 41 DLI 7. Scaling up soil health assessment s and manageme nt. Piloting public support options for more efficient soil health management. MoA has developed and publicly published a nationwide digital soil map, including the MoA has trained 40,000 farmers on improved soil management as per tailored training programs/advice. identification of priority farming areas for improved soil health policy action and management support. 36 11 Priority given to CSA and gender technologies and address regionality agenda 12 demonstrating deepened availability and accessibility of key e-service functions, i.e., digital recognition of pests, early warning on pest, diseases, weather information, market prices and marketing opportunities, targeting of public support mechanisms (e.g.,e-voucher) 13 Includes assessment of quality and relevance (incl % of Farmer satisfied with hybrid /e-extension services received) 14 The Performance Based Constitutions will include (i) operation plan (clarifying roles and responsibilities for NIC/LGA/IO, repairs/rehabs, IFS arrangements), (ii) IO by law (iii) Agreement statement (to be signed by NIC&IO and witnessed by LGA). 15 Improved management model will clarify (i) warehouse ownership, (ii) operational model (private sector/cooperative/service provider) including leasing arrangement with private sector with processing units (ii) Signing of MOU between MoA/LGA/Operator/Owner) with clear roles and responsibilities. Existing draft guideline to be improved and used/rolled out. 16 Sum of votes 5, 43 and LGA votes 17 e.g. e-voucher 2.1.1. Description of the Proposed Additional Financing The TFSRP has been operational for six months. The government sees the need to accommodate capacity building activities to the parent Program thus warranting an additional financing amounting to US$ 8.3 million approved by Food Systems 2030 Multi Donor Trust Funds on February 22, 2024. The AF will provide technical support for policy reforms to integrate soil health practices into public spending, as well as design guidelines, piloting soil health smart incentives and develop an implementation strategy for repurposing agriculture spending to support soil health efforts and improvement of input distribution, thereby contributing to sustainable productivity gains. The proposed AF will not affect the Project Development Objective (PDO) of the parent project rather it will focus on Result Area 3 (Strengthening fiscal performance to enable the delivery on priority investment areas) and specifically increase the targets outlined DLI 7 (scaling up soil assessment and management). Specifically, the AF consists of three components as detailed below: Component 1: Integrating Digital Tools with Soil Mapping and Piloting: This component aims to develop a framework and evidence through which public support mechanisms can be targeted toward the needs of specific farmers. The component will include pilot activities. The intended outcome is transforming existing systems into a more sustainable and effective approach. The component will support the following activities. Activity 1.1: Linking Digital Soil Map to Farmer Registry and Digital Tools: The soil mapping provides a baseline for informed packaging of soil health technologies and constitutes a tool for planning, implementation, and monitoring of the adoption of integrated fertility management practices. The AF will finance the integration of the soil mapping to the Government one stop digital farmer registry and improve access to e-extension packages on soil health. Activity 1.2: Support Policy Reform and Design of Soil Health Mechanisms: This activity will use the data gathered through the soil mapping process to develop guidelines for promoting sustainable agricultural practices and improving soil health, including new support mechanisms. The guidelines will equip the Government with the tools that allow better prioritization, effective planning, and efficiency in public expenditure. It will propose a geographically tailored package of soil health activities and a proposed payment mechanism of smart incentives. The guidelines will determine eligibility criteria, administer new support mechanisms, and ensure compliance with sustainable practices. The activity will draw on similar successful programs in the region and outside the region to inform the guidelines. It will propose and strengthen the capacity of ministry technicians involved in extension monitoring and evaluation. Activity 1.3: Piloting the Soil Health Smart Incentives: This activity will support the Government in piloting new soil health mechanisms, including smart incentives (subsidies). The Ministry and stakeholders will be able to test the guidelines and assess the effectiveness, cost-efficiency, and potential challenges associated with the proposed new programs. The Ministry of Agriculture and affiliated institutions will implement this activity. It may also involve private sector players who provide the soil health package to farmers. Five thousand farmers (5,000) will pilot, out of which 1,500 will be women. Promoted soil health package will include minimum tillage, agroforestry practices, compost/manure application, residue management, mulching, natural regeneration of trees, a menu of soil and water conservation practices (e.g., erosion control structures), and a menu of agronomic practices (e.g., mixed cropping, intercropping, crop rotation, etc.). Component 2: Developing Soil Maps and Soil Health Assessments: This component aims to scale up soil health assessments and management. The component will support the following activities. Activity 2.1: This activity will provide additional financing to the sub-DLI to help accelerate the preparation and publication of a nationwide digital soil map and its interpretation and use for improved targeting of agricultural public support: This activity will include the identification of priority farming areas for improved soil health policy action and management support. Soil maps are geographic information products generated by soil surveys. These refer to the systematic study of an area's soil, including classifying and mapping the physical, chemical, and biological properties and the distribution of various soil units. The soil classifications and properties expected to be mapped are as follows - Classifications should follow the World Reference Base for Soil Resources (WRB). Activity 2.2: Farmer training: The AF will support the training of three thousand (3,000) farmers on improved soil management as per tailored soil fertility management training programs/advice. Component 3: Policy Dialogue and Analytics: Transforming existing systems will require supporting dialogue and analytical work to assess and provide policy recommendations to the Government to implement the transformation agenda better. This component will support the establishment of regular dialogue between all relevant actors, including the private sector. It will also support the necessary analysis to ensure any proposed repurposing provides value for money. Studies will include an agriculture public expenditure review (AgPER) in 2025 and targeted analytical work to support the dialogue with the Government and inform policy debate. The outcome of this process would be a proposal to restructure the PforR DLI towards the reproposing agenda. 2.2. Geographic Area of Intervention and Target Groups The proposed TFSRP is expected to be implemented in all 184 LGAs of Tanzania's mainland in all 21 regions. The eligibility of the 184 LGAs will depend on the proposed activities for each component which will be used to determine where the activities should be implemented based on the LGA's geographical conditions, including weather, types of crops grown, and the availability of existing irrigation schemes, among other factors. The geographical coverage and timeframe for the AF will remain the same as the parent project covering Tanzania mainland. 2.3. Project Implementation Arrangements and Responsible Entities The implementation of TFSRP is guided by the Government institutional arrangements organized for sector dialogue, strategic leadership, and program implementation at national and LGA levels. Two sector-lead ministries, the Ministry of Agriculture (MoA) in the Mainland and the Ministry of Agriculture, Irrigation, Natural Resources and Livestock (MAINL) in Zanzibar, will jointly lead the implementation and coordination of the Program at all levels. Joint Steering Committee: The Program will have a Joint Steering Committee (JSC) bringing together the Permanent Secretaries of MoA and President's Office-Regional Administration and Local Government (PO-RALG) in Mainland, and MAINL and President's Office (Regional Administration) for Zanzibar. The JSC will provide oversight for Program implementation. It will meet quarterly, and its leadership will alternate between Mainland and Zanzibar. When the Joint Steering Committee (JSC) is held in the Mainland, the Permanent Secretary of MoA will Chair the JSC, and the Principle Secretary of MAINL Zanzibar will be Co-chaired. When held in Zanzibar, the PS of MAINL will chair the JSC, and PS MoA will Co-chair The mandate of JSC will be to review and assess the progress and performance of TFSRP and approve fund releases, specifically: (i) approve the annual PforR work plan and budget for the following year, (ii) approve bi-annual fund release requests, (iii) approve annual reports, (iv) review progress in achieving Disbursement Linked Indicators (DLIs), (v) interrogate and endorse reports substantiating and validating the performance assessment including the Independent Verification Reports, (vi) approve annual work plan and budgets for the PforR technical assistance program, (vi) approve Program Operation Manual (POM) and its amendments. The JSC will also review lessons derived from Program implementation and advise on any significant changes in budgets or implementation plans. Members of JSC will include the Permanent Secretary of the Ministry of Finance and Planning (PS MoFP), the Permanent Secretary of the President's Office in charge of Regional Administration and Local Governments (PS PO-RALG), the Permanent Secretary of the Ministry of Investment, Industry and Trade (PS MIIT), and the Permanent Secretary of the Prime Minister's Office. The Director of Policy and Planning of the MoA will be the Secretary of the JSC, and the Director of Policy and Planning of PO-RALG will be Co-Secretary. From Zanzibar, the JSC member will include members congruent with the planning systems for the agricultural sector. National Project Implementation Team (PIT) will be established in MoA Mainland and led by its Director of Policy and Planning. They were also assisted by senior management from Tanzania Agricultural Research Institute (TARI), Tanzania Agricultural Seed Agency (ASA), the Tanzania Official Seed Certification Institute (TOSCI), the National Irrigation Commission (NIRC) and PO RALG, and comprised of specialists in financial management (accountant), procurement, safeguards (one environmental and one social with Gender-Based Violence knowledge), monitoring and evaluation, inclusion and diversity. The PIT will also comprise one technical staff from the Directorate of National Food Security (DNFS), one from the Directorate of Management Information Systems (DMIS) responsible for ICT and two technical teams from the Directorate of Crop Development (DCD) and Directorate of Training and Research (DTR) responsible for extension and training. The PIT will be responsible for managing and coordinating the TFSRP PforR. The PIT will convene DLI working groups from relevant departments/institutions of MoA: TARI (RA1:DLI1), DCD/DRT (RA1:DLI2 and RA3:DLI8), ASA/TOSCI (RA1:DLI3), NIRC (RA2:DLI4), DNFS (RA2:DLI5), PO-RALG (RA3:DLI7), and Local Government Authorities to ensure program planning and implementation as needed. Day-to-day responsibilities for implementing various activities of the project will remain with the relevant departments of the MoA in Mainland (DPP, DCD, DMI, DNFS, DRT, TARI, ASA, TOSCI and NIRC) and Zanzibar, respective departments will be responsible for implementing components falling under their docket. In Zanzibar, the PIT will be established within the MAINL and led by the Director of Policy, Planning and Research (DPPR). The director will be assisted by focal persons from the Irrigation Department, ZARI, Seed Unit, Department of Agriculture and specialists in financial management (one accountant), procurement, safeguards (one environmental and one social with Gender-Based Violence knowledge), monitoring and evaluation, inclusion and diversity, and ICT. The Directors of Policy Planning in Mainland and Zanzibar will ensure the coordinated delivery of financial and technical progress reports for both sides. The PIT will also facilitate the JSC meetings and work closely with development partners and technical assistance consultants. At the local level, project implementation will be guided by Local Government Authorities (LGAs) working through the District Agricultural Livestock and Fisheries Offices (DALFO). Each district will be responsible for procurement, contract administration, supervision of project activities, and reporting on progress for activities under its jurisdiction, as required in District Development Plans (DADP). At the Irrigation Scheme level, irrigator organizations (IOs) will for oversee maintenance works and mobilization of community resources, including labour, under the supervision of the District Irrigation Officer, as stipulated in the OMM contracts. 2.4. Project implementing entities From the implementation arrangement, the project will be implemented by the Ministry of Agriculture (MoA) as a central implementing entity. Other implementing agencies will be the institutions operating under MoA, namely Tanzania Agriculture Research Institute (TARI), National Irrigation Commission (NIRC) and Agriculture Seed Agency (ASA). MoA and its institutions will collaborate with LGAs and other institutions where possible based on the type of proposed activities for each component of the project. CHAPTER THREE: SCOPE AND METHODOLOGY 2.5. Objectives and scope of the Environmental and Social System Assessment The scope of ESSA focused on (i) identify the potential environmental and social impacts/risks applicable to the project interventions; (ii) review the country's policy and legal frameworks related to the management of environmental and social impacts of the project interventions; (iii) assess the institutional capacity for environmental and social impact management within the project system; (iv) prescribe institutional arrangements for the identification, planning, design, preparation and implementation of the proposed activities under the project to adequately address environmental and social sustainability issues; (v) specify appropriate roles and responsibilities and outline the necessary project management and reporting procedures for managing and monitoring environmental and social concerns related to the proposed project; (vi) assess the consistency of the client's systems with six core principles and attributes defined in the Bank's Policy – Program for Results Financing, to include assessment of monitoring and evaluation systems for environmental and social issues; and (vii) describe actions to fill the gaps identified that was an input into the Program Action Plan to strengthen the project's performance concerning the core principles of the PforR instrument. The ESSA was conducted to ensure consistency with the six Core Principles outlined in the World Bank’s Operational Policy Directives as revised in 2022 - Program-for-Results Financing. Thus, it presents the findings of the ESSA exercise and makes recommendations. 2.6. Environmental and Social System Assessment Core Principles The ESSA was conducted to ensure consistency with the six “core principles” outlined in paragraph 8 of the World Bank’s policy on how projects under the Program-for-Results Financing should effectively manage Program risks and promote sustainable development. The six core principles are: Core Principle 1: Program E&S management systems are designed to (a) promote E&S Sustainability in the Program design; (b) avoid, minimize, or mitigate impacts; and (c) promote informed decision-making related to a Program’s E&S effects. Core Principle 2: Program E&S management systems are designed to avoid, minimize, or mitigate adverse impacts on natural habitats and physical, and cultural resources resulting from the Program. Program activities involving significant conversion or degradation of critical natural habitats or critical physical, cultural heritage are not eligible for PforR financing. Core Principle 3: Program E&S management systems are designed to protect public and worker safety against the potential risks associated with (a) the construction and operation of facilities or other operational practices under the Program; (b) exposure to toxic chemicals, hazardous wastes, and otherwise dangerous materials under the Program; and (c) reconstruction or rehabilitation of infrastructure located in areas prone to natural hazards. Core Principle 4: Program E&S systems manage the land acquisition and loss of access to natural resources in a way that avoids or minimizes displacement and assists affected people in improving or restoring their livelihoods and living standards. Core Principle 5: Program E&S systems give due consideration to the cultural appropriateness or equitable access to, Program benefits, giving special attention to the rights and interests of Indigenous Peoples/Sub-Saharan African Historically Underserved Traditional Local Communities and the needs or concerns of vulnerable groups. Core Principle 6: Program E&S systems avoid exacerbating social conflict, especially in fragile states, post-conflict areas, or areas subject to territorial disputes. 2.7. Data Collection Approaches This ESSA focuses on highlighting the capacity of the MoA and other implementing institutions for the proposed Tanzania Food System Resilient Program (TFSRP) to meet project environmental and social requirements. The ESSA report was prepared following the applicable WB principles for PforR and the country’s environmental and social policies, laws and guidelines. In order to prepare the ESSA, the following activities were undertaken: a) Review of the relevant national laws, regulatory frameworks, and guidelines. b) Assessment of the potential environmental and social risks of the proposed TFSRP. c) Review and assess the institutional roles and responsibilities for environmental and social management and analysis of current capacity and performance to carry out those roles and responsibilities, consistent with the Bank Policy and Directive principles. The primary focus of these activities is MoA, TARI, ASA, NIRC, and participating LGAs. d) Identification and analysis of potential environmental and social impacts that the implementation processes of the proposed activities will likely trigger and generate within and around the TFSRP program sites. e) Consideration of public participation included Government Institutions; Private agricultural sector; Donors, Community representatives and CSOs working with Vulnerable Groups, NGOs working with people living with disabilities; Regulatory authorities and Ministries. f) Review of existing literature on agriculture. PforR program such as the draft PAD, concept stage Environmental and Social Review System (ESRS), institutional arrangement for the implementation of Agric. PforR program, environmental and social aspects of agriculture projects and existing GRM system, the guidance note for the performance of the Technical Assistance (TA) for the proposed Investment Project Financing (IPF). It also covered the review of the draft PAD and the implementation approach and process for the proposed activities and development initiatives within the TFSRP. g) Undertake field visits, and conduct meetings and discussions with Project implementing institutions (TARI, ASA, NIRC, and LGAs). The world bank E&S team conducted site visits to the selected project areas which have been implementing projects by MoA and its institutions, namely TARI, ASA and NIRC. Site visits were carried out in October 2022. It enabled the identification of the past projects' environmental and social settings and issues to be covered in the proposed actions for TFSRP, such as existing physical conditions and social settings of the areas. h) In addition, the site visits allowed consultations with district officers from MoA and the LGAs sector experts who form part of the MoA district team, local leaders and representatives. The field visit was conducted strategically to understand vulnerable groups such as women, children and the disabled in districts visited who have faced various challenges while implementing other government agricultural projects, including those financed by the WB. Apart from the MoA offices in Dodoma and its agencies (ie. TARI in Makutupora, Dodoma region, Selian in Arusha region and Uyole in Mbeya region, ASA in Morogoro and NIRC in Dodoma), the field visits also covered selected Local Government Authorities namely Meru in Arusha region, Hanang in Manyara region, Mkalama in Singida region, Kilosa in Morogoro region, Kilolo in Iringa region and Mbalali in Mbeya region. i) Programing environmental and social inputs to the Program Action Plan was necessary for recommending appropriate measures for capacity building to assist the implementing entities to address environmental and social impacts during the implementation, operation and maintenance of the TFSRP project activities. 2.8. The system analysis. The analysis was conducted using the Strengths-Weaknesses-Opportunities-and- Threats (SWOT) approach. The “weaknesses,” or gaps with the Bank Policy and Directive, are considered on two levels: (i) the system as written in laws, regulations, procedures, and applied in practice; and (ii) the capacity of Program institutions to effectively implement the system. The analysis focuses on the strengths, gaps, potential actions, and risks associated with the systems currently in use in the agricultural sector to address the environmental and social effects commensurate with the nature, scale and scope of operations. This is structured to examine arrangements for managing the environmental and social consequences (i.e., benefits, impacts and risks) of the Program. The analysis also examines how the system, as written in policies, laws, and regulations, is used at the national and local levels. In addition, the analysis examines the efficacy and efficiency of institutional capacity to implement the system as demonstrated by performance thus far. The study reviewed the questions of whether the current system: (i) mitigates adverse impacts; (ii) provides transparency and accountability; and (iii) performs effectively in identifying and addressing environmental and social risks. The overarching objectives are to ensure that the risks and impacts of the TFSRP activities are identified and mitigated and to strengthen the system and build capacity to deliver the Program sustainably. This ESSA also proposes measures to enhance the system. CHAPTER FOUR: THE ENVIRONMENTAL AND SOCIAL POLICY, LEGAL AND INSTITUTIONAL FRAMEWORK RELEVANT TO THE AGRICULTURE PROGRAM FOR THE RESULT 2.9. Introduction The existing policies, laws, regulations, and the institutional framework within the country responsible for managing environmental and social issues have been analyzed. The umbrella provisions for managing environmental and social problems are stipulated in the country’s constitution, which states that a clean and safe environment is the constitutional right of every Tanzanian citizen. Regulation on environmental management in the country is mainly vested in one public institution, the National Environment Management Council (NEMC) and the Division of Environment (DoE) in the office of the Vice President. National Environmental Management Council (NEMC) undertakes enforcement, compliance, and review of environmental impact statements. In contrast, the DoE provides the policy formulations and technical back-up and executes the overall mandate for ecological management in the country. There are many policies and legislation on environmental management in Tanzania. The relevant ones to this project are briefly discussed below. Environmental awareness in the country has significantly increased in recent years. The government has been developing and reviewing national policies to address environmental management in various sectors. Among others, se policies aim to regulate the development undertaken within respective sectors so that they are not undertaken at the expense of the environment. A legal and regulatory framework is required to provide broad guidelines on areas of focus in undertaking environmental management activities in the proposed PforR program and develop mitigation plans. The framework is essential for delivering a mandate, allocating specific responsibility and accountability to key fundamental factors and stakeholders, and prescribes prescribing and enforces enforcing specific operating environmental procedures and standards to be undertaken during the agriculture PforR program. Finally, an institutional framework is required to develop policies, guidelines and plans; to ensure compliance with laws and regulations; and to monitor, review and adapt policies, plans and rules in the light of experience and as a platform for monitoring compliance. Tanzania is one of the countries in Africa with rich policy and legal framework addressing various challenges facing community livelihoods. In implementing the proposed PforR program assessment of the environment, social and agriculture policy, legal and institutional framework has indicated that the country is well equipped with the necessary policies and laws in the respective areas for the implementation of the PforR program. There are several environmental, social and agriculture agricultural policies, laws and guidelines which will be key to ensuring that the PDO is achieved. This chapter addresses policies, laws, regulations, strategies, and institutional arrangements that are already in place and relevant for undertaking the proposed activities under the PforR program. 2.10. Policy Framework Clarifying relevant policies is essential in setting boundaries for the environmental assessment in line with national interests and prospects of the proposed PforR program. The following are applicable sectoral and cross–sectoral policies, which show the preparedness of the GoT to implement the proposed activities under PforR program to improve agriculture in Tanzania. The MoA program and its institutions responsible for implementing the proposed PforR program, namely ASA, TARI and NIRC, the PORALG and other stakeholders, will need to observe these policies in the course of designing and implementing the proposed project activities. The policies that address environmental management as far as this project is concerned and which form the cornerstone of the present study include among other things. 2.10.1. Agriculture Policies National Agriculture Policy 2013 The National Agricultural Policy takes cognizance of the growing youth unemployment and the importance of addressing the shrinking agricultural labour force by catalyzing youth participation in agriculture, agro-processing, and trade. Of immense value is the fact that the policy eyes the agricultural sector as one of the critical pathways for achieving the set national aspiration based on the fact that it has forward and backward linkages with industrialization as the leading supplier of industrial raw materials. The envisaged agricultural sector transformation in Tanzania is enshrined in the National Livestock Development Policy of 2006 and the National Fisheries Development Policy of 2015. The preparation of the proposed PforR program is also in line with the Agriculture Policy to improve agricultural productivity in the country. This policy provides guidance on where the country is headed with regard to guidance on where it is headed regarding improving food security and commercial agriculture with the overall focus on improving the livelihood of its citizens. 2.10.2. Environmental Policies The National Environmental Policy, 2021 The policy serves as a national framework for planning and sustainable management of the environment in a coordinated, holistic and adaptive approach, taking into consideration the prevailing and emerging environmental challenges as well as national and international development issues. It is worth noting that effective implementation of this policy requires mainstreaming of environmental issues at all levels and sectors, including agriculture, strengthening institutional governance and public participation in the environmental management regime. The long-term vision of this policy is geared towards realising ecological integrity, assurance of food security, poverty alleviation and increased contribution of the environmental resources to the national economy. The National Environmental Policy of 2021 replaces the NEP of 1997, whose objective was to implement a range of strategic interventions to address the identified priority areas of environmental concerns by involving Government sectors and other stakeholders. This approach was preferred on the understanding that all stakeholders would take priority actions to address the ecological challenges because the environment is a cross-cutting issue and, as such environmental challenges affect all sectors. To implement the Policy, the Government enacted the Environmental Management Act (2004) to provide a legal and institutional framework for sustainable management of the environment. In addition, the Government, in collaboration with other stakeholders, implemented several strategies, programs, plans and projects through which the policy objectives were implemented. The policy shows how the government has enough tools to ensure proper management of environmental and social issues during the implementation of the proposed activities under the PforR program. The specific objectives of the National Environmental Policy of 2021 which are also embedded in the proposed PforR program are: i) To strengthen coordination of environmental management in sectors at all levels, including agriculture; ii) To enhance environmentally sound management of land resources for socio- economic development; iii) To promote environmental management of water sources; iv) To strengthen conservation of wildlife habitats and biodiversity; v) To enhance conservation of forest ecosystems for sustainable provision of environmental goods and services; vi) To manage pollution for the safe and healthy environment; vii) To strengthen the national capacity for addressing climate change impacts; viii) To enhance conservation of aquatic systems for the sustained natural ecosystem; ix) To ensure safety at all levels of application of modern biotechnology; x) To promote gender consideration in environmental management; xi) To promote good governance in environmental management at all levels; and xii) To ensure predictable, accessible, adequate and sustainable financial resources for environmental management. The objectives of the NEP of 2021 direct the preparation of the proposed activities under PforR to ensure that they cause no harm to the environment and people. The goals also show that if the NEP 2021 are well executed, the proposed PforR activities will move without harming the environment and people. The discussion with the E&S focal persons at MoA indicated how committed the government is to ensure that the PforR program is implemented in a manner consistent with the provisions of the NEP. It is worth noting that, although most of the components proposed under the AF are mainly technical assistance that targets capacity building-oriented activities with no substantive physical impact on the ground, the support on policy reforms to integrate soil health will require Strategic Environmental Impact Assessment (SEA). Such reforms will have future and wider direct impacts on physical, chemical, and biological properties of agricultural soil countrywide. Certainly, the newly introduced soil health practices will have overall impacts on the capacity of soils to function in respect of sustaining biological productivity, maintaining environmental quality, and promoting plant and animal health with overall impacts on soil productivity at large scale. 2.10.3. Social Policies The National HIV/AIDS Policy 2001 The policy is intended to raise the level of HIV/AIDS as a significant development crisis that affects all sectors, including construction agriculture. Significant sections of the policy include Chapter 4 deals with the rights of people living with HIV/AIDS, and Chapter 5deals with the prevention of HIV/AIDS. It recognizes HIV/AIDS as an impediment to development in all sectors, regarding social and economic development, with severe and direct implications on social services and welfare. The mitigation of HIV/AIDS within the project period has been developed, taking cognizance of this policy. The policy is also essential for implementing the PforR because in most cases agriculture activities bring together people of different behaviours and can lead to the spread of HIV/AIDS. Preparing the proposed activities under the agriculture PforR program will ensure that the HIV/AIDS policy is vital to the provision of services by the MoA. National Gender Policy (2002) The key objective of this policy is to provide guidelines that will ensure that gender-sensitive plans and strategies are developed in all sectors and institutions. While the policy aims at establishing strategies to eradicate poverty, it emphasises gender equality and equal opportunity of both men and women to participate in development undertakings and to value the role played by each member of the society. The proposed activities under the agriculture PforR program will respond to the policy provisions by ensuring equal opportunities in employment during implementation and operation phases of the facilities and other opportunities which the program will put in place. Additionally, the issue of GBV should be highlighted at every opportunity during all phases of the proposed agriculture PforR program implementation and reflected in the planning, designing and implementation of project components. GBV will be among key issues to consider while designing the agriculture PforR program. The National Water Policy (URT, 2002) This policy approaches water as an essential element for human health and the proper functioning of ecosystems. The policy promotes the conservation of water resources in river basins and catchments and in areas where agriculture is carried on. The main objective of this revised policy is to develop a comprehensive framework for sustainable development and management of the Nation’s water resources, in which an adequate legal and institutional framework for its implementation will be put in place. The policy ensures that beneficiaries participate fully in the planning, construction, operation, maintenance, and management of community-based domestic water supply schemes. This policy seeks to address cross-sectoral interests in water, watershed management and integrated and participatory approaches to water resources planning, development and management. Also, the policy lays a foundation for sustainable development and management of water resources in the changing roles of the Government from service provider to that coordination, policy and guidelines formulation, and regulation. The policy will also guide implementing the proposed activities under the agriculture PforR program. 2.11. Legal Framework 2.11.1. Agriculture Seeds Act, No. 18 of 2003 The Act consists of 33 sections divided into five Parts, i.e. Preliminary provisions (I); Establishment of the National Seeds Committee (II); Importation, exportation, and sales of seeds (III); Registration of seeds dealers; (IV) Miscellaneous provisions (V). The National Seeds Committee is established under section 3 as a technical committee. The National Seeds Committee shall be a Stakeholders' Forum responsible for advising the Government on all matters relating to the development of the Tanzania seed industry (sect. 5). Section 8 concerns the appointment of the Chief Seed Quality Controller and inspectors and analysts for purposes of this Act. While holding the office of Seed Quality Controller, Inspector, or Analyst, no person shall engage in any business connected with the production, processing, sale or importation of seed. However, the Chief Seed Quality Controller may permit a specified private producer, processor, seller or distributor to employ an analyst appointed under section 8 to effect the internal seed quality control. The Tanzania Official Seeds Certification Institute is established as a corporate body under section 10. Section 10 concerns the powers of delegation of the Minister, whereas section 12 defines the powers of the Minister to issue Orders. Any person who intends to deal with importation, exportation, production, processing, distribution, sale or advertisement for sale of seeds shall obtain a permit from the Director (as defined by section 2). Before granting the permit, the Director shall ensure that the standards and conditions for importation, production, processing, distribution sale or advertisement for the sale of seeds, as provided for in the Plant Protection Act and in this Act, have been complied with. The Minister shall, for this Act, prescribe the plant varieties and standards of the seeds for importation, exportation, production, processing and distribution (sect. 13). Section 14 defines other requirements regarding grades and marking of seeds. Other provisions of this Act deal with registration of sources dealers by the Director, powers of inspectors and sampling and prescribing offences. Seeds Regulations, 2007 (G.N. No. 37 of 2007) These Regulations implement provisions of the Seed Act, 2003, in respect of the registration of varieties of seed and seed dealers and makes provision concerning seed classification and standardization for plant species, the labelling, packaging, marketing and use of seed and seed sampling and testing. They establish a National Variety Release Committee (NVRC) and a National Performance Trial Technical Committee (NPT-TC) within the National Seed Committee. An application for registration as a seed dealer shall be submitted to the Director in the form set out in the Fifth Schedule to these Regulations. No variety shall be released in Tanzania unless it has passed Distinctness, Uniformity and Stability (DUS) test, evaluated through the National Performance Trial and recommended for release by the National Seed Committee. The National Variety Release Committee shall be responsible for reviewing recommendations from the National Performance Trial Technical Committee and recommend for variety release to the National Seed Committee. The Director shall register and issue a Certificate of Registration to the Applicant once his or her variety is approved by Minister according to the Act. The Seed classes and standards for plant species for these Regulations shall be as set out in the tables of the class standard set out in the First Schedule to these Regulations. No person shall mark or label a package of seed with a variety name unless that seed is of the variety to which the variety name refers. Every package of seed marked with a class name shall have on its label a description that specifies the seed standard as provided for in these Regulations. Specific labelling requirements for seed are set out in the First Schedule of these Regulations. No seed shall be certified unless it has been produced, inspected, sampled, tested, and complied with the standards set out in the First Schedule to these Regulations. Every seed grower or his agent shall, within thirty days after a seed crop is planted, apply for field inspection. The seed grower shall ensure that the seed quality is maintained during harvesting and transportation to the processing plants. A registered seed processor shall process only seeds from the approved fields or seeds permitted to be imported into Tanzania. The Regulations also provide some rules concerning the importation and exportation of seeds. The seeds set out in the Eighth Schedule to these Regulations shall be deemed as prohibited, restricted and noxious weed seeds for these Regulations. National Irrigation Act No. 4 of 2013 An Act to establish the National Irrigation Commission; to provide for the development, operation and maintenance of irrigation and drainage system; to provide for effective implementation of the National Irrigation Policy, the National Irrigation Development Strategy and to provide for other related matters. This Act makes provisions concerning the management, use and maintenance of irrigation systems. It establishes the National Irrigation Commission and defines its functions and powers. The Commission is designated as a corporate body and shall be an independent department of the Government under the Ministry responsible for irrigation. The Commission shall be responsible for coordination, promotional and regulatory functions in the development of the irrigation sector. It shall, among other things, advise the government in the implementation and review of the National Irrigation Policy and other policies and plans and invest in irrigation and drainage systems. For the betterment of carrying out the provisions of this Act, the Minister responsible for local government may, in consultation with the Minister, establish an Irrigation Department in a District Authority on the advice of the Commission. A District Irrigation Department shall assist the Commission in the execution of its functions. The Minister may declare irrigation areas for this Act. Land may be acquired for purposes of irrigation development. Where a declaration affects existing land rights, the holder of affected land shall be entitled to be a shareholder or compensated in accordance with relevant Land Law or as may be agreed upon. The Commission may, upon the recommendation of the Director General, classify all land within an irrigation area for its suitability for specific crops and irrigation methods. The Act further makes provisions for irrigation works and irrigation schemes and the Irrigation Development Fund, which is established under this Act. The Commission shall ensure that all irrigation development be integrated with other natural resources development and management activities such as catchment management to protect the environment. the Commission shall undertake various measures and carry out control to protect the environment. Fertilizers Act No. 9 of 2009 An Act to make provisions for regulation of manufacturing, importation, exportation, sale and utilization of agricultural fertilizers to repeal the Fertilizers and Animal Food Stuffs Act, Cap. 378 and to provide for other related matters. This Act establishes the Tanzania Fertilizer Regulatory Authority as a corporate body. It provides rules relative to the manufacturing, importation and use of and trade in fertilizers, or fertilizer supplements, e.g. growth stimulators and regulators and similar products. It also provides for fertilizer quality control. The Authority shall be the regulatory body in the fertilizer industry and, among other things, register all fertilizers and fertilizer supplement dealers and their premises.; The Authority shall also license fertilizer dealers; issue permits for the importation and exportation of fertilizer and fertilizers supplements; and implement policies, strategies and programs relating to fertilizer industry development. The Act requires fertilizer dealers to ensure that fertilizer or fertilizer supplements are packed and labelled in the manner prescribed in the Regulations and prohibits the sale or distribution of adulterated or substandard fertilizer or fertilizer supplements. It also restricts the manufacture and use of fertilizer substances made of (diseased) animals. Fertilizers Regulations, 2011 (GN. No. 350 of 2011) These Regulations implement provisions of the Fertilizer Act, 2009 and provide in particular for - the registration of fertilizer and fertilizer supplements and sterilizing plants; the registration and licensing of fertilizer dealers; sampling and testing of fertilizer and fertilizer supplements; packaging and labelling of fertilizers; storage of fertilizers; importation and exportation of fertilizer and fertilizer supplements; handling and transportation of fertilizer and fertilizer supplements. Animal and vegetable manures sold in their natural condition arc exempted from these Regulations. Every fertilizer or fertilizer supplement sold or imported under a name specified in the Twelfth and Thirteenth Schedule shall meet the requirements of the standard of that fertilizer or fertilizer supplement. The Executive Director of the Tanzania Fertilizer Regulatory Authority shall take decisions on applications made under these Regulations. Any person who intends to set up a sterilizing plant or manufacturing fertilizer or fertilizer supplement from an animal carcass shall obtain an Environmental Impact Assessment Certificate from the relevant authority. 2.11.2. Environment The Environmental Management Act (2004) The Environmental Management Act (EMA) provides the legal and institutional framework for managing the environment and implementing the nation's Environment Policy. For effective implementation of the national environmental policy objectives, the Act has identified and outlined specific roles, responsibilities and functions of various key players and provided a comprehensive administrative and institutional arrangement comprised of: • National Advisory Committee • Minister Responsible for Environment • Director of Environment • National Environmental Management Council (NEMC) • Sector Ministries • Regional Secretariat • Local Government Authorities (City, Municipal, District and Town Councils) The National Environment Management Council (NEMC) was established under the provisions of the National Environmental Management Act of 1983. NEMC is charged with enforcing compliance, reviewing and monitoring enforcing compliance, reviewing and monitoring environmental reports, and facilitating public participation in environmental decision-making. The Sector Ministries are supposed to establish environmental management sections to liaise with the Ministry responsible for environmental matters. In particular, the Environmental Section of each Ministry is responsible for ensuring that environmental concerns are integrated into the Ministries’ developmental planning and project implementation to protect the environment. Each Ministry is required to appoint a Sector Environmental Coordinator for all activities and performance of functions related to the environment for the Ministry. In addition, there is (at the regional level) a Regional Environmental Management Expert (REME) who advises Local Authorities on matters relating to the Act. Each city, municipality, district, or town council has an appointed Environmental Management Officer (EMO) and an Environmental Management Committee (EMC). The EMOs report to the Environment Director on implementing the Act within their area of jurisdiction. The Act is relevant to the agriculture PforR program because it will have some impacts on the environment. Thus, environmental management and monitoring of the effects arising from the program, especially the generation of agricultural waste, would require adherence to the environmental provisions of this Act. Institutionally the act provides for the continuation of the legally mandated National Environmental Management Council (NEMC) and creates the National Environmental Advisory Committee. The Act outlines projects that require a full EIA or those that may be subjected to full EIA, after the screening by NEMC. Under this Act, operations, maintenance and amanagement activities of the irrigation’s schemes will be regularly monitored by NEMC to ensure compliance with environmental and social risks and impacts. The Act also defines institutional responsibilities for environmental management. In that regard, NEMC is charged with the enforcement, compliance, review, and monitoring of environmental impact assessment and facilitating public participation in environmental decision-making and supervision of all matters relating to the environment assigned to the Council. Amongst its functions, NEMC has the roles to (1) carry out the screening of projects for which environmental assessment or monitoring must be conducted, (2) review EIAs and recommends them (or not) for approval. It is noted that under the Act, NEMC may “delegate to any sector Ministry, environmental body, employee or agent of the Council, the exercise of any of the powers or the performance of any of the functions or duties of the Council under the Act” (EMA para 26). All relevant Ministries, including the Ministry of Agriculture (MoA), are to establish environmental management sections which liaise with NEMC on environmental matters. The Division of Environment (DoE) is responsible for policy and legal formulation and implementation, development and implementation of strategic environmental assessments. Within each ministry, it is the Environmental Unit/Section’s responsibility to ensure that environmental concerns are integrated into Ministry's developmental planning and implementation in a way that protects the environment. The Environmental Management Units/Sections of sector ministries oversee the preparation of EIAs required for investment in their sectors (EMA para 31 (k)). Each sector Ministry is required to appoint a Sector Environment Coordinator to coordinate and report on all activities and performance of functions relating to the environment and the Ministry. The MoA has a unit responsible for managing environmental issues, which is also adequately staffed. And at the Regional and district level, there are experts to advise local authorities on matters relating to the Act. These officers at the regional and district level will be key during the implementation of the proposed agriculture PforR program. NEMC is responsible for the review of projects and deciding on whether they need to undertake EIAs and prepare Environmental Impact Statements (EISs). The study will also apply to all activities implemented under the agriculture PforR program. The Water Resources Management Act No. 11 of 2009 This Act repeals the Water Utilization Act of 1974 and its subsequent amendments. It provides the right to water for domestic use by any person from any surface water sources and rainwater without a permit as long as no works are constructed for the purpose. The Act indicates the need for a water use permit for any works for water abstractions or for uses other than domestic ones. The Act further prohibits the discharge of waste streams into any water body, including rivers (e.g. small rivers within the project areas), without a written permit from the water officer. The Act requires adherence to current environmental standards of receiving water bodies when legally discharging wastewater. The proposed project intends to use water for purposes other than domestic and wants to remove wastewater therefore, the act is relevant. The proponent and contractor shall observe this legal provision throughout construction, operation and decommissioning phases. Environmental Impact Assessment and Audit Regulations of 2005 and its amendments of 2018 The Environmental Impact Assessment and Audit Regulations No.349 of 2005 were made pursuant to Sections 82 (1) and 230 (h) and (q) of the Environmental Management Act Cap 191 of 2004 and its amendment in 2018. The regulations provide the procedures and requirements for undertaking ESIA for various development projects with significant environmental impacts. In addition, the Regulations provide a list of projects that qualify for Environmental Assessment procedures in Tanzania. Regulation 46(1) classifies projects into two types: (i) Type A Projects requiring a mandatory ESIA; and (ii) Type B projects requiring a Preliminary Environmental Assessment (PEA). The First Schedule lists typical examples of Type A and B projects. The Regulation was amended in 2018, and project categorization was changed to Type A, Special category, Type B1 and B2 based on the risk levels. Some of the proposed construction of the irrigation schemes and post-harvest facilities may fall under the category of projects that require mandatory Environmental Assessment (after screening) as per the categorization stated in the Amended EIA and Audit Regulations of 2018. Strategic Environmental Assessment Regulations of 2008: Part III; General Requirements of these regulations requires bills, policies, strategies, plans or programs to be subjected to Strategic Environmental Assessment (SEA) to ensure that they integrated sustainability issues. For this case, the proposed AF that targets to support policy reforms to integrate soil health will require SEA. The sector minister, for this case the Ministry for Agriculture shall notify the minister of Environment for purpose of receiving guidance to determine whether the suggested reforms covering policy reforms on soil health will require SEA. Environmental Management (Soil Quality Standards) Regulations (2007) The objective of this standard was to set limits for soil contaminants in agriculture and habitat. It enforces minimum soil quality standards prescribed by NEMC to maintain, restore, and enhance the sustainable productivity of the soil. The standards prohibit the discharge onto ground of any material which will interfere with its natural quality or be polluted unless the person obtains permission to be exempted or obtain a soil pollutant discharge permit. Heavy metals contaminants in habitat and agricultural soils shall comply with parameters and upper limits specified in the standards. Elevated levels of heavy metals may occur naturally within the soil surrounding. However, any proposed expansion projects will be designed to avoid the release of contaminants, with elevated levels of heavy metals, to the environment. Since the proposed activities under the agriculture PforR program anticipate generating waste, especially under component 2 during operations and maintenance of irrigation scheme and post-harvest facilities, it will need compliance with this regulation to ensure that the wastes are not disposed into the soil and affect its quality. Environmental Management (Water Quality Standards) Regulations (2007) The objective of this standard is to enforce minimum water quality standards prescribed by the NEMC. It ensures all discharges of pollutants consider the ability of the receiving waters to accommodate contaminants without detriment to the uses specified for the waters concerned to protect human health and conservation of the environment. The standards prohibit discharges above the prescribed standards unless the emitter obtains permission to be exempted or obtain a water pollutant emission permit. The regulation recognizes the requirement to obtain a water user permit as detailed Water Resources Management Act, 2009 and attaches additional conditions to securing the permit, requiring an EIA statement of the permit application to be submitted to NEMC. These regulations also include effluent standards (First Schedule – Permissible Limits for Municipal and Industrial Effluents), drinking water standards, specific effluent standards for particular industries and distances from pollution sources to water sources with which the agriculture PforR program must comply. Environmental Management (Hazardous Waste Control and Management) Regulations (2009) The Regulations control all categories of hazardous waste and address the generation, storage, transportation, treatment and disposal of hazardous waste and their movement into and out of Mainland Tanzania. They require hazardous waste management to be guided by principles of environment and sustainable development, namely, the precautionary principle; the polluter pays principle; and the producer extended responsibility. The Regulations assign the generator of hazardous waste for the sound management and disposal of such waste and shall be liable for damage to the environment and injury to human health arising thereby. The regulations further recognize management and control of pesticides, radioactive and industrial and consumer chemical waste to be regulated under respective legislation. The Division of Environment issued 2013 the Guidelines for Management of Hazardous Waste. The e-wastes anticipated to be generated in the course of implementing this project are considered hazardous, and their disposal will have to adhere to these regulations. Other Regulations under EMA also include: a) Environmental Impact Assessment and Audit Regulations (2005), b) Environmental Impact Assessment and Audit (Amended) Regulations (2018), c) Registration of Environmental Experts Regulations (2005), d) Fees and Charges Regulations (2007), e) Ozone Depleting Substance Regulations (2007), f) The Biosafety Regulations (2009), g) Strategic Environmental Assessment Regulations (2009), h) Air Quality Standards Regulations (2007), i) Noise and Vibrations Standards Regulations (2009), j) Environmental Inspectors Regulations (2011), k) Control of Plastic Bags Regulations (2015), Environmental Management (Solid Waste Management) Regulations of 2009 The Environmental (Solid Waste Management) Regulations of 2009 provide principles for the management and control of solid wastes, including administration and institutional arrangement, licenses and permits. Regulation 5 (1) states that any person who owns or controls a facility or premises which generates waste shall minimize the waste generated by adopting cleaner production principles, such as improvement of the production process through conserving raw materials and energy by: a) Eliminating the use of toxic raw materials within such times as may be prescribed by the Minister; and b) Reducing toxic emissions and wastes to a level prescribed in the applicable national environmental quality standards. Regulation 17 (a) prohibits particular solid wastes in receptacles. The regulation states that no person shall deposit hazardous substances, including asbestos or asbestos-containing material, explosives, fireworks, firearms, batteries, hot ashes, flammable liquid, highly flammable materials, infectious material, pressurized containers (other than a pressurized container commonly used for containing domestic products such as fly spray, hair spray and similar materials), or radio-active material. Regulation 17 (b) prohibits any person from depositing particular solid wastes of corrosive, carcinogenic, flammable, persistent, toxic, explosive, or radioactive nature materials into receptacles. The regulation 17 (c) prohibits any person from depositing any liquid, acid, paint, printers’ ink, oil, oil sludge, asphalt emulsion, viscous fluid or similar product into receptacles which, if spilt in a public place, may cause damage or injury or result in pollution of the environment. PART VI of the regulations is on plastic waste management. Under the duty to segregate solid waste, regulation 35-(1) requires any person to ensure that plastic materials are separated from non-plastic materials and deposited into receptacles prescribed by t h e local government. Regulation 35-(2) states that duties to segregate waste apply to all stages of waste management, including collection, transportation, and final disposal. 2.11.3. Acts Related to Social Issues The HIV and AIDS (Prevention and Control) Act No. 28 of 2008 The Act generally require that adequate information on the acquisition, transmission, prevention and post-infection of HIV/AIDS is provided to the public, including workers at workplaces. It is required by this Act that every employer (here, the Contractor), in consultation with MJNUAT, to establish and coordinate a workplace program on HIV/AIDS. The program must include, among other things, the provision of gender-responsive HIV/AIDS education and protection gear, including condoms, which meet Tanzanian standards as certified by TBS. As a consideration of the right to privacy, the Act prohibits compulsory HIV testing for any person as a condition necessary to obtain its requirements, including a job. It further requires total confidentiality of results of HIV tests of any person against their own will except for exceptional cases involving children, disabled persons, spouses or sexual partners or court. To ensure persons living with HIV/AIDS are not discriminated against, the Act prohibits any forms of such discrimination. It requires that no person is denied admission, participation or continual job place after being diagnosed with HIV and consequently living with HIV/AIDS. The Contractor shall therefore adhere to these provisions during the recruitment of employees and executing construction activities. Alongside measures to combat the spread of HIV/AIDS the threat of Covid 19 should also be given priority as it is the new entrant in the global pandemic burden. Facilities for hand washing at every entrance to buildings should be installed and preventive approaches include wearing face masks and mass sensitization and inoculation. The Employment and Labour Relations Act, No. 6 of 2004 The Act provides labour rights and protections, particularly against Child labour, forced labour, discrimination in the workplace, and promotion of freedom of association. Section 7 of the Act states that every employer shall promote equal employment opportunities and strives to eliminate discrimination in any employment policy or practice. The Act also provides for the basic employment standards to include: core labour rights, establishes basic employment standards, framework for collective bargaining, prevention and settlement of disputes and other related matters. The Act prohibits forced labour and discrimination in the workplace as well as the prohibition of discrimination in trade unions and employers. It provides employees’ right to freedom of association and rights of trade unions and employers’ association. It provides employment standards such as contracts with employees, work hours, remuneration, leave, unfair termination of employment and other incidents of termination. The Act prohibits discrimination, being direct or indirect, in any employment policy or practice on any of the following grounds; colour, nationality, tribe or place of origin, race, national extraction, social origin, political opinion nor religion, sex, gender, pregnancy, marital status, or family responsibility, disability, HIV/Aids, age or situation of life. It is an offence for this provision to be contravened by any employer. Law of the Child Act (2009) The act provides standards for identifying, referring, and responding to cases of child abuse and other forms of violence. They incorporate the essential elements required to build a protective environment, including a child-friendly justice system. Child abuse is defined in detail as “contravention of the rights of the child which causes physical, moral or emotional harm including beatings, insults, discrimination, neglect, sexual abuse and exploitative labour.” Section 78 providing that no person “shall not employ or engage a child in any kind of exploitative labour” Whilst night work by a child and forced labour are also prohibited in Section 79 and 80 respectively. Sexual exploitation is prohibited through Section 83 and is comprehensively defined to include any work/trade (paid or unpaid) that exposes the child to activities of a sexual nature. In terms of character, this would include inducement or coercion in the encouragement of a child to engage in any sexual activity; children in prostitution or other unlawful sexual practices or children in pornographic performances or materials. The punishment is a fine of not less than 1 million shillings and nor more than 5 million or to imprisonment for a term of not less than 1 year and not more than 20 years or both. In instances where a child is a witness on sexual offence, the Act complements the Evidence Act by noting that “Notwithstanding the provisions of this section, where in any criminal proceedings involving sexual offence the only independent evidence is that of the child or victim of the sexual offence, the court shall receive the evidence and may after assessing the credibility of the child or victim of sexual offence, on its own merits, notwithstanding that such evidence is not corroborated, proceed to convict for reasons to be recorded in the proceedings, if the court is satisfied that the child is telling nothing but the truth” To support the implementation of the Act four regulations have been developed including Children Court Rules, Foster Care Regulation, Children Care and Protection Regulation and Approved Residential Establishment Regulation. Tanzania Food System Resilient Program (TFSRP) will require to abide to all directives as stipulated in this law. Workers Compensation Act, 2008 The Act established a fund known as the Workers Compensation Fund, consisting of the assessment paid by the employers under this act; any other money paid by employers to the fund under this Act. The penalty imposed under this act other than a court; any interest on investments of the fund, any observation from the Government, and any additional money legally acquired. The Act also established a board of trustees of the workers’ compensation which is capable of suing and sued, purchasing or otherwise acquiring, holding, charging and disposing of property, movable or immovable; and entering into contracts and performing all such other acts for the proper performance of its functions under this Act which may lawfully be performed by a body corporate. The Act has the right to compensation and protection whenever an employee has an accident resulting in the employee’s disablement or death and related to the rule and conditions of the Workers Compensation Act. Occupational Health and Safety Act of 2003 The law deals with the protection of human health from occupational hazards. It further requires employers to provide a good working environment to workers to safeguard their health and ensure safety at the workplace. Employers need to perform medical examinations to determine fitness before engaging employees. Employers must also ensure that the equipment used by employees is safe and provide personal protective equipment (PPE) as appropriate. Part V of the Act emphasizes the provision of adequate clean, safe and wholesome drinking water, sufficient and suitable sanitary conveniences and a washing facility. This shall be adhered to by all consultants and contractors who will be employed under the agriculture PforR program. During the implementation of the PforR program, especially the construction of irrigation schemes and post- harvest facilities, all contractors will be required to strictly adhere to the Occupational Health and Safety Act to ensure that no accident or fatality occurs and that all social concerns surrounding communities in construction areas, such as issues of HIV/AIDS, pregnancies, gender discrimination and GBV are well addressed. Land Act No. 4 of 1999 All land in Tanzania shall continue to be public land and remain vested in the President for citizens of Tanzania. For the management of land under this Act and all other laws applicable to land, public land shall be in the following categories: General land, Village land and reserved land. The President may, subject to the provisions of this part, by order published in the Gazette, transfer or exchange land from one category of land described in the subsection. One of the fundamental principles the Act has safeguarded is to ensure that land is used productively and that any such use complies with the principles of sustainable development. The Act provides the declaration of hazardous land in section 7 (1) of this Act; hazardous land is the one which is likely to pose a danger to or to lead to the degradation of the environment or destruct the environment on that or contiguous land and includes but is not limited to- (a) Land within sixty meters of river banks (b) Land on a slope with a gradient exceeding any angle which the Minister shall, after taking account of proper scientific advice, specify; (c) land specified with the appropriate authority as land which should not be developed because of its fragile nature or environmental significance. The Water Supply and Sanitation Act No. 5 of 2019 The Water Supply and Sanitation Act No. 5 of 2019 has been enacted to provide for sustainable management, adequate satisfactory operation, and transparent regulation of water supply and sanitation services to affect the National Water Policy (2002). The Act penalizes defaulters or people who may cause water pollution or dump any waste into water bodies. MJNUAT will comply with this Act's requirement by constructing a wastewater collection septic tank and sock away pit. No wastewater will be allowed to flow into open spaces or natural waterways. 2.12. Institutional Framework for Environment Risk Management Tanzania is among the countries in East Africa with an Act for environmental management legislation. Environmental Management Act (EMA) (2004) provides a legal and institution framework that guides the implementation of environmental management activities. The framework offers a pre-requisite for the effective implementation of Environment Policy at all levels (National, Region, Council, and Village/Mtaa/Hamlet). According to the Environmental Management Act (EMA) (2004), there is the Environmental Management Committee established at the Hamlet/Village/Mtaa, Ward, Council and at the National level with the responsibility for the proper management of the environment in respect of the area in which they are established. The functions and responsibilities of these committees are well explained in the Act. Moreover, section 36 (1), (2) of EMA stipulates that each City, Municipal, District and Town council shall designate or appoint an Environmental Management Officer (EMO) who shall perform the following functions: i) Advice the environmental management committee to which he/she belongs on all matters related to the environment. ii) Promote environmental awareness in the area he/she belongs on protecting the environment and conserving natural resources. iii) Monitor the preparation, review, and approval of Environmental Impact Assessments for local investments. The Institutional set up presented in Figure 2, explains the layers of decision-making from national to Village/Mtaa/Hamlet levels. At the national level, the Vice President’s Office has the overall mandate to oversee environmental issues in Tanzania. The EMA Cap.191 Section 13 gives powers to the Minister for Environment to issue guidelines and regulations relating to the environment, including the articulation of policy guidelines for its promotion, protection and sustainable management and designate duties to relevant entities. The Director leads the Division of Environment (DoE) within the Vice President Office Directorate of Environment leads the Division of Environment (DoE) within the Vice President Office. The EMA, Cap. 191 Section 14 direct the Director for the Environment to coordinate and report on environmental-related aspects and activities in the country. Consequently, the Division is responsible for overseeing and coordinating environmental policy, the Environmental Management Act and EIA Guidelines; approving, signing and issuing Environmental Certificates; advising the government on all environmental matters; enforcing and ensuring compliance with national environmental quality standards; and providing policy direction and leadership on all environmental issues. Figure 2: Institutional Set Up for Environmental Management in Tanzania Mainland of which the proposed activities under the agriculture PforR will use. 4.4.1 The National Environment Management Council (NEMC) NEMC is a corporate body established under EMA (2004) Section 161. It has mandated for enforcement, compliance, review and monitoring of EIAs, including facilitating public participation in environmental decision-making. NEMC has five key divisions, each on the relevant aspects of environmental management (Compliance and Enforcement; Environmental Impact Assessment; Environmental Information, Communication and Outreach; Environmental Planning and Research). To ensure compliance, the project must be issued an environmental license or permit, which confirms that all necessary environmental and social due diligence requirements have been fulfilled. NEMC also provides periodic oversight, monitoring the national portfolio of activities to ensure no cumulative adverse impacts result. NEMC provides supervision and technical assistance at the district level when required. Overall, NEMC performs three critically essential roles: (i) Oversee the Environmental and Social Impact Assessment (ESIA) process; (ii) Train district officials to carry out environmental and social due diligence monitoring; and (iii) Monitor implementation of environmental and social safeguards. 4.4.2 NEMC Capacity to Oversee Environmental Matters Since its establishment, NEMC has substantially expanded its capacity to carry out its functions, especially the third one related to monitoring implementations of environmental and social E&S management. There are nine (9) Zonal Offices, namely: (i) Northern Zone - Arusha, Kilimanjaro and Manyara regions; (ii) Lake Victoria Zone - Mwanza, Mara, Shinyanga, Geita and Simiyu; (iii) Central Zone - Dodoma, Singida and Tabora; (iv) Western Zone - Kigoma, Kagera and Rukwa; (v) Southern Highlands Zone - Mbeya, Iringa, Njombe and Songwe; (vi) Southern Zone - Ruvuma, Mtwara and Lindi; (vii) Eastern Zone (North) - Tanga, Bagamoyo, Chalinze; (viii) Eastern Zone (South) - Kigamboni, Temeke and Ilala; and (ix) Morogoro and Rufiji Special Zone. In a change since 2016, there are now four or five environmental officers in each of the nine NEMC zonal offices. The proposed Tanzania Food System Resilient Program (TFSRP) will benefit from this decentralized capacity. 4.4.3 Institutional Gaps Although the NEMC officers at the head office and zonal offices are well qualified and possess the requisite skills necessary for ensuring that environmental assessments (i.e. ESIA, Audit) are compliant with regulatory requirements, the inadequate staffing and funding limit the agency’s capacity to supervise all on-going projects scattered over a large geographical area and enforce compliance with license obligations and regulations through on-site monitoring. 2.13. Institutional Framework for Social Risks Management in Tanzania 4.5.1 Prime Minister’s Office Labour, Youths, Employment and Persons with Disabilities (PMO-LEYD) The PMO-LEYD provides oversight and coordination on labour matters in Tanzania. The Occupational Safety and Health Authority (OSHA) was set up in 2001 under the PMO-LEYD to administer occupational health and safety at workplaces in the country. It provides directives, and technical advice, enforces legislation, proposes amendments, allocates resources, oversees all activities carried out by OSHA and ensures that OHS rules and regulations are adhered to and maintained at workplaces. Therefore, the ministry defines role of each stakeholder in respect of occupational health and safety matters that OSHA enforces. The enforcement of occupational health and safety standards is accomplished through workplace registration, undertaking statutory inspections (electrical inspection, pressure vessels inspection and lifting equipment inspection); risk assessment; training and information on occupational health and safety, and scrutiny and approval of workplace drawings/ plans. Other activities include; diagnosis of occupational diseases; occupational health surveillance, work environment monitoring, investigation of accidents; authorization of private OHS Providers. 4.5.2 Institutional Capacity The OSHA has three main directorates, each headed by a director: The Director of Training, Research and Statistics; The Director of Technical Support (Health and Safety); and the Director of Business Support Services. OSHA is represented in six (6) zones across the country: Coastal Zone, Northern Zone, Lake Zone, Central zone, Southern highlands zone and Southern zone. The officers at these zones are qualified and possess the requisite skills to manage health and safety risks. However, OSHA is experiencing limited financial and human resources to cover their regions within the zones as required. Due to capacity problems, monitoring and enforcement by OSHA are mostly missing in many projects, with many active construction sites not being registered or visited by an officer as required by the national framework on safety. In fulfilment of its responsibility of identifying hazards at workplaces and assessment of risks with a view to preventing accidents, diseases and damage to property, the Authority will play a vital role in the program by inspecting and auditing workplaces to promote best practices and ensure compliance with safety and health standards as set out in Occupational Health and Safety Act, 2003 and its subsidiary legislations. 4.5.3 Institutional Framework for Environment and Social Risks Management in Tanzania Tanzania is among the countries in East Africa with an Act for environmental management legislation. Environmental Management Act (EMA) (2004) provides a legal and institution framework that guides the implementation of environmental management activities. The framework offers a pre-requisite for effective implementation of Environment Policy at all levels (National, Region, Council, and Village/Mtaa/Hamlet). According to the Environmental Management Act (EMA) (2004), there is the Environmental Management Committee established at the Hamlet/Village/Mtaa, Ward, Council and at the National level with the responsibility for the proper management of the environment in respect of the area in which they are established. The functions and responsibilities of these committees are well explained in the Act. Moreover, section 36 (1), (2) of EMA stipulates that each City, Municipal, District and Town council shall designate or appoint an Environmental Management Officer (EMO) who shall perform the following functions: iv) Advise the environmental management committee to which they belong on all matters related to the environment. v) Promote environmental awareness in the area he/she belongs on protecting the environment and conserving natural resources. vi) Monitor the preparation, review and approval of Environmental Impact Assessment for local investments. 4.6 National Mechanism on Gender-Based Violence/Sexual Exploitation and Abuse 4.6.1 The Ministry of Community Development, Gender, Elderly and Children (MCDGEC) This newly established ministry is responsible for overseeing and coordinating the implementation of five policies and two laws that foster social protection and address vulnerability issues. The policies and laws are: Community Development Policy (1996); the Women and Gender Development Policy (2000); National Non-Governmental Organization Policy (2001); National Aging Policy (2003), and Child Development Policy (2008). At the same time, Laws include the Non-Governmental Organization Act No.24 (2002) and Law of the Child Act No.21 (2009). Together, these policies and strategies emphasize and provide strategies for gender equity in all aspects of social, political, and economical life; gender equity in decision making; rights of the girl child to education; protection of minors against sexual abuses and other forms of violence; and establishment of anti-VAWC platforms at the community level. In addition, the ministry is responsible for overseeing institutions that are designed to foster social development namely, Tengeru Institute of Community Development, Community Development Training Institutes, Elders Homes, Kurasini National Children’s Home, Retention Homes, Irambo Approved school, Institute of Social Work and Kisangara Institute of Social Work. These institutions have been established to advance and promote development issues related to gender, the elderly and Children. According to Government Notice No. 144 of 22nd April 2016, the CDGEC is mandated for: (i) Policies on Community Development, Gender, Elderly and Children and their implementation; (ii) Coordination of NGOs dealing with the functions under this Sector; (iii) Facilitate collaboration with International Organizations mainly: UNICEF and UN-WOMEN; (iv) Performance Improvement and Development of Human Resources under this Ministry; as well as (v) working in collaboration with Extra - Ministerial Departments, Parastatal Organizations, Agencies, Programs and Projects under this Ministry. In summary, the ministry has been entrusted with coordinating gender-related work in Tanzania. The other central bodies at the national, regional and local levels which provide services for survivors of GBV and social protection are: i) The Prime Minister’s Office (PMO); The President’s Office - Regional Administration and Local Government (PO-RALG); The Ministry of Home Affairs (MoHA - Police, Prison and Immigration - Human trafficking); The Ministry of Constitution and Legal Affairs (MoCLA); Registration, Insolvency, and Trusteeship Agency (RITA); The Ministry of Education, Science and Technology (MoEST); Tanzania Social Action Fund (TASAF); Commission for Human Rights and Good Governance (CHRAGG); The Ministry of Agriculture, Livestock Development and Fisheries (MoALF), Ministry of Industry, Trade and Investment (MoITI), the Ministry of Energy(MoE), The Ministry of Finance and Planning (MoFP - Commissioner of Budget); Tanzania Commission for AIDS (TACAIDS); Tanzania Food and Nutrition Centre (TFNC), National Bureau of Statistics (NBS), and representatives of development partners. ii) At the Local level (inclusive of regions, districts, wards, and villages)18. There is also a National Plan of Action to End Violence against Women and Children in Tanzania 18 United Republic of Tanzania 2011, Violence Against Children in Tanzania: Findings from National Survey 2009, Page 26 2017/8-2021/2 (NPA-VAWC 2017/18 – 2021/22). The NPA-VAWC Protection Committees have been established at the National, Regional, District, Wards and Village levels to lead the operationalisation of NPA – VAWC19. The government has established One Stop Centres with this initiative to provide free counselling and legal aid services to GBV survivors. There are also designated centres within Hospitals in Tanzania Mainland at; Amana Hospital in Dar es Salaam Region, and the Regions of Kilimanjaro at Hai, Mbeya, Iringa, Simiyu, Mwanza and Shinyanga and it is expected to open another one soon in Kibaha, in coastal region. To ensure effective implementation of NPA-VAWC, the government work in partnership with development partners, NGOs, CSOs, and FBOs through a range of programs and initiatives, including public awareness activities, such as commemoration of 16 Days of Activism against Gender-Based Violence, the International Day of Families, International Women’s Day, the Day of African Child, and International Day of Girl Child. The Judiciary has also been working with other institutions like the police, prosecutors, and investigators to prosecute, where possible, the perpetrators of GBV and VAC cases. The Tanzanian Police Force (TPF) has strengthened its response to cases of VAWC, including establishing the Tanzania Police Female Network. The network was established in 2007 to advance interests of its members including: building and maintaining solidarity among women policy officers, other police forces and society in general with a purpose of fostering close ties and ultimately improve service delivery. The TPF has also developed comprehensive guidelines for the establishment of these desks. Both State and Non-State actors have played critical roles in providing various support services to survivors of GBV and violence against children, including legal aid services, shelters and counselling services, civic/awareness education, children’s services such as paying school fees, feeding services and sanitary services and now providing Coronavirus protective materials. Through an Umbrella Coalition (Mkuki) Non-state actors are engaged with government implementation of NPA-VAWC from the national, regional district, wards and village levels. 19 United Republic of Tanzania, Beijing Plus 25, Page 15 CHAPTER FIVE: POTENTIAL ENVIRONMENTAL AND SOCIAL IMPACTS OF THE PROGRAM 2.14. Introduction The potential environmental and social risks of the program are rated to be Moderate. It is expected that the implementation of the Program activities might have both positive and negative site-specific environmental and social impacts. The environmental and social effects of the program activities are not anticipated to be irreversible. The program is not likely to cause negative land use patterns and/or resource use changes. Positive changes in resource use would be promoted through new sustainable operations of the irrigation infrastructure and value addition sub- projects included in the operation. Operations and maintenance activities of the irrigation infrastructure and the warehousing facilities will be closely monitored for potential impacts of the rivers and other downstream water bodies and associated ecosystems including watersheds, marshland/wetlands, etc. The activities associated with the additional financing will complement the positive impacts of the parent project by providing technical support for policy reforms to integrate soil health practices into public spending, as well as design guidelines, piloting soil health smart incentives and develop an implementation strategy for repurposing agriculture spending to support soil health efforts and improvement of input distribution, thereby contributing to sustainable productivity gains. There will be minimum physical activities as well as minimal potential downstream impacts of the additional finance activities which might lead to substantial environmental impacts. The AF will not finance investments related to expanding irrigation, mechanization, micro-finance, water sources development for livestock and fisheries, or improved market access for crops, livestock, and fisheries. Thus, the impacts of the AF activities remain generally the same as those of the TA activities for the parent project. A few additions are presented below. 2.15. Potential Environmental Benefits The risk screening suggests that the Program is attributed with potentially significant environmental benefits. The potential environmental benefits will be obtained through implementation of the proposed PforR program components, which are: (i) research and innovation on seeds program - contributing to more sustainable land and water management and decreased erosion; (ii) resilient infrastructure and post-harvest management and iii) fiscal performance through budget support for the implementation of agriculture activities. Examples of specific potential environmental benefits include: • The project will support the MoA, PORALG and its institutions with capacity-building interventions, including environmental risk management. • The program will improve food security through increased agricultural productivity caused by the expansion of the irrigation schemes. • The program will also improve food reserve and quality and reduce post-harvest loss by constructing post-harvest facilities. • Income of the local communities will improve through the implementation of the construction activities where labourers will be obtained from within the communities. • Improved budget support to agricultural staff will impact farmers through adequate and timely provision of extension services including those related to environmental risk management and conservation of biodiversity. Other environmental benefits include reduced greenhouse gas emissions; improved soil health; water resource and soil conservation; habitat restoration; reduced chemical runoff; increased energy efficiency; biodiversity conservation; promotion of integrated pest management practices; climate change adaptation; deforestation prevention; and pesticide and fertilizer reduction. 2.16. Potential Negative Environmental Impacts Although the program implementation activities are associated with significant environmental benefits, however, it is expected that implementing the program activities might also have negative environmental impacts. The potential environmental risks and impacts of the program are likely to be associated with operations, maintenance and management activities of irrigation infrastructure and warehouse facilities, The predicted environmental impacts include but are not limited to: • Water contamination: Water resources can be negatively affected by activities associated with the operations and maintenance of the irrigation and marketing infrastructure. Other potential impacts indirectly related to this PforR may include water quality and quantity degradation (surface and groundwater) due to the spillage of agrochemicals (pesticides and fertilizers) or wastewater from processing facilities, surface water sedimentation, and the spread of waterborne diseases. • Natural habitats: The program will need to ensure that the OMM activities for the irrigation infrastructure and warehousing facilities do not cause degradation to aquatic habitats, loss of biodiversity. The project will not be operated in ecologically sensitive areas, which according to GoT environmental regulations, such areas may include National Parks and other protected areas, such as forests, and lakes. • Soil land degradation: Soil pollution from the accidental spillage of fuels or other materials associated with operations and maintenance works, as well liquid waste occupational safety and health risks are among the envisaged risks and impacts. These types of impacts, however, are generally site-specific and temporary and will be well mitigated as measure to be provided in the ESMPs. • The potential environmental risks associated with the AF: Activities proposed under the AF targeting reforms to integrate soil health will have future and wider direct impacts on physical, chemical, and biological properties of agricultural soil countrywide. Such changes on soil health have potential to influence the capacity of soils to function in respect of sustaining biological productivity, maintaining environmental quality, and promoting plant and animal health with overall impacts on soil productivity at large scale. In addition, there are possibility of generation of e-wastes from the introduction of digital tools that might lead to water and soil pollution from runoff it not managed carefully. The project will employ mitigation measures developed for the parent project and if need be, the project will also prepare additional mitigation measures based on the proposed activities for the additional financing. Moreover, the project will also employ already developed national Regulations such as the Environmental Management (Control and Management of Electrical and Electronic Equipment Waste) Regulations, which govern all aspects of e- waste management. 2.17. Potential Negative Social Impacts The project does not anticipate resettlement activities. However, the proposed OMM activities of irrigation infrastructure and marketing infrastructure, may result in potential social impacts that must be mitigated. The predicated social impacts from the program include but not limited to: • Gender and vulnerable group discrimination: There might be possible discrimination against certain groups, such as women and ethnic minorities, leading to social inequality. Also, the possible exclusion of female organizations and farmers in using farming technologies and practices is due to high illiterate levels among women. Likewise, long- standing gender gaps in agriculture productivity could impose challenges, exclusion of disabled women and girls in the process because of social stigmatization. • Increased risk of Sexual Exploitation and Abuse/ Sexual Harassment (SEA/SH) and associated transmission of Sexually Transmitted Diseases (STDs). Capacity building trainings targeted under AF will increase engagement and interactions among the participating institutions staff, external experts, agricultural extension officers and local population. This might expose participants to SEA/SH risks and associated risks of STDs including HIV/AIDS. Also, community health and safety risks may be encountered due to construction activities. 2.18. Potential Social Benefits The assessment of the program reveals that the program is attributed with positive social benefits. Some of these benefits include but are not limited to: • Poverty reduction: The program will increase productivity and commercialization of agriculture, as well as improved quality and accessibility of agriculture services, thus improving the incomes and overall welfare and quality of life of citizens, especially the rural poor and vulnerable. Thus, aiming at poverty reduction. • Increased food security: The program will increase agricultural production and productivity, thus contributing to both a reduction in poverty and an increase in food security. Food security is essentially a function of poverty and low incomes. Any measures that contribute to a reduction in poverty will increase food security. • Job creation and gender equality: The program will create employment opportunities for the local population, thus helping to reduce unemployment and poverty. Moreover, the program can contribute to gender equality by providing women employment opportunities and training and promoting gender-sensitive policies and practices. • Improved management of the infrastructure: OMM will improve the sustainability of the irrigation and marketing infrastructure., marketing infrastructure. • Economic development and community development: The program can stimulate economic growth in rural areas, increasing income and improving living standards for the local inhabitants. Also, the program will help to build strong and vibrant communities, improving social cohesion, and quality of life for the local people. • Other issues: Other social benefits include improved access to markets. The program will ensure the inclusion of vulnerable groups in the project design and implementation, hence developing projects that target people with disabilities and the elderly, youth groups, and women’s groups. Furthermore, the program will help to strengthen LGA's planning and accountability. 2.19. Exclusion Criteria The exclusion principle applies to Program activities that meet these criteria, regardless of the borrower’s capacity to manage such effects. In the PforR context, the concept of exclusion means that an activity is not included in the identified program of expenditures. Also, an activity is not included if it requires the completion of a non-eligible activity to achieve its contribution to the Project Development Objective (PDO) or any specific Disbursement Linked Indicators (DLI). The six Core Principles under the PforR Policy will apply to all investments as a mechanism for avoiding, minimizing, or mitigating adverse environmental and social impacts. The program shall exclude projects that are likely to involve: a) Significant conversion or degradation of critical natural habitats or cultural heritage sites. b) Air, water, or soil contamination leads to significant adverse impacts on the health or safety of individuals, communities, or ecosystems. c) Workplace conditions expose workers to significant health and personal safety risks. d) Activities that warrant land acquisition and/or resettlement of a scale or nature that will have significant adverse impacts on affected people or the use of forced evictions without demonstration of mechanism to mitigate it. e) Large-scale changes in land use or access to land and/or natural resources. f) Adverse environmental and social impacts covering large geographical areas, including transboundary impacts or global impacts such as greenhouse gas (GHG) emissions. g) Significant cumulative, induced, or indirect impacts. h) Activities that involve the use of forced or child labour. i) The marginalization of, or conflict within or among, social groups; or j) Activities with a high risk of GBV and SEA. k) Activities that would involve the handling, storage and disposal of hazardous waste; l) any activities that would lead to significant loss of income generation among project affected people. m) Activities that would (a) have adverse impacts on land and natural resources subject to traditional ownership or under customary use or occupation; (b) cause the relocation of VMGs from land and natural resources that are subject to traditional ownership or under customary use or occupation; or (c) have significant impacts on cultural heritage that is material to the identity and/or cultural, ceremonial, or spiritual aspects of the affected communities. CHAPTER SIX: OPERATIONAL PERFORMANCE AND INSTITUTIONAL CAPACITY FOR PROGRAM IMPLEMENTATION 6.1 Introduction This section summarizes the extent to which the Tanzanian safeguards system is consistent with World Bank safeguards principles for PforR financing. The assessment is based on the screening of environmental and social effects (benefits, impacts and risks) of the Program and the consultations and discussions with stakeholders. It also reviews the implementing agencies' capacity and aspects where gaps exist between Bank policy requirements and the country systems. Several Actions to strengthen the existing system are integrated into the relevant DLIs and DLRs as well as the Program Action Plan (PAP). The proposed TFSRP will include: (i) Improving service delivery in research, extension, and seeds by accelerating access to climate-smart technology, knowledge, and critical inputs; (ii) Developing resilient rural infrastructure through improvement in managing key irrigation and storage facilities; and (iii) Strengthening fiscal performance to enable delivery on the priority investment areas. Based on the type and scale of the investment, they are expected to have moderate to low and site-specific environmental and social impacts, which can be readily mitigated during implementation. The ESSA concludes that, in general, the national regulatory framework for environmental and social management in Tanzania is consistent with the Bank PforR Policy and Directive regarding principles and critical elements. The legal framework provides a reasonable basis for addressing environmental, health, safety and social issues likely to arise in the proposed Program. Procedures, technical guidelines, and national plans/programs exist for environmental and social due diligence concerning the potential impacts of the Program and risks to the Program’s achieving its results. However, the human and financial capacity to enforce specific environmental and social regulations and guidelines are inadequate. Similarly, some implementing institutions under MoA such as TARI, and ASA have no dedicated units or staff to oversee E&S issues. The situation is complicated by inadequate coordination between MoA, including its institutions and local government authorities on environmental and social issues. While the latter have some E&S capacity and personnel, their participation in decision making on E&S issues during joint implementation of agricultural projects in collaborations with the institutions under the Ministry of Agriculture, namely TARI, ASA and NIRC is inadequate. As a necessary measure to address shortcomings, this ESSA have made several recommendations at program level to strengthen system performance for Environmental and Social Management. The contents of the tables reflect the capacity of the safeguards system applicable to TFSRP in its present form – i.e., incorporating the capability of implementing institutions, national regulatory bodies (NEMC & OSHA), and other relevant national policy, legislation or regulations, all of which have been described in the preceding sections of this ESSA. The main findings are presented using the SWOT (Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats) approach, which is adapted and applied to the PforR context in the following way: • Strengths of the system, or where it functions effectively and efficiently and is consistent with the Bank Policy • Inconsistencies and gaps (“weaknesses”) between the principles espoused in the Bank policy and Directives and the countries/implementing institutions’ environmental and social systems and capacity constraints • Actions (“opportunities”) are required to strengthen the existing system within implementing institutions to address social and environmental issues. • Threats (Risks) that are likely to affect program implementation and performance. Table 3 summarizes the country’s environmental and social system and institutional capacity assessment based on the WB PforR core principles. Table 3: Environmental and Social System and Institutional Capacity Assessment Core Principle 1: General Principle of Environmental and Social Management Bank Policy for Program for Results Financing: Environmental and social management procedures and processes are designed to (a) promote environmental and social sustainability in Program design; (b) avoid, minimise, or mitigate against adverse impacts; and (c) promote informed decision-making relating to a program’s environmental and social effects. Bank Directive for Program for Results Financing: Program procedures will: • Operate within an adequate legal and regulatory framework to guide environmental and social impact assessments at the program level. • Incorporate recognized elements of environmental and social assessment good practice, including (a) early screening of potential effects; (b) consideration of strategic, technical, and site alternatives (including the “no action” alternative); (c) detailed assessment of potential induced, cumulative, and trans-boundary impacts; (d) identification of measures to mitigate adverse environmental or social impacts that cannot be otherwise avoided or minimized; (e) clear articulation of institutional responsibilities and resources to support the implementation of plans; and (f) responsiveness and accountability through stakeholder consultation, timely dissemination of program information, and responsive grievance redress measures. The Core Principle No. 1 is Applicable The project aims to increase the stability of food systems and preparedness for food through strengthening agricultural service delivery, adopting climate resilient technologies and fiscal performance in the agricultural sector. This will be done through expanding access to knowledge, services, inputs, and key infrastructure along with construction of irrigation infrastructure development, rural infrastructure, marketing infrastructure, and feeder roads. These systems will contribute to building the resilience and competitiveness of the agricultural food sector. Summary Findings There is an adequate national regulatory framework in Tanzania, and a procedure exists for environmental and social due diligence concerning the potential impacts of the Program. The Environmental Impacts Assessment (EIA) process outlines the required screening procedure for environmental and social impacts and calls for risk mitigation plans before project implementation. Processes for conducting Environmental Impact Assessment are included as Annex IV. There is Occupational Health and Safety Act to deal with related issues during construction. However, implementation and enforcement of the regulations has not been up to standards, and the assessed weaknesses are systemic, related to insufficient resources (both financial and workforce) for overseeing monitoring and reporting of environmental and social measures environmental and social measures and enforcement implementation. System Strengths • The EMA, the Environmental Assessment and Audit Regulations, and the procedures established by NEMC provide the basis for achieving the objectives defined for this core principle. One of NEMC’s Gaps Weak implementation: • Although the NEMC has -qualified staff at the headquarters and zonal offices, insufficient staffing and funding limit the agency’s capacity to functions is to promote clean energy in Tanzania. It has recently gained experience on the job and through study tours with environmental aspects of small solar power plants and solar-powered mini-grids. NEMC has strengthened its capacity by posting additional personnel in its nine zonal offices. It has refined its risk categories, screening procedures, and ESIA/ESMP preparation processes in a 2018 revision to the Environmental Assessment and Audit regulations. • Strategic Environmental Assessment Regulations of 2008 provides general requirements on how to deal with strategic decisions. These will be including policy reforms on soil health suggested under AF. • MoA and its institutions' agencies (TARI, ASA, NIRC, and ASA) and LGAs recognise the importance of environmental sustainability. • MoA and NIRC have units responsible for E&S and appropriate staff capacity. This also applies to all LGAs with Environmental Departments and dedicated staff to oversee E&S issues at the district/council level. • Environmental Policies under the Vice President’s Office and regulations under National Environment Management Council (NEMC) are in place, and these are applicable at all government levels, MoA and its implementing agencies • MoA and LGAs have experience working with the World Bank. For instance, MoA has implemented the Agriculture Support Development Program (ASDP) and Expansion of Rice Production Project (ERPP). Some of participating LGAs have experience in implementing E&S issues under PforR programs in education and health and the Investment Projects Financing (IPF) such as Secondary Education Quality Improvement Project • (SEQUIP) and Boosting Primary Education Project (BOOST) financed by the WB. The gained experience will be extended to this project. • LGAs Grievance Management systems (GRM), and set the budget for handling E&S activities, gender inclusions, Gender supervise all ongoing projects scattered over a large geographical area. • TARI has no dedicated unit and staff to oversee E&S issues. Thus, it is unclear how they will meet Program’s E&S requirements. The planned construction of feeder roads and irrigation schemes will likely cause moderate environmental and social impacts, especially during the construction phase, including Gender Based Violence, potential transmissions off HIV/AIDS and other STDs, and further spread of COVID-19 due to interaction between construction workers and communities. Violation of Workers’ rights, Health and Safety Hazards, Accidents and Emergencies are also likely to occur during project construction and implementation phases. • The absence of an environmental section/department within some implementing agencies can contribute to inadequate management of E&S issues. • Lack of coordination between the MoA and its institution agencies with the LGAs on E&S matters. • Based Violence (GBV) and Sexual Exploitation and Abuse. • The government has recently enacted Environmental Policy (2021) which put much stress on climate issues. The policy has a specific chapter that addresses climate change. • Health and safety issues during the construction of feeder roads will be managed by the Occupational Health and Safety Act of 2007, which is applied in all construction activities within the country. Actions and Opportunities • TARI and ASA to improve their capacity to integrate environmental and social issues in their operation. This should be done by including seeking the assistance of the environmental and social experts from within the government system to assist in implementing the project activities. MoA, PORALG and LGAs to enhance and spearhead cooperation in monitoring and implementing environmental and social issues during the implementation of agricultural projects. Risks • Lack of budget at the LGAs and incentives might hinder E&S personnel from engaging in monitoring and supervising TFSRP activities. Core Principle 2: Natural Habitats and Physical Cultural Resources Bank Policy for Program for Results Financing: Program E&S management systems are designed to avoid, minimize, or mitigate adverse impacts on natural habitats and physical cultural resources resulting from the Program. Program activities that involve the significant conversion or degradation of critical natural habitats or critical physical cultural heritage are not eligible for PforR financing. Bank Directive for Program for Results Financing: As relevant, the program to be supported: • Includes appropriate measures for early identification and screening of potentially important biodiversity and cultural resource areas. • Supports and promotes the conservation, maintenance, and rehabilitation of natural habitats; avoids the significant conversion or degradation of critical natural habitats; and if avoiding the significant conversion of natural habitats is not technically feasible, includes measures to mitigate or offset impacts or program activities. • Considers potential adverse effects on physical, cultural property and as warranted, provides adequate measures to avoid, minimize, or mitigate such impacts. Core Principle No 2 Applicable Summary Findings: Although the Program investments would not involve activities that convert critical natural habitats some of proposed investments such as operations, maintenance and management activities of the irrigation infrastructure might negatively affect natural habitats. The program will need to ensure that ecologically important areas are not negatively affected, according to Government of Tanazania environmental regulations. Such areas of ecological sensitivity may include National Parks and other protected areas, such as forests, and lakes. As a necessary measure to meet this core principle, the program shall exclude projects that are likely to involve significant conversion or degradation of critical natural habitats or cultural heritage sites including accommodation of invasive species. System Strengths Gaps The EMA, the Environmental Assessment and Audit Regulations, and the procedures established by NEMC provide the basis for achieving the objectives defined for this core principle. NEMC has strengthened its capacity by posting additional personnel in its nine zonal offices. It has refined its risk categories, screening procedures, and ESIA/ESMP preparation processes in a 2018 revision to the Environmental Assessment and Audit regulations. MoA and its institutions' agencies (TARI, ASA, NIRC, and ASA) and LGAs have experiences in implementing similar programs and have integrated E&S in their operation. There is Seeds Act, No. 18 of 2003 and Seeds Regulations, 2007 (G.N. No. 37 of 2007) are available and key in governing importation, exportation, production, processing, distribution, sale or advertisement for sale of seeds. This will help to mitigate impacts related to invasive species. • TARI has no dedicated unit and staff to oversee E&S issues that can contribute to inadequate management of E&S issues. • Inadequate human and financial capacity can contribute to lack of effective enforcement of certain environmental guidelines. Actions and Opportunity Risks TARI and ASA to improve their capacity to integrate environmental and social issues in their operation. This should be done by including seeking the assistance of the environmental and social experts from within the government system to assist in implementing the project activities. MoA, PORALG and LGAs to enhance and spearhead cooperation in monitoring and implementing environmental and social issues during the implementation of agricultural projects. The risks is low as the Program is unlikely to involve activities that convert critical natural habitats. MoA and other implementing agencies (TARI, ASA, NIRC and LGAs) will consult with the Bank during the review of ESIA so that they meet the required standards. Implementing institution will monitor ESMP implementation and E&S impacts and ensure ESMP compliance accordingly Core Principle 3: Public and Worker Safety Bank Policy for Program for Results Financing: Program E&S management systems are designed to protect public and worker safety against the potential risks associated with (a) the construction and/or operation of facilities or other operational practices under the Program; (b) exposure to toxic chemicals, hazardous wastes, and otherwise dangerous materials under the Program; and (c) reconstruction or rehabilitation of infrastructure located in areas prone to natural hazards. Bank Directive for Program for Results Financing: • Promotes community, individual, and worker safety through the safe design, construction, operation, and maintenance of physical infrastructure or in carrying out activities that may be dependent on such infrastructure with safety measures, inspections, or remedial works incorporated as needed. • Promotes the use of the recognized good practice in the production, management, storage, transport, and disposal of hazardous materials generated through program construction or operations; promotes the use of integrated pest management practices to manage or reduce pests or disease vectors; and provides training for workers involved in the production, procurement, storage, transport, use, and disposal of hazardous chemicals following the international guidelines and conventions. • Includes measures to avoid, minimize, or mitigate community, individual, and worker risks when program activities are located within areas prone to natural hazards such as floods, hurricanes, earthquakes, or other severe weather or climate events. The Core Principle No. 3 is Applicable Operations, maintenance and management activities proposed for the irrigation and marketing infrastructure under the program are likely to expose the public and workers to risks such as dust, air pollution, noise, water pollution, solid waste, occupational safety impacts directly or indirectly.. In addition, the activities mentioned above can contribute to the further spread of communicable diseases such coronavirus disease (COVID-19), and HIV/AIDs, let alone the exploitation of labourers by contractors. Strengths • MoA and other implementing agencies recognize the importance of environmental sustainability. • Environmental Policies and Legislations under the Vice President’s Office and regulations under National Environment Management Council (NEMC) are in place, and these apply to the proposed civil works in the program. • The Government of Tanzania (mainland), through its Ministry of Health (MoH), has Gaps • The TARI and ASA structure does not an Environmental and Social Expert nor a section dedicated to overseeing environmental and social issues. No clear guidelines indicate how these institutions handle environmental and social issues. developed several guidelines on how to limit the further spread of Coronavirus, e.g. (i) Guideline on How to Manage the Spread of Covid 19 through Intervention of Control of Public Gathering without Affecting Economic Activities, Second Edition, July 2021. The guideline can be customized to suit construction activities. • Availability of the Occupation Health and Safety Act of 2003. This law will be instrumental in guiding Health and security issues. All employers will be required to provide a good working environment to workers to safeguard their health and ensure safety at the workplace. During the implementation of the PforR program, especially the construction of irrigation schemes and post-harvest facilities, all contractors will be required to strictly adhere to the Occupational Health and Safety Act to ensure that no accident or fatality occurs and that all social concerns surrounding communities in construction areas, such as issues of HIV/AIDS, pregnancies, gender discrimination and GBV are well addressed. Actions and Opportunities • All PIT to maintain close collaboration with OSHA to support the Agency on Occupation, Health and Safety risk management and national OSHA requirements including: workplace registration, undertaking statutory inspections, risk assessment; training and information on occupational health and safety, diagnosis of occupational diseases especially at work camps; occupational health surveillance, work environment monitoring, investigation of accidents; and authorization of first aiders. • All PIT to maintain close collaboration with Labour Department at the PMO- Risks The absence of a safeguarding expert at TARI, and ASA can compromise the operationalization of suggested measures. LEYD to foster workers’ rights, especially for unskilled labourers. • All PIT will ensure that MOH COVID- 19 Guidelines are followed in all civil works, public consultation, and engagement. • All PIT to mainstream code of conduct with special attention to GBV/SEA. Core Principle 4: Land Acquisition Bank Policy for Program for Results Financing: Program E&S systems manage land acquisition and loss of access to natural resources in a way that avoids or minimizes displacement and assists affected people in improving, or at the minimum restoring, their livelihoods and living standards. Bank Directive for Program for Results Financing: As relevant, the program to be supported: • Avoids or minimizes land acquisition and related adverse impacts. • Identifies and addresses economic and social impacts caused by land acquisition or loss of access to natural resources, including those affecting people who may lack full legal rights to assets or resources they use or occupy. • Provides compensation sufficient to purchase replacement assets of equivalent value and to meet any necessary transitional expenses paid before taking of land or restricting access. • Provides supplemental livelihood improvement or restoration measures if the taking of land causes loss of income-generating opportunity (e.g., loss of crop production or employment); and • Restores or replaces public infrastructure and community services that may be adversely affected. Core Principle 4: Land Acquisition is Applicable The proposed OMM activities for the irrigation and marketing infrastructure are not expected to involve land take of private individuals or institutions. The Program targets Operations, Maintenance and Management (OMM) of the existing irrigation and marketing infrastructure and it does not anticipate any land take. System Strengths Clear land laws, policies, and regulations: The land acquisition and compensation, including their dispute resolution and grievance mechanisms, are governed under the following land laws and regulations. • Land Acquisition Act, Cap. 118 (R.E 2002); • Land (Assessment of the Value of Land for Compensation) Regulations (2001); • Land (Compensation Claims) Regulations (2001); • Courts (Land Disputes Settlements) Act, Cap. 216 (2002). Clear staff roles and responsibilities. There is a fairly straightforward designation of roles and responsibilities between agencies responsible for land management from the community to the national level. Gaps: While there are policy gaps between Bank Policy Program-for-Results Financing and the Tanzanian system for land acquisition and resettlement, there are no direct conflicts between the Tanzanian land laws and Bank Policy Program- for-Results Financing, which indicates that gap- filling measures in the Program (if required) will not be contrary to the law should it be required. Tenure: Tanzanian law has clear procedures for landholders and generally extends eligibility for compensation to recognized or customary land users or occupiers lacking a full title but does not recognize tenants, squatters or encroachers as entitled to assistance or any allowances for transportation, disturbances, etc. Grievance procedures and dispute resolution There is a system where complaints are channelled upward, starting with the Mtaa20, Ward Executive Officer, District Commissioner, then to the Region, and up to Ministry of Agriculture (MoA). If still unsatisfied Project Affected people (PAP) can seek recourse for grievances in the courts. Consultations: Community land consultations are an internal process, followed at the community level to ensure there is consensus on the donated land. If there are impacts to any group, community mitigation measures are undertaken. For land acquisition, the valuation process includes a sensitization meeting with PAPs, which must also be attended by local leaders. The intent is to explain the program, the valuation process, valuation rates, and arrangements for the physical inspection of properties. Analysis and Guidance There is good guidance on resettlement and compensation in Tanzania that goes beyond the Land Act and Regulations – and all of the Core Principle 4 are visible in any existing Resettlement Policy Framework for Bank-supported projects. In addition, Part III of the Environmental Management (Environmental Impact Assessment and Audit) (Amendment) Regulations, 2018 on Project Registration and Screening directs that ‘in preparing ESIA, the project description shall include the proof of land ownership; and the Minister shall issue the Provisional Environmental Clearance if he is satisfied that the developer or proponent has attached proof of land ownership from relevant authorities; and that there is a clear explanation on land Acquisition Process (Relocation or Compensation) and has attached Resettlement Action Plan. Market value: Tanzania law provides for the calculation of compensation based on the market value of the lost land and unexhausted improvements, plus a disturbance, movement, and accommodation allowance, and loss of profits where applicable. However, the depreciated replacement cost approach is used, which does not result in the full replacement cost of the lost assets. Additionally, market values and valuation procedures tend to be outdated and there is little baseline data for land values, which risks the valuation being at the discretion of the Land Valuation Officer. Lost Assets and Livelihood Restoration: “Replacement assets” under the Land Act in Tanzania are restricted to land and developments on ground, and where relevant, loss of profits. Bank Policy Program-for-Results Financing goes beyond physical assets and includes livelihoods and standard of living, seeking to improve them or restore them to pre-displacement levels. While profit losses are included in Tanzanian law, ese are more narrowly defined as formal business profits and crop compensation. While the Land Act entitles compensation for business losses, there are no legal provisions requiring the government to restore livelihoods or to help restore such livelihoods. Land users such as tenant farmers are only entitled to crop compensation (the valuation method is outlined in the 2001 Regulations). Payment of Compensation: Legally, compensation for the acquired land is to be paid “promptly” but it does not have to be paid before possession of land is taken. Community Infrastructure: It does not appear that public infrastructure is addressed explicitly in the Land Act and Regulations. For projects/programs prioritized and implemented by the community, the risks that community infrastructure will be impacted is low. Consultation and Disclosure: As resettlement in practice is done as part of the ESIA, consultation 20 A small urban area or geographical division of a ward. and disclosure generally follow this process with the addition of a sensitization meeting with PAPs as part of the valuation process. PAPs are also publicly informed toward the end of the process when they can collect their compensation payments. Community Development Officers also have a role during this process, as do Ward Officers. However, this process is geared only toward the land valuation process. It may not include tenants, informal land users, and other types of resettlement and compensation not covered by Tanzanian law. Measures to be taken to meet the spirit of this core principle 4 concerning voluntary provision of the land for the wayleave is presented in the Action column, There is no clear budget or source of finance stipulated for paying compensation, hence a challenge to project implementation. Affected businesses should be given enough compensation to establish their business elsewhere; this usually includes the payment for land, inventory and 36 months profit. Technical Guidance and Implementation Capacity PIT’s Environment and Social Focal point persons will ensure that local legal and regulatory requirements are followed. For this case, they will ensure that environmental and social due diligence for all proposed project sites are undertaken. E&S due diligence will clarify the land tenure status of all proposed project areas and submit the report to the bank. Addressing Resource Constraints: • All PIT should designate Environmental and Social officer for the Program who will oversee the land acquisition process in cases where there is no land available within existing project areas and is within the acceptable risk in the exclusion criteria. • The PIT is to share land ownership legal documents on the proposed sites with the Bank before the commencement of construction. Risks The risk is low since the Program will not involve land acquisition. It focuses on existing land, targeting Operations, Maintenance and Management (OMM) of the existing irrigation and marketing infrastructure. • All Activities that warrant land acquisition and/or resettlement of a scale or nature that will have significant adverse impacts on affected people or the use of forced evictions without demonstration of mechanism to mitigate it will be excluded. Core Principle 5: Indigenous Peoples and Vulnerable Groups Bank Policy for Program for Results Financing: Program E&S systems give due consideration to the cultural appropriateness of, and equitable access to, Program benefits, giving special attention to the rights and interests of Indigenous Peoples/Sub-Saharan African Historically Underserved Traditional Local Communities, and to the needs or concerns of vulnerable groups. Bank Directive for Program for Results Financing: • Undertakes free, prior, and informed consultations if Indigenous Peoples are potentially affected (positively or negatively) to determine whether there is broad community support for the program. • Ensures that Indigenous Peoples can participate in devising opportunities to benefit from the exploitation of customary resources or indigenous knowledge, the latter (indigenous knowledge) to include the consent of the Indigenous Peoples. • Gives attention to groups vulnerable to hardship or disadvantage, including as relevant the poor, the disabled, women and children, the elderly, or marginalized ethnic groups. Special measures are taken to promote equitable access to program benefits. The Core Principle 5 is Applicable Assessment summary: Core Principle 5 is applicable. Resettlement and environmental degradation tend to impact the poor and vulnerable groups disproportionately, documented in both academic studies on environmental justice in Tanzania as well as operational documents for other Bank projects/programs. The analysis confirmed that, at present, there is currently no specific legislation or policy in place in Tanzania on or for Indigenous Peoples. While considering the applicability of this Core Principle, the analysis found that it was relevant in terms of ensuring that vulnerable groups are included in the planning process (especially needs prioritization), implementation and monitoring of program activities; that vulnerable groups have access to program benefits; and that the needs of vulnerable groups are considered for the Programs impacts. For the ESSA, the analysis of vulnerable groups focused on children, persons with disabilities, youths (unemployed, females, kids with unreliable incomes), people living with long illnesses (e.g. HIV/AIDS, and TB ), women (female-headed households, widows and those not able to support themselves), drug addicts and alcoholics, and disadvantaged communities such as pastoralists and hunters. The approach of the Government is to ensure that all vulnerable groups are consulted and benefit from Government programs. System Strength Tanzania has a longstanding practice of extensive consultation and participation at local levels, consistent with the principle of free, prior and informed consultation leading to broad community support. This approach is enshrined in legislation, such as the Local Government Act of 1982, which Gaps The analysis identified several critical gaps in the system as written, including: Identification of Vulnerable Groups: While vulnerable groups are generally included in the screening process for ESIA through EMA or in the Tanzanian system for land acquisition and promotes public meetings at the local level and encourages village residents to “undertake and participate in communal enterprises” and to “participate, by way of partnership or any other way, in economic enterprises with other village councils.” Part of NEMC’s screening criteria for ESIAs is to assess if impacts vary by social group or gender and if resources are impacted that vulnerable groups depend upon. Additionally, there is currently an initiative within NEMC supported by donors to better mainstream social issues such as gender and HIV/AIDS in the ESIA process. Tanzania also has policies specific to some vulnerable groups, such as the National Gender Policy and National Policy on HIV/AIDs, to prevent discrimination and promote equity. There is also strong guidance for participatory community planning by PMO-RALG through the “Opportunities and Obstacles to Development Handbook”, which promotes the inclusion of some vulnerable groups throughout the planning and implementation process. Such a process is being followed by the Tanzania Social Action Fund (TASAF) to support the poor in participating communities across the country. Weaknesses No system defines Indigenous Peoples in Tanzania. Even though some vulnerable groups are covered under the above policies and guidance, there is no specific policy for them that might be affected by different projects, including proposed TFSRP. resettlement, there is some risk that this may not be adequately handled in the program. Resettlement: While the Tanzanian ESIA process includes an analysis of impacts on vulnerable groups, there are no specific requirements for considering gender and vulnerability in resettlement and compensation processes beyond compensation for lost land. The experience with vulnerable groups of PAPs could benefit from further information and action – it is clear that at least in donor-funded programs with Environmental and Social management/and or Resettlement Action Plans, vulnerability is screened for and taken into consideration; however, there is little information on how the vulnerability is considered in the actual practice of compensation and/or relocation where necessary. Monitoring: Monitoring of gender, poverty, economic and social vulnerability, and HIV/AIDS in the development planning process needs strengthening. Actions and Opportunities Technical Guidance and Implementation Capacity: While there are some criteria for vulnerable groups in the ESIA process, these need to be strengthened. If requested by the Government, the project may support the current undertaking by NEMC to better mainstream vulnerability, gender and HIV/AIDS in the environmental and social assessment process and ensure socially appropriate benefit-sharing. Addressing Resource Constraints: E&S personnel at all Project Implementation Teams (PITs) should be trained to provide inputs on identifying, consulting with, and assisting vulnerable groups that may be Risks It is clear from the analysis that if the gaps identified and opportunities presented in this core principle (where applicable) are not addressed, the Program would be at risk of not generating the desired environmental and social effects for all potentially- affected people and would remain inconsistent with the guiding principles of the Bank Policy. impacted by the types of activities that will be financed by this program and/or promoting social inclusion in the development planning process. The Program capacity building and training plan can include measures for good practices on inclusive consultations, monitoring and feedback of all groups of people. Core Principle 6: Social Conflict Bank Policy for Program for Results Financing: Program E&S systems avoid exacerbating social conflict, especially in fragile states, post-conflict areas, or areas subject to territorial disputes. Bank Directive for Program for Results Financing: Considers conflict risks, including distributional equity and cultural sensitivities. The Core Principle 6 on Social Conflict is Not Applicable The Program will not entail social conflict in fragile states, post-conflict areas or areas subject to territorial disputes, nor will the Program cause social conflict or impact distributional equity or associated cultural sensitivities. As such, the ESSA did not consider the Program with regards to Core Principle 6 as this Core principle and key element do not apply to the Program CHAPTER SEVEN: FIELDWORK AND STAKEHOLDERS CONSULTATIONS 6.1. Description of the ESSA Process The ESSA process involved extensive consultations, fieldwork, and discussions with project implementing institutions and other relevant partners, including MoA and the National Irrigation Commission (NIRC); the Tanzania Agriculture Research Institute (TARI); and the Agriculture Seed Agency (ASA). The assessment also covered PO-RALG and the six selected Local Government Authorities (LGAs), namely: The Meru District Council (Arusha Region), the Hanang District Council (Manyara Region), the Mkalama District Council (Singida Region), the Kilosa District Council (Morogoro Region), the Kilolo District Council (Iringa Region), and the Mbarali District Council (Mbeya Region). In total, the ESSA Team met 74 professionals working in the agricultural sector and local government authorities, including Environmental and Social Officers at the MoA, Agricultural Researchers, Agricultural Engineers, Procurement and Accountants. Others were District Executive Directors, District Agriculture and Irrigation Officers, District Community Development Officers, District Livestock Officers, District Human Resource Officers, Social Welfare, Gender Focal Point, Environmental Experts, Economists, District Planning and Coordination Officers, District Legal Officers, District Natural Resource Officer, District Treasurers, Land Surveyors, Agriculture Field Officer- Dabaga, Community Groups Representatives, and Politian (Member of Parliament- Kilolo). The lists of stakeholders met, and their profiles are included in annex I. The fieldwork and consultations were conducted in October 2022 and mainly focused on (i) understanding the experience of participating institutions in implementing donor-funded and World Bank Projects; (ii) significant lessons obtained by the MoA through the implementation of donor-funded projects; (iii) Presence of Unit for management of environmental and social and the availability of staff. Other issues of interest were (v) their experience in collaboration with development partners and the private sector; opportunities and challenges; (vi)experience of participating institutions in the implementation of civil works and the management of environmental and social issues; (vii) operational structures, availability of unit/department/team for the E&S and the staffing capacity, conflict resolution, E&S mainstreaming and performance; the existence of bylaws guidelines and environmental and social documents for project implementation; and (viii) existence of Grievance Redress Mechanism within the participating institutions. In addition, issues related to gender inclusions, budgeting for E&S activities, handling of Gender Based Violence (GBV) and Sexual Exploitation and Abuse (SEA), and interactions with the public, private and other stakeholders were covered. Findings from the consultations and field work highly informed ESSA and particularly reported the suggested measures to strengthen system performance for E&S management for implementing the FSRP. Generally, the following are key findings from the fieldwork and stakeholders’ consultations: • The MoA and its institutions (i.e. ASA, TARI and NIRC) have a vast capacity to implement donor and WB-financed projects. For the past, five to ten years, the government of Tanzania, through the MoA, has implemented various donor and WB-financed projects such as Agriculture Support Development Program (ASDP) I&II, Marketing Infrastructure, Marketing Infrastructure Value Addition and Rural Finance Program (MIVARF), Participatory Agricultural Development and Empowerment Project (PADEP), Expanding of Rice Production Program (ERPP) and District Agriculture Development Plans (DADPS). These projects were financed by different financiers such as the World Bank, Japan International Cooperation Agency (JICA) and Bill and Melinda Gates. These organizations have strict guidance on how to implement E&S in its projects. • MoA and one of its institutions, namely the NIRC have units that oversee environmental and social issues. The NIRC have units that manage environmental and social problems known as the Environmental Management Unit (EMU). The Units are staffed with people with relevant qualifications to oversee E&S matters. However, TARI and ASAs have no dedicated E&S department and personnel. • Participating institutions demonstrate strong collaboration with development partners, including the private sector. Such experience is vital as it can inform project implementation, especially in the agricultural value chain. • MoA and participating institutions have experience working with stakeholders, including vulnerable groups. For example, in all collaborations between the MoA and the private sectors, communities are involved as essential stakeholders and beneficiaries. Gender inclusion is critical to delivering services in the agriculture sector. • The MoA and participating institutions have been implementing various activities related to the construction of irrigation schemes, warehouses, laboratories and office buildings all over the country. Some of these construction activities have been implemented through World Bank financing, such as those implemented under the Expanding of Rice Production Project (ERPP). • The MoA has been implementing E&S activities in all the construction activities stipulated in various policies and acts. • The MoA has a desk special for grievances management focusing on internal issues. For outsiders, all complaints are directed to the Permanent Secretary, where each t is directed to a respective division or unit to resolve it and report again to the PS, who will provide clarification to the complainant. • ASA has guidelines on seed production which govern contracted seed growers and agro- dealers. It also uses the country’s OHS guidelines to implement its activities. • ASA has no specific Grievance Redress Mechanism. The established Customer Care and quality control system has resolved all complaints and concerns related to seed quality and supply issues. In contrast, the human resource department addresses human resource and labour issues. Land-related complaints are resolved through the legal system. • All visited LGAs have a dedicated department and staff to deal with environmental, social development and safeguards issues. The 2022 approved organizational structure for all LGAs by the PORALG indicates that environment and social development are among the key department for service delivery at the district council. • LGAs have vast experience working with WB in sectors such as education, health and agriculture, some of which are implemented under the PforR program. Currently, all LGAs are implementing World Bank-financed projects in education, namely Secondary Education Quality Improvement Project (SEQUIP) and Boosting of Primary Education Project (BOOST) where the projects are responsible the construction of classrooms and new schools in all LGAs. These projects are implemented under the PforR financing mixed with Investment Project Financing (IPF) for some project components and activities. These projects will go for five years, starting in 2019 and 2021, respectively. Other World Bank and donor-funded projects-funded projects implemented at the LGAs level are ASDP I&II, DADPS, MIVARF and PADEP to mention a few. These projects were financed by the World Bank and other donors, namely JICA and Bill and Melinda Gates. • All LGAs set Budgetary to carter for E&S works at the district level. However, budget allocation for E&S issues is low and varies from one council to another due to its own source capacity. Currently a large part of the council’s budget is allocated to Health and Education. • Some LGAs experience conflict over land, especially between large investors and local communities where investors were given large chunks of land which they failed to develop, causing villagers and between one village and another within the same district and between different districts over boundaries issues. • Almost all visited districts have an established and functional Grievance Desk under the Human Resource Department and, in a few cases, under the Legal Unit. • The LGAs collaborate with other government agencies responsible for agricultural inputs and services such as TARI, ASA, NIRC and agricultural forums ‘Majukwaa ya Kilimo’. Agricultural Forums are instrumental in bringing together agricultural stakeholders, including the government, its agencies, NGOs and private sectors and other stakeholders, in discussing various issues surrounding the sector. 6.2. Challenges in Implementing E&S Despite the e experience mentioned above demonstrated by TFSRP implementing institutions in terms of meeting the project’s E&S requirements, this ESSA has noted several shortcomings which are required to be improved to enhance the environmental and social system, as explained below: Weak collaboration between MoA and its institutions and LGAs: As noted above, MOA and its institutions have an adequate policy, legal frameworks, operational structures, established conflict resolution mechanism, guidelines, and manuals for implementing the projects. LGAs have bylaws that guide implementing E&S safeguards where MOA frameworks, guidelines and bylaws are not adequate. The assessment, however, found a weak collaboration between MoA and its institutions and LGAs during mainstreaming E&S in agriculture activities. Although the LGAs are responsible and have access to the communities, their E&S and other teams are considered stakeholders and not partners, lacking decision-making power and ownership of the agriculture programs, such as those implemented by TARI, ASA, and NICR. The collaboration between the MoA, its institutions and the LGAs needs to be strengthened, and the roles and responsibilities of each actor must be evident during the implementation of the project. Available staff for Environmental and Social Service Delivery: The MoA and the NIRC have a unit responsible for E&S and appropriate staff capacity. However, its institutions have no unit or staff dedicated to E&S issues. Following this assessment, the ESSA recommends that the implementing institutions for this project have a dedicated E&S team in place with the appropriate staff before the commencement of the project. For PORALG and LGAs, the assessment found that the systems are in place for implementing the E&S under PforR programs. However, they will need strengthening significantly on the IPF component. Adequate knowledge and skills among the environmental and social risk management staff: E&S staff at the MOA and its institutions and the PORALG and LGAs, should be trained more on ESF and PforR. The training should be conducted periodically to bring them up to speed. They must know program E&S requirement during project implementation. It is also important that they are equipped with the requirement of PforR for agricultural projects since this will be the first time for the MoA to implement the project under PforR financing. LGAs implement projects under PforR in the education and health sector. Budget allocation for environmental and social management: Budget is needed, especially for the MOA and its institutions and the LGAs for supervision of E&S issues. E&S staff at the district level do not have a specific budget for supervising E&S safeguard issues on the field. Perception of top management on environmental and social based on their understanding: Although top management is aware of E&S issues as described by the MoA officers, it is still important to train them, especially on the ESF (IPF financing) and PforR financing to widen their understanding and win more support. Given their time limit, a half-day training on ESF requirements can help improve their perception projects’ E&S. Availability of equipment for environmental and social risk management activities: MoA uses a computer system to store its information, including those on E&S. Staff, including those for E&S at the LGA level, do not have equipment such as computers and GPS. GPS will be for locating agriculture project areas sensitive to E&S issues. Few computers, handheld GPS and other minor equipment must be bought to facilitate E&S staff at the LGA (district) level. Effective implementation of environmental and social management documents at the lower level: The MoA has prepared several safeguard documents in the past to guide the implementation of the Agriculture Support Development Program (ASDP) and Expansion of Rice Production Project (ERPP) projects. Apart from ESMF and RPF, the MOA had also prepared several safeguard documents in the past, such as the Environmental and Social Management Plan (ESMP) and Integrated Pest Management Plan (IPMP). Under the proposed PforR financing for the agriculture project, the MoA will be required to prepare E&S risk management documents using government policies, laws and guidelines. The following are recommended to ensure the effective implementation of the above-mentioned documents at the lower level: • Guidelines for E&S risk management should be prepared in a language that is easily understandable even to low cadre community members in LGAs. • They should not be bulky and/or confusing and must be friendly for local users, primarily using Kiswahili where possible and necessary. • Pictures and Images should be used to replace the text where possible and appropriate for easy understanding. 7.3 Actions required for capacity building • Conduct safeguard training for each district team in all participating LGAs and other participating institutions at MoA to enable them to meet Project’s safeguard requirements, • Conduct at least one safeguard training for the MOA management team • Follow-up safeguard pieces of training for district E&S officers should be conducted at least once a year Note: In Annex II, detailed discussion, issues and information provided during the field visits and meetings with various stakeholders. 7.4 Multistakeholder Consultation Meetings on Tanzania Food Systems Resilient Project The World Bank safeguard team conducted stakeholders’ consultation meetings for TFSRP covering implementing institutions and other stakeholders. The first group were covered during field work in October 2022 and 74 professionals working in the agricultural sector and local government authorities, including Environmental and Social Officers at the MoA, Agricultural Researchers, Agricultural Engineers, Procurement and Accountants were covered. Consultations with implementing institutions were followed by a multi stakeholders consultation which was held virtually in Dar es Salaam on 15th February 2023 where about 10 participants attended. These participants represented academic institutions, development partners, NGOs and CSO working with pastoralists and people living with disabilities (PwDs). On 14th March 2023, the World Bank Environmental and Social Team conducted another consultation meeting and 31 participants from government institutions, key departments, regulatory authorities and Local Government Authorities (LGAs) directly engaging in agriculture and in overseeing environment and social issues in Tanzania attended (Annex V). The overall objective was to share the draft ESSA to the key Stakeholders and thus obtaining their comments and suggestions to meet environmental and social safeguards requirements. In particular, the consultations aimed to seek stakeholders’ contributions on how TFSRP can be implemented without adversely affecting the environment and people. The key areas for consultations were: stakeholders perception of the project; environmental and social issues relevant to program; potential threats/risks or challenge associated with the program; steps to be taken to address those threats/challenges; the role stakeholders can play during execution of the program; environmental and social programs that should be executed by the project implementers; stakeholders’ specific needs to be considered during project designs or in the implementation process; and steps to be taken by the project implementers to enhance the grievance handling process. Overall Findings and Key Observations: Stakeholders’ participants highly commended the TFSRP and agreed with ESSA’s findings. Indeed, participants indicated that, there is a strong need to improve Tanzania food systems resilient especially during this time when agricultural sector is heavily hit but climate change risks and impacts. The Table 4 below provides issues raised and the corresponding comments. Some comments were in terms of advice/suggestions/recommendations and not requiring response but were noted to be addressed in the course of the program preparation. Table 4: Key Observations, Comments, Concerns and Suggestions from Stakeholders Academic Institutions, Development Partners, NGOs and CSO S. No COMMENT/CONCERN RESPONSE 1. The essence of PforR for this Program It was provided by the TTL as it is reflected in the PAD. 2. Coverage of the Program. Where specifically will the activities be undertaken? The program is still being prepared. Overall, the whole country will benefit, but the specific project sites will be identified in due course. 3. In addressing soil quality issues, there is need to acknowledge the role of Soil Science Institutions e.g., Mlingano Research Institute There is a need to bring on board the mentioned Research Institute and other relevant ones as well. 4. Strengthening fiscal performance - Ensure crop sales are harmonized across all LGAs. Suggestion to be worked-on 5. Some LGAs do not have in place District Agricultural Development Plans (DADPs) For those LGAs not having DADPs, they will be motivated to develop them. 6. Collaboration between the Ministry of Agriculture and the Ministry of Minerals regarding adjustment of prices of some minerals used in enriching the soils (e.g., gypsum and lime) Further to adding minerals to the soils, the Govt has started testing the soils and the program will incentivize more testing and come with recommendations on what is needed beneficial to the farmers. The long- term plan is to have improved soils that will even be carbon-sink and benefit from carbon markets. 7. How to ensure that money coming from CESS should be re-invested to incentivize policy change. The program will work with LGAs to incentivize them to make fare collections which will be re-invested into the crop sub sector. 8. There is need for harmonization of crop sales across LGAs Suggestion to be worked-on 9. Livestock sector is not included in the program currently. Why? Since this is PforR, and currently the Government is working with Livestock sector on analytical work – preparing a roadmap for investment in the sector. This might culminate into a program that supports the Livestock sector. 10. The role of Data and Statistics. The nature of program activities definitely requires appropriate Data Management, that’s why the role of NBS is crucial. 11. The Role of Research in championing technologies. Using ICT in extension as a way to enable outreach to farmers. Research is one of the Disbursement Linked Indicators (DLI) and therefore one of the areas of focus. Research findings will be disseminated through ICT and digital platforms like M Kilimo. Research leads to innovations and more technologies, and the Country might reach a stage of championing best practices as it has done for rice. 12. There is need to enhance awareness to farmers on the use of agro- chemicals Awareness and dissemination are reflected in one of the DLIs. 13. How will the program take on board interests of small farmers? The overall objective of the program covers this concern. 14. There is need to take stock of existing infrastructure in the program areas. This will be done in the process of applying for the required various permits for the program. 15. Weak links between the Government and the participating LGAs The program will motivate and champion close collaboration between the Central Government and the participating LGAs. 16. How is the Government prepared to offset environmental and social risks e.g., pollution, soil erosion, loss of biodiversity that might be caused by the program There are Policies, Laws and Regulations in place that will be complied with. Also, Institutional Framework exist, though with challenges on funding and capacity. 17. What methodologies were used in assessing capacity of the Government and the Institutions during the ESSA study Face to face consultations (guided by questionnaire) including reference to Strategic Plans. For future, it was recommended to also use Automated Monitoring & Evaluation Methods. Comments and Suggestions from government institutions, key departments, regulatory authorities and Local Government Authorities (LGAs) COMMENT/CONCERN RESPONSE 18. The programme focuses on agriculture only and specifically crops. It would be useful to also include livestock and fisheries, since they form the backbone of nutrition to the society. It is true the program target crop sector. Livestock and fisheries programmes are being discussed and most likely will be mainstreamed in the upcoming investment lending programmes; 19. The Program should recognize the role of Community Development Officers in Local Government Authorities (including their capacity) in program implementation. Past experience has shown that, at times they are not taken on board sustainability of the project is challenged and projects are not effectively implementation. Noted 20. It is strongly advised to ensure that, during construction of some projects, the work to be offered to local contractors as a way of benefit sharing and capacity building. The Ministry of Agriculture should develop a Manual of standard specifications to ensure quality work across all construction sites within the programme. Noted 21. Environmental Management Officers (EMOs) in the LGAs should comply with the Environmental Management Act, 2004 and the Regulations, 2005 (and Amendment 2018) regarding their duties and functions in the implementation of the projects. The EMOs are also reminded to guide preparation of District Environmental Action Plans which is also a legal requirement. Noted 22. The program should consider to prepared Vulnerable Group responsive budget. This will help to promote equitable allocation of benefits and impacts of TFSRP Noted. PforR instrument use government systems, including budgeting preparation through MoA Medium Term Expenditure Framework (MTEF). The MoA and PO-RALG are advised to take this recommendation and prepare sector budgets which address the need of vulnerable groups. 23. Ensure that the program work closely with the Vice President Office and NEMC who are main custodian of environment. The Vice President’s Office and NEMC are all closed involved in the program and are attending this consultation. 24. Budget constraints is a major source of many challenges in effective execution of E&S actions especially at LGAs. The Program will set budget for E&S to enhance effective monitoring and implementation of E&S matters. 25. The Governments institutions (NIRC, ASA, TOSCI) should ensure to acquire Land Title Deeds for the land area under their jurisdiction to ensure smooth Noted, NIRC, ASA, TOSCI to spearhead the process. adoption/implementation of all planned and incoming projects. 26. For the Government Institutions which do not yet have E&S units/departments should ensure to have in place beginning with nomination of qualified personnel, equipped with capacity to handle all relevant duties and responsibilities; Such institution is require to have E&S staff before commencement of the project. 27. There is general weak collaboration in handling E&S matters between the MoA and LGAs. Strongly advised the MoA and LGAs to jointly develop a mechanism of collaboration which should clearly reflect modus operand and flow of funds to ensure sustainable management of the projects. 28. The participants requested the World Bank Team to organize a specific consultative meeting with the Permanent Secretaries of MoA and PORALG and Heads of Institutions to discuss the ESSA findings as a token of awareness raising. This initiative will enable them acknowledge and support E&S activities within the programme effectively Noted. Current consultations invitations were addressed to Permanent Secretaries for MoA and PORALG. Specific consultations can be organized in future to insure continued awareness and continued and commitments to proposed actions. 7.5 Integrated Risk Assessment The overall environmental and social risk of the Program is considered Moderate. The potential environmental and social risks and impacts of the program are likely to be associated with implementing commodity value chain (CVC) activities, operations, maintenance and management of irrigation infrastructure marketing infrastructure. The predicted environmental and social risks associated with the program include (i) water-source contamination, due to spillage of agrochemicals or wastewater from operations and maintenance processing facilities, (ii) possible soil pollution land degradation (iii) spread of diseases (such as HIV/AIDS), especially during the operations and maintenance works as well as workers community exposure to COVID-19; (iv) noise and air pollution, (v) construction wastes and other related solid wastes and, (vi) possible soil and groundwater contamination owing to the generated wastes, (vii) occupational safety and health risks during OMM activities. Based on the findings of the ESSA Analysis, Table 5 aggregates the risks discussed above and proposed measures to mitigate those risks. Table 5: Risk Assessment and Management Risk Description Risk Management Operations, maintenance and management of irrigation and marketing infrastructure are likely to be associated with Health and Safety Hazards, Accidents and Emergencies, and dust and air pollution. The program is also likely to contaminate water-source due to the spillage of agrochemicals or wastewater from processing facilities: TFSRP environmental, health and safety risks are moderate overall. • Prepare site-specific environmental management plans (ESMPs) to guide operations, maintenance and management activities of the irrigation and marketing infrastructure. Low sensitivity to E&S risk management issues among some top officials. • Enhance positive attitudes on E&S among all implementing institutions and agencies. This is to be done through training them on E&S scope and PforR financing to widen their understanding and win more support. Weak collaboration between MoA and its institutions and LGAs during mainstreaming of E&S in agriculture activities. • Strengthen collaboration between the MoA, its institutions and the LGAs on E&S matters. • Clarify each actor's roles and responsibilities during the project implementation. Lack of dedicated E&S Units and personnel for some implementing institutions • All implementing institutions for this project to have a dedicated E&S team in place with the appropriate staff before the commencement of the project. • The team to get capacity enhancement on and E&S risk management matters. CHAPTER EIGHT: RECOMMENDED MEASURES TO IMPROVE ENVIRONMENTAL AND SOCIAL SYSTEM The analysis presented above confirms that with strengthening the identified shortcomings, Tanzania’s environmental and social management system is adequate to address the environmental, health, safety, and social risks associated with the TFSRP as well as the additional financing. The MoA and its key implementing institutions (TARI, ASA, NIRC and LGAs) have experience in working with World Bank. There are also opportunities to further strengthen environmental and social management capacity and enhance performance at the program level and further defined during the consultation process and implementation, as required. The analysis identified the following areas for action in order to ensure that the TFSRP interventions are aligned with the Core Principles 1, 2, 3, 4, and 5 of Bank Policy: Program-for-Results Financing. Therefore, the ESSA recommends the following key measures for improved environmental and social due diligence in the Program (Table 6). Table 6: Measures to Strengthen System Performance for Environmental and Social Management for the implementation of the Food System Resilient Program Target Objective Measures to be taken Timeframe Responsible Instrument Ensure effective implementation of the Tanzanian environmental and social management system for the PforR program • Strengthen capacity for monitoring, supervision and enforcement of HSSE management measures by deploying Environmental and Socials Officers in all project participating institutions. • Strengthen monitoring capacity of E&S departments/Units at LGAs through supplying equipment and vehicles. • MoA and other implementing agencies (TARI, ASA, NIRC and LGAs) will monitor ESMP implementation and E&S impacts and ensure ESMP compliance accordingly. • TARI and ASAs to dedicate E&S focal personnel to oversee environmental, social, health and safety risk management issues. Within 6 months of FSRP effectiveness Whenever the NEMC review process occurs When new ESMPs are prepared Within 6 months of FSRP Effectiveness Within 6 months of Effectiveness of AF component. MoA, TARI, ASA, NIRC and LGAs • ESMPs incorporate management measures. • Training is given to the E&S staff and contractors. • E&S personnel to be in place (ASA&TARI). • E&S supplied with vehicles and other equipment Integrate sustainability issues in the newly proposed strategic issues in AF covering policy reforms that targets soil health practices. • MOA to conduct Strategic Environmental Assessment SEA) for the proposed strategic actions covering policy reforms to integrate soil health practices in accordance with Tanzania National SEA regulations and guidelines. MoA • SEA Statement/Re port Ensure collaboration between MoA, its institutions and LGAs on E&S matters through signing Memorandum of Understanding (MoU) between them. The MoU to clarify each actor’s roles and responsibilities during • Organize a workshop between key technical and decision making personnel from the MoA with the relevant E&S staff of the LGAs and discuss roles of each party in the implementation/monitoring of the activities. • MoA (TARI, ASA, NIRC) and PORALG (LGAs) to sign MoU to collaborate in implementing E&S matters. • PORALG in collaboration with District Executive Directors (DEDs) within project areas to appoint and • At the beginning of the Program • Throughout the Project Cycle MoA, TARI, ASA, NIRC and LGAs Collaborative MoU between the MoA, its institutions (TARI, ASA, NIRC) and PORALG (LGAs) the project implementation. dedicate an Environmental Officers who will be empowered on E&S matters and sufficiently involved in overseeing E&S issues under TFSR. Protect project workers and local communities against exploitation of labour, communicable diseases, GBV and SEA • MoA, ARI, ASA, NIRC and LGAs will collaborate effectively with OSHA and PMO-LEYD on health, safety, and labour management issues. • Ongoing. All implementing institutions • Progress reports • Operationalize the Workers’ code of conduct, including GBV/SEA prevention and response. At the beginning of the Program Ongoing Contractors • Include in- progress reporting • Mainstream Ministry of Health COVID-19 Management Protocol in all civil works and public consultation and engagement Ongoing All implementing institutions • Include in progress reports Promote sensitivity to environmental, social, health and safety risk management issues among all implementing institutions. • Provide s environmental, social, health and safety risk management training to all implementing teams, including top management, to widen their understanding of E&S and PforR financing. Within one year of FSRP effectiveness MoA to spearhead E&S training E& training time time E&S personnel get trained. Strengthen procedures to promote equitable allocation of benefits and impacts. • define mechanisms whereby vulnerable and disadvantaged groups will be provided with relevant project information in local languages and a form and manner socially acceptable to them; • emphasize that each project will utilize the GRM. Throughout project cycle All implementing institutions Progress supervision reports LIST OF ANNEXES Annex I: List of Stakeholders Consulted During Preparation of the ESSA MINISTRY OF AGRICULTURE (MOA) AND THE NATIONAL IRRIGATION COMMISSION (NIRC) S/N NAME TITLE TEL. NO. EMAIL 1. Tulizo Malavanu Environmental Officer - MoA 0714557048 0717857048 2 Godwin Makori Senior Agric. Engineer 0767347409 3. Obeth Mwakalindile PAFO 0688173360 2. Fumba Malima Environmental Officer - NIRC 0653678982 3. Anna Kapufi Social Officer - NIRC 0757701808 TANZANIA AGRICULTURE RESEARCH INSTITUTE (TARI) S/N NAME TITLE TEL. NO. EMAIL 1. Dr. Frank Mmbando Researcher 2. Deusdedit Mbazibwa Researcher 0755881758 3. Dr. Cornel Masawe Makutupora - Dodoma 0755611522 4. Dr. Lameck Makoye Researcher (Plant Breeder) – Selian, Arusha 0763263453 5. Rose Ubwe Technology Transfer – Selian, Arusha 6. Levina Silumpa Storage – Selian, Arusha 7. Ziada Mtakimwa Researcher – Selian, Arusha AGRICULTURE SEED AGENCY (ASA) S/N NAME TITLE TEL. NO. EMAIL 1. Eng. Kamugisha Agriculture Engineer 0754690098 2. Viviano Hape Procurement 0754324550 3. David Msuya Accounting 0715346306 4. Justin Ringo Acting CEO 0766996935 MERU DISTRICT COUNCIL (ARUSHA REGION) S/N NAME TITTLE TEL NO. EMAIL 1. Zainabu Makwinya District Executive Director 2 Ridhiwani Kombo District Agriculture & Irrigation Officer 0754735643 3. Edwin Mathias Semkuwa District Community Development Officer 0755677380 emathias@yahoo .com 4. Tumaini Phinea Pallangyo Gender Focal Person 0754674225 5. Charles Makama Mboya Environmental Expert 07571922024 6. Felister Lonjini Mbugu Economist 0769798882 HANANG DISTRICT COUNCIL (MANYARA REGION) S/N NAME TITTLE TEL NO. EMAIL 1. Ibrahim E. Mbogo Ag. District Executive Director 0786577777 2 Samuel D. Lyimo District Agriculture & Irrigation Officer 0699574433 Sanuel.lymo@lands.go.t z 3. Gaudence William Ag. District Community Development Officer 0784545325 ggtumaini@gmail.com 4. Nelson Anicety Social Welfare Officer 0752394712 nelsonanicety@gmail.co m 5. Godlove J. Mgoji Environmental Management Officer 0684285338 mgojigodlove@gmail.co m 6. Erick J. Kayombo District Planning & Coordination Officer 0754340706 Erickkayombo 8@gmail.com MKALAMA DISTRICT COUNCIL (SINGIDA REGION) S/N NAME TITTLE TEL NO. EMAIL 1. Daniel Tesha Ag. District Planning & Coordination Officer 0786958667 Teshadaniel8@gmail.c om 2 Elias E. Mbwanbo District Livestock Officer 0765028840 mbwamboelias@gmai l.com 3. Zakaria Lupindo Ag. District Community Development Officer 0755677380 emathias@yahoo.com 4. Mwajuma Issa District Social Welfare Officer 0766766707 mwalakala@gmail.co m 5. Mwanitu Imikigwe Land Surveyor 0717478822 Imwanitu7@gmail.co m 6. Representative Iguguno Women Group Executive Secretary 0745733347 7. Representative of Kinangiri SACCOS Chairman 0769286481 8. Representative MWANDO SACCOS Chairman 0682501108 9. Representative Farmers Association - Jikwamue na Umasikini Chairman 0783126401 10. Representative Youth Group (Pamba Safi) Chairman 0785810924 11. Representative Youth Group (Vijana Mkalama SACCOS) Secretary 0752873285 KILOSA DISTRICT COUNCIL (MOROGORO REGION) S/N NAME TITTLE TEL NO. EMAIL 1. Kisena Mabuba District Executive Director 2 Vallence Lwampite Economist 0682399474 Lwampitevallence @gnail.com 3. Benjamini Mang’ara Ag. District Community Development Officer 0711696903 Bmang1143@gmail.com 4. Tumaini M. Geugeu District Social Welfare Officer 0714466211 tumainirg@gmail,com 5. Daniel G. Makala Ag. District Livestock Officer 0717252107 Daniel.makala@kilosadc. go 6. Fauzia T. Nombo District Human Resource Officer 0753830926 Fauzia.nombo@kilosadc.o rg 7. Anthon H. Mbise Environment Officer 0716007171 tonyherod12@gmail.com 8. Representative of Women (Yote Maisha Group) Chairperson 0782275551 9 Representative of Youth Group (New Mbumi Youth SACCOS) Chairman 0767241220 11. Representative Farmers Association (MVIWATA) Chairman 0652316314 12. Representative Livestock Keepers (NARETISHO) Secretary 0717289970 KILOLO DISTRICT COUNCIL (IRINGA REGION) S/N NAME TITTLE TEL NO. EMAIL 1. Lain E, Kameta District Executive Director dedkilolodc@go.tz 2 Lucas H. Daudi District Planning and Coordination Officer 0756318075 lucasgag@yahoo.com 3. Scolastica Gibore District Community Development Officer 0784924895 Jacsonscola@gmail.com 4. Issa Mohamed District Social Welfare Officer 0785494109 Issaujao8@gmail.com 5. Ella Msigwa District Legal Officer 0759576955 6. Justine Nyamoga Hon Member of Parliament- Kilolo 0754899070 nyamogajustine@gmail.co m 7. Kassim N. Hema District Treasurer 0784474847 Kassim hema@gmail.com 8. Twilumba Kadeha District Agriculture Officer 0756733015 9. Hassan Ussi District Internal Auditor 0754319030 10. Rutahrile Af. District Natural Resource Officer 0716805789 11. Robert Sigge Ag. District Natural Resources & Environmental Management 0745601437 sigerobert@gmail.com 12. Aneth A Molela Farm Supervisor; Dabaga 0656396778 Molelaaneth@gmail.com 12 Representative of Tanzania Home Economics Association (TAHEA) Coordinator 0759390714 13. Rivard W. Mbalinga Agriculture Field Officer- Dabaga 0627950908 Rivaldmbalinga@gmail.co m 12. Emma Franky Agricultural Engineer 0624113346 frankmwagady@gmail.com 11. Representative Upendo MMOJA Coordinator 0768436923 mgovamaria@yahoo.com 12. Representative Women Group – Jiongeze Secretary 0756522260 MBARALI DISTRICT COUNCIL (MBEYA REGION) S/N NAME TITTLE TEL NO. EMAIL 1. Misana Kwangura District Executive Director 07849086216 ded@mbaralidc.go.tz 2 Salifu E. Vanance District Planning & Coordination Officer 0752103091 Salifuelias66@gmail.com 3. Ramon P. Kessy Ag. District Community Development Officer 0754509597 ramokessy@yahoo.com 4. Victoria Mlay District Social Welfare Officer 0712309257 Victoriamkessy57@gmail.co m 5. Patrick Charles District Natural Resources & Environment Management Officer 0754441358 Charles.nkwera@mbaralidc.g o.tz 6. Helman Mpogole Ag. District Legal Officer 0768506377 hermanmpogole@gmail.com 7. Abbasi S. Mubanga Ag. District Agriculture & Livestock Officer 0766804612 Abasim7@gmail.com 8. Godson Mbelwa District Treasurer 0753923915 grmbelwa@gmail.com Annex II: Issues discussed in regard to capacity assessment for the Implementation of E&S with the Ministry of Agriculture (MoA), National Irrigation Commission (NIRC), Tanzania Agriculture Research Institute (TARI), Agriculture Seed Agency (ASA) and the Local Government Authorities (LGAs) and their response Introduction The Environmental and Social (E&S) capacity assessment covered the Ministry of Agriculture (MoA) and its institutions; TARI, ASA, and NIRC. The assessment also covered PO-RALG and the six selected Local Government Authorities (LGAs). The E&S capacity assessment for the mainland was conducted per the World Bank Guidance on Program-for-Result on Assessing Borrower Capacity for Addressing Environmental and Social Issues Associated with Investment Projects supported by the World Bank. The assessment focused on Policy and legal frameworks, operational structures, experience in implementing World Bank and other donor- funded projects, availability of unit/department/team for the E&S and the staffing capacity, conflict resolution, E&S mainstreaming and performance, Grievance Redress Mechanism (GRM), gender inclusions, budgeting for E&S activities, handling of Gender Based Violence (GBV) and Sexual Exploitation and Abuse (SEA), interactions with the public, private and other stakeholders. 1.1 Ministry of Agriculture (MoA) 1.1.1 Experience in Implementing Donor Funded and World Bank Projects The MoA has vast capacity in implementing donor and WB financed projects. For the past five to ten years the government of Tanzania through the MoA has implemented various donor and WB financed projects such as ASDP I&II, MIVARF, PADEP, ERPP and DADPS. These projects were financed by different financiers such as the World Bank, JICA and Bill and Melinda Gates. These organizations have strictly guidance on how to implement E&S in its projects. Table 1 shows the experience of the Ministry of Agriculture to manage donor financed project and in working with the World Bank. The table indicates name of the projects including those financed by the WB, stating the budget, scope, and outcomes. The experience covers the past five to ten year also indicating how stakeholders including villagers were involved in implementing such projects. Table 1: Experience of the Ministry of Agriculture in Implementing World Bank and other Donor funded Projects No Project name Budget Scope Outcome Stakeholders’ engagement 1 Expanding US$ URT Increase rice produced and -During implementation NGOs Rice 22.9 (mainland marketed in the Morogoro and CSOs were involved during Productivity million and Region in the Tanzania designing and during Project Zanzibar) Mainland and in Zanzibar, evaluation of the project. leading to improved rural -Extension officers were incomes and food security. included in day-to-day activities of the project in project sites -Farmers were involved in demonstration and translating the knowledge gained to their fields. 2. Eastern Ethiopia, Increase agricultural Africa Kenya, productivity and growth in Agriculture Tanzania, eastern Africa, focusing on Productivity and priority commodities such Program Uganda as cassava, rice, wheat, and smallholder dairy production. In the course of implementing the donor financed projects the MoA has gained adequate experience and lesson which can be carried forward towards implementation of the proposed agriculture PforR program. Table 2 shows major lesson/experience learnt by the Ministry of Agriculture during implementation of the donor funded and World Bank financed projects in the area of Social and Environmental risk management. Table 2: Major lessons obtained by the Ministry of Agriculture through implementation of Donor funded project No Project Lessons learnt 1 ERPP -Improve rice productivity -The project through SRI improved farmers’ resilience to climate change because it requires less resources including water and land - The project touched a well-being of community as it had direct impacts on their social and economy - Participation of women was higher than expected. women made up 50% of all project participants in only 2 years of project implementation 2 EAPP The project showed how science and technology is enabling African farmers to grow more nutritious food and boost inclusive growth. 1.1.2 Presence of Unit for Management of Environmental and Social and the Availability of Staff The capacity assessment on E&S focused in establishing whether the Ministry of Agriculture have a specific department/unit that oversee E&S issues focusing on its capacity in terms of number of staffs, academic qualifications, experience (for how long they have been in the sector) and which types of projects they have handled. The capacity assessment found that the MoA and one of its institutions namely the National Irrigation Commission (NIRC) have units which oversee the environmental and social issues which is known as Environmental Management Unit (EMU). Figure 1 shows the current organisation structure of the Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives which indicates the presence of EMU. Figure 1: Current organization structure of the Ministry of Agriculture, which indicates the presence of EMU. (Source: MOA, 2022) The EMU has provided support in various projects such as Environmental Management Act Supporting Project (EMA-ISP) 2007-2014, Mainstreaming environment in Nation, Sectorial and district development plans and decision-making processes, development of national capacity in integrating economic and environment assessment including budgeting and monitoring in Tanzania phase I (2013-2014), and mainstreaming environment in Nation, Sectorial and district development plans and decision-making processes, development of national capacity in integrating economic and environment assessment including budgeting and monitoring in Tanzania phase II (2016-2018). Table 3 shows academic qualifications of EMU within the Ministry of Agriculture. Table 3: Qualifications of E&S Staff for implementing the project Sn Title Academic qualification Number of staff Experience (Years) 1 PAO BSc. Agriculture General; MSc Natural Resources Assessment and Management 1 12 2 PAO BSc. in Botany; MSc Natural Resources Assessment and Management 1 7 3 PAFO BSc. Environmental Planning and Management 1 4 4 AO BSc. Agriculture Economics and Agribusiness; MSc Management of Natural Resources for Sustainable Agriculture 1 11 5 EO BSc. Environmental Sciences and Management; MSc in Environmental Studies 1 10 6 EO BSc. Environmental Sciences and Management; MSc Sustainable Development (Ecology) 1 10 7 EO BSc. Environmental Planning and Management 1 4 8 SAO BSc. Agriculture General; MSc. International Environment and Agricultural Science 1 4 9 SAO BSc. Environmental Sciences and Management 1 1 10 AO BSc. Agriculture General 1 1 Note: MoA has a Sociology Expert from Land Use Plan Department 1.1.3 Collaboration with Development Partners and Private Sector Collaboration with Development Partners The Ministry has formed collaborations with various development partners in agriculture and other related activities. The partners include organizations which have financed implementation of different agriculture projects within the country. Table 5 shows development partners and the project where collaborations has occurred, budget and the status of collaborations. Table 5: Development partners, name of project, cost and the status of collaboration No DP’s Name of the project Costs Status 1 FAO Capacity building related to multilateral environmental agreements in ACP countries phase III USD 724,113 Implementation in collaboration with 6 LGAs (Kilosa, Mbalari, Kilolo, Karatu, Same and Kigamboni) 2 USAID Building capacity for resilient food security USD 775,880 Completed Scaling up CSA in Tanzania USD 800,000 Under Preparation 3 IUCN-GCF Enhancing Adaptive Capacity and Climate Resilience of Vulnerable Smallholder Farming Communities and Agro-pastoral Systems in Semi-Arid Areas of Tanzania Mainland and Zanzibar Proposed USD 30 Million Under preparation 4 WB ERPP-Mainland and Zanzibar 22.9million USD Completed 5 ADB and GAFSIP TANPAC-Mainland and Zanzibar 78.95Billion Tsh ongoing 6 Poland Storage Capacity Expansion project-Mainland 125.69 billion Tsh ongoing 7 UNEP SSFA (Small Scale Funding Agreement) – UNEP Phase 1 USD 61,342 Completed SSFA (Small Scale Funding Agreement) – UNEP Phase 2 USD 105,000 Completed Ecosystem Based Adaptation for Rural Resilience in Tanzania USD 2.6 Million Implementation in collaboration with Vice President’s Office 8 IFAD Agriculture fisheries development program-Mainland and Zanzibar 117billion Tsh Ongoing Collaboration with the Private Sector The Ministry of Agriculture has also worked with the private sector in implementing different agricultural activities. Collaborations with private sector has been on provision of seeds, fertilizers and agro-inputs. More opportunities exist for continued collaboration between the MoA and the private sector. Some of the private sector working with the MoA and the areas of interest are: • Collaboration in Agro inputs in the area of machineries are Poly Machinery Co., Ltd., Intermech Engineering Factory, KILIMO BORA SYSTEMS LTD, Agricom Africa Limited, to mention few. • In the area of Value chains and the types of crops are: 1. Sunflower (SHADCO Ltd, TPYESER, MERU INVESTMENT,), 2. Rice (RAFER GROUP, WILMER, MW Rice Miller, Rupe 2016 group, Kabakuli Import Export), 3. Maize (MRAYSHE COMPANY LTD, WORLD FOOD PROGRAM) 4. Avocado (Africado Limited, Kibidula Farm Ltd, Lupembe Avocado, Avo-Africa), • In the area of fertilizers are (YARA, OCP, Mohamed Enterprise) 1.1.4 Opportunities and Challenges in Collaborating with the Private Sector In all collaborations between the MoA and the private sectors communities are involved as stakeholder and beneficiaries and that gender inclusion is key to delivering services in agriculture sector. Gender and vulnerable issues are integrated in various stages of value chain from initial stage of production (farm level) to the final stage (consumer level) and during planning of programs /projects. A number of opportunities exist for the MoA to work with the private sector. These opportunities are: • Availability of enabling environment, availability, and suitability of these value chains in the country, increase in transparent and efficient use of resources, enforcement of accountability, promote the use of new technologies. • Fruit/ Vegetable processing: A large variety of fruits and vegetables are produced in Tanzania. The most important fruits include mangoes, oranges, pineapples, passion fruits, bananas, avocados, papayas, peaches, pears, and grapes • Cashew nut Processing: Cashews are a major cash crop in Tanzania and production has risen to 120,000 tons annually. However, only about 10 percent of the cashew nuts produced within the country are processed in Tanzania. There are opportunities in rehabilitating old and/or unused processing plants or establishing medium-scale processing plants. • Oil seeds: Tanzania still imports a lot of edible oil. Processing of oilseeds locally is now on the rise, therefore there is potential in supplying oil pressing and processing equipment. Common oil seeds produced in the country include sunflower, sesame, groundnuts, palm oils. There are challenges hampering collaboration between the MoA and the private sector which are: • Food processing investments rely on imported machinery and technologies which are sometimes expensive. • Local financing for agriculture is still limited due to high interest rates. • Minimum prices hinder free market competition. • Low productivity of smallholder farmers which cannot compete with large producers 1.1.5 Implementation of Civil Works and the Management of Environmental and Social Issues In the area of civil works the MoA has been implementing various activities related to the construction of irrigation scheme, warehouses, laboratories and office buildings all over the country. Some of these construction activities have been implemented through the World Bank financing such as those implemented under the Expanding of Rice Production Project (ERPP). The MoA continues to implement various construction activities in different parts of the country which aims to improve delivery of agricultural services. In all the construction activities the MoA has been implementing E&S activities as stipulated in various policies and acts presented in Chapter three. The list of the completed and ongoing construction activities implemented by the MoA are presented here under. i. Construction of 16 warehouses and establishment of Centre of excellence under TANPAC with approximate 33.2 billion Tshs21. ii. Ongoing construction of warehouses (Ruvuma 31, Tabora 18, Singida and Dodoma10) with approximate 24.8 billion Tshs under ASDP II iii. Construction of warehouses across the Songea, Madaba, Malinyi, Katavi, Mkula, with approximate cost 19.94 billion under ASDP II iv. Construction of HQ building at Mtumba Government City with approximate cost of 24.4 billion Tshs. v. Construction and restoration of Cylos complexes and warehouses in Makambako, Mbozi, Songea, Sumbawanga, Mpanda, Shinyanga Babati and Dodoma Under Storage Capacity Expansion Project with approximate cost of 23.9 billion Tshs vi. Construction of Irrigation schemes and warehouses in Morogoro USD 22.9million vii. Rehabilitation and construction of physical infrastructure at MATIs with approximate cost of 5.2billion TShs for 2022/23 Civil works under the ministry is usually done through contractors who also provide technical assistance. Unprofessional services such as labourers are obtained from around the project areas where communities are given priority in temporally employment. However, in some projects such as EBARR the districts used local fundis through force account to reduce construction time. In the situation where contractors are used labour management is left on the hands of contractors and the MoA remains as a supervisor. In the situation where local fundis are used through force account, the labourers are managed by the construction committees formulated within the local area where the construction is taking place under the supervision of the district engineer. During projects implementation, monitoring and evaluation is conducted by a team of experts from the environmental unit of MoA and the M&E experts from MoA and PORALG. The MoA has its own independent unit for Monitoring and evaluation which is situated in office of Director of Policy and Planning. 1.1.6 By-laws, Guidelines and Environmental and Social Documents for Project Implementation The MoA has implemented Word Bank and Donor funded projects where various E&S documents were prepared as a requirement for funding apart from the country E&S policy and legal framework described under Chapter 4. Under Expansion of Rice Production Project (ERPP), the Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania (SAGCOT) Investment Project and the Participatory Agricultural Development and Empowerment Project (PADEP), the MoA prepared Environmental and Social Management Framework (ESMF), the Resettlement Policy Framework (RPF) and Integrated Pest Management Plan (IPMP). The Environmental and Social Management Plan (ESMP) were also prepared for the construction of irrigation schemes and warehouse under the ERPP. These documents were the main guidance to the Ministry and the implementing institutions in implementing E&S issues and ensuring that implementation of project activities does not cause any harm to the environment and the community. Although these projects were under IPF its important to note that the MoA already has the capacity and awareness on the importance of incorporating environmental and social components in project activities. 1.1.7 Land conflicts, Grievance Redress Mechanism and Farmers support 21 These figures are in TSH whereas conversion should be 1USD is equivalent to 2320Tsh The Ministry has a desk special for grievances to deal with internal issues, however for the of outsiders, all complains are directed to the PS where he will direct the complains to a respective division, or unit to resolve it and report again to the PS who will provide clarification to the complainant. For the case of normal routine, the Ministry of agriculture provides trainings on issues related to IPM and proper handling of agrochemicals and agro input in general. For the case of projects farmers and extension officers are provided with the personal protective gears (PPE) to prevent them from the impacts of agrochemicals. There was no conflict related to land tenure among the projects areas probably due to the ongoing initiatives to prevent occurrence of the land tenure relate conflicts. Demarcation and issuance of legal ownership of land such as CCRO' in rural areas so that each land parcel is owned legally is among the key initiatives to reduce land related conflicts. Preparation of Village land Use Plans is another initiative which ensures that each piece of land is utilized according to the use specified. 1.2 Institutions under the Ministry of Agriculture and Irrigation There are three institutions under the Ministry of Agriculture and Irrigation. These institutions namely Tanzania Agriculture Research Institute (TARI), Agricultural Seed Agency (ASA) and the National Irrigation Commission (NIRC). As per the implementation arrangement stipulated in Chapter 2 These institutions form part of the main implementers of the project activities. The project components have activities which will be directly implemented by the three institutions in collaboration with the LGAs. The capacity assessment covered the three institutions and focused on assessing whether they have units or teams for implementation of E&S issues with adequate qualified staff, but also the budget allocation for the implementation of E&S in their activities. Other areas covered by the assessment are collaboration with the private sector and the community in addressing E&S issues and experience in implementing civil works. All of the three institutions have activities which have direct impact to the environment and the community if there is no mechanism to incorporate E&S during implementation. The following Sections covers the three institutions. 1.2.1 Agricultural Seed Agency (ASA), Morogoro The assessment team visited the ASA offices in Morogoro to discuss various capacity issue in the implementation of its activities. ASA has a role to multiply seeds and sell to customers. Issues covered are described here under. Staffing Capacity On the staffing capacity to address E&S issues at the agency the team found the following; • ASA does not have a unit to deal with E&S issues. The environmental issues are under the Business Development Directorate. ASA assigns a person, who is an environmental engineer to deal with environmental issues. The agency has no specific social officer in the agency. Social officer working within the district councils are being used when ASA is implementing its activities. • They also use farm supervisors to help with the social issues. The farm supervisors are based on seed farms and report to the ASA HQ but work in close collaboration with the district council. • The grievances are reported to the village government and ASA collaborate with the LGAs to address them. There is no specific GRM or grievance officer in the agency but information and grievance from outside are received through marketing and distribution Section. Implementation of Civil Works Through Construction of Irrigation Schemes and Labour Management ASA has constructed the irrigation scheme in Kilangali under the World Bank financed project namely Expanding of Rice production Project (ERPP). The agency is planning to expand to Arusha seed farm (200Ha), Kilimi – Nzega in Tabora region (400Ha) and Msimba in Kilosa, Morogoro region (200Ha). In Arusha the 5.5 Ha of the farm will be installed with the drip irrigation for horticultural activities while the other three farms will use pressurized irrigation system. ASA will hire contractors to install the irrigation system in the farms. In the past ASA has been using force account to implement its activities, which later changed to contractors due to the size of civil works. During installation of the irrigation schemes labourers are obtained from among the farmers living in nearby communities. These farmers don’t sign any code of conduct, they are paid based on daily rates while others are contracted workers. Child labour is not the case in ASAs civil works. Msimba seed farm had earlier prepared the ESIA (ESMP) report which needed revision. The report has been revised, ESMP prepared and is now undergoing NEMC review. ESIA reports for other seed farms have been prepared and awaiting NEMC decision on the provision of certificate. Presence of Bylaws / Guidelines for E&S ASA has guidelines on seed production which govern contracted seed growers and agro- dealers. Other bylaws used by ASA are as provided by the MoA. ASA uses country’s OHS guidelines in the implementation of its activities. Environmental and Social Issues in Seed Production ASA deals with openly pollinated seeds, which are hybrid. Examples of such hybrid seeds are maize which is grown in Southern Highlands, other seeds are rice, sunflower, beans, groundnuts and the horticultural crops. ASA uses more than 65 seed types through open pollination. Apart from seed crops, ASA deals with tree seeds such as mango and avocados. ASA has 13 farms all over the country which fall under the farm section manager. In seed production activities environmental services are provided by agricultural officer’s / farm managers while social issues are provided by district council social development officers where needed. Conflicts between ASA and the Communities Living Surrounding Farms Most conflicts are caused by the encroachment of farmers to ASA’s farms, like for the case of Kilangali and Msimba. In Msimba more than 1000 acres were given to communities who had already built houses. ASA decided to surrender the land for community use. ASA has secured the remained land and proper boundaries are demarcated to avoid further encroachment. ASA is planning to fence all its farms in near future. Experience in Implementing WB or Donor funded Projects ASA was among the implementing entities of the Expansion of Rice Production Project (ERPP) which was implemented by the Ministry of Agriculture. Through the project ASA constructed the irrigation scheme in Kilangali and the office building in Morogoro. They also procured and was facilitated for the production of seeds. ASA has also been implementing Agriculture and Fisheries Development Program (AFDP) which is financed by the loan from IFAD. In all the projects ASA is responsible for the implementation and monitoring of the ESMP. Collaboration With the Private Sectors and Other Stakeholders • ASA sells the seed to the private and public sector. For the private sector they deal with seed companies and agro-dealers. • The consultants hired to conduct environmental and social assessment and other assignments report to ASA who later on reports to the ministry. • ASA provides land for the seed companies to produce their seeds. ASA lend the land to the seed companies for duration of contract years. • The minimum land they give to individual farmers is 100 acres. After the seed production, the farmers sell the seeds to ASA. In the past there were seasons where farmers wanted to sell their seed as grains due to hunger however, they were restricted by the contract. • ASA assist the farmers with the required technical knowledge and follow-up. • For the seed companies, no minimum amount of land is being giving. ASA gives contract for about 10 years. They don’t sell their seeds to ASA. Grievance Redress Mechanism (GRM) There is no specific Grievance Redress Mechanism; all complaints are concerns related to seed quality and supply issues are resolved through the established Customer Care and quality control system while human resource and labour issues are addressed by the human resource department. The team was also informed that land related issue are resolved through the legal system. Gender mainstreaming The Agency follows the Ministry of Agriculture Gender Mainstreaming Guideline, however there are weak procedures on operationalization and follow up on specific issues; the Agency is depending on the Gender Focal Persons at the District level in dealing with gender issues at the community level. 1.2.2 Tanzania Agricultural Research Institute (TARI) The Tanzania Agricultural Research Institute (TARI) was established by the Parliamentary Act No. 10 of 2016 to enhance and strengthen of agricultural research system in Tanzania. TARI is a semi-autonomous body under the Ministry of Agriculture, responsible for all agricultural research activities conducted by the National Agricultural Research System (NARS) in Tanzania. The Institute has 3 directorates namely Research and Innovation, Technology Transfer and Partnership and Administration and HRM. The Institute’s mandate is to conduct, regulate, promote and coordinate all agricultural research activities conducted by public and private research institutes or organizations in Tanzania. TARI aims at strengthening national agricultural research system to enhance development and dissemination of technologies, innovations and management practices (TIMPs) to address the real needs of farmers and other agricultural stakeholders. TARI has a network of 9 research Centres and 8 Sub Centres. The Centres are TARI Makutupora, TARI Ilonga, TARI Selian, TARI Ukiriguru, TARI Naliendele, TARI Mlingano, TARI Tumbi, TARI Uyole and TARI Kihinga. The Sub Centres are TARI Hombolo, TARI Dakawa, TARI Maruku, TARI Mikocheni, TARI Tengeru, TARI Kifyulilo, TARI Ifakara and TARI TARI Kibaha. TARI Headquarters is located in Dodoma, Tanzania. Collaboration with Other Institutions TARI has signed Memorandum of Understanding with more than 60 institutions. Due to its nature of works TARI is constantly collaborating with TOSCI (Seed Regulators), ASA (Seed Agency), TPRI (Tanzania Pest Research Institute) which focuses on disease diagnosis and provision of phytosanitary certificate during importation and export and TFRA (Tanzania Fertilizers Regulatory Authority) who uses TARI’s laboratory for analysis of fertilizers. TARI links with NEMC who provides environmental advisory role. TARI has also a strong relationship with the community. Irrigation Schemes and Other Physical Infrastructure TARI works with the total of 17 centers spread all over with the 18,000Ha of land for agriculture research. In the financial year 2022/2023 TARI is planning to conduct new construction and rehabilitate the total of 850Ha. These activities are likely to cause impacts to the environment and the surrounding communities if proper measures are not in place to manage them. TARI is expected to use registered consultants for large projects while small construction projects will be subjected to screening and handled inhouse. Mainstreaming of Environmental and Social Issues Agriculture is among the agent of environmental degradation. TARI conducts research to improve agricultural mechanisms in order to reduce impact to the environment. Currently E&S issues are made part of the National Agriculture Research Agenda. The Institute has not unit or staff dedicated for E&S issues and that such issues are under the directorate of Research and Innovation. The directorate’s role is the generation of demand – driven agricultural technologies and innovations using cutting age technologies such as precision agriculture, modelling and biotechnology are among important issues emphasized under TARI. Demand driven technologies and adoption of Agricultural Innovations System (AIS) approaches and inclusiveness contribute in sustainable food systems and supplying raw materials to agro- industries. In this Directorates there are three sections which are; 1. Crop Research and Post - harvest management; research on development of new varieties, breeding, biotechnology, disease, post-harvest and crop management; 2. Natural Resources Management and Agricultural Engineering Research; research on agroforestry, soil fertility, plant nutrition, conservation agriculture, soil and water management; climate change; evaluation of labour serving equipment; soil mapping, land resources inventory and evaluation; collaborative research on testing farm implements and use of animal power traction; and 3. Social economics and Marketing Research; research on clientele participatory approaches, adaptation of technologies, impact assessment; analysis of institutional and policy amendment; value chain analysis; and household and gender mainstreaming. TARI conducts Environmental and Social Impact Assessment (ESIA) before construction of irrigation scheme using registered Consultants. TARI also mainstream E&S in GMO research. The Environment and Social assessment team visited TARI offices in Selian, Arusha region and Uyole, Mbeya region. 1.2.3 Tanzania Agriculture Research Institute (TARI) – Selian, Arusha Staffing Capacity • The institute do research in 3 main crops including maize, beans, and wheat. • The institute has 48 staff: 15 researchers and 33 supporting staff. • The institute has technical staff who are involved in conducting research, breeding, soil analysis, post-harvest and value addition application. • Coordinator for research and innovation are also present. • The institute also has the Technological, Transfer, and Partnership (TTP) Department. The department main function is to take the research to the general public. • The Institute have greenhouse and small irrigation schemes. • There are conflicts with the community over encroachment which is handled by the legal team and through negotiation under the district commissioner. • The institute has neither dedicated staff nor unit specifically for addressing environmental and social management issues in its daily activities although they have direct impact to the environment and society. 1.2.4 Tanzania Agriculture Research Institute (TARI) - Uyole, Mbeya Crops and irrigation • The dominant crops are maize, common beans, wheat, rice sunflower, round potatoes. • The total land size in Uyole is 450 hectares. 30 hectares of irrigation land employs over head technique. Staff capacity • They have a gender specialist • Presence of a Natural Resource Department for soil and climate. • Grievance is handled via the suggestion box open to the public and through the disciplinary committee. The head of personal and Center Director also assist in resolving grievances. Handling of Land Conflicts TARI Uyole seldom have land issues since they have title deeds. However, they still experience some few intruders. They handle the land issues or try to resolve the conflicts with their lawyer and the district committee. 1.3 President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG) and Local Government Authorities (LGAs) 1.3.1 Local Government Authorities (LGAs) Six LGAs were visited namely Meru, Hanang, Mkalama, Kilosa, Kilolo and Mbalali district councils. The following sections summarize issues found in all district’s councils with regard to mainstreaming environment and social management in LGAs activities 1.3.1.1 Presence of unit / Department for Environmental and Social Issues and Staffing Capacity Due to organization setup which is the same for all LGAs, they all have a dedicated department to deal with issues of environment, social development and safeguards. The 2022 approved organizational structure for all LGAs by the PORALG indicates that environment and social development are among the key department for service delivery at the district council. The basic functions of Local Government Authority as stipulated in the Local Government Authority (District Authorities) Act No. 7 of 1982 (Cap 287), and the Local Government (Urban Authorities) Act No 8, of 1982 Cap (288) are as follows: - (i) To maintain and facilitate the maintenance of peace, order and good government within its area of jurisdiction; (ii) To promote the social welfare and economic well-being of all persons within its area of jurisdiction; and (iii) Subject to the National policy and plans for rural and urban development, to further the social and economic development of its area of jurisdiction. The current functions and organization structure of the LGAs comprises of 13 Departments and six (6) Units (Figure 2) as follows: - (i) Administration and Human Resource Department; (ii) Finance and Trade Department; (iii) Water Department; (iv) Works and Fire Rescue Department; (v) Planning, Statistics and Coordination Department; (vi) Health Department; (vii) Primary Education Department; (viii) Secondary Education Department; (ix) Land and Natural Resources Department; (x) Agriculture, Irrigation and Cooperatives Department; (xi) Livestock and Fisheries Department; (xii) Community Development, Social Welfare and Youth Department; (xiii) Sanitation and Environment Department; (xiv) Legal Unit; (xv) Internal Audit Unit; (xvi) Procurement Unit; (xvii) Information and Communication Technology Unit; (xviii) Election Unit; and (xix) Beekeeping Unit. Figure 2: shows organization structure approved by PORALG in 2022 to be used by all the LGAs in the country. 3 DIVISION FISHERIES DIVISION OFFICER IN DIVISION ICT UNIT INTERNAL AUDIT UNIT DIVISION SECTION SERVICES DIVISION FINANCE AND ACCOUNTS UNIT AND PRIMARY EDUCATION DIVISION NATURAL RESOURCE AND ENVIRONMENTAL DIVISION HEAD COUNCIL DIRECTOR WASTE MANAGEMENT AND SANITATION UNIT CONSERVATION UNIT SPORTS, CULTURE AND ARTS UNIT LEGAL SERVICES UNIT HEAD PROCUREMENT MANAGEMENT UNIT GOVERNMENT COMUNICATION UNIT INFRASTRUCTURE, RURAL AND URBAN DEVELOPMENT DIVISION WORKS SECTION ROADS SECTION RURAL AND URBAN DEVELOPMENT SECTION HEALTH, SOCIAL WELFARE AND NUTRITION HEALTH SERVICES SECTION SOCIAL WELFARE SECTION NUTRITION SERVICES SECTION INDUSTRY, TRADE AND INVESTMENT INDUSTRY DEVELOPMENT AND INVESTMENT SECTION TRADE AND MARKETING SECTION PRE- PRIMARY ACADEMIC SECTION STATISTICS AND LOGISTICS SECTION SPECIAL NEEDS EDUCATION SECTION OFFICER IN SECONDARY EDUCATION ACADEMIC SECTION STATISTICS AND LOGISTICS SECTION SPECIAL NEEDS EDUCATION SECTION OFFICER IN ADULT AND COMMUNITY DEVELOPMENT DIVISION CROSS CUTTING ISSUES COORDINATION NGOs AND CBOs COORDINATION SECTION AGRICULTURE, LIVESTOCK AND AGRICULTURE SECTION LIVESTOCK SECTION FISHERIES SECTION ADMINISTRATION AND HUMAN RESOURCE MANAGEMENT HUMAN RESOURCE MANAGEMENT SECTION ADMINISTRATION SECTION PLANNING AND PLANNING AND BUDGETING LGA’S LAND ADMINISTRATION OFFICE – MINISTRY OF LAND, HOUSING AND HUMAN SETTLEMENTS ADULT AND NON-FORMAL EDUCATION SECTION OFFICER IN NON-FORMAL EDUCATION SECTION OFFICER IN WARD EXECUTIVE OFFICE VILLAGE/MTAA EXECUTIVE OFFIC COORDINATION SECTION AND EVALUATION SECTION MONITORING Figure 3: Approved Organizational structure for LGA (Source: PORALG, 2022) These departments have adequate staffing which vary in number from one district council to the other with relevant knowledge and skills. Although the staff deficit on E&S is there due to increased population, the districts however have managed to continue providing E&S service delivery to the community using the available E&S officers. For example, Meru district council has a total of 26 community development officers (CDOs) and 4 officers, 1 gander focal person and 2 grievance redress officers, while Hanang has 13 community development officers, 7 social welfare officers and 2 for environment and natural resources. In Mkalama district council there are 3 social welfare officers, 8 community development officers and 1 for natural resources and environment. Kilosa district council has 19 CDO while Kilolo has 19 CDOs, 5 natural resources and environment officers and 4 social welfare officers. In Mbalali district council there are 5 natural resources and environment officers, 20 CDOs and 8 social welfare officers. In implementing agricultural projects agriculture officers sometimes act as environmental officer in areas where there is deficiency of agriculture officers. 1.3.1.2. Experience in Implementing World Bank and Other Donor Funded Projects LGAs have been implementing World Bank and other donor funded project in sectors such as education, health and agriculture some of which are implemented under the PforR program. Currently all LGAs are implementing World Bank financed projects in education namely Secondary Education Quality Improvement Project (SEQUIP) and Boosting of Primary Education Project (BOOST) where among other things the projects are responsible for the construction of classrooms and new schools in all LGAs. These projects are implemented under the PforR financing mixed with the Investment Project Financing (IPF) for some project components and activities. These projects will go for five years starting 2019 and 2021 respectively. Other World Bank and donor funded project which have been implemented at the LGAs level are ASDP I&II, DADPS, MIVARF and PADEP to mention few. These projects were financed by the World Bank and other donors namely JICA and Bill and Melinda Gates. 1.3.1.3 Budgetary Allocation for Environmental and Social Works at the District All LGAs have two sources of budget, one from the central government and second, from own source. Out of the own sources which also includes grants 60% is channeled towards recurrent while 40% is channeled to development projects. Budget allocation for E&S issues is low and vary from one council to another due to own source capacity. Currently large part of the council’s budget is allocated to Health and Education. Although E&S issues are embedded within the activities of other departments such as education, health and agriculture but the dedicated budget for the specific E&S issues is minimum in all councils due to lack of funds. For example, in Hanang education (60%) and health (25%) consumes about 85% of the entire council budget. Agriculture take about 35 to 40% of the own source. In Kilolo 25% of the 40%nfor development goes to women and disabled, 50% goes to education, and 20% to education. Only 5% goes to other departments including E&S. In general E&S issues receive little budget due to lack of funds in district councils. 1.3.1.4 Environmental and Social Services in Irrigation Schemes and Agricultural Zones All the six visited district councils have areas potential for irrigation and some of the districts like Meru, Mbalali, Kilosa and Kilolo have irrigation schemes in some areas used for crop production. In Kilosa, there are 13 irrigation schemes whereas 3 are improved while the rest are locally made. In total 1040 Ha are under irrigation while more than 3000Ha has the potential for expansion of the irrigation schemes. Kilolo has 40 irrigation schemes and currently the Government is investing in 11 irrigation schemes while Meru has about 40 irrigation schemes of varying sizes and Mkalama has about 900acres potential for irrigation although it has not yet been used. The biggest irrigation scheme in Meru has 400Ha. Environment Section of the district council has a role to provide awareness and technical advice on environmental conservation for all the irrigation schemes. Only districts whose terrain has zones have three agricultural zones namely Meru and Kilolo district councils. These two districts have highland, medium and lower agricultural zones where different crops are grown depending on the climate and weather of the particular zone. For example, in Kilolo district council crops grown in highlands are maize, peas, potato, tea, coffee, pyrethrum and avocados while medium and lowlands grow horticultural crops such as tomatoes, onions and sunflowers. In Meru high altitude (more than 1000mm of rainfall) agricultural zone grows coffee, avocados, horticultural crops, banana and maize. The middle altitude (with 600 to 800mm of rain) grows maize, banana, paddy and fruits while low altitude (about 500mm of rain per annual) are semi-arid and grows legumes, maize and horticultural crops using irrigation methods. Presence of irrigation schemes and agricultural zones show how E&S are important in the delivery of agricultural services. In all the districts Community Development Officers are responsible for organizing irrigation organizations and groups for livelihood activities while environmental officers raise awareness on conservation issues. 1.3.1.5 Collaboration Between Environmental and Social Departments with Others Within the District Council and the Reporting Structure In all LGAs, it is a condition for all agriculture projects that an environmental management officer to screen the project activities whether they have environmental and social challenges and submit the report for further decision. Gender issues is being sensitized, for instance, how many farmers are men, women and youth. Reporting follows council structure and is conducted four times per year while the finance monitoring is done on monthly basis. Ward councilors have three subcommittees who listen to the reports while the full council conducts meeting four times per annum. In the planning process LGAs use D&D method (Decentralization by Devolution) which encourages the planning process to begins at the lower levels going upward. In order to initiate the project all the departments have to be involved. Working in villages is also conducted in team work basis which include officer from the respective departments to optimize the resources. 1.3.1.6 Presence of bylaws and Guidelines for Managing Environmental and Social Issues Within the District LGAs have bylaws governing various issues within the council such as cleanliness, conservation of environment and noise. Apart from the bylaws LGAs continue to use provisions from the national acts to manage environment and social issues such as Environmental Management Act of 2004 and its Regulations, Child Act of 2009, SOSPA, 1998, Occupational Health and Safety Act, 2003, National Guideline of Gender Based Violence. Others at the national level are child act, guidelines for sexual abuse, guidelines for GBV. For agriculture, most of the by-laws are focusing on revenue collection. 1.3.1.7 Experience in Conducting Civil Works, Occupation Health and Safety and Labour Management LGA conducts civil works during construction of classrooms for secondary and primary school22 and building for health facilities. They are also responsible for the construction of irrigation canals in some areas with the potential for irrigation. In conducting civil works LGAs use force account while in large construction such as bus stands, markets and irrigation canals, contractors are used. In recent years most LGAs have been using force accounts to save cost while maintaining quality under the main supervision of the construction committee and the district Engineer. Management of labour remains the role of LGAs (in case of force account) through construction committee and contractors. Labourers used for construction are obtained from communities found within the area. In some LGA the collaboration with the Occupational Health and Safety Authority (OSHA) is tasked to assist with the labour management through trainings on occupational health and safety in construction projects. Accidents and incidents are reported although its management is poor in all districts visited. Prevalence of child labour is not common in government projects. Before construction begins environmental and social screening is conducted to assess for potential E&S impacts leading to the preparation of the ESMP (Scoping Report), although this has not been the case for all the civil works under government programs. During construction works the E&S team which involves Environmental and social officer, land officer and the district Engineer conducts monitoring and evaluation of works to ensure that they are implemented as planned within the agreed quality and that E&S issues including health and safety are adhered to as per the E&S laws and guidelines. Social welfare and community development officers are responsible for community sensitization and awareness and mobilization of community groups to ensure that there is a community willingness to accept development projects. In large construction which involve contractors registered ESIA consultants are used to conduct E&S assessment and prepare Environmental and Social Impact Assessment report whereas the district E&S officers have the responsibilities to review and provide comments for the report. 1.3.1.8 Management of Land Conflicts and Related Issues Land is becoming a scarce resource in some LGAs such as Meru, Hanang, Kilolo, Mbalali and Kilosa where the competition for land for agriculture and pastoralism is high. There are also conflicts over land between large investors and local communities where investors were given large chunk of land which they failed to develop causing villagers to encroach. There have been conflicts of land between one village and other within the same district and between different districts over boundaries issues. There are also conflicts between reserved and agriculture land. In some cases, land conflicts erupt between members of the same family. Complaints and conflicts 22 LGAs implement Secondary Education Quality Improvement Project (SEQUIP) and Boosting Primary Education Project (BOOST) which among other things are responsible for the construction of secondary and primary school classrooms respectively. LGAs have conducted E&S assessment for the construction activities under the two projects. over land are received through normal Grievance Redress Mechanism (GRM) involving the District Commissioners office. 1.3.1.9 Code of Conducts The code of conduct are available especially on labour issues and based on the Labour Law (2014), however somehow weak on the Government founded projects and much stronger on donor funded projects. 1.3.1.10 Grievance Redress Mechanism (GRM) All LGAs follow PORALG guidelines on establishing Grievance Redress Mechanism; which is established from the Village to the District level. Almost in all visited districts there is an established and functional Grievance Desk under the Human Resource Department and in a few cases under the Legal Unit. Most grievances are related to land conflicts and matrimonial cases. The team observed availability and evidence of GRM Registers in all districts although in a few districts (Mkalama and Kilosa) the registers are outdated. 1.3.1.11 Gender mainstreaming All the district councils follow the PORALG Guidelines for gender mainstreaming; the gender focal persons are available in all districts under the Community Development Department. Most of them are familiar with the World Bank and other Donors guidelines on gender mainstreaming. The community development department collaborates with the planning in identification of community needs and the gender related issues are mainstreamed in the district plans from the village to the district level. However, there is need for capacity building on GBV and SEA issues. 1.3.1.12 Gender Based Violence The Gender Focal Persons are responsible for awareness raising and minimization of GBV cases in all districts; however, the level of awareness is higher in districts with more donor funded projects. There is still a compromising approach in resolving GBV cases in some districts like Meru and Kilosa. More knowledge and capacity building in GBV are needed across the LGAs. 1.3.1.13 Collaboration With Other Government Agencies The LGAs collaborate with other government agencies responsible for agricultural inputs and services such as TARI, ASA and NIRC because the end users of their products are found in LGAs. There are Majukwaa ya Kilimo (Agricultural Forums) which bring together agricultural stakeholders including government, its agencies, NGOs and private sectors and other stakeholders to discuss various issues surrounding the sector. LGAs have a strong working relationship with the NGOs responsible for agriculture who bring feedback for every activity conducted within the district. In working with NGOs District Community Development Officer is responsible for registering community groups and provision of the financial technical assistance for groups seeking loan from NGOs. Agencies such as NIRC, TARI and ASA seek support from LGAs in the implementation of their activities although feedback reports are not regularly brought back to LGAs. LGAs maintain supervisory and monitoring roles due to their presence on the field. Although the LGAs are responsible and have access to the communities, their environmental and social officers and other teams are considered as participants and not partners, lacking decision- making power and ownership of the agriculture programs, such as those implemented by TARI, ASA, and NICR. Annex III: Types of Projects Requiring and not Requiring EIA (According to the Environmental Impact Assessment and Audit Amended Regulation of 2018) (a) Type A - Project requiring a mandatory EIA. Project is likely to have significant adverse environmental impacts and that in-depth study is required to determine the scale, extent and significance of the impacts and to identify appropriate mitigation measures. (b) Type B - Project requiring Preliminary Environmental Assessment Project is likely to have some significant adverse environmental impacts but that the magnitude of the impacts are not well-known, a preliminary environmental assessment is required to decide whether the project can proceed without a full environmental impact assessment. A: List Of Projects Requiring EIA (Mandatory List) 1. Agriculture (i) Large scale cultivation. (ii) Water resources development projects (dams, water supply, flood control, irrigation, drainage). (iii) Large scale mono-culture (cash and food crops including floriculture). (iv) Biological Pest Control. (v) Agricultural projects necessitating the resettlement of communities. (vi) Introduction of new breeds of crops. (vii) Introduction of Genetically Modified Organisms (GMOs). 2. Livestock and Range management (i) Large Scale Livestock movement. (ii) Introduction of new breeds of livestock. (iii) Introduction of new or foreign alien species. (iv) Intensive livestock rearing units. 3. Forestry (i) Timber logging and processing. (ii) introduction of new tree species and development of forest plantation. (iii) Selective removal of single tree species. (iv) Biological pest control. (v) Afforestation and reforestation for the purpose of carbon sequestration. (vi) Construction of roads inside forest reserve. (vii) Commercial charcoal, firewood and other forest harvest operations. (viii) Establishment of commercial logging or conversion of forested land to other uses within catchment areas. 4. Fisheries (i) Medium to large scale fisheries. (ii) Artificial fisheries (Aqua-culture for fish, algae, crustaceans shrimps, lobster or crabs). (iii) Introduction of new species in water bodies. (iv) Large scale fish farming including prawn farming. (v) Industrial fish processing and storage. (vi) Introduction of Genetically Modified fish species and other aquatic species. 5. Wildlife (i) Introduction of new species. (ii) Wildlife catching and trading. (iii) establishment of hunting blocks or areas, especially involving resettlement of communities. (iv) Translocation of wildlife. (v) New protected areas especially involving resettlement of communities. (vi) Wildlife ranching and farming. (vii) Zoo and sanctuaries. 6. Tourism and Recreational Development (i) Construction of resort facilities or hotels along the shorelines of lakes, river, islands and ocean. (ii) Hill top resort or hotel development. (iii) Development of tourism or recreational facilities in protected and adjacent areas (national parks, marine parks, forestry reserves etc) on islands and in surrounding waters. (iv) Hunting and capturing. (v) Camping activities walk ways and trails etc. (vi) major construction works for sporting purposes. 7. Energy (i) Production and distribution of electricity, gas, steam and geothermal energy. (ii) Storage of natural gas. (iii) Thermal power development (i.e. coal, nuclear). (iv) Hydro-electric power. (v) Development of other large-scale renewable and non-renewable sources of energy. 8. Petroleum (i) Oil and gas fields exploration and development. (ii) Construction of offshore and onshore pipelines. (iii) Construction of oil and gas separation, processing, handling and storage facilities. (iv) Construction of oil refineries. (v) Construction and/or expansion of product depots for the storage of petrol, gas, diesel, tar and other products within commercial, industrial or residential areas. (vi) Transportation of petroleum products. 9. Transport and infrastructure (i) Construction, expansion or rehabilitation of new trunk roads (ii) Construction, expansion or rehabilitation of airports and airstrips and their ancillary facilities (iii) Construction or new expansion to existing railway lines (iv) Construction of new, or expansion to shipyards or harbour facilities 10. Food and beverage industries (i) Manufacture of vegetable and animal oils and fats (ii) Oil refinery and ginneries (iii) Manufacture of dairy products (iv) Brewing distilling and malting (v) Fish meal factories (vi) Slaughter - houses (vii) Soft drinks (viii) Tobacco processing (ix) Caned fruits, and sources (x) Sugar factories (xi) Other agro-processing industries 11. Textile industry (i) Cotton and Synthetic fibres (ii) Dye for cloth (iii) Ginneries 12 Leather Industry (i) Tanning (ii) Tanneries (iii) Dressing factories (iv) Other cloth factories 13. Wood, Pulp and Paper Industries (i) Large scale manufacture veneer and plywood (ii) Manufacture of fibre board and of particle - board (iii) Manufacture of Pulp, Paper, sand-board cellulose – mills 14. Building and Civil Engineering Industries. (i) Industrial and housing Estate (ii) Major urban projects (multi-storey building, motor terminals, markets etc) (iii) Construction and expansion/upgrading of roads, harbours, ship yards, fishing harbours, air fields and ports, railways and pipelines (iv) Developments on beach fronts 15. Chemical industries (i) Manufacture, transportation, use and storage of pesticide or other hazardous and or toxic chemicals (ii) Manufacture of pharmaceutical products (iii) Storage facilities for petroleum, petrochemical and other chemical products (i.e. filling stations) (iv) Production of paints, vanishes etc (v) Soap and detergent plants (vi) Manufacture of fertilizers 16. Extractive industry (i) Extraction of petroleum (ii) Extraction and purification of natural gas (iii) Other deep drilling - bore-holes and wells (iv) Mining 17. Non-metallic industries (Products) (i) Manufacture of cement, asbestos, glass, glass-fibre, glass-wool (ii) Manufacturing of plastic materials (iii) Lime manufacturing, tiles, ceramics 18. Metal and Engineering industries. (i) Manufacture and assembly of motorized and non-motorized transport facilities (ii) Body - building (iii) Boiler - making and manufacture of reservoirs, tanks and other sheet containers (iv) Foundry and Forging (v) Manufacture of non - ferrous products (vi) Manufacture of iron and steel (vii) Electroplating 19. Electrical and electronics industries (i) Battery manufacturing (ii) Electronic equipment manufacturing and assembly (iii) Installation and expansion of communication towers 20. Waste treatment and disposal (a) Toxic and Hazardous waste (i) Construction of Incineration plants (ii) Construction of recovery plant (off-site) (iii) Construction of waste water treatment plant (off-site) (iv) Construction of secure landfills facility (v) Construction of storage facility (off - site) (b) Municipal Solid Waste (i) Construction of incineration plant (ii) Construction of composting plant (iii) Construction of recovery/re-cycling plant (iv) Construction of Municipal Solid Waste landfill facility (c) Municipal Sewage (i) Construction of waste water treatment plant (ii) Construction of marine out fall (iii) Night soil collection transport and treatment. (iv) Construction of sewage system 21. Water Supply (i) Canalization of water courses (ii) Diversion of normal flow of water (iii) Water transfers scheme (iv) Abstraction or utilisation of ground and surface water for bulk supply (v) Water treatment plants 22 Land development planning, land reclamation, housing and human settlements (i) Resettlement/relocation of people and animals eg. Establishment of refugee camps (ii) Establishment or expansion of industrial estates (iii) Establishment of estates for residential/commercial purposes (iv) Major urban projects (multi-storey building, motor terminals, markets etc) (v) Construction and expansion of hospitals with large bed capacity. (vi) Land reclamation including land under water bodies. (vii) Development of residential and commercial estates on ecologically sensitive areas including beach fronts. (viii) Dredging of bars, greyones, dykes and estuaries. B: List Of Small-Scale Activities And Enterprises That Require Registration (May Or May Not Require EIA). (i) Fish culture (ii) Small animal husbandry and urban livestock keeping (iii) Horticulture and floriculture (iv) Wildlife catching and trading (v) Basket and other weaving (vi) Nuts and seeds for oil processing (vii) Bark for tanning processing (viii) Brewing and distilleries (ix) Bio-gas plants (x) Bird catching and trading (xi) Hunting (xii) Wildlife ranching (xiii) Zoo, and sanctuaries (xiv) Tie and dye making (xv) Brick making (xvi) Sea weed Farming (xvii) Salt pans (xviii) Urban Livestock Keeping (xix) Urban agriculture. (xx) Wood carving and sculpture (xxi) Hospitals and dispensaries, Schools, Community centre and Social halls, play grounds (xxii) Rain water harvesting (xxiii) Garages (xxiv) Black smith. (xxv) Tile manufacturing (xxvi) Kaolin manufacturing (xxvii) Livestock stock routes (xxviii) Fire belts. (xxix) Tobacco curing (xxx) Sugar refineries (xxxi) Tanneries (xxxii) Pulp plant (xxxiii) Oil refineries and ginneries (xxxiv) Artisanal and small-scale mining (xxxv) Rural road Annex IV: Processes to Conduct Environmental Impact Assessment (EIA) as Stipulated in the Environmental Impact Assessment and Audit Regulations (Amended) of 2018. Steps for conducting environmental impact assessment Steps 1: Project Registration and Screening 1. Developer or proponent submits a dully filled registration form and Project Brief or Scoping Report to the Council as per regulation 4A. 2. Council shall examine or screen of the Project Brief or Scoping Report in accordance with regulation 7, 9 and 10. 3. Council shall undertake the screening of the proposed project in accordance with regulation 9 and any guidelines that the Minister may issue for this purpose. Steps 2: Scoping The developer, proponent, environmental experts or firm of experts shall undertake a scoping exercise in order to: (a) Identify the main stakeholders that will be negatively or positively impacted by the proposed project; (b) Identify stockholder’s main concerns regarding the proposed project, (c) Identify main project alternatives; (d) Identify likely impacts, data requirements, tool and techniques for impact identification, prediction and evaluation; (e) Identify project boundaries in terms of spatial, temporal and institutional aspects; (f) Environmental experts or firm of experts shall ensure that there is adequate stakeholder participation in this and all the other stages of the Environmental Impact Assessment; and (g) The developer or the environmental experts or firm of experts shall prepare a Scoping Report and terms of reference for the Environmental Impact Assessment of a proposed project and submits to the Council for approval. Steps 3: Baseline Study (a) The environmental experts or firm of experts shall undertake detailed survey of the existing social, economic, physical, ecological, social-cultural and institutional environment within the project boundary area; and (b) The consultant shall ensure that adequate stakeholder participation is engaged. Steps 4: Impact Assessment (a) The consultant undertakes impact identification, impact prediction and evaluation of impact significance following a variety of appropriate techniques and approaches as specified in the guidelines issued under these Regulations; (b) The environmental experts or firm of experts shall ensure that concerns and views from stakeholders are fully taken into account during the assessment of impacts; (c) The environmental experts or firm of experts assesses all possible alternatives and their impacts and recommends most appropriate options. Steps 5: Impact mitigation and enhancement measures (a) Environmental experts or firm of experts shall prepare impact mitigation measures for all negative significant impacts, either by elimination, reduction or to remedy them; (b) Environmental experts or firm of experts shall prepare enhancement measures for all significant positive effects arising from the project so as to increase the contribution from the project to social development and environmental conservation; (c) Environmental experts or firm of experts shall prepare Mitigation and enhancement Plan for all significant negative impacts and positive effects, with details about institutional responsibilities and costs were appropriate; and (d) Environmental experts or firm of experts shall prepare a Monitoring Plan and Environmental and Social Management Plan with details about institutional responsibilities, monitoring framework, parameters, indicators for monitoring, and costs of monitoring were appropriate. Steps 6: Preparation of Environmental Impact Statement (a) Environmental expert (s) or firm of experts shall prepare an Environmental Impact Statement adhering to contents outlined in these Regulations; (b) Environmental impact statement shall be accompanied with a stand-alone nontechnical summary in Both Kiswahili and English languages; and (c) All technical details, including assessment methodologies, list of consulted stakeholders and their signatures, drawings and terms of references are put in the appendix. Steps 7: Review of Environmental Impact Statement (a) The Council that conducts reviews of the Environmental Impact Statement shall adhere to the review criteria and any guidelines that may be issued under these Regulations; (b) The Council may call for a public hearing and public review of the Environmental Impact Statement in accordance with conditions and procedures stipulated under these Regulations; (c) The Council shall submit review report to the Minister with its recommendations and all documents used in the review, for approval or disapproval. Steps 8: Environmental Monitoring and Auditing The Council shall conduct environmental monitoring in order to evaluate the performance of the mitigation measures following the prepared Environmental and Social Management Plan as well as Monitoring Plan, thus: (a) Monitoring include the verification of impacts, adherence to approved plans, environmental standards and general compliance of terms and conditions set out in the Environmental Impact Assessment certificate; (b) Developer should also undertake monitoring of the implementation of the project to ensure if mitigation measures are effective; (c) Both the developer and the Council shall collect data that may be used in future projects and for environmental management; (d) The Council and the developer undertake environmental audits for the project; (e) Mechanisms for stakeholder participation during the monitoring and auditing process must be defined and followed through; (f) The auditing exercise may focus in the following areas: (i) Implementation/enforcement audit, which takes place when the Council verifies if the mitigation measures and levels of pollution are within limits; (ii) Performance/regulatory audit that entails identification of compliance to relevant legislation or safety standards; (iii) Impact prediction audits checks the accuracy and efficacy of the impact prediction by comparing them with monitored impacts; (iv) The Council collects and compiles information arising from auditing for future use; and (v) Developer collects data from the auditing and compiles information for project management and also for submission to the Council. Steps 9: Decommissioning This shall be the end of the project life. The decommissioning report shall be prepared either as part of the Environmental Impact Statement or separately, indicating how impacts will be dealt with, including costs of mitigation measures: (a) Developer undertakes the decommissioning of the project as per the proposals stipulated in the Environmental Impact Statement; (b) The Council shall continue to monitor implementation of the decommissioning plan, including rehabilitation of the land and other resources that were affected by the project; and (c) The decommissioning report shall ensure issues such as welfare of workers, resource users as well as their general livelihoods are not worse off as a result of the decommissioning. Annex V: Multi Stakeholders List of Participants (Ministries, Government Instituties and LGAs) Name Organization/ Institution Tittle/Position Phone / Email Karoli Karoli Lihala Mbalari DED Actng - DED Kaloli.lihala@mbalalidc.go.tz 0767094203 Christa Mwingira National Irrigation RC Environmental Officer christa.mwingira@nirc.go.tz 0657-575057 Tulizo Malavanu Ministry of Agriculture Environmental Officer Tulizo.malavanu@kilimo.go.tz 0714557048 Yona Mbembela Ministry of Finance Economist elias.yona@hazina.go.tz 0766770167 Deusdedith Mbanzibwa TARI Manager Biosciences Deusdedith.mbanzibwa@tari.go.tz 0755881758 Twilumba Kadeha Kilolo DC Agriculture Officer twilumbakadeha@gmail.com 0756733015 Gaston Masalu Kilolo DC Environmental Officer gaston.masalu@kilolodc.go.tz 0762447663 Rufinus Benard Hanan DC District officer benardrufinus@gmail.com 0713747684 Ridhiwani Kombo Meru DC Agriculture Officer ridhiwanikombo@gmail.com 0754753643 Liberatus Msasa Hanan DC District Agri Officer msasaliberatus@yahoo.com 0767553110 Yusufu Selenge Ministry of Livestock HEMU yhselenge@gmail.com 0754586095 Lameck Makoye TARI – ARUSHA Director Lameck27m@gmail.com 0763263453 Fumba Malima NIRC – Mbeya Snr Envi Officer fumbamalima@nirc.go.tz 0653678982 Melton Kalinga Ministry of Livestock HEMU melton.kalinga@uvuvi.go.tz 0757891761 Henry Moshiro Ministry of Agriculture DMVA hendry.moshiro@kilimo.go.tz 0764356303 Rivald Mbalinga Agriculture Seed Agency Agriculture officer rivaldmbalinga@gmail.com 0627950908 Edwin Serunkuma Meru DC Community Dev Officer ematiasi@yahoo.com 0755677380 Beatrice Ntoga Ministry of Agriculture Snr Agri Officer Beatrice.ntoga@kilimo.go.tz 0765026124 Daktari Hango Ministry of Agriculture Snr Economist Daktari.hango@kilimo.go.tz 0787928288 Khalid Abdul Ministry of Agriculture Economist khalid.abdul@kilimo.go.tz 0718328867 Alphonce Mwiru Ministry of Agriculture Principal Agr Officer alphonce.mwiru@kilimo.go.t z 0678426806 Annamartha Kapufi NIRC - Dodoma Snr CDO Annakapufi03@yahoo.com 0757701808 Paschalina Hayuma Ministry of Agriculture Principal Agr Officer Paschalina.hayuma@kilimo.g o.tz 0685387151 Stephen Kamugisha ASA - Morogoro Principal Agriculture Eng Skamugisha3@gmail.com 0754690098 Maria Mtui Ministry of Agriculture Snr Economist Maria.mtui@kilimo.go.tz 0762185065 Christina Mwasaka NIRC Environmental Officer cmwasaka@gmail.co m 0757734201 Rebecca Momba NIRC Engineer rebeccamsekefu@gmail.com 0753493084 Janeth Maro SAT CEO Janeth.maro@kilimo.org 0754925560 Helena Sanga MIIT Snr Economist Helena.sanga@mit.go.tz 0756769012 Dr. Menan Jangu NEMC Director Env Research Menan.jangu@nemc.or.tz 0714150467 Academicians, development partners, NGOs and CSO working with pastoralists and people living with disabilities (PwDs). Lilian Mulamula University of Dar es Salaam lilianmulamula@yahoo.com Lilian Mulamula Julius Sonoko FAO Julius.sonoko@fao.org Julius Sonoko Michael Mcgrath country director SNV mkeizer@snv.org Michael Mcgrath Respichius Deogratias Mitti Regional Director, EDI Global d.mitti@edi-global.com Respichius Deogratias Mitti Prudence Lugendo SAGCOT Centre Limited P.Lugendo@sagcot.co.tz Prudence Lugendo Francis Mashulano TAMH tamh.tamhhq@gmail.com Francis Mashulano Titus Mwisomba NBS tmwisomba@gmail.com Titus Mwisomba Navaya Ndaskoi PINGO nndaskoi@pingosforum.or.tz Navaya Ndaskoi Novath Epimacus Rukwago SHIVYAWATA info@chavita.or.tz Novath Epimacus Rukwago Mponda Malonzo FAO mponda.malozo@fao.org Mponda Malonzo Renatus Mbamilo EDI Global r.mbamilo@edi-global.com Renatus Mbamilo Emmanuel Che World Bank eendeneche@worldbank.org Emmanuel Che Roselyn Kaihula World Bank rkaihula@worldbank.org Roselyn Kaihula Alex Songoro World Bank asongoro@worldbank.org Alex Songoro Ignace Mchallo Diana Mwaipopo World Bank World Bank imchallo@worldbank.org dmwaipopo@worldbank.org Ignace Mchallo Diana Mwaipopo

# Extracted Content THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE EXPRESSION OF INTEREST FOR POTENTIAL INVESTORS TO INVEST IN BLOCK FARMS THROUGH THE ENGAGEMENT OF YOUTH AND WOMEN UNDER THE BUILDING A BETTER TOMORROW (BBT) PROGRAM The Government is aware of youth and women’s challenges in the agriculture sector including access to agricultural land, capital, technology and the market. The Government has initiated a special program known as Building a Better Tomorrow – Youth Initiative for Agribusiness (BBT-YIA) to address youth and women challenges in the agriculture sector. The program will be implemented throughvarious agricultural value chain projects under the block farming model for youth and women. Currently, the Ministry of Agriculture has identified 162,492 acres of arable land for crop production in the following regions:- i. Mbeya – Chunya District (52,165 Acres); ii. Dodoma - Chamwino District (17,000 Acres) and Bahi District (3,600 Acres); iii. Kagera – Misenyi and Karagwe (3,227 Acres) iv. Kigoma – Uvinza and Kasulu (86,500 Acres) For sustainable value chain flow, in every block farm, there will be one large-scale farmer for farming, off-taking, value addition and supporting youth and women as out growers. Under this program, youth and women will be provided with land ranging from 1 – 10 acres within the block. The investors (Offtakers) will be provided with arable land ranging from 1,000 – 20,000 acres with long-term sub-leasing title in the block farm. The Potential Investors are expected to have the following attributes i. Capacity to prepare a viable business plan for the project; ii. Vast experience in crop production, value addition and ability to buy farmers’ produce and provide extension services to outgrowers; and iii. Capacity to develop agricultural land ranging from 1,000 to 20,000 Acres with important agricultural infrastructures and facilities,to serve as model farms for investors and youth. How to Apply Expression of interest should be submitted to Permanent Secretary through the email address: ps@kilimo.go.tz and copied to bbt@kilimo.go.tz. The window for applications will be open starting 15th January 2023 and will be closed on 30th April2023 at 1400 hours. Permanent Secretary Ministry of Agriculture DODOMA

# Extracted Content

# Extracted Content PART I PRELIMINARY PROVISIONS 1. Short title and commencement. 2. Interpretation. PART II ADMINISTRATION 3. Establishment and functions of the Tanzania Fertilizer Regulatory Authority. 4. Functions of the Authority. 5. Establishment, powers and duties of the Board. 6. Composition, functions and procedures of the Board. 7. Appointment of the Executive Director. PART III REGISTRATION AND ISSUANCE OF LICENCES (a) Registration of fertilizer sterilizing plant 8. Registration offertilizers and sterilizing plants. 9. Application for registration. 10. Cancellation and suspension of registration. 11. Procedure for cancellation or suspension of registration. 12. Avai lability, lapse and return of certificate of registration. 13. Restriction for dealing with fertilizer and sterilizing plant. 14. Suspension and cancellation oflicences. 15. Maintenance of register. 16. Licences not transferable. 17. Replacement of lost licences. PART IV MANUFACTURING, IMPORTATION AND TRADING IN FERTILIZER OR FERTILIZER SUPPLEMENTS 18. Registration of premises. 19. Sale of fertilizer or fertilizer supplements. 20. Manufacture and sale offertilizers containing certain substances. 21. Importation offertilizer and fertilizer supplements. 22. Director to keep records. 23. Use oflocal materials for fertilizer manufacturing. 24. Fertilizer dealers to keep records. 25. Permit for importation and exportation offertilizer and fertilizer supplements. 26. Cancellation of permit. 27. Conditions for granting licence or permits. 28. Prohibition for dealing with unregistered and substandard fertilizer. 29. Packaging and labeling. 30. Adulterated fertilizer. 31. Restriction on storage and application offertilizer. PART V FERTILIZER INSPECTION, SAMPLING AND ANALYSIS 32. Fertilizer quality control. 33. Appointment of Inspectors and Analysts. 34. Powers of Inspectors. 35. Analysis and restrictions for tempering with sample. PART VI ApPEALS 36. Appeals against decision of the Inspector, Analyst or Director. 37. Appointment of members of the Appeals Board. PART VII FINANCIAL PROVISIONS 38. Funds and resources ofthe Authority. 39. Accounts and audit. PART VIII GENERAL OFFENCES AND PENALTIES 40. Offences and penalties. 41. Compensation for damage. 42. Offences by body corporate or firm. 43. Evidence and procedure. 44. Burden of proof. PART IX MISCELLANEOUS PROVISIONS 45. Indemnity. 46. Exempted sales. 47. Recoverable costs. 48. Expenses for destruction offertilizers and fertilizer supplements. 49. Notification of order and directions. 50. Exemption. 51. Power to make Regulations. 52. Transitionalprovision. 53. Repeal. :" / ¥ ,.-; ~ NO.9t>;2009: /~ ~. ~C~ IA~ENT, ......: ~:~~~ . / '\~ Jj.. PJ:e.sident . / """./ -. ." ............... ~.;.~~t;;~~~ . ~ -~-~ An Act to make provisions for regulation of manuf@£turing, importation, exportation, sale and utiliiiillon- of agriculturalfertilizers, to repeal the Fertilizers and Animal Food stutTsAct, Cap. 378 and to provide for other related matters. PART I PRELIMINARY PROVISIONS 1. This Act may be cited as the Fertilizers Act, 2009 and shaH come into operation on such date as the Minister may, by notice published in the Gazette, appoint. Short title and com- mence- ment 2. In this Act, unless the context otherwise requires- "advertisement" includes any statement, picture, design or device- (i) published in any newspaper or other publication in general circulation to the public; or (ii) contained in any publication or any other matter in any form which is distributed to members of the public through the public or brought to the public in any other manner; Interpre- tation "Analyst" means a person appointed or designated as an Analyst pursuant to section 33; "Appeals Board" means an Appeal Board referred to under section 36(3); "Authority".means- Tanzania Fertilizer Regulatory Authority as established , urider section 3;- "brand" mean~a re"p.t:es~tfUltionof kind, any distinctive mark or trade name, other than a na!"e'or-grade required by this Act, applied by the fertilizer dealer toa fertili:ter or fertilizer supplement to distinguish it from aIlYot~r fertjJ.izer or fertilizer supplement; "Board" ~~ns the-Board oft~Authority as established under section 5; -- "bulk fertilizer" means a fertilizer or fertilizer supplement distributed in large quantity in non packaged form; "Director" means the Executive Director of the Tanzania Fertilizer Regulatory Authority appointed under section 7; "discharge" means emission or exposure of fertilizer or fertilizer supplement into environment; "distribute" means import, export, consign, manufacture, blend, sale, offer for sale, and any other form of exchange or supply of fertilizer or fertilizer supplements; "environment" includes the physical factors of the surroundings of human beings, including air, land, water, climate, sound, light, odour, taste, micro-organism, the biological factors of animals and plants, cultural resources and the social economic factor of aesthetics and includes both the natural and the built environment and the way they interact; "fertilizer" means any substance or mixture of substances, containing one or more of nitrogen, phosphorus, potassium or other elements represented for use as a source of plant nutrients; "fertilizer business" means a business dealing in import, export, manufacture, blending, distribute or sale of fertilizer, or fertilizer supplements; "fertilizer dealer" means any person operating a business that is engaged in the manufacturing, handling, storage, importation, exportation, distribution or sale of fertilizer or fertilizer supplements; "fertilizer supplement" means any substance or mixture of substances, other than a fertilizer, that is manufactured, sold or represented for use in the improvement of the physical condition of soils or to aid plant growth or crop yields; "grade" means available plant nutrient contents in the fertilizer expressed in terms of percentage; "guaranteed analysis" means the minimum percentage of plant nutrients in a fertilizer or fertilizer supplements; "Inspector" means a person appointed or designated as an Inspector pursuant to section 33; "label" includes any legend, description, mark, symbol or design applied or attached to, included in, belonging to or accompanying any fertilizer or fertilizer supplement or package; "labelling" means any written, printed, or graphic matter accompanying any fertilizer or fertilizer supplements, or advertisements, brochure or poster; "manufacture" means operations involved in the production, preparation, processing, compounding, formulating, filling, transformation, packaging, re-packing and labelling of fertilizer or fertilizer supplements; "manufacturer" means a person who produces, prepares, processes, compounds, formulates, fills, transforms, packages, re-packs and labels a fertilizer or fertilizer supplements; "Minister" means the Minister responsible for agriculture; "premises" include any land, building or any part structure, vehicle, basement and vessel, or receptacle whatsoever for the purpose of manufacturing, selling, transporting or in any way connected with the handling or storage offertilizer or fertilizer supplements; "package" includes a sack, bag, or any other container in which fertilizer or fertilizer supplements is placed or packed; "sell" includes agree to sell, or to offer, advertise, keep, expose, transmit, convey, deliver or manufacture for sale or to exchange or to dispose of to any person in any manner for any consideration whatever, or to transmit, conveyor deliver in pursuance sale, exchange or disposal as aforesaid; and 'sale' has a corresponding meaning; "sample" means a representative amount of fertilizer or fertilizer supplements drawn randomly for analysis; "sterilizing plant" means a plant used for sterilizing of bones or other substances derived from cattle, members of the horse family, sheep, goats, pigs, poultry or ostriches, of any age, or from any vertebrate or invertebrate specified by the Minister from time to time by notice in the Gazette; "standard" means conditions governing specification, safety, description, sampling, testing method, code of practice or any other quality aspect relating to or connected with fertilizer manufacturing or marketing or Establish- ment and functions of the Tanzania Fertilizer Regulatory Authority Functions of the Authority any component, raw material, machinery, instrument, apparatus or other thing whatever used, directly or indirectly in the manufacturing or marketing of fertilizer supplements as may be recognized under the Standards Act; "sub-standard fertilizer" means any fertilizer which does not conform to the standard provided for under in this Act; ''tampered package" means a package whose quality, quantity and content has been altered ; "tampered sample" means a sample of fertilizer or fertilizer supplement which has been changed, altered, varied or destroyed with an intention to defraud, cheat or misrepresent the truth. PART II ADMINISTRATION 3.-(1) There is established an authority to be known as the Tanzania Fertilizer Regulatory Authority or in its acronym "TFRA". (2) The Authority established under subsection (1) shall be a body corporate and shall- (a) have capacity to sue and be sued on its own name; (b) have perpetual succession and a common seal which 'shall be authenticated by the signature of the Director or in his absence any person acting on his behalf authorized by him in writing; (c) be capable of entering into contracts in its own name; and (d) be capable of purchasing or acquiring any movable and immovable property. 4.-(1) The Authority shall be the regulatory body in the fertilizers industry and shall in particular - (a) regulate all matters relating to quality offertilizers, fertilizer supplements and sterilizing plants; (b) register all fertilizer and fertilizer supplements dealers and their premises; (c) license fertil izer dealers; (d) issue permits for importation and exportation offertilizer and fertilizers supplements; (e) maintain a register of fertilizers, fertilizer supplements and sterilizing plants; (f) maintain and publish periodically a register of fertilizer dealers; No. 9 Fertilizers 2009 9 (g) implement ratified international conventions relating to fertilizers; (h) regulate and control the import, production, transportation, dealing, storage, and disposal of fertilizer or fertilizer supplements; (i) collect, maintain and publish information related to fertilizers and fertilizer supplement; G) make guidelines on the sound management and effective control offertilizers and fertilizer supplements; (k) in collaboration with Local Authorities, conduct public educational campaigns on the sound application and management offertilizers and fertilizer supplements; (I) conduct regular training of stakeholders on fertilizer matters; (m) register inspectors and analysts; (n) inspect or cause to be inspected fertilizer or fertilizer supplements for quality assurance; (0) implement policies, strategies and programmes relating to fertilizer industry development; (p) provide technical advice to the government and other institutions on all matters relating to the fertilizer and fertilizer supplements management and control; (q) conduct or cause to be conducted research relating to fertilizers and fertilizer supplements; (r) foster co-operation between the institute and other institutions or organizations and stakeholders; (s) collaborate with the national and international organizations on all matters relating to the fertilizer and fertilizer supplement; (t) implement specific and general directives ofthe Authority; (u) regulate fertilizer price based on the appropriate methods as shall be set out in the regulations; (v) carry out any other functions as may be conferred upon it in the performance of its functions under this Act; and Cap.191 (w) ensure that it adheres with the Environmental Management Act. (2) The Authority shall not engage directly or indirectly in any trade or business connected with the production, processing, importation, sale or distribution of any fertilizer or fertilizer supplement. Establish- ment, powers and duties of the Board Composi- tion, functions and procedures of the Board 5.-( 1) There is established a Board ofthe Authority in which powers to carry out functions and management of the business and affairs of the Authority shall be vested. (2) In particular and without prejudice to the generality of subsection (1), the Board shall have power to- (a) administer the properties of the Authority, both movab Ie and immovable; (b) administer the funds and other assets ofthe Authority; (c) signify the acts of the Authority by use of the official seal; (d) on behalf of the Authority to receive, fees, donations, grant or other moneys; (e) advise the Minister- (i) on all matters relating to fertilizers; (ii) on implementation and amendment of the fertilizer legislation; (iii) on approved types offertilizers or fertilizer supplements; (f) give general advice on co-ordination, registration and regulation the fertilizer industry; (g) make recommendation to the Minister on the types offertilizers to be used in accordance with appropriate soil properties; (h) formulate policy guidelines relating to the fertilizer industry and advise the government on appropriate policies and legal environment which promote local industries engaged in fertilizer manufacturing; (i) advise the Authority on licences to be issued under this Act; (j) . authenticate the acts of the Authority by use of the official seal; (k) subject to the provisions of relevant public service legislation, to appoint any officers of the Agency whom the Board may consider necessary; and (1) do all acts and things as may be provided for in this Act or as may, in the opinion of the Board, be necessary or expedient for the proper discharge of the functions of the Authority. 6.- (1) The composition, functions and procedures of the Board shall be as set out in the Schedule. (2) For the proper discharge of its functions under this Act, the Board shall establish a Technical Committee consisting of such number (3) The Minister may, by Notice in the Gazette amend, vary or replace all or any provision ofthe Schedule. 7.-( I) There shall be the Executive Director ofthe Authority appointed by the President on the advice of the Minister from among persons who possess relevant qualifications and competence to manage efficiently and effectively the affairs of the Authority. (2) The Director shall be the head of the Authority and shall be responsible for- (a) the day to day operations of the Authority; (b) the proper management of its funds, property and business; and (c) personnel management, development, organization, control and discipline ofthe employees of the Authority . (3) The Director may delegate to any person some of the powers, duties and functions conferred or imposed upon him by this Act. PART III REGISTRATION AND ISSUANCE OF LICENCES (a) Registration of fertilizer and sterilizing plant 8.-( I) Every fertilizer or fertilizer supplements or sterilizing plant shall be registered by the Director in accordance with the provisions of this Act. . (2) The Director shall, prior to registration of any fertilizer, fertilizer supplement or sterilizing plant, ensure that all required conditions for registration as set out in this Act are complied with. 9-( I) Any application for registration under this Act shall be submitted to the Director in the form and manner prescribed in the regulations. (2) The Director may, after receiving an application for registration grant registration and issue registration certificate ifhe is satisfied that the required conditions are complied with. Appoint- ment of the Executive Director Registra- tion of fertilizers and sterilizing plants Applica- tion for registra- tion Cancella- tion and suspen- sion of registra- tion (3) The Director shall- (a) establish and maintain a list of all registered fertilizers, fertilizer supplements and sterilizing plants; and (b) subject to the recommendation of the Board, publish the list of registered fertilizers, fertilizer supplements and sterilizing plants in the Gazette and any other journals or newspapers widely circulated in Tanzania. (4) Any change of particulars of a registered fertilizer, fertilizer supplement or sterilizing plant shall be notified to the Director for re- registration. (5) Any person who contravenes the provision of sub section (4) commits an offence and upon conviction shall be liable to a fine not less than one million or to imprisonment for a term of not less than six months or to both. 10.-( I) The Director may cancel or suspend the registration of fertilizer or fertilizer supplement granted under this Act ifhe is satisfied that- (a) the registrant of such fertilizer or fertilizer supplements has contravened or failed to comply with the terms or coriditions for registration as provided for in this Act; (b) such fertilizer or fertilizer supplements is not of the composition and efficacy specified in the application for registration pursuant to the conditions set out in the regulations, thereof, .does not possess the chemical, physical and other properties so specified and does not comply with any requirements that may be prescribed; (c) the practices followed and facilities available at or in respect of the manufacturing plant are not suitable for the manufacturing of the fertilizer or fertilizer supplement concerned; (d) the person assigned or engaged to manage the business does not have sufficient knowledge of the relevant provisions of this Act or of the practices to be followed in the operation of such undertaking as specified in the regulations; (e) it is contrary to the public interest that such fertilizer or fertilizer supplement remain registered; (f) incorrect or misleading advertisement is used in connection with such fertilizer or fertilizer supplement. (2) The Directqr may cancel the registration of sterilizing plant ifhe is satisfied that- (a) the registrant of such sterilizing plant has contravened or failed to comply with the terms or conditions for registration as provided for in this Act; (b) a person has contravened or failed to comply with the terms and conditions to which the registration concerned is subject; (c) the sterilizing plant does not comply with the prescribed conditions or is otherwise not effectively equipped for the sterilization of the substances referred to in the definition of sterilizing plant; and (d) it is contrary to the public interest that the sterilizing plant shall remain registered. 11.-{ 1) Prior to cancellation or suspension of any registration of fertilizer, fertilizer supplement or sterilizing plant under this Act, the Director shall require in writing the registrant to show cause within thirty days as to why the registration should not be cancelled. (2) Where the registrant under subsection (1) fails to reply within the period stated in the notice without good cause, the Director shall proceed to cancel or as the case may be to suspend the registration in respect of the registrant. 12.-( 1) The person to whom a certificate of registration was issued in terms of section 9 shall produce or cause that certificate of registration or a copy thereof to be available for inspection by the Director or any authorized officer at all times at the establishmellt where fertilizer or fertilizer supplement is manufactured or sold. (2) The registration of any fertilizer, fertilizer supplement or sterilizing plant and the certificate of registration issued in respect of such registration shall lapse if- (a) the person to whom that certificate of registration has been issued, ceases to manufacture or sell the fertilizer or fertifizer supplement in question; or (b) the establishment in question is no longer used for the manufacture of such fertilizer or fertilizer supplement. Procedure for cancella- tion or suspen- sion of registra- tion Availa- bility, lapse and return of certificate of registra- tion Restric- tion for dealing with fertilizer and sterilizing plant Suspension and cancella- tion of licences (3) Where the registration of any fertilizer or fertilizer supplement has lapsed in terms of subsection (2), or has been cancelled in terms of section II, the certificate of registration in question shall, within the prescribed period, be returned to the Director by the person to whom it was issued. 13.-( I) A person shall not deal with fertilizer business or operation of sterilizing plant unless that person is licenced to that effect pursuant to the provisions of this Act. (2) Any application for licence in terms of subsection (I) shall be submitted to the Board in the form and manner as may be prescribed in the regulations. (3) Subjectto sub-section (I), an application for licence shall contain among others- (a) the name and physical address of the applicant; (b) details of the intended business; and (c) qualifications of personnel under whose direct supervision the activities intended to be carried out. (4) Upon being satisfied with the compliance with the conditions for application, the Board shall issue a licence to the applicant and may attach such terms and conditions as may be prescribed. (5) The Board may appoint any person to be a licensing authority for the purposes of this Act and shall when making any appointment, specify the area for which that person is to be the licensing authority. 14.-(1) A licence issued under section 13 may be suspended for a definite or indefinite period ifthe Director is satisfied that the licensee has- (a) been convicted of any offence against the provisions of this Act or regulations; (b) become bankrupt or, if a company, has gone into liquidation; (c) failed to comply with any conditions ofthe licence. (2) Any licensee whose licence has been suspended or cancelled under this section, shall be required to surrender the licence to the Director within such time as may be prescribed. (3) Any person who contravenes the provision of sub-section (2), commits an offence and upon conviction is liable to a fine not less than one million shillings or to imprisonment for a term of not less than six months or to both. 15.The Director shall maintain in the form prescribed in the regulations, a register of all licences issued under this Act and of any restorations, suspensions and cancellations of such licences. 16.A licence issued under section 13 shall be valid only in respect of the business for which it was issued and shall not be transferable to any other person or business. 17. Any holder of a licence issued under this Act whose licence has been lost or destroyed may, on proof of loss and payment of prescribed fee, obtain a duplicate licence from the Director. PART IV MANUFACTURING, IMPORTATION AND TRADING IN FERTILIZER OR FERTILIZER SUPPLEMENTS 18.-{I) A person shall not manufacture for sale, sell, supply or store any fertilizer or fertilizer supplement except in a sterilizing plant or premises registered under this Act for that purpose. (2) Every application for registration or renewal of registration of premises shall be made to the Director in the form and manner as may be prescribed in the regulations. (3) The Director or any person on his behalf shall- (a) register the premises if he is satisfied that the prescribed requirements for which the premises is intended have been complied with; (b) keep registers in the prescribed form of all premises registered under this section; and (c) for good and sufficient reasons refuse to register, or cause to be deleted from the register, any premises which is or has Mainte- nance of register Licences not transfer- able Replace- ment of lost licences Registra- tion of premises Sale of fertilizer or fertilizer supple- ments become unsuitable for the purposes for which it was registered. (4) Any change of ownership of the business or any other change of a registered premises shall be notified to the Director. (5) Any person who contravenes or fails to comply with this section, commits an offence and upon conviction shall be liable to a fine not less than one million or to imprisonment of the terms of not less than six months or to both. 19.-{I)A person shall not sell any fertilizer or fertilizer supplements unless- (a) it is registered under this Act under the name or mark under which it is so sold; (b) it is, subject to paragraph (c), packed in such manner and mass or volume as may be prescribed; (c) the container in which it is sold, complies with the prescribed requirements and is sealed and labeled or marked in such manner as may be prescribed or, if it is not sold in a container, it is accompanied by the invoice referred to in subsection (2); and (d) it is ofthe composition and efficacy specified in the application for registration thereof, possesses all chemical, physical and other properties so specified, and complies with the prescribed requirements. (2) A person shall not for reward or in the course of any industry, trade or business use, or recommend the use of, any fertilizer or fertilizer supplement for a purpose or in a manner other than that specified on the label on a container thereof or described on such container. (3) Any person who sells any fertilizer or fertilizer supplement not in a container shall give to the purchaser at the time of delivery or send to him at the time of dispatch an invoice setting forth such particulars in respect of such fertilizer or fertilizer supplement. 20.- (1) A person shall not manufacture or sell any fertilizer or fertilizer supplement containing bone or any other substance derived from an animal carcass, unless such bone or substance has- (a) been sterilized in such manner as may be prescribed; or (b) subject to the provisions ofthis Act, been imported in terms of a permit issued under the Animal Diseases Act. (2) A person commits an offence against this Act, if that person- (a) manufactures for sale, sells, offers or exposes for sale, or has in his possession for sale, as a fertilizer or fertilizer supplement or any article containing or any other substance derived from an animal carcass which he knows or has reason to believe has neither been sterilised in a sterilising plant registered or licensed under the provisions of this Act nor imported into Mainland Tanzania in accordance with permit issued under this Act; or (b) sells, offers, or exposes for sale, otherwise than to the holder of a licence issued under this Act or his agent, any bone or other substance derived from an animal carcass, which he knows or has reason to believe will be used in the manufacture .of a fertilizer or fertilizer supplement and has neither been sterilised in a sterilising plant registered or licensed under the provisions of this Act nor imported into Mainland Tanzania in accordance with this Act. 2l.-{ 1) A person shall not import any fertilizer or fertilizer supplement in Tanzania unless- (a) such fertilizer or fertilizer supplements is registered in terms of this Act; (b) is of the composition and efficacy specified in the application for registration thereof; . (c) possesses all chemical, physical and other properties so specified and complies with the requirements prescribed in respect thereof; and (d) is packed in a sealed container which is marked or labeled in the prescribed manner with the prescribed particulars; . (e) in the case of a fertilizer or fertilizer supplements containing bone or any other substance derived from the carcass of an Manufac- ture and sale of fertilizers contain- ing certain substances Cap. 156 Importa- tion of fertilizer and fertilizer supple- ments animal, a permit referred to in section 20 has been issued in respect thereof. (2) Without prejudice to the provisions of subsection (l) and (2), the Minister may, upon consultation with the Board and on such conditions as he may determine, in writing, permit the import of any consignment of any fertilizer or fertilizer supplements which does not comply with the requirements referred to in subsection (l)(a), (b) and (d). (3) Fertilizers or fertilizer supplements imported shall- (a) only be imported through a prescribed port or place; (b) if the Director directs that a sample thereof be taken, not be removed from any such port or place without the written consent of the Director; (c) if the Director thus directs, be made available for examination and the taking of a sample at any such port or place in the prescribed manner; and (d) where a sample thereof has thus been taken, not be sold in Tanzania except on the written consent of the Director and subject to the conditions specified therein. (4) The provisions of section 32 relating to samples shall, mutatis mutandis, apply with reference to a sample taken in terms ofthis section. (5) Where any fertilizer or fertilizer supplement has been imported contrary to the provisions of this section, such fertilizer or fertilizer supplement shall- (a) at the expense of such importer, be removed from Tanzania within such period as the Director may determine; or (b) if such importer fails to remove such fertilizer or fertilizer supp lement in terms of paragraph (c), be forfeited to the Government, arid be either destroyed or otherwise disposed of in the manner prescribed in the regulations. Direc- tor to keep records 22. The Director shall keep records of all licenced or permitted fertilizer dealers in a manner prescribed in the regulations. 23.-( 1)Any person who manufactures fertilizer or fertilizer supplement shall use locally available raw materials. (2) Without prejudice to subsection (1), the Board may permit importation of raw material for manufacture of fertilizer or fertilizer supplements if such material is not available in Tanzania or by the available evidence to the Board that the material cannot be cheaply procured locally. 24. Every fertilizer dealer shaHkeep within his premises detailed records of fertilizer or fertilizer supplements manufactured, imported, exported, stored or sold as the case may be and such records shall be provided to the Director, Analyst, Inspector or any other officer assigned by the Director whenever requested. 25.-(1) A person shall not import or export fertilizer or fertilizer supplement unless he possesses permit issued by the Director to that effect. (2) The Board shall, prior to issuing of any permit, satisfy itself that the provisions of the Environmental Management Act are adhered to, and that- (a) the fertilizer or fertilizer supplements to be imported or exported is registered under this Act; (b) the applicant has the certificates of registration for fertilizer business; and (c) in case of exportation, the applicant has complied with relevant legislation and policies dealing with fertilizer export. 26.-( 1) The Director may suspend or cancel the permit issued under section 25 ifhe is satisfied that- (a) the permit has been obtained by misrepresentation at the time of application; (b) conditions subject to which a permit was issued have not been complied with; (c) the permit has been transferred to any other person; (d) the fertilizer dealer has contravened the provisions of.this Act; (e) the business licence ofthe fertilizer dealer has been cancelled; or Use of local raw materials for fertilizer manufac- turing Fertilizer dealers to keep records Permit for importa- tion and exporta- tion of fertilizer and fertilizer supple- ments Cancella- tion of permit Condi- tions for granting licence or permits Prohi- bition for dealing with unregistered and substandard fertilizer Packag- ing and labeling Adulter- ated fertilizer (f) registration of such fertilizer or fertilizer supplement is cancelled. (2) The Director shaH,prior to cancellation of perm it under this section, require in writing the holder of such permit to show cause as to why the permit should not be canceHed. (3) Where the permit holder under subsection (2) fails to reply to the Director within the period as specified in the notice, the Director shall have power to proceed with cancellation of such permit without further notice. 27. The Director shaH, before granting permit in terms of section 25, ensure that the standards and conditions for dealing with fertilizer business as provided for in this Act and Regulations have been complied with. 28. A person shall not manufacture, import, export, sell, distribute any fertilizer or fertilizer supplements unless he is registered pursuant to this Act and conform to the standards prescribed in the regulations 29. Any fertilizer dealer shall ensure that fertilizer or fertilizer supplements is packed and labeled in the manner prescribed in the regulations. 30.- (1) A person shaH not sell or distribute an adulterated or sub- standard fertilizer or fertilizer supplements. (2) A fertilizer or fertilizer supplements shall be deemed to be adulterated if- (a) it contains any deleterious or harmful substance in an amount that renders injurious to plant life, animals, humans, aquatic life, soil, air, water or environment in general when applied in accordance with directions for use provided for in the Regulations; (b) adequate warning statements or directions for use which may be necessary to protect plant life, animals, humans, aquatic life, soil, air, water or environment in general are not shown on the label or shipping bills and certificate of analysis, as the case may be; (c) its composition falls below or differs from that which is purported to possess by its labeling or shipping bills and certificate of analysis as the case may be ; or (d) it contains foreign material other than fertilizer or fertilizer supplement. (3) Any fertilizer whose standard does not conform to the requirement of this Act shall be seized and disposed of at the cost of the fertilizer dealer in accordance with procedures prescribed in the Regulations made under this Act or other written law. 31.--{l) A person shall not use, store, discharge, release, place or cause to be placed any fertilizer or fertilizer supplement in a manner likely to cause any adverse effect to human health or the environment. (2) Any person who applies fertilizer or fertilizer supplements shall ensure compliance with the standards prescribed in the Regulations or guidelines. PART V FERTILIZER INSPECTION, SAMPLING AND ANALYSIS 32. The Director shall ensure fertilizer or fertilizer supplement is inspected, sampled and analyzed for quality control in accordance with the procedures prescribed in the regulations. 33.--{I) The Minister shall, by notice published in the Gazette, appoint or designate qualified persons to be offertilizers Inspectors or Analysts who shall exercise powers in accordance with the provisions of this Act. (2) Any person appointed or designated as Inspector or Analyst under sub-section (1) shall be given a certificate, identity card or a document as a proof of his appointment or designation which shall be produced in the exercise of his powers under this Act. (3) Any Inspector or Analyst shall not engage in any business connected with the manufacturing, importation or sale of fertilizer or fertilizer supplements. Restric- tion on storage and applica- tion of fertilizer Fertilizer quality control Appoint- ment of Inspectors and Analysts (4) The Minister may, in consultation with the Board and by order published in the Gazette, appoint any competent institution or individual to perform any fertilizer regulatory function specified under this Act and may in the same order define duties and powers of such institutions or individual. (5) Any Inspector or Analyst appointed under subsection (1) shall be a designated officer accountable to the Director for the administration ofthis Act. Powers of 34.-(1) An Inspector appointed under section 33 may, at any Inspectors reasonable time- (a) enter upon and examine any place, premises, vessel or vehicle in respect of which he has reason to believe that on or in it there is manufactured, processed, prepared, graded, classified, packed, marked, labelled, held, bottled, removed, transported, exhibited, sold or used any fertilizer or fertilizer supplements~ (b) examine or test any such fertilizer or fertilizer supplements or any ingredient thereof; (c) examine all books and documents on or in any place, premises or vehicle referred to in paragraph (a) in respect of which he has reasonable grounds for believing that they relate to any fertilizer or fertilizer supplements or any ingredient thereof, and make copies of or extracts from such books or documents; (d) examine any operations or processes carried out at any place or premises in connection with the manufacturing, processing, treatment, preparation, grading, classification, packing, marking, labeling, holding, bottling, removal, transport, exhibition, selling or use of any fertilizer or fertilizer supplements, and demand from the person in charge of such operations or processes, or the owner of or the person having the custody of any fertilizer or ferti lizer supplements; (e) demand from the owner or any person having the custody of any book or document referred to in paragraph (c) an explanation relating to any record or entry therein; (f) seize any book, document, fertilizer or fertilizer supplements which may furnish proof of an offence in terms ofthis Act, or any quantity of any fertilizer or fertilizer supplements in respect of which there is reason to believe that any such offence has been committed, and remove from or leave on or in the place, premises or vehicle in question, any book, document, fertilizer or fertilizer supplements, or any quantity thereof, which has so been seized, and may in his discretion place on such book, document, fertilizer or fertilizer supplements ,or the container thereof, such identification mark or seal as he may deem necessary; and (g) take samples or cause samples to be taken of any fertilizer or fertilizer supplements or an ingredient thereof, and open any container which contains or is suspected to contain anything used or intended for use in the manufacture, processing, treatment, preparation, grading, classification, packing, marking, labeling, holding, bottling, removal, transport, exhibition or sale of any fertilizer or fertilizer supplements and examine, analyze, grade or classifY such samples, or cause such samples to be examined, analyzed, graded or classified. (2) The owner or person in charge of any premises described under this section and any person found therein shall give to an Inspector the reasonable assistance to enable the Inspector to carry out his duties and functions under this Act. (3) Any Inspector may if he has reasonable grounds to believe that any of the provisions of this Act is violated, seize or issue a stop sale order by means of or in relation to which the violation was committed. (4) Any fertilizer, fertil izer supplement or package seized pursuantto sub- section (3) shall be detained by an Inspector at any place by attaching a detention tag or mark in the manner prescribed in the regulations. (5) Any person shall not move any fertilizer or package detained by the Inspector unless with a written consent of the .Inspector indicating that the seized fertilizer, fertilizer supplements or package shall be placed in a safer or more convenient location. (6) The fertilizer, fertilizer supplement or package under detention or stop sale order shall not be released unless the Inspector is satisfied that all conditions for release as provided for in this Act have been comp)ied with. Analysis and restri- ction for tempe- ring with sample Appeals against the decision of Inspector, Analyst or Director Appoint- ment of members of the Appeals Board (7) The Inspector shall, before inspection of the premises, take reasonable steps to ensure that the owner or his authorised representative is present while carrying out inspection under this Act. 35. An Analyst who receives a sample taken under the provisions of this Act shall as soon as is practicable analyze such sample, in accordance with the procedures for sampling and conducting analysis as may be specified in the regulations. PART VI ApPEALS 36.-(1) Any person aggrieved by the decision of the Inspector, Analyst or Director regarding implementation ofthe provisions ofthis Act may, within thirty days upon receipt of such decision, appeal to the Minister. (2) Every appeal made under this Act shall be in writing, stating the grounds under which it is made. (3) The Minister shall refer the appeal filed in terms of sub-section (1) to the Appeals Board for consideration and determination. 37.-{1) The Minister shall appoint members of the Appeals Board which shall be composed ofthe following- (a) one person designated as a Chairman on aCcount of his knowledge of law; and (b) two persons who, in the opinion of the Minister, command sufficient knowledge regarding the matters which will probably be in issue when the appeal is considered. (2) The Appeals Board may after hearing and considering the appeal- (a) confirm, set aside or vary the relevant decision of the Director; (b) order the Director to execute the decision of the Appeals Board in connection therewith. (3) Procedures for appeals under this Act shall be as may be prescribed in the regulations. (4) A member of the Appeals Board may be paid such allowances as the Minister may determine. PART VII FINANCIAL PROVISIONS 38. The funds and resources of the Authority shall consist of- (a) such sums of moneys as may be appropriated by the Parliament; (b) any moneys raised by way of loans, grants made within and outside the United Republic; (c) any moneys raised by way of fee or charges imposed under the provisions ofthisAct; (d) any loan or subsidy granted to the Authority by the Government or any other person; (e) such sums of money or property, which may become payable to or vested in the Authority under this Act or any other written law. 39.-(1) The Authority shall cause to be kept and maintained in accordance with the International Accounting Standards, proper books of accounts with respect to- (a) all sums of moneys received and expended; (b) all the assets and liabilities of the Authority; and (c) all the income and expenditure statement of the Authority. (2) Within six months of the close of every financial year, the accounts including the balance sheet of the Authority shall be audited by the Controller and Auditor General in accordance with the provisions of the Public Audit Act. (3) Every audited balance sheet shall be placed before a meeting of the Board of and, if adopted, it shall be endorsed with a certificate to that effect. (4) As soon as the accounts of the Authority have been audited, and in any case not later than six months after the close ofthe financial year, the Board shall submit to the Minister a copy of the audited statement of accounts together with a copy of the report on that statement made by the auditors. Funds Wld resources of the Authority Accounts Wld audit Act No. II of 2008 Offences and penalties (5) The Minister shall, as soon as practicable after receiving the report, lay before the National Assembly the audited accounts of the Authority together with the auditor's report, if any, on the accounts. PART VIII GENERAL OFFENCES AND PENALTIES 40.-(1) Any person who- (a) deals in with unregistered fertilizer or fertilizer supplement; (b) deals with fertilizer or fertilizer supplement without being so registered; (c) obstruct the Director, Inspector, Analysts or any officer responsible for the enforcement of this Act; (d) operates a sterilizing plant which is not registered under this Act; (e) willfully delays or obstruct, threatens, or assaults an Inspector or Analyst to perform his duties under this Act; (f) willfully refuses to provide any information required by the Inspector, Analyst or any other official engaged in carrying out the duties and functions under this Act and the regulations made thereto; (g) sells any fertilizer or fertilizer supplement upon the container of which a false or misleading statement in connection with such contents is printed or written; (h) makes any false or misleading statement in connection with . any fertilizer or fertilizer supplement; (i) willfully destructs or tempers with any information required for proper administration of this Act or regulations made thereto; (j) fails to comply with an order issued under this Act; (k) tampers with any sample taken in terms of this Act, or with anything seized in terms of this Act; (I) sells any fertilizer or fertilizer supplements which is not ofthe kind, nature, composition, strength, potency or quality described or represented when so sold; (m) having been duly summoned to appear before the Board, fails without lawful excuse so to appear; (n) having appeared as a witness before the Board, refuses without lawful excuse to be sworn or to make affirmation or to produce any document or answer any question which he may be lawfully required to produce or answer; (0) not being qualified as Inspector or Analyst purports to act in that behalf; or (p) makes use, in connection with any fertilizer or fertilizer supplement, of any certificate, invoice or other document issued in respect of any other fertilizer or fertilizer supplement which is no longer valid, commits an offence. (2)Any person who commits an offence against the provisions of this Act or of any subsid iary legislation made under this Act shall, except as otherwise provided, be liable on conviction to a fine not less than five million shillings and not more than ten million shillings or to imprisonment for a term of not less than six months and not exceeding three years or to both. (3) The court may in addition to any penalty imposed under this Act, order any article in respect of which such offence is committed or used for the commission of such offence to be forfeited. 41. Where an offence is committed and due to that commission a person has suffered a direct damage or loss of his property, the court may, in addition to the penalty provided under this Act, order the offender to compensate the person who suffered loss or damage. 42.-( 1) Any act which if done by an individual would be an offence against this Act or any regulations or orders made under this Act shall, if done by a body corporate, be an offence by a Director and Secretary thereof unless he proves that the offence was committed without his consent or connivance and that he exercised all such diligence to prevent the comm ission of the offence as he ought to have been exercised having regard to the nature of his functions in that capacity and to all circumstances. (2) Where an offence against this Act or any regulations or orders made under this Act has been committed by a partner in a firm, any person who at the time of the commission of the offence was a partner Compen- sation for damage. Offences by body corporate or firm Evidence and procedure in that finn, or was purporting to act in that capacity, shall be deemed to have committed that offence, unless he proves that the offence was committed without his consent or connivance and he exercised all such diligence to prevent the commission of the offence as he ought to have exercised having regard to the nature of his functions in that capacity and to all the circumstances. 43.-( 1) Any document purporting to be a report under the hand of an Analyst appointed under the provisions of this Act, may be admitted in evidence in any civil or criminal proceedings concerned with the article sampled and shall be sufficient evidence of the facts stated therein unless the defendant or person charged requires that the Analyst be called as a witness. (2) Any sample which has been taken in the prescribed manner by an Inspector or Analyst shall, unless the contrary is proved, be deemed to be of the same composition, some qualities, and except in so far as the taking of the sample may cause it to be otherwise, possess in all other respects the same properties as the whole from which it was drawn. (3) In any criminal proceedings under this Act- (a) any quantity of a fertilizer or fertilizer supplement in or upon any premises, place, vessel or vehicle at the time a sample thereof is taken pursuant to the provisions of this Act shall, unless the contrary be proved, be deemed to be of the same composition to same degree of efficacy and possess in all other respects the same properties as that sample; (b) any person who is proved to have tampered with any sample shall be deemed to have acted with fraudulent intent unless the contrary is proved; (c) a certificate stating the result of an analysis or test carried out in pursuance of the provisions of this Act and purported to be signed by the analyst who carried out such analysis or test shall be accepted as prima facie proof of the facts stated therein; (d) any statement or entry contained in any book or document kept by any manufacturer, importer or owner of a fertilizer or fertilizer supplements, or by the manager, agent or employee of such person, or found upon or in any premises occupied Fertilizers by, or any vehicle used in the business of such person, shall be admissible in evidence against him as an admission of the facts set forth in that statement or entry, unless it is proved that that statement or entry was not made by such person, or by any manager, agent or employee of such person in the course of his work as manager, or in the course of his agency or employment. 44. In any proceedings for an offence under this Act, the burden to Burden of prove that the order, direction or requirement, the contravention of which proof constitutes the offence with which the accused is charged, shall not lie on the accused, and in the case of an order, direction or requirement not published in the Gazette, that he had no notice of the contents of the order, direction, as the case may be required, shall lie on the accused person. PART IX MISCELLANEOUS PROVISIONS 45. Without prejudice to the provisions of Section 28A of the Penal Code, no matter done by any person exercising or purporting to exercise any function under this Act or under any subsidiary legislation made under this Act shall, if done in good faith in the execution or purported execution of his functions under any of the provisions ofthisAct or such subsidiary legislation, subject any such person as aforesaid to any action, liability, claim or demand whatsoever. 46. The provisions ofthis Act shall not apply to a sale, offer or exposure for sale, where a bailiff, court broker or other officer in the course of executing any order or process of a court makes such sale. 47. If any person, by failing to comply with this Act or acting contrary to this Act or subsidiary legislation made under this Act, causes an Inspector or Analyst to incur an expense that would not otherwise have been incurred, that person shall pay to the Government of the United Republic the full amount of that expense reasonably incurred, and that amount shall he recoverable from him as a debt due to the Government. 48. Any removal, reshipment or destruction of any fertilizer, fertilizer supplement, package or article to which this Act applies, shall be carried out at the expenses of the owner, occupier or any person entrusted with Indemnity Cap. 16 Exempted sales Recoverable costs Expenses for destruc- tion of fertilizers and fertilizer supple- ments Notifica- tion of order and directions Exemp- tion Power to make Regula- tions the charge of the premises where such fertilizer, fertilizer supplement, package or article is found. 49. Where any order or direction made or given by the Minister, or the Director under this Act is not required to be published in the Gazette, the order or direction shall be brought to the notice of persons affected or likely to be affected thereby in a manner determined by the Minister. 50. Notwithstanding of section 8 the Minister may, after consultation with the Board and by Order published in the Gazette prescribe types of fertilizer or fertilizer supplements which may be exempted from requirements of this Act or Regulations made under this Act. 51.- (1) The Minister shall, at the appropriate time, make regulations for the better carrying into effect of the provisions of this Act. (2) Without prejudice to the generality of sub-section (1) the Minister may make regulations- (a) prescribing the manner in which fertilizers, fertilizer supplements, or sterilizing plants may be registered, the manner in which any such registration may be renewed and the information to be furnished and the fees to be paid with any application for registration and renewal of registration; (b) prescribing the processes by which fertilizers, fertilizer supplement, or substances used in the manufacture of fertilizers or fertilizer supplements shall be sterilized, and the manner of inspection of sterilizing plants; (c) prescribing the requirements with which any establishment shall comply, the practices which shall be followed in the operation of any undertaking at any establishment, the facilities which shall be available at any establishment, and the records to be kept and the information to be furnished in respect of any establishment and the operation of any undertaking at any establishment; (d) prescribing the records to be kept and the returns to be rendered in respect of registered premises and sterilizing plants; (e) for preventing the adulteration of fertilizers or fertilizer supplements or the tampering with containers thereof; (f) prescribing the methods to be employed, the fees to be paid, and the certificates to be issued in respect of the examination, analysis or test of samples taken under this Act; (g) regulating the manner in which fertilizers or fertilizer supplements intended for sale may be handled and stored; (h) regulating the manner in which fertilizers or fertilizer supplements intended for sale shall be packed, labeled, branded, marked and sealed; (i) prescribing the limits within which any fertilizer or fertilizer supplement may be deficient in any of its ingredients and the proportion in which any preservative, antiseptic or other constituent may be present therein; (;) regulating the equipment and appliances to be used in the licensed sterilizing plant and their mode of operation; (k) prescribing the manner in which samples may be taken and dealt with; (I) prescribing the method by which analysis is to be carried out by Analysts under the provisions of this Act; (m) for preventing the use of false or misleading statements in advertisements offertilizers or fertilizer supplements; (n) prescribing minimum qualification and any additional duties of Inspectors and Analysts; (0) respecting the detention of anything seized or placed under stop sale under the provisions of this Act and for the preservation or safeguarding anything so detained; (p) prescribing the particulars to be set forth in any invoice to be furnished under this Act; (q) requiring any person who has in his possession or under his control any fertilizer and fertilizer supplement to keep records relating thereto in the form and manner prescribed, and to render returns in the form and manner and at the times prescribed; (r) prescribing the composition, efficacy, chemical, physical or other property required in respect of any substance in order that it may be imported, sold or registered as a fertilizer or fertilizer supplement; (s) prescribing procedures for appeal under this Act; (t) respecting the disposition of anything forfeited to the government under this Act; Transi- tional provision Repeal Cap. 378 Composi- tion of the Board (u) prescribing Fonns to be used for any application under this Act; (v) the procedures for testing fertilizers and fertilizer supplement; (w) prescribing anything which is by this Act required or authorized to be prescribed. 52. Any fertilizer dealer shall, within twelve months after coming into force ofthis Act, apply to the Director for the registration of the fertilizer or fertilizer supplements manufactured, ordered, imported, sold or stored. I. -(I) The Board shall consist of the Chairperson to be appointed by the President and ten other members to be appointed by the Minister as follows· (a) a representative from the directorate responsible for fertilizer development in the Ministry; (b) a representative from the directorate responsible for land use management in the Ministry; (c) one representative from association offertilizer dealers to be appointed by the Minister on recommendation from respective association; (d) two representatives from farmers association or co-operative societies be appointed by the Minister on recommendation from respective association; (e) a representative from the national institute responsible for standards; (1) a representative from the national institute responsible for environmental matters; (g) a representative from national institute responsible for radiation; (h) a representative from higher learning institution dealing with soil science and production; (i) a representative from the national institution responsible for research on soil fertility. (2) The Director shall be the Secretary to the Board. (3) All meeting of the Board shall be chaired by the Chairperson, on his absence, the members shall choose from its members a chairperson for meeting. (4) The Board may co-opt any other person to attend its meeting as deemed appropriate for the purposes of rendering technical advise and such co-opted person shall have no right to vote. 2. A member ofthe Board other than an ex-officio member shall hold an office for a period not exceeding three years or for such shorter periods as may be specified in his instrument of appointment. 3.-( 1) At least half of the members of the Board shall constitute a quorum at any meeting and all decisions to be arrived at by the meeting ofthe Board shall be decided by a simple majority of the members present. (2) Each member ofthe Board shall have one vote and in the event of equal votes, the Chairperson of the meeting shall have a second or casting vote in addition to his deliberative vote. 4. Minutes in proper form of each meeting of the Board shall be properly kept and confirmed by the Board at its next sitting and signed by the Chairperson of the meeting. S. The Board shall have power to regulate its own procedures in respect of meetings and proper conduct of its business. 6. The Board shall cause to be recorded and kept minutes of all business conducted or transacted at its meetings, and the minutes of each meeting ofthe Board shall be read and confirmed, or amended, at the next meeting of the Board and signed by the Chairperson and Secretary. 7. Members of the Board shall be paid such allowances as may be approved by the Minister responsible for Finance from time to time. ............... ~Ji..~ . Tenure of office of members of the Board Members Quorum Minutes of Board's meetings Minutes of the meetings Allowances of the members

# Extracted Content CHAPTER 4 FOOD CROP PRODUCTION, AREA AND YIELD Table 4.1a: Area under Maize in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 48.74 16.00 19.00 Arusha 1.82 1.60 1.60 Karatu 19.23 24.00 25.10 Monduli 22.29 15.20 5.70 Ngorongoro 7.90 10.20 12.00 Total 129.46 139.90 147.90 244.30 99.99 51.00 44.40 Coast Bagamoyo 37.48 9.50 8.10 Kibaha 5.21 1.50 2.70 Kisarawe 6.47 3.20 2.40 Mafia 0.09 0.10 0.10 Mkuranga 8.41 3.20 5.40 Rufiji 12.65 9.00 19.20 Total - - - 40.00 70.32 26.50 37.90 Dar es Salaam Ilala 1.06 0.10 0.37 Kinondoni 2.33 0.50 0.23 Temeke 0.25 0.30 1.38 Total - - - 5.52 3.64 0.90 1.98 Dodoma Dodoma (Rural) 62.12 34.80 4.36 Dodoma (Urban) 20.83 7.30 1.76 Kondoa 79.65 58.70 44.91 Kongwa 131.93 64.20 61.01 Mpwapwa 51.35 18.00 20.91 Total 61.68 81.60 59.15 180.10 345.89 183.00 132.95 Iringa Iringa 51.06 112.70 73.47 Kilolo 48.46 - 70.78 Ludewa 16.48 22.80 25.43 Makete 61.80 14.10 13.86 Mufindi 55.37 77.90 82.09 Njombe 20.72 102.90 104.50 Total 187.23 203.80 121.33 285.12 253.89 330.40 370.13 Kagera Biharamulo 28.29 34.24 31.63 Bukoba (Rural) 21.30 18.41 14.90 Bukoba (Urban) 0.61 0.30 0.75 Karagwe 21.17 26.50 21.26 Muleba 14.07 24.52 18.20 Ngara 16.91 7.50 7.06 Total 58.83 60.10 45.06 101.81 102.34 111.47 93.80 Kigoma Kasulu 36.96 71.60 71.36 Kibondo 27.20 36.60 45.78 Kigoma 18.98 38.10 35.62 Kigoma (Urban) 0.76 1.70 1.61 Total 69.83 74.60 56.25 115.00 83.90 148.00 154.37 Continues…/ 18 Table 4.1a (Cont): Area under Maize Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Kilimanjaro Hai 21.4 32.30 34.60 Moshi (Rural) 26.3 25.29 27.91 Moshi (Urban) 0.0 0.30 0.33 Mwanga 10.7 2.39 6.28 Rombo 17.8 13.00 14.50 Same 20.5 11.40 9.00 Total 90.00 88.80 99.49 99.82 96.59 84.68 92.62 Lindi Kilwa 11.06 15.80 5.10 Lindi (Rural) 14.88 12.90 11.70 Nachingwea 22.71 14.90 16.80 Liwale 7.66 4.50 9.40 Ruangwa 14.19 23.10 14.20 Lindi (Urban) 0.97 1.00 0.90 Total 69.16 69.20 60.53 69.49 71.47 72.20 58.10 *Manyara Babati 36.22 48.80 59.70 Hanang 35.33 39.40 45.70 Kiteto 69.19 45.50 54.60 Mbulu 24.04 32.90 29.50 Simanjiro 23.12 26.20 32.70 Total - - - - 187.90 192.80 222.20 Mara Musoma 19.38 11.40 6.90 Bunda 15.67 11.00 5.07 Tarime 39.27 16.40 17.06 Serengeti 17.49 26.40 32.76 Total 49.02 48.00 47.52 58.92 91.81 65.20 61.79 Mbeya Chunya 40.51 70.00 74.90 Ileje 14.55 16.50 16.60 Kyela 7.04 5.00 4.90 Mbarali 32.10 29.50 31.40 Mbeya (Rural) 37.43 65.00 65.00 Mbeya (Urban) 3.40 5.50 5.40 Mbozi 67.74 78.60 80.10 Rungwe 28.98 33.20 32.40 Total 124.20 135.10 101.79 295.10 231.74 303.30 310.70 Morogoro Kilombero 22.81 20.30 14.20 Kilosa 72.42 67.90 46.50 Morogoro (Rural) 32.43 34.50 34.40 Morogoro (Urban) 2.89 4.40 2.70 Mvomero 48.16 21.80 21.80 Ulanga 16.39 18.00 23.40 Total 75.96 74.30 81.43 136.30 195.09 166.90 143.00 Mtwara Masasi 41.92 56.00 56.30 Mtwara (Rural) 5.62 4.20 4.30 Mtwara/Mikindani 0.51 0.02 0.30 Newala 15.54 13.90 11.30 Tandahimba 8.43 2.40 2.90 Total 42.18 42.20 25.50 86.72 72.02 76.52 75.10 Continues…/ 19 Table 4.1a (Cont): Area under Maize Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Mwanza Geita 64.08 68.10 64.34 Ilemela 3.74 0.60 0.60 Kwimba 39.71 12.40 12.82 Magu 40.41 55.40 41.19 Misungwi 26.67 18.10 24.65 Nyamagana 0.00 0.40 0.40 Sengerema 32.28 35.30 30.30 Ukerewe 1.62 13.00 10.45 Total 109.12 109.60 84.81 173.06 208.51 203.30 184.75 Rukwa Mpanda 43.30 50.20 50.10 Nkasi 28.11 20.30 20.60 Sumbawanga (Rural) 66.24 79.20 46.20 Sumbawanga (Urban) 12.38 27.40 27.70 Total 118.52 120.50 97.62 166.00 150.03 177.10 144.60 Ruvuma Mbinga 50.35 47.60 46.00 Namtumbo 28.85 32.00 28.00 Songea (Rural) 28.50 35.00 37.90 Songea (Urban) 4.60 4.10 3.30 Tunduru 27.25 16.60 18.60 Total 110.67 110.70 90.26 127.90 139.54 135.30 133.80 Shinyanga Bariadi 101.95 59.10 60.04 Bukombe 64.83 68.40 71.00 Kahama 79.91 55.00 110.85 Kishapu 35.49 19.60 12.62 Maswa 35.16 37.00 48.65 Meatu 31.19 37.00 36.84 Shinyanga (Rural) 44.23 53.60 44.66 Shinyanga (Urban) 7.50 1.80 1.90 Total 211.71 211.70 133.99 341.81 400.27 331.50 386.56 Singida Iramba 60.76 30.80 46.30 Manyoni 32.04 10.70 11.20 Singida (Rural) 42.79 31.30 22.00 Singida (Urban) 1.69 0.40 0.07 Total 57.28 58.20 56.11 92.00 137.28 73.20 79.57 Tabora Igunga 56.58 29.60 32.30 Nzega 52.99 35.80 44.10 Sikonge 22.96 14.90 15.80 Tabora (Urban) 7.84 8.00 7.10 Urambo 46.08 47.90 49.70 Uyui 46.42 40.00 40.20 Total 78.34 78.30 67.20 180.00 232.86 176.20 189.20 Continues…/ 20 Table 4.1a (Cont): Area under Maize Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Tanga Handeni 95.69 71.90 33.65 Kilindi 32.54 80.90 44.42 Korogwe 46.37 55.10 68.78 Lushoto 51.12 10.70 14.03 Muheza 50.78 33.40 24.70 Pangani 7.04 2.60 5.08 Tanga 3.95 9.00 1.41 Total 86.64 108.60 128.72 157.74 287.48 263.60 192.07 Total (National) 957.55 1,017.60 845.95 1,718.20 3,462.54 3,173.07 3,109.59 Source : Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.1b: Maize Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 49.7 12.00 15.20 Arusha 1.8 1.60 1.00 Karatu 17.4 32.30 11.00 Monduli 10.0 2.70 6.50 Ngorongoro 13.2 24.40 19.40 Total 213.78 42.00 177.48 562.90 92.12 73.00 53.10 Coast Bagamoyo 13.67 18.10 10.70 Kibaha 0.60 26.60 5.50 Kisarawe 2.06 3.10 6.50 Mafia 0.04 0.08 0.05 Mkuranga 1.52 7.90 6.60 Rufiji 5.11 33.90 15.00 Total - - - 30.50 22.99 89.68 44.35 Dar es salaam Ilala 0.21 0.01 0.37 Kinondoni 0.47 1.10 0.46 Temeke 0.28 0.50 0.04 Total - - - 4.55 0.96 1.61 0.87 Dodoma Dodoma (Rural) 22.9 17.40 1.57 Dodoma (Urban) 6.2 14.60 1.23 Kondoa 48.1 88.10 30.42 Kongwa 49.0 119.30 7.93 Mpwapwa 23.3 18.00 12.55 Total 28.86 40.80 94.64 307.80 149.49 257.40 53.70 Iringa Iringa 32.16 236.70 68.36 Kilolo 41.86 - 109.25 Ludewa 14.98 61.50 68.27 Makete 87.99 28.20 17.73 Mufindi 58.91 155.80 144.19 Njombe 30.05 154.40 141.25 Total 373.68 285.30 315.47 492.47 265.95 636.60 549.05 Continues…/ 21 Table 4.1b (Cont): Maize Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Kagera Biharamulo 30.53 23.11 29.54 Bukoba (Rural) 20.89 26.42 10.09 Bukoba (Urban) 0.58 0.54 1.83 Karagwe 19.62 34.26 21.89 Muleba 14.16 22.00 8.48 Ngara 14.52 6.75 4.06 Total 65.34 72.20 103.64 124.31 100.31 113.08 75.89 Kigoma Kasulu 47.59 93.10 101.40 Kibondo 32.24 47.50 22.70 Kigoma (Rural) 25.70 49.60 32.74 Kigoma (Urban) 0.65 2.20 1.98 Total 119.87 97.00 129.39 154.00 106.17 192.40 158.82 Kilimanjaro Hai 25.61 52.83 7.88 Moshi (Rural) 39.50 20.43 84.14 Moshi (Urban) 0.00 0.44 1.46 Mwanga 8.16 0.72 8.73 Rombo 15.82 15.55 10.41 Same 16.14 12.80 4.50 Total 181.3 97.7 159.2 124.6 105.22 102.77 117.12 Lindi Kilwa 3.65 23.70 4.70 Lindi (Rural) 5.87 8.90 3.30 Lindi (Urban) 0.17 1.00 0.40 Liwale 2.47 5.40 4.50 Nachingwea 7.55 18.60 6.70 Ruangwa 5.15 30.10 10.00 Total 66.19 76.10 72.63 93.66 24.85 87.70 29.60 *Manyara Babati 52.32 87.80 69.70 Hanang 27.57 63.10 53.30 Kiteto 36.55 49.10 71.90 Mbulu 20.48 66.90 49.10 Simanjiro 10.85 18.50 22.90 Total - - - - 147.77 285.40 266.90 Mara Bunda 10.19 17.90 4.07 Musoma 23.35 55.70 7.34 Serengeti 20.27 125.70 40.51 Tarime 56.85 55.20 35.33 Total 68.14 57.60 95.03 97.70 110.66 254.50 87.25 Mbeya Chunya 34.89 100.00 33.60 Ileje 17.77 38.00 27.90 Kyela 6.89 7.30 6.20 Mbarali 17.93 59.00 21.40 Mbeya (Rural) 50.14 169.00 140.50 Mbeya (Urban) 6.70 10.20 12.40 Mbozi 114.79 107.90 127.10 Rungwe 37.10 55.40 46.80 Total 235.05 189.20 234.11 381.40 286.21 546.80 415.90 Continues…/ 22 Table 4.1b (Cont): Maize Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Morogoro Kilombero 28.75 73.10 44.10 Kilosa 34.22 115.60 59.10 Morogoro (Rural) 13.28 51.70 31.70 Morogoro (Urban) 1.72 7.20 1.90 Mvomero 22.58 29.20 23.10 Ulanga 15.03 21.60 20.80 Total 96.58 89.20 162.86 245.30 115.57 298.40 180.70 Mtwara Masasi 17.35 53.80 25.00 Mtwara (Rural) 2.04 3.60 3.70 Mtwara(Urban) 0.10 0.02 0.30 Newala 7.80 8.40 6.80 Tandahimba 2.32 1.20 2.30 Total 39.80 42.20 30.60 81.04 29.61 67.02 38.10 Mwanza Geita 54.89 109.00 78.68 Ilemela 2.67 0.70 0.86 Kwimba 14.62 20.90 6.41 Magu 26.33 5.90 4.37 Misungwi 13.56 18.10 9.86 Nyamagana 0.00 0.50 0.57 Sengerema 37.05 46.90 47.57 Ukerewe 1.68 26.00 10.63 Total 129.38 131.50 152.66 260.65 150.80 228.00 158.95 Rukwa Mpanda 38.98 90.30 24.40 Nkasi 27.05 40.60 31.40 Sumbawanga (Rural) 84.34 142.50 78.10 Sumbawanga (Urban) 13.07 43.90 40.10 Total 203.71 180.70 224.52 225.40 163.43 317.30 174.00 Ruvuma Mbinga 65.95 76.20 49.10 Namtumbo 40.75 77.90 48.40 Songea (Rural) 47.07 87.40 71.70 Songea (Urban) 6.65 8.20 6.50 Tunduru 18.89 23.00 9.90 Total 199.83 155.00 162.46 267.69 179.31 272.70 185.60 Shinyanga Bariadi 42.80 81.10 29.63 Bukombe 38.00 70.60 11.09 Kahama 58.08 80.72 60.85 Kishapu 7.18 9.80 8.87 Maswa 14.38 12.90 6.78 Meatu 9.20 17.60 11.78 Shinyanga (Rural) 19.36 24.80 6.25 Shinyanga (Urban) 2.41 0.09 0.10 Total 103.81 169.40 200.99 346.88 191.40 297.61 135.4 Singida Iramba 17.45 40.20 3.50 Manyoni 15.10 21.90 17.70 Singida (Rural) 21.20 83.60 19.40 Singida (Urban) 0.65 0.50 0.40 Total 32.95 29.10 61.72 176.00 54.40 146.20 41.00 Continues…/ 23 Table 4.1b (Cont): Maize Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Tabora Igunga 18.82 29.60 19.38 Nzega 36.47 42.90 14.90 Sikonge 17.84 17.80 11.15 Tabora (Urban) 4.14 8.00 3.38 Urambo 37.84 67.10 22.20 Uyui 28.02 40.00 17.22 Total 103.83 101.80 120.96 193.20 143.12 205.40 88.23 Tanga Handeni 64.94 35.90 76.49 Kilindi 17.58 64.70 66.63 Korogwe 15.71 50.70 86.26 Lushoto 30.74 11.00 3.77 Muheza 39.33 7.50 34.02 Pangani 3.55 2.60 7.20 Tanga 1.76 5.40 2.76 Total 158.86 108.60 154.46 238.40 173.60 177.80 277.13 Total(National) 2,420.94 1,965.40 2,652.81 4,408.42 2,613.97 4,651.37 3,131.61 Source : Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.1c: Maize Yield per Hectare in Kilograms by Region Region/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/2005 Arusha 1,700.00 300.00 1,200.00 2,303.00 921.31 1,431.37 1,195.95 Coast - - - 800.00 326.96 3,384.15 1,170.18 Dar es Salaam - - - 818.00 263.75 1,788.89 439.39 Dodoma 500.00 500.00 1,600.00 1,709.00 432.20 1,406.56 403.91 Iringa 2,000.00 1,400.00 2,600.00 1,700.00 1,047.52 1,926.76 1,483.40 Kagera 1,100.00 1,200.00 2,300.00 1,200.00 980.18 1,014.44 809.06 Kigoma 1,700.00 1,300.00 2,300.00 1,338.00 1,265.55 1,300.00 1,028.83 Kilimanjaro 2,000.00 1,100.00 1,600.00 1,200.00 1,089.33 1,213.63 1,264.52 Lindi 1,000.00 1,100.00 1,200.00 1,300.00 347.76 1,214.68 509.47 *Manyara - - - - 766.45 1,480.29 1,201.17 Mara 1,400.00 1,200.00 2,000.00 1,700.00 1,205.41 3,903.37 1,412.04 Mbeya 1,900.00 1,400.00 2,300.00 1,292.00 1,235.04 1,802.84 1,338.59 Morogoro 1,300.00 1,200.00 2,000.00 1,800.00 592.39 1,787.90 1,263.64 Mtwara 900.00 1,000.00 1,200.00 900.00 411.12 875.85 507.32 Mwanza 1,200.00 1,200.00 1,800.00 1,500.00 723.24 1,121.50 860.35 Rukwa 1,700.00 1,500.00 2,300.00 1,359.00 1,089.31 1,791.64 1,203.32 Ruvuma 1,800.00 1,400.00 1,800.00 2,100.00 1,285.01 2,015.52 1,387.14 Shinyanga 500.00 800.00 1,500.00 1,000.00 478.18 897.77 350.14 Singida 600.00 500.00 1,100.00 1,912.00 396.25 1,997.27 515.27 Tabora 1,300.00 1,300.00 1,800.00 1,074.00 614.63 1,165.72 466.33 Tanga 1,800.00 1,000.00 1,200.00 1,512.00 603.88 674.51 1,442.85 Average 1,389.59 1,074.37 1,713.07 1,491.00 765.50 1,465.89 1,007.08 Source : Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 24 Table 4.2a: Area under Sorghum in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 0.08 0.0 0.04 Arusha 0.00 - - Karatu 0.48 1.30 1.49 Monduli 0.10 - - Ngorongoro 0.93 1.30 1.54 Total 15.09 18.80 18.44 16.60 1.58 2.60 3.07 Coast Bagamoyo 1.89 2.00 2.00 Kibaha 0.96 1.00 0.21 Kisarawe 0.26 0.50 0.75 Mafia 0.00 0.05 - Mkuranga 0.25 0.80 - Rufiji 1.11 0.70 1.12 Total 23.65 28.20 24.70 5.00 4.47 5.05 4.08 Dodoma Dodoma (Rural) 28.41 52.76 45.52 Dodoma (Urban) 2.61 3.79 3.45 Kondoa 10.80 66.05 41.45 Kongwa 7.74 0.86 8.17 Mpwapwa 14.38 29.62 13.66 Total 96.80 96.80 97.92 161.70 63.93 153.08 112.25 Iringa Iringa 1.44 18.37 13.65 Kilolo 0.02 - 1.47 Ludewa 0.74 - - Makete 0.16 1.87 1.15 Mufindi 0.00 - - Njombe 0.19 - - Total 24.61 48.60 43.04 13.60 2.56 20.24 16.27 Kagera Biharamulo 3.13 10.63 9.50 Bukoba (Rural) 0.12 0.84 - Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 2.31 8.30 3.84 Muleba 1.60 1.11 1.02 Ngara 2.44 3.16 7.07 Total 17.77 17.30 12.36 18.41 9.60 24.04 21.43 Kigoma Kasulu 1.50 4.05 3.11 Kibondo 2.87 4.16 4.14 Kigoma (Rural) 0.03 - - Kigoma (Urban) 0.00 - - Total 13.61 21.70 15.62 7.80 4.40 8.21 7.25 Kilimanjaro Hai 0.05 0.0 1.00 Moshi (Rural) 0.03 0.10 1.00 Moshi(Urban) 0.00 - - Mwanga 0.02 0.01 2.01 Rombo 0.10 0.10 1.16 Same 0.06 - 2.03 Total 7.4 7.2 7.4 3.6 0.25 0.21 7.20 Continues…/ 25 Table 4.2a (Cont): Area under Sorghum Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Lindi Kilwa 6.94 14.20 9.69 Lindi (Rural) 10.85 10.12 12.20 Lindi (Urban) 1.07 1.48 1.52 Liwale 4.27 3.60 8.15 Nachingwea 6.64 7.71 10.65 Ruangwa 5.11 12.28 4.41 Total 34.38 34.40 22.12 44.31 34.87 49.39 46.62 *Manyara Babati 3.99 6.38 11.2 Hanang 1.18 4.21 4.6 Kiteto 0.11 1.60 0.7 Mbulu 1.42 2.50 3.2 Simanjiro 0.07 0.43 0.2 Total - - - - 6.77 15.12 19.90 Mara Bunda 10.19 14.20 16.05 Musoma 5.75 5.58 11.70 Serengeti 17.04 21.53 23.72 Tarime 22.06 15.02 15.46 Total 44.06 54.10 54.23 54.16 55.04 56.33 66.93 Mbeya Chunya 11.31 16.00 16.10 Ileje 0.05 0.00 0.00 Kyela 0.07 0.00 0.00 Mbarali 2.04 8.70 9.70 Mbeya (Rural) 1.53 0.00 0.00 Mbeya (Urban) 0.01 0.00 0.00 Mbozi 10.94 11.50 15.00 Rungwe 0.00 0.00 0.00 Total 15.57 19.20 28.85 19.30 25.95 36.20 40.80 Morogoro Kilombero 0.82 0.00 0.00 Kilosa 3.22 4.62 3.87 Morogoro (Rural) 7.03 12.09 12.1 Morogoro (Urban) 0.14 0.16 0.03 Mvomero 2.72 8.82 8.82 Ulanga 0.90 0.08 0.30 Total 31.76 31.50 22.07 13.40 14.83 25.77 25.12 Mtwara Masasi 6.52 25.25 25.25 Mtwara (Rural) 4.74 10.58 10.67 Mtwara/Mikindani 0.28 0.28 1.01 Newala 4.57 3.92 3.00 Tandahimba 4.46 2.49 3.29 Total 30.84 30.80 39.88 49.10 20.57 42.52 43.22 Mwanza Geita 1.52 0.40 0.32 Ilemela 0.16 0.18 0.20 Kwimba 3.38 10.71 8.66 Magu 2.99 9.91 5.47 Misungwi 3.06 0.38 4.52 Nyamagana 0.00 0.11 0.100 Sengerema 1.75 2.45 0.66 Ukerewe 0.09 0.11 0.11 Total 73.26 72.20 78.71 27.33 12.96 24.25 20.04 Continues…/ 26 Table 4.2a (Cont): Area under Sorghum Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Rukwa Mpanda 2.05 3.11 12.24 Nkasi 0.37 - 0.04 Sumbawanga (Rural) 4.97 6.80 6.87 Sumbawanga (Urban) 0.02 - - Total 6.87 6.90 10.35 17.60 7.41 9.91 19.15 Ruvuma Mbinga 0.04 0.00 2.00 Namtumbo 0.18 0.42 2.00 Songea (Rural) 0.02 0.26 3.00 Songea (Urban) 0.00 - Tunduru 1.85 0.22 2.00 Total 3.54 3.60 3.74 0.09 2.08 0.90 9.00 Shinyanga Bariadi 9.97 9.20 6.57 Bukombe 0.23 0.01 0.38 Kahama 0.10 0.73 3.87 Kishapu 21.03 19.30 25.24 Maswa 7.95 38.00 36.05 Meatu 24.39 38.60 44.89 Shinyanga (Rural) 1.33 10.60 11.20 Shinyanga (Urban) 0.92 2.70 3.20 Total 120.74 120.70 73.59 100.40 65.92 119.14 131.40 Singida Iramba 29.84 25.66 48.36 Manyoni 8.59 15.73 16.52 Singida (Rural) 29.33 31.91 31.76 Singida (Urban) 2.15 2.33 10.14 Total 60.09 60.10 75.13 71.90 69.90 75.63 106.78 Tabora Igunga 38.80 21.40 21.11 Nzega 1.35 2.70 3.92 Sikonge 2.67 0.70 1.35 Tabora (Urban) 0.06 0.03 0.07 Urambo 0.34 0.40 0.45 Uyui 3.16 3.40 7.34 Total 33.51 33.50 23.41 31.10 46.38 28.63 34.24 Tanga Handeni 0.04 0.00 2.32 Kilindi 0.00 - - Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.04 - - Muheza 0.00 - - Pangani 0.02 - 0.01 Tanga 0.01 - - Total 6.33 30.60 40.15 0.00 0.12 0.00 2.33 Total (National) 659.87 736.20 691.69 655.38 449.59 697.22 737.08 Source : Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 27 Table 4.2b: Sorghum Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/2003** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 0.06 0.00 0.03 Arusha 0.00 - - Karatu 0.33 1.23 2.83 Monduli 0.00 - - Ngorongoro 1.20 1.09 4.39 Total 14.60 7.50 18.44 13.10 1.60 2.32 7.25 Coast Bagamoyo 0.26 3.52 2.35 Kibaha 0.38 1.39 2.31 Kisarawe 0.03 0.83 1.13 Mafia 0.00 0.05 - Mkuranga 0.02 - - Rufiji 0.60 0.34 4.05 Total 17.22 19.70 24.70 4.11 1.28 6.13 9.84 Dodoma Dodoma (Rural) 9.79 21.10 29.35 Dodoma (Urban) 0.64 3.79 1.04 Kondoa 3.26 74.62 14.68 Kongwa 2.39 10.32 11.20 Mpwapwa 5.94 18.02 8.19 Total 80.6 77.4 97.9 159.1 22.03 127.85 64.46 Iringa Iringa 0.62 22.05 14.42 Kilolo 0.00 - 1.92 Ludewa 0.51 - - Makete 0.02 1.87 1.15 Mufindi 0.00 - - Njombe 0.06 - - Total 16.90 38.90 43.04 17.20 1.21 23.92 17.49 Kagera Biharamulo 2.33 6.21 11.50 Bukoba (Rural) 0.08 1.20 - Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 2.73 5.67 4.80 Muleba 1.14 0.67 2.83 Ngara 1.47 1.80 1.10 Total 21.40 17.30 12.36 15.09 7.75 15.55 20.23 Kigoma Kasulu 1.63 3.64 4.49 Kibondo 2.87 3.74 5.00 Kigoma (Rural) 0.03 - - Kigoma (Urban) 0.00 - - Total 16.90 23.90 15.62 7.30 4.53 7.38 9.49 Kilimanjaro Hai 0.02 0.00 3.00 Moshi (Rural) 0.03 0.02 1.50 Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.01 0.01 1.01 Rombo 0.04 0.07 1.09 Same 0.05 - 1.02 Total 7.40 3.60 7.37 0.35 0.15 0.10 7.62 Continues…/ 28 Table 4.2b (Cont): Sorghum Production Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/2003** 2003/04 2004/05 Lindi Kilwa 2.01 9.20 8.42 Lindi (Rural) 3.59 6.48 6.95 Lindi (Urban) 0.21 1.19 2.31 Liwale 1.02 3.60 4.25 Nachingwea 1.51 6.17 5.22 Ruangwa 1.43 10.29 2.77 Total 28.15 34.40 22.12 41.68 9.77 36.93 29.92 *Manyara Babati 3.09 6.38 8.74 Hanang 0.36 5.47 6.93 Kiteto 0.01 1.28 1.84 Mbulu 0.61 4.50 5.80 Simanjiro 0.00 0.43 1.24 Total - - - - 4.08 18.06 24.55 Mara Bunda 7.33 14.20 16.63 Musoma 6.50 10.04 22.06 Serengeti 19.00 27.39 36.58 Tarime 21.67 22.53 24.93 Total 42.60 65.00 54.23 77.15 54.50 74.16 100.2 Mbeya Chunya 8.67 18.00 15.00 Ileje 0.03 0.00 1.00 Kyela 0.15 0.00 1.00 Mbarali 1.01 12.18 8.76 Mbeya (Rural) 0.62 0.00 1.00 Mbeya (Urban) 0.00 0.00 0.00 Mbozi 10.73 4.60 7.50 Rungwe 0.00 0.00 0.00 Total 8.3 15.4 28.9 14.6 21.21 34.78 34.26 Morogoro Kilombero 0.53 - - Kilosa 1.33 4.62 3.87 Morogoro (Rural) 2.30 12.09 12.09 Morogoro(Urban) 0.05 0.41 3.03 Mvomero 0.39 4.37 4.37 Ulanga 0.95 0.11 2.27 Total 30.5 31.5 22.1 13.4 5.54 21.60 25.63 Mtwara Masasi 1.79 1.27 22.2 Mtwara (Rural) 1.44 6.89 8.94 Mtwara/Mikindani 0.04 0.26 5.92 Newala 1.30 1.08 5.98 Tandahimba 0.47 1.74 2.63 Total 19.70 19.70 39.88 22.60 5.05 11.24 45.67 Mwanza Geita 1.63 0.36 2.32 Ilemela 0.09 0.14 3.16 Kwimba 1.52 10.71 6.06 Magu 2.11 2.00 1.11 Misungwi 1.43 10.02 4.13 Nyamagana 0.00 0.09 3.08 Sengerema 1.43 2.23 3.66 Ukerewe 0.07 0.16 3.16 Total 73.70 50.60 78.71 27.45 8.27 25.71 26.68 Continues…/ 29 Table 4.2b (Cont): Sorghum Production Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/2003** 2003/04 2004/05 Rukwa Mpanda 4.64 4.65 17.30 Nkasi 0.18 - 4.04 Sumbawanga (Rural) 5.11 6.80 5.81 Sumbawanga (Urban) 0.01 - - Total 9.40 8.30 10.35 18.30 9.94 11.45 27.15 Ruvuma Mbinga 0.04 - - Namtumbo 0.07 0.42 5.33 Songea (Rural) 0.00 0.38 6.08 Songea (Urban) 0.00 - - Tunduru 0.85 0.16 3.16 Total 5.10 2.80 3.74 0.07 0.96 0.96 14.57 Shinyanga Bariadi 4.18 9.22 9.57 Bukombe 0.08 0.03 6.25 kahama 0.06 0.35 5.49 Kishapu 4.77 9.34 25.72 Maswa 3.10 24.0 14.96 Meatu 4.25 19.35 24.00 Shinyanga (Rural) 0.49 4.43 13.08 Shinyanga (Urban) 0.34 1.84 3.60 Total 88.60 84.50 73.59 77.92 17.27 68.51 102.67 Singida Iramba 6.30 34.54 22.90 Manyoni 2.23 31.66 9.61 Singida (Rural) 12.48 62.82 65.24 Singida (Urban) 0.69 3.51 11.14 Total 39.40 36.10 75.13 91.20 21.70 132.53 108.89 Tabora Igunga 15.62 23.44 19.85 Nzega 0.71 2.20 5.71 Sikonge 0.85 0.09 3.51 Tabora (Urban) 0.02 0.03 4.06 Urambo 0.10 0.60 3.23 Uyui 1.66 3.00 9.40 Total 36.10 40.20 23.41 35.10 18.96 29.36 45.76 Tanga Handeni 0.02 0.00 4.38 Kilindi 0.00 - - Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.32 - - Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - 3.03 Tanga 0.01 - - Total 4.60 21.40 40.15 0.00 0.34 0.00 7.41 Total (National) 561.17 598.20 691.69 635.74 198.87 648.54 729.74 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 30 Table 4.2c: Sorghum Yield per Hectare in Kilograms by region Region\Year 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha 1,000.00 400.00 800.00 790.00 1,006.73 892.31 2,363.87 Coast 700.00 700.00 700.00 820.00 286.26 1,213.86 2,411.76 Dodoma 800.00 800.00 1,500.00 983.92 344.61 835.18 574.25 Iringa 700.00 800.00 1,300.00 1,264.71 472.05 1,181.82 1,074.98 Kagera 1,200.00 1,000.00 1,600.00 820.00 807.14 646.84 944.00 Kigoma 1,200.00 1,100.00 1,600.00 935.90 1,028.54 898.90 1,308.97 Kilimanjaro 1,000.00 500.00 1,000.00 111.11 77.96 476.19 1,058.33 Lindi 800.00 1,000.00 1,000.00 941.31 280.10 747.72 641.78 *Manyara - - - - 602.25 1,194.44 1,233.67 Mara 1,000.00 1,200.00 1,300.00 1,400.00 990..29 1,316.53 1,497.09 Mbeya 500.00 800.00 1,300.00 756.48 817.38 960.77 839.71 Morogoro 1,000.00 1,000.00 1,200.00 1,000.00 373.80 838.18 1,020.30 Mtwara 600.00 600.00 1,000.00 460.29 245.41 264.35 1,056.69 Mwanza 1,000.00 700.00 1,100.00 1,000.00 638.34 1,060.21 1,331.34 Rukwa 1,400.00 1,200.00 1,500.00 1,039.77 1,342.54 1,155.40 1,417.75 Ruvuma 1,400.00 800.00 900.00 1,000.00 462.20 1,066.67 1,618.90 Shinyanga 700.00 700.00 1,300.00 776.89 261.98 575.04 781.35 Singida 700.00 600.00 1,000.00 1,268.43 310.47 1,752.35 1,019.76 Tabora 1,100.00 1,200.00 1,300.00 1,128.62 408.77 1,025.50 1,336.45 Tanga 700.00 700.00 1,000.00 0.00 2,969.06 0.00 3,178.11 Average 850.42 812.55 1,000.00 970.02 670.29 930.18 990.00 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.3a: Area under Finger Millet in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 0.06 0.05 0.17 Arusha 0.00 0.00 0.00 Karatu 0.19 0.85 0.84 Monduli 0.00 - - Ngorongoro 0.06 0.10 0.10 Total 9.10 0.31 1.00 1.11 Dodoma Dodoma (Rural) 0.45 - - Dodoma (Urban) 0.04 - - Kondoa 9.66 24.18 25.91 Kongwa 0.00 0.04 - Mpwapwa 0.00 - - Total 18.90 10.15 24.22 25.91 Iringa Iringa 0.07 1.54 0.89 Kilolo 1.83 - 0.73 Ludewa 0.14 0.13 0.12 Makete 0.40 - - Mufindi 0.59 1.81 1.99 Njombe 0.28 0.36 0.44 Total 3.43 3.33 3.84 4.17 Continues…/ 31 Table 4.3a (Cont): Area under Finger Millet Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Kagera Biharamulo 1.23 1.49 2.71 Bukoba (Rural) 0.05 0.00 0.00 Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 0.85 0.03 0.04 Muleba 0.31 0.06 0.00 Ngara 0.28 0.59 0.35 Total 5.30 2.72 2.17 3.09 Kigoma Kasulu 0.36 - 0.07 Kibondo 0.71 - 0.81 Kigoma (Rural) 0.00 - - Kigoma (Urban) 0.00 - - Total 1.07 - 0.88 Kilimanjaro Hai 0.09 - - Moshi (Rural) 0.04 0.66 0.03 Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.00 - - Rombo 3.56 - 2.16 Same 0.00 - - Total 3.69 0.66 2.19 *Manyara Babati 0.53 0.53 0.46 Hanang 1.86 4.14 4.65 Kiteto 0.93 0.08 0.62 Mbulu 0.40 0.21 0.48 Simanjiro 0.05 - - Total - 3.78 4.96 6.21 Mara Bunda 1.43 0.86 0.50 Musoma 1.74 0.62 0.23 Serengeti 3.82 0.97 0.30 Tarime 2.96 3.34 4.47 Total 64.50 9.96 5.79 5.50 Mbeya Chunya 0.79 2.00 0.25 Ileje 1.96 0.01 1.32 Kyela 0.02 - - Mbarali 0.11 - - Mbeya (Rural) 2.04 - - Mbeya (Urban) 0.02 - - Mbozi 4.79 12.60 14.00 Rungwe 0.31 - - Total 9.80 10.03 14.61 15.57 Mtwara Masasi 0.09 - - Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara (Urban) 0.00 - - Newala 0.04 0.10 0.07 Tandahimba 0.07 - - Total 0.20 0.10 0.07 Continues…/ 32 Table 4.3a (Cont): Area under Finger Millet Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Mwanza Geita 3.17 3.60 3.05 Ilemala 0.00 - - Kwimba 0.00 - - Magu 0.13 - - Misungwi 0.00 - - Nyamagana 0.00 - - Sengerema 0.05 - - Ukerewe 0.02 - - Total 3.38 3.60 3.05 Rukwa Mpanda 0.54 1.90 3.29 Nkasi 6.32 6.50 6.70 Sumbawanga (Rural) 11.87 14.67 20.79 Sumbawanga (Urban) 0.23 2.74 1.56 Total 44.10 18.97 25.81 32.34 Ruvuma Mbinga 3.50 2.78 2.79 Namtumbo 3.50 2.71 3.45 Songea (Rural) 2.94 4.14 5.04 Songea (Urban) 0.27 0.12 0.19 Tunduru 0.07 0.22 0.24 Total 7.40 10.29 9.97 11.70 Singida Iramba 0.00 - 0.11 Manyoni 0.08 - - Singida (Rural) 3.43 4.28 3.41 Singida (Urban) 0.40 - - Total 3.90 4.28 3.52 Total (National) 162.53 81.76 101.00 115.31 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.3b: Finger Millet Production in '000'Tonnes by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 0.04 0.01 0.30 Arusha 0.00 0.00 0.00 Karatu 0.06 0.54 0.41 Monduli 0.00 - - Ngorongoro 0.03 0.05 0.04 Total 9.10 0.13 0.60 0.76 Dodoma Dodoma (Rural) 0.11 - - Dodoma (Urban) 0.06 - - Kondoa 4.94 36.25 13.47 Kongwa 0.00 0.03 - Mpwapwa 0.00 - - Total 18.90 5.11 36.274 13.47 Iringa Iringa 0.05 2.47 1.25 Ludewa 1.10 0.11 0.10 Makete 0.09 - - Mufindi 0.13 1.74 1.99 Njombe 0.26 0.30 0.44 Kilolo 0.17 - 1.17 Total 3.43 1.79 4.617 4.95 continues…/ 33 Table 4.3b (Cont): Finger Millet Production Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Kagera Biharamulo 0.44 0.74 1.35 Bukoba (Rural) 0.04 0.00 0.00 Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 0.48 0.02 0.04 Muleba 0.21 0.03 0.00 Ngara 0.17 0.30 0.15 Total 5.30 1.35 1.10 1.54 Kigoma Kasulu 0.34 - 0.08 Kibondo 0.43 - 0.80 Kigoma (Rural) 0.00 - - Kigoma (Urban) 0.00 - - Total - 0.76 - 0.88 Kilimanjaro Hai 0.06 - - Moshi (Rural) 0.02 0.50 0.03 Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.00 - - Rombo 1.02 - 1.08 Same 0.00 - - Total - 1.10 0.50 1.11 *Manyara Babati 0.67 0.52 0.69 Hanang 1.13 5.38 6.05 Kiteto 0.58 0.10 0.74 Mbulu 0.17 0.25 0.71 Simanjiro 0.09 - - Total - 2.64 6.25 8.19 Mara Bunda 0.84 0.69 0.38 Musoma 1.82 0.62 0.23 Serengeti 3.47 0.97 0.29 Tarime 2.46 1.86 5.93 Total 64.50 8.58 4.14 6.83 Mbeya Chunya 0.30 2.50 0.40 Ileje 1.50 0.74 0.80 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 0.91 - - Mbeya (Urban) 0.01 - - Mbozi 4.19 6.30 7.00 Rungwe 0.15 - - Total 9.80 7.05 9.54 8.20 Mtwara Masasi 0.05 - - Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara (Urban) 0.00 - - Newala 0.01 0.01 0.01 Tandahimba 0.01 - - Total - 0.07 0.01 0.01 Continues…/ 34 Table 4.3b (Cont): Finger Millet Production Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Mwanza Geita 2.30 3.60 3.05 Ilemala 0.00 - - Kwimba 0.00 - - Magu 0.03 - - Misungwi 0.00 - - Nyamagana 0.00 - - Sengerema 0.02 - - Ukerewe 0.05 - - Total - 2.39 3.60 3.05 Rukwa Mpanda 0.69 2.97 4.94 Nkasi 5.09 6.50 6.70 Sumbawanga (Rural) 9.75 7.34 19.86 Sumbawanga (Urban) 0.28 2.19 1.25 Total 29.27 15.80 19.00 32.75 Ruvuma Mbinga 2.40 2.21 1.81 Namtumbo 1.66 1.52 1.72 Songea (Rural) 1.75 2.07 3.28 Songea (Urban) 0.21 0.14 0.16 Tunduru 0.01 0.13 0.14 Total 7.40 6.05 6.07 7.11 Singida Iramba 0.00 - 0.06 Manyoni 0.02 - - Singida (Rural) 1.22 9.86 8.17 Singida (Urban) 0.12 - - Total - 1.36 9.86 8.23 Total (National) 147.70 54.18 60.06 77.89 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.3c : Area under Bulrush Millet in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Dodoma Dodoma (Rural) 30.10 56.85 28.59 Dodoma (Urban) 22.63 32.18 16.60 Kondoa 18.10 65.64 41.45 Kongwa 4.97 1.81 1.78 Mpwapwa 2.75 3.81 1.06 Total 126.90 78.55 160.29 89.48 Kagera Biharamulo 0.29 0.15 0.33 Bukoba (Rural) 0.00 - - Bukoba (Urban) 0.00 - Karagwe 0.00 - - Muleba 0.00 - - Ngara 0.00 - - Total 2.1 0.29 0.15 0.33 continues…/ 35 Table 4.3c (Cont : Area under Bulrush Millet Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 *Manyara Babati 0.20 0.00 0.11 0.16 Hanang 0.65 0.15 0.41 0.58 Kiteto 0.22 0.25 0.12 0.65 Mbulu 0.29 0.00 - - Simanjiro - 0.00 - - Total 1.36 0.39 0.64 1.38 Mara Bunda 0.00 0.04 0.02 Musoma 0.00 - - Serengeti 0.03 - - Tarime 0.00 - - Total 0.70 0.03 0.04 0.02 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 0.00 Kilosa 0.41 0.28 0.18 Morogoro (Rural) 0.00 0.00 0.00 Morogoro (Urban) 0.00 0.00 0.00 Mvomero 0.05 0.00 0.00 Ulanga 0.00 0.00 0.00 Total 0.90 0.45 0.28 0.18 Mwanza Geita 0.00 0.12 0.00 Ilemela 0.00 - - Kwimba 0.00 0.00 0 Magu 0.00 0.10 0.1 Misungwi 3.44 5.33 2.36 Nyamagana 0.00 - - Sengerema 0.12 3.72 1.37 Ukerewe 0.01 0.11 0.07 Total 3.40 3.57 9.38 3.90 Shinyanga Bariadi - 0.00 - - Bukombe - 0.10 - - Kahama - 0.00 - - Kishapu - 4.26 14.47 9.75 Maswa 2.63 0.00 3.12 4.51 Meatu 0.54 0.00 0.60 1.33 Shinyanga (Rural) 9.52 0.00 3.88 9.29 Shinyanga (Urban) 0.80 1.67 1.40 2.07 Total 13.40 6.02 23.47 26.95 Singida Iramba 6.95 9.13 15.18 Manyoni 2.12 8.4 5.29 Singida (Rural) 16.56 25.59 19.51 Singida (Urban) 5.16 9.56 5.65 Total 32.7 30.78 52.68 45.63 Total (National) 196.3 120.09 246.91 167.87 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** Sample Census of Agriculture 2002/2003 36 Table 4.3d : Bulrush Millet Production in '000'Tonnes by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/03** 2003/2004 2004/2005 Dodoma Dodoma (Rural) 10.38 17.07 16.01 Dodoma (Urban) 5.95 32.18 5.31 Kondoa 4.07 39.38 13.68 Kongwa 1.60 1.82 1.85 Mpwapwa 0.73 2.27 0.53 Total 34.00 22.73 92.72 37.38 Kagera Biharamulo 0.44 0.09 0.20 Bukoba (Rural) 0.00 - - Bukoba (Urban) 0.00 - Karagwe 0.00 - - Muleba 0.00 - - Ngara 0.00 - - Total 1.69 0.44 0.09 0.20 *Manyara Babati 0.00 0.08 0.08 Hanang 0.01 0.41 0.58 Kiteto 0.09 0.06 0.78 Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.00 - - Total 1.185 0.10 0.55 1.43 Mara Bunda 0.00 0.02 0.02 Musoma 0.00 - - Tarime 0.00 - - Serengeti 0.00 - - Total 0.70 0.00 0.02 0.02 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 0.00 Kilosa 0.07 0.29 0.18 Morogoro (Rural) 0.00 0.00 0.00 Morogoro(Urban) 0.00 0.00 0.00 Mvomero 0.02 0.00 0.00 Ulanga 0.00 - - Total 0.40 0.09 0.29 0.18 Mwanza Geita 0.00 0.11 0.00 Ilemela 0.00 - - Kwimba 0.00 0.00 0.00 Magu 0.00 0.45 0.64 Misungwi 1.14 4.02 1.51 Nyamagana 0.00 - - Sengerema 0.05 4.24 1.37 Ukerewe 0.00 0.07 0.11 Total 2.26 1.19 8.89 3.62 Shinyanga Bariadi 0.00 - - Bukombe 0.01 - - Kahama 0.00 - - Kishapu 1.10 7.10 6.06 Maswa 0.00 2.49 2.34 Meatu 0.00 0.41 0.32 Shinyanga (Rural) 0.00 2.59 5.79 Shinyanga (Urban) 1.42 0.01 0.93 Total 8.47 2.53 12.60 15.4 continues…/ 37 Table 4.3d (Cont): Bulrush Millet Production Region District/Year 2001/2002 2002/03** 2003/2004 2004/2005 Singida Iramba 1.60 8.10 21.50 Manyoni 0.38 12.61 17.74 Singida (Rural) 6.44 33.61 34.89 Singida (Urban) 1.61 16.72 8.47 Total 37.00 10.02 71.04 82.60 Total (National) 85.71 37.10 186.19 140.87 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.4a: Area under Paddy in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 1.07 1.00 1.80 Arusha 0.00 - - Karatu 0.21 0.51 0.54 Monduli 0.16 0.40 0.57 Ngorongoro 0.00 - - Total 7.81 9.80 9.19 7.30 1.44 1.91 2.91 Coast Bagamoyo 5.23 4.50 0.60 Kibaha 3.79 3.60 3.10 Kisarawe 1.71 1.80 2.04 Mafia 1.43 2.10 4.00 Mkuranga 5.84 4.00 19.68 Rufiji 10.52 12.00 30.92 Total - - - 23.30 28.51 28.00 60.32 DSM Ilala 1.35 0.22 0.32 Kinondoni 0.59 0.39 0.10 Temeke 2.13 2.94 1.86 Total - - - 6.10 4.07 3.54 2.28 Dodoma Dodoma (Rural) 3.91 1.50 0.91 Dodoma (Urban) 0.06 0.02 0.13 Kondoa 0.26 3.14 0.50 Kongwa 0.00 - - Mpwapwa 0.00 0.15 0.24 Total 1.45 1.50 6.62 4..1 4.23 4.81 1.78 Iringa Iringa 3.75 9.70 11.44 Kilolo 0.00 - 0.82 Ludewa 0.30 0.47 0.57 Makete 0.17 0.58 0.35 Mufindi 0.10 0.02 0.03 Njombe 0.34 - - Total 3.11 8.20 5.63 7.11 4.67 10.77 13.21 continues…/ 38 Table 4.4a (Cont): Area under Paddy Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Kagera Biharamulo 5.19 0.18 2.44 Bukoba (Rural) 0.00 0.02 0.01 Bukoba (Urban) 0.01 - - Karagwe 0.00 0.01 - Muleba 0.00 0.04 - Ngara 0.08 0.06 0.02 Total 1.72 1.70 1.37 5.53 5.28 0.31 2.47 Kigoma Kasulu 1.96 2.96 2.81 Kibondo 0.95 3.50 3.28 Kigoma (Rural) 1.86 1.31 14.79 Kigoma (Urban) 0.08 0.48 0.59 Total 4.33 4.40 1.09 11.00 4.85 8.25 21.47 Kilimanjaro Hai 0.30 2.52 2.45 Moshi (Rural) 1.49 1.62 1.72 Moshi (Urban) 0.00 0.20 0.24 Mwanga 0.07 - 0.44 Rombo 0.00 0.67 - Same 1.17 2.42 2.40 Total 9.00 9.20 6.25 3.61 3.03 7.43 7.25 Lindi Kilwa 5.97 7.35 7.24 Lindi (Rural) 6.10 8.25 8.51 Lindi (Urban) 0.17 - - Liwale 0.98 - - Nachingwea 2.18 3.28 3.09 Ruangwa 0.30 1.93 0.84 Total 9.91 9.90 5.58 15.91 15.70 20.81 19.68 *Manyara Babati 1.82 2.13 2.60 Hanang 0.00 - 0.00 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.21 0.39 0.63 Total - - - - 2.03 2.52 3.23 Mara Bunda 0.78 1.52 0.99 Musoma 1.58 0.70 0.87 Serengeti 1.64 3.01 1.54 Tarime 0.87 0.24 0.21 Total 0.40 0.90 0.82 7.71 4.87 5.46 3.61 Mbeya Chunya 1.85 1.00 0.70 Ileje 0.73 0.60 0.60 Kyela 20.81 17.58 18.13 Mbarali 21.55 27.50 30.75 Mbeya (Rural) 0.07 - - Mbeya (Urban) 0.02 - 1.70 Mbozi 6.35 3.10 3.20 Rungwe 3.36 1.12 1.17 Total 51.92 61.70 53.21 41.10 54.74 50.90 56.25 Continues…/ 39 Table 4.4a (Cont): Area under Paddy Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Morogoro Kilombero 53.10 38.49 33.74 Kilosa 13.00 18.40 16.97 Morogoro (Rural) 15.91 16.76 16.76 Morogoro(Urban) 0.50 4.93 3.33 Mvomero 13.36 11.50 11.50 Ulanga 30.66 27.65 26.58 Total 65.65 67.10 37.84 115.80 126.53 117.73 108.88 Mtwara Masasi 5.91 14.26 9.50 Mtwara (Rural) 4.26 9.30 9.40 Mtwara/Mikindani 0.04 0.00 0.08 Newala 1.38 9.89 7.10 Tandahimba 2.42 5.31 5.78 Total 24.16 24.20 19.33 40.30 14.02 38.76 31.86 Mwanza Geita 24.73 27.40 22.85 Ilemela 1.53 0.65 0.61 Kwimba 20.64 13.99 16.56 Magu 8.83 12.55 14.39 Misungwi 14.87 10.44 19.46 Nyamagana 0.00 0.34 0.45 Sengerema 15.37 10.84 15.02 Ukerewe 1.27 1.17 4.00 Total 53.61 71.00 34.77 89.08 87.23 77.37 93.34 Rukwa Mpanda 12.50 30.13 22.64 Nkasi 1.42 0.65 4.83 Sumbawanga (Rural) 11.61 14.16 14.43 Sumbawanga (Urban) 0.00 - - Total 29.15 29.10 18.54 44.80 25.53 44.94 41.89 Ruvuma Mbinga 3.72 4.73 3.20 Namtumbo 7.47 11.88 8.72 Songea (Rural) 6.19 16.92 12.98 Songea (Urban) 1.08 0.10 0.73 Tunduru 19.75 25.44 25.85 Total 13.89 13.90 12.18 33.53 38.21 59.06 51.46 Shinyanga Bariadi 6.91 10.56 8.10 Bukombe 21.37 21.50 17.68 Kahama 53.28 20.67 42.73 Kishapu 4.46 0.39 0.35 Maswa 9.97 12.00 20.72 Meatu 0.35 1.94 1.11 Shinyanga (Rural) 20.94 16.23 23.73 Shinyanga (Urban) 1.63 2.11 2.55 Total 96.61 96.60 53.33 111.74 118.92 85.41 116.97 Singida Iramba 0.61 0.17 0.43 Manyoni 1.87 1.20 0.27 Singida (Rural) 1.14 0.04 0.09 Singida (Urban) 0.04 - - Total 6.39 6.40 10.07 1.70 3.67 1.40 0.79 Continues…/ 40 Table 4.4a (Cont): Area under Paddy Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Tabora Igunga 6.56 2.90 4.86 Nzega 25.29 7.90 16.69 Sikonge 5.19 1.10 1.75 Tabora (Urban) 2.12 2.60 2.80 Urambo 11.90 8.20 10.40 Uyui 14.59 4.00 10.50 Total 48.16 48.20 21.00 66.30 65.66 26.70 47.00 Tanga Handeni 1.25 0.71 2.32 Kilindi 0.14 - - Korogwe 2.66 8.98 8.00 Lushoto 0.93 1.67 0.36 Muheza 1.64 4.96 4.06 Pangani 0.50 0.70 0.53 Tanga 0.55 0.05 0.07 Total 7.05 14.10 10.03 10.78 7.67 17.07 15.35 Total (National) 379.1 415.6 275.8 565.6 620.8 613.13 701.99 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.4b: Paddy Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 3.20 4.00 7.05 Arusha 0.00 - - Karatu 0.31 1.45 1.41 Monduli 0.30 1.61 3.32 Ngorongoro 0.00 - - Total 12.8 12.2 9.2 45.6 3.81 7.06 11.78 Coast Bagamoyo 0.43 15.60 7.18 Kibaha 0.45 1.44 4.65 Kisarawe 0.62 1.11 1.63 Mafia 0.65 3.15 4.93 Mkuranga 1.02 17.84 8.25 Rufiji 3.88 37.82 35.92 Total - - - 20.7 7.06 76.96 62.56 DSM Ilala 0.26 0.01 0.04 Kinondoni 0.10 0.70 0.17 Temeke 1.55 4.99 1.02 Total - - - 6.1 1.90 5.70 1.23 Dodoma Dodoma (Rural) 2.35 1.20 1.59 Dodoma (Urban) 0.05 0.04 0.07 Kondoa 0.18 1.17 1.99 Kongwa 0.00 - - Mpwapwa 0.00 0.23 0.60 Total 1.7 0.5 6.6 10 2.59 2.64 4.25 Continues…/ 41 Table 4.4b (Cont): Paddy Production Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Iringa Iringa 7.11 29.11 20.16 Kilolo 0.00 - 1.77 Ludewa 0.30 0.71 0.78 Makete 0.08 0.59 0.35 Mufindi 0.27 0.05 0.06 Njombe 0.34 - - Total 4.00 12.60 5.63 18.70 8.10 30.46 23.12 Kagera Biharamulo 10.38 0.32 4.87 Bukoba (Rural) 0.00 0.02 0.02 Bukoba (Urban) 0.01 - - Karagwe 0.00 0.01 - Muleba 0.00 0.04 - Ngara 0.07 0.05 0.01 Total 1.7 2.6 1.4 6.0 10.46 0.44 4.90 Kigoma Kasulu 4.34 7.71 6.74 Kibondo 1.11 9.10 8.56 Kigoma (Rural) 2.34 36.15 30.32 Kigoma (Urban) 0.07 1.24 1.52 Total 10.0 8.2 1.1 29.2 7.86 54.20 47.14 Kilimanjaro Hai 0.47 7.35 10.34 Moshi (Rural) 6.34 22.14 15.31 Moshi (Urban) 0.00 1.19 1.39 Mwanga 0.11 - 1.19 Rombo 0.00 0.01 - Same 3.80 2.76 9.50 Total 26.5 21.4 6.2 22.9 10.72 33.45 37.73 Lindi Kilwa 1.72 10.34 4.34 Lindi (Rural) 2.29 5.11 3.50 Lindi (Urban) 0.00 - - Liwale 0.31 - - Nachingwea 0.82 2.45 0.93 Ruangwa 0.03 1.84 0.73 Total 14.0 15.2 5.6 19.1 5.18 19.74 9.50 *Manyara Babati 6.15 7.10 5.20 Hanang 0.00 - 0.00 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.53 0.78 2.50 Total - - - - 6.67 7.88 7.70 Mara Bunda 0.51 2.27 1.98 Musoma 2.64 1.40 1.74 Serengeti 2.38 3.01 1.54 Tarime 0.74 0.66 0.74 Total 0.5 1.7 0.8 9.2 6.27 7.34 6.00 Continues…/ 42 Table 4.4b (Cont): Paddy Production Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Mbeya Chunya 1.37 1.00 0.70 Ileje 0.54 1.80 1.85 Kyela 19.81 34.69 36.25 Mbarali 33.43 96.25 72.25 Mbeya (Rural) 0.06 - - Mbeya (Urban) 0.01 - 0.91 Mbozi 4.07 6.20 8.00 Rungwe 3.48 1.90 2.12 Total 175.5 189.8 53.2 231.6 62.78 141.84 122.08 Morogoro Kilombero 69.41 73.13 44.11 Kilosa 7.00 34.95 32.25 Morogoro(Urban) 3.88 12.33 3.99 Morogoro (Rural) 0.18 28.50 28.50 Mvomero 4.77 16.89 16.89 Ulanga 27.76 27.65 39.44 Total 129.5 103.2 37.8 231.6 113.00 193.44 165.18 Mtwara Masasi 1.72 7.62 6.65 Mtwara (Rural) 1.47 9.30 9.40 Mtwara/Mikindani 0.00 0.01 0.08 Newala 0.58 4.80 3.36 Tandahimba 1.16 4.76 5.21 Total 34.2 26.0 19.3 31.1 4.93 26.49 24.69 Mwanza Geita 29.27 36.19 51.70 Ilemela 1.74 0.98 0.90 Kwimba 11.60 18.08 16.40 Magu 7.23 12.84 9.20 Misungwi 8.86 20.87 15.56 Nyamagana 0.00 0.60 0.66 Sengerema 21.13 9.75 23.11 Ukerewe 1.97 4.22 14.38 Total 113.0 109.2 34.8 183.9 81.81 103.53 131.91 Rukwa Mpanda 26.73 105.44 36.16 Nkasi 2.58 1.50 14.48 Sumbawanga (Rural) 20.21 35.41 23.18 Sumbawanga (Urban) 0.00 - - Total 54.9 67.2 18.5 171.7 49.52 142.35 73.82 Ruvuma Mbinga 3.04 2.84 2.18 Namtumbo 11.88 28.50 19.64 Songea (Rural) 7.68 43.98 18.55 Songea (Urban) 1.11 0.12 0.87 Tunduru 15.81 38.16 31.01 Total 25.8 29.8 12.2 58.3 39.51 113.60 72.24 Shinyanga Bariadi 5.77 12.36 10.55 Bukombe 18.98 7.96 40.94 Kahama 47.12 81.08 90.65 Kishapu 2.28 0.43 0.58 Maswa 11.03 11.88 12.98 Meatu 0.16 0.99 0.27 Shinyanga (Rural) 18.12 14.98 18.03 Shinyanga (Urban) 1.39 0.63 1.22 Total 39.5 44.6 53.3 233.0 104.85 130.32 175.22 Continues…/ 43 Table 4.4b (Cont): Paddy Production Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Singida Iramba 0.19 0.70 0.29 Manyoni 0.59 2.99 0.19 Singida (Rural) 1.13 0.07 0.25 Singida (Urban) 0.07 - - Total 7.4 2.9 10.1 3.8 1.97 3.76 0.73 Tabora Igunga 7.92 4.10 19.42 Nzega 22.48 9.50 37.62 Sikonge 2.47 0.80 0.76 Tabora (Urban) 1.65 5.30 5.24 Urambo 10.42 6.50 6.24 Uyui 13.71 6.00 8.40 Total 64.2 44.5 21.0 161 58.66 32.20 77.68 Tanga Handeni 0.36 13.80 1.38 Kilindi 0.07 - - Korogwe 3.40 12.61 10.26 Lushoto 1.36 3.34 0.72 Muheza 1.42 5.95 4.88 Pangani 0.24 0.18 0.27 Tanga 0.11 0.05 0.09 Total 13.4 30.5 10.0 21.5 6.96 35.92 17.59 Total (National) 728.60 722.10 306.85 1,514.97 594.62 1,169.32 1,077.05 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives . * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.4c: Paddy Yield per Hectare in Kilograms by Region Region/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha 1,600.0 1,200.0 1,500.0 6,246.0 2,637.49 3,703.94 4,051.96 Coast - - - 1,305.0 247.68 2,748.64 1,037.05 Dar es salaam - - - 1,000.0 467.11 1,608.52 539.47 Dodoma 1,100.0 300.0 500.0 1,666.7 612.23 548.76 2,387.64 Iringa 1,300.0 1,500.0 2,400.0 1,600.0 1,735.73 2,828.21 1,750.19 Kagera 1,000.0 1,500.0 2,100.0 1,400.0 1,981.23 1,419.35 1,983.81 Kigoma 2,300.0 1,900.0 2,500.0 1,315.8 1,619.07 6,573.56 2,195.62 Kilimanjaro 2,900.0 2,300.0 2,300.0 1,000.0 3,540.68 4,502.02 5,204.14 Lindi 1,400.0 1,500.0 1,100.0 733.3 329.85 948.82 482.80 *Manyara - - - - 3,286.97 3,128.23 2,386.43 Mara 1,300.0 1,900.0 1,200.0 631.6 1,287.03 1,345.30 1,662.05 Mbeya 3,400.0 3,000.0 2,000.0 666.7 1,146.82 2,786.82 2,170.50 Morogoro 2,000.0 1,500.0 2,600.0 1,733.3 893.12 1,643.10 1,517.04 Mtwara 1,400.0 1,000.0 1,300.0 1,300.0 351.79 683.25 775.11 Mwanza 2,100.0 1,500.0 2,000.0 1,333.3 937.80 1,338.09 1,413.22 Rukwa 1,900.0 2,300.0 2,000.0 869.6 1,939.98 3,167.56 1,761.95 Ruvuma 1,900.0 2,100.0 1,400.0 666.7 1,034.21 1,923.40 1,403.89 Shinyanga 400.0 500.0 2,300.0 2,084.0 884.61 1,525.85 1,497.99 Singida 1,200.0 500.0 1,100.0 2,200.0 538.24 2,686.65 927.94 Tabora 1,300.0 900.0 2,500.0 2,777.8 893.45 1,205.99 1,652.77 Tanga 1,900.0 2,200.0 1,600.0 1,994.4 907.95 2,104.64 1,145.95 Average 1,642.5 1,513.2 1,000.0 2,357.2 1,298.72 1,907.12 1,534.28 Source: Statistics Unit-Ministry, Agriculture and Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 44 Table 4.5a: Area under Wheat in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 0.00 0.60 0.30 Arusha 0.00 - - Karatu 1.83 3.27 3.22 Monduli 0.32 0.92 0.90 Ngorongoro 0.00 - - Total 37.41 47.10 32.21 13.20 2.15 4.79 4.42 Iringa Iringa 0.10 1.68 0.18 Kilolo 0.56 - 1.14 Ludewa 7.92 1.41 1.19 Makete 4.24 6.25 3.19 Mufindi 1.95 2.50 2.40 Njombe 1.44 2.61 3.39 Total 11.92 13.90 10.80 12.38 16.22 14.45 11.49 Kilimanjaro Hai 0 8.00 6.30 Moshi (Rural) 0 - - Moshi (Urban) 0 - - Mwanga 0 - - Rombo 0 - - Same 0 - - Total 6.47 9.00 7.51 3.50 0.00 8.00 6.30 Manyara Babati 0.99 2.17 1.88 Hanang 0.80 2.10 8.52 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.25 0.28 0.13 Simanjiro 0.00 - - Total - - - - 2.05 4.55 10.53 Mbeya Chunya 0.00 - - Ileje 0.43 0.18 0.20 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 3.66 0.50 0.50 Mbeya (Urban) 0.20 0.41 0.39 Mbozi 0.00 - - Rungwe 0.00 - - Total 0.40 0.50 0.82 0.80 4.29 1.09 1.09 Rukwa Mpanda 0.00 - - Nkasi 0.16 0.01 0.27 Sumbawanga (Rural) 0.09 - - Sumbawanga (Urban) 1.73 0.59 0.77 Total 1.02 1.00 0.67 0.76 1.98 0.60 1.04 Tanga Handeni 0.00 0.00 0.00 Kilindi 0.00 - - Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.21 0.90 0.50 Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 0.15 0.20 0.12 0.04 0.21 0.90 0.50 Total (National) 57.37 71.70 52.12 30.67 26.89 34.38 35.37 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 45 Table 4.5b: Wheat Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 0.00 0.21 3.50 Arusha 0.00 - - Karatu 3.24 2.57 5.97 Monduli 0.55 0.50 4.88 Ngorongoro 0.00 - - Total 59.53 14.10 45.09 20.30 3.79 3.28 14.35 Iringa Iringa 0.01 5.06 0.49 Kilolo 0.73 - 3.14 Ludewa 3.59 1.01 0.83 Makete 1.78 3.65 3.19 Mufindi 1.14 2.50 4.59 Njombe 0.65 2.33 6.32 Total 16.62 12.50 15.12 19.50 7.90 14.55 18.56 Kilimanjaro Hai 0 4.64 3.98 Moshi (Rural) 0 - - Moshi (Urban) 0 - 0.7 Mwanga 0 - 0.9 Rombo 0 - 1.7 Same 0 - 8 Total 4.27 4.50 9.76 6.12 0.00 4.64 15.28 *Manyara Babati 1.90 1.30 3.9 Hanang 1.40 2.20 17.04 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.22 0.56 0.18 Simanjiro 0.00 - - Total - - - - 3.52 4.06 21.12 Mbeya Chunya 0.00 0.00 0.90 Ileje 0.15 0.18 0.20 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya 4.00 0.50 1.50 Mbozi 0.29 - - Municipal 0.00 0.43 0.42 Rungwe 0.00 - - Total 0.45 0.40 1.15 1.00 4.44 1.11 3.02 Rukwa Mpanda 0.00 0.00 1.40 Nkasi 0.06 0.01 0.41 Sumbawanga (Rural) 0.06 - - Sumbawanga (Urban) 1.80 0.54 20.00 Total 1.30 1.10 0.81 0.99 1.91 0.55 21.81 Tanga Handeni 0.00 0.00 0.00 Kilindi 0.00 - - Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.06 0.04 0.02 Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 0.21 0.10 0.11 0.04 0.06 0.04 0.02 Total (National) 82.4 32.7 72.03 47.95 21.62 28.23 94.16 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 46 Table 4.6a: Area under sweet Potatoes in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 0.05 0.25 0.22 Arusha 0.00 0.03 0.06 Karatu 0.04 0.07 - Monduli 0.01 - 0.02 Ngorongoro 0.04 1.36 1.2 Total 3.50 22.00 29.88 6.63 0.13 1.71 1.50 Coast Bagamoyo 0.43 1.45 0.04 Kibaha 0.55 1.20 0.08 Kisarawe 0.13 0.90 0.88 Mafia 0.15 0.15 0.92 Mkuranga 0.49 1.60 0.86 Rufiji 0.05 0.95 - Total - - - 4.00 1.80 6.25 2.78 DSM Ilala 0.12 0.62 0.34 Kinondoni 0.37 0.71 0.16 Temeke 0.75 2.11 2.81 Total - - - 8.40 1.23 3.44 3.31 Dodoma Dodoma (Rural) 0.09 1.20 3.61 Dodoma (Urban) 0.08 - - Kondoa 0.15 26.73 10.38 Kongwa 0.00 - - Mpwapwa 0.01 - - Total 4.88 14.90 27.04 17.40 0.34 27.93 13.99 Iringa Iringa 0.01 4.47 2.14 Kilolo 0.17 - 1.64 Ludewa 0.11 0.64 0.67 Makete 0.16 0.21 0.52 Mufindi 0.06 1.89 3.59 Njombe 0.14 2.37 2.00 Total 16.89 31.40 47.48 7.47 0.65 9.58 10.56 Kagera Biharamulo 3.27 22.65 17.55 Bukoba (Rural) 8.13 8.74 12.74 Bukoba (Urban) 0.35 0.20 0.34 Karagwe 0.72 0.70 4.54 Muleba 5.34 10.66 12.79 Ngara 0.99 0.27 0.30 Total 8.41 10.90 21.83 18.79 43.22 48.26 Kigoma Kasulu 0.70 8.82 7.12 Kibondo 0.13 4.57 0.76 Kigoma (Rural) 1.21 10.65 12.39 Kigoma (Urban) 0.20 0.41 0.32 Total 3.38 3.50 11.91 20.30 2.24 24.45 20.59 Continues…/ 47 Table 4.6a (Cont) : Area under sweet Potatoes Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Kilimanjaro Hai 0.01 0.03 0.08 Moshi (Rural) 0.00 - 0.10 Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.39 0.09 0.09 Rombo 0.06 - - Same 0.42 0.50 - Total 1.20 6.50 10.88 1.35 0.89 0.62 0.27 Lindi Kilwa 0.13 - - Lindi (Rural) 0.03 - - Lindi (Urban) 0.00 - - Liwale 0.03 - - Nachingwea 0.07 0.51 0.30 Ruangwa 0.00 - - Total - - - - 0.26 0.51 0.30 *Manyara Babati 0.05 0.99 0.58 Hanang 0.00 0.41 0.48 Kiteto 0.03 0.83 0.45 Mbulu 0.46 0.13 0.20 Simanjiro 0.00 0.32 - Total - - - - 0.54 2.68 1.71 Mara Bunda 2.63 8.94 6.82 Musoma 7.52 9.07 8.11 Serengeti 2.12 4.34 8.39 Tarime 4.35 7.31 7.55 Total 18.53 24.40 35.93 29.07 16.62 29.66 30.87 Mbeya Chunya 0.45 4.20 4.00 Ileje 1.49 3.26 3.26 Kyela 0.37 - 0.40 Mbarali 0.90 3.35 2.00 Mbeya (Rural) 0.36 1.30 1.30 Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 0.60 7.80 8.00 Rungwe 0.69 2.14 7.02 Total 22.93 35.90 59.18 20.40 4.87 22.05 25.98 Morogoro Kilombero 0.40 0.86 - Kilosa 1.67 3.63 1.13 Morogoro (Rural) 0.13 - - Morogoro(Urban) 0.02 - - Mvomero 0.18 - - Ulanga 0.57 0.46 1.11 Total 2.23 12.90 18.70 3.50 2.95 4.95 2.24 Mtwara Masasi 0.00 0.01 - Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara/Mikindani 0.00 - - Newala 0.00 0.14 - Tandahimba 0.04 0.08 0.04 Total 53.80 53.80 28.80 0.00 0.04 0.23 0.04 Continues…/ 48 Table 4.6a (Cont) : Area under sweet Potatoes Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Mwanza Geita 4.59 29.64 19.40 Ilemela 1.32 0.74 0.53 Kwimba 5.02 10.79 7.18 Magu 5.24 15.07 11.51 Misungwi 4.77 8.30 8.22 Nyamagana 0.00 0.52 0.38 Sengerema 7.09 12.60 11.54 Ukerewe 6.68 10.10 10.14 Total 32.80 38.70 70.80 93.80 34.72 87.76 68.90 Rukwa Mpanda 1.40 8.00 9.08 Nkasi 0.47 25.22 12.01 Sumbawanga (Rural) 0.73 3.00 5.93 Sumbawanga (Urban) 0.08 5.58 5.89 Total 4.17 4.80 7.83 25.60 2.68 41.80 32.91 Ruvuma Mbinga 3.65 9.15 8.88 Namtumbo 0.50 2.05 2.13 Songea (Rural) 0.82 4.32 3.24 Songea (Urban) 0.64 2.10 0.58 Tunduru 0.71 2.98 3.64 Total 13.69 15.70 25.50 11.85 6.32 20.60 18.47 Shinyanga Bariadi 2.38 14.78 11.65 Bukombe 0.99 23.00 20.01 Kahama 2.47 16.99 19.92 Kishapu 5.97 27.54 18.52 Maswa 5.73 18.59 21.34 Meatu 2.38 10.11 10.64 Shinyanga (Rural) 6.31 29.83 22.80 Shinyanga (Urban) 1.37 3.29 4.05 Total 69.80 93.50 40.74 119.00 27.60 144.13 128.930 Singida Iramba 0.91 6.60 4.25 Manyoni 0.73 2.35 1.01 Singida (Rural) 0.76 2.16 3.54 Singida (Urban) 0.17 0.27 0.08 Total 7.83 16.00 23.84 9.70 2.56 11.38 8.88 Tabora Igunga 3.64 8.70 9.84 Nzega 0.67 6.70 14.62 Sikonge 1.17 3.70 3.33 Tabora (Urban) 0.77 2.50 2.35 Urambo 1.48 5.20 3.55 Uyui 1.44 6.30 8.15 Total 16.99 20.00 30.98 44.00 9.17 33.10 41.84 Tanga Handeni 0.25 - 0.14 Kilindi 0.08 - - Korogwe 0.03 0.13 1.04 Lushoto 0.53 1.35 5.50 Muheza 0.04 - - Pangani 0.03 - 0.05 Tanga 0.11 - 0.05 Total 0.99 2.30 20.19 0.97 1.07 1.48 6.78 Total (National) 282.02 407.20 511.51 423.44 135.47 517.53 469.11 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food and Cooperatives. * New region . ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 49 Table 4.6b: Sweet Potatoes Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 0.05 0.30 1.32 Arusha 0.00 0.30 0.60 Karatu 0.10 0.57 - Monduli 0.00 - 0.30 Ngorongoro 0.14 3.67 3.60 Total 8.30 50.70 50.80 24.40 0.29 4.84 5.82 Coast Bagamoyo 0.17 0.00 0.07 Kibaha 0.08 0.22 0.58 Kisarawe 0.25 - 3.65 Mafia 0.39 0.2 0.9 Mkuranga 0.50 - 3.57 Rufiji 0.02 - - Total - - - 18.71 1.41 0.37 8.77 DSM Ilala 0.08 1.17 0.50 Kinondoni 0.20 7.82 1.72 Temeke 0.95 16.94 22.08 Total - - - 71.60 1.23 25.93 24.30 Dodoma Dodoma (Rural) 0.03 0.29 1.54 Dodoma (Urban) 0.04 - - Kondoa 0.31 20.33 13.66 Kongwa 0.00 - - Mpwapwa 0.00 - - Total 15.49 29.80 48.66 26.10 0.38 20.62 15.2 Iringa Iringa 0.01 35.91 15.36 Kilolo 0.28 - 12.70 Ludewa 0.47 0.80 0.80 Makete 0.44 0.64 1.57 Mufindi 0.08 2.10 21.40 Njombe 0.15 5.64 10.00 Total 37.91 72.20 94.96 62.11 1.43 45.09 61.83 Kagera Biharamulo 8.16 101.91 70.03 Bukoba (Rural) 16.08 21.23 30.02 Bukoba (Urban) 0.29 0.64 1.18 Karagwe 0.90 4.28 27.80 Muleba 7.15 73.90 62.72 Ngara 1.42 0.95 1.50 Total 23.98 27.30 32.74 34.00 202.91 193.25 Kigoma Kasulu 1.74 74.95 81.42 Kibondo 0.07 38.85 10.44 Kigoma (Rural) 3.35 90.49 142.53 Kigoma (Urban) 0.15 3.50 3.89 Total 7.83 8.70 17.87 171.70 5.31 207.79 238.28 Kilimanjaro Hai 0.03 0.01 0.04 Moshi (Rural) 0.01 - 0.20 Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.33 0.05 0.05 Rombo 0.02 - - Same 0.90 5.00 - Total 3.85 14.90 21.76 12.23 1.28 5.06 0.29 Lindi Kilwa 0.08 0.00 0.00 Lindi (Rural) 0.07 - - Lindi (Urban) 0.00 - - Liwale 0.02 - - Nachingwea 0.03 0.51 0.30 Ruangwa 0.00 - - Total - - - - 0.20 0.51 0.30 Continues…/ 50 Table 4.6b (Cont): Sweet Potatoes Production Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 *Manyara Babati 0.05 3.95 2.91 Hanang 0.00 2.06 2.38 Kiteto 0.00 0.69 0.60 Mbulu 0.55 0.40 1.20 Simanjiro 0.00 0.32 - Total - - - - 0.61 7.42 7.09 Mara Bunda 4.16 22.35 13.64 Musoma 26.18 22.68 20.28 Serengeti 3.86 21.69 41.97 Tarime 9.03 25.36 19.85 Total 41.40 48.80 50.30 94.54 43.23 92.08 95.74 Mbeya Chunya 0.38 4.20 4.50 Ileje 2.51 6.51 6.52 Kyela 0.52 - 0.76 Mbarali 1.26 30.15 16.00 Mbeya 0.36 7.28 7.28 Mbozi 0.00 15.60 16.00 Municipal 0.86 - - Rungwe 0.72 14.20 28.00 Total 50.33 89.80 100.60 40.00 6.60 77.94 79.06 Morogoro Kilombero 0.78 8.59 0.64 Kilosa 2.82 18.16 5.66 Morogoro(Urban) 0.14 - - Morogoro (Rural) 0.04 - - Mvomero 0.15 - - Ulanga 0.96 4.62 3.80 Total 4.90 29.60 31.79 17.60 4.88 31.37 10.1 Mtwara Masasi 0.00 1.02 0.00 Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara/Mikindani 0.00 - - Newala 0.00 0.34 - Tandahimba 0.08 0.25 0.27 Total 44.64 53.80 37.40 0.00 0.08 1.61 0.27 Mwanza Geita 5.49 40.01 35.10 Ilemela 2.20 1.33 5.95 Kwimba 3.47 19.41 10.46 Magu 6.28 23.52 12.36 Misungwi 4.60 7.41 9.34 Nyamagana 0.00 0.93 4.68 Sengerema 12.85 29.92 28.55 Ukerewe 12.19 22.21 25.32 Total 126.45 92.90 141.67 176.38 47.09 144.74 131.76 Rukwa Mpanda 2.55 126.08 80..88 Nkasi 0.61 39.00 100.09 Sumbawanga (Rural) 1.47 9.00 30.24 Sumbawanga (Urban) 0.07 13.39 15.66 Total 9.35 12.50 11.75 106.20 4.70 187.47 145.99 Ruvuma Mbinga 6.76 9.15 11.71 Namtumbo 0.63 15.37 18.99 Songea (Rural) 2.64 32.36 27.28 Songea (Urban) 2.20 3.57 4.76 Tunduru 1.71 5.96 8.27 Total 34.47 31.40 63.75 18.21 13.95 66.41 71.01 Shinyanga Bariadi 2.07 40.16 11.74 Bukombe 1.35 31.86 16.48 Kahama 2.22 25.72 51.31 Kishapu 3.78 47.34 30.80 Maswa 5.38 50.26 33.87 Meatu 1.14 9.46 9.88 Shinyanga (Rural) 7.63 42.76 36.20 Shinyanga (Urban) 1.80 5.60 20.28 Total 115.48 140.20 105.92 465.68 25.38 253.16 210.56 Continues…/ 51 Table 4.6b (Cont): Sweet Potatoes Production Region District/Year 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Singida Iramba 0.13 9.97 4.08 Manyoni 0.68 5.29 3.21 Singida (Rural) 1.84 3.36 4.12 Singida (Urban) 0.15 1.33 2.10 Total 10.17 27.20 26.22 20.80 2.81 19.95 13.51 Tabora Igunga 2.59 19.60 11.84 Nzega 0.49 26.80 29.45 Sikonge 0.92 14.40 8.91 Tabora (Urban) 1.24 7.50 5.31 Urambo 3.40 15.40 7.52 Uyui 3.72 20.70 18.30 Total 28.51 42.00 38.37 136.60 12.35 104.40 81.33 Tanga Handeni 0.07 0.2 2.05 Kilindi 0.14 - - Korogwe 0.02 0.25 9.19 Lushoto 0.49 0.88 4.93 Muheza 0.03 - - Pangani 0.03 - 2.16 Tanga 0.21 0.6 2.03 Total 2.16 5.50 61.97 3.28 1.00 1.96 20.36 Total (National) 565.22 777.30 950.10 1,466.12 207.83 1,501.62 1,414.82 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.6c: Sweet Potatoes Yield per Hectare in Kilograms by Region Region 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha 2,400.00 2,300.00 1,700.00 3,697.00 2,129.79 2,830.41 3,880.00 Coast - - - 4,675.00 783.88 59.20 3,154.68 DSM - - - 1,126.00 996.76 7,537.79 7,341.39 Dodoma 3,200.00 2,000.00 1,800.00 1,500.00 1,132.67 738.27 1,086.49 Iringa 2,200.00 2,300.00 2,000.00 8,310.58 2,199.41 4,706.16 5,855.11 Kagera 2,900.00 2,500.00 1,500.00 4,257.94 1,809.47 4,694.82 4,004.35 Kigoma 2,300.00 2,500.00 1,500.00 8,458.13 2,373.57 8,498.57 11,572.61 Kilimanjaro 3,200.00 2,300.00 2,000.00 9,055.56 1,448.14 8,161.29 1,074.07 Lindi - - - - 761.95 1,000.00 1,000.00 *Manyara - - - - 1,121.68 2,768.28 4,146.20 Mara 2,200.00 2,000.00 1,400.00 1,000.00 2,601.22 3,104.52 3,101.39 Mbeya 2,200.00 2,500.00 1,700.00 3,252.01 1,356.68 3,534.69 3,043.11 Morogoro 2,200.00 2,300.00 1,700.00 5,028.57 1,655.35 6,337.37 4,508.93 Mtwara 800.00 1,000.00 1,300.00 - 2,042.89 7,000.00 6,750.00 Mwanza 3,900.00 2,400.00 2,000.00 5,028.57 1,356.42 1,649.27 1,912.34 Rukwa 2,200.00 2,600.00 1,500.00 4,143.90 1,752.78 4,484.93 4,436.04 Ruvuma 2,500.00 2,000.00 2,500.00 1,536.75 2,208.74 3,223.79 3,844.61 Shinyanga 1,700.00 1,500.00 2,600.00 3,913.34 919.38 1,756.47 1,633.13 Singida 1,300.00 1,700.00 1,100.00 2,144.33 1,949.39 1,753.08 1,521.40 Tabora 1,700.00 2,100.00 1,900.00 3,104.55 1,346.47 3,154.08 1,943.83 Tanga 2,200.00 2,400.00 2,000.00 3,392.00 933.56 1,324.32 3,002.95 Average 2,004.65 1,915.51 1,835.18 3,462.33 1,565.72 2,901.52 3,015.97 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.7a Area under Irish potatoes in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 1.01 0.25 0.30 Arusha 0.00 - - Karatu 0.00 - - Monduli 0.01 - 0.02 Ngorongoro 0.26 0.42 0.48 Total 3.42 1.28 0.67 0.80 Continues…/ 52 Table 4.7a (Cont): Area under Irish Potatoes Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Iringa Iringa 0.06 6.46 1.68 Kilolo 1.05 - 2.99 Mufindi 9.98 3.54 35.89 Njombe 0.61 16.47 14.79 Ludewa 5.58 1.31 1.42 Makete 0.89 12.27 8.56 Total 38.86 18.18 40.05 65.33 Kagera Biharamulo 0.01 0.00 0.00 Bukoba (Rural) 0.40 0.01 - Bukoba (Urban) 0.03 - - Karagwe 0.79 7.00 3.86 Muleba 0.05 - - Ngara 0.16 0.15 0.08 Total 2.65 1.45 7.16 3.94 Kigoma Kasulu 0.09 0.00 2.85 Kibondo 0.00 - - Kigoma (Rural) 0.00 - - Kigoma (Urban) 0.00 - - Total - 0.09 0.00 2.85 Kilimanjaro Hai 2.39 5.86 0.00 Moshi (Rural) 0.02 - - Moshi(Urban) 0.00 - - Mwanga 0.01 - - Rombo 0.26 4.95 18.55 Same 0.34 - - Total 10.57 3.02 10.81 18.55 *Manyara Babati 0.00 0.46 0.66 Hanang 0.00 0.26 0.26 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.07 0.13 0.16 Simanjiro 0.00 - - Total - 0.08 0.85 1.08 Mara Bunda 0.02 - - Musoma 0.02 0.00 0.00 Serengeti 0.15 - - Tarime 0.35 0.36 1.18 Total 0.33 0.54 0.36 1.18 Mbeya Chunya 0.00 - - Ileje 0.28 0.08 0.09 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 4.22 14.00 14.00 Mbeya (Urban) 0.46 1.50 0.68 Mbozi 0.74 0.00 0.10 Rungwe 2.01 5.50 5.23 Total 15.84 7.72 21.08 20.10 Rukwa Mpanda 0.00 0.02 0.05 Nkasi 0.15 0.80 0.82 Sumbawanga (Rural) 0.05 1.00 1.26 Sumbawanga (Urban) 0.08 1.42 4.10 Total 2.70 0.28 3.24 6.23 Ruvuma Mbinga 0.09 0.00 0.00 Namtumbo 0.01 - - Songea (Rural) 0.03 - 0.08 Songea (Urban) 0.01 - - Tunduru 0.00 - - Total - 0.14 0.00 0.08 Continues…/ 53 Table 4.7a (Cont): Area under Irish potatoes Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Tanga Handeni 0.00 - - Kilindi 0.00 - - Korogwe 0.09 - - Lushoto 15.31 5.09 5.85 Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 3.36 15.40 5.09 5.85 Total(National) 77.72 48.17 89.31 125.99 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.7b: Irish Potatoes Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha Arumeru 2.16 0.33 1.80 Arusha 0.00 - - Karatu 0.00 - - Monduli 0.01 - 0.45 Ngorongoro 0.55 1.25 1.44 Total 16.35 2.71 1.58 3.69 Iringa Iringa 0.27 50.88 13.68 Kilolo 2.54 - 26.09 Ludewa 15.01 1.70 1.98 Makete 51.19 49.08 34.24 Mufindi 2.14 35.42 35.89 Njombe 1.72 188.76 169.48 Total 340.43 72.87 325.84 281.36 Kagera Biharamulo 0.11 0.00 0.00 Bukoba (Rural) 0.60 0.06 - Bukoba (Urban) 0.03 - - Karagwe 1.29 49.00 30.85 Muleba 0.05 - - Ngara 0.21 0.20 0.32 Total 21.23 2.28 49.26 31.17 Kigoma Kasulu 0.36 0.00 28.02 Kibondo 0.00 - - Kigoma (Rural) 0.00 - - Kigoma (Urban) 0.00 - - Total - 0.36 0.00 28.02 Kilimanjaro Hai 14.76 32.60 0.00 Moshi (Rural) 0.06 - - Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.01 - - Rombo 0.40 37.10 18.55 Same 0.35 - - Total 65.34 15.59 69.70 18.55 *Manyara Babati 0.03 1.38 3.28 Hanang 0.00 1.55 1.32 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.09 0.49 0.80 Simanjiro 0.00 - - Total - 0.12 3.42 5.40 Mara Bunda 0.00 - - Musoma 0.18 0.00 0.00 Serengeti 0.22 - - Tarime 1.38 0.75 3.08 Total 0.73 1.78 0.75 3.08 Continues…/ 54 Table 4.7b (Cont): Irish Potatoes Production Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Mbeya Chunya 0.00 - - Ileje 0.29 0.66 0.68 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 11.81 159.60 168.00 Mbeya (Urban) 2.11 28.50 23.67 Mbozi 2.45 0.00 0.08 Rungwe 6.80 75.00 72.21 Total 168.09 23.45 263.76 264.64 Rukwa Mpanda 0.00 0.21 0.52 Nkasi 0.62 10.40 10.68 Sumbawanga (Rural) 0.07 3.01 5.68 Sumbawanga (Urban) 0.34 3.41 9.84 Total 13.97 1.03 17.03 26.72 Ruvuma Mbinga 0.16 0.00 0.00 Namtumbo 0.00 - - Songea (Rural) 0.05 - 0.59 Songea (Urban) 0.00 - - Tunduru 0.00 - - Total - 0.22 0.00 0.59 Tanga Handeni 0.00 - - Kilindi 0.00 - - Korogwe 0.20 - - Lushoto 20.54 16.81 14.51 Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 11.59 20.74 16.81 14.51 Total (National) 637.72 141.16 731.12 651.01 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.7c : Irish potatoes Yield per Hectare in Kilograms by Region Region/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/2004 2004/2005 Arusha 4,783.0 2,125.8 2,358.21 4,612.50 Iringa 8,759.9 4,008.4 8,135.83 4,306.75 Kagera 8,011.0 1,574.4 6,879.89 7,911.17 Kigoma - 4,099.6 0.00 9,831.58 Kilimanjaro 6,181.0 5,170.1 6,447.73 1,000.00 *Manyara - 1,567.6 4,023.53 5,000.00 Mara 2,212.0 3,280.6 2,083.33 2,610.17 Mbeya 10,614.0 3,040.1 12,512.33 13,166.17 Rukwa 5,180.0 3,653.3 5,256.17 4,288.92 Ruvuma - 1,562.6 0.00 7,375.00 Tanga 3,449.0 1,346.3 3,302.55 2,480.34 Total 8,204.9 2,857.2 8,186.32 5,167.16 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 55 Table 4.8a: Area under Beans in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 25.09 10.50 8.16 Arusha 1.02 1.30 1.30 Karatu 10.42 7.63 7.45 Monduli 12.85 10.03 5.97 Ngorongoro 2.10 3.23 4.21 Total 0.00 51.48 32.69 27.09 Dodoma Dodoma (Rural) 0.09 0.00 0.00 Dodoma (Urban) 0.10 - - Kondoa 4.77 30.47 17.27 Kongwa 0.14 - 0.60 Mpwapwa 4.51 0.38 5.55 Total 19.80 9.61 30.85 23.42 Iringa Iringa 8.63 19.55 12.13 Kilolo 9.92 - 12.14 Ludewa 2.87 4.03 5.18 Makete 16.57 3.24 3.66 Mufindi 14.15 21.95 26.17 Njombe 7.52 8.33 10.68 Total 50.54 59.66 57.10 69.96 Kagera Biharamulo 16.82 21.54 17.22 Bukoba (Rural) 29.39 26.14 27.35 Bukoba (Urban) 0.68 0.75 0.76 Karagwe 52.05 30.00 44.80 Muleba 22.40 18.15 19.22 Ngara 29.60 5.48 7.45 Total 96.17 150.94 102.06 116.80 Kigoma Kasulu 39.35 49.07 43.36 Kibondo 14.29 10.19 19.36 Kigoma (Rural) 23.21 24.29 26.23 Kigoma (Urban) 0.63 0.93 0.86 Total 82.00 77.48 84.48 89.81 Kilimanjaro Hai 8.82 18.50 20.38 Moshi (Rural) 6.52 10.59 6.80 Moshi (Urban) 0.00 0.24 0.24 Mwanga 4.45 1.89 5.07 Rombo 13.66 6.20 11.87 Same 10.83 2.10 2.00 Total 49.02 44.28 39.52 46.36 *Manyara Babati 9.92 15.85 12.78 Hanang 12.95 9.58 9.58 Kiteto 2.09 0.84 1.35 Mbulu 12.76 14.88 14.19 Simanjiro 8.13 9.55 1.22 Total - 45.85 50.70 39.12 Mara Bunda 2.97 3.27 3.37 Musoma 4.18 3.80 2.58 Serengeti 2.54 3.84 0.29 Tarime 2.04 4.40 4.64 Total 12.11 11.73 15.31 10.88 Continues…/ 56 Table 4.8a (Cont): Area under Beans Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Mbeya Chunya 3.79 5.50 5.15 Ileje 5.53 9.56 9.60 Kyela 0.42 - 0.57 Mbarali 0.79 13.40 11.60 Mbeya 12.17 12.38 12.38 Mbeya (Urban) 0.86 1.74 - Mbozi 27.79 25.00 25.05 Rungwe 11.24 12.15 12.91 Total 73.50 62.59 79.73 77.26 Morogoro Kilombero 0.07 - - Kilosa 7.81 27.83 4.61 Morogoro 0.27 - - Morogoro (Rural) 1.26 8.77 8.77 Mvomero 9.42 7.62 7.62 Ulanga 1.57 0.86 0.70 Total 44.90 20.40 45.08 21.70 Mwanza Geita 17.05 24.90 26.70 Ilemela 0.80 0.16 0.16 Kwimba 0.42 - - Magu 3.33 3.86 4.85 Misungwi 1.32 0.08 1.04 Nyamagana 0.00 0.11 0.11 Sengerema 9.19 8.15 12.16 Ukerewe 0.43 1.14 0.62 Total 4.13 32.54 38.40 45.64 Rukwa Mpanda 10.26 0.00 24.91 Nkasi 6.84 - 5.84 Sumbawanga (Rural) 17.38 - 33.41 Sumbawanga (Urban) 3.05 - 10.65 Total 88.50 37.53 0.00 74.81 Ruvuma Mbinga 20.54 5.34 12.49 Namtumbo 4.88 4.93 6.53 Songea (Rural) 6.11 4.36 5.57 Songea (Urban) 0.90 0.39 0.39 Tunduru 1.81 0.03 - Total 17.23 34.24 15.05 24.98 Shinyanga Bariadi 0.37 0.47 0.28 Bukombe 8.72 30.00 29.94 Kahama 6.71 6.96 16.82 Kishapu 0.11 - - Maswa 0.02 - - Meatu 0.34 1.52 1.05 Shinyanga (Rural) 0.10 - - Shinyanga (Urban) 0.02 - - Total 36.82 16.39 38.95 48.09 Singida Iramba 4.21 1.31 1.35 Manyoni 3.05 2.69 - Singida (Rural) 1.05 3.12 3.23 Singida (Urban) 0.02 - 0.08 Total 13.00 8.33 7.12 4.66 Continues…/ 57 Table 4.8a (Cont): Area under Beans Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Tabora Igunga 0.32 - 4.48 Nzega 1.06 - 5.23 Sikonge 2.55 - 2.67 Tabora (Urban) 1.44 - 1.06 Urambo 10.31 - 9.69 Uyui 3.65 - 4.76 Total - 19.33 - 27.89 Tanga Handeni 0.43 0.00 0.04 Kilindi 8.25 28.92 24.46 Korogwe 5.98 4.12 16.34 Lushoto 46.98 17.73 21.70 Muheza 1.37 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.01 - - Total 41.53 63.02 50.77 62.54 Total (National) 629.2 745.40 687.81 811.01 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.8b : Beans production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 9.94 0.40 2.45 Arusha 0.65 0.65 0.65 Karatu 5.77 1.70 1.10 Monduli 4.60 0.36 2.99 Ngorongoro 1.24 2.58 2.53 Total 82.50 22.20 5.69 9.72 Dodoma Dodoma (Rural) 0.01 - - Dodoma (Urban) 0.01 - - Kondoa 0.74 25.91 9.01 Kongwa 0.07 - 0.29 Mpwapwa 1.83 0.19 2.78 Total 18.80 2.66 26.10 12.08 Iringa Iringa 2.40 13.69 5.96 Kilolo 4.90 - 8.30 Ludewa 1.28 3.61 3.63 Makete 6.46 1.62 1.83 Mufindi 4.97 24.95 26.17 Njombe 3.47 7.97 11.12 Total 48.60 23.48 51.84 57.01 Kagera Biharamulo 7.46 14.55 14.09 Bukoba (Rural) 15.21 18.30 19.15 Bukoba (Urban) 0.23 0.53 0.47 Karagwe 36.04 19.20 33.60 Muleba 9.84 12.52 14.92 Ngara 11.97 6.78 6.71 Total 68.39 80.75 71.88 88.94 Continues…/ 58 Table 4.8b (Cont) : Beans production Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Kigoma Kasulu 19.63 24.54 37.69 Kibondo 7.38 5.10 7.27 Kigoma (Rural) 13.05 12.15 11.80 Kigoma (Urban) 0.25 0.46 0.43 Total 63.00 40.31 42.25 57.19 Kilimanjaro Hai 3.54 6.12 3.05 Moshi (Rural) 3.59 3.40 12.55 Moshi (Urban) 0.00 0.06 0.24 Mwanga 2.03 0.07 5.07 Rombo 4.68 5.25 5.34 Same 3.78 1.80 0.40 Total 29.0 17.62 16.70 26.65 *Manyara Babati 5.23 8.63 6.39 Hanang 3.86 6.89 4.79 Kiteto 0.55 0.84 0.98 Mbulu 4.36 8.87 4.26 Simanjiro 2.38 1.90 0.73 Total - 16.38 27.13 17.15 Mara Bunda 1.29 1.63 2.48 Musoma 2.94 3.04 2.06 Serengeti 1.71 1.92 0.15 Tarime 1.67 2.65 4.08 Total 8.59 7.61 9.24 8.77 Mbeya Chunya 1.50 3.00 2.2 Ileje 2.24 9.56 9.60 Kyela 0.25 - 0.46 Mbarali 0.69 9.38 9.28 Mbeya 5.87 12.38 7.43 Mbeya (Urban) 0.41 0.66 - Mbozi 13.44 12.50 17.54 Rungwe 5.21 3.75 3.61 Total 42.4 29.61 51.23 50.12 Morogoro Kilombero 0.03 0.00 0.00 Kilosa 3.68 7.83 4.61 Morogoro 0.11 - - Morogoro (Rural) 1.43 5.70 5.70 Mvomero 2.63 4.95 0.45 Ulanga 0.74 0.56 0.35 Total 13.60 8.62 19.04 11.11 Mwanza Geita 7.25 37.35 40.05 Ilemela 0.20 0.16 0.16 Kwimba 0.09 - - Magu 1.16 0.09 0.97 Misungwi 0.36 0.06 0.78 Nyamagana 0.00 0.11 0.11 Sengerema 3.98 4.07 10.33 Ukerewe 0.18 1.14 0.62 Total 2.1 13.22 42.98 53.02 Continues…/ 59 Table 4.8b (Cont) : Beans production Region District/Year 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Rukwa Mpanda 5.21 0.00 13.02 Nkasi 2.77 - 4.67 Sumbawanga (Rural) 8.05 - 26.73 Sumbawanga (Urban) 1.28 - 6.39 Total 55.50 17.31 0.00 50.81 Ruvuma Mbinga 8.27 4.80 10.68 Namtumbo 2.36 2.05 3.65 Songea (Rural) 3.42 2.18 3.29 Songea (Urban) 0.30 1.17 0.28 Tunduru 0.71 0.02 - Total 11.30 15.06 10.22 17.90 Shinyanga Bariadi 0.08 0.47 0.19 Bukombe 2.77 18.00 38.76 Kahama 2.38 4.88 10.95 Kishapu 0.01 - - Maswa 0.03 - - Meatu 0.12 0.25 0.03 Shinyanga (Rural) 0.01 - - Shinyanga (Urban) 0.01 - - Total 50.42 5.41 23.60 49.93 Singida Iramba 0.47 0.55 4.01 Manyoni 0.80 2.69 - Singida (Rural) 0.37 0.06 4.13 Singida (Urban) 0.01 - 5.08 Total 12.90 1.65 3.30 13.22 Tabora Igunga 0.49 - 5.14 Nzega 0.30 - 6.11 Sikonge 0.87 - 3.13 Tabora (Urban) 0.25 - 2.62 Urambo 4.32 - Uyui 0.91 - 4.15 Total - 7.14 - 21.15 Tanga Handeni 0.06 0.00 4.01 Kilindi 2.76 5.78 23.57 Korogwe 3.37 2.41 18.84 Lushoto 17.28 38.32 35.15 Muheza 0.54 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 53.35 24.01 46.51 81.57 Total (National) 560.4 309.6 447.71 626.34 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 60 Table 4.9a: Area under Cowpeas in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Coast Bagamoyo 6.62 1.00 0.00 Kibaha 2.55 0.50 - Kisarawe 2.56 2.20 - Mafia 0.01 0.09 - Mkuranga 3.58 1.90 - Rufiji 0.90 0.90 - Total 16.22 6.59 0.00 DSM Ilala 0.50 0.00 0.10 Kinondoni 1.19 - 0.12 Temeke 0.41 - 0.05 Total 2.10 0.00 0.27 Dodoma Dodoma (Rural) 0.92 2.80 3.00 Dodoma (Urban) 0.89 2.13 2.41 Kondoa 1.70 - - Kongwa 0.21 0.02 0.34 Mpwapwa 2.02 - - Total 5.74 4.95 5.75 Iringa Iringa 0.84 4.83 3.42 Kilolo 0.67 - 1.28 Ludewa 0.00 - 0.09 Makete 2.40 - - Mufindi 0.17 0.60 0.67 Njombe 0.04 6.77 6.50 Total 4.11 12.20 11.96 Kigoma Kasulu 0.00 3.33 3.55 Kibondo 0.00 0.57 16.99 Kigoma (Rural) 0.21 3.92 5.46 Kigoma (Urban) 0.02 - - Total 0.22 7.82 26.00 Kilimanjaro Hai 0.07 0.00 0.03 Moshi (Rural) 0.10 - - Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.29 0.41 0.62 Rombo 1.31 - 0.13 Same 0.04 0.02 - Total 1.82 0.43 0.78 Lindi Kilwa 0.76 1.94 2.21 Lindi (Rural) 2.27 2.21 4.39 Lindi (Urban) 0.10 0.22 0.24 Liwale 0.50 0.5 2.33 Nachingwea 1.48 2.32 2.68 Ruangwa 0.22 5.95 1.91 Total 5.33 13.10 13.76 *Manyara Babati 0.00 0.00 0.31 Hanang 0.00 - 0.35 Kiteto 0.25 - - Mbulu 0.03 - - Simanjiro 0.17 - - Total 0.46 0.00 0.66 continues…/ 61 Table 4.9a (Cont): Area under Cowpeas Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Mara Bunda 0.03 0.00 0.24 Musoma 0.09 - - Serengeti 0.10 - - Tarime 0.06 - - Total 0.28 0.0 0.2 Morogoro Kilombero 0.40 0.49 0.22 Kilosa 1.30 1.27 0.99 Morogoro (Rural) 1.95 0.98 0.98 Morogoro (Urban) 0.25 0.02 0.05 Mvomero 1.46 0.47 0.47 Ulanga 0.72 0.30 0.05 Total 6.08 3.53 2.76 Mtwara Masasi 2.95 6.20 5.42 Mtwara (Rural) 0.32 12.55 8.85 Mtwara/Mikindani 0.05 0.02 0.21 Newala 1.43 5.27 - Tandahimba 0.58 1.24 3.36 Total 5.33 25.28 17.84 Mwanza Geita 0.35 1.01 1.05 Ilemela 0.71 0.16 0.16 Kwimba 0.34 0.73 0.67 Magu 0.73 6.84 2.16 Misungwi 1.32 0.10 0.12 Nyamagana 0.00 0.11 0.11 Sengerema 1.23 4.07 1.09 Ukerewe 0.15 0.57 0.14 Total 4.84 13.59 5.50 Rukwa Mpanda 0.00 0.00 0.00 Nkasi 0.03 - - Sumbawanga(Rural) 0.00 - - Sumbawanga(Urban) 0.03 - - Total 0.07 0.00 0.00 Ruvuma Mbinga 0.01 0.00 - Namtumbo 0.28 2.02 0.21 Songea (Rural) 0.04 1.02 0.22 Songea (Urban) 0.00 - - Tunduru 2.10 13.28 16.25 Total 2.44 16.32 16.68 Shinyanga Bariadi 0.54 0.85 0.42 Bukombe 0.25 32.01 - Kahama 0.41 - 2.79 Kishapu 0.75 0.44 0.47 Maswa 0.28 4.79 4.76 Meatu 0.39 2.23 2.43 Shinyanga (Rural) 0.70 0.91 1.19 Shinyanga (Urban) 0.04 0.60 0.74 Total 3.38 41.83 12.80 continues…/ 62 Table 4.9a (Cont): Area under Cowpeas Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Singida Iramba 0.03 0.32 0.48 Manyoni 0.65 - - Singida (Rural) 0.24 1.75 2.73 Singida (Urban) 0.02 - - Total 0.94 2.07 3.21 Tabora Igunga 0.19 0.00 1.92 Nzega 0.56 - 2.24 Sikonge 0.24 - 1.15 Tabora (Urban) 0.13 - 0.46 Urambo 0.44 - 4.15 Uyui 0.24 - 2.04 Total 1.80 0.00 11.96 Tanga Handeni 7.98 2.79 16.53 Kilindi 0.33 0.69 - Korogwe 0.30 0.84 1.05 Lushoto 0.00 - - Muheza 2.02 6.77 1.69 Pangani 1.00 0.05 0.28 Tanga 0.38 0.10 0.72 Total 12.01 11.24 20.27 Total (National) 73.17 159.0 150.4 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperaives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.9b: Cowpeas Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Coast Bagamoyo 0.75 1.30 0.00 Kibaha 0.23 0.24 - Kisarawe 0.34 0.83 - Mafia 0.00 0.09 - Mkuranga 0.48 2.59 - Rufiji 0.42 2.00 - Total 2.21 7.05 0.00 DSM Ilala 0.04 0.00 0.05 Kinondoni 0.11 - 0.09 Temeke 0.25 - 0.09 Total 0.40 0.00 0.23 Dodoma Dodoma (Rural) 0.12 1.12 2.85 Dodoma (Urban) 0.11 2.08 0.48 Kondoa 0.86 - - Kongwa 0.01 0.05 0.19 Mpwapwa 0.26 - - Total 1.36 3.25 3.52 Continues…/ 63 Table 4.9b (Cont) : Cowpeas Production Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Iringa Iringa 0.12 7.72 2.05 Kilolo 0.07 - 1.35 Ludewa 0.00 - 0.04 Makete 0.67 - - Mufindi 0.04 0.90 1.00 Njombe 0.03 8.36 7.80 Total 0.93 16.98 12.24 Kigoma Kasulu 0.00 16.67 2.84 Kibondo 0.00 0.28 7.88 Kigoma (Rural) 0.12 1.96 3.85 Kigoma (Urban) 0.01 - - Total 0.13 18.91 14.57 Kilimanjaro Hai 0.04 0.00 0.00 Moshi (Rural) 0.03 - - Moshi (Urban) 0.00 - - Mwanga 0.08 0.20 0.62 Rombo 0.40 - 0.04 Same 0.01 0.01 - Total 0.56 0.21 0.66 Lindi Kilwa 0.12 0.97 0.89 Lindi (Rural) 0.40 1.55 1.72 Lindi (Urban) 0.00 0.22 0.15 Liwale 0.12 0.37 0.75 Nachingwea 0.23 1.74 1.07 Ruangwa 0.03 5.95 1.69 Total 0.89 10.80 6.27 *Manyara Babati 0.00 0.00 0.12 Hanang 0.00 - 0.26 Kiteto 0.03 - - Mbulu 0.02 - - Simanjiro 0.04 - - Total 0.08 0.00 0.38 Mara Bunda 0.01 0.00 0.19 Musoma 0.02 - - Serengeti 0.21 - - Tarime 0.04 - - Total 0.28 0.0 0.2 Morogoro Kilombero 0.18 0.30 0.17 Kilosa 0.28 0.89 0.69 Morogoro 0.60 0.01 0.03 Morogoro (Rural) 0.09 0.64 0.64 Mvomero 0.24 0.31 0.31 Ulanga 0.57 0.24 0.05 Total 1.95 2.39 1.89 Continues…/ 64 Table 4.9b (Cont) : Cowpeas Production Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Mtwara Masasi 0.84 4.06 3.79 Mtwara (Rural) 0.07 5.02 3.54 Mtwara/Mikindani 0.00 0.03 0.16 Newala 0.26 2.40 - Tandahimba 0.06 0.61 1.01 Total 1.23 12.12 8.50 Mwanza Geita 0.06 1.01 1.05 Ilemela 0.27 0.16 0.16 Kwimba 0.07 0.73 0.34 Magu 0.25 1.58 0.86 Misungwi 0.28 0.35 0.09 Nyamagana 0.00 0.11 0.11 Sengerema 0.67 2.04 0.93 Ukerewe 0.05 0.57 0.14 Total 1.66 6.55 3.68 Rukwa Mpanda 0.00 0.00 0.00 Nkasi 0.03 - - Sumbawanga (Rur 0.00 - - Sumbawanga (Urb 0.02 - - Total 0.05 0.00 0.00 Ruvuma Mbinga 0.00 - - Namtumbo 0.11 1.01 0.11 Songea (Rural) 0.01 0.51 0.11 Songea (Urban) 0.00 - - Tunduru 0.69 10.63 9.75 Total 0.82 12.15 9.97 Shinyanga Bariadi 0.14 0.85 0.40 Bukombe 0.10 19.20 - Kahama 0.09 - 2.02 Kishapu 0.10 0.36 0.12 Maswa 0.09 2.88 1.99 Meatu 0.11 1.07 0.75 Shinyanga (Rural) 0.20 0.72 0.70 Shinyanga (Urban) 0.02 0.48 0.22 Total 0.85 25.56 6.20 Singida Iramba 0.00 0.12 0.08 Manyoni 0.23 - - Singida (Rural) 0.06 1.71 1.37 Singida (Urban) 0.00 - - Total 0.30 1.83 1.45 Tabora Igunga 0.06 0.00 1.34 Nzega 0.13 - 1.76 Sikonge 0.06 - 0.49 Tabora (Urban) 0.05 - 0.27 Urambo 0.17 - 0.84 Uyui 0.08 - 0.92 Total 0.54 0.00 5.62 continues…/ 65 Table 4.9b (Cont) : Cowpeas Production Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Tanga Handeni 1.80 0.84 1.29 Kilindi 0.08 0.35 - Korogwe 0.02 0.57 0.94 Lushoto 0.00 - - Muheza 0.48 3.83 1.69 Pangani 0.17 0.06 0.35 Tanga 0.08 0.10 0.87 Total 2.62 5.75 5.14 Total (National) 16.88 123.6 80.5 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperaives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.10a: Area under Pigeon Peas in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 DSM Ilala 0.00 0.32 0.00 Kinondoni 0.00 0.10 0.03 Temeke 0.00 0.07 - Total 0.00 0.49 0.03 Dodoma Dodoma (Rural) 0.00 0.12 0.00 Dodoma (Urban) 0.00 - - Kondoa 0.00 44.04 22.45 Kongwa 0.00 - - Mpwapwa 0.00 - - Total 0.00 44.16 22.45 Lindi Kilwa 0.00 2.92 3.32 Lindi (Rural) 0.00 3.31 6.58 Lindi (Urban) 0.00 0.32 0.36 Liwale 0.00 0.69 3.49 Nachingwea 0.00 3.48 4.02 Ruangwa 0.03 8.93 2.87 Total 0.03 19.65 20.64 *Manyara Babati 0.00 0.00 23.28 Hanang 0.00 - 5.74 Kiteto 0.00 - 9.80 Mbulu 0.00 - 0.03 Simanjiro 0.00 - - Total 0.00 0.00 38.85 continues…/ 66 Table 4.10a (Cont): Area under Pigeon peas Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Mbeya Chunya 0.00 0.00 0.00 Ileje 0.00 - - Kyela 0.00 - 0.22 Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 0.00 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 0.00 - - Rungwe 0.00 - - Total 0.00 0.00 0.22 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 0.00 Kilosa 0.00 0.38 0.34 Morogoro 0.00 - - Morogoro (Rural) 0.00 0.69 0.69 Mvomero 0.00 - - Ulanga 0.00 - - Total 0.00 1.07 1.25 Mtwara Masasi 0.13 61.41 60.35 Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara/Mikindani 0.00 - - Newala 0.00 - - Tandahimba 0.00 - - Total 0.13 61.41 60.35 Shinyanga Bariadi 0.00 1.44 0.46 Bukombe 0.00 - - Kahama 0.00 - - Kishapu 0.00 - - Maswa 0.00 3.94 3.51 Meatu 0.00 3.25 1.46 Shinyanga (Rural) 0.00 - - Shinyanga (Urban) 0.00 - - Total 0.00 8.63 5.43 Singida Iramba 0.00 0.00 0.00 Manyoni 0.00 - - Singida (Rural) 0.00 0.61 0.67 Singida (Urban) 0.00 - - Total 0.00 0.61 0.67 Tanga Handeni 0.00 0.21 0.15 Kilindi 0.00 5.91 12.34 Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.00 - - Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - 0.01 Tanga 0.00 - - Total 0.00 6.12 12.50 Total (National) 0.16 142.1 162.4 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 67 Table 4.10b: Pigeon peas Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 DSM Ilala 0.00 0.09 0.00 Kinondoni 0.00 0.07 0.02 Temeke 0.00 0.05 - Total 0.00 0.21 0.02 Dodoma Dodoma (Rural) 0.00 0.07 0.00 Dodoma (Urban) 0.00 - - Kondoa 0.00 53.63 13.47 Kongwa 0.00 - - Mpwapwa 0.00 - - Total 0.00 53.70 13.47 Lindi Kilwa 0.00 1.46 1.33 Lindi (Rural) 0.00 2.32 2.58 Lindi (Urban) 0.00 0.32 0.23 Liwale 0.00 0.55 1.12 Nachingwea 0.00 2.61 1.61 Ruangwa 0.00 8.93 2.59 Total 0.00 16.19 9.46 *Manyara Babati 0.00 0.00 16.30 Hanang 0.00 - 7.47 Kiteto 0.00 - 5.88 Mbulu 0.00 - 0.02 Simanjiro 0.00 - - Total 0.00 0.00 29.67 Mbeya Chunya 0.00 0.00 0.00 Ileje 0.00 - - Kyela 0.00 - 0.37 Mbarali 0.00 - - Mbeya 0.00 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 0.00 - - Rungwe 0.00 - - Total 0.00 0.00 0.37 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 0.00 Kilosa 0.00 0.22 0.26 Morogoro 0.00 - - Morogoro (Rural) 0.00 0.45 0.45 Mvomero 0.00 0.29 0.29 Ulanga 0.00 - - Total 0.00 0.96 1.00 Mtwara Masasi 0.10 17.31 42.25 Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara/Mikindani 0.00 - - Newala 0.00 - - Tandahimba 0.00 - - Total 0.10 17.31 42.25 continues…/ 68 Table 4.10b: Pigeon Peas Production Region District/Year 2002/03** 2003/04 2004/05 Shinyanga Bariadi 0.00 1.44 0.46 Bukombe 0.00 - - Kahama 0.00 - - Kishapu 0.00 - - Maswa 0.00 2.07 2.46 Meatu 0.00 1.00 0.41 Shinyanga (Rural) 0.00 - - Shinyanga (Urban) 0.00 - - Total 0.00 4.51 3.33 Singida Iramba 0.00 0.00 0.00 Manyoni 0.00 - - Singida (Rural) 0.00 1.56 0.19 Singida (Urban) 0.00 - - Total 0.00 1.56 0.19 Tanga Handeni 0.00 0.06 0.15 Kilindi 0.00 1.77 18.51 Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.00 - - Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - 0.05 Tanga 0.00 - - Total 0.00 1.83 18.71 Total (National) 0.10 96.3 118.5 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.11a: Area under Soya Beans in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Iringa Iringa 0.10 0.00 0.00 Kilolo 0.00 - - Ludewa 0.00 - - Makete 0.05 - - Mufindi 0.00 0.02 0.05 Njombe 0.00 0.02 - Total 0.16 0.15 0.04 0.05 Kagera Biharamulo 0.00 0.00 0.00 Bukoba (Rural) 0.03 - - Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 0.00 - 0.42 Muleba 0.00 - - Ngara 0.01 - - Total - - 0.00 0.42 continues…/ 69 Table 4.11a (Cont): Area under Soya Beans Region District/Year 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 *Manyara Babati 0.00 0.00 0.00 Hanang 0.00 - 0.38 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.00 - - Total - 0.00 0.00 0.38 Mbeya Chunya 0.00 0.00 0.00 Ileje 0.05 0.54 1.25 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya (Rural) 0.00 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 0.03 - 0.03 Rungwe 0.00 - - Total 0.10 0.08 0.54 1.28 Mtwara Masasi 0.00 0.00 0.00 Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara/Mikindani 0.00 - 0.00 Newala 0.00 0.09 0.08 Tandahimba 0.00 - 0.13 Total - 0.00 0.09 0.21 Rukwa Mpanda 0.07 0.00 0.00 Nkasi 0.00 - - Sumbawanga (Rural) 0.05 0.01 0.03 Sumbawanga (Urban) 0.01 0.02 0.03 Total 0.05 0.13 0.03 0.06 Ruvuma Mbinga 0.41 0.00 0.00 Namtumbo 0.06 0.15 0.36 Songea (Rural) 0.36 0.44 0.37 Songea (Urban) 0.00 - - Tunduru 0.00 - - Total 0.00 0.83 0.59 0.73 Total (National) 0.3 1.19 1.29 3.13 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.11b: Soya Beans Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Iringa Iringa 0.04 - - Kilolo 0.00 - - Ludewa 0.00 - - Makete 0.02 - - Mufindi 0.00 0.05 0.09 Njombe 0.00 0.01 - Total 0.24 0.05 0.06 0.09 continues…/ 70 Table 4.11b (Cont): Soya Beans Production Region District/Year 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Kagera Biharamulo 0.00 0.00 0.00 Bukoba (Rural) 0.02 - - Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 0.00 - 0.35 Muleba 0.00 - - Ngara 0.00 - - Total - 0.02 0.00 0.35 *Manyara Babati 0.00 0.00 0.00 Hanang 0.00 - 0.28 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.00 - - Total - 0.00 0.00 0.28 Mbeya Chunya 0.00 - - Ileje 0.03 0.54 1.25 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya 0.00 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 0.00 - 0.03 Rungwe 0.00 - - Total 0.10 0.03 0.54 1.28 Mtwara Masasi 0.00 0.00 0.00 Mtwara (Rural) 0.00 - - Mtwara/Mikindani 0.00 - - Newala 0.00 0.01 0.01 Tandahimba 0.00 - 0.09 Total - 0.00 0.01 0.10 Rukwa Mpanda 0.14 0.00 0.00 Nkasi 0.00 - - Sumbawanga (Rural) 0.00 0.01 0.02 Sumbawanga (Urban) 0.01 0.01 0.01 Total 0.05 0.15 0.02 0.03 Ruvuma Mbinga 0.02 0.00 0.00 Namtumbo 0.05 0.08 0.31 Songea (Rural) 0.18 0.22 0.19 Songea (Urban) 0.00 - - Tunduru 0.00 - Total 0.00 0.25 0.30 0.50 Total (National) 0.39 0.51 0.93 2.63 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 71 Table 4.12a: Area under Other Pulses (Excluding Beans, Cowpeas and Pigeon Peas) in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 0.45 0.58 Arusha 0.29 0.07 Karatu 9.08 8.32 Monduli 0.72 0.25 Ngorongoro 0.57 - Total - - 11.11 9.22 Coast Bagamoyo 0.00 0.00 Kibaha - - Kisarawe - - Mafia - - Mkuranga - - Rufiji - - Total 9.50 9.50 0.00 0.00 DSM Ilala 0.00 0.00 Kinondoni - - Temeke - - Total 1.55 1.55 0.00 0.00 Dodoma Dodoma (Rural) 0.00 0.00 Dodoma (Urban) 0.00 0.00 Kondoa - - Kongwa - - Mpwapwa - - Total 54.50 55.90 0.00 0.00 Iringa Iringa 2.83 0.87 Kilolo - 2.32 Ludewa 0.45 0.71 Makete - 1.46 Mufindi - 5.29 Njombe - 2.90 Total 8.55 8.55 3.28 13.55 Kagera Biharamulo 0.00 0.00 Bukoba (Rural) - - Bukoba (Urban) - - Karagwe - 0.95 Muleba - - Ngara - 3.68 Total 0.03 0.39 0.00 4.63 Kigoma Kasulu 0.00 0.00 Kibondo - - Kigoma (Rural) - - Kigoma (Urban) - - Total 63.00 63.00 0.00 0.00 Continues…/ 72 Table 4.12a (Cont): Area under Other Pulses Region District/Year 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Kilimanjaro Hai 0.00 0.00 Moshi (Rural) - - Moshi (Urban) - - Mwanga - - Rombo - - Same 0.03 - Total 1.70 0.61 0.03 0.00 Lindi Kilwa 4.86 5.53 Lindi (Rural) 3.86 10.97 Lindi (Urban) 0.54 0.60 Liwale 1.15 5.82 Nachingwea 6.81 6.69 Ruangwa 14.88 4.78 Total 23.10 32.10 34.39 *Manyara Babati 0.00 0.00 Hanang - - Kiteto - - Mbulu - - Simanjiro - - Total - 21.00 0.00 0.00 Mara Bunda 0.00 0.00 Musoma - - Serengeti - - Tarime - - Total 0.07 0.06 0.00 0.00 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje - - Kyela - - Mbarali - - Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi - - Rungwe - - Total 1.70 1.50 0.00 0.00 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 Kilosa - - Morogoro - - Morogoro (Rural) - - Mvomero - - Ulanga - - Total 5.30 5.30 0.00 0.00 Mtwara Masasi 0.00 0.00 Mtwara (Rural) - - Mtwara/Mikindani - - Newala - - Tandahimba - - Total 135.54 65.40 0.00 0.00 Continues…/ 73 Table 4.12a (Cont): Area under Other Pulses Region District/Year 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Mwanza Geita 1.32 0.03 Ilemela 0.02 0.02 Kwimba 2.41 2.22 Magu 1.87 1.31 Misungwi 1.29 1.38 Nyamagana 0.01 - Sengerema 0.81 0.11 Ukerewe - - Total 74.60 102.40 7.73 5.07 Ruvuma Mbinga 0.00 0.00 Namtumbo - - Songea (Rural) - - Songea (Urban) - - Tunduru - - Total 9.12 14.40 0.00 0.00 Shinyanga Bariadi 0.00 0.00 Bukombe - - Kahama - - Kishapu - - Maswa - - Meatu - - Shinyanga (Rural) - - Shinyanga (Urban) - - Total 28.64 23.27 0.00 0.00 Singida Iramba 0.00 0.00 Manyoni - - Singida (Rural) - - Singida (Urban) - - Total 0.70 0.50 0.00 0.00 Tabora Igunga 6.90 0.00 Nzega 4.10 - Sikonge 3.30 - Tabora (Rural) 1.70 - Urambo 10.10 - Uyui 6.60 - Total 30.00 30.00 32.70 0.00 Tanga Handeni 0.00 0.00 Kilindi - - Korogwe - - Lushoto - - Muheza - - Pangani - - Tanga - - Total 7.00 10.02 0.00 0.00 Total(National) 431.50 436.44 86.95 66.86 Source: Statistics Unit, Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives 74 Table 4.12b: Other Pulses production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 0.27 0.75 Arusha 0.49 0.07 Karatu 5.24 4.22 Monduli 0.23 0.12 Ngorongoro 0.34 - Total 29.99 5.90 6.57 5.16 Coast Bagamoyo 0.00 0.00 Kibaha - - Kisarawe - - Mafia - - Mkuranga - - Rufiji - - Total 9.5 19.3 0.00 0.00 DSM Ilala 0.09 0.00 Kinondoni 0.07 0.02 Temeke 0.05 - Total 1.5 - 0.21 0.02 Dodoma Dodoma (Rural) 0.00 0.00 Dodoma (Urban) - - Kondoa - - Kongwa - - Mpwapwa - - Total 51.60 20.10 0.00 0.00 Iringa Iringa 16.11 4.82 Kilolo 13.61 Ludewa 0.54 0.49 Makete - 0.73 Mufindi - 7.94 Njombe - 3.48 Total 54.30 12.30 16.65 31.07 Kagera Biharamulo 0.00 0.00 Bukoba (Rural) - - Bukoba (Urban) - - Karagwe - 0.48 Muleba - - Ngara - 0.74 Total 0.02 3.50 0.00 1.22 Kigoma Kasulu 0.00 0.00 Kibondo - - Kigoma (Rural) - - Kigoma (Urban) - - Total 4.0 6.0 0.00 0.00 Continues…/ 75 Table 4.12b (Cont): Other Pulses production Region District/Year 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Kilimanjaro Hai 0.00 0.00 Moshi (Rural) - - Moshi (Urban) - - Mwanga - - Rombo - - Same 0.03 - Total 1.1 0.2 0.03 0.00 Lindi Kilwa 2.43 2.21 Lindi (Rural) 3.86 4.31 Lindi (Urban) 0.54 0.38 Liwale 0.92 1.87 Nachingwea 4.36 2.68 Ruangwa 14.88 4.24 Total - 23.2 26.99 15.69 *Manyara Babati 0.00 0.00 Hanang - - Kiteto - - Mbulu - - Simanjiro - - Total - 126.00 0.00 0.00 Mara Bunda 0.00 0.00 Musoma - - Serengeti - - Tarime - - Total 0.1 0.9 0.00 0.00 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje - - Kyela - - Mbarali - - Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi - - Rungwe - - Total 2.10 4.60 0.00 0.00 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 Kilosa - - Morogoro - - Morogoro (Rural) - - Mvomero - - Ulanga - - Total 1.60 1.00 0.00 0.00 Mtwara Masasi 0.00 0.00 Mtwara (Rural) - - Mtwara/Mikindani - - Newala - - Tandahimba - - Total 99.7 20.5 0.00 0.00 Continues…/ 76 Table 4.12b (Cont): Other Pulses production Region District/Year 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Mwanza Geita 1.19 0.01 Ilemela 0.02 0.01 Kwimba 1.81 1.11 Magu 0.43 0.26 Misungwi 0.96 1.03 Nyamagana 0.01 - Sengerema 0.20 0.04 Ukerewe - - Total 48.9 101.2 4.62 2.46 Ruvuma Mbinga 0.00 0.00 Namtumbo - - Songea (Rural) - - Songea (Urban) - - Tunduru - - Total 5.50 6.60 0.00 0.00 Shinyanga Bariadi 0.00 0.00 Bukombe - - Kahama - - Kishapu - - Maswa - - Meatu - - Shinyanga (Rural) - - Shinyanga (Urban) - - Total 17.32 9.40 0.00 0.00 Singida Iramba 0.00 0.00 Manyoni - - Singida (Rural) - - Singida (Urban) - - Total 0.70 1.00 0.00 0.00 Tabora Igunga 4.10 0.00 Nzega 4.10 - Sikonge 1.60 - Tabora (Urban) 1.70 - Urambo 0.01 - Uyui 3.90 - Total 18.90 16.50 15.41 0.00 Tanga Handeni 0.00 0.00 Kilindi - - Korogwe - - Lushoto - - Muheza - - Pangani - - Tanga - - Total 44.0 10.0 0.00 0.00 Total (National) 390.8 388.2 70.27 55.60 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. 77 Table 4.13a: Area under Bananas in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 9.00 9.01 Arusha 0.56 0.56 Karatu 0.01 0.01 Monduli 0.60 0.76 Ngorongoro 0.17 0.2 Total 10.76 21.20 16.15 13.20 10.30 10.34 10.54 Coast/DSM Total 4.5 12.5 4.3 - - - - Coast Bagamoyo 0.00 0.00 Kibaha - - Kisarawe - - Mafia - - Mkuranga - - Rufiji - - Total - - - 0.15 0.02 0.00 0.00 DSM Ilala 0.05 0.13 Kinondoni 0.09 0.08 Temeke 1.35 1.92 Total 0.89 0.70 1.49 2.13 Dodoma Dodoma (Rural) 0.00 0.00 Dodoma (Urban) - - Kondoa - - Kongwa - - Mpwapwa - - Total 2.5 2.5 2.1 0.0 0.0 0.00 0.00 Iringa Iringa 0.00 0.00 Kilolo - - Ludewa - - Makete - - Mufindi - - Njombe - - Total 5.0 8.0 6.0 3.1 3.1 0.00 0.00 Kagera Biharamulo 2.98 2.51 Bukoba (Rural) 42.40 42.44 Bukoba (Urban) 0.76 0.76 Karagwe 42.10 42.12 Muleba 37.43 37.44 Ngara 13.90 13.98 Total 80.27 80.80 77.84 167.45 141.20 139.57 139.25 Kigoma Kasulu 10.55 10.65 Kibondo 11.29 3.51 Kigoma (Rural) 14.62 14.57 Kigoma (Urban) 0.48 0.56 Total 11.94 12.10 25.59 36.80 41.90 36.94 29.29 continues…/ 78 Table 4.13a (Cont): Area under Banana Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Kilimanjaro Hai 21.00 22.00 Moshi (Rural) 26.90 26.00 Moshi (Urban) 0.01 0.01 Mwanga 3.70 4.25 Rombo 15.84 15.95 Same 4.00 5.00 Total 55.00 60.50 40.04 73.58 77.56 71.45 73.21 *Manyara Babati 0.64 0.65 Hanang 0.05 0.07 Kiteto - - Mbulu 0.02 0.02 Simanjiro - - Total - - - - 0.60 0.71 0.74 Mara Bunda 0.00 0.00 Musoma - - Serengeti - - Tarime 6.32 4.59 Total 10.10 13.10 23.24 6.20 3.20 6.32 4.59 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje 5.49 5.50 Kyela 0.42 6.34 Mbarali - - Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi - - Rungwe 23.05 23.24 Total 37.74 38.00 27.53 32.30 37.60 28.96 35.08 Morogoro Kilombero 2.31 1.23 Kilosa 0.73 0.89 Morogoro - - Morogoro (Rural) 2.57 2.19 Mvomero 1.25 1.26 Ulanga - 0.33 Total 4.14 17.40 12.04 14.90 10.10 6.86 5.90 Mwanza Geita 2.50 1.85 Ilemela 0.37 - Kwimba - - Magu 0.13 0.13 Misungwi - - Nyamagana 0.37 0.01 Sengerema 0.13 0.15 Ukerewe 0.26 0.25 Total 2.55 2.80 5.44 2.72 N.A 3.76 2.39 Rukwa Mpanda 0.00 0.00 Nkasi - - Sumbawanga (Rural) - - Sumbawanga (Urban) - - Total 0.63 0.60 0.49 0.00 0.00 0.00 0.00 Continues…/ 79 Table 4.13a (Cont): Area under Banana Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Ruvuma Mbinga 0.00 0.00 Namtumbo - 0.13 Songea (Rural) - 0.71 Songea (Urban) - - Tunduru - - Total 11.55 13.60 27.44 - 37.50 0.00 0.84 Shinyanga Bariadi 0.00 0.00 Maswa - - Meatu - - Shinyanga (Rural) - - Shinyanga (Urban) - - Total 0.50 0.50 0.30 0.00 0.00 0.00 0.00 Tanga Handeni 0.04 1.28 Kilindi 0.12 - Korogwe 0.68 0.69 Lushoto 1.90 8.59 Muheza 6.77 6.77 Pangani 0.19 0.75 Tanga - - Total 15.78 19.90 21.11 19.37 30.27 9.70 18.08 Total(National) 252.96 303.50 289.62 370.63 394.05 316.10 322.04 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region Table 4.13b: Banana Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 36.00 33.25 Arusha 8.45 3.75 Karatu 0.02 0.03 Monduli 71.34 24.76 Ngorongoro 0.92 1.18 Total 27.80 46.70 48.45 105.80 61.80 116.73 62.97 Coast/Dsm 10.0 18.7 7.3 - - - - Coast Bagamoyo 0.00 0.00 Kibaha - - Kisarawe - - Mafia - - Mkuranga - - Rufiji - - Total - - - 0.12 0.02 0.00 0.00 DSM Ilala 0.48 0.14 Kinondoni 1.03 0.91 Temeke 12.17 7.23 Total - - - 1.30 1.00 13.68 8.28 Dodoma Dodoma (Rural) 0.00 0.00 Dodoma (Urban) - - Kondoa - - Kongwa - - Mpwapwa - - 80 Total 4.23 3.30 3.17 0.00 0.00 0.00 0.00 Continues…/ Table 4.13b (Cont): Banana Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Iringa Iringa 0.00 0.00 Kilolo - - Ludewa - - Makete - - Mufindi - - Njombe - - Total 13.36 13.60 16.23 7.00 7.00 0.00 0.00 Kagera Biharamulo 4.77 21.11 Bukoba (Rural) 122.67 105.15 Bukoba (Urban) 3.71 4.57 Karagwe 715.53 445.40 Muleba 105.94 102.47 Ngara 40.50 52.80 Total 262.38 242.50 233.51 839.96 496.58 993.12 731.50 Kigoma Kasulu 73.82 91.43 Kibondo 79.01 8.50 Kigoma (Rural) 102.34 105.70 Kigoma (Urban) 3.98 5.60 Total 37.85 35.10 74.21 255.30 293.60 259.15 211.23 Kilimanjaro Hai 127.00 105.00 Moshi (Rural) 269.00 333.50 Moshi (Urban) 0.05 0.05 Mwanga 11.09 15.20 Rombo 100.00 89.65 Same 3.00 25.00 Total 179.58 108.90 92.10 495.67 561.23 510.14 568.40 *Manyara Babati 3.20 3.25 Hanang 0.35 0.55 Kiteto - - Mbulu 0.01 0.04 Simanjiro - - Total - - - - 2.20 3.56 3.84 Mara Bunda 0.00 0.00 Musoma - - Serengeti - - Tarime 26.07 4.59 Total 25.49 27.50 62.74 17.20 19.00 26.07 4.59 Mbeya Chunya 0.00 0.00 Ileje 43.92 34.00 Kyela 75.33 44.39 Mbarali - - Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi - - Rungwe 230.00 162.22 Total 123.63 106.30 77.07 377.60 321.10 349.25 240.61 Morogoro Kilombero 28.91 8.42 Kilosa 7.26 8.94 Morogoro - - Morogoro (Rural) 64.25 24.85 Mvomero 31.33 8.12 Ulanga - 3.30 81 Total 5.05 31.30 26.49 15.00 45.50 131.8 53.63 Continues…/ Table 4.13b (Cont): Banana Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/03 2003/04 2004/05 Mwanza Geita 25.00 18.5 Ilemela 0.37 0.03 Kwimba - - Magu 0.44 0.44 Misungwi - - Nyamagana 0.4 0.05 Sengerema 1.50 1.56 Ukerewe 2.40 2.5 Total 6.85 5.10 7.08 2.35 N.A 30.08 23.08 Ruvuma Mbinga 0.00 0.00 Namtumbo - 3.78 Songea (Rural) - 8.55 Songea (Urban) - - Tunduru - - Total 29.28 27.10 54.87 0.00 0.00 0.00 12.33 Shinyanga Bariadi 0.00 0.00 Maswa - - Meatu - - Shinyanga (Rural) - - Shinyanga (Urban) - - Total 0.79 0.90 0.33 NA NA 0.00 0.00 Tanga Handeni 0.26 0.10 Kilindi 1.93 - Korogwe 6.02 8.55 Lushoto 6.82 27.88 Muheza 38.33 49.33 Pangani 2.12 1.16 Tanga - - Total 23.67 33.90 46.44 87.32 90.77 55.48 87.02 Total (National) 749.92 700.90 752.07 2,204.62 1,899.80 2,489.01 2,007.48 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region Table 4.13c: Banana Yield per Hectare in Kilograms by Region Region/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 Arusha 2600.00 2200.00 3000.00 8015.00 6000.00 11289.17 5974.38 Coast/DSM 2200.00 1500.00 1700.00 - - 0.00 0.00 Coast - - - 800.00 1500.00 0.00 0.00 Dsm - - - 1500.00 1500.00 9181.21 3887.32 Dodoma 1700.00 1300.00 1500.00 - - 0.00 0.00 Iringa 2700.00 1700.00 2700.00 2280.00 2258.00 0.00 0.00 Kagera 3300.00 3000.00 3000.00 5018.00 3517.00 7115.57 5253.14 Kigoma 3200.00 2900.00 2900.00 6935.00 7000.00 7015.43 7211.68 Kilimanjaro 3300.00 1800.00 2300.00 6736.00 7236.00 7139.82 7763.97 *Manyara - - - - 3950.00 5014.08 5189.19 Mara 2500.00 2100.00 2700.00 2775.00 6000.00 4125.00 1000.00 Mbeya 3300.00 2800.00 2800.00 10069.00 8540.00 12059.74 6777.75 Morogoro 1200.00 1800.00 2200.00 10086.00 4515.00 19205.54 9089.83 Mwanza 2700.00 1800.00 1300.00 862.00 - 8000.00 9656.90 Rukwa 2700.00 2800.00 3000.00 0.00 0.00 0.00 0.00 Ruvuma 2500.00 2000.00 2000.00 0.00 0.00 0.00 14678.64 Shinyanga 1600.00 1700.00 1100.00 - - 0.00 0.00 Tanga 1500.00 1700.00 2200.00 4500.00 2998.00 5719.59 4813.05 Average 2971.18 2315.32 2596.77 5948.36 4821.22 7874.12 6233.64 82 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region Table 4.14a: Area under Cassava in '000' Hectares by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 0.30 1.35 Arusha 0.04 0.06 Karatu 0.01 0.01 Monduli - 0.01 Ngorongoro 0.84 0.72 Total 4.55 8.50 9.10 1.80 0.80 1.19 2.15 Coast/DSM 169.7 107.0 82.7 - - - - Coast Bagamoyo 4.00 8.00 Kibaha 4.00 7.60 Kisarawe 9.00 5.88 Mafia 1.20 1.91 Mkuranga 8.00 25.50 Rufiji 7.00 14.52 Total 29.1 95.8 101.3 106.9 109.1 33.20 63.41 DSM Ilala 0.57 0.67 Kinondoni 1.45 0.54 Temeke 3.25 4.55 Total - - - 7.3 6.7 5.27 5.76 Dodoma Dodoma (Rural) 48.16 48.16 Dodoma (Urban) 9.47 9.47 Kondoa 22.45 22.45 Kongwa 4.91 4.91 Mpwapwa 5.89 9.70 Total 55.39 18.70 37.10 68.70 99.30 90.88 94.69 Iringa Iringa 2.16 1.21 Kilolo - 0.99 Ludewa 5.72 5.11 Makete - - Mufindi 0.39 0.33 Njombe 6.10 4.55 Total 7.85 6.20 5.92 6.88 11.40 14.37 12.19 Kagera Biharamulo 38.00 16.02 Bukoba (Rural) 15.82 7.40 Bukoba (urban) 0.29 0.38 Karagwe 5.45 4.59 Muleba 23.02 32.83 Ngara 8.21 8.51 Total 137.3 53.8 56.9 136.2 86.0 90.79 69.73 Kigoma Kasulu 23.49 14.80 Kibondo 11.27 11.13 Kigoma (Rural) 39.65 40.23 Kigoma (Urban) 0.45 0.47 Total 67.73 39.70 13.21 46.70 57.00 74.86 66.63 Kilimanjaro Hai 6.50 0.03 Moshi (Rural) 3.35 0.50 Moshi Urban) 0.01 - Mwanga 0.26 1.67 Rombo - 0.20 83 Same 5.00 0.50 Total 12.04 8.00 6.96 5.83 7.36 15.12 2.90 Continues…/ Table 4.14a (Cont): Area under Casava Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/04 2004/05 Lindi Kilwa 30.40 11.93 Lindi (Rural) 15.81 16.21 Lindi (Urban) 1.36 1.39 Liwale 7.20 12.82 Nachingwea 11.15 15.92 Ruangwa 12.79 12.43 Total 143.13 58.40 62.49 44.67 56.17 78.71 70.70 *Manyara Babati 0.31 0.51 Hanang 0.17 0.21 Kiteto 0.86 0.53 Mbulu 0.03 0.02 Simanjiro 0.08 - Total - - - - 0.30 1.45 1.27 Mara Bunda 17.88 27.98 Musoma 22.26 13.49 Serengeti 31.42 24.44 Tarime 18.38 17.42 Total 68.20 58.70 30.23 89.01 82.07 89.94 83.33 Mbeya Chunya 2.50 2.50 Ileje 5.66 5.74 Kyela 1.72 1.06 Mbarali 2.30 1.80 Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi 6.00 6.50 Rungwe 1.51 1.59 Total 20.6 11.3 11.2 16.3 22.9 19.69 19.19 Morogoro Kilombero 4.39 2.85 Kilosa 10.03 7.74 Morogoro 0.20 0.40 Morogoro (Rural) 12.83 12.83 Mvomero 15.91 15.91 Ulanga 2.85 5.08 Total 67.05 38.60 29.19 42.00 41.00 46.21 44.81 Mtwara Masasi 130.78 96.01 Mtwara (Rural) 59.53 59.63 Mtwara/Mikindani 5.71 4.96 Newala 50.75 49.70 Tandahimba 43.37 43.62 Total 322.23 119.00 88.67 192.83 229.54 290.14 253.92 Mwanza Geita 36.20 34.15 Ilemela 1.55 1.28 Kwimba 15.12 9.38 Magu 22.47 16.66 Misungwi 14.70 8.74 Nyamagana 1.00 0.89 Sengerema 31.88 30.86 Ukerewe 18.94 20.34 Total 108.30 46.30 70.84 151.40 161.40 141.86 122.30 Continues…/ 84 Table 4.14a (Cont): Area under Casava Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/04 2004/05 Rukwa Mpanda 42.51 24.94 Nkasi 8.00 7.63 Sumbawanga (Rural) 15.10 9.54 Sumbawanga (Urban) 0.62 0.26 Total 118.51 40.40 16.00 66.80 48.03 66.23 42.37 Ruvuma Mbinga 27.17 36.75 Namtumbo 15.73 13.91 Songea (Rural) 17.88 15.27 Songea (Urban) 0.18 0.89 Tunduru 24.25 20.80 Total 99.36 34.70 16.15 63.80 69.61 85.21 87.62 Shinyanga Bariadi 1.19 0.34 Bukombe 21.20 17.80 Kahama 17.44 26.77 Kishapu 0.50 0.11 Maswa 1.91 8.91 Meatu 0.05 0.10 Shinyanga (Rural) 2.25 1.37 Shinyanga (Urban) 0.60 1.03 Total 111.13 38.40 28.50 44.17 35.40 45.14 56.43 Singida Iramba 4.91 3.61 Manyoni 2.17 2.47 Singida (Rural) 0.47 0.86 Singida (Urban) 0.43 0.17 Total 34.83 22.10 12.61 4.00 90.00 7.98 7.11 Tabora Igunga 1.50 1.59 Nzega 10.40 14.73 Sikonge 4.10 3.41 Tabora (Urban) 3.00 2.60 Urambo 16.80 11.86 Uyui 4.60 11.47 Total 73.30 29.90 20.66 46.40 51.60 40.40 45.66 Tanga Handeni 25.77 27.45 Kilindi 25.75 10.93 Korogwe 11.44 11.23 Lushoto 3.50 4.36 Muheza 26.38 26.82 Pangani 2.40 8.64 Tanga 11.25 10.45 Total 174.21 70.00 53.00 50.10 47.36 106.49 99.88 Total (National) 1,824.48 905.50 752.74 1,191.86 1,313.06 1,345.13 1,252.05 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region 85 Table 4.14b: Cassava Production in '000' Tonnes by Region and District Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/02 2002/2003 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 0.44 8.10 Arusha 0.95 0.60 Karatu 0.01 0.01 Monduli - 0.36 Ngorongoro 2.27 2.16 Total 4.55 15.40 30.48 6.50 2.20 3.67 11.23 Coast/DSM 169.7 256.7 215.0 - - - - Coast Bagamoyo 5.8 28.72 Kibaha 9.99 26.03 Kisarawe 11.16 35.26 Mafia 2.40 6.86 Mkuranga 21.40 78.52 Rufiji 12.41 45.00 Total 409.00 302.50 63.2 220.39 DSM Ilala 8.17 8.30 Kinondoni 13.01 4.86 Temeke 29.25 27.31 Total - - - 70.79 37.50 50.43 40.47 Dodoma Dodoma (Rural) 68.79 2.28 Dodoma (Urban) 11.36 2.81 Kondoa 40.20 47.86 Kongwa 7.20 8.86 Mpwapwa 9.90 12.80 Total 55.39 41.20 74.21 178.20 90.90 137.45 74.61 Iringa Iringa 32.15 8.82 Kilolo - 7.37 Ludewa 5.66 5.61 Makete - - Mufindi 0.90 3.26 Njombe 42.19 9.10 Total 7.8 13.7 17.8 38.3 56.8 80.90 34.16 Kagera Biharamulo 127.31 72.09 Bukoba (Rural) 79.09 22.11 Bukoba (urban) 1.18 1.70 Karagwe 22.25 24.05 Muleba 83.33 114.90 Ngara 25.00 44.6 Total 137.3 113.0 170.7 625.5 112.8 338.16 279.45 Kigoma Kasulu 91.61 81.37 Kibondo 43.95 33.50 Kigoma (Rural) 154.64 100.59 Kigoma (Urban) 1.74 1.83 Total 67.73 111.20 29.05 182.50 222.20 291.94 217.29 Continues…/ 86 Table 4.14b (Cont): Cassava Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/02 2002/2003 2003/04 2004/05 Kilimanjaro Hai 0.03 0.06 Moshi (Rural) 0.65 5.00 Moshi Urban) 0.06 - Mwanga 0.65 12.5 Rombo - 0.70 Same 4.00 5.00 Total 12.04 12.10 18.78 24.08 35.59 5.39 23.26 Lindi Kilwa 45.59 13.89 Lindi (Rural) 31.63 29.39 Lindi (Urban) 2.71 4.31 Liwale 1.80 12.62 Nachingwea 27.86 31.92 Ruangwa 25.58 11.45 Total 143.13 116.80 166.65 90.96 60.23 135.17 103.58 *Manyara Babati 1.24 2.56 Hanang 0.66 0.84 Kiteto 0.78 0.9 Mbulu 0.02 0.07 Simanjiro 0.32 - Total - - - - 1.30 3.02 4.37 Mara Bunda 17.88 36.88 Musoma 55.65 33.73 Serengeti 125.70 97.77 Tarime 55.24 52.45 Total 68.2 117.4 75.6 215.2 82.1 254.5 220.83 Mbeya Chunya 2.50 2.50 Ileje 5.66 5.74 Kyela 1.72 24.00 Mbarali 23.46 12.60 Mbeya - - Mbeya (Urban) - - Mbozi 24.00 26.00 Rungwe 8.00 8.50 Total 20.6 25.9 24.7 101.8 144.8 65.34 79.34 Morogoro Kilombero 43.86 28.50 Kilosa 70.20 54.18 Morogoro 0.59 2.49 Morogoro (Rural) 38.50 38.50 Mvomero 47.74 47.74 Ulanga 28.52 9.70 Total 67.05 81.00 87.57 210.30 274.00 229.41 181.11 Mtwara Masasi 54.72 96.01 Mtwara (Rural) 89.31 89.45 Mtwara/Mikindani 8.56 8.51 Newala 93.50 93.50 Tandahimba 68.59 78.52 Total 322.23 238.00 257.15 262.16 306.00 314.68 365.99 Continues…/ 87 Table 4.14b (Cont): Cassava Production Region District/Year 1998/99 1999/2000 2000/2001 2001/02 2002/2003 2003/04 2004/05 Mwanza Geita 65.16 81.96 Ilemela 2.71 2.31 Kwimba 27.22 14.07 Magu 34.24 24.99 Misungwi 10.29 6.12 Nyamagana 1.80 1.62 Sengerema 45.42 58.64 Ukerewe 54.94 58.99 Total 108.30 92.60 177.10 272.31 290.40 241.78 248.70 Rukwa Mpanda 127.54 83.26 Nkasi 12.00 19.08 Sumbawanga (Rural) 45.30 31.48 Sumbawanga (Urban) 1.49 0.03 Total 118.51 101.00 43.21 175.10 193.82 186.33 133.85 Ruvuma Mbinga 40.75 51.46 Namtumbo 49.45 28.25 Songea (Rural) 56.10 32.07 Songea (Urban) 0.18 1.51 Tunduru 48.50 41.0 Total 99.36 79.90 37.14 115.44 106.02 194.98 154.29 Shinyanga Bariadi 2.67 0.27 Bukombe 37.61 12.38 Kahama 25.87 53.55 Kishapu 0.53 0.21 Maswa 4.29 1.98 Meatu 0.06 0.09 Shinyanga (Rural) 2.25 2.65 Shinyanga (Urban) 1.22 2.46 Total 111.13 69.10 65.54 160.67 96.13 74.50 73.59 Singida Iramba 2.60 2.88 Manyoni 4.89 2.94 Singida (Rural) 1.23 5.08 Singida (Urban) 1.94 0.17 Total 34.83 48.70 32.80 17.30 151.60 10.66 11.07 Tabora Igunga 3.50 1.43 Nzega 26.00 28.80 Sikonge 10.40 7.65 Tabora (Urban) 7.60 3.17 Urambo 45.80 40.46 Uyui 8.40 20.64 Total 73.30 71.90 53.71 114.70 99.00 101.70 102.15 Tanga Handeni 9.02 9.21 Kilindi 10.30 32.78 Korogwe 57.20 14.09 Lushoto 11.31 8.02 Muheza 13.19 143.11 Pangani 7.20 19.52 Tanga 5.63 44.46 Total 174.21 175.10 121.91 149.79 177.67 113.85 271.19 Total (National) 1,795.38 1,780.70 1,698.95 3,420.55 2,843.53 2,956.54 3,060.08 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region 88 Table 4 .15a: Area under Groundnuts in' 000' hectares by Region and District Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru - - - Arusha - - - Karatu - - - Monduli 0.07 - - Ngorongoro - - - Total - 3.1 0.07 0.00 0.00 DSM Ilala 0.03 0.00 0.00 Kinondoni 0.03 - 0.01 Temeke 0.03 - 0.01 Total 0.09 0.00 0.02 Dodoma Dodoma (Rural) 28.04 11.18 20.51 Dodoma (Urban) 8.51 17.03 2.78 Kondoa 3.13 20.20 20.73 Kongwa 16.09 13.09 12.31 Mpwapwa 22.54 15.15 28.50 Total - 59.50 78.31 76.65 84.83 Iringa Iringa 1.41 2.74 0.00 Kilolo 1.17 - - Ludewa 0.37 0.40 0.40 Makete 1.85 - - Mufindi 2.56 0.51 0.56 Njombe 0.30 3.54 - Total 9.70 7.56 7.66 7.19 0.96 Kagera Biharamulo 3.89 0.37 5.23 Bukoba (Rural) 1.04 0.12 0.05 Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 2.43 6.00 4.90 Muleba 0.73 0.45 1.24 Ngara 2.04 2.00 3.06 Total 3.70 - 10.13 8.94 14.48 Kigoma Kasulu 3.47 2.01 1.96 Kibondo 3.74 5.89 - Kigoma (Rural) 3.74 8.84 - Kigoma (Urban) 0.02 - - Total 9.70 7.65 10.97 16.74 1.96 Kilimanjaro Hai 0.55 0.00 0.01 Moshi (Rural) 0.53 - - Moshi(Urban) - - 0.03 Mwanga 0.07 - - Rombo 2.26 0.93 0.48 Same - 0.01 - Total - 1.70 3.41 0.94 0.52 Lindi Kilwa 0.86 - 0.23 Lindi (Rural) 1.61 4.19 2.83 Lindi (Urban) 0.05 0.14 0.22 Liwale 0.70 - - Nachingwea 1.14 1.15 1.81 Ruangwa 0.22 0.15 - Total - 5.07 4.58 5.63 5.09 Continues…/ 89 Table 4 .15a (Cont): Area under Groundnuts Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 *Manyara Babati 0.66 0.53 0.39 Hanang 0.07 0.12 0.15 Kiteto 0.85 0.41 0.45 Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.00 - - Total - - 1.58 1.06 0.99 Mara Bunda 0.36 0.17 0.62 Musoma 0.54 0.37 0.24 Serengeti 0.11 0.3 - Tarime 0.33 0.52 1.25 Total 2.10 1.10 1.34 1.36 2.11 Mbeya Chunya 4.52 5.50 5.61 Ileje 1.62 2.50 2.30 Kyela 0.56 - 0.58 Mbarali 2.74 16.70 17.00 Mbeya 1.80 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 8.12 8.10 9.00 Rungwe 1.69 - - Total 32.20 22.60 21.05 32.80 34.49 Morogoro Kilombero 0.40 0.00 0.00 Kilosa 1.83 0.50 2.39 Morogoro 0.01 - - Morogoro (Rural) 0.01 - - Mvomero 0.01 - - Ulanga 0.27 0.12 0.11 Total 0.1 1.9 2.53 0.62 2.50 Mtwara Masasi 11.18 24.64 23.51 Mtwara (Rural) 0.86 2.96 3.32 Mtwara/Mikindani 0.04 0.02 0.28 Newala 2.92 1.81 1.36 Tandahimba 1.33 5.36 0.64 Total 32.70 52.10 16.33 34.79 29.11 Mwanza Geita 7.83 16.30 15.50 Ilemela 0.04 0.04 0.04 Kwimba 5.67 2.41 8.14 Magu 0.60 3.01 2.74 Misungwi 2.33 1.08 1.56 Nyamagana 0.00 0.03 0.03 Sengerema 2.44 2.44 2.43 Ukerewe 0.02 0.12 0.10 Total 29.30 29.20 18.93 25.43 30.54 Rukwa Mpanda 9.87 13.45 13.45 Nkasi 1.33 3.65 - Sumbawanga (Rural) 5.18 0.17 - Sumbawanga (Urban) 0.18 0.69 0.76 Total 22.10 23.25 16.56 17.96 14.21 Continues…/ 90 Table 4 .15a (Cont): Area under Groundnuts Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Ruvuma Mbinga 1.19 0.00 0.00 Namtumbo 2.08 4.40 4.53 Songea (Rural) 1.98 4.12 4.38 Songea (Urban) 0.23 0.10 0.13 Tunduru 4.09 3.80 7.25 Total - 3.64 9.57 12.42 16.29 Shinyanga Bariadi 2.85 2.80 2.02 Bukombe 11.29 32.00 26.11 Kahama 19.99 12.85 38.25 Kishapu 9.44 6.71 9.54 Maswa 6.43 9.59 12.47 Meatu 3.04 2.41 1.27 Shinyanga (Rural) 9.77 7.17 7.07 Shinyanga (Urban) 1.55 0.38 0.42 Total 95.50 76.07 64.36 73.91 97.15 Singida Iramba 2.92 2.67 2.19 Manyoni 5.90 4.91 4.10 Singida (Rural) 1.33 1.55 2.36 Singida (Urban) 0.00 - - Total 10.20 12.70 10.15 9.13 8.65 Tabora Igunga 10.39 7.20 9.60 Nzega 19.72 15.80 21.17 Sikonge 7.86 5.40 6.44 Tabora (Urban) 2.09 2.20 2.36 Urambo 17.00 12.10 11.35 Uyui 11.66 5.40 13.33 Total - 59.30 68.72 48.10 64.25 Tanga Handeni 0.23 0.00 0.14 Kilindi 0.03 - - Korogwe 0.36 0.77 0.84 Lushoto 0.00 0.11 0.16 Muheza 0.83 - - Pangani 0.09 - 0.03 Tanga 0.10 - - Total - 0.49 1.64 0.88 1.17 Total (National) 247.30 366.94 347.98 374.55 409.32 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table 4.15b: Groundnuts production in' 000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru - - - Arusha - - - Karatu - - - Monduli - - - Ngorongoro - - - Total - 1.6 0.00 0.00 0.00 Continues…/ 91 Table 4.15b (Cont): Groundnuts production Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 DSM Ilala 0.02 0.00 0.00 Kinondoni 0.00 - 0.01 Temeke 0.01 - 0.01 Total - - 0.03 0.00 0.02 Dodoma Dodoma (Rural) 12.47 11.52 13.33 Dodoma (Urban) 2.91 13.63 0.22 Kondoa 0.89 20.73 10.78 Kongwa 5.07 10.47 6.16 Mpwapwa 8.90 9.07 17.10 Total - 59.50 30.24 65.42 47.59 Iringa Iringa 0.20 1.92 0.00 Kilolo 0.39 - - Ludewa 0.17 0.24 0.25 Makete 0.72 - - Mufindi 0.73 0.66 0.73 Njombe 0.08 4.23 - Total 9.70 7.78 2.29 7.05 0.98 Kagera Biharamulo 2.30 0.16 3.13 Bukoba (Rural) 0.53 0.06 0.02 Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 1.13 4.30 4.41 Muleba 0.49 0.41 0.57 Ngara 0.93 1.80 2.49 Total 5.5 - 5.38 6.73 10.62 Kigoma Kasulu 2.77 2.01 1.37 Kibondo 2.64 5.89 - Kigoma (Rural) 2.92 8.84 - Kigoma (Urban) 0.02 - - Total 8.00 7.56 8.35 16.74 1.37 Kilimanjaro Hai 0.08 0.00 0.00 Moshi(Rural) 0.59 - - Moshi (Urban) 0.00 - 0.03 Mwanga 0.06 - - Rombo 0.81 0.41 0.16 Same 0.00 0.01 - Total - 1.70 1.54 0.42 0.19 Lindi Kilwa 0.13 0.00 0.13 Lindi (Rural) 0.79 1.34 1.36 Lindi (Urban) 0.01 0.14 0.11 Liwale 0.26 - - Nachingwea 0.28 0.86 1.36 Ruangwa 0.09 0.10 - Total - 4.41 1.56 2.44 2.96 *Manyara Babati 0.29 0.40 5.67 Hanang 0.01 0.12 0.15 Kiteto 0.26 0.25 0.09 Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.00 - - Total - 0.56 0.77 5.91 Continues…/ 92 Table 4.15b (Cont): Groundnuts production Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Mara Bunda 0.12 0.19 0.58 Musoma 0.92 0.29 0.19 Serengeti 0.07 0.06 - Tarime 0.24 0.38 0.90 Total 1.40 0.90 1.35 0.92 1.67 Mbeya Chunya 2.30 2.50 2.80 Ileje 0.77 1.25 1.15 Kyela 0.44 - 0.81 Mbarali 0.91 15.03 13.60 Mbeya 0.67 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 4.69 4.05 4.50 Rungwe 0.94 - - Total 32.2 22.6 10.72 22.83 22.86 Morogoro Kilombero 0.33 0.00 0.00 Kilosa 0.67 12.50 1.91 Morogoro - - - Morogoro (Rural) 0.01 - - Mvomero 0.04 - - Ulanga 0.10 0.11 0.11 Total 0.10 1.91 1.15 12.61 2.02 Mtwara Masasi 3.74 20.26 16.46 Mtwara (Rural) 0.16 2.37 2.65 Mtwara/Mikindani 0.00 0.02 0.22 Newala 1.04 1.20 0.80 Tandahimba 0.20 1.61 2.13 Total 2.6 44.4 5.14 25.46 22.26 Mwanza Geita 4.17 16.30 15.50 Ilemela 0.01 0.04 0.02 Kwimba 1.88 1.21 3.87 Magu 0.33 0.61 0.55 Misungwi 0.89 0.78 1.17 Nyamagana 0.00 0.03 0.01 Sengerema 2.10 2.44 2.43 Ukerewe 0.00 0.12 0.10 Total 24.50 25.30 9.38 21.53 23.65 Rukwa Mpanda 6.62 10.76 2.02 Nkasi 1.54 2.92 1.63 Sumbawanga (Rural) 2.89 0.05 2.77 Sumbawanga (Urban) 0.08 0.21 0.31 Total 22.1 23.3 11.13 13.94 6.73 Ruvuma Mbinga 0.52 0.00 0.00 Namtumbo 1.07 2.34 2.27 Songea (Rural) 0.91 2.08 2.19 Songea (Urban) 0.23 0.10 - Tunduru 2.00 2.28 4.35 Total - 2.19 4.73 6.80 8.81 Continues…/ 93 Table 4.15b (Cont): Groundnuts production Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Shinyanga Bariadi 1.14 3.36 2.43 Bukombe 6.54 60.38 51.30 Kahama 11.69 7.87 25.83 Kishapu 1.93 5.77 2.86 Maswa 2.39 3.42 4.37 Meatu 0.69 1.47 0.08 Shinyanga (Rural) 5.93 5.24 2.12 Shinyanga (Urban) 0.64 0.08 0.13 Total 95.5 76.1 30.95 87.59 89.12 Singida Iramba 0.46 1.22 0.35 Manyoni 1.65 5.06 1.95 Singida (Rural) 0.35 2.69 0.64 Singida (Urban) 0.00 - - Total 5.20 10.20 2.46 8.97 2.94 Tabora Igunga 2.97 6.50 4.80 Nzega 9.82 7.90 17.29 Sikonge 2.30 3.20 1.93 Tabora (Urban) 0.76 0.60 0.71 Urambo 10.34 9.60 11.55 Uyui 5.42 3.20 6.66 Total - 57.30 31.61 31.00 42.94 Tanga Handeni 0.10 0.00 0.03 Kilindi 0.01 - - Korogwe 0.64 0.39 1 Lushoto 0.00 0.05 0.16 Muheza 0.32 - - Pangani 0.03 - 0.04 Tanga 0.06 - - Total - 0.1 1.16 0.44 1.23 Tatal (National) 206.80 346.79 159.73 331.66 293.87 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table. 4.16a: Area under Simsim in' 000' Hectares by Region and District Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Coast Bagamoyo 1.82 2.94 0.00 Kibaha 0.08 - - Kisarawe 0.02 0.01 - Mafia 0.00 0.01 - Mkuranga 0.09 - - Rufiji 0.54 1.33 - Total - 4.98 2.55 4.29 0.00 Dodoma Dodoma (Rural) 12.78 1.50 26.07 Dodoma (Urban) 0.92 3.79 1.68 Kondoa 5.68 27.64 17.27 Kongwa 0.00 0.13 0.14 Mpwapwa 1.33 0.61 4.56 Total - 7.24 20.71 33.67 49.72 Continues…/ 94 Table. 4.16a (cont): Area under Simsim Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Lindi Kilwa 3.41 7.46 7.34 Lindi (Rural) 2.10 13.88 8.70 Lindi (Urban) 0.10 0.23 0.33 Liwale 1.84 1.15 2.81 Nachingwea 4.26 6.26 9.28 Ruangwa 2.26 8.48 5.80 Total 32.88 35.55 13.96 37.46 34.26 *Manyara Babati 0.35 0.78 1.18 Hanang 0.00 0.01 0.04 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.01 - - Total - - 0.36 0.79 1.22 Mara Bunda 0.05 - - Musoma 0.02 0.00 0.01 Serengeti 0.03 0.29 0.21 Tarime 0.08 0.01 0.02 Total - - 0.18 0.30 0.24 Mbeya Chunya 2.98 3.00 3.5 Ileje 0.02 - - Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya 0.93 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 1.24 7.05 8.25 Rungwe 0.02 - - Total 18.48 9.80 5.19 10.05 11.75 Morogoro Kilombero 0.01 - - Kilosa 4.22 3.57 5.17 Morogoro (Rural) 4.71 0.56 6.60 Morogoro (Urban) 0.04 - 0.01 Mvomero 0.22 0.45 0.44 Ulanga 0.31 0.77 1.36 Total 11.20 10.10 9.52 5.35 13.58 Mtwara Masasi 3.02 17.27 26.29 Mtwara (Rural) 0.37 3.81 4.03 Mtwara/Mikindani 0.00 0.02 0.10 Newala 0.07 - 0.12 Tandahimba 0.05 0.90 0.18 Total - - 3.51 22.00 30.72 Mwanza Geita 0.00 0.05 0.20 Ilemela 0.00 - - Kwimba 0.01 0.06 0.01 Magu 0.07 - 0.05 Misungwi 0.01 0.01 0.01 Nyamagana 0.00 - 0.01 Sengerema 0.23 0.02 0.02 Ukerewe 0.00 - - Total - - 0.32 0.14 0.30 Continues…/ 95 Table. 4.16a (cont): Area under Simsim Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Rukwa Mpanda 0.02 - - Nkasi 0.00 - - Sumbawanga (Rural) 0.02 0.26 0.00 Sumbawanga (Urban) 0.02 - - Total - - 0.06 0.26 0.00 Ruvuma Mbinga 0.47 0.13 0.17 Namtumbo 3.53 4.14 2.85 Songea (Rural) 1.52 1.82 3.02 Songea (Urban) 0.01 - - Tunduru 0.75 0.39 1.51 Total - 1.20 6.28 6.48 7.55 Singida Iramba 0.12 0.00 0.16 Manyoni 1.89 3.26 6.61 Singida (Rural) 0.05 0.02 0.02 Singida (Urban) 0.00 - - Total 3.20 3.70 2.05 3.28 6.79 Tanga Handeni 0.68 0.00 0.05 Kilindi 0.03 - 0.05 Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.00 - - Muheza 0.02 - - Pangani 0.05 0.06 0.02 Tanga 0.04 - - Total - - 0.82 0.06 0.12 Total (National) 32.88 72.56 65.16 124.13 156.25 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table. 4.16b: Simsim production in' 000' Tonnes by Region and District Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Coast Bagamoyo 0.26 4.41 0.00 Kibaha 0.00 - - Kisarawe 0.00 0.02 - Mafia 0.00 - Mkuranga 0.01 - - Rufiji 0.06 0.43 - Total - 23.97 0.33 4.86 0.00 Dodoma Dodoma (Rural) 5.34 1.05 29.37 Dodoma (Urban) 0.43 2.65 2.36 Kondoa 0.99 19.35 5.53 Kongwa 0.00 0.05 0.11 Mpwapwa 0.35 0.12 2.28 Total - 0.50 7.12 23.22 39.65 continues…/ 96 Table. 4.16b (Cont): Simsim production Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Lindi Kilwa 1.37 5.37 5.87 Lindi (Rural) 0.63 3.47 4.18 Nachingwea 0.02 4.70 3.71 Liwale 1.04 0.92 0.45 Ruangwa 1.20 6.07 4.64 Lindi (Urban) 0.89 0.23 0.19 Total - 18.81 5.14 20.76 19.04 *Manyara Babati 0.10 0.47 0.87 Hanang 0.00 0.32 0.03 Kiteto 0.00 - - Mbulu 0.00 - - Simanjiro 0.01 - - Total - - 0.10 0.79 0.90 Mara Bunda 0.01 - - Musoma 0.00 0.00 0.01 Serengeti 0.03 0.01 0.11 Tarime 0.01 0.01 0.01 Total - - 0.05 0.02 0.13 Mbeya Chunya 1.30 2.00 1.60 Ileje 0.00 - - Kyela 0.00 - - Mbarali 0.00 - - Mbeya 0.17 - - Mbeya (Urban) 0.00 - - Mbozi 0.56 2.12 4.13 Rungwe 0.01 - - Total 10.90 4.8 2.05 4.12 5.73 Morogoro Kilombero 0.00 - - Kilosa 1.17 2.14 3.62 Morogoro (Rural) 1.41 0.17 4.62 Morogoro (Urban) 0.01 - 0.01 Mvomero 0.07 0.14 0.13 Ulanga 0.09 0.58 1.09 Total 3.36 3.03 2.75 3.03 9.47 Mtwara Masasi 0.92 2.07 18.40 Mtwara (Rural) 0.05 1.63 1.85 Mtwara/Mikindani 0.00 0.01 0.05 Newala 0.01 - 0.04 Tandahimba 0.00 0.15 0.56 Total - - 0.98 3.86 20.90 Mwanza Geita 0.00 0.03 0.10 Ilemela 0.00 - - Kwimba 0.01 0.05 0.01 Magu 0.01 - 0.02 Misungwi 0.00 - - Nyamagana 0.00 - 0.01 Sengerema 0.19 0.01 0.01 Ukerewe 0.00 - - Total - - 0.21 0.09 0.15 continues…/ 97 Table. 4.16b (Cont): Simsim production Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/03** 2003/04 2004/05 Rukwa Mpanda 0.00 - - Nkasi 0.00 - - Sumbawanga (Rural) 0.01 0.26 0.00 Sumbawanga (Urban) 0.02 - - Total - - 0.04 0.26 0.00 Ruvuma Mbinga 0.14 0.07 0.09 Namtumbo 1.44 2.12 1.22 Songea (Rural) 0.52 0.91 1.69 Songea (Urban) 0.00 - - Tunduru 0.26 0.20 0.61 Total - 0.5 2.38 3.30 3.61 Singida Iramba 0.03 0.00 0.03 Manyoni 0.84 2.99 3.96 Singida (Rural) 0.02 0.03 0.01 Singida (Urban) 0.00 - - Total 0.10 3.5 0.89 3.02 4.00 Tanga Handeni 0.26 0.00 0.02 Kilindi 0.00 - 0.02 Korogwe 0.00 - - Lushoto 0.00 - - Muheza 0.01 - - Pangani 0.01 0.08 0.02 Tanga 0.01 - - Total 0.30 0.08 0.06 Total (National) 14.36 55.1 22.33 67.41 103.64 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 Table. 4.17a: Area under Sunflower in' 000' Hectares by Region and District Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Arusha Arumeru 1.03 0.02 0.05 Arusha 0.00 - - Karatu 0.07 0.07 0.10 Monduli 0.00 - - Ngorongoro 0.00 - - Total - 8.20 1.10 0.09 0.15 Dodoma Dodoma (Rural) 0.39 12.00 5.09 Dodoma (Urban) 0.16 7.58 0.16 Kondoa 17.10 27.63 15.55 Kongwa 3.34 2.99 3.26 Mpwapwa 0.09 0.44 0.14 Total - 31.64 21.07 50.64 24.20 Iringa Iringa 4.57 22.46 5.28 Kilolo 1.96 - 4.60 Ludewa 0.00 0.25 0.72 Makete 6.74 - - Mufindi 2.32 7.93 0.23 Njombe 0.09 34.30 3.72 Total - 22.26 15.67 64.94 14.55 continues…/ 98 Table 4.17a (Cont): Area under Sunflower Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Kagera Biharamulo 0.24 0.00 0.00 Bukoba (Rural) 0.00 0.04 - Bukoba (Urban) 0.00 - - Karagwe 0.00 - - Muleba 0.00 - 0.04 Ngara 0.00 - - Total - - 0.24 0.04 0.04 Kilimanjaro Hai 0.74 0.60 0.00 Moshi (Rural) 1.94 2.00 - Moshi (Urban) 0.00 0.01 0.01 Mwanga 0.00 - - Rombo 3.61 1.55 0.92 Same 0.00 - - Total - - 6.29 4.16 0.93 *Manyara Babati 3.18 6.14 4.53 Hanang 5.61 0.91 1.13 Kiteto 0.46 0.32 0.19 Mbulu 2.03 1.37 2.17 Simanjiro 0.00 0.20 - Total - - 11.28 8.94 8.02 Mara Bunda 0.00 0.00 0.00 Musoma 0.00 0.05 0.07 Serengeti 0.00 0.04 0.03 Tarime 0.02 0.40 0.09 Total 6.60 - 0.02 0.49 0.19 Mbeya Chunya 0.14 0.60 0.61 Ileje 0.21 0.65 1.22 Kyela 0.00 - - Mbarali 0.96 - 0.87 Mbeya 1.00 0.60 0.60 Mbeya (Urban) 0.01 - - Mbozi 1.49 1.80 2.00 Rungwe 0.00 - - Total 5.54 2.45 3.81 3.65 5.3 Morogoro Kilombero 0.00 0.00 0.00 Kilosa 0.24 0.46 2.05 Morogoro (Rural) 0.00 0.35 - Morogoro (Urban) 0.02 0.04 0.12 Mvomero 0.24 0.31 0.25 Ulanga 0.00 - - Total 1.87 1.99 0.49 1.16 2.42 Mwanza Geita 0.07 0.01 0.01 Ilemela 0.00 - Kwimba 0.00 0.12 0.01 Magu 0.00 - 0.02 Misungwi 0.00 - - Nyamagana 0.00 - - Sengerema 0.00 - - Ukerewe 0.00 - - Total - - 0.07 0.13 0.04 continues…/ 99 Table 4.17a (Cont): Area under Sunflower Region District/Year 2000/2001 2001/2002 2002/2003** 2003/04 2004/05 Rukwa Mpanda 0.03 1.82 2.19 Nkasi 1.94 11.14 3.46 Sumbawanga (Rural) 7.93 23.33 18.02 Sumbawanga (Urban) 1.86 2.74 3.11 Total 29.15 25.71 11.76 39.03 26.78 Ruvuma Mbinga 0.40 0.00 0.00 Namtumbo 0.19 0.92 0.98 Songea (Rural) 0.17 0.85 1.12 Songea (Urban) 0.03 0.10 0.06 Tunduru 0.00 - 0.20 Total - 0.04 0.80 1.87 2.36 Shinyanga Bariadi 0.00 0.04 0.02 Bukombe 0.86 0.06 0.04 Kahama 0.17 0.73 - Kishapu 0.13 0.01 0.01 Maswa 0.12 3.42 4.93 Meatu 0.00 0.23 - Shinyanga (Rural) 0.14 0.02 0.03 Shinyanga (Urban) 0.01 - - Total 8.60 11.40 1.43 4.51 5.03 Singida Iramba 24.23 19.97 15.35 Manyoni 0.61 2.06 6.02 Singida (Rural) 15.13 20.33 26.99 Singida (Urban) 0.90 0.80 - Total 20.10 34.50 40.87 43.16 48.36 Tabora Igunga 0.33 1.30 3.70 Nzega 0.00 0.04 0.22 Sikonge 0.08 0.02 0.02 Tabora (Urban) 0.03 0.05 0.06 Urambo 0.08 0.10 0.06 Uyui 0.00 - 0.02 Total 1.36 0.51 1.51 4.08 Tanga Handeni 0.08 0.00 0.98 Kilindi 0.00 - 1.36 Korogwe 0.00 - 0.02 Lushoto 0.00 - - Muheza 0.00 - - Pangani 0.00 - - Tanga 0.00 - - Total 0.11 0.08 0.00 2.36 Total (National) 71.86 139.66 115.50 224.32 144.81 Source: Statistics Unit-Ministry of Agriculture, Food Security and Cooperatives. * New region ** National Sample Census of Agriculture 2002/2003 100

# Extracted Content CHAPTER 2 FOREIGN TRADE Table 2.1: Flowers Export in Quantity (Kilograms) and value (TShs) for Year 2001 - 2004 DESCRIPTION FOB VALUE (TZS) N/WT (KGM) YEAR 2001 Dormant bulbs, tubers... rhizomes 4,892,720 753 Bulbs, tubers... rhizomes in growth or flower; chicory plants and roots 1,988,500 1,450 Unrooted cuttings and slips 2,551,308,365 515,830 Roses 15,219,031 4,890 Other live plants,nes 926,677,767 221,477 Fresh cut flowers and buds 5,805,013,713 3,886,128 Dried, dyed, bleached or otherwise prepared cut flowers and buds 128,614,964 66,532 Mosses and lichens for ornamental purposes, fresh, dried...etc 2,513,952 950 Fresh parts of plants, without flowers or buds, for ornamental purposes 10,187,865 7,850 Parts of plants, without flowers or buds, for ornamental purposes 122,072,413 38,186 TOTAL 9,568,489,290 4,743,096 YEAR 2002 Dormant bulbs, tubers... rhizomes 15,069,000 20,936 Bulbs, tubers... rhizomes in growth or flower; chicory plants and roots 10,000 7 Unrooted cuttings and slips 3,957,829,054 744,902 Trees,shrubs,bushes, grafted or not, of kind bearing edible fruit or nuts 5,812,000 10,076 Roses 803,434,725 222,074 Other live plants,nes 75,264,367 41,554 Fresh cut flowers and buds 5,323,545,752 2,570,073 Dried, dyed, bleached or otherwise prepared cut flowers and buds 14,239,981 6,700 Mosses and lichens for ornamental purposes, fresh, dried...etc 14,995,205 13,190 Parts of plants, without flowers or buds, for ornamental purposes 183,254,419 149,047 TOTAL 10,387,642,503 3,778,552 YEAR 2003 Dormant bulbs, tubers... rhizomes 6,196,077 15,225 Unrooted cuttings and slips 3,906,993,162 481,246 Trees,shrubs,bushes, grafted or not, of kind bearing edible fruit or nuts 1,055,652 21,410 Roses 2,333,675,892 587,640 Other live plants,nes 39,387,015 18,583 TOTAL 6,287,307,798 1,124,104 YEAR 2004 Dormant bulbs, tubers... rhizomes 6,395,682 19,650 Unrooted cuttings and slips 4,929,458,826 600,016 Trees,shrubs,bushes, grafted or not, of kind bearing edible fruit or nuts 22,091,249 6,182 Roses 1,281,927,763 257,129 Other live plants,nes 35,562,089 12,562 Fresh cut flowers and buds 8,890,339,761 3,508,882 Dried, dyed, bleached or otherwise prepared cut flowers and buds 84,424,774 63,634 Fresh parts of plants, without flowers or buds, for ornamental purposes 827,756 140 Parts of plants, without flowers or buds, for ornamental purposes 165,062,333 31,247 TOTAL 15,251,027,900 4,479,792 Source: Tanzania Revenue Authority-TRA (Annual Trade Statistics Report 2001-2004) 6 Table 2.2: Fruits Export in Quantity (Kilograms) and value (TShs) for Year 2001 - 2004 DESCRIPTION FOB VALUE (TSHS) KILOGRAMS YEAR 2001 Bananas, including plantains, fresh or dried 17,915,343 1,576,074 Dates, fresh or dried 46,725,707 26,028 Pineapples, fresh or dried 1,003,750 3,000 Guavas, mangoes and mangosteens, fresh or dried 2,757,120 35,768 Oranges, fresh or dried 177,690,953 6,103,353 Mandarins, clementines, wilkings...etc, fresh or dried 875,000 3,500 Grapefruit, fresh or dried 3,018,043 20,000 Citrus fruit, fresh or dried, nes 4,176,000 8,329 Fresh grapes 3,226,960 19,000 Dried grapes 236,854 4,000 Watermelons, fresh 1,031,233 10,236 Papaws (papayas), fresh 50,000 100 Apples, fresh 3,163,300 5,837 Pears and quinces, fresh 13,047,099 256,100 Apricots, fresh 641,970 10,000 Peaches, including nectarines, fresh 105,215,244 81,800 Plums and sloes, fresh 3,178,614 50,000 Other fruit, fresh, nes 5,212,376 8,126 Dried apricots 797,544,846 1,721,900 Other dried fruit, nes 4,246,396 25,000 TOTAL 1,190,956,808 9,968,151 YEAR 2002 Bananas, including plantains, fresh or dried 25,905,000 865,290 Dates, fresh or dried 157,808,640 52,800 Pineapples, fresh or dried 31,085,455 72,355 Guavas, mangoes and mangosteens, fresh or dried 4,437,000 87,460 Oranges, fresh or dried 109,713,132 3,065,120 Mandarins, clementines, wilkings...etc, fresh or dried 21,467,252 30,050 Lemons and limes, fresh or dried 613,335 300 Citrus fruit, fresh or dried, nes 2,737,000 6,525 Watermelons, fresh 500,000 20,000 Apples, fresh 930,000 1,882 Pears and quinces, fresh 33,289,799 245,000 Peaches, including nectarines, fresh 47,256,450 12,990 Plums and sloes, fresh 4,140,404 60,000 Strawberries, fresh 4,202,669 1,500 Other fruit, fresh, nes 669,840 2,375 Dried apricots 471,838,266 978,000 Other dried fruit, nes 136,064,120 300,120 Peel of citrus fruit or melons, fresh,frozen, dried...etc. 10,201,120 4,990 Jams, fruit jellies, marmalades, etc, homogenized 2,236,725 2,820 Other jams, fruit jellies, marmalades, etc, being cooked preparations 686,749 964 Unfrozen orange juice, unfermented, not containing added spirit 2,966,764 3,000 Grapefruit juice, unfermented, not containing addedspirit 863,305 950 Single citrus fruit juice, (excl. orange and grapefruit), unfermented... 88,454 30 Mixtures of juices, unfermented, not containing added spirit 4,453,674 1,337 OTHER 40,648,607 5,176 TOTAL 1,114,803,760 5,818,659 Continues…/ Table 2.2 (Cont): Fruits Export 7 DESCRIPTION FOB VALUE (TSHS) KILOGRAMS YEAR 2003 Bananas, including plantains, fresh or dried 19,070,500 360,235 Dates, fresh or dried 320,831,587 380,105 Pineapples, fresh or dried 9,300,500 17,408 Guavas, mangoes and mangosteens, fresh or dried 2,530,993 49,125 Oranges, fresh or dried 143,971,642 9,134,411 Mandarins, clementines, wilkings...etc, fresh or dried 3,334,370 45,078 Lemons and limes, fresh or dried 125,000 625 Grapefruit, fresh or dried 627,550 6,250 Citrus fruit, fresh or dried, nes 10,983,559 520,150 Dried grapes 720,845 20,000 Watermelons, fresh 2,211,599 3,160 Melons, fresh, (excl.watermelons) 6,756,213 2,900 Apples, fresh 18,506,255 17,628 Pears and quinces, fresh 46,633,366 133,462 Cherries, fresh 3,018,400 1,365 Plums and sloes, fresh 6,806,308 95,000 Other fruit, fresh, nes 9,068,708 21,466 Fruit and nuts, provisionally preserved, not for immediate consumption 56,907,701 15,000 Dried apricots 584,106,731 918,000 Dried prunes 1,000,000 1,000 Other dried fruit, nes 1,392,453,769 2,118,967 Mixtures of dried fruit and nuts, nes 312,557 10,000 Peel of citrus fruit or melons, fresh,frozen, dried...etc. 1,336,731 1,600 TOTAL 2,640,614,884 13,872,935 YEAR 2004 Bananas, including plantains, fresh or dried 19,163,736 313,601 Dates, fresh or dried 40,000 4,000 Figs, fresh or dried 71,699,552 25,140 Pineapples, fresh or dried 4,031,078 27,127 Guavas, mangoes and mangosteens, fresh or dried 1,185,000 27,300 Oranges, fresh or dried 169,616,321 8,659,905 Mandarins, clementines, wilkings...etc, fresh or dried 1,285,633 68,200 Lemons and limes, fresh or dried 16,937,054 5,128 Grapefruit, fresh or dried 46,172,373 285,000 Citrus fruit, fresh or dried, nes 12,646,359 526,748 Fresh grapes 200,000 600 Watermelons, fresh 25,125,976 12,750 Apples, fresh 5,487,738 6,360 Pears and quinces, fresh 9,724,956 120,120 Cherries, fresh 1,848,000 840 Plums and sloes, fresh 1,623,685 50,000 Strawberries, fresh 3,326,600 95,390 Raspberries, blackberries, mulberries and loganberries, fresh 24,069,420 3,181 Other fruit, fresh, nes 31,793,122 83,117 Raspberries, blackberries...etc, frozen 714,831 150 Other fruit and nuts, frozen, nes 5,608,000 1,560 Strawberries, provisionally preserved, not for immediate consumption 45,000 80 Dried apples 3,932,112 2,900 Other dried fruit, nes 371,802,160 259,201 Mixtures of dried fruit and nuts, nes 81,944,856 52,350 Peel of citrus fruit or melons, fresh,frozen, dried...etc. 6,572,903 4,020 TOTAL 916,596,465 10,634,768 Source: Tanzania Revenue Authority-TRA (Annual Trade Statistics Report 2001-2004) 8 Table 2.3: Vegetables Export in Quantity (Kilograms) and value (TShs) for Year 2001 - 2004 DESCRIPTION KILOGRAMS FOB VALUE (TZS) YEAR 2001 Seed potatoes 20,200 1,920,580 Tomatoes fresh or chilled 491,249 28,026,305 Onions and shallots, fresh or chilled 2,743,938 207,678,750 Garlic, fresh or chilled 81,263 6,494,732 Leeks and other alliaceous vegetables, nes 200 200,000 Cauliflowers and headed broccoli, fresh or chilled 7,000 210,000 Brussels sprouts, fresh or chilled 4,100 14,733,447 White and red cabbages, kohlrabi, kale...etc, fresh or chilled 22,685 48,099,494 Cabbage lettuce, fresh or chilled 1,691 2,820,648 Chicory, fresh or chilled, (excl. witloof) 2,800 200,000 Carrots and turnips, fresh or chilled 5,600 560,000 Peas, fresh or chilled 1,869,869 426,935,531 Beans, fresh or chilled 518,330 763,554,294 Leguminous vegetables, fresh or chilled, nes 6,080,319 1,374,210,171 Globe artichokes, fresh or chilled 11,000 1,100,000 Celery, fresh or chilled 1,000 300,000 Other vegetables, fresh or chilled, nes 3,170 5,153,035 Potatoes, frozen 620,000 29,447,685 Shelled or unshelled peas, frozen 103,100 1,372,017 Shelled or unshelled beans, frozen 13,019 44,899,709 Leguminous vegetables, shelled or unshelled, frozen, nes 52,100 1,755,000 Vegetables, frozen, nes 4,746 13,054,141 Dried onions 332,000 38,071,323 Dried peas, shelled 1,084,155 19,431,805 PEAS SPECIALLY PREPARED FOR SOWING 1,555,420 318,704,550 Other 19,852,110 4,772,125,103 TOTAL YEAR 2002 Tomatoes fresh or chilled 1,177,790 254,934,725 Onions and shallots, fresh or chilled 2,217,218 232,259,668 Garlic, fresh or chilled 139,186 103,611,050 Leeks and other alliaceous vegetables, nes 14,771 43,045,141 White and red cabbages, kohlrabi, kale...etc, fresh or chilled 8,500 8,745,422 Carrots and turnips, fresh or chilled 9,000 1,502,520 Beetroot...radishes and other similar edible roots, fresh or chilled 1,000 99,522 Cucumbers and gherkins, fresh or chilled 38,500 21,450,000 Peas, fresh or chilled 5,179,774 2,891,214,351 Beans, fresh or chilled 836,984 521,057,370 Leguminous vegetables, fresh or chilled, nes 1,124,492 827,356,523 Celery, fresh or chilled 2,623 1,030,000 Other vegetables, fresh or chilled, nes 6,749 27,219,328 Continues…/ 9 Table 2.3 (Cont): Vegetables Export DESCRIPTION KILOGRAMS FOB VALUE (TZS) YEAR 2002 (Cont) Potatoes, frozen 3,600 13,108,464 Shelled or unshelled peas, frozen 100 34,966 Shelled or unshelled beans, frozen 77,469 229,609,129 Leguminous vegetables, shelled or unshelled, frozen, nes 5,736 22,254,833 Vegetables, frozen, nes 6,380 21,155,070 Onions provisionally preserved, not for immediate consumption 3,104,810 51,953,354 Dried onions 73,600 8,433,718 Dried vegetables, nes 47,715 10,031,006 Dried peas, shelled 196,375 62,023,972 PEAS SPECIALLY PREPARED FOR SOWING 882,750 223,389,773 Other 19,172,532 4,225,974,717 Dried leguminous vegetables, shelled, nes 35,000 650,000 Other 12,230 10,740,046 TOTAL 34,332,784 9,778,326,204 YEAR 2003 Seed potatoes 11,682 2,977,800 Other potatoes, fresh or chilled 2,294,710 278,240,634 Tomatoes fresh or chilled 879,040 146,066,051 Onions and shallots, fresh or chilled 1,491,118 158,412,633 Garlic, fresh or chilled 5,255 1,833,992 Leeks and other alliaceous vegetables, nes 78,414 43,028,112 Cauliflowers and headed broccoli, fresh or chilled 2,308 1,050,013 White and red cabbages, kohlrabi, kale...etc, fresh or chilled 15,120 4,879,426 Cabbage lettuce, fresh or chilled 103,174 37,864,636 Lettuce, fresh or chilled, (excl. cabbage lettuce) 819 334,750 Carrots and turnips, fresh or chilled 12,868 28,098,991 Beetroot...radishes and other similar edible roots, fresh or chilled 3,489 5,357,450 Cucumbers and gherkins, fresh or chilled 183,081 63,530,019 Peas, fresh or chilled 3,044,528 4,543,088,354 Beans, fresh or chilled 81,837 77,660,429 Leguminous vegetables, fresh or chilled, nes 1,291,304 789,415,164 Globe artichokes, fresh or chilled 18,779 38,969,036 Aubergines, fresh or chilled 6,488 7,564,280 Celery, fresh or chilled 8,432 4,865,200 Fruits of genus capiscum or pimenta, fresh or chilled 5,121 8,966,542 Other vegetables, fresh or chilled, nes 29,706 1,667,180 Potatoes, frozen 10,008 554,800 Shelled or unshelled peas, frozen 13,000 540,000 Shelled or unshelled beans, frozen 58,800 9,750,000 Leguminous vegetables, shelled or unshelled, frozen, nes 20,000 1,600,000 Spinach, frozen 64 25,600 Sweet corn, frozen 147 232,590 Continues…/ 10 Table 2.3 (Cont): Vegetables Export DESCRIPTION KILOGRAMS FOB VALUE (TZS) YEAR 2003 (Cont) Vegetables, frozen, nes 1,676 754,400 Onions provisionally preserved, not for immediate consumption 5,000,000 73,500,000 Cucumbers and gherkins provisionally preserved 23,954 28,486,059 Other vegetables and mixture of vegetables provisionally preserved 500,000 7,500,000 Dried onions 587,000 28,860,000 Dried vegetables, nes 26,100 25,968,798 Dried peas, shelled 143,140 29,976,101 Peas specially prepared for sowing 2,437,800 676,026,120 TOTAL 18,388,962 7,127,645,160 YEAR 2004 Tomatoes fresh or chilled 204,302 51,845,162 Onions and shallots, fresh or chilled 1,506,534 146,035,419 Garlic, fresh or chilled 18,675 11,130,148 Leeks and other alliaceous vegetables, nes 56,564 237,079,820 Cauliflowers and headed broccoli, fresh or chilled 23,771 14,687,183 Brussels sprouts, fresh or chilled 200 200,000 White and red cabbages, kohlrabi, kale...etc, fresh or chilled 41,154 102,780,242 Carrots and turnips, fresh or chilled 53,189 52,584,378 Beetroot...radishes and other similar edible roots, fresh or chilled 62,824 311,871,588 Cucumbers and gherkins, fresh or chilled 52,164 30,018,800 Peas, fresh or chilled 1,818,630 3,517,119,910 Beans, fresh or chilled 404,893 1,626,869,161 Leguminous vegetables, fresh or chilled, nes 310,142 402,919,151 Globe artichokes, fresh or chilled 3,200 2,056,745 Aubergines, fresh or chilled 3,638 2,009,360 Celery, fresh or chilled 3,267 13,377,644 Fruits of genus capiscum or pimenta, fresh or chilled 476 3,974,813 Spinach, fresh or chilled 900 200,000 Other vegetables, fresh or chilled, nes 53,733 153,448,196 Potatoes, frozen 27,410 9,566,000 Shelled or unshelled peas, frozen 643,625 135,333,925 Shelled or unshelled beans, frozen 1,500,030 401,167,770 Leguminous vegetables, shelled or unshelled, frozen, nes 40,000 5,300,000 Spinach, frozen 1,305 2,161,740 Vegetables, frozen, nes 7,000 420,000 Mixtures of vegetables, frozen 38,779 59,135,673 Onions provisionally preserved, not for immediate consumption 2,058,000 33,000,000 Olives provisionally preserved, not for immediate consumption 1,260 1,346,940 Cucumbers and gherkins provisionally preserved 2,290 1,030,000 Dried onions 2,016,496 35,611,991 Dried mushrooms and truffles 50,000 7,500,000 Dried vegetables, nes 12,200 4,800,000 TOTAL 11,016,651 7,376,581,759 Source: Tanzania Revenue Authority-TRA (Annual Trade Statistics Report 2001-2004) 11

# Extracted Content Page 283 ANNEX 1B GENERAL AGREEMENT ON TRADE IN SERVICES PART I SCOPE AND DEFINITION Article I Scope and Definition PART II GENERAL OBLIGATIONS AND DISCIPLINES Article II Most-Favoured-Nation Treatment Article III Transparency Article III bis Disclosure of Confidential Information Article IV Increasing Participation of Developing Countries Article V Economic Integration Article V bis Labour Markets Integration Agreements Article VI Domestic Regulation Article VII Recognition Article VIII Monopolies and Exclusive Service Suppliers Article IX Business Practices Article X Emergency Safeguard Measures Article XI Payments and Transfers Article XII Restrictions to Safeguard the Balance of Payments Article XIII Government Procurement Article XIV General Exceptions Article XIV bis Security Exceptions Article XV Subsidies PART III SPECIFIC COMMITMENTS Article XVI Market Access Article XVII National Treatment Article XVIII Additional Commitments PART IV PROGRESSIVE LIBERALIZATION Article XIX Negotiation of Specific Commitments Article XX Schedules of Specific Commitments Article XXI Modification of Schedules PART V INSTITUTIONAL PROVISIONS Article XXII Consultation Article XXIII Dispute Settlement and Enforcement Article XXIV Council for Trade in Services Article XXV Technical Cooperation Article XXVI Relationship with Other International Organizations Page 284 PART VI FINAL PROVISIONS Article XXVII Denial of Benefits Article XXVIII Definitions Article XXIX Annexes Annex on Article II Exemptions Annex on Movement of Natural Persons Supplying Services under the Agreement Annex on Air Transport Services Annex on Financial Services Second Annex on Financial Services Annex on Negotiations on Maritime Transport Services Annex on Telecommunications Annex on Negotiations on Basic Telecommunications Page 285 GENERAL AGREEMENT ON TRADE IN SERVICES Members, Recognizing the growing importance of trade in services for the growth and development of the world economy; Wishing to establish a multilateral framework of principles and rules for trade in services with a view to the expansion of such trade under conditions of transparency and progressive liberalization and as a means of promoting the economic growth of all trading partners and the development of developing countries; Desiring the early achievement of progressively higher levels of liberalization of trade in services through successive rounds of multilateral negotiations aimed at promoting the interests of all participants on a mutually advantageous basis and at securing an overall balance of rights and obligations, while giving due respect to national policy objectives; Recognizing the right of Members to regulate, and to introduce new regulations, on the supply of services within their territories in order to meet national policy objectives and, given asymmetries existing with respect to the degree of development of services regulations in different countries, the particular need of developing countries to exercise this right; Desiring to facilitate the increasing participation of developing countries in trade in services and the expansion of their service exports including, inter alia, through the strengthening of their domestic services capacity and its efficiency and competitiveness; Taking particular account of the serious difficulty of the least-developed countries in view of their special economic situation and their development, trade and financial needs; Hereby agree as follows: PART I SCOPE AND DEFINITION Article I Scope and Definition 1. This Agreement applies to measures by Members affecting trade in services. 2. For the purposes of this Agreement, trade in services is defined as the supply of a service: (a) from the territory of one Member into the territory of any other Member; (b) in the territory of one Member to the service consumer of any other Member; (c) by a service supplier of one Member, through commercial presence in the territory of any other Member; Page 286 (d) by a service supplier of one Member, through presence of natural persons of a Member in the territory of any other Member. 3. For the purposes of this Agreement: (a) "measures by Members" means measures taken by: (i) central, regional or local governments and authorities; and (ii) non-governmental bodies in the exercise of powers delegated by central, regional or local governments or authorities; In fulfilling its obligations and commitments under the Agreement, each Member shall take such reasonable measures as may be available to it to ensure their observance by regional and local governments and authorities and non-governmental bodies within its territory; (b) "services" includes any service in any sector except services supplied in the exercise of governmental authority; (c) "a service supplied in the exercise of governmental authority" means any service which is supplied neither on a commercial basis, nor in competition with one or more service suppliers. PART II GENERAL OBLIGATIONS AND DISCIPLINES Article II Most-Favoured-Nation Treatment 1. With respect to any measure covered by this Agreement, each Member shall accord immediately and unconditionally to services and service suppliers of any other Member treatment no less favourable than that it accords to like services and service suppliers of any other country. 2. A Member may maintain a measure inconsistent with paragraph 1 provided that such a measure is listed in, and meets the conditions of, the Annex on Article II Exemptions. 3. The provisions of this Agreement shall not be so construed as to prevent any Member from conferring or according advantages to adjacent countries in order to facilitate exchanges limited to contiguous frontier zones of services that are both locally produced and consumed. Article III Transparency 1. Each Member shall publish promptly and, except in emergency situations, at the latest by the time of their entry into force, all relevant measures of general application which pertain to or affect the operation of this Agreement. International agreements pertaining to or affecting trade in services to which a Member is a signatory shall also be published. Page 287 2. Where publication as referred to in paragraph 1 is not practicable, such information shall be made otherwise publicly available. 3. Each Member shall promptly and at least annually inform the Council for Trade in Services of the introduction of any new, or any changes to existing, laws, regulations or administrative guidelines which significantly affect trade in services covered by its specific commitments under this Agreement. 4. Each Member shall respond promptly to all requests by any other Member for specific information on any of its measures of general application or international agreements within the meaning of paragraph 1. Each Member shall also establish one or more enquiry points to provide specific information to other Members, upon request, on all such matters as well as those subject to the notification requirement in paragraph 3. Such enquiry points shall be established within two years from the date of entry into force of the Agreement Establishing the WTO (referred to in this Agreement as the "WTO Agreement"). Appropriate flexibility with respect to the time-limit within which such enquiry points are to be established may be agreed upon for individual developing country Members. Enquiry points need not be depositories of laws and regulations. 5. Any Member may notify to the Council for Trade in Services any measure, taken by any other Member, which it considers affects the operation of this Agreement. Article III bis Disclosure of Confidential Information Nothing in this Agreement shall require any Member to provide confidential information, the disclosure of which would impede law enforcement, or otherwise be contrary to the public interest, or which would prejudice legitimate commercial interests of particular enterprises, public or private. Article IV Increasing Participation of Developing Countries 1. The increasing participation of developing country Members in world trade shall be facilitated through negotiated specific commitments, by different Members pursuant to Parts III and IV of this Agreement, relating to: (a) the strengthening of their domestic services capacity and its efficiency and competitiveness, inter alia through access to technology on a commercial basis; (b) the improvement of their access to distribution channels and information networks; and (c) the liberalization of market access in sectors and modes of supply of export interest to them. 2. Developed country Members, and to the extent possible other Members, shall establish contact points within two years from the date of entry into force of the WTO Agreement to facilitate the access of developing country Members' service suppliers to information, related to their respective markets, concerning: (a) commercial and technical aspects of the supply of services; Page 288 (b) registration, recognition and obtaining of professional qualifications; and (c) the availability of services technology. 3. Special priority shall be given to the least-developed country Members in the implementation of paragraphs 1 and 2. Particular account shall be taken of the serious difficulty of the least-developed countries in accepting negotiated specific commitments in view of their special economic situation and their development, trade and financial needs. Article V Economic Integration 1. This Agreement shall not prevent any of its Members from being a party to or entering into an agreement liberalizing trade in services between or among the parties to such an agreement, provided that such an agreement: (a) has substantial sectoral coverage1, and (b) provides for the absence or elimination of substantially all discrimination, in the sense of Article XVII, between or among the parties, in the sectors covered under subparagraph (a), through: (i) elimination of existing discriminatory measures, and/or (ii) prohibition of new or more discriminatory measures, either at the entry into force of that agreement or on the basis of a reasonable time-frame, except for measures permitted under Articles XI, XII, XIV and XIV bis. 2. In evaluating whether the conditions under paragraph 1(b) are met, consideration may be given to the relationship of the agreement to a wider process of economic integration or trade liberalization among the countries concerned. 3. (a) Where developing countries are parties to an agreement of the type referred to in paragraph 1, flexibility shall be provided for regarding the conditions set out in paragraph 1, particularly with reference to subparagraph (b) thereof, in accordance with the level of development of the countries concerned, both overall and in individual sectors and subsectors. (b) Notwithstanding paragraph 6, in the case of an agreement of the type referred to in paragraph 1 involving only developing countries, more favourable treatment may be granted to juridical persons owned or controlled by natural persons of the parties to such an agreement. 4. Any agreement referred to in paragraph 1 shall be designed to facilitate trade between the parties to the agreement and shall not in respect of any Member outside the agreement raise the overall level of barriers to trade in services within the respective sectors or subsectors compared to the level applicable prior to such an agreement. 1This condition is understood in terms of number of sectors, volume of trade affected and modes of supply. In order to meet this condition, agreements should not provide for the a priori exclusion of any mode of supply. Page 289 5. If, in the conclusion, enlargement or any significant modification of any agreement under paragraph 1, a Member intends to withdraw or modify a specific commitment inconsistently with the terms and conditions set out in its Schedule, it shall provide at least 90 days advance notice of such modification or withdrawal and the procedure set forth in paragraphs 2, 3 and 4 of Article XXI shall apply. 6. A service supplier of any other Member that is a juridical person constituted under the laws of a party to an agreement referred to in paragraph 1 shall be entitled to treatment granted under such agreement, provided that it engages in substantive business operations in the territory of the parties to such agreement. 7. (a) Members which are parties to any agreement referred to in paragraph 1 shall promptly notify any such agreement and any enlargement or any significant modification of that agreement to the Council for Trade in Services. They shall also make available to the Council such relevant information as may be requested by it. The Council may establish a working party to examine such an agreement or enlargement or modification of that agreement and to report to the Council on its consistency with this Article. (b) Members which are parties to any agreement referred to in paragraph 1 which is implemented on the basis of a time-frame shall report periodically to the Council for Trade in Services on its implementation. The Council may establish a working party to examine such reports if it deems such a working party necessary. (c) Based on the reports of the working parties referred to in subparagraphs (a) and (b), the Council may make recommendations to the parties as it deems appropriate. 8. A Member which is a party to any agreement referred to in paragraph 1 may not seek compensation for trade benefits that may accrue to any other Member from such agreement. Article V bis Labour Markets Integration Agreements This Agreement shall not prevent any of its Members from being a party to an agreement establishing full integration2 of the labour markets between or among the parties to such an agreement, provided that such an agreement: (a) exempts citizens of parties to the agreement from requirements concerning residency and work permits; (b) is notified to the Council for Trade in Services. Article VI Domestic Regulation 1. In sectors where specific commitments are undertaken, each Member shall ensure that all measures of general application affecting trade in services are administered in a reasonable, objective and impartial manner. 2Typically, such integration provides citizens of the parties concerned with a right of free entry to the employment markets of the parties and includes measures concerning conditions of pay, other conditions of employment and social benefits. Page 290 2. (a) Each Member shall maintain or institute as soon as practicable judicial, arbitral or administrative tribunals or procedures which provide, at the request of an affected service supplier, for the prompt review of, and where justified, appropriate remedies for, administrative decisions affecting trade in services. Where such procedures are not independent of the agency entrusted with the administrative decision concerned, the Member shall ensure that the procedures in fact provide for an objective and impartial review. (b) The provisions of subparagraph (a) shall not be construed to require a Member to institute such tribunals or procedures where this would be inconsistent with its constitutional structure or the nature of its legal system. 3. Where authorization is required for the supply of a service on which a specific commitment has been made, the competent authorities of a Member shall, within a reasonable period of time after the submission of an application considered complete under domestic laws and regulations, inform the applicant of the decision concerning the application. At the request of the applicant, the competent authorities of the Member shall provide, without undue delay, information concerning the status of the application. 4. With a view to ensuring that measures relating to qualification requirements and procedures, technical standards and licensing requirements do not constitute unnecessary barriers to trade in services, the Council for Trade in Services shall, through appropriate bodies it may establish, develop any necessary disciplines. Such disciplines shall aim to ensure that such requirements are, inter alia: (a) based on objective and transparent criteria, such as competence and the ability to supply the service; (b) not more burdensome than necessary to ensure the quality of the service; (c) in the case of licensing procedures, not in themselves a restriction on the supply of the service. 5. (a) In sectors in which a Member has undertaken specific commitments, pending the entry into force of disciplines developed in these sectors pursuant to paragraph 4, the Member shall not apply licensing and qualification requirements and technical standards that nullify or impair such specific commitments in a manner which: (i) does not comply with the criteria outlined in subparagraphs 4(a), (b) or (c); and (ii) could not reasonably have been expected of that Member at the time the specific commitments in those sectors were made. (b) In determining whether a Member is in conformity with the obligation under paragraph 5(a), account shall be taken of international standards of relevant international organizations3 applied by that Member. 6. In sectors where specific commitments regarding professional services are undertaken, each Member shall provide for adequate procedures to verify the competence of professionals of any other Member. 3The term "relevant international organizations" refers to international bodies whose membership is open to the relevant bodies of at least all Members of the WTO. Page 291 Article VII Recognition 1. For the purposes of the fulfilment, in whole or in part, of its standards or criteria for the authorization, licensing or certification of services suppliers, and subject to the requirements of paragraph 3, a Member may recognize the education or experience obtained, requirements met, or licenses or certifications granted in a particular country. Such recognition, which may be achieved through harmonization or otherwise, may be based upon an agreement or arrangement with the country concerned or may be accorded autonomously. 2. A Member that is a party to an agreement or arrangement of the type referred to in paragraph 1, whether existing or future, shall afford adequate opportunity for other interested Members to negotiate their accession to such an agreement or arrangement or to negotiate comparable ones with it. Where a Member accords recognition autonomously, it shall afford adequate opportunity for any other Member to demonstrate that education, experience, licenses, or certifications obtained or requirements met in that other Member's territory should be recognized. 3. A Member shall not accord recognition in a manner which would constitute a means of discrimination between countries in the application of its standards or criteria for the authorization, licensing or certification of services suppliers, or a disguised restriction on trade in services. 4. Each Member shall: (a) within 12 months from the date on which the WTO Agreement takes effect for it, inform the Council for Trade in Services of its existing recognition measures and state whether such measures are based on agreements or arrangements of the type referred to in paragraph 1; (b) promptly inform the Council for Trade in Services as far in advance as possible of the opening of negotiations on an agreement or arrangement of the type referred to in paragraph 1 in order to provide adequate opportunity to any other Member to indicate their interest in participating in the negotiations before they enter a substantive phase; (c) promptly inform the Council for Trade in Services when it adopts new recognition measures or significantly modifies existing ones and state whether the measures are based on an agreement or arrangement of the type referred to in paragraph 1. 5. Wherever appropriate, recognition should be based on multilaterally agreed criteria. In appropriate cases, Members shall work in cooperation with relevant intergovernmental and non-governmental organizations towards the establishment and adoption of common international standards and criteria for recognition and common international standards for the practice of relevant services trades and professions. Article VIII Monopolies and Exclusive Service Suppliers 1. Each Member shall ensure that any monopoly supplier of a service in its territory does not, in the supply of the monopoly service in the relevant market, act in a manner inconsistent with that Member's obligations under Article II and specific commitments. 2. Where a Member's monopoly supplier competes, either directly or through an affiliated company, in the supply of a service outside the scope of its monopoly rights and which is subject to that Member's Page 292 specific commitments, the Member shall ensure that such a supplier does not abuse its monopoly position to act in its territory in a manner inconsistent with such commitments. 3. The Council for Trade in Services may, at the request of a Member which has a reason to believe that a monopoly supplier of a service of any other Member is acting in a manner inconsistent with paragraph 1 or 2, request the Member establishing, maintaining or authorizing such supplier to provide specific information concerning the relevant operations. 4. If, after the date of entry into force of the WTO Agreement, a Member grants monopoly rights regarding the supply of a service covered by its specific commitments, that Member shall notify the Council for Trade in Services no later than three months before the intended implementation of the grant of monopoly rights and the provisions of paragraphs 2, 3 and 4 of Article XXI shall apply. 5. The provisions of this Article shall also apply to cases of exclusive service suppliers, where a Member, formally or in effect, (a) authorizes or establishes a small number of service suppliers and (b) substantially prevents competition among those suppliers in its territory. Article IX Business Practices 1. Members recognize that certain business practices of service suppliers, other than those falling under Article VIII, may restrain competition and thereby restrict trade in services. 2. Each Member shall, at the request of any other Member, enter into consultations with a view to eliminating practices referred to in paragraph 1. The Member addressed shall accord full and sympathetic consideration to such a request and shall cooperate through the supply of publicly available non-confidential information of relevance to the matter in question. The Member addressed shall also provide other information available to the requesting Member, subject to its domestic law and to the conclusion of satisfactory agreement concerning the safeguarding of its confidentiality by the requesting Member. Article X Emergency Safeguard Measures 1. There shall be multilateral negotiations on the question of emergency safeguard measures based on the principle of non-discrimination. The results of such negotiations shall enter into effect on a date not later than three years from the date of entry into force of the WTO Agreement. 2. In the period before the entry into effect of the results of the negotiations referred to in paragraph 1, any Member may, notwithstanding the provisions of paragraph 1 of Article XXI, notify the Council on Trade in Services of its intention to modify or withdraw a specific commitment after a period of one year from the date on which the commitment enters into force; provided that the Member shows cause to the Council that the modification or withdrawal cannot await the lapse of the three-year period provided for in paragraph 1 of Article XXI. 3. The provisions of paragraph 2 shall cease to apply three years after the date of entry into force of the WTO Agreement. Page 293 Article XI Payments and Transfers 1. Except under the circumstances envisaged in Article XII, a Member shall not apply restrictions on international transfers and payments for current transactions relating to its specific commitments. 2. Nothing in this Agreement shall affect the rights and obligations of the members of the International Monetary Fund under the Articles of Agreement of the Fund, including the use of exchange actions which are in conformity with the Articles of Agreement, provided that a Member shall not impose restrictions on any capital transactions inconsistently with its specific commitments regarding such transactions, except under Article XII or at the request of the Fund. Article XII Restrictions to Safeguard the Balance of Payments 1. In the event of serious balance-of-payments and external financial difficulties or threat thereof, a Member may adopt or maintain restrictions on trade in services on which it has undertaken specific commitments, including on payments or transfers for transactions related to such commitments. It is recognized that particular pressures on the balance of payments of a Member in the process of economic development or economic transition may necessitate the use of restrictions to ensure, inter alia, the maintenance of a level of financial reserves adequate for the implementation of its programme of economic development or economic transition. 2. The restrictions referred to in paragraph 1: (a) shall not discriminate among Members; (b) shall be consistent with the Articles of Agreement of the International Monetary Fund; (c) shall avoid unnecessary damage to the commercial, economic and financial interests of any other Member; (d) shall not exceed those necessary to deal with the circumstances described in paragraph 1; (e) shall be temporary and be phased out progressively as the situation specified in paragraph 1 improves. 3. In determining the incidence of such restrictions, Members may give priority to the supply of services which are more essential to their economic or development programmes. However, such restrictions shall not be adopted or maintained for the purpose of protecting a particular service sector. 4. Any restrictions adopted or maintained under paragraph 1, or any changes therein, shall be promptly notified to the General Council. 5. (a) Members applying the provisions of this Article shall consult promptly with the Committee on Balance-of-Payments Restrictions on restrictions adopted under this Article. Page 294 (b) The Ministerial Conference shall establish procedures4 for periodic consultations with the objective of enabling such recommendations to be made to the Member concerned as it may deem appropriate. (c) Such consultations shall assess the balance-of-payment situation of the Member concerned and the restrictions adopted or maintained under this Article, taking into account, inter alia, such factors as: (i) the nature and extent of the balance-of-payments and the external financial difficulties; (ii) the external economic and trading environment of the consulting Member; (iii) alternative corrective measures which may be available. (d) The consultations shall address the compliance of any restrictions with paragraph 2, in particular the progressive phaseout of restrictions in accordance with paragraph 2(e). (e) In such consultations, all findings of statistical and other facts presented by the International Monetary Fund relating to foreign exchange, monetary reserves and balance of payments, shall be accepted and conclusions shall be based on the assessment by the Fund of the balance-of- payments and the external financial situation of the consulting Member. 6. If a Member which is not a member of the International Monetary Fund wishes to apply the provisions of this Article, the Ministerial Conference shall establish a review procedure and any other procedures necessary. Article XIII Government Procurement 1. Articles II, XVI and XVII shall not apply to laws, regulations or requirements governing the procurement by governmental agencies of services purchased for governmental purposes and not with a view to commercial resale or with a view to use in the supply of services for commercial sale. 2. There shall be multilateral negotiations on government procurement in services under this Agreement within two years from the date of entry into force of the WTO Agreement. Article XIV General Exceptions Subject to the requirement that such measures are not applied in a manner which would constitute a means of arbitrary or unjustifiable discrimination between countries where like conditions prevail, or a disguised restriction on trade in services, nothing in this Agreement shall be construed to prevent the adoption or enforcement by any Member of measures: (a) necessary to protect public morals or to maintain public order;5 4It is understood that the procedures under paragraph 5 shall be the same as the GATT 1994 procedures. 5The public order exception may be invoked only where a genuine and sufficiently serious threat is posed to one of the fundamental interests of society. Page 295 (b) necessary to protect human, animal or plant life or health; (c) necessary to secure compliance with laws or regulations which are not inconsistent with the provisions of this Agreement including those relating to: (i) the prevention of deceptive and fraudulent practices or to deal with the effects of a default on services contracts; (ii) the protection of the privacy of individuals in relation to the processing and dissemination of personal data and the protection of confidentiality of individual records and accounts; (iii) safety; (d) inconsistent with Article XVII, provided that the difference in treatment is aimed at ensuring the equitable or effective6 imposition or collection of direct taxes in respect of services or service suppliers of other Members; (e) inconsistent with Article II, provided that the difference in treatment is the result of an agreement on the avoidance of double taxation or provisions on the avoidance of double taxation in any other international agreement or arrangement by which the Member is bound. Article XIV bis Security Exceptions 1. Nothing in this Agreement shall be construed: (a) to require any Member to furnish any information, the disclosure of which it considers contrary to its essential security interests; or 6Measures that are aimed at ensuring the equitable or effective imposition or collection of direct taxes include measures taken by a Member under its taxation system which: (i) apply to non-resident service suppliers in recognition of the fact that the tax obligation of non-residents is determined with respect to taxable items sourced or located in the Member's territory; or (ii) apply to non-residents in order to ensure the imposition or collection of taxes in the Member's territory; or (iii) apply to non-residents or residents in order to prevent the avoidance or evasion of taxes, including compliance measures; or (iv) apply to consumers of services supplied in or from the territory of another Member in order to ensure the imposition or collection of taxes on such consumers derived from sources in the Member's territory; or (v) distinguish service suppliers subject to tax on worldwide taxable items from other service suppliers, in recognition of the difference in the nature of the tax base between them; or (vi) determine, allocate or apportion income, profit, gain, loss, deduction or credit of resident persons or branches, or between related persons or branches of the same person, in order to safeguard the Member's tax base. Tax terms or concepts in paragraph (d) of Article XIV and in this footnote are determined according to tax definitions and concepts, or equivalent or similar definitions and concepts, under the domestic law of the Member taking the measure. Page 296 (b) to prevent any Member from taking any action which it considers necessary for the protection of its essential security interests: (i) relating to the supply of services as carried out directly or indirectly for the purpose of provisioning a military establishment; (ii) relating to fissionable and fusionable materials or the materials from which they are derived; (iii) taken in time of war or other emergency in international relations; or (c) to prevent any Member from taking any action in pursuance of its obligations under the United Nations Charter for the maintenance of international peace and security. 2. The Council for Trade in Services shall be informed to the fullest extent possible of measures taken under paragraphs 1(b) and (c) and of their termination. Article XV Subsidies 1. Members recognize that, in certain circumstances, subsidies may have distortive effects on trade in services. Members shall enter into negotiations with a view to developing the necessary multilateral disciplines to avoid such trade-distortive effects.7 The negotiations shall also address the appropriateness of countervailing procedures. Such negotiations shall recognize the role of subsidies in relation to the development programmes of developing countries and take into account the needs of Members, particularly developing country Members, for flexibility in this area. For the purpose of such negotiations, Members shall exchange information concerning all subsidies related to trade in services that they provide to their domestic service suppliers. 2. Any Member which considers that it is adversely affected by a subsidy of another Member may request consultations with that Member on such matters. Such requests shall be accorded sympathetic consideration. 7A future work programme shall determine how, and in what time-frame, negotiations on such multilateral disciplines will be conducted. Page 297 PART III SPECIFIC COMMITMENTS Article XVI Market Access 1. With respect to market access through the modes of supply identified in Article I, each Member shall accord services and service suppliers of any other Member treatment no less favourable than that provided for under the terms, limitations and conditions agreed and specified in its Schedule.8 2. In sectors where market-access commitments are undertaken, the measures which a Member shall not maintain or adopt either on the basis of a regional subdivision or on the basis of its entire territory, unless otherwise specified in its Schedule, are defined as: (a) limitations on the number of service suppliers whether in the form of numerical quotas, monopolies, exclusive service suppliers or the requirements of an economic needs test; (b) limitations on the total value of service transactions or assets in the form of numerical quotas or the requirement of an economic needs test; (c) limitations on the total number of service operations or on the total quantity of service output expressed in terms of designated numerical units in the form of quotas or the requirement of an economic needs test;9 (d) limitations on the total number of natural persons that may be employed in a particular service sector or that a service supplier may employ and who are necessary for, and directly related to, the supply of a specific service in the form of numerical quotas or the requirement of an economic needs test; (e) measures which restrict or require specific types of legal entity or joint venture through which a service supplier may supply a service; and (f) limitations on the participation of foreign capital in terms of maximum percentage limit on foreign shareholding or the total value of individual or aggregate foreign investment. 8If a Member undertakes a market-access commitment in relation to the supply of a service through the mode of supply referred to in subparagraph 2(a) of Article I and if the cross-border movement of capital is an essential part of the service itself, that Member is thereby committed to allow such movement of capital. If a Member undertakes a market-access commitment in relation to the supply of a service through the mode of supply referred to in subparagraph 2(c) of Article I, it is thereby committed to allow related transfers of capital into its territory. 9Subparagraph 2(c) does not cover measures of a Member which limit inputs for the supply of services. Page 298 Article XVII National Treatment 1. In the sectors inscribed in its Schedule, and subject to any conditions and qualifications set out therein, each Member shall accord to services and service suppliers of any other Member, in respect of all measures affecting the supply of services, treatment no less favourable than that it accords to its own like services and service suppliers.10 2. A Member may meet the requirement of paragraph 1 by according to services and service suppliers of any other Member, either formally identical treatment or formally different treatment to that it accords to its own like services and service suppliers. 3. Formally identical or formally different treatment shall be considered to be less favourable if it modifies the conditions of competition in favour of services or service suppliers of the Member compared to like services or service suppliers of any other Member. Article XVIII Additional Commitments Members may negotiate commitments with respect to measures affecting trade in services not subject to scheduling under Articles XVI or XVII, including those regarding qualifications, standards or licensing matters. Such commitments shall be inscribed in a Member's Schedule. PART IV PROGRESSIVE LIBERALIZATION Article XIX Negotiation of Specific Commitments 1. In pursuance of the objectives of this Agreement, Members shall enter into successive rounds of negotiations, beginning not later than five years from the date of entry into force of the WTO Agreement and periodically thereafter, with a view to achieving a progressively higher level of liberalization. Such negotiations shall be directed to the reduction or elimination of the adverse effects on trade in services of measures as a means of providing effective market access. This process shall take place with a view to promoting the interests of all participants on a mutually advantageous basis and to securing an overall balance of rights and obligations. 2. The process of liberalization shall take place with due respect for national policy objectives and the level of development of individual Members, both overall and in individual sectors. There shall be appropriate flexibility for individual developing country Members for opening fewer sectors, liberalizing fewer types of transactions, progressively extending market access in line with their development situation and, when making access to their markets available to foreign service suppliers, attaching to such access conditions aimed at achieving the objectives referred to in Article IV. 10Specific commitments assumed under this Article shall not be construed to require any Member to compensate for any inherent competitive disadvantages which result from the foreign character of the relevant services or service suppliers. Page 299 3. For each round, negotiating guidelines and procedures shall be established. For the purposes of establishing such guidelines, the Council for Trade in Services shall carry out an assessment of trade in services in overall terms and on a sectoral basis with reference to the objectives of this Agreement, including those set out in paragraph 1 of Article IV. Negotiating guidelines shall establish modalities for the treatment of liberalization undertaken autonomously by Members since previous negotiations, as well as for the special treatment for least-developed country Members under the provisions of paragraph 3 of Article IV. 4. The process of progressive liberalization shall be advanced in each such round through bilateral, plurilateral or multilateral negotiations directed towards increasing the general level of specific commitments undertaken by Members under this Agreement. Article XX Schedules of Specific Commitments 1. Each Member shall set out in a schedule the specific commitments it undertakes under Part III of this Agreement. With respect to sectors where such commitments are undertaken, each Schedule shall specify: (a) terms, limitations and conditions on market access; (b) conditions and qualifications on national treatment; (c) undertakings relating to additional commitments; (d) where appropriate the time-frame for implementation of such commitments; and (e) the date of entry into force of such commitments. 2. Measures inconsistent with both Articles XVI and XVII shall be inscribed in the column relating to Article XVI. In this case the inscription will be considered to provide a condition or qualification to Article XVII as well. 3. Schedules of specific commitments shall be annexed to this Agreement and shall form an integral part thereof. Article XXI Modification of Schedules 1. (a) A Member (referred to in this Article as the "modifying Member") may modify or withdraw any commitment in its Schedule, at any time after three years have elapsed from the date on which that commitment entered into force, in accordance with the provisions of this Article. (b) A modifying Member shall notify its intent to modify or withdraw a commitment pursuant to this Article to the Council for Trade in Services no later than three months before the intended date of implementation of the modification or withdrawal. 2. (a) At the request of any Member the benefits of which under this Agreement may be affected (referred to in this Article as an "affected Member") by a proposed modification or withdrawal notified under subparagraph 1(b), the modifying Member shall enter into negotiations with a view to reaching agreement on any necessary compensatory adjustment. In such negotiations and agreement, the Members Page 300 concerned shall endeavour to maintain a general level of mutually advantageous commitments not less favourable to trade than that provided for in Schedules of specific commitments prior to such negotiations. (b) Compensatory adjustments shall be made on a most-favoured-nation basis. 3. (a) If agreement is not reached between the modifying Member and any affected Member before the end of the period provided for negotiations, such affected Member may refer the matter to arbitration. Any affected Member that wishes to enforce a right that it may have to compensation must participate in the arbitration. (b) If no affected Member has requested arbitration, the modifying Member shall be free to implement the proposed modification or withdrawal. 4. (a) The modifying Member may not modify or withdraw its commitment until it has made compensatory adjustments in conformity with the findings of the arbitration. (b) If the modifying Member implements its proposed modification or withdrawal and does not comply with the findings of the arbitration, any affected Member that participated in the arbitration may modify or withdraw substantially equivalent benefits in conformity with those findings. Notwithstanding Article II, such a modification or withdrawal may be implemented solely with respect to the modifying Member. 5. The Council for Trade in Services shall establish procedures for rectification or modification of Schedules. Any Member which has modified or withdrawn scheduled commitments under this Article shall modify its Schedule according to such procedures. PART V INSTITUTIONAL PROVISIONS Article XXII Consultation 1. Each Member shall accord sympathetic consideration to, and shall afford adequate opportunity for, consultation regarding such representations as may be made by any other Member with respect to any matter affecting the operation of this Agreement. The Dispute Settlement Understanding (DSU) shall apply to such consultations. 2. The Council for Trade in Services or the Dispute Settlement Body (DSB) may, at the request of a Member, consult with any Member or Members in respect of any matter for which it has not been possible to find a satisfactory solution through consultation under paragraph 1. 3. A Member may not invoke Article XVII, either under this Article or Article XXIII, with respect to a measure of another Member that falls within the scope of an international agreement between them relating to the avoidance of double taxation. In case of disagreement between Members as to whether a measure falls within the scope of such an agreement between them, it shall be open to either Member to bring this matter before the Council for Trade in Services.11 The Council shall refer the matter to arbitration. The decision of the arbitrator shall be final and binding on the Members. 11With respect to agreements on the avoidance of double taxation which exist on the date of entry into force of the WTO Agreement, such a matter may be brought before the Council for Trade in Services only with the consent of both parties to such an agreement. Page 301 Article XXIII Dispute Settlement and Enforcement 1. If any Member should consider that any other Member fails to carry out its obligations or specific commitments under this Agreement, it may with a view to reaching a mutually satisfactory resolution of the matter have recourse to the DSU. 2. If the DSB considers that the circumstances are serious enough to justify such action, it may authorize a Member or Members to suspend the application to any other Member or Members of obligations and specific commitments in accordance with Article 22 of the DSU. 3. If any Member considers that any benefit it could reasonably have expected to accrue to it under a specific commitment of another Member under Part III of this Agreement is being nullified or impaired as a result of the application of any measure which does not conflict with the provisions of this Agreement, it may have recourse to the DSU. If the measure is determined by the DSB to have nullified or impaired such a benefit, the Member affected shall be entitled to a mutually satisfactory adjustment on the basis of paragraph 2 of Article XXI, which may include the modification or withdrawal of the measure. In the event an agreement cannot be reached between the Members concerned, Article 22 of the DSU shall apply. Article XXIV Council for Trade in Services 1. The Council for Trade in Services shall carry out such functions as may be assigned to it to facilitate the operation of this Agreement and further its objectives. The Council may establish such subsidiary bodies as it considers appropriate for the effective discharge of its functions. 2. The Council and, unless the Council decides otherwise, its subsidiary bodies shall be open to participation by representatives of all Members. 3. The Chairman of the Council shall be elected by the Members. Article XXV Technical Cooperation 1. Service suppliers of Members which are in need of such assistance shall have access to the services of contact points referred to in paragraph 2 of Article IV. 2. Technical assistance to developing countries shall be provided at the multilateral level by the Secretariat and shall be decided upon by the Council for Trade in Services. Article XXVI Relationship with Other International Organizations The General Council shall make appropriate arrangements for consultation and cooperation with the United Nations and its specialized agencies as well as with other intergovernmental organizations concerned with services. Page 302 PART VI FINAL PROVISIONS Article XXVII Denial of Benefits A Member may deny the benefits of this Agreement: (a) to the supply of a service, if it establishes that the service is supplied from or in the territory of a non-Member or of a Member to which the denying Member does not apply the WTO Agreement; (b) in the case of the supply of a maritime transport service, if it establishes that the service is supplied: (i) by a vessel registered under the laws of a non-Member or of a Member to which the denying Member does not apply the WTO Agreement, and (ii) by a person which operates and/or uses the vessel in whole or in part but which is of a non-Member or of a Member to which the denying Member does not apply the WTO Agreement; (c) to a service supplier that is a juridical person, if it establishes that it is not a service supplier of another Member, or that it is a service supplier of a Member to which the denying Member does not apply the WTO Agreement. Article XXVIII Definitions For the purpose of this Agreement: (a) "measure" means any measure by a Member, whether in the form of a law, regulation, rule, procedure, decision, administrative action, or any other form; (b) "supply of a service" includes the production, distribution, marketing, sale and delivery of a service; (c) "measures by Members affecting trade in services" include measures in respect of (i) the purchase, payment or use of a service; (ii) the access to and use of, in connection with the supply of a service, services which are required by those Members to be offered to the public generally; (iii) the presence, including commercial presence, of persons of a Member for the supply of a service in the territory of another Member; (d) "commercial presence" means any type of business or professional establishment, including through Page 303 (i) the constitution, acquisition or maintenance of a juridical person, or (ii) the creation or maintenance of a branch or a representative office, within the territory of a Member for the purpose of supplying a service; (e) "sector" of a service means, (i) with reference to a specific commitment, one or more, or all, subsectors of that service, as specified in a Member's Schedule, (ii) otherwise, the whole of that service sector, including all of its subsectors; (f) "service of another Member" means a service which is supplied, (i) from or in the territory of that other Member, or in the case of maritime transport, by a vessel registered under the laws of that other Member, or by a person of that other Member which supplies the service through the operation of a vessel and/or its use in whole or in part; or (ii) in the case of the supply of a service through commercial presence or through the presence of natural persons, by a service supplier of that other Member; (g) "service supplier" means any person that supplies a service;12 (h) "monopoly supplier of a service" means any person, public or private, which in the relevant market of the territory of a Member is authorized or established formally or in effect by that Member as the sole supplier of that service; (i) "service consumer" means any person that receives or uses a service; (j) "person" means either a natural person or a juridical person; (k) "natural person of another Member" means a natural person who resides in the territory of that other Member or any other Member, and who under the law of that other Member: (i) is a national of that other Member; or (ii) has the right of permanent residence in that other Member, in the case of a Member which: 1. does not have nationals; or 2. accords substantially the same treatment to its permanent residents as it does to its nationals in respect of measures affecting trade in services, as notified in its acceptance of or accession to the WTO Agreement, provided that no Member is obligated to accord to such permanent residents treatment more favourable than would be 12Where the service is not supplied directly by a juridical person but through other forms of commercial presence such as a branch or a representative office, the service supplier (i.e. the juridical person) shall, nonetheless, through such presence be accorded the treatment provided for service suppliers under the Agreement. Such treatment shall be extended to the presence through which the service is supplied and need not be extended to any other parts of the supplier located outside the territory where the service is supplied. Page 304 accorded by that other Member to such permanent residents. Such notification shall include the assurance to assume, with respect to those permanent residents, in accordance with its laws and regulations, the same responsibilities that other Member bears with respect to its nationals; (l) "juridical person" means any legal entity duly constituted or otherwise organized under applicable law, whether for profit or otherwise, and whether privately-owned or governmentally-owned, including any corporation, trust, partnership, joint venture, sole proprietorship or association; (m) "juridical person of another Member" means a juridical person which is either: (i) constituted or otherwise organized under the law of that other Member, and is engaged in substantive business operations in the territory of that Member or any other Member; or (ii) in the case of the supply of a service through commercial presence, owned or controlled by: 1. natural persons of that Member; or 2. juridical persons of that other Member identified under subparagraph (i); (n) a juridical person is: (i) "owned" by persons of a Member if more than 50 per cent of the equity interest in it is beneficially owned by persons of that Member; (ii) "controlled" by persons of a Member if such persons have the power to name a majority of its directors or otherwise to legally direct its actions; (iii) "affiliated" with another person when it controls, or is controlled by, that other person; or when it and the other person are both controlled by the same person; (o) "direct taxes" comprise all taxes on total income, on total capital or on elements of income or of capital, including taxes on gains from the alienation of property, taxes on estates, inheritances and gifts, and taxes on the total amounts of wages or salaries paid by enterprises, as well as taxes on capital appreciation. Article XXIX Annexes The Annexes to this Agreement are an integral part of this Agreement. Page 305 ANNEX ON ARTICLE II EXEMPTIONS Scope 1. This Annex specifies the conditions under which a Member, at the entry into force of this Agreement, is exempted from its obligations under paragraph 1 of Article II. 2. Any new exemptions applied for after the date of entry into force of the WTO Agreement shall be dealt with under paragraph 3 of Article IX of that Agreement. Review 3. The Council for Trade in Services shall review all exemptions granted for a period of more than 5 years. The first such review shall take place no more than 5 years after the entry into force of the WTO Agreement. 4. The Council for Trade in Services in a review shall: (a) examine whether the conditions which created the need for the exemption still prevail; and (b) determine the date of any further review. Termination 5. The exemption of a Member from its obligations under paragraph 1 of Article II of the Agreement with respect to a particular measure terminates on the date provided for in the exemption. 6. In principle, such exemptions should not exceed a period of 10 years. In any event, they shall be subject to negotiation in subsequent trade liberalizing rounds. 7. A Member shall notify the Council for Trade in Services at the termination of the exemption period that the inconsistent measure has been brought into conformity with paragraph 1 of Article II of the Agreement. Lists of Article II Exemptions [The agreed lists of exemptions under paragraph 2 of Article II will be annexed here in the treaty copy of the WTO Agreement.] Page 306 ANNEX ON MOVEMENT OF NATURAL PERSONS SUPPLYING SERVICES UNDER THE AGREEMENT 1. This Annex applies to measures affecting natural persons who are service suppliers of a Member, and natural persons of a Member who are employed by a service supplier of a Member, in respect of the supply of a service. 2. The Agreement shall not apply to measures affecting natural persons seeking access to the employment market of a Member, nor shall it apply to measures regarding citizenship, residence or employment on a permanent basis. 3. In accordance with Parts III and IV of the Agreement, Members may negotiate specific commitments applying to the movement of all categories of natural persons supplying services under the Agreement. Natural persons covered by a specific commitment shall be allowed to supply the service in accordance with the terms of that commitment. 4. The Agreement shall not prevent a Member from applying measures to regulate the entry of natural persons into, or their temporary stay in, its territory, including those measures necessary to protect the integrity of, and to ensure the orderly movement of natural persons across, its borders, provided that such measures are not applied in such a manner as to nullify or impair the benefits accruing to any Member under the terms of a specific commitment.1 1The sole fact of requiring a visa for natural persons of certain Members and not for those of others shall not be regarded as nullifying or impairing benefits under a specific commitment. Page 307 ANNEX ON AIR TRANSPORT SERVICES 1. This Annex applies to measures affecting trade in air transport services, whether scheduled or non-scheduled, and ancillary services. It is confirmed that any specific commitment or obligation assumed under this Agreement shall not reduce or affect a Member's obligations under bilateral or multilateral agreements that are in effect on the date of entry into force of the WTO Agreement. 2. The Agreement, including its dispute settlement procedures, shall not apply to measures affecting: (a) traffic rights, however granted; or (b) services directly related to the exercise of traffic rights, except as provided in paragraph 3 of this Annex. 3. The Agreement shall apply to measures affecting: (a) aircraft repair and maintenance services; (b) the selling and marketing of air transport services; (c) computer reservation system (CRS) services. 4. The dispute settlement procedures of the Agreement may be invoked only where obligations or specific commitments have been assumed by the concerned Members and where dispute settlement procedures in bilateral and other multilateral agreements or arrangements have been exhausted. 5. The Council for Trade in Services shall review periodically, and at least every five years, developments in the air transport sector and the operation of this Annex with a view to considering the possible further application of the Agreement in this sector. 6. Definitions: (a) "Aircraft repair and maintenance services" mean such activities when undertaken on an aircraft or a part thereof while it is withdrawn from service and do not include so-called line maintenance. (b) "Selling and marketing of air transport services" mean opportunities for the air carrier concerned to sell and market freely its air transport services including all aspects of marketing such as market research, advertising and distribution. These activities do not include the pricing of air transport services nor the applicable conditions. (c) "Computer reservation system (CRS) services" mean services provided by computerised systems that contain information about air carriers' schedules, availability, fares and fare rules, through which reservations can be made or tickets may be issued. (d) "Traffic rights" mean the right for scheduled and non-scheduled services to operate and/or to carry passengers, cargo and mail for remuneration or hire from, to, within, or over the territory of a Member, including points to be served, routes to be operated, types of traffic to be carried, capacity to be provided, tariffs to be charged and their conditions, and criteria for designation of airlines, including such criteria as number, ownership, and control. Page 308 ANNEX ON FINANCIAL SERVICES 1. Scope and Definition (a) This Annex applies to measures affecting the supply of financial services. Reference to the supply of a financial service in this Annex shall mean the supply of a service as defined in paragraph 2 of Article I of the Agreement. (b) For the purposes of subparagraph 3(b) of Article I of the Agreement, "services supplied in the exercise of governmental authority" means the following: (i) activities conducted by a central bank or monetary authority or by any other public entity in pursuit of monetary or exchange rate policies; (ii) activities forming part of a statutory system of social security or public retirement plans; and (iii) other activities conducted by a public entity for the account or with the guarantee or using the financial resources of the Government. (c) For the purposes of subparagraph 3(b) of Article I of the Agreement, if a Member allows any of the activities referred to in subparagraphs (b)(ii) or (b)(iii) of this paragraph to be conducted by its financial service suppliers in competition with a public entity or a financial service supplier, "services" shall include such activities. (d) Subparagraph 3(c) of Article I of the Agreement shall not apply to services covered by this Annex. 2. Domestic Regulation (a) Notwithstanding any other provisions of the Agreement, a Member shall not be prevented from taking measures for prudential reasons, including for the protection of investors, depositors, policy holders or persons to whom a fiduciary duty is owed by a financial service supplier, or to ensure the integrity and stability of the financial system. Where such measures do not conform with the provisions of the Agreement, they shall not be used as a means of avoiding the Member's commitments or obligations under the Agreement. (b) Nothing in the Agreement shall be construed to require a Member to disclose information relating to the affairs and accounts of individual customers or any confidential or proprietary information in the possession of public entities. 3. Recognition (a) A Member may recognize prudential measures of any other country in determining how the Member's measures relating to financial services shall be applied. Such recognition, which may be achieved through harmonization or otherwise, may be based upon an agreement or arrangement with the country concerned or may be accorded autonomously. (b) A Member that is a party to such an agreement or arrangement referred to in subparagraph (a), whether future or existing, shall afford adequate opportunity for other interested Members to negotiate their accession to such agreements or arrangements, or to negotiate comparable ones with it, under circumstances in which there would be equivalent regulation, oversight, implementation of such regulation, and, if appropriate, procedures concerning the sharing of information between the Page 309 parties to the agreement or arrangement. Where a Member accords recognition autonomously, it shall afford adequate opportunity for any other Member to demonstrate that such circumstances exist. (c) Where a Member is contemplating according recognition to prudential measures of any other country, paragraph 4(b) of Article VII shall not apply. 4. Dispute Settlement Panels for disputes on prudential issues and other financial matters shall have the necessary expertise relevant to the specific financial service under dispute. 5. Definitions For the purposes of this Annex: (a) A financial service is any service of a financial nature offered by a financial service supplier of a Member. Financial services include all insurance and insurance-related services, and all banking and other financial services (excluding insurance). Financial services include the following activities: Insurance and insurance-related services (i) Direct insurance (including co-insurance): (A) life (B) non-life (ii) Reinsurance and retrocession; (iii) Insurance intermediation, such as brokerage and agency; (iv) Services auxiliary to insurance, such as consultancy, actuarial, risk assessment and claim settlement services. Banking and other financial services (excluding insurance) (v) Acceptance of deposits and other repayable funds from the public; (vi) Lending of all types, including consumer credit, mortgage credit, factoring and financing of commercial transaction; (vii) Financial leasing; (viii) All payment and money transmission services, including credit, charge and debit cards, travellers cheques and bankers drafts; (ix) Guarantees and commitments; (x) Trading for own account or for account of customers, whether on an exchange, in an over-the-counter market or otherwise, the following: (A) money market instruments (including cheques, bills, certificates of deposits); (B) foreign exchange; (C) derivative products including, but not limited to, futures and options; Page 310 (D) exchange rate and interest rate instruments, including products such as swaps, forward rate agreements; (E) transferable securities; (F) other negotiable instruments and financial assets, including bullion. (xi) Participation in issues of all kinds of securities, including underwriting and placement as agent (whether publicly or privately) and provision of services related to such issues; (xii) Money broking; (xiii) Asset management, such as cash or portfolio management, all forms of collective investment management, pension fund management, custodial, depository and trust services; (xiv) Settlement and clearing services for financial assets, including securities, derivative products, and other negotiable instruments; (xv) Provision and transfer of financial information, and financial data processing and related software by suppliers of other financial services; (xvi) Advisory, intermediation and other auxiliary financial services on all the activities listed in subparagraphs (v) through (xv), including credit reference and analysis, investment and portfolio research and advice, advice on acquisitions and on corporate restructuring and strategy. (b) A financial service supplier means any natural or juridical person of a Member wishing to supply or supplying financial services but the term "financial service supplier" does not include a public entity. (c) "Public entity" means: (i) a government, a central bank or a monetary authority, of a Member, or an entity owned or controlled by a Member, that is principally engaged in carrying out governmental functions or activities for governmental purposes, not including an entity principally engaged in supplying financial services on commercial terms; or (ii) a private entity, performing functions normally performed by a central bank or monetary authority, when exercising those functions. Page 311 SECOND ANNEX ON FINANCIAL SERVICES 1. Notwithstanding Article II of the Agreement and paragraphs 1 and 2 of the Annex on Article II Exemptions, a Member may, during a period of 60 days beginning four months after the date of entry into force of the WTO Agreement, list in that Annex measures relating to financial services which are inconsistent with paragraph 1 of Article II of the Agreement. 2. Notwithstanding Article XXI of the Agreement, a Member may, during a period of 60 days beginning four months after the date of entry into force of the WTO Agreement, improve, modify or withdraw all or part of the specific commitments on financial services inscribed in its Schedule. 3. The Council for Trade in Services shall establish any procedures necessary for the application of paragraphs 1 and 2. Page 312 ANNEX ON NEGOTIATIONS ON MARITIME TRANSPORT SERVICES 1. Article II and the Annex on Article II Exemptions, including the requirement to list in the Annex any measure inconsistent with most-favoured-nation treatment that a Member will maintain, shall enter into force for international shipping, auxiliary services and access to and use of port facilities only on: (a) the implementation date to be determined under paragraph 4 of the Ministerial Decision on Negotiations on Maritime Transport Services; or, (b) should the negotiations not succeed, the date of the final report of the Negotiating Group on Maritime Transport Services provided for in that Decision. 2. Paragraph 1 shall not apply to any specific commitment on maritime transport services which is inscribed in a Member's Schedule. 3. From the conclusion of the negotiations referred to in paragraph 1, and before the implementation date, a Member may improve, modify or withdraw all or part of its specific commitments in this sector without offering compensation, notwithstanding the provisions of Article XXI. Page 313 ANNEX ON TELECOMMUNICATIONS 1. Objectives Recognizing the specificities of the telecommunications services sector and, in particular, its dual role as a distinct sector of economic activity and as the underlying transport means for other economic activities, the Members have agreed to the following Annex with the objective of elaborating upon the provisions of the Agreement with respect to measures affecting access to and use of public telecommunications transport networks and services. Accordingly, this Annex provides notes and supplementary provisions to the Agreement. 2. Scope (a) This Annex shall apply to all measures of a Member that affect access to and use of public telecommunications transport networks and services.1 (b) This Annex shall not apply to measures affecting the cable or broadcast distribution of radio or television programming. (c) Nothing in this Annex shall be construed: (i) to require a Member to authorize a service supplier of any other Member to establish, construct, acquire, lease, operate, or supply telecommunications transport networks or services, other than as provided for in its Schedule; or (ii) to require a Member (or to require a Member to oblige service suppliers under its jurisdiction) to establish, construct, acquire, lease, operate or supply telecommunications transport networks or services not offered to the public generally. 3. Definitions For the purposes of this Annex: (a) "Telecommunications" means the transmission and reception of signals by any electromagnetic means. (b) "Public telecommunications transport service" means any telecommunications transport service required, explicitly or in effect, by a Member to be offered to the public generally. Such services may include, inter alia, telegraph, telephone, telex, and data transmission typically involving the real-time transmission of customer-supplied information between two or more points without any end-to-end change in the form or content of the customer's information. (c) "Public telecommunications transport network" means the public telecommunications infrastructure which permits telecommunications between and among defined network termination points. (d) "Intra-corporate communications" means telecommunications through which a company communicates within the company or with or among its subsidiaries, branches and, subject to a Member's domestic laws and regulations, affiliates. For these purposes, "subsidiaries", "branches" and, where 1This paragraph is understood to mean that each Member shall ensure that the obligations of this Annex are applied with respect to suppliers of public telecommunications transport networks and services by whatever measures are necessary. Page 314 applicable, "affiliates" shall be as defined by each Member. "Intra-corporate communications" in this Annex excludes commercial or non-commercial services that are supplied to companies that are not related subsidiaries, branches or affiliates, or that are offered to customers or potential customers. (e) Any reference to a paragraph or subparagraph of this Annex includes all subdivisions thereof. 4. Transparency In the application of Article III of the Agreement, each Member shall ensure that relevant information on conditions affecting access to and use of public telecommunications transport networks and services is publicly available, including: tariffs and other terms and conditions of service; specifications of technical interfaces with such networks and services; information on bodies responsible for the preparation and adoption of standards affecting such access and use; conditions applying to attachment of terminal or other equipment; and notifications, registration or licensing requirements, if any. 5. Access to and use of Public Telecommunications Transport Networks and Services (a) Each Member shall ensure that any service supplier of any other Member is accorded access to and use of public telecommunications transport networks and services on reasonable and non- discriminatory terms and conditions, for the supply of a service included in its Schedule. This obligation shall be applied, inter alia, through paragraphs (b) through (f).2 (b) Each Member shall ensure that service suppliers of any other Member have access to and use of any public telecommunications transport network or service offered within or across the border of that Member, including private leased circuits, and to this end shall ensure, subject to paragraphs (e) and (f), that such suppliers are permitted: (i) to purchase or lease and attach terminal or other equipment which interfaces with the network and which is necessary to supply a supplier's services; (ii) to interconnect private leased or owned circuits with public telecommunications transport networks and services or with circuits leased or owned by another service supplier; and (iii) to use operating protocols of the service supplier's choice in the supply of any service, other than as necessary to ensure the availability of telecommunications transport networks and services to the public generally. (c) Each Member shall ensure that service suppliers of any other Member may use public telecommunications transport networks and services for the movement of information within and across borders, including for intra-corporate communications of such service suppliers, and for access to information contained in data bases or otherwise stored in machine-readable form in the territory of any Member. Any new or amended measures of a Member significantly affecting such use shall be notified and shall be subject to consultation, in accordance with relevant provisions of the Agreement. (d) Notwithstanding the preceding paragraph, a Member may take such measures as are necessary to ensure the security and confidentiality of messages, subject to the requirement that such measures are not applied in a manner which would constitute a means of arbitrary or unjustifiable discrimination or a disguised restriction on trade in services. 2The term "non-discriminatory" is understood to refer to most-favoured-nation and national treatment as defined in the Agreement, as well as to reflect sector-specific usage of the term to mean "terms and conditions no less favourable than those accorded to any other user of like public telecommunications transport networks or services under like circumstances". Page 315 (e) Each Member shall ensure that no condition is imposed on access to and use of public telecommunications transport networks and services other than as necessary: (i) to safeguard the public service responsibilities of suppliers of public telecommunications transport networks and services, in particular their ability to make their networks or services available to the public generally; (ii) to protect the technical integrity of public telecommunications transport networks or services; or (iii) to ensure that service suppliers of any other Member do not supply services unless permitted pursuant to commitments in the Member's Schedule. (f) Provided that they satisfy the criteria set out in paragraph (e), conditions for access to and use of public telecommunications transport networks and services may include: (i) restrictions on resale or shared use of such services; (ii) a requirement to use specified technical interfaces, including interface protocols, for inter-connection with such networks and services; (iii) requirements, where necessary, for the inter-operability of such services and to encourage the achievement of the goals set out in paragraph 7(a); (iv) type approval of terminal or other equipment which interfaces with the network and technical requirements relating to the attachment of such equipment to such networks; (v) restrictions on inter-connection of private leased or owned circuits with such networks or services or with circuits leased or owned by another service supplier; or (vi) notification, registration and licensing. (g) Notwithstanding the preceding paragraphs of this section, a developing country Member may, consistent with its level of development, place reasonable conditions on access to and use of public telecommunications transport networks and services necessary to strengthen its domestic telecommunications infrastructure and service capacity and to increase its participation in international trade in telecommunications services. Such conditions shall be specified in the Member's Schedule. 6. Technical Cooperation (a) Members recognize that an efficient, advanced telecommunications infrastructure in countries, particularly developing countries, is essential to the expansion of their trade in services. To this end, Members endorse and encourage the participation, to the fullest extent practicable, of developed and developing countries and their suppliers of public telecommunications transport networks and services and other entities in the development programmes of international and regional organizations, including the International Telecommunication Union, the United Nations Development Programme, and the International Bank for Reconstruction and Development. (b) Members shall encourage and support telecommunications cooperation among developing countries at the international, regional and sub-regional levels. (c) In cooperation with relevant international organizations, Members shall make available, where practicable, to developing countries information with respect to telecommunications services Page 316 and developments in telecommunications and information technology to assist in strengthening their domestic telecommunications services sector. (d) Members shall give special consideration to opportunities for the least-developed countries to encourage foreign suppliers of telecommunications services to assist in the transfer of technology, training and other activities that support the development of their telecommunications infrastructure and expansion of their telecommunications services trade. 7. Relation to International Organizations and Agreements (a) Members recognize the importance of international standards for global compatibility and inter-operability of telecommunication networks and services and undertake to promote such standards through the work of relevant international bodies, including the International Telecommunication Union and the International Organization for Standardization. (b) Members recognize the role played by intergovernmental and non-governmental organizations and agreements in ensuring the efficient operation of domestic and global telecommunications services, in particular the International Telecommunication Union. Members shall make appropriate arrangements, where relevant, for consultation with such organizations on matters arising from the implementation of this Annex. Page 317 ANNEX ON NEGOTIATIONS ON BASIC TELECOMMUNICATIONS 1. Article II and the Annex on Article II Exemptions, including the requirement to list in the Annex any measure inconsistent with most-favoured-nation treatment that a Member will maintain, shall enter into force for basic telecommunications only on: (a) the implementation date to be determined under paragraph 5 of the Ministerial Decision on Negotiations on Basic Telecommunications; or, (b) should the negotiations not succeed, the date of the final report of the Negotiating Group on Basic Telecommunications provided for in that Decision. 2. Paragraph 1 shall not apply to any specific commitment on basic telecommunications which is inscribed in a Member's Schedule.

# Extracted Content HOTUBA YA WAZIRI WA KILIMO, MHESHIMIWA HUSSEIN MOHAMED BASHE (MB), KUHUSU MAKADIRIO YA MAPATO NA MATUMIZI YA FEDHA YA WIZARA YA KILIMO KWA MWAKA 2022/2023 i YALIYOMO DIRA .................................................................................................................. 1 DHIMA .............................................................................................................. 1 Majukumu ya Wizara ................................................................................. 2 1.1 Mchango wa Serikali katika Sekta ya Kilimo kwa Awamu zote Sita za Uongozi .............................................. 9 1.2 Mafanikio ya Serikali ya Awamu ya Sita katika Sekta ya Kilimo ...................................................................... 14 4.1.1. Makusanyo ya Maduhuli ................................................ 30 4.1.2. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) .............................................................................. 30 4.1.3. Makusanyo ya Maduhuli ................................................ 30 4.1.4. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) .............................................................................. 31 Fungu 43 .................................................................................... 32 4.1.5. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida .................................. 32 4.1.6. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo ............................. 33 Fungu 05 .................................................................................... 33 4.1.7. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida .................................. 33 4.1.8. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo ............................. 34 Fungu 24 .................................................................................... 34 4.1.9. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida .................................. 35 4.2. UTEKELEZAJI WA MAENEO YA KIPAUMBELE KWA MWAKA 2021/2022 .................................................................. 36 4.2.1. Utafiti wa Kilimo .............................................................. 36 4.2.1.1. Utafiti wa Mbegu Bora na teknolojia za kilimo .. 36 4.2.1.2. Vituo vya Utafiti .............................................................. 39 4.2.2. Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo ........................ 40 4.2.2.1. Mbegu Bora .................................................................... 40 4.2.2.2. Mbolea .............................................................................. 49 4.2.2.3. Viuatilifu ......................................................................... 51 4.2.2.4. Zana za Kilimo ............................................................. 57 4.2.3. Huduma na Mafunzo ya Ugani .................................. 60 4.2.3.1. Huduma za ugani ........................................................ 60 4.2.3.2. Mafunzo ya Ugani ....................................................... 61 4.2.3.3. Ukarabati wa Vyuo vya Kilimo na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima .......................................... 66 ii 4.2.3.4. Udahili wa wanafunzi katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo ...................................................... 67 4.2.4. Umwagiliaji ......................................................................... 68 4.2.4.1. Ujenzi wa Miradi ya Umwagiliaji .......................... 68 4.2.4.2. Ukarabati wa Miradi ya Umwagiliaji ................... 70 4.2.4.3. Miradi ya Umwagiliaji Inayofanyiwa Upembuzi yakinifu na Usanifu .............................. 71 4.2.5. Masoko na Mifumo ya Masoko ................................... 75 4.2.6. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji ........... 87 4.2.7. Uzalishaji wa Mazao ........................................................ 90 4.2.7.1. Mazao Asilia ya Biashara ......................................... 91 i. Zao la Mkonge ........................................................... 92 ii. Zao la Tumbaku ....................................................... 92 iii. Zao la Pareto ............................................................. 93 iv. Zao la Chai ................................................................. 93 v. Zao la Korosho ......................................................... 95 vi. Zao la Kahawa ........................................................... 97 vii. Zao la Pamba ............................................................. 98 4.2.7.2. Mazao ya Chakula ....................................................... 99 4.2.7.3. Mazao yenye mahitaji makubwa yanayoagizwa nje ya nchi ..................................... 100 i. Uzalishaji wa Miwa na Sukari .......................... 100 ii. Zao la Ngano ........................................................... 102 iii. Mazao ya Mbegu za Mafuta .............................. 104 4.2.7.4. Mazao ya Bustani ...................................................... 106 4.2.8. Uanzishaji wa Mashamba Makubwa ya Kilimo . 109 4.2.9. Kuimarisha Miundombinu ya Kuhifadhi Mazao ya Kilimo ........................................................................... 110 4.2.10. Uongezaji Thamani wa Mazao ya Kilimo ..................... 112 4.2.11. Maendeleo ya Ushirika ................................................ 114 4.2.11.1. Ushiriki wa Vijana katika Kilimo ....................... 120 4.2.11.2. Uhifadhi wa Mazingira ............................................ 122 4.2.11.3. Lishe ............................................................................... 125 4.2.11.4. Jinsia .............................................................................. 129 4.2.11.5. VVU na UKIMWI ......................................................... 130 5.1. Kuimarisha Utafiti ............................................................. 139 5.2. Kuimarisha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo . 143 5.3. Umwagiliaji ............................................................................ 155 iii 5.4. Kuimarisha Huduma za Ugani ...................................... 159 5.5. Uzalishaji wa mazao .......................................................... 164 5.6. Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo .......... 196 5.7. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji .............. 200 5.8. Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo ................................... 202 5.9. Ujenzi na Ukarabati wa Miundombinu ya Hifadhi ya Mazao ya Kilimo ........................................... 203 5.10. Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba Makubwa ............................................................................ 204 5.11. Kuimarisha Kilimo Anga ............................................ 206 5.12. Maendeleo ya Ushirika ................................................ 207 5.13. Ushiriki wa Vijana katika Sekta ya Kilimo ........ 209 5.14. Lishe .................................................................................... 213 5.15. Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi ................. 215 5.16. Jinsia ................................................................................... 216 5.17. VVU na UKIMWI .............................................................. 216 7.1. Makusanyo ya Maduhuli .................................................. 224 7.2. Fedha kwa Mafungu yote (43, 24 na 05) ................. 225 7.3. Fedha kwa Fungu 43 ......................................................... 225 7.4. Fedha kwa Fungu 05 ......................................................... 226 7.5. Fedha kwa Fungu 24 ......................................................... 226 VIAMBATISHO ......................................................................................... 228 iv v VIFUPISHO VYA MANENO AGITF Agricultural Inputs Trust Fund AMCOS Agricultural Marketing Cooperatives Societies AMDT Agricultural Market Development Trust AGRA Alliance for Green Revolution in Africa ASA Agriculture Seed Agency ASDP II Agricultural Sector Development Programme II ATMIS Agriculture Trading Management Information System AU African Union CCU Chato Cooperative Union COASCO Cooperative Audit and Supervision Cooperation COVID 19 Corona Virus Disease CPB Cereals and other Produce Board DASIP District Agricultural Sector Investment Project DFID Department for International Development EAC East African Community EBARR Ecosystem Based Adaptation for Rural Resilience ERPP Expanded Rice Production Project vi FAO Food and Agriculture Organization IFAD Internationl Fund for Agricultural Development IMF International Monetary Fund JICA Japan International Cooperation Agency JIRCAS Japan International Research Center for Agricultural Sciences JKT Jeshi la Kujenga Taifa JIRCAS Japan International Research Center for Agricultural Sciences KATC Kilimanjaro Agricultural Training Centre KATRIN Kilombero Agriculture Training and Research Institute KCU Kagera Cooperative Union KDCU Karagwe District Cooperative Union KACU Kahama Agricultural Cooperative Union MMCU Masasi Mtwara Coopetative Union METL Mohamed Enteprise Tanzania Limited MoCU Moshi Cooperative University MOG Mufindi Outgrower Project NAFCO National Agriculture and Food Cooperation vii NBS National Bureau of Statistics NFRA National Food Reserve Agency NHIF National Healthy Insuarance Fund NIDF National Irrigation Development Fund NMNAP National Multisectoral Nutrition Action Plan NMB National Microfinance Bank NOSC Njombe Outgrower Servince Campany NPPAC National Plant Protection Advisory Committee NSAAP Nutrition Senstive Agriculture Action Plan NSYIA National Strategy for Youth Involvements in Agriculture PCI Project Concern International REGROW Resilient Natural Resource Management for Tourism and Growth Project RITA Registration Insolvency and Trusteeship Agency SACCOS Saving and Credit Cooperative Society SADC Southern Africa Development Comunity viii SAGCOT Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania SAT Sustainable Agriculture Tanzania SIDO Small Industries Development Organization SSIDP Small Scale Irrigation Development Project SUGECO Sokoine University Graduate Entrepreneurs Cooperative OC Other Charges OSBP One Stop Border Post TADB Tanzania Agriculture Development Bank TPB Tanzania Postal Bank TAHA Tanzania Horticulture Association TANIPAC Tanzania Intiative for Preventing Aflatoxin Contamination TANECU Tandahimba Newala Cooperative Union TANSHEP Tanzania Smallholder Holticulture Empowerment Project TARI Tanzania Agriculture Research Institute TBL Tanzania Breweries Limited TCDC Tanzania Co-operative Develepment Commission ix TIC Tanzania Investment Center TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano TEMDO Tanzania Engineering and Manufacturing Designing Organization TFRA Tanzania Fertilizer Regulatory Authority TGNP Tanzania Gender Network Programme ToT Training of Trainers TOSCI Tanzania Official Seed Certification Institute TPHPA Tanzania Plant Health and Pesticides Authority TRA Tanzania Revenue Authority TSHTDA Tanzania Smallholder Tea Development Agency UAE United Arab Emirates UNDP United Nation Development Programme UKIMWI UVIKO-19 Upungufu wa Kinga Mwilini Ugonjwa wa Virusi vya Korona VVU Virusi Vya Ukimwi WARCs Ward Agricultural Resource Centers WFP World Food Progamme i 1 DIRA Kuwa kitovu cha kutoa mwongozo wa Sera na huduma kuelekea kilimo cha kisasa chenye mtazamo wa kibiashara, chenye tija, ushindani na kinachozingatia mifumo bora ya kilimo na matumizi ya kilimo cha umwagiliaji ifikapo mwaka 2025 DHIMA Kutoa huduma bora za kilimo, kuandaa mazingira bora kwa Wadau wa Kilimo, kuimarisha mfumo wa majadiliano ya Kisera, kuzijengea uwezo Mamlaka za Serikali za Mitaa na kuiwezesha Sekta Binafsi kuchangia kikamilifu katika kilimo endelevu chenye tija, masoko ya uhakika na ongezeko la thamani ya mazao 2 Majukumu ya Wizara Majukumu ya Wizara yameainishwa katika Hati ya Idhini ya Mgawanyo wa Majukumu ya Mawaziri (Ministerial Instrument) ya tarehe 7 Mei, 2021 ambayo ni pamoja na: - i. Kuandaa na kutekeleza Sera za Kilimo, Usalama wa Chakula, Umwagiliaji na Ushirika; ii. Kusimamia Matumizi Bora ya Ardhi ya Kilimo; iii. Kufanya Utafiti, Mafunzo na Huduma za Ugani katika Kilimo; iv. Kusimamia Usalama wa Chakula; v. Kusimamia Uhifadhi wa Kimkakati wa Chakula; vi. Kusimamia Maendeleo ya Ushirika na Vyama vya Ushirika; vii. Kuratibu Maendeleo ya Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo; viii. Kuendeleza Miundombinu ya Kilimo; ix. Kuratibu Masoko na kuongeza Thamani ya Mazao ya Kilimo; x. Kusimamia Maendeleo ya Zana za Kilimo na Pembejeo; xi. Kuendeleza Kilimo cha Umwagiliaji; xii. Kusimamia Maendeleo ya Rasilimali Watu Wizarani; 3 xiii. Kusimamia leseni za stakabadhi za mazao ghalani; na xiv. Kusimamia Idara zinazojitegemea, Taasisi za Serikali, Wakala, Programu na Miradi ya maendeleo iliyo chini ya Wizara. 4 1. UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, kufuatia taarifa iliyowasilishwa na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Kilimo, Mifugo na Maji, ninaomba kutoa hoja kwamba Bunge lako Tukufu lipokee Taarifa ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya Wizara ya Kilimo kwa Mwaka wa Fedha 2021/2022 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Kilimo kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023. 2. Mheshimiwa Spika, awali ya yote nimshukuru Mwenyezi Mungu mwingi wa rehema kwa kutujalia afya njema na kutuwezesha kukutana hapa leo kwa ajili ya kujadili Taarifa ya Utekelezaji ya mwaka 2021/2022 na Mpango wa Bajeti kwa mwaka 2022/2023 ya Wizara ya Kilimo ambayo inagusa maisha ya watanzania. 3. Mheshimiwa Spika, kwa namna ya pekee naomba nimpongeze Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kutimiza mwaka mmoja tangu ashike nafasi ya kuongoza nchi yetu. Katika kipindi hicho, sekta ya kilimo imeongezewa bajeti katika maeneo ya utafiti wa kilimo, huduma za ugani, umwagiliaji na uzalishaji wa mbegu; na kuimarisha masoko ya mazao ya kilimo. Aidha, 5 niungane na Waheshimiwa Wabunge na Watanzania wenzangu kuendelea kumuombea kwa Mwenyezi Mungu aendelee kumpa afya njema ili awatumikie watanzania. 4. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii pia kumpongeza Mheshimiwa Dkt. Philip Isdor Mpango, Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kumsaidia Mheshimiwa Rais katika kutekeleza majukumu yake ikiwemo kuhimiza kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi na yeye mwenyewe kuwa mkulima. 5. Mheshimiwa Spika, pia ninampongeza Mheshimiwa Kassim Majaliwa Majaliwa, Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kwa jitihada zake za kusimamia na kuendeleza mazao ya kimkakati na maendeleo ya ushirika nchini na yeye kuwa mkulima. 6. Mheshimiwa Spika, kipekee, nikupongeze wewe binafsi kwa kuchaguliwa kuwa Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Aidha, niwapongeze Mheshimiwa Mussa Azan Zungu (Mb.), Naibu Spika pamoja na Wenyeviti wa Bunge Mheshimiwa Najma Murtaza Giga (Mb.) na 6 Mheshimiwa David Mwakiposa Kihenzile (Mb.) kwa kuendelea kukusaidia kikamilifu katika kutekeleza majukumu ya kuliongoza Bunge letu Tukufu. Nawapongeza pia Wenyeviti na Makamu Wenyeviti wa Kamati za Kudumu za Bunge kwa kuendelea kutekeleza majukumu yao kikamilifu. 7. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru sana Mheshimiwa Rais kwa kuniteua kuwa Waziri wa Kilimo. Ninaahidi kwa Mheshimiwa Rais, Chama Cha Mapinduzi, wananchi wa Nzega mjini na watanzania wote kwa ujumla kwamba nitatumikia nafasi ya ubunge na uwaziri kwa bidii, maarifa, weledi na uadilifu ili kuweza kufikia malengo yaliyoainishwa katika Ilani ya Chama Cha Mapinduzi na matarajio ya watanzania. 8. Mheshimiwa Spika, kwa furaha ninampongeza Mheshimiwa Anthony Peter Mavunde, Mbunge wa Jimbo la Dodoma mjini kwa kuteuliwa kuwa Naibu Waziri wa Wizara ya Kilimo. Nitashirikiana naye kikamilifu katika kuleta mageuzi kwenye sekta ya kilimo nchini na hivyo kuwaletea wananchi maendeleo na kuondoa umasikini na kuifanya sekta ya kilimo kuwa msingi mkuu wa ajira nchini. Pia, ninamkaribisha Bw. Gerald Mweli, Naibu Katibu Mkuu 7 aliyehamishiwa Wizara ya Kilimo kutoka Ofisi ya Rais TAMISEMI. 9. Mheshimiwa Spika, ninapenda pia kutoa shukrani zangu za dhati kwa wajumbe wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Kilimo, Mifugo na Maji, chini ya uenyekiti wa Mheshimiwa Dkt. Christine Gabriel Ishengoma, Mbunge wa Viti Maalum, na Makamu Mwenyekiti wake, Mheshimiwa Almas Athumani Maige, Mbunge wa Tabora Kaskazini, kwa ushirikiano mzuri na ushauri makini ambao wameendelea kuutoa kwetu wakati wa kupitia Taarifa ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya Mwaka 2021/2022, na Mpango na Bajeti ya Wizara ya Kilimo kwa mwaka 2022/2023. Ushauri wao umezingatiwa na tunaahidi kuendelea kushirikiana kwa ukaribu na Kamati katika kuendeleza kilimo hapa nchini. 10. Mheshimiwa Spika, pia ninapenda kuishukuru Kamati ya Bajeti kwa maoni na ushauri walioutoa wakati wa majadiliano ya utekelezaji na Mpango wa Bajeti ya Wizara ya Kilimo. Ninapenda kutumia fursa hii kuihakikishia kamati kuwa maoni na ushauri wao umezingatiwa kwenye mpango na pia 8 utazingatiwa katika utekelezaji wa bajeti kwa mwaka 2022/2023. 11. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru Waziri wa Fedha na Mipango Mheshimiwa Dkt. Mwigulu Lameck Nchemba (Mb.) pamoja na timu yake ya wataalam kwa kutupa nafasi ya kutusikiliza, kujadiliana na kushauriana kuhusu namna bora ya kutekeleza vipaumbele vya Sekta ya Kilimo na kuipa sekta kipaumbele katika Mpango wa Bajeti ya Serikali. 12. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza Mhe. Emmanuel Peter Cherehani kwa kuchaguliwa kuwa Mbunge wa Jimbo la Ushetu, Shinyanga, Mhe. Emmanuel Lekishon Shangai kwa kuchaguliwa kuwa Mbunge wa Jimbo la Ngorongoro na Mhe. Shamsi Vuai Nahodha kwa kuteuliwa kuwa Mbunge wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. 13. Mheshimiwa Spika, Bunge lako Tukufu limepata pigo la kuondokewa na aliyekuwa Mbunge wa Jimbo la Ushetu na Waziri wa Ulinzi na Jeshi la Kujenga Taifa, Mhe. Elias Kwandikwa, aliyekuwa Mbunge wa Jimbo la Ngorongoro na Naibu Waziri, Ofisi ya Waziri Mkuu, Uwekezaji 9 Mhe. William Tate Ole Nasha na aliyekuwa Mbunge wa Viti Maalum Mkoa wa Rukwa Mhe. Irene Alex Ndyamkama. Ninatoa pole kwa wabunge, familia, ndugu, jamaa na marafiki kwa kuondokewa na wapendwa wetu. Mungu azilaze roho za marehemu mahala pema peponi. Amina! 14. Mheshimiwa Spika, kwa namna ya kipekee ninawashukuru viongozi na watumishi wote wa Wizara ya Kilimo kwa ushirikiano wao na bidii yao katika kazi. Ninamshukuru sana Naibu Waziri wa Kilimo, Mheshimiwa Anthony Peter Mavunde (Mb), kwa ushirikiano mkubwa anaonipatia katika kutekeleza majukumu ya Wizara. Ninamshukuru Bw. Andrew Wilson Massawe, Katibu Mkuu wa Wizara ya Kilimo, na Profesa Siza Donald Tumbo, Naibu Katibu Mkuu pamoja na Wakurugenzi, Wakuu wa Taasisi, Bodi na Wakala zilizo chini ya Wizara na watumishi wote wa Wizara kwa kazi nzuri na ushirikiano mkubwa wanaoendelea kuutoa. 1.1 Mchango wa Serikali katika Sekta ya Kilimo kwa Awamu zote Sita za Uongozi 15. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Kwanza, ilitambua Tanzania kama nchi ya 10 Wakulima na Wafanyakazi na kuwekeza katika kilimo hususan katika maeneo yafuatayo:- Vyuo vya Utafiti na Mafunzo, Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo, Mashirika ya Umma yanayosimamia Kilimo, Bodi za Mazao na Vyama vya Ushirika. Pia ilihamasisha kilimo na lishe kupitia programu na kampeni mbalimbali ikiwemo Ukulima wa Kisasa, Kilimo cha kufa na kupona, Chakula ni Uhai, Mtu ni Afya, Elimu ya Kujitegemea na Siasa ni Kilimo. Aidha, katika kipindi hicho, msisitizo uliwekwa katika uzalishaji wa mazao ya chakula na biashara na kufikia kiwango cha kuongoza kimataifa kwa baadhi ya mazao. Mfano, Tanzania iliongoza katika uzalishaji wa zao la korosho katika Awamu hiyo ikilinganishwa na nchi ya Ivory Cost kama inavyoonekana katika Kielelezo Na. 1 Kielelezo Na. 1: Ulinganisho wa Uzalishaji wa Korosho - 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 600,000 700,000 800,000 900,000 Uzalishaji (Tani) Mwaka Ivory Coast Tanzania 11 16. Pia, katika kipindi hicho Tanzania iliongoza katika uzalishaji wa zao la mkonge ikilinganishwa na nchi ya Kenya kama inavyoonekana katika Kielelezo Na. 2. Kielelezo Na. 2: Ulinganisho wa Uzalishaji wa Mkonge 17. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Pili, ilifanya mageuzi ya uchumi yaliyokuwa kichocheo katika maendeleo ya kilimo ikiwa ni pamoja na utekelezaji wa Sera ya Kilimo ya mwaka 1983. Aidha, Serikali ilipunguza vikwazo katika biashara ili kurahisisha upatikanaji wa bidhaa kwa ajili ya ustawi wa wananchi. 18. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Tatu, iliimarisha Taasisi na kusimamia utawala bora, ilibinafsisha Mashirika ya Umma na - 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 1961 1969 1977 1985 1993 2001 2009 2017 Uzalishaji (Tani) Mwaka Kenya Tanzania 12 Mashamba ya Umma, iliboresha Bodi za Mazao kwa kuzifanya Bodi hizo kuachana na biashara na badala yake kuwa bodi za udhibiti na uendelezaji mazao. Pia kwa kipekee iliunda Wizara ya Masoko na Ushirika na kuimarisha ugatuaji wa madaraka kwa kuimarisha Serikali za Mitaa ambapo huduma za ugani za Kilimo na Mifugo zilihamishiwa TAMISEMI. 19. Mheshimiwa Spika, katika kuboresha maendeleo ya Sekta ya Kilimo, Serikali ya Awamu ya Nne ilianzisha na kutekeleza Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Kwanza (ASDP I), Programu ya Modenizesheni ya Ushirika, KILIMO KWANZA na SAGCOT. Pia, ilianzisha Benki ya Kilimo, Mpango wa Ruzuku ya Pembejeo za Kilimo na taasisi mbalimbali ikiwemo Wakala wa Mbegu za Kilimo (ASA), Tume ya Taifa ya Umwagiliaji na Tume ya Maendeleo ya Ushirika. Taasisi hizo zilianzishwa ili kuendeleza ufanisi wa kutoa huduma kwa wakulima katika upatikanaji wa pembejeo, miundombinu ya kilimo na ushirika. 20. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Tano, ilianzisha na kutekeleza Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP 13 II). Pia, iliboresha na kuwekeza kwenye miundombinu ya barabara, reli, bandari, nishati, viwanja vya ndege na ununuzi wa ndege kwa lengo la kuchochea uwekezaji katika sekta za uzalishaji. 21. Pia, Serikali ilihamasisha ukuaji wa uchumi unaotegemea maendeleo ya viwanda vya kusindika na kuchakata mazao ya kilimo (Agro- processing) ikiwemo viwanda vya sukari, mafuta ya kula, pamba na nafaka. Aidha, ilianzisha Mpango wa Uboreshaji wa Mazingira ya Biashara (Blueprint) na kutumia sera za kikodi kulinda viwanda vya mazao ya kimkakati yakiwemo sukari na mafuta ya kula. 22. Mheshimiwa Spika, ukizingatia utekelezaji wa awamu zote tano, Serikali za awamu ya kwanza na Awamu ya Nne, ziliwekeza katika msingi mkuu wa uzalishaji. Serikali za Awamu ya Pili na ya Tatu zilifanya kazi kubwa ya kufungua biashara na kuweka mifumo ya kitaasisi. Serikali ya Awamu ya Tano ilifanya kazi kubwa ya kujenga miundombinu mbalimbali ambayo ni muhimu katika kuchochea uzalishaji, uongezaji wa thamani na usafirishaji. 14 23. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Sita inayoongozwa na Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania imedhihirisha kwa vitendo utashi wa kisiasa kwa kutambua kuwa maendeleo ya uchumi yatatokana na sekta za uzalishaji hususan Sekta ya Kilimo. Azma hiyo itafikiwa kwa kuwekeza katika maeneo ya kimkakati ya utafiti, uzalishaji wa mbegu bora, uimarishaji wa huduma za ugani, ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji na uhifadhi wa mazao na uimarishaji wa upatikanaji masoko ya mazao ya kilimo. 24. Aidha, Wizara inaendelea kutekeleza Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP - II) na kuweka mazingira wezeshi kwa sekta binafsi kuwekeza na kufanya biashara katika Sekta ya Kilimo. 1.2 Mafanikio ya Serikali ya Awamu ya Sita katika Sekta ya Kilimo 25. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha mwaka mmoja cha Serikali ya Awamu ya Sita inayoongozwa na Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Serikali imeongeza bajeti ya utafiti wa 15 kilimo kutoka Shilingi Bilioni 7.35 hadi Shilingi Bilioni 11.63, huduma za ugani kutoka Shilingi Milioni 603 hadi Shilingi Bilioni 11.5, umwagiliaji kutoka Shilingi Bilioni 17.7 hadi Shilingi Bilioni 51.48 na uzalishaji wa mbegu kutoka Shilingi Bilioni 5.42 hadi Shilingi Bilioni 10.58. 26. Aidha, Serikali ya Awamu ya Sita imeongeza fedha za ununuzi wa nafaka kupitia Wakala wa Taifa wa Hifadhi ya Chakula (National Food Reserve Agency – NFRA) na Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (Cerial and Other Produce Board – CPB) kutoka Shilingi Bilioni 19 mwaka 2020/2021 hadi Shilingi Bilioni 119 mwaka 2021/2022. Hadi Aprili, 2022 fedha hizo zimewezesha ununuzi wa tani 183,045.384 za mahindi, mpunga na mtama. Hatua hiyo, itaiwezesha nchi kuwa na uhakika wa chakula na kuuza katika masoko ya ndani na nje ya nchi. 27. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, Serikali imewezesha ununuzi wa Pikipiki 7,000 kwa ajili ya maafisa ugani ili kurahisisha usafiri; vishikwambi (Tablets) 384 kwa maafisa Ugani 384; visanduku vya ufundi (Extension kits) 6,700 kwa maafisa ugani; na vifaa vya kupima Afya ya Udongo (Soil Scanner) 143 kwa ajili ya kupima 16 udongo kwa Halmashauri 143. Jumla ya Shilingi 9,295,000,000 zimetumika kununua vifaa hivyo. Mhe. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania akimkabidhi mfano wa funguo ya pikipiki Waziri wa Kilimo, Mhe. Hussein Bashe katika hafla ya ugawaji wa vitendea kazi kwa Maafisa Ugani zaidi ya 6,700 katika ukumbi wa Jakaya Kikwete Jijini Dodoma tarehe 4 Aprili, 2022 17 28. Mheshimiwa Spika, eneo linalomwagiliwa limeongezeka kutoka hekta 695,045 mwaka 2020/2021 hadi hekta 727,280.6 mwaka 2021/2022 ambapo ni sawa na asilimia 60.6 ya lengo la hekta 1,200,000 ifikapo 2025 kama inavyoelekezwa katika Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi ya mwaka 2020 - 2025. Aidha, katika kipindi hicho, Vyama vya Umwagiliaji vilivyosajiliwa chini Sheria ya Taifa ya Umwagiliaji Na. 4 ya Mwaka 2013 na Kanuni zake za mwaka 2015 vimeongezeka kutoka Vyama vya Umwagiliaji 180 mwaka 2020/2021 hadi Vyama 312 mwaka 2021/2022. 29. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Sita imesimamia dhana ya kilimo ni biashara kwa kuimarisha mahusiano ya kimataifa ambayo yamefungua fursa ya masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi. Jitihada hizo zimewezesha kupatikana kwa fursa za masoko mapya ya mazao nje ya nchi ikiwemo soko la parachichi katika nchi za India na Afrika Kusini, ndizi nchini Kenya na mchele nchini ubelgiji baada ya kukidhi viwango vya ubora. 18 30. Mheshimiwa Spika, upatikanaji wa masoko umeongeza mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi ambapo mauzo ya mchele yameongezeka kutoka tani 184,521 zenye thamani ya Shilingi 176,490,000,000 mwaka 2020 hadi tani 441,908 mwaka 2021 zenye thamani ya Shilingi 476,800,000,000 mwaka 2021, mahindi kutoka tani 92,825 zenye thamani ya Shilingi 58,020,000,000 mwaka 2020 hadi tani 189,277 zenye thamani ya Shilingi 72,400,000,000 mwaka 2021, na parachichi kutoka tani 6,702 zenye thamani ya Shilingi 14,930,000,000 mwaka 2020 hadi tani 12,250 zenye thamani ya Shilingi Bilioni 24,950,000,000 mwaka 2021. Kielelezo Na. 3. Kielelezo Na. 3: Mauzo ya Parachichi Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 Jan Feb Machi Apr 2021 966 1,313 2192 1500 2022 1,107 2,175 1663 2287 % ya badiliko 15% 66% -24% 52% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% - 500 1,000 1,500 2,000 2,500 2021 2022 % ya badiliko 19 31. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, Serikali imeongeza mtaji wa Benki ya Kilimo (TADB) kutoka Shilingi Bilioni 60 mwaka 2021 hadi Shilingi Bilioni 268 mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 346.7. Ongezeko hilo limewezesha TADB kutoa mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 116.63 kwenye miradi 197 ya maendeleo na kufanya jumla ya mikopo iliyotolewa tangu benki hiyo ianzishwe kufikia Shilingi Bilioni 482.4. Aidha, benki hiyo imewezesha wakulima 1,527,175 kupata dhamana ya mikopo ya kiasi cha Shilingi Bilioni 144. 32. Mheshimiwa Spika, Serikali imewezesha benki za biashara kupunguza riba kwenye mikopo ya kilimo kutoka kati ya asilimia 17 na 20 hadi kufikia asilimia tisa (9). Hatua hiyo imewezesha wakulima kupata pembejeo kwa wakati, kufufua na kuanzisha viwanda vidogo vya kuongeza thamani. 33. Vilevile, imefanikisha uuzaji wa soya nje ya nchi kufikia tani 53,594.35 mwaka 2020/2021 ikilinganishwa na tani 2,647 mwaka 2019/2020. Aidha, kampuni 80 za kitanzania zimesajiliwa kuuza soya nchini China. Pia, Serikali kupitia 20 CPB imefungua vituo vya mauzo katika miji ya Juba (Sudan Kusini) na Lubumbashi (DR Congo) na kukodi ghala zenye uwezo wa kuhifadhi tani 5,000 na 2,000 mtawalia. 34. Mheshimiwa Spika, pia, Serikali imetoa ruzuku za pembejeo za kilimo kwa mazao ya korosho, tumbaku na pamba zenye thamani ya Shilingi 178,844,086,527.4. Kadhalika, katika kipindi hicho Serikali imewezesha uundaji wa Mfumo wa Kielektroniki wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika na ununuzi wa magari 15, pikipiki 137 na kompyuta 82 kwa ajili ya kuimarisha ukaguzi na usimamizi wa vyama vya ushirika nchini. Jumla ya Shilingi Bilioni 2.44 zimetumika kuunda mfumo na kununua vitendea kazi hivyo. 35. Mheshimiwa Spika, mafanikio mengine na matokeo ya ziara ya Mhe. Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania katika nchi mbalimbali ni kama ifuatavyo: i. Nchini Ufaransa – Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania imesaini mkataba wa mkopo wa masharti nafuu wenye thamani ya Euro milioni 80 (sawa na Shilingi Bilioni 210) wenye lengo la kuimarisha benki hiyo ili kutoa mikopo ya muda mfupi na mrefu kwa sekta ya kilimo nchini. 21 ii. Uwekezaji mkubwa katika sekta ya Mbolea – kwa sasa Kiwanda cha Itracom Fertilizer Limited kutoka Burundi kinajenga kiwanda kikubwa cha mbolea katika Jiji la Dodoma chenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 180 na kinatarajiwa kutoa ajira za kudumu kwa wafanyakazi takriban 3,000 na kitakuwa na uwezo wa kuzalisha mbolea tani 600,000 kwa mwaka. Mbali na jitihada hizo, pia jitihada kubwa za kufungua masoko kwa ajili ya mazao ya kilimo ambapo hapo awali ilikuwa ni moja ya changamoto kubwa inayotukumba hivyo tunapenda kumshukuru Mheshimiwa Rais kutokana na juhudi zake za kuimarisha mahusiano na mataifa wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) na mataifa mengine jambo ambalo limechochea; i. Mauzo ya maharage kutoka Tanzania kwenda Jumuiya ya Afrika Mashariki yameongezeka na kufikia Dola za Marekani Milioni 193. ii. Uondoaji wa vikwazo 56 vya biashara kati ya 64 vilivyokuwepo kati ya nchi ya Tanzania na Kenya hii ikiwa ni 22 mafanikio ya utekelezaji wa makubaliano kati ya Viongozi wa Nchi hizo mbili. Jitihada hizo zimepelekea ukuaji wa biashara kati ya Tanzania na Kenya kufikia Dola za Marekani Milioni 905. iii. Upatikanaji wa soko la China kwa ajili ya mazao (maharage ya soya na muhogo), jambo ambalo limetoa fursa ya soko la uhakika kwa wakulima wa mazao hayo nchini. 2. HALI YA UPATIKANAJI WA CHAKULA, UMWAGILIAJI NA USHIRIKA 2.1. Hali ya Upatikanaji wa Chakula 36. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha miaka mitano (2016-2021) uzalishaji wa mazao ya chakula nchini umeendelea kuwa wa kuridhisha na kuifanya nchi kujitosheleza kwa chakula kwa wastani wa asilimia 122.8 (Jedwali Na. 1). Uzalishaji mzuri wa mazao ulichangiwa na mtawanyiko mzuri wa mvua pamoja na kuongezeka kwa hamasa ya matumizi pembejeo bora kwa wakulima. 23 37. Mfano, upatikanaji wa mbolea umeongezeka kutoka tani 435,178 hadi tani 465,080; uzalishaji wa mbegu bora umeongezeka kutoka tani 26,112.69 hadi tani 35,199.39. Vilevile, matumizi bora ya zana za kilimo yameimarika ambapo matumizi ya teknolojia za kisasa yamefika asilimia 52 ya shughuli zote za kilimo. Jedwali Na. 1: Mwenendo wa uzalishaji na upatikanaji wa chakula nchini mwaka 2017-2022 Msimu wa Uzalishaji Uzalishaji wa Chakula (Tani) Mwaka wa chakula Mahitaji ya Chakula (Tani) Ziada (Tani) Utoshelevu (asilimia) 2016/2017 15,900,864 2017/2018 13,300,034 2,600,830 120 2017/2018 16,891,974 2018/2019 13,569,285 3,322,686 124 2018/2019 16,293,637 2019/2020 13,842,536 2,565,773 118 2019/2020 18,196,733 2020/2021 14,404,171 3,792,562 126 2020/2021 18,665,217 2021/2022 14,835,101 3,830,116 126 2021/2022 ** - - - Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 ** Tathmini ya Awali ya uzalishaji itakamilika Juni, 2022 38. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya chakula kwa mwaka 2021/2022 yamefikia tani 14,835,101 ambapo tani 9,448,770 ni za mazao ya nafaka na tani 5,386,331 ni mazao yasiyo ya nafaka (Jedwali Na. 2). Mahitaji hayo yakilinganishwa na uzalishaji yanaonesha kuwa nchi imezalisha ziada ya tani 3,830,116 za chakula ambapo tani 1,425,655 ni za mazao ya nafaka na tani 2,404,461 24 ni mazao yasiyo ya nafaka. Kutokana na hali hiyo, Taifa limejitosheleza kwa chakula kwa asilimia 126. Jedwali Na. 2: Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu wa 2020/2021, Zao kwa zao kwa Tani Nafaka Mahindi Mtama & Malezi Mchele Ngano Nafaka Uzalishaji 6,908,318 1,031,865.0 2,629,519 70,288 10,639,990 Mahitaji 5,956,814 2,087,357.8 1,091,778 281,938 9,417,888 Uhaba(- )/Ziada (+) 951,504 -1,055,493 1,537,741 -211,650 1,222,103 Sinafaka Mikunde Ndizi Muhogo Viazi Yasiyo nafaka Uzalishaji 2,135,522 1,392,970 2,643,915 1,612,852 7,785,260 Mahitaji 859,337 990,670 2,473,437 1,055,420 5,378,864 Uhaba(- )/Ziada (+) 276,185 402,300 170,478 557,433 2,406,396 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 39. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha usalama wa chakula nchini kwa kununua na kuhifadhi nafaka. Katika msimu wa 2021/2022, NFRA imenunua jumla ya tani 110,713.249 za nafaka. Kiasi hicho cha nafaka kikijumuishwa na akiba ya tani 107,384.057 iliyokuwepo wakati wa kuanza msimu wa ununuzi (1 Julai, 2021) kinafanya NFRA kuwa na hifadhi ya tani 218,097.306. Aidha, NFRA imeuza tani 19,601.141 na hivyo, hadi Aprili, 2022 akiba iliyopo kwenye ghala za NFRA ni tani 198,496.165. 25 2.2. Umwagiliaji 40. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imeendelea kutekeleza Sera ya Taifa ya Umwagiliaji ya Mwaka 2010 na Mikakati yake pamoja na Mpango wa Umwagiliaji wa mwaka 2018. Hadi Aprili, 2022 eneo linalomwagiliwa ni hekta 727,280.6, sawa na asilimia 60.6 ya lengo la kufikia hekta 1,200,000 ifikapo 2025 na asilimia 2.5 ya eneo lote linalofaa kwa kilimo cha umwagiliaji. Aidha, eneo linalomwagiliwa lipo katika skimu 2,773. Kati ya skimu hizo, skimu 1,691 zenye ukubwa wa hekta 419,067 zinamwagiliwa kwa njia ya asili na skimu 1,082 zenye ukubwa wa hekta 308,213.6 zinamwagiliwa kwa kutumia miundombinu ya umwagiliaji iliyoboreshwa. 41. Mheshimiwa Spika, maeneo yenye skimu zilizoendelezwa yameongeza uzalishaji na tija kwenye mazao. Kwa mfano tija kwenye zao la mpunga imeongezeka kutoka wastani wa tani 2 kwa hekta hadi kufikia wastani wa kati ya tani 4 na 5 kwa hekta; zao la mahindi tija imeongezeka kutoka tani 1.7 hadi kufikia tani 2 kwa hekta; zao la vitunguu tija imeongezeka kutoka tani 13 hadi kufikia tani 26 kwa hekta; na zao la nyanya tija 26 imeongezeka kutoka tani 5 hadi kufikia 18 kwa hekta. Aidha, jumla ya wakulima 4,363,683 wananufaika na skimu za umwagiliaji zilizopo nchini. Shamba la vitunguu linalomwagiliwa kwa miundombinu ya umwagiliaji ya asili katika kijiji cha Oloigeruno kitongoji cha Iltulele, mkoani Arusha 2.3. Ushirika 42. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika (Tanzania Co-operative Development Commission - TCDC), imeendelea kutekeleza jukumu lake la msingi la kudhibiti na kuhamasisha maendeleo ya ushirika, ambapo 27 hadi Aprili, 2022 idadi ya Vyama vya Ushirika vyenye usajili vimefikia 9,741 ikilinganishwa na vyama 9,185 katika kipindi kama hicho mwaka 2021. Kati ya hivyo 4,538 ni Vyama vya Ushirika wa Kilimo na Masoko (AMCOS), 3,946 ni Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo (SACCOS) na 1,257 ni Vyama vinavyojishughulisha na kazi mbalimbali zikiwemo ufugaji nyuki, ufugaji na uvuvi. Pia idadi ya wanachama wa Vyama vya Ushirika imeongezeka kutoka wanachama 6,050,324 mwaka 2021 hadi 6,965,272 mwaka 2022. Ongezeko hilo limetokana na uhamasishaji kuhusu umuhimu wa kujiunga na ushirika. 43. Mheshimiwa Spika, Tume imeendelea kutoa leseni za uendeshaji wa Vyama vya Ushirika vya Akiba na Mikopo ambapo SACCOS 222 zimepatiwa leseni na hivyo kufanya idadi ya SACCOS zenye leseni kufikia 655. Kati ya hizo, SACCOS daraja A ni 523 na SACCOS daraja B ni 132. 44. Mheshimiwa Spika, Vyama vya Ushirika vimekuwa chachu ya wananchi kupata huduma za kijamii ambapo kwa sasa vimeanza kutoa huduma ya bima ya afya kwa wanachama wake kwa kushirikiana na Mfuko wa Taifa wa Bima ya 28 Afya (National Health Insurance Fund-NHIF) na mabenki. Mkakati umewekwa kati ya Tume ya Maendeleo ya Ushirika na NHIF kuhakikisha wanachama wa Vyama vya Ushirika wanapata huduma ya afya ya uhakika na kwa wakati. Hadi Aprili, 2022 wanachama zaidi ya 1,000,000 wamejiunga kwenye mpango huo. 45. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2020/2021, Shirika la Ukaguzi na Usimamizi wa Vyama vya Ushirika (COASCO) limekagua vyama 6,013 kati ya lengo la kukagua vyama 6,350. Kati ya vyama vilivyokaguliwa, vyama 357 vimepata hati inayoridhisha, vyama 2,674 vimepata hati yenye shaka, vyama 1,253 vimepata hati isiyoridhisha na vyama 1,729 vimepata hati mbaya. Ukaguzi huo umebaini kuwepo kwa ubadhilifu wa mali na udhaifu katika mifumo ya udhibiti wa ndani pamoja na vyama vingi kushindwa kuandika vitabu vya hesabu, hivyo miamala ya vyama vya ushirika kutokuwa na uthibitisho wa usahihi wake. 46. Hatua zilizochukuliwa baada ya ukaguzi huo ni pamoja na kuwaondoa, kuwatengua viongozi wa Bodi za vyama na watendaji waliobainika kuhusika na ubadhilifu wa mali za vyama vya 29 ushirika. Aidha, viongozi tisa (9) na watendaji watatu (3) wamefikishwa kwenye vyombo vya dola kwa hatua zaidi. 3. UTEKELEZAJI WA MALENGO YA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2021/2022 47. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa mwaka 2021/2022, umezingatia Mwongozo wa Mpango na Bajeti ya mwaka 2021/2022; Dira ya Maendeleo ya Taifa (2025); Mpango wa Maendeleo wa Taifa Awamu ya Tatu (2020/2021- 2025/2026) na Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi ya mwaka 2020 hadi 2025. 48. Mheshimiwa Spika, pia, utekelezaji umezingatia Malengo Endelevu ya Maendeleo 2030 (SDGs); Sera ya Taifa ya Kilimo ya Mwaka 2013; Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP II) na Hotuba ya Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania aliyoitoa tarehe 22 Aprili, 2021 alipolihutubia Bunge lako Tukufu. Pia, imezingatia masuala mtambuka ya jinsia, mazingira, lishe, UKIMWI na vijana. 30 4. MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2021/2022 4.1.1. Makusanyo ya Maduhuli 49. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 34,495,000,000 kupitia Fungu 43 na Fungu 05 kutokana na vyanzo vyake vya makusanyo. Kati ya fedha hizo, Shilingi 4,480,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 43 na Shilingi 30,015,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 05. 50. Hadi Aprili, 2022, Wizara imekusanya Shilingi 4,885,172,460 sawa na asilimia 14.16 ya makadirio. Kati ya Fedha hizo Shilingi 4,224,031,585.09 zimekusanywa na Fungu 43 na Shilingi 661,140,875 zimekusanywa na Fungu 05. 4.1.2. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) 4.1.3. Makusanyo ya Maduhuli 51. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 34,495,000,000 kupitia Fungu 43 na 31 Fungu 05 kutokana na vyanzo vyake vya makusanyo. Kati ya fedha hizo, Shilingi 4,480,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 43 na Shilingi 30,015,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 05. 52. Hadi Aprili, 2022, Wizara imekusanya Shilingi 4,885,172,460.09 sawa na asilimia 14.16 ya makadirio. Kati ya Fedha hizo Shilingi 4,224,031,585.09 zimekusanywa na Fungu 43 na Shilingi 661,140,875 zimekusanywa na Fungu 05. Jedwali Na.3: Mchanganuo wa Makusanyo ya Maduhuli (TSH) Fungu Makadirio Makusanyo Asilimia Fungu 43 4,480,000,000 4,224,031,585.09 94.28 Fungu 05 30,015,000,000 661,140,875 2.2 Jumla 34,495,000,000 4,885,172,460.09 14.16 4.1.4. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) 53. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ya Kilimo ilitengewa jumla ya Shilingi 294,162,071,000 (Jedwali Na. 3) kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24 kama ifuatavyo: - 32 Fungu 43 54. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo kupitia Fungu 43 ilitengewa Shilingi 228,871,243,000. Kati ya fedha hizo, Shilingi 164,748,000,000 ni kwa ajili ya bajeti ya maendeleo ambapo Shilingi 82,180,000,000 ni fedha za ndani na Shilingi 82,568,000,000 ni fedha za nje. Aidha, Shilingi 64,123,243,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida. Kati ya Fedha hizo, Shilingi 14,428,975,000 ni mishahara ya watumishi wa Wizara na Shilingi 28,063,482,000 ni mishahara ya watumishi wa Bodi na Taasisi. Aidha, Shilingi 11,676,789,490 ni matumizi mengineyo (Other Chargers - OC) kwa Wizara na Shilingi 9,953,996,510 ni matumizi mengineyo (OC) kwa ajili ya Bodi na Taasisi. 4.1.5. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida 55. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2022, Shilingi 54,083,072,288 sawa na asilimia 84.34 ya fedha zilizoidhinishwa za matumizi ya kawaida zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 17,455,234,748 ni za matumizi mengineyo ya Wizara, Taasisi na Bodi na Shilingi 36,627,837,540 ni mishahara ya Wizara, Taasisi na Bodi. 33 4.1.6. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo 56. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 Shilingi 77,266,472,804.94 ya fedha zilizoidhinishwa zimetolewa na kutumika sawa na asilimia 46.89. Kati ya fedha hizo, Shilingi 59,354,119,664.10 ni fedha za ndani na Shilingi 17,912,353,141 ni fedha za nje. Fungu 05 57. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 51,487,450,000 zilitengwa kupitia Fungu 05. Kati ya fedha hizo, Shilingi 46,500,000,000 ni kwa ajili ya kutekeleza Miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 35,000,000,000 ni fedha za ndani na Shilingi 11,500,000,000 ni fedha za nje. Aidha, kati ya fedha hizo Shilingi 4,987,450,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ambapo Shilingi 3,349,266,000 ni kwa ajili ya mishahara ya watumishi wa Tume na Shilingi 1,638,184,000 ni kwa ajili ya matumizi mengineyo. 4.1.7. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida 58. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2022, Shilingi 4,345,471,657.30 sawa na asilimia 87.13 ya fedha zilizoidhinishwa za matumizi ya kawaida zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 34 1,734,751,657.30 ni za matumizi mengineyo zikijumuisha Shilingi 582,136,857 za madeni ya watumishi na Shilingi 2,610,720,000 ni mishahara ya watumishi. 4.1.8. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo 59. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 Shilingi 5,935,965,769.22 sawa na asilimia 12.77 ya fedha za ndani zilizoidhinishwa zimetolewa na kutumika. Kati ya fedha hizo, Shilingi 555,486,510.95 zimetumika kugharamia ujenzi wa skimu ya Kirya (hekta 800) iliyopo Wilaya ya Mwanga na Endagaw (hekta 246) iliyopo Wilaya ya Hanang’. Aidha, Shilingi 1,487,570,916.95 zimetumika kwa ajili ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu za Luiche, Ibanda, Ilemba, Makwale, Tlawi na Mkombozi. Vilevile, Tume imepokea jumla ya Shilingi 3,892,908,341.32 ambazo zimetumika kulipa madeni ya wakandarasi. Fungu 24 60. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 12,803,378,000 zilitengwa kupitia Fungu 24. Kati ya fedha hizo, Shilingi 5,549,009,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ya Tume ya Maendeleo ya Ushirika na Shilingi 4,654,984,000 ni kwa ajili ya mishahara ya watumishi wa Tume. 35 Aidha, Shilingi 1,000,000,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ya COASCO na Shilingi 1,599,385,000 ni kwa ajili ya mishahara ya watumishi wa COASCO. 4.1.9. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida 61. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2022, Shilingi 10,232,485,264.98 sawa na asilimia 79.92 ya fedha zilizoidhinishwa za matumizi ya kawaida zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 5,157,164,402.38 ni za matumizi mengineyo, na Shilingi 5,075,320,862.6 ni mishahara. Jedwali Na. 4: Mchanganuo wa Matumizi ya Fedha zilizotolewa kwa mwaka 2021/2022 Na Bajeti Iliyoidhinishwa Fedha zilizoidhinishwa Fedha zilizotolewa Asilimia Fungu 43 1. Fedha za Matumizi ya Kawaida 64,123,243,000 54,083,072,288 84.334 Fedha za maendeleo 164,748,000,000 77,266,472,804.94 46.89 Jumla ndogo Fungu 43 228,871,243,000 131,349,545,092.94 57.39 Fungu 05 2 Fedha za Matumizi ya Kawaida 4,987,450,000 4,345,471,657.30 87.13 Fedha za maendeleo 46,500,000,000 5,935,965,769.22 12.77 Jumla ndogo Fungu 05 51,487,450,000 10,281,437,426.52 19.96 Fungu 24 3. Fedha za Matumizi ya kawaida 12,803,378,000 10,232,485,264.98 79.92 Jumla ndogo Fungu 24 12,803,378,000 10,232,485,264.98 79.92 Jumla Kuu 294,162,071,000 272,931,575,450.86 92.78 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 36 4.2. UTEKELEZAJI WA MAENEO YA KIPAUMBELE KWA MWAKA 2021/2022 62. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imetekeleza vipaumbele vifuatavyo: (i) Utafiti wa kilimo; (ii) Upatikanaji wa pembejeo; (iii) Kuimarisha kilimo cha Umwagiliaji; (iv) Huduma na mafunzo ya ugani; (v) Upatikanaji wa Masoko; (vi) Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa mitaji; na (vii) Kuimarisha Kilimo Anga. 4.2.1. Utafiti wa Kilimo 4.2.1.1. Utafiti wa Mbegu Bora na teknolojia za kilimo 63. Mheshimiwa Spika, mwaka 2021/2022, Kamati ya Taifa ya Mbegu imeidhinisha aina 18 za mbegu kwa ajili ya matumizi zitakazochangia katika upatikanaji wa mbegu bora msimu wa 2022/2023 (Kiambatisho Na. 1). Kati ya mbegu hizo, aina tano (5) zimegunduliwa na TARI na aina 13 zimegunduliwa na kampuni binafsi za mbegu. Mbegu hizo ni za mahindi (5), choroko (2), ngano (2), tumbaku (2), mpunga (1) na viazi mviringo (6). Mbegu zilizogunduliwa zitatumika kuzalisha madaraja ya mbegu za awali na msingi ili kuwapa 37 ASA na kampuni binafsi kuzalisha mbegu zilizothibitishwa ambazo zitatumiwa na wakulima. 64. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza matumizi ya mbegu bora, TARI imeendelea kutumia vituo vya usambazaji wa teknolojia (AgriTech Hubs) ikiwemo viwanja nane (8) vya maonesho ya kilimo na mashamba ya mfano. Hadi Aprili, 2022 mashamba ya mfano 802 yameandaliwa kwa ajili ya kufundisha wakulima. Aidha, wakulima na wadau 12,691 wamepata mafunzo ambapo tani 0.96 za mbegu za mazao ya mahindi, mpunga na mtama na miche 112,599 imesambazwa kwa wakulima kupitia vituo hivyo. 65. Vilevile, TARI imezalisha mbegu mama tani 19.998, mbegu za awali tani 197.77 na mbegu za msingi tani 134.60 ambazo zinaweza kuzalisha wastani wa tani 26,000 za mbegu zilizothibitishwa za alizeti, maharage, mahindi, ngano, mtama, korosho, mpunga, ufuta, karanga, pamba na shayiri. 66. Mheshimiwa Spika, TARI imesaini mkataba na Taasisi ya Kuendeleza Mifumo ya Masoko (Agricultural Market Development Trust- AMDT) wa kuongeza uzalishaji wa mbegu bora za 38 alizeti. Mkataba huo unahusisha kampuni ya mbegu ya BioSustain iliyopo Singida, AMINATA Quality & Consultancy ya Tanga na Highland Seed Growers ya Mbeya. Kupitia mkataba huo, tani 300 za mbegu za alizeti zitazalishwa. 67. Mheshimiwa Spika, TARI imetafiti na kugundua nafasi mpya ya kupanda pamba ambayo ni sentimita 60 kutoka mstari hadi mstari na sentimita 30 kutoka mche hadi mche badala ya nafasi ya awali ambayo ilikuwa ni sentimita 90 kwa sentimita 40. Nafasi mpya imeongeza idadi ya mimea kwa hekta kutoka miche 27,777 hadi 55,555 na hivyo kuongeza mavuno kutoka wastani wa kilo 710 hadi kilo 1,422 kwa hekta moja sawa na kutoka kilo 284 hadi 569 kwa ekari moja. 68. Mheshimiwa Spika, TARI imegundua zana (fabricate) rahisi za kupandia pamba zenye uwezo wa kupanda mistari miwili kwa mara moja. Tafiti zinaonesha kuwa muda unaotumika kupanda mbegu za pamba kwa kutumia zana hizo ni saa moja (1) hadi masaa mawili (2) kwa kukokotwa na wanyama kazi na masaa mawili (2) hadi matatu (3) kwa kuvutwa na nguvukazi watu kutegemea hali ya shamba na udongo wake. Wakati huo 39 upandaji kwa kutumia nguvukazi watu kudondosha mbegu kwa mkono hutumia zaidi ya masaa 11. 69. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii, kuwapongeza Dauson Malela, Robert Cheleo Alphonce na Dkt. Paul Saidia ambao ni watafiti wa TARI-Ukiriguru kwa ubunifu wao wa kugundua na kutengeneza mashine hiyo rahisi ya kupandia. 4.2.1.2. Vituo vya Utafiti 70. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha vituo vya utafiti, Wizara kupitia TARI imeendelea kujenga Ofisi ya kituo cha uzalishaji wa miche ya michikichi, TARI Kihinga, mkoani Kigoma ambapo hadi sasa ujenzi umefikia asilimia 20. Aidha, Wizara imejenga na kusimika miundombinu ya umwagiliaji katika vituo vya utafiti vya TARI Uyole, Bwanga na Makutopora ambayo itaongeza uzalishaji wa mbegu za ngano, pamba, alizeti, mahindi na miche ya zabibu. 71. Vilevile, Wizara imeendelea kuimarisha maabara za TARI Mlingano na TARI Mikocheni kwa kununua vifaa, madawa na vitendanishi vya maabara. Kadhalika, TARI imefadhili watafiti 43 40 wa masomo ya muda mrefu katika vyuo mbalimbali vya ndani na nje ya nchi. Kati ya hao, 19 ni shahada ya uzamivu, 19 shahada ya uzamili na watano (5) shahada. 4.2.2. Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo 4.2.2.1. Mbegu Bora 72. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kusimamia uzalishaji na upatikanaji wa mbegu bora ambapo hadi Aprili 2022, tani 49,962.35 za mbegu bora zimepatikana sawa na asilimia 26.68 za mahitaji ya tani 187,197 kwa mwaka. Kati ya mbegu hizo, tani 35,199.39 zimezalishwa ndani ya nchi, tani 11,340.2 zimeingizwa kutoka nje ya nchi na Sekta Binafsi na tani 3,422.80 ni bakaa ya msimu uliopita kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 5. Kati ya mbegu bora zilizozalishwa ndani ya nchi, tani 3,033.85 zimezalishwa na ASA, tani 18,480 ni mbegu za pamba zilizozalishwa na ASA kwa kushirikiana na Bodi ya Pamba, tani 652.133 zimezalishwa na TARI na tani 13,033.41 Sekta Binafsi. 73. Mheshimiwa Spika, TARI kupitia vituo vyake vya Selian, Uyole na Kifyulilo imezalisha tani 214.8 za mbegu za ngano. Kati ya hizo, tani 41 0.3 ni mbegu mama, tani 24.7 mbegu za awali na tani 158.7 ni mbegu zilizothibitishwa. Kati ya mbegu zilizothibitishwa, tani 113.9 zimesambazwa kwa wakulima ambapo tani 2.3 za mbegu zilizosambazwa zimepelekwa katika skimu ya umwagiliaji Bahi ili kuongeza uzalishaji wa ngano nchini. Pia, TARI imezalisha tani 37 za mbegu za ufuta na kusambaza tani 25 kwa wakulima, na tani 18 za mbegu za karanga na kusambaza tani 15.5 kwa wakulima. 74. Mheshimiwa Spika, kituo cha TARI Mlingano kimeendelea kuzalisha miche bora ya viungo (pilipili manga, karafuu, mdalasini na kokoa) ambapo hadi Aprili, 2022 miche 1,600 imezalishwa na miche 1,003 imesambazwa kwa wakulima wa Tanga, Morogoro, Arusha na Mtwara. Aidha, Kituo kimezalisha miche 10,000 ya matunda (machungwa, machenza, ndimu, malimau, topetope, komamanga na embe) na kusambaza miche 932 kwa wakulima katika mikoa ya Tanga, Morogoro, Dar es salaam, Lindi na Mtwara. 75. Vilevile, Bodi ya Pamba imesambaza tani 15,548 za mbegu za pamba kwa wakulima 42 zinazotosha kupandwa kwenye shamba lenye ukubwa wa hekta 621,920. Jedwali Na. 5: Upatikanaji wa Mbegu Bora Hadi Aprili, 2022. Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 *Hazikujumuishwa kwenye jumla 76. ASA imesafisha na kusambaza kwa wakulima tani 2,000 za mbegu za alizeti (standard seed) zenye thamani ya Shilingi Bilioni 5.84 kwa utaratibu wa ruzuku. Mbegu hizo zimesambazwa katika mikoa ya Dodoma, Singida, Simiyu na Manyara kwa ajili ya kuongeza uzalishaji wa mafuta ya kula na zinatarajiwa kuzalisha tani 400,000 za alizeti zitakazozalisha mafuta ya kula wastani wa tani 100,000. Aina ya zao Uzalishaji wa ndani (Tani) Bakaa (Tani) Uagizaji toka nje (Tani) Jumla (Tani) Mahindi 13,498.3 3,145.30 10,548.6 27,192.2 Mpunga 576.1 0 1.0 577.1 Mtama 106.9 3.1 1.3 111.3 Alizeti 1,973.5 80.3 138.3 2,192.1 Maharage 305.1 34 24.0 363.1 Soya 15.6 9.7 117.4 142.7 Ufuta 43.8 0 0 43.8 Kunde 0.5 0 0 0.5 Choroko 5.2 0.6 0 5.8 Mbogamboga 25.3 122.8 293.0 441.1 Karanga 10.2 0 0 10.2 Pamba 18,480 0 0 18480 Ngano 158.7 27 164 349.7 Tumbaku 0.25 0 0.1 0.31 Nyasi 0 0 1.5 1.5 *Pingili za muhogo 28,507,814 0 0 28,507,814 Viazi mviringo 0 0 51 51 Jumla 35,199.39 3,422.80 11,340.2 49,962.39 43 77. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mradi wa Kukabiliana na Athari za UVIKO-19 imenunua tani 12.8 za mbegu za alizeti aina ya Hysun-33 na Supersun ambazo zimesambazwa kwa wakulima 4,362 kupitia Vyama vya Ushirika katika Mikoa ya Dodoma (Kongwa tani 2.4 na Kondoa tani 2.6), Singida (Singida DC tani 3.8 na Iramba tani 2.7) na Simiyu (Itilima tani 1.3). Aidha, hadi Aprili, 2022. ASA imezalisha mbegu-miche ya michikichi (pre-geminated seeds) 121,292 kupitia mashamba ya Mwele Tanga (60,300), Mbozi (52,000) na Bugaga (8,992). Miche bora ya michikichi katika Kituo cha TARI Kihinga mkoani Kigoma 78. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, ASA imeongeza eneo la kuzalisha mbegu kwa kufungua mashamba mapya yenye ukubwa wa hekta 1,639.6. Mashamba hayo ni Msimba - Kilosa (hekta 815), Mwele - Mkinga (hekta 305), Bugaga- Kasulu (hekta 30.8), Kilimi - 44 Nzega (hekta 300), Namtumbo (hekta 88.8) na Msungura -Chalinze (hekta 100). Kati ya eneo hilo, hekta 1,158.6 zitatumika kwa uzalishaji wa mbegu za alizeti. 79. Vilevile, ASA imeingia mkataba na Shamba la Msipazi na Kituo cha Kilimo Laela kuzalisha mbegu bora za alizeti. Jumla ya ekari 450 zimelimwa ambapo ekari 50 ni kwa kituo cha Laela na matarajio ni kuzalisha tani 14 za mbegu za alizeti na ekari 400 za shamba la Msipazi zinatarajia kuzalisha tani 112 za mbegu za alizeti. 80. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza upatikanaji wa miche bora ya chai, Wakala wa Wakulima Wadogo wa Chai Tanzania (Tanzania Smallholders Tea Development Agency – TSHTDA) imezalisha miche 843,066 sawa na asilimia 108.8 ya lengo la kuzalisha miche 750,000 na uzalishaji unaendelea. Kati ya miche hiyo Wilaya ya Rungwe imezalisha miche 232,000, Njombe 152,047 na Mufindi 459,019. 81. Vilevile, miche 6,000,000 imepandwa kwenye vitalu kupitia mradi wa Njombe Outgrower Servince Campany – NOSC. Aidha, miche bora 7,100,000 iliyokuwa inatunzwa kwenye vitalu 45 vilivyopo katika Wilaya ya Njombe kupitia NOSC (5,100,000) na Mufindi Outgrower Project - MOG (2,000,000) imetumika kwa ajili ya kujaza mapengo katika eneo la hekta 60 pamoja na kupandwa upya kwenye eneo la hekta 200 katika tarafa ya Igominyi – Njombe. 82. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI, ASA, Bodi za Mkonge, Korosho, Pareto, Kahawa na Vikundi vya wakulima imezalisha jumla ya miche bora 32,301,995 na mbegu tani 95,764. Aidha, miche 24,447,952 na mbegu tani 95,764. zimesambazwa kwa wakulima kama inavyooneka kwenye Jedwali Na. 6. Miche ya mkonge imesambazwa kwa wakulima katika mikoa ya Singida, Tanga, Manyara na Simiyu; na miche ya kahawa imesambazwa kwa wakulima katika mikoa ya Kagera, Ruvuma, Kilimanjaro, Songwe, Mbeya, Kigoma, Njombe, Tanga na Mara. 46 Naibu Waziri wa Kilimo, Mhe. Anthony Mavunde akigawa miche bora ya kahawa zaidi ya milioni mbili (2,000,000) aina ya robusta kwa Wakulima wa Kyerwa wa mkoa wa Kagera 83. Pia, mbegu za korosho zimesambaza na Bodi ya Korosho katika Halmashauri 86 ambazo zitazalisha miche 12,706,960. Aidha, pingili za muhogo 28,507,814 zimezalishwa kupitia ASA, TARI na vikundi vya wakulima. 47 Jedwali Na. 6: Uzalishaji wa Mbegu na Miche kupitia Bodi za Mazao mwaka 2021/2022 Na. Aina ya Zao Mbegu zilizoza lishwa Mbegu zilizosa mbazwa Miche iliyozalishwa Miche iliyosambazwa 1 Mkonge 5,046,000 4,241,630 2 Kahawa 7,956,371 7,956,371 3 Chai 13,916,066 7,100,000 4 Korosho 90,764 90,764 91,512 91,512 5 Pareto 5,000 5,000 0 0 6 Mboga 1,953,025 1,953,025 7 Minazi 1,250,000 1,250,000 8 Michikichi 929,984 774,737 9 Viazi vitamu 1,000,448 1,000,448 10 Zabibu 113,637 35,277 11 Parachichi 44,952 44,952 Jumla 95,764 95,764 32,301,995 24,447,952 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 84. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Taasisi ya Uthibiti wa Ubora wa Mbegu Tanzania (Tanzania Official Seed Certification Institute – TOSCI) imeendelea kuthibiti ubora wa mbegu nchini kwa kukagua mashamba ya mbegu na kupima ubora wake kwenye maabara. Hadi Aprili, 2022 TOSCI imekagua hekta 1,654.2 za mashamba ya mbegu na kubaini yote yamekidhi vigezo vya ubora; imekusanya sampuli 1,795 na kupima ubora wake ambapo sampuli 1,591 zimekidhi vigezo vya ubora, sampuli 143 hazikukidhi vigezo vya ubora na sampuli 61 zinaendelea kufanyiwa vipimo. 48 85. Mheshimiwa Spika, TOSCI imekagua maduka ya mbegu 303 na kufanya majaribio ya utambuzi wa aina 65 za mazao ya kilimo. Aidha, TOSCI imetoa mafunzo kuhusu Sheria ya Mbegu Na. 18 ya mwaka 2003 na Kanuni zake kwa wafanyabiashara 399 na mafunzo ya uzalishaji wa mbegu bora kwa wakulima 82 katika mikoa ya Morogoro, Mwanza, Tabora, Geita, Mbeya, Iringa, Ruvuma, Songwe, Rukwa, Katavi, Arusha na Mtwara. Mtaalam kutoka Taasisi ya Uthibiti wa Ubora wa Mbegu Tanzania (TOSCI) akiendesha majaribio ya kupima ubora wa mbegu kwenye maabara ya Taasisi hiyo mkoani Morogoro 49 4.2.2.2. Mbolea 86. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 tani 436,452 za mbolea zimepatikana sawa na asilimia 63 ya mahitaji ya tani 698,260 ya msimu wa 2021/2022. Kati ya hizo, tani 274,973 zimeingizwa kutoka nje ya nchi, tani 43,579 zimezalishwa nchini na tani 117,900 ni bakaa ya msimu wa 2020/2021 kama inavyoonekana kwenye Jedwali. Na. 7. Jedwali na. 7: Upatikanaji wa Mbolea Hadi Aprili, 2022 Aina ya Mbolea Bakaa ya Msimu 2020/202 1 Kiasi kilichoi ngizwa Uzalish aji wa ndani Jumla ya Upatikan aji Mahitaji ya 2021/202 2 UREA 26,066 60,238 - 86,304 210,769 DAP 14,322 25,932 - 40,254 166,310 NPKs 30,909 45,805 1,339 78,053 147,503 Other N. 13,126 5,400 5,499 24,025 8,915 SA 8,920 34,727 - 43,647 32,978 CAN 559 50,947 - 51,506 101,618 NPSZn 4,686 0 - 4,686 11,571 MoP 4,835 12,900 - 17,735 1,939 NPS 1,945 8,040 - 9,985 - Minjingu 6,084 0 25,732 31,816 8,361 Mbolea Nyingine 4,513 30,984 5,008 40,505 8,298 Lime 1,852 0 4,426 6,278 - Dolomite 49 0 1,075 1,124 - Gypsum 34 0 500 534 - Jumla 117,900 274,973 43,579 436,452 698,262 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 50 87. Mheshimiwa Spika, mauzo ya mbolea ndani ya nchi yalikuwa tani 173,957 na nje ya nchi yalikuwa tani 43,175 na tani 192,100 zinaendelea kuuzwa. Aidha, aina 28 za mbolea mpya na visaidizi vyake vimesajiliwa ikilinganishwa na aina 17 za mbolea mpya zilizosajiliwa mwaka 2020/2021. 88. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Tumbaku kwa kushirikiana na Vyama vya Ushirika imesambaza mbolea tani 20,689.9 za NPK na tani 5,066.7 za CAN kwa wakulima ili kuongeza uzalishaji na tija. Pia, Bodi ya Chai na TSHTDA wameendelea kuhamasisha matumizi ya mbolea katika uzalishaji wa zao la chai kupitia vyama vya ushirika ambapo wakulima 11,869 wa vyama vya ushirika vya Igominyi (Njombe), (Iringa) na RUBTCOJE (Rungwe) wamehamasika na kununua tani 1,400 za mbolea aina ya NPK, TSP na UREA. 89. Mheshimiwa Spika, katika kudhibiti ubora wa mbolea nchini, Wizara kupitia Mamlaka ya Udhibiti wa Mbolea Tanzania (Tanzania Fertilizer Regulatory Authority - TFRA) imesajili wafanyabiashara 1,813 wa mbolea na kukagua wafanyabiashara 2,371 wa mbolea. Ukaguzi huo 51 ulibaini uwepo wa aina tisa (9) za mbolea zisizosajiliwa; uuzaji wa mbolea zilizofunguliwa; uwepo wa mbolea zenye uzani mdogo ukilinganisha na kipimo; na baadhi ya wafanyabiashara wa mbolea kufanya biashara bila vibali. Vilevile, wafanyabiashara wa mbolea 2,988 na wakaguzi 29 wamepatiwa mafunzo ya uhifadhi bora wa mbolea na mafunzo ya ukaguzi mtawalia. Pia, ujenzi wa maabara ya kupima ubora wa mbolea umefikia asilimia 38. 4.2.2.3. Viuatilifu 90. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha upatikanaji wa viuatilifu vya kudhibiti visumbufu vya mazao na mimea ambapo hadi Aprili, 2022, upatikanaji umefikia lita 106,000 vyenye thamani ya Shilingi 3,115,900,000. Kati ya hizo, lita 100,000 ni kwa ajili ya kudhibiti viwavijeshi, lita 5,000 kwelea kwelea na lita 1,000 kwa ajili ya nzi wa matunda. 91. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kudhibiti visumbufu vya mazao na mimea ikiwemo nzige, panya, kwelea kwelea, viwavijeshi na nzi wa matunda kwa kufanya savei, kununua na kusambaza viuatilifu kwenye maeneo yenye 52 milipuko pamoja na kutoa elimu kwa wakulima na maafisa ugani. 92. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 lita 225 za Methyl Eugeno zimesambazwa katika wilaya za Handeni (60), Muheza (50), Morogoro Mjini (45), Morogoro Vijijini (10), Bagamoyo (5), Pangani (25), na Ubungo (30) kwa ajili ya kudhibiti nzi wa matunda. Vilevile, lita 34,031 za Profenofos zimesambazwa katika Halmashauri 41 za mikoa ya Lindi, Pwani, Morogoro, Tanga, Geita, Manyara, Kilimanjaro, Dodoma, Singida, Dar es salaam, Katavi na Arusha kwa ajili ya kudhibiti viwavijeshi. Aidha, lita 561 za Duduba zimesambazwa katika Halmashauri ya Wilaya ya Kilosa. 93. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Pamba iliagiza chupa (acrepacks) 12,000,000 zenye thamani Shilingi bilioni 40.34 na kusambaza kwa wakulima kwa mfumo wa ruzuku ambapo chupa 9,500,000 zimetumika katika msimu wa 2021/2022 na chupa 2,500,000 zitatumika msimu wa 2022/2023. Aidha, Bodi ya Tumbaku imeratibu upatikanaji wa mbolea na viuatilifu vyenye thamani ya Dola za Marekani milioni 32.8 na kusambaza kwa wakulima. Vilevile, Bodi ya 53 Korosho imeratibu ununuzi wa viuatilifu vyenye thamani ya Shilingi Bilioni 59.3. Ununuzi huo umefanyika kwa kutumia utaratibu wa mazao husika kujigharamia yenyewe kupitia Mifuko ya Wadau. 94. Mheshimiwa Spika, Wizara imedhibiti milipuko ya panya katika mikoa ya Rukwa (Nkasi), Lindi (Kilwa), Nachingwea (Mtama, Liwale, Ruangwa na Lindi MC) na Mtwara (Nanyumbu, Tandahimba, Masasi na Newala) ambapo jumla ya kilo 812 za Zinc Phosphide zimetumika na kuokoa eneo la hekta 19,737.2 zilizolimwa mazao ya mahindi, ufuta, alizeti, karanga, mtama, muhogo na viazi vitamu. 95. Mheshimiwa Spika, katika kudhibiti visumbufu kuingia na kutoka nchini, Wizara imekagua tani 10,241,723.34 za mazao ya nafaka, bustani, mizizi, mbegu za mafuta, chai, tumbaku, kahawa, pamba, mikunde, mbao, mashudu na pumba katika vituo vya mipakani, bandari na viwanja vya ndege ambapo jumla ya vyeti 29,033 vya usafi wa mimea kwa ajili ya kuruhusu mazao kusafirishwa nje ya nchi na vyeti 2,039 vya kuruhusu mazao kuingia nchini vimetolewa. 54 96. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo ya udhibiti wa viwavijeshi kwa wakulima 200 na maafisa ugani 16 katika Kata 16 za Halmashauri ya Wilaya ya Kilombero. Kadhalika, imetoa mafunzo ya mbinu za kudhibiti nzi wa matunda kwa wakulima 849 na maafisa ugani saba (7) katika Wilaya ya Handeni. 97. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha matumizi ya taratibu na kanuni za ukaguzi wa mazao zinazofaa kuzuia visumbufu vya mimea kuingia nchini au kupeleka nje ya nchi zinazingatiwa, wataalam 34 wa Afya ya Mimea kutoka vituo vya Rusumo, Kabanga, Mutukula, na Namanga wamepatiwa mafunzo ya taratibu na kanuni za ukaguzi wa mazao ya mahindi, mchele na maharage yanayopitia katika mipaka hiyo. Aidha, Wizara imekamilisha maandalizi ya ramani ya ujenzi wa Kituo cha Utoaji wa Huduma kwa Pamoja Mipakani (One Stop Border Post - OSBP) yenye ukubwa wa mita za mraba 6,100 Manyovu – Kigoma. 98. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu Tanzania (Tanzania Plant Health and Pesticides Authority - TPHPA) imeendelea kudhibiti ubora wa viuatilifu 55 nchini ambapo hadi Aprili, 2022 maduka 233 na shehena 149 za viuatilifu zimekaguliwa na vibali 681 vimetolewa kwa wafanyabiashara wa viuatilifu. 99. Vilevile, Wizara kupitia TPHPA imetoa mafunzo ya matumizi bora ya viuatilifu na utambuzi wa visumbufu kwa maafisa ugani, wakulima na wauzaji wa viuatilifu 806 katika mikoa ya Iringa, Mbeya, Morogoro, Dar es salaam, Geita, Mwanza, Shinyanga, Simiyu na Kilimanjaro. Aidha, imechambua sampuli 5,000 za mabaki ya viuatilifu kwenye mazao ya chakula katika mikoa ya Dar es Salaam, Iringa, Arusha, Mbeya, Lindi na Mtwara. Kati ya sampuli hizo, sampuli 2,000 ziligundulika kuwa na mabaki ya viuatilifu. 56 Mtaalamu wa Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu Tanzania (TPHPA) akiwa maabara kuchambua sampuli za mazao ili kuangalia mabaki ya viuatilifu Upatikanaji wa Ithibati ya Maabara 100. Mheshimiwa Spika, Wizara imekarabati maabara ya TPHPA na kununua mashine ya kuchambua sampuli za mazao, mbolea, maji na udongo. Hatua hiyo imefanikisha maabara kupata ithibati ambapo itasaidia mazao ya kilimo yatakayopimwa katika maabara hiyo, kukidhi viwango vya masoko ya kimataifa. Aidha, Wizara kupitia Mradi wa Kudhibiti Sumukuvu (Tanzania Initiatives for Preventing Aflatoxin Contamination – 57 TANIPAC) imeendelea na ujenzi wa Kituo cha Udhibiti wa Visumbufu Kibaolojia ambao kwa sasa umefikia asilimia 65 na umegharimu jumla ya Shilingi 3,821,431,766.10. 4.2.2.4. Zana za Kilimo 101. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuwezesha upatikanaji, utoaji wa huduma za kitaalam na kuhimiza matumizi ya zana bora za kilimo ili kuongeza tija na kupunguza harubu katika uzalishaji na usindikaji wa mazao ya kilimo. Hadi Aprili, 2022 matumizi ya trekta yameongezeka kutoka asilimia 23 mwaka 2020 hadi asilimia 25 mwaka 2021. Vilevile, idadi ya matrekta makubwa yameongezeka kutoka 19,604 mwaka 2020/2021 hadi 21,149 na matrekta madogo yameongezeka kutoka 8,883 mwaka 2020/2021 hadi 9,420. 102. Aidha, Bodi ya Pamba imenunua mashine za kupalilia 400 na kusambaza kwa wakulima katika Halmashauri zinazozalisha pamba kulingana na mahitaji. 58 Wizara imeendelea kuhimiza matumizi ya zana bora za kilimo ili kuongeza tija na uzalishaji wa mazao ya kilimo kama matrekta makubwa katika shamba la Chuo cha Mafunzo Uyole mkoani Mbeya 103. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuhamasisha Sekta Binafsi kuwekeza katika zana na mashine za kilimo kwenye mnyororo wa uzalishaji wa mazao. Hadi Aprili, 2022 Sekta Binafsi imeingiza nchini mashine na zana za kilimo kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 8. 59 Jedwali Na.8: mashine na zana za kilimo zilizoingizwa nchini Na. Mashine na Zana Idadi 1. Matrekta makubwa 1,729 2. Matrekta madogo 653 3. Mashine kubwa za kuvuna 812 4. Mashine ndogo za kuvuna 516,466 5. Plau za matrekta 823,295 6. Haro za matrekta 25,332 7. Mashine za kupura 347,351 8. Zana za kupandia 19,809 9. Majembe ya kukokotwa na wanyamakazi 363,208 10. Mashine za kusindika mazao 1,239,994 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 104. Mheshimiwa Spika, Wizara imewatambua wabunifu wa zana za kilimo 16 katika mikoa ya Shinyanga (6), Dodoma (1), Mwanza (5), Arusha (1), Njombe (1), Manyara (1) na Tanga (1). Lengo la utambuzi huo ni kuwawezesha kupata mikopo yenye riba nafuu pamoja na kuwaunganisha na Taasisi za Utafiti wa Zana. 105. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha matumizi ya zana bora za kilimo, Wizara imeingia mkataba na kampuni ya AFTRADE kuwekeza kwenye uanzishwaji wa Vituo Jumuishi vya Utoaji wa Huduma za Zana za Kilimo nchini (mechanization hubs). 60 106. Wizara kwa kushirikiana na kampuni ya AFTRADE imefanya tathmini ya maeneo yanayofaa kuanzisha vituo hivyo. Hadi Aprili, 2022 tathmini imebaini kuwa vituo 13 vimekidhi mahitaji ya uwekezaji huo na taratibu za kuwezesha kuanza kazi zinaendelea. 4.2.3. Huduma na Mafunzo ya Ugani 4.2.3.1. Huduma za ugani 107. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imenunua pikipiki 7,000, vishikwambi 384 na Extension kits 6,700 kwa ajili ya maafisa ugani kilimo. Pia, Wizara imenunua vifaa vya kupima afya ya udongo (soil scanner) 143 kwa ajili ya Halmashauri 143. Hafla ya uzinduzi wa ugawaji wa vifaa hivyo ilifanywa na Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 04 Aprili, 2022 katika ukumbi wa Jakaya Kikwete Convention Centre Jijini, Dodoma. Jumla ya Shilingi 9,295,000,000 zimetumika kununua vifaa hivyo. 61 Mhe. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania akihutubia wakati zoezi la ugawaji wa vitendea kazi kwa Maafisa Ugani zaidi ya 6,700 katika ukumbi wa Jakaya Kikwete, Jijini Dodoma, tarehe 4 Aprili, 2022 4.2.3.2. Mafunzo ya Ugani 108. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo rejea kwa maafisa ugani 2,486 kuhusu kilimo biashara, matumizi bora ya zana za kilimo na kanuni bora za kilimo cha alizeti, zabibu, pamba, karanga, ufuta, soya, migomba na chikichi. Mafunzo hayo yaligharamiwa na Wizara kwa kushirikiana na Agricultural Market Development Trust – AMDT, Care International na Shirika la Maendeleo la Kilimo la Umoja wa 62 Mataifa (International Fund for Agricultural Development – IFAD). 109. Mafunzo hayo yametolewa katika mikoa ya Morogoro (Kilosa na Gairo), Njombe (Wanging’ombe na Ludewa), Ruvuma (Songea Vijijini na Namtumbo Vijijini), Kilimanjaro (Rombo, Hai na Siha), Manyara (Babati Vijijini na Kiteto), Singida (Manyoni, Itigi na Ikungi), Dodoma (Kondoa TC, Chemba na Chamwino), Tabora (Nzega Mjini, Nzega Vijijini, Urambo Vijijini na Kaliua Vijijini, Simiyu (Maswa, Meatu, Bariadi TC, Bariadi Vijijini, Busega na Itilima), Mara (Bunda na Serengeti), Iringa (Iringa Vijijini na Kilolo), Mbeya (Chunya na Mbarali), Songwe (Mbozi), Rukwa (Kalambo, Nkasi na Sumbawanga TC), Kigoma (Kasulu Vijijini na Kibondo), Mtwara (Masasi na Newala) na Lindi (Mtama Vijijini na Ruangwa). 110. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo ya uanzishwaji wa mashamba darasa kwa maafisa ugani 259 na wakulima viongozi 870 wa Mkoa wa Dodoma ili kuwezesha utoaji wa mafunzo ya mbinu bora za kilimo kwa vitendo kwa wakulima. Aidha, Wizara imewezesha uanzishwaji wa mashamba darasa 695, kati ya 63 hayo alizeti ni 378 na pamba ni 317. Vilevile, imeanzisha mashamba ya mfano 672 yakiwemo ya alizeti 415 na pamba 257 katika mikoa ya Dodoma, Singida na Simiyu. Aidha, maafisa ugani wa maeneo hayo wamepatiwa tani 10.5 za mbolea, viuatilifu (ekapack) 1,617 na viuagugu (ekapack) 1,584 kwa ajili ya kuanzisha mashamba hayo ambayo yatatumika kutoa mafunzo ya kilimo bora cha alizeti na pamba kwa wakulima kwa vitendo. 111. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI, imetoa mafunzo ya kilimo mseto na kuhamasisha matumizi ya miche ya chikichi iliyozalishwa kwa njia ya chupa (tissue culture) kwa wakulima 73,918, maafisa ugani 1,277 na wanafunzi wa shule za msingi 1,771. Pia, TARI imeanzisha mashamba ya mfano 35 ya chikichi katika Mkoa wa Kigoma. Vilevile, TARI kwa kushirikiana na Bodi ya Mkonge imetoa mafunzo ya kilimo bora cha mkonge kwa maafisa ugani 55 na wakulima 331 katika Wilaya ya Handeni mkoa wa Tanga. 112. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutoa huduma za ugani kwa njia ya Mfumo wa Kielektroniki (M-Kilimo) ambao unamwezesha mkulima kupata huduma ya ushauri wa kitaalam 64 kupitia simu ya kiganjani. Mfumo huo umelenga kutatua changamoto ya uhaba wa maafisa ugani waliopo pamoja na upatikanaji wa taarifa za masoko. Hadi Aprili, 2022 maafisa ugani 7,061 na wakulima 5,775,510 wamesajiliwa katika mfumo wa M-kilimo. Aidha, maswali 46,700 yameulizwa na kupatiwa majibu kupitia mfumo huo na Wizara inaendelea na uhamasishaji wa matumizi ya mfumo kwa wakulima. 113. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Mkonge imetoa mafunzo ya kilimo cha mkonge kwa wakulima 530 katika wilaya za Mkinga (364), Handeni (47), Korogwe (9), Kishapu (35), Meatu (11), Bariadi (12) na Itilima (52). Kutokana na mafunzo hayo jumla ya hekta 1,251.54 zimepandwa mkonge katika wilaya za Mkinga (hekta 451.72), Handeni 626.33), Chalinze (hekta 15), Korogwe (36.5), Kishapu (34.47), Meatu (19.52), Bariadi (23.0) na Itilima (45.0). Aidha, Bodi ya Pareto imetoa mafunzo ya kilimo bora cha pareto kwa wakulima 517 kutoka Mbeya (256), Ileje (71), Makete (88), Mufindi (71) na Manyara (31). Pia, Bodi kwa kushirikiana na kampuni za usindikaji wa pareto imetoa mafunzo ya uzalishaji wa pareto kwa vikundi vya Pashungu (52) na 65 Shigamba (37) katika Halmashauri ya Mbeya Vijijini. 114. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Korosho imetoa mafunzo ya kilimo bora kwa maafisa ugani 994 na wakulima 393 katika mikoa inayolima zao la korosho na mafunzo ya ubora wa korosho kwa maafisa ugani 229 katika mikoa ya Pwani na Tanga. Aidha, Bodi ya Kahawa imetoa mafunzo ya kilimo bora cha kahawa kwa wakulima 36,812 katika mikoa 16 inayozalisha kahawa. Kutokana na mafunzo hayo, mashamba 27,874 ya wakulima yamekarabatiwa pamoja na kuanzisha mashamba darasa 32 katika mikoa hiyo. Kadhalika, Bodi ya Sukari imetoa mafunzo ya kilimo bora cha miwa kwa wakulima 105 katika Wilaya ya Muheza kata za Muheza na Amani Mtibwa Morogoro. 115. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo rejea kuhusu teknolojia za kisasa za kilimo bora cha alizeti, michikichi, soya na pamba kwa maafisa ugani 1,512 wa mikoa ya Singida, Dodoma, Manyara, Kilimanjaro, Morogoro, Ruvuma, Njombe, Tabora, Simiyu, Mara, Iringa, Songwe, Mbeya, Rukwa, Lindi, Mtwara na Kigoma. Aidha, Wizara imewezesha maafisa ugani 596 katika mikoa ya Singida (158), Dodoma (259) na 66 Simiyu (179) kuanzisha mashamba darasa ya alizeti na pamba. 116. Pia, TARI imetoa mafunzo ya kanuni bora za kilimo cha zabibu kwa wakulima 865 kutoka kata za Mvumi Makulu, Mvumi Mission, Handali, Chinangali, Matumbulu, Mpunguzi, Mbabala, Hombolo, Mkonze na Chihanga na maafisa ugani 88 kutoka Halmashauri ya Kondoa (54), Mpwapwa (8) na Dodoma Jiji (26). 117. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa Agri-connect na TANSHEP imetoa mafunzo kwa wakulima 46,311 kuhusu kanuni bora za kilimo, uhifadhi wa mazao kabla na baada ya kuvuna, dhana ya ‘ANZIA SOKONI MALIZIA SHAMBANI’, na viwango vya ubora wa mazao katika mikoa ya Arusha (Ngorongoro na Arusha Vijijini), Kilimanjaro (Mwanga na Siha) na Tanga (Korogwe na Muheza). 4.2.3.3. Ukarabati wa Vyuo vya Kilimo na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima 118. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha mazingira ya kujifunzia na kufundishia kwa kukarabati miundombinu ya 67 Vyuo 12 vya Mafunzo ya Kilimo nchini ikiwemo ukarabati wa Ofisi, mabweni, mabwalo, madarasa, nyumba za watumishi, vyoo na maabara. Ukarabati wa miundombinu hiyo, upo katika hatua mbalimbali mfano ukarabati wa mabweni ya Ukiriguru, jengo la maktaba ya Chuo cha Kilimo Mtwara, majengo ya Ofisi za Vyuo vya Kilimo Tengeru, Tumbi, Uyole na Ilonga umefikia wastani wa asilimia 95. Aidha, ukarabati wa miundombinu ya Vyuo vya Kilimo Mubondo, KATRIN, KATC, Ilonga, Uyole na Inyala unaendelea na umefikia wastani wa asilimia 40. 4.2.3.4. Udahili wa wanafunzi katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo 119. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imedahili na kufadhili wanafunzi 2,360 wa ngazi ya Astashahada na Stashahada katika Vyuo 14 vya Mafunzo ya Kilimo. Kati ya hao, wanafunzi 1,507 ni wa mwaka wa kwanza na wanafunzi 853 ni wa mwaka wa pili. Vilevile, Wizara imedahili wanafunzi 582 wanaojigharamia wenyewe. Kati ya hao, wanafunzi 402 ni wa mwaka wa kwanza na 180 ni wa mwaka wa pili. Pia, Wizara inaendelea kutengeneza mfumo wa kielektroniki wa udahili 68 wa wanafunzi kwa ajili ya vyuo 14 vya mafunzo ya kilimo ambao upo katika hatua za majaribio. 4.2.4. Umwagiliaji 120. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imeendelea kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji kwa kujenga na kukarabati skimu za umwagiliaji. 4.2.4.1. Ujenzi wa Miradi ya Umwagiliaji 121. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume inaendelea na ujenzi wa skimu ya Kirya (hekta 800) iliyopo Wilaya ya Mwanga na Endagaw (hekta 246) iliyopo Wilayani Hanang’ ambapo hadi Aprili, 2022 utekelezaji wa miradi hiyo umefikia asilimia 42 na 41, mtawalia. Aidha, utekelezaji wa miradi hiyo utagharimu Shilingi 1,064,674,871.20 (Kirya) na Shilingi 989,719,851.66 (Endagaw) hadi itakapokamilika. 122. Vilevile, mikataba kwa ajili ya ujenzi wa skimu ya Msanginya/Usense (hekta 106) iliyopo Wilaya ya Nsimbo na Msufini (hekta 1,000) iliyopo Wilaya ya Mvomero imesainiwa na wakandarasi wamekabidhiwa kazi kwa ajili ya utekelezaji na itagharimu Shilingi 1,963,326,966. Aidha, ujenzi 69 wa bwawa katika skimu ya Orumwi (Siha) lenye mita za ujazo 58,000 litakalomwagilia hekta 200 umefikia asilimia 93. Ujenzi wa bwawa hilo utagharimu Shilingi 500,000,000 hadi kukamilika. 123. Mheshimiwa Spika, Tume kupitia Mfuko wa Taifa wa Maendeleo ya Umwagiliaji (NIDF) inaendelea na ujenzi wa skimu ya Idudumo (hekta 300) umefikia asilimia 26. Ujenzi wa skimu hiyo utagharimu Shilingi 746,062,670 hadi kukamilika. 124. Vilevile, taratibu za manunuzi kwa ajili ya ujenzi wa skimu ya Mgambalenga (Kilolo), Mbaka (Busekelo) na Muhukuru (Songea) zimekamilika na hatua za kusaini mikataba zinaendelea. Ujenzi wa miradi hiyo utagharimu jumla ya Shilingi 1,700,000,000 na ujenzi utaanza Juni, 2022. Aidha, Tume kupitia NIDF imenunua vifaa vya karakana na kutengeneza mitambo saba (7) ambayo ni low bed (1), motor grader mbili (2), excavator tatu (3) na buldozer moja (1). 125. Mheshimiwa Spika, Tume kwa kushirikiana na Jeshi la Kujenga Taifa (JKT) inaendelea na ujenzi wa miundombinu ya 70 umwagiliaji katika skimu ya umwagiliaji ya Chita JKT kikosi cha 837KJ (hekta 4,800) ambapo ujenzi umefikia asilimia 63. 4.2.4.2. Ukarabati wa Miradi ya Umwagiliaji 126. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Tume imeendelea na ukarabati wa skimu za umwagiliaji za Kituani Mwenzae (Lushoto), Luganga (Iringa), Mseta Bondeni (Kongwa), Chinangali (Chamwino) na Fufu (Chamwino). Ukarabati huo, umefikia asilimia 88, 69, 12, 15, na 15 mtawalia. Aidha, ukarabati wa skimu za Karema (Katavi), Kilida (Katavi) na Lwafi Katongoro (Nkasi) utafanyika baada ya msimu wa mvua kuisha. Ukarabati wa skimu hizo utagharimu jumla ya Shilingi 917,502,356 hadi kukamilika. 127. Mheshimiwa Spika, taratibu za manunuzi ili kuwapata wakandarasi wa kukarabati miundombinu ya umwagiliaji katika skimu za Lusu, Mvumi na Mwasubuya zinaendelea ambapo tathmini ya zabuni ya skimu ya Lusu imekamilika; zabuni ya skimu ya Mvumi imefunguliwa; na zabuni ya skimu ya Mwasubuya 71 inarudiwa kutangazwa kutokana na kutopatikana kwa wazabuni. 128. Mheshimiwa Spika, Tume kwa kushirikiana na Wizara ya Maliasili na Utalii imeendelea kutekeleza Mradi wa Kusimamia Maliasili na Kuendeleza Utalii Kusini mwa Tanzania (Resilient Natural Resource Management for Tourism and Growth Project-REGROW). Mradi huo unajenga na kukarabati skimu ya Madibira (hekta 3,000) uliopo Wilaya ya Mbarali ambapo hadi Aprili, 2022 ukarabati umefikia asilimia 27. Ujenzi na ukarabati wa mradi huo utagharimu jumla ya Shilingi 8,759,866,327.76. 129. Mheshimiwa Spika, maelezo ya kina ya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji ni kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 2. 4.2.4.3. Miradi ya Umwagiliaji Inayofanyiwa Upembuzi yakinifu na Usanifu 130. Mheshimiwa Spika, Tume kupitia ASDP II imekamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu za Mkombozi (Iringa), Idudumo (Nzega), Luiche (Kigoma/Ujiji) na Ilemba (Sumbawanga) kwa asilimia 100. Vilevile, 72 upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa la Ibanda (Sengerema/Geita), Tlawi (Mbulu) na skimu ya Makwale (Kyela) umefikia asilimia 65, 80 na 80, mtawalia kupitia ASDP II. Aidha, kupitia mradi wa REGROW, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika skimu nane (8) za Mbuyuni Kimani, Uturo, Isenyela, Makangarawe, Hermani, Chosi, Gonakuvagogolo na Matebete umefika asilimia 90. (Kiambatisho Na. 3). Skimu hizo zitajengwa katika mwaka wa fedha 2022/2023. 131. Mheshimiwa Spika, Tume kupitia NIDF inaendelea na upembuzi yakinifu katika skimu 12 zenye jumla ya hekta 29,242 (Jedwali Na. 9). Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika skimu hizo utatekelezwa mwaka 2022/2023. Jedwali Na. 9: Skimu zinazoendelea kufanyiwa upembuzi yakinifu Na. Jina la Skimu/bwawa Eneo (hekta) Wilaya 1. Kizi 500 Mpwapwa 2. Mlembule 3,000 Mpwapwa 3. Masimba 1,500 Iramba 4. Makondeko 3,000 Newala 5. Ilemba 2,500 Sumbawanga 6. Mbwasa 5,000 Manyoni 7. Dirim 335 Mbulu 73 8. Igenge-bwawa 57 Misungwi 9. Mwamapuli-bwawa 2,000 Igunga 10. Masasi 350 Chato 11. Bonde la Bahi 5,000 Bahi 12. Eyasi 6,000 Mbulu Jumla 29,242 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 132. Mheshimiwa Spika, Tume kwa kushirikiana na Shirika lisilo la Kiserikali la Rikolto Tanzania imetoa mafunzo ya usimamizi na uendeshaji wa skimu za umwagiliaji pamoja na kilimo bora cha mpunga na mboga katika mikoa ya Manyara, Arusha na Kilimanjaro ambapo wakulima 70 wamepatiwa mafunzo hayo. Pia, Tume kwa kushirikiana na Shirika la SNV chini ya mradi wa CRAFT imetoa mafunzo ya matumizi ya teknolojia bora za kilimo cha umwagiliaji kwa kuzingatia mabadiliko ya tabianchi kwa wakulima katika mikoa ya Njombe, Manyara, Iringa na Mbeya. 133. Vilevile, Tume kwa kushirikiana na Shirika la CARE International pamoja na Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania-SAGCOT) imetoa mafunzo ya kilimo biashara na kuunda vikundi vitano (5) vya vijana vitakavyokuwa 74 vinazalisha mazao kwa tija na kibiashara katika skimu ya Itipingi mkoani Njombe. 134. Mheshimiwa Spika, Tume pia kwa kushirikiana na Shirika la Utafiti la Japan (Japan International Research Center for Agricultural Sciences - JIRCAS) inaendelea na utafiti wa matumizi bora ya maji katika skimu za Ndungu (Same), Lower Moshi (Moshi Vijijini) na skimu ya Mto wa Mbu (Monduli). Lengo la utafiti huo ni kuongeza uzalishaji wa zao la mpunga kwa kuzingatia matumizi ya maji kwa ufanisi. 135. Aidha, Tume kwa kushirikiana na Benki ya Dunia inaendelea na tathmini ya ukusanyaji wa ada za huduma za umwagiliaji, matumizi ya teknolojia zinazotumia maji kwa ufanisi na uwekezaji wa Sekta Binafsi kwa kushirikiana na Serikali katika kuendeleza kilimo cha umwagiliaji nchini. Matokeo ya tathmini hiyo yatasaidia kuboresha mfumo wa ukusanyaji wa ada na tozo za huduma za umwagiliaji pamoja na mapendekezo ya uwekezaji wenye tija katika sekta ya umwagiliaji. 75 4.2.5. Masoko na Mifumo ya Masoko 136. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ya Kilimo ni moja ya Wizara zilizoshiriki kwenye Maonesho ya Dubai Expo, 2020 chini ya uratibu wa Wizara ya Uwekezaji, Viwanda na Biashara kupitia Mamlaka ya Maendeleo ya Biashara Tanzania (TanTrade). Maonesho hayo yalianza tarehe 01 Oktoba, 2021 na kumalizika tarehe 31 Machi, 2022 nchini Dubai - Umoja wa Falme za Kiarabu (UAE). 137. Mheshimiwa Spika, mafanikio yaliyopatikana katika maonesho hayo ni kusainiwa kwa hati saba (7) za makubaliano kwa ajili ya kushirikiana katika kuendeleza sekta ya kilimo. Mashirikiano hayo yamejikita katika maeneo mbalimbali ikiwemo ujenzi wa vituo vya kuchanganya mbolea na viuatilifu (fertilizer and pesticide blending facility/ies), upatikanaji na matumizi bora ya zana za kilimo, miundombinu ya umwagiliaji, uhifadhi na usafirishaji wa mazao. 76 Waziri wa Kilimo Mhe. Hussein Bashe akisaini mkataba na Mwakilishi wa Kampuni ya Agritech Global inayoongozwa na Mhe. Sheikh Ahmed Dalmook Al Maktoum. Mkataba huo unahusu ushirikiano katika uanzishwaji wa vituo vya zana za kilimo na uchanganyaji wa mbolea. Tarehe 24 Februari, 2022 nchini Dubai. 138. Mafanikio mengine ni ushirikiano katika kupoka na kuhodhi masoko ya mazao ya kilimo ambapo tarehe 03 Mei, 2022 shehena la kontena lenye tani 22.3 za parachichi aina ya HASS lilipokelewa Mumbai India ikiwa ni matokeo ya mkataba uliosaniwa kati ya Tanzania Horticulture Association (TAHA) na India kwa ajili ya kufungua masoko ya mazao ya mboga, matunda na viungo wakati wa maonesho ya Dubai Expo, 2020 77 139. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara kupitia CPB imenunua mahindi tani 33,600 kutoka kwa wakulima na imeiuzia Kampuni ya Grain Industries Limited ya Kenya tani 2,000 za mahindi zenye thamani ya Shilingi 1,060,000,000. Katika jitihada za kutafuta masoko, Wizara imefanikiwa kupata masoko katika nchi za DRC, Kenya, Zimbabwe, Rwanda, Burundi na Comoro. Kutokana na jitihada hizo, ghala za kukodi zenye uwezo wa kuhifadhi tani 5,000 na tani 2,000 zimepatikana katika miji ya Juba (Sudan Kusini) na Lubumbashi (DR Congo), mtawalia. 140. Aidha, Wizara imepata masoko mapya ya zao la parachichi katika nchi za India na Afrika Kusini na zao la ndizi nchini Kenya baada ya mazao hayo kukidhi viwango vya ubora. 78 Maparachichi aina ya Hass yaliyokidhi vigezo yakiwa tayari kusafirishwa kuelekea Afrika Kusini kupitia Kampuni ya Kuza Afrika, wilayani Rungwe mkoani Mbeya 141. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021 tani 12,250 za parachichi zenye thamani ya Shilingi Bilioni 24.95 ziliuzwa katika nchi mbalimbali kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 10. 79 Jedwali Na. 10: Mauzo Zao la Parachichi katika Nchi Zilizonunua kwa mwaka 2021 Nchi Kiasi kilichouzwa (Tani ‘000’) Thamani (TZS Bilioni) Uholanzi 4.5 11.8 Uingereza 1.7 3.0 Ufaransa 1.8 2.8 Umoja wa Falme za Kiarabu 0.7 1.8 Afrika Kusini 0.4 1.4 Kenya 1.8 1.0 Nchi nyingine 1.35 3.15 Jumla 12.25 24.95 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania 2022 142. Mheshimiwa Spika, soko la mahindi limeendelea kukua katika nchi ya Kenya ambapo katika kipindi cha miaka mitatu (3) Tanzania imepeleka wastani wa tani 83,087 kwa mwaka sawa na asilimia 70 ya mahindi yote yanayouzwa nje ya nchi. Aidha, mauzo ya mahindi nje ya nchi ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 11. Jedwali Na. 11: Uuzaji wa Mahindi Nje ya Nchi (tani). Nchi 2019 2020 2021 Wastani Kenya 57,658 39,154 152,449 83,087 Sudan Kusini 2,200 9,000 8,000 6,400 Zimbabwe 1,112 17,000 - 6,037 DRC 10,961 4,598 2,426 5,995 Burundi 8,843 6,413 1,828 5,695 Rwanda 927 2,123 13,097 5,382 Uganda 3,200 3,976 1,175 2,784 Sudan - - 5,000 1,667 Umoja wa Nchi za Falme za Kiarabu - - 2,940 980 Nyingine 562 276 267 368 Jumla 85,465 82,543 187,185 118,398 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA), 2022 80 143. Kadhalika, soko la mchele limeendelea kukua hususan katika nchi ya Uganda ambapo katika kipindi cha miaka mitatu (3) wastani wa tani 136,377.97 kwa mwaka zimeuzwa Uganda sawa na takribani asilimia 56.42 ya mchele wote unaouzwa nje ya nchi. Mauzo ya mchele nje ya nchi ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 12. Jedwali Na. 12: Uuzaji wa Mchele Nje ya Nchi (tani). Nchi 2019 2020 2021 Wastani Uganda 6,129.40 124,079.50 278,925.0 136,377.9 7 Kenya 999.2 46,947.30 115,128.0 54,358.17 Rwanda 9,520.30 42,627.40 61,131.0 37,759.57 DRC 2,910.00 4,755.00 6,724.0 4,796.33 Burundi 450 2,058.80 11,979.0 4,829.27 Zambia 95 780 337.0 404.00 India - 702.6 - 234.20 Umoja wa Nchi za Falme za Kiarabu 24 - 551.0 191.67 Malawi - 45 410.0 151.67 Nyingine 7,057.80 149 559.0 2,588.60 Jumla 27,185.7 222,144.5 475,744. 0 241,691.4 3 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) 2022 144. Mheshimiwa Spika, katika msimu 2020/2021, Wizara imefanikisha kuuza tani 53,594.35 za soya katika nchi za India, China, 81 Rwanda na Kenya ikilinganishwa na tani 2,647 zilizouzwa msimu wa 2019/2020. Jitihada hizo zimewezesha bei ya soya kuongezeka kutoka Shilingi 1,500 msimu wa 2019/2020 hadi Shilingi 2,200 msimu wa 2021/2022. 145. Vilevile, hadi Aprili, 2022 tani 231,103 za korosho ghafi; tani 144,792 za pamba; tani 60,819 za kahawa; na tani 6,875 za kakao zimeuzwa. Pia, Wizara imewezesha wakulima 500 wa mikoa ya Arusha na Manyara kuingia mkataba na Tanzania Breweries Ltd (TBL) wa kununua tani 5,000 za shayiri kwa bei ya Shilingi 850 kwa kilo. Kadhalika, CPB imeuza tani 183.22 za maharage, tani 215.96 za mchele na tani 1,023.70 za mbegu za mafuta ya alizeti. 146. Mheshimiwa Spika, Itifaki ya Jumuiya ya Afrika Mashariki ya Viwango vya Afya ya Mimea, Wanyama na Usalama wa Chakula (East African Community Protocol on Sanitary and Phytosanitary- SPS Measures) imeridhiwa ambayo itasaidia ukuaji wa masoko ya mazao ya kilimo nje ya nchi. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na wadau mbalimbali imeandaa Mkakati na Mpango Kazi wa Masoko ya Mazao ya Kilimo (Market to Farm Agricultural Marketing Strategy and Action 82 Plan 2021-2026). Mkakati huo umelenga kuwawezesha wakulima kufanya utafiti wa soko na kuzalisha kulingana na mahitaji ya soko. 147. Pia, Wizara imeandaa Mwongozo wa Mifumo ya Uuzaji wa Mazao ya Kilimo ili kuongeza ufanisi katika taratibu za usimamizi wa mauzo ya mazao ya kilimo pamoja na kuwezesha wadau kujua taratibu zitakazotumika kusimamia mauzo ya mazao ya kilimo. 148. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022 tani 6,794 za singa zenye thamani ya Shilingi Bilioni 21.8 na bidhaa mbalimbali za mkonge tani 711 zenye thamani ya Shilingi Bilioni 2.14 zimeuzwa kwenye soko la ndani. Aidha, tani 20,606.64 za singa zenye thamani ya Dola za Marekani 33,773, na tani 866 za bidhaa mbalimbali za mkonge zenye thamani ya Dola za Marekani milioni 2.46 zimeuzwa kwenye soko la nje. Aidha, Bodi ya Mkonge imewaunganisha wakulima wadogo 1,631 wakiwemo wa AMCOS (1,206) na Binafsi (425) kwenye soko kwa mfumo wa zabuni ambapo wameweza kuuza mkonge daraja la UG kwa Shilingi 3,700,000 kwa tani ikilinganishwa na Shilingi 3,300,000 nje ya mfumo. Pia, katika msimu wa ununuzi wa mwaka 83 2020/2021 tani 58,295 za tumbaku zenye thamani ya Dola za Marekani 90,515,115.04 zimeuzwa. Viwanda vya kati na vikubwa vimechangia kuongeza thamani zao la mkonge na kuzalisha bidhaa mbalimbali za mkonge ambazo zimeuzwa ndani na nje ya nchi 149. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto imeendelea kusimamia uzalishaji na ununuzi wa Pareto ambapo hadi Aprili, 2022, tani 1,848 za maua ya pareto zimezalishwa na kuuzwa kwa Kampuni za Pareto Tanzania (Mafinga) na 84 Tanextract Ltd (Mbeya) kwa ajili ya usindikaji nchini. 150. Mheshimiwa Spika, tani 31,360 za kahawa aina ya Arabika zenye thamani ya Dola za Marekani 87,076,720 na tani 41,668 za aina ya Robusta zenye thamani ya Dola za Marekani 55,190,253.36 zimeuzwa. 151. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 ujenzi wa kituo cha udhibiti wa visumbufu kibaolojia kupitia TANIPAC umefikia asilimia 79. Aidha, ujenzi wa Kituo Mahiri cha usimamizi wa mazao baada ya kuvuna umefikia asilimia tano (5). Kituo hicho kitatumika kusambaza teknolojia za usimamizi wa mazao baada ya kuvuna. 152. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na TAHA, Balozi zetu katika nchi za Ulaya, Marekani na Mashariki ya Kati imeongeza wigo wa masoko kwa mazao ya bustani hasa matunda na viungo katika nchi hizo. Aidha, wanunuzi kutoka nchi mbalimbali wameonesha utayari wa kununua mazao ikiwemo matunda hasa maembe na ndimu zisizo na mbegu zinazozalishwa nchini. Mfano, uhitaji wa maembe kutoka Tanzania ni jumla ya tani 36,000 kwa 85 mwaka na ndimu ni tani 17,400 kwa mwaka. Katika mwaka 2022/2023, Wizara kwa kushirikiana na TAHA, Serikali ya Sweden na UNDP itaanza utekelezaji wa mradi wa kuongeza uwezo wa nchi katika kuzalisha mazao hayo kwa kuwezesha upatikanaji wa miche 1,500,000, kuwajengea uwezo wakulima kuhusu mbinu bora za kisasa na teknolojia na kuwapa elimu ya biashara. Hatua hizo zitawezesha kuongeza uzalishaji wa maembe kufikia tani 120,000 na ndimu kufikia tani 27,500 ifikapo mwaka 2025/2026. Ushiriki wa Sekta Binafsi katika Kilimo 153. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuthamini mchango wa Sekta Binafsi kama kichocheo cha ukuaji wa Sekta ya Kilimo, kuhakikisha usalama wa chakula, uongezaji wa thamani ya mazao ya kilimo, kuimarisha upatikanaji wa pembejeo, kuongeza ajira na masoko ya mazao ya kilimo. Taarifa ya utekelezaji wa ASDP II kupitia Sekta Binafsi inaonesha kuwa hadi Juni 2021 Kampuni 606 za Sekta Binafsi, Asasi za kiraia 47 na Mashirika yasiyo ya kiserikali 64 yamewekeza katika Sekta ya kilimo. 86 154. Aidha, Wizara imeratibu majukwaa 52 ya majidiliano na Sekta Binafsi kwa mazao asilia ya biashara, nafaka, mikunde, bustani na mbegu za mafuta ya kula kwa ajili ya kutatua changamoto za kikodi na kisera. Wabia wa Maendeleo 155. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha mahusiano ya kimataifa kupitia wabia wa maendeleo ndani na nje ya nchi kwa ajili ya kukuza uchumi kutokana na uwekezaji katika Sekta ya Kilimo. Maeneo yaliyozingatiwa katika uwekezaji wa wabia wa maendeleo ni pamoja na usimamizi wa mazao baada ya kuvuna, vijana, masoko, ujenzi wa miundimbinu ya hifadhi wa mazao, kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji, uongezaji wa thamani, upatikanaji wa mbegu bora, afya ya mimea, lishe,, huduma za ugani, mazingira na jinsia. Hadi Juni, 2021 jumla ya Shilingi 30,709, 669,050,600 zimetumiwa na wadau kutekeleza miradi 199 ya sekta ya kilimo. 87 4.2.6. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji 156. Mheshimiwa Spika, Taasisi za fedha zimeendelea kuwa muhimu katika upatikanaji wa mitaji katika sekta ya kilimo. Taarifa ya utekelezaji ya ASDP II hadi Juni inaonesha kuwa taasisi fedha ikiwemo benki ya CRDB, NMB, TADB na TIB zilitoa mikopo ya Shilingi 1,267,700,000,000 katika kundeleza sekta ya kilimo. 157. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha upatikanaji wa mitaji, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi iliunda kamati ya viongozi ya kushughulikia mifumo ya ugharimiaji wa Sekta ya Kilimo ikiwa ni pamoja na kupunguza riba ya mikopo. Matokeo ya shughuli ya Kamati hiyo ni benki za biashara za CRDB na NMB kushusha viwango vya riba ya mikopo ya kilimo kutoka asilimia 20 na 17, mtawalia hadi kufikia asilimia 9. Pia, hatua hiyo imepelekea benki ya NMB kutenga Shilingi Bilioni 100 kwa ajili ya kukopesha wajasiriamali katika sekta ya kilimo kupitia matawi yake 225 nchini. 88 158. Mheshimiwa Spika, kupitia kamati hiyo Wizara imefanya majadiliano na benki za biashara na kuwezesha wakulima kupata mikopo. Hadi Aprili, 2022 TADB imetoa mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 116.36 kwa ajili ya pembejeo za kilimo kwenye mazao ya kahawa, na kufufua vinu vya kuchambua pamba vya Kahama, Chato, Mbogwe, Bukombe, Lugeye Sola, Manawa na kiwanda cha mafuta ya chikichi cha Trolle Meesle Tanzania Ltd kilichopo mkoa wa Kigoma. 159. Mheshimiwa Spika, Aidha, TADB imetoa mikopo ya moja kwa moja (direct lending) yenye thamani ya Shilingi Bilioni 482.4 kwa ajili ya kuwekeza katika mnyororo wa thamani wa kilimo. Pia, TADB kupitia Mfuko wake wa Dhamana kwa Wakulima Wadogo (Smallholder Credit Guarantee Scheme) imetoa mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 144 kwa wakulima 987 pamoja na wadau wengine wa kilio hususan AMCOS na wajasiriamali wa dogo na wakati katika Sekta ya Kilimo. 160. Kadhalika, TABD imeingia mikataba na Benki washirika 14 katika mfuko huo ikiwemo; Benki ya Maendeleo, CRDB, NMB, TCB, AZANIA, NBC, STANBIC, Absa, KCBL, PBZ, Uchumi 89 Microfinance, FINCA, MuCoBa na TaCoBa ikiwa ni moja kati ya jitihada za Benki kuchangia utoaji wa mikopo kwa wakulima wadogo na Sekta ya kilimo kutoka Taasisi za Fedha nchini. Jumla ya mikopo hiyo, imewanufaisha wakulima wadogo, wakati na wakubwa zaidi ya 1,527,175 wanaojishughulisha katika mnyororo wa thamani wa kilimo. 161. Vilevile, TADB imeanzisha Mfuko wa Dhamana kwa Wakulima Wadogo (Smallholder Farmer’ Credit Guarantee Scheme) kwa ajili ya kurahisisha upatikanaji wa mitaji kupitia mikopo ambapo hadi Aprili, 2022 mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 125.02 imedhaminiwa na kutolewa kwa wanufaika 11,987 tangu kuanzishwa kwa mfuko kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 13. Jedwali Na. 13: Wanufaika wa Mikopo ya Mfuko wa Dhamana kwa Wakulima Wadogo Hadi Aprili, 2022. Na. Mchanganuo wa Wanufaika Idadi ya Wanufaika Thamani ya Mikopo (Tshs.) 1. Wanufaika binafsi 11,735 55,172,104,858.64 2. Vyama vya Ushirika (AMCOS) 190 12,741,153,300.00 3. Wafanyabiashara wadogo na wa kati 62 57,103,120,028.02 Jumla 11,987 125,016,378,186.66 90 Chanzo: Benki ya Maendeleo ya Kilimo, 2022 162. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mfuko wa Taifa wa Pembejeo (Agriculture Inputs Trust Fund- AGITF) imetoa mikopo 50 yenye thamani ya Shilingi 1,838,434,000 kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 14. Jedwali Na. 14: Mikopo Iliyotolewa na AGITF Hadi Aprili, 2022. Na Aina ya Mikopo Idadi ya Wakopaji Thamani ya Mikopo 1. Matrekta mapya 10 467,950,000 2. Pembejeo 10 395,000,000 3 Umwagiliaji 5 249,729,000 4 Ufugaji/ Livestock 5 125,600,000 5. Mashine za kusindika 1 10,000,000.00 6. Matrekta ya mikono (Powertiller) 4 53,900,000.00 7. Shughuli za shamba 15 536,255,000 Jumla 50 1,838,434,000 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 4.2.7. Uzalishaji wa Mazao 163. Mheshimiwa Spika, Sekta ndogo ya mazao inahusika na uzalishaji wa mazao zaidi ya 90 katika kanda saba (7) za kilimo. Mazao hayo yanajumuisha mazao ya asilia ya biashara, mazao ya mafuta, mazao ya chakula na mazao ya bustani. 91 4.2.7.1. Mazao Asilia ya Biashara 164. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara umekuwa ukipanda na kushuka kutokana na kuyumba kwa bei katika Soko la Dunia zilizosababishwa na athari za UVIKO-19. Mfano, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara umepungua kutoka tani 1,012,429 mwaka 2017/2018 hadi tani 898,966.8 mwaka 2020/2021. Aidha, uzalishaji katika msimu wa mwaka 2021/2022 umefikia tani 938,586.81 kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 15. Jedwali Na. 15: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara Zao 2017/2018 2018/2019 2019/2020 2020/2021 2021/2022 Pamba 222,039 348.958 348,977 122,836 144,792** Kahawa 45,245 68,147 60,651 73,027 65,235** Chai 34,010 37,193 28,715 27,510 17,615* Pareto 2,400 2,014 2,510 2,412 1,895* Tumbaku 50,522 72,325 37,546 58,508 70,775 Korosho 313,826 225,053 232,682 210,786 238,555.81** Mkonge 40,635 33,271 36,379 36,169.8 29,719* Sukari 303,752 359,219 311,358 367,718 370,000 Jumla 1,012,429 797,570.958 1,058,818 898,966.8 938,586.81 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 * Uzalishaji unaendelea ** Msimu wa mauzo 92 i. Zao la Mkonge 165. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Mkonge Tanzania imeendelea kuhamasisha uzalishaji wa mkonge na kuongeza upatikanaji wa bidhaa zake. Hadi Aprili, 2022 uzalishaji wa mkonge umefikia tani 29,719 na uzalishaji unaendelea. Pia, Bodi imepima na kugawa mashamba yenye hekta 2,202.02 kwa wakulima wapya 939 kwa ajili ya kilimo cha mkonge. ii. Zao la Tumbaku 166. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania imehamasisha kuongeza uzalishaji wa zao la tumbaku kutoka tani 37,546 msimu wa 2019/2020 hadi tani 58,508 msimu wa 2020/2021. Vilevile, katika msimu wa uzalishaji wa mwaka 2021/2022, wakulima wa tumbaku wameingia mkataba na kampuni za Premium Active TZ Ltd, Alliance One TZ Ltd, Japan Tobacco International Leaf Services, Magefa Growers Ltd, Pachtec Co. Ltd, ENV Services Ltd Jespan Co. Ltd, Naile Leaf TZ Co na Biexen Co. Ltd kwa ajili ya kuzalisha tani 70,775 za tumbaku. 93 iii. Zao la Pareto 167. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto Tanzania imeendelea kusimamia uzalishaji na ununuzi wa pareto ambapo hadi Aprili, 2022 tani 1,895 za maua makavu ya pareto zimezalishwa na kuuzwa kwa Kampuni za pareto Tanzania (Mafinga) na Tanextract Ltd (Mbeya) kwa ajili ya usindikaji. Vilevile, Bodi imetengeneza vikaushio vinne (4) vya maua ya pareto katika Wilaya ya Mufindi (3) na Ileje (1). iv. Zao la Chai 168. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Chai Tanzania imeendelea kusimamamia uzalishaji, tija na ubora wa chai nchini. Hadi Aprili, 2022 uzalishaji wa chai kavu umefikia tani 17,615 sawa na asilimia 58.72 ya lengo la kuzalisha tani 30,000 na uzalishaji unaendelea. Kadhalika, mapato yanayotokana na mauzo ya chai nje ya nchi yameongezeka kutoka Dola za Marekani 23,586,823 kwa mwaka 2020/2021 hadi Dola za Marekani 24,857,975 mwaka 2021/2022. Aidha, wastani wa tija kwa wakulima wadogo hadi Aprili, 2022 ulikuwa ni kilo 364.73 za chai kavu sawa na asilimia 31.73 ya lengo na 94 wakulima wakubwa ni kilo 485.03 sawa na asilima 22.07 ya lengo. 169. Mheshimiwa Spika, Bodi kwa kushirikiana na TSHTDA imekagua mashamba makubwa 17 na kuhamasisha ufufuaji wa mashamba ya wakulima wadogo yenye ukubwa wa hekta 650 katika mikoa ya Mbeya, Iringa, Njombe na Tanga. Hadi Aprili, 2022 mashamba ya wakulima wadogo yenye hekta 201 yamefufuliwa katika mikoa ya Njombe na Mbeya. Bodi ya Chai imeendelea kusimamamia uzalishaji, tija na ubora wa chai nchini kupitia mashamba madogo na makubwa 95 170. Vilevile, mashamba mapya ya chai yenye hekta 200 yameanzishwa katika mkoa wa Njombe. Aidha, Bodi imekagua viwanda 12 vya kusindika chai vilivyopo Mbeya, Iringa, Njombe na Tanga na kutoa elimu kuhusu kilimo bora cha chai (GAP), usindikaji bora (GMP) pamoja na sheria na kanuni za chai kwa wafanyakazi na wakulima. 171. Pia, Bodi imeendelea kufuatilia ukarabati wa kiwanda cha chai Mponde ambapo hadi Aprili, 2022 ukarabati umefikia asilimia 75. Vilevile, Bodi imesajili kampuni mpya tano (5) za kuchanganya na kufunga chai kwenye vikasha na kufanya idadi ya kampuni kufikia 15. v. Zao la Korosho 172. Mheshimiwa Spika, katika msimu wa 2021/2022 uzalishaji wa korosho umefikia tani 238,555.81 sawa na asilimia 85.2 ya lengo la kuzalisha tani 280,000 na makusanyo ya uzalishaji kwa vikundi vya ubanguaji bado yanaendelea. Kati ya kiasi hicho, tani 130,296.917 zimezalishwa Mtwara, tani 66,007.194 Lindi, tani 25,242.524 Ruvuma, tani 15,862.065 Pwani, tani 715.687 Tanga, tani 12.885 Mbeya, tani 89.084 Njombe, tani 11.670 96 Dar es Salaam, tani 198.931 Morogoro, tani 36.714 Singida, tani 45.000 Rukwa tani 2.184 Katavi 2.161 Tabora, tani 29.466 Dodoma, tani 2.400 kigoma na tani 0.932 katika mkoa wa Iringa. 173. Bodi ya Korosho Tanzania imeandaa hekta 400 katika Wilaya ya Ruangwa kwa ajili ya kuanzisha kilimo cha pamoja. Aidha, Bodi na AMCOS zimenunua vipima unyevu vitatu (3) na 161, mtawalia, kwa ajili ya udhibiti wa ubora wa korosho. Korosho kutoka shamba la kilimo cha pamoja la Masigati, Manyoni mkoani Singida lenye ukubwa wa ekari 23,000 97 vi. Zao la Kahawa 174. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, uzalishaji wa kahawa umefikia tani 65,235, sawa na asilimia 93 ya lengo la kuzalisha tani 70,000. Aidha, Bodi ya Kahawa Tanzania imevijengea uwezo Vyama vya Ushirika 68 katika mikoa ya Kagera, Ruvuma, Kilimanjaro, Songwe, Mbeya, Mara, Kigoma, Njombe, na Tanga kuhusu biashar a ya kahawa na namna ya kuuza kahawa katika soko la moja kwa moja. Mti wa kahawa aina ya arabika katika shamba la West Kilimanjaro, wilaya ya Hai mkoani Kilimanjaro 98 vii. Zao la Pamba 175. Mheshimiwa Spika, katika msimu wa 2021/2022, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania imeendelea kuhamasisha na kusimamia uzalishaji wa zao la pamba kwa kusambaza mbegu bora na viuatilifu pamoja na kutoa mafunzo kwa wakulima. Uzalishaji wa pamba umeongezeka kutoka tani 122,836 mwaka 2019/2020 hadi tani 144,792 mwaka 2020/2021 ambalo ni ongezeko la asilimia 18. Ongezeko hilo limechangiwa na matumizi sahihi ya mbinu bora za kilimo kupitia kampeni zilizoendeshwa na Bodi, kuimarika kwa huduma za ugani na matumizi ya mbegu bora na viuatilifu. Shamba la pamba la Mkulima hodari wilaya ya Itilima mkoani Simiyu 99 4.2.7.2. Mazao ya Chakula 176. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021, uzalishaji wa mazao ya chakula umeongezeka kutoka tani 18,196,733 mwaka 2020 hadi tani 18,665,217, sawa na ongezeko la asilimia 2.6. Kati ya kiasi hicho, tani 10,874,425 zilikuwa ni mazao ya nafaka na tani 7,790,792 mazao yasiyo ya nafaka (Jedwali Na. 16). Ongezeko hilo lilichangiwa na huduma bora za ugani, upatikanaji wa pembejeo za kilimo, unyeshaji na mtawanyiko mzuri wa mvua na kuimarika kwa masoko ya ndani na nje ya nchi. Jedwali Na. 16: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Tani ‘000’) Mwaka 2016-2021. Zao 2017 2018 2019 2020 2021 Mahindi 6,681 6,273 5,652 6,711 7,039 Mchele 1,594 2,220 2,063 3,038 2,688 Ngano 50 57 63 77 70 Mtama, Uwele na Ulezi 1,064 988 1,117 1,043 1,077 Muhogo(mkavu) 1,342 2,791 2,728 2,427 2,486 Maharage na Mikunde 2,318 1,823 1,888 1,895 2,236 Ndizi (kavu) 845 1,132 1,135 1,358 1,443 Viazi (Vitamu na mviringo) (kavu) 2,008 1,608 1,644 1,647 1,626 Jumla 15,902 16,892 16,290 18,197 18,665 Chanzo: Wizara ya Kilimo 100 4.2.7.3. Mazao yenye Mahitaji Makubwa yanayoagizwa nje ya nchi 177. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutekeleza mikakati mbalimbali ya kuongeza uzalishaji wa mazao yenye mahitaji makubwa (Import substitution crops) ili kupunguza uagizaji wa bidhaa/mazao hayo kutoka nje ya nchi. Miongoni mwa bidhaa/mazao hayo ni pamoja na ngano, sukari na mafuta ya kula. Katika mwaka 2021/2022, utekelezaji wa mikakati hiyo ni kama ifuatavyo: - i. Uzalishaji wa Miwa na Sukari 178. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Sukari Tanzania imeendelea kuongeza uzalishaji wa sukari ili kufikia lengo la kuzalisha tani 700,000 ifikapo 2025. Hadi Aprili, 2022 uzalishaji wa sukari umefikia tani 370,000 sawa na asilimia 94 ya lengo la kuzalisha tani 375,000. Katika kuongeza upatikanaji wa mbegu bora za miwa, Bodi kwa kushirikiana na TARI imebaini maeneo ya Gichameda, Mawenairon na Kiru Six katika Mkoa wa Manyara yanafaa kuanzisha vitalu vya kuzalisha mbegu bora za miwa. Aidha, wakulima katika maeneo hayo wapo tayari kutoa mashamba 101 yao kwa ajili ya kuanzisha kitalu chenye ukubwa wa ekari sita (6). 179. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kushirikana na wazalishaji wa sukari kutekeleza mpango wa kuongeza uzalishaji katika viwanda vya Kilombero, Kagera, Mtibwa na TPC kwa kupanua mashamba, kusimika mitambo mipya ya kuchakata miwa na kuongeza tija na kujenga miundombinu ya umwagiliaji. Hatua hizo, zinalenga kuongeza uzalishaji wa sukari kufikia jumla ya tani 635,012 mwaka 2025. 180. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Sukari imeendelea kusimamia utekelezaji wa miradi mipya ya uzalishaji wa sukari ya Bagamoyo na Mkulazi II. Ujenzi na usimikaji wa kiwanda cha sukari cha Bagamoyo chenye uwezo wa kuzalisha tani 50,000 kwa mwaka umefikia asilimia 90 na uzalishaji unatarajiwa kuanza Juni 2022. Kwa kuanzia, kiwanda hicho kinatarajiwa kuzalisha tani 35,000 za sukari ifikapo mwaka 2025. Aidha, ujenzi wa msingi wa kiwanda cha mkulazi II umefikia asilimia 30 na kitakapokamilika kitazalisha tani 50,000 kwa mwaka. 102 181. Mheshimiwa Spika, miradi mingine mipya ya uzalishaji wa sukari ya Kampuni za Rai group (Rufiji - Lindi) na Lake Agro Ltd (Kasulu - Kigoma) ipo katika hatua za awali za kumilikishwa ardhi ya uwekezaji. Miradi hiyo itakapokamilika itakuwa na uwezo wa kuzalisha tani 250,000 na 30,000 mtawalia. 182. Mheshimiwa Spika, Bodi imeingia makubaliano na Taasisi ya Uhandisi na Usanifu Mitambo Tanzania (TEMDO) kwa ajili ya ujenzi wa mtambo wa kuchemsha mbegu pamoja na ubunifu wa kiwanda kidogo cha sukari chenye uwezo wa kusindika tani 10 za miwa kwa saa. ii. Zao la Ngano 183. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, uzalishaji wa ngano umefikia tani 70,288 ikilinganishwa na mahitaji halisi ya zaidi ya tani 1,000,000 za ngano kwa mwaka. Uzalishaji mdogo wa ngano unatokana na tija ndogo, uhaba wa mbegu bora zenye uwezo wa kukidhi mahitaji ya soko na mabadiliko ya tabianchi na kubadilisha matumizi katika mashamba makubwa. 103 184. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto hizo, Wizara ilitenga Shilingi 750,000,000 kwa ajili ya utafiti na uzalishaji wa zao la ngano. Aidha, Wizara kupitia TARI imeendelea kuimarisha utafiti na uzalishaji wa mbegu za ngano ambapo imekusanya sampuli 11 za ngano zinazozalishwa nchini kwa ajili ya kupima kiwango cha gluten ili kushauri aina ya mbegu zinazofaa kutumiwa na wakulima katika uzalishaji kulingana na mahitaji ya viwanda nchini. Kati ya sampuli hizo, sampuli sita (6) (Lumbesa, Mbayuwayu, Chiriku, Sifa, Kariege na Riziki C1) zimeonesha kuwa na kiwango cha gluten zaidi ya asilimia 10 kinachohitajika kwa ajili ya uokaji. 185. Mbegu hizo zitatumiwa na wakulima kuzalisha ngano kwa kuingia mikataba na wanunuzi ambao kwa muda mrefu wamekuwa wakiagiza ngano kutoka nje ya nchi. 186. Vilevile, TARI imetoa mafunzo ya mbinu bora za uzalishaji wa ngano kwa kutumia mbegu hizo kwa maafisa ugani na wakulima 1,085 kutoka Wilaya za Karatu, Monduli, Siha na Hanang’. Aidha, TARI imechimba visima viwili (2) katika 104 kituo cha utafiti Uyole kwa ajili ya kuongeza uzalishaji wa mbegu za ngano. 187. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia CPB imeingia mkataba na wakulima 264 wa wilaya za Siha, Karatu, Monduli na Hanang’ kwa ajili ya kununua ngano itakayozalishwa na wakulima hao kwa bei ya Shilingi 800 kwa kilo. Aidha, CPB imewapatia wakulima hao tani 210 za mbegu bora za ngano na kuwaunganisha na taasisi za fedha kwa lengo la kupata mikopo ya kununua mbolea na viuatilifu. iii. Mazao ya Mbegu za Mafuta 188. Mheshimiwa Spika, mafuta ya kula nchini huchangiwa na mazao ya alizeti, karanga, pamba, soya, nazi, chikichi na ufuta ambapo, alizeti huchangia asilimia 90. Uzalishaji wa mafuta ya kula nchini ni wastani wa tani 300,000 ikilinganishwa na mahitaji ya tani 650,000 kwa mwaka. Kutokana na upungufu huo, nchi huagiza tani zipatazo 350,000 za mafuta ya kula na hugharimu zaidi ya Shilingi Bilioni 470 kwa mwaka. 105 189. Mheshimiwa Spika, upungufu wa uzalishaji wa mafuta unatokana na tija ndogo ya uzalishaji ambayo inachangiwa na upatikanaji mdogo wa mbegu bora, mbolea, viuatilifu, matumizi ya mbinu duni za uzalishaji na mabadiliko ya tabianchi. 190. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza uzalishaji wa mbegu za mafuta ya kula, Wizara imesambaza tani 2,000 za mbegu bora za alizeti zenye thamani ya Shilingi 5,844,993,000 kwa utaratibu wa ruzuku kwa wakulima wa mikoa ya Singida, Dodoma, Simiyu na Manyara. Mbegu hizo zitazalisha tani 400,000 za alizeti ya kukamua mafuta ambazo zitakazozalisha mafuta ya kula tani 100,000. Aidha, Wizara imeendelea kutekeleza mpango wa muda mrefu wa kuzalisha miche bora ya chikichi na kuigawa bure kwa wakulima ambapo jumla ya miche 896,029 imesambazwa kwa wakulima katika mikoa ya Kigoma, Mbeya Mtwara, Kagera, Katavi na Tanga 191. Vilevile, Wizara imehamasisha kampuni za usindikaji kuingia mikataba na wakulima ya kununua mbegu za mafuta ya kula. Hadi Aprili, 2022 wakulima 7,588 wa zao la alizeti wameingia mikataba na kampuni za Pyxus Agriculture 106 Tanzania Ltd (wakulima 5,088), Qstec (wakulima 1,000), na Mwenge Sunflower Oil (wakulima 1,500) kutoka katika mikoa ya Dodoma, Singida, na Manyara ili kuzalisha tani 28,000 ambazo watawauzia kwa bei ya Shilingi 750 kwa kilo. 192. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022 uzalishaji wa mbegu za mafuta umefikia tani 1,713,178 ikilinganishwa na tani 1,583,669 mwaka 2020/2021. Mwenendo wa uzalishaji wa mazao ya mbegu za mafuta ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 17. Jedwali Na. 17: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mbegu za Mafuta (Tani) Mwaka 2017-2021. Zao 2017 2018 2019 2020 2021 Alizeti 352,902 543,261 561,297 649,437 478,900 Karanga 216,167 370,356 376,520 631,465 895,219 Ufuta 56,846 133,704 227,821 228,920 236,162 Mawese 42,277 40,500 42,176 42,387 58,791 Soya 6,135 21,321 22,953 31,460 44,106 Jumla 674,327 1,109,142 1,230,767 1,583,669 1,713,178 Chanzo: Wizara ya Kilimo 4.2.7.4. Mazao ya Bustani 193. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, uzalishaji wa mazao ya bustani umefikia tani 7,304,722.5 ikilinganishwa na tani 7,560,010.7 mwaka 2020/2021, sawa na upungufu wa asilima 3.4 (Jedwali Na. 18). 107 Upungufu huo umesababishwa na athari za UVIKO 19 ambapo usafirishaji wa mazao hayo nje ya nchi uliathirika. Aidha, uzalishaji wa viungo umepungua kutokana na mashambulizi ya magonjwa ya mimea katika maeneo ya uzalishaji hususan Wilaya ya Muheza. Jedwali Na. 18: Mwenendo wa Uzalishaji wa mazao ya Bustani Zao 2017 2018 2019 2020 2021 Matunda 5,243,343 3,703,124 4,576,948 5,582,117.3 5,199,312** Mboga 1,298,388 1,595,489 1,926,927 1,852,676 2,011,684 Maua 11,615 12,622 13,240 1,709.5 1,337.5 Viungo 22,062 22,062 80,748.2 123,507.9 92,389 Jumla 6,575,408 5,333,297 6,597,863.2 7,560,010.7 7,304,722.5 ** Uzalishaji unaendelea Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 194. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Kituo cha Utafiti wa Mboga, Matunda, Viungo na Vikolezo (spices and herbs) Duniani (World Vegetable Centre) imefanya tathmini ya kutambua mashamba ya miti mizazi kwa ajili ya uzalishaji wa miche bora ya matunda na upatikanaji wa vikonyo katika Mkoa wa Tanga. 195. Mheshimiwa Spika, tathmini hiyo ilitambua mashamba 11 katika Halmashauri za Wilaya za Lushoto, Muheza, Bumbuli na Korogwe. Mashamba hayo ni Jagetal, Malindi mnadani, Songa, Kizugu, Zigi, Rangwi Mission, Muller farm, 108 Maunchle’s farm, Sakharani farm, Omary Shebughe farm na Mbwambo farm. 196. Vilevile, mashamba manne (4) ambayo ni HORTI Tengeru, World Vegeteble Centre, Usa River na Shamba la kwa Bwana Mdogo yalitambuliwa katika mkoa wa Arusha. Mashamba hayo yanatoa vikonyo vya parachichi, makadamia, miembe, mdalasini, tofaa, michungwa, milimao, ndimu, michenza, mulberry na persmon (Madagascar nut). Pia, TARI imesafisha na kuzalisha kilo 30 za mbegu bora ya nyanya aina za Tengeru 97 na Tanya ambazo zilipoteza sifa zake. 197. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TOSCI imeandaa rasimu ya viwango vya ubora wa kuzalisha miche ya mazao ya parachichi, maembe, matofaa, zabibu, migomba, chai, kakao, kahawa, chikichi, korosho, papai, machungwa na pingili za miwa. 198. Aidha, Wizara imeanzisha majukwaa mawili (2) ya wadau wa zao la parachichi katika mikoa ya Mbeya na Njombe na itaendelea kuanzisha majukuwa hayo katika mikoa mingine. Lengo la kuanzisha majukwaa hayo ni kuwasaidia wakulima kupata taarifa za masoko, bei za mazao, 109 upatikanaji wa huduma za pembejeo na huduma za ugani. Vilevile, Serikali imefuta tozo 114 zilizokuwa kero katika mazao ikiwemo zao la parachichi kwa lengo la kupunguza gharama za uzalishaji na kuvutia uwekezaji na biashara katika sekta ya mazao. 4.2.8. Uanzishaji wa Mashamba Makubwa ya Kilimo 199. Mheshimiwa Spika, kufuatia ziara ya Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mhe. Samia Suluhu Hassan, katika mataifa mbalimbali duniani, Wizara imepokea wawekezaji wenye nia ya kuwekeza kwenye mashamba makubwa yatakayohusisha wakulima wadogo wa mazao ya alizeti, ngano, mpunga, mahindi ya njano, soya, chikichi, zabibu na miwa. 200. Ili kufanikisha uwekezaji huo, Wizara imetambua jumla ya hekta 178,000 kwa ajili ya uanzishaji wa mashamba makubwa katika mikoa tisa (9). Vilevile, Wizara inaendelea kushirikiana na uongozi wa mikoa ya Mbeya, Songwe, Rukwa, Pwani, Kigoma, Tabora, Dodoma na Katavi ili kutambua maeneo yanayofaa kwa uwekezaji wa mashamba makubwa kwa ajili ya uwekezaji wa mazao hayo. 110 4.2.9. Kuimarisha Miundombinu ya Kuhifadhi Mazao ya Kilimo 201. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kukarabati na kujenga ghala katika maeneo mbalimbali nchini. Wizara kupitia CPB imekamilisha ukarabati wa ghala la Kiteto Mkoani Manyara (tani 1,000); Mbugani Mkoani Dodoma (tani 30,000) na vihenge Mkoani Arusha (tani 38,000). Jumla ya Shilingi 700,000,000 zimetumika kukamilisha ukarabati wa ghala na vihenge hivyo. Aidha, hadi Aprili, 2022 ukarabati wa ghala tisa (9) katika Halmashauri za Wilaya za Songea na Madaba umefikia hatua mbalimbali kama ifutavyo: Songea DC - Mkongotema (89.5), Muungano Zomba (64.74), Litisha (48.67), Magagura (55.09), Lipaya (21.58); Madaba DC - Hagangadinda (57.8), Matetereka (45.13) Lilondo B (83.5) na Gumbiro (96.28). Ukarabati huo unahusisha sakafu, kuta, paa, vyoo na kuweka mfumo wa maji na unategemewa kukamilika mwezi Juni. 202. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Mpango wa Chakula Duniani (World Food Programme-WFP) imekarabati ghala tisa (9) zenye uwezo wa kuhifadhi tani 2,700 katika 111 mikoa ya Dodoma na Kigoma na kujenga ghala moja (1) lenye uwezo wa kuhifadhi tani 500 katika Mkoa wa Kigoma. 203. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia NFRA imeendelea kutekeleza Mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi. Hadi Aprili, 2022, utekelezaji wa mradi huo umefikia asilimia 90.64 ambapo ujenzi wa vihenge umefikia asilimia 83.40 na ujenzi wa ghala na miundombinu mingine umefikia asilimia 66.5. Kukamilika kwa ujenzi wa miundombinu hiyo kutaongeza uwezo wa Wakala wa kuhifadhi nafaka kutoka tani 251,000 hadi 501,000. Mradi huo unagharimu Dola za Marekani 55. 204. Vilevile, ujenzi wa ghala 14 kupitia mradi wa TANIPAC umefikia wastani wa asilimia 60 (Jedwali Na. 19). Ghala hizo zitakapokamilika zitakuwa na uwezo wa kuhifadhi tani 21,500 za mazao, ujenzi wa ghala hazo unagharimu Shilingi 14,435,047,507.24. 112 Jedwali Na. 19: Ujenzi wa maghala ya 14 kupitia TANIPAC Na. Ghala Hatua za Ujenzi (%) Uwezo (Tani) 1 Nyakitonto – Kasulu 46 2,000 2 Kagezi – Kibondo 45 1,500 3 Msangila – Bukombe 65 1,500 4 Nyakasungwa – Buchosa 53 1,500 5 Ikindiro – Itilima 43 1,500 6 Busondo – Nzega 90 1,000 7 Mrijo-Chini – Chemba 75 1,500 8 Endanoga - Babati 43 2,000 9 Mangaka – Nanyumbu 78 1,000 10 Lumecha – Namtumbo 22 2,000 11 Kizimbani – Unguja 55 1,500 12 Ole Dodeani – Pemba 43 1,000 13 Chakwale – Gairo 48 1,500 14 Engusero – Kiteto 16 2,000 Wastani wa Utekelezaji 60 21,500 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 4.2.10. Uongezaji Thamani wa Mazao ya Kilimo 205. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuhamasisha uongezaji wa thamani wa mazao ya kilimo ili kupunguza upotevu wa mazao na kuimarisha upatikanaji wa bidhaa za mazao ya kilimo pamoja na upatikanaji wa masoko. Katika mwaka 2021/2022, Wizara kupitia CPB imeongeza thamani ya mazao ya nafaka tani 4,089.96. Kati ya hizo mahindi ni tani 2,990.26 ambazo zimezalisha unga tani 2,242.695 na pumba tani 747.565 na alizeti ni tani 1,099.70 ambazo zimezalisha mafuta lita 307.916. 113 206. Mheshimiwa Spika, CPB imekamilisha usimikaji wa mitambo ya kiwanda cha kusindika mpunga kilichopo Mkoa wa Mwanza chenye uwezo wa kusindika tani 28,800 kwa mwaka. Vilevile, CPB imezalisha tani 4.72 za bidhaa zitokanazo na korosho (Roasted cashew kernels, White cashew kernels na Cashew apple wine) ambazo zimekidhi viwango vya kimataifa na usindikaji unaendelea. 207. Kadhalika, Wizara imetathmini uendeshaji na usimamizi wa viwanda vikubwa, vya kati na vidogo vinavyoongeza thamani ya zao la alizeti katika mikoa ya Singida, Dodoma na Manyara. Tathmini hiyo imebaini kuwa viwanda vinafanyakazi chini ya uwezo wake wa kusindika kutokana na upungufu wa malighafi ya zao la alizeti. Mfano, viwanda vilivyopo Dodoma vinajitosheleza kwa wastani wa asilimia 55, Singida asilimia 60 na Manyara asilimia 30. Ili kukabiliana na changamoto hiyo, Wizara imeendelea kuhamasisha uzalishaji wa alizeti nchini. 114 Kiwanda cha kusindika unga na mafuta ya kula cha Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (CPB) cha Jijini Dodoma 4.2.11. Maendeleo ya Ushirika 208. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika imetoa mafunzo ya biashara na masoko kwa watendaji na viongozi wakuu wa Vyama Vikuu vya Ushirika 156. Vilevile, Vyama vya Ushirika wa Kilimo na Masoko (AMCOS) vimeendelea kukusanya na kuuza mazao na kusambaza pembejeo kwa wakulima ambapo hadi April, 2022 tani 597,298.58 za mazao yenye thamani ya Shilingi 1,552,635,769,446 ziliuzwa kupitia vyama vya ushirika na baadhi kwa 115 kutumia Mfumo wa Stakabadhi za Ghala (Jedwali Na. 20). Jedwali Na. 20: Mazao yaliyouzwa kupitia vyama vya Ushirika Na. ZAO KIASI (TANI) THAMANI (TSHS) 1 Pamba 144,792 202,989,430,000 2 Korosho 231,102.92 488,986,356,596 3 Mkonge 4,934.83 18,784,149,883 4 Kakao 4,592.78 22,929,163,568 5 Ufuta 81,447.04 195,355,744,626 6 Mbaazi 3,013.54 3,938,150,669 7 Soya 1,090.20 1,611,939,457 8 Kahawa 59,278.15 410,522,544,767 9 Tumbaku 57,367.19 204,420,711,000 10. Chai 9,679.93 3,097,578,880 Jumla 597,298.58 1,552,635,769,446 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 209. Mheshimiwa Spika, Tume imeendelea kuratibu usambazaji wa pembejeo za mazao ya pamba, tumbaku na korosho ambapo katika mwaka 2021/2022 pembejeo zenye thamani ya Shilingi 178,844,086,527.4 zimenunuliwa na kusambazwa kwa wakulima kupitia AMCOS (Jedwali Na. 21). 116 Jedwali Na. 21: Pembejeo zilizosambazwa na Vyama vya Ushirika Na. Aina ya Pembejeo Kipimo Kiasi Thamani (Tsh) 1 Mbolea Tani 34,391.80 63,047,095,742.4 2 Mbegu Tani 21,104.24 17,415,820,097 3 Viuatilifu Tani 13,561.675 17,195,877,000 Lita 1,452,248 41,585,952,000 Tani 45.1 574,242,000 Ekapacks 8,639,309 38,876,890,588 4. Vinyunyizi Pc 121 133,100,000 5. Vifungashio Pc 2,928,985 15,108,876, 224 Jumla 178,844,086,527.4 Chanzo: Wizara ya Kilimo 210. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha usimamizi na ukaguzi wa vyama vya ushirika nchini, Wizara kupitia Tume imenunua magari 15, pikipiki 137 na kompyuta 82 ambapo jumla ya Shilingi 1,792,300,000 zimetumika kununua vifaa hivyo. Aidha, Tume imetoa mafunzo ya ukaguzi na usimamizi wa vyama vya ushirika kwa maafisa ushirika 170 kutoka mikoa 13 ya Mwanza, Tabora, Shinyanga, Geita, Mara, Kigoma, Kagera, Simiyu, Iringa, Njombe, Mtwara, Ruvuma na Lindi. 211. Mheshimiwa Spika, Tume imeunda Mfumo wa Kielektroniki wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika ambao unafanyiwa majaribio katika mikoa ya Mbeya na Iringa. Lengo la Mfumo huo ni 117 kuwa na kanzidata ya Vyama vya Ushirika na wanaushirika nchini; kusimamia utendaji wa Vyama vya Ushirika; kufuatilia ukusanyaji, uuzaji wa mazao na malipo kwa mkulima. Pia, mfumo huo utamrahisishia mkulima na mwanaushirika kupata taarifa sahihi za uwekezaji na kwa wakati wa Vyama vya Ushirika, mikopo ya pembejeo na marejesho ya mkopo kwa mkulima, bei na malipo ya mazao ya mkulima kupitia simu ya mkononi. Baada ya majaribio kukamilika mfumo huo utasambazwa nchi nzima na kuanza kutumika. 212. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Ushirika na kwa kushirikiana na Wakala wa Usajili Ufilisi na Udhamni (Registration Insolvency and Trusteeship Agency - RITA), Chuo Kikuu cha Ushirika Moshi (Moshi Cooperative University - MoCU), COASCO, Kituo cha Uwekezaji Tanzania (Tanzania Investiment Centre - TIC) na Bodi ya Chai Tanzania imeandaa Miongozo 11 itakayotumika katika kusimamia Vyama vya Ushirika nchini. Miongozo hiyo inahusu maeneo ya ufilisi, uwekezaji na usajili wa rehani, utatuzi wa migogoro, ukaguzi wa vyama vya ushirika visivyo vya kifedha, ukaguzi wa vyama vya ushirika vya kifedha, udhibiti wa majanga, uwekezaji, ununuzi kwenye vyama vya ushirika, 118 uanzishaji na uendeshaji wa mifuko ya pembejeo na usimamizi wa AMCOS za miwa nchini. 213. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume imeendelea kuhamasisha uanzishwaji wa vyama vya ushirika nchini katika sekta za kiuchumi zikiwemo uvuvi, mifugo, huduma na kilimo kwa lengo la kuimarisha mitaji ya wanachama, masoko ya mazao na kupata pembejeo kwa bei nafuu na kwa wakati. 214. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara kupitia Tume imeratibu uanzishwaji wa Benki ya Taifa ya Ushirika ambayo itamilikiwa na vyama vya ushirika kwa asilimia 51 na taasisi na watu binafsi watamiliki asilimia 49. Lengo la kuanzishwa Benki hiyo ni kurahisisha upatikanaji wa mitaji kwa wanachama. Benki hiyo inatarajiwa kuzinduliwa itakapokidhi kigezo cha kuwa na mtaji wa Shilingi Bilioni 15. Tume inaendelea kuhamasisha vyama vya ushirika na wadau wengine kununua hisa katika Benki hiyo. 215. Mheshimiwa Spika, kutokana na Serikali kuweka kipaumbele cha kuimarisha huduma za ugani, Tume imehamasisha vyama vya ushirika 119 kuajiri Maafisa ugani kwa ajili ya kutoa ushauri wa kitaalam kwa wakulima ili kuongeza tija katika kilimo. Hadi Aprili, 2022 maafisa ugani 76 waliajiriwa na Vyama vikuu vya Ushirika vya KCU Ltd, KDCU Ltd, KACU Ltd, MAMCU Ltd, TANECU Ltd na KNCU Ltd. Aidha, ajira katika vyama vya ushirika zimeongezeka kutoka 100,100 mwaka 2020/2021 hadi 146,555 mwaka 2021/2022. Kati ya ajira zilizopatikana, za kudumu ni 31,819, za mkataba ni 28,990 na za msimu ni 85,746. 216. Vilevile, Tume imehamasisha vyama vya ushirika kuanzisha na kufufua viwanda vinavyomilikiwa na vyama hivyo ili kuongeza thamani ya mazao. Aidha, Tume imeendelea kuhamasisha Vyama Vikuu vya Ushirika kuanzisha kampuni ambapo hadi Aprili 2022, Vyama Vikuu vya Karagwe District Cooperative Union – KDCU, Kahama Cooperative Union - KACU, Chato Cooperative Union - CCU na Umoja Liwale vimeanzisha kampuni kwa ajili ya biashara za mazao. 120 4.2.11.1. Ushiriki wa Vijana katika Kilimo 217. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuratibu utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Kushirikisha Vijana kwenye Kilimo Awamu ya Kwanza (National Strategy for Youth Involvments in Agriculture – 2016-2021). Katika mwaka 2021/2022 Wizara kwa kushirikiana na Ushirika wa Wahitimu Wajasiriamali wa Chuo Kikuu cha Kilimo cha Sokoine (Sokoine University Graduate Entrepreneurs Cooperatives - SUGECO), CUSO International na UNDP inatekeleza mfumo wa kilimo biashara wa Kizimba Business Model kwenye eneo la ekari 1,500 katika kijiji cha Wami Luhindo Wilaya ya Mvomero ambalo limeandaliwa kwa ajili ya uzalishaji wa mazao ya bustani. Katika eneo hilo, barabara zenye urefu wa kilomita 10 zimefunguliwa na usafishaji wa shamba umefanyika katika ekari 300. 218. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Shirika la Kimataifa la Heifer imetoa mafunzo kuhusu ujasiriamali, usimamizi wa biashara na fedha, usalama wa chakula na kilimo biashara katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo kwa vijana 2,939. Vilevile, Wizara imetoa mafunzo kuhusu uongozi bora, utunzaji wa fedha, utunzaji 121 wa kumbukumbu na ushirikiano na wadau na utafutaji wa masoko kwa viongozi wa kamati ndogo ya Vyama vya Ushirika wa Vijana 103 kutoka AMCOS tano (5) ili kuongeza ufanisi. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Kuhudumia Viwanda Vidogo (Small Industries Development Organisation – SIDO) na SUGECO imefanikiwa kuboresha biashara za vijana 1,930 katika mnyororo wa thamani wa mazao kupitia Mpango wa uatamizi wa biashara za vijana (Youth Business Incubation Program) unaoratibiwa na AMCOS za vijana. 219. Mheshimiwa Spika, mfuko maalum wa mikopo unaosimamiwa na Heifer International na Benki ya MUCOBA umetoa mikopo ya riba nafuu yenye thamani ya Shilingi 69,899,999 kwa vijana 64 katika mikoa ya Mbeya, Njombe na Iringa. Vilevile, vikundi 39 vya vijana kutoka katika mikoa hiyo, vimewezeshwa kupata mikopo yenye thamani ya Shilingi 168,584,988 kutoka katika mifuko ya Youth Development Fund (YDF), SIDO, Equity Bank na Vision Fund Tanzania. Mikopo hiyo, imetolewa kwa ajili ya kuwawezesha vijana kuwekeza katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo. Aidha, mafunzo na mikopo iliyotolewa 122 na Shirika la Heifer, imewezesha vijana 5,266 kujiajiri katika kilimo. 220. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Rikolto imewajengea uwezo vijana 571 wa mikoa ya Mbeya, Songwe, Njombe, Iringa na Katavi kuhusu uzalishaji wa mboga na matunda. Pia, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Kilimo Endelevu (SAT) imetoa mafunzo kwa vijana 3,309 kuhusu kilimo ikolojia, ujasiriamali, uongezaji thamani wa mazao ya kilimo, matumizi ya TEHAMA pamoja na kuweka akiba kwa ajili ya kupata mitaji midogo ya kuwekeza kwenye kilimo katika Wilaya ya Mvomero. 4.2.11.2. Uhifadhi wa Mazingira 221. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuhamasisha utunzaji wa mazingira kwa kuzingatia matumizi ya teknolojia na mbinu za kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi ikiwemo kilimo hifadhi, kilimo hai, kilimo mseto na kilimo misitu. Katika mwaka 2021/2022, Wizara kwa kushirikiana na Wadau wa Maendeleo na Sekta Binafsi inaandaa Mkakati wa Kitaifa wa Kilimo Ikolojia Hai ambao utatekelezwa kwa miaka kumi kuanzia mwaka 2022 hadi mwaka 123 2032. Mkakati huo utatoa dira na mwongozo wa shughuli za kilimo ikolojia nchini. 222. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo ya kuhifadhi mazingira kwa wakulima 375 na kutengeneza mipango ya uhifadhi wa mazingira na jamii katika vijiji 15 vya Wilaya ya Karatu. Pia, Wizara imesambaza Mwongozo wa Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi kwa maafisa ugani 15 wa Halmashauri za Wilaya za Kondoa, Chamwino, Chemba, Mpwapwa na Bahi. Mwongozo huo umesaidia kuelimisha jamii katika kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi katika maeneo yao. 223. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa Mataifa (FAO) na Asasi zisizo za Kiserikali zinazojihusisha na kuendeleza Kilimo Hifadhi imetoa mafunzo kuhusu kilimo hifadhi kwa wakulima viongozi (Training of Trainers - ToT) 160 katika Halmashauri za Wilaya 25 za Mbeya, Bahi, Manyoni, Chamwino, Kakonko, Sengerema, Buchosa, Kwimba, Chato, Geita, Maswa, Itilima, Busega, Serengeti, Bunda, Tarime, Butiama, Arumeru, Monduli, Same, Moshi, Kilolo, Wanging'ombe na Mbeya Jiji. Mafunzo hayo 124 yamewezesha wakulima katika maeneo hayo kuanza kulima kilimo hifadhi. 224. Vilevile, Wizara kupitia Mradi wa Kuhimili Athari za Mabadiliko ya Tabianchi kwa Kutumia Mfumo wa Ikolojia Vijijini (Ecosystem Based Adaptation for Rural Resilience - EBARR) imewezesha uanzishwaji wa shamba darasa moja (1) katika Halmashauri ya Wilaya ya Simanjiro kwa ajili ya kufundishia mbinu na teknolojia za kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi kwa zao la maharage. 225. Mheshimiwa Spika, mradi huo umewezesha uanzishwaji wa kitalu cha mkonge chenye ukubwa wa ekari 20 katika Wilaya ya Kishapu na uchimbaji wa mfereji mkuu wenye mita 2,700 katika skimu ya umwagiliaji ya Lukenge Wilaya ya Mvomero ambao ujenzi wake umefikia asilimia 40. Pia, Mradi umewezesha uchimbaji wa visima sita (6) vilivyopo katika wilaya za Mpwapwa (3), Mvomero (2) na Simanjiro (1). 125 4.2.11.3. Lishe 226. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto za lishe duni hapa nchini, Wizara imeendelea kutekeleza Mpango Jumuishi wa Taifa wa Utekelezaji wa Masuala ya Lishe (National Multisectorial Nutrition Action Plan-NMNAP) kupitia Nutrition Sensitive Agriculture Action Plan – NSAAP. Katika mwaka 2021/2022 Wizara kupitia, TARI kwa kushirikiana na Project Concern International - PCI imezindua mpango wa lishe mashuleni kwa kutoa ushauri wa kitaalamu kuhusu kilimo bora cha maharage na umuhimu wa maharage lishe. Katika kufanikisha hilo, TARI imetoa mbegu za maharage lishe katika shule za mikoa 11 ya Arusha, Manyara, Kilimanjaro, Singida, Mara, Kagera, Iringa, Njombe, songwe, Mbeya na Geita. 227. Vilevile, TARI imeendelea kutoa mafunzo ya usindikaji kwa wasindikaji wa bidhaa za maharage lishe wa Mkoa wa Arusha na kuwaunganisha na TBS ili waweze kupata alama ya ubora. 126 228. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na matatizo ya lishe nchini hususan upungufu wa damu na udumavu kwa watoto, wajawazito na wanaonyonyesha, TARI imepima viwango vya virutubisho katika bidhaa ya unga yenye mchanganyiko wa mahindi na maharagwe lishe. Matokeo ya vipimo hivyo yameonesha kuwa bidhaa hiyo inakidhi viwango vya ubora kwa kiasi cha protini asilimia 20-28, nyuzinyuzi asilimia 56, nishati lishe asilimia 32, madini chuma 70mg/kg na madini ya zinki 33mg/kg. Kutokana na ubora wa bidhaa hiyo, TARI imeendelea kuzalisha na kusambaza bidhaa hiyo kwa walaji ambapo hadi, Aprili 2022 kilo 540 za unga lishe zimezalishwa na kusambazwa. 229. Mheshimiwa Spika, TARI imegundua aina tatu za mbegu ya mchicha (TARI AMAR1, TARI- AMAR2 na TARI-AMAR3) zenye viini lishe vya protini, na madini chuma kwa wingi. Aidha, TARI imeendelea kuhamasisha matumizi ya mchicha lishe aina ya Akeri wenye protini kwa wingi kwa kutoa mafunzo kwa wakulima na wasindikaji 1,000 na kuanzisha mashamba darasa saba (7) katika mikoa ya Dodoma, Iringa, Kilimanjaro, Arusha, Mwanza, Dar es salaam na Pwani. 127 230. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutoa elimu ya matumizi ya teknolojia za uzalishaji wa chakula, uhifadhi bora na usindikaji wa mazao ya kilimo kupitia Maadhimisho ya Siku ya Chakula Duniani kwa wananchi wa Manispaa ya Moshi mkoani Kilimanjaro. Vilevile, uhamasishaji wa ulaji unaofaa kwa jamii ya kitanzania ili kukabiliana na changamoto za lishe hapa nchini ulifanyika kupitia maonesho hayo. Aidha, wataalam walitoa mafunzo kwa vitendo kwa wananchi 1,500 kuhusu mapishi ya vyakula vya asili kwa ajili ya makundi mbalimbali katika jamii kwa kuzingatia mlo kamili na elimu kwa akina mama kuhusu makuzi, malezi na ufuatiliaji wa ukuaji na maendeleo ya mtoto. 231. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na matatizo ya lishe nchini hususan upungufu wa damu na udumavu kwa watoto, wajawazito na wanaonyonyesha, TARI imepima viwango vya virutubisho katika bidhaa ya unga yenye mchanganyiko wa mahindi na maharagwe lishe. Matokeo ya vipimo hivyo yameonesha kuwa bidhaa hiyo inakidhi viwango vya ubora kwa kiasi cha protini asilimia 20-28, nyuzinyuzi asilimia 56, nishati lishe asilimia 32, madini chuma 70mg/kg na madini ya zinki 33mg/kg. Kutokana na ubora 128 wa bidhaa hiyo, TARI imeendelea kuzalisha na kusambaza bidhaa hiyo kwa walaji ambapo hadi, Aprili 2022 kilo 540 za unga lishe zimezalishwa na kusambazwa kwa walaji. Mchicha aina ya TARI AMAR1 uliogunduliwa na Taasisi ya Utafiti wa Mazao ya Kilimo (TARI- Tengeru) ya mkoani Arusha 232. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutoa elimu ya matumizi ya teknolojia za uzalishaji wa chakula, uhifadhi bora na usindikaji wa mazao ya kilimo kupitia Maadhimisho ya Siku ya Chakula Duniani kwa wananchi. Vilevile, uhamasishaji wa ulaji unaofaa kwa jamii ya 129 kitanzania ili kukabiliana na changamoto za lishe hapa nchini ulifanyika kupitia maonesho hayo. Aidha, wataalam walitoa mafunzo kwa vitendo kwa wananchi 1,500 kuhusu mapishi ya vyakula vya asili kwa ajili ya makundi mbalimbali katika jamii kwa kuzingatia mlo kamili na elimu kwa akina mama kuhusu makuzi, malezi na ufuatiliaji wa ukuaji na maendeleo ya mtoto. 4.2.11.4. Jinsia 233. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imeendelea kuzingatia masuala ya jinsia katika utekelezaji wa Sera, Programu na Miradi mbalimbali ambapo rasimu ya Mwongozo Jumuishi wa Masuala ya Jinsia katika Kilimo (Guideline for Gender Mainstreaming in Agriculture) imeandaliwa. Lengo la mwongozo huo ni kuweka mazingira wezeshi kwa jinsia zote kushiriki kikamilifu katika mnyororo wa thamani wa kilimo nchini. 234. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Mtandao wa Jinsia Tanzania – (Tanzania Gender Networking Program-TGNP) imetoa mafunzo kwa watumishi kumi (10) wa Wizara kuhusu ujumuishwaji wa masuala ya 130 jinsia katika Sera, Bajeti na Mipango ya Serikali kwenye Mikakati, Programu na Miradi. 4.2.11.5. VVU na UKIMWI 235. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa elimu mahala pa kazi kuhusu maambukizi ya VVU na UKIMWI pamoja na magonjwa yasiyoambukiza kwa watumishi 473 ambapo kati ya hao, watumishi 123 walipima kwa hiari. Aidha, Wizara inaendelea kuhudumia watumishi nane (8) wanaoishi na Virusi vya UKIMWI kwa kuwapatia dawa pamoja na chakula lishe kila mwezi. Pia, Wizara inaendelea kutoa vifaa kinga ambapo hadi Aprili, 2022 kondomu 1,088,800 na kondomu dispensa 438 zimenunuliwa na kusambazwa katika Ofisi za Wizara na Taasisi zake. 5. MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 236. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo inawasilisha bajeti mbele yako wakati dunia inaendelea kupitia changamoto kubwa ya vita kati ya Ukraine na Urusi pamoja na athari za UVIKO- 19. Changamoto hizo zimeleta mabadiliko ya mifumo ya kiuchumi na kwa kipekee mifumo ya 131 uzalishaji na usambazaji wa mbolea duniani na biashara ya mazao ya kilimo. 237. Kufuatia hali hiyo, bei ya mbolea imepanda kwa wastani wa zaidi ya asilimia 100. Mfano, DAP imepanda kwa Dola za Marekani 396 kwa tani mwaka 2019 hadi Dola za Marekani 948 kwa tani mwaka 2022, Urea kutoka Dola za Marekani 249 kwa tani hadi Dola za Marekani 723 kwa tani, CAN imepanda kutoka Dola za Marekani 210 kwa tani hadi Dola za Marekani 520 kwa tani na SA kutoka Dola za Marekani 128 kwa tani hadi Dola za Marekani 403 kwa tani. 238. Vilevile, bei ya mafuta ya kula duniani imepanda kutoka Dola za Marekani 1,631 Machi 2021 hadi Dola za Marekani 2,250 katika kipindi kama hicho mwaka 2022. Ongezeko hilo ni sawa na asilimia 38. Vilevile, bei ya ngano imepanda kutoka Dola za Marekani 178.24 kwa tani mwaka 2020 hadi Dola za Marekeni 294.03 mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 65. Hali hiyo imesababisha nchi kukabiliwa na mfumuko wa bei unaoingia nchini kutokana na bidhaa zinazoagizwa kutoka nje ya nchi hali inayoathiri ustawi wa wananchi. Aidha, athari za UVIKO-19 na mgogoro unaoendelea kati ya Ukraine na Urusi 132 kutokana na tafiti mbalimbali za kimataifa utaathiri mifumo ya uzalishaji na usambazaji wa bidhaa mbalimbali. 239. Mheshimiwa Spika, Mpango na Bajeti ya Wizara kwa mwaka 2022/2023 inalenga kujenga msingi imara wa ukuaji wa sekta ya kilimo kwa kiwango cha asilimia 10 ifikapo 2030 pamoja na kukabilina na athari za majanga ya kiuchumi na kijamii ikiwemo UVIKO 19 na vita ya Ukraine na Urusi, kulinda sekta na kupunguza matumizi ya fedha za kigeni katika uagizaji wa bidhaa kutoka nje ya nchi. Wizara inachukua hatua hizo kwa kuzingatia kuwa Sekta ya Kilimo (mazao) ni mwajiri mkuu wa nguvukazi ya Taifa na mchangiaji mkuu katika Pato la Taifa. 240. Mheshimiwa Spika, kiwango cha ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa asilimia 10 kitachangia kupunguza umasikini kwa asilimia 50. Azma hiyo utaongozwa na Dira ya Maendeleo ya Taifa (2025); Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano Awamu ya Tatu (2021/2022 – 2025/2026); Sera ya Taifa ya Kilimo ya mwaka 2013; Mwongozo na Mpango wa Bajeti wa mwaka 2022/2023; Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi ya 2020- 2025; na Hotuba ya Rais, Mheshimiwa Samia 133 Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alipolihutubia Bunge lako Tukufu tarehe 22 Aprili, 2021. 241. Mheshimiwa Spika, Aidha, mpango umezingatia Malengo Endelevu ya Maendeleo 2030 (SDGs); masuala mtambuka ya jinsia, mazingira, lishe, mabadiliko ya tabianchi, vijana, kutokomeza ajira kwa watoto katika sekta ya kilimo, VVU na UKIMWI. 242. Mheshimiwa Spika, ili kufikia lengo la ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa asilimia 10 ifikapo 2030, Bajeti ya mwaka 2022/2023 ni msingi muhimu kufikia lengo kuu hilo. Aidha, ili kufikia lengo hilo Wizara imejiwekea malengo yafuatayo: i. Kujitosheleza kwa mahitaji ya chakula ndani ya nchi na kuuza nje ya nchi. Pia kufanya mwelekeo wa uzalishaji wa mazao ya chakula kuwa wa kibiashara; ii. Thamani ya mauzo ya mazao nje ya nchi kuongezeka kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.2 hadi Dola za Marekani Bilioni 5 ifikapo mwaka 2030; 134 iii. Kuongeza idadi ya mashamba makubwa (Block farms/Commercial farms) kutoka 110 mwaka 2020 hadi 10,000 mwaka 2030; iv. Kuongeza eneo la umwagiliaji kufikia hekta 8,500,000 sawa na asilimia 50 ya eneo lote linalolimwa nchini ifikapo 2030 ili kuongeza uzalishaji wa mazao ya kilimo kupitia kilimo cha umwagiliaji kutoka asilimia 10 hadi asilimia 50; v. Kutengeneza ajira za vijana na wanawake katika sekta ya kilimo zitakazofikia milioni 1 ifikapo mwaka 2025; vi. Kuhakikisha upatikanaji wa malighafi kwenye viwanda vya kuongeza thamani ya mazao na bidhaa za kilimo kufikia asilimia 100 ifikapo 2030; vii. Kuongeza upatikanaji wa mitaji na mikopo kutoka kwenye Sekta ya Fedha kutoka asilimia tisa (9) mwaka 2022 hadi asilimia 30 ifikapo mwaka 2030; viii. Kupunguza upotevu wa mazao baada ya kuvuna kutoka asilimia 35 hadi asilimia tano (5) ifikapo mwaka 2030; ix. Kuondoa upungufu wa mafuta ya kula na kulifanya zao la alizeti kuwa moja ya mazao yatakayozalishwa kutosheleza mahitaji ya ndani na mauzo nje ya nchi. Vilevile, kuwekeza katika mashamba makubwa ya 135 chikichi na kuondoa mfumo wa kilimo cha chikichi kwa mashamba madogo chini ya ekari moja (1); x. Kuongeza mauzo ya Mazao ya Bustani (Horticulture) kutoka Dola za Marekani Milioni 750 kwa mwaka kufikia Dola za Marekani Bilioni 2 mwaka 2030; xi. Kujitosheleza kwa uzalishaji wa mbolea ndani ya nchi na kuvipa vipaumbele viwanda vya ndani vya mbolea na matumizi ya chokaa ili kupunguza gharama za uzalishaji; na xii. Kujitosheleza kwa mahitaji ya mbegu bora na kuuza mbegu nje ya nchi kupitia ushirikishaji wa Sekta Binafsi. 243. Mheshimiwa Spika, matokeo yanayotarajiwa kutokana na utekelezaji wa malengo hayo siyo ya muda mfupi, bali yanajenga misingi ya kuwa na matokeo yatakayohakikisha mwendelezo wa ukuaji wa sekta ya kilimo kwa muda mrefu, ukuaji wa pato la Taifa, ajira, mapato ya fedha za kigeni, malighafi za viwanda na kujihakikishia usalama wa chakula nchini na kuuza ziada nje ya nchi. 136 244. Mheshimiwa Spika, takwimu zinaonesha kuwa ifikapo mwaka 2050, idadi ya watu duniani itafikia Bilioni 9.7 na Bilioni 8.5 ifikapo mwaka 2030. Afrika itafikia Bilioni 2.4 mwaka 2050 na Bilioni 1.6 mwaka 2030. Vilevile, ifikapo mwaka 2050, Tanzania itakuwa na idadi ya watu milioni 135 na milioni 79 mwaka 2030 ambapo mahitaji ya chakula nchini yatafikia tani Milioni 18.8. Wakati huo huo mahitaji ya chakula Duniani yataongezeka kwa wastani wa asilimia 50. (FAO, 2018). 245. Athari za mazingira zitashusha uzalishaji wa mashambani kwa asilimia nne (4). Hii ni fursa kwa atakayejiandaa na ni majanga kwa ambaye hatajiandaa hivyo matumizi ya teknolojia na uwekezaji kwenye tekenolojia ndiyo mwarobaini pekee utakaotatua hatari hii. 246. Aidha, biashara ya chakula katika soko la Afrika itafikia Dola za Marekani Trilioni 1 ifikapo mwaka 2030 hii itafungua fursa za ajira kwenye mnyororo wa thamani. Kutokana na ongezeko hilo la idadi ya watu duniani, kama Taifa lazima tujiandae sasa, ili kufaidika na fursa hiyo ya kibiashara na kujihakikishia usalama wa chakula 137 na ukuaji endelevu wa uchumi wetu na kulifanya Taifa kuwa huru. 247. Mheshimiwa Spika, ifikapo mwaka 2030, mahitaji ya chakula yanatarajiwa kufikia tani 18,797,476 yakiwemo mahindi tani 7,417,540, mchele tani 1,368,144 na muhogo tani 3,211,432. Kutokana na ongezeko hilo la idadi ya watu duniani, kama Taifa lazima tujiandae ili kufaidika na fursa hiyo ya kibiashara na kujihakikishia usalama wa chakula na ukuaji endelevu wa uchumi. 248. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara imepanga kutekeleza maeneo ya kipaumbele yafuatayo ili kufikia malengo tajwa:- i. Kuimarisha utafiti, ii. Kutoa ruzuku ya mbegu za alizeti, ngano na miche ya chikichi, iii. Kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo, iv. Kuimarisha na kutoa huduma ya upimaji wa afya ya udongo ili kuwezesha wakulima kutambua aina na kiwango cha mbolea kinachohitajika katika mashamba yao; v. Kuendeleza kilimo cha umwagiliaji kwa kujenga miundombinu ya umwagiliaji 138 ikiwemo ujenzi wa mabwawa ya kuvunia maji ya mvua; vi. Kuimarisha huduma za ugani na kuhamasisha kilimo cha ukanda kutokana na Ikolojia za kilimo (Tanzania Agricultural Growth Corridor); vii. Kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo; viii. Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa Mitaji ikiwa ni pamoja na kuanzisha Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo utakaowezesha upatikanaji wa pembejeo kwa mfumo wa ruzuku pindi inapotokea athari za kiuchumi; ix. Kuimarisha miundombinu ya kuhifadhi mazao ya kilimo ikiwa ni pamoja na ujenzi wa ghala katika ngazi ya Kijiji, Kata na Tarafa ili kupunguza upotevu wa mazao baada ya kuvuna kutoka asilimia 35 hadi 5 ifikapo mwaka 2030; x. Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba makubwa ikiwa ni pamoja na kuanzisha maeneo maalum ya mashamba makubwa, kwa kuyatengenezea miundombinu na kuwapatia wananchi kwa makubaliano maalum hususan kwa zao la chikichi; xi. Kuanza kutoa ruzuku ya mbolea mwaka 2022/2023; 139 xii. Kuimarisha Kilimo Anga, na xiii. Kuimarisha maendeleo ya ushirika. 5.1. Kuimarisha Utafiti 249. Mheshimiwa Spika, mahitaji yetu kama nchi ya mbegu bora ni tani 652,250 na sasa tunazalisha tani 35,199. Ili kuondoa tatizo hilo, Wizara imeongeza bajeti ya utafiti na uzalishaji wa mbegu za msingi kutoka Shilingi Bilioni 11.63 mwaka 2021/2022 hadi Shilingi Bilioni 40.73 mwaka 2022/2023 sawa na ongezeko la asilimia 250. 250. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora kwa kuongeza uzalishaji wa mbegu za awali za mazao ya nafaka, mikunde na mbegu za mafuta kutoka tani 226.5 hadi tani 1,453 ambazo zitakidhi mahitaji ya ASA na kampuni binafsi kuzalisha mbegu zilizothibitishwa tani 452,650. Pia, itaongeza uzalishaji wa mbegu za awali za pamba kufikia tani 17,000. 251. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itajenga miundombinu ya umwagiliaji katika eneo la hekta 914 kwenye vituo 15 vya utafiti wa kilimo. 140 Miundombinu itakayojengwa ni pamoja na mifereji, mabwawa (Ilonga na Tumbi), kuchimba visima, kununua irrigation centre/lateral pivot, kuchimba mitaro na kutandaza mabomba. 252. Mheshimiwa Spika, TARI itajenga maabara nne (4) za kuzalisha miche kwa njia ya chupa (tissue culture) katika vituo vya TARI Mlingano, TARI Maruku, TARI Dakawa na TARI Ukiriguru. Aidha, itakarabati maabara tatu (3) na kununua vifaa na vitendanishi (reagents) katika vituo vya TARI Tengeru, TARI Uyole na TARI Mlingano. Ujenzi na ukarabati wa maabara hizo utaongeza uzalishaji wa miche kutoka 5,131,835 hadi miche 33,500,000 kwa njia ya chupa. Vilevile, Wizara itaboresha maabara ya udongo katika kituo cha TARI Mlingano ili iweze kupata ithibati na itaimarisha maabara ya baoteknolojia iliyopo katika kituo cha TARI Mikocheni. 253. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza upatikanaji wa mbegu kwa wakulima, TARI itakusanya na kusafisha mbegu za asili kwa ajili ya matumizi ya wakulima. Vilevile, mbegu hizo zitatumiwa na TARI kuzalisha mbegu za awali na kuwapatia ASA na Sekta Binafsi kuzalisha mbegu ili kutosheleza mahitaji ya mbegu. Aidha, 141 itahifadhi mbegu hizo za asili kwa kutumia majina halisia, (germaplasm maintenance) katika vituo vya TARI kwa ajili ya kufanya utafiti na kuboresha. Utafiti wa mbegu unalenga zaidi katika kukidhi mahitaji ya soko na kilimo cha biashara kwa kushirikiana na viwanda na wafanyabiashara. 254. Mheshimiwa Spika, TARI itazalisha teknolojia mpya zenye sifa zaidi ya zile zinazotumiwa na soko hususan zinazostahimili ukame, magonjwa na wadudu, zinazotoa mavuno mengi na zenye viinilishe vingi, ikiwa ni pamoja na ugunduzi wa mbegu bora, kanuni bora za kilimo, ukinzani wa magonjwa, rutuba ya udongo, uchumi jamii na zana bora. 255. Vilevile, TARI itanunua magari manne (4), matrekta saba (7) na zana zake na mashine tatu (3) za kuchakata mbegu kwa vituo vya TARI Seliani, TARI Ilonga na TARI Uyole. Matreka yatawezesha kuongeza eneo la mashamba ya kuzalisha mbegu kutoka hekta 285 hadi hekta 914. Pia, TARI itajenga ghala nne (4) zenye uwezo wa kuhifadhi tani 550 kila moja katika vituo vya TARI Uyole, TARI Seliani, TARI Ilonga na TARI Kifyulilo. Ujenzi huo ukikamilika TARI itakuwa na 142 uwezo wa kuhifadhi mbegu kutoka tani 20 hadi tani 1,650 kwa vituo hivyo. 256. Mheshimiwa Spika, TARI itajenga vyumba vya ubaridi (cold rooms) katika vituo vya TARI Selian na TARI Ilonga ambavyo vitatumika kuhifadhi mbegu na nasaba (germplasm) mbalimbali za mazao. Hatua hiyo, itapunguza gharama za kupanda mashambani nasaba kila mwaka kama ilivyo kwa sasa kwa lengo la kutunza vizazi vya mimea kwa matumizi ya utafiti wa mbegu. 257. Mheshimiwa Spika, ili kulinda mashamba ya uzalishaji na utafiti wa mbegu dhidi ya uvamizi wa wananchi unaotokana na kutokuwepo kwa mipaka na uzio, Wizara kupitia TARI itajenga uzio kwa mashamba matatu (3) ya Suluti (Namtumbo- hekta 388), Milundikwa (Nkasi - hekta 1,000) na Ifakara (Kilombero - hekta 4,715). Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Ardhi Nyumba na Maendeleo ya Makazi itahakiki mipaka na kupima mashamba ya vituo vya utafiti wa mbegu vya TARI Seliani na TARI Ukiriguru (Mwanahala na Bwanga) ili kupata hati miliki. 143 5.2. Kuimarisha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo 5.2.1. Mbegu Bora 258. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua umuhimu wa mbegu bora katika uzalishaji wa mazao ya kilimo, Wizara imedhamiria kuhakikisha inaongeza uzalishaji wa mbegu kutosheleza mahitaji ya ndani na ziada kuuzwa nje ya nchi. Mazao ya kipaumbele yatakayozingatiwa katika mpango huo ni mahindi, alizeti, soya, ufuta, ngano, maharage, kunde, mpunga, mtama, choroko, dengu, shayiri na karanga ambayo mahitaji yake ni tani 652,250 ifikapo mwaka 2030. 259. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia ASA na Sekta Binafsi itazalisha jumla ya tani 127,650 za mbegu bora za mazao mbalimbali kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 22. Aidha, Wizara kupitia Taasisi zake, Halmashauri na Sekta Binafsi itazalisha jumla ya miche/pingili/vikonyo 101,000,000 ya mazao ya kahawa, korosho, chikichi, parachichi, muhogo, migomba, minazi, mkonge, Chai, viazi vitamu na zabibu (Jedwali Na.23). Mbegu na miche itakayozalishwa itasambazwa kwa 144 wakulima kwa utaratibu maalum utakaowekwa na Wizara. Jedwali Na. 22: Makadirio ya Mahitaji ya Mbegu Bora za Mazao mbalimbali kwa mwaka 2029/2030 N a. Aina ya Zao Uzalishaj i wa mazao msimu wa 2020/20 21 (Tani) Makisio ya uzalishaji wa mazao msimu wa 2022/20 23 (Tani) Mkadirio ya mahitaji ya Certified Seeds 2022/202 3 (Tani) Makisio ya uzalishaji wa 2029/20 30 (Tani) Mahitaji ya Breeder Seeds (Tani) Mahitaji ya Pre- Basic Seeds (Tani) Mahitaji ya Basic Seeds (Tani) Mahitaji ya Certified Seeds 2029/2030( Tani) 1 Mahi ndi 7,039,064 7,219,000 32,500 13,000, 0.32 25.39 2,031.25 162,500.00 2 Alizet i 649,437 941,000 5,600 1,400,000 0.22 11.20 560 28,000 3 Soya 53,594 500,000 25,000 2,000,000 30.52 488.28 7,812.50 125,000 4 Ufuta 205,054 220,000 800 1,000,000 0.00 0.06 16.00 4,000 5 Ngan o 70,288 150,000 7,200 1,000,000 6.25 125 2,500 50,000 6 Maha rage 1,211,909 1,300,000 10,000 2,000,000 0.78 31.25 1,250.00 50,000 7 Kund e 151,706 250,000 2,250 450,000 0.18 7.03 281.25 11,250 8 Mpu nga 2,629,519 2,832,000 16,000 6,400,000 0.16 12.50 1,000 80,000 9 Mtam a 755,832 900,000 3,200 1,600,000 0.02 1.60 160 16,000 1 0 Chor oko 100,610 140,000 4,100 820,000 0.32 12.8 512.50 20,500 1 1 Deng u 26,022 45,000 500 100,000 0.04 2 62.50 2,500 1 2 Shayi ri 10,000 18,000 500 50,000 0.31 6.25 125 2,500 1 3 Kara nga 437,124 500,000 20,000 1,000,000 100 1,000 10,000 100,000 JUMLA 13,340,1 14,965,0 127,650 29,820,0 139 1,723 26,311 652,250 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 145 Jedwali Na. 23: Malengo ya Uzalishaji wa Miche/Pingili/Vikonyo katika mwaka 2022/2023 Na Zao Idadi 1 Parachichi 20,000,000 2 Zabibu 2,000,000 3 Minazi 2,000,000 4 Mkonge 10,000,000 5 Michikichi 5,000,000 6 Migomba 5,000,000 7 Muhogo 5,000,000 8 Viazi Vitamu 2,000,000 9. Korosho 15,000,000 10. Kahawa 20,000,000 11. Chai 15,000,000 Jumla 101,000,000 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 260. Mheshimiwa Spika, ili kufikia malengo hayo Wizara kupitia, ASA itaongeza eneo jipya la hekta 4,000 kwa ajili ya kuzalisha mbegu bora katika mashamba ya Msimba (hekta 1,500 ), Kilimi (hekta 700), Mwele (hekta 600) na Mbozi (hekta 1,200); itajenga miundombinu ya umwagiliaji kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 1,791.5 katika mashamba ya mbegu ya Tengeru (hekta 5.5), Mwele (hekta 600), Arusha (hekta 400) na Kilimi (hekta 786); itajenga bwawa lenye mita 146 za ujazo 82,000 kwa ajili ya kuhifadhi maji katika shamba la mbegu la Arusha; itachimba visima virefu nane (8) katika shamba la mbegu la Arusha; itanunua matreka sita (6) na zana zake kwa ajili ya mashamba ya Msungura, Namtumbo, Msimba, Dabaga, Mbozi na Kilimi. 261. Mheshimiwa Spika, ASA itanunua mashine za kupandia sita (6) kwa ajili ya shamba la kuzalisha mbegu za mpunga la Kilangali. Aidha, ASA itanunua ndege zisizo na rubani (drones) tatu (3) kwa ajili ya kunyunyuzia dawa za kudhibiti magonjwa na wadudu pamoja na kujenga uzio wa mashamba ya Arusha, Kilimi na Kilangali. Jumla ya Shilingi 43,033,700,000 zimetengwa kwa ajili ya kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora. Uthibiti wa Ubora wa Mbegu 262. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, TOSCI itaendelea kuthibiti ubora wa mbegu nchini kwa kukagua hekta 45,000 za mashamba ya mbegu; kukusanya sampuli za mbegu 4,360 na kupima ubora wake; na kukagua wafanyabiashara wa mbegu 1,900 na ghala 100. 147 263. Mheshimiwa Spika, TOSCI itafanya majaribio ya utambuzi wa aina 425 za mbegu za mazao ya kilimo. Aidha, TOSCI itapitia mwongozo wa uzalishaji wa mbegu na kuandaa viwango vya kuthibitisha ubora wa mbegu za matunda na miti. Pia, TOSCI itatoa mafunzo kuhusu Sheria ya Mbegu Na.18 ya mwaka 2003 na Kanuni zake kwa wafanyabiashara 500, wataalam wa Afya ya Mimea 25, mawakala wa mbegu 1,000, wakaguzi wa mbegu 30 na watafiti 30. 5.2.2. Upatikanaji wa Mbolea 264. Mheshimiwa Spika, kama nilivyoeleza hapo awali, athari za UVIKO-19 na vita kati ya Urusi na Ukraine imesababisha ongezeko la bei ya mbolea duniani. Kwa mfano, bei ya mbolea aina ya DAP imeongezeka kutoka Dola za Marekani 310 kwa tani mwaka 2020 hadi Dola za Marekani 1,012 kwa tani mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 226. Aidha, bei ya mbolea aina ya Urea imeongezeka kutoka Dola za Marekani 251 kwa tani mwaka 2020 hadi Dola za Marekani 1,214 kwa tani mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 384. (Kielelezo Na. 4) 148 Kielelezo Na. 4: Mwenendo wa Bei za Mbolea (Dola za Marekani kwa Tani) Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 265. Mheshimiwa Spika, ili kukabiliana na athari za kupanda kwa bei ya mbolea duniani, Wizara itaimarisha mfumo wa utoaji ruzuku ya pembejeo za kilimo hususan mbolea kwa mazao yote kwa kuangalia upya utaratibu wa usajili wa kampuni na mawakala wa pembejeo nchini. Wizara inatarajia kutumia Shilingi Bilioni 150 kutoa ruzuku ya mbolea kwa mazao yote kwa utaratibu utakaoelezwa wakati wa kuwasilisha Bajeti Kuu ya Serikali. Ruzuku hiyo haitakuwa ya 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 2018 2019 2020 2021 2022 Bei (Dola za Kimarekani kwa Tani) Mwaka DAP Urea CAN SA 149 kudumu bali itatolewa kwa kipindi maalum hususan wakati yatapotokea majanga au mdororo wa kiuchumi. 266. Mheshimiwa Spika, kupitia Bunge lako Tukufu ninaagiza kampuni na viwanda vya mbolea nchini kusajili mawakala wao TFRA ifikapo tarehe 31 Mei, 2022 ili kurahisisha utoaji na usimamizi wa ruzuku. Aidha, Wizara itasajili wasambazaji wa mbolea na vituo vyote vya mauzo hapa nchini. Katika kuboresha usimamizi wa utoaji wa ruzuku, mifuko ya mbolea itawekwa misimbomilia (bar codes) na lebo ya RUZUKU ili kutofautisha na mbolea zitakazoendelea kuuzwa sokoni bila ruzuku. Aidha, Wizara itaendelea kuwalinda na kuwawezesha wawekezaji wa viwanda vya ndani vya kuzalisha mbolea. 267. Mheshimiwa Spika, kampuni yoyote ambayo haitatekeleza agizo hili na kukubali kutumia mfumo utakaowekwa na TFRA wa kusimamia na kusajili kampuni, mawakala na kuweka mfumo wa Point of Sale (POS) kwenye maduka na ghala zao za mikoani na wilayani, Serikali haitosita kumfutia leseni yake ya biashara. Mpango huu wa ruzuku ya mbolea utawapa kipaumbele wazalishaji wa mbolea ndani 150 ya nchi ili kulinda viwanda vyetu, ajira na usalama wa nchi. 268. Mheshimiwa Spika, Mfumo huo pamoja na kuimarisha usimamizi wa mbolea za ruzuku, pia utasaidia kuboresha usimamizi wa tasnia ya mbolea ikiwemo udhibiti wa upandishwaji holela wa bei na ubora wa mbolea. Aidha, utaratibu wa kutoa ruzuku kwa wakulima kupitia mfumo wa mazao kujigharamia yenyewe (own crop financing) utaendelea kutekelezwa 269. Mheshimiwa Spika, Tanzania ni lango kuu la kupitisha mbolea kwa nchi za Afrika Mashariki (East African Community - EAC) na za Kusini mwa Bara la Afrika (Southern African Development Community - SADC) ikiwemo Malawi, DR Congo, Zambia, Burundi, Rwanda na Uganda. Kutokana na fursa hiyo, uwepo wa viwanda vya uzalishaji wa mbolea nchini ni fursa adhimu ya biashara ya mbolea katika ukanda huu. 270. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha nchi inatumia fursa za masoko ya kikanda, Wizara itaendeleza jitihada za muda mrefu za kuzalisha mbolea hapa nchini. Kwa mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kuhamasisha 151 uwekezaji katika viwanda vya ndani vya kuzalisha mbolea ikiwemo kampuni ya ITRACOM kukamilisha ujenzi wa kiwanda chenye uwezo wa kuzalisha tani 600,000 za mbolea kwa mwaka. 271. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Taasisi nyingine za serikali itawezesha upatikanaji wa vivutio vya uwekezaji wa kiwanda cha mbolea cha Minjingu ili kiweze kuongeza uzalishaji kutoka tani 100,000 hadi tani 300,000 kwa mwaka. Aidha, Wizara itaendelea na mazungumzo na Wizara ya Nishati kuhusu kufufua mradi wa kuzalisha mbolea ya Urea kwa kutumia gesi asilia uliopo katika Halmashauri ya Wilaya ya Kilwa Mkoa wa Lindi. 272. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TFRA itaratibu uingizwaji na usambazaji wa tani 650,000 za mbolea. Aidha, TFRA itaendelea kudhibiti ubora wa mbolea kwa kukagua wafanyabiashara 3,340 wa mbolea; kutoa mafunzo ya ukaguzi wa mbolea kwa maafisa kilimo 30 wa Halmashauri za wilaya; kununua vifaa vya maabara ya uchunguzi wa ubora wa mbolea; kuanzisha Ofisi za Kanda ya Kati na Magharibi; na kuimarisha Ofisi za Kanda ya Ziwa (Mwanza), Nyanda za Juu Kusini (Mbeya) na 152 Kanda ya Kaskazini (Arusha). Vilevile, TFRA itasajili aina mpya za mbolea na visaidizi vyake 80; itasajili maeneo ya biashara mapya 1,000 na kutoa leseni 2,000; na itaimarisha mfumo wa ukusanyaji, uchambuzi na matumizi ya taarifa za mbolea. 273. Mheshimiwa Spika, Wizara inapitia upya muundo wa Kampuni ya Mbolea Tanzania (Tanzania Fertilizer Company - TFC) kwa lengo la kuiwezesha kampuni hiyo kujiendesha kibiashara na kutumika kama chombo cha Serikali cha kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo hususan mbolea na viuatilifu. Katika mwaka 2022/2023, Wizara itaiwezesha TFC Shilingi bilioni 6 kwa ajili ya utekelezaji wa majukumu yake. 274. Mheshimiwa Spika, Wizara inaendelea kuwahakikishia wazalishaji wadogo wa mbolea za kilimo hai (organic) na chokaa kuwa itaendelea kuwalea, kuwalinda na kuwahakikishia masoko ili kupunguza gharama za kuagiza mbolea za aina hiyo kutoka nje ya nchi. 153 275. Mheshimiwa Spika, kupitia Bunge lako Tukufu, tunawahamasisha vijana wabunifu ambao wanaweza kuzalisha mbolea za kilimo hai (organic) waje Wizara ya Kilimo ili waweze kusaidiwa. 5.2.3. Viuatilifu 276. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia TPHPA itanunua viuatilifu lita 118,500 vya kudhibiti visumbufu vya milipuko, ikiwemo lita 100,000 za kudhibiti viwavijeshi, lita 10,000 kwelea kwelea, lita 5,000 nzige, lita 3,000 nzi wa matunda na lita 500 panya; itanunua mabomba 9,250 ya kupulizia viuatilifu na kusambaza katika Halmashauri 185; itasavei na kuainisha maeneo ya mazalia ya visumbufu na kuwadhibiti; itaimarisha usimamizi wa matumizi bora na sahihi ya viuatilifu; na kuimarisha uchambuzi wa kina wa visumbufu vya kikarantini. 277. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha matumizi ya teknolojia sahihi za kuhifadhi mazao ya nafaka katika kanda nne (4) zenye uwezo wa kuzalisha nafaka. Pia, itahamasisha uhifadhi wa asili wa mazao ya nafaka kwa kutumia mimea dawa na kupima masalia ya sumu katika sampuli 154 3,000 kwenye mazao ya kimkakati ili kuendana na Sheria za masalia ya sumu za kimataifa na kuwezesha upatikanaji wa masoko ya nje ya nchi. 278. Mheshimiwa Spika, TPHPA itakagua usafi wa afya ya mimea, itatambua na kudhibiti visumbufu katika mazao ya bustani, itakagua aina 6,600 za viuatilifu na itasajili viuatilifu vipya 300. Pia, itakagua shehena 1,800 za mimea zinazotarajiwa kuingizwa nchini na kuchambua aina za viuatililifu 3,500 ili kubaini ubora na athari zake kupitia masalia kwenye mazao. 5.2.4. Zana za Kilimo 279. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023, itaendelea kushirikiana na Sekta Binafsi kutoa mafunzo ya matumizi ya zana bora za kilimo kwa wamiliki na waendeshaji wa mashine na zana za kilimo 100 katika kanda za kilimo za Kati na Kaskazini. 280. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha tunaongeza tija katika uzalishaji wa mazao, Wizara kwa kushirikiana na kampuni ya AFTRADE ya BELARUS itaendelea na tathmini ya maeneo yatakayofaa kwa ajili ya uanzishwaji wa Vituo Jumuishi vya Utoaji wa Huduma za zana za 155 kilimo nchini (mechanization hubs), ambavyo vitawezesha upatikanaji wa mashine na zana za kilimo kwa urahisi. Aidha, kwa kutegemea makubaliano yatakayofikiwa baada ya tathmini inayoendelea, kampuni hiyo imepanga kuanzisha kituo kikubwa cha umahiri wa utoaji wa huduma za zana za kilimo nchini katika mkoa wa Dodoma, ambacho kitakuwa kitovu cha utoaji huduma, ufuatialiji na uratibu wa vituo vingine vitakavyoanzishwa hapa nchini. 281. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Maendeleo la Japan (JICA) na Sekta Binafsi imepanga kutoa mafunzo ya uhamasishaji wa matumizi bora ya zana za kilimo katika zao la mpunga katika Chuo cha Mafunzo ya Kilimo cha KATC, ambapo mafunzo hayo pia yatawahusisha maafisa ugani na wanafunzi wa vyuo kwa kupata mafunzo kwa vitendo. 5.3. Umwagiliaji 282. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imepanga kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika skimu mpya 25 zenye jumla ya hekta 53,234 (Kiambatisho Na. 4). Katika mpango huo mabwawa 14 ya kuvuna maji ya 156 mvua yenye uwezo wa mita za ujazo 131,535,000 ambayo yatamwagilia hekta 23,484 katika skimu 15 yatajengwa (Kiambatisho Na. 5). Aidha, skimu 10 zenye hekta 29,750 zitamwagiliwa kupitia vyanzo vingine vya maji ikiwemo mito. Vilevile, Tume itaboresha, itakarabati na kukamilisha skimu 30 zenye jumla ya hekta 41,771 (Kiambatisho Na. 6). Aidha, jumla ya Shilingi 256,175,891,826 zitatumika kutekeleza mpango huo. 283. Mheshimiwa Spika, katika utekelezaji wa mpango huo jumla ya hekta 95,005 zitaongezeka na kuongeza eneo la umwagiliaji kutoka hekta 727,280.6 mwaka 2021/2022 hadi hekta 822,285.6 mwaka 2022/2023 ambayo ni sawa na asilimia 68.5 ya kufikia lengo la hekta 1,200,000 ifikapo 2025. 284. Aidha, kukamilika kwa ujenzi na ukarabati wa miundombinu hiyo, utachangia katika kuongeza uzalishaji wa mazao ya kilimo. Kwa mfano, uzalishaji wa zao la mpunga unatarajiwa kuongezeka kwa tani 403,020 zenye thamani ya takriban Shilingi bilioni 345.4 na vitunguu tani 374,426 zenye thamani ya takriban Shilingi bilioni 157 2.9 na hivyo kuongeza pato la Taifa. Vilevile, uwekezaji huo unakadiriwa kutoa ajira za moja kwa moja zipatazo 475,000. 285. Mheshimiwa Spika, Tume pia imepanga kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mabonde na skimu za kimkakati 22 zenye jumla ya hekta 306,361. Mabonde na skimu hizo zimewekwa kwenye mpango wa ujenzi katika kipindi cha mwaka 2022/2023 na 2024/2025. Vilevile, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina utafanyika katika skimu 42 zenye jumla ya hekta 91,357 ambazo zitajengwa katika mwaka 2023/2024 (Kiambatisho Na. 7). Jumla ya Shilingi 35,472,168,000 zitatumika kutekeleza mpango huo. 286. Aidha, Tume itahakiki skimu na eneo linalomwagiliwa na eneo linalofaa kwa kilimo cha umwagiliaji nchini. Tume pia, itanunua magari 38 kwa ajili ya kuimarisha usimamizi wa miradi kupitia ofisi za umwagiliaji za mikoa, itanunua mitambo 12 kwa ajili ya ujenzi wa skimu, itanunua vifaa vya upimaji (land survey equipment) kujenga ofisi 17 za uwagiliaji za mkoa. Jumla ya Shilingi 24,826,259,000 zitatumika kutekeleza mpango huo. 158 287. Mheshimiwa Spika, katika kujenga uwezo wa Vyama vya Umwagiliaji, Wizara itatoa mafunzo kwa wakulima viongozi 1,000 na Vyama vya Umwagiliaji 220 kuhusu mipango ya usimamizi na uendeshaji wa skimu za umwagiliaji. Pia. itawezesha uanzishwaji wa Vyama vya Umwagiliaji 200 na kuandaa kanuni ndogo kulingana na Sheria Na. 4 ya Taifa ya Umwagiliaji (2013) na kanuni za umwagiliaji (2015). Aidha, Tume itasambaza miongozo ya ukusanyaji wa ada za huduma ya umwagiliaji katika skimu 974 ili kuimarisha Mfuko wa Maendeleo ya Umwagiliaji. 5.3.1. Ofisi za Wilaya za Umwagiliaji 288. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itafungua ofisi 146 za Umwagiliaji za Wilaya. Ofisi hizo zitakuwa na Wahandisi wa umwagiliaji, Mafundi Sanifu Ujenzi na Maafisa Kilimo. Watumishi hao kwa kushirikiana na watumishi waliopo Ofisi ya Rais - TAMISEMI watasimamia miradi ya umwagiliaji katika Wilaya zao na kusimamia ukusanyaji wa ada za huduma za umwagiliaji. Aidha, watumishi hao watakuwa chini ya Ofisi za Tume ya Umwagiliaji na kuwajibika moja kwa moja Wizara ya Kilimo. Mfumo huo wa usimamizi wa miradi ya 159 umwagiliaji utaokoa upotevu wa mapato ya takribani Shilingi 100,000,000,000 kwa mwaka. 5.4. Kuimarisha Huduma za Ugani 5.4.1. Huduma na Mafunzo ya Ugani 289. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuimarisha huduma za ugani ili kuongeza tija katika uzalishaji wa mazao nchini. Katika mwaka 2022/2023, Wizara itawezesha upatikanaji wa huduma ya upimaji wa afya ya udongo bure kwa wakulima kama huduma ya msingi na ya lazima. Huduma hiyo itaenda sambamba na kusajili wakulima na kuwaweka kwenye Kanzi Data maalum. Aidha, kila mkulima atapewa cheti kitakachoonesha afya ya udongo katika shamba lake ili kumwezesha mkulima kuzalisha mazao kulingana na afya ya udongo wa shamba lake. 290. Mheshimiwa Spika, katika kufikia azma hiyo, Wizara itanunua na kusambaza vifaa vya kupimia afya ya udongo kwa maafisa ugani wa Halmashauri 122; vishikwambi 6,377; visanduku vya ugani (Extension Kits) 400 katika Halmashauri 46; na itanunua na kufunga GPS kwenye pikipiki za maafisa ugani na kuweka mfumo wa usimamizi wa huduma za ugani na kuwezesha kila afisa 160 ugani anapata sare ambazo atavaa akiwa kazini. Aidha, Wizara itawezesha uanzishwaji wa mashamba ya mfano 400 na mashamba darasa 400 kwa mazao ya kipaumbele katika Mikoa ya Singida, Simiyu, Morogoro, Njombe, Ruvuma, Kilimanjaro, Manyara, Tabora, Mara, Iringa, Mbeya, Songwe, Rukwa na Dodoma. 291. Mheshimiwa Spika, Wizara itaanzisha mfumo utakaowawezesha maafisa ugani kuwatambua wakulima bora watakaotumika kutoa huduma za ugani kwa wakulima wengine. Katika kuondokana na tatizo la upungufu wa maafisa ugani, wanafunzi wanaosoma katika vyuo vya kilimo katika ngazi zote kwa kushirikiana na Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia, Wizara itaanza mfumo wa kuwapeleka katika mafunzo ya vitendo kwa mwaka mmoja kabla ya kuhitimu masomo yao na eneo hili Serikali itashirikiana na Wadau wa Maendeleo. 292. Kadhalika, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Ardhi Nyumba na Maendeleo ya Makazi, itawezesha upimaji wa ardhi ya kilimo na kuitangaza kwenye gazeti la Serikali. Hatua hizo zinalenga kulinda ardhi ya kilimo kupitia hati miliki za mashamba, kutumia rasilimali ya ardhi 161 kama moja wapo ya dhamana zinazoweza kutumiwa na wakulima kupata mitaji ya kuendeleza kilimo. 293. Mheshimiwa Spika, pamoja na vitendea kazi walivyopewa maafisa ugani, Wizara itahakikisha wataalam hao wanapatiwa mafunzo sahihi kwa kuratibu utekelezaji wa program za mafunzo kwa maafisa ugani wote nchini ili waweze kutoa huduma sahihi kulingana na mazao wanayosimamia katika maeneo yao. 294. Aidha, Wizara itaendelea kutumia TEHAMA katika kutoa huduma za ugani na taarifa za masoko kwa wadau wa kilimo. Katika mwaka 2022/2023, Wizara itatoa mafunzo ya matumizi ya mfumo wa M-Kilimo kwa maafisa ugani 1,500 na kusajili wakulima wapya 2,218,415 na wafanyabiashara wa mazao ya kilimo 1,375. Aidha, Wizara itatoa ushauri wa kitaalam kwa wakulima kuhusu kilimo bora na taarifa za masoko ya mazao kupitia mfumo huo. 295. Mheshimiwa Spika, Wizara itaanzisha kituo cha huduma za mawasiliano ya kilimo (Call centre) kwa ajili ya kurahisisha utoaji wa ushauri wa kitaalam na taarifa za masoko kwa wadau wa 162 kilimo. Aidha, Wizara itaandaa mwongozo wa usimamizi wa huduma za ugani na kuusambaza kwa sekretarieti za mikoa 26 na Halmashauri 185. 296. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Ofisi ya Rais TAMISEMI na Sekta Binafsi itaanza kukarabati vituo 200 vya Rasilimali za Kilimo vya Kata (WARCs) ambavyo vitatumika kwa ajili ya shughuli za kilimo. Jumla ya Shilingi Bilioni 15,007,560,000 zimetengwa kwa ajili kuimarisha huduma za ugani. 297. Mheshimiwa Spika, ninapenda nitumie nafasi hii kupitia Bunge lako Tukufu kuzielekeza Mamlaka za Serikali za Mitaa kutobadilisha matumizi ya Vituo vya Rasilimali za Kilimo bila idhini ya Wizara ya Kilimo. 5.4.2. Vyuo na vituo vya Mafunzo ya Kilimo 298. Mheshimiwa Spika, Wizara itadahili wanafunzi 2,200 katika ngazi ya Astashahada na Stashahada . Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia itapitia upya mitaala na mfumo mzima wa vyuo vya Kilimo kwa lengo la kutoa wahitimu wenye stadi zitakazo wawezesha kutoa huduma na ushauri kwa wakulima kwa vitendo. Ushirikiano huo pia 163 utahusisha vijana na wakufunzi wa kilimo kupata mafunzo katika vyuo mahiri duniani. 299. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea na ukarabati wa miundombinu ya Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Uyole, KATRIN, Inyala, Ukiriguru, Igurusi, Mtwara, Mlingano, HORTI – Tengeru na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima vya Bihawana, Ichenga na Mkindo. Vilevile, Wizara itanunua magari matatu (3), matreka mawili (2) na vifaa vya kufundishia kwa ajili ya Vyuo vya Kilimo vya Mlingano, HORTI - Tengeru, Inyala, Maruku, KATC, Mubondo, Mtwara na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima vya Bihawana, Ichenga na Mkindo. Jumla ya Shilingi 5,225,000,000 zimetengwa kwa ajili ya ukarabati huo. 300. Mheshimiwa Spika, Wizara itaboresha mfumo wa uendeshaji wa Maonesho ya Wakulima (Nanenane) ili kuhakikisha Viwanja vya Maonesho ya Nanenane vinakuwa vituo vya kutoa elimu na taarifa za uzalishaji na masoko mwaka mzima. Vilevile, maboresho hayo yataenda sambamba na uanzishwaji wa uwanja wa kimataifa wa maonesho ya kilimo (Tanzania International Agricultural Trade Fair). 164 5.5. Uzalishaji wa mazao 5.5.1. Mazao Asilia ya Biashara 301. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara unatarajiwa kuongezeka kutoka tani 919,282 mwaka 2021/2022 hadi tani 1,199,081,794 mwaka 2022/2023 ambapo mauzo ya mazao hayo nje ya nchi yanakadiriwa kufikia tani 641,515 zenye thamani ya Shilingi 1,199,081,794 (Jedwali Na. 24). Jedwali Na.24: Makadirio ya Uzalishaji na Mauzo ya Mazao Nje ya Nchi kwa Mwaka 2022/2023 Zao 2021/2022 2022/2023** Mauzo ya nje (Tani) Thamani ya Mauzo ya Nje 2023 (TZS) Pamba 144,550 350,000 103,000 381,710,000 Kahawa 65,235 75,000 72,000 236,500,000 Chai 11,962 30,000 25,000 42,000 Pareto 1,848 2,800 765 6,600,000 Tumbaku 70,775 95,000 61,750 215,507,500 Korosho 238,597 400,000 340,000 294,372,294 Mkonge 24,644 60,000 39,000 64,350,000 Sukari 361,671 450,000 - - Jumla 919,282 1,462,800 641,515 1,199,081,794 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 165 Zao la Mkonge 302. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Mkonge Tanzania itasimamia Mkakati wa kuongeza uzalishaji wa zao la mkonge kutoka tani 36,169.8 mwaka 2020/2021 hadi tani 60,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kutoa elimu kuhusu kilimo bora cha mkonge na ubora wa singa kwa wakulima wadogo 8,000 na wakulima wakubwa 39 na kusimamia uzalishaji na usindikaji wa zao la mkonge. 303. Aidha, Bodi itaendelea kusambaza miche bora 10,000,000 kwa wakulima katika Halmashauri za Wilaya 40; kupima hekta 1,500 za mashamba na kuyagawa kwa wakulima; Pia, Bodi itahamasisha kilimo cha mkonge katika Wilaya 8 za mikoa ya Tanga, Singida na Tabora na kuwaunganisha wakulima wadogo 2,400 na soko kwa mfumo wa zabuni. 304. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Mkonge itahamasisha uanzishwaji wa viwanda vidogo vinne (4) vya kuchakata mkonge katika mikoa ya Morogoro (Kilosa), Shinyanga (Kishapu), Singida (Singida Vijijini) na Tanga (Handeni). Pia itakarabati mashine ya kuchakata mkonge katika 166 shamba la Kibaranga na itawezesha utengenezaji wa mashine moja (prototype) ya kuzalisha shira (syrup) na spirit. Vilevile, itahamasisha matumizi ya kamba na magunia ya mkonge pamoja na uwekezaji katika kuongeza thamani ya zao la mkonge. Jumla ya Shilingi 2,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Korosho 305. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia Bodi ya Korosho Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji kutoka tani 238,555.81 mwaka 2021/2022 hadi tani 400,000. Ili kufikia malengo hayo, Wizara itaendelea kuimarisha usimamizi wa upatikanaji na usambazaji wa viuatilifu tani 25,000 za Salfa ya unga, lita 1,500,000 za viuatilifu vya maji na vinyunyizi (motorized sprayers) vya viuatilifu 3,500, magunia 4,400,000 na kutoa mafunzo ya kilimo bora cha korosho na kuhamasisha uongezaji wa thamani. 306. Katika kuendeleza maeneo mapya ya uzalishaji wa zao la korosho, Wizara kupitia Bodi itaimarisha upatikanaji wa pembejeo, uanzishaji na uendelezaji wa mashamba ya pamoja (block farms) na kuanzisha viwanda vidogo vya 167 kubangua korosho katika Halmashauri za wilaya za Kongwa na Tanga. Vilevile, Bodi itajenga ghala mbili (2) zenye uwezo wa kuhifadhi tani 2,000 kila moja katika Halmashauri za wilaya za Manyoni na Kongwa. 307. Vilevile, Bodi itawezesha uanzishwaji wa mashamba matatu (3) ya pamoja yenye ukubwa wa hekta 7,500 katika maeneo mapya ya uzalishaji wa korosho zikiwemo Wilaya za Kisarawe, Nanyumbu na Tunduru. Vilevile, Bodi itakamilisha ujenzi wa kituo cha mafunzo ya kusindika Korosho kwa wakulima katika viwanja vya maonesho ya Nanenane vilivyopo Ngongo (Lindi). Jumla ya Shilingi 30,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Kahawa 308. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Kahawa Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji wa kahawa kutoka tani 65,235 mwaka 2021/2022 hadi tani 72,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kukarabati mashamba yaliyopo; kutoa mafunzo ya kilimo bora cha zao la kahawa na kuimarisha mifumo ya masoko ya kahawa ikiwemo kuanzisha minada ya kahawa 168 katika mkoa wa Kagera; kuratibu na kusimamia mikataba ya ununuzi wa kahawa. 309. Vilevile, Wizara, kupitia Tume ya Maendeleo ya Ushirika na Bodi ya Kahawa Tanzania itagawa mizani 300 kwenye vyama vya ushirika na kukarabati/kujenga ghala 50 katika Mkoa wa Kagera kwa ajili ya kuimarisha masoko ya kahawa. Aidha, utekelezaji wa mpango huo utahusisha TADB na NMB ambapo jumla ya Shilingi Bilioni 29 zitatumika kufikia malengo hayo. 310. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itawezesha uzalishaji na usambazaji wa miche bora 20,000,000 na kununua mashine mbili (2) zenye uwezo wa kukaanga tani 15 za kahawa kwa saa. Jumla ya Shilingi 300,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Pamba 311. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia Bodi ya Pamba imepanga kuongeza uzalishaji kutoka tani 144,792 mwaka 2021/2022 hadi tani 350,000 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Bodi itasambaza tani 17,000 za mbegu bora, chupa 169 4,500,000 (ekapack) kwa wakulima 600,000 wa pamba; itanunua na kusambaza mashine rahisi za kupalilia 400 na kusambaza kwa wakulima 400; itahamasisha matumizi ya mbinu bora za kilimo cha pamba ikiwemo matumizi ya nafasi mpya za upandaji wa pamba (60 sm × 30 sm) kwa kutumia njia mbali mbali ikiwemo Balozi wa Pamba. 312. Mheshimiwa Spika, Bodi itasajili wakulima wa pamba kupitia Mfumo wa Kieletroniki katika mikoa 17. Ili kuhamasisha wakulima kung’oa masalia ya pamba katika mashamba yao, Bodi itanunua mashine mbili (2) (Biomass Briquette machines) zenye uwezo wa kuzalisha tani 1.8 ya nishati mbadala ya kupikia inayotokana na masalia hayo. Mashine hizo zitasimikwa katika Wilaya za Maswa na Meatu na kusimamiwa na AMCOS. Zao la Chai 313. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Chai Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji wa chai kavu kutoka tani 27,510 mwaka 2020/2021 hadi tani 30,000 mwaka 2022/2023. Katika kufikia lengo hilo, Bodi kwa kushirikiana na wamiliki wa mradi wa chai Kilolo, Sekta Binafsi na Wadau wa Maendeleo pamoja na wasindikaji wa 170 chai wa wilaya ya Mufindi itafufua shamba lenye ukubwa wa hekta 350 katika mradi wa chai Kilolo utakaogharimu takriban Shilingi milioni 300 utakaochangia kuongeza uzalishaji wa tani 405 za chai kavu. 314. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na TSHTDA na Shirika la Solidaridad watatoa mafunzo kuhusu ubora wa chai kwa Wakulima 200 katika Wilaya ya Kilolo ili waweze kupatiwa vyeti vya ubora vinavyotolewa na kampuni ya Rainforest Alliance kwa ajili ya kupata soko la nje. 315. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi, TSHTDA, Sekta Binafsi na Wadau wa Maendeleo itazalisha miche ya chai 15,000,000. Kati ya hiyo, miche 7,500,000 itatumika kwenye upanuzi wa mashamba ya chai katika wilaya za Mufindi, Njombe na Kilolo na miche 7,500,000 itatumika katika kujazia mapengo ya mashamba ya wakulima wadogo katika wilaya za Lushoto, Korogwe na Bukoba. 316. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Mfuko wa Hifadhi ya Jamii wa Watumishi wa Umma (PSSSF) na Mfuko wa Fidia kwa Wafanyakazi (WCF) itakamilisha ukarabati 171 wa kiwanda cha chai Mponde Wilayani Lushoto ambao umefikia asilimia 75. Kiwanda hicho kinatarajiwa kuongeza upatikanaji wa ajira kwa watu zaidi ya 150 na kununua majani mabichi ya chai kutoka kwa wakulima wapatao 4,000. 317. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Soko la Bidhaa Tanzania (TMX) itakamilisha uanzishwaji wa mnada wa chai katika eneo la Kurasini, Dar es Salaam. Mnada huo utapunguza gharama za biashara zilizokuwa zinatokana na kuuza chai katika mnada wa chai Mombasa, utaimarisha matumizi ya bandari nchini pamoja na kuongeza ajira. Uanzishwaji wa mnada utaenda sambamba na kuimarisha mahusiano na nchi za Rwanda, Burundi na Pakistan ili kupata wanunuzi watakaoshiriki katika mnada huo. Jumla ya Shilingi 2,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Tumbaku 318. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji wa tumbaku kutoka tani 58,295 mwaka 2020/2021 hadi tani 95,000 mwaka 2022/2023. Malengo hayo yatafikiwa kwa kutoa mafunzo ya kilimo bora cha tumbaku kwa maafisa ugani na 172 wakulima kupitia mashamba mawili (2) ya mfano katika mikoa ya Mbeya (Chunya) na Tabora (Urambo). Aidha, kiwanda kilichokuwa kimefungwa cha TLTC kimepata mwekezaji mpya ambaye ni kampuni ya AMY Holding Ltd ambapo katika mwaka 2022/2023 kampuni hiyo itanunua tani 10,000 za tumbaku na kuingia mikataba ya kununua tumbaku na wakulima tani 30,000. Jumla ya Shilingi 500,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Pareto 319. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto Tanzania itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa pareto kutoka tani 2,412 mwaka 2020/2021 hadi tani 2,800 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Bodi itasambaza tani nne (4) za mbegu bora za pareto zitakazotosheleza eneo lenye ukubwa wa hekta 4,000 katika mikoa ya Iringa, Mbeya, Njombe, Songwe, Arusha na Manyara; kuendelea kutoa elimu ya kilimo bora cha pareto kwa wakulima 12,000 katika mikoa hiyo; na kutoa elimu ya ushirika ili kuongeza AMCOS kutoka sita (6) hadi 10. Jumla ya Shilingi 200,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. 173 5.5.2. Mazao ya Chakula 320. Mheshimiwa Spika, idadi ya watu duniani inatarajiwa kufikia bilioni 9.9 ifikapo mwaka 2050 ambapo kwa Tanzania inakadiriwa kufikia idadi ya watu Milioni 100. Ongezeko hilo, litaongeza mahitaji ya chakula nchini kufikia tani 33,940,132. Kati ya kiasi hicho, mahindi yanakadiriwa kuwa tani 12,917,919 na mchele tani 2,409,155 na muhogo tani 6,031,761. 321. Katika kipindi hicho, mahitaji ya nafaka yataongezeka kufikia tani bilioni 3 zikijumuisha chakula cha binadamu na mifugo. Hiyo ni fursa ya soko kwa mazao ya chakula yanayozalishwa hapa nchini. Ili kutumia fursa hiyo na kujitosheleza kwa chakula, katika mwaka 2022/2023, Wizara imepanga kuyaendeleza mazao makuu ya chakula kama ifuatavyo: - Zao la Mahindi 322. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la mahindi kutoka tani 7,039,064 mwaka 2020/2021 hadi kufikia tani 7,219,041 ifikapo mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itaongeza uzalishaji wa mbegu bora za mahindi; itaimarisha huduma 174 za ugani na matumizi ya TEHAMA katika kutoa huduma za ugani. Vilevile itaimarisha upatikanaji wa masoko,itajenga ghala za kisasa za kuhifadhi mazao na kukarabati ghala zilizopo na itaimarisha udhibiti wa sumukuvu ili kukidhi mahitaji ya soko la ndani na nje ya nchi. Zao la Mpunga 323. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la mpunga kutoka tani 4,673,969.231 hadi kufikia tani 5,011,045 mwaka 2022/2023. Ongezeko hilo litatokana na kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji; kuongeza tija ya uzalishaji kutoka tani 2 kwa hekta hadi tani 4 kwa hekta; kuimarisha upatikanaji wa masoko na uanzishaji wa ubia wa kilimo biashara; kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo; kutoa mafunzo kuhusu uendelezaji wa zao la mpunga kwa wakulima na Maafisa ugani; na kuendeleza teknolojia za uzalishaji, uvunaji, uchakataji na usindikaji. 175 Zao la Muhogo 324. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la muhogo kibiashara kutoka tani 7,000,000 mwaka 2021/2022 hadi tani 10,000,000 mwaka 2022/2023 katika mikoa ya Tanga, Pwani, Kigoma, Lindi na Mtwara. Ili kufikia lengo hilo, TARI itazalisha na kusambaza kwa wakulima pingili za muhogo 8,250,000. 5.5.3. Mazao yenye Mahitaji Makubwa Uzalishaji wa Miwa na Sukari 325. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya sukari nchini ni wastani wa tani 585,000 kwa mwaka, ambapo tani 420,000 ni sukari ya matumizi ya kawaida na tani 165,000 ni kwa ajili ya matumizi ya viwandani. Upungufu wa sukari ya matumizi ya kawaida ni wastani wa tani 50,000. Aidha, wastani wa uzalishaji wa sukari nchini kwa ajili ya matumizi ya kawaida ni tani 342,409. 326. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na upungufu huo, Wizara kupitia Bodi ya Sukari itaongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 372,210 mwaka 2021/2022 hadi tani 450,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa 176 kutekeleza mipango ya muda mfupi ya kuimarisha udhibiti wa visumbufu, kuimarisha upatikanaji wa maji mashambani, kupunguza upotevu wa miwa kwa kuhakikisha viwanda vinafanya kazi kwa ufanisi. Mipango hiyo itaenda sambamba na kuhamasisha uzalishaji wa sukari ya viwandani. Aidha, mipango ya muda wa kati ni pamoja na kusimamia upanuzi wa viwanda vya sukari vya Kilombero, Kagera na Mtibwa ili kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 372,210 hadi tani 635,012 mwaka 2025/2026 (Kiambatisho Na.8). Ongezeko hilo litatokana na kuongeza uzalishaji wa miwa kutoka tani 800,000 hadi tani 1,700,000 kwa wakulima wadogo wa mashamba ya Kilombero, upanuzi wa mashamba ya miwa ya Kagera na Mtibwa yenye ukubwa wa hekta 13,000 na 30,000 mtawalia na kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji ikiwemo ujenzi wa bwawa la kuhifadhi maji ya umwagiliaji lenye mita za ujazo 25,000,000 katika mashamba ya Mtibwa. Upanuzi wa uzalishaji katika viwanda vilivyopo ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na.25. 177 Jedwali Na.25: Uwekezaji katika zao la Sukari katika Mwaka 2020-2023 Na Kiwanda Hekta zinazoongezwa (2025) Matarajio ya uzalishaji (2025) Uwekezaji katika kipindi cha 2020-2023 1 Kilombero Sugar 30,000 271,000 USD Milioni 190.1 2 TPC NA NA USD Milioni 26.08 3 Kagera Sugar- 13,529 170,000 USD Milioni 168.86 4 Mtibwa Sugar- 6,000 84,000 USD Milioni 20.51 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 327. Vilevile, kutokana na changamoto ya ardhi, kiwanda cha TPC kitaongeza tija katika mashamba yaliyopo ambapo uboreshaji wa hali ya udongo katika shamba la Kahe lenye ukubwa wa hekta 240 utafanyika. Aidha, uanzishwaji wa miradi mipya ya sukari ya Bagamoyo na Mkulazi II unaendelea (Kiambatisho Na.9). Jumla ya Dola za Marekani 405.55 zitatumika kwenye upanuzi wa viwanda. 328. Mheshimiwa Spika, miradi mipya iliyo katika hatua za awali za kumilikishwa ardhi ya uwekezaji wa viwanda vya sukari ni ya kampuni 178 ya Rai Group iliyopo Kasulu (Kigoma) unaotarajiwa kuzalisha tani 250,000 na mradi wa Rufiji (Pwani) wa Kampuni ya Lake Agro Ltd, unaotarajiwa kuzalisha tani 30,000. 329. Aidha, Bodi itatoa mafunzo ya Kilimo bora cha miwa kwa wakulima 1,000 katika maeneo yenye viwanda vya sukari na maeneo mapya na itaanzisha mashamba darasa matatu (3) katika maeneo ya Mtibwa, Kagera na Manyara. Pia, Bodi itachimba visima vya umwagiliaji katika mashamba ya miwa. 330. Vilevile, Bodi itawezesha upatikanaji wa maeneo yanayofaa kwa ajili ya Kilimo cha Miwa na uwekezaji katika viwanda vya sukari kwa kushirikiana na Halmashauri za wilaya husika na Kituo cha Uwekezaji Tanzania (TIC). Aidha, Bodi itaainisha maeneo yanayofaa kwa kilimo cha miwa na uwekezaji wa viwanda vya sukari katika mikoa ya Ruvuma, Katavi, Kigoma, Tabora, Rukwa, Lindi na Mtwara na kujenga miundombinu ya umwagiliaji kwenye mashamba ya wakulima Kilombero. Jumla ya Shilingi 1,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. 179 Mazao ya Mafuta 331. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya mafuta ya kula nchini ni tani 650,000 kwa mwaka ikilinganishwa na uzalishaji wa ndani ambao ni tani 300,000 na takriban tani 350,000 huagizwa nje ya nchi. Kati ya kiasi kinachozalishwa nchini, tani 270,000 sawa na asilimia 90 kinatokana na zao la alizeti na kiasi kinachobaki kinachangiwa na mazao mengine ikiwemo chikichi, karanga, nazi, pamba na ufuta. 332. Mheshimiwa Spika, ili kujitosheleza kwa mahitaji ya mafuta ya kula nchini, Wizara itatekeleza mikakati ya muda mfupi na muda mrefu. Mikakati ya muda mfupi ni pamoja na kuhamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la alizeti kwa ziada ya tani 1,400,000 ili kuziba nakisi ya tani 400,000 za mafuta ya kula. Kwa maana hiyo, mahitaji yetu ya alizeti ili kukidhi mahitaji ya ndani ni tani milioni 2.3. 333. Mheshimiwa Spika, Wizara imejiwekea lengo la kuzalisha tani milioni 3 za alizeti ifikapo mwaka 2025 ili kama nchi tuwe na mafuta ya alizeti tani milioni 1, tunahitaji kulima eneo lenye ukubwa wa hekta milioni 2.4. Aidha, eneo hilo la 180 kilimo linahitaji tani 12,000 za mbegu kwa ajili ya uzalishaji wa tani 1,000,000 za alizeti. 334. Mheshimiwa Spika, ili kufikia lengo hilo, Wizara katika mwaka 2022/2023 itachukua hatua mbili za kimkakati, pamoja na majukumu ya kawaida ya uhamasishaji na itazalisha na kugawa tani 5,000 za mbegu bora za alizeti kwa ruzuku. Jumla ya Shilingi Bilioni 11 zitatumika kuzalisha mbegu hizo. 335. Katika mwaka 2023/2024, Wizara itagawa tani 10,000 na mwaka 2024/2025 itazalisha na kugawa tani 15,000 za mbegu bora za alizeti. Shughuli hiyo ya uzalishaji wa mbegu itafanywa na ASA na kuingia mikataba na Kampuni binafsi kwa ajili ya kuzalisha mbegu ambazo zitagawiwa kwa wakulima kwa ruzuku. 336. Hatua ya pili, Wizara inajadiliana na Wizara ya Fedha na Mipango ili kuweka motisha ya kikodi kwa viwanda vinavyozalisha mafuta ya alizeti nchini kwa kuwaondolea kodi ya ongezeko la thamani (VAT). Utafiti uliofanywa na Wizara unaonesha kuwa Serikali itapoteza kodi kati ya Shilingi Bilioni 20.5 na Bilioni 18.9 kila mwaka kwa kipindi cha miaka mitatu. Upotevu huo 181 utapungua kila mwaka katika kipindi cha miaka mitatu kwa kuwa viwanda vitaongeza uzalishaji kwa kuwa kwa sasa vinafanya kazi chini ya asilimia 30 ya uwezo wake. Jumla ya upotevu huo utafikia Shilingi Bilioni 59.3 katika kipindi cha miaka mitatu. 337. Baada ya kipindi cha miaka mitatu, uzalishaji katika viwanda hivyo utafikia asilimia 100 na Serikali itakusanya mapato kupitia PAYE, kodi ya mapato na ushuru wa mazao. Makusanyo hayo yataongeza mapato ya Serikali hivyo upotevu ulioelezwa ni wa muda mfupi na gharama za uzalishaji zitapungua. Hali hiyo itafanya viwanda vyetu vinavyochuja mafuta mara mbili (double refinery) kuwa shindani na kupunguza ugumu wa maisha kwa watanzania na kuwafanya watanzania kuwa na kipato cha ziada kwa kutumia fedha zao kwenye matumizi mengine ya kijamii. 182 338. Mheshimiwa Spika, hatua ya tatu, Wizara imeanza kuvitaka viwanda vinavyochuja mafuta mara mbili (double refinery) kununua mafuta ghafi yanayozalishwa na wazalishaji wadogowadogo (backyard processors) ambao wengi wao ni wanawake na vijana ambao wanalima alizeti na kuikamua kwa mashine ndogondogo za SIDO na kuyapanga mafuta barabarani. 339. Mheshimiwa Spika, mkulima anayelima ekari moja (1) na kukamua mafuta yake na kuuza kwa bei ya leo iliyopo sokoni anapata faida ya Shilingi 1,530,000. Mkulima anayelima ekari moja (1) na kuuza alizeti aliyovuna anapata faida ya Shilingi 420,000 tu. Wizara inaendelea kuhamasisha kutengeneza madaraja mawili ya wasindikaji ambao ni wasindikaji wa awali na wasindikaji wa upili (Primary na secondary processors). 340. Ili kumlinda mkulima, mzalishaji, muuzaji na mlaji ni lazima kama nchi tuchukue hatua ya kuondoa VAT kwenye mafuta ya kula yanayozalishwa na viwanda vya double refinery ndani ya nchi ili kuijenga sekta ya mafuta ya kula yanayozalishwa ndani ya nchi 183 341. Mheshimiwa Spika, zao la alizeti ni kwa ajili ya mkakati wa muda mfupi na kwa ajili ya kujenga msingi wa kuwa nchi inayouza mafuta ya alizeti nje ya nchi. Aidha, katika miaka mitatu ya kwanza, Wizara itahamasisha uwekezaji wa kilimo katika maeneo mapya (extensive agriculture) ili kufikia lengo la hekta milioni 2.4 ifikapo 2025. Kadhalika, baada ya mwaka 2025, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la alizeti kwa kuongeza tija ya zao (intensive agriculture). Kwenye eneo hili ugawaji wa mbegu utatumia Shilingi Bilioni 17.5. 342. Mheshimiwa Spika, kwa muda mrefu Tanzania tumekuwa tukijitangaza na kujisifia kuwa sisi ni waanzilishi wa zao la chikichi na baadhi ya mataifa yenye uzalishaji mkubwa wa zao hilo yalichukua mbegu kwetu. Ni vyema kufahamu mambo mawili ambayo ni ukweli usiokwepeka; moja, hatukuwahi kufanya uwekezaji wa kutosha kama nchi kwenye eneo la chikichi lakini pia mfumo tuliokuwa tunautumia kuendeleza zao hili wa kuamini kuwa mkulima mdogo ataweza kugharamia zao hili na kulifanya zao hili litutosheleze kwa mafuta ya kula haikuwa 184 sahihi ni lazima tubadili namna ambavyo tunawekeza katika zao hili. 343. Mheshimiwa Spika, jambo la pili ni kuwa; ili kuwe na faida kwa mkulima na mchakataji wa mafuta ya chikichi, mashamba lazima yawe katika utaratibu wa mashamba makubwa ya pamoja (Block farms). Ili kuongeza uzalishaji na tija, Wizara katika mwaka 2022/2023 itaanza kutumia utaratibu wa mashamba makubwa ya pamoja kwa kuchukua maeneo makubwa kuanzia hekta 2,000 hadi hekta 8,000 kuyasafisha, na kuyawekea miundombinu inayostahili, kupanda miche na eneo kama litahitaji kulipiwa fidia Serikali itatwaa na kulipia fidia. 344. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara imejiwekea lengo la kuanza safari ya kuzalisha mafuta ya chikichi tani 500,000 ifikapo mwaka 2030. Ili kufikia lengo hilo tunahitaji eneo la kilimo lenye ukubwa wa hekta 125,000 ambapo tutahitaji miche 15,625,000. Uzalishaji wa miche hiyo utafanywa na TARI, ASA na Sekta Binafsi. Kwa kuanzia, mikoa ambayo ni ya kipaumbele kwa ajili ya mkakati huu ni Kigoma, Katavi, Tabora na Pwani. Wakati Serikali inaendelea na mpango huu, Wizara inakamilisha mazungumzo na Kampuni kubwa mbili za 185 Bakhresa na Wilmar ambao wameonesha nia ya kuwekeza katika mkoa wa Kigoma na Pwani. 345. Mheshimiwa Spika, kwa kuwa suala la mafuta ya kula ni hitaji la kidunia, kupitia Bunge lako Tukufu, tunawakaribisha wawekezaji kuwekeza katika mpango huo. Vilevile, Wizara itafanya mazungumzo na Wizara ya Fedha na Mipango ili kutafuta fedha Shilingi Bilioni 40 zitakazotekeleza mpango huo. 346. Mheshimiwa Spika, jambo hili la kuondoa tatizo la mafuta ya kula ni la muda mrefu. Kwa hiyo, ni lazima tukubali kuwekeza kimkakati kwa kuishirikisha Sekta Binafsi. Uwekezaji huo siyo hasara kwa nchi kwani soko la ndani na nje lipo, wakulima wapo na ardhi ya kilimo ipo na Serikali ya Awamu ya Sita ipo tayari kuwekeza. Zao la Soya 347. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itahamasisha uzalishaji na uuzaji wa soya nje ya nchi kutoka tani 53,000 mwaka 2021/2022 hadi tani 88,000 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itatoa mafunzo ya kilimo bora cha soya kwa maafisa ugani 400 na wakulima viongozi 1,600 katika maeneo ya uzalishaji. 186 348. Vilevile, Wizara itaiwezesha TARI kufanya utafiti wa mbegu bora za soya ambazo zitakidhi mahitaji ya soko. Aidha, Wizara itaiwezesha ASA kuzalisha mbegu bora za soya tani 300 katika mashamba ya Mbozi (tani 100), Dabaga (tani 100) na Namtumbo (tani 100). Zao la Shayiri 349. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia TARI itazalisha tani 20.4 za mbegu ya shayiri katika eneo la hekta 8.8. Aidha, TARI itatunza vinasaba (germplasm) vya zao la shayiri ambapo jumla ya vizazi 56 vya shayiri vitafanyiwa tathmini kwenye mashamba ya majaribio yaliyopo Monduli, Karatu na Siha. Vilevile, TARI itaanzisha mashamba ya mfano katika Wilaya za Monduli, Karatu na Siha kwa lengo la kuwafundisha wakulima kuhusu kilimo bora cha shayiri. Pia, TARI itatoa mafunzo ya kilimo bora cha shayiri kwa wakulima 200 na maafisa ugani 20 katika Wilaya za Monduli, Karatu, Arumeru na Siha. 187 Zao la Ngano 350. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya ngano nchini ni tani 1,000,000 kwa mwaka wakati uzalishaji katika mwaka 2021/2022 ulifikia tani 70,288 ambapo tunaingiza kati ya tani 800,000 hadi 900,000 kwa mwaka na kutumia Shilingi 500,000,000,000. Ili kukabiliana na changamoto hiyo, Wizara imejiwekea lengo la kuzalisha tani milioni 1 ifikapo mwaka 2025, Wizara imepanga kugawa mbegu za ngano tani 7,200 zitakazopandwa katika eneo la hekta 60,000 ambazo zitazalisha tani 150,000 za ngano kwa kushirikiana na sekta binafsi. 351. Vilevile, itasimamia ufufuaji wa mashamba ya ngano yaliyopo katika mikoa ya Manyara, Kilimanjaro, Arusha, Iringa, Njombe, Rukwa, Mbeya na Katavi yenye jumla ya hekta 40,200. Ufufuaji wa mashamba katika mikoa hiyo, utaenda sambamba na uanzishwaji wa mashamba mapya katika mikoa ya Songwe na Dodoma (Bahi). 352. Mheshimiwa Spika, pia, TARI itatafiti mbegu bora za ngano zenye sifa ya kustahimili maeneo ya joto na baridi, zinazokomaa mapema na kiwango cha protini aina ya gluteni 188 kinachohitajika kwa uokaji. Vilevile, Wizara itawezesha ASA kuzalisha mbegu za ngano tani 700 katika mashamba ya Arusha (tani 350) na Dabaga (tani 350). Vilevile, TARI itazalisha tani 635 za mbegu ya ngano katika eneo la hekta 282 kupitia vituo vya TARI vya Selian, Uyole na Kifyulilo. Jumla ya shilingi Milioni 400 zimetengwa kwa ajili ya utafiti na uzalishaji wa mbegu. 5.5.4. Mazao ya Bustani 353. Mheshimiwa Spika, Mazao ya bustani ni pamoja na mboga, matunda, maua na viungo. Sekta ya mazao ya bustani ni moja ya sekta zinazokua kwa haraka kati ya asilimia 9 hadi 11 ikilinganishwa na sekta ya mazao ambayo ukuaji wake ni kati ya asilimia 4 hadi 5 kwa mwaka. 354. Vilevile, kilimo cha mazao ya bustani hutoa ajira za moja kwa moja na zisizo za moja kwa moja kwa watu takriban milioni 6.5 na ni muhimu kwa ukuaji wa uchumi jumuishi kutokana na kuvutia wanawake na vijana katika tasnia hiyo. Aidha, mazao ya bustani yana mchango mkubwa katika kukabiliana na changamoto za utapiamlo. 189 355. Mheshimiwa Spika, Katika mwaka 2022/2023 Wizara imelenga kuimarisha uzalishaji wa mazao hayo kutoka tani 7,304,722.5 mwaka 2021 hadi tani 8,500,000 mwaka 2022. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itasimamia uzalishaji na matumizi ya miche na vipando bora, kudhibiti visumbufu vya mazao, kutoa mafunzo kwa wakulima, kujenga miundombinu ya kuhifadhi mazao ya bustani, vituo vya huduma za pamoja (common use facilities) na vyumba vya ubaridi (cold rooms) katika maeneo ya uzalishaji. 356. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itajenga Common Use facilities tatu (3) katika mikoa ya Iringa (Mufindi), Dar es salaam (Kurasini – EPZA na Kilimanjaro (Hai). Aidha, Wizara inakamilisha taratibu za kupata ardhi kwa ajili ya uwekezaji huo. Vituo hivyo vitafanya kazi za kuchambua, kupanga, kufungasha na kusafirisha mazao yakiwa na alama ya “Produce of Tanzania”. Jumla ya Shilingi Bilioni 6.2 zimetengwa kwa ajili ya kuanza ujenzi wa vituo hivyo. 357. Mheshimiwa Spika, hatua hii ya Serikali ni kulinda zao la parachichi ambalo limekuwa likinunuliwa hapa nchini na shughuli za 190 kufungasha zinafanyika nchi nyingine na zao letu linaondoka bila alama ya Tanzania. Miundombinu hii itajengwa na kukabidhiwa Sekta Binafsi kuiendesha na Serikali itaingia mikataba na waendeshaji ili kurudisha gharama za uwekezaji. 358. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TOSCI itasimamia usajili wa wazalishaji wa miche ya parachichi na kuwapa cheti cha kuwa wazalishaji kwa lengo la kudhibiti ubora na kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani hususan matunda na hivyo kuondoa tatizo la uzalishaji wa miche holela ili kama Taifa tusirudie tatizo lililojitokeza katika mazao kama machungwa, nanasi na embe ambayo tumekuwa tukilaumiwa kuwa hayakidhi mahitaji ya viwanda wala masoko ya kimataifa. Miche hiyo itasambazwa kwa wakulima kwa bei ya ruzuku. 359. Vilevile, Wizara itatoa mwongozo wa usimamizi na biashara ya zao la parachichi ili kumlinda mkulima, mnunuzi na mchakataji. Mwongozo huo utazinduliwa Julai, 2022 na kutoa dira na mwelekeo wa namna bora ambayo biashara ya parachichi itaendeshwa ili kuondoa tatizo la uvunaji wa parachichi ambazo hazijakomaa na kuzipeleka sokoni kwani jambo 191 hilo linahatarisha ustawi wa biashara ya parachichi. Na baada ya mwongozo kutolewa yeyote atakayevuna parachichi ambazo hazijakomaa atachukuliwa hatua za kisheria. Matarajio ya uzalishaji wa mazao ya kipaumbele ya bustani ni kama ifuatavyo: Zao la Parachichi 360. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itaendelea kuhamasisha wadau kuongeza uzalishaji wa zao la parachichi kutoka tani 190,000 mwaka 2018 hadi kufikia tani 215,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kuimarisha upatikanaji wa pembejeo kwenye mashamba ya uzalishaji wa zao la parachichi, udhibiti wa visumbufu na kuimarisha huduma za ugani kwenye mashamba ya parachichi ya takriban hekta 46,002. 361. Aidha, Wizara itawatambua na kuwasajili wazalishaji wa miche ya parachichi. Vilevile, Wizara itaendelea kushirikiana na TAHA na wadau wengine wa zao la parachichi katika utafiti, upatikanaji wa takwimu na kutafuta masoko ya mazao ya bustani. Pia, Wizara itaiwezesha TARI kupitia Vituo vya TARI Uyole na TARI Tengeru 192 kuzalisha wa miche 20,000,000 zitakazotosheleza eneo la hekta 114,285.72. Miche hiyo itasambazwa kwa wakulima kwa bei ya ruzuku isiyozidi Shilingi 2,000 kwa mche. Zao la Vitunguu 362. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kuongeza uzalishaji wa zao la vitunguu kutoka tani 270,800 mwaka 2018/2019 hadi tani 320,640 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itawezesha ujenzi wa mabwawa ya kimkakati katika miradi ya umwagiliaji ya Mboli (hekta 500), Idodoma (hekta 800), Kisese (hekta 2,000), Msingi (hekta 1,200), Mughamo (1,200), Skimu za bonde la Eyasi (hekta 5,291), Tumati (hekta 270), Mongahay (hekta 300) na Tlawi (hekta 300). Pia, itajenga ghala 16 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 144,000 na kusimikwa mashine 16 za kuratibu kiwango cha unyevu katika maeneo ya uzalishaji. Zao la Pilipili Kichaa 363. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendeleza zao la pilipili kichaa ambapo bei yake katika soko la dunia imefikia Dola za Marekani 9,324 kwa tani mwaka 2021/2022. Kutokana na fursa hiyo, 193 Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la pilipili kichaa kutoka tani 7,270 mwaka 2018/2019 hadi tani 7,561 mwaka 2022/2023 kwa kuongeza eneo la uzalishaji kutoka hekta 4,038.9 hadi hekta 4,846.7. Pia, itahamasisha kilimo cha mashamba ya pamoja (block farming) kwa zao la pilipili kichaa kwa kuainisha mashamba na kujenga miundombinu ya kukausha na kuhifadhi katika mashamba hayo. Zao la Zabibu 364. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la zabibu kutoka tani 16,138.8 mwaka 2018/2019 hadi tani 17,430 mwaka 2022/2023 kwa kuongeza eneo la uzalishaji kutoka hekta 3,426 hadi hekta 3,700. Vilevile, itaendelea kuhamasisha ufufuaji wa mashamba ya Mradi wa Umwagiliaji wa Zabibu Chinangali II, Gawaye, Hombolo na Dabalo pamoja na kuimarisha upatikanaji wa masoko ya zabibu. 365. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uwekezaji wa viwanda vidogo vya kusindika zabibu na kuongeza uzalishaji na tija kutoka tani 6.25 kwa hekta hadi kufikia tani 10 kwa hekta kwa kuimarisha huduma za ugani na kuimarisha uwezo wa TARI-Makutupora kuongeza uzalishaji 194 wa miche kutoka 120,685 hadi 2,000,000 kwa msimu. 366. Aidha, katika kuongeza thamani, kipato kwa mkulima na kupunguza upotevu wa zao la zabibu, Wizara itanunua mashine tatu (3) za kusindika zabibu ghafi ambapo mashine hizo zitasimikwa katika mkoa wa Dodoma. 367. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia TARI itakamilisha tathmini ya kubaini utofauti, usawa na uthabiti kwa aina tano (5) za mbegu bora za mizabibu ambapo TARI kwa kushirikiana na Taasisi ya Kudhibiti Ubora wa Mbegu (TOSCI) watahitimisha utambuzi wa muda wa kuchipua (sprouting time) na muda wa kutoa maua (time of flowering) kwa aina hizo tano za mbegu. Pia, Wizara kupitia TARI itaendesha mafunzo ya kanuni bora za kilimo cha zabibu kwa wakulima 2,000 na maafisa ugani 50 katika wilaya zote za Mkoa wa Dodoma. 368. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Maendeleo ya Ushirika itaimarisha maendeleo ya ushirika katika tasnia ya zabibu kwa kuongeza idadi na Thamani ya Hisa za Wanachama angalau kwa asilimia 25. Pia, Wizara itahamasisha 195 uanzishwaji wa mashamba ya pamoja (block farming) ya zabibu ili kurahisisha utoaji wa huduma za ugani. Vilevile, Wizara itaweka mazingira bora ya uwekezaji katika tasnia ya zabibu na kuhimiza kilimo cha mkataba ili kumhakikishia mkulima soko la uhakika. Zao la Ndizi 369. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la ndizi kibiashara kutoka tani 1,400,000 mwaka 2021/2022 hadi tani 4,604,220 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itaimarisha udhibiti wa visumbufu vya zao la migomba hususan magonjwa yanayoshambulia zao hilo. Vilevile, usambazaji wa miche bora 5,000,000 ya migomba utafanyika katika maeneo ya uzalishaji. Aidha, Wizara itatoa mafunzo kuhusu uendelezaji wa zao la ndizi kwa wakulima na Maafisa ugani pamoja na kuboresha mifumo ya masoko. 196 5.6. Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo 370. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi kwa kufanya savei na kuimarisha mifumo ya utoaji wa taarifa za masoko. Vilevile, Wizara itahamasisha uwekaji wa chapa (branding) kwa bidhaa zinazozalishwa na kuuzwa nje ya nchi ili kuzitambulisha na kuzitofautisha na bidhaa kutoka nchi zingine. Aidha, Wizara itatoa mafunzo kuhusu kilimo biashara na mifumo ya masoko kwa Maafisa ugani 600 na wakulima 2,000 katika mikoa 26. 371. Vilevile, itakamilisha ujenzi wa masoko ya kimkakati matano (5) yaliyokuwa chini ya mradi wa DASIP. Masoko ya DASIP yapo katika Wilaya za Kahama, Ngara, Kyerwa, Tarime na Karagwe. Aidha, Wizara itaanzisha mnada wa chai katika eneo la Kurasini Mkoani Dar es salaam pamoja na kuanzisha kituo cha huduma za biashara ya mazao ya kilimo kitakachojengewa miundombinu ya kuhifadhi ili kurahisisha biashara ya mazao ndani na nje ya nchi. Vilevile, mauzo ya mazao kupitia vyama vya ushirika yataimarishwa kwa 197 kujenga ghala chini ya mpango utakaohusisha Tume ya Maendeleo ya Ushirika na benki ya NMB. 372. Mheshimiwa Spika, Wizara itaanzisha mnada wa chai eneo la Kurasini Dar es Salaam pamoja na kuanzisha kituo cha huduma za biashara ya mazao ya kilimo kitakachojengewa miundombinu ya uhifadhi. Lengo ni kurahisisha biashara ya mazao ndani na nje ya nchi na kuunganisha na Bandari ya Dar es salaam kwa kuwa na Green belt kwani sasa kusafirisha mazao ya kilimo kupitia bandari ya Dar es saalam imekuwa tatizo kubwa linalopelekea Sekta Binafsi kutumia bandari ya Mombasa. 373. Mheshimiwa Spika, Wizara itaimarisha mauzo ya mazao ya kilimo kupitia vya Vyama vya Ushirika kwa kuchukua hatua mbalimbali ikiwemo kuanza kutekeleza makubaliano kati ya Benki ya NMB na Tume ya Maendeleo ya Ushirika ya kujenga ghala zenye thamani ya Shilingi Bilioni 20 katika mikoa ya Simiyu, Shinyanga, Mtwara na Kagera, ili kukabiliana na changamoto ya ghala kwenye mazao ya korosho, pamba na kahawa. 374. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia NFRA itanunua na kuhifadhi tani 160,000 za nafaka na 198 itaendelea kutoa taarifa za uzalishaji wa mazao ya chakula na upatikanaji wake sambamba na kubaini maeneo yenye upungufu wa chakula kwa lengo la kuchukua hatua stahiki. 375. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Usimamizi wa Mazao Baada ya Kuvuna (2019 – 2029) ambapo Maafisa viungo wa Majukwaa ya Wilaya ya Usimamizi wa Mazao baada ya kuvuna watapewa mafunzo kuhusu usimamizi na uendeshaji wa majukwaa hayo. Pia, itakamilisha tathmini ya hali ya upotevu wa mazao ya chakula nchini kwa lengo la kuweka mikakati thabiti ya kupunguza upotevu na kuimarisha usalama wa chakula nchini. 376. Vilevile, katika kuimarisha upatikanaji wa masoko ya ndani na nje ya nchi, Wizara itaimarisha huduma ya Internet katika vituo vyake vya Afya ya Mimea vilivyopo mipakani; itatoa elimu kwa watumiaji wa mfumo wa Agriculture Trade Management Information System (ATMIS). 377. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC itakamilisha ujenzi wa Kituo cha Udhibiti wa Visumbufu Kibaolojia (Kibaha) kwa 199 ajili kuimarisha utafiti na uzalishaji wa wadudu rafiki ili kudhibiti visumbufu vya mazao. Vilevile, itaendelea na ujenzi wa Kituo Mahiri (Mtanana – Kongwa) ambacho kitatumika kusambaza teknolojia za hifadhi na usindikaji wa mazao ya chakula pamoja na kuboresha biashara ya mazao. Pia, itaaanza ujenzi wa Maabara Kuu ya Kilimo kwa ajili ya kupima kiwango cha sumukuvu katika mazao ya mahindi na karanga. Jumla ya Shilingi Bilioni 36,130,190,912.75 zitatumika kukamilisha ujenzi huo. 378. Mheshimiwa Spika, TANIPAC itaendelea kutoa mafunzo kuhusu uzalishaji na hifadhi bora wa mazao ya mahindi na karanga kwa viongozi, waandishi wa habari, wakulima na wasafirishaji wa mazao kwa lengo la kuwajengea uwezo wa kudhibiti maambukizi ya sumukuvu. 200 379. Mheshimiwa Spika, ili kuwahakikishia wakulima wetu soko la mazao ya kilimo, NFRA kwa mwaka 2021/2022 imeuza tani 19,601.141 ili kupambana na mfumuko wa bei hatua iliyochangia bei ya mahindi kushuka. Katika mwaka 2022/2023, NFRA itanunua tani 100,000 za nafaka na utaratibu huu wa kununua na kuuza tutaendelea kuutumia pale ambapo bei ya mazao inashuka ili kumlinda mkulima, kuhifadhi na kuuza pale ambapo bei ya chakula inapopanda kumlinda mlaji. 5.7. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji 380. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kushirikiana na taasisi za fedha katika kuimarisha utoaji wa mikopo yenye riba nafuu katika sekta ya kilimo. Aidha, benki za TADB, CRDB na NMB zimepanga kutoa mikopo yenye riba nafuu katika sekta ndogo ya mazao. Aidha, Wizara imepanga kujadiliana na Benki Kuu na Wizara ya Fedha ili kuangalia mfumo bora ambao utaiwezesha Sekta ya Kilimo kupata mitaji. 201 381. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kujadiliana na Wizara ya Fedha na Mipango na Benki Kuu ya Tanzania ili kuangalia mfumo bora ambao utaiwezesha Sekta ya Kilimo na wakulima wadogo kupata mitaji kwani mfumo wa sasa wa ukopeshaji wa Taasisi za Fedha unaendeshwa zaidi na mfumo wa kibiashara unaozingatia dhamana isiyohamishika, mtiririko wa fedha (Cashflow) na dhamana iliyosajiliwa (registered assets). Utaratibu huo unakinzana na shughuli za kiuchumi za wakulima ambazo zinaendeshwa zaidi na mfumo ambao Taasisi za Fedha na sheria za ukopeshaji katika nchi yetu haziutambui. 382. Aidha, siyo rahisi kwa mkulima kukopeshwa kwa hati yake ya kimila na dhamana ya mazao yake. Jambo hili litakuwa ni moja ya vipaumbele vya Wizara kutaka mabadiliko katika mfumo wa ukopeshaji nchini. 383. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kwa kushirikiana na TIRA itaendelea kukamilisha skimu kwa ajili ya Bima ya mazao ambayo itamlinda mkulima kuanzia shambani, uhifadhi na sokoni ili kuzifanya Taasisi za Fedha iwe rahisi kumpatia mikopo pale anapohitaji. 202 384. Vilevile, Wizara kupitia AGITF imepanga kutoa mikopo 285 yenye thamani ya Shilingi 7,450,000,000 inayojumuisha ununuzi wa matrekta makubwa, matrekta ya mikono, viuatilifu, mashine za kuongeza thamani ya mazao, viwanda vidogo vya usindikaji, ukarabati wa zana za kilimo, gharama za uendeshaji wa shamba na miundombinu ya shamba. 5.8. Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo 385. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itakamilisha utaratibu wa kuanzisha Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo. Mfuko huo utatumika kutoa ruzuku ya pembejeo; kuwezesha uhimilivu wa bei za mazao kutokana na athari za majanga, mdororo wa uchumi; na kugharamia uwekezaji katika miundombinu ya uzalishaji, uongezaji wa thamani na uhifadhi wa mazao ya kilimo. 386. Mheshimiwa Spika, Wizara inakadiria kutumia Shilingi Bilioni 150 ambapo zitatumika njia mbalimbali za kupata fedha hizo ikiwemo ugharamiaji kupitia mapato yatokanayo na mauzo ya mazao. Katika kutekeleza hilo, Serikali haitohitaji kutoa fedha taslim bali mazao yenyewe 203 yatajigharamia kupitia mfumo wa mazao kujihudumia yenyewe (own crop financing). 5.9. Ujenzi na Ukarabati wa Miundombinu ya Hifadhi ya Mazao ya Kilimo 387. Mheshimiwa Spika, idadi ya ghala zilizopo kwa ajili ya kuhifadhi mazao nchini ni 3,473 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 3,051,407 za mazao. Kati ya ghala hizo, ghala 3,099 zinatumika na ghala 374 hazitumiki kutokana na uchakavu. Aidha, idadi ya ghala zinazotumika hazitoshelezi mahitaji ya hifadhi ya chakula nchini na hivyo kusababisha upotevu wa mazao baada ya kuvuna kati ya asilimia 35 hadi 40. 388. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kujenga ghala zenye uwezo wa kuhifadhi kati ya tani 300 hadi tani 1,000 katika maeneo ya uzalishaji. Katika mwaka 2022/2023, kwa kuanzia Wizara imepanga kuongeza uwezo wa kuhifadhi na kupunguza upotevu wa mazao kwa kujenga ghala 70 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 1,000 kila moja. Ghala hizo zitajengwa katika mikoa ya Ruvuma (32), Tabora (22), Singida (8) na Dodoma (8). Jumla ya Shilingi 25, 169,500,000 zitatumika katika mpango huo. 204 389. Vilevile, Wizara itakamilisha ujenzi wa ghala tisa (9) na vihenge 56 vya kisasa kupitia Mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi wa NFRA; itakamilisha ujenzi wa ghala 14 kupitia mradi wa TANIPAC; na itakamilisha ujenzi wa ghala la Mtimbila AMCOS lililopo Malinyi na ghala la Kijiji cha Mkula lililopo Ifakara. Aidha, itakamilisha ukarabati wa ghala 17 zilizopo katika Halmashauri za Songea (10) na Madaba (7). 5.10. Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba Makubwa 390. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itasimamia ufufuaji na uendelezaji wa mashamba makubwa ya mazao ya kilimo kwa lengo la kuendeleza uwekezaji katika mazao ya mbegu za mafuta, nafaka na mazao ya bustani. Hatua hiyo itachochea jitihada za Serikali za kuimarisha uzalishaji na tija kwenye kilimo, upatikanaji wa pembejeo na kuhamasisha matumizi ya teknolojia za kisasa. Mashamba hayo ya pamoja yataanzishwa kwa mifumo mbalimbali ikiwa ni pamoja na mfumo wa ushirika au uwekezaji binafsi. 205 391. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uwekezaji katika mashamba yaliyokuwa chini ya National Agriculture and Food Corporation – NAFCO yaliyopo West Kilimanjiro ambayo hayajabinafsishwa yakiwemo Foster’s lenye hekta 290.8, Harlington lenye hekta 494.8, Journeys’ End lenye hekta 668 na Kanamodo lenye hekta 881.2 pamoja na shamba la Basotu lenye hekta 5,318. Mashamba mengine ni ya NAFCO yaliyopo Hanang’ ambayo yamebinafsishwa yakiwemo Murjanda (hekta 6,330), Setcheti (hekta 6,300), Gidagamwl (hekta 5,160) na Mulbadaw (hekta 5,490). 392. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo kwa kushirikia na Wizara ya Fedha na Mipango, Wizara itahamasisha ufufuaji wa mashamba saba (7) ya maua yaliyofungwa kutokana na kushindwa kuendelezwa na makampuni yaliyokuwa yanazalisha maua. Mashamba hayo ni Malalua Arusha hekta 594.4; Longido USA River hekta 83.6; Nduruma hekta 37.6; Nduruma Mangushi Farm hekta 46.1; USA River Dolly Farm hekta 20; Maji ya Chai hekta 45.6 na Chama Tengeru hekta 15.96. 206 393. Mheshimiwa Spika, uendelezaji wa mashamba hayo utawezesha upatikanji wa huduma za ugani na pembejeo kwa gharama nafuu na kuchochea uanzishwaji wa vyama vya ushirika na hivyo kuongeza uzalishaji, tija na faida katika shughuli za kilimo. Utekelezaji wa mpango huo utafanikisha azma ya Wizara ya kuwavutia vijana kuwekeza katika kilimo kupitia programu ya Jenga Kesho Bora (Building a Better Tomorrow) kwa kuwahakikishia upatikanaji wa ardhi kwa ajili ya shughuli za kilimo. 394. Vilevile, Wizara itatekeleza mpango wa kuainisha, kupima, kutenga na kulinda ardhi ya kilimo kwa lengo la kuwa na benki ya ardhi kwa ajili ya uwekezaji wa mashamba makubwa yatakayojengewa miundombinu muhimu. Jumla ya Shilingi 3,000,000,000 zimetengwa kwa ajili ya kuanza kutekeleza mpango huo. 5.11. Kuimarisha Kilimo Anga 395. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itakamilisha utaratibu wa ununuzi wa ndege moja (1) mpya na kukamilisha ukarabati wa ndege moja (1) ya kufanya savei ya visumbufu vya mimea na mazao ili kuondoa tatizo 207 la kutegemea ndege za nje kwa ajili ya udhibiti wa visumbufu vya mazao. Jumla ya Shilingi 3,000,000,000 zimetengwa kwa ajili ya mpango huo. Vilevile, pikipiki tano (5) zitanunuliwa ili kukijengea uwezo wa kudhibiti milipuko ya visumbufu Kituo cha Kilimo Anga. Pia, itanunua gari moja (1) kwa ajili ya kituo cha kudhibiti milipuko ya panya na kununua viuatilifu vya kudhibiti milipuko ya visumbufu vya mazao. Aidha, itafanya ukarabati wa Ofisi saba (7) za kanda, maabara tatu (3), na vituo vinne (4) vya ukaguzi wa afya ya mimea vilivyopo. 5.12. Maendeleo ya Ushirika 396. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume itaendelea kuratibu uanzishwaji wa Benki ya Taifa ya Ushirika ili kuchochea maendeleo ya ushirika nchini; itafanya uthamini wa mali zinazomilikiwa na vyama vya ushirika kwa lengo la kutambua thamani halisi ya soko ya mali hizo na hivyo kuviwezesha vyama kufanya uwekezaji wenye tija. Vilevile, Tume itaanzisha Mfuko wa Bima ya Akiba na Amana za SACCOS utakaotumika kama kinga ya akiba na amana za wanachama wa SACCOS ambao SACCOS zao zitashindwa kufanya kazi kwa mujibu wa sheria. Aidha, itaimarisha udhibiti 208 na usimamizi wa vyama vya ushirika kwa kutoa mafunzo kwa maafisa ushirika 226 na kununua magari manne (4) na pikipiki 50. Pia, Tume itatoa mafunzo kwa watendaji wa vyama vya ushirika juu ya matumizi ya Mfumo wa kielekroniki katika kusimamia vyama vya ushirika ili uanze kutumiwa na vyama. 397. Mheshimiwa Spika, Tume itahamasisha vyama vya ushirika kuanzisha Makampuni ili viweze kujiendesha kibiashara. Vilevile, itaratibu chama kikuu cha TANECU kujenga kiwanda cha kubangua korosho katika Wilaya ya Newala chenye uwezo wa kubangua tani 3,500 za korosho kwa mwaka ambacho kitatoa ajira 500 kwa wananchi. Aidha, Tume itahamasisha vyama vya ushirika kufufua vinu vya kuchakata pamba vya Sola, Mugango, Buyagu (Sengerema) na Manawa vilivyopo katika mikoa ya Simiyu, Mara na Mwanza mtawalia. Vinu hivyo vitakuwa na uwezo wa kuchakata tani 10,000 (Manawa), 3,500 (Sola) na tani 10,000 (Mugango) za pamba na vitatoa ajira 720 kwa wananchi.. Aidha, itaimarisha usimamizi wa vyama vya ushirika kwa kununua magari manne (4) na pikipiki 50. 209 398. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na wizi na ubadhirifu wa fedha na mali katika vyama vya ushirika, Shirika la Ukaguzi na Usimamizi wa Vyama vya Ushirika (COASCO) litawezeshwa kufanya ukaguzi bila utegemezi wa michango ya vyama vya ushirika kwa kuliongezea bajeti ya matumizi ya kawaida kutoka Shilingi 1,000,000,000 mwaka 2021/2022 hadi Shilingi 2,380,000,000 mwaka 2022/2023. Aidha, Jumla ya Shilingi 550,000,000 zitatumika kukarabati ofisi tano (5) za COASCO katika mikoa ya Dodoma, Shinyanga, Iringa, Mwanza na Mtwara ili kuboresha mazingira ya kufanyia kazi na kuongeza ufanisi kwenye ukaguzi wa vyama vya ushirika. 5.13. Ushiriki wa Vijana katika Sekta ya Kilimo 399. Mheshimiwa Spika, kwa nyakati tofauti kumekuwa na dhana kuwa vijana hawapendi kilimo. Ukweli ni kwamba vijana na wanawake ni nguvukazi inayotumika katika uzalishaji kwenye Sekta ya Kilimo kwa kuzalisha na kuuza mazao ya kilimo, uuzaji wa pembejeo na uchakataji wa mazao katika ngazi ya awali. 210 400. Changamoto zinazowakabili vijana ni pamoja na; ukosefu wa mitaji, upatikanaji wa ardhi ya kilimo, uhaba wa miundombinu ya umwagiliaji, ujuzi na kukosekana kwa mazingira bora yanayovutia vijana na wanawake kushiriki katika kilimo. 401. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua changamoto zinazowakabili vijana, Wizara imepanga kuongeza ajira 1,000,000 za vijana kwenye Sekta ya Kilimo ifikapo 2025 kwa kuanzisha programu ya vijana inayojulikana kama Build Today for a Better Tomorrow. Kupitia programu hiyo, Wizara itashirikiana na Wizara ya Ardhi Nyumba na Maendeleo ya Makazi na OR-TAMISEMI kutenga maeneo ya kilimo kwa ajili ya kuanzisha maeneo maalumu ya uwekezaji wa kilimo (Agriculture parks) na mashamba ya pamoja (block farms). 402. Mheshimiwa Spika, maeneo hayo yatajengewa miundombinu ya umwagiliaji na ghala za kuhifadhia mazao. Aidha, vijana watapatiwa teknolojia za kisasa za uzalishaji, mitaji, pembejeo za kilimo na kuunganishwa na masoko. Maeneo yaliyoanza kutengwa ni pamoja na hekta 7,664 katika Halmashauri za Wilaya za 211 Chamwino (hekta 6,179.2) na Bahi (hekta 1,484.8) mkoani Dodoma. 403. Mazao ya kipaumbele yatakayozingatiwa katika utekelezaji wa mpango huo ni pamoja na alizeti, soya, ngano, sukari na mazao ya bustani. jumla ya Shilingi 3,000,000,000 zimetengwa kwa ajili ya kuanza kutekeleza mpango huo ambapo kati ya fedha hizo Shilingi 1,000,000,000 zitatumika kama dhamana ya mikopo kwa vijana. Jukumu la Serikali kwenye eneo hili litakuwa ni kutafuta ardhi, kuisafisha, kuiwekea miundombinu inayohitajika na kuwagawia vijana kuanzia ekari 10 hadi 50 kutegemea na zao. Lengo ni kuwapatia vijana ajira na kipato cha uhakika. Programu hiyo kwa majaribio itaanza mkoa wa Dodoma ili kubadili fikra na dhana kuwa kilimo hakilipi. 404. Mheshimiwa Spika, pamoja na hatua hii, Wizara kupitia Tume ya Umwagiliaji itafanya kazi ya kutambua vijana waliojiajiri kwenye Sekta ya Kilimo wanaokabiliwa na changamoto za uwekezaji kwenye mifumo ya umwagiliaji na kuwawezesha. Kupitia Bunge lako Tukufu, ninaviomba viwanda vya plastiki vianze uzalishaji wa vifaa vya kilimo vya umwagiliaji ikiwemo 212 mabomba, mabomba ya kumwagilia kwa njia ya matone na dam liners na sisi kama Wizara tutawapa kipaumbele wazalishaji wote wa vifaa hivyo ndani ya nchi. 405. Mheshimiwa Spika, Wizara itakamilisha Mkakati wa Taifa wa Kushirikisha Vijana kwenye Kilimo Awamu ya Pili (National Strategy for Youth Involvement in Agriculture – NSYIA II 2022- 2027) baada ya Mkakati wa Awamu ya Kwanza kumaliza muda wake mwaka 2021. Katika kutekeleza programu ya “Building Today for a Better Tomorrow”, programu itazingatia utekelezaji wa masuala ya NSYIA II. 406. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC kwa kushirikiana na SIDO itawajengea uwezo vijana 420 nchini kuhusu utengenezaji wa vihenge vya chuma kwa lengo la kurahisisha upatikanaji wa teknolojia hiyo katika maeneo ya uzalishaji, kuimarisha usalama wa chakula katika ngazi ya kaya na kuongeza ajira na kipato kwa vijana. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na SUGECO itazalisha ajira 4,800 kupitia kilimo katika ekari 500 sawa na uwekezaji wa Shilingi Bilioni 6.5 ambazo ni mkopo kutoka Benki ya NMB. Pia, SUGECO itatambua wakulima 213 ili kuweza kusambaza tani 1,000 za mbegu bora za mahindi ya njano na meupe; na kusambaza tani 250 za mbegu bora ya ngano. 5.14. Lishe 407. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kutekeleza Mpango Jumuishi wa Kitaifa wa Masuala ya Lishe (2020/2021-2025/2026) kwa kutekeleza afua mbalimbali za kukabiliana na changamoto za lishe ikiwemo udumavu, ukondefu na upungufu wa wekundu wa damu. Katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia mradi wa Agri- connect itatekeleza kampeni ya kitaifa ya lishe yenye lengo la kuongeza uelewa wa masuala ya lishe ili kupunguza changamoto za lishe duni na kuongeza uhimilivu katika mifumo ya chakula nchini. Njia zitakazotumika kuelimisha jamii ni pamoja na; luninga, redio, mitandao ya kijamii na kuwekwa kwenye mabasi ya safari ndefu na fupi hususan daladala kuhusu maandalizi, mapishi sahihi ya vyakula ili kupunguza upotevu wa virutubishi na ulaji unaofaa. Jumla ya watu Milioni 32 wanatarajiwa kufikiwa ifikapo mwaka 2022/2023. 214 408. Mheshimiwa spika, ili kuendelea kuboresha lishe, matatizo ya udumavu kwa watoto na uoni hafifu kwa watoto na watu wazima, TARI itaendelea kuzalisha miche bora ya viazi lishe 40,000 aina ya Ejumla, Mataya, Kabode, Jewel na Naspot 13 zenye vitamin A kwa wingi. Miche hiyo itasambazwa kwenye wilaya za Mbozi, Njombe na Songea, shule za msingi na sekondari, magereza na wakulima binafsi. Aidha, kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itazalisha na kusambaza mbegu za mahindi lishe (Pro-Vitamin A maize) katika mikoa inayoongoza kwa udumavu ya Njombe, Iringa, songwe, Arusha, Kilimanjaro, Manyara na Rukwa ili kuhamasisha ulaji wa mahindi lishe katika mikoa hiyo. 409. Vilevile, aina nane (8) za mahindi lishe zenye vitamin A, madini chuma na zinki kwa wingi zitawasilishwa TOSCI kwa ajili ya kuthibitishwa na kupasishwa ubora kwa matumizi ya wakulima na wadau wa mahindi. Aidha kwa kushirikiana na mradi wa Harvest-Plus itazalisha maharage lishe (Biofortified bean-TARI06, JESCA, Selian 14 na Selian 15) na kusambaza katika mikoa ya Kigoma, Kilimanjaro, Iringa na Arusha. 215 410. Aidha, vituo vitano (5) vya kukusanyia mazao (collection centres) na miundombinu sita (6) ya kutunza baridi (cold rooms) itajengwa katika maeneo ya mradi (Nyanda za Juu Kusini) ili kupunguza upotevu na kuongeza kipato cha wakulima wadogo. Aidha, mamalishe 5,000 kutoka mkoa wa Mbeya watasajiliwa na kupatiwa mafunzo ya namna bora ya kuandaa chakula salama na chenye virutubishi pamoja na kuwapatia vibanda maalum vya mfano 35 na seti za vifaa vya jikoni 500 kwa ajili ya kuandaa na kuuzia vyakula. 5.15. Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi 411. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itasambaza Mwongozo wa Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi katika Halmashauri za Wilaya 30 na kusambaza teknolojia bora za kilimo kinachohimili athari za mabadiliko ya tabianchi katika Halmashauri za wilaya 10. Vilevile, Wizara itakamilisha Mkakati wa Kitaifa wa Kilimo Ikolojia Hai utakaosaidia kutoa dira na mwongozo wa kilimo ikolojia nchini. 216 412. Aidha, Wizara itatoa mafunzo ya mbinu bora za kilimo kinachohifadhi mazingira na kusaidia vijiji 30 vinavyozunguka ziwa Manyara kwa kutengeneza Mipango ya Usimamizi wa Mazingira. 5.16. Jinsia 413. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kujumuisha masuala ya jinsia katika miradi, mikakati na programu za kilimo kwa kuandaa Mwongozo wa Ujumuishwaji wa Masuala ya Kijinsia katika sekta ya kilimo (Guideline for Gender Mainstreaming in Agriculture Sector). Aidha, itafuatilia utekelezaji wa miradi ya TANIPAC na Agri-Connect ili kuhakikisha utekelezaji wake unazingatia masuala ya kijinsia kama ilivyopangwa. 5.17. VVU na UKIMWI 414. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kwa kushirikiana na wadau wa afya itaendelea kutoa elimu kuhusu VVU na UKIMWI na kuhamasisha upimaji wa afya kwa wafanyakazi wa Wizara zaidi ya 950 ili kujua afya zao na kuzuia maambukizi mapya. Vilevile, 217 Wizara itaendelea kuwahudumia watumishi 15 walioathirika. 6. SHUKRANI 415. Mheshimiwa Spika, natoa shukrani za pekee kwa wakulima kwa kazi kubwa wanazofanya na kuendeleza kilimo na kuhakikisha usalama wa nchi kwani Taifa lolote haliwezi kuwa salama kama watu wake wana njaa. Ni wazi kuwa mafanikio ya kilimo yanatokana na juhudi za wakulima na ushirikiano wanaopata kwenye Serikali yao. Vilevile, niwape pole kwa maumivu waliyoyapata kwa msimu huu ulioisha kwa gharama za pembejeo kupanda, ninafahamu wamebeba mzigo mkubwa sana niwahakikishie Serikali ya Awamu ya Sita ya Mama Samia Suluhu Hassan kuanzia tarehe 1 Julai, itawapatia ruzuku ya mbolea, ili kupunguza maumivu yaliyotokana na athari za UVIKO na vita inayoendelea ya Ukraine na Urusi na kamwe mama hatawaacha wanae wasononeke na washindwe kufanya shughuli zao takatifu za kilimo na utumishi wao kwa Taifa lao. 218 416. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwashukuru Wadau wa Maendeleo, Washirika wa Kibiashara, Sekta Binafsi, Taasisi za Fedha na Benki za Tanzania na kwa msisitizo TADB, NMB, CRDB kwa kukubali Benki hizi tatu kushusha riba kwa wakulima mpaka asilimia 9, ninawaahidi kama Waziri wa Kilimo, nitaendelea kushirikiana na ninyi na yeyote ambaye atakubali kutoa riba kwa wakulima kwa asilimia ya tarakimu moja na kupunguza masharti ya ukopeshaji ambayo siyo rafiki kwa mkulima. 417. Mheshimiwa Spika, niendelee kuyashukuru Mashirika ya Kimataifa, Mashirika Yasiyo ya Kiserikali ambao wameshirikiana na Wizara katika kuleta maendeleo kwenye nchi yetu. Naomba kutaja baadhi ya Nchi na Mashirika ya Kimataifa kama ifuatavyo: Washirika wa Kibiashara na Maendeleo wakiwemo Serikali za Vietnam, Israel, Japan, Marekani, Uingereza, Ireland, Malaysia, China, Indonesia, Korea ya Kusini, India, Misri, Kuwait, Ubelgiji, Ujerumani, Finland, Norway, Brazil, Uholanzi, Canada, Poland na Umoja wa Falme za Kiarabu. 219 418. Mheshimiwa Spika, ninayashukuru pia Mashirika na Taasisi za Kimataifa zifuatazo: WFP, FAO, USAID, UNDP, IFAD, AGRA, GIZ, Benki ya Dunia, Benki ya Maendeleo ya Afrika, IMF, AU, DFID, JICA, EU, ENABEL, UNICEF, CIMMYT, ICRISAT, ASARECA, KOICA, ICRAF, IITA, IRRI, ILRI na CABI. Nyingine ni EAC, SADC, SAGCOT, ACT, TPSF, AVRDC, KILIMO TRUST, CIP, CIAT/PABRA, UNEP, WARDA, Shirika la Kudhibiti Nzige wa Jangwani (DLCO-EA), Shirika la Kudhibiti Nzige Wekundu (IRLCO-CSA) na HELVETAS. Wadau wengine ni, Bill and Melinda Gates Foundation, TAHA, Gatsby Trust, Rockfeller Foundation, Clinton Foundation, Aga Khan Foundation, na Asasi zisizo za kiserikali nyingi ambazo hatuwezi kuzitaja zote hapa 419. Mheshimiwa Spika, ninaomba nirejee kumshukuru Mhe. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa maelekezo yake kwangu ya kusimamia Sekta ya Kilimo na msukumo wake wa kuipa Sekta ya Kilimo kipaumbele hususan katika utafiti na uzalishaji wa mbegu, umwagiliaji na huduma za ugani. Ninaahidi kuwa nitaendelea kuwa muaminifu, mtiifu na kutekeleza majukumu 220 yangu ya Waziri wa Kilimo kwa bidii, weledi na uadilifu kwa maslahi ya nchi yetu. 420. Mheshimiwa Spika, nirejee pia kumshukuru Mhe. Anthony Peter Mavunde (Mb) Naibu Waziri wa Kilimo na Mbunge wa Jimbo la Dodoma Mjini kwa ushirikiano wa dhati anaonipatia katika kutimiza majukumu yangu ya uwaziri. 421. Aidha, kipekee nirudie kuwashukuru wananchi wa Jimbo la Nzega Mjini kwa namna wanavyoniunga mkono na kunipa ushirikiano wa dhati katika kuleta maendeleo ya jimbo letu. 422. Mheshimiwa Spika, kilimo ni msingi mkuu wa historia ya ustaarabu wa binadamu, msingi mkuu wa uhuru kamili wa binadamu, msingi mkuu wa mabadiliko ya kiuchumi, msingi mkuu wa maendeleo ya sayansi na teknolojia kwa Taifa lolote, familia yoyote ambayo haiwezi kulisha watu wake ni sawa na mtumwa aliyefungwa minyororo. Ili tuweze kuleta mapinduzi ya kiuchumi, mapinduzi ya viwanda, elimu bora kwa jamii yetu ni lazima tuwe na uhakika wa chakula, kujilisha, kuhifadhi na kulisha wengine ili kama Taifa tuwe 221 na uwezo wa kujiamulia na kuwaamulia wengine kwa maslahi ya Taifa letu. 423. Mheshimiwa Spika, sisi kama Taifa hatuuzi vifaru vya kivita, hatuuzi ndege, hatuuzi Artificial Intelligence technology, kitu pekee tunaweza kutoa kwa wingi duniani ni Chakula. Rais wa Awamu ya Sita Mhe. Samia Suluhu Hassan ameonesha utashi wa kisiasa na utayari wa kuwekeza kwenye kilimo. Nitumie fursa hii kuwaomba watanzania wenzangu kuitumia fursa ya Awamu ya Sita kuwekeza katika sekta ya kilimo na kutumia fursa ya ukuaji wa idadi ya watu duniani kama eneo la sisi kuondoa umasikini wa watu wetu na kuifanya Tanzania kuwa ghala la chakula kwa kuwa tutakuwa na uwezo wa kulisha wengine. 424. Hivyo, ninaomba watanzania wote watambue kuwa kilimo ni biashara, kilimo ni maisha. 425. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua ukweli kuwa kilimo ni msingi wa ustawi wa maisha ya mwanadamu na kwa utashi wa kisiasa wa Serikali ya Awamu ya Sita katika kuendeleza kilimo, Bajeti ya Wizara ya Kilimo kwa mwaka 2022/2023 222 inalengo la kukuza uchumi wa nchi kwa kuwekeza fedha katika maeneo ya kipaumbele ambayo bajeti yake imeongezeka kama ifuatavyo:- i. Uzalishaji wa mbegu kutoka Shilingi Bilioni 10.58 hadi Shilingi Bilioni 43.03; ii. Utafiti wa kilimo kutoka Shilingi Bilioni 11.63 hadi Shilingi Bilioni 40.7; iii. Umwagiliaji kutoka Shilingi Bilioni 46.5 hadi Shilingi Bilioni 361.5; iv. Ujenzi wa ghala kutoka Shilingi Bilioni 2.02 hadi Shilingi Bilioni 25.16; v. Kuimarisha huduma za ugani kutoka Shilingi Bilioni 11.5 hadi Shilingi Bilioni 15; 426. Mheshimiwa Spika, vilevile, bajeti ya mwaka 2022/2023 imejielekeza katika: i. Kutoa ruzuku ya mbolea kwa mazao yote; ii. Kuendeleza mashamba makubwa na kuongeza ushiriki wa vijana kwenye kilimo; iii. Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa mitaji kwa ajili ya kugharamia Sekta ya Kilimo; iv. Kuanzisha Ofisi za umwagiliaji za Wilaya katika Halmashauri 146; v. kuongeza uzalishaji wa mazao ya chakula kutoka tani milioni 18.6 hadi tani milioni 20.23; vi. Kuongeza uzalishaji wa mazao yenye mahitaji makubwa hususan mazao ya alizeti, ngano na chikichi; 223 vii. kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani kutoka tani milioni 7.3 kufikia tani milioni 8.5; viii. kuimarisha upatikanaji wa masoko ya ndani na nje ya nchi; ix. Kuongeza uzalishaji wa mazao ya kimkakati yakiwemo: o Pamba kutoka tani 144,000 hadi tani 350,000 o Korosho kutoka tani 238,000 hadi tani 400,000 o Tumbaku kutoka tani 58,000 hadi 95,000; o Kahawa kutoka tani 65,235 hadi tani 72,000 o Zabibu kutoka tani 16,138 hadi tani 17,430 o Mkonge kutoka tani 36,169.8 hadi tani 60,000 o Chai kutoka tani 11,962 hadi tani 30,000 o Uzalishaji wa mbegu za mazao ya chakula na mafuta. 224 Makisio ya Mahitaji ya Mbegu bora Na. Aina ya Zao Makisio ya uzalishaji wa mazao msimu wa 2022/2023 (Tani) Mkadirio ya mahitaji ya Certified Seeds 2022/2023 (Tani) 1 Mahindi 7,219,000 32,500 2 Alizeti 941,000 5,600 3 Soya 500,000 25,000 4 Ngano 150,000 7,200 5 Mpunga 2,832,000 16,000 JUMLA 11,642,000 86,300 7. MAOMBI YA FEDHA KWA MWAKA 2022/2023 7.1. Makusanyo ya Maduhuli 427. Mheshimiwa Spika, Wizara inatarajia kukusanya Shilingi 126,117,732,000 kutokana na vyanzo mbalimbali. Kati ya fedha hizo, Shilingi 17,732,000 zitakusanywa kupitia Fungu 43 na Shilingi 126,100,000,000 zitakusanywa kupitia Fungu Na.05. 428. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Bajeti ya Wizara ya Kilimo imeongezeka kwa mafungu yote matatu kutoka Shilingi 294,162,071,000 hadi Shilingi 751,123,280,000 sawa na ongezeko la asilimia 155.34 225 429. Mheshimiwa Spika, Sehemu kubwa ya fedha hizo zimetengwa kwa ajili ya kuendeleza kilimo cha umwagiliaji, miundombinu ya uhifadhi wa mazao, kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao, kuimarisha utafiti wa kilimo, uzalishaji wa mbegu na utoaji wa ruzuku. 7.2. Fedha kwa Mafungu yote (43, 24 na 05) 430. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara ya Kilimo inaliomba Bunge lako Tukufu liidhinishe jumla ya Shilingi 751,123,280,000 kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24 kama ifuatavyo; 7.3. Fedha kwa Fungu 43 431. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara inaomba kuidhinishiwa jumla ya Shilingi 368,561,661,000 kupitia Fungu 43 kwa ajili ya matumizi ya Kawaida na Maendeleo. Kati ya fedha hizo, Shilingi 268,906,114,000 ni kwa ajili ya kutekeleza miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 185,978,709,000 ni fedha za ndani na Shilingi 82,927,405,000 ni fedha za nje. Aidha, Shilingi 99,655,547,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida, ambapo Shilingi 226 49,403,470,000 ni kwa ajili ya mishahara na Shilingi 50,252,077,000 ni kwa ajili ya matumizi mengineyo. 7.4. Fedha kwa Fungu 05 432. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 366,768,352,000 zinaombwa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 361,500,000,000 ni kwa ajili ya kutekeleza Miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 350,000,000,000 ni fedha za Ndani na Shilingi 11,500,000,000 ni fedha za nje. Aidha, kati ya fedha zinazoombwa, Shilingi 5,268,352,000 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida ambapo Shilingi 3,630,168,000 ni kwa ajili ya Mishahara ya Watumishi wa Tume ya Taifa ya Umwagiliaji na Shilingi 1,638,184,000 ni kwa ajili ya Matumizi mengineyo. 7.5. Fedha kwa Fungu 24 433. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 15,793,267,000 zinaombwa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 1,100,000,000 ni kwa ajili kutekeleza Miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 550,000,000 ni kwa ajili ya Tume na Shilingi 550,000,000 ni kwa ajili ya COASCO. Aidha, kati ya fedha zinazoombwa Shilingi 14,693,267,000 227 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida ambapo Shilingi 5,549,009,000 ni fedha za matumizi mengineyo ya Tume na Shilingi 5,115,312,000 ni kwa ajili ya Mishahara ya Watumishi wa Tume. Aidha, Shilingi 2,380,000,000 ni kwa ajili ya Matumizi mengineyo ya COASCO na Shilingi 1,648,946,000 ni kwa ajili ya mishahara ya COASCO. 434. Mheshimiwa Spika, hotuba hii pia inapatikana katika tovuti ya Wizara: www.kilimo.go.tz 8. HITIMISHO 435. Mheshimiwa Spika, NAOMBA KUTOA HOJA 228 VIAMBATISHO Kiambatisho Na. 1: Aina Mpya za Mbegu Zilizoidhinishwa NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA 1 Kampuni ya Corteva Agriscience Tanzania Limited Mahindi PAN 3M-05 • Inastawi katika ukanda wa chini na kati (mita 0 hadi 1,200) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno ya wastani wa tani 6.4 kwa hekta; • Inakomaa kati ya siku 120- 180; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey Leaf Spot) na Tarcicum Blight; na • Haijazalishwa kwa teknolojia ya Uhandisi Jeni (Non GM). 2 Kampuni ya Corteva Agriscience Tanzania Limited Mahindi PAN 7M-87 • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 700 – 1,600) kutoka 229 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 7.7 kwa hekta; • Inakomaa kwa wastani wa siku 140; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey Leaf Spot), Kutu (Rust) na kuoza kwa sikio ( Ear rot); • Flint grain; na • Haijazalishwa kwa teknolojia ya Uhandisi Jeni (Non GM) 3 Kampuni ya Meru Agro- Tours & Consultants Co Ltd Mahindi MERU HB 505 • Inastawi katika ukanda wa kati (mita 500- 1,200) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 7.5 kwa hekta; 230 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA • Ina ukinzani dhidi ya ugonjwa wa doajani (Grey Leaf Spot), • Inakomaa kwa wastani wa siku 140, • Haijazalishwa kwa teknolojia ya Uhandisi Jeni (Non GM) 4 Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI) Choroko TARI-G- GRAM1 • Inastawi ukanda wa chini wa mita 200 kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kwa wastani wa siku 90; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 0.8 kwa hekta; na • Inastahimili magonjwa ya Yellow Mosaic Virus, Cercospora Leaf Spot na Anthracnose 231 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA Choroko TARI-G- GRAM2 • Inastawi ukanda wa chini wa mita 200 kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kwa wastani wa siku 90; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 0.8 kwa hekta; na • Inastahimili magonjwa ya Yellow Mosaic Virus, Cercospora Leaf Spot na Anthracnose. 5 Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI) Ngano TARI- WHEAT1 • Inastawi ukanda wa kati hadi wa juu (mita 1,000- 2,000) kutoka usawa wa bahari; • Ina ukinzani dhidi ya kutu (stem rust); • Ina ukinzani dhidi ya 232 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA kuanguka (Lodging) • Ina kiwango kikubwa cha gluten (38.9%) • Ina kiwango kikubwa cha protini (15.4%) • Inakomaa kati ya siku 97-111; na • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 4.0 hadi 4.6 kwa hekta. TARI- WHEAT2 • Inastawi ukanda wa kati na juu (mita 1000-2000) kutoka usawa wa bahari; • Ina ukinzani dhidi ya kutu (stem rust); • Ina ukinzani dhidi ya kuanguka (Lodging) • Ina kiwango kikubwa cha gluten (38.9%) • Ina kiwango kikubwa cha 233 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA protini (15.4%) • Inakomaa kati ya siku 97-111; na • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 3.3 hadi 4.0 kwa hekta. 6 Taasisi ya Utafiti wa Tumbaku Tanzania (TORITA) Tumbaku KRK 26 R • Inastawi ukanda wa chini na wa kati (mita 500 – 1,950) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 2.2 kwa hekta; • Ina ukinzani dhidi ya ugonjwa wa Tobacco Mosaic Virus-TMV; na • Ina ukinzani dhidi ya Root- knot nematodes Meloidogyne incognita na Javanica. 234 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA Tumbaku YUNNAN 85 • Inastawi ukanda wa chini na wa kati (mita 500 – 1,950) kutoka usawa wa bahari; • Ina majani mapana; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 1.7 kwa hekta; • Ina ukinzani dhidi ya ugonjwa wa Tobacco Mosaic Virus-TMV; na • Ina ukinzani dhidi ya Root- knot nematodes Meloidogyne incognita na Javanica; 7. Western Seed Company Mahindi WH509 • Inastawi ukanda wa kati (mita 700 - 1,500) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kwa 235 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA muda wa siku kati ya 140- 155; • White semi flint and heavy grain; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey leaf spot); • Inatoa mavuno ya wastani wa tani 7.9 kwa hekta. WH605 • Inastawi ukanda wa kati (mita 1500 - 2200) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati ya siku 150- 170; • White semi flint and heavy grain; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey leaf spot); • Inatoa mavuno ya wastani wa tani 7.6 kwa 236 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA hekta. 8 Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI) Mpunga TARI-RIC3 • Inastawi ukanda wa chini na kati (mita 0 -1000) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 6.3 kwa hekta; • Inakomaa kati ya siku 118- 127; • Ina harufu nzuri; • Inakoboreka vizuri. 9 Silverlands Ndolel Limited Viazi Mviringo Rodeo • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,400) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 35-50 kwa hekta; • Ina kiwango kikbwa cha 237 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA wanga (22%); • Inakomaa kati ya siku 110- 120; • Inafaa kwa kupika na kusindika Challenger • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,400) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 35-50 kwa hekta • Ina kiwango kikubwa cha wanga (22.5%); • Inakomaa kati ya siku 110- 120; • Inafaa kwa matumizi mbalimbali ikiwemo kupikwa au kusindikwa; • Inaathirika na Blight kwenye 238 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA majani; na • Ina ukinzani dhidi ya Blight kwenye mizizi. Voyager • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,400) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 35-50 kwa hekta; • Ina kiwango kikubwa cha wanga (22.5%); • Inakomaa kati ya siku 110- 120; • Inafaa kwa kupika na kusindika. Markies • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,500) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati 239 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA ya siku 115- 125; • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 40-50 kwa hekta; • Ina ukinzani dhidi ya late blight na PCN; • Viazi vinalingana ukubwa. Arizona • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,000 – 3,000) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati ya siku 105- 115; • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 40-50 kwa hekta • Ina ukinzani dhidi ya PCN RO1 na 4; • Viazi vinalingana ukubwa. 240 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA Manitou • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,000 – 3,000) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati ya siku 105- 115; • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 40-50 kwa hekta • Inastahimili magonjwa ya Common Scald na PCN (RO1&4, 2&3). 241 KIAMBATISHO NA. 2: SKIMU ZA UMWAGILIAJI ZINAZOJENGWA NA KUKARABATIWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2021/2022 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo linalofaa kumwagiliwa (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 1. Kigoma Ujiji Luiche 3,000 Ujenzi wa skimu ya umwagiliaji Maandalizi ya hadidu za rejea yamekamilika baada ya kupata kibali kutoka Kuwait Fund. Ujenzi utaanza mwaka wa fedha 2022/23. 2. Iringa Iringa Mgambale nga 3,000 Ukamilishaji wa ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi utaanza baada ya kukamilika taratibu za manunuzi 3. Kilimanja ro Hai Mtambo 1,920 Ujenzi wa Mfereji Mkuu, Vigawa maji na tuta la kuzuia mafuriko Katika mwaka wa fedha 2022/23 upembuzi yakinifu na usanifu wa kina utafanyika kwa hekta 7,000 zinazofaa kwa umwagiliaji katika skimu ya Mtambo. Aidha, ukarabati mdogo wa skimu za umwagiliaji katika Wilaya ya Hai utaendelea kufanyika kupitia Mfuko wa Maendeleo ya Umwagiliaji. 242 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo linalofaa kumwagiliwa (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 4. Morogoro Morogoro Msufini 1,000 Ukamilishaji wa miundombinu ya umwagiliaji Mkataba kwa ajili ya ukamilishaji wa miundombinu ya umwagiliaji umesainiwa. 5. Tabora Nzega Nata 900 Ujenzi wa banio urefu wa mita 18 Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina itafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23. Ujenzi wa skimu utaanza baada upembuzi yakinifu kukamilika. 6. Kilimanja ro Mwanga Kirya 800 Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi na ukarabati umefikia asilimia 40 7. Mbeya Kyela Mbaka 600 Ukamilishaji wa ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi utaanza baada ya kukamilika taratibu za manunuzi 8. Tanga Korogwe Mahenge 480 Ujenzi wa Mfereji Mkuu, Vigawa maji na tuta la kuzuia mafuriko Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina itafanyika kwa kujumuisha skimu za bonde la Mkomazi katika mwaka wa fedha 2022/2023. 9. Tanga Korogwe Kwamkumbo 400 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina itafanyika kwa kujumuisha skimu za bonde 243 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo linalofaa kumwagiliwa (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 la Mkomazi katika mwaka wa fedha 2022/2023. 10. Tanga Lushoto Kitivo/ Kituani Mwenzae 400 Kurudisha Mto Umba katika njia yake ya asili Kazi ya kurudisha mto Umba katika njia yake ya asili imefikia asilimia 80. 11. Tabora Nzega Idudumo 400 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Kazi ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji inaendelea na imefikia asilimia 25 12. Ruvuma Songea Muhuk uru 350 Ukamilishaji wa ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi utaanza baada ya kukamilika kwa taratibu za manunuzi 13. Manyara Hanang’ Endagaw 276 Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi na ukarabati umefikia asilimia 30 14. Tanga Mkinga Mwele 200 Kufanya ukarabati wa bwawa na ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ukarabati wa sehemu iliyoharibiwa na mafuriko umekamilika 15. Katavi Nsimbo Msangi nya/ Usense 106 Ukamilishaji wa miundombinu ya umwagiliaji Mkandarasi amekabidhiwa eneo la kazi kwa ajili ya utekelezaji. Jumla 13,832 244 KIAMBATISHO NA 3: SKIMU ZA UMWAGILIAJI ZILIZOFANYIWA UPEMBUZI YAKINIFU KATIKA MWAKA WA FEDHA 2021/2022 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo lililofanyiwa upembuzi yakinifu (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 1. Iringa Iringa Mkomboz i 10,000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina imefanyika katika hekta 6,000. Ujenzi utafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23. 2. Mwanza/ Geita Sengerem a/Geita Ibanda 3,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina imefikia asilimia 65. 3. Mbeya Mbarali Mbuyuni Kimani 3,000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 4. Dodoma Kongwa Ngomai 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Kazi hii itafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23 5. Mbeya Mbarali Uturo 2000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 6. Mbeya Mbarali Chosi 1,700 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya Upembuzi yakinifu na usanifu wa 245 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo lililofanyiwa upembuzi yakinifu (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 umwagiliaji kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 7. Mbeya Mbarali Matebete 1,200 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 8. Mbeya Mbarali Makang arawe 1100 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 9. Mbeya Mbarali Isenyela 1,000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 10. Rukw a Sumba wanga Ilemba 800 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 80. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 11. Manyara Mbulu Tlawi 650 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika 246 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo lililofanyiwa upembuzi yakinifu (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 mwaka 2022/23. 12. Tabora Nzega Idudumo 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Kazi ya Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina imekamilika na ujenzi unaendelea. 13. Mbeya Mbarali Herman 400 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 14. Geita Chato Nyisanzi 330 Upembuzi yakinifu wa bwawa Kazi hii itafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23 15. Mbeya Mbarali Gonaku- vagogolo 250 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 16. Mbeya Kyela Makwale 200 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 80. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. Jumla 28,030 247 KIAMBATISHO NA. 4: SKIMU MPYA ZA UMWAGILIAJI ZITAKAZOJENGWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika 1. Iringa Iringa Mkombozi 6,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 2. Arusha Karatu Skimu za Bonde la Eyasi 6,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 3. Mbeya Mbarali Msesule 4,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 4. Kigoma Ujiji Luiche 3,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 5. Morogoro Kilosa Rudewa 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 6. Mbeya Kyela Makwale 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 7. Tabora Uyui Igwisi 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 8. Rukwa Sumbawanga Ilemba 3,000 Kujenga bwawa na miundombinu ya skimu ya umwagiliaji 9. Mwanza Sengerema Isole 1,000 Kujenga bwawa na miundombinu ya umwagiliaji 10. Rudewa Kilosa Morogoro 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 11. Tabora Sikonge Kalupale 2,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 12. Katavi Mpanda Iloba 1,200 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 13. Tabora Nzega Nyida/ Lyamalagw a 1,400 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 14. Singida Mkalama Msingi 1,200 Kujenga bwawa na miundombinu ya umwagiliaji 15. Dodoma Chamwino Membe 1,000 Kujenga miundombinu ya 248 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika umwagiliaji 16. Tabora Sikonge Ulyanyama 1,100 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 17. Kilimanja ro Moshi Kimanga Mao 1,250 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 18. Tabora Uyui Mwamabo ndo 1,200 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 19. Mwanza Kwimba Mahiga 900 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 20. Simiyu Bariadi Kisoli 634 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 21. Mwanza Sengerema Katunguru 800 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 22. Mwanza Bushosa Maguru Kenda 500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 23. Manyara Mbulu Tlawi 350 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 24. Dodoma Bahi Kongogo 250 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 25. Mara Rorya Rabour 650 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji Jumla 53,234 249 KIAMBATISHO NA. 5: MABWAWA YA UMWAGILIAJI YALIYOPANGWA KUJENGWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 Na. Mkoa Wilaya Jina la Bwawa Ujazo wa Bwawa (mita za ujazo) Kazi zitakazofanyika 1. Shinyanga Shinyanga Nyida 4,500,000 Ujenzi wa bwawa 2. Kigoma Ujiji Luiche 2,500,000 Ujenzi wa bwawa 3. Singida Mkalama Msingi 1,875,000 Ujenzi wa bwawa 4. Rukwa Sumbawa nga Ilemba 3,250,000 Ujenzi wa bwawa 5. Simiyu Bariadi Kasoli 1,890,000 Ujenzi wa bwawa 6. Geita Geita Ibanda 6,350,000 Ujenzi wa Bwawa 7. Dodoma Chamwino Membe 5,100,000 Ujenzi wa Bwawa 8. Mwanza Sengerema Katunguru 2,150,000 Ujenzi wa Bwawa 9. Manyara Mbulu Tlawi 1,100,000 Ujenzi wa Bwawa 10. Tabora Sikonge Ulyanyama 3,780,000 Ujenzi wa Bwawa 11. Tabora Sikonge Kalupale 2,260,000 Ujenzi wa Bwawa 12. Tabora Uyui Igwisi 2,130,000 Ujenzi wa Bwawa 13. Dodoma Mpwapwa Msagali 92,000,000 Ujenzi wa Bwawa 14. Tabora Uyui Mwamabondo 2,650,000 Ujenzi wa Bwawa Jumla 131,535,000 250 KIAMBATISHO NA. 6: SKIMU ZA UMWAGILIAJI ZILIZOPANGWA KUBORESHWA, KUJENGWA NA KUKARABATIWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika 1. Morogo ro Mlimba Chita JKT 6,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji kwa hekta 3,000 za mwanzo kati ya hekta 6,000 2. Mbeya Mbarali Madibira 3,200 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 3. Iringa Kilolo Mgambalen ga 3,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 4. Morogor o Morogoro Vijijini Tulo- Kongwa 3,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 5. Katavi Tanganyik a Karema 3,350 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 6. Mbeya Mbarali Mbuyuni Kimani 3,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 7. Morogo ro Kilombero Itete 850 Kufanya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 8. Mbeya Mbarali Uturo 2,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 9. Mbeya Mbarali Chosi 1,700 Ujenzi na 251 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 10. Katavi Mpanda Kabagwe 1,500 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 11. Katavi Mpanda Mwamkulu 1,500 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 12. Morogo ro Morogoro Vijijini Msufini 1,470 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 13. Mbeya Mbarali Matebete 1,200 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 14. Mbeya Mbarali Makangara we 1,100 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 15. Morogo ro Kilombero Idete 1,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 16. Morogo ro Morogoro Mbalangwe 1,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 17. Mbeya Mbarali Isenyela 1,000 Ujenzi na kufanya 252 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 18. Kiliman jaro Mwanga Kirya 800 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 19. Morogoro Mvomero Mgongola 620 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 20. Mwanza Kwimba Kimiza 600 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 21. Katavi Mpanda Kabage 1500 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 22. Mbeya Mbarali Herman 400 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 23. Katavi Nsimbo Usense 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 24. Ruvuma Songea Muhukuru 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 25. Mbeya Busekelo Mbaka 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa 253 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika miundombinu ya umwagiliaji 26. Tabora Nzega Idudumo 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 27. Manyara Hanang’ Endagaw 276 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 28. Mbeya Mbarali Gonakuvago golo 250 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 29. Morogoro Morogoro Kiroka 180 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 30. Iringa Mafinga Mtula 75 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Jumla 41,771 254 KIAMBATISHO NA. 7: SKIMU NA MABWAWA YA UMWAGILIAJI YALIYOPANGWA KUFANYIWA UPEMBUZI YAKINIFU NA USANIFU Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika 1. Katavi Mpimbwe Mwamapuli 12,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 2. Iringa Kilolo Nyanzwa 9,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 3. Mbeya Mbarali Ukwavila 9,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 4. Rukwa Kalambo Legeza- Mwendo 5,500 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 5. Songwe Momba Naming’ongo 5,000 Kufanya usanifu wa kina wa skimu 6. Dodoma Bahi Skimu za bonde la Bahi 5,000 Kufanya usanifu wa kina wa skimu sita za bonde la Bahi 7. Kagera Kyerwa/ Karagwe Skimu ya Gereza la Kitengule 4,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 8. Mwanza Sengerema Butonga- Nyamazuko 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 9. Mwanza Sengerema Igaka- Bundala 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa 255 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika bwawa na skimu 10. Iringa Kilolo Mgambalen ga 3,000 Kufanya usanifu wa kina wa mindombinu ya umwagiliaji shambani 11. Dodoma Mpwapwa Mlembule 3,000 Kufanya usanifu wa kina skimu 12. Dodoma Kondoa Kisese 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 13. Pwani Rufiji Ngorongo Mashariki na Magharibi 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 14. Kigoma Kasulu Asante Nyerere 2,300 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 15. Tabora Igunga Bwawa la Mwamapuli 2,000 Kufanya usanifu wa kina wa bwawa 16. Geita Nyang’wale Nyamgogwa 2,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 17. Singida Iramba Tyeme- Masagi 2,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 18. Mwanza/ Geita Sengerema / Geita Ibanda 1,500 Kukamilisha usanifu wa kina wa bwawa na skimu 19. Kigoma Kasulu Kilimo Kwanza 1,500 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 256 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika 20. Kagera Biharamulo Mwiruzi 1,300 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu 21. Arusha Arumeru Skimu za Mto Themi 1,200 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 22. Morogoro Kilosa Rudewa 1,000 Kufanya usanifu wa kina wa mindombinu ya umwagiliaji shambani 23. Tabora Nzega Nata 900 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu 24. Iringa Iringa Mangalali 750 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 25. Iringa Iringa Lipuli 560 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 26. Dodoma Mpwapwa Kizi 500 Kufanya usanifu wa kina wa skimu 27. Kigoma Kakonko Muhwazi 500 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 28. Geita Chato Masasi 350 Kufanya usanifu wa kina wa bwawa na skimu 29. Kigoma Kakonko Ruhuru 350 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 30. Manyara Mbulu Dirim 335 Kufanya usanifu wa kina wa bwawa na skimu 32. Kigoma Kakonko Ruhwiti 300 Kufanya usanifu 257 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika wa mindombinu ya umwagiliaji 33. Kigoma Kakonko Katengera 300 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 34. Kigoma Kakonko Mgunzu 300 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 35. Kigoma Kakonko Kanyonza 300 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 36. Morogoro Mpwapwa Chitemo 250 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 37. Kigoma Kakonko Lukoyoyo 200 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 38. Kigoma Kakonko Chulanzo 200 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 39. Njombe Njombe Itipingi 162 Kufanya usanifu wa kina skimu 40. Mtwara Nanyamba Arusha Chini 120 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 41. Songwe Momba Kasinde 2,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 42. Geita Bukombe Nampangwe 350 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu Jumla 91,357 258 Kiambatisho Na. 8 Mikakati ya Kuongeza Uzalishaji wa Sukari katika Viwanda Vilivyopo Nchini Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa 1. Kilombero Sugar Co. Ltd (i) Upanuzi wa kiwanda unatarajiwa kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 126,000 za sasa hadi tani 271,000 ifikapo 2025/2026. (ii) Ongezeko hili ni la tani 145,000 sawa na asilimia 115.1 ya kiasi kinachozalish wa sasa na kiwanda hiki. (iii) Uzalishaji wa miwa ya wakulima wadogo utaongezeka kutoka tani 800,000 hadi tani 1,700,000 (i) Mchakato wa kupata wakandarasi wa kujenga kiwanda umekamilika. (ii) Uhamasishaji kwa wakulima watakaopeleka miwa katika kiwanda kipya umefanyika. (iii) Ajira za maafisa ugani watakaohudumia meneo mapya ya wakulima watakaolima kwa ajili ya kiwanda kipya umekamilika (iv) Ujenzi wa msingi wa Kiwanda (Foundation) umeanza (v) Kitalu A cha mbegu kwa ajili ya wakulima wapya kimetayarishwa 259 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa (iv) Uzalishaji wa umeme utaongezeka kutoka megawati 8.3 za sasa hadi kufikia megawatt 25 2 Kagera Sugar Ltd (i) Upanuzi wa shamba unaotarajiwa kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 95,000 za sasa hadi tani 170,000 za sukari ifikapo 2024/2025. (ii) Ongezeko hili ni la tani 75,000 sawa na asilimia 78.9% ya kiasi kinachozalish wa sasa na kiwanda hiki. (iii) Eneo lenye ukubwa wa hekta 13,000 linatarajiwa kulimwa na kupandwa miwa (i) Jumla ya hekta 5,300 zimelimwa kati ya lengo la kulima hekta 13,000 katika shamba jipya la Kitengule na hekta 5,100 zimepandwa (ii) Katika eneo lililolimwa, jumla ya hekta 4,700 zimepandwa miwa. (iii) Ujenzi wa “mill zero” umekamilika (iv) Ujenzi wa mtambo wa kufua umeme umekamilika kwa zaidi ya asilimia 95. (v) Daraja la kuunganisha shamba la Kitengule na Kangundu kilipo kiwanda kwa sasa limekamiika na kuzinduliwa na Waziri wa Uchukuzi na Mawasiliano Mh. Prof.Makame Mbarawa 260 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa (iv) Ujenzi wa “mill zero” (v) Kujenga boiler itakalokuwa na uwezeo wa kuzalisha steam kwa uzalishaji wa umeme wa megawati 20. 3. Mtibwa Sugar Estates Ltd (i) Uzalishaji wa sukari kuongeza kutoka tani 47,000 za sasa hadi kufikia wastani wa tani 80,000 ifikapo mwaka 2025/2026. (ii) Ujengaji wa mabwawa ya kuhifadhi maji ya umwagiliaji ya ukubwa wa lita millioni 25 (iii) Ulimaji wa shamba la hekta 30,000 katika eneo la Dakawa (iv) Kuboresha ufanisi wa kiwanda (i) Ujenzi wa bwawa la ukubwa wa lita millioni 25umekamilika (ii) Ulimaji na upandaji wa hekta 3,500 Kati ya hekta 30,000 katika shamba la Dakawa umekamilika (iii) Ufanisi wa kiwanda umefikia uwezo wa kusaga tani 141 za miwa kwa saa. 261 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa kusaga tani 230 za miwa kwa saa ifikapo mwaka 2025/2026 (v) Kuongeza uzalishaji umeme kutoka Megawati 4 kufikia megawati 15 ifikapo mwaka 2025/2026 4. TPC Ltd (i) Kutokana na changamoto ya ardhi, kiwanda cha TPC kitaongeza uzalishaji kwa kiwango kidogo kupitia eneo la shamba la kahe na mikakati ya kuongeza tija katika mashamba yaliyopo. (ii) Ogezeko la uzalishaji (i) Hatua za kuboresha hali ya udongo katika eneo la hekta 240 za shamba la Kahe ili kuweza kupanda miwa zinaendelea. 262 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa kutoka tani 104,210 za sasa hadi tani 114,012 Mwaka 2025/2026. Ongezeko hili lin 5 Manyara Sugar Co. Ltd (i) Kufikia uchakataji wa miwa wa tani 1,250 kwa siku ifikapo 2024/2025 baada ya kufanya mabadiliko ya mfumo wa uchakataji kutoka mfumo wa open pan kwenda steam boiling. (ii) Mfumo wa steam boiling utaongeza ufanisi na kupunguza kupotea kwa sukari kwenye maganda ya Mifumo yote miwili ya open pan na steam boiling inatumika na jumla ya tani 750 hadi 800 huchakatwa kwa siku. 263 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa miwa (baggase) na “molasses” na hivyo kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka wastani wa tani 8,000 za sasa hadi tani 10,000 za sukari ifikapo mwaka 2024/2025 264 Kiambatisho Na. 9: Mipango na Hatua Iliyofikiwa Katika Miradi ya Bagamoyo na Mkulazi NA. MRADI MPANGO WA MRADI HATUA ILIYOFIKIWA 1. Kiwanda cha Sukari Bagamoyo Kiwanda cha Sukari Bagamoyo kinatarajia kuzalisha tani 35,000 za Sukari ifikapo Mwaka 2024/2025 na baadae kuendelea hadi tani 50,000 (Maximum Capacity) baada ya kujumuisha miwa kutoka kwa wakulima wadogo watakapoanza kulima. a) Ujenzi na usimikaji wa Kiwanda umekamilika kwa zaidi ya asilimia 90. Inatarajiwa kuanza majaribio ya mtambo mwezi Aprili, 2022 na Uzalishaji kamili wa Sukari Juni, 2022. b) Ufikishaji wa umeme katika eneo la mradi umekamilika. c) Hekta 1,300 zimelimwa na kupandwa na hekta zingine 700 zimekwishaandali wa kwa ajili ya kupandwa miwa d) Usimikaji wa Mifumo wa Umwagiliaji umekamilika. e) Ujenzi wa mabwawa ya maji ya umwagiliaji yenye ujazo wa lita million 1.5 265 NA. MRADI MPANGO WA MRADI HATUA ILIYOFIKIWA umekamilika. 2. Mkulazi II (Mbigili) (i) Mradi wa Mkulazi II uliopo katika shamba la Mbigili chini ya kampuni ya Mkulazi Holding Company unatarajia kuzalisha tani 50,000 za Sukari ifikapo mwaka 2025/2026. (ii) Eneo la mradi lina jumla ya hekta 4,856 ambazo kati ya hizo hekta 3,600 ndio zitakazotumika kwa ajili ya Kilimo cha Miwa. a) Ujenzi wa msingi kwa ajili ya kusimika kiwanda umefikia asilimia 30. b) Jumla ya hekta 2,750 za mashamba ya kampuni zimelimwa na zimepandwa miwa. c) Eneo la wakulima wadogo lenye ukubwa wa hekta 1,480 limelimwa ambapo hekta 850 zimepandwa Miwa. d) Ujenzi wa bwawa lenye mita za ujazo Milioni 1.6 umekamilika na uchimbaji wa Mabwawa matatu, kila moja mita za ujazo, 50,000 umekamilika.

# Extracted Content HOTUBA YA WAZIRI WA KILIMO, MHESHIMIWA HUSSEIN MOHAMED BASHE (MB), KUHUSU MAKADIRIO YA MAPATO NA MATUMIZI YA FEDHA YA WIZARA YA KILIMO KWA MWAKA 2022/2023 i YALIYOMO DIRA .................................................................................................................. 1 DHIMA .............................................................................................................. 1 Majukumu ya Wizara ................................................................................. 2 1.1 Mchango wa Serikali katika Sekta ya Kilimo kwa Awamu zote Sita za Uongozi .............................................. 9 1.2 Mafanikio ya Serikali ya Awamu ya Sita katika Sekta ya Kilimo ...................................................................... 14 4.1.1. Makusanyo ya Maduhuli ................................................ 30 4.1.2. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) .............................................................................. 30 4.1.3. Makusanyo ya Maduhuli ................................................ 30 4.1.4. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) .............................................................................. 31 Fungu 43 .................................................................................... 32 4.1.5. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida .................................. 32 4.1.6. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo ............................. 33 Fungu 05 .................................................................................... 33 4.1.7. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida .................................. 33 4.1.8. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo ............................. 34 Fungu 24 .................................................................................... 34 4.1.9. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida .................................. 35 4.2. UTEKELEZAJI WA MAENEO YA KIPAUMBELE KWA MWAKA 2021/2022 .................................................................. 36 4.2.1. Utafiti wa Kilimo .............................................................. 36 4.2.1.1. Utafiti wa Mbegu Bora na teknolojia za kilimo .. 36 4.2.1.2. Vituo vya Utafiti .............................................................. 39 4.2.2. Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo ........................ 40 4.2.2.1. Mbegu Bora .................................................................... 40 4.2.2.2. Mbolea .............................................................................. 49 4.2.2.3. Viuatilifu ......................................................................... 51 4.2.2.4. Zana za Kilimo ............................................................. 57 4.2.3. Huduma na Mafunzo ya Ugani .................................. 60 4.2.3.1. Huduma za ugani ........................................................ 60 4.2.3.2. Mafunzo ya Ugani ....................................................... 61 4.2.3.3. Ukarabati wa Vyuo vya Kilimo na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima .......................................... 66 ii 4.2.3.4. Udahili wa wanafunzi katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo ...................................................... 67 4.2.4. Umwagiliaji ......................................................................... 68 4.2.4.1. Ujenzi wa Miradi ya Umwagiliaji .......................... 68 4.2.4.2. Ukarabati wa Miradi ya Umwagiliaji ................... 70 4.2.4.3. Miradi ya Umwagiliaji Inayofanyiwa Upembuzi yakinifu na Usanifu .............................. 71 4.2.5. Masoko na Mifumo ya Masoko ................................... 75 4.2.6. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji ........... 87 4.2.7. Uzalishaji wa Mazao ........................................................ 90 4.2.7.1. Mazao Asilia ya Biashara ......................................... 91 i. Zao la Mkonge ........................................................... 92 ii. Zao la Tumbaku ....................................................... 92 iii. Zao la Pareto ............................................................. 93 iv. Zao la Chai ................................................................. 93 v. Zao la Korosho ......................................................... 95 vi. Zao la Kahawa ........................................................... 97 vii. Zao la Pamba ............................................................. 98 4.2.7.2. Mazao ya Chakula ....................................................... 99 4.2.7.3. Mazao yenye mahitaji makubwa yanayoagizwa nje ya nchi ..................................... 100 i. Uzalishaji wa Miwa na Sukari .......................... 100 ii. Zao la Ngano ........................................................... 102 iii. Mazao ya Mbegu za Mafuta .............................. 104 4.2.7.4. Mazao ya Bustani ...................................................... 106 4.2.8. Uanzishaji wa Mashamba Makubwa ya Kilimo . 109 4.2.9. Kuimarisha Miundombinu ya Kuhifadhi Mazao ya Kilimo ........................................................................... 110 4.2.10. Uongezaji Thamani wa Mazao ya Kilimo ..................... 112 4.2.11. Maendeleo ya Ushirika ................................................ 114 4.2.11.1. Ushiriki wa Vijana katika Kilimo ....................... 120 4.2.11.2. Uhifadhi wa Mazingira ............................................ 122 4.2.11.3. Lishe ............................................................................... 125 4.2.11.4. Jinsia .............................................................................. 129 4.2.11.5. VVU na UKIMWI ......................................................... 130 5.1. Kuimarisha Utafiti ............................................................. 139 5.2. Kuimarisha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo . 143 5.3. Umwagiliaji ............................................................................ 155 iii 5.4. Kuimarisha Huduma za Ugani ...................................... 159 5.5. Uzalishaji wa mazao .......................................................... 164 5.6. Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo .......... 196 5.7. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji .............. 200 5.8. Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo ................................... 202 5.9. Ujenzi na Ukarabati wa Miundombinu ya Hifadhi ya Mazao ya Kilimo ........................................... 203 5.10. Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba Makubwa ............................................................................ 204 5.11. Kuimarisha Kilimo Anga ............................................ 206 5.12. Maendeleo ya Ushirika ................................................ 207 5.13. Ushiriki wa Vijana katika Sekta ya Kilimo ........ 209 5.14. Lishe .................................................................................... 213 5.15. Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi ................. 215 5.16. Jinsia ................................................................................... 216 5.17. VVU na UKIMWI .............................................................. 216 7.1. Makusanyo ya Maduhuli .................................................. 224 7.2. Fedha kwa Mafungu yote (43, 24 na 05) ................. 225 7.3. Fedha kwa Fungu 43 ......................................................... 225 7.4. Fedha kwa Fungu 05 ......................................................... 226 7.5. Fedha kwa Fungu 24 ......................................................... 226 VIAMBATISHO ......................................................................................... 228 iv v VIFUPISHO VYA MANENO AGITF Agricultural Inputs Trust Fund AMCOS Agricultural Marketing Cooperatives Societies AMDT Agricultural Market Development Trust AGRA Alliance for Green Revolution in Africa ASA Agriculture Seed Agency ASDP II Agricultural Sector Development Programme II ATMIS Agriculture Trading Management Information System AU African Union CCU Chato Cooperative Union COASCO Cooperative Audit and Supervision Cooperation COVID 19 Corona Virus Disease CPB Cereals and other Produce Board DASIP District Agricultural Sector Investment Project DFID Department for International Development EAC East African Community EBARR Ecosystem Based Adaptation for Rural Resilience ERPP Expanded Rice Production Project vi FAO Food and Agriculture Organization IFAD Internationl Fund for Agricultural Development IMF International Monetary Fund JICA Japan International Cooperation Agency JIRCAS Japan International Research Center for Agricultural Sciences JKT Jeshi la Kujenga Taifa JIRCAS Japan International Research Center for Agricultural Sciences KATC Kilimanjaro Agricultural Training Centre KATRIN Kilombero Agriculture Training and Research Institute KCU Kagera Cooperative Union KDCU Karagwe District Cooperative Union KACU Kahama Agricultural Cooperative Union MMCU Masasi Mtwara Coopetative Union METL Mohamed Enteprise Tanzania Limited MoCU Moshi Cooperative University MOG Mufindi Outgrower Project NAFCO National Agriculture and Food Cooperation vii NBS National Bureau of Statistics NFRA National Food Reserve Agency NHIF National Healthy Insuarance Fund NIDF National Irrigation Development Fund NMNAP National Multisectoral Nutrition Action Plan NMB National Microfinance Bank NOSC Njombe Outgrower Servince Campany NPPAC National Plant Protection Advisory Committee NSAAP Nutrition Senstive Agriculture Action Plan NSYIA National Strategy for Youth Involvements in Agriculture PCI Project Concern International REGROW Resilient Natural Resource Management for Tourism and Growth Project RITA Registration Insolvency and Trusteeship Agency SACCOS Saving and Credit Cooperative Society SADC Southern Africa Development Comunity viii SAGCOT Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania SAT Sustainable Agriculture Tanzania SIDO Small Industries Development Organization SSIDP Small Scale Irrigation Development Project SUGECO Sokoine University Graduate Entrepreneurs Cooperative OC Other Charges OSBP One Stop Border Post TADB Tanzania Agriculture Development Bank TPB Tanzania Postal Bank TAHA Tanzania Horticulture Association TANIPAC Tanzania Intiative for Preventing Aflatoxin Contamination TANECU Tandahimba Newala Cooperative Union TANSHEP Tanzania Smallholder Holticulture Empowerment Project TARI Tanzania Agriculture Research Institute TBL Tanzania Breweries Limited TCDC Tanzania Co-operative Develepment Commission ix TIC Tanzania Investment Center TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano TEMDO Tanzania Engineering and Manufacturing Designing Organization TFRA Tanzania Fertilizer Regulatory Authority TGNP Tanzania Gender Network Programme ToT Training of Trainers TOSCI Tanzania Official Seed Certification Institute TPHPA Tanzania Plant Health and Pesticides Authority TRA Tanzania Revenue Authority TSHTDA Tanzania Smallholder Tea Development Agency UAE United Arab Emirates UNDP United Nation Development Programme UKIMWI UVIKO-19 Upungufu wa Kinga Mwilini Ugonjwa wa Virusi vya Korona VVU Virusi Vya Ukimwi WARCs Ward Agricultural Resource Centers WFP World Food Progamme i 1 DIRA Kuwa kitovu cha kutoa mwongozo wa Sera na huduma kuelekea kilimo cha kisasa chenye mtazamo wa kibiashara, chenye tija, ushindani na kinachozingatia mifumo bora ya kilimo na matumizi ya kilimo cha umwagiliaji ifikapo mwaka 2025 DHIMA Kutoa huduma bora za kilimo, kuandaa mazingira bora kwa Wadau wa Kilimo, kuimarisha mfumo wa majadiliano ya Kisera, kuzijengea uwezo Mamlaka za Serikali za Mitaa na kuiwezesha Sekta Binafsi kuchangia kikamilifu katika kilimo endelevu chenye tija, masoko ya uhakika na ongezeko la thamani ya mazao 2 Majukumu ya Wizara Majukumu ya Wizara yameainishwa katika Hati ya Idhini ya Mgawanyo wa Majukumu ya Mawaziri (Ministerial Instrument) ya tarehe 7 Mei, 2021 ambayo ni pamoja na: - i. Kuandaa na kutekeleza Sera za Kilimo, Usalama wa Chakula, Umwagiliaji na Ushirika; ii. Kusimamia Matumizi Bora ya Ardhi ya Kilimo; iii. Kufanya Utafiti, Mafunzo na Huduma za Ugani katika Kilimo; iv. Kusimamia Usalama wa Chakula; v. Kusimamia Uhifadhi wa Kimkakati wa Chakula; vi. Kusimamia Maendeleo ya Ushirika na Vyama vya Ushirika; vii. Kuratibu Maendeleo ya Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo; viii. Kuendeleza Miundombinu ya Kilimo; ix. Kuratibu Masoko na kuongeza Thamani ya Mazao ya Kilimo; x. Kusimamia Maendeleo ya Zana za Kilimo na Pembejeo; xi. Kuendeleza Kilimo cha Umwagiliaji; xii. Kusimamia Maendeleo ya Rasilimali Watu Wizarani; 3 xiii. Kusimamia leseni za stakabadhi za mazao ghalani; na xiv. Kusimamia Idara zinazojitegemea, Taasisi za Serikali, Wakala, Programu na Miradi ya maendeleo iliyo chini ya Wizara. 4 1. UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, kufuatia taarifa iliyowasilishwa na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Kilimo, Mifugo na Maji, ninaomba kutoa hoja kwamba Bunge lako Tukufu lipokee Taarifa ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya Wizara ya Kilimo kwa Mwaka wa Fedha 2021/2022 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Kilimo kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023. 2. Mheshimiwa Spika, awali ya yote nimshukuru Mwenyezi Mungu mwingi wa rehema kwa kutujalia afya njema na kutuwezesha kukutana hapa leo kwa ajili ya kujadili Taarifa ya Utekelezaji ya mwaka 2021/2022 na Mpango wa Bajeti kwa mwaka 2022/2023 ya Wizara ya Kilimo ambayo inagusa maisha ya watanzania. 3. Mheshimiwa Spika, kwa namna ya pekee naomba nimpongeze Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kutimiza mwaka mmoja tangu ashike nafasi ya kuongoza nchi yetu. Katika kipindi hicho, sekta ya kilimo imeongezewa bajeti katika maeneo ya utafiti wa kilimo, huduma za ugani, umwagiliaji na uzalishaji wa mbegu; na kuimarisha masoko ya mazao ya kilimo. Aidha, 5 niungane na Waheshimiwa Wabunge na Watanzania wenzangu kuendelea kumuombea kwa Mwenyezi Mungu aendelee kumpa afya njema ili awatumikie watanzania. 4. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii pia kumpongeza Mheshimiwa Dkt. Philip Isdor Mpango, Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kumsaidia Mheshimiwa Rais katika kutekeleza majukumu yake ikiwemo kuhimiza kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi na yeye mwenyewe kuwa mkulima. 5. Mheshimiwa Spika, pia ninampongeza Mheshimiwa Kassim Majaliwa Majaliwa, Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kwa jitihada zake za kusimamia na kuendeleza mazao ya kimkakati na maendeleo ya ushirika nchini na yeye kuwa mkulima. 6. Mheshimiwa Spika, kipekee, nikupongeze wewe binafsi kwa kuchaguliwa kuwa Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Aidha, niwapongeze Mheshimiwa Mussa Azan Zungu (Mb.), Naibu Spika pamoja na Wenyeviti wa Bunge Mheshimiwa Najma Murtaza Giga (Mb.) na 6 Mheshimiwa David Mwakiposa Kihenzile (Mb.) kwa kuendelea kukusaidia kikamilifu katika kutekeleza majukumu ya kuliongoza Bunge letu Tukufu. Nawapongeza pia Wenyeviti na Makamu Wenyeviti wa Kamati za Kudumu za Bunge kwa kuendelea kutekeleza majukumu yao kikamilifu. 7. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru sana Mheshimiwa Rais kwa kuniteua kuwa Waziri wa Kilimo. Ninaahidi kwa Mheshimiwa Rais, Chama Cha Mapinduzi, wananchi wa Nzega mjini na watanzania wote kwa ujumla kwamba nitatumikia nafasi ya ubunge na uwaziri kwa bidii, maarifa, weledi na uadilifu ili kuweza kufikia malengo yaliyoainishwa katika Ilani ya Chama Cha Mapinduzi na matarajio ya watanzania. 8. Mheshimiwa Spika, kwa furaha ninampongeza Mheshimiwa Anthony Peter Mavunde, Mbunge wa Jimbo la Dodoma mjini kwa kuteuliwa kuwa Naibu Waziri wa Wizara ya Kilimo. Nitashirikiana naye kikamilifu katika kuleta mageuzi kwenye sekta ya kilimo nchini na hivyo kuwaletea wananchi maendeleo na kuondoa umasikini na kuifanya sekta ya kilimo kuwa msingi mkuu wa ajira nchini. Pia, ninamkaribisha Bw. Gerald Mweli, Naibu Katibu Mkuu 7 aliyehamishiwa Wizara ya Kilimo kutoka Ofisi ya Rais TAMISEMI. 9. Mheshimiwa Spika, ninapenda pia kutoa shukrani zangu za dhati kwa wajumbe wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Kilimo, Mifugo na Maji, chini ya uenyekiti wa Mheshimiwa Dkt. Christine Gabriel Ishengoma, Mbunge wa Viti Maalum, na Makamu Mwenyekiti wake, Mheshimiwa Almas Athumani Maige, Mbunge wa Tabora Kaskazini, kwa ushirikiano mzuri na ushauri makini ambao wameendelea kuutoa kwetu wakati wa kupitia Taarifa ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya Mwaka 2021/2022, na Mpango na Bajeti ya Wizara ya Kilimo kwa mwaka 2022/2023. Ushauri wao umezingatiwa na tunaahidi kuendelea kushirikiana kwa ukaribu na Kamati katika kuendeleza kilimo hapa nchini. 10. Mheshimiwa Spika, pia ninapenda kuishukuru Kamati ya Bajeti kwa maoni na ushauri walioutoa wakati wa majadiliano ya utekelezaji na Mpango wa Bajeti ya Wizara ya Kilimo. Ninapenda kutumia fursa hii kuihakikishia kamati kuwa maoni na ushauri wao umezingatiwa kwenye mpango na pia 8 utazingatiwa katika utekelezaji wa bajeti kwa mwaka 2022/2023. 11. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru Waziri wa Fedha na Mipango Mheshimiwa Dkt. Mwigulu Lameck Nchemba (Mb.) pamoja na timu yake ya wataalam kwa kutupa nafasi ya kutusikiliza, kujadiliana na kushauriana kuhusu namna bora ya kutekeleza vipaumbele vya Sekta ya Kilimo na kuipa sekta kipaumbele katika Mpango wa Bajeti ya Serikali. 12. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza Mhe. Emmanuel Peter Cherehani kwa kuchaguliwa kuwa Mbunge wa Jimbo la Ushetu, Shinyanga, Mhe. Emmanuel Lekishon Shangai kwa kuchaguliwa kuwa Mbunge wa Jimbo la Ngorongoro na Mhe. Shamsi Vuai Nahodha kwa kuteuliwa kuwa Mbunge wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. 13. Mheshimiwa Spika, Bunge lako Tukufu limepata pigo la kuondokewa na aliyekuwa Mbunge wa Jimbo la Ushetu na Waziri wa Ulinzi na Jeshi la Kujenga Taifa, Mhe. Elias Kwandikwa, aliyekuwa Mbunge wa Jimbo la Ngorongoro na Naibu Waziri, Ofisi ya Waziri Mkuu, Uwekezaji 9 Mhe. William Tate Ole Nasha na aliyekuwa Mbunge wa Viti Maalum Mkoa wa Rukwa Mhe. Irene Alex Ndyamkama. Ninatoa pole kwa wabunge, familia, ndugu, jamaa na marafiki kwa kuondokewa na wapendwa wetu. Mungu azilaze roho za marehemu mahala pema peponi. Amina! 14. Mheshimiwa Spika, kwa namna ya kipekee ninawashukuru viongozi na watumishi wote wa Wizara ya Kilimo kwa ushirikiano wao na bidii yao katika kazi. Ninamshukuru sana Naibu Waziri wa Kilimo, Mheshimiwa Anthony Peter Mavunde (Mb), kwa ushirikiano mkubwa anaonipatia katika kutekeleza majukumu ya Wizara. Ninamshukuru Bw. Andrew Wilson Massawe, Katibu Mkuu wa Wizara ya Kilimo, na Profesa Siza Donald Tumbo, Naibu Katibu Mkuu pamoja na Wakurugenzi, Wakuu wa Taasisi, Bodi na Wakala zilizo chini ya Wizara na watumishi wote wa Wizara kwa kazi nzuri na ushirikiano mkubwa wanaoendelea kuutoa. 1.1 Mchango wa Serikali katika Sekta ya Kilimo kwa Awamu zote Sita za Uongozi 15. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Kwanza, ilitambua Tanzania kama nchi ya 10 Wakulima na Wafanyakazi na kuwekeza katika kilimo hususan katika maeneo yafuatayo:- Vyuo vya Utafiti na Mafunzo, Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo, Mashirika ya Umma yanayosimamia Kilimo, Bodi za Mazao na Vyama vya Ushirika. Pia ilihamasisha kilimo na lishe kupitia programu na kampeni mbalimbali ikiwemo Ukulima wa Kisasa, Kilimo cha kufa na kupona, Chakula ni Uhai, Mtu ni Afya, Elimu ya Kujitegemea na Siasa ni Kilimo. Aidha, katika kipindi hicho, msisitizo uliwekwa katika uzalishaji wa mazao ya chakula na biashara na kufikia kiwango cha kuongoza kimataifa kwa baadhi ya mazao. Mfano, Tanzania iliongoza katika uzalishaji wa zao la korosho katika Awamu hiyo ikilinganishwa na nchi ya Ivory Cost kama inavyoonekana katika Kielelezo Na. 1 Kielelezo Na. 1: Ulinganisho wa Uzalishaji wa Korosho - 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 600,000 700,000 800,000 900,000 Uzalishaji (Tani) Mwaka Ivory Coast Tanzania 11 16. Pia, katika kipindi hicho Tanzania iliongoza katika uzalishaji wa zao la mkonge ikilinganishwa na nchi ya Kenya kama inavyoonekana katika Kielelezo Na. 2. Kielelezo Na. 2: Ulinganisho wa Uzalishaji wa Mkonge 17. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Pili, ilifanya mageuzi ya uchumi yaliyokuwa kichocheo katika maendeleo ya kilimo ikiwa ni pamoja na utekelezaji wa Sera ya Kilimo ya mwaka 1983. Aidha, Serikali ilipunguza vikwazo katika biashara ili kurahisisha upatikanaji wa bidhaa kwa ajili ya ustawi wa wananchi. 18. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Tatu, iliimarisha Taasisi na kusimamia utawala bora, ilibinafsisha Mashirika ya Umma na - 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 1961 1969 1977 1985 1993 2001 2009 2017 Uzalishaji (Tani) Mwaka Kenya Tanzania 12 Mashamba ya Umma, iliboresha Bodi za Mazao kwa kuzifanya Bodi hizo kuachana na biashara na badala yake kuwa bodi za udhibiti na uendelezaji mazao. Pia kwa kipekee iliunda Wizara ya Masoko na Ushirika na kuimarisha ugatuaji wa madaraka kwa kuimarisha Serikali za Mitaa ambapo huduma za ugani za Kilimo na Mifugo zilihamishiwa TAMISEMI. 19. Mheshimiwa Spika, katika kuboresha maendeleo ya Sekta ya Kilimo, Serikali ya Awamu ya Nne ilianzisha na kutekeleza Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Kwanza (ASDP I), Programu ya Modenizesheni ya Ushirika, KILIMO KWANZA na SAGCOT. Pia, ilianzisha Benki ya Kilimo, Mpango wa Ruzuku ya Pembejeo za Kilimo na taasisi mbalimbali ikiwemo Wakala wa Mbegu za Kilimo (ASA), Tume ya Taifa ya Umwagiliaji na Tume ya Maendeleo ya Ushirika. Taasisi hizo zilianzishwa ili kuendeleza ufanisi wa kutoa huduma kwa wakulima katika upatikanaji wa pembejeo, miundombinu ya kilimo na ushirika. 20. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Tano, ilianzisha na kutekeleza Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP 13 II). Pia, iliboresha na kuwekeza kwenye miundombinu ya barabara, reli, bandari, nishati, viwanja vya ndege na ununuzi wa ndege kwa lengo la kuchochea uwekezaji katika sekta za uzalishaji. 21. Pia, Serikali ilihamasisha ukuaji wa uchumi unaotegemea maendeleo ya viwanda vya kusindika na kuchakata mazao ya kilimo (Agro- processing) ikiwemo viwanda vya sukari, mafuta ya kula, pamba na nafaka. Aidha, ilianzisha Mpango wa Uboreshaji wa Mazingira ya Biashara (Blueprint) na kutumia sera za kikodi kulinda viwanda vya mazao ya kimkakati yakiwemo sukari na mafuta ya kula. 22. Mheshimiwa Spika, ukizingatia utekelezaji wa awamu zote tano, Serikali za awamu ya kwanza na Awamu ya Nne, ziliwekeza katika msingi mkuu wa uzalishaji. Serikali za Awamu ya Pili na ya Tatu zilifanya kazi kubwa ya kufungua biashara na kuweka mifumo ya kitaasisi. Serikali ya Awamu ya Tano ilifanya kazi kubwa ya kujenga miundombinu mbalimbali ambayo ni muhimu katika kuchochea uzalishaji, uongezaji wa thamani na usafirishaji. 14 23. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Sita inayoongozwa na Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania imedhihirisha kwa vitendo utashi wa kisiasa kwa kutambua kuwa maendeleo ya uchumi yatatokana na sekta za uzalishaji hususan Sekta ya Kilimo. Azma hiyo itafikiwa kwa kuwekeza katika maeneo ya kimkakati ya utafiti, uzalishaji wa mbegu bora, uimarishaji wa huduma za ugani, ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji na uhifadhi wa mazao na uimarishaji wa upatikanaji masoko ya mazao ya kilimo. 24. Aidha, Wizara inaendelea kutekeleza Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP - II) na kuweka mazingira wezeshi kwa sekta binafsi kuwekeza na kufanya biashara katika Sekta ya Kilimo. 1.2 Mafanikio ya Serikali ya Awamu ya Sita katika Sekta ya Kilimo 25. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha mwaka mmoja cha Serikali ya Awamu ya Sita inayoongozwa na Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Serikali imeongeza bajeti ya utafiti wa 15 kilimo kutoka Shilingi Bilioni 7.35 hadi Shilingi Bilioni 11.63, huduma za ugani kutoka Shilingi Milioni 603 hadi Shilingi Bilioni 11.5, umwagiliaji kutoka Shilingi Bilioni 17.7 hadi Shilingi Bilioni 51.48 na uzalishaji wa mbegu kutoka Shilingi Bilioni 5.42 hadi Shilingi Bilioni 10.58. 26. Aidha, Serikali ya Awamu ya Sita imeongeza fedha za ununuzi wa nafaka kupitia Wakala wa Taifa wa Hifadhi ya Chakula (National Food Reserve Agency – NFRA) na Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (Cerial and Other Produce Board – CPB) kutoka Shilingi Bilioni 19 mwaka 2020/2021 hadi Shilingi Bilioni 119 mwaka 2021/2022. Hadi Aprili, 2022 fedha hizo zimewezesha ununuzi wa tani 183,045.384 za mahindi, mpunga na mtama. Hatua hiyo, itaiwezesha nchi kuwa na uhakika wa chakula na kuuza katika masoko ya ndani na nje ya nchi. 27. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, Serikali imewezesha ununuzi wa Pikipiki 7,000 kwa ajili ya maafisa ugani ili kurahisisha usafiri; vishikwambi (Tablets) 384 kwa maafisa Ugani 384; visanduku vya ufundi (Extension kits) 6,700 kwa maafisa ugani; na vifaa vya kupima Afya ya Udongo (Soil Scanner) 143 kwa ajili ya kupima 16 udongo kwa Halmashauri 143. Jumla ya Shilingi 9,295,000,000 zimetumika kununua vifaa hivyo. Mhe. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania akimkabidhi mfano wa funguo ya pikipiki Waziri wa Kilimo, Mhe. Hussein Bashe katika hafla ya ugawaji wa vitendea kazi kwa Maafisa Ugani zaidi ya 6,700 katika ukumbi wa Jakaya Kikwete Jijini Dodoma tarehe 4 Aprili, 2022 17 28. Mheshimiwa Spika, eneo linalomwagiliwa limeongezeka kutoka hekta 695,045 mwaka 2020/2021 hadi hekta 727,280.6 mwaka 2021/2022 ambapo ni sawa na asilimia 60.6 ya lengo la hekta 1,200,000 ifikapo 2025 kama inavyoelekezwa katika Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi ya mwaka 2020 - 2025. Aidha, katika kipindi hicho, Vyama vya Umwagiliaji vilivyosajiliwa chini Sheria ya Taifa ya Umwagiliaji Na. 4 ya Mwaka 2013 na Kanuni zake za mwaka 2015 vimeongezeka kutoka Vyama vya Umwagiliaji 180 mwaka 2020/2021 hadi Vyama 312 mwaka 2021/2022. 29. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Awamu ya Sita imesimamia dhana ya kilimo ni biashara kwa kuimarisha mahusiano ya kimataifa ambayo yamefungua fursa ya masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi. Jitihada hizo zimewezesha kupatikana kwa fursa za masoko mapya ya mazao nje ya nchi ikiwemo soko la parachichi katika nchi za India na Afrika Kusini, ndizi nchini Kenya na mchele nchini ubelgiji baada ya kukidhi viwango vya ubora. 18 30. Mheshimiwa Spika, upatikanaji wa masoko umeongeza mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi ambapo mauzo ya mchele yameongezeka kutoka tani 184,521 zenye thamani ya Shilingi 176,490,000,000 mwaka 2020 hadi tani 441,908 mwaka 2021 zenye thamani ya Shilingi 476,800,000,000 mwaka 2021, mahindi kutoka tani 92,825 zenye thamani ya Shilingi 58,020,000,000 mwaka 2020 hadi tani 189,277 zenye thamani ya Shilingi 72,400,000,000 mwaka 2021, na parachichi kutoka tani 6,702 zenye thamani ya Shilingi 14,930,000,000 mwaka 2020 hadi tani 12,250 zenye thamani ya Shilingi Bilioni 24,950,000,000 mwaka 2021. Kielelezo Na. 3. Kielelezo Na. 3: Mauzo ya Parachichi Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 Jan Feb Machi Apr 2021 966 1,313 2192 1500 2022 1,107 2,175 1663 2287 % ya badiliko 15% 66% -24% 52% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% - 500 1,000 1,500 2,000 2,500 2021 2022 % ya badiliko 19 31. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, Serikali imeongeza mtaji wa Benki ya Kilimo (TADB) kutoka Shilingi Bilioni 60 mwaka 2021 hadi Shilingi Bilioni 268 mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 346.7. Ongezeko hilo limewezesha TADB kutoa mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 116.63 kwenye miradi 197 ya maendeleo na kufanya jumla ya mikopo iliyotolewa tangu benki hiyo ianzishwe kufikia Shilingi Bilioni 482.4. Aidha, benki hiyo imewezesha wakulima 1,527,175 kupata dhamana ya mikopo ya kiasi cha Shilingi Bilioni 144. 32. Mheshimiwa Spika, Serikali imewezesha benki za biashara kupunguza riba kwenye mikopo ya kilimo kutoka kati ya asilimia 17 na 20 hadi kufikia asilimia tisa (9). Hatua hiyo imewezesha wakulima kupata pembejeo kwa wakati, kufufua na kuanzisha viwanda vidogo vya kuongeza thamani. 33. Vilevile, imefanikisha uuzaji wa soya nje ya nchi kufikia tani 53,594.35 mwaka 2020/2021 ikilinganishwa na tani 2,647 mwaka 2019/2020. Aidha, kampuni 80 za kitanzania zimesajiliwa kuuza soya nchini China. Pia, Serikali kupitia 20 CPB imefungua vituo vya mauzo katika miji ya Juba (Sudan Kusini) na Lubumbashi (DR Congo) na kukodi ghala zenye uwezo wa kuhifadhi tani 5,000 na 2,000 mtawalia. 34. Mheshimiwa Spika, pia, Serikali imetoa ruzuku za pembejeo za kilimo kwa mazao ya korosho, tumbaku na pamba zenye thamani ya Shilingi 178,844,086,527.4. Kadhalika, katika kipindi hicho Serikali imewezesha uundaji wa Mfumo wa Kielektroniki wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika na ununuzi wa magari 15, pikipiki 137 na kompyuta 82 kwa ajili ya kuimarisha ukaguzi na usimamizi wa vyama vya ushirika nchini. Jumla ya Shilingi Bilioni 2.44 zimetumika kuunda mfumo na kununua vitendea kazi hivyo. 35. Mheshimiwa Spika, mafanikio mengine na matokeo ya ziara ya Mhe. Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania katika nchi mbalimbali ni kama ifuatavyo: i. Nchini Ufaransa – Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania imesaini mkataba wa mkopo wa masharti nafuu wenye thamani ya Euro milioni 80 (sawa na Shilingi Bilioni 210) wenye lengo la kuimarisha benki hiyo ili kutoa mikopo ya muda mfupi na mrefu kwa sekta ya kilimo nchini. 21 ii. Uwekezaji mkubwa katika sekta ya Mbolea – kwa sasa Kiwanda cha Itracom Fertilizer Limited kutoka Burundi kinajenga kiwanda kikubwa cha mbolea katika Jiji la Dodoma chenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 180 na kinatarajiwa kutoa ajira za kudumu kwa wafanyakazi takriban 3,000 na kitakuwa na uwezo wa kuzalisha mbolea tani 600,000 kwa mwaka. Mbali na jitihada hizo, pia jitihada kubwa za kufungua masoko kwa ajili ya mazao ya kilimo ambapo hapo awali ilikuwa ni moja ya changamoto kubwa inayotukumba hivyo tunapenda kumshukuru Mheshimiwa Rais kutokana na juhudi zake za kuimarisha mahusiano na mataifa wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) na mataifa mengine jambo ambalo limechochea; i. Mauzo ya maharage kutoka Tanzania kwenda Jumuiya ya Afrika Mashariki yameongezeka na kufikia Dola za Marekani Milioni 193. ii. Uondoaji wa vikwazo 56 vya biashara kati ya 64 vilivyokuwepo kati ya nchi ya Tanzania na Kenya hii ikiwa ni 22 mafanikio ya utekelezaji wa makubaliano kati ya Viongozi wa Nchi hizo mbili. Jitihada hizo zimepelekea ukuaji wa biashara kati ya Tanzania na Kenya kufikia Dola za Marekani Milioni 905. iii. Upatikanaji wa soko la China kwa ajili ya mazao (maharage ya soya na muhogo), jambo ambalo limetoa fursa ya soko la uhakika kwa wakulima wa mazao hayo nchini. 2. HALI YA UPATIKANAJI WA CHAKULA, UMWAGILIAJI NA USHIRIKA 2.1. Hali ya Upatikanaji wa Chakula 36. Mheshimiwa Spika, katika kipindi cha miaka mitano (2016-2021) uzalishaji wa mazao ya chakula nchini umeendelea kuwa wa kuridhisha na kuifanya nchi kujitosheleza kwa chakula kwa wastani wa asilimia 122.8 (Jedwali Na. 1). Uzalishaji mzuri wa mazao ulichangiwa na mtawanyiko mzuri wa mvua pamoja na kuongezeka kwa hamasa ya matumizi pembejeo bora kwa wakulima. 23 37. Mfano, upatikanaji wa mbolea umeongezeka kutoka tani 435,178 hadi tani 465,080; uzalishaji wa mbegu bora umeongezeka kutoka tani 26,112.69 hadi tani 35,199.39. Vilevile, matumizi bora ya zana za kilimo yameimarika ambapo matumizi ya teknolojia za kisasa yamefika asilimia 52 ya shughuli zote za kilimo. Jedwali Na. 1: Mwenendo wa uzalishaji na upatikanaji wa chakula nchini mwaka 2017-2022 Msimu wa Uzalishaji Uzalishaji wa Chakula (Tani) Mwaka wa chakula Mahitaji ya Chakula (Tani) Ziada (Tani) Utoshelevu (asilimia) 2016/2017 15,900,864 2017/2018 13,300,034 2,600,830 120 2017/2018 16,891,974 2018/2019 13,569,285 3,322,686 124 2018/2019 16,293,637 2019/2020 13,842,536 2,565,773 118 2019/2020 18,196,733 2020/2021 14,404,171 3,792,562 126 2020/2021 18,665,217 2021/2022 14,835,101 3,830,116 126 2021/2022 ** - - - Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 ** Tathmini ya Awali ya uzalishaji itakamilika Juni, 2022 38. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya chakula kwa mwaka 2021/2022 yamefikia tani 14,835,101 ambapo tani 9,448,770 ni za mazao ya nafaka na tani 5,386,331 ni mazao yasiyo ya nafaka (Jedwali Na. 2). Mahitaji hayo yakilinganishwa na uzalishaji yanaonesha kuwa nchi imezalisha ziada ya tani 3,830,116 za chakula ambapo tani 1,425,655 ni za mazao ya nafaka na tani 2,404,461 24 ni mazao yasiyo ya nafaka. Kutokana na hali hiyo, Taifa limejitosheleza kwa chakula kwa asilimia 126. Jedwali Na. 2: Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu wa 2020/2021, Zao kwa zao kwa Tani Nafaka Mahindi Mtama & Malezi Mchele Ngano Nafaka Uzalishaji 6,908,318 1,031,865.0 2,629,519 70,288 10,639,990 Mahitaji 5,956,814 2,087,357.8 1,091,778 281,938 9,417,888 Uhaba(- )/Ziada (+) 951,504 -1,055,493 1,537,741 -211,650 1,222,103 Sinafaka Mikunde Ndizi Muhogo Viazi Yasiyo nafaka Uzalishaji 2,135,522 1,392,970 2,643,915 1,612,852 7,785,260 Mahitaji 859,337 990,670 2,473,437 1,055,420 5,378,864 Uhaba(- )/Ziada (+) 276,185 402,300 170,478 557,433 2,406,396 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 39. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha usalama wa chakula nchini kwa kununua na kuhifadhi nafaka. Katika msimu wa 2021/2022, NFRA imenunua jumla ya tani 110,713.249 za nafaka. Kiasi hicho cha nafaka kikijumuishwa na akiba ya tani 107,384.057 iliyokuwepo wakati wa kuanza msimu wa ununuzi (1 Julai, 2021) kinafanya NFRA kuwa na hifadhi ya tani 218,097.306. Aidha, NFRA imeuza tani 19,601.141 na hivyo, hadi Aprili, 2022 akiba iliyopo kwenye ghala za NFRA ni tani 198,496.165. 25 2.2. Umwagiliaji 40. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imeendelea kutekeleza Sera ya Taifa ya Umwagiliaji ya Mwaka 2010 na Mikakati yake pamoja na Mpango wa Umwagiliaji wa mwaka 2018. Hadi Aprili, 2022 eneo linalomwagiliwa ni hekta 727,280.6, sawa na asilimia 60.6 ya lengo la kufikia hekta 1,200,000 ifikapo 2025 na asilimia 2.5 ya eneo lote linalofaa kwa kilimo cha umwagiliaji. Aidha, eneo linalomwagiliwa lipo katika skimu 2,773. Kati ya skimu hizo, skimu 1,691 zenye ukubwa wa hekta 419,067 zinamwagiliwa kwa njia ya asili na skimu 1,082 zenye ukubwa wa hekta 308,213.6 zinamwagiliwa kwa kutumia miundombinu ya umwagiliaji iliyoboreshwa. 41. Mheshimiwa Spika, maeneo yenye skimu zilizoendelezwa yameongeza uzalishaji na tija kwenye mazao. Kwa mfano tija kwenye zao la mpunga imeongezeka kutoka wastani wa tani 2 kwa hekta hadi kufikia wastani wa kati ya tani 4 na 5 kwa hekta; zao la mahindi tija imeongezeka kutoka tani 1.7 hadi kufikia tani 2 kwa hekta; zao la vitunguu tija imeongezeka kutoka tani 13 hadi kufikia tani 26 kwa hekta; na zao la nyanya tija 26 imeongezeka kutoka tani 5 hadi kufikia 18 kwa hekta. Aidha, jumla ya wakulima 4,363,683 wananufaika na skimu za umwagiliaji zilizopo nchini. Shamba la vitunguu linalomwagiliwa kwa miundombinu ya umwagiliaji ya asili katika kijiji cha Oloigeruno kitongoji cha Iltulele, mkoani Arusha 2.3. Ushirika 42. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika (Tanzania Co-operative Development Commission - TCDC), imeendelea kutekeleza jukumu lake la msingi la kudhibiti na kuhamasisha maendeleo ya ushirika, ambapo 27 hadi Aprili, 2022 idadi ya Vyama vya Ushirika vyenye usajili vimefikia 9,741 ikilinganishwa na vyama 9,185 katika kipindi kama hicho mwaka 2021. Kati ya hivyo 4,538 ni Vyama vya Ushirika wa Kilimo na Masoko (AMCOS), 3,946 ni Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo (SACCOS) na 1,257 ni Vyama vinavyojishughulisha na kazi mbalimbali zikiwemo ufugaji nyuki, ufugaji na uvuvi. Pia idadi ya wanachama wa Vyama vya Ushirika imeongezeka kutoka wanachama 6,050,324 mwaka 2021 hadi 6,965,272 mwaka 2022. Ongezeko hilo limetokana na uhamasishaji kuhusu umuhimu wa kujiunga na ushirika. 43. Mheshimiwa Spika, Tume imeendelea kutoa leseni za uendeshaji wa Vyama vya Ushirika vya Akiba na Mikopo ambapo SACCOS 222 zimepatiwa leseni na hivyo kufanya idadi ya SACCOS zenye leseni kufikia 655. Kati ya hizo, SACCOS daraja A ni 523 na SACCOS daraja B ni 132. 44. Mheshimiwa Spika, Vyama vya Ushirika vimekuwa chachu ya wananchi kupata huduma za kijamii ambapo kwa sasa vimeanza kutoa huduma ya bima ya afya kwa wanachama wake kwa kushirikiana na Mfuko wa Taifa wa Bima ya 28 Afya (National Health Insurance Fund-NHIF) na mabenki. Mkakati umewekwa kati ya Tume ya Maendeleo ya Ushirika na NHIF kuhakikisha wanachama wa Vyama vya Ushirika wanapata huduma ya afya ya uhakika na kwa wakati. Hadi Aprili, 2022 wanachama zaidi ya 1,000,000 wamejiunga kwenye mpango huo. 45. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2020/2021, Shirika la Ukaguzi na Usimamizi wa Vyama vya Ushirika (COASCO) limekagua vyama 6,013 kati ya lengo la kukagua vyama 6,350. Kati ya vyama vilivyokaguliwa, vyama 357 vimepata hati inayoridhisha, vyama 2,674 vimepata hati yenye shaka, vyama 1,253 vimepata hati isiyoridhisha na vyama 1,729 vimepata hati mbaya. Ukaguzi huo umebaini kuwepo kwa ubadhilifu wa mali na udhaifu katika mifumo ya udhibiti wa ndani pamoja na vyama vingi kushindwa kuandika vitabu vya hesabu, hivyo miamala ya vyama vya ushirika kutokuwa na uthibitisho wa usahihi wake. 46. Hatua zilizochukuliwa baada ya ukaguzi huo ni pamoja na kuwaondoa, kuwatengua viongozi wa Bodi za vyama na watendaji waliobainika kuhusika na ubadhilifu wa mali za vyama vya 29 ushirika. Aidha, viongozi tisa (9) na watendaji watatu (3) wamefikishwa kwenye vyombo vya dola kwa hatua zaidi. 3. UTEKELEZAJI WA MALENGO YA MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2021/2022 47. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa Mpango na Bajeti kwa mwaka 2021/2022, umezingatia Mwongozo wa Mpango na Bajeti ya mwaka 2021/2022; Dira ya Maendeleo ya Taifa (2025); Mpango wa Maendeleo wa Taifa Awamu ya Tatu (2020/2021- 2025/2026) na Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi ya mwaka 2020 hadi 2025. 48. Mheshimiwa Spika, pia, utekelezaji umezingatia Malengo Endelevu ya Maendeleo 2030 (SDGs); Sera ya Taifa ya Kilimo ya Mwaka 2013; Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP II) na Hotuba ya Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania aliyoitoa tarehe 22 Aprili, 2021 alipolihutubia Bunge lako Tukufu. Pia, imezingatia masuala mtambuka ya jinsia, mazingira, lishe, UKIMWI na vijana. 30 4. MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2021/2022 4.1.1. Makusanyo ya Maduhuli 49. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 34,495,000,000 kupitia Fungu 43 na Fungu 05 kutokana na vyanzo vyake vya makusanyo. Kati ya fedha hizo, Shilingi 4,480,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 43 na Shilingi 30,015,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 05. 50. Hadi Aprili, 2022, Wizara imekusanya Shilingi 4,885,172,460 sawa na asilimia 14.16 ya makadirio. Kati ya Fedha hizo Shilingi 4,224,031,585.09 zimekusanywa na Fungu 43 na Shilingi 661,140,875 zimekusanywa na Fungu 05. 4.1.2. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) 4.1.3. Makusanyo ya Maduhuli 51. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 34,495,000,000 kupitia Fungu 43 na 31 Fungu 05 kutokana na vyanzo vyake vya makusanyo. Kati ya fedha hizo, Shilingi 4,480,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 43 na Shilingi 30,015,000,000 zinakusanywa kupitia Fungu 05. 52. Hadi Aprili, 2022, Wizara imekusanya Shilingi 4,885,172,460.09 sawa na asilimia 14.16 ya makadirio. Kati ya Fedha hizo Shilingi 4,224,031,585.09 zimekusanywa na Fungu 43 na Shilingi 661,140,875 zimekusanywa na Fungu 05. Jedwali Na.3: Mchanganuo wa Makusanyo ya Maduhuli (TSH) Fungu Makadirio Makusanyo Asilimia Fungu 43 4,480,000,000 4,224,031,585.09 94.28 Fungu 05 30,015,000,000 661,140,875 2.2 Jumla 34,495,000,000 4,885,172,460.09 14.16 4.1.4. Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) 53. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ya Kilimo ilitengewa jumla ya Shilingi 294,162,071,000 (Jedwali Na. 3) kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24 kama ifuatavyo: - 32 Fungu 43 54. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo kupitia Fungu 43 ilitengewa Shilingi 228,871,243,000. Kati ya fedha hizo, Shilingi 164,748,000,000 ni kwa ajili ya bajeti ya maendeleo ambapo Shilingi 82,180,000,000 ni fedha za ndani na Shilingi 82,568,000,000 ni fedha za nje. Aidha, Shilingi 64,123,243,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida. Kati ya Fedha hizo, Shilingi 14,428,975,000 ni mishahara ya watumishi wa Wizara na Shilingi 28,063,482,000 ni mishahara ya watumishi wa Bodi na Taasisi. Aidha, Shilingi 11,676,789,490 ni matumizi mengineyo (Other Chargers - OC) kwa Wizara na Shilingi 9,953,996,510 ni matumizi mengineyo (OC) kwa ajili ya Bodi na Taasisi. 4.1.5. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida 55. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2022, Shilingi 54,083,072,288 sawa na asilimia 84.34 ya fedha zilizoidhinishwa za matumizi ya kawaida zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 17,455,234,748 ni za matumizi mengineyo ya Wizara, Taasisi na Bodi na Shilingi 36,627,837,540 ni mishahara ya Wizara, Taasisi na Bodi. 33 4.1.6. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo 56. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 Shilingi 77,266,472,804.94 ya fedha zilizoidhinishwa zimetolewa na kutumika sawa na asilimia 46.89. Kati ya fedha hizo, Shilingi 59,354,119,664.10 ni fedha za ndani na Shilingi 17,912,353,141 ni fedha za nje. Fungu 05 57. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 51,487,450,000 zilitengwa kupitia Fungu 05. Kati ya fedha hizo, Shilingi 46,500,000,000 ni kwa ajili ya kutekeleza Miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 35,000,000,000 ni fedha za ndani na Shilingi 11,500,000,000 ni fedha za nje. Aidha, kati ya fedha hizo Shilingi 4,987,450,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ambapo Shilingi 3,349,266,000 ni kwa ajili ya mishahara ya watumishi wa Tume na Shilingi 1,638,184,000 ni kwa ajili ya matumizi mengineyo. 4.1.7. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida 58. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2022, Shilingi 4,345,471,657.30 sawa na asilimia 87.13 ya fedha zilizoidhinishwa za matumizi ya kawaida zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 34 1,734,751,657.30 ni za matumizi mengineyo zikijumuisha Shilingi 582,136,857 za madeni ya watumishi na Shilingi 2,610,720,000 ni mishahara ya watumishi. 4.1.8. Matumizi ya Bajeti ya Maendeleo 59. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 Shilingi 5,935,965,769.22 sawa na asilimia 12.77 ya fedha za ndani zilizoidhinishwa zimetolewa na kutumika. Kati ya fedha hizo, Shilingi 555,486,510.95 zimetumika kugharamia ujenzi wa skimu ya Kirya (hekta 800) iliyopo Wilaya ya Mwanga na Endagaw (hekta 246) iliyopo Wilaya ya Hanang’. Aidha, Shilingi 1,487,570,916.95 zimetumika kwa ajili ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu za Luiche, Ibanda, Ilemba, Makwale, Tlawi na Mkombozi. Vilevile, Tume imepokea jumla ya Shilingi 3,892,908,341.32 ambazo zimetumika kulipa madeni ya wakandarasi. Fungu 24 60. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 12,803,378,000 zilitengwa kupitia Fungu 24. Kati ya fedha hizo, Shilingi 5,549,009,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ya Tume ya Maendeleo ya Ushirika na Shilingi 4,654,984,000 ni kwa ajili ya mishahara ya watumishi wa Tume. 35 Aidha, Shilingi 1,000,000,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ya COASCO na Shilingi 1,599,385,000 ni kwa ajili ya mishahara ya watumishi wa COASCO. 4.1.9. Matumizi ya Bajeti ya Kawaida 61. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2022, Shilingi 10,232,485,264.98 sawa na asilimia 79.92 ya fedha zilizoidhinishwa za matumizi ya kawaida zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 5,157,164,402.38 ni za matumizi mengineyo, na Shilingi 5,075,320,862.6 ni mishahara. Jedwali Na. 4: Mchanganuo wa Matumizi ya Fedha zilizotolewa kwa mwaka 2021/2022 Na Bajeti Iliyoidhinishwa Fedha zilizoidhinishwa Fedha zilizotolewa Asilimia Fungu 43 1. Fedha za Matumizi ya Kawaida 64,123,243,000 54,083,072,288 84.334 Fedha za maendeleo 164,748,000,000 77,266,472,804.94 46.89 Jumla ndogo Fungu 43 228,871,243,000 131,349,545,092.94 57.39 Fungu 05 2 Fedha za Matumizi ya Kawaida 4,987,450,000 4,345,471,657.30 87.13 Fedha za maendeleo 46,500,000,000 5,935,965,769.22 12.77 Jumla ndogo Fungu 05 51,487,450,000 10,281,437,426.52 19.96 Fungu 24 3. Fedha za Matumizi ya kawaida 12,803,378,000 10,232,485,264.98 79.92 Jumla ndogo Fungu 24 12,803,378,000 10,232,485,264.98 79.92 Jumla Kuu 294,162,071,000 272,931,575,450.86 92.78 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 36 4.2. UTEKELEZAJI WA MAENEO YA KIPAUMBELE KWA MWAKA 2021/2022 62. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imetekeleza vipaumbele vifuatavyo: (i) Utafiti wa kilimo; (ii) Upatikanaji wa pembejeo; (iii) Kuimarisha kilimo cha Umwagiliaji; (iv) Huduma na mafunzo ya ugani; (v) Upatikanaji wa Masoko; (vi) Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa mitaji; na (vii) Kuimarisha Kilimo Anga. 4.2.1. Utafiti wa Kilimo 4.2.1.1. Utafiti wa Mbegu Bora na teknolojia za kilimo 63. Mheshimiwa Spika, mwaka 2021/2022, Kamati ya Taifa ya Mbegu imeidhinisha aina 18 za mbegu kwa ajili ya matumizi zitakazochangia katika upatikanaji wa mbegu bora msimu wa 2022/2023 (Kiambatisho Na. 1). Kati ya mbegu hizo, aina tano (5) zimegunduliwa na TARI na aina 13 zimegunduliwa na kampuni binafsi za mbegu. Mbegu hizo ni za mahindi (5), choroko (2), ngano (2), tumbaku (2), mpunga (1) na viazi mviringo (6). Mbegu zilizogunduliwa zitatumika kuzalisha madaraja ya mbegu za awali na msingi ili kuwapa 37 ASA na kampuni binafsi kuzalisha mbegu zilizothibitishwa ambazo zitatumiwa na wakulima. 64. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza matumizi ya mbegu bora, TARI imeendelea kutumia vituo vya usambazaji wa teknolojia (AgriTech Hubs) ikiwemo viwanja nane (8) vya maonesho ya kilimo na mashamba ya mfano. Hadi Aprili, 2022 mashamba ya mfano 802 yameandaliwa kwa ajili ya kufundisha wakulima. Aidha, wakulima na wadau 12,691 wamepata mafunzo ambapo tani 0.96 za mbegu za mazao ya mahindi, mpunga na mtama na miche 112,599 imesambazwa kwa wakulima kupitia vituo hivyo. 65. Vilevile, TARI imezalisha mbegu mama tani 19.998, mbegu za awali tani 197.77 na mbegu za msingi tani 134.60 ambazo zinaweza kuzalisha wastani wa tani 26,000 za mbegu zilizothibitishwa za alizeti, maharage, mahindi, ngano, mtama, korosho, mpunga, ufuta, karanga, pamba na shayiri. 66. Mheshimiwa Spika, TARI imesaini mkataba na Taasisi ya Kuendeleza Mifumo ya Masoko (Agricultural Market Development Trust- AMDT) wa kuongeza uzalishaji wa mbegu bora za 38 alizeti. Mkataba huo unahusisha kampuni ya mbegu ya BioSustain iliyopo Singida, AMINATA Quality & Consultancy ya Tanga na Highland Seed Growers ya Mbeya. Kupitia mkataba huo, tani 300 za mbegu za alizeti zitazalishwa. 67. Mheshimiwa Spika, TARI imetafiti na kugundua nafasi mpya ya kupanda pamba ambayo ni sentimita 60 kutoka mstari hadi mstari na sentimita 30 kutoka mche hadi mche badala ya nafasi ya awali ambayo ilikuwa ni sentimita 90 kwa sentimita 40. Nafasi mpya imeongeza idadi ya mimea kwa hekta kutoka miche 27,777 hadi 55,555 na hivyo kuongeza mavuno kutoka wastani wa kilo 710 hadi kilo 1,422 kwa hekta moja sawa na kutoka kilo 284 hadi 569 kwa ekari moja. 68. Mheshimiwa Spika, TARI imegundua zana (fabricate) rahisi za kupandia pamba zenye uwezo wa kupanda mistari miwili kwa mara moja. Tafiti zinaonesha kuwa muda unaotumika kupanda mbegu za pamba kwa kutumia zana hizo ni saa moja (1) hadi masaa mawili (2) kwa kukokotwa na wanyama kazi na masaa mawili (2) hadi matatu (3) kwa kuvutwa na nguvukazi watu kutegemea hali ya shamba na udongo wake. Wakati huo 39 upandaji kwa kutumia nguvukazi watu kudondosha mbegu kwa mkono hutumia zaidi ya masaa 11. 69. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii, kuwapongeza Dauson Malela, Robert Cheleo Alphonce na Dkt. Paul Saidia ambao ni watafiti wa TARI-Ukiriguru kwa ubunifu wao wa kugundua na kutengeneza mashine hiyo rahisi ya kupandia. 4.2.1.2. Vituo vya Utafiti 70. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha vituo vya utafiti, Wizara kupitia TARI imeendelea kujenga Ofisi ya kituo cha uzalishaji wa miche ya michikichi, TARI Kihinga, mkoani Kigoma ambapo hadi sasa ujenzi umefikia asilimia 20. Aidha, Wizara imejenga na kusimika miundombinu ya umwagiliaji katika vituo vya utafiti vya TARI Uyole, Bwanga na Makutopora ambayo itaongeza uzalishaji wa mbegu za ngano, pamba, alizeti, mahindi na miche ya zabibu. 71. Vilevile, Wizara imeendelea kuimarisha maabara za TARI Mlingano na TARI Mikocheni kwa kununua vifaa, madawa na vitendanishi vya maabara. Kadhalika, TARI imefadhili watafiti 43 40 wa masomo ya muda mrefu katika vyuo mbalimbali vya ndani na nje ya nchi. Kati ya hao, 19 ni shahada ya uzamivu, 19 shahada ya uzamili na watano (5) shahada. 4.2.2. Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo 4.2.2.1. Mbegu Bora 72. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kusimamia uzalishaji na upatikanaji wa mbegu bora ambapo hadi Aprili 2022, tani 49,962.35 za mbegu bora zimepatikana sawa na asilimia 26.68 za mahitaji ya tani 187,197 kwa mwaka. Kati ya mbegu hizo, tani 35,199.39 zimezalishwa ndani ya nchi, tani 11,340.2 zimeingizwa kutoka nje ya nchi na Sekta Binafsi na tani 3,422.80 ni bakaa ya msimu uliopita kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 5. Kati ya mbegu bora zilizozalishwa ndani ya nchi, tani 3,033.85 zimezalishwa na ASA, tani 18,480 ni mbegu za pamba zilizozalishwa na ASA kwa kushirikiana na Bodi ya Pamba, tani 652.133 zimezalishwa na TARI na tani 13,033.41 Sekta Binafsi. 73. Mheshimiwa Spika, TARI kupitia vituo vyake vya Selian, Uyole na Kifyulilo imezalisha tani 214.8 za mbegu za ngano. Kati ya hizo, tani 41 0.3 ni mbegu mama, tani 24.7 mbegu za awali na tani 158.7 ni mbegu zilizothibitishwa. Kati ya mbegu zilizothibitishwa, tani 113.9 zimesambazwa kwa wakulima ambapo tani 2.3 za mbegu zilizosambazwa zimepelekwa katika skimu ya umwagiliaji Bahi ili kuongeza uzalishaji wa ngano nchini. Pia, TARI imezalisha tani 37 za mbegu za ufuta na kusambaza tani 25 kwa wakulima, na tani 18 za mbegu za karanga na kusambaza tani 15.5 kwa wakulima. 74. Mheshimiwa Spika, kituo cha TARI Mlingano kimeendelea kuzalisha miche bora ya viungo (pilipili manga, karafuu, mdalasini na kokoa) ambapo hadi Aprili, 2022 miche 1,600 imezalishwa na miche 1,003 imesambazwa kwa wakulima wa Tanga, Morogoro, Arusha na Mtwara. Aidha, Kituo kimezalisha miche 10,000 ya matunda (machungwa, machenza, ndimu, malimau, topetope, komamanga na embe) na kusambaza miche 932 kwa wakulima katika mikoa ya Tanga, Morogoro, Dar es salaam, Lindi na Mtwara. 75. Vilevile, Bodi ya Pamba imesambaza tani 15,548 za mbegu za pamba kwa wakulima 42 zinazotosha kupandwa kwenye shamba lenye ukubwa wa hekta 621,920. Jedwali Na. 5: Upatikanaji wa Mbegu Bora Hadi Aprili, 2022. Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 *Hazikujumuishwa kwenye jumla 76. ASA imesafisha na kusambaza kwa wakulima tani 2,000 za mbegu za alizeti (standard seed) zenye thamani ya Shilingi Bilioni 5.84 kwa utaratibu wa ruzuku. Mbegu hizo zimesambazwa katika mikoa ya Dodoma, Singida, Simiyu na Manyara kwa ajili ya kuongeza uzalishaji wa mafuta ya kula na zinatarajiwa kuzalisha tani 400,000 za alizeti zitakazozalisha mafuta ya kula wastani wa tani 100,000. Aina ya zao Uzalishaji wa ndani (Tani) Bakaa (Tani) Uagizaji toka nje (Tani) Jumla (Tani) Mahindi 13,498.3 3,145.30 10,548.6 27,192.2 Mpunga 576.1 0 1.0 577.1 Mtama 106.9 3.1 1.3 111.3 Alizeti 1,973.5 80.3 138.3 2,192.1 Maharage 305.1 34 24.0 363.1 Soya 15.6 9.7 117.4 142.7 Ufuta 43.8 0 0 43.8 Kunde 0.5 0 0 0.5 Choroko 5.2 0.6 0 5.8 Mbogamboga 25.3 122.8 293.0 441.1 Karanga 10.2 0 0 10.2 Pamba 18,480 0 0 18480 Ngano 158.7 27 164 349.7 Tumbaku 0.25 0 0.1 0.31 Nyasi 0 0 1.5 1.5 *Pingili za muhogo 28,507,814 0 0 28,507,814 Viazi mviringo 0 0 51 51 Jumla 35,199.39 3,422.80 11,340.2 49,962.39 43 77. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mradi wa Kukabiliana na Athari za UVIKO-19 imenunua tani 12.8 za mbegu za alizeti aina ya Hysun-33 na Supersun ambazo zimesambazwa kwa wakulima 4,362 kupitia Vyama vya Ushirika katika Mikoa ya Dodoma (Kongwa tani 2.4 na Kondoa tani 2.6), Singida (Singida DC tani 3.8 na Iramba tani 2.7) na Simiyu (Itilima tani 1.3). Aidha, hadi Aprili, 2022. ASA imezalisha mbegu-miche ya michikichi (pre-geminated seeds) 121,292 kupitia mashamba ya Mwele Tanga (60,300), Mbozi (52,000) na Bugaga (8,992). Miche bora ya michikichi katika Kituo cha TARI Kihinga mkoani Kigoma 78. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, ASA imeongeza eneo la kuzalisha mbegu kwa kufungua mashamba mapya yenye ukubwa wa hekta 1,639.6. Mashamba hayo ni Msimba - Kilosa (hekta 815), Mwele - Mkinga (hekta 305), Bugaga- Kasulu (hekta 30.8), Kilimi - 44 Nzega (hekta 300), Namtumbo (hekta 88.8) na Msungura -Chalinze (hekta 100). Kati ya eneo hilo, hekta 1,158.6 zitatumika kwa uzalishaji wa mbegu za alizeti. 79. Vilevile, ASA imeingia mkataba na Shamba la Msipazi na Kituo cha Kilimo Laela kuzalisha mbegu bora za alizeti. Jumla ya ekari 450 zimelimwa ambapo ekari 50 ni kwa kituo cha Laela na matarajio ni kuzalisha tani 14 za mbegu za alizeti na ekari 400 za shamba la Msipazi zinatarajia kuzalisha tani 112 za mbegu za alizeti. 80. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza upatikanaji wa miche bora ya chai, Wakala wa Wakulima Wadogo wa Chai Tanzania (Tanzania Smallholders Tea Development Agency – TSHTDA) imezalisha miche 843,066 sawa na asilimia 108.8 ya lengo la kuzalisha miche 750,000 na uzalishaji unaendelea. Kati ya miche hiyo Wilaya ya Rungwe imezalisha miche 232,000, Njombe 152,047 na Mufindi 459,019. 81. Vilevile, miche 6,000,000 imepandwa kwenye vitalu kupitia mradi wa Njombe Outgrower Servince Campany – NOSC. Aidha, miche bora 7,100,000 iliyokuwa inatunzwa kwenye vitalu 45 vilivyopo katika Wilaya ya Njombe kupitia NOSC (5,100,000) na Mufindi Outgrower Project - MOG (2,000,000) imetumika kwa ajili ya kujaza mapengo katika eneo la hekta 60 pamoja na kupandwa upya kwenye eneo la hekta 200 katika tarafa ya Igominyi – Njombe. 82. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI, ASA, Bodi za Mkonge, Korosho, Pareto, Kahawa na Vikundi vya wakulima imezalisha jumla ya miche bora 32,301,995 na mbegu tani 95,764. Aidha, miche 24,447,952 na mbegu tani 95,764. zimesambazwa kwa wakulima kama inavyooneka kwenye Jedwali Na. 6. Miche ya mkonge imesambazwa kwa wakulima katika mikoa ya Singida, Tanga, Manyara na Simiyu; na miche ya kahawa imesambazwa kwa wakulima katika mikoa ya Kagera, Ruvuma, Kilimanjaro, Songwe, Mbeya, Kigoma, Njombe, Tanga na Mara. 46 Naibu Waziri wa Kilimo, Mhe. Anthony Mavunde akigawa miche bora ya kahawa zaidi ya milioni mbili (2,000,000) aina ya robusta kwa Wakulima wa Kyerwa wa mkoa wa Kagera 83. Pia, mbegu za korosho zimesambaza na Bodi ya Korosho katika Halmashauri 86 ambazo zitazalisha miche 12,706,960. Aidha, pingili za muhogo 28,507,814 zimezalishwa kupitia ASA, TARI na vikundi vya wakulima. 47 Jedwali Na. 6: Uzalishaji wa Mbegu na Miche kupitia Bodi za Mazao mwaka 2021/2022 Na. Aina ya Zao Mbegu zilizoza lishwa Mbegu zilizosa mbazwa Miche iliyozalishwa Miche iliyosambazwa 1 Mkonge 5,046,000 4,241,630 2 Kahawa 7,956,371 7,956,371 3 Chai 13,916,066 7,100,000 4 Korosho 90,764 90,764 91,512 91,512 5 Pareto 5,000 5,000 0 0 6 Mboga 1,953,025 1,953,025 7 Minazi 1,250,000 1,250,000 8 Michikichi 929,984 774,737 9 Viazi vitamu 1,000,448 1,000,448 10 Zabibu 113,637 35,277 11 Parachichi 44,952 44,952 Jumla 95,764 95,764 32,301,995 24,447,952 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 84. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Taasisi ya Uthibiti wa Ubora wa Mbegu Tanzania (Tanzania Official Seed Certification Institute – TOSCI) imeendelea kuthibiti ubora wa mbegu nchini kwa kukagua mashamba ya mbegu na kupima ubora wake kwenye maabara. Hadi Aprili, 2022 TOSCI imekagua hekta 1,654.2 za mashamba ya mbegu na kubaini yote yamekidhi vigezo vya ubora; imekusanya sampuli 1,795 na kupima ubora wake ambapo sampuli 1,591 zimekidhi vigezo vya ubora, sampuli 143 hazikukidhi vigezo vya ubora na sampuli 61 zinaendelea kufanyiwa vipimo. 48 85. Mheshimiwa Spika, TOSCI imekagua maduka ya mbegu 303 na kufanya majaribio ya utambuzi wa aina 65 za mazao ya kilimo. Aidha, TOSCI imetoa mafunzo kuhusu Sheria ya Mbegu Na. 18 ya mwaka 2003 na Kanuni zake kwa wafanyabiashara 399 na mafunzo ya uzalishaji wa mbegu bora kwa wakulima 82 katika mikoa ya Morogoro, Mwanza, Tabora, Geita, Mbeya, Iringa, Ruvuma, Songwe, Rukwa, Katavi, Arusha na Mtwara. Mtaalam kutoka Taasisi ya Uthibiti wa Ubora wa Mbegu Tanzania (TOSCI) akiendesha majaribio ya kupima ubora wa mbegu kwenye maabara ya Taasisi hiyo mkoani Morogoro 49 4.2.2.2. Mbolea 86. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 tani 436,452 za mbolea zimepatikana sawa na asilimia 63 ya mahitaji ya tani 698,260 ya msimu wa 2021/2022. Kati ya hizo, tani 274,973 zimeingizwa kutoka nje ya nchi, tani 43,579 zimezalishwa nchini na tani 117,900 ni bakaa ya msimu wa 2020/2021 kama inavyoonekana kwenye Jedwali. Na. 7. Jedwali na. 7: Upatikanaji wa Mbolea Hadi Aprili, 2022 Aina ya Mbolea Bakaa ya Msimu 2020/202 1 Kiasi kilichoi ngizwa Uzalish aji wa ndani Jumla ya Upatikan aji Mahitaji ya 2021/202 2 UREA 26,066 60,238 - 86,304 210,769 DAP 14,322 25,932 - 40,254 166,310 NPKs 30,909 45,805 1,339 78,053 147,503 Other N. 13,126 5,400 5,499 24,025 8,915 SA 8,920 34,727 - 43,647 32,978 CAN 559 50,947 - 51,506 101,618 NPSZn 4,686 0 - 4,686 11,571 MoP 4,835 12,900 - 17,735 1,939 NPS 1,945 8,040 - 9,985 - Minjingu 6,084 0 25,732 31,816 8,361 Mbolea Nyingine 4,513 30,984 5,008 40,505 8,298 Lime 1,852 0 4,426 6,278 - Dolomite 49 0 1,075 1,124 - Gypsum 34 0 500 534 - Jumla 117,900 274,973 43,579 436,452 698,262 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 50 87. Mheshimiwa Spika, mauzo ya mbolea ndani ya nchi yalikuwa tani 173,957 na nje ya nchi yalikuwa tani 43,175 na tani 192,100 zinaendelea kuuzwa. Aidha, aina 28 za mbolea mpya na visaidizi vyake vimesajiliwa ikilinganishwa na aina 17 za mbolea mpya zilizosajiliwa mwaka 2020/2021. 88. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Tumbaku kwa kushirikiana na Vyama vya Ushirika imesambaza mbolea tani 20,689.9 za NPK na tani 5,066.7 za CAN kwa wakulima ili kuongeza uzalishaji na tija. Pia, Bodi ya Chai na TSHTDA wameendelea kuhamasisha matumizi ya mbolea katika uzalishaji wa zao la chai kupitia vyama vya ushirika ambapo wakulima 11,869 wa vyama vya ushirika vya Igominyi (Njombe), (Iringa) na RUBTCOJE (Rungwe) wamehamasika na kununua tani 1,400 za mbolea aina ya NPK, TSP na UREA. 89. Mheshimiwa Spika, katika kudhibiti ubora wa mbolea nchini, Wizara kupitia Mamlaka ya Udhibiti wa Mbolea Tanzania (Tanzania Fertilizer Regulatory Authority - TFRA) imesajili wafanyabiashara 1,813 wa mbolea na kukagua wafanyabiashara 2,371 wa mbolea. Ukaguzi huo 51 ulibaini uwepo wa aina tisa (9) za mbolea zisizosajiliwa; uuzaji wa mbolea zilizofunguliwa; uwepo wa mbolea zenye uzani mdogo ukilinganisha na kipimo; na baadhi ya wafanyabiashara wa mbolea kufanya biashara bila vibali. Vilevile, wafanyabiashara wa mbolea 2,988 na wakaguzi 29 wamepatiwa mafunzo ya uhifadhi bora wa mbolea na mafunzo ya ukaguzi mtawalia. Pia, ujenzi wa maabara ya kupima ubora wa mbolea umefikia asilimia 38. 4.2.2.3. Viuatilifu 90. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha upatikanaji wa viuatilifu vya kudhibiti visumbufu vya mazao na mimea ambapo hadi Aprili, 2022, upatikanaji umefikia lita 106,000 vyenye thamani ya Shilingi 3,115,900,000. Kati ya hizo, lita 100,000 ni kwa ajili ya kudhibiti viwavijeshi, lita 5,000 kwelea kwelea na lita 1,000 kwa ajili ya nzi wa matunda. 91. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kudhibiti visumbufu vya mazao na mimea ikiwemo nzige, panya, kwelea kwelea, viwavijeshi na nzi wa matunda kwa kufanya savei, kununua na kusambaza viuatilifu kwenye maeneo yenye 52 milipuko pamoja na kutoa elimu kwa wakulima na maafisa ugani. 92. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 lita 225 za Methyl Eugeno zimesambazwa katika wilaya za Handeni (60), Muheza (50), Morogoro Mjini (45), Morogoro Vijijini (10), Bagamoyo (5), Pangani (25), na Ubungo (30) kwa ajili ya kudhibiti nzi wa matunda. Vilevile, lita 34,031 za Profenofos zimesambazwa katika Halmashauri 41 za mikoa ya Lindi, Pwani, Morogoro, Tanga, Geita, Manyara, Kilimanjaro, Dodoma, Singida, Dar es salaam, Katavi na Arusha kwa ajili ya kudhibiti viwavijeshi. Aidha, lita 561 za Duduba zimesambazwa katika Halmashauri ya Wilaya ya Kilosa. 93. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Pamba iliagiza chupa (acrepacks) 12,000,000 zenye thamani Shilingi bilioni 40.34 na kusambaza kwa wakulima kwa mfumo wa ruzuku ambapo chupa 9,500,000 zimetumika katika msimu wa 2021/2022 na chupa 2,500,000 zitatumika msimu wa 2022/2023. Aidha, Bodi ya Tumbaku imeratibu upatikanaji wa mbolea na viuatilifu vyenye thamani ya Dola za Marekani milioni 32.8 na kusambaza kwa wakulima. Vilevile, Bodi ya 53 Korosho imeratibu ununuzi wa viuatilifu vyenye thamani ya Shilingi Bilioni 59.3. Ununuzi huo umefanyika kwa kutumia utaratibu wa mazao husika kujigharamia yenyewe kupitia Mifuko ya Wadau. 94. Mheshimiwa Spika, Wizara imedhibiti milipuko ya panya katika mikoa ya Rukwa (Nkasi), Lindi (Kilwa), Nachingwea (Mtama, Liwale, Ruangwa na Lindi MC) na Mtwara (Nanyumbu, Tandahimba, Masasi na Newala) ambapo jumla ya kilo 812 za Zinc Phosphide zimetumika na kuokoa eneo la hekta 19,737.2 zilizolimwa mazao ya mahindi, ufuta, alizeti, karanga, mtama, muhogo na viazi vitamu. 95. Mheshimiwa Spika, katika kudhibiti visumbufu kuingia na kutoka nchini, Wizara imekagua tani 10,241,723.34 za mazao ya nafaka, bustani, mizizi, mbegu za mafuta, chai, tumbaku, kahawa, pamba, mikunde, mbao, mashudu na pumba katika vituo vya mipakani, bandari na viwanja vya ndege ambapo jumla ya vyeti 29,033 vya usafi wa mimea kwa ajili ya kuruhusu mazao kusafirishwa nje ya nchi na vyeti 2,039 vya kuruhusu mazao kuingia nchini vimetolewa. 54 96. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo ya udhibiti wa viwavijeshi kwa wakulima 200 na maafisa ugani 16 katika Kata 16 za Halmashauri ya Wilaya ya Kilombero. Kadhalika, imetoa mafunzo ya mbinu za kudhibiti nzi wa matunda kwa wakulima 849 na maafisa ugani saba (7) katika Wilaya ya Handeni. 97. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha matumizi ya taratibu na kanuni za ukaguzi wa mazao zinazofaa kuzuia visumbufu vya mimea kuingia nchini au kupeleka nje ya nchi zinazingatiwa, wataalam 34 wa Afya ya Mimea kutoka vituo vya Rusumo, Kabanga, Mutukula, na Namanga wamepatiwa mafunzo ya taratibu na kanuni za ukaguzi wa mazao ya mahindi, mchele na maharage yanayopitia katika mipaka hiyo. Aidha, Wizara imekamilisha maandalizi ya ramani ya ujenzi wa Kituo cha Utoaji wa Huduma kwa Pamoja Mipakani (One Stop Border Post - OSBP) yenye ukubwa wa mita za mraba 6,100 Manyovu – Kigoma. 98. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu Tanzania (Tanzania Plant Health and Pesticides Authority - TPHPA) imeendelea kudhibiti ubora wa viuatilifu 55 nchini ambapo hadi Aprili, 2022 maduka 233 na shehena 149 za viuatilifu zimekaguliwa na vibali 681 vimetolewa kwa wafanyabiashara wa viuatilifu. 99. Vilevile, Wizara kupitia TPHPA imetoa mafunzo ya matumizi bora ya viuatilifu na utambuzi wa visumbufu kwa maafisa ugani, wakulima na wauzaji wa viuatilifu 806 katika mikoa ya Iringa, Mbeya, Morogoro, Dar es salaam, Geita, Mwanza, Shinyanga, Simiyu na Kilimanjaro. Aidha, imechambua sampuli 5,000 za mabaki ya viuatilifu kwenye mazao ya chakula katika mikoa ya Dar es Salaam, Iringa, Arusha, Mbeya, Lindi na Mtwara. Kati ya sampuli hizo, sampuli 2,000 ziligundulika kuwa na mabaki ya viuatilifu. 56 Mtaalamu wa Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu Tanzania (TPHPA) akiwa maabara kuchambua sampuli za mazao ili kuangalia mabaki ya viuatilifu Upatikanaji wa Ithibati ya Maabara 100. Mheshimiwa Spika, Wizara imekarabati maabara ya TPHPA na kununua mashine ya kuchambua sampuli za mazao, mbolea, maji na udongo. Hatua hiyo imefanikisha maabara kupata ithibati ambapo itasaidia mazao ya kilimo yatakayopimwa katika maabara hiyo, kukidhi viwango vya masoko ya kimataifa. Aidha, Wizara kupitia Mradi wa Kudhibiti Sumukuvu (Tanzania Initiatives for Preventing Aflatoxin Contamination – 57 TANIPAC) imeendelea na ujenzi wa Kituo cha Udhibiti wa Visumbufu Kibaolojia ambao kwa sasa umefikia asilimia 65 na umegharimu jumla ya Shilingi 3,821,431,766.10. 4.2.2.4. Zana za Kilimo 101. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuwezesha upatikanaji, utoaji wa huduma za kitaalam na kuhimiza matumizi ya zana bora za kilimo ili kuongeza tija na kupunguza harubu katika uzalishaji na usindikaji wa mazao ya kilimo. Hadi Aprili, 2022 matumizi ya trekta yameongezeka kutoka asilimia 23 mwaka 2020 hadi asilimia 25 mwaka 2021. Vilevile, idadi ya matrekta makubwa yameongezeka kutoka 19,604 mwaka 2020/2021 hadi 21,149 na matrekta madogo yameongezeka kutoka 8,883 mwaka 2020/2021 hadi 9,420. 102. Aidha, Bodi ya Pamba imenunua mashine za kupalilia 400 na kusambaza kwa wakulima katika Halmashauri zinazozalisha pamba kulingana na mahitaji. 58 Wizara imeendelea kuhimiza matumizi ya zana bora za kilimo ili kuongeza tija na uzalishaji wa mazao ya kilimo kama matrekta makubwa katika shamba la Chuo cha Mafunzo Uyole mkoani Mbeya 103. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuhamasisha Sekta Binafsi kuwekeza katika zana na mashine za kilimo kwenye mnyororo wa uzalishaji wa mazao. Hadi Aprili, 2022 Sekta Binafsi imeingiza nchini mashine na zana za kilimo kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 8. 59 Jedwali Na.8: mashine na zana za kilimo zilizoingizwa nchini Na. Mashine na Zana Idadi 1. Matrekta makubwa 1,729 2. Matrekta madogo 653 3. Mashine kubwa za kuvuna 812 4. Mashine ndogo za kuvuna 516,466 5. Plau za matrekta 823,295 6. Haro za matrekta 25,332 7. Mashine za kupura 347,351 8. Zana za kupandia 19,809 9. Majembe ya kukokotwa na wanyamakazi 363,208 10. Mashine za kusindika mazao 1,239,994 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 104. Mheshimiwa Spika, Wizara imewatambua wabunifu wa zana za kilimo 16 katika mikoa ya Shinyanga (6), Dodoma (1), Mwanza (5), Arusha (1), Njombe (1), Manyara (1) na Tanga (1). Lengo la utambuzi huo ni kuwawezesha kupata mikopo yenye riba nafuu pamoja na kuwaunganisha na Taasisi za Utafiti wa Zana. 105. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha matumizi ya zana bora za kilimo, Wizara imeingia mkataba na kampuni ya AFTRADE kuwekeza kwenye uanzishwaji wa Vituo Jumuishi vya Utoaji wa Huduma za Zana za Kilimo nchini (mechanization hubs). 60 106. Wizara kwa kushirikiana na kampuni ya AFTRADE imefanya tathmini ya maeneo yanayofaa kuanzisha vituo hivyo. Hadi Aprili, 2022 tathmini imebaini kuwa vituo 13 vimekidhi mahitaji ya uwekezaji huo na taratibu za kuwezesha kuanza kazi zinaendelea. 4.2.3. Huduma na Mafunzo ya Ugani 4.2.3.1. Huduma za ugani 107. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imenunua pikipiki 7,000, vishikwambi 384 na Extension kits 6,700 kwa ajili ya maafisa ugani kilimo. Pia, Wizara imenunua vifaa vya kupima afya ya udongo (soil scanner) 143 kwa ajili ya Halmashauri 143. Hafla ya uzinduzi wa ugawaji wa vifaa hivyo ilifanywa na Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 04 Aprili, 2022 katika ukumbi wa Jakaya Kikwete Convention Centre Jijini, Dodoma. Jumla ya Shilingi 9,295,000,000 zimetumika kununua vifaa hivyo. 61 Mhe. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania akihutubia wakati zoezi la ugawaji wa vitendea kazi kwa Maafisa Ugani zaidi ya 6,700 katika ukumbi wa Jakaya Kikwete, Jijini Dodoma, tarehe 4 Aprili, 2022 4.2.3.2. Mafunzo ya Ugani 108. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo rejea kwa maafisa ugani 2,486 kuhusu kilimo biashara, matumizi bora ya zana za kilimo na kanuni bora za kilimo cha alizeti, zabibu, pamba, karanga, ufuta, soya, migomba na chikichi. Mafunzo hayo yaligharamiwa na Wizara kwa kushirikiana na Agricultural Market Development Trust – AMDT, Care International na Shirika la Maendeleo la Kilimo la Umoja wa 62 Mataifa (International Fund for Agricultural Development – IFAD). 109. Mafunzo hayo yametolewa katika mikoa ya Morogoro (Kilosa na Gairo), Njombe (Wanging’ombe na Ludewa), Ruvuma (Songea Vijijini na Namtumbo Vijijini), Kilimanjaro (Rombo, Hai na Siha), Manyara (Babati Vijijini na Kiteto), Singida (Manyoni, Itigi na Ikungi), Dodoma (Kondoa TC, Chemba na Chamwino), Tabora (Nzega Mjini, Nzega Vijijini, Urambo Vijijini na Kaliua Vijijini, Simiyu (Maswa, Meatu, Bariadi TC, Bariadi Vijijini, Busega na Itilima), Mara (Bunda na Serengeti), Iringa (Iringa Vijijini na Kilolo), Mbeya (Chunya na Mbarali), Songwe (Mbozi), Rukwa (Kalambo, Nkasi na Sumbawanga TC), Kigoma (Kasulu Vijijini na Kibondo), Mtwara (Masasi na Newala) na Lindi (Mtama Vijijini na Ruangwa). 110. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo ya uanzishwaji wa mashamba darasa kwa maafisa ugani 259 na wakulima viongozi 870 wa Mkoa wa Dodoma ili kuwezesha utoaji wa mafunzo ya mbinu bora za kilimo kwa vitendo kwa wakulima. Aidha, Wizara imewezesha uanzishwaji wa mashamba darasa 695, kati ya 63 hayo alizeti ni 378 na pamba ni 317. Vilevile, imeanzisha mashamba ya mfano 672 yakiwemo ya alizeti 415 na pamba 257 katika mikoa ya Dodoma, Singida na Simiyu. Aidha, maafisa ugani wa maeneo hayo wamepatiwa tani 10.5 za mbolea, viuatilifu (ekapack) 1,617 na viuagugu (ekapack) 1,584 kwa ajili ya kuanzisha mashamba hayo ambayo yatatumika kutoa mafunzo ya kilimo bora cha alizeti na pamba kwa wakulima kwa vitendo. 111. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI, imetoa mafunzo ya kilimo mseto na kuhamasisha matumizi ya miche ya chikichi iliyozalishwa kwa njia ya chupa (tissue culture) kwa wakulima 73,918, maafisa ugani 1,277 na wanafunzi wa shule za msingi 1,771. Pia, TARI imeanzisha mashamba ya mfano 35 ya chikichi katika Mkoa wa Kigoma. Vilevile, TARI kwa kushirikiana na Bodi ya Mkonge imetoa mafunzo ya kilimo bora cha mkonge kwa maafisa ugani 55 na wakulima 331 katika Wilaya ya Handeni mkoa wa Tanga. 112. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutoa huduma za ugani kwa njia ya Mfumo wa Kielektroniki (M-Kilimo) ambao unamwezesha mkulima kupata huduma ya ushauri wa kitaalam 64 kupitia simu ya kiganjani. Mfumo huo umelenga kutatua changamoto ya uhaba wa maafisa ugani waliopo pamoja na upatikanaji wa taarifa za masoko. Hadi Aprili, 2022 maafisa ugani 7,061 na wakulima 5,775,510 wamesajiliwa katika mfumo wa M-kilimo. Aidha, maswali 46,700 yameulizwa na kupatiwa majibu kupitia mfumo huo na Wizara inaendelea na uhamasishaji wa matumizi ya mfumo kwa wakulima. 113. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Mkonge imetoa mafunzo ya kilimo cha mkonge kwa wakulima 530 katika wilaya za Mkinga (364), Handeni (47), Korogwe (9), Kishapu (35), Meatu (11), Bariadi (12) na Itilima (52). Kutokana na mafunzo hayo jumla ya hekta 1,251.54 zimepandwa mkonge katika wilaya za Mkinga (hekta 451.72), Handeni 626.33), Chalinze (hekta 15), Korogwe (36.5), Kishapu (34.47), Meatu (19.52), Bariadi (23.0) na Itilima (45.0). Aidha, Bodi ya Pareto imetoa mafunzo ya kilimo bora cha pareto kwa wakulima 517 kutoka Mbeya (256), Ileje (71), Makete (88), Mufindi (71) na Manyara (31). Pia, Bodi kwa kushirikiana na kampuni za usindikaji wa pareto imetoa mafunzo ya uzalishaji wa pareto kwa vikundi vya Pashungu (52) na 65 Shigamba (37) katika Halmashauri ya Mbeya Vijijini. 114. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Korosho imetoa mafunzo ya kilimo bora kwa maafisa ugani 994 na wakulima 393 katika mikoa inayolima zao la korosho na mafunzo ya ubora wa korosho kwa maafisa ugani 229 katika mikoa ya Pwani na Tanga. Aidha, Bodi ya Kahawa imetoa mafunzo ya kilimo bora cha kahawa kwa wakulima 36,812 katika mikoa 16 inayozalisha kahawa. Kutokana na mafunzo hayo, mashamba 27,874 ya wakulima yamekarabatiwa pamoja na kuanzisha mashamba darasa 32 katika mikoa hiyo. Kadhalika, Bodi ya Sukari imetoa mafunzo ya kilimo bora cha miwa kwa wakulima 105 katika Wilaya ya Muheza kata za Muheza na Amani Mtibwa Morogoro. 115. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo rejea kuhusu teknolojia za kisasa za kilimo bora cha alizeti, michikichi, soya na pamba kwa maafisa ugani 1,512 wa mikoa ya Singida, Dodoma, Manyara, Kilimanjaro, Morogoro, Ruvuma, Njombe, Tabora, Simiyu, Mara, Iringa, Songwe, Mbeya, Rukwa, Lindi, Mtwara na Kigoma. Aidha, Wizara imewezesha maafisa ugani 596 katika mikoa ya Singida (158), Dodoma (259) na 66 Simiyu (179) kuanzisha mashamba darasa ya alizeti na pamba. 116. Pia, TARI imetoa mafunzo ya kanuni bora za kilimo cha zabibu kwa wakulima 865 kutoka kata za Mvumi Makulu, Mvumi Mission, Handali, Chinangali, Matumbulu, Mpunguzi, Mbabala, Hombolo, Mkonze na Chihanga na maafisa ugani 88 kutoka Halmashauri ya Kondoa (54), Mpwapwa (8) na Dodoma Jiji (26). 117. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa Agri-connect na TANSHEP imetoa mafunzo kwa wakulima 46,311 kuhusu kanuni bora za kilimo, uhifadhi wa mazao kabla na baada ya kuvuna, dhana ya ‘ANZIA SOKONI MALIZIA SHAMBANI’, na viwango vya ubora wa mazao katika mikoa ya Arusha (Ngorongoro na Arusha Vijijini), Kilimanjaro (Mwanga na Siha) na Tanga (Korogwe na Muheza). 4.2.3.3. Ukarabati wa Vyuo vya Kilimo na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima 118. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha mazingira ya kujifunzia na kufundishia kwa kukarabati miundombinu ya 67 Vyuo 12 vya Mafunzo ya Kilimo nchini ikiwemo ukarabati wa Ofisi, mabweni, mabwalo, madarasa, nyumba za watumishi, vyoo na maabara. Ukarabati wa miundombinu hiyo, upo katika hatua mbalimbali mfano ukarabati wa mabweni ya Ukiriguru, jengo la maktaba ya Chuo cha Kilimo Mtwara, majengo ya Ofisi za Vyuo vya Kilimo Tengeru, Tumbi, Uyole na Ilonga umefikia wastani wa asilimia 95. Aidha, ukarabati wa miundombinu ya Vyuo vya Kilimo Mubondo, KATRIN, KATC, Ilonga, Uyole na Inyala unaendelea na umefikia wastani wa asilimia 40. 4.2.3.4. Udahili wa wanafunzi katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo 119. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imedahili na kufadhili wanafunzi 2,360 wa ngazi ya Astashahada na Stashahada katika Vyuo 14 vya Mafunzo ya Kilimo. Kati ya hao, wanafunzi 1,507 ni wa mwaka wa kwanza na wanafunzi 853 ni wa mwaka wa pili. Vilevile, Wizara imedahili wanafunzi 582 wanaojigharamia wenyewe. Kati ya hao, wanafunzi 402 ni wa mwaka wa kwanza na 180 ni wa mwaka wa pili. Pia, Wizara inaendelea kutengeneza mfumo wa kielektroniki wa udahili 68 wa wanafunzi kwa ajili ya vyuo 14 vya mafunzo ya kilimo ambao upo katika hatua za majaribio. 4.2.4. Umwagiliaji 120. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imeendelea kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji kwa kujenga na kukarabati skimu za umwagiliaji. 4.2.4.1. Ujenzi wa Miradi ya Umwagiliaji 121. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume inaendelea na ujenzi wa skimu ya Kirya (hekta 800) iliyopo Wilaya ya Mwanga na Endagaw (hekta 246) iliyopo Wilayani Hanang’ ambapo hadi Aprili, 2022 utekelezaji wa miradi hiyo umefikia asilimia 42 na 41, mtawalia. Aidha, utekelezaji wa miradi hiyo utagharimu Shilingi 1,064,674,871.20 (Kirya) na Shilingi 989,719,851.66 (Endagaw) hadi itakapokamilika. 122. Vilevile, mikataba kwa ajili ya ujenzi wa skimu ya Msanginya/Usense (hekta 106) iliyopo Wilaya ya Nsimbo na Msufini (hekta 1,000) iliyopo Wilaya ya Mvomero imesainiwa na wakandarasi wamekabidhiwa kazi kwa ajili ya utekelezaji na itagharimu Shilingi 1,963,326,966. Aidha, ujenzi 69 wa bwawa katika skimu ya Orumwi (Siha) lenye mita za ujazo 58,000 litakalomwagilia hekta 200 umefikia asilimia 93. Ujenzi wa bwawa hilo utagharimu Shilingi 500,000,000 hadi kukamilika. 123. Mheshimiwa Spika, Tume kupitia Mfuko wa Taifa wa Maendeleo ya Umwagiliaji (NIDF) inaendelea na ujenzi wa skimu ya Idudumo (hekta 300) umefikia asilimia 26. Ujenzi wa skimu hiyo utagharimu Shilingi 746,062,670 hadi kukamilika. 124. Vilevile, taratibu za manunuzi kwa ajili ya ujenzi wa skimu ya Mgambalenga (Kilolo), Mbaka (Busekelo) na Muhukuru (Songea) zimekamilika na hatua za kusaini mikataba zinaendelea. Ujenzi wa miradi hiyo utagharimu jumla ya Shilingi 1,700,000,000 na ujenzi utaanza Juni, 2022. Aidha, Tume kupitia NIDF imenunua vifaa vya karakana na kutengeneza mitambo saba (7) ambayo ni low bed (1), motor grader mbili (2), excavator tatu (3) na buldozer moja (1). 125. Mheshimiwa Spika, Tume kwa kushirikiana na Jeshi la Kujenga Taifa (JKT) inaendelea na ujenzi wa miundombinu ya 70 umwagiliaji katika skimu ya umwagiliaji ya Chita JKT kikosi cha 837KJ (hekta 4,800) ambapo ujenzi umefikia asilimia 63. 4.2.4.2. Ukarabati wa Miradi ya Umwagiliaji 126. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Tume imeendelea na ukarabati wa skimu za umwagiliaji za Kituani Mwenzae (Lushoto), Luganga (Iringa), Mseta Bondeni (Kongwa), Chinangali (Chamwino) na Fufu (Chamwino). Ukarabati huo, umefikia asilimia 88, 69, 12, 15, na 15 mtawalia. Aidha, ukarabati wa skimu za Karema (Katavi), Kilida (Katavi) na Lwafi Katongoro (Nkasi) utafanyika baada ya msimu wa mvua kuisha. Ukarabati wa skimu hizo utagharimu jumla ya Shilingi 917,502,356 hadi kukamilika. 127. Mheshimiwa Spika, taratibu za manunuzi ili kuwapata wakandarasi wa kukarabati miundombinu ya umwagiliaji katika skimu za Lusu, Mvumi na Mwasubuya zinaendelea ambapo tathmini ya zabuni ya skimu ya Lusu imekamilika; zabuni ya skimu ya Mvumi imefunguliwa; na zabuni ya skimu ya Mwasubuya 71 inarudiwa kutangazwa kutokana na kutopatikana kwa wazabuni. 128. Mheshimiwa Spika, Tume kwa kushirikiana na Wizara ya Maliasili na Utalii imeendelea kutekeleza Mradi wa Kusimamia Maliasili na Kuendeleza Utalii Kusini mwa Tanzania (Resilient Natural Resource Management for Tourism and Growth Project-REGROW). Mradi huo unajenga na kukarabati skimu ya Madibira (hekta 3,000) uliopo Wilaya ya Mbarali ambapo hadi Aprili, 2022 ukarabati umefikia asilimia 27. Ujenzi na ukarabati wa mradi huo utagharimu jumla ya Shilingi 8,759,866,327.76. 129. Mheshimiwa Spika, maelezo ya kina ya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji ni kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 2. 4.2.4.3. Miradi ya Umwagiliaji Inayofanyiwa Upembuzi yakinifu na Usanifu 130. Mheshimiwa Spika, Tume kupitia ASDP II imekamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu za Mkombozi (Iringa), Idudumo (Nzega), Luiche (Kigoma/Ujiji) na Ilemba (Sumbawanga) kwa asilimia 100. Vilevile, 72 upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa la Ibanda (Sengerema/Geita), Tlawi (Mbulu) na skimu ya Makwale (Kyela) umefikia asilimia 65, 80 na 80, mtawalia kupitia ASDP II. Aidha, kupitia mradi wa REGROW, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika skimu nane (8) za Mbuyuni Kimani, Uturo, Isenyela, Makangarawe, Hermani, Chosi, Gonakuvagogolo na Matebete umefika asilimia 90. (Kiambatisho Na. 3). Skimu hizo zitajengwa katika mwaka wa fedha 2022/2023. 131. Mheshimiwa Spika, Tume kupitia NIDF inaendelea na upembuzi yakinifu katika skimu 12 zenye jumla ya hekta 29,242 (Jedwali Na. 9). Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika skimu hizo utatekelezwa mwaka 2022/2023. Jedwali Na. 9: Skimu zinazoendelea kufanyiwa upembuzi yakinifu Na. Jina la Skimu/bwawa Eneo (hekta) Wilaya 1. Kizi 500 Mpwapwa 2. Mlembule 3,000 Mpwapwa 3. Masimba 1,500 Iramba 4. Makondeko 3,000 Newala 5. Ilemba 2,500 Sumbawanga 6. Mbwasa 5,000 Manyoni 7. Dirim 335 Mbulu 73 8. Igenge-bwawa 57 Misungwi 9. Mwamapuli-bwawa 2,000 Igunga 10. Masasi 350 Chato 11. Bonde la Bahi 5,000 Bahi 12. Eyasi 6,000 Mbulu Jumla 29,242 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 132. Mheshimiwa Spika, Tume kwa kushirikiana na Shirika lisilo la Kiserikali la Rikolto Tanzania imetoa mafunzo ya usimamizi na uendeshaji wa skimu za umwagiliaji pamoja na kilimo bora cha mpunga na mboga katika mikoa ya Manyara, Arusha na Kilimanjaro ambapo wakulima 70 wamepatiwa mafunzo hayo. Pia, Tume kwa kushirikiana na Shirika la SNV chini ya mradi wa CRAFT imetoa mafunzo ya matumizi ya teknolojia bora za kilimo cha umwagiliaji kwa kuzingatia mabadiliko ya tabianchi kwa wakulima katika mikoa ya Njombe, Manyara, Iringa na Mbeya. 133. Vilevile, Tume kwa kushirikiana na Shirika la CARE International pamoja na Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania-SAGCOT) imetoa mafunzo ya kilimo biashara na kuunda vikundi vitano (5) vya vijana vitakavyokuwa 74 vinazalisha mazao kwa tija na kibiashara katika skimu ya Itipingi mkoani Njombe. 134. Mheshimiwa Spika, Tume pia kwa kushirikiana na Shirika la Utafiti la Japan (Japan International Research Center for Agricultural Sciences - JIRCAS) inaendelea na utafiti wa matumizi bora ya maji katika skimu za Ndungu (Same), Lower Moshi (Moshi Vijijini) na skimu ya Mto wa Mbu (Monduli). Lengo la utafiti huo ni kuongeza uzalishaji wa zao la mpunga kwa kuzingatia matumizi ya maji kwa ufanisi. 135. Aidha, Tume kwa kushirikiana na Benki ya Dunia inaendelea na tathmini ya ukusanyaji wa ada za huduma za umwagiliaji, matumizi ya teknolojia zinazotumia maji kwa ufanisi na uwekezaji wa Sekta Binafsi kwa kushirikiana na Serikali katika kuendeleza kilimo cha umwagiliaji nchini. Matokeo ya tathmini hiyo yatasaidia kuboresha mfumo wa ukusanyaji wa ada na tozo za huduma za umwagiliaji pamoja na mapendekezo ya uwekezaji wenye tija katika sekta ya umwagiliaji. 75 4.2.5. Masoko na Mifumo ya Masoko 136. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara ya Kilimo ni moja ya Wizara zilizoshiriki kwenye Maonesho ya Dubai Expo, 2020 chini ya uratibu wa Wizara ya Uwekezaji, Viwanda na Biashara kupitia Mamlaka ya Maendeleo ya Biashara Tanzania (TanTrade). Maonesho hayo yalianza tarehe 01 Oktoba, 2021 na kumalizika tarehe 31 Machi, 2022 nchini Dubai - Umoja wa Falme za Kiarabu (UAE). 137. Mheshimiwa Spika, mafanikio yaliyopatikana katika maonesho hayo ni kusainiwa kwa hati saba (7) za makubaliano kwa ajili ya kushirikiana katika kuendeleza sekta ya kilimo. Mashirikiano hayo yamejikita katika maeneo mbalimbali ikiwemo ujenzi wa vituo vya kuchanganya mbolea na viuatilifu (fertilizer and pesticide blending facility/ies), upatikanaji na matumizi bora ya zana za kilimo, miundombinu ya umwagiliaji, uhifadhi na usafirishaji wa mazao. 76 Waziri wa Kilimo Mhe. Hussein Bashe akisaini mkataba na Mwakilishi wa Kampuni ya Agritech Global inayoongozwa na Mhe. Sheikh Ahmed Dalmook Al Maktoum. Mkataba huo unahusu ushirikiano katika uanzishwaji wa vituo vya zana za kilimo na uchanganyaji wa mbolea. Tarehe 24 Februari, 2022 nchini Dubai. 138. Mafanikio mengine ni ushirikiano katika kupoka na kuhodhi masoko ya mazao ya kilimo ambapo tarehe 03 Mei, 2022 shehena la kontena lenye tani 22.3 za parachichi aina ya HASS lilipokelewa Mumbai India ikiwa ni matokeo ya mkataba uliosaniwa kati ya Tanzania Horticulture Association (TAHA) na India kwa ajili ya kufungua masoko ya mazao ya mboga, matunda na viungo wakati wa maonesho ya Dubai Expo, 2020 77 139. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara kupitia CPB imenunua mahindi tani 33,600 kutoka kwa wakulima na imeiuzia Kampuni ya Grain Industries Limited ya Kenya tani 2,000 za mahindi zenye thamani ya Shilingi 1,060,000,000. Katika jitihada za kutafuta masoko, Wizara imefanikiwa kupata masoko katika nchi za DRC, Kenya, Zimbabwe, Rwanda, Burundi na Comoro. Kutokana na jitihada hizo, ghala za kukodi zenye uwezo wa kuhifadhi tani 5,000 na tani 2,000 zimepatikana katika miji ya Juba (Sudan Kusini) na Lubumbashi (DR Congo), mtawalia. 140. Aidha, Wizara imepata masoko mapya ya zao la parachichi katika nchi za India na Afrika Kusini na zao la ndizi nchini Kenya baada ya mazao hayo kukidhi viwango vya ubora. 78 Maparachichi aina ya Hass yaliyokidhi vigezo yakiwa tayari kusafirishwa kuelekea Afrika Kusini kupitia Kampuni ya Kuza Afrika, wilayani Rungwe mkoani Mbeya 141. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021 tani 12,250 za parachichi zenye thamani ya Shilingi Bilioni 24.95 ziliuzwa katika nchi mbalimbali kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 10. 79 Jedwali Na. 10: Mauzo Zao la Parachichi katika Nchi Zilizonunua kwa mwaka 2021 Nchi Kiasi kilichouzwa (Tani ‘000’) Thamani (TZS Bilioni) Uholanzi 4.5 11.8 Uingereza 1.7 3.0 Ufaransa 1.8 2.8 Umoja wa Falme za Kiarabu 0.7 1.8 Afrika Kusini 0.4 1.4 Kenya 1.8 1.0 Nchi nyingine 1.35 3.15 Jumla 12.25 24.95 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania 2022 142. Mheshimiwa Spika, soko la mahindi limeendelea kukua katika nchi ya Kenya ambapo katika kipindi cha miaka mitatu (3) Tanzania imepeleka wastani wa tani 83,087 kwa mwaka sawa na asilimia 70 ya mahindi yote yanayouzwa nje ya nchi. Aidha, mauzo ya mahindi nje ya nchi ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 11. Jedwali Na. 11: Uuzaji wa Mahindi Nje ya Nchi (tani). Nchi 2019 2020 2021 Wastani Kenya 57,658 39,154 152,449 83,087 Sudan Kusini 2,200 9,000 8,000 6,400 Zimbabwe 1,112 17,000 - 6,037 DRC 10,961 4,598 2,426 5,995 Burundi 8,843 6,413 1,828 5,695 Rwanda 927 2,123 13,097 5,382 Uganda 3,200 3,976 1,175 2,784 Sudan - - 5,000 1,667 Umoja wa Nchi za Falme za Kiarabu - - 2,940 980 Nyingine 562 276 267 368 Jumla 85,465 82,543 187,185 118,398 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA), 2022 80 143. Kadhalika, soko la mchele limeendelea kukua hususan katika nchi ya Uganda ambapo katika kipindi cha miaka mitatu (3) wastani wa tani 136,377.97 kwa mwaka zimeuzwa Uganda sawa na takribani asilimia 56.42 ya mchele wote unaouzwa nje ya nchi. Mauzo ya mchele nje ya nchi ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 12. Jedwali Na. 12: Uuzaji wa Mchele Nje ya Nchi (tani). Nchi 2019 2020 2021 Wastani Uganda 6,129.40 124,079.50 278,925.0 136,377.9 7 Kenya 999.2 46,947.30 115,128.0 54,358.17 Rwanda 9,520.30 42,627.40 61,131.0 37,759.57 DRC 2,910.00 4,755.00 6,724.0 4,796.33 Burundi 450 2,058.80 11,979.0 4,829.27 Zambia 95 780 337.0 404.00 India - 702.6 - 234.20 Umoja wa Nchi za Falme za Kiarabu 24 - 551.0 191.67 Malawi - 45 410.0 151.67 Nyingine 7,057.80 149 559.0 2,588.60 Jumla 27,185.7 222,144.5 475,744. 0 241,691.4 3 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) 2022 144. Mheshimiwa Spika, katika msimu 2020/2021, Wizara imefanikisha kuuza tani 53,594.35 za soya katika nchi za India, China, 81 Rwanda na Kenya ikilinganishwa na tani 2,647 zilizouzwa msimu wa 2019/2020. Jitihada hizo zimewezesha bei ya soya kuongezeka kutoka Shilingi 1,500 msimu wa 2019/2020 hadi Shilingi 2,200 msimu wa 2021/2022. 145. Vilevile, hadi Aprili, 2022 tani 231,103 za korosho ghafi; tani 144,792 za pamba; tani 60,819 za kahawa; na tani 6,875 za kakao zimeuzwa. Pia, Wizara imewezesha wakulima 500 wa mikoa ya Arusha na Manyara kuingia mkataba na Tanzania Breweries Ltd (TBL) wa kununua tani 5,000 za shayiri kwa bei ya Shilingi 850 kwa kilo. Kadhalika, CPB imeuza tani 183.22 za maharage, tani 215.96 za mchele na tani 1,023.70 za mbegu za mafuta ya alizeti. 146. Mheshimiwa Spika, Itifaki ya Jumuiya ya Afrika Mashariki ya Viwango vya Afya ya Mimea, Wanyama na Usalama wa Chakula (East African Community Protocol on Sanitary and Phytosanitary- SPS Measures) imeridhiwa ambayo itasaidia ukuaji wa masoko ya mazao ya kilimo nje ya nchi. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na wadau mbalimbali imeandaa Mkakati na Mpango Kazi wa Masoko ya Mazao ya Kilimo (Market to Farm Agricultural Marketing Strategy and Action 82 Plan 2021-2026). Mkakati huo umelenga kuwawezesha wakulima kufanya utafiti wa soko na kuzalisha kulingana na mahitaji ya soko. 147. Pia, Wizara imeandaa Mwongozo wa Mifumo ya Uuzaji wa Mazao ya Kilimo ili kuongeza ufanisi katika taratibu za usimamizi wa mauzo ya mazao ya kilimo pamoja na kuwezesha wadau kujua taratibu zitakazotumika kusimamia mauzo ya mazao ya kilimo. 148. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022 tani 6,794 za singa zenye thamani ya Shilingi Bilioni 21.8 na bidhaa mbalimbali za mkonge tani 711 zenye thamani ya Shilingi Bilioni 2.14 zimeuzwa kwenye soko la ndani. Aidha, tani 20,606.64 za singa zenye thamani ya Dola za Marekani 33,773, na tani 866 za bidhaa mbalimbali za mkonge zenye thamani ya Dola za Marekani milioni 2.46 zimeuzwa kwenye soko la nje. Aidha, Bodi ya Mkonge imewaunganisha wakulima wadogo 1,631 wakiwemo wa AMCOS (1,206) na Binafsi (425) kwenye soko kwa mfumo wa zabuni ambapo wameweza kuuza mkonge daraja la UG kwa Shilingi 3,700,000 kwa tani ikilinganishwa na Shilingi 3,300,000 nje ya mfumo. Pia, katika msimu wa ununuzi wa mwaka 83 2020/2021 tani 58,295 za tumbaku zenye thamani ya Dola za Marekani 90,515,115.04 zimeuzwa. Viwanda vya kati na vikubwa vimechangia kuongeza thamani zao la mkonge na kuzalisha bidhaa mbalimbali za mkonge ambazo zimeuzwa ndani na nje ya nchi 149. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto imeendelea kusimamia uzalishaji na ununuzi wa Pareto ambapo hadi Aprili, 2022, tani 1,848 za maua ya pareto zimezalishwa na kuuzwa kwa Kampuni za Pareto Tanzania (Mafinga) na 84 Tanextract Ltd (Mbeya) kwa ajili ya usindikaji nchini. 150. Mheshimiwa Spika, tani 31,360 za kahawa aina ya Arabika zenye thamani ya Dola za Marekani 87,076,720 na tani 41,668 za aina ya Robusta zenye thamani ya Dola za Marekani 55,190,253.36 zimeuzwa. 151. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2022 ujenzi wa kituo cha udhibiti wa visumbufu kibaolojia kupitia TANIPAC umefikia asilimia 79. Aidha, ujenzi wa Kituo Mahiri cha usimamizi wa mazao baada ya kuvuna umefikia asilimia tano (5). Kituo hicho kitatumika kusambaza teknolojia za usimamizi wa mazao baada ya kuvuna. 152. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na TAHA, Balozi zetu katika nchi za Ulaya, Marekani na Mashariki ya Kati imeongeza wigo wa masoko kwa mazao ya bustani hasa matunda na viungo katika nchi hizo. Aidha, wanunuzi kutoka nchi mbalimbali wameonesha utayari wa kununua mazao ikiwemo matunda hasa maembe na ndimu zisizo na mbegu zinazozalishwa nchini. Mfano, uhitaji wa maembe kutoka Tanzania ni jumla ya tani 36,000 kwa 85 mwaka na ndimu ni tani 17,400 kwa mwaka. Katika mwaka 2022/2023, Wizara kwa kushirikiana na TAHA, Serikali ya Sweden na UNDP itaanza utekelezaji wa mradi wa kuongeza uwezo wa nchi katika kuzalisha mazao hayo kwa kuwezesha upatikanaji wa miche 1,500,000, kuwajengea uwezo wakulima kuhusu mbinu bora za kisasa na teknolojia na kuwapa elimu ya biashara. Hatua hizo zitawezesha kuongeza uzalishaji wa maembe kufikia tani 120,000 na ndimu kufikia tani 27,500 ifikapo mwaka 2025/2026. Ushiriki wa Sekta Binafsi katika Kilimo 153. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuthamini mchango wa Sekta Binafsi kama kichocheo cha ukuaji wa Sekta ya Kilimo, kuhakikisha usalama wa chakula, uongezaji wa thamani ya mazao ya kilimo, kuimarisha upatikanaji wa pembejeo, kuongeza ajira na masoko ya mazao ya kilimo. Taarifa ya utekelezaji wa ASDP II kupitia Sekta Binafsi inaonesha kuwa hadi Juni 2021 Kampuni 606 za Sekta Binafsi, Asasi za kiraia 47 na Mashirika yasiyo ya kiserikali 64 yamewekeza katika Sekta ya kilimo. 86 154. Aidha, Wizara imeratibu majukwaa 52 ya majidiliano na Sekta Binafsi kwa mazao asilia ya biashara, nafaka, mikunde, bustani na mbegu za mafuta ya kula kwa ajili ya kutatua changamoto za kikodi na kisera. Wabia wa Maendeleo 155. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha mahusiano ya kimataifa kupitia wabia wa maendeleo ndani na nje ya nchi kwa ajili ya kukuza uchumi kutokana na uwekezaji katika Sekta ya Kilimo. Maeneo yaliyozingatiwa katika uwekezaji wa wabia wa maendeleo ni pamoja na usimamizi wa mazao baada ya kuvuna, vijana, masoko, ujenzi wa miundimbinu ya hifadhi wa mazao, kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji, uongezaji wa thamani, upatikanaji wa mbegu bora, afya ya mimea, lishe,, huduma za ugani, mazingira na jinsia. Hadi Juni, 2021 jumla ya Shilingi 30,709, 669,050,600 zimetumiwa na wadau kutekeleza miradi 199 ya sekta ya kilimo. 87 4.2.6. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji 156. Mheshimiwa Spika, Taasisi za fedha zimeendelea kuwa muhimu katika upatikanaji wa mitaji katika sekta ya kilimo. Taarifa ya utekelezaji ya ASDP II hadi Juni inaonesha kuwa taasisi fedha ikiwemo benki ya CRDB, NMB, TADB na TIB zilitoa mikopo ya Shilingi 1,267,700,000,000 katika kundeleza sekta ya kilimo. 157. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha upatikanaji wa mitaji, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi iliunda kamati ya viongozi ya kushughulikia mifumo ya ugharimiaji wa Sekta ya Kilimo ikiwa ni pamoja na kupunguza riba ya mikopo. Matokeo ya shughuli ya Kamati hiyo ni benki za biashara za CRDB na NMB kushusha viwango vya riba ya mikopo ya kilimo kutoka asilimia 20 na 17, mtawalia hadi kufikia asilimia 9. Pia, hatua hiyo imepelekea benki ya NMB kutenga Shilingi Bilioni 100 kwa ajili ya kukopesha wajasiriamali katika sekta ya kilimo kupitia matawi yake 225 nchini. 88 158. Mheshimiwa Spika, kupitia kamati hiyo Wizara imefanya majadiliano na benki za biashara na kuwezesha wakulima kupata mikopo. Hadi Aprili, 2022 TADB imetoa mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 116.36 kwa ajili ya pembejeo za kilimo kwenye mazao ya kahawa, na kufufua vinu vya kuchambua pamba vya Kahama, Chato, Mbogwe, Bukombe, Lugeye Sola, Manawa na kiwanda cha mafuta ya chikichi cha Trolle Meesle Tanzania Ltd kilichopo mkoa wa Kigoma. 159. Mheshimiwa Spika, Aidha, TADB imetoa mikopo ya moja kwa moja (direct lending) yenye thamani ya Shilingi Bilioni 482.4 kwa ajili ya kuwekeza katika mnyororo wa thamani wa kilimo. Pia, TADB kupitia Mfuko wake wa Dhamana kwa Wakulima Wadogo (Smallholder Credit Guarantee Scheme) imetoa mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 144 kwa wakulima 987 pamoja na wadau wengine wa kilio hususan AMCOS na wajasiriamali wa dogo na wakati katika Sekta ya Kilimo. 160. Kadhalika, TABD imeingia mikataba na Benki washirika 14 katika mfuko huo ikiwemo; Benki ya Maendeleo, CRDB, NMB, TCB, AZANIA, NBC, STANBIC, Absa, KCBL, PBZ, Uchumi 89 Microfinance, FINCA, MuCoBa na TaCoBa ikiwa ni moja kati ya jitihada za Benki kuchangia utoaji wa mikopo kwa wakulima wadogo na Sekta ya kilimo kutoka Taasisi za Fedha nchini. Jumla ya mikopo hiyo, imewanufaisha wakulima wadogo, wakati na wakubwa zaidi ya 1,527,175 wanaojishughulisha katika mnyororo wa thamani wa kilimo. 161. Vilevile, TADB imeanzisha Mfuko wa Dhamana kwa Wakulima Wadogo (Smallholder Farmer’ Credit Guarantee Scheme) kwa ajili ya kurahisisha upatikanaji wa mitaji kupitia mikopo ambapo hadi Aprili, 2022 mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 125.02 imedhaminiwa na kutolewa kwa wanufaika 11,987 tangu kuanzishwa kwa mfuko kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 13. Jedwali Na. 13: Wanufaika wa Mikopo ya Mfuko wa Dhamana kwa Wakulima Wadogo Hadi Aprili, 2022. Na. Mchanganuo wa Wanufaika Idadi ya Wanufaika Thamani ya Mikopo (Tshs.) 1. Wanufaika binafsi 11,735 55,172,104,858.64 2. Vyama vya Ushirika (AMCOS) 190 12,741,153,300.00 3. Wafanyabiashara wadogo na wa kati 62 57,103,120,028.02 Jumla 11,987 125,016,378,186.66 90 Chanzo: Benki ya Maendeleo ya Kilimo, 2022 162. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mfuko wa Taifa wa Pembejeo (Agriculture Inputs Trust Fund- AGITF) imetoa mikopo 50 yenye thamani ya Shilingi 1,838,434,000 kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 14. Jedwali Na. 14: Mikopo Iliyotolewa na AGITF Hadi Aprili, 2022. Na Aina ya Mikopo Idadi ya Wakopaji Thamani ya Mikopo 1. Matrekta mapya 10 467,950,000 2. Pembejeo 10 395,000,000 3 Umwagiliaji 5 249,729,000 4 Ufugaji/ Livestock 5 125,600,000 5. Mashine za kusindika 1 10,000,000.00 6. Matrekta ya mikono (Powertiller) 4 53,900,000.00 7. Shughuli za shamba 15 536,255,000 Jumla 50 1,838,434,000 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 4.2.7. Uzalishaji wa Mazao 163. Mheshimiwa Spika, Sekta ndogo ya mazao inahusika na uzalishaji wa mazao zaidi ya 90 katika kanda saba (7) za kilimo. Mazao hayo yanajumuisha mazao ya asilia ya biashara, mazao ya mafuta, mazao ya chakula na mazao ya bustani. 91 4.2.7.1. Mazao Asilia ya Biashara 164. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara umekuwa ukipanda na kushuka kutokana na kuyumba kwa bei katika Soko la Dunia zilizosababishwa na athari za UVIKO-19. Mfano, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara umepungua kutoka tani 1,012,429 mwaka 2017/2018 hadi tani 898,966.8 mwaka 2020/2021. Aidha, uzalishaji katika msimu wa mwaka 2021/2022 umefikia tani 938,586.81 kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 15. Jedwali Na. 15: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara Zao 2017/2018 2018/2019 2019/2020 2020/2021 2021/2022 Pamba 222,039 348.958 348,977 122,836 144,792** Kahawa 45,245 68,147 60,651 73,027 65,235** Chai 34,010 37,193 28,715 27,510 17,615* Pareto 2,400 2,014 2,510 2,412 1,895* Tumbaku 50,522 72,325 37,546 58,508 70,775 Korosho 313,826 225,053 232,682 210,786 238,555.81** Mkonge 40,635 33,271 36,379 36,169.8 29,719* Sukari 303,752 359,219 311,358 367,718 370,000 Jumla 1,012,429 797,570.958 1,058,818 898,966.8 938,586.81 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 * Uzalishaji unaendelea ** Msimu wa mauzo 92 i. Zao la Mkonge 165. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Mkonge Tanzania imeendelea kuhamasisha uzalishaji wa mkonge na kuongeza upatikanaji wa bidhaa zake. Hadi Aprili, 2022 uzalishaji wa mkonge umefikia tani 29,719 na uzalishaji unaendelea. Pia, Bodi imepima na kugawa mashamba yenye hekta 2,202.02 kwa wakulima wapya 939 kwa ajili ya kilimo cha mkonge. ii. Zao la Tumbaku 166. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania imehamasisha kuongeza uzalishaji wa zao la tumbaku kutoka tani 37,546 msimu wa 2019/2020 hadi tani 58,508 msimu wa 2020/2021. Vilevile, katika msimu wa uzalishaji wa mwaka 2021/2022, wakulima wa tumbaku wameingia mkataba na kampuni za Premium Active TZ Ltd, Alliance One TZ Ltd, Japan Tobacco International Leaf Services, Magefa Growers Ltd, Pachtec Co. Ltd, ENV Services Ltd Jespan Co. Ltd, Naile Leaf TZ Co na Biexen Co. Ltd kwa ajili ya kuzalisha tani 70,775 za tumbaku. 93 iii. Zao la Pareto 167. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto Tanzania imeendelea kusimamia uzalishaji na ununuzi wa pareto ambapo hadi Aprili, 2022 tani 1,895 za maua makavu ya pareto zimezalishwa na kuuzwa kwa Kampuni za pareto Tanzania (Mafinga) na Tanextract Ltd (Mbeya) kwa ajili ya usindikaji. Vilevile, Bodi imetengeneza vikaushio vinne (4) vya maua ya pareto katika Wilaya ya Mufindi (3) na Ileje (1). iv. Zao la Chai 168. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Chai Tanzania imeendelea kusimamamia uzalishaji, tija na ubora wa chai nchini. Hadi Aprili, 2022 uzalishaji wa chai kavu umefikia tani 17,615 sawa na asilimia 58.72 ya lengo la kuzalisha tani 30,000 na uzalishaji unaendelea. Kadhalika, mapato yanayotokana na mauzo ya chai nje ya nchi yameongezeka kutoka Dola za Marekani 23,586,823 kwa mwaka 2020/2021 hadi Dola za Marekani 24,857,975 mwaka 2021/2022. Aidha, wastani wa tija kwa wakulima wadogo hadi Aprili, 2022 ulikuwa ni kilo 364.73 za chai kavu sawa na asilimia 31.73 ya lengo na 94 wakulima wakubwa ni kilo 485.03 sawa na asilima 22.07 ya lengo. 169. Mheshimiwa Spika, Bodi kwa kushirikiana na TSHTDA imekagua mashamba makubwa 17 na kuhamasisha ufufuaji wa mashamba ya wakulima wadogo yenye ukubwa wa hekta 650 katika mikoa ya Mbeya, Iringa, Njombe na Tanga. Hadi Aprili, 2022 mashamba ya wakulima wadogo yenye hekta 201 yamefufuliwa katika mikoa ya Njombe na Mbeya. Bodi ya Chai imeendelea kusimamamia uzalishaji, tija na ubora wa chai nchini kupitia mashamba madogo na makubwa 95 170. Vilevile, mashamba mapya ya chai yenye hekta 200 yameanzishwa katika mkoa wa Njombe. Aidha, Bodi imekagua viwanda 12 vya kusindika chai vilivyopo Mbeya, Iringa, Njombe na Tanga na kutoa elimu kuhusu kilimo bora cha chai (GAP), usindikaji bora (GMP) pamoja na sheria na kanuni za chai kwa wafanyakazi na wakulima. 171. Pia, Bodi imeendelea kufuatilia ukarabati wa kiwanda cha chai Mponde ambapo hadi Aprili, 2022 ukarabati umefikia asilimia 75. Vilevile, Bodi imesajili kampuni mpya tano (5) za kuchanganya na kufunga chai kwenye vikasha na kufanya idadi ya kampuni kufikia 15. v. Zao la Korosho 172. Mheshimiwa Spika, katika msimu wa 2021/2022 uzalishaji wa korosho umefikia tani 238,555.81 sawa na asilimia 85.2 ya lengo la kuzalisha tani 280,000 na makusanyo ya uzalishaji kwa vikundi vya ubanguaji bado yanaendelea. Kati ya kiasi hicho, tani 130,296.917 zimezalishwa Mtwara, tani 66,007.194 Lindi, tani 25,242.524 Ruvuma, tani 15,862.065 Pwani, tani 715.687 Tanga, tani 12.885 Mbeya, tani 89.084 Njombe, tani 11.670 96 Dar es Salaam, tani 198.931 Morogoro, tani 36.714 Singida, tani 45.000 Rukwa tani 2.184 Katavi 2.161 Tabora, tani 29.466 Dodoma, tani 2.400 kigoma na tani 0.932 katika mkoa wa Iringa. 173. Bodi ya Korosho Tanzania imeandaa hekta 400 katika Wilaya ya Ruangwa kwa ajili ya kuanzisha kilimo cha pamoja. Aidha, Bodi na AMCOS zimenunua vipima unyevu vitatu (3) na 161, mtawalia, kwa ajili ya udhibiti wa ubora wa korosho. Korosho kutoka shamba la kilimo cha pamoja la Masigati, Manyoni mkoani Singida lenye ukubwa wa ekari 23,000 97 vi. Zao la Kahawa 174. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, uzalishaji wa kahawa umefikia tani 65,235, sawa na asilimia 93 ya lengo la kuzalisha tani 70,000. Aidha, Bodi ya Kahawa Tanzania imevijengea uwezo Vyama vya Ushirika 68 katika mikoa ya Kagera, Ruvuma, Kilimanjaro, Songwe, Mbeya, Mara, Kigoma, Njombe, na Tanga kuhusu biashar a ya kahawa na namna ya kuuza kahawa katika soko la moja kwa moja. Mti wa kahawa aina ya arabika katika shamba la West Kilimanjaro, wilaya ya Hai mkoani Kilimanjaro 98 vii. Zao la Pamba 175. Mheshimiwa Spika, katika msimu wa 2021/2022, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania imeendelea kuhamasisha na kusimamia uzalishaji wa zao la pamba kwa kusambaza mbegu bora na viuatilifu pamoja na kutoa mafunzo kwa wakulima. Uzalishaji wa pamba umeongezeka kutoka tani 122,836 mwaka 2019/2020 hadi tani 144,792 mwaka 2020/2021 ambalo ni ongezeko la asilimia 18. Ongezeko hilo limechangiwa na matumizi sahihi ya mbinu bora za kilimo kupitia kampeni zilizoendeshwa na Bodi, kuimarika kwa huduma za ugani na matumizi ya mbegu bora na viuatilifu. Shamba la pamba la Mkulima hodari wilaya ya Itilima mkoani Simiyu 99 4.2.7.2. Mazao ya Chakula 176. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021, uzalishaji wa mazao ya chakula umeongezeka kutoka tani 18,196,733 mwaka 2020 hadi tani 18,665,217, sawa na ongezeko la asilimia 2.6. Kati ya kiasi hicho, tani 10,874,425 zilikuwa ni mazao ya nafaka na tani 7,790,792 mazao yasiyo ya nafaka (Jedwali Na. 16). Ongezeko hilo lilichangiwa na huduma bora za ugani, upatikanaji wa pembejeo za kilimo, unyeshaji na mtawanyiko mzuri wa mvua na kuimarika kwa masoko ya ndani na nje ya nchi. Jedwali Na. 16: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Tani ‘000’) Mwaka 2016-2021. Zao 2017 2018 2019 2020 2021 Mahindi 6,681 6,273 5,652 6,711 7,039 Mchele 1,594 2,220 2,063 3,038 2,688 Ngano 50 57 63 77 70 Mtama, Uwele na Ulezi 1,064 988 1,117 1,043 1,077 Muhogo(mkavu) 1,342 2,791 2,728 2,427 2,486 Maharage na Mikunde 2,318 1,823 1,888 1,895 2,236 Ndizi (kavu) 845 1,132 1,135 1,358 1,443 Viazi (Vitamu na mviringo) (kavu) 2,008 1,608 1,644 1,647 1,626 Jumla 15,902 16,892 16,290 18,197 18,665 Chanzo: Wizara ya Kilimo 100 4.2.7.3. Mazao yenye Mahitaji Makubwa yanayoagizwa nje ya nchi 177. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutekeleza mikakati mbalimbali ya kuongeza uzalishaji wa mazao yenye mahitaji makubwa (Import substitution crops) ili kupunguza uagizaji wa bidhaa/mazao hayo kutoka nje ya nchi. Miongoni mwa bidhaa/mazao hayo ni pamoja na ngano, sukari na mafuta ya kula. Katika mwaka 2021/2022, utekelezaji wa mikakati hiyo ni kama ifuatavyo: - i. Uzalishaji wa Miwa na Sukari 178. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Sukari Tanzania imeendelea kuongeza uzalishaji wa sukari ili kufikia lengo la kuzalisha tani 700,000 ifikapo 2025. Hadi Aprili, 2022 uzalishaji wa sukari umefikia tani 370,000 sawa na asilimia 94 ya lengo la kuzalisha tani 375,000. Katika kuongeza upatikanaji wa mbegu bora za miwa, Bodi kwa kushirikiana na TARI imebaini maeneo ya Gichameda, Mawenairon na Kiru Six katika Mkoa wa Manyara yanafaa kuanzisha vitalu vya kuzalisha mbegu bora za miwa. Aidha, wakulima katika maeneo hayo wapo tayari kutoa mashamba 101 yao kwa ajili ya kuanzisha kitalu chenye ukubwa wa ekari sita (6). 179. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kushirikana na wazalishaji wa sukari kutekeleza mpango wa kuongeza uzalishaji katika viwanda vya Kilombero, Kagera, Mtibwa na TPC kwa kupanua mashamba, kusimika mitambo mipya ya kuchakata miwa na kuongeza tija na kujenga miundombinu ya umwagiliaji. Hatua hizo, zinalenga kuongeza uzalishaji wa sukari kufikia jumla ya tani 635,012 mwaka 2025. 180. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Sukari imeendelea kusimamia utekelezaji wa miradi mipya ya uzalishaji wa sukari ya Bagamoyo na Mkulazi II. Ujenzi na usimikaji wa kiwanda cha sukari cha Bagamoyo chenye uwezo wa kuzalisha tani 50,000 kwa mwaka umefikia asilimia 90 na uzalishaji unatarajiwa kuanza Juni 2022. Kwa kuanzia, kiwanda hicho kinatarajiwa kuzalisha tani 35,000 za sukari ifikapo mwaka 2025. Aidha, ujenzi wa msingi wa kiwanda cha mkulazi II umefikia asilimia 30 na kitakapokamilika kitazalisha tani 50,000 kwa mwaka. 102 181. Mheshimiwa Spika, miradi mingine mipya ya uzalishaji wa sukari ya Kampuni za Rai group (Rufiji - Lindi) na Lake Agro Ltd (Kasulu - Kigoma) ipo katika hatua za awali za kumilikishwa ardhi ya uwekezaji. Miradi hiyo itakapokamilika itakuwa na uwezo wa kuzalisha tani 250,000 na 30,000 mtawalia. 182. Mheshimiwa Spika, Bodi imeingia makubaliano na Taasisi ya Uhandisi na Usanifu Mitambo Tanzania (TEMDO) kwa ajili ya ujenzi wa mtambo wa kuchemsha mbegu pamoja na ubunifu wa kiwanda kidogo cha sukari chenye uwezo wa kusindika tani 10 za miwa kwa saa. ii. Zao la Ngano 183. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, uzalishaji wa ngano umefikia tani 70,288 ikilinganishwa na mahitaji halisi ya zaidi ya tani 1,000,000 za ngano kwa mwaka. Uzalishaji mdogo wa ngano unatokana na tija ndogo, uhaba wa mbegu bora zenye uwezo wa kukidhi mahitaji ya soko na mabadiliko ya tabianchi na kubadilisha matumizi katika mashamba makubwa. 103 184. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto hizo, Wizara ilitenga Shilingi 750,000,000 kwa ajili ya utafiti na uzalishaji wa zao la ngano. Aidha, Wizara kupitia TARI imeendelea kuimarisha utafiti na uzalishaji wa mbegu za ngano ambapo imekusanya sampuli 11 za ngano zinazozalishwa nchini kwa ajili ya kupima kiwango cha gluten ili kushauri aina ya mbegu zinazofaa kutumiwa na wakulima katika uzalishaji kulingana na mahitaji ya viwanda nchini. Kati ya sampuli hizo, sampuli sita (6) (Lumbesa, Mbayuwayu, Chiriku, Sifa, Kariege na Riziki C1) zimeonesha kuwa na kiwango cha gluten zaidi ya asilimia 10 kinachohitajika kwa ajili ya uokaji. 185. Mbegu hizo zitatumiwa na wakulima kuzalisha ngano kwa kuingia mikataba na wanunuzi ambao kwa muda mrefu wamekuwa wakiagiza ngano kutoka nje ya nchi. 186. Vilevile, TARI imetoa mafunzo ya mbinu bora za uzalishaji wa ngano kwa kutumia mbegu hizo kwa maafisa ugani na wakulima 1,085 kutoka Wilaya za Karatu, Monduli, Siha na Hanang’. Aidha, TARI imechimba visima viwili (2) katika 104 kituo cha utafiti Uyole kwa ajili ya kuongeza uzalishaji wa mbegu za ngano. 187. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia CPB imeingia mkataba na wakulima 264 wa wilaya za Siha, Karatu, Monduli na Hanang’ kwa ajili ya kununua ngano itakayozalishwa na wakulima hao kwa bei ya Shilingi 800 kwa kilo. Aidha, CPB imewapatia wakulima hao tani 210 za mbegu bora za ngano na kuwaunganisha na taasisi za fedha kwa lengo la kupata mikopo ya kununua mbolea na viuatilifu. iii. Mazao ya Mbegu za Mafuta 188. Mheshimiwa Spika, mafuta ya kula nchini huchangiwa na mazao ya alizeti, karanga, pamba, soya, nazi, chikichi na ufuta ambapo, alizeti huchangia asilimia 90. Uzalishaji wa mafuta ya kula nchini ni wastani wa tani 300,000 ikilinganishwa na mahitaji ya tani 650,000 kwa mwaka. Kutokana na upungufu huo, nchi huagiza tani zipatazo 350,000 za mafuta ya kula na hugharimu zaidi ya Shilingi Bilioni 470 kwa mwaka. 105 189. Mheshimiwa Spika, upungufu wa uzalishaji wa mafuta unatokana na tija ndogo ya uzalishaji ambayo inachangiwa na upatikanaji mdogo wa mbegu bora, mbolea, viuatilifu, matumizi ya mbinu duni za uzalishaji na mabadiliko ya tabianchi. 190. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza uzalishaji wa mbegu za mafuta ya kula, Wizara imesambaza tani 2,000 za mbegu bora za alizeti zenye thamani ya Shilingi 5,844,993,000 kwa utaratibu wa ruzuku kwa wakulima wa mikoa ya Singida, Dodoma, Simiyu na Manyara. Mbegu hizo zitazalisha tani 400,000 za alizeti ya kukamua mafuta ambazo zitakazozalisha mafuta ya kula tani 100,000. Aidha, Wizara imeendelea kutekeleza mpango wa muda mrefu wa kuzalisha miche bora ya chikichi na kuigawa bure kwa wakulima ambapo jumla ya miche 896,029 imesambazwa kwa wakulima katika mikoa ya Kigoma, Mbeya Mtwara, Kagera, Katavi na Tanga 191. Vilevile, Wizara imehamasisha kampuni za usindikaji kuingia mikataba na wakulima ya kununua mbegu za mafuta ya kula. Hadi Aprili, 2022 wakulima 7,588 wa zao la alizeti wameingia mikataba na kampuni za Pyxus Agriculture 106 Tanzania Ltd (wakulima 5,088), Qstec (wakulima 1,000), na Mwenge Sunflower Oil (wakulima 1,500) kutoka katika mikoa ya Dodoma, Singida, na Manyara ili kuzalisha tani 28,000 ambazo watawauzia kwa bei ya Shilingi 750 kwa kilo. 192. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022 uzalishaji wa mbegu za mafuta umefikia tani 1,713,178 ikilinganishwa na tani 1,583,669 mwaka 2020/2021. Mwenendo wa uzalishaji wa mazao ya mbegu za mafuta ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 17. Jedwali Na. 17: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mbegu za Mafuta (Tani) Mwaka 2017-2021. Zao 2017 2018 2019 2020 2021 Alizeti 352,902 543,261 561,297 649,437 478,900 Karanga 216,167 370,356 376,520 631,465 895,219 Ufuta 56,846 133,704 227,821 228,920 236,162 Mawese 42,277 40,500 42,176 42,387 58,791 Soya 6,135 21,321 22,953 31,460 44,106 Jumla 674,327 1,109,142 1,230,767 1,583,669 1,713,178 Chanzo: Wizara ya Kilimo 4.2.7.4. Mazao ya Bustani 193. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, uzalishaji wa mazao ya bustani umefikia tani 7,304,722.5 ikilinganishwa na tani 7,560,010.7 mwaka 2020/2021, sawa na upungufu wa asilima 3.4 (Jedwali Na. 18). 107 Upungufu huo umesababishwa na athari za UVIKO 19 ambapo usafirishaji wa mazao hayo nje ya nchi uliathirika. Aidha, uzalishaji wa viungo umepungua kutokana na mashambulizi ya magonjwa ya mimea katika maeneo ya uzalishaji hususan Wilaya ya Muheza. Jedwali Na. 18: Mwenendo wa Uzalishaji wa mazao ya Bustani Zao 2017 2018 2019 2020 2021 Matunda 5,243,343 3,703,124 4,576,948 5,582,117.3 5,199,312** Mboga 1,298,388 1,595,489 1,926,927 1,852,676 2,011,684 Maua 11,615 12,622 13,240 1,709.5 1,337.5 Viungo 22,062 22,062 80,748.2 123,507.9 92,389 Jumla 6,575,408 5,333,297 6,597,863.2 7,560,010.7 7,304,722.5 ** Uzalishaji unaendelea Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 194. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Kituo cha Utafiti wa Mboga, Matunda, Viungo na Vikolezo (spices and herbs) Duniani (World Vegetable Centre) imefanya tathmini ya kutambua mashamba ya miti mizazi kwa ajili ya uzalishaji wa miche bora ya matunda na upatikanaji wa vikonyo katika Mkoa wa Tanga. 195. Mheshimiwa Spika, tathmini hiyo ilitambua mashamba 11 katika Halmashauri za Wilaya za Lushoto, Muheza, Bumbuli na Korogwe. Mashamba hayo ni Jagetal, Malindi mnadani, Songa, Kizugu, Zigi, Rangwi Mission, Muller farm, 108 Maunchle’s farm, Sakharani farm, Omary Shebughe farm na Mbwambo farm. 196. Vilevile, mashamba manne (4) ambayo ni HORTI Tengeru, World Vegeteble Centre, Usa River na Shamba la kwa Bwana Mdogo yalitambuliwa katika mkoa wa Arusha. Mashamba hayo yanatoa vikonyo vya parachichi, makadamia, miembe, mdalasini, tofaa, michungwa, milimao, ndimu, michenza, mulberry na persmon (Madagascar nut). Pia, TARI imesafisha na kuzalisha kilo 30 za mbegu bora ya nyanya aina za Tengeru 97 na Tanya ambazo zilipoteza sifa zake. 197. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TOSCI imeandaa rasimu ya viwango vya ubora wa kuzalisha miche ya mazao ya parachichi, maembe, matofaa, zabibu, migomba, chai, kakao, kahawa, chikichi, korosho, papai, machungwa na pingili za miwa. 198. Aidha, Wizara imeanzisha majukwaa mawili (2) ya wadau wa zao la parachichi katika mikoa ya Mbeya na Njombe na itaendelea kuanzisha majukuwa hayo katika mikoa mingine. Lengo la kuanzisha majukwaa hayo ni kuwasaidia wakulima kupata taarifa za masoko, bei za mazao, 109 upatikanaji wa huduma za pembejeo na huduma za ugani. Vilevile, Serikali imefuta tozo 114 zilizokuwa kero katika mazao ikiwemo zao la parachichi kwa lengo la kupunguza gharama za uzalishaji na kuvutia uwekezaji na biashara katika sekta ya mazao. 4.2.8. Uanzishaji wa Mashamba Makubwa ya Kilimo 199. Mheshimiwa Spika, kufuatia ziara ya Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mhe. Samia Suluhu Hassan, katika mataifa mbalimbali duniani, Wizara imepokea wawekezaji wenye nia ya kuwekeza kwenye mashamba makubwa yatakayohusisha wakulima wadogo wa mazao ya alizeti, ngano, mpunga, mahindi ya njano, soya, chikichi, zabibu na miwa. 200. Ili kufanikisha uwekezaji huo, Wizara imetambua jumla ya hekta 178,000 kwa ajili ya uanzishaji wa mashamba makubwa katika mikoa tisa (9). Vilevile, Wizara inaendelea kushirikiana na uongozi wa mikoa ya Mbeya, Songwe, Rukwa, Pwani, Kigoma, Tabora, Dodoma na Katavi ili kutambua maeneo yanayofaa kwa uwekezaji wa mashamba makubwa kwa ajili ya uwekezaji wa mazao hayo. 110 4.2.9. Kuimarisha Miundombinu ya Kuhifadhi Mazao ya Kilimo 201. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kukarabati na kujenga ghala katika maeneo mbalimbali nchini. Wizara kupitia CPB imekamilisha ukarabati wa ghala la Kiteto Mkoani Manyara (tani 1,000); Mbugani Mkoani Dodoma (tani 30,000) na vihenge Mkoani Arusha (tani 38,000). Jumla ya Shilingi 700,000,000 zimetumika kukamilisha ukarabati wa ghala na vihenge hivyo. Aidha, hadi Aprili, 2022 ukarabati wa ghala tisa (9) katika Halmashauri za Wilaya za Songea na Madaba umefikia hatua mbalimbali kama ifutavyo: Songea DC - Mkongotema (89.5), Muungano Zomba (64.74), Litisha (48.67), Magagura (55.09), Lipaya (21.58); Madaba DC - Hagangadinda (57.8), Matetereka (45.13) Lilondo B (83.5) na Gumbiro (96.28). Ukarabati huo unahusisha sakafu, kuta, paa, vyoo na kuweka mfumo wa maji na unategemewa kukamilika mwezi Juni. 202. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Mpango wa Chakula Duniani (World Food Programme-WFP) imekarabati ghala tisa (9) zenye uwezo wa kuhifadhi tani 2,700 katika 111 mikoa ya Dodoma na Kigoma na kujenga ghala moja (1) lenye uwezo wa kuhifadhi tani 500 katika Mkoa wa Kigoma. 203. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia NFRA imeendelea kutekeleza Mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi. Hadi Aprili, 2022, utekelezaji wa mradi huo umefikia asilimia 90.64 ambapo ujenzi wa vihenge umefikia asilimia 83.40 na ujenzi wa ghala na miundombinu mingine umefikia asilimia 66.5. Kukamilika kwa ujenzi wa miundombinu hiyo kutaongeza uwezo wa Wakala wa kuhifadhi nafaka kutoka tani 251,000 hadi 501,000. Mradi huo unagharimu Dola za Marekani 55. 204. Vilevile, ujenzi wa ghala 14 kupitia mradi wa TANIPAC umefikia wastani wa asilimia 60 (Jedwali Na. 19). Ghala hizo zitakapokamilika zitakuwa na uwezo wa kuhifadhi tani 21,500 za mazao, ujenzi wa ghala hazo unagharimu Shilingi 14,435,047,507.24. 112 Jedwali Na. 19: Ujenzi wa maghala ya 14 kupitia TANIPAC Na. Ghala Hatua za Ujenzi (%) Uwezo (Tani) 1 Nyakitonto – Kasulu 46 2,000 2 Kagezi – Kibondo 45 1,500 3 Msangila – Bukombe 65 1,500 4 Nyakasungwa – Buchosa 53 1,500 5 Ikindiro – Itilima 43 1,500 6 Busondo – Nzega 90 1,000 7 Mrijo-Chini – Chemba 75 1,500 8 Endanoga - Babati 43 2,000 9 Mangaka – Nanyumbu 78 1,000 10 Lumecha – Namtumbo 22 2,000 11 Kizimbani – Unguja 55 1,500 12 Ole Dodeani – Pemba 43 1,000 13 Chakwale – Gairo 48 1,500 14 Engusero – Kiteto 16 2,000 Wastani wa Utekelezaji 60 21,500 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 4.2.10. Uongezaji Thamani wa Mazao ya Kilimo 205. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuhamasisha uongezaji wa thamani wa mazao ya kilimo ili kupunguza upotevu wa mazao na kuimarisha upatikanaji wa bidhaa za mazao ya kilimo pamoja na upatikanaji wa masoko. Katika mwaka 2021/2022, Wizara kupitia CPB imeongeza thamani ya mazao ya nafaka tani 4,089.96. Kati ya hizo mahindi ni tani 2,990.26 ambazo zimezalisha unga tani 2,242.695 na pumba tani 747.565 na alizeti ni tani 1,099.70 ambazo zimezalisha mafuta lita 307.916. 113 206. Mheshimiwa Spika, CPB imekamilisha usimikaji wa mitambo ya kiwanda cha kusindika mpunga kilichopo Mkoa wa Mwanza chenye uwezo wa kusindika tani 28,800 kwa mwaka. Vilevile, CPB imezalisha tani 4.72 za bidhaa zitokanazo na korosho (Roasted cashew kernels, White cashew kernels na Cashew apple wine) ambazo zimekidhi viwango vya kimataifa na usindikaji unaendelea. 207. Kadhalika, Wizara imetathmini uendeshaji na usimamizi wa viwanda vikubwa, vya kati na vidogo vinavyoongeza thamani ya zao la alizeti katika mikoa ya Singida, Dodoma na Manyara. Tathmini hiyo imebaini kuwa viwanda vinafanyakazi chini ya uwezo wake wa kusindika kutokana na upungufu wa malighafi ya zao la alizeti. Mfano, viwanda vilivyopo Dodoma vinajitosheleza kwa wastani wa asilimia 55, Singida asilimia 60 na Manyara asilimia 30. Ili kukabiliana na changamoto hiyo, Wizara imeendelea kuhamasisha uzalishaji wa alizeti nchini. 114 Kiwanda cha kusindika unga na mafuta ya kula cha Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (CPB) cha Jijini Dodoma 4.2.11. Maendeleo ya Ushirika 208. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika imetoa mafunzo ya biashara na masoko kwa watendaji na viongozi wakuu wa Vyama Vikuu vya Ushirika 156. Vilevile, Vyama vya Ushirika wa Kilimo na Masoko (AMCOS) vimeendelea kukusanya na kuuza mazao na kusambaza pembejeo kwa wakulima ambapo hadi April, 2022 tani 597,298.58 za mazao yenye thamani ya Shilingi 1,552,635,769,446 ziliuzwa kupitia vyama vya ushirika na baadhi kwa 115 kutumia Mfumo wa Stakabadhi za Ghala (Jedwali Na. 20). Jedwali Na. 20: Mazao yaliyouzwa kupitia vyama vya Ushirika Na. ZAO KIASI (TANI) THAMANI (TSHS) 1 Pamba 144,792 202,989,430,000 2 Korosho 231,102.92 488,986,356,596 3 Mkonge 4,934.83 18,784,149,883 4 Kakao 4,592.78 22,929,163,568 5 Ufuta 81,447.04 195,355,744,626 6 Mbaazi 3,013.54 3,938,150,669 7 Soya 1,090.20 1,611,939,457 8 Kahawa 59,278.15 410,522,544,767 9 Tumbaku 57,367.19 204,420,711,000 10. Chai 9,679.93 3,097,578,880 Jumla 597,298.58 1,552,635,769,446 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 209. Mheshimiwa Spika, Tume imeendelea kuratibu usambazaji wa pembejeo za mazao ya pamba, tumbaku na korosho ambapo katika mwaka 2021/2022 pembejeo zenye thamani ya Shilingi 178,844,086,527.4 zimenunuliwa na kusambazwa kwa wakulima kupitia AMCOS (Jedwali Na. 21). 116 Jedwali Na. 21: Pembejeo zilizosambazwa na Vyama vya Ushirika Na. Aina ya Pembejeo Kipimo Kiasi Thamani (Tsh) 1 Mbolea Tani 34,391.80 63,047,095,742.4 2 Mbegu Tani 21,104.24 17,415,820,097 3 Viuatilifu Tani 13,561.675 17,195,877,000 Lita 1,452,248 41,585,952,000 Tani 45.1 574,242,000 Ekapacks 8,639,309 38,876,890,588 4. Vinyunyizi Pc 121 133,100,000 5. Vifungashio Pc 2,928,985 15,108,876, 224 Jumla 178,844,086,527.4 Chanzo: Wizara ya Kilimo 210. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha usimamizi na ukaguzi wa vyama vya ushirika nchini, Wizara kupitia Tume imenunua magari 15, pikipiki 137 na kompyuta 82 ambapo jumla ya Shilingi 1,792,300,000 zimetumika kununua vifaa hivyo. Aidha, Tume imetoa mafunzo ya ukaguzi na usimamizi wa vyama vya ushirika kwa maafisa ushirika 170 kutoka mikoa 13 ya Mwanza, Tabora, Shinyanga, Geita, Mara, Kigoma, Kagera, Simiyu, Iringa, Njombe, Mtwara, Ruvuma na Lindi. 211. Mheshimiwa Spika, Tume imeunda Mfumo wa Kielektroniki wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika ambao unafanyiwa majaribio katika mikoa ya Mbeya na Iringa. Lengo la Mfumo huo ni 117 kuwa na kanzidata ya Vyama vya Ushirika na wanaushirika nchini; kusimamia utendaji wa Vyama vya Ushirika; kufuatilia ukusanyaji, uuzaji wa mazao na malipo kwa mkulima. Pia, mfumo huo utamrahisishia mkulima na mwanaushirika kupata taarifa sahihi za uwekezaji na kwa wakati wa Vyama vya Ushirika, mikopo ya pembejeo na marejesho ya mkopo kwa mkulima, bei na malipo ya mazao ya mkulima kupitia simu ya mkononi. Baada ya majaribio kukamilika mfumo huo utasambazwa nchi nzima na kuanza kutumika. 212. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Ushirika na kwa kushirikiana na Wakala wa Usajili Ufilisi na Udhamni (Registration Insolvency and Trusteeship Agency - RITA), Chuo Kikuu cha Ushirika Moshi (Moshi Cooperative University - MoCU), COASCO, Kituo cha Uwekezaji Tanzania (Tanzania Investiment Centre - TIC) na Bodi ya Chai Tanzania imeandaa Miongozo 11 itakayotumika katika kusimamia Vyama vya Ushirika nchini. Miongozo hiyo inahusu maeneo ya ufilisi, uwekezaji na usajili wa rehani, utatuzi wa migogoro, ukaguzi wa vyama vya ushirika visivyo vya kifedha, ukaguzi wa vyama vya ushirika vya kifedha, udhibiti wa majanga, uwekezaji, ununuzi kwenye vyama vya ushirika, 118 uanzishaji na uendeshaji wa mifuko ya pembejeo na usimamizi wa AMCOS za miwa nchini. 213. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume imeendelea kuhamasisha uanzishwaji wa vyama vya ushirika nchini katika sekta za kiuchumi zikiwemo uvuvi, mifugo, huduma na kilimo kwa lengo la kuimarisha mitaji ya wanachama, masoko ya mazao na kupata pembejeo kwa bei nafuu na kwa wakati. 214. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara kupitia Tume imeratibu uanzishwaji wa Benki ya Taifa ya Ushirika ambayo itamilikiwa na vyama vya ushirika kwa asilimia 51 na taasisi na watu binafsi watamiliki asilimia 49. Lengo la kuanzishwa Benki hiyo ni kurahisisha upatikanaji wa mitaji kwa wanachama. Benki hiyo inatarajiwa kuzinduliwa itakapokidhi kigezo cha kuwa na mtaji wa Shilingi Bilioni 15. Tume inaendelea kuhamasisha vyama vya ushirika na wadau wengine kununua hisa katika Benki hiyo. 215. Mheshimiwa Spika, kutokana na Serikali kuweka kipaumbele cha kuimarisha huduma za ugani, Tume imehamasisha vyama vya ushirika 119 kuajiri Maafisa ugani kwa ajili ya kutoa ushauri wa kitaalam kwa wakulima ili kuongeza tija katika kilimo. Hadi Aprili, 2022 maafisa ugani 76 waliajiriwa na Vyama vikuu vya Ushirika vya KCU Ltd, KDCU Ltd, KACU Ltd, MAMCU Ltd, TANECU Ltd na KNCU Ltd. Aidha, ajira katika vyama vya ushirika zimeongezeka kutoka 100,100 mwaka 2020/2021 hadi 146,555 mwaka 2021/2022. Kati ya ajira zilizopatikana, za kudumu ni 31,819, za mkataba ni 28,990 na za msimu ni 85,746. 216. Vilevile, Tume imehamasisha vyama vya ushirika kuanzisha na kufufua viwanda vinavyomilikiwa na vyama hivyo ili kuongeza thamani ya mazao. Aidha, Tume imeendelea kuhamasisha Vyama Vikuu vya Ushirika kuanzisha kampuni ambapo hadi Aprili 2022, Vyama Vikuu vya Karagwe District Cooperative Union – KDCU, Kahama Cooperative Union - KACU, Chato Cooperative Union - CCU na Umoja Liwale vimeanzisha kampuni kwa ajili ya biashara za mazao. 120 4.2.11.1. Ushiriki wa Vijana katika Kilimo 217. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuratibu utekelezaji wa Mkakati wa Taifa wa Kushirikisha Vijana kwenye Kilimo Awamu ya Kwanza (National Strategy for Youth Involvments in Agriculture – 2016-2021). Katika mwaka 2021/2022 Wizara kwa kushirikiana na Ushirika wa Wahitimu Wajasiriamali wa Chuo Kikuu cha Kilimo cha Sokoine (Sokoine University Graduate Entrepreneurs Cooperatives - SUGECO), CUSO International na UNDP inatekeleza mfumo wa kilimo biashara wa Kizimba Business Model kwenye eneo la ekari 1,500 katika kijiji cha Wami Luhindo Wilaya ya Mvomero ambalo limeandaliwa kwa ajili ya uzalishaji wa mazao ya bustani. Katika eneo hilo, barabara zenye urefu wa kilomita 10 zimefunguliwa na usafishaji wa shamba umefanyika katika ekari 300. 218. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Shirika la Kimataifa la Heifer imetoa mafunzo kuhusu ujasiriamali, usimamizi wa biashara na fedha, usalama wa chakula na kilimo biashara katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo kwa vijana 2,939. Vilevile, Wizara imetoa mafunzo kuhusu uongozi bora, utunzaji wa fedha, utunzaji 121 wa kumbukumbu na ushirikiano na wadau na utafutaji wa masoko kwa viongozi wa kamati ndogo ya Vyama vya Ushirika wa Vijana 103 kutoka AMCOS tano (5) ili kuongeza ufanisi. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Kuhudumia Viwanda Vidogo (Small Industries Development Organisation – SIDO) na SUGECO imefanikiwa kuboresha biashara za vijana 1,930 katika mnyororo wa thamani wa mazao kupitia Mpango wa uatamizi wa biashara za vijana (Youth Business Incubation Program) unaoratibiwa na AMCOS za vijana. 219. Mheshimiwa Spika, mfuko maalum wa mikopo unaosimamiwa na Heifer International na Benki ya MUCOBA umetoa mikopo ya riba nafuu yenye thamani ya Shilingi 69,899,999 kwa vijana 64 katika mikoa ya Mbeya, Njombe na Iringa. Vilevile, vikundi 39 vya vijana kutoka katika mikoa hiyo, vimewezeshwa kupata mikopo yenye thamani ya Shilingi 168,584,988 kutoka katika mifuko ya Youth Development Fund (YDF), SIDO, Equity Bank na Vision Fund Tanzania. Mikopo hiyo, imetolewa kwa ajili ya kuwawezesha vijana kuwekeza katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo. Aidha, mafunzo na mikopo iliyotolewa 122 na Shirika la Heifer, imewezesha vijana 5,266 kujiajiri katika kilimo. 220. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Rikolto imewajengea uwezo vijana 571 wa mikoa ya Mbeya, Songwe, Njombe, Iringa na Katavi kuhusu uzalishaji wa mboga na matunda. Pia, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Kilimo Endelevu (SAT) imetoa mafunzo kwa vijana 3,309 kuhusu kilimo ikolojia, ujasiriamali, uongezaji thamani wa mazao ya kilimo, matumizi ya TEHAMA pamoja na kuweka akiba kwa ajili ya kupata mitaji midogo ya kuwekeza kwenye kilimo katika Wilaya ya Mvomero. 4.2.11.2. Uhifadhi wa Mazingira 221. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuhamasisha utunzaji wa mazingira kwa kuzingatia matumizi ya teknolojia na mbinu za kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi ikiwemo kilimo hifadhi, kilimo hai, kilimo mseto na kilimo misitu. Katika mwaka 2021/2022, Wizara kwa kushirikiana na Wadau wa Maendeleo na Sekta Binafsi inaandaa Mkakati wa Kitaifa wa Kilimo Ikolojia Hai ambao utatekelezwa kwa miaka kumi kuanzia mwaka 2022 hadi mwaka 123 2032. Mkakati huo utatoa dira na mwongozo wa shughuli za kilimo ikolojia nchini. 222. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo ya kuhifadhi mazingira kwa wakulima 375 na kutengeneza mipango ya uhifadhi wa mazingira na jamii katika vijiji 15 vya Wilaya ya Karatu. Pia, Wizara imesambaza Mwongozo wa Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi kwa maafisa ugani 15 wa Halmashauri za Wilaya za Kondoa, Chamwino, Chemba, Mpwapwa na Bahi. Mwongozo huo umesaidia kuelimisha jamii katika kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi katika maeneo yao. 223. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa Mataifa (FAO) na Asasi zisizo za Kiserikali zinazojihusisha na kuendeleza Kilimo Hifadhi imetoa mafunzo kuhusu kilimo hifadhi kwa wakulima viongozi (Training of Trainers - ToT) 160 katika Halmashauri za Wilaya 25 za Mbeya, Bahi, Manyoni, Chamwino, Kakonko, Sengerema, Buchosa, Kwimba, Chato, Geita, Maswa, Itilima, Busega, Serengeti, Bunda, Tarime, Butiama, Arumeru, Monduli, Same, Moshi, Kilolo, Wanging'ombe na Mbeya Jiji. Mafunzo hayo 124 yamewezesha wakulima katika maeneo hayo kuanza kulima kilimo hifadhi. 224. Vilevile, Wizara kupitia Mradi wa Kuhimili Athari za Mabadiliko ya Tabianchi kwa Kutumia Mfumo wa Ikolojia Vijijini (Ecosystem Based Adaptation for Rural Resilience - EBARR) imewezesha uanzishwaji wa shamba darasa moja (1) katika Halmashauri ya Wilaya ya Simanjiro kwa ajili ya kufundishia mbinu na teknolojia za kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi kwa zao la maharage. 225. Mheshimiwa Spika, mradi huo umewezesha uanzishwaji wa kitalu cha mkonge chenye ukubwa wa ekari 20 katika Wilaya ya Kishapu na uchimbaji wa mfereji mkuu wenye mita 2,700 katika skimu ya umwagiliaji ya Lukenge Wilaya ya Mvomero ambao ujenzi wake umefikia asilimia 40. Pia, Mradi umewezesha uchimbaji wa visima sita (6) vilivyopo katika wilaya za Mpwapwa (3), Mvomero (2) na Simanjiro (1). 125 4.2.11.3. Lishe 226. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto za lishe duni hapa nchini, Wizara imeendelea kutekeleza Mpango Jumuishi wa Taifa wa Utekelezaji wa Masuala ya Lishe (National Multisectorial Nutrition Action Plan-NMNAP) kupitia Nutrition Sensitive Agriculture Action Plan – NSAAP. Katika mwaka 2021/2022 Wizara kupitia, TARI kwa kushirikiana na Project Concern International - PCI imezindua mpango wa lishe mashuleni kwa kutoa ushauri wa kitaalamu kuhusu kilimo bora cha maharage na umuhimu wa maharage lishe. Katika kufanikisha hilo, TARI imetoa mbegu za maharage lishe katika shule za mikoa 11 ya Arusha, Manyara, Kilimanjaro, Singida, Mara, Kagera, Iringa, Njombe, songwe, Mbeya na Geita. 227. Vilevile, TARI imeendelea kutoa mafunzo ya usindikaji kwa wasindikaji wa bidhaa za maharage lishe wa Mkoa wa Arusha na kuwaunganisha na TBS ili waweze kupata alama ya ubora. 126 228. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na matatizo ya lishe nchini hususan upungufu wa damu na udumavu kwa watoto, wajawazito na wanaonyonyesha, TARI imepima viwango vya virutubisho katika bidhaa ya unga yenye mchanganyiko wa mahindi na maharagwe lishe. Matokeo ya vipimo hivyo yameonesha kuwa bidhaa hiyo inakidhi viwango vya ubora kwa kiasi cha protini asilimia 20-28, nyuzinyuzi asilimia 56, nishati lishe asilimia 32, madini chuma 70mg/kg na madini ya zinki 33mg/kg. Kutokana na ubora wa bidhaa hiyo, TARI imeendelea kuzalisha na kusambaza bidhaa hiyo kwa walaji ambapo hadi, Aprili 2022 kilo 540 za unga lishe zimezalishwa na kusambazwa. 229. Mheshimiwa Spika, TARI imegundua aina tatu za mbegu ya mchicha (TARI AMAR1, TARI- AMAR2 na TARI-AMAR3) zenye viini lishe vya protini, na madini chuma kwa wingi. Aidha, TARI imeendelea kuhamasisha matumizi ya mchicha lishe aina ya Akeri wenye protini kwa wingi kwa kutoa mafunzo kwa wakulima na wasindikaji 1,000 na kuanzisha mashamba darasa saba (7) katika mikoa ya Dodoma, Iringa, Kilimanjaro, Arusha, Mwanza, Dar es salaam na Pwani. 127 230. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutoa elimu ya matumizi ya teknolojia za uzalishaji wa chakula, uhifadhi bora na usindikaji wa mazao ya kilimo kupitia Maadhimisho ya Siku ya Chakula Duniani kwa wananchi wa Manispaa ya Moshi mkoani Kilimanjaro. Vilevile, uhamasishaji wa ulaji unaofaa kwa jamii ya kitanzania ili kukabiliana na changamoto za lishe hapa nchini ulifanyika kupitia maonesho hayo. Aidha, wataalam walitoa mafunzo kwa vitendo kwa wananchi 1,500 kuhusu mapishi ya vyakula vya asili kwa ajili ya makundi mbalimbali katika jamii kwa kuzingatia mlo kamili na elimu kwa akina mama kuhusu makuzi, malezi na ufuatiliaji wa ukuaji na maendeleo ya mtoto. 231. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na matatizo ya lishe nchini hususan upungufu wa damu na udumavu kwa watoto, wajawazito na wanaonyonyesha, TARI imepima viwango vya virutubisho katika bidhaa ya unga yenye mchanganyiko wa mahindi na maharagwe lishe. Matokeo ya vipimo hivyo yameonesha kuwa bidhaa hiyo inakidhi viwango vya ubora kwa kiasi cha protini asilimia 20-28, nyuzinyuzi asilimia 56, nishati lishe asilimia 32, madini chuma 70mg/kg na madini ya zinki 33mg/kg. Kutokana na ubora 128 wa bidhaa hiyo, TARI imeendelea kuzalisha na kusambaza bidhaa hiyo kwa walaji ambapo hadi, Aprili 2022 kilo 540 za unga lishe zimezalishwa na kusambazwa kwa walaji. Mchicha aina ya TARI AMAR1 uliogunduliwa na Taasisi ya Utafiti wa Mazao ya Kilimo (TARI- Tengeru) ya mkoani Arusha 232. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kutoa elimu ya matumizi ya teknolojia za uzalishaji wa chakula, uhifadhi bora na usindikaji wa mazao ya kilimo kupitia Maadhimisho ya Siku ya Chakula Duniani kwa wananchi. Vilevile, uhamasishaji wa ulaji unaofaa kwa jamii ya 129 kitanzania ili kukabiliana na changamoto za lishe hapa nchini ulifanyika kupitia maonesho hayo. Aidha, wataalam walitoa mafunzo kwa vitendo kwa wananchi 1,500 kuhusu mapishi ya vyakula vya asili kwa ajili ya makundi mbalimbali katika jamii kwa kuzingatia mlo kamili na elimu kwa akina mama kuhusu makuzi, malezi na ufuatiliaji wa ukuaji na maendeleo ya mtoto. 4.2.11.4. Jinsia 233. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022, Wizara imeendelea kuzingatia masuala ya jinsia katika utekelezaji wa Sera, Programu na Miradi mbalimbali ambapo rasimu ya Mwongozo Jumuishi wa Masuala ya Jinsia katika Kilimo (Guideline for Gender Mainstreaming in Agriculture) imeandaliwa. Lengo la mwongozo huo ni kuweka mazingira wezeshi kwa jinsia zote kushiriki kikamilifu katika mnyororo wa thamani wa kilimo nchini. 234. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Mtandao wa Jinsia Tanzania – (Tanzania Gender Networking Program-TGNP) imetoa mafunzo kwa watumishi kumi (10) wa Wizara kuhusu ujumuishwaji wa masuala ya 130 jinsia katika Sera, Bajeti na Mipango ya Serikali kwenye Mikakati, Programu na Miradi. 4.2.11.5. VVU na UKIMWI 235. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa elimu mahala pa kazi kuhusu maambukizi ya VVU na UKIMWI pamoja na magonjwa yasiyoambukiza kwa watumishi 473 ambapo kati ya hao, watumishi 123 walipima kwa hiari. Aidha, Wizara inaendelea kuhudumia watumishi nane (8) wanaoishi na Virusi vya UKIMWI kwa kuwapatia dawa pamoja na chakula lishe kila mwezi. Pia, Wizara inaendelea kutoa vifaa kinga ambapo hadi Aprili, 2022 kondomu 1,088,800 na kondomu dispensa 438 zimenunuliwa na kusambazwa katika Ofisi za Wizara na Taasisi zake. 5. MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 236. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo inawasilisha bajeti mbele yako wakati dunia inaendelea kupitia changamoto kubwa ya vita kati ya Ukraine na Urusi pamoja na athari za UVIKO- 19. Changamoto hizo zimeleta mabadiliko ya mifumo ya kiuchumi na kwa kipekee mifumo ya 131 uzalishaji na usambazaji wa mbolea duniani na biashara ya mazao ya kilimo. 237. Kufuatia hali hiyo, bei ya mbolea imepanda kwa wastani wa zaidi ya asilimia 100. Mfano, DAP imepanda kwa Dola za Marekani 396 kwa tani mwaka 2019 hadi Dola za Marekani 948 kwa tani mwaka 2022, Urea kutoka Dola za Marekani 249 kwa tani hadi Dola za Marekani 723 kwa tani, CAN imepanda kutoka Dola za Marekani 210 kwa tani hadi Dola za Marekani 520 kwa tani na SA kutoka Dola za Marekani 128 kwa tani hadi Dola za Marekani 403 kwa tani. 238. Vilevile, bei ya mafuta ya kula duniani imepanda kutoka Dola za Marekani 1,631 Machi 2021 hadi Dola za Marekani 2,250 katika kipindi kama hicho mwaka 2022. Ongezeko hilo ni sawa na asilimia 38. Vilevile, bei ya ngano imepanda kutoka Dola za Marekani 178.24 kwa tani mwaka 2020 hadi Dola za Marekeni 294.03 mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 65. Hali hiyo imesababisha nchi kukabiliwa na mfumuko wa bei unaoingia nchini kutokana na bidhaa zinazoagizwa kutoka nje ya nchi hali inayoathiri ustawi wa wananchi. Aidha, athari za UVIKO-19 na mgogoro unaoendelea kati ya Ukraine na Urusi 132 kutokana na tafiti mbalimbali za kimataifa utaathiri mifumo ya uzalishaji na usambazaji wa bidhaa mbalimbali. 239. Mheshimiwa Spika, Mpango na Bajeti ya Wizara kwa mwaka 2022/2023 inalenga kujenga msingi imara wa ukuaji wa sekta ya kilimo kwa kiwango cha asilimia 10 ifikapo 2030 pamoja na kukabilina na athari za majanga ya kiuchumi na kijamii ikiwemo UVIKO 19 na vita ya Ukraine na Urusi, kulinda sekta na kupunguza matumizi ya fedha za kigeni katika uagizaji wa bidhaa kutoka nje ya nchi. Wizara inachukua hatua hizo kwa kuzingatia kuwa Sekta ya Kilimo (mazao) ni mwajiri mkuu wa nguvukazi ya Taifa na mchangiaji mkuu katika Pato la Taifa. 240. Mheshimiwa Spika, kiwango cha ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa asilimia 10 kitachangia kupunguza umasikini kwa asilimia 50. Azma hiyo utaongozwa na Dira ya Maendeleo ya Taifa (2025); Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano Awamu ya Tatu (2021/2022 – 2025/2026); Sera ya Taifa ya Kilimo ya mwaka 2013; Mwongozo na Mpango wa Bajeti wa mwaka 2022/2023; Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi ya 2020- 2025; na Hotuba ya Rais, Mheshimiwa Samia 133 Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alipolihutubia Bunge lako Tukufu tarehe 22 Aprili, 2021. 241. Mheshimiwa Spika, Aidha, mpango umezingatia Malengo Endelevu ya Maendeleo 2030 (SDGs); masuala mtambuka ya jinsia, mazingira, lishe, mabadiliko ya tabianchi, vijana, kutokomeza ajira kwa watoto katika sekta ya kilimo, VVU na UKIMWI. 242. Mheshimiwa Spika, ili kufikia lengo la ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa asilimia 10 ifikapo 2030, Bajeti ya mwaka 2022/2023 ni msingi muhimu kufikia lengo kuu hilo. Aidha, ili kufikia lengo hilo Wizara imejiwekea malengo yafuatayo: i. Kujitosheleza kwa mahitaji ya chakula ndani ya nchi na kuuza nje ya nchi. Pia kufanya mwelekeo wa uzalishaji wa mazao ya chakula kuwa wa kibiashara; ii. Thamani ya mauzo ya mazao nje ya nchi kuongezeka kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.2 hadi Dola za Marekani Bilioni 5 ifikapo mwaka 2030; 134 iii. Kuongeza idadi ya mashamba makubwa (Block farms/Commercial farms) kutoka 110 mwaka 2020 hadi 10,000 mwaka 2030; iv. Kuongeza eneo la umwagiliaji kufikia hekta 8,500,000 sawa na asilimia 50 ya eneo lote linalolimwa nchini ifikapo 2030 ili kuongeza uzalishaji wa mazao ya kilimo kupitia kilimo cha umwagiliaji kutoka asilimia 10 hadi asilimia 50; v. Kutengeneza ajira za vijana na wanawake katika sekta ya kilimo zitakazofikia milioni 1 ifikapo mwaka 2025; vi. Kuhakikisha upatikanaji wa malighafi kwenye viwanda vya kuongeza thamani ya mazao na bidhaa za kilimo kufikia asilimia 100 ifikapo 2030; vii. Kuongeza upatikanaji wa mitaji na mikopo kutoka kwenye Sekta ya Fedha kutoka asilimia tisa (9) mwaka 2022 hadi asilimia 30 ifikapo mwaka 2030; viii. Kupunguza upotevu wa mazao baada ya kuvuna kutoka asilimia 35 hadi asilimia tano (5) ifikapo mwaka 2030; ix. Kuondoa upungufu wa mafuta ya kula na kulifanya zao la alizeti kuwa moja ya mazao yatakayozalishwa kutosheleza mahitaji ya ndani na mauzo nje ya nchi. Vilevile, kuwekeza katika mashamba makubwa ya 135 chikichi na kuondoa mfumo wa kilimo cha chikichi kwa mashamba madogo chini ya ekari moja (1); x. Kuongeza mauzo ya Mazao ya Bustani (Horticulture) kutoka Dola za Marekani Milioni 750 kwa mwaka kufikia Dola za Marekani Bilioni 2 mwaka 2030; xi. Kujitosheleza kwa uzalishaji wa mbolea ndani ya nchi na kuvipa vipaumbele viwanda vya ndani vya mbolea na matumizi ya chokaa ili kupunguza gharama za uzalishaji; na xii. Kujitosheleza kwa mahitaji ya mbegu bora na kuuza mbegu nje ya nchi kupitia ushirikishaji wa Sekta Binafsi. 243. Mheshimiwa Spika, matokeo yanayotarajiwa kutokana na utekelezaji wa malengo hayo siyo ya muda mfupi, bali yanajenga misingi ya kuwa na matokeo yatakayohakikisha mwendelezo wa ukuaji wa sekta ya kilimo kwa muda mrefu, ukuaji wa pato la Taifa, ajira, mapato ya fedha za kigeni, malighafi za viwanda na kujihakikishia usalama wa chakula nchini na kuuza ziada nje ya nchi. 136 244. Mheshimiwa Spika, takwimu zinaonesha kuwa ifikapo mwaka 2050, idadi ya watu duniani itafikia Bilioni 9.7 na Bilioni 8.5 ifikapo mwaka 2030. Afrika itafikia Bilioni 2.4 mwaka 2050 na Bilioni 1.6 mwaka 2030. Vilevile, ifikapo mwaka 2050, Tanzania itakuwa na idadi ya watu milioni 135 na milioni 79 mwaka 2030 ambapo mahitaji ya chakula nchini yatafikia tani Milioni 18.8. Wakati huo huo mahitaji ya chakula Duniani yataongezeka kwa wastani wa asilimia 50. (FAO, 2018). 245. Athari za mazingira zitashusha uzalishaji wa mashambani kwa asilimia nne (4). Hii ni fursa kwa atakayejiandaa na ni majanga kwa ambaye hatajiandaa hivyo matumizi ya teknolojia na uwekezaji kwenye tekenolojia ndiyo mwarobaini pekee utakaotatua hatari hii. 246. Aidha, biashara ya chakula katika soko la Afrika itafikia Dola za Marekani Trilioni 1 ifikapo mwaka 2030 hii itafungua fursa za ajira kwenye mnyororo wa thamani. Kutokana na ongezeko hilo la idadi ya watu duniani, kama Taifa lazima tujiandae sasa, ili kufaidika na fursa hiyo ya kibiashara na kujihakikishia usalama wa chakula 137 na ukuaji endelevu wa uchumi wetu na kulifanya Taifa kuwa huru. 247. Mheshimiwa Spika, ifikapo mwaka 2030, mahitaji ya chakula yanatarajiwa kufikia tani 18,797,476 yakiwemo mahindi tani 7,417,540, mchele tani 1,368,144 na muhogo tani 3,211,432. Kutokana na ongezeko hilo la idadi ya watu duniani, kama Taifa lazima tujiandae ili kufaidika na fursa hiyo ya kibiashara na kujihakikishia usalama wa chakula na ukuaji endelevu wa uchumi. 248. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara imepanga kutekeleza maeneo ya kipaumbele yafuatayo ili kufikia malengo tajwa:- i. Kuimarisha utafiti, ii. Kutoa ruzuku ya mbegu za alizeti, ngano na miche ya chikichi, iii. Kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo, iv. Kuimarisha na kutoa huduma ya upimaji wa afya ya udongo ili kuwezesha wakulima kutambua aina na kiwango cha mbolea kinachohitajika katika mashamba yao; v. Kuendeleza kilimo cha umwagiliaji kwa kujenga miundombinu ya umwagiliaji 138 ikiwemo ujenzi wa mabwawa ya kuvunia maji ya mvua; vi. Kuimarisha huduma za ugani na kuhamasisha kilimo cha ukanda kutokana na Ikolojia za kilimo (Tanzania Agricultural Growth Corridor); vii. Kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo; viii. Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa Mitaji ikiwa ni pamoja na kuanzisha Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo utakaowezesha upatikanaji wa pembejeo kwa mfumo wa ruzuku pindi inapotokea athari za kiuchumi; ix. Kuimarisha miundombinu ya kuhifadhi mazao ya kilimo ikiwa ni pamoja na ujenzi wa ghala katika ngazi ya Kijiji, Kata na Tarafa ili kupunguza upotevu wa mazao baada ya kuvuna kutoka asilimia 35 hadi 5 ifikapo mwaka 2030; x. Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba makubwa ikiwa ni pamoja na kuanzisha maeneo maalum ya mashamba makubwa, kwa kuyatengenezea miundombinu na kuwapatia wananchi kwa makubaliano maalum hususan kwa zao la chikichi; xi. Kuanza kutoa ruzuku ya mbolea mwaka 2022/2023; 139 xii. Kuimarisha Kilimo Anga, na xiii. Kuimarisha maendeleo ya ushirika. 5.1. Kuimarisha Utafiti 249. Mheshimiwa Spika, mahitaji yetu kama nchi ya mbegu bora ni tani 652,250 na sasa tunazalisha tani 35,199. Ili kuondoa tatizo hilo, Wizara imeongeza bajeti ya utafiti na uzalishaji wa mbegu za msingi kutoka Shilingi Bilioni 11.63 mwaka 2021/2022 hadi Shilingi Bilioni 40.73 mwaka 2022/2023 sawa na ongezeko la asilimia 250. 250. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora kwa kuongeza uzalishaji wa mbegu za awali za mazao ya nafaka, mikunde na mbegu za mafuta kutoka tani 226.5 hadi tani 1,453 ambazo zitakidhi mahitaji ya ASA na kampuni binafsi kuzalisha mbegu zilizothibitishwa tani 452,650. Pia, itaongeza uzalishaji wa mbegu za awali za pamba kufikia tani 17,000. 251. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itajenga miundombinu ya umwagiliaji katika eneo la hekta 914 kwenye vituo 15 vya utafiti wa kilimo. 140 Miundombinu itakayojengwa ni pamoja na mifereji, mabwawa (Ilonga na Tumbi), kuchimba visima, kununua irrigation centre/lateral pivot, kuchimba mitaro na kutandaza mabomba. 252. Mheshimiwa Spika, TARI itajenga maabara nne (4) za kuzalisha miche kwa njia ya chupa (tissue culture) katika vituo vya TARI Mlingano, TARI Maruku, TARI Dakawa na TARI Ukiriguru. Aidha, itakarabati maabara tatu (3) na kununua vifaa na vitendanishi (reagents) katika vituo vya TARI Tengeru, TARI Uyole na TARI Mlingano. Ujenzi na ukarabati wa maabara hizo utaongeza uzalishaji wa miche kutoka 5,131,835 hadi miche 33,500,000 kwa njia ya chupa. Vilevile, Wizara itaboresha maabara ya udongo katika kituo cha TARI Mlingano ili iweze kupata ithibati na itaimarisha maabara ya baoteknolojia iliyopo katika kituo cha TARI Mikocheni. 253. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza upatikanaji wa mbegu kwa wakulima, TARI itakusanya na kusafisha mbegu za asili kwa ajili ya matumizi ya wakulima. Vilevile, mbegu hizo zitatumiwa na TARI kuzalisha mbegu za awali na kuwapatia ASA na Sekta Binafsi kuzalisha mbegu ili kutosheleza mahitaji ya mbegu. Aidha, 141 itahifadhi mbegu hizo za asili kwa kutumia majina halisia, (germaplasm maintenance) katika vituo vya TARI kwa ajili ya kufanya utafiti na kuboresha. Utafiti wa mbegu unalenga zaidi katika kukidhi mahitaji ya soko na kilimo cha biashara kwa kushirikiana na viwanda na wafanyabiashara. 254. Mheshimiwa Spika, TARI itazalisha teknolojia mpya zenye sifa zaidi ya zile zinazotumiwa na soko hususan zinazostahimili ukame, magonjwa na wadudu, zinazotoa mavuno mengi na zenye viinilishe vingi, ikiwa ni pamoja na ugunduzi wa mbegu bora, kanuni bora za kilimo, ukinzani wa magonjwa, rutuba ya udongo, uchumi jamii na zana bora. 255. Vilevile, TARI itanunua magari manne (4), matrekta saba (7) na zana zake na mashine tatu (3) za kuchakata mbegu kwa vituo vya TARI Seliani, TARI Ilonga na TARI Uyole. Matreka yatawezesha kuongeza eneo la mashamba ya kuzalisha mbegu kutoka hekta 285 hadi hekta 914. Pia, TARI itajenga ghala nne (4) zenye uwezo wa kuhifadhi tani 550 kila moja katika vituo vya TARI Uyole, TARI Seliani, TARI Ilonga na TARI Kifyulilo. Ujenzi huo ukikamilika TARI itakuwa na 142 uwezo wa kuhifadhi mbegu kutoka tani 20 hadi tani 1,650 kwa vituo hivyo. 256. Mheshimiwa Spika, TARI itajenga vyumba vya ubaridi (cold rooms) katika vituo vya TARI Selian na TARI Ilonga ambavyo vitatumika kuhifadhi mbegu na nasaba (germplasm) mbalimbali za mazao. Hatua hiyo, itapunguza gharama za kupanda mashambani nasaba kila mwaka kama ilivyo kwa sasa kwa lengo la kutunza vizazi vya mimea kwa matumizi ya utafiti wa mbegu. 257. Mheshimiwa Spika, ili kulinda mashamba ya uzalishaji na utafiti wa mbegu dhidi ya uvamizi wa wananchi unaotokana na kutokuwepo kwa mipaka na uzio, Wizara kupitia TARI itajenga uzio kwa mashamba matatu (3) ya Suluti (Namtumbo- hekta 388), Milundikwa (Nkasi - hekta 1,000) na Ifakara (Kilombero - hekta 4,715). Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Ardhi Nyumba na Maendeleo ya Makazi itahakiki mipaka na kupima mashamba ya vituo vya utafiti wa mbegu vya TARI Seliani na TARI Ukiriguru (Mwanahala na Bwanga) ili kupata hati miliki. 143 5.2. Kuimarisha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo 5.2.1. Mbegu Bora 258. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua umuhimu wa mbegu bora katika uzalishaji wa mazao ya kilimo, Wizara imedhamiria kuhakikisha inaongeza uzalishaji wa mbegu kutosheleza mahitaji ya ndani na ziada kuuzwa nje ya nchi. Mazao ya kipaumbele yatakayozingatiwa katika mpango huo ni mahindi, alizeti, soya, ufuta, ngano, maharage, kunde, mpunga, mtama, choroko, dengu, shayiri na karanga ambayo mahitaji yake ni tani 652,250 ifikapo mwaka 2030. 259. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia ASA na Sekta Binafsi itazalisha jumla ya tani 127,650 za mbegu bora za mazao mbalimbali kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 22. Aidha, Wizara kupitia Taasisi zake, Halmashauri na Sekta Binafsi itazalisha jumla ya miche/pingili/vikonyo 101,000,000 ya mazao ya kahawa, korosho, chikichi, parachichi, muhogo, migomba, minazi, mkonge, Chai, viazi vitamu na zabibu (Jedwali Na.23). Mbegu na miche itakayozalishwa itasambazwa kwa 144 wakulima kwa utaratibu maalum utakaowekwa na Wizara. Jedwali Na. 22: Makadirio ya Mahitaji ya Mbegu Bora za Mazao mbalimbali kwa mwaka 2029/2030 N a. Aina ya Zao Uzalishaj i wa mazao msimu wa 2020/20 21 (Tani) Makisio ya uzalishaji wa mazao msimu wa 2022/20 23 (Tani) Mkadirio ya mahitaji ya Certified Seeds 2022/202 3 (Tani) Makisio ya uzalishaji wa 2029/20 30 (Tani) Mahitaji ya Breeder Seeds (Tani) Mahitaji ya Pre- Basic Seeds (Tani) Mahitaji ya Basic Seeds (Tani) Mahitaji ya Certified Seeds 2029/2030( Tani) 1 Mahi ndi 7,039,064 7,219,000 32,500 13,000, 0.32 25.39 2,031.25 162,500.00 2 Alizet i 649,437 941,000 5,600 1,400,000 0.22 11.20 560 28,000 3 Soya 53,594 500,000 25,000 2,000,000 30.52 488.28 7,812.50 125,000 4 Ufuta 205,054 220,000 800 1,000,000 0.00 0.06 16.00 4,000 5 Ngan o 70,288 150,000 7,200 1,000,000 6.25 125 2,500 50,000 6 Maha rage 1,211,909 1,300,000 10,000 2,000,000 0.78 31.25 1,250.00 50,000 7 Kund e 151,706 250,000 2,250 450,000 0.18 7.03 281.25 11,250 8 Mpu nga 2,629,519 2,832,000 16,000 6,400,000 0.16 12.50 1,000 80,000 9 Mtam a 755,832 900,000 3,200 1,600,000 0.02 1.60 160 16,000 1 0 Chor oko 100,610 140,000 4,100 820,000 0.32 12.8 512.50 20,500 1 1 Deng u 26,022 45,000 500 100,000 0.04 2 62.50 2,500 1 2 Shayi ri 10,000 18,000 500 50,000 0.31 6.25 125 2,500 1 3 Kara nga 437,124 500,000 20,000 1,000,000 100 1,000 10,000 100,000 JUMLA 13,340,1 14,965,0 127,650 29,820,0 139 1,723 26,311 652,250 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 145 Jedwali Na. 23: Malengo ya Uzalishaji wa Miche/Pingili/Vikonyo katika mwaka 2022/2023 Na Zao Idadi 1 Parachichi 20,000,000 2 Zabibu 2,000,000 3 Minazi 2,000,000 4 Mkonge 10,000,000 5 Michikichi 5,000,000 6 Migomba 5,000,000 7 Muhogo 5,000,000 8 Viazi Vitamu 2,000,000 9. Korosho 15,000,000 10. Kahawa 20,000,000 11. Chai 15,000,000 Jumla 101,000,000 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022 260. Mheshimiwa Spika, ili kufikia malengo hayo Wizara kupitia, ASA itaongeza eneo jipya la hekta 4,000 kwa ajili ya kuzalisha mbegu bora katika mashamba ya Msimba (hekta 1,500 ), Kilimi (hekta 700), Mwele (hekta 600) na Mbozi (hekta 1,200); itajenga miundombinu ya umwagiliaji kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 1,791.5 katika mashamba ya mbegu ya Tengeru (hekta 5.5), Mwele (hekta 600), Arusha (hekta 400) na Kilimi (hekta 786); itajenga bwawa lenye mita 146 za ujazo 82,000 kwa ajili ya kuhifadhi maji katika shamba la mbegu la Arusha; itachimba visima virefu nane (8) katika shamba la mbegu la Arusha; itanunua matreka sita (6) na zana zake kwa ajili ya mashamba ya Msungura, Namtumbo, Msimba, Dabaga, Mbozi na Kilimi. 261. Mheshimiwa Spika, ASA itanunua mashine za kupandia sita (6) kwa ajili ya shamba la kuzalisha mbegu za mpunga la Kilangali. Aidha, ASA itanunua ndege zisizo na rubani (drones) tatu (3) kwa ajili ya kunyunyuzia dawa za kudhibiti magonjwa na wadudu pamoja na kujenga uzio wa mashamba ya Arusha, Kilimi na Kilangali. Jumla ya Shilingi 43,033,700,000 zimetengwa kwa ajili ya kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora. Uthibiti wa Ubora wa Mbegu 262. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, TOSCI itaendelea kuthibiti ubora wa mbegu nchini kwa kukagua hekta 45,000 za mashamba ya mbegu; kukusanya sampuli za mbegu 4,360 na kupima ubora wake; na kukagua wafanyabiashara wa mbegu 1,900 na ghala 100. 147 263. Mheshimiwa Spika, TOSCI itafanya majaribio ya utambuzi wa aina 425 za mbegu za mazao ya kilimo. Aidha, TOSCI itapitia mwongozo wa uzalishaji wa mbegu na kuandaa viwango vya kuthibitisha ubora wa mbegu za matunda na miti. Pia, TOSCI itatoa mafunzo kuhusu Sheria ya Mbegu Na.18 ya mwaka 2003 na Kanuni zake kwa wafanyabiashara 500, wataalam wa Afya ya Mimea 25, mawakala wa mbegu 1,000, wakaguzi wa mbegu 30 na watafiti 30. 5.2.2. Upatikanaji wa Mbolea 264. Mheshimiwa Spika, kama nilivyoeleza hapo awali, athari za UVIKO-19 na vita kati ya Urusi na Ukraine imesababisha ongezeko la bei ya mbolea duniani. Kwa mfano, bei ya mbolea aina ya DAP imeongezeka kutoka Dola za Marekani 310 kwa tani mwaka 2020 hadi Dola za Marekani 1,012 kwa tani mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 226. Aidha, bei ya mbolea aina ya Urea imeongezeka kutoka Dola za Marekani 251 kwa tani mwaka 2020 hadi Dola za Marekani 1,214 kwa tani mwaka 2022 sawa na ongezeko la asilimia 384. (Kielelezo Na. 4) 148 Kielelezo Na. 4: Mwenendo wa Bei za Mbolea (Dola za Marekani kwa Tani) Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 265. Mheshimiwa Spika, ili kukabiliana na athari za kupanda kwa bei ya mbolea duniani, Wizara itaimarisha mfumo wa utoaji ruzuku ya pembejeo za kilimo hususan mbolea kwa mazao yote kwa kuangalia upya utaratibu wa usajili wa kampuni na mawakala wa pembejeo nchini. Wizara inatarajia kutumia Shilingi Bilioni 150 kutoa ruzuku ya mbolea kwa mazao yote kwa utaratibu utakaoelezwa wakati wa kuwasilisha Bajeti Kuu ya Serikali. Ruzuku hiyo haitakuwa ya 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 2018 2019 2020 2021 2022 Bei (Dola za Kimarekani kwa Tani) Mwaka DAP Urea CAN SA 149 kudumu bali itatolewa kwa kipindi maalum hususan wakati yatapotokea majanga au mdororo wa kiuchumi. 266. Mheshimiwa Spika, kupitia Bunge lako Tukufu ninaagiza kampuni na viwanda vya mbolea nchini kusajili mawakala wao TFRA ifikapo tarehe 31 Mei, 2022 ili kurahisisha utoaji na usimamizi wa ruzuku. Aidha, Wizara itasajili wasambazaji wa mbolea na vituo vyote vya mauzo hapa nchini. Katika kuboresha usimamizi wa utoaji wa ruzuku, mifuko ya mbolea itawekwa misimbomilia (bar codes) na lebo ya RUZUKU ili kutofautisha na mbolea zitakazoendelea kuuzwa sokoni bila ruzuku. Aidha, Wizara itaendelea kuwalinda na kuwawezesha wawekezaji wa viwanda vya ndani vya kuzalisha mbolea. 267. Mheshimiwa Spika, kampuni yoyote ambayo haitatekeleza agizo hili na kukubali kutumia mfumo utakaowekwa na TFRA wa kusimamia na kusajili kampuni, mawakala na kuweka mfumo wa Point of Sale (POS) kwenye maduka na ghala zao za mikoani na wilayani, Serikali haitosita kumfutia leseni yake ya biashara. Mpango huu wa ruzuku ya mbolea utawapa kipaumbele wazalishaji wa mbolea ndani 150 ya nchi ili kulinda viwanda vyetu, ajira na usalama wa nchi. 268. Mheshimiwa Spika, Mfumo huo pamoja na kuimarisha usimamizi wa mbolea za ruzuku, pia utasaidia kuboresha usimamizi wa tasnia ya mbolea ikiwemo udhibiti wa upandishwaji holela wa bei na ubora wa mbolea. Aidha, utaratibu wa kutoa ruzuku kwa wakulima kupitia mfumo wa mazao kujigharamia yenyewe (own crop financing) utaendelea kutekelezwa 269. Mheshimiwa Spika, Tanzania ni lango kuu la kupitisha mbolea kwa nchi za Afrika Mashariki (East African Community - EAC) na za Kusini mwa Bara la Afrika (Southern African Development Community - SADC) ikiwemo Malawi, DR Congo, Zambia, Burundi, Rwanda na Uganda. Kutokana na fursa hiyo, uwepo wa viwanda vya uzalishaji wa mbolea nchini ni fursa adhimu ya biashara ya mbolea katika ukanda huu. 270. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha nchi inatumia fursa za masoko ya kikanda, Wizara itaendeleza jitihada za muda mrefu za kuzalisha mbolea hapa nchini. Kwa mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kuhamasisha 151 uwekezaji katika viwanda vya ndani vya kuzalisha mbolea ikiwemo kampuni ya ITRACOM kukamilisha ujenzi wa kiwanda chenye uwezo wa kuzalisha tani 600,000 za mbolea kwa mwaka. 271. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Taasisi nyingine za serikali itawezesha upatikanaji wa vivutio vya uwekezaji wa kiwanda cha mbolea cha Minjingu ili kiweze kuongeza uzalishaji kutoka tani 100,000 hadi tani 300,000 kwa mwaka. Aidha, Wizara itaendelea na mazungumzo na Wizara ya Nishati kuhusu kufufua mradi wa kuzalisha mbolea ya Urea kwa kutumia gesi asilia uliopo katika Halmashauri ya Wilaya ya Kilwa Mkoa wa Lindi. 272. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TFRA itaratibu uingizwaji na usambazaji wa tani 650,000 za mbolea. Aidha, TFRA itaendelea kudhibiti ubora wa mbolea kwa kukagua wafanyabiashara 3,340 wa mbolea; kutoa mafunzo ya ukaguzi wa mbolea kwa maafisa kilimo 30 wa Halmashauri za wilaya; kununua vifaa vya maabara ya uchunguzi wa ubora wa mbolea; kuanzisha Ofisi za Kanda ya Kati na Magharibi; na kuimarisha Ofisi za Kanda ya Ziwa (Mwanza), Nyanda za Juu Kusini (Mbeya) na 152 Kanda ya Kaskazini (Arusha). Vilevile, TFRA itasajili aina mpya za mbolea na visaidizi vyake 80; itasajili maeneo ya biashara mapya 1,000 na kutoa leseni 2,000; na itaimarisha mfumo wa ukusanyaji, uchambuzi na matumizi ya taarifa za mbolea. 273. Mheshimiwa Spika, Wizara inapitia upya muundo wa Kampuni ya Mbolea Tanzania (Tanzania Fertilizer Company - TFC) kwa lengo la kuiwezesha kampuni hiyo kujiendesha kibiashara na kutumika kama chombo cha Serikali cha kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo hususan mbolea na viuatilifu. Katika mwaka 2022/2023, Wizara itaiwezesha TFC Shilingi bilioni 6 kwa ajili ya utekelezaji wa majukumu yake. 274. Mheshimiwa Spika, Wizara inaendelea kuwahakikishia wazalishaji wadogo wa mbolea za kilimo hai (organic) na chokaa kuwa itaendelea kuwalea, kuwalinda na kuwahakikishia masoko ili kupunguza gharama za kuagiza mbolea za aina hiyo kutoka nje ya nchi. 153 275. Mheshimiwa Spika, kupitia Bunge lako Tukufu, tunawahamasisha vijana wabunifu ambao wanaweza kuzalisha mbolea za kilimo hai (organic) waje Wizara ya Kilimo ili waweze kusaidiwa. 5.2.3. Viuatilifu 276. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia TPHPA itanunua viuatilifu lita 118,500 vya kudhibiti visumbufu vya milipuko, ikiwemo lita 100,000 za kudhibiti viwavijeshi, lita 10,000 kwelea kwelea, lita 5,000 nzige, lita 3,000 nzi wa matunda na lita 500 panya; itanunua mabomba 9,250 ya kupulizia viuatilifu na kusambaza katika Halmashauri 185; itasavei na kuainisha maeneo ya mazalia ya visumbufu na kuwadhibiti; itaimarisha usimamizi wa matumizi bora na sahihi ya viuatilifu; na kuimarisha uchambuzi wa kina wa visumbufu vya kikarantini. 277. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha matumizi ya teknolojia sahihi za kuhifadhi mazao ya nafaka katika kanda nne (4) zenye uwezo wa kuzalisha nafaka. Pia, itahamasisha uhifadhi wa asili wa mazao ya nafaka kwa kutumia mimea dawa na kupima masalia ya sumu katika sampuli 154 3,000 kwenye mazao ya kimkakati ili kuendana na Sheria za masalia ya sumu za kimataifa na kuwezesha upatikanaji wa masoko ya nje ya nchi. 278. Mheshimiwa Spika, TPHPA itakagua usafi wa afya ya mimea, itatambua na kudhibiti visumbufu katika mazao ya bustani, itakagua aina 6,600 za viuatilifu na itasajili viuatilifu vipya 300. Pia, itakagua shehena 1,800 za mimea zinazotarajiwa kuingizwa nchini na kuchambua aina za viuatililifu 3,500 ili kubaini ubora na athari zake kupitia masalia kwenye mazao. 5.2.4. Zana za Kilimo 279. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023, itaendelea kushirikiana na Sekta Binafsi kutoa mafunzo ya matumizi ya zana bora za kilimo kwa wamiliki na waendeshaji wa mashine na zana za kilimo 100 katika kanda za kilimo za Kati na Kaskazini. 280. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha tunaongeza tija katika uzalishaji wa mazao, Wizara kwa kushirikiana na kampuni ya AFTRADE ya BELARUS itaendelea na tathmini ya maeneo yatakayofaa kwa ajili ya uanzishwaji wa Vituo Jumuishi vya Utoaji wa Huduma za zana za 155 kilimo nchini (mechanization hubs), ambavyo vitawezesha upatikanaji wa mashine na zana za kilimo kwa urahisi. Aidha, kwa kutegemea makubaliano yatakayofikiwa baada ya tathmini inayoendelea, kampuni hiyo imepanga kuanzisha kituo kikubwa cha umahiri wa utoaji wa huduma za zana za kilimo nchini katika mkoa wa Dodoma, ambacho kitakuwa kitovu cha utoaji huduma, ufuatialiji na uratibu wa vituo vingine vitakavyoanzishwa hapa nchini. 281. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Maendeleo la Japan (JICA) na Sekta Binafsi imepanga kutoa mafunzo ya uhamasishaji wa matumizi bora ya zana za kilimo katika zao la mpunga katika Chuo cha Mafunzo ya Kilimo cha KATC, ambapo mafunzo hayo pia yatawahusisha maafisa ugani na wanafunzi wa vyuo kwa kupata mafunzo kwa vitendo. 5.3. Umwagiliaji 282. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imepanga kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika skimu mpya 25 zenye jumla ya hekta 53,234 (Kiambatisho Na. 4). Katika mpango huo mabwawa 14 ya kuvuna maji ya 156 mvua yenye uwezo wa mita za ujazo 131,535,000 ambayo yatamwagilia hekta 23,484 katika skimu 15 yatajengwa (Kiambatisho Na. 5). Aidha, skimu 10 zenye hekta 29,750 zitamwagiliwa kupitia vyanzo vingine vya maji ikiwemo mito. Vilevile, Tume itaboresha, itakarabati na kukamilisha skimu 30 zenye jumla ya hekta 41,771 (Kiambatisho Na. 6). Aidha, jumla ya Shilingi 256,175,891,826 zitatumika kutekeleza mpango huo. 283. Mheshimiwa Spika, katika utekelezaji wa mpango huo jumla ya hekta 95,005 zitaongezeka na kuongeza eneo la umwagiliaji kutoka hekta 727,280.6 mwaka 2021/2022 hadi hekta 822,285.6 mwaka 2022/2023 ambayo ni sawa na asilimia 68.5 ya kufikia lengo la hekta 1,200,000 ifikapo 2025. 284. Aidha, kukamilika kwa ujenzi na ukarabati wa miundombinu hiyo, utachangia katika kuongeza uzalishaji wa mazao ya kilimo. Kwa mfano, uzalishaji wa zao la mpunga unatarajiwa kuongezeka kwa tani 403,020 zenye thamani ya takriban Shilingi bilioni 345.4 na vitunguu tani 374,426 zenye thamani ya takriban Shilingi bilioni 157 2.9 na hivyo kuongeza pato la Taifa. Vilevile, uwekezaji huo unakadiriwa kutoa ajira za moja kwa moja zipatazo 475,000. 285. Mheshimiwa Spika, Tume pia imepanga kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mabonde na skimu za kimkakati 22 zenye jumla ya hekta 306,361. Mabonde na skimu hizo zimewekwa kwenye mpango wa ujenzi katika kipindi cha mwaka 2022/2023 na 2024/2025. Vilevile, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina utafanyika katika skimu 42 zenye jumla ya hekta 91,357 ambazo zitajengwa katika mwaka 2023/2024 (Kiambatisho Na. 7). Jumla ya Shilingi 35,472,168,000 zitatumika kutekeleza mpango huo. 286. Aidha, Tume itahakiki skimu na eneo linalomwagiliwa na eneo linalofaa kwa kilimo cha umwagiliaji nchini. Tume pia, itanunua magari 38 kwa ajili ya kuimarisha usimamizi wa miradi kupitia ofisi za umwagiliaji za mikoa, itanunua mitambo 12 kwa ajili ya ujenzi wa skimu, itanunua vifaa vya upimaji (land survey equipment) kujenga ofisi 17 za uwagiliaji za mkoa. Jumla ya Shilingi 24,826,259,000 zitatumika kutekeleza mpango huo. 158 287. Mheshimiwa Spika, katika kujenga uwezo wa Vyama vya Umwagiliaji, Wizara itatoa mafunzo kwa wakulima viongozi 1,000 na Vyama vya Umwagiliaji 220 kuhusu mipango ya usimamizi na uendeshaji wa skimu za umwagiliaji. Pia. itawezesha uanzishwaji wa Vyama vya Umwagiliaji 200 na kuandaa kanuni ndogo kulingana na Sheria Na. 4 ya Taifa ya Umwagiliaji (2013) na kanuni za umwagiliaji (2015). Aidha, Tume itasambaza miongozo ya ukusanyaji wa ada za huduma ya umwagiliaji katika skimu 974 ili kuimarisha Mfuko wa Maendeleo ya Umwagiliaji. 5.3.1. Ofisi za Wilaya za Umwagiliaji 288. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itafungua ofisi 146 za Umwagiliaji za Wilaya. Ofisi hizo zitakuwa na Wahandisi wa umwagiliaji, Mafundi Sanifu Ujenzi na Maafisa Kilimo. Watumishi hao kwa kushirikiana na watumishi waliopo Ofisi ya Rais - TAMISEMI watasimamia miradi ya umwagiliaji katika Wilaya zao na kusimamia ukusanyaji wa ada za huduma za umwagiliaji. Aidha, watumishi hao watakuwa chini ya Ofisi za Tume ya Umwagiliaji na kuwajibika moja kwa moja Wizara ya Kilimo. Mfumo huo wa usimamizi wa miradi ya 159 umwagiliaji utaokoa upotevu wa mapato ya takribani Shilingi 100,000,000,000 kwa mwaka. 5.4. Kuimarisha Huduma za Ugani 5.4.1. Huduma na Mafunzo ya Ugani 289. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuimarisha huduma za ugani ili kuongeza tija katika uzalishaji wa mazao nchini. Katika mwaka 2022/2023, Wizara itawezesha upatikanaji wa huduma ya upimaji wa afya ya udongo bure kwa wakulima kama huduma ya msingi na ya lazima. Huduma hiyo itaenda sambamba na kusajili wakulima na kuwaweka kwenye Kanzi Data maalum. Aidha, kila mkulima atapewa cheti kitakachoonesha afya ya udongo katika shamba lake ili kumwezesha mkulima kuzalisha mazao kulingana na afya ya udongo wa shamba lake. 290. Mheshimiwa Spika, katika kufikia azma hiyo, Wizara itanunua na kusambaza vifaa vya kupimia afya ya udongo kwa maafisa ugani wa Halmashauri 122; vishikwambi 6,377; visanduku vya ugani (Extension Kits) 400 katika Halmashauri 46; na itanunua na kufunga GPS kwenye pikipiki za maafisa ugani na kuweka mfumo wa usimamizi wa huduma za ugani na kuwezesha kila afisa 160 ugani anapata sare ambazo atavaa akiwa kazini. Aidha, Wizara itawezesha uanzishwaji wa mashamba ya mfano 400 na mashamba darasa 400 kwa mazao ya kipaumbele katika Mikoa ya Singida, Simiyu, Morogoro, Njombe, Ruvuma, Kilimanjaro, Manyara, Tabora, Mara, Iringa, Mbeya, Songwe, Rukwa na Dodoma. 291. Mheshimiwa Spika, Wizara itaanzisha mfumo utakaowawezesha maafisa ugani kuwatambua wakulima bora watakaotumika kutoa huduma za ugani kwa wakulima wengine. Katika kuondokana na tatizo la upungufu wa maafisa ugani, wanafunzi wanaosoma katika vyuo vya kilimo katika ngazi zote kwa kushirikiana na Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia, Wizara itaanza mfumo wa kuwapeleka katika mafunzo ya vitendo kwa mwaka mmoja kabla ya kuhitimu masomo yao na eneo hili Serikali itashirikiana na Wadau wa Maendeleo. 292. Kadhalika, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Ardhi Nyumba na Maendeleo ya Makazi, itawezesha upimaji wa ardhi ya kilimo na kuitangaza kwenye gazeti la Serikali. Hatua hizo zinalenga kulinda ardhi ya kilimo kupitia hati miliki za mashamba, kutumia rasilimali ya ardhi 161 kama moja wapo ya dhamana zinazoweza kutumiwa na wakulima kupata mitaji ya kuendeleza kilimo. 293. Mheshimiwa Spika, pamoja na vitendea kazi walivyopewa maafisa ugani, Wizara itahakikisha wataalam hao wanapatiwa mafunzo sahihi kwa kuratibu utekelezaji wa program za mafunzo kwa maafisa ugani wote nchini ili waweze kutoa huduma sahihi kulingana na mazao wanayosimamia katika maeneo yao. 294. Aidha, Wizara itaendelea kutumia TEHAMA katika kutoa huduma za ugani na taarifa za masoko kwa wadau wa kilimo. Katika mwaka 2022/2023, Wizara itatoa mafunzo ya matumizi ya mfumo wa M-Kilimo kwa maafisa ugani 1,500 na kusajili wakulima wapya 2,218,415 na wafanyabiashara wa mazao ya kilimo 1,375. Aidha, Wizara itatoa ushauri wa kitaalam kwa wakulima kuhusu kilimo bora na taarifa za masoko ya mazao kupitia mfumo huo. 295. Mheshimiwa Spika, Wizara itaanzisha kituo cha huduma za mawasiliano ya kilimo (Call centre) kwa ajili ya kurahisisha utoaji wa ushauri wa kitaalam na taarifa za masoko kwa wadau wa 162 kilimo. Aidha, Wizara itaandaa mwongozo wa usimamizi wa huduma za ugani na kuusambaza kwa sekretarieti za mikoa 26 na Halmashauri 185. 296. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Ofisi ya Rais TAMISEMI na Sekta Binafsi itaanza kukarabati vituo 200 vya Rasilimali za Kilimo vya Kata (WARCs) ambavyo vitatumika kwa ajili ya shughuli za kilimo. Jumla ya Shilingi Bilioni 15,007,560,000 zimetengwa kwa ajili kuimarisha huduma za ugani. 297. Mheshimiwa Spika, ninapenda nitumie nafasi hii kupitia Bunge lako Tukufu kuzielekeza Mamlaka za Serikali za Mitaa kutobadilisha matumizi ya Vituo vya Rasilimali za Kilimo bila idhini ya Wizara ya Kilimo. 5.4.2. Vyuo na vituo vya Mafunzo ya Kilimo 298. Mheshimiwa Spika, Wizara itadahili wanafunzi 2,200 katika ngazi ya Astashahada na Stashahada . Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia itapitia upya mitaala na mfumo mzima wa vyuo vya Kilimo kwa lengo la kutoa wahitimu wenye stadi zitakazo wawezesha kutoa huduma na ushauri kwa wakulima kwa vitendo. Ushirikiano huo pia 163 utahusisha vijana na wakufunzi wa kilimo kupata mafunzo katika vyuo mahiri duniani. 299. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea na ukarabati wa miundombinu ya Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Uyole, KATRIN, Inyala, Ukiriguru, Igurusi, Mtwara, Mlingano, HORTI – Tengeru na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima vya Bihawana, Ichenga na Mkindo. Vilevile, Wizara itanunua magari matatu (3), matreka mawili (2) na vifaa vya kufundishia kwa ajili ya Vyuo vya Kilimo vya Mlingano, HORTI - Tengeru, Inyala, Maruku, KATC, Mubondo, Mtwara na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima vya Bihawana, Ichenga na Mkindo. Jumla ya Shilingi 5,225,000,000 zimetengwa kwa ajili ya ukarabati huo. 300. Mheshimiwa Spika, Wizara itaboresha mfumo wa uendeshaji wa Maonesho ya Wakulima (Nanenane) ili kuhakikisha Viwanja vya Maonesho ya Nanenane vinakuwa vituo vya kutoa elimu na taarifa za uzalishaji na masoko mwaka mzima. Vilevile, maboresho hayo yataenda sambamba na uanzishwaji wa uwanja wa kimataifa wa maonesho ya kilimo (Tanzania International Agricultural Trade Fair). 164 5.5. Uzalishaji wa mazao 5.5.1. Mazao Asilia ya Biashara 301. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara unatarajiwa kuongezeka kutoka tani 919,282 mwaka 2021/2022 hadi tani 1,199,081,794 mwaka 2022/2023 ambapo mauzo ya mazao hayo nje ya nchi yanakadiriwa kufikia tani 641,515 zenye thamani ya Shilingi 1,199,081,794 (Jedwali Na. 24). Jedwali Na.24: Makadirio ya Uzalishaji na Mauzo ya Mazao Nje ya Nchi kwa Mwaka 2022/2023 Zao 2021/2022 2022/2023** Mauzo ya nje (Tani) Thamani ya Mauzo ya Nje 2023 (TZS) Pamba 144,550 350,000 103,000 381,710,000 Kahawa 65,235 75,000 72,000 236,500,000 Chai 11,962 30,000 25,000 42,000 Pareto 1,848 2,800 765 6,600,000 Tumbaku 70,775 95,000 61,750 215,507,500 Korosho 238,597 400,000 340,000 294,372,294 Mkonge 24,644 60,000 39,000 64,350,000 Sukari 361,671 450,000 - - Jumla 919,282 1,462,800 641,515 1,199,081,794 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 165 Zao la Mkonge 302. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Mkonge Tanzania itasimamia Mkakati wa kuongeza uzalishaji wa zao la mkonge kutoka tani 36,169.8 mwaka 2020/2021 hadi tani 60,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kutoa elimu kuhusu kilimo bora cha mkonge na ubora wa singa kwa wakulima wadogo 8,000 na wakulima wakubwa 39 na kusimamia uzalishaji na usindikaji wa zao la mkonge. 303. Aidha, Bodi itaendelea kusambaza miche bora 10,000,000 kwa wakulima katika Halmashauri za Wilaya 40; kupima hekta 1,500 za mashamba na kuyagawa kwa wakulima; Pia, Bodi itahamasisha kilimo cha mkonge katika Wilaya 8 za mikoa ya Tanga, Singida na Tabora na kuwaunganisha wakulima wadogo 2,400 na soko kwa mfumo wa zabuni. 304. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Mkonge itahamasisha uanzishwaji wa viwanda vidogo vinne (4) vya kuchakata mkonge katika mikoa ya Morogoro (Kilosa), Shinyanga (Kishapu), Singida (Singida Vijijini) na Tanga (Handeni). Pia itakarabati mashine ya kuchakata mkonge katika 166 shamba la Kibaranga na itawezesha utengenezaji wa mashine moja (prototype) ya kuzalisha shira (syrup) na spirit. Vilevile, itahamasisha matumizi ya kamba na magunia ya mkonge pamoja na uwekezaji katika kuongeza thamani ya zao la mkonge. Jumla ya Shilingi 2,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Korosho 305. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia Bodi ya Korosho Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji kutoka tani 238,555.81 mwaka 2021/2022 hadi tani 400,000. Ili kufikia malengo hayo, Wizara itaendelea kuimarisha usimamizi wa upatikanaji na usambazaji wa viuatilifu tani 25,000 za Salfa ya unga, lita 1,500,000 za viuatilifu vya maji na vinyunyizi (motorized sprayers) vya viuatilifu 3,500, magunia 4,400,000 na kutoa mafunzo ya kilimo bora cha korosho na kuhamasisha uongezaji wa thamani. 306. Katika kuendeleza maeneo mapya ya uzalishaji wa zao la korosho, Wizara kupitia Bodi itaimarisha upatikanaji wa pembejeo, uanzishaji na uendelezaji wa mashamba ya pamoja (block farms) na kuanzisha viwanda vidogo vya 167 kubangua korosho katika Halmashauri za wilaya za Kongwa na Tanga. Vilevile, Bodi itajenga ghala mbili (2) zenye uwezo wa kuhifadhi tani 2,000 kila moja katika Halmashauri za wilaya za Manyoni na Kongwa. 307. Vilevile, Bodi itawezesha uanzishwaji wa mashamba matatu (3) ya pamoja yenye ukubwa wa hekta 7,500 katika maeneo mapya ya uzalishaji wa korosho zikiwemo Wilaya za Kisarawe, Nanyumbu na Tunduru. Vilevile, Bodi itakamilisha ujenzi wa kituo cha mafunzo ya kusindika Korosho kwa wakulima katika viwanja vya maonesho ya Nanenane vilivyopo Ngongo (Lindi). Jumla ya Shilingi 30,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Kahawa 308. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Kahawa Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji wa kahawa kutoka tani 65,235 mwaka 2021/2022 hadi tani 72,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kukarabati mashamba yaliyopo; kutoa mafunzo ya kilimo bora cha zao la kahawa na kuimarisha mifumo ya masoko ya kahawa ikiwemo kuanzisha minada ya kahawa 168 katika mkoa wa Kagera; kuratibu na kusimamia mikataba ya ununuzi wa kahawa. 309. Vilevile, Wizara, kupitia Tume ya Maendeleo ya Ushirika na Bodi ya Kahawa Tanzania itagawa mizani 300 kwenye vyama vya ushirika na kukarabati/kujenga ghala 50 katika Mkoa wa Kagera kwa ajili ya kuimarisha masoko ya kahawa. Aidha, utekelezaji wa mpango huo utahusisha TADB na NMB ambapo jumla ya Shilingi Bilioni 29 zitatumika kufikia malengo hayo. 310. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itawezesha uzalishaji na usambazaji wa miche bora 20,000,000 na kununua mashine mbili (2) zenye uwezo wa kukaanga tani 15 za kahawa kwa saa. Jumla ya Shilingi 300,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Pamba 311. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia Bodi ya Pamba imepanga kuongeza uzalishaji kutoka tani 144,792 mwaka 2021/2022 hadi tani 350,000 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Bodi itasambaza tani 17,000 za mbegu bora, chupa 169 4,500,000 (ekapack) kwa wakulima 600,000 wa pamba; itanunua na kusambaza mashine rahisi za kupalilia 400 na kusambaza kwa wakulima 400; itahamasisha matumizi ya mbinu bora za kilimo cha pamba ikiwemo matumizi ya nafasi mpya za upandaji wa pamba (60 sm × 30 sm) kwa kutumia njia mbali mbali ikiwemo Balozi wa Pamba. 312. Mheshimiwa Spika, Bodi itasajili wakulima wa pamba kupitia Mfumo wa Kieletroniki katika mikoa 17. Ili kuhamasisha wakulima kung’oa masalia ya pamba katika mashamba yao, Bodi itanunua mashine mbili (2) (Biomass Briquette machines) zenye uwezo wa kuzalisha tani 1.8 ya nishati mbadala ya kupikia inayotokana na masalia hayo. Mashine hizo zitasimikwa katika Wilaya za Maswa na Meatu na kusimamiwa na AMCOS. Zao la Chai 313. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Chai Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji wa chai kavu kutoka tani 27,510 mwaka 2020/2021 hadi tani 30,000 mwaka 2022/2023. Katika kufikia lengo hilo, Bodi kwa kushirikiana na wamiliki wa mradi wa chai Kilolo, Sekta Binafsi na Wadau wa Maendeleo pamoja na wasindikaji wa 170 chai wa wilaya ya Mufindi itafufua shamba lenye ukubwa wa hekta 350 katika mradi wa chai Kilolo utakaogharimu takriban Shilingi milioni 300 utakaochangia kuongeza uzalishaji wa tani 405 za chai kavu. 314. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na TSHTDA na Shirika la Solidaridad watatoa mafunzo kuhusu ubora wa chai kwa Wakulima 200 katika Wilaya ya Kilolo ili waweze kupatiwa vyeti vya ubora vinavyotolewa na kampuni ya Rainforest Alliance kwa ajili ya kupata soko la nje. 315. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi, TSHTDA, Sekta Binafsi na Wadau wa Maendeleo itazalisha miche ya chai 15,000,000. Kati ya hiyo, miche 7,500,000 itatumika kwenye upanuzi wa mashamba ya chai katika wilaya za Mufindi, Njombe na Kilolo na miche 7,500,000 itatumika katika kujazia mapengo ya mashamba ya wakulima wadogo katika wilaya za Lushoto, Korogwe na Bukoba. 316. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Mfuko wa Hifadhi ya Jamii wa Watumishi wa Umma (PSSSF) na Mfuko wa Fidia kwa Wafanyakazi (WCF) itakamilisha ukarabati 171 wa kiwanda cha chai Mponde Wilayani Lushoto ambao umefikia asilimia 75. Kiwanda hicho kinatarajiwa kuongeza upatikanaji wa ajira kwa watu zaidi ya 150 na kununua majani mabichi ya chai kutoka kwa wakulima wapatao 4,000. 317. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Soko la Bidhaa Tanzania (TMX) itakamilisha uanzishwaji wa mnada wa chai katika eneo la Kurasini, Dar es Salaam. Mnada huo utapunguza gharama za biashara zilizokuwa zinatokana na kuuza chai katika mnada wa chai Mombasa, utaimarisha matumizi ya bandari nchini pamoja na kuongeza ajira. Uanzishwaji wa mnada utaenda sambamba na kuimarisha mahusiano na nchi za Rwanda, Burundi na Pakistan ili kupata wanunuzi watakaoshiriki katika mnada huo. Jumla ya Shilingi 2,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Tumbaku 318. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji wa tumbaku kutoka tani 58,295 mwaka 2020/2021 hadi tani 95,000 mwaka 2022/2023. Malengo hayo yatafikiwa kwa kutoa mafunzo ya kilimo bora cha tumbaku kwa maafisa ugani na 172 wakulima kupitia mashamba mawili (2) ya mfano katika mikoa ya Mbeya (Chunya) na Tabora (Urambo). Aidha, kiwanda kilichokuwa kimefungwa cha TLTC kimepata mwekezaji mpya ambaye ni kampuni ya AMY Holding Ltd ambapo katika mwaka 2022/2023 kampuni hiyo itanunua tani 10,000 za tumbaku na kuingia mikataba ya kununua tumbaku na wakulima tani 30,000. Jumla ya Shilingi 500,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. Zao la Pareto 319. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto Tanzania itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa pareto kutoka tani 2,412 mwaka 2020/2021 hadi tani 2,800 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Bodi itasambaza tani nne (4) za mbegu bora za pareto zitakazotosheleza eneo lenye ukubwa wa hekta 4,000 katika mikoa ya Iringa, Mbeya, Njombe, Songwe, Arusha na Manyara; kuendelea kutoa elimu ya kilimo bora cha pareto kwa wakulima 12,000 katika mikoa hiyo; na kutoa elimu ya ushirika ili kuongeza AMCOS kutoka sita (6) hadi 10. Jumla ya Shilingi 200,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. 173 5.5.2. Mazao ya Chakula 320. Mheshimiwa Spika, idadi ya watu duniani inatarajiwa kufikia bilioni 9.9 ifikapo mwaka 2050 ambapo kwa Tanzania inakadiriwa kufikia idadi ya watu Milioni 100. Ongezeko hilo, litaongeza mahitaji ya chakula nchini kufikia tani 33,940,132. Kati ya kiasi hicho, mahindi yanakadiriwa kuwa tani 12,917,919 na mchele tani 2,409,155 na muhogo tani 6,031,761. 321. Katika kipindi hicho, mahitaji ya nafaka yataongezeka kufikia tani bilioni 3 zikijumuisha chakula cha binadamu na mifugo. Hiyo ni fursa ya soko kwa mazao ya chakula yanayozalishwa hapa nchini. Ili kutumia fursa hiyo na kujitosheleza kwa chakula, katika mwaka 2022/2023, Wizara imepanga kuyaendeleza mazao makuu ya chakula kama ifuatavyo: - Zao la Mahindi 322. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la mahindi kutoka tani 7,039,064 mwaka 2020/2021 hadi kufikia tani 7,219,041 ifikapo mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itaongeza uzalishaji wa mbegu bora za mahindi; itaimarisha huduma 174 za ugani na matumizi ya TEHAMA katika kutoa huduma za ugani. Vilevile itaimarisha upatikanaji wa masoko,itajenga ghala za kisasa za kuhifadhi mazao na kukarabati ghala zilizopo na itaimarisha udhibiti wa sumukuvu ili kukidhi mahitaji ya soko la ndani na nje ya nchi. Zao la Mpunga 323. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la mpunga kutoka tani 4,673,969.231 hadi kufikia tani 5,011,045 mwaka 2022/2023. Ongezeko hilo litatokana na kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji; kuongeza tija ya uzalishaji kutoka tani 2 kwa hekta hadi tani 4 kwa hekta; kuimarisha upatikanaji wa masoko na uanzishaji wa ubia wa kilimo biashara; kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo; kutoa mafunzo kuhusu uendelezaji wa zao la mpunga kwa wakulima na Maafisa ugani; na kuendeleza teknolojia za uzalishaji, uvunaji, uchakataji na usindikaji. 175 Zao la Muhogo 324. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la muhogo kibiashara kutoka tani 7,000,000 mwaka 2021/2022 hadi tani 10,000,000 mwaka 2022/2023 katika mikoa ya Tanga, Pwani, Kigoma, Lindi na Mtwara. Ili kufikia lengo hilo, TARI itazalisha na kusambaza kwa wakulima pingili za muhogo 8,250,000. 5.5.3. Mazao yenye Mahitaji Makubwa Uzalishaji wa Miwa na Sukari 325. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya sukari nchini ni wastani wa tani 585,000 kwa mwaka, ambapo tani 420,000 ni sukari ya matumizi ya kawaida na tani 165,000 ni kwa ajili ya matumizi ya viwandani. Upungufu wa sukari ya matumizi ya kawaida ni wastani wa tani 50,000. Aidha, wastani wa uzalishaji wa sukari nchini kwa ajili ya matumizi ya kawaida ni tani 342,409. 326. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na upungufu huo, Wizara kupitia Bodi ya Sukari itaongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 372,210 mwaka 2021/2022 hadi tani 450,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa 176 kutekeleza mipango ya muda mfupi ya kuimarisha udhibiti wa visumbufu, kuimarisha upatikanaji wa maji mashambani, kupunguza upotevu wa miwa kwa kuhakikisha viwanda vinafanya kazi kwa ufanisi. Mipango hiyo itaenda sambamba na kuhamasisha uzalishaji wa sukari ya viwandani. Aidha, mipango ya muda wa kati ni pamoja na kusimamia upanuzi wa viwanda vya sukari vya Kilombero, Kagera na Mtibwa ili kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 372,210 hadi tani 635,012 mwaka 2025/2026 (Kiambatisho Na.8). Ongezeko hilo litatokana na kuongeza uzalishaji wa miwa kutoka tani 800,000 hadi tani 1,700,000 kwa wakulima wadogo wa mashamba ya Kilombero, upanuzi wa mashamba ya miwa ya Kagera na Mtibwa yenye ukubwa wa hekta 13,000 na 30,000 mtawalia na kuimarisha miundombinu ya umwagiliaji ikiwemo ujenzi wa bwawa la kuhifadhi maji ya umwagiliaji lenye mita za ujazo 25,000,000 katika mashamba ya Mtibwa. Upanuzi wa uzalishaji katika viwanda vilivyopo ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na.25. 177 Jedwali Na.25: Uwekezaji katika zao la Sukari katika Mwaka 2020-2023 Na Kiwanda Hekta zinazoongezwa (2025) Matarajio ya uzalishaji (2025) Uwekezaji katika kipindi cha 2020-2023 1 Kilombero Sugar 30,000 271,000 USD Milioni 190.1 2 TPC NA NA USD Milioni 26.08 3 Kagera Sugar- 13,529 170,000 USD Milioni 168.86 4 Mtibwa Sugar- 6,000 84,000 USD Milioni 20.51 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022 327. Vilevile, kutokana na changamoto ya ardhi, kiwanda cha TPC kitaongeza tija katika mashamba yaliyopo ambapo uboreshaji wa hali ya udongo katika shamba la Kahe lenye ukubwa wa hekta 240 utafanyika. Aidha, uanzishwaji wa miradi mipya ya sukari ya Bagamoyo na Mkulazi II unaendelea (Kiambatisho Na.9). Jumla ya Dola za Marekani 405.55 zitatumika kwenye upanuzi wa viwanda. 328. Mheshimiwa Spika, miradi mipya iliyo katika hatua za awali za kumilikishwa ardhi ya uwekezaji wa viwanda vya sukari ni ya kampuni 178 ya Rai Group iliyopo Kasulu (Kigoma) unaotarajiwa kuzalisha tani 250,000 na mradi wa Rufiji (Pwani) wa Kampuni ya Lake Agro Ltd, unaotarajiwa kuzalisha tani 30,000. 329. Aidha, Bodi itatoa mafunzo ya Kilimo bora cha miwa kwa wakulima 1,000 katika maeneo yenye viwanda vya sukari na maeneo mapya na itaanzisha mashamba darasa matatu (3) katika maeneo ya Mtibwa, Kagera na Manyara. Pia, Bodi itachimba visima vya umwagiliaji katika mashamba ya miwa. 330. Vilevile, Bodi itawezesha upatikanaji wa maeneo yanayofaa kwa ajili ya Kilimo cha Miwa na uwekezaji katika viwanda vya sukari kwa kushirikiana na Halmashauri za wilaya husika na Kituo cha Uwekezaji Tanzania (TIC). Aidha, Bodi itaainisha maeneo yanayofaa kwa kilimo cha miwa na uwekezaji wa viwanda vya sukari katika mikoa ya Ruvuma, Katavi, Kigoma, Tabora, Rukwa, Lindi na Mtwara na kujenga miundombinu ya umwagiliaji kwenye mashamba ya wakulima Kilombero. Jumla ya Shilingi 1,000,000,000 zimetengwa kufanikisha lengo hilo. 179 Mazao ya Mafuta 331. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya mafuta ya kula nchini ni tani 650,000 kwa mwaka ikilinganishwa na uzalishaji wa ndani ambao ni tani 300,000 na takriban tani 350,000 huagizwa nje ya nchi. Kati ya kiasi kinachozalishwa nchini, tani 270,000 sawa na asilimia 90 kinatokana na zao la alizeti na kiasi kinachobaki kinachangiwa na mazao mengine ikiwemo chikichi, karanga, nazi, pamba na ufuta. 332. Mheshimiwa Spika, ili kujitosheleza kwa mahitaji ya mafuta ya kula nchini, Wizara itatekeleza mikakati ya muda mfupi na muda mrefu. Mikakati ya muda mfupi ni pamoja na kuhamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la alizeti kwa ziada ya tani 1,400,000 ili kuziba nakisi ya tani 400,000 za mafuta ya kula. Kwa maana hiyo, mahitaji yetu ya alizeti ili kukidhi mahitaji ya ndani ni tani milioni 2.3. 333. Mheshimiwa Spika, Wizara imejiwekea lengo la kuzalisha tani milioni 3 za alizeti ifikapo mwaka 2025 ili kama nchi tuwe na mafuta ya alizeti tani milioni 1, tunahitaji kulima eneo lenye ukubwa wa hekta milioni 2.4. Aidha, eneo hilo la 180 kilimo linahitaji tani 12,000 za mbegu kwa ajili ya uzalishaji wa tani 1,000,000 za alizeti. 334. Mheshimiwa Spika, ili kufikia lengo hilo, Wizara katika mwaka 2022/2023 itachukua hatua mbili za kimkakati, pamoja na majukumu ya kawaida ya uhamasishaji na itazalisha na kugawa tani 5,000 za mbegu bora za alizeti kwa ruzuku. Jumla ya Shilingi Bilioni 11 zitatumika kuzalisha mbegu hizo. 335. Katika mwaka 2023/2024, Wizara itagawa tani 10,000 na mwaka 2024/2025 itazalisha na kugawa tani 15,000 za mbegu bora za alizeti. Shughuli hiyo ya uzalishaji wa mbegu itafanywa na ASA na kuingia mikataba na Kampuni binafsi kwa ajili ya kuzalisha mbegu ambazo zitagawiwa kwa wakulima kwa ruzuku. 336. Hatua ya pili, Wizara inajadiliana na Wizara ya Fedha na Mipango ili kuweka motisha ya kikodi kwa viwanda vinavyozalisha mafuta ya alizeti nchini kwa kuwaondolea kodi ya ongezeko la thamani (VAT). Utafiti uliofanywa na Wizara unaonesha kuwa Serikali itapoteza kodi kati ya Shilingi Bilioni 20.5 na Bilioni 18.9 kila mwaka kwa kipindi cha miaka mitatu. Upotevu huo 181 utapungua kila mwaka katika kipindi cha miaka mitatu kwa kuwa viwanda vitaongeza uzalishaji kwa kuwa kwa sasa vinafanya kazi chini ya asilimia 30 ya uwezo wake. Jumla ya upotevu huo utafikia Shilingi Bilioni 59.3 katika kipindi cha miaka mitatu. 337. Baada ya kipindi cha miaka mitatu, uzalishaji katika viwanda hivyo utafikia asilimia 100 na Serikali itakusanya mapato kupitia PAYE, kodi ya mapato na ushuru wa mazao. Makusanyo hayo yataongeza mapato ya Serikali hivyo upotevu ulioelezwa ni wa muda mfupi na gharama za uzalishaji zitapungua. Hali hiyo itafanya viwanda vyetu vinavyochuja mafuta mara mbili (double refinery) kuwa shindani na kupunguza ugumu wa maisha kwa watanzania na kuwafanya watanzania kuwa na kipato cha ziada kwa kutumia fedha zao kwenye matumizi mengine ya kijamii. 182 338. Mheshimiwa Spika, hatua ya tatu, Wizara imeanza kuvitaka viwanda vinavyochuja mafuta mara mbili (double refinery) kununua mafuta ghafi yanayozalishwa na wazalishaji wadogowadogo (backyard processors) ambao wengi wao ni wanawake na vijana ambao wanalima alizeti na kuikamua kwa mashine ndogondogo za SIDO na kuyapanga mafuta barabarani. 339. Mheshimiwa Spika, mkulima anayelima ekari moja (1) na kukamua mafuta yake na kuuza kwa bei ya leo iliyopo sokoni anapata faida ya Shilingi 1,530,000. Mkulima anayelima ekari moja (1) na kuuza alizeti aliyovuna anapata faida ya Shilingi 420,000 tu. Wizara inaendelea kuhamasisha kutengeneza madaraja mawili ya wasindikaji ambao ni wasindikaji wa awali na wasindikaji wa upili (Primary na secondary processors). 340. Ili kumlinda mkulima, mzalishaji, muuzaji na mlaji ni lazima kama nchi tuchukue hatua ya kuondoa VAT kwenye mafuta ya kula yanayozalishwa na viwanda vya double refinery ndani ya nchi ili kuijenga sekta ya mafuta ya kula yanayozalishwa ndani ya nchi 183 341. Mheshimiwa Spika, zao la alizeti ni kwa ajili ya mkakati wa muda mfupi na kwa ajili ya kujenga msingi wa kuwa nchi inayouza mafuta ya alizeti nje ya nchi. Aidha, katika miaka mitatu ya kwanza, Wizara itahamasisha uwekezaji wa kilimo katika maeneo mapya (extensive agriculture) ili kufikia lengo la hekta milioni 2.4 ifikapo 2025. Kadhalika, baada ya mwaka 2025, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la alizeti kwa kuongeza tija ya zao (intensive agriculture). Kwenye eneo hili ugawaji wa mbegu utatumia Shilingi Bilioni 17.5. 342. Mheshimiwa Spika, kwa muda mrefu Tanzania tumekuwa tukijitangaza na kujisifia kuwa sisi ni waanzilishi wa zao la chikichi na baadhi ya mataifa yenye uzalishaji mkubwa wa zao hilo yalichukua mbegu kwetu. Ni vyema kufahamu mambo mawili ambayo ni ukweli usiokwepeka; moja, hatukuwahi kufanya uwekezaji wa kutosha kama nchi kwenye eneo la chikichi lakini pia mfumo tuliokuwa tunautumia kuendeleza zao hili wa kuamini kuwa mkulima mdogo ataweza kugharamia zao hili na kulifanya zao hili litutosheleze kwa mafuta ya kula haikuwa 184 sahihi ni lazima tubadili namna ambavyo tunawekeza katika zao hili. 343. Mheshimiwa Spika, jambo la pili ni kuwa; ili kuwe na faida kwa mkulima na mchakataji wa mafuta ya chikichi, mashamba lazima yawe katika utaratibu wa mashamba makubwa ya pamoja (Block farms). Ili kuongeza uzalishaji na tija, Wizara katika mwaka 2022/2023 itaanza kutumia utaratibu wa mashamba makubwa ya pamoja kwa kuchukua maeneo makubwa kuanzia hekta 2,000 hadi hekta 8,000 kuyasafisha, na kuyawekea miundombinu inayostahili, kupanda miche na eneo kama litahitaji kulipiwa fidia Serikali itatwaa na kulipia fidia. 344. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara imejiwekea lengo la kuanza safari ya kuzalisha mafuta ya chikichi tani 500,000 ifikapo mwaka 2030. Ili kufikia lengo hilo tunahitaji eneo la kilimo lenye ukubwa wa hekta 125,000 ambapo tutahitaji miche 15,625,000. Uzalishaji wa miche hiyo utafanywa na TARI, ASA na Sekta Binafsi. Kwa kuanzia, mikoa ambayo ni ya kipaumbele kwa ajili ya mkakati huu ni Kigoma, Katavi, Tabora na Pwani. Wakati Serikali inaendelea na mpango huu, Wizara inakamilisha mazungumzo na Kampuni kubwa mbili za 185 Bakhresa na Wilmar ambao wameonesha nia ya kuwekeza katika mkoa wa Kigoma na Pwani. 345. Mheshimiwa Spika, kwa kuwa suala la mafuta ya kula ni hitaji la kidunia, kupitia Bunge lako Tukufu, tunawakaribisha wawekezaji kuwekeza katika mpango huo. Vilevile, Wizara itafanya mazungumzo na Wizara ya Fedha na Mipango ili kutafuta fedha Shilingi Bilioni 40 zitakazotekeleza mpango huo. 346. Mheshimiwa Spika, jambo hili la kuondoa tatizo la mafuta ya kula ni la muda mrefu. Kwa hiyo, ni lazima tukubali kuwekeza kimkakati kwa kuishirikisha Sekta Binafsi. Uwekezaji huo siyo hasara kwa nchi kwani soko la ndani na nje lipo, wakulima wapo na ardhi ya kilimo ipo na Serikali ya Awamu ya Sita ipo tayari kuwekeza. Zao la Soya 347. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itahamasisha uzalishaji na uuzaji wa soya nje ya nchi kutoka tani 53,000 mwaka 2021/2022 hadi tani 88,000 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itatoa mafunzo ya kilimo bora cha soya kwa maafisa ugani 400 na wakulima viongozi 1,600 katika maeneo ya uzalishaji. 186 348. Vilevile, Wizara itaiwezesha TARI kufanya utafiti wa mbegu bora za soya ambazo zitakidhi mahitaji ya soko. Aidha, Wizara itaiwezesha ASA kuzalisha mbegu bora za soya tani 300 katika mashamba ya Mbozi (tani 100), Dabaga (tani 100) na Namtumbo (tani 100). Zao la Shayiri 349. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia TARI itazalisha tani 20.4 za mbegu ya shayiri katika eneo la hekta 8.8. Aidha, TARI itatunza vinasaba (germplasm) vya zao la shayiri ambapo jumla ya vizazi 56 vya shayiri vitafanyiwa tathmini kwenye mashamba ya majaribio yaliyopo Monduli, Karatu na Siha. Vilevile, TARI itaanzisha mashamba ya mfano katika Wilaya za Monduli, Karatu na Siha kwa lengo la kuwafundisha wakulima kuhusu kilimo bora cha shayiri. Pia, TARI itatoa mafunzo ya kilimo bora cha shayiri kwa wakulima 200 na maafisa ugani 20 katika Wilaya za Monduli, Karatu, Arumeru na Siha. 187 Zao la Ngano 350. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya ngano nchini ni tani 1,000,000 kwa mwaka wakati uzalishaji katika mwaka 2021/2022 ulifikia tani 70,288 ambapo tunaingiza kati ya tani 800,000 hadi 900,000 kwa mwaka na kutumia Shilingi 500,000,000,000. Ili kukabiliana na changamoto hiyo, Wizara imejiwekea lengo la kuzalisha tani milioni 1 ifikapo mwaka 2025, Wizara imepanga kugawa mbegu za ngano tani 7,200 zitakazopandwa katika eneo la hekta 60,000 ambazo zitazalisha tani 150,000 za ngano kwa kushirikiana na sekta binafsi. 351. Vilevile, itasimamia ufufuaji wa mashamba ya ngano yaliyopo katika mikoa ya Manyara, Kilimanjaro, Arusha, Iringa, Njombe, Rukwa, Mbeya na Katavi yenye jumla ya hekta 40,200. Ufufuaji wa mashamba katika mikoa hiyo, utaenda sambamba na uanzishwaji wa mashamba mapya katika mikoa ya Songwe na Dodoma (Bahi). 352. Mheshimiwa Spika, pia, TARI itatafiti mbegu bora za ngano zenye sifa ya kustahimili maeneo ya joto na baridi, zinazokomaa mapema na kiwango cha protini aina ya gluteni 188 kinachohitajika kwa uokaji. Vilevile, Wizara itawezesha ASA kuzalisha mbegu za ngano tani 700 katika mashamba ya Arusha (tani 350) na Dabaga (tani 350). Vilevile, TARI itazalisha tani 635 za mbegu ya ngano katika eneo la hekta 282 kupitia vituo vya TARI vya Selian, Uyole na Kifyulilo. Jumla ya shilingi Milioni 400 zimetengwa kwa ajili ya utafiti na uzalishaji wa mbegu. 5.5.4. Mazao ya Bustani 353. Mheshimiwa Spika, Mazao ya bustani ni pamoja na mboga, matunda, maua na viungo. Sekta ya mazao ya bustani ni moja ya sekta zinazokua kwa haraka kati ya asilimia 9 hadi 11 ikilinganishwa na sekta ya mazao ambayo ukuaji wake ni kati ya asilimia 4 hadi 5 kwa mwaka. 354. Vilevile, kilimo cha mazao ya bustani hutoa ajira za moja kwa moja na zisizo za moja kwa moja kwa watu takriban milioni 6.5 na ni muhimu kwa ukuaji wa uchumi jumuishi kutokana na kuvutia wanawake na vijana katika tasnia hiyo. Aidha, mazao ya bustani yana mchango mkubwa katika kukabiliana na changamoto za utapiamlo. 189 355. Mheshimiwa Spika, Katika mwaka 2022/2023 Wizara imelenga kuimarisha uzalishaji wa mazao hayo kutoka tani 7,304,722.5 mwaka 2021 hadi tani 8,500,000 mwaka 2022. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itasimamia uzalishaji na matumizi ya miche na vipando bora, kudhibiti visumbufu vya mazao, kutoa mafunzo kwa wakulima, kujenga miundombinu ya kuhifadhi mazao ya bustani, vituo vya huduma za pamoja (common use facilities) na vyumba vya ubaridi (cold rooms) katika maeneo ya uzalishaji. 356. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itajenga Common Use facilities tatu (3) katika mikoa ya Iringa (Mufindi), Dar es salaam (Kurasini – EPZA na Kilimanjaro (Hai). Aidha, Wizara inakamilisha taratibu za kupata ardhi kwa ajili ya uwekezaji huo. Vituo hivyo vitafanya kazi za kuchambua, kupanga, kufungasha na kusafirisha mazao yakiwa na alama ya “Produce of Tanzania”. Jumla ya Shilingi Bilioni 6.2 zimetengwa kwa ajili ya kuanza ujenzi wa vituo hivyo. 357. Mheshimiwa Spika, hatua hii ya Serikali ni kulinda zao la parachichi ambalo limekuwa likinunuliwa hapa nchini na shughuli za 190 kufungasha zinafanyika nchi nyingine na zao letu linaondoka bila alama ya Tanzania. Miundombinu hii itajengwa na kukabidhiwa Sekta Binafsi kuiendesha na Serikali itaingia mikataba na waendeshaji ili kurudisha gharama za uwekezaji. 358. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TOSCI itasimamia usajili wa wazalishaji wa miche ya parachichi na kuwapa cheti cha kuwa wazalishaji kwa lengo la kudhibiti ubora na kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani hususan matunda na hivyo kuondoa tatizo la uzalishaji wa miche holela ili kama Taifa tusirudie tatizo lililojitokeza katika mazao kama machungwa, nanasi na embe ambayo tumekuwa tukilaumiwa kuwa hayakidhi mahitaji ya viwanda wala masoko ya kimataifa. Miche hiyo itasambazwa kwa wakulima kwa bei ya ruzuku. 359. Vilevile, Wizara itatoa mwongozo wa usimamizi na biashara ya zao la parachichi ili kumlinda mkulima, mnunuzi na mchakataji. Mwongozo huo utazinduliwa Julai, 2022 na kutoa dira na mwelekeo wa namna bora ambayo biashara ya parachichi itaendeshwa ili kuondoa tatizo la uvunaji wa parachichi ambazo hazijakomaa na kuzipeleka sokoni kwani jambo 191 hilo linahatarisha ustawi wa biashara ya parachichi. Na baada ya mwongozo kutolewa yeyote atakayevuna parachichi ambazo hazijakomaa atachukuliwa hatua za kisheria. Matarajio ya uzalishaji wa mazao ya kipaumbele ya bustani ni kama ifuatavyo: Zao la Parachichi 360. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itaendelea kuhamasisha wadau kuongeza uzalishaji wa zao la parachichi kutoka tani 190,000 mwaka 2018 hadi kufikia tani 215,000 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kuimarisha upatikanaji wa pembejeo kwenye mashamba ya uzalishaji wa zao la parachichi, udhibiti wa visumbufu na kuimarisha huduma za ugani kwenye mashamba ya parachichi ya takriban hekta 46,002. 361. Aidha, Wizara itawatambua na kuwasajili wazalishaji wa miche ya parachichi. Vilevile, Wizara itaendelea kushirikiana na TAHA na wadau wengine wa zao la parachichi katika utafiti, upatikanaji wa takwimu na kutafuta masoko ya mazao ya bustani. Pia, Wizara itaiwezesha TARI kupitia Vituo vya TARI Uyole na TARI Tengeru 192 kuzalisha wa miche 20,000,000 zitakazotosheleza eneo la hekta 114,285.72. Miche hiyo itasambazwa kwa wakulima kwa bei ya ruzuku isiyozidi Shilingi 2,000 kwa mche. Zao la Vitunguu 362. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kuongeza uzalishaji wa zao la vitunguu kutoka tani 270,800 mwaka 2018/2019 hadi tani 320,640 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itawezesha ujenzi wa mabwawa ya kimkakati katika miradi ya umwagiliaji ya Mboli (hekta 500), Idodoma (hekta 800), Kisese (hekta 2,000), Msingi (hekta 1,200), Mughamo (1,200), Skimu za bonde la Eyasi (hekta 5,291), Tumati (hekta 270), Mongahay (hekta 300) na Tlawi (hekta 300). Pia, itajenga ghala 16 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 144,000 na kusimikwa mashine 16 za kuratibu kiwango cha unyevu katika maeneo ya uzalishaji. Zao la Pilipili Kichaa 363. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendeleza zao la pilipili kichaa ambapo bei yake katika soko la dunia imefikia Dola za Marekani 9,324 kwa tani mwaka 2021/2022. Kutokana na fursa hiyo, 193 Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la pilipili kichaa kutoka tani 7,270 mwaka 2018/2019 hadi tani 7,561 mwaka 2022/2023 kwa kuongeza eneo la uzalishaji kutoka hekta 4,038.9 hadi hekta 4,846.7. Pia, itahamasisha kilimo cha mashamba ya pamoja (block farming) kwa zao la pilipili kichaa kwa kuainisha mashamba na kujenga miundombinu ya kukausha na kuhifadhi katika mashamba hayo. Zao la Zabibu 364. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la zabibu kutoka tani 16,138.8 mwaka 2018/2019 hadi tani 17,430 mwaka 2022/2023 kwa kuongeza eneo la uzalishaji kutoka hekta 3,426 hadi hekta 3,700. Vilevile, itaendelea kuhamasisha ufufuaji wa mashamba ya Mradi wa Umwagiliaji wa Zabibu Chinangali II, Gawaye, Hombolo na Dabalo pamoja na kuimarisha upatikanaji wa masoko ya zabibu. 365. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uwekezaji wa viwanda vidogo vya kusindika zabibu na kuongeza uzalishaji na tija kutoka tani 6.25 kwa hekta hadi kufikia tani 10 kwa hekta kwa kuimarisha huduma za ugani na kuimarisha uwezo wa TARI-Makutupora kuongeza uzalishaji 194 wa miche kutoka 120,685 hadi 2,000,000 kwa msimu. 366. Aidha, katika kuongeza thamani, kipato kwa mkulima na kupunguza upotevu wa zao la zabibu, Wizara itanunua mashine tatu (3) za kusindika zabibu ghafi ambapo mashine hizo zitasimikwa katika mkoa wa Dodoma. 367. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia TARI itakamilisha tathmini ya kubaini utofauti, usawa na uthabiti kwa aina tano (5) za mbegu bora za mizabibu ambapo TARI kwa kushirikiana na Taasisi ya Kudhibiti Ubora wa Mbegu (TOSCI) watahitimisha utambuzi wa muda wa kuchipua (sprouting time) na muda wa kutoa maua (time of flowering) kwa aina hizo tano za mbegu. Pia, Wizara kupitia TARI itaendesha mafunzo ya kanuni bora za kilimo cha zabibu kwa wakulima 2,000 na maafisa ugani 50 katika wilaya zote za Mkoa wa Dodoma. 368. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Maendeleo ya Ushirika itaimarisha maendeleo ya ushirika katika tasnia ya zabibu kwa kuongeza idadi na Thamani ya Hisa za Wanachama angalau kwa asilimia 25. Pia, Wizara itahamasisha 195 uanzishwaji wa mashamba ya pamoja (block farming) ya zabibu ili kurahisisha utoaji wa huduma za ugani. Vilevile, Wizara itaweka mazingira bora ya uwekezaji katika tasnia ya zabibu na kuhimiza kilimo cha mkataba ili kumhakikishia mkulima soko la uhakika. Zao la Ndizi 369. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uzalishaji wa zao la ndizi kibiashara kutoka tani 1,400,000 mwaka 2021/2022 hadi tani 4,604,220 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itaimarisha udhibiti wa visumbufu vya zao la migomba hususan magonjwa yanayoshambulia zao hilo. Vilevile, usambazaji wa miche bora 5,000,000 ya migomba utafanyika katika maeneo ya uzalishaji. Aidha, Wizara itatoa mafunzo kuhusu uendelezaji wa zao la ndizi kwa wakulima na Maafisa ugani pamoja na kuboresha mifumo ya masoko. 196 5.6. Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo 370. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi kwa kufanya savei na kuimarisha mifumo ya utoaji wa taarifa za masoko. Vilevile, Wizara itahamasisha uwekaji wa chapa (branding) kwa bidhaa zinazozalishwa na kuuzwa nje ya nchi ili kuzitambulisha na kuzitofautisha na bidhaa kutoka nchi zingine. Aidha, Wizara itatoa mafunzo kuhusu kilimo biashara na mifumo ya masoko kwa Maafisa ugani 600 na wakulima 2,000 katika mikoa 26. 371. Vilevile, itakamilisha ujenzi wa masoko ya kimkakati matano (5) yaliyokuwa chini ya mradi wa DASIP. Masoko ya DASIP yapo katika Wilaya za Kahama, Ngara, Kyerwa, Tarime na Karagwe. Aidha, Wizara itaanzisha mnada wa chai katika eneo la Kurasini Mkoani Dar es salaam pamoja na kuanzisha kituo cha huduma za biashara ya mazao ya kilimo kitakachojengewa miundombinu ya kuhifadhi ili kurahisisha biashara ya mazao ndani na nje ya nchi. Vilevile, mauzo ya mazao kupitia vyama vya ushirika yataimarishwa kwa 197 kujenga ghala chini ya mpango utakaohusisha Tume ya Maendeleo ya Ushirika na benki ya NMB. 372. Mheshimiwa Spika, Wizara itaanzisha mnada wa chai eneo la Kurasini Dar es Salaam pamoja na kuanzisha kituo cha huduma za biashara ya mazao ya kilimo kitakachojengewa miundombinu ya uhifadhi. Lengo ni kurahisisha biashara ya mazao ndani na nje ya nchi na kuunganisha na Bandari ya Dar es salaam kwa kuwa na Green belt kwani sasa kusafirisha mazao ya kilimo kupitia bandari ya Dar es saalam imekuwa tatizo kubwa linalopelekea Sekta Binafsi kutumia bandari ya Mombasa. 373. Mheshimiwa Spika, Wizara itaimarisha mauzo ya mazao ya kilimo kupitia vya Vyama vya Ushirika kwa kuchukua hatua mbalimbali ikiwemo kuanza kutekeleza makubaliano kati ya Benki ya NMB na Tume ya Maendeleo ya Ushirika ya kujenga ghala zenye thamani ya Shilingi Bilioni 20 katika mikoa ya Simiyu, Shinyanga, Mtwara na Kagera, ili kukabiliana na changamoto ya ghala kwenye mazao ya korosho, pamba na kahawa. 374. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia NFRA itanunua na kuhifadhi tani 160,000 za nafaka na 198 itaendelea kutoa taarifa za uzalishaji wa mazao ya chakula na upatikanaji wake sambamba na kubaini maeneo yenye upungufu wa chakula kwa lengo la kuchukua hatua stahiki. 375. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Usimamizi wa Mazao Baada ya Kuvuna (2019 – 2029) ambapo Maafisa viungo wa Majukwaa ya Wilaya ya Usimamizi wa Mazao baada ya kuvuna watapewa mafunzo kuhusu usimamizi na uendeshaji wa majukwaa hayo. Pia, itakamilisha tathmini ya hali ya upotevu wa mazao ya chakula nchini kwa lengo la kuweka mikakati thabiti ya kupunguza upotevu na kuimarisha usalama wa chakula nchini. 376. Vilevile, katika kuimarisha upatikanaji wa masoko ya ndani na nje ya nchi, Wizara itaimarisha huduma ya Internet katika vituo vyake vya Afya ya Mimea vilivyopo mipakani; itatoa elimu kwa watumiaji wa mfumo wa Agriculture Trade Management Information System (ATMIS). 377. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC itakamilisha ujenzi wa Kituo cha Udhibiti wa Visumbufu Kibaolojia (Kibaha) kwa 199 ajili kuimarisha utafiti na uzalishaji wa wadudu rafiki ili kudhibiti visumbufu vya mazao. Vilevile, itaendelea na ujenzi wa Kituo Mahiri (Mtanana – Kongwa) ambacho kitatumika kusambaza teknolojia za hifadhi na usindikaji wa mazao ya chakula pamoja na kuboresha biashara ya mazao. Pia, itaaanza ujenzi wa Maabara Kuu ya Kilimo kwa ajili ya kupima kiwango cha sumukuvu katika mazao ya mahindi na karanga. Jumla ya Shilingi Bilioni 36,130,190,912.75 zitatumika kukamilisha ujenzi huo. 378. Mheshimiwa Spika, TANIPAC itaendelea kutoa mafunzo kuhusu uzalishaji na hifadhi bora wa mazao ya mahindi na karanga kwa viongozi, waandishi wa habari, wakulima na wasafirishaji wa mazao kwa lengo la kuwajengea uwezo wa kudhibiti maambukizi ya sumukuvu. 200 379. Mheshimiwa Spika, ili kuwahakikishia wakulima wetu soko la mazao ya kilimo, NFRA kwa mwaka 2021/2022 imeuza tani 19,601.141 ili kupambana na mfumuko wa bei hatua iliyochangia bei ya mahindi kushuka. Katika mwaka 2022/2023, NFRA itanunua tani 100,000 za nafaka na utaratibu huu wa kununua na kuuza tutaendelea kuutumia pale ambapo bei ya mazao inashuka ili kumlinda mkulima, kuhifadhi na kuuza pale ambapo bei ya chakula inapopanda kumlinda mlaji. 5.7. Taasisi za Fedha na Upatikanaji wa Mitaji 380. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kushirikiana na taasisi za fedha katika kuimarisha utoaji wa mikopo yenye riba nafuu katika sekta ya kilimo. Aidha, benki za TADB, CRDB na NMB zimepanga kutoa mikopo yenye riba nafuu katika sekta ndogo ya mazao. Aidha, Wizara imepanga kujadiliana na Benki Kuu na Wizara ya Fedha ili kuangalia mfumo bora ambao utaiwezesha Sekta ya Kilimo kupata mitaji. 201 381. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kujadiliana na Wizara ya Fedha na Mipango na Benki Kuu ya Tanzania ili kuangalia mfumo bora ambao utaiwezesha Sekta ya Kilimo na wakulima wadogo kupata mitaji kwani mfumo wa sasa wa ukopeshaji wa Taasisi za Fedha unaendeshwa zaidi na mfumo wa kibiashara unaozingatia dhamana isiyohamishika, mtiririko wa fedha (Cashflow) na dhamana iliyosajiliwa (registered assets). Utaratibu huo unakinzana na shughuli za kiuchumi za wakulima ambazo zinaendeshwa zaidi na mfumo ambao Taasisi za Fedha na sheria za ukopeshaji katika nchi yetu haziutambui. 382. Aidha, siyo rahisi kwa mkulima kukopeshwa kwa hati yake ya kimila na dhamana ya mazao yake. Jambo hili litakuwa ni moja ya vipaumbele vya Wizara kutaka mabadiliko katika mfumo wa ukopeshaji nchini. 383. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kwa kushirikiana na TIRA itaendelea kukamilisha skimu kwa ajili ya Bima ya mazao ambayo itamlinda mkulima kuanzia shambani, uhifadhi na sokoni ili kuzifanya Taasisi za Fedha iwe rahisi kumpatia mikopo pale anapohitaji. 202 384. Vilevile, Wizara kupitia AGITF imepanga kutoa mikopo 285 yenye thamani ya Shilingi 7,450,000,000 inayojumuisha ununuzi wa matrekta makubwa, matrekta ya mikono, viuatilifu, mashine za kuongeza thamani ya mazao, viwanda vidogo vya usindikaji, ukarabati wa zana za kilimo, gharama za uendeshaji wa shamba na miundombinu ya shamba. 5.8. Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo 385. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itakamilisha utaratibu wa kuanzisha Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo. Mfuko huo utatumika kutoa ruzuku ya pembejeo; kuwezesha uhimilivu wa bei za mazao kutokana na athari za majanga, mdororo wa uchumi; na kugharamia uwekezaji katika miundombinu ya uzalishaji, uongezaji wa thamani na uhifadhi wa mazao ya kilimo. 386. Mheshimiwa Spika, Wizara inakadiria kutumia Shilingi Bilioni 150 ambapo zitatumika njia mbalimbali za kupata fedha hizo ikiwemo ugharamiaji kupitia mapato yatokanayo na mauzo ya mazao. Katika kutekeleza hilo, Serikali haitohitaji kutoa fedha taslim bali mazao yenyewe 203 yatajigharamia kupitia mfumo wa mazao kujihudumia yenyewe (own crop financing). 5.9. Ujenzi na Ukarabati wa Miundombinu ya Hifadhi ya Mazao ya Kilimo 387. Mheshimiwa Spika, idadi ya ghala zilizopo kwa ajili ya kuhifadhi mazao nchini ni 3,473 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 3,051,407 za mazao. Kati ya ghala hizo, ghala 3,099 zinatumika na ghala 374 hazitumiki kutokana na uchakavu. Aidha, idadi ya ghala zinazotumika hazitoshelezi mahitaji ya hifadhi ya chakula nchini na hivyo kusababisha upotevu wa mazao baada ya kuvuna kati ya asilimia 35 hadi 40. 388. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kujenga ghala zenye uwezo wa kuhifadhi kati ya tani 300 hadi tani 1,000 katika maeneo ya uzalishaji. Katika mwaka 2022/2023, kwa kuanzia Wizara imepanga kuongeza uwezo wa kuhifadhi na kupunguza upotevu wa mazao kwa kujenga ghala 70 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 1,000 kila moja. Ghala hizo zitajengwa katika mikoa ya Ruvuma (32), Tabora (22), Singida (8) na Dodoma (8). Jumla ya Shilingi 25, 169,500,000 zitatumika katika mpango huo. 204 389. Vilevile, Wizara itakamilisha ujenzi wa ghala tisa (9) na vihenge 56 vya kisasa kupitia Mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi wa NFRA; itakamilisha ujenzi wa ghala 14 kupitia mradi wa TANIPAC; na itakamilisha ujenzi wa ghala la Mtimbila AMCOS lililopo Malinyi na ghala la Kijiji cha Mkula lililopo Ifakara. Aidha, itakamilisha ukarabati wa ghala 17 zilizopo katika Halmashauri za Songea (10) na Madaba (7). 5.10. Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba Makubwa 390. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itasimamia ufufuaji na uendelezaji wa mashamba makubwa ya mazao ya kilimo kwa lengo la kuendeleza uwekezaji katika mazao ya mbegu za mafuta, nafaka na mazao ya bustani. Hatua hiyo itachochea jitihada za Serikali za kuimarisha uzalishaji na tija kwenye kilimo, upatikanaji wa pembejeo na kuhamasisha matumizi ya teknolojia za kisasa. Mashamba hayo ya pamoja yataanzishwa kwa mifumo mbalimbali ikiwa ni pamoja na mfumo wa ushirika au uwekezaji binafsi. 205 391. Mheshimiwa Spika, Wizara itahamasisha uwekezaji katika mashamba yaliyokuwa chini ya National Agriculture and Food Corporation – NAFCO yaliyopo West Kilimanjiro ambayo hayajabinafsishwa yakiwemo Foster’s lenye hekta 290.8, Harlington lenye hekta 494.8, Journeys’ End lenye hekta 668 na Kanamodo lenye hekta 881.2 pamoja na shamba la Basotu lenye hekta 5,318. Mashamba mengine ni ya NAFCO yaliyopo Hanang’ ambayo yamebinafsishwa yakiwemo Murjanda (hekta 6,330), Setcheti (hekta 6,300), Gidagamwl (hekta 5,160) na Mulbadaw (hekta 5,490). 392. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo kwa kushirikia na Wizara ya Fedha na Mipango, Wizara itahamasisha ufufuaji wa mashamba saba (7) ya maua yaliyofungwa kutokana na kushindwa kuendelezwa na makampuni yaliyokuwa yanazalisha maua. Mashamba hayo ni Malalua Arusha hekta 594.4; Longido USA River hekta 83.6; Nduruma hekta 37.6; Nduruma Mangushi Farm hekta 46.1; USA River Dolly Farm hekta 20; Maji ya Chai hekta 45.6 na Chama Tengeru hekta 15.96. 206 393. Mheshimiwa Spika, uendelezaji wa mashamba hayo utawezesha upatikanji wa huduma za ugani na pembejeo kwa gharama nafuu na kuchochea uanzishwaji wa vyama vya ushirika na hivyo kuongeza uzalishaji, tija na faida katika shughuli za kilimo. Utekelezaji wa mpango huo utafanikisha azma ya Wizara ya kuwavutia vijana kuwekeza katika kilimo kupitia programu ya Jenga Kesho Bora (Building a Better Tomorrow) kwa kuwahakikishia upatikanaji wa ardhi kwa ajili ya shughuli za kilimo. 394. Vilevile, Wizara itatekeleza mpango wa kuainisha, kupima, kutenga na kulinda ardhi ya kilimo kwa lengo la kuwa na benki ya ardhi kwa ajili ya uwekezaji wa mashamba makubwa yatakayojengewa miundombinu muhimu. Jumla ya Shilingi 3,000,000,000 zimetengwa kwa ajili ya kuanza kutekeleza mpango huo. 5.11. Kuimarisha Kilimo Anga 395. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itakamilisha utaratibu wa ununuzi wa ndege moja (1) mpya na kukamilisha ukarabati wa ndege moja (1) ya kufanya savei ya visumbufu vya mimea na mazao ili kuondoa tatizo 207 la kutegemea ndege za nje kwa ajili ya udhibiti wa visumbufu vya mazao. Jumla ya Shilingi 3,000,000,000 zimetengwa kwa ajili ya mpango huo. Vilevile, pikipiki tano (5) zitanunuliwa ili kukijengea uwezo wa kudhibiti milipuko ya visumbufu Kituo cha Kilimo Anga. Pia, itanunua gari moja (1) kwa ajili ya kituo cha kudhibiti milipuko ya panya na kununua viuatilifu vya kudhibiti milipuko ya visumbufu vya mazao. Aidha, itafanya ukarabati wa Ofisi saba (7) za kanda, maabara tatu (3), na vituo vinne (4) vya ukaguzi wa afya ya mimea vilivyopo. 5.12. Maendeleo ya Ushirika 396. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume itaendelea kuratibu uanzishwaji wa Benki ya Taifa ya Ushirika ili kuchochea maendeleo ya ushirika nchini; itafanya uthamini wa mali zinazomilikiwa na vyama vya ushirika kwa lengo la kutambua thamani halisi ya soko ya mali hizo na hivyo kuviwezesha vyama kufanya uwekezaji wenye tija. Vilevile, Tume itaanzisha Mfuko wa Bima ya Akiba na Amana za SACCOS utakaotumika kama kinga ya akiba na amana za wanachama wa SACCOS ambao SACCOS zao zitashindwa kufanya kazi kwa mujibu wa sheria. Aidha, itaimarisha udhibiti 208 na usimamizi wa vyama vya ushirika kwa kutoa mafunzo kwa maafisa ushirika 226 na kununua magari manne (4) na pikipiki 50. Pia, Tume itatoa mafunzo kwa watendaji wa vyama vya ushirika juu ya matumizi ya Mfumo wa kielekroniki katika kusimamia vyama vya ushirika ili uanze kutumiwa na vyama. 397. Mheshimiwa Spika, Tume itahamasisha vyama vya ushirika kuanzisha Makampuni ili viweze kujiendesha kibiashara. Vilevile, itaratibu chama kikuu cha TANECU kujenga kiwanda cha kubangua korosho katika Wilaya ya Newala chenye uwezo wa kubangua tani 3,500 za korosho kwa mwaka ambacho kitatoa ajira 500 kwa wananchi. Aidha, Tume itahamasisha vyama vya ushirika kufufua vinu vya kuchakata pamba vya Sola, Mugango, Buyagu (Sengerema) na Manawa vilivyopo katika mikoa ya Simiyu, Mara na Mwanza mtawalia. Vinu hivyo vitakuwa na uwezo wa kuchakata tani 10,000 (Manawa), 3,500 (Sola) na tani 10,000 (Mugango) za pamba na vitatoa ajira 720 kwa wananchi.. Aidha, itaimarisha usimamizi wa vyama vya ushirika kwa kununua magari manne (4) na pikipiki 50. 209 398. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na wizi na ubadhirifu wa fedha na mali katika vyama vya ushirika, Shirika la Ukaguzi na Usimamizi wa Vyama vya Ushirika (COASCO) litawezeshwa kufanya ukaguzi bila utegemezi wa michango ya vyama vya ushirika kwa kuliongezea bajeti ya matumizi ya kawaida kutoka Shilingi 1,000,000,000 mwaka 2021/2022 hadi Shilingi 2,380,000,000 mwaka 2022/2023. Aidha, Jumla ya Shilingi 550,000,000 zitatumika kukarabati ofisi tano (5) za COASCO katika mikoa ya Dodoma, Shinyanga, Iringa, Mwanza na Mtwara ili kuboresha mazingira ya kufanyia kazi na kuongeza ufanisi kwenye ukaguzi wa vyama vya ushirika. 5.13. Ushiriki wa Vijana katika Sekta ya Kilimo 399. Mheshimiwa Spika, kwa nyakati tofauti kumekuwa na dhana kuwa vijana hawapendi kilimo. Ukweli ni kwamba vijana na wanawake ni nguvukazi inayotumika katika uzalishaji kwenye Sekta ya Kilimo kwa kuzalisha na kuuza mazao ya kilimo, uuzaji wa pembejeo na uchakataji wa mazao katika ngazi ya awali. 210 400. Changamoto zinazowakabili vijana ni pamoja na; ukosefu wa mitaji, upatikanaji wa ardhi ya kilimo, uhaba wa miundombinu ya umwagiliaji, ujuzi na kukosekana kwa mazingira bora yanayovutia vijana na wanawake kushiriki katika kilimo. 401. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua changamoto zinazowakabili vijana, Wizara imepanga kuongeza ajira 1,000,000 za vijana kwenye Sekta ya Kilimo ifikapo 2025 kwa kuanzisha programu ya vijana inayojulikana kama Build Today for a Better Tomorrow. Kupitia programu hiyo, Wizara itashirikiana na Wizara ya Ardhi Nyumba na Maendeleo ya Makazi na OR-TAMISEMI kutenga maeneo ya kilimo kwa ajili ya kuanzisha maeneo maalumu ya uwekezaji wa kilimo (Agriculture parks) na mashamba ya pamoja (block farms). 402. Mheshimiwa Spika, maeneo hayo yatajengewa miundombinu ya umwagiliaji na ghala za kuhifadhia mazao. Aidha, vijana watapatiwa teknolojia za kisasa za uzalishaji, mitaji, pembejeo za kilimo na kuunganishwa na masoko. Maeneo yaliyoanza kutengwa ni pamoja na hekta 7,664 katika Halmashauri za Wilaya za 211 Chamwino (hekta 6,179.2) na Bahi (hekta 1,484.8) mkoani Dodoma. 403. Mazao ya kipaumbele yatakayozingatiwa katika utekelezaji wa mpango huo ni pamoja na alizeti, soya, ngano, sukari na mazao ya bustani. jumla ya Shilingi 3,000,000,000 zimetengwa kwa ajili ya kuanza kutekeleza mpango huo ambapo kati ya fedha hizo Shilingi 1,000,000,000 zitatumika kama dhamana ya mikopo kwa vijana. Jukumu la Serikali kwenye eneo hili litakuwa ni kutafuta ardhi, kuisafisha, kuiwekea miundombinu inayohitajika na kuwagawia vijana kuanzia ekari 10 hadi 50 kutegemea na zao. Lengo ni kuwapatia vijana ajira na kipato cha uhakika. Programu hiyo kwa majaribio itaanza mkoa wa Dodoma ili kubadili fikra na dhana kuwa kilimo hakilipi. 404. Mheshimiwa Spika, pamoja na hatua hii, Wizara kupitia Tume ya Umwagiliaji itafanya kazi ya kutambua vijana waliojiajiri kwenye Sekta ya Kilimo wanaokabiliwa na changamoto za uwekezaji kwenye mifumo ya umwagiliaji na kuwawezesha. Kupitia Bunge lako Tukufu, ninaviomba viwanda vya plastiki vianze uzalishaji wa vifaa vya kilimo vya umwagiliaji ikiwemo 212 mabomba, mabomba ya kumwagilia kwa njia ya matone na dam liners na sisi kama Wizara tutawapa kipaumbele wazalishaji wote wa vifaa hivyo ndani ya nchi. 405. Mheshimiwa Spika, Wizara itakamilisha Mkakati wa Taifa wa Kushirikisha Vijana kwenye Kilimo Awamu ya Pili (National Strategy for Youth Involvement in Agriculture – NSYIA II 2022- 2027) baada ya Mkakati wa Awamu ya Kwanza kumaliza muda wake mwaka 2021. Katika kutekeleza programu ya “Building Today for a Better Tomorrow”, programu itazingatia utekelezaji wa masuala ya NSYIA II. 406. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC kwa kushirikiana na SIDO itawajengea uwezo vijana 420 nchini kuhusu utengenezaji wa vihenge vya chuma kwa lengo la kurahisisha upatikanaji wa teknolojia hiyo katika maeneo ya uzalishaji, kuimarisha usalama wa chakula katika ngazi ya kaya na kuongeza ajira na kipato kwa vijana. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na SUGECO itazalisha ajira 4,800 kupitia kilimo katika ekari 500 sawa na uwekezaji wa Shilingi Bilioni 6.5 ambazo ni mkopo kutoka Benki ya NMB. Pia, SUGECO itatambua wakulima 213 ili kuweza kusambaza tani 1,000 za mbegu bora za mahindi ya njano na meupe; na kusambaza tani 250 za mbegu bora ya ngano. 5.14. Lishe 407. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kutekeleza Mpango Jumuishi wa Kitaifa wa Masuala ya Lishe (2020/2021-2025/2026) kwa kutekeleza afua mbalimbali za kukabiliana na changamoto za lishe ikiwemo udumavu, ukondefu na upungufu wa wekundu wa damu. Katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia mradi wa Agri- connect itatekeleza kampeni ya kitaifa ya lishe yenye lengo la kuongeza uelewa wa masuala ya lishe ili kupunguza changamoto za lishe duni na kuongeza uhimilivu katika mifumo ya chakula nchini. Njia zitakazotumika kuelimisha jamii ni pamoja na; luninga, redio, mitandao ya kijamii na kuwekwa kwenye mabasi ya safari ndefu na fupi hususan daladala kuhusu maandalizi, mapishi sahihi ya vyakula ili kupunguza upotevu wa virutubishi na ulaji unaofaa. Jumla ya watu Milioni 32 wanatarajiwa kufikiwa ifikapo mwaka 2022/2023. 214 408. Mheshimiwa spika, ili kuendelea kuboresha lishe, matatizo ya udumavu kwa watoto na uoni hafifu kwa watoto na watu wazima, TARI itaendelea kuzalisha miche bora ya viazi lishe 40,000 aina ya Ejumla, Mataya, Kabode, Jewel na Naspot 13 zenye vitamin A kwa wingi. Miche hiyo itasambazwa kwenye wilaya za Mbozi, Njombe na Songea, shule za msingi na sekondari, magereza na wakulima binafsi. Aidha, kwa kushirikiana na Sekta Binafsi itazalisha na kusambaza mbegu za mahindi lishe (Pro-Vitamin A maize) katika mikoa inayoongoza kwa udumavu ya Njombe, Iringa, songwe, Arusha, Kilimanjaro, Manyara na Rukwa ili kuhamasisha ulaji wa mahindi lishe katika mikoa hiyo. 409. Vilevile, aina nane (8) za mahindi lishe zenye vitamin A, madini chuma na zinki kwa wingi zitawasilishwa TOSCI kwa ajili ya kuthibitishwa na kupasishwa ubora kwa matumizi ya wakulima na wadau wa mahindi. Aidha kwa kushirikiana na mradi wa Harvest-Plus itazalisha maharage lishe (Biofortified bean-TARI06, JESCA, Selian 14 na Selian 15) na kusambaza katika mikoa ya Kigoma, Kilimanjaro, Iringa na Arusha. 215 410. Aidha, vituo vitano (5) vya kukusanyia mazao (collection centres) na miundombinu sita (6) ya kutunza baridi (cold rooms) itajengwa katika maeneo ya mradi (Nyanda za Juu Kusini) ili kupunguza upotevu na kuongeza kipato cha wakulima wadogo. Aidha, mamalishe 5,000 kutoka mkoa wa Mbeya watasajiliwa na kupatiwa mafunzo ya namna bora ya kuandaa chakula salama na chenye virutubishi pamoja na kuwapatia vibanda maalum vya mfano 35 na seti za vifaa vya jikoni 500 kwa ajili ya kuandaa na kuuzia vyakula. 5.15. Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi 411. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itasambaza Mwongozo wa Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi katika Halmashauri za Wilaya 30 na kusambaza teknolojia bora za kilimo kinachohimili athari za mabadiliko ya tabianchi katika Halmashauri za wilaya 10. Vilevile, Wizara itakamilisha Mkakati wa Kitaifa wa Kilimo Ikolojia Hai utakaosaidia kutoa dira na mwongozo wa kilimo ikolojia nchini. 216 412. Aidha, Wizara itatoa mafunzo ya mbinu bora za kilimo kinachohifadhi mazingira na kusaidia vijiji 30 vinavyozunguka ziwa Manyara kwa kutengeneza Mipango ya Usimamizi wa Mazingira. 5.16. Jinsia 413. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara itaendelea kujumuisha masuala ya jinsia katika miradi, mikakati na programu za kilimo kwa kuandaa Mwongozo wa Ujumuishwaji wa Masuala ya Kijinsia katika sekta ya kilimo (Guideline for Gender Mainstreaming in Agriculture Sector). Aidha, itafuatilia utekelezaji wa miradi ya TANIPAC na Agri-Connect ili kuhakikisha utekelezaji wake unazingatia masuala ya kijinsia kama ilivyopangwa. 5.17. VVU na UKIMWI 414. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kwa kushirikiana na wadau wa afya itaendelea kutoa elimu kuhusu VVU na UKIMWI na kuhamasisha upimaji wa afya kwa wafanyakazi wa Wizara zaidi ya 950 ili kujua afya zao na kuzuia maambukizi mapya. Vilevile, 217 Wizara itaendelea kuwahudumia watumishi 15 walioathirika. 6. SHUKRANI 415. Mheshimiwa Spika, natoa shukrani za pekee kwa wakulima kwa kazi kubwa wanazofanya na kuendeleza kilimo na kuhakikisha usalama wa nchi kwani Taifa lolote haliwezi kuwa salama kama watu wake wana njaa. Ni wazi kuwa mafanikio ya kilimo yanatokana na juhudi za wakulima na ushirikiano wanaopata kwenye Serikali yao. Vilevile, niwape pole kwa maumivu waliyoyapata kwa msimu huu ulioisha kwa gharama za pembejeo kupanda, ninafahamu wamebeba mzigo mkubwa sana niwahakikishie Serikali ya Awamu ya Sita ya Mama Samia Suluhu Hassan kuanzia tarehe 1 Julai, itawapatia ruzuku ya mbolea, ili kupunguza maumivu yaliyotokana na athari za UVIKO na vita inayoendelea ya Ukraine na Urusi na kamwe mama hatawaacha wanae wasononeke na washindwe kufanya shughuli zao takatifu za kilimo na utumishi wao kwa Taifa lao. 218 416. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwashukuru Wadau wa Maendeleo, Washirika wa Kibiashara, Sekta Binafsi, Taasisi za Fedha na Benki za Tanzania na kwa msisitizo TADB, NMB, CRDB kwa kukubali Benki hizi tatu kushusha riba kwa wakulima mpaka asilimia 9, ninawaahidi kama Waziri wa Kilimo, nitaendelea kushirikiana na ninyi na yeyote ambaye atakubali kutoa riba kwa wakulima kwa asilimia ya tarakimu moja na kupunguza masharti ya ukopeshaji ambayo siyo rafiki kwa mkulima. 417. Mheshimiwa Spika, niendelee kuyashukuru Mashirika ya Kimataifa, Mashirika Yasiyo ya Kiserikali ambao wameshirikiana na Wizara katika kuleta maendeleo kwenye nchi yetu. Naomba kutaja baadhi ya Nchi na Mashirika ya Kimataifa kama ifuatavyo: Washirika wa Kibiashara na Maendeleo wakiwemo Serikali za Vietnam, Israel, Japan, Marekani, Uingereza, Ireland, Malaysia, China, Indonesia, Korea ya Kusini, India, Misri, Kuwait, Ubelgiji, Ujerumani, Finland, Norway, Brazil, Uholanzi, Canada, Poland na Umoja wa Falme za Kiarabu. 219 418. Mheshimiwa Spika, ninayashukuru pia Mashirika na Taasisi za Kimataifa zifuatazo: WFP, FAO, USAID, UNDP, IFAD, AGRA, GIZ, Benki ya Dunia, Benki ya Maendeleo ya Afrika, IMF, AU, DFID, JICA, EU, ENABEL, UNICEF, CIMMYT, ICRISAT, ASARECA, KOICA, ICRAF, IITA, IRRI, ILRI na CABI. Nyingine ni EAC, SADC, SAGCOT, ACT, TPSF, AVRDC, KILIMO TRUST, CIP, CIAT/PABRA, UNEP, WARDA, Shirika la Kudhibiti Nzige wa Jangwani (DLCO-EA), Shirika la Kudhibiti Nzige Wekundu (IRLCO-CSA) na HELVETAS. Wadau wengine ni, Bill and Melinda Gates Foundation, TAHA, Gatsby Trust, Rockfeller Foundation, Clinton Foundation, Aga Khan Foundation, na Asasi zisizo za kiserikali nyingi ambazo hatuwezi kuzitaja zote hapa 419. Mheshimiwa Spika, ninaomba nirejee kumshukuru Mhe. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa maelekezo yake kwangu ya kusimamia Sekta ya Kilimo na msukumo wake wa kuipa Sekta ya Kilimo kipaumbele hususan katika utafiti na uzalishaji wa mbegu, umwagiliaji na huduma za ugani. Ninaahidi kuwa nitaendelea kuwa muaminifu, mtiifu na kutekeleza majukumu 220 yangu ya Waziri wa Kilimo kwa bidii, weledi na uadilifu kwa maslahi ya nchi yetu. 420. Mheshimiwa Spika, nirejee pia kumshukuru Mhe. Anthony Peter Mavunde (Mb) Naibu Waziri wa Kilimo na Mbunge wa Jimbo la Dodoma Mjini kwa ushirikiano wa dhati anaonipatia katika kutimiza majukumu yangu ya uwaziri. 421. Aidha, kipekee nirudie kuwashukuru wananchi wa Jimbo la Nzega Mjini kwa namna wanavyoniunga mkono na kunipa ushirikiano wa dhati katika kuleta maendeleo ya jimbo letu. 422. Mheshimiwa Spika, kilimo ni msingi mkuu wa historia ya ustaarabu wa binadamu, msingi mkuu wa uhuru kamili wa binadamu, msingi mkuu wa mabadiliko ya kiuchumi, msingi mkuu wa maendeleo ya sayansi na teknolojia kwa Taifa lolote, familia yoyote ambayo haiwezi kulisha watu wake ni sawa na mtumwa aliyefungwa minyororo. Ili tuweze kuleta mapinduzi ya kiuchumi, mapinduzi ya viwanda, elimu bora kwa jamii yetu ni lazima tuwe na uhakika wa chakula, kujilisha, kuhifadhi na kulisha wengine ili kama Taifa tuwe 221 na uwezo wa kujiamulia na kuwaamulia wengine kwa maslahi ya Taifa letu. 423. Mheshimiwa Spika, sisi kama Taifa hatuuzi vifaru vya kivita, hatuuzi ndege, hatuuzi Artificial Intelligence technology, kitu pekee tunaweza kutoa kwa wingi duniani ni Chakula. Rais wa Awamu ya Sita Mhe. Samia Suluhu Hassan ameonesha utashi wa kisiasa na utayari wa kuwekeza kwenye kilimo. Nitumie fursa hii kuwaomba watanzania wenzangu kuitumia fursa ya Awamu ya Sita kuwekeza katika sekta ya kilimo na kutumia fursa ya ukuaji wa idadi ya watu duniani kama eneo la sisi kuondoa umasikini wa watu wetu na kuifanya Tanzania kuwa ghala la chakula kwa kuwa tutakuwa na uwezo wa kulisha wengine. 424. Hivyo, ninaomba watanzania wote watambue kuwa kilimo ni biashara, kilimo ni maisha. 425. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua ukweli kuwa kilimo ni msingi wa ustawi wa maisha ya mwanadamu na kwa utashi wa kisiasa wa Serikali ya Awamu ya Sita katika kuendeleza kilimo, Bajeti ya Wizara ya Kilimo kwa mwaka 2022/2023 222 inalengo la kukuza uchumi wa nchi kwa kuwekeza fedha katika maeneo ya kipaumbele ambayo bajeti yake imeongezeka kama ifuatavyo:- i. Uzalishaji wa mbegu kutoka Shilingi Bilioni 10.58 hadi Shilingi Bilioni 43.03; ii. Utafiti wa kilimo kutoka Shilingi Bilioni 11.63 hadi Shilingi Bilioni 40.7; iii. Umwagiliaji kutoka Shilingi Bilioni 46.5 hadi Shilingi Bilioni 361.5; iv. Ujenzi wa ghala kutoka Shilingi Bilioni 2.02 hadi Shilingi Bilioni 25.16; v. Kuimarisha huduma za ugani kutoka Shilingi Bilioni 11.5 hadi Shilingi Bilioni 15; 426. Mheshimiwa Spika, vilevile, bajeti ya mwaka 2022/2023 imejielekeza katika: i. Kutoa ruzuku ya mbolea kwa mazao yote; ii. Kuendeleza mashamba makubwa na kuongeza ushiriki wa vijana kwenye kilimo; iii. Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa mitaji kwa ajili ya kugharamia Sekta ya Kilimo; iv. Kuanzisha Ofisi za umwagiliaji za Wilaya katika Halmashauri 146; v. kuongeza uzalishaji wa mazao ya chakula kutoka tani milioni 18.6 hadi tani milioni 20.23; vi. Kuongeza uzalishaji wa mazao yenye mahitaji makubwa hususan mazao ya alizeti, ngano na chikichi; 223 vii. kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani kutoka tani milioni 7.3 kufikia tani milioni 8.5; viii. kuimarisha upatikanaji wa masoko ya ndani na nje ya nchi; ix. Kuongeza uzalishaji wa mazao ya kimkakati yakiwemo: o Pamba kutoka tani 144,000 hadi tani 350,000 o Korosho kutoka tani 238,000 hadi tani 400,000 o Tumbaku kutoka tani 58,000 hadi 95,000; o Kahawa kutoka tani 65,235 hadi tani 72,000 o Zabibu kutoka tani 16,138 hadi tani 17,430 o Mkonge kutoka tani 36,169.8 hadi tani 60,000 o Chai kutoka tani 11,962 hadi tani 30,000 o Uzalishaji wa mbegu za mazao ya chakula na mafuta. 224 Makisio ya Mahitaji ya Mbegu bora Na. Aina ya Zao Makisio ya uzalishaji wa mazao msimu wa 2022/2023 (Tani) Mkadirio ya mahitaji ya Certified Seeds 2022/2023 (Tani) 1 Mahindi 7,219,000 32,500 2 Alizeti 941,000 5,600 3 Soya 500,000 25,000 4 Ngano 150,000 7,200 5 Mpunga 2,832,000 16,000 JUMLA 11,642,000 86,300 7. MAOMBI YA FEDHA KWA MWAKA 2022/2023 7.1. Makusanyo ya Maduhuli 427. Mheshimiwa Spika, Wizara inatarajia kukusanya Shilingi 126,117,732,000 kutokana na vyanzo mbalimbali. Kati ya fedha hizo, Shilingi 17,732,000 zitakusanywa kupitia Fungu 43 na Shilingi 126,100,000,000 zitakusanywa kupitia Fungu Na.05. 428. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Bajeti ya Wizara ya Kilimo imeongezeka kwa mafungu yote matatu kutoka Shilingi 294,162,071,000 hadi Shilingi 751,123,280,000 sawa na ongezeko la asilimia 155.34 225 429. Mheshimiwa Spika, Sehemu kubwa ya fedha hizo zimetengwa kwa ajili ya kuendeleza kilimo cha umwagiliaji, miundombinu ya uhifadhi wa mazao, kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao, kuimarisha utafiti wa kilimo, uzalishaji wa mbegu na utoaji wa ruzuku. 7.2. Fedha kwa Mafungu yote (43, 24 na 05) 430. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara ya Kilimo inaliomba Bunge lako Tukufu liidhinishe jumla ya Shilingi 751,123,280,000 kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24 kama ifuatavyo; 7.3. Fedha kwa Fungu 43 431. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara inaomba kuidhinishiwa jumla ya Shilingi 368,561,661,000 kupitia Fungu 43 kwa ajili ya matumizi ya Kawaida na Maendeleo. Kati ya fedha hizo, Shilingi 268,906,114,000 ni kwa ajili ya kutekeleza miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 185,978,709,000 ni fedha za ndani na Shilingi 82,927,405,000 ni fedha za nje. Aidha, Shilingi 99,655,547,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida, ambapo Shilingi 226 49,403,470,000 ni kwa ajili ya mishahara na Shilingi 50,252,077,000 ni kwa ajili ya matumizi mengineyo. 7.4. Fedha kwa Fungu 05 432. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 366,768,352,000 zinaombwa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 361,500,000,000 ni kwa ajili ya kutekeleza Miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 350,000,000,000 ni fedha za Ndani na Shilingi 11,500,000,000 ni fedha za nje. Aidha, kati ya fedha zinazoombwa, Shilingi 5,268,352,000 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida ambapo Shilingi 3,630,168,000 ni kwa ajili ya Mishahara ya Watumishi wa Tume ya Taifa ya Umwagiliaji na Shilingi 1,638,184,000 ni kwa ajili ya Matumizi mengineyo. 7.5. Fedha kwa Fungu 24 433. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi 15,793,267,000 zinaombwa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 1,100,000,000 ni kwa ajili kutekeleza Miradi ya Maendeleo ambapo Shilingi 550,000,000 ni kwa ajili ya Tume na Shilingi 550,000,000 ni kwa ajili ya COASCO. Aidha, kati ya fedha zinazoombwa Shilingi 14,693,267,000 227 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida ambapo Shilingi 5,549,009,000 ni fedha za matumizi mengineyo ya Tume na Shilingi 5,115,312,000 ni kwa ajili ya Mishahara ya Watumishi wa Tume. Aidha, Shilingi 2,380,000,000 ni kwa ajili ya Matumizi mengineyo ya COASCO na Shilingi 1,648,946,000 ni kwa ajili ya mishahara ya COASCO. 434. Mheshimiwa Spika, hotuba hii pia inapatikana katika tovuti ya Wizara: www.kilimo.go.tz 8. HITIMISHO 435. Mheshimiwa Spika, NAOMBA KUTOA HOJA 228 VIAMBATISHO Kiambatisho Na. 1: Aina Mpya za Mbegu Zilizoidhinishwa NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA 1 Kampuni ya Corteva Agriscience Tanzania Limited Mahindi PAN 3M-05 • Inastawi katika ukanda wa chini na kati (mita 0 hadi 1,200) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno ya wastani wa tani 6.4 kwa hekta; • Inakomaa kati ya siku 120- 180; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey Leaf Spot) na Tarcicum Blight; na • Haijazalishwa kwa teknolojia ya Uhandisi Jeni (Non GM). 2 Kampuni ya Corteva Agriscience Tanzania Limited Mahindi PAN 7M-87 • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 700 – 1,600) kutoka 229 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 7.7 kwa hekta; • Inakomaa kwa wastani wa siku 140; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey Leaf Spot), Kutu (Rust) na kuoza kwa sikio ( Ear rot); • Flint grain; na • Haijazalishwa kwa teknolojia ya Uhandisi Jeni (Non GM) 3 Kampuni ya Meru Agro- Tours & Consultants Co Ltd Mahindi MERU HB 505 • Inastawi katika ukanda wa kati (mita 500- 1,200) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 7.5 kwa hekta; 230 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA • Ina ukinzani dhidi ya ugonjwa wa doajani (Grey Leaf Spot), • Inakomaa kwa wastani wa siku 140, • Haijazalishwa kwa teknolojia ya Uhandisi Jeni (Non GM) 4 Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI) Choroko TARI-G- GRAM1 • Inastawi ukanda wa chini wa mita 200 kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kwa wastani wa siku 90; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 0.8 kwa hekta; na • Inastahimili magonjwa ya Yellow Mosaic Virus, Cercospora Leaf Spot na Anthracnose 231 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA Choroko TARI-G- GRAM2 • Inastawi ukanda wa chini wa mita 200 kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kwa wastani wa siku 90; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 0.8 kwa hekta; na • Inastahimili magonjwa ya Yellow Mosaic Virus, Cercospora Leaf Spot na Anthracnose. 5 Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI) Ngano TARI- WHEAT1 • Inastawi ukanda wa kati hadi wa juu (mita 1,000- 2,000) kutoka usawa wa bahari; • Ina ukinzani dhidi ya kutu (stem rust); • Ina ukinzani dhidi ya 232 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA kuanguka (Lodging) • Ina kiwango kikubwa cha gluten (38.9%) • Ina kiwango kikubwa cha protini (15.4%) • Inakomaa kati ya siku 97-111; na • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 4.0 hadi 4.6 kwa hekta. TARI- WHEAT2 • Inastawi ukanda wa kati na juu (mita 1000-2000) kutoka usawa wa bahari; • Ina ukinzani dhidi ya kutu (stem rust); • Ina ukinzani dhidi ya kuanguka (Lodging) • Ina kiwango kikubwa cha gluten (38.9%) • Ina kiwango kikubwa cha 233 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA protini (15.4%) • Inakomaa kati ya siku 97-111; na • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 3.3 hadi 4.0 kwa hekta. 6 Taasisi ya Utafiti wa Tumbaku Tanzania (TORITA) Tumbaku KRK 26 R • Inastawi ukanda wa chini na wa kati (mita 500 – 1,950) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 2.2 kwa hekta; • Ina ukinzani dhidi ya ugonjwa wa Tobacco Mosaic Virus-TMV; na • Ina ukinzani dhidi ya Root- knot nematodes Meloidogyne incognita na Javanica. 234 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA Tumbaku YUNNAN 85 • Inastawi ukanda wa chini na wa kati (mita 500 – 1,950) kutoka usawa wa bahari; • Ina majani mapana; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 1.7 kwa hekta; • Ina ukinzani dhidi ya ugonjwa wa Tobacco Mosaic Virus-TMV; na • Ina ukinzani dhidi ya Root- knot nematodes Meloidogyne incognita na Javanica; 7. Western Seed Company Mahindi WH509 • Inastawi ukanda wa kati (mita 700 - 1,500) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kwa 235 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA muda wa siku kati ya 140- 155; • White semi flint and heavy grain; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey leaf spot); • Inatoa mavuno ya wastani wa tani 7.9 kwa hekta. WH605 • Inastawi ukanda wa kati (mita 1500 - 2200) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati ya siku 150- 170; • White semi flint and heavy grain; • Inastahimili magonjwa ya doajani (Grey leaf spot); • Inatoa mavuno ya wastani wa tani 7.6 kwa 236 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA hekta. 8 Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI) Mpunga TARI-RIC3 • Inastawi ukanda wa chini na kati (mita 0 -1000) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 6.3 kwa hekta; • Inakomaa kati ya siku 118- 127; • Ina harufu nzuri; • Inakoboreka vizuri. 9 Silverlands Ndolel Limited Viazi Mviringo Rodeo • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,400) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 35-50 kwa hekta; • Ina kiwango kikbwa cha 237 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA wanga (22%); • Inakomaa kati ya siku 110- 120; • Inafaa kwa kupika na kusindika Challenger • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,400) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 35-50 kwa hekta • Ina kiwango kikubwa cha wanga (22.5%); • Inakomaa kati ya siku 110- 120; • Inafaa kwa matumizi mbalimbali ikiwemo kupikwa au kusindikwa; • Inaathirika na Blight kwenye 238 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA majani; na • Ina ukinzani dhidi ya Blight kwenye mizizi. Voyager • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,400) kutoka usawa wa bahari; • Inatoa mavuno mengi ya wastani wa tani 35-50 kwa hekta; • Ina kiwango kikubwa cha wanga (22.5%); • Inakomaa kati ya siku 110- 120; • Inafaa kwa kupika na kusindika. Markies • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,200 – 2,500) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati 239 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA ya siku 115- 125; • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 40-50 kwa hekta; • Ina ukinzani dhidi ya late blight na PCN; • Viazi vinalingana ukubwa. Arizona • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,000 – 3,000) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati ya siku 105- 115; • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 40-50 kwa hekta • Ina ukinzani dhidi ya PCN RO1 na 4; • Viazi vinalingana ukubwa. 240 NA. KAMPUNI/ TAASISI ZAO JINA LA MBEGU SIFA Manitou • Inastawi ukanda wa kati na wa juu (mita 1,000 – 3,000) kutoka usawa wa bahari; • Inakomaa kati ya siku 105- 115; • Inatoa mavuno mengi kati ya tani 40-50 kwa hekta • Inastahimili magonjwa ya Common Scald na PCN (RO1&4, 2&3). 241 KIAMBATISHO NA. 2: SKIMU ZA UMWAGILIAJI ZINAZOJENGWA NA KUKARABATIWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2021/2022 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo linalofaa kumwagiliwa (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 1. Kigoma Ujiji Luiche 3,000 Ujenzi wa skimu ya umwagiliaji Maandalizi ya hadidu za rejea yamekamilika baada ya kupata kibali kutoka Kuwait Fund. Ujenzi utaanza mwaka wa fedha 2022/23. 2. Iringa Iringa Mgambale nga 3,000 Ukamilishaji wa ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi utaanza baada ya kukamilika taratibu za manunuzi 3. Kilimanja ro Hai Mtambo 1,920 Ujenzi wa Mfereji Mkuu, Vigawa maji na tuta la kuzuia mafuriko Katika mwaka wa fedha 2022/23 upembuzi yakinifu na usanifu wa kina utafanyika kwa hekta 7,000 zinazofaa kwa umwagiliaji katika skimu ya Mtambo. Aidha, ukarabati mdogo wa skimu za umwagiliaji katika Wilaya ya Hai utaendelea kufanyika kupitia Mfuko wa Maendeleo ya Umwagiliaji. 242 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo linalofaa kumwagiliwa (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 4. Morogoro Morogoro Msufini 1,000 Ukamilishaji wa miundombinu ya umwagiliaji Mkataba kwa ajili ya ukamilishaji wa miundombinu ya umwagiliaji umesainiwa. 5. Tabora Nzega Nata 900 Ujenzi wa banio urefu wa mita 18 Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina itafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23. Ujenzi wa skimu utaanza baada upembuzi yakinifu kukamilika. 6. Kilimanja ro Mwanga Kirya 800 Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi na ukarabati umefikia asilimia 40 7. Mbeya Kyela Mbaka 600 Ukamilishaji wa ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi utaanza baada ya kukamilika taratibu za manunuzi 8. Tanga Korogwe Mahenge 480 Ujenzi wa Mfereji Mkuu, Vigawa maji na tuta la kuzuia mafuriko Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina itafanyika kwa kujumuisha skimu za bonde la Mkomazi katika mwaka wa fedha 2022/2023. 9. Tanga Korogwe Kwamkumbo 400 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina itafanyika kwa kujumuisha skimu za bonde 243 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo linalofaa kumwagiliwa (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 la Mkomazi katika mwaka wa fedha 2022/2023. 10. Tanga Lushoto Kitivo/ Kituani Mwenzae 400 Kurudisha Mto Umba katika njia yake ya asili Kazi ya kurudisha mto Umba katika njia yake ya asili imefikia asilimia 80. 11. Tabora Nzega Idudumo 400 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Kazi ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji inaendelea na imefikia asilimia 25 12. Ruvuma Songea Muhuk uru 350 Ukamilishaji wa ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi utaanza baada ya kukamilika kwa taratibu za manunuzi 13. Manyara Hanang’ Endagaw 276 Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Ujenzi na ukarabati umefikia asilimia 30 14. Tanga Mkinga Mwele 200 Kufanya ukarabati wa bwawa na ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Ukarabati wa sehemu iliyoharibiwa na mafuriko umekamilika 15. Katavi Nsimbo Msangi nya/ Usense 106 Ukamilishaji wa miundombinu ya umwagiliaji Mkandarasi amekabidhiwa eneo la kazi kwa ajili ya utekelezaji. Jumla 13,832 244 KIAMBATISHO NA 3: SKIMU ZA UMWAGILIAJI ZILIZOFANYIWA UPEMBUZI YAKINIFU KATIKA MWAKA WA FEDHA 2021/2022 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo lililofanyiwa upembuzi yakinifu (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 1. Iringa Iringa Mkomboz i 10,000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina imefanyika katika hekta 6,000. Ujenzi utafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23. 2. Mwanza/ Geita Sengerem a/Geita Ibanda 3,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Kazi ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina imefikia asilimia 65. 3. Mbeya Mbarali Mbuyuni Kimani 3,000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 4. Dodoma Kongwa Ngomai 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Kazi hii itafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23 5. Mbeya Mbarali Uturo 2000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 6. Mbeya Mbarali Chosi 1,700 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya Upembuzi yakinifu na usanifu wa 245 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo lililofanyiwa upembuzi yakinifu (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 umwagiliaji kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 7. Mbeya Mbarali Matebete 1,200 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 8. Mbeya Mbarali Makang arawe 1100 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 9. Mbeya Mbarali Isenyela 1,000 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 10. Rukw a Sumba wanga Ilemba 800 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 80. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 11. Manyara Mbulu Tlawi 650 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika 246 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo lililofanyiwa upembuzi yakinifu (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika Hatua ya utekelezaji hadi Aprili, 2022 mwaka 2022/23. 12. Tabora Nzega Idudumo 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu Kazi ya Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina imekamilika na ujenzi unaendelea. 13. Mbeya Mbarali Herman 400 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 14. Geita Chato Nyisanzi 330 Upembuzi yakinifu wa bwawa Kazi hii itafanyika katika mwaka wa fedha 2022/23 15. Mbeya Mbarali Gonaku- vagogolo 250 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 90. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. 16. Mbeya Kyela Makwale 200 Upembuzi yakinifu wa Skimu ya umwagiliaji Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umefikia asilimia 80. Ujenzi utafanyika katika mwaka 2022/23. Jumla 28,030 247 KIAMBATISHO NA. 4: SKIMU MPYA ZA UMWAGILIAJI ZITAKAZOJENGWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika 1. Iringa Iringa Mkombozi 6,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 2. Arusha Karatu Skimu za Bonde la Eyasi 6,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 3. Mbeya Mbarali Msesule 4,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 4. Kigoma Ujiji Luiche 3,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 5. Morogoro Kilosa Rudewa 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 6. Mbeya Kyela Makwale 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 7. Tabora Uyui Igwisi 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 8. Rukwa Sumbawanga Ilemba 3,000 Kujenga bwawa na miundombinu ya skimu ya umwagiliaji 9. Mwanza Sengerema Isole 1,000 Kujenga bwawa na miundombinu ya umwagiliaji 10. Rudewa Kilosa Morogoro 2,500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 11. Tabora Sikonge Kalupale 2,000 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 12. Katavi Mpanda Iloba 1,200 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 13. Tabora Nzega Nyida/ Lyamalagw a 1,400 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 14. Singida Mkalama Msingi 1,200 Kujenga bwawa na miundombinu ya umwagiliaji 15. Dodoma Chamwino Membe 1,000 Kujenga miundombinu ya 248 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika umwagiliaji 16. Tabora Sikonge Ulyanyama 1,100 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 17. Kilimanja ro Moshi Kimanga Mao 1,250 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 18. Tabora Uyui Mwamabo ndo 1,200 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 19. Mwanza Kwimba Mahiga 900 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 20. Simiyu Bariadi Kisoli 634 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 21. Mwanza Sengerema Katunguru 800 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 22. Mwanza Bushosa Maguru Kenda 500 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 23. Manyara Mbulu Tlawi 350 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 24. Dodoma Bahi Kongogo 250 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji 25. Mara Rorya Rabour 650 Kujenga miundombinu ya umwagiliaji Jumla 53,234 249 KIAMBATISHO NA. 5: MABWAWA YA UMWAGILIAJI YALIYOPANGWA KUJENGWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 Na. Mkoa Wilaya Jina la Bwawa Ujazo wa Bwawa (mita za ujazo) Kazi zitakazofanyika 1. Shinyanga Shinyanga Nyida 4,500,000 Ujenzi wa bwawa 2. Kigoma Ujiji Luiche 2,500,000 Ujenzi wa bwawa 3. Singida Mkalama Msingi 1,875,000 Ujenzi wa bwawa 4. Rukwa Sumbawa nga Ilemba 3,250,000 Ujenzi wa bwawa 5. Simiyu Bariadi Kasoli 1,890,000 Ujenzi wa bwawa 6. Geita Geita Ibanda 6,350,000 Ujenzi wa Bwawa 7. Dodoma Chamwino Membe 5,100,000 Ujenzi wa Bwawa 8. Mwanza Sengerema Katunguru 2,150,000 Ujenzi wa Bwawa 9. Manyara Mbulu Tlawi 1,100,000 Ujenzi wa Bwawa 10. Tabora Sikonge Ulyanyama 3,780,000 Ujenzi wa Bwawa 11. Tabora Sikonge Kalupale 2,260,000 Ujenzi wa Bwawa 12. Tabora Uyui Igwisi 2,130,000 Ujenzi wa Bwawa 13. Dodoma Mpwapwa Msagali 92,000,000 Ujenzi wa Bwawa 14. Tabora Uyui Mwamabondo 2,650,000 Ujenzi wa Bwawa Jumla 131,535,000 250 KIAMBATISHO NA. 6: SKIMU ZA UMWAGILIAJI ZILIZOPANGWA KUBORESHWA, KUJENGWA NA KUKARABATIWA KATIKA MWAKA WA FEDHA 2022/2023 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika 1. Morogo ro Mlimba Chita JKT 6,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji kwa hekta 3,000 za mwanzo kati ya hekta 6,000 2. Mbeya Mbarali Madibira 3,200 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 3. Iringa Kilolo Mgambalen ga 3,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 4. Morogor o Morogoro Vijijini Tulo- Kongwa 3,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 5. Katavi Tanganyik a Karema 3,350 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 6. Mbeya Mbarali Mbuyuni Kimani 3,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 7. Morogo ro Kilombero Itete 850 Kufanya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 8. Mbeya Mbarali Uturo 2,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 9. Mbeya Mbarali Chosi 1,700 Ujenzi na 251 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 10. Katavi Mpanda Kabagwe 1,500 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 11. Katavi Mpanda Mwamkulu 1,500 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 12. Morogo ro Morogoro Vijijini Msufini 1,470 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 13. Mbeya Mbarali Matebete 1,200 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 14. Mbeya Mbarali Makangara we 1,100 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 15. Morogo ro Kilombero Idete 1,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 16. Morogo ro Morogoro Mbalangwe 1,000 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 17. Mbeya Mbarali Isenyela 1,000 Ujenzi na kufanya 252 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 18. Kiliman jaro Mwanga Kirya 800 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 19. Morogoro Mvomero Mgongola 620 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 20. Mwanza Kwimba Kimiza 600 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 21. Katavi Mpanda Kabage 1500 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 22. Mbeya Mbarali Herman 400 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 23. Katavi Nsimbo Usense 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 24. Ruvuma Songea Muhukuru 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 25. Mbeya Busekelo Mbaka 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa 253 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo linalofaa kwa umwagiliaji (Ha) Kazi zitakazofanyika miundombinu ya umwagiliaji 26. Tabora Nzega Idudumo 300 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 27. Manyara Hanang’ Endagaw 276 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 28. Mbeya Mbarali Gonakuvago golo 250 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 29. Morogoro Morogoro Kiroka 180 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 30. Iringa Mafinga Mtula 75 Ujenzi na kufanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Jumla 41,771 254 KIAMBATISHO NA. 7: SKIMU NA MABWAWA YA UMWAGILIAJI YALIYOPANGWA KUFANYIWA UPEMBUZI YAKINIFU NA USANIFU Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika 1. Katavi Mpimbwe Mwamapuli 12,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 2. Iringa Kilolo Nyanzwa 9,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 3. Mbeya Mbarali Ukwavila 9,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 4. Rukwa Kalambo Legeza- Mwendo 5,500 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 5. Songwe Momba Naming’ongo 5,000 Kufanya usanifu wa kina wa skimu 6. Dodoma Bahi Skimu za bonde la Bahi 5,000 Kufanya usanifu wa kina wa skimu sita za bonde la Bahi 7. Kagera Kyerwa/ Karagwe Skimu ya Gereza la Kitengule 4,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 8. Mwanza Sengerema Butonga- Nyamazuko 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 9. Mwanza Sengerema Igaka- Bundala 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa 255 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika bwawa na skimu 10. Iringa Kilolo Mgambalen ga 3,000 Kufanya usanifu wa kina wa mindombinu ya umwagiliaji shambani 11. Dodoma Mpwapwa Mlembule 3,000 Kufanya usanifu wa kina skimu 12. Dodoma Kondoa Kisese 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 13. Pwani Rufiji Ngorongo Mashariki na Magharibi 3,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 14. Kigoma Kasulu Asante Nyerere 2,300 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 15. Tabora Igunga Bwawa la Mwamapuli 2,000 Kufanya usanifu wa kina wa bwawa 16. Geita Nyang’wale Nyamgogwa 2,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 17. Singida Iramba Tyeme- Masagi 2,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 18. Mwanza/ Geita Sengerema / Geita Ibanda 1,500 Kukamilisha usanifu wa kina wa bwawa na skimu 19. Kigoma Kasulu Kilimo Kwanza 1,500 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 256 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika 20. Kagera Biharamulo Mwiruzi 1,300 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu 21. Arusha Arumeru Skimu za Mto Themi 1,200 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 22. Morogoro Kilosa Rudewa 1,000 Kufanya usanifu wa kina wa mindombinu ya umwagiliaji shambani 23. Tabora Nzega Nata 900 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu 24. Iringa Iringa Mangalali 750 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 25. Iringa Iringa Lipuli 560 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 26. Dodoma Mpwapwa Kizi 500 Kufanya usanifu wa kina wa skimu 27. Kigoma Kakonko Muhwazi 500 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 28. Geita Chato Masasi 350 Kufanya usanifu wa kina wa bwawa na skimu 29. Kigoma Kakonko Ruhuru 350 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 30. Manyara Mbulu Dirim 335 Kufanya usanifu wa kina wa bwawa na skimu 32. Kigoma Kakonko Ruhwiti 300 Kufanya usanifu 257 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo litakalofanyi wa usanifu (Ha) Kazi zitakazofanyika wa mindombinu ya umwagiliaji 33. Kigoma Kakonko Katengera 300 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 34. Kigoma Kakonko Mgunzu 300 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 35. Kigoma Kakonko Kanyonza 300 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 36. Morogoro Mpwapwa Chitemo 250 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 37. Kigoma Kakonko Lukoyoyo 200 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 38. Kigoma Kakonko Chulanzo 200 Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 39. Njombe Njombe Itipingi 162 Kufanya usanifu wa kina skimu 40. Mtwara Nanyamba Arusha Chini 120 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 41. Songwe Momba Kasinde 2,000 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 42. Geita Bukombe Nampangwe 350 Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu Jumla 91,357 258 Kiambatisho Na. 8 Mikakati ya Kuongeza Uzalishaji wa Sukari katika Viwanda Vilivyopo Nchini Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa 1. Kilombero Sugar Co. Ltd (i) Upanuzi wa kiwanda unatarajiwa kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 126,000 za sasa hadi tani 271,000 ifikapo 2025/2026. (ii) Ongezeko hili ni la tani 145,000 sawa na asilimia 115.1 ya kiasi kinachozalish wa sasa na kiwanda hiki. (iii) Uzalishaji wa miwa ya wakulima wadogo utaongezeka kutoka tani 800,000 hadi tani 1,700,000 (i) Mchakato wa kupata wakandarasi wa kujenga kiwanda umekamilika. (ii) Uhamasishaji kwa wakulima watakaopeleka miwa katika kiwanda kipya umefanyika. (iii) Ajira za maafisa ugani watakaohudumia meneo mapya ya wakulima watakaolima kwa ajili ya kiwanda kipya umekamilika (iv) Ujenzi wa msingi wa Kiwanda (Foundation) umeanza (v) Kitalu A cha mbegu kwa ajili ya wakulima wapya kimetayarishwa 259 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa (iv) Uzalishaji wa umeme utaongezeka kutoka megawati 8.3 za sasa hadi kufikia megawatt 25 2 Kagera Sugar Ltd (i) Upanuzi wa shamba unaotarajiwa kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 95,000 za sasa hadi tani 170,000 za sukari ifikapo 2024/2025. (ii) Ongezeko hili ni la tani 75,000 sawa na asilimia 78.9% ya kiasi kinachozalish wa sasa na kiwanda hiki. (iii) Eneo lenye ukubwa wa hekta 13,000 linatarajiwa kulimwa na kupandwa miwa (i) Jumla ya hekta 5,300 zimelimwa kati ya lengo la kulima hekta 13,000 katika shamba jipya la Kitengule na hekta 5,100 zimepandwa (ii) Katika eneo lililolimwa, jumla ya hekta 4,700 zimepandwa miwa. (iii) Ujenzi wa “mill zero” umekamilika (iv) Ujenzi wa mtambo wa kufua umeme umekamilika kwa zaidi ya asilimia 95. (v) Daraja la kuunganisha shamba la Kitengule na Kangundu kilipo kiwanda kwa sasa limekamiika na kuzinduliwa na Waziri wa Uchukuzi na Mawasiliano Mh. Prof.Makame Mbarawa 260 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa (iv) Ujenzi wa “mill zero” (v) Kujenga boiler itakalokuwa na uwezeo wa kuzalisha steam kwa uzalishaji wa umeme wa megawati 20. 3. Mtibwa Sugar Estates Ltd (i) Uzalishaji wa sukari kuongeza kutoka tani 47,000 za sasa hadi kufikia wastani wa tani 80,000 ifikapo mwaka 2025/2026. (ii) Ujengaji wa mabwawa ya kuhifadhi maji ya umwagiliaji ya ukubwa wa lita millioni 25 (iii) Ulimaji wa shamba la hekta 30,000 katika eneo la Dakawa (iv) Kuboresha ufanisi wa kiwanda (i) Ujenzi wa bwawa la ukubwa wa lita millioni 25umekamilika (ii) Ulimaji na upandaji wa hekta 3,500 Kati ya hekta 30,000 katika shamba la Dakawa umekamilika (iii) Ufanisi wa kiwanda umefikia uwezo wa kusaga tani 141 za miwa kwa saa. 261 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa kusaga tani 230 za miwa kwa saa ifikapo mwaka 2025/2026 (v) Kuongeza uzalishaji umeme kutoka Megawati 4 kufikia megawati 15 ifikapo mwaka 2025/2026 4. TPC Ltd (i) Kutokana na changamoto ya ardhi, kiwanda cha TPC kitaongeza uzalishaji kwa kiwango kidogo kupitia eneo la shamba la kahe na mikakati ya kuongeza tija katika mashamba yaliyopo. (ii) Ogezeko la uzalishaji (i) Hatua za kuboresha hali ya udongo katika eneo la hekta 240 za shamba la Kahe ili kuweza kupanda miwa zinaendelea. 262 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa kutoka tani 104,210 za sasa hadi tani 114,012 Mwaka 2025/2026. Ongezeko hili lin 5 Manyara Sugar Co. Ltd (i) Kufikia uchakataji wa miwa wa tani 1,250 kwa siku ifikapo 2024/2025 baada ya kufanya mabadiliko ya mfumo wa uchakataji kutoka mfumo wa open pan kwenda steam boiling. (ii) Mfumo wa steam boiling utaongeza ufanisi na kupunguza kupotea kwa sukari kwenye maganda ya Mifumo yote miwili ya open pan na steam boiling inatumika na jumla ya tani 750 hadi 800 huchakatwa kwa siku. 263 Na. Jina la Kiwanda Mipango ya Upanuzi Hatua Iliyofikiwa miwa (baggase) na “molasses” na hivyo kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka wastani wa tani 8,000 za sasa hadi tani 10,000 za sukari ifikapo mwaka 2024/2025 264 Kiambatisho Na. 9: Mipango na Hatua Iliyofikiwa Katika Miradi ya Bagamoyo na Mkulazi NA. MRADI MPANGO WA MRADI HATUA ILIYOFIKIWA 1. Kiwanda cha Sukari Bagamoyo Kiwanda cha Sukari Bagamoyo kinatarajia kuzalisha tani 35,000 za Sukari ifikapo Mwaka 2024/2025 na baadae kuendelea hadi tani 50,000 (Maximum Capacity) baada ya kujumuisha miwa kutoka kwa wakulima wadogo watakapoanza kulima. a) Ujenzi na usimikaji wa Kiwanda umekamilika kwa zaidi ya asilimia 90. Inatarajiwa kuanza majaribio ya mtambo mwezi Aprili, 2022 na Uzalishaji kamili wa Sukari Juni, 2022. b) Ufikishaji wa umeme katika eneo la mradi umekamilika. c) Hekta 1,300 zimelimwa na kupandwa na hekta zingine 700 zimekwishaandali wa kwa ajili ya kupandwa miwa d) Usimikaji wa Mifumo wa Umwagiliaji umekamilika. e) Ujenzi wa mabwawa ya maji ya umwagiliaji yenye ujazo wa lita million 1.5 265 NA. MRADI MPANGO WA MRADI HATUA ILIYOFIKIWA umekamilika. 2. Mkulazi II (Mbigili) (i) Mradi wa Mkulazi II uliopo katika shamba la Mbigili chini ya kampuni ya Mkulazi Holding Company unatarajia kuzalisha tani 50,000 za Sukari ifikapo mwaka 2025/2026. (ii) Eneo la mradi lina jumla ya hekta 4,856 ambazo kati ya hizo hekta 3,600 ndio zitakazotumika kwa ajili ya Kilimo cha Miwa. a) Ujenzi wa msingi kwa ajili ya kusimika kiwanda umefikia asilimia 30. b) Jumla ya hekta 2,750 za mashamba ya kampuni zimelimwa na zimepandwa miwa. c) Eneo la wakulima wadogo lenye ukubwa wa hekta 1,480 limelimwa ambapo hekta 850 zimepandwa Miwa. d) Ujenzi wa bwawa lenye mita za ujazo Milioni 1.6 umekamilika na uchimbaji wa Mabwawa matatu, kila moja mita za ujazo, 50,000 umekamilika.

# Extracted Content HOTUBA YA WAZIRI WA KILIMO, MHESHIMIWA HUSSEIN MOHAMED BASHE (MB), KUHUSU MAKADIRIO YA MAPATO NA MATUMIZIYA FEDHA YA WIZARA YA KILIMO KWA MWAKA 2023/2024 2 Mhe. Hussein Mohammed Bashe (Mb) Waziri wa Kilimo Mhe. Anthony Peter Mavunde (Mb) Naibu Waziri wa Kilimo Gerald Geofrey Mweli Dkt. Hussein Mohamed Omar Katibu Mkuu Naibu Katibu Mkuu Wizara ya Kilimo Wizara ya Kilimo 4 i YALIYOMO Dira, Dhima na Malengo ya Wizara .......................... xvii Dira .................................................................. xvii Dhima .............................................................. xvii Majukumu ya Wizara ya Kilimo ................................. xvii Malengo ya Wizara ........................................... xviii 1.0 UTANGULIZI .................................................. 1 2.0 HALI YA KILIMO ............................................ 8 2.1 Hali ya Chakula ......................................................... 8 2.2 Mchango wa Kilimo katika Uchumi ............... 11 2.3 Umwagiliaji ................................................................ 14 2.4 Ushirika ...................................................................... 15 3.0 MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2022/2023 .................................................. 16 3.1 Makusanyo ya Maduhuli ..................................... 18 3.2 Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) ................................................ 19 3.3 Fedha zilizotolewa ................................................. 19 4.0 UTEKELEZAJI WA MAENEO YA KIPAUMBELE KWA MWAKA 2022/2023 ....... 21 4.1 Kuimarisha Utafiti ................................................. 22 4.1.1 Utafiti wa Mbegu za Asili ........................ 25 4.1.2 Utafiti wa Matumizi ya Mbegu bora ........ 25 4.2 Kuimarisha Kilimo cha Umwagiliaji .............. 26 4.3 Kuimarisha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo .......................................................................... 32 4.3.1 Mbegu bora ............................................ 32 4.3.2 Miche Bora ............................................ 36 4.3.3 Uthibiti wa Ubora wa Mbegu .................. 38 4.3.4 Mbolea ................................................... 40 4.3.5 Udhibiti wa Mbolea ................................ 41 ii 4.3.6 Upatikanaji wa Viuatilifu na Udhibiti wa Visumbufu vya Mazao na Mimea .................. 41 4.3.7 Zana za Kilimo ....................................... 46 4.4 Ruzuku ya Mbegu na Miche ............................... 48 4.5 Ruzuku ya Mbolea .................................................. 51 4.6 Kuimarisha Utoaji wa Huduma ya Upimaji wa Afya ya Udongo ............................... 52 4.7 Kuimarisha Huduma za Ugani, Mafunzo na Vyuo na Vituo vya Mafunzo ya Kilimo ... 54 4.7.1 Mafunzo ya Ugani .................................. 57 4.7.2 Vyuo na Vituo vya Mafunzo ya Kilimo..... 58 4.8 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo ..................................................... 61 4.9 Kuimarisha Mifumo ya Upatikanaji wa Mitaji ........................................................................... 65 4.10 Kuimarisha Miundombinu ya Kuhifadhi Mazao ya kilimo...................................................... 69 4.1 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika ............... 72 4.2 Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba makubwa ya Pamoja ............................................. 75 6.1 Ushiriki wa Vijana katika Sekta ya Kilimo .......................................................................... 78 4.3 Kuimarisha Kilimo Anga ..................................... 82 5.0 UZALISHAJI WA MAZAO .............................. 83 5.1 Mazao Asilia ya Biashara ................................... 83 5.2 Mazao ya Chakula .................................................. 93 5.3 Mazao yenye Mahitaji Makubwa Yanayoagizwa Nje ya Nchi .................................. 93 KUIMARISHA MASUALA MTAMBUKA KATIKA KILIMO ..................................................... 105 Lishe 105 VVU na UKIMWI ................................................................ 107 iii Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi .... 107 6.0 MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2023/2024 ................................................ 110 6.1 Kuongeza tija na uzalishaji (Increase Productivity and Production) ......................... 119 6.1.1 Utafiti wa mbegu bora ........................................ 119 6.1.2 Uzalishaji wa mbegu na miche bora pamoja na usambazaji wa mbegu na miche ya ruzuku ................................................... 125 6.1.3 Uwekezaji kwenye Huduma za Ugani .......... 128 6.1.4 Kuanza kujenga nyumba za Maafisa ugani katika Kata 4,000 ................................... 132 6.1.5 Uwekezaji kwenye kupima afya ya udongo na utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu ............................................................ 132 6.1.6 Uwekezaji kwenye Kujenga na Kukarabati Miundombinu ya Umwagiliaji . 135 6.1.7 Uanzishwaji wa vituo jumuishi vya kutoa huduma za zana za kilimo (Mechanization centres).................................... 139 6.1.8 Kuanzisha kanda saba za kilimo na uzalishaji (Tanzania Agriculture Growth Corridors) ................................................................. 140 6.2 Kuongeza Ajira zenye staha na Ushiriki wa Vijana na Wanawake kwenye Kilimo (Increase decent jobs and enhancing youth and women participation in agriculture sector) ............................................... 159 6.2.1 Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba iv makubwa ya pamoja (Block farms and Agricultural Parks) ............................................... 159 6.2.2 Kuimarisha ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo kupitia programu ya Jenga Kesho iliyo Bora .......... 161 6.2.3 Kuendeleza Vituo Mahiri vya kusambaza teknolojia ................................................................. 162 6.2.4 Kuhamasisha uanzishwaji wa Kampuni za Ugani za Vijana................................................ 162 6.3 Kuimarisha Usalama wa Chakula na Lishe (To improve resilience for Food and Nutrition Security) ..................................... 163 6.3.1 Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030 ........................................................................... 163 6.3.2 Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi hadi kufikia tani 500,000 ................................ 164 6.3.3 Kuimarisha na kuanza matumizi ya mfumo wa Agricultural Stock Dynamics Systems .................................................................... 164 6.3.4 Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika - 2023 ........................................................................... 165 6.3.5 Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ili kukabiliana na Matatizo ya Lishe nchini .. 166 6.4 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko, Mitaji na Mauzo ya Mazao nje ya Nchi (Strengthen access to market, agriculture financing and crop exports) .... 167 v 6.4.1 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo Ndani na Nje ya Nchi ...... 167 6.4.2 Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi pamoja na kuiwezesha Sekta binafsi kwa kuijengea miundombinu ya masoko...................................................................... 169 6.4.3 Kuongeza Mauzo ya Mazao ya Kilimo Nje ya Nchi ...................................................................... 172 6.4.4 Upatikanaji wa Mitaji (Agricultural Finance) .................................................................... 173 6.4.5 Kuziwezesha maabara za Serikali na sekta binafsi ziweze kufikia viwango vya ubora vinavyokidhi soko la kimataifa ........ 174 6.5 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika (Strengthening Cooperative Development) ......................................................... 175 7.0 MAOMBI YA FEDHA MWAKA 2023/2024 FUNGU 43, 24 na 05 .................................. 190 7.1 Makusanyo ya Maduhuli ............................ 190 7.2 Fedha kwa Mafungu yote (43, 24 na 05) .... 190 VIAMBATISHO .................................................. 194 vi MAJEDWALI Jedwali Na. 1: Uzalishaji wa chakula mwaka 2021/2022 na upatikanaji wa chakula mwaka 2022/2023 .............................................................. 10 Jedwali Na. 2: Upatikanaji wa mbegu bora nchini hadi Aprili 2023 ...................................................... 35 Jedwali Na. 3: Upatikanaji wa mbolea hadi Aprili, 2023 ....................................................................... 40 Jedwali Na. 4: Mashine na Zana za Kilimo zilizoingizwa Nchini 2022/2023 ............................... 46 Jedwali Na. 5: Mwenendo wa Mauzo ya Mazao ya Nafaka Nje ya Nchi 2022/2023 ................................ 64 Jedwali Na. 6: Mwenendo wa Mauzo ya Mazao Nje ya Nchi 2022/2023 ................................................. 64 Jedwali Na. 7: Mwenendo wa Mauzo ya Mazao Asilia ya Biashara na Thamani 2022/2023 ............. 64 Jedwali Na. 8: Mikopo Iliyotolewa kwa Wakulima ... 68 Jedwali Na. 9: Miundombinu ya Uhifadhi wa Nafaka iliyokamilika ................................................ 70 Jedwali Na. 10: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara (Tani) Mwaka 2020/2021 hadi 2022/2023.................................... 84 Jedwali Na. 11: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Tani ‘000’) Msimu 2017/2018 -2021/2022. ........................................................... 93 Jedwali Na. 12: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mbegu za Mafuta (Tani) Mwaka 2017/2018 – 2021/2022. ............................................................. 99 Jedwali Na. 13: Uzalishaji wa Mazao ya Bustani (Tani) kwa Kipindi cha Miaka Mitano (2018/19 – 2021/22) ............................................................... 104 vii Jedwali Na. 14: Mpango wa Uzalishaji wa Miche/Vikonyo/Pingili 2023/2024 ........................ 127 Jedwali Na. 15: Uzalishaji wa mazao asilia ya biashara mwaka 2023/2024. ................................ 142 viii VIAMBATISHO Kiambatisho Na. 1: Mauzo ya Nafaka katika Halmashauri Kukabiliana na Mfumuko wa Bei kufikia Aprili 2023 ................................................ 194 Kiambatisho Na. 2: Skimu 25 za umwagiliaji zilizopangwa kujengwa mwaka 2022/2023 na ujenzi utaendelea mwaka 2023/2024 .................... 197 Kiambatisho Na. 3: Ukarabati wa skimu 30 zilizopangwa mwaka 2022/2023 na ukarabati utaendelea mwaka 2023/2024 .............................. 200 Kiambatisho Na. 4: Ujenzi wa Mabwawa 14 ya umwagiliaji katika mwaka 2022/2023 na ujenzi utaendelea mwaka 2023/2024 .............................. 202 Kiambatisho Na. 5: Mabonde ya kimkakati 22 yanayofanyiwa Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina mwaka 2022/2023 na ujenzi wake utaanza mwaka 2023/2024 ................................................ 203 Kiambatisho Na. 6: Skimu 42 za umwagiliaji zinazofanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina mwaka 2022/2023 na ujenzi utaanza mwaka 2023/2024. ............................................... 206 Kiambatisho Na. 7: Taarifa Kuhusu Uvunjifu wa Sheria ya Mbolea katika hatua mbalimbali ............ 210 Kiambatisho Na. 8: Mauzo ya Mbolea kwa Wakulima katika Mpango wa Ruzuku kwa Mkoa hadi Aprili, 2023 ................................................... 212 ix Kiambatisho Na. 9: Mikoa inayotekeleza mradi wa kuwezesha upatikanaji wa pembejeo za kilimo (Tanzania Agriculture Input Support Project- TAISP) ................................................................... 213 Kiambatisho Na. 10: Mashamba Makubwa ya Pamoja yaliyotengwa na kupimwa kwa ajili ya programu ya BBT katika mikoa mbalimbali nchini ................................................................... 214 Kiambatisho Na. 11: Skimu mpya 35 za umwagiliaji zitakazojengwa mwaka 2023/2024 ..... 216 Kiambatisho Na. 12: Skimu 24 zilizopangwa kufanyiwa ukarabati mwaka 2023/2024 ............... 219 Kiambatisho Na. 13: Mabwawa ya umwagiliaji yaliyopangwa kufanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina na kuanza ujenzi wake mwaka 2023/2024 ............................................................ 221 Kiambatisho Na. 14: Skimu mpya zitakazofanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa mwaka 2023/2024 na ujenzi wake kufanyika mwaka 2024/2025 ............................... 231 Kiambatisho Na. 15: Skimu za ukarabati zitakazofanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina mwaka 2023/2024 na ujenzi wake utafanyika mwaka 2024/2025 .............................. 254 x VIFUPISHO VYA MANENO ADU Agriculture Delivery Unit AfDB African Development Bank AFDP Agriculture and Fisheries Development Programme AGITF Agricultural Inputs Trust Fund AGRA Alliance for Green Revolution in Africa AGRF Africa Green Revolution Forum AMCOS Agricultural Marketing Cooperatives Societies AMDT Agricultural Market Development Trust ARDS Agriculture Routine Data System ASA Agriculture Seed Agency ASDP II Agricultural Sector Development Programme II ATMIS Agriculture Trading Management Information System BADEA Arab Bank for Economic Development in Africa xi BBT Building a Better Tomorrow CCM Chama Cha Mapinduzi CIAT The International Center for Tropical Agriculture CIMMYT International Maize and Wheat Improvement Center COASCO Cooperative Audit and Supervision Corporation COPRA Cereal and Other Produce Regulatory Authority CPB Cereal and other Produce Board DASIP District Agricultural Sector Investment Project DC District Council DMCC Dar es Salaam Multi-Commodities Centre DUS District Uniformity and Stability ECF Extended Credit Facility EFTA Equity for Tanzania Limited FAO Food and Agriculture Organization, xii FM Frequency Modulation FTC Farmers Training Centre GPS Global Positioning System IFAD International Fund for Agricultural Development IITA International Institute of Tropical Agriculture IPPC International Plant Protection Convention ISTA International Seed Testing Association ITV Independent Television JICA Japan International Cooperation Agency JKT Jeshi la KujengaTaifa KATC Kilimanjaro Agricultural Training Centre KATRIN Kilombero Agriculture Training and Research Institute KCBL Kilimanjaro Cooperative Bank Limited MATI Ministry of Agriculture Training Institute xiii MATI-MIS Ministry of Agriculture Training Institute - Management Information System MLTL Mkwawa Leafy Tobacco Processor Limited MoU Memorandum of Understanding MUVU Mfumo wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika NAFCO National Agriculture and Food Corporation NFRA National Food Reserve Agency NMNAP II National Multisectoral Nutrition Action Plan II NOSC Njombe Outgrower Servince Campany NSAAP Nutrition Sensitive Agriculture Action Plan NSI National Sugar Institute NSYIA National Strategy for Youth Involvements in Agriculture OC Other Charges OECD The Organization for Economic Cooperation and Development xiv QDS Quality Declared Seed SACCOS Savings and Credit Cooperative Society SAT Sustainable Agriculture Tanzania SCGS Small-holder Credit Guarantee Scheme SDGs Sustainable Development Goals SMEs Small and Medium Sized Enterprises SONAMCU Songea Namtumbo Agricultural Marketing Cooperative Union Limited Ltd TaCRI Tanzania Coffee Research Institute TADB Tanzania Agriculture Development Bank TAISP Tanzania Agricultural Input Support Project TANECU Ltd Tandahimba Newala Cooperative Union Limited TANIPAC Tanzania Intiative for Preventing Aflatoxin Contamination TANSHEP Tanzania Smallholder Holticulture Empowerment Project TARI Tanzania Agriculture Research Institute xv TBC Tanzania Broadcasting Corporation TCA Tanzania Cotton Association TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano TFC Tanzania Fertilizer Company TFRA Tanzania Fertilizer Regulatory Authority TGNP Tanzania Gender Network Program TLTC Tanzania Leaf Tobacco Cpmpany Limited TORITA Tobacco Research Institute of Tanzania TOSCI Tanzania Official Seed Certification Institute TOT Training of Trainners TPHPA Tanzania Plant Health and Pesticides Authority TRA Tanzania Revenue Authority TRIT Tea Research Institute of Tanzania TSHTDA Tanzania Smallholder Tea Development Agency UKIMWI Upungufu wa Kinga Mwilini xvi UVIKO - 19 Ugonjwa wa Virusi vya Korona - 2019 VETA Vocational Education and Training Authority VVU Virusi Vya Ukimwi WARCs Ward Agricultural Resource Centres WB World Bank WFP World Food Programme WRRB Warehouse Receipt Regulatory Board xvii Dira, Dhima na Malengo ya Wizara Dira Tujilishe sisi, tuwalishe wengine kibiashara. Dhima Kujenga sekta ya kilimo endelevu na yenye ushindani ili kukuza uchumi shirikishi, kuboresha maisha ya mkulima na taifa lenye utajiri. Majukumu ya Wizara ya Kilimo Majukumu ya Wizara ya Kilimo yameainishwa katika Hati ya Mgawanyo wa Majukumu ya Mawaziri (Ministerial Instrument) ya tarehe 7 Mei, 2021. Majukumu hayo ni pamoja na: - i. Kuandaa na kutekeleza Sera za Kilimo, Usalama wa Chakula, Umwagiliaji na Ushirika; ii. Kusimamia Mipango na Matumizi ya Ardhi ya Kilimo; iii. Kufanya Utafiti, Mafunzo na Huduma za Ugani katika Kilimo; iv. Kusimamia Usalama wa Chakula; v. Kusimamia Uhifadhi wa Kimkakati wa Chakula; vi. Kusimamia Maendeleo ya Ushirika na Vyama vya Ushirika; xviii vii. Kuratibu Maendeleo ya Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo; viii. Kuendeleza Miundombinu ya Kilimo; ix. Kuratibu Masoko na kuongeza Thamani ya Mazao ya Kilimo; x. Kusimamia Maendeleo ya Zana za Kilimo na Pembejeo; xi. Kuendeleza Kilimo cha Umwagiliaji; xii. Kusimamia Maendeleo ya Rasilimali Watu Wizarani; xiii. Kusimamia Leseni za Stakabadhi za Mazao Ghalani; na xiv. Kusimamia Idara zinazojitegemea, Taasisi za Serikali, Wakala, Programu na Miradi ya maendeleo iliyo chini ya Wizara. Malengo ya Wizara Katika kufanikisha utekelezaji wa majukumu yake, Wizara inatekeleza Malengo Mkakati 10 kupitia Fungu 43, 24 na 05 katika Idara, Vitengo, Asasi, Mamlaka na Taasisi zilizo chini ya Wizara. Malengo Mkakati hayo ni:- i. Kuongeza tija na uzalishaji wa mazao ya kilimo; ii. Kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani; xix iii. Kupunguza gharama za uagizaji wa mafuta ya kula, ngano na nafaka nyingine; iv. Kupunguza upotevu wa mazao baada ya kuvuna kutoka asilimia kati ya 30 na 40 hadi asilimia tano (5) ifikapo mwaka 2030; v. Kupunguza umaskini kwa asilimia 50 ifikapo 2030; vi. Kuhakikisha upatikanaji wa malighafi za viwandani kwa asilimia 100; vii. Kutengeneza ajira mpya milioni tatu za vijana na wanawake ifikapo 2030; viii. Kuongeza thamani ya mauzo nje ya nchi kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.2 hadi Dola za Marekani Bilioni 5 ifakapo 2030; ix. Ukuaji wa kilimo kufikia asilimia 10 ifikapo 2030; na x. Kuzingatia masuala mtambuka katika kilimo. 1 1.0 UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, ninaomba kutoa hoja kwamba, kufuatia taarifa iliyowasilishwa leo na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo, Bunge lako Tukufu sasa likubali kupokea, kujadili na kupitisha Taarifa ya Utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya Wizara ya Kilimo (Fungu 43), Tume ya Taifa ya Umwagiliaji (Fungu 05) na Tume ya Maendeleo ya Ushirika (Fungu 24) kwa mwaka wa fedha 2022/2023. Aidha, ninaliomba Bunge lako Tukufu lipitishe Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Mafungu yote matatu (3) ya Wizara na Taasisi zake kwa mwaka wa fedha 2023/2024. 2. Mheshimiwa Spika, awali ya yote ninamshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kufikia siku ya leo tukiwa wazima wa afya na kwa kuendelea kuijalia nchi yetu amani na mshikamano na kujadili bajeti hii inayolenga kusukuma mbele kasi ya maendeleo ya Sekta ya Kilimo na wakulima kwa ujumla wao. 3. Mheshimiwa Spika, ninapenda kutumia fursa hii kwa heshima na unyenyekevu mkubwa kumshukuru kwa dhati Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kuniamini kusimamia shughuli za kilimo nchini. Ninamuahidi Mheshimiwa Rais na Watanzania kuwa nitatekeleza majukumu yangu kwa weledi, uaminifu na ubunifu mkubwa ili kuhakikisha nchi yetu inakuwa na uhakika wa chakula, kulisha wengine kibiashara lakini pia 2 wakulima wanapata kipato cha kutosha ili kupunguza umaskini. 4. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru sana Mheshimiwa Rais kwa kuanza utekelezaji wa mageuzi kwenye Sekta ya Kilimo kwa kuwekeza katika miradi ya muda mrefu na maeneo ya msingi ya kutatua changamoto za kilimo kuanzia shambani hadi sokoni na kuitekeleza dhana na falsafa ya msingi kabisa kwenye kilimo kuwa ‘’kilimo ni uwekezaji wa muda mrefu’’. Ni dhahiri kuwa chini ya uongozi wa Serikali ya Awamu ya Sita kumekuwepo msukumo wa kipekee katika kuendeleza Sekta ya Kilimo. 5. Mheshimiwa Spika, Watanzania wanashuhudia sasa kasi kubwa ya uwekezaji mkubwa wa Serikali kwenye rasilimali fedha na watu pamoja na uhamasishaji wa Sekta binafsi kuwekeza na kukifanya kilimo kuanza kutoa ajira zenye staha kwa vijana na wanawake, ikiwa ni pamoja na hatua ya kuongeza kwa kiasi kikubwa bajeti ya Wizara ya Kilimo kuanzia mwaka wa fedha 2022/2023 na kujenga msingi imara wa utekelezaji wa mipango ya kilimo yenye kutazama Tanzania ifikapo mwaka 2050. Ninamuahidi tena Mheshimiwa Rais, Bunge lako Tukufu na Watanzania kwa ujumla kuwa, Wizara itaendelea kubuni na kutekeleza mikakati mbalimbali ili kuhakikisha sekta ya kilimo inafikia ukuaji wa asilimia 10 ifikapo mwaka 2030 na kujenga msingi imara wa kulinda uchumi wetu kuelekea mwaka 2050. 3 6. Mheshimiwa Spika, kwa kipekee, ninapenda kumshukuru na kumpongeza Mheshimiwa Rais kwa ushiriki wake na kuwa mstari wa mbele katika duru za majadiliano ya masuala ya kilimo kimataifa na kuifanya nchi yetu kushinda kuwa mwenyeji wa Jukwaa la Mifumo ya Chakula Barani Afrika (Africa Food Systems Forum) litakalofanyika tarehe 5 hadi 8 Septemba, 2023 Jijini Dar es Salaam na kuzifanya taasisi za kimataifa na wadau wa maendeleo kama vile Benki ya Dunia, AFDB, USAID, IFAD, FAO, AGRA na wadau wengine kuanza uwekezaji na Tanzania kurudishwa kwenye Mpango wa Feed the Future. Ninamshukuru sana Mheshimiwa Rais. 7. Mheshimiwa Spika, Tanzania kuwa mwenyeji wa Jukwaa hili, ni fursa kubwa kwa nchi yetu kuvutia uwekezaji katika nyanja mbalimbali ikiwemo sekta ya kilimo na biashara. Nitoe wito kwa wadau wote wa Sekta ya Kilimo hususan Sekta binafsi kushiriki kikamilifu katika jukwaa hilo ambalo litaleta pamoja zaidi ya washiriki 3,000 kutoka nchi mbalimbali duniani. 8. Mheshimiwa Spika, pia, ninapenda kumshukuru Mheshimiwa Dkt. Philip Isdor Mpango, Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ambaye amekuwa akisisitiza na kutoa maelekezo kuhusu umuhimu wa kilimo endelevu na kinachozingatia hifadhi ya mazingira na kinachohimili mabadiliko ya tabianchi na kuwa muumini mkubwa wa masuala ya utafiti na yeye mwenyewe kuwa mkulima. Maelekezo hayo yamezingatiwa katika mipango na utekelezaji wa majukumu ya Wizara. 4 9. Mheshimiwa Spika, ninapenda pia kutumia fursa hii kumpongeza Waziri Mkuu, Mhe. Kassim Majaliwa Majaliwa (Mb.) kwa hotuba yake nzuri aliyoitoa hapa Bungeni. Hotuba hiyo imegusa maeneo mengi ya Sekta ya Kilimo. Mhe. Waziri Mkuu amekuwa mstari wa mbele kuhamasisha kilimo cha umwagiliaji, maendeleo ya Vyama vya Ushirika pamoja na upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo hususan mazao ya kimkakati ya mkonge, chikichi, alizeti, zabibu, ngano, miwa, korosho, kahawa, chai, pamba na tumbaku. Pia, ninamshukuru na yeye mwenyewe kuwa mkulima na mbanguaji wa korosho. 10. Mheshimiwa Spika, ninapenda kukupongeza wewe binafsi, na Naibu Spika Mheshimiwa Mussa Azan Zungu (Mb.) pamoja na Wenyeviti wa Bunge kwa jinsi mnavyoliongoza Bunge letu Tukufu kwa umahiri mkubwa. Uongozi wenu mahiri umewezesha utekelezaji wa mipango mbalimbali ya maendeleo ikiwemo Sekta ya Kilimo. Aidha, nitumie nafasi hii kuwapongeza Wabunge wote kwa umahiri wao mkubwa katika kuchangia mijadala inayoendelea katika Bunge hili la 12 la Bajeti. 11. Mheshimiwa Spika, kipekee na kwa dhati ninapenda nikushukuru wewe binafsi kwa kuunda Kamati moja inayosimamia viwanda, biashara, kilimo na mifugo. Hatua hii, inajenga msingi imara wa sekta za uzalishaji na biashara katika kusimamia kwa pamoja, kupanga, kutekeleza na kuratibu na hivyo kuongeza tija na thamani ya mazao ya wakulima wa nchi hii. 5 12. Mheshimiwa Spika, kipekee ninamshukuru Mheshimiwa Anthony Peter Mavunde, Naibu Waziri wa Kilimo na Mbunge wa Jimbo la Dodoma mjini kwa ushirikiano anaonipatia katika kutekeleza majukumu ya Wizara ya Kilimo. Pia, ninampongeza Bw. Gerald Geofrey Mweli kwa kuteuliwa kuwa Katibu Mkuu wa Wizara ya Kilimo. Vilevile, ninampongeza Dkt. Hussein Mohamed Omar kwa kuteuliwa kuwa Naibu Katibu Mkuu wa Wizara ya Kilimo. Ninawashukuru kwa ushirikiano wanaonipatia, ninawashukuru kwa wao kutambua majukumu, wajibu na matarajio ya Mhe. Rais, Bunge lako Tukufu na Watanzania kwa ujumla. Aidha, ninapenda kumshukuru Bw. Andrew Wilson Massawe, Katibu Mkuu mstaafu kwa ushirikiano wake alionipatia wakati akiwa katika utumishi wa umma. 13. Mheshimiwa Spika, nitumie nafasi hii kuwapongeza Mhe. David Mwakiposa Kihenzile Mbunge wa Mufindi Kusini kwa kuchaguliwa kuwa Mwenyekiti wa Kamati ya kudumu ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo na Mhe. Mariam Ditopile Mzuzuri Mbunge wa Viti Maalum Mkoa wa Dodoma kwa kuchaguliwa kuwa Makamu Mwenyekiti wa Kamati hiyo. Vilevile, ninawapongeza wajumbe wote wa Kamati ya Kudumu ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo na Kamati ya Kudumu ya Bajeti kwa ushauri wao mzuri ambao umeboresha utekelezaji wa mipango na mikakati ya Wizara. 14. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru Waziri wa Fedha na Mipango Mheshimiwa Dkt. Mwigulu Lameck Nchemba (Mb.) pamoja na timu ya wataalam wa Wizara ya Fedha na Mipango ikiongozwa na Katibu 6 Mkuu Dkt. Natu El-maamry Mwamba na Manaibu Katibu Wakuu Wizara ya Fedha na Mipango Bi. Jenifa C. Omolo, Bi. Amina K. Shaaban na Bw. Lawrence N. Mafuru; na Kamishna wa Bajeti Bw. Meshack J. Anyingisye kwa kutupa nafasi ya kujadiliana na kushauriana kuhusu namna bora ya kutekeleza vipaumbele vya Sekta ya Kilimo na kuipa kipaumbele katika Mpango na Bajeti ya Serikali. Ninawashukuru sana kwani hii ni hatua sahihi kwa maslahi ya nchi yetu na kulinda uchumi wetu. 15. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kumpongeza Mhe. Abdul Yussuf Maalim kwa kuchaguliwa kuwa Mbunge wa Jimbo la Amani - Zanzibar. Aidha, ninatoa pole kwa Bunge lako Tukufu kwa kuondokewa na aliyekuwa Mbunge wa Jimbo la Amani - Zanzibar, Mhe. Mussa Hassan Mussa. Mwenyezi Mungu ailaze roho ya marehemu mahala pema peponi, Amina. 16. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwapongeza Mhe. Mizengo Kayanza Peter Pinda Waziri Mkuu Mstaafu kwa kuteuliwa kuwa Mwenyekiti wa Baraza la Kumshauri Rais kuhusu masuala ya chakula na kilimo (Presidential Food and Agriculture Delivery Council) na Makamu Mwenyekiti wa Baraza Mhe. Hailemarian Dessalegn Waziri Mkuu Mstaafu wa Ethiopia. Ninaahidi kuwapa ushirikiano katika utekelezaji wa shughuli za Sekta ya Kilimo. 17. Mheshimiwa Spika, kwa namna ya kipekee ninawashukuru wakulima wa nchi hii na sekta binafsi ya kilimo, kwa mchango wao mkubwa katika 7 kuhakikisha nchi inakuwa na usalama wa chakula na kuongeza uuzaji wa mazao nje ya nchi kutoka Dola za Marekani Milioni 994.5 mwaka 2021 hadi Dola za Marekani Bilioni 1.38 kufikia Aprili mwaka 2023. Aidha, ninawashukuru viongozi na watumishi wote wa Wizara ya Kilimo kwa ushirikiano wao na bidii yao katika kazi. Vilevile, ninawashukuru Wakurugenzi, Wakuu wa Taasisi, Bodi na Wakala zilizo chini ya Wizara na watumishi wake kwa kazi nzuri na ushirikiano mkubwa wanaoendelea kuutoa. Pia, ninawashukuru kwa dhati taasisi za fedha, sekta binafsi, wabia wa maendeleo na Asasi zisizo za Kiserikali kwa mchango wao katika kukuza Sekta ya Kilimo nchini. 18. Mheshimiwa Spika, ninatoa shukrani na pongezi za pekee kwa wananchi wa Jimbo langu la Nzega – Mjini kwa ushirikiano wanaoendelea kunipa katika kipindi chote cha kuwawakilisha hapa Bungeni. Aidha, ninawapongeza kwa juhudi wanazofanya katika kujiletea maendeleo yao wenyewe na Jimbo letu. 19. Mheshimiwa Spika, ninawashukuru sana watumishi wa Halmashauri ya Mji wa Nzega inayoongozwa na Mwenyekiti wa Halmashauri Bi. Belbara Kasindi Makono na Mkurugenzi Bw. Shomary Salim Mndolwa, Viongozi na Madiwani wa Chama Cha Mapinduzi Wilaya ya Nzega kwa ushirikiano wanaoendelea kunipatia hata pale ninapokuwa sipatikani Jimboni nikitekeleza majukumu yangu ya kuwahudumia wakulima na watanzania kwa ujumla. Viongozi hawa wameendelea kuwahudumia wananchi 8 na shughuli za maendeleo hazijasimama. Ninawaahidi kuendelea kuwatumikia kwa uaminifu kwa maendeleo ya Jimbo letu la Nzega – Mjini. 2.0 HALI YA KILIMO 2.1 Hali ya Chakula 20. Mheshimiwa Spika, Taifa letu limetoka kufanya sensa ya watu na makazi na takwimu zinaonesha kuwa idadi ya Watanzania ni milioni 61.74. Kati ya hao asilimia 65.6 sawa na zaidi ya Watanzania milioni 40 maisha yao ya kila siku yanategemea sekta ya kilimo moja kwa moja na Watanzania wote milioni 61.74 wanahitaji chakula. 21. Mheshimiwa Spika, kutokana na matokeo ya Sensa ya kilimo ya mwaka 2020, takwimu zinaonesha kuwa Tanzania bara ina jumla ya kaya 11,659,589. Kati ya hizo, kaya 5,088,135 zinategemea kilimo moja kwa moja sawa na asilimia 43.6 ya kaya zote. Aidha, ifikapo mwaka 2030, Taifa letu linakadiriwa kuwa na Watanzania Milioni 71 na mwaka 2050 Watanzania tunakadiriwa kufikia Milioni 136. Vilevile, wakati wastani wa umri wa Mtanzania kijana ni miaka 18, Afrika ni miaka 20, Ulaya miaka 40 na Asia miaka 30, maana yake Tanzania ni Taifa la vijana. Hii inamaanisha kuwa Taifa letu lina hazina kubwa ya nguvu kazi kwa ajili ya kuzalisha chakula chetu na ziada kuuza nje ya nchi. 9 22. Mheshimiwa Spika, Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa msimu wa mwaka 2021/2022 imebaini kuwa uzalishaji wa mazao ya chakula umefikia tani 17,148,290 kwa mlinganisho wa nafaka (Grain equivalent) ikilinganishwa na tani 18,665,217 mwaka 2020/2021 ikiwa ni pungufu ya tani 1,516,927 (Jedwali Na. 1.). Upungufu huo umetokana na mtawanyiko wa mvua usioridhisha. Kati ya kiasi kilichozalishwa, nafaka ni tani 9,233,298 na mazao yasiyo nafaka ni tani 7,914,992. Aidha, uzalishaji wa nafaka ambao unahusisha mahindi, mchele, mtama uwele, ulezi na ngano ulipungua kwa tani 1,641,127 sawa na asilimia 15.1 ikilinganishwa na uzalishaji wa tani 10,874,425 kwa msimu wa 2020/2021. 23. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao yasiyo nafaka ambayo ni jamii ya mikunde, muhogo, ndizi, viazi vitamu na mviringo uliongezeka kwa tani 124,200 sawa na ongezeko la asilimia 1.6 na kufikia tani 7,914,992 ikilinganishwa na uzalishaji wa tani 7,990,792 msimu wa 2020/2021. Mahitaji ya chakula kwa mwaka 2022/2023 ni tani 15,053,299 na ziada ni tani 2,095,256 za chakula. Kwa kuzingatia takwimu hizo za uzalishaji na mahitaji ya chakula, kwa mwaka 2022/2023 Taifa limejitosheleza kwa chakula kwa asilimia 114. 10 Jedwali Na. 1: Uzalishaji wa chakula mwaka 2021/2022 na upatikanaji wa chakula mwaka 2022/2023 Nafaka Mahindi (Tani) Mtama na Malezi (Tani) Mchele (Tani) Ngano (Tani) Jumla Nafaka (Tani) Uzalishaji 6,417,356 1,045,605 1,708,369 61,968 9,233,298 Mahitaji 6,015,288 2,146,458 1,055,445 289,544 9,506,736 Uhaba (- )/Ziada(+) 402,068 -1,100,853 652,924 -227,577 -273,437 Utoshelevu (%) 107 49 162 21 97 Yasiyo nafaka Mikunde (Tani) Ndizi (Tani) Muhogo (Tani) Viazi (Tani) Jumla Yasiyo nafaka (Tani) Uzalishaji 2,498,559 1,290,758 2,411,092 1,714,582 7,914,992 Mahitaji 896,549 1,019,214 2,544,705 1,085,830 5,546,299 Uhaba (- )/Ziada(+) 1,602,010 271,543 -133,613 628,753 2,368,693 Utoshelevu (%) 279 127 95 158 143 JUMLA Nafaka (Tani) Yasiyo nafaka (Tani) JUMLA Uzalishaji 9,233,298 7,914,992 17,148,290 Mahitaji 9,506,736 5,546,299 15,053,034 Uhaba (- )/Ziada(+) -273,437 2,368,693 2,095,256 Utoshelevu (%) 97 143 114 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 24. Mheshimiwa Spika, makadirio ya mahitaji ya chakula ifikapo mwaka 2030 yatakuwa tani milioni 20 na mwaka 2050 yatakuwa tani milioni 33.7. Hali hii inaleta changamoto kwa nchi yetu kuwa na mikakati ya uwekezaji ya muda mrefu kwenye Sekta ya Kilimo ili kuhakikisha utoshelevu wa chakula kwa miaka hiyo na ziada kwa ajili ya kuuza nje ya nchi. 11 2.2 Mchango wa Kilimo katika Uchumi 25. Mheshimiwa Spika, Sekta ya Kilimo kwa mwaka 2021 ilikua kwa asilimia 3.9 ikilinganishwa na ukuaji wa asilimia 4.9 mwaka 2020. Vilevile, Sekta ya Kilimo imechangia asilimia 26.1 katika Pato la Taifa, imetoa ajira kwa wananchi kwa wastani wa asilimia 65.6 na kuchangia asilimia 65 ya malighafi za viwanda. 26. Mheshimiwa Spika, Sekta ya Kilimo kwa upande wa mazao ilikua kwa asilimia 3.6 mwaka 2021 ikilinganishwa na ukuaji wa asilimia 5 mwaka 2020; imechangia asilimia 14.6 kwenye Pato la Taifa ikilinganishwa na asilimia 15.4 mwaka 2020; na imeendelea kuchangia asilimia 100 ya upatikanaji wa chakula. Aidha, mazao ya kilimo yamechangia takriban Dola za Marekani Bilioni 1.38 ya mauzo nje ya nchi. Ukuaji na mchango wa Sekta ya Mazao kwa mwaka 2021, umeshuka kutokana na athari za UVIKO – 19 na vita kati ya Urusi na Ukraine ambazo ziliathiri uzalishaji, upatikanaji wa pembejeo za kilimo na masoko ya mazao ya kilimo. Pia, katika kipindi hicho mabadiliko ya tabianchi yameathiri uzalishaji wa mazao ya kilimo. 27. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kwamba, kwa mwenendo wa ukuaji wa idadi ya watu ndani ya nchi na duniani ifikapo mwaka 2050, nchi yetu itakuwa na idadi ya watu milioni 136 na dunia itakuwa na watu bilioni 9.7. Katika kipindi hicho, uzalishaji wa chakula duniani unakadiriwa kupungua kwa asilimia 4 wakati 12 mahitaji halisi ya chakula yanakadiriwa kuongezeka kwa zaidi ya asilimia 50. 28. Mheshimiwa Spika, kihatarishi namba moja kwa taifa letu itakuwa ni mabadiliko ya tabianchi ambayo yanasababisha kupungua kwa uzalishaji wa chakula na hivyo kuhatarisha uimara wa uchumi wetu na usalama wa Taifa letu. Ili kuwa salama kwenye eneo hili ni lazima kuendelea kuwekeza katika mifumo imara na himilivu ya kilimo inayotumia teknolojia za umwagiliaji za kisasa, uwezo wa kuhifadhi mbegu zetu za asili ili kuwa msingi imara wa kufanya utafiti kupata teknolojia bora za uzalishaji wa mbegu ili kujihakikishia usalama wa chakula na ulinzi wa uchumi wetu. 29. Mheshimiwa Spika, Taifa lolote ambalo liko huru, lenye kulinda heshima na utu wa watu wake, ni lile ambalo linajitosheleza kwa chakula na uchumi imara. Ili uwe na uhakika wa chakula ni lazima kuimarisha uzalishaji, tija na kuwa na umiliki wa mbegu zetu kwani atakayetawala dunia hii ni yule ambaye ana umiliki wa mbegu bora na utoshelevu wa chakula. 30. Mheshimiwa Spika, Tathmini ya Kina ya Hali ya Chakula na Lishe imebaini kuwa na upungufu wa uzalishaji katika baadhi ya maeneo kwa msimu wa 2021/2022 uliotokana na athari za mabadiliko ya tabianchi na hivyo kusababisha kupanda bei kwa baadhi ya mazao ya chakula. Ili kukabiliana na hali hiyo, Wizara kupitia Wakala wa Taifa wa Hifadhi ya Chakula (National Food Reserve Agency-NFRA) 13 imesambaza tani 75,282.302 za chakula katika Halmashauri 89 zenye upungufu wa chakula na kuuzwa kwa bei kati ya Shilingi 680 hadi 920 kwa kilo ikilinganishwa na bei ya soko ya Shilingi 1,200 hadi 1,500. Usambazaji wa chakula katika maeneo yenye upungufu wa chakula ni kama inavyoonekana kwenye Kiambatisho Na.1. 31. Mheshimiwa Spika, ili kukabiliana na upungufu wa chakula, Serikali inaendelea kuongeza uwezo wake wa kuhifadhi chakula kutoka tani 251,000 za sasa hadi tani 506,000. Aidha, kwa sasa Serikali imeanza shughuli ya upembuzi yakinifu kwa ajili ya kujenga miundombinu ya uhifadhi itakayoongeza uwezo wa kuhifadhi kufikia tani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030. Lengo ni kuhakikisha kuwa, Taifa letu linauwezo wa kuhifadhi chakula cha kutumia miezi sita (6) pindi inapotokea janga ili kulinda uchumi wetu, heshima yetu, utu wetu na uhuru wetu. Akiba ya Chakula nchini 32. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha usalama wa chakula nchini, Wizara kupitia NFRA imenunua tani 18,294.314 za chakula. Kati ya hizo, tani 17,257.857 ni za mahindi na tani 1,036.457 ni za mtama. Aidha, kiasi kilichonunuliwa kikijumuishwa na bakaa ya tani 141,575.902 kinafanya NFRA kuhifadhi jumla ya tani 159,870.216 katika ghala zake. 14 Picha Na.1: Vihenge vya Wakala wa Taifa wa Hifadhi ya Chakula (NFRA) - Kigoma. 2.3 Umwagiliaji 33. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji inaendelea kujenga na kukarabati miundombinu ya umwagiliaji nchini ikiwemo mabwawa ya kuvunia maji ya mvua kwa ajili ya umwagiliaji. Hadi kufikia Aprili, 2023 eneo linalomwagiliwa ni hekta 727,280.6 sawa na asilimia 60.6 ya lengo la hekta 1,200,000 ifikapo mwaka 2025. Katika kuhakikisha lengo hilo linafikiwa, Tume imeendelea kujenga na kukarabati miundombinu ya umwagiliaji iliyopangwa katika mwaka wa fedha 2022/2023 ambapo hadi kufikia Aprili, 2023 jumla ya mikataba ya ujenzi na ukarabati wa miradi 48 yenye thamani ya Shilingi 234,127,200,000 imesainiwa. 15 34. Mheshimiwa Spika, kukamilika kwa kazi zilizopangwa katika mwaka 2022/2023 kutaongeza eneo la umwagiliaji kwa hekta 95,005 na hivyo kufanya eneo linalomwagiliwa kuwa hekta 822,285.6 sawa na asilimia 68.5 ya lengo la kufikia hekta 1,200,000 za umwagiliaji ifikapo mwaka 2025 kama ilivyoelekezwa na Ilani ya Uchaguzi ya CCM ya mwaka 2020 – 2025. 2.4 Ushirika 35. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika kwa kushirikiana na Wizara za kisekta, Mamlaka za Serikali za Mitaa na Wadau wengine imeendelea na uhamasishaji na uanzishwaji wa Vyama vya Ushirika katika sekta mbalimbali za kiuchumi. Hadi kufikia Aprili 2023, Vyama vya Ushirika 7,300 vimesajiliwa ikilinganishwa na vyama 9,741 mwaka 2021. Kati ya hivyo, 4,252 ni Vyama vya Ushirika wa Kilimo na Masoko (AMCOS), 2,034 ni Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo (SACCOS) na 1,014 ni Vyama vinavyojishughulisha na shughuli mbalimbali zikiwemo ufugaji nyuki na uvuvi. Pia, idadi ya wanachama wa Vyama vya Ushirika imeongezeka kutoka 6,965,272 Desemba, 2021 hadi 8,358,326 Desemba, 2022. 16 3.0 MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2022/2023 Maeneo ya kipaumbele katika bajeti ya mwaka 2022/2023 36. Mheshimiwa Spika, utakumbuka wewe na Bunge lako Tukufu tarehe 17 Mei mwaka 2022, nilisimama hapa kuomba idhini ya kupitishiwa bajeti ya Shilingi 751,123,280,000 na Bunge lako likaidhinisha ili kutekeleza Mpango wa mwaka 2022/2023. Katika mpango huo tulikuwa na maeneo ya vipaumbele vya kimkakati 13 (13 Strategic Priorities). 37. Mheshimiwa Spika, Mpango wa mwaka 2022/2023 na unaokuja wa mwaka 2023/2024, msingi wake mkuu ni Dira ya Maendeleo ya Taifa Mwaka 2025, Mpango wa Taifa wa Maendeleo wa Miaka Mitano Awamu ya Tatu (2020/2021 – 2025/2026), Ilani ya Chama Cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020, Hotuba ya Mhe. Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania aliyoitoa Bungeni tarehe 22 Aprili 2021, Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP II) Mwaka 2017/2018 – 2027/2028 na Mpango wa Kuimarisha Sekta ya Kilimo (Agenda 10/30). 38. Mheshimiwa Spika, leo nipo mbele yako kutoa taarifa juu ya utekelezaji wa kile ambacho tuliahidi mbele ya Bunge lako tukufu. Maeneo hayo ni; i. Kuimarisha utafiti; 17 ii. Kutoa ruzuku ya mbegu za alizeti, ngano na miche ya chikichi; iii. Kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo; iv. Kuimarisha na kutoa huduma ya upimaji wa afya ya udongo; v. Kuendeleza kilimo cha umwagiliaji kwa kujenga miundombinu ya umwagiliaji; vi. Kuimarisha huduma za ugani na kuhamasisha kilimo cha ukanda kutokana na Ikolojia za kilimo; vii. Kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo; viii. Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa Mitaji ikiwa ni pamoja na kuanzisha Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo; ix. Kuimarisha miundombinu ya uhifadhi wa mazao ya kilimo; x. Kuhamasisha na kuanzisha kilimo cha mashamba makubwa ya pamoja; xi. Kuanza kutoa ruzuku ya mbolea mwaka 2022/2023; xii. Kuimarisha Kilimo Anga; na xiii. Kuimarisha maendeleo ya ushirika. 18 39. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa tumetekeleza mikakati na miradi yote tuliyoahidi ndani ya Bunge lako kama nitakavyotoa maelezo huko mbele. 3.1 Makusanyo ya Maduhuli Fungu 43 40. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 5,017,732,000.00 kupitia Fungu 43, kutokana na vyanzo mbalimbali. Hadi kufikia Aprili 2023, Wizara imekusanya Shilingi 3,964,278,605.12 sawa na asilimia 79 ya makadirio. Inatarajiwa kuwa malengo yaliyowekwa yatafikiwa ifikapo mwisho wa mwaka wa fedha 2022/2023. Fungu 05 41. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 126,100,000,000.00 kupitia Fungu 05, kutokana na vyanzo mbalimbali. Hadi kufikia Aprili 2023, Wizara imekusanya Shilingi 679,574,980.00 sawa na asilimia 0.5 ya makadirio. Ukusanyaji huo mdogo umechangiwa na kutokuwepo kwa Ofisi za umwagiliaji za Wilaya, kutokusajili skimu za umwagiliaji na wakulima, uelewa mdogo wa wakulima kuhusu umuhimu wa ada ya huduma za umwagiliaji, ukosefu wa mfumo wa kielektroniki wa makusanyo na ukosefu wa wahandisi wa umwagiliaji wa wilaya ambao ndio 19 wenye jukumu la msingi la ukusanyaji wa maduhuli hayo. 42. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto hiyo, Wizara imefungua ofisi 121 za wilaya za umwagiliaji na kuajiri wataalam 320 ambao hivi sasa wamepangwa katika wilaya kwa ajili ya kutekeleza majukumu yao. Vilevile, tarehe 20 Machi 2023, Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alizindua na kugawa magari 53 kwa ajili ya usimamizi na ufuatiliaji wa shughuli za umwagiliaji ikiwemo ukusanyaji wa maduhuli. 3.2 Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) 43. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara ya Kilimo ilitengewa jumla ya Shilingi 751,123,280,000 kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24. Kati ya Bajeti hiyo, Shilingi 569,970,337,000 ni kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo na Shilingi 181,152,943,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida. 3.3 Fedha zilizotolewa 44. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili 2023, Shilingi Bilioni 549,955,905,275.02 sawa na asilimia 73.22 ya fedha zilizoidhinishwa zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi Bilioni 470,755,975,006.63 ni kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo na Shilingi Bilioni 79,199,930,268.39 ni kwa ya matumizi ya kawaida. Fedha za maendeleo 20 zilizotolewa zimetumika kutekeleza miradi mbalimbali ikiwemo ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji na uhifadhi, kuimarisha utafiti na uzalishaji wa mbegu bora, kuanzisha mashamba makubwa ya pamoja na kugharamia ruzuku ya mbolea. 45. Mheshimiwa Spika, bajeti ya maendeleo kwa ajili ya kuimarisha kilimo cha umwagiliaji ilikuwa ni Shilingi Bilioni 361,500,000,000. Fedha hizo ni kwa ajili ya kuendeleza miradi 69 ya umwagiliaji kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 95,005 ili kuongeza mtandao wetu wa umwagiliaji kutoka hekta 727,280.6 hadi kufikia hekta 822,285.6. 46. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi kufikia Aprili, 2023 miradi 48 kati ya 69 sawa na asilimia 70 ya miradi ya ujenzi na ukarabati wa skimu za umwagiliaji kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 58,807 yenye thamani ya Shilingi Bilioni 234,127,200,000 imeanza kutekelezwa ambapo jumla ya wakandarasi 48 wanaendelea na utekelezaji katika Mikoa 15 kwenye Wilaya 31, Halmashauri 31 na Majimbo 32. 47. Vilevile, Shilingi Bilioni 85,158,825,486.99 zimeshalipwa na fedha zingine zinaendelea kulipwa kulingana na wakandarasi watakavyoendelea kuwasilisha hati za madai (Interim certificates). Miradi yote inatarajiwa kukamilika katika kipindi cha miezi 18 hadi 24. Kadhalika, utekelezaji wa miradi hiyo umezalisha ajira 298,835 za moja kwa moja za kudumu na za muda mfupi. 21 4.0 UTEKELEZAJI WA MAENEO YA KIPAUMBELE KWA MWAKA 2022/2023 48. Mheshimiwa Spika, nilisimama hapa mbele ya Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 15 Mei, 2022 wakati wa kupitisha makadirio ya bajeti ya Wizara ya Kilimo. Wizara yangu iliahidi kutekeleza bajeti katika mwaka 2022/2023 kupitia vipaumbele 13 ambavyo ni: kuimarisha utafiti; kutoa ruzuku ya mbegu za alizeti, ngano na miche ya chikichi; kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo; kuimarisha na kutoa huduma ya upimaji wa afya ya udongo; kuendeleza kilimo cha umwagiliaji kwa kujenga miundombinu ya umwagiliaji; kuimarisha huduma za ugani na kuhamasisha kilimo cha ukanda kutokana na Ikolojia za kilimo; kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo; kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa Mitaji ikiwa ni pamoja na kuanzisha Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo; kuimarisha miundombinu ya uhifadhi wa mazao ya kilimo; kuhamasisha na kuanzisha kilimo cha mashamba makubwa ya pamoja; kuanza kutoa ruzuku ya mbolea mwaka 2022/2023; kuimarisha Kilimo Anga; na kuimarisha maendeleo ya ushirika. 49. Mheshimiwa Spika, Ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kwamba Wizara ya Kilimo imetekeleza vipaumbele vilivyopitishwa kama ifuatavyo: 22 4.1 Kuimarisha Utafiti Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Bunge lako Tukufu liliidhinisha Shilingi Bilioni 40.73 ili kutekeleza maeneo ya msingi katika utafiti kama ifuatavyo:- i. Kuongeza uzalishaji wa mbegu za awali za mazao ya kimkakati kutoka tani 226.5 mwaka 2020/2021 hadi tani 1,453; ii. Kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika eneo la ekari 2,135 kwenye vituo 16 vya Utafiti wa Kilimo; iii. Kujenga, kukarabati, kununua vifaa na vitendanishi vya maabara tatu (3) za utafiti; iv. Kujenga ghala tano (5) katika vituo vitano (5) vya utafiti zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 2,075 za mbegu; v. Kujenga uzio katika kituo cha TARI Uyole kwa ajili ya kuzuia uvamizi wa maeneo ya utafiti; vi. Kuongeza uzalishaji wa mbegu za pamba kufikia tani 17,000; na vii. Kuanza kukusanya na kusafisha mbegu za asili. 50. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi kufikia Aprili 2023, Wizara kupitia TARI imezalisha tani 13.615 za mbegu mama, tani 519.112 za mbegu za awali sawa na asilimia 36 ya lengo na uzalishaji unaendelea. Mbegu za awali na za msingi zimesambazwa kwa Wakala wa Mbegu (ASA) na kampuni binafsi 15 kwa ajili ya kuzalisha mbegu zilizothibitishwa. Aidha, mbegu za awali zina uwezo wa kuzalisha tani 210,607 za mbegu 23 zilizothibitishwa ifikapo mwaka 2024/2025 kwa ajili ya kusambazwa kwa wakulima. Aidha, uzalishaji wa mbegu za awali za pamba unaendelea katika eneo lenye ukubwa wa ekari 50. 51. Mheshimiwa Spika, Vilevile, mkandarasi kwa ajili ya kuchimba visima 25 kwenye vituo 17, mabwawa manne (4) kwenye vituo vinne (4), kujenga matenki 25 kwenye vituo 17 na kununua na kusimika vifaa vya umwagiliaji yupo kwenye eneo la mradi (site) na ameanza kazi. Kazi hiyo itakamilika mwaka 2024 na inakadiriwa kuzalisha ajira 1,000. 52. Mheshimiwa Spika, kukamilika kwa ujenzi wa miundombinu kutaongeza uzalishaji wa mbegu za awali kutoka tani 1,225.872 mwaka 2021/2022 hadi tani 26,311 zenye uwezo wa kuzalisha mbegu tani 452,650 zilizothibitishwa ifikapo mwaka 2030. Aidha, ili kuzuia uvamizi wa maeneo ya utafiti, TARI imeanza ujenzi wa uzio katika eneo la kituo cha TARI Uyole lenye hekta 1,042. 53. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili 2023, ukarabati wa maabara ya TARI Tengeru umekamilika; ukarabati wa maabara za TARI Mlingano na TARI Mikocheni unaendelea; ujenzi wa maabara ya TARI Mlingano kwa ajili ya uzalishaji wa miche kwa njia ya chupa (tissue culture) umefikia asilimia 20; na vifaa na vitendanishi vya maabara za TARI Mlingano, Ukiriguru na Mikocheni vimenunuliwa. Vilevile, ujenzi wa ghala tano (5) zenye vyumba vya ubaridi katika vituo vya TARI Hombolo, Tumbi, Naliendele, Selian na Dakawa umefikia asilimia 22. Pia, ujenzi wa uzio 24 katika eneo la kituo cha TARI Uyole lenye ekari 2,605 unaendelea. 54. Mheshimiwa Spika, ili kupata mbegu bora zenye ukinzani dhidi ya magonjwa na wadudu waharibifu wa zao la pamba kama sucking insect pest, Wizara kupitia TARI imeendelea kufanya utafiti wa kuboresha mbegu za pamba kwa kutumia aina 35 za pamba kutoka Pakistani ambapo hadi Aprili, TARI imeanza uzalishaji wa mbegu hizo ili kuongeza idadi na kupata sifa za mbegu hizo zinazofaa kuendelea na utafiti. 55. Pia, katika kuongeza uzalishaji na tija ya zao la pamba TARI imeendelea na utafiti kuhusu upandaji na utunzaji wa mimea ya pamba kwa kuzingatia nafasi mpya ya Sentimita 60 kwa 30. Utafiti huo umebaini kuwa mimea ya pamba inatakiwa kukatiwa “manual trimming” kuanzia siku ya 70 hadi 100 baada ya kupanda na hivyo kuongeza mavuno kutoka kilo 400 hadi kilo 699 kwa ekari. Vilevile, TARI imeendelea kuboresha zana mpya rahisi ya kupandia pamba iliyogunduliwa kwa kuifunga motor na kuiwezesha kutumia nishati ya mafuta ili kupunguza matumizi ya nguvu kazi. 25 4.1.1 Utafiti wa Mbegu za Asili 56. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha uhifadhi wa mbegu za asili, Wizara kupitia TARI imeendelea kutunza vinasaba 33,332 vya mazao ya mpunga (729), mtama (416), uwele (105), ulezi (3), alizeti (39), zabibu (26), migomba (128), maharage (10), muhogo (20), korosho (30,000), pamba (328), mahindi (250), viazi vitamu (6), miwa (107), minazi (7), michikichi (3), mkonge (60) na kakao (17). Mbegu hizo, zitatumika kwa ajili ya utafiti na uzalishaji wa mbegu bora. Aidha, TARI imekusanya aina 337 za mbegu za asili za mpunga na mbogamboga. Kati ya hizo, aina 74 zimeanza kusafishwa na kuzalishwa kwa ajili ya masoko maalumu (niche market). 4.1.2 Utafiti wa Matumizi ya Mbegu bora 57. Mheshimiwa Spika, katika kubaini matumizi ya mbegu bora nchini, TARI imefanya tathmini (adoption study) katika mikoa 25 ambapo ilibaini kuwa asilimia 43.6 ya wakulima wanatumia mbegu bora za mahindi, asilimia 19.4 maharage, asilimia 19.1 mpunga na asilimia 14.3 muhogo. 58. Tathmini hiyo, imeonesha kuwa matumizi ya mbegu bora bado hayaridhishi kutokana na changamoto mbalimbali ikiwemo bei kubwa ya mbegu bora, uzalishaji, upatikanaji na uelewa mdogo kuhusu faida za matumizi ya mbegu bora. Ili kutatua changamoto hizo, Wizara inaendelea kutoa ruzuku ya mbegu ili kupunguza gharama; kuimarisha huduma 26 za ugani; na kuimarisha mifumo ya usambazaji wa mbegu bora ili kuwafikia wakulima kwa wakati. 59. Vilevile, TARI kwa kushirikiana na Shirika la Chakula na Kilimo (Food and Agriculture Organization – FAO) imetathmini uwezo na ubora wa maabara (proficiency test) ya udongo ya TARI Mlingano ambayo ni hatua ya awali ya kuelekea kupata ithibati. Lengo ni kuwa na maabara ya udongo inayotambulika kimataifa na kupunguza gharama za kupima sampuli za udongo nje ya nchi. Pia, ujenzi wa Ofisi za TARI Makao Makuu jijini Dodoma umefikia asilimia 41 na Kituo cha Utafiti wa Chikichi Kihinga umefikia asilimia 68. 4.2 Kuimarisha Kilimo cha Umwagiliaji 60. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Bunge lako Tukufu liliidhinisha Shilingi Bilioni 361.5 kwa ajili ya kutekeleza maeneo ya kipaumbele ya umwagiliaji kama ifuatavyo:- i. Kujenga skimu 25 mpya zenye jumla ya hekta 53,234 ; ii. Kujenga mabwawa 14 ya kuvunia maji ya mvua kwa ajili ya umwagiliaji yenye jumla ya mita za ujazo 131,535,000; iii. Kukarabati na kukamilisha skimu 30 zenye jumla ya hekta 41,771; iv. Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mabonde ya kimkakati 22 yenye jumla ya hekta 306,361 na skimu 42 zenye jumla ya hekta 91,357; 27 v. Kununua magari 38 kwa ajili ya kusimamia kazi za ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika ofisi za umwagiliaji za mikoa na wilaya; vi. Kununua mitambo 12 kwa ajili ya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji; na vii. Kufungua ofisi 146 za Umwagiliaji za Wilaya na kuajiri wahandisi na wataalam mbalimbali wa kilimo. 61. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi kufikia Aprili 2023, mikataba 48 yenye thamani ya Shilingi 234,127,200,000 kwa mwaka imesainiwa kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika miradi 48 sawa na asilimia 70 ya lengo la kujenga na kukarabati miradi 69. Kati ya miradi hiyo, miradi 19 ni ya ujenzi wa skimu mpya sawa na asilimia 76 ya lengo la ujenzi wa skimu mpya, miradi 19 ni ya ukarabati wa skimu sawa na asilimia 63.3 ya lengo la ukarabati wa skimu na miradi 10 ni ya ujenzi wa mabwawa sawa na asilimia 71.4 ya lengo la ujenzi wa mabwawa. Aidha, utekelezaji wa miradi hiyo utafanyika kwa kipindi cha miezi 18 hadi 24 kwa mujibu wa mikataba. Utekelezaji wa miradi hiyo ni kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 2, 3 na 4. 62. Mheshimiwa Spika, Tume inaendelea na taratibu za manunuzi kwa ajili ya ujenzi wa skimu mpya sita (6), mabwawa manne (4) na ukarabati wa skimu 11 zilizobaki. Kukamilika kwa ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji iliyopangwa 2022/2023 kutaongeza eneo la 28 umwagiliaji kwa hekta 95,005 na hivyo kufanya eneo la umwagiliaji kuwa hekta 822,285.6 sawa na asilimia 68.5 ya lengo la kufikia hekta 1,200,000 za umwagiliaji ifikapo mwaka 2025 kama ilivyoelekezwa na Ilani ya Uchaguzi ya CCM ya mwaka 2020 - 2025. Aidha, utekelezaji huo utatengeneza ajira 475,025 za muda na za kudumu. 63. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili 2023, mikataba 22 yenye thamani ya Shilingi 25,000,000,000 imesainiwa kwa ajili ya kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mabonde 22 ya kimkakati sawa na asilimia 100 ya lengo na kazi inaendelea. Mabonde hayo ni pamoja na Mkomazi (Korogwe-hekta 3,140); Lukuledi (Lindi/Mtwara-hekta 4,680); Kasinde (Momba-hekta 15,000); Umba (Lushoto/Mkinga-hekta 5,560); Manonga-Wembere (Shinyanga/Tabora/ Singida-hekta 57,000) na Mtambo (Hai-hekta 8,200). Ujenzi wa skimu za umwagiliaji katika mabonde ya kimkakati umepangwa kufanyika katika mwaka 2023/2024 na 2024/2025. 64. Aidha, Tume imesaini mikataba 13 yenye thamani ya Shilingi 3,933,883,975 kwa ajili ya kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika skimu 13 sawa na asilimia 30.95 ya lengo la kufanya upembuzi yakinifu katika miradi 42 na utekelezaji wa kazi zilizopangwa katika skimu hizo umeanza (Kiambatisho Na. 5 na 6). Skimu hizo ni Legeza Mwendo (Kalambo-hekta 5,500); Kisese (Kondoa-hekta 3,000); Nyamgogwa (Geita-hekta 2,000); Nyanzwa (Kilolo-hekta 9,000); Igaka-Bundala (Sengerema DC)- hekta 3,000, Mgambalenga (Kilolo DC)-hekta 3,000, 29 Mangalali-hekta 750, Luganga/Magozi/Mkombilenga- hekta 2,500 na Lipuli (Iringa DC)-hekta 560, Rudewa (Kilosa DC)-hekta 1,000, Itipingi (Njombe DC)-hekta 162, Arusha Chini (Nanyamba DC)-hekta 120 na Yongoma-Ndungu (Same)-hekta 2,000. Skimu hizo zitajengwa mwaka 2023/2024. 65. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia wataalamu wa Tume imekamilisha mapitio ya usanifu katika skimu 10 zenye jumla ya hekta 20,573 zilizopangwa kujengwa katika mwaka 2022/2023. Skimu hizo ni Kasoli (Bariadi DC)-hekta 443, Mandakamnono (Moshi DC)-hekta 1,250, Mbalangwe-hekta 1,000, Kiroka- hekta 180 na Tulo-Kongwa (Morogoro DC)-hekta 3,000, Itete (Malinyi DC)-hekta 850, Chita JKT (Mlimba DC)-hekta 6,000, Lwafi-Katongoro (Nkasi DC)- hekta 3,000, Kabage-hekta 1,500 na Karema (Tanganyika DC)-hekta 3,350. Aidha, taratibu za manunuzi ya kuwapata wakandarasi wa ujenzi na ukarabati wa skimu hizo zinaendelea. 66. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha skimu za umwagiliaji zinafanya kazi kwa ufanisi na uendelevu, Wizara kupitia Tume imekagua miundombinu ya umwagiliaji katika Skimu 137 kwenye Mikoa ya Morogoro, Kilimanjaro, Manyara, Iringa, Ruvuma na Mbeya. Ukaguzi huo umebaini matunzo hafifu ya miundombinu ya umwagiliaji. Katika kutatua changamoto hiyo, Tume imeendelea kutoa mafunzo kuhusu usimamizi, uendeshaji na matunzo ya skimu kwa vyama vya umwagiliaji na wakulima viongozi. 30 67. Mheshimiwa Spika, Tume imenunua magari 53 sawa na asilimia 139.5 ya lengo kwa thamani ya Shilingi 8,338,859,725 kwa ajili ya kuimarisha usimamizi wa shughuli za umwagiliaji kupitia ofisi za umwagiliaji za Wilaya; na imenunua mitambo 15 sawa na asilimia 125 ya lengo na magari makubwa (heavy trucks) 17 kwa thamani ya Shilingi 15,603,742,179 kwa ajili ya ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji. Taratibu za manunuzi ya vifaa vya upimaji (land survey equipment) zinaendelea. Picha Na.2: Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan akimkabidhi funguo Mkurugenzi Mkuu wa Tume ya Taifa ya Umwagiliaji Bw. Raymond W. Mndolwa 31 kama ishara ya kumkabidhi magari mapya 53 ya Tume yatakayotumika kusimamia miradi ya Umwagiliaji. 68. Mheshimiwa spika, katika kuimarisha utendaji kazi kwa watumishi, hadi kufikia Aprili, 2023 Tume imepata viwanja 10 katika mikoa ya Mara, Simiyu, Shinyanga, Geita, Manyara, Njombe, Kigoma, Kagera, Arusha na Katavi kwa ajili ya ujenzi wa ofisi za umwagiliaji. Aidha, usanifu wa ujenzi wa ofisi hizo unaendelea na utafutaji wa viwanja katika mikoa ya Dodoma, Pwani, Iringa, Tanga, Lindi, Ruvuma, Rukwa, Singida na Songwe unaendelea. Vilevile, Tume inaendelea na ujenzi wa jengo la ofisi ya makao makuu iliyopo Njedengwa (Dodoma) ambapo ujenzi huo umefikia asilimia 50. 69. Mheshimiwa spika, Wizara kupitia Tume imefungua ofisi 121 za umwagiliaji za Wilaya sawa na asilimia 82.87 ya lengo, imeajiri watumishi wapya 320 ambapo wahandisi kilimo ni 120, mafundi sanifu 100 na maafisa kilimo 100. Watumishi hao wamepelekwa katika ofisi za umwagiliaji za Mikoa na Wilaya mbalimbali nchini kwa ajili ya kusimamia maendeleo ya kilimo cha umwagiliaji. 70. Mheshimiwa spika, hadi kufikia Aprili 2023, mafunzo ya ukusanyaji wa ada za huduma za umwagiliaji yametolewa kwa vyama vya umwagiliaji 205 na wakulima viongozi 820 katika skimu 205 katika Mikoa 16 ambayo ni Mbeya, Arusha, Tabora, Manyara, Mwanza, Shinyanga, Mtwara, Lindi, Tanga, Iringa, Kilimanjaro, Mara, Kagera, Ruvuma, Katavi na Pwani. Pia, mafunzo hayo yametolewa kwa watumishi 32 wapya 320 wa Tume. Kadhalika, Tume imesajili Vyama vya Umwagiliaji 144 ili kuimarisha uendeshaji na usimamizi wa skimu za umwagiliaji. 71. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume imeendelea kuhamasisha ushiriki wa Sekta binafsi na wadau wa maendeleo katika maendeleo ya kilimo cha umwagiliaji nchini. Hadi kufikia Aprili 2023, Tume imesaini Hati ya Makubaliano (MoU) na kampuni mbili (2) kutoka nchi za Italia na Uhispania kwa ajili ya kuendeleza mradi wa Bonde la Mto Mara na mradi wa Kisegese katika Bonde la Kilombero mtawalia. Utaratibu utakaotumika katika kutekeleza miradi hiyo ni ‘‘Engineering Procurement Construction and Financing-EPCF”. 72. Aidha, majadiliano na wadau wengine walioonesha nia ya kushiriki katika kuendeleza kilimo cha umwagiliaji kama vile Benki ya Dunia (WB), Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB), Shirika la Maendeleo la Japan (JICA), Benki ya Kiarabu kwa Maendeleo ya Afrika (BADEA), kampuni mbalimbali kutoka nchi za Falme za Kiarabu, Uingereza, India, Canada, Thailand na Brazil yanaendelea kwa kushirikiana na Wizara ya Fedha na Mipango. 4.3 Kuimarisha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo 4.3.1 Mbegu bora 73. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Bunge lako Tukufu liliidhinisha Shilingi Bilioni 43.03 kutekeleza maeneo ya msingi ya kwa ajili ya 33 kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora kama ifuatavyo; i. Kujenga miundombinu ya umwagiliaji kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 1,791.5 katika mashamba ya mbegu ya Tengeru, Mwele, Arusha na Kilimi; ii. Kuongeza eneo jipya hekta 4,000 katika mashamba ya Msimba, Kilimi, Mwele na Mbozi kwa ajili ya kuzalisha mbegu bora; iii. Kujenga uzio katika mashamba ya mbegu kwa ajili ya kuzuia uvamizi; iv. Kujenga bwawa lenye mita za ujazo 82,000 katika shamba la Arusha; na kuchimba visima virefu nane (8); na v. Kuwezesha upatikanaji wa mbegu bora za mazao mbalimbali tani 127,650 kupitia Wakala wa Mbegu za Kilimo (ASA) na Sekta Binafsi. 74. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, ASA inaendelea kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya mbegu ya Kilimi - Nzega (hekta 400), Arusha (hekta 200), Msimba (hekta 200) na Tengeru (hekta 10) ambapo ujenzi umefikia asilimia 25. Vilevile, ASA imekamilisha uchimbaji wa visima virefu sita (6) sawa na asilimia 75 ya lengo la kuchimba visima vinane (8) katika shamba la mbegu la Msimba. Upimaji wa maji ‘Hydrological survey’ umekamilika na kutambua maeneo sita (6) ya kuchimba visima katika shamba la Arusha. 34 75. Mheshimiwa Spika, ASA imeendelea kufungua mashamba pori ambapo hekta 500 zimeendelezwa sawa na asilimia 38 ya lengo la hekta 1,300 zilizopangwa kuendelezwa katika mashamba ya Kilimi- Nzega (hekta 300); Msimba-Kilosa (hekta 400); Mwele- Tanga (hekta 300) na Namtumbo-Ruvuma (hekta 300). Pia, ASA inaendelea na ujenzi wa uzio wenye urefu wa kilomita 23 kwenye shamba la Msimba na kilomita 12 katika shamba la Kilimi-Nzega kwa ajili ya kuzuia uvamizi. Ujenzi wa uzio katika shamba la Msimba umefikia asilimia 60 na shamba la Kilimi-Nzega umefikia asilimia 70. 76. Wizara imeendelea kutekeleza mikakati ya kuongeza upatikanaji wa mbegu bora nchini kupitia Wakala wa Mbegu za Kilimo (Agriculture Seed Agency – ASA) na Sekta Binafsi. Hadi kufikia Aprili 2023, upatikanaji wa mbegu bora umefikia tani 64,152.11 sawa na asilimia 50.25 ya lengo la tani 127,650. Kati ya kiasi hicho, tani 44,344.4 zimezalishwa nchini, tani 14,690.41 zimeingizwa kutoka nje ya nchi na tani 5,117.3 ni bakaa ya msimu wa 2021/2022 na uzalishaji unaendelea (Jedwali Na. 2). 35 Jedwali Na. 2: Upatikanaji wa mbegu bora nchini hadi Aprili 2023 Aina ya zao Uzalishaji wa ndani (Tani) Bakaa (Tani) Uagizaji toka nje (Tani) Jumla (Tani) Mahindi 18,320.82 4,176.20 14,299.22 36,796.24 Mpunga 649.30 762.10 0.00 1,411.40 Mtama 147.28 3.10 0.00 150.38 Alizeti 1,025.44 27.40 125.04 1,177.88 Maharage 81.33 51.10 0.58 133.01 Soya 10.14 2.40 209.90 222.44 Ufuta 43.91 0 0 43.91 Kunde 1.61 0 0 1.61 Choroko 2.71 0 0 2.71 Mbogamboga 162.47 76.40 0 238.87 Karanga 15.65 0 0 15.65 Pamba 23,755.00 0 0 23,755.00 Ngano 128.50 18.60 55.59 202.69 Tumbaku 0.25 0 0.08 0.33 *Pingili za muhogo 8,111,102 0 0 8,111,102 Jumla 44,344.40 5,117.30 14,690.41 64,152.11 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 *Haikujumuishwa 77. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia ASA imeongeza uzalishaji wa mbegu bora kutoka tani 3,033 mwaka 2021/2022 hadi tani 3,175 mwaka 2022/2023. Vilevile, Wizara imeanza kuwapatia ardhi Sekta binafsi za kitanzania ndani ya mashamba ya ASA kwa ajili ya uzalishaji wa mbegu bora. Jumla ya Kampuni tisa (9) zimepatiwa ardhi yenye ukubwa wa ekari 5,477.5 katika mashamba ya mbegu ya Mbozi na Dabaga ambapo hadi kufikia Aprili, 2023 tani 7,536 zimezalishwa kupitia mashamba hayo ikilinganishwa na tani 5,810 zilizozalishwa mwaka 2021/2022. Vilevile, Hatua hii imewezesha kutengeneza ajira 3,750 za muda mfupi na za kudumu. 78. Mheshimiwa Spika, ASA imekarabati ghala la kuhifadhi mbegu la Msimba ambapo ukarabati umefikia asilimia 90. Vilevile, ASA imenunua na 36 kusimika mtambo mpya wenye uwezo wa kuchakata mbegu tani tatu (3) kwa saa na usimikaji wake umefikia asilimia 85. Kadhalika, ASA imenunua matrekta sita (6) na zana zake, magari matatu (3) ya kusambaza mbegu, magari sita (6) na pikipiki nne (4) kwa ajili ya kuimarisha usimamizi, uzalishaji na ufuatiliaji wa mashamba ya mbegu. 79. Mheshimiwa Spika, ASA pia imewezesha upatikanaji wa mbegu bora za alizeti tani 1,004 sawa na asilimia 38.6 ya lengo la tani 2,600. Uzalishaji mdogo wa mbegu za alizeti umetokana na athari za mabadiliko ya hali ya hewa. Kati ya mbegu hizo, tani 300 zimezalishwa na Sekta binafsi na tani 450 zimezalishwa na ASA. Aidha, uzalishaji wa mbegu bora za alizeti unaendelea. 4.3.2 Miche Bora 80. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza upatikanaji wa miche bora ya mazao mbalimbali, Wizara kupitia Bodi za mazao, Taasisi na Sekta binafsi imezalisha na kusambaza miche bora 61,486,921 sawa na asilimia 60.87 ya lengo la kuzalisha miche 101,000,000 na uzalishaji unaendelea. Aidha, Bodi ya Mkonge Tanzania kwa kushirikiana na TARI imesambaza miche bora ya mkonge 12,633,536 inayotosha kupandwa katika eneo la hekta 3,158.38 kwa wakulima wadogo. Vilevile, ASA imezalisha miche 170,924 ya parachichi na miche 394,000 ya chikichi sawa na asilimia 57 na asilimia 79 ya lengo la kuzalisha miche 300,000 na 500,000, mtawalia na uzalishaji unaendelea. 37 81. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Kahawa Tanzania kwa kushirikiana na Sekta binafsi imezalisha na kusambaza miche bora ya kahawa 8,784,146 sawa na asilima 43.9 ya lengo la kuzalisha miche 20,000,000 na uzalishaji wa miche unaendelea ili kufikia lengo hilo. Kati ya hiyo, miche 5,458,123 ni aina ya arabika na miche 3,326,023 ni aina ya robusta. 82. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Chai, Wakala wa Maendeleo ya Wakulima Wadogo wa Chai (Tanzania Smallholder Tea Development Agency – TSHTDA), Sekta Binafsi na Wadau imezalisha miche bora ya chai 5,821,000 sawa na asilimia 38.8 ya lengo la kuzalisha miche 15,000,000. Kati ya hiyo, NOSC – Igominyi Njombe imezalisha miche 5,100,000; TSHTDA – Mufindi-miche 459,000, Lupembe Njombe – miche 162,000; na Mufindi – miche 100,000. 83. Hadi kufikia Aprili 2023, jumla ya miche 3,350,000 imepandwa kwenye vitalu ambapo NOSC miche 2,600,000 na TSHTDA 750,000. Taasisi ya Utafiti wa Chai Tanzania (Tea Research Institute of Tanzania - TRIT) inaendelea na uzalishaji wa miche ya chai 1,500,000 kwenye vitalu vya Ngwazi Mufindi miche 1,250,000 na vitalu vya Marikitanda Muheza miche 250,000. Aidha, maandalizi ya awali ya uzalishaji wa miche 1,500,000 kwenye vitalu vya Kilolo katika Mkoa wa Iringa yanaendelea. 84. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza uzalishaji na tija kwa wakulima wadogo wa zao la chai, TRIT imefanya majaribio ya mfumo wa umwagiliaji kwa njia ya matone kwenye mashamba ya wakulima wadogo 38 wa chai katika Wilaya za Rungwe, Njombe na Mufindi. Majaribio hayo yameonesha kuwa, mfumo huo unaweza kuongeza uzalishaji wa chai kutoka tani 2.8 kwa hekta bila umwagiliaji hadi tani 4.2 kwa hekta kwa kilimo cha umwagiliaji. 85. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI imezalisha miche bora 5,830 ya minazi aina ya East African Tall yenye ukinzani dhidi ya ugonjwa hatari wa kunyong’onyea kwa zao la mnazi. Miche hiyo imesambazwa kwenye Wilaya za Madaba, Bagamoyo, Mkuranga, Mtama, Pangani, Kibiti, Mkinga, Same na Newala. 4.3.3 Uthibiti wa Ubora wa Mbegu 86. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Taasisi ya Uthibiti wa Mbegu Tanzania (Tanzania Official Seed Certification Institute - TOSCI) imekagua mashamba ya mbegu za mazao mbalimbali yenye ukubwa wa hekta 8,379.8. Vilevile, imekusanya sampuli 14,339 za mbegu za mazao mbalimbali kwa ajili ya kupima ubora wa mbegu hizo, imekagua maduka 712 ya wauzaji wa mbegu na ghala 71 za kuhifadhi mbegu kwa lengo la kuthibiti ubora wa mbegu. 87. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, TOSCI imefanya majaribio ya utambuzi wa aina 37 za mbegu za mazao ya kilimo. Aidha, TOSCI imetoa mafunzo kuhusu Sheria ya Mbegu Na. 18 ya Mwaka 2003 na Kanuni zake kwa wafanyabiashara 864 na wazalishaji wa mbegu za kuazimiwa ubora (QDS) 630, Mawakala wa mbegu 712, wakaguzi wa mbegu 32 na 39 watafiti wa mbegu 30. Pia, TOSCI imetoa mafunzo kuhusu ukaguzi wa mbegu kwa wakaguzi wa mbegu (Seed Inspectors) 25. 88. Vilevile, TOSCI imetoa vibali 1,094 vya kuagiza mbegu nje ya nchi tani 10,139.8. Katika kudhibiti ubora wa mbegu, TOSCI imetoa lebo 10,789,641 ambazo ni sawa na uzito wa tani 21,492.71 za mbegu. Vilevile, TOSCI imetoa mafunzo na kuwasajili wazalishaji wa miche ya parachichi 487. Picha Na.3: Naibu Waziri wa Kilimo Mhe. Anthony Mavunde akipata maelezo kutoka kwa mtaalamu wa maabara ya Taasisi ya Kudhibiti Ubora wa Mbegu Tanzania (TOSCI)- Morogoro. 40 4.3.4 Mbolea 89. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TFRA ilipanga kuratibu uingizwaji, uzalishaji na usambazaji wa tani 650,000 za mbolea kwa msimu wa kilimo 2022/2023 unaoishia mwezi Juni 2023. Hadi kufikia Aprili 2023, upatikanaji wa mbolea umefikia tani 819,442 ikiwa ni asilimia 126 ya lengo. Kiasi hicho kimetokana na tani 75,399 zilizozalishwa nchini, tani 617,079 zilizoagizwa nje ya nchi na tani 126,964 bakaa ya msimu wa mwaka 2021/2022 (Jedwali Na. 3). Hili ni ongezeko la asilimia 46 ikilinganishwa na msimu wa 2021/2022 ambapo upatikanaji wa mbolea ulikuwa tani 560,551. Jedwali Na. 3: Upatikanaji wa mbolea hadi Aprili, 2023 Aaina ya Mbolea Bakaa Msimu 2021/202 2 Uzalishaj i wa Ndani Uagizaj i Kutoka Nje Jumla ya Upatikanaj i Mahitaji ya Mbolea 2022/202 3 UREA 23,196 - 191,79 5 187,865 190,211 DAP 11,497 - 192,32 7 188,824 152,974 NPKs 11,940 9,587 75,868 97,366 138,193 CAN 14,436 - 39,451 53,887 88,995 SA 22,014 - 47,053 68,547 38,758 NPSZn 2 - 15,841 15,843 5,129 Mbolea aina ya N 3,413 1,340 2,520 7,274 18,698 Minjingu 14,951 41,227 459 53,188 6,965 Other fertilizers 13,081 5,457 7,291 24,618 17,590 MoP 8,971 - 16,235 25,206 3,865 NPS 111 - 28,239 9,161 6,351 Lime 2,830 5,117 - 7,370 - Dolomite 402 1,131 - 1,468 - Gypsum 119 364 - 387 - Fomi - 11,176 - 7,887 - Jumla 126,964 75,399 617,079 819,442 667,730 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 41 4.3.5 Udhibiti wa Mbolea 90. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mamlaka ya Kudhibiti Ubora wa Mbolea Tanzania (Tanzania Fertilizer Regulatory Authority - TFRA) imekagua wafanyabiashara wa mbolea 1,492. Ukaguzi huo ulibaini ukiukwaji wa Sheria ya mbolea kwa baadhi ya wafanyabiashara nchini na hatua zilizochukuliwa dhidi ya wote waliobainika kukiuka taratibu ni kama inavyoonekana kwenye Kiambatisho Na. 7. 91. Mheshimiwa Spika, TFRA imetoa mafunzo ya ukaguzi wa mbolea kwa Maafisa kilimo 30 kutoka katika Halmashauri za Wilaya 30. Vilevile, TFRA imeanzisha ofisi ya kanda ya kati katika mkoa wa Tabora ili kuimarisha udhibiti wa mbolea nchini. Kadhalika, Wizara kupitia TFRA imesajili mbolea mpya na visaidizi vyake 75 na kutoa leseni mpya 965 kwa wafanyabiashara wa mbolea nchini. 4.3.6 Upatikanaji wa Viuatilifu na Udhibiti wa Visumbufu vya Mazao na Mimea 92. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara ilipanga kununua lita 118,500 kwa ajili ya kudhibiti milipuko ya visumbufu vya mazao na mimea. Hadi kufikia Aprili, 2023 Wizara kupitia Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu Tanzania (TPHPA) imenunua lita 106,000 sawa na asilimia 89.45 ya lengo. Aidha, lita 82,124 za viuatilifu zimesambazwa katika Halmashauri 58 za Mikoa ya Manyara, Singida, Tabora, Katavi, Tanga, Geita, Simiyu, Shinyanga, Ruvuma, Kilimanjaro, Arusha na 42 Dodoma na na kudhibiti milipuko ya viwavijeshi, nzi wa matunda na panya na kuweza kuokoa upotevu wa mazao ya mpunga, mahindi, mtama na uwele katika eneo la hekta 110,000 za mashamba ya wakulima. 93. Vilevile, Wizara imedhibiti milipuko ya ndege waharibifu wa mazao (kwelea kwelea) katika Halmashauri 11 za Mikoa ya Mwanza, Tabora, Kilimanjaro, Manyara na Singida ambapo lita 2,670 za viuatilifu zimetumika. 94. Mheshimiwa Spika, Vilevile, kilo 2,000 za viuatilifu zimetumika kudhibiti panya katika mikoa ya Morogoro, Mtwara na Lindi pamoja na lita 300 kwa ajili ya kudhibiti nzi wa matunda katika mikoa ya Tanga, Dar es Salaam na Mwanza. Pia, TPHPA imenunua ndege zisizo na rubani (drones) 20 kwa ajili kuimarisha udhibiti wa visumbufu vya mimea. 95. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA imenunua vifaa vya kupimia vinasaba (portable DNA sequencer) 19 kwa ajili ya kutambua kwa urahisi wadudu, magonjwa na magugu vamizi kwenye mimea na mazao na aina ya mazao na bidhaa za kilimo zinazotoka na kuingia nchini kwa kuonyesha vinasaba vyake (DNA). 96. Mheshimiwa Spika, Wizara imewezesha upatikanaji na usambazaji wa ekapaki 12,650,000 kwa wakulima wa zao la pamba sawa na asilimia 281 ya lengo la ekapaki 4,500,000 ambapo jumla ya wakulima 550,000 wamenufaika. Aidha, imewezesha upatikanaji na usambazaji wa viuatilifu vya korosho 43 tani 15,015.03 sawa na asilimia 60 ya lengo la kusambaza tani 25,000 za salfa ya unga na lita 2,684,470.5 sawa na asilimia 178.9 ya lita 1,500,000 za viuatilifu vya maji ambapo wakulima 483,000 wamenufaika. Pia, Wizara imewezesha upatikanaji wa viuatilifu vya tumbaku lita 84,938.48 (Yamaotea na Deltamethrine), pakiti 480,721 za imidacloprid 70% WG ambapo jumla ya wakulima 70,318 wamenufaika. 97. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha upatikanaji wa viuatilifu vyenye ubora, TPHPA imekagua jumla ya maduka 314 katika Mikoa ya Tabora (54), Shinyanga (26), Geita (41), Mwanza (60), Simiyu (32), Mara (28), Dar es Salaam (10), Morogoro (8), Mbeya (4), Ruvuma (1), Iringa (35) na Songwe (15) ili kudhibiti uwepo wa viuatilifu visivyo na ubora. Picha Na.4: Maabara maalum inayosimamiwa na Mamlaka ya TPHPA kwa ajili ya uhakiki wa viuatilifu kabla ya kwenda kutumika mashambani 44 98. Mheshimiwa Spika katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia TPHPA imeendelea kuimarisha udhibiti wa visumbufu vya mazao na mimea ili kuimarisha uzalishaji wa mazao. Hadi kufikia Aprili, 2023, TPHPA imekagua maeneo ya mazalia ya Nzige wekundu katika mbuga za Wembere (Tabora), Malagalasi (Tabora na Kigoma), Iku (Katavi) na Ziwa Rukwa (Rukwa). Ukaguzi huo ulibaini kuwepo kwa kiasi kidogo cha Nzige wekundu katika Mbuga ya Iku (Katavi) na walidhibitiwa. 99. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha matumizi sahihi ya viuatilifu, TPHPA imetoa mafunzo kuhusu matumizi salama na sahihi ya viuatilifu kwa wadau 711 wakiwemo wakulima wakubwa na wadogo, wafanyabiashara, maafisa ugani, na wanyunyiziaji katika Mikoa ya Mwanza, Mara, Mbeya, Iringa, Morogoro, Lindi, Mtwara na Arusha. Vilevile, TPHPA imepima afya za wakulima 116 katika mashamba makubwa ya maua, chai na kahawa ili kubaini athari za mabaki ya sumu inayotokana na matumizi makubwa ya viuatilifu. Kati ya hao, 10 walibainika kutozingatia utaratibu wa matumizi sahihi ya viuatilifu na kupewa elimu ya namna bora ya kujikinga na madhara ya viuatilifu. 45 Picha Na. 5: Udhibiti wa visumbufu katika zao la parachichi 100. Mheshimiwa Spika, Mamlaka imesajili viuatilifu vipya 160 kwa ajili ya matumizi nchini na imetoa vibali 19 vya kuingiza vuatilifu nchini na hati 125 za usajili wa viuatilifu. Pia, imechambua ubora wa viuatilifu 407 ambapo vyote vilikuwa salama na vyenye ubora na kukagua shehena 791 za mimea zilizokuwa zinaingia nchini na kubaini visumbufu 39 vya kikarantini ambapo mimea hiyo imewekwa kwenye karantini kwa ajili ya uchambuzi. 46 4.3.7 Zana za Kilimo 101. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuhamasisha Sekta binafsi kuingiza mashine na zana za kilimo ili kupunguza harubu na kuongeza uzalishaji na tija ya mazao ya kilimo nchini. Hadi kufikia Aprili 2023, Sekta hiyo imeingiza nchini jumla ya matrekta makubwa 1,700 na matrekta madogo 1,959 ambapo idadi ya matrekta makubwa yameongezeka kutoka 21,149 mwaka 2021/2022 hadi 22,849 na matrekta madogo yameongezeka kutoka 9,420 mwaka 2021/2022 hadi 11,379. Aidha, Sekta binafsi kwa kushirikiana na taasisi za fedha na guarantee schemes imetengeneza mfumo wa wakulima kukopeshwa zana za kilimo kwa kutumia dhamana ya zana zenyewe hii imeongeza idadi ya matrekta kufikia matreka 614. Pia, mashine na zana za kilimo zilizoingizwa nchini ni kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 4. Jedwali Na. 4: Mashine na Zana za Kilimo zilizoingizwa Nchini 2022/2023 Na. Mashine na Zana Idadi 1. Mashine za kuvuna 22 2. Plau za matrekta 37,840 3. Haro za matrekta 6,258 4. Mashine za kupura 82,802 5. Zana za kupandia 10,725 6. Majembe ya kukokotwa na wanyamakazi 603,578 Chanzo: TRA 2022/2023 47 102. Mheshimiwa Spika, katika kuhamasisha matumizi sahihi ya zana za kilimo nchini, Wizara kwa kushirikiana na JICA na Sekta binafsi imetoa mafunzo kuhusu usimamizi, utumiaji na utunzaji wa zana za kilimo katika mnyororo wa uzalishaji kwa wamiliki na waendeshaji wa mashine 311 kutoka mikoa ya Dodoma, Arusha, Manyara, Kilimanjaro na Morogoro. 103. Mheshimiwa Spika, Pia, Wizara kwa kushirikiana na kampuni za Equity for Tanzania Limited (EFTA), Hughes Agriculture Tanzania Limited (HAT) na Benki ya CRBD wameingia makubaliano yatakayowezesha wakulima nchini kupata mikopo ya matrekta bila dhamana hatua ambayo itaongeza idadi ya wakulima nchini kupata matrekta kwa masharti nafuu. Katika mashirikiano hayo, matrekta 200 yamenunuliwa kwa lengo la kuyakopesha kwa wakulima. 104. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na EFTA na Benki ya CRDB wametoa mafunzo kuhusu matumizi sahihi ya zana za kilimo kwenye mnyororo wa uzalishaji, mabadiliko ya tabianchi na mbinu bora za kilimo. Mafunzo hayo, yalijumuisha wakulima 150 katika Halmashauri ya Wilaya ya Hanang, maafisa ugani 19 na wakulima 259 katika Halmashauri ya Wilaya ya Kongwa, hatua ambayo itasaidia kuongeza matumizi ya mashine katika uzalishaji wa mazao ya kilimo. 48 4.4 Ruzuku ya Mbegu na Miche 105. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha uzalishaji na tija kwa mazao ya kimkakati yakiwemo alizeti, chikichi, ngano, pamba, kahawa, chai, parachichi, mkonge na korosho kwa kutoa mbegu na miche kwa wakulima kupitia mpango wa ruzuku na ruzuku ya mazao kujigharamia yenyewe. Katika mwaka 2022/2023, Wizara ilipanga kutoa mbegu za alizeti tani 5,000 kupitia mpango wa ruzuku. 106. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili 2023, Wizara kupitia ASA imesambaza mbegu za alizeti tani 1,004 kwa wakulima katika Halmashauri 39 za Mikoa ya Singida, Dodoma, Kagera, Mbeya na Mwanza ili kuongeza uzalishaji wa zao la alizeti. 107. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea na jitihada za kupunguza uagizaji wa ngano kutoka nje ya nchi ambapo katika mwaka 2022/2023, Wizara kupitia ASA imesambaza mbegu za ngano tani 80 kwa mpango wa ruzuku katika Halmashauri ya Wilaya ya Makete. 108. Vilevile, Wizara ilipanga kuzalisha na kusambaza miche ya mazao mbalimbali kwa mpango wa ruzuku Hadi kufikia Aprili 2023, ASA kwa kushirikiana na JKT, Magereza, TARI na Halmashauri za Mikoa ya Kigoma, Tabora, Kagera, Morogoro, Mbeya, Tanga na Katavi imesambaza miche ya chikichi 1,158,313 inayotosheleza kupandwa katika eneo la hekta 9,266.49. Miche hiyo inatarajiwa 49 kuzalisha tani 37,065.96 za mafuta ifikapo mwaka 2030 na kuzalisha ajira takribani 46,000. 109. Kadhalika, TARI imesambaza miche bora ya chikichi 764,313 katika Mikoa ya Kigoma, Mtwara, Mbeya, Kagera, Katavi na Tanga. Pia, miche ya zabibu 210,523 imezalishwa ambapo miche 98,815 imesambazwa kwa wakulima katika Wilaya za Chamwino, Mpwapwa, Dodoma Jiji na Kondoa na usambazaji unaendelea. Miche hiyo inatosheleza kupandwa katika eneo lenye ukubwa wa ekari 197.25. Picha Na.6: Naibu Waziri wa Kilimo Mhe. Anthony Mavunde akigawa miche ya chikichi ya Wakala wa Mbegu Tanzania (ASA) kwa wakulima wa chikichi Mwele - Tanga 50 Picha Na.7: Baadhi ya wakulima wa Mkoa wa Singida waliopatiwa mbegu za alizeti kwa ruzuku. 110. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kusambaza mbegu na miche bora kwa mpango ruzuku ya mazao kujigharamia yenyewe kupitia Bodi za Mazao. Hadi kufikia Aprili 2023, Bodi ya Pamba Tanzania, imesambaza mbegu za pamba tani 22,146 katika Wilaya 56 kwenye Mikoa 17 inayolima zao la pamba; kupitia Bodi ya Korosho Tanzania imesambaza miche bora ya korosho 11,000 katika Mikoa 13; kupitia Bodi ya Mkonge Tanzania imesambaza miche ya Mkonge 12,633,536 katika Halmashauri za Muheza, Korogwe, Handeni, Kilosa, Mkinga, Singida, Tarime, Bunda, Rorya, Mkuranga, Rufiji, Ruangwa, Bariadi, Shinyanga na Same. 51 4.5 Ruzuku ya Mbolea 111. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kutoa ruzuku ya mbolea kwa wakulima wote kwa mazao yote nchini na kusajili wakulima. Hadi kufikia Aprili, 2023 tani 449,795 za mbolea ya ruzuku zimesambazwa (Kiambatisho Na. 8). Takwimu zinaonesha kuwa matumizi ya mbolea yameongezeka kutoka tani 363,599 mwaka 2021/2022 hadi tani 449,795 mwaka 2022/2023 na matarajio ni kufikia tani 500,000 ifikapo Juni 2023. Kadhalika, timu yetu ya tathmini inafuatilia usambazaji wa mbolea ya ruzuku na matumizi yake. 112. Mheshimiwa Spika, jumla ya wakulima 3,050,621 wamesajiliwa ambapo wakulima 801,776 wamenufaika na mpango wa ruzuku ya mbolea kwenye mikoa 26. Aidha, kwa mara ya kwanza katika historia ya nchi yetu tumewatambua wakulima wanaonufaika na mbolea ya ruzuku kwa majina yao kamili, mahali walipo, aina ya mazao, ukubwa wa mashamba yao na maeneo wanayofanyia shughuli za kilimo. Lengo ni kusajili wakulima wasiopungua 7,000,000 na zoezi hili la kusajili na kutoa kadi litakamilika mwaka 2025 na kuunganisha kanzidata hii na satellite, taarifa za afya ya udongo kwa kila mkulima na huduma za ugani ili Taifa letu kuwa na uhakika wa takwimu na taarifa za wakulima. 113. Pia, waingizaji wakubwa wa mbolea 28, mawakala wadogo 3,265 na wazalishaji watatu (3) ndani ya nchi wamesajiliwa katika mfumo wa ruzuku 52 ya mbolea ili kuhakikisha usambazaji wa mbolea unafanikiwa. Picha Na.8: Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Samia Suluhu Hassan akizindua Mpango wa Ruzuku ya Mbolea wakati wa Maadhimisho ya Sikukuu ya Wakulima Nanenane yaliyofanyika katika viwanja vya John Mwakangale Mkoa wa Mbeya 4.6 Kuimarisha Utoaji wa Huduma ya Upimaji wa Afya ya Udongo 114. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023, imeendelea kuainisha maeneo kwa ajili ya uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja. Hadi kufikia Aprili, 2023 ekari 264,841.5 za mashamba makubwa ya pamoja katika Mikoa ya Kigoma, Mbeya, Dodoma, Njombe, Singida na Kagera zimepimwa na kuwekwa mawe ya upimaji kwa ajili ya kuyapatia hati miliki. Aidha, sampuli 713 53 zimechukuliwa katika mashamba hayo kwa ajili ya kupima afya ya udongo. Matokeo ya vipimo yatatumika kutoa ushauri wa mazao stahiki na matumizi sahihi ya mbolea. Picha Na.9: Wataalam wa Wizara ya Kilimo wakichukua sampuli za udongo (Soil Profile) katika Halmashauri ya Kigoma. 115. Mheshimiwa Spika katika kuhakikisha wakulima wanatumia aina na kiwango sahihi cha mbolea na maji, TARI imekusanya na kutathmini jumla ya sampuli 1,417 (1,195 udongo, 194 mazao, 19 mbolea, na tisa (9) maji) kutoka kwa wakulima wakubwa saba (7) na wadogo 35 ili kubaini virutubisho vilivyomo kwa ajili ya kutoa ushauri wa kuboresha afya ya udongo ikiwa ni pamoja na matumizi ya aina na viwango vya mbolea 54 116. Mheshimiwa Spika, pia TARI kwa kushirikiana na Kampuni ya OCP imepima afya ya udongo na kutoa mapendekezo ya matumizi ya mbolea kwa mazao mbalimbali kwa mashamba ya wakulima 800 katika Mikoa ya Njombe, Iringa, Mbeya, Morogoro, Rukwa, Katavi, Kigoma na Arusha. Pia, kwa kushirikiana na Taasisi ya Kimataifa ya Utafiti wa Mahindi na Ngano inayojulikana kama CIMMYT imepima afya ya udongo katika mashamba ya wakulima 43 na kuweka majaribio 43 ya matumizi ya chokaa katika Wilaya ya Mbozi na Wilaya ya Geita ili kutathmini njia bora ya kudhibiti athari za tindikali kwenye udongo. 4.7 Kuimarisha Huduma za Ugani, Mafunzo na Vyuo na Vituo vya Mafunzo ya Kilimo 117. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Bunge lako Tukufu liliidhinisha Shilingi Bilioni 15 kwa ajili ya kuimarisha huduma za ugani, mafunzo na Vyuo na Vituo vya Mafunzo kama ifuatavyo:- i. Kufunga GPS kwenye pikipiki za maafisa ugani na kuweka mfumo wa usimamizi wa huduma za ugani; ii. Kusambaza vitendea kazi vya kupimia afya ya udongo kwa maafisa ugani wa Halmashauri 122; vishikwambi 6,377; visanduku vya ugani (Extension Kits) 400 katika Halmashauri 46; iii. Kuanzisha kituo cha huduma za mawasiliano ya kilimo (Call centre) kwa ajili ya kurahisisha 55 utoaji wa ushauri wa kitaalam na taarifa za masoko kwa wadau wa kilimo; iv. Kudahili wanafunzi 2,200 katika ngazi ya Astashahada na Stashahada; na v. Kukarabati wa miundombinu ya Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Uyole, KATRIN, Inyala, Ukiriguru, Igurusi, Mtwara, Mlingano, HORTI – Tengeru na Vituo vya Mafunzo kwa Wakulima vya Bihawana, Ichenga na Mkindo. 118. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi kufikia Aprili, 2023 pikipiki 5,889 sawa na asilimia 84.12 ya lengo la kusambaza pikipiki 7,000 zimesambazwa kwa maafisa ugani kilimo 5,889 katika Mikoa 25 ili kuwawezesha kutoa huduma kwa wakulima kwa ufanisi. 119. Kadhalika, Wizara imeanzisha kituo cha ufuatiliaji (Control Center) kwa ajili ya kufuatilia matumizi ya pikipiki za Maafisa Ugani na inaendelea kuratibu ufungaji wa GPS kwenye pikipiki hizo. Hadi kufikia Aprili, 2023 GPS 979 zimefungwa katika Mikoa ya Dodoma, Mwanza, Morogoro na Iringa na zoezi linaendelea. Vilevile, Wizara imenunua vishikwambi 580, kompyuta 143 na printer 143. 120. Mheshimiwa Spika, Wizara imeanzisha Kituo cha Huduma kwa Wateja (Kilimo Call Centre) ambacho kilizinduliwa tarehe 5 Julai, 2022 ili kurahisisha utoaji wa ushauri wa kitaalam na taarifa mbalimbali kwa wadau wa kilimo. Kupitia kituo hicho, wakulima na wadau wengine 11,000 wamepata ushauri wa kitaalam. Kituo hicho kinatoa huduma 56 kuanzia saa 1:30 asubuhi hadi saa 4:00 usiku kwa siku saba (7) za wiki. Vilevile, Wizara kupitia mfumo wa M-Kilimo, imetoa ushauri wa kitalaam kwa wadau wa kilimo 77,388 katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo. 121. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha huduma za ugani nchini kwa kuboresha mazingira ya utoaji huduma hizo kwa wakulima. Hadi kufikia Aprili 2023, Wizara imenunua na kusambaza samani (viti 1,020 na meza 23) katika katika Vituo vitano (5) vya Rasilimali za Kilimo vya Kata (WARCs) katika mikoa ya Dodoma, Singida na Simiyu. Vilevile, Wizara imesambaza matrekta madogo (powertiller) 11 katika WARCs za Mikoa ya Dodoma, Morogoro, Singida, Iringa, Mwanza, Geita, Lindi, Songwe na Mbeya. Picha Na.10: Wataalam wa Wizara wakitekeleza majukumu yao ndani ya Kituo cha Huduma kwa Wateja (Call Center) 57 4.7.1 Mafunzo ya Ugani 122. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili 2023, Wizara imetoa mafunzo kwa wawezeshaji (Training of Trainers - ToT) kuhusu matumizi ya vifaa vya kupima Afya ya Udongo kwa maafisa ugani 142 wa Halmashauri 142 kutoka Mikoa 25. Aidha, maafisa ugani 203 wamefundishwa kuhusu kilimo biashara na matumizi ya mfumo wa M – Kilimo ili waweze kuwaelimisha wakulima kuhusu kilimo biashara na matumizi ya mfumo kupitia simu za kiganjani. 123. Mheshimiwa Spika, Wizara inatekeleza mradi wa Kuwezesha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo (Tanzania Agricultural Input Support Project – TAISP) nchini. Kupitia mradi huo, Wizara imetoa mafunzo ya kuanzisha mashamba darasa kwa maafisa ugani 215 katika Mikoa 14 inayotekeleza mradi huo (Kiambatisho Na. 9). Aidha, maafisa ugani walipatiwa mbegu bora za alizeti kilo 258 na ngano kilo 4,230. Pia, walipatiwa mbolea ya kupandia (DAP) kilo 10,000 na mbolea ya kukuzia (UREA) kilo 10,000 pamoja na viuatilifu kwa ajili ya kuanzisha mashamba darasa 200 katika maeneo ya mradi. 124. Mheshimiwa Spika, TARI imetoa mafunzo ya kilimo bora cha mazao ya nafaka, mikunde na mbogamboga kwa wadau wa kilimo 1,916,149 wakiwemo wakulima, maafisa ugani, wanafunzi wa ngazi zote, wabia/washirika wa maendeleo na wanasiasa. Kadhalika, TARI imesambaza teknolojia 1,110 za kilimo bora cha mazao kupitia mashamba darasa na mashamba ya mfano, siku ya mkulima, 58 mafunzo, mikutano na maonesho kupitia vituo mahiri vya usambazaji wa teknolojia (AgriTech Hubs). Aidha, machapisho mbalimbali 64,734 yalitumika kuelimisha wadau na mengine walipatiwa kwa ajili ya rejea wakati wanapozitumia teknolojia za kilimo bora. 125. Mheshimiwa Spika, elimu ya kilimo bora ilifikishwa kwa wadau kupitia vyombo vya habari ikiwa ni pamoja na Television vipindi 115 kutoka ITV, TBC, Channel 10 na Aboud TV pamoja na vipindi 219 vya radio kupitia Shamba FM na TBC. Makala 236 zilichapishwa kwenye magazeti ya The Guardian, Nipashe, Habari Leo na Raia Mwema. Pia, simu 2,420 na ujumbe mfupi 1,941 zilipokelewa kutoka kwa wadau na kupatiwa ushauri kuhusu teknolojia mbalimbali za kilimo. Habari 39, video 13 na picha 171 zilipandishwa kwenye tovuti na mitandao ya kijamii (Twitter, FB, Instagram na youtube) kwa ajili ya kuelimisha umma. 126. Mheshimiwa Spika, katika kuboresha utoaji wa mafunzo kwa wakulima, Wizara kwa kushirikiana na Sekretarieti za Mikoa, Mamlaka za Serikali za Mitaa na Sekta Binafsi imeimarisha miundombinu ya viwanja vya maonesho ya kilimo ili vitumike wakati wote kwa ajili ya kutoa elimu ya kilimo kwa wadau wa kilimo. 4.7.2 Vyuo na Vituo vya Mafunzo ya Kilimo 127. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023, imedahili wanafunzi 3,151 sawa na asilimia 143 ya lengo la kudahili wanafunzi 2,200 59 katika Vyuo 14 vya Mafunzo ya Kilimo vya Umma ngazi ya Astashahada na Stashahada katika fani za Kilimo. Kati ya hao, wanafunzi 1,262 ni wa Astashahada ya Awali, wanafunzi 1,102 ni wa Astashahada na wanafunzi 787 ni wa Stashahada. Vilevile, Wizara inaendelea kushirikiana na Vyuo Binafsi 14 ambavyo vinatumia mitaala ya Wizara katika kutoa mafunzo ya kilimo, ambapo jumla ya wanafunzi 1,031 wamedahiliwa katika vyuo hivyo. Kati ya hao, wanafunzi 344 ni wa Astashahada ya Awali, wanafunzi 246 ni wa Astashahada na wanafunzi 441 ni wa Stashahada. 128. Mheshimiwa Spika, Wizara imeanzisha mfumo wa kielektroniki katika udahili wa wanafunzi unaoitwa MATI-MIS wenye tovuti http://mati.kilimo.go.tz/ Registration), katika vyuo 14 vya Mafunzo ya Kilimo vya Serikali ambao umerahisisha udahili wa wanafunzi kwa mwaka 2022/2023. 129. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia, Wizara ya Mifugo na Uvuvi, Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki; na Ofisi ya Waziri Mkuu, Kazi, Ajira na Wenye Ulemavu imewezesha vijana 250 kwenda Israel kupata mafunzo ya kilimo kwa vitendo katika mashamba makubwa ili waweze kujiajiri na kutoa huduma na ushauri kwa wakulima watakapohitimu. Kati ya hao, vijana 61 wametoka katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo vya Mtwara, Ilonga, Inyala, Mlingano, Ukiriguru, Mubondo, KATC, KATRIN, NSI- Kidatu na HORTI -Tengeru. 60 130. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kuboresha mazingira ya kujifunzia na kufundishia ya Vyuo nane (8) na vituo vitatu (3) vya mafunzo ya kilimo kwa kukarabati miundombinu, kununua vifaa vya TEHAMA na magari matatu (3). Hadi kufikia Aprili, 2023, ukarabati wa miundombinu ya majengo katika Vyuo vya NSI Kidatu, Ilonga, Tumbi, Uyole, Ukiriguru, Mubondo na KATRIN unaendelea. Aidha, Ukarabati wa Kituo cha Mafunzo ya Kilimo kwa Wakulima Bihawana umekamilika na kuzalisha ajira 1,109 za vijana. 131. Mheshimiwa Spika, Vilevile vifaa vya TEHAMA 260 vimesambazwa katika vyuo vya Mafunzo ya Kilimo na Vituo vya Mafunzo ya Kilimo kwa ajili ya kufundishia na kujifunzia. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Kilimo Endelevu Tanzania kupitia Mradi wa Kuwezesha Utekelezaji wa Mitaala Katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Awamu ya Pili imevipatia vyuo 14 vya Mafunzo ya Kilimo vya Serikali na 14 vya Taasisi Binafsi aina tatu (3) za Vitini vya kufundishia Moduli za Stadi za Mawasiliano, Hisabati katika Kilimo na Ushirika katika Kilimo. 132. Pia, kupitia Mradi huo Wizara imetoa mafunzo rejea kuhusu uongozi hususan uendeshaji wa Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo kwa Wakuu wa Vyuo 14 vya Mafunzo ya Kilimo vya Serikali na 11 wa Vyuo Binafsi. Aidha, Wizara kupitia Mradi huo inaendelea kuhuisha mtaala wa Kilimo ili uendane na mahitaji ya sasa ya wadau wa kilimo. 61 133. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kujenga uwezo wa wakufunzi kwa kuwapatia mafunzo ya muda mrefu ngazi ya Shahada ya Kwanza na Shahada ya Uzamili. Hadi kufikia Aprili 2023, Wakufunzi 14 (12 Shahada ya Uzamili na wawili Shahada ya kwanza) wapo Vyuoni wanaendelea na masomo katika Chuo Kikuu cha Kilimo Sokoine Morogoro na Chuo Kikuu cha Ushirika Moshi kwa ufadhili wa Serikali. 4.8 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo 134. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/ 2023 Wizara ilipanga kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi; kuhamasisha uwekaji chapa (branding) kwenye bidhaa za kilimo; na kuimarisha mauzo ya mazao; na kuendelea na ujenzi wa miundombinu ya kituo mahiri cha usimamizi wa mazao baada ya kuvuna; kukamilisha ujenzi wa maabara ya kudhibiti visumbufu vya mazao kibiolojia na kuanza ujenzi wa maabara kuu ya kilimo kwa ajili ya kudhibiti ubora wa mazao. 135. Mheshimiwa Spika, ninaomba nilitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi kufikia Aprili 2023, Wizara kwa kushirikiana na Wizara za kisekta na Sekta binafsi imewezesha kupatikana kwa fursa za masoko mapya ya mazao nje ya nchi ikiwemo soko la korosho katika nchi ya Marekani ambapo tani 74.19 za korosho iliyobanguliwa zenye thamani ya Dola za Marekani 455,729.95 zimeuzwa; na Soko la tumbaku 62 nchini Japan. Masoko hayo yametokana na ushiriki wa Wizara na Sekta binafsi katika makongamano, maonesho ya kibiashara na uwekezaji katika nchi mbalimbali ikiwemo Japan, Umoja wa Falme za Kiarabu, Afrika Kusini, Ujerumani, India, Qatar na Italia kwa lengo la kutangaza bidhaa na maeneo ya uwekezaji katika Sekta ya kilimo. 136. Wizara kwa kushirikiana na Sekta binafsi imewezesha uwekaji wa chapa (branding) kwenye mazao mbalimbali ikiwemo korosho zinazobanguliwa na parachichi na kuuzwa nje ya nchi ili kuyatambulisha na kuyatofautisha na mazao yanayozalishwa nchi nyingine. Aidha, Wizara inaendelea na jitihada za uwekaji chapa kwenye mazao mengine yanayosafirishwa nje ya nchi. Picha Na.11: Naibu Waziri wa Kilimo Mhe. Anthony Mavunde akiwa na wadau wa kilimo wakiwa wameshika pakiti za korosho iliyowekwa chapa ya Tanzania 63 137. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikana na wadau imeendelea kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi. Katika kuimarisha soko la ndani Wizara kupitia Wakala wa Taifa wa Hifadhi ya Chakula (National Food Reserve Agency – NFRA) imenunua mahindi tani 17,257.85 na mtama tani 1,036.46 kutoka kwenye vikundi 35 vya wakulima, vituo vikuu pamoja na vituo vya muda katika kanda zake. Vilevile, Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (Cereal and Other Produce Board – CPB) imenunua mahindi tani 34,484, alizeti tani 2,776, mafuta ghafi tani 85.82, mchele tani 1,797, ngano tani 277, maharage tani 406, mtama tani 3,035.06, maharage ya soya tani 393, maharage ya njano tani 30, korosho ghafi tani 523 na mpunga tani 7,065 kutoka kwa wakulima. 138. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha upatikanaji wa soko la mazao ya kilimo nje ya nchi, Wizara kwa kushirikiana na wadau imewezesha uuzaji wa mazao ya nafaka, mazao asilia ya biashara na mazao mengine. Hadi kufikia Aprili 2023, tani 767,840 za mahindi na mchele zenye thamani ya Dola za Marekani 252,555,693 zimeuzwa nje ya nchi. (Jedwali Na. 5). Pia, tani 396,756 za mazao ya mbaazi, ufuta na dengu zenye thamani ya Dola za Marekani 279,410,434 na parachichi tani 29,031 zenye thamani ya Dola za Marekani 52,255,800 zimeuzwa nje ya nchi (Jedwali Na.6). Kadhalika, tani 363,061 za mazao asilia ya biashara zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 693 zimeuzwa nje ya nchi (Jedwali Na.7). 64 Jedwali Na. 5: Mwenendo wa Mauzo ya Mazao ya Nafaka Nje ya Nchi 2022/2023 Mauzo ya nje (tani) Thamani (USD) Zao 2020 2021 2022 2020 2021 2022 Mahindi 73,232 223,495 415,105 20,359,786 57,097,279 71,543,641 Mchele 222,145 475,744 352,735 91,396,150 223,269,815 181,012,052 Jumla 297,397 701,260 769,862 111,757,956 280,369,115 252,557,715 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania, 2022 Jedwali Na. 6: Mwenendo wa Mauzo ya Mazao Nje ya Nchi 2022/2023 Mauzo ya nje (tani) Thamani (USD) Zao 2020 2021 2022 2020 2021 2022 Ufuta 114,920 110,701 120,987 111,794,279 123,000,627 143,788,838 Mbaazi 165,726 116,042 108,222 79,245,527 63,967,102 51,728,727 Dengu 47,827 65,051 167,547 26,098,639 37,947,456 83,892,869 Parachichi 9,978 28,452 29,031 17,960,400 51,213,600 52,255,800 Jumla 338,451 320,246 425,787 235,098,845 276,128,785 331,666,234 Chanzo: Mamlaka ya Mapato Tanzania, 2022, Wizara ya Kilimo, 2023 Jedwali Na. 7: Mwenendo wa Mauzo ya Mazao Asilia ya Biashara na Thamani 2022/2023 Mauzo nje (tani) Thamani (USD) Zao 2019/ 2020 2020/ 2021 2021/ 2022 2022/ 2023** 2019/ 2020 2020/ 2021 2021/ 2022 2022/ 2023** Tumbaku 53,689 30,432 46,614 40,954 187,338,170 106,278,461 157,301,922 154,084,169 Kahawa 73,027 70,399 66,543 71,120 142,266,978 138,053,471 204,194,355 204,670,145 Chai 23,187 24,077 23,202 7,875 34,248,304 39,011,476 34,588,820 12,239,583 Korosho 215,921 204,158 225,223 169,239 201,904,000 204,438,120 209,115,498 139,994,994 Pamba 103,498 37,444 42,916 55,618 159,154,423 48,186,713 77,582,974 147,135,803 Pareto 1,111 1,295 1,476 961 6,373,000 7,821,000 6,909,000 5,484,923 Mkonge 21,028 27,496 30,827 17,294 35,927,527 44,713,435 53,453,476 29,429,016 Jumla 491,461 395,301 436,801 363,061 767,212,402 588,502,676 743,146,045 693,038,633 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022/2023 ** Uuzaji wa mazao unaendelea 139. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha ubora wa mazao, hususan mahindi na karanga kwa ajili ya usalama wa chakula na masoko ya mazao hayo, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC imeendelea na ujenzi wa Kituo cha Udhibiti wa Visumbufu Kibaolojia (Kibaha) ambapo hadi kufikia Aprili, 2023 ujenzi umefikia asilimia 99. Kukamilika kwa kituo hicho kutaimarisha utafiti na uzalishaji wa wadudu rafiki kwa ajili kudhibiti visumbufu vya mazao hususan kuvu wanaozalisha sumukuvu. 65 140. Vilevile, TANIPAC imeanza ujenzi wa Maabara Kuu ya Kilimo iliyopo Mtumba - Dodoma ambapo ujenzi umefikia asilimia sita (6). Kukamilika kwa Maabara hiyo kutaongeza uwezo wa nchi wa kupima kiwango cha sumukuvu katika mazao ya chakula hususan mahindi na karanga na hivyo kuimarisha jitihada za Serikali katika uzalishaji wa chakula salama. 141. Mheshimiwa Spika, ujenzi wa Kituo Mahiri cha Usimamizi wa Mazao Baada ya Kuvuna (Mtanana – Kongwa) umefikia wastani wa asilimia 70. Kituo hicho, kitatumika kusambaza teknolojia za uhifadhi na usindikaji wa mazao ya chakula pamoja na kuboresha biashara ya mazao. Vilevile Wizara kwa kushirikiana na mradi wa AGRI – Connect imekamilisha ujenzi wa masoko ya kuuzia mbogamboga, matunda na viungo katika Halmashauri za Rungwe, Busokelo na Ileje. 4.9 Kuimarisha Mifumo ya Upatikanaji wa Mitaji 142. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na wadau wa kilimo imeanzisha Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo ambapo, Amri (Sehemu ya Kanuni za Sheria ya Fedha ya mwaka 2022) ya kuanzishwa mfuko huo imeidhinishwa na Waziri wa Fedha na Mipango kwa ajili ya kuchapwa kwenye Gazeti la Serikali. Mfuko huo utachochea ukuaji wa maendeleo ya sekta ya mazao ya kilimo; kufidia bei za mazao inaposhuka; kutoa ruzuku ya pembejeo za kilimo (mbolea, mbegu bora, viuatilifu); kuchochea uwekezaji katika shughuli 66 za utafiti wa kilimo; na kuwajengea uwezo wakulima, wasindikaji, maafisa ugani na watafiti wa kilimo. 143. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kushirikiana na taasisi za fedha kutoa mikopo yenye riba nafuu kwenye Sekta ya Kilimo ili kuwezesha upatikanaji wa mitaji kwa wakulima hadi kufikia Aprili 2023, Benki ya Maendeleo ya Kilimo (TADB) imetoa mikopo ya Shilingi Bilioni 169.656 kwa ajili ya kufanikisha uzalishaji katika Sekta ya Kilimo. 144. Vilevile, mikopo ya Shilingi Bilioni 57.486 imetolewa kwa Vyama vya Ushirika vitano (5) na kampuni mbili (2) kwa ajili ya ununuzi wa kahawa katika Mikoa ya Kagera, Mara na Mbeya kwa msimu wa mwaka 2022/2023. Pia, mikopo ya Shilingi Bilioni 21.71 imetolewa kwa Vyama vya Ushirika vitatu (3) na kampuni moja (1) kwa ajili ya ununuzi wa pamba katika msimu wa mwaka 2022/2023. Kadhalika, TADB imetoa Shilingi Bilioni 17.52 kwa ajili ya ununuzi wa mazao mbalimbali. 145. Mheshimiwa Spika, mikopo hiyo, imenufaisha wakulima 123,897 wanaojihusisha na kilimo mazao, mifugo na uvuvi. Vilevile, TADB kupitia mfuko wa dhamana kwa wakulima wadogo (Small- holder Credit Guarantee Scheme- SCGS) imetoa dhamana ya mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 17.64 na kunufaisha wananchi 1,499 wanaojihusisha na kilimo mazao, mifugo na uvuvi katika Mikoa 20. Aidha, kupitia mfuko huo, dhamana ya mikopo ilitolewa kupitia Benki washirika nane (8) na kuwanufaisha wakulima, wafugaji na wavuvi 67 wanaojihusisha na biashara ndogo na za kati za kilimo (SMEs) na Vyama vya Ushirika vya Msingi. 146. Mheshimiwa Spika, katika mwaka wa fedha wa 2021/2022 Benki ya CRDB imetoa mikopo ya kilimo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 801. Kati ya mikopo hiyo, Shilingi Bilioni 494 wamepatiwa AMCOS 472 kwa ajili ya shughuli mbalimbali za kilimo, mifugo, misitu na uvuvi. Vilevile, Benki ya NMB imetoa mikopo katika Sekta ya Kilimo yenye thamani ya Shilingi Trilioni 1.62. Mfuko wa Pembejeo za Kilimo 147. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023, kupitia Mfuko wa Pembejeo za Kilimo imetoa mikopo 20 yenye thamani ya Shilingi 704,278,062.50 Jedwali Na. 8. Vilevile, Wizara kupitia AGITF imeanzisha huduma ya soft loan kwa ajili ya kuwawezesha vijana na wanawake kupata mitaji ili kuwawezesha kushiriki katika shughuli za kilimo. Kwa kuanzia huduma hiyo imewezesha upatikanaji wa mikopo ya Shilingi Milioni 200. 68 Picha Na. 12: Mheshimiwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania akiwakabidhi vijana wa BBT mfano wa hundi ya milioni mia mbili (200) kwa ajili ya shughuli za kilimo kwa vijana hao kwenye mashamba makubwa ya Pamoja(block farms), Chinangali-Dodoma Jedwali Na. 8: Mikopo Iliyotolewa kwa Wakulima Na Aina ya Mikopo Idadi ya wakopaji Thamani ya Mikopo 1. Matrekta mapya 3 163,500,000.00 2. Miundombinu ya kilimo,Ufugaji na uvuvi 6 251,278,062.50 3. Shughuli za shamba (Farm operations) 7 153,000,000.00 4. Mitambo ya kuvunia (combine harvestor) 1 74,000,000.00 5. Mashine ya kuongeza thamani ya mazao 1 40,000,000.00 6. Pembejeo 1 10,000,000.00 7. Power tiller 1 12,500,000.00 Jumla 20 704,278,062.50 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 69 4.10 Kuimarisha Miundombinu ya Kuhifadhi Mazao ya kilimo 148. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Bunge lako Tukufu liliidhinisha Shilingi Bilioni 24 kwa ajili ya ujenzi wa ghala 70 za kuhifadhi mazao katika ngazi ya Kata na Vijiji. 149. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu, kuwa hadi kufikia Aprili 2023, ujenzi wa ghala 28 katika Halmashauri za Wilaya za Songea, Madaba na Namtumbo umeanza. 150. Mheshimiwa Spika, vilevile, Wizara ilipanga kukamilisha ujenzi wa ghala 14 kupitia mradi wa TANIPAC; kukamilisha ujenzi wa ghala tisa (9) na vihenge 56 kupitia mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi unaotekelezwa na NFRA; na kukamilisha ukarabati wa ghala 17 katika Halmashauri za Songea na Madaba. 151. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili 2023, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC imekamilisha ujenzi wa ghala 10 za Mrijo chini (Chemba), Busondo (Nzega), Kizimbani (Unguja), Ikindiro (Itilima), Nyakasungwa (Buchosa), Msangila (Bukombe), Mangaka (Nanyumbu), Chakwale (Gairo), Nyakitonto (Kasulu), na Kagezi (Kibondo). Kadhalika, ujenzi wa ghala nne (4) zilizobaki za Engusero - Kiteto, Endanoga - Babati, Ole-Dodeani - Pemba na Lumecha - Namtumbo umefikia wastani wa asilimia 82. 70 152. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa Mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi umefikia wastani wa asilimia 85 ambapo ujenzi wa miundombinu ya uhifadhi katika Mikoa ya Ruvuma (Songea), Njombe (Makambako), Songwe (Mbozi), Dodoma na Shinyanga umefikia asilimia 75.5 na ujenzi wa miundombinu ya uhifadhi katika mikoa ya Katavi (Mpanda), Rukwa (Sumbawanga) na Manyara (Babati) umekamilika. Ujenzi wa ghala na vihenge uliokamilika ni kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na.9. Jedwali Na. 9: Miundombinu ya Uhifadhi wa Nafaka iliyokamilika Eneo la Mradi Aina ya Miundombinu Idadi Uwezo wa kuhifadhi (Tani) Babati Vihenge 8 25,000 Ghala 2 15,000 Mpanda Vihenge 6 20,000 Ghala 1 5,000 Sumbawanga Vihenge 6 20,000 Ghala 1 5,000 Jumla 90,000 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 153. Mheshimiwa Spika, vihenge na ghala zilizoko Babati zimezinduliwa na Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 22 Novemba, 2022. 71 Picha Na.13: Uzinduzi wa Vihenge vya Kisasa na ghala ya kuhifadhia Nafaka Mkoani Manyara-Babati. Picha Na.14: Vihenge vya kisasa na ghala ya kuhifadhia Nafaka vilivyo jengwa Babati - Manyara 72 154. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023, kwa kushirikiana na mradi wa AGRI-Connect imekamilisha ujenzi wa kiwanda cha usindikaji wa mazao kilichopo Mbeya mjini; ukarabati na upanuzi wa kiwanda cha kusindika mazao ya kilimo kilichopo Mpanda pamoja na ununuzi wa vifaa; na ujenzi wa ghala la kisasa lenye uwezo wa kuhifadhi tani 650 za vitunguu katika Halmashauri ya Mbarali. 4.1 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika 155. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/ 2023 Wizara kupitia Tume ya Maendeleo ya Ushirika ilipanga kuendelea kuratibu uanzishwaji wa Benki ya Maendeleo ya Ushirika; kukagua Vyama vya Ushirika 6,150; kuiwezesha COASCO kufanya ukaguzi wa Vyama; kuratibu na kusimamia uendeshwaji wa minada, masoko na mauzo ya mazao ya wakulima kupitia Vyama vya Ushirika; na kuanzisha mfumo wa TEHAMA wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika (MUVU). 156. Mheshimiwa Spika, Hadi kufikia Aprili 2023, mtaji wa Benki ya Taifa ya Maendeleo ya Ushirika hiyo umeongezeka kutoka Shilingi Bilioni 1.7 mwaka 2020/2021 hadi Shilingi Bilioni 5.2. Lengo ni kufikisha mtaji wa Shilingi Bilioni 15 unaotakiwa kisheria ili iweze kusajiliwa kama Benki ya Taifa ya Ushirika. Uanzishwaji wa Benki hiyo utawezesha kuhudumia soko la kifedha lililo nje ya mfumo rasmi wa kifedha na kutoa huduma jumuishi zankifedha kwa wanaaushirika. 73 157. Mheshimiwa Spika, COASCO imekagua vyama 6,005 sawa na asilimia 97 ya lengo na kubaini vyama 339 sawa na asilimia 5.65 vilipata hati inayoridhisha (Safi), Vyama 2,393 sawa asilimia 39.85 vilipata hati yenye shaka, vyama 1,198 sawa asilimia 19.95 vilipata hati mbaya, na vyama 2,075 sawa na asilimia 34.55 vilipata hati isiyokuwa na maoni (Chafu). 158. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha usimamizi wa vyama vya ushirika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika imekagua Vyama vya upili 21 na Vyama vya Ushirika vya Msingi 2,972 kati ya vyama 7,300. Ukaguzi huo, umebaini kutokuwepo kwa mifumo ya udhibiti wa ndani, kuwepo kwa madeni ya Vyama, uthaminishaji wa mali na taarifa za fedha kutoandaliwa kulingana na viwango vya kimataifa vya kiuhasibu. 159. Mheshimiwa Spika, kutokana na mapungufu hayo, Tume imetoa mafunzo kwa watendaji wa Vyama vya Ushirika 116 kuhusu uandishi wa vitabu, viongozi wa vyama kutakiwa kujieleza.Aidha tume iliandaa na kusambaza miongozo 15 ya usimamizi wa Vyama vya Ushirika ikiwa ni moja ya hatua ya uimarishaji wa uendeshaji na usimamizi wa Vyama vya Ushirika nchini. 160. Mheshimiwa Spika, Tume imeendelea kuhakikisha kuwa mazao ya wakulima yanauzwa kwa bei ya ushindani na tija kwa kusimamia matumizi ya mifumo rasmi ya masoko kama vile mauzo kupitia minada, masoko ya moja kwa moja kupitia Vyama vya 74 Ushirika na kilimo cha mkataba. Hadi kufikia Aprili 2023, tani 1,826,850.97 za mazao ya tumbaku, korosho, pamba, kahawa, ufuta, kakao, mkonge, chai, mbaazi, soya, zabibu, miwa na maharage zimeuzwa kwa thamani ya Shilingi 1,752,128,795,530 ikilinganishwa na tani 597,298.58 zenye thamani ya Shilingi 1,552,635,769,446 katika msimu wa 2021/2022. Thamani ya mauzo ya mazao hayo imeongezeka kwa asilimia 11.3. 161. Mheshimiwa Spika, Tume imeanzisha mfumo wa TEHAMA wa usimamizi wa vyama vya Ushirika (MUVU). Hadi kufikia Aprili 2023, vyama 4,661 vimesajiliwa katika mfumo huo. Aidha, Tume imetoa mafunzo kuhusu utumiaji wa Mfumo huo katika ngazi ya Mikoa na Halmashauri ambapo wanufaika ni Maafisa TEHAMA 30, Warajis Wasaidizi wa Mikoa 26, Watendaji wa Bodi za Mazao 74, Maafisa Ushirika 421, Mameneja 2,482 wa vyama na Wahasibu 102. Vilevile, Tume imeunganisha mfumo wa MUVU kwenye mfumo uunganishi wa Serikali (GeSB) na Mfumo wa mizani ya kidigitali ili kudhibiti wizi wa mazao ya wakulima. 162. Mheshimiwa Spika, Tume imehamasisha vijana, wanawake na watu wenye ulemavu 4,177 wanaofanya shughuli za kiuchumi kuanzisha au kujiunga na vyama vya ushirika kwa muundo wa madirisha (Madirisha Business Model) katika mikoa ya Geita, Tabora na Dar-es salaam. Muundo huo unahusisha kila nyanja ya uchumi kuwa na dirisha ndani ya ushirika. 75 163. Kupitia Maadhimisho ya Siku ya Ushirika Duniani, Tume imehamasisha wananchi 1,905 na kufanikiwa kuunda vyama 49 vya ushirika katika Mikoa ya Morogoro, Dodoma, Kagera, Manyara, Simiyu, Songwe, Tabora na Tanga. Vilevile, uhamasishaji umefanyika kwa vikundi 113 vya wakulima wa mazao ya bustani katika Mikoa ya Arusha, Mbeya, Njombe na Manyara ambapo vyama 15 vya ushirika vimesajiliwa na vikundi 49 vyenye jumla ya wakulima 2,181 vinaendelea na usajili. 164. Kadhalika, kupitia uhamasishaji huo hadi kufikia Aprili 2023 Vyama vya Ushirika 7,300 vyenye idadi ya wanachama 8,358,326 vimesajiliwa. Kati ya hivyo, vyama 4,252 ni vya Kilimo na Masoko (AMCOS), vyama 2,034 ni Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo (SACCOS) na 1,014 ni vyama vinavyojishughulisha na shughuli mbalimbali ikiwemo ufugaji wa nyuki na uvuvi. 4.2 Kuhamasisha Kilimo cha Mashamba makubwa ya Pamoja (Block Farms and Agricultural Parks) 165. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Bunge lako Tukufu liliidhinisha Shilingi Bilioni 3 kwa ajili kuainisha, kutenga, kupima na kulinda ardhi ya kilimo kwa lengo la kuwa na Benki ya ardhi kwa ajili ya uwekezaji wa mashamba makubwa ya pamoja yatakayojengewa miundombinu muhimu. 76 166. Mheshimiwa Spika, Wizara imedhamiria kuongeza upatikanaji wa mashamba makubwa ya Pamoja kutoka 110 mwaka 2020 hadi 10,000 ifikapo mwaka 2030 kwa lengo la kuendeleza uwekezaji katika mazao ya mbegu za mafuta, nafaka na mazao ya bustani. Ili kufikia lengo hilo, Wizara katika mwaka 2022/2023, imeainisha, imepima na kuweka mawe ya upimaji kwa ajili ya kuyapatia hati miliki mashamba makubwa ya pamoja 26 yenye jumla ya ekari 264,841.5 katika Mikoa ya Kigoma (ekari 36,719.75), Mbeya (ekari 52,165), Njombe (ekari 87,000), Singida (ekari 50,000), Dodoma (ekari 33,453) na Kagera (ekari 5,503.75) (Kiambatisho Na. 10). Aidha, Wizara inaendelea kuainisha mashamba makubwa ya pamoja na kuhamasisha Sekta binafsi kuanzisha na kuwekeza katika mashamba makubwa ya pamoja. 167. Mheshimiwa Spika, mashamba hayo yatatumika kwa ajili ya utekelezaji wa programu ya Jenga Kesho Iliyo Bora. Kadhalika, Wizara imepima afya ya udongo katika mashamba hayo ili kushauri mazao stahiki na matumizi sahihi ya mbolea. Hatua inayofuata ni kushirikiana na Halmashauri husika kupima na kupata hati za umiliki za mashamba hayo. Mpango wa mashamba makubwa ya pamoja ulizinduliwa na Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 20 Machi, 2023, katika shamba la Chinangali lililopo Mkoa wa Dodoma. 77 168. Aidha, Wizara kwa kushirikana na Halmashauri za Wilaya ya Chamwino na Bahi imekamilisha upimaji wa mashamba ya Mlazo- Ndogowe (hekta 4,581.2), Membe (hekta 3,200) na Ikumbulu (hekta 1,440) na kupatiwa hati ya umiliki pacha wa Wizara ya Kilimo na Halmashauri za wilaya husika. 169. Mheshimiwa Spika, mashamba hayo yamepimwa afya ya udongo na hekta 520 katika shamba la Mlazo-Ndogowe zimesafishwa kwa ajili ya matumizi ya kilimo. Pia, Wizara imelipa fidia ya shamba la Chinangali lenye ukubwa wa hekta 160 kwa ajili ya uanzishwaji wa mashamba makubwa ya pamoja na programu ya vijana ya Jenga Kesho iliyo Bora (Building a Better Tomorrow - BBT). 78 Picha Na. 15: Kituo atamizi cha vijana wa Jenga Kesho iliyo Bora (BBT) kilichopo Bihawana Mkoa wa Dodoma. 6.1 Ushiriki wa Vijana katika Sekta ya Kilimo 170. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023, ilipanga kuongeza ajira za vijana na wanawake 1,000,000 kwenye Sekta ya Kilimo ifikapo mwaka 2025 kwa kuanzisha programu ya vijana inayojulikana kama Jenga Kesho Iliyo Bora (BBT). 171. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa Wizara imeanzisha na inatekeleza programu ya miaka minane (8) 2022-2030 ya Jenga Kesho iliyo Bora yenye lengo la kuongeza ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo kwa kuwapatia mafunzo ya kilimo biashara, kuwahakikishia upatikanaji wa ardhi, mitaji na masoko. Programu hiyo, inatekelezwa nchi nzima kwa kushirikiana na Washirika wa Maendeleo na Sekta binafsi. Aidha, program hiyo inahusisha kilimo cha mashamba makubwa ya pamoja. 172. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha utekelezaji wa programu ya BBT, Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alizindua mpango wa mashamba makubwa ya pamoja tarehe 20 Machi, 2023 katika shamba la pamoja la Chinangali katika Halmashauri ya Wilaya ya Chamwino katika Mkoa wa Dodoma. 79 173. Hadi kufikia Aprili, 2023 ekari 264,841.5 za mashamba makubwa ya pamoja katika Mikoa ya Kigoma, Mbeya, Njombe, Singida, Dodoma na Kagera zimepimwa na kuwekwa mawe ya upimaji kwa ajili ya kuyapatia hati miliki ili yatumike katika utekelezaji wa program hiyo. Aidha, mashamba yaliyoainishwa yatagawiwa kwa vijana waliochaguliwa na kupatiwa mafunzo ya kilimo biashara. Picha Na.16: Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan akizindua Mpango wa Kilimo cha Mashamba Makubwa ya Pamoja Chinangali - Dodoma 174. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha ushiriki wa vijana kwenye kilimo, Wizara kupitia tovuti www.bbt.kilimo.go.tz ilitangaza vijana wajitokeze kuomba kujiunga na mafunzo ya kilimo biashara yatakayotolewa katika vituo atamizi. Kupitia 80 tangazo hilo, vijana 20,227 waliomba ambapo kati ya hao wanawake ni 4,722 na wanaume ni 15,505. 175. Aidha, Wizara imekamilisha taratibu za uchambuzi ambapo vijana 812 wamekidhi vigezo vya kupata mafunzo ya kilimo biashara katika awamu ya kwanza. Kati ya hao, wanawake ni 282 na wanaume 530. Pia, vijana hao wamewasili katika vituo atamizi 13 na mafunzo yanaendelea. Mafunzo hayo yanatolewa kwa kipindi cha miezi minne (4) na yatakamilika Agosti 2023 ambapo uchambuzi wa kundi la pili na tatu unaendelea. Baada ya kuhitimu mafunzo hayo, vijana na wanawake hao watapatiwa mashamba yenye ukubwa usiozidi ekari 10 kulingana na aina ya mazao. Mashamba hayo watakayopewa watapewa umiliki (sub leasing) kwa miaka 66 na kumilikishwa ardhi. Picha Na. 17: Vijana wakipatiwa mafunzo ya uzalishaji wa miche katika kituo Atamizi cha Bihawana Mkoa wa Dodoma kupitia Programu ya Jenga Kesho iliyo Bora (BBT). 81 176. Mheshimiwa Spika, programu hii inahusisha upatikanaji wa vijana, kuwapatia ardhi na mafunzo kwani haina tija kijana kumpa mafunzo na kumrudisha mtaani. Ni ukweli kwamba umiliki wa ardhi ni nyenzo muhimu ya kuwakomboa vijana na wanawake kiuchumi na kama tusipofanya maamuzi ya kuwamilikisha vijana na wanawake ardhi sasa, ipo siku Taifa letu litakuwa na raia ambao wengi wao ni vibarua katika ardhi yao na hawamiliki nyenzo za uzalishaji. 177. Mheshimiwa Spika, kama anakuja mwekezaji leo katika Taifa letu tunampokea na kumpatia ardhi, vivutio vyote vya kodi anavyovitaka na sisi viongozi wote tunapiga naye picha, tutakuwa viongozi wa ajabu kama hatutawawezesha kwa makusudi raia wetu umiliki wa nyenzo za uzalishaji hasa ardhi, fursa za mitaji na teknolojia za kisasa ni lazima uchumi wa Taifa letu umilikiwe na Watanzania na ardhi ni silaha namba moja. 178. Mheshimiwa Spika, Wizara inaendelea kusafisha mashamba katika Kituo na Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo ili kutoa mafunzo ya kilimo kwa vijana ambao baada ya kuhitimu watapewa mashamba kutekeleza mpango wa BBT. Kituo na Vyuo hivyo ni Bihawana (ekari 22); Mlingano (ekari 4); Uyole (ekari 3); Mubondo (ekari 10); Ukiriguru (ekari 8.9); NSI - Kidatu (ekari 2.4); Horti Tengeru (ekari 4); Mtwara (ekari 10); Ilonga (ekari 3.5); na Tumbi (ekari 10). 179. Mheshimiwa Spika, nitumie Bunge lako tukufu kumshukuru Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu 82 Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa juhudi zake za kuhamasisha vijana na wanawake kushiriki kwenye kilimo kupitia Progamu ya Jenga Kesho iliyo Bora almaarufu kama Building a Better Tomorrow - BBT. Pia, ninamshukuru kwa kuamua kwa makusudi kuanza safari ya kuwamilikisha Watanzania ardhi na kujenga wawekezaji wa ndani ambao watamiliki nyenzo za uzalishaji ili kukabiliana na changamoto za ukoloni mamboleo. 180. Programu hii itawawezesha vijana na wanawake kupata ardhi ya kilimo, mafunzo ya kilimo biashara, teknolojia za kilimo, mitaji na kuwaunganisha na masoko na kuwaweka wawekezaji wakubwa katika mashamba hayo watakaonunua na kuongeza thamani ya mazao. Wawekezaji hao watapewa ardhi, watapimiwa afya ya udongo, watapewa sub leasing tittle ya miaka 66 na kuingia mikataba ya utendaji na Wizara ya Kilimo. Vilevile, programu hii imeweka msukumo katika mabadiliko ya fikra na mazingira ya kibiashara miongoni mwa vijana na wanawake kwa lengo la kubadili mtazamo wa kuendesha shughuli za kilimo kama shughuli ya kiuchumi na kibiasharana na siyo shughuli ya kujikimu ama shughuli ya watu walioshindwa maisha. 4.3 Kuimarisha Kilimo Anga 181. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha kituo cha Kilimo Anga kwa kukamilisha matengenezo ya ndege na taratibu za ununuzi wa ndege mpya moja ili kuondokana na utegemezi wa ndege za nje kwa ajili ya udhibiti wa visumbufu vya 83 mazao. Hadi Aprili, 2023 Wizara imekamilisha matengenezo ya ndege ya kunyunyuzia viuatilifu iliyokuwa Nairobi nchini Kenya na taratibu za kuirejesha nchini zinaendelea. 182. Vilevile, manunuzi ya ndege mpya kwa ajili ya shughuli za udhibiti wa visumbufu kwa njia ya anga yamefikia hatua ya tathmini ya kampuni tatu (3) zilizoainishwa kwa ajili ya utengenezaji wa ndege maalum za udhibiti wa visumbufu. 183. Mheshimiwa Spika, imefika wakati kama nchi kujitegemea katika udhibiti wa nzige, kweleakwelea na visumbufu vingine vya milipuko kwa kutumia ndege zetu za unyunyuziaji badala ya kuendelea kutegemea ndege za mashirika ya nje. 5.0 UZALISHAJI WA MAZAO 5.1 Mazao Asilia ya Biashara 184. Mheshimiwa Spika, katika msimu wa 2022/2023, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara umefikia tani 951,727.77 sawa na asilimia 65.06 ya lengo la kuzalisha tani 1,462,800 (Jedwali Na.10). Hata hivyo mavuno yanatarajiwa kuongezeka kwa kuwa msimu wa kilimo unaendelea. 84 Jedwali Na. 10: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara (Tani) Mwaka 2020/2021 hadi 2022/2023. Aina ya Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Pamba 122,836 144,792 173,677 Kahawa 73,027 66,837 80,301 Chai 27,510 24,825 8,047** Pareto 2,412 2,694 3,150** Tumbaku 58,508 70,699 125,592*** Korosho 210,786 240,158 182,270.045 Mkonge 36,170 44,151 48,262.99** Sukari 367,718 379,280 456,019.73 Jumla 898,967 973,436 951,727.77 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 ** Uvunaji wa mazao unaendelea *** Matarajio ya uzalishaji (Haikujumuishwa) Zao la Mkonge 185. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili, 2023, uzalishaji wa singa za mkonge umefikia tani 48,262.99 sawa na asilimia 80.4 ya lengo la kuzalisha tani 60,000. Aidha, Bodi ya Mkonge Tanzania imetoa mafunzo ya kilimo bora cha mkonge kwa wakulima wadogo 3,952 na wakulima wakubwa 17 ikilinganishwa na lengo la 8,000 na 39, mtawalia na mafunzo yanaendelea. Vilevile, Bodi imewaunganisha wakulima 2,500 na soko kwa mfumo wa zabuni ikilinganishwa na lengo la wakulima 2,400. Pia, imehamasisha uanzishwaji wa viwanda vinne (4) vidogo vya kuchakata mkonge katika Wilaya za Korogwe, Mkinga, Kishapu na Singida vijijini. Kadhalika, Bodi imepima na kugawa hekta 3,829.88 za ardhi kwa wakulima 2,394 wa Wilaya za Kilosa na Korogwe kwa ajili ya kuendeleza kilimo cha zao la mkonge. 85 Picha Na.18: Shamba la Mkonge lililoendelezwa Kingolwira – Morogoro Zao la Tumbaku 186. Mheshimiwa Spika, katika msimu wa 2021/2022, uzalishaji wa tumbaku umefikia tani 70,699 ikilinganishwa na tani 58,295 mwaka 2020/2021. Ongezeko hilo limetokana na matumizi sahihi ya pembejeo za kilimo na huduma bora za ugani. Vilevile, katika msimu wa uzalishaji wa 2022/2023, wakulima 86,493 wameingia mikataba na wanunuzi ya kuzalisha tani 125,592. 187. Aidha, kiwanda cha tumbaku kilichokuwa kimefungwa cha TLTC kimepata mwekezaji mpya ambaye ni Kampuni ya Mkwawa Leafy Tobacco 86 Processor Limited (MLTL). Kampuni hiyo imenunua na kusindika tani 7,518 za tumbaku na imeingia mkataba wa kununua tani 41,605 za tumbaku kutoka kwa wakulima katika msimu wa kilimo 2022/2023. Vilevile, Kampuni hiyo imeanza ujenzi wa Kiwanda cha sigara katika Mkoa wa Morogoro na kitazinduliwa na kuwekwa jiwe la msingi na Mheshimiwa Rais Julai, 2023. Bodi ya Tumbaku Tanzania imeendelea kutoa mafunzo kuhusu kanuni bora za kilimo cha tumbaku kwa wakulima 20,958 wa Mikoa ya Tabora na Katavi. Zao la Pareto 188. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa pareto umefikia tani 3,150 mwaka 2022/2023 ikilinganishwa na lengo la kuzalisha tani 2,800 sawa na ongezeko la takriban tani 350. Ongezeko hilo limetokana na uzingatiaji wa kanuni bora za kilimo na matumizi ya mbegu bora. Aidha, TARI kwa kushirikiana na Bodi ya Pareto Tanzania ilipanga kuzalisha kilo 2,000 za mbegu za pareto. Ili kufikia lengo hilo TARI imepanda mbegu zilizothibitishwa katika eneo lenye ukubwa wa ekari 30. Kadhalika, TARI imekusanya vizazi 52 vya pareto kutoka Mikoa ya Mbeya, Songwe na Njombe. Vizazi hivyo, vimepandwa katika kituo cha TARI Uyole kwa ajili ya utafiti ili kupata mbegu bora. 189. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto Tanzania imetoa mafunzo kuhusu mbinu bora za kilimo cha Pareto kwa wakulima 3,100 katika Halmashauri za Mbeya, Ileje, Makete, Mufindi, Rungwe, Arusha na Meru. Aidha, Bodi imetoa mafunzo kuhusu uendeshaji wa ushirika kwa 87 wakulima katika Halmashauri za Makete, Mbeya, Mufindi na Ileje. Zao la Chai 190. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Wizara kupitia Bodi ya Chai Tanzania ililenga kuzalisha tani 30,000 za chai kavu ambapo hadi kufikia Aprili, 2023 uzalishaji umefikia tani 8,047 na uzalishaji unaendelea. Pia, Wizara kupitia Bodi ya Chai imesimamia ukarabati wa kiwanda cha chai cha Mponde ambapo hadi kufikia Aprili, 2023 uzalishaji wa chai umefikia tani 44 za majani mabichi na tani 90 za chai kavu. Vilevile, Bodi kwa kushirikiana na wadau imeendelea kufufua shamba la chai la Kilolo ambapo hadi kufikia Aprili, hekta 32 zimefufuliwa. Picha Na.19: Shamba la chai lililopo Mkoa wa Njombe 88 191. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Chai kwa kushirikiana na wadau muhimu imeendelea na maandalizi ya uanzishwaji wa mnada wa chai wa kidigitali utakaokuwa Dar es Salaam ambapo hadi Aprili 2023, imekamilisha maandalizi ya kanuni za soko; ukaguzi wa ghala la kampuni binafsi ya BRAVO litakalotumika kwa shughuli za mnada. Aidha, Mamlaka ya Soko la Bidhaa imekamilisha mfumo wa soko la chai. Vilevile, Bodi inaendelea kusajili wanunuzi wa chai kutoka nje ya nchi ambao watashiriki katika mnada wa chai. Mnada huo unatarajiwa kuanza shughuli zake mwishoni mwa mwezi Mei, 2023. Zao la Korosho 192. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili 2023, uzalishaji wa korosho umefikia tani 182,270.045 ikilinganishwa na lengo la kuzalisha tani 400,000. Uzalishaji huo mdogo umetokana na athari za mabadiliko ya hali ya hewa ambapo maua ya korosho yaliathirika. Vilevile, Bodi ya Korosho Tanzania inaendelea kuimarisha usimamizi wa zao la korosho ikiwemo kuanzisha mashamba makubwa ya pamoja ya korosho yenye ukubwa wa ekari 22,000 na 20,000 yaliyopo Manyoni na Lindi, mtawalia. 193. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na Halmashauri za Chunya, Madaba, Nanyumbu, na Mtama - Lindi imeanzisha mashamba yenye ekari 2,000; 2,000; 500; na 100 mtawalia na taratibu zinaendelea kupata ekari 5,000 katika wilaya ya Rufiji kwa ajili ya kilimo cha korosho. 89 194. Mheshimiwa Spika, Bodi imesambaza miche takriban 11,000 kwa ajili ya kupanda kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 160 zilizopo Ikungi Singida za kampuni ya Jitegemee. Aidha, Bodi imeendelea kuhamasisha uwekezaji wa viwanda vya kubangua korosho ambapo kampuni ya Out-grower imeanzisha kiwanda cha kubangua korosho katika Halmashauri ya Mkinga Mkoa wa Tanga. Kiwanda hicho kina uwezo wa kubangua tani 300 za korosho ghafi kwa siku. 195. Vilevile, Bodi ya Korosho imeendelea kuratibu ujenzi wa kiwanda na ghala la korosho lililopo Manyoni ambapo ujenzi umefikia asilimia 50; imesambaza mashine ndogo 100 za kubangua korosho katika maeneo ya uzalishaji; na kupeleka wataalam wa ugani (subject matter specialists) watano (5) wa zao la korosho katika Wilaya ya Manyoni ambao wamepewa pikipiki kwa ajili ya kurahisha utaoji wa huduma za ugani. Zao la Kahawa 196. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Kahawa Tanzania katika mwaka 2022/2023, ilipanga kuzalisha tani 72,000 ambapo hadi kufikia Aprili 2023 tani 80,301 za kahawa safi zimezalishwa. Kati ya hizo, Arabika ni tani 38405 na Robusta ni tani 41,896 na uvunaji unaendelea. Vilevile, Bodi ya kahawa imeboresha mfumo wa masoko ya kahawa kwa Mkoa wa Kagera ambapo kahawa ya maganda imeuzwa kwenye mnada kwa njia ya kieletroniki. Mfumo huo, umewezesha kuongezeka kwa bei ya kahawa ya Robusta kutoka wastani wa Shilingi 1,300 hadi 1,400 90 kwa kilo katika msimu 2021/2022 hadi wastani wa Shilingi 2,000 kwa kilo katika msimu 2022/2023 kutokana na ushiriki wa wanunuzi wengi. 197. Mheshimiwa Spika, Bodi imesambaza mizani za kidigitali 300 katika vituo vya kuuza kahawa katika Mkoa wa Kagera na ukarabati wa ghala 50 umefanyika. Vilevile, hadi Aprili, 2023 jumla ya miche bora ya kahawa 8,894,120 imezalishwa ambapo Arabika ni miche 5,169,858 na Robusta ni miche 3,724,262. Kati ya miche iliyozalishwa miche 5,977,868 imesambazwa kwa wakulima na usambazaji unaendelea. Picha Na.20: Zao la kahawa likiwa shambani 91 Zao la Pamba 198. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania katika mwaka 2022/2023, ilipanga kuzalisha pamba tani 350,000 ambapo hadi kufikia Aprili 2023 tani 173,677 zimezalishwa. Lengo halikufikiwa kutokana na athari za mabadiliko ya hali ya hewa. Aidha, katika msimu wa kilimo 2022/2023, Bodi imenunua na kusambaza jumla ya ekapaki 12,650,000 kwa wakulima. Vilevile, jumla ya majembe 500 ya palizi yanayokokotwa na wanyamakazi yamenunuliwa na yanaendelea kukopeshwa kwa wakulima. Kadhalika, Bodi imeendelea na kampeni ya kuhamasisha upandaji kwa nafasi mpya ya Sentimita 60 kwa 30 ambapo mikoa 17 inayozalisha pamba imefikiwa. 199. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza upatikanaji wa mbegu bora za pamba, Bodi kwa kushirikiana na TARI, WFP-Tanzania na mradi wa “Beyond Cotton Project” inaendelea na ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika shamba la mbegu za pamba lenye jumla ya hekta nane (8) lililopo Nkanziga katika Wilaya ya Misungwi ambapo ujenzi umefikia asilimia 35. 200. Kadhalika, TARI kupitia mradi wa “Beyond Cotton Project” imenunua mashine tatu (3) za kuandaa shamba, zana tatu (3) za kupalilia, zana 600 za kupandia pamba, mashine ya kutengenezea mkaa kutokana na mabaki ya pamba, pikipiki tatu (3) kwa ajili ya kuimarisha usimamizi na mashine rahisi ya kutengenezea majora. Pia, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania imenunua ndege zisizo na rubani 20 92 ili kurahisisha udhibiti wa visumbufu vya zao la pamba. Picha Na.21: Ndege zisizo na rubani (drones) zilizonunuliwa na Bodi ya Pamba zitakazotumika katika unyunyuziaji wa viuatilifu katika mashamba ya pamba. 201. Mheshimiwa Spika, Bodi kwa kushirikiana na TARI kupitia miradi ya Beyond Cotton, Cotton Victoria na Cotton Organic Program imetoa mafunzo kuhusu kanuni bora za kilimo cha pamba kwa wakulima 5,500 kutoka katika Mikoa ya Singida, Simiyu, Mwanza, Tabora, Katavi, Mara, Geita na Shinyanga. Kadhalika, Bodi kwa kushirikiana na TARI imeendelea kuboresha zana mpya rahisi ya kupandia pamba kwa kuifunga motor na kuiwezesha kutumia 93 nishati ya mafuta ili kupunguza matumizi ya nguvu kazi. 5.2 Mazao ya Chakula 202. Mheshimiwa Spika, katika msimu wa 2021/2022, uzalishaji wa mazao ya chakula ni tani 17,148,290 ikilinganishwa na tani 18,665,217 mwaka 2020/2021 (Jedwali Na. 11). Kupungua kwa uzalishaji kumetokana na mtawanyiko wa unyeshaji wa mvua usioridhisha. Jedwali Na. 11: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Tani ‘000’) Msimu 2017/2018 -2021/2022. Zao 2017/ 18 2018/ 19 2019/ 20 2020 /21 2021 /22 Mahindi 6,273 5,652 6,711 7,039 6,417 Mchele 2,220 2,063 3,038 2,688 1,708 Ngano 57 63 77 70 62 Mtama, Uwele na Ulezi 988 1,117 1,043 1,077 1,046 Muhogo(mkavu) 2,791 2,728 2,427 2,486 2,411 Maharage na Mikunde 1,823 1,888 1,895 2,236 2,499 Ndizi (kavu) 1,132 1,135 1,358 1,443 1,290 Viazi (Vitamu na mviringo) (kavu) 1,608 1,644 1,647 1,626 1,715 Jumla 16,892 16,290 18,196 18,665 17,148 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 5.3 Mazao yenye Mahitaji Makubwa Yanayoagizwa Nje ya Nchi Zao la Miwa na Uzalishaji wa Sukari 203. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Wizara kupitia Bodi ya Sukari ilipanga kuzalisha tani 4,500,000 za miwa kwa ajili ya kuzalisha tani 450,000 za sukari ambapo hadi kufikia Aprili 2023 takribani tani 4,405,350.61 za miwa 94 zimezalishwa ambazo zimezalisha tani 456,019.73 sawa na asilimia 101.34 ya lengo la uzalishaji. Uzalishaji huo umetokana na jitihada za kupunguza upotevu wa miwa hasa kwa wakulima wa bonde la Kilombero kwa kuweka mfumo wa uvunaji kwa kanda za kijiografia, upatikanaji na matumizi ya mbolea kwa wakulima, udhibiti wa magonjwa na wadudu waharibifu na hali nzuri ya hewa katika maeneo ya uzalishaji. 204. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa miwa ya wakulima katika bonde la Kilombero umefikia tani 620,884.31 sawa na asilimia 82.8 ya lengo la kuzalisha tani 750,000. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na Tume ya Taifa ya umwagiliaji inaratibu ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya pamoja yenye ukubwa wa hekta 100 katika bonde la Kilombero. Hadi kufikia Aprili 2023 hatua za ukamilishaji wa mikataba ya usimamizi wa zabuni wa kumpata mkandarasi wa kusanifu na kusimika miundombinu ya umwagiliaji zinaendelea. 205. Mheshimiwa Spika, Kampuni ya Sukari ya Kagera imefanya upanuzi katika eneo la Kitengule lenye ukubwa wa hekta 13,000. Hadi kufikia Aprili 2023 hekta 6,120 za shamba hilo zimepandwa miwa sawa na asilimia 47 ya eneo la Mradi na kati ya hizo, hekta 1,000 zimesimikwa miundombinu ya umwagiliaji. 206. Mheshimiwa Spika, Kiwanda cha Sukari Mtibwa kilipanga kuongeza eneo la uzalishaji wa miwa lenye ukubwa wa hekta 12,000 katika shamba la 95 Dakawa linalofaa kwa kilimo cha miwa. Hadi kufikia Aprili 2023, hekta 4,500 zimelimwa sawa na asilimia 37.5. Aidha, hekta 3,406 kati ya eneo lililolimwa zimepandwa miwa na kusimikwa miundombinu ya umwagiliaji. Vilevile, ujenzi wa bwawa la kuhifadhi maji ya umwagiliaji lenye mita za ujazo 25,000,000 katika mashamba ya Mtibwa umekamilika. 207. Mheshimiwa Spika, pamoja na uzalishaji wa viwanda hivyo, pia kuna ongezeko la viwanda vipya vya Sukari ikiwemo viwanda vya Bagamoyo na Mkulazi. Aidha, Kiwanda cha Sukari Bagamoyo kimeanza uzalishaji mwezi Agosti, 2022 ambapo hadi kufikia Aprili 2023 tani 18,127.2 za sukari zimezalishwa. Kadhalika, Kampuni ya Mkulazi Holding Limited inaendelea na usimikaji wa mitambo yenye uwezo wa kuzalisha tani 50,000 za sukari kwa mwaka ambapo usimikaji umefikia asilimia 73. 208. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha uzalishaji wa sukari nchini, Bodi ya Sukari Tanzania kwa kushirikiana na Taasisi ya Utafiti (TARI-Kibaha) na Chuo cha Sukari cha Taifa (NSI) imetoa mafunzo ya kilimo bora cha miwa kwa wakulima 4,116 wa Bonde la Mbigiri na Babati-Manyara, Kilosa, Kilombero na Mvomero (Morogoro). Vilevile, TARI imesambaza mbegu za miwa tani 1,720 kwa wakulima 430 katika Mkoa wa Morogoro. Aidha, Bodi imeanzisha vitalu vya mbegu bora za miwa ekari nane (14) katika Halmashauri ya Wilaya ya Babati-Vijijini. Pia, Bodi imegawa tani 42 za mbegu kwa wakulima 12 kutoka Vyama vya Ushirika Gichamenda, Kiru six na Matumairo. 96 Zao la Ngano 209. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Wizara ilipanga kuzalisha tani 150,000 za ngano; kufufua mashamba ya ngano yaliyopo katika mikoa ya Manyara, Kilimanjaro, Arusha, Iringa, Njombe, Rukwa, Mbeya na katavi yenye jumla ya hekta 40,200; uanzishwaji wa mashamba mapya katika Mikoa ya Songwe na Dodoma, kutafiti mbegu bora za ngano zenye sifa ya kustahili maeneo yenye joto na baridi, zinazokomaa mapema na kiwango cha protein aina ya glutein kinachohitajika kwa uokaji; kuiwezesha ASA kuzalisha mbegu za ngano tani 700 na TARI kuzalisha tani 635 za mbegu ya ngano. 210. Mheshimiwa Spika, hadi kufikia Aprili, 2023 tani 61,968 za ngano zimezalishwa katika msimu wa mwaka 2021/2022. Aidha, uzalishaji wa ngano katika msimu wa mwaka 2022/2023 unaendelea; taratibu za kufufua na kuendeleza mashamba 14 yaliyokuwa chini ya lililokuwa Shirika la NAFCO (hekta 43,538) zinaendelea; na mbegu za awali za ngano tani 51.74 zimezalishwa na TARI ambazo zitazalisha mbegu zilizothibitishwa tani 20,696; na tani 267.65 za mbegu bora za ngano zimezalishwa na ASA na uzalishaji unaendelea. Vilevile, TARI imetathmini aina 322 (lines) za ngano ili kupata aina zenye mavuno mengi, ustahimilivu wa joto, baridi, ukame na zinazokidhi mahitaji ya soko. 97 Picha Na.22: Shamba la zao la ngano lililopo Basuto – Manyara Mazao ya Mafuta 211. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Wizara ilipanga kuzalisha na kusambaza tani 5,000 za mbegu ya alizeti kwa mpango wa ruzuku; kujadiliana na Wizara ya Fedha na Mipango ili kuweka motisha ya kikodi kwa viwanda vinavyozalisha mafuta ya alizeti nchini kwa kuwaondolea kodi ya ongezeko la thamani; na kuzalisha miche ya chikichi 15,625,000 ifikapo mwaka 2030 sawa na wastani wa miche 2,000,000 kwa mwaka. 98 212. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa Wizara kupitia ASA imesambaza mbegu za alizeti kwa mpango wa ruzuku ambazo zinatosheleza kupandwa katika eneo la ekari 334,667 na kuzalisha mbegu za kukamua tani 234,267 ambazo zitazalisha mafuta tani 58,567. 213. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitangazia Bunge lako Tukufu kuwa, Wizara imeiwezesha Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko (COPRA) kufanya kazi ambapo katika mwaka 2023/2024 itakaa na wadau kujadili na kupendekeza bei elekezi ya kununua alizeti kwa kilo. 214. Vilevile, ASA kwa kushirikiana na JKT, Magereza, TARI na Halmashauri za Mikoa saba (7) imezalisha na kusambaza miche ya chikichi 1,158,313 kwa mpango wa ruzuku inayotosheleza kupandwa katika eneo la hekta 9,266.49. Miche hiyo inatarajiwa kuzalisha tani 37,065.96 za mafuta ifikapo mwaka 2030 na kuzalisha ajira takribani 46,000. 215. Mheshimiwa Spika, Serikali imeweka motisha mahsusi ya kikodi kwa viwanda vya ndani vinavyozalisha mafuta ya alizeti nchini kwa kuwaondolea Kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT) kwa malighafi na vifungashio vinavyotumiwa kutengeneza mafuta ya kula yanayosafishwa mara mbili (double refine) kwa kutumia mbegu za mafuta zinazozalishwa hapa nchini. Mpango wa Serikali ni kuimarisha uzalishaji wa ndani ili kupunguza uagizaji wa mafuta ya kula kutoka nje ya nchi. Safari hiyo imeanza ambapo taarifa za Benki Kuu ya Tanzania zinaonesha 99 kuwa hadi Februari, 2022 gharama zilizotumika kuingiza mafuta ya kula (import bill) zimepungua kutoka Dola za Marekani Milioni 188.7 hadi kufikia Dola za Marekani Milioni 144.0 Februari, 2023. 216. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/2022 uzalishaji wa mazao ya mbegu za mafuta umefikia tani 1,507,564.72 ikilinganishwa na uzalishaji wa tani 1,713,178 mwaka 2020/2021. Upungufu huo umetokana na mtawanyiko wa unyeshaji wa mvua usioridhisha. Mwenendo wa uzalishaji wa mazao ya mbegu za mafuta ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na.12. Jedwali Na. 12: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mbegu za Mafuta (Tani) Mwaka 2017/2018 – 2021/2022. Aina ya zao 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 Alizeti 543,261 561,297 649,437.30 478,900 425,653.10 Karanga 370,356 376,520 631,465.23 895,219 936,799 Ufuta 133,704 227,821 228,919.80 236,162 79,170.43 Chikichi 40,500 42,176 42,386.90 58,791 60,789.90 Soya 21,321 22,953 31,460 44,106 5,152.29 Jumla 1,109,142 1,230,767 1,583,669 1,713,178 1,507,564.72 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022/2023 217. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora za mazao ya mafuta, Wizara imeviwezesha vituo vya TARI Ilonga na TARI Uyole kuzalisha tani 48.5 za mbegu bora za alizeti. Kati ya hizo, tani saba (7) ni mbegu za awali na tani 22.5 ni mbegu za msingi. Mbegu hizo, zimesambazwa kwa ASA na kampuni 15 za kuzalisha mbegu kwa ajili ya kuzalisha mbegu zilizothibitishwa. Pia, TARI kwa kushirikiana na Taasisi ya Uboreshaji Mifumo ya Masoko (Agricultural Markets Development Trust - AMDT) imezalisha tani 39 za mbegu za alizeti 100 zilizothibitishwa na kutoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha alizeti kwa wakulima 754 kutoka wilaya za Kilosa, Handeni, Songwe na Mbarali. 218. Vilevile, TARI kwa kushirikiana na AMDT imesaini mkataba wa kuzalisha tani 100 za mbegu za alizeti zilizothibitishwa kupitia Kampuni za Highland Seed Growers na Lima Africa Company Limited. Aidha, TARI kwa kushirikiana na Taasisi za Kimataifa za Utafiti wa Kilimo za IITA na CITA, imetoa mafunzo kuhusu matumizi ya mbegu bora za alizeti na kanuni za kilimo bora cha zao hilo kwa wakulima 7,896 na maafisa ugani 76 katika mikoa ya Dodoma, Singida, Manyara, Geita, Mwanza, Simiyu na Kagera. 219. Mheshimiwa Spika, TARI kwa kushirikiana na TOSCI imetoa mafunzo kwa maafisa ugani 26 na wazalishaji 203 wa mbegu za alizeti daraja la kuazimiwa ubora (Quality Declared Seed - QDS) kutoka wilaya za Mpwapwa, Kongwa, Chamwino, Bahi, Chemba, Kondoa, Itigi, Manyoni, Ikungi, Singida DC, Mkalama na Iramba. Aidha, wazalishaji hao wamepewa kilo 1,536 za mbegu za alizeti zitakazopandwa katika eneo lenye ukubwa wa ekari 512. 220. Mheshimiwa Spika, TARI imeendelea na uzalishaji wa mbegu bora za chikichi ambapo hadi kufikia Aprili, 2023, mbegu 2,130,000 zimezalishwa. Kati ya hizo, mbegu 1,580,000 zimesambazwa katika Jeshi la Kujenga Taifa (JKT), Magereza, ASA na Halmashauri za Mikoa tisa (9) kwa ajili ya uoteshaji. Vilevile, TARI imesambaza miche ya chikichi 764,313 101 inayotosheleza kupandwa katika eneo la hekta 6,114.5. Pamoja na uzalishaji wa miche ya chikichi, TARI imezalisha na kusambaza kwa wakulima tani 25.098 na tani 9.665 za mbegu za karanga na mbegu za ufuta, mtawalia. Mazao ya Bustani 221. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023 ilipanga kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani kutoka tani milioni 7.34 hadi tani milioni 8.5; kusimamia uzalishaji wa matumizi ya miche na vipando bora; na kujenga miundombinu ya kuhifadhi mazao ya bustani; kujenga vituo vya huduma ya pamoja (common use facilities) na vyumba vya ubaridi. 222. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao ya bustani umefikia tani 7,723,115.66 ikilinganishwa na tani 7,304,723 mwaka 2020/2021 sawa na ongezeko la asilimia 5.4 (Jedwali Na. 13). Ongezeko hilo limechangiwa na kuimarika kwa huduma za ugani, matumizi ya mbegu bora, mbolea, zana bora za kilimo, kitalu nyumba (green house), umwagiliaji kwa njia ya matone (drip irrigation) na uboreshaji wa miundombinu ya uhifadhi na usafirishaji. 223. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza uzalishaji wa mazao ya parachichi na zabibu, Wizara imeendelea kutekeleza mikakati ya kuimarisha uzalishaji wa mazao hayo. Aidha, uzalishaji wa zao la parachichi umeongezeka kutoka tani 149,339.5 mwaka 2020/2021 hadi tani 188,711.8 mwaka 102 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 26.36. Uzalishaji huo umetokana na matumizi sahihi ya pembejeo ikiwemo miche bora. 224. Kadhalika, TARI kwa kushirikiana na Sekta binafsi imezalisha miche 5,526,748 ya parachichi ambapo miche 4,980,800 inayotosheleza kupandwa katika eneo la hekta 24,019 imesambazwa kwa wakulima na usambazaji unaendelea. Aidha, ifikapo mwaka 2027 tunatarajia mavuno ya parachichi yataongezeka kutokana na usambazaji wa miche hiyo. 225. Pia, Wizara kwa kushirikiana na wadau imeandaa Mwongozo wa Usimamizi na Biashara ya zao la Parachichi. Mwongozo huo utakuwa dira kwa wakulima na wadau wengine waliopo kwenye mnyororo wa thamani wa zao la parachichi kuhakikisha kuwa uendelezaji wa zao hilo unazingatia viwango vya ubora na kukidhi mahitaji ya soko la ndani na nje. 226. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023 Wizara ilipanga kuhamasisha kuongeza uzalishaji wa zabibu hadi tani 17,430; kuongeza eneo la uzalishaji kutoka hekta 3,426 hadi hekta 3,700; kuhamasisha ufufuaji wa mashamba ya Chinangali II, Gawaye, Hombolo na Dabalo; kuimarisha upatikanaji wa masoko ya zabibu; kuhamasisha uwekezaji wa viwanda vidogo vya kusindika zabibu; kuongeza uzalishaji wa miche kutoka 120,685 hadi 2,000,000 kwa msimu; na kununua mashine tatu (3) za kusindika zabibu ghafi. 103 227. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa zao la zabibu umeongezeka kutoka tani 13,754 mwaka 2020/2021 hadi tani 15,513 mwaka 2021/2022. Uzalishaji huo umetokana na kuimarika kwa matumizi ya pembejeo za kilimo, zana za kilimo na huduma bora za ugani. Aidha, hekta 240.8 za shamba la Chinangali II zimeendelezwa kwa ajili ya uanzishwaji wa mashamba makubwa ya pamoja (Block Farming). Vilevile, katika kuimarisha masoko na kupunguza upotevu wa zao la zabibu, Wizara imeanza ujenzi wa kiwanda cha kusindika zabibu katika Wilaya ya Chamwino. Picha Na.23: Shamba la zabibu (block farm) lililopo Chinangali- Dodoma 104 228. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TOSCI imetathmini aina tano (5) za mbegu bora za zabibu ambapo aina moja (1) kwa ajili ya kutengeneza mvinyo, aina mbili (2) kwa ajili ya matunda na aina mbili (2) kwa ajili ya matumizi ya viungo. Aina hizo zimependekezwa kwa ajili ya kupitishwa katika Kamati ya Taifa ya Mbegu (National Seed Committee) ili zisajiliwe kwa matumizi ya wakulima. 229. Ili kuimarisha uzalishaji wa zabibu, TARI imetoa mafunzo kwa maafisa ugani 97 kutoka Mpwapwa, Dodoma Jiji na Kondoa kuhusu kilimo bora cha zabibu. Maafisa ugani waliopata mafunzo wamepewa miche 2,000 kwa ajili ya kuanzisha mashamba darasa ya kilimo cha zabibu. Jedwali Na. 13: Uzalishaji wa Mazao ya Bustani (Tani) kwa Kipindi cha Miaka Mitano (2018/19 – 2021/22) Zao 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 Matunda 4,576,948 5,582,117 5,199,312 5,407,284.48 Mbogamboga 1,926,927 1,852,676 2,011,684 2,212,852.4 Maua 13,240 1,710 1,338 1,350.88 Viungo 80,748 123,507 92,389 101,627.9 Jumla 6,597,863 7,560,010 7,304,723 7,723,115.66 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2022/2023 230. Mheshimiwa Spika, ili kulinda ubora na kupunguza upotevu wa mazao ya bustani, Wizara imekamilisha usanifu wa ujenzi wa vituo jumuishi viwili (2) vya kuhifadhi mazao ya bustani (pack house) ambavyo vitajengwa katika Mikoa ya Iringa (Mufindi) na Kilimanjaro (Hai). Vituo hivyo, vitawezesha ukusanyaji, uchambuaji, upangaji wa madaraja na ufungashaji wa mazao ya bustani. 105 231. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na wadau mbalimbali imeendelea kutoa mafunzo kuhusu uendelezaji wa mazao ya bustani. Hadi kufikia Aprili, 2023, Wizara kwa kushirikaina na PEACE CORPS imetoa mafunzo kuhusu kuibua na kuendesha miradi ya bustani za mbogamboga na matunda kwa walimu 150 wa shule za msingi na walimu 75 wa shule za sekondari kutoka Mikoa ya Dodoma, Iringa, Singida, Mtwara, Njombe, Rukwa, Lindi, Arusha, Kilimanjaro, Manyara, Tanga, Mara na Tabora ili kuimarisha lishe na kipato. KUIMARISHA MASUALA MTAMBUKA KATIKA KILIMO Lishe 232. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023 imeendelea kutekeleza Mpango Jumuishi wa Kitaifa wa Masuala ya Lishe Awamu ya Pili (National Multisectoral Nutrition Action Plan II - NMNAP II). Katika kuimarisha lishe, Wizara imeendelea kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora, kutoa mafunzo na kujenga miundombinu ya uhifadhi. 233. Hadi kufikia Aprili 2023, TARI imezalisha mbegu bora za viazi lishe 600,000 na kutoa mafunzo ya mbinu bora za kilimo cha viazi lishe kwa wakulima 200 katika Mikoa ya Geita, Kagera, Mwanza, Shinyanga na Mara. Aidha, mbegu za awali 46,800 za viazi lishe zimesambazwa kwa wakulima kwa ajili ya kuzalisha mbegu zilizothibitishwa 5,000,000. 106 234. Mheshimiwa Spika, TARI kwa kushirikiana na CIAT na World Food Programme - WFP imesambaza kilo 2,017 za mbegu za maharage yenye kiwango kikubwa cha madini chuma na zinki na kilo 400 za mahindi lishe yenye kiwango kikubwa cha vitamin A kwa shule 50 katika Halmashauri za Wilaya ya Kasulu, Kasulu Mji na Kibondo kwa ajili ya kuzalisha mazao hayo. 235. Pia, TARI imetoa mafunzo kuhusu uzalishaji wa mazao hayo na kuwezesha uanzishwaji wa mashamba ya mfano katika shule hizo. TARI kwa kushirikiana na Rikolto na VETA imetoa mafunzo ya mapishi ya vyakula vya mbaazi kwa wafanyabiashara wa chakula 40 kwa ajili ya kuongeza matumizi ya mbaazi nchini na kuimarisha soko la ndani. 236. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mradi wa AGRI Connect imetoa mafunzo ya lishe na maandalizi ya vyakula kwa kuzingatia usafi na mazingira salama kwa mama lishe 1,527 kutoka mikoa ya Dodoma na Dar es Salaam. Pia, imetambua maeneo kwa ajili ya kujenga vituo vya kukusanyia mazao na miundombinu ya kutunza ubaridi (Cold rooms) katika mikoa ya Iringa (Kiponzelo na Nduli), Mbeya (Rungwe) na Njombe (Makambako). Lengo la vituo hivyo ni kuimarisha uhifadhi, masoko na kuongeza uhakika wa chakula na lishe. 107 VVU na UKIMWI 237. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2022/2023 imeendelea kutoa huduma ya lishe na dawa kwa watumishi wanane (8) wanaoishi na VVU na UKIMWI. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Afya imeendelea kuweka vifaa kinga (kondomu) katika majengo yote ya Wizara pamoja na Taasisi zake ili kupunguza maambukizi mapya ya VVU kwa watumishi. Vilevile, Wizara imeteua Waelimisha Rika 14 kutoka katika kila Idara na Vitengo kwa lengo la kutoa elimu ya masuala ya VVU, UKIMWI na Magonjwa Sugu Yasiyoambukiza. Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi 238. Mheshimiwa Spika, mabadiliko ya tabianchi yameleta athari kama ukame, ongezeko la joto, ongezeko la magonjwa na visumbufu vya mazao na upungufu wa rutuba katika udongo ambazo zimepunguza uzalishaji wa mazao ya kilimo. Katika kukabiliana na changamoto hizo, Wizara imetoa mafunzo kuhusu kilimo kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi kwa wakulima 1,500 katika Halmashauri za Hanang, Kongwa, Kilombero, Kahama, Babati, Makambako, Ludewa, Makete, Kyela, Mbinga na Nyasa na maafisa ngazi ya halmashauri 30 katika Halmashauri za wilaya za Tarime Mji, Rolya na Serengeti. 108 239. Pia Wizara, imewezesha ujenzi wa mfereji mkuu wenye mita 1,200 katika skimu ya umwagiliaji ya Lukenge katika Wilaya ya Mvomero; ujenzi wa kinga maji moja lenye urefu wa mita 220 kwa ajili ya kuvunia maji ya mvua katika kijiji cha Kiloleni Wilaya ya Kishapu; uchimbaji wa visima tisa (9) kwa ajili ya umwagiliaji na ujenzi wa vitalu nyumba saba (7) kwa ajili ya uanzishwaji wa mashamba darasa sita (6) yatakayotumika kutoa mafunzo ya mazao himilivu na mbinu za kilimo himilivu. 240. Mheshimiwa Spika, ninapomalizia kutoa taarifa ya utekelezaji katika hotuba yangu kwa muhtasari, ninashukuru sana kwa utashi wa kisiasa na maamuzi ya Serikali inayoongozwa na Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Bunge lako Tukufu kwa kuongeza Bajeti ya Wizara kuanzia mwaka huu wa fedha ambapo matokeo ya awali yameanza kuonekana kama ifuatavyo:- i. Thamani ya mauzo ya mazao nje ya nchi imeongezeka kutoka Dola za Marekani Milioni 994.5 mwaka 2021 hadi Dola za Marekani Bilioni 1.388 mwaka 2023; ii. Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji yenye ukubwa wa hekta 95,005 unaendelea kutekelezwa; iii. Ujenzi wa mabwawa 14 yenye jumla ya mita za ujazo 131,535,000 unaendelea; iv. Tani 44,344.4 za mbegu bora zimezalishwa ikilinganishwa na tani 35,199.4 zilizozalishwa mwaka 2021/2022; 109 v. Kukamilika kwa ujenzi wa miundombinu ya uhifadhi yenye uwezo wa kuhifadhi tani 90,000; vi. Ajira za moja kwa moja takribani 486,634 zimezalishwa kutokana na miradi ya maendeleo ya kilimo inayotekelezwa; vii. Kusambaza pikipiki 5,889 kwa maafisa ugani katika Mikoa 25; na viii. Kuongezeka kwa ushiriki wa Sekta binafsi katika utekelezaji wa miradi, biashara ya mazao ya kilimo na uzalishaji wa mbegu bora. Changamoto 241. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2022/2023, utekelezaji wa Bajeti umekabiliwa na changamoto mbalimbali ikiwemo mabadiliko ya tabianchi ambayo yameathiri uzalishaji wa mbegu bora na uzalishaji wa chakula. Hali hii ndiyo inatupa sababu ya msingi kutenga fedha nyingi kwa ajili ya kujenga miundombinu ya umwagiliaji, kutafiti na kuzalisha mbegu bora na himilivu, kujenga uwezo wa utabiri na kukabiliana na milipuko ya visumbufu vya mazao na mimea na uhifadhi wa mazao baada ya kuvuna. 242. Mheshimiwa Spika, vipaumbele na mipango ya uwekezaji katika Wizara ya Kilimo itaendelea kubakia hivyo kwa miaka minane (8) bali mikakati itaendelea kubadilika kulingana na mahitaji ya wakati. 110 6.0 MPANGO NA BAJETI KWA MWAKA 2023/2024 243. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo inawasilisha bajeti hii mbele ya Bunge lako tukufu wakati dunia ikiendelea kushuhudia ongezeko kubwa la mahitaji ya chakula duniani hususan kutokana na kuongezeka kwa idadi ya watu, athari za mabadiliko ya tabia nchi, milipuko ya magonjwa ya kuambukiza pamoja na migogoro ya kisiasa ya kikanda inayoendelea sehemu mbalimbali duniani. 244. Mheshimiwa Spika, taarifa za Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa Mataifa (UN - Food and Agriculture Organization) za mwaka 2018, zinaonesha kuwa kutakuwa na ongezeko la idadi ya watu ambapo ifikapo mwaka 2030, idadi ya watu duniani inakadiriwa kufikia Bilioni 8.5 na Bilioni 9.7 ifikapo mwaka 2050, mtawalia. Aidha, idadi ya watu Barani Afrika inakadiriwa kufikia Bilioni 1.6 mwaka 2030 na Bilioni 2.4 mwaka 2050, mtawalia. Vilevile, ifikapo mwaka 2030, Tanzania inakadiriwa kuwa na idadi ya watu milioni 79 na milioni 135 ifikapo mwaka 2050, mtawalia. 245. Mheshimiwa Spika, takwimu zinaonesha kuwa idadi ya watu Afrika inaongezeka kwa asilimia 2.37 na ukuaji wa Sekta ya Kilimo katika bara la Afrika ni asilimia 2.6. Aidha, idadi ya watu Tanzania inaongezeka kwa asilimia 3 na ukuaji wa sekta ya kilimo ni asilimia 3.6 mwaka 2021. Kwa mujibu wa taarifa ya Dakar 2 Summit 2023, Bara la Afrika lina eneo la asilimia 65 linalofaa kwa kilimo lisilotumika 111 ambalo linatosha kuzalisha chakula na kulisha watu Bilioni 9 ifikapo mwaka 2050 duniani. 246. Vilevile, taarifa hiyo inaonesha kuwa Afrika ina eneo la Savana peke yake lenye ukubwa wa hekta Milioni 400 zinazofaa kwa kilimo ambapo hekta Milioni 40 sawa na asilimia 10 tu ya eneo lote linalofaa kwa kilimo ndilo linalotumika. Hata hivyo tija ya uzalishaji wa mazao katika eneo linalotumika ni ndogo na kupelekea Bara la Afrika kuagiza chakula kutoka nje ya Afrika zaidi ya tani milioni 100 zenye thamani ya Dola za Marekani Bilioni 75 kila mwaka. 247. Mheshimiwa Spika, nchi yetu ina eneo lenye ukubwa wa hekta milioni 44 zinazofaa kwa kilimo ambapo hekta milioni 10.8 sawa na asilimia 24.5 ndizo zinazolimwa mazao mbalimbali. Kati ya hizo hekta Milioni 29.4 zinafaa kwa umwagiliaji wakati zinazotumika kwa umwagiliaji ni hekta 727,280.6 sawa na asilimia 2.5. Hata hivyo, baadhi ya skimu hizo kiuhalisia zinafanyakazi katika msimu mmoja kwakuwa zinategemea vyanzo vya maji visivyo vya uhakika vinavyoathiriwa na mabadiliko ya tabianchi. Hali hii inasababisha nchi yetu kuagiza ngano kwa thamani ya Dola za Marekani Milioni 221 na mafuta ya kula kwa thamani ya Shilingi Bilioni 450 wakati ardhi na nguvukazi tunayo. 248. Mheshimiwa Spika, idadi ya watu duniani wanaokabiliwa na njaa ni Milioni 828 na Bara la Afrika ni Milioni 249 (Dakar 2 Summit 2023). Idadi ya watu duniani wanaoishi chini ya mstari wa umasikini ni takribani Milioni 719, Afrika ni watu Milioni 460 na 112 Tanzania ni watu Milioni 15.8. Aidha, ifikapo mwaka 2050, mahitaji ya chakula Duniani yataongezeka kwa wastani wa asilimia 50 ambapo kwa upande wa Tanzania, mahitaji yanakadiriwa kufikia tani Milioni 33.7. 249. Mheshimiwa Spika, hali hii inaleta msukumo wa kipekee kwa nchi yetu kutumia fursa ya biashara ya mazao ya chakula katika soko la Afrika ambayo inakadiriwa kufikia Dola za Marekani Trilioni 1 ifikapo mwaka 2030. Hatua hiyo, itafungua fursa zaidi za masoko na ajira katika mnyororo wa thamani wa mazao ya chakula na kuondoa watu waliopo kwenye umaskini. 250. Mheshimiwa Spika, suala la mifumo ya chakula ni ajenda muhimu kwa nchi yetu kwa sasa. Umuhimu wa ajenda hiyo, unathibitishwa na ushindi tulioupata kuwa mwenyeji wa Jukwaa la Mifumo ya Chakula barani Afrika (Africa’s Food Systems Forum) litakalofanyika tarehe 5 hadi 8 Septemba, 2023 Jijini Dar es Salaam. Tanzania kuwa mwenyeji wa Jukwaa hili ni hatua nyingine ya kuitangazia dunia kwamba nchi yetu ina uwezo wa kuzalisha na kulisha Afrika na Dunia. Matokeo yanayotarajiwa kutokana na jukwaa hili ni pamoja na kuongezeka kwa uwekezaji katika Sekta ya Kilimo nchini, kukuza utalii na kuimarika kwa biashara ya mazao ya kilimo na teknolojia. 251. Mheshimiwa Spika, Sekta ya Kilimo ni mwajiri mkuu wa nguvukazi ya taifa na mchangiaji mkuu wa kipato cha wananchi na taifa kwa ujumla. Taarifa ya Sensa ya Kilimo ya mwaka 2019/2020 113 (National Sample Census of Agriculture) inaonesha kuwa katika msimu wa kilimo 2019/2020 jumla ya kaya za kilimo milioni 3.49 kati ya kaya milioni 7.837 zilitoa taarifa kuwa mauzo ya mazao ya chakula ni chanzo kikuu cha mapato ya biashara nchini ambapo wastani wa kipato kwa kila kaya kilichotokana na mauzo hayo kilifikia Shilingi 1,234,056. Kipato hiki bado ni kidogo na sababu kubwa ni tija ndogo. Hata hivyo, hali hii inadhihirisha umuhimu mkubwa wa kilimo katika jamii yetu. 252. Mheshimiwa Spika, Mpango na Bajeti ya Wizara kwa Mwaka 2023/2024 umelenga kujenga Sekta ya Kilimo endelevu itakayowapa fursa vijana na wanawake kushiriki kwenye kilimo biashara. Lengo ni kutoa fursa za ajira zenye staha na kipato cha uhakika ili kufikia lengo la ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa asilimia 10 ifikapo mwaka 2030 na kuondoa watu kwenye umasikini na kubaki endelevu kwa miaka 10 kwa kuwekeza kwenye miradi ya muda mrefu kwani uwekezaji kwenye kilimo siyo wa muda mfupi bali matokeo yake ni ya muda mrefu. 253. Maeneo makubwa ya uwekezaji ni ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji, miundombinu ya uhifadhi, uanzishwaji wa mashamba makubwa ya pamoja, upatikanaji wa pembejeo, utafiti na huduma za ugani. Utekelezaji wa miradi hii, utaimarisha usalama wa chakula wakati wote na kukuza uchumi shirikishi ambao utaboresha maisha ya mkulima na kuleta utajiri kwa Taifa letu. 114 254. Mheshimiwa Spika, uwekezaji huu utachangia upatikanaji wa ajira kwa vijana na wanawake kama ilivyoelekezwa kwenye Ilani ya Chama Cha Mapinduzi ya Mwaka 2020 ambayo imeelekeza kutengeneza ajira Milioni nane (8,000,000) kwenye sekta zote za uchumi ifikapo mwaka 2025 wakati lengo la Wizara ya Kilimo ni kutengeneza ajira milioni tatu (3,000,000). 255. Mheshimiwa Spika, uwekezaji kwenye miradi ya kilimo siyo wa muda mfupi na matokeo yake ni ya muda mrefu. Nimetoa maelezo kutokana na maswali ya mara kwa mara ninayoulizwa na baadhi ya wananchi na viongozi kuwa Ruzuku ya mbolea imepunguzaje bei ya chakula na matokeo ya umwagiliaji ni yapi? 256. Mheshimiwa Spika, Mpango huu pia unajikita katika kuhakikisha tunajilisha sisi na kuwalisha wengine kibiashara. Dhamira hii itaongozwa na Dira ya Maendeleo ya Taifa (2025); Maelekezo ya Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania wakati wa kulihutubia Bunge la 12 la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania tarehe 22 Aprili, 2021; Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano Awamu ya Tatu (2021/2022 – 2025/2026); Ilani ya Chama Cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020; Sera ya Taifa ya Kilimo ya mwaka 2013; Sera ya Taifa ya Umwagiliaji ya Mwaka 2010; na Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP II). 257. Aidha, Mpango umezingatia Malengo Endelevu ya Maendeleo (SDGs); Mwongozo na Mpango wa Bajeti 115 wa mwaka 2023/2024: na masuala mtambuka ya jinsia, mazingira, lishe, mabadiliko ya tabianchi, vijana, kutokomeza ajira kwa watoto katika Sekta ya Kilimo, VVU na UKIMWI. 258. Mheshimiwa Spika, nchi yetu imeweka azma ya kujihakikishia usalama wa chakula hususan kujilisha, kunufaika kwa kulisha wengine kibiashara na kuimarisha ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa asilimia 10 ifikapo mwaka 2030. Ili kuongoza mageuzi ya kilimo na uboreshaji wa maisha ya wakulima yanayokusudiwa, chini ya Mpango wa Agenda 10/30, Wizara inaendelea na azma hiyo kwa kutekeleza vipaumbele vitano (5) ambavyo vitatekelezwa kupitia mikakati 26 kama ifuatavyo:- Vipaumbele na Mikakati ya Wizara Mwaka 2023/2024 i. Kuongeza tija na uzalishaji (Increase Productivity and Production); 259. Mheshimiwa Spika, Kipaumbele namba moja ni kuongeza tija na uzalishaji ambacho kitatekelezwa kwa kuwekeza kwenye maeneo ya kimkakati yafuatayo:- a. Utafiti wa mbegu bora; b. Uzalishaji wa mbegu na miche bora pamoja na usambazaji wa mbegu na miche ya ruzuku; c. Uwekezaji kwenye huduma za ugani; 116 d. Kuanza kujenga nyumba za maafisa ugani katika Kata 4,000; e. Uwekezaji kwenye kupima afya ya udongo na utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu; f. Uwekezaji kwenye kujenga na kukarabati miundombinu ya umwagiliaji; g. Uanzishwaji wa vituo Jumuishi vya Kutoa Huduma za Zana za Kilimo (Mechanization centres); na h. Kuanzisha Kanda saba za Kilimo za Uzalishaji (Tanzania Agriculture Growth Corridor). ii. Kuongeza ajira zenye staha na ushiriki wa vijana na wanawake kwenye kilimo (Increase decent jobs and enhancing youth and women participation in agriculture sector) 260. Mheshimiwa Spika, kipaumbele namba mbili ni kuongeza ajira zenye staha na ushiriki wa vijana na wanawake kwenye kilimo ambacho kitatekelezwa kwa kuwekeza kwenye maeneo ya kimkakati yafuatayo:- a. Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja (Block farms and Agricultural Parks); b. Kuimarisha ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo kupitia programu ya Jenga Kesho iliyo Bora; c. Kuendeleza vituo mahiri vya kusambaza teknolojia; na 117 d. Kuhamasisha uanzishaji wa kampuni za ugani za vijana. iii. Kuimarisha usalama wa chakula na lishe (To improve resilience for food and nutrition security); 261. Mheshimiwa Spika, kipaumbele cha tatu ni kuimarisha uhimilivu wa usalama wa chakula na lishe ambacho kitatekelezwa kwa kuwekeza kwenye maeneo ya kimkakati yafuatayo:- a. Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030; b. Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi hadi kufikia tani 500,000; c. Kuimarisha na kuanza matumizi ya mfumo wa kidigitali wa Agricultural Stock Dynamic Systems utakaosajili ghala za sekta ya umma, sekta binafsi na Vyama vya Ushirika na kuyapa namba maalum ya utambulisho; d. Kuratibu Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika - 2023 (Africa’s Food Systems Forum) na; e. Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini. 118 iv. Kuimarisha upatikanaji wa masoko, mitaji na mauzo ya mazao nje ya nchi (Strengthen access to market, agriculture financing and crop exports); 262. Mheshimiwa Spika, kipaumbele namba nne ni kuimarisha upatikanaji wa masoko, mitaji na mauzo ya mazao nje ya nchi ambacho kitatekelezwa kwa kuwekeza kwenye maeneo ya kimkakati yafuatayo:- a. Kujenga miundombinu ya masoko ya mazao ya kilimo kwa ajili ya wakulima katika Halmashauri mbalimbali; b. Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi pamoja na kuiwezesha Sekta binafsi kwa kuijengea miundombinu ya masoko; c. Kuongeza mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi; d. Kuimarisha upatikanaji wa mitaji (Agricultural finance); na e. Kuziwezesha maabara za Serikali na Sekta binafsi ziweze kufikia viwango vya ubora vinavyotakiwa kimataifa. 119 v. Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika (Strengthening Cooperative Development) 263. Mheshimiwa Spika, Kipaumbele namba tano ni kuimarisha Maendeleo ya Ushirika ambacho kitatekelezwa kwa kuwekeza kwenye maeneo ya kimkakati yafuatayo:- a. Kuimarisha usimamizi na udhibiti wa Vyama vya Ushirika; b. Kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara na kuvisaidia kupata mitaji; c. Kuimarisha na kupitia upya mifumo ya upatikanaji wa viongozi wa Vyama vya Ushirika; na d. Kupitia upya Sheria ya Vyama vya Ushirika Na. 6 ya Mwaka 2013. 6.1 Kuongeza tija na uzalishaji (Increase Productivity and Production) 6.1.1 Utafiti wa mbegu bora 264. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara kupitia TARI imepanga kufanya utafiti wa mbegu aina kumi (10) za mazao ya kimkakati ya nafaka, jamii ya mikunde na mafuta. Pia, itatafiti na kupendekeza teknolojia mpya kumi (10) za kanuni bora za kilimo katika nyanja za afya ya udongo, magonjwa, wadudu na viuatilifu vya kudhibiti visumbufu vya mimea. Vilevile, TARI itatafiti na kupendekeza teknolojia tano (5) za kuongeza thamani ya mazao ya maharage, miwa, soya, viazi lishe na korosho. 120 265. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha upatikanaji wa mbegu bora na miche, TARI itaendelea na uzalishaji wa mbegu za mazao ya kipaumbele ya mahindi, alizeti, soya, ufuta, ngano, maharage, kunde, mpunga, mtama, choroko, dengu, shayiri na karanga. Mbegu zitakazozalishwa ni mbegu mama tani 28, mbegu za awali tani 450 na mbegu za msingi tani 6,973. Mbegu za awali zina uwezo wa kuzalisha mbegu zilizothibitishwa tani 293,635 ifikapo mwaka 2025. 266. Kadhalika, kupitia mradi wa TAISP imepanga kuongeza uzalishaji wa mbegu za awali za alizeti na ngano kutoka tani 166.5 hadi tani 703 ifikapo mwaka 2025/2026. Pia, kupitia mradi wa AFDP itazalisha tani 53.2 za mbegu za awali na tani 5.6 mbegu mama za mazao ya mahindi, alizeti na maharage. Aidha, itaandaa ramani zinazoonesha maeneo yanayolimwa alizeti na ngano na kushauri matumizi sahihi ya mbolea. 267. Mheshimiwa Spika, TARI itaendelea kusafisha na kuzalisha mbegu za asili tani 10 za mazao ya nafaka, jamii ya mikunde na mbogamboga na itahifadhi vizazi vya mbegu katika vituo vya TARI vya Dakawa, Hombolo, Ifakara na Selian kwa ajili ya utafiti. Aidha, utafiti wa mbegu hizo utalenga katika kukidhi mahitaji ya soko na kilimo biashara kwa kushirikiana na viwanda na wafanyabiashara. 268. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha afya ya udongo, TARI itachukua na kupima sampuli za udongo 5,000 kutoka mikoa 26 ili kuandaa ramani inayoonesha afya ya udongo kwa kila Mkoa. Aidha, 121 imepanga kupima afya ya udongo katika skimu tano (5) za Idudumo (hekta 1,000), Lusu (hekta 1,200), Budushi (hekta 250), Kanolo (hekta 1,200) na Kahamanhalanga (hekta 1,200) zilizopo katika Mkoa wa Tabora kwa ajili ya kilimo cha mpunga pamoja na shamba la Magereza lililopo Mkoa wa Simiyu kwa ajili ya kilimo cha alizeti. Vilevile, TARI itatoa mafunzo ya matumizi ya teknolojia bora 3,000 za kilimo kwa maafisa ugani 5,000 na wakulima 2,000,000. Teknolojia hizo zitasambazwa kupitia maonesho ya kilimo, Sabasaba, Siku ya Chakula Duniani, makongamano pamoja na kutumia runinga, radio, magazeti na mitandao ya kijamii. 269. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TaCRI imepanga kuzalisha mbegu bora za kahawa tani 1.8 zikiwemo tani 1.5 za Arabika na tani 0.3 za Robusta. TaCRI kwa kushirikiana na Bodi ya Kahawa itazalisha miche chotara 20,000,000 kwa njia ya vikonyo kupitia vikundi vya wakulima, Taasisi binafsi na katika bustani za Halmashauri zinazozalisha kahawa. Aidha, TaCRI pia itatoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha kahawa kwa maafisa ugani 511, wakulima viongozi 483 na wakulima wadogo 3,393 katika Halmashauri zinazozalisha kahawa Pia, TaCRI itanunua magari manne (4) kwa ajili ya kuimarisha shughuli za utafiti. 270. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Taasisi ya Utafiti wa Chai Tanzania (Tea Research Institute of Tanzania –TRIT) imepanga kuzalisha miche bora ya chai 1,500,000 na kuisambaza kwa wakulima wadogo katika Halmashauri ya Kilolo. Miche hiyo itatosheleza kupandwa kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 107. 122 271. idha, TRIT itaendelea na utafiti wa ugonjwa unaokausha mashina ya chai na namna ya kudhibiti kuenea kwa vimelea vya Armillaria mellea katika mashamba ya chai, kuweka miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya utafiti wa chai kwenye mashamba ya wakulima wadogo wa chai na kuendelea na utafiti wa miti ya kivuli katika kuongeza tija na ubora wa zao la chai. Pamoja na utafiti wa zao la chai, TRIT imepanga kuzalisha miche bora ya parachichi 50,000 na kuisambaza kwa wakulima. 272. Mheshimiwa Spika, Wizara itaiwezesha Taasisi ya Utafiti wa Tumbaku Tanzania (Tobacco Research Institute of Tanzania-TORITA) kukamilisha utafiti wa uvumbuzi wa mbegu mpya za tumbaku zenye mavuno mengi na ustahimilivu wa ukame na magonjwa ili kukidhi mahitaji ya soko. i. Kuimarisha Miundombinu ya Utafiti 273. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaendelea kuimarisha miundombinu ya utafiti wa mazao ya kilimo ili kuongeza uzalishaji na tija. Kupitia mradi wa Extended Credit Facility (ECF) itaendelea kuimarisha vituo vya utafiti vya TARI kwa kujenga miundombinu ya umwagiliaji ambayo itaongeza eneo la utafiti na uzalishaji wa mbegu kutoka hekta 200 hadi hekta 1,000 ifikapo mwaka 2025; itakarabati majengo ya ofisi katika vituo 17; itajenga ghala sita (6) zenye vyumba vya ubaridi katika vituo sita (6) vya TARI Uyole, Ilonga, Ukiriguru, Maruku, Ifakara na Kihinga zenye uwezo wa kuhifadhi tani 2,490 za mbegu za awali; na kukamilisha ujenzi 123 wa ghala tano (5) zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 2,075 katika vituo vitano (5) vya TARI vya Naliendele, Tumbi, Selian, Hombolo na Dakawa. Ujenzi huo utakapokamilika TARI itakuwa na uwezo wa kuhifadhi mbegu za awali tani 4,565 zenye uwezo wa kuzalisha mbegu za msingi tani 45,650 zenye uwezo wa kuzalisha wastani wa tani 1,369,500 ya mbegu zilizothibitishwa. 274. Vilevile, TARI itakamilisha ujenzi wa ofisi na nyumba nne (4) za watumishi katika kituo cha TARI Kihinga – Kigoma na itaendelea na ujenzi wa ofisi za TARI Makao Makuu - Dodoma. Kadhalika, Wizara kupitia TaCRI itaendelea na ujenzi wa kituo cha utafiti wa kahawa cha Mwayaya (Buhigwe). Pia, itajenga vituo vipya vya utafiti wa kahawa vya Nyamwaga-Sirari (Tarime) na Nyantira (Mvomero) na kukarabati miundombinu ya umwagiliaji katika skimu ya Lyamungo (Hai). 275. Mheshimiwa Spika, TARI kupitia miradi ya TAISP na Programu ya Kuendeleza Kilimo na Uvuvi (Agriculture and Fisheries Development Programme – AFDP), itawajengea uwezo watafiti watano (5) katika Shahada ya Uzamivu na watafiti wanne (4) wa Shahada ya Uzamili; itanunua magari mawili (2), trekta mbili (2) na pikipiki tatu (3); itanunua mashine mbili (2) za kuchakata mbegu na itaimarisha maabara ya udongo na kuandaa ramani zitakazoonesha maeneo yanayofaa kulima alizeti na ngano. 124 276. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza uzalishaji wa miche bora na kudhibiti visumbufu vya mazao, Wizara kupitia TARI itaanza kujenga maabara mpya ya tissue culture katika kituo cha TARI Maruku kwa ajili ya kuzalisha miche bora ya migomba na kujenga maabara ya utambuzi na udhibiti wa visumbufu vya zao la korosho katika kituo cha TARI Naliendele. Pia, TARI itakamilisha ukarabati wa maabara ya bioteknolojia ya TARI Mikocheni na ujenzi wa maabara ya kuzalisha miche ya mkonge kwa njia ya chupa (tissue culture) katika kituo cha TARI Mlingano. 277. Pia, TARI itaimarisha miundombinu ya maabara ya udongo ya TARI Mlingano ili kuiwezesha kupata ithibati (accreditation); na itaendelea kuimarisha maabara za uzalishaji wa miche kwa njia ya chupa (tissue culture) za TARI Uyole, Tengeru na Mikocheni ili kuongeza uwezo wa kuzalisha miche. 278. Mheshimiwa Spika, Wizara itahakikisha vituo vya utafiti vya TARI vinapata hati miliki ya maeneo yao na kuendelea kujenga uzio katika kituo cha TARI Uyole (hekta 1,042) na itaanza ujenzi wa uzio wa mashamba katika vituo vingine 16 vya TARI. Vilevile, TARI itaanza ujenzi wa uzio wa mashamba katika vituo vidogo 18. Kadhalika, Wizara itaiwezesha TRIT kukamilisha utaratibu wa kupata Ithibati (ISO 17025 Accreditation) ya maabara ya udongo na mimea iliyopo wilaya ya Mufindi kwa lengo la kuimarisha utafiti wa chai na kupima afya ya udongo. 125 279. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TORITA imepanga kukarabati na kujenga majengo mapya ya utawala na maabara; kuimarisha upatikanaji wa vitendea kazi; kununua vifaa na vitendanishi vya maabara; kujenga miundombinu ya umwagiliaji kwa ajili ya kuzalisha kilo 1,200 za ziada za tumbaku; kununua mashine ya kufungasha mbegu; na kujenga aina mpya za mabani manne (4) ya mfano kwa wakulima yenye uwezo wa kukausha tani 2.4 ya majani ya tumbaku kwa kutumia nishati mbadala ili kulinda mazingira. 6.1.2 Uzalishaji wa mbegu na miche bora pamoja na usambazaji wa mbegu na miche ya ruzuku 280. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuimarisha uzalishaji na upatikanaji wa mbegu bora nchini ambapo katika mwaka 2023/2024, itaiwezesha ASA kuendelea na ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji yenye jumla ya hekta 3,304.8 mwaka 2025 na uzio katika mashamba yote ya mbegu ya ASA ambayo ni Kilimi (hekta 300), Msimba (hekta 400), Bugaga (hekta 100), Mbozi (hekta 400), Luhafwe (hekta 400), Dabaga (hekta 300), Namtumbo (hekta 500), Arusha (hekta 100), Kilangali (hekta 300), Mazizi (hekta 4.8), Msungura (hekta 100) na Mwele (hekta 400). Aidha, itanunua matrekta kumi (10) na zana zake kwa ajili kurahisisha shughuli za uzalishaji wa mbegu. 126 281. Mheshimiwa Spika, ASA itaendelea kujenga miundombinu ya kuhifadhi mbegu (ghala) katika mashamba ya Mbozi, Namtumbo, Msungura na Kilangali. Aidha, itanunua na kufunga mitambo miwili (2) ya kuchakata mbegu katika mashamba ya mbegu ya Mbozi na Namtumbo na kulipia fidia ya mashamba mapya ya mbegu ya Tanganyika (Luhafwe), Namtumbo na Chalinze (Msungura na Mazizi). 282. Mheshimiwa Spika, ASA itaendelea kufungua maeneo mapya katika mashamba ya Mwele (hekta 300) na Luhafwe (hekta 400), Msimba (hekta 300), Kilimi (hekta 200), Namtumbo (hekta 200) na Mbozi (hekta 200); itazalisha tani 1,500 za mbegu za ngano na tani 400 za mbegu za soya kwa ajili ya kusambaza kwa wakulima; itazalisha miche ya parachichi 450,000; na itaendelea kusambaza tani 5,000 za mbegu bora za alizeti na kufikia lengo la tani 15,000 mwaka 2025 na mbegu za ngano kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku. Vilevile, TARI itazalisha miche/vikonyo/pingili 37,500,000 (Jedwali Na.14) na kusambaza kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku. 127 Jedwali Na. 14: Mpango wa Uzalishaji wa Miche/ Vikonyo/Pingili 2023/2024 Na. Zao Idadi ya Miche/Vikonyo 1 Korosho 750,000 2. Muhogo 8,250,000 3 Mkonge 5,000,000 4 Viazi vitamu 750,000 5 Viazi mviringo 1,000,000 6 Viazi vitamu(lishe) 750,000 7 Parachichi 10,000,000 8 Migomba 3,250,000 9 Nazi 750,000 10 Zabibu 1,500,000 11 Michikichi 5,000,000 12 Miwa 500,000 Jumla 37,500,000 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2022/2023 283. Aidha, Wizara itawezesha ujenzi wa ofisi za Makao Makuu ya ASA; itanunua vitendea kazi ikiwa ni pamoja na magari ya usimamizi, magari ya kusambaza mbegu, kompyuta, pikipiki na vifaa vya ofisi. Uthibiti wa ubora wa mbegu 284. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, kupitia TOSCI itaendelea kusimamia na kudhibiti ubora wa mbegu zinazozalishwa nchini na zinazoagizwa nje ya nchi. TOSCI itaendelea kusimamia majaribio ya utambuzi (DUS) kwa aina 150 za mbegu; itasimamia majaribio ya umahiri kwa aina mpya 25 za mbegu; itakagua mashamba ya mbegu ya umma na binafsi hekta 55,000; itakagua maduka 2,220 na ghala 114 za mbegu kwa lengo la kusimamia ubora wa mbegu. 128 285. Mheshimiwa Spika, TOSCI itatoa mafunzo ya uthibiti na udhibiti wa ubora wa mbegu kwa maafisa ugani 25 kwa wilaya zote Tanzania ili kupunguza uwepo wa mbegu zisizo na ubora kutoka asilimia tano (5) hadi asilimia tatu (3). Pia, TOSCI itawapatia mafunzo Maafisa wa Polisi 25 wanaofanyakazi mipakani ili kushiriki katika kudhibiti mbegu zisizo na ubora kuingia nchini. Vilevile, itatoa mafunzo na kuwasajili wazalishaji wa mbegu, wafanyabiashara wadogo wa mbegu na wauzaji, na wazalishaji wa miche/pingili za miti, matunda, miwa na viungo 1,800. Kadhalika, TOSCI itaandaa viwango vya uthibiti na udhibiti wa ubora wa mbegu za viungo. 6.1.3 Uwekezaji kwenye Huduma za Ugani 286. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaendelea kuimarisha huduma za ugani kwa kununua na kusambaza magari 55, visanduku vya ugani 4,000, sare 4,000, soil scanner 45 na vishikwambi 1,500 na kusambaza kwa maafisa ugani ili kuongeza ufanisi wa utoaji huduma za ugani kwa wakulima. 287. Wizara itaendelea kuimarisha Mfumo wa M- Kilimo na matumizi ya Kituo cha Huduma kwa Wateja ili kuwawezesha wadau kupata huduma kupitia ujumbe mfupi, mitandao ya kijamii na barua pepe; kuwezesha na kusimamia matumizi sahihi ya vitendea kazi zikiwemo pikipiki pamoja na kukarabati vituo sita (6) vya rasilimali za kilimo (WARCs) katika Mikoa ya Kigoma, Pwani, Lindi, Morogoro, Simiyu na Tanga. 129 288. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na sekta binafsi itaimarisha mfumo wa M – Kilimo na kuandaa Mobile Application ambayo itawezesha mawasiliano kati maafisa ugani na wadau wa kilimo. Kupitia Application hiyo, maafisa ugani na wakulima watakubaliana malipo kulingana na huduma itakayotolewa na wataalam. Aidha, huduma hiyo itasaidia kuongeza ajira na upatikanaji wa huduma za ugani kwa wakulima kwa urahisi. 289. Vilevile, Wizara itanunua magari matatu (3) ya maabara inayotembea kwa ajili ya kutoa huduma za upimaji wa afya ya udongo na kukamilisha mfumo wa kuhifadhi taarifa za afya ya udongo wa nchi yetu badala ya kuendelea na utaratibu wa kupimiwa afya ya udongo na kampuni binafsi na taarifa hizo kubaki kwenye kampuni hizo. Maonesho ya Kilimo ya Kimataifa ya Nanenane 290. Mheshimiwa Spika, katika kilele cha Maonesho ya Kilimo (Nanenane) mwaka 2022, Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania alielekeza kuanzisha Maonesho ya Kimataifa ya Kilimo (Tanzania International Agriculture Trade Show) badala ya kutumia utaratibu uliozoeleka. Aidha, Mhe. Rais alielekeza mabadiliko hayo yaanzie na ujenzi wa miundombinu katika kiwanja cha Maonesho cha John Mwakangale (Mbeya) kilichopo katika ukanda wa Nyanda za Juu Kusini ambapo kuna uzalishaji mkubwa wa mazao. Ukanda huo, unajumuisha mikoa 130 ya Iringa, Mbeya, Songwe, Njombe, Ruvuma, Rukwa na Katavi. 291. Mheshimiwa Spika, katika kutekeleza maelekezo ya Mhe. Rais ambayo ni fursa ya kutangaza kilimo na bidhaa zake kimataifa, Wizara katika mwaka 2023/2024 imepanga kuimarisha viwanja viwili (2) vya maonesho ya kilimo vya John Mwakangale (Mbeya) na Nzuguni (Dodoma) kuwa na hadhi ya Maonesho ya Kilimo ya Kimataifa. Mpango huo utahusisha usanifu wa viwanja hivyo ili kukarabati na kujenga miundombinu ya viwanja hivyo na kujenga Tanzania Agricultural Museum ili kukidhi hadhi ya Maonesho ya Kilimo ya Kimataifa. Mafunzo ya Kilimo 292. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, imepanga kudahili wanafunzi 3,000 katika ngazi ya Astashahada ya Awali, Astashahada na Stashahada za kilimo. Kati ya hao, wanafunzi 2,500 watagharamiwa mafunzo kwa vitendo katika Halmashauri na Wilaya ili kuwajengea uzoefu wa kufanya kazi shambani na kuwawezesha kuajiriwa na kujiajiri. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Elimu Sayansi na Teknolojia inaendelea kuangalia uwezekano wa wanafunzi hao kufanya mafunzo kwa vitendo kwa kipindi kisichopungua mwaka mmoja. Lengo ni kuimarisha ujuzi kwa vitendo na utoaji wa huduma za ugani kwa wakulima. 293. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Vyuo na Vituo vya Mafunzo ya Kilimo itatoa mafunzo ya kilimo biashara kwa vijana 4,000 kupitia programu ya BBT. 131 Lengo ni kuwawezesha vijana kupata maarifa na ujuzi wa namna bora ya kuanzisha na kuendesha kilimo biashara hapa nchini kupitia Mashamba Makubwa ya Pamoja au mashamba binafsi. Mafunzo hayo yatatolewa kwa kuzingatia ikolojia ya kilimo. 294. Pia, Wizara itaendelea kuboresha mazingira ya Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo na Vituo vya Mafunzo ya Kilimo kwa Wakulima kwa kukarabati na kujenga miundombinu ya Vyuo sita (6) vya MATI Uyole, KATRIN, Inyala, Igurusi, Mtwara, Mlingano pamoja na Vituo vinne (4) vya Mafunzo kwa wakulima vya Bihawana, Mkindo, Themi na Ichenga. 295. Mheshimiwa Spika, Wizara itavipatia Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Mlingano, HORTI Tengeru, Inyala, Maruku, Mubondo, Mtwara, Bihawana FTC, Ichenga FTC na Mkindo FTC vifaa vya kufundishia na kujifunzia. Wizara itaendelea kuwawezesha vijana 260 waliohitimu katika vyuo vya Kilimo hapa nchini kupata mafunzo ya kilimo katika mashamba makubwa nchini Israel ili waweze kujiajiri na kutoa huduma na ushauri kwa wakulima kwa vitendo. Vilevile, itagharamia mafunzo ya muda mrefu na mfupi ya watumishi 22 katika vyuo vya ndani kwa lengo la kuwaongezea maarifa na ujuzi wa kutekeleza majukumu yao kwa ufanisi. 296. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kushirikiana na SAT kupitia Mradi wa Kuwezesha Utekelezaji wa Mitaala Katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Awamu ya Pili (Curriculum Implementation Support for Training Institute Phase II- CISTI II) 132 kuandaa vitini vitatu (3) vya kufundishia moduli za kilimo; kuandaa vitabu vitatu (3) vya kiada kuhusu Kilimo Hai, Jinsia katika Kilimo na Utunzaji wa Mazingira; kuandaa miongozo mitatu (3) ya mafunzo kwa vitendo kwa ajili ya kufundishia moduli za Kilimo Hai, Jinsia katika Kilimo na Utunzaji wa Mazingira; na kutoa mafunzo rejea kwa wakufunzi kulingana na mahitaji yatakayobainika. 6.1.4 Kuanza kujenga nyumba za Maafisa ugani katika Kata 4,000 297. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 itaanza kujenga nyumba za Maafisa ugani katika Kata 4,000 ili kusogeza huduma za ugani karibu na wakulima na kurahisisha utoaji wa ushauri wa kitalaam wa kilimo. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Wizara za Kisekta itaanza kuangalia uwezekano wa maafisa ugani ngazi ya Kata kukusanya na kuingiza takwimu za kilimo kwenye Mfumo wa Takwimu za Kilimo (Agriculture Routine Data System – ARDS). 6.1.5 Uwekezaji kwenye kupima afya ya udongo na utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu 298. Mheshimiwa Spika, katika kutathmini afya ya udongo nchi nzima, TARI itakamilisha kukusanya na kupima sampuli za udongo 12,000 kutoka katika mikoa nane (8) ili kuandaa ramani inayoonesha afya ya udongo kwa kila Mkoa. Aidha, imepanga kupima afya ya udongo katika skimu tano (5) kwa ajili ya 133 kilimo cha mpunga pamoja na shamba la Magereza lililopo Mkoa wa Simiyu kwa ajili ya kilimo cha alizeti. Pia, TARI itaandaa ramani zinazoonesha maeneo yanayolimwa alizeti na ngano katika ngazi za Wilaya na Kata na kuyatambua rasmi maeneo yote yanayofaa kwa kilimo cha zao la ngano na kushauri matumizi sahihi ya mbolea na teknolojia za umwagiliaji. 299. Pia, Wizara itatambua, kuainisha na kupima afya ya udongo katika mashamba mapya 30 yenye ukubwa wa hekta 200,000 za kilimo katika mikoa ya Pwani (hekta 60,000), Morogoro (hekta 50,000), Njombe (hekta 30,000), Songwe (hekta 30,000) na Tanga (hekta 30,000). Ruzuku ya Mbolea 300. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, kupitia TFRA itaendelea kuratibu upatikanaji wa mbolea nchini kwa kutoa ruzuku ya mbolea kwa wakulima hadi mwaka 2025/2026 ili kuongeza matumizi ya mbolea (per capita consumption) kutoka kilo 19 kwa hekta hadi angalau kilo 50 kwa hekta na kupunguza gharama za uzalishaji. 301. Wizara kupitia TFRA itaendelea na usajili wa wakulima katika mfumo wa kidigitali ili kulifanya taifa letu kuwa na uhakika wa takwimu na taarifa za wakulima. Vilevile, Wizara kupitia TFRA itaendelea kuratibu uingizaji wa mbolea tani 750,000 nchini; kutoa mafunzo ya ukaguzi wa ubora wa mbolea; 134 kusajili aina mpya za mbolea na visaidizi vyake 85; na kutoa leseni 2,100. 302. Wizara itaiwezesha Kampuni ya Mbolea Tanzania (TFC) Shilingi Bilioni 40 kama mtaji na kuufanya mtaji wake kuwa Shilingi Bilioni 46 kwa ajili ya kununua mbolea na kununua ardhi ya kujenga kiwanda cha kuchanganya mbolea (Blending Facilities) kwa kushirikiana na Sekta binafsi. Hatua hii inalenga kupunguza utegemezi wa mbolea kutoka nje ya nchi na kuimarisha upatikanaji wa mbolea kulingana na afya ya udongo ya eneo husika. Ruzuku ya Viuatilifu 303. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara kupitia TPHPA itanunua viuatilifu lita 101,000 kwa ajili ya kudhibiti viwavijeshi, kweleakwelea, nzige, nzi wa matunda na panya. Aidha, itasavei na kuainisha maeneo ya mazalia ya visumbufu vya mazao na mimea na kudhibiti visumbufu; itaimarisha udhibiti wa ubora wa viuatilifu vinavyozalishwa nchini na vinavyoingizwa kutoka nje ya nchi. Kadhalika, itatoa mafunzo ya matumizi bora na sahihi ya viuatilifu. Aidha, Wizara itavijengea uwezo vituo vya kudhibiti visumbufu vya mazao na mimea ikiwemo KILIMO ANGA na kituo cha kudhibiti panya. 304. Vilevile, Wizara imenunua magari 10 na pikipiki 19 kwa ajili ya kuwezesha kufanya savei ya uwepo wa visumbufu hivyo katika maeneo mbalimbali 135 ya nchi ili viweze kudhibitiwa kabla havijaleta madhara na kufanya uharibifu wa mazao. 305. Mheshimiwa Spika, katika kuboresha usimamizi wa afya ya mimea na viuatifu Wizara kupitia TPHPA inakamilisha ujenzi wa maabara ya kitaifa eneo la Mtumba na maabara 14 katika mipaka katika vituo vya ukaguzi. Maabara hizo zitatumika kwa ajili ya uchunguzi wa visumbufu na magonjwa ya mimea pamoja na ubora wa viuatilifu na masalia ya viuatilifu kwenye mazao na bidhaa za kilimo. 6.1.6 Uwekezaji kwenye Kujenga na Kukarabati Miundombinu ya Umwagiliaji 306. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imepanga kuongeza eneo la umwagiliaji lenye jumla ya hekta 256,185.46 kwa kukamilisha ujenzi wa skimu, kukarabati skimu zilizochakaa, kujenga skimu mpya na mabwawa ya kuvunia maji ya umwagiliaji. 307. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Tume imepanga kukamilisha ujenzi wa miradi 25 na ukarabati wa skimu 30 zenye jumla ya hekta 95,005 pamoja na mabwawa 14 yenye mita za ujazo 131,535,000; na kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 42 na mabonde ya kimkakati 22 ambayo utekelezaji wake ulianza mwaka 2022/2023. Aidha, Tume imepanga kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa mabwawa mapya 100 na kuanza ujenzi wa mabwawa hayo yenye 136 takribani mita za ujazo 936,535,700; kuanza ujenzi na kukarabati skimu 59 zenye jumla ya hekta 143,482 (skimu mpya 35 hekta 111,390) na (kukarabati skimu 24 hekta 32,092) (Kiambatisho Na.11, 12 na 13). 308. Mheshimiwa Spika, Tume imepanga kuanza ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mabonde 22 ya kimkakati ya umwagiliaji yenye ukubwa wa hekta 306,361. Baadhi ya mabonde hayo ni bonde la Ziwa Victoria, Tanganyika, Rufiji, Manonga - Wembere, Bugwema, Lukuledi, Songwe na Ruvuma. Vilevile, Tume imepanga kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika Mashamba Makubwa ya Pamoja na kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba hayo yenye jumla ya ekari 264,841.5 kupitia programu ya BBT katika Mikoa ya Kigoma, Mbeya, Kagera, Njombe, Singida na Dodoma. 309. Kadhalika, Tume itafanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu mpya 240 zenye ukubwa wa hekta 268,436 na mapitio ya upembuzi yakinifu na usanifu wa skimu 255 za kukarabati zenye ukubwa wa hekta 290,095 (Kiambatisho Na.14 na 15). Ujenzi na ukarabati wa skimu hizo utafanyika katika mwaka 2024/2025. Pia, Tume itaendelea na uhakiki wa eneo linalomwagiliwa katika mikoa 25. 310. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha Vyama vya Umwagiliaji kwa kushirikiana na Tume ya Maendeleo ya Ushirika itatoa mafunzo kwa Vyama vya Umwagiliaji 430 vilivyosajiliwa ili kusimamia 137 uendeshaji na matunzo ya skimu za umwagiliaji; itaanzisha na kusajili Vyama vya Umwagiliaji 200 na kuhamasisha matumizi ya teknolojia bora za umwagiliaji ili kuongeza uzalishaji na tija. Aidha, Tume itakusanya takwimu za uzalishaji katika skimu 374 za umwagiliaji zitakazotumika kujenga msingi wa makadirio ya makusanyo ya ada za huduma za umwagiliaji; itawezesha matumizi ya mfumo wa kielekroniki wa ukusanyaji wa ada ya huduma za umwagiliaji katika skimu na kusimamia ukusanyaji wa ada ya huduma za umwagiliaji katika skimu 600. 311. Mheshimiwa Spika, Tume itaimarisha karakana kuu iliyopo katika Mkoa wa Dodoma kwa kununua vifaa vya matengenezo na kukarabati jengo kwa ajili ya matengenezo ya mitambo na magari yanayomilikiwa na Tume; itaboresha vituo vya mitambo katika ofisi za umwagiliaji za mikoa mitano (5); itanunua magari 20 kwa ajili ya ofisi za wilaya za umwagiliaji pamoja na kufungua ofisi za umwagiliaji za Wilaya 25 zilizobaki ili kuimarisha usimamizi wa shughuli za umwagiliaji; itakamilisha ujenzi na ukarabati wa ofisi sita (6) za mikoa za umwagiliaji; na kuweka mfumo wa kielektroniki wa ufuatiliaji na tathmini ya miradi ya umwagiliaji. 312. Mheshimiwa Spika, kuanzia mwaka wa fedha 2023/2024 na kuendelea Tume ya Taifa ya umwagiliaji itaacha kutumia mifereji ya wazi (open channels) na kutumia mfumo wa mabomba ambao utaongeza ufanisi kwa kupunguza upotevu wa maji na kulinda uharibifu wa miundombinu. Vilevile, Tume itaweka utaratibu wa matumizi ya mita ili kutambua 138 matumizi halisi ya maji kwenye skimu ili kuongeza ukusanyaji wa ada za umwagilaiji na usimamizi. Wakulima ambao hawatakuwa tayari kulipia huduma hiyo, Tume kwa kushirikiana na Mamlaka zinazosimamia rasilimali maji itasitisha huduma za umwagiliaji kwa kufunga maji. “Haiwezekani Serikali inawekeza kwenye ujenzi wa miundombinu ya umwagilaji kwa gharama kubwa na kukabidhi miundombinu hiyo kwa wakulima na pale ambapo banio linakatika Serikali inaombwa kuja kurekebisha wakati fedha za kurekebisha Skimu zilikusanywa na watu wachache” 313. Mheshimiwa Spika, Wizara imedhamiria kuanza kujenga uzio katika skimu zote za umwagiliaji nchini, kuweka ulinzi na kuimarisha usimamizi wa skimu hizo kupitia mameneja wa skimu ili kuongeza tija ya uzalishaji. Ni lazima fedha zinazowekezwa katika ujenzi wa skimu za umwagiliaji zirudi ili ziweze kuendelea kuwekezwa katika ujenzi wa miundombinu mingine na kuhakikisha uendelevu wa miundombinu ya umwagiliaji. 314. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua kuwa wakulima wengi wanauwezo mdogo na gharama za uwekezaji kwenye miundombinu ya umwagiliaji ni kubwa, Wizara kupitia Tume itachimba visima kwa ajili ya wakulima 150 kwa kila Halmashauri ambao ni sawa na jumla ya wakulima 27,600 katika Halmashauri 184. Wakulima hao watapatiwa vifaa vya umwagiliaji (irrigation kits) kwa ajili ya kuhudumia 139 ekari 2.5, tenki la maji la lita 5,000 na kuwawekea mfumo wa sola ambapo jumla ya ekari 69,000 zitaendelezwa kwa uzalishaji wa mazao ya nafaka, mbogamboga na matunda. Katika kufanikisha utekelezaji wa programu hii, Wizara itaweka vigezo vya kupima utekelezaji, usimamizi, utoaji wa taarifa sahihi na usajili wa wakulima kwa kila Halmashauri. 6.1.7 Uanzishwaji wa vituo jumuishi vya kutoa huduma za zana za kilimo (Mechanization centres) 315. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara itaanzisha vituo vitatu (3) vya kutoa huduma ya zana za kilimo kwenye mashamba makubwa ya pamoja yatakayoanzishwa kupitia Programu ya BBT. Vilevile, itajenga majengo matatu (3) kwa ajili ya kuhifadhi na kuhudumia zana za kilimo kwenye mashamba hayo. Kadhalika, wamiliki na waendeshaji wa mashine na zana za kilimo 50 katika mikoa ya Tabora, Singida na Manyara watapatiwa mafunzo ya matumizi bora ya zana za kilimo. 316. Mheshimiwa Spika, Wizara itawatambua wasindikaji wadogo na wakati 50 wa zao la alizeti na zabibu katika mikoa ya Dodoma, Singida na Manyara na kuwapatia mafunzo kuhusu usimamizi na utunzaji wa mitambo ya usindikaji. Kadhalika, Wizara itaendelea kuhamasisha matumizi bora ya zana za kilimo katika mnyororo wa uzalishaji kwa kutoa mafunzo kwa watoa huduma ya zana za kilimo kwenye mashamba makubwa ya pamoja yatakazoanzishwa kupitia 140 Programu ya BBT katika mikoa ya Dodoma, Kagera, Kigoma, Shinyanga, Singida, Pwani, Njombe na Mbeya. 6.1.8 Kuanzisha kanda saba za kilimo na uzalishaji (Tanzania Agriculture Growth Corridors) 317. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo kwa kushirikiana na Mpango wa Kukuza Kilimo Ukanda wa Kusini (SAGCOT) imeendelea kutekeleza miradi mbalimbali ya kilimo katika ukanda wa Nyanda za Juu Kusini kwa kuzingatia ikolojia ya kilimo ya mazao husika. Utekelezaji wa miradi katika kipindi chote kwenye ukanda huo ulijikita kwenye kuimarisha tija katika mnyororo wa thamani. Jitihada hizi zimesaidia kuimarisha upatikanaji wa pembejeo kwa wakulima, kuongeza matumizi ya teknolojia na upatikanaji wa mitaji. 318. Vilevile, SAGCOT imewezesha matumizi ya teknolojia bora za kilimo kwenye eneo la hekta 284,098, wakulima 782,452 wameajiriwa katika mnyororo wa thamani wa mazao mbalimbali na kuongeza kipato kwa wakulima cha Dola za Marekani Milioni 137. 319. Mheshimiwa Spika, kutokana na uzoefu uliopatikana katika utekelezaji wa Southern Agriculture Growth Corridor of Tanzania – SAGCOT), Wizara imepanga kuanzisha Kanda nyingine saba za uzalishaji (Tanzania Agriculture Growth Corridors) nchini. Lengo ni kuongeza uzalishaji na tija, 141 kuimarisha masoko ya mazao ndani na nje ya nchi, kuongeza thamani mazao na kuimarisha upatikanaji wa pembejeo za kilimo, mitaji na kuondoa utamaduni wa kutawanya mazao kila kona ya nchi bila kuzingatia msingi imara wa kibiashara. Uzalishaji wa Mazao 320. Mheshimiwa Spika, ninaomba nilitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa Wizara ya Kilimo katika mwaka 2023/2024 inachukua hatua hizo ili kuongeza uzalishaji na tija kwa mazao yote yanayozalishwa nchini yakiwemo mazao asilia ya biashara, chakula, mazao yenye uhitaji mkubwa yanayoagiwa kutoka nje ya nchi na mazao ya bustani. Utekelezaji wa mikakati hiyo, itatuhakikishia kujilisha na kuwalisha wengine kibiashara na kuongeza uhimilivu unaotokana na mabadiliko ya tabianchi. Aidha, baadhi ya yatakayofanyika katika uendelezaji wa mazao ni kama ifuatavyo: - Mazao Asilia ya Biashara 321. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara ya korosho, pamba, tumbaku, kahawa, chai, sukari, mkonge na pareto unatarajiwa kuongezeka kutoka tani 951,727.77 mwaka 2022/ 2023 hadi tani 1,578,500 mwaka 2023/2024 (Jedwali Na. 15). 322. Aidha, Bodi ya korosho kwa kushirikiana na wadau itachimba visima vya maji 20 katika maeneo yenye changamoto ya maji ili kuwawezesha wakulima katika shughuli za upuliziaji wa viuatilifu na umwagiliaji. Pia, Bodi ya tumbaku itawezesha 142 uchimbaji wa visima vitano (5) kwa ajili ya wakulima wa zao la tumbaku. 323. Kadhalika, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania katika mwaka 2023/2024 kwa kushirikiana na Chama cha Wazalishaji wa Pamba Tanzania (Tanzania Cotton Association - TCA) itanunua trekta 100 kwa ajili ya kuanzisha vituo vya kutoa huduma kwa wakulima. Vilevile, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania itatumia Shilingi Bilioni 5 kwa ajili ya umwagiliaji na kuwezesha wakulima wa zao la pamba. Jedwali Na. 15: Uzalishaji wa mazao asilia ya biashara mwaka 2023/2024. Aina ya Zao Uzalishaji 2022/2023 (Tani) Makadirio 2023/2024 (Tani) Pamba 173,677 400,000 Kahawa 80,301 75,000 Chai 8,047** 30,000 Pareto 3,150** 3,500 Tumbaku 125,592*** 160,000 Korosho 182,270.045 400,000 Mkonge 48,262.99** 60,000 Sukari 456,019.73 450,000 Jumla 951,727.77 1,578,500 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2023 ** Uzalishaji unaendelea *** Matarajio ya uzalishaji (Haikujumuishwa) Zao la mkonge 324. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 uzalishaji wa mkonge utaongezeka kutoka tani 48,263 mwaka 2022/2023 hadi tani 60,000. Ongezeko hilo litatokana na mashamba mapya yatakayoanza kuvunwa katika msimu wa 2023/2024. Aidha, Bodi itasambaza mbegu za mkonge 143 28,000,000 zitakazopandwa katika eneo la hekta 2,500; itatoa mafunzo ya kilimo bora cha mkonge na ubora wa singa kwa wakulima wakubwa 39 na wakulima wadogo 8,000; itatathimini mashamba ya wakulima wadogo 8,000 ili kubaini majani ya mkonge yanayofaa kuvunwa; na itawaunganisha wakulima wadogo wa mkonge 2,400 na masoko. 325. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza thamani ya zao la mkonge, Bodi itawawezesha wawekezaji wawili (2) kuanzisha viwanda vya kuchakata mkonge katika Mkoa wa Tanga; itanunua korona nne (4) na kuanzisha vituo viwili (2) vya kuchakata mkonge katika Halmashauri za Mkinga na Kilosa; na kununua zana za kilimo kwa ajili ya uendelezaji wa mashamba ya wakulima wadogo. 326. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara kupitia TARI itazalisha miche 6,000,000 ya mkonge kwenye eneo la hekta 75 itakayosambazwa kwa wakulima 150 na taasisi. Vilevile, watafiti/wataalam 20 wa maabara ya udongo watapatiwa mafunzo ili kuiwezesha maabara hiyo kupata ithibati; wakulima na wadau 100,000 na maafisa ugani 500 watapatiwa mafunzo ya uzalishaji wa zao la mkonge fursa zitokanazo na zao hilo; na kuanzisha majaribio ya kufupisha muda wa kitalu cha mkonge. 144 Zao la Chai 327. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara kupitia Bodi ya chai itaongeza uzalishaji wa chai kavu kutoka tani 25,295.48 mwaka 2022/2023 hadi tani 30,000. Lengo hilo litafikiwa kwa kuimarisha huduma za ugani na usimamizi wa wadau wa zao la chai. Aidha, Bodi itaratibu uzalishaji na usambazaji wa miche bora 1,500,000 ya chai; itaratibu uanzishwaji wa viwanda viwili (2) vyenye uwezo wa kuchakata tani 2 za chai kwa mwaka kwa ajili ya wakulima wadogo; na itatunza mashamba mama tisa (9) na kuanzisha mashamba mama mawili (2) kwa ajili ya uzalishaji wa miche bora ya chai. Pia, TSHTDA imepanga kuzalisha na kusambaza miche 2,000,000 kwa ajili uanzishwaji wa mashamba mapya ya Kilolo na kuziba mapengo katika mashamba ya wakulima. 328. Mheshimiwa Spika, Bodi kwa kushirikiana na Tume ya Taifa ya Umwagiliaji itatafiti na kuandaa ramani ya maeneo yanayofaa kwa kilimo cha umwagiliaji wa zao la chai na kuanzisha skimu za umwagiliaji kwa ajili ya wakulima wadogo wa chai. Bodi itahamasisha ufufuaji wa mashamba ya Lupembe (hekta 300, Korogwe (hekta 100), Muheza (hekta 50) na Lushoto (hekta 200) na kuhamasisha uanzishwaji wa kiwanda cha Lupembe cha kusindika majani mabichi ya chai; itaratibu shughuli za uanzishwaji na uendeshaji wa Mnada wa chai hapa nchini; na kukusanya takwimu za uzalishaji na masoko ya chai. 145 Zao la Pareto 329. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, uzalishaji wa pareto utaongezeka kutoka tani 3,150 mwaka 2022/2023 hadi tani 3,500. Ili kufikia lengo hilo, Bodi kwa kushirikiana na wadau itasambaza kwa wakulima mbegu bora za pareto tani 3.5 na itatoa mafunzo ya kilimo bora cha zao hilo kwa wakulima 9,000 na maafisa ugani 60 kutoka Mikoa ya Njombe, Manyara, Arusha, Songwe, Iringa na Mbeya. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na Tume ya Maendeleo ya Ushirika itaandaa mwongozo wa usimamizi wa zao la pareto na itahuisha Mpango Mkakati wa Tasnia ya Pareto wa miaka 10. Zao la Tumbaku 330. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania imepanga kuongeza uzalishaji wa tumbaku kutoka tani 60,874.85 mwaka 2022/2023 hadi tani 160,000 mwaka 2023/2024. Aidha, Bodi itahamasisha wakulima kuzingatia kanuni bora za kilimo ili kuongeza tija ya uzalishaji kutoka kilo 1,400 hadi kilo 1,600 kwa hekta; kuongeza ubora wa tumbaku kutoka asilimia 97 hadi asilimia 98; kutoa mafunzo ya kilimo bora cha tumbaku kwa wakulima na maafisa ugani; kuhamasisha wakulima kuboresha mabani ya kukaushia majani ya tumbaku; na kujenga mabwawa mawili (2) katika Mkoa wa Tabora. 331. Mheshimiwa Spika, Bodi itasajili wakulima 75,000 wa tumbaku ili kuwatambua kwa ajili ya kurahisisha utoaji wa huduma za kilimo. Bodi kupitia 146 mfumo wa ATMIS itasajili vituo 1,500 vya kuchambua tumbaku na vituo 750 vya kuuzia tumbaku ili kudhibiti ubora wa zao hilo. Ili kuimarisha ubora wa tumbaku, Bodi itafanya savei na kutathmini uzalishaji wa zao la tumbaku katika mashamba ya wakulima. Aidha, Bodi itaendelea kuhamasisha upandaji wa miti katika maeneo ya uzalishaji wa tumbaku kwa ajili ya kulinda na kutunza mazingira. Wizara itaiwezesha Bodi kukamilisha ujenzi wa ofisi ya Bodi ya Tumbaku iliyopo katika Mkoa wa Tabora. Zao la Pamba 332. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa pamba katika mwaka 2023/2024, utafikia tani 400,000 ikilinganishwa na tani 174,921.50 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kusambaza mbegu bora za pamba tani 22,146 na chupa (ekapaki) 12,500,000 kwa wakulima wa pamba. Aidha, Wizara itaiwezesha Bodi ya Pamba Tanzania kununua ndege 40 zisizo na rubani kwa ajili kunyunyuzia viuatilifu; mashine mbili (2) za kutengeneza mkaa kutokana na mabaki ya pamba na zana za kilimo za kupandia na kupalilia 1,500. 333. Mheshimiwa Spika, TARI itaendelea na utafiti wa mbegu mpya zenye ukinzani dhidi ya wadudu wa pamba hususan chawa jani (jassid). Pia, itaendelea kuzalisha mbegu za awali tani 380 zitakazozalisha tani 17,000-23,000 za mbegu zilizothibitishwa. Aidha, TARI itaendelea na utafiti wa rutuba ya udongo na lishe ya mimea hususan matumizi sahihi ya mbolea zenye virutubisho 147 mchanganyiko, mbinu shirikishi za udhibiti wa visumbufu vya mazao hasa wadudu waharibifu wa pamba na magonjwa na mbinu rafiki na rahisi za kudhibiti magugu katika mashamba ya pamba. 334. Mheshimiwa Spika, Bodi itaendelea kusajili wakulima katika mfumo wa elektroniki katika Mikoa 17 inayozalisha pamba. Aidha, Bodi kwa kushirikana na TARI itatoa mafunzo kuhusu udhibiti wa ugonjwa wa mnyauko fuzari (fusarium wilt), upandaji kwa nafasi na zana rahisi za kupandia na kupalilia pamba na afya ya udongo na maji kwa wakulima 100,000. Bodi itakarabati ghala zilizopo katika Mikoa ya Mwanza, Simiyu, Shinyanga, Mara na Geita. Kadhalika, Bodi itaendelea kutoa mafunzo ya kilimo bora cha pamba na matumizi sahihi ya pembejeo za kilimo kwa wakulima na maafisa ugani. Zao la kahawa 335. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa zao la kahawa katika mwaka 2023/2024, unatarajiwa kufikia tani 75,000 ikilinganishwa na uzalishaji wa tani 80,301 mwaka 2022/2023. Lengo hilo litafikiwa kwa kuboresha matunzo ya mibuni, matumizi ya pembejeo za kilimo na kuimarisha mifumo ya masoko ya kahawa. Aidha, Wizara kupitia Bodi itaanzisha mashamba ya mfano 40 katika Wilaya 20 za Mikoa ya Ruvuma, Mbeya, Songwe, Kagera na Kilimanjaro; itaendelea kuratibu uzalishaji na usambazaji wa miche bora ya kahawa 20,000,000 katika Wilaya 52 zinazozalisha kahawa; na itahamasisha ufufuaji wa mashamba ya kahawa 150 yenye jumla ya hekta 400. 148 Aidha, Bodi itaratibu na kutoa mafunzo kwa wakulima na wadau wa kahawa 10,000 kuhusu kilimo bora, ubora wa kahawa na masoko. Zao la Korosho 336. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa korosho katika mwaka 2023/2024, unatarajiwa kufikia tani 400,000 ikilinganishwa na uzalishaji wa tani 175,268.97 mwaka 2022/2023. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itaiwezesha Bodi ya Korosho Tanzania kununua na kusambaza viuatilifu vya maji lita 3,130,000 na viuatilifu vya unga (sulphur) tani 49,000 kwa ajili ya kudhibiti visumbufu vya korosho. Vilevile, kwa kushirikiana na TARI itatoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha zao la korosho kwa wakulima 103,000 na maafisa ugani 2,425 kutoka katika maeneo ya uzalishaji. 337. Mheshimiwa Spika, TARI imepanga kuzalisha miche ya korosho 45,000 kupitia kituo cha Utafiti wa Kilimo Naliendele - Mtwara na kusambaza kwa wakulima katika maeneo yanayolima zao la korosho kulingana na mahitaji katika maeneo husika. Vilevile, TARI itaanzisha na kusimamia mashamba darasa ya korosho 40 katika mikoa inayolima zao la korosho. 149 Zao la Ufuta 338. Mheshimiwa Spika, TARI katika mwaka 2023/2024, itazalisha mbegu za ufuta zilizothibitishwa tani 50,000. Aidha, itazalisha mbegu za msingi tani 15 za mbegu za msingi zenye uwezo wa kuzalisha tani 3,000 za mbegu zilizothibitishwa. Vilevile, TARI imepanga kutoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha ufuta kwa wakulima 4,000 wa zao hilo kupitia mashamba 150 ya mfano katika Mikoa ya Manyara, Morogoro, Dodoma, Lindi, Mtwara, Songwe na Katavi. Zao la Karanga 339. Mheshimiwa Spika, TARI katika mwaka 2023/2024, itazalisha tani 10 za mbegu zilizothibitishwa na tani 25 za mbegu za msingi zenye uwezo wa kuzalisha tani 250 za mbegu zilizothibitishwa. Vilevile, TARI itatoa mafunzo kwa wakulima 1,000 kuhusu kilimo bora cha karanga kupitia mashamba ya mfano 150 ambayo yataanzishwa katika Mikoa ya Dodoma, Shinyanga, Tabora, Mtwara, Songwe, Mbeya, Katavi, Rukwa na Mara. Zao la Parachichi 340. Msheshimiwa Spika, baada ya Mheshimiwa Rais kufungua masoko ya mazao ya kilimo nje ya nchi, Serikali ilipanga kukamilisha mambo mawili; kwanza kuanzisha Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu ambayo tayari imeanza kutekeleza majukumu yake; na pili kuweka utaratibu wa kusimamia tasnia ya parachichi ambapo tayari 150 Mkakati wa Kuendeleza Tasnia ya Mazao ya Bustani (horticulture) mwaka 2021-2031 pamoja na Mwongozo wa Kuendeleza zao la Parachichi umeandaliwa. Hatua hizo zimewezesha kuongeza mauzo ya nje ya zao la parachichi kutoka tani 9,978 mwaka 2020 hadi tani 29,031 mwaka 2022. 341. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaendelea kuhamasisha uzalishaji wa aina za parachichi zinazouzwa nje ya nchi (Exportable Varieties) kutoka wastani wa tani 29,031 zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 52 mwaka 2022/2023 hadi tani 50,000 zenye thamnai ya takribani Dola za Marekani Milioni 90 ifikapo mwaka 2025; na itahamasisha uwekezaji katika uongezaji wa thamani wa bidhaa za parachichi. 342. Vilevile, Wizara kupitia TARI kwa kushirikina na Halmashauri za wilaya na Sekta Binafsi itazalisha miche 10,000,000 ya parachichi kwa kuendeleza vitalu na kuimarisha miundombinu ya uzalishaji katika vituo vya TARI Uyole, TARI Tengeru, TARI Kifyulilo na vituo vya Majaribio ya Utafiti wa Kilimo vya Igeri, Seatonde na Isimani. Pia, TARI itakusanya vinasaba vya zao la parachichi na kuvihifadhi kwenye benki ya vinasaba kwa matumizi ya kuendeleza utafiti. Zao la Zabibu 343. Mheshimiwa Spika, zao la zabibu linalimwa katika mkoa wa Dodoma ambapo katika mwaka 2021/2022 uzalishaji wa zabibu ni tani 15,513 na 151 mahitaji ya mchuzi ni lita Milioni 15 na uzalishaji kwa sasa ni lita Milioni 5. Changamoto ya soko la zabibu inatokana na ukosefu wa miundombinu ya kuhifadhi mchuzi wa zabibu. Katika kuhakikisha uzalishaji wa zabibu unaongezeka Wizara imepanga kutekeleza yafuatayo:- hatua ya kwanza ni kuwanunulia wazalishaji matenki ya kuhifadhi mchuzi wa zabibu; hatua ya pili Serikali itaboresha mfumo wa zamani wa mashamba kwa kuweka miundombinu ya umwagiliaji kwenye mashamba ya zabibu; hatua ya tatu ni kuimarisha usimamizi ikiwemo ujenzi wa uzio katika shamba la zabibu Hombolo; na kuweka utaratibu wa kuchangia gharama za umwagiliaji. 344. Mikakati mingine ni pamoja na kuhamasisha Sekta binafsi kuzalisha juisi kwa kutumia zabibu ya ndani ambapo Kampuni ya Jambo imeanza uzalishaji wa juisi. Vilevile, Wizara itaendeleza shamba na kiwanda cha zabibu Chinangali na kukabidhi kwa Sekta binafsi kukiendesha. Pia, Wizara kupitia TARI itazalisha na kusambaza miche 500,000 ya zabibu kwa wakulima ambayo itatosha kupandwa katika hekta 192.7. 345. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, kupitia TARI itaendelea kutunza shamba la vinasaba vya zabibu kwa ajili ya utafiti ili kuongeza idadi ya aina za zabibu kutoka 26 zilizopo hadi kufikia 32. Utafiti huo, utasaidia kuwa na wigo mpana wa aina ya mvinyo unaozalishwa nchini ili kuwa na ushindani katika soko la kimataifa. 152 346. Pia, Wizara kupitia TARI itatoa mafunzo ya kanuni bora za kilimo cha zabibu kwa wakulima 2,000 na maafisa ugani 80 katika Mkoa wa Dodoma. Kadhalika, TARI itaandaa na kusambaza nakala 2,000 za vipeperushi vya kanuni za kilimo bora cha zabibu pamoja na nakala 1,000 za Mwongozo wa Kilimo Bora cha Zabibu. Wizara itaendelea kuhamasisha uwekezaji wa viwanda vya kuchakata zabibu sambamba na kuendeleza shamba na kiwanda cha zabibu Chinangali. Zao la ndizi 347. Mheshimiwa Spika, zao la ndizi ni mojawapo ya mazao yanayochangia katika usalama wa chakula na mapato ya kaya za wakulima milioni 1.76 waliozalisha wastani wa tani milioni 2.04 za ndizi mwaka 2020 (NBS 2021). Kuanzia mwaka 2023/2024, Wizara kwa kushirikiana na wabia wa maendeleo, Mamlaka za Serikali za Mitaa na Sekta binafsi itaimarisha uzalishaji na masoko ya zao la ndizi kwa kuzingatia matokeo ya tathmini iliyofanywa na Wizara ya Kilimo katika maeneo ya uzalishaji wa ndizi uliokamilika mwezi Aprili, 2023. 348. Mheshimiwa Spika, maeneo mahsusi yatakayofanyiwa kazi kulingana na tathmini hiyo ni pamoja na kutafuta masoko mapya ya ndizi na kuboresha mfumo wa ukusanyaji wa takwimu za mauzo ya ndizi ndani na nje ya nchi ili kuongeza kipato cha mkulima na Taifa; uboreshaji wa miundombinu ya barabara na ujenzi wa vivutio vya kuuzia ndizi (banana market shades) katika maeneo 153 mbalimbali ikiwemo Rungwe, Kwasadala (Hai), Mamsera (Rombo), Kibosho Kirima (Moshi DC) na Nyarubanda (Kigoma DC); kuimarisha mfumo wa uzalishaji na usambazaji wa miche bora ya migomba ili kudhibiti kuenea kwa magonjwa; kusimamia uuzaji wa ndizi kwa vipimo sahihi badala ya mkungu pamoja na vifungashio (crates) ili kumlinda mkulima na ubora wa ndizi ikiwemo huduma za ugani, utafiti na ujenzi wa miundombinu ya muhimu; na kuhamasisha uwekezaji wa viwanda vya kuongeza thamani ya zao la ndizi. Mazao ya Chakula 349. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara itaendelea kuhamasisha uzalishaji wa mazao ya chakula ikiwemo mahindi, mpunga, muhogo, mtama, mawele na mazao jamii ya mikunde ili kuimarisha upatikanaji wa chakula na biashara ya mazao hayo. Katika msimu wa 2022/2023 matarajio ni kuzalisha tani 18,700,000. Kati ya hizo, mahindi ni tani 8,500,000 na mchele tani 2,200,000 na mazao yasiyo nafaka ni tani 8,000,000. 350. Ili kufikia lengo hilo, Wizara itaendelea kuhamasisha wakulima kuzingatia kanuni za kilimo bora ikiwemo matumizi ya mbegu bora, mbolea, viuatilifu na matumizi ya zana za kilimo. Vilevile, Wizara itaendelea kuratibu utekelezaji wa Mkakati wa Kitaifa wa Usimamizi wa Mazao baada ya Kuvuna ili kupunguza upotevu wa mazao na kuimarisha usalama wa chakula. 154 351. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC itatoa mafunzo ya kanuni bora za kilimo na udhibiti wa sumukuvu kwa wakulima 48,600 katika Halmashauri 18 ili kuimarisha uzalishaji na udhibiti wa sumukuvu katika mazao ya chakula. Kadhalika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC itaimarisha majukwaa ya kitaifa na kiwilaya ya usimamizi wa mazao baada ya Kuvuna kwa lengo la udhibiti endelevu wa sumukuvu. Uzalishaji wa Mazao yenye Mahitaji Makubwa 352. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaendelea kuhamasisha uzalishaji wa mazao ya miwa, ngano na mazao ya mbegu za mafuta ili kuimarisha upatikanaji wake nchini na kupunguza uagizaji wa bidhaa hizo nje ya nchi. Zao la Miwa na Uzalishaji wa sukari 353. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2021/ 2022 uzalishaji wa miwa ulikuwa tani 3,757,255 ambazo zilizalisha sukari tani 379,280; mwaka 2022/2023 uzalishaji wa miwa ulikuwa tani 4,405,350.61 ambazo zilizalisha sukari tani 456,019.73; na uzalishaji wa miwa katika mwaka 2023/2024 unatarajiwa kufikia takribani tani 4,500,000 ambazo zitazalisha tani 465,000 za sukari. 354. Mheshimiwa Spika, Hii itasaidia kupunguza nakisi ya sukari kutoka nje kwa kiwango kilichopo sasa cha tani 30,000 ili kufikia mwaka 2025 kusiwepo uagizaji wa sukari kutoka nje ambapo uzalishaji wa miwa unatarajiwa kufikia tani 7,000,000 ambazo zitazalisha tani 700,000 za sukari. Ili kufikia lengo hilo 155 Wizara imeanza kuchukua hatua stahiki kuanzia mwaka 2022/2023 kama ifuatavyo; kukamilisha upembuzi yakinifu wa mabwawa ya Mandela na Wembele; na kuongeza upatikanaji wa mbegu bora ambapo Bodi ya Sukari Tanzania kwa kushirikiana na TARI itaanzisha kitalu cha hekta 400 katika bonde la Kilombero. Aidha, tumemuomba Mhe. Rais kwa ajili ya kuweka jiwe la msingi. 355. Vilevile, Bodi itaimarisha usimamizi wa matumizi ya kanuni bora za kilimo cha miwa, uvunaji na uchakataji wa miwa. Aidha, Wizara imepanga kuanza kilimo cha umwagiliaji katika zao la miwa kwa wakulima wadogo wa Kilombero. Ili kupunguza gharama za uingizaji wa sukari (Import bill) Wizara itafanya majadiliano na viwanda vyote vya sukari namna ya kuzalisha sukari ya viwandani na kutumia mfumo wa sukari ya matumizi ya kawaida ili kulinda viwanda vya ndani. Aidha, Bodi itakagua na kudhibiti wadudu waharibifu wa miwa na magonjwa katika eneo la hekta 800 za mashamba ya miwa. Bodi itasajili wakulima wa miwa 1,200 katika maeneo ya uzalishaji na kuandaa miongozo itakayoratibu uuzaji na uagizaji wa sukari. 356. Mheshimiwa Spika, TARI itaendelea na utafiti wa aina mbili (2) za mbegu mpya zenye uwezo wa kutoa mavuno mengi na kiwango kikubwa cha sukari, kuvumilia ukame, ukinzani wa magonjwa na wadudu waharibifu. Pia, itaendelea kuzalisha mbegu za awali tani 120 kwa aina 12 za miwa ambazo zitapandwa kwenye hekta 12 ili kuzalisha mbegu za msingi. Mbegu hizo zitalisha tani 1,000-1,200 za 156 mbegu za msingi zitakazotosheleza kupanda hekta100-120. 357. Mheshimiwa Spika, TARI itaendelea na uzalishaji wa mbegu za miwa kwa kushirikiana na wakulima ambapo itaandaa mashamba yenye ukubwa wa hekta 60 katika Mikoa ya Pwani, Kagera na Morogoro. TARI kwa kushirikiana na Bodi ya Sukari Tanzania itaendelea kutoa mafunzo kuhusu udhibiti wa magonjwa na wadudu waharibifu na afya ya udongo kwa wakulima 6,054 katika mikoa ya uzalishaji wa zao la miwa. Zao la Alizeti 358. Mheshimiwa Spika, katika kuhakikisha Serikali inawalinda wakulima wa mazao ya mafuta ya kula nchini, Wizara ya Kilimo kupitia Mamlaka ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (COPRA) imewasilisha mapendekezo Wizara ya Fedha na Mipango kurudisha kodi kwenye mafuta yaliyosafishwa kutoka nje (refined oil) kuwa asilimia 35. Hii ni kufuatia ukweli kwamba, punguzo la kikodi kutoka asilimia 35 hadi asilimia 25 lililotolewa na Serikali katika mwaka 2022/2023 liliathiri soko la mazao ya mafuta ya kula nchini. Hivyo, katika kuwalinda wakulima wa mazao ya mafuta nchini, Wizara ya Kilimo inapendekeza Serikali irudishe kodi ya asilimia 35 kwa mafuta ya kula yaliyosafishwa kutoka nje ya nchi. Aidha, mtu au kampuni yoyote isiyojihusisha na uchakataji wa mazao ya mafuta yanayozalishwa hapa nchini, haitaruhusiwa kuingiza mafuta ya kula kutoka nje na COPRA itasimamia kazi hii. 157 359. Wizara katika mwaka 2023/2024, kupitia TARI kwa kushirikiana na wadau ikiwemo IFAD na AGRA itazalisha mbegu za awali za alizeti tani 186 zenye uwezo wa kuzalisha mbegu zilizothibitishwa tani 7,440 na kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya TARI Ilonga yenye ukubwa wa hekta 15. Aidha, TARI kwa kushirikiana na AGRA na AMDT itawezesha kampuni za kitanzania za uzalishaji wa mbegu za alizeti ili kuongeza uzalishaji. 360. Wizara itaendelea kusambaza mbegu za alizeti tani 5,000 kwa mpango wa ruzuku katika mwaka 2023/2024 na tani 15,000 katika mwaka 2025/2026. Usambazaji wa mbegu tani 5,000 utawezesha uzalishaji wa alizeti kufikia takribani tani 1,000,000 ambazo zitazalisha takribani tani 300,000 za mafuta ya kula. 361. Pia, TARI itatafiti magonjwa na wadudu wanaoshambulia alizeti, pamoja na utafiti wa kuzuia na kupambana na magugu kwa njia husishi katika mashamba ya alizeti. Aidha, TARI kwa kushirikiana na AGRA itatoa mafunzo ya uzalishaji wa mbegu bora za alizeti kwa wadau 306,600 ikiwa ni wakulima na kampuni za uzalishaji wa mbegu. Zao la Ngano 362. Mheshimiwa Spika, katika kujitosheleza na zao la ngano, Serikali inaendelea kuwekeza fedha ili kuondoa tatizo la uagizaji wa ngano kutoka nje ya nchi ambapo Wizara imejielekeza kutekeleza mikakati ifuatayo:- 158 i. TARI itazalisha mbegu za awali tani 2,500 ambazo zitazalisha mbegu zilizothibitishwa tani 50,000 kwa kushirikiana na Sekta binafsi ifikapo mwaka 2025/2026; ii. Kuongeza uzalishaji wa ngano kutoka tani 61,968 hadi kufikia tani 150,000 mwaka 2023/2024, tani 250,000 mwaka 2024/2025 na tani 1,000,000 ifikapo mwaka 2025/2026; iii. Kuendelea kutambua na kupima maeneo yote yanayofaa kwa kilimo cha ngano nchini; na iv. Kuingia mikataba ya ununuzi wa ngano (Memorandum of Understanding – MoU) na kampuni kubwa zinazoagiza ngano nje ya nchi ili kununua ngano yote inayozalishwa na wakulima ndani ya nchi kwa uwiano wa market share. Hivyo, kupitia mikataba hiyo waagizaji wa ngano nje ya nchi wataagiza ngano ya kutosheleza mahitaji yao baada ya kukidhi sharti la kununua ngano yote nchini kwa ajili ya kuhamasisha uwekezaji wa ndani ili ifikapo mwaka 2025/2026 nchi yetu ijitosheleze kwa mahitaji ya ngano na kuzuia uingizaji wa ngano kutoka nje ya nchi. Serikali tusipofanya maamuzi magumu katika zao hili, tutaendelea kuwa wategemezi wa ngano kutoka nchi zingine. 363. Mheshimiwa Spika, pamoja na jitihada za Serikali kutaka kuingia makubaliano na waagizaji wa ngano, kumejitokeza baadhi ya waagizaji hao kugomea hatua hiyo. Kwakua kama nchi tunawekeza fedha za umma katika kuhakikisha tunazalisha ngano kukidhi mahitaji ya ndani, ninaomba nitumie Bunge lako Tukufu kuutangazia umma kwamba Watanzania 159 hawatakufa njaa kwa kukosa ngano na hatuwezi kuendelea kuwa soko la nchi nyingine na niwahakikishie kuwa hawataingiza hata kilo moja ya ngano ifikapo mwaka 2025/2026. 364. Mheshimiwa Spika, nitumie nafasi hii kuwaambia wamiliki wa kampuni zinazochakata ngano nchini kuwa, wasiposaini mkataba wa makubaliano na wakulima wa ngano (MoU), mwenye mamlaka ya kutoa vibali vya kuingiza ngano ni Waziri wa Kilimo hivyo viwanda vyao vitakosa malighafi ya ngano na vitabaki chuma chakavu, ni lazima tumlinde mkulima. “Ninaomba niliambie Bunge lako Tukufu kuwa mazao mengi ya kilimo yamekufa kwa kuwa wakulima hawakulindwa na kufungulia milango ya kuagiza mazao kutoka nje bila sababu” 6.2 Kuongeza Ajira zenye staha na Ushiriki wa Vijana na Wanawake kwenye Kilimo (Increase decent jobs and enhancing youth and women participation in agriculture sector) 6.2.1 Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja (Block farms and Agricultural Parks) 365. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024 Wizara itaendelea kuwawezesha vijana na wanawake kwa kuwajengea uwezo na kuwapatia mitaji na 160 maeneo ya uzalishaji yenye miundombinu ya umwagiliaji. Aidha, Wizara itahamasisha uanzishwaji wa Mashamba Makubwa ya Pamoja kwa ajili ya kuwawezesha vijana kushiriki katika kilimo na kuleta Sekta binafsi ambao watashiriki pamoja na vijana hao katika mashamba hayo ili kununua mazao, kuongeza thamani na ajira. 366. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kufikia mwaka 2025 kuwa na jumla ya hekta 1,000,000 ambazo ni sawa na ekari 2,500,000 kwa ajili ya kuwapatia vijana na wanawake. Aidha, gharama za usafishaji, upimaji wa shamba na afya ya udongo, usawazishaji wa mashamba na ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji kwa hekta moja ni wastani wa Shilingi 16,800,000. Katika kutekeleza lengo hilo, Wizara kwa kushirikiana na Sekta binafsi na Taasisi za Fedha itawekeza Shilingi Trilioni 16.8 ifikapo mwaka 2030. Eneo hili likikamilika la hekta 1,000,000 litatengeneza ajira 1,500,000. 367. Mheshimiwa Spika, eneo hili la hekta 1,000,000 litakuwa na miundombinu ya uzalishaji kwa teknolojia za kisasa ambalo litatumika kwa uzalishaji wa mazao ya nafaka na bustani. Eneo hili litaongeza uzalishaji wa mazao ya nafaka kwa tani 3,500,000 na kuwawezesha wakulima kupata kipato cha wastani wa Shilingi Trilioni 1.75 ambayo ni sawa na Shilingi 7,000,000 kwa kila mkulima kwa uzalishaji mmoja. 368. Pia, Wizara itatambua na kuainisha mashamba mapya 30 yenye ukubwa wa hekta 200,000 za kilimo katika mikoa ya Pwani (hekta 161 60,000), Morogoro (hekta 50,000), Njombe (hekta 30,000), Songwe (hekta 30,000) na Tanga (hekta 30,000). 6.2.2 Kuimarisha ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo kupitia programu ya Jenga Kesho iliyo Bora 369. Mheshimiwa Spika, maelekezo ya Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan tarehe 20 Machi, 2023 wakati wa uzinduzi wa Mpango wa Mashamba Makubwa ya Pamoja ni kuhakikisha Serikali inatengeneza ajira mpya kwa vijana na wanawake Milioni 8 ifikapo mwaka 2025. Maelekezo hayo ni sehemu ya utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi (CCM) 2020 kwa lengo la kutatua changamoto ya ajira kwa vijana na wanawake. 370. Mheshimiwa Spika, Wizara ya Kilimo peke yake imepanga kutengeneza ajira Milioni tatu (3,000,000) ifikapo mwaka 2025 kupitia mipango na mikakati mbalimbali ikiwemo program ya Jenga Kesho iliyo Bora (BBT). Programu hiyo itawawezesha vijana na wanawake kushiriki katika shughuli za kilimo biashara. 371. Mheshimiwa Spika, BBT ni programu ya miaka 8 kuanzia mwaka 2022 - 2030 na itatekelezwa nchi nzima kwa ushirikiano kati ya Serikali, Washirika wa Maendeleo na Sekta binafsi. BBT ni miongoni mwa programu muhimu katika Sekta ya Kilimo ili kufikia 162 malengo ya ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa asilimia 10 ifikapo mwaka 2030 (Ajenda 10/30). 372. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na wadau itaendelea kuhamasisha ushiriki wa Sekta binafsi kwenye utoaji wa huduma mbalimbali kwenye mashamba makubwa ya pamoja kwa ajili ya vijana na mashamba ya mbegu. Huduma hizo ni pamoja na ukodishaji wa zana za kilimo, utoaji wa huduma za ugani, pembejeo za kilimo, mikopo, upangaji wa madaraja, usafirishaji, usindikaji, ufungashaji na masoko. Huduma hizo zitatolewa kwenye maeneo maalum ambapo zitajengwa pack houses kwa kushirikiana na Sekta binafsi. 6.2.3 Kuendeleza Vituo Mahiri vya kusambaza teknolojia 373. Mheshimiwa Spika, ili kuhakikisha vijana na wanawake wanapata elimu ya teknolojia, ubunifu na mbinu za kilimo bora kwa mwaka mzima, Wizara kupitia TARI itajenga miundombinu ya umwagiliaji katika vituo nane (8) mahiri vya usambazaji wa teknolojia katika viwanja vya maonesha ya wakulima (Nanenane) vya Nyakabindi, John Mwakangale, Nzuguni, Ngongo, Fatma Mwasa, Themi, Mwl. J. K. Nyerere na Nyamhongolo. 6.2.4 Kuhamasisha uanzishwaji wa Kampuni za Ugani za Vijana 374. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 itapitia upya miongozo ya ugani iliyopo na kuandaa mfumo wa kisheria utakaoruhusu uanzishwaji wa 163 kampuni za ugani za vijana. Hatua hiyo inatarajiwa kuongeza upatikanaji wa ajira kwa wahitimu wa kozi mbalimbali za kilimo nchini na kuongeza ufanisi wa utoaji wa huduma za ugani katika Sekta ya Kilimo. 6.3 Kuimarisha Usalama wa Chakula na Lishe (To improve resilience for Food and Nutrition Security) 6.3.1 Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030 375. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 itaendelea kuimarisha uwezo wa nchi wa kuhifadhi mazao ya chakula kwa kukamilisha ujenzi wa ghala 38 zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 33,000 katika Mikoa ya Ruvuma (28), Tabora (6), Geita (1) na Shinyanga (3). Vilevile, Wizara kupitia Mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi unaotekelezwa na NFRA itakamilisha ujenzi wa ghala na vihenge vyenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 165,000 katika kanda za Songea, Mbozi, Makambako, Dodoma na Shinyanga. Aidha, Wizara itaandaa Mwongozo wa Usimamizi na Uendeshaji wa Ghala na kuvijengea uwezo vikundi 54 vya wakulima kuhusu usimamizi na uendeshaji wa ghala ili kuhakikisha ghala zilizojengwa zinatumika na kuendeshwa kwa tija. 164 376. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara itafanya tathmini ya kuangalia uwezekano wa kuiongezea NFRA uwezo wa kuhifadhi chakula. Tathmini hiyo itahusisha namna ya kushirikisha Sekta binafsi katika uhifadhi wa chakula ili kuimarisha usalama wa chakula nchini. Lengo la tathmini hiyo ni kubaini uwezo wa Sekta ya umma na Sekta binafsi wa kuhifadhi chakula ili kukidhi mahitaji ya chakula ya ndani ya nchi na kulisha wengine kibiashara. 6.3.2 Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi hadi kufikia tani 500,000 377. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha usalama wa chakula, Wizara kupitia NFRA itanunua na kuhifadhi tani 400,000 za nafaka. Kati ya hizo, mahindi ni tani 200,000 mpunga tani 200,000. Pia, Wizara itachimba visima virefu (boreholes) vitano (5) vya maji katika ghala za Mbogokomtonga, Kigugu, Mvumi, Msolwa Ujamaa na Njage katika Mkoa wa Morogoro kwa ajili ya kuwezesha uendeshaji. 6.3.3 Kuimarisha na kuanza matumizi ya mfumo wa Agricultural Stock Dynamics Systems 378. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaimarisha na kuanza matumizi ya mfumo wa kidigitali (Agricultural Stock Dynamics Systems) kwa ajili ya kufuatilia kiasi cha mazao ya kilimo kilichohifadhiwa katika ghala hapa nchini. 165 Mfumo huo utasajili ghala za sekta ya umma, sekta binafsi, vyama vya ushirika na masoko kwa kuyapa namba maalumu ya utambulisho. Mfumo huu utawezesha shughuli za biashara ya kilimo na kuhakikisha upatikanaji wa takwimu sahihi za chakula kwa ajili ya usalama wa chakula nchini. 6.3.4 Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika - 2023 379. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, kwa kushirikiana na wadau wa Sekta ya Kilimo nchini, itaendelea na maandalizi na kushiriki Kilele cha Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika 2023 (Africa Green Revolution Forum - Africa Food System Summit) utakaofanyika tarehe 05 hadi 08 Septemba, 2023 katika Ukumbi wa Kituo cha Kimataifa cha Mikutano cha Julius Nyerere Dar es Salaam. 380. Mkutano huo umelenga kuleta matokeo muhimu katika kuendeleza mifumo ya chakula na kilimo nchini na barani Afrika. Matokeo yanayotarajiwa ni pamoja na kuongezeka kwa uwekezaji katika Sekta ya Kilimo nchini, kukuza utalii, kuimarika kwa biashara ya mazao ya kilimo na teknolojia. 166 6.3.5 Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ili kukabiliana na Matatizo ya Lishe nchini 381. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kutekeleza Mpango Kazi wa Lishe katika Kilimo (Nutrition Sensitive Agriculture Action Plan – NSAAP) ili kuchangia kupunguza matatizo ya lishe nchini ikiwemo udumavu, ukondefu na upungufu wa wekundu wa damu. Katika mwaka 2023/2024, Wizara itahamasisha wakulima kuzalisha mazao yaliyoongezwa virutubishi kibaolojia ili kukabiliana na changamoto ya lishe duni nchini. Aidha, TARI itawezesha maafisa ugani kuanzisha mashamba darasa 100 na mashamba ya mfano 28 na itatoa mafunzo kwa maafisa ugani 725 kuhusu uzalishaji wa maharage lishe na mahindi lishe yenye tija katika Mikoa ya Njombe, Rukwa, Kigoma na Songwe. 382. Mheshimiwa Spika, TARI itazalisha vipando 390,150 vya mbegu za awali za viazi lishe ambavyo vitazalisha vipando 8,000,000 kwa ajili ya kusambaza kwa wakulima; itatoa mafunzo kwa wakulima 2,000 katika mikoa ya Kanda ya Ziwa na maeneo mengine yanayozalisha viazi vitamu vyenye ubora na lishe zaidi. Pia, TARI itaanzisha na kutunza vizazi (germplasm) ya mazao/miti ya matunda yenye vitamin C kwa wingi ikiwemo miti jamii ya michungwa, nanasi na makakara (passion). 383. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa AGRI - Connect itajenga vyumba vya ubaridi (cold rooms) vinne (4) na vituo vitatu (3) vya kukusanyia 167 matunda na mboga, katika Mikoa ya Iringa, Njombe na Mbeya kwa lengo la kupunguza upotevu, kuboresha masoko na kuimarisha usalama wa chakula na lishe. Mradi pia utaanzisha majiko lishe 100 kwa lengo la kuelimisha jamii kuhusu ulaji unaofaa kwa makundi mbalimbali ya jamii. 384. Vilevile, miradi ya bustani na ufugaji wa wanyama wadogo itaanzishwa katika shule za msingi 100 kutoka Mikoa ya Njombe (40) Songwe (25) na Iringa (35) kwa lengo la kuhamasisha uzalishaji na matumizi ya mazao hayo mashuleni ili kuboresha lishe. Vilevile, kupitia mradi wa Beyond Cotton matenki matatu (3) ya kuvuna na kuhifadhi maji ya mvua kwa ajili ya kilimo cha umwagiliaji wa bustani za mboga na matunda ili kuongeza upatikanaji wa mazao hayo na kuboresha lishe miongoni mwa wakulima wa pamba. 6.4 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko, Mitaji na Mauzo ya Mazao nje ya Nchi (Strengthen access to market, agriculture financing and crop exports) 6.4.1 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko ya Mazao ya Kilimo Ndani na Nje ya Nchi 385. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaendelea kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi kwa kujenga masoko ya kimkakati mipakani, ujenzi wa vituo vya masoko (market sheds), kuimarisha 168 Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko na kuziwezesha CPB na NFRA kununua mazao ya wakulima. i. Ujenzi wa Masoko ya Kimkakati 386. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024 Wizara itaendelea na ujenzi wa masoko matano (5) ya kimkakati yaliyokuwa chini ya mradi wa DASIP yaliyopo katika Halmashauri za Kahama MC (Busoka), Ngara (Kabanga), Kyerwa (Nkwenda na Murongo), na Tarime (Sirari). Ujenzi wa masoko hayo utawezesha kuendeleza biashara ya mazao ya mchele, muhogo (Busoka), ndizi na maharage (Nkwenda), ndizi na parachichi (Kabanga), ndizi na viazi mviringo (Murongo) na mchele na mahindi (Sirari) katika mipaka ya nchi za Uganda, Kenya, Rwanda na Burundi. ii. Ujenzi wa Vituo vya Masoko (Market sheds) 387. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 imepanga kujenga vituo vitatu (3) vya masoko ya kilimo (market sheds). Vituo hivyo vitawezesha wakulima kukusanya na kuuza mazao yao sehemu rasmi inayotambulika na mamlaka husika. iii. Kuimarisha Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko, kuziwezesha CPB na NFRA Kununua mazao 388. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024 Wizara itaendelea kuiwezesha Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko (COPRA) 169 kwa lengo la kuimarisha usimamizi wa uhifadhi na biashara ya mazao ya nafaka na mazao mchanganyiko ili kukidhi vigezo vya soko. Vilevile, Wizara itaiwezesha CPB kununua tani 115,000 za mazao ya mahindi, mpunga, ngano, maharage, alizeti na mtama mweupe na NFRA kununua na kuhifadhi mahindi tani 92,500, mpunga tani 6,500 na mtama tani 1,000. 6.4.2 Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi pamoja na kuiwezesha Sekta binafsi kwa kuijengea miundombinu ya masoko 389. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara itaendelea kuimarisha uongezaji wa thamani ya mazao ya kilimo ili kuongeza mauzo ya mazao ndani na nje ya nchi. Wizara imepanga kutekeleza lengo hilo kwa kujenga Vituo Jumuishi (Common use facilities), kiwanda cha kusindika zabibu, kituo mahiri cha usimamizi wa mazao baada ya kuvuna na kuiwezesha Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko kusindika mazao. i. Ujenzi wa Vituo Jumuishi 390. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara itaendelea na ujenzi wa Vituo Jumuishi (common use facilities) vitatu (3) vya kukusanya, kuchambua, kupanga madaraja, kufungasha na kusafirisha mazao ya bustani katika Mikoa ya Iringa, Kilimanjaro na Dar es Salaam. Ujenzi wa vituo hivyo, utawezesha kupunguza upotevu wa mazao ya bustani, kuongeza 170 ubora na mauzo ya mazao hayo ndani na nje ya nchi. Aidha, vituo hivyo vitaendeshwa na Sekta binafsi. ii. Ujenzi wa Kiwanda cha Kusindika Zabibu Ghafi 391. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza thamani ya zao la zabibu, kupunguza upotevu na kuwaongezea wakulima soko la zabibu, Wizara itawezesha ujenzi wa kiwanda na kusimika mitambo ya kusindika zabibu ghafi katika Halmashauri ya Jiji la Dodoma. Kiwanda hicho kitakuwa na uwezo wa kupokea na kusindika zabibu tani 200 kwa mwaka ambazo zitazalisha mchuzi wa zabibu lita 150,000. 392. Mheshimiwa Spika, ili kujenga Sekta binafsi imara na masoko ya uhakika, ni wajibu wa Serikali kuisaidia na kuiwezesha sekta yake ya ndani. Katika kulitekeleza hilo, Wizara katika mwaka wa fedha 2023/2024 itaendelea na kukamilisha kiwanda cha kuchakata zabibu kilichopo Chinangali na kununua matenki ya kuhifadhi mchuzi wa zabibu. Kiwanda hiki kitaendeshwa na Sekta binafsi. iii. Ujenzi wa Kiwanda cha Kubangua Korosho 393. Katika hatua ya awali Bodi ya Korosho Tanzania itaiwezesha Sekta binafsi kiasi cha Shilingi Bilioni 10 kwa ajili ya kuanza ujenzi wa kiwanda cha kubangua korosho. Pia, Bodi itawezesha ukusanyaji wa korosho sehemu moja ili kurahisisha upatikanaji wa malighafi hizo kwa ajili ya wabanguaji wa ndani. Vilevile, Bodi tayari imepeleka wataalam wa ugani 171 (subject matter specialists) watano (5) wa zao la korosho katika Wilaya ya Manyoni ambao wamepewa pikipiki kwa ajili ya kurahisha utaoji wa huduma za ugani. 394. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 Bodi itajenga ghala lenye uwezo wa kuhifadhi tani 3,000 za korosho katika Wilaya ya Manyoni na kukamilisha ujenzi wa ofisi za Bodi na ofisi za wasimamizi wawili katika mashamba ya pamoja ya korosho yaliyopo katika Wilaya hiyo. 395. Katika hatua nyingine, Wizara imejiwekea program ya miaka mitatu ya kuhakikisha inaipatia mtaji Kampuni ya Kahawa ya TANICA ambapo mpango uliopo ni kubadilisha business model kwa kuunda mfumo ambao ni wa kimkakati na ushindani. Wizara kwa kushirikiana na wadau wa maendeleo na Sekta binafsi itaanzisha Kituo Jumuishi cha Huduma za Biashara (Dar es Salaam Multi-Commodities Centre - DMCC) ili kuboresha uuzaji wa mazao ya kilimo kwa kujenga miundombinu ya kuhifadhi na usafirishaji wa mazao. iv. Ujenzi wa Kituo Mahiri Cha Usimamizi wa Mazao 396. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 kupitia mradi wa TANIPAC itakamilisha ujenzi wa Kituo Mahiri cha Usimamizi wa Mazao Baada ya Kuvuna (Mtanana – Kongwa) na Maabara Kuu ya Kilimo Jijini Dodoma. Ujenzi wa kituo na maabara hiyo utasaidia kupunguza upotevu wa mazao 172 baada ya kuvuna pamoja na kupima kiwango cha sumukuvu kwenye mazao ya mahindi na karanga ili kulinda afya ya walaji. v. Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko 397. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuchukua hatua mbalimbali kuboresha mfumo wa utendaji kazi wa Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko. Katika mwaka 2023/2024, Bodi itaachana na utaratibu wa kufungua maduka ya rejareja na badala yake itajiendesha kibiashara kwa kutumia mawakala na wasambazaji wakubwa wa bidhaa. 398. Katika mwaka 2023/2024, CPB itasindika mahindi tani 40,500 zitakazozalisha unga wa mahindi tani 30,250 na pumba za mahindi tani 10,250; itakamua alizeti tani 5,000 na kuzalisha mafuta ya alizeti lita 1,400,000 na mashudu ya alizeti tani 3,500; itakoboa mpunga tani 20,000 zitakazozalisha mchele tani 13,000 na pumba za mpunga tani 6,000; itasindika ngano tani 15,000 zitakazozalisha unga wa ngano tani 11,250 na pumba za ngano tani 3,750; na itachakata korosho tani 115 kwa ajili ya kuzalisha jibini (cashewnut butter). 6.4.3 Kuongeza Mauzo ya Mazao ya Kilimo Nje ya Nchi 399. Mheshimiwa Spika, Wizara imepanga kuongeza mauzo ya mazao nje ya nchi kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.2 hadi Dola za Marekani Bilioni 5 173 ifikapo mwaka 2030. Katika mwaka 2023/2024, Wizara kupitia Taasisi, Bodi na Sekta binafsi itaongeza mauzo ya mazao mbalimbali kwa asilimia tano (5) kufikia Dola za Marekani Bilioni 1.457. Mpango huu utawezesha kuongezeka mauzo baadhi ya mazao asilia ya biashara kama ifuatvyo: - pamba kutoka Dola za Marekani Milioni 227.1 hadi Dola za Marekani Milioni 238.46 na tumbaku kutoka Dola za Marekani Milioni 355 hadi Dola za Marekani Milioni 372.75. 6.4.4 Upatikanaji wa Mitaji (Agricultural Finance) 400. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaendelea kushirikiana na taasisi za fedha katika kuimarisha utoaji wa mikopo yenye riba nafuu kwenye Sekta ya Kilimo. Wizara kupitia Mfuko wa Pembejeo za Kilimo (AGITF) itatoa mikopo yenye thamani ya Shilingi milioni 800 kwa ajili ya kuwezesha vijana kupata mitaji kupitia programu ya BBT kwa riba isiyozidi asilimia 4.5. 401. Vilevile, Serikali baada ya kukamilisha uanzishwaji wa Mfuko wa Maendeleo ya Kilimo itaendelea na ukusanyaji wa mapato ya mfuko kwa ajili ya kuendeleza kilimo ikiwemo kinga ya bei (stabilization fund), pembejeo za kilimo (input support), miundombinu ya uhifadhi, utafiti na uongezaji wa thamani. Aidha, Wizara itaingia makubaliano na Mamlaka ya Udhibiti wa Bima (Tanzania Insurance Regulatory Authority-TIRA) ili kuandaa skimu mahususi kwa ajili ya utekelezaji wa bima ya mazao. 174 402. Mheshimiwa Spika, Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania (TADB) itaongeza idadi ya taasisi za fedha zinazotumia mfuko wa dhamana kutoka taasisi 15 hadi 21 ili kurahisisha utoaji wa mikopo; itawezesha miradi mipya 25 ya uchakataji, sita (6) ya ghala, miwili (2) ya vyumba vya ubaridi, minne (4) ya miundombinu ya umwagiliaji, mitatu (3) ya Mashamba Makubwa ya Pamoja, ununuzi wa matrekta 42 pamoja na combine harvester 10. 403. Mheshimiwa Spika, TADB itatoa mikopo ya pembejeo kwenye miradi 20 ya kilimo, itawajengea uwezo wakulima wadogo 1,400 kwenye kanda sita (6) kuhusu elimu ya fedha; itazindua huduma maalum ya mikopo kwa wanawake na vijana; itavijengea uwezo vikundi vinane (8) vya wanawake na vijana na itaanzisha kampeni ya kuwashawishi vijana kushiriki katika kilimo. Vilevile, TADB itaendelea na utoaji wa mikopo katika mnyororo wa thamani wa kilimo ikiwa ni pamoja na kushiriki katika utekelezaji wa Programu ya “Building a Better Tomorrow” - BBT inayolenga kuvutia vijana kushiriki katika uzalishaji na biashara ya mazao ya kilimo. Kadhalika, Wizara itaendelea kuandika maandiko ya Miradi mbalimbali ya kilimo kwa ajili ya kuwezesha upatikanaji wa mitaji ya kilimo. 6.4.5 Kuziwezesha maabara za Serikali na sekta binafsi ziweze kufikia viwango vya ubora vinavyokidhi soko la kimataifa 175 404. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 kupitia TPHPA itaanza kuboresha miundombinu ya maabara za afya ya mimea za Kurasini, Kibaha, Tengeru na TPHPA makao makuu ili ziweze kupata ithibati na kuwezesha kutoa vyeti vya ubora vinavyokubalika kimataifa. Hatua hiyo itaboresha upatikanaji wa huduma hapa nchini na kupunguza gharama kwa wafanyabiashara wa mazao ya kilimo. Vilevile, itawezesha kufungua masoko ya mazao ya kilimo katika nchi mbalimbali ikiwemo soko la tangawizi nchini Marekani na China na soko la pilipili na parachichi nchini China pamoja na soko la ndizi (plantain) nchini Afrika Kusini. Aidha, Wizara kupitia TPHPA itaendelea kuweka mazingira wezeshi kwa Sekta binafsi ikiwemo kukamilisha maabara hizo kutoa vyeti vya ubora. 6.5 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika (Strengthening Cooperative Development) 6.5.1 Kuimarisha Usimamizi na Udhibiti wa Vyama vya Ushirika 405. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika itaendelea kuratibu uanzishwaji wa Benki ya Taifa ya Ushirika kwa kuhamasisha ununuaji wa hisa. Lengo ni kupata mtaji wa Shilingi Bilioni 15 ili benki hiyo isajiliwe rasmi kama Benki ya Taifa ya Ushirika ifikapo Juni 2024. Aidha, Tume itaendelea kuratibu uanzishwaji wa Mfuko wa Bima ya Akiba na Amana za wanachama wa SACCOS utakaotumika kama kinga ya akiba na amana za wanachama iwapo SACCOS zao zitashindwa kutekeleza majukumu yake kwa mujibu 176 wa Sheria ya Huduma Ndogo za Fedha ya Mwaka 2018 na Kanuni zake za mwaka 2019. 406. Mheshimiwa Spika, Tume kwa kushirikiana na Bodi ya Usimamizi wa Leseni za Ghala (Warehouse Receipt Regulatory Board - WRRB), Soko la Bidhaa (Tanzania Mercantile Exchange - TMX), Sekretarieti za Mikoa, Halmashauri za Wilaya, Miji na Majiji itaweka mifumo rasmi na jumuishi wa biashara na masoko kwa mazao mchanganyiko ambayo hayana bodi za usimamizi. Mazao hayo ni ufuta, alizeti, vitunguu, iliki, viungo, soya, choroko, dengu, karanga, maharage na asali. Kwa mazao ambayo yanatumia mifumo rasmi ya biashara, Tume itaendelea kuvihamasisha vyama kutumia mizani ya kigitali kwa lengo la kuwanufaisha wakulima. 407. Mheshimiwa Spika, Tume itaendelea kusimamia na kudhibiti Vyama vya Ushirika kwa kukagua vyama 7,300 na kutekeleza mpango wa kuwajengea uwezo Maafisa Ushirika, viongozi na watendaji wa Vyama vya Ushirika. Aidha, Tume itaendelea kusambaza na kusimamia matumizi ya Mfumo wa Usimamizi wa kielektroniki wa Vyama vya Ushirika (MUVU) ili kurahisisha usimamizi na uendeshaji wa Vyama vya Ushirika kwa kuongeza ufanisi, uwazi na kuboresha utendaji. Kupitia mfumo huo, wakulima na wana ushirika watapata taarifa za uwekezaji, uzalishaji na masoko, malipo, upatikanaji wa pembejeo, mikopo na marejesho kwa njia ya mtandao. 177 408. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 Wizara itaendelea kuiwezesha COASCO kutekeleza majukumu yake ili kupunguza utegemezi wa tozo za ukaguzi kutoka kwenye Vyama vya Ushirika. Mpango huu unalenga kuongeza uwazi na uwajibikaji katika shughuli za ukaguzi wa Vyama vya Ushirika ambapo Serikali itagharamia kwa asilimia 100. Kadhalika, COASCO itakagua Vyama vya Ushirika 5,000 na kukarabati ofisi zake katika mikoa ya Dodoma, Iringa, Shinyanga, Dar es Salaam na kujenga ofisi ya Songea. 6.5.2 Kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha Kibiashara 409. Mheshimiwa Spika, Tume imepanga kuhamasisha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara yenye kuaminika na shindani. Katika mwaka 2023/2024 Tume itahamasisha Vyama vya Ushirika kuongeza thamani ya mazao kwa kuratibu uanzishwaji wa viwanda ikiwemo kiwanda cha kubangua korosho cha TANECU Ltd na Kiwanda cha vifungashio kinachojengwa na SONAMCU Ltd. Aidha, Tume itaendelea kuratibu ufufuaji wa vinu vya kuchakata pamba vya Sola (Simiyu), Mugango na Buyagu (Mara) na Manawa (Mwanza). Vilevile, itaimarisha uwekezaji wa mali za ushirika katika uzalishaji kwa kuvijengea uwezo Vyama vya Ushirika ili viwekeze kwa tija na hivyo kuongeza idadi na ubora wa mali hizo. Tume pia itafuatilia na kutambua mali za Vyama vya Ushirika ambazo zimechukuliwa na kutumika nje ya utaratibu ili zirathimishwe na kutumika kwa manufaa ya wanachama wote. 178 410. Mheshimiwa Spika, Tume itaendelea kuhamasisha watu 20,000 (wanawake, vijana na watu wenye ulemavu) kuanzisha au kujiunga na vyama vya Ushirika kwenye Sekta mbalimbali ikiwemo kilimo, mifugo, uvuvi, madini, usafirishaji na uchukuzi pamoja na ushirika wa fedha ili kuhakikisha wananufaika na mfumo wa ushirika. Aidha, Tume kwa kushirikiana na wadau mbalimbali itavijengea uwezo Vyama vya Ushirika kujitafutia pembejeo, masoko na kuvijengea miundombinu ya kuhifadhi mazao vyama vipya 121 vya mazao ya bustani katika Mikoa ya Mbeya, Manyara, Iringa, Kilimanjaro, Songwe, Njombe, Arusha na Katavi. Kadhalika, COASCO itakarabati Ofisi za Shirika la Ukaguzi wa Vyama Ushirika (COASCO) katika mikoa ya Dodoma, Iringa, Shinyanga na Dar es Salaam; na kujenga Ofisi katika Mkoa wa Ruvuma. 6.5.3 Kuimarisha na kupitia upya Mifumo ya Upatikanaji wa Viongozi wa Vyama vya Ushirika 411. Mheshimiwa Spika, Tume itaendelea kuimarisha usimamizi wa rasilimali watu katika Vyama vya Ushirika ikiwa ni pamoja na kupitia upya sifa za watendaji katika Vyama vya Ushirika na kuratibu ajira zote katika vyama. Aidha, Tume itaanzisha mfumo wa kielectroniki wa ajira katika Vyama vya Ushirika ili kuongeza uwazi katika upatikanaji wa ajira za Vyama vya Ushirika nchini. 179 6.5.4 Kuendelea Kupitia upya Sheria ya Vyama vya Ushirika Na.6 ya Mwaka 2013 412. Mheshimiwa Spika, Tume itaendelea kupitia na kuboresha Sher`ia ya Vyama vya Ushirika Na. 6 ya Mwaka 2013 ili iweze kuendana na wakati. Lengo ni kuongeza uwajibikaji wa Vyama vya ushirika nchini. MAENEO MENGINE MUHIMU YATAKAYOTEKELEZWA NA WIZARA i. Kupitia Sheria za Kilimo 413. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itakamilisha tathmini ya mfumo wa kisheria uliopo kwenye Sekta ya kilimo kwa ajili ya kutungwa kwa Sheria ya Kilimo. Baadhi ya maeneo muhimu yatakayozingatiwa katika Sheria hiyo ni pamoja na kulinda ardhi ya kilimo, matumizi ya zana za kilimo, kilimo cha mkataba na uratibu wa ushiriki wa Kampuni na Asasi zisizo za Serikali katika Sekta ya kilimo. 414. Mheshimiwa Spika, katika hatua nyingine, Wizara itakamilisha mapitio ya Sheria ya Taifa ya Umwagiliaji Na. 5 ya Mwaka 2013 na Sheria nyingine pamoja na miongozo ya utoaji wa huduma za ugani iliyopo kwa ajili ya kutungwa kwa Sheria Mpya ya Umwagiliaji na Huduma za Ugani. Baadhi ya maeneo yatakayozingatiwa katika Sheria hiyo ni pamoja na uratibu, uendelezaji na usimamizi wa kilimo cha umwagiliaji, uwezeshaji na usimamizi wa sekta binafsi 180 katika masuala ya umwagiliaji, usimamizi wa maafisa ugani ili kufikia malengo mapana yaliyowekwa na Mheshimiwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. “Hatua ya kuwa na Sheria itakayosimamia maafisa ugani inatokana na ukweli kuwa hakuna jenerali ambaye anaweza kuendesha vita bila kuwasimamia askari wake waliopo mstari wa mbele na hawa ni maafisa ugani wa shughuli za kilimo” ii. Urasimishaji wa Shughuli za Kilimo 415. Mheshimiwa Spika, mbele ya Bunge lako tukufu ninaomba niseme wazi kuwa hakuna Serikali isiyoweka jitihada za kurasimisha sekta ya kilimo. Sekta ya kilimo hapa nchini inaonekana kama sekta isiyo rasmi kutokana na kukosekana kwa mifumo ya kisheria hususan katika usimamizi wa biashara za mazao ya kilimo na kutofautiana kwa mifumo ya ukusanyaji wa takwimu za kilimo iliyopo Serikalini. Hali hiyo, inasababisha kuwepo kwa misimu ya kilimo yenye sura tofauti kila mwaka, matukio ya watu kulalamika kutapeliwa na kampuni mbalimbali zilizoingia makubaliano ya kilimo na mauzo ya mazao pasipo kushirikisha Wizara ya Kilimo. 416. Aidha, nchi yetu inauza mazao mengi ya kilimo nje ya nchi lakini imedhihirika kuwa kuna baadhi ya wafanyabiashara wanauza mazao hayo pasipo kuwa na ushahidi wa kiasi cha fedha kilichopatikana na kuonekana kwa miamala ya malipo 181 katika akaunti za benki za kampuni au wafanyabiashara husika. Hivyo ni lazima tuimarishe urasimishaji wa Sekta ya Kilimo kwa kuweka utaratibu wa kisheria utakao simamia shughuli zote za Sekta ya Kilimo. 417. Mheshimiwa Spika, Wizara itafanya tathmini ya mahitaji ya taasisi za Wizara ya Kilimo ili kuziunganisha itakapohitajika. Katika mchakato huo, Wizara pia itaainisha taasisi zinazojishughulisha kibiashara na taasisi wezeshi katika masuala ya biashara za kilimo, utafiti, uendelezaji na usimamizi wa tasnia husika na kuwasilisha mapendekezo yatakayoainisha taasisi zitakazoendelea kuwa chini ya Ofisi ya Msajili wa Hazina na zitakazokuwa chini ya usimamizi wa Wizara ya Kilimo. 418. Miongoni mwa taasisi wezeshi katika masuala ya utafiti , uwezeshaji wa biashara ya mazao ya kilimo na uendelezaji wa mazao ni Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu (TPHPA), Taasisi ya Uthibiti wa Ubora wa Mbegu Tanzania (TOSCI), Mamlaka ya Udhibiti wa Ubora wa Mbolea Tanzania (TFRA), Bodi za Mazao na Taasisi ya Utafiti wa Kilimo Tanzania (TARI). Taasisi hizo ni wezeshi katika masuala hayo ili kukidhi matakwa ya viwango vya kimataifa kama vile mkataba wa kimataifa wa masuala ya afya ya mimea (International Plant Protection Convection) na Skimu za Uthibitishaji wa Ubora wa Mbegu za OECD (Organization for Economic Cooperation Development Seed Schemes). Aidha, taasisi zinazofanya biashara ni Kampuni ya Mbolea Tanzania (TFC), Wakala wa Mbegu za Kilimo (ASA) na Bodi ya Nafaka na Mazao 182 Mchanganyiko (CPB) ambazo zinaweza kuendelea kuwa chini ya usimamizi wa Ofisi ya Msajili wa Hazina. 419. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaimarisha usajili wa wadau wa kilimo ikiwa ni pamoja na wafanyabiashara wa mazao ya kilimo na watoa huduma nyingine katika shughuli za kilimo ikiwa ni pamoja na huduma za ugani, bima ya mazao na pembejeo za kilimo. Wizara inawaelekeza wadau wote kuendelea kujisajili katika mifumo iliyopo ikiwa ni pamoja na mfumo wa usajili wa wakulima utakaoonesha ukubwa wa mashamba yao, mazao wanayolima, pembejeo wanazotumia na taarifa nyingine muhimu. “Ninaomba nitoe rai kuwa mdau wa kilimo atakayekiuka mifumo ya kisheria itakayowekwa na ambaye atakayekuwa hajajisajili kwa ajili ya kutoa huduma yoyote ile kwenye sekta ya kilimo hatafanya shughuli hiyo hadi hapo atakapotambuliwa kwenye mfumo rasmi” iii. Kuimarisha Uratibu na Ufuatiliaji wa Utekelezaji wa Miradi, Mipango na Programu za Wizara 420. Mheshimiwa Spika, Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania katika Mkutano wa Kujadili Mpango wa Kilimo na Chakula (Country Compact) uliofanyika tarehe 25-27 Januari, 2023 Jijini Dakar, nchini Senegal imeridhia Azimio la kuundwa kwa Baraza la kumshauri Mhe. Rais wa Jamhuri ya 183 Muungano wa Tanzania kuhusu uendelezaji wa Sekta ya Kilimo (Presidential Food and Agriculture Delivery Council). 421. Mheshimiwa Spika, kupitia Bunge lako Tukufu ninapenda kutumia nafasi hii kumpongeza Mheshimiwa Rais kwa kuwa nchi yetu ni ya kwanza kutekeleza azimio hilo kwa kuunda baraza. Baraza hilo linaongozwa na Mh. Mizengo Kayanza Peter Pinda, Waziri Mkuu mstaafu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ambaye ni mtoto wa mkulima na Makamu Mwenyekiti wa Baraza hilo Mhe. Hailemarian Dessalegn Waziri Mkuu mstaafu wa Ethiopia. 422. Mheshimiwa Spika, kutokana na Azimio hilo, Wizara ya Kilimo katika mwaka 2023/2024 itaunda timu ya Ufuatiliaji wa Matokeo ya Utekelezaji wa Shughuli za Wizara (Agriculture Delivery Unit - ADU). Lengo ni kuongeza ufanisi na uwajibikaji miongoni mwa watendaji katika kutekeleza Mikakati, Mipango na Programu za Wizara ili kufikia malengo yaliyoainishwa katika Agenda 10/30. Timu hiyo itaundwa na wataalam kutoka Sekta ya Umma na Sekta Binafsi. Majukumu ya timu hiyo ni kuratibu na kufuatilia utekelezaji wa shughuli za uendelezaji wa Sekta ya Kilimo. iv. Kuongeza Matumizi ya Teknologia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi 423. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itahuisha Mpango wa Kuhimili Mabadiliko ya Tabianchi katika Sekta ya Kilimo na 184 Mpango Kazi wa kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Mazingira katika Sekta ya Kilimo. Lengo ni kujumuisha changamoto mpya za kimazingira na kuweka dira ya kuendelea kutatua changamoto zilizopo katika Sekta ya Kilimo. 424. Mheshimiwa Spika, Wizara itatathmini changamoto za kimazingira katika Sekta ya Kilimo kwa Halmashauri 20 ambazo zimeathirika kimazingira ili kuziwezesha Halmashauri hizo kuandaa mipango ya kijamii ya kukabiliana na athari za kimazingira. Wizara itaainisha athari za mazingira kwenye shughuli za kilimo katika taasisi 30 zilizo chini ya Wizara na kuandaa Mipango ya Usimamizi wa Mazingira wa taasisi hizo. 425. Pia, Wizara itasimamia utayarishaji na utekelezaji wa Tathmini ya Athari za Mazingira na Jamii katika mashamba makubwa ya pamoja matatu (3) yakayotumika katika programu ya BBT na kufanya ufuatiliaji wa utekelezaji wa mipango ya mazingira na kutoa mafunzo ya matumizi salama ya viuatilifu katika Mashamba Makubwa ya Pamoja matano (5). v. Jinsia 426. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024 Wizara imepanga kukamilisha Mwongozo wa Ujumuishwaji wa Masuala ya Jinsia katika Sekta ya Kilimo na kusambaza kwa wadau; kuwajengea uwezo watumishi wa Wizara katika ngazi ya viongozi na wataalam kwa kuwapatia mafunzo kuhusu masuala ya kijinsia; na kufanya uchambuzi wa masuala ya jinsia katika Sekta ya Kilimo (Gender Gap Analysis in Agriculture Sector). 185 427. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC itaandaa mwongozo utakaowezesha kuandaa miradi itakayozingatia masuala ya jinsia katika udhibiti wa sumukuvu kwa lengo la kuleta ufanisi na udhibiti endelevu. vi. VVU na UKIMWI 428. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, itaendelea kutoa huduma ya lishe na dawa kwa watumishi wanaoishi na VVU na UKIMWI. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Wizara yenye dhamana ya Afya na wadau wengine itaendelea kutoa elimu ya VVU, UKIMWI na magonjwa sugu yasiyoambukiza na kuweka vifaa kinga (kondomu) katika majengo yote ya Wizara pamoja na Taasisi zake ili kupunguza maambukizi mapya kwa watumishi. 429. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa Mpango wa Bajeti wa Mwaka 2023/2024 umejikita katika maeneo matano (5) ya kipaumbele na mikakati ya utekelezaji 26 ambapo matokeo yafuatayo yanatarajiwa:- i. Kuongeza eneo la umwagiliaji kutoka hekta 727,280.6 mwaka 2021/2022 hadi hekta 1,078,471.06 mwaka 2024/2025 kwa miradi inayoendelea kutekelezwa; ii. Kuongeza uzalishaji wa mbegu bora kutoka tani 44,344 mwaka 2022/2023 tani 127,650 mwaka 2023/2024; iii. Kuongeza thamani ya mauzo ya mazao nje ya nchi kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.388 186 mwaka 2023 hadi hadi Dola za Marekani Bilioni 1.457 mwaka 2023/2024; iv. Kuongeza uzalishaji wa mazao ya chakula kutoka tani milioni 17.14 mwaka 2022 hadi tani milioni 18.7 mwaka 2023; v. Kuendelea kutoa ruzuku ya mbolea; vi. Kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara; na vii. Kutengeneza ajira takribani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030. 430. Mheshimiwa Spika, ni muhimu kutambua wazi kuwa mkulima mdogo hataweza kupima afya ya udongo, kuzalisha mbegu bora na kujenga miundombinu ya umwagiliaji. Hivyo, tusipowekeza kwenye kilimo kama tunavyowekeza katika ujenzi wa miundombinu ya barabara, SGR, Bwawa la Mwl. Nyerere na ununuzi wa ndege tusitarajie miujiza. 431. Mheshimiwa Spika, hatuna budi kuwekeza kwenye ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji, ghala, uzalishaji wa mbegu bora na kuongeza thamani. Aidha, Wizara imelenga kuwekeza Jumla ya Shilingi Trilioni 8.5 kwenye Sekta ya Kilimo katika kipindi cha miaka kumi ijayo ili kuhakikisha mkulima wa nchi hii anapata huduma stahiki za kilimo. 187 Hitimisho na Shukrani 432. Mheshimiwa Spika, nirejee tena kuwashukuru wakulima wa nchi hii kwa kazi kubwa za uzalishaji wanazofanya kwa ajili ya kujiletea maendeleo yao binafsi na Taifa kwa ujumla. Ni wazi kuwa mafanikio ya kilimo yanatokana na juhudi za wakulima na ushirikiano wanaopata kwenye Serikali yao. Ninawaahidi nitaendelea kuboresha mazingira ya shughuli zao hususan uwekezaji katika miundombinu ya umwagiliaji na uhifadhi, upatikanaji wa pembejeo za kilimo na masoko ya uhakika. 433. Mheshimiwa Spika, nitumie fursa hii kuwashukuru Wadau wa Maendeleo, Washirika wa Kibiashara, Sekta Binafsi, Taasisi za Fedha na Benki za Tanzania kwa ushirikiano wao, ninawaahidi nitaendelea kushirikiana na nanyi. 434. Mheshimiwa Spika, kwa kipekee niyashukuru Mashirika ya Kimataifa na Mashirika Yasiyo ya Kiserikali ambayo yameshirikiana na Wizara katika uendelezaji wa Sekta ya Kilimo. Ninaomba kutaja baadhi ya Nchi na Mashirika ya Kimataifa kama ifuatavyo: Washirika wa Kibiashara na Maendeleo wakiwemo Serikali za Indonesia, Korea ya Kusini, India, Misri, Kuwait, Ubelgiji, Ujerumani, Finland, Norway, Vietnam, Israel, Japan, Marekani, Uingereza, Ireland, Malaysia, China, , Brazil, Uholanzi, Canada, Poland na Umoja wa Falme za Kiarabu. 435. Mheshimiwa Spika, pia ninayashukuru Mashirika na Taasisi za Kimataifa zifuatazo: UNDP, IFAD, AGRA, WFP, FAO, USAID, , GIZ, Benki ya 188 Dunia, Benki ya Maendeleo ya Afrika, IMF, AU, DFID, JICA, EU, ENABEL, UNICEF, CIMMYT, ICRISAT, ASARECA, KOICA, ICRAF, IITA, IRRI, ILRI na CABI. Nyingine ni EAC, SADC, SAGCOT, ACT, TPSF, AVRDC, KILIMO TRUST, CIP, CIAT/PABRA, UNEP, WARDA, Shirika la Kudhibiti Nzige wa Jangwani (DLCO-EA), Shirika la Kudhibiti Nzige Wekundu (IRLCO-CSA) na HELVETAS. Wadau wengine ni, Bill and Melinda Gates Foundation, TAHA, Gatsby Trust, Rockfeller Foundation, Clinton Foundation, Aga Khan Foundation, na Asasi zisizo za kiserikali nyingi ambazo hatuwezi kuzitaja zote hapa. 436. Mheshimiwa Spika, shughuli za kilimo hapa nchini ni muhimu kwa maisha na ustawi wa watu na uchumi wetu. Kimsingi, kilimo ni nyenzo muhimu katika mapambano dhidi ya umaskini wa kipato na umaskini wa chakula. Kilimo kinapanua fursa za ajira kwa kushirikisha wananchi wengi katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo na hususan biashara ya mazao ya kilimo ndani ya nchi na kimataifa. Kwa msingi huo, mageuzi tarajiwa kuelekea uchumi wa viwanda, kipato cha kati na kujitajirisha yatategemea jitihada zetu tulizoziweka kwenye kilimo. 437. Mheshimiwa Spika, Hata hivyo, mchango wa sekta hii katika ukuaji wa uchumi na ustawi wa jamii hausadifu fursa kubwa tuliyonayo kama nchi. Kwa kiasi kikubwa hali hii inachangiwa na mambo ambayo yapo ndani ya uwezo wetu, hususan kuwa na fikra kwamba mkulima wa nchi hii atajiendesha mwenyewe bila msaada wa Serikali. 189 438. Mheshimiwa Spika, tumedhamiria kuondokana na fikra hizi zinazotawala kwenye akili zetu kwa kufanya mageuzi makubwa katika uendeshaji wa shughuli za kilimo. Kwanza tumeamua kuweka msukumo katika mabadiliko ya fikra na mazingira ya kibiashara kwa sekta ya kilimo kwa lengo la kubadili mtazamo wa uendeshaji kilimo kama shughuli ya kujikimu na badala yake iendeshwe kibiashara kwa faida ya nchi na wakulima wetu. Kazi hii ya kure- brand sekta ya kilimo imeshaanza na matokeo yameonekana wakati wa kuwatafuata vijana wa BBT ambapo zaidi ya vijana 20,000 waliomba fursa hiyo na kwa kuanzia vijana 812 wamechaguliwa katika awamu ya kwanza. 439. Mheshimiwa Spika, dhamira hii ya Serikali ni endelevu na ya kweli. Ninamshukuru sana Mheshimiwa Rais kwa kuanza utekelezaji wa hatua hii ya mageuzi kwa ari na mifano ya dhati ambapo ameongoza ujumbe wa Tanzania katika mikutano lukuki ya kilimo kikanda na kimataifa na kufanya uzinduzi wa shughuli kadhaa za kilimo ikiwemo Mpango wa Mashamba Makubwa unaotekelezwa chini ya Programu ya BBT. Mheshimiwa Rais amekuwa akitoa maelekezo ya kuondoa kero na vikwazo visivyostahili walivyowekewa wakulima kwa miaka mingi kwani kuna dhana kuwa mazao ya mkulima ni mali ya umma naomba niseme hapa mazao ya mkulima ni mali yao na watauza wanapotaka. 440. Mheshimiwa Spika, kwa maelekezo hayo mimi sioni sababu za kusita kuchukua hatua na kutekeleza maelekezo yote ya Mhe. Rais. Tutaweka 190 mfumo mpya wa usimamizi wa kilimo kwa lengo la kuweka mazingira wezeshi kwa uendeshaji kilimo kibiashara na kuwezesha wakulima kuwa na sauti katika uendeshaji na biashara ya mazao yao. 441. Mheshimiwa Spika, katika Taifa lolote duniani usalama wa kwanza wa nchi ni kujitosheleza kwa chakula, hakuna maendeleo ya kweli kama hakuna chakula, lakini hakuna chakula kama hakuna wakulima. Mimi na Wizara ninayoiongoza nitaendelea kulinda maslahi ya wakulima na wadau wa sekta ya kilimo. Hivyo, ninawaomba kwa heshima na taadhima waheshimiwa Wabunge muiunge mkono Serikali katika mageuzi haya ya muda mrefu 7.0 MAOMBI YA FEDHA MWAKA 2023/2024 FUNGU 43, 24 na 05 7.1 Makusanyo ya Maduhuli 442. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara inatarajia kukusanya Shilingi 16,677,254,000 kupitia Fungu 43 na 05 kutokana na ukaguzi wa mazao, ada ya huduma za umwagiliaji na uuzaji wa nyaraka za zabuni. 7.2 Fedha kwa Mafungu yote (43, 24 na 05) 443. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara ya Kilimo inaliomba Bunge lako Tukufu liidhinishe jumla ya Shilingi 970,785,619,000 kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24. 191 444. Mheshimiwa Spika, Bajeti ya Wizara ya Kilimo imeendelea kuongezeka kwa mafungu yote matatu ambapo katika mwaka 2023/2024, bajeti imeongezeka kutoka Shilingi 751,123,280,000 hadi Shilingi 970,785,619,000 sawa na ongezeko la asilimia 29.24. Kati ya fedha hizo, Shilingi 767,835,139,000 ni fedha za maendeleo. Aidha, katika mwaka 2022/2023 fedha zilizoidhinishwa ni Shilingi 751,123,280,000 ambapo fedha za maendeleo zilikuwa Shilingi 569,970,337,000. Ongezeko hilo ni Shilingi 197,864,802,000 ambazo ni fedha za maendeleo na siyo matumizi ya kawaida. 445. Mheshimiwa Spika, fedha hizo zimetengwa kwa ajili ya kuimarisha utafiti wa kilimo; uzalishaji wa mbegu; utoaji wa ruzuku; kilimo cha umwagiliaji, miundombinu ya uhifadhi wa mazao, kuimarisha huduma za ugani, upatikanaji wa masoko ya mazao na kuendeleza programu ya Jenga Kesho iliyo Bora. Fedha kwa Fungu 43 446. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Shilingi 577,717,997,000 zinaombwa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 465,698,366,000 ni kwa ajili ya kutekeleza Miradi ya maendeleo ambapo Shilingi 365,642,532,000 ni fedha za ndani na Shilingi 100,055,834,000 ni fedha za nje. Aidha, Shilingi 112,019,631,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ambapo Shilingi 56,554,950,000 ni kwa ajili ya mishahara na Shilingi 55,464,681,000 ni kwa ajili ya matumizi mengineyo ya Wizara, Bodi na Taasisi. 192 Fedha kwa Fungu 05 447. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Tume ya Taifa ya Umwagiliaji inaomba kuidhinishiwa jumla ya Shilingi 373,511,998,000. Kati ya fedha hizo, Shilingi 299,964,223,000 ni fedha za Maendeleo na Shilingi 73,547,775,000 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida. 448. Mheshimiwa Spika, kati ya fedha za maendeleo zinazoombwa, Shilingi 288,464,223,000 ni fedha za ndani na Shilingi 11,500,000,000 ni fedha za nje. Aidha, kati ya Shilingi 73,547,775,000 ya fedha za Matumizi ya Kawaida zinazoombwa, Shilingi 66,332,659,000 ni kwa ajili ya Matumizi Mengineyo (OC) na Shilingi 7,215,116,000 ni kwa ajili ya Mishahara (PE) ya watumishi wa Tume. Fedha kwa Fungu 24 449. Mheshimiwa Spika, katika Mwaka wa Fedha 2023/2024, Tume ya Maendeleo ya Ushirika inaomba kuidhinishiwa jumla ya Shilingi 19,555,624,000. Kati ya fedha hizo, Shilingi 17,383,074,000 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida ambapo Shilingi 9,057,615,000 ni mishahara (PE) ya watumishi na Shilingi 8,325,459,000 ni Matumizi Mengineyo (OC). Aidha, Shilingi 2,172,550,000 zinazoombwa kutekeleza miradi ya Maendeleo. Kati ya fedha za maendeleo zinazoombwa, Shilingi 1,000,000,000 ni fedha za ndani na Shilingi 1,172,550,000 ni fedha za nje. 193 450. Mheshimiwa Spika, hotuba hii pia inapatikana katika tovuti ya Wizara: www.kilimo.go.tz 451. Mheshimiwa Spika, NINAOMBA KUTOA HOJA. 194 VIAMBATISHO Kiambatisho Na. 1: Mauzo ya Nafaka katika Halmashauri Kukabiliana na Mfumuko wa Bei kufikia Aprili 2023 NA. KANDA MKOA HALMASHAURI Jumla ya Mauzo (Tani) 1 ARUSHA ARUSHA ARUMERU 178.078 2 ARUSHA ARUSHA ARUSHA DC 377.297 3 ARUSHA ARUSHA LONGIDO 3,185.107 4 ARUSHA ARUSHA MERU DC 160.417 5 ARUSHA ARUSHA MONDULI 2,681.467 6 ARUSHA ARUSHA NGORONGORO 3,148.234 7 ARUSHA KILIMANJARO HAI 1,681.641 8 ARUSHA KILIMANJARO MWANGA 491.717 9 ARUSHA KILIMANJARO ROMBO 161.417 10 ARUSHA KILIMANJARO SAME 456.617 11 ARUSHA KILIMANJARO SIHA 177.017 12 ARUSHA MANYARA BABATI DC 425.348 13 ARUSHA MANYARA BABATI TC 289.677 14 ARUSHA MANYARA HANANG 87.250 15 ARUSHA MANYARA KITETO 323.300 16 ARUSHA MANYARA MBULU DC 678.150 17 ARUSHA MANYARA MBULU TC 125.750 18 ARUSHA MANYARA SIMANJIRO 476.034 19 DODOMA DODOMA BAHI 1,530.476 20 DODOMA DODOMA CHAMWINO 5,565.035 21 DODOMA DODOMA CHEMBA 1,223.839 22 DODOMA DODOMA DODOMA TC 157.998 23 DODOMA DODOMA KONDOA 141.431 24 DODOMA DODOMA KONDOA DC 993.819 25 DODOMA DODOMA KONDOA TC 550.677 26 DODOMA DODOMA KONGWA 1,575.013 27 DODOMA DODOMA MPWAPWA 918.467 28 DODOMA DODOMA MPWAPWA TC 490.249 29 DODOMA MOROGORO GAIRO 65.203 30 DODOMA SINGIDA IKUNGI 1,246.777 31 DODOMA SINGIDA IRAMBA 126.702 32 DODOMA SINGIDA IRAMBA DC 91.926 33 DODOMA SINGIDA ITIGI 1,223.175 34 DODOMA SINGIDA MANYONI 2,053.656 35 DODOMA SINGIDA MKALAMA 97.578 36 DODOMA SINGIDA SINGIDA DC 2,211.074 195 NA. KANDA MKOA HALMASHAURI Jumla ya Mauzo (Tani) 37 KIPAWA SINGIDA KILWA 1,710.648 38 KIPAWA LINDI LINDI DC 331.000 39 KIPAWA LINDI LINDI TC 1,168.620 40 KIPAWA LINDI MTAMA 1,051.757 41 KIPAWA TANGA HANDENI 685.896 42 KIPAWA TANGA KOROGWE 312.239 43 KIPAWA TANGA MKINGA 507.653 44 MAKAMBAKO IRINGA IRINGA DC 610.209 45 MAKAMBAKO NJOMBE LUDEWA 32.490 46 SHINYANGA GEITA BUKOMBE 417.362 47 SHINYANGA GEITA BUSANDA 256.991 48 SHINYANGA GEITA CHATO DC 178.287 49 SHINYANGA GEITA GEITA 841.580 50 SHINYANGA GEITA MBOGWE 593.226 51 SHINYANGA MARA BUNDA DC 2,050.599 52 SHINYANGA MARA BUNDA TC 751.440 53 SHINYANGA MARA BUTIAMA 267.280 54 SHINYANGA MARA MUSOMA DC 816.715 55 SHINYANGA MARA MUSOMA TC 547.881 56 SHINYANGA MARA RORYA 47.313 57 SHINYANGA MARA SERENGETI 259.697 58 SHINYANGA MWANZA KWIMBA 191.322 59 SHINYANGA MWANZA SENGEREMA 1,039.657 60 SHINYANGA MWANZA UKEREWE 266.728 61 SHINYANGA SHINYANGA KAHAMA 639.200 62 SHINYANGA SHINYANGA KISHAPU 795.794 63 SHINYANGA SHINYANGA SHINYANGA DC 401.027 64 SHINYANGA SHINYANGA SHINYANGA TC 557.214 65 SHINYANGA SHINYANGA USHETU 349.943 66 SHINYANGA SIMIYU BUSEGA 77.010 67 SHINYANGA SIMIYU MASWA 421.668 68 SHINYANGA SIMIYU MEATU 872.800 69 SHINYANGA TABORA IGUNGA 717.244 70 SHINYANGA TABORA KALIUA 306.219 71 SHINYANGA TABORA NZEGA 3,859.850 72 SHINYANGA TABORA SIKONGE 764.746 73 SHINYANGA TABORA TABORA DC 30.120 74 SHINYANGA TABORA TABORA MC 894.580 75 SHINYANGA TABORA URAMBO 861.360 79 SHINYANGA TABORA UYUI 449.142 80 SONGEA LINDI LIWALE 1,384.247 196 NA. KANDA MKOA HALMASHAURI Jumla ya Mauzo (Tani) 81 SONGEA LINDI NACHINGWEA 2,223.762 82 SONGEA LINDI RUANGWA 2 1,097.525 83 SONGEA MTWARA MASASI DC 1,811.953 84 SONGEA MTWARA MASASI MC 949.752 85 SONGEA MTWARA MTWARA DC 382.586 86 SONGEA MTWARA NANYUMBU 1,315.172 87 SONGEA RUVUMA TUNDURU 1,506.503 88 SONGWE MBEYA CHUNYA 518.667 89 SONGWE SONGWE MOMBA 1,686.472 JUMLA 75,282.302 197 KIAMBATISHO NA. 2: Skimu 25 za umwagiliaji zilizopangwa kujengwa mwaka 2022/2023 na ujenzi utaendelea mwaka 2023/2024 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 1. Iringa Iringa Mkombo zi (Lot I- IV) 6,000 24.84% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 2. Arusha Karatu Skimu za Bonde la Eyasi 6,000 3% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 3. Mbeya Mbarali Msesule 4,500 5% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 4. Kigoma Ujiji Luiche 3,000 Mapitio ya usanifu Kufanya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 5. Morogoro Kilosa Rudewa 2,500 23% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 6. Mbeya Kyela Makwale 2,500 3% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 7. Tabora Uyui Igwisi 2,500 Hatua za manunuzi Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 8. Rukwa Sumbaw anga Ilemba 3,000 2% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 9. Mwanza Sengere ma Isole 1,000 Hatua za usanifu Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 10. Tabora Tabora MC Iyombo 2,500 2% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 11. Tabora Sikonge Kalupale 2,500 Hatua za manunuzi Kukamilisha ujenzi wa miundombinu 198 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika ya umwagiliaji 12. Katavi Mpanda Iloba 1,200 Hatua za manunuzi- usanifu Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 13. Tabora Nzega Nyida/ Lyamala gwa 1,400 5% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 14. Singida Mkalama Msingi 1,200 3% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 15. Dodoma Chamwi no Membe 1,000 5% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 16. Tabora Sikonge Ulyanya ma 1,100 45% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 17. Kilimanj aro Moshi Mandaka Mnono 300 Hatua za manunuzi kwa ajili ya ujenzi Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 18. Tabora Uyui Mwamab ondo 1,200 Hatua za manunuzi- usanifu Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 19. Mwanza Kwimba Mahiga 900 5% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji umwagiliaji 20. Simiyu Bariadi Kasoli 634 Hatua za manunuzi – ujenzi Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 21. Mwanza Sengere ma Katungu ru 800 5% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 22. Mwanza Bushosa Maguru Kenda- Sukuma 500 35.4% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 199 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 23. Manyara Mbulu Tlawi 350 5% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 24. Dodoma Bahi Kongogo 250 5% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 25. Mara Rorya Rabour 650 2% Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Jumla 53,234 200 KIAMBATISHO NA. 3: Ukarabati wa skimu 30 zilizopangwa mwaka 2022/2023 na ukarabati utaendelea mwaka 2023/2024 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 1. Morogoro Mlimba Chita JKT 6,000 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji kwa hekta 3000 za mwanzo kati ya hekta 6000 2. Mbeya Mbarali Madibira 3,200 48% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 3. Iringa Kilolo Mgambalen ga 3,000 40% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 4. Morogoro Morogoro Vijijini Tulo- Kongwa 3,000 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 5. Katavi Tanganyika Karema 3,350 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 6. Mbeya Mbarali Mbuyuni Kimani 3,000 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji –WB 7. Morogoro Kilombero Itete 850 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 8. Mbeya Mbarali Uturo 2,000 6% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 9. Mbeya Mbarali Chosi 1,700 5% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 10. Katavi Mpanda Kabage 1,500 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 11. Katavi Mpanda Mwamkulu 1,500 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 12. Kilimanjaro Hai Myamba 1,470 5.2% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 13. Mbeya Mbarali Matebete 1,200 5.6% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 14. Mbeya Mbarali Makangara we 1,100 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji-WB 15. Morogoro Kilombero Idete 1,000 15% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 201 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 16. Morogoro Morogoro Mbalangwe 1,000 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 17. Mbeya Mbarali Isenyela 1,000 6% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 18. Kilimanjaro Mwanga Kirya 800 52% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 19. Morogoro Mvomero Mgongola 620 30% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 20. Mwanza Kwimba Kimiza 600 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 21. Katavi Mpanda Kabage 1500 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 22. Mbeya Mbarali Herman 400 5.5% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 23. Katavi Nsimbo Usense 300 40% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 24. Ruvuma Songea Muhukuru 300 22% Kukamilisha Ukarabati wamiundombinu ya umwagiliaji 25. Mbeya Busekelo Mbaka 300 40% Kukamilisha Ukarabati wamiundombinu ya umwagiliaji 26. Tabora Nzega Idudumo 300 35% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 27. Manyara Hanang’ Endagaw 276 50% Kukamilisha Ukarabati wamiundombinu ya umwagiliaji 28. Mbeya Mbarali Gonakuvagog olo 250 5.1% Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 29. Morogoro Morogoro Kiroka 180 Hatua za manunuzi Kukamilisha Ukarabati wamiundombinu ya umwagiliaji 30. Iringa Mafinga Mtula 75 8% Kukamilisha Ukarabati wa Kukamilisha Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Jumla 41,771 202 KIAMBATISHO NA. 4: Ujenzi wa Mabwawa 14 ya umwagiliaji katika mwaka 2022/2023 na ujenzi utaendelea mwaka 2023/2024 Na. Mkoa Wilaya Jina la Bwawa Ujazo (mita za ujazo) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 1. Shinyanga Shinyanga Nyida 4,500,000 5.2% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 2. Kigoma Ujiji Luiche 2,500,000 Mapitio ya usanifu Kukamilisha ujenzi wa bwawa 3. Singida Mkalama Msingi 1,875,000 3% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 4. Rukwa Sumbawa nga Ilemba 3,250,000 2% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 5. Simiyu Bariadi Kasoli 1,890,000 5.9% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 6. Geita Geita Ibanda 6,350,000 Hatua za manunuzi kwa ajili ya ujenzi wa bwawa Kukamilisha ujenzi wa bwawa 7. Dodoma Chamwin o Membe 5,100,000 35% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 8. Mwanza Sengerem a Katunguru 2,150,000 6% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 9. Manyara Mbulu Tlawi 1,100,000 30% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 10. Tabora Sikonge Ulyanyama 3,780,000 43% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 11. Tabora Sikonge Kalupale 2,260,000 Mapitio ya usanifu Kukamilisha ujenzi wa bwawa 12. Tabora Uyui Igwisi 2,130,000 Hatua za manunuzi Kukamilisha ujenzi wa bwawa 13. Dodoma Mpwapwa Msagali 92,000,000 35% Kukamilisha ujenzi wa bwawa 14. Tabora Tabora Mc Goweko 2,650,000 16% Kukamilisha ujenzi wa bwawa Jumla 131,535,000 203 KIAMBATISHO NA. 5: Mabonde ya kimkakati 22 yanayofanyiwa Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina mwaka 2022/2023 na ujenzi wake utaanza mwaka 2023/2024 Na. Jina la Bonde/Skimu Ukubwa (Ha) Wilaya Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 1 Bonde la Rufiji chini ya bwawa la Nyerere 64,896 Rufiji na Kibiti 4% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 2 Bonde la Mto Manonga – Wembere 57,000 Kahama, Shinyanga, Nzega, Kishapu, Igunga, Ikungi, Uyui na Iramba 25% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 3 Bonde la Mto Kilombero 53,344 Mlimba 3% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 4 Bonde la Usangule 2,500 Malinyi 3.8% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 5 Bonde la Ifakara Idete 4,000 Kilombero 3% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 6 Bonde la mto Ruvuma 26,066 Songea, Tunduru, Nanyumbu, Newala, Tandahimba, Nanyamba na Mtwara 2% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 7 Bonde la Mto Ruhuhu 3,700 Nyasa na Ludewa 4% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 8 Bonde la Ziwa Victoria 20,470 Serengeti, Butiama, Musoma, Karagwe, Bukoba na Misenyi 6% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 204 Na. Jina la Bonde/Skimu Ukubwa (Ha) Wilaya Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 9 Bonde la Bugwema 2,300 Musoma 5% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 10 Bonde la Mto Suguti 4,800 Musoma 2% Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 11 Bonde la Makondeko 9,000 Newala 2% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 12 Bonde la Mto Lukuledi 4,680 Masasi, Ruangwa na Lindi Vijijini. 25% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 13 Bonde la Mto Malagarasi 7,000 Buhigwe, Kasulu na Uvinza 3.5% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 14 Bonde la Skimu ya Mtambo 7,000 Hai 25% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 15 Bonde la Mto Umba 5,560 Lushoto na Mkinga 25% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 16 Bonde la Mkomazi 3,140 Korogwe 25% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 17 Bonde la Kasinde 15,000 Momba 25% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 18 Bonde la Mto Songwe 3,005 Kyela, Mbeya Vijijini, Ileje na Mbozi 2% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 19 Bonde la Kiru na Magara 3,000 Babati 3% Kukamilisha Upembuzi, 205 Na. Jina la Bonde/Skimu Ukubwa (Ha) Wilaya Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 20 Bonde la Ngomai/Kibaigwa 2,000 Kongwa 2% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 21 Bonde la Litumbandyosi 900 Mbinga 3% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji 22 Bonde la Skimu ya Gereza la Kalilankululu 7000 Tanganyika 2% Kukamilisha Upembuzi, Usanifu na Ujenzi wa Miundombinu ya umwagiliaji Jumla 306,361 206 KIAMBATISHO NA. 6: Skimu 42 za umwagiliaji zinazofanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina mwaka 2022/2023 na ujenzi utaanza mwaka 2023/2024. Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 1. Katavi Mpimbwe Mwamapul i 12,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina Skimu 2. Iringa Kilolo Nyanzwa 9,000 25% Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Bwawa na Skimu 3. Mbeya Mbarali Ukwavila 9,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 4. Rukwa Kalambo Legeza- Mwendo 5,500 25% Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Bwawa na Skimu 5. Songwe Momba Naming’on go 5,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa kina wa Skimu 6. Dodoma Bahi Skimu za bonde la Bahi 5,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa kina wa Skimu sita za bonde la Bahi 7. Kagera Kyerwa/ Karagwe Skimu ya Gereza la Kitengule 4,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina Skimu 8. Mwanza Sengerem a Butonga- Nyamazuk o 3,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina skimu 9. Mwanza Sengerem a Igaka- Bundala 3,000 30% Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa bwawa na skimu 10. Iringa Kilolo Mgambale nga 3,000 30% Kukamilisha usanifu wa kina wa mindombinu ya umwagiliaji shambani 11. Dodoma Mpwapwa Mlembule 3,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa kina Skimu 12. Dodoma Kondoa Kisese 3,000 25% Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Bwawa na Skimu 207 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 13. Pwani Rufiji Ngorongo Mashariki na Magharibi 3,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 14. Kigoma Kasulu Asante Nyerere 2,300 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 15. Tabora Igunga Bwawa la Mwamapul i 2,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa kina wa Bwawa 16. Geita Nyang’wale Nyamgogw a 2,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina Skimu 17. Singida Iramba Tyeme- Masagi 2,000 Hatua za Manunuzi Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Bwawa na Skimu 18. Mwanza/ Geita Sengerem a/ Geita Ibanda 1,500 100% Kukamilisha usanifu wa kina wa Bwawa na Skimu 19. Kigoma Kasulu Kilimo Kwanza 1,500 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 20. Kagera Biharamu lo Mwiruzi 1,300 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu 21. Arusha Arumeru Skimu za Mto Themi 1,200 Hatua za Manunuzi Kukamilisha Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 22. Morogoro Kilosa Rudewa 1,000 35% Kukamilisha usanifu wa kina wa mindombinu ya umwagiliaji 23. Tabora Nzega Nata 900 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu 24. Iringa Iringa Mangalali 750 27% Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 25. Iringa Iringa Lipuli 560 27% Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 26. Dodoma Mpwapwa Kizi 500 12% Kukamilisha usanifu wa kina wa Skimu 208 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 27. Kigoma Kakonko Muhwazi 500 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 28. Geita Chato Masasi 350 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa kina wa Bwawa na Skimu 29. Kigoma Kakonko Ruhuru 350 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 30. Manyara Mbulu Dirim 335 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa kina wa Bwawa na Skimu 31. Kilimanja ro Same Ndungu- Fidia 2,000 10% Kukamilisha usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 32. Kigoma Kakonko Ruhwiti 300 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 33. Kigoma Kakonko Katengera 300 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 34. Kigoma Kakonko Mgunzu 300 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 35. Kigoma Kakonko Kanyonza 300 Hatua za Manunuzi Kufanya usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 36. Dodoma Mpwapwa Chitemo 250 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bwawa na skimu 37. Kigoma Kakonko Lukoyoyo 200 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 38. Kigoma Kakonko Chulanzo 200 Hatua za Manunuzi Kukamilisha usanifu wa mindombinu ya umwagiliaji 39. Njombe Njombe Itipingi 162 28% Kukamilisha usanifu wa kina Skimu 40. Mtwara Nanyamb a Arusha Chini 120 40% Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 209 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua za Utekelezaji Kazi zitakazofanyika 41. Songwe Momba Kasinde 2,000 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu 42. Geita Bukombe Nampangw e 350 Hatua za Manunuzi Kukamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa Skimu Jumla 91,357 210 KIAMBATISHO NA. 7: Taarifa Kuhusu Uvunjifu wa Sheria ya Mbolea katika hatua mbalimbali S/N . JINA MKOA/WILAYA NAMBA KOSA HATUA ILIYOPO 1 Baraka Twahiri Kilangwa T/A Tanzania Boarder Bridge Co. Ltd. Mbeya/Mbarali MBA/IR/176/2022 Kuuza mbolea isiyosajiliwa na kuingiza mbolea ndani ya nchi bila kibali Polisi (Mtuhumiw a ametoroka) 2 Ludani Akwilin Massawe RUVUMA/MBINGA MBI/IR/422/2022 Kufanya biashara ya mbolea bila kuwa na leseni na Kuuza mbolea isiyokuwa na kiwango. Polisi (Walalamik aji hawatoi ushirikiano, wanajaribu kusuluhish a) 3 Michael Alfonce Mdete RUVUMA/TUNDU RU TUN/IR/227/2022 Kukutwa na mbolea isiyo halisi Polisi 4 Ninje Said Kaloloma RUVUMA/TUNDU RU TUN/IR/228/2022 Kufanya biashara ya mbolea pasipo kuwa na leseni ya mbolea Kufungua mifuko ya mbolea na kuuza kwa kupima Polisi 5 Nyapini Bobo Mwandon je SONGWE/TUNDU MA TC TDM/IR/284/2022 Kukutwa na mbolea isiyo halisi Polisi (Mtuhumiw a ametoroka) 6 Elinicha John Mhewa Njombe/ Njombe Mji NJ/IR/2549/2022 Kuuza mbolea juu ya bei elekezi Mahakama ni (Utetezi) 7 Lukelo Laison Mligo, Njombe/Makamba ko MKB/IR/1767/202 2 Kutoa taarifa za uongo na Kujifananis ha na mpango wa mbolea ya ruzuku isivyo halali. Mwanasher ia wa Serikali kwa ajili ya hati ya mashtaka 8 Kulwa Kahako Njombe/Ludewa LDW/IR/344/2022 Kuuza mbolea juu Polisi kwa utekelezaji 211 S/N . JINA MKOA/WILAYA NAMBA KOSA HATUA ILIYOPO Willa Saimon Damiani Mligo ya bei elekezi wa hoja za Mwanasher ia 9 Benedict Erneus Masasi Njombe/Njombe TC NJ/IR/137/2023 Kuuza mbolea isiyo halisi. Mwanasher ia wa Serikali kwa ajili ya hati ya mashtaka 10 Geofrey Mligo na Ardovic Mgina Njombe/Njombe TC NJ/IR/638/2023 Kuuza mbolea isiyo halisi Polisi kwa hatua za ukamilishaj i wa jalada 11 Neema Julius Sam Dodoma/Jiji DOM/IR/12112/20 22 Kuuza mbolea juu ya bei elekezi Polisi kwa utekelezaji wa hoja za Mwanasher ia 212 Kiambatisho Na. 8: MAUZO YA MBOLEA KWA WAKULIMA KATIKA MPANGO WA RUZUKU KWA MKOA HADI APRILI, 2023 Na. Mkoa Mauzo Aprili, 2023 Kiasi (Tani) Thamani (TZS) Idadi ya wakulima walionufaika na mbolea ya ruzuku hadi Aprili, 2023 1 ARUSHA 5,079.550 4,615,724,043 13,526 2 IRINGA 26,369.225 26,668,315,782 96,678 3 KILIMANJARO 12,538.900 12,343,486,506 43,331 4 MANYARA 4,216.475 4,518,184,606 12,880 5 MBEYA 52,864.525 51,382,319,217 100,251 6 MOROGORO 7,739.800 7,385,108,063 15,281 7 NJOMBE 51,465.025 51,908,469,651 129,085 8 RUKWA 17,182.250 19,924,143,562 30,405 9 RUVUMA 71,526.750 65,155,481,368 95,173 10 SONGWE 50,653.000 54,522,906,529 96,668 11 TABORA 7,167.125 7,943,636,323 27,993 12 DAR ES SALAAM 2,631.325 2,334,087,576 392 13 GEITA 808.000 862,044,153 4,899 14 KATAVI 2,787.000 3,247,283,678 10,318 15 KIGOMA 14,741.650 17,354,530,114 58,943 16 MARA 1,720.225 1,723,320,052 4,033 17 MTWARA 1,253.100 1,242,480,620 5,031 18 MWANZA 1,398.225 1,432,052,152 4,080 19 SHINYANGA 5,613.500 5,956,708,399 10,180 20 TANGA 1,185.875 1,220,864,062 5,693 21 DODOMA 313.900 276,523,033 3,055 22 KAGERA 545.700 670,900,661 1,589 23 SIMIYU 183.050 192,883,892 535 24 SINGIDA 1,373.550 1,593,648,567 8,568 25 LINDI 269.700 265,151,822 1,490 26 PWANI 1,102.075 906,956,564 2,476 Jumla 342,729.500 345,647,210,996 782,553 213 KIAMBATISHO NA. 9: Mikoa inayotekeleza mradi wa kuwezesha upatikanaji wa pembejeo za kilimo (Tanzania Agriculture Input Support Project- TAISP) Na. MIKOA ZAO 1. Arusha Alizeti 2. Singida Alizeti 3. Kilimonjaro Alizeti 4. Dodoma Alizeti 5. Morogoro Alizeti 6. Mbeya Alizeti 7. Njombe Alizeti 8. Songea Alizeti 9. Rukwa Alizeti 10. Manyara Alizeti 11. Geita Mpunga 12. Simiyu Mpunga 13. Mwanza Mpunga 14. Shinyanga Mpunga 214 KIAMBATISHO NA. 10: Mashamba Makubwa ya Pamoja yaliyotengwa na kupimwa kwa ajili ya programu ya BBT katika mikoa mbalimbali nchini Na. MKOA HALMASHAURI(W) KIJIJI JINA LA SHAMBA UKUBWA(Ekari) 1 Dodoma Chamwino Ndogowe/Mlazo Ndogowe 11,453.0 2 Membe Membe 8,000.0 3 Chinangali Chinangali phase II - extension 400.0 4 Chemba 6,000.0 Gwandu Msitu wa Gwandu 4,000.0 5 Bahi Ikumbulu Ikumbulu 3,600.0 6 Kagera Misenyi Mbale Nkerenge 2,368.1 7 Kikono Kafunjo 432.8 8 Kashaba Kyakakera 175.8 9 Karagwe Bujuruga Mwisa 1,176.6 10 Bukoba Bituntu Muyenje 207.9 11 Bundaza Nyajibimbili 300.6 12 Minazi Minazi 248.7 13 Muleba Kasharunga Kyamyorwa 428.5 14 Kyota Kyota 164.9 15 Mbeya Chunya Lwalaje Lwalaje 13,562.5 16 Nkung;ungu Nkung;ungu 11,052.5 17 Mapogolo Mapogolo 27,550.0 18 Njombe Njombe Ikang’asi Ikang;asi Inv. Farm 87,000.0 215 Na. MKOA HALMASHAURI(W) KIJIJI JINA LA SHAMBA UKUBWA(Ekari) 19 Kigoma Kigoma MC Luiche Luiche 1,258.8 Kigoma MC 1,972.5 20 Uvinza Lugufu Lugufu Estate 815.0 21 Lugufu Lugufu Estate Na. 124 385.0 22 Kibondo 6,888.4 25 Kakonko Kasanda Kasanda 400.0 26 Kasulu Kitanga Kilimo Kwanza 12,500.0 27 Mgombe na Mvinza Makere Kusini 12,500.0 28 Singida Ikungi 50,000.0 Jumla 264,841.5 MKOA UKUBWA (Ha) UKUBWA (Ekari) MBEYA 20,866.00 52,165.00 KAGERA 2,201.50 5,503.75 KIGOMA 14,687.90 36,719.75 NJOMBE 34,800.00 87,000.00 SINGIDA 20,000.00 50,000.00 DODOMA 13381.2 33,453.00 JUMLA 105,936.60 264,841.50 216 KIAMBATISHO NA. 11: Skimu mpya 35 za umwagiliaji zitakazojengwa mwaka 2023/2024 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika 1 Katavi Mpimbwe Mwamapuli 12,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 2 Iringa Kilolo Nyanzwa 9,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 3 Rukwa Kalambo Legeza-Mwendo 5,500 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 4 Kagera Biharamulo Mwiruzi 1,300 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 5 Singida Iramba Tyeme-Masagi 2,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 6 Kigoma Kasulu Kilimo Kwanza 1,500 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 7 Kigoma Kakonko Lukuyoyo 200 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 8 Kigoma Kakonko Chulanzo 200 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 9 Geita Bukombe Nampangwe 350 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 10 Mwanza/Geit a Sengerema/Geita Ibanda 1,500 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 11 Tabora Nzega Nata 900 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 12 Tabora Igunga Mwamapuli 2,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 13 Dodoma Kondoa Kisese 3,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 14 Kigoma Kakonko Kanyonza 300 Ujenzi wa miundombinu ya 217 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika umwagiliaji 15 Kigoma Kakonko Mgunzu 300 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 16 Kigoma Kankonko Katengera 300 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 17 Kigoma Kakonko Ruhuru 350 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 18 Geita Chato Masasi 350 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 19 Manyara Mbulu Dirim 335 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 20 Mwanza Sengerema Butonga- Nyamazugo 3,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 21 Mwanza Sengerema Igaka-Bundala 3,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 22 Kigoma Kasulu Asante Nyerere 2,300 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 23 Mtwara Nanyamba Arusha Chini 120 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 24 Mbeya Mbarali Ukwavila 9,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 25 Pwani Rufiji Ngorongoro, Mashariki na Magharibi 3,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 26 Iringa Iringa Magozi 2,500 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 27 Tanga Muheza Misozwe 100 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 28 Mbeya Mbarali Igumbilo/ Isitu 1,160 Ujenzi wa miundombinu ya 218 Na. Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika umwagiliaji 29 Mbeya Mbarali Njombe 400 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 30 Ruvuma Nyasa Chiulu 7,000 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 31 Ruvuma Nyasa Lundo 600 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 32 Ruvuma Nyasa Kimbande 400 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 33 Singida IKungi Wembere 35,575 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 34 Singida Iramba Tyeme/ Masagi 600 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji 35 Singida Iramba Wembere 1,250 Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji Jumla 111,390 219 KIAMBATISHO NA. 12: Skimu 24 zilizopangwa kufanyiwa ukarabati mwaka 2023/2024 Na Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika 1. Kilimanjaro Same Iyongoma 200 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 2. Kilimanjaro Mwanga DC Kigonigoni 800 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 3. Songwe Momba Naming’ongo 5,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 4. Dodoma Bahi Skimu za Bonde la Bahi 5,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 5. Kagera Kyerwa/ Karagwe Skimu ya Gereza la Kitengule 4,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 6. Iringa Kilolo Mgambalenga 3,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 7. Dodooma Mpwapwa Mlembule 3,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 8. Geita Nyang’hwale Nyamgogwa 2,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 9. Arusha Arumeru Skimu za Mto Themi 1,200 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 10. Morogoro Kilosa Rudewa 1,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 11. Iringa Iringa Mangalali 750 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 12. Iringa Iringa Lipuli 560 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 13. Dodoma Mpwapwa Kizi 500 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 14. Kigoma Kakonko Muhwazi 500 Ukarabati wa miundombinu ya 220 Na Mkoa Wilaya Jina la Skimu Eneo (Ha) Kazi zilizopangwa kufanyika umwagiliaji 15. Kigoma Kakonko Ruhwiti 300 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 16. Morogoro Mpwapwa Chitemo 250 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 17. Njombe Njombe Itipingi 162 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 18. Songwe Momba Kasinde 2,000 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 19 Ileje Jikomboe 600 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 20. Singida Ikungi Mang'onyi 450 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 21. Tanga Korogwe Mapangoni 320 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 22. Tanga Korogwe Chekelei 100 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 23. Tanga Korogwe Magila 100 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji 24. Tanga Handeni Masatu 300 Ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji Jumla 32,092 221 KIAMBATISHO NA. 13: Mabwawa ya umwagiliaji yaliyopangwa kufanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina na kuanza ujenzi wake mwaka 2023/2024 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 1 Arusha Karatu Karatu DC Eyasi basin Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 2 Monduli Monduli DC Lositeti Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 3 Dodoma Chamwino Chamwino DC Manda Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 4 Mpwayungu Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 5 Chikopelo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 6 Mpwapwa Mpwapwa DC Idodoma Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 7 Dodoma Mjini Dodoma Hombolo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 8 Geita Bukombe Bukombe DC Bugelenga Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 9 Mbogwe Mbogwe DC Mugelele Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 222 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 10 Geita Geita TC Nzera/Nyamboge Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 11 Chato Chato DC Nyisanzi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 12 Mwabasabi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 13 Iringa Mufindi Mufindi DC Ikweha Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 14 Iringa Iringa DC Magubike Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 15 Isaka Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 16 Mgama Ibumila Ukamilishaji wa Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina wa Spillway na baadhi ya maumbo ya bwawa na ujenzi wa bwawa 17 Kagera Muleba Muleba DC Buligi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 18 Kyerwa KyerwaDC Ruushwa Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 19 Ngara Ngara DC Mugozi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 223 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 20 Mpanyula Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 21 Katavi Mlele Mpimbwe DC Mwamapuli Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 22 Kilida Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 23 Ilalangulu/Mirumba Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 24 Nsimbo Nsimbo DC Ikondamoyo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 25 Kigoma Kibondo Kibondo DC Kumbanga Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina wa bwawa litakalotumika kuhudumia skimu za Kumbanga na Kigina na ujenzi 26 Kilimanjaro Hai Hai DC Boloti Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 27 Same Same DC Yongoma Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 28 Lindi Kilwa Kilwa DC Bonde la Matunda Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 29 Bonde la Mahonga Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 224 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 30 Manyara Mbulu Mbulu DC Dongobesh Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 31 Drim Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 32 Babati DC Endamajek Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 33 Kiteto Kiteto DC Ngipa/Ngonyongonyo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 34 Mara Serengeti Serengeti/ Butiama DC Chereche Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 35 Rwang'enyi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 36 Ryangubo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 37 Mara valley Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 38 Weigita Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 39 Mbeya Mbarali Mbarali DC Lwanyo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 40 Kimani Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 225 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 41 Mbarali Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 42 Chimala Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 43 Ruaha Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 44 Morogoro Gairo Gairo DC Chanjele/Lukando Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 45 Malimbika Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 46 Ulanga Ulanga DC Lupilo Mapitio ya usanifu na ujenzi 47 Mtwara Nanyumbu Nanyumbu Masuguru Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 48 Tandahimba Tandahimba Litehu Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 49 Mtwara Mtwara DC Kitere Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 50 Mpapula Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 51 Nanyamba DC Arusha Chini Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 226 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 52 Mwanza Sengerema Buchosa DC Nyashana-Litel Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 53 Njombe Wanging’ombe Wanging’ombe DC Igwachanya Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 54 Ulembwe Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 55 Pwani Mkuranga Mkuranga DC Nyamato Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 56 Mbezi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 57 Kisarawe Kisarawe DC Kisele Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa Bagamoyo Bagamoyo Mandela Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 58 Rukwa Sumbawanga Sumbawanga DC Kianda igonda Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 59 Maleza Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 60 Kilyamatundu Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 61 Kalambo DC Kalambo DC Ulumi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 227 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 62 Katuka Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 63 Ruvuma Mbinga Mbinga DC Mkungwe Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 64 Nyasa Nyasa DC Lundo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 65 Tunduru Tunduru DC Mkotamo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 66 Nambalapi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 67 Songea Songea DC Nambendo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 68 Shinyanga Kishapu Kishapu DC Lunguya Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 69 Shinyanga Shinyanga DC Mwamkanga Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 70 Amani Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 71 Ngaganulwa Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 72 Kahama Ushetu DC Nimbo Valley Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 228 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 73 Bulungwa /Butibu Valley Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 74 Simiyu Busega Busega Shigala Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 75 Maswa Maswa DC Masela Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 76 Bariadi Bariadi DC Gilya Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 77 Bariadi TC Nkuri Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 78 Meatu Meatu DC Mwaukoli Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 79 Itilima Itilima DC Isakang`wale Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 80 Singida Manyoni Manyoni DC Mbwasa Mapitio ya usanifu na ujenzi wa bwawa 81 Singida Singida DC Mughamo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 82 Msange Mapitio ya usanifu na ujenzi wa bwawa 83 Ikungi Ikungi DC Mang'onyi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 229 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 84 Mkalama Mkalama DC Mwangeza Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 85 Tatazi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 86 Songwe Momba Momba DC Msangano Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 87 Kapele Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 88 Songwe Songwe DC Najembo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 89 Mbozi Mbozi DC Msia Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 90 Tabora Nzega Nzega DC Igombe Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 91 Kaliua Kaliua DC Kona 4 Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 92 Igunga Igunga DC Igurubi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 93 Sikonge Sikonge DC Usunga Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 94 Tabora Tabora MC Magoweko Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 230 NA MKOA WILAYA HALMASHAURI BWAWA KAZI ZITAKAZOFANYIKA 95 Majengo Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 96 Tanga Tanga CC Tanga Kirare Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 97 Pangani Pangani Kipumbwi Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 98 Kigurusimba Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 99 Korogwe Korogwe DC Bonde la Magoma (skimu 5) Upembuzi yakinifu, Usanifu wa kina na ujenzi wa bwawa 100 Mapangoni Mapitio ya Upembuzi yakinifu na Usanifu na ujenzi 101 Lushoto Lushoto DC Lukozi Mapitio ya Upembuzi yakinifu na Usanifu na ujenzi 231 KIAMBATISHO NA. 14: Skimu mpya zitakazofanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa mwaka 2023/2024 na ujenzi wake kufanyika mwaka 2024/2025 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 1. Dodoma Chamwino Chamwino Manda 10,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 2. Izava 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 3. Kelema Balai 800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 4. Bahi Bahi Makanda 5,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 5. Lukali 8,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 6. Mpwapwa Mpwapwa Idodoma 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 7. Kongwa Kongwa Mpondi Manungu 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 8. Geita Bukombe Bukombe Bugelenga 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 9. Mbogwe Mugelele 350 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 10. Geita Geita Skimu za kata za Nyamwilolel wa, Magenge, Nyakagomba, 7,200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 232 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA Nyachilulum a, Bukondo, Kabugozo, Chankorongo , Kitigiri, Lulama, Nyansalala, Busaka, Kageye, Nyandago Nzera, Lukumbo na Nyamboge. 11. Chato Chato Nyisanzi 450 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 12. Mwabasabi 450 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 13 Iringa Mufindi Mufindi Skimu katika kata za Idunda, Nyololo, Mbalamaziw a, Ihowanza, Itandula, Malangali na Maduma 5500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 233 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 14. Kilolo Kilolo Kilalakidewa 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 15. Mgowelo 6,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 16. Iringa Iringa Makifu 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 17. Magubike 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 18. Pawaga Prison 1,149 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 19. Kagera Karagwe Karagwe Kisoju 3,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 20. Mato 4,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 21. Muleba Muleba Buligi 5,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 22. Kyerwa Kyerwa Ruushwa 400 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 23. Ngara Ngara Mpanyula 431 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 24. Nyarulama 110 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 25. Muhongo 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 234 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 26. Ngudusi 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 27. Misenyi Misenyi Mashamba ya miwa wakulima wadogo 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 28. Katavi Mlele Mpimbwe Mwamapuli 13,605 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 29. Ilalangulu/M irumba 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 30. Msambara 136 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 31. Kafisha Ikola 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 32. Kigoma Kibondo Kibondo Kigina 120 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 33. Lindi Kilwa Kilwa Makangaga 6,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 34. Lindi MC Mchinga Kinyope na Rutamba 1,400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 35. Liwale Liwale Ngongowele 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 36. Ruangwa Ruangwa Chikoko 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 235 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 37. Manyara Mbulu Mbulu Tumati 270 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 38. Arri 259 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 39. Mbulu TC Guwangw 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 40. Hanang Hanang Endasworld 100 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 41. Kiteto Kiteto Ngipa/Ngony ongonyo 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 42. Simanjiro Simanjiro Londoto 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 43. Msitu wa Tembo 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 44. Ruvu Remit 700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 45. Malila 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 46. Mara Rorya Rorya Ryangubo 425 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 47. Ingida Andaki 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 236 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 48. Serengeti Serengeti/ Butiama Mara valley 18,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 49. Tarime Tarime Bisarwi 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 50. Weigita 4,450 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 51. Mbeya Kyela Kyela Tenende 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 52. Mabunga 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 53. Kingirikanga 320 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 54. Mbeya Mbeya Songwe Prison 5,400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 55. Mbarali Mbarali Mpunga Moja 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 56. Milango Kumi 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 57. Ukwavila 5,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 58. Mhwela 3,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 237 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 59. Magigiwe 5,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 60. Madibira 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 61. Mwenda Mtitu 15,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 62. Rungwe Busokelo Kisegese 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 63. Kifunda 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 66. Morogoro Gairo Gairo Chanjele/ Lukando 1,200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 67. Boma Kichaka Miba Prison 395 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 68. Kisitwi 80 Mradi huu ni mpya unahitaji kufanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina 69. Kwipipa/Mlol o/Mkokami 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 70. Chakwale 260 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 238 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 71. Kibedya 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 72. Kilombero Ifakara TC Lumemo/ Katrin 80 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 73. Kilombero Maki/ Magombera 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 74. Mang`ula Youth Group 260 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 75. Signali 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 76. Mashamba ya miwa ya wakulima 18,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 77. Mvomero Mvomero Lukenge 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 78. Misufini 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 79. Dakawa 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 80. Morogoro Morogoro Lubasazi 120 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 239 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 81. Matuli 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 82. Mzinga Rice Farm 50 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 83. Mlali 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 84. Ndole 120 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 85. Ulanga Ulanga Euga 440 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 86. Minepa 1,800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 87. Kilosa Kilosa Aliqadiriya Children Assocciation 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 88. Chanzuru 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 89. Chogwe 47 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 90. Ilonga 640 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 91. Rudewa 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 240 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 92. Wakati ni Mali 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 93. Mwanza Kwimba Kwimba Jojilo/ Mwamanga 480 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 94. Goloma 420 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 95. Nyamatala I 380 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 96. Ngula 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 97. Mwitambu 420 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 98. Mwankulwe 350 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 99. Sumve Lugulu 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 100. Sumve 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 101. Sengerema Sengerema Isole/Kishind a 3,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 102. Buchosa Nyashana Litel 1,100 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 241 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 103. Magu Magu Kandawe 2,560 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 104. Simiyu 3,250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 105. Ukerewe Ukerewe Kiozu 620 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 106. Busegena 1,369 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 107. Mibungo 1820 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 108. Misungwi Misungwi Nyang`homa ngo 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 109. Lubuga 6,600 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 110. Ukiliguru Research 720 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 111. Manawa 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 112. Njombe Wanging’ombe Wanging’ombe Itambo 600 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 113. Igwachanya 400 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 242 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 114. Ulembwe 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 115. Makete Makete Mfumbi 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 116. Usungilo 650 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 117. Matenga 530 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 118. Pwani Mkuranga Mkuranga Nyamato 3,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 119. Mbezi 1,700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 120. Kitomondo 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 121. Kibiti Kibiti Mbaki Mtuli 8,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 122. Kibaha Kibaha Kwala 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 123. Kisarawe Kisarawe Kisele 1,400 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 124. Rukwa Sumbawanga Sumbawanga Kianda igonda 6,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 125. Nsavia/ Lumbesa 5,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 243 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 126. Uzia 3,600 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 127. Maleza 7,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 128. Kilyamatund u 4,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 129. Tumaini/Lw anji 5,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 130. Itela 700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 131. Mititi 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 132. Msia 2,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 133. Solola/Nkan ga 2,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 134. Mwadui 5000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 135. Kalalasi 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 136. Kalambo Kalambo Ilimba 700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 244 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 137. Mkowe 2,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 138. Santamaria 700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 139. Sopa 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 140. Kamawe 2,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 141. Kasanga 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 142. Katete 700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 143. Mtuntumbe 800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 144. Kasitu 700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 145. Tatanda 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 146. Mao 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 147. Katazi 900 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 148. Selengoma 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 245 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 149. Mnazi 700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 150. Kaluko 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 151 Kilesha 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 152. Kambo 600 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 153. Kalembe 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 154. Ruvuma Namtumbo Namtumbo Lipupuma 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 155. Mbinga Mbinga Mkungwe 700 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 156. Nyasa Nyasa Chihulu 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 157. Lundo 600 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 158. Tunduru Tunduru Mkotamo 800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 159. Namblapi 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 246 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 160. Songea Songea Nambendo 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 161. Kitai Prison 7,800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 162. Shinyanga Kishapu Kishapu Lunguya 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 163. Shinyanga Shinyanga Mwamkanga 800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 164. Amani 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 165. Ngaganulwa 1,300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 166. Kahama Ushetu Nimbo Valley 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 167. Bulungwa /Butibu Valley 1,200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 168. Ubagwe 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 169. Ulowa 400 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 247 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 170. Simiyu Busega Busega Mkula 600 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 171. Mwamanyili 1,200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 172. Ilumya 540 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 173. Sanga 3,750 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 174. Shigala 800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 175. Chamgasa 701 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 176. Shimanilwe 232 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 177. Nyamikoma 179 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 178. Bariadi Bariadi Gilya 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 179. Sapiwi 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 180. Ikungulyandi li 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 181. Bariadi TC Nkuri 400 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 248 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 182. Meatu Meatu Mwakasumbi 320 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 183. Mwagila 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 184. Mwaukoli 240 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 185. Itilima Itilima Isakang`wale 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 186. Sagara 400 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 187. Ngim 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 188. Meriya 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 189. Singida Singida Singida DC Mughamo 750 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 190. Singida MC Mungumaji 18 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 191. Mandewa 18 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 192. Unyambwa 185 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 249 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 193. Uhamaka 32 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 194. Sengasenga 100 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 195. Iramba DC Iramba Ujungu 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 196 Ndurumo 370 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 197 Makunda 760 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 198. Ujungu 1,500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 199. Makunda 760 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 200. Itigi Itigi Mkombozi 800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 201. Itandamilom o 600 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 202 Mkalama Mkalama Tatazi 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 203 Kinyangiri 1,200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 250 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 204 Ilamoto 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 205 Iguguno 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 206 Dominiki - Mamera 4,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 207 Mwanga 800 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 208 Manyoni Manyoni Kitalalo 1,280 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 209 Mbwasa 3,750 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 210 Makutupora 1,750 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 211 Mwiboo 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 212 Songwe Momba Momba Msangano 10,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 213 Kapele 10,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 214 Kamsamba 15,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 251 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 215 Mbozi Mbozi Msia 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 216 Chisata 400 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 217 Mkombozi 200 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 218 Songwe Songwe Nanjembo 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 219 Tabora Nzega Nzega Isunda 4,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 220 Nhele 6,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 221 Igombe 10,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 222 Mwamikola 2,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 223 Kaliua Kaliua Kona 4 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 224 Igombe 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 225 Mnange 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 226 Sikonge Sikonge Usunga 1,000 Upembuzi yakinifu na 252 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA Usanifu wa kina 227 Kiloli 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 228 Tabora Tabora MC Iyombo 1,000 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 229 Urambo Urambo Uyogo 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 230 Igunguli 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 231 Kalembela 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 232 Uyui Uyui Majengo 1,100 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 233 Tanga Pangani. Pangani Kigurusimba 250 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 234 Korogwe. Korogwe Kwamsisi 350 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 235 Lushoto Lushoto Shundai 300 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 236 Kwemkwazu 380 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 237 Langoni 960 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 253 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) KAZI ZITAKAZOFANYIKA 238 Mkongoi 230 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 239 Mkundi ya Mbaru 190 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina 240 Mkundi ya Mtae 80 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina JUMLA 268,436 254 KIAMBATISHO NA. 15: Skimu za ukarabati zitakazofanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina mwaka 2023/2024 na ujenzi wake utafanyika mwaka 2024/2025 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 1. Arusha Meru DC Meru DC Mapama 4,930 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 2. Kyamakata 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 3. Ukombozi 1,100 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 4 Ngabobo 1,600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 5. Ngorongoro Ngorongoro Pinyinyi 700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 6. Oldonyo sambu 450 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 7. Longido Longido Tingatinga 950 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 255 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 8. Mang'ola 850 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 9. Monduli Monduli Kabambe Selera 540 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 10. Lositeti 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 11. Dodoma Chamwino Chamwino Mpwayungu 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ujenzi wa bwawa na na ukarabati wa ukarabati 12. Chalinze Dam 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ukarabati 13. Chemba Chemba DC Jogolo 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ukarabati 14. Dodoma Mjini Dodoma Hombolo 300 Upembuzi yakinifu wa Skimu kwa ajili ya ukarabati 256 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 15. Kondoa Kondoa Hurui 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 16. Mkakatika 2,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 17. Mtitaa 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 18. Chikopelo 800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 19. Mpwapwa Mpwapwa Kinusi 800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 20. Malolo 1,200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 21. Godegode 900 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 22. Tambi 700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 257 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 23 Mbori 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 24. Chamkoroma 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 25. Mangweta 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 26. Iringa Mufindi Mufindi Ikweha Dam 500 Upembuzi yakinifu na Usanifu wa kina wa bwawa na skimu 27. Mgololo 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 28. Igomaa 100 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 29. Msosa 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 258 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 30. Ikula 120 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 31. Iringa Iringa Magozi 1,300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 32. Mlenge 8,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 33. Tungamalenga 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 34. Mapogoro 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 35. Isaka Dam 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 36 Mgama Ibumila 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati Idodi 1000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 259 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 37. Mafinga Maduma 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 37. Kagera Muleba Muleba Kyamyolwa 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati ukarabati 39. Kyota 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati ukarabati 40. Buyaga 120 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 41. Buhangaza 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 42. Ngara Ngara Bigombo 800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 43. Katavi Mpimbwe Mpimbwe Kilida 2,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 44. Ikondamoyo 1,100 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 260 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 45. Itenka 3,546 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 46. Tanganyika Tanganyika Katuma 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 47. Mnyagala 1,867 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 48. Lugomesi 96 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 49. Kakese 520 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 50. Kigoma Kasulu Kasulu Nyakitonto 2,334 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 51. Titye 700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 52. Rungwe Mpya 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 261 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 53. Janda 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 54. Uvinza Uvinza Mgambazi 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 55. Kashagulu 1,200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 56. Nkonkwa 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 57. Ilagala Prison 10,600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 58. Kibondo Kibondo Kumbanga 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 262 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 59. Mgondogondo 212 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 60. Nyendara 470 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 61. Kahambwe 145 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 62. Kilimanjaro Siha Siha Ngarony 260 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 63. Mitimirefu 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 64. Moshi Moshi Mtakuja 79 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 65. Mawala 2,025 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 263 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 66. Soko 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 67. Makereshe 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 68. Kaloleni 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 69. Mwanga Mwanga Kivulini 1,110 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 70. Kigonigoni 1,200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 71. Rombo Rombo Ikuini 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 72. Mraokeryo 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 264 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 73. Hai Hai Kiladeda A 280 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 74. Metrum 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 75. Boloti 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 76. Same Same Yongoma 1,800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 77. Bonde la Ruvu (Kwa sita, Ruvu Mferejini, Ndugai, Naururu na Magereza) 6,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 78. Suji 220 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 265 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 79. Bonde la Mkomazi 10,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 80. Manyara Mbulu Mbulu Dongobesh 625 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 81. Dirim 335 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 82. Bashay 346 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 83. Mangisa 398 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 84. Diyomat 375 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 85. Mara Rorya Rorya Nyathorogo 800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 266 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 86. Kirogo 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 87. Chereche 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 88. Rwang'enyi 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 89. Baraki 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 90. Irienyi 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 91. Ochuna 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 92. Ryangubo 425 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 267 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 93. Mbeya Kyela Busokelo Katela-Ntaba 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 94. Mbaka 180 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 95. Ngana 290 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 96. Mbarali Kongolo Mswiswi 629 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 97. Wia Mahango 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 98. Kapyo-Mswiswi 1,029 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 99. Morogoro Mvomero Ifakara TC Wami Luhindo 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 268 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 100. Ulanga Ulanga DC Lupilo 3,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 101. Mtwara Mtwara Kitere 920 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 102. Mpapula 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 103. Dihimba 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 104. Tandahimba Tandahimba Litehu 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 105. Mwanza Ukerewe Ukerewe Mibungo 1,820 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 106. Rukwa Sumbawanga Sumbawanga Isakalilo 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 269 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 107. Kalambo Kalambo Ulumi 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 108. Katuka 2,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 109. Ruvuma Namtumbo Namtumbo Msanjesi 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 110. Mtakuja 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 111. Mbinga Mbinga Sanga Lugagala 600 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 112. Sanga mabuni 350 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 113. kimbande 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 270 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 114. Tunduru Tunduru Madaba 766 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 115. Kitanda 455 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 116. Misyaje 1,350 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 117. Songea Songea nakahuga 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 118. Namatuhi 350 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 119. Simiyu Busega Busega Lutubiga 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 120. Maswa Maswa Kinagwigulu 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 271 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 121. Ijinga 350 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 122. Bukigi 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 123. Bukangilija 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 124. Masela 450 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 125 Meatu Meatu DC Gwagila 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 126 Bariadi Bariadi Mwasuguya 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 127 Singida Manyoni Itigi Itagata 180 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 128 Manyoni Udimaa 700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 272 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 129 Msemembo 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 130 Mtiwe 625 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 131 Waraka 375 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 132 Saranda 163 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 133 Ngaiti 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 134 Maweni 645 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 135 Singida Mbwasa 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 136 Nyamagogo-Chikuyu 550 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 273 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 137 Singida DC Itamka 50 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 138 Msange 1,400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 139 Dodoma 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 140 Ijeghe 350 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 141 Songa 750 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 142 Ndang^ongo 375 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 143 Mjinjimi 50 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 274 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 144 Sagara 1 625 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 145 Sagara 2 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 146 Ngimu 375 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 147 Songambele 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 150 Nafco 75 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 151 Mgori 5,750 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 152 Mnyinganyi 4,125 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 275 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 153 Mgiriki 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 154 Senene Mfuru 75 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 155 Ughandi - B 350 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 156 Kisisi 8,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 157 Mwasauya 375 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 158 Mwaisumbi 25 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 159 Mpipiti 25 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 276 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 160 Ngamu 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 161 Merya 225 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 162 Minyaa 750 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 163 Msange 3,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 164 Singida MC Mtendeni 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 165 Kisasida 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 166 Sasu 12 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 277 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 167 Mungumaji 13 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 168 Nkuhi 9 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 169 Mikesi 11 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 170 Kititimo 15 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 171 matemberemubuvi 60 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 172 Indora 30 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 173 Utamaa 37 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 278 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 174 Ikugha 33 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 175 Ughaugha “B” 25 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 176 Unyambwa Juu 125 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 177 Mwaghumbi 100 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 178 Manga 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 179 Mwampembee 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 180 Nyunjwi 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 279 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 181 Ikungi Ikungi Mang'onyi 450 Mapitio ya na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 182 Mkiwa 8,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 183 Inati 320 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 184 Ititi 800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 185 Itagata 214 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 186 Iramba Iramba Masimba 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 187 Mlandala 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 280 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 189 Msai- Mpambaa 125 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 190 Tyeme-Mkima 153 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 191 Mtoa-Ibambasi 125 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 192 Itempu 375 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 193 Mingela 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 194 Nganguli 303 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 195 Mayanzani 2,293 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 196 Ulemo- Zinzilighmbelekesi 43,045 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 281 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 197 Shati 108 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 198 New Kiomboi 83 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 199 Ujungu 3,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 200 Usure 75 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 201 Misuna 10,793 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 202 Kikonge 125 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 203 Nsonga 75 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 204 Ndurumo 750 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 282 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 205 Tutu 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 206 Ruruma 123 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 207 Mkalama Mkalama Mwangeza 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 208 Dominiki 3,240 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 209 Gumanga 150 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 210 Kidarafa 550 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 211 Kinandili 385 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 212 Lyelembo 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 283 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 213 Marera 1,250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 214 Miganga 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 215 Milade 1,800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 216 Hilamoto 1,700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 217 Msingi 2,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 218 Mwanga 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 219 Senene 329 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 220 Tatazi 8,200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 284 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 221 Yulansoni 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 222 Songwe Ileje Ileje Ikombe (Ilulu) 650 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 223 Katendo 250 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 224 Nalwenda 165 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 225 Nambunda 350 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 226 Nandukutu 425 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 227 Mtima 175 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 228 Nasato 130 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 285 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 229 Songwe Songwe Ngwala 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 230 Kanga 900 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 231 Tabora Nzega Nzega Budushi 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 232 Idudumo 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 233 Lusu 1,800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 234 Iyuki 3,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 286 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 235 Nindo 6,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 236 Igunga Igunga Igurubi 1,100 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 237 Buhekela 800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 238 Makomelo 1,500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 239 Choma cha Nkola 800 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 240 Mwashiku 700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 241 Tabora Tabora MC Magoweko 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 287 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 242 Igunguli 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 243 Kalembela 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 244 Uyui Uyui Goweko 1,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 245 Tanga Tanga Tanga CC Golani Shutashuta 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 246 Pangani Pangani Kipumbwi 400 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 247 Handeni Handeni Jambe 300 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 248 Masatu 260 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 249 Kwamngumi Prison 73 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 288 NA. MKOA WILAYA HALMASHAURI SKIMU ENEO (Ha) AINA YA MAHITAJI 250 Korogwe Korogwe Magoma 4,000 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 251 Mapangoni 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 252 Kilindi Kilindi Chajula 500 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 253 Tamota 700 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 254 Lushoto Lushoto Lukozi 100 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati 255 Lushoto Lushoto Mbwei 200 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya Ukarabati Jumla 291,095

# Extracted Content HOTUBA YA WAZIRI WA KILIMO, MHESHIMIWA HUSSEIN MOHAMED BASHE (MB), KUHUSU MAKADIRIO YA MAPATO NA MATUMIZI YA FEDHA YA WIZARA YA KILIMO KWA MWAKA 2024/2025 2 MHE. HUSSEIN MOHAMMED BASHE (MB) Waziri wa Kilimo MHE. DAVID ERNEST SILINDE (MB) Naibu Waziri wa Kilimo GERALD GEOFREY MWELI DKT. HUSSEIN MOHAMED OMAR Katibu Mkuu Naibu Katibu Mkuu Wizara ya Kilimo Wizara ya Kilimo 3 i YALIYOMO Dira xxi Dhima ...................................................................... xxi Majukumu ya Wizara ya Kilimo ................................ xxi Malengo ya Wizara .................................................. xxii 1 UTANGULIZI .................................................... 1 2 HALI YA KILIMO .............................................. 7 2.1 Mchango wa Kilimo katika Uchumi .................. 7 2.2 Hali ya Chakula ............................................... 7 2.3 Hali ya Umwagiliaji ........................................ 10 2.4 Hali ya Ushirika ............................................. 10 3 MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2023/2024 .................................................... 11 3.1 Makusanyo ya Maduhuli ................................ 11 3.2 Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) ................................................ 12 4 MAFANIKIO YA UTEKELEZAJI WA BAJETI KWA MWAKA 2023/2024 ............................... 12 4.1 Kuongeza Uzalishaji na Tija ........................... 13 4.1.1 Kuimarisha utafiti wa mbegu ......................... 19 4.1.2 Uzalishaji wa mbegu na miche bora pamoja na usambazaji wa mbegu na miche ya ruzuku ........................................................... 30 ii 4.1.3 Uwekezaji kwenye Huduma za Ugani ............. 40 4.1.4 Kuanza kujenga nyumba za maafisa ugani ..... 46 4.1.5 Upimaji wa afya ya udongo na utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu ....................... 47 4.1.6 Ujenzi na Ukarabati wa Miundombinu ya Umwagiliaji .................................................... 56 4.1.7 Uanzishwaji wa vituo jumuishi vya kutoa huduma za zana za kilimo (Mechanization Centres) ......................................................... 63 4.2 Kuongeza Ajira zenye Staha na Ushiriki wa Vijana na Wanawake kwenye Kilimo ............... 77 4.2.1 Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja ........................................................... 78 4.2.2 Kuimarisha Ushiriki wa Vijana na Wanawake katika Kilimo kupitia Program ya Jenga Kesho Iliyo Bora ............................................. 79 4.2.3 Kuhamasisha vijana kutoa huduma za ugani ............................................................. 81 4.3 Kuimarisha Usalama wa Chakula na Lishe .... 84 4.3.1 Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo 2030 .................................. 84 4.3.2 Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi hadi kufikia tani 500,000 ...................................... 85 iii 4.3.3 Kuanza matumizi ya mfumo wa Crop Stock Dynamic Systems ........................................... 85 4.3.4 Kuratibu Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika - 2023 .................................................. 86 4.3.5 Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini ............................ 89 4.4 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko, Mitaji na Mauzo ya Mazao nje ya Nchi ...................... 92 4.4.1 Kujenga miundombinu ya masoko ya mazao ya kilimo ........................................................ 92 4.4.2 Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi wa mazao ya kilimo ........................................ 95 4.4.3 Kuongeza mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi ............................................................... 97 4.4.4 Kuimarisha upatikanaji wa mitaji (Agricultural finance) ...................................... 99 4.5 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika (Strengthening Cooperative Development) ..... 101 4.5.1 Kuimarisha Usimamizi na Udhibiti wa Vyama vya Ushirika ..................................... 101 4.5.2 Kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha Kibiashara ................................................... 106 4.5.3 Kuimarisha na kupitia upya Mifumo ya Upatikanaji wa Viongozi wa Vyama vya Ushirika ....................................................... 109 iv 4.5.4 Kuendelea Kupitia upya Sheria ya Vyama vya Ushirika Na.6 ya Mwaka 2013 ............... 110 5 MPANGO NA BAJETI YA MWAKA 2024/ 2025 ............................................................ 116 5.1 Kuongeza Tija na Uzalishaji ......................... 123 5.1.1 Utafiti wa mbegu .......................................... 123 5.1.2 Uzalishaji na usambazaji wa mbegu na miche bora na kutoa ruzuku ya mbegu na miche bora kwa baadhi ya mazao ................. 130 5.1.3 Uwekezaji kwenye utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu ..................................... 134 5.1.4 Usajili wa Wakulima na Urasimishaji wa Shughuli za Kilimo ....................................... 138 5.1.5 Kuwekeza kwenye ujuzi kwa wataalam wa ndani ........................................................... 138 5.1.6 Uwekezaji kwenye Huduma za Ugani ........... 139 5.1.7 Kupima Afya ya Udongo kwa wakulima wadogo na wakubwa .................................... 142 5.1.8 Uendelezaji wa kilimo cha umwagiliaji .......... 143 5.1.9 Uanzishaji wa Vituo Jumuishi vya Kutoa Huduma za Zana za Kilimo .......................... 147 5.2 Kuongeza Ajira zenye Staha na Ushiriki wa Vijana na Wanawake kwenye Kilimo ............. 166 5.2.1 Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja (Block farms) ................................... 167 v 5.2.2 Kuimarisha ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo kupitia Programu ya Jenga Kesho iliyo Bora ........................................... 169 5.2.3 Kuimarisha ushiriki wa wazawa katika miradi ya kilimo ........................................... 169 5.3 Kuimarisha Usalama wa Chakula na Lishe .. 170 5.3.1 Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030 ............................................................ 170 5.3.2 Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi ya chakula ....................................................... 171 5.3.3 Kuimarisha na kutumia mfumo wa kidigiti wa Crop Stock Dynamics Systems .... 171 5.3.4 Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini .......................... 172 5.4 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko, Mitaji na Mauzo ya Mazao nje ya Nchi .......... 172 5.4.1 Kujenga miundombinu ya masoko ya mazao ya kilimo kwa ajili ya wakulima katika Halmashauri mbalimbali nchini ........ 173 5.4.2 Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi kwa kushirikisha Sekta binafsi .................... 175 5.4.3 Kuongeza mauzo ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi .............................................. 176 5.4.4 Kuimarisha upatikanaji wa mitaji ................ 177 vi 5.4.5 Kuziwezesha maabara za Serikali na Sekta binafsi ziweze kufikia viwango vya ubora vinavyotakiwa kimataifa ............................... 179 5.5 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika .............. 179 5.5.1 Kuwezesha Uwekezaji katika mifumo ya Kidigiti kwenye Vyama vya Ushirika na Mamlaka za Usimamizi ................................ 180 5.5.2 Kuimarisha Usimamizi na Udhibiti wa Vyama vya Ushirika ..................................... 180 5.5.3 Kuhamasisha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara na kuviwezesha kupata mitaji ............................................... 181 5.5.4 Kuhamasisha Ushirika kwenye sekta mbalimbali na makundi maalum ................. 182 5.6 Kuimarisha Matumizi ya Mifumo ya TEHAMA katika Uendelezaji wa Sekta ya Kilimo (Agriculture Digitalization) ............................ 183 5.6.1 Kuimarisha mifumo ya kidigiti itakayowezesha upatikanaji wa taarifa sahihi kwa wakati ........................................ 183 5.6.2 Kuwekeza kwenye matumizi ya mifumo ya kidigiti katika Sekta ya Kilimo ...................... 184 6 MAOMBI YA FEDHA MWAKA 2024/2025 FUNGU 43, 24 na 05 .................................... 193 6.1 Makadirio ya Makusanyo ya Maduhuli ......... 193 6.2 Fedha za Matumizi kwa Mafungu yote .......... 193 6.2.1 Fedha kwa Fungu 43 ................................... 193 vii 6.2.2 Fedha kwa Fungu 05 ................................... 194 6.2.3 Fedha kwa Fungu 24 ................................... 194 viii MAJEDWALI Jedwali Na. 1: Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu 2022/2023 (Tani) na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2023/24 – Tathmini Ya Awali (Juni, 2023) ...................... 9 Jedwali Na. 2: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Tani ‘000’) Msimu 2020/2021 -2022/2023. .... 14 Jedwali Na. 3: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara Mwaka 2021/2022 Hadi 2023/2024 (Tani) ............................................. 16 Jedwali Na. 4: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Bustani (Tani) Mwaka 2020/21 hadi 2022/2023 ............................ 16 Jedwali Na. 5: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Mafuta (Tani) Mwaka 2020/ 2021 Hadi 2022/2023 ................... 17 Jedwali Na. 6: Upatikanaji wa Mbegu Bora Nchini mwaka 2023/2024 ........................ 31 Jedwali Na. 7: Upatikanaji wa Mbolea nchini mwaka 2023/2024 (Tani) .............. 49 Jedwali Na. 8: Uzalishaji wa Mbolea Ndani ya Nchi mwaka 2023/2024 ................ 50 ix Jedwali Na. 9: Mashine na zana za kilimo nyingine zilizoingizwa nchini 2023/2024 .................................... 64 Jedwali Na. 10: Mali za Vyama Zilizothaminishwa mwaka 2023/2024 ...................... 108 Jedwali Na. 11: Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara (Tani) katika Mwaka 2024/2025 ...................... 148 x VIAMBATISHO Kiambatisho Na. 1: Skimu za Umwagiliaji zitakazoendelea na Ujenzi katika mwaka 2024/2025 ............................................................. 192 Kiambatisho Na. 2: Skimu za Umwagiliaji zinazoendelea na Ukarabati katika mwaka 2024/2025 ............................................................. 194 Kiambatisho Na. 3: Mabwawa ya Umwagiliaji yanayoendelea na ujenzi katika mwaka 2024/2025 ............................................................. 196 Kiambatisho Na. 4: Mabonde ya Kimkakati yanayoendelea kufanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina na kuanza ujenzi katika mwaka 2024/2025 ............................................................. 197 Kiambatisho Na. 5: Skimu zinazoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mwaka 2024/2025 ................................................. 201 Kiambatisho Na. 6: Skimu mpya (28) za umwagiliaji zitakazoendelea na ujenzi katika mwaka 2024/2025 ................................................. 203 Kiambatisho Na. 7: Skimu zinazoendelea na ukarabati katika mwaka 2024/2025 ...................... 205 Kiambatisho Na. 8: Mabwawa 100 yanayoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu katika mwaka 2024/2025 ...................................... 206 xi Kiambatisho Na. 9: Skimu mpya 240 zitakazoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mwaka 2024/2025 ............ 215 Kiambatisho Na. 10: Skimu za ukarabati zitakazoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mwaka 2024/2025 ............ 232 Kiambatisho Na. 11: Mwenendo wa mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi mwaka 2020/2021 hadi mwaka 2022/2023 ......................................... 270 Kiambatisho Na. 12: Mauzo ya mazao ya wakulima kupitia Ushirika ..................................... 274 Kiambatisho Na. 13: Skimu zitakazofanyiwa Ukarabati mwaka 2024/2025 ................................ 275 xii VIFUPISHO VYA MANENO ACU Arusha Cooperative Union AFCA African Fine Coffees Association AFDP Agriculture and Fisheries Development Programme AGITF Agricultural Inputs Trust Fund AGRA Alliance for Green Revolution in Africa AGRF Africa Green Revolution Forum AMCOS Agricultural Marketing Cooperatives Societies ARDS Agriculture Routine Data System ASA Agriculture Seed Agency ASARECA Association of Strengthening Agricultural Research in Eastern and Central Africa ATMIS Agriculture Trading Management Information System BAP Benzel Amminopurine BBT Building a Better Tomorrow BMGF Bill & Melinda Gates Foundation CABI Centre for Agriculture and Bioscience International CAG Controller and Auditor General CCARDESA Centre for Coordination of Agricultural Research and Development for Southern Africa CCM Chama Cha Mapinduzi CHUTCU Chunya Tobacco Cooperative Union xiii CIAT The International Center for Tropical Agriculture CIMMYT International Maize and Wheat Improvement Center COASCO Cooperative Audit and Supervision Corporation COPRA Cereal and Other Produce Regulatory Authority COSTECH Tanzania Commission for Science and Technology CPA Certified Public Accountant CPB Cereal and other Produce Board CSDS Crop Stock Dynamics Systems DASIP District Agricultural Sector Investment Project DC District Council DLCO – EA Desert Locust Control Organization for Eastern Africa DMCC Dar es Salaam Mulitiple Commodity Centre DNA Deoxyribonucleic Acid DUS District Uniformity and Stability EAC East African Community EIA Environmental Impact Assessment ERMS Enterprise Resources Management Suite ESMF Environmental and Social Management Framework ESMPs Environmental and Social Management Plans ETG Export Trading Group xiv EU European Union FAO Food and Agriculture Organization, FTC Farmers Training Centre GePG Government Electronic Payment Gateway GovESB Government Enterprise Service Bus IBA Indole Butric Acid ICRAF International Centre for Research in Agroforestry ICT Information and Communications Technology IFAD International Fund for Agricultural Development IITA International Institute of Tropical Agriculture ILRI International Livestock Research Institute IMF International Monetary Fund IPM Integrated Pest Management IPOA Indonesia Palm Oil Association IPU Inter Parliamentary Union IRLCO-CSA International Red Locust Control Organization for Central and Southern Africa IRRI International Rice Research Institute ISTA International Seed Testing Association JICA Japan International Cooperation Agency xv JKT Jeshi la KujengaTaifa KACU Ltd Kahama Cooperative Union Limited KATC Kilimanjaro Agricultural Training Centre KATRIN Kilombero Agriculture Training and Research Institute KCBL Kilimanjaro Cooperative Bank Limited KCJE Korosho Cooperative Joint Enterprise KCU Kagera Cooperative Union KDCU Ltd Karagwe District Cooperative Union Limited KICU Kilosa Cooperative Union KOICA Korea International Cooperation Agency KYECU Kyela Cooperative Union LATCU Lake Tanganyika Cooperative Union MAMCU Masasi Mtwara Cooperative Union MATI Ministry of Agriculture Training Institute MATI-MIS Ministry of Agriculture Training Institute - Management Information System MLTL Mkwawa Leafy Tobacco Processor Limited MoCU Moshi Cooperative University MoU Memorandum of Understanding MSY Magonjwa Sugu Yasiyoambukiza xvi MUVU Mfumo wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika NAFCO National Agriculture and Food Corporation NBS National Bureua of Statistics NCU Nyanza Cooperative Union NDC National Development Cooperation NEMC National Environment Management Council NFRA National Food Reserve Agency NIBIO Norwegean Institute Bioeconomy Research NIDA National Identity Authority NIRC iMIS National Irrigation Management Information System NMB National Microfinance Bank NPT National Performance Trial NSAAP Nutrition Sensitive Agriculture Action Plan OC Other Charges OECD Organization for Economic Cooperation and Development OR-TAMISEMI Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa PABRA Pan-Africa Bean Research Alliance PCR Polymerase Chain Reaction PIC Presidential Implementation Committee PMCU Pamba Mara Cooperative Union POS Point of Sale xvii QDS Quality Declared Seed REGROW Resilience Natural Resources for Tourism Growth RIVACU Rift Valley Cooperative Union RUNALI Nachingwea and Liwale Cooperative union SACCOS Savings and Credit Cooperative Society SADC Southern African Development Community SADCAS Southern Africa Development Community Accreditation Services SAGCOT Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania SAT Sustainable Agriculture Tanzania SCAJ Specialty Coffee Association of Japan. SCCULT Savings and Credit Cooperative Union League Of Tanzania SCGS Small-holder Credit Guarantee Scheme SDGs Sustainable Development Goals SHIRECU Shinyanga Region Cooperative Union SIFACU Singida Farmers’ Cooperative Union SIMCU Simiyu Cooperative Union Limited SMEs Small and Medium Sized Enterprises xviii SONAMCU Ltd Songea Namtumbo Agricultural Marketing Cooperative Union Limited SORECU Songwe Region Cooperative Union SSR Self Sufficiency Ratio STREPHIT Strengthening Plant Health Services in Tanzania for Enhanced Food Safety SUA Sokoine University of Agriculture TaCRI Tanzania Coffee Research Institute TADB Tanzania Agriculture Development Bank TAHA Tanzania Horticultural Association TAISP Tanzania Agricultural Input Support Project TAKUKURU Taasisi ya Kuzuia na Kupapambana na Rushwa TAMCU Tunduru Agricultural Marketing Cooperative Union TANECU Ltd Tandahimba Newala Cooperative Union Limited TANIPAC Tanzania Initiative for Preventing Aflatoxin Contamination TARI Tanzania Agriculture Research Institute TBPL Tanzania Biotech Products Limited TEHAMA Teknolojia ya Habari na Mawasiliano xix TFC Tanzania Federation of Cooperative TFRA Tanzania Fertilizer Regulatory Authority TFSRP Tanzania Food System Resilience Program TGA Tanzania Ginners Association TMX Tanzania Mercantile Exchange TOAS TOSCI Online Application System TORITA Tobacco Research Institute of Tanzania TOSCI Tanzania Official Seed Certification Institute TPHPA Tanzania Plant Health and Pesticides Authority TPSF Tanzania Private Sector Foundation TRA Tanzania Revenue Authority TRIT Tea Research Institute of Tanzania TSHTDA Tanzania Smallholder Tea Development Agency UKIMWI Upungufu wa Kinga Mwilini ULV Ultra-low volume UMBEGU Ubora wa Mbegu Uliobainishwa na Mkulima UNDP United Nations Development Programme UNEP United Nations Environment Programme USAID United States Agency for International Development xx VVU Virusi Vya Ukimwi WARCs Ward Agricultural Resource Centers WARDA West Africa Rice Development Association WB World Bank WFF World Food Forum WFP World Food Programme WRRB Warehouse Receipt Regulatory Board xxi Dira Tujilishe sisi na tuwalishe wengine kibiashara. Dhima Kujenga Sekta ya Kilimo endelevu na yenye ushindani ili kukuza uchumi shirikishi, kuboresha maisha ya mkulima na taifa lenye utajiri. Majukumu ya Wizara ya Kilimo Majukumu ya Wizara ya Kilimo yameainishwa katika Hati ya Rais ya Mgawanyo wa Majukumu ya Mawaziri (Presidential Instrument) iliyochapwa katika Gazeti la Serikali Na. 619 la tarehe 30 Agosti, 2023 kama ifuatavyo:- i. Kuandaa na kutekeleza Sera za Kilimo, Usalama wa Chakula, Umwagiliaji na Ushirika; ii. Kusimamia Mipango na Matumizi ya Ardhi ya Kilimo; iii. Kufanya Utafiti, Mafunzo na Huduma za Ugani katika Kilimo; iv. Kusimamia Usalama wa Chakula; v. Kusimamia Uhifadhi wa Kimkakati wa Chakula; vi. Kusimamia Maendeleo ya Ushirika na Vyama vya Ushirika; vii. Kuratibu Maendeleo ya Vyama vya Ushirika wa Akiba na Mikopo; viii. Kuendeleza Miundombinu ya Kilimo; ix. Kuratibu Upatikanaji wa Masoko na Kuongeza Thamani ya Mazao ya Kilimo; xxii x. Kusimamia Maendeleo ya Zana za Kilimo na Pembejeo; xi. Kuendeleza Kilimo cha Umwagiliaji; xii. Kusimamia Maendeleo ya Rasilimali Watu Wizarani; xiii. Kusimamia Leseni za Stakabadhi za Mazao Ghalani; na xiv. Kusimamia Idara zinazojitegemea, Taasisi za Serikali, Wakala, Programu na Miradi ya maendeleo iliyo chini ya Wizara. Malengo ya Wizara Katika kufanikisha utekelezaji wa majukumu yake, Wizara inatekeleza Malengo Mkakati 10 kupitia Fungu 43, 24 na 05 katika Idara, Vitengo, Asasi, Mamlaka na Taasisi zilizo chini ya Wizara. Malengo Mkakati hayo ni:- i. Kuongeza tija na uzalishaji wa mazao ya kilimo; ii. Kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani; iii. Kupunguza gharama za uagizaji wa mafuta ya kula, ngano na nafaka nyingine; iv. Kupunguza upotevu wa mazao baada ya kuvuna kutoka asilimia kati ya 30 na 40 hadi asilimia tano (5) ifikapo mwaka 2030; v. Kupunguza umaskini kwa asilimia 50 ifikapo 2030; vi. Kuhakikisha upatikanaji wa malighafi za viwandani kwa asilimia 100; vii. Kutengeneza ajira mpya 3,000,000 za vijana na wanawake ifikapo 2030; xxiii viii. Kuongeza thamani ya mauzo nje ya nchi kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.2 hadi Dola za Marekani Bilioni 5 ifakapo 2030; ix. Ukuaji wa kilimo kufikia asilimia 10 ifikapo 2030; na x. Kuzingatia masuala mtambuka katika kilimo. i 1 1 UTANGULIZI 1. Mheshimiwa Spika, ninaomba kutoa hoja kwamba Bunge lako Tukufu baada ya kuzingatia taarifa iliyowasilishwa hapa Bungeni leo na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo, sasa lijadili na kukubali kupitisha utekelezaji wa Mpango na Bajeti ya Wizara ya Kilimo kwa mwaka 2023/2024 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Kilimo kwa mwaka 2024/2025. 2. Mheshimiwa Spika, awali ya yote ninamshukuru Mwenyezi Mungu mwingi wa rehema kwa kutuwezesha kufikia siku ya leo tukiwa na afya njema ili tuweze kujadili bajeti hii ya Sekta ya Kilimo ambayo inagusa maisha ya wakulima kwa ajili ya maendeleo ya Taifa letu. Ninapenda kutumia fursa hii kumshukuru Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kuniamini kusimamia shughuli za kilimo nchini. Ninamuahidi Mheshimiwa Rais na Watanzania kuwa nitatumia uwezo wangu wote kwa uaminifu na uadilifu mkubwa kuhakikisha kuwa kilimo kinachangia kikamilifu katika kuhakikisha usalama wa chakula na lishe nchini, kulisha wengine kibiashara, kuongeza ajira na kuinua pato la mkulima ili kupunguza umasikini. 3. Mheshimiwa Spika, ninaungana na Wabunge wote kutoa pole kwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan kwa msiba mkubwa tulioupata wa kuondokewa na 2 aliyekuwa Rais mstaafu wa Awamu ya Pili, Hayati Alhaji Ali Hassan Mwinyi. Ninatoa pole pia kwa Mheshimiwa Dkt. Hussein Ali Mwinyi, Rais wa Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar na Mwenyekiti wa Baraza la Mapinduzi, watoto na ndugu wote wa Hayati Alhaji Ali Hassan Mwinyi na watanzania wote. Tutaendelea kuenzi mchango mkubwa wa Rais wetu wa Awamu ya Pili katika ujenzi wa Taifa letu kwa kuongoza mageuzi ya kiuchumi kutoka uchumi hodhi kuwa uchumi unaoongozwa na nguvu za soko. Hatua hiyo iliwezesha kuimarisha ushirikiano na mashirika ya kimataifa kama vile Benki ya Dunia na Shirika la Fedha Duniani ambayo yameendelea kuwa miongoni mwa wabia wa maendeleo katika kilimo; kuhamasisha ushiriki wa Sekta Binafsi katika kuendeleza kilimo; na kuhamasisha ushiriki wa vijana katika kilimo na yeye kuwa mkulima wa mfano. 4. Mheshimiwa Spika, ninatoa pole kwa Mheshimiwa Rais, Watanzania wote na familia kwa kuondokewa na aliyekuwa Waziri Mkuu mstaafu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Hayati Mhe. Edward Ngoyai Lowassa. Tutaendelea kumkumbuka kwa umahiri wake mkubwa katika usimamizi, uwajibikaji, ujasiri, ushupavu na ufanyaji wa maamuzi katika kuleta maendeleo kwa Taifa. Na mimi binafsi ninamshukuru kwa dhati kwa kunilea na kunikuza kisiasa na kiuongozi. Mafunzo yake ya msingi yanatujenga kuwa na utii kwa Taifa letu, Chama chetu na viongozi wetu wakuu. Aidha, yanatufundisha kuwa, Kiongozi anapaswa kuwa na maono, kufanya maamuzi, kuyasimamia maamuzi hayo na kuwa na msimamo 3 kwenye mambo ya msingi kwa maendeleo ya Taifa letu. Daima tutaendelea kumkumbuka. 5. Kadhalika, ninatoa pole kwa familia na wananchi wa Jimbo la Mbarali kwa kuondokewa na aliyekuwa Mbunge wa Jimbo hilo Mhe. Francis Leornad Mtega. Vilevile, ninatoa pole kwa familia na wananchi wa Jimbo la Kwahani Zanzibar kwa kuondokewa na aliyekuwa Mbunge wa Jimbo hilo Mhe. Ahmed Yahya Abdulwakil. Ninaungana na Mheshimiwa Spika, wabunge wenzangu na watanzania kwa ujumla katika kuomboleza misiba hii mikubwa. 6. Mheshimiwa Spika, ninatoa pole sana kwa wananchi wakiwemo wakulima wa Wilaya za Rufiji, Karatu, Mlimba na Hanang’ pamoja na maeneo mengine yaliyopatwa na maafa. Wizara ya Kilimo imelichukulia suala hilo kwa uzito mkubwa kwa kutuma timu ya wataalam kufanya tathmini ya ardhi na mazao ya kilimo yaliyoathiriwa na mafuriko, kuainisha mahitaji ya chakula na pembejeo za kilimo, kutoa elimu kupitia Maafisa ugani kuhusu kilimo cha mazao ya muda mfupi na pia kuhakikisha wadau wanafikisha misaada ya chakula na pembejeo za kilimo kwa wakulima ili kurejea katika shughuli zao za uzalishaji. 7. Mheshimiwa Spika, nichukue fursa hii kumpongeza Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kutoa kipaumbele katika uendelezaji wa Sekta ya Kilimo. Hatua hiyo imewezesha kuongeza hamasa ya wadau wa kilimo kuwekeza katika maeneo mbalimbali ya 4 mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo. Aidha, ninampongeza Mheshimiwa Dkt. Philip Isdor Mpango, Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ambaye pamoja na majukumu yake makubwa aliyonayo, amekuwa mstari wa mbele katika kusisitiza kilimo endelevu na kinachozingatia utunzaji wa mazingira, kuimarisha usalama wa chakula na kupambana na umasikini na yeye mwenyewe kufanya shughuli za kilimo kama mkulima. 8. Mheshimiwa Spika, pia, ninapenda kutumia fursa hii kumpongeza Waziri Mkuu, Mheshimiwa Kassim Majaliwa Majaliwa (Mb.) kwa hotuba yake nzuri aliyoitoa hapa Bungeni wakati wa kuwasilisha makadirio ya mapato na matumizi ya Ofisi ya Waziri Mkuu kwa mwaka 2024/2025. Hotuba hiyo imetoa maelezo na maelekezo kuhusu maendeleo ya Sekta ya Kilimo hususan katika uendelezaji wa kilimo cha umwagiliaji, maendeleo ya Ushirika na upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo. Ninamhakikishia kuwa maelekezo yake yote yamezingatiwa katika mpango na bajeti ya Wizara ya Kilimo katika mwaka 2024/2025. Vilevile, ninamshukuru kwa dhati kwa mchango anaoutoa katika Sekta hii ya kilimo kwa kufuatilia utekelezaji wa shughuli za kilimo na yeye kuwa mkulima. 9. Mheshimiwa Spika, pia nitumie fursa hii kumpongeza Mhe. Dkt. Dotto Mashaka Biteko (Mb.) kwa kuteuliwa kuwa Naibu Waziri Mkuu wa Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Ninaamini kupitia yeye uratibu wa shughuli za kilimo utaendelea kuimarika na kuwezesha kufikiwa kwa malengo 5 yaliyowekwa. Ninamuahidi kumpa ushirikiano katika utekelezaji wa majukumu yake. 10. Mheshimiwa Spika, nikupongeze wewe binafsi kwa kuchaguliwa kuwa Rais wa Umoja wa Mabunge Duniani (Inter Parliamentary Union - IPU), Naibu Spika Mheshimiwa Mussa Azan Zungu (Mb.) pamoja na Wenyeviti wa Bunge kwa uongozi wenu wenye weledi, ujuzi na ustadi mkubwa ambao umewezesha utekelezaji wa mipango ya maendeleo ya nchi ikiwemo Sekta ya Kilimo. Aidha, ninawapongeza Mhe. Deodatus Philip Mwanyika Mbunge wa Jimbo la Njombe na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo pamoja na Mhe. Dkt Joseph Kizito Mhagama, Mbunge wa Jimbo la Madaba na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Utawala, Katiba na Sheria kwa kuchaguliwa na Bunge kuwa wenyeviti wa Bunge. 11. Mheshimiwa Spika, pia ninaipongeza Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara, Kilimo na Mifugo kwa ushauri, maoni na miongozo mbalimbali ya kuendeleza Sekta ya Kilimo. Niihakikishie Kamati kuwa maoni na ushauri wao umezingatiwa katika kipindi chote cha utekelezaji wa bajeti ya mwaka 2023/2024 na maandalizi ya mpango wa mwaka 2024/2025. Aidha, ninawapongeza wabunge wote kwa umahiri wenu mkubwa katika kuchangia mijadala inayoendelea katika Mkutano wa 15 wa Bunge hili la Bajeti. 12. Mheshimiwa Spika, kipekee ninampongeza Mhe. David Ernest Silinde Mbunge wa Jimbo la Mbozi Magharibi kwa kuteuliwa kuwa Naibu Waziri wa Kilimo. 6 Ninamshukuru sana kwa ushirikiano anaonipatia katika kutekeleza majukumu ya Wizara ya Kilimo. Vilevile, ninampongeza aliyekuwa Naibu Waziri wa Kilimo Mhe. Anthony Peter Mavunde (Mb.) kwa kuteuliwa kuwa Waziri wa Madini. Ninamshukuru sana kwa ushirikiano wake katika kipindi chote alichofanya kazi katika Wizara ya Kilimo na ninamtakia mafanikio katika utekelezaji wa majukumu yake mapya. 13. Pia, ninamshukuru Katibu Mkuu wa Wizara ya Kilimo, Bw. Gerald Geofrey Mweli, Naibu Katibu Mkuu, Dkt. Hussein Mohamed Omar, pamoja na Wakurugenzi, Wakuu wa Taasisi, Bodi na Wakala zilizo chini ya Wizara na watumishi wote kwa kazi nzuri na ushirikiano mkubwa wanaoutoa katika kufanikisha utekelezaji wa majukumu ya Wizara. 14. Mheshimiwa Spika, kwa namna ya kipekee ninawashukuru wakulima wote nchini na Sekta binafsi, kwa mchango wao mkubwa katika kuhakikisha nchi inakuwa na usalama wa chakula na kuongeza uuzaji wa mazao nje ya nchi. Pia, ninawashukuru kwa dhati taasisi za fedha, wabia wa maendeleo na Asasi zisizo za Serikali kwa mchango wao katika kukuza Sekta ya Kilimo nchini. 15. Mheshimiwa Spika, ninatoa shukrani za pekee kwa wananchi wa Jimbo la Nzega Mjini kwa ushirikiano wanaoendelea kunipa katika kipindi chote cha kuwawakilisha hapa Bungeni. Aidha, ninawapongeza kwa ushirikiano wao katika utekelezaji wa shughuli mbalimbali ambazo zinalenga kuleta maendeleo katika Jimbo letu. Pia, ninawashukuru sana 7 Mkuu wa Wilaya, Mkurugenzi, Madiwani na watumishi wa Halmashauri ya Mji wa Nzega kwa ushirikiano wao wanaoendelea kunipatia katika utekelezaji wa majukumu yangu. Ninawaahidi kuendelea kuwatumikia kwa juhudi na uaminifu mkubwa kwa lengo la kuliletea maendeleo Jimbo letu la Nzega Mjini. 2 HALI YA KILIMO 2.1 Mchango wa Kilimo katika Uchumi 16. Mheshimiwa Spika, Sekta ya Kilimo katika mwaka 2023 ilikua kwa asilimia 4.2 ikilinganishwa na ukuaji wa asilimia 3.3 mwaka 2022. Vilevile, Sekta ya Kilimo imechangia asilimia 26.5 katika Pato la Taifa ikilinganishwa na asilimia 26.2 mwaka 2022, imetoa ajira kwa wananchi kwa wastani wa asilimia 65.6 na kuchangia asilimia 65 ya malighafi za viwanda. Sekta ya Kilimo kwa upande wa mazao ilikua kwa asilimia 4.2 mwaka 2023 ikilinganishwa na ukuaji wa asilimia 2.7 mwaka 2022; imechangia asilimia 16.1 kwenye Pato la Taifa ikilinganishwa na asilimia 15 mwaka 2022; na imeendelea kuchangia asilimia 100 ya upatikanaji wa chakula. Vilevile, mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi katika mwaka 2022/2023 yamefikia takribani Dola za Marekani Bilioni 2.3 ikilinganishwa na takriban Dola za Marekani Bilioni 1.2 katika mwaka 2019/2020. 2.2 Hali ya Chakula 17. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao ya chakula katika msimu wa kilimo wa 2022/2023 ulifikia tani 20,402,014 ikilinganishwa na tani 17,148,290 katika msimu wa kilimo wa 2021/2022 sawa na 8 ongezeko la asilimia 19. Katika kipindi hicho, uzalishaji wa mazao ya nafaka ulikuwa tani 11,448,757 ikilinganishwa na tani 9,233,298 msimu wa kilimo 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 23.9 na uzalishaji wa mazao yasiyo nafaka ulikuwa tani 8,953,258 ikilinganishwa na tani 7,914,992 katika msimu wa kilimo 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 13.1. 18. Aidha, uzalishaji wa mahindi katika msimu wa kilimo wa 2022/2023 ulikuwa tani 8,010,949 ikilinganishwa na tani 6,417,356 zilizozalishwa katika msimu wa kilimo wa 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 24.83. Aidha, uzalishaji wa mchele katika kipindi hicho ulikuwa tani 2,332,188 ikilinganishwa na tani 1,708,369 zilizozalishwa katika msimu wa kilimo wa 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 36.52. Uzalishaji wa mazao mengine ni kama unavyoonekana kwenye Jedwali Na. 1. 19. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa chakula kwa msimu wa kilimo wa 2022/2023 ulitosheleza mahitaji ya chakula ya tani 16,390,404 kwa mwaka 2023/2024 na kuwepo kwa ziada ya tani 4,011,611. Kutokana na hali hiyo, Taifa limejitosheleza kwa chakula kwa asilimia 124 ikilinganishwa na utoshelevu wa asilimia 114 mwaka 2022/2023. Aidha, utoshelevu wa chakula unatarajiwa kufikia asilimia 130 ifikapo mwaka 2025. 9 Jedwali Na. 1: Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu 2022/2023 (Tani) na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2023/2024 – Tathmini Ya Awali (Juni, 2023) Nafaka Mahindi Mtama & Malezi Mchele Ngano Nafaka Jumla Uzalishaji 8,010,949 1,019,098 2,332,188 86,522 11,448,757 Mahitaji 6,648,698 2,298,101 1,168,282 312,247 10,427,327 Uhaba(-)/Ziada (+) 1,362,251 -1,279,003 1,163,907 -225,725 1,021,430 Utoshelevu / SSR(%) 120 44 200 28 110 Yasio nafaka Mikunde Ndizi Muhogo Viazi Yasiyo nafaka jumla Uzalishaji 2,802,839 1,224,144 2,575,453 2,350,821 8,953,258 Mahitaji 964,739 1,095,624 2,735,480 1,167,234 5,963,077 Uhaba(-)/Ziada (+) 1,838,100 128,520 160,027 1,183,587 2,990,181 Utoshelevu / SSR(%) 291 112 94 201 150 Jumla Nafaka Yasio nafaka Jumla Uzalishaji 11,448,757 8,953,258 20,402,014 Mahitaji 10,427,327 5,963,077 16,390,404 Uhaba(-)/Ziada (+) 1,021,430 2,990,181 4,011,611 Utoshelevu / SSR (%) 110 150 124 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2023 20. Mheshimiwa Spika, pamoja na Taifa kujitosheleza kwa chakula, Halmashauri 19 zilibainika kuwa na upungufu wa chakula katika vipindi tofauti. Katika kukabiliana na upungufu huo, Wizara kupitia NFRA imetoa tani 481.9 za chakula cha msaada katika Halmashauri za Muleba (tani 23.16), Shinyanga Manispaa (tani 4.776), Geita DC, Geita Mji na Nyangh’wale (tani 33.4), Kakonko (tani 5.184), Temeke (tani 25), Kinondoni (tani 25), Ubungo (tani 25), Kigamboni (tani 25), Rufiji (tani 20), Bahi (tani 8.1), Kibiti (tani 20), Hanang’ (tani 14.4), Moshi Manispaa (tani 20), Hai (18.6), Same (tani 44.28) na Kilosa (tani 20). Aidha, Halmashauri za Kibiti, Rufiji na Hanang’ zilipewa unga wa mahindi tani 50, 100 na 14.4; 10 mtawalia. Pia, Wizara kupitia NFRA imeidhinisha mauzo ya tani 500 za mahindi ya bei nafuu kwenda katika Halmashauri ya Liwale. 2.3 Hali ya Umwagiliaji 21. Mheshimiwa Spika, eneo linalomwagiliwa katika mwaka 2023/2024 ni hekta 727,280.6. Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imeendelea kujenga na kukarabati miundombinu ya umwagiliaji ambapo katika mwaka 2022/2023 ilianza ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji yenye jumla ya hekta 95,005 na katika mwaka 2023/2024 ilianza ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji yenye jumla ya hekta 161,180.46. Miradi hiyo ikikamilika itaongeza eneo la umwagiliaji kwa hekta 256,185.46 hivyo kufanya eneo linalomwagiliwa kufikia jumla ya hekta 983,466.06 ambazo ni sawa na asilimia 81.95 ya lengo la hekta 1,200,000 ifikapo mwaka 2025 kama ilivyoelekezwa kwenye Ilani ya Uchaguzi ya Chama cha Mapinduzi ya Mwaka 2020 - 2025. 2.4 Hali ya Ushirika 22. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika kwa kushirikiana na Wizara za kisekta, Mamlaka za Serikali za Mitaa na Wadau wa ushirika imeendelea na uhamasishaji na uanzishaji wa Vyama vya Ushirika katika sekta mbalimbali za kiuchumi ikiwemo Kilimo, Uvuvi, Mifugo, Fedha, Viwanda na Madini. Hadi Aprili 2024, Vyama vya Ushirika vilivyosajiliwa vimefikia 7,522 ikilinganishwa na vyama 7,300 mwaka 2023. Kati ya hivyo, 78 ni Vyama vya Upili, 4,391 ni Vyama vya Ushirika wa Kilimo na Masoko (AMCOS), 2,074 ni Vyama vya Ushirika wa 11 Akiba na Mikopo (SACCOS), kimoja (1) ni Shirikisho la Vyama vya Ushirika, 978 ni Vyama vinavyojishughulisha na umwagiliaji, mbogamboga, ufugaji, uvuvi, viwanda na madini. 3 MAPATO NA MATUMIZI KWA MWAKA 2023/2024 3.1 Makusanyo ya Maduhuli Fungu 43 23. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 6,677,254,000 kupitia Fungu 43, kutokana na vyanzo mbalimbali. Hadi Aprili 2024, Wizara imekusanya Shilingi 4,558,250,017.09 sawa na asilimia 68.3 ya makadirio. Inatarajiwa kuwa malengo yaliyowekwa yatafikiwa ifikapo mwisho wa mwaka 2023/2024. Fungu 05 24. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024, Wizara ilikadiria kukusanya mapato ya Shilingi 10,000,000,000 kupitia Fungu 05, kutokana na vyanzo mbalimbali. Hadi Aprili 2024, Wizara imekusanya Shilingi 1,914,783,657.5 sawa na asilimia 19.2 ya makadirio. 12 3.2 Fedha Zilizoidhinishwa kwa Mafungu Yote (43, 24 na 05) 25. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara ya Kilimo ilitengewa jumla ya Shilingi 970,785,619,000 kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24. Kati ya fedha hizo, Shilingi 767,835,139,000 ni kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo na Shilingi 202,950,480,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida. Fedha zilizotolewa. 26. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2024, Shilingi 522,157,771,839 sawa na asilimia 53.8 ya fedha zilizoidhinishwa zimetolewa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 421,700,267,306 ni kwa ajili ya utekelezaji wa miradi ya maendeleo na Shilingi 100,457,504,534 ni kwa ya matumizi ya kawaida. 4 MAFANIKIO YA UTEKELEZAJI WA BAJETI KWA MWAKA 2023/2024 27. Mheshimiwa Spika, ninawasilisha hotuba hii wakati huu ambapo Serikali yetu ya Awamu ya Sita (6) inayoongozwa na Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, imetimiza miaka mitatu (3) ya uongozi. Katika Bajeti ya mwaka 2023/2024, Wizara ya Kilimo ilikuja mbele ya Bunge lako Tukufu kuomba kuidhinishiwa Shilingi Bilioni 970.8 ambapo fedha hizo zilikuwa zinalenga utekelezaji wa vipaumbele vitano (5) ambavyo ni kuongeza uzalishaji na tija, kuongeza ajira zenye staha na ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo, 13 kuimarisha usalama wa chakula na lishe, kuimarisha upatikanaji wa masoko, mitaji na mauzo ya mazao nje ya nchi na kuimarisha maendeleo ya ushirika. Vipaumbele hivyo, vimetekelezwa kupitia mikakati 27. Leo mbele ya Bunge lako Tukufu ninawasilisha mafanikio ya utekelezaji wa Bajeti hiyo kama ifuatavyo:- 4.1 Kuongeza Uzalishaji na Tija 28. Mheshimiwa Spika, kutokana na kutofautiana kwa takwimu za mazao zinazopatikana katika mifumo mbalimbali ya Serikali, na kwa kuwa shughuli za kilimo msingi wake mkubwa ni kukuza uchumi wa nchi na kuondoa umasikini, Wizara imeyagawa mazao ya kilimo katika makundi mapya manne (4) ambayo ni mazao ya chakula, mazao ya bustani (horticulture), mazao ya mafuta na mazao asilia ya biashara ili takwimu hizo ziweze kushabihiana na mifumo ya Serikali ikiwemo mifumo ya Benki Kuu, Mamlaka ya Mapato Tanzania na Ofisi ya Taifa ya Takwimu kwa kuzingatia makundi hayo, hivyo kuongeza ufanisi katika kupanga mipango ya kuendeleza Sekta ya Kilimo. 29. Mheshimiwa Spika, eneo la uzalishaji wa mazao ya chakula lina jumla mazao 12 ambayo yanatengeneza kundi la mazao ya chakula (food basket) Jedwali Na. 2. Uzalishaji wa mazao ya chakula msimu wa 2022/2023 umeongezeka hadi tani 20,402,014 kutoka tani 17,148,290 msimu wa kilimo wa 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 19 dhidi ya lengo la tani 24,245,684. Uzalishaji wa tani 20,402,014 za mazao ya chakula umewezesha utoshelevu wa 14 chakula kwa mwaka 2023/2024 kufikia asilimia 124 ikilinganishwa na lengo la asilimia 150 ifikapo 2030. Ongezeko hilo linatokana na kuongezeka kwa uzalishaji wa mazao ya chakula katika msimu wa kilimo 2022/2023 ukilinganisha msimu wa kilimo wa mwaka 2021/2022 ambapo uzalishaji wa mahindi uliongezeka kutoka tani 6,417,000 hadi tani 8,010,949, sawa na ongezeko la asilimia 24.8; mchele kutoka tani 1,708,000 hadi tani 2,332,188, sawa na ongezeko la asilimia 36.5; ngano kutoka tani 61,698 hadi tani 86,522, sawa na ongezeko la asilimia 40.2; na mazao ya jamii ya mikunde kutoka tani 2,498,559 hadi tani 2,802,839, sawa na ongezeko la asilimia 12.2. Jedwali Na. 2: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Chakula (Tani ‘000’) Msimu 2020/2021 -2022/2023. Na. Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 1 Mahindi 7,039 6,417 8,011 2 Mchele 2,688 1,708 2,332 3 Ngano 70 62 87 4 Mtama 807 768 738 5 Ulezi 76 62 61 6 Uwele 195 216 221 7 Muhogo 2,486 2,411 2,575 8 Maharage 1,287 1,269 1,484 9 Mikunde 947 1,099 1,319 10 Ndizi 1,443 1,290 1,224 11 Viazi Vitamu 1,254 1,415 1,798 12 Viazi Mviringo 373 431 552 Jumla 18,665 17,148 20,402 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2023 15 30. Mheshimiwa Spika, katika eneo la mazao asilia ya biashara, uzalishaji wa mazao hayo katika mwaka 2023/2024 umeongezeka kutoka tani 1,123,477.92 mwaka 2022/2023 hadi tani 1,260,321.1 sawa na asilimia 78.05 ya lengo la kuzalisha tani 1,614,758 na uzalishaji unaendelea. Ongezeko hilo limechangiwa na uzalishaji wa korosho ambao umefikia tani 254,500 ikilinganishwa na tani 189,113.79 mwaka 2022/2023 sawa na ongezeko la asilimia 63.6 ya lengo la kuzalisha tani 400,000 mwaka 2023/2024; uzalishaji wa pamba umefikia tani 282,510 ikilinganishwa na tani 174,486 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 80.7 ya lengo la kuzalisha tani 350,000 mwaka 2023/2024; na uzalishaji wa sukari umefikia tani 392,724 ikilinganishwa na tani 460,048.94 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 85.4 ya lengo la kuzalisha tani 445,000. 31. Kadhalika, ongezeko hilo limechangiwa na uzalishaji wa kahawa ambao umefikia tani 66,071.8 ikilinganishwa na tani 82,000 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 77.7 ya lengo la kuzalisha tani 85,000; uzalishaji wa pareto ambao umefikia tani 4,238 ikilinganishwa na tani 3,150 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 121.08 ya lengo la kuzalisha tani 3,500; uzalishaji wa mkonge ambao umefikia tani 56,732.7 ikilinganishwa na tani 48,359.49 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 94.55 ya lengo la kuzalisha tani 60,000; uzalishaji wa chai ambao umefikia tani 13,525 ikilinganishwa na tani 26,753 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 45 ya lengo la kuzalisha tani 30,000; uzalishaji wa tumbaku ambao umefikia tani 178,521 16 ikilinganishwa na tani 125,592 mwaka 2022/2023; na uzalishaji wa kakao umefikia tani 9,729.2 ikilinganishwa na tani 13,972.7 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 64.9 ya lengo la kuzalisha tani 15,000. Uzalishaji wa mazao hayo ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 3. Jedwali Na. 3: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara Mwaka 2021/2022 Hadi 2023/2024 (Tani). N a MAZAO Uzalishaji kwa miaka iliyopita Uzalishaji mwaka 2023/2024 2021/2022 2022/2023 Lengo Uzalishaji Asilimia 1 Korosho 240,158 189,113.79 400,000 254,500* 62.6 2 Pamba 144,792 174,486 350,000 282,510 80.6 3 Pareto 2,694 3,150 3,500 4,238 121.1 4 Kahawa 66,837 82,000 85,000 66,071* 77.7 5 Tumbak u 70,699 125,592 226,000 178,521* 78.9 6 Chai 24,825 26,754 30,000 13,525* 42.6 7 Mkonge 44,151 48,359.49 60,000 56,732.7* 94.6 8 Sukari 379,280 460,048.94 445,000 392,724 85.4 9 Kakao 9,741 13,973.70 15,000 11,499.4* 64.9 JUMLA 983,177 1,123,477.92 1,614,758 1,260,321.1 78.05 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2024 *Uzalishaji/Ununuzi unaendelea 32. Mheshimiwa Spika, katika eneo la mazao ya bustani uzalishaji umefikia tani 8,438,273.98 mwaka 2022/2023 ikilinganishwa na tani 7,902,047.7 mwaka 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 6.7 ya lengo la tani 6,264,346.86. Uzalishaji wa mazao ya bustani ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 4. Jedwali Na. 4: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Bustani (Tani) Mwaka 2020/2021 hadi 2022/2023 Na. Mazao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 1. Matunda 7,210,586 6,335,642 6,530,302 2. Maua 592 489.5 576.9 3. Mboga 2,007,182.90 1,450,022.10 1,777,878.49 4. Viungo 117,321.90 115,894.10 129,516.59 Jumla 9,335,682.8 7,902,047.7 8,438,273.98 Chanzo: Wizara ya Kilimo 2023 17 33. Mheshimiwa Spika, katika eneo la mazao ya mafuta uzalishaji umefikia tani 2,143,098.7 ikilinganishwa na tani 1,703,950.93 mwaka 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 25.8 ya lengo la tani 3,033,266. Kwa mfano, uzalishaji wa alizeti umeongezeka kutoka tani 425,653.1 msimu wa 2021/2022 hadi tani 1,132,298.34 msimu wa 2022/2023 sawa na ongezeko la asilimia 166 na ufuta umeongezeka kutoka tani 79,170.43 msimu wa 2021/2022 hadi tani 266,694 mwaka 2022/2023 sawa na ongezeko la asilimia 237.2. Mwenendo wa uzalishaji wa mazao ya mafuta ni kama unavyoonekana katika Jedwali. Na. 5 Jedwali Na. 5: Mwenendo wa Uzalishaji wa Mazao ya Mafuta (Tani) Mwaka 2020/2021 Hadi 2022/2023 Na. Mazao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 1. Alizeti 478,900 425,653.10 1,132,298.34 2. Ufuta 236,162 79,170.43 266,994 3. Nazi 192,238.90 201,538.50 95,465.20 4. Chikichi 58,791 60,789.90 62,125.00 5. Karanga 895,219 936,799 586,216.09 Jumla 1,861,311 1,703,950.93 2,143,098.70 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2023 34. Mheshimiwa Spika, ongezeko la uzalishaji limechangiwa pia na kuongezeka kwa tija ambapo katika kipindi hicho tija ya mazao ya kilimo imeongezeka kama ifuatavyo:- tija ya zao la mahindi imeongezeka kutoka tani 1.9 kwa hekta hadi tani 2.0 kwa hekta sawa na asilimia 33 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 6 kwa hekta; tija ya zao la mpunga imeongezeka kutoka tani 1.25 kwa hekta hadi tani 4 kwa hekta sawa na asilimia 80 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 5 kwa hekta; tija ya maharage 18 imeongezeka kutoka tani 0.8 kwa hekta hadi tani 1.6 kwa hekta sawa na asilimia 53 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 3 kwa hekta; na tija ya ngano imeongezeka kutoka tani 1 kwa hekta hadi tani 1.4 kwa hekta sawa na asilimia 28 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 5 kwa hekta. 35. Kadhalika, tija ya uzalishaji wa korosho imeongezeka kutoka tani 0.5 kwa hekta hadi tani 0.7 kwa hekta sawa na asilimia 35 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 2 kwa hekta; tija ya zao la pamba imeongezeka kutoka tani 0.6 kwa hekta hadi tani 1.34 kwa hekta sawa na asilimia 45 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 3 kwa hekta; tija ya zao la miwa imeongezeka kutoka tani 82.04 kwa hekta hadi tani 93.70 kwa hekta sawa na asilimia 93.7 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha wastani tani 100 kwa hekta; na tija ya zao la tumbaku imeongezeka kutoka tani 1.38 kwa hekta hadi tani 1.5 kwa hekta sawa na asilimia 60 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 2.5 kwa hekta. 36. Vilevile, tija ya zao la kahawa imeongezeka kutoka tani 0.3 kwa hekta hadi tani 1 kwa hekta sawa na asilimia 67 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 1.5 kwa hekta; tija ya zao la chai imeongezeka kutoka tani 1.1 kwa hekta hadi tani 1.5 kwa hekta sawa na asilimia 43 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 3.5 kwa hekta; tija ya zao la mkonge imeongezeka kutoka tani 1.2 kwa hekta hadi tani 1.38 kwa hekta sawa na asilimia 55 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 2.5 kwa hekta; na tija ya zao la pareto imeongezeka kutoka tani 0.75 kwa hekta hadi tani 0.8 kwa hekta sawa na 19 asilimia 64 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 1.25 kwa hekta. 37. Mheshimiwa Spika, tija ya zao la alizeti imeongezeka kutoka tani 0.8 kwa hekta hadi tani 1 kwa hekta sawa na asilimia 30 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 4 kwa hekta; na tija ya zao la ufuta imeongezeka kutoka tani 1.49 kwa hekta hadi tani 1.6 kwa hekta sawa na asilimia 0.64 ya uwezekano wa tija ya kuzalisha tani 2.5 kwa hekta. 38. Mheshimiwa Spika, katika kufikia mafanikio hayo Wizara imetekeleza Mikakati ifuatayo:- 4.1.1 Kuimarisha utafiti wa mbegu Utafiti na ugunduzi wa teknolojia 39. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 40.73 zilitengwa kwa ajili ya kuimarisha utafiti wa mbegu. 40. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI katika mwaka 2023/2024 ilipanga kufanya utafiti wa teknolojia 25 zikiwemo utafiti wa mbegu aina kumi (10) za mazao ya kimkakati ya nafaka, jamii ya mikunde na mafuta; teknolojia mpya kumi (10) za kanuni bora za kilimo katika nyanja za afya ya udongo, magonjwa, wadudu na viuatilifu; teknolojia tano (5) za kuongeza thamani ya mazao ya maharage, miwa, soya, viazi lishe na korosho; na kutoa mafunzo ya matumizi ya teknolojia bora 3,000 za kilimo kwa maafisa ugani 5,000 na wakulima 2,000,000. 20 41. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 TARI imegundua teknolojia 64 sawa na asilimia 256 ya lengo la teknolojia 25. Teknolojia hizo ni aina 53 za mbegu bora, nane (8) za kanuni bora za kilimo na tatu (3) za kuongeza thamani. Kati ya aina 53 za mbegu bora zilizogunduliwa, aina sita (6) zimethibitishwa kwa ajili ya matumizi zikiwemo tano (5) za zabibu na moja (1) ya tumbaku. Mbegu hizo ni TARIZAB1, TARIZAB2, TARIZAB3 (kwa ajili ya matunda), TARIZAB4 (kwa ajili ya kukausha), TARIZAB5 (kwa ajili ya mvinyo) na TRB- S23. Mbegu za zabibu zilizogunduliwa zina sifa ya kutoa mavuno kwa wingi (tani 7.5 – 27.5/hekta), kinzani dhidi ya wadudu na kuhifadhiwa kwa muda mrefu (siku 14 – 21) baada ya kuvuna ikilinganishwa na aina nyingine ambazo huharibika baada ya siku saba (7). 42. Vilevile, aina 47 kati ya 53 zilizogunduliwa zimewasilishwa Taasisi ya Uthibiti wa Ubora wa Mbegu Tanzania (Tanzania Official Seed Certification Institute - TOSCI) kwa ajili ya majaribio na kuidhinisha matumizi. Mbegu hizo ni pamoja na maharage (6), choroko (10), korosho (4), mpunga (6), migomba (6), mahindi (9), tumbaku (3) na biringanya (3). 43. Mheshimiwa Spika teknolojia nane (8) za kanuni bora za kilimo zilizogunduliwa zikiwemo tatu (3) za kudhibiti wadudu na tano (5) za fangasi katika zao la korosho zimependekezwa kwa ajili ya matumizi. Kadhalika, aina tatu (3) za teknolojia za kuongeza thamani zilizogunduliwa ambazo ni mvinyo wa beetroot, achali ya mchanganyiko wa mbogamboga na maembe, juisi ya tunda la pasheni na maembe zimependekezwa kwa ajili ya matumizi. Vilevile, TARI kwa kushirikiana 21 na Shirika la NYUMBU imebuni mashine ya kuchakata miwa kwa ajili ya wakulima wadogo, mashine hiyo ipo katika hatua ya majaribio. Pia, mafunzo kuhusu matumizi ya teknolojia za kilimo na kanuni za kilimo bora cha mazao yametolewa kwa wakulima 139,079 na Maafisa ugani 473 ambapo teknolojia 580 zimesambazwa. 44. Mheshimiwa Spika, TARI ilipanga kuzalisha mbegu mama tani 28, mbegu za awali tani 450 na mbegu za msingi tani 6,973. Aidha, TARI kupitia mradi wa AFDP ilipanga kuzalisha tani 53.2 za mbegu za awali na tani 5.6 mbegu mama za mazao ya mahindi, alizeti na maharage; na kusafisha na kuzalisha mbegu za asili tani 10 za mazao ya nafaka, jamii ya mikunde na mbogamboga. 45. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi Aprili 2024 Wizara kupitia TARI :- i. Imezalisha jumla ya mbegu za utafiti tani 787.08 ikiwemo mbegu mama tani 16.85, mbegu za awali tani 206.93 na mbegu za msingi tani 563.59; ii. Imezalisha tani 203.48 za mbegu zilizothibitishwa; iii. Imesafisha aina 15 za mbegu bora za mpunga zilizozalisha tani 3.9 za mbegu za awali na usafishaji wa aina nne (4) za mbegu bora za ngano (lumbesa, mbayuwayu, chiriku na sifa) unaendelea; na 22 iv. Imesafisha aina 54 za mbegu za asili za mpunga, mbili (2) za bamia (pusa na sawani), mbili (2) za nyanya (tanya na tengeru), mbili (2) za mchicha (akheri na nguruma) na aina 10 za mbegu za maharage. 46. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI ilipanga kuhifadhi vizazi vya mbegu katika vituo vya TARI vya Dakawa, Hombolo, Ifakara na Selian kwa ajili ya utafiti. 47. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 TARI imeendelea kutunza vinasaba 28,977 vya mazao ya mpunga (1,798), mtama (248), uwele (41), ulezi (215), ngano (57), zabibu (36), migomba (157), maharage (355), muhogo (433), korosho (22,773), mahindi (342), shayiri (313), viazi vitamu (212), viazi mviringo (6), miwa (142), minazi (7), pareto (380), chikichi (3), ufuta (555), pamba (828), parachichi (62) na matunda na miti ya dawa (14) kwa ajili ya kuendeleza utafiti na uhifadhi wa mbegu katika vituo vyake vya utafiti ikiwa ni pamoja na TARI Dakawa, Hombolo, Ifakara na Selian. Kuimarisha Miundombinu ya Utafiti 48. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI katika mwaka 2023/2024, ilipanga kujenga miundombinu ya umwagiliaji; kukarabati majengo ya ofisi katika vituo 17; kujenga ghala sita (6) zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 2,490 za mbegu na zenye vyumba vya ubaridi katika vituo sita (6) vya TARI Uyole, Ilonga, Ukiriguru, Maruku, Ifakara na Kihinga; na kukamilisha ujenzi wa ghala tano (5) zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 2,075 katika vituo vitano (5) vya 23 TARI vya Naliendele, Tumbi, Selian, Hombolo na Dakawa. 49. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2024, utekelezaji ni kama ifuatavyo:- i. Ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji katika vituo 12 vya utafiti vyenye ukubwa wa hekta 874.9 umefikia wastani wa asilimia 37.5; ii. Ujenzi wa ghala tano (5) katika vituo vya TARI Naliendele, TARI Tumbi, TARI Selian, TARI Hombolo na TARI Dakawa umefikia wastani wa asilimia 45; na iii. Ujenzi wa ghala mpya sita (6) katika vituo vya TARI Uyole, TARI Ilonga, TARI Ukiriguru, TARI Maruku, TARI Ifakara na TARI Kihinga zabuni ipo katika hatua ya kusaini mkataba. 50. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kukamilisha ujenzi wa ofisi na nyumba nne (4) za watumishi katika kituo cha TARI Kihinga – Kigoma; kuendelea na ujenzi wa ofisi za TARI Makao Makuu – Dodoma; na kuendelea na ujenzi wa Kituo cha Utafiti wa Kahawa cha Mwayaya (Buhigwe). 51. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi Aprili, 2024 ujenzi wa ofisi na nyumba nne (4) za watumishi katika kituo cha TARI Kihinga umefikia asilimia 95; ujenzi wa ofisi ya TARI Makao Makuu umefikia asilimia 65; na ujenzi wa kituo cha utafiti wa kahawa cha Mwayaya kilichopo Buhigwe katika Mkoa wa Kigoma umekamilika. 24 52. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI ilipanga kujenga maabara mpya ya kuzalisha miche kwa njia ya chupa (tissue culture) katika kituo cha TARI Maruku kwa ajili ya kuzalisha miche bora ya migomba na maabara ya utambuzi na udhibiti wa visumbufu vya zao la korosho katika kituo cha TARI Naliendele; kujenga maabara ya kuzalisha miche ya mkonge kwa njia ya chupa (tissue culture) katika kituo cha TARI Mlingano na kuimarisha miundombinu ya maabara ya udongo ya TARI Mlingano. 53. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2024, utekelezaji umefikia hatua zifuatazo: i. Ujenzi wa maabara ya kuzalisha miche ya mkonge kwa njia ya chupa (tissue culture) katika kituo cha TARI Mlingano umefikia asilimia 98. Maabara hiyo itakapokamilika itaongeza uwezo wa kuzalisha miche bora kutoka miche 500,000 hadi miche 10,000,000 ii. Ukarabati wa maabara ya udongo ya TARI Mlingano umefikia asilimia 80 na itakapokamilika itakuwa na uwezo wa kupima sampuli za udongo 20,000 kwa mwaka; na iii. Zabuni kwa ajili ya ujenzi wa maabara za TARI Maruku na TARI Naliendele zipo katika hatua ya makabidhiano ya eneo la ujenzi. 25 Picha Na.1: Jengo la Maabara ya Tissue Culture - TARI Mlingano 54. Mheshimiwa Spika, TARI ilipanga kununua vifaa vya maabara ya udongo ya TARI Mlingano ili kuiwezesha kupata ithibati (accreditation); na kununua vitendanishi vya maabara za tissue culture za TARI Uyole, Tengeru na Mikocheni ili kuongeza uwezo wa kuzalisha miche. 55. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili 2024, TARI imenunua vifaa na vitendanishi vya maabara ya TARI Mlingano. Kupitia mradi wa Biosecurity na TARI Tengeru imenunua madawa na vitendanishi vya maabara ikiwemo MS – Media, Aga, Benzel 26 Amminopurine (BAP), Indole Butric Acid (IBA) kwa ajili ya uzalishaji kwenye maabara ya tissue culture. Vilevile, kupitia ufadhili wa COSTECH na BMGF, TARI Mikocheni imenunua madawa na vitendanishi ikiwemo MS – Media, Vitamins, Sucrose, Aga, PCR kit, DNA extraction kit na Primwer kwa ajili ya maabara ya tissue culture. 56. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 Wizara ilipanga kuviwezesha vituo vya utafiti vya TARI kupata hati miliki ya maeneo yao; kuendelea kujenga uzio katika kituo cha TARI Uyole (hekta 1,042); kuanza ujenzi wa uzio wa mashamba katika vituo vingine 16 vya TARI na vituo vidogo 18. Kadhalika, Wizara ilipanga kuiwezesha Taasisi ya Utafiti wa Chai Tanzania (Tea Research Institute of Tanzania-TRIT) kukamilisha utaratibu wa kupata Ithibati (ISO 17025 Accreditation) ya maabara ya udongo na mimea iliyopo Wilaya ya Mufindi kwa lengo la kuimarisha utafiti wa chai na kupima afya ya udongo. 57. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 utekelezaji ni kama ifuatavyo :- i. TARI imepata hati miliki za mashamba saba (7) katika vituo vya TARI vya Uyole, Naliendele, Dakawa, Ukiriguru, Tumbi, Mlingano na Kihinga; ii. Ujenzi wa uzio katika mashamba ya vituo vya TARI Uyole yenye ukubwa wa hekta 1,042 umefikia asilimia 40; 27 iii. Zabuni ya manunuzi ya wakandarasi kwa ajili ya ujenzi wa uzio katika vituo vingine imetangazwa; iv. Ukaguzi wa awali kwa ajili ya kuiwezesha maabara ya udongo na mimea ya TRIT kupata ithibati umefanywa na wakaguzi wa Southern Africa Develepment Community Accreditation Services (SADCAS) ambapo ukamilishaji wa ithibati upo katika hatua ya mwisho. Hivyo, ni matarajio ya Wizara kuwa kazi hiyo itakamilika katika mwaka 2024/2025. 58. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TORITA ilipanga kukarabati na kujenga majengo mapya ya utawala na maabara; kuimarisha upatikanaji wa vitendea kazi; kununua vifaa na vitendanishi vya maabara; kujenga miundombinu ya umwagiliaji kwa ajili ya kuzalisha tani 1.2 za mbegu za ziada za tumbaku; kununua mashine ya kufungasha mbegu; na kujenga aina mpya za mabani manne (4) ya mfano kwa wakulima yenye uwezo wa kukausha tani 2.4 za majani ya tumbaku kwa kutumia nishati mbadala ili kulinda mazingira. 59. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 utekelezaji ni kama ifuatavyo:- i. Mkataba wa ununuzi wa vifaa na vitendanishi vya maabara umesainiwa; ii. Utafiti wa upembuzi wa awali (reconnaissence survey) umefanyika katika kituo kidogo cha utafiti cha TORITA kilichopo Mtanila - Chunya 28 kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji; iii. Mkataba kwa ajili ya ununuzi wa mashine ya kufungasha mbegu za tumbaku umesainiwa; na iv. Ujenzi wa mabani manne (4) ya kufundishia wakulima kutumia nishati ya kuni na nishati mbadala (organic briquettes - vitofali) umekamilika katika vituo vya Tumbi - Tabora (2) na Mtanila - Chunya (2). Mabani hayo yanauwezo wa kukausha tani 2.4 za majani ya tumbaku kwa siku tano (5) hadi 10 kila moja. 60. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Taasisi ya Utafiti wa Kahawa Tanzania (Tanzania Coffee Reaserch Institute - TaCRI) ilipanga kuzalisha mbegu bora za kahawa tani 1.8 zikiwemo tani 1.5 za Arabika na tani 0.3 za Robusta; kuzalisha miche chotara 20,000,000 kwa kushirikiana na Bodi ya Kahawa; kutoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha kahawa kwa maafisa ugani 511, wakulima viongozi 483 na wakulima wadogo 3,393 katika Halmashauri zinazozalisha kahawa; na kununua magari manne (4). 61. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 TaCRI kwa kushirikiana na Bodi ya Kahawa Tanzania imezalisha mbegu bora aina ya Arabika tani 1.5 na Robusta tani 0.3 sawa na asilimia 100 ya lengo. Vilevile, TaCRI imezalisha miche 21,899,560 sawa na asilimia 109.5 ya lengo kwa ajili ya kusambaza kwa wakulima katika maeneo ya uzalishaji wa kahawa. Aidha, TaCRI imetoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha zao la kahawa 29 kwa Maafisa ugani 126, wakulima viongozi 137 na wakulima wadogo 2,987. 62. Mheshimiwa Spika, TARI kupitia miradi ya Kuwezesha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo Tanzania (Tanzania Agriculture Input Support Project – TAISP) na Programu ya Kuendeleza Kilimo na Uvuvi (Agriculture and Fisheries Development Programme – AFDP), ilipanga kuwajengea uwezo watafiti watano (5) katika Shahada ya Uzamivu na watafiti wanne (4) wa Shahada ya Uzamili. 63. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 watumishi watano (5) wanasoma shahada ya uzamivu. Aidha, watumishi 115 wanaendelea na masomo ya muda mrefu katika vyuo mbalimbali. Kati ya hao, 28 wanasoma shahada ya uzamivu, 48 shahada ya uzamili, 33 shahada ya kwanza na astashada mmoja (1). Pia, TARI imenunua magari 15, matrekta nane (8) na mashine za kuvunia mbili (2). 30 Picha Na. 2: Ujenzi wa ofisi za Kituo cha TARI Kihinga mkoani Kigoma 4.1.2 Uzalishaji wa mbegu na miche bora pamoja na usambazaji wa mbegu na miche ya ruzuku 64. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 43.03 zilitengwa kwa ajili ya kuimarisha upatikanaji na usambazaji wa mbegu na miche bora. 65. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 upatikanaji wa mbegu bora umefikia tani 68,473.67 ikilinganishwa na tani 64,152.11 mwaka 2022/2023. Upatikanaji huo ni sawa na asilimia 54 ya mahitaji ya tani 127,650 kwa mwaka. Aidha, uzalishaji wa mbegu bora ndani ya nchi umefikia tani 49,414 sawa na ongezeko la asilimia 11.4 ikilinganishwa na tani 44,344.4 zilizozalishwa mwaka 2022/2023. Uzalishaji wa mbegu bora ndani ya nchi umechangiwa na ASA, TARI na Sekta binafsi. 31 Upatikanaji na uzalishaji wa mbegu bora nchini ni kama inavyooneshwa katika Jedwali Na.6. Jedwali Na. 6: Upatikanaji wa Mbegu Bora Nchini mwaka 2023/2024 Na . Zao Uzalishaji wa Ndani(Tani) Bakaa (Tani) Uagizaji toka Nje(Tani) Jumla (Tani) 1 Mahindi 23,083 2,029.03 15,122.15 40,234 2 Mpunga 322 41.074 - 363 3 Mtama 426 21.238 16.65 464 4 Alizeti 1,078 39.349 164.16 1,282 5 Mbegu za Mboga 73 92.467 701.89 867 6 Peas - - - - 7 Malisho - 3.76 - 4 8 Maharage 43 - 30.19 73 9 Pamba 23,750 - - 23,750 10 Choroko 0.75 - - 0.75 11 Mbaazi 2 - - 2 12 Karanga 9 - - 9 13 Ufuta 43 4.59 - 47 14 Ngano 378 117.325 - 496 15 Kunde 0.25 - - 0.25 16 Njugu mawe - - - - 17 Ulezi 1 - 1 18 Tumbaku - 0.286 - 0 19 Maharage ya Soya 204 - 675.89 880 Jumla 49,414 2,349.12 16,710.93 68,474 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2024 66. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia ASA ilipanga kuzalisha na kusambaza tani 5,000 za mbegu bora za alizeti na ngano kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku. Hadi Aprili, 2024 jumla ya tani 3,593.4 zimepatikana ambapo tani 1,619 ni za ngano na tani 1,974.4 ni za alizeti. Vilevile, tani 1,015 kati ya tani 1,619 za ngano zimesambazwa kwa mpango wa ruzuku katika mikoa ya Njombe, Rukwa, Mbeya, Manyara, Arusha na Kilimanjaro. Aidha, tani 725 kati ya tani 32 1,974.4 za mbegu za alizeti zimesambazwa kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku katika mikoa ya Singida, Dodoma, Manyara, Arusha, Tanga, Kilimanjaro, Ruvuma, Rukwa, Katavi na Geita. 67. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia ASA, TARI na Bodi za mazao ilipanga kuzalisha miche 37,500,000 ya mazao mbalimbali. Hadi Aprili, 2024, jumla ya miche 29,261,780 ya mazao ya kahawa (21,899,560), chai (3,048,000), mkonge (2,413,277), korosho (239,762), chikichi (307,588), parachichi (647,724), zabibu (338,101), minazi (75,000), viazi (278,155), miwa (4,543) na migomba (10,070) imezalishwa na kusambazwa kwa wakulima katika mikoa ya Songwe, Kagera, Kilimanjaro, Njombe, Iringa, Tanga, Morogoro, Kigoma, Tabora na Mbeya. Vilevile, pingili za muhugo 4,438,170 zimezalishwa na kusambazwa kwa wakulima 267,145 katika mikoa ya Mara, Morogoro, Pwani, Mwanza, Geita, Kigoma, Katavi, Tabora, Singida, Mtwara, Lindi na Ruvuma. 33 Picha Na.3: Kitalu cha Miche ya Chikichi katika shamba la mbegu Msimba - Morogoro 68. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuimarisha uzalishaji na upatikanaji wa mbegu bora nchini kwa kuendelea kuiwezesha ASA kujenga na kukamilisha miundombinu ya umwagiliaji yenye jumla ya hekta 3,304.8 ifikapo mwaka 2025 katika mashamba yote ya mbegu ya ASA ya Kilimi (hekta 300), Msimba (hekta 400), Bugaga (hekta 100), Mbozi (hekta 400), Luhafwe (hekta 400), Dabaga (hekta 300), Namtumbo (hekta 500), Arusha (hekta 100), Kilangali (hekta 300), Mazizi (hekta 4.8), Msungura (hekta 100) na Mwele (hekta 400). Aidha, ilipanga kuiwezesha ASA kununua vitendea kazi vikiwemo matrekta kumi (10) na zana zake. 34 69. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa ASA imeendelea kutekeleza miradi ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji yenye ukubwa wa hekta 805.5 iliyopangwa katika mwaka 2022/2023 na hekta 795 zilizopangwa katika mwaka 2023/2024. 70. Hadi Aprili, 2024 utekelezaji umefikia hatua zifuatazo:- i. Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji wa hekta 220 kati ya 400 katika shamba la Kilimi umekamilika. Aidha, ukamilishaji wa eneo la hekta 180 katika shamba hilo unaendelea; ii. Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika shamba la Arusha (hekta 200) umefikia asilimia 55; iii. Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika Shamba la Msimba (hekta 200) umefikia asilimia 45; iv. Ujenzi wa bwawa lenye ujazo wa lita milioni 45 katika shamba la mbegu Arusha umekamilika; v. Ujenzi wa bwawa lenye ujazo wa lita milioni 45 katika shamba la Msimba umefikia asilimia 70; na vi. Uwekaji wa miundombinu ya umwagiliaji kwa njia ya matone katika shamba la Tengeru lenye ukubwa wa hekta 5.5 umekamilika; 35 vii. Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika shamba la Namtumbo (hekta 300) utekelezaji upo katika hatua ya kumpata mshauri elekezi; na viii. Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya Mbozi (hekta 100), Arusha (hekta 100) na Msimba (hekta 100) utekelezaji upo katika hatua za kusaini mkataba. 71. Mheshimiwa Spika, pia, ASA imeendelea na upembuzi yakinifu kwa ajili ya kutekeleza miradi ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya mbegu yenye ukubwa wa hekta 3,000. Mashamba hayo ni Mwele (hekta 500), Namtumbo (hekta 900), Kilimi (hekta 200), Msungura (hekta 100), Mbozi (hekta 500) na Msimba (hekta 800). Hadi Aprili, 2024 utekelezaji wa ujenzi wa miundombinu upo katika hatua ya tathmini ya kumpata mshauri elekezi. 72. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kuiwezesha ASA kujenga ghala katika mashamba ya Arusha, Mbozi, Namtumbo, Msungura na Kilangali; kununua na kufunga mitambo miwili (2) ya kuchakata mbegu katika mashamba ya mbegu ya Mbozi na Namtumbo; na kulipa fidia ya mashamba mapya ya mbegu ya Tanganyika (Luhafwe), Namtumbo na Chalinze (Msungura na Mazizi). Hadi Aprili, 2024 taratibu za manunuzi ya wakandarasi kwa ajili ya ujenzi wa ghala la Arusha zimefikia hatua ya kusaini mkataba na mshauri elekezi. Aidha, taratibu za ununuzi wa mitambo miwili (2) ya kuchakata mbegu katika mashamba ya mbegu ya Mbozi na Namtumbo zipo katika hatua ya tathmini. 36 73. Mheshimiwa Spika, ili kuzuia uvamizi wa mashamba ya mbegu, ASA imekamilisha ujenzi wa uzio katika mashamba ya Msimba – Kilosa (hekta 2,600) na Kilimi – Nzega (hekta 1,102). Aidha, ujenzi wa uzio katika shamba la Arusha (hekta 600) utekelezaji upo katika hatua ya tathmini ya kumpata mkandarasi. Pia, ASA imenunua magari matatu (3), pikipiki nne (4), mashine za kupandia mpunga mbili (2) na matrekta mapya tisa (9) na zana zake kwa ajili ya kurahisisha shughuli za uzalishaji katika mashamba ya mbegu. 74. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia ASA ilipanga kuendelea kufungua maeneo mapya katika mashamba ya Mwele (hekta 300), Luhafwe (hekta 400), Msimba (hekta 300), Kilimi (hekta 200), Namtumbo (hekta 200) na Mbozi (hekta 200). Hadi Aprili 2024, jumla ya hekta 1,619 sawa na asilimia 101.2 ya lengo zimefunguliwa katika mashamba ya mbegu ya Kilimi (hekta 260), Namtumbo (hekta 389), Msimba (hekta 540), Dabaga (hekta 100) na Mwele (hekta 330). Eneo hili litaongeza uzalishaji wa mbegu wa takribani tani 3,000 kwa kuipatia sekta binafsi. Vilevile, utumiaji wa eneo hilo unaongeza ulinzi dhidi ya uvamizi wa mashamba. Uthibiti wa Ubora wa Mbegu 75. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Taasisi ya Uthibiti wa Ubora wa Mbegu (Tanzania Official Seed Certification Institute - TOSCI) ilipanga kusimamia majaribio ya utambuzi (Distinctness, Uniformity and Stability - DUS) kwa aina 150 za mbegu; majaribio ya umahiri kwa aina mpya 25 za mbegu; kukagua 37 mashamba ya mbegu ya umma na binafsi hekta 55,000; maduka 2,220 na ghala 114 za mbegu. 76. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 aina mpya za mbegu 16 zimefanyiwa majaribio ya utambuzi (DUS) na kufaulu. Aina hizo ni mazao ya malisho ya mifugo aina nne (4), mahindi aina mbili (2), soya aina mbili (2), choroko aina nne (4), pilipili hoho aina moja (1), tikiti maji aina moja (1), kabeji aina moja (1) na ngogwe aina moja (1). Pia, jumla ya majaribio ya aina mpya za mbegu 13 yamepandwa na uchukuaji wa taarifa katika maeneo ya majaribio ya TOSCI makao makuu na Kanda ya Kaskazini, Arusha unaendelea. Majaribio hayo ni kwa mazao ya bamia aina moja (1), "butternut" aina moja (1), tango aina moja (1), nyanya aina saba (7) na alizeti aina tatu (3). 77. Mheshimiwa Spika, katika kipindi hicho, TOSCI imepanda mbegu kwa ajili ya Majaribio ya Umahiri ya Kitaifa (NPT) ya aina mpya za mbegu yaliyokamilisha taratibu za maombi katika maeneo ya malisho ya mifugo (Uyole-Mbeya), tumbaku (Chunya), mahindi (Milundikwa-Sumbawanga, Mbimba-Mbozi, Mtwango-Njombe, Kilolo, Seatondale-lringa, Gairo- Morogoro) na alizeti (Gairo Morogoro). Vilevile, TOSCI imekagua jumla ya hekta 45,659.3 za mashamba 680 ya mbegu ambapo hekta zote zimekidhi viwango vya ubora wa kanuni bora za kilimo na utenganisho wa mashamba ya mbegu (Isolation Distance) kwa ajili ya uzalishaji wa mbegu bora. 38 78. Mheshimiwa Spika, TOSCI imefanya ukaguzi wa maduka ya mbegu 2,097 katika Mikoa ya Tanga, Kilimanjaro, Arusha, Manyara, Tabora, Kigoma, Mwanza, Shinyanga, Mara, Kagera, Iringa, Ruvuma, Njombe, Mbeya, Songwe, Dar es Salaam na Morogoro. Ukaguzi huo umebaini uwepo wa baadhi ya mbegu ambazo hazijafanyiwa vipimo vya ubora, mbegu zilizoingizwa nchini kinyume cha sheria na mbegu ambazo zimepimwa na kukutwa hazina ubora kutokana na utunzaji mbaya. Aidha, mbegu hizo zimeteketezwa na wahusika kufikishwa kwenye vyombo vya sheria. 79. Kadhalika, ili kuimarisha ubora wa mbegu TOSCI imechukua jumla ya sampuli 1,131 za mbegu na kufanya vipimo katika maabara za TOSCI. Kati ya hizo, sampuli 978 sawa na asilimia 86.47 zilifaulu na sampuli 61 sawa na asilimia 5.40 hazikufaulu. Aidha, sampuli 92 sawa na asilimia 8.13 zinaendelea kufanyiwa vipimo vya maabara. 80. Mheshimiwa Spika, ili kuboresha shughuli za uthibiti na udhibiti ubora wa mbegu, TOSCI imeanzisha mfumo wa kielektroniki TOSCI Online Application System (TOAS) ambao unawezesha huduma zote kutolewa kupitia mfumo huo zikiwemo, usajili wa wauzaji wa mbegu bora, ukaguzi wa mashamba ya mbegu, vibali vya kuagiza na kuuza mbegu bora, kuomba lebo na vipimo vya maabara. Hadi Aprili, 2024 vibali 1,937 vimetolewa kupitia mfumo huo kwa vituo vya utafiti na kampuni za uzalishaji na uuzaji wa mbegu kwa ajili ya kuagiza tani 16,710.93 za mbegu kutoka nje ya nchi. Pia, vibali 70 vya kuuza mbegu tani 39 3,065 nje ya nchi zenye thamani ya Shilingi Bilioni 67.43 vimetolewa na wauzaji wa mbegu bora 6,617 wamesajiliwa. 81. Vilevile, katika kupunguza udanganyifu wa wafanyabiashara wanaouza mbegu zisizo na ubora nchini, TOSCI imeanzisha huduma ya utoaji wa lebo za kielektroniki ambapo hadi Aprili 2024, jumla ya lebo 13,240,899 zimetolewa. 82. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha miundombinu ya uthibiti na udhibiti wa mbegu, TOSCI imetekeleza yafuatayo:- i. Kukamilisha ujenzi wa maktaba ya rejea za nasaba za mimea (Genetic Reference Library) kwa ajili ya kutunzia taarifa za vinasaba vya aina mbalimbali za mimea ya mazao; na ii. Kukamilisha ujenzi wa jengo la kuhifadhia mbegu za rejea katika hali ya ubaridi (Coldroom Building) lililopo TOSCI Makao Makuu; na iii. Kukamilisha ukarabati wa maabara na Ofisi za Kanda ya Nyanda za Juu Kusini zilizopo Njombe kwa ajili kuimarisha huduma za upimaji wa ubora wa mbegu kwa wazalishaji wa mbegu katika Kanda ya Nyanda za Juu Kusini. 83. Mheshimiwa Spika, maabara kuu ya mbegu ya Taifa iliyopo katika Mkoa wa Morogoro imehuishiwa ithibati ya ISTA (International Seed Testing Association) ambayo imewezesha kujumuishwa kwa makundi muhimu ya mazao yanayozalishwa nchini. Makundi hayo ni mazao ya nafaka, jamii ya mikunde, mbogamboga na mazao mengineyo. Vilevile, TOSCI 40 imejiunga na makundi muhimu ya Skimu za Mbegu za Organization for Economic Cooperation and Development - OECD ambazo ni za mazao ya nafaka, mahindi, mtama na uwele, mbogamboga, malisho na mikunde na mazao ya mafuta na nyuzi. Hatua hiyo, itawezesha Tanzania kufanya biashara ya mbegu kimataifa na kuliongezea taifa fedha za kigeni. 84. Kadhalika, ili kuhakikisha wazalishaji na wafanyabiashara wa mbegu wanazingatia Sheria na Kanuni, TOSCI imetoa mafunzo kuhusu sheria na kanuni za mbegu pamoja na uthibiti na udhibiti wa ubora wa mbegu kwa wafanyabiashara 302 wa mbegu. Pia, imetoa mafunzo kwa wakulima 200 kuhusu uzalishaji wa mbegu kwa mfumo wa Ubora wa Mbegu Uliobainishwa na Mkulima (UMBEGU). 4.1.3 Uwekezaji kwenye Huduma za Ugani 85. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 15 zilitengwa kwa ajili ya kuimarisha huduma za ugani nchini. Kazi zilizopangwa katika mwaka 2023/2024 ni kununua na kusambaza magari 55, visanduku vya ugani 4,000, sare 4,000, soil scanner 45 na vishikwambi 1,500 na kusambaza kwa maafisa ugani ili kuongeza ufanisi wa utoaji huduma za ugani kwa wakulima. 86. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Wizara imenunua vishikwambi 4,446 sawa na asilimia 296.4 ya lengo. Kati ya hivyo vishikwambi 946 vimesambazwa katika mikoa ya Dar es Salaam, Pwani na Tanga kwa ajili ya ukusanyaji wa takwimu na taarifa za kilimo 41 (ARDS) na usambazaji unaendelea. Vilevile, leseni za kudumu 143 zimenunuliwa ili kuwezesha vifaa vya kupima afya udongo (soil scanner) kufanya kazi iliyokusudiwa. Aidha, Wizara imenunua na kusambaza visanduku vya ugani 1,000 kwa maafisa ugani kilimo 1,000 katika mikoa ya Mbeya, Songwe, Njombe, Iringa, Ruvuma, Rukwa na Katavi sawa na asilimia 25 ya lengo. Kadhalika, magari 51 na pikipiki 550 kwa ajili ya maafisa ugani ngazi ya Mkoa na Halmashauri yamelipiwa na Wakala wa Manunuzi ya Serikali anakamilisha taratibu za manunuzi. 87. Mheshimiwa Spika, Wizara imetoa mafunzo kuhusu matumizi ya vifaa vya kupima afya ya udongo kwa Maafisa Ugani 497 kutoka katika mikoa 26 nchini. Mafunzo hayo yamewezesha jumla ya wakulima 12,737 kupima sampuli 8,339 za udongo kutoka kwenye mashamba yao kwa kutumia soil scanners na kupatiwa hati za matokeo ya afya ya udongo za mashamba yao. 88. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kuimarisha Mfumo wa M-Kilimo na matumizi ya Kituo cha Huduma kwa Wateja ili kuwawezesha wadau kupata huduma kupitia ujumbe mfupi, mitandao ya kijamii na barua pepe, kuwezesha na kusimamia matumizi sahihi ya vitendea kazi zikiwemo pikipiki pamoja na kukarabati vituo sita (6) vya rasilimali za kilimo vya Kata (WARCs) katika Mikoa ya Kigoma, Pwani, Lindi, Morogoro, Simiyu na Tanga. 89. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kukiwezesha kituo cha Huduma kwa Wateja kufanya kazi kwa muda wa siku saba (7) za wiki kuanzia saa 42 1:30 asubuhi hadi saa 4:00 usiku ambapo hadi Aprili, 2024 kituo hicho kimepokea simu 21,754 za wadau kuhusu vibali vya kusafirisha mazao, mbolea ya ruzuku, visumbufu vya mazao na uendelezaji wa mazao ya kilimo. Vilevile, Wizara imeendelea kuimarisha mfumo wa ufuatiliaji wa matumizi sahihi ya pikipiki katika utoaji wa huduma kwa wakulima. Aidha, taratibu za manunuzi ya mkandarasi kwa ajili ya kukarabati vituo sita (6) vya rasilimali za kilimo vya Kata katika Mikoa ya Kigoma, Pwani, Lindi, Morogoro, Simiyu na Tanga zipo katika hatua ya kusaini mkataba. Maonesho ya Kilimo ya Kimataifa ya Nanenane 90. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuimarisha viwanja viwili (2) vya maonesho ya kilimo vya John Mwakangale (Mbeya) na Nzuguni (Dodoma) kuwa na hadhi ya Maonesho ya Kilimo ya Kimataifa. Hadi Aprili, 2024, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika viwanja vya John Mwakangale na Nzuguni umekamilika ambapo ramani na mchoro vimeandaliwa kwa ajili ya kuanza taratibu za ujenzi. 91. Mheshimiwa Spika, katika kuwezesha upatikanaji wa teknolojia za kisasa za kilimo, Wizara imeratibu Maonesho ya Kimataifa na Sikukuu za Wakulima – Nanenane ya mwaka 2023 yaliyofanyika katika Viwanja vya John Mwakangale Jijini Mbeya. Katika maonesho hayo, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan alizindua ugawaji wa seti ya vifaa vya kupima afya ya 43 udongo (soil scanner, kompyuta, printer, lamination mashine na vishikwambi) kwa Maafisa Ugani. 92. Vilevile, Mheshimiwa Rais alizindua mpango wa kuchimba visima kwa wakulima wadogo kwa ajili ya kilimo cha umwagiliaji katika eneo lenye ukubwa wa ekari 2.5. Kadhalika, alizindua ugawaji wa vifaa vya kutengeneza vihenge vya chuma kwa vijana 420 wa Tanzania bara na Visiwani na ghala 14 za kuhifadhi nafaka zilizojengwa chini ya Mradi wa Kudhibiti Sumukuvu Tanzania (TANIPAC). Aidha, katika maonesho hayo tuzo kwa watafiti bora watano (5) na Mikoa mitano (5) iliyoongoza kwa uzalishaji wa mazao ya chakula zilitolewa. Picha Na.4: Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan akizindua ugawaji wa Vifaa vya Ugani (Extension KIT) kwa Maafisa Ugani Katika Siku ya Kilele cha Maadhimisho ya Maonesho ya Kimataifa ya Kilimo ya NaneNane ya mwaka 2023. 44 Mafunzo ya Kilimo 93. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, ilipanga kudahili wanafunzi 3,000 katika ngazi ya Astashahada ya Awali, Astashahada na Stashahada za kilimo. Kati ya hao, wanafunzi 2,500 watagharamiwa mafunzo kwa vitendo katika Halmashauri na Wilaya ili kuwajengea uzoefu wa kufanya kazi shambani na kuwawezesha kuajiriwa na kujiajiri. Vilevile, Wizara ilipanga kuwawezesha vijana 260 waliohitimu katika vyuo vya Kilimo hapa nchini kupata mafunzo ya kilimo katika mashamba makubwa nchini Israel. Kadhalika, Wizara ilipanga kugharamia mafunzo ya muda mrefu na mfupi ya watumishi 22 katika vyuo vya ndani kwa lengo la kuwaongezea maarifa na ujuzi wa kutekeleza majukumu yao kwa ufanisi. 94. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Wizara imedahili wanafunzi 3,372 (Astashahada ya Awali 1,279; Astashahada 1,164; na Stashahada 929) katika Vyuo 14 vya Mafunzo ya Kilimo vya Umma katika fani za Kilimo. Udahili umeongezeka kutokana na ukarabati wa miundombinu ya vyuo na kuwezesha upatikanaji wa vifaa vya kufundishia na kujifunzia. Aidha, jumla ya wanafunzi 2,400 wa stashahada na astashahada wanatarajiwa kuanza mafunzo kwa vitendo Mei, 2024 katika Halmashauri na viwanda kuendana na mpango wa programu ya mafunzo katika mwaka 2023/2024. Aidha, vijana 258 wanaendelea kupata mafunzo ya kilimo nchini Israel ili kuwawezesha kujiajiri na kutoa huduma na ushauri kwa wakulima kwa vitendo wataporejea nchini. 45 95. Mheshimiwa Spika, watumishi nane (8) wa shahada ya uzamili na mmoja (1) wa shahada ya kwanza wanaendelea na masomo katika Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo (Sokoine University of Agriculture – SUA) na Chuo cha Mipango na Maendeleo Vijijini. Kadhalika, Wizara kwa kushirikiana na Shirika la Kilimo Endelevu Tanzania (Sustainable Agriculture Tanzania - SAT) imetoa mafunzo ya mbinu za ufundishaji kwa wakufunzi 124 yaliyolenga kuimarisha ubora wa elimu na kuwezesha wakufunzi kutoa mafunzo bora kwa wanafunzi na wakulima; mafunzo ya utungaji mitihani kwa wakufunzi 63 na mafunzo ya saikolojia na ushauri kwa walezi wa wanafunzi 56. 96. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kukarabati na kujenga miundombinu ya Vyuo sita (6) vya MATI Uyole, KATRIN, Inyala, Igurusi, Mtwara, Mlingano pamoja na Vituo vinne (4) vya Mafunzo kwa Wakulima vya Bihawana, Mkindo, Themi na Ichenga na kuvipatia Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Mlingano, HORTI Tengeru, Inyala, Maruku, Mubondo, Mtwara, Bihawana FTC, Ichenga FTC na Mkindo FTC vifaa vya kufundishia na kujifunzia. 97. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 wakandarasi kwa ajili ya ukarabati na ujenzi wa baadhi ya miundombinu katika Vyuo vya Kilimo vya Uyole, KATRIN, Inyala, Igurusi, Mtwara, Mlingano pamoja na vituo vya Mafunzo ya Wakulima vya Bihawana, Mkindo, Themi na Ichenga wamepatikana. Vilevile, ununuzi wa magari matatu (3), matrekta matatu (3), vifaa vya TEHAMA na samani upo katika hatua mbalimbali za manunuzi. 46 98. Kadhalika, Wizara ilipanga kuendelea kushirikiana na SAT kupitia Mradi wa Kuwezesha Utekelezaji wa Mitaala Katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo Awamu ya Pili kuandaa vitini vitatu (3) vya kufundishia moduli za kilimo; kuandaa vitabu vitatu (3) vya kiada kuhusu Kilimo Hai, Jinsia katika Kilimo na Utunzaji wa Mazingira; kuandaa miongozo mitatu (3) ya mafunzo kwa vitendo kwa ajili ya kufundishia moduli za Kilimo Hai, Jinsia katika Kilimo na Utunzaji wa Mazingira; na kutoa mafunzo rejea kwa wakufunzi kulingana na mahitaji yatakayoibuliwa. 99. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 vitini vitatu (3) vinavyohusu huduma za ugani, utunzaji wa udongo na maji na masoko ya kilimo vimeandaliwa ambapo nakala 1,800 zimechapishwa kwa ajili ya usambazaji katika vyuo vya mafunzo ya kilimo. Aidha, uandaaji wa vitabu vitatu (3) vya kiada kuhusu Kilimo Hai, Jinsia katika Kilimo na Utunzaji wa Mazingira unaendelea. 4.1.4 Kuanza kujenga nyumba za maafisa ugani 100. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuanza kujenga nyumba za Maafisa ugani ili kusogeza huduma za ugani karibu na wakulima na kurahisisha utoaji wa ushauri wa kitalaam wa kilimo. Hadi Aprili, 2024 mchoro wa nyumba za Maafisa Ugani umekamilika na taratibu za ujenzi wa nyumba 50 katika Halmashauri 46 zilizopo kwenye mikoa 18 nchini zimeanza. 47 4.1.5 Upimaji wa afya ya udongo na utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu 101. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 174.3 zilitengwa kwa ajili ya kutoa ruzuku ya mbolea na kupima afya ya udongo katika mashamba mapya 30 yenye ukubwa wa hekta 200,000 katika mikoa ya Pwani (hekta 60,000), Morogoro (hekta 50,000), Njombe (30,000), Songwe (hekta 30,000) na Tanga (hekta 30,000). Upimaji wa afya ya udongo 102. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi Aprili 2024, mashamba yenye ukubwa wa hekta 438,666.86 yamepimwa afya ya udongo katika mikoa ya Tanga (hekta 116,610.16), Manyara (hekta 125,645.59), Simiyu (hekta 11,070) na mashamba ya BBT (hekta 136,186.11). Pia, hekta 49,155 za mashamba ya wakulima walipimiwa afya ya udongo kwa kutumia soil scanners nchi nzima kwa lengo la kubaini upatikanaji wa virutubishi katika ardhi ya kilimo. Matokeo ya upimaji wa afya ya udongo hususan kuhusu upatikanaji wa virutubishi kwenye udongo yaliwasilishwa kwa wakulima na kutoa mapendekezo ya aina ya mbolea na mazao yanayofaa kuzalishwa katika maeneo husika. 48 Picha Na.5: Wataalam wa Wizara ya Kilimo wakipima afya udongo wilaya ya Bukoba katika Mkoa wa Kagera Ruzuku ya Mbolea 103. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/ 2024, Wizara ilipanga kuendelea kuratibu upatikanaji na usambazaji wa mbolea nchini kwa kutoa ruzuku ya mbolea kwa wakulima. Hadi Aprili, 2024 upatikanaji wa mbolea umefikia tani 1,052,218.4 ikilinganishwa na tani 819,442 mwaka 2022/2023 sawa na asilimia 123.95 ya makadirio ya mahitaji ya mbolea ya tani 848,884 kwa mwaka. Upatikanaji huo umetokana na tani 114,223 zilizozalishwa ndani ya nchi, tani 611,651.4 zilizoingizwa kutoka nje ya nchi na tani 326,344 bakaa ya msimu wa 2022/2023 (Jedwali Na. 49 7). Aidha, tani 471,839.9 zenye thamani ya ruzuku ya Shilingi 136,495,898,332 zimesambazwa kwa wakulima kupitia mpango wa ruzuku ambapo tani 92,134.65 zenye thamani ya Shilingi Bilioni 13.7 zimetolewa kama ruzuku kwenye zao la tumbaku. Jedwali Na. 7: Upatikanaji wa Mbolea nchini mwaka 2023/2024 (Tani) Aina ya Mbolea Bakaa Msimu 2022/2023 Uzalishaji wa Ndani Uagizaji Kutoka Nje Jumla ya Upatikanaji Mahitaji ya Mbolea 2023/2024 UREA 49,824 0 200,166 249,990 230,429 DAP 90,495 0 54,498 144,993 176,227 NPKs 34,365 512 90,860 125,737 134,315 CAN 36,013 0 97,986 133,999 116,719 SA 17,300 0 111,852 129,152 58,407 Fomi 12,732 41,046 0 53,778 11,434 Minjingu 16,780 28,856 0 45,636 9,498 TSP 0 0 3,200 3,200 6,946 MoP 1,968 0 16,365 18,333 13,333 NPS 28,651 0 0 28,651 26,878 NPSZn 32,820 0 0 32,820 20,895 Other N 1,590 2,662 15,090 19,342 10,979 Lime 305 8,628 0.2 8,933 1,100 Dolomite 4 2,762 0 2,766 3,000 Gypsum 0 512 0.2 512 2,089 Other Fertilizers 3,497 29,245 21,634 54,376 26,635 Jumla 326,344 114,223 611,651.4 1,052,218.4 848,884 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2024 104. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa ndani wa tani 114,223 umetokana na uzalishaji wa viwanda vya ndani kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 8. Vilevile, kiwanda cha kuchanganya mbolea cha ITRACOM kimesimika mitambo itakayokuwa na uwezo wa kuzalisha tani 800,000 za mbolea kwa mwaka. Aidha, kiwanda hicho kikikamilika kitakuwa na uwezo wa kuzalisha mbolea tani 1,000,000 kwa mwaka. 50 Jedwali Na. 8: Uzalishaji wa Mbolea Ndani ya Nchi mwaka 2023/2024 Na. Jina la Kampuni Tani 1 ITRACOM 41,046 2 Minjingu 28,856 3 YARA 26,305 4 ABM 6,836 5 ETG 4,535 6 Dodoma Cement 4,190 7 Keen feeders 1,082 8 HSSL 850 9 Mtali 245 10 Sianga 170 11 Input Agri 54 12 Amka 20 13 Fahari 15 14 Juanco 11 15 Farm Access 8 Jumla 114,223 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2024 Usajili wa wakulima na wafanyabiashara wa mbolea 105. Mheshimiwa Spika, katika kurahisisha usambazaji wa mbolea kwa wakulima nchini, Wizara ya Kilimo imeongeza idadi ya waingizaji wakubwa wa mbolea kutoka 28 mwaka 2022/2023 hadi 31 mwaka 2023/2024; mawakala wadogo 3,265 mwaka 2022/2023 hadi 3,500 mwaka 2023/2024; na kusajili vyama vya ushirika 776 kwa ajili ya kuwa mawakala wa kusambaza mbolea. Pia, ghala 987 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 458,610 zimeainishwa nchini kwa ajili ya kuhifadhi mbolea. 106. Vilevile, Wizara kupitia TFRA ilipanga kuendelea na usajili wa wakulima katika mfumo wa kidigiti ili kuwa na uhakika wa takwimu na taarifa za 51 wakulima na hivyo kuiwezesha Serikali kupanga mipango sahihi ya kuendeleza kilimo nchini; kutoa mafunzo ya ukaguzi wa ubora wa mbolea; kusajili aina mpya za mbolea na visaidizi vyake 85; na kutoa leseni 2,100. Hadi Aprili, 2024 wakulima 3,910,556 wamesajiliwa kwenye kanzidata https://ruzuku.tfra.go.tz. Usajili huo utakamilika kwa kuchukua coordinates (GPS) za mashamba ya wakulima wadogo na mkulima kupatiwa hati ya shamba lake. 107. Vilevile, TFRA imetoa mafunzo kuhusu ukaguzi wa ubora wa mbolea kwa wataalam 20 katika Mikoa ya Tabora, Mbeya Mtwara, Kilimanjaro, Manyara, Singida, Morogoro, Kigoma, Simiyu, Dodoma, Njombe, Lindi na Dar es Salaam ili kuimarisha shughuli za udhibiti na ukaguzi wa mbolea. Pia, TFRA imesajili aina mpya za mbolea na visaidizi vyake 50 na imetoa vibali 339 vya kuagiza mbolea nje ya nchi. 108. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, ilipanga kuiwezesha Kampuni ya Mbolea Tanzania (TFC) kiasi cha Shilingi Bilioni 40 kama mtaji na kuufanya mtaji wake kuwa Shilingi Bilioni 46 kwa ajili ya kununua mbolea na kununua ardhi ya kujenga kiwanda cha kuchanganya mbolea (Blending Facilities) kwa kushirikiana na Sekta Binafsi. 109. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa Wizara imetekeleza yafuatayo:- i. Kuiwezesha TFC kiasi cha Shilingi Bilioni 40 kwa ajili ya ununuzi wa tani 25,000 na kusambazwa 52 kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku katika mikoa 26 hapa nchini; ii. Kuendelea kukamilisha taratibu za ununuzi wa mbolea tani 50,000 zenye thamani ya Shilingi Bilioni 70 kupitia Mradi wa Kuwezesha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo (TAISP); iii. Kuiwezesha TFC kununua na kusambaza jumla ya tani 4,000 za mbolea ya kupandia baada ya kuingia makubaliano ya usambazaji wa mbolea na Kampuni ya OCP AFRICA; iv. Kupata eneo lenye ukubwa wa ekari 14 katika Wilaya ya Kisarawe na ekari tano (5) eneo la Bandari Kavu Kwala katika Mkoa wa Pwani kwa ajili ya ujenzi wa ghala la kuhifadhi pembejeo za kilimo; v. Kununua magari matano (5) kwa ajili ya usimamizi wa biashara ya pembejeo; vi. Kufungua vituo vipya vya mauzo katika mikoa ya Iringa, Kilimanjaro, Kigoma, Singida, Mara, Tanga, Manyara, Morogoro, Ruvuma na Katavi; na vii. Kuingia makubaliano ya usambazaji wa mbolea na Vyama vya Ushirika 29 na Mawakala wa pembejeo 500 kwa ajili ya kusambaza mbolea. 53 Picha Na. 6: Mbolea iliyoagizwa na Kampuni ya Mbolea Tanzania TFC kutoka nje ya nchi ikishushwa kwenye Meli katika bandari ya Dar es Salaam na kupakiwa kwenye Lori kwa ajili ya kusambazwa kwa wakulima 110. Kadhalika, Wizara imelipa madeni yenye thamani ya kiasi cha Shilingi Bilioni 42.38 kwa mawakala wa pembejeo za kilimo kwa msimu wa 2015/2016. Pia, Serikali imelipa Shilingi 22,098,632,846.30 ikiwa ni sehemu ya Shilingi 78,410,372,041.60 ya madeni ya wazabuni wa pamba yaliyohakikiwa na kukubaliwa mwaka 2023/2024. 54 Upatikanaji wa Viuatilifu na Udhibiti wa Visumbufu vya Mazao Viuatilifu 111. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, kupitia Mamlaka ya Afya ya Mimea na Viuatilifu (Tanzania Plant Health and Pesticide Authority – TPHPA) ilipanga kununua viuatilifu lita 101,000 kwa ajili ya kudhibiti viwavijeshi, kweleakwelea, nzige, nzi wa matunda na panya; kusavei na kuainisha maeneo ya mazalia ya visumbufu vya mazao na mimea na kudhibiti visumbufu; na kuimarisha udhibiti wa ubora wa viuatilifu vinavyozalishwa nchini na vinavyoingizwa kutoka nje ya nchi. 112. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 zabuni ya ununuzi wa lita 108,020 za viuatilifu imetangazwa kwa ajili ya udhibiti wa visumbufu vya nzige (lita 4,000), kweleakwelea (lita 12,000), viwavijeshi (lita 90,000) na nzi wa matunda (lita 2,020). Aidha, kupitia Bodi ya Pamba Tanzania kwa kushirikiana na Vyama Vikuu vya Ushirika imeratibu ununuzi wa viuatilifu vya pamba chupa/ekapaki 16,500,000 vyenye thamani ya Shilingi Bilioni 82 na kusambazwa kwa wakulima. 113. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA kwa kushirikiana na Shirika la kudhibiti Nzige wa Jangwani (DLCO – EA) imedhibiti malalo na mazalia ya kwelea kwelea katika Halmashauri za Kibaha, Chalinze, Babati, Mlimba, Kondoa, Kongwa, Mbarali na Chamwino na kuokoa tani 42.35 za mazao ya mtama, mpunga na alizeti katika eneo lenye jumla ya hekta 55 809. Vilevile, TPHPA kwa kushirikiana na Shirika la Kimataifa la Udhibiti wa Nzige Wekundu (International Red locust Control Organisation for Central and Southern Africa – IRCO - CSA) imedhibiti nzige katika bonde la mto Malagarasi katika eneo lenye ukubwa wa hekta 1,800. 114. Vilevile, imedhibiti nzige (tree locust) kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 1,248 katika Wilaya ya Mpwapwa. Kadhalika, TPHPA imedhibiti milipuko ya viwavijeshi vamizi katika eneo la uzalishaji lenye ukubwa wa hekta 24,600 katika Halmashauri za Arusha, Mbogwe, Makete, Kilindi, Kondoa, Kongwa, Lushoto, Liwale, Mpwapwa, Ludewa, Ruangwa, Babati mji, Mbulu, Njombe, Singida, Nkasi, Mpanda, Kilosa, Chamwino, Madaba, Kyela, Meru na Iramba. Aidha, TPHPA imedhibiti milipuko ya panya katika mikoa ya Morogoro, Pwani, Tanga, Dodoma, Mtwara, Lindi, Manyara, Kigoma na Arusha katika kaya 602,644 na kuokoa hekta 97,217 za mazao ya wakulima. 115. Kadhalika, kupitia Bodi ya Korosho Tanzania kwa kushirikiana na Vyama Vikuu vya Ushirika, Serikali imeratibu ununuzi wa viuatilifu lita 2,679,520 na salfa tani 65,539.6 vyenye thamani ya Shilingi Bilioni 189 na kusambazwa kwa wakulima. Pia, kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania na Vyama Vikuu vya Ushirika imeratibu ununuzi wa viuatilifu vya zao la tumbaku Deltamethrin chupa 3,490,050, Imidacloprid pakti 1,661,929 na Flumetralin lita 166,193 zenye thamani ya Shilingi 27,630,472,800. 56 116. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Mradi wa Kuimarisha Huduma za Afya ya Mimea na kuhakikisha Usalama wa Chakula nchini Tanzania (Strengthening Plant Health Services in Tanzania for Enhanced Food Safety - STREPHIT) imewezesha upatikanaji wa magari nane (8), pikipiki 19, vishikwambi 41, kompyuta za mezani 34 na majokofu 17 kwa ajili ya kuimarisha ukaguzi na udhibiti wa visumbufu vya mimea na mazao. 117. Vilevile, kwa kushirikiana na wadau wa kilimo imenunua ndege nyuki 63 kwa ajili ya kuimarisha ukaguzi na udhibiti wa visumbufu vya mazao nchini. Ndege nyuki hizo zikijumuishwa na zilizonunuliwa na Bodi ya Pamba Tanzania na TPHPA kwa mwaka 2022/2023 zinafikia jumla ya ndege nyuki 103. Aidha, awamu ya kwanza ya ununuzi wa ndege maalum kwa ajili ya udhibiti wa milipuko ya visumbufu vya mimea na mazao imefikia hatua ya kuwapata watengenezaji wa ndege hiyo na mkataba wa ununuzi umefikia hatua ya upekuzi. 4.1.6 Ujenzi na Ukarabati wa Miundombinu ya Umwagiliaji 118. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 361.5 zilitengwa kwa ajili ya utekelezaji wa miradi 780 ya umwagiliaji ambapo miradi hiyo ilikuwa ni kukamilisha miradi 133 iliyoanza mwaka 2022/2023 na kuanza utekelezaji wa miradi 647 iliyopangwa katika mwaka 2023/2024. Kati ya miradi 133 iliyoanza mwaka 2022/2023, 69 ni miradi ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji inayohusisha skimu mpya (25), ukarabati 57 wa skimu (30) zenye jumla ya hekta 95,005 na ujenzi wa mabwawa (14) yenye mita za ujazo 131,535,000. Aidha, miradi 64 ni ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 42 na mabonde ya kimkakati 22. 119. Mheshimiwa Spika, Aidha, katika mwaka 2023/2024, Tume ilipanga kuanza utekelezaji wa miradi 647 inayohusisha:- a) Ujenzi na ukarabati wa skimu 46 (skimu mpya 28 - hekta 69,505 na kukarabati skimu 18 - hekta 40,497) zenye jumla ya hekta 110,002; b) Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mabonde ya kimkakati; c) Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina pamoja na kuanza ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba makubwa ya pamoja sita (6) yenye jumla ya hekta 79,518.46 kupitia programu ya BBT katika mikoa ya Kigoma, Mbeya, Kagera, Njombe, Singida na Dodoma; d) Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu mpya 240; e) Mapitio ya upembuzi yakinifu na usanifu wa skimu 255 za kukarabati zenye ukubwa wa hekta 290,095; na f) Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa mabwawa mapya 100 pamoja na kuanza ujenzi wa mabwawa hayo yenye takribani mita za ujazo 936,535,700. 58 Picha Na.7: Ujenzi wa tuta la bwawa katika Mradi wa Umwagiliaji - Membe Dodoma 120. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 jumla ya miradi 231 kati 780 iliyopangwa kwa mwaka 2022/2023 na 2023/2024 imeendelea kutekelezwa. Kwa miradi iliyoanza 2022/2023, miradi 20 kati ya 25 ya ujenzi wa skimu mpya utekelezaji wake umefikia wastani wa asilimia 40; miradi 29 kati ya 30 ya ukarabati wa skimu za umwagiliaji utekelezaji wake umefikia wastani wa asilimia 35; na ujenzi wa mabwawa 14 ya umwagiliaji unaendelea ambapo utekelezaji wake umefikia wastani wa asilimia 50. 59 Utekelezaji wa miradi ni kama unavyoonekana katika Kiambatisho Na. 1, 2 na 3. 121. Vilevile, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa miundombinu ya umwagiliaji katika mabonde matano (5) kati ya 22 umekamilika sawa na asilimia 23 ya lengo. Mabonde hayo ni Mkomazi (hekta 3,140), Kasinde (hekta 15,000), Umba (hekta 5,560), Mtambo (hekta 7,000) na Lukuledi (4,680). Aidha, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mabonde 17 ya kimkakati yaliyobaki unaendelea kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 4. 122. Kadhalika, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 15 kati ya skimu 42 zilizopangwa sawa na asilimia 33 umekamilika. Skimu hizo ni Legeza mwendo (Kalambo-hekta 5,500), Kisese (Kondoa-hekta 3,000), Nyamgongwa (Geita-hekta 2,000), Nyanzwa (Kilolo-hekta 9,000), Igaka-Bundala (Sengerema-hekta 3,000), Mgambalenga (Kilolo-hekta 3,000), Mangalali (Iringa-hekta 750), Luganga/ Magozi/Mkombilenga (Iringa-hekta 2,500), Lipuli (Iringa -hekta 560), Rudewa (Kilosa -hekta 1,000), Itipingi (Njombe -hekta 162), Arusha Chini (Nanyamba -hekta 120), Yongoma- Ndungu (Same-hekta 2,000) na Tyme Masagi (hekta 2,100). Aidha, upembuzi yakinifu na usanifu katika skimu 28 zilizobaki unaendelea kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 5. 123. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa miradi iliyopangwa katika mwaka 2023/2024 ni kama ifuatavyo :- 60 i. Ujenzi wa skimu mpya tisa (9) kati ya skimu 28 zilizopangwa umeanza sawa asilimia 32.1 ya lengo. Skimu hizo ni Nanganga (Ruangwa), Rutamba (Lindi), Itipingi (Njombe), Nambalapi (Ruvuma), Mgambalenga (Iringa), Lwafi Katongolo (Nkasi), Msange (Singida), Narunyu (Lindi). Aidha, skimu 19 zipo katika hatua mbalimbali za manunuzi kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 6. ii. Ukarabati wa skimu tatu (3) za Ndungu (Same), Naming’ong’o (Momba) na Kihurio (Same) kati ya skimu 18 zilizopangwa sawa na asilimia 16.6 ya lengo umeanza kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 7; iii. Wakandarasi sita (6) kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu ya skimu 10 katika mabonde mawili (2) ya kimkakati wamepatikana. Skimu hizo ni Mapalagwe (hekta 1,200), Ndanda (hekta 650), Nanganga (hekta 1,000), Narunyu (hekta 3,499), Kinyope (hekta 200), Rutamba (hekta 300), Chekelei (hekta 2,000), Mtambo (hekta 2,000); iv. Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya pamoja matatu (3) kati ya sita (6) unaendelea; na v. Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa mabwawa 18 umekamilika, 19 unaendelea na 63 upo katika hatua za kusaini mikataba kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 8; 61 vi. Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ujenzi wa skimu mpya 14 zenye jumla ya hekta 14,310 kati ya skimu 240 zilizopangwa umekamilika. Aidha, skimu 226 zilizobaki zipo katika hatua mbalimbali za utekelezaji kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 9; na vii. Mapitio ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ukarabati wa skimu 13 zenye jumla ya hekta 21,150 kati ya skimu 255 yamekamilika. Aidha, skimu 242 zilizobaki zipo katika hatua mbalimbali za utekelezaji kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na.10. 124. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha Vyama vya Umwagiliaji Tume ilipanga kutoa mafunzo kwa Vyama vya Umwagiliaji 430 vilivyosajiliwa ili kusimamia uendeshaji na matunzo ya skimu za umwagiliaji; kuanzisha na kusajili Vyama vya Umwagiliaji 200; na kuwezesha matumizi ya mfumo wa kielektroniki wa usajili na ukusanyaji wa ada ya huduma za umwagiliaji katika skimu. 125. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 yafuatayo yametekelezwa :- i. Kusajiliwa kwa vyama vipya vya umwagiliaji 244 na hivyo kufanya vyama vilivyosajiliwa kufikia 730. Hatua hiyo inawezesha kuvitambua vyama hivyo, kurahisisha utoaji wa huduma za umwagiliaji na kuimarisha ukusanyaji wa ada ya huduma za umwagiliaji; 62 ii. Kutoa mafunzo ya ukusanyaji wa ada za umwagiliaji kwa vyama 333 katika mikoa 25; na iii. Kukamilika kwa ujenzi wa mfumo wa kielektroniki wa usajili na ukusanyaji wa ada ya huduma za umwagiliaji (NIRC iMIS) ambao unapatikana kupitia kiunganishi cha https://imis.nirc.go.tz. Mfumo huo utawezesha upatikanaji wa taarifa sahihi za wakulima katika skimu za umwagiliaji na ukusanyaji wa ada ya huduma za umwagiliaji. 126. Mheshimiwa Spika, Tume ilipanga kununua magari kwa ajili ya ofisi za za umwagiliaji za wilaya, kukamilisha usanifu wa ofisi 25 za mikoa na kuendelea kujenga ofisi za Tume Makao Makuu. Hadi Aprili, 2024 Tume imetekeleza yafuatayo :- i. Imenunua magari 21 na hivyo kufanya Tume kuwa na jumla ya magari 48 yaliyonunuliwa na taratibu za manunuzi ya magari mengine 12 na pikipiki 23 zinakamilishwa; ii. Imekamilisha usanifu kwa ajili ya ujenzi wa ofisi 25 za umwagiliaji za mikoa na taratibu za manunuzi kwa ajili ya kuwapata wakandarasi wa kujenga ofisi hizo zinaendelea; na iii. Ujenzi wa jengo la ofisi ya makao makuu iliyopo Njedengwa (Dodoma) unaendelea na umefikia asilimia 50. 63 4.1.7 Uanzishwaji wa vituo jumuishi vya kutoa huduma za zana za kilimo (Mechanization Centres) 127. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni moja (1) zilitengwa kwa ajili kuanzisha vituo vitatu (3) vya kutoa huduma jumuishi za zana za kilimo katika mashamba makubwa ya pamoja na kujenga karakana tatu (3) kwa ajili ya kuhifadhi na kuhudumia zana za kilimo katika mashamba hayo. 128. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 Wizara kwa kushirikiana na Kampuni za TATA Holding Ltd na John Deere imeanza ujenzi wa kituo kimoja cha kutoa huduma ya zana za kilimo kwa wakulima kilichopo eneo la Mtanana katika Wilaya ya Kongwa ambapo ujenzi umefikia asilimia 90; na imeanzisha vituo vya kutoa huduma ya zana za kilimo kwenye mashamba ya BBT ya Mlazo/Ndogowe na Chinangali II ambapo taratibu za manunuzi zinaendelea. 129. Vilevile, Wizara inaendelea na taratibu za ujenzi wa Vituo jumuishi vya zana za kilimo (mechanization centres) vitano (5) katika Halmashauri za Chamwino, Madaba, Songea, Itilima, Mbarali na Korogwe ambapo wakandarasi wamepatikana kwa ajili ya kuanza ujenzi. 130. Mheshimiwa Spika, kutokana na uhamasishaji wa matumizi ya zana bora na za kisasa za kilimo, katika mwaka 2023/2024, Sekta binafsi imeingiza nchini jumla ya matrekta makubwa 2,783 na matrekta madogo 4,254 kwa ajili ya kilimo na kufanya idadi ya matrekta makubwa kuongezeka kutoka 22,849 mwaka 64 2022/2023 hadi 25,632 mwaka 2023/2024 na matrekta madogo kuongezeka kutoka 11,379 mwaka 2022/2023 hadi 15,633 mwaka 2023/2024. 131. Vilevile, kwa kushirikiana na Chama cha Wachambuaji wa Pamba (Tanzania Ginners Association - TGA) jumla ya matrekta 200 yamenunuliwa na kusambazwa katika Kata 40 zinazozalisha pamba kwa wingi katika mikoa ya Simiyu, Tabora, Shinyanga, Mara, Katavi, Mwanza na Kigoma. Kati ya hayo, 100 yamenunuliwa na TGA na 100 na yamenunuliwa na Bodi ya Pamba. Mashine na zana za kilimo nyingine zilizoingizwa nchini ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na.9. Jedwali Na. 9: Mashine na zana za kilimo nyingine zilizoingizwa nchini 2023/2024 Na. Mashine na Zana Idadi 1. Mashine za kuvuna 114 2. Plau za matrekta 1,506 3. Haro za matrekta 391 4. Mashine za kupura 122,826 5. Zana za kupandia 17,193 6. Majembe ya kukokotwa na wanyamakazi 1,082,517 Chanzo: TRA, 2023 Uendelezaji wa Mazao ya Kimkakati Zao la Mkonge 132. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha uzalishaji wa zao la mkonge, Wizara kupitia Bodi ya Mkonge Tanzania kwa kushirikiana na TARI imezalisha miche 2,413,227 ya mkonge kwa ajili ya kusambaza kwa wakulima; imetoa mafunzo ya kilimo bora cha mkonge na ubora wa singa kwa Maafisa Ugani 100 na 65 wakulima 20,215 katika mikoa ya Tanga, Morogoro, Kilimanjaro, Mbeya, Njombe na Tabora; na imetoa mafunzo kwa watafiti/wataalam 20 wa maabara ya udongo. Aidha, wakulima 1,350 kutoka AMCOS za Magunga, Mwelya, Ngombezi, Magoma na Hale wameunganishwa na soko la ndani la mkonge. Vilevile, Bodi imeagiza korona mbili (2) kati ya lengo la kununua korona tano (5) kwa ajili ya viwanda vya kuchakata mkonge. Zao la Chai 133. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Chai Tanzania imeendelea kuimarisha uzalishaji wa zao la chai ambapo miche bora 3,500,000 ya chai imezalishwa na kusambazwa kwa wakulima. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na wabia wa maendeleo wameanzisha kiwanda kidogo cha chai Sakare katika Wilaya ya Korogwe chenye uwezo wa kusindika chai kilo 200 kwa siku kwa ajili ya uongezaji thamani wa zao la chai kwa wakulima wadogo; kwa kushirikiana na Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imekamilisha utafiti na kuandaa ramani ya maeneo yanayofaa kwa kilimo cha chai kwa njia ya umwagiliaji katika Mkoa wa Njombe; imefufua mashamba ya chai yenye ukubwa wa hekta 150 katika Wilaya ya Kilolo na ufufuaji unaendelea katika mashamba mengine. 134. Kadhalika, mnada wa chai Tanzania umeanzishwa ambapo katika mnada wa kwanza uliofanyika tarehe 13 Novemba, 2023 kilo 31,294 ziliuzwa kwa bei ya wastani wa Dola za Marekani 0.77 kwa kilo. Pia, Bodi inaratibu uanzishwaji wa viwanda viwili (2) vya kuchakata chai kwa ajili ya wakulima wadogo wa Wilaya za Kilolo na 66 Tarime ambapo utaratibu wa kumpata mkandarasi na manunuzi ya mitambo ya kuchakata majani mabichi ya chai unaendelea. Viwanda hivyo vitakuwa na uwezo wa kusindika tani 4 za majani mabichi ya chai kwa siku. Zao la Pareto 135. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pareto Tanzania kwa kushirikiana na TARI imezalisha na kusambaza tani 1.4 za mbegu bora za pareto kwa wakulima. Aidha, TARI imezalisha miche 770,000 ya pareto itakayozalisha tani 1.5 za mbegu zitakazosambazwa kwa wakulima na uzalishaji unaendelea. Pia, mafunzo ya kilimo bora cha zao la pareto yametolewa kwa wakulima 5,600 na Maafisa Ugani 16 kutoka katika Halmashauri 16 zinazozalisha zao la pareto. Zao la Tumbaku 136. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha uzalishaji wa zao la tumbaku, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania imesimamia utiaji saini wa mikataba ya uzalishaji baina ya wanunuzi na wakulima ambapo mikataba ya kuzalisha tani 226,258 imesainiwa msimu wa kilimo 2023/2024. Aidha, Kampuni za ununuzi wa tumbaku zimeongezeka kutoka kampuni tatu (3) msimu wa 2019/2020 hadi kampuni 12 msimu wa 2022/2023 na hivyo kuongeza ushindani. Hatua hiyo, imewezesha kuongezeka kwa bei ya tumbaku kutoka wastani wa Shilingi 3,255 kwa kilo msimu wa 2019/2020 hadi Shilingi 5,825 kwa kilo msimu wa 2022/2023. 67 Zao la Pamba 137. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania imeendelea kuimarisha uzalishaji wa zao la pamba kwa kusambaza tani 24,318 za mbegu za pamba sawa na asilimia 110 ya lengo la kusambaza tani 22,146 kwa wakulima katika mikoa yote inayolima pamba. Vilevile, chupa/ekapaki 16,500,000 zimenunuliwa kati ya hizo chupa 7,000,000 zimesambazwa kwa wakulima na usambazaji unaendelea. Vilevile, wataalam 230 wa kilimo wameajiriwa katika Kata hizo ili kutoa elimu ya kanuni za kilimo bora cha pamba kwa wakulima. Aidha, kilimo cha pamba katika maeneo hayo kitafanyika kwa utaratibu wa kilimo cha mkataba. Pia, ununuzi wa mitambo ya kuchimba mabwawa kwa ajili ya umwagiliaji upo katika hatua ya tathmini ya zabuni. Mitambo hiyo ni buldozer moja (1), excavator moja (1), whell loder moja (1) na motor grader moja (1). Picha Na.8: Mhe. David E. Silinde (Mb), Naibu Waziri wa Kilimo akikagua maendeleo ya zao la pamba – Bariadi katika Mkoa wa Simiyu 68 Zao la Kahawa 138. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Kahawa Tanzania imeendelea kuimarisha uzalishaji wa zao la kahawa kwa kuratibu uzalishaji na usambazaji wa miche bora ya kahawa 21,899,560 kwa wakulima. Vilevile, Bodi imeanzisha mashamba ya mfano ya kahawa 18 katika Mikoa ya Ruvuma, Mbeya, Songwe, Kagera na Kilimanjaro kwa ajili ya kutoa mafunzo kwa vitendo kwa wakulima wa zao la kahawa. Aidha, Bodi imewezesha ukarabati wa miti ya kahawa kwenye mashamba 86 katika mikoa ya Kagera, Kilimanjaro, Ruvuma na Songwe; na kutoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha kahawa, ubora na masoko kwa vyama vya ushirika 65 katika maeneo ya uzalishaji. 139. Vilevile, Wizara kupitia Bodi imekamilisha upimaji wa maji chini ya ardhi na miamba (Hydrological Survey and Geophysical Survey) kwa ajili ya uchimbaji wa visima vya kuwawezesha wakulima kumwagilia mashamba ya kahawa katika Wilaya ya Mbozi. Kadhalika, Bodi imeendelea kuimarisha upatikanaji wa masoko ya kahawa kwa kupitia ushiriki wa maonesho ya kimataifa ya kahawa Japan (SCAJ) na Adis Ababa Ethiopia (AFCA) ambapo soko la Japan limepatikana na tani 11,602.72 za kahawa zimeuzwa katika soko hilo. Zao la Korosho 140. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha uzalishaji wa zao la korosho, Wizara kupitia Bodi ya Korosho Tanzania imetoa mafunzo kuhusu udhibiti ubora wa korosho ghafi kwa viongozi wa vyama vya msingi 483 na viongozi 225 kutoka katika mikoa ya 69 Mtwara, Lindi, Morogoro na Tanga. Vilevile, Bodi imeanzisha mashamba darasa ya kilimo cha korosho 30 kwa ajili ya kutoa mafunzo ya kilimo bora cha korosho kwa vitendo kwa wakulima. Aidha, ili kuimarisha ubora wa korosho zinazozalishwa na wakulima katika Wilaya ya Manyoni na kusogeza huduma za ugani karibu na wakulima, Bodi imekamilisha ujenzi wa ghala lenye uwezo wa kuhifadhi tani 3,000 za korosho na nyumba mbili (2) za watumishi. Kadhalika, ujenzi wa ofisi za Bodi na ofisi za wasimamizi wa mashamba ya pamoja ya korosho katika Wilaya ya Manyoni umefikia wastani wa asilimia 95. Zao la kakao 141. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika kwa kushirikiana na Bodi ya Usimamizi wa Stakabadhi za Ghala (Warehouse Receipts Regulatory Board - WRRB), Soko la bidhaa Tanzania (Tanzania Mercantile Exchange - TMX), COPRA na wadau imeendelea kuratibu na kusimamia mfumo wa ukusanyaji na ununuzi wa kakao kupitia vyama vya ushirika katika mikoa ya Mbeya na Morogoro. Hadi Aprili 2024, tani 11,499.4 za kakao zenye thamani ya Shilingi 129,085,758,200 zimekusanywa na kuuzwa ikilinganishwa na tani 8,868.51 zenye thamani ya Shilingi 37,919,884,675 zilizouzwa mwaka 2022/2023. Aidha, bei ya kakao imeendelea kuongezeka kutoka wastani wa Shilingi 7,000 kwa kilo msimu wa 2022/2023 hadi wastani wa Shilingi 29,000 kwa kilo msimu wa 2023/2024. 70 a) Mazao ya Mafuta Zao la Ufuta 142. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha uzalishaji wa zao la ufuta kwa kusambaza mbegu bora za ufuta tani 24 kwa wakulima katika mikoa ya Lindi (tani 10), Mtwara (tani 10), Ruvuma (tani 2) na Pwani (tani 2). Vilevile, Wizara kupitia TARI imezalisha mbegu za msingi za ufuta tani 0.3 ambazo zitatumika kuzalisha tani 60 za mbegu zilizothibitishwa. Aidha, mafunzo ya kilimo bora cha zao la ufuta kwa wakulima 65 na Maafisa Ugani 62 yametolewa kwa wakulima katika mkoa wa Mtwara. Zao la Karanga 143. Mheshimiwa Spika Wizara katika mwaka 2023/2034 kupitia TARI imetoa mafunzo kuhusu kilimo bora cha karanga kwa Maafisa Ugani 175 na wakulima 640 kupitia mashamba ya mfano 124 katika mikoa ya Tabora, Katavi, Shinyanga, Tanga, Kigoma, Simiyu, Mwanza, Geita na Mara. Aidha, katika kuimarisha utafiti wa mbegu bora za karanga, TARI imeandaa ekari 50 kwa ajili ya kuzalisha mbegu za msingi katika kituo cha TARI Naliendele na vituo vidogo vya Suluti na Nachingwea. b) Mazao ya Bustani Zao la Parachichi 144. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa zao la parachichi zinazouzwa nje ya nchi (exportable varieties) umeongezeka kutoka tani 17,711.49 mwaka 2021/2022 hadi tani 26,826.3 mwaka 2022/2023. 71 Ongezeko hilo limetokana na kuimarika kwa soko la ndani na nje ya nchi. Vilevile, katika kuimarisha utafiti wa mbegu bora za parachichi, TARI imekusanya vinasaba vya aina 13 za parachichi ambazo ni Hass, Fuerte, Weisal, Ikulu, Booth 7, Mwaikokesya, Uyole line 1, Uyole line 2, Choquate, Pinkerton, Nabal, Simmonds na Duke na kuvihifadhi kwenye benki ya vinasaba katika kituo cha TARI Uyole. 145. Vilevile, aina saba (7) za vinasaba vimepelekwa katika mikoa ya Rukwa, Mbeya, Songwe, Arusha, Kilimanjaro, Iringa, Ruvuma, Morogoro, Dodoma na Pwani kwa ajili ya kufanya majaribio ya maeneo ambayo yanaweza kustawi na kuzaa vizuri ambapo Booth 7 imeonekana kufanya vizuri katika maeneo yenye joto na Uyole line 1, Uyole line 2 zinafanya vizuri katika maeneo ya baridi na joto. Zao la Zabibu 146. Mheshimiwa Spika, Wizara imeendelea kuimarisha uzalishaji wa zao la zabibu ambapo katika mwaka 2023/2024 mafunzo ya kanuni bora za kilimo cha zabibu, teknolojia za kuchakata na kusindika zabibu kwa wakulima 687 na Maafisa Ugani 10 katika Mkoa wa Dodoma yametolewa. Kadhalika, nakala 400 za vipeperushi vya kanuni za kilimo bora cha zabibu pamoja na nakala 200 za Mwongozo wa Kilimo Bora cha zabibu zimeandaliwa na kusambazwa kwa wadau wa zao hilo. Aidha, TARI imeendelea kukusanya vinasaba vya zao la zabibu kwa ajili ya utafiti ambapo vinasaba vya zao hilo vimeongezeka kutoka aina 26 hadi 36. 72 Zao la Ndizi 147. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha uzalishaji wa zao la ndizi, Wizara imetoa mafunzo kuhusu kanuni za kilimo bora cha migomba kwa wakulima 5,000 na Maafisa Ugani 46 katika Mkoa wa Kagera. Pia, katika kuweka mazingira wezeshi ya uuzaji wa ndizi, Wizara imekamilisha usanifu wa ujenzi katika kituo cha kuuzia ndizi Mamsera (Rombo) na taratibu za usanifu na ujenzi wa vituo vingine zinaendelea. c) Mazao yenye utegemezi kutoka nje ya nchi 148. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuzalisha tani 445,000 za sukari; kukamilisha upembuzi yakinifu wa mabwawa ya Mandela na Wembele; kuongeza upatikanaji wa mbegu bora za miwa kwa kuanzisha kitalu cha hekta 400 katika bonde la Kilombero; kusambaza tani 5,000 za mbegu za alizeti kwa mpango wa ruzuku zenye uwezo wa kuzalisha takribani tani 1,000,000 za alizeti; kuzalisha mbegu za awali za alizeti tani 186 zenye uwezo wa kuzalisha mbegu zilizothibitishwa tani 7,440; kuzalisha mbegu za awali za ngano tani 2,500; kuongeza uzalishaji wa ngano kufikia tani 150,000; na kutambua na kupima maeneo yote yanayofaa kwa kilimo cha ngano nchini. 149. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi Aprili, 2024 utekelezaji umefikia hatua zifuatazo:- 73 Zao la Miwa na Uzalishaji wa sukari 150. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa miwa umefikia tani 4,215,555.27 ambazo zimezalisha sukari tani 392,724 sawa na asilimia 88.25 ya lengo. Vilevile, Bodi ya Sukari kwa kushirikiana na Halmashauri imetambua maeneo yanayofaa kuwekeza katika miradi mipya ya sukari ambapo baadhi ya maeneo hayo ni Rufiji - Mkoa wa Pwani na Kasulu- Kigoma ambayo yamepata wawekezaji ambao wapo katika hatua mbalimbali za kuanza utekelezaji wa miradi ya sukari. 151. Kadhalika, kitalu cha uzalishaji wa mbegu za miwa (ekari 8) ambazo zitasambazwa kwa wakulima kimeanzishwa katika Bonde la Turiani- Mtibwa - Morogoro. Aidha, Bodi imeingia makubaliano na Shirika la uzalishaji mali la Magereza kuanzisha kitalu cha mbegu chenye ukubwa wa hekta 400 kwa ajili ya kuwezesha upatikanaji wa mbegu kwa wakulima wadogo wa Kilombero. 152. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza tija na uzalishaji wa miwa, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ujenzi wa mabwawa ya umwagiliaji (Mandela na Wembele) umefikia wastani wa asilimia 50 na upembuzi yakinifu kwa ajili ya kilimo cha umwagiliaji katika zao la miwa kwa wakulima wadogo wa Kilombero umefikia asilimia 25. 153. Vilevile, ili kudhibiti wadudu waharibifu wa miwa na magonjwa jumla ya hekta 800 za mashamba ya miwa zimekaguliwa na kudhibiti visumbufu vya miwa katika mashamba hayo. Aidha, ili kuwatambua na kutambua uzalishaji wa wakulima wadogo wa miwa, 74 Bodi imewasajili kwenye mfumo wakulima 1,501 katika maeneo ya uzalishaji wa miwa. Pia, wakulima 7,807 katika mikoa ya Pwani, Morogoro, Kagera, Manyara na Kilimanjaro wamepatiwa mafunzo kuhusu afya ya udongo na udhibiti wa visumbufu vya zao la miwa. Upatikanaji wa Sukari nchini 154. Mheshimiwa Spika, wakati wa utekelezaji wa Bajeti ya Mwaka 2023/2024 Serikali ilikabiliwa na tatizo la upungufu wa sukari ambao ulitokana na mvua za EL-Nino na tabia za wafanyabiashara kutengeneza uhaba wa sukari (artificial scarcity) kwa kutokuingiza sukari ya kuziba pengo (gap sugar) kulingana na vibali vya uagizaji walivyopatiwa na hivyo kupandisha bei ya sukari. Aidha, kiasi cha sukari walichoingiza nchini hawakukisambaza kama ilivyokusudiwa ili kutatua changamoto ya upatikanaji wa sukari. 155. Mheshimiwa Spika, hali hiyo ilisababisha kupanda kwa bei ambapo hadi tarehe 22 Januari, 2024 wastani wa bei ya jumla kwa wazalishaji wakubwa nchini ilikuwa ni kati ya Shilingi 3,800 na 4,000, wauzaji wa jumla kati ya Shilingi 4,500 na 5,000 na bei ya rejareja kati ya Shilingi 6,000 na 10,000 kwa kilo moja katika maeneo mengi, hali ambayo ilikuwa inahatarisha usalama wa nchi na uchumi wetu. 156. Mheshimiwa Spika, kutokana na changamoto hiyo, Wizara ilichukua hatua zifuatazo:- i. Kutangaza bei elekezi ya sukari nchi nzima kupitia Gazeti la Serikali Na. 3. Toleo la 105 la tarehe 23 Januari, 2024. Bei elekezi iliyotangazwa ni kati ya Shilingi 2,600 na 2,900 75 kwa jumla na kati ya Shilingi 2,700 na 3,200 kwa rejareja; ii. Kupitia NFRA ilitoa idhini ya uingizaji wa sukari tani 410,000 ambapo uingizaji wa sukari umeanza Januari 2024 na utakamilika ifikapo Desemba, 2024. Uingizaji wa sukari hiyo utaratibiwa na Serikali kwa kuzingatia ugavi na mahitaji na uwezo wa viwanda vya sukari kurudi katika uzalishaji; iii. Kufanya marekebisho ya kanuni ya NFRA na kuiweka sukari kuwa sehemu ya usalama wa chakula; iv. Kuanza marekebisho ya Sheria ya Sukari Na.6 ya mwaka 2001 kwenye sheria ya fedha ya mwaka 2024 ili kuiwezesha NFRA kununua sukari na kuhifadhi sukari kwenye hifadhi ya chakula ya Taifa kunusuru hali ya upatikanaji wa sukari inapotokea tatizo la aina yoyote. Hatua hiyo inalenga kuondoa uhodhi kwa baadhi ya wenye viwanda bila kuathiri dhamira ya Serikali ya kulinda viwanda vya ndani. “Serikali itaendelea kuvilinda viwanda vya ndani na kuwalinda wakulima wa miwa lakini ulinzi huo hautakuwa kwa gharama ya kuwatesa Watanzania milioni 61.7’’ Mheshimiwa Spika, kupitia Bunge lako Tukufu ninaomba niwaambie wamiliki wa viwanda vya sukari nchini kuwa sukari ni chakula cha watanzania masikini na ni suala la usalama wa 76 nchi, hivyo “Serikali haitavumilia wala haitaruhusu tena tatizo lililotokea kujirudia, ni wajibu wetu kuvilinda viwanda vya ndani lakini ni wajibu wetu pia kuwalinda watanzania na usalama wa nchi’’ 157. Mheshimiwa Spika, kupitia Bunge lako Tukufu ninawaambia wenye viwanda wafanye mabadiliko ya chama chao cha wazalishaji (Tanzania Sugar Producers Associations) ili kuhakikisha umoja huo unakuwa na uwakilishi wa wazalishaji wakubwa na wadogo kama ambavyo Serikali inawaelekeza. Zao la Alizeti 158. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa alizeti katika msimu wa 2022/2023 umefikia tani 1,132,298.34 ikilinganishwa na tani 425,653.10 msimu wa 2021/2022 sawa na ongezeko la asilimia 166. Ongezeko hilo limetokana na upatikanaji na matumizi ya pembejeo za kilimo hususan mbegu bora na mbolea. Aidha, Wizara imetoa mafunzo kuhusu mbinu za kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi ikiwemo, utunzaji wa unyevu mashambani, afya ya udongo na matumizi ya mbolea na kanuni za uzalishaji wa mbegu bora za alizeti kwa Maafisa Ugani 20, wakulima 826 na Kampuni za kitanzania 22 zinazozalisha mbegu za alizeti. 159. Kadhalika, mbegu bora za alizeti tani 1,974.4 zimepatikana ambapo hadi Aprili 2024, tani 725 za mbegu zimesambazwa kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku katika mikoa ya Singida, Dodoma, Manyara, Arusha, Kilimanjaro, Tanga, Ruvuma, Rukwa, Katavi 77 na Geita. Aidha, Wizara kupitia TARI, imezalisha mbegu za awali za alizeti tani 81.8 zenye uwezo wa kuzalisha mbegu zilizothibitishwa tani 8,180; na imekusanya aina 13 za mbegu za alizeti kutoka kwa wakulima ambapo jumla ya vinasaba 52 vimeendelea kutunzwa kwa ajili ya utafiti. Zao la Ngano 160. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa ngano katika msimu wa 2022/2023 umefikia tani 86,522 sawa na asilimia 57.68 ya lengo. Vilevile, tani 1,616 za mbegu bora za ngano zimepatikana ambapo kati ya hizo tani 1,015 zimesambazwa kwa mpango wa ruzuku na usambazaji unaendelea katika mikoa ya Njombe, Rukwa, Mbeya, Manyara, Arusha na Kilimanjaro. Aidha, Wizara kupitia TARI imezalisha mbegu za msingi za ngano tani 205.2 zenye uwezo wa kuzalisha tani 4,275.22 za mbegu zilizothibitishwa. 4.2 Kuongeza Ajira zenye Staha na Ushiriki wa Vijana na Wanawake kwenye Kilimo 161. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kutengeneza ajira 428,571 kwa mwaka 2023/2024 kupitia mipango na mikakati mbalimbali ikiwemo Programu ya Jenga Kesho iliyo Bora (BBT). Ili kufikia malengo hayo, Wizara imeendelea kutekeleza Programu ya Jenga Kesho iliyo Bora kwa vijana na wanawake yenye malengo ya kuongeza ajira zenye staha, kuongeza tija, kubakiza wakulima katika sekta (retention of farmers) na kupunguza umaskini. 78 162. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, hadi Aprili, 2024 ajira 475,025 zimezalishwa katika Sekta ya kilimo sawa na asilimia 110 ya lengo la kuzalisha ajira 428,571 kwa mwaka 2023/2024. Baadhi ya miradi na Programu iliyotekelezwa ni Programu ya Jenga Kesho iliyo Bora kwa vijana na wanawake, miradi ya umwagiliaji na miundombinu ya uhifadhi na masoko. 163. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 Serikali katika Bunge lako Tukufu iliahidi uanzishwaji wa Programu ya BBT ikiwa na malengo manne (4) ambayo ni kuongeza ajira, mitaji, teknolojia na umilikishaji wa ardhi. Program hiyo imetekelezwa kupitia miradi minne (4) ambayo ni mashamba makubwa ya pamoja (Block Farms), utoaji wa mikopo yenye riba nafuu (4.5%) - BBT Financing; visima kwa wakulima wadogo (boreholes) na BBT – Ugani. 164. Mheshimiwa Spika, utekelezaji wa baadhi ya miradi na programu ni kupitia mikakati ifuatayo; 4.2.1 Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja 165. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 10.5 zilitengwa kwa ajili ya kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja kwa lengo la kuwezesha upatikanaji wa ajira na kuwabakiza wakulima katika Sekta ya kilimo hususan vijana na wanawake. 79 166. Mheshimiwa Rais alipozindua program ya BBT Machi 2023, ardhi kwa ajili ya program hiyo ilikuwa na ukubwa wa ekari 300. Ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 jumla ya ekari 340,465.28 zimepatikana kwa ajili ya program ya BBT katika mikoa ya Dodoma, Kigoma, Mbeya, Singida, Pwani, Tanga, Njombe na Kagera. Aidha, mashamba matatu (3) ya Chinangali II – Chamwino (ekari 1,772), Ndogowe – Chamwino (ekari 11,430) na Mapogoro – Chunya (ekari 52,000) yameanza kuendelezwa na tathmini ya athari za mazingira na kijamii imefanyika na kupatiwa cheti cha EIA kutoka NEMC. 4.2.2 Kuimarisha Ushiriki wa Vijana na Wanawake katika Kilimo kupitia Program ya Jenga Kesho Iliyo Bora 167. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha ushiriki wa vijana na wanawake kwenye kilimo, Wizara imetoa mafunzo kuhusu kilimo biashara na kuwapatia mashamba vijana na wanawake 268 katika awamu ya kwanza kwa ajili ya kuanza uzalishaji wa mazao ambapo jumla ya ekari 620 zimepandwa zao la alizeti katika msimu wa 2023/2024. Aidha, alizeti itakayozalishwa katika shamba hilo itanunuliwa na Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko. 168. Mheshimiwa Spika, Wizara imejenga nyumba 46 katika shamba la Chinangali II kwa ajili ya makazi ya vijana na wanawake wanaotekeleza programu ya BBT na kuchimba visima tisa (9) na 80 mabwawa matatu (3) kwa ajili ya kilimo cha umwagiliaji. Picha Na.9: Kijana mnufaika wa Programu ya BBT akifurahia maendeleo ya zao la alizeti katika shamba la BBT la Chinangali Wilaya ya Chamwino - Dodoma 169. Mheshimiwa Spika, jumla ya ekari 5,700 kati ya ekari 11,430 katika shamba la Mlazo/Ndogowe zimesafishwa na visima 12 na mabwawa matano (5) yamechimbwa kwa ajili ya kuhifadhi maji ya umwagiliaji. Aidha jumla ya ekari 1,000 katika shamba hilo zimetengwa kwa ajili ya kuwapatia wanakijiji 81 wanaolima maeneo yanayozunguka shamba hilo. Pia, nyumba 53 zimejengwa katika shamba hilo kwa ajili ya makazi ya vijana na wanawake wa BBT. Programu ya BBT mitaji kwa vijana na wanawake 170. Mheshimiwa Spika, katika kuwezesha upatikanaji wa mitaji kwa vijana na wanawake kupitia program ya BBT, Wizara imeuwezesha Mfuko wa Pembejeo za Kilimo Agricultural Input Trust Fund -AGITF kiasi cha Shilingi Bilioni 2.8 kwa ajili ya kutoa mikopo nafuu yenye riba isiyozidi asilimia 4.5 kwa vijana na wanawake waliopo kwenye mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo ili kupunguza umasikini na kuongeza uzalishaji wa mazao ya kilimo. Hadi Aprili 2024, mikopo ya riba nafuu yenye thamani ya Shilingi Milioni 950 kwa ajili ya kuwawezesha vijana na wanawake 118 imetolewa. 4.2.3 Kuhamasisha vijana kutoa huduma za ugani BBT – Ugani (BBT Agricultural Extension Entrepreneurship Scheme) 171. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kupitia upya miongozo ya ugani iliyopo na kuandaa mfumo wa kisheria utakaoruhusu uanzishwaji wa kampuni za ugani za vijana ili kuongeza upatikanaji wa ajira kwa wahitimu wa kozi mbalimbali za kilimo nchini na kuongeza ufanisi wa utoaji wa huduma za ugani katika Sekta ya Kilimo. 172. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 Wizara kwa kushirikiana na Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo (SUA) imeanzisha BBT – Agricultural Extension 82 Enterpreneurship Scheme (BBT – Ugani) ambayo inalenga kukuza ujuzi wa vijana wahitimu wa vyuo vya kilimo kwa kutumika kutoa ushauri wa kitaalam (huduma za ugani) kwa wakulima. 173. Wahitimu 230 kutoka Vyuo vya Kilimo wamechaguliwa na wanaendelea kutoa huduma za ugani katika Kata 40 zinazozalisha zao la pamba kwenye mikoa ya Shinyanga, Tabora, Simiyu, Mara, Mwanza na Pwani. Programu hiyo inagharamiwa na Serikali na Chama cha Wachambuaji wa Pamba (Tanzania Ginners Association – TGA) na uzalishaji katika Kata hizo utafanyika kwa utaratibu wa kilimo cha mkataba. Aidha, matokeo ya programu hiyo ni kuwawezesha vijana kuona fursa na kujiajiri kwa kuanzisha kampuni za ugani zinazotoa huduma binafsi. Mradi wa visima kwa wakulima wadogo (boreholes) 174. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua changamoto zinazowakabili wakulima wadogo ikiwemo mabadiliko ya tabianchi, Wizara ilipanga kuanza programu ya kuchimba visima 68,000 iliyozinduliwa Agosti, 2023 na Mheshimiwa Rais katika viwanja vya Nanenane – Mbeya. 175. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 jumla ya visima 22 vimechimbwa katika mikoa ya Dodoma na Mbeya kwa ajili ya wakulima na kuwawekea miundombinu ya umwagiliaji kwa kila eneo la ekari 2.5. Vilevile, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imenunua magari mawili (2) maalum kwa ajili ya 83 kuchimbia visima. Aidha, lengo la programu hii ni kuwawezesha wakulima wadogo kuzalisha mazao mwaka mzima. 176. Mheshimiwa Spika, katika kuwajengea uzoefu, uelewa wa fursa zilizopo katika masuala ya Mifumo ya Chakula katika ngazi ya Kimataifa, Wizara imewawezesha vijana 4 wajasiliamali wa Kilimo kushiriki Jukwaa la Mifumo ya Chakula (WFF) lililofanyika mwezi Oktoba 2023 Rome nchini Italia. 177. Vilevile, pamoja na kuwajengea uelewa wa fursa za kimataifa na uwezo wa kutangaza biashara zao, vijana hao wamepata fursa mbalimbali. Kupitia Jukwaa hilo, Kampuni ya Vijana ya Mazaohub inayojihusisha na matumizi ya TEHAMA katika kutoa huduma za Ugani imeweza kukutana na kufanya mashirikiano ya Kibiashara na Kampuni ya The Catalyst Fund na Zephyr Acorn za Marekani, Digital Green ya India na Proparco ambazo tayari wameanzisha Ubia wa biashara kwa ajili ya kuimarisha huduma za Ugani Kidigiti na tayari wamewekeza zaidi ya Dola za Marekani 650,000. Fursa zingine zilizopatikana kutokana na ushiriki wa vijana hao ni kupata fursa ya kwenda kuwajengea uwezo vijana wa Sudan Kusini kuhusu fursa za kilimo na kuunganishwa na Galilee Export kwa ajili ya soko la parachichi zinazozalishwa na Kampuni ya vijana ya Kikombo Avocado Farm ya Njombe. 84 4.3 Kuimarisha Usalama wa Chakula na Lishe 4.3.1 Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo 2030 178. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 11.6 zilitengwa kwa ajili ya kukamilisha ujenzi wa ghala 38 zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 33,000 katika Mikoa ya Ruvuma (28) na kukamilisha ujenzi wa ghala na vihenge vyenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 165,000 katika kanda za Wakala wa Taifa wa Hifadhi ya Chakula nchini (National Food Reserve Agency – NFRA) za Songea, Mbozi, Makambako, Dodoma na Shinyanga kupitia Mradi wa Kuongeza Uwezo wa Kuhifadhi unaotekelezwa na NFRA. Kadhalika, kupitia mradi wa TANIPAC, Wizara ilipanga kuandaa Mwongozo wa Usimamizi na Uendeshaji wa Ghala. 179. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 ujenzi wa ghala 28 umefikia wastani wa asilimia 75. Ghala hizo zenye uwezo wa kuhifadhi tani 1,000 kila moja zinajengwa katika mkoa wa Ruvuma katika Halmashauri za Songea (11), Madaba (9), Namtumbo (7) na Manispaa ya Songea (1). Vilevile, mradi wa ujenzi wa ghala na vihenge kupitia NFRA katika kanda za Songea, Makambako, Mbozi, Dodoma na Shinyanga umefungwa na usuluhishi kwa njia ya kidiplomasia umekamilika. 180. Kadhalika, Wakala umemtaarifu Mwanasheria Mkuu wa Serikali kuhusu hatma iliyofikiwa kwenye majadiliano kama alivyoelekeza. Wakala pia, umefuatilia ongezeko la muda wa matumizi ya mkopo 85 kutoka Poland ambapo Serikali kupitia Wizara ya Fedha imeridhia na kuwasilisha ombi hilo nchini Poland kwa kuridhia na kusaini Addendum. Pia, Mwongozo wa Usimamizi na Uendeshaji wa Ghala umekamilika na umeanza kutumika katika uendeshaji wa ghala zilizojengwa kupitia mradi wa TANIPAC. 4.3.2 Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi hadi kufikia tani 500,000 181. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 Wizara ilipanga kununua tani 400,000 za nafaka ambapo Shilingi Bilioni 14 zilizotokana na bajeti na Shilingi Bilioni 274 zilizotokana na vyanzo vya NFRA na idhini ya hazina kutumia taasisi za fedha kuchukua fedha kwa ajili ya kununua mazao. 182. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 NFRA imenunua tani 294,069.216 za nafaka na ununuzi unaendelea. Kiasi kilichonunuliwa kikijumuishwa na bakaa ya msimu wa 2022/2023 kinafanya NFRA kuhifadhi jumla ya tani 337,672.868 katika ghala zake. 4.3.3 Kuanza matumizi ya mfumo wa Crop Stock Dynamic Systems 183. Mheshimiwa Spika, moja ya changamoto kubwa inayolikabili Taifa letu ni ukosefu wa taarifa sahihi za mazao ya kilimo katika maeneo ya sokoni, ghala za kijamii na vituo vya ukaguzi wa mazao. Aidha, Serikali imekuwa ikitoa taarifa kuhusu hifadhi ya chakula inayopatikana kwa Wakala wa Taifa wa Hifadhi 86 ya Chakula (NFRA). Hata hivyo, dhana pana ya usalama wa chakula ni hifadhi iliyopo Serikalini, kwa wafanyabiashara, ghala binafsi na masoko na taarifa sahihi ya biashara ya mazao yanayoingia na yanayotoka. 184. Mheshimiwa Spika, Wizara ilipanga kuanza kutumia mfumo wa kidigiti (Crop Stock Dynamics Systems) kwa ajili ya usajili wa wafanyabiashara, masoko, ghala za umma na binafsi. 185. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, mafunzo kuhusu matumizi ya mfumo wa Crop Stock Dynamics Systems katika kukusanya bei za mazao ya kilimo katika masoko na kusajili masoko, ghala, vituo vya uuzaji na ununuzi wa mazao ya kilimo yametolewa kwa Maafisa Ugani 149 nchini. Vilevile, mafunzo hayo yalihudhuriwa na wataalam kutoka Wizara ya Viwanda na Biashara, Wizara ya Mifugo na Uvuvi, TanTrade, Kampuni ya Multics Tanzania na Ofisi ya Rais – TAMISEMI. Aidha, ghala 1,215, masoko 196 na vituo vya ukaguzi 93 vimesajiliwa katika mikoa yote na usajili unaendelea. 4.3.4 Kuratibu Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika - 2023 186. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na wadau wa Sekta ya Kilimo nchini katika mwaka 2023/2024, ilipanga kuratibu na kushiriki Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika 2023 (Africa Green Revolution Forum (AGRF) - Africa Food System Summit) kwa lengo la kuongeza uwekezaji katika Sekta ya Kilimo 87 nchini, upatikanaji wa mitaji, kukuza utalii, kuimarisha biashara ya mazao ya kilimo na teknolojia. 187. Mheshimiwa Spika, ninapenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa Serikali yetu ilikuwa mwenyeji wa Mkutano wa Mifumo ya Chakula Afrika 2023 uliofanyika tarehe 05 hadi 08 Septemba, 2023 katika Ukumbi wa Kituo cha Kimataifa cha Mikutano cha Julius Nyerere Dar es Salaam na kuhudhuriwa na washiriki 5,400 kutoka nchi 90 Duniani. Katika Mkutano huo Sekta ya Kilimo imefanikiwa kupata Dola za Marekani Milioni 600 kutoka Benki ya Dunia, Benki ya Maendeleo ya Afrika, IFAD, AGRA na USAID kwa ajili ya kutekeleza miradi ya mifumo ya chakula. 188. Mheshimiwa Spika, kupitia mkutano huo hati za makubaliano tatu (3) kwa ajili ya kushirikiana katika kuendeleza Sekta ya Kilimo zimesainiwa. Hati hizo ni; i. Hati ya Makubaliano kati ya Wizara ya Kilimo na Kampuni ya Agricom kwa ajili ya kuwezesha programu ya BBT (huduma za zana za kilimo katika mashamba ya Chinangali); ii. Hati ya Makubaliano kati ya Wizara ya Kilimo na CRDB kwa ajili ya mikopo ya kilimo himilivu (Green fund); na iii. Hati ya Makubaliano kati ya Taasisi ya Utafiti wa Kilimo Tanzania (TARI) na Taasisi ya Utafiti wa Kibaolojia na Uchumi ya Norway (Norwegean Institute Bioeconomy Research - NIBIO) katika eneo la utafiti na teknolojia za kilimo. Aidha, kiasi 88 cha Shilingi Bilioni 2.4 kimepatikana kwa ajili ya kuwezesha utafiti na uendelezaji wa teknolojia za kilimo. Picha Na. 10: Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan (katikati) akuzungumza kwenye mjadala uliowahusisha wakulima vijana kwenye Mkutano wa Jukwaa la Mifumo ya Chakula Afrika (AGRF) uliofanyika jijini Dar es Salaam mwezi Septemba 2023 89 4.3.5 Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini 189. Mheshimiwa Spika, Taifa linakabiliwa na tatizo la lishe ambapo katika kutatua tatizo hilo Serikali imekuwa ikitekeleza Mpango Kazi wa Lishe katika Kilimo (Nutrition Sensitive Agriculture Action Plan – NSAAP). Hata hivyo, Serikali imekuwa ikipokea misaada ya baadhi ya mazao yaliyoongezwa virutubishi kutoka nje ya nchi. 190. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuwezesha Maafisa Ugani kuanzisha mashamba darasa 100 na mashamba ya mfano 28; kuzalisha vipando 390,150 vya mbegu za awali za viazi lishe; kutoa mafunzo kwa wakulima 2,000 na Maafisa Ugani 725 kuhusu uzalishaji wa maharage na mahindi lishe ambayo yanatokana na mbegu zilizofanyiwa utafiti na taasisi zetu. 191. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 mashamba darasa 100 yakiwemo 50 ya maharage na 50 ya mahindi lishe yameanzishwa na maafisa ugani 50 na wakulima 2,700 wamepatiwa mafunzo kuhusu lishe bora na uzalishaji wa maharage, viazi na mahindi lishe katika mikoa ya Geita, Kagera, Mwanza, Simiyu, Mbeya, Tanga, Rukwa na Mara. Vilevile, vipando 250,000 vya mbegu za awali za viazi lishe vimezalishwa na kusambaza kwa wakulima na wakulima 2,200 kutoka mikoa ya Geita, Kagera, Mwanza, Simiyu na 90 Mara wamepatiwa mafunzo ya uzalishaji wa vipando vya viazi lishe na lishe bora. 192. Vilevile, Wizara kupitia mradi wa AGRI - Connect ilipanga kuanzisha majiko lishe 100. Hadi Aprili, 2024 majiko lishe 51 yameanzishwa katika mikoa ya Mbeya, Rungwe, Iringa na Njombe kwa lengo la kuelimisha jamii kuhusu namna ya kuandaa milo inayozingatia mahitaji ya lishe kwa watoto wadogo, wagonjwa na mama wajawazito na wanao nyonyesha. Mwongozo wa namna ya kuunda Majiko lishe katika ngazi ya jamii umekamilika na mafunzo ya namna ya kuendesha majiko lishe hayo yametolewa kwa wakulima viongozi 100 katika mikoa ya Mbeya, Rungwe, Iringa na Njombe 193. Mheshimiwa Spika, Pia, Wizara kupitia Programu ya Agri-Connect ilipanga kuanzisha miradi ya bustani katika shule za msingi 100 kutoka Mikoa ya Njombe (40) Songwe (25) na Iringa (35) kwa lengo la kuhamasisha uzalishaji na matumizi ya mazao hayo mashuleni ili kuboresha lishe. Vilevile, Wizara kupitia mradi wa Beyond Cotton ilipanga kujenga matenki matatu (3) ya kuvuna na kuhifadhi maji ya mvua kwa ajili ya kilimo cha umwagiliaji wa bustani za mboga na matunda ili kuongeza upatikanaji wa mazao hayo na kuboresha lishe miongoni mwa wakulima wa pamba. 194. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Wizara kupitia mradi wa AGRI – Connect imewezesha shule 100 kutoka mikoa ya Njombe (40) Iringa (35) na Songwe (25) kuanzisha klabu za afya na lishe ambapo kila klabu ina wanafunzi 50 (25 wa kike na 25 wa kiume). 91 Elimu ya uzalishaji na matumizi ya mazao ya kuongeza virutubishi imetolewa kwa wanafunzi 5,000 kutoka katika klabu hizo. Mbegu zilizozalishwa ni pamoja na Mahindi lishe (kilo 115) Maharage lishe (kilo 402) na viazi lishe (vipando 750,000). Aidha, shule 4 (Igingilanyi, Luganga, Kimande na Ilolo Mpya) kutoka mkoa wa Iringa zimewezeshwa kwa kuwekewa miundombinu ya umwagiliaji ili kusaidia uzalishaji wa mboga na matunda kwa lengo la kuboresha lishe kwa wanafunzi shuleni. 195. Vilevile, Wizara kupitia mradi wa Beyond Cotton imetoa mafunzo ya lishe kwa nadharia na vitendo katika SACCOS tisa (9) katika Wilaya za Misungwi (3), Magu (3) na Kwimba (3). Aidha, katika kujihakikishia upatikanaji wa maji kwa ajili ya uzalishaji wa mboga na matunda, imekamilisha ujenzi wa matenki tisa (9) ya kuvunia maji ya mvua katika shule tatu (3) za msingi zilizopo Wilaya za Misungwi, Magu na Kwimba “Ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa ili kulinda jamii yetu Wizara itaendelea kuwekeza kwenye eneo la utafiti na uzalishaji wa mbegu zilizoongezewa virutubishi ili kutosheleza mahitaji ya mbegu hizo nchini. Aidha, baada ya kujitosheleza kwa upatikanaji wa mbegu hizo, Wizara ya Kilimo haitaruhusu mazao yaliyoongezewa virutubishi kutoka nje ya nchi kuingia ndani ya nchi na kusambazwa”. 92 4.4 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko, Mitaji na Mauzo ya Mazao nje ya Nchi 4.4.1 Kujenga miundombinu ya masoko ya mazao ya kilimo 196. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 4.75 zilitengwa kwa ajili ya kutekeleza yafuatayo: Ujenzi wa Masoko ya Kimkakati 197. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuendeleza ujenzi wa masoko matano (5) ya kimkakati yaliyokuwa chini ya mradi wa DASIP katika Halmashauri za Kahama (Busoka), Ngara (Kabanga), Kyerwa (Nkwenda na Murongo), na Tarime (Sirari). Hadi Aprili, 2024 zabuni kwa ajili ya ujenzi wa masoko ya Kahama (Busoka), Ngara (Kabanga), Kyerwa (Murongo) na Tarime (Sirari) zipo katika hatua ya tathmini. Aidha, zabuni kwa ajili ya soko la Kyerwa (Nkwenda) imetangazwa. Ujenzi wa masoko hayo utawezesha kuendeleza biashara ya mazao ya mchele, muhogo (Busoka); ndizi na maharage (Nkwenda); ndizi na parachichi (Kabanga); ndizi na viazi mviringo (Murongo); na mchele na mahindi (Sirari) katika mipaka ya nchi za Uganda, Kenya, Rwanda na Burundi. Ujenzi wa Vituo vya Masoko (Market sheds) 198. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kujenga vituo vitatu (3) vya masoko ya kilimo (market sheds) ili kuwezesha wakulima kukusanya na kuuza mazao yao sehemu rasmi inayotambulika na mamlaka husika. Hadi Aprili, 2024, mkataba wa ujenzi wa masoko ya Endashangwet (Karatu), Kibakwe (Mpwapwa), Losirwa (Monduli), 93 Ushirika na Parking (Nzega mji) umewasilishwa kwa mwanasheria Mkuu wa Serikali kwa ajili ya upekuzi. Kuimarisha COPRA na kuiwezesha CPB kununua mazao 199. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 Wizara ilipanga kuiwezesha Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko (Cereal and Other Produce Regulatory Authority - COPRA) kuimarisha usimamizi wa uhifadhi na biashara ya mazao ya nafaka na mazao mchanganyiko ili kukidhi vigezo vya soko. Vilevile, Wizara ilipanga kuiwezesha Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (Cereal and Other Produce of Board – CPB) kununua tani 115,000 za mazao ya mahindi, mpunga, ngano, maharage, alizeti na mtama mweupe. 200. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Mkurugenzi Mkuu wa COPRA ameteuliwa; Muundo wa Taasisi umepitishwa na kikao cha Kamati ya Rais ya Utekelezaji (Presidential Implementation Committee - PIC); COPRA imetambuliwa na kusajiliwa na Ofisi ya Msajili wa Hazina kwa namba TR 267; Bodi ya Wakurugenzi wa COPRA imezinduliwa; Nembo ya COPRA imezinduliwa na imeanza kutumika; Notisi ya kutangaza Mazao Mchanganyiko yatakayosimamiwa na COPRA imetolewa kwenye Gazeti la Serikali; Rasimu ya Kanuni na Miongozo kwa ajili wa usimamizi vimeandaliwa; na COPRA kwa kushirikiana na Bodi ya Usimamizi wa Stakabadhi za Ghala, Tume ya Maendeleo ya Ushirika Tanzania pamoja na Soko la Bidhaa Tanzania (Tanzania Mercantile Exchange - 94 TMX) imeanza kutoa miongozo ya kusimamia biashara ya nafaka na mazao mchanganyiko. 201. Kadhalika, CPB imenunua tani 49,331.89 za nafaka na mazao mengine kutoka kwa wakulima zinazojumuisha mahindi tani 44,352.28, mtama tani 56.74, mpunga tani 1,754.05, ngano tani 2,443.74 na maharage tani 211. Vilevile, Serikali ya Tanzania kupitia CPB kwa kushirikiana na WFP inaendelea kusindika mahindi kwa ajili ya kuzalisha unga wa kupeleka nchini Malawi. Aidha, Wizara ipo katika hatua za mwisho za majadiliano na Serikali za Zambia, Zimbabwe na Malawi kuwauzia mahindi kupitia NFRA na CPB. “Serikali inatoa rai kwa wafanyabiashara wa mazao nchini kuuza mazao ya chakula katika nchi hizo kutokana na fursa ya soko la mazao hayo” 202. Mheshimiwa Spika, ili kuwezesha upatikanaji wa bei nzuri ya mazao yanayozalishwa nchini, Wizara kupitia Bodi ya Chai Tanzania imeanzisha mnada wa chai ambapo katika mnada wa kwanza uliofanyika tarehe 13 Novemba, 2023 kilo 31,294 ziliuzwa kwa bei ya wastani wa Dola za Marekani 0.77 kwa kilo. Aidha, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania imesimamia utiaji saini wa mikataba ya uzalishaji baina ya wanunuzi na wakulima ambapo mikataba ya kuzalisha kilo 213,077,306 imesainiwa msimu wa kilimo 2023/2024. 95 4.4.2 Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi wa mazao ya kilimo 203. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 28.23 kwa ajili ya kutekeleza yafuatayo: Ujenzi wa Vituo Jumuishi 204. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, ilipanga kujenga Vituo Jumuishi (common use facilities) vitatu (3) vya kukusanya, kuchambua, kupanga madaraja, kufungasha na kusafirisha mazao ya bustani katika mikoa ya Iringa, Kilimanjaro na Dar es Salaam. Vituo hivyo, vitawezesha kupunguza upotevu wa mazao ya bustani, kuongeza ubora na mauzo ya mazao hayo ndani na nje ya nchi. Hadi Aprili, 2024 mkataba wa ujenzi wa vituo jumuishi vya Iringa – Mufindi (1) na Mbeya – Rungwe (1) umewasilishwa Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali kwa ajili ya upekuzi. Ujenzi wa Kiwanda cha Kusindika Zabibu Ghafi 205. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kujenga kiwanda chenye uwezo wa kusindika zabibu tani 200 kwa mwaka ambazo zitazalisha mchuzi wa zabibu lita 150,000 katika Mkoa wa Dodoma ili kuongeza thamani ya zao la zabibu, kupunguza upotevu na kuwaongezea wakulima soko. Hadi Aprili, 2024 ujenzi wa kiwanda cha kusindika zabibu katika mkoa wa Dodoma umefikia wastani wa asilimia 60. 96 Ujenzi wa Kiwanda cha Kubangua Korosho 206. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Korosho katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuiwezesha Sekta binafsi kujenga kiwanda cha kubangua korosho. Hadi Aprili, 2024 Bodi imeanzisha Kongani ya Viwanda katika eneo lenye ukubwa wa ekari 1,572 lililopo kijiji cha Maranje, Wilaya ya Nanyamba mkoani Mtwara ambapo eneo la ekari 373 limefanyiwa tathmini, fidia imelipwa kwa wananchi wanaohusika na eneo hilo limesafishwa na maandalizi ya kuanza kuweka miundombinu ya barabara, maji na umeme yanaendelea. Aidha, ubanguaji wa korosho umeongezeka kutoka tani 11,976 msimu wa 2022/2023 hadi tani 26,656 msimu wa 2023/2024. Ujenzi wa Kituo Mahiri Cha Usimamizi wa Mazao 207. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia mradi wa TANIPAC katika mwaka 2023/2024 ilipanga kukamilisha ujenzi wa Kituo Mahiri cha Usimamizi wa Mazao Baada ya Kuvuna (Mtanana – Kongwa) na Maabara Kuu ya Kilimo Jijini Dodoma. Hadi Aprili, 2024 ujenzi wa Kituo Mahiri Cha Usimamizi wa Mazao baada ya kuvuna umefikia wastani wa asilimia 95 na ujenzi wa Maabara kuu ya Kilimo umefikia asilimia 48. Kukamilika kwa miundombinu hiyo kutawezesha usambazaji wa teknolojia bora za usimamizi wa mazao baada ya kuvuna nchini. Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko 208. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia CPB katika mwaka 2023/2024, ilipanga kusindika mahindi tani 40,500; kukamua alizeti tani 5,000; kukoboa 97 mpunga tani 20,000; kusindika ngano tani 15,000; na kuchakata korosho tani 115 kwa ajili ya kuzalisha jibini (cashewnut butter). Hadi Aprili, 2024 Bodi imesindika mahindi tani 3,112.36, mafuta ghafi ya alizeti tani 47.20, mpunga tani 1,001.99, ngano tani 79.63 na siagi ya korosho tani 0.20 na usindikaji unaendelea. 4.4.3 Kuongeza mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi 209. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuongeza mauzo ya mazao mbalimbali kwa asilimia tano (5) kufikia Dola za Marekani Bilioni 1.457. Pamba kutoka Dola za Marekani Milioni 227.1 hadi Dola za Marekani Milioni 238.46 na tumbaku kutoka Dola za Marekani Milioni 355 hadi Dola za Marekani Milioni 372.75. Vilevile, katika kufungua masoko nje ya nchi Wizara ilipanga kuboresha maabara za afya ya mimea za TPHPA ili ziweze kupata ithibati na kuwezesha kutoa vyeti vya ubora vinavyokubalika kimataifa. 210. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi yameongezeka kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.2 mwaka 2019/2020 hadi Dola za Marekani Bilioni 2.3 mwaka 2022/2023 sawa na ongezeko la asilimia 91.7 kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na. 11. Ongezeko hilo limechangiwa na mauzo ya Kahawa, Tumbaku, Korosho, Mchele, ufuta, mazao jamii ya mikunde na mazao ya bustani. Ongezeko la mauzo kwa baadhi ya mazao ni kama ifuatavyo:- 98 i. Mauzo ya parachichi yameongezeka kutoka tani 17,711.49 zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 51 mwaka 2021/2022 hadi tani 26,826.30 zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 77.3 mwaka 2022/2023; ii. Mauzo ya pamba nje ya nchi yameongezeka kutoka tani 32,608.8 zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 15.6 mwaka 2021/2022 hadi tani 65,771.38 zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 33.5 mwaka 2022/2023; na iii. Mauzo ya tumbaku nje ya nchi yameongezeka kutoka tani 8,376.8 zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 35.2 mwaka 2021/2022 hadi tani 32,587.29 zenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 142.4 mwaka 2022/2023. 211. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA kwa kushirikiana na FAO na EU imempata mkandarasi wa ukarabati wa maabara katika vituo 36 vya mipakani ikiwemo maabara ya Kurasini, Tengeru na TPHPA makao makuu. Vilevile, zabuni za ununuzi wa vifaa vya maabara `kwa ajili ya kuboresha maabara za afya ya mimea za Kurasini, Kibaha, Tengeru na TPHPA makao makuu ili ziweze kupata ithibati na kuwezesha kutoa vyeti vya ubora vinavyokubalika kimataifa zimetangazwa. 212. Kadhalika, maabara ya TPHPA makao makuu Arusha imepata ithibati ya Kimataifa ya ISO/IEC 17025:2017 kwa ajili ya kupima viwango vya mabaki ya kemikali kwenye mazao. Pia, kufuatia hatua za Serikali 99 za kufungua soko la parachichi nchini China, zao hilo linatarajiwa kuanza kuuzwa China kuanzia Mei, 2024. Kadhalika, taratibu za ufunguzi wa masoko ya mazao mengine ikiwemo soko la tangawizi nchini Marekani, soko la pilipili na mahindi nchini China na soko la ndizi (plantain) nchini Afrika Kusini zinaendelea. 4.4.4 Kuimarisha upatikanaji wa mitaji (Agricultural finance) 213. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania (TADB) katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuongeza idadi ya taasisi za fedha zinazotumia mfuko wa dhamana kutoka taasisi 15 hadi 21 ili kurahisisha utoaji wa mikopo; kuwezesha miradi mipya 40, ununuzi wa matrekta 42 pamoja na combine harvesters 10; kutoa mikopo ya pembejeo kwenye miradi 20 ya kilimo; na kuwajengea uwezo wakulima wadogo 1,400 kuhusu elimu ya fedha. Hadi Aprili, 2024 utekelezaji umefikia hatua zifuatazo. 214. Mheshimiwa Spika, taarifa ya Benki Kuu ya mwaka 2023 imeonesha kuwa jumla ya mikopo iliyotolewa na taasisi za fedha nchini ni Shilingi Trilioni 33.159 ilitolewa. Kati ya hiyo, Shilingi Trilioni 3.317 ilitolewa kwenye Sekta ya Kilimo sawa na asilimia 10 ya mikopo yote. Miongoni mwa taasisi za fedha zilizotoa mikopo hiyo ni TADB Shilingi Bilioni 138.119, CRDB Shilingi Trilioni 1.41 na NMB Shilingi Trilioni 1.7 na kiasi kilichobaki kimetolewa na taasisi nyingine za fedha. 100 215. Kadhalika, TADB imeongeza taasisi mbili (2) za fedha zinazotumia mfuko wa dhamana ambazo ni Self Micro Finance na Exim Bank Tanzania. Hatua hiyo, imewezesha utoaji wa mikopo yenye thamani ya Shilingi Bilioni 138.119 kwenye Sekta ya Kilimo Mazao kwa njia ya moja kwa moja na Shilingi Bilioni 41.817 kupitia mfuko wa dhamana ya mikopo kwa wakulima wadogo. Kupitia mikopo hiyo, TADB imewezesha miradi mipya 31 sawa na asilimia 77.5 ya lengo la miradi 40. Aidha, TADB imewezesha ununuzi wa magari mawili (2) ya baridi, matrekta 44, combine harvesters 20 na power tiller 150 216. Vilevile, imetoa mafunzo kuhusu elimu ya fedha kwa wakulima 1,851 sawa na asilimia 132.2 ya lengo la wakulima 1,400; kuzindua huduma ya mikopo kwa wanawake na vijana; na kampeni ya kuwashawishi vijana kushiriki katika kilimo. 217. Mheshimiwa Spika, kutokana na changamoto ya uwepo wa madeni chechefu, Serikali imeboresha utendaji wa Mfuko wa Pembejeo za Kilimo (AGITF) kwa kumteua Mtendaji Mkuu mpya wa Mfuko na kuanza kukusanya fedha za madeni zilizotolewa taarifa na Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG). Hadi Aprili, 2024 mfuko umekusanya Shilingi 1,526,164,540.96. Kati ya kiasi hicho, Shilingi 1,450,873,342.05 ni marejesho ya fedha ya mikopo (principal) na Shilingi 75,291,198.91 ni riba ya mikopo. Vilevile, ili kuongeza ufanisi wa upatikanaji wa mikopo AGITF imeingia mkataba wa makubaliano ya mashirikiano na TADB na Benki ya Ushirika. 101 218. Mheshimiwa Spika, kwa kipekee ninapenda kuishukuru Wizara ya Fedha, Benki Kuu na Wizara ya Mipango na Uwekezaji kukubali kama Taifa kuanza kuandaa Sera ya mikopo na Sera ya Bima katika Sekta ya Kilimo na bima ya kilimo. Kukamilika kwa sera hizo kutatoa mwongozo utakaopunguza masharti ya mikopo kwa sekta za uzalishaji ikiwemo kilimo. Vilevile, bima ya mazao itawezesha wakulima kupata fidia zinazotokana na majanga katika kilimo. 4.5 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika (Strengthening Cooperative Development) 219. Mheshimiwa Spika, Tume katika mwaka 2023/2024 ilipanga kuimarisha usimamizi na udhibiti wa Vyama vya Ushirika, kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara, kuimarisha na kupitia upya mifumo ya upatikanaji wa viongozi wa Vyama vya Ushirika na kuendelea kupitia upya Sheria ya Vyama vya Ushirika Na.6 ya Mwaka 2013. 220. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa hadi Aprili, 2024 yafuatayo yametekelezwa:- 4.5.1 Kuimarisha Usimamizi na Udhibiti wa Vyama vya Ushirika 221. Mheshimiwa Spika, Tume ya Maendeleo ya Ushirika ilipanga kuratibu uanzishwaji wa Benki ya Taifa ya Ushirika kwa kuhamasisha ununuaji wa hisa ili kupata mtaji wa Shilingi Bilioni 20; kuratibu uanzishwaji wa Mfuko wa Bima ya Akiba na Amana za 102 wanachama wa SACCOS utakaotumika kama kinga ya akiba na amana za wanachama. 222. Mheshimiwa Spika, Tume imeendelea kuratibu uanzishwaji wa Benki ya Taifa ya Ushirika kwa kuhamasisha ununuaji wa Hisa. Hadi Aprili 2024, Hisa zimeongezeka kutoka Shilingi Bilioni 4.7 mwaka 2022/2023 hadi Shilingi Bilioni 17.1 sawa na asilimia 85.5 ya mtaji hitajika wa shilingi Bilioni 20. 223. Katika mtaji uliopatikana, Vyama vya Ushirika vimewekeza jumla ya Shilingi Bilioni 8.6 sawa na asilimia 84.31 ya kiasi cha Shilingi Bilioni 10.2 kilichotengwa kwa ajili ya Vyama vya Ushirika kuwekeza na kumiliki Hisa kwa asilimia 51. Aidha, kampuni, taasisi na watu binafsi zimewekeza kiasi cha Shilingi Bilioni 8.5 sawa na asilimia 86.73 ya kuwekeza Shilingi Bilioni 9.8. 224. Mheshimiwa Spika, Tume imeendelea kuratibu uanzishwaji wa Mfuko wa Bima ya Akiba na Amana za wanachama wa SACCOS ambapo kwa kushirikiana na wadau imeandaa rasimu ya Kanuni zinazosimamia Vyama vya Ushirika wa Kifedha ambazo zimejumuisha masuala ya uanzishwaji, uendeshaji, usimamizi na ukaguzi wa mfuko wa Kinga ya Akiba na Amana za Wanachama (SDGS). Lengo la kanuni hizo ni kuwezesha usimamizi na ukaguzi wa mfuko kama takwa la Kisheria. 225. Mheshimiwa Spika, Tume ilipanga kuweka mifumo rasmi na jumuishi ya biashara na masoko kwa mazao mchanganyiko ambayo hayana bodi za 103 usimamizi na kuhamasisha matumizi ya mizani ya kidigiti kwa mazao yenye mifumo rasmi ya biashara. 226. Hadi Aprili, 2024 Tume kwa kushirikiana na Bodi ya Usimamizi wa Ghala, Soko la Bidhaa Tanzania na wadau wengine imeratibu na kusimamia mauzo ya mazao ya wakulima kupitia Mfumo wa Stakabadhi za Ghala. Jumla ya tani 1,656,410.28 za mazao zenye thamani ya Shilingi 1,977,744,859,472.50 zilikusanywa na kuuzwa kupitia mfumo rasmi wa Ushirika ikilinganishwa na tani 1,841,363.98 zilizouzwa kwa thamani ya Shilingi 1,755,121,090,813 mwaka 2022/2023. Thamani ya mauzo imeongezeka kwa asilimia 12.7 kutoka Shilingi 1,755,121,090,813 mwaka 2022/2023 hadi Shilingi 1,977,744,859,472.50 mwaka 2023/2024 kama inavyoonekana kwenye Kiambatisho Na. 12. 227. Mheshimiwa Spika, Tume imesimamia upatikanaji wa Mizani ya Kidigiti 1,178 yenye thamani ya Shilingi 3,534,000,000.00 kupitia Vyama Vikuu vya Ushirika vya KCU (1990) Ltd, KDCU Ltd, KACU Ltd na Ushirika wa mradi wa pamoja wa korosho (KCJE) Ltd. Mizani hiyo imesambazwa kwenye Vyama vya Ushirika vya Msingi (AMCOS) vinavyojishughulisha na mazao ya kahawa, korosho, ufuta, soya, mbaazi, kakao na tumbaku katika Mikoa ya Kagera, Lindi, Mbeya, Tabora, Mtwara, Ruvuma na Pwani. 104 Picha Na.11: Mizani ya Kidigiti inayotumiwa na Vyama vya Ushirika kupima mazao 228. Mheshimiwa Spika, Tume ilipanga kusimamia na kudhibiti Vyama vya Ushirika kwa kukagua vyama 7,300; kuwajengea uwezo Maafisa Ushirika, viongozi na watendaji wa Vyama vya Ushirika; na kusambaza na kusimamia matumizi ya Mfumo wa Usimamizi wa kielektroniki wa Vyama vya Ushirika (MUVU). 229. Hadi Aprili, 2024 Vyama vya Ushirika 3,679 sawa na asilimia 50.4 ya lengo la vyama 7,300 vimekaguliwa. Ukaguzi huo umebaini baadhi ya vyama havijatambua na kuthaminisha mali kama Sheria inavyoelekeza, uandishi mbovu wa vitabu vya hesabu na baadhi ya viongozi wa vyama kukosa uadilifu. 105 Vilevile, Tume imetoa mafunzo kuhusu ukaguzi na usimamizi wa vyama, maadili, rushwa, afya ya akili na udhibiti wa msongo wa mawazo kwa maafisa ushirika 57 kutoka katika mikoa ya Tabora, Katavi, Rukwa, Mbeya na Njombe. Aidha, katika kuimarisha uwezo wa viongozi na watendaji wa kusimamia Vyama vya Ushirika Tume kwa kushirikiana na TFC, SCCULT COASCO na MoCU imetoa mafunzo kuhusu uandishi wa vitabu vya hesabu na mfumo wa MUVU kwa wanachama 40,253, viongozi 5,553 na watendaji 7,517. 230. Hatua mbalimbali zimechukuliwa ikiwemo kuunda kamati za elimu za mikoa zinazojumuisha COASCO, MoCU na Ofisi za Warajis wasaidizi wa mikoa ambazo zitatoa mafunzo kwa vyama, Kuziondoa Bodi na Watendaji madarakani na baadhi ya taarifa za Vyama kuwasilishwa TAKUKURU na Jeshi la Polisi kwa lengo la kuchukua hatua za kisheria kwa wahusika hususan kwenye maeneo ya wizi, ubadhilifu na rushwa kwa fedha na mali zingine za Vyama. 231. Mheshimiwa Spika, Tume imesajili wanachama 1,492,838 na vyama vya ushirika 6,183 katika mfumo wa MUVU kati ya vyama 7,522 vilivyo kwenye Daftari la Usajili wa Vyama. Lengo la usajili huo ni kuimarisha usimamizi, kuboresha ufanisi na kurahisisha upatikanaji wa takwimu sahihi kwa ajili ya mipango mbalimbali ya maendeleo katika kukuza sekta ya Ushirika kwa ujumla. Aidha, mfumo huo umeunganishwa na Mfumo Mkuu Unganishi wa Serikali (GovESB), Mfumo wa Mizani ya Kielektroniki wa Upimaji wa Mazao (Mkulima Hub), Mfumo Jumuishi wa Usimamizi wa Rasilimali (ERMS), Mfumo wa 106 Ukusanyaji wa Malipo ya Serikali Kielektroniki (GePG) na Mfumo wa Usajili wa Watu kwa njia ya Mtandao chini ya Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (NIDA). 232. Kadhalika, Tume imetoa mafunzo kuhusu matumizi ya Mfumo wa MUVU kwa Maafisa ushirika 104 na Watendaji wa Vyama 1,243 kutoka vyama 874 vya mikoa ya Dar es Salaam, Songwe, Mwanza, Kagera, Tabora, Lindi, Mara na Kigoma. 233. Mheshimiwa Spika, COASCO ilipanga kukagua Vyama vya Ushirika 5,000 ambapo hadi Juni, 2023 Vyama 3,911 vimekaguliwa sawa na asilimia 78 ya lengo. Kati ya vyama vilivyokaguliwa, vyama 479 (asilimia 12.25) vilipata hati inayoridhisha, vyama 2,475 (asilimia 63.28) vilipata hati yenye shaka, vyama 830 (asilimia 21.22) vilipata hati mbaya na vyama 127 vilipata hati isiyo na maoni (asilimia 3.25). 4.5.2 Kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha Kibiashara 234. Mheshimiwa Spika, Tume ilipanga kuratibu uanzishwaji wa viwanda ikiwemo kiwanda cha kubangua korosho cha TANECU Ltd na Kiwanda cha vifungashio kinachojengwa na SONAMCU Ltd; kuratibu ufufuaji wa vinu vya kuchakata pamba vya Sola (Simiyu), Mugango na Buyagu (Mara) na Manawa (Mwanza); na kuimarisha uwekezaji wa mali za ushirika katika uzalishaji kwa kuvijengea uwezo Vyama vya Ushirika na kufuatilia na kutambua mali za Vyama vya Ushirika. 107 235. Mheshimiwa Spika, Tume imewezesha uanzishwaji wa viwanda vipya viwili (2) ikiwemo cha kukamua mafuta ya Mbegu cha Chama cha RUNALI na cha kubangua korosho cha TANECU LTD ambacho kinaendelea kukamilishwa. Aidha, kiwanda cha kuchambua na kuchakata pamba cha SOLA (SIMCU Ltd Simiyu) kimefufuliwa. Ufufuaji na uanzishwaji wa viwanda hivyo umefanya jumla ya viwanda vinavyomilikiwa na Vyama vya Ushirika kufikia 328. Picha Na.12: Kiwanda cha kubangua korosho cha chama cha ushirika cha TANECU kilichopo katika mkoa wa Mtwara 236. Kadhalika, Vyama Vikuu na Miradi ya Pamoja 63 na SACCOS 79 zenye Leseni zimefanya utambuzi wa mali 647 zisizohamishika zenye thamani ya Shilingi 108 5,124,287,849,967 kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 10. Jedwali Na. 10: Mali za Vyama Zilizothaminishwa mwaka 2023/2024 Na AINA YA MALI IDADI THAMANI 1 Majengo 158 1,423,311,498,653.00 2 Mashamba 54 253,294,188,419.00 3 Viwanda 6 69,405,899,425.00 4 Mashine na Mitambo 78 46,515,741,590.00 5 Viwanja 122 176,947,668,429.00 6 Vyombo vya Moto 134 35,533,816,677.00 7 Maghala 52 76,398,170,042.00 8 Mali zisizoshikika 43 3,042,880,866,732.00 JUMLA KUU 647 5,124,287,849,967.00 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2024 237. Mheshimiwa Spika, Tume ilipanga kuhamasisha watu 20,000 (wanawake, vijana na watu wenye ulemavu) kuanzisha au kujiunga na vyama vya Ushirika kwenye Sekta mbalimbali ikiwemo kilimo, mifugo, uvuvi, madini, usafirishaji na uchukuzi pamoja na ushirika wa fedha; na kujengea uwezo Vyama vya Ushirika 121 kujitafutia pembejeo, masoko na miundombinu ya kuhifadhi mazao. 238. Hadi Aprili, 2024 Vyama vya Ushirika vya mbogamboga 41 vyenye jumla ya wanachama 2,157 vimesajiliwa katika mikoa ya Arusha (14), Mbeya (4), Njombe (5), Manyara (3), Iringa (10), Kilimanjaro (2) na Songwe (3). Vilevile, Vyama vya Ushirika nane (8) vya vijana vimesajiliwa katika mikoa ya Rukwa (1), Singida (4), Kilimanjaro (1) na Dodoma (2). Aidha, Wananchi 1,516 waliopo kwenye makundi maalum wamehamasishwa kujiunga na ushirika. 109 4.5.3 Kuimarisha na kupitia upya Mifumo ya Upatikanaji wa Viongozi wa Vyama vya Ushirika 239. Mheshimiwa Spika, Tume ilipanga kuimarisha usimamizi wa rasilimali watu katika Vyama vya Ushirika kwa kupitia upya sifa za watendaji katika Vyama vya Ushirika na kuratibu ajira zote katika vyama. 240. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Tume ilifanya ukaguzi wa sifa za watendaji wakuu (Leadership Audit) wa Vyama Vikuu vyote vya Mazao na miradi ya pamoja 50 na kubaini kuwa asilimia 65 ya watendaji hawakuwa na sifa za kiongozi katika nafasi zao. Kutokana na hali hiyo, Tume ilivielekeza vyama kuajiri watendaji wenye sifa. Tume imetoa maelekezo ikiwemo vyama kuajiri viongozi wenye sifa stahiki, na viongozi wa Vyama wasio na sifa wakiwemo wahasibu wakuu ambao hawana CPA kujiendeleza ndani ya miaka mitatu (3). 241. Mheshimiwa Spika, Tume imeandaa Taratibu za Msingi za Uendeshaji (Standard Operating Procedures) tatu (3) ambazo ni Usimamizi wa Rasilimali Watu kulingana na Taratibu za Usimamizi wa Ajira, Taratibu za Uendeshaji wa Mashauri ya Kinidhamu Pamoja na Taratibu za Upunguzaji Kazi Wafanyakazi kwa Sababu za Kiuendeshaji (Termination based on operational requirements). Aidha, Tume imewezesha upatikanaji wa watendaji wakuu wa Vyama Vikuu Vitatu (3) vya NCU, SHIRECU na SIMCU ambao ni watumishi wa Umma ili kuimarisha uwezo wa 110 kiutendaji wa vyama hivyo. Watumishi hao wamehamishiwa katika vyama hivyo kwa utaratibu wa kushikizwa kwa muda (Secondment). 242. Kadhalika, Tume imeendelea kusimamia upatikanaji wa watendaji wakuu wenye sifa stahiki kwa Vyama vingine vya Ushirika vya IGEMBENSABO, PMCU, ACU, KICU, KYECU, CHUTCU, SORECU, TAMCU, MAMCU, TANECU, RIVACU, SIFACU na LATCU. 4.5.4 Kuendelea Kupitia upya Sheria ya Vyama vya Ushirika Na.6 ya Mwaka 2013 243. Mheshimiwa Spika, Tume ilipanga kupitia na kuboresha Sheria ya Vyama vya Ushirika Na. 6 ya Mwaka 2013 ili iweze kuendana na wakati. Hadi Aprili, 2024 Tume imekamilisha mapitio ya Rasimu ya Sheria ya Vyama vya Ushirika Na.6 ya mwaka 2013 ili kuimarisha usimamizi na udhibiti wa Ushirika na kutatua changamoto za Vyama vya Ushirika. 244. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume imekamilisha mapitio ya Rasimu ya Sera ya Maendeleo ya Ushirika ya mwaka 2002 kwa kujumuisha maoni mbalimbali ya wadau na kuhakikisha kuwa rasimu ya Sera inaakisi mwelekeo wa sasa wa ushirika. 111 MAENEO MENGINE MUHIMU YALIYOTEKELEZWA NA WIZARA i. Urasimishaji, Uboreshaji na Uendeshaji wa Shughuli za Kilimo 245. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, ilipanga kufanya tathmini ya mahitaji ya taasisi za Wizara ya Kilimo ili kuziunganisha itakapohitajika; kuimarisha usajili wa wadau wa kilimo ikiwa ni pamoja na wafanyabiashara wa mazao ya kilimo na watoa huduma nyingine katika shughuli za kilimo ikiwa ni pamoja na huduma za ugani na bima ya mazao. 246. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Serikali imekamilisha tathmini ya utendaji wa taasisi mbalimbali ikijumuisha taasisi za Sekta ya Kilimo nchini. Kwa upande wa Sekta ya Kilimo tathmini hiyo ilipendekeza kuunganishwa kwa taasisi za utafiti wa Chai (TRIT), Utafiti wa Tumbaku (TORITA) na Utafiti wa Kahawa (TaCRI) kuwa sehemu ya muundo wa Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI) bila kuathiri majukumu ya msingi ya taasisi hizo; Bodi ya Chai Tanzania kuunganishwa na Wakala wa Maendeleo ya Wakulima Wadogo wa Chai (TSHTDA) ili kuwa bodi moja (Bodi ya Chai); na Bodi ya Pareto kufutwa na majukumu yake kuhamishiwa katika Mamlaka ya Udhibiti wa Nafaka na Mazao Mchanganyiko (COPRA). 247. Kadhalika, wakulima 3,910,556, waingizaji wa mbolea 31 na mawakala wa mbolea 4,167 wamesajiliwa kwenye mfumo wa kidigiti kwa ajili ya kupata ushauri 112 wa kitaalam ikiwemo kupata taarifa za pembejeo za kilimo. ii. Kuongeza Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi 248. Mheshimiwa spika, ili kuongeza uhimilivu wa kilimo kutokana na changamoto za mabadiliko ya tabianchi Wizara ilipanga kuhuisha Mpango wa Kuhimili mabadiliko ya tabianchi katika Sekta ya Kilimo pamoja na kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Mazingira ambapo maeneo mbalimbali yametekelezwa. 249. Mheshimiwa spika, hadi Aprili, 2024 tathmini ya athari za mazingira na jamii imefanyika katika mradi wa mifumo himilivu ya chakula pamoja na mashamba makubwa ya pamoja ya BBT na Kituo cha mafunzo ya wakulima cha Bihawana. Mashamba yaliyofanyiwa tathmini ni pamoja na Ikang’asi, Mapogoro, Ndogowe, Chinangali pamoja na Kituo cha Bihawana, ambapo vyeti vinne (4) vya tathmini ya mazingira na jamii vya mashamba hayo vimepatikana. 250. Vilevile, elimu kuhusu kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi, masoko, utunzaji wa mazingira na miundombinu ya umwagiliaji ilitolewa kwa vijana 57 waliopo katika programu ya BBT. Pia, ulifanyika ufuatiliaji wa ujumuishwaji wa masuala ya mazingira na kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi katika bajeti na mipango ya Halmashauri za Itigi, Iramba, Manyoni na Ikungi ambapo ilibainika masuala hayo kuzingatiwa. 113 251. Mheshimiwa spika, Wizara kupitia mradi wa mifumo himilivu ya chakula imeanzisha madawati ya kusimamia masuala ya mazingira na jamii kwenye taasisi za TARI, ASA na TOSCI pamoja na mfumo wa kushughulikia malalamiko kuanzia ngazi ya jamii hadi Wizara. Aidha, Wizara inaandaa Mfumo wa Usimamizi wa Mazingira na Kijamii (ESMF) na Mpango Husishi wa Usimamizi wa Wadudu (IPMP) kwenye mradi wa kuwezesha Upatikanaji wa Pembejeo za Kilimo Tanzania ili kuhakikisha mradi unatekelezwa kwa kuzingatia hifadhi ya mazingira. Pia, Wizara kupitia mradi huo imetoa mafunzo kuhusu utunzaji wa mazingira kwa Maafisa mazingira na kilimo katika Halmashauri 56 zinazotekeleza mradi. 252. Mheshimiwa spika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji imekamilisha tathmini ya athari za mazingira na jamii kwenye miradi 29 kwa ajili ya kuanza ujenzi wa skimu za umwagiliaji na mabwawa. Vilevile, Wizara kupitia Programu ya Uhimilivu wa Mifumo ya Chakula Tanzania imeandaa mipango ya Usimamizi wa Mazingira na jamii (ESMPs) katika skimu za umwagiliaji 23 ili kuwezesha uhifadhi wa mazingira. 253. Vilevile, Wizara kupitia Mradi wa Kuboresha Usimamizi wa Maliasili na Kukuza Utalii Kusini mwa Tanzania (REGROW) imetoa mafunzo kuhusu matumizi sahihi ya viuatilifu na mfumo wa kuwasilisha na kushughulikia malalamiko kwa wakulima 182 kwenye skimu za Gonakuvagogolo, Chosi, Herman, Makangarawe, Mbuyuni Kimani, Madibira, Matebete, Isenyela na Uturo katika mkoa wa Mbeya. 114 254. Pia, Wizara kupitia TARI imesambaza jumla ya miche 10,209 ya mazao ya miti ya kudumu ya mazao ya korosho, parachichi, michikichi, minazi, maembe, machungwa na miti ya matunda mbalimbali kwa wakulima 3,300 katika mikoa ya Tabora, Mbeya, Singida, Shinyanga na Simiyu kwa ajili ya kupunguza, kukabiliana na kuhimili mabadiliko ya tabianchi nchini. iii. Jinsia 255. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, ilipanga kuwajengea uwezo watumishi wa Wizara katika ngazi ya viongozi na wataalam kwa kuwapatia mafunzo kuhusu masuala ya kijinsia; kufanya uchambuzi wa masuala ya jinsia katika Sekta ya Kilimo; na kuandaa mwongozo utakaowezesha kuandaa miradi itakayozingatia masuala ya jinsia katika udhibiti wa sumukuvu kwa lengo la kuleta ufanisi na udhibiti endelevu. 256. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Wizara imewajengea uwezo watumishi 67 wa Wizara katika ngazi ya viongozi na wataalam kwa kuwapatia mafunzo kuhusu masuala ya kijinsia. Vilevile, imeandaa Mwongozo wa Kujumuisha Masuala ya Jinsia katika mradi wa Kudhibiti Sumukuvu na kutoa mafunzo kuhusu ujumuishaji na uzingatiaji wa masuala ya jinsia katika mnyororo wa thamani wa mazao ya alizeti, ngano na mpunga kwa Halmashauri 57. Pia, Uchambuzi wa Kijinsia katika mikoa 14 inayotekeleza Mradi wa TAISP kwenye mnyororo wa thamani wa alizeti, ngano na mpunga kwa lengo la kubaini hali 115 halisi, changamoto na fursa za kijinsia zilizopo unaendelea. iv. VVU na UKIMWI 257. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2023/2024, ilipanga kuendelea kutoa huduma ya lishe na dawa kwa watumishi wanaoishi na VVU na UKIMWI; kuendelea kutoa elimu ya VVU, UKIMWI na magonjwa sugu yasiyoambukiza (MSY) na kuweka vifaa kinga katika majengo yote ya Wizara pamoja na Taasisi zake. 258. Mheshimiwa Spika, hadi Aprili, 2024 Watumishi wanne (4) wanaoishi na VVU na UKIMWI wamewezeshwa kupata huduma ya ushauri nasaha, lishe na dawa. Vilevile, huduma ya vifaa kinga (kondomu) 33,600 imetolewa katika Ofisi za Wizara na Taasisi zake; na Wizara imezindua kamati 13 za kudhibiti VVU, UKIMWI na MSY mahala pa kazi katika Taasisi zake. Masuala mengine yaliyotekelezwa na Wizara 259. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza ufanisi wa utekelezaji wa vipaumbele na mikakati iliyowekwa na Wizara yapo maeneo mbalimbali yaliyotekelezwa ili yawezeshe ufikiwaji wa malengo. Maeneo hayo ni:- i. Kuandaa Mpango wa Mageuzi ya Kilimo (Agricultural Transformation Masterplan - 2050) utakaoongoza Maendeleo ya Sekta ya Kilimo kwa kipindi cha miaka 25. Mpango huo utasimamia mabadiliko ya kisera, kimuundo na kimkakati; ii. Kufanya marekebisho ya Sheria ya Sukari Na.6 ya mwaka 2001 kwenye sheria ya fedha ya mwaka 2024 kwa ajili ya kuiwezesha NFRA 116 kununua na kuhifadhi sukari kwenye Hifadhi ya Chakula ya Taifa ili kunusuru hali ya upatikanaji wa sukari inapotokea kudorora kwa soko la sukari; iii. Kufanya marekebisho ya Sheria ya Tasnia ya Korosho Na.18 ya mwaka 2009 kwenye Sheria ya Fedha ya mwaka 2024 ili kuwezesha mapato yanayotokana na mauzo ya korosho ghafi (export levy) asilimia 100 kwenda kwenye ununuzi wa pembejeo za zao la korosho pamoja na kulipa madeni ya pembejeo; na iv. Kuanza marekebisho ya Sheria ya Chai Na.3 ya mwaka 1997 kwenye Sheria ya Fedha ya mwaka 2024 ili kuiwezesha Bodi kuwa na mapato kwa ajili ya kujiendesha; na v. Kufanya mapitio ya Sheria ya Taifa ya Umwagiliaji Na.4 ya Mwaka 2013. 5 MPANGO NA BAJETI YA MWAKA 2024/2025 260. Mheshimiwa Spika, Mpango na Bajeti ya Wizara katika mwaka 2024/2025, umezingatia Dira ya Maendeleo ya Taifa (2025); Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano Awamu ya Tatu (2021/2022 – 2025/2026); Ilani ya Chama Cha Mapinduzi kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020; Sera ya Taifa ya Kilimo ya mwaka 2013; Sera ya Taifa ya Umwagiliaji ya mwaka 2010; Sera ya Maendeleo ya Ushirika ya Mwaka 2002 na Mkakati wa Ukuzaji wa Sekta ya Kilimo (Ajenda 10/30 investment roadmap). 117 261. Vilevile, Mpango umezingatia Malengo Endelevu ya Maendeleo (SDGs); Mwongozo na Mpango wa Bajeti wa Mwaka 2024/2025; Mkakati wa Kuongeza Fedha za Kigeni; Mpango wa Mageuzi ya Kilimo wa Mwaka 2050 (Tanzania Agricultural Masterplan); Maoni na ushauri wa Kamati za Kudumu za Bunge; Maoni ya Baraza la Rais la Ushauri wa Kilimo, wadau wa maendeleo na masuala mtambuka ya jinsia, mazingira, lishe, mabadiliko ya tabianchi, vijana, kutokomeza ajira kwa watoto katika Sekta ya Kilimo, VVU na UKIMWI. 262. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Wizara itaendelea kutekeleza vipaumbele vitano (5) vya mwaka 2023/2024 kwa kukamilisha miradi iliyoanza mwaka 2022/2023, 2023/2024 na kuanza miradi mipya. Aidha, Wizara itaongeza kipaumbele kimoja (1) na hivyo kufanya vipaumbele vya mwaka 2024/2025 kuwa sita (6) vitakavyotekelezwa kupitia mikakati 27. 263. Mheshimiwa Spika, tathmini ya sensa ya watu na makazi iliyofanyika mwaka 2022 imeonesha kuwa idadi ya watanzania ni milioni 61.7. Kati ya hao, watanzania milioni 31.7 ni wanawake sawa na asilimia 51 ambapo kati yao milioni 11.2 wanaishi mijini na milioni 20.5 wanaishi vijijini na wanaume ni milioni 30 sawa na asilimia 49 ambapo kati yao milioni 10.3 wanaishi mijini na milioni 19.7 wanaishi vijijini. Kwa Tanzania Bara, takwimu zinaonesha kuwa asilimia 65.6 ya watanzania wanaishi vijijini ambako ndipo shughuli za kilimo zinafanyika na asilimia 34.4 wanaishi mijini. 118 264. Kati ya watanzania wanaoishi vijijini, asilimia 39.0 ni vijana wenye umri kati ya miaka 14 hadi 40 ambao ni nguvu kazi ya Taifa. Kati ya Vijana hao, asilimia 51.4 ni wanawake na asilimia 48.6 ni wanaume. Aidha, kwa mujibu wa takwimu za IFAD za mwaka 2019, asilimia 59 ya vijana wanaoishi vijijini wanajishughulisha na kilimo. 265. Mheshimiwa Spika, ni muhimu kuzitazama takwimu hizo zilizotokana na sensa ya watu na makazi ya mwaka 2022 na takwimu za IFAD ili kuwezesha kufanya maamuzi ya mabadiliko na ugawaji wa rasilimali hususani kwenye kilimo. 266. Mheshimiwa Spika, kitabu kinachoitwa How the Current Variables Shape the Future 2030 kimeeleza wazi umuhimu wa ongezeko la idadi ya watu na namna ambavyo Afrika inaweza kuitumia sekta ya kilimo kuleta mapinduzi ya kiuchumi. Dhana ya muda mrefu ya kuamini kuwa maendeleo ya kiuchumi Duniani yataletwa na Sekta ya huduma kwa Afrika haiwezekani, hivyo ni lazima Afrika ifanye mapinduzi ya viwanda ambayo yatawezeshwa na Sekta ya Kilimo kwa asilimia 100 ili kujenga Sekta nyingine. 267. Vilevile, kitabu cha The last drop: Solving the World’s Water Crisis (2023) kilichoandikwa na Tim Smedley kimeeleza moja ya tatizo kubwa linaloathiri ukuaji wa uchumi wa Dunia ni upungufu wa maji. Hivyo, Wizara ya kilimo tunapopanga mipango yetu leo na kesho kama taifa ni lazima tutambue athari za upungufu wa maji katika kilimo na mambo mengine 119 yanayotuzunguka. Na sisi kama Wizara hatujafumbia macho viashiria vyote vinavyotuzunguka huku tukitambua kwamba mwaka 2030 Taifa hili linakadiriwa kuwa na idadi ya watu milioni 79 na mwaka 2050 Taifa linakadiriwa kuwa na idadi ya watu milioni 135 ambao watahitaji chakula takriban tani milioni 20.7 na milioni 35.4; mtawalia. 268. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025 Wizara inalenga ukuaji wa Sekta ya Kilimo kwa upande wa mazao kufikia asilimia 5 kuchangia asilimia 20 katika Pato la Taifa, kuendelea kuchangia asilimia 100 ya upatikanaji wa chakula na kuongeza mauzo ya mazao nje ya nchi hadi kufikia Dola za Marekani Bilioni 3. Malengo hayo yatafikiwa kwa kutekeleza vipaumbele sita na mikakati 27. 269. Mheshimiwa Spika, kipaumbele chetu cha kwanza katika mwaka 2024/2025 hadi mwaka 2050 kitakuwa ni Kuongeza tija na uzalishaji (Increase Productivity and Production). Kipaumbele hiki hakitabadilika isipokuwa mabadiliko yanaweza kufanyika kwenye mikakati ya kufikia kipaumbele hicho; kipaumbele cha pili ni kuongeza ajira zenye staha na ushiriki wa vijana na wanawake kwenye kilimo; cha tatu ni kuimarisha usalama wa chakula na lishe; cha nne kuimarisha upatikanaji wa masoko, mitaji na mauzo ya mazao nje ya nchi; cha tano kuimarisha maendeleo ya ushirika; na cha sita ni kuimarisha matumizi ya mifumo ya TEHAMA katika uendelezaji wa Sekta ya Kilimo. 120 270. Mheshimiwa Spika, vipaumbele na mikakati ni kama ifuatavyo:- i. Kuongeza Tija na Uzalishaji (Increase Productivity and Production); Mikakati:- a) Utafiti wa mbegu; b) Uzalishaji na usambazaji wa mbegu na miche bora na kutoa ruzuku ya mbegu na miche bora kwa baadhi ya mazao; c) Uwekezaji kwenye utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu; d) Usajili wa wakulima na urasimishaji wa shughuli za kilimo; e) Kuwekeza kwenye ujuzi kwa wataalam wa ndani; f) Uwekezaji kwenye huduma za ugani; g) Kupima afya ya udongo kwa wakulima wadogo na wakubwa; h) Uendelezaji wa kilimo cha umwagiliaji; na i) Uanzishaji wa vituo Jumuishi vya Kutoa Huduma za Zana za Kilimo. ii. Kuongeza ajira zenye staha na ushiriki wa vijana na wanawake kwenye kilimo (Increase Decent Jobs And Enhancing Youth And Women Participation In Agriculture Sector) Mikakati:- a) Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja; b) Kuimarisha ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo kupitia programu ya Jenga Kesho iliyo Bora; na 121 c) Kuimarisha ushiriki wa wazawa katika miradi ya kilimo (Local Content). iii. Kuimarisha Usalama wa Chakula na Lishe (To Improve Food and Nutrition Security); Mikakati:- a) Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030; b) Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi ya chakula; c) Kuimarisha matumizi ya mfumo wa kidigiti wa Crop Stock Dynamic Systems; na d) Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ndani ya nchi ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini. iv. Kuimarisha upatikanaji wa masoko, mitaji na mauzo ya mazao nje ya nchi (Strengthen access to market, agriculture financing and crop exports); Mikakati:- a) Kujenga miundombinu ya masoko ya mazao ya kilimo kwa ajili ya wakulima katika Halmashauri mbalimbali; b) Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi kwa kushirikisha Sekta Binafsi; c) Kuongeza mauzo ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi; d) Kuimarisha upatikanaji wa mitaji ; na 122 e) Kuziwezesha maabara za Serikali na Sekta Binafsi kufikia viwango vya ubora unaotakiwa kimataifa. v. Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika (Strengthening Cooperative Development) a) Kuwezesha uwekezaji katika mifumo ya kidigiti kwenye Vyama vya Ushirika na Mamlaka za Usimamizi; b) Kuimarisha usimamizi na udhibiti wa Vyama vya Ushirika; c) Kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara na kuvisaidia kupata mitaji; na d) Kuhamasisha Ushirika kwenye Sekta mbalimbali na Makundi Maalum. vi. Kuimarisha Matumizi ya Mifumo ya TEHAMA katika Uendelezaji wa Sekta ya Kilimo (Agriculture Digitalization) a) Kuimarisha mifumo ya kidigiti itakayowezesha upatikanaji wa taarifa sahihi kwa wakati; na b) Kuwekeza kwenye matumizi ya mifumo ya kidigiti katika Sekta ya Kilimo. 123 KAZI ZITAKAZOTEKELEZWA KWA KUZINGATIA MIKAKATI YA VIPAUMBELE VYA MWAKA 2024/2025 5.1 Kuongeza Tija na Uzalishaji 5.1.1 Utafiti wa mbegu 271. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI katika mwaka 2024/2025 imepanga kuendelea na utafiti wa visumbufu vya mazao mbalimbali ikiwemo utafiti wa magonjwa, wadudu na minyoo fundo ya migomba (Sigatoka, mnyauko fusari, bungua wa migomba, fukusi wa migomba, minyoo ya migomba, virusi vya migomba) ili kupata aina za migomba yenye ukinzani wa visumbufu hivyo na mavuno mengi. Vilevile, TARI itaendelea na utafiti wa ukinzani wa kutu jani (soybean rust) katika zao la soya na utafiti wa magonjwa ya virusi (cassava mosaic disease na cassava brown streak disease) katika zao la muhogo ili kupata mbegu zenye ukinzani na magonjwa hayo. Aidha, TARI itaendelea na utafiti wa magonjwa ya Cashew Leaf and Nut Blight, Ubwiri unga na mnyauko fusari katika zao la korosho ili kuongeza uzalishaji wa zao hilo. 272. Mheshimiwa Spika, ili kupata aina bora za mbegu za soya zinazokidhi soko la kimataifa, TARI itaendelea na utafiti wa mbegu za soya zenye viwango vya protini na mafuta. Aidha, itaendelea na utafiti wa mbegu za ngano katika maeneo ya joto ili kupata mbegu zinazostahimili hali ya joto kwa lengo la kuongeza uzalishaji na kukidhi mahitaji ya ngano nchini. 124 273. Kadhalika, TARI itafanya utafiti wa ladha ya mvinyo wa zabibu za hapa nchini na athari zinazotokana na matumizi ya mbolea za asili na za viwandani katika ladha ya mvinyo ili kuboresha na kupata ushindani katika soko la kimataifa. Pia, TARI itahaulisha teknolojia ya matumizi ya Rafiki Planter inayotumika katika upandaji wa mbegu za pamba ili iweze kutumika katika kupanda mazao ya ufuta, mtama na mahindi. 274. Mheshimiwa Spika, TARI itaendelea kukamilisha upatikanaji wa Ithibati ya Kimataifa ya Maabara ya Afya ya Udongo na Mimea iliyopo katika Wilaya ya Mufindi; kuanzisha shamba la vinasaba kwa kukusanya vinasaba vyote vya chai nchini kwa ajili ya utafiti; na kuanzisha mashamba mawili (2) ya mbegu kwa ajili ya utafiti wa aina bora za chai katika mikoa ya Iringa na Tanga. 275. Mheshimiwa Spika, TARI itaendelea na utafiti wa viwango, aina na mbinu za matumizi ya mbolea ya chokaa ili kuongeza uzalishaji wa mazao katika maeneo yaliyoathiriwa na tindikali nchini; itaendelea kukusanya taarifa za afya ya udongo na kuandaa kanzidata na ramani za kidigiti za udongo unaofaa kwa mazao mbalimbali nchini; na itaendelea na utafiti wa aina za wanga wa muhogo kwa ajili ya matumizi ya viwanda hapa nchini ili kupunguza uagizaji wa wanga kutoka nje ya nchi na kuimarisha soko la wakulima wa ndani. 125 276. Mheshimiwa Spika, TARI itafanya utafiti wa zao la pareto ili kupata aina za mbegu zenye sifa za mavuno mengi (kilo 1,500 hadi 2,300 kwa hekta), ubora wa maua (pyrethrum content, 1.9 – 2.2), na ukinzani wa ugonjwa wa mizizi (root rot), na itafanya uhaulishaji wa teknolojia zikiwemo mbegu bora za ngano (TARIwheat1 na TARIwheat2) zenye mavuno mengi, uhimilivu wa magonjwa na kiwango cha protein aina ya gluten kinachohitajika kwa uokaji; na teknolojia za mazao yaliyoongezewa virutubishi kibaiolojia kwenye maeneo yenye udumavu. TARI pia, itahaulisha teknolojia za zana za kilimo ikiwemo Rafiki Planter, matumizi ya chokaa, kitalu mkeka katika kuongeza ufanisi wa uzalishaji wa zao la mpunga. 277. Kadhalika, itaendelea kusafisha na kutunza aina 24 za mbegu za asili kwa mazao ya mpunga (11), maharage (4), mtama (3) na mbogamboga (6). Pia, TARI itafanya utafiti wa aina ya chai ya zambarau (purple tea) na ugonjwa unaokausha mashina ya chai na namna ya kudhibiti kuenea kwa vimelea vya Armillaria mellea. Aidha, TARI itazalisha na kusambaza pingili za muhogo 5,760,000 aina ya TARICASS4 zenye uwezo wa kuzalisha tani 40 hadi 60 kwa hekta kwa wakulima katika maeneo ya uzalishaji wa zao hilo ikiwemo mkoa wa Kigoma. 278. Vilevile, TARI kwa kushirikiana na Indonesia Palm Oil Association (IPOA) itakusanya vinasaba 11,400 vya chikichi ndani ya nchi na kutoka Indonesia kwa ajili ya kufanya utafiti na kupata aina za mbegu zenye mavuno mengi, wingi wa mafuta na ukinzani wa 126 magonjwa. Pia, Kukusanya vinasaba (germplasms) 240 vya kakao na kuanzisha mashamba ya kutunza vinasaba katika Mkoa wa Morogoro. Pia, itawajengea uwezo watafiti sita (6) wa TARI kuhusu kilimo bora cha chikichi katika nchi ya Indonesia. 279. Mheshimiwa Spika, TARI itazalisha tani 1,518 za mbegu za mazao ya nafaka, jamii ya mikunde, mafuta na mbogamboga. Kati ya hizo tani 28 ni mbegu mama, tani 280 ni mbegu za awali na tani 800 mbegu za msingi. Vilevile, itazalisha tani 420 za mbegu zilizothibitishwa za mazao hayo. Pia, mbegu za awali na msingi zitasambazwa kwa ASA na Sekta binafsi kwa ajili ya kuzalisha mbegu zilizothibitishwa. 280. Vilevile, TARI itazalisha mbegu za awali za pamba tani 30 ambazo zitazalisha tani 370 za mbegu za msingi zitakazozalisha tani 17,000 hadi 20,000 za mbegu zilizothibitishwa kwa ajili ya wakulima wa pamba nchini. 281. Mheshimiwa Spika, kutokana na changamoto za athari za chumvi kwenye udongo, Wizara kupitia TARI itazalisha mbegu za awali za mpunga tani 2 (SATO1 tani 1 na SATO9 tani 1) zinazostahimili athari hizo katika mikoa ya Iringa, Kilimanjaro, Tanga, Mbeya, Shinyanga na Katavi. Mbegu hizo zina uwezo wa kuzalisha mbegu za msingi tani 120 ambazo zitazalisha tani 7,200 za mbegu zilizothibitishwa ambazo zitatosheleza kupandwa kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 2,400. 127 282. Mheshimiwa Spika, TARI itaendelea na ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya utafiti wa mbegu ulioanza katika mwaka 2022/2023 na mwaka 2023/2024 yenye jumla ya hekta 1,120.9. Mashamba hayo ni TARI Hombolo (hekta 70), TARI Kihinga (hekta 150), TARI Ilonga (hekta 200), Selian (hekta 120), Uyole (hekta 120), Kifyulilo (hekta 20), Seatondale (hekta 6.5), Kibaha (hekta 20), Maruku (hekta 32), Tengeru (hekta 50), Dakawa (hekta 50), Ifakara (hekta 36.4), Tumbi (hekta 60), Bagamoyo (hekta 20), Mlingano (hekta 20), Mkuranga (hekta 40), Naliendele (hekta 37), Ukiriguru (hekta 47) na Isimani (hekta 22). 283. Vilevile, TARI itaanza ujenzi wa miundombinu mipya ya umwagiliaji yenye ukubwa wa hekta 1,000 katika mashamba ya utafiti ya TARI Ilonga (hekta 150), Kihinga (hekta 100), Tumbi (hekta 100), Ukiriguru (hekta 250), Dakawa (hekta 100), Ifakara (hekta 100) na Uyole (hekta 200). Aidha, TARI itajenga kituo cha Sayansi za Kibaolojia (Bioscience) katika kituo cha TARI – Mikocheni (Mkuranga) kwa ajili ya kutoa huduma za kisasa za kisayansi katika utafiti wa mbegu, wadudu, magonjwa, uhimilivu wa tabianchi, udongo, uhandisi wa kibaolojia (bioengineering) na kanzi data za taarifa za kibaolojia (bioinformatics). 284. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha uhifadhi wa mbegu, kuendeleza na kuwa na msingi mkuu wa utafiti na usalama wa nchi, TARI itajenga Benki ya mbegu (Gene Bank) katika kituo cha TARI Selian. Vilevile, TARI itaendelea na ujenzi wa maabara ya 128 kuzalisha miche ya migomba kwa njia ya chupa katika kituo cha TARI – Maruku ili kuongeza uwezo wa kuzalisha miche bora ya migomba na kukabiliana na visumbufu vya zao hilo kama fungashada ya migomba (Banana Bunchy Top Disease – BBTD); na ujenzi wa maabara ya patholojia ya TARI – Naliendele kwa ajili ya utafiti wa magonjwa ya mazao. Vilevile, Wizara itakarabati kituo cha TARI – Tengeru na kukifanya kuwa kituo mahiri cha utafiti na uzalishaji wa mbegu za mazao ya bustani. 285. Mheshimiwa Spika, ili kulinda uvamizi wa mashamba ya utafiti TARI itaanza ujenzi wa uzio katika mashamba ya utafiti ya vituo vya TARI Mlingano, Tumbi, Tengeru, Mikocheni (Mkuranga na Bagamoyo) Ilonga na Ukiriguru. Vilevile, itaendelea na ujenzi wa uzio ulioanza mwaka 2022/2023 na 2023/2024 katika vituo vya utafiti vya TARI Uyole (hekta), Kifyulilo (hekta), Hombolo (hekta), Maruku (hekta), Kihinga, Dakawa na Ifakara. Aidha, TARI italipa fidia kwa wananchi katika shamba la Uyole ili kupisha ujenzi wa uzio. 286. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI itaendelea na ujenzi wa ghala 11 zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 4,565 za mbegu ulionza mwaka 2022/2023 na 2023/2024 katika vituo vya utafiti vya TARI Uyole, Ilonga, Ukiriguru, Maruku, Ifakara, Kihinga, Naliendele, Tumbi, Selian, Hombolo na Dakawa; na kukamilisha upatikanaji wa ithibati kwa maabara ya udongo ya TARI Mlingano itakayotumika kupima afya ya udongo na kupunguza gharama za kupima udongo nje ya nchi. Vilevile, TARI itanunua vifaa na kuwapatia mafunzo wataalam wa 129 maabara za kuzalisha miche kwa njia ya chupa na udongo za TARI Mlingano ili kuimarisha upimaji wa afya ya udongo kutoka wastani wa sampuli 5,000 hadi sampuli 20,000 kwa mwaka na kuongeza uzalishaji wa miche ya mkonge kutoka miche 500,000 hadi miche 10,000,000 kwa mwaka. 287. Wizara kupitia kituo cha utafiti wa Tumbaku, itazalisha kilo 300 za mbegu za tumbaku ya mvuke aina ya K326; itafanya utafiti wa utambuzi na kuthibitisha hali ya udongo unaozalisha tumbaku; na itakarabati maabara ya utafiti wa zao la tumbaku iliyopo Tumbi katika mkoa wa Tabora. 288. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI itazalisha mbegu bora za kahawa tani 9.8 zikiwemo tani 6.5 za arabika na tani 3.3 za robusta. Mbegu hizo zitazalisha miche 20,000,000 ya kahawa itakayosambazwa kwa mpango wa ruzuku kwa wakulima katika mikoa 17 inayozalisha kahawa. 289. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi kwenye tasnia ya kahawa, Wizara kupitia TARI itaendelea na tafiti za kubaini aina za kahawa zenye tija kubwa, ukinzani wa visumbufu vya mmea wa kahawa, muonjo (cup quality) na ustahimilivu wa ukame. Pia, TARI itaendelea na tafiti za kanuni bora za kilimo cha kahawa ili kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi. Wizara kupitia TARI itaendelea na ujenzi wa nyumba nne (4) za watumishi, jiko, hosteli, uzio na kuchimba kisima katika Kituo cha Utafiti wa Kahawa cha Mwayaya (Buhigwe). 130 5.1.2 Uzalishaji na usambazaji wa mbegu na miche bora na kutoa ruzuku ya mbegu na miche bora kwa baadhi ya mazao 290. Mheshimiwa Spika, mahitaji ya mbegu bora kwa mwaka ni tani 127,650. Katika mwaka 2024/2025, upatikanaji wa mbegu bora nchini unatarajiwa kuwa tani 80,000 zikihusisha tani 8,568 za mbegu zitakazozalishwa na ASA na tani 71,432 zitazalishwa na Sekta binafsi. Kati ya tani 8,568 zitakazozalishwa na ASA, tani 2,412 (alizeti), tani 1,500 (ngano), tani 200 (soya), tani 2,500 (mahindi), tani 1,200 (mpunga), tani 120 (maharage), tani 400 (mtama), tani 150 (ufuta), tani 50 (choroko), tani 30 (fiwi) na tani 6 (mbogamboga). 291. Ili kufikia lengo la upatikanaji wa mbegu bora, ASA itaendelea kuwapatia Sekta binafsi mashamba yenye ukubwa wa hekta 4,914 kwa ajili ya kuzalisha mbegu za mazao. Kadhalika, ASA itaendelea na marekebisho ya tindikali ya udongo kwa kuweka chokaa katika mashamba matano ya mbegu ya Msimba (hekta 2,000), Dabaga (hekta 970), Kilimi (hekta 864.5), Mbozi (hekta 260) na Kilangali (hekta 1,000). 292. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha uzalishaji wa mbegu bora kwa mwaka mzima ASA itaendelea kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya uzalishaji wa mbegu bora ulioanza katika mwaka 2022/2023 yenye ukubwa wa hekta 580 kati ya hekta 805.5 katika mashamba ya Msimba (hekta 200), Arusha (hekta 200) na Kilimi (hekta 180); na kuendelea na ujenzi wa miundombinu ya 131 umwagiliaji katika mashamba ya uzalishaji wa mbegu bora ulioanza katika mwaka 2023/2024 yenye ukubwa wa hekta 795 katika mashamba ya Namtumbo (hekta 300), Msimba (hekta 195), Mbozi (hekta 100), Arusha (hekta 100) na Kilimi (hekta 100). Vilevile, ASA itaendelea kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya mbegu yenye jumla ya hekta 3,000 katika mashamba ya Namtumbo (hekta 900), Msimba (hekta 800), Mwele (hekta 500), Msungura (hekta 100), Mbozi (hekta 500) na Kilimi (hekta 200). 293. Vilevile, ASA itaanza ujenzi wa miundombinu mipya ya umwagiliaji katika maeneo yenye jumla ya hekta 800 katika mashamba ya mbegu ya Mwele (hekta 300), Namtumbo (hekta 300), Msungura (hekta 100) na Bugaga (hekta 100); kuanza ujenzi wa uzio katika mashamba ya mbegu ya Arusha (hekta 600), Kilangali (hekta 1,200), Namtumbo (hekta 3,580.4) na Mwele (hekta 874) ili kuzuia uvamizi wa mashamba hayo; kujenga miundombinu minne (4) ya kukausha na kuhifadhi mbegu katika mashamba ya mbegu ya Arusha, Kilimi, Msungura na Namtumbo; na kujenga ghala moja (1), karakana moja (1) na ofisi moja (1) katika shamba la Kilimi na kukarabati karakana moja (1) katika shamba la Msimba. 294. Ili kuboresha mazingira ya watumishi, ASA itajenga na kukarabati nyumba 49 za watumishi katika mashamba ya mbegu ya Mwele, Kilimi, Msimba, Kilangali, Namtumbo, Mbozi, Arusha, Luhafwe na Msungura. 132 295. Mheshimiwa Spika, ASA itanunua vitendea kazi ikiwemo matrekta matatu (3), magari madogo mawili (2), malori matatu (3), mtambo wa kuvunia mbegu (combine harvester), pikipiki mbili (2) na mitambo miwili (2) ya kuchakata mbegu. 296. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Wizara kupitia Bodi za mazao, Wakala na Taasisi zake kwa kushirikiana na Sekta binafsi itazalisha na kusambaza jumla ya miche 47,500,000 ya mazao mbalimbali ikiwemo miche ya kahawa (20,000,000), korosho (1,000,000), zabibu (500,000), minazi (10,000,000), migomba (2,000,000), parachichi (6,000,000), chikichi (2,000,000), chai (3,000,000) na mkonge (3,000,000). Pia, itazalisha na kusambaza pingili za muhogo 6,290,000 na vipando vya viazi vitamu 450,000 katika maeneo ya uzalishaji wa mazao hayo. 297. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TOSCI itaendelea kusimamia na kuthibiti ubora wa mbegu zinazozalishwa nchini na zinazoagizwa nje ya nchi ambapo katika mwaka 2024/2025 itaongeza idadi ya mbegu zinathibitishwa ubora kutoka tani 63,424 mwaka 2023/2024 hadi tani 80,000. Vilevile, TOSCI itakagua mashamba ya mbegu yenye ukubwa wa hekta 55,285 ili kuhakiki vigezo vinavyohitajika katika uzalishaji wa mbegu bora. 298. Ili kuhakikisha mbegu zinazouzwa nchini zinakidhi ubora, TOSCI itachukua sampuli 4,185 za mbegu kwa ajili ya vipimo vya maabara; kukagua 133 maduka ya mbegu 2,420 na ghala 130 za kuhifadhi mbegu ili kuimarisha uthibiti wa mbegu bora kwa kuzingatia Sheria na Kanuni za Mbegu. Aidha, wafanyabiashara wote watakaokutwa na makosa hayo, watachukuliwa hatua za kisheria ikiwemo kufutiwa usajili wao kama wafanyabiashara wa mbegu. 299. Mheshimiwa Spika, TOSCI itasajili wazalishaji wa miche ya parachichi nchini ili kuwezesha ufuatiliaji, usimamizi na uthibiti ubora wa miche ya parachichi inayozalishwa; na kusajili kampuni 30 kwa ajili ya kuwezesha upatikanaji wa mbegu bora nchini na wafanyabiashara 500 kwa ajili ya kuuza mbegu bora. Aidha, TOSCI itatoa lebo 32,000,000 za mbegu bora na kutoa mafunzo kwa wakaguzi wa mbegu 50 na wakaguzi wa mbegu walioidhinishwa (ASI’s) 40 katika mikoa 25 ya Tanzania Bara. Ili kuwezesha upatikanaji wa lebo kwa wakati, TOSCI itanunua mitambo miwili (2) ya kuchapisha lebo zinazotumika katika vifungashio vya mbegu. 300. Vilevile, TOSCI itafanya majaribio ya utambuzi wa aina mpya za mbegu (DUS tests) kwa aina 150 za mbegu na majaribio ya kitaifa ya umahiri wa aina mpya za mbegu (NPT) kwa aina 50 za mbegu ili kuimarisha uthibiti wa ubora wa mbegu nchini. Pia, TOSCI itafanya majaribio ya uhalisia wa mbegu zilizopo katika uzalishaji (Control plot testing) kwa sampuli za mazao 250 ili kuhakiki kama mbegu husika inaendelea kutunza uhalisia wake. 134 301. Mheshimiwa Spika, katika kusimamia udhibiti wa upandishaji holela wa bei za mbegu za mazao ya kilimo, Wizara itaweka utaratibu wa kikanuni wa kusimamia bei ya mbegu na kutangaza bei elekezi tarehe 01 Septemba ya kila mwaka. 5.1.3 Uwekezaji kwenye utoaji wa ruzuku ya mbolea na viuatilifu Upatikanaji wa mbolea 302. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itaendelea kutoa ruzuku ya mbolea na viuatilifu kupitia mpango wa ruzuku kwa mazao yote. Hivyo, kupitia TFRA, Serikali itaratibu uingizwaji wa tani 1,086,115 za mbolea na kuzisambaza kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku utakaoendelea hadi mwaka 2025/2026; itakamilisha vigezo muhimu katika mfumo wa usajili wa wakulima; na itasajili wakulima, waagizaji na wasambazaji wa mbolea katika mfumo wa kielektroniki kwa lengo la kuimarisha usambazaji wa mbolea nchini. 303. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, TFC itanunua tani 100,000 za mbolea na kusambaza kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku. Vilevile, itajenga kiwanda cha kuchanganya mbolea (Bulk Blending Facilities) kwa kushirikiana na Kampuni ya Serikali ya Morocco (OCP Group Africa) ambacho kitachanganya mbolea kwa kuzingatia afya ya udongo ya eneo husika. Aidha, kiwanda hicho kinatarajiwa kuwa na uwezo wa kuchanganya tani 120 za mbolea kwa saa. 135 304. Kadhalika, itanunua magari matano (5) yenye uwezo wa kubeba tani 15 kila gari kwa ajili ya kuwezesha usambazaji wa mbolea na kukarabati ghala saba (7) zenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 100,000 katika mikoa ya Mwanza, Tabora, Ruvuma, Rukwa, Njombe, Mbeya na Mtwara kwa ajili ya uhifadhi wa mbolea. 305. Mheshimiwa Spika, TFC itaingia Makubaliano na kiwanda cha Tanzania Biotech Products Limited (TBPL) ambayo ni kampuni tanzu iliyochini ya Shirika la Maendeleo la Taifa (NDC) kwa ajili ya kuanza kuzalisha na kusambaza mbolea zisizo na kemikali (Bio- fertilizers) zinazozalishwa kwa kushirikiana na wataalamu kutoka nchini Cuba. Vilevile, TFC itaunda mfumo wa kidijiti (ICT) kwa kushirikiana na Taasisi ya Serikali Mtandao kwa ajili kusimamia na kuhakiki mauzo ya mbolea na viuatilifu katika vituo vya mauzo na mawakala. Mfumo huo utafungwa katika ghala/vituo vya mauzo ya mbolea. 306. Kadhalika, ili kuhakikisha mauzo ya mbolea yanakusanywa ipasavyo, Wizara itaiwezesha TFC kununua Point of Sale (POS) 40 ambazo zitasambazwa kwenye vituo vya mauzo vya TFC ili kurahisisha ukusanyaji wa mapato na ufuatiliaji wa maduhuli. Upatikanaji wa Viuatilifu na Udhibiti wa Visumbufu vya mazao na mimea 307. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA itanunua na kusambaza lita 95,000 za viuatilifu zikiwemo lita 10,000 za Fenthion 60% ULV kwa ajili ya 136 kudhibiti ndege waharibifu wa mazao aina ya kwelea kwelea, lita 4,000 za Fenitrothion 96% ULV kudhibiti Nzige, lita 77,000 na Sulphur 80 Wg za Profenofos + Emamectin Benzoate, Imidacloprid+ cypermethrin kudhibiti viwavijeshi vamizi, lita 1,500 za Bromadiolone kudhibiti panya na lita 2,500 za Methyl Eugenol 98% kudhibiti inzi wa matunda na kilo 1,000 za Mancozeb+metalax kwa ajili ya kudhibiti visumbufu vya parachichi. Vilevile, TPHPA itaendelea kuimarisha kituo cha Kilimo Anga cha udhibiti wa visumbufu vya mimea na mazao kwa kununua vitendea kazi ambavyo ni magari saba (7) na ndege nyuki 20. 308. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA katika mwaka 2024/2025, itaimarisha matumizi ya njia za kibaolojia kwa kuzalisha wadudu rafiki na kusajili viuatilifu hai kwa ajili ya udhibiti wa wadudu waharibifu wa mazao kama njia mbadala ya matumizi ya viuatilifu vya viwandani. Vilevile, TPHPA itanunua vifaa vya maabara ya karantini ya Taifa ya mimea na maabara ya uchambuzi wa viuatilifu zilizopo katika mkoa wa Arusha na kukarabati ofisi mbili (2) za kanda (Kurasini na Tengeru) na kununua maeneo matatu (3) kwa ajili ya kujenga ofisi katika mikoa ya Njombe, Mtwara na Tabora. Aidha, itajenga ofisi pamoja na maabara ndogo 12 kwenye vituo vya ukaguzi mipakani ili kuwezesha biashara ya mazao kimataifa na kudhibiti kuingia kwa visumbufu hatarishi vya mimea na mazao. 309. Vilevile, TPHPA itakagua vifaa vya kunyunyizia viuatilifu katika maduka ya pembejeo za kilimo; itaimarisha usajili wa miundo mipya ya vifaa vya 137 kunyunyizia viuatilifu na ufuatiliaji wa athari za viuatilifu kwa binadamu na mazingira. Aidha, TPHPA itaendelea kuimarisha ukusanyaji, uhifadhi na utumiaji wa rasilimali za kijenetiki za mimea; kuimarisha usimamizi na uratibu wa kudhibiti milipuko ya visumbufu vya mimea; na kuimarisha kituo cha ufuatiliaji wa magonjwa (BBTD observatory system) ili kudhibiti visumbufu vya mimea na mazao kwa wakati. 310. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA kwa mwaka 2024/2025 itaendelea kupima masalia ya mabaki ya viuatilifu katika mazao ya bustani na nafaka (mahindi). Lengo ni kutengeneza kanzidata ya mabaki ya viuatilifu katika mazao ya bustani na nafaka itakayotumika kushauri mbinu za kuboresha matumizi ya viuatilifu na kuwezesha upatikanaji wa masoko ya mazao husika nje ya nchi. 311. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA kwa mwaka 2024/2025 itakagua maduka 4,000 ya viuatilifu nchini ili kudhibiti ukiukwaji wa Sheria Na.4 ya Afya ya Mimea ya Mwaka 2020 na kukabiliana na uwepo wa viuatilifu bandia na chakavu nchini; na itatoa mafunzo ya matumizi sahihi ya Viuatilifu na Afya ya Mimea kwa wakulima 4000, wafanyabiashara 500 kwa ajili ya kupunguza athari za viuatilifu kwenye afya ya binadamu na mazingira na kuongeza tija katika kilimo. 138 5.1.4 Usajili wa Wakulima na Urasimishaji wa Shughuli za Kilimo 312. Mheshimiwa Spika, suala la utambuzi wa mkulima haliwezi kukamilika bila kupima ardhi yake na kuhakikisha ardhi hiyo inapata hati za hakimiliki. Katika mwaka 2024/2025, Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi itaanza kupima ardhi ya wakulima wadogo 2,000 na kuhakikisha wanapatiwa hati za hakimiliki bila gharama yoyote ikiwa ni sehemu ya urasimishaji. Programu hiyo itaanza katika mikoa ya Nyanda za Juu Kusini. 313. Aidha, Wizara itaendelea kusajili wadau wa kilimo wakiwemo wafanyabiashara wa mazao ya kilimo na watoa huduma za ugani, ghala, bima ya mazao na pembejeo za kilimo ili kuweka utaratibu wa kisheria utakaosimamia shughuli zote za wadau hao. 5.1.5 Kuwekeza kwenye ujuzi kwa wataalam wa ndani 314. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuwajengea uwezo wataalamu wa Wizara na Taasisi zilizopo chini yake kwa lengo la kuwawezesha wataalam hao kuendana na teknolojia na maendeleo ya kisasa katika kilimo, kuongeza ujuzi na maarifa na hivyo kuleta ufanisi katika utendaji hususan kutatua changamoto za wakulima na kuongeza tija na uzalishaji. 139 315. Katika mwaka 2024/2025, Wizara imepanga kuwawezesha jumla ya wataalam 485 kupata mafunzo ya muda mrefu na mfupi ndani na nje ya nchi. Kati ya hao Shahada ya Uzamivu (33), Shahada ya Uzamili (124), Shahada (52), Stashahada (1) na mafunzo ya ujuzi maalum (275). Lengo la mafunzo hayo ni kuongeza ufanisi katika utekelezaji wa majukumu ikiwemo kuhaulisha teknolojia na kutoa mafunzo kwa wakulima. 5.1.6 Uwekezaji kwenye Huduma za Ugani 316. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025, itaendelea kuimarisha huduma za ugani kwa kuendelea kununua na kusambaza vitendea kazi kwa Maafisa Ugani ikiwemo pikipiki 600, vipima afya ya udongo 43, magari na kuendelea kuimarisha mfumo wa ufuatiliaji wa vitendea kazi wanavyogawiwa maafisa ugani katika Halmashauri mbalimbali; kuimarisha utoaji wa huduma za ugani kupitia mfumo wa M-Kilimo kwa kuunganisha mfumo huo na mfumo wa usajili wa wakulima. 317. Vilevile, itaendelea na ujenzi wa miundombinu kwenye viwanja vya maonesho ya wakulima ya Nanenane katika viwanja vya Nzuguni (Dodoma) na John Mwakangale (Mbeya) ili kuvifanya viwanja hivyo kuwa endelevu na hadhi ya kimataifa; kuendelea kujenga nyumba 50 za Maafisa Ugani; na kujenga na kukarabati vituo vitano (5) vya rasilimali za kilimo vya Kata (Ward Resource Centres - WARCs) katika mikoa ya Singida, Dodoma na Iringa. 140 318. Kadhalika, TARI itaimarisha vituo nane (8) mahiri vya usambazaji wa teknolojia (AgriTech Hubs) katika viwanja vya maonesho ya kilimo Nanenane kwa kuweka miundombinu ya umwagiliaji ili kuwezesha shughuli za kilimo na mafunzo ya kilimo kwa wakulima kufanyika mwaka mzima. 319. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kununua magari kwa ajili ya Maafisa ugani ngazi ya Mkoa na Halmashauri ili kurahisisha utekelezaji wa shughuli za kilimo. Mafunzo ya Kilimo 320. Mheshimiwa Spika, kwa muda mrefu Wizara imekuwa ikigharamia mafunzo ya kilimo kuanzia ngazi ya Astashahada ya Awali, Astashahada na Stashahada katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo (MATI). Katika mwaka 2024/2025, Wizara itaanza kufanya mabadiliko ya mfumo wa utoaji wa mafunzo katika Vyuo vya Mafunzo ya Kilimo (MATI) kwa kutoa mafunzo ya kilimo biashara kwa wakulima viongozi kulingana na ikolojia ya mazao. Wakulima hao watatoa mafunzo kwa wakulima wenzao ili kuongeza upatikanaji wa huduma za ugani kwa wakulima. Aidha, jukumu la kutoa mafunzo ngazi ya Astashahada ya Awali, Astashahada na Stashahada litabaki kuwa chini ya Wizara yenye dhamana na masuala ya Elimu. 141 “Mwalimu Nyerere alipoanzisha vituo vya utafiti wa kilimo, pembeni mwa vituo hivyo alianzisha vyuo vya mafunzo ya kilimo ambapo msingi wake mkubwa ulikuwa ni kuwafundisha wakulima teknolojia zinazopatikana katika vituo vya utafiti’’ 321. Aidha, wanafunzi ambao wamedahiliwa katika mwaka wa masomo 2023/2024 na wanaendelea na masomo katika Vyuo hivyo ngazi ya Astashahada na Stashahada wataendelea na masomo yao hadi watakapohitimu. Pia, Vyuo na vituo vitatumika kutoa mafunzo rejea kwa Maafisa ugani ili kuendana na teknolojia na mbinu za kisasa. “Hatutadahili wanafunzi wengine wa Astashahada na Stashahada, jukumu hili litabaki kusimamiwa na Wizara yenye dhamana na masuala ya Elimu na Wizara yetu itabaki na jukumu la utafiti na kuhaulisha teknolojia hizo kwa wakulima kupitia vyuo vya MATI” 322. Mheshimiwa Spika, Wizara itaandaa Mkakati wa Mafunzo kwa Wakulima (Farmers’ Training Strategy) ili kuhakikisha teknolojia zinazogunduliwa na watafiti zinawafikia wakulima kwa njia ya mafunzo kupitia vyuo na vituo vyake vya mafunzo ya kilimo. Pia, itaandaa na kutekeleza program za uhaulishaji wa teknolojia zinazogunduliwa na watafiti wa kilimo ambapo wakulima 5,000 watanufaika. 142 323. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kutoa mafunzo ya kilimo biashara kwa kuzingatia ikolojia ya kilimo kwa vijana 1,000 kupitia programu ya BBT katika vyuo na vituo vya mafunzo ya kilimo. Kadhalika, ili kuboresha mazingira ya kujifunzia na kufundishia, Wizara itaendelea kukarabati miundombinu katika vyuo na vituo vya mafunzo ya kilimo vya KATRIN, Inyala, Igurusi, Mtwara, Mlingano, HORTI Tengeru, Maruku, Mubondo, Bihawana FTC, Ichenga FTC na Mkindo FTC 5.1.7 Kupima Afya ya Udongo kwa wakulima wadogo na wakubwa 324. Mheshimiwa Spika, Wizara itapima afya ya udongo katika maeneo mapya ya uwekezaji yatakayoainishwa katika mikoa ya Simiyu, Mara, Geita, Tabora, Songwe na Tanga kwa kuhusisha maeneo kwa ajili ya vijana na wanawake kupitia Programu ya BBT; kuendelea kutoa huduma ya kupima afya ya udongo kwa wakulima wakubwa na wadogo bure kwa kutumia vifaa vya kupima afya ya udongo vilivyosambazwa katika Halmashauri; na itabuni na kuhamasisha matumizi ya teknolojia sahihi za utunzaji wa maji na udongo mashambani ili kulinda vyanzo vya maji kwa ajili ya umwagiliaji katika mikoa ya Morogoro, Iringa na Mbeya. Vilevile, Wizara itanunua mobile soil laboratory van kwa ajili ya kupima afya ya udongo. 325. Mheshimiwa Spika, Wizara itakamilisha upimaji wa afya udongo katika mikoa nane (8) iliyobaki kati ya 26 ya Tanzania bara ya Mtwara, Lindi, Pwani, 143 Tanga, Ruvuma, Kigoma, Tabora na Dar es Salaam ili kuandaa ramani inayoonesha afya ya udongo kwa kila mkoa itakayosaidia shughuli za matumizi ya teknolojia sahihi katika maeneo ya uzalishaji. 5.1.8 Uendelezaji wa kilimo cha umwagiliaji 326. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji katika mwaka 2024/2025 itaendelea na utekelezaji wa miradi ya umwagiliaji 780 iliyoanza kutekelezwa mwaka 2022/2023 na 2023/2024 kama ifuatavyo:- i. Kukamilisha utekelezaji wa miradi 69 ya ujenzi na ukarabati ambayo ilianza mwaka 2022/2023 inayojumuisha ujenzi wa mabwawa 14 yenye mita za ujazo milioni 131.5; ujenzi wa skimu mpya 25 zenye jumla ya hekta 53,234; na ukarabati wa skimu 30 zenye jumla ya hekta 41,771. Aidha, itakamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa skimu 28 kati ya 42 na mabonde ya kimkakati 17 kati 22 yaliyopangwa mwaka 2022/2023; ii. Kuendelea na utekelezaji wa miradi ya umwagiliaji 647 ambayo ilianza kutekelezwa mwaka 2023/2024. Miradi hiyo ni:- a) Ujenzi wa skimu mpya 28 zenye jumla ya hekta 69,505; b) Ukarabati wa skimu 18 zenye jumla ya hekta 40,497; 144 c) Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya pamoja (Block farms) sita (6) yenye jumla ya hekta 79,518.46; d) Ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mabonde 22 ya kimkakati; e) Usanifu na ujenzi wa mabwawa 100 ya kuvunia maji kwa ajili ya umwagiliaji; f) Kufanya mapitio ya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ukarabati wa skimu 255 zenye ukubwa wa hekta 290,095; na g) Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ujenzi wa skimu mpya 240. Aidha, ujenzi wa skimu hizo utafanyika baada ya kukamilika kwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina. 327. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji itafanya ukarabati wa miundombinu ya umwagiliaji katika skimu 33 zenye jumla ya hekta 6,089 zitakazonufaisha wakulima 4,693 kama inavyoonekana katika Kiambatisho Na.13. Pia, Tume itaendelea na ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika mabonde ya kimkakati yenye takribani hekta 255,181. 328. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha upatikanaji wa maji ya umwagiliaji kwenye maeneo yasiyopata mvua za kutosha, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji itafanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa kutumia maji ya ziwa Victoria 145 (mikoa ya Simiyu, Shinyanga, Tabora na Singida) na ziwa Tanganyika (mikoa ya Kigoma na Katavi) kwa ajili ya shughuli za kilimo ili kuongeza tija na uzalishaji. Vilevile, Wizara inakamilisha tathmini ya uwezekano wa kutumia maji kutoka kwenye maziwa hayo kwa ajili ya kilimo cha umwagiliaji hususan katika maeneo yaliyo pembezoni na maziwa. 329. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa, upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bonde la mto Ngono na Bugwema umekamilika na sasa hatua za kumtafuta mkandarasi kwa ajili ya ujenzi zinaendelea. Vilevile, Tume ya Taifa ya Umwagiliaji itakamilisha upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa bonde la Mto Rufiji ambapo katika mwaka 2024/2025 itaanza ujenzi wa mabwawa mawili (2) ya Mbakiamtuli na Ngorongo. Ujenzi huo utakamilika kwa kipindi cha miaka mitatu (3). Vilevile, Tume kwa kushirikiana na Shirika la Reli Tanzania itafanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ujenzi wa mabwawa sita (6) ya Dabalo, Buigiri, Hombolo, Kimagae, Kidete na Ikowa. Mabwawa hayo yatatumika kuzuia mafuriko katika reli ya kati na kutumika kwa shughuli za kilimo cha umwagiliaji. 330. Mheshimiwa Spika, kukamilika kwa miradi ya ujenzi inayoendelea kutekelezwa na itakayoanza kujengwa mwaka 2024/2025 kutaongeza eneo la umwagiliaji kwa hekta 543,366.46 na kufanya eneo linalomwagiliwa kufikia hekta 1,270,647.06 ambayo ni sawa na asilimia 105.89 ya lengo la kufikisha hekta 1,200,000 ifikapo mwaka 2025 kama inavyoelekezwa 146 katika Ilani ya Chama cha Mapinduzi ya Mwaka 2020. Aidha, eneo litakaloongezeka litatengeneza ajira takribani 2,173,466 zitokanazo na uwekezaji katika kilimo cha umwagiliaji. 331. Mheshimiwa Spika, Katika mwaka 2024/2025, Tume imepanga kuanza ujenzi wa ofisi 19 na ukarabati wa ofisi sita (6) za Umwagiliaji za Mikoa. Ujenzi wa ofisi hizo unalenga kuboresha mazingira ya utendaji kazi kwa watumishi na kusogeza huduma kwa wadau. Aidha, Tume imepanga kununua magari 13 na pikipiki 477 kwa ajili kuimarisha usimamizi wa shughuli mbalimbali za umwagiliaji katika ofisi za Wilaya. Vilevile Tume imepanga kununua mitambo ya kuchimba visima ambapo katika mwaka 2024/2025 itaanza na ununuzi wa mitambo 30. Mitambo hiyo itatumika katika uchimbaji wa visima katika Halmashauri mbalimbali nchini. Pia, Tume itanunua mitambo mitatu (3) kwa ajili ya uchimbaji wa mabwawa ya umwagiliaji. 332. Vilevile, ili kuhakikikisha miundombinu ya umwagiliaji inakuwa endelevu na kuleta tija iliyokusudiwa, Tume itatoa mafunzo ya uendeshaji na matunzo ya miundombinu ya umwagiliaji pamoja na ukusanyaji wa ada ya huduma za umwagiliaji kwa wakulima viongozi 10,000 katika skimu 1,230. Aidha, Tume itasajili vyama vipya vya umwagiliaji 500, kusimamia na kufanya ufuatiliaji wa vyama vilivyosajiliwa kupitia mfumo wa kielekroniki wa NIRC- iMIS na POS. 147 333. Mheshimiwa Spika, kwa kutambua changamoto inayowakabili wakulima katika bonde la Mbarali na kufuatia maelekezo ya Mheshimiwa Rais, Wizara itakamilisha mazungumzo na mwekezaji wa Mbarali Estates wa Kampuni ya Highland Estates kwa ajili ya Serikali kuchukua shamba moja na kumlipa haki zake zote na kulifanya shamba hilo kuwa sehemu ya wakulima wadogo waliohamishwa katika maeneo ya vyanzo vya maji. Sambamba na hilo Serikali itajenga mabwawa matano (5) kwa ajili ya kuwahudumia wakulima hao. 5.1.9 Uanzishaji wa Vituo Jumuishi vya Kutoa Huduma za Zana za Kilimo 334. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itaanzisha vituo 10 vya kuhifadhi na kutoa huduma ya zana za kilimo kwa wakulima katika mikoa ya Dodoma, Njombe, Rukwa, Mwanza, Mara, Iringa, Katavi, Singida, Manyara na Mbeya; na kuendelea kuhamasisha watoa huduma ya zana za kilimo kuwekeza kwenye mashamba makubwa ya pamoja yatakayoanzishwa kupitia Programu ya BBT katika mikoa ya Dodoma, Njombe, Mbeya, Kagera, Kigoma, Shinyanga, Singida na Pwani. Uzalishaji wa Mazao kwa Mwaka 2024/2025 335. Mheshimiwa Spika, ninaomba kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa Wizara katika mwaka 2024/2025 itaendelea kusimamia mikakati ya kuongeza uzalishaji na tija kwa mazao mbalimbali yakiwemo mazao asilia ya biashara, mazao ya bustani, 148 mazao ya chakula, mazao ya mafuta na mazao yenye mahitaji makubwa. Mazao Asilia ya Biashara 336. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao asilia ya biashara yakiwemo pamba, kahawa, mkonge, korosho, tumbaku, pareto, sukari na chai unatarajiwa kuongezeka kutoka tani 1,260,321.1 mwaka 2023/2024 hadi tani 2,030,000 mwaka 2024/2025 kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 11. Jedwali Na. 11: Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao Asilia ya Biashara (Tani) katika Mwaka 2024/2025 Na. MAZAO 2023/2024 2024/2025 1 Korosho 254,500 595,000 2 Pamba 282,510 500,000 3 Pareto 4,238 5,000 4 Kahawa 66,071 85,000 5 Tumbaku 178,521 200,000 6 Chai 13,525 30,000 7 Mkonge 56,732.7 80,000 8 Sukari 392,724 520,000 9 Kakao 11,499.4 15,000 JUMLA 1,260,321.1 2,030,000 Chanzo: Wizara ya Kilimo, 2024 Zao la Pamba 337. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Pamba Tanzania katika msimu wa kilimo wa 2024/2025 imepanga kuongeza uzalishaji wa pamba kutoka tani 282,510 msimu wa 2023/2024 hadi tani 500,000 na kuongeza ubora wa pamba kutoka asilimia 44.3 hadi asilimia 75 kwa madaraja ya juu. Lengo hilo litafikiwa kwa kununua, kuchakata na kusambaza 149 mbegu bora za pamba tani 28,000, chupa (acrepacks) 7,000,000 na vinyunyizi 100,000 kwa wakulima wa pamba. 338. Kadhalika, Bodi itanunua ndege nyuki 40 na mitambo mikubwa ya kunyunyizia viuadudu (high pressure boom sprayers) 3,000, itanunua jozi nyingine ya mitambo ya kuchimba mabwawa ya umwagiliaji ambayo itakuwa na buldozer moja (1), excavator moja (1), wheel loder moja (1), driller moja (1) na motor grader moja (1). Vilevile, itanunua na kusimika mitambo ya kuongeza thamani katika zao la pamba katika AMCOS kwenye vijiji vyenye uzalishaji mkubwa wa pamba. Baadhi ya mitambo itakayonunuliwa na kusimikwa ni mitambo miwili (2) ya kuzalisha nishati ya kupikia inayotokana na masalia ya miche ya pamba, mitambo nane (8) ya kusokota nyuzi za pamba na kuzalisha vikoi, mitandio na bidhaa nyingine za nguo. 339. Mheshimiwa Spika, jumla ya Shilingi Bilioni 100 zitatumika kutoa pembejeo za kilimo ikiwemo mbegu, viuatilifu na vinyunyizi kupitia Mfuko wa Wakfu wa kuendeleza zao la pamba. Hatua hiyo, imechukuliwa baada ya wakulima kushindwa kujinunulia pembejeo. Historia inaonesha kuwa Nchi zote zinazozalisha zao la pamba zinakopesha wakulima na kulipa wakati wa kuuza pamba yao. Kikao cha wadau kilichokutana mwezi Machi, 2024 kiliamua Mfuko wa kuendeleza zao la pamba uimarishwe ili uweze kuwahudumia wakulima kikamilifu. 340. Mheshimiwa Spika, Serikali itaendelea na juhudi za kuongeza thamani ya zao la pamba kwa 150 kujenga kiwanda cha vifaa tiba vinavyotumia pamba kama malighafi Wilaya ya Maswa katika Mkoa wa Simiyu. Aidha, kiwanda kikubwa cha kusindika mafuta ya pamba kitajengwa Wilaya ya Bariadi katika Mkoa wa Simiyu na Mkoa utaendelea na mipango ya kujenga serviced industrial park itakayokuwa na miundombinu ya umeme, maji na barabara kwa ajili ya uwekezaji na uongezaji thamani wa zao la pamba. Zao la Mkonge 341. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Mkonge Tanzania itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la mkonge kutoka tani 56,732.69 mwaka 2023/2024 hadi tani 80,000 mwaka 2024/2025. Lengo hilo litafikiwa kwa kununua zana za kilimo kwa ajili ya kuwezesha uendelezaji wa mashamba makubwa ya pamoja; kununua mashine ya kuchakata mkonge; kuendeleza miundombinu ya kituo cha uchakataji cha Handeni; kukarabati miundombinu ya shamba la Kibaranga; na kuwezesha umiliki wa ardhi ya kilimo yenye ukubwa wa hekta 6,000 kwa ajili ya kuanzisha mashamba makubwa ya pamoja katika mikoa ya Tanga, Singida na Morogoro. Aidha, Bodi itaratibu usambazaji wa miche ya mkonge 3,000,000 katika maeneo ya uzalishaji. Vilevile, TARI itatoa mafunzo kuhusu uzalishaji wa mkonge na fursa zitokanazo na zao hilo kwa wadau 100,000 na Maafisa Ugani 500. 342. Mheshimiwa Spika, katika kuongeza matumizi ya mmea wa mkonge, Bodi kwa kushirikiana na Chuo Cha Sayansi na Teknolojia Cha Nelson Mandela (Nelson 151 Mandera African Institute of Science and Technology), itajenga kituo cha uzalishaji wa Inzi chuma (Blacksoldier flies) kwa kutumia mabaki ya Mkonge (Sisal waste) ili kutengeneza protein kwa matumizi ya binadamu na mifugo (Wanyama, ndege na samaki). 343. Pia, Bodi itawezesha utafiti wa zao la mkonge utakaofanywa na watafiti kutoka Chuo Kikuu cha Dar- Es-Salaam (UDSM), TARI-Mlingano, Chuo Cha Sayansi na Teknolojia cha Nelson Mandera (NM-AIST) kwa kushirikiana na Kampuni ya Carbonovia UK ya Oxford Uingereza kuhusu uwezekano wa kuzalisha protein kutokana na hewa ukaa (Carbon dioxide) kutoka kwenye mabaki ya mkonge. Bodi kwa kushirikiana na Jeshi la Magereza na Chuo cha Mafunzo Zanzibar itaanzisha na kuimarisha utaalam wa uzalishaji wa bidhaa za mikono za Mkonge ili kutengeneza ajira kwa vijana na wanawake. Zao la Kahawa 344. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Kahawa Tanzania katika mwaka 2024/2025 itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la kahawa kutoka tani 66,071.8 mwaka 2023/2024 hadi tani 85,000. Lengo hilo litafikiwa na Bodi kwa kushirikiana na TARI kutoa mafunzo kuhusu kanuni za kilimo bora cha kahawa na mbinu za kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi kwa wakulima 48,000 na Maafisa Ugani 511 kwenye maeneo ya uzalishaji; kuzalisha na kusambaza miche 20,000,000 katika maeneo yanayozalisha kahawa; na kuboresha mfumo wa ununuzi wa kahawa kuwa wa kidigiti ili kupunguza 152 gharama kwa wanunuzi na kurahisisha malipo kwa wakulima. Vilevile, Wizara kwa kushirikiana na wadau itaratibu na kushiriki Mkutano wa Tatu wa Kahawa Afrika (Third African Coffee Summitt), mkutano huo utawezesha ukuaji wa tasnia ya kahawa nchini. 345. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Kahawa Tanzania itajenga miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya kahawa yenye ukubwa wa hekta 4,000 katika wilaya za Karagwe na Misenyi zilizopo katika Mkoa wa Kagera. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na TARI itasambaza miche bora ya kahawa kwa mpango wa ruzuku kwa wakulima katika mikoa 17 ikiwemo Mkoa wa Kagera. Lengo ni kuongeza uzalishaji wa kahawa na kuimarisha pato la wakulima. Zao la Chai 346. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya chai Tanzania katika mwaka 2024/2025 itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa chai kavu kutoka tani 13,525 mwaka 2023/2024 hadi tani 30,000. Lengo hilo litafikiwa kwa kuwezesha shughuli za mnada wa chai Tanzania na kununua mtambo wa kuchanganya chai; kujenga vituo 30 vya mizani kwenye maeneo mapya ya uzalishaji wa chai katika Wilaya za Kilolo, Ludewa, Njombe, Lushoto, Korogwe na Tarime; kuwezesha upatikanaji wa hati ya kimataifa kwa ajili ya uendeshaji wa mashamba ya Kilolo na Lupembe; kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya chai ya wakulima wadogo katika Mkoa wa Njombe; kuanzisha maeneo 13 mapya kwa ajili ya uzalishaji wa miche ya chai; na kutoa mafunzo kuhusu kilimo bora 153 cha chai kwa wakulima wadogo wa chai 32,000 na kuhamasisha wakulima hao kutumia fursa ya mbolea ya ruzuku inayotolewa na Serikali katika uzalishaji wa zao la chai. 347. Mheshimiwa Spika, Bodi kwa kushirikiana na wadau itaanzisha viwanda viwili (2) vya kusindika chai kati ya lengo la kuanzisha viwanda saba (7) nchini na kufufua mashamba ya chai yenye ukubwa wa hekta 150 katika Wilaya ya Kilolo pamoja na kuhamasisha wakulima kufufua mashamba yao. Vilevile, Wizara itakamilisha majadiliano kuhusu mashamba ya chai yaliyotelekezwa na Kampuni za MeTL, Dhow Mechantile na DL ili yaendelee na uzalishaji. Aidha, pale itakapohitajika kuyatwaa mashamba hayo, Serikali itafanya hivyo kwa kuzingatia taratibu za sheria ili kulinda haki za wawekezaji. Zao la Korosho 348. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya korosho Tanzania katika mwaka 2024/2025 itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa korosho kutoka tani 254,500 mwaka 2023/2024 hadi tani 595,000. Uzalishaji huo utafikiwa kwa kununua na kusambaza viuatilifu vya korosho tani 30,000 za sulphur na lita 3,800,000 za viuatilifu vya maji kwa mpango wa ruzuku. Aidha, Bodi kwa kushirikiana na TARI itazalisha miche 1,000,000 ya korosho na kusambaza katika mikoa ya Pwani, Lindi, Ruvuma, Dodoma, Mtwara, na Tanga. Pia, TARI itaanzisha kitalu cha Taifa cha uzalishaji wa miche ya korosho katika kituo cha TARI Naliendele chenye uwezo wa kuzalisha miche 10,000,000 kwa mwaka. 154 349. Pia, TARI itazalisha mbegu tani 100 na kusambaza katika Halmashauri zote zinazolima zao la korosho; itaendelea kusajili wakulima na kutambua mashamba yao; itabadili mfumo wa kuuza korosho kutoka mfumo wa kulaza debe hadi mfumo wa uwazi wa kutumia TMX; itatoa mafunzo kuhusu kanuni za kilimo bora cha zao la korosho kwa wakulima 1,300 na maafisa 300 katika mikoa ya Mtwara, Lindi, Ruvuma, Songwe, Pwani, Manyara, Kigoma na Dodoma; na itaandaaa mashamba darasa 15 katika mikoa ya Pwani, Tanga, Mtwara, Lindi na Ruvuma. 350. Mheshimiwa Spika, Bodi itaendelea na ujenzi wa viwanda vya kubangua korosho pamoja na kuongeza thamani bidhaa zingine zitokanazo na korosho kama vile mafuta ya ganda la korosho (Cashewnut Shell Liquid – CSL) na viwanda vingine vya mazao ya mafuta katika kongani ya viwanda iliyopo Maranje Wilaya ya Nanyamba katika Mkoa wa Mtwara. Aidha, Bodi itakamilisha ujenzi wa ghala lenye uwezo wa kuhifadhi tani 3,000 za korosho katika Wilaya ya Manyoni. Pia, Bodi itajenga ghala zenye uwezo wa kuhifadhi tani 1,000 katika vyama vikuu vya ushirika vya MAMCU ghala tatu (3), TANECU ghala tatu (3) na CORECU ghala tatu (3) ili msimu unaofuata tuanze kufanya minada ya korosho katika vyama vya msingi. Zao la Tumbaku 351. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Bodi ya Tumbaku Tanzania katika mwaka 2024/2025 itahamasisha wakulima kuzalisha tumbaku kutoka tani 178,521 mwaka 2023/2024 hadi kufikia tani 200,000. Uzalishaji huo utafikiwa kwa kuhamasisha 155 wakulima kuzingatia kanuni za kilimo bora cha zao la tumbaku; kuhamasisha wakulima kujenga na kuboresha mabani ya kukaushia tumbaku; kuanzisha mashamba mawili (2) ya mfano katika Wilaya za Chunya na Uyui; na kutoa mafunzo kuhusu kanuni za kilimo bora cha zao la tumbaku kwa Maafisa Ugani katika maeneo ya uzalishaji wa tumbaku. Vilevile, Bodi itakamilisha ujenzi na ununuzi wa vifaa katika ofisi ya Bodi iliyopo Tabora na kuanza ujenzi wa ofisi mpya za Bodi katika Wilaya za Urambo, Kaliua, Sikonge na Songea. 352. Vilevile, Bodi ya Tumbaku itaratibu upatikanaji wa tani 127,316 za mbolea na kusambaza kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku, viuatilifu lita 236,329 na pakiti 1,664,286, vifungashio belo 11,709 na nyuzi 166,429 kwa ajili ya kuimarisha uzalishaji wa tumbaku. Pia, mbolea ya NPK (10:18:24) itaagizwa na TFC na kusambazwa kwa wakulima wa zao la tumbaku. 156 353. Aidha, Serikali itatoa Waraka kwa Benki utakaodhibiti mfumo wa kujiamulia exchange rate ya Dola za Marekani kwa ajili ya kuwalipa wakulima baada ya kuuza tumbaku ili mkulima afaidike na faida inayotokana na exchange rate pale ambapo Shilingi inakuwa dhaifu na zoezi hili litasimamiwa na Tume ya Ushirika. 354. Mheshimiwa Spika, Bodi ya Tumbaku Tanzania itajenga mabani ya kisasa 2,353 katika mikoa ya Tabora, Shinyanga, Geita, Kigoma, Ruvuma, Katavi, Mbeya, Songwe, Iringa, Morogoro na Mara. Mabani hayo yatasaidia kupunguza upotevu wa majani, kuongeza ubora wa tumbaku na kutunza mazingira. Zao la Pareto 355. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia COPRA katika mwaka 2024/2025 itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa zao la pareto kutoka tani 4,238 mwaka 2023/2024 hadi tani 5,000. Uzalishaji huo utafikiwa kwa kuratibu ujenzi wa makaushio 100 ya pareto katika wilaya za Mbeya (25), Makete (20), Ileje (20), Mbulu (15), Ludewa (10) na Arusha (10). Vilevile, Bodi itaendelea kutoa mafunzo kuhusu kanuni za kilimo bora cha zao la pareto kwa wakulima 10,500 na wakaguzi wa pareto 25 katika maeneo ya uzalishaji wa zao hilo. Vilevile, COPRA itaratibu usambazaji wa mbegu bora kilo 5,300 na kuratibu vituo 450 vya ukaguzi wa pareto katika mikoa ya Mbeya, Songwe, Njombe, Iringa, Manyara na Arusha. 157 Zao la kakao 356. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Wizara kwa kushirikiana na wadau wa kakao itaendelea kuhamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa kakao kutoka tani 11,499.4 mwaka 2023/2024 hadi tani 15,000. Lengo hilo litafikiwa kwa kutoa mafunzo kuhusu kanuni za kilimo bora kwa wakulima na Maafisa Ugani katika Halmashauri za Kyela, Rungwe, Busokelo, Mlimba na Mvomero. Vilevile, Wizara kupitia Tume ya Maendeleo ya Ushirika kwa kushirikiana wadau itaendelea kufanya maboresho ya mfumo wa uuzaji kwa kuboresha uendeshaji wa minada ambayo itaongeza uwazi na uwajibikaji kwa lengo la kuhakikisha kuwa mkulima ananufaika na kilimo cha zao la kakao. Pia, Tume itaendelea kutoa elimu ya masoko na fedha kwa wanachama na wakulima 100,000 wa kakao. Mazao ya Chakula 357. Mheshimiwa Spika, uzalishaji wa mazao ya chakula unaohusisha mazao ya nafaka na yasiyo nafaka unatarajiwa kufikia takriban tani 31,489,630 katika msimu wa kilimo wa 2023/2024 ikilinganishwa na tani 20,402,014 katika msimu wa kilimo wa 2022/2023. Mazao yenye mahitaji makubwa 358. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuhamasisha uzalishaji na tija kwa mazao ya ngano, mafuta ya kula, miwa/sukari kwa lengo la kupunguza 158 matumizi ya fedha za kigeni zinazotumika kuagiza mazao na bidhaa hizo kutoka nje ya nchi. Zao la ngano 359. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itaendelea kuhamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa ngano kutoka tani 86,522 mwaka 2022/2023 hadi kufikia tani 150,000 mwaka 2023/2024 na kuendelea kuhamasisha uzalishaji hadi kufikia uwezo wa kujitosheleza wa tani 1,000,000 ifikapo mwaka 2027/2028. Lengo hilo litafikiwa kwa kutekeleza yafuatayo: i. Kushirikiana na Sekta binafsi kuongeza upatikanaji wa mbegu bora kufikia tani 18,000 zilizothibitishwa ambazo zitazalisha takriban tani 375,000 za ngano kwa mwaka 2024/2025. Mbegu hizo zitatokana na tani 864 za mbegu za Msingi (basic) zitakazopatikana kutoka TARI ii. Kuongeza upatikanaji wa mbegu bora kutoka tani 18,000 kufikia tani 30,000 zilizothibitishwa ambazo zitazalisha takriban tani 625,000 za ngano kwa mwaka 2025/2026. Mbegu hizo zitatokana na tani 1,440 za mbegu za Msingi (basic) zitakazopatikana kutoka TARI; iii. Kuongeza upatikanaji wa mbegu bora kutoka tani 30,000 kufikia tani 36,000 zilizothibitishwa ambazo zitazalisha takriban tani 750,000 za ngano kwa mwaka 2026/2027. Mbegu hizo zitatokana na tani 1,728 za mbegu za Msingi (basic) zitakazopatikana kutoka TARI; 159 iv. Kuongeza upatikanaji wa mbegu bora kutoka tani 36,000 kufikia tani 48,000 zilizothibitishwa ambazo zitazalisha takriban tani 1,000,000 za ngano kwa mwaka 2027/28. Mbegu hizo zitatokana na tani 2,304 za mbegu za Msingi (basic) zitakazopatikana kutoka TARI; v. TARI kutoa mafunzo ya uzalishaji wa mbegu za kuazimia ubora (QDS) kwa wakulima 500 katika Wilaya za Nkasi, Babati, Hanang, Songwe, Mbinga, Siha na Makete; vi. Kuwezesha uwekezaji katika mashamba ya West Kilimanjaro na Hanang yenye jumla ya ekari 6,135.34 ili kuongeza maeneo ya uzalishaji wa mbegu; vii. Kukamilisha taratibu za kuchukua mashamba yaliyo chini ya Ofisi ya Msajili wa Hazina na kuyakabidhi kwa wazalishaji; viii. Kutambua na kupima maeneo yenye ukubwa wa hekta 20,000 yanayofaa kwa kilimo cha ngano nchini; ix. Kuimarisha soko la ngano inayozalishwa kwa kutambua na kuingia mikataba ya hakikisho la ununuzi wa ngano na kampuni kubwa zinazoagiza ngano nje ya nchi na kuanza utekelezaji kuanzia tarehe 01 Julai. 2024; x. Kufanya Marekebisho ya sheria ya usalama wa chakula na kuanza kusimamia nafuu ya kodi 160 wanayopewa waingizaji wa ngano kutoka nje ya nchi; xi. Kuendelea kufanya utafiti wa mbegu za ngano zenye kukidhi sifa ya mahitaji ya soko na tija katika uzalishaji; na xii. Kujenga miundombinu ya umwagiliaji kwenye mashamba ya utafiti na uzalishaji wa mbegu za ngano. Zao la Miwa 360. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 kupitia Bodi ya Sukari Tanzania itaongeza uzalishaji wa zao la miwa kutoka tani 4,215,555.27 zilizozalisha sukari tani 392,724 mwaka 2023/2024 hadi kufikia tani 5,200,000 za miwa zitakazozalisha sukari tani 520,000. Lengo hilo litafikiwa kwa kutekeleza yafuatayo: i. Kusimamia uanzishaji wa vitalu vya kuzalisha miche ya miwa kwenye eneo lenye ukubwa wa hekta 400 katika bonde la Kilombero kwa ajili ya wakulima wadogo wa miwa; ii. Wizara itaweka mfumo wa kikanuni wa uagizaji wa sukari inayotumika viwandani; iii. Kukamilisha majadiliano ya kuomba unafuu wa kodi kwa viwanda vitakavyozalisha ethanol ili kupunguza gharama za uzalishaji wa sukari; iv. Wizara kwa kushirikiana na Wizara ya Viwanda na Biashara itazalisha teknolojia ndogondogo za 161 viwanda vidogo kwa ajili ya wakulima wadogo wa miwa; v. Kuendelea kutenga maeneo yanayofaa kwa ajili ya kilimo cha miwa ili kuwezesha uwekezaji katika tasnia ya sukari. Aidha, itakapohitajika kulipa fidia kwenye maeneo hayo, Wizara itafanya hivyo; vi. Kusimamia upanuzi wa kiwanda cha sukari cha Mtibwa na mashamba ya miwa ya Dakawa yenye ukubwa wa hekta 12,000 zinazofaa kwa kilimo cha miwa; vii. Kusimamia upanuzi wa mashamba yenye ukubwa wa hekta 13,000 ya kiwanda cha sukari Kagera; viii. Kusimamia kiwanda cha sukari cha TPC ili kuongeza uwezo wa kuchakata miwa kutoka tani 200 hadi tani 210 kwa saa, kuongeza eneo la kulimwa miwa la hekta 400 na kuendelea kusimika miundombinu ya umwagiliaji; ix. Kusimamia upanuzi wa kiwanda cha sukari cha Kilombero ambapo kitaongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 130,000 hadi tani 271,000 mwaka 2027; x. Kusimamia usimikaji wa miundombinu ya umwagiliaji kwenye eneo la ukubwa wa ekari 100 kwenye block farm za wakulima wadogo Kilombero; 162 xi. Kupitia TARI na kwa kushirikiana na wakulima kuzalisha miche ya miwa 2,520 kwenye mashamba yenye ukubwa wa hekta 56 katika Mikoa ya Kagera na Morogoro; na xii. TARI itaanzisha vitalu vya mbegu za miwa katika eneo la ekari 20 kwa wakulima wanaozunguka mabonde hayo; na kutoa mafunzo ya kanuni za kilimo bora cha miwa kwa wakulima 8,000 kupitia maonesho na makongamano mbalimbali. Mazao ya Mafuta 361. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa mazao ya mafuta yakiwemo alizeti, chikichi, karanga na ufuta kutoka tani 2,143,098.70 mwaka 2022/2023 hadi kufikia tani 2,200,000. Lengo hilo litafikiwa kwa kutekeleza yafuatayo: i. Kuwezesha upatikanaji wa mbegu bora za alizeti tani 5,000 na kusambaza kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku; ii. Kuzalisha na kusambaza mbegu bora za karanga tani 150 na mbegu za ufuta tani 150; iii. Kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika mashamba ya mbegu za alizeti ya ASA yenye ukubwa wa hekta 800; iv. Kuhamasisha wawekezaji kuwekeza katika mashamba ya pamoja (block farms) kwa ajili ya kilimo cha alizeti; 163 v. Wizara kwa kushirikiana na wadau itaendelea kuzalisha na kusambaza miche ya chikichi 2,000,000 kwa wakulima katika maeneo ya uzalishaji; vi. Serikali itanunua ardhi yenye ukubwa wa hekta 100,000 kwenye Halmashauri za Kigoma na Kyela kwa ajili ya kuanzisha kilimo cha mashamba makubwa ya chikichi; vii. Kununua ardhi yenye ukubwa wa hekta 50,000 kwa ajili ya kuanzisha kilimo cha mashamba makubwa ya alizeti; viii. TARI itazalisha mbegu za ufuta tani 108. Kati ya hizo tani tatu (3) ni mbegu za awali na mbegu za msingi tani tano (5) na mbegu zilizothibitishwa tani 100; ix. TARI kutoa mafunzo ya kilimo bora cha zao la ufuta kwa wakulima 2,000 na Maafisa Ugani 500 na kuandaa mashamba ya mfano 105 katika mikoa ya Mtwara, Lindi, Pwani, Songwe, Morogoro, Tanga, Kilimanjaro, Manyara, Dodoma, Singida, Tabora na Mbeya; na x. Wizara itaendelea na majadiliano na Wizara ya Fedha kuweka kodi kwenye mafuta yanayotoka nje ya nchi ili kulinda viwanda vya ndani na wakulima. 164 Mazao ya bustani 362. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 kwa kushirikiana na wadau wa kilimo itahamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani kutoka tani 8,438,273.98 mwaka 2022/2023 hadi tani 9,000,000. Aidha, Wizara itaendelea kuhamasisha na kusimamia utekelezaji wa mikakati ya kuendeleza uzalishaji na upatikanaji wa masoko ya mazao ya Bustani. Lengo hilo litafikiwa kwa Wizara kutekeleza yafuatayo: i. Kushirikiana na wadau wa mazao ya bustani kutoa mafunzo rejea kuhusu kilimo bora cha mazao ya bustani kwa maafisa ugani na wakulima katika maeneo ya uzalishaji; ii. Kushirikiana na wadau kuzalisha na kusambaza miche ya mazao ya viungo; iii. Kuanzisha mashamba makubwa ya pamoja ya migomba kwa ajili ya kilimo cha kibiashara cha migomba. Kwa kuanzia mashamba hayo yataanzishwa katika Wilaya ya Rombo kwa kusanifu mashamba na kuweka mifumo ya umwagiliaji, kujenga viwanda vya kuchakata na kufungasha ndizi kwa ajili ya usafirishaji nje ya nchi; iv. Kununua mashine za kuchimbia visima katika halmashauri 184 zitazokuwa na uwezo wa kuchimba visima vya kati vyenye urefu wa mita 150 hadi 200; na 165 v. Kukamilisha usanifu wa Agricultural Special Processing Zones wa mazao ya bustani wenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 75 utaanza kwa kutekelezwa na AFDB kwa kujenga Dar es Salaam Multiple Commodity Centre (DMCC). Zao ya Parachichi 363. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Wizara itaendelea kuhamasisha wakulima kuongeza uzalishaji wa parachichi zinazouzwa nje ya nchi (exportable varieties) kutoka tani 26,826.3 mwaka 2022/2023 hadi tani 30,000 Ili kufikia malengo hayo Wizara itatekeleza yafuatayo:- i. Kushirikiana na wadau kuzalisha miche 6,000,000 ya parachichi na kusambaza kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku; ii. Kuwawezesha wakulima wa parachichi kwa kuwachimbia visima na kuwawekea miundombinu ya umwagiliaji ikiwemo kuwapatia vifaa vya umwagiliaji kama vile pampu za maji na mipira; iii. Kutoa mafunzo kwa wazalishaji wa miche 450, wakulima 4,000 na Maafisa ugani 160 katika mikoa ya Mbeya, Songwe, Njombe, Iringa, Arusha, Kilimanjaro, Manyara, Kagera, Ruvuma, Rukwa, Kigoma na Morogoro; iv. Kutoa ruzuku ya viuatilifu kwa wakulima wa zao la parachichi; 166 v. Wizara kupitia COPRA itanunua na kusambaza vifaa vya kupima ubora wa parachichi (dry matter machines); na vi. Wizara kupitia TARI kwa kushirikiana na kiwanda cha ITRACOM itafanya utafiti na kuzalisha aina ya mbolea inayofaa kwa ajili ya zao la parachichi na mbolea hiyo itasambazwa kwa wakulima kwa mpango wa ruzuku. 5.2 Kuongeza Ajira zenye Staha na Ushiriki wa Vijana na Wanawake kwenye Kilimo 364. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuwezesha upatikanaji wa ajira zenye staha na ushiriki wa vijana na wanawake kwenye kilimo kupitia utekelezaji wa Programu ya Jenga Kesho Iliyo Bora (Building a Better Tommorrow – BBT) inayotekelezwa kupitia miradi mikuu minne (4) ambayo ni kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja (Block farms) na umilikishaji wa ardhi, kuwezesha upatikanaji wa mitaji kwa vijana na wanawake (BBT - Mitaji), kuimarisha Huduma za Ugani (BBT – Ugani) na kuwezesha upatikanaji wa miundombinu ya umwagiliaji kwa wakulima wadogo (BBT – Visima). Kupitia miradi hiyo yafuatayo yatatekelezwa: - 167 5.2.1 Kuwezesha upatikanaji wa ardhi ya kilimo na uanzishaji wa mashamba makubwa ya pamoja (Block farms) BBT - Mashamba 365. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kutekeleza mradi wa mashamba makubwa ya Chinangali, Chunya, Singida na Ndogowe kwa kujenga mabwawa na kuchimba visima kwenye mashamba ya BBT jumla ya hekta 186,086. Vilevile, Wizara itaanza kutekeleza mradi wa BBT katika Halmashauri 100 zitakazotenga maeneo yenye ukubwa wa hekta 200 kwa kila Halmashauri na kujenga miundombinu ya umwagiliaji katika maeneo hayo. Utambuzi wa vijana watakaomilikishwa ardhi utafanywa na Halmashauri husika ambapo Wizara ya Kilimo itatoa mafunzo ya kilimo biashara kwa vijana hao katika maeneo yao. Pia, Wizara itaendelea kutambua na kuainisha mashamba mapya 30 kwa ajili ya uwekezaji wa mashamba makubwa. 366. Kadhalika, Wizara itakamilisha majadiliano na AfDP kwa ajili ya mradi wa BBT wenye thamani ya Dola za Marekani Milioni 130. BBT –Mitaji 367. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia AGITF katika mwaka 2024/2025 itaongeza mikopo yenye riba nafuu kwa vijana na wanawake waliopo kwenye shughuli za kilimo na uongezaji thamani mazao kutoka Shilingi Bilioni 2 mwaka 2023/2024 hadi Shilingi Bilioni 10. Vilevile, itasimamia AGITF na TADB kukamilisha makubaliano ya mashirikiano (MoU) na 168 kutumia mifumo ya dhamana ili kuzisaidia taasisi za fedha ziweze kuwakopesha vijana kwa kutumia dhamana zitakazosimamiwa na TADB. 368. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia AGITF itakamilisha majadiliano na IFAD kwa ajili ya kuanzisha mradi wa upatikanaji wa mitaji wenye thamani ya Dola za Marekani milioni 40. BBT – Ugani 369. Mheshimiwa Spika, Wizara kwa kushirikiana na Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo (SUA), Sekta Binafsi na Bodi za mazao itaendelea kutekeleza Mpango wa Ugani (BBT – Agricultural Extension Enterpreneurship Scheme) ambao utahusisha jumla ya vijana 300. Vijana hao watazalisha mazao maalum ikiwemo pamba, korosho, tumbaku na kahawa. Lengo la mpango huo ni kuwatengenezea ajira vijana, kuimarisha utoaji wa huduma za ugani na kukuza ujuzi wa vijana wahitimu wa vyuo vya kilimo kwa kutoa huduma za ugani kwa wakulima. BBT – Visima 370. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji itaanza uchimbaji wa visima 1,000 kati ya lengo la kuchimba visima 67,000 ifikapo mwaka 2030 kwa wakulima wadogo katika Halmashauri 178 na kufunga vifaa vya umwagiliaji. Visima hivyo vya awamu ya kwanza vitamwagilia jumla ya hekta 16,000 na kunufaisha wakulima takriban 16,000. 169 5.2.2 Kuimarisha ushiriki wa vijana na wanawake katika kilimo kupitia Programu ya Jenga Kesho iliyo Bora 371. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025, itadahili na kutoa mafunzo kwa vijana na wanawake 1,000 katika vyuo vya mafunzo ya kilimo kupitia programu ya BBT; na kuwezesha vijana na wanawake waliopo katika mashamba ya BBT kuendelea na uzalishaji wa mazao ya kilimo. 5.2.3 Kuimarisha ushiriki wa wazawa katika miradi ya kilimo 372. Mheshimiwa Spika, Wizara inatambua umuhimu wa ushiriki wa wazawa na kampuni za wazawa katika miradi na shughuli mbalimbali zilizopo katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo. Ushiriki wa wazawa katika Sekta ya kilimo unaongeza chachu katika ukuaji wa uchumi kwa kuongeza ujuzi na uwezo wa mbinu mbalimbali za uzalishaji na masoko, kukuza teknolojia na ubunifu katika uzalishaji na uchakataji wa mazao ya kilimo, kupunguza utegemezi wa uingizaji wa mazao na bidhaa zitokanazo na kilimo ndani ya nchi, kutengeneza ajira, kuimarisha ubora wa bidhaa na huduma hasa maeneo ya vijijini. 373. Katika mwaka 2024/2025, Wizara itaongeza ushiriki wa wazawa katika utekelezaji wa miradi mbalimbali kutoka asilimia 75 mwaka 2023/2024 hadi asilimia 85. Miradi hiyo inahusisha umwagiliaji, uhifadhi, utafiti, ubunifu na teknolojia. 170 “Wizara inatoa rai kwa wazawa wanaopata fursa hiyo kukamilisha miradi hiyo kwa ufanisi na wakati ili kuuthibitishia umma wa Watanzania kuwa wazawa tukipewa nafasi tunaweza’’ 5.3 Kuimarisha Usalama wa Chakula na Lishe; 374. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha usalama wa chakula na lishe nchini, Wizara katika mwaka 2024/2025 itaendelea na mpango wa kuwekeza kwenye miundombinu ya uhifadhi wa chakula, kuiongezea NFRA uwezo wa kuhifadhi chakula, kuimarisha na kuendelea na matumizi ya mfumo wa kidigiti wa Crop Stock Dynamics Systems, na kuhamasisha uzalishaji na matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini. Ili kufikia malengo hayo, Wizara itatekeleza yafuatayo; 5.3.1 Uwekezaji kwenye miundombinu ya uhifadhi kuweza kufikia uwezo wa kuhifadhi tani 3,000,000 ifikapo mwaka 2030 375. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha uhifadhi wa mazao ya chakula Wizara katika mwaka 2024/2025, itakamilisha ujenzi wa ghala 28 katika mkoa wa Ruvuma na ujenzi wa miundombinu ya uhifadhi yenye uwezo wa kuhifadhi tani 165,000 kupitia Mradi wa kuongeza uhifadhi wa nafaka unaotekelezwa na NFRA na itafanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa ajili ya ujenzi wa vihenge na ghala. Aidha, Wizara itaendelea kushirikiana na wadau wa kilimo katika kuwekeza kwenye ujenzi wa ghala za 171 kuhifadhi mazao nchini ili kuongeza hifadhi ya mazao ya chakula ndani ya nchi na kuuza ziada nje ya nchi. 5.3.2 Kuiongezea NFRA uwezo wa kununua mazao ya wakulima ili kuongeza hifadhi ya chakula 376. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia NFRA katika mwaka 2024/2025 itanunua tani 1,150,000 za nafaka kwa lengo la kuimarisha usalama wa chakula nchini. Pia, NFRA itaendelea kuuza chakula kwa maombi maalumu na kutoa chakula cha misaada pale itakapohitajika katika nchi za jirani na nje ya ukanda wa Afrika. 377. Kadhalika, Wizara kupitia NFRA itakamilisha majadiliano na Benki ya NBC kuanzisha Hati Fungani ya Usalama wa Chakula (Food Security Bond) ili kuongeza uwezo wa NFRA kuhifadhi chakula. 5.3.3 Kuimarisha na kutumia mfumo wa kidigiti wa Crop Stock Dynamics Systems 378. Mheshimiwa Spika, ili kuendelea kutatua changamoto ya ukosefu wa taarifa sahihi za mazao ya kilimo katika maeneo ya sokoni, ghala binafsi na vituo vya ukaguzi, katika mwaka 2024/2025, Wizara kupitia COPRA itaendelea kusajili vituo vya ununuzi wa mazao, ghala za Sekta ya umma, Sekta binafsi na Vyama vya Ushirika na kuzipa namba maalum ya utambulisho kwa lengo la kufuatilia kiasi cha mazao ya kilimo kilichohifadhiwa katika ghala na mwenendo wa bei za mazao. Aidha, COPRA itasajili wafanyabiashara wakiwemo wanunuzi kwenye mnyororo wa thamani wa nafaka na mazao mchanganyiko; na kutoa elimu kwa 172 umma kuhusu shughuli za usimamizi wa nafaka na mazao mchanganyiko kwa kuchapisha majarida na kuandaa vipindi kwenye TV, Redio na Mitandao ya kijamii. 5.3.4 Kuhamasisha matumizi ya mazao yaliyoongezewa virutubishi ndani ya nchi ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini 379. Mheshimiwa Spika, ili kukabiliana na matatizo ya lishe nchini, Wizara itaendelea kutekeleza Mpango Kazi wa Lishe katika Kilimo (Nutrition Sensitive Agriculture Action Plan – NSAAP); kwa kuhamasisha uzalishaji wa mazao ya kilimo yenye virutubisho kwa wingi yaliyofanyiwa utafiti na wataalam wa hapa nchini. Aidha, Wizara kupitia TARI, itazalisha mbegu mama 350,000 za viazi lishe zenye uwezo wa kuzalisha vipando 7,000,000 na kuvisambaza katika mikoa ya Mwanza, Geita, Tabora, Katavi, Kigoma, Shinyanga, Simiyu, Kagera na Mara. 380. Pia, Wizara itatoa mafunzo kuhusu kanuni za kilimo bora kwa wakulima wawezeshaji na wazalishaji wa mbegu 150 katika Wilaya za Bukombe, Geita, Misungwi, Misenyi na Bukoba. Pia, itahaulisha na kusambaza mbegu viazi lishe, mahindi na maharage zilizoongezewa viinilishe kibaiolojia kwenye ili kuboresha lishe kwa walaji. 5.4 Kuimarisha Upatikanaji wa Masoko, Mitaji na Mauzo ya Mazao nje ya Nchi 381. Mheshimiwa Spika, ili kuwezesha upatinakaji wa mitaji, masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi na kuimarisha mauzo ya mazao hayo nje ya nchi, 173 Wizara imepanga kuwekeza kwenye miundombinu ya masoko ya mazao ya kilimo kwa ajili ya wakulima katika Halmashauri mbalimbali nchini; kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi pamoja na kuiwezesha Sekta binafsi kwa kuijengea miundombinu ya masoko; kuongeza mauzo ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi; kuimarisha upatikanaji wa mitaji na kuziwezesha maabara za Serikali na Sekta binafsi ziweze kufikia viwango vya ubora vinavyotakiwa Kimataifa. Ili kufikia malengo hayo, Wizara itatekeleza yafuatayo: - 5.4.1 Kujenga miundombinu ya masoko ya mazao ya kilimo kwa ajili ya wakulima katika Halmashauri mbalimbali nchini 382. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025, itaendelea kuimarisha upatikanaji wa masoko ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi kwa kujenga masoko ya kimkakati mipakani na ujenzi wa vituo vya masoko (market sheds). Ujenzi wa Masoko ya Kimkakati 383. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itaendelea na ujenzi wa masoko matano (5) ya kimkakati yaliyokuwa chini ya mradi wa DASIP katika Halmashauri za Manispaa ya Kahama (Busoka), Ngara (Kabanga), Kyerwa (Nkwenda na Murongo) na Tarime (Sirari). Ujenzi wa masoko hayo utawezesha kuendeleza biashara ya mazao ya kilimo katika mipaka ya nchi za Uganda, Kenya, Rwanda na Burundi. 174 Ujenzi wa Vituo vya Masoko (Market sheds) 384. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 imepanga kujenga vituo vinne (4) vya masoko ya kilimo (market sheds) katika Halmashauri za Kigoma, Rombo (Mamsera), Ngara na Hai (Mula). Vituo hivyo vitawezesha wakulima kukusanya na kuuza mazao yao sehemu rasmi zinazotambulika na mamlaka husika. Vilevile, Wizara itafanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mipaka na Halmashauri nchini kwa ajili ya taratibu za kuanza ujenzi wa vituo vingine vya masoko (market sheds). Kadhalika, Wizara itafanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwenye mipaka yetu yote kwa nchi zinazotuzunguka kwa ajili ya kujenga miundombinu ya masoko. 385. Mheshimiwa Spika, Wizara itaendelea kuijengea uwezo COPRA kwa ajili ya kutoa huduma za usimamizi wa ubora na usalama wa nafaka na mazao mchanganyiko. Katika kufanikisha hilo Wizara itawezesha ununuzi wa magari manne (4), ununuzi wa samani na vitendea kazi vya watumishi; kuongeza watumishi 84, pamoja na kuanzisha Ofisi tano (5) za Kanda. 386. Vilevile, COPRA itakamilisha kanuni za usimamizi na kuanza kuratibu mnyororo wa thamani ya nafaka na mazao mchanganyiko kwa kuandaa miongozo mbalimbali ya kusimamia na kudhibiti viwango endelevu kuhusu uzalishaji, uchakataji, masoko na biashara ya nafaka na mazao mchanganyiko. 175 5.4.2 Kuimarisha uongezaji thamani na uhifadhi kwa kushirikisha Sekta binafsi 387. Mheshimiwa spika, katika mwaka 2024/2025 Wizara itakamilisha ujenzi wa vituo jumuishi viwili (2) katika mikoa ya Iringa (Mufindi) na Mbeya (Rungwe). Vituo hivyo, vitawezesha ukusanyaji, uchambuaji, upangaji wa madaraja, ufungashaji uhifadhi na usindikaji wa mazao ya bustani. Pia, Wizara itakamilisha ujenzi wa kituo mahiri cha usimamizi wa mazao baada ya kuvuna kilichopo Kongwa katika Mkoa wa Dodoma. Kadhalika, Wizara itakamilisha ujenzi wa kiwanda cha kusindika zabibu katika Mkoa wa Dodoma ili kuongeza thamani ya zao la zabibu, kupunguza upotevu na kuwaongezea wakulima soko la zabibu. 388. Kadhalika, ili kupunguza upotevu, kuongeza thamani na kukidhi mahitaji ya soko la ndani na nje ya nchi, Wizara itajenga miundombinu ya kukaushia muhogo katika Mkoa wa Kigoma; kujenga ghala na miundombinu ya kukaushia tangawizi katika Wilaya ya Buhigwe; na kujenga kiwanda cha kuchakata vanila katika kituo cha TARI Maruku Mkoa wa Kagera. 389. Mheshimiwa Spika, CPB itasindika mahindi tani 40,500 zitakazozalisha unga wa mahindi tani 28,350 na pumba za mahindi tani 12,150; itakamua alizeti tani 5,250 na kuzalisha mafuta ya alizeti lita 1,575 na mashudu ya alizeti tani 3,675; itakoboa mpunga tani 15,000 zitakazozalisha mchele tani 10,500 na pumba za mpunga tani 4,500; itasindika ngano tani 15,000 zitakazozalisha unga wa ngano tani 10,500 na pumba za ngano tani 4,500. 176 390. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha usindikaji wa mazao ya chakula, CPB itakarabati miundombinu ya uchakataji wa mazao iliyopo katika mikoa ya Arusha (Unga Limited) na Iringa (Gangilonga) yenye uwezo wa kusindika mahindi na ngano tani 33,750 na tani 13,500 kwa mwaka mtawalia; itakarabati vihenge 23 vilivyopo Arusha na Iringa vyenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 51,600 za nafaka; itajenga ghala mpya moja (1) yenye uwezo wa kuhifadhi nafaka tani 10,000 katika Wilaya ya Songea; na kusimika mitambo yenye uwezo wa kusafisha na kuchambua mbaazi na ufuta tani 200,000 kwa mwaka katika Mkoa wa Dar es Salaam. 5.4.3 Kuongeza mauzo ya mazao ya kilimo ndani na nje ya nchi 391. Mheshimiwa Spika, katika kukabiliana na changamoto ya upatikanaji wa fedha za kigeni, Wizara itaendelea kuweka nguvu katika kufungua masoko na kuongeza mauzo ya nje ya nchi kutoka Dola za Marekani Bilioni 2.3 mwaka 2022/2023 hadi Dola za Marekani Bilioni 3 mwaka 2024/2025. Lengo hilo litafikiwa kwa kusimamia mikakati ya uzalishaji na kuendelea kuimarisha biashara ya mazao ya kilimo kwa kuweka mazingira wezeshi ya biashara ya mazao. 392. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA, itawezesha kufungua masoko mapya 10 kwa ajili ya mazao ya nafaka, bustani, mikunde na tumbaku katika nchi za Malaysia (parachichi), Uturuki (nanasi na parachichi), Israel (parachichi), USA (parachichi), Vietnam (mbegu za matango na tikiti maji), China 177 (pilipili, parachichi, mahindi meupe na pumba za ngano), Pakistan (tumbaku) na Afrika Kusini (ndizi). Vilevile, TPHPA, itaanzisha mfumo rasmi wa kufanya ufuatiliaji (crop traceability system) kwa mazao yote yanayosafirishwa nje ya nchi ili kulinda soko la mazao ya kilimo nje ya nchi. 393. Kadhalika, katika kuimarisha soko la ndani, CPB itanunua mahindi tani 41,300, mpunga tani 15,000, mtama tani 2,360, alizeti tani 5,250, maharage tani 4,100, choroko tani 20,000, ufuta tani 1,000, korosho tani 500 na karanga tani 150. Kadhalika, itanunua ngano tani 15,000, itakayozalishwa na wakulima katika maeneo ya kimkakati ikiwemo Makete. Vilevile, CPB itaendelea na mashirikiano na kampuni za nje ya nchi zenye nia ya kununua mazao ya Tanzania. Kampuni hizo ni kutoka nchi za Zambia, Zimbabwe, Rwanda, Kenya, Sudani kusini, Falme za kiarabu na India. Pia, NFRA itauza mazao ya nafaka tani 500,000 nje ya nchi. 5.4.4 Kuimarisha upatikanaji wa mitaji 394. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025 Wizara itaendelea kushirikiana na taasisi za fedha ikiwemo Benki Kuu ya Tanzania katika kuimarisha utoaji wa mikopo yenye riba nafuu kwenye Sekta ya kilimo. Lengo ni kuhamasisha taasisi za fedha kuongeza kiwango cha mikopo inayotolewa kwenye sekta ya kilimo kutoka asilimia 10 mwaka 2023/2024 hadi asilimia 15 ifikapo mwaka 2030. 178 395. Katika kufikia lengo hilo, Wizara itaendelea kuimarisha miundombinu muhimu ya uzalishaji wa mazao ya kilimo ikiwemo ya umwagiliaji, uhifadhi na masoko ili kuwa na uhakika wa uzalishaji katika mnyororo wa thamani wa mazao kwa mwaka mzima. Hatua hiyo, itaongeza imani kwa taasisi za fedha na urasimishaji ili kuongeza mikopo inayotolewa katika Sekta ya Kilimo. Aidha, Wizara itaendelea kujadiliana na Wizara yenye dhamana na masuala ya fedha kuharakisha maandalizi ya Sera zitakazowezesha masharti ya Benki za Maendeleo kuwa tofauti na Benki za Biashara na upatikanaji wa Bima za mazao kwa wakulima. 396. Mheshimiwa Spika, Wizara itaratibu uanzishaji wa mfumo rasmi wa utoaji wa mikopo kwa wakulima katika tasnia ya pamba, tumbaku na korosho na kuimarisha mfumo wa crop financing kwa kushirikiana na Benki Kuu ya Tanzania. Vilevile, Wizara kupitia COPRA itasimamia kilimo cha mkataba cha mazao yanayosimamiwa na Mamlaka hiyo. 397. Mheshimiwa Spika, TADB itaongeza idadi ya taasisi za fedha zinazotumia mfuko wa dhamana kutoka taasisi 17 hadi 21 ili kurahisisha utoaji wa mikopo; itawezesha miradi mipya 34 ya uchakataji, sita (6) ya ghala, minne (4) ya vyumba vya ubaridi, miwili (2) ya miundombinu ya umwagiliaji, mawili (2) ya mashamba ya pamoja (block farms), ununuzi wa matrekta 20 pamoja na combine harvester nane (8). Vilevile, TADB itatoa mikopo ya pembejeo kwenye miradi 24 ya kilimo, itawajengea uwezo wakulima wadogo 1,450 kwenye kanda nane (8) kuhusu elimu ya 179 fedha na mikopo; itavijengea uwezo vikundi 16 vya wanawake na vijana na itaanzisha kampeni ya kuwashawishi vijana kushiriki katika kilimo. 5.4.5 Kuziwezesha maabara za Serikali na Sekta binafsi ziweze kufikia viwango vya ubora vinavyotakiwa kimataifa 398. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TPHPA itaendelea kuimarisha maabara ya afya ya mimea iliyopo makao makuu kwa kununua na kufunga vifaa vya kisasa na kuifanya kuwa maabara ya rufaa ya afya ya mimea na viuatilifu. Pia, TPHPA itakamilisha usimikaji wa mashine na kununua vitendanishi vya Kituo cha Udhibiti wa Visumbufu vya Mimea Kibaiolojia (National Biological Control Unit) kilichopo Kibaha ili kuimarisha uzalishaji wa wadudu rafiki na usajili wa viuatilifu hai. 399. Vilevile, ili kuimarisha upimaji wa ubora wa mbegu TOSCI itafanya upanuzi wa maabara kuu ya mbegu ya Taifa iliyopo TOSCI Makao Makuu - Morogoro na kujenga maabara katika ofisi za kanda zilizopo katika mikoa ya Mwanza, Mtwara na Tabora. Pia, itakarabati maabara ya mbegu ya kanda ya kaskazini iliyopo katika Mkoa wa Arusha. Kadhalika, Wizara itaendelea kukamilisha ujenzi wa Maabara Kuu ya Kilimo Mtumba Dodoma ili kudhibiti ubora wa mazao. 5.5 Kuimarisha Maendeleo ya Ushirika 400. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha Vyama vya Ushirika, Wizara kupitia Tume ya Maendeleo ya Ushirika katika mwaka 2024/2025 imepanga kuwezesha 180 uwekezaji katika mifumo ya kidigiti kwenye Vyama vya Ushirika na Mamlaka za Usimamizi; kuimarisha usimamizi na udhibiti wa Vyama vya Ushirika; kuwezesha vyama vya ushirika kujiendesha kibiashara na kuviwezesha kupata mitaji; na kuhamasisha ushirika kwenye sekta mbalimbali na makundi maalum. Ili kufikia malengo hayo, Wizara kupitia Tume itatekeleza yafuatayo: - 5.5.1 Kuwezesha Uwekezaji katika mifumo ya Kidigiti kwenye Vyama vya Ushirika na Mamlaka za Usimamizi 401. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia Tume itaendelea kuimarisha matumizi ya mifumo ya Kidigiti katika kusimamia na kuendesha vyama vya ushirika. Katika mwaka 2024/2025 Tume itanunua na kusambaza kompyuta mpakato 129 kwa Maafisa Ushirika ili kuwawezesha kutumia Mfumo wa Usimamizi wa Vyama vya Ushirika. Aidha, Tume kwa kushirikiana na CRDB Foundation itawezesha Vyama vya Ushirika kupata mikopo yenye riba nafuu kwa ajili ya ununuzi wa mizani ya kidigiti 1,500 katika vyama vya ushirika wa mazao. 5.5.2 Kuimarisha Usimamizi na Udhibiti wa Vyama vya Ushirika 402. Mheshimiwa Spika, Tume itaendelea kusimamia na kudhibiti Vyama vya Ushirika kwa kufanya kaguzi za mara kwa mara za Vyama vya Ushirika 5,482. Kadhalika, COASCO itakagua Vyama vya Ushirika 5,000. Vilevile, Tume itakagua sifa za 181 watendaji kwenye Vyama Vikuu na SACCOS daraja ‘B’ 118 nchini ili kuhakikisha SACCOS hizo zinakuwa na watendaji wenye sifa zinazohitajika. Aidha, itaendelea kuratibu na kusimamia taratibu zote za ajira katika Vyama vya Ushirika ili kuhakikisha vyama vinapata watendaji wenye sifa stahiki. 5.5.3 Kuhamasisha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara na kuviwezesha kupata mitaji 403. Mheshimiwa Spika, Tume itaratibu ukamilishaji wa kuanzisha Benki ya Taifa ya Ushirika kwa kuhamasisha vyama vya ushirika kuendelea kununua hisa ili kukamilisha mtaji hitajika wa Shilingi Bilioni 20. Benki hiyo itaanza kwa kufungua matawi matatu (3) katika mikoa ya Dodoma, Mtwara na Kilimanjaro. Pia, Benki hiyo itawezesha Vyama vya Ushirika kupata mikopo na kuongeza mitaji. Aidha, Tume kwa kushirikiana na Benki ya Taifa ya Ushirika pamoja na TADB, itatoa elimu kwa vyama kuhusiana na umuhimu wa mfuko wa Kinga za Akiba na Amana za SACCOS. Vilevile, itafunguliwa akaunti maalum itakayotumika kukusanya fedha za Mfuko kwa lengo la kuwasaidia wanachama wa SACCOS iwapo SACCOS hizo zitashindwa kutekeleza majukumu kwa mujibu wa Sheria ya Huduma ndogo za Fedha ya mwaka 2018 na kanuni zake za mwaka 2019. 404. Vilevile, Tume kwa kushirikiana na Bodi ya Usimamizi wa Leseni za Ghala, COPRA na Soko la Bidhaa Tanzania itaendelea kuimarisha mifumo rasmi na jumuishi ya biashara na masoko kwa mazao mbalimbali na kuhamasisha Vyama vya Ushirika 182 kuendelea kuuza mazao ya kilimo nje ya nchi. Aidha, ili kuwezesha upatikanaji wa mbolea kwa wakulima kwa wakati, Tume kwa kushirikiana na TFRA itaendelea kuhamasisha Vyama vya Ushirika kuwa Mawakala wa kusambaza mbolea kwa mpango wa ruzuku. 405. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza thamani ya bidhaa zinazozalishwa na kuviwezesha vyama kujiendesha kibiashara, Tume itaendelea kuratibu na kusimamia Vyama Vikuu kujenga viwanda vya kuchakata mazao ya kilimo. Tume itahamasisha ufufuaji wa kiwanda cha kuchambua pamba na kukamua mafuta cha Manawa kilichopo Wilayani Misungwi kinachomilikiwa na chama kikuu cha Ushirika Nyanza. Vilevile, Tume itaratibu na kusimamia ufufuaji wa kiwanda cha kuchambua pamba na kukamua mafuta kinachomilikiwa na Chama kikuu cha SHIRECU kilichopo Mhunze-Shinyanga. 406. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza uzalishaji na kuwezesha Vyama vya Ushirika kujiendesha kibiashara, Tume itaratibu utambuzi na uthaminishaji wa mali za vyama vya ushirika na kutafuta wawekezaji wa kimkakati kwa kushirikiana na Kituo cha Uwekezaji Tanzania. Hatua hiyo, itawezesha Vyama vya Ushirika kuwa na kumbukumbu za kiuhasibu za mali za vyama, kuongeza tija na kuvifanya kuwa shindani na endelevu. 5.5.4 Kuhamasisha Ushirika kwenye sekta mbalimbali na makundi maalum 407. Mheshimiwa Spika, Tume itahamasisha vikundi 520 vinavyotekeleza shughuli mbalimbali za kiuchumi katika Sekta ya Kilimo, mifugo, uvuvi, madini, 183 viwanda na fedha pamoja na wanawake, vijana na watu wenye ulemavu 20,000 ili kujiunga na kuanzisha Vyama vya Ushirika. Vilevile, Tume kwa kushirikiana na wadau itaviunganisha vyama vipya vya ushirika wa mbogamboga na wadau wa masoko pamoja na kuwajengea uwezo viongozi na wanachama wa Vyama hivyo kuhusu uendeshaji wa Vyama vya Ushirika na kuendelea kuhamasisha uanzishaji wa Vyama vya Ushirika vya mbogamboga. 5.6 Kuimarisha Matumizi ya Mifumo ya TEHAMA katika Uendelezaji wa Sekta ya Kilimo (Agriculture Digitalization) 408. Mheshimiwa Spika, ili kuimarisha utendaji kazi, matumizi bora ya rasilimali za kilimo, ufuatiliaji, kutoa tahadhari ya mapema kuhusu wadudu na magonjwa na udhibiti wa milipuko ya visumbufu vya mazao na mimea, kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi na kuongeza ufanisi wa utoaji wa huduma kwa wadau wa kilimo, Wizara katika mwaka 2024/2025 imepanga kutekeleza mikakati ifuatayo; 5.6.1 Kuimarisha mifumo ya kidigiti itakayowezesha upatikanaji wa taarifa sahihi kwa wakati 409. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025 Wizara ya Kilimo kwa kushirikiana na Wizara ya Habari, Mawasiliano na Teknolojia ya Habari itaunganisha mifumo ya ndani ya Wizara na Taasisi zake na kuwa na mfumo mmoja ambao utaweza kusomana na mifumo ya nje ya Wizara ikiwemo mifumo 184 ya NBS, Benki Kuu na TRA kwa lengo la kuongeza ufanisi katika ubadilishanaji wa taarifa. 5.6.2 Kuwekeza kwenye matumizi ya mifumo ya kidigiti katika Sekta ya Kilimo 410. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itatoa mafunzo kuhusu matumizi ya mifumo ya kidigiti kwa wadau wa kilimo ili kuwezesha matumizi ya mifumo hiyo. Kadhalika, Wizara itajenga miundombinu ya kisasa ya kidigiti kwa ajili ya uendelezaji wa kilimo kwa kutumia teknolojia kama vile Internet of Things (IoT), Akili Bandia (AI), vitambuzi visivyotumia waya (Sensor), na uchambuzi wa taarifa. Vilevile, Wizara itanunua vifaa vya TEHAMA kulingana na teknolojia mpya na ya kisasa ili kuongeza ufanisi wa mifumo ya kidigiti katika utoaji wa huduma. Aidha, Wizara itawawezesha vijana na wanawake kutumia elimu ya uvumbuzi katika kilimo na kusaidia kukuza teknolojia mpya za kilimo. 411. Kadhalika, katika kuwa na uendelevu wa kuibua na kuleta mawazo bunifu, Wizara itajenga kituo cha ubunifu wa teknolojia katika Mkoa wa Dodoma na kuweka teknolojia wezeshi ili kutoa fursa kwa vijana waweze kufanya ugunduzi, ubunifu na umaridadi wa mawazo bunifu ya teknolojia zitakazosaidia katika uendelezaji wa sekta ya kilimo. 185 MAENEO MENGINE MUHIMU YATAKAYOTEKELEZWA NA WIZARA 412. Mheshimiwa Spika, maeneo mengine muhimu yatakayotekelezwa ni pamoja na kupitia Sheria za Kilimo, urasimishaji wa shughuli za kilimo, kuongeza matumizi ya teknolojia na mbinu za kilimo kinachohimili mabadiliko ya tabianchi, jinsia na VVU na UKIMWI. i. Kupitia Sera, Sheria za Kilimo, Makubaliano na Miongozo ya uendeshaji wa shughuli za kilimo 413. Mheshimiwa Spika, ili kutekeleza kwa ufanisi vipaumbele na mikakati iliyowekwa na Wizara yapo maeneo mbalimbali yatakayotekelezwa ili yawezeshe ufikiwaji wa malengo yaliyowekwa. Kwa kuzingatia hayo, Wizara kwa mwaka 2024/2025 imepanga kuendelea na maboresho ya Sera ya Maendeleo ya Ushirika ya mwaka 2002 na Sheria ya Vyama vya Ushirika Na.6 ya Mwaka 2013; na kukamilisha uanzishwaji wa Mpango wa Mageuzi ya Kilimo (Agricultural Transformation Master Plan – 2050). Aidha, Wizara itaendelea na taratibu za kutunga Sheria ya Kilimo itakayowezesha kuwa na mfumo wa kisheria wa usimamizi na uratibu wa Sekta katika maeneo muhimu ikiwemo usimamizi na uendelezaji wa ardhi ya kilimo, kuhamasisha matumizi ya zana bora za kilimo na usimamizi wa kilimo cha mkataba. 414. Mheshimiwa Spika, Wizara itaanzisha compact ambayo tutasaini na wadau wa maendeleo ambao watatakiwa kutekeleza miradi ya vipaumbele 186 vya Wizara ili kupunguza upotevu wa rasilimali za fedha zinazotumiwa na wadau wa maendeleo kwa gharama ya wakulima. Hivyo, wadau wote watatakiwa kusaini na ambaye hatasaini compact hiyo, Wizara itafuta makubaliano kati yake na mdau huyo. ii. Kuongeza Matumizi ya Teknolojia na Mbinu za Kilimo Kinachohimili Mabadiliko ya Tabianchi na Uhifadhi wa Mazingira 415. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025, itaendelea kutekeleza Mkakati wa Kitaifa wa Mazingira katika Sekta ya Kilimo. Aidha, Wizara itaendelea kufanya tathmini ya athari za mazingira na jamii kwenye mashamba makubwa 10 yaliyo kwenye programu ya BBT na kuendelea na uhamasishaji wa kilimo chenye kutunza mazingira kwenye mashamba hayo. Pia, Wizara itasambaza mkakati wa kilimo ikolojia Hai kwa njia ya mafunzo kwa maafisa ugani 120 katika Halmashauri 30 ili kuweza kuwafundisha wakulima kutumia mbinu za kilimo ikolojia kutunza mazingira na kuzalisha bidhaa zenye sifa ya kuingia katika masoko ya ndani na kimataifa ya kilimo hai. 416. Vilevile, Wizara kupitia mradi wa mifumo himilivu ya chakula itatoa mafunzo ya matumizi sahihi ya pembejeo za kilimo kwa wakulima 200 kwenye mashamba 13 ya ASA; itaandaa Mpango Husishi wa Usimamizi wa Wadudu (IPMP) kwenye mashamba ya ASA yaliyo chini ya mradi; na kuendelea na utekelezaji wa Mpango wa Usimamizi wa Mazingira na Jamii kwenye mradi wa kuwezesha upatikanaji wa pembejeo za kilimo. 187 417. Kadhalika, Wizara kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji itafanya tathmini ya athari kwa mazingira na jamii katika mabwawa 15 ya umwagiliaji, miradi 20 ya umwagiliaji na kufanya ukaguzi wa kimazingira katika miradi 30 ya umwagiliaji inayoendelea. Pia, Wizara itaandaa na kusambaza mpango wa mazingira na jamii katika skimu 30 pamoja na kuandaa na kusambaza mpango wa matumizi sahihi ya viuatilifu katika skimu 25 na kutoa mafunzo kwa wakulima 4,000 kuhusu utunzaji wa mazingira na njia sahihi za kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi katika skimu za umwagiliaji 100. 418. Mheshimiwa Spika, Wizara kupitia TARI imepanga kufanya tafiti mbalimbali kwa ajili ya kupata teknolojia za utunzaji wa mazingira ikiwemo utafiti kwa ajili ya kupata kanuni itakayosaidia kukadiria kiasi cha hewa ya ukaa kwenye mauzo ya kaboni kwa ajili ya utunzaji wa mazingira. Vilevile, TARI itaendelea kufanya tafiti ambazo zitazalisha teknolojia zinazostahimili mabadiliko ya tabianchi. iii.Jinsia 419. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itaendelea kuhakikisha uzingatiaji wa masuala ya jinsia katika kilimo cha mazao mbalimbali. Wizara kupitia Mradi wa TAISP itawezesha uandaaji wa Mpango Kazi wa Kijinsia (Gender Action Plan) ambao utatekelezwa na Mradi. Aidha, Mradi utaendelea kuhakikisha kuwa masuala ya kijinsia yanazingatiwa katika utoaji wa pembejeo za kilimo ikiwemo utoaji wa ruzuku ya mbegu na mbolea pamoja na utoaji wa 188 mafunzo kupitia vikundi vya wakulima katika mashamba darasa ya Mradi. Kadhalika, Wizara kupitia Programu na Miradi mbalimbali ikiwemo BBT, AFDP, TANIPAC na TFSRP itaendelea kutekeleza shughuli zake kwa kuzingatia masuala ya jinsia. iv. VVU na UKIMWI 420. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 itaendelea kutoa huduma ya lishe na dawa kwa watumishi wanne (4) wanaoishi na VVU, UKIMWI na Magonjwa Sugu Yasiyoambukiza (MSY). Vilevile, Wizara itaratibu vikao vinne (4) vya waelimisha rika kwa lengo la kubadilishana taarifa na kutathmini hali ya utekelezaji wa afua za VVU, UKIMWI na MSY mahala pa kazi katika Utumishi wa Umma. Aidha, Wizara kwa kushirikiana na Wizara yenye dhamana ya masuala ya afya itaendelea kutoa elimu ya VVU, UKIMWI na MSY na kuweka vifaa kinga (kondomu) katika majengo yote ya Wizara na Taasisi zake ili kupunguza maambukizi mapya. Maeneo Mengine yatakayotekelezwa 421. Mheshimiwa Spika, ili kuongeza ufanisi wa utekelezaji wa vipaumbele Wizara itaendelea kutekeleza yafuatayo :- i. Kuendelea kuandaa Mpango wa Mageuzi ya Kilimo (Agricultural Transformation Masterplan - 2050) utakaoongoza Maendeleo ya Sekta ya Kilimo kwa kipindi cha miaka 25. Mpango huo utasimamia mabadiliko ya kisera, kimuundo na kimkakati; 189 ii. Kuendelea kufanya marekebisho ya Sheria ya Sukari Na.6 ya mwaka 2001 kwenye sheria ya fedha ya mwaka 2024 ili kuiwezesha NFRA kununua na kuhifadhi sukari kwenye Hifadhi ya Chakula ya Taifa ili kunusuru hali ya upatikanaji wa sukari inapotokea kudorora kwa soko la sukari; iii. Kuendelea kufanya marekebisho ya Sheria ya Tasnia ya Korosho Na.18 ya mwaka 2009 kwenye sheria ya fedha ya mwaka 2024 ili kuwezesha mapato yanayotokana na mauzo ya korosho ghafi (export levy) asilimia 100 kwenda kwenye ununuzi wa pembejeo ya zao la korosho pamoja na kulipa madeni ya pembejeo; na iv. Kuendelea na marekebisho ya Sheria ya Chai Na.3 ya mwaka 1997 kwenye sheria ya fedha ya mwaka 2024 ili kuiwezesha Bodi kuwa na mapato kwa ajili ya kujiendesha; v. Kufanya mapitio ya Sheria ya Taifa ya Umwagiliaji Na.4 ya Mwaka 2013 ili kuvipa nguvu ya kisheria vyama vya umwagiliaji; vi. Wizara ya Kilimo itahakikisha inakamilisha mazungumzo na Wizara ya Uwekezaji na Wizara ya Fedha ili mashamba ya maua yaliyopo Arusha na mashamba yaliyokuwa yanamilikiwa na NAFCO yaanze kutumika; na 190 vii. Kuandaa mpango wa utoaji wa ruzuku ya mbegu bora kwa wakulima ambayo utekelezaji wake utaanza mwaka 2025/2026. Hitimisho na Shukrani 422. Mheshimiwa Spika, ninaomba nitumie fursa hii kuzishukuru Nchi na Mashirika mbalimbali ya Kimataifa ambayo yamesaidia Wizara katika juhudi za kuendeleza kilimo. Baadhi yao kama ifuatavyo: Serikali za Japan, Marekani, Uingereza, China, Indonesia, Korea ya Kusini, India, Misri, Kuwait, Israel, Ubelgiji, Ujerumani, Finland, Norway, Brazil, Uholanzi, Ireland, Malaysia, Vietnam, Canada, Poland, Umoja wa Ulaya na Umoja wa Falme za Kiarabu. 423. Mheshimiwa Spika, ninaomba nitumie nafasi hii kumshukuru sana Mheshimiwa Rais na Serikali nzima ya Chama Cha Mapinduzi kwa kuendelea na safari ya kuwekeza kwenye Sekta ya Kilimo na kukubali uwekezaji huu kwenye maeneo ya msingi kwa kuongeza Bajeti ya Kilimo kutoka Shilingi Bilioni 294 hadi leo tunapoenda kuomba kuidhinishiwa Bajeti ya Shilingi Trilioni 1.248. Uwekezaji huo umechochea ukuaji wa Sekta ya kilimo kutoka asilimia 2.7 mwaka 2022 hadi asilimia 4.2 mwaka 2023, mauzo ya nje ya nchi kutoka Dola za Marekani Bilioni 1.2 mwaka 2019/2020 hadi Dola za Marekani Bilioni 2.3 mwaka 2022/2023 na Utoshelevu wa chakula kutoka asilimia 114 mwaka 2021/2022 hadi asilimia 124 mwaka 2022/2023. 191 424. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru kwa dhati Mheshimiwa Rais kwa kuweka fedha nyingi kwenye eneo la umwagiliaji kwa kipindi cha miaka mitatu (3) mfululizo kutoka Shilingi Bilioni 46.5 mwaka 2021/2022, Shilingi Bilioni 361.5 mwaka 2022/2023, Shilingi Bilioni 361.5 mwaka 2023/2024 na leo tunaomba kuidhinishiwa Shilingi Bilioni 393.3 kwa ajili ya miradi ya umwagiliaji. Kukamilika kwa miradi hiyo kutaongeza eneo la umwagiliaji lenye jumla ya hekta 543,366.46 na kutengeneza ajira takribani 2,146,887. 425. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru sana Mheshimiwa Rais kwa kuiwezesha NFRA kuwa mnunuzi mkuu wa mazao ya nafaka kutoka kwa wakulima. Pia, ninamshukuru Mheshimiwa Rais na Bunge lako Tukufu kwa kukubali na kuamini kuwa uwekezaji wa kutoa ruzuku na baadaye kuyanunua mazao ya wakulima hususan ya chakula ni muhimu kwa uchumi wetu. 426. Mheshimiwa Spika, ninamshukuru Mheshimiwa Rais na Bunge lako Tukufu kwa kukubali kuwekeza katika Kampuni ya Mbolea Tanzania (TFC) kutoa ruzuku ya mbolea kwa wakulima na kukubali kuanza uhakiki kwa ajili ya kulipa madeni kwa wazabuni wa pembejeo za ruzuku msimu wa 2015/2016 na madeni ya Sekta ya pamba ya mwaka 2019/2020. Aidha, Serikali itaanza uhakiki wa madeni kwenye Sekta ya korosho na madeni ya pembejeo za ruzuku kwa msimu wa 2014/2015 ili kulipa madeni hayo. 192 427. Mheshimiwa Spika, maamuzi ya kuwekeza kwenye Sekta ya kilimo yanamaanisha kuwa rural transformation inaweza kutokea katika nchi yoyote Duniani. Kwa hatua zinazochukuliwa kwenye kilimo, REA, TARURA na Maji vijijini, zinathibitisha kuwa Serikali ya Awamu ya Sita imejipambanua kutekeleza kwa vitendo kwa kuleta maendeleo vijijini ili kujenga uchumi jumuishi. 428. Ninayashukuru pia Mashirika na Taasisi za Kimataifa zifuatazo: Benki ya Dunia, Benki ya Maendeleo ya Afrika, Taasisi za Fedha, IMF, AU, IFAD, UNDP, FAO, JICA, EU, UNICEF, WFP, ENABEL, USAID, KOICA, ICRAF, AGRA, IITA, IRRI, ILRI, CABI, EAC, ILO ASARECA, CCARDESA, SADC, SAGCOT, TPSF, World Vegetable Centre, CIP, CIAT/ PABRA, UNEP, WARDA, Shirika la Kudhibiti Nzige wa Jangwani (DLCO-EA) na HELVETAS. Pia, Wadau wengine ni Shirika la Kudhibiti Nzige Wekundu (IRLCO-CSA), Bill and Melinda Gates Foundation, Gatsby Trust, TAHA, Rockfeller Foundation, Aga Khan Foundation, Unilever na Asasi zisizo za kiserikali nyingi ambazo hatuwezi kuzitaja zote hapa. Ninaomba niwaambie wadau wa maendeleo mjiandae kusaini compact ili uwiano wa uwekezaji uwe kwa asilimia 80 kwenye miundombinu na asilimia 20 kujenga uwezo. 429. Mheshimiwa Spika, ninawashukuru sana wakulima wa nchi hii kwa kuendelea kufanya kazi katika mazingira magumu na kuendelea kulinda uchumi wa nchi yetu na usalama wa nchi. Aidha, ninawashukuru sana kundi la wafanyakazi katika sekta ya umma na binafsi ambao wameanza kuwekeza 193 kwenye Sekta ya kilimo. Aidha, kundi hilo limeanza kukopa mikopo ya mishahara na kuwekeza kwenye kilimo. Ninaomba niwaambie shambani kuna changomoto lakini hatma ya kesho ya Dunia hii ni kilimo. Hivyo, Serikali itaendelea kushirikiana nao katika kutatua changamoto hizo. 6 MAOMBI YA FEDHA MWAKA 2024/2025 FUNGU 43, 24 na 05 6.1 Makadirio ya Makusanyo ya Maduhuli 430. Mheshimiwa Spika, Wizara katika mwaka 2024/2025 inatarajia kukusanya Shilingi 10,600,254,000 kupitia Fungu 43 na Fungu 05. Kati ya fedha hizo, Shilingi 7,000,254,000 zitakusanywa kutokana na ukaguzi wa mazao, kodi za majengo na uuzaji wa nyaraka za zabuni kupitia Fungu 43 na Shilingi 3,600,000,000 kutokana na ada za umwagiliaji na ukodishaji wa mitambo kupitia Fungu 05. 6.2 Fedha za Matumizi kwa Mafungu yote 431. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025 Wizara ya Kilimo inaliomba Bunge lako Tukufu liidhinishe jumla ya Shilingi 1,248,961,680,000 kupitia Fungu 43, Fungu 05 na Fungu 24. 6.2.1 Fedha kwa Fungu 43 432. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Shilingi 824,069,158,000 zinaombwa. Kati ya fedha hizo, Shilingi 700,318,469,000 ni kwa ajili ya kutekeleza Miradi ya maendeleo ambapo Shilingi 194 525,642,532,000 ni fedha za ndani na Shilingi 174,675,937,000 ni fedha za nje. Aidha, Shilingi 123,750,689,000 ni kwa ajili ya matumizi ya kawaida ambapo Shilingi 69,894,933,000 ni kwa ajili ya mishahara na Shilingi 53,855,756,000 ni kwa ajili ya matumizi mengineyo ya Wizara, Bodi na Taasisi. 6.2.2 Fedha kwa Fungu 05 433. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Tume ya Taifa ya Umwagiliaji inaomba kuidhinishiwa jumla ya Shilingi 403,783,833,000. Kati ya fedha hizo, Shilingi 331,899,223,000 ni fedha za Maendeleo na Shilingi 71,884,610,000 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida. Kati ya fedha za maendeleo zinazoombwa, Shilingi 288,464,223,000 ni fedha za ndani na Shilingi 43,435,000,000 ni fedha za nje. Aidha, kati ya Shilingi 71,884,610,000 ya fedha za Matumizi ya Kawaida zinazoombwa, Shilingi 64,377,780,000 ni kwa ajili ya Matumizi Mengineyo (OC) na Shilingi 7,506,830,000 ni kwa ajili ya Mishahara (PE) ya watumishi wa Tume. 6.2.3 Fedha kwa Fungu 24 434. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2024/2025, Tume ya Maendeleo ya Ushirika inaomba kuidhinishiwa jumla ya Shilingi 21,108,689,000. Kati ya fedha hizo, Shilingi 20,280,063,000 ni kwa ajili ya Matumizi ya Kawaida ambapo Shilingi 11,954,604,000 ni mishahara (PE) ya watumishi na Shilingi 8,325,459,000 ni Matumizi Mengineyo (OC). Aidha, fedha za ndani kiasi cha Shilingi 828,626,000 zinaombwa kutekeleza miradi ya Maendeleo. 195 435. Mheshimiwa Spika, hotuba hii pia inapatikana katika tovuti ya Wizara: www.kilimo.go.tz 436. Mheshimiwa Spika, NINAOMBA KUTOA HOJA. 192 VIAMBATISHO Kiambatisho Na. 1: Skimu za Umwagiliaji zitakazoendelea na Ujenzi katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekekelezaji 1 Iringa Iringa Iringa vijijini Mkombozi Lot 1 6,000 1/9/2022 30/06/2024 69% Mkombozi Lot 2 1/9/2022 30/06/2024 40.47% Mkombozi Lot 3 21/04/2023 20/10/2024 35% Mkombozi Lot 4 21/04/2023 20/10/2024 83% 2 Arusha Karatu Karatu Skimu za Bonde la Eyasi 6,000 21/04/2023 20/10/2024 13% 3 Mbeya Mbarali Mbarali Msesule 4,500 27.09.2022 30/06/2024 34.30% 4 Kigoma Ujiji Kigoma Vijijini Luiche 3,000 30/04/2024 30/12/2025 1% 5 Morogoro Kilosa Kilosa Rudewa 2,500 6/9/2022 30/06/2024 45% 6 Mbeya Kyela Kyela Makwale 2,500 21/06/2023 20/12/2024 21% 7 Tabora Uyui Kaliua Igwisi 2,500 Juni,2023 Juni, 2024 Iko kwenye hatua ya usanifu 8 Rukwa Sumbawanga Sumbawanga DC Ilemba 3,000 22/06/2023 14/10/2024 18% 9 Mwanza Sengerema Sengerema Isole 1,000 Juni,2023 Juni, 2024 Iko kwenye hatua ya usanifu 10 Tabora Tabora MC Tabora MC Iyombo 2,500 18/06/2023 7/6/2024 6% 11 Tabora Sikonge Sikonge Kalupale 2,500 Juni,2023 Juni, 2024 Iko kwenye hatua ya usanifu 12 Katavi Mpanda Mpanda Iloba 1,200 Juni,2023 Juni, 2024 Iko kwenye hatua ya usanifu 193 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekekelezaji 13 Tabora Nzega Shinyanga Nyida/ Lyamalagwa 1,400 11/1/2023 10/7/2024 56% 14 Singida Mkalama Mkalama Msingi 1,200 14/06/2023 14/12/2024 13% 15 Dodoma Chamwino Chamwino Membe 1,000 1/9/2022 30/06/2024 83% 16 Tabora Sikonge Sikonge Ulyanyama 1,100 1/9/2022 30/06/2024 73% 17 Kilimanjaro Moshi Moshi Mandaka Mnono 300 1/2/2024 25/02/2025 1% 18 Tabora Uyui Uyui Mwamabondo 1,200 Wako katika hatua ya usanifu 19 Mwanza Kwimba Kwimba Mahiga 900 10/3/2023 Re-tendered Re-tendered 20 Simiyu Bariadi Bariadi Kasoli 634 11/1/2023 10/7/2024 1% 21 Mwanza Sengerema Sengerema Katunguru 800 15/08/2021 Re-tendered 46% 22 Mwanza Bushosa Buchosa Maguru Kenda- Sukuma 500 27/09/2022 30/06/2024 96% 23 Manyara Mbulu Mbulu TC Tlawi 350 15/02/2023 14/06/2024 96% 24 Dodoma Bahi Bahi Kongogo 250 26/04/2023 20/11/2024 18.50% 25 Mara Rorya Rorya Rabour 650 6/7/2023 24/05/2024 24% 47,484 194 Kiambatisho Na. 2: Skimu za Umwagiliaji zinazoendelea na Ukarabati katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekekelezaji 1. Tanga Korogwe Korogwe vijijini Mahenge 480 18/6/2023 30/07/2025 25% 2. Mbeya Mbarali Mbarali Madibira 3,200 1/7/2021 95% 3. Iringa Kilolo Kilolo Mgambalenga 3,000 1/9/2023 30/05/2024 98% 4. Morogoro Morogoro Vijijini Morogoro Vijijini Tulo-Kongwa 3,000 28/03/2024 28/03/2025 1% 5. Katavi Tanganyika Tanganyika Karema 3,350 Septemba, 2023 Aprili, 2024 Usanifu umekamilika, mradi upo hatua ya manunuzi kumpata mkandarasi 6. Mbeya Mbarali Mbarali Mbuyuni Kimani 3,000 14/08/2023 1/3/2025 7% 7. Morogoro Malinyi Malinyi Itete 850 28/03/2024 28/03/2025 1% 8. Mbeya Mbarali Mbarali Uturo 2,000 27/09/2022 1/12/2024 26% 9. Mbeya Mbarali Mbarali Chosi 1,700 27/09/2022 1/12/2024 23% 10. Katavi Mpanda Mpanda Kabage 1,500 Februari, 2024 Agosti, 2025 1% 11. Katavi Mpanda Mpanda Mwamkulu 1,500 3/10/2023 3/4/2025 2% 12. Kilimanjaro Hai Same Myamba 1,470 27/02/2023 Mei, 2024 85% 13. Mbeya Mbarali Mbarali Matebete 1,200 27/09/2022 1/12/2024 30% 14. Mbeya Mbarali Mbarali Makangarawe 1,100 14/8/2023 1/3/2025 7% 15. Morogoro Kilombero Ifakala TC Idete 1,000 21/09/2022 30/06/2024 16% 16. Morogoro Morogoro Morogoro Tc Mbalangwe 1,000 28/03/2024 28/03/2025 1% 17. Mbeya Mbarali Mbarali Isenyela 1,000 27/09/2023 1/12/2024 27% 18. Kilimanjaro Mwanga Mwanga Kirya 800 28/08/2021 Re-tendered 52% 19. Morogoro Mvomero Mvomero Mgongola 620 7/9/2022 30/6/2024 44% 20. Mwanza Kwimba Kwimba Kimiza 600 21. Katavi Mpanda Mpanda Kabage 1500 Februari, 2024 Agosti, 2025 1% 22. Mbeya Mbarali Mbarali Herman 400 27/09/2022 1/12/2024 23% 195 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekekelezaji 23. Katavi Nsimbo Mpanda Usense 300 1/3/2022 Re-tendered 15% 24. Ruvuma Songea Songea DC Muhukuru 300 1/9/2022 30/06/2024 74% 25. Mbeya Busekelo Busokelo Mbaka 300 1/9/2023 30/06/2024 65% 26. Tabora Nzega Nzega Tc Idudumo 300 1/9/2022 30/03/2024 88% 27. Manyara Hanang’ Hanang' Endagaw 276 15/08/2021 Re-tendered 50% 28. Mbeya Mbarali Mbarali Gonakuvagogol o 250 27/09/2023 30/06/2024 30% 29. Morogoro Morogoro Morogoro vijijini Kiroka 180 Hatua za kusaini mkataba 30. Iringa Mafinga Mafinga TC Mtula 75 27/02/2023 30/06/2024 95% 196 Kiambatisho Na. 3: Mabwawa ya Umwagiliaji yanayoendelea na ujenzi katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Bwawa Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Asilimia ya Utekelezaji 1 Arusha Karatu Karatu Eyasi 6,000 01.02.2024 01.08.2025 1% 2 Tanga Korogwe Korogwe Mkomazi 9,000 30.01.2024 30.7.2025 6% 3 Dodoma Mpwawa Mpwapwa Bwawa la Msagali 4,000 12.10.2022 12.04.2024 71% 4 Dodoma Chamwino Chamwino Bwawa la Membe 3,277 01.09.2022 5.02.2024 83% 5 Tabora Uyui Uyui Goweko 1,000 1.09.2022 30.3.2024 64% 6 Manyara Mbulu Mbulu TC Tlawi 90 15.02.2023 14.6.2024 96% 7 Mwanza Sengerema Sengerema Katunguru 600 11.01.2023 10.07.2024 44% 8 Simiyu Bariadi Bariadi Kasoli 98 11.01.2023 10.07.2024 37% 9 Singida Mkalama Mkalama Msingi 800 14.06.2023 14.12.2024 13% 10 Shinyanga Shinyanga Shinyanga Nyida 421 11.01.2023 10.07.2024 56% 11 Geita Geita /Sengerema Geita TC/Sengerema Ibanda 2,200 29.11.2023 8/1/2025 1% 12 Kigoma Ujiji Kigoma Vijijini Luiche 3,000 30.04.2024 30.12.2025 1% 13 Rukwa Sumbawanga Sumbawanga DC Ilemba 192 22.06.2023 14.10.2024 18% 14 Tabora Sikonge Sikonge Ulyanyama 1,100 1.09.2022 30.3.2024 73% 197 Kiambatisho Na. 4: Mabonde ya Kimkakati yanayoendelea kufanyiwa upembuzi yakinifu na usanifu wa kina na kuanza ujenzi katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Mradi Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 1 Kilimanjaro Hai Hai Bonde la Mtambo 04.04.2023 14.12.2023 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umeshakamilika. 2 Kagera Bukoba, Misenyi, Muleba Bukoba, Misenyi, Muleba Bonde la Ngono 26.10.2023 14.05.2024 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea. 3 Dodoma Kongwa Kongwa Ngomai/Kibaigwa 26.09.2023 26.06.2024 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea. 4 Pwani Rufiji Rufiji Bonde la Rufiji chini ya Bwawa la Nyerere 28.08.2023 28.12.2025 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea. Kibiti Kibiti 5 Shinyanga Kahama Kahama TC Bonde la Mto Manonga – Wembere 04.04.2023 Mkataba umesitishwa Kazi imefikia 40%, zabuni ya usanifu imetangazwa kwa ajili ya kukamilisha kazi. Shinyanga Manispaa ya Shinyanga Tabora Nzega Nzega Shinyanga Kishapu Kishapu Tabora Igunga Igunga Singida Iramba Iramba Magharibi 198 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Mradi Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 6 Morogoro Mlimba Mlimba Bonde la Mto Kilombero Aprili, 2024 Disemba, 2024 20% 7 Morogoro Malinyi Malinyi Bonde la Usangule Oktoba, 2023 Juni, 2024 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea. 8 Morogoro Kilombero Ifakala TC Bonde la Ifakara Idete Aprili, 2024 Disemba, 2024 20% 9 Ruvuma Songea Songea Bonde la mto Ruvuma Juni, 2024 Juni, 2025 Ipo hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi. Tunduru Tunduru Mtwara Nanyumbu Nanyumbu Newala Newala Newala Newala TC Tandahimba Tandahimba Nanyamba Mtwara Mtwara Nanyamba TC Mtwara Mtwara 10 Ruvuma Nyasa Nyasa Bonde la Mto Ruhuhu Juni, 2024 Juni, 2025 Ipo hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi. Njome Ludewa Ludewa 11 Mara Musoma Musoma Bonde la Bugwema 28.08.2023 29.05.2024 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea. 12 Mara Musoma Musoma Bonde la Mto Suguti 28.08.2023 29.05.2024 Upembuzi yakinifu na 199 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Mradi Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji usanifu wa kina unaendelea. 13 Mtwara Newala Newala TC Bonde la Makondeko 10.10.2023 10.06.2024 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea. Tandahimba Tandahimba Newala Newala 14 Mtwara Masasi Masasi Bonde la Mto Lukuledi 04.04.2023 18.10.2023 Usanifu umekamilika, mradi upo hatua za manunuzi kwa ajili ya kupata mkandarasi Masasi Masasi Lindi Ruangwa Ruangwa Lindi Mtama Lindi Lindi MC 15 Kigoma Buhigwe Buhigwe Bonde la Mto Malagarasi 05.02.2024 30.06.2024 Usanifu unaendelea Kasulu Kasulu Uvinza Uvinza 16 Tanga Lushoto Bonde la Mto Umba 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika, imefikia hatua ya kutangaza zabuni ya ujenzi Mkinga 17 Tanga Korogwe Same Mashariki Bonde la Mkomazi 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika, imefikia hatua ya kusaini mkataba wa ujenzi 18 Songwe Momba Momba Bonde la Kasinde 04.04.2023 18.10.2024 Usanifu umekamilika, 200 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Mradi Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji mradi upo hatua za manunuzi kwa ajili ya kupata mkandarasi 19 Mbeya Kyela Kyela Bonde la Mto Songwe Juni,2024 Jun-25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 20 Manyara Babati Babati Dc Bonde la Kiru na Magara Juni, 2024 Juni, 2025 Ipo hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi. 21 Ruvuma Mbinga Mbinga DC Bonde la Litumbandyosi 26.09.2023 26.05.2024 Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea. 22 Ruvuma Tanganyika Bonde la Skimu ya Gereza la Kalilankululu Juni, 2024 Juni, 2025 Ipo hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi. 201 Kiambatisho Na. 5: Skimu zinazoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji (%) 1 Katavi Mlele Mpimbwe Mwamapuli 12,000 10/26/2023 5/26/2024 100 2 Iringa Kilolo Kilolo Nyanzwa 9,000 4/4/2023 1/26/2024 100 3 Mbeya Mbarali Mbarali Ukwavila 9,000 Mei 24 Disemba 24 10 4 Rukwa Kalambo Kalambo Legeza-Mwendo 5,500 4/4/2023 1/26/2024 100 5 Songwe Momba Momba Naming’ongo 5,000 2/6/2022 5/6/2022 100 6 Dodoma Bahi Bahi Skimu za bonde la Bahi 5,000 10/26/2023 6/26/2024 70 7 Mwanza Sengerema Sengerema Butonga- Nyamazuko 3,000 Machi 24 Agosti 24 10 8 Mwanza Sengerema Sengerema Igaka-Bundala 3,000 Machi 24 Agosti 24 10 9 Iringa Kilolo Kilolo Mgambalenga 3,000 Mei 23 Agosti 23 100 10 Dodoma Kondoa Kondoa Kisese 3,000 4/4/2023 1/26/2024 100 11 Pwani Rufiji Rufiji Ngorongo Mashariki na Magharibi 3,000 10/26/2023 12/26/2024 50 12 Tabora Igunga Igunga Bwawa la Mwamapuli 2,000 Machi 24 Mei 24 90 13 Singida Iramba Iramba Tyeme-Masagi 2,000 10/26/2023 12/26/2024 40 14 Geita Nyang’wale Nyang’wale Nyamgogwa 2,000 4/4/2023 1/26/2024 100 15 Mwanza/ Geita Sengerema/ Geita Sengerema Ibanda 1,500 Mei 23 Agosti 23 100 16 Kagera Biharamulo Biharamulo Mwiruzi 1,300 28/8/2023 6/26/2024 60 17 Kagera Kyerwa/ Karagwe Karagwe Skimu ya Gereza la Kitengule 4,000 28/8/2023 6/26/2024 60 18 Arusha Arumeru Meru Skimu za Mto Themi 1,200 Mei 24 Disemba 24 10 19 Morogoro Kilosa Kilosa Rudewa 1,000 Mei 23 Agosti 23 100 202 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji (%) 20 Tabora Nzega Nzega Nata 900 10/26/2023 12/26/2024 40 21 Iringa Iringa Iringa Mangalali 750 Mei 23 Agosti 23 100 22 Iringa Iringa Iringa Lipuli 560 Mei 23 Agosti 23 100 23 Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Kizi 500 26/9/2023 6/26/2024 60 24 Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Chitemo 250 26/9/2023 6/26/2024 60 25 Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Mlembule 3,000 26/9/2023 6/26/2024 60 26 Geita Chato Chato Masasi 350 26/9/2023 12/2/2023 100 27 Manyara Mbulu Mbulu Dirim 335 26/9/2023 6/26/2024 70 28 Kilimanjaro Same Same Ndungu 2,000 26/9/2023 12/2/2023 100 29 Kigoma Kakonko Kakonko Ruhwiti 300 26/9/2023 6/26/2024 70 30 Kigoma Kakonko Kakonko Katengera 300 26/9/2023 6/26/2024 70 31 Kigoma Kakonko Kakonko Mgunzu 300 26/9/2023 6/26/2024 70 32 Kigoma Kakonko Kakonko Kanyonza 300 26/9/2023 6/26/2024 70 33 Kigoma Buhigwe Buhigwe Lukoyoyo 200 26/9/2023 6/26/2024 70 34 Kigoma Kakonko Kakonko Chulanzo 200 26/9/2023 6/26/2024 70 35 Kigoma Kakonko Kakonko Ruhuru 350 26/9/2023 6/26/2024 70 36 Kigoma Kasulu Kakonko Kilimo Kwanza 1,500 26/9/2023 6/26/2024 70 37 Kigoma Kakonko Kakonko Muhwazi 500 26/9/2023 6/26/2024 70 38 Kigoma Kasulu Kasulu Asante Nyerere 2,300 26/9/2023 6/26/2024 70 39 Njombe Njombe Njombe Itipingi 162 Mei 23 Agosti 23 100 40 Mtwara Nanyamba Nanyamba Arusha Chini 820 Mei 23 Agosti 23 100 41 Songwe Momba Momba Kasinde 2,000 4/26/2024 1/26/2024 100 42 Geita Bukombe Bukombe Nampangwe 350 Machi 24 Agosti 24 100 203 Kiambatisho Na. 6: Skimu mpya (28) za umwagiliaji zitakazoendelea na ujenzi katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua ya Utekelezaji 1 Katavi Mpimbwe Mpimbwe Mwamapuli 12,000 Usanifu unaendelea 2 Iringa Kilolo Kilolo Nyanzwa 9,000 Hatua ya kutangaza ujenzi 3 Rukwa Kalambo Kalambo Legeza-Mwendo 7,500 Hatua ya kutangaza ujenzi 4 Kagera Biharamulo Biharamulo Mwiruzi 1,300 Usanifu unaendelea 5 Ruvuma Tunduru Tunduru Nambalapi 1,000 Ujenzi umeanza 6 Rukwa Nkasi Nkasi Lwafi Katongolo 3300 Ujenzi umeanza 7 Kigoma Buhigwe Buhigwe Lukoyoyo 200 Usanifu unaendelea 8 Kigoma Kakonko Kakonko Chulanzo 200 Usanifu unaendelea 9 Geita Bukombe Bukombe Nampangwe 350 Hatua ya manunuzi ujenzi 10 Mwanza/Gei ta Sengerema/Geita Sengerema/Geita TC Ibanda 3,000 Ujenzi umeanza 11 Njombe Njombe Njombe Itipingi 162 Ujenzi umeanza 12 Tabora Igunga Igunga Mwamapuli 2,000 Usanifu unaendelea 13 Dodoma Kondoa Kisese 3,000 Hatua ya kutangaza ujenzi 14 Ruvuma Tunduru Tunduru Mkotamo 1000 Hatua ya kusaini mkataba 15 Lindi Lindi Lindi Narunju 800 Ujenzi umeanza 16 Mtwara Masasi Masasi Mapalagwe 1,200 Hatua ya kusaini mkataba 17 Iringa Kilolo Kilolo Mgambalenga 3,000 Ujenzi umeanza 18 Geita Chato Chato Masasi 350 Hatua za manunuzi ujenzi 19 Manyara Mbulu Dc Mbulu Dc Dirim 450 Usanifu unaendelea 20 Lindi Ruangwa Ruangwa Nanganga 1,000 Ujenzi umeanza 21 Mtwara Mtwara Nanyamba TC Arusha Chini 820 Hatua za manunuzi ujenzi 22 Ruvuma Nyasa Nyasa Lundo 2600 Hatua za manunuzi ujenzi 204 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua ya Utekelezaji 23 Pwani Rufiji Rufiji Ngorongo Mashariki na Magharibi 3,000 Usanifu unaendelea 24 Iringa Iringa Iringa Magozi 2,500 Hatua ya kutangaza ujenzi 25 Singida Itigi Manyoni Mbwasa 1,500 Hatua za manunuzi ujenzi 26 Singida Iramba Iramba Masimba 1,500 Hatua za manunuzi ujenzi 27 Singida Singida Singida DC Msange 1,400 Ujenzi umeanza 28 Lindi Lindi MC Mchinga Rutamba 1,400 Ujenzi umeanza 205 Kiambatisho Na. 7: Skimu zinazoendelea na ukarabati katika mwaka 2024/2025 Na Mkoa Wilaya Halmashauri Jina la Skimu Eneo (Ha) Hatua ya Utekelezaji 1 Kilimanjaro Same Same Yongoma 200 Usanifu unaendela 2 Kilimanjaro Mwanga Mwanga Kigonigoni 800 Hatua za manunuzi ujenzi 3 Songwe Momba Momba Naming’ongo 5000 Ukarabati unaendelea 4 Dodoma Bahi Bahi Skimu za Bahi 5000 Usanifu unaendela 5 Kagera Kyerwa/ Karagwe Karagwe Skimu ya Gereza la Kitengule 4000 Usanifu unaendela 6 Arusha Monduli Monduli Mto wa Mbu 4000 Hatua za manunuzi ujenzi 7 Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Mlembule 3000 Usanifu unaendela 8 Geita Nyang’wale Nyang’wale Nyamgogwa 2000 Hatua za manunuzi ujenzi 9 Iringa Iringa Iringa Mangalali 750 Hatua za manunuzi ujenzi 10 Iringa Iringa Iringa Lipuli 560 Hatua za manunuzi ujenzi 11 Tanga Korogwe Korogwe Chekelei 2000 Hatua za manunuzi ujenzi 12 Kilimanjaro Same Same Kihurio 560 Ukarabati unaendelea 13 Kilimanjaro Same Same Ndungu 2000 Ukarabati unaendelea 14. Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Chitemo 250 Usanifu unaendela 15. Njombe Njombe Njombe Itipingi 162 Hatua ya kusaini mkataba 16. Songwe Momba Momba Kasinde 15000 Hatua ya manunuzi ujenzi 17. Tanga Korogwe Korogwe Dc Chekelei 2000 Hatua ya manunuzi ujenzi 18. Mtwara Masasi Masasi Ndanda 650 Hatua ya kusaini mkataaba 206 Kiambatisho Na. 8: Mabwawa 100 yanayoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 1 Dodoma Kondoa Kondoa Kisese 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 2 Geita Nyang’wale Nyang’wale Nyamgogwa 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 3 Iringa Kilolo Kilolo Nyanzwa 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 4 Lindi Ruangwa Ruangwa Nanganga 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 5 Lindi Lindi Mtama Narunyu 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 6 Lindi Lindi Mtama Nyangao-Mahiwa 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 7 Lindi Lindi Lindi MC Kinyope - Rutamba 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 8 Singida Manyoni Manyoni Mbwasa 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 9 Mtwara Masasi Masasi Mapalagwe 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 10 Mtwara Masasi Masasi Ndanda 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 11 Songwe Momba Momba Kasinde 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 12 Rukwa Kalambo Kalambo Legezamwendo 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 13 Tanga Korogwe Korogwe Mkomazi 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 14 Tanga Korogwe Korogwe DC Chekelei 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 15 Tanga Handeni Handeni DC Masatu 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 16 Tanga Handeni Handeni DC Jambe(Kwadoya) 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 17 Tanga Lushoto Lushoto Kitivo 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 18 Singida Lushoto Lushoto Mnazi 04.04.2023 18.02.2024 Usanifu umekamilika 19 Dodoma Kongwa Kongwa Ngomai 26.09.2023 26.06.2024 50% 20 Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Mlembule 26.09.2023 26.06.2024 50% 21 Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Chitemo 26.09.2023 26.06.2024 50% 22 Kagera Biharamulo Biharamulo Mwiruzi 26.09.2023 26.06.2024 50% 23 Katavi Mlele Mpimbwe DC Mwamapuli 26.09.2023 26.06.2024 50% 24 Manyara Mbulu Mbulu Dc Dongobesh 26.09.2023 26.06.2024 50% 25 Manyara Mbulu Mbulu Dc Drim 26.09.2023 26.06.2024 50% 207 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 26 Mara Bunda Dc Bunda Dc Suguti 26.08.2023 26.06.2024 50% 27 Morogoro Malinyi Malinyi Usangule 26.08.2023 26.06.2024 50% 28 Mtwara Tandahimba Tandahimba Lipalwe 26.09.2023 26.12.2024 50% 29 Pwani Kibiti Kibiti Mbakia Mtuli 26.09.2023 26.12.2024 50% 30 Pwani Rufiji Rufiji Ngorongo 26.09.2023 26.12.2024 50% 31 Ruvuma Mbinga Mbinga DC Mbala 26.09.2023 26.06.2024 50% 32 Kilimanjar o Same Same Yongoma 04.04.2023 01.06.2024 50% 33 Singida Iramba Iramba Tyeme - Masagi 04.04.2023 01.06.2024 30% 34 Shinyanga Kahama Kahama Ishololo 04.04.2023 01.06.2024 30% 35 Shinyanga Nzega Nzega DC Nhele 04.04.2023 01.06.2024 30% 36 Tabora Nzega Nzega Nindo 04.04.2023 01.06.2024 30% 37 Tabora Uyui Uyui Shitage 04.04.2023 01.06.2024 30% 38 Arusha Monduli Monduli Losinoni 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 39 Dodoma Chamwino Chamwino Mpwayungu 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 40 Dodoma Chamwino Chamwino Chikopelo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 41 Dodoma Mpwapwa Mpwapwa Idodoma 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 42 Dodoma Dodoma Dodoma CC Hombolo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 208 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 43 Geita Bukombe Bukombe Bugelenga 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 44 Geita Mbogwe Mbogwe Mugelele 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 45 Geita Geita Geita DC Nzera/Nyamboge 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 46 Geita Chato Chato Nyisanzi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 47 Geita Chato/Buko mbe Chato /Bukombe Mwabasabi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 48 Iringa Mufindi Mufindi Ikweha 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 49 Iringa Iringa Iringa Mgama Ibumila 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 50 Kagera Muleba Muleba Buligi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 51 Kagera Kyerwa Kyerwa Ruushwa 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 209 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 52 Kagera Ngara Ngara Mpanyula 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 53 Katavi Mlele Mpimbwe DC Mwamapuli 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 54 Katavi Mlele Mpimbwe DC Kilida 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 55 Katavi Mpanda Nsimbo Ikondamoyo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 56 Kigoma Kibondo Kibondo Kumbanga 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 57 Kilimanjar o Hai Hai Boloti 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 58 Lindi Kilwa Kilwa Matanda 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 59 Manyara Babati Babati Dc Endamajek 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 60 Manyara Kiteto Kiteto DC Ngipa/Ngonyongon yo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 210 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 61 Mara Mara Rorya Chereche 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 62 Mara Tarime Tarime Weigita 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 63 Mbeya Mbarali Mbarali Lwanyo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 64 Morogoro Gairo Gairo Chanjele/Lukando 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 65 Morogoro Ulanga Ulanga DC Lupilo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 66 Mtwara Nanyumbu Nanyumbu Masuguru 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 67 Mtwara Tandahimba Tandahimba Litehu 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 68 Mtwara Mtwara Mtwara DC Kitere 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 69 Mtwara Mtwara Nanyamba TC Arusha Chini 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 211 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 70 Mwanza Sengerema Buchosa DC Nyashana-Litel 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 71 Njombe Wanging’om be Wanging’ombe Igwachanya 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 72 Pwani Mkuranga Mkuranga Nyamato 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 73 Pwani Kisarawe Kisarawe DC Kisele 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 74 Rukwa Kwera Sumbawanga DC Kianda igonda 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 75 Rukwa Kalambo Kalambo Ulumi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 76 Rukwa Kalambo Kalambo Katuka 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 77 Ruvuma Mbinga Mbinga Mkungwe 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 78 Ruvuma Nyasa Nyasa DC Lundo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 212 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 79 Ruvuma Songea Songea Dc Nambendo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 80 Shinyanga Kishapu Kishapu Lunguya 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 81 Shinyanga Shinyanga Shinyanga Mwamkanga 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 82 Shinyanga Kahama Kahama Nimbo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 83 Simiyu Busega Busega Shigala 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 84 Simiyu Busega Busega DC Masela 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 85 Simiyu Meatu Meatu Mwaukoli 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 86 Simiyu Itilima Itilima Isakang`wale 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 87 Singida Singida Singida DC Mughamo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 213 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 88 Singida Ikungi Ikungi Mang'onyi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 89 Singida Mkalama Mkalama Tatazi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 90 Songwe Momba Momba Msangano 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 91 Songwe Songwe Songwe Najembo 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 92 Songwe Momba Momba Msia 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 93 Tabora Nzega Nzega Igombe 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 94 Tabora Kaliua Kaliua Kona 4 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 95 Tabora Igunga Igunga Igurubi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 96 Tabora Sikonge Sikonge Usunga 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 214 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Bwawa Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji 97 Tabora Tabora Tabora MC Magoweko 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 98 Tanga Tanga Tanga CC Kirare 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 99 Tanga Pangani Pangani Kipumbwi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 100 Tanga Lushoto Lushoto Lukozi 01.06.2023 01.06.2024 Hatua ya manunuzi ya kumpata mshauri elekezi 215 Kiambatisho Na. 9: Skimu mpya 240 zitakazoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mwaka 2024/2025 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Dodoma Chamwino Chamwino Manda 10,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Izava 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Bahi Bahi Makanda 5,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Lukali 8,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mpwapwa Mpwapwa Idodoma 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Chemba Chemba Kelema Balai 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kongwa Kongwa Mpondi Manungu 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Geita Bukombe Bukombe Bugelenga 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbogwe Mbogwe Mugelele 350 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Geita Geita Skimu za kata za Nyamwilolelwa, Magenge, Nyakagomba, Nyachiluluma, Bukondo, Kabugozo, Chankorongo, Kitigiri, Lulama, Nyansalala, Busaka, Kageye, Nyandago Nzera, Lukumbo na Nyamboge. 7,200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 216 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Nyisanzi 450 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwabasabi 450 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kilolo Kilolo Kilalakidewa 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mgowelo 6,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Iringa Iringa Makifu 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Magubike 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Pawaga Prison 1,149 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kagera Karagwe Karagwe Kisoju 3,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mato 4,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Muleba Muleba Buligi 5,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kyerwa Kyerwa Ruushwa 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ngara Ngara Mpanyula 431 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Nyarulama 110 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Muhongo 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ngudusi 150 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 217 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Misenyi Misenyi Mashamba ya miwa wakulima wadogo 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Katavi Mlele Mpimbwe Mwamapuli 13,605 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ilalangulu/Mirumba 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Msambara 136 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kafisha Ikola 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kigoma Kibondo Kibondo Kigina 120 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Lindi Kilwa Kilwa Makangaga 6,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Lindi MC Mchinga Kinyope na Rutamba 1,400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Liwale Liwale Ngongowele 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ruangwa Ruangwa Chikoko 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Manyara Mbulu Mbulu Tumati 270 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Arri 259 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbulu TC Guwangw 150 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Hanang Hanang Endasworld 100 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kiteto Kiteto Ngipa/Ngonyongonyo 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 218 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Simanjiro Simanjiro Londoto 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Msitu wa Tembo 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ruvu Remit 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Malila 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mara Rorya Rorya Ryangubo 425 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ingida Andaki 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Serengeti/ Butiama Mara valley 18,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Tarime Tarime Bisarwi 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Weigita 4,450 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbeya Kyela Kyela Tenende 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mabunga 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kingirikanga 320 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbeya Mbeya Songwe Prison 5,400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbarali Mbarali Mpunga Moja 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Milango Kumi 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 219 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Ukwavila 5,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mhwela 3,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Magigiwe 5,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Madibira 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwenda Mtitu 15,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Rungwe Busokelo Kisegese 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kifunda 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Morogoro Gairo Gairo Malimbika 350 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Lukando 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Morogoro Chanjele 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Boma Kichaka Miba Prison 395 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kisitwi 80 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kwipipa/Mlolo/Mkokami 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Chakwale 260 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kibedya 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 220 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Kilombero Ifakara TC Lumemo/ Katrin 80 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kilombero Maki/ Magombera 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mang`ula Youth Group 260 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Signali na Kisawasawa 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mashamba ya miwa ya wakulima 18,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mvomero Mvomero Lukenge 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Misufini 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Dakawa 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Morogoro Morogoro Lubasazi 120 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Matuli 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mzinga Rice Farm 50 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mlali 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ndole 120 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ulanga Ulanga Euga 440 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Minepa 1,800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 221 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Kilosa Kilosa Aliqadiriya Children Assocciation 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Chanzuru 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Chogwe 47 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ilonga 640 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Rudewa 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Wakati ni Mali 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwanza Kwimba Kwimba Jojilo/ Mwamanga 480 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Goloma 420 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwankulwe 350 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Nyamatala I 380 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ngula 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwitambu 420 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sumve Lugulu 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sumve 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sengerema Sengerema Isole/Kishinda 3,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 222 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Buchosa Nyashana Litel 1,100 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Magu Magu Kandawe 2,560 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Simiyu 3,249 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ukerewe Ukerewe Kiozu 620 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Busegena 1,369 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mibungo 1820 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Misungwi Misungwi Nyang`homango 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Lubuga 6,600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ukiliguru Research 720 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Manawa 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Njombe Wanging’ombe Wanging’ombe Itambo 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Igwachanya 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ulembwe 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Makete Makete Mfumbi 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Usungilo 650 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 223 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Matenga 530 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Pwani Mkuranga Mkuranga Nyamato 3,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbezi 1,700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kitomondo 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kibiti Kibiti Mbaki Mtuli 8,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kibaha Kibaha Kwala 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mkuranga Mkuranga Kisele 1,400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Rukwa Sumbawanga Sumbawanga Kianda igonda 6,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Nsavia/ Lumbesa 5,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Uzia 3,600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Maleza 7,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kilyamatundu 4,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Tumaini/Lwanji 5,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Itela 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mititi 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 224 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Msia 2,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Solola/Nkanga 2,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwadui 5000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kalambo Kalambo Kalalasi 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ilimba 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mkowe 2,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Santamaria 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sopa 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kamawe 2,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kasanga 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Katete 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mtuntumbe 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kasitu 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Tatanda 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mao 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 225 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Katazi 900 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Selengoma 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mnazi 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kaluko 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kilesha 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kambo 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kalembe 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Nkasi Nkasi Lwafi-Katongoro Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ruvuma Namtumbo Namtumbo Lipupuma 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbinga Mbinga Mkungwe 700 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Nyasa Nyasa Chihulu 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Lundo 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Songea Songea Nambendo 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kitai Prison 7,800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Tunduru Tunduru Kusini Nambalapi 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 226 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Tunduru Kaskazini Mkotamo 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Shinyanga Kishapu Kishapu Lunguya 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Shinyanga Shinyanga Mwamkanga 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Amani 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ngaganulwa/Ishololo 1,300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kahama Ushetu Nimbo 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Bulungwa /Butibu 1,200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ubagwe 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ulowa 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Simiyu Busega Busega Mkula 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwamanyili 1,200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ilumya 540 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sanga 3,750 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Shigala 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Chamgasa 701 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 227 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Shimanilwe 232 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Nyamikoma 179 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Bariadi Bariadi Gilya 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sapiwi 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ikungulyandili 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Bariadi TC Nkuri 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Meatu Meatu Mwagila 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwakasumbi 320 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwaukoli 240 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Itilima Itilima Isakang`wale 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sagara 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ngim 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Meriya 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Singida Singida Singida DC Mughamo 750 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Singida MC Mungumaji 18 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 228 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Mandewa 18 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Unyambwa 185 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Uhamaka 32 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sengasenga 100 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ndurumo 370 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Makunda 760 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ujungu 1,500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Itigi Itigi Mkombozi 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Itandamilomo 600 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mkalama Mkalama Tatazi 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kinyangiri 1,200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Ilamoto 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Iguguno 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Dominiki - Mamera 4,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwanga 800 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 229 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Manyoni Manyoni Kitalalo 1,280 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mbwasa 3,750 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Makutupora 1,750 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwiboo 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Songwe Momba Momba Msangano 10,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kapele 10,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kamsamba 14,997 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Chisata 400 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Msia 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mkombozi 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Songwe Songwe Nanjembo 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Tabora Nzega Nzega Isunda 4,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Nhele 6,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Igombe 10,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mwamikola 2,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 230 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Kaliua Kaliua Kona 4 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Igombe 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mnange 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Sikonge Sikonge Usunga 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kiloli 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Tabora Tabora MC Iyombo 1,000 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Urambo Urambo Uyogo 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Igunguli 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kalembela 500 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Uyui Uyui Majengo 1,100 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Tanga Muheza Muheza Misozwe 200 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Kilindi Kilindi Kwadundwa 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Pangani. Pangani Kigurusimba 250 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Korogwe. Korogwe Kwamsisi 350 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Lushoto Lushoto Shundai 300 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 231 Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya Kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya Utekelezaji Kwemkwazu 380 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Langoni 960 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mkongoi 230 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mkundi ya Mbaru 190 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu Mkundi ya Mtae 80 Juni, 2024 Juni, 2025 Hatua ya Manunuzi ya Upembuzi yakinifu 232 Kiambatisho Na. 10: Skimu za ukarabati zitakazoendelea na upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 1 Arusha Meru DC Meru DC Mapama 4,930 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 2 Kyamakata 1,500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 3 Ukombozi 1,100 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 4 Ngabobo 1,600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 5 Ngorongoro Ngorongoro Pinyinyi 700 Februarui 24 Aprili 24 Usanifu umekamilika 6 Oldonyo sambu 450 Februarui 24 Aprili 25 Usanifu umekamilika 7 Longido Longido Tingatinga 950 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 233 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 8 Mang'ola 850 Februarui 24 Aprili 25 Usanifu umekamilika 9 Monduli Monduli Kabambe Selera 540 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 10 Lositeti 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 11 Dodoma Chamwino Chamwino Mpwayungu 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 12 Chalinze 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 13 Chemba Chemba DC Jogolo 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 14 Dodoma Dodoma Hombolo 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 234 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 15 Kondoa Kondoa Hurui 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 16 Bahi Bahi Mkakatika 2,500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 17 Mtitaa 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 18 Chikopelo 800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 19 Mpwapwa Mpwapwa Kinusi 800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 20 Malolo 1,200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 21 Godegode 900 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 235 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 22 Tambi 700 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 23 Mbori 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 24 Kongwa Kongwa Chamkoroma 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 25 Mangweta 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 26 Iringa Mufindi Mufindi Ikweha 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 27 Igomaa 100 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 236 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 28 Mgololo 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi Design Nd Build 29 Kilolo Kilolo Msosa 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 30 Ikula 120 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 31 Iringa Iringa Magozi 1,300 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekamilika 32 Mlenge 8,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 33 Tungamalenga 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 34 Mapogoro 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 237 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 35 Isaka 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 36 Mgama Ibumila 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 37 Idodi 1000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 38 Mufindi Mafinga Maduma 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 39 Kagera Muleba Muleba Kyamyolwa 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 40 Kyota 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 41 Buyaga 120 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 238 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 42 Buhangaza 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 43 Ngara Ngara Bigombo 800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 44 Katavi Mlele Mpimbwe Kilida 2,500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 45 Mpanda Nsimbo Ikondamoyo 1,100 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 46 Itenka 3,546 Machi 24 Mei 24 Usanifu unaendelea 47 Mpanda Kakese 520 Machi 24 Mei 24 Usanifu unaendelea 48 Tanganyika Tanganyika Katuma 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 239 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 49 Mnyagala 1,867 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 50 Lugomesi 96 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 51 Kigoma Kasulu Kasulu Nyakitonto 2,334 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 52 Titye 700 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 53 Rungwe Mpya 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 54 Uvinza Uvinza Mgambazi 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 55 Kashagulu 1,200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 240 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 56 Nkonkwa 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 57 Ilagala 10,600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 58 Kibondo Kibondo Kumbanga 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 59 Mgondogondo 212 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendelea 60 Nyendara 470 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendela 61 Kahambwe 145 Juni 24 Juni 25 Hatua za manunuzi Design & Build 62 Buhigwe Buhigwe Janda 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 241 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 63 Kilimanjaro Siha Siha Ngarony 260 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 64 Mitimirefu 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 65 Moshi Moshi Mtakuja 79 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 66 Mawala 2,025 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi Design Nd Build 67 Soko 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 68 Makereshe 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi Design & Build 69 Kaloleni 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 242 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 70 Mwanga Mwanga Kivulini 1,110 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 71 Kigonigoni 1,200 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekamilka 72 Rombo Rombo Ikuini 2,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 73 Mraokeryo 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 74 Hai Hai Kiladeda A 280 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 75 Metrum 2,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 76 Boloti 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 243 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 77 Same Same Yongoma 1,800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 78 Bonde la Ruvu (Kwa sita, Ruvu Mferejini, Ndugai, Naururu na Magereza) 6,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 79 Suji 220 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 80 Bonde la Mkomazi 10,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 81 Manyara Mbulu Mbulu Dongobesh 625 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendela 82 Dirim 335 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendelea 83 Bashay 346 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 244 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 84 Mangisa 398 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 85 Diyomat 375 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 86 Mara Rorya Rorya Nyathorogo 800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 87 Kirogo 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 88 Chereche 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 89 Rwang'enyi 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 245 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 90 Baraki 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 91 Irienyi 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 92 Ochuna 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 93 Ryangubo 425 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 94 Mbeya Rungwe Busokelo Katela-Ntaba 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 95 Mbaka 180 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 96 Kyela Kyela Ngana 290 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 246 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 97 Mbarali Mbarali Kongolo Mswiswi 629 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 98 Wia Mahango 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 99 Kapyo-Mswiswi 1,029 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 100 Morogoro Mvomero Ifakara TC Wami Luhindo 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 101 Mvomero DC Hembeti - Dihombo 2,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 102 Mbogo/Komtonga 8,300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 247 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 103 Ulanga Ulanga DC Lupilo 3,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 104 Mtwara Mtwara Mtwara Kitere 920 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 105 Mpapula 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 106 Dihimba 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 107 Tandahimba Tandahimba Litehu 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 108 Mwanza Ukerewe Ukerewe Mibungo 1,820 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 109 Rukwa Sumbawanga Sumbawanga Isakalilo 2,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 248 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 110 Kalambo Kalambo Ulumi 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 111 Katuka 2,500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 112 Ruvuma Namtumbo Namtumbo Msanjesi 150 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 113 Mtakuja 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 114 Mbinga Mbinga Sanga Lugagala 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 115 Sanga mabuni 350 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 249 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 116 Kimbande 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 117 Tunduru Tunduru Madaba 766 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 118 Kitanda 455 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 119 Misyaje 1,350 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 120 Songea Peramiho Nakahuga 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 121 Mpititimbi B 600 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 122 Namatuhi 350 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 250 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 123 Simiyu Busega Busega Lutubiga 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi design & build 124 Maswa Maswa Kinagwigulu 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 125 Ijinga 350 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 126 Bukigi 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 127 Bukangilija 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 128 Masela 450 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 251 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 129 Meatu Meatu DC Mwagwila 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 130 Bariadi Bariadi Mwasuguya 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 131 Singida Manyoni Itigi Itagata 180 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 132 Manyoni Udimaa 700 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekemilika 133 Msemembo 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 134 Mtiwe 625 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 135 Waraka 375 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 252 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 136 Saranda 163 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 137 Ngaiti 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 138 Maweni 645 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 139 Mbwasa 1,500 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekamilika 140 Nyamagogo- Chikuyu 550 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 141 Singida Singida DC Itamka 50 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 142 Dodoma 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 253 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 143 Ijeghe 350 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 144 Songa 750 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 145 Ndang'ongo 375 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 146 Mjinjimi 50 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 147 Sagara 1 625 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 148 Sagara 2 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 149 Ngimu 375 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 254 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 150 Songambele 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 151 Nafco 75 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 152 Mgori 5,750 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 153 Mnyinganyi 4,125 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 154 Mgiriki 150 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 155 Senene Mfuru 75 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 255 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 156 Ughandi - B 350 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 157 Kisisi 8,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 158 Mwasauya 375 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 159 Mwaisumbi 25 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 160 Mpipiti 25 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 161 Ngamu 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 162 Merya 225 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 256 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 163 Minyaa 750 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 164 Msange 3,500 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekamilika 165 Singida MC Mtendeni 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 166 Kisasida 150 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 167 Sasu 12 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 168 Mungumaji 13 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 169 Nkuhi 9 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 257 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 170 Mikesi 11 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 171 Kititimo 15 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 172 matemberemubuvi 60 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 173 Indora 30 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 174 Utamaa 37 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 175 Ikugha 33 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 258 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 176 Ughaugha “B” 25 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 177 Unyambwa Juu 125 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 178 Mwaghumbi 100 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 179 Manga 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 180 Mwampembee 150 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 181 Nyunjwi 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 182 Ikungi Ikungi Mang'onyi 450 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 259 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 183 Mkiwa 8,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 184 Inati 320 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 185 Ititi 800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 186 Itagata 214 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 187 Iramba Iramba Masimba 1,500 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekamilka 188 Mlandala 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 189 Msai- Mpambaa 125 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 260 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 190 Tyeme-Mkima 153 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 191 Mtoa-Ibambasi 125 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 192 Itempu 375 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 193 Mingela 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 194 Nganguli 303 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 195 Mayanzani 2,293 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 261 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 196 Ulemo- Zinzilighmbelekesi 43,045 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 197 Shati 108 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 198 New Kiomboi 83 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 199 Ujungu 3,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 200 Usure 75 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 201 Misuna 10,793 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 202 Kikonge 125 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 262 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 203 Nsonga 75 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 204 Ndurumo 750 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 205 Tutu 150 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 206 Ruruma 123 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 207 Mkalama Mkalama Mwangeza 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 208 Dominiki 3,240 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 263 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 209 Gumanga 150 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 210 Kidarafa 550 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 211 Kinandili 385 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 212 Lyelembo 1,500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 213 Marera 1,250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 214 Miganga 300 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 215 Milade 1,800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 264 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 216 Hilamoto 1,700 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 217 Msingi 2,000 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekamilika 218 Mwanga 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 219 Senene 329 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 220 Tatazi 8,200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 221 Yulansoni 1,500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 222 Songwe Ileje Ileje Ikombe (Ilulu) 650 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 265 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 223 Katendo 250 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 224 Nalwenda 165 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 225 Nambunda 350 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 226 Nandukutu 425 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 227 Mtima 175 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 228 Nasato 130 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 266 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 229 Songwe Songwe Ngwala 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 230 Kanga 900 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 231 Tabora Nzega Nzega Budushi 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 232 Idudumo 500 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendela 233 Lusu 1,800 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendela 234 Iyuki 3,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 235 Nindo 6,000 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendela 236 Igunga Igunga Igurubi 1,100 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 267 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 237 Buhekela 800 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 238 Makomelo 1,500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 239 Choma cha Nkola 800 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendela 240 Mwashiku 700 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 241 Tabora Tabora MC Magoweko 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 242 Igunguli 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 243 Kalembela 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 268 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji 244 Uyui Uyui Goweko 1,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 245 Tanga Tanga Tanga CC Golani Shutashuta 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 246 Pangani Pangani Kipumbwi 400 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 247 Handeni Handeni Jambe 300 Juni 24 Juni 25 Usanifu unaendela 248 Masatu 260 Juni 24 Juni 25 Usanifu umekamilika 249 Korogwe Kwamngumi 73 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 250 Korogwe Magoma 4,000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 251 Kwagunda 1000 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi 269 Na. Mkoa Wilaya Halmashauri Skimu Eneo (Ha) Tarehe ya kuanza Tarehe ya kumaliza Hatua ya utekelezaji ya upembuzi yakinifu 252 Kilindi Kilindi Chajula 500 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 253 Tamota 700 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 254 Lushoto Lushoto Lukozi 100 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 255 Lushoto Lushoto Mbwei 200 Juni 24 Juni 25 Hatua ya manunuzi ya upembuzi yakinifu 270 Kiambatisho Na. 11: Mwenendo wa mauzo ya mazao ya kilimo nje ya nchi mwaka 2020/2021 hadi mwaka 2022/2023 Na. Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Matunda Matunda Matunda 1. Parachichi 15,432.77 102,165,362,931.03 17,711.49 117,531,090,441.27 26,826.30 189,943,062,214.75 2. Chungwa 6,699.63 4,157,970,844.73 11,969.12 7,997,701,739.99 7,981.21 6,278,977,924.56 3. Zabibu 145.08 840,379,149.79 218.28 1,267,393,924.74 131.08 812,095,653.60 4. Nanasi 812.10 1,344,030,697.44 2,164.51 3,590,857,325.50 440.04 778,915,108.22 5. Ndizi 8,648.08 40,552,445,285.18 16,273.76 76,493,243,636.67 22,689.83 113,797,236,567.37 6. Raspberry 1,002.54 35,949,552,518.88 1,494.78 53,728,599,178.80 876.98 33,634,463,148.00 7. Embe 291.00 1,327,094,465.28 340.98 1,558,747,133.80 387.56 1,890,387,459.84 8. Pears 68.00 206,324,131.20 68.00 206,817,811.20 68.00 220,674,960.00 Total 33,099.20 186,543,160,023.53 50,240.91 262,374,451,191.98 59,401.00 347,355,813,036.34 Na. Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Mboga Mboga Mboga 1. Maharagwe machanga 2,173.49 6,095,156,456.55 1,224.99 3,499,936,851.68 2,490.51 7,469,957,979.33 2. Fresh Chives 141.68 201,914,458.59 135.54 206,120,409.37 89.77 150,075,690.60 3. Vitunguu 38,631.80 73,970,256,820.63 34,816.09 69,791,788,878.41 31,217.82 67,539,137,867.52 4. Pilipili hoho 1,635.38 1,315,688,437.01 1,200.70 968,297,651.30 783.58 732,041,234.13 5. Viazi mvirongo 12,792.28 19,112,983,924.84 16,690.61 26,150,874,452.98 13,599.45 23,403,977,779.88 6. Tango 282.32 11,953,766,254.91 343.35 14,572,592,836.40 197.69 8,952,277,905.45 7. Nyanya 826.00 1,367,035,286.40 626.83 1,140,994,320.84 429.35 844,445,580.00 8. Mangetout 112.00 1,804,692,534.40 262.54 4,524,760,073.43 160.41 2,989,365,232.59 Jumla 56,482.95 115,821,494,173.33 55,300.66 120,855,365,474.43 48,808.17 112,081,279,269.50 271 Na. Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Viungo na Vikolezo Viungo na Vikolezo Viungo na Vikolezo 1. Iriki 172.36 6,743,195,359.78 430.23 17,922,565,346.65 3,228.27 144,447,972,669.00 2. Mdala sini 341.69 1,908,581,929.34 393.75 2,295,306,395.38 425.49 2,677,931,942.40 3. Pilipili 464.63 6,279,885,926.33 383.69 5,322,079,850.37 418.89 6,240,836,853.90 4. Tanga wizi 3,050.69 14,024,754,095.60 2,854.48 13,351,438,510.25 2,997.26 15,548,093,503.07 5. Mnan a 34.24 983,751,894.50 159.64 4,704,542,077.87 169.55 5,335,535,040.00 6. Karaf uu 214.92 1,645,084,636.63 377.82 3,073,015,442.95 811.27 7,160,281,189.05 Jumla 4,278.53 31,585,253,842.18 4,599.60 46,668,947,623.48 8,050.73 181,410,651,197.42 Na Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Maua Maua Maua 1. Cutflo wers 4,657.98 6,424,155,592.56 5,625.88 10,351,619,200.00 3,305.58 7,151,556,218.40 2. Live Plants 356.73 319,794,817.91 541.22 597,506,880.00 2,761.83 3,327,079,936.95 Jumla 5,014.71 6,743,950,410.47 6,167.10 10,949,126,080.00 6,067.41 10,478,636,155.35 272 NAFAKA/BIDHAA, MIKUNDE, MBEGU Na Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Nafaka Nafaka Nafaka 1. Mahindi 168,923.58 124,253,159,698.19 540,474.15 35,861,056,409.76 581,432.45 628,958,742,898.13 Unga wa mahindi 11,905.44 6,145,988,670.75 16,197.58 22,392,704,965.18 19,783.81 30,155,861,209.49 2. Pumba za mahindi 345.00 87,232,629.00 317.00 87,648,724.80 413.00 131,996,865.00 3. Mbegu za mahindi 1,140.50 1,048,630,444.00 4,480.99 4,129,896,393.17 6,007.09 5,907,367,487.34 4. Mchele 198,060.49 396,081,249,065.71 171,807.33 352,319,587,012.44 88,369.91 252,018,602,121.46 5. Pumba za mpunga 44,913.68 11,356,341,879.14 72,277.54 19,984,334,336.89 106,902.90 31,538,492,466.43 6. Mtama 2,926.00 1,546,925,287.60 8,158.35 4,699,455,502.56 9,011.91 5,760,502,607.57 7. Muhogo 22,989.84 22,194,855,701.63 12,004.91 11,894,123,888.56 18,221.23 19,710,633,340.20 8. Maharagwe 35,317.09 112,029,182,621.71 40,307.68 137,453,125,898.66 35,070.42 200,031,868,510.58 Jumla 451,204.52 684,743,565,997.73 866,025.54 988,821,933,132.01 865,212.71 1,174,214,067,506.20 Na Zao 2020/21 2021/22 2022/23 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Mikunde Mikunde Mikunde 1. Dengu 130,074.11 215,273,484,524.30 100,581.23 173,349,915,303.37 123,567.30 236,956,353,444.95 2. Mbaazi 186,633.67 471,899,881,762.99 149,007.43 445,643,622,542.12 102,974.38 34,174,520,708.82 3. Choroko 15,967.78 41,108,315,043.10 55,652.93 143,618,751,269.89 20,592.11 56,700,776,539.18 4. Soya 39,892.07 52,267,123,357.52 111,307.81 151,315,271,176.04 109,342.95 166,668,178,396.50 5. Black peas 2,913.00 7,499,385,667.20 9,653.00 25,577,920,914.00 12,984.50 37,349,200,102.50 Jumla 375,480.63 788,048,190,355.12 426,202.40 939,505,481,205.41 369,461.23 831,849,029,191.95 273 MAZAO YA MAFUTA Na Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Mazao ya mafuta na jamii ya karanga Mazao ya mafuta na jamii ya karanga Mazao ya mafuta na jamii ya karanga 1. Ufuta 138,059.04 1,402,666,095,719.62 123,883.77 1,309,041,928,799.19 111,320.01 1,258,929,140,923.74 2. Karanga 11,783.85 45,505,476,722.16 28,719.82 115,142,612,299.37 26,150.93 125,369,535,560.20 3. Mashudu ya alizeti 79,192.03 56,430,039,039.57 48,548.40 40,717,527,544.51 124,159.68 115,993,693,922.63 4. Korosho 115,155.95 269,993,765,184.78 146,155.56 350,230,346,863.49 106,430.55 282,592,267,749.00 5. Mashudu ya pamba 51,691.04 73,191,929,616.52 28,500.57 40,451,941,161.95 28,700.49 43,465,057,545.29 Jumla 395,881.91 1,847,787,306,282.64 375,808.12 1,855,584,356,668.51 368,061.17 1,826,349,695,700.86 MAZAO ASILIA YA BIASHARA Na Zao 2020/2021 2021/2022 2022/2023 Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Kiasi (Tani) Thamani ya Mali Pwani (TSH) Mazao asilia ya biashara Mazao asilia ya biashara Mazao asilia ya biashara 1. Chai 20,821.87 67,963,424,883.55 21,427.67 74,650,347,576.60 17,985.13 68,977,634,342.76 2. Kahawa 39,508.79 155,294,838,227.36 25,084.14 101,722,488,835.97 94,548.85 418,407,025,462.45 3. Mkonge 37,215.54 100,086,929,929.12 40,015.65 110,641,031,373.60 34,613.85 111,478,565,844.59 4. Kakao 6,970.27 201,076,125,443.87 9,208.27 268,139,928,756.99 5,830.05 182,317,882,481.46 5. Tumbaku 54,787.42 503,741,837,441.60 8,376.86 81,065,387,882.61 32,587.29 352,509,721,639.02 6. Pamba 51,887.92 45,322,832,054.75 32,608.80 36,064,605,127.82 65,771.38 82,466,453,979.26 7. Pareto 6,580.36 129,173,880,261.33 1,379.00 31,201,886,133.60 1,522.06 36,671,498,793.93 Jumla 217,772.17 1,202,659,868,241.57 138,100.39 703,485,675,687.19 252,858.59 1,252,828,782,543.48 Chanzo: ATMIS - Wizara ya Kilimo1* ,2023 1* Taarifa za mauzo nje ya nchi hutokana na idadi ya vyeti vya usafi wa afya ya mimea (Phytosaniatry Certificates) ambavyo hutolewa na ATMIS, vyeti hivyo ni lazima katika usafirishaji wa mazao/bidhaa za kilimo. ATMIS inatoa taarifa za jina la mazao/bidhaa, kiasi kinachosafirishwa na nchi mazao/bidhaa inakopelekwa. 274 Kiambatisho Na. 12: Mauzo ya mazao ya wakulima kupitia Ushirika NA MAZAO MSIMU WA 2022/2023 MSIMU WA 2023/2024 UZITO (TANI) THAMANI (TZS) UZITO (TANI) THAMANI (TZS) 1 PAMBA 174,921.50 313,256,754,000 345,855.89 189,612,492,041 2 KOROSHO 175,268.97 325,930,188,119 240,099.11 450,913,729,030 3 KAHAWA 59,278.15 410,522,544,767 93,661.63 86,141,997,476 4 TUMBAKU 60,874.85 250,227,232,056 117,218 682,642,539,744 5 UFUTA 81,447.04 195,355,744,626 103,771.22 277,917,432,861 6 KAKAO 8,868.51 37,919,884,675 11,499.40 129,085,758,200 7 MKONGE 2,838.95 9,611,059,550 4,117.29 14,495,999,700 8 CHAI 13,266.46 87,451,210,873 9385.27 3,407,975,699.00 9 MAHINDI 0 0 13092 9,164,400.00 10 MBAAZI 5,431.98 4,420,536,587 38,882.76 79,098,382,311 11 SOYA 5,152.29 6,267,650,000 5,023.39 4,479,676,110.50 12 DENGU - - 100.85 136,147,500 13 CHOROKO - - 0 0 13 MAHARAGE 10,004.00 4,441,090,000 0 0 14 MIWA 1,243,664.00 109,321,853,560 673,448 59,450,025,000 15 ZABIBU 347.28 395,342,000 255.48 353,539,400 JUMLA 1,841,363.98 1,755,121,090,813 1,656,410.28 1,977,744,859,472.50 CHANZO: Wizara ya Kilimo, 2024 275 Kiambatisho Na. 13: Skimu zitakazofanyiwa Ukarabati mwaka 2024/2025 Na. Mkoa Wilaya Jina la skimu Ukubwa (ha) Idadi ya wanufaika 1 Mwanza Magu Sawenge 200 135 2 Mara Bunda Namhula 150 220 3 Shinyanga Shinyanga Mc Iwelyangula 130 114 4 Geita Geita Dc Lwenge 142 70 5 Bukombe Bugelenga 350 1650 6 Kigoma Kakonko Ruhwiti 300 143 7 Songwe Mbozi Mponela 80 72 8 Njombe Ludewa Lifua 296 72 9 Tabora Urambo Ussoke Mlimani 120 75 10 Uyui Shitage 210 189 11 Singida Manyoni Msemembo 200 418 12 Udimaa 200 630 13 Morogoro Kilosa Mvumi 154 407 14 Iringa Iringa Dc Nyamahana 60 149 15 Rukwa Sumbawanga Nsavia Kikwale 100 90 16 Ng'ongo 260 140 17 Ruvuma Namtumbo Msanjesi 152 73 18 Nyasa Nyomboka 170 136 19 Songea Subira 320 400 20 Tunduru Misyaje 332 270 21 Pwani Kibaha Mongomole-Kwala 200 112 22 Mtwara Masasi Mkungu 32 100 23 Arusha Arusha Dc Olevolosi 360 200 24 Manyara Babati Dc Mungano 365 270 25 Kilimanjaro Siha Urumwi&Mwera&Kalali 200 544 26 Tanga Korogwe Kwemazandu 100 234 27 Mombo 220 260 28 Mazinde 340 56 29 Mafuleta 120 157 30 Kwamngumi 100 90 31 Lindi Kilwa Makangaga 200 150 32 Mtama Nyengedi 76 99 33 Ruangwa Chikoko 60 92

# Extracted Content Feed the Future iAGRI Project Update November-December 2012 ` _____________________________________________________________________________________ iAGRI offices are located on the campus of Sokoine University of Agriculture, Morogoro, Tanzania. Phone: 255-232600743. Email: admin@iagri.org. This update is made possible by the support of the American people through the United States Agency for International Development (USAID). The contents do not necessarily reflect the views of USAID or the United States Government. iAGRI operates in Tanzania within Feed the Future, the US Government’s global hunger and food security initiative. Feed the Future works to improve food security under the guidelines of Tanzania's CAADP (Comprehensive Africa Agriculture Development Program) Compact, prepared by the Government of Tanzania in 2010. Primary stakeholders of iAGRI are Sokoine University of Agriculture and the National Agricultural Research System of the Ministry of Agriculture, Food Security, and Cooperatives. Under Feed the Future, iAGRI’s objectives are (1) degree training, (2) collaborative research, (3) capacity building, and (4) strengthening of Tanzanian-US-Global South research linkages. Trainee Selection, Cohort 3. Interviews were conducted for selection of Cohort 3 trainees. The iAGRI Training Committee interviewed 69 short-listed applicants out of the 150 who applied. A total of 33 Masters-level scholarships will be granted in the third round: 15 for study at the six iAGRI Consortium universities in the United States, 10 for study at African universities outside Tanzania (through an agreement with RUFORUM), 5 for study at Sokoine University, and 3 for study in India. The committee chose 25 semi-finalists to take the Graduate Record Examination (GRE) and the Test of English as a Foreign Language (TOEFL), examinations required by most American universities. Based on their GRE and TOEFL test performance and their success in gaining admission at the consortium universities, 15 out of the 25 GRE and TOEFL test-takers will ultimately go for studies in the U.S. Trainee Coursework, Cohort 2. Forty eight iAGRI trainees from Cohort 2 completed their first academic session. Of these, 29 trainees are at iAGRI Consortium universities in the U.S., 9 are at African universities outside Tanzania, and 10 are at Sokoine University. Grades (marks) are just beginning to come in for this cohort. Trainee Research, Cohort 1. Five students from Cohort 1 began their research in Tanzania after return from a year of Masters-level study in the U.S. The sixth student in Cohort 1 returned to Tanzania in December. Supervision of the student researchers is done by a team consisting of an American and a Tanzanian advisor. iAGRI views interaction of the student with his/her advising team as an important factor in the success of the research. To facilitate high-quality intellectual guidance, iAGRI asks each pair of American and Tanzanian advisors to meet jointly every month with their advisee in a video call to discuss research progress and problems. Collaborative Research. In October, the project put out a Call for Expression of Interest (EOI) for collaborative research on eight themes identified at the iAGRI Priority-Setting Workshop in 2011. Fifty three researchers from Sokoine University and the Ministry of Agriculture, Food Security, and Cooperatives responded. Twenty four EOIs met the minimum criteria spelled out in the Call. Concurrently, 39 potential research collaborators from the iAGRI Consortium universities were identified. iAGRI then sent a Call for Concept Notes (CN) to the screened list of Tanzanian and American researchers. Each CN will be written by a team consisting of at least one person from Sokoine University, one from the Ministry, and one from the iAGRI Consortium, though having more than one researcher from each institution is encouraged. The researchers were sorted according to the eight research themes, and iAGRI then introduced the researchers to each other to facilitate the building of self-selected teams. Teams will choose their own leader, who can be either Tanzanian or American, according to the interests and contributions of the team members. CNs are due in January. An international review panel of Tanzanian and American members will read and rank the proposals. It is anticipated that 4-6 research proposals will be funded. South-South Linkages. In November, Dr. David Kraybill, iAGRI Project Director, participated in a conference of the Tertiary Agricultural Education Partnership at University of Stellenbosch in South Africa along with Associate Dean Abel Kaaya of the Faculty of Agriculture at Sokoine University. The Partnership is emerging as an important coordinator of capacity building efforts in African agricultural universities. Also in November, Dr. Mark Erbaugh and Dr. David Hansen from the iAGRI home office at Ohio State University visited Punjab Agricultural University (PAU) in India to, among other things, make plans for placing iAGRI trainees there for studies. Seminar. In December, iAGRI sponsored a lecture on “Stakeholders, Social Network Analysis, and Participatory Innovation for Conservation Agriculture” by Dr. Keith Moore from Virginia Tech, an iAGRI Consortium university. Also, Dr. Moore prepared a report on how iAGRI can assist SUA to strengthen its linkages with the private sector. Administration. A parking lot and vehicle garage at the iAGRI office building were completed in December. The iAGRI Annual Report for Fiscal Year 2012 (October 2011 through September 2012) and the iAGRI Work Plan for Fiscal Year 2013 (October 2012 through September 2013) were prepared and submitted to USAID.

# Extracted Content ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 YALIYOMO SURA YA KWANZA ................................................................... 1 UTANGULIZI ............................................................................ 1 SURA YA PILI .......................................................................... 9 MAPINDUZI YA UCHUMI KWA MAENDELEO YA WATU........... 9 SURA YA TATU ....................................................................... 124 HUDUMA ZA JAMII ................................................................. 124 SURA YA NNE ......................................................................... 151 SAYANSI, TEKNOLOJIA NA UBUNIFU .................................... 151 SURA YA TANO ....................................................................... 155 ULINZI NA USALAMA ............................................................. 155 SURA YA SITA ........................................................................ 161 UTAWALA BORA, UTAWALA WA SHERIA NA MADARAKA YA WANANCHI.......................................................................... 161 SURA YA SABA ....................................................................... 182 MAMBO YA NJE NA USHIRIKIANO WA KIMATAIFA ............... 182 SURA YA NANE ....................................................................... 187 MAZINGATIO MAALUM YA ILANI KUHUSU ZANZIBAR ......... 187 SURA YA TISA ........................................................................ 272 MAENEO MENGINE YA KIPAUMBELE ..................................... 272 SURA YA KUMI ....................................................................... 297 CHAMA CHA MAPINDUZI ........................................................ 297 iii ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 1 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA KWANZA UTANGULIZI 1. Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, chini ya uongozi wa vyama vya TANU na ASP na baadae CCM, imejengwa katika misingi ya ujamaa na kujitegemea inayozingatia utu, usawa na haki. Misingi hii imeimarishwa na siasa safi na uongozi bora wa CCM na imekuwa ndio nguzo ya kudumisha amani, umoja na mshikamano wa kitaifa. CCM itaendelea kuzisimamia Serikali zake kuhakikisha kuwa zinazingatia, kulinda na kudumisha misingi hii adhimu. 2. CCM itahakikisha kuwa Tanzania inaendelea kulinda Uhuru wake, kudumisha Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar, na kuimarisha Muungano wetu wenye mfumo wa serikali mbili pamoja na tunu nyingine za Taifa ikiwemo falsafa ya Mwenge wa Uhuru ili kuendelea kujenga Taifa imara linalojitegemea kiuchumi na kisiasa, lenye ustawi wa watu wake na linaloenzi na kuthamini mila nzuri, desturi na utamaduni wetu. 3. CCM inaamini kwamba uzalendo kwa nchi ndio msingi wa maendeleo ya kweli ya Tanzania ambayo yataletwa na Watanzania wenyewe. Hivyo basi, CCM itaendelea kuhimiza wananchi kuwa wazalendo kwa nchi yetu kwa kufanya kazi kwa uadilifu, bidii na maarifa kama msingi imara wa maendeleo. 4. CCM inaamini pia kuwa kila mtu ana jukumu la kufanya kazi kwa bidii na maarifa ili kujiletea maendeleo yake na Taifa kwa ujumla. Imani hii ndiyo chimbuko la kauli mbiu za Hapa Kazi Tu! na Kuacha Kufanya Kazi kwa Mazoea! Aidha, CCM inatambua kuwa serikali inazoziongoza zina jukumu la msingi la kuhakikisha kuwa walio wanyonge katika jamii wanapata fursa ya kipekee ya kustawisha maisha yao na kuondokana na unyonge wao ili kupunguza tofauti za matabaka. 5. CCM inatambua kuwa nchi yetu ina watu wenye uwezo na rasilimali za kutosha kama vile ardhi, madini, gesi asilia, misitu, wanyama, malikale/ mambo ya kale, bahari, maziwa na mito, pamoja na nafasi na fursa nzuri za kijiografia. Rasilimali na fursa hizi zikitumiwa vizuri zitakuwa chachu kubwa kwa maendeleo ya Taifa, kama ambavyo imethibitika katika utekelezaji wa Ilani ya CCM ya mwaka 2015-2020 na kwamba tukiamua tunaweza. Ni katika muktadha huu CCM inaamini kuwa Tanzania ni nchi tajiri. 6. Katika miaka mitano ya utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi ya CCM ya Mwaka 2015 -2020 chini ya uongozi wa Dkt. John Pombe Joseph Magufuli, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, na Dkt. Ali Mohamed Shein, Rais wa Zanzibar na Mwenyekiti wa Baraza la Mapinduzi, mafanikio makubwa yamepatikana katika nyanja na sekta zote za maendeleo kwa ustawi wa wananchi. Mafanikio haya ni pamoja na:- 2 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kuendelea kulinda na kuimarisha umoja, mshikamano, amani, utulivu, ulinzi na usalama; (b) Kuendelea kulinda, kuimarisha na kudumisha Uhuru, Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar na Muungano wa Tanzania; (c) Kuendelea kulinda na kuimarisha demokrasia ya vyama vingi, haki za binadamu, nchi isiyofungamana na dini yoyote, na kupambana na unyanyasaji na udhalilishaji wa aina zote; (d) Kuendelea kuwa nchi isiyofungamana na upande wowote ili kuweza kutetea na kulinda masilahi ya nchi yetu kwa kuzingatia misingi tunayoiamini; (e) Kuimarisha utumishi wa umma unaozingatia weledi, nidhamu, uadilifu, bidii na maarifa katika kazi; (f) Kuimarisha mifumo ya kisera, kitaasisi na kisheria, ikiwemo kutungwa kwa sheria inayotaka Serikali za mitaa kutenga asilimia 10 ya mapato yake kwa ajili ya uwezeshaji wa wanawake (4%), vijana (4%) na watu wenye ulemavu (2%); (g) Kuimarishwa kwa Ofisi ya Msajili wa Hazina kulikowezesha kusimamia na kuboresha utendaji wa mashirika ya umma yaliyoweza kuchangia jumla ya shilingi trilioni 1.052 kama gawio na michango kwa Serikali. (h) Kuhamishia Serikali Makao Makuu ya Nchi Dodoma; (i) Kudhibiti na kuimarisha mapambano dhidi ya rushwa, uhujumu uchumi na ufisadi, na hivyo kuokoa fedha na rasilimali nyingine na kuzielekeza kwenye mipango ya maendeleo ya nchi; (j) Kudhibiti na kuimarisha mapambano dhidi ya uzalishaji, uagizaji, usambazaji, uuzaji na matumizi ya dawa za kulevya, utakatishaji wa fedha haramu na biashara ya kusafirisha binadamu; (k) Kujitosheleza kwa chakula na kuzalisha ziada kwa ajili ya masoko ya nje; (l) Kuimarisha uchumi wa viwanda ambapo idadi ya viwanda imeongezeka kutoka viwanda 52,633 mwaka 2015 hadi kufikia viwanda 61,110 mwaka 2019, ikiwa ni ongezeko la asilimia 16.1. Kutokana na hatua hii, uzalishaji wa bidhaa na ajira umeendelea kuongezeka; (m) Kutekeleza miradi ya kimkakati yenye tija kubwa katika uchumi na ustawi wa jamii ikiwemo miradi ifuatayo: Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyerere; ujenzi wa reli ya kisasa (SGR); kufufuliwa kwa Shirika la Ndege la Taifa kwa kununua ndege mpya 11; kununua meli mbili mpya Zanzibar; na ujenzi wa jengo la abiria katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Abeid Amani Karume; 3 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (n) Kuimarisha mfumo wa udhibiti, usimamizi na umiliki wa madini na hivyo kuongeza mapato yatokanayo na mazao ya madini kutoka shilingi bilioni 168 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 517.57 mwaka 2020; (o) Kuongezeka kwa ukusanyaji wa mapato ya Serikali kutoka wastani wa shilingi bilioni 850 kwa mwezi mwaka 2015 hadi kufikia wastani wa shilingi trilioni 1.3 mwaka 2019. Kwa upande wa Zanzibar, mapato ya Serikali yameongezeka kutoka wastani wa shilingi bilioni 428.5 mwaka 2015/2016 hadi kufikia shilingi bilioni 748.9 mwaka 2018/19. Mafanikio hayo yameongeza uwezo wa Serikali wa kutekeleza miradi ya maendeleo na kutoa huduma za jamii kwa wananchi; (p) Kuchukua hatua za kulinda mazingira na kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi na athari za mazingira ikiwa ni pamoja na kuondoa matumizi ya mifuko ya plastiki; na (q) Kuendelea kupiga hatua za maendeleo katika maeneo mbalimbali kama vile ujenzi wa miundombinu ya kisasa, kukua kwa kasi kwa uchumi na kuimarika kwa ustawi wa jamii. Tanzania ni miongoni mwa nchi kumi ambazo uchumi wake unakua kwa kasi barani Afrika na hivyo kukaribia kufikia nchi ya uchumi wa kati. (r) Matokeo ya mafanikio haya kwa maendeleo na ustawi wa wananchi ni pamoja na:- (i) Kwa upande wa Tanzania Bara: Wastani wa pato la mwananchi limekua kutoka shilingi 1,968,965 mwaka 2015 hadi shilingi 2,458,496 mwaka 2018, na Pato la Taifa limeongezeka kwa wastani wa asilimia 6.9 kwa mwaka; Wastani wa umri wa kuishi umeongezeka kutoka miaka 61 mwaka 2015 hadi miaka 65 mwaka 2020; Kuongezeka kwa upatikanaji wa umeme kutoka megawati (MW) 1,308 mwaka 2015 hadi megawati (MW) 1,602.32 mwaka 2020. Vilevile, usambazaji wa umeme vijijini umeongezeka kutoka asilimia 16.4 mwaka 2015 hadi asilimia 67.1 mwaka 2020; Kuimarika kwa huduma ya umeme nchini na hivyo kuondoa mgao wa umeme uliokuwa kero na kikwazo kikubwa kwa shughuli za kiuchumi na kijamii; Kutoa elimu bila malipo katika ngazi ya shule za msingi na sekondari na hivyo kuongeza udahili wa wanafunzi katika ngazi zote za elimu. Kwa mfano, idadi ya wanafunzi wa sekondari imeongezeka kutoka wanafunzi 1,648,359 mwaka 2015 hadi 2,185,037 mwaka 2019; Kuongezeka kwa idadi ya wanafunzi wanaojiunga na vyuo vikuu nchini kutoka 65,064 mwaka 2015 hadi 87,813 mwaka 2019; Kuongezeka kwa idadi ya wananchi wanaopata huduma ya na hivyo kuwa miongoni mwa nchi za uchumi wa kati mwaka 2020, miaka mitano (05) kabla ya lengo lake la kufi kia ngazi hiyo ya uchumi mwaka 2025. 4 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 maji safi na salama vijijini kutoka asilimia 47 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 70.1 mwaka 2020. Kwa upande wa mijini, idadi ya wananchi wanaopata maji safi na salama imeongezeka kutoka asilimia 74 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 85 mwaka 2020. Kwa ujumla, idadi ya kaya zinazopata maji safi nchini kutoka vyanzo salama imeongezeka hadi kufikia asilimia 77 mwaka 2020; Kuongezeka kwa vituo vya kutolea huduma za afya (zahanati, vituo vya afya na hospitali) kutoka 7,014 mwaka 2015 hadi 8,446 mwaka 2020; Kuongezeka kwa kiwango cha upatikanaji wa dawa muhimu katika vituo vya kutolea huduma za afya kutoka asilimia 42 ya mahitaji mwaka 2015 hadi asilimia 94.5 mwaka 2020; Kiwango cha umasikini wa mahitaji ya msingi kimepungua kufikia asilimia 26.4; na Kuboresha makazi na nyumba za wananchi, ambapo asilimia ya kaya zinazoishi katika nyumba zenye mapaa ya kisasa imeongezeka kutoka asilimia 68.0 mwaka 2012 hadi kufikia asilimia 84.1 kwa mwaka 2018/19. (ii) Kwa upande wa Zanzibar Wastani wa pato la mwananchi limekua kutoka shilingi 1,666,000 mwaka 2015 hadi shilingi 2,549,000 mwaka 2019, na Pato la Taifa limeongezeka kwa wastani wa asilimia 6.8 kwa mwaka; Wastani wa umri wa kuishi umeongezeka kutoka miaka 66.6 mwaka 2015 hadi miaka 68.4 mwaka 2020; Usambazaji wa huduma za umeme umeongezeka kutoka asilimia 70 mwaka 2015 hadi asilimia 90 mwaka 2020; Kuendelea kutoa elimu bure hadi ngazi ya sekondari, ikiwa ni utekelezaji wa sera ya msingi ya Mapinduzi ya 1964; Kuongezeka kwa idadi ya wananchi wanaopata maji safi na salama vijijini kutoka asilimia 60 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 72 mwaka 2020. Kwa upande wa mijini, idadi ya wananchi wanaopata maji safi na salama imeongezeka kutoka asilimia 80 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 87 mwaka 2020. Kwa ujumla, idadi ya kaya zinazopata maji kutoka vyanzo salama imeongezeka hadi kufikia wastani wa asilimia 83 mwaka 2020; Kuendelea kutoa huduma ya matibabu bure na kuongeza bajeti ya ndani ya ununuzi wa dawa muhimu kutoka shilingi bilioni 0.5 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 12.7 mwaka 2020 na hivyo kuongeza ugharamiaji huo kutoka asilimia 7 ya mahitaji hadi asilimia 97 ya mahitaji yote; na Kuimarisha na kupanua matumizi ya utafiti katika kufanya maamuzi sahihi ya sekta mbalimbali. 7. Ilani hii inalenga kuendeleza mafanikio yaliyopatikana kutokana na 5 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi ya CCM ya mwaka 2015. Vilevile, maudhui ya Ilani hii yamezingatia Mwelekeo wa Sera za Chama Cha Mapinduzi wa 2020-2030, Dira ya Taifa ya Maendeleo 2025 na Dira ya Maendeleo ya Zanzibar 2020-2050. Aidha, Ilani hii imezingatia fursa na changamoto zinazotokana na mabadiliko mbalimbali ya kisiasa, kiuchumi, kijamii na kiteknolojia yanayotokea nchini na duniani, pamoja na madhara ya janga la ugonjwa wa Corona. 8. CCM inatambua kwamba utekelezaji wa Dira ya Taifa ya Maendeleo utafikia kikomo chake katika kipindi cha utekelezaji wa Ilani hii. Hivyo, Chama kitazisimamia Serikali zake kuandaa Dira mpya ya Taifa ya Maendeleo kuelekea mwaka 2050, na kuanza utekelezaji wa Dira ya Maendeleo ya Zanzibar ya mwaka 2020 - 2050. Katika miaka mitano ijayo, lengo la CCM ni kuendelea kustawisha maisha ya kila Mtanzania, kutokomeza umasikini na kuhakikisha kuwa Taifa linafikia uchumi wa kati. Katika kufikia lengo hili vipaumbele vikuu vya serikali za CCM katika miaka mitano ijayo vitakuwa vifuatavyo:- (a) Kulinda na kuimarisha misingi ya utu, usawa, haki na uongozi bora ili kudumisha amani, umoja na mshikamano wa Taifa letu; (b) Kukuza uchumi wa kisasa, fungamanishi, jumuishi na shindani uliojengwa katika msingi wa viwanda, huduma za kiuchumi na miundombinu wezeshi; (c) Kuleta mageuzi ya kilimo, mifugo na uvuvi ili kuwa na uhakika wa chakula na kujitegemea kwa chakula wakati wote na kuchangia kikamilifu katika maendeleo ya uchumi; (d) Kuimarisha upatikanaji wa huduma bora za afya, elimu, maji, umeme na makazi vijijini na mijini; (e) Kuchochea matumizi ya utafiti, sayansi, teknolojia na ubunifu kama nyenzo ya maendeleo ya haraka ya kijamii na kiuchumi; na (f) Kutengeneza ajira zisizopungua 7,000,000 (milioni saba) katika sekta rasmi na isiyo rasmi kwa ajili ya vijana. 9. Mambo muhimu yatakayozingatiwa katika kutekeleza vipaumbele vikuu vya Ilani hii ni kama ifuatavyo:- A. Kulinda na kuimarisha utu, usawa, haki na uongozi bora ili kudumisha amani, umoja na mshikamano wa Taifa letu:- (i) Kudumisha na kuimarisha umoja, udugu, mshikamano, amani, utulivu, ulinzi na usalama; (ii) Kuimarisha Muungano wa Serikali mbili, kuenzi Uhuru wa nchi yetu na Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar pamoja na kutumia tunu nyingine za kitaifa ikiwemo falsafa ya Mwenge wa Uhuru katika kujenga moyo wa uzalendo na uwajibikaji; 8,000,000 (milioni nane) 6 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iii) Kuimarisha demokrasia, utawala bora na haki za binadamu na mapambano dhidi ya rushwa na ufisadi, pamoja na udhalilishaji wa aina zote; (iv) Kuimarisha Serikali za Mitaa ili ziweze kutimiza wajibu wao kwa wananchi katika maeneo husika; (v) Kuchukua hatua madhubuti za kujenga mazingira wezeshi kwa asasi za kiraia, kidini na vyombo vya habari kustawi ili kuchangia katika maendeleo ya Taifa; na (vi) Kuimarisha huduma na kulinda haki kwa makundi maalum wakiwemo wanawake, vijana, wazee, watoto na watu wenye ulemavu. B. Kukuza uchumi wa kisasa, fungamanishi, jumuishi na shindani uliojengwa katika msingi wa viwanda, huduma za kiuchumi na miundombinu wezeshi:- (i) Kujenga na kukuza uchumi shindani hususan kupitia sekta za viwanda na huduma za kiuchumi utakaowezesha ustawi wa wananchi wote; (ii) Kuimarisha miundombinu ya kimkakati ili kuweka mazingira wezeshi kwa wananchi kufanya shughuli zao kwa ufanisi na tija; (iii) Kuweka mazingira wezeshi kwa sekta binafsi kukua na kustawi pamoja na kuvutia wawekezaji ili watoe mchango stahiki katika maendeleo ya nchi yetu; (iv) Kuboresha masilahi na mazingira ya kazi kwa wafanyakazi katika sekta zote; (v) Kuongeza faida ambazo nchi yetu inapata kutokana na maliasili zetu na utajiri wa nchi kwa kuimarisha usimamizi wa mikataba ya uzalishaji na kujenga uwezo wa ndani wa kuvuna na kuchakata/kusarifu rasilimali hizo; (vi) Kuimarisha usimamizi na uhifadhi wa mazingira na uwezo wa kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi; (vii) Kutenga maeneo maalum ya akiba ya ardhi na uwekezaji; (viii) Kuimarisha mawasiliano ya simu za mkononi nchini ili yaweze kurahisisha upatikanaji wa huduma mbalimbali kwa maendeleo ya wananchi; na 7 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ix) Kuendeleza diplomasia ya kisiasa, kiuchumi na kiutamaduni ikiwa ni pamoja na kufanya lugha ya Kiswahili kutumika kikamilifu katika Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC), Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC), Umoja wa Afrika (AU) na Umoja wa Mataifa (UN). C. Kuleta mageuzi ya kilimo, mifugo na uvuvi ili kuwa na uhakika wa chakula na kujitegemea kwa chakula wakati wote na kuchangia kikamilifu katika maendeleo ya uchumi:- (i) Kuhakikisha uzalishaji unaongezeka katika mazao ya chakula, mifugo na uvuvi kwa ajili ya kujitosheleza kwa chakula na lishe bora; (ii) Kuongeza tija katika kilimo, ufugaji na uvuvi kwa ajili ya kuchochea maendeleo ya uchumi, hasa katika sekta za viwanda na huduma; (iii) Kuimarisha ushirika ili kuunganisha nguvu za wazalishaji, hasa katika kupata pembejeo na kutafuta masoko ya ndani na nje ya nchi; (iv) Kuimarisha miundombinu na kuongeza maeneo ya umwagiliaji katika kilimo ili kupata mazao mengi zaidi wakati wote wa mwaka; na (v) Kukamilisha na kutekeleza mipango ya matumizi bora ya ardhi kwa ajili ya shughuli za kijamii, uwekezaji na uzalishaji. D. Kuimarisha upatikanaji wa huduma bora za Afya, Elimu, Maji, Umeme na Makazi vijijini na mijini:- (i) Kuongeza kasi ya usambazaji majisafi na salama ili kutosheleza mahitaji kwa zaidi ya asilimia 85 vijijini na zaidi ya asilimia 95 kwa mijini, kwa upande wa Tanzania Bara, ifikapo mwaka 2025, na zaidi ya asilimia 95 kwa upande wa Zanzibar; (ii) Kuimarisha mfumo wa elimu ili uweze kuzalisha wataalam mahiri zaidi wenye uwezo katika sayansi, teknolojia, ufundi na nyanja nyingine ambao wanaweza kujiajiri na kuajirika mahali popote duniani; (iii) Kusambaza umeme kwenye mitaa na vijiji vyote ifikapo mwaka 2025; (iv) Kutoa huduma za afya kwa wote; na (v) Kuhamasisha na kuweka mazingira wezeshi ili wananchi katika maeneo yote nchini wawe na makazi bora (“Nyumba bora kwa wananchi wote inawezekana”). 8 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 E. Kuchochea matumizi ya utafiti, sayansi, teknolojia na ubunifu kama nyenzo ya maendeleo ya haraka ya kijamii na kiuchumi:- (i) Kuimarisha na kuhuisha taasisi za utafiti, sayansi, teknolojia na ufundi ili ziweze kubuni nyenzo za kuongeza tija katika sekta za uzalishaji na huduma; (ii) Kuhakikisha kila shule ya sekondari nchini inakuwa na kompyuta na huduma za intaneti; (iii) Kusomesha Watanzania nje ya nchi katika vyuo bora na maalum duniani kwenye masuala ya sayansi, tiba, teknolojia na maeneo mengine yenye umuhimu ili kupata maarifa bora na ya kisasa na ujuzi ili kuchochea maendeleo ya sayansi na teknolojia nchini; na (iv) Kuchochea na kuendeleza ubunifu, uvumbuzi na ugunduzi nchini kwa ajili ya maendeleo ya Taifa. F. Kutengeneza ajira zisizopungua 7,000,000 (milioni saba) katika sekta rasmi na isiyo rasmi kwa ajili ya vijana:- (i) Kuchochea ukuaji wa uchumi, hususan katika sekta ya viwanda vinavyotumia malighafi za kilimo, mifugo, uvuvi, madini, maliasili na sekta ya huduma za kiuchumi pamoja na utalii; (ii) Kuwawezesha vijana kushiriki katika shughuli za ujasiriamali, ikiwemo kuwapatia mafunzo na kuwaunganisha na taasisi na asasi za utoaji mikopo yenye riba na masharti nafuu; (iii) Kuwahamasisha na kuwawezesha vijana kushiriki kikamilifu katika utamaduni, michezo na sanaa kwa ajili ya afya bora na burudani na pia kuongeza fursa za ajira na kipato; na (iv) Kuhakikisha kuwa miradi mikubwa ya kimkakati inaajiri vijana wengi zaidi wa Kitanzania. 10. CCM itahakikisha serikali zake zinatekeleza mambo yote yaliyoahidiwa katika Ilani hii kwa manufaa na ustawi wa Taifa letu. Utekelezaji wa Ilani hii utaongozwa na kauli mbiu ifuatayo: “Tumetekeleza kwa Kishindo; Tunasonga Mbele Pamoja” 11. Ilani hii ni tamko na ahadi maalum ya nia inayodhihirisha uwezo wa CCM kuendelea kuongoza nchi, kuleta ustawi wa Watanzania wote na kuendelea kutatua changamoto zinazowakabili wananchi, hususan wanawake, vijana, watoto, wazee, pamoja na watu wenye ulemavu. Katika miaka mitano ijayo, CCM itahakikisha matarajio ya wananchi katika nyanja zote yanafikiwa. Chama Cha Mapinduzi kinawaomba Watanzania wote waendelee kukiamini na kukichagua ili kiendelee kuongoza nchi na kuleta maendeleo makubwa na ya haraka kwa faida ya wananchi wote. KIDUMU CHAMA CHA MAPINDUZI 8,000,000 (milioni nane) 9 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA PILI MAPINDUZI YA UCHUMI KWA MAENDELEO YA WATU 12. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa kujenga uchumi wa kitaifa ili kuhakikisha kwamba Watanzania ndio wanufaika wakuu wa uchumi na maliasili za nchi na ndiyo wenye kauli juu ya namna uchumi unavyoendeshwa. Kwa muktadha huo CCM itaelekeza Serikali kuendelea na juhudi za kuifanya Tanzania kuwa nchi inayojitegemea kiuchumi pamoja na kuimarisha mahusiano ya kiuchumi na nchi nyingine. Juhudi maalum zitaelekezwa kuhakikisha rasilimali za asili za nchi hii, hasa ardhi, madini, gesi asilia, mafuta, maji na misitu zinanufaisha wananchi na Taifa kikamilifu. 13. Katika miaka mitano ijayo, CCM itazisimamia Serikali zake ili ziendeleze juhudi za kuleta mageuzi ya kiuchumi kwa kuendelea kujenga Tanzania ya viwanda na uchumi fungamanishi, jumuishi na shindani unaotumia sayansi na teknolojia za kisasa na ambao unahimili utandawazi na unaoweza kutumia kikamilifu fursa zake kwa kuuza zaidi bidhaa za viwandani na bidhaa nyingine nje ya nchi. CCM inatambua fika kwamba ili kutimiza azma ya kujenga uchumi shindani wa viwanda na huduma, ni lazima kila Mtanzania afanye kazi kwa bidii, kujituma, na kutumia maarifa, hekima na ubunifu. 14. CCM inatambua na kuthamini sana nafasi ya sekta binafsi katika kujenga uchumi wa kitaifa na ambao ni shindani uliojikita katika ujenzi wa Tanzania ya viwanda na katika kuleta mageuzi kwenye kilimo, ufugaji, uvuvi, utalii na sekta nyingine zote. CCM itaendelea kusimamia serikali zake kuhakikisha sekta binafsi inalindwa na kuendelezwa na kwamba haki ya kila mtu, kikundi, ushirika na kampuni ya kuendesha shughuli za uchumi na biashara kwa uhuru na kwa mujibu wa sheria zinalindwa wakati wote. CCM itaelekeza Serikali kuendelea kujenga mazingira ya kiuchumi na kibiashara ambayo yatavutia zaidi wawekezaji wa ndani na nje na ambayo yatakuwa tulivu na yanayotabirika. CCM inaamini kuwa mazingira mazuri yanayovutia uwekezaji na kukuza uchumi yanahitaji mambo matano makubwa yafuatayo:- (a) Amani na usalama, utawala wa sheria na utulivu wa kisiasa; (b) Mwenendo tulivu wa uchumi mpana (macroeconomic stability); (c) Ubora wa miundombinu na huduma wezeshi kama vile uchukuzi, nishati na mawasiliano; (d) Urahisi, ufanisi na uhakika wa sheria, kanuni, taratibu na utendaji wa sekta ya umma katika kuwezesha shughuli za uchumi na biashara za sekta binafsi; na 10 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Uwepo wa rasilimaliwatu ya kutosha yenye elimu, ujuzi na maarifa stahiki hususan katika nyanja za sayansi na teknolojia. 15. Pamoja na kwamba serikali za CCM zitaendelea kuitambua sekta binafsi kama injini ya ukuaji wa uchumi wa nchi yetu na kuwa italindwa na kukuzwa kwa juhudi zote, CCM itaendelea kuelekeza Serikali kujihusisha moja kwa moja kwenye shughuli za uchumi na biashara za kimkakati na zile ambazo sekta binafsi haijaweza kujihusisha nazo kwa ufanisi au haivutiwi kuwekeza. 16. CCM inatambua kwamba mageuzi ya kujenga uchumi wa viwanda ni lazima yaendane na mageuzi ya kuongeza tija kwenye kilimo, ufugaji na uvuvi. Juhudi za kukuza tija kwa wakulima wadogo, wavuvi wadogo na wafugaji ni vigumu sana kufanikiwa bila ya kuimarisha ushirika katika uzalishaji na masoko. Ni changamoto kwa mkulima mmoja mmoja kumudu ununuzi wa pembejeo, huduma za ugani kuongeza thamani ya mazao na kufikia masoko yanayotoa bei nzuri ya kile kinachozalishwa. CCM inatambua kwamba kwa vile theluthi mbili ya nguvu kazi ya nchi ipo vijijini na inajihusisha na kilimo, ufugaji na uvuvi lakini nguvu kazi hii inapata theluthi moja tu ya pato la Taifa, ni wazi kwamba tija ni ndogo. Ili kuongeza tija vijijini na kuleta mageuzi ya kiuchumi kwenye kilimo, ufugaji na uvuvi, CCM inatambua kwamba ni muhimu kuhakikisha vyama vya ushirika vinaendelezwa kwa kuongezwa kitalaamu na kidemokrasia. Vilevile, ni lazima vyama hivi vilinde masilahi ya wanachama wake kikamilifu na kujenga uwezo wa kukuza uzalishaji katika sekta za kilimo na viwanda. Hali ya Uchumi 17. Mafanikio yaliyopatikana katika kujenga uchumi imara na kupunguza utegemezi katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020) ni kama ifuatavyo:- (a) Kuwezesha rasilimali za Taifa kutumika kimkakati na kikamilifu katika ujenzi wa msingi wa uchumi wa viwanda na ustawi wa jamii kwa kuandaa na kutekeleza Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano 2016/17 - 2020/21; (b) Kukua kwa Pato la Taifa kwa wastani wa asilimia 6.9 katika kipindi cha mwaka 2016 - 2019; (c) Pato la wastani la kila mtu liliongezeka kutoka shilingi 1,968,965 (Dola za Kimarekani 992) mwaka 2015 hadi kufikia shilingi 2,458,496 (Dola za Kimarekani 1,086) mwaka 2018; (d) Viashiria kadhaa vinaonesha umasikini umepungua na ustawi wa watu umeimarika. Baadhi ya viashiria hivyo ni:- (i) Wastani wa miaka ya kuishi kwa Watanzania umeongezeka kutoka miaka 61 mwaka 2015 hadi takribani miaka 65 mwaka 2020; 11 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Usambazaji wa umeme vijijini umeongezeka kutoka asilimia 16.4 mwaka 2015 hadi asilimia 67.1 mwaka 2019; na (iii) Umasikini wa mahitaji ya msingi umepungua kutoka asilimia 28.2 mwaka 2011/12 hadi asilimia 26.4 mwaka 2017/18. Aidha, kiwango cha umasikini wa chakula kimepungua kutoka asilimia 9.7 mwaka 2011/12 hadi asilimia 8.0 mwaka 2017/18. (e) Utekelezaji madhubuti wa sera za fedha na za bajeti ambao umewezesha yafuatayo:- (i) Mfumko wa bei umeendelea kubaki ndani ya wigo wa tarakimu moja kwa wastani wa asillimia 4.4 kati ya mwaka 2016 na mwaka 2019. Kiwango hicho ni cha chini zaidi katika kipindi cha miaka 40 iliyopita. Aidha, kiwango hiki kilivuka lengo la nchi la kipindi cha muda wa kati la asilimia 5.0, lengo la Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) la asilimia 7.0 na la nchi za Jumuiya ya Afrika Mashariki la asilimia 8.0; (ii) Uwepo wa utulivu wa thamani ya shilingi ya Tanzania dhidi ya sarafu nyingine duniani kwa takribani miaka minne mfululizo; (iii) Kuimarisha mizania ya malipo ya nje kwa kuongeza uzalishaji wa bidhaa ndani ya nchi kutoka dola za Kimarekani bilioni 5.33 mwaka 2015 hadi bilioni 5.57 mwaka 2019; (iv) Kuimarisha akiba ya fedha za kigeni ambapo hadi Aprili 2020, akiba hiyo ilifikia Dola za Kimarekani bilioni 5.3 kiasi ambacho kinatosheleza uagizaji wa bidhaa na huduma kutoka nje ya nchi kwa kipindi cha takriban miezi 6.2. Kiwango hiki kinavuka lengo la kuwa na akiba ya kutosha kuagiza bidhaa na huduma nje ya nchi kwa muda usiopungua miezi 4; (v) Kupungua kwa nakisi ya bajeti ya kutoka asilimia 3.5 ya Pato la Taifa mwaka 2015/16 hadi asilimia 3.1 ya Pato la Taifa mwaka 2018/19; (vi) Kuongezeka kwa ukusanyaji wa mapato ya kodi kutoka wastani wa shilingi bilioni 850 kwa mwezi mwaka 2015 na kufikia wastani wa shilingi trilioni 1.3 kwa mwezi mwaka 2019 na hivyo kuongeza uwezo wa Taifa kugharamia shughuli za maendeleo kwa ustawi wa Taifa; (vii) Kuimarika kwa huduma za jamii, hususan uboreshaji wa utoaji huduma za afya, elimu bila malipo katika ngazi ya elimumsingi, ununuzi wa ndege na ujenzi wa miundombinu mbalimbali ya usafiri na usafirishaji kutokana na kuongezeka 12 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kwa bajeti ya Serikali kutoka shilingi trilioni 25.7 mwaka 2015/16 hadi shilingi trilioni 33.1 mwaka 2019/20; (viii) Kupungua kwa utegemezi wa kibajeti kutokana na hatua za kuongeza makusanyo ya Serikali na hivyo kupunguza ruzuku ya washirika wa maendeleo kwenye bajeti ya Serikali kutoka asilimia 10.3 mwaka 2015/16 hadi asilimia 8 mwaka 2018/19; (ix) Kuhakikisha Deni la Taifa linabaki kuwa himilivu na mikopo inatumika kwa shughuli zenye tija; na (x) Kuboresha mazingira ya kufanya biashara na uwekezaji nchini kwa kutekeleza Mpango wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji Nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve Business Environment) kwa kutatua changamoto zinazokabili uwekezaji na ufanyaji biashara. 18. Katika kipindi cha utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Uchaguzi ya Mwaka 2020 - 2025, Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo:- (a) Kujenga uchumi wa kisasa, shirikishi na shindani, msingi wake mkuu ni viwanda utakaowezesha ustawi wa wananchi ambao wote kwa kuandaa na kutekeleza Mpango wa Maendeleo wa Taifa 2021/22 - 2025/26 kwa kuzingatia yafuatayo:- (i) Kuongeza tija, ufanisi na ubora wa bidhaa na huduma ili kuwa shindani katika soko la ndani na la nje na hivyo kuongeza kasi ya ukuaji wa Pato la Taifa; (ii) Kuongeza uzalishaji na fursa za ajira; (iii) Kuimarisha mazingira ya uchumi na biashara kwa kuendelea kufanya mageuzi kwenye sheria, kanuni, tozo na utendaji wa sekta ya Umma kulingana na mwongozo wa kuboresha mazingira ya biashara nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment); (iv) Kuongeza kasi ya kuboresha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini kwa kuendelea kujenga na kuimarisha miundombinu na huduma muhimu na wezeshi zikiwemo maji na nishati; (v) Kuongeza mchango wa uchumi wa rasilimali za maji (blue economy) katika kuchochea kasi ya ukuaji wa uchumi, kutengeneza fursa za ajira na kupunguza umasikini wa kipato; (vi) Kuendeleza rasilimali za asili za Taifa ili ziweze kuchangia ipasavyo katika uchumi wa nchi na maendeleo ya watu wake; 13 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (vii) Kuimarisha zaidi Ofisi ya Msajili wa Hazina ili kusimamia mashirika ya umma ipasavyo; (viii) Kuimarisha mashirika ya umma ili yaweze kuendelea kutoa michango katika maendeleo ya Taifa; (ix) Kuendeleza uchumi wa kidigitali (digital economy) ili uweze kuchochea maendeleo ya sekta za kiuchumi na kijamii nchini; (x) Kuimarisha matumizi ya sayansi na teknolojia katika kuleta maendeleo; na (xi) Kuimarisha utafiti, ubunifu na ujuzi kama kitovu na injini ya uchumi. (b) Kuweka sera madhubuti za uchumi jumla ili:- (i) Kukuza uchumi kwa wastani usiopungua asilimia 8 kwa mwaka; (ii) Kutekeleza mikakati itakayoimarisha utulivu wa uchumi kwa kuwa na mfumko wa bei kwa kiwango kisichozidi wigo wa tarakimu moja; (iii) Kupunguza utegemezi wa kibajeti kwa kuimarisha mifumo ya ukusanyaji wa mapato ya ndani, ikiwemo kuibua vyanzo vipya vya mapato; kuongeza idadi ya walipakodi; kuboresha mazingira ya uwekezaji na kufanya biashara; na kukusanya maduhuli yote kwa kutumia mifumo ya kielektroniki; (iv) Kuboresha mfumo wa uendeshaji wa taasisi za umma na usimamizi wa matumizi ya Serikali kwa lengo la kuongeza ufanisi na kuondoa matumizi yasiyo na tija kwa mustakabali wa maendeleo ya Taifa; (v) Kuongeza wigo wa upatikanaji wa rasilimali fedha kwa ajili ya kutekeleza miradi ya maendeleo kwa kutumia mfumo wa Ubia Baina ya Serikali na Sekta Binafsi (Public Private Partnership - PPP); (vi) Kuhakikisha kuwa Deni la Taifa linaendelea kuwa himilivu na mikopo inatumika katika miradi yenye tija; (vii) Kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi na kutumia ipasavyo fursa za upatikaji wa rasilimali fedha katika mifuko ya kikanda na kimataifa inayoshughulika na masuala hayo; 14 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (viii) Kuimarisha sera, sheria, kanuni na miongozo ya usimamizi wa mali na fedha za umma; (ix) Kuweka sera madhubuti za fedha (monetary policies) zitakazowezesha ukwasi stahiki katika uchumi; utulivu wa riba za soko la fedha; utulivu wa thamani ya sarafu yetu; na kupungua kwa gharama ya mikopo na kushusha riba; (x) Kukuza uuzaji wa bidhaa zilizoongezewa thamani nje ya nchi ili kuwezesha upatikanaji wa fedha za kigeni kukidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa za mtaji kwa ajili ya ujenzi wa miradi mikubwa bila kuteteresha urari wa malipo ya kawaida katika mizania ya malipo ya nje; na (xi) Kukuza sekta za huduma hususan utalii ili kutumia fursa zilizopo kikamilifu na kuongeza mchango wake katika uchumi wa Taifa. Sekta ya Fedha 19. Kutokana na umuhimu wa sekta ya fedha katika kuchochea shughuli za kijamii na kiuchumi, katika kipindi cha mwaka 2015 hadi 2020, Chama kiliendelea kuisimamia Serikali kuchukua hatua mbalimbali za kuboresha huduma za fedha kwa wananchi. Hatua hizi zimeongeza kiwango cha upatikanaji wa huduma za fedha nchini kutoka asilimia 58 mwaka 2013 hadi kufikia asilimia 65 mwaka 2017. Jitihada zilizofanyika ni pamoja na:- (a) Kuimarisha mifumo ya kisheria na kitaasisi ya kusimamia sekta ya fedha, iliyosaidia kurahisisha matumizi ya huduma za kifedha kwa wananchi kwa kutekeleza yafuatayo:- (i) Kutungwa kwa Sheria ya Mifumo ya Malipo ya mwaka 2015 ambayo imewezesha taasisi za fedha na kampuni za simu kutoa huduma za fedha kupitia simu za viganjani. Hii imewezesha watumiaji kuongezeka kutoka 19,006,176 mwaka 2015 hadi watumiaji 23,964,458 mwaka 2020, huku miamala ikiongezeka na kufikia takriban wastani wa miamala 234,921,601 kwa mwezi kwa mwaka 2020 kutoka wastani wa miamala 115,674,176 kwa mwezi mwaka 2015; (ii) Kuimarisha huduma za kifedha kwa wananchi kutokana na kutungwa kwa Sheria ya Huduma Ndogo za Fedha ya Mwaka 2017 na kanuni zake za mwaka 2019 pamoja na kuboresha usimamizi wa taasisi za kifedha na maadili ya watumishi wa taasisi hizo ili kumlinda mteja. Taasisi hizo ni pamoja na: taasisi zinazotoa huduma ndogo za fedha zisizopokea amana; wakopeshaji binafsi; mifuko na programu za Serikali zinazofanya biashara ya huduma ndogo za fedha; Vyama vya Ushirika vya Kuweka na Kukopa (SACCOS) na vikundi vya huduma ndogo za fedha vya kijamii kama vile VICOBA na VISLA (Village Savings and Loan Association); 15 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iii) Kuongezeka kwa idadi ya wananchi wanaopata huduma za kifedha kutokana na kutekelezwa kwa Mpango Mkakati wa Taifa wa Kwanza na wa Pili wa Huduma Jumuishi za Fedha; (iv) Kuimarishwa kwa upatikanaji wa mikopo ya muda mrefu, huduma za amana na mikopo kwa gharama nafuu, upatikanaji wa mitaji kwa wajasiriamali wadogo ili waweze kuwekeza katika maeneo mbalimbali na kujikwamua kiuchumi kwa kuziimarisha na kuziongezea mitaji benki za maendeleo na biashara za Serikali; na (v) Kuimarishwa kwa benki za maendeleo ikiwemo Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania (TADB) ambayo ni mahsusi kwa ajili ya kutoa mikopo ya kilimo kwa wakulima, ambapo benki hiyo imeendelea kusogeza huduma karibu na wananchi kwa kufungua matawi Dar es Salaam, Dodoma, Mbeya na Mwanza. (b) Kuimarishwa na kuendelezwa kwa mifuko mbalimbali na programu maalum za kusaidia wananchi wenye kipato cha chini na wenye mahitaji maalum ili waweze kuondokana na umasikini; (c) Kuwezesha utoaji wa mikopo kwa wajasiriamali wadogo kwa kuanzisha na kuendeleza mifuko inayotoa dhamana kwa benki na taasisi za fedha ikiwemo: Mfuko wa Kusaidia Sekta Binafsi ya Kilimo; Mfuko wa Kudhamini Mikopo ya Mauzo Nje ya Nchi; Mfuko wa Dhamana za Mikopo kwa Wakulima Wadogo; Mfuko wa Dhamana za Mikopo kwa Wajasiriamali katika Sekta ya Kilimo; Mfuko wa Mikopo Midogo ya Nyumba; na Mfuko wa Dhamana za Mikopo kwa Wajasiriamali Wadogo na wa Kati; (d) Kuwezesha ongezeko la huduma za uwakala wa benki (agent banking) kutoka mawakala 3,299 mwaka 2015 hadi kufikia takriban 28,358 mwaka 2020; na (e) Kuandaa na kutekeleza Mkakati wa Kutoa Elimu ya Fedha kwa Umma wa Mwaka 2015 - 2019, elimu iliyotolewa imechangia yafuatayo:- (i) Kuongezeka kwa mwamko wa wananchi kushiriki kwenye masoko ya mitaji ambapo, kwa kipindi cha mwaka 2015 hadi mwaka 2020, jumla ya shilingi bilioni 586.53 zilipatikana kama mtaji kwa makampuni mbalimbali kutokana na kuuza hisa kwa umma. Makampuni hayo ni pamoja na Vodacom Tanzania, Benki ya - Yetu Microfinance, Benki ya Biashara ya Mwalimu, Benki ya MUCOBA, Kampuni ya Uwekezaji ya TCCIA; Kampuni ya NICOL, Benki ya Biashara ya DCB, Benki ya Biashara ya Akiba, na Benki ya Maendeleo; (ii) Mafanikio katika Soko la Hatifungani ambapo jumla ya shilingi bilioni 176.00 zilikusanywa kutokana na mauzo ya 16 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 hatifungani kwa umma zilizotolewa na NMB, Benki ya Exim, Kampuni ya TMRC (Tanzania Mortgage Refinance Company) na Benki ya Biashara na Maendeleo ya Mashariki na Kusini mwa Afrika (TDB). Aidha, katika kipindi cha kuanzia 2015 hadi 2019 jumla ya hatifungani za shilingi trilioni 10.89 zilitolewa kwa umma na kuorodheshwa kwenye Soko la Hisa la Dar es Salaam; (iii) Kuimarika kwa Soko la Kukuza na Kuendeleza Ujasiriamali (Enterprise Growth Market - EGM) ambapo, hadi mwaka 2019, jumla ya shilingi bilioni 88.4 zilipatikana kwa njia ya kuuza hisa kwa umma na kuorodheshwa kwenye soko la hisa; na (iv) Kukua kwa Soko la Hisa la Dar es Salaam (DSE) ambapo, hadi mwaka 2020, kampuni 28 zilizoorodheshwa kwenye soko zilitoa gawio la shilingi trilioni 2.95 kwa wanahisa. (f) Kupambana na makosa ya kiuchumi ikiwemo utakatishaji wa fedha haramu, kama vile fedha zinazotokana na madawa ya kulevya na utengenezaji na usambazaji wa fedha bandia. 20. Katika kipindi cha mwaka 2020 - 2025, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuzingatia yafuatayo katika kuimarisha sekta ya fedha:- (a) Kusimamia misingi ya kisera, kisheria na kanuni za usimamizi wa sekta ya fedha; (b) Kuongeza upatikanaji wa huduma za kifedha kwa gharama nafuu kwa kupanua wigo wa matumizi ya TEHAMA katika utoaji wa huduma za kifedha ili kuongeza huduma jumuishi za fedha nchini, kuchochea uwekezaji wa ndani na kukidhi mahitaji halisi ya wananchi hususan wa kipato cha chini na waishio vijijini; (c) Kupunguza vikwazo vya ushirikishwaji wa Watanzania kwenye mfumo rasmi wa fedha, ikiwemo kuimarisha ulinzi wa watumiaji wa huduma za kifedha (consumer protection) kwa kukamilisha na kutekeleza Mpango Kabambe wa Taifa wa Maendeleo ya Sekta ya Fedha 2019/20 - 2029/30; (d) Kuboresha na kuimarisha huduma za kifedha zikiwemo benki, masoko ya mitaji, bima na huduma ndogondogo za kifedha na utendaji wa taasisi za sekta ya fedha na kodi ili ziendelee kutoa mchango mkubwa katika ukuzaji wa uchumi wa Taifa. Taasisi hizo ni pamoja na Benki kuu ya Tanzania (BoT), Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) na Mamlaka ya Usimamizi wa Bima Tanzania (TIRA); (e) Kuweka mazingira wezeshi kwa sekta ya bima kukua zaidi, kuwanufaisha wananchi wengi na kuchangia katika uchumi kwa kiwango kikubwa zaidi; 17 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kuimarisha ufuatiliaji na tathmini ya mashirika na taasisi zilizobinafsishwa ili kuhakikisha mikataba inatekelezwa ipasavyo; (g) Kuongeza ubunifu katika upatikanaji wa rasilimali fedha inayohitajika ili kutekeleza miradi ya maendeleo ikiwemo kukuza na kuimairisha masoko ya mitaji; (h) Kuongeza udhibiti wa huduma za kifedha na mapambano dhidi ya fedha haramu ili kupambana na uhalifu na kujenga uhimilivu katika mfumo wa kifedha; na (i) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuimarisha mahusiano ya taasisi za kifedha za kikanda na kimataifa katika utekelezaji wa sera za fedha ili kuwezesha Watanzania kunufaika na fursa mbalimbali. Ushiriki wa Sekta Binafsi katika Uwekezaji 21. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa sekta binafsi katika kuleta maendeleo kwa kuwa sekta hii ni moja ya nguzo muhimu za kujenga uchumi wa viwanda na maendeleo ya sekta nyinginezo za kuichumi na kijamii inaposhirikiana na Serikali katika uwekezaji. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020), Chama kimeendelea kuchukua hatua za kuhakikisha Serikali inaishirikisha na kuiwezesha sekta binafsi katika shughuli za uwekezaji, hususan katika miradi ambayo inaweza kuendeshwa kibiashara. Katika kipindi hicho, mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuimarisha uratibu na usimamizi wa masuala ya uwekezaji kwa kuanzisha Ofisi ya Waziri wa Nchi yenye dhamana ya uwekezaji katika Ofisi ya Waziri Mkuu; (b) Kuongezeka kwa usajili wa miradi ya uwekezaji ya ndani na ya kutoka nje ipatayo 1,307 kwa kipindi cha mwaka 2016 - 2019 yenye thamani ya Dola za Kimarekani bilioni 14.607. Miradi inakadiliwa kuzalisha ajira 183,503. Zaidi ya asilimia 50 ya miradi hiyo ilikuwa katika sekta ya uzalishaji viwandani; (c) Kuimarishwa kwa ushirikiano kati ya sekta ya umma na sekta binafsi ili kuwezesha kushiriki kikamilifu katika shughuli za maendeleo kwa kuimarisha mfumo na muundo wa majadiliano kupitia Baraza la Taifa la Biashara na mabaraza ya biashara ya mikoa na wilaya, ambao uliwezesha mikutano ya mashauriano baina ya Serikali, wafanyabiashara na wawekezaji katika mikoa; (d) Kuongezeka kwa ushiriki wa wananchi katika miradi mikubwa ya kimkakati kwa kutekeleza Mwongozo wa Kitaifa wa Ushiriki wa Watanzania katika miradi hiyo; (e) Kuimarishwa kwa jitihada za kubaini na kunadi fursa za uwekezaji kwa ngazi za mikoa kwa kuandaa Miongozo ya Uwekezaji ya Mikoa 18 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (Regional Investment Guides) ambapo hadi mwaka 2020, miongozo 13 ya mikoa ya Dodoma, Geita, Simiyu, Kagera, Kilimanjaro, Manyara, Mwanza, Pwani, Morogoro, Ruvuma, Mtwara, Songwe na Lindi ilizinduliwa; (f) Kuandaa na kutekeleza Mpango wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji Nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment) ambapo baadhi ya maboresho yaliyofanyika ni pamoja na:- (i) Kufutwa kwa jumla ya tozo kero 168, zikiwemo tozo 114 za sekta ya kilimo, mifugo na uvuvi; (ii) Kuongeza ufanisi katika ukaguzi na uidhinishaji wa bidhaa kwa kuhuisha majukumu ya Shirika la Viwango (TBS) na Mamlaka ya Dawa na Vifaa Tiba (TMDA) na hivyo kuondoa mwingiliano wa majukumu; (iii) Kuimarika kwa biashara na nchi jirani kutokana na kuanzishwa kwa Kituo kimoja cha utoaji huduma bandarini kinachofanya kazi saa 24 na kuanzishwa kwa vituo vya utoaji wa huduma kwa pamoja vya mipakani (one stop border posts); (iv) Kupunguza muda wa kupata cheti cha usajili wa sehemu za kazi kutoka siku 14 mwaka 2015 hadi siku moja mwaka 2020; na (v) Kuimarisha mifumo ya utoaji huduma kwa njia ya kieletroniki kwa wizara na taasisi za umma. 22. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuweka msisitizo katika kujenga sekta binafsi iliyo bora, inayoshirikiana na Serikali katika kutoa mchango wenye manufaa kwa Taifa. Vilevile, Chama kitasimamia Serikali ili kuhakikisha watendaji wanakuwa na mtazamo chanya juu ya sekta binafsi na kuhakikisha inashirikishwa kikamilifu katika uwekezaji, hususan katika viwanda kwa kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha utekelezaji wa Mpango wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji Nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment) ili kuendelea kuvutia sekta binafsi kushiriki katika uwekezaji na utekelezaji wa miradi ya maendeleo na kuiweka nchi katika nafasi nzuri kwenye mizania ya kimataifa ya wepesi wa kufanya biashara; (b) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kubaini na kusuluhisha changamoto mpya zitakazojitokeza ambazo hazipo kwenye Mpango wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji Nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment); 19 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuweka utaratibu wa kuufanyia mapitio Mpango wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji Nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment) angalau kila baada ya miaka miwili na kutoa nafasi kwa Tanzania kujipima yenyewe na sio kutegemea mizania ya kimataifa pekee; (d) Kuweka mazingira wezeshi kwa kampuni za kitanzania kukua na kuimarika ili yaweze kuwa shindani zaidi katika miradi ya kimkakati; (e) Kuhamasisha sekta kutumia sayansi, teknolojia na ubunifu nchini (science, technology and innovation - STI) na kuweka mazingira wezeshi kwa sekta binafsi kufanya uwekezaji kwenye taasisi za utafiti wa teknolojia za kisasa hasa 4th industrial revolution; (f) Kuandaa na kutekeleza mkakati wa kitaifa wa kuendeleza uwekezaji na kuvutia wawekezaji wa ndani na nje kwa kushirikisha sekta binafsi; (g) Kuimarisha miundombinu wezeshi ya kiuchumi kama vile nishati ya umeme na miundombinu ya usafiri na usafirishaji; (h) Kuimarisha huduma za kiuchumi ikiwemo huduma za kifedha na kuwezesha upatikanaji wa mitaji; (i) Kuimarisha upatikanaji wa ardhi ya uwekezaji kwa kuhimiza Mamlaka za Serikali kutenga maeneo ya uwekezaji, kulipa fidia na kuweka miundombinu ya msingi ili kufanikisha uwekezaji; (j) Kuondoa urasimu na dosari zinazosababisha ucheleweshaji wa utoaji wa mizigo bandarini na kuongezeka kwa gharama zisizokuwa za lazima kwa wawekezaji na wafanyabiashara; (k) Kutenga ardhi ya kutosha (Hazina ya Ardhi) kwa ajili ya wawekezaji wa ndani na nje na kuiweka chini ya Kituo cha Uwekezaji (TIC) ili kurahisisha uwekezaji nchini; (l) Kupitia upya taratibu za utoaji vibali vya ujenzi ili kuhakikisha kwamba vibali hivyo vinatolewa ndani ya siku saba za kazi; na (m) Kuhamasisha sekta binafsi kuzingatia malengo ya Mkakati wa Kuzuia na Kupambana na Rushwa (NACSAP III) na kuishirikisha katika tathmini ya utekelezaji wake na katika maandalizi ya mkakati utakaofuata. Kupambana na Umasikini na Uwezeshaji wa Wananchi Kiuchumi 23. Umasikini ni moja ya maadui wa maendeleo ambao Chama kimeendelea kupambana nao kwa nguvu zote. Katika kipindi cha mwaka 2015-2020, Chama Cha Mapinduzi kiliendelea kusimamia Serikali kutekeleza sera na 20 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 mipango mbalimbali yenye lengo la kuinua ubora wa maisha, ustawi wa jamii, hifadhi ya jamii na kupunguza umasikini. Mikakati ya kupambana na umasikini iliyochukuliwa ni pamoja na kuhakikisha wananchi wanapata fursa za kuendesha maisha yao kwa kushiriki kikamilifu katika shughuli za maendeleo ya kijamii na kiuchumi kwa kuandaa na kutekeleza programu mbalimbali za kukabiliana na umasikini na ukosefu wa ajira hususan vijana na wanawake. 24. Hatua hizo zimewezesha umasikini wa mahitaji ya msingi kupungua kutoka asilimia 28.2 mwaka 2011/12 hadi asilimia 26.4 mwaka 2017/18. Aidha, kiwango cha maendeleo ya watu kimeimarika kutokana na kuboreshwa kwa huduma za jamii zikiwemo za afya, elimu na kipato cha mwananchi. Mafanikio mengine yaliyopatikana ni pamoja na:- Ujasiriamali (a) Kuimarishwa kwa vyama vyenye mwelekeo wa ushirika ambapo vikundi vya vijana vilivyoandikishwa na Mifuko ya Hifadhi ya Jamii katika skimu mbalimbali vimeongezeka kutoka vikundi 56,120 mwaka 2015 hadi 156,520 mwaka 2020 ambapo wanachama wameongezeka kutoka 32,140 mwaka 2015 hadi 560,600 mwaka 2020. Miongoni mwa skimu hizo ni pamoja na Wakulima Skimu, Boda Boda Skimu, Wavuvi Skimu, Madini Skimu, Mashambani Skimu, Mama Lishe Skimu na Toto Card; (b) Kuweka mazingira wezeshi ya upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu kwa wanawake wajasiriamali 3,035 katika mikoa 26 yote ya Tanzania Bara ambapo shilingi bilioni 2.05 zimetolewa na Benki ya Posta Tanzania kama mikopo. Aidha, Halmashauri 185 zimetoa shilingi bilioni 93.3 katika Mfuko wa Kuwawezesha Wanawake, Vijana na Watu Wenye Ulemavu na hivyo kuwezesha upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu kwa vikundi vya wajasiriamali 32,553; (c) Kuwezesha upatikanaji wa mikopo ambapo Mfuko wa Taifa wa Kuendeleza Wajasiriamali (NEDF) uliopo chini ya SIDO hadi mwaka 2019 ulitoa mikopo kwa wananchi 90,862 yenye thamani ya shillingi bilioni 71.87 na kutengeneza ajira zipatazo 184,542 katika sekta za kilimo, ufugaji, uvuvi, madini na uzalishaji. Aidha, Mfuko wa Dhamana wa Mikopo kwa Wajasiriamali katika Sekta ya Kilimo (SIDO SME-CGS) umetoa udhamini wa mikopo 33 yenye thamani ya shilingi 1,048,000,000 kwenye mikoa ya Dar es Salaam, Morogoro, Arusha, Kigoma, Mwanza, Singida, Mbeya, Iringa, Njombe, Tanga na Manyara; (d) Kuwezesha wajasiriamali wa misitu kushiriki katika shughuli za misitu kupitia Mfuko wa Misitu Tanzania (TaFF) ambapo hadi kufikia mwaka 2019 mfuko ulikuwa umetoa ruzuku yenye thamani ya shillingi 6,215,743,987 kwa miradi 51.4. Kati ya miradi hiyo, 244 ni ya kuongeza kipato cha jamii zinazoishi pembezoni mwa misitu, 21 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 miradi 235 ni ya uhifadhi, uendelezaji na usimamizi wa misitu na 35 ni ya utafiti katika misitu; (e) Kuongezeka kwa wananchi waliojiunga na vikundi vya kuweka na kukopa ambapo vikundi 449 vya kuweka na kukopa (SACCOS na VICOBA) vya wajasiriamali vyenye wanachama 11,643 wakiwemo wanawake 9,564 na wanaume 2,079 vilianzishwa katika mikoa ya Kilimanjaro, Njombe, Morogoro, Tabora, Katavi, Rukwa na Geita na SACCOS 130 za wanawake zilianzishwa katika mikoa 16 ya Mara, Mwanza, Tanga, Kigoma, Dodoma, Kagera, Shinyanga, Simiyu, Rukwa, Ruvuma, Mbeya, Lindi, Mtwara, Geita, Manyara na Dar es Salaam; (f) Kuhamasisha maendeleo ya ushirika katika sekta ya kilimo kwa kufufua na kuanzisha vyama vipya vipatavyo 1,560. Vyama hivyo ni vya mazao ya Michikichi (Vyama 12 Kigoma); Pamba (Simiyu, Geita, Mwanza, Singida, Shinyanga, Tabora, Mara, Kigoma na Dodoma vyama 1,469 vimefufuliwa); Miwa (Manyara, Kagera-Missenyi, Morogoro-Mtibwa); Chai (Mbeya vyama 8) vimeanzishwa, Kakao (Mbeya vyama vya Msingi 53 na chama kikuu 1 vimefufuliwa na vyama vya msingi 6 vimeanzishwa); Korosho (Lindi vyama vya msingi 2 vimeanzishwa); na Kahawa (Kilimanjaro, Arusha, Mbeya, Songwe, Kagera, Mara, vyama 6 vimefufuliwa); (g) Kuwawezesha wajasiriamali kukuza uzalishaji na masoko ya bidhaa zao ndani na nje ya nchi kwa kuwapatia mafunzo ya ujasiriamali, masoko na usimamizi wa biashara kwa wazalishaji wa bidhaa za ngozi, viungo vya chakula na wafanyabiashara wa mazao ya nyuki pamoja na wafugaji wa nyuki. Mikoa iliyonufaika na mafunzo hayo ni Shinyanga, Geita, Tabora, Singida, Kagera, Kigoma, Dar es Salaam, Pwani na Mwanza. Zaidi ya wajasiriamali 500 wamenufaika na mafunzo hayo; (h) Mfuko wa Pembejeo wa Taifa hadi mwaka 2019 umefanikiwa kutoa mikopo ya shillingi 82,097,446,770 ambayo imesaidia kuongeza kipato na kupunguza umasikini. Mikopo hii ilitolewa katika miradi 3,589 ambapo wanaume walionufaika ni 2,871 na wanawake 718; (i) Kuweka mazingira wezeshi kwa sekta binafsi kushiriki katika uwezeshaji wa wananchi kiuchumi ambapo Mfuko wa Kusaidia Sekta Binafsi ya Kilimo (PASS Trust) ulifanikiwa kudhamini miradi 20,355 yenye thamani ya shillingi billioni 470.8 kwa walengwa 679,892 na kutengeneza ajira zipatazo 1,534,994. Wanufaika wa mfuko huu ni wajasiriamali wanaojishughulisha na miradi mbalimbali katika mnyororo wa thamani wa kilimo; na (j) Kuanzishwa kwa Kanzidata ya watoa huduma katika sekta ndogo ya mafuta na gesi. Zaidi ya kampuni 400 zimesajiliwa na EWURA 22 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ili kuwawezesha kutoa huduma na kuuza bidhaa katika miradi inayotekelezwa kwenye sekta ndogo ya mafuta na gesi. Wafanyabiashara Wadogo (a) Kutengwa kwa maeneo rasmi yenye ukubwa wa hekta 15,822.64 kwa ajili ya wajasiriamali wakiwemo mama lishe na wauza mbogamboga kufanyia biashara katika mikoa 19 ya Arusha, Iringa, Mara, Rukwa, Tanga, Shinyanga, Mwanza, Kilimanjaro, Singida, Morogoro, Manyara, Njombe, Kagera, Dar es Salaam, Dodoma, Lindi, Geita, Tabora na Ruvuma; (b) Kuwezesha wafanyabiashara wadogo kufanya biashara zao bila bughudha kwa kutoa vitambulisho kwa wafanyabiashara wadogo zaidi ya 1,527,323 katika mikoa yote Tanzania bara; na (c) Kuongezeka upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu kwa wafanyabiashara wadogo wadogo ambapo Mfuko wa SELF (Small Entreprenuer Loan Facility) Microfinance umetoa mikopo yenye thamani ya zaidi ya shillingi billioni 26 kwa wajasiriamali na kutengeneza ajira zaidi ya 13,000 kwa wanufaika. Kuwawezesha Vijana (a) Kuongeza ujuzi katika stadi za kazi ambapo vijana 7,800 wa kada mbalimbali wamehamasishwa na kujiunga na programu za kujitolea. Aidha, wahitimu 5,975 wamewezeshwa kushiriki mafunzo kwa vitendo mahali pa kazi, ambapo kati ya hao, vijana 1,827 wamepata ajira; (b) Kuwawezesha vijana 52,353 kumudu ushindani katika soko la ajira kwa kuwapatia mafunzo ya ujuzi na stadi za kazi kupitia programu ya kukuza ujuzi nchini. Aidha, vijana 28,941 wamepatiwa mafunzo kwa njia ya uanagenzi katika fani za ufundi stadi wa ushonaji nguo, useremala, uashi, TEHAMA, uchongaji wa vipuri, ufundi magari, umeme, ufungaji wa mabomba, vyuma, terazo, vigae na ujuzi wa kutengeneza bidhaa za ngozi. Vilevile, vijana 14,432 wamepatiwa mafunzo ya kurasimisha ujuzi uliopatikana kwa mfumo usio rasmi kwa fani za uashi, useremala, ufundi magari, upishi na uhudumu katika hoteli; (c) Vijana 8,980 wamepatiwa mafunzo ya kilimo kwa njia ya teknolojia ya kitalu nyumba; (d) Kuongezeka kwa fursa za ajira kwa vijana kwa kuanzisha makampuni 217 ya vijana ambapo 76 yameunganishwa na PPRA kwa ajili ya kupata zabuni. Aidha, idadi ya vijana waliopatiwa mafunzo ya ujasiriamali na uanzishwaji wa makampuni imeongezeka kutoka vijana 5,250 mwaka 2015 hadi 13,500 mwaka 2020; na 23 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kuongezeka utoaji wa mikopo kwa vijana katika halmashauri zote nchini ambapo mitaji ya biashara imeongezeka kutoka shilingi bilioni 2.3 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 28.2 mwaka 2020. Mfuko wa Maendeleo ya Jamii - TASAF 25. Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kusimamia Serikali kutekeleza Sera ya Taifa ya Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi kwa kutekeleza Awamu ya Tatu ya Mfuko wa Maendeleo ya Jamii (TASAF III) katika kukabiliana na changamoto za umasikini kwa wananchi ambapo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Miradi ya jamii 7,725 ya kutoa ajira za muda yenye thamani ya shilingi bilioni 83.3 imetekelezwa. Aidha, miradi 615 ya kuboresha miundombinu katika Sekta ya Afya, Elimu na Maji yenye thamani ya shilingi bilioni 24.6 imetekelezwa katika Halmashauri 67; (b) Jumla Shilingi Bilioni 931.6 zililipwa kama ruzuku kwa kaya masikini milioni 1.1 katika vijiji/mitaa 9,627 katika halmashauri 159 kati ya 185 zilizopo. Ruzuku hiyo iliwezesha kaya masikini kumudu mahitaji ya msingi na kuanzisha shughuli za kukuza uchumi wa kaya ikiwemo miradi ya kilimo, mifugo na biashara ndogo ndogo; na (c) Vikundi 15,349 vya kuweka akiba na kuwekeza vyenye wanachama 214,495 viliundwa kwenye halmashauri 44 na kuweza kuweka akiba ya shilingi Bilioni 2.5 na kukopeshana shilingi bilioni 1.6 ili kutekeleza miradi ya kukuza uchumi wa kaya na hivyo kupunguza umasikini katika kaya husika. Aidha, miradi 405 ya kuongeza kipato ilitekelezwa na vikundi hivyo. 26. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuchukua hatua za kuhakikisha wananchi wanaendelea kuwekewa mazingira mazuri ili waweze kushiriki kikamilifu katika shughuli za maendeleo kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kutoa msukumo katika kuhamasisha na kusimamia uanzishwaji na usajili wa vikundi vyenye mwelekeo wa ushirika na makampuni pamoja na kuwawezesha kupata mitaji kupitia mikopo yenye masharti nafuu; (b) Kufuatilia kwa karibu utoaji wa elimu ya ujasiriamali unaofanywa na wadau mbalimbali ili kuhakikisha kwamba elimu inayotolewa inakidhi viwango; (c) Kuwezesha vijana, wanawake na makundi mengine ya wajasiriamali kujiajiri kwa kuwapatia mafunzo na stadi za ujasiriamali na usimamizi wa shughuli za kiuchumi na kuwezeshwa kurasimisha shughuli zao ifikapo mwaka 2025; 24 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuimarisha mifuko na programu zinazolenga kuwezesha kiuchumi wanawake, vijana na watu wenye ulemavu ili waweze kujiajiri na kutoa ajira kwa wengine; (e) Kuwa na programu maalum za kuwezesha vijana waliomaliza taasisi za elimu ya juu na kati kujiajiri na kuajirika. Programu hizo zinalenga kuweka mazingira ya vijana kupata mitaji, elimu ya ujasiriamali, ardhi na mazingira wezeshi kuweza kushiriki kikamilifu katika shughuli wanazokusudia kuzifanya; (f) Kuanzisha utaratibu wa kuwakopeshwa vifaa na mitaji kwa masharti nafuu wanafunzi wanaohitimu mafunzo ya ufundi; (g) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuhakikisha kuwa elimu ya ujasiriamali inayotolewa na wadau mbalimbali ikiwemo sekta binafsi na Asasi za Kiraia ina ubora unaokidhi mahitaji ya vijana na walengwa wengine; (h) Kuanzisha kanzidata ya watoa huduma katika miradi mikubwa ya kimkakati na kutoa elimu kwa umma juu ya ushiriki wa wajasiriamali katika miradi hiyo. Kanzidata hii itawezesha kuunganisha sekta binafsi na wawekezaji au wakandarasi na hivyo kuwawezesha kupata masoko ya bidhaa zao na kufanya kazi kwa ubia na kampuni za nje ili kukuza ujuzi na kuhaulisha teknolojia; (i) Kuchochea kasi ya ukuaji wa uchumi shirikishi kwa kutoa fursa kwa wananchi wote kuinua hali ya maisha yao; (j) Kushirikiana na wadau kuanzisha vituo vya uendelezaji wajasiriamali (enterprise development centres) kwa lengo la kuwajengea uwezo na kuwawezesha wananchi kupata ithibati za kimataifa ili kupanua wigo wa fursa za ajira na biashara; (k) Kuanzisha vituo vya uwezeshaji wa wananchi kiuchumi katika kila mkoa. Vituo hivyo vitatoa huduma za mikopo, mafunzo, urasimishaji wa shughuli za kiuchumi, upatikanaji wa taarifa mbalimbali zikiwemo za masoko na kutoa ithibati ya bidhaa zinazozalishwa; (l) Kuimarisha viwanda vilivyopo na kuhamasisha uanzishwaji wa viwanda vipya vya kuchakata mazao ya kilimo, mifugo na samaki na rasilimali nyingine za maji kwa kutumia taasisi za umma, sekta binafsi na vikundi vilivyosajiliwa na vyama vya ushirika; (m) Kujumuisha urasimishaji wa mali na biashara za wananchi hasa wanyonge katika ngazi za mamlaka za serikali za mitaa, hivyo kuongeza kasi ya kuwawezesha Wananchi wengi zaidi kuondokana na umasikini kwa kutumia mali zao kama dhamana ya kupata mikopo na mitaji kutoka kwenye vyombo vya fedha; na 25 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (n) Kuboresha kasi ya utekelezaji Awamu ya Tatu ya TASAF ili kuwafikia wananchi masikini katika vijiji/mitaa yote kwa kutekeleza miradi ya kutoa ajira za muda, kukuza uchumi wa kaya na kuendeleza rasilimali watu. Uchumi wa Rasilimali za Maji (Blue Economy) 27. Chama Cha Mapinduzi kinatambua fursa zilizopo katika uchumi wa rasilimali za maji (blue economy), zikiwemo bahari, mito na maziwa pamoja na rasilimali zilizomo ndani yake. Katika kutumia fursa hizi, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kufanya yafuatayo:- (a) Kuimarisha miundombinu ya bandari na shughuli nyingine za lojistiki na uchukuzi ili Taifa letu liwe kitovu cha shughuli hizi; (b) Kuimarisha mifumo ya kitaasisi ya kuratibu na kusimamia maendeleo ya uchumi wa rasilimali za maji (blue economy); (c) Kufanya utafiti kwa lengo la kuendeleza uchumi wa rasilimali za maji; na (d) Kuandaa mkakati utakaowezesha Taifa kunufaika na uchumi wa rasilimali za maji. Kutumia Fursa za Kijiografia za Nchi Yetu Kuchochea Maendeleo 28. Tanzania ina fursa nyingi zinazotokana na nafasi yake kijiografia kwa kuwa imezungukwa na nchi sita ambazo zinategemea miundombinu yetu kwa kiasi kikubwa kwa usafiri na usafirishaji wa bidhaa. Mazingira hayo yameendelea kuchangia kukuza biashara na uchumi baina ya nchi yetu na nchi jirani. Hatua hii imewezesha miundombinu kutumika kwa faida, ajira na mapato ya fedha za kigeni kuongezeka. 29. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Chama Cha Mapinduzi kimeisimamia Serikali na kuweza kuchukua hatua mbalimbali zikiwemo:- (a) Kuimarisha miundombinu mbalimbali ikiwa ni pamoja na huduma za bandari, viwanja vya ndege, reli, meli, vivuko, gati na njia za usafirishaji umeme. Aidha, mtandao wa barabara kuu za lami pamoja na madaraja yanayounganisha nchi yetu na nchi jirani yameboreshwa na hivyo, kurahisisha usafiri na usafirishaji kwa mfano mizigo ambayo imesafirishwa kwenda nchi jirani kupitia bandari zetu imefikia tani 5,197,252 mwaka 2020; (b) Kuimarishwa kwa huduma za mawasiliano kwa wananchi ambapo Tanzania imekuwa kitovu cha mawasiliano katika Kanda ya Afrika Mashariki na Kati kutokana na kuimarishwa kwa Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano. Nchi za jirani zilizounganishwa na Mkongo huo ni 26 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Kenya, Uganda, Rwanda, Burundi, Malawi na Zambia na pia Mikongo ya Baharini ya SEACOM na EASSy inayotuunganisha na mabara mengine; (c) Makubaliano ya kihistoria ya kikanda kati ya Tanzania na Uganda yamefanyika ambapo ujenzi wa bomba la mafuta ghafi kutoka Hoima (Uganda) hadi Tanga (Tanzania) litajengwa; (d) Kujenga vituo vya pamoja vya huduma mipakani vya Namanga, Mutukula, Rusumo, Tunduma/Nakonde ili kuchochea zaidi manufaa ya kijiografia ya nchi yetu; na (e) Kurejeshwa kwa huduma ya usafirishaji wa mizigo kwenye mabehewa (Wagon Ferry) kutoka Mwanza hadi Bandari ya Port Bell, Uganda. Utoaji wa huduma za meli hii ulikoma mwaka 2008 na kurejeshwa tena mwaka 2018. 30. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitahakikisha Serikali inachukua hatua ili Taifa liendelee kunufaika na fursa zake za kijiografia kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kubuni na kukamilisha miradi mikubwa ya kimkakati ili Tanzania iweze kunufaika zaidi na fursa hiyo ya kijiografia; (b) Kuboresha na kuimarisha diplomasia ya kiuchumi kwa lengo la kudumisha uhusiano wenye tija kiuchumi na nchi zinazotuzunguka; (c) Kubuni mikakati itakayowezesha kuimarika kwa Jiji la Dar es Salaam kuwa kitovu cha biashara kwa Ukanda wa Afrika Mashariki na Kati; (d) Kubuni na kutekeleza mikakati itakayowezesha kuainisha maeneo yote ambayo yatakuwa na manufaa kiuchumi ili kuweza kuzitumia fursa hizo kwa ajili ya kukuza uchumi; na (e) Kuimarisha miundombinu ya usafiri na usafirishaji na shughuli nyingine za lojistiki na uchukuzi ili Taifa letu liweze kutumia fursa za kijiografia ipasavyo. Kuongeza Fursa za Ajira 31. Uwepo wa fursa za ajira ni muhimu katika kukuza maendeleo ya kiuchumi na kijamii, ambapo jamii hususan vijana hupewa nafasi ya kuchangia utalaam walionao katika kufanya kazi ili kuchangia katika kukuza maendeleo ya Taifa lao. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu huo na katika miaka mitano iliyopita (2015-2020), kiliendelea kutekeleza mikakati thabiti ya kuongeza fursa za ajira nchini. Kutokana na utekelezaji uliofanyika, mafanikio makubwa yamepatikana yakiwemo:- (a) Kuongezeka kwa ajira kutokana na kukua kwa uchumi katika sekta mbalimbali za uzalishaji na utoaji huduma pamoja na kutekeleza mikakati na mipango mbalimbali ikiwemo Mpango wa Kuboresha 27 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mazingira ya Biashara na Uwekezaji Nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment); (b) Kulinda ajira za Watanzania na kuhakikisha kuwa ajira wanazopewa wageni ni zile tu ambazo Watanzania hawana ujuzi nazo. Vilevile, kuzingatia kuwa Watanzania wanafundishwa ujuzi ambao hawana ili kuzimudu kazi hizo pindi muda wa kibali utakapomalizika kwa kuendelea kusimamia Sheria Namba 1 ya mwaka 2015 ya Kuratibu Ajira za Wageni Nchini (The Non-Citizens (Employment Regulation) Act No. 1 of 2015); (c) Kukuza ujuzi katika sekta muhimu za kipaumbele ikiwemo kilimo, ujenzi, ukarimu, teknolojia ya habari na utalii kwa kuendelea kutoa mafunzo. Kupitia hatua hii, yafuatayo yamefanyika:- (i) Mafunzo ya kukuza ujuzi katika maeneo ya kazi kwa njia ya uanagenzi (apprenticeship) ambapo washiriki 28,941 wamepatiwa mafunzo hayo; (ii) Mafunzo ya uzoefu kazini kwa wahitimu (internship), 5,975 wa vyuo nchini ambapo wahitimu waliopata mafunzo 1,827 wamepata ajira za moja kwa moja; (iii) Mafunzo ya kurasimisha ujuzi uliopatikana nje ya mfumo rasmi wa mafunzo (Recognition of Prior Learning Skills-RPL), yametolewa kwa vijana 14,432; (iv) Mafunzo ya kilimo cha kisasa cha kutumia teknolojia ya vitalu nyumba (greenhouse) yametolewa kwa vijana 8,980 katika Halmashari 84 za mikoa 12 nchini; (v) Vijana 14,890 walio katika sekta isiyo rasmi wamepewa mafunzo ya ujasiriamali na kurasimisha biashara; (vi) Wakulima na wafanyabiashara 9,300 wamepewa mafunzo ya uongezaji thamani mazao ya mifugo, kilimo biashara na masoko; na (vii) Vijana 13,500 wamepewa mafunzo ya ujasiriamali pamoja na ya namna ya uanzishwaji na uimarishaji wa makampuni ilikinganishwa na vijana 5,250 mwaka 2015. (d) Kutekeleza mipango na mikakati mbalimbali ya kuongeza ajira hususan kwa vijana ambapo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (i) Takriban fursa za ajira 6,032,299 zimezalishwa katika sekta rasmi na isiyo rasmi. Kati ya fursa hizo, ajira 1,975,723 zimezalishwa katika sekta rasmi ya umma na binafsi ikiwemo miradi ya maendeleo ya Serikali ambayo imezalisha jumla ya 28 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ajira 1,074,958 ambapo kati yake miradi ya maendeleo ya Serikali ya kimkakati imezalisha ajira 163,729 katika kipindi hicho. Ajira 4,056,576 zilizalishwa katika sekta isiyo rasmi; (ii) Mikopo ya masharti nafuu yenye thamani ya shilingi bilioni 17.9 imetolewa kwa vikundi vya vijana 535 vyenye wanachama 3,745 ili kuwawezesha vijana hao kupata mitaji ya kuanzisha biashara. Aidha, Mfuko wa Maendeleo ya Vijana unaochangiwa asilimia nne ya mapato ya ndani ya mamlaka za serikali za mitaa umetoa shilingi bilioni 14.7 kwa vikundi vya vijana 2,026 vyenye wanachama 20,260; (iii) Vijana 67,243 wamepatiwa mafunzo katika maeneo ya: kukuza ujuzi na stadi za kazi katika ujenzi; kurasimisha ujuzi uliopatikana kwa mfumo usio rasmi; na ujasiriamali na kurasimisha biashara; (iv) Wahitimu 5,975 wamepata mafunzo kwa vitendo mahali pa kazi katika fani walizosomea na vijana 1,827 wamepata ajira kutokana na uzoefu walioupata; (v) Halmashauri za wilaya 111 zimetenga maeneo yenye ukubwa wa ekari 217.8 na kuwezesha vijana kufanya shughuli mbalimbali ikiwemo kilimo, ufugaji, biashara na viwanda; (vi) Makampuni 217 ya vijana yameanzishwa ambapo kati ya makampuni hayo 76 yamethibitishwa na kupewa kibali cha kuomba zabuni za Serikali; na (vii) Kupitia programu ya stadi za maisha kwa vijana walio nje ya shule, wawezeshaji wa kitaifa 78 wameandaliwa na kutoa elimu hiyo kwa vijana 12,500 kwa njia ya elimu rika. (e) Kuongezeka fursa za ajira kutokana na utekelezaji wa miradi ya kimkakati ambapo:- (i) Mradi wa ujenzi wa reli kwa kiwango cha Standard Gauge hadi mwaka 2020 ulikuwa umetoa ajira 14,139 ambapo 11,756 ni kwa Watanzania na 2,383 kwa wageni; (ii) Mradi wa Ubungo Interchange hadi mwaka 2019 ulikuwa umetoa ajira 502 ambapo ajira 449 zilikuwa za Watanzania na ajira 53 zilikuwa za wageni ambao walikuwa wameajiriwa kwenye nafasi zenye ujuzi wa juu tu; (iii) Upanuzi wa Uwanja wa Kimataifa wa Ndege wa Julius Nyerere kwa kujenga Terminal III hadi mwaka 2019 ulikuwa umetoa ajira 1,056 ambapo Watanzania walikuwa 997 na wageni walikuwa 59; na 29 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iv) Mradi wa Kufua Umeme wa Julius Nyerere hadi mwaka 2020 ulikuwa umetoa jumla ya ajira 3,412 ambapo Watanzania ni 2,783 na wageni 629. 32. Katika miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza Serikali kuongeza fursa za ajira katika sekta rasmi na isiyo rasmi zisizopungua milioni saba (7,000,000) kwa kuchukua hatua mbalimbali zikiwemo zifuatazo:- (a) Kuchochea ukuaji wa uchumi, hususan katika sekta ya viwanda vinavyotumia malighafi za kilimo, mifugo, uvuvi, madini, maliasili na sekta ya huduma za kiuchumi ikiwa ni pamoja na utalii; (b) Kuimarisha utekelezaji wa Mpango wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji Nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment) ili shughuli za uchumi na biashara ziongezeke na kuzalisha ajira; (c) Kuhamasisha na kusimamia halmashauri zote nchini kuendelea kutenga, kurasimisha na kupima na kuweka miundombinu kwenye maeneo maalum kwa ajili ya uwekezaji na kutenga maeneo maalum kwa ajili ya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu ili waweze kujishughulisha na uzalishaji mali na biashara; (d) Kuwawezesha vijana kushiriki katika shughuli za ujasiriamali, ikiwemo kuwapatia mafunzo na kuwaunganisha na taasisi na asasi za utoaji mikopo yenye riba na masharti nafuu; (e) Kuweka mkakati wa makusudi wa kuwawezesha vijana wabunifu na makundi mbalimbali ya vijana na wanawake kuanzisha shughuli za uzalishaji mali na ujasiriamali ili waweze kujiajiri na kuajiri wengine; (f) Kuimarisha mafunzo kwa vitendo kwa wanafunzi wa vyuo vya elimu ya juu na kati ili kuhakikisha vijana wanaohitimu wanapata maarifa na ujuzi wa kazi utakaowawezesha kujiajiri na kuajirika; (g) Kuimarisha mifumo na kuongeza kasi ya kurasimisha ujuzi ili nguvukazi ya Taifa itumike ipasavyo katika soko la ajira la ndani na nje; (h) Kuwahamasisha na kuwawezesha vijana kushiriki kikamilifu katika utamaduni, michezo na sanaa kwa ajili ya kuongeza fursa za ajira na kipato; (i) Kuhakikisha kuwa miradi mikubwa ya kimkakati inaajiri vijana wengi zaidi wa Kitanzania. (j) Kuimarisha mifumo ya taarifa za soko la ajira na mitaji ili kuwezesha vijana kutumia fursa hizo; (k) Kutoa mafunzo ya kukuza ujuzi na stadi mbalimbali za kazi kwa nguvukazi ya Taifa katika sekta za kipaumbele; 30 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (l) Kuimarisha SACCOS na makampuni ya vijana katika halmashauri zote nchini ili yaweze kupata mikopo kutoka kwenye benki na taasisi nyingine za kifedha ili waweze kujiajiri na kutoa ajira wengine; (m) Kuwawezesha vijana wanaohitimu elimu ya juu na vyuo vya ufundi kuunda makampuni kwa lengo la kuwapatia mitaji na nyenzo kupitia taasisi za fedha na mifuko mingine ya uwezeshaji; (n) Kuhamasisha na kuweka mazingira yatakayowezesha vijana wajasiriamali wadogo kujiunga na mifuko ya hifadhi ya jamii ili kunufaika na mafao yanayotolewa na mifuko hiyo; (o) Kuanzisha vituo maalum ili kuwawezesha vijana kupata sehemu ya kujifunza kwa vitendo shughuli mbalimbali za ujasiriamali na kupata taarifa mbalimbali za maendeleo; (p) Kushirikiana na sekta binafsi katika kuwawezesha vijana wanaohitimu vyuo vikuu na vyuo vya kati kufanya kazi kwa kujitolea katika asasi mbalimbali kwa lengo la kuwapatia uzoefu na maadili ya kazi ili waweze kuajirika au kujiajiri; (q) Kuweka mazingira wezeshi ya kisera na kisheria kwa ajili ya shughuli za uzalishaji mali na huduma ili vijana wengi waweze kujiajiri; (r) Kuweka mazingira mazuri yatakayowezesha sekta ya misitu kuzalisha ajira nyingi zaidi kupitia mazao mbalimbali yatokanayo na maliasili hiyo kama ufugaji wa nyuki; (s) Kuhakikisha kwamba halmashauri zote nchini zinaendelea kutenga fedha kwa ajili ya Mfuko wa Maendeleo ya Wanawake, Vijana na Watu Wenye Ulemavu kwa mujibu wa sheria ili kuwezesha vijana na makundi mengine katika jamii zetu kupata mikopo isiyo na riba. Vyama vya Ushirika 33. Chama Cha Mapinduzi kinaamini kuwa ushirika ni njia ya uhakika ya kuwezesha wanachama kuwa na uwezo mkubwa wa kutatua matatizo yao ya kiuchumi na kijamii kwa kutumia juhudi zao za pamoja katika kufikia malengo ambayo yasingefikiwa kwa juhudi za mtu mmoja mmoja. Katika kipindi cha miaka mitano (2015 - 2020), Serikali ya Chama Cha Mapinduzi ilijielekeza katika kuviimarisha na kuviwezesha vyama vya ushirika kuwa na uwezo wa kujiendesha kwa kutafuta masoko ya ndani na nje ya nchi kwa kuweka mifumo madhubuti ya ukusanyaji, uchambuzi na uenezaji wa taarifa za masoko na kutoa elimu juu ya uongezaji thamani na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuimarisha ushiriki wa wananchi kwenye vyama vya ushirika kwa kuhamasisha na kutoa elimu ya ushirika kwa umma na Vyama vya Ushirika ambapo idadi ya vyama vya ushirika imeongezeka kutoka 31 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 7,991 mwaka 2015 hadi 11,626 mwaka 2020 sawa na asilimia 45.5. Aidha, idadi ya wanachama wa Vyama vya Ushirika iliongezeka kutoka milioni 2.4 mwaka 2015 hadi milioni 5.9 Mwaka 2020 sawa na asilimia 146 ya ongezeko la wanachama; (b) Kuongezeka kwa idadi ya wanachama na wananchi wanaonufaika na huduma za kifedha kupitia vyama vya ushirika wa akiba na mikopo (SACCOs). SACCOs zimeongezeka kutoka 4,206 mwaka 2015 na kufikia 6,178 mwaka 2020. Aidha, idadi ya wananchi waliojiunga na kunufaika na huduma za SACCOs imeongezeka kutoka 676,202 mwaka 2015 hadi 2,447,332 mwaka 2020; (c) Kuongezeka kwa mikopo iliyotolewa na SACCOs kwa wanachama wake kutoka Shilingi bilioni 854.3 mwaka 2015 hadi Shilingi trilioni 1.5 mwaka 2020 na mitaji ya SACCOs kupitia akiba, amana na hisa Shilingi bilioni 428.8 mwaka 2015 na kufikia Shilingi bilioni 819.0 mwaka 2020; (d) Kuongezeka kwa thamani ya bidhaa zinazozalishwa na wanaushirika kutokana na kuhamasisha na kuhimiza vyama vya ushirika kuanzisha na kufufua viwanda. Jumla ya viwanda 75 vya kuchakata mafuta ya alizeti na michikichi, kutengeneza samani za majumbani, kuchakata pamba na mazao ya nafaka vimeanzishwa na kufufuliwa katika maeneo mbalimbali ya nchi. Idadi hiyo inafanya viwanda vinavyomilikiwa na vyama vya ushirika vinavyofanya kazi kufikia viwanda 117 kwa mwaka 2020; (e) Kurejeshwa kwa mali za vyama vya ushirika zilizokuwa zimeuzwa kiholela na nyingine kuporwa zikiwemo nyumba za makazi, maghala, viwanda na viwanja. Baadhi ya mali zilizorejeshwa zilitoka katika Chama Kikuu cha Ushirika NCU (1984) Ltd (Mwanza), Chama Kikuu cha Ushirika SHIRECU Ltd (Shinyanga), Chama kikuu cha Ushirika KNCU (1984) Ltd (Kilimanjaro), Chama Kikuu cha Ushirika KCU (1990) Ltd (Kagera) na Mamlaka ya Mkonge Tanzania; (f) Kuunganishwa kwa vyama vya ushirika wa mazao ya Kakao na Kahawa katika mfumo wa soko la moja kwa moja (direct export) na nchi za Uswizi, Afrika kusini, Japani na Uholanzi na kuuza mazao kwa bei shindani. Katika mwaka 2018/19 mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na gunia la kahawa la kilo 60 kuuzwa wastani wa Dola za Kimarekani 160.63 ikilinganishwa na bei ya mnada ya Dola za Kimarekani 84.97, na kilo moja ya kakao kuuzwa kwa bei ya juu ya Shilingi 5,011 ikilinganishwa na bei ya Shilingi 3,200 iliyokuwa msimu 2017/18; na (g) Kuunganishwa kwa vyama vya ushirika vya mazao ya Pamba na taasisi za fedha ikiwemo Benki ya Maendeleo ya Kilimo (TADB), Shirika la Taifa la Maendeleo (NDC) na taasisi nyingine ili kuviwezesha kupata zana za kilimo ikiwemo matrekta. Hadi kufikia 2019 Vyama vya 32 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Ushirika (AMCOS) 32 vilikopeshwa matrekta yenye jumla ya thamani ya Shilingi bilioni 1.5. 34. Katika kipindi cha miaka mitano (2020 - 2025), Chama Cha Mapinduzi kitahakikisha dhana ya Ushirika wa hiari inajengwa na kusimamiwa na sheria ili kuwalinda na kuwanufaisha wanaushirika, hivyo kuchangia ipasavyo katika ustawi wao na Taifa kwa ujumla, ili kufikia azma hiyo, chama kitaelekeza Serikali kufanya yafuatayo:- (a) Kuhakikisha kuwa vyama vikuu vya ushirika vinatekeleza majukumu na kuvihudumia vyama wanachama wake kwa kusimamia uzalishaji, upatikanaji wa pembejeo, huduma za ugani, masoko na kuajiri watendaji wenye sifa kwa kuzingatia ukubwa wa chama na miamala inayofanywa ili kuongeza ufanisi na usimamizi katika Vyama vya Ushirika; (b) Kuhakikisha vyama vya ushirika vinakuwa na uwezo wa kusimamia mifumo rasmi ya masoko ikiwemo stakabadhi za ghala kwa mazao yote hususan ya kimkakati na kuhamasisha mazao mengi kuingia kwenye Mfumo wa Stakabadhi za Ghala; (c) Kuanzisha mfuko wa kuendeleza shughuli za ushirika (cooperative seed fund) kupitia vyama vya ushirika na kuunganisha na taasisi za fedha ili kuhudumia uzalishaji, uhifadhi na uchakataji wa mazao ya kilimo ili kujenga ushirika uliokamilika (comprehensive cooperative); (d) Kufufua na kuhamasisha vyama vya ushirika kumiliki viwanda ili kuongeza mnyororo wa thamani wa bidhaa zao kwa kufufua viwanda 262 ambavyo havifanyi kazi na kuhamasisha uanzishwaji wa viwanda vipya 33 kwa mfumo wa makampuni yatakayomilikiwa na Vyama vya Ushirika na kuendeshwa kibiashara kwa masilahi ya wanaushirika; (e) Kupanua wigo katika ushirika kwa kuhamasisha makundi maalum wakiwemo vijana, wanawake, mama lishe, bodaboda, watu wenye ulemavu, wazee n.k, kujiunga na kuanzisha vyama vya ushirika vinavyogusa sekta mbalimbali za kiuchumi na kijamii; (f) Kuongeza mitaji katika vyama vya ushirika kwa kuanzisha Ushirika wa Akiba na Mikopo (SACCOs) kwenye Ushirika wa Mazao na Masoko (AMCOS) na aina nyingine za vyama vya ushirika (Integrated Cooperatives); (g) Kuimarisha elimu na mafunzo ya ushirika kwa wanachama, viongozi na watendaji kwa kushirikiana na Chuo Kikuu cha Ushirika kwa:- (i) Kusimamia utekelezaji wa Mpango Maalum wa Elimu ya Ushirika unaoandaliwa na vyama vya ushirika; na 33 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kuongeza idadi ya wanachama wa vyama vya ushirika kutoka milioni 5.9 hadi milioni 14.5 mwaka 2025. (h) Kuimarisha vyama vya ushirika na kuwezesha wanachama kumiliki vyama vyao kwa kusimamia na kuhimiza uanzishwaji wa vyama imara vya msingi katika maeneo ambayo hakuna vyama vya ushirika kwa kuanzisha programu maalum ya kuwezesha umma kutambua umuhimu wa ushirika kama mbinu mojawapo ya kuondoa umasikini; (i) Kuboresha uongozi, kudhibiti wizi na ubadhirifu ndani ya vyama vya ushirika kwa kuhimiza uzingatiaji wa kanuni za maadili ndani ya vyama vya ushirika na kusisitiza matumizi ya mfumo wa TEHAMA ili kuimarisha usimamizi na upatikanaji wa takwimu sahihi; na (j) Kufanya mapitio ya kisheria na kitaasisi ya mfumo wa usimamizi, uratibu na ukaguzi wa ushirika katika ngazi zote ili kuuimarisha na kuuwezesha kuhudumia vizuri zaidi ushirika katika sekta zote na kuchangia kwenye uchumi mpana. Kilimo 35. Kilimo cha kisasa ndio msingi katika kujenga uchumi na kina nafasi ya kimkakati katika kukuza ustawi wa Taifa. Mchango wa sekta ya kilimo katika Pato la Taifa ni wastani wa asilimia 28 na kinaajiri takriban asilimia 65 ya Watanzania. Katika kipindi cha mwaka 2015 - 2020, Chama Cha Mapinduzi kilielekeza Serikali kutilia mkazo utekelezaji wa Awamu ya Pili ya Programu ya Kuendeleza Kilimo (Agricultural Sector Development Programme-ASDP II) ili kufikia malengo makuu ya kukifanya kilimo kuwa cha kisasa na cha kibiashara; chenye tija na ambacho mazao yake yatakuwa yameongezewa thamani. Lengo likiwa ni kuhakikisha kuwa Taifa linajitosheleza kwa chakula; kuimarisha uchumi; kuongeza kipato cha wakulima; kuwa kichocheo cha kukua kwa viwanda; na kuongeza ajira. 36. Katika kipindi hicho, Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kuhakikisha kuwa Taifa linajitosheleza kwa akiba ya chakula na kuwa na wastani wa utoshelevu wa asilimia 121.1 kati ya 2015 - 2020 ukifananisha na utoshelevu wa asilimia 114.6 kati ya mwaka 2010 - 2015; tija katika uzalishaji wa mazao ya kilimo imeongezeka; vipato vya wakulima kutokana na biashara ya mazao vimeboreshwa; na mapato yatokanayo na biashara ya mazao nje ya nchi yameongezeka kufikia tani 1,141,774 mwaka 2018/19 kutoka tani 796,512 mwaka 2015/16 ambalo ni ongezeko la asilimia 43.3. Mafanikio hayo yamepatikana kutokana na:- (a) Kuongezeka kwa upatikanaji wa pembejeo na zana za kilimo, ambapo:- (i) Mbegu bora za mazao zimeongezeka kutoka tani 36,614 mwaka 2015 hadi kufikia tani 71,208 mwaka 2020 sawa na ongezeko la asilimia 94.5. Aidha, uzalishaji wa mbegu bora ndani ya nchi umeongezeka kutoka tani 20,605 mwaka 2015 hadi kufikia tani 66,032 mwaka 2020; 34 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Upatikanaji wa mbolea nchini umeongezeka kutoka tani 302,450 mwaka 2015 hadi tani 586,604 mwaka 2020; (iii) Uwekezaji katika kilimo umeongeza matumizi ya viatilifu; mfano, matumizi ya viuadudu (insecticides) yameongezeka kutoka tani 343.5 mwaka 2015 na kufikia zaidi ya tani 6,300 mwaka 2020, na viuagugu (herbicides) toka tani 259 mwaka 2015 na kufikia zaidi ya tani 5,800 mwaka 2020; na (iv) Idadi ya matrekta nchini imeongezeka kutoka matrekta 18,460 mwaka 2015 hadi kufikia 25,032 kwa mwaka 2020 sawa na ongezeko la asilimia 35.6. (b) Kuongeza uzalishaji wa miche bora ya mazao ya kimkakati ambapo uzalishaji wa miche bora ya chai umeongezeka kutoka miche 1,600,000 mwaka 2015 hadi miche 7,130,000 mwaka 2020 sawa na ongezeko la asilimia 345.6; miche bora ya korosho 13,661,433 imezalishwa ambapo miche 12,252,197 imesambazwa kwa wakulima wa mikoa 17 inayolima zao hilo; na ndani ya miaka mitano jumla ya miche ya kahawa chotara 18,763,539 imezalishwa na kusambazwa kwa wakulima; (c) Huduma za ugani zimeimarishwa ambapo wagani tarajiwa 7,530 walihitimu kwenye vyuo 14 vya mafunzo ya kilimo vya Serikali; (d) Ujenzi wa Skimu za umwagiliaji 135 zikiwemo zile za Mforo (Mwanga), Hanga - Ngadinda (mji mdogo wa Madaba) na Skimu ya Igongwa iliyopo katika Halmashauri ya Misungwi umekamilika. Aidha, upembuzi yakinifu na usanifu wa miundombinu ya umwagiliaji katika skimu za Luiche (Kigoma Ujiji), Ibanda (Sengerema/Geita) na Gidahababieg (Hanang) umefanyika; (e) Ukarabati wa jumla ya skimu 17 umekamilika na ukarabati unaendelea kwa skimu tano (5) za umwagiliaji ambazo ni Mbogo na Kigugu (Mvomero), Msolwa Ujamaa na Njage (Kilombero) na Mvumi (Kilosa) unaendelea ikiwa ni pamoja na ukarabati wa miundombinu ya barabara (feeder roads); (f) Ukarabati wa ekari 2,000 za skimu kubwa ya Dakawa pamoja na barabara zake (feeder roads) na mafunzo ya uongezaji tija kufikia zaidi ya tani 7 kwa hekta umefikiwa ambayo ni kati ya tija za juu duniani; (g) Ukarabati na ujenzi wa bwawa la Usoke (Urambo), bwawa la Itagata (Halmashauri ya Wilaya ya Itigi) na bwawa la Dongobesh (Halmashauri ya Wilaya ya Mbulu) umekamilika; (h) Kuongezaka kwa eneo la umwagiliaji kwa ekari 30,130 na hivyo kufikia ekari 1,187,630 (hekta 475,052) mwaka 2019; 35 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kukamilishwa utekelezaji wa awamu ya kwanza ya Mpango wa Maendeleo ya Sekta ya Kilimo (ASDP I) na kuanza kwa awamu ya pili (ASDP II) ambayo imewezesha wakulima na wafugaji kuanza kupata mafanikio katika mapinduzi ya sekta ya kilimo nchini; (j) Kuwaidhinishia ardhi wananchi wa vijiji 1,920 kati ya 1,975 vilivyokuwa ndani ya maeneo ya hifadhi ili kuwaongezea maeneo ya kilimo; (k) Uongezaji tija kwenye kilimo cha umwagiliaji, mfano, mpunga kutoka tani 1.8 hadi 2.0 kwa hekta kufikia tani 4.0 hadi 5.0 kwa hekta mwaka 2020 na vitunguu toka tani 13 hadi tani 26 kwa hekta; (l) Kuongeza ufanisi na kuimarisha uratibu wa shughuli za umwagiliaji kwa kuboresha muundo na kuipatia vitendea kazi Tume ya Taifa ya Umwagiliaji; (m) Kukamilika kwa ujenzi wa maghala mawili yenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 10,000 katika halmashauri za Wilaya za Songea na Mbozi. Aidha, ukarabati wa maghala 105 yenye uwezo wa kuhifadhi tani 31,500 umekamilika; (n) Ujenzi wa maghala na vihenge vya kisasa vyenye uwezo wa kuhifadhi tani 250,000 umekamilika katika Halmashauri za Wilaya za Babati (tani 40,000), Mpanda (tani 25,000), Sumbawanga (tani 40,000), Mbozi (tani 20,000), Songea (tani 50,000), Shinyanga (tani 35,000), Dodoma (tani 20,000) na Makambako (tani 30,000). Utekelezaji huo umefikia asilimia 57; (o) Kuongezeka kwa uwezo wa kuzalisha mbegu mpya zilizogunduliwa na kuidhinishwa kutoka aina 29 mwaka 2015 hadi aina 73 kufikia mwaka 2020; (p) Vyama vya ushirika 16 vya wabanguaji wadogo wa korosho vimeimarishwa katika mikoa ya Tanga, Ruvuma, Lindi, Mtwara na Pwani na kuweza kuuza korosho tani 291,329.51 katika nchi za India, China na Vietnam. Aidha, vyama 63 vinavyozalisha Ufuta na Kokoa vimeunganishwa na kuweza kuuza mazao yao kupitia mfumo wa Soko la Bidhaa (Commodity Exchange); (q) Kurahisisha uuzaji wa mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi hivyo kuwawezesha wakulima, wafugaji na wavuvi kunufaika zaidi kwa kufuta na kupunguza viwango vya kodi, tozo, ada na ushuru zipatazo 114 zilizoonekana kuwa kero; na (r) Kuongezeka kwa matumizi ya zana za kilimo za kisasa kutoka asilimia 14 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 20 mwaka 2020 kwa eneo linalolimwa kutumia matrekta, na kutoka asilimia 24 mwaka 36 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 2015 kufikia asilimia 27 kwa eneo linalolimwa kwa kutumia maksai na kufanya eneo linalolimwa kwa mikono kushuka toka asilimia 62 mwaka 2015 mpaka asilimia 53 mwaka 2020. 37. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kusimamia mapinduzi ya kilimo ili kuhakikisha kinaendelea kuwa chenye tija na kinachotumia teknolojia ya kisasa. Aidha, Chama kitahakikisha kuwa Programu ya Kuendeleza Sekta ya Kilimo Awamu ya Pili (ASDP II) inaendelea kutekelezwa na kutoa mchango mkubwa katika usalama wa chakula, pato la Taifa, maendeleo ya sekta ya viwanda na huduma kwa kutekeleza maeneo makuu manne (A mpaka D) yafuatayo:- A. Kusimamia kikamilifu hifadhi na matumizi endelevu ya maji, ardhi ya kilimo na mazingira sambamba na kuongeza miundombinu ya umwagiliaji itakayoendeshwa kiuchumi kwa kufanya yafuatayo; (a) Kuongeza eneo lenye miundombinu ya kilimo cha umwagiliaji kutoka hekta 561,383 mpaka kufikia hekta 1,200,000 ifikapo mwaka 2025; (i) Kuongeza eneo la umwagiliaji kwa hekta 111,192 kwa kukamilisha ujenzi wa skimu za umwagiliaji 261 katika mikoa 25. Kati ya hizo skimu ndogo ni 179, skimu za kati 63 na skimu kubwa 19; (ii) Kujenga skimu mpya za umwagiliaji 208 nchini, kati ya hizo skimu ndogo ni 123, skimu za kati 63 na skimu kubwa 22. Ujenzi huu unatarajia kuongeza eneo la umwagiliaji kwa hekta 136,928. Aidha, sekta binafsi itahamasishwa kushiriki kwenye ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji itakayoongeza eneo la umwagiliaji kwa eka 150,000; (iii) Kujenga na kuimarisha mabwawa ya uvunaji wa maji ya mvua 88 katika skimu za umwagiliaji kwa ajili ya kilimo cha mpunga na mazao mengine katika mikoa 25 ili kuongeza maeneo ya kilimo cha umwagiliaji nyingi zaidi; na (iv) Kujenga skimu ya umwagiliaji ya hekta 60,000 kwa kutumia fursa ya bwawa la Nyerere. (b) Kuimarisha uendeshaji, usimamizi na matengenezo ya miundombinu ya umwagiliaji kwa uanzishaji na uendelezaji wa ushirika wa wanufaikaji wa umwagiliaji; (c) Kuanzisha mfuko wa umwagiliaji wa Taifa kwa ajili ya kukusanya mapato kutoka katika miradi ya uwekezaji wa umma ili kuendeleza na kufanya upanuzi wa miradi mipya ya umwagiliaji nchini; 37 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuendelezwa na kuendeshwa kwa miradi ya umwagiliaji ya umma kibiashara kwa kushirikisha wakulima na wanufaikaji ili kupata mitaji ya upanuzi wa kilimo cha umwagiliaji nchini; (e) Kujenga mabwawa ya kuhifadhi maji kwa ajili ya umwagiliaji katika maeneo yanayopata mvua chache kama Kanda ya Kati, Kanda ya Ziwa na Kanda ya Kaskazini pamoja na maeneo yanayopata mafuriko ili kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi kwa kuzuia mafuriko na kupanua kilimo cha umwagiliaji; (f) Kuhamasisha sekta binafsi kuwekeza katika kilimo cha kisasa cha kibiashara hususan ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji na kuwashirikisha wakulima kwa kila mwaka; (g) Kuhamasisha na kuwezesha uanzishwaji wa mashamba ya wakulima wakubwa yatakayotumika kama kitovu cha teknolojia bora za uzalishaji kwa ajili ya kuwaendeleza wakulima wadogo kwa utaalamu na kwa kuwapatia uhakika wa masoko; (h) Kuanzisha mfumo wa kilimo cha kitalu (block farms) cha pamoja kwa mazao ya kimkakati na yenye mahitaji makubwa nchini ili kulinda ardhi ya kilimo na kurahisisha utoaji wa huduma za pembejeo na masoko; (i) Kuhamasisha na kutengeneza mfumo imara wa kilimo ili kuwahakikishia wakulima wadogo upatikanaji wa huduma bora za kilimo cha kisasa, masoko ya uhakika na bei nzuri ya mazao yao; (j) Kurejesha rutuba ya udongo ya hekta 300,000 kwenye mashamba yanayolimwa mahindi yaliyoathirika na tindikali katika mikoa ya Ruvuma, Iringa, Njombe, Rukwa, Songwe, Mbeya na Katavi kwa kutumia chokaa; (k) Kuhakikisha tunarasimisha ardhi ya wakulima wadogo kwa kuhakikisha wanapata hati ili kulinda usalama wa miliki ya ardhi yao; (l) Kuwezesha wakulima kutumia teknolojia na mbinu za kisasa za kilimo endelevu na chenye tija kwa njia ya kilimo mseto (Agroforestry) kwenye mazao ya parachichi, korosho, miembe, michungwa, michikichi, minazi na mazao mengine ya miti; (m) Kuendeleza matumizi ya teknolojia za kilimo hifadhi kutoka mikoa 11 inayotumia kilimo hifadhi hadi mikoa 25 ifikapo mwaka 2025; na 38 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (n) Kuwajengea uwezo wakulima wadogo kwa kuwapatia nyenzo na teknolojia za gharama nafuu (umwagiliaji wa matone, mbegu zinazohimili ukame na uvunaji maji mashambani) ili waweze kuhimili athari, kubaini na kutumia fursa za mabadiliko ya tabianchi katika halmashauri 185; B. Kuongeza uzalishaji, tija na faida katika shughuli za wakulima kwa kufanya yafuatayo; (a) Kuendeleza na kuwezesha matumizi ya sayansi na teknolojia na ubunifu katika kilimo kwa kushirikisha Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI), Tume ya Sayansi na Teknolojia Tanzania (COSTECH), Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo (SUA), Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM), Chuo Kikuu cha Ushirika Moshi (MUCCOPS), Chuo Kikuu cha Sayansi na Teknolojia Mbeya (MUST), Chuo Kikuu cha Dodoma (UDOM), Taasisi ya Sayansi na Teknolojia ya Afrika ya Nelson Mandela (NM-AIST), Taasisi ya Utafiti na Maendeleo ya Viwanda (TIRDO), Kituo cha Zana za Kilimo na Teknolojia Vijijini (CAMARTEC), Taasisi ya Uhandisi na Usanifu Mitambo Tanzania (TEMDO) na Shirika la Kuhudumia Viwanda Vidogo (SIDO) kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuendeleza shughuli za ugunduzi na uzalishaji wa mbegu bora ambapo aina 40 za mbegu bora mpya zinazohimili ukame, magonjwa, na wadudu wa mazao ya nafaka, jamii ya mikunde, mafuta na mazao ya bustani; (ii) Kuongeza uzalishaji wa miche bora yenye ukinzani dhidi ya magonjwa kwa kutumia teknolojia ya kisasa zilizo salama kwa afya ya Watanzania katika mazao ya kahawa, michikichi, migomba, mihogo, viazi, minazi, katani, mananasi na pareto; (iii) Kutumia teknolojia za kisasa ili kupambana na athari za mabadiliko ya tabianchi ikiwemo ukame, chumvi, tindikali ya udongo, wadudu na magonjwa kama virusi vinavyosababisha batobato kali na michirizi kahawia katika muhogo, ugonjwa wa mnyauko wa mahindi na migomba na viwavijeshi vamizi, sumu kuvu katika mazao ya nafaka, mafuta na mizizi; na (iv) Kutafiti, kuimarisha na kuendeleza teknolojia za zana za kilimo zikiwemo za kulimia, kupandia, kudhibiti magugu, kuvunia, kusindika na kuhifadhi. (b) Kujenga maabara moja na kuziimarisha maabara 10 za uzalishaji wa miche bora kwa afya ya Watanzania kwa njia ya chupa kwa ajili ya Michikichi (TARI Kihinga), Mkonge (TARI 39 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mlingano), Migomba (TARI Tengeru), Korosho, Muhogo na Ufuta (TARI Naliendele), Kahawa (TARI Maruku), Zabibu (TARI Makutopora), Pamba (TARI Ukiriguru), Minazi na Michikichi (TARI Mikocheni), Mpunga (TARI Ifakara) na Udongo (TARI Tanga); (c) Kuongeza usambaji wa pembejeo za kilimo kwa gharama nafuu ikiwa ni pamoja na mbegu bora, mbolea, viuatilifu na zana bora za kilimo kwa:- (i) Kuongeza upatikanaji wa mbolea kutoka tani 586,604 mwaka 2019/2020 hadi tani 800,000 mwaka 2020/2025; (ii) Kuhamasisha ujenzi wa viwanda vipya vya kuchanganya mbolea na kuhamasisha uwekezaji katika viwanda vya kuzalisha mbolea, chokaa kwa ajili ya kilimo na viuatilifu ifikapo 2025; (iii) Kuimarisha ukaguzi wa mbolea, mbegu na viuatilifu kwa kuanzisha na kuimarisha ofisi za Kanda nchini ili kuhakikisha pembejeo zenye ubora zinapatikana kwa wakulima kwa wakati na kwa bei nafuu; (iv) Kujenga maabara ya Kitaifa ya kudhibiti ubora wa mbolea; (v) Kuongeza uzalishaji wa mbegu kutoka tani 71,000 hadi tani 140,000 na kupunguza bei ya mbegu na kutekeleza mikakati ya kuwafikishia wakulima kwa wakati ifikapo 2025; (vi) Kuhamasisha kuwekeza katika uanzishaji wa mashamba makubwa ya kisasa ya mbegu ya umma na binafsi kwa kilimo cha umwagiliaji cha zaidi ya hekta 2,000 kwa ajili ya uzalishaji wa mbegu wa uhakika ndani ya nchi; (vii) Kuimarisha na kuhamasisha uwekezaji wa sekta binafsi katika viwanda vya kutengeneza mashine na zana za kilimo nchini ili kukuza matumizi ya teknolojia bora za zana za kilimo pamoja na kupunguza matumizi ya jembe la mkono kutoka asilimia 53 mwaka 2020 hadi kufikia asilimia 10 mwaka 2025; (viii) Kuhamasisha sekta binafsi kuongeza utoaji wa huduma za kukodisha zana za kilimo kutoka vituo (virtual centres) 24 kufikia vituo 100 mwaka 2025; 40 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ix) Kuimarisha usimamizi wa huduma za ugani kwa kutumia TEHAMA kwa kuanzisha kituo cha huduma kwa wakulima (Call Centre) na maafisa ugani kujengewa mfumo utakaohakikisha wanawafikia wakulima angalau 8 kwa siku; na (x) Kuanzisha na kuboresha Vituo vya Huduma za Kilimo vya Kata kufikia 1,000 kwa kuweka mifumo ya teknolojia za kisasa ili kuwawezesha wakulima kupata taarifa mbalimbali za kilimo na masoko kwa njia ya kielektroniki (redio na runinga). (d) Kuongeza uzalishaji na tija kwa mazao ya chakula ambayo ni pamoja na mahindi, mpunga, mtama, ndizi, mazao ya mizizi, na mazao jamii ya mikunde ili kuongeza kiwango cha utoshelevu wa chakula kutoka wastani wa kuwa na ziada ya asilimia 21 kufikia ziada ya asilimia 50 mwaka 2025. Baadhi ya malengo hayo ni:- (i) Kuongeza tija ya wakulima wadogo kwenye uzalishaji wa mahindi kutoka tani 1.7 (magunia 17 ya kilo 100) kwa hekta hadi tani 3.0 (magunia 30 ya kilo 100) kwa hekta mwaka 2025; (ii) Kuongeza tija ya wakulima wadogo kwenye uzalishaji wa mpunga kutoka tani 3 (magunia 30 ya kilo 100) kwa hekta hadi tani 5 (magunia 50 ya kilo 100) kwa hekta mwaka 2025; (iii) Kuongeza tija ya wakulima wadogo kwenye uzalishaji wa maharage kutoka tani 1.1 (magunia 11 ya kilo 100) kwa hekta hadi tani 1.8 (magunia 18 ya kilo 100) kwa hekta mwaka 2025; (iv) Kuongeza mchango wa sekta ya umwagiliaji katika kuzalisha chakula kutoka asilimia 26 ya sasa hadi asilimia 40 ya chakula chote kinachozalishwa nchini kufikia 2025; na (v) Kuongeza tija kwa asilimia 30 katika mazao ya mtama, uwele, muhogo, viazi na ndizi. (e) Kuhamashisha kilimo cha mazao lishe (nutritional-sensitive) ili kupunguza udumavu kutoka asilimia 32 hadi asilimia 24 na kupunguza ukondefu ili kuendelea kuwa chini ya asilimia 5 kiwango ambacho kimewekwa na Shirika la Afya Duniani; (f) Kuongeza uzalishaji na tija kwa mazao ya asili ya biashara yanayojumuisha mazao ya pamba, kahawa, korosho, pareto, mkonge, tumbaku na chai kwa:- 41 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kuingia makubaliano ya kibiashara baina ya taasisi za umma na sekta binafsi zenye uzoefu wa mazao ya miti (korosho, kahawa, chai na mazao mengine ya miti) kuzalisha miche na kugawa kwa wakulima bila malipo kama motisha ya kulima mazao ya muda mrefu; (ii) Kuhamasisha halmashauri za wilaya zenye fursa za maeneo kuanzisha mashamba makubwa ya korosho (Block Farms) 10 yenye ukubwa wa ekari 20,000 kila moja; (iii) Kuongeza uzalishaji wa zao la korosho kutoka tani 300,000 hadi tani 700,000 ifikapo 2025; (iv) Kuongeza uzalishaji wa pamba kutoka tani 350,000 hadi kufika tani 1,000,000 ifikapo 2025; (v) Kuongeza uzalishaji wa kahawa kutoka tani 68,000 hadi kufikia tani 300,000 ifikapo 2025; (vi) Kuongeza uzalishaji wa majani ya chai kutoka tani 37,000 za sasa hadi tani 60,000 ikiwa ni pamoja na kuongeza tija ya mkulima mdogo wa chai kutoka kilo 1000 hadi 1500 kwa hekta na mkulima mkubwa kutoka kilo 2000 hadi 3000 kwa hekta ifikapo 2025; (vii) Kuongeza uzalishaji wa tumbaku kutoka tani 60,595 hadi tani 200,000 ifikapo 2025; (viii) Kuongeza uzalishaji pareto kutoka tani 2,400 hadi tani 3,200 ifikapo 2025; (ix) Kuongeza uzalishaji wa mkonge kutoka 38,506 hadi tani 80,000 ifikapo 2025; na (x) Kuongeza uzalishaji kwa asilimia 50 wa mazao ya mbegu za mazao ya mafuta za karanga, ufuta, soya kwa ajili ya kukuza biashara na lishe. (g) Kuongeza uzalishaji wa mazao ya bustani kutoka tani 7,230,217 hadi tani 14,600,000 ifikapo 2025 kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuimarisha utafiti wa mbegu na magonjwa kwa mazao ya bustani kupitia TARI - Tengeru kwa kuwekeza katika miundombinu ya uzalishaji na kujenga uwezo wa watafiti; 42 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kutengeneza mfumo wa ithibati wa wazalishaji binafsi wa miche na mbegu za mazao ya bustani; (iii) Kuhamashisha uwekezaji wa pamoja wa Serikali na sekta binafsi kwenye mashamba ya miti mizazi Lushoto (Jegetal na Malindi), Muheza (Songa na Zigi), Morogoro (LITI), Ifakara (KATRIN), Kasulu (Bugaga), Mbeya (Igurusi); na (iv) Kuhamasisha uwekezaji wa mitaji ya sekta binafsi, wanawake na vijana na kuilinda ili kuongeza uzalishaji, uhifadhi, usindikaji na usafirishaji wa mazao ya bustani. (h) Kuongeza uzalishaji wa mazao yenye mahitaji ya matumizi makubwa ya ndani (miwa, mazao ya mafuta, na ngano) ili kupunguza uingizaji wa bidhaa zitokanazo na mazao hayo kutoka nchi za nje kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuongeza uzalishaji wa mafuta ya mawese kutoka tani 40,500 za mafuta za sasa hadi tani 100,000 mwaka 2025 kwa kusambaza miche bora kutoka 1,744,000 za sasa hadi miche 10,000,000 mwaka 2025; (ii) Kuongeza uzalishaji wa alizeti kutoka tani 790,000 hadi kufikia tani 1,500,000 zitakazozalisha tani 300,000 za mafuta; (iii) Kuongeza uzalishaji wa ngano kutoka tani 63,000 hadi kufikia tani 200,000 kwa kuongeza uzalishaji na tija na kuwawezesha wazalishaji wa ndani kuwa shindani; na (iv) Kuongeza uzalishaji wa sukari kutoka tani 345,000 hadi tani 700,000 ifikapo 2025 kwa kuimarisha uzalishaji na uwekezaji wa ubia na ushirika wa wazalishaji wa miwa. C. Kuwezesha uwekezaji katika kilimo biashara kwa kufanya yafuatayo; (a) Kuongeza uwezo wa kuhifadhi mazao kwa kujenga na kukarabati maghala yenye uwezo wa kuhifadhi tani 531,850 kama ifuatavyo:- (i) Kujenga ghala 14 katika mikoa 10 ya Kigoma, Mtwara, Dodoma, Mwanza, Ruvuma, Tabora, Manyara, Geita, Simiyu na Morogoro zenye uwezo wa kuhifadhi tani 34,000; (ii) Kujenga vihenge vya kisasa 13 vyenye uwezo wa kuhifadhi tani 97,000 vitajengwa katika mikoa ya Dodoma na Mwanza; 43 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iii) Kukarabati vihenge 18 vyenye uwezo wa kuhifadhi tani 41,850 katika mikoa ya Arusha na Iringa; (iv) Kukarabati jumla ya ghala 11 zenye uwezo wa kuhifadhi tani 59,000 katika mikoa ya Arusha, Dodoma, Iringa na Mwanza; na (v) Kuhamasisha taasisi za Serikali na sekta binafsi kujenga ghala zenye uwezo wa kuhifadhi tani 300,000. (b) Kuwajengea uwezo na kuwapatia vifaa vijana 400 katika halmashauri za wilaya katika mikoa ya Dodoma, Mwanza, Manyara, Kigoma, Tabora, Ruvuma, Mtwara, Morogoro na Geita kwa ajili ya kutengeneza vihenge visivyoruhusu hewa (metal silo) vya kuhifadhi nafaka katika ngazi ya kaya na hivyo kuwaongezea vijana uwezo wa kiuchumi na kuongeza kipato cha wakulima kwa kupunguza upotevu; (c) Kujenga maabara kuu ya kitaifa ya kilimo katika Mkoa wa Dodoma kwa ajili ya ithibati, kusimamia ubora na kuimarisha biashara ya mazao ya kilimo kimataifa; (d) Kuwezesha maabara za kilimo zilizopo nchini kukidhi viwango vya ubora wa kimataifa ili kupunguza gharama za kilimo biashara; (e) Kujenga uwezo wa taasisi za ndani za Serikali na binafsi za ithibati (local certification bodies) ili kupunguza gharama za ithibati za mazao yanayosafirishwa nje hasa mazao ya bustani ambayo wawekezaji wakuu ni wanawake na vijana; (f) Kuboresha mifumo ya uendeshaji biashara katika mnyororo wa thamani wa mazao ya kilimo kwa kuondoa vikwazo vya kibiashara vikiwemo kodi na tozo mbalimbali pamoja na utoaji vibali kwa wakati; (g) Kutengeneza mfumo wa kusimamia na kuratibu hifadhi ya mazao ya kilimo ili kuwa na taarifa sahihi za kiasi cha mazao yaliyohifadhiwa; (h) Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa mitaji na bima kwa wakulima wadogo na wawekezaji wa sekta ya kilimo kwa kushirikisha taasisi za fedha ikiwemo Benki ya Maendeleo ya Kilimo (TADB) na benki nyingine katika kugharamia uzalishaji, uhifadhi, uchakataji na uuzaji wa mazao ya kilimo kwa kuweka mazingira wezeshi ya kisera, kisheria na kikodi; 44 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kuanzisha mfumo wa bima utakaounganisha Serikali, sekta binafsi na vyama vya ushirika katika kujenga bidhaa za huduma ya bima kwa wakulima zinazoendana na mahitaji na mazingira halisi ya mkulima; (j) Kurasimisha na kuwatambua wafanyabiashara wadogo wa mazao ya kilimo katika masoko ya msingi (primary markets) ili waweze kusimamiwa na kuhakikisha wakulima wadogo wanapata huduma na bei stahiki ya mazao yao; (k) Kushirikisha sekta binafsi katika ujenzi wa miundombinu ya kisasa ya masoko, ikiwa ni pamoja na kuweka mifumo ya masoko yenye uwazi na shirikishi ili kuleta ushindani, ufanisi na kutanua wigo wa kibiashara kwa kuwapatia wakulima fursa ya kuuza mazao yao ndani na nje ya nchi kupitia vyama vyao vya msingi vya ushirika; (l) Kuimarisha Kitengo cha Intelijensia ya Masoko ya Mazao ya Kilimo (Agricultural Market Intelligence Unit) kwa kuweka mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji, uchambuzi na usambazaji wa taarifa sahihi za mwenendo wa masoko ya mazao ya kilimo kwa wadau; (m) Kuboresha mfumo wa masoko wa mazao ya kilimo kuwa na soko la awali (primary market) kwa wanunuzi wa ndani na viwanda na soko la upili (secondary market) kwa wauzaji wa nje kupitia stakabadhi za ghala na Soko la Bidhaa (TMX) mfumo wa malipo wa kielektroniki na mabenki ili kuleta ufanisi na kudhibiti udanganyifu na kuongeza pato la mkulima; (n) Kujenga kituo mahiri cha mafunzo kwa wakulima na usimamizi wa mazao baada ya kuvuna (post harvest center of excellency) kwa ajili ya kuwezesha masoko na kueneza teknolojia mbalimbali za usimamizi na uchakataji wa mazao kilimo baada ya kuvuna: (o) Kuongeza uzalishaji na mauzo ya nje ya mbogamboga kwa zaidi ya maradufu kwa kuchukua hatua zifuatazo:- i. Kujenga vituo vya kuchakata na kuhifadhi mazao ya bustani (industrial packs) katika mikoa ya Dar es Salaam, Mbeya na Songwe; ii. Kujenga vituo vya kuchakata na kuhifadhia mazao katika mikoa ya Arusha, Dar es Salaam, Dodoma, Geita, Iringa, Kagera, Kigoma, Manyara, Mara, Mbeya, Tabora, Morogoro, Mtwara, Mwanza, Singida, Shinyanga, Songwe, Tanga, na Katavi; 45 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 iii. Kuimarisha huduma za vituo vya kukusanyia mazao (collection centres) zilizopo Mlali Wilaya ya Mvomero na Kiwangwa Bagamoyo; na iv. Kuimarisha majukwaa ya wadau wa mazao makuu ya bustani, viungo, matunda na mbogamboga; (p) Kufanya makubaliano ya kibiashara na nchi walaji na wanunuzi wa mazao yetu ili kupata soko la uhakika hasa kwa mazao ya kimkakati, mikunde, soya na karanga kabla ya kuzalisha; (q) Kuongeza matumizi ya ndani ya mazao ya kahawa, chai, mikunde, matunda na bidhaa za kilimo zinazozalishwa nchini katika soko la ndani na kikanda ili kuongeza mahitaji ya mazao ya wakulima; (r) Kwa kushirikiana na wizara yenye dhamana ya viwanda na biashara, kujenga na kuimarisha viwanda vya kuchakata mazao ya kilimo yakiwemo mazao ya pamba, kahawa, chai, korosho, tumbaku, mkonge na pareto; (s) Kwa kushirikiana na wizara inayosimamia viwanda kuhamasisha ujenzi wa viwanda vidogo vya awali (primary processing) kuongeza thamani ya mazao (korosho, kahawa, chai, alizeti na mazao mengine) vijijini ili kutengeneza ajira na masoko pamoja na kuongeza muda wa kuhifadhi mazao na kuuza kwenye viwanda vya kati na vikubwa vya ndani kwa umaliziaji wa kuongeza thamani kwa viwango vya ubora wa kitaifa na kimataifa (secondary processing for finished goods); (t) Kuboresha miundombinu ya barabara mashambani na kupeleka miundombinu wezeshi ya umeme na maji vijijini ili kuwa na viwanda vya kuongeza thamani ya mazao kwa kushirikiana na wizara za kisekta; na (u) Kuanzisha kiliko cha mimea dawa kitakachotoa malighafi kwa ajili ya kiwanda cha kuzalisha dawa zitokanazo na mimea dawa. D. Kuweka mfumo mpya wa usimamizi kitaasisi na uratibu wa shughuli za kilimo kwa lengo la kuweka mazingira wezeshi na kuwezesha wakulima kuwa na sauti katika uendeshaji na biashara ya mazao yao:- (a) Kupitia upya sheria zilizopo pamoja na miundo ya Bodi za mazao na Taasisi kufanya marekebisho ili kuakisi mahitaji ya usimamizi wa mazao ya kimkakati kwa nia ya kuwa na Taasisi 46 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 chache ili kuimarisha usimamizi na kuongeza ufanisi katika Sekta ya kilimo; (b) Kuanzisha mamlaka ya kusimamia afya ya mimea ambayo itakuwa ni mamlaka ya kisheria ya kuchukua hatua kwa wauzaji wa viuatilifu visivyo na ubora na viwango vinavyokubalika kitaalamu; (c) Kuweka mwongozo wa kisheria katika maeneo ya usimamizi wa ardhi, uendelezaji na uratibu wa mifumo ya kilimo; usimamizi na uratibu wa huduma za ugani; na matumizi ya zana bora za kilimo; (d) Kuanzisha taasisi ya kusimamia mazao ya bustani, nafaka na mazao mengine ili kusimamia mazao hayo na kuhakikisha yanatoa mchango zaidi katika usalama wa chakula na pato la mkulima; (e) Kuimarisha utaratibu na vigezo, mfumo wa usimamizi na usajili wa maghala ya uhifadhi wa nafaka na mazao kwa sekta ya umma na binafsi; (f) Kuendelea kutozuia mazao kuuzwa nje ya nchi ili kuongeza wigo wa masoko ya mazao kwa mkulima; bei nzuri kwa mkulima; kuongeza mauzo ya nje; mchango wa mauzo ya nje kwenye pato la Taifa; (g) Kuweka msukumo katika mabadiliko ya fikra na mazingira ya kibiashara kwa sekta ya kilimo kwa lengo la kubadili mtazamo wa uendeshaji kilimo kama shughuli ya kujikimu na badala yake iendeshwe kibiashara kwa faida ya nchi na wakulima; na (h) Kutengeneza, kuimarisha na kusimamia matumizi ya mifumo ya kanzidata ya wakulima, ardhi na wadau wa kilimo. Ufugaji 38. Sekta ya mifugo ni miongoni mwa sekta muhimu katika ukuaji wa uchumi. Kutokana na umuhimu huo, ni dhahiri kuwa ipo haja ya kuendelea kuimarisha ufugaji wa kisasa na kuchakata/kusarifu bidhaa za mifugo kwa ajili ya mahitaji ya ndani, ikiwemo ya lishe bora, na usafirishaji nje. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020) Chama Cha Mapinduzi kilijielekeza katika kuhakikisha sekta ya ufugaji inaimarishwa ili kuwawezesha wananchi kunufaika na ukuaji wa sekta hiyo. 39. Mafanikio yaliyopatikana katika kipindi hicho ni pamoja na kuimarika kwa sekta ya ufugaji kwa kuongeza uhamilishaji wa ng’ombe na uzalishaji wa mbegu bora za mifugo; kuongeza uzalishaji wa chanjo za mifugo ili kupunguza magonjwa yanayoenezwa na wadudu, maboresho ya sera, sheria na kanuni katika kuimarisha usimamizi wa sekta ya mifugo na kuongeza maeneo ya 47 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 malisho yaliyotengwa kwa ajili ya ufugaji. Mafanikio yaliyopatikana ni kama ifuatavyo:- (a) Kuimarisha mashamba matano ya kuzalisha mifugo ya Sao Hill, Mabuki, Ngerengere, Kitulo na Nangaramo pamoja na Kampuni ya Ranchi za Taifa (NARCO) ambapo mitamba 51,735 ilizalishwa katika mashamba ya Serikali, NARCO na Sekta Binafsi na kusambazwa kwa wafugaji; (b) Kuongeza maeneo ya ufugaji kutoka hekta milioni 1.4 mwaka 2015 hadi hekta milioni 5.0 mwaka 2020; ambapo hadi mwaka 2020 Vijiji 1,852 vimeandaa mipango ya matumizi bora ya ardhi kati ya Vijiji 12,545 vilivyopo nchini ambapo maeneo ya malisho hekta 2,788,901.17 yametengwa kwa ajili ya ufugaji katika Mikoa 22; (c) Kujenga na kukarabati mabwawa ya Nyakanga (Butiama) na Wami - Dakawa (Mvomero) na hivyo kufanya idadi ya mabwawa/malambo kufikia 1,482 mwaka 2020 kutoka 1,378 mwaka 2015 sawa na ongezeko la malambo 104; (d) Kuwezesha upatikanaji wa mikopo kwa ajili ya ufugaji kiasi cha shilingi bilioni 22; (e) Kuongeza idadi ya ng’ombe waliohamilishwa kutoka 105,000 mwaka 2015 hadi 514,700 mwaka 2020. Mitungi 71 ya kuhifadhi kimiminika cha naitrojeni (lita 35) na vifaa vingine vya uhamilishaji na usafiri vimenunuliwa. Aidha, uzalishaji wa maziwa umeongezeka kutoka lita bilioni 2.1 mwaka 2015 hadi lita bilioni 2.7 mwaka 2020; (f) Kudhibiti magonjwa ya mifugo ambapo lita 21,373.06 za dawa za kuogeshea mifugo zilisambazwa katika Mikoa 25, Halmashauri 152 katika majosho 1,738 yanayofanya kazi. Aidha, majosho mapya 104 yamejengwa na 301 yamekarabatiwa; (g) Kuboresha huduma za chanjo za magonjwa ya mlipuko yanayoathiri afya ya mifugo na binadamu na kuwezesha biashara ya mifugo katika soko la kimataifa, ambapo wastani wa upatikanaji wa chanjo umeogezeka kwa baadhi ya magonjwa na kupungua kwa mengine kutokana na uwepo au kutokuwepo kwa tishio la ugonjwa husika nchini kama ifuatavyo; (i) Wastani wa upatikanaji wa chanjo ya mdondo wa kuku umeongezeka kutoka wastani wa dozi milioni 55 mwaka 2015 hadi dozi milioni 121 mwaka 2020; (ii) Wastani wa upatikanaji chanjo ya ugonjwa wa Kimeta umeongezeka kutoka wastani wa dozi 500 mwaka 2015 hadi dozi 1,846,600 mwaka 2020; 48 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iii) Wastani wa upatikanaji chanjo ya ugonjwa wa kutupa mimba umeongezeka kufikia wastani wa dozi 3,825 mwaka 2020 tofauti na awali ambapo hakuna chanjo zilizotolewa; (iv) Wastani wa upatikanaji chanjo ya ugonjwa wa chambavu umeongezeka kutoka wastani wa dozi 500 mwaka 2015 hadi dozi 2,045,870 mwaka 2020; (v) Wastani wa upatikanaji chanjo dhidi ya kichaa cha mbwa umeongezeka kutoka wastani wa dozi 122,550 mwaka 2015 hadi dozi 302,000 mwaka 2020; na (vi) Kujenga kiwanda chenye uwezo wa kuzalisha chanjo za mifugo aina 37 cha Hester Bioscience – Kibaha mkoa wa Pwani. (h) Kuongeza uzalishaji wa chanjo za mifugo katika kituo Kibaha (Tanzania Vaccine Institute-TVI) kutoka dozi 26,367,200 mwaka 2015 hadi dozi 185,867,275 mwaka 2020; (i) Kuongeza udahili wa wanafunzi katika vituo 8 vya Serikali (LITA) kutoka wanafunzi 1,800 mwaka 2015 hadi wanafunzi 3,634 mwaka 2020; (j) Kuongeza viwanda vya kusindika maziwa kutoka 82 mwaka 2015 hadi 99 mwaka 2020. Viwanda vya kusindika nyama nchini vimeongezeka kutoka 25 mwaka 2015 hadi viwanda 33 mwaka 2020. Aidha, kuna viwanda 9 vya ngozi ambavyo vimesaidia usindikaji wa ngozi wa hatua ya kati kufikia futi za mraba 124,420,000 kwa mwaka; na (k) Kuongeza usindikaji wa maziwa kutoka wastani wa lita 167,620 mwaka 2015 hadi kufikia lita 194,335 kwa siku mwaka 2020. 40. Chama Cha Mapinduzi katika kipindi cha miaka mitano ijayo, kitaelekeza Serikali kuendelea kuleta mabadiliko makubwa na ya kisayansi katika ufugaji kwa kuhimiza ufugaji wa kisasa wenye kuzingatia kinga, tiba na utafiti wa mifugo ili kuzalisha ajira nyingi zaidi hasa kwa vijana na kuinua mchango wa sekta katika Pato la Taifa na kuleta ustawi wa wananchi. Aidha, Serikali itatakiwa kushughulikia kwa nguvu zaidi migogoro ya wafugaji na watumiaji wengine wa ardhi. Ili kufikia azma hiyo, CCM itaelekeza Serikali kujikita katika kuboresha maeneo ya kimatokeo kama ifuatavyo:- (a) Kuendeleza na kuimarisha huduma za Ugani katika ngazi za Kata na Vijiji kwa kuhakikisha kuwa kila mfugaji anafikiwa na huduma za Ugani na kwa wakati. Yafuatayo yatatekelezwa:- (i) Kuongeza idadi ya maafisa ugani kwa kuajiri na kuhakikisha kuwa kila kata na kijiji kinafikiwa na afisa ugani au mtoa huduma za ugani nchini; 49 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kuimarisha usimamizi wa maafisa ugani, kuwawezesha na kuwapatia vitendea kazi vikiwemo vyombo vya usafiri na vifaa kazi vya uwandani ili kuwafikia walengwa; (iii) Kuanzisha mashamba darasa na mashamba ya mfano ya malisho katika vijiji, halmashauri za wilaya na miji nchini; (iv) Kuweka mkazo zaidi kwenye usambazaji wa teknolojia na kutoa mafunzo kwa wafugaji na wadau wote kwa njia ya machapisho, majarida, vipeperushi, vipindi vya redio na luninga; (v) Kuongeza udahili kwa mwaka katika vyuo vya mafunzo ya mifugo nchini kutoka 3,634 mwaka 2020 kwa mwaka hadi 9,760 kwa mwaka 2025 ikiwa ni jitihada za kutosheleza mahitaji ya raslimaliwatu katika Sekta; (vi) Kubuni na kutekeleza mipango ya kutoa mafunzo rejea kwa wafugaji na maafisa ugani katika halmashauri zote nchini kwa kushirikiana na sekta binafsi; (vii) Kujenga mazingira wezeshi na kuhamasisha sekta binafsi kuanzisha mashamba ya mifugo na jamii ya wafugaji wa asili kubadili namna ya kutekeleza shughuli zao za ufugaji na kuwa za kisasa; (viii) Kutenga, kupima na kumilikisha maeneo ya shughuli za ufugaji kwa wafugaji katika halmashauri zote nchini; (ix) Kuimarisha Kampuni ya Ranchi za Taifa (NARCO) kwa kuboresha ranchi tano (Kongwa, Ruvu, Kalambo, Missenyi na West Kilimanjaro) ili kuongeza tija katika mnyororo wa thamani ya mazao ya mifugo. Aidha, sekta binafsi na wafugaji mmoja mmoja watahimizwa kuendelea kumiliki na kuboresha miundombinu katika ranchi zao ili kuwa na ranchi za kisasa ndani ya Serikali na pia kwa wafugaji binafsi; (x) Kuongeza na kuimarisha ujenzi wa machinjio ya kisasa katika maeneo yote nchini; (xi) Kuimarisha utambuzi na usajili wa mifugo nchini ili kurahisisha utoaji wa huduma kwa wafugaji na mifugo yao; (xii) Kuboresha maeneo ya wafugaji kwa kuyapatia huduma muhimu zikiwemo maji, afya na elimu kwa ajili kusaidia jamii hiyo kutulia sehemu moja na hivyo kuepuka kuhamahama kufuata huduma hizo; na (xiii) Kuhamasisha jamii ya wafugaji wa asili na watumiaji wengine wa ardhi ili kuepuka migogoro ya kijamii kwa ajili ya kuhakikisha 50 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kuwa uchumi wa sekta ya ufugaji unafungamanishwa na uchumi wa sekta nyingine na kuchangia katika pato la Taifa. (b) Kuendeleza na kuibua tafiti mbalimbali zenye kujibu changamoto za Sekta ya Mifugo kwa kutekeleza yafuatayo:- (i) Kuibua na kufanya tafiti katika maeneo makuu ya vipaumbele vya maendeleo ya mifugo nchini. Aidha, tafiti 37 za muda mfupi na 26 za muda mrefu katika Agenda ya Kitaifa ya Utafiti wa Mifugo zitafanyika; na (ii) Kuendeleza taasisi za kitafiti ili kufanya tafiti ambazo zitajikita kutoa suluhisho kwa changamoto katika sekta ya mifugo ili kuongeza ubora wa mazao ya mifugo ikiwa ni pamoja na wingi wa nyama na maziwa; na ubora wa ngozi. (c) Kuboresha afya ya mifugo nchini kwa kuimarisha kinga, chanjo na tiba kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuhakikisha kuwa mifugo yote nchini inapatiwa chanjo kwa kuzingatia mpango na ratiba ya chanjo; (ii) Kutoa chanjo za ruzuku kwa magonjwa 13 ya kipaumbele ili kuimarisha afya ya mifugo na binadamu nchini kwa kushirikisha sekta binafsi; (iii) Kuimarisha upatikanaji wa chanjo na dawa za mifugo nchini kwa kujenga viwanda vya kuzalisha chanjo na dawa ili kutosheleza mahitaji; (iv) Kuhakikisha kuwa kila halmashauri nchini inakuwa na mfumo baridi (cold chain) kwa ajili ya kutunza chanjo za mifugo; (v) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kutoa elimu kwa wafugaji kuhusu umuhimu wa chanjo na kudhibiti kuenea kwa vimelea vya magonjwa kwa mifugo ili kuwa na mifugo yenye afya bora; (vi) Kuimarisha afya ya mifugo ili pamoja na mambo mengine kupunguza kiwango cha athari ya magonjwa yahamayo kutoka nchi moja kwenda nyingine (trans-boundary deseases) na kutoka kwa wanyama kwenda kwa binadamu (zoonotic deseases); (vii) Kuimarisha huduma za tiba ya mifugo nchini kwa kuhakikisha kuwa kila Wilaya ina daktari wa mifugo (Veterinarian) na kila kata ina daktari msaidizi wa mifugo (Paraveterinarian) na kuwapatia vitendea kazi ikiwemo usafiri na vifaa vya msingi vya matibabu ya wanyama kwa ajili ya kusimamia na kufuatilia magonjwa na huduma za tiba ya mifugo; 51 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (viii) Kuboresha huduma za mifugo kwa kuhakikisha kuwa Mikoa 18 ambayo haina vituo vya uchunguzi wa magonjwa kati ya 26 nchini ina vituo vya kisasa vya uchunguzi wa magonjwa, kuanzisha maabara na kliniki ya mifugo kila wilaya na kukarabati vituo vya uchunguzi wa magonjwa vilivyopo katika kanda 8 yenye uchakavu wa majengo na miundombinu mingine na kuvipatia vituo vyote 26 watalaam wa kutosha kulingana na mahitaji na vitendea kazi vya kisasa ikiwemo usafiri kwa ajili ya kuwezesha usimamizi na ufuatiliaji wa magonjwa nchini; (ix) Kuhakikisha kuwa maeneo yote yenye majosho katika vijiji yanatambuliwa, yanapimwa na kupatiwa hatimiliki; na (x) Kuhakikisha kuwa kila kijiji chenye mifugo kina josho linalofanya kazi kwa kuzingatia ratiba ya uogeshaji, pamoja na kutoa dawa za ruzuku ya kuanzia kwa ajili ya kuogeshea mifugo kwa kuzingatia bei elekezi inayotolewa na Serikali itakayotozwa na kamati za uogeshaji wa Mifugo katika Halmashauri, makusanyo hayo yatatumika kwa ajili ya kununua dawa ili kuwa na huduma endelevu. (d) Kuongeza uzalishaji wa mazao yatokanayo na mifugo yakiwemo ya: maziwa kutoka lita bilioni 2.7 hadi wastani wa lita bilioni 4.5, nyama nyekundu kutoka tani 690,629 hadi tani 790, 000, nyama nyeupe kutoka tani 82,500 hadi tani 150,000, mayai kutoka bilioni 3.6 hadi bilioni 5 na ngozi kutoka tani 16 hadi tani 25 kwa mwaka, kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuimarisha vituo vya kuzalisha mbegu bora na kuhakikisha zinawafikia wafugaji kwa bei nafuu ya ruzuku na kwa wakati; (ii) Kuhamasisha sekta binafsi kuwekeza katika ujenzi wa viwanda vidogo, vya kati na vikubwa vya kusindika mazao ya mifugo nchini ili kuongeza thamani ya mazao; (iii) Kuendeleza masoko ya mifugo ili kutosheleza mahitaji na kuongeza thamani ya mifugo; (iv) Kuhamasisha ufugaji wa kuku na kuanzisha Kituo cha Umahiri cha Ufugaji wa Kuku katika mashamba ya serikali kwa ajili mafunzo na usambazaji wa mbegu bora kwa wafugaji; (v) Kuhamasisha sekta binafsi kushiriki katika uzalishaji wa mbegu bora za mifugo; na (vi) Kuhakikisha kuwa malighafi baki (pembe, manyoya, mifupa na kwato) baada ya kuchinja mifugo zinaingizwa kwenye mnyororo wa thamani ili kutengenza bidhaa nyingine. 52 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kuimarisha huduma za maji, malisho na vyakula vya mifugo kwa kutekeleza yafuatayo:- (i) Kubainisha na kutenga maeneo ya ufugaji kwa kuyatambua, kuyapima, kuyasajili na kuyamilikisha ili kuongeza maeneo yaliyotengwa kutoka Hekta 2,788,901.17 hadi Hekta 6,000,000; (ii) Kuongeza malambo na mabwawa ya maji ya mifugo kutoka 1,384 hadi 1,842 na visima 103 hadi 225 ili kurahisisha upatikanaji wa maji kwa ajili ya mifugo; (iii) Kuongeza uzalishaji wa vyakula vya mifugo viwandani kutoka tani 900,000 mwaka 2020 hadi tani milioni 8.0 mwaka 2025; (iv) Kuhamasisha matumizi ya zana bora katika kuzalisha, kuchakata na kuhifadhi malisho ya mifugo na kuhamasisha matumizi ya nishati mbadala itokanayo na samadi (biogas); na (v) Kuwahamasisha wafugaji kujiunga katika vikundi au vyama vya ushirika na kuwaunganisha na Taasisi za fedha kwa ajili ya kupatiwa mikopo. Uvuvi 41. Tanzania ina fursa maalum ya kuendeleza uchumi wake kupitia rasilimali zilizo katika bahari, maziwa, mito na mabwawa kama vile uvuvi na ufugaji wa samaki na mazao mengine. Katika kipindi cha mwaka 2015 - 2020, Chama Cha Mapinduzi kilielekeza Serikali kuhakikisha shughuli za uvuvi nchini zinaboreshwa, vitendo vya uvuvi haramu vinadhibitiwa ili kuwezesha upatikanaji wa samaki wenye ukubwa unaokubalika na kuongezeka kwa viwanda vya kuchakata samaki na hivyo kuongeza mauzo ya bidhaa za samaki nje ya nchi. 42. Katika kipindi hicho, Chama Cha Mapinduzi kimehakikisha mialo inaboreshwa na kuwa ya kisasa kwa ajili ya kupokelea samaki katika maziwa ikiwa ni pamoja na kuboresha miundombinu ya masoko ya samaki nchini. Maboresho ya sera, sheria na kanuni katika kuimarisha usimamizi wa sekta ya uvuvi yamefanyika na ulinzi wa rasilimali katika maziwa na bahari umeongezwa na hivyo kuongeza usalama kwenye mazalia ya samaki. Mafanikio katika sekta ya uvuvi yametokana na:- (a) Vyama vya ushirika vya msingi vya wavuvi 113 kusajiliwa ikilinganishwa na vyama 67 vilivyokuwepo mwaka 2015; (b) Kuboreshwa kwa mialo 13 ya kupokelea samaki na kuwa ya kisasa katika ukanda wa Ziwa Victoria (6), Ziwa Tanganyika (4) na ukanda wa Pwani ya Bahari ya Hindi (3); (c) Sekta binafsi kuhamasishwa kujenga viwanda vipya vya kuchakata samaki katika ukanda wa Bahari ya Hindi na maziwa makuu na hivyo kuchangia kuongezeka kwa thamani ya mazao ya uvuvi. Hadi sasa 53 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kuna viwanda vikubwa 12 vya kuchakata samaki (8 Ziwa Victoria, 4 Ukanda wa Pwani). Vilevile, kuna viwanda 4 vya kati vinavyochakata mazao ya uvuvi kwa ajili ya masoko ya Kikanda na nchi nyingine za Canada, Asia na Marekani. Aidha, kuna viwanda vidogo vidogo 34 vya kupokelea samaki hai na maghala rasmi 52 kwa ajili ya mazao ya uvuvi yaliyokaushwa; (d) Kuondolewa kwa kodi katika zana na malighafi za uvuvi zikiwemo injini za kupachika, nyuzi za kushonea nyavu (twines) na vifungashio. Aidha, sekta binafsi imehamasishwa kuwekeza katika ujenzi wa viwanda vya kutengeneza zana za uvuvi hapa nchini ili kuwezesha wavuvi kupata zana za uvuvi kwa bei nafuu ambapo hadi sasa kuna viwanda 5 vya kutengeneza nyavu za uvuvi; (e) Kupambana na uvuvi haramu ili uwe endelevu na wenye tija. Katika kutekeleza azma hiyo yafuatayo yamefanyika:- (i) Kuimarisha ulinzi na usimamizi wa rasilimali za uvuvi kwa kufanya marekebisho ya Sheria ya Uvuvi Na. 22 ya mwaka 2003 na Kanuni zake na Sheria ya Mamlaka ya Kusimamia Uvuvi wa Bahari Kuu Na.1 ya mwaka 1998 (na marekebisho yake ya mwaka 2007); na (ii) Kuimarisha ulinzi na usimamizi wa rasilimali za uvuvi kwa kuanzisha Kanda Kuu tatu (3) katika ukanda wa Ziwa Victoria, Tanganyika na Pwani. Aidha, zimeanzishwa kanda nne ndogo za Ukerewe, Sengerema, Nyumba ya Mungu na Mtera; na (iii) Kudhibiti matumizi ya zana haramu zikiwemo nyavu za makila 806, 883, makokoro 17,382, nyavu za timba 50,328, nyavu za dagaa 9,926, Kamba za makokoro zenye urefu wa mita 2,462,161, takriban vilipuzi 600 na mabomu 100 vilikamatwa. Hivyo, jitihada hizo zimewezesha kupungua kwa uvuvi haramu kwa zaidi ya asilimia 75 kwa maji baridi na kupungua kwa uvuvi wa milipuko katika ukanda wa mwambao wa bahari kwa asilimia 99. (f) Kuongezeka kwa wafugaji bora wa samaki kutoka wavuvi 2,000 mwaka 2015 hadi wavuvi 7,974 mwaka 2020; kuimarika kwa matumizi ya zana endelevu za uvuvi; na kupungua kwa uvuvi haramu kwa kutoa mafunzo ya usimamizi, uhifadhi na uvunaji wa rasilimali za uvuvi kwa njia endelevu katika Mikoa ya Dar es Salaam, Pwani, Mbeya, Kilimanjaro na Songwe; (g) Wakala wa Elimu na Mafunzo ya Uvuvi (FETA) imeendelea kuimarishwa kwa kujenga madarasa, kumbi za kufundishia katika Kampasi za Mbegani-Bagamoyo (Pwani), Nyegezi (Mwanza), Mikindani (Mtwara), Kibirizi (Kigoma) na Gabimori-Rorya (Mara); 54 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (h) Wananchi wameendelea kuhamasishwa kuwekeza katika ukuzaji viumbe maji, hususan ufugaji wa samaki kwa kutoa elimu, ambapo hadi sasa kuna wakuzaji viumbe maji 26,474 waliozalisha samaki tani 16,228 mwaka 2020 ikilinganishwa na wakuzaji viumbe maji 16,284 waliozalisha tani 10,000 mwaka 2015; (i) Kuhamasisha na kuwezesha wananchi kuwekeza katika zao la Mwani kwa kutoa elimu ya kilimo na kuongeza thamani ambapo uzalishaji umeongezeka kutoka tani 552.8 mwaka 2015 hadi tani 1,449 mwaka 2020. Jumla ya wananchi 292 wamepatiwa elimu ya utengenezaji wa sabuni na shampoo; na (j) Kuhamasisha ufugaji wa samaki katika maeneo yenye ukame nchini kutoka mabwawa 153 mwaka 2015 hadi 445 mwaka 2020 yamechimbwa katika mikoa ya Dodoma (90), Singida (105), Shinyanga (103), Simiyu (68) na Tabora (79) pamoja na vizimba 7 katika bwawa la Mwamapuli Tabora. 43. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitahakikisha Sekta ya uvuvi inaimarika kwa kuongeza matumizi ya sayansi na teknolojia ya uvuvi endelevu ili iweze kuhimili ushindani na kuifanya nchi kujitosheleza kwa mahitaji ya samaki na kuachana na uagizaji kutoka nje. Pia, kuwezesha mauzo ya bidhaa za uvuvi nje ya nchi ili kuchangia zaidi katika ukuaji wa uchumi wa Taifa, kuzalisha ajira nyingi zaidi kwa vijana na kuboresha maisha ya wavuvi na wananchi kwa ujumla. Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuzihimiza serikali zake kutekeleza yafuatayo:- (a) Kujenga bandari ya uvuvi katika ukanda wa Pwani ambayo itawezesha meli zinazovua kutia nanga kwa lengo la kuhaulisha na kuuza samaki, kutoa takwimu sahihi na huduma nyingine. Katika hatua hii inatarajiwa kuzalisha takriban ajira 30,000 na kuongeza pato kwa jamii; (b) Kuweka mazingira bora katika uvuvi wa bahari kuu kwa kutoa vivutio kwa wawekezaji wa ndani na nje ya nchi, kwa kutekeleza kikamilifu Sheria ya Kusimamia na Kuendeleza Uvuvi wa Bahari Kuu ya mwaka 2020; (c) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuwaelimisha wavuvi juu ya matumizi ya zana bora na kushirikiana na wananchi katika mapambano dhidi ya uvuvi haramu ili kuwa na uvuvi endelevu na wenye tija kwa vizazi vya sasa na vijavyo; (d) Kuimarisha miundombinu ya uvuvi kwa kujenga mialo tisa katika maeneo ya Ziwa Victoria (3), Ziwa Tanganyika (4) na Ziwa Nyasa (2). Vilevile, kuimarisha masoko ya samaki ya Feri (Dar es Salaam), Kirumba (Mwanza), Kipumbwi (Pangani), Sahare (Tanga) ili kuongeza 55 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 thamani na ubora wa samaki pamoja na kupunguza upotevu wa mazao ya uvuvi; (e) Kuimarisha teknolojia rahisi za uzalishaji, uhifadhi na uchakataji wa samaki kwa kujenga: mitambo ya kuzalisha barafu, mitambo ya kukausha samaki hususan dagaa na vyumba vya baridi vya kuhifadhi samaki katika maeneo ya uvuvi ili kuimarisha mnyororo wa thamani; (f) Kuanzisha maeneo mapya sita ya hifadhi katika maziwa makuu ya Victoria, Tanganyika na Nyasa pamoja na kuimarisha hifadhi za Bahari na Maeneo Tengefu 18 ili kuhakikisha kuwa mazalia na makulia ya samaki yaliyoharibika yanarejeshwa katika hali yake ya awali; (g) Kurejesha mazalia na makulia ya samaki yaliyoharibika kutokana na mabadiliko ya tabianchi na uharibifu wa mazingira kwa kuweka matumbawe bandia na kupanda mikoko katika bahari ili kuongeza wingi wa samaki; (h) Kuhamasisha uanzishaji na kuimarisha vikundi na vyama vya ushirika vya msingi vya wavuvi wadogo wadogo kwa lengo la kuwapatia mitaji, ujuzi na vifaa pamoja na zana za uvuvi katika maeneo ya mwambao wa Bahari ya Hindi, maziwa, mabwawa na mito ili kuongeza uzalishaji, ajira na kipato; (i) Kuhamasisha sekta binafsi na vyama vya ushirika kutekeleza mpango wa kununua meli tano (5) za uvuvi zenye uwezo wa kuvua samaki bahari kuu ambapo ajira zaidi ya 15,000 kwa mwaka zitapatikana; (j) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuwezesha viwanda vilivyopo kuwa shindani na kuhamasisha mashirika ya umma na sekta binafsi kuwekeza katika uanzishaji wa viwanda saba vipya vya kusindika na kuongeza thamani ya mazao ya uvuvi; (k) Kuimarisha vituo vya kuendeleza ukuzaji viumbe maji vya Kingolwira (Morogoro), Ruhila (Ruvuma), Mwamapuli (Tabora) na Nyengedi (Lindi) ili viweze kuzalisha vifaranga vya samaki 3,000,000 na kutoa huduma za ugani kwa wananchi 5,000 kwa mwaka; (l) Kuanzisha vituo vipya vya kuendeleza ukuzaji viumbe maji katika Ziwa Victoria, Tanganyika, Nyasa na mwambao wa Pwani ili kuongeza wigo wa kutoa huduma za ugani na kuhamasisha uwekezaji katika uzalishaji vifaranga na ukuzaji viumbe maji kibiashara ili kuongeza uzalishaji wa samaki kutoka tani 16,000 hadi 50,000 kwa mwaka na kupanua wigo wa ajira kwa vijana; (m) Kuwawezesha wakulima wa Mwani, hususan vikundi vya akina mama na vijana wa mwambao wa Pwani katika kuongeza uzalishaji kutoka tani 1,400 hadi tani 5,000 kwa mwaka; 56 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (n) Kupitia upya tozo katika maeneo mbalimbali ili kuwapunguzia wavuvi kero na kuvutia wawekezaji; (o) Kuweka mazingira wezeshi ya upatikanaji wa vifaa bora vya uvuvi, kuzuia uzalishaji na uagizaji wa zana haramu za uvuvi na kuhamasisha uwekezaji katika uzalishaji wa vyakula vya samaki; (p) Kuimarisha usimamizi wa maafisa ugani, kuwawezesha na kuwapatia vitendea kazi vikiwemo vyombo vya usafiri na vifaa kazi vya uwandani ili kuwafikia walengwa; na (q) Kuanzisha mashamba darasa ya ukuzaji viumbe maji katika halmashauri za wilaya ili kusogeza huduma za ugani na utoaji wa mafunzo kwa vitendo kwa wananchi katika maeneo hayo. Viwanda 44. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa sekta ya viwanda ni nguzo muhimu katika kukuza uchumi wa nchi, kukuza pato la mwananchi, kupunguza umasikini na kuongeza uwezo wa Taifa kujitegemea. Katika Kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Serikali iliweka nguvu kubwa katika kufanikisha utekelezaji wa Sera ya Maendeleo Endelevu ya Viwanda sambamba na utekelezaji wa Mpango wa Maendeleo wa Taifa wa Miaka Mitano (2015/16 - 2020/21) uliolenga kuendeleza uchumi wa viwanda hasa ujenzi wa viwanda mama (basic industries) na kuimarisha viwanda vilivyopo. 45. Miongoni mwa mafanikio yaliyopatikana kutokana na hatua hizo ni kuongezeka kwa uzalishaji wa bidhaa za viwandani, kupunguza uagizaji wa bidhaa kutoka nje, kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na kuchangia kwenye mizania ya biashara ya nchi yetu, hususan katika masoko ya kikanda. Mafanikio mengine yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kuongezeka kwa thamani ya bidhaa za mazao ambayo malighafi zake zinazalishwa kwa wingi hapa nchini ambapo viwanda 25 vya usindikaji wa mazao ya mifugo vimejengwa. Vikiwemo viwanda vya 17 vya maziwa na nane vya nyama. Hivyo, kuwezesha sekta ya usindikaji wa mazao ya mifugo kuwa na jumla ya viwanda 145 vinavyojumuisha 33 vya nyama, 99 vya maziwa na 13 vya kusindika ngozi; (b) Kuboreshwa kwa mazingira ya uwekezaji na ufanyaji biashara na kutambuliwa kwa sekta binafsi kama nguzo muhimu katika ujenzi wa uchumi wa viwanda ambapo kumeongeza kasi ya ujenzi wa viwanda nchini. Juhudi hizo zimechangia ongezeko la viwanda vipya 8,477 kati ya mwaka 2015 hadi 2019 na kufanya idadi ya viwanda kufikia 61,110. Kati ya viwanda hivyo vipya 201 ni vikubwa, 460 vya kati, 3,406 vidogo na 4,410 vidogo sana. Viwanda hivi vinatumia kwa kiasi kikubwa malighafi za ndani na kuajiri wananchi wengi (labour intensive) na kuwaongezea kipato; 57 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuongezeka kwa ajira za viwandani kutoka ajira 254,786 mwaka 2015 hadi kufikia ajira 482,601 mwaka 2020. Ongezeko hilo limetokana na ajira mpya viwandani kufuatia uwekezaji mkubwa katika upanuzi na uanzishaji wa viwanda vipya nchini; (d) Kujitosheleza katika baadhi ya mahitaji ya ndani kwa uzalishaji wa bidhaa za ujenzi (saruji, marumaru, nondo na bati) na chuma. Viwanda saba vya saruji vimejengwa na hivyo kufikisha idadi ya viwanda 10 ambapo kwa sasa uzalishaji halisi ni tani milioni 7.4 kwa mwaka ikilinganishwa na mahitaji halisi ya tani milioni 4.8 na hivyo kuwa na ziada ya tani milioni 2.6 ambayo huuzwa nje. Kwa upande wa uzalishaji wa bidhaa za chuma, viwanda vikubwa vitatu vimejengwa na hivyo kuwezesha idadi ya viwanda vya chuma nchini kufikia 25 vinavyozalisha tani 240,336 kwa mwaka. Aidha, viwanda vikubwa viwili vya utengenezaji wa marumaru vimejengwa vinavyozalisha mita za mraba 32.4; (e) Kuimarika kwa upatikanaji wa mitaji ya kuanzisha viwanda vidogo vidogo kupitia vyanzo mbalimbali vya mitaji vinavyoratibiwa na Shirika la Kuhudumia Viwanda Vidogo-SIDO na Mfuko wa Maendeleo ya Ujasiriamali (NEDF). Vilevile, utoaji elimu ya ujasiriamali na upatikanaji wa masoko kwa wamiliki wa viwanda umefanyika na hivyo kuongeza uwezo wa uongezaji wa thamani kwa bidhaa wilayani (bidhaa moja kwa kila Wilaya). Aidha, wananchi wamesogezewa huduma na kuhamasishwa kushiriki katika ujenzi wa uchumi wa viwanda ambapo ofisi nne za SIDO katika mikoa mipya ya Simiyu, Katavi na Geita zimejengwa. Pia, majengo ya viwanda (industrial shades) 12 yamejengwa katika mitaa ya viwanda ya SIDO iliyopo mikoa ya Dodoma (3), Manyara (3), Kagera (1), Mtwara (1) na Geita (4) ambapo jumla ya viwanda 29 vimeanzishwa katika majengo hayo; na (f) Kuimarishwa kwa taasisi mbalimbali zinazochochea ujenzi wa uchumi wa viwanda na uhamasishaji wa uwekezaji ikiwemo Mamlaka ya Ukanda Maalum ya Uwekezaji (EPZA). 46. Kwa kutambua umuhimu wa sekta ya viwanda, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuendeleza mafanikio yaliyopatikana na kubuni mikakati zaidi ili kujenga uchumi wa viwanda jumuishi, fungamanishi, shindani na vinavyotumia malighafi za ndani, teknolojia ya kisasa na vinavyokidhi mahitaji ya soko la ndani na nje ya nchi. Katika Kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama kitaisimamia Serikali kuhakikisha inatekeleza kwa kushirikiana na sekta binafsi kufanya yafuatayo:- (a) Kujenga ukanda na kongani za viwanda kila mkoa kulingana mazao na maliasili zinazopatikana katika kila mkoa na fursa za kijiografia kwa mkoa husika; 58 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuimarisha mazingira ya ujenzi wa viwanda vya kimkakati kwa kufanya mapitio na maboresho ya sera na mikakati mbalimbali ikiwa ni pamoja na kuendelea kutekeleza Mpango Kazi wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment); (c) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuwezesha ujenzi wa viwanda ambavyo sehemu kubwa ya malighafi yake itatoka ndani, hususan kilimo, uvuvi, mifugo, maliasili na madini. Aidha, viwanda hivyo ni pamoja na vinavyotumia teknolojia itakayotoa ajira kwa watu wengi (labour intensive). Lengo ni kuongeza ajira zitokanazo na uzalishaji wa bidhaa viwandani kutoka 306,180 mwaka 2020 hadi 500,000 mwaka 2025; (d) Kubuni na kutekeleza mkakati wa kuanzisha viwanda vya kimkakati kwa lengo la kujitosheleza kwa mahitaji ya msingi; (e) Kuchukua hatua za makusudi kuwezesha ustawi wa viwanda vya ndani ili kuwa shindani; (f) Kuendeleza na kujenga viwanda mama ikiwemo viwanda vya Chuma (miradi ya Mchuchuma na Liganga), Madawa na Kemikali (Magadi Soda Engaruka) ambavyo vitaweza kuleta faida nyingi kwa Taifa letu ikiwa ni pamoja na ajira, uongezaji thamani malighafi za ndani, uanzishwaji viwanda vingine, na kupanua shughuli katika sekta za ujenzi na miundombinu; (g) Kuandaa mikakati ya upatikanaji wa mitaji kwa ajili ya uanzishaji wa viwanda vidogo vidogo, vya kati na vikubwa; (h) Kuendeleza miundombinu ya msingi ya ujenzi wa viwanda. Hii ni pamoja na kuendelea kujenga kanda na kongano (clusters) za viwanda zenye miundombinu wezeshi ya ujenzi wa viwanda, katika maeneo ya kimkakati kulingana na upatikanaji wa malighafi katika maeneo hayo, mfano ngozi, bidhaa za ngozi na uongezaji thamani madini; (i) Kufungamanisha ujenzi wa kanda maalum za viwanda na biashara na miundombinu ya kimkakati iliyopo na itakayojengwa ikiwemo Reli ya Kisasa (SGR), Reli ya Kati, TAZARA, bandari kavu na upanuzi wa barabara; (j) Kuweka utaratibu wa kuendelea kufuatilia viwanda vilivyobinafsishwa ili kuhakikisha vinafanya kazi kwa malengo yaliyokusudiwa na hivyo kuongeza ajira na uzalishaji wa bidhaa nchini; (k) Kuimarisha taasisi za utafiti kwa lengo la kubuni teknolojia rahisi, zenye gharama nafuu kwa ajili ya kusaidia uongezaji thamani kwenye malighafi zinazopatikana nchini ikiwemo katika sekta ya kilimo, uvuvi, mifugo, maliasili na madini. Hatua hiyo itahusisha 59 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kuhamasisha uanzishaji wa viwanda vidogo maeneo ya vijijini ili kutumia fursa ya Mpango wa Kusambaza Umeme Vijijini-REA; (l) Kutenga na kuendeleza maeneo maalum ya uwekezaji (EPZ/SEZ) na kuyawekea miundombinu muhimu kama barabara, maji na umeme kwa ajili ya viwanda; na (m) Kufanya tathmini ya mifumo ya utoaji huduma za kuanzisha na kuendeleza viwanda ili kuchukua hatua za kupunguza urasimu na kuweka mazingira wezeshi kwa sekta binafsi na wawekezaji wengine. Biashara 47. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa biashara ni kichocheo cha maendeleo ya viwanda na sekta nyingine za kiuchumi na kijamii. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Chama kimeendelea kuisimamia Serikali na kuhakikisha sekta ya biashara inaendelea kuimarika na kutoa fursa za masoko kwa mazao na bidhaa na kuwaunganisha wananchi na masoko yenye upendeleo wa ushuru wa forodha kikanda na kimataifa. 48. Baadhi ya mafanikio yaliyopatikana ni kuboreshwa kwa mazingira ya ufanyaji biashara nchini na kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa katika masoko ya kikanda na kimataifa. Mafanikio mengine yaliyopatikana katika kipindi cha miaka mitano iliyopita ni kama ifuatavyo:- (a) Kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa na huduma kwenye masoko ya kikanda yanayotoa fursa za upendeleo maalum (preferential market access) ambapo kwa upande wa Jumuiya ya Afrika Mashariki kutoka mwaka 2015 hadi mwaka 2018 Tanzania imekuwa na urari chanya wa mauzo ya bidhaa kwa wastani wa Dola za Kimarekani milioni 288.04. Bidhaa zilizouzwa zaidi ni pamoja na madini ya Tanzanite, Chai, Kahawa, Sigara, Dawa na Vifaa Tiba; (b) Kuimarisha mahusiano ya kibiashara na nchi za nje ikiwemo nchi za Ulaya mfano Uswisi ambapo mauzo ya Tanzania yaliongezeka kutoka Dola za Kimarekani milioni 153.93 mwaka 2015 hadi 257.17 mwaka 2018 na nchi za Asia kwa mfano India ambapo mauzo yameongezeka kutoka Dola za Kimarekani milioni 20.55 mwaka 2015 hadi milioni 42.42 mwaka 2018. Bidhaa zilizouzwa zaidi ni kahawa, pamba, chai, viungo, samaki na bidhaa za baharini, mavazi, bidhaa za mikono (handcrafts), bidhaa za mazao ya kilimo (Agro-processing), tumbaku, ngozi, maua, mapambo, madini na vito vya thamani; (c) Kuendeleza uboreshaji wa mazingira ya biashara nchini kwa kuandaa na kutekeleza Mpango Kazi wa Kuboresha Mazingira ya Biashara na Uwekezaji nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment) ambao umewezesha kufutwa kwa jumla ya tozo kero 168 kati ya hizo, tozo 114 ni za sekta ya kilimo, mifugo, uvuvi. Vilevile, tozo 54 za TBS, OSHA na iliyokuwa TFDA nazo zilifutwa hali ambayo imechochea urasimishaji wa biashara mbalimbali; 60 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuanza kutumika kwa soko la bidhaa (commodity exchange) na kupungua kwa upotevu wa mazao baada ya uzalishaji (post haverst loss) na kuanzishwa kwa mfumo wenye uwazi na rahisi kwa wanunuzi kwa kujenga maghala katika maeneo mbalimbali nchini ikiwemo maghala matano (5) katika maeneo ya Mvumi Scheme - Kilosa, Msola Ujamaa Scheme na Njage Scheme Wilaya ya Kilombero na Scheme za Mbogo Komtonga na Kigugu Wilaya ya Mvomero. Vilevile, sekta binafsi imehamasishwa kujenga na kumiliki maghala yakiwemo ya Pawaga, Iringa Vijijni, Dakawa, Kilolo na Ifwagi. Juhudi hizo zimesaidia kuongezeka kwa mauzo ya bidhaa kutokana na kukamilisha kwa mfumo wa mauzo kwa njia ya kielektroniki kwa Soko la Bidhaa Tanzania ambapo tani 519.89 zimeuzwa kwa mfumo huo; (e) Kuongezeka kwa uwazi na ushindani sanjari na kuimarisha bei za mazao na kuwanufaisha wakulima kwa kushirikisha wadau mbalimbali ikiwemo vyama vya ushirika katika kuweka mifumo madhubuti ya uzalishaji na upatikanaji wa masoko ya bidhaa za kilimo; (f) Kuongezeka kwa wigo wa kibiashara na masoko kati ya Tanzania na nchi jirani kutokana na fursa ya nchi yetu kijiografia (strategic geographical location). Katika kutumia fursa hiyo, vituo nane (8) vya biashara mpakani vimeanzishwa ambavyo ni: Holili/Taveta (Tanzania na Kenya); Sirari/Isebania (Tanzania na Kenya); Namanga/Namanga (Tanzania na Kenya); Kabanga/Kobero (Tanzania na Burundi); Rusumo/Rusumo (Tanzania na Rwanda); Mtukula/Mtukula (Tanzania na Uganda); Horohoro/Lungalunga (Tanzania na Kenya); na Kituo cha Tunduma/Nakonde (Tanzania na Zambia); na (g) Kurahisishwa kwa utaratibu wa usajili na utoaji leseni kwa kuanzisha mfumo wa usajili wa majina ya biashara, makampuni, alama za biashara na huduma, hataza (Copy right), leseni za viwanda na leseni za biashara kwa njia ya mtandao (online registration) kupitia anuani ya www.brela.go.tz. Vilevile, kutoa leseni zote za biashara kwa njia ya mtandao kupitia Dirisha la Taifa la Biashara (National Business Portal - NBP). 49. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa biashara ni chanzo cha mapato na hivyo kitaendelea kuelekeza Serikali kuimarisha biashara za ndani na nje ya nchi. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama kitahakikisha mchango wa sekta ya biashara kwenye Pato la Taifa unaendelea kuimarika na kuchangia kikamilifu katika maendeleo ya uchumi na wananchi kwa ujumla kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuweka mazingira wezeshi ya biashara na kuhakikisha kwamba zinapatikana fursa nafuu za kibiashara ili kuchochea ujenzi wa viwanda na uzalishaji wa bidhaa zenye ubora wa kimataifa na zinazohimili ushindani; 61 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kufanya mapitio na maboresho ya sera na mikakati mbalimbali itakayoimarisha mazingira ya ufanyaji biashara na kukuza biashara ndani na nje ya nchi; (c) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kurahisisha mazingira ya ufanyaji biashara nchini kwa kuimarisha utekelezaji wa Mpango Kazi wa Kuboresha Mazingira ya Biashara nchini (Blueprint for Regulatory Reforms to Improve the Business Environment) ikiwemo kuhakikisha taratibu bora za udhibiti na utoaji wa leseni za biashara; kuondoa mwingiliano wa majukumu kwa taasisi za usimamizi na udhibiti wa biashara; kuhimiza matumizi ya TEHAMA katika utoaji huduma za usajili na uendeshaji wa biashara; kupunguza idadi na viwango vya tozo, ada na kodi na kuweka mfumo imara wa ufuatliaji na tathmini; (d) Kuratibu ujenzi wa masoko ya kimkakati katika maeneo ya mipakani ili kuwapa wakulima, wajasiriamali wadogo hususan wanawake na vijana fursa ya kuuza mazao yao nje ya nchi. Vilevile, wazalishaji, wasindikaji na wafanyabiashara wataunganishwa kwenye masoko ya ndani na nje ya nchi kupitia mifumo maalum; (e) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kutoa elimu na kuondoa vikwazo vya utaratibu wa stakabadhi ya mazao ghalani ikiwa ni pamoja na kuhamasisha sekta binafsi kujenga miundombinu ya maghala bora ya kuhifadhia mazao mbalimbali, hususan vijijini; (f) Kubuni na kuendeleza mikakati ya uhamasishaji wa Watanzania kupenda kutumia bidhaa zinazozalishwa katika viwanda vya ndani; (g) Kuimarisha majadiliano ya biashara ya kikanda na kimataifa ili kuongeza fursa mbalimbali za ufanyaji biashara kwa bidhaa zinazozalishwa nchini ikiwa ni pamoja na kumahasisha sekta binafsi kuchangamkia fursa hizo; (h) Kuweka mikakati madhubuti ya kuimarisha biashara ya mtandao (e-commerce) kwa kushirikiana na wadau mbalimbali ndani na nje ya nchi; na (i) Kuandaa na kutekeleza mikakati ya upatikanaji wa mitaji kwa ajili ya kuimarisha na kukuza biashara ndani na nje ya nchi. Miundombinu (Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano) 50. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya barabara, uchukuzi na mawasiliano kwa lengo la kuwezesha ujenzi wa uchumi imara unaojitegemea. Manufaa ya sekta hii ni pamoja na kuboresha maisha ya Watanzania kwa kuwawezesha usafiri na usafirishaji wa bidhaa; na kuongezeka kwa matumizi ya fursa za kijiografia na mapato ya nchi. 62 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 51. Katika kipindi cha miaka mitano kilichopita (2015 - 2020), sekta ya miundombinu ililenga kuboresha miundombinu mbalimbali hususan reli, barabara, viwanja vya ndege na vivuko ambapo maboresho makubwa yamefanyika katika maeneo hayo na kuwezesha wananchi kufanya shughuli zao kwa ufanisi zaidi. Katika kufikia azma hiyo maeneo mbalimbali yalitekelezwa na mafanikio mbalimbali kupatikana kama ifuatavyo:- Ujenzi (a) Mfuko wa Barabara (Road Fund) umeimarishwa kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuongeza vyanzo vipya viwili (2) vya mapato vya Mfuko ambavyo ni tozo ya matumizi ya hifadhi ya barabara (road reserve usage fees) na tozo za maegesho ya magari (parking fees) ambapo mapato yaliongezeka kutoka shilingi bilioni 722.7 mwaka 2015/16 hadi shilingi bilioni 784.8 kwa mwaka 2018/19; (ii) Kuboresha mfumo wa ufuatiliaji na tathmini wa shughuli za barabara kwa kuhakikisha thamani na ubora wa kazi unaendana na fedha zilizotumika (value for money) kwa kununua na kuzipatia halmashauri vifaa vya kupima ubora wa kazi za matengenezo ya barabara (dynamic cone penetrometer); na (iii) Kuboresha usimamizi wa barabara za vijijini na mijini kwa kuanzisha Wakala ya Barabara za Vijijini na Mijini (TARURA) ili kusimamia ujenzi na matengenezo ya barabara za Wilaya. (b) Kutekelezwa kwa masuala ya kisera kwa kuchukua hatua zifuatazo:- (i) Kuunganisha makao makuu ya mikoa ambayo bado hayajaunganishwa kwa kiwango cha lami na kujenga barabara kuu zote zinazounganisha Tanzania na nchi jirani. Mikoa iliyounganishwa ni pamoja na iliyopo katika ushoroba wa Kusini ambayo ni Mtwara, Lindi na Ruvuma kwa kukamilisha ujenzi kwa kiwango cha lami wa barabara ya Tunduru - Nakapanya - Mangaka - Mtambaswala, Namtumbo - Kilimasera - Matemanga - Tunduru pamoja na mikoa ya Dodoma, Manyara na Arusha kwa kukamilisha ujenzi kwa kiwango cha lami wa barabara ya Dodoma - Mayamaya - Mela - Bonga - Babati - Arusha; (ii) Kushirikisha kikamilifu vikundi vya wananchi katika kazi za matengenezo madogo madogo ya barabara ambapo vikundi vya wananchi, hususan waliopo kwenye maeneo ya miradi vimeendelea kushiriki kikamilifu katika kazi za matengenezo madogo madogo ya barabara kupitia mpango wa nguvukazi (labour based) ambapo asilimia 20 ya fedha za Mfuko wa 63 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Barabara zimekuwa zikitengwa na kutumika katika mikoa yote; (iii) Kuwezesha makandarasi wazalendo kushiriki katika kazi kubwa za ujenzi wa barabara kwa kuwapatia dhamana kupitia mfuko wa kuwasaidia makandarasi wa ndani wadogo na wa kati (madaraja ya 4 - 7 makandarasi wa kawaida na madaraja ya 2-3 makandarasi wa kazi maalum) ili kuwajengea uwezo wa kutumia fursa za kushiriki kikamilifu kwenye shughuli za sekta ya ujenzi; (iv) Kukuza ushindani wa makandarasi wa ndani kwa kutoa mafunzo mbalimbali yenye lengo la kuwajengea ujuzi kupitia Mpango wa Mafunzo Mahsusi kwa Makandarasi (Sustainable Structured Training Programme – SSTP) ambapo idadi ya makandarasi waliofaidika na mpango huo imeongezeka kutoka 4,021 mwaka 2015 hadi 5,037 mwaka 2019; na (v) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuwajengea uwezo makandarasi wazawa, kimtaji na menejimenti ya uendeshaji wa kampuni kwa kuwashirikisha kikamilifu katika ujenzi wa miradi mikubwa ya barabara na madaraja ambapo jumla ya kampuni nane (8) zilipatiwa miradi tisa (9) kati ya miradi mikubwa ya ujenzi wa barabara na viwanja vya ndege. Barabara 52. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 – 2020), Chama Cha Mapinduzi kiliisimamia Serikali katika uendelezaji wa barabara nchini na kuweza kuongeza mtandao wa barabara za kiwango cha lami, hususan zile zinazounganisha mikoa na wilaya kwa lengo la kuimarisha usafiri na usafirishaji. Katika kufikia azma hiyo, ujenzi wa barabara zenye urefu wa kilomita 2,023.34 zilikamilika pamoja na madaraja 10. Ujenzi wa barabara zenye urefu wa km 748.17 na madaraja saba unaendelea. 53. Uimarishaji wa usafiri na usafirishaji umewezeshwa pia kwa kukamilisha ukarabati wa barabara zenye urefu wa kilomita 404.7. Katika kupunguza foleni katika miji na majiji, barabara zenye urefu wa kilomita 97.3 zimejengwa. Upembuzi yakinifu wa barabara zenye urefu wa kilomita 5,974.2 na daraja moja umekamilika. Upembuzi yakinifu unaendelea kwa barabara zenye urefu wa kilomita 3,342.6 kwa lengo la kuwezesha shughuli za ujenzi na ukarabati kuanza. 54. Mchanganuo wa miundombinu mbalimbali iliyofanyiwa kazi katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020) ni kama ifuatavyo:- (a) Miundombinu ya Barabara (i) Barabara ambazo ujenzi umekamilika (Kilomita 2,023.34) Sumbawanga – Matai – Kasanga (km 56); 64 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Magole – Turiani (km 45.2); Bariadi - Lamadi (km 13); Mbeya – Lwanjilo (km 17); Bagamoyo - Makofia - Msata (km 7); Kisarawe - Maneromango (km 10.2); Nyamuswa – Bunda – Kisorya;  Sehemu ya Bulamba – Kisorya (km 24); Babati – Dodoma (km 195.5); Sumbawanga - Kanyani – Nyakanazi;  Sehemu ya Sumbawanga – Kizi – Kibaoni (km 151.6);  Sehemu ya Sitalike – Mpanda (km 36.9);  Sehemu ya Mpanda – Ifukutwa – Vikonge (km 27);  Sehemu ya Kidahwe – Kasulu (km 50); na  Sehemu ya Kibondo – Nyakanazi (km 26). Nzega – Tabora (Puge) (km 20.5); Manyoni - Itigi – Tabora;  Sehemu ya Manyoni – Itingi – Chaya (km 89.35);  Sehemu ya Chaya – Nyahua (km 41); na  Sehemu ya Nyahua – Tabora (km 85). Mangaka – Mtambaswala (km 65); Makutano – Nata – Mugumu;  Sehemu ya Makutano – Nata (Sanzate) (km 22); Kyaka – Bugene (km 28); Tunduru – Namtumbo (km 194); Tunduru – Mangaka ( km 137); Mwigumbi – Maswa – Bariadi;  Sehemu ya Mwigumbi – Maswa (km 50.3);  Sehemu ya Maswa – Bariadi (km 18); Tabora – Urambo (km 8.8); Uyovu – Bwanga – Biharamulo (km 112); Kisesa – Usagara (km 17); Katumba – Mbambo – Tukuyu;  Sehemu ya Busokelo – Mbambo (km 10); Kidahwe - Kasulu (Kanyani) (km 50); Kikusya – Ipinda – Matema Beach ( km 39.5); Barabara ya KIA- Mererani ( km 26); Mwanga – Kikweni – Lomwe (km 3.2); Kaliua – Kazilambwa (km 42); Dodoma University Road (km 12); Njombe – Ndulamo - Makete;  Sehemu ya Njombe – Moronga (km 31);  Sehemu ya Moronga – Makete (km 15.85); Tabora – Ipole – Koga – Mpanda;  Sehemu ya Tabora – Sikonge (Usesula) (km 30);  Sehemu ya Usesula – Komanga (km 35.5 );  Sehemu ya Komanga – Kasinde (km 27.74);  Sehemu ya Kasinde – Mpanda (km 34); Sanya Juu – Kamwanga; 65 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020  Sehemu ya Sanya Juu – Alerai (km 32.2); Mbinga – Mbamba bay (km 34); Mtwara – Newala – Masasi;  Sehemu ya Mtwara – Mnivata (km 28); Mbande – Kongwa Jct. – Mpwapwa (km 13); Itoni – Ludewa – Manda;  Sehemu ya Lusitu – Mawengi (km 12). (ii) Barabara zinazoendelea na ujenzi (km 748.17) Dumila – Kilosa;  Sehemu ya Ludewa – Kilosa (km 18); Maswa - Bariadi (km 31.7); Bulamba – Kisorya (km 27); Sumbawanga - Kanyani – Nyakanazi;  Sehemu ya Mpanda – Ifukutwa – Vikonge (km 8);  Sehemu ya Kibondo – Nyakanazi (km 24); Manyoni – Itigi – Tabora;  Sehemu ya Chaya – Nyahua (km 44.4); Makutano – Nata – Mugumu;  Sehemu ya Makutano – Nata (Sanzate) km 28; Urambo – Kaliua (km 28); Katumba – Mbambo – Tukuyu;  Sehemu ya Bujesi – Mbambo (km 7);  Sehemu ya Tukuyu – Mbambo (km 10); Mwanga – Kikweni – Lomwe (km 4.26); Njombe – Ndulamo – Makete;  Sehemu ya Njombe – Moronga (km 22.9);  Sehemu ya Moronga – Makete (km 37.65); Tabora – Ipole – Koga – Mpanda;  Sehemu ya Usesula – Komanga (km 79.5);  Sehemu ya Komanga – Kasinde (km 92.26);  Sehemu ya Kasinde – Mpanda (km 84); Mbinga - Mbamba Bay (km 32); Mtwara - Newala – Masasi;  Sehemu ya Mtwara – Mnivata (km 22); Mbande - Kongwa Jct - Mpwapwa (km 6.5); Itoni – Ludewa – Manda;  Sehemu ya Lusitu – Mawengi (km 38); Musoma – Makojo – Busokelo (km 5); Mpemba – Isongole (km 49); Mto wa Mbu – Loloiondo;  Sehemu ya Wasso (Loliondo) – Sale Junction (km 49). (iii) Barabara zilizokarabatiwa na kukamilika (km 404.7) Mafinga – Igawa (km 137.9); Ushirombo – Lusahunga (km 110); Segera – Same – Himo; Sehemu ya Mkumbara – Same (km 96); 66 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Arusha – Moshi – Himo – Holili;  Sehemu ya Arusha (Sakina) – Tengeru (km 14.1); Arusha Bypass (km 42.4); Kawawa Jct - Mwenge (km 4.3). (iv) Barabara ambazo upembuzi yakinifu na usanifu wa Kina umekamilika (km 5,974.2) Singida – Sepuka – Ndago – Kizaga (km 89); Natta – fort Ikoma (km 30); Sanya Juu – Boma Ng’ombe (km 25); Matai – Kasesya (km 50); Rujewa – Madibila – Mafinga (km 151); Mtwara – Mingoyo – Masasi (km 200); Makongolosi – Rungwa – Mkiwa (km 412); Kibaha – Mapinga (km 23); Geita – Bukoli – Kahama (km 107); Ipole – Rungwa (km 172); Njombe (Kibena) – Lupembe – Madeke (Mfuji); Morogoro/Njombe Border (km 125); Tabora – Mambali – Bukene – Itobo – Kahama (km 149); Lupilo – Malinyi – Kilosa kwa Mpepo – Londo – Kitanda (km 296); Ifakara – Mahenge (km 67); Kibondo – Mabamba (km 35); Kolandoto – Lalago – Mwanhuzi – Matala – Oldean Junction (km 328); Mugakorongo – Kigarama – Murongo (km 105); Soni – Bumbuli – Dindira – Korogwe (km 74); Makofia – Mlandizi – Vikumbulu (km 148); Handeni – Kiberashi – Kondoa – Singida (km 460); Pugu – Kifuru – Mbezi Mwisho – Mpiji Magohe – Bunju (km 34); Kisarawe – Mlandizi (km 52); Kiboroloni – Tsuduni – Kidia (km 10.8); TPC – Mabogini – Kahe (km 11.4); Nyamirembe Port – Katoke (km 50); Iringa – Ruaha National Park (104); Njombe (Ramadhani) – Iyayi (km 74); Mziha – Handeni (km 68); Kilosa – Mikumi (72.8); Makambako – Songea (km 295); Lusahunga – Rusumo (km 92); Nyakasanza – Kobero (km 60); Mlandizi – Chalinze (km 53); Mbeya – Tunduma (km 104); Mbeya – Igawa (km 116); Arusha – Kibaya – Kongwa (km 430); Bugene – Kasulo (BENACO) (km 124); Mwanangwa – Misasi – Salawe – Kahama (km 149); 67 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Magu – Bukwimba – Ngudu – Jojiro (km 64); Tarime – Mugumu (km 87); Amani – Muheza (km 34); Murushaka – Nkwenda – Murongo (km 125); Morogoro (Bigwa) – Mvuha (km 78); Kamanga - Sengerema (km 35); Upanuzi wa (Tegeta) – Bagamoyo (km 57); Kibada – Kimbiji (km 29.2); Kongwa – Mbuyuni NARCO JCT – Kibaya – Orkemet (km 340); Madaba – Mundindi (Liganga) – Mkiu (km 46); Kitahi – Lituhi (km 93); Madaba – Mavanga – Ludewa (40). (v) Barabara ambazo upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea (km 3,342.6) Kibaoni - Majimoto - Inyonga (km 162); Mpanda - Ugala - Kaliua - Ulyankulu - Kahama (km 428); Murushaka - Murongo (km 125); Kilindoni - Ras Mkumbi (km 55); Morogoro - Dodoma (km 263); Mwanza - Mwanza/Shinyanga (km 102); Kibaoni - Majimoto - Kasansa - Muze - Kilyamatundu (km 200); Nyehunge - Sengerema (km 68); Mvuha - Kisaki (km 73); Bigwa - Kisaki (km 151); Geita - Nzera - Nkome (km 54); Murugarama - Rulenge - Nyakahura (km 85); Karatu - Mbulu - Haydom - Singida (km 190); Bariadi-Kisesa-Mwandoya-Ngoboko-Mwanhuzi-Sibiti- Mkalama-Iguguno (km 289); Mika - Utegi - Shirati (km 44); Chimala - Matamba - Kitulo (km 51); Upanuzi wa Kitonga Escarpment (km 10); Mbulu - Magugu (Mbuyu wa Mjerumani) (km 63); Mafinga - Mgololo (km 77.6); Babati (Dareda) – Dongobesh (km 60); Liwale - Nachingwea - Ruangwa (185); Kongwa Ranch - Kiteto - Simanjiro - KIA (km 483); Likuyufusi - Mkenda (km 124). (vi) Madaraja yaliyokamilika kujengwa Kilombero (Magufuli) na barabara unganishi (km 9.3); Nyerere (Kigamboni) na barabara unganishi (km 10); Kavuu (Katavi); Sibiti (Singida); Lukuledi II (Lindi); 68 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Ruvu Chini (Pwani); Magara (Manyara); Momba (Rukwa); Mlalakuwa (Dar es Salaam); Mara (Mara). (vii) Madaraja yanayoendelea kujengwa Kigongo - Busisi (Mwanza); Ruhuhu (Ruvuma); Salender (Daraja jipya) (DSM); Daraja Jipya la Wami Chini (Pwani); Pangani (Tanga); Kitengule (Kagera); Msingi (Singida); Daraja la Gerezani (Dar es Salaam). (viii) Daraja ambalo usanifu wake umekamilika Daraja la Simiyu (Mwanza). (ix) Daraja ambalo usanifu wake unaendelea Mzinga (DSM). (b) Kupunguza msongamano wa magari katika Jiji la Dar es Salaam (i) Katika kutekeleza azma ya kupunguza msongamano wa magari katika Jiji la Dar es Salaam, ujenzi kwa kiwango cha lami wa barabara zenye jumla ya kilomita 68.3 umekamilika. Vilevile, ujenzi wa Barabara ya Juu ya Mfugale (Mfugale flyover) umekamilika na ujenzi wa Interchange ya Ubungo unaendelea. Barabara zilizokamilika ni:- Mbezi - Malamba Mawili Kinyerezi - Banana (km 14); Tangi Bovu - Goba (km 5.2); Kimara Baruti - Msewe - Changanyikeni (km 2.0); Kimara Kilungule - External Mandela Road (km 8.8); Kigogo Round About - Bonde la Msimbazi - Twiga/Msimbazi Junction (km 0.5); Tabata Dampo - Kigogo (km 1.6); Kibamba - Mlonganzila (km 4.0); Ardhi - Makongo - Goba (Sehemu ya Goba - Makongo km 4.0); Tegeta Kibaoni - Wazo Hill - Goba - Mbezi/Morogoro Rd;  Sehemu ya Goba - Madale (km 5.0); na  Sehemu ya Goba - Mbezi/ Morogoro Rd (km 7.0). (ii) Miradi mingine ya Barabara (km 52.1) za kupunguza msongamano katika Jiji la Dar es Salaam inayoendelea na kuwa katika hatua mbalimbali ni:- Tegeta Kibaoni – Wazo Hill – Goba – Mbezi/Morogoro Rd;  Sehemu ya Madale – Wazo Hill (km 4.2); 69 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Banana – Kitunda – Kivule – Msongola;  Sehemu ya Kitunda – Kivule (km 3.2); Upanuzi wa barabara ya Kimara – Kibaha kuwa njia nane (8 lanes), (km 19.2) na madaraja matatu ya Kibamba, Kiluvya na Mpiji; Ardhi – Makongo – Goba (km 5.0); na Upanuzi wa barabara ya Morocco – Mwenge (km 4.3). (c) Miundombinu ya mabasi yaendayo haraka awamu ya pili na ya tatu Utekelezaji wa Mradi wa Awamu ya Pili wa Miundombinu ya Mabasi Yaendayo Haraka (BRT Phase II) ambao unahusisha barabara za Nyerere na Kilwa (km 19.3) umeanza na unaendelea. Aidha, maandalizi ya utekelezaji wa Awamu ya Tatu ya Miundombinu ya Mabasi Yaendayo haraka (BRT Phase III) ambao unahusisha barabara za Nyerere, Uhuru, Bibi Titi Mohamed na Azikiwe (km 23.6) mapitio ya usanifu na nyaraka za zabuni yanaendelea; (d) Kupunguza msongamano wa magari katika majiji na miji mingine (i) Katika kutekeleza azma ya kupunguza msongamano wa magari katika majiji ya Mwanza, Dodoma, Mbeya, Arusha na Tanga pamoja na miji ya Iringa na Babati jumla ya kilomita 100.8 za barabara zilipangwa kujengwa. Barabara zilizopangwa kujengwa na utekelezaji wake ni:- Barabara ya Usagara - Kisesa (km 17) (Mwanza): Ujenzi umekamilika; Upanuzi wa barabara ya Mwanza - Mwanza Airport (km 12): Ujenzi umekamilika; Uyole - Songwe (km 40) (Mbeya): Kazi za upembuzi yakinifu na usanifu wa kina zinaendelea; Iringa Bypass (km 7): Usanifu wa kina umekamilika. Ujenzi umeanza; Upanuzi wa barabara ya Arusha Mjini - Kisongo (km 8.8): Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umekamilika; Babati Bypass (km 12): Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina unaendelea; Utofu - Majani Mapana - Duga Mwembeni (km 4) (Tanga): Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina umekamilika. (e) Kuimarisha usafiri wa majini katika mito, maziwa na bahari ili kufanya barabara kuwa na kiunganishi cha uhakika Ujenzi wa vivuko vitatu vya Kigongo – Busisi (Mwanza), Pangani – Bweni (Tanga) na Magogoni – Kigamboni (DSM) ulikamilika; Ujenzi wa vivuko vipya vinne unaendelea ambapo vivuko hivyo vitakapokamilika vitatoa huduma katika maeneo 70 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ya Nkome – Chato – Muharamba (Geita), Kayenze – Bezi (Mwanza), Bugolora – Ukara (Mwanza) na Nyamisati – Mafia (Pwani); Ununuzi wa boti tano za uokozi kwa ajili ya Ilugwa, Nafuba na Gana katika Kisiwa cha Ukerewe, boti moja kwa ajili ya kivuko cha Magogoni pamoja na boti moja kwa ajili ya kivuko cha Lindi – Kitunda ulikamilika; Upanuzi wa jengo la abiria wa kivuko cha Magogoni kwa kwa upande wa Kigamboni kwa awamu ya awamu umekamilika; Ujenzi wa maegesho ya kivuko cha Kayenze – Bezi umekamilika; Ujenzi wa maegesho ya Nyamisati – Mafia na Kikove – Malinyi unaendelea. (f) Nyumba na Majengo ya Serikali (i) Kujenga nyumba za watumishi wa umma na majengo ya Serikali yenye kuzingatia mahitaji maalum ya watu wenye ulemavu Wakala wa Majengo Tanzania (TBA) ilikamilisha ujenzi wa majengo ya Serikali na nyumba 103 zinazojumuisha Ofisi pamoja na nyumba za Makazi ya Viongozi na Watumishi wa Umma. (ii) Kuboresha karakana 6 za kutengeneza samani za ofisi na nyumba za Serikali ili kupunguza gharama za uagizaji wa samani kutoka nje ya nchi Upembuzi yakinifu kwa ajili ya kukarabati na kuendeleza Karakana za Samani katika Mikoa sita ya Dar es Salaam, Dodoma, Mwanza, Tabora, Mbeya na Arusha umekamilika. Ukarabati umeanza kufanyika kwa awamu mbili ambapo awamu ya kwanza itahusisha Mikoa ya Dodoma, Mwanza na Arusha. Awamu ya pili itahusisha Mikoa iliyobaki ya Dar es Salaam, Mbeya na Tabora. (iii) Kuendelea na mradi wa ujenzi wa nyumba 10,000 kwa ajili ya watumishi wa umma ambapo asilimia 50 zitajengwa katika maeneo ya vijijini Wakala wa Majengo Tanzania (TBA) iliendelea na ujenzi wa nyumba 10,000 za Watumishi wa Umma kwa kujenga jumla ya nyumba 1,265 katika mikoa yote ya Tanzania Bara. Kati ya nyumba hizo, ujenzi wa nyumba 527 kwa ajili ya kuwapangisha na kuwakopesha watumishi wa Umma umekamilika. Aidha, nyumba 738 zipo katika hatua mbalimbali za utekelezaji. TBA pia inaendelea na ujenzi wa makazi ya Watumishi wa Umma, eneo la Bunju ‘B’ jijini Dar es Salaam unaohusisha nyumba 851. Mradi huu umekamilika katika awamu ya kwanza na ya pili ambapo nyumba 219 zimekamilika na kuanza kuuzwa kwa watumishi wa umma. Utekelezaji katika awamu ya tatu unaendelea na utakapokamilika utakuwa umetoa makazi kwa watumishi wa umma wapatao 632. 71 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iv) Kujenga nyumba za watumishi wa umma na majengo ya Serikali kupitia Watumishi Housing Watumishi Housing wamejenga nyumba za makazi za kuuza kwa Watumishi na watu wengineo. Jumla ya nyumba 893 zimejengwa katika maeneo mbalimbali nchini ikiwemo Dodoma (Kisasa Relini – 39, Kisasa Hiltop - 70), Dar es Salaam (Bunju B – 65, Gezaulole Kigamboni – 329). Nyumba za maghorofa (apartments) 88 eneo la Magomeni Usalama (Dar es Salaam), Mwanza (Kisesa – 59) na Morogoro (Mkundi – 50). Pia, Watumishi Housing wamejenga majengo ya taasisi mbalimbali kama vile ujenzi wa nyumba za walimu 186 katika mikoa 17 Tanzania kwa kushirikiana na Mamlaka ya Elimu Tanzania (TEA), Ujenzi wa nyumba saba za polisi – Nyang’wale, Geita; na Ujenzi wa Jengo la Mamlaka ya Serikali Mtandao (e-GA) katika mji wa kiserikali Mtumba – Dodoma 55. Katika miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuendeleza shughuli za ujenzi wa miundombinu mbalimbali ili kuifanya sekta ya ujenzi ifikie malengo yake ya kuwezesha wananchi kuendelea na uzalishaji kwa ajili ya kuongeza kipato chao. Katika kutekeleza azma hiyo, Serikali itatekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha Mfuko wa Barabara Ili kufikia azma ya Serikali, Mfuko wa Barabara unalenga kutekeleza masuala yafuatayo:- (i) Kuimarisha uwezo wa ukusanyaji wa mapato ya Mfuko kwa kutumia mifumo ya kielektroniki. Hii ni pamoja na kuboresha mfumo wa ukusanyaji mapato unaotumiwa na TARURA na TANROADS; (ii) Kufanya tafiti zenye lengo la kuibua na kuongeza vyanzo vya mapato ya Mfuko pamoja na kuongeza ufanisi wa ukusanyaji kwenye vyanzo vilivyopo; (iii) Kuimarisha uwezo wa kitaalam, kimfumo na kitaasisi wa TARURA wa kutekeleza shughuli za matengenezo ya barabara; (iv) Kufanya tafiti juu ya matumizi ya teknolojia ya matengenezo ya barabara ya gharama nafuu pamoja na teknolojia ya ujenzi bora wa barabara; (v) Kuimarisha ufuatiliaji wa matumizi na shughuli za matengenezo ya barabara ili kuhakikisha thamani halisi ya fedha inapatikana; na (vi) Kufanya marejeo ya mgawanyo wa fedha za Mfuko wa Barabara kati ya TANROADS na TARURA. 72 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Masuala ya kisera (i) Kuunganisha makao makuu ya mikoa na wilaya zilizobakia nchini kwa barabara za lami na barabara zinazounganisha Tanzania na nchi jirani; (ii) Kushirikisha kikamilifu vikundi vya wanavijiji/wananchi (community works units) pamoja na Makandarasi wadogo katika kazi za matengenezo madogo ya barabara kama vile kufyeka nyasi, kuzibua mifereji/mitaro ya barabara na kufanya usafi wa barabara; (iii) Kuendelea kuwajengea uwezo makandarasi wazalendo ikiwemo kuwapatia kazi nyingi zaidi za fedha za Mfuko wa Barabara na kuwawezesha kupata mikopo ili kushiriki kikamilifu kwenye kazi kubwa za ujenzi wa barabara, madaraja na majengo; (iv) Kuendelea kuweka taa za barabarani katika maingilio ya majiji na miji nchini ili kuimarisha usalama; (v) Kuboresha na kuimariasha miundombinu kwenye maeneo yanayoathiriwa mara kwa mara na mafuriko ikiwemo eneo la Jangwani, Jijini Dar es Salaam; (vi) Kuimarisha mfumo shirikishi wa ulinzi wa miundombinu kwa kurekebisha sheria ya kulinda miundombinu ya barabara, kutoa elimu na kuhamasisha ushiriki wa wananchi katika ulinzi wa miundombinu hiyo; (vii) Kuanzisha na kuimarisha taasisi za umma ili ziweze kushiriki katika ujenzi wa majengo na miundombinu ya kimkakati; (viii) Kuanzisha kanzidata ya wataalam wote wa sekta kwa ajili ya kutunza kumbukumbu na taarifa zao ili zitumike katika kuendeleza sekta ya ujenzi; na (ix) Kuwekeza katika matumizi ya teknolojia stahiki za utekelezaji wa shughuli za ujenzi ili kupunguza gharama za vifaa vya ujenzi (building materials) na kuongeza ubora wa kazi. (c) Barabara Kukamilisha ujenzi na ukarabati wa barabara unaoendelea kwa kiwango cha lami katika barabara kuu na barabara za Mikoa kama ifuatavyo:- (i) Kukamilisha ujenzi (km 1,716.75) Sumbawanga - Kanyani – Nyakanazi;  Sehemu ya Kibaoni – Sitalike (km 71.1)  Sehemu ya Vikonge – Uvinza (km 159)  Sehemu ya Kasulu – Kabingo (km 184) 73 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020  Sehemu ya Nduta Junction – Kibondo Mjini (km 26) Tabora - Ipole - Koga - Mpanda (km 202 kati ya km 359); Mto wa Mbu - Loliondo: Sehemu ya Sale Junction – Mto wa Mbu (km 164); Itoni - Ludewa - Manda (km 185 kati ya km 211); Makurunge - Saadani - Pangani – Tanga (km 178); Magole – Turiani – Handeni: Sehemu ya Turiani – Mziha - Handeni (km 128); Nyamuswa – Bunda – Bulamba – Kisorya – Nansio: Sehemu ya Nyamuswa – Bunda – Bulamba (km 56.4); Njombe – Makete: Sehemu ya Moronga – Makete (km 37.65); Musoma - Makojo - Busekela (km 92); Katumba - Mbambo – Tukuyu (km 53 kati ya km 80); Mbinga - Mbamba bay (km 25 kati ya km 66); Rudewa – Kilosa (km 14 kati ya km 28); Kisarawe - Maneromango (km 44 kati km 54); Mpemba – Isongole (Tanzania/Malawi) (km 15 kati ya km 49); Kibosho Shine - Kwa Raphael - International School (km 30.5 km kati ya 43); Pugu - Kifuru - Mbezi Mwisho - Mpiji Magoe - Bunju (km 22 kati ya km 34); Kirua - Nduoni - Marangu Mtoni (km 16.5 kati ya km 31.5); Mwanga - Kikweni - Lomwe (km 9.3 kati ya km 22.5); Kawawa Jct - Mwenge (km 4.3). (ii) Kuanza ujenzi mpya (km 6,006.04) na ukarabati wa barabara kwa kiwango cha lami:- Upanuzi wa Barabara ya Kibaha – Chalinze kuwa njia nane (km 75) Handeni - Kiberashi - Kondoa – Singida: Sehemu ya Handeni – Kiberashi (km 50); Arusha – Kibaya – Kongwa (km 430); Makongolosi – Rungwa – Mkiwa (km 412); Nyoni – Maguu (km 25); Kongwa – Mbuyuni NARCO Junction – Kibaya – Orkesmet (km 340); Kolandoto – Lalago – Mwanhuzi – Matala – Oldeani Junction (km 328); Mtwara pachani – Lingusenguse – Tunduru (km 300); Lupilo – Malinyi – Kilosa Kwa Mpepo – londo – Kitanda (km 296); Itoni – Ludewa – Manda); Sehemu ya Itoni – Lusitu (km 50); 74 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Katumbasongwe – Kasumulu – Ngana – Ileje (km 90.7); Sehemu ya Mawengi – Manda (km 110) ; Mtwara – Newala – Masasi (km 160); Makete – Kitulo – Isyonje (km 97.6); Ipole – Rungwa (km 172); Lujewa – Madibila – Mafinga (km 15); Tabora – Mambali – Bukene – Itobo – kahama (km 149); Mwanangwa – Misasi – Salawe – Kahama (km 149); Makofia – Mlandizi – Vikumburu (km 148); Mugakorongo – Rwambaizi – Murongo (km 125); Njombe (Kibena ) – Lupembe – Madeke (Mfuji) – Morogoro / Njombe Border (km 125); Bugene – Kasulo (Benaco) (km 124); Mbamba Bay - Liuli – Lituhi (km 112.5); Geita – Bukoli – Kahama (km 107); Omugakorongo – Kigarama – Murongo (km 105); Iringa – Ruaha National Park (km 104); Kitahi – Lituhi (km 93); Singida - Sepuka – Ndago – Kizaga (km 89); Tarime – Mugumu (km 87); Morogoro (Bigwa) – Mvuha (km 78); Sanya Juu – Kamwanga: Sehemu ya Alerai – Kamwanga (km 42.8) ; Soni – Bumbuli – Dindira – Korogwe (km 74); Njombe (Ramadhani) – Iyayi (km 74); Kilosa – Mikumi (km 72.8); Ifakara – Mahenge (km 67); Magu – Bukwimba – Ngudu – Jojiro (km 64); Kahama – Nyamilangano – Uyogo (km 54); Kisarawe – Mlandizi (km 52); Nyamirembe Port – Katoke (km 50); Nanganga- Ruangwa – Nachingwea (km 100); Mbande – Kongwa Junction – Mpwapwa: Sehemu ya Kongwa – Mpwapwa (km 30); Matai – Kasesya (km 50); Madaba – Mundindi (Liganga) – Mkiu (km 46); Makutano – Natta – Mugumu (75);  Sehemu ya Sanzate – Natta (km 40);  Sehemu ya Natta – Mugumu (km 35); Madaba – Mavanga – Ludewa (km 40); Kamanga – Sengerema (km 35); Kibondo – Mabamba (km 35); Amani – Muheza (km 34); Natta – Fort Ikoma (km 30); Sehemu ya Boma Ng’ombe – Sanya Juu (km 25); Kibaha – Mapinga (km 23); TPC – Mabogini – Kahe (km 11.4); Kiboroloni – Tsudini – Kidia (km 10.8);; 75 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Iponjola – Kiwira Port (km 6); Mganza – Kasenda (km 4.2); Kuanza ujenzi wa Kituo cha ushuru wa Forodha ‘One Stop Border Post (OSBP) cha mpakani mwa Tanzania/ Burundi Kasulu – Manyovu (km 45); Nachingwea – Masasi (km 45); Mlowo – Kamsamba - Utambalila – Chetete (km 145.14); Fuga Station – Bwawa la Umeme la Mwalimu Nyerere (km 41) Kukarabati barabara za kuunganisha na Reli ya SGR Kukarabati barabara zilizoathiriwa sana na mvua Chazuru – Melela (km 64); London – Kiwira Coal Mines (km 7). (iii) Kuanza ukarabati (km 1,465.5) kwa barabara zifuatazo Makambako – Songea (km 295); Segera – same – himo: Sehemu ya Same – Himo (km 66); Morogoro – Dodoma (km 263); Mtwara – Mingoyo – Masasi (km 200); Arusha – Moshi – Holili: Sehemu ya Tengeru – Moshi – Himo – Holili (km 83.5); Mbeya – Tunduma (km 110); Mbeya - Igawa (km 116); Mwanza – Mwanza/Shinyanga Border (km 102); Lusahunga – Rusumo (km 92); Nyakasanza – Kobero (km 60); Mlandizi – Chalinze (km 53); Ibanda – Itungi Port (km 25). (iv) Kukamilisha/Kuanza upembuzi yakinifu na usanifu wa kina (km 7,542.75) barabara zifuatazo:- Kongwa Ranch - Kiteto - Simanjiro - KIA (km 483); Mpanda - Ugala - Kaliua - Ulyankulu - Kahama (km 428); Mto wa Mbu - Longido - Karatu - Ngorongoro (km 300);; Bariadi-Kisesa-Mwandoya-Ngoboko-Mwanhuzi-Sibiti- Mkalama-Iguguno (km 289); Ruangwa – Nanjilinji – Kiranjeranje (km 120); Ngongo – Mandawa – Chukuani (km 85); Morogoro - Dodoma (km 263); Kilwa - Liwale (km 258); Babati - Orkesumet - Kibaya (km 225); Kibaoni - Majimoto - Kasansa - Muze - Kilyamatundu (km 200); Karatu - Mbulu - Haydom - Singida (km 190) ; Liwale - Nachingwea - Ruangwa (185); Inyonga – Ilunda – Kishelo – Kitunda (162.8); 76 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Kibaoni - Majimoto - Inyonga (km 162); Njombe (Kibena) – Lupembe – Madeke (Mfuji) – Morogoro/Njombe Border (km 125); Murushaka – Murongo (km 125); Likuyufusi – Mkenda (km 124) ; Kagwila – Ikola – Kalema (km 112); Mwanza - Mwanza/Shinyanga (km 102); Murugarama - Rulenge - Nyakahura (km 85); Mafinga - Mgololo (km 77.6); Mvuha – Kisaki (km 73); Nyehunge – Sengerema (km 68); Sanya Juu – Longido (km 65); Mbulu - Magugu (Mbuyu wa Mjerumani) (km 63;) Babati (Dareda) – Dongobesh (km 60); Upanuzi wa (Tegeta) - Bagamoyo (km 57); Kilindoni – Ras Mkumbi – Mafia (km 55); Igowole - Kasanga - Nyigo (km 54.5); Geita - Nzera - Nkome (km 54); Muhutwe - Kamachumu - Muleba (km 53); Chimala - Matamba - Kitulo (km 51); Mika - Utegi - Shirati (km 44) ; Nyololo - Igowole - Mtwango (km 40.4) ; Nangombo – Chiwindi (km 40); Kibada - Kimbiji (km 29.2); Uru – Mamboleo – Materuni (km 10.2); Upanuzi wa Kitonga Escarpment (km 10); Miyombo - Lumuma – Kidete (km 71.2); Bungu – Nyamisati (km 43);; Holili – Tarakea (km 53); Buhongwa – Kayenze – Nyanguge – Airport (km 46.13). Iringa – Pawaga (km 76) Ifakara – Mlimba – Njombe (km 220) Ubena – Ngerengere – Mvuha (km 100) Gairo – Nongwe (km 54) Utete – Nyamwage (km 37) Orkesumet – Mererani – (km 119), Katesh - Haydom (km 70); Busega – Shigala – Ngasamo – Dutwa- Bariadi (km 47) Kyaka 2 – Katoro – Ibwera - Kanazi – Kyetema (km 60.65) Magoti – Makonge - Maruku – Kanyangereko (km 19) Mandela – Mkange – Saadani (km 62.6) Mbalizi – Chang’ombe – Mkwajuni – Patamele – Makongorosi (km 118); Ruanda – Nyimbili – Hasamba – Izyila – Itumba (km 79.7); Ibungu – Kafwafwa – Kyimo (km 66); Mkalamo – Kwamsisi – Mkata (km 70) 77 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mombo – Mzeri – Muheza (km 42) Mabokweni – Maramba – Bombo Mtoni – Umba hadi Same (278km) Puge – Ndala – Ziba – Chona (km 83) Mambali – Bukumbi - Ishilimulwa – Shitage– Kahama (105km) Solwa – Old Shinyanga (km 65) Bubiki – Shinyanga (km 35) Upanuzi wa Usagara – Sengerema (km 56) Kibiti – Mloka – Matemele jct (km 162) Dodoma – Mvumi Hospital (33km) Ihumwa– Hombolo (24km) Fulo – Nyambiti – Mallya (km 73) Ulemo – Kinampanda – Gumanga – Mkalama (km 44) Ngoma – Sengerema (km 30.46) Mwandiga- Chankele – Mwamgongo – Kagunga (60km) Kagongwa – Bukooba (Kahama) - (km 11.31) Mbalizi – Shigamba ( 52km) Mbalizi –Chang’ombe – Galula (48 km). (d) Madaraja (i) Kukamilisha ujenzi wa madaraja saba (7) Salender (Daraja Jipya) (Dar es Salaam) Daraja Jipya la Wami (Pwani) Daraja la Kigongo – Busisi (Mwanza) Daraja la Kitengule (Kagera) Daraja la Msingi (Singida) Daraja la Malagarasi katika barabara ya Kabingo – Kasulu – Manyovu (Kigoma) Daraja la Gerezani (Dar es Salaam) (ii) Kuanza ujenzi/ukarabati wa madaraja 14 yafuatayo:- Kirumi (Mara) Pangani (Tanga) Wami Chini (Pwani) Simiyu (Mwanza) Mzinga (DSM) Malagarasi Juu katika Barabara ya Buhigwe – Kitanga – Kumsenga (Kigoma) Mkenda (Ruvuma) Mtera Dam (Iringa) Mitomoni (Ruvuma) Ugalla (Katavi) Bujonde (100m) - Mbeya Sanza (Singida) Upanuzi wa daraja la Ipyana (Mbeya) 78 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Kalebe (Kagera) (iii) Kuanza/Kukamilisha usanifu wa madaraja 4 yafuatayo:- Malagarasi Chini (Kigoma) Mkundi (Morogoro) Godegode (Dodoma) Mirumba (Katavi) (e) Kupunguza msongamano wa magari katika Jiji la Dar es Salaam kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuanza/Kukamilisha ujenzi wa barabara za juu (Flyovers) kwenye makutano ya barabara katika maeneo yafuatayo:- Chang’ombe Uhasibu KAMATA Morocco Mwenge Magomeni Tabata Fire Makutano ya Ally Hassan Mwinyi na United Nation Makutano ya Ally Hassan Mwinyi na Kinondoni. (ii) Kukamilisha Ujenzi wa barabara (km 42.7) Upanuzi wa Kimara - Kibaha (km 19.2) na Madaraja ya Kibamba, Kiluvya na Mpiji Tegeta Kibaoni - Wazo Hill - Goba - Mbezi/Morogoro Road: Sehemu ya Madale – Wazo Hill (km 4) Banana - Kitunda - Kivule – Msongola (km 11.5) Kibamba – Mloganzila: Sehemu ya Mloganzila – Mloganzila Citizen (km 8) (iii) Kuanza ujenzi wa barabara (km 40.1) Upanuzi wa barabara ya Dar es Salaam Port -TAZARA - Uwanja wa Ndege (JNIA) (km 14); Upanuzi wa Mwai Kibaki (Morocco - Kawe Round About) na Garden Road (km 9.1); Ardhi - Makongo – Goba: sehemu ya Ardhi - Makongo (km 5); Upanuzi wa barabara ya Uwanja wa Ndege (JNIA) - Pugu (km 8); Upanuzi wa barabara ya Mbagala - Kongowe – Mwandege (km 4). (iv) Kuanza/Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya mabasi yaendayo haraka (km 104.4):- Awamu ya II: Barabara ya Kilwa na Kawawa (km 19.3); Awamu ya III: Barabara za Nyerere, Uhuru, Bibi Titi Mohamed na Azikiwe (Km 23.6); 79 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Awamu ya IV: Barabara ya Maktaba, Nyerere, Ali Hassan Mwinyi, Sam Nujoma na Mwenge – Tegeta (km 25.9); Awamu ya V: Barabara ya Mandela na Segerea – Tabata – Kigogo Round about (26.5); Awamu ya VI: Morrocco – Mwai Kibaki – Old Bagamoyo (km 9.1). (f) Kuanza/kukamilisha Miradi ya Kupunguza Msongamano katika Majiji na Miji Mingine yenye Jumla ya km 397 kama ifuatavyo:- Kukamilisha Dodoma City Outer Ring Roads (km 110.2); Kukamilisha usanifu na Kuanza ujenzi Uyole - Songwe (km 40 Mbeya); Kuanza ujenzi wa Dodoma City Inner Ring Roads (km 15); Kukamilisha usanifu na kuanza ujenzi wa Babati Bypass (km 12); Upanuzi wa Barabara ya Arusha Mjini - Kisongo (km 8.8); Kuanza ujenzi wa Iringa Bypass (km 7); Kuanza usanifu na ujenzi wa Utofu - Majani Mapana - Duga Mwembeni (km 4) (Tanga); Upanuzi wa Barabara ya Dodoma – Dar es Salaam (km 50); Dodoma – Iringa (km 50); Dodoma – Singida (km 50); na Dodoma – Babati (km 50); na Barabara za juu (Fly overs) katika makutano ya Mijini kupunguza msongamano katika Jiji la Mwanza. (g) Mizani ya Kupima Magari Ili kulinda barabara zisiharibike mapema Serikali itaimarisha udhibiti wa uzito wa magari na kupunguza muda wa upimaji kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kufunga mizani ya kisasa (Electronic load cell) ambayo itakuwa inatoa taarifa ya mwenendo mzima wa hali ya mizani wakati gari linapimwa ili kupata vipimo sahihi katika mizani; na (ii) Kufunga mfumo wa kielektroniki ambao utawezesha magari kupimwa kwenye mizani bila kuwa na operator (human intervetion). (h) Nyumba na Majengo ya Serikali Ili kukabiliana na changamoto ya mahitaji ya nyumba na majengo, Serikali kupitia TBA itatekeleza masuala yafuatayo: (i) Kuandaa na kutekeleza mipango ya kujenga na kukarabati nyumba na majengo ya Serikali kwa gharama nafuu na kwa kuzingatia mahitaji maalum ya watu wenye ulemavu; 80 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kujenga nyumba zenye uwezo wa kuchukua familia nyingi (apartments) kwenye viwanja vya nyumba zilizorejeshwa kutoka Ofisi ya Rais, TAMISEMI; (iii) Kuiongezea TBA mtaji ili nyumba nyingi za kupangishwa watumishi wa umma ziweze kujengwa katika maeneo mbalimbali (housing programme); (iv) Kuendeleza ujenzi wa majengo yatakayotumika kama ofisi kwa taasisi za Serikali ili kuipunguzia gharama kubwa ya kodi ya pango katika soko; (v) Kuendeleza mradi wa nyumba 10,000 kwa ajili ya viongozi wa Serikali na watumishi wa umma; (vi) Kuendeleza kazi za usanifu na kuimarisha usimamizi wa majengo ya Serikali ikiwemo awamu ya pili ya mradi wa ujenzi wa majengo ya Serikali katika Mji wa Serikali eneo la Mtumba, Dodoma; na (vii) Kuimarisha utekelezaji wa mikakati ya kuboresha karakana za kutengeneza samani za ofisi na nyumba za Serikali ili kupunguza gharama za uagizaji wa samani kutoka nje ya nchi. Watumishi Housing itaendelea kubuni na kutekeleza miradi ya kuwanufaisha Watumishi wa umma, wanachama wa mifuko ya jamii na wafanyakazi wengine kwa kujenga nyumba bora na zenye gharama nafuu. Miradi inayotarajiwa kutekelezwa katika kipindi kijacho ni :- (i) Ujenzi wa nyumba za makazi eneo la Njedengwa - Kisasa Hiltop, Dodoma utakaokuwa na awamu mbili. Kumalizia awamu ya kwanza inayohusisha ujenzi wa nyumba 70 kati ya nyumba 174 na kuanza Awamu ya pili itakayokuwa na nyumba 104; (ii) Ujenzi wa nyumba za maghorofa (Apartments) - Dar es Salaam utakaohusisha ujenzi wa nyumba 150 eneo la Victoria jijini; (iii) Ujenzi wa jengo la biashara eneo la Gezaulole, Kigamboni, katika mradi wa nyumba za makazi za Gezaulole; (iv) Ujenzi wa nyumba za maghorofa (apartments) 124 za maghorofa katika mradi wa Kisasa Relini, Dodoma; (v) Ujenzi wa jengo la ofisi - Medeli Dodoma; na (vi) Kutekeleza mradi wa uuzaji wa viwanja vya makazi na biashara eneo la USA River Arusha 81 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Uboreshaji wa Barabara za Vijijini na Mijini 56. Chama Cha Mapinduzi kupitia Serikali yake kimeendelea kuhakikisha kuwa miundombinu ya barabara za mijini na vijijini inaboreshwa kwa kutekeleza miradi mbalimbali ya miji ya kimkakati nane, Mradi wa Kuendeleza Miundombinu ya Jiji la Dar es Salaam, Mradi wa kuendeleza miji 18 na Mfuko wa Barabara. Utekelezaji wa miradi hii umefanikiwa kwa kuanzisha Wakala wa Barabara Vijijini na Mijini (TARURA) ambao unahudumia mtandao wa barabara za mamlaka za serikali za mitaa wenye urefu wa takribani kilomita 108,946 za vijijini na mijini. Kuimarika kwa miundombinu ya barabara za mijini na vijijini kunachangia kwa kiasi kikubwa katika ukuaji wa uchumi na kuondoa umasikini kwa kuimarisha usafiri na usafirishaji wa abiria na bidhaa. Katika kufikia mafanikio hayo, Chama Cha Mapinduzi katika kipindi cha miaka mitano iliyopita 2015 - 2020 kimeisimamia Serikali kuboresha barabara za mijini na vijijini kama ifuatavyo:- (a) Ujenzi wa Barabara (i) Kuimarisha barabara 42 za Miji ya Kimkakati zenye urefu wa kilomita 242 za kiwango cha lami katika Majiji matano ya Mbeya, Tanga, Mwanza, Arusha na Dodoma pamoja na Halmashauri tatu za Manispaa za Mtwara, Kigoma/Ujiji na Ilemela; (ii) Kupunguza msongamano wa magari katika Jiji la Dar es Salaam kwa kujenga barabara zenye urefu wa kilomita 140 kwa kiwango cha lami katika Manispaa za Kinondoni, Ilala na Temeke; (iii) Kuimarisha barabara zenye urefu wa kilomita 175 kwa kiwango cha lami katika halmashauri za miji na manispaa 18, zikiwemo halmashauri za Manispaa za Morogoro, Tabora, Moshi, Sumbawanga, Shinyanga, Songea, Singida, Musoma, Iringa, Bukoba, Lindi na Mpanda na halmashauri za Miji ya Babati, Kibaha, Korogwe, Njombe, Geita na Bariadi; (iv) Kuwezesha halmashauri mbalimbali nchini kujenga barabara zenye urefu wa kilomita 490 kwa kiwango cha lami kupita Mfuko wa Barabara na mradi uliogharamiwa na Jumuiya ya Ulaya (EU) na Mradi wa Kuondoa Vikwazo vya Upitikaji (IRAT) ambazo zimerahisisha usafirishaji wa abiria na mizigo na kupunguza usumbufu utokanao na changamoto za usafiri kwa wananchi; (v) Kuimarisha fursa za ufikishaji mazao sokoni kwa kuimarisha barabara za vijijini kwa kiwango cha changarawe zenye urefu wa kilomita 1,115 katika halmashauri mbalimbali nchini; (vi) Kupunguza gharama za ujenzi wa barabara katika baadhi ya maeneo ya mikoa ya Mwanza na Kigoma kwa kutumia malighafi za maeneo husika (mfano mawe) katika ujenzi wa barabara na madaraja; na 82 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (vii) Kuanza utoaji wa huduma za Mabasi Yaendayo Haraka (BRT) kwa kutumia miundombinu ya awamu ya kwanza ya BRT inayohusisha barabara za Kimara, Kivukoni, Magomeni, Morocco na Fire - Kariakoo zenye urefu wa jumla ya kilomita 20.29. (b) Ujenzi wa Madaraja na Makalvati (i) Kuimarisha viungo vya barabara kwa kujenga madaraja makubwa 32, madaraja madogo 13 na vivuko 6 katika halmashauri mbalimbali nchini ili kurahisisha usafiri na usafirishaji wa mizigo ya wananchi; (ii) Kuzuia uharibifu wa barabara kwa kujenga makalvati 167 na mifereji yenye urefu wa kilomita 87.4 katika majiji 5 na Miji 3 ya kimkakati pamoja na miji 18 nchi; (iii) Kuimarisha utaalam wa upimaji na tathmini ya vifaa vya ujenzi ili kuwezesha kuwa na ujenzi wenye kuzingatia viwango stahiki kwa kujenga maabara tatu katika manispaa za Kinondoni, Temeke na Ilala; (iv) Kutoa mchango wa sekta ya barabara katika kuwezesha upatikanaji wa huduma za jamii kwa ujenzi wa vituo tisa vya maji safi na ujenzi wa zahanati ya Buza; na (v) Kuimarisha usalama wa watumiaji wa barabara kwa kuweka taa za umeme wa jua katika majiji sita ya Dodoma, Mbeya, Mwanza, Tanga, Dar es Salaam na Arusha, manispaa tatu za Kigoma/Ujiji, Ilemela na Mtwara na halmashauri 18 za Morogoro, Tabora, Moshi, Sumbawanga, Shinyanga, Songea, Singida, Musoma, Iringa, Bukoba, Lindi na Mpanda na halmashauri za miji ya Babati, Kibaha, Korogwe, Njombe, Geita na Bariadi. 57. Kwa kutambua umuhimu wa kuendelea kuboresha miundombinu ya usafirishaji na uchukuzi katika kuwezesha shughuli za kiuchumi na kijamii mijini na Vijijini, Chama Cha Mapinduzi katika kipindi cha miaka mitano ijayo, kitahakikisha miundombinu ya usafirishaji na uchukuzi inaboreshwa kwa lengo la kufungua fursa za kiuchumi na kijamii katika maeneo ya mijini na vijijini. Ili kufikia lengo hilo, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha Wakala wa Barabara Vijijini na Mijini (TARURA) kwa kuongeza bajeti ili kukidhi mahitaji ya ujenzi, ukarabati na matengenezo ya barabara za vijijini na mijini; (b) Kuongeza mtandao wa barabara unaohudumiwa na TARURA kutoka kilometa 108,946 za sasa hadi kufikia kilometa 143,881 katika 83 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mamlaka za Serikali za Mitaa ili kuwezesha maeneo mengi ya vijijini kufikika kwa urahisi; (c) Kuongeza kiwango cha barabara za changarawe kutoka kilometa 24,493; hadi kilometa 35,000 ifikapo mwaka 2025; (d) Kuongeza urefu wa barabara za mijini na vijijini zilizojengwa kwa kiwango cha barabara za lami kutoka kilometa 2,025 hadi kilomita 3,100 ifikapo mwaka 2025; (e) Kuimarisha utoaji wa huduma ya Mabasi Yaendayo Haraka (BRT) Awamu ya Kwanza katika Jiji la Dar es Salaam; (f) Kuanza utoaji wa huduma ya Mabasi Yaendayo Haraka (BRT) Jiji la Dar es Salaam Awamu ya Pili, Awamu ya Tatu na Awamu ya Nne katika maeneo yafuatayo:- (i) Barabara za Kilwa (Mbagala Terminal - Kariakoo - Terminal), Gerezani (Mtaa wa Bandari - Mtaa wa Sokoni), Chang’ombe/ Kawawa (Mgulani JKT - Magomeni); (ii) Barabara za Nyerere (Gongo la Mboto - Posta ya Zamani kupitia Mitaa ya Nkrumah, Bibi Titi, Maktaba na Azikiwe, Uhuru (Buguruni - Kariakoo Terminal kupitia Mtaa wa Shaurimoyo na Lindi, Shaurimoyo kuanzia Nyerere - Lindi; na (iii) Barabara za Ali Hassan Mwinyi/Bagamoyo - Tegeta Nyuki, Sam Nujoma (Mwenge – Ubungo). (g) Kuweka utaratibu utakaozitaka halmashauri kutenga fedha kutoka katika mapato ya ndani kwa ajili ya kazi za ujenzi wa miundombinu ya barabara za vijijini na mijini; (h) Kufanya tafiti za matumizi za teknolojia sahihi katika ujenzi wa barabara za mijini na vijijini ili kujenga barabara kwa teknolojia sahihi na gharama nafuu; na (i) Kutumia vikundi vya jamii katika matengenezo ya barabara na madaraja ili kutoa ajira kwa wananchi, kuongeza umiliki wa miradi na kupunguza gharama. (j) Kuimarisha Vivuko Nchini (i) Kukamilisha ununuzi/ujenzi wa kivuko cha Rugezi – Kisorya (Mwanza) pamoja na kuanza ujenzi wa vivuko vipya nane ambavyo ni: Ijinga – Kahangala (Mwanza) Musoma – Kinesi (Mara) Nyamisati – Mafia (Pwani) kivuko cha nyongeza Msangamkuu – Msemo (Mtwara) 84 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Nyakalilo – Kome (Mwanza) Bwiro – Bukondo (Ukerewe) Irugwa - Murutanga (Ukerewe) Kakuru – Ghana (Ukerewe). (ii) Ununuzi wa boti kati ya Ilugwa – Ukara (Mwanza); (iii) Kukamilisha ujenzi wa maegesho ya Kikove (Mlimba – Malinyi); na (iv) Kuendelea na upanuzi wa maegesho ya Magogoni – Kigamboni (Upande wa Kigamboni), ujenzi wa miundombinu (jengo la abiria, ofisi na uzio) kwa ajili ya vivuko 10 kikiwemo kivuko cha Msangamkuu – Msemo, kutekeleza mradi wa ujenzi wa maegesho ya Rugezi – Kisorya (Mwanza), Kome na Nyakalilo (Mwanza), Utete (Pwani), Chato - Nkome (Geita), Iramba na Majita (Mwanza), Ilugwa (Ukerewe – Mwanza), Ijinga na Kahangala (Magu - Mwanza) na Kyanyabasa – Buganguzi (Kagera). Uchukuzi 58. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa uendelezaji wa miundombinu ya uchukuzi ni hitaji la msingi katika kuchochea na kuwezesha maendeleo ya sekta za kiuchumi na kijamii. Kwa kutambua umuhimu huo, Chama katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020) kiliielekeza Serikali kuimarisha na kuboresha miundombinu na huduma za reli, bandari, viwanja vya ndege; kununua ndege, meli za abiria na mizigo; na kuboresha utabiri wa hali ya hewa. Lengo ni kuchochea ukuaji wa uchumi na kurahisisha usafirishaji wa abiria na mizigo. Aidha, katika uendelezaji wa miundombinu, Sekta ya Uchukuzi iliendelea kutoa kipaumbele katika kuwezesha maendeleo ya viwanda nchini ili kuiwezesha Tanzania kufikia uchumi wa kati kwa kushirikisha wadau na sekta binafsi. Katika kipindi hicho, mikakati mbalimbali ilitekelezwa na kuleta mafanikio makubwa kama ifuatavyo:- (a) Kuboresha na kuimarisha utendaji wa Shirika la Reli Tanzania (TRC) na Shirika la Ndege la Taifa (ATC) ili yaweze kutoa mchango stahiki katika usafiri na usafirishaji nchini na nchi jirani; (b) Kuanzisha Shirika la Wakala wa Meli Tanzania (TASAC) kwa ajili ya kutoa huduma za uwakala wa meli na kusimamia ulinzi na usalama wa usafiri na mazingira wa majini; (c) Maboresho ya Mamlaka ya Bandari Tanzania (TPA) na Huduma za Bandari nchini:- Miradi iliyokamilika katika kipindi cha mwaka 2015 - 2020 (i) Uboreshaji wa Bandari ya Dar es Salaam; Ujenzi wa Jengo la ghorofa 35 kwa ajili ya kuwaweka pamoja wadau wanaotoa huduma za kibandari katika bandari ya Dar es Salaam (Bandari Tower); 85 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Uboreshaji wa gati namba 1 - 3; Ujenzi wa gati la kushusha magari (RoRo); Ujenzi wa Bandari ya Nyamisati ili kuboresha usafirishaji wa kwenda na kutoka Mafia; Ukarabati wa Barabara za kuingia bandarini kupitia Geti Namba 4; 5 na 8; Ukarabati wa Gati la kuhudumia mizigo ya Mwambao; Ukarabati wa Mnara wa Kuongozea ndege (control tower); Uwekaji wa mfumo wa ulinzi wa kisasa (intergrated port security) na ufungaji wa mashine za kukagua mizigo (scanners); na Ununuzi wa Mitambo ya kuhudumia mizigo bandarini. (ii) Uboreshaji wa Bandari ya Tanga Ujenzi wa barabara ya kuingilia geti namba 2; Ujenzi wa gati la Pangani; Ukarabati wa maghala na gati namba 1 na 2; na Ununuzi wa mitambo. (iii) Uboreshaji wa Bandari ya Mtwara Ujenzi wa uzio bandari ya Mtwara; Ujenzi wa sakafu ngumu katika eneo la mita za mraba 600; Ukarabati wa ghala la mizigo katika bandari ya Kilwa; na Ujenzi wa gati la Lindi. (iv) Bandari za Ziwa Victoria Ujenzi wa gati la Lushamba; Ujenzi wa gati la Ntama; Ujenzi wa mitaro - Bandari ya Mwanza Kusini; Ujenzi wa gati la majahazi Mwigobero; Ujenzi wa gati la Nyamirembe awamu ya Kwanza; Ujenzi wa gati la Magarini; Ukarabati wa majengo na ofisi za bandari za ziwa Victoria; na Ununuzi wa vifaa vya kuhudumia mizigo na meli. (v) Bandari za ziwa Tanganyika Ujenzi wa gati la Kagunga; na Ujenzi wa barabara ya kuingia bandari ya Kipili. (vi) Bandari za ziwa Nyasa Ujenzi wa tishari 2 (self-propelled cargo barges) zenye uwezo wa kubeba tani za shehena 1,000 kila moja; Ujenzi wa meli ya abiria 350 na tani 200 za mizigo; na Ujenzi wa sakafu ngumu bandari ya Kiwira na Itungi. 86 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Miradi ya Bandari inayoendelea: (i) Bandari ya Dar es Salaam Uboreshaji wa gati namba 4 – 7; Uboreshaji wa yadi ya shehena ya magari; Ujenzi wa bandari kavu eneo la Kwala-Ruvu (Vigwaza); na Ujenzi wa maghala ya kuhifadhia mizigo. (ii) Bandari ya Tanga Kupanua na kuchimba lango la kuingilia na eneo la kugeuzia meli (entrance channel and turning basin); Ukarabati wa Zahanati; Ujenzi wa nyumba moja ya wafanyakazi kwenye bandari Tanga; na Ujenzi wa uzio katika eneo la Chongoleani. (iii) Bandari ya Mtwara: Ujenzi wa awamu ya kwanza ya gati la mita 300 la kuhudumia; Shehena mchanganyiko (multi-purpose terminal); Ujenzi wa kituo cha mafuta; Ukarabati wa gati la Kilwa; na Ujenzi kinu cha kuhifadhia korosho bandarini. (iv) Bandari za ziwa Victoria Ujenzi wa ghala la mizigo, sehemu ya abiria na majengo mengine katika bandari ya Kyamkwikwi na Mwigobero; Ujenzi wa bandari ya Kasenda iliyopo kijiji cha Mganza wilayani Chato; Ujenzi wa nyumba moja ya wafanyakazi katika bandari Mwanza; na Kuboresha gati la Chato. (v) Bandari za Ziwa Tanganyika Ujenzi wa bandari ya Karema; Ujenzi wa barabara - bandari ya Kagunga; Ujenzi wa gati za Kibirizi, Ujiji na Ofisi ya Mkuu wa Bandari-Kigoma; Uboreshaji na upanuzi wa bandari ya Kasanga; Ujenzi wa miundombinu na gati la bandari ya Kabwe; na Ujenzi wa miundombinu na gati la bandari ya Lagosa. (vi) Bandari za ziwa Nyasa Ujenzi wa nyumba ya meneja wa bandari; Ujenzi wa gati la Ndumbi; na Ujenzi wa uzio wa bandari ya Itungi. 87 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Huduma za Usafiri katika Maziwa na Bahari chini ya Kampuni ya Huduma za Meli (MSCL) (i) Miradi iliyokamilika katika kipindi cha mwaka 2015 hadi 2020 Ukarabati wa meli za MV. Clarias na ML. Wimbi katika Ziwa Victoria, MT. Sangara katika Ziwa Tanganyika; Ukarabati wa meli za MV. Victoria na MV. Butiama; Mradi wa Ujenzi wa Chelezo cha kujengea na kukarabati meli katika Bandari ya Mwanza. (ii) Miradi inayoendelea kwa sasa Mradi wa Ujenzi wa meli mpya MV. Mwanza Hapa Kazi tu katika Ziwa Victoria yenye Uwezo wa kubeba abiria 1,200 na tani 400 za mizigo. (e) Miundombinu na Huduma za Reli ya Kati (i) Miradi iliyokamilika katika kipindi cha mwaka 2015 hadi 2020 Ununuzi wa vichwa 11 vipya vya treni (aina ya 90xx); Ukarabati wa mabehewa 347 ya mizigo na mabehewa 20 ya abiria; Upembuzi yakinifu na usanifu wa awali wa reli ya kisasa (Standard Gauge Railway – SGR) kutoka Mtwara hadi Mbambabay (km 1,000); Upembuzi yakinifu na usanifu wa awali wa SGR kutoka Tanga – Arusha hadi Musoma (km 1,108); Usanifu wa kina wa ujenzi wa reli ya SGR kutoka Kaliua - Mpanda na Upembuzi yakinifu na usanifu wa awali wa SGR kutoka Mpanda hadi Karema (km 360); Usanifu wa awali wa SGR kutoka Tabora hadi Kigoma (km 411); Upembuzi yakinifu na usanifu wa awali wa SGR kutoka Uvinza hadi Musongati (km 156); Upembuzi yakinifu na usanifu wa awali wa SGR kutoka Isaka hadi Kigali (km 356); Upembuzi yakinifu na usanifu wa awali wa reli ya mjini Dar es Salaam kwa SGR; Ukarabati wa reli ya Tanga hadi Moshi (km 359) na kurejesha huduma ya kati ya Dar es Salaam – Tanga na Tanga – Moshi – Arusha; Kurejesha huduma ya kusafirisha shehena za mizigo kwa njia ya reli kutoka bandari ya Dar es Salaam kwenda Uganda; Kukamilika kwa ujenzi wa SGR kutoka Dar es Salaam hadi Morogoro kwa asilimia 72.3; Kukamilika kwa ujenzi wa SGR kutoka Morogoro hadi Makutupora kwa asilimia 30; Ukarabati wa miundombinu ya reli iliyopo kutoka 88 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Dar es Salaam-Kilosa (km 283) umekamilika kwa asilimia 58.86 na sehemu ya Kilosa-Isaka (km 687) umekamilika kwa asilimia 61.06. (ii) Miradi ya reli inayoendelea Ujenzi wa SGR kutoka Dar es Salaam hadi Morogoro (Km 300); Ujenzi wa SGR kutoka Morogoro hadi Makutupora (Km 422); Ukarabati wa njia ya Reli ya Kati (Metre Gauge Railway – MGR) kutoka Dar es Salaam – Isaka (Km 970) na uboreshaji wa bandari kavu ya Isaka na Yadi ya Mizigo ya Ilala; Ujenzi wa njia ya reli kwenda bandari kavu ya Kwala, Ruvu; Ukarabati wa njia ya MGR kutoka Moshi – Arusha (Km 80) na kurejesha huduma; Ununuzi wa vichwa 3 na mabehewa 44 vya treni; Ukarabati wa vichwa 7 vya kugeuzia treni (Shunting Engines); Upembuzi yakinifu na usanifu wa awali wa ujenzi wa reli katika Jiji la Dodoma; Maandalizi ya ujenzi wa reli ya Mtwara – Mbambabay na matawi ya Mchuchuma na Liganga kwa Ubia kati ya Sekta Binafsi na Umma (PPP). (f) Miundombinu na Huduma za Reli ya TAZARA (i) Miradi iliyokamilika katika kipindi cha mwaka 2015 – 2020 Kununua vichwa vipya 4 vya treni ya njia kuu, vichwa vipya 4 vya treni ya sogeza, mabehewa mapya 18 ya abiria, mashine mbili za uokoaji pamoja na mitambo na vifaa vya usalama; Ukarabati wa mabehewa ya mizigo 400; Uboreshaji wa kituo cha reli cha Fuga/Kisaki ili kusafirisha mizigo na mitambo ya ujenzi wa Mradi wa Kufua Umeme wa Maji wa Julius Nyerere na kukarabati nyumba 8 za watumishi, kuchimba kisima cha maji, kukarabati jengo la stesheni na ujenzi wa njia ya reli namba tatu. (ii) Miradi inayoendelea sasa Ununuzi wa mitambo na vipuri vya injini (Traction Motors 42) kwa ajili ya ukarabati wa injini 7; na Ununuzi wa mitambo ya uzalishaji wa kokoto na mataruma ya zege katika mgodi wa kokoto ulioko Kongolo – Mbeya. 89 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Udhibiti wa Usafiri wa Anga (i) Miradi iliyokamilika katika kipindi cha mwaka 2015 – 2020 Ununuzi na ufungaji wa Rada 4 za kuongozea ndege za kiraia kwa ajili ya kudhibiti anga lote la Tanzania na zimefungwa Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Mwalimu Julius Nyerere (JNIA), Mwanza, Kilimanjaro na Songwe; Kuboresha mitambo ya mawasiliano kwa njia ya radio baina ya Waongoza ndege na Marubani (VHF Radios/ Area Cover Relays) iliyopo Mnyusi, Tanga; Kununua Mtambo (Simulator) wa kufundishia wanafunzi wa Chuo cha Usafiri wa Anga; Utengenezaji wa mfumo wa ramani za kutua ndege katika viwanja vya Zanzibar na Mwanza; na Kukarabati Mnara wa kuongozea ndege katika kiwanja cha Pemba. (ii) Miradi inayoendelea sasa Kununua na kisimika vifaa vya mawasiliano ya sauti kati ya Marubani na waongozaji ndege uwanja JNIA; Kununua na kusimika vifaa vya mawasiliano katika jengo jipya la kuongozea ndege kituo cha Mwanza; Ukamilishaji wa ujenzi wa uzio katika eneo la ujenzi wa Chuo cha usafiri wa anga; Kufanya utafiti na hatua za awali za wa ununuzi na usimikaji wa mtambo wa kuongozea ndege kwa njia ya satelaiti upande wa magharibi mwa nchi; na Mradi wa kufunga mfumo wa kuongoza ndege kutua salama (Instrument Landing System) katika Kiwanja cha Kimataifa cha Abeid Amani Karume – Zanzibar. (h) Viwanja vya Ndege (i) Miradi iliyotekelezwa katika kipindi cha mwaka 2015 – 2020 Jengo jipya la tatu la abiria (TB III) lenye uwezo wa kuhudumia abiria milioni sita kwa mwaka, JNIA; Ukarabati Jengo la kuhudumia abiria 1,200,000 kwa mwaka, Uwanja wa Ndege wa Kimataifa Kilimanjaro (KIA); Ukarabati na upanuzi wa eneo la kuegesha ndege na njia ya ndege (taxi way) katika Kiwanja cha KIA; Ununuzi wa magari mapya matatu ya zimamoto yenye uwezo mkubwa wa kubeba lita za maji 10,000; Kufunga mifumo ya kamera za kufuatilia mienendo ya usalama kwa viwanja vya ndege vya JNIA, Arusha, Mwanza, Dodoma Iringa na Songwe; Uandaaji wa programu za usalama katika viwanja vya ndege vya JNIA, Mwanza, Songwe, Bukoba, Shinyanga, 90 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Musoma, Tanga, Arusha, Iringa, Dodoma, Songea, Kigoma, Lake Manyara, Mafia na Tabora; Kukamilisha utayarishaji wa mpango kabambe wa uendelezaji wa sekta ya usafiri wa anga kwa nchi nzima; Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina wa viwanja 11 vya ndege vya Iringa, Njombe, Songea, Lindi, Kilwa Masoko, Tanga, Moshi, Lake Manyara, Singida, Musoma na Simiyu; Kufunga mfumo mpya wa kuhudumia abiria (CUPPS) katika Kiwanja cha Ndege cha Kimataifa cha Julius Nyerere; Ukarabati na upanuzi wa jengo la abiria katika Kiwanja cha Ndege Dodoma; Ununuzi na ufungaji wa vivuko vipya vitano vya abiria (aerobridges) katika Kiwanja cha Ndege cha Kimataifa cha Julius Nyerere (TB II); Ununuzi wa mashine 16 za ukaguzi wa abiria na mizigo (X-Ray mashines) kwa Viwanja vya ndege vya JNIA (5), Kigoma(1), Iringa(1), Songea(1), Bukoba(1), Mafia(1), Arusha(1), Mwanza(1), Songwe(1), Mtwara(1), na Dodoma(2) na milango kumi na mbili (12) ya ukaguzi wa abiria kwa viwanja vya ndege vya Mafia(1), Iringa(1), JNIA (5), Arusha(1), Dodoma(1), Kigoma(1), Songea(1) na Kahama (1); Ukarabati na upanuzi wa Kiwanja cha Ndege Mwanza na ujenzi wa jengo la kuongozea ndege na jengo la mizigo; Upembuzi Yakinifu na Usanifu wa Kina wa Ujenzi wa Kiwanja Kipya cha Ndege cha Kimataifa cha Msalato. Upembuzi yakinifu na usanifu wa kina kwa viwanja vya ndege vya Moshi, Iringa, Musoma, Lake Manyara, Tanga, Songea, Lindi, Kilwa Masoko, Singida na Kiwanja Kipya cha Ndege cha mkoa wa Simiyu; Upanuzi na ukarabati wa Kiwanja cha Ndege cha Bukoba kwa kiwango cha lami kwenye barabara ya kuruka na kutua ndege; barabara ya kiungo na maegesho ya magari pamoja na Jengo la abiria; Ukarabati wa kipande cha meta 250 kwa kiwango cha lami katika Kiwanja cha Ndege Iringa kwa ajili ya kuwezesha safari za ndege za ATCL aina ya Bombardier Q 400; Ukarabati na upanuzi wa Kiwanja cha Ndege cha Dodoma; Ununuzi wa gari la zimamoto kwa ajili ya Kiwanja cha Ndege Geita; Ufungaji wa mifumo ya kuongozea ndege (AGL) katika viwanja vya Ndege vya Dodoma, Tabora na Mwanza; Upembuzi yakinifu wa Jengo la Pili la Abiria katika Kiwanja cha Ndege cha Kimataifa cha Julius Nyerere. 91 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Miradi inayoendelea sasa Ujenzi/ukarabati wa viwanja vya ndege vya Shinyanga na Sumbawanga. Ukarabati na upanuzi wa viwanja vya ndege vya Songea na Mtwara; Ununuzi wa magari matatu ya zimamoto katika viwanja vya ndege vya Mwanza na Mtwara; Ujenzi wa Kiwanja cha Ndege cha Geita; Ukarabati wa Kiwanja cha Ndege cha Arusha katika maegesho ya ndege na maegesho ya magari; Ujenzi wa barabara mpya ya magari ya kuingia kiwanja cha ndege cha Arusha; Uwekaji wa mifumo wa maegesho ya magari katika viwanja vya Ndege vya JNIA na Arusha; Ukarabati wa maegesho ya magari katika kiwanja cha Ndege JNIA-TBI; Kusimika mifumo ya kamera za kufuatilia mienendo ya kwa viwanja vya ndege vya Mtwara na Lake Manyara; Ununuzi wa mashine nane za ukaguzi wa mizigo (X-Ray Machines) kwa Kiwanja cha Ndege cha Mwanza (2), Geita (2), Kahama (2), Kilwa Masoko (1), Nachingwea (1). (i) Huduma za Usafiri wa Anga (i) Miradi iliyokamilika katika kipindi cha mwaka 2015 – 2020 Ufufuaji wa Kampuni ya Ndege Tanzania kwa kununua ndege 11 ambapo ndege nane zimewasili na zinaendelea kutoa huduma. Ndege nyingine tatu zitawasili katika mwaka 2020/21; Mafunzo kwa marubani wazawa 63, wahandisi 88 na wahudumu wa ndani ya ndege 125; Kupanua huduma za usafiri wa anga kutoka vituo vinne mwaka 2015 hadi vituo 13 mwaka 2020 vya ndani ya nchi na vituo saba vya nje ya nchi; na Kuongeza umiliki wa soko la ndani la usafiri wa anga kutoka asilimia 2.5 mwaka 2015 hadi asilimia 72 mwaka 2020. (ii) Miradi inayoendelea sasa Ununuzi wa ndege moja aina ya Dash 8 Q400 inatarajia kuwasili kabla ya Juni, 2020 na ndege nyingine mbili aina ya A220 – 300 zinazotarajiwa kuwasili Juni, 2021; Kufanya matengenezo ya ndege ndogo aina ya Dash 8 Q300; Maandalizi ya safari za Guangzoug (China) na Lububashi, Nairobi, Kigali na Uingereza katika robo ya nne ya Mwaka wa Fedha, 2019/2020; Kukarabati karakana za JNIA na KIMAFA ili kufanya matengenezo madogo na makubwa nchini; na 92 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Kujenga uwezo wa Chuo cha Taifa cha Usafirishaji (NIT) kuanza kutoa Mafunzo ya Wataalam wa Usafiri wa Anga. (j) Huduma za Hali ya Hewa (i) Miradi iliyokamilika katika kipindi cha mwaka 2015 – 2020: Ununuzi wa Rada tatu za hali ya hewa kwa ajili ya kufungwa Mikoa ya Mtwara, Mbeya na Kigoma; na Ukarabati wa vituo saba vya hali ya hewa vilivyopo Zanzibar, Mtwara, Kilwa Masoko, KIA, JNIA, Handeni na Morogoro. (ii) Miradi inayoendelea sasa: Kukamilisha miundombinu ya Rada tatu za hali ya hewa na ufungaji wake katika Mikoa ya Mtwara, Mbeya na Kigoma; na Kununua vifaa vya hali ya hewa. 59. Katika miaka mitano ijayo, Chama kitaelekeza Serikali kuendelea kuwekeza katika miundombinu ya kimkakati. Miundombinu hiyo inajumuisha ya reli, viwaja vya ndege na bandari. Pia kuboresha huduma za usafiri wa anga, baharini na kwenye maziwa kwa kununua vyombo vipya vya usafiri na kukarabati vyombo vilivyopo ili kuimarisha huduma. Ili kufikia azma hiyo, katika kipindi hicho miradi itayotekelezwa katika maeneo mbalimbali ni kama ifuatavyo:- (a) Kuboresha na kuimarisha utendaji wa Mamlaka ya Bandari Tanzania (TPA), Shirika la Reli Tanzania (TRC) na Shirika la Ndege la Taifa (ATC) ili yaweze kutoa mchango stahiki katika usafiri na usafirishaji nchini na nchi jirani. Vilevile, Shirika la Wakala wa Meli Tanzania (TASAC) litaimarishwa kwa ajili ya kutoa huduma za uwakala wa meli na kusimamia ulinzi na usalama wa usafiri na mazingira wa majini; (b) Maboresho ya Huduma za Bandari (i) Miradi itakayotekelezwa chini ya Bandari ya Dar es Salaam Ujenzi wa matanki ya kuhifadhia Mafuta; Ujenzi wa gati namba 12-15 kwa ajili ya makasha; Usimikaji wa mikanda ya kushusha mzigo wa kichele; Ujenzi wa (central workshop); Kujenga ofisi jijini Dodoma; Ujenzi wa gati katika bandari ya Bagamoyo; Kuboresha miundombinu katika Chuo cha Bandari; Kupanua na kuchimba lango la kuingilia na eneo la kugeuzia meli (entrance channel and turning basin); Ujenzi wa barabara ya Bandari, Mivinjeni na daraja la Bandari; 93 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Ujenzi wa bandari kavu ya Ihumwa, Dodoma; na Ununuzi wa mitambo. (ii) Bandari ya Tanga Ujenzi wa matanki ya kuhifadhia mafuta ghafi; Kuweka sakafu ngumu katika maeneo yaliyobaki; Kununua maeneo karibu na bandari; Awamu ya pili ya uboreshaji wa bandari ya Tanga; na Ununuzi wa mitambo. (iii) Bandari ya Mtwara Ujenzi wa uzio katika maeneo tofauti ya bandari; Ujenzi wa Barabara inayounganisha gati jipya na maeneo mengine bandarini; Ukarabati wa ghala bandari ya Lindi; Kununua maeneo karibu na bandari kwa ajili ya upanuzi wa bandari ya Mtwara; Ukarabati wa bandari ya majahazi ya Shangani; na Ununuzi wa mitambo. (iv) Bandari za Ziwa Victoria Ujenzi wa gati la Nyamirembe–Chato awamu ya pili ziwa Victoria; Ukarabati wa barabara za kuingia bandari ya Mwanza South; Ukarabati wa link span bandari ya Musoma; Kujenga kizuizi cha upepo cha bandari ya Bukoba; na Ununuzi wa mitambo. (v) Bandari za Ziwa Tanganyika Kuimarisha bandari ya Kalema; Ujenzi wa bandari kavu ya Katosho; Ujenzi wa gati bandari ya Kirando; Ujenzi wa sakafu ngumu bandari ya Kipili; na Ununuzi wa mitambo. (vi) Bandari za Ziwa Nyasa Ujenzi wa zahanati katika bandari ya Kyela; Ujenzi wa jengo la abiria eneo la Matema; Ujenzi wa gati na eneo la kushukia abiria bandari ya Ndumbi; na Ununuzi wa mitambo. (c) Huduma za Usafiri katika Maziwa na Bahari Ujenzi wa meli ya ya kutoa huduma katika Bahari ya Hindi kati ya Mtwara (Tanzania) na Visiwa vya Comoro; Ujenzi wa meli mpya ya kubeba abiria 600 na tani 400 za mizigo katika Ziwa Tanganyika; 94 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Ujenzi wa meli mpya ya kubeba mabehewa (wagon ferry) katika Ziwa Victoria; Ujenzi wa meli kubwa ya kutoa huduma katika Ziwa Tanganyika kati ya Kalema (Tanzania) na Karemii (DRC); Ujenzi wa meli ya kubeba mafuta (tanker) katika Ziwa Tanganyika; Kukamilisha ujenzi wa meli mpya MV. Mwanza Hapa Kazi tu katika Ziwa Victoria yenye Uwezo wa kubeba abiria 1,200 na tani 400 za mizigo; Ujenzi wa boti tano za Uokozi (Ziwa Victoria 2, Tanganyika 2 na Ziwa Nyasa 1); Ukarabati mkubwa wa meli za MV. Umoja, MV. Serengeti, MT. Ukerewe na MT. Nyangumi katika Ziwa Victoria, MV. Liemba, MT. Sangara na Boti ya Sea Warriors katika Ziwa Tanganyika. (d) Miradi ya Reli Ujenzi wa reli ya Standard Gauge kutoka Makutupora – Tabora; (km 294), Tabora – Isaka (km 130), Isaka – Mwanza (km 250); Ujenzi wa reli ya Tabora-Kigoma (km 411); Ujenzi wa reli ya Kaliua- Mpanda – Karema (km 360); Ujenzi wa reli ya Uvinza – Musongati (km 156); Ujenzi wa reli ya Isaka – Kigali (Km 356); Ujenzi wa reli ya Tanga – Arusha – Musoma (km 1,253); Ujenzi wa reli ya Mtwara - Songea - Mbamba-bay na Matawi; Liganga na Mchuchuma (km 1,000); Ujenzi wa njia za reli za treni ya mjini Dar es Salaam; Ununuzi wa vichwa 39 vya treni vya njia kuu, vichwa 18 vya sogeza, mabehewa 800 ya mizigo na mabehewa 37 ya abiria; Kuunda upya vichwa 31 vya njia kuu, vichwa 20 vya sogeza, kukarabati mabehewa ya mizigo 690 na mabehewa 60 ya abiria; na Kukarabati njia ya reli kati ya Kilosa – Kidatu. (e) Kuanza ujenzi wa reli ya jiji la Dodoma (f) Miundombinu ya Reli ya TAZARA Uboreshaji wa kiwanda cha kokoto – Kongoro, Mbeya; Ukarabati wa injini saba za njia kuu; Ukarabati wa mabehewa 21 ya treni ya abiria ya Udzungwa na treni ya mjini. (g) Usafiri wa Anga Ununuzi wa mfumo wa usambazaji taarifa za ndege kimtandao (AXIM - Aeronautical Information Exchange Modal); Kujenga uzio katika wa mtambo wa kuongozea ndege unaotumia mawasiliano ya redio (Non-Directional Beacon – NDB) katika kituo cha Songwe; 95 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Kuandaa Mfumo wa kubaini njia za ndege kwa ajili ya kuingia na kutoka viwanjani (DAR-FIR Airspace Restructuring) kwa viwanja vya Songwe, Tabora, Iringa, Chato, Dodoma, Zanzibar, Kigoma, Bukoba na Mpanda. (h) Viwanja vya Ndege Upanuzi na ukarabati wa viwanja vya ndege vya Kigoma, Shinyanga, Sumbawanga, Tabora, Mwanza na Songwe; Ujenzi kwa kiwango cha lami wa Viwanja vya Ndege vya Iringa, Moshi, Lake Manyara, Tanga, Musoma, Lindi, Kilwamasoko, Njombe, Singida na Simiyu; Ujenzi wa uzio wa usalama kwa viwanja vya ndege vya Mwanza, Dodoma, Arusha, Geita, Shinyanga, Sumbawanga, Moshi, Iringa, Tanga, Msalato, Lake Manyara, na Tabora; Kuweka Mifumo ya Kuhudumia Abiria (CUPPS) katika viwanja vya ndege vya Mwanza, Bukoba, Arusha, Songwe na Dodoma; Kuimarisha ulinzi na usalama wa viwanja vya ndege kwa kununua mashine za ukaguzi wa mizigo na abiria katika viwanja vya ndege vya Tabora (1), Kigoma (1), Shinyanga (1) Sumbawanga (1), Tanga (1), Lake Manyara (1), Iringa (1), na Msalato (6); Kuweka mifumo ya taa za kuongozea ndege kwa viwanja vya ndege vya Iringa, Bukoba, Msalato, Tanga, Lake Manyara na Kigoma ili kuviwezesha kutumika saa 24 kwa siku; Ukarabati wa majengo ya abiria (I na II) katika Kiwanja cha Ndege cha Kimataifa cha Julius Nyerere; Ujenzi wa jengo la abiria katika Kiwanja cha Ndege cha Mwanza (Awamu ya Pili); Ujenzi wa jengo la abiria pamoja na miundombinu yake katika Kiwanja cha Ndege cha Arusha; na Kufanya upembuzi yakinifu na usanifu wa kina katika viwanja vya Manyara na Morogoro. (i) Huduma za Usafiri wa Anga Kununua ndege ya mizigo kwa kuzingatia mahitaji ya kibiashara na ukuaji wa shughuli za uchumi; Kununua ndege kubwa mbili za masafa marefu ili kuongeza miruko ya masafa marefu; Kuongeza ndege mbili za masafa ya kati ili kuongeza fursa za kibiashara; Kujenga uwezo ATCL kuhudumia ndege, abiria na mizigo uwanjani; Kuendelea kujenga uwezo wa ATCL katika karakana, rasilimali watu, vifaa na mitambo katika kufanya matengenezo madogo na makubwa ya ndege; Kuboresha mazingira ya usafirishaji wa bidhaa zinazoharibika haraka (perishable goods); na Kukiwezesha Chuo cha Taifa cha Usafirishaji (National Institute of Transport – NIT) kutoa elimu kwa wataalam wa kada ya usafiri wa anga. 96 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (j) Hali ya Hewa Kununua rada mbili za hali ya hewa zitakazofungwa katika Mikoa ya Dodoma na Kilimanjaro; Kununua vifaa vya kisasa vya hali ya hewa vikiwemo vitambuzi vya radi (Lighting Detectors); Ujenzi wa kituo kikuu cha utabiri wa hali ya hewa; na Mradi wa kuboresha miundombinu ya Chuo cha Taifa cha Hali ya Hewa. Mawasiliano 60. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa sekta ya mawasiliano katika kuwezesha sekta nyingine kukua na kuchangia ipasavyo katika maendeleo ya nchi. Katika miaka mitano iliyopita (2015 – 2020), Serikali iliendelea kuboresha sekta hiyo kwa kuchukua hatua mbalimbali ikiwa ni pamoja na kuendelea kuweka mazingira bora ya ushindani kwenye sekta ya mawasiliano ili wananchi wengi waweze kumudu gharama za mawasiliano. Katika kutekeleza azma hiyo, Serikali katika kipindi hicho ilipata mafanikio yafuatayo:- (a) Kufufua Shirika la Simu la Taifa (TTCL) kwa kuliwezesha kimtaji na kimenejimenti; (b) Kuimarisha mawasiliano kwa kuwezesha huduma za intaneti kupatikana katika ofisi za halmashauri 119, vituo vya posta 71, vituo vya polisi 129, hospitali za wilaya 95, na Mahakama 27 kwa kufikisha Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano katika maeneo hayo ambapo huduma ya intaneti ilitolewa bure kwa miaka mitatu katika shule 435 za sekondari; (c) Kuimarisha huduma za mawasiliano katika halmashauri za wilaya kwa kuziunganisha halmashauri hizo na Mkongo wa Taifa. Halmashauri zilizounganishwa na mawasiliano hayo ni pamoja na Mbulu, Monduli, Sikonge, Kaliua, Hanang, Wanging’ombe, Kiteto, Uvinza, Simanjiro, Urambo, Ngorongoro, Bukombe, Mbogwe, Mlele, Buhigwe, Siha, Mbeya, Morogoro, Buchosa, Nyang’wale, Kalambo na Nsimbo; (d) Kuwezesha huduma za mawasiliano kupatikana kwa asilimia 94 nchini, kutokana na Serikali kutoa ruzuku kupitia Mfuko wa Mawasiliano kwa wote katika kata 703 zenye vijiji 2,501 vilivyokuwa na changamoto ya kufikiwa na huduma ya mawasiliano; (e) Kupunguza gharama na kuimarisha ubora wa huduma za mawasiliano kwa wananchi kwa kujenga mkongo wa Taifa wa mawasiliano wenye urefu kilomita 7,560. Mkongo huo umepunguza gharama za uwekezaji wa miundombinu kwa watoa huduma za mawasiliano. Vilevile, mkongo huo umeunganishwa na mikongo ya mataifa jirani ya Kenya, Uganda, Rwanda, Burundi, Zambia na Malawi na hivyo kuongeza mapato kwa Taifa; 97 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kuwekwa kwa mazingira bora ya ushindani ili wananchi waweze kumudu gharama za mawasiliano na kupata huduma zenye viwango bora kwa kusimamia na kuweka bei elekezi ya huduma za mawasiliano ya mwingiliano (Interconnection) ambayo inatakiwa izingatiwe na watoa huduma wote wa mawasiliano kati ya mtandao mmoja na mwingine; (g) Kuimarika kwa usalama wa matumizi ya data na kuendelea kupungua kwa gharama za matumizi ya mtandao kwa kujenga kituo cha data cha Taifa chenye viwango vya juu; (h) Kuimarisha ubora, upatikanaji na usalama wa huduma za mawasiliano kwa kuongeza umiliki wa Shirika la Mawasiliano Tanzania (TTCL) kufikia asilimia 100. Hatua hiyo, umechangia kuongeza mapato na kutoa gawio kwa Serikali; (i) Kuwekwa kwa mazingira wezeshi ya ushindani kwa kampuni binafsi kutoa huduma bora kwa gharama nafuu, ikiwemo gharama za data ambazo ni ndogo nchini ikilinganishwa na gharama zinazotozwa katika nchi nyingine za Kusini mwa Afrika; (j) Kudhibitiwa kwa uhalifu wa kimtandao kwa kutekeleza Sera ya Taifa ya TEHAMA ya mwaka 2016 na Mkakati wake pamoja na Sheria ya Makosa ya Mtandao ya mwaka 2015; (k) Kuimarika kwa matumizi ya TEHAMA katika jamii ambapo matumizi ya intaneti yameongezeka kutoka watumiaji milioni 9.0 sawa na asilimia 4.8 mwaka 2015 hadi watumiaji milioni 23.1 takribani asilimia 23.1 mwaka 2020; (l) Kurahisisha huduma mbalimbali kwa wananchi zikiwemo za malipo na kuboresha usalama wa miamala ya fedha kutokana na kuunganishwa kwa mifumo ya malipo kwa njia ya kielektroniki; na (m) Kuimarisha viwango vya ubora wa mawasiliano na kuboresha udhibiti wa matumizi ya mawasiliano kwa kupunguza vitendo vya ulaghai kupitia mawasiliano na kuongeza chanzo kipya cha mapato kwa kuweka Mfumo wa Kuratibu na Kusimamia Mawasiliano (TTMS). 61. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, sekta ya mawasiliano itajikita zaidi katika kuimarisha ubora wa mawasiliano nchini na kuhakikisha wigo wa mawasiliano unaongezeka na kuwafikia wananchi wote. Katika kufikia lengo hilo, Chama Cha Mapinduzi kitahakikisha Serikali yake inatekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha uwezo wa kimenejimenti na kimtaji wa kampuni ya TTCL ili iweze kupanua shughuli nchini na kuwa shindani iweze kuongoza soko la mawasiliano nchini; (b) Kuongeza faragha na usiri wa taarifa za wananchi katika mawasiliano kwa kukamilisha kutunga sheria ya kuimarisha ulinzi wa taarifa na takwimu; 98 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuimarisha mfumo wa TEHAMA wa kudhibiti usalama na mapato katika mawasiliano; (d) Kuongeza mchango wa sekta ya mawasiliano kwenye Pato la Taifa kwa kuongeza matumizi ya TEHAMA; (e) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuweka mazingira bora ya ushindani na udhibiti katika sekta ya mawasiliano ili wananchi wengi zaidi wamudu gharama za mawasiliano; (f) Kuongeza wigo na matumizi ya mawasiliano ya kasi (broadband) kutoka asilimia 45 mwaka 2020 hadi asilimia 80 mwaka 2025; (g) Kuongeza watumiaji wa intaneti kutoka asilimia 43 mwaka 2020 hadi kufikia asilimia 80 mwaka 2025; (h) Kuanzisha huduma za mawasiliano za intaneti ya kasi (broadband) katika maeneo ya umma (public places) ikiwamo maeneo ya hospitali, taasisi za elimu na vituo vya usafiri hadi kufikia asilimia 40 mwaka 2025; (i) Kuunganisha taasisi za Serikali na miundombinu ya mtandao wa kasi (broadband infrastructure) kufikia asilimia 70; (j) Kuboresha huduma za mawasiliano ya simu za viganjani ili kupatikana maeneo yote; (k) Kuweka mazingira wezeshi ya kuanzisha viwanda vya uzalishaji wa vifaa vya TEHAMA vyenye uwezo wa kutoa ajira kwa wananchi walio wengi na kuzalisha vifaa vinavyotumika ndani na nje ya nchi, na kujenga kiwanda cha kuchakata taka za kielektoniki ili kudhibiti uharibifu wa mazingira; (l) Kuhamasisha matumizi ya mifumo ya TEHAMA katika kutoa huduma, biashara na uzalishaji ili kuongeza uwazi, ufanisi, na kuboresha maisha ya wananchi kichumii na kijamii; (m) Kuhakikisha anuani za makazi zinawekwa nchini ili kurahisisha upatikanaji, utoaji na ufikishishaji wa huduma mbalimbali; (n) Kuimarisha mtambo wa kusimamia mawasiliano wa TTMS ili kuhakikisha upatikanaji wa mapato stahiki kwa malipo ya kodi, kuboresha mawasiliano na udhibiti wa matumizi ya mawasiliano; na (o) Kuimarisha mfumo wa upatikanaji wa maudhui stahiki kupitia mitandao yanayokidhi mahitaji ya wananchi kiutamaduni, kijamii na kuwezesha kujiendeleza kiuchumi. 99 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Nishati 62. Chama Cha Mapinduzi kinatambua suala la nishati kuwa ni la kimkakati na muhimu kwa maendeleo ya nchi. Ni kwa kutambua hili sekta ya nishati imekuwa moja ya vipaumbele vya sera za CCM. Katika miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), CCM ilielekeza Serikali kuchukua hatua madhubuti katika kuendelea kuimarisha sekta ya nishati, ikiwemo kuongeza uzalishaji wa umeme kwa kutumia vyanzo mbalimbali na kuimarisha huduma ya umeme kwa wananchi. Mafanikio makubwa yamepatikana katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, yakiwemo:- Umeme (a) Kuongeza uwezo wa kuzalisha umeme nchini, kutoka megawati (MW) 1,308 mwaka 2015 hadi MW 1,602.32 mwaka 2020. Ongezeko hili limefanya nchi kujitosheleza kwa mahitaji ya umeme na kuzalisha umeme wa zaida kwa MW 445, ukilinganisha na mahitaji ya sasa ya MW 1,120.12; (b) Kuongezeka kwa kiwango cha upatikanaji wa umeme kwa ujumla (overall electricity access level) Tanzania Bara kutoka asiliamia 36 mwaka 2015 na kufikia asilimia 70.3 mwaka 2020. Mafanikio haya yamepatikana kwa kutekeleza na kukamilisha miradi ifuatayo:- (i) Ujenzi wa mradi wa Kinyerezi I (MW 150) ambapo mitambo yote imewashwa na umeme kuunganishwa katika gridi ya Taifa; (ii) Ujenzi wa mradi wa Kinyerezi II (MW 240) ambapo mitambo yote sita (6) yenye uwezo wa kuzalisha umeme wa MW 248 imewashwa na kuingizwa kwenye gridi ya Taifa; (iii) Kuongezeka kwa mtandao wa njia za kusafirisha umeme kutoka kilomita 4,796.17 mwaka 2015 hadi kufikia kilomita 6,142.27 mwaka 2020 kutokana na kukamilika kwa miradi ya: Njia ya kusafirisha umeme wa msongo mkubwa wa kV 400 (Backbone - Phase I) yenye umbali wa kilomita 670 kutoka Iringa kupitia Dodoma - Singida hadi Shinyanga; Kusafirishia umeme wa msongo kV 220 kutoka Makambako hadi Songea ikiwa ni pamoja na ujenzi wa vituo vitatu vya kupozea umeme vya Makambako, Madaba na Songea. Jumla ya vijiji 122 na wateja 16,281 wameunganishiwa umeme; na Kusafirisha umeme wa msongo wa kV 132 kutoka Mtwara hadi Maumbika pamoja na ujenzi wa vituo vya kupozea umeme. 100 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kutekelezwa kwa Mpango Kabambe wa Kupeleka Umeme Vijijini (REA I, REA II na REA III) ambapo jumla ya vijiji 8,587 kati ya vijiji 12,319 vya Tanzania Bara vimefikiwa na umeme ambayo ni sawa na asilimia 70; (d) Kupunguza gharama za kuunganisha umeme vijijini ambapo gharama za kuunganisha umeme vijijini zimepungua kutoka wastani wa shilingi 454,000 hadi shilingi 27,000; (e) Kuongezeka kwa kasi ya usambazaji wa umeme vijijini kwa kutumia vifaa vilivyotengenezwa nchini vikiwemo transfoma, nyaya, nguzo na mita; (f) Kuimarika kwa Shirika la Umeme la Taifa nchini (TANESCO) kwa kuweza kujiendesha kwa faida na kuanza kuchangia Mfuko Mkuu wa Serikali kwa kiasi cha Shilingi bilioni 1.44 kwa mwaka 2019; (g) Kusitisha ukodishaji wa mitambo ya dharura ya kuzalisha umeme kwa kutumia mafuta mazito yaliyokuwa ya gharama kubwa na hivyo kuwezesha kuokoa takriban shilingi bilioni 138 zilizokuwa zikitumika kununua mafuta kila mwaka; (h) Kuunganisha katika Gridi ya Taifa mikoa na maeneo ambayo hayakuwahi kutumia umeme wa gridi ikiwemo Mikoa ya Lindi, Mtwara, Njombe na Ruvuma pamoja na Wilaya za Biharamulo, Ngara na Muleba katika Mkoa wa Kagera; (i) Kuanza na kuendelea na ujenzi wa mradi wa Kinyerezi I - Extension (MW 185) ambao umekamilika kwa asilimia 84 ikiwa ni pamoja na ujenzi wa misingi ya mitambo, njia ya kusafirishia umeme ya msongo wa kV 220 kutoka eneo la Kinyerezi I hadi Kinyerezi II na upanuzi wa kituo cha kupozea umeme cha Kinyerezi I; (j) Kuanza na kuendelea na ujenzi wa mradi wa Julius Nyerere Hydro Power Project-JNHPP (MW 2,115) ambao unaendelea kutekelezwa kwa kuanza ujenzi wa bwawa (main dam) na njia za kupitisha maji (tunnels); (k) Kuendelea na ujenzi wa mradi wa Rusumo (MW 80) ambapo uchimbaji wa eneo la kuweka mitambo (power house) umekamilika; ujenzi wa nyumba tano za wafanyakazi umekamilika; na kuanza kuchimba handaki la kupitishia maji. Mradi huo unatekelezwa kwa pamoja kati ya nchi za Tanzania, Rwanda na Burundi kwa uwiano sawa; (l) Kuanza na kuendelea na ujenzi mradi wa kusafirisha umeme wa msongo mkubwa wa kV 400 wa Awamu ya Pili (Backbone - Phase II) ambao unahusisha upanuzi wa vituo vya kupoza umeme vya Iringa, Dodoma, Singida na Shinyanga vyenye uwezo wa kV 400/220/33; 101 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (m) Kuanza na kuendelea na ujenzi wa miradi ya kuunganisha Gridi ya Taifa na nchi jirani ikiwemo njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka Singida - Arusha - Namanga itakayounganisha nchi za Tanzania na Kenya; na njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka Iringa - Mbeya - Tunduma itakayounganisha nchi ya Tanzania na Zambia; (n) Kuanza na kuendelea na ujenzi wa miradi ya njia ya kusafirisha umeme kV 220 kutoka Rusumo hadi Nyakanazi, njia ya kusafirisha umeme kV 220 kutoka Geita hadi Nyakanazi na njia ya kusafirisha umeme kV 220 kutoka Bulyanhulu hadi Geita; (o) Kuendelea na miradi ya kusambaza umeme vijijini na mijini inayotekelezwa na REA na TANESCO pamoja na kuendelea kuwaunganishia nishati ya umeme wananchi; na (p) Kukamilisha upembuzi yakinifu wa ujenzi wa mradi wa njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka mradi wa Julius Nyerere HP hadi Chalinze, njia ya kusafirisha umeme kV 400 (North East) kutoka Kinyerezi - Chalinze - Segera - Tanga, na njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka Chalinze hadi Dodoma. Mafuta na Gesi Asilia (a) Kuimarishwa kwa usimamizi wa sekta ya mafuta na gesi na kuwezesha ongezeko la gesi asilia iliyogunduliwa kutoka futi za ujazo trilioni 55.27 mwaka 2015 na kufikia futi za ujazo trilioni 57.54 mwaka 2019; (b) Kuongezeka kwa uzalishaji wa gesi asilia kutoka wastani wa futi za ujazo bilioni 37 kwa mwaka 2015 hadi futi za ujazo bilioni 46 kwa mwaka 2019 katika visima vya Mnazi Bay na Songo Songo; (c) Kuongezeka kwa matumizi ya gesi asilia katika uzalishaji viwandani ambako kumepunguza matumizi ya mafuta ya kuzalisha umeme pamoja na gharama za uzalishaji; (d) Kuongezeka kwa matumizi ya gesi asilia ambapo wateja wa majumbani waliofikiwa na miundombinu ya usambazaji gesi asilia katika mikoa ya Dar es Salaam na Mtwara wamefikia zaidi ya 1,000 mwaka 2019 kutoka 70 mwaka 2015. Aidha, viwanda 48 vimeunganishwa mwaka 2019 ikilinganishwa na viwanda 42 mwaka 2015 na magari zaidi ya 300 yamefungwa mfumo wa matumizi ya gesi asilia ikilinganishwa na magari 60 mwaka 2015; (e) Kuongezeka kwa matumizi ya gesi ya mitungi (LPG) nchini kutoka tani 70,061 mwaka 2015 hadi tani 113,575 mwaka 2019 kulikochangia kupungua kwa matumizi ya mkaa na kuni ambazo ni chanzo cha uharibifu wa mazingira na matatizo ya kiafya kwa watumiaji; (f) Kuwekwa kwa mfumo bora wa uagizaji wa mafuta kwa pamoja (Petroleum Bulk System) ambao umewezesha: uhakika wa upatikanaji wa bidhaa za mafuta zenye ubora; nchi kuwa na akiba ya mafuta 102 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ya aina zote yanayotosheleza kwa wastani wa zaidi ya siku 35 ilinganishwa na siku 15 zinazotakiwa; na kupunguza gharama na kuongeza ubora wa bidhaa za mafuta nchini; (g) Kukamilishwa kwa Mpango Kabambe wa Matumizi ya Gesi Asilia (Natural Gas Utilization Master Plan - NGUMP) 2016 pamoja na Mpango wa Kuhamasisha Matumizi ya Gesi Asilia Nchini (Domestic Natural Gas Promotion Plan - DNGPP) ambayo inawezesha matumizi endelevu ya gesi asilia; (h) Kuongezeka kwa mchango wa gesi asilia katika kuzalisha umeme kutoka asilimia 36 mwaka 2016 hadi asilimia 57 mwaka 2019; (i) Kuimarisha udhibiti wa shughuli za mkondo wa juu kwa kuanzisha Mamlaka ya Udhibiti wa Mkondo wa Juu wa Masuala ya Petroli (Petroleum Upstream Regulatory Authority - PURA) ili kukagua mikataba na kuchambua masuala ya kiuchumi katika kuingia mikataba ya utafutaji na ugawanaji mapato yatokanayo na shughuli za mafuta na gesi asilia. Mamlaka hii imeweza kuokoa kiasi cha shilingi bilioni 10.08 kwa kufanya kaguzi za gharama zilizoripotiwa na kampuni za kimataifa za mafuta; (j) Kuboresha na kuimarisha utendaji wa Shirika la Maendeleo ya Petroli Tanzania (TPDC) (k) Kuimarishwa kwa upatikanaji wa mafuta nchini na kuimarishwa kwa mfumo wa uagizaji wa mafuta kwa pamoja (bulk procurement system) kwa kuanzisha Wakala wa Uagizaji Mafuta kwa Pamoja (Petroleum Bulk Procurement Agency - PBPA); (l) Kuongezeka kwa uwezo wa nchi kupakua mafuta kutoka tani 165,000 mwaka 2015 hadi tani 255,000 mwaka 2020 kwa kuimarisha bandari za Tanga na Mtwara. Aidha, uwezo wa kuhifadhi mafuta umeimarika kutoka lita milioni 900 mwaka 2015 hadi kufikia lita bilioni 1.3; (m) Kupunguza muda wa kushusha mafuta katika bandari za Dar es Salaam, Tanga na Mtwara kutoka kati ya siku 30 na 60 hadi kati ya siku 3 na 8; (n) Kudhibitiwa kwa vitendo vya uchakachuaji (uchafuzi) wa mafuta na hivyo kupungua kwa uchakachuaji kutoka asilimia 10.14 mwaka 2015 hadi asilimia nne mwaka 2020; na (o) Kuboresha kanuni za ujenzi wa vituo vya mafuta katika miji midogo na vijijini ili kuongeza upatikanaji wa bidhaa za mafuta kwa wananchi wa vijijini bila kuhatarisha afya, usalama na mazingira. Aidha, vigezo vya utoaji leseni vimerahisishwa na hivyo kuvutia wawekezaji kujenga vituo vyenye ubora katika maeneo mbalimbali ya vijijini. 103 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 63. Katika miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kinakusudia kuimarisha zaidi sekta ya nishati kwa kuhakikisha kuwa nchi inazalisha umeme wa kutosha ili kukidhi mahitaji ya uchumi wa viwanda na soko la nje. Katika kufikia azma hii, CCM itaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- Umeme (a) Kukamilisha ujenzi wa mradi wa kuzalisha umeme wa Julius Nyerere (Julius Nyerere Hydro Power Project-JNHPP) unaotarajia kuzalisha MW 2,115; (b) Kukamilisha usambazaji umeme katika vijiji vyote na maeneo ya pembezoni mwa miji (miji-vijiji - Peri Urban areas) ya Tanzania Bara kupitia Mpango wa Umeme Vijijini pamoja na kuandaa na kutekeleza Mpango Kabambe wa Umeme Vijijini (Rural Energy Master Plan); (c) Kukamilisha ujenzi wa mradi wa kuzalisha umeme kwa kutumia gesi asilia wa Kinyerezi I – Extension (MW 185) na mradi wa umeme wa maji wa Rusumo (MW 80); (d) Kukamilisha utekelezaji wa awamu ya pili (Phase II) wa mradi wa Backbone ambao unahusisha upanuzi wa vituo vya kupoza umeme vya Iringa, Dodoma, Singida na Shinyanga vyenye uwezo wa kV 400/220/33; (e) Kukamilisha ujenzi wa miradi ya kuunganisha Gridi ya Taifa na nchi jirani ikiwemo njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka Singida - Arusha - Namanga itakayounganisha nchi za Tanzania na Kenya; na njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka Iringa - Mbeya - Tunduma itakayounganisha nchi ya Tanzania na Zambia; (f) Kukamilisha ujenzi wa mradi wa njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka Julius Nyerere HP hadi Chalinze, njia ya kusafirisha umeme kV 400 (North East) kutoka Kinyerezi - Chalinze - Segera - Tanga, na njia ya kusafirisha umeme kV 400 kutoka Chalinze hadi Dodoma; (g) Kukamilisha ujenzi wa miradi ya njia ya kusafirisha umeme kV 220 kutoka Rusumo hadi Nyakanazi, njia ya kusafirisha umeme kV 220 kutoka Geita hadi Nyakanazi na njia ya kusafirisha umeme kV 220 kutoka Bulyanhulu hadi Geita; (h) Kuongeza uwezo wa uzalishaji umeme wa kutosha na wa gharama nafuu kwa kutumia vyanzo mbalimbali ikiwemo maji, gesi asilia, makaa ya mawe na nishati jadidifu (jotoardhi, upepo, jua na tungamotaka). Baadhi ya miradi itakayopewa kipaumbele ni pamoja na miradi ya umeme wa maji (Ruhudji MW 358, Rumakali MW 222, Kikonge MW 300, Kakono MW 87 na Malagarasi MW 45) na gesi asilia (Mtwara MW 300, Somanga Fungu MW 330, Kinyerezi III MW 600 na Kinyerezi IV MW 300); 104 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kuimarisha taratibu na mikataba ya kuuziana umeme na nchi jirani na za kikanda ili kuongeza kiwango cha upatikanaji umeme nchini kunapokuwa na upungufu au kuuza umeme panapokuwa na ziada; (j) Kuimarisha Shirika la Umeme nchini (TANESCO) kwa kutumia vyanzo vyenye gharama nafuu katika kuzalisha umeme na kuunganisha mikoa yote katika gridi ya Taifa; (k) Kuendeleza juhudi za kupunguza matumizi ya kuni na mkaa kama chanzo cha nishati kwa kuimarisha na kuhamasisha matumizi ya vyanzo mbadala kwa kushirikisha sekta binafsi wakiwemo wabunifu wadogo katika kubuni na kutekeleza miradi ya nishati; (l) Kuendelea kuhamasisha matumizi bora ya nishati ikiwa ni pamoja na kujenga uwezo na uelewa kwa wananchi na taasisi kuhusu matumizi bora ya nishati ili kuokoa nishati nyingi inayopotea; (m) Kuongeza uwezo wa uzalishaji umeme kwa kutumia vyanzo mbalimbali vya nishati jadidifu (renewable energy) ikiwemo miradi ya umemejua, jotoardhi na upepo MW 1,100; na (n) Kuendelea kuimarisha ushirikiano wa kikanda na kimataifa katika kuendeleza shughuli mbalimbali za umeme na nishati Jadidifu. Mafuta na Gesi Asilia (a) Kuboresha na kuimarisha utendaji wa Shirika la Maendeleo ya Petroli Tanzania (TPDC) na kuanzisha Mamlaka ya Udhibiti wa Mkondo wa Juu wa Mafuta (PURA), ili yaweze kutoa mchango stahiki katika kutafuta, kuendeleza na kudhibiti sekta za mafuta na gesi; (b) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuvutia wawekezaji katika utafutaji wa mafuta na gesi asilia katika maeneo ya nchi kavu, mabonde ya ufa, na maeneo ya kina kirefu cha bahari ili kuongeza kiasi cha rasilimali; (c) Kutekeleza Mpango wa Matumizi ya Gesi Asilia (NGUMP) kwa kujenga miundombinu na kuhamasisha matumizi ya gesi asilia viwandani, majumbani, kwenye taasisi na kwenye magari ili kupunguza uharibifu wa mazingira; (d) Kuimarisha hali ya upatikanaji wa mafuta nchini ikiwemo kuhamasisha wawekezaji wa ndani kujenga vituo vya mafuta katika miji midogo na vijijini ili kuongeza upatikanaji wa bidhaa hiyo; (e) Kuendeleza utekelezaji wa miradi ya kielelezo na kimkakati ambayo ipo katika hatua za mwisho za makubaliano ikiwemo mradi wa Bomba la Kusafirisha Mafuta Ghafi la Afrika Mashariki (EACOP) na Mradi wa Kusindika Gesi Asilia (LNG) Mkoani Lindi ambayo itaongeza ajira kwa Watanzania na mapato kwa nchi; 105 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuhamasisha matumizi ya gesi ya mitungi (LPG) nchini kwa ajili ya kupikia ili kupunguza matumizi ya kuni na mkaa ambayo ina madhara kiafya na kimazingira; (g) Kuongeza kasi ya utekelezaji wa miradi ya ushirikiano na nchi jirani ikiwemo miradi ya kusafirisha mafuta na gesi asilia ili kuongeza ajira, mapato na usalama wa upatikanaji wa mafuta na gesi nchini ili kuimarisha ushirikiano na nchi jirani; na (h) Kuendeleza kwa kasi zaidi utekelezaji wa mpango wa kuwa na mindombinu ya mafuta ya akiba na kimkakati (Strategic Petroleum Reserve - SPR) ili kuongeza uhakika wa upatikanaji wa mafuta nchini. Madini 64. Sekta ya madini ni sekta muhimu kutokana na kuchangia kwake katika mapato ya Serikali na kutoa ajira kwa Watanzania, hususan katika ngazi ya wananchi wa kawaida. Katika miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Serikali ya Chama Cha Mapinduzi ilisimamia mageuzi makubwa na ya kimkakati ikiwemo maboresho ya sheria na mifumo mbalimbali katika kuhakikisha sekta ya madini inaimarika kwa kiasi kikubwa na kuongeza mchango wake katika pato la Taifa. Hii imejidhihirisha kwa kuongezeka kwa umiliki na ushiriki wa wananchi katika uchimbaji na uchakataji ambapo ajira na mauzo nje yameongezeka. Mafanikio yaliyopatikana katika kipindi hicho ni pamoja na:- (a) Kuimarisha mifumo ya kisera na kisheria ili kuwezesha wananchi na Taifa kwa ujumla kunufaika na utajiri wa madini na rasilimali zao; (b) Kuongezeka kwa mchango wa sekta ya madini katika Pato la Taifa kutoka asilimia 3.4 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 5.1 mwaka 2018; (c) Kuimarisha mazingira ya uwekezaji, usimamizi na uboreshaji wa mifumo ya ukusanyaji mapato ambapo ukusanyaji wa mapato yasiyo ya kodi umeongezeka kutoka shilingi bilioni 168 mwaka 2015 hadi kufikia shilingi bilioni 346 mwaka 2019; (d) Kuwawezesha wachimbaji wadogo kwa kuwatengea na kuwapimia maeneo maalum ya uchimbaji na kuwapatia leseni pamoja na kuwezesha upatikanaji wa teknolojia rahisi na rafiki katika uchimbaji na uchenjuaji wa madini; (e) Kuongeza ufanisi wa sekta ya madini kwa kuanzishwa Tume ya Madini mwaka 2017. Tume hiyo, pamoja na manufaa mengine imesaidia kuweka mifumo mbalimbali ya usimamizi, ukaguzi na udhibiti katika sekta hiyo; (f) Kuboreshwa kwa mazingira ya biashara ya madini kwa kuanzishwa kwa masoko 28 na vituo vidogo 25 vya uuzaji madini katika maeneo yenye madini nchini; 106 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuimarisha usimamizi wa makaa ya mawe na madini ya gesi kwa kuzuia uingizaji wa makaa ya mawe kutoka nje. Hatua hiyo imechangia kuongezeka uzalishaji wa madini hayo kwa ajili ya viwanda vya ndani vya saruji na watumiaji wengine; (h) Kuboreshwa kwa miundombinu muhimu katika maeneo ya migodi na uchimbaji kwa kuchukua hatua mbalimbali ikiwemo ujenzi wa ukuta unaozunguka migodi ya Mirerani na kuimarisha udhibiti wa madini ya Tanzanite; (i) Kuboresha mfumo wa utoaji na usimamizi wa leseni za madini kwa kuanzisha Online Mining Cadastre Transactional Portal (OMCTP); (j) Kuimarisha udhibiti, usimamizi, utunzaji, usafirishaji na matumizi ya baruti katika shughuli za migodi kwa kuweka mfumo wa utoaji wa vibali ili kuhakikisha watumiaji wa baruti wanatambuliwa pamoja na kutoa elimu kuhusu matumizi bora na salama; (k) Kuliimarisha Shirika la Madini la Taifa (STAMICO) ili liweze kujiendesha kibiashara na kutoa mchango ipasavyo katika Pato la Taifa kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuhuisha Hati ya Uanzishwaji wa Shirika mwaka 2015 (Amendment of Establishment Order) ili kuendana na majukumu mapya ya Shirika; (ii) Kuwezeshwa kwa shirika kwa kupatiwa leseni ya uchimbaji wa makaa ya mawe Kabulo huko Songwe, leseni 20 za uchimbaji kokoto katika maeneo ya Ubena Zomozi na Chigongwe- Dodoma, “Rare Earth Element” katika eneo la Sengeri-Songwe na Phospate katika eneo la Mvomero; (iii) Kuliwezesha shirika kwa kulipatia vitendea kazi vifuatavyo: mashine ya uchorongaji (RC Drill Rig) “software” za uchimbaji na utafutaji wa madini. Aidha, kampuni tanzu ya Shirika la STAMIGOLD imeimarishwa; na (iv) Kuanza ujenzi wa kiwanda cha kisasa cha usafishaji dhahabu (refinery) jijini Mwanza. (l) Kuimarishwa huduma zinazotolewa na Wakala wa Jiolojia Tanzania (GST) ikiwa ni taasisi maalum ya Serikali itakayofanya tafiti za kijiosayansi na kutoa mwelekeo wa uwepo wa madini nchini kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuboresha ukusanyaji, tathmini, uhifadhi wa kumbukumbu na uhakiki wa uhalisia wa wingi wa mashapo kwa kuanzisha Taasisi ya Jiolojia na Utafiti wa Madini Tanzania kupitia marekebisho ya Sheria ya Madini ya mwaka 2010 yaliyofanyika mwaka 2017; na 107 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kuboresha maabara ya GST na kuiwezesha kupata ithibati ya kimataifa ya uchunguzi wa sampuli za dhahabu kwa njia ya tanuru kutoka shirika la Southern African Development Community Accreditation Services (SADCAS). (m) Kuimarisha uongezaji thamani madini kwa kutoa jumla ya leseni 221 za uchenjuaji; nne za uyeyushaji (Smelting) na nne za usafishaji (Refining) madini. Pia kuandaa na kuchapisha Mwongozo wa Uhakiki wa Uongezaji Thamani Madini au Miamba (Value Addition) nchini wa mwaka 2019 (GN No.60); (n) Kupunguza uhaba mkubwa wa wataalam wa uongezaji thamani nchini kwa kuzalisha wataalam wenye weledi katika fani za utambuzi wa madini ya vito (gemology), ukataji na ung’arishaji (lapidary) wa madini ya vito na utengenezaji wa bidhaa za usonara (Jewellery making and Manufacturingi) katika ngazi za Astashahada na Stashahada katika Kituo cha TGC; (o) Kutekeleza mikakati mbalimbali ya kudhibiti utoroshaji wa madini kwa:- (i) Kufuta baadhi ya kodi zenye kero katika biashara ya madini kwa wachimbaji wadogo zikiwemo kodi za: zuio (Withholding Tax - 5%) na kodi ya ongezeko la thamani (Value Added Tax - 18%); (ii) Kuanzisha madawati maalum ya ukaguzi wa madini katika viwanja vya ndege, bandarini na mipakani; (iii) Kutoa msamaha wa ushuru wa forodha kwa vifaa vya ukataji na ung’arishaji wa madini ya vito ili kuhamasisha shughuli za uongezaji thamani madini; na (iv) Kuhuisha kanuni za kusimamia eneo la Mererani (The Mining Mererani Controlled Area (2019)) na shughuli zote zinazoendelea kwenye migodi hiyo. (p) Kuongeza uzalishaji wa madini kwa kutenga maeneo ya uchimbaji madini kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kutenga maeneo 11 yenye jumla ya ukubwa wa hekta 38,567 kwa ajili ya wachimbaji madini wadogo; (ii) Kuwawezesha wachimbaji wadogo kwa njia mbalimbali ikiwemo mafunzo, teknolojia na maarifa ya kisasa kwa ajili ya kuendeleza shughuli za uchimbaji. Wachimbaji wadogo wapatao 10,338 walinufaika na mafunzo hayo; na 108 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iii) Kujenga vituo vya mfano vya ujenzi wa migodi na uchenjuaji madini (Demonstration Centres) vya Lwamgasa-Geita, Kantente-Bukombe, Itumbi-Chunya; na vituo vya umahiri (Centres of Excellence) vya Mpanda, Songea, Chunya, Handeni, Bariadi, Bukoba na Musoma kwa ajili ya kuwapatia mafunzo wachimbaji wadogo. (q) Kuimarisha ukaguzi wa migodi katika masuala ya usalama, utunzaji wa mazingira na afya ambapo migodi 2,634, leseni 98 za utafutaji na mitambo 798 ya uchenjuaji madini pamoja na mabwawa ya kuhifadhia takasumu (Tailings Storage Facility) vilikaguliwa. Aidha, migodi 11 imewasilisha mipango yao ya ufungaji migodi; (r) Kuanzisha kituo cha pamoja cha kutolea huduma (one stop centre) ndani ya ukuta wa Mirerani; (s) Tanzania kufanikiwa kukidhi matakwa na vigezo vya utoaji wa cheti cha uhalisia wa madini (Certificate of Origin) kinachotambuliwa kimataifa kupitia International Conference on Great Lakes Region (ICGLR); (t) Kuboreshwa kwa usimamizi, udhibiti na umiliki wa rasilimali za madini ili ziweze kunufaisha mwananchi kwa ujumla kwa kutunga sheria ya kulinda maliasili na rasilimali za Taifa “The Natural Wealth and Resources (Permanent Sovereignty) Act, 2017”; na (u) Kuongezeka kwa uwazi na uwajibikaji katika biashara ya madini na gesi kwa kutoa ripoti za uwazi na uwajibikaji (transparency and accountability) kwa makampuni ya madini na gesi kwenye sekta ya uziduaji (Extractive Sector) kwa miaka ya 2015/16 na 2016/17 kupitia TEITI. 65. Katika miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuisimamia serikali kuhakikisha mapinduzi makubwa yaliyofanyika katika sekta ya madini yanaendelezwa, hususan katika kuwewezesha wananchi kuwa sehemu ya umiliki wa rasilimali hiyo. Aidha, CCM itahakikisha sekta ya madini inachangia zaidi katika Pato la Taifa na kupunguza umasikini nchini. Ili kufikia malengo hayo, Serikali itakayoundwa na Chama Cha Mapinduzi itatekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha udhibiti na usimamizi wa uchimbaji mkubwa na wa kati wa madini ili uweze kufaidisha Taifa na wawekezaji kwa usawa, pia kuweka mazingira yatakayohamasisha uwekezaji katika sekta ya madini bila ya kuathiri ustawi na matarajio ya nchi kutokana na uwekezaji huo; (b) Kubuni na kuimarisha utekelezaji wa mipango ya kuwawezesha wachimbaji wadogo ili waweze kufanya shughuli zao kwa tija kwa kuwatengea maeneo au kuwapatia leseni kwenye maeneo ambayo 109 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 yana taarifa za msingi za kijiolojia, kutoa huduma za utafiti kwa gharama nafuu, kuwaendeleza kutoka uchimbaji mdogo kwenda wa kati na hatimaye uchimbaji mkubwa, na kuwapa mafunzo yanayohitajika kuhusu uchimbaji na biashara ya madini; (c) Kuimarisha Tume ya Madini ili iweze kuendelea kusimamia shughuli za madini, kukusanya takwimu za madini na kufuatilia maduhuli yatokanayo na madini kwa lengo la kuongeza mapato ya Serikali; (d) Kuimarisha na kuhimiza uanzishwaji wa masoko kwenye maeneo mbalimbali kunakofanyika shughuli za madini ndani ya nchi kulingana na uhitaji na pia kuhimiza kuwepo kwa mikakati itakayovutia upatikanaji wa huduma saidizi mbalimbali; (e) Kutekeleza mikakati itakayowezesha kudhibiti vitendo vya utoroshaji wa madini kwenda nje ya nchi na biashara haramu ya madini nchini; (f) Kufungua na kusimamia migodi ya uchimbaji mkubwa na kuweka msisitizo katika uchimbaji wa madini ya kinywe (graphite) na madini mengine; (g) Kuendeleza mikakati ya kuimarisha soko la Tanzanite na vito vingine hapa nchini ili kuongeza manufaa yatokanayo na madini hayo na madini mengine ya vito; (h) Kuanzisha na kuimarisha soko la dhahabu la Kalema; (i) Kuimarisha Taasisi zinazohusika na masuala ya madini kwa kuziwezesha kwa rasilimali na vitendea kazi; (j) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuhamasisha uwekezaji katika sekta ya madini kwa kufanya tafiti za madini mkakati, madini ya viwanda na madini ya metali; (k) Kuendeleza mipango ya kufanya tafiti za jiosayansi kwa lengo la kutatua changamoto katika nyanja za madini, kilimo, maji, majanga ya asili ya jiolojia na kutoa elimu kwa wananchi; (l) Kuimarisha kaguzi katika masuala ya afya, usalama na utunzaji wa mazingira dhidi ya uharibifu unaoweza kuepukika katika shughuli za utafiti, uchimbaji na uchenjuaji wa madini; (m) Kuhakikisha migodi yote mikubwa inaajiri, inanunua huduma na bidhaa kutoka hapa nchini kwa kiwango cha kuridhisha kwa kadiri ya upatikanaji wake na kutoa huduma za kijamii katika maeneo husika; 110 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (n) Kuimarisha Shirika la Madini la Taifa (STAMICO) ili liweze kutekeleza majukumu yake ipasavyo; (o) Kuwezesha ujenzi wa miundombinu muhimu kupitia mamlaka zenye dhamana katika maeneo ambayo yanauwezekano wa kuanzishwa kwa migodi mikubwa mipya; (p) Kuainisha na kutambua madini ya kimkakati na kuhamasisha na kufanikisha uwekezaji wa kimkakati katika madini hayo ili taifa liweze kunufaika; na (q) Kujenga imani kwa biashara ya madini nchini kwenye uwanja wa kimataifa kwa kutekeleza wajibu wa nchi yetu kama wanachama wa EITI. Utalii 66. Sekta ya utalii ina umuhimu katika ukuaji wa uchumi na maendeleo ya wananchi kwa ujumla katika nchi mbalimbali ikiwemo Tanzania. Katika miaka mitano iliyopita Chama Cha Mapinduzi kupitia Serikali yake iliendelea kuimarisha utalii nchini kwa kusimamia ipasavyo mikakati ya kukuza vivutio mbalimbali vya utalii vikiwemo hifadhi za wanyama, maporomoko ya maji, milima, misitu ya mazingira asilia, utamaduni, fukwe na malikale. Kupitia uendelezaji wa vivutio hivyo, Serikali imeweza kupata mafanikio mbalimbali yakiwemo:- (a) Kuongeza idadi ya watalii kutoka 1,137,182 mwaka 2015 hadi kufikia 1,510,151 mwaka 2019 kutokana na kuitangaza sekta ya utalii kikanda na kimataifa. Ongezeko hilo la watalii limechangia kupanda kwa mapato yatokanayo na shughuli za utalii kutoka Dola za Kimarekani milioni 1,901.95 mwaka 2015 hadi kufikia Dola za Kimarekani milioni 2,612.99 mwaka 2019; (b) Kuanzishwa kwa chaneli mahsusi ya televisheni (Tanzania Safari Channel ya TBC) inayotangaza utalii wa Tanzania nchini na nje ya nchi yetu; (c) Kuboresha makusanyo yatokanayo na sekta ya maliasili na utalii kwa kudhibiti upotevu wa mapato kwa kuanzisha mfumo funganishi wa kieletroniki wa “MNRT-Portal”; (d) Kuendelea kuboresha vituo vya utalii vyenye kumbukumbu za malikale kwa kuanzisha onesho la kudumu kuhusu chimbuko na maendeleo ya binadamu katika Bonde la Olduvai, Arusha pamoja na kutangaza mji wa Mikindani ulioko Mtwara na kuufanya kuwa kumbukumbu ya kihistoria na Urithi wa Utamaduni wa Taifa; (e) Kuongeza wigo wa mazao ya utalii kwa kuendeleza utalii wa meli, mikutano, fukwe, utamaduni, malikale, ikolojia na jiolojia. Aidha, 111 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 hatua hiyo imeenda sambamba na uongezaji wa shughuli za utalii katika maeneo mbalimbali nchini ikiwemo safari za puto (balloon safaris), safari za usiku (night game drive), Utalii wa kutembea kwa miguu (walking safaris), Kutembea kwa miguu kwa kutumia daraja la kamba (canopy walk), kutembea katika hifadhi za misitu ya asili (natural forest reserves) na utalii wa kitamaduni (cultural tours) ikiwa ni nyongeza kwenye utalii maarufu wa wanyamapori; (f) Kuimarisha miundombinu ya utalii ikiwemo kujenga na kukarabati barabara zilizopo ndani ya maeneo ya vivutio vya utalii, madaraja, njia za miguu, viwanja vya ndege na kununua boti za usafiri; na (g) Kuboresha Kanuni ya Utalii ya Usafirishaji Watalii “The Tourism Agents” (Registration and Licensing Regulations 2015 & 2017) iliyoongeza wigo wa Watanzania kushiriki katika biashara za utalii. Katika kutekeleza azma hii, Serikali imepunguza ada ya leseni ya biashara za utalii kwa wakala wa kusafirisha watalii yenye idadi ya magari chini ya manne kutoka Dola za Kimarekani 2,000 hadi 500. Kutokana na marekebisho hayo, kampuni za Kitanzania zimeongezeka kutoka idadi ya awali ya 643 mwaka 2015 hadi kufikia kampuni 1,687 mwaka 2020. 67. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Serikali chini ya Chama Cha Mapinduzi itaweka mkazo katika kupanua wigo wa bidhaa/mazao ya utalii ili sekta hiyo iendelee kuchangia zaidi katika pato la Taifa. Katika kutekeleza lengo hilo, Serikali ya Chama Cha Mapinduzi itatekeleza yafuatayo:- (a) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuongeza na kukuza wigo wa bidhaa/mazao ya utalii ili kufikia watalii 5,000,000 kwa mwaka kufikia mwaka 2025 na kuongeza mapato kutoka Dola za Kimarekani bilioni 2.6 mwaka 2020 hadi Dola za Kimarekani bilioni 6.0 mwaka 2025 kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kukuza na kuimarisha utalii na uwindaji wa wanyamapori ili kuongeza mchango wa sekta katika uchumi wa Taifa; (ii) Kukuza utalii wa mikutano kwa kujenga ukumbi mkubwa wa mikutano wa kisasa utakaojumuisha hoteli zenye hadhi ya kimataifa jijini Dar es Salaam; (iii) Kuendeleza utalii wa fukwe kwa kutenga maeneo mahsusi ya fukwe, kuyasimamia na kuyaendeleza kimkakati; (iv) Kujenga miundombinu ya kimkakati ya kuwezesha meli za kitalii kuzuru nchini; na (v) Kutekeleza mikakati mingine ya kuongeza wigo wa utalii 112 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ikiwemo ya kuendeleza maeneo ya kihistoria na malikale, utalii wa jiolojia, ikolojia, ufugaji nyuki pamoja na utalii wa kilimo ikiwemo maua na viungo. (b) Kubuni na kuboresha vipindi vya utangazaji wa vivutio vya utalii kupitia chaneli mahsusi ya televisheni (Tanzania Safari Channel ya TBC) inayotangaza utalii wa Tanzania nchini na nje ya nchi yetu. Pia, kuimarisha Bodi ya Utalii ili iweze kutangaza vivutio vya utalii ndani na nje ya nchi kwenye masoko ya kimkakati; (c) Kufanya mapitio ya sera, sheria, kanuni na miongozo mbalimbali kwa ajili ya kusimamia sekta ya utalii nchini ikiwemo kuhamasisha na kusimamia utalii endelevu na wenye kuzingatia masilahi ya nchi (sustainable and responsible tourism) ili kufanya vivutio kuwa endelevu na kuweka viwango vya utoaji huduma; (d) Kushirikisha sekta binafsi kuandaa wataalam wa ukarimu na kuwatambua wataalam wenye ujuzi na weledi unaohitajika katika utoaji wa huduma za utalii ili kukuza sekta ya utalii na kuongeza ajira kwa wananchi na Pato la Taifa kwa ujumla; (e) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuweka mazingira wezeshi ili sekta binafsi na umma zishiriki kikamilifu katika uwekezaji wa utalii, hususan katika sekta ndogo ya malazi kwenye maeneo ya hifadhi, kumbi za mikutano na huduma nyingine za kimkakati; na (f) Kuhamasisha jamii ili iweze kujua umuhimu wa utalii kuanzia ngazi ya chini ikiwa ni pamoja na kuanzishwa kwa mitaala inayojumuisha utalii katika shule na vyuo kimkakati. Maliasili 68. Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kusimamia Serikali katika kuhakikisha kuwa sekta ya maliasili inazidi kuimarika ili kuendelea kutunza maliasili za nchi na kuyafanya mazao yatokanayo na maliasili, hususan wanyamapori, misitu na nyuki kuchangia kikamilifu katika ukuaji wa uchumi; kuwaongezea wananchi kipato na fursa za ajira. Hatua hizo zimewezesha sekta ya maliasili kuongeza Pato la Taifa na fursa za ajira kwa wananchi na mafanikio mengine kama ifuatavyo:- (a) Kuimarisha uhifadhi, ulinzi na kuendeleza utalii kwa kuanzisha na kupandisha hadhi maeneo ya wanyamapori yaliyohifadhiwa ambayo yamewezesha Hifadhi za Taifa kuongezeka kutoka 16 mwaka 2015 hadi 22 mwaka 2020; (b) Kuimarisha ulinzi na usalama wa rasilimali za wanyamapori, misitu na nyuki kwa lengo la kupunguza ujangili kwa kuchukua hatua mbalimbali ikiwemo kuanzisha Kikosikazi cha Taifa cha Kupambana na Ujangili na kubadili mfumo wa usimamizi kutoka ule wa kiraia kwenda wa Jeshi Usu; 113 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuimairisha ushiriki wa jamii katika usimamizi na manufaa ya rasilimali za misitu na nyuki kwa kutekeleza programu zinazosaidia kuzalisha ajira na kipato pamoja na uhifadhi wa mazingira; (d) Kuimarisha usimamizi wa rasilimali za wanyamapori, misitu na nyuki kwa kuanzisha Mamlaka ya Usimamizi wa Wanyamapori (TAWA) na Wakala wa Huduma za Misitu Tanzania (TFS). Mamlaka hizi pamoja na manufaa mengine, zimeimarisha ulinzi na usimamizi wa rasilimali hizo, hususan kwenye mashamba ya miti, hifadhi za misitu, mapori ya akiba, mapori tengefu, ardhioevu na maeneo ya wazi; (e) Kuwekeza katika mifumo ya TEHAMA katika ulinzi na usimamizi wa wanyamapori, mathalan matumizi ya rola, ndege zisizo na rubani na GPS Collar katika kufuatilia mienendo ya wanyamapori adimu na waliopo hatarini kutoweka; (f) Kuimarisha mahusiano kati ya maeneo ya hifadhi na wananchi kwa kufanya ulinzi wa wananchi na mali zao dhidi ya wanyamapori wakali na waharibifu kwa kufanya doria na kutoa elimu ya kujikinga ili kuendelea kuifanya sekta ya maliasili iendelee kuwa endelevu na inayojali haki na masilahi ya wananchi. Hatua hii imeleta amani na kupunguza migogoro kati ya wananchi hao na Serikali; (g) Kuwezesha wanavijiji 9,000 katika mikoa ya Iringa, Njombe, Morogoro na Ruvuma kupanda na kutunza jumla ya miti milioni 26 katika mashamba binafsi yenye ukubwa wa hekta 12,000 kupitia Programu ya Panda Miti Kibiashara. Aidha, jumla ya ajira 136,975 zilizalishwa kupitia Programu ya Panda Miti Kibiashara, mashamba binafsi na ya Serikali; (h) Kuendeleza utatuzi wa migogoro iliyopo baina ya wananchi na maeneo yaliyohifadhiwa, kwa kuhakiki mipaka na kuweka vigingi. Katika hatua hiyo jumla ya vigingi 30,120 viliwekwa katika hifadhi za misitu, mapori ya akiba na hifadhi za Taifa; (i) Kuendeleza utekelezaji wa mikakati ya kuwanufaisha wananchi wanaoishi jirani na misitu kupitia miradi ya ufugaji nyuki ambapo kupitia uwezeshaji uliofanyika, mwaka 2019 vikundi vya ufugaji nyuki 470 na watu binafsi 57 wamewezeshwa kupata mizinga ipatayo 17,833 ikilinganishwa na mizinga 11,730 mwaka 2015. Aidha, ili kuongeza uzalishaji wa mazao ya nyuki, elimu pia imetolewa kwa wafugaji nyuki 2,097, vikundi 62 na mafundi seremala 10; (j) Kuanzishwa mashamba mapya matano yenye ukubwa wa hekta 185,456 kupitia Wakala wa Huduma za Misitu Tanzania, ambapo jumla ya hekta 34,977 zimepandwa miti. Hatua hii imeongeza idadi ya mashamba ya Serikali kutoka 18 mwaka 2015 hadi 23 Desemba, 2019. Aidha, Serikali imepandisha hifadhi za misitu ya asili tano 114 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kuwa Misitu ya Hifadhi za Mazingira Asilia na kuzipa daraja au hadhi ya juu kabisa ya uhifadhi inayotambuliwa na Shirika Muungano wa Kimataifa wa Kuhifadhi wa Asili na Mali za Asili (IUCN) na hivyo kuwa na jumla ya hifadhi za misitu ya mazingira asilia 17. Pia, Wizara imewezesha uanzishaji wa hifadhi za nyuki mpya mbili na kufikia jumla ya hifadhi 37 hadi mwaka 2019; (k) Kuendeleza uboreshaji wa sekta ya nyuki kwa kutekeleza mikakati mbalimbali ikiwemo kujenga viwanda viwili vya kuchakata na kufungasha mazao ya nyuki katika wilaya za Manyoni na Mufindi; na (l) Kuendeleza uhifadhi wa mazingira kwa kupanda takriban miti milioni 40 ikiwemo miti 2,960,000 iliyopandwa katika jiji la Dodoma kupitia Kampeni ya Dodoma ya Kijani. 69. Katika miaka mitano ijayo, Serikali kupitia Chama Cha Mapinduzi kinalenga kuendelea kuimarisha usimamizi, ulinzi na uhifadhi maliasili kwa faida ya kizazi cha sasa na kizazi kijacho. Katika kutekeleza azma hiyo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo:- (a) Kufanya mapitio ya sera, sheria, kanuni na miongozo na mikakati kwa ajili ya kusimamia rasilimali za wanyamapori, misitu na nyuki nchini; (b) Kujenga uwezo wa wadau katika kusimamia rasilimali za wanyamapori, misitu na nyuki ili kuongeza mchango wa sekta katika Pato la Taifa; (c) Kutekeleza mikakati ya kudhibiti ujangili wa wanyamapori, misitu na mazingira ya nyuki, kuimarisha ulinzi dhidi ya wanyamapori ili kulinda maisha ya wananchi na mali zao na kutatua migogoro baina ya wananchi na maeneo yaliyohifadhiwa; (d) Kuhamasisha wananchi kuanzisha ranchi, mashamba na bustani za wanyamapori ili kuimarisha ushiriki wa wananchi katika uhifadhi na kujipatia kipato; (e) Kuweka mazingira wezeshi ya kuvutia uwekezaji katika sekta ya wanyamapori, misitu na nyuki pamoja na kuimarisha mifumo ya kitaasisi kwa ajili ya kusimamia sekta ya maliasili. Aidha, pamoja na hatua nyingine Serikali itaanzisha mamlaka ya misitu na nyuki na taasisi ya utafiti wa nyuki ili kuboresha na kuongeza uzalishaji wa mazao ya nyuki nchini; (f) Kuanzisha na kuendeleza viwanda vya mazao ya misitu na nyuki vinavyochakata mazao hayo kwa ufanisi na tija ili kuepusha upotevu mwingi wa malighafi na kuwezesha kutumia mabaki yake kuzalisha bidhaa nyingine; 115 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuendeleza programu mbalimbali za upandaji miti na ufugaji nyuki ili kutunza mazingira na kuongeza kipato kwa wananchi na Taifa; na (h) Kujenga na kuboresha miundombinu ya utalii katika hifadhi za misitu ili kuwezesha shughuli za utalii kufanyika kwa ufanisi zaidi. Malikale na Kumbukumbu za Taifa 70. Katika miaka mitano iliyopita (2015-2020), Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kusimamia Serikali katika kuchukua hatua za kulinda na kuhifadhi maeneo ya malikale kama urithi wa utamaduni na kumbukumbu za kihistoria za Taifa kwa maendeleo endelevu ya kizazi cha sasa na kijacho. Maeneo haya ya kihistoria yanatoa mchango mkubwa katika kukuza utalii wa ndani na Kimataifa. Aidha, maeneo ya malikale yameendelea kujenga uzalendo wa kitaifa wa wananchi kwa kuwawezesha kutambua na kuenzi historia ya Taifa letu. Mafanikio yaliyopatikana katika eneo hili ni pamoja na:- (a) Kuboresha na kuanzisha Makumbusho ya Zamadamu ya Olduvai- Ngorongoro, Rashid Mfaume Kawawa mjini Songea, Mji wa Kihistoria wa Mikindani na Makumbusho ya Mkoa wa Iringa. Aidha, nyumba ya kumbukizi ya makazi ya Mwl. Nyerere iliyopo Magomeni Dar es Salaam imekarabatiwa; (b) Maeneo ya malikale katika mji wa Kihistoria wa Mikindani na eneo la Zamadamu la Laetoli-Ngorongoro yametangazwa kuwa maeneo ya Kihistoria na Kumbukumbu ya Urithi wa Utamaduni wa Taifa; (c) Kukarabati miundombinu ya vituo saba vya Malikale katika mikoa ya Pwani, Dar es Salaam, Mwanza, Mtwara, Lindi na Tanga. Vilevile, ukarabati wa majengo tisa ya kihistoria umefanyika katika mikoa hiyo; (d) Kuanzisha na kusimamia Tamasha la Kimondo ambalo hufanyika sambamba na siku ya Vimondo Duniani kila mwaka na Tamasha la Urithi Wetu. Pamoja na manufaa mengine, matamasha haya yamesaidia kupanua wigo wa mazao ya utalii nchini; na (e) Katika kuboresha usimamizi na uendelezaji wa maeneo ya malikale yaliyopo jirani na hifadhi za misitu na wanyamapori, vituo 18 vya Mambo ya Kale vimekasimishwa kwa taasisi za Wizara ili kuviendeleza na kuvitangaza kama vivutio vya utalii jirani na maeneo ya hifadhi hizo. 71. Katika miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuhakikisha kuwa inasimamia na kulinda malikale, kumbukumbu na nyaraka za Taifa ili ziweze kuendelezwa. Katika kufikia lengo hilo, Serikali itatekeleza yafuatayo:- (a) Kufanya mapitio ya Sera, Sheria, Kanuni na miongozo mbalimbali kwa ajili ya kusimamia rasilimali za malikale nchini; 116 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuboresha usimamizi, matumizi na uhifadhi wa maeneo ya malikale/ mambo ya kale ili kuyahifadhi na kuyaendeleza kama urithi wa nchi na kutunza historia asili (Natural History) kwa kutungwa sheria na kuwekwa mikakati mahsusi ikiwemo kujenga Makumbusho ya Taifa ya Historia Asili; (c) Kuimarisha uhifadhi wa kumbukumbu na nyaraka katika teknolojia ya kisasa kwa kuingiza nyaraka katika mfumo ya kidijitali wa kuhifadhi kumbukumbu na nyaraka (Digital Records and Archives Management and Preservation Systems) ili kurahisisha upatikanaji na kulinda nakala halisi; (d) Kuboresha usimamizi na matumizi ya maeneo ya malikale ili kuyahifadhi na kuyaendeleza kama urithi wa nchi ikiwemo kujenga kituo cha kumbukizi ya Dainosaria; (e) Kuimarisha miundombinu wezeshi ya utalii ikiwemo vituo vya taarifa, makumbusho na huduma kwa wateja katika maeneo ya Malikale; (f) Kuhamasisha na kujenga uwezo wa halmashauri za miji, manispaa na majiji kutambua na kuhifadhi maeneo ya malikale ambayo ni tunu za Taifa na vivutio vya utalii; (g) Kuhifadhi maeneo muhimu ya kihistoria nchini yakiwemo ya Mwl. Nyerere na wapigania uhuru ambayo ni urithi wa utamaduni wa Taifa, vivutio vya utalii na kwa ajili ya utafiti; (h) Kuhamasisha kufanyika kwa matamasha ya kitamaduni na kuyatumia kutangaza na kukuza utalii wa malikale na utamaduni; (i) Kujenga na kuimarisha miundombinu ya Makumbusho ya Taifa na makumbusho nyingine zilizopo nchini; na (j) Kuweka mazingira wezeshi ya kuvutia uwekezaji katika sekta ya malikale pamoja na kuimarisha mifumo ya kitaasisi kwa ajili ya kusimamia sekta hiyo. Aidha, pamoja na hatua nyingine Serikali italipa mamlaka Shirika la Makumbusho ya Taifa ili kutekeleza majukumu ya kiutendaji ya Idara ya Mambo ya Kale. Ardhi 72. Ardhi imeendelea kuwa miongoni mwa rasilimali za msingi katika ujenzi wa uchumi tokea Taifa letu lipate uhuru. Ardhi, imekuwa muhimu katika kuziwezesha sekta nyingine kuzalisha kikamilifu hususan sekta za uzalishaji kama vile kilimo, mifugo, uvuvi ikiwa ni pamoja na maeneo ya ardhi kwa ajili ya ujenzi wa viwanda. 73. Chama Cha Mapinduzi kwa kutambua umuhimu wa sekta ya ardhi, katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020) kilichukua hatua za kuhahikisha sekta hii inaboreshwa katika maeneo ya utawala wa ardhi; mipango ya matumizi bora ya ardhi; maendeleo ya makazi; mipango miji 117 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 na vijiji; na upimaji na ramani. Kutokana na hatua hizo, yamepatikana mafanikio makubwa ikiwa ni pamoja na urasimishaji wa maeneo ya makazi kwa wananchi na kuchangia kupunguza migogoro ya matumizi ya ardhi na ujenzi wa makazi usio rasmi ambapo wananchi wamewezeshwa kuwa na nyumba bora. Mafanikio yaliyopatikana ni kama ifuatavyo:- Usimamizi wa Ardhi (a) Kuimarisha utunzaji wa kumbukumbu za ardhi kwa kusanifu na kutengeneza Mfumo Unganishi wa Kielektroniki wa Usimamizi wa Taarifa za Ardhi (ILMIS). Mfumo huu umewekwa kwenye halmashauri tano za mkoa wa Dar es Salaam katika awamu ya kwanza. Jumla ya kumbukumbu za majalada yenye taarifa 728,370 za usajili wa hati; upimaji na umilikishaji wa ardhi yamebadilishwa kutoka mfumo wa analojia na kuwa kidijitali. Vilevile, miamala 254,944 na viwanja 239,317 viliingizwa kwenye mfumo wa ILMIS ambapo hakimiliki za ardhi 3,868 zilitolewa kwa njia ya kielektroniki. Uanzishwaji wa mfumo wa ILMIS umehusisha pia ujenzi wa Kituo cha Taifa cha Kumbukumbu za Ardhi kilichopo jijini Dar es Salaam ambacho kitatumika kuhifadhi kumbukumbu zote za ardhi kwa njia ya kielektroniki kwa nchi nzima; (b) Kumilikisha ardhi wananchi na kusajili hatimiliki na nyaraka nyingine za kisheria 403,54; (c) Kutoa hatimilki za kimila 863,474 kwa wananchi katika Halmashauri mbalimbali nchini na hivyo kuwezesha wananchi kutumia ardhi kama dhamana ya kupata mikopo ya kuendesha shughuli mbalimbali. Hatimilki za kimila 1,382 zilitumika kama dhamana kupata mikopo kwenye taasisi za fedha yenye thamani ya shilingi bilioni 1.6 kwa ajili ya kuanzisha shughuli mbalimbali za kiuchumi; (d) Masjala za ardhi za vijiji 385 zimejengwa na kukarabatiwa; (e) Kupitia Programu ya Kupanga, Kupima na Kumilikisha Ardhi, halmashauri 24 nchini ziliwezeshwa kwa kupatiwa vifaa na fedha kwa ajili ya kuongeza kasi ya upangaji, upimaji na umilikishaji ardhi. Viwanja 40,241 vimepimwa kupitia program hii. Pia, jumla ya vyeti vya ardhi vya vijiji 2,513 vilitolewa; (f) Kuimarisha upangaji, upimaji, umilikishaji, usajili wa hati za hakimiliki za ardhi na nyaraka kwa kufanya maboresho ya muundo wa usimamizi wa ardhi katika ngazi ya mikoa na halmashauri; (g) Utatuzi wa migogoro ya ardhi na kuimarisha hifadhi za wanyamapori kwa kuhalalisha vijiji 920 kati ya 975 vilivyokuwemo ndani ya hifadhi. Aidha, migogoro ipatayo 10,120 imetatuliwa kiutawala na migogoro 112,243 imetatuliwa kupitia Mabaraza ya Ardhi na Nyumba ya Wilaya; (h) Kuwekwa kwa mazingira wezeshi kwa ajili ya uwekezaji, hususan viwanda kwa kutenga ekari 446 za ardhi katika mkoa wa Dar es 118 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Salaam (Pemba mnazi). Aidha, ekari 224,439.4 za ardhi zimetengwa katika halmashauri mbalimbali kwa ajili ya uwekezaji; na (i) Kupunguzwa kwa ardhi isiyoendelezwa kwa kubatilisha mashamba 45 yenye jumla ya ekari 121,032.243. Kati ya hizo, ardhi yenye ukubwa wa ekari 12,488.49 imetengwa kwa ajili ya uwekezaji na sehemu ya ardhi kugawanywa kwa wananchi kwa matumizi mbalimbali. Mipango ya Matumizi Bora ya Ardhi (a) Kuwajengea uwezo watendaji wa halmashauri 83 na wa halmashauri za vijiji 647 kuhusu kuandaa mipango ya matumizi bora ya ardhi; (b) Kuboreshwa kwa matumizi bora ya ardhi kwa kuandaa mipango ya matumizi ya ardhi ya vijiji 647 katika halmashauri za wilaya 83; na (c) Kuboresha matumizi bora ya ardhi kwa kukamilisha mipango ya matumizi ya ardhi ya wilaya saba za Kilombero, Ulanga, Muheza, Morogoro, Serengeti, Malinyi na Mkinga. Mipango Miji na Vijiji (a) Kuwezesha ujenzi wa miji ya kisasa na kupunguza makazi yasiyo rasmi kwa kuandaa Mipango Kabambe 22 ya majiji ya Dodoma, Arusha, Mwanza na Dar es Salaam; Manispaa ya Musoma, Iringa, Mtwara/Mikindani, Singida, Tabora, Shinyanga, Kigoma/Ujiji, Lindi, Morogoro, Songea, Sumbawanga na Bukoba pamoja na miji ya Korogwe, Kibaha, Bariadi, Babati, Geita na Tunduma; na (b) Kuhuishwa kwa Programu ya Taifa ya Kurasimishaji na Kuzuia Ukuaji wa Makazi yasiyo rasmi ambapo jumla ya viwanja 764,158 katika maeneo ya urasimishaji vilipangwa katika Halmashauri mbalimbali nchini. Aidha, vipande vya ardhi 134,239 vilitambuliwa na leseni za makazi 868 zilitolewa kwa wananchi katika jiji la Dar es Salaam. Upimaji na Ramani (a) Kuimarisha uwezo wa upimaji wa ardhi ya mipakani kwa kununua picha za satellite kwa ajili ya kutengeneza ramani ya msingi ya mpaka kati ya Tanzania na Msumbiji. Vilevile, picha za anga kwa ajili ya kutayarisha ramani za msingi kwenye eneo la mpaka kati ya Tanzania na Kenya lenye kilomita za mraba 760 zimepigwa na kukamilika. (b) Kuimarishwa kwa mpaka wa Tanzania na Kenya kutoka katika kijiji cha Kirongwe Wilaya ya Rorya hadi kijiji cha Naan Wilaya ya Ngorongoro ambapo jumla ya kilomita 172 zimewekewa alama. Aidha, mpaka wa Tanzania na Burundi kutoka katika kijiji cha Kasange Wilaya ya Ngara hadi kijiji cha Mrusagamba Wilaya ya Ngara wenye jumla ya kilomita 135.85 umewekewa alama; (c) Kuboresha makazi na matumizi bora ya ardhi kwa kupima viwanja 972,538 na mashamba 5,765 katika halmashauri mbalimbali nchini yakiwemo maeneo ya urasimishaji; na 119 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuimarishwa kwa mpaka wa Tanzania na Uganda kwa kuweka alama nane za msingi na kuimarishwa kwa mpaka kati ya Tanzania na Zambia ambapo jumla ya kilomita 11 zimewekewa alama. 74. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuchukua hatua za kuendeleza rasilimali ardhi kwa kutambua kuwa hiyo ni rasilimali muhimu katika uhai na ustawi wa binadamu na Taifa. Chama kitahakikisha Serikali inaweka mikakati madhubuti ya upangaji, upimaji na umilikishaji ardhi kwa ajili ya maendeleo ya kiuchumi, kijamii na ustawi wa watu wote kwa kuzingatia sera, sheria, miongozo na taratibu za uendelezaji wake. Katika kipindi hicho, Chama kitaelekeza Serikali kuendelea kutekeleza yafuatayo:- Usimamizi wa Ardhi (a) Kuhakikisha kuwa ardhi yote ambayo ndio rasilimali kuu inapangwa, kupimwa, kuwatambua watumiaji na kuwapa hatimiliki ili waweze kuzitumia kwa maendeleo ya kiuchumi na kijamii na kuongeza mchango wa rasilimali ardhi katika pato la Taifa; (b) Kuweka Mfumo Unganishi Kielektroniki wa Kuhifadhi Kumbukumbu za Ardhi katika mikoa yote na halmashauri zote nchini; (c) Kumilikisha na kusajili vipande vya ardhi 2,500,000 mijini na kutoa hatimiliki za kimila 2,600,000 vijijini; (d) Kutenga ardhi ya kutosha (Hazina ya Ardhi) kwa ajili ya uwekezaji na kuimilikisha kwa Kituo cha Uwekezaji (TIC) ili kurahisisha uwekezaji nchini; (e) Kuimarisha Mfuko wa Fidia ya Ardhi ili uweze kufidia ardhi itakayotwaliwa kwa matumizi ya umma na uwekezaji nchini; (f) Kusimamia na kuratibu uendelezaji wa ardhi na makazi nchini ikiwa ni pamoja na kuanzisha miradi ya kupanga, kupima na kumilikisha ardhi; (g) Kurasimisha ardhi zinazomilikiwa kimila na makazi yasiyo rasmi mijini ili kuwawezesha wamiliki wa ardhi kunufaika na kuchangia katika maendeleo; (h) Kufanya mapitio na kuhuisha sera, sheria, kanuni na miongozo ya usimamizi na utawala wa ardhí kwa kushirikisha wananchi kikamilifu ili kuwawezesha kumiliki uchumi; na (i) Kuimarisha usimamizi wa utatuzi wa migogoro ya ardhi nchini kwa kuchukua hatua stahiki ikiwa ni pamoja na kuhamishia mabaraza ya ardhi kwenye utaratibu wa mahakama. 120 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mipango ya Matumizi Bora ya Ardhi (a) Kupanga matumizi bora ya ardhi katika shoroba tatu (corridor development plans) ambazo ni ushoroba wa SGR, Bomba la Mafuta (EACOP) na ushoroba wa reli ya TAZARA ikiwemo eneo la mto Rufiji katika mradi wa uzalishaji wa umeme wa Mwalimu Nyerere; (b) Kupanga matumizi bora ya ardhi katika wilaya 54 zenye miradi ya kimkakati pamoja na vijiji 4,131 vilivyopo katika maeneo ya mipakani na nchi jirani; (c) Kuandaa mipango ya kina ya matumizi ya ardhi ili kutekeleza usimamizi wa maeneo yaliyotengwa kwa ajili ya matumizi ya kilimo, makazi na malisho katika vijiji 874 vilivyopo katika nyanda zenye hali ya jangwa, nusu jangwa na kanda za malisho; na (d) Kutengeneza mfumo unganishi wa kielektroniki wa kuhifadhi kumbukumbu za mipango ya matumizi ya ardhi na vyeti vya vijiji. Mipango Miji na Vijiji (a) Kusimamia na kuratibu uandaaji na ukamilishaji wa Mipango Kabambe (master plans) ya miji mbalimbali nchini; (b) Kusimamia na kuratibu uandaaji wa mipango kina 10,000 ya uendelezaji wa miji na makazi nchini na kuandaa mipango kina 25 ya uendelezaji wa visiwa na fukwe; (c) Kuboresha maeneo hatarishi ikiwemo bonde la mto Msimbazi jijini Dar es Salaam ili kudhibiti mafuriko, kuhifadhi mazingira na kuyafanya kuwa vivutio kwa watalii kwa kushirikiana na wadau mbalimbali; (d) Kuimarisha utekelezaji wa Programu ya Taifa ya Kurasimisha Makazi yasiyo rasmi katika mikoa 26 nchini ikiwa ni pamoja na kuwezesha ujenzi wa miji ya kisasa na kupunguza makazi yasiyo rasmi kwa kuandaa Mipango Kabambe 6 ya miji ya Mpanda, Njombe, Mererani, Chato, Ifakara na Kahama; na (e) Kusimamia na kuratibu upangaji upya maeneo yaliyochakaa (re- development) katika miji mbalimbali nchini. Nyumba na Makazi 75. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa nyumba ni rasilimali ya msingi na hitaji muhimu kwa maisha ya binadamu. Katika kusimamia hilo, kwa kipindi cha mwaka (2015 - 2020), Chama kimeisimamia Serikali kutoa huduma stahiki ya makazi bora na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuendeleza uwezeshaji wa watumishi kwa kuwapatia mikopo ya nyumba watumishi wa Serikali yenye thamani ya shilingi bilioni 1.5 kwa ajili ya ujenzi wa nyumba; 121 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuboreshwa kwa mazingira ya upatikanaji wa mikopo kwa ajili ya ujenzi wa nyumba ambapo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (i) Kuongezeka kwa benki za kutoa mikopo kwa ajili ya ujenzi wa nyumba kutoka tatu mwaka 2015 na kufikia 32 mwaka 2020; (ii) Kushuka kwa kiwango cha riba ya mikopo ya ujenzi wa nyumba kutoka asilimia 21-23 mwaka 2015 kufikia asilimia 13-18 mwaka 2020; (iii) Kuwezesha kutolewa kwa mikopo midogo midogo ya ujenzi wa nyumba kwa taasisi ndogo za fedha kiasi cha shilingi bilioni 17.91 kwa wananchi 1,474; (iv) Kupungua kwa riba ya mikopo midogo midogo ya ujenzi wa nyumba kutoka asilimia 10 mwaka 2015 hadi asilimia 6 mwaka 2020; (v) Kuongezwa kwa muda wa kurejesha mikopo midogo midogo kutoka miaka mitano mwaka 2015 hadi 10 mwaka 2020; na (vi) Serikali kupitia mabenki ya biashara iliwezesha mikopo ya nyumba yenye thamani ya shilingi bilioni 421.07 kwa wananchi 4,996. (c) Shirika la Nyumba la Taifa, lilitekeleza miradi ya ujenzi wa nyumba kama ifuatavyo:- (i) Kukamilisha miradi 52 kati ya 94 ambapo nyumba 1,185 kwa ajili ya wananchi wa kipato cha chini na nyumba 6,146 za makazi na biashara kwa ajili ya watu wa kipato cha kati zilijengwa; (ii) Kukamilisha awamu ya kwanza ya mradi wa ujenzi wa nyumba katika aneo la Iyumbu jijini Dodoma ambapo nyumba 151 zimejengwa; (iii) Kukamilisha miradi ya ujenzi wa Ofisi na nyumba mbalimbali za Taasisi za Umma ikiwemo mji wa Serikali Mtumba; (iv) Kutoa mafunzo ya ujenzi wa nyumba za gharama nafuu kwa vikundi 390 vya ujenzi kutoka katika halmashauri mbalimbali nchini na kuvipatia mashine za kufyatulia matofali ya kufungamana; na (v) Kukamilika kwa mipango kabambe iliyoko katika eneo la Iyumbu jijini Dodoma; Safari City na Usa River jijini Arusha; na Salama Creek Kigamboni jijini Dar es Salaam na kuidhinishwa na mamlaka za upangaji husika. 122 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 76. Kwa kutambua umuhimu wa nyumba, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuelekeza Serikali kujenga mazingira ya kuwawezesha wananchi nchini kujenga nyumba bora na za gharama nafuu vijijini na mijini. Katika miaka mitano ijayo Chama kitaelekeza Serikali kuendelea kuboresha sekta ya nyumba na makazi kwa kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuandaa sera mpya ya nyumba na maendeleo ya makazi na kubuni mikakati mbalimbali ya kuwawezesha wananchi mijini na vijijini kujenga nyumba bora na za gharama nafuu kwa kushirikiana na wadau wote; (b) Kushirikiana na mamlaka za upangaji, kuandaa mfumo wa kisasa wa usimamizi wa uendelezaji wa miji ikiwemo upatikanaji na utoaji vibali vya ujenzi wa nyumba nchini; (c) Kuhakikisha maeneo yaliyopimwa kwa ajili ya makazi na biashara yanawekewa miundombinu ya kisasa ikiwemo barabara, maji, umeme na mawasiliano; (d) Kutambua na kuanzisha kanzidata ya nyumba zote nchini kwa kushirikiana na wadau mbalimbali ikiwa ni pamoja na kuimarisha taratibu za mahusiano kati ya wapangaji na wamiliki wa nyumba na majengo; (e) Kukamilisha taratibu za kuanzisha chombo cha usimamizi na uendelezaji wa sekta ya milki ambacho pamoja na majukumu mengine, kitaratibu kodi za pango la nyumba za makazi na biashara, ufanyaji biashara zihusuzo ardhi na milki, uuzaji wake na ulipaji kodi, usajili wa madalali na uwekaji kumbukumbu zote za milki za makazi na biashara; (f) Kuandaa mwongozo wa mipango na ujenzi wa nyumba vijijini; (g) Kuwezesha upatikanaji wa ardhi kwa gharama nafuu kwa ajili ya ujenzi kwa kushirikiana na wadau wote wakiwemo Shirika la Nyumba la Taifa na Wakala wa Majengo Tanzania pamoja na sekta binafsi; (h) Kuhamasisha na kuweka mazingira wezeshi ya kuhakikisha wananchi katika maeneo yote nchini wanakuwa na nyumba bora. “Nyumba bora kwa kila Mtanzania inawezekana”; na (i) Kuendelea kuboresha na kuimarisha Shirika la Nyumba la Taifa (NHC) ili litekeleze miradi kwa tija na kujenga nyumba, majengo ya Serikali na majengo ya biashara kwa gharama nafuu katika maeneo mbalimbali nchini ikiwemo:- (i) Kuendelea na ujenzi wa nyumba 1,000 za gharama nafuu jijini Dodoma kwa ajili ya kuuza au kupangisha kwa wananchi na watumishi wa serikali; 123 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kukamilisha ujenzi wa nyumba za majengo makubwa ikiwemo Morocco Square, Kawe 711, Golden Premier Residence na Mradi wa Kiwanja Na. 300 Regent Estate katika jiji la Dar es Salaam; (iii) Kuendelea na awamu ya pili ya ujenzi wa nyumba 149 katika eneo la Iyumbu na nyumba 100 katika eneo la Chamwino jijini Dodoma; (iv) Kuendelea na miradi ya Vitovu vya Miji (Satellite Cities). katika maeneo ambayo yanamilikiwa ya Luguruni (ekari 156.53), Uvumba, Kigamboni (ekari 202) na Kawe (ekari 267.71) katika jiji la Dar es Salaam na Burka/Matevesi (ekari 579.2) na eneo la Usa River (ekari 296) katika jiji la Arusha; na (v) Kukamilisha mipango kabambe ya Kawe, Luguruni na Kunduchi Rifle Range iliyoko jijini Dar es Salaam. 124 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA TATU HUDUMA ZA JAMII Utangulizi 77. Sera ya msingi ya CCM kuhusu huduma za jamii ni kuhakikisha kuwa kila mwananchi anakuwa na fursa ya kupata huduma za jamii bora na za kutosha bila kikwazo. Kupitia Ilani yake ya Mwaka 2015, serikali ya CCM ilitekeleza sera, mikakati na mipango mbalimbali katika kufikia azma hii. Sura hii inatoa muhtasari wa mipango iliyotekelezwa, mafanikio yaliyopatikana na mipango itakayotekelezwa katika Ilani ya Mwaka 2020-2025 ili kuendelea kuimarisha na kupanua huduma za jamii nchini, ikiwemo elimu, afya, maji na ustawi wa jamii. Elimu 78. CCM inatambua kuwa rasilimaliwatu ndiyo nyenzo muhimu ya maendeleo ya kijamii na kiuchumi. Aidha, CCM inaamini kuwa elimu bora ndiyo nyenzo muhimu ya kujenga, kulea na kuendeleza rasilimaliwatu ili ziweze kuchangia kikamilifu katika ujenzi wa Taifa na maendeleo ya jamii kwa ujumla. Katika kuendelea kuimarisha elimu nchini, na kama sehemu ya utekelezaji wa Ilani ya CCM ya mwaka 2015, hatua mbalimbali zilichukuliwa. Hatua hizi ni pamoja na kutoa elimu bila malipo hadi ngazi ya sekondari, kuimarisha mazingira ya kufundisha na kujifunza, na kuajiri walimu zaidi katika ngazi zote za elimu. Vilevile, Sekta binafsi na asasi za kiraia zikiwemo taasisi za dini zimetoa mchango muhimu katika kupanua fursa za upatikanaji wa elimu, ukuzaji wa maarifa na ujuzi nchini. 79. Katika utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi ya mwaka 2015 mafanikio makubwa yamepatikana katika sekta ya elimu kama ifuatavyo:- Elimumsingi (a) Kuongezeka kwa uandikishaji wa wanafunzi wa Elimu ya Awali kutoka 1,069,823 mwaka 2015 hadi kufikia 1,429,169 mwaka 2020. Pia, idadi ya shule za msingi zenye madarasa ya Elimu ya Awali imeongezeka kutoka madarasa 16,889 mwaka 2015 hadi kufikia madarasa 17,771 mwaka 2020. Vilevile, maboresho yamefanyika kwenye mitaala, muhtasari, vitabu vya kiada vya wanafunzi na miongozo ya walimu; (b) Kuimarisha ufundishaji na ujifunzaji kwa kuwajengea uwezo walimu 121,410, wanaofundisha Elimu ya Awali na darasa la I hadi la IV kuhusu mbinu za kufundishia na kujifunzia stadi za kusoma, kuandika na kuhesabu; (c) Kuboresha uratibu na usimamiaji wa stadi za kusoma, kuandika na kuhesabu kwa kuwapatia mafunzo Waratibu Elimu Kata na Walimu Wakuu 13,350 katika elimumsingi; 125 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuongezeka kwa uandikishaji katika elimumsingi kutoka wanafunzi 8,298,282 mwaka 2015 hadi kufikia wanafunzi 10,605,430 mwaka 2020; (e) Kuboresha fursa za upatikanaji wa elimu ambapo idadi ya madarasa imeongezeka kutoka 115,665 mwaka 2015 hadi kufikia 136,292 mwaka 2020 na kuongeza idadi ya shule za msingi kutoka 16,899 mwaka 2015 hadi 17,804 mwaka 2020; (f) Kuongezeka kwa uwiano wa kitabu cha kiada kwa mwanafunzi wa Darasa I-VI kufikia wastani 1:2 ambapo Serikali imekuwa ikigharamia uchapishaji na usambazaji wa vitabu; (g) Kuongeza idadi ya wanafunzi wanaomaliza shule ya msingi kutoka asilimia 67 mwaka 2015 hadi asilimia 81 mwaka 2020 ambapo ufaulu wao umeongezeka kutoka asilimia 57 mwaka 2015 hadi asilimia 82 kwa mwaka 2020. Vilevile, idadi ya wanafunzi wanaoendelea na kidato cha kwanza imeongezeka kutoka asilimia 56 mwaka 2015 hadi asilimia 86 mwaka 2019; (h) Kuongeza uandikishaji wa wanafunzi katika Elimu ya Sekondari (Kidato cha I - IV) kutoka 1,648,359 kwa mwaka 2015 hadi kufikia 2,185,037 mwaka 2019 na (Kidato cha V - VI) kutoka 126,024 kwa mwaka 2015 hadi kufikia 153,420 mwaka 2019; (i) Kuongeza fursa za upatikanaji wa elimu ya sekondari kwa: kuongeza idadi ya shule za sekondari kutoka 4,708 mwaka 2015 hadi kufikia shule 5,330 mwaka 2020. Aidha, mazingira ya kujifunzia na kufundishia yameimarishwa katika shule kongwe 89 zilizopo. Vilevile, shule 1,696 zimezipatiwa vifaa vya maabara vya masomo ya sayansi kati ya hizo, shule 1,625 ni za wananchi (Maarufu kama Shule za Kata) na 71 ni shule kongwe; (j) Kuongeza ufaulu wa mtihani wa kidato cha nne kutoka asilimia 68 mwaka 2015 hadi asilimia 82 kwa mwaka 2019. Vilevile, jumla ya wanafunzi 74,478 wa kidato cha nne walijiunga na kidato cha tano mwaka 2019, ikilinganishwa na wanafunzi 66,090 waliojiunga na kidato cha tano mwaka 2015; (k) Kuimarisha ujifunzaji na ufundishaji kwa wanafunzi wenye mahitaji maalum, kwa kununua na kusambaza vifaa vya nukta nundu (braille), kiwezesha kuongea (speech trainer), kipima sauti (audio meter) na fimbo nyeupe (white cane) kwa ajili ya wanafunzi wenye mahitaji maalum. Aidha, jumla ya walimu 60,007 wanaofundisha darasa la awali, na wanaofundisha darasa I hadi la IV, wamepatiwa mafunzo ili kuongeza umahiri katika kufundisha watoto wenye mahitaji maalum na watoto nje ya mfumo rasmi (MEMKWA); 126 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (l) Kuimarisha usimamizi na uhifadhi wa taarifa za wanafunzi na shule kwa ujumla. Vilevile, kuongeza vitendea kazi vya mifumo ya ufuatiliaji wa utoaji elimu kwa kununua magari 84 ambapo 54 ni kwa ajili ya uthibiti ubora wa shule, 26 kwa ajili ya usimamizi wa elimu katika sektretarieti za mikoa na 4 kwa ajili ya ufuatiliaji na tathmini katika ngazi ya wizara. Aidha, ofisi 100 za Wathibiti Ubora katika ngazi mbalimbali za mamlaka za serikali za mitaa zimejengwa na kuwekewa vitendea kazi; (m) Kuimarisha elimu ya ufundi katika ngazi ya elimu ya sekondari ambapo, shule saba za ufundi za Sekondari ambazo ni Ifunda, Iyunga, Tanga, Mtwara, Moshi, Musoma na Bwiru Wavulana zimefanyiwa ukarabati mkubwa; (n) Kuimarisha kujifunza na kufundisha kwa njia ya TEHAMA kwa kutoa mafunzo kwa walimu 3,800 wa shule za msingi na sekondari; (o) Kuongeza idadi ya wanafunzi tarajali wa ualimu wanaodahiliwa kutoka 19,825 mwaka 2015 hadi 22,197 mwaka 2019; (p) Kuimarisha kujifunza na kufundisha kwa njia ya TEHAMA katika elimumsingi kwa kutoa mafunzo kwa walimu wote tarajali wa vyuo vya ualimu vya Serikali. Aidha, walimu 3,800 wa shule za msingi na sekondari wamepatiwa mafunzo ya kufundisha kwa njia ya TEHAMA ili kuwajengea uwezo wa kufundisha. Vilevile, vyuo vya ualimu 35 vya Serikali vimenunulia kompyuta 1,550; na (q) Kukarabati miundombinu ya kufundishia na kujifunzia ikiwemo mabweni na mabwalo katika vyuo 18 vya ualimu ambavyo ni: Morogoro, Mpwapwa, Butimba, Kasulu, Songea, Tukuyu, Marangu, Kleruu, Korogwe, Tabora, Tandala, Nachingwea, Tarime, Kinampanda, Mandaka, Patandi, Mpuguso na Ilonga. Aidha, vyuo viwili vya Murutunguru na Kabanga vinajengwa upya na viko katika hatua mbalimbali za kukamilishwa. Elimu ya Ufundi na Mafunzo ya Ufundi Stadi (a) Kuongezeka kwa udahili katika vyuo vya ufundi kutoka wanafunzi 96,694 mwaka 2015 hadi kufikia wanafunzi 151,969 mwaka 2020; (b) Vyuo vya mafunzo ya ufundi stadi kutoka vyuo 672 mwaka 2015 hadi 712 mwaka 2020. Ongezeko hilo limewezesha udahili wa wanafunzi kutoka 117,067 mwaka 2015 hadi 226,767 mwaka 2020. Ili kurahisisha mafunzo kwa njia za TEHAMA, vyuo 27 kati vyuo 32 vya VETA vimeunganishwa katika mkongo wa Taifa; (c) Kutoa elimu ya ufundi na stadi za ujasiriamali kwa majaribio iliyogharimiwa na Serikali ambapo vijana wengi zaidi walipata fursa za kujiajiri na kuajiri wengine; 127 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kujenga na kukarabati vyuo 10 vya VETA ambavyo ni: Ileje, Urambo, Nkasi, Newala, Muleba, Itilima, Babati, Kilindi, Ngorongoro na Kasulu. Aidha, ukarabati na uwekaji wa vifaa vya kisasa katika vyuo vya VETA vya Kihonda, Manyara, Pwani na Lindi umefanyika ili kuimarisha ujifunzaji na ufundishaji; na (e) Kukarabati vyuo vyote 54 vya Maendeleo ya Wananchi (FDCs) na kuvipatia vifaa vya kufundishia. Aidha, udahili wa wanafunzi katika vyuo hivyo umeongezeka kutoka 6,693 mwaka 2015 hadi 9,736 mwaka 2020. Elimu ya Juu (a) Kuongeza idadi ya wanafunzi wanaojiunga na vyuo vikuu nchini kutoka 65,064 mwaka 2015 hadi 87,813 mwaka 2020; Vilevile, wigo wa utoaji wa mikopo ya Elimu ya Juu umeongezeka kutoka idadi ya wanafunzi 98,300 waliopata mikopo mwaka 2014/15 hadi kufikia 130,883 mwaka 2020, na jumla ya fedha iliyotumika kwa mikopo kwa wanafunzi wa Elimu ya Juu kuanzia mwaka 2015 hadi 2020 ni shilingi trilioni 2.20; (b) Kutoa ufadhili kwa masomo ya udaktari kwa ngazi za Umahiri na Uzamivu ndani na nje ya nchi ambapo jumla ya wanafunzi 168 wamefadhiliwa na Serikali kusoma ndani ya nchi na madaktari 476 wamepata ufadhili wa masomo ya udaktari nje ya nchi; (c) Kujenga maktaba ya kisasa inayochukua wanafunzi 2,500 kwa wakati mmoja katika Chuo Kikuu cha Dar es Salaam; (d) Kujenga mabweni mapya 24 katika vyuo vikuu, ambapo kwenye Chuo Kikuu cha Mzumbe ni mabweni manne yenye uwezo wa kulaza wanafunzi 1,024 na mabweni 20 ya Dkt. John Pombe Magufuli ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM) yenye uwezo wa kulaza wanafunzi 3,840. Aidha, ukarabati wa Bweni Na. 2 na Na. 5, yenye uwezo wa kuchukua wanafunzi 788, pamoja na karakana katika ndaki ya uhandisi ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam vimefanyiwa ukarabati mkubwa kwa lengo la kupunguza adha kwa wanafunzi kupanga nje ya chuo na kuboresha mafunzo; (e) Kujenga majengo na kufanya ukarabati miundombinu ya kufundishia ya Taasisi za Sayansi za Bahari-Buyu Zanzibar ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, kujenga maabara mtambuka yenye uwezo wa kuchukua wanafunzi 2,400 kwa wakati mmoja na kukarabati karakana ya Uhandisi Kilimo, Kujenga maabara za kemia, biolojia na jengo la mihadhara katika Chuo Kikuu Kishiriki cha Elimu Mkwawa lenye uwezo wa kuchukua wanafunzi 1,200 kwa wakati mmoja; (f) Kuboresha makazi ya wanachuo kwa kuvipatia Vyuo na Taasisi za Elimu ya Juu nyumba za Serikali zilizoko Kigamboni na Kijichi, jijini Dar es Salaam; na 128 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kukamilisha ukarabati wa ghorofa la kwanza na la pili la jengo la utawala katika Chuo Kikuu Kishiriki cha Elimu Dar es Salaam ambalo lina ofisi za Wahadhiri 63. 80. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu Sekta ya Elimu na mchango wake katika ajenda ya maendeleo kwa kuandaa mtaji watu wenye uwezo wa kutumia fursa za rasilimali zilizopo kujiletea maendeleo na kuchangia katika jitihada za nchi kufikia uchumi wa kati uliojikita katika misingi ya viwanda. Chama katika miaka mitano ijayo, kinalenga kuimarisha ubora wa elimu katika ngazi zote kwa kuzingatia falsafa ya kujitegemea yenye kuendana na mazingira ya nchi yetu, hususan elimu ya ufundi na mafunzo ya ufundi stadi. Ili kutimiza azma hiyo, Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza afua zifuatazo:- (a) Kujenga na kukarabati miundombinu ya elimu pamoja na kuhifadhi na kuendeleza mazingira ya shule hizo; (b) Kushirikiana na sekta binafsi, asasi za kiraia zikiwemo taasisi za dini katika kuongeza fursa za upatikanaji wa elimu na ujuzi; na (c) Kuimarisha idara na taasisi za udhibiti ubora ikiwemo NACTE, TCU na Idara ya Udhibiti Ubora ili kuhakikisha kwamba kiwango cha ubora wa elimu itolewayo nchini kinazingatiwa na kuimarika; na (d) Kuimarisha misingi ya elimu ya kujitegemea katika ngazi zote za elimu. Elimumsingi hadi Kidato cha Sita (a) Kuendeleza mpango wa kutoa elimu bila malipo kwa shule za msingi na sekondari ili kuwawezesha vijana wenye sifa kuanza na kuendelea na masomo bila kikwazo; (b) Kuhakikisha kuwa kila shule ya msingi inatoa elimu ya awali kwa ufanisi katika mazingira na miundombinu iliyoboreshwa; (c) Kuimarisha utoaji wa elimu kwa wanafunzi wenye mahitaji maalum; (d) Kuimarisha ufundishaji wa masomo ya sayansi yakiwemo Hisabati, Fizikia, Kemia na Baiolojia na kuongeza upatikanaji wa walimu wa kufundisha masomo hayo; (e) Kuimarisha ujifunzaji na ufundishaji wa masomo ya stadi za kazi na lugha ikiwemo lugha za alama katika elimu ya msingi; (f) Kuimarisha masomo ya maadili, uzalendo wa kitaifa na uraia kwa shule zote nchini; 129 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuhakikisha mfumo mzima wa elimu unajengwa kwa umadhubuti na kuzingatia utamaduni, mila na desturi za kitanzania; (h) Kuimarisha ufundishaji wa masuala yote mtambuka katika ngazi zote za elimu, ikijumuisha UKIMWI/VVU, mabadiliko ya hali ya hewa, utunzaji wa mazingira, masuala ya jinsia n.k; (i) Kuimarisha shule zote za michepuo ikijumuisha Elimu ya Ufundi, Kilimo na Biashara kwa kuzipatia vifaa vya kisasa; (j) Kuongeza nafasi za wanafunzi wanaosoma masomo ya Sayansi na Hisabati katika shule za Sekondari hususan watoto wa kike; (k) Kuboresha mbinu na mikakati ya utoaji wa elimu ya watu wazima nchini ili iweze kuchangia katika ujenzi wa Taifa; (l) Kuboresha mbinu na mikakati ya utoaji wa elimu nje ya mfumo rasmi (MEMKWA) ili kuwawezesha waliokosa fursa au kupoteza sifa za kusoma katika mfumo rasmi kuweza kutimiza ndoto zao za kielimu na kuchangia ipasavyo katika ujenzi wa Taifa; (m) Kuongeza fursa za utoaji wa elimu ya ualimu katika ngazi ya stashahada hususan walimu wa sayansi, lugha na ufundi ili kuzalisha walimu wa kutosha kulingana na mahitaji; (n) Kuimarisha ubora wa walimu wa shule za msingi kwa kuanzisha Stashahada ya Ualimu wa shule za msingi; (o) Kuendelea kuboresha elimu ya michezo katika vyuo vya ualimu; (p) Kuhuisha mitaala ya elimumsingi na sekondari kidato cha tano na sita ili kuendana na mahitaji ya kujenga ujuzi, maarifa ya kujitegemea na weledi utakaowawezesha wahitimu kumudu na kufanya kazi mbalimbali za kuajiriwa na kujiajiri; na (q) Kuimarisha matumizi ya TEHEMA katika kuimarisha kujifunza na kufundisha katika vyuo vya ualimu. Elimu ya Ufundi na Mafunzo ya Ufundi Stadi (a) Kuimarisha utoaji wa elimu ya mafunzo ya ufundi kwa kuwajengea uwezo wakufunzi/wahadhiri na kuvipatia vyuo vifaa vya kisasa ili kuzalisha wataalam wenye kukidhi mahitaji ya soko la ndani na nje ya nchi; (b) Kuhuisha mitaala na kuanzisha programu kulingana na mahitaji ya Kitaifa, Kikanda na Kimataifa ambayo yanaendana Mapinduzi ya Nne ya Viwanda; 130 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuongeza udahili wa wanafunzi wa elimu ya ufundi na mafunzo ya ufundi stadi; (d) Kuimarisha udahili wa wanafunzi wa stashahada za ufundi kwa lengo la kuimarisha uwiano wa idadi za wahandisi, mafundi na mafundi mchundo ili kuongeza ufanisi katika sekta za ujenzi na uzalishaji viwandani; (e) Kuweka mazingira wezeshi kwa kujenga na kukarabati vyuo vya elimu ya ufundi na mafunzo ya ufundi stadi ili kuongeza idadi ya wahitimu; (f) Kuanzisha utaratibu wa kuwakopeshwa vifaa na mitaji kwa masharti nafuu wanafunzi wanaohitimu mafunzo ya ufundi; (g) Kujenga vyuo viwili vya elimu ya mafunzo ya ufundi vya ngazi ya kati (polytechnics) ili kuongeza fursa za upatikanaji wa elimu ya ufundi; na (h) Kuboresha utekelezaji wa utambuzi na urasimishaji wa ujuzi unaopatikana nje ya mfumo rasmi wa utoaji elimu. Elimu ya Juu (a) Kuongeza rasilimaliwatu katika taasisi za elimu ya juu, ikijumuisha wahadhiri, wakutubi, wataalam wa maabara na karakana ili kukidhi mahitaji ya viwango na ubora wa elimu; (b) Kuboresha na kuongeza miundombinu na vifaa vya kujifunza, kufundisha na kutafiti ili kuongeza uwezo wa Taifa wa kutatua changamoto za kijamii na kiuchumi; (c) Kuhuisha mitaala na kuanzisha programu kulingana na mahitaji ya kitaifa, kikanda na kimataifa ili wahitimu wawe na stadi stahiki za kumudu kufanya kazi mbalimbali za kuajiriwa na kujiajiri na hasa kwa kuzingatia Mapinduzi ya Nne ya Viwanda; (d) Kuimarisha mafunzo ya lugha kwa kutoa programu maalum ya lugha ya Kiswahili na lugha nyingine za kigeni kwa ajili ya kuzalisha wataalam na wakalimani wa Kiswahili wenye viwango vya kimataifa; (e) Kuainisha na kutambua maeneo ya umahiri (centres of excellence) katika vyuo na taasisi za elimu ya juu za Serikali na kuziwezesha kutoa mchango stahiki katika maendeleo ya Taifa; (f) Kuongeza udahili katika Elimu ya Juu kwa makundi yote yakiwemo wanafunzi kutoka nje ya nchi; 131 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuimarisha mfumo wa malezi kwa wanafunzi vyuoni kwa kuwapa stadi za maisha na huduma za ushauri nasaha ili kupata wahitimu wenye maadili; na (h) Kuimarisha na kuboresha mfumo wa ugharamiaji wa elimu ya juu, ikiwemo Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu, ili kuhakikisha wanafunzi wengi zaidi wenye uhitaji na sifa stahiki wanapata fursa ya kujiunga na elimu ya juu. Afya 81. CCM inatambua kuwa huduma za afya ni muhimu katika kuhakikisha wananchi wanakuwa na afya bora ili kuwawezesha kushiriki katika shughuli za maendeleo ya nchi. Kutokana na umuhimu huo, katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Serikali imefanikiwa kuimarisha afya na ustawi wa Watanzania katika maeneo mbalimbali kwa kuhakikisha kuwa huduma bora za afya zinapatikana nchini kote na kwa makundi yote ikiwemo kuendelea kuimarisha huduma za afya ya mama na mtoto bure. Pamoja na mikakati mingine, hatua hii imefikiwa pia kwa kuimarisha mazingira ya sekta binafsi kushiriki katika utoaji wa huduma za afya kwa wananchi. Mafanikio yaliyopatikana katika maeneo mbalimbali kwa kipindi hicho ni pamoja na:- Ujenzi na Ukarabati wa Vituo vya Kutolea Huduma ya Afya (a) Idadi ya vituo vya kutolea huduma za afya vimeongezeka kutoka 7,014 mwaka 2015 hadi 8,783 mwaka 2020, ambapo:- (i) Zahanati zimeongeka kutoka 6,044 mwaka 2015 hadi 7,242 mwaka 2020; (ii) Vituo vya afya vimeongezeka kutoka 718 mwaka 2015 hadi kufikia 1,205 mwaka 2020; (iii) Hospitali za halmashauri zimeongezeka kutoka 77 mwaka 2015 hadi 148 mwaka 2020. Idadi hiyo inajumuisha hospitali mpya za halmashauri 71 zilizojengwa. Aidha, Serikali imeendelea kuboresha utoaji huduma kwa kuweka dawa, vifaa, vifaa tiba, vitendanishi na wataalam wenye ujuzi kwenye vituo vya kutolea huduma za afya; na (iv) Kuanza kwa ujenzi wa Hospitali ya Uhuru inayojengwa Chamwino mkoani Dodoma kwa ajili ya kuimarisha utoaji wa huduma za afya. (b) Hospitali 23 za rufaa za mikoa zimekarabatiwa katika vyumba vya upasuaji, wodi za kulaza wagonjwa, jengo la wagonjwa wa nje (OPD) na wodi za wazazi na watoto na kuwekewa vifaa vya kisasa vya upasuaji na maabara; Hospitali hizo ni pamoja na Mount Meru, Dodoma, Temeke, Ilala, Mwananyamala, Iringa, Kagera, Mawenzi, 132 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Sokoine, Ligula, Bombo, Manyara, Mara, Maweni, Mbeya, Sekou Toure, Shinyanga, Singida, Songea, Sumbawanga, Tabora, Temeke na Tumbi Kibaha; (c) Kujengwa kwa Hospitali za Rufaa katika mikoa mitano mipya ya Njombe, Geita, Simiyu, Songwe na Katavi kwa lengo la kusogeza huduma za rufaa karibu na wananchi; (d) Ujenzi, ukarabati na upanuzi umefanyika katika vyuo vya mafunzo ya afya 13. Aidha, hospitali za rufaa 10 zinazotumika kutoa mafunzo zilifanyiwa ukarabati wa miundombinu ya kutolea mafunzo ikiwemo ukarabati wa mabweni, ofisi pamoja na ununuzi wa samani; (e) Kuunganishwa kwa vyuo 37 vilivyopo katika maeneo ya karibu na kuwa vyuo tisa na hivyo idadi ya vyuo vya Serikali kupungua kutoka 77 hadi 43 kwa lengo la kupunguza gharama za uendeshaji na kuongeza ufanisi wa utoaji mafunzo ya afya; (f) Kukamilika kwa ujenzi wa Hospitali ya Mloganzila na kuanza kutoa matibabu ya ubingwa bobezi kwa wagonjwa ikiwemo huduma za upasuaji mkubwa ikiwa ni pamoja na upasuaji wa ubongo, kuweka vifaa vya usikivu na upandikizaji wa uloto (Borne Marrow Transplant); (g) Kuendelea na ukarabati wa Hospitali ya Muhimbili na Taasisi ya Mifupa Muhimbili (MOI) ili ziweze kutumika kama Hub zitakazounganishwa na Hospitali nyingine nchini; (h) Kuimarisha na kuboresha mifumo ya utoaji huduma kwa kufanya ununuzi wa mtambo wa upasuaji wa ubongo bila kufungua fuvu (Angio Suite) na kuutumia katika Taasisi ya Mifupa Muhimbili pamoja na ununuzi wa PET Scan Machine kwa Taasisi ya Saratani Ocean Road; (i) Kuboresha huduma katika hospitali ya rufaa ya kanda ya nyanda za juu kusini - Mbeya kwa; kuboresha na kukamilisha ujenzi wa jengo la mapokezi, katika kitengo cha wazazi Meta, jengo la huduma za afya ya uzazi na mtoto (RCH) linapanuliwa kwa kuongeza vyumba vinne, wodi ya watoto, jengo la Radiology, Infusion Production; jengo la daraja la kwanza (Grade I), jengo la huduma za dharura na ukarabati wa jengo la huduma za uzazi na mtoto; (j) Kuboresha huduma katika hospitali ya rufaa ya kanda ya ziwa Bugando kwa: kujenga na kukarabati majengo ya kliniki ya wagonjwa wa nje, jengo la kutolea tiba ya saratani na kliniki ya wanachama wa bima ya afya; (k) Kuboresha huduma katika hospitali ya rufaa ya kanda ya kaskazini KCMC kwa: kukamilisha ujenzi wa jengo la kliniki kwa ajili ya wagonjwa wa saratani, jengo la tiba ya saratani kwa njia ya dawa (chemotherapy), na kuboresha jengo la huduma za dharura, jengo la 133 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 dawa na jengo la maabara. Aidha, huduma za kibingwa zimeboreshwa kama vile huduma za: Kusafisha figo; Wagonjwa walioungua moto; Tiba ya saratani; na Huduma za wagonjwa mahututi (ICU); na (l) Kuboresha huduma katika Hospitali ya Kanda ya Kusini - Mtwara kwa kuendelea na ujenzi kwa awamu ya pili, kukamilisha jengo la wagonjwa wa nje (OPD) na majengo mengine ya kutolea huduma. Mazingira Bora ya Sekta Binafsi ya Huduma za Afya (a) Serikali imeendelea kushirikiana na sekta binafsi katika kuimarisha upatikanaji wa huduma za afya nchini, ambapo:- (i) Zahanati binafisi zimeongezeka kutoka 1,402 mwaka 2015 hadi kufikia 2,106 mwaka 2020; (ii) Vituo vya afya binafsi zimeongezeka kutoka 231 mwaka 2015 hadi kufikia 323 mwaka 2020; na (iii) Hospitali binafsi zimeongezeka kutoka 109 mwaka 2015 hadi kufikia 173 mwaka 2020. Upatikanaji wa Dawa na Vifaa Tiba (a) Kuboresha huduma katika Hospitali ya Rufaa ya Kanda ya Ziwa Bugando kwa kufanya ununuzi wa vifaa tiba ikiwa ni pamoja na mashine ya tiba ya mionzi inayoitwa brachy therapy, mtambo wa kusafisha damu (renal dialysis), CT-Scan na mtambo wa kuzalisha maji tiba; (b) Kuboresha huduma katika Hospitali ya Rufaa ya Kanda ya Kaskazini - KCMC kwa: kununua mashine za kisasa za uchunguzi wa magonjwa ikiwa ni pamoja na vifaa vya MRI, CT-Scan yenye ukubwa wa Slice 128; (c) Kusambazwa kwa vyandarua 47,382,746 vyenye dawa kwa wananchi bila malipo katika mikoa yote nchini mara mbili zaidi ya lengo la kugawa vyandarua 22,360,386 ifikapo mwaka 2020. Hii imewezesha maambukizi kwa watoto wenye umri chini ya miaka mitano kupungua kutoka asilimia 14 mwaka 2015 hadi asilimia saba mwaka 2020; (d) Kusambazwa kwa jumla ya lita 586,420 za viuadudu vya kuangamiza viluwiluwi vya mazalia ya mbu katika halmashauri zote nchini. Aidha, lita 60,000 za viuadudu, pampu za kunyunyizia zipatazo 1,000 na vifaa vingine muhimu vimenunuliwa na kusambazwa katika halmashauri za mikoa mitano yenye kiwango kikubwa cha maambukizi ya malaria (Kagera, Geita, Mwanza, Kigoma na Mara). Vilevile, nyumba 501,587 zimepuliziwa dawa (Indoor Residual Spray) katika halmashauri 16 za mikoa hiyo; 134 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kununuliwa kwa jumla ya dozi za ALU 58,427,970 na vitepe vya vitendanishi vya Malaria (mRDT) 79,171,425 na kusambazwa katika vituo vya kutolea huduma ya afya kulikowezesha upimaji na matibabu sahihi ya Malaria na kupunguza idadi ya vifo vinavyotokana na ugonjwa huo; (f) Kununuliwa kwa mashine mpya za tiba ya mionzi za LIN-AC na CT simulator katika Taasisi ya Saratani ya Ocean Road na kuwezesha jumla ya wagonjwa 1,082 kupata huduma za kupima CT-Scan kufikia mwaka 2020; (g) Kukamilika kwa ujenzi wa maghala ya kisasa ya kuhifadhia dawa katika mikoa ya Tanga, Tabora, Mtwara na Dar es Salaam; (h) Kuongezeka kwa bajeti ya dawa kutoka shilingi bilioni 31 mwaka 2015 hadi kufikia bilioni 270 mwaka 2020. Hii imewezesha upatikanaji wa dawa muhimu kuongezeka kutoka asilimia 42 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 94.5 mwaka 2020; (i) Kuongezeka kwa idadi ya Washitiri ambapo Mshitiri mmoja mmoja amesajiliwa kila mkoa na hivyo kufanya jumla ya Washitiri kufikia 26 nchi nzima; ili kuondokana ukosefu wa dawa, vifaa, vifaa tiba kwenye vituo vya kutolea huduma za afya; (j) Kuongezeka kwa huduma za ushauri nasaha na upimaji wa VVU kwa wananchi bila malipo mijini na vijijini ambapo idadi walionufaika imeongezeka kutoka 10,577,881 mwaka 2017 hadi kufikia watu 11,008,001 mwaka 2020. Aidha, vituo vya kutolea huduma za ushauri nasaha na upimaji wa VVU vimeongezeka kutoka vituo 5,555 mwaka 2015 hadi vituo 6,596 mwaka 2020; na (k) Uanzishwaji wa huduma za uchunguzi kupitia X - ray, Ultra Sound zimeanza kutolewa kwenye vituo vya afya 125. Watumishi wa Kada ya Afya (a) Kuboresha mazingira ya kazi kwa watumishi wa sekta ya afya kwa kuhakikisha kuwa kila kituo cha afya au zahanati inayojengwa inakuwa na nyumba za watumishi ambapo hadi mwaka 2020, jumla ya nyumba 784 zimejengwa; (b) Kuongezeka kwa watumishi wa sekta ya afya kutoka 86,152 mwaka 2015 hadi kufikia 100,631 mwaka 2020 ambapo watumishi 18,094 sawa na asilimia 18 ni wa sekta binafsi; (c) Kuimarika kwa udahili kwa wanafunzi katika vyuo mbalimbali vya afya nchini ambapo jumla ya wanafunzi 25,077 mwaka 2020 wamedahiliwa ikiwa ni zaidi ya lengo la kudahili wanafunzi 15,000. Kati ya hao maafisa tabibu waliodahiliwa walikuwa 6,670, wauguzi 1,241 na wataalam wengine 17,166; na 135 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kujenga uwezo wa kitaalam katika sekta ya afya kwa kuwezesha jumla ya watumishi 923 kupata mafunzo ndani na nje ya nchi katika ngazi ya shahada na shahada ya Uzamili katika kipindi cha 2015 hadi 2020. Aidha, jumla ya wataalam wa kigeni 241 kutoka mataifa mbalimbali washirika wa Tanzania walipata ajira katika taasisi mbalimbali za sekta ya afya hapa nchini katika kipindi hicho. Matibabu ya Kibingwa 82. Huduma za kibingwa zimeboreshwa ili kuwawezesha wananchi wengi kupata huduma hizo nchini na kuokoa fedha zilizokuwa zinatumika kugharamia huduma hizo nje ya nchi. Mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kuimarishwa kwa matibabu ya ubingwa bobezi katika Hospitali ya Taifa ya Muhimbili kwa:- (i) Kuanzisha huduma ya kupandikiza Figo, ambapo wagonjwa 51 wamepandikizwa Figo hadi kufikia mwaka 2020; (ii) Kuanzisha huduma ya kupandikiza vifaa vya usikivu kwa watoto, ambapo watoto 30 wameshapata huduma hiyo hadi kufikia mwaka 2020; na (iii) Kuanza kwa huduma ya radiolojia, ambapo watu 133 walipatiwa huduma hiyo hadi kufikia mwaka 2020. (b) Kuimarika kwa huduma ya matibabu ya kibingwa katika Taasisi ya Mifupa (MOI):- (i) Katika kipindi cha miaka mitano wagonjwa 6,899 wamefanyiwa upasuaji (ikiwemo kubadilisha nyonga 188, goti 167, upasuaji wa goti kwa kutumia matundu 107, upasuaji wa mfupa wa kiuno 75, upasuaji wa uti wa mgongo 337, Femur 511, ubongo 239); na (ii) Kukamilika kwa miundombinu ya chumba maalum (high dependancy unit - HDU) pamoja na kuweka vitanda vipya vya kisasa 16 na monitor zake, ujenzi wa chumba maalum cha kisasa kwa ajili ya kufanya matibabu ya ubongo kupitia mishipa ya damu na ujenzi wa chumba cha tiba maalum kwa njia ya mtandao na kutoa matibabu ya kifafa kwa njia ya upasuaji (epilepsy); (c) Kuimarishwa kwa Taasisi ya Moyo ya Jakaya Kikwete (JKCI) kwa:- (i) Kuanzisha na kuboresha huduma za upasuaji kwa tundu dogo kwa wagonjwa 2,742 (catheterization laboratory, stents, percutaneous intervention, device closure, pacemaker); na (ii) Kuongezeka kwa wagonjwa waliofanyiwa upasuaji wa 136 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kufungua kifua (open heart surgery) kutoka 290 mwaka 2015 hadi 987 mwaka 2020. (d) Kuimarika kwa matibabu ya kibingwa katika Hospitali ya Benjamin Mkapa - Dodoma kwa kuanzisha na kuboresha huduma ya upandikizaji wa Figo, ambapo hadi kufikia mwaka 2020 jumla ya wagonjwa saba wamepata huduma hiyo; (e) Kujengwa kwa majengo ya huduma za dharuara (EMD) katika hospitali za rufaa za mikoa ya Tabora (Kitete), Rukwa, Mara, Mbeya, Iringa, Kilimanjaro (Mawenzi), Ruvuma na Tanga (Bombo); na (f) Kuunganishwa kwa hospitali nne za rufaa (Amana, Mbeya, Muhimbili na Taasisi ya Saratani ya Ocean Road) kwenye mfumo wa Tiba Mtandao (Telemedicine) kwenye eneo la magonjwa ya Saratani (Oncology) na uchunguzi wa magonjwa. 83. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kutoa kipaumbele katika sekta ya afya kwa kuwa inagusa maisha ya Watanzania na ustawi wa Taifa letu. Lengo la Chama ni kuhakikisha wananchi wanakuwa na afya na siha bora ili kuwawezesha kushiriki katika shughulli za ujenzi wa Taifa na kuboresha maisha yao. Katika kipindi hicho, Chama kitasimamia Serikali katika kutekeleza yafuatayo: (a) Kuimarisha huduma za afya ya mama na mtoto na kuzitoa bila malipo ili kupunguza vifo vya akinamama wajawazito na watoto wenye umri chini ya miaka mitano; (b) Kuimarisha upatikanaji wa dawa, vifaa, vifaa tiba, vifaa saidizi na vitendanishi kulingana na mahitaji katika ngazi zote za utoaji wa huduma za afya nchini; (c) Kuweka mazingira kwa wawekezaji/sekta binafsi kujenga viwanda vya kuzalisha dawa, vifaa, vifaa tiba, vifaa saidizi na vitendanishi kwa kutumia malighafi zinazopatikana ndani ya nchi ili kupunguza mzigo kwa Serikali wa kuagiza mahitaji hayo kutoka nje ya nchi; (d) Kujenga na kuimarisha vituo vya kutolea huduma za afya ili viweze kutoa huduma bora zaidi kwa wananchi. Hadi kufikia 2025 Serikali itaongeza vituo vya kutolea huduma za afya kwa asilimia 20 ya vituo 8,446 vilivyopo sasa; vipaumbele vitawekwa katika ujenzi wa vituo vya afya na ukamilishwaji wa maboma kwa kuzingatia uwiano wa kijiografia, idadi ya watu na wingi wa magonjwa; (e) Kuimarisha mfumo wa bima ya afya nchini ikiwemo mifuko ya bima za afya (NHIF na CHF) ili kufikia lengo la Serikali la kuwa na bima ya afya kwa wananchi wote; 137 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kuanza awamu ya pili ya ujenzi wa hospitali 98 za halmashauri; (g) Kuimarisha utoaji wa huduma za afya katika hospitali 28 za rufaa ngazi ya mkoa, hospitali za halmashauri za wilaya 125 kwa kukamilisha ujenzi na ukarabati wa miundombinu ya kutolea huduma (majengo, vifaa na watumishi); (h) Kuimarisha miundombinu ya kutolea huduma katika hospitali za rufaa za kanda saba zilizopo na kuanza ujenzi katika kanda ambazo hazina hospitali; (i) Kuongeza udahili wa wanafunzi wa kada mbalimbali za afya kufikia 25,000 katika vyuo vya afya kwa kuimarisha miundombinu, na mfumo wa mafunzo wa kada hizo katika vyuo vya afya nchini; (j) Kuimarisha mfumo wa mafunzo ya wataalam bingwa na bobezi katika sekta ya afya ikiwa ni pamoja na kutumia utaratibu wa mafunzo ya kibingwa na bobezi wakiwa kazini (Fellowship Training Programme); (k) Kushirikiana na vyama vya kitaaluma vya kada za afya katika kusimamia uzingatiaji wa maadili na weledi katika utendaji wa watumishi wa afya nchini; (l) Kuajiri wataalam wa kutosha wenye ujuzi na kuboresha mazingira ya kazi ya watumishi wa sekta ya afya; (m) Kuhamasisha jamii umuhimu wa matumizi ya vyandarua vilivyowekwa dawa na upuliziaji wa viatilifu ukoko katika kuta za nyumba; (n) Kutekeleza mpango wa kuangamiza viluwiluwi vya mbu kwa kutumia viuadudu vya kibaiolojia na usafi wa mazingira katika halmashauri ili kupunguza magonjwa yatokanayo na wadudu dhurifu; (o) Kutoa elimu na kuhamasisha wananchi kupambana na magonjwa ya kuambukiza (Covid - 19, VVU na UKIMWI, TB, Homa ya Ini na Malaria) na yasiyoambukizwa (Shinikizo la damu, Kansa na Figo) pamoja na kununua na kusambaza dawa zake na kuhamasisha upimaji wake ili wananchi waweze kutambua hali zao na kuchukua hatua stahiki; (p) Kuimarisha huduma za matibabu ya kibingwa na ubingwa bobezi kufikia viwango vya kimataifa ili kukidhi mahitaji ya hapa nchini na wagonjwa kutoka nje ya nchi wanaohitaji huduma za tiba; (q) Kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika utoaji wa huduma za afya ikiwemo tiba mtandao, mafunzo, utawala, usimamizi wa fedha, dawa na bidhaa zote za dawa pamoja na uboreshaji wa ukusanyaji na matumizi ya takwimu za afya katika hospitali, hospitali za halmashauri za wilaya, vituo vya afya na zahanati; 138 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (r) Kumarisha maghala ya kutunzia dawa, vifaa, vifaa tiba na vitendanishi ili kuhakikisha vinapatikana kwa wakati karibu na wananchi. Aidha, maghala mapya matano yatajengwa katika mikoa ya Kagera, Simiyu, Ruvuma, Mtwara na Iringa; (s) Kusimamia tafiti za kimkakati za afya kwa ajili ya kupata suluhisho la matatizo ya kiafya yanayowakabili wananchi na kuhakikisha mipango mahsusi na maamuzi ya kisera yanafanywa kwa mujibu wa taarifa zenye viwango vya ubora; (t) Kukamilisha ujenzi wa Hospitali ya Kanda ya Kusini mkoani Lindi na Hospitali ya Uhuru Chamwino mkoani Dodoma; (u) Kuimarisha huduma za afya ya mama na mtoto katika vituo vyote vya kutolea huduma za afya na kuzifanya rafiki kwa wanawake, wanaume na vijana ikiwemo kutoa huduma ya msingi ya dharura ya afya ya uzazi na mtoto, huduma tembezi na mkoba; (v) Kuimarisha miundombinu na kujenga vituo vya damu salama katika mikoa mitano nchini ili kuvingejea uwezo wa kukusanya, kupima na kusambaza damu katika vituo vya damu salama kulingana na mahitaji; (w) Kutoa elimu na kuhamisha wananchi kuhusu kinga, kudhibiti na kuzuia Magonjwa Yasiyo ya Kuambukizwa (NCD), magonjwa mapya adimu na yasiyopewa kipaumbele kwa ngazi zote; (x) Kuboresha miundombinu ya kutolea huduma za macho, afya ya kinywa na meno, koo, masikio, pua na vifaa tiba na watumishi wenye ujuzi katika ngazi zote za kutolea huduma za afya; (y) Kuimarisha ushirikiano na sekta binafsi katika utoaji wa huduma za afya; (z) Kuimarisha mfumo wa upelekaji wa fedha moja kwa moja kwenye akaunti za vituo vya kutolea huduma za afya ngazi ya msingi kwa kushirikisha wadau wote wanaotekeleza afua za afya; (aa) Kuimarisha mfumo wa mshitiri ili kuhakikisha kuwa bidhaa za afya zinapatikana kwa uhakika na kwa gharama nafuu katika ngazi zote za huduma; na (ab) Kuimarisha huduma za dharura katika Hospitali ya Kanda ya Benjamini Mkapa ili kumudu ongezeko la mahitaji ya huduma kutokana na Serikali kuhamishia Makao Makuu ya nchi Dodoma. 139 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mapambano Dhidi ya Magonjwa ya Mlipuko ikiwemo Corona 84. Magonjwa ya mlipuko na yanayosambaa kwa kasi ni hatari kwa maisha ya wananchi na ulinzi na usalama wa Taifa. CCM itahakikisha nchi inakuwa na utayari wakati wote wa kuzuia, kudhibiti na kukabiliana na majanga haya kwa kushirikiana na wadau wengine. Janga la Corona lililoikumba dunia ikiwemo Tanzania limetupa funzo kubwa kuhusu umuhimu wa kujipanga kikamilifu katika kukabiliana na majanga ya aina hii punde yanapojitokeza. Katika kufikia azma hii, CCM itahakikisha Serikali inatekeleza yafuatayo:- (a) Kuweka na kuimarisha mifumo na miundombinu ya kutambua, kudhibiti na kukabiliana na magonjwa ya mlipuko na yanayoenea kwa kasi; (b) Kuimarisha mpango wa Taifa wa utayari wa kukabiliana na magonjwa ya mlipuko, ajali na majanga kwa kuboresha huduma za dharura na uokoaji ikiwemo miundombinu, na vitendea kazi; (c) Kuimarisha na kujenga uwezo wa kufanya utafiti kuhusu magonjwa ya mlipuko katika taasisi ya NIMR, vyuo vikuu na taasisi nyingine za utafiti nchini; (d) Kuanzisha kituo kikubwa cha utafiti na uchunguzi wa mimea dawa na kuanzisha kiwanda cha kimkakati cha kuzalisha dawa zitokanazo na mimea yetu; (e) Kuimarisha uwezo wa wataalam wetu katika kuzuia na kutibu magonjwa ya mlipuko kwa kupatiwa vifaa na mafunzo ndani na nje ya nchi; na (f) Kujenga na kuimarisha maabara za uchunguzi wa magonjwa ya mlipuko, vituo vya kisasa vya kuwatenga wahisiwa (isolation centres) na kutoa tiba kwa wagonjwa. Lishe 85. Lishe bora ni muhimu katika kuhakikisha Taifa linakuwa na jamii yenye nguvu kazi imara na uwezo mkubwa wa kuelewa na kukabiliana na mazingira yake. Kwa kuzingatia umuhimu huo Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kuisimamia Serikali kuandaa na kutekeleza mikakati na mipango mbalimbali ya kuongoza utekelezaji wa afua za lishe nchini kama vile Mpango Jumuishi wa Taifa wa Utekelezaji wa Masuala ya Lishe (2016 - 2021). Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuimarisha huduma za lishe za wajawazito na wanawake wanaonyonyesha, vijana balehe, watoto wachanga kwa kuhakikisha elimu sahihi ya lishe inawafikia; (b) Kuongeza uwekezaji katika masuala ya lishe kwa halmashauri nchini kutenga shilingi 1,000 kwa kila mtoto mwenye umri chini ya miaka mitano kutoka kwenye vyanzo vyake vya mapato ya ndani ili zitumike kutekeleza afua za lishe; 140 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuimarisha usimamizi wa masuala ya lishe kwa kuanzisha Kamati Elekezi za Kitaifa ambazo zimesaidia kuongeza ufanisi katika utekelezaji wa afua za lishe; (d) Kuimarishwa kwa uratibu wa masuala ya lishe katika ngazi ya Kitaifa, Mkoa na Halmashauri kwa kuanzisha kitengo cha lishe katika Ofisi ya Rais -TAMISEMI; (e) Kuimarisha huduma za matibabu ya utapiamlo kwenye vituo vya kutolea huduma za afya na jamii ikiwa ni pamoja na kuwajengea uwezo watoaji wa huduma hizo na kuhakikisha upatikanaji wa mahitaji mfano chakula dawa na vifaa vya kutathmini ya hali ya lishe. 86. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuhakikisha kuwa lishe bora inaendelea kuwa kipaumbele ili wananchi waweze kuwa na afya bora na maisha mazuri, na pia waweze kuchangia kuwepo kwa nguvu kazi imara na yenye tija kwa Taifa ambayo inaweza kushiriki kwenye shughuli za uzalishaji na hivyo kuchangia katika ukuaji wa uchumi. Ili kufikia malengo hayo, Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo:- (a) Kutekeleza mikakati ya kupunguza idadi ya watoto chini ya miaka mitano wenye udumavu na ukondefu kwa kasi kubwa zaidi; (b) Kufanya tathmini ya kila mwaka kuhusu hali ya lishe na tathmini maalum kila baada ya miaka mitano na hatimaye kuchukua hatua stahiki ili kuhakikisha kwamba Taifa linakuwa na wananchi wenye afya bora na uwezo wa kuchangia ipasavyo katika shughuli za maendeleo ya Taifa lao; (c) Kuhakikisha hakuna ongezeko la uzito uliozidi kwa watoto chini ya umri wa miaka mitano; na kupunguza idadi ya watoto wanaozaliwa na uzito pungufu yaani chini ya uzito wa kilogram 2.5 ili iwe chini ya asilimia 50; (d) Kupunguza kwa asilimia 50 viwango vya upungufu wa damu kwa wanawake walio katika umri wa kuzaa yaani miaka 15 - 49; na kuongeza kiwango cha unyonyeshaji wa maziwa ya mama pekee kwa watoto chini ya miezi sita ili ifikie zaidi ya asilimia 50; (e) Kuongeza uzalishaji na usambazaji wa mbegu na mazao ya kilimo yenye viini lishe vingi, mbogamboga, matunda, mazao ya mifugo na uvuvi pamoja na uhamasishaji na uelimishaji wa ulaji wa vyakula hivyo; (f) Kuimarisha uhusiano wa wadau wa lishe na sekta binafsi katika kuzalisha bidhaa za vyakula viliyoongezewa virutubishi; 141 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kupanua wigo wa uelimishaji na uhamasishaji wa masuala ya lishe kupitia majukwaa mbalimbali ili kuelimisha juu ya mitindo bora ya maisha na kuzuia ongezeko la uzito uliozidi na kiriba tumbo; na (h) Kuongeza na kuwajengea uwezo wataalam wa afya kwa ajili ya kutoa huduma za lishe katika ngazi za mikoa, halmashauri pamoja na vituo vya kutolea huduma za afya. Mapambano dhidi ya VVU na UKIMWI 87. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa VVU na UKIMWI una madhara makubwa kwa jamii na maendeleo ya Taifa kwa ujumla. Chama kinatambua kuwa mapambano dhidi ya VVU na UKIMWI ni endelevu na yanahitaji juhudi za pamoja. Katika kipindi kilichopita msisitizo uliwekwa katika jitihada za kupunguza kasi ya maambukizi mapya, kupunguza unyanyapaa na kuendelea kutoa elimu ya Kinga Dhidi ya Maambukizi ya VVU. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), mafanikio yaliyopatikana katika kupambana na VVU na UKIMWI ni kama ifuatavyo:- (a) Kupungua kwa kiwango cha maambukizi ya VVU na UKIMWI kwenye jamii kutoka asilimia 5.7 mwaka 2008 hadi asilimia 4.7 mwaka 2017 ambapo, kwa wanawake, kimeshuka asilimia 7.0 hadi 6.2 na wanaume kutoka asilimia 5.7 hadi 3.1; (b) Kupungua kwa vifo vitokanavyo na UKIMWI kwenye jamii kutoka vifo 200,000 kwa mwaka vilivyokisiwa mwaka 1990 hadi vifo 33,800 mwaka 2017; (c) Kupungua kwa maambukizi ya VVU kutoka kwa mama kwenda kwa mtoto (PMTCT); na (d) Hadi kufikia Septemba 2018, WAVIU 1,068,282 walikuwa wanapata dawa za kufubaza VVU, ikilinganisha na WAVIU 575,850 mwaka 2012. 88. Katika kipindi cha miaka mitano, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuisimamia Serikali kuendeleza mapambano dhidi ya VVU na UKIMWI kwa kuzingatia mikakati iliyoainishwa katika Mkakati wa Nne wa Taifa wa Kudhibiti UKIMWI (NMSF IV 2018/19 - 2022/23) kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kuendeleza mikakati ya kudhibiti maambukizi mapya ya virusi vya UKIMWI, ikwemo maambukizi ya mama kwenda kwa mtoto, Kifua Kikuu, Ukoma na Homa ya Ini; (b) Kuandaa mkakati endelevu wa kifedha kwa ajili ya kuimarisha Mfuko wa Udhamini wa Kudhibiti UKIMWI Tanzania (AIDS Trust Fund - ATF) ili kuwahudumia vyema waathirika; (c) Kupunguza kasi ya maambukizi mapya katika jamii kwa kuimarisha mikakati ya kupunguza maambukizo mapya kwa watoto na makundi 142 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 maalum ambayo yapo katika mazingira hatarishi zaidi katika kuambukiza na kuambukizwa virusi vya UKIMWI (VVU); (d) Kuongeza programu zenye ubunifu zinazozingatia umri na jinsia zinazoshughulikia utambuzi wa hatari za maambukizo ya VVU na mikakati ya kupunguza madhara kwa kutumia nadharia sahihi za kubadili tabia; (e) Kutumia uhamasishaji jamii wenye ufanisi ikiwemo redio za jamii kuibua uhitaji wa huduma za kinga, upimaji, matunzo na matibabu; (f) Kuimarisha ushiriki wa jamii kuwawezesha kushiriki katika kupanga, kutekeleza na kufuatilia afua za kijamii katika mazingira yao kwenye mapambano dhidi ya UKIMWI; (g) Kuhuisha na kujumuisha masuala ya UKIMWI (mainstreaming) kwenye taasisi na sekta zote ambazo zina mazingira yenye vichochezi vikuu vya UKIMWI, zikiwemo ujenzi, uchukuzi, uvuvi, madini; (h) Kutoa elimu kwa umma kuhusu masuala ya VVU na UKIMWI ili kupunguza maambukizi na unyanyapaa; na (i) Kuimarisha mfumo wa ufuatiliaji na tathmini wa huduma za UKIMWI nchini kote ili kuhakikisha huduma bora zinatolewa kwenye jamii. Ustawi wa Jamii 89. Chama Cha Mapinduzi kinaamini kuwa, kuinua na kuimarisha ustawi wa maisha ya mtu, familia na makundi yenye mahitaji maalum katika jamii ni nyenzo muhimu kwa mustakabali wa maendeleo endelevu na jumuishi. Kwa kutambua umuhimu huo, katika kipindi cha 2015 - 2020, mafanikio mengi yalipatikana ikiwemo ustawi wa wazee, watoto, familia na watu wenye ulemavu. Baadhi ya mafanikio hayo ni kama ifuatavyo:- Ustawi wa Wazee 90. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, Chama Cha Mapinduzi kiliendelea kuisimamia Serikali kutekeleza Sera ya Taifa ya Wazee ambapo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuongezeka kwa idadi ya wazee waliopatiwa vitambulisho vya kuwawezesha kupata matibabu bila malipo kutoka 213,025 mwaka 2015 hadi kufikia wazee 1,042,403 mwaka 2020; (b) Wazee na wasiojiweza 2,135 wanaoishi katika makazi 16 yanayomilikiwa na Serikali walipatiwa huduma za msingi za chakula, malazi, mavazi na matibabu kati ya mwaka 2015 na 2020; (c) Kuimarisha upatikanaji wa huduma za afya kwa Wazee kwa kuanzisha madirisha 2,335 ya kutolea huduma za afya kwa wazee katika vituo vya kutolea huduma za afya nchini; 143 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuanzishwa kwa mabaraza ya wazee 8,183 ili kuongeza wigo wa upatikanaji wa haki kwa wazee; (e) Kudhibiti mauaji ya wazee kwa kutekeleza Mkakati wa Kutokomeza Mauaji ya Wazee; na (f) Kuboresha makazi ya wazee kwa kukarabati na kujenga miundombinu mipya katika makazi ya wazee ya Kolandoto (Shinyanga), Nunge (Dar es Salaam), Njoro (Kilimanjaro), Magugu (Manyara) na Fungafunga (Morogoro). 91. Katika kuimarisha utoaji wa huduma za ustawi wa jamii kwa wazee, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaekekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha huduma za matibabu bila malipo kwa wazee; (b) Kuimarisha huduma za msingi kwa wazee wasiojiweza nchini katika makazi ya wazee yanayomilikiwa na kuendeshwa na Serikali pamoja na sekta binafsi; (c) Kukarabati na kujenga miundombinu katika makazi ya wazee; (d) Kuendeleza utekelezaji wa Mkakati wa Kutokomeza Ukatili na Mauaji ya Wazee; (e) Kutoa huduma za matunzo na kisaikolojia kwa wazee na watu wenye ulemavu; (f) Kuimarisha mabaraza ya wazee maeneo yote nchini; na (g) Kuongeza wigo wa mafao kwa wazee. Huduma za Watoto na Familia 92. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, Chama Cha Mapinduzi kiliendelea kuisimamia Serikali kutekeleza Sera ya Taifa ya Maendeleo ya Mtoto ambapo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuimarisha hatua na mikakati ya kupambana na ukatili, unyanyasaji na udhalilishaji dhidi ya watoto ikiwemo kuimarisha kamati za ulinzi na usalama wa watoto katika maeneo yote nchini; (b) Kusimamia utoaji wa huduma ya malezi, makuzi na maendeleo ya awali kwa watoto walio chini ya miaka mitano walio katika vituo vya kulelea watoto wadogo mchana ambapo vituo vimeongezeka kutoka vituo 744 mwaka 2015 hadi kufikia vituo 1,538 mwaka 2020; (c) Kusajili makao ya watoto ili kuwezesha upatikanaji wa huduma za msingi za malazi, chakula, malezi, matunzo, ulinzi, afya na elimu kwa watoto walio katika mazingira hatarishi nchini. Mpaka mwaka 144 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 2020 yamesajiliwa jumla ya makao ya watoto 179 na kutoa huduma kwa jumla ya watoto 24,145; (d) Kukuza upatikanaji wa haki kwa haraka kwa watoto walio katika mkinzano na sheria ambapo mahakama za watoto zimeongezeka kutoka mahakama tatu mwaka 2015 hadi mahakama 141 zilizopo mwaka 2020. Aidha, mashauri 743 ya watoto yaliripotiwa na kushughulikiwa katika mahakama za watoto kwenye mikoa 26; (e) Kuongeza wigo wa malezi mbadala kwa watoto kupitia huduma ya kuasili na malezi ya kambo ambapo watoto waliopata huduma hiyo wameongezeka kutoka watoto 85 mwaka 2015 hadi kufikia watoto 342 mwaka 2020; (f) Kuongezeka kwa utoaji wa huduma za matunzo kwa watoto ambapo mashauri ya watoto yaliyoshughulikiwa na kutolewa uamuzi yaliongezeka kutoka mashauri 11,938 mwaka 2016 hadi mashauri 27,806 mwaka 2019; (g) Kuwezesha kaya 1,000,000 zenye umasikini uliokithiri kupata mafao ya kujikimu na kushiriki miradi ya jamii kupitia Programu ya Taifa ya Kuondoa Umasikini (TASAF); na (h) Kuanza ujenzi wa kituo kikubwa jijini Dodoma cha kuwatengamanisha watoto walio katika mazingira hatarishi kwa kuwapatia ujuzi, maarifa na makuzi ili waweze kujitegemea. 93. Katika kuimarisha huduma za ustawi kwa watoto na familia, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha, kusimamia na kufuatilia utoaji wa huduma katika makao ya watoto yanayomilikiwa na Serikali na taasisi binafsi na kujenga makao mapya kwa ajili ya watoto wanaoishi katika mazingira hatarishi; (b) Kuunda kamati za ulinzi wa wanawake na watoto na kuzijengea uwezo ili kuhakikisha kuwa zinatekeleza afua za ulinzi na usalama wa wanawake na watoto na kulinda maadili chanya ya Taifa; (c) Kusimamia, kufuatilia na kuimarisha uanzishaji na uendelezaji wa vituo vya kulelea watoto wadogo na vituo vya maendeleo ya awali ya mtoto katika ngazi ya jamii ili kuboresha malezi na makuzi ya kila mtoto; (d) Kuimarisha huduma ya malezi mbadala na kuasili ili kuwezesha watoto walio katika mazingira hatarishi kupata huduma za msingi za kifamilia; 145 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kuboresha uratibu, kusaidia na kusimamia vituo vya kupokea na kuhifadhi watoto waliokataliwa na familia zao na waliokimbia vitendo vya ukatili; (f) Kuimarisha huduma kwa watoto walio katika mkinzano na sheria kwa kuboresha mahabusu za watoto; kuboresha utoaji wa huduma katika shule ya maadilisho Irambo inayotunza watoto waliohukumiwa kutokana na makosa ya jinai; (g) Kukamilisha ujenzi wa mahabusu ya watoto mkoani Mtwara na kujenga mahabusu katika kanda ambazo hazina huduma hiyo ili kuboresha mazingira ya mahabusu za watoto; (h) Kujenga shule ya maadilisho katika makao makuu ya nchi Dodoma na nyingine katika kanda ya ziwa; (i) Kusaidia vyombo vya usimamizi wa sheria kutoa haki kwa watoto walio katika mkinzano na sheria; (j) Kusimamia uanzishaji wa nyumba salama kwa ajili ya hifadhi ya waathirika wa ukatili wa kijinsia katika maeneo mbalimbali nchini; (k) Kuendeleza utekelezaji wa Programu ya Kijamii ya Marekebisho ya Tabia kwa Watoto; (l) Kuimarisha huduma za usuluhisho wa migogoro ya ndoa na matunzo kwa watoto; (m) Kuendeleza utoaji wa elimu na uhamasishaji kuhusu utokomezaji wa vitendo vya ukatili dhidi ya watoto; na (n) Kuimarisha mabaraza ya watoto katika kujadili masuala yanayowahusu yakiwemo ya maadili na uzalendo ili kujenga jamii imara yenye uwezo na uzalendo wa kitaifa. Watu Wenye Ulemavu 94. Ustawi wa watu wenye ulemavu ni muhimu katika kuleta maendeleo yenye uwiano katika jamii. Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977 inasisitiza usawa na haki. Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kuwatambua watu wenye ulemavu na kuwapatia kipaumbele katika masuala mbalimbali ikiwemo ajira na uteuzi, ujenzi wa miundombinu rafiki, huduma bora za afya, uzazi salama, marekebisho na utengamao pamoja na kukomesha vitendo vya ukatili na unyanyasaji vinavyoshusha utu wao vikiwemo ubaguzi, uonevu pamoja na mila potofu. Katika kipindi hicho, mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuanzishwa kwa Baraza la Ushauri la Taifa kwa ajili ya watu wenye ulemavu pamoja na kuundwa kwa Kamati za kuhudumia watu 146 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 wenye ulemavu katika ngazi ya Taifa, Mikoa, Wilaya, Vijiji na Mitaa/ Vitongoji. Hadi kufika mwaka 2020 Kamati katika ngazi hizo zilikuwa zimeundwa katika mikoa (26), halmashauri (130), vijiji (5,024) na mitaa/vitongoji (2,284); (b) Kutungwa kwa sheria ya kuwezesha kiuchumi makundi maalam ya kijamii ambapo watu wenye ulemavu wameendelea kuwezeshwa kiuchumi kwa kupatiwa asilimia mbili ya mapato ya ndani ya halmashauri zote 185 nchini. Hadi mwaka 2019, jumla ya shilingi bilioni 3.87 zilikuwa zimetolewa kwa vikundi mbalimbali vya uzalishaji mali na utoaji wa huduma vya watu wenye ulemavu nchini kote; (c) Kutambua na kuwalinda watu wenye ulemavu dhidi ya vitendo vinavyoshusha utu na hadhi yao vikiwemo: ubaguzi, uonevu, ukatili na mila potofu; (d) Kuwawezesha watu wenye ulemavu kushiriki katika shughuli za kijamii zikiwemo kuongeza fursa za elimu kwa kuwapatia vifaa maalum; (e) Kuanzishwa kwa Kitengo maalum katika muundo wa Serikali kinachoshughulikia Masuala ya watu wenye ulemavu; (f) Kuhamasisha uwekaji wa miundombinu na mazingira rafiki kwa watu wenye ulemavu katika majengo ya umma na maeneo mengine ya huduma za jamii; na (g) Kusimamia na kutoa msaada wa kisaikolojia kwa watu wenye ulemavu. 95. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuendelea kuweka mazingira wezeshi na rafiki kwa watu wenye ulemavu ili waendelea kuchangia ipasavyo katika maendeleo ya Taifa kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kufanya mapitio ya Sera ya Taifa ya Maendeleo na Huduma kwa Watu Wenye Ulemavu ya Mwaka 2004 pamoja na Sheria ya Watu Wenye Ulemavu Na. 9 ya Mwaka 2010 ili kuendana na mabadiliko ya kisiasa, kijamii, kiuchumi na kiteknolojia; (b) Kuvifufua vyuo vya ufundi maalum ili viweze kuwapatia mafunzo maalum ya stadi za kazi na utengamano (rehabilitation) watu wenye ulemavu ili waweze kuajiriwa au kujiajiri; (c) Kuboresha rejista ya watu wenye ulemavu itakayotoa taarifa sahihi za watu wenye ulemavu ili kuimarisha utoaji wa huduma na misaada; (d) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuwawezesha kiuchumi watu wenye ulemavu ili waweze kutoa mchango wao katika maendeleo ya Taifa; 147 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kujenga, kusimamia na kuhimiza uwepo wa miundombinu rafiki ili kuhakikisha watu wenye ulemavu wanafikia huduma mbalimbali kwa urahisi; (f) Kubuni na kutekeleza mikakati mbalimbali ya kuwezesha watu wenye ulemavu kujiajiri na kuajiriwa; (g) Kuimarisha udhibiti wa vitendo vya kikatili na unyanyasaji vinavyoshusha utu na hadhi ya watu wenye ulemavu vikiwemo ubaguzi, uonevu na mila potofu; na (h) Kuboresha na kusimamia utoaji wa msaada wa kisaikolojia kwa watu wenye ulemavu. 96. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa kuwaondolea hofu Watanzania wanapokuwa katika mazingira mbalimbali yaliyo hatarishi hususan wanapokabiliwa na magonjwa ambayo tiba zake zinahitaji mhusika kuwa vizuri Kisaikolojia. Hivyo kimekuwa kikiweka mkazo kwa Serikali kuweka wataoa ushauri nasaha na msaada wa Kisaikolojia kwa makundi mbalimbali. Katika kipindi miaka mitano iijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuendelea kutoa huduma za ushauri nasaha na msaada wa kisaikolojia kwa wananchi wote wenye uhitaji huo. Maji na Usafi wa Mazingira 97. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa maji ni msingi wa uhai wa binadamu na injini ya maendeleo ya kiuchumi na kijamii. Upatikanaji wa uhakika wa huduma ya majisafi na salama na usafi wa mazingira huchangia sana katika kuzuia magonjwa na hivyo kuimarisha afya na kuboresha maisha ya wananchi kwa ujumla. Ni kwa sababu hizi, uimarishaji wa huduma ya maji imekuwa ni ajenda ya kudumu ya Chama tangu nchi yetu ilipopata Uhuru. 98. Katika kutekeleza Ilani ya CCM ya Mwaka 2015 - 2020, Serikali ya Chama Cha Mapinduzi iliendelea kuchukua hatua madhubuti katika kuimarisha sekta ya maji nchini, ikiwemo (i) kuendelea kulinda na kutunza vyanzo vya maji kupitia Bodi za Maji za Mabonde nchini; (ii) kuendelea kukarabati na kujenga miundombinu mipya ya usambazaji maji, na (iii) kuimarisha mfumo wa kitaasisi wa kusimamia sekta ya maji, ikiwa ni pamoja na kuanzisha Wakala wa Maji na Usafi wa Mazingira Vijijini (Rural Water Supply and Sanitation Agency-RUWASA). 99. Kutokana na hatua zilizochukuliwa katika kuimarisha sekta ya maji nchini, mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Nchi yetu imeendelea kuwa na rasilimali za maji za kutosha kukidhi mahitaji ya leo na vizazi vijavyo. Kwa mujibu wa takwimu zilizopo, nchi yetu ina wastani wa mita za ujazo bilioni 126 za raslimali za maji kwa mwaka, ambazo zinafaa kwa matumizi ya binadamu. Kiwango hiki ni sawa na wastani wa mita za ujazo 2,250 kwa mwaka kwa kila mtu, ikiwa ni juu ya wastani wa mita za ujazo 1,700 ambacho 148 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ni kiwango cha chini cha mahitaji ya maji kwa mtu kwa mwaka kinachokubalika kimataifa. Chini ya kiwango hicho nchi huhesabika kuwa na uhaba wa maji (water stress); (b) Katika kipindi cha kuanzia mwaka 2015 hadi 2019, jumla ya miradi ya maji 1,423 vijijini na mijini imeendelea kutekelezwa, ikiwemo miradi 1,268 ya vijijini na miradi 155 ya mijini. Jumla ya miradi 792 imekamilika ambapo miradi 710 ni ya vijijini na 82 ni ya mijini. Miradi 631 inaendelea kutekelezwa, ikiwemo miradi 558 ya vijijini na miradi 73 ya mijini. Baadhi ya miradi mikubwa iliyotekelezwa katika kipindi hiki ni pamoja na: (i) Upanuzi wa mitambo ya kuzalisha maji ya Ruvu Juu na Ruvu Chini na kuongeza uwezo wa kuzalisha maji kutoka mita za ujazo laki 300 kwa siku hadi kuzalisha mita za ujazo laki 502 kwa siku, na kupanua mtandao wa usambazaji maji jijini Dar es Salaam, na Miji ya Kibaha na Bagamoyo; (ii) Miradi ya maji kutoka Ziwa Victoria kwenda katika miji ya Bukoba, Musoma, Mwanza, Nansio, Sengerema, Lamadi, Magu, Misungwi, Kagongwa-Isaka, Nzega, Tabora na Igunga; (iii) Mradi wa maji kutoka Ziwa Tanganyika kwenda katika mji wa Ujiji Kigoma na vitongoji vyake; (iv) Miradi ya maji katika halmashauri zote nchini; (v) Miradi ya maji katika miji ya makao makuu ya mikoa mipya nchini, ikiwemo Bariadi, Njombe na Vwawa-Mlowo; (vi) Miradi mikubwa na ya kimkakati katika miji ya Arusha, Kigoma, Lindi, Same, Mwanga, Orkusemet; (vii) Mradi mkubwa wa maji katika miji 28 kupitia fedha za mkopo nafuu wa shilingi trilioni 1.2 kutoka Serikali ya India umeanza kutekelezwa; (viii) Mradi wa maji mkubwa na wa kimkakati umeanza kutekelezwa wa kukabiliana na athari za mabadiliko ya mazingira wa Simiyu (Simiyu Climate Resilience Water Project). Mradi huu una thamani ya shilingi bilioni 400, ukigharamiwa na Serikali ya Tanzania, Shirika la GCF na Serikali ya Ujerumani; (ix) Mradi wa maji mkubwa na wa kimkakati kutoka Ziwa Victoria kwenda katika miji ya Mugango, Kiabakari na Butiama umeanza kutekelezwa; na 149 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (x) Ujenzi wa mabwawa katika mikoa yenye ukame umeanza kutekelezwa, ikiwemo mabwawa ya Seke Ididi (Kishapu - Shinyanga); Habiya (Itilima - Simiyu); Kawa (Nkasi - Rukwa); Matwiga (Chunya - Mbeya); Mwanjoro (Meatu - Simiyu); Igumila (Sikonge - Tabora); Mbuyuni (Monduli - Arusha); Kwagamacho (Mkinga - Tanga); Kiluluduga (Mkinga - Tanga); Doda (Mkinga - Tanga); Engikaret (Longido - Arusha); (Kwamaligwa (Kilindi - Tanga); Bambamwarongo (Kilindi - Tanga); Kakesio (Ngorongoro-Arusha); Sengenya (Nanyumbu - Mtwara); Wanging’ombe (Wanging’ombe - Njombe); na Mlilingwa (Morogoro) (watu 1831). (c) Upatikanaji wa huduma ya maji umeendelea kuimarika, ambapo idadi ya wananchi wanaopata majisafi na salama vijijini imeongezeka kutoka asilimia 47 mwaka 2015 hadi asilimia 70.1 mwaka 2020. Kwa upande wa mijini idadi imeongezeka kutoka asilimia 74 mwaka 2015 hadi asilimia 84 mwaka 2020. 100. Katika miaka mitano ijayo, lengo la CCM ni kuona kuwa nchi inaendelea kuwa na usalama wa maji na kwamba huduma ya majisafi na salama inaendelea kuimarishwa na kuwafikia zaidi ya asilimia 85 ya wakazi wa vijijini na zaidi ya asilimia 95 kwa mijini ifikapo mwaka 2025. Aidha, CCM inalenga kuhakikisha kuwa kaya nyingi zaidi mijini zinaunganishwa katika mtandao wa maji taka. Ili kufikia lengo hili, CCM itaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo: (a) Kutekeleza kikamilifu mipango shirikishi ya usimamizi na uendelezaji wa rasilimali za maji (Integrated Water Resources Management and Development Plans); (b) Kutekeleza miradi ya ujenzi wa mabwawa ya kimkakati kwa lengo la kuimarisha uwezo wa kuhifadhi maji, yakiwemo mabwawa ya Kidunda, Lugola na Farkwa; (c) Kukamilisha utafiti na kuanza kutekeleza mradi wa kuchukua maji kutoka Ziwa Victoria kuyapeleka katika miji ya Singida na Dodoma na vijiji vya kandokando ya bomba kuu; (d) Kukamilisha miradi mikubwa ya maji inayoendelea nchini kote na kuhakikisha vijiji vyote vilivyopo kando kando ya miradi hiyo mikubwa vinanufaika; (e) Kubuni na kutekeleza miradi ya maji katika vijiji na miji iliyopo katika maziwa makuu ya Victoria, Tanganyika na Nyasa; (f) Kupanua na kuboresha miradi ya maji ya kitaifa ya Wanging’ombe Mugango-Kiabakari, Handeni Trunk Main (HTM), Chalinze na Makonde; 150 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kujenga angalau bwawa moja la ukubwa wa kati katika kila wilaya ili kupunguza kiwango cha maji ya mvua kinachopotea kwenda baharini kwa ajili ya kuongeza vyanzo vya maji vya uhakika na kuhakikisha upatikanaji wa huduma ya majisafi na salama unakuwa endelevu; (h) Kuhamasisha ujenzi wa miundombinu ya uvunaji wa maji ya mvua katika majengo ya Serikali, asasi za umma na nyumba za watu binafsi; (i) Kuanza kutekeleza programu ya kuvuna maji ya mvua hasa katika maeneo kame, maeneo ya ufugaji na kwenye taasisi za huduma za jamii, hususan mashule na vituo vya kutolea huduma ya afya vijijini (zahanati, vituo vya afya na hospitali); (j) Kuhakikisha kuwa miradi yote ya maji mijini inakuwa na mfumo wa kuondoa majitaka; (k) Kutekeleza miradi ya kimkakati ya kujenga mfumo wa uondoaji wa majitaka katika miji yote ya makao makuu ya mikoa nchini; (l) Kuimarisha usimamizi na uhakiki wa visima vya maji ili kuhakikisha vinatoa majisafi na salama; na (m) Kuimarisha Mfuko wa Taifa wa Maji ili kuongeza uwezo wa kifedha katika kutekeleza miradi ya maji. 151 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA NNE SAYANSI, TEKNOLOJIA NA UBUNIFU 101. Sayansi, Teknolojia na Ubunifu ni nyezo muhimu katika kutatua changamoto mbalimbali za maendeleo hususan katika kuwezesha matumizi ya rasilimali kwa ufanisi zaidi. Kwa kutambua umuhimu huo, Chama katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020), kimeendelea kuhimiza Serikali kuchukuwa hatua mbalimbali ili kuhakikisha masuala hayo yanayozingatiwa. Katika kipindi hicho mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kutolewa kwa mafunzo mbalimbali ya jinsi ya kuanzisha vituo vya ubunifu kwa taasisi mbalimbali za elimu ya juu ambayo yaliwezesha kuanzishwa kwa kumbi za ubunifu (Innovation Hub) na atamizi (incubators) katika vyuo Vikuu nchini ikiwa ni pamoja na; UDSM - Chuo Kiku cha Dar es Salaam, SUA Innovation Hub (Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo), Bio-Innovation Hub (Taasisi ya Sayansi na Teknolojia ya Nelson Mandela), UDOM- Innovation Space (Chuo Kikuu cha Dodoma), MUST Innovation Hub (Chuo Kikuu cha Iringa), na Zanzibar Technology and Business Incubator (Taasisi ya Karume ya Sayansi na Teknolojia); (b) Kukamilika kwa hatua ya kwanza ya ujenzi wa maktaba ya kisasa katika Chuo Kikuu cha Sayansi na Teknolojia - Mbeya yenye uwezo wa kuwahudumia wanafunzi 2,500 kwa wakati mmoja; (c) Kuibua na kutambua wabunifu wachanga 415 kupitia mashindano ya Kimataifa ya Sayansi Teknolojia na Ubunifu ambapo kati yao wabunifu 60 mahiri wanaendelezwa ili ubunifu wao ufikie hatua ya kubiasharishwa na hivyo kuongeza fursa za ajira kwa vijana; (d) Kuanzishwa kwa vituo atamizi 17 kwa ajili ya kukuza na kuendeleza ubunifu na hivyo kuwezesha kuanzishwa kwa makampuni 94 yanayotokana na ubunifu; (e) Kukamilisha ujenzi wa uwekwaji wa vifaa vya kompyuta iliyo na uwezo mkubwa (super computer) katika vituo vipya vya kuendeleza ubunifu na ujasiliamali katika fani ya TEHAMA katika Taasisi ya Afrika ya Sayansi na Teknolojia ya Nelson Mandela - Arusha na Taasisi ya Teknolojia Dar es Salaam; (f) Kutekeleza kwa jumla ya miradi 139 ya utafiti, miradi 47 ya ubunifu na miradi 29 ya kuboresha miundombinu ya maabara za utafiti katika Taasisi za Elimu ya Juu na utafiti. Aidha, watafiti 579 wamejengewa uwezo katika masomo ya ngazi ya Umahiri na Uzamivu; 152 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuelimisha umma kuhusu matumizi ya sayansi, teknolojia na ubunifu katika shughuli za kiuchumi na kijamii kwa kuandaa na kutoa makala 112 zilizorushwa kwenye redio na runinga; na (h) Kukamilika kwa awamu ya kwanza na kuanza kwa awamu ya pili ya ujenzi wa maabara changamano ya kisasa na ya aina yake Afrika Mashariki na Kati kwa ajili ya kudhibiti matumizi salama ya mionzi na kuendeleza sayansi na teknolojia za nyuklia katika Tume ya Nguvu za Atomiki Tanzania (TAEC) - Arusha. 102. Hivi sasa tunao Watanzania wengi waliofunzwa vizuri na wenye utaalamu. Wapo kwa sababu tulitumia rasilimali zetu kuwasomesha, lazima wapewe majukumu ya kutuhudumia na kutumia rasilimali tulizonazo katika Tanzania. Juhudi zao zisipuuzwe, eti kwa sababu bado hawajapata uzoefu; au kwa sababu hapo mwanzo kazi yao haikuwa nzuri sana, au haikufanywa kwa haraka, au haijafikia kiwango cha kimataifa. Wapeni nafasi! Tusipowapa nafasi wataalamu wetu nao wataendelea kuwa katika hali hiyo hiyo ambayo sasa inatuzuia kuwatumia. Baba wa Taifa Mwl Julius Kambarage Nyerere, 1987. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitahakikisha kuwa sayansi, teknoloja na ubunifu vinatumika kikamilifu katika kuendesha sekta za kukuza uchumi kwa lengo la kufikia uchumi wa hadhi ya kipato cha kati ambao ni shindani, jumuishi na unaoongozwa na viwanda. Ili kutimiza azma hiyo, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha mfumo wa uratibu wa shughuli za sayansi, teknolojia na ubunifu ili kuchangia kikamilifu katika ujenzi wa uchumi imara na endelevu; (b) Kutenga fedha kwa ajili ya kusomesha Watanzania nje ya nchi katika vyuo bora duniani katika sayansi, teknolojia na tiba ili kupata maarifa bora na ujuzi utakaochochea maendeleo nchini; (c) Kuweka mazingira wezeshi kwa wataalam wabobezi kutoka nje ya nchi kuja kufanya kazi nchini ili kuhawilisha maarifa na teknolojia kwa ajili ya maendeleo ya Taifa; (d) Kuweka kipaumbele katika kujenga na kuendeleza uwezo wetu na kuimarisha matumizi salama ya sayansi, teknolojia na ubunifu katika maeneo ya kimkakati ikiwemo matumizi salama ya teknolojia ya nyuklia na maendeleo ya teknolojia ya kidijitali (digital technology); (e) Kubuni na kutekeleza mikakati mbalimbali ya kusimamia na kuendeleza masuala ya sayansi, teknolojia na ubunifu nchini; 153 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kuratibu uwekezaji katika maendeleo ya sayansi, teknolojia na ubunifu, hususan tafiti zinazochochea ugunduzi (invention) na zitakazowezesha nchi kupunguza utegemezi wa teknolojia kutoka nje; (g) Kuanzisha makampuni ya ndani ya kimkakati katika sekta mbalimbali ili kuendeleza sayansi, teknolojia na ubunifu kwa ajili ya maendeleo endelevu; (h) Kujenga mfumo shirikishi na endelevu wa ubunifu (national innovation system) kwa kusimamia kila hatua ya ubunifu ili kuhakikisha ubunifu unakuwa fursa ya kiuchumi na unaongeza tija katika shughuli za uzalishaji na hivyo kuchochea maendeleo ya kijamii na kiuchumi; (i) Kuibua, kutambua na kuendeleza ubunifu na ugunduzi unaozalishwa nchini kwa ajili ya kutatua changamoto zinazoikabili jamii ya Watanzania; (j) Kuongeza na kuimarisha vituo atamizi kwa ajili ya kukuza na kuendeleza wabunifu ili kulea na kuwezesha vijana na wataalam kuendeleza ujuzi wao na kuanzisha makampuni madogo madogo yanayotokana na ubunifu na hivyo kuchochea kuzalisha ajira na kuongeza uzalishaji; (k) Kutenga fedha za kutosha kwa ajili ya kuendeleza mawazo ya ubunifu wenye mchango wa moja kwa moja katika maendeleo ya uchumi wa viwanda nchini; (l) Kuimarisha na kuhamasisha matumizi ya sayansi, teknolojia na ubunifu katika uchumi wa kidijitali (digital economy) husasan Serikali mtandao, miundombinu ya TEHAMA katika Nyanja zote za uchumi na ulinzi wa mitandao; (m) Kuboresha utekelezaji wa sera na mikakati ya utafiti kwa kutenga fedha za kutosha na kuimarisha mifumo ya uratibu na usimamizi ili matokeo ya utafiti yaweze kutumika kwa tija na kuchangia katika utatuzi wa changamoto kwenye sekta zilizofanyiwa utafiti na hivyo kuongeza kasi ya uzalishaji viwandani na maendeleo ya Taifa kwa ujumla; (n) Kutenga fedha kwa ajili kuanzisha vituo vya umahiri vya sayansi na teknolojia (centres of excellence) katika taasisi za elimu ya juu nchini kwa kuzingatia maeneo ya kimkakati katika kujenga uchumi imara na endelevu; (o) Kuimarisha mafunzo kwa vitendo kwa wanafunzi wa vyuo vya sayansi na teknolojia pamoja na kukarabati karakana na kuziwekea vifaa vya kisasa vya kujifunzia na kufundishia; 154 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (p) Kuboresha na kuongeza miundombinu na vifaa vya mafunzo kwa vitendo kwenye vyuo vikuu na taasisi za umma zinazotoa mafunzo ya tiba nchini ikiwemo ujenzi wa hospitali (teaching hospitals) mahsusi za mafunzo na utafiti; (q) Kuanzisha kituo kikubwa cha utafiti na uchunguzi wa mimea dawa na kujenga kiwanda cha kimkakati cha kuzalisha dawa zinazotokana na mimea; na (r) Kuimarisha mafunzo ya walimu wa sayansi, teknolojia na ufundi katika ngazi za shule za msingi na sekondari, vyuo vya mafunzo ya ufundi stadi na vyuo vya kati ili kuongeza uwepo wa nguvukazi ya kutosha na yenye ubora kwa ajili ya maendeleo ya viwanda nchini. Uchumi wa Kidijitali (Digital Economy) 103. Chama Cha Mapinduzi kinatambua kuwa uchumi wa kidigitali ni muhimu katika kuleta maendeleo kwa kuongeza ufanisi katika uzalishaji na utekelezaji wa shughuli mbalimbali na kutoa fursa za kuongeza vipato vya wananchi na Taifa kwa ujumla. Uchumi huo umeonekana kuwa eneo muhimu katika kuchangia kukuza uchumi nchini kama ilivyofanyika katika nchi nyingine za kipato cha kati. Aidha, uchumi wa kidijitali unarandana na mapinduzi ya nne ya viwanda yanayokuja na ambayo hayaepukiki. Hivyo basi, CCM itaendelea kusimamia Serikali kuhakikisha kuwa teknolojia mpya za kidijitali zinatumika kuongeza ufanisi katika sekta za uzalishaji na kuepuka madhara yanayoweza kutokea. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama kitaelekeza Serikali kufanya yafuatayo:- (a) Kuandaa na kutekeleza mikakati ya kuendeleza na kuongeza uwezo wa kitaalam na matumizi ya teknolojia mpya za kidijitali; (b) Kudhibiti athari hasi zinazoweza kutokea kutokana na matumizi ya teknolojia mpya za kidijitali; (c) Kurahisisha utoaji wa huduma mbalimbali za Serikali kwa umma kwa kuanzisha Vituo vya Huduma Pamoja (One Stop Centre) ili kuongeza ufanisi na kurahisisha upatikanaji wa huduma za Serikali; (d) Kuimarisha kituo cha utafiti, ubunifu na uendelezaji wa TEHAMA ikiwemo kujenga uwezo na kuongeza matumizi ya teknolojia mpya za kidijitali na artificial intelligence; na (e) Kuendeleza Serikali Mtandao inayozingatia usalama wa mifumo na taarifa za Serikali na kuwarahisishia watumishi wa umma utendaji kazi na wananchi kupata huduma kwa urahisi na ufanisi. 155 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA TANO ULINZI NA USALAMA 104. Uhakika wa amani, ulinzi na usalama ni nyenzo muhimu katika kuwawezesha wananchi kuishi na kuendelea na shughuli zao za maendeleo. Katika miaka mitano iliyopita, Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kuhakikisha kuwa mipaka ya nchi yetu inakuwa salama, Muungano wetu unaimarishwa, Mapinduzi matukufu ya Zanzibar yanalindwa, pamoja na kuwepo kwa umoja, mshikamano na utulivu. Chama Cha Mapinduzi kimesimamia serikali zake ili kuendeleza ipasavyo masuala ya ulinzi na usalama na kupata mafanikio mbalimbali kama ifuatavyo:- (a) Nchi imeendelea kuwa na umoja, mshikamano, amani na utulivu, na hivyo kuwezesha wananchi kuendelea kufanya kazi zao katika hali ya amani, utulivu na usalama; (b) Kuimarisha na kuboresha makazi ya maafisa na askari wa vyombo vya ulinzi na usalama kwa kujenga nyumba katika maeneo mbalimbali nchini kwa ajili Jeshi la Ulinzi la Wananchi wa Tanzania, Polisi, Magereza, Idara ya Usalama wa Taifa na Uhamiaji; (c) Kuimarisha usalama wa raia na mali zao kwa kuhakikisha kila Kata ina kuwa na Askari wa Kata ambaye anashirikiana na Afisa Mtendaji Kata katika masuala ya ulinzi na kutoa taarifa za hali ya usalama katika vikao vya Kamati za Maendeleo za Kata; (d) Kuimarisha huduma za kiuhamiaji kwa kuanzishwa na kutumika kwa Mfumo wa Uhamiaji Mtadao ambao umewezesha: kutoa pasipoti za kielektroniki, kurahisisha huduma za kuhakiki hati za ukaazi kwa njia ya mtandao na kupunguza urasimu na muda wa upatikanaji wa hati za ukaazi pamoja na kuongeza maduhuli ya Serikali; (e) Kurahisisha uombaji na utoaji wa viza kwa wageni kwa njia ya mtandao na kudhibiti watu wanaoingia na kutoka nchini (e-border management System); (f) Kuimarisha vyombo vya ulinzi na usalama kwa kuviongezea nguvu kazi, zana za kisasa na vitendea kazi kama vile magari, vifaa vya mawasiliano, magari ya kubebea wagonjwa pamoja na vifaa mbalimbali vya kuzima moto na maokozi na pikipiki; (g) Kuongezeka kwa maarifa, uzoefu na mbinu za kisasa za ulinzi wa amani katika vyombo vyetu vya ulinzi na usalama kutokana na ushiriki katika operesheni za ulinzi wa amani katika nchi mbalimbali duniani; 156 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (h) Kuimarishwa kwa utendaji kazi wa vyombo vya ulinzi na usalama kwa kupatiwa mafunzo mbalimbali ndani na nje ya nchi. Mafunzo hayo ya kitaalam na kitaaluma yalitolewa kwa maafisa wa vyombo vya ulinzi na usalama, wakaguzi na askari wa Jeshi la Ulinzi la Wananchi wa Tanzania, Jeshi la Polisi, Jeshi la Magereza, Jeshi la Zimamoto na Uokoaji na Idara ya Uhamiaji; (i) Kuendelea kuimarika kwa majeshi yetu kutokana na kushirikiana na mataifa mengine na asasi za kitaifa na kimataifa katika kupambana na makosa yanayovuka mipaka hasa ugaidi, uharamia, utakatishaji wa fedha haramu, biashara haramu ya dawa ya kulevya na usafirishaji haramu wa binadamu; (j) Vyombo vya ulinzi na usalama vimeshirikiana na wananchi katika kuimarisha ulinzi na usalama wa raia na mali zao; (k) Kurahisisha taratibu kwa wanaosafiri kwenda nje ya nchi kwa kuanzisha viza na pasi za kielektroniki; (l) Kuimarisha utambuzi wa Watanzania na raia wengineo kwa kuanzisha Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (NIDA) kuanzia mwaka 2010/11 ambapo Vitambulisho vya Taifa vilianza kutolewa; na (m) Kuimarika kwa mifumo ya ulinzi na usalama kwa kutambua na kusajili raia wa Tanzania, wageni wakazi na wakimbizi, ambapo hadi kufikia 2019 yafuatayo yamefanyika:- (i) Kutambuliwa na kusajiliwa kwa jumla ya watu 21,511,321 na kuzalisha vitambulisho 5,787,869; (ii) Kuzalishwa kwa namba za utambulisho (NIN) 16,321,689; (iii) Kutambua na kusajili wakimbizi 200,074; na (iv) Kuwezesha uunganishaji wa ofisi 126 za usajili na utambuzi za wilaya na makao makuu kupitia Mkongo wa Mawasiliano (Optic Fibre) kati ya wilaya 150 zinazopaswa kuunganishwa. 105. Katika miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuhimiza serikali zake kuimarisha ulinzi na usalama wa nchi yetu, raia wake na mali zao ili kudumisha umoja, mshikamano, amani na utulivu ambazo ni tunu kuu za Taifa letu. Katika kufikia malengo hayo, Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo: - (a) Kuimarisha ulinzi na usalama wa nchi na mipaka yake ili kudumisha Muungano, kulinda Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar, umoja, mshikamano, amani na usalama wa raia na mali zao; 157 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuendeleza jitihada za utatuzi wa changamoto za mipaka ya nchi yetu na nchi jirani; (c) Kuwawezesha ushirikiano wa vyombo vya ulinzi na usalama kufanya utafiti na ubunifu kwa kushirikiana na taasisi za utafiti; (d) Kuhusisha kikamilifu majeshi ya ulinzi na usalama katika kulinda miradi mikubwa ya kimkakati; (e) Kuhamasisha na kuelimisha wananchi juu ya masuala ya ulinzi, uzalendo wa kitaifa, usalama na umuhimu wa kushiriki katika ulinzi ikiwa ni pamoja na Jeshi la Akiba na ulinzi shirikishi ili kuimarisha ulinzi na usalama wa nchi yetu; (f) Kuimarisha mfumo wa ulinzi na usalama kwenye ngazi ya jamii ili kujenga mfumo wa kutambua, kutoa taarifa na kuchukua hatua za awali dhidi ya vihatarishi vya ulinzi na usalama vinavyojitokeza katika maeneo yao (kama ilivyokuwa kwenye mfumo wa nyumba kumi zamani); (g) Kuimarisha uwezo wa vyombo vyetu vya ulinzi na usalama katika kushiriki shughuli za kiuchumi ikiwa ni pamoja na kuanzisha viwanda katika sekta ya ulinzi na maeneo mengine ya kimkakati; (h) Kuimarisha viwanda vya NYUMBU na Mzinga ili viweze kutimiza azma ya kuanzishwa kwake; (i) Kuimarisha Jeshi la Kujenga Taifa (JKT) na Jeshi la Kujenga Uchumi (JKU) ili viwe vyombo vya kuwapatia vijana ujuzi wa kujiajiri na kuajiriwa na pia kuwa vyombo mahiri vya huduma na uzalishaji mali hasa katika ujenzi, kilimo, ufugaji na uvuvi; (j) Kupanua na kuongeza idadi ya kambi za JKT na JKU ili kuwezesha vijana wengi zaidi wakiwemo wahitimu wote wa kidato cha sita kupata fursa ya mafunzo ili kujenga uzalendo na moyo wa kujitolea; (k) Kuliwezesha Jeshi la Polisi kuendelea na jukumu la kudhibiti hali ya uhalifu nchini, kudumisha hali ya ulinzi na usalama wa raia na mali zao, kudhibiti ajali za barabarani na kuongeza kasi na ufanisi wa upelelezi wa kesi za makosa ya jinai na mengineyo; (l) Kuboresha mazingira ya kazi kwa kuwapatia makazi bora na kuongezea uwezo wa vyombo vyetu vya ulinzi na usalama kwa kuvipatia mafunzo ya kitaaluma na kitaalam, vitendea kazi na zana za kisasa zinazoendana na teknolojia ya kisasa; 158 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (m) Kuendeleza ushirikiano na vyombo vya ulinzi na usalama vya nje ya nchi pamoja na taasisi mbalimbali za kimataifa (Interpol) katika kukabiliana na kupambana na matishio ya kiusalama na makosa yanayovuka mipaka hususan ugaidi, makosa ya kimtandao (cyber- crime), uharamia, utakatishaji fedha haramu, biashara haramu ya madawa ya kulevya, usafirishaji haramu wa binadamu, ujangili na bidhaa bandia; (n) Kuliwezesha Jeshi la Magereza na Vyuo vya Mafunzo kuendelea na majukumu ya kutunza, kuhifadhi na kufundisha wahalifu na kuzalisha mali ili yaweze kujitegemea; (o) Kuliwezesha Jeshi la Zimamoto na Uokoaji kutekeleza wajibu wake katika kuhakikisha usalama wa moto na maokozi katika maeneo mbalimbali nchini na hasa kwenye miradi mikubwa na ya kimkakati ikiwemo ujenzi na upanuzi wa viwanja vya ndege, ujenzi wa viwanda, miradi ya umeme na gesi, ujenzi wa bomba la mafuta, treni ya umeme na uchimbaji wa madini; (p) Kuiwezesha Idara ya Uhamiaji kuendelea kutimiza wajibu wake wa kudhibiti uingiaji na utokaji wa watu nchini; (q) Kuwezesha Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa kuendelea kutambua, kusajili na kutoa vitambulisho vya Taifa kwa raia wa Tanzania, wageni wakazi na wakimbizi kwa kuhakikisha:- (i) Watu wote wenye sifa ya kusajiliwa na kupata utambulisho wa Taifa wanasajiliwa na kupatiwa vitambulisho; na (ii) Taasisi zote za umma na binafsi zinaunganishwa na mfumo wa NIDA. Kukabiliana na Majanga 106. Nchi inapaswa kuwa katika hali ya utayari wakati wote kukabilina na maafa au majanga yanayoweza kutokea kutokana na sababu mbalimbali ili kuokoa maisha na mali za wananchi. Kwa mantiki hiyo, Chama Cha Mapinduzi wakati wote kimeendelea kuhakikisha Serikali inaimarisha na kuvisimamia kikamilifu vyombo vya kukabiliana na maafa na majanga na kuhakikisha vinakuwa na mpango wa utayari wa kuzuia, kujiandaa, kukabili na kurejesha hali haraka pindi maafa yanapotokea. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Chama kimeendelea kusimamia Serikali katika kukabiliana na majanga na maafa na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuendelea kutoa elimu ya usimamizi wa maafa kwa kamati za kudumu za Bunge na kamati za maafa katika mikoa kumi ya Songwe, Iringa, Arusha, Kilimanjaro, Lindi, Mara, Mwanza, Mtwara, Shinyanga na Rukwa. Vilevile, elimu kuhusu maafa imetolewa kwa umma kupitia 159 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 vyombo vya habari na maadhimisho ya siku ya maafa duniani kila mwaka; (b) Kuandaliwa kwa mipango ya kujiandaa na kukabili maafa ya katika halmashauri za wilaya nane ili kuwezesha halmashauri hizo kuwa na utayari wa kukabiliana na maafa pindi yanapotokea; (c) Kuongezeka kwa upatikanaji wa taarifa za uhakika za hali ya hewa katika maeneo mbalimbali nchini kutokana na kusimika vituo 51 vya kisasa vya kufuatilia taarifa hizo ikiwa ni vituo 15 vya kupima uwingi wa maji kwenye mabonde ya mito. Upatikanaji wa uhakiki wa taarifa za hali ya hewa umesaidia vyombo vya kuwa tayari kukabiliana maafa pindi dalili zinapojitokeza; (d) Kutolewa kwa misaada kibinadamu kufuatia maafa yaliyojitokeza katika halmashauri 54 zilizopo katika mikoa 17; (e) Kufanyika kwa ukarabati wa taasisi za umma 351 na nyingine kujengwa upya, na kurejesha miundombinu kufuatia tetemeko lililotokea mkoani Kagera mwaka 2016; (f) Kuanzishwa kwa Kituo cha Menejimenti ya Maafa na Mawasiliano ya Dharura ambacho kinatekeleza shughuli za operesheni na mawasiliano ya dharura nchini; (g) Kupatikana kwa eneo kwa ajili ya ujenzi wa kituo cha kudumu cha menejimenti ya maafa na mawasiliano katika jiji la Dodoma; na (h) Kupeleka misaada ya kibinadamu kwa nchi jirani zilizopatwa na maafa ya kimbunga na mafuriko. 107. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuhakikisha Serikali inaendelea kusimamia kikamilifu vyombo vinavyoshughulika na maafa kuwa na mpango wa utayari wa kuzuia, kujiandaa, kukabili na kurejesha hali haraka pindi maafa yanapotokea kwa kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kujenga na kuimarisha uwezo wa kitaifa wa uokozi katika maafa makubwa kama vile ajali za baharini, kwenye maziwa, migodini na mahala pengine; (b) Kuzijengea uwezo wizara, taasisi na mamlaka za serikali za mitaa kwa kuandaa mikakati ya kupunguza madhara ya maafa na mipango ya kujiandaa na kukabiliana na maafa; (c) Kuainisha maeneo yenye vihatarishi vikubwa vya kukumbwa na maafa/majanga na kuweka mfumo wa tahadhari ya awali kwa jamii; (d) Kutekeleza mikakati ya kitaifa, kikanda na kimataifa ya upunguzaji wa athari za maafa; 160 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kutoa elimu ya kuzuia na kukabiliana na maafa kwa umma na katika taasisi mbalimbali; (f) Kujenga uwezo wa wataalam kiujuzi na maarifa, na kuwezesha upatikanaji wa vifaa vya kisasa katika kukabiliana na majanga/ maafa mbalimbali; (g) Kuweka mikakati ya kushirikiana na sekta nyingine katika kuzuia na kukabiliana na maafa katika ngazi zote hususan ngazi za chini; na (h) Kujenga kituo cha kudumu cha Taifa cha menejimenti ya maafa na mawasiliano katika jiji la Dodoma. 161 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA SITA UTAWALA BORA, UTAWALA WA SHERIA NA MADARAKA YA WANANCHI 108. Uwepo wa utawala bora, utawala wa sheria na madaraka kwa wananchi ni matakwa muhimu yaliyoanishwa katika Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Katiba ya Zanzibar. Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kuzisimamia serikali zake kutekeleza misingi hiyo kwa kuhakikisha utawala bora, utawala wa sheria na madaraka kwa wananchi vinaimarishwa. Utawala Bora 109. Maendeleo ya nchi na ustawi wa jamii unahitaji uwepo wa utawala bora katika nchi. Utawala bora unahakikisha kuwa utaratibu wa kufanya maamuzi na kutekelezwa kwa ajili ya maendeleo na ustawi wa jamii unazingatia misingi ya utu, haki, ushirikishwaji, demokrasia, uwajibikaji, uwazi, utekelezaji, tija, ufanisi, usawa na ushiriki wa makundi yote. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020), Chama Cha Mapinduzi kilihakikisha kuwa Taifa linakuwa na utawala bora unaozingatia misingi hiyo ili kutoa huduma bora kwa wananchi na kutokomeza umasikini katika jamii. Mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kuimarika kwa hali ya amani na utulivu nchini kutokana na hatua mbalimbali zilizochukuliwa za kuhakikisha wananchi wanapata fursa ya kushiriki katika shughuli za maendeleo bila kuwepo bugudha; (b) Kuimarika kwa uhuru katika utendaji kazi wa mihimili ya dola kwa kuendelea kutekeleza majukumu yake kwa uhuru pasipo kuingiliana; (c) Kutekeleza mikakati na maazimio ya kikanda na kimataifa yanayohusiana na utawala bora na haki za binadamu; na (d) Kuimarika kwa matumizi sahihi ya rasilimali za nchi hali ambayo imechangia kwa kiasi kikubwa kuchochea maendeleo ya kiuchumi, kijamii, kiraia, kisiasa, kiutamaduni na utaifa. 110. Katika kipindi cha Miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuhakikisha viongozi wanaoteuliwa ni waadilifu, wawajibikaji, wanaoleta matokeo chanya na kutumia rasilimali za umma kwa ajili ya maendeleo ya wananchi. Ili kufikia azma hiyo, Chama kitaelekeza Serikali kufanya yafuatayo:- (a) Kuhakikisha kuwa madaraka kwa umma yanabaki kuwa ndio msingi wa utawala katika nchi; 162 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuimarisha taasisi za utawala bora, maadili na uwajibikaji kama vile Ofisi ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali, Sekretarieti ya Maadili ya Viongozi katika Utumishi wa Umma, TAKUKURU, Tume ya Haki za Binadamu na Utawala Bora na Mamlaka ya Kupambana na Dawa za Kulevya ili ziweze kutimiza wajibu ipasavyo; (c) Kujenga jamii yenye ari na uhuru wa kujieleza, kuishi mahali popote nchini, kushiriki katika masuala ya kisiasa kwa kuzingatia maadili na sheria za nchi; (d) Kuimarisha ufuatiliaji na tathmini ya utekelezaji wa mipango na shughuli za Serikali; (e) Kusimamia nidhamu, uadilifu, uwazi na uwajibikaji miongoni mwa viongozi, watumishi wa umma na wafanyakazi wengine; (f) Kujenga jamii inayoheshimu na kuthamini utu, usawa na haki; (g) Kuimarisha ujumuishaji wa masuala yahusuyo haki na wajibu wa makundi maalum ikiwemo huduma kwa watu wenye ulemavu, unyanyasaji wa kimaumbile n.k. (anuai za jamii) katika shughuli mbalimbali za Serikali; na (h) Kutunga sheria ya usuluhishi ili pamoja na mambo mengine, itumike katika kusimamia masuala ya usuluhishi nchini. Maadili katika Utumishi wa Umma 111. Maadili ya viongozi na watumishi wa umma ni suala muhimu na la kipaumbele katika harakati za kujipatia maendeleo. Maadili ni msingi muhimu si tu katika mwitikio na dhamira ya uadilifu, uwazi, uwajibikaji na ari ya kutojihusisha na masuala ya rushwa bali ni chemchem inayowafanya watumishi kujikita katika utoaji wa huduma bora kwa jamii bila upendeleo. Kwa kutambua umuhimu huo, Chama Cha Mapinduzi katika miaka mitano iliyopita (2015 - 2020) kimeendelea kutilia mkazo suala la maadili kwa kuchukua hatua zilizolenga kuimarisha nidhamu ya watumishi kwa lengo la kuwezesha utoaji wa huduma bora kwa wananchi. Mafanikio yaliyopatikana ni kama ifuatavyo:- (a) Kufanya marekebisho ya Sheria ya Maadili ya Viongozi wa Umma ya Mwaka 1995 yaliyoongeza kifungu kinachotoa tafsiri ya mgongano wa masilahi kwa mtoto chini ya miaka 18; kuongeza jukumu la kufanya uhakiki wa tamko la rasilimali na madeni kwa viongozi wa umma kwa mujibu wa sheria na kumpa Kamishna wa Maadili mamlaka ya kuwaita viongozi wa umma kwa ajili ya mahojiano; (b) Kuandaa kanuni za sheria ya maadili ya viongozi wa umma (udhibiti wa mgongano wa masilahi) ili kuziba ombwe lililojitokeza kutokana na kukosekana kwa kanuni zinazofafanua baadhi ya vipengele katika 163 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 sheria kuhusu masuala ya mgongano wa masilahi kutokana na marekebisho ya sheria yaliyofanyika; na (c) Kuandaliwa kwa kanuni za maadili (utaratibu wa kushughulikia malalamiko ya ukiukwaji wa maadili katika baraza la maadili). 112. Chama Cha Mapinduzi, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, kitaendelea kuhakikisha suala la maadili ya viongozi na watumishi wa umma linatiliwa mkazo na kuimarishwa zaidi ili wananchi waendelee kunufaika na huduma bora kulingana na matarajio yao. Ili kufikia malengo hayo, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kusimamia nidhamu, uadilifu, uwazi, uzalendo wa kitaifa, moyo wa kujitolea na uwajibikaji miongoni mwa viongozi na watumishi wa umma; (b) Kuongeza watumishi wenye sifa stahiki kwenye utoaji huduma na kuhimiza watumishi wa umma kufanya kazi kwa juhudi, maarifa, ubunifu na weledi katika kujenga taifa letu; (c) Kudhibiti migongano ya masilahi katika shughuli za Umma kwa kusimamia mifumo iliyopo; (d) Kujenga jamii inayoheshimu na kuthamini utu, haki, maadili na nidhamu; na (e) Kuimarisha Sekretarieti ya Maadili ya Viongozi wa Umma ili iweze kuboresha utekelezaji wa majukumu yake kwa ufanisi. Mapambano Dhidi ya Rushwa na Ufisadi 113. Mapambano dhidi ya rushwa na ufisadi ni suala muhimu kwa kuwa athari zake ni kubwa katika harakati za kufikia maendeleo ya kijamii na kiuchumi. Endapo suala la rushwa litaendelea kutokuchukuliwa hatua stahiki, juhudi za kujenga uchumi imara ambao utachangia kupunguza kiwango cha umasikini wa wananchi hazitoweza kuzaa matunda. Chama Cha Mapinduzi kwa kutambua umuhimu wa kutokemeza adui rushwa na ufisadi, katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020), kiliisimamia Serikali kuendeleza vita dhidi ya rushwa na ufisadi kwa kuchukua hatua mbalimbali na kupata mafanikio makubwa. 114. Hatua hizo ni pamoja na kuendelea kuimarisha vyombo vinavyohusika na vita dhidi ya rushwa na ufisadi, hususan Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa na ufisadi nchini kwa kufungua Ofisi mpya 21 katika Wilaya zote ambazo hazikuwa na Ofisi za TAKUKURU na kuanzishwa kwa Mahakama ya Makosa ya Rushwa na Uhujumu Uchumi. Matokeo yaliyopatikana kutokana na hatua hizo ni pamoja na kuimarika kwa mifumo ya utoaji haki; kuongezeka uwajibikaji na uwazi miongoni viongozi na watumishi wa umma; na kuongezeka kwa kasi ya ushughulikiaji wa mashauri yanayohusiana na rushwa na ufisadi. 164 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 115. Mafanikio hayo yamepatikana kutokana na hatua mbalimbali zilizochukuliwa katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020) ni kama ifuatavyo:- (a) Kuanzishwa kwa Mahakama ya Makosa ya Rushwa na Uhujumu Uchumi katika Mahakama Kuu ya Tanzania, hatua ambayo imeonesha nia ya Serikali kupambana kwa dhati na rushwa na ufisadi nchini; (b) Kesi mpya za rushwa 3,350 zimefunguliwa katika mahakama mbalimbali nchini ambapo watuhumiwa 1,268 wa kesi hizo walipatikana na hatia na kuhukumiwa kifungo au kulipa faini au vyote kwa pamoja; (c) Kiwango cha kushinda kesi kilipanda kutoka asilimia 41 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 60.4 mwaka 2020; (d) Kuongezeka kwa kasi ya utambuzi na urejeshaji mali au fedha zilizotokana na vitendo vya rushwa na ulimbikizaji mali kwa viongozi na watumishi wa umma ambapo shilingi bilioni 199.5 ziliokolewa na kutaifisha nyumba 6 na magari 5; (e) Kuongezeka kwa mwamko wa wananchi kutoa taarifa kuhusu vitendo vya rushwa ambapo mwaka 2019 vitendo vya rushwa 8,234 viliripotiwa ikilinganishwa na vitendo 4,678 vya mwaka 2015. Hii imetokana na kuboresha mfumo wa kupokea na kulinda vyanzo vya taarifa (whistle blowers) na wananchi kuongeza imani kwa Serikali yao; na (f) Miradi ya maendeleo 3,267 yenye thamani ya shilingi trilioni 10.11 ilifuatiliwa katika sekta za afya, maji, ujenzi na elimu kwa lengo la kuhakiki thamani halisi ya matumizi ya fedha za umma katika miradi hiyo. 116. Chama Cha Mapinduzi, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, kwa kutambua kuwa rushwa ni adui wa haki na kwamba hakitavumilia vitendo vya rushwa na ufisadi kwa namna yeyote ile. Ili kufikia malengo hayo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha mifumo na Mamlaka ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa Nchini (TAKUKURU) ili iweze kufanya kazi zake kwa ufanisi na kupitia Sheria ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa Na. 11 ya Mwaka 2007 ili kupunguza makosa ya rushwa kutokana na mabadiliko ya mienendo na vitendo vya rushwa; (b) Kudhibiti matumizi mabaya ya ofisi na upotevu wa fedha za umma na kukabili vitendo vya rushwa katika maeneo mbalimbali; (c) Kubuni na kutekeleza mikakati mipya ya kupambana na rushwa na ufisadi; 165 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuhamasisha na kuishirikisha jamii katika mapambano dhidi ya rushwa na ufisadi; na (e) Kutoa elimu na kuendelea kufanya tafiti mbalimbali ili kubaini na kuziba mianya mipya ya rushwa na ufisadi. Demokrasia na Haki za Binadamu 117. Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kusimamia Serikali kuhakikisha kuwa demokrasia na haki za binadamu nchini zinalindwa na kuheshimiwa kwa kuzingatia Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Katiba ya Zanzibar. Vilevile, nchi yetu ni mwanachama wa Umoja wa Afrika na Umoja wa Mataifa na imeridhia mikataba na itifaki mbalimbali za kikanda na kimataifa zinazohusu haki za binadamu na kuendelea kutekeleza haki hizo kupitia mipango na programu mbalimbali za Serikali. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020), mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuimarisha mifumo ya upatikanaji wa haki za elimu, afya na maji safi na salama na huduma nyingine muhimu; (b) Kuimarika kwa mfumo wa demokrasia ya kubadilishana viongozi wa nchi kwa njia ya amani katika pande zote za muungano na kuifanya nchi yetu kuwa nchi ya kwanza katika ukanda huu kuwa na msingi wa mfumo imara wa kubadilishana madaraka; (c) Ushirikishwaji wa wananchi moja kwa moja au kupitia kwa wawakilishi wao katika uongozi na utawala wa nchi; (d) Kuimarika kwa upatikanaji wa haki kwa kuboresha mhimili wa Mahakama ya Tanzania kwa kuijengea miundombinu ya utoaji haki, upatikanaji haraka wa nyaraka zinazohusiana na mashauri na kutungwa kwa mwongozo wa mwaka 2018 wa kushughulikia mashauri yanayohusiana na makundi maalum ndani ya kipindi kisichozidi miezi sita; (e) Wananchi wameendelea kupata haki mbalimbali ikiwemo uhuru wa kutoa mawazo, kupiga na kupigiwa kura, faragha, haki ya kumiliki mali, haki ya kuishi popote, usawa mbele ya sheria, haki ya watu kuwa na amani na usalama, haki ya kuishi na haki ya watu kujitawala kwa kuhakisha kwamba Taifa linaendelea kutafsiri uhuru tulioupata mwaka 1961 na Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar ya mwaka 1964 kwa vitendo; (f) Kuandaa na kukubaliwa kwa taarifa ya pili ya nchi ya haki za binadamu chini ya mfumo wa Umoja wa Mataifa wa mapitio katika kipindi maalum na kuiwasilisha kwenye Baraza la Haki za Binadamu la Umoja wa Mataifa mwaka, 2016. Kutokana na taarifa hiyo, mapendekezo 227 yamepokelewa na 131 kuridhiwa yanayoendana na misingi ya katiba, sheria, sera, mila na desturi za watu wa Tanzania; 166 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuimarisha juhudi za kutokomeza vitendo vya ukatili dhidi ya wanawake, watoto na wazee kwa kutekeleza afua mbalimbali ikiwemo Mpango Kazi wa Kitaifa wa Haki za Binadamu wa 2013 na kutunga Sheria ya Msaada wa Kisheria ya Mwaka 2017 ili kuhakikisha Serikali, asasi za kiraia na wananchi wanatekeleza wajibu wa kulinda na kukuza haki za binadamu; (h) Kuimarisha mifumo ya ulinzi, uhifadhi na uendelezaji wa haki za watoto, wanawake na wazee kupitia sekta mbalimbali kwa kuendelea kutekeleza Mpango Kazi wa Taifa wa kutokomeza Ukatili dhidi ya wanawake, watoto na wazee Tanzania wa mwaka 2017 hadi 2022; (i) Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa mamlaka aliyopewa kwa mujibu wa katiba kuwaachia huru wafungwa 42,774 waliokidhi vigezo kutoka magerezani katika kipindi cha miaka mitano iliyopita; na (j) Kuimarika kwa hali ya demokrasia nchini kutokana na nchi yetu kuendelea kuheshimu sheria na utamaduni wa kufanya uchaguzi mara kwa mara kwa lengo la kuwawezesha wananchi kuwachagua viongozi wanaowataka. 118. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuheshimu na kulinda misingi ya demokrasia na haki za binadamu kwa ajili ya ustawi wa Taifa kwa kuzingatia Katiba ya Nchi. Lengo la Chama Cha Mapinduzi katika kipindi hiki ni kuhakikisha kuwa wananchi wanaendelea kupata haki kwa mtu mmoja mmoja na makundi mbalimbali. Ili kutimia azma hiyo, Chama Cha Mapinduzi kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuelimisha wananchi kutambua haki zao na kutumia fursa zilizopo kujiendeleza kwa kuzingatia matakwa na misingi ya katiba na sheria za nchi; (b) Kuheshimu na kuzingatia mifumo ya kulinda haki za binadamu, kwa mtu mmoja mmoja, makundi na jamii kwa ujumla; (c) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kukuza, kulinda na kutekeleza misingi ya haki za binadamu na wajibu wao; (d) Kuweka mazingira rafiki kwa wananchi kufikia vyombo vinavyosimamia haki katika ngazi zote; na (e) Kuweka mazingira wezeshi ya haki kwa wananchi kushiriki katika shughuli mbalimbali za kiuchumi, kijamii na kisiasa. 167 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Katiba na Utawala wa Sheria 119. Utawala wa sheria ni muhimu katika kuhakikisha kuna uzingatiwaji wa misingi ya utoaji haki. Katika kuimarisha utawala wa sheria nchini kama moja ya nguzo kuu za utawala bora na demokrasia, kwa kipindi cha mwaka 2015 hadi 2020, Serikali imeendelea kuimarisha mifumo na misingi ya utawala wa sheria na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuongeza uelewa wa wananchi kuhusu sheria mbalimbali kwa kutafsiri sheria 157 kutoka Lugha ya Kiingereza kwenda Kiswahili ikilinganishwa na sheria 50 zilizokuwa zimetafsiriwa hadi mwaka 2010; (b) Kuimarisha upatikanaji wa haki kwa wote na kwa usawa kwa kutunga Sheria ya Msaada wa Kisheria ya Mwaka 2017; na Kanuni na Maadili kwa Watoa Huduma ya Msaada wa Kisheria za Mwaka 2018; (c) Tija na ufanisi katika kutoa huduma za kisheria kwa umma na kwa Serikali umeongezeka kutokana na kuboreshwa kwa muundo wa Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali kwa kuanzishwa Ofisi ya Mwendesha Mashtaka na Ofisi ya Wakili Mkuu wa Serikali; (d) Huduma za mahakama zimendelea kuboreshwa kupitia Mkakati wa kuboresha Mahakama nchini ambapo: ujenzi wa Mahakama Kuu mbili katika mikoa ya Kigoma na Mara na ukarabati katika Mahakama ya Mbeya umekamilika; ujenzi wa mahakama 15 za wilaya ambazo ni pamoja na Kibaha, Bagamoyo, Kigamboni, Ilala, Longido, Kilwa, Ruangwa, Chato, Mkuranga, Kondoa, Bukombe, Kasulu na Chunya umekamilika. Vilevile, ujenzi wa mahakama tano za Hakimu Mkazi ikiwemo za Geita, Njombe na Simiyu umekamilika; (e) Kuwa na wasajili wasaidizi katika halmashauri zote ambao wamewezesha uratibu na utoaji wa msaada wa kisheria kwa mafanikio makubwa kwa wananchi; (f) Kuimarisha utendaji wa mabaraza ya ardhi na kuyaingiza katika mfumo wa kawaida wa utoaji haki; (g) Kusogeza huduma za kisheria karibu na wananchi kwa kuanzisha huduma ya mahakama zinazotembea ikiwa ni pamoja na kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika uendeshaji wa mashauri; (h) Kuimarisha usimamizi wa biashara ya madini nchini kwa kutunga Sheria (The Mining Act Cap. 123) na kanuni zake kwa ajili ya uanzishwaji wa masoko ya madini ambayo yamekuwa na manufaa kwa watu, jamii na Taifa kwa ujumla; (i) Kuwaachilia mahabusu 2,812 waliokuwa wameshikiliwa magerezani kwa muda mrefu kupitia Ofisi ya Mwendesha Mashitaka ya Taifa kwa utaratibu wa kuwafanyia mapitio katika kila gereza; na 168 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (j) Kuboresha ufanisi na ubora wa huduma za mahakama kwa kuajiri jumla ya watumishi 1,414 wa kada mbalimbali ukiwemo uteuzi wa majaji 52 wa Mahakama Kuu na majaji 17 wa Mahakama ya Rufani pamoja na mahakimu 319. 120. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendeleza juhudi za kuimarisha utawala wa sheria nchini kwa kuelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kulinda haki za kikatiba za wananchi wanaoshiriki katika mijadala mbalimbali inayohusu maendeleo ya Taifa lao na kutoa elimu kwa umma juu ya masuala ya katiba na sheria ili kuimarisha misingi ya ukatiba (constitutionalism), demokrasia, utawala bora na utawala wa sheria; (b) Kuchukua hatua zaidi za kupunguza mrundikano wa kesi mahakamani; (c) Kuimarisha mfumo wa wasajili wasaidizi katika halmashauri zote ili kuwezesha uratibu na utoaji wa msaada wa kisheria kwa wananchi, ikiwemo msaada wa huduma za kisheria kwa masuala ya mirathi na ndoa; (d) Kuhakikisha huduma bora za sheria zinapatikana kwa wakati na kwa gharama nafuu kwa kuongeza wataalam, miundombinu, vitendea kazi na kusogeza huduma karibu na wananchi; (e) Kuimarisha vyombo vya sheria kwa kuongeza wigo wa huduma za utoaji wa haki nchini; (f) Kuboresha miundombinu ili kuweka mazingira wezeshi ya kufanyia kazi kwa kujenga majengo ya mahakama katika ngazi mbalimbali, kujenga ofisi za mashtaka katika ngazi ya wilaya na kujenga ofisi za taasisi za makao makuu - Dodoma; (g) Kuimarisha matumizi ya lugha ya Kiswahili katika kutoa huduma za kimahakama na kwenye uandishi wa nyaraka za kisheria; (h) Kujenga mifumo ya TEHAMA na kuendelea kuhimiza matumizi yake katika utoaji haki; (i) Kuharakisha upelelezi wa mashtaka ili kuharakisha upatikanaji haki nchini; (j) Kuzingatia matumizi ya adhabu mbadala ili kupunguza mlundikano wa mahabusu, wafungwa magerezani na kupunguza gharama za uendeshaji wa kesi; 169 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (k) Kuimarisha Tume ya Utumishi wa Mahakama ili iweze kusimamia kwa ufanisi maadili na nidhamu katika utumishi wa mahakama; na (l) Kuimarisha utendaji kazi wa watumishi katika sekta ya sheria kwa kuwapatia mafunzo mbalimbali ili kuongeza weledi na ubobezi katika tasnia husika na kuendana na kasi ya mabadiliko ya sheria kikanda na kimataifa. Serikali za Mitaa 121. Serikali za Mitaa ni vyombo vya wananchi kwa ajili ya kujiamulia mambo yao ikiwemo shughuli za maendeleo ya kijamii, kiuchumi na kisiasa. Serikali hizi zimeundwa kwa ajili ya kupeleka madaraka na huduma karibu na wananchi na kuhakikisha wananchi wanashirikishwa katika uandaaji na utekelezaji wa mipango ya maendeleo vijijini na mijini. Serikali za Mitaa zimeendelea kuimarika na kutoa huduma bora kwa wananchi. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020) mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kurekebishwa kwa Sheria ya Fedha za Serikali za Mitaa Sura 290 ili kuimarisha utoaji na usimamizi wa mikopo ya vikundi vya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu. Kutokana na sheria hiyo, mamlaka za serikali za mitaa zimetakiwa kutenga kiwango cha asilimia 10 ya mapato ya ndani na kuwapatia wanawake asilimia 4, vijana asilimia 4 na watu wenye ulemavu asilimia 2; (b) Mikopo ya shilingi bilioni 93.2 imetolewa ambapo vikundi vya wanawake vimepata shilingi bilioni 37.3, vikundi vya vijana shilingi bilioni 37.3 na vikundi vya watu wenye ulemavu shilingi bilioni 18.6 Mikopo hiyo imenufaisha jumla ya vikundi 32,553 vikiwemo vikundi 20,542 vya wanawake, vikundi 10,741 vya vijana na vikundi 1,270 vya watu wenye ulemavu; (c) Kuondolewa kwa kodi zenye kero ambapo ushuru wa mazao umepunguzwa kutoka asilimia 5 hadi asilimia 3 kwa mazao ya kibiashara na chakula yanayozidi tani moja na kuondolewa ushuru kwa wafanyabiashara wadogo wanaofanya shughuli zao katika maeneo yasiyokuwa rasmi; (d) Kuongeza udhibiti wa mapato ya ndani ya halmashauri kupitia mifumo ya kielektroniki ambapo halmashauri zimekusanya jumla ya shilingi trilioni 2.54 kati ya shilingi trilioni 2.99 zilizokadiriwa sawa na asilimia 85 ya lengo; (e) Miradi ya kimkakati yenye thamani ya shilingi bilioni 132.92 imetekelezwa katika halmashauri 18 na kuziwezesha mamlaka ya serikali za mitaa kuongeza mapato ya ndani ya halmashauri; (f) Majengo 70 ya utawala ya halmashauri yamejengwa ili kuboresha mazingira ya kufanyia kazi. Kati ya hayo, majengo 13 yamekamilika katika halmashauri za wilaya za Gairo, Itigi, Mkinga, Mkalama, Ikungi, Nanyamba, Rorya na Kilindi, Itilima, halmashauri za miji za Newala, 170 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mafinga na Njombe na halmashauri ya manispaa ya Kigamboni na halmashauri 57 zinaendelea na ukamilishaji wa miradi; (g) Kuimarisha usimamizi wa Serikali za Mitaa ambapo ofisi nne za wakuu wa mikoa ya Njombe, Songwe, Geita na Dodoma zimejengwa. Aidha, nyumba za wakuu wa mikoa minne ya Simiyu, Mwanza, Njombe na Songwe zimekamilika. Vilevile, nyumba tatu za makatibu tawala wa mikoa ya Simiyu, Njombe na Songwe zimekamilika; (h) Kuboreshwa kwa mazingira ya kazi kwenye ofisi za wilaya kwa kujenga na kukarabati Ofisi 12 za wakuu wa wilaya katika wilaya za Mwanga, Kigamboni, Ubungo, Wanging’ombe, Kalambo, Muleba, Biharamulo, Ruangwa, Busega, Mbinga, Nyamagana na Ikungi. Vilevile, nyumba nne za Wakuu wa Wilaya za Wanging’ombe, Mlele, Kyerwa na Kalambo zimejengwa na kukamilika na nyumba tano za makatibu tawala wa wilaya za Mlele, Tanganyika, Kyerwa, Kaliua na Itilima zimejengwa na zinatumika; (i) Kuboreshwa kwa usimamizi wa Serikali za Mitaa, ambapo ofisi 73 za maafisa tarafa zimejengwa katika mikoa ya Katavi, Tanga, Dar es Salaam, Kagera, Shinyanga, Kigoma, Lindi, Mbeya, Mtwara na Ruvuma; (j) Kupatia ufumbuzi wa kero za wafanyabiashara ambapo wafanyabiashara ndogo ndogo wametengewa maeneo ya kufanya shughuli zao na kupewa vitambulisho maalum vinavyowawezesha kufanya biashara bila bugudha. Jumla ya vitambulisho 1,591,085 vimetolewa kwa wafanyabiashara wadogo na kiasi cha shilingi bilioni 30.5 kimekusanywa; (k) Kuimarisha makusanyo ya mapato ya ndani ya halmashauri kwa kununua na kugawanywa mashine za kukusanyia mapato (Point of Sale – POS) 7,832; (l) Kurahisisha upatikanaji wa mifumo mbalimbali ya TEHAMA katika halmashauri, mikoa, taasisi na wizara mbalimbali kwa kusanifu na kujenga Mifumo ya Mtandao Kiambo (LAN) na Mtandao Mpana (WAN) ambao imeunganishwa na Mikoa 26 na halmashauri 185 za Tanzania Bara. Vilevile, mfumo huu umewezesha na kuimarika kwa matumizi ya fedha katika serikali za mamlaka za mitaa ambapo halmashauri zilizopata hati inayoridhishwa zimeongezeka kutoka 138 mwaka 2015 hadi kufikia 176 mwaka 2018; (m) Kurahisisha urasimishaji wa biashara, kupunguza urasimu wa utoaji huduma za biashara na kuongeza idadi ya biashara zinazosajiliwa na halmashauri na kuongeza mapato ya ndani kwa kuanzishwa vituo 13 vya utoaji huduma za biashara na uwekezaji (One Stop Business Centres) katika halmashauri 16 za mikoa ya Dodoma na Kigoma; 171 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (n) Kuimarisha usafi wa mazingira na afya za wananchi kwa kujenga madampo saba ya kisasa katika majiji ya Dodoma, Tanga, Mbeya, Kigoma, Mtwara, Mwanza na Arusha na kukarabati madampo mawili katika halmashauri za manispaa za Moshi na Lindi. Aidha, magari 54 kwa ajili ya kusomba taka, mitambo mikubwa 10 kwa ajili ya kupakia taka, ununuzi wa skip bucket 231; (o) Kuboresha mazingira ya usafiri na kuongeza mapato ya halmashauri kwa kujenga stendi tisa za mabasi katika manispaa za Iringa, Songea, Sumbawanga, Singida, miji ya Njombe, Mpanda, Kibaha, Korogwe na Bariadi; (p) Kuboresha mazingira ya kufanyia biashara na kuongeza mapato ya halmashauri kwa kujenga masoko ya kisasa 12 katika halmashari ya manispaa za Temeke masoko sita (Kijichi, Makangalawe, Mbagala, Kilakala, Mtoni na Mbagala) Ilala tatu, (Kigalagila, Bomubomu, Minazi Mirefu), Kinondoni moja (Bwawani), Mtwara/Mikindani moja na Halmashauri ya Jiji la Dodoma soko moja; (q) Kuwapatia wananchi maeneo ya kupumzikia na kuongeza mapato kwa kujenga maeneo manne ya mapumziko (recreational parks) katika jiji la Dodoma na Halmashauri ya Manispaa ya Mtwara/Mikindani. Vilevile vituo vitatu vya kuegesha malori ya mizigo vimejengwa katika halmashauri za Manispaa ya Sumbawanga, Mji wa Bariadi na Jiji la Dodoma; (r) Kuboresha huduma za machinjio kwa kujenga machinjio tano za kisasa katika halmashauri za Lindi, Songea, Shinyanga na Geita; (s) Kuboresha maeneo ya makazi yasiyopangwa (Resettlement Scheme) katika kata 14 za jiji la Dar es Salaam kwa kuboresha barabara za mitaa, ujenzi wa mifereji ya maji ya mvua yenye urefu wa kilomita 40; na (t) Kubuni, kusanifu na kutengeneza mifumo ya TEHAMA ambayo imesaidia kuongeza ufanisi katika utekelezaji wa majukumu mbalimbali na kuongeza uwazi na uwajibikaji. Mifumo hiyo ni pamoja na:- (i) Kuboresha mtandao kiambo kwa halmashauri 147 na mtandao mapana wa OR-TAMISEMI kwa mikoa 26 na halmashauri 185 (LAN and WAN Improvement). Aidha, mtandao huu umeunganisha wizara tatu na taasisi 15 za Serikali na umewezesha kurahisisha upatikanaji wa mifumo ya TEHAMA kwa njia ya kielektroniki na uendeshaji wa mikutano kwa video (video conference) kati ya ofisi za wakuu wa mikoa yote nchini na taasisi nyingine; 172 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kuwekwa kwa mfumo wa usimamizi wa fedha za umma wa Epicor kwa halmashauri 185 ambao umesaidia kudhibiti matumizi ya fedha za umma; (iii) Kudhibiti matumizi ya fedha za umma katika ngazi ya vituo vya kutolea huduma kwa kusimika mfumo wa usimamizi wa fedha na utoaji wa taarifa za kihasibu wa FFARS katika vituo zaidi ya 26,000 vya kutolea huduma za afya na elimu; (iv) Kuongeza ukusanyaji wa mapato ya ndani kwa kuweka mfumo wa ukusanyaji mapato (LGRCIS) unaotumika katika halmashauri 185 ambao umesaidia kupunguza mianya ya rushwa na kuongeza ufanisi katika ukusanyaji wa mapato; (v) Kuongeza uwazi, uwajibikaji na kupunguza gharama za maandalizi na uwasilishaji wa bajeti kwa kufanya maboresho ya mfumo wa uandaaji wa mipango na bajeti kwa mamlaka ya serikali za mitaa (PlanRep); (vi) Kuongeza ukusanyaji wa mapato na utoaji wa huduma kwa kuboresha mfumo wa usimamizi na uendeshaji wa vituo vya kutolea huduma za afya wa GoTHOMIS unatumika katika vituo 518 vya kutolea huduma za afya; (vii) Kuhabarisha umma kuhusu shughuli mbalimbali zinazotekelezwa na Serikali katika mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kwa kusanifu mfumo wa utengenezaji na uendeshaji wa tovuti za Serikali uitwao GWF unaotumika katika mikoa 26, halmashauri 185, hospitali za mikoa 26 na taasisi 4; (viii) Kusanifu mfumo unaowezesha mifumo mbalimbali kubadilishana taarifa na hivyo kuwezesha upatikanaji na ubadilishanaji taarifa sahihi kwa wakati; na (ix) Kurahisisha na kupunguza gharama ya zoezi la uchakataji wa maombi ya kazi kwa kusanifu mifumo kwa ajili ya maombi ya ajira za afya na walimu (HSRS na OTEAS). (u) Kuwapatia viongozi wa mikoa na wilaya vitendea kazi pamoja na kuwajengea uwezo katika maeneo ya uongozi na utawala bora, usimamizi na ufuatiliaji kama ifuatavyo:- (i) Kujenga uwezo wa mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kutoa huduma kwa wananchi kwa kutoa magari 123 yakiwemo 15 ya wakuu wa mikoa, saba ya makatibu tawala wa mikoa, 38 ya wakuu wa wilaya, 51 ya makatibu tawala wa wilaya, na 10 kwa ajili ya wakurugenzi wa mamlaka za serikali za mitaa. Aidha, pikipiki 413 zilinunuliwa kwa ajili ya maafisa tarafa; 173 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Kuboresha utoaji wa huduma kwenye mazingira magumu ya halmashauri zenye visiwa kwa kununua boti saba kwa halmashauri za Ludewa, Kibiti, Rufiji, Mafia, Ukerewe, Kigoma na Nyasa; (iii) Kuongeza uwezo wa uongozi na kufanya ufuatiliaji wa utekelezaji wa shughuli za Serikali kwa wakuu wa mikoa 26, makatibu tawala wa mikoa 26, wakuu wa wilaya 139 na wakurugenzi wa mamlaka za serikali mitaa 185 kwa kutoa mafunzo ya utawala bora na uongozi kwa viongozi hao; (iv) Kujenga uwezo wa usimamizi wa shughuli za Serikali katika ngazi ya Tarafa na Kata kwa Rais kufanya kikao kazi kwa Maafisa Tarafa 570 na Watendaji wa Kata 3,956 nchini. Vilevile, uwezo kuhusu uandaaji wa mipango na bajeti umejengwa kwa watumishi 659 wa ngazi ya mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; (v) Kujenga uwezo wa wananchi 1,500 katika mikoa ya Kigoma na Dodoma kwa kuwapatia mafunzo ya ujasiriamali, uandaaji wa maandiko ya miradi kwa ajili ya kuwaunganisha na taasisi za fedha ili kupata mikopo na kukuza vipato vyao; (vi) Kuboresha uandishi wa Sheria Ndogo kwa kutoa mafunzo kuhusu Uandishi wa Sheria na tafsiri kwa Wanasheria 211 wa mikoa na mamlaka za serikali za mitaa; (vii) Kuongeza uadilifu na uwajibikaji katika mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kwa kutoa mafunzo kwa kamati za kudhibiti uadilifu katika mikoa na halmashauri zote 185 nchini; (viii) Kuwajengea uwezo wa usimamizi wa rasilimaliwatu, utatuzi wa migogoro na mfumo wa uendeshaji serikali za mitaa kwa kutoa mafunzo elekezi kwa maafisa utumishi wa mikoa 26 na maafisa utumishi wa mamlaka za serikali za mitaa 185; (ix) Kuboresha uendeshaji wa mabaraza ya madiwani na usimamizi wa miradi katika mamlaka za serikali za mitaa kwa kutoa mafunzo kwa mameya na wenyeviti wa halmashauri 185, wakurugenzi wa mamlaka za serikali za mitaa 185 na wakuu wa idara ya utawala na rasilimaliwatu 184; na (x) Kuboresha utendaji kazi katika sekta ya elimu kwa kutoa mafunzo ya ujazaji fomu za OPRAS kwa walimu 880 wanaofundisha darasani katika kanda nne ambazo ni Kanda ya Kati na Kaskazini (Dodoma), Kanda ya Mashariki (Morogoro), Kanda ya Nyanda za Juu Kusini na Kanda ya Kusini (Iringa), Kanda ya Magharibi (Katavi). 174 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 122. Kwa kutambua umuhimu wa kuendelea kuboresha utoaji wa huduma kwa wananchi katika hali iliyo shirikishi, Chama Cha Mapinduzi katika kipindi cha miaka mitano ijayo, kitahakikisha kuwa Serikali za Mitaa zinaendelea kuboreshwa kwa lengo la kuinua ubora wa huduma kwa wananchi. Ili kufikia lengo hilo, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha mifumo ya kitaasisi na uwezo wa viongozi na watendaji wa mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kwenda vijijini kusikiliza na kushughulikia kero na malalamiko ya wananchi kwa wakati, kwa haki na uadilifu. Aidha, kuwapokea, kuwasikiliza na kuwahudumia wananchi wanaotembelea ofisi hizo kwa weledi, hekima na busara; (b) Kufanya mapitio ya sheria ya tawala za mikoa na sheria za serikali za mitaa ili kuendana na uboreshaji wa mifumo ya utoaji huduma kwa wananchi; (c) Kuimarisha makusanyo ya mapato ya ndani ya halmashauri kwa kubuni vyanzo vipya vya mapato na kuimarisha makusanyo ya mapato katika vyanzo vilivyopo ili kuboresha utoaji wa huduma kwa wananchi; (d) Kuimarisha serikali za mitaa ili ziendelee kuwa chombo cha kuwapa wananchi uwezo na sauti ya kuamua na kushiriki kwa karibu katika shughuli za maendeleo; (e) Kujenga uwezo wa mikoa na mamlaka za serikali za mitaa kwa mafunzo, mifumo na vitendea kazi ili kuiwezesha kutoa huduma kwa wananchi; (f) Kuimarisha matumizi ya mifumo ya kielektroniki katika ukusanyaji na udhibiti wa mapato katika halmashauri zote nchini; (g) Kuimarisha upatikanaji wa huduma za kijamii hususan afya, elimu, maji na miundombinu ya kiuchumi katika halmashauri zote nchini pamoja na kuongeza idadi ya wataalam mbalimbali; (h) Kubuni na kuibua miradi ya kimkakati ambayo itaboresha utoaji wa huduma katika mamlaka za serikali za mitaa na kuongeza mapato ya ndani na kupunguza utegemezi wa ruzuku kutoka Serikali Kuu; (i) Kuimarisha utekelezaji wa maboresho ya serikali za mitaa kupitia sera na sheria mbalimbali ili kuendana na dhana ya kupeleka madaraka karibu na wananchi; (j) Kuimarisha Bodi ya Mikopo ya mamlaka za serikali za mitaa kwa kuhamasisha uchangiaji wa kila halmashauri; 175 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (k) Kuandaa sera ya maendeleo ya miji na kuendelea na utekelezaji wa programu ya uendelezaji wa miundombinu katika majiji, manispaa na miji ili iwe ya kisasa itakayochangia ukuaji wa uchumi na maendeleo ya nchi. Kipaumbele kitakuwa ni kuendeleza miji inayochipukia ili kuzuia uendelezaji usiozingatia taratibu za mipango miji; (l) Kuboresha mazingira ya kufanyia kazi kwa kujenga ofisi za wakuu wa mikoa, wilaya, tarafa, kata na vijiji na nyumba za watumishi kwa kuweka kipaumbele katika maeneo ambayo hayana ofisi na nyumba za viongozi na watumishi; (m) Kuboresha mazingira ya kufanyia biashara na uwekezaji katika mamlaka za serikali za mitaa kwa kutenga maeneo ya uwekezaji na kuzipatia ufumbuzi kero za wafanyabiashara wadogo; (n) Kusimamia kikamilifu suala la utawala bora, uadilifu, uwajibikaji na matumizi sahihi ya rasilimali za umma pamoja na miradi ya maendeleo inayotekelezwa katika mamlaka hizo ili itekelezwe kwa kiwango kinachokusudiwa na kuhakikisha kuwa ubora wa miradi unalingana na thamani ya fedha iliyotumika (value for money); (o) Kuimarisha usimamizi wa utekelezaji wa masuala yote yaliyoanishwa kwenye sheria za serikali za mitaa kama vile ulinzi wa amani, utulivu wa jamii na usalama; (p) Kuimarisha usimamizi wa utekelezaji wa masuala mtambuka katika mamlaka za serikali za mitaa ikiwemo uhifadhi wa mazingira, usawa wa kijinsia, mapambano dhidi ya UKIMWI, mapambano dhidi ya rushwa na kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi; na (q) Kuhamasisha ushiriki wa sekta binafsi katika shughuli za uwekezaji na utoaji wa huduma kwa wananchi ili kuchochea uchumi wa maeneo husika na kuongeza ajira. Vyombo vya Habari 123. Habari ni moja kati ya haki za msingi za binadamu kwa kuwa kila mwananchi anayo haki ya kupokea au kutoa habari kuhusu masuala mbalimbali yakiwemo ya maendeleo ya kiuchumi, kijamii na kisiasa. Kutokana na umuhimu wa sekta ya habari, vyombo vya habari vimepewa jukumu kubwa la kutoa habari, kuburudisha na kuelimisha jamii kuhusu matukio na masuala mbalimbali yanayojitokeza ndani na nje ya nchi. Upatikanaji wa habari sahihi na kwa wakati huchangia katika kukuza na kuimarisha demokrasia na utawala bora. 124. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Chama Cha Mapinduzi kilichukua hatua za kusimamia sekta ya habari kikamilifu. Lengo kuu likiwa ni kuhakikisha wananchi wanapata habari sahihi na zenye uhakika kuhusu masuala mbalimbali kutoka ndani na nje ya nchi. 176 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mafanikio yaliyopatikana kutokana na hatua hiyo ni pamoja na wananchi kuongezewa wigo wa kupata habari ikiwa ni matokeo ya kuongezeka kwa idadi ya vyombo vya habari nchini. Mafanikio mengine yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kuimarishwa kwa mazingira ya uwekezaji katika tasnia ya habari ili kupanua wigo wa wananchi kupata habari ambapo hadi mwaka 2020 jumla ya magazeti na majarida 231, redio 183 na televisheni 43 vimesajiliwa. Aidha, televisheni za mtandao zilizosajiliwa ni 264, blogs 85, redio mtandao 21 na Majukwaa ya Mtandaoni (Online Forums) sita; (b) Kuanzishwa kipindi maalum cha “TUNATEKELEZA” kinachorushwa hewani na Shirika la Utangazaji Tanzania (TBC) chenye lengo la kuwawezesha wananchi kupata habari kuhusu utekelezaji wa shughuli za Serikali katika Sekta mbalimbali ambapo jumla ya vipindi 212 viliratibiwa na kurushwa hewani; (c) Kuimarisha utoaji wa taarifa na ufafanuzi wa masuala mbalimbali kupitia mikutano 64 ya waandishi wa habari iliyoratibiwa na wizara na taasisi za umma na kuanzishwa kwa MAELEZO TV, Blog ya MAELEZO, Tweeter ya Msemaji Mkuu wa Serikali na Tovuti maalum. Aidha, Jarida Maalum la NCHI YETU linaloelezea mafanikio ya Serikali ya Awamu ya Tano lilichapishwa na jumla ya nakala 15,000 zilisambazwa; (d) Kuimarisha weledi katika tasnia ya habari kwa kutunga Sheria ya Huduma za Habari Na. 12 ya Mwaka 2016 na Kanuni zake za Mwaka 2017; (e) Kuimarishwa kwa Shirika la Utangazaji Tanzania (TBC) kwa kuliunganisha na Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano ili kuongeza ufanisi; (f) Kuongezeka kwa usikivu wa Redio za TBC kutoka wilaya 87 mwaka 2017 hadi wilaya 102 mwaka 2019; (g) Kuimarika kwa urushaji wa matangazo moja kwa moja kupitia kituo cha utangazaji cha TBC ambapo Shirika limeimarishwa kwa kuongezewa vifaa vya kisasa (Live-U equipment) vinne kwa ajili ya kurushia matangazo ya moja kwa moja kwa njia ya intaneti na kifaa kimoja cha kurushia matangazo ya moja kwa moja kwa njia ya satelaiti na kuweza kurusha matangazo mubashara sehemu nne tofauti kwa wakati mmoja; (h) Kuanzishwa Chaneli ya Utalii (Tanzania Safari Channel) kwa ajili ya kutangaza fursa za utalii, maliasili, utamaduni na urithi mwingine wa nchi yetu; na 177 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kuboresha mazingira ya waandishi wa habari ikiwa ni pamoja na kuwatambua, ambapo wastani waandishi wa habari 729 walipewa vitambulisho kwa kila mwaka. 125. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuhakikisha sekta ya habari inaboreshwa ili kuwaongezea wananchi fursa ya kupata habari kwa kuongeza wigo wa upashanaji wa habari. Ili kufikia malengo hayo, Chama kitaelekeza Serikali kufanya yafuatayo:- (a) Kuhakikisha kuwa wananchi wanapata taarifa sahihi kwa urahisi zaidi na kwa wakati kwa mujibu wa sheria kwa kuendelea kutekeleza Sheria ya Huduma za Habari Na. 12 ya Mwaka 2016; (b) Kuhakikisha kuwa uhuru wa vyombo vya habari unaimarishwa na kulindwa, na kwamba wamiliki na wanahabari wanazingatia maadili na weledi katika kazi zao; (c) Kuhakikisha wanahabari wanapatiwa mikataba ya ajira inayozingatia sheria za kazi; (d) Kuhakikisha uhuru wa kupata na kutoa habari unaendelea kutekelezwa kwa mujibu wa sheria na wadau wote wanatimiza wajibu wao; (e) Kuimarisha uwezo wa Idara ya Habari - MAELEZO kwa kuipatia rasilimali watu na vitendea kazi ili iweze kutekeleza majukumu yake kwa ufanisi zaidi; (f) Kuliimarisha Shirika la Utangazaji la Taifa (TBC) kwa kulijengea uwezo wa rasilimaliwatu, fedha na vifaa vya kisasa ili liweze kufikisha matangazo ya redio na televisheni nchini kote kwa ubora na usikivu mzuri ikiwa ni pamoja na kuanzisha ofisi na studio za kisasa makao makuu ya nchi jijini Dodoma na kwenye kanda zote za TBC; (g) Kuiwezesha TBC kuimarisha chaneli za kimataifa ili liendelee kuitangaza nchi yetu kimataifa; (h) Kuhamasisha matumizi ya mitandao ya kijamii ili kuongeza upatikanaji wa habari; na (i) Kuhamasisha ushiriki wa vyombo vya habari katika kuitangaza vema Tanzania ndani na nje ya nchi. Jumuiya na Asasi za Kijamii na Kiraia 126. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa mchango wa jumuiya na asasi za kijamii na kiraia katika kuimarisha demokrasia, haki za binadamu na maendeleo ya nchi na watu wake. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015–2020), Chama kimesimamia Serikali kuweka mazingira 178 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 wezeshi ya ushiriki wa jumuiya na asasi za kiraia katika ajenda za maendeleo na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuongezeka kwa usajili wa Mashirika Yasiyo ya Kiserikali kutoka 4,203 mwaka 2015 hadi 10,351 mwaka 2020; (b) Kuimarisha uwazi na uwajibikaji wa jumuiya na asasi za kijamii na kiraia kwa kuboresha sheria inayohusu mifumo ya usajili na uratibu wa jumuiya hizo ikiwemo marekebisho ya kanuni; (c) Kuandaa mwongozo wa uratibu wa jumuiya na asasi za kijamii na kiraia ili kuwezesha utendaji wa jumuiya hizo ufanyike kwa ufanisi, tija na kuzingatia masilahi ya Taifa; na (d) Kuweka mfumo wa kielektroniki wa taarifa za jumuiya na asasi za kijamii na kiraia ili kurahisisha uratibu wa upatikanaji wa taarifa kuhusu utekelezaji wa shughuli za asasi za kijamii na kiraia. 127. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama kitaendelea kusimamia Serikali kuhakikisha inaweka mazingira wezeshi kwa Jumuiya na Asasi za Kijamii na Kiraia ili ziendelee kushiriki kikamilifu katika maendeleo ya nchi kwa kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha mazingira wezeshi na ushirikiano baina ya Serikali na jumuiya na asasi za kijamii na kiraia ili kuwezesha kutoa mchango mkubwa zaidi katika kuimarisha demokrasia, haki za binadamu na maendeleo ya watu; (b) Kuimarisha uratibu wa jumuiya na asasi za kijamii na kiraia ili kuhakikisha jumuiya hizo zinatekeleza majukumu yake kwa kufuata dhana ya uwazi na uwajibikaji kwa wananchi kwa kuzingatia vipaumbele vya nchi; (c) Kuimarisha mifumo ya kisera na kisheria ambayo itasaidia jumuiya na asasi za kijamii na kiraia kufanya kazi kwa ufanisi, tija na kuzingatia masilahi ya Taifa; na (d) Kutambua michango jumuiya na asasi za kijamii na kiraia kwenye miradi ili kuhakikisha jumuiya hizo zinakuwa na tija na kuongeza mchango wake katika pato la Taifa. Wafanyakazi na Vyama vya Wafanyakazi 128. Nchi yetu imeendelea kutambua mchango mkubwa wa wafanyakazi katika ujenzi wa uchumi kutokana na nafasi yao katika uzalishaji wa bidhaa na utoaji wa huduma kwa jamii. Kutokana na umuhimu huo, wafanyakazi wamekuwa wakipatiwa fursa ya kujiunga na vyama mbalimbali vya wafanyakazi. Vyama hivyo, ni huru na vimeendelea kuundwa na kusimamiwa na wafanyakazi wenyewe kwa lengo la kutetea masilahi yao mahali pa kazi. Chama Cha 179 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mapinduzi kwa kutambua umuhimu wa wafanyakazi na vyama vyao, kimeendelea kusimamia Serikali kuweka mazingira wezeshi ya kuongeza fursa za majadiliano kati ya waajiri na wawakilishi wa wafanyakazi nchini. 129. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020), mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na kuongezeka kwa ufanisi mahala pa kazi kutokana na kupungua kwa migomo na migogoro kati ya wafanyakazi na waajiri. Aidha, masilahi na mazingira ya kazi yameendelea kuboreshwa. Mafanikio mengine yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kuongezeka kwa vyama vya wafanyakazi kutoka 31 mwaka 2015 hadi kufikia vyama na mashirikisho 35 mwaka 2020; (b) Kuimarisha mifumo ya kushughulikia mishahara na masilahi katika sekta ya umma na binafsi; (c) Kima cha chini cha mshahara katika sekta binafsi kimeongezeka kati ya asilimia 25 hadi 45 ya viwango vya mishahara vya mwaka 2015 kutokana na kuandaliwa utaratibu wa kisheria uliowezesha waajiri katika sekta binafasi kulipa viwango vya mishahara hata zaidi ya kiwango kinachowekwa kama kima cha chini pale mbapo wanaona itaongeza motisha kwa wafanyakazi wao kufanya kazi kwa bidii zaidi; (d) Kupungua kwa kodi ya mapato katika mishahara ya wafanyakazi (PAYE) kutoka asilimia 12 mwaka 2015 hadi asilimia 9 mwaka 2020; (e) Kufanyika kwa marekebisho katika sheria za kazi na kuwawezesha wafanyakazi kujiunga katika vyama huru vya wafanyakazi ili kushughulikia masilahi yao na kuongeza tija na uzalishaji sehemu za kazi; (f) Kuboresha usalama mahali pa kazi kwa kuwezesha utoaji wa matibabu na fidia ambapo wafanyakazi 408,252 walipimwa afya na waajiri wao; (g) Kuboresha mazingira ya kazi katika maeneo yaliyo hatarishi kwa wafanyakazi ambapo kaguzi 562,962 zimefanyika kujumuisha kaguzi za umeme, mitambo ya kuzalisha mvuke (boilers), mitungi ya hewa na mvuke, zana za kunyanyulia vitu vizito na vipimo vya mazingira ikiwa ni wastani wa kaguzi 150,000 kwa mwaka kwa lengo la kuhakikisha waajiri wanafuata sheria za kazi ipasavyo; (h) Wafanyakazi na waajiri 656,900 walipatiwa mafunzo kuhusu usalama na afya mahali pa kazi katika kusaidia kuboresha mifumo ya usimamizi wa afya na usalama mahali pa kazi. Aidha, wafanyakazi wapatao 2,670,000 na waajiri 10,690 wamepewa elimu kuhusu sheria na miongozo mbalimbali ya kazi; (i) Muda wa kushughulikia utatuzi wa migogoro kwenye hatua ya usuluhishi umepungua kutoka siku 30 hadi siku zisizozidi 15. Aidha, 180 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 migogoro 24,281 imesuluhishwa ambapo uamuzi ulitolewa kwa migogoro 16,200 na Tume ya Usuluhishi na Uamuzi (CMA). Vilevile, mabaraza ya wafanyakazi 688 yameundwa katika taasisi za sekta binafsi; (j) Kuendelea kushirikisha wafanyakazi katika hatua za maamuzi kupitia mabaraza ya wafanyakazi ili kuimarisha mahusiano mahala pa kazi; (k) Kuboresha sheria na muundo wa kitaasisi wa kusimamia mafao ya wafanyakazi ikiwa ni pamoja na kuunganisha taasisi za mifuko ya pensheni (PPF, PSPF, LAPF na GEPF) na kuanzisha mfuko wa PSSSF ili kupunguza gharama za uendeshaji na kuboresha mafao; na (l) Kuongeza wigo wa hifadhi ya jamii kwa kuendelea kuimarisha Mfuko ya Fidia kwa Wafanyakazi (WCF), Mfuko wa Taifa wa Bima ya Afya (NHIF) na Mfuko ya Afya ya Jamii (CHF). 130. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, lengo la Chama Cha Mapinduzi ni kuendelea kuweka mazingira rafiki ya utendaji wa vyama vya wafanyakazi ili viendelee kuwa nguzo muhimu katika kujenga mahusiano mahala pa kazi na kuboresha masilahi na haki za wafanyakazi. Ili kufikia lengo hilo, Chama kitaelekeza Serikali kufanya yafuatayo:- (a) Kusimamia utekelezaji wa sheria za kazi ili kuhakikisha kuwa ajira zaidi zinazalishwa ili kukidhi mahitaji; (b) Kuendeleza majadiliano stahiki kuhusiana na uboreshaji wa masilahi ya wafanyakazi pamoja na masuala mengine yanayohusu uzingatiaji wa haki na wajibu wa wafanyakazi na waajiri; (c) Kuimarisha taasisi za hifadhi ya jamii na kuhamasisha wananchi, hususan wafanyakazi kwenye sekta rasmi na isiyo rasmi kujiunga na mifuko ya hifadhi ya jamii; (d) Kuboresha na kuimarisha mfumo wa fidia ya wafanyakazi ili uweze kuwahudumia wafanyakazi vizuri zaidi; (e) Kuimarisha mfumo wa kitaasisi unaoshughulikia migogoro baina ya waajiri na wafanyakazi; (f) Kujenga uwezo wa waajiri na wafanyakazi kuhusu afya na usalama mahala pa kazi; (g) Kuendeleza mipango ya kuboresha masilahi ya wafanyakazi ili waweze kumudu gharama za maisha; 181 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (h) Kuboresha mishahara ya watumishi wa umma kwa kuzingatia ukuaji wa uchumi wa Taifa na tija ya wafanyakazi; (i) Kuhakikisha kuwa masilahi ya watumishi wa umma ikiwemo upandishaji vyeo kwa mujibu wa miundo ya utumishi wa kada mbalimbali yanazingatiwa; (j) Kuendeleza mipango ya usimamizi wa rasilimaliwatu kwa kuchukua hatua za kuhakikisha kuwa watumishi wa umma wanakuwa na sifa stahiki na wanafanya kazi kwa uadilifu, uwajibikaji, weledi, bidii na maarifa ili kuimarisha utoaji huduma bora kwa wananchi; (k) Kuridhia na kutekeleza mikataba ya Shirika la Kazi Duniani (ILO) yenye masilahi kwa Taifa na wafanyakazi; (l) Kuboresha mazingira ya utendaji wa wafanyakazi wa sekta ya umma na sekta binafsi ikiwemo kuimarisha mabaraza ya wafanyakazi, kuhimiza majadiliano ya pamoja kati ya waajiri na wafanyakazi na kuhakikisha wafanyakazi wanapewa mikataba ya kazi kwa mujibu wa sheria; (m) Kuimarisha mifuko ya hifadhi ya jamii na misaada ya kijamii ili kutoa huduma bora na endelevu kwa makundi mbalimbali ya kijamii na kwa wananchi wengi zaidi; (n) Kuhamasisha vyama na taasisi za kitaaluma kuendelea kujenga utawala bora, kuhimiza uzingatiaji wa maadili ya kitaaluma, na kuhimiza weledi katika utekelezaji wa wajibu; (o) Kuandaa sera ya kinga ya jamii (social protection policy) ili kuhakikisha makundi mbalimbali ya kijamii katika Taifa letu yanakuwa na hifadhi na kinga ya kijamii; na (p) Kusimamia uwekezaji wa mifuko ya hifadhi ya jamii ili kuwanufaisha wachangiaji. 182 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA SABA MAMBO YA NJE NA USHIRIKIANO WA KIMATAIFA 131. Ushirikiano wa nchi yetu na nchi nyingine ni fursa muhimu katika kuleta maendeleo na kudumisha amani. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 – 2020), Chama Cha Mapinduzi kilielekeza Serikali kuendelea kuimarisha ushirikiano wa kikanda na kimataifa, hususan katika eneo la diplomasia ya siasa na uchumi ambayo inawezesha nchi yetu kunufaika na fursa za kiuchumi zinazopatikana nje ya nchi yetu. Pamoja na mikakati mingine, Chama kilielekeza Serikali kuendelea kushiriki katika masuala mbalimbali ya kikanda na kimataifa ili kutumia fursa za kiuchumi na kijamii. Kupitia hatua hizo, mafanikio yafuatayo yalipatikana:- (a) Kuimarisha na kudumisha mahusiano ya kidiplomasia na nchi nyingine kwa kuchukua hatua mbalimbali ikiwa ni pamoja na kufungua ofisi mpya za ubalozi nane katika nchi za Algeria, Uturuki, Korea Kusini, Qatar, Sudan, Israel, Cuba na Namibia; (b) Kuongezeka kwa fursa za biashara na uwekezaji kupitia utekelezaji wa diplomasia ya kiuchumi ikiwa ni pamoja na kufanya makongamano, mikutano baina ya nchi na nchi, jumuiya za kikanda na kimataifa, na uratibu wa maonyesho ya biashara na utalii. Baadhi ya nchi zilizohusika ni: Uturuki, Oman, Vietnam, Misri, Kenya, China, Marekani, Ujerumani, Sweden, na Japan. Aidha, baadhi ya jumuiya za kikanda na mashirika ya kimataifa tulizoshirikiana nazo ni pamoja na EAC, SADC, UNCTAD, WTO na Umoja wa Afrika na Umoja wa Mataifa; (c) Kushiriki kikamilifu katika shughuli za Umoja wa Mataifa ikiwemo mikutano ya Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa ili kulinda na kutetea masilahi ya nchi na kushiriki katika kuimarisha amani na usalama, haki, usawa na maendeleo kwa wote duniani; (d) Kuimarisha ushirikiano wa kikanda ikiwa ni pamoja na Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) ambapo Tanzania ilikuwa Mwenyekiti kwa miaka miwili mfululizo kuanzia mwaka 2015/16 na mwaka 2016/17. Vilevile, utangamano wa Jumuiya ya Afrika Mashariki umeimarishwa kwa kutekeleza Itifaki ya Umoja wa Forodha na Itifaki ya Soko la Pamoja la Jumuiya ya Afrika Mashariki. Aidha, Tanzania imeendelea kushiriki katika Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) ikiwa ni pamoja na kushika nafasi ya Makamu Mwenyekiti (2018/19) na Mwenyekiti wa Jumuiya (2019/20); 183 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kushiriki katika juhudi za kuleta amani duniani kwa kupeleka vikosi vya kulinda amani ambapo jumla ya walinda amani 2,303 wameshiriki kwenye misheni sita za Umoja wa Mataifa. Misheni hizo ni MONUSCO (Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo), UNAMID (Darfur, Sudan), UNIFIL (Lebanon), UNMISS (Sudan Kusini), UNISFA (Abyei, Sudan) na MINUSCA (Jamhuri ya Afrika ya Kati). Aidha, Tanzania imeshiriki kikamilifu katika kuongoza juhudi za kuleta suluhisho la kisiasa nchini Lesotho na Burundi; (f) Kufanikiwa kudumisha ushirikiano na nchi zote jirani kwa kuratibu na kushiriki katika mikutano na mataifa hayo. Mikutano hiyo ni pamoja na Tanzania na Msumbiji (Mtwara, Ruvuma na majimbo ya Niassa na Cabo Delgado ya Msumbiji), Tanzania na Rwanda (Kagera na Jimbo la Mashariki la Rwanda); (g) Kuimarisha mahusiano ya kimataifa kwa kutembelewa na wakuu wa nchi na serikali mbalimbali. Miongoni mwa wakuu wa nchi na Serikali waliokuja nchini ni pamoja na kutoka: India, Morocco, Zimbabwe, Uganda, Rwanda, Burundi, Msumbiji, Kenya, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, Afrika Kusini, Vietnam na Uturuki; (h) Kuimarisha mahusiano kati ya nchi yetu na nchi nyingine kwa ziara za viongozi wetu nje ya nchi. Miongoni mwa ziara hizo ni: Ziara za Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania katika nchi za Kenya, Rwanda, Uganda, Malawi, Afrika Kusini, Namibia na Zimbabwe; ziara za Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania nchini Niger, Zimbabwe, Afrika Kusini, Namibia, Angola na Eswatini; ziara za Rais wa Zanzibar na Mwenyekiti wa Baraza la Mapinduzi nchini Comoro, Indonesia, Djibouti, Kenya na UAE; na ziara za Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania nchini Mauritius, Misri, Ethiopia, Urusi, Canada, Uingereza, Cuba, China na Japan; (i) Kudumisha ushirikiano na taasisi mbalimbali za kimataifa kwa kuratibu ziara za viongozi na wataalam waliokuja nchini kwa masuala mbalimbali ya kijamii na kimaendeleo wakiwemo: Rais wa Benki ya Dunia; Rais wa Benki ya Maendeleo ya Afrika; Rais wa Benki ya Mashariki na Kusini mwa Afrika. Makubaliano yaliyofikiwa wakati wa ziara hizo yamesaidia kuchochea maendeleo ya nchi katika nyanja mbalimbali; (j) Kushiriki kikamilifu katika majadiliano yaliyowezesha kuanzishwa kwa eneo huru la biashara barani Afrika (Continental Free Trade Area); (k) Kushawishi nchi za jumuiya ya SADC kupitisha azimio la kutaka vikwazo vya kiuchumi dhidi ya Zimbabwe viondolewe; na (l) Kuendeleza msimamo wa Tanzania kuhusu masuala muhimu ya dunia kwa kushiriki kwenye majukwaa yanayopaza sauti kuhusu 184 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kuwepo kwa usawa duniani ikiwemo G 77 + China, Harakati za Nchi Zisizofungamana na Siasa za Upande Wowote (NAM) na WTO. 132. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitahakikisha kuwa mahusiano ya nchi yetu kikanda na kimataifa yanaendelea kuimarishwa katika maeneo mbalimbali. Lengo kuu ni kuhakikisha kuwa Tanzania inaendelea kuwa mstari wa mbele katika masuala ya kuimarisha amani, uhuru, na masilahi ya Taifa katika nyanja za kimataifa ikiwa ni pamoja na kutumia fursa za kiuchumi zitokanazo na mahusiano hayo. Ili kuifikia azma hiyo, Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo: - Diplomasia ya Siasa (a) Kuboresha utekelezaji wa mipango ya kuimarisha diplomasia ya siasa ya kimkakati kwa ajili ya kulinda amani, uhuru, masilahi ya Taifa na kuimarisha ujirani mwema; (b) Kuboresha na kuimarisha uhusiano wa Tanzania na mataifa mengine na taasisi za kimataifa; (c) Kuimarisha sauti ya Tanzania na taswira yake katika medani ya uhusiano wa kikanda na kimataifa; (d) Kupigania mfumo wa haki wa utawala, siasa na uchumi duniani; na (e) Kushawishi na kuhamasisha matumizi Kiswahili kama lugha ya diplomasia katika jumuiya mbalimbali za kikanda na kimataifa. Diplomasia ya Uchumi (a) Kukuza mahusiano ya kiuchumi na mataifa, jumuiya za kikanda na taasisi nyingine za kimataifa; (b) Kulinda uchumi na masilahi mapana ya Taifa kwa kutumia jiografia ya nchi kimkakati na ushawishi wa kihistoria, hususan kwenye Ukanda wa Kusini; (c) Kuhakikisha kuwa balozi zetu zinakuwa kiungo muhimu cha kukuza uwekezaji na upatikanaji wa masoko ya bidhaa na huduma zetu; (d) Kuweka mazingira wezeshi na kuendelea kuratibu na kuhamasisha ushiriki wa Watanzania wanaoishi nje ya nchi (Diaspora) ili waweze kuzitangaza fursa zinazopatikana nchini na kushiriki kikamilifu katika kuchangia maendeleo hususan ya kiuchumi ya nchi yetu; na (e) Kulinda na kutetea misingi ya Taifa letu ndani na nje ya nchi kwa kuweka msisitizo katika diplomasia ya uchumi. 185 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mambo Mtambuka ya Kidiplomasia (a) Kujenga au kununua majengo kwa ajili ya balozi za Tanzania kwenye nchi ambazo kwa sasa yanakodishwa ili kupunguza gharama na kuleta mapato kwa Serikali; (b) Kuzihamasisha balozi na jumuiya za kimataifa kufungua ofisi ndogo za uwakilishi Zanzibar; (c) Kufungua balozi na konseli kuu mpya kwa kadri itakavyohitajika; (d) Kuhamasisha balozi hapa nchini kuhamia Makao Makuu ya Nchi Dodoma; (e) Kuendeleza jitihada za kukifanya Kiswahili kuwa lugha rasmi kwenye jumuiya za kikanda zinazohusu nchi yetu; na. Jumuiya ya Afrika Mashariki (a) Kushiriki kikamilifu katika kuimarisha utangamano wa Jumuiya ya Afrika Mashariki; (b) Kubuni na kuijumuisha katika programu za Jumuiya miradi ya kipaumbele na itakayochangia katika ukuaji wa uchumi wa nchi yetu; (c) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuhakikisha Tanzania inanufaika kikamilifu katika shughuli za uchumi na soko la pamoja la Afrika Mashariki; na (d) Kuendeleza mipango ya kutumia ipasavyo fursa za Jumuiya ya Afrika Mashariki kwa kuzingatia masilahi mapana ya Taifa. Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (a) Kuendeleza mafungamano ya kisiasa, kiuchumi, kijamii na kuendelea kuweka mazingira bora yatakayowezesha Tanzania kushiriki kikamilifu katika uchumi wa kikanda; (b) Kuweka mikakati ya kukuza na kuendeleza lugha ya Kiswahili ili kutumia fursa inayotokana na lugha hiyo kuridhiwa kuwa lugha rasmi ya nne ya kazi katika SADC; (c) Kuimarisha ushirikiano wa nchi wanachama wa SADC katika kukabiliana na masuala mbalimbali yakiwemo uharamia, ugaidi, usafirishaji wa dawa za kulevya; biashara haramu ya silaha na biashara haramu ya usafirishaji wa binadamu; na (d) Kujenga uelewa mkubwa zaidi miongoni mwa mataifa ya Afrika kuhusu urithi wa ukombozi na mchango mkubwa wa Tanzania katika ukombozi wa Afrika hususan Afrika ya Kati na Kusini mwa Afrika. 186 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Umoja wa Afrika (a) Kushiriki kikamilifu katika juhudi za kuimarisha umoja na mshikamano wa Bara la Afrika; (b) Kuendeleza ushiriki wa nchi yetu katika usuluhishi na upatanishi pamoja na ulinzi wa amani katika nchi za Afrika; na (c) Kuitangaza lugha ya Kiswahili katika Umoja wa Afrika kama urithi wa utamaduni wa Mtanzania na Mwafrika kwa ujumla. Umoja wa Mataifa (a) Kushiriki katika kujenga mfumo bora na wa haki duniani unaojali masilahi ya mataifa yote hususan mataifa ya Afrika na ya Kusini mwa dunia; (b) Kuendeleza misingi ya nchi yetu kuwa isiyofungamana na upande wowote; (c) Kushiriki katika kuimarisha Umoja wa Mataifa ili uwe chombo cha haki na usawa kwa mataifa yote kwa kushiriki katika juhudi za kufanya mageuzi ya mfumo wa Umoja wa Mataifa; (d) Kushirikiana na nchi na taasisi za kimataifa katika usuluhishi na upatanishi pamoja na ulinzi na usalama wa dunia; na (e) Kushiriki katika juhudi za kufanya mabadiliko katika mfumo wa biashara wa dunia kwa ajili ya kutetea masilahi ya nchi yetu na nchi zinazoendelea kwa ujumla. Umoja wa Nchi Zisizofungamana na Upande Wowote (Non- Alignment Movement) (a) Kushiriki kikamilifu katika mikutano ya majadiliano ya shughuli za umoja huu ili kuendeleza umoja na kulinda masilahi ya nchi yetu; na (b) Kushiriki katika kuimarisha na kuhuisha umoja huu katika mazingira mapya. Jumuiya ya Madola (Common Wealth) Kushiriki kikamilifu katika shughuli za Jumuiya ya Madola kwa manufaa ya Taifa letu na Jumuiya hiyo kwa ujumla. Jumuiya Nyingine za Kimataifa Kuimarisha ushiriki katika jumuiya nyingine za kimataifa zikiwemo Indian Ocean Rim Association, Indian Ocean Tuna Commission, South South Commission, South West Indian Ocean Fisheries Commission. 187 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA NANE MAZINGATIO MAALUM YA ILANI KUHUSU ZANZIBAR Utangulizi 133. Kwa kuzingatia mazingira maalum ya Zanzibar, CCM inaendelea kuwa na sehemu maalum katika Ilani yake kwa ajili ya kutekeleza sera zake kwa Zanzibar. CCM inathamini, kuenzi na kutekeleza sera za msingi za Mapinduzi zilizoasisiwa na Chama cha ASP ikiwa ni pamoja na kugawa ardhi kwa wanyonge, kutoa huduma ya afya na elimu bure kwa wote, kuwapatia wananchi makaazi bora, kuondoa dhuluma na kujenga ujamaa. 134. Ilani hii ni muendelezo wa utekelezaji wa Mwelekeo wa Sera za CCM za miaka ya tisini na elfu mbili ambazo ziliendeleza mageuzi ya kiuchumi na kijamii na kupunguza umasikini kwa kukuza uchumi unaonufaisha wananchi walio wengi; kukuza uwezo wa rasilimali watu; kutoa huduma bora kwa wananchi wote; kuhifadhi mazingira na kuhimili mabadiliko ya tabianchi na kushikamana na misingi ya utawala bora. Wazanzibari wameendelea kuridhika na kuzikubali sera hizo na hivyo kuichagua CCM kuongoza SMZ kupitia chaguzi zote zilizopita. 135. Katika kipindi cha mwaka 2020 - 2025 cha Awamu ya Nane ya Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar (SMZ), Ilani hii ya uchaguzi imeweka bayana dhamira ya CCM katika kuwajengea Wazanzibari misingi imara ya kiuchumi na kijamii, utawala bora pamoja na kuimarisha huduma za jamii. Utekelezaji wa makusudio hayo unakwenda sambamba na malengo ya Dira ya Maendeleo ya Zanzibar ya Mwaka 2050, mikakati na mipango ya maendeleo ya kipindi cha miaka mitano ijayo (2020-2025). 136. Katika miaka mitano ijayo kwa mazingatio maalum ya Zanzibar CCM itaisimamia SMZ kuzingatia misingi ya vipaumbele vifuatavyo:- (a) Kuendeleza jitihada za kuwaunganisha Wazanzibari wote na kubaki kuwa wamoja; (b) Kuhakikisha maendeleo ya uchumi yanazingatia usawa na yananufaisha maeneo yote ya Zanzibar; (c) Kuimarisha upatikanaji wa ajira kwa vijana kwa kuzalisha ajira angalau 300,000 kwenye sekta rasmi na isiyo rasmi ifikapo mwaka 2025; (d) Kupitia upya mfumo wa elimu ya ufundi na amali ili uweze kusajili vijana wengi zaidi na kuzalisha wataalam mahiri wa ngazi ya msingi na ya kati wenye ujuzi katika fani zao na uwezo wa kujiajiri na kuajirika mahali popote duniani; na 188 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kuibua na kuendeleza sekta mpya za uchumi ikiwemo uchumi wa buluu (blue economy), ubunifu (creative industry) na uchumi wa kidigitali (digital economy) (f) Kuendeleza kilimo cha kisasa kilichoungana vyema na sekta za huduma na viwanda kinachozingatia udogo wa ardhi ya Zanzibar, utajiri wa rasilimali za baharini na kuzitumia ipasavyo rasilimali hizo. Hali ya Uchumi 137. Ilani ya CCM ya uchaguzi ya mwaka 2015 - 2020 ilielekeza SMZ kuchukua hatua mbalimbali za kimaendeleo ikiwemo kufanya mapitio ya mipango ya kukuza uchumi na kuandaa mikakati imara inayowezesha kufikiwa malengo ya mikakati hiyo na kuweka mazingira yatakayowezesha uchumi wa Zanzibar kufikia kiwango cha uchumi wa kipato cha kati. Vile vile, mfumko wa bei kubaki katika tarakimu moja na kuimarisha wastani wa pato la kila mwananchi, kudhibiti na kuongeza mapato ya ndani kufikia shilingi bilioni 800 pamoja na kuziba mianya ya uvujaji wa mapato ya Serikali. 138. SMZ imetekeleza Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 - 2020 na kupata mafanikio makubwa kama ifuatavyo:- (a) Kufanya mapitio ya Mkakati wa Kukuza Uchumi na Kupunguza Umasikini Zanzibar (MKUZA II) uliomalizika mwaka 2015 na kuwezesha kuandaa Mkakati wa Kukuza Uchumi na Kupunguza Umasikini Awamu ya Tatu (MKUZA III) ulioanza kutekelezwa mwaka 2016. Tathmini ya utekelezaji wa Dira ya Maendeleo 2020 imefanywa na Dira ya Maendeleo ya Zanzibar ya 2050 imeandaliwa; (b) Kuongeza Pato la Taifa kutoka thamani ya shilingi trilioni 2.4 mwaka 2015 hadi kufikia thamani ya shilingi trilioni 3.1 mwaka 2019 sawa na ongezeko la asilimia 30.6. Uchumi wa Zanzibar umekuwa kwa wastani wa asilimia 6.8 kwa mwaka katika kipindi hicho uliopelekea kuongezeka kwa pato la mwananchi mmoja mmoja kutoka wastani wa shilingi 1,666,000 (USD 834) mwaka 2015 hadi shilingi 2,549,000 (USD 1,114) mwaka 2019. Kisekta, uchumi wa Zanzibar umeendelea kuchangiwa zaidi na sekta ya huduma (asilimia hamsini) na sekta ya kilimo imechangia wastani wa asilimia ishirini na hivyo kuashiria kuendelea kufanikiwa kwa mageuzi ya msingi ya kiuchumi; (c) Kuongeza makusanyo ya mapato ya ndani kutoka shilingi bilioni 428.511 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 748.9 mwaka 2019; (d) Kupunguza utegemezi wa bajeti na kufikia asilimia 5.7 na kuvuka lengo lililoainishwa katika Ilani la kufikia asilimia 7 ifikapo 2020; (e) Kudhibiti kasi ya mfumko wa bei kubaki kwenye tarakimu moja katika kipindi chote cha utekelezaji wa Ilani kutoka asilimia 5.7 mwaka 2015 hadi asilimia 2.7 mwaka 2019; 189 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kutunga Sheria ya Ununuzi na Uondoshaji wa Mali za Serikali ya Mwaka 2016, Sheria ya Usimamizi wa Fedha za Umma ya Mwaka 2016 sambamba na kuanzisha Mamlaka ya Kusimamia Ununuzi na Uondoshaji wa Mali za Serikali (ZPPDA) na Idara ya Mkaguzi Mkuu wa Ndani kwa lengo la kudhibiti matumizi ya rasilimali; (g) Kuimarisha Mfumo wa Udhibiti na Usimamizi wa Matumizi ya Serikali (IFMS) kwa kuweka toleo jipya la EPICOR na kuziunganisha moja kwa moja taasisi zinazokusanya mapato kwa kutoa risiti za makusanyo kwa wakati pamoja na kufanya malipo kupitia akaunti za benki; na (h) Kuongeza usimamizi wa fedha kwa kuwapatia mafunzo watendaji 444 kuhusu usimamizi wa fedha (CPA, IPSAS na IFRS), ununuzi na uondoshaji wa mali chakavu na usimamizi wa mitaji ya umma. 139. CCM itaendeleza kasi ya mageuzi ya uchumi na kuwa wa kisasa, himilivu na unaonufaisha wananchi walio wengi hasa vijana. Katika kipindi cha utekelezaji wa Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kuhakikisha kwamba :- (a) Uchumi unaendelea kukua kwa kasi ya wastani wa asilimia 8 na kuinua ustawi wa Wazanzibari kwa kuongeza wastani wa pato la mtu kuelekea Kiwango cha Juu cha Wastani wa Nchi za Uchumi wa Kati (UMIS); (b) Kutengeneza fursa mpya za ajira rasmi na sekta zisizo rasmi 300,000 ifikapo mwaka 2025 hususan kwa vijana ili kusaidia kupunguza umasikini; (c) Kunakuwepo utulivu wa uchumi ambao ni shirikishi na endelevu kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kudhibiti mfumko wa bei na kubaki kwenye tarakimu moja; (ii) Kuimarisha ukusanyaji wa mapato ya ndani kutoka wastani wa shilingi bilioni 800.0 kwa mwaka 2019 hadi shilingi trilioni 1.55 mwaka 2025; (iii) Kuendelea kupunguza asilimia ya utegemezi wa bajeti ili usizidi kiwango cha tarakimu moja na hivyo kuwa na uhakika wa kuendeleza mipango ya maendeleo ya nchi yetu; (iv) Kusimamia deni la Taifa liendelee kuwa himilivu na kuhakikisha kuwa mikopo yote ina tija kubwa kwa maendeleo; (v) Kuongeza uzalishaji wa bidhaa hasa za viwandani kwa ajili ya mauzo ya nje ya nchi na katika soko la kikanda; 190 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (vi) Kuimarisha sekta ya huduma hususan utalii na usafirishaji ili iendelee kutoa mchango mkubwa zaidi katika uchumi; (vii) Kutumia kikamilifu rasilimali za ndani kwa kuleta maendeleo ya kiuchumi; (viii) Kuimarisha sekta ya fedha kwa kupanua huduma za fedha na mitaji hadi vijijini kwa lengo la kuwafikia wananchi wengi; na (ix) Kuendeleza sekta mpya za uchumi ikiwemo sekta ya mafuta na gesi asilia, uchumi wa buluu (blue economy), sekta ya ubunifu (creative industry) na uchumi wa kidijitali (digital economy) ili zitoe mchango katika pato la Taifa. Mchango wa Sekta Binafsi 140. CCM inatambua umuhimu wa kushirikisha sekta binafsi katika kukuza uchumi kwa nchi na wananchi kwa ujumla. Ilani ya CCM ya Uchaguzi ya Mwaka 2015 - 2020 ilielekeza SMZ kuimarisha mazingira ya biashara na uwekezaji ili kuvutia uwekezaji zaidi. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita mafanikio yalipatikana kama ifuatavyo:- (a) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika uendelezaji wa shughuli za kiuchumi ikiwemo uzalishaji viwandani; kilimo, ufugaji na uvuvi; usafirishaji angani, baharini na nchi kavu; na sekta ya huduma ikiwemo utalii, sekta ya fedha, afya na elimu; (b) Ushirikiano baina ya sekta ya umma na sekta binafsi umeimarishwa kwa kutungwa na kutekelezwa kwa Sheria ya Mashirikiano ya Sekta ya Umma na Sekta Binafsi (Public Private Partneship - PPP) ya Mwaka 2015 na Sheria ya Baraza la Biashara ya Mwaka 2017. Kutokana na sheria hizo, mabaraza na majukwaa ya biashara yamefanyika. Aidha, jumla ya miradi 13 imefanyiwa upembuzi yakinifu ikiwemo ujenzi wa vituo vya daladala Kijangwani, Chuini na Chanjaani; ujenzi wa masoko sita yaliyopo Chuini, Mwanakwerekwe, Mombasa, Mkokotoni, Jumbi na Machomane; ujenzi wa Kituo cha Maonesho ya Biashara na Mikutano; ujenzi wa mabweni ya wanafunzi SUZA, Tunguu; ujenzi wa maegesho ya gari Mlandege; na mradi wa nishati mbadala/jadidifu ya jua kwa majengo ya Serikali kwa kutekelezwa kwa njia ya PPP; (c) Kuendeleza ujenzi wa miji ya kisasa kupitia miradi wa “Fumba Town Development (FTD)” na “Fumba Up Town Living”. Jumla ya nyumba 230 zimeshajengwa kati ya nyumba 1,400 zinazokusudiwa kujengwa. Kwa upande wa Micheweni-Pemba, kazi ya kuandaa Mpango Mkuu wa Matumizi ya Ardhi iliyotengwa kwa maeneo huru imekamilika; (d) Kutungwa Sheria ya Uwekezaji ya Mwaka 2018 ambayo imeipa nguvu taasisi ya kusimamia vitega uchumi kuwa kituo imara cha ufanikishaji (One Stop Centre - OSC); na 191 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kushuka kwa riba ya mikopo kutoka wastani wa asilimia 18 mwaka 2015 hadi asilimia 14 mwaka 2020, hivyo jumla ya mikopo yenye thamani ya shilingi bilioni hamsini imetolewa kupitia Benki ya Watu wa Zanzibar (PBZ) kwa ajili ya kuanzisha na kuendeleza miradi ya uwekezaji katika sekta mbalimbali za kukuza uchumi. 141. Mitaji binafsi ni chanzo muhimu cha uwekezaji ili kusaidia kuleta maendeleo nchini. Hatua zitaendelea kuchukuliwa kuhamasisha na kuimarisha mazingira ya uwekezaji na uendeshaji biashara kwa lengo la kuvutia uwekezaji binafsi wa ndani na kutoka nje, na kuongeza mijadala ya wazi na yenye tija baina sekta za umma na sekta binafsi. Katika kipindi cha utekelezaji wa Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kufanya yafuatayo:- (a) Kubuni na kutekeleza miradi yenye tija kwa njia ya Ushirikiano Baina ya Sekta ya Umma na Sekta Binafsi; (b) Kufanya mijadala baina ya sekta ya umma na sekta binafsi kupitia baraza na jukwaa la biashara kwa lengo la kuimarisha mazingira ya biashara na uwekezaji nchini; (c) Kuendeleza Maeneo Maalum ya Kiuchumi (FEZs) na utoaji vivutio kwa wazawa, diaspora na wageni vitakavyochochea uwekezaji nchini; (d) Kuwawezesha wawekezaji wa ndani kwa kuwapatia mitaji na mikopo na huduma nyengine za kibiashara; (e) Kuboresha uwekaji wa mazingira bora yatakayorahisisha na kupunguza gharama za uwekezaji nchini; na (f) Kupanua wigo na kuwaunganisha wawekezaji wa ndani kuweza kutumia fursa za uwekezaji zilizopo Afrika Mashariki, jumuiya nyengine za kikanda na kimataifa. Uwezeshaji Wananchi Kiuchumi na Kupambana na Umasikini 142. CCM inaendelea na mapambano dhidi ya umasikini kama yalivyoasisiwa na Chama Cha Afro Shirazi chini ya uongozi wa Rais wa kwanza wa Zanzibar Sheikh Abeid A. Karume mara baada ya Mapinduzi. Katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 ilielekeza SMZ kuchukua hatua za kupunguza umasikini Zanzibar na kuwawezesha wananchi kiuchumi. Katika kipindi hicho mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Hali ya maisha ya wananchi imeendelea kustawi na umasikini wa mahitaji ya msingi umepungua; (b) Jumla ya mikopo 1,603 yenye thamani ya shilingi bilioni 1.45 imetolewa katika shehia 305 Unguja na Pemba na kunufaisha watu 20,614 wakiwemo wanawake 11,873 na wanaume 8,741 192 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kupitia Mfuko wa Kuwawezesha Wananchi Kiuchumi uliotokana na kuunganishwa Mfuko wa Kujitegemea na Mfuko wa Jakaya Kikwete (JK) na Amani Karume (AK); (c) Kuboresha na kuongeza kasi ya utekelezaji wa Awamu ya Tatu ya Mfuko wa Maendeleo ya Jamii (TASAF III) katika shehia 204 (Unguja 126 na Pemba 78) ambapo miradi 544 yenye thamani ya shilingi bilioni 41.1 imeanzishwa. Miradi hiyo inahusu ujenzi wa skuli za maandalizi, ujenzi wa matuta ya kuzuia maji ya bahari katika mabonde ya kilimo, hifadhi ya mazingira, ukarabati wa njia za ndani na utoaji wa ruzuku kwa kaya maskini. Jumla ya kaya masikini 32,994 zimenufaika na miradi hiyo; (d) Jumla ya shilingi bilioni 5 zimetolewa kwa vijana wakiwemo wajisiriamali wanawake kwa ajili ya kuwawezesha kiuchumi. Aidha, Programu ya Ajira kwa Vijana imeanzishwa na kunufaisha jumla ya vijana 3,050 wanaojishughulisha na kilimo, ufugaji na uvuvi; (e) Miradi 307 ya maendeleo ya wananchi yenye thamani ya shilingi billioni 4.32 imetekelezwa kupitia Mfuko wa Maendeleo ya Jimbo iliyohusisha miradi ya afya 12, majisafi na salama 101, ujenzi wa barabara 28, umeme 23, elimu 127, madaraja 13 na masoko matatu; (f) Kituo cha kulea na kukuza wajasiriamali kimeendelea kutoa mafunzo ya ujasiriamali na masoko kwa vijana 1,069 (253 wanaume na 816 wanawake) ya ujasiriamali na masoko. Kampuni ndogo 45 za biashara zimeanzishwa kupitia kituo hicho na jumla ya mashine 35 zikiwemo mashine za sabuni, mwani, asali, mtindi, vitunguu saumu, bekari na mashine za kukatia mbatata zimenunuliwa na kufungwa kituoni hapo; (g) Vikundi vya kiuchumi 250 na wajasiriamali 6,000 wakiwemo wahitimu wa vyuo vikuu 250 wamepatiwa mafunzo ya ujasiriamali ili kubadili mitazamo yao na kuwajengea uwezo wa kujiajiri; (h) Jumla ya shilingi milioni 32 zimetolewa kwa kampuni saba za vijana kutoka katika Mfuko wa Ubunifu (Innovation Fund) na Mfuko wa Mtaji wa Kuanzisha Biashara inayoendeshwa na kituo hicho; na (i) Vituo vinne vya kutoa huduma bora za ujasiriamali kwa wananchi vimeanzishwa katika Wilaya ya Kaskazini “A”, Kaskazini “B”, Wilaya ya Kati (Unguja) na Wilaya ya Mkoani (Pemba) na kupatiwa vifaa mbalimbali. Matayarisho ya ujenzi wa kituo cha kulea na kukuza wajasiriamali Pemba yameanza. 143. CCM inatambua kuwa umasikini ni miongoni mwa maadui watatu wakubwa walioainishwa katika sera za waasisi wa Taifa letu, hivyo CCM itaendelea kuwawezesha wananchi kiuchumi ili waweze kupambana na umasikini, kujitegemea na kuchangia katika maendeleo ya Taifa. Katika miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kufanya yafuatayo:- 193 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kuimarisha sekta zinazotegemea nguvu kazi shadidi (labour intensive) na zinazotumia malighafi za ndani; (b) Kuwahamasisha wananchi kufanya kazi kwa bidii kwa masilahi yao wenyewe na Taifa kwa ujumla; (c) Kuanzisha, kusajili na kuhamasisha vikundi vya wajasiriamali kuungana pamoja katika kutafuta soko la uhakika na lenye tija; (d) Kutumia utaratibu wa ugatuzi kwa kupeleka rasilimali katika maeneo yenye kiwango kikubwa zaidi cha umasikini; (e) Kuhamasisha taasisi za fedha kutoa mikopo yenye masharti nafuu kwa vijana, wanawake na makundi maalum na kuweka utaratibu maalum wa udhamini wa mikopo; (f) Kuendeleza na kuimarisha utekelezaji wa Mpango wa Kunusuru Kaya Masikini (TASAF III-2) na kuendelea kubuni mipango na miradi ya kusaidia jamii kupambana na umasikini; (g) Kuhakikisha kuwa asilimia 75 ya ardhi imetambuliwa na kurasimishwa kwa Unguja na Pemba kupitia utekelezaji wa programu ya MKURABITA ili kuwapa wananchi fursa zaidi za kutumia ardhi yao katika kujiletea maendeleo. Hali kadhalika, wajasiriamali 150 watasajiliwa na kupatiwa mafunzo kila wilaya na hivyo kufikia jumla ya wafanyabiashara 1,650; (h) Kuimarisha mifuko ya uwezeshaji ili iweze kuwanufaisha Wazanzibari wengi ambapo jumla ya shilingi bilioni 46 zitatolewa kwa wajasiriamali kwa masharti nafuu; (i) Kujenga vituo sita vya ushauri wa kibiashara kwa wajasiriamali na kuimarisha vituo vinne vilivyopo ili kuwa na kituo katika kila wilaya; na (j) Kuendeleza kituo cha ubunifu (Barefoot center) kuwa kituo cha mfano cha kukuza vipaji katika kanda ya Afrika Mashariki na kuanzisha vituo atamizi (incubators) viwili Unguja na Pemba. Sekta za Uzalishaji Mali 144. Katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 iliielekeza SMZ kuongeza uzalishaji wa mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi, kusimamia matumizi endelevu ya maliasili, kuimarisha viwanda, biashara, mawasiliano, usafirishaji na utalii kwa lengo la kukuza uchumi. Mafanikio kwa kila sekta ni kama yafuatavyo:- Kilimo (a) Kuongezeka uzalishaji wa mazao ya chakula mbali na mpunga kutoka tani 281,226 mwaka 2015 hadi tani 404,285 mwaka 2019; 194 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuongezeka uzalishaji wa mpunga kutoka tani 29,083 mwaka 2015 hadi tani 47,507 mwaka 2018 ambapo tija ya uzalishaji kwa hekta imeongezeka kutoka wastani wa tani 2.5 kwa hekta mwaka 2015 hadi wastani wa tani 4.5 kwa hekta mwaka 2019 kwa mpunga wa umwagiliaji maji kwa kutumia teknolojia shadidi. Vilevile, tija katika uzalishaji wa mpunga kwa kutegemea mvua imeongezeka kutoka tani 0.9 hadi 1.5 kwa hekta; (c) Kufanya mapitio ya sera, sheria na kanuni ikiwemo Sera ya Kilimo, Sera ya Minazi, Sera ya Misitu na Mpango Mkakati wa Kilimo, Sheria ya Hakimiliki za Wagunduzi wa aina mpya ya mbegu za mimea–PBR, Sheria ya Taasisi ya Utafiti wa Kilimo, Sheria ya Mbegu, Sheria ya Uhifadhi na Utibabu wa Mimea na Sheria ya Viatilifu; (d) Kuanzisha Wakala wa Serikali wa Matrekta na Zana za Kilimo na kununua matrekta 33 yenye thamani ya bilioni 1.383 na kuongeza bajeti ya pembejeo kwa zao la mpunga kutoka shilingi bilioni 1.5 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 2.2 mwaka 2020 iliyowanufaisha wakulima wadogo wadogo 70,719; (e) Kuongezeka kwa eneo lenye miundombinu ya umwagiliaji maji kutoka hekta 810 mwaka 2015 hadi hekta 2,527 mwaka 2020; (f) Kuongezeka kwa uzalishaji wa mazao ya mboga kutoka tani 90.4 mwaka 2015 hadi tani 106.6 mwaka 2020; (g) Kutayarisha Mpango Mkakati wa Maendeleo ya Sekta ya Kilimo Zanzibar kwa miaka kumi (Zanzibar - Agriculture Sector Development Project Z-ASDP); (h) Kutayarisha na kutekeleza mpango wa kufufua mazao ya Karafuu na Nazi kwa kuwapatia wakulima miche ya mikarafuu (3,207,107) na minazi (186,631) bure; (i) Kupandishwa hadhi Chuo cha Kilimo cha Kizimbani kuwa Skuli ya Sayansi ya Kilimo katika Chuo Kikuu cha Taifa (SUZA). Wahadhiri 12 wamepatiwa mafunzo katika ngazi ya Shahada ya Uzamivu (6) na Uzamili (6) na wanafunzi 357 wa Cheti na Diploma wamehitimu katika chuo hicho; (j) Kuongezeka kwa uzalishaji wa Karafuu kutoka tani 3,321.7 mwaka 2015 hadi kufikia tani 8,277 mwaka 2018; (k) Kuendelea na udhibiti wa nzi wa matunda ambapo jumla ya mitego 5,080 ya kunasia imesambazwa kwa wakulima Unguja na Pemba. Wakulima 114 (Pemba 50, Unguja 64) wamepatiwa mafunzo juu ya mbinu mchanganyiko za udhibiti wa nzi wa matunda; (l) Kukamilisha ukarabati wa ghala la hifadhi ya chakula lenye uwezo wa kuhifadhi tani 600 pamoja na ununuzi wa vifaa vya hifadhi ya chakula. Jumla ya tani 338 za mchele zimehifadhiwa; 195 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (m) Kutoa mafunzo ya chakula na lishe bora kwa jumuiya 20 za wakulima wa Mpunga kwa wakulima 950 (Unguja 450 na Pemba 500) na ugawaji wa mbegu za viazi lishe katika skuli mbili za msingi umefanyika; (n) Kuviwezesha vikundi saba vya wananchi vinavyojishughulisha na kilimo kwa kuvipatia vifaa vyenye thamani ya shilingi milioni 479 kwa ajili ya kukoboa Mpunga; kusarifu matunda; kusarifu Mwani; kusarifu Maziwa; pamoja na mashine ya kukaushia Dagaa; (o) Kufunga pampu za maji zinazotumia nishati ya jua kwa matumizi ya umwagiliaji katika maeneo kumi ya wakulima wa mboga na vikundi vinane (vitano Unguja na vitatu Pemba) vya wakulima vimepatiwa mkopo wa shilingi milioni 71. Jumla ya wakulima wa mboga 417 wameunganishwa na masoko kwa kuuza mazao yao katika masoko makuu na hoteli za kitalii ambapo wamepata shilingi bilioni 1.07. Vile vile, vikundi vya wakulima vijana 14 wa Unguja na 12 wa Pemba vimepatiwa ekari 11 katika mashamba yaliyopo maeneo mbalimbali; (p) Kushajiika kwa wakulima wa alizeti na kununua mitambo miwili ya kukamulia mafuta yenye uwezo wa kukamua tani 6.5 kwa siku; (q) Kujenga masoko matatu ya bidhaa za kilimo katika vijiji vya Konde, Tibirinzi kwa Pemba na Kinyasini kwa Unguja pamoja na ukarabati wa vyumba vya baridi katika soko la Mombasa (Unguja) na Kituo cha Mafunzo ya Uhifadhi na Usarifu wa Mazao Pujini (Pemba); na (r) Kufanya uhakiki na tathmini na kuorodhesha vikundi 117 vya kilimo (uvuvi, ufugaji, maliasili na wajasiriamali wengine). Aidha, Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania imevipatia mikopo nafuu vikundi viwili (Kilimo Mkombozi cha Mkokotoni na wakulima SACCOS cha Bumbwisudi) kwa kuwanunulia matrekta mawili. 145. Sekta ya Kilimo inayo nafasi maalum kwa maendeleo ya wananchi. Mkazo maalum utawekwa katika kutekeleza Mpango wa Maendeleo ya Sekta ya Kilimo Zanzibar (Z-ASDP) ikiwa ni jitihada zitakazochangia kuleta mapinduzi ya kilimo. Aidha, lengo litakuwa ni kujitosheleza kwa mahitaji ya chakula na kuwa na ziada kwa matumizi ya sekta nyengine za kiuchumi kama vile viwanda, huduma na biashara. Katika kipindi cha utekelezaji wa Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kufanya yafuatayo:- (a) Kuendeleza ujenzi wa miundombinu ya umwagiliaji katika hekta za mpunga 2,500 katika mabonde ya Cheju, Kilombero, Chaani, Kibokwa, Kinyasini kwa Unguja na Mlemele na Makwararani kwa Pemba pamoja na uhamasishaji wa umwagiliaji kwa matone kwa mazao mengine na matumizi ya “greenhouse” katika hekta 400; (b) Kuimarisha uhifadhi wa akiba ya chakula tani 850 za mpunga pamoja na ujenzi wa maghala matatu (mawili - Pemba na moja - Unguja) ya uhifadhi wa chakula yenye uwezo wa kuhifadhi jumla ya tani 4,250; 196 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuongeza tija na ufanisi katika uzalishaji, usarifu na usafirishaji wa mazao ya chakula na biashara yakiwemo ndizi kutoka tani 65,321 hadi 110,250, mboga na matunda kutoka 45,955 hadi tani 65,834, muhogo tani 177,299 hadi tani 192,429, viazi vitamu tani 53,996 hadi tani 65,482 na mpunga kutoka tani 47,507 hadi 61,500 kwa mwaka; (d) Kuongeza uzalishaji wa mazao ya viungo na nazi ikiwemo karafuu kutoka tani 8,227 hadi tani 10,000, Nazi kutoka tani 80,500,000 hadi 126,000,000 na kuongeza uzalishaji wa miche 500,000 ya Karafuu, 500,000 ya Nazi kila mwaka na kuwapatia wananchi bila ya malipo. Mazao mengine ya viungo yatakayopewa kipaumbele ni pamoja na Kungumanga, Vanila, Pilipili Manga, Manjano na Mdalasini; (e) Kujitosheleza kwa mazao ya chakula cha mizizi, matunda, mboga na jamii ya kunde kwa kusimamia utekelezaji wa Mpango Mkakati wa Miaka 10 wa Maendeleo ya Sekta ya Kilimo (Z-ASDP) ikiwemo kuimarisha uzalishaji wa mazao mkakati kiwilaya, usarifu na uongezaji wa thamani; (f) Kuwaunganisha wakulima, wafugaji na wavuvi na masoko na kujenga masoko manne ya mazao ya kilimo katika wilaya za Kaskazini B, Kati, Kusini kwa Unguja na Mkoani kwa Pemba; (g) Kuimarisha uzalishaji wa mbegu bora zenye uzazi mwingi, zinazohimili maradhi, wadudu pamoja na athari za mabadiliko ya tabianchi; (h) Kuimarisha afya na hifadhi ya mimea kwa kudhibiti wadudu na maradhi ya mimea; (i) Kununua pembejeo za kilimo ikiwemo mbolea tani 1,800 (tani 900 kupandia na tani 900 za kukuzia), mbegu tani 350, dawa ya kuulia magugu lita 30,000 pamoja na kuimarisha usimamizi na udhibiti wa viwango na ubora wa pembejeo, mazao na bidhaa za kilimo; na (j) Kununua matrekta 50, vipuri pamoja na mashine 10 ndogo za kuvunia na kutoa huduma za utayarishaji wa ardhi. Mifugo 146. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita SMZ iliendeleza vyema sekta ndogo ya mifugo na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuongeza idadi ya wafugaji kutoka 109,533 mwaka 2015 hadi 137,003 mwaka 2020; (b) Kuongezeka kwa uzalishaji wa maziwa kutoka lita milioni 34 mwaka 2015 hadi lita milioni 40.8 mwaka 2020; 197 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuongezeka kwa uzalishaji wa mayai kutoka milioni 95.8 mwaka 2015 hadi kufikia milioni 184.5 mwaka 2020; (d) Kutoa mafunzo kwa vitendo kwa wafugaji 6,545 kuhusu mbinu bora za ufugaji, utoaji wa huduma pamoja na ukamuaji na uhifadhi wa maziwa; (e) Kukarabati mtambo wa kuzalisha gesi ya kuhifadhia mbegu za uzazi (Liquid Nitrogen Plant) ambapo jumla ya lita 3,374 za gesi hiyo zilizalishwa na jumla ya ngombe 5,550 walipandishwa kwa sindano. Vituo vinne vya utoaji wa huduma za mifugo ikiwemo Ole-Kianga, Pangeni, Fuoni, Unguja Ukuu, Magomeni Chake na kituo kimoja cha karantini Gando Nziwengi Pemba vilifanyiwa matengenezo; (f) Kutoa chanjo 1,040 dhidi ya maradhi ya vibuma (ECF). Jumla ya wanyama 141,990 walitibiwa na wanyama 241,832 walipatiwa huduma za kinga na tiba kwa maradhi mbalimbali ya mifugo ikiwemo kimeta, chambavu, magonjwa ya ngozi na kichaa cha mbwa; (g) Kuhamasisha matumizi ya biogesi na ujenzi wa mitambo minne ya biogesi ulifanyika kwa wafugaji wenye ng’ombe wa maziwa. Utafiti wa kuelewa ubora wa maziwa yanayozalishwa Zanzibar umefanywa, ambapo sampuli 300 kutoka wilaya sita za Unguja na Pemba zilikusanywa na kuchunguzwa; (h) Kutoa mafunzo kwa wafanyakazi watano na kuongeza idadi ya madaktari na madaktari wasaidizi wa mifugo kutoka 5 mwaka 2015 hadi 13 mwaka 2020 na madaktari 32 wanaendelea na masomo; na (i) Kuongeza ushiriki wa sekta binafsi katika sekta ya mifugo kwa ufugaji, usarifu wa maziwa na nyama ya kuku, utotoaji wa vifaranga na uzalishaji wa chakula cha mifugo. 147. CCM inatambua fursa iliopo katika kuzalisha ajira na kuendeleza sekta za viwanda, biashara na huduma kupitia sekta ya mifugo. Katika utekelezaji wa Ilani hii, Chama kitaelekeza SMZ kuimarisha ufugaji, kuongeza uzalishaji, tija na ubora wa bidhaa za mifugo ili kuwezesha kujitosheleza kwa mahitaji ya jamii na kupata ziada kwa matumizi ya sekta nyengine za kiuchumi kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kuendeleza sekta ya mifugo kwa kuzingatia matumizi ya teknolojia inayokidhi mahitaji ya sasa ya kiuchumi na kijamii; (b) Kuongeza uzalishaji, tija, ubora na usalama wa bidhaa za mifugo ili kukidhi mahitaji na viwango vya soko la ndani na nje ikiwemo kuongeza idadi ya mayai kutoka 148,400,862 hadi 154,350,000, maziwa kutoka lita 6,046,733 hadi 11,000,000, nyama ya kuku kutoka tani 4,970 hadi 9,000, nyama ya ng’ombe kutoka tani 3,363 hadi 6,000 na nyama ya mbuzi kutoka tani 26 hadi 31; 198 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kudhibiti ubora wa pembejeo za mifugo zinazoingia nchini ikiwemo vyakula, dawa na chanjo na kuhamasisha matumizi sahihi; (d) Kupunguza gharama za uzalishaji wa mazao ya mifugo kwa kuimarisha upatikanaji wa aina bora za mifugo, vyakula na pembejeo za mifugo; (e) Kuimarisha miundombinu na nyenzo za uzalishaji wa mifugo kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kuimarisha vituo vya upandishaji wa ng’ombe kwa njia ya sindano (AI Centres) na kutumia teknolojia ya kuhamishia mimba (embryo transfer); na (ii) Kushajiisha utayarishaji na utumiaji wa malisho na vyakula bora vya kutosha vya mifugo; (f) Kuendeleza vituo vitatu vya kukusanyia maziwa vilivyopo na kuanzisha vituo vipya vitano ili kutoa maziwa yenye ubora; (g) Kujenga machinjio mawili ya kisasa moja Unguja na moja Pemba; (h) Kuimarisha huduma za maabara tatu za uchunguzi wa maradhi na moja ya ubora wa chakula cha mifugo; (i) Kuimarisha huduma za ugani kwa kuongeza idadi ya wataalam wa uzalishaji, kinga na tiba kwa wastani wa wataalam wawili kwa ngazi ya shahada ya kwanza katika wilaya na wataalam 10 kwa ngazi ya stashahada kwa kila wilaya, kuwaendeleza na kuwapatia nyenzo watoa huduma za mifugo vijijini (CAHWS); (j) Kuanzisha viwanda viwili vya uzalishaji wa vyakula vya mifugo vyenye viwango na ubora; (k) Kutoa kinga dhidi ya maradhi yasiyo na mipaka (transboundary animal diseases), kuimarisha vituo vya udhibiti wa uingizaji wa wanyama (quarantines) na kutoa huduma za utibabu wa mifugo kwa kushirikiana na halmashauri za wilaya; (l) Kuhamasisha wafugaji na jamii kutumia teknolojia ya kisasa kuongeza uzalishaji wa malisho ya mifugo katika eneo dogo na kuanzisha mashamba ya kisasa matatu ya uzalishaji wa malisho ya mifugo (Unguja 2 na Pemba 1); (m) Kutekeleza mikakati ya kulinda haki za wanyama dhidi ya matumizi mabaya, lishe duni na maradhi; na (n) Kuhamasisha ufugaji bora na wa kisasa (intensive farming) unaohimili uhaba wa rasilimali ardhi ya Zanzibar. 199 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Uvuvi na Mazao ya Baharini 148. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, SMZ iliendeleza vyema sekta ndogo ya uvuvi na mazao ya baharini kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuanzisha Kampuni ya Uvuvi ya Zanzibar (Zanzibar Fisheries Company ZAFICO) na kununua boti mbili za uvuvi zenye uwezo wa kuvua tani 70 katika kina kirefu cha maji kwa thamani ya shilingi bilioni 2.26, ununuzi wa gari ya kusafirishia samaki tani 10, na ujenzi wa vyumba vya baridi. Vile vile, matayarisho ya ujenzi wa gati ndogo katika bandari ya Malindi kwa ajili ya kuegesha boti za uvuvi za kampuni ya ZAFICO yamefanyika; (b) Kununua vihori 500 vyenye thamani ya shilingi milioni 425 na kuwapatia wakulima wa Mwani wa Unguja na Pemba; (c) Kuendelea na ujenzi wa soko la samaki na diko la kisasa katika bandari ya Malindi lililogharimu shilingi bilioni 26.5, litakaloajiri wavuvi, wachuuzi na wafanya biashara wapatao 6,500; (d) Kununua boti tatu za doria zenye thamani ya shilingi milioni 583.2; (e) Kujenga kituo cha kuzalishia vifaranga vya samaki milioni 10, majongoo 70,000 na kaa 50,000 kwa mwaka. Jumla ya vifaranga 240,000 vya majongoo bahari vimezalishwa na kusambazwa katika mashamba ya mfano Unguja na Pemba. Vikundi 158 (Unguja 72, Pemba 86) vya wafugaji wa majongoo vimepatiwa mafunzo ya mbinu bora za ufugaji wa mazao ya baharini ikiwemo samaki, majongoo na kaa; (f) Kuendelea na ujenzi wa ofisi na maabara ya taasisi ya utafiti wa uvuvi na mazao ya baharini uliogharimu jumla ya shilingi bilioni 1.6; (g) Kuendelea kutoa huduma shirikishi za uhifadhi katika maeneo ya Menai, MIMCA na PECCA pamoja na ujenzi wa majengo mapya ya ofisi za wavuvi katika hifadhi mpya za Tumbatu (TUMCA), Mazizini (CHABAMCA) na ujenzi wa kituo cha doria (MCS) katika Kisiwa cha Pungume umekamilika pamoja na kutoa mafunzo kwa wavuvi na wanajamii 450 kuhusiana na uhifadhi, uendeshaji na utunzaji wa mazingira; (h) Kufanya doria shirikishi 579 katika maeneo ya hifadhi za bahari zilizopelekea kukamatwa wavuvi haramu 8,750; (i) wanaojishughulisha na uvuvi wa kina kirefu cha bahari kutoka 34,000 mwaka 2015 hadi 50,000 mwaka 2020 pamoja na kutoa mafunzo kwa wavuvi 26 katika Chuo cha Uvuvi Mbegani; (j) Kuongeza uzalishaji wa Mwani kutoka tani 9,908 mwaka 2015 kufikia 16,724 mwaka 2020. Mafunzo ya kilimo cha Mwani katika kina kirefu cha maji yalifanyika kwa vijiji 48 na Kamati 81 za wakulima wa Mwani zilipatiwa vifaa vya kulimia Mwani vikiwemo roli 1,222 za Kamba na Taitai 2,250; 200 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (k) Kusomesha vikundi 72 vya wakulima wa Mwani, ufugaji wa samaki, Chaza, Kaa, Kamba na Majongoo na mazao mengine ya baharini kuhusu kuimarisha masoko yao na kuongeza uzalishaji; na (l) Kuunda vikundi shirikishi vya usimamizi wa uvuvi wa Pweza na kukamilisha miongozo ya utekelezaji katika maeneo ya Kisiwa Panza, Kokota na Mwambe. 149. Zanzibar ina fursa maalum ya kuendeleza uchumi wake kupitia rasilimali za baharini. Katika utekelezaji wa Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kuimarisha uvuvi na kuongeza uzalishaji na thamani ya samaki na mazao mengine ya baharini ili kuwezesha kujitosheleza kwa mahitaji ya jamii na kupata ziada kwa matumizi ya sekta nyengine za kiuchumi na soko la nje kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kukamilisha utayarishaji wa sera mpya ya uvuvi Zanzibar na kufanya mapitio ya Sheria ya Uvuvi Na. 7 ya Mwaka 2010, Kanuni Kuu za Uvuvi za Mwaka 1993 pamoja na Kanuni ya Maeneo ya Hifadhi za Bahari ya Mwaka 2014 na kuanzisha sheria ndogo ndogo za usimamizi wa rasilimali za uvuvi (Pweza, samaki wa miamba) katika vijiji vilivyopo pembezoni mwa bahari; (b) Kukamilisha mapitio ya mipango mikuu ya maeneo matano ya hifadhi ambayo ni Menai, PECCA, CHABANCA, TUMCA na MIMCA; (c) Kutekeleza Mpango Mkuu wa Uvuvi (Fisheries Master Plan) na kuvutia sekta binafsi kuwekeza katika uvuvi wa bahari kuu; (d) Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya uvuvi ikiwemo ukarabati wa soko la samaki la Tumbe na Nungwi, ujenzi wa gati ndogo ya vyombo vya uvuvi na soko la samaki katika bandari ya Malindi pamoja na kuanzisha kituo cha kupokelea vifaranga vya samaki Pemba; (e) Kujenga viwanda vitano; kiwanda cha kukaushia dagaa katika eneo la Mkokotoni, viwanda viwili vya kusarifu samaki na mazao ya baharini Unguja na Pemba na viwili vya kuzalisha chakula cha samaki na mazao ya baharini Unguja na Pemba; (f) Kuongeza kituo kidogo cha ulinzi na doria za baharini katika eneo la Jambiani; (g) Kuongeza uzalishaji wa samaki jamii ya Jodari katika bahari kuu na ufugaji maalum wa samaki kwa kutumia vizimba (cage farming) kutoka tani 36,728 hadi tani 44,450 kwa mwaka kupitia ZAFICO; (h) Kujenga miundombinu kwa ajili ya kuimarisha utendaji wa Kampuni ya Uvuvi ya Zanzibar (ZAFICO) ikiwemo vyumba vya baridi vya kuhifadhia samaki, mtambo wa kuzalishia barafu na ujenzi wa 201 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 bandari ya kuegesha boti pamoja na ununuzi wa boti nne za uvuvi wa bahari kuu; (i) Kuongeza uzalishaji wa mwani kutoka tani 16,723.8 hadi tani 21,000 kwa mwaka; (j) Kutoa taaluma bora zaidi ya ufugaji wa samaki na mazao mengine ya baharini kibiashara, mafunzo kwa wavuvi vijana kuwawezesha kuvua katika kina kirefu na kuendelea kuwajenga uwezo wataalam juu ya uzalishaji wa vifaranga vya samaki Kaa na Majongoo katika kituo cha kutotolea vifaranga vya samaki (hatchery) kilichopo Beit el Ras; (k) Kuzalisha na kusambaza vifaranga milioni 10 vya samaki, Kaa na Majongoo kibiashara kwa mwaka kwa wanajamii na kuanzisha mashamba 12 ya mfano ya ufugaji wa Majongoo kibiashara (Unguja 6 na Pemba 6) pamoja na kuanzisha ufugaji wa samaki kwa kutumia vizimba (cage farming) vyenye uwezo wa kuzalisha tani 40,000 kwa mwaka; (l) Kutoa elimu ya hifadhi ya mazingira ya baharini kwa jamii katika kulinda rasilimali za bahari, kuzijengea uwezo kamati za uvuvi 91 (58 Unguja na 33 Pemba) ili kuongeza ufanisi katika shughuli zao na kuhamasisha jamii katika kusimamia rasilimali za bahari kwa kuanzisha maeneo ya ufugaji wa Pweza na samaki wa miamba; (m) Kuimarisha doria/ulinzi shirikishi katika maeneo ya maji ya ndani na kununua boti tano za uvuvi zitakazofika katika bahari kuu ili kudhibiti uvuvi haramu. Aidha, jamii itashajihishwa kuweka matumbawe bandia katika maeneo ya hifadhi za bahari ili kuongeza uzalishaji wa samaki; (n) Kuhamasisha sekta binafsi kuwekeza katika sekta ya uvuvi ikiwemo kutoa mafunzo na uendeshaji wa kituo cha kutotolea vifaranga vya samaki (hatchery); na (o) Kuwawezesha wakulima wa Mwani kwa kuwapa mafunzo na nyenzo ili kuweza kulima mwani wenye thamani, tija na gharama ndogo za uzalishaji ikiwemo aina ya Cottonii na Glacillaria. Vilevile, jumuiya za wakulima wa mwani zitaimarishwa kwa kuwapatia nyenzo zitakazosaidia kufanya usarifu wa mwani. Maliasili 150. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, SMZ iliendeleza vyema sekta ndogo ya maliasili kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kufanya mapitio ya Sera ya Misitu ya Mwaka 1995, Sheria ya Misitu ya Mwaka 1996 na Mpango wa Usimamizi wa Misitu 2015-2025; 202 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuandaa na kutekeleza kanuni za usimamizi na uhifadhi wa misitu na wanyamapori na mwongozo juu ya utekelezaji wa Mkataba wa Kimataifa wa Biashara ya Wanyamapori, miti na mimea iliyo hatarini kutoweka (Convention of International Trade of Endagered Species CITES); (c) Kufanya doria 623 Unguja na Pemba na kukamata Makobe 850 ambayo yaliingizwa nchini kinyume na sheria. Kukamata na kuteketeza misumeno ya moto 346 (Unguja 206 na Pemba 140). Aidha, gari 130 za mizigo na gari 15 za ng’ombe zinazosafirisha maliasili kinyume na taratibu zilikamatwa na kuchukuliwa hatua za kisheria; (d) Kupanda miti: (i) Hekta 99.5 katika maeneo matano yaliyochimbwa mchanga yakiwemo Mangapwani, Zingwezingwe, Donge Chechele, Kidanzini na Fujoni Wilaya ya Kaskazini B Unguja; (ii) Hekta 369.1 katika mashamba ya watu binafsi na maeneo ya misitu ya jamii ikiwemo Chaani, Kibele, Dunga, Unguja Ukuu, Maziwa Ng’ombe, Tumbe, Selem, Makuwe, Gando, Kiwengwa, Masingini na Jozani; (iii) Hekta 163.5 za Mikoko Unguja na Pemba; na (iv) Hekta 710 katika maeneo yaliyo wazi, ikiwemo miti ya matunda, misitu, viungo pamoja na mikarafuu. (e) Kutoa taaluma ya kuanzisha vikundi vya ushirika, kuandaa vitalu vya miti na kutengeneza majiko sanifu kwa wanawake 45 wa Shehia za Kitogani na Muyuni. Madiwani na viongozi 25 (10 wanawake na 15 wanaume) wa Halmashauri ya Wilaya ya Kaskazini B Unguja walipata semina ya kuongeza uelewa juu ya sheria ya maliasili na maamuzi ya Serikali kusimamia uchimbaji wa mchanga; (f) Hifadhi nne za Taifa za Jozani (Biosphere Reserve), Masingini, Kiwengwa-Pongwe na Ngezi-Vumawimbi zimepandishwa hadhi kwa mujibu wa Sheria ya Misitu ya Mwaka 1996; (g) Kuimarisha miundombinu ya hifadhi ya msitu wa maumbile Masingini kwa ajili ya utalii ikiwemo ujenzi wa sehemu za mapumziko, huduma za ofisi ya kituo, njia za kupitia watalii, mnara wa kuangalia haiba ya mji wa Zanzibar, ujenzi wa vyoo na mkahawa; (h) Kusimamia matumizi endelevu ya rasilimali zisizorejesheka ikiwemo mchanga, kifusi, kokoto na mawe kwa kutayarisha mpango maalum wa uratibu na udhibiti wa matumizi holela ambao umewezesha ongezeko la mapato kutoka shilingi milioni 558 kwa mwaka 2015 na kufikia shilingi bilioni 16.5 mwaka 2020; 203 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kuhamasisha jamii katika uhifadhi na kuendeleza miradi ya jamii nje ya misitu ambapo mwaka 2020 jumla ya shilingi bilioni 1.43 zimegaiwa kwa wanajamii wanaozunguka Hifadhi ya Taifa ya Jozani; (j) Wafugaji 962 wa nyuki walitambuliwa (524-wanawake na 438 wanaume) na tani 13.3 za asali zilizalishwa Unguja na Pemba pamoja na ujenzi wa mabanda ya kisasa ya mfano 3 ya nyuki (2 Unguja 1 Pemba) yenye mizinga 40 kila moja; (k) Jumla ya miche 4,827,561 (2015-2018) imeoteshwa katika vitalu vya Serikali na miche 2,593,215 imeoteshwa na wanajamii inayojumuisha miti ya misitu, matunda na viungo; na (l) Miche ya mikarafuu 1,793,303 imeoteshwa (1,309,050 katika vitalu vya Serikali na 484,253 vya watu binafsi). Aidha, vitalu binafsi 101 vimepatiwa mafunzo na vifaa vya uoteshaji miche. Vilevile, Serikali imeanzisha mashamba ya mbegu za miche ya minazi miwili (ekari 5.3 Selemu Unguja na ekari nne Tumbe Pemba) pamoja na uzalishaji wa miche ya minazi 186,506 Unguja na Pemba na kusambazwa kwa wananchi bure. 151. Maliasili ni muhimu sana kwa maendeleo, ustawi wa jamii na hifadhi ya mazingira. CCM inaelewa umuhimu wa kuzitambua na kuzitunza kwa ajili ya kizazi cha sasa na kijacho. Hivyo, mkazo mkubwa utawekwa katika uendelezaji na uhifadhi wa maliasili pamoja na kuwa na matumizi endelevu. Katika Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kufanya yafuatayo:- (a) Kusimamia utekelezaji wa Sera ya Misitu ya Mwaka 2020 na Sheria ya Usimamizi wa Mazingira ya Mwaka 2015 na kuendeleza mipango mikakati ya usimamizi wa matumizi endelevu ya hifadhi za misitu na maliasili zisizorejesheka itakayotoa fursa za maendeleo na ajira kwa jamii; (b) Kufanya matumizi mbadala ya maeneo ya mashimo yaliyochimbwa mchanga na kifusi ili kuleta tija kiuchumi na kijamii, pamoja na kuweka vizuri haiba ya maeneo hayo; (c) Kufanya utafiti wa rasilimali mbadala wa rasilimali zisizorejesheka na kuendelea kudhibiti na kusimamia matumizi endelevu ya maliasili hizo ikiwemo mchanga, kifusi, mawe na kokoto kwa kushirikiana na halmashauri husika; (d) Kutoa taaluma ya udhibiti na matumizi endelevu ya misitu ya jamii 57 (COFMA) pamoja na kuanzisha misitu mipya ya jamii miwili (Mtambwe na Uzi-Vundwe) kwa kushirikiana na halmashauri na mabaraza ya vijana katika wilaya za Unguja na Pemba; 204 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kufanya sensa ya miti ya Zanzibar (Wood Biomass Survey) ili kujua mabadiliko ya uoto wa asili, wingi wa misitu pamoja na kujua idadi ya mikarafuu iliopo hivi sasa; (f) Kutayarisha mipango mipya ya usimamizi wa misitu ya jamii 20 ambayo ni Kikungwi, Mzuri, Fujoni, Tumbatu Jongowe, Tumbatu Uvuvini, Tumbatu Gomani, Makoba, Mto wa Pwani na Kigunda Unguja na Kiuyu Mbuyuni, Shanate, Makangale, Kipange, Wingwi Mapofu, Wingwi Mtemani, Majenzi Micheweni, Kiweni, Makoongwe, Wambaa na Pujini Pemba; (g) Kuongeza idadi ya uzalishaji wa Paa Nunga kutoka 300 mwaka 2020 hadi zaidi ya 600 mwaka 2025 na Paa Chesi wa Pemba kutoka 1,500 mwaka 2020 hadi zaidi ya 2,000 mwaka 2025 katika hifadhi za Kiwengwa, Jozani na Kisiwa cha Pungume kwa Unguja na Ngezi na Msitu Mkuu kwa Pemba; (h) Kutumia hifadhi misitu ya Mtambwe Kusini na Mtambwe Kaskazini kwa Pemba na misitu ya Uzi Ng’ambwa na Kisiwa cha Vundwe kwa Unguja ili kuimarisha utalii wa kimaumbile kwa kupandisha hadhi na kuongeza vivutio vya kitalii; (i) Kusimamia misitu ya jamii ili kuongeza tija kwa kufanya mambo ya msingi yafuatayo:- (i) Kurejeshea miti ya misitu katika maeneo yaliyoathirika na ukataji ovyo wa miti; (ii) Kutekeleza miradi ya mbinu mbadala na kutoa mafunzo husika kwa miradi itakayobuniwa; na (iii) Kuendeleza uzalishaji wa miche ya miti milioni 2.5 (miti ya misitu milioni 1.5 na miti ya matunda milioni 1) na kuisambaza kwa jamii. (j) Kutoa elimu ya uzalishaji miche kwa mabaraza ya vijana na skuli, utoaji wa nyezo kwa ajili ya uanzishaji wa vitalu vya jamii pamoja na uoteshaji na upandaji wa miti ya mikoko katika maeneo yalioathirika na mmong’onyoko wa fukwe na kuyatumia maeneo hayo kwa ufugaji wa kaa na mazao mengine ya baharini; (k) Kupanda miti hekta 160 katika maeneo yaliyoathirika na moto ya msitu wa hifadhi wa Kiwengwa na Jozani; (l) Kujenga mabanda matatu ya mfano ya kufugia nyuki (yenye uwezo wa kuchukua mizinga 40 kila moja) kwa kila wilaya kwa madhumuni ya kushajiisha ufugaji wa nyuki; 205 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (m) Kuhamasisha sekta binafsi kuwekeza katika misitu ya hifadhi ya Masingini, Kiwengwa na Ngezi; na (n) Kuimarisha njia zinazopitika (nature trail) na miundombinu ya ugunduzi wa awali wa moto; kuongeza visima vya maji ndani ya misitu ya hifadhi; na kutoa mafunzo ya awali ya kukabiliana na majanga ya moto; Utalii 152. Katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015, CCM ilielekeza SMZ kuendelea kusimamia, kuendeleza na kutangaza sekta ya utalii ili iweze kuleta tija zaidi kwa Taifa na watu wake. Katika kipindi hicho mafanikio yameendelea kupatikana yakiwemo yafuatayo:- (a) Kuongezeka kwa idadi ya watalii mwaka hadi mwaka kutoka 294,243 mwaka 2015 hadi 538,264 mwaka 2019 na hivyo kuvuka lengo la Ilani la kupokea watalii laki tano ifikapo mwaka 2020; (b) Kuongezeka wastani wa siku za ukaazi kwa mtalii kutoka siku sita mwaka 2016 hadi siku saba mwaka 2020 na kuongezeka kwa wastani wa matumizi kwa mgeni kutoka Dola za Kimarekani 102.6 mwaka 2016 hadi Dola za Kimarekani 262 mwaka 2019; (c) Kufanya mapitio ya sera ya utalii, kuandaa kanuni mpya za utalii na kuimarishwa kwa kamati za utalii za wilaya kwa azma ya kuharakisha utekelezaji wa mkakati wa “Utalii kwa Wote”; (d) Kuimarisha ukusanyaji wa takwimu za utalii kwa kuanzisha utaratibu maalum wa kushirikisha Kamisheni ya Utalii, Bodi ya Mapato, Ofisi ya Mtakwimu Mkuu wa Serikali, Idara ya Uhamiaji, Idara ya Forodha ya TRA, Mamlaka ya Viwanja vya Ndege na kampuni za kushughulikia abiria viwanja vya ndege na bandarini; (e) Kuongezeka kwa idadi ya vyumba vya kulaza wageni kutoka 8,016 mwaka 2015 hadi 10,704 mwaka 2020. Aidha, hoteli za daraja la juu zimeongezeka kutoka 26 mwaka 2015 hadi 43 mwaka 2020; (f) Kuunganisha Chuo cha Utalii (ZiTOD) na Chuo Kikuu cha Zanzibar (SUZA). Walimu sita wamepatiwa mafunzo ya juu na jumla ya wanafunzi 983 (wanawake 386 na wanaume 597) wamehitimu masomo yao katika ngazi ya Shahada na Stashahada; (g) Kuanzisha mifumo ya kisasa ya kuitangaza Zanzibar kwa lugha tano (Kingerezea, Kijerumani, Kifaransa, Kichina na Kiarabu) kupitia tovuti na kuanzisha matukio na matamasha mapya ya utalii kama vile Tamasha la Michezo na Utalii (Pemba) na Tamasha la Utalii Zanzibar (Unguja) ambalo lilihudhuriwa na washiriki zaidi ya 150 wakiwemo wasambazaji wakubwa saba wa utalii na wananchi 4,022, mbio za marathon za Mji Mkongwe (Zanzibar Stone Town Marathon) na “Zanzibar Trail”. Aidha, matamasha ya Sauti ya Busara, Tamasha 206 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 la Nchi za Jahazi (ZIFF) na Tamasha la Chakula cha Kimakunduchi yameimarishwa; (h) Kuimarisha utekelezaji wa Programu ya Matokeo kwa Ustawi (R4P), kuandaa na kutekeleza Mpango wa Kuimarisha Sekta ya Utalii na taasisi zinazosimamia sekta hiyo. Vilevile, Mpango wa Kuimarisha Utalii wa Viungo (Spice Tourism), Mpango wa Muda wa Kati wa Kuimarisha Utalii (Integrated Strategic Action Plan - ISAP) na Mpango wa Muda Mrefu wa Kuimarisha Utalii kupitia mradi wa “Boost Inclusive Growth for Zanzibar” (BIG Z) imeandaliwa; (i) Kushirikiana na sekta binafsi katika kushiriki maonesho ya utalii ya kitaifa na kimataifa na mikutano ya wazi (road shows), kuiendeleza Ofisi ya Uwakala wa Utangazaji Utalii Nchini India na kuibuliwa masoko mapya ya utalii ya India, China, Uturuki na Urusi; (j) Kuandaliwa vipindi maalum na waandishi wa habari 19 kutoka vyombo vya nchi za nje ikiwemo China Travel Channel, Brazil, Uingereza - Reuters, France 4K Travel Chanel, BBC na Malaysia ambao walitembelea maeneo ya utalii nchini; (k) Kuhamashisha jamii kushiriki katika utalii wa ndani ikiwemo kutoa mafunzo ya utalii kwa wafuatao:- (i) Wanafunzi 680 kutoka skuli za sekondari, vijana 325 kutoka mabaraza ya vijana 185 na vijana 140 kutoka katika Asasi ya Umoja wa Wanafunzi wa Vyuo Vikuu; (ii) Kamati za utalii za wilaya 11 za Unguja na Pemba; (iii) Vikundi 45 vya vijana vinavyotoa huduma za kitalii katika mashamba ya viungo yaliyopo Kizimbani na maeneo yaliyopo karibu na kijiji hicho; (iv) Watoa huduma 45 wamepatiwa mafunzo juu ya namna bora ya kuendesha shughuli zao za utalii wa pomboo - Kizimkazi; na (v) Wanavikundi 70 kutoka katika wilaya za Mkoani, Chake Chake, Wete, Micheweni na Mjini wanaojishughulisha na utengenezaji na uuzaji wa bidhaa za utalii. (l) Kuhamasika zaidi wawekezaji wa nje na ndani kuwekeza katika ujenzi wa hoteli za daraja za juu kama vile Hotel za Verde (Mtoni), White Paradise Zanzibar (Pongwe), Zanzi Blue Resort, Madinat Al Bahari (Mbweni) na Zuri ambazo zimeongeza ubora wa huduma za utalii na ajira Zanzibar; (m) Kuimarika kwa ulinzi na usalama kwa watalii, wawekezaji na mali zao katika maeneo ya uwanja wa ndege, Bandarini, Mji Mkongwe na baadhi ya maeneo ya Barabara kuu zinazoingilia maeneo ya Mkoa wa 207 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Mjini Magharibi kupitia mradi wa Zanzibar Salama kwa kufungwa Kamera za ulinzi na kuanzishwa. Vilevile, ulinzi katika maeneo mengine ya utalii umeimarishwa kwa kuanzisha Wakala wa Ulinzi wa Jeshi la kujenga Uchumi. 153. Utalii ni Sekta kiongozi kwa uchumi wa Zanzibar katika kuchangia pato la Taifa, fedha za kigeni na kutoa fursa nyingi za ajira. Kwa kutambua kuwa Zanzibar ina vivutio vingi vya kipekee vya utalii, mkazo mkubwa utawekwa katika ushirikishwaji wa jamii, kuimarisha mazingira ya uwekezaji na kuongeza idadi ya watalii wa daraja la juu na watakaokaa kwa muda mrefu. Katika Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kufanya yafuatayo:- (a) Kutekeleza Mpango Shirikishi wa Uendelezaji Utalii (ISAP) na Mradi wa “BIG Z” ili kuongeza thamani ya utalii wa Zanzibar kwa kupanua wigo, ubora na upekee wa bidhaa zinazotolewa kwa wageni na hivyo kupelekea:- (i) Kuongezeka kwa idadi ya wageni kutoka 538,264 mwaka 2019 hadi kufikia 850,000 mwaka 2025; (ii) Kuongezeka kwa siku za ukaazi kutoka wastani wa siku saba mwaka 2019 hadi kufikia siku nane mwaka 2025; na (iii) Kuongezeka kwa matumizi ya mgeni kutoka wastani wa Dola za Kimarekani 262 kwa siku mwaka 2019 hadi kufikia Dola za Kimarekani 350 mwaka 2025. (b) Kuendeleza utekelezaji wa dhana ya utalii kwa wote kwa kuwahamasisha wananchi kutoa huduma za utalii na kufanya utalii wa ndani; (c) Kuimarisha maeneo na vivutio vya utalii ikiwemo zoni za utalii za Kaskazini, Mashariki na Kusini kwa Unguja na Kaskazini na Kusini Pemba; (d) Kukitangaza zaidi kisiwa cha Pemba kwa utalii endelevu na unaozingatia mazingira na kuongeza idadi ya watalii wanaokitembelea kutoka 30,000 mwaka 2018 hadi 150,000 mwaka 2025; (e) Kuongeza idadi ya vyumba vya kulaza wageni kutoka 10,704 mwaka 2019 hadi vyumba 15,350 mwaka 2025. Aidha, mkazo utaweka katika kushajiisha uwekezaji zaidi katika ujenzi wa hoteli za daraja la juu na kuongeza vyumba kutoka 2,980 mwaka 2020 hadi vyumba 7,626 mwaka 2025; (f) Kuimarisha utalii wa meli (cruise tourism) na kuongeza idadi ya meli za kitalii zinazotembelea Zanzibar kutoka 6 mwaka 2018 zilizoleta watalii 758 hadi meli 40 mwaka 2025 zenye wageni 14,250; 208 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kufundisha vijana 4,500 kwenye fani za utalii, ukarimu, uongozaji watalii na usafirishaji ifikapo mwaka 2025; (h) Kuendeleza utalii wa matamasha, ikolojia, mikutano, michezo, viungo, biashara na utamaduni; (i) Kuimarisha ushirikiano na sekta binafsi katika kuvutia, kuhudumia na kutanua mazao ya utalii; (j) Kuandaa chapa ya utalii ya Zanzibar (branding) na kuendelea kuitangaza Zanzibar kama kituo cha utalii kwa kushirikiana na sekta binafsi, ofisi za balozi za Tanzania nje, watu maarufu (celebrities) na jumuiya za wana-diaspora wa Tanzania, kutumia vyombo vya habari vya kimatifa na kuimarisha matamasha ya utalii yaliyopo na kuanzisha mapya, pamoja na kuendelea kuimarisha mifumo ya utangazaji yanayoendana na mabadiliko ya TEHAMA; (k) Kuimarisha ukusanyaji na uchambuzi wa takwimu za utalii ikiwemo kwa kufanya utafiti wa utokaji wa wageni (Tourist exit survey) na utafiti wa kujua uwezo wa kupokea wageni kwa kisiwa cha Unguja, Pemba na visiwa vidogo vidogo (carrying capacity) ili kuwa na utalii endelevu; na (l) Kutekeleza mapendekezo ya Programu ya Matokeo kwa Ustawi (R4P) kwa kuimarisha ulinzi kupitia kikosi maalum na ushirikishwaji wananchi. Mambo ya Kale na Utunzaji Kumbukumbu za Taifa 154. Mambo ya Kale ni urithi adhimu kwa utambulisho wa nchi, maendeleo ya uchumi na ustawi wa jamii ya Zanzibar. Yakitumiwa vyema, mambo ya kale yanaweza kuwa na mchango mkubwa katika maendeleo ya utalii, uhifadhi wa historia na urithi wa utamaduni. Katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015, CCM iliielekeza SMZ kutunza kumbukumbu za Taifa, kuhifadhi na kuendeleza mambo ya kale na mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuendeleza Makumbusho ya Livingstone kwenye Jengo la Livingstone Kinazini kwa kushirikiana na sekta binafsi; (b) Kufanya matengenezo makubwa ya majengo ya kihistoria ya Kasri ya Bikhole (Bungi), Mwinyi Mkuu (Dunga), eneo la kihistoria la Mvuleni, Ngome ya Wareno (Fukuchani), Makumbusho ya Viumbe Hai Mnazimmoja kwa Unguja na Makumbusho ya Chake Chake na Mkamandume kisiwani Pemba. Vilevile, majengo ya kihistoria ya Beit el Ajaib, Jumba la Wananchi Forodhani, Kasri ya Mtoni, Jengo la Tip Tip na Ngome Kongwe yamefanyiwa matengenezo; (c) Kuandaa kitabu chenye taarifa sahihi za maeneo mbalimbali ya kihistoria. Kitabu hicho kitatumika kama nyenzo ya kutolea maelezo kwa watalii na wageni wengine; 209 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuanzisha makumbusho ya kumbukumbu za Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar ya mwaka 1964 katika eneo la Michenzani; (e) Kuimarisha Taasisi ya Nyaraka na Kumbukumbu kwa kupatiwa vifaa vya kisasa vinavyoiwezesha na kuendelea na Mpango wa Kuhuisha Nyaraka na Kuzihifadhi Katika Mfumo wa Kielektroniki; (f) Kutoa mafunzo kwa watendaji watano katika fani za uhifadhi, utunzaji wa kumbukumbu na historia; (g) Kuandaa sera ya urithi wa mambo ya kale na kufanya utafiti katika visiwa 13 visivyoishi watu, sita Unguja na saba Pemba. Visiwa hivyo ni Kwale, Pungume, Nyemembe, Miwi, Vundwe na Daloni na kwa upande wa Pemba ni Mtangani (Kuji), Pembe, Funzi, Kokota, Njao, Mbale, na Njiauze; na (h) Kuimarisha usalama wa eneo la utunzaji wa nyaraka kwa kulipa fidia kwa jengo la makaazi binafsi. 155. Kwa kutambua kuwa nchi yetu ina utajiri mkubwa wa historia na mambo ya kale, mkazo utawekwa katika kuwashajiisha wananchi na wawekezaji katika kuhifadhi, kuhuisha na kutumia rasilimali hiyo kwa kuongeza kipato na kukuza uchumi ikiwa ni sehemu ya kupanua wigo wa bidhaa za utalii na uendelezaji wa juhudi za kuelemisha jamii kuhusu historia na urithi wa nchi yetu. Katika Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kufanya yafuatayo:- (a) Kuendeleza na kuhifadhi urithi wa dunia wa Mji Mkongwe; (b) Kudhibiti na kusimamia uhifadhi wa mambo ya kale kwa manufaa ya kizazi cha sasa na vizazi vijavyo; (c) Kusimamia, kuendeleza na kuimarisha utunzaji wa uhifadhi wa vivutio asilia na vya kiutamaduni (natural and cultural heritage) kwa kushirikiana na wadau wengine; (d) Kukamilisha na kuanza utekelezaji wa sera na sheria ya mambo ya kale, mpango mkuu wa kuendelea na kuhifadhi maeneo ya kihistoria, Mpango Mkakati wa Kuendeleza Makumbusho na kuanzisha Wakala wa Urithi Zanzibar; (e) Kuendeleza Makumbusho ya Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar ya Mwaka 1964 yaliyopo Michenzani, kufufua nyumba ya Afro Shiraz Party (ASP) Kijangwani na kuanzisha Makumbusho ya Sheikh Abeid Amani Karume na waasisi/viongozi wengine wenye mchango mkubwa wa kuyaenzi na kuyadumisha Mapinduzi ya Matukufu ya Zanzibar ya mwaka 1964; (f) Kushirikisha wananchi katika kuyatunza, kuyahifadhi na kuyatumia maeneo ya utamaduni na mambo ya kale; 210 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuandaa makala (documentaries) na kuandika vitabu vyenye taarifa mbalimbali za maeneo ya historia kwa ajili ya kuweka kumbukumbu na kutangaza utalii; (h) Kufanya tafiti tano za ikolojia Unguja na Pemba ili kujua upana wa historia iliyopo katika maeneo hayo; (i) Kuyafanyia matengenezo makubwa maeneo ya kihistoria ya Makumbusho ya Mnazimmoja, Chwaka-Tumbe (Msikiti Chooko na kaburi kubwa la Haroun na makaburi ya Mazrui), Makumbusho ya Chake Chake na kuendeleza eneo la historia la mji uliozama Ras Mkumbuu; (j) Kuhifadhi na kuyaendeleza maeneo ya kihistoria Pemba ikiwemo Mji wa Kale wa Jambangome, Msikiti wa Kichokochwe na Mfufuni (Kangani); (k) Kuandika na kuweka kumbukumbu ya historia ya Zanzibar ya kisiasa, kijamii na kiuchumi kabla na baada ya Mapinduzi Matukufu ya Mwaka 1964; (l) Kuboresha utekelezaji wa mikakati ya kukuza utalii wa ndani; (m) Kujenga kituo cha Taifa cha Kuhifadhia Kumbukumbu Tuli (dormant record); (n) Kuhami mali za kale ili zisichukuliwe na kupotea pamoja na kuchukua hatua za kurejesha zilizochuliwa; na (o) Kuanzisha makumbusho ya kisasa ambayo yataeleza historia mpya ya maendeleo ya Zanzibar baada ya Mapinduzi (Post Revolution Era). Viwanda na Biashara 156. Katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015, CCM iliielekeza SMZ kuandaa na kutekeleza sera mpya ya biashara, sera ya uendelezaji wa viwanda vidogo na vya kati, kuwapatia mafunzo, mitaji na huduma za kiufundi wajasiriamali wadogo wadogo na wa kati (SME’s). Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, sekta ya viwanda na biashara imepata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuanzisha Wakala wa Maendeleo ya Viwanda Vidogo Vidogo na vya Kati kwa kutunga sheria yake sambamba na Sheria ya Biashara, Sheria ya Utoaji Leseni za Biashara na Usajili, Sheria ya Kumlinda Mlaji, Sheria ya Kuimarisha Ushindani Halali, na Sheria ya Mizani na Vipimo; (b) Kutengeneza mashine tano za teknolojia rahisi kwa kuwatumia vijana waliomaliza vyuo vya ufundi ikiwemo nne za uzalishaji wa sabuni na moja ya kutengeneza vikoi; 211 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kukamilishwa utafiti wa kuendeleza uzalishaji dagaa; (d) Kuwapatia mafunzo wajasiriamali 412 ikiwemo ya uzalishaji na usarifu bora wa bidhaa zikiwemo maziwa, Mwani na matumizi ya vifungashio; (e) Kuyapima maeneo matatu ya viwanda ya Dunga, Nungwi na Chamanangwe. Mpango Mkuu wa matumizi ya eneo la Chamanangwe umeandaliwa; (f) Kufanya kongamano la biashara na uwekezaji nchini China (Zanzibar China Business Forum); (g) Kufufua kiwanda cha nguo cha Cotex (Basra) kwa kufanya matengenezo ya majengo, kujenga barabara ya kufika katika kiwanda na kufunga mashine; (h) Kufanya utafiti wa utoaji wa leseni na kuandaa misingi, vigezo, miongozo na taratibu fupi kwa ajili ya kurahisisha upatikanaji wa leseni; (i) Kuendelea kusimamia vyema biashara ya zao la Karafuu kwa masilahi ya nchi na wakulima; (j) Kuandaa tamasha la biashara kila mwaka kwa lengo la kuwaunganisha wafanyabiashara na soko pamoja na kuwashajiisha na kuwasaidia wafanyabiashara kutumia soko la ndani, kikanda na kimataifa kuuza bidhaa zao; (k) Kuanzisha maabara ya upimaji wa bidhaa za umeme, mafuta ya nishati na vyakula vyenye kemikali; (l) Kuongezeka kwa idadi ya viwango vya bidhaa kutoka 85 mwaka 2015 hadi 293 mwaka 2020. Aidha, bidhaa zenye alama ya ZBS zimeongezeka kutoka bidhaa moja mwaka 2015 hadi kufikia 27 mwaka 2020; (m) Kuanzisha viwanda vya kusarifu mafuta ya mimea ikiwa ni pamoja na Mikaratusi, Milangilangi, Michaichai, Mwani pamoja na vya kusarifu chumvi na dagaa; na (n) Kuongeza mazao ya Karafuu kwa kuanza kuchakata mafuta kutoka katika majani ya mkarafuu. 157. Sekta za viwanda na biashara zina nafasi maalum katika kuchochea maendeleo ya kiuchumi. Katika Ilani hii, CCM itaendelea kuelekeza SMZ kubuni mikakati itakayoimarisha urari wa biashara na usafirishaji wa mazao na bidhaa za kimkakati, pamoja na kushajiisha ujenzi wa viwanda vidogo na vya kati vinavyohimili ushindani katika wingi na ubora wa bidhaa kwa kutekeleza yafuatayo:- 212 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kushajiisha uwekezaji zaidi wakiwemo wawekezaji wa ndani katika kuanzishwa na kuendeleza viwanda nchini hasa vyenye kutumia malighafi za ndani ili kupunguza uingizaji wa bidhaa nchini kwa kuweka mkazo katika viwanda vidogo na vya kati vinavyotumia malighafi kutokana na mazao ya kilimo, mifugo na bahari; (b) Kuongeza mchango wa sekta ya viwanda kutoka asilimia 18 mwaka 2018 hadi asilimia 22.5 mwaka 2025; (c) Kuainisha na kuendeleza maeneo yaliyotengwa kwa maendeleo ya viwanda na ugunduzi katika mikoa sambamba na ukuzaji wa uwezo wa ujasiriamali. Vilevile, mipango ya matumizi wa maeneo ya viwanda yaliyopo Nungwi na Dunga itaandaliwa; (d) Kuongeza udhibiti wa ubora wa bidhaa zinazoingizwa nchini kwa kuanzisha maabara za ugezi (calibration), uhandisi vimelea (food microbiology). Aidha, maabara za upimaji chakula kemikali na maabara ya upimaji wa vyombo vya moto zitaimarishwa; (e) Kuzifanya maabara za ZBS kutambulika katika ukanda wa Afrika na duniani kote kwa kupata ithibati (accreditation) kutoka Shirika la SANAS (South African National Accreditation); (f) Kuimarisha chapa ya Zanzibar (branding) katika kukuza biashara, kusimamia na kuhakikisha ubora wa bidhaa na huduma kwa kuzingatia viwango na mahitaji ya soko na kusimamia haki za wabunifu (intellectual property rights); (g) Kuimarisha mamlaka ya udhibiti wa viwango vya usafirishaji wa bidhaa ikiwemo samaki na mazao ya baharini kwa mujibu wa mahitaji ya kitaifa, kikanda na kimataifa; (h) Kuratibu maonesho ya biashara ya Zanzibar ambayo yatafanyika mara mbili kwa mwaka; (i) Kujenga kituo cha Kimataifa cha Mikutano na Maonesho ya Biashara katika eneo la Nyamanzi/Dimani; (j) Kuratibu ushiriki wa wajasiriamali wa Zanzibar katika Maonesho ya Biashara ya Kitaifa na Kimataifa; (k) Kuimarisha eneo tengefu la viwanda vitakavyotumia malighafi inayopatikana ndani ya nchi ili kukuza na kuendeleza wajasiriamali; (l) Kushiriki ipasavyo katika utangamano wa kikanda (EAC, SADC, IORA, ACP) na kuhamasisha matumizi ya fursa za masoko ya kanda hizo; na (m) Kukamilisha na kusimamia mfumo wa kielektroniki na wa kitaasisi wa utoaji wa leseni za biashara. 213 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Huduma za Fedha 158. Huduma za fedha, ikiwemo za kibenki na mifumo ya malipo, masoko ya mitaji, bima, hifadhi za jamii, na huduma ndogo ndogo za fedha (microfinance), ndio mlizamu wa kuimarisha uchumi. Katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015, Chama kilielekeza SMZ kusimamia na kuendeleza huduma za fedha ambapo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuendelea kukua kwa huduma za fedha kwa wastani wa asilimia 9 kwa mwaka; (b) Kuimarika huduma za kibenki kwa kuongeza idadi ya benki kufikia 13 mwaka 2019 zenye jumla ya amana ya shilingi bilioni 897 na mikopo ya shilingi bilioni 390 mwaka 2019; (c) Kuongezeka kwa idadi za mashine za kutolea fedha zilizowekwa maeneo mbalimbali mijini na vijijini kutoka 45 mwaka 2015 hadi 466 mwaka 2020; (d) Kuimarika kwa huduma za bima ambapo kampuni za bima zimeongezeka kutoka kampuni tano mwaka 2015 hadi kufikia 10 mwaka 2019; (e) Kufanyika kwa utafiti wa upatikanaji na utumiaji wa fedha Zanzibar (Finscope) na matokeo yake yamesaidia kuandaa sera na mikakati ya kuimarisha sekta ya fedha; (f) Kufanya utafiti wa kuangalia huduma jumuishi za fedha (financial inclusion); (g) Kuanzisha idara inayosimamia sekta ya fedha katika Wizara ya Fedha na Mipango; na (h) Kukamilisha sera ya huduma ndogo ndogo za kifedha. 159. Huduma za fedha ni muhimu katika kuimarisha na kuharakisha miamala ya kiuchumi. CCM itaelekeza SMZ kuimarisha huduma za fedha zikiwemo mabenki, bima, soko la mitaji na usalama katika uwekezaji ili kukidhi mahitaji halisi ya wawekezaji na wananchi walio wengi kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha usimamizi na udhibiti wa sekta ya fedha; (b) Kufanya maandalizi na kuanzisha soko la mitaji la Zanzibar; (c) Kuboresha utoaji huduma za fedha na za kibenki kwa kupanua wigo wa matumizi ya teknolojia ya habari na mawasiliano (TEHAMA) katika sekta za fedha na benki; (d) Kukuza huduma za bima kwa sekta isiyo rasmi kwa kuzingatia maeneo ya vijijini ambayo hayafikiwi na huduma hizo; 214 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kusimamia utekelezaji wa Sheria ya Miamala Salama ya Mwaka 2008 na kuandaa sheria ya huduma ndogo ndogo za kifedha; (f) Kuimarisha huduma za kifedha kwa mfumo wa uchumi wa kiislam; na (g) Kuimarisha Benki ya Watu wa Zanzibar ili iweze kutoa huduma bora zaidi na kuwafikia wateja wengi zaidi. Vyama vya Ushirika 160. Moja ya hatua za kuongeza ajira na kupunguza umasikini ni uwepo, uanzishwaji na uendelezaji wa vyama vya ushirika. Katika Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015, CCM ilielekeza SMZ kusajili, kuimarisha usimamizi na uendeshaji wa Vyama vya Ushirika, kuanzisha vyama vikuu vya kisekta na kutoa mafunzo ambapo mafanikio yafuatavyo yamepatikana:- (a) Kukamilisha mapitio ya sera ya maendeleo ya ushirika na kutunga Sheria ya Vyama vya Ushirika ya Mwaka 2018; (b) Jumla ya wanachama wanaowakilisha familia 34,005 wamefikiwa na huduma za fedha kupitia SACCOS mbalimbali. Aidha, taarifa za vyama hai 1,178 zimekusanywa na kuingizwa katika mfumo, sawa na asilimia 32 ya vyama vyote 3,729 vilivyosajiliwa; (c) Kusajili vyama vipya 897 (674 Unguja na 223 Pemba), kati ya hivyo 874 ni vya uzalishaji na 23 ni vya SACCOS; (d) Kutoa mafunzo kwa SACCOS 215 zenye wanachama 12,279 kwa ajili ya kuimarisha uendeshaji wa SACCOS, katika fani za uongozi, utunzaji wa vitabu, uimarishaji wa mitaji, kuandaa mipango ya biashara, udhibiti wa muda na mabadiliko ya mtazamo. Aidha, waandishi wa habari 47 wamepatiwa mafunzo na vipindi 120 vilivyoelimisha jamii kuhusu SACCOS viliandaliwa na kurushwa hewani kupitia televisheni na redio; (e) Kukagua vyama vya ushirika 2,318 Unguja na Pemba, vyama 356 vimekaguliwa hesabu zake na vyama 1,962 vimefanyiwa ukaguzi wa kawaida. Mitaji ya vyama vya akiba na mikopo imekuwa na kufikia bilioni 12.8 hadi mwaka 2017; na (f) Kuhamasisha uundaji wa vyama vikuu viwili vya sekta ya kilimo (Unguja na Pemba). Pia chama kikuu cha kitaifa cha huduma za fedha (Faraja Union Ltd) kimeundwa na kimeanza shughuli zake za kulinda masilahi ya wanachama wake kwa kujenga mtaji wa pamoja. 161. CCM inatambua kuwa Ushirika ni njia mojawapo ya kuwaunganisha wazalishaji kupata mitaji na masoko. Katika Ilani hii, Chama kitaelekeza SMZ kuhakikisha kuwepo kwa mitaji ya uhakika kwa ajili ya shughuli za uzalishaji na kutanua mtandao wa masoko kwa wakulima, wafugaji, wavuvi, wafanyabiashara na wazalishaji wadogo na wa kati kupitia vyama vyao vya ushirika kwa kutekeleza yafuatayo:- 215 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kuhakikisha kuwa wajasiriamali wanaungana pamoja kuunda vyama vya ushirika katika kutafuta na kuhudumia masoko ya bidhaa zao; (b) Kusimamia usajili wa vyama vya ushirika 1000, kukagua vyama vya ushirika 2,000 na kuvipatia mafunzo vyama 2,000 juu ya uendeshaji na usimamizi wa vyama hivyo, pamoja na kuvisaidia katika utatuzi wa migogoro inayojitokeza; na (c) Kuimarisha upatikanaji wa huduma za fedha kwa vyama vya ushirika kwa kuviunganisha kwenye SACCOs, makampuni na taasisi za fedha. Uchumi wa Rasilimali za Maji/Uchumi wa Buluu (Blue Economy) 162. Zanzibar imezungukwa na Bahari ya Hindi na ipo karibu na mwambao wa mashariki ya Afrika, hivyo inazo fursa adhimu za kutumia eneo lake la bahari, nafasi yake ya kijiografia na rasilimali za bahari kuharakisha maendeleo yake ya kiuchumi. Ili kuratibu vyema matumizi ya bahari na rasilimali zake katika kujenga Uchumi wa Buluu, CCM itaelekeza SMZ kufanya mambo yafuatayo:- (a) Kuandaa Mpango mahsusi wa matumizi ya maeneo ya bahari (Marine Spatial Plan) na kuanza kuutekeleza; (b) Kujenga miundombinu ya kimkakati ya kuifanya Zanzibar kuwa kituo maalum cha biashara, usafiri na usafirishaji baharini (marine transportation); (c) Kuwa kituo cha kanda cha uvuvi na mazao ya baharini; (d) Kutumia mazao ya baharini ikiwemo samaki, mwani na chumvi kama chachu ya maendeleo ya viwanda; (e) Kutumia bahari na fukwe kwa ajili ya:- (i) Utafutaji na uchimbaji wa mafuta na gesi asilia; (ii) Kuendeleza zaidi utalii wa bahari, fukwe n.k; na (f) Kuweka mfumo bora wa kitaasisi wa kuratibu maendeleo ya Uchumi wa Buluu. Matumizi Bora ya Teknolojia 163. CCM inatambua faida ya maendeleo makubwa ya teknolojia duniani katika mageuzi ya kiuchumi. Katika miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kuhakikisha kuwepo kwa watu wenye weledi wa kuandaa na kufanya matumizi sahihi ya teknolojia iliyo salama, wezeshi na rahisi katika shughuli za kiuchumi na kijamii kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kujenga utaalam wa upeo maalum wa teknolojia ya dijitali, utengenezaji na matumizi ya roboti, fani zote za TEHAMA na fani ya “Artificial Intelligence” kwa kushirikiana na sekta binafsi; 216 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuanzisha timu (pool) ya wataalam wa hadhi ya juu kuwezesha mafunzo vijana 25 kwa kutumia ufadhili (scholarship) maalum kwa vyuo vikuu na taasisi mahiri za teknolojia duniani; (c) Kuimarisha Taasisi ya Ufundi ya Karume (KIST) na kuzipandisha hadhi skuli za ufundi za Mikunguni Unguja na Kengeja Pemba kuwa taasisi za ufundi zenye hadhi maalum; (d) Kusisitiza mafunzo ya vitendo na umahiri (precision technology & tooling); (e) Kuanzisha vituo atamizi (incubators) na kongano (Clusters) maalum za teknolojia pamoja na kuendeleza na kusaidia wahitimu wa vituo hivyo kuanzisha makampuni; (f) Kutumia wataalam wa ndani katika kuimarisha matumizi ya teknolojia kwa kuandaa program za ufundi na teknolojia (benchmarking); (g) Kuhamasisha sekta binafsi kuwekeza katika kuanzisha maeneo maalum ya uwekezaji wa teknolojia; na (h) Kuanzisha maeneo maalum ya matengenezo ya vifaa vya kielektroniki ili kuongeza fursa za ajira kwa vijana. Sekta za Miundombinu ya Kiuchumi 164. Sekta ya usafiri na usafirishaji ina umuhimu mkubwa katika kukuza shughuli za uchumi na kijamii, na kuiunganisha Zanzibar na mwambao wa Afrika na dunia kwa ujumla. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita SMZ imeimarisha miundombinu ya usafiri na usafishaji na mafanikio yafuatayo yamepatikana:- Barabara (a) Jumla ya kilomita 90.5 za barabara za Unguja zimejengwa kwa kiwango cha lami katika kisiwa cha Unguja:  Jendele–Cheju–Kaebona (km 11.7) ;  Koani –Jumbi (km 6.3) ;  Bububu (Polisi) – Mahonda - Kinyasini – Mkokotoni (km 33.8) ;  Matemwe – Muyuni (km 7.6) ;  Mwanakwerekwe - Fuoni – Jumbi (km 7);  Fuoni – Kombeni (km 8.6) ;  Pale – Kiongole (km 4.6);  Melitano - Kwarara (km 3);  Donge – Muwanda (km 4.2);  Nyumba Mbili – Mpendae (km 1.2);  Kijitoupele – Fuoni – Mambosasa (km 2.5). 217 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Jumla ya kilomita 13.54 zimejengwa kwa kiwango cha lami katika halmashauri za Zanzibar, barabara hizo ni:  Msingini ( km 0.65);  Soko kongwe – Skuli ya Ngomeni (km 0.33);  Chake Hospital – Tibirinzi ( km 0.45);  Kilimani estate (km 0.55);  Kikwajuni – Maisara ( km 0.32);  Mitiulaya – Muembeladu Hospital (km 0.32);  Mzunguko wa mnara wa kisonge (km 0.30);  Misufini mpaka kwa Biziredi (km 0.65);  Ofisi ya Tume ya Uchaguzi Zanzibar (km 0.22);  Magogoni – Kinuni Skuli (km 3);  Nyarugusu – Kijitoupele (km 1.65);  Kijitoupele – Mambosasa (km 2);  Mambosasa – Mwera ( km 3.4). (c) Jumla ya kilomita 23 zimejengwa kwa kiwango cha kifusi ambazo ni:  Jozani – Charawe – Ukongoroni – Bwejuu;  Mbuyu maji – Kiwengwa (km 2.5);  Mkwajuni – Kijini (km 9.4);  Mfurumatonga – Mlilile (km 3);  Kilombero - Mgonjoni (km 3.5);  Kinduni – Kichungwani (km 2). (d) Jumla ya kilomita 55.1 zimejengwa kwa kiwango cha lami katika kisiwa cha Pemba:  Ole – Kengeja (km 35),  Mkanyageni – Kangani (km 6.5),  Mgagadu - Kiwani (km 7.6),  Wawi – Mabaoni (km 3),  Kuyuni - Ngombeni (km 3). (e) Jumla ya kilomita 30 kwa kiwango cha kifusi Pemba  Kipapo – Mgelema – Wambaa (km 6);  Mgagadu – Kiwani (km 8.8);  Finya – Kicha (km 4.5);  Konde – Makangale;  Micheweni – Kiuyu;  Pujini – Kibaridi (km 2);  Mtambwe – Chanjaani (km 1);  Pandani – Mlindo (km 3). (f) Jumla ya kilomita 127.8 zimefanyiwa upembuzi yakinifu, usanifu na kuandaliwa michoro ya kina Unguja na Pemba:  Tunguu – Makunduchi (km 48);  Mkoani – Chake Chake (ikiwemo Chanjaani - Airport) (km 43.5);  Fumba – Kisauni (km 12); 218 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020  Mkwajuni – Kijini (km 9.4);  Umbuji – Uroa (km 6.9);  Kichwele – Pangeni (km 4.8);  Unguja Ukuu – Uzi Nga’mbwa (km 3.2). (g) Kukamilika kwa ujenzi wa daraja la kisasa la Dk. Shein katika eneo la Kibonde Mzungu. Eneo la Mwanakwerekwe limenyanyuliwa mita mbili kwa umbali wa mita 400 kutoka Sokoni Mwanakwerekwe hadi Makaburini. Ujenzi wa msingi wa maji ya mvua yaliyokuwa yanatuwama barabarani eneo la Kiembesamaki lenye urefu wa jumla ya kilomita 1.5…..? (h) Kuweka taa za kuongoza magari kwenye makutano ya barabara:-  Mlandege;  Mtoni;  Biziredi (Unguja);  Chake Chake;  Wete. (i) Kununua vifaa vipya vya ujenzi na matengenezo ya barabara pamoja na mtambo mpya wa kupikia lami (Unguja). Kuimarisha karakana kuu ya Serikali kwa kupatiwa vitendea kazi vipya ili kufanyia matengenezo ya magari ya taasisi mbalimbali za Serikali na watu binafsi. (j) Kujenga madaraja makubwa tisa katika maeneo yafuatayo:-  Zingwezingwe;  Mkaratini;  Mto mchanga;  Kinyasini;  Mtopweza  Kinuni (Chaani);  Kicheche;  Fuoni. (k) Kujenga madaraja madogo 19 katika maeneo yafuatayo: Fidel Castro, Mijinjeni, Changaweni, Mfikiwa jeshini, kwa mwari, Mto wa mawe, kwa vongo, Shangani, Kwa kichwa, Mivumoni, Kwa utao, Kicha, Konde, Hamsini, Mlima saad, Mto Mkuu, Kiwani, Pujini, Tasini na Bungala. 165. Maendeleo ya uchumi yanahitaji miundombinu ya barabara za kisasa, zilizo imara, salama, zinazounganisha miji na vijiji, na zinazorahisisha upatikanaji wa huduma za kijamii na masoko. Katika Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kuongeza masafa ya barabara zenye ubora na za kisasa, miundombinu shirikishi na zinazopitika katika hali na nyakati zote kwa kufanya yafuatayo:- 219 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kufanyia mapitio ya Sera ya Taifa ya Usafiri na Mpango Mkuu wa Usafiri (Transport Master Plan) ili uendane na mahitaji ya sasa na baadae, hususan kwa miundombinu ya usafiri wa nchi kavu kwa lengo la kujenga na kuimarisha barabara za mijini na vijijini; (b) Kufanya utafiti wa kubaini na kuchora ramani ya miundombinu yote iliyopita chini ya ardhi na karibu na barabara ili kuimarisha uimara wa barabara; (c) Kuendeleza utunzaji na matengenezo ya barabara zilizokwisha kujengwa na kuendelea kununua vifaa vya kisasa vya kufanya marekebisho katika maeneo mbalimbali; (d) Kuzifanyia matengenezo makubwa (overlaying) barabara zote za miji (Unguja na Pemba) pamoja na kuijenga misingi ya maji ya mvua yanayotuwama na kuathiri ubora wa barabara hizo ili ziweze kutumika kwa usalama zaidi; (e) Kuwekwa taa za barabarani kwenye njia kuu za miji zilizobakia kwa urefu wa kilomita 50; (f) Kuweka taa za kuongozea magari kwenye makutano 10 ya barabara ambayo yamekuwa na msongamano wa magari; (g) Kujenga kilomita 30 za misingi ya kuondoshea maji ya mvua kwa barabara kuu; (h) Kuzijenga barabara kwa kiwango cha lami Unguja na Pemba zenye urefu wa kilomita 197.6 kwa mpango ufuatao:-  Tunguu – Jumbi (km 9.3);  Jozani – Charawe – Ukongoroni – Bwejuu (km 23.3);  Kizimbani – Kiboje (km 7.2);  Kichwele – Pangeni (km 4.8);  Kinduni – Kichungwani – Kitope (km 3.5);  Umbuji – Uroa (km 6.9);  Mkwajuni – Kijini (km 9.4);  Sharifumsa – Mwanyanya - Bububu Skuli (km 3.6);  Finya – Kicha (km 8.8);  Chake – Wete (km 22.1);  Fumba - Kisauni (km 12);  Tunguu - Makunduchi (km 48);  Mkoani Chake Chake/Chaanjani (Airport) (km 43.5). (i) Kuziimarisha barabara za miji zenye urefu wa kilomita 36 ambazo ni:  Bandari ya Malindi – Kinazini – Mtoni – Bububu (km 11.2);  Creek road – Mkunazini – Mnazimoja (km 1.3);  Welezo – Amani - Ng’ambo (km 2.9);  Mtoni – Amani – Kiembesamaki (km 8.5);  Uwanja wa Ndege – Kiembesamaki – Kilimani - Mnazimmoja 220 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (km 6.6);  Mji wa Wete (km 2);  Mji wa Chake Chake (km 3.5). (j) Kuzifanyia upembuzi yakinifu na usanifu kwa barabara zenye urefu wa kilomita 96.5 kama zifuatazo:  Kitogani – Paje (km 11);  Kizimkazi – Makunduchi (km 13);  Dunga – Chwaka – Pongwe (km 30);  Kinyasini – Kiwengwa (km 10);  Mahonda – Donge – Mkokotoni (km 13);  Mshelishelini – Pwani Mchangani (km 7.5);  Muyuni (Matemwe) – Nungwi (km 12);  Chwale – Kilindini – Konde Sokoni (km 25);  Konde Sokoni – Ngezi – Makangale – Kigomasha (km 12);  Kilindini – Micheweni (km 6);  Micheweni – Kiuyu Bandarini – Maziwa Ng’ombe (km 10.5); (k) Kujenga daraja la Uzi Ng’ambwa lenye urefu wa kilomita 2.5. Bandari 166. Juhudi kubwa zimechukuliwa katika kuimarisha bandari za Unguja na Pemba ili ziweze kusaidia kukuza uchumi na shughuli za kijamii. Mafanikio yaliyopatikana wakati wa utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 ni kama ifuatavyo: (a) Kutengeneza gati ya mkoani Pemba na kiungo chake ambacho kiliathirika kutokana na nguvu za mawimbi; (b) Kufanya mapitio ya mpango wa uendelezaji wa bandari ya Mpigaduri pamoja na kufanya upya upembuzi yakinifu kwa kujenga bandari hiyo kulingana na mahitaji ya sasa; (c) Kutangazwa rasmi eneo la Mangapwani kuwa eneo maalum kwa ajili ya ujenzi wa bandari mpya ya kuhudumia meli za mafuta na gesi; (d) Kuongeza vifaa vya kuhudumia mizigo katika bandari za Zanzibar kulingana na mahitaji ya sasa; na (e) Kuimarisha bandari ya Mkokotoni kwa kujenga jengo jipya la ofisi pamoja na kuanza ujenzi wa gati dogo. 167. Bandari ni njia kuu inayounganisha visiwa vya Unguja na Pemba pamoja na Tanzania Bara na sehemu nyengine duniani. Kwa kutambua umuhimu wake, katika Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kujenga na kuongeza uwezo na ufanisi wa bandari zetu katika upakizi na upakuzi wa mizigo na kuhudumia abiria ili kuendelea kutoa huduma bora zaidi katika mwambao wa Afrika Mashariki kwa kutekeleza mambo yafuatayo:- 221 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kuendeleza miundombinu na kujenga bandari za kisasa zitakazotenganisha shughuli za abiria (Malindi), mizigo ya makontena (Mpigaduri) na mafuta na gesi (Mangapwani); (b) Kuimarisha huduma za bandari kwa kutumia vifaa na teknolojia za kisasa ili kuongeza idadi ya makontena (TEUs) kutoka 82,312 mwaka 2018 hadi makontena 105,000 ifikapo 2025; kupunguza idadi ya siku za kuegesha kutoka siku saba mwaka 2018 hadi siku tano mwaka 2025; kuongeza idadi ya abiria kutoka 2,780,299 mwaka 2018 hadi 3,800,000 mwaka 2025; (c) Kujenga miundombinu ya kuhudumia meli zinazopita mwambao wa Afrika Mashariki, kupata huduma za kuongeza mafuta, maji safi na kufanya matengenezo; (d) Kujengwa kwa Chelezo kikubwa cha kufanyia matengenezo vyombo vya ndani pamoja na vinavyopita katika bahari ya Zanzibar; (e) Kufanya upembuzi yakinifu kwa ajili ya ujenzi wa bandari kubwa Pemba; na (f) Kufanya upembuzi yakinifu na kuanza ujenzi wa bandari kubwa ya uvuvi. Usafiri wa Baharini 168. Juhudi kubwa zimechukuliwa katika kuimarisha usafiri wa baharini ili kusaidia kukuza uchumi na shughuli za kijamii. Miongoni mwa mafanikio yaliyopatikana wakati wa utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 ni kama ifuatavyo:- (a) Kuimarisha huduma za usafiri kwa wananchi, hususan kati ya kisiwa cha Unguja na Pemba kwa kununua meli mpya ya abiria na mizigo (MV Mapinduzi II) yenye uwezo wa kubeba abiria 1,200 na tani 200 za mizigo na kufanya matengenezo makubwa ya MV. Maendeleo na MT. Ukombozi; (b) Kununua meli mpya ya mafuta (MT Ukombozi II) yenye uwezo wa kupakia tani 3,500 za mafuta; (c) Kununua boti ndogo tano kwa ajili ya kuvusha wananchi wanaoishi kwenye visiwa vidogo vidogo; (d) Kufanya mapitio ya sheria ya kusimamia usafiri wa baharini (Zanzibar Maritime Transport Act) na kuandaa kanuni 23 za kuimarisha usafiri wa baharini na Ofisi ya Mrajisi wa Meli ya Mamlaka ya Usafiri wa Baharini (“Zanzibar Maritime Authority” - ZMA); na (e) Kuimarika kwa usafiri wa baharini kutokana na uwekezaji wa sekta binafsi ambapo jumla ya kampuni 49 tayari zimewekeza katika sekta ya usafiri wa baharini na zinazoendelea kutoa huduma ni 33. 222 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 169. CCM inatambua haja ya kuwepo kwa usafiri wa baharini ulio salama, wenye uhakika na wa haraka kwa raia na wageni na usafirishaji wa mali zao. Katika Ilani hii Chama kitaelekeza SMZ kuendelea kusimamia shughuli za usafiri wa baharini katika ubora na viwango vinavyokubalika kimataifa kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha usalama wa usafiri baharini kwa mujibu wa sheria, kanuni na miongozo ya usafiri baharini kama inavyotolewa na Shirika la Usafiri wa Bahari Duniani (IMO); (b) Kusimamia utekelezaji wa sheria na kanuni za usafiri wa baharini ili kupunguza ajali za vyombo vya baharini kwa kuimarisha utendaji wa Mamlaka ya Usafiri wa Baharini (ZMA); na (c) Kuendeleza usafiri wa baharini kwa kuliimarisha shirika la meli na kushajihisha uwekezaji zaidi wa sekta binafsi. Usafiri wa Anga 170. Juhudi kubwa zimechukuliwa katika kuimarisha usafiri wa anga (Unguja na Pemba) ili ziweze kusaidia kukuza uchumi na shughuli za kijamii. Mafanikio yaliyopatikana wakati wa utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 ni kama ifuatavyo:- (a) Kumalizika ujenzi wa jengo jipya la abiria (Terminal III) katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Abeid Amani Karume (Abeid Amani Karume International Airport - AAKIA); (b) Kukamilika kwa upembuzi yakinifu na usanifu wa Kiwanja cha Ndege cha Pemba kwa lengo la kukitanua na kuimarisha miundombinu na huduma za abiria, ndege na mizigo; (c) Kukamilika kwa mapitio ya Mpango Mkuu wa Usafiri wa Anga Zanzibar pamoja na Mpango wa Matumizi ya Ardhi ya Kiwanja cha Ndege cha AAKIA; (d) Kuimarisha ubora wa jengo la abiria (T2) kwa kufunga mashine tano za ukaguzi na mkanda wa kuhudumia mizigo ya abiria na kuweka vipooza hewa katika eneo la kufikia na kuondokea abiria; (e) Kuimarisha usalama katika kiwanja cha ndege cha AAKIA kwa kununua gari nne za zimamoto na kufikisha kiwango cha “Category 9”; na (f) Kukamilika kwa ujenzi wa kiwanja cha ndege kidogo cha Kigunda (Nungwi) chenye urefu wa kilomita 2 ili kukuza sekta ya utalii. 171. CCM inatambua kuwa usafiri wa anga ni njia muhimu na ya haraka inayounganisha visiwa vya Zanzibar na sehemu nyengine duniani. Katika Ilani hii, Chama kitaelekeza SMZ kuongeza uwezo na ufanisi wa viwanja 223 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 vya ndege kwa kuzingatia viwango vya kimataifa ili kuendana na kasi ya ongezeko la abiria hususan watalii na kuvutia mashirika ya ndege mengi zaidi kufanya safari zake nchini kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuendeleza ujenzi wa kiwanja cha ndege cha Pemba ikiwemo kuongeza urefu wa njia ya kurukia ndege (runway) kufikia mita 2,500, kujenga jengo jipya la abiria na kuimarisha huduma zote za mahitaji ya kiwanja hicho; (b) Kumalizia ujenzi wa uwanja mdogo wa ndege wa Kigunda na kujenga viwanja viwili vya kurukia na kutua helikopta, kimoja Unguja na kimoja Pemba; na (c) Kuimarisha ubora wa vifaa na huduma kwenye uwanja wa ndege wa AAKIA. Mawasiliano 172. Juhudi kubwa zimechukuliwa katika kuimarisha sekta ya mawasiliano Zanzibar ili iweze kusaidia kukuza uchumi na shughuli za kijamii. Mafanikio yaliyopatikana wakati wa utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 ni kama ifuatavyo:- (a) Kuanzisha Wakala wa Mkongo wa Mawasiliano Zanzibar ambao unasimamia uendeshaji wa Mkongo wa Taifa kibiashara pamoja na kituo cha kutunzia kumbukumbu za kimtandao (Data Center) kwa Zanzibar; (b) Kuendeleza uunganishaji wa Mkongo wa Taifa wa Mawasiliano kwenye majengo 84 ya Serikali; (c) Kuimarisha mawasiliano kwa kuuza uwezo wa ziada wa matumizi ya mkongo kwa sekta binafsi; (d) Kufanya mapitio na kuuimarisha Mkongo wa Mawasiliano; na (e) Kukamilika kwa ujenzi wa vituo 10 vya huduma za mawasiliano ya mtandao kwenye wilaya zote za Zanzibar kwa matumizi ya jamii. 173. Katika kuimarisha sekta ya mawasiliano CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kujenga kituo mbadala cha kuhifadhia taarifa (Disaster Recovery Centre); (b) Kujenga miundombinu ya TEHAMA pamoja na kushajiisha matumizi ya TEHAMA kwa jamii; (c) Kutanua matumizi ya mkongo wa Taifa wa mawasiliano kuwa wa kibiashara; na (d) Kuboresha na kuimarisha kituo cha sasa cha “data center” kwa kuondoa vifaa chakavu na kuweka mifumo mipya. 224 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Nishati 174. Sekta ya nishati ni muhimu sana kwa wananchi na maendeleo ya nchi kiujumla hususan kuelekea katika uchumi wa viwanda na huduma. Maeneo yaliyopewa kipaumbele katika sekta ya nishati ni kufanya tafiti za kubaini nishati mbadala kama vile umeme wa jua na upepo, utafutaji wa mafuta na gesi asilia na kuimarisha usafirishaji na kuongeza kasi ya usambazaji umeme nchini. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita 2015 -2020 sekta ya nishati imepata mafanikio yafuatayo:- (a) Kufanya utafiti wa nishati mbadala wa jua na upepo na kuthibitika kuwepo kwa fursa ya kutumia umeme wa jua. Utafiti unaendelea kwa kubaini uwezekano wa kuzalisha umeme kwa kutumia upepo; (b) Kuendelea kuimarisha huduma za umeme kwa kufikisha huduma hiyo kwa vijiji 389 sawa na asilimia 128 ya lengo lililowekwa la vijiji 305. Aidha, jumla ya visiwa vidogo vidogo vitano vimeunganishwa na huduma ya umeme; (c) Kuimarisha miundombinu ya umeme Pemba kutoka 11KV kuwa 33KV; (d) Kuimarisha Shirika la Umeme Zanzibar (ZECO) na kulitoa kutoka kuendeshwa kwa hasara hadi kupata faida ambapo mwaka 2019 shirika lilitoa gawio la shilingi bilioni moja; (e) Kutayarisha Sera na Sheria ya Mafuta na Gesi Asilia, kuunda Mamlaka ya Usimamizi wa Mafuta na Gesi Asilia (ZPRA) na Kampuni ya Zanzibar ya Mafuta (ZPDC); (f) Kuandaa Mkataba wa Modeli ya Kugawana Mafuta na Gesi Asilia (Model Production Sharing Agreement - MPSA); (g) Kuingia mkataba wa mgawanyo wa mafuta na Gesi Asilia itakayozalishwa na Kampuni ya RAKGas kwa ajili ya Kitalu cha Pemba – Zanzibar; na (h) Kujenga uwezo kwa Wazanzibari 58 katika fani za mafuta na gesi asilia. 175. Ili kuimarisha sekta ya nishati ambayo inajumuisha umeme, nishati mbadala, mafuta na gesi asilia, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- Umeme na Nishati Mbadala (a) Kusimamia utekelezaji wa Sera ya Nishati ya Mwaka 2020 na kuendeleza juhudi za upatikanaji wa umeme na nishati mbadala; (b) Kuimarisha shughuli za usimamizi wa huduma za umeme na usambazaji wa nishati katika vijiji 305 (Unguja 180 na Pemba 125); 225 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kujenga njia kubwa ya umeme ya msongo wa 132KV kwa kuelekea kusini na kaskazini mwa kisiwa cha Unguja yenye urefu wa kilomita 100 pamoja na kujenga vituo vikubwa viwili vya kupoza umeme kwa lengo la kuimarisha huduma bora ya umeme; (d) Kuimarisha miundombinu ya usambazaji umeme wa 11 KV kwa Unguja; (e) Kufanya utafiti wa vyanzo vya umeme pamoja na kuhakikisha upatikanaji wa umeme wa jua ili kupata umeme wa Megawati 30 kwa Unguja na Megawati 8 kwa upande wa Pemba; (f) Kuimarisha Shirika la Umeme Zanzibar (ZECO) kwa lengo la kuliwezesha kujiendesha kibiashara; (g) Kuwapunguzia wananchi gharama za uungaji umeme kwa watu wenye kipato cha chini; (h) Kufanya utafiti wa kina wa mlinganisho (Comparative Study) wa kuwezewesha kupata chanzo kipya cha nishati ya umeme ili kukidhi mahitaji ya ziada yanayojitokeza; (i) Kuanza ujenzi wa bohari yenye uwezo wa kuweka tani 30,000 za mafuta ya petroli katika bandari mpya ya Mangapwani kwa ajili biashara ya mafuta na gesi; (j) Kuhamasisha matumizi ya majiko banifu na kushajiisha matumizi ya gesi majumbani, viwandani na vyombo vya usafiri ili kupunguza matumizi ya makaa na kuni kwa ajili ya kulinda mazingira; (k) Kushajiisha sekta binafsi kuwekeza katika usambazaji wa nishati ya mafuta na gesi; na (l) Kuhamasisha uwekezaji wa huduma za vyombo vya usafirishaji wa mafuta na gesi (supply vessels). Mafuta na Gesi Asilia (a) Kuendeleza utafiti wa mafuta na gesi asilia katika vitalu vilivyopo chini ya usimamizi wa SMZ na kufanya ufuatiliaji na tathmini kwa kazi za utafutaji, uchimbaji na uendelezaji wa mafuta na gesi asilia kwa kitalu cha Pemba – Zanzibar; (b) Kuendelea kuboresha na kuimarisha utendaji wa Kampuni ya Taifa ya Mafuta Zanzibar (ZPDC) na Mamlaka ya Usimamizi wa Mafuta na Gesi (ZPRA) ili yaweze kutoa mchango stahiki katika kutafuta, kuendeleza na kudhibiti sekta za mafuta na gesi (c) Kushirikiana na kampuni za mafuta katika utafutaji, uchimbaji na uendelezaji wa Mafuta na Gesi Asilia; 226 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kukuza uwezo wa watendaji na jamii katika sekta ya mafuta na gesi asilia na kuhamasisha wananchi kushiriki na kufaidika na sekta hiyo; na (e) Kujenga kituo cha kuhifadhi taarifa na sampuli za mafuta na gesi asilia (Data Repository Centre). Ardhi 176. Ardhi ni rasilimali muhimu katika uwepo, uhai na ustawi wa Taifa. Moja ya lengo la Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar ya Mwaka 1964 ni kuweka ardhi yote ya Zanzibar mikononi mwa wananchi wenyewe. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, CCM ilielekeza SMZ kuendelea kupanga, kupima, kusajili na kutoa hati ambapo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kusajili maeneo 3,067 Unguja 1,646 na Pemba 1,421; (b) Kutayarisha jumla ya ramani mpya 619, kati ya hizo 546 ni ramani msingi na 73 ni ramani picha (orthophotographics); (c) Kupima viwanja 990 na kutoa hati 1,469 kwa matumizi mbalimbali ya kiuchumi na kijamii. Jumla ya miji midogo minne imepangwa kwa Unguja ambayo ni Chwaka, Mkokotoni, Nungwi na Makunduchi ikiwa ni miongoni mwa miji midogo 14 ya Zanzibar iliyokusudiwa kupangwa na maeneo mengine saba ikiwemo Dunga, Kiwengwa na Pongwe kwa Unguja na Shumba Mjini, Finya, Pagali na Mkanyageni kwa Pemba. Aidha, maeneo matano ya wazi (open space) yamepangwa ambayo ni Kibanda Maiti, Daraja Bovu, Chumbuni na Kiembesamaki kwa Unguja na Mwanamashungi kwa Pemba; na (d) Kupatiwa ufumbuzi migogoro ya ardhi 250 kupitia Mahakama ya Ardhi na elimu kwa jamii imetolewa kuhusu Sheria za Ardhi. Aidha, huduma za utatuzi wa migogoro ya ardhi zimesogezwa karibu na wananchi kwa kufungua Mahakama ya Ardhi katika Mikoa yote ya Unguja na Pemba. 177. CCM inatambua kuwa ardhi ndio utambulisho na mhimili mkuu wa maisha na maendeleo ya binadamu. Katika miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kusimamia matumizi endelevu ya ardhi pamoja na kuhakikisha wananchi wote wanapata fursa ya kutumia ardhi kwa shughuli za uzalishaji na makaazi kwa kutekeleza mambo yafuatayo:- (a) Kufanya utambuzi na usajili wa ardhi katika maeneo 15 ikiwemo Shakani, Mbweni, Mombasa kwa Mchina, Meya, Kidoti, Mahonda, Jambiani, Uroa, Fuoni, na Amani kwa upande wa Unguja na Bopwe, Utaani, Gombani, Konde na Micheweni kwa upande wa Pemba; (b) Kufanya mapitio na marekebisho ya ramani za visiwa vya Unguja na Pemba kwa mujibu wa mahitaji na mabadiliko yatakayojitokeza; 227 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kufanya mapitio ya Mpango Mkuu wa Matumizi ya Ardhi na kupanga ardhi kwa mujibu wa matumizi ya sasa na akiba kwa matumizi ya baadae; (d) Kuendeleza kazi ya upimaji wa viwanja na utoaji wa hati kwa matumizi ya kiuchumi na kijamii kwa kuzingatia mipango ya matumizi bora ya ardhi (kitaifa na ya miji) pamoja na ramani za miji kwa kutekeleza yafuatayo:- (i) Kupanga na kupima maeneo ya miji midogo (townships) kumi na nne ikiwemo Nungwi, Mkokotoni, Chwaka, Dunga, Mahonda, Makunduchi, Kivunge, Kivinje, Kitogani na Gamba kwa Unguja na Wete, Mkoani, Konde, Micheweni na Kengeja kwa Pemba; (ii) Kupanga maeneo mengine sita (upgrading) ili kupunguza ujenzi kiholela ikiwemo Sebuleni, Amani, Meya, Magomeni, Jang’ombe na Ziwa Maboga; (iii) Kuimarisha Kamisheni ya Ardhi kwa kuipatia rasilimaliwatu na vifaa vya kutosha ili iweze kutimiza majukumu yake ipasavyo; na (iv) Kuongeza mapato ya Serikali kwa kuimarisha ukusanyaji wa kodi za ardhi. (e) Kuendeleza jitihada za kupunguza mrundikano wa kesi za ardhi kwa kuongeza kasi ya utoaji wa maamuzi ya mashauri yanayowasilishwa katika Mahakama ya Ardhi na kuendelea kutoa elimu kwa wananchi juu ya umuhimu wa usajili wa ardhi katika kupunguza migogoro; (f) Kuainisha na kuyatangaza katika Gazeti rasmi la Serikali maeneo ya akiba ya ardhi (land bank) kwa ajili ya matumizi ya baadae ya shughuli za kiserikali, kiuchumi na kijamii; (g) Kuandaa mpango wa matumizi wa visiwa vidogo vidogo kwa ajili ya shughuli za kiuchumi na kijamii; na (h) Kupata eneo jipya la ardhi kwa kufukia bahari katika eneo la Kinazini Pwani Mbovu kwa ajili ya ujenzi wa mji mpya wa kisasa kwa kushirikiana na sekta binafsi. Makaazi 178. Juhudi kubwa zimechukuliwa katika kuimarisha makaazi kwa wananchi wa Zanzibar na miongoni mafanikio yaliyopatikana ni kama ifuatavyo: (a) Kuanzishwa kwa Shirika la Nyumba mwaka 2015 ambalo limekuwa na dhamana ya kusimamia nyumba za Serikali zinazokaliwa na wananchi na kuanzisha miradi mipya ya ujenzi wa nyumba za makaazi kwa ajili ya wananchi wa visiwa vya Unguja na Pemba; 228 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuanzisha Wakala wa Majengo mwaka 2017 kwa malengo ya kuimarisha ujenzi wa ofisi za Serikali na Nyumba za viongozi; (c) Kuimarishwa Bodi ya Kondominio mwaka 2018 kwa ajili kusimamia majengo yenye umiliki wa pamoja; (d) Kuanzisha kampuni ya ujenzi ya Serikali kupitia idara maalum za SMZ; (e) Kukamilika kwa majengo 15 yenye fleti 210 katika eneo ya Mbweni na kuanza utekelezaji wa mradi wa Kwahani wenye majengo matano yenye fleti 70; na (f) Kuendelezwa kwa nyumba 70 za makaazi kupitia wawekezaji binafsi katika maeneo ya Fumba na Nyamanzi. 179. Makazi bora ni moja kati ya mambo makuu na ya msingi yaliyopewa kipaumbele katika Manifesto ya Chama cha ASP na kuanza kutekelezwa mara tu baada ya Mapinduzi Matukufu na kuendelezwa na CCM. Hivyo, katika miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kuhakikisha upatikanaji wa makaazi bora kwa wananchi wengi zaidi wa mijini na vijijini kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuendeleza ujenzi wa nyumba kupitia taasisi za Serikali, sekta binafsi na kwa njia ya ubia (PPP) ili kuhakikisha wananchi wanapata makaazi bora, ikiwemo kuendelea na ujenzi wa nyumba za kisasa za ghorofa; (b) Kuimarisha Shirika la Nyumba, kujenga jumla ya nyumba mpya 120 (block 8 Unguja na 6 Pemba); (c) Kufanya utafiti maalum wa kubaini teknolojia bora ya ujenzi wa nyumba za gharama nafuu; (d) Kufanya matengenezo ya nyumba za maendeleo 300 na nyengine 164 zisizokuwa za maendeleo; na (e) Kuimarisha maeneo na mazingira ya majengo yanayokaliwa na wakaazi wengi (yaani kondominio) kwenye nyumba za maendeleo, Unguja na Pemba. Sekta za Huduma za Jamii 180. Huduma za elimu, afya, makaazi na maji ni muhimu sana kwa ustawi wa jamii. Katika miaka mitano iliyopita CCM kupitia SMZ imeimarisha na kuendeleza zaidi huduma hizo kwa wananchi wote. Mafanikio mahsusi kwa kila huduma ni kama ifuatavyo:- 229 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Elimu 181. SMZ imeendelea kutoa elimu bure katika ngazi ya maandalizi, msingi na sekondari na imeimarisha mafunzo ya amali na elimu ya juu. Elimu ya Maandalizi (a) Kuongezeka kwa uandikishaji wa wanafunzi kutoka 41,687 mwaka 2015 hadi wanafunzi 85,974 mwaka 2019; (b) Kuongezeka kwa idadi ya skuli za maandalizi kutoka 277 mwaka 2015 na kufikia skuli 382 mwaka 2019; (c) Kuanzisha vituo 152 vya TuTu katika Wilaya ya Kaskazini “A” (05), Kaskazini “B” (51), Magharibi “B” (05), Mkoani (69), Wete (05) na Chakechake (17) na kupatiwa vifaa mbalimbali vya kusaidia elimu ya mtoto; (d) Kuanzisha programu ya lishe kwa kuwapatia chakula wanafunzi katika skuli 167 za maandalizi na msingi; na (e) Kukaribia kufikia uwiano wa mwalimu kwa idadi ya wanafunzi ambayo mwalimu mmoja kwa wanafunzi 33 ikilinganishwa na kiwango cha kimataifa cha mwalimu mmoja kwa wanafunzi 25. Elimu ya Msingi (a) Kuongezeka kwa idadi ya skuli katika ngazi ya elimu ya msingi kutoka 260 mwaka 2015 na kufikia skuli 381 mwaka 2019; (b) Kuongezeka kwa uandikishaji wanafunzi kutoka 261,216 mwaka 2015 hadi kufikia 290,510 mwaka 2019; (c) Kusambaza chakula katika skuli za msingi 27 ambapo jumla ya wanafunzi 13,022 wamefaidika na huduma hiyo; (d) Kuwapatia wanafunzi wote wa maandalizi na msingi mabuku ya kuandikia 43,650,881, kununua boksi 14, 687 za chaki na madaftari ya mahudhurio 6,234; (e) Kuvuka kiwango cha kimataifa cha uwiano wa mwalimu kwa idadi ya wanafunzi na kufikia Mwl. moja kwa wanafunzi 40 (1:40) ikilinganishwa na kiwango cha kimataifa cha mwalimu mmoja kwa wanafunzi 45 (1:45). na (f) Kujenga nyumba za walimu katika skuli ya Mbuyutende (02), Kidagoni (01) na Kiongwe (01) Mnarani (01) na Mahuduthi (01). Elimu ya Sekondari (a) Kuongezeka kwa uandikishaji wa wanafunzi elimu ya sekondari (kidato cha kwanza hadi cha nne) kutoka wanafunzi 84,211 mwaka 2015, sawa na asilimia 62.9, hadi kufikia wanafunzi 130,713 mwaka 2019, sawa na asilimia 87.2; 230 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuongezeka kwa idadi ya skuli zinazotoa elimu ya sekondari ya juu za Serikali na binafsi kutoka skuli 29 mwaka 2015 hadi kufikia skuli 32 mwaka 2019. Aidha, skuli zote 205 za Serikali za sekondari zimepatiwa fedha za ruzuku kwa kiwango cha dola 15 kwa mwanafunzi kwa mwaka ili skuli zijiendeshe zenyewe kwa mujibu wa mipangokazi yao; (c) Kuongezeka kwa uandikishaji wa wanafunzi kutoka 2,647 mwaka 2015 na kufikia wanafunzi 4,808 mwaka 2019; (d) Kukamilika kwa ujenzi wa skuli tisa za ghorofa zilizojengwa katika maeneo ya Mwembeshauri, Bububu, Kinuni, Fuoni na Chumbuni kwa Unguja na Wara, Micheweni, Kizimbani kwa Pemba. Aidha, jumla ya madarasa 1,099 yaliyoanzishwa kwa nguvu za wananchi yamekamilishwa na kutumika; (e) Kuendelea kununua na kugawa mabuku ya kuandikia 450,004 na katuni 5,000 za chaki katika skuli za sekondari za Serikali Unguja na Pemba; (f) Kuzipatia vifaa vya sayansi skuli zote zenye kidato cha nne na sita ili kuongeza ufaulu wa masomo ya sayansi; (g) Kuongezeka kwa asilimia ya ufaulu wa wanafunzi wa kidato cha pili kutoka asilimia 69.6 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 76.8 mwaka 2019, kidato cha nne kutoka asilimia 72.8 mwaka 2015 hadi kufikia asilimia 71.7 mwaka 2019 na kidato cha sita kutoka asilimia 92.3 mwaka 2015/2016 hadi kufikia asilimia 96.85 mwaka 2018/2019; (h) Kukamilika kwa ujenzi wa skuli kubwa yenye dakhalia ya Mkanyageni Pemba na ujenzi wa skuli kama hiyo ya Sekondari Kibuteni unaendelea na umefikia asilimia 89. Aidha, ujenzi wa skuli mbili za Bwefum na Kwarara na jengo la ghorofa la madarasa tisa, maabara, maktaba na chumba cha kompyuta katika skuli ya biashara Mombasa umekamilika; (i) Kuimarisha miundombinu ya skuli ya Donge msingi na sekondari ambapo ujenzi umefikia aslimia 95 na kuendelea na ujenzi wa skuli tatu (Mwanakwerekwe na Kibuteni kwa Unguja na Wingwi iliyopo Pemba), ujenzi wa madasara 48, maabara na maktaba katika skuli 22 za Unguja na Pemba unaendelea na umefikia asilimia 90; (j) Kuvuka kiwango cha kimataifa cha uwiano wa mwalimu kwa idadi ya wanafunzi ambapo mwalimu mmoja kwa wanafunzi 25 ikilinganishwa na kiwango cha kimataifa cha mwalimu mmoja kwa wanafunzi 40; na (k) Kusambaza jumla ya kompyuta 185 katika skuli za sekondari, msingi, Kituo cha Taifa cha Walimu na vituo vya walimu Unguja na Pemba. 231 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Aidha, kituo cha kuandaa vipindi vya elimu kwa kutumia redio na televisheni kimeanzishwa. Elimu ya Ufundi na Mafunzo ya Amali (a) Kuendelea na ujenzi wa vituo viwili vya mafunzo ya amali katika eneo la Makunduchi kwa Unguja na eneo la Daya kwa Pemba ambao umefikia asilimia 65 kwa Makunduchi na asilimia 85 kwa Daya; (b) Kuendelea kutoa mafunzo ya elimu ya amali katika vituo vitatu vya Mkokotoni na Mwanakwerekwe kwa Unguja na Vitongoji kwa Pemba. Uandikishaji katika vituo hivyo umeongezeka kutoka wanafunzi 418 mwaka 2015 hadi wanafunzi 1,291 mwaka 2019. Jumla ya vijana 232 wamepatiwa mafunzo ya ujasiriamali na kuwajengea uwezo wa kuweza kuajirika; (c) Kukamilika kwa ujenzi wa uzio wa kituo cha Mwanakwerekwe na kituo cha vitongoji umekamilika na ujenzi wa jengo jipya katika Taasisi ya Utalii Maruhubi unaendelea na umefikia asilimia 90; (d) Kukamilisha ujenzi wa jengo jipya la ghorofa mbili katika Taasisi ya Karume ya Sayansi na Teknolojia pamoja na kununua samani zake. Uandikishaji katika taasisi hiyo umeongezeka kutoka wanafunzi 315 mwaka 2015 na kufikia wanafunzi 649 mwaka 2019. Aidha, taasisi hiyo imeanza kutoa mafunzo ya shahada ya kwanza ya urubani na uhandisi wa ndege na jumla ya wanafunzi 53 wanaendelea na mafunzo; na (e) Kuongezeka kwa idadi ya wanafunzi wa ualimu katika SUZA, Alsumait na chuo cha kiislam kampasi za Mazizini na Kiuyu, kutoka 1,123 mwaka 2015 na kufikia wanafunzi 1,313 mwaka 2019. Elimu ya Juu (a) Chuo Kikuu cha Taifa cha SUZA kimetanuka kwa kuunganishwa na vyuo vingine vinne vikiwemo Chuo cha Uongozi wa Fedha, Chuo cha Maendeleo ya Utalii, Chuo cha Afya na Chuo cha Kilimo na kufanya taasisi zinazoendeshwa katika Chuo Kikuu cha Taifa cha Zanzibar (SUZA) kuongezeka kutoka Taasisi tano mwaka 2015 hadi kufikia taasisi 10 mwaka 2019; (b) Kuongezeka kwa idadi ya wanafunzi wanaosoma katika elimu ya juu katika vyuo vikuu vya Zanzibar kutoka wanafunzi 6,370 mwaka 2015 na kufikia wanafunzi 7,067 mwaka 2019; (c) Kuongezeka kwa wanafunzi wanaodhaminiwa na Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu katika vyuo mbalimbali ndani na nje ya nchi kutoka 2,254 mwaka 2015/16 na kufikia wanafunzi 3,519 kwa mwaka 2018/19; (d) Kuongezeka kwa idadi ya wanafunzi wa kike wanaojiunga na masomo ya elimu ya juu katika vyuo vikuu na fani mbalimbali ndani na nje 232 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ya Zanzibar kutoka wanafunzi 4,364 kwa mwaka 2015 hadi kufikia wanafunzi 8,571 mwaka 2019; na (e) Chuo Kikuu cha Taifa SUZA kimeimarisha mashirikiano na vyuo 53 vya ndani na nje katika ufanyaji wa Tafiti, kubadilishana wataalam na fursa za masomo. Aidha, Serikali imekamilisha ujenzi wa ukumbi mkubwa wenye uwezo wa kuchukua watu 3,200 wa SUZA na kuanza kutumika. Aidha, chuo cha madaktari kimeanzishwa ambapo tayari kimetoa madaktari 58 pamoja na kuanzisha skuli ya madaktari wa meno SUZA. Elimu Mbadala na Elimu ya Watu Wazima (a) Elimu Mbadala inatolewa katika madarasa 29 (19 Unguja na 10 Pemba) yaliyomo katika skuli za msingi. Jumla ya wanafunzi 791 wenye umri kati ya miaka 10 hadi 15 waliokuwa nje ya mfumo rasmi wa skuli wameandikishwa katika madarasa ya elimu mbadala; (b) Jumla ya wanafunzi 351 wenye umri kati ya miaka 15 hadi 22 wameandikishwa katika Kituo cha Elimu Mbadala Rahaleo (Unguja) na Kituo cha Wingwi Mtemani (Pemba). Vijana hawa pamoja na masomo ya kawaida ya kuwajengea uwezo wa kujua kusoma, kuandika na kuhesabu, pia wanasomea fani mbalimbali za mafunzo ya amali; (c) Madarasa mapya ya kisomo yamefunguliwa Unguja na Pemba na kufanya idadi ya madarasa kufikia 521 mwaka 2019 kutoka 440 mwaka 2015. Uandikishaji wa wanakisomo umeongezeka kutoka wanakisomo 8,884 mwaka 2015 na kufikia wanakisomo 8,899 mwaka 2019. Jumla ya wanakisomo 8,470 wamefanyiwa upimaji mkuu na wanakisomo 520 wamekombolewa. Vikundi 128 vyenye wanachama 2,863 vimeendelezwa kwa kupatiwa mafunzo ya uongozi, ujasiriamali na utunzaji wa fedha. Aidha, asilimia ya wanaojua kusoma, kuandika na kuhesabu imefikia 84.2. Elimu Mjumuisho (a) Jumla ya walimu washauri nasaha 1,050 wa elimu ya msingi na sekondari wamepatiwa mafunzo ya usawa wa kijinsia katika elimu, walimu 4 wamepatiwa mafunzo ya kutengeneza mashine za kuandikia nukta nundu na walimu 40 wa elimu mjumuisho wamepatiwa mafunzo katika Chuo Kikuu cha Taifa (SUZA); (b) Skuli nane zimepatiwa mafunzo ya kuwatambuwa watoto wenye matatizo ya usikivu, uoni na ulemavu kwa hatua ya awali. Vilevile, Kamusi ya Lugha ya Alama limechapishwa na jumla ya nakala 1,000 kusambazwa katika skuli; na (c) Walimu 77, wanafunzi viziwi 84 na marafiki wa wanafunzi viziwi 90 wamepatiwa mafunzo ya lugha ya alama. 233 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Michezo na Utamaduni Katika Skuli (a) Kupitia Mpango Maalum wa Miaka Mitano wa Kuibua Na Kuendeleza Vipaji vya Michezo (2016 – 2020), wanafunzi wa skuli zote za Zanzibar wamepata fursa za kushiriki katika michezo kuanzia ngazi ya skuli, Wilaya, Mkoa hadi Taifa kwa kupitia maadhimisho ya Tamasha la Elimu Bila Malipo; (b) Jumla ya wanafuzi 1,210 na timu za michezo ya mpira wa miguu, mikono, wavu, kikapu, pete, meza, na riadha wameshiriki katika mashindano ya michezo na sanaa ya UMISSETA, Aidha, jumla ya wanafunzi 182 wameshiriki katika mashindano ya michezo kwa skuli za sekondari Afrika Mashariki - FEASSSA; (c) Kuandaa mpango maalum wa miaka miwili (2017 - 2019) - (SPORT 55) kwa lengo la kutatua changamoto zinazokabili maendeleo ya michezo katika skuli. Kupitia mpango huu zaidi ya skuli 110 zimewezeshwa kwa kupatiwa vifaa vya michezo mitano na walimu 475 wa michezo wamepatiwa mafunzo; (d) Kurudisha hamasa na vuguvugu la Tamasha la Elimu Bila Malipo kupitia michezo katika mfumo wa kubadilishana baina ya Unguja na Pemba. Wastani wa wanafunzi 12,800 wameshiriki maadhimisho hayo katika ngazi ya Taifa, kwa lengo la kuwashajiisha wanafunzi kujua historia ya nchi yao na kufahamu faida za Mapinduzi Matukufu ya Mwaka 1964; (e) Kuimarisha michezo katika elimu ya juu kupitia mashindano ya vyuo vikuu yanayoratibiwa na shirikisho la vyuo vikuu Zanzibar (ZAHILFE); na (f) Kujengwa kumbi maalum za michezo ya ndani katika skuli tisa mpya za ghorofa zilizojengwa katika kila wilaya. Huduma za Maktaba (a) Kukamilisha ujenzi wa Maktaba Kuu Pemba na kufanya ukarabati wa Maktaba Kuu Unguja na Maktaba ya Wete Pemba. Mafunzo ya kuanzisha maktaba za sanduku katika skuli kumi za msingi za Wilaya ya Kati yametolewa. Jumla ya vitabu 8,325 na masanduku 25, mabusati 40 na madaftari ya kuwekea kumbukumbu na kompyuta 16 zimenunuliwa. Programu 1,632 za kusoma kwa watoto zimefanyika. Jumla ya wanajamii 1,650 wameshiriki katika matamasha ya usomaji wa vitabu; (b) Jumla ya walimu 596, wasimamizi na wasaidizi wasimamizi wa maktaba 364, walimu 20, walimu wakuu 210 na maafisa elimu wilaya 02 wamepatiwa mafunzo ya usimamizi na uendeshaji wa maktaba za skuli. Vitabu 48,636 vya masomo mbalimbali vimegaiwa maktaba 234 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 kuu za Unguja na Pemba, Kituo cha Elimu Mbadala Rahaleo na vituo vya walimu; (c) Jumla ya vitabu 68,168 vya fani mbalimbali vimegawiwa katika skuli za msingi, sekondari, vyuo vikuu na vyuo vya walimu na vitabu 119,808 vya wanafunzi, viongozi vya walimu 2,752 vya darasa la kwanza hadi la nne vya somo la Kiingereza na jumla ya vitabu 14,560 kwa ajili ya mafunzo ya Elimu Masafa vimechapishwa. Jumla ya vitini 600 vya masomo ya Jiografia na TEHEMA vimechapishwa kwa ajili ya walimu wa madarasa ya tano na sita. Vitini vya masomo ya Sayansi, Hisabati na Kiingereza kwa madarasa ya tano na sita na sekondari ya awali vimeandaliwa. Moduli 3,012 za masomo ya Hisabati, Jiografia na TEHAMA zimechapishwa na kusambazwa; na (d) Kuongezeka kwa watumiaji wa maktaba kufikia 48,043 mwaka 2019 kutoka watumiaji 31,441 mwaka 2015. Ukaguzi wa Elimu (a) Kuanzisha mfumo mpya wa ukaguzi ambao umeongeza idadi ya skuli zinazokaguliwa kutoka skuli 376 mwaka 2015 kufikia 730 mwaka 2019; na (b) Asilimia 81 ya skuli za sekondari zilikaguliwa katika mwaka 2019 kati ya hizo asilimia 45 zimekaguliwa zaidi ya mara moja. 182. CCM inatambua umuhimu wa sekta ya elimu katika maendeleo ya jamii na Taifa kwa ujumla, hivyo itaendelea kusimamia Sera ya ASP iliyoasisiwa na Sheikh Abeid Amani Karume ya kutoa elimu bure. Mkazo utawekwa katika kuongeza udahili wa wanafunzi katika ngazi zote, kuimarisha mafunzo ya amali kwa mujibu mahitaji ya soko la ajira na kupandisha kiwango cha kufaulu katika ngazi zote. Aidha, CCM itaendelea kutanua na kuimarisha ubora wa elimu hususan ya sayansi, hisabati, teknolojia, ufundi na mafunzo ya amali kwa kushirikiana na sekta binafsi na asasi za kiraia. Ili kutimiza malengo haya, CCM itaelekeza SMZ kuchukua hatua zifuatazo:- Elimu ya Maandalizi (a) Kusimamia utekelezaji wa Sera ya Makuzi na Malezi kwa Mtoto kwa kuongeza kiwango cha uandikishaji kutoka asilimia 81.4 Mwaka 2020 hadi kufikia asilimia 100 mwaka 2025; (b) Kuhamasisha wananchi na washirika wa maendeleo ya elimu wa ndani na nje katika kujenga skuli za maandalizi 25 (skuli 5 katika kila mkoa) zenye madarasa 250 hususan katika maeneo ya vijijini; (c) Kuimarisha mazingira rafiki ya kujifunza katika skuli za maandalizi kwa kutekeleza programu ya lishe kwa wanafunzi wote wa skuli za maandalizi za Serikali; na (d) Kupitia na kuimarisha mtaala wa elimu ya maandalizi na kutoa vifaa na nyenzo za kufundishia ili viendane na mahitaji ya Taifa. 235 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Elimu ya Msingi (a) Kuongeza kiwango halisi cha uandikishaji wanafunzi kutoka asilimia 83.9 mwaka 2019 hadi kufikia asilimia 100 mwaka 2025; (b) Kujenga skuli 10 za msingi (Unguja 6 na Pemba 4) katika maeneo yenye upungufu na msongamano mkubwa wa wanafunzi; (c) Kuimarisha programu ya lishe katika skuli za msingi zilizo katika mazingira magumu kutoka skuli 27 mwaka 2019 hadi skuli 50 mwaka 2025; (d) Kukamilisha ujenzi wa madarasa 1000 yaliyoanzishwa kwa nguvu za wananchi; (e) Kuimarisha ubora wa elimu kwa kuifanyia mageuzi mitaala ya elimu ya msingi na kuitekeleza; na (f) Kuhakikisha wanafunzi wote wa ngazi ya elimu ya msingi wanapatiwa madawati. Elimu ya Sekondari (a) Kuongeza kiwango halisi cha uandikishaji kutoka asilimia 51.1 mwaka 2019 hadi asilimia 90 mwaka 2025; (b) Kusambaza vifaa vya kujifunzia na kufundishia kwa skuli zote za sekondari; (c) Kujenga skuli tatu za sekondari za kisasa zenye dakhalia katika mikoa ya Kaskazini Unguja, Mjini Magharibi na Kaskazini Pemba; (d) Kujenga dakhalia katika skuli mbili za Paje Mtule na Chwaka Tumbe; (e) Kujenga skuli mbili za sekondari za ufundi; (f) Kujenga maabara na maktaba katika skuli 20 za sekondari kwa lengo la kuimarisha elimu ya sayansi kwa wanafunzi wa sekondari Unguja na Pemba; (g) Kukamilisha ujenzi wa madarasa 500 ya sekondari yaliyoanzishwa kwa nguvu za wananchi; (h) Kushajiisha ushiriki wa sekta sekta binafsi katika kutoa huduma bora za elimu kwenye ngazi zote; na (i) Kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika kujifunza na kusomeshea. Elimu ya Ufundi na Mafunzo ya Amali (a) Kujenga Ofisi ya Makao Makuu ya Mamlaka ya Mafunzo ya Amali, Ofisi ya Taasisi ya Elimu, Ofisi ya Mkaguzi Mkuu wa Elimu, Bodi ya Mikopo na Baraza la Mitihani; 236 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuviimarisha vituo vya mafunzo ya amali kwa kuvipatia vifaa vya kisasa ili viweze kutoa mafunzo kwa njia ya vitendo na nadharia; (c) Kuwapatia mikopo nafuu wanafunzi wanaomaliza mafunzo yao kwa kuanzisha vikundi vya ushirika kwa lengo la kujiajiri wenyewe; (d) Kuimarisha Taasisi ya Karume ya Sayansi na Teknolojia kwa kuipatia vifaa vya kisasa ili iweze kutoa mafunzo kwa ufanisi zaidi na kuanzisha mafunzo ya Shahada ya kwanza ya uhandisi katika fani za matengenezo ya ndege, Shahada ya ujenzi na usafirishaji pamoja na Shahada ya umeme; (e) Kujenga vituo vya amali na kuhakikisha kila wilaya ina kituo kikubwa cha mafunzo ya amali; (f) Kupitia upya mfumo wa elimu ya ufundi amali ili uweze kusajili vijana wengi zaidi na kuzalisha wataalam mahiri wa ngazi ya msingi na ya kati wenye ujuzi katika fani zao na uwezo wa kujiajiri na kuajirika mahali popote duniani; na (g) Kuimarisha programu za mafunzo ya amali zinazoendana na mahitaji ya soko la ajira ili kupunguza tatizo la ajira na umasikini kwa ujumla. Mafunzo ya Ualimu (a) Kuongeza uandikishaji wa mafunzo ya ualimu katika vyuo vya ualimu na vyuo vikuu katika ngazi ya Stashahada na Shahada kutoka wahitimu 2,419 mwaka 2019 na kufikia 3,500 mwaka 2025; (b) Kuimarisha utoaji wa mafunzo ya ualimu kazini kwa kuvipatia Vituo vya Walimu (TCs) vifaa vya kujifunzia, kufundishia na TEHAMA; na (c) Kuinua ubora wa elimu kwa kuwapatia walimu mafunzo ya mbinu za kufundishia hasa katika masomo ya Sayansi, Hisabati na Kiingereza. Elimu ya Juu (a) Upanuzi wa Chuo Kikuu cha Taifa cha Zanzibar (SUZA) kwa kujenga awamu ya pili ya chuo hicho na kuanzisha programu mbalimbali za kuwawezesha wahitimu kuweza kujitegemea na zitakazolenga mahitaji ya Taifa; (b) Kuongeza nafasi za masomo katika elimu ya juu na kuimarisha Mfuko wa Bodi ya Mikopo ili kuongeza idadi ya wanafunzi watakaonufaika kutoka 4,045 mwaka 2019 hadi kufikia 7000 mwaka 2025; (c) Kuongeza idadi ya wanafunzi wa kike wanaojiunga na elimu ya juu hususan katika fani za sayansi, ufundi, udaktari na teknolojia; (d) Kuanzisha chuo cha mafunzo ya Ubaharia;na 237 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kuimarisha skuli ya madaktari wa meno chini ya SUZA. Elimu Mbadala na Elimu ya Watu Wazima (a) Kuendeleza jitihada za kuhamasisha vijana waliokosa fursa ya elimu rasmi na waliotoroka skuli kujiunga na madarasa ya elimu mbadala na kurejea katika mfumo wa elimu rasmi; (b) Kuimarisha utoaji wa elimu endelevu kwa watu wazima kupitia madarasa ya kisomo na kuongeza uandikishaji wa wanakisomo kutoka 8,896 mwaka 2019 na kufikia 10,000 mwaka 2025; na (c) Kuongeza asilimia ya wanaojua kusoma, kuandika na kuhesabu kutoka asilimia 84.2 mwaka 2019 na kufikia asilimia 95 mwaka 2025. Elimu Mjumuisho (a) Kuimarisha miundombinu na mazingira ya skuli ili kukidhi mahitaji ya utoaji wa elimu mjumuisho na stadi za maisha pamoja na kuwapatia vifaa vya kujifunzia na kufundishia wanafunzi wenye mahitaji maalum; na (b) Kuimarisha uwezo wa walimu wa elimu mjumuisho kwa kuwapatia mafunzo kazini. Michezo na Utamaduni Katika Skuli Kufufua na kuendeleza michezo na utamaduni kwa wanafunzi wa skuli za msingi, sekondari na vyuo na kuzipatia skuli vifaa vya michezo. Huduma za Maktaba (a) Kuimarisha huduma za maktaba kwa kujenga maktaba kuu ya kisasa; (b) Kujenga utamaduni wa kujisomea kwa kuhamasisha wananchi kuhusu matumizi ya maktaba na kujenga maktaba tatu za wilaya Unguja na Pemba; na (c) Kuendeleza mafunzo ya Ukutubi na kuongeza idadi ya vitabu katika maktaba zote zikiwemo za skuli za msingi na sekondari. Ukaguzi wa Elimu (a) Kujenga ofisi tatu za ukaguzi katika mikoa ya Kaskazini Unguja, Kusini Unguja na Kusini Pemba; (b) Kuimarisha ukaguzi wa elimu kwa kuzikagua skuli zote zilizosajiliwa; (c) Kuimarisha utendaji wa skuli na walimu kwa ujumla hadi kufikia asilimia 75 kwa kutumia viwango vya ukaguzi vilivyopo; na (d) Kukagua skuli zote za sekondari mara mbili kwa mwaka. 238 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Sekta ya Afya 183. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), SMZ imeendeleza juhudi za kuwapatia wananchi huduma bora za afya na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuendeleza Misingi iliyoasisiwa na Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar kwa kutoa huduma za afya bure kwa wananchi wote; (b) Kuunda kamati 98 za afya vijijini na kuhamasisha akina mama wajawazito kutumia huduma za afya ya uzazi na kujifungulia katika vituo vya afya; jamii kupeleka watoto chini ya miaka mitano kupatiwa chanjo dhidi ya maradhi; ugawaji wa vyandarua na kupuliza dawa majumbani kudhibiti mbu wanaoeneza malaria na kutoa elimu ya lishe na usafi wa mazingira; (c) Kuendelea na ukaguzi wa hospitali binafsi na kuziruhusu hospitali 8 kati ya hizo kupatiwa dawa kwa ajili ya kutoa huduma za chanjo na huduma za UKIMWI kwa jamii bila malipo; (d) Kuimarisha huduma za uchunguzi katika Hospitali ya Rufaa ya Mnazi Mmoja ikiwemo kupandisha hadhi (certificate of accreditation med 015) maabara kuu ya hospitali hiyo katika kiwango cha kimataifa; (e) Kuanzisha kituo cha mawasiliano cha matibabu masafa (telemedicine) katika hospitali ya Mnazi Mmoja ili kuwezesha matibabu ya masafa ndani na nje ya nchi. Aidha, mfumo wa huduma ya matibabu kwa njia ya mtandao (e-health) umeanza; (f) Kuendeleza huduma za matibabu ya saratani kupitia madaktari bingwa wanne ambapo wagonjwa 924 wametibiwa hadi mwaka 2019; (g) Kufunga mashine sita za kusafishia figo (haemodialysis) ambapo wagonjwa 39 kwa siku hupatiwa huduma hiyo na hivyo kuokoa zaidi ya shilingi milioni 800.0 kwa mwaka; (h) Kununua na kufunga mashine ya DNA na kuandaa kanuni za huduma zake; (i) Kuongeza idadi ya wataalam wazalendo ikiwemo: (i) Madaktari bingwa kutoka 28 mwaka 2015 hadi 33 mwaka 2019; (ii) Kuendelea kusomesha madaktari bingwa 40 katika fani mbalimbali ikiwemo wataalam wa maradhi ya saratani, maradhi ya figo, mkojo, usingizi, ngozi, maradhi ya wanawake, watoto, wataalam wa mionzi na maradhi ya akili; na 239 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iii) Kuongeza idadi ya wauguzi kutoka 1,199 mwaka 2015 hadi 1,347 mwaka 2020, wafamasia kutoka 158 mwaka 2015 hadi 315 mwaka 2020 na wataalam wa usingizi (anaesthesiology) kutoka mmoja (1) mwaka 2015 hadi 29 mwaka 2020; (j) Kuimarisha uwiano kati ya daktari na wagonjwa kutoka daktari mmoja kwa wagonjwa 9,708 mwaka 2015 hadi 6,276 mwaka 2020; (k) Kuimarisha miundombinu ya sekta ya afya kwa: (i) Kukamilisha ujenzi wa wodi mpya za wazazi na watoto. Aidha, sehemu ya kuchomea taka (incenerator) na uzio katika Hospitali ya Mnazi Mmoja zimejengwa; (ii) Kujenga upya Hospitali ya Abdalla Mzee - Pemba sambamba na uwekaji wa vifaa vya kisasa vya tiba na uchunguzi wa maradhi; (iii) Kuanza ujenzi wa wodi ya wazazi, wanawake na watoto katika Hospitali ya Chakechake; na (iv) Kuimarisha Hospitali za Wilaya za Makunduchi, Kivunge na Micheweni kwa ukarabati wa wodi, maabara pamoja na huduma za upasuaji. (l) Kukamilisha ujenzi wa vituo 17 vya afya katika vijiji mbalimbali Unguja na Pemba; (m) Kuanza matayarisho ya ujenzi wa hospitali ya Binguni kwa kufanya upembuzi yakinifu na kuandaa michoro ya majengo; (n) Kufanya utafiti wa makundi maalum na kubaini kupungua maambukizi ya UKIMWI ambapo maambukizi kwa wanaotumia dawa za kulevya kwa njia ya kujidunga sindano yameshuka kutoka asilimia 11 mwaka 2015 hadi asilimia 5.0 mwaka 2018/19; (o) Kutoa elimu ya afya kupitia vyombo vya habari na majarida kwa lengo la kujikinga na maradhi mbali mbali sambamba na kutayarisha mwongozo mpya wa kutibu maradhi ya kisukari na shinikizo la damu; (p) Kupandisha hadhi Chuo cha Taaluma za Sayansi ya Afya kuwa sehemu ya Chuo Kikuu cha Taifa – Zanzibar na kutoa wahitimu 771 hadi kufikia mwaka 2019; (q) Kusajili dawa za tiba asili na waganga (waganga 429, wasaidizi waganga 175) waliotimiza masharti kupitia Baraza la Tiba Asili. Maduka 113 na Kliniki 35 za dawa asili zimesajiliwa; (r) Kutekeleza mpango shirikishi wa kitaasisi uliohusisha kuelimisha jamii kuhusu lishe bora na kupelekea kushuka kwa hali ya utapiamlo 240 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 uliokithiri kwa watoto hadi kufikia asilimia 7 na hivyo kuvuka lengo lililowekwa la asilimia 12. Matone ya vitamin “A” yametolewa kwa watoto 231,939 wenye umri wa miezi 6 hadi 59 sambamba na utoaji dawa za minyoo; (s) Kuanzisha Taasisi ya Utafiti wa Masuala ya Afya na kutoa mafunzo mbalimbali kwa wataalamu. Miongoni mwa tafiti zilizofanyika ni:- (i) Annual Parasitological Survey ulioangalia kiwango na mwenendo wa maradhi ya kichocho katika jamii; (ii) Tafiti za kuangalia uelewa, tabia pamoja na mienendo ya jamii juu ya maradhi ya malaria na kifua kikuu katika jamii ya watu wa Zanzibar; na (iii) Utafiti wa kuangalia maradhi ya moyo ‘rheumatic heart disease’ kwa watoto wa skuli kwa upande wa ngazi ya msingi (darasa la kwanza hadi la darasa la sita). (t) Kutoa huduma za matibabu kwa wagonjwa walioathirika na dawa ya kulevya kupitia kituo maalum kilichoanzishwa ambapo jumla ya waathirika 670 (wanawake 51 na wanaume 619) wamehudumiwa; (u) Kuongeza bajeti ya ununuzi wa dawa, vitendanishi, vifaa vya tiba na vya uchunguzi kutoka shilingi bilioni 7.0 mwaka 2017/2018 hadi kufikia bilioni 15.2 mwaka 2019/2020 na kununua malori matatu kwa ajili ya kuimarisha Bohari ya Dawa (CMS); na (v) Kuimarisha takwimu za afya kwa kukusanya na kuhakiki taarifa kutoka vituo 50 kati ya 77 vilivyoanzishwa sambamba na kutumia mfumo wa Electronic Medical Record. 184. Maendeleo ya kiuchumi nchini yatategemea sana kuwepo kwa jamii yenye nguvu na siha. Hivyo, kuimarika kwa huduma za afya kwa wote ni jambo la msingi na lazima kwa maendeleo ya Taifa. Katika utekelezaji wa Ilani hii, CCM itaelekeza SMZ kuendelea kutoa huduma za matibabu yaliyo bora na ya bure kwa wananchi wote kwa kutekeleza mambo yafuatayo:- (a) Kuendeleza sera za Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar za kutoa huduma za afya bure kwa wananchi wote; (b) Kuimarisha afya ya msingi ili kutoa huduma bora kwa wote (Universal Health Coverage – UHC), kuimarisha vituo vya afya ya msingi 34 (PHCU+) ili viweze kutoa huduma za uzazi kwa masaa 24; (c) Kuanzisha Taasisi ya Matibabu ya Huduma za Mifupa na huduma za matibabu ya moyo na kuimarisha huduma za uchunguzi na utibabu wa maradhi ya saratani ya shingo ya kizazi, matiti na aina nyengine; 241 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kukamilisha awamu ya kwanza ya ujenzi wa Hospitali ya Binguni, kujenga upya Hospitali ya Wete na kuimarisha Hospitali ya Kivunge ili ziweze kutoa huduma katika ngazi ya mkoa, kukamilisha ujenzi wa nyumba za madaktari katika Hospitali ya Abdalla Mzee Pemba pamoja na ujenzi wa nyumba za wafanyakazi Hospitali ya Kivunge; (e) Kujenga maabara ya kitaifa ya maradhi ya mripuko na kuwajengea uwezo wataalam wa maabara; (f) Kuimarisha hospitali za vitongoji na Micheweni Pemba kufikia ngazi ya hospitali za wilaya sambamba na kuimarisha huduma katika hospitali ya wilaya Makunduchi; (g) Kudhibiti maambukizi mapya ya virusi vya UKIMWI ikwemo maambukizi ya mama kwenda kwa mtoto, Kifua Kikuu, Ukoma na Homa ya Ini na kuongeza kasi ya uibuaji huduma stahiki za tiba; (h) Kuendelea kutekeleza mpango shirikishi wa kutokomeza maradhi ya Kipindupindu Zanzibar. Aidha, juhudi za kutokomeza ugonjwa wa Malaria kwa wilaya zote za Pemba na wilaya za Kaskazini “A” na Kusini Unguja pamoja na kudhibiti uingiaji wa vimelea vya malaria; (i) Kuanzisha sehemu maalum ya kuhudumia wagonjwa wa maradhi ya mlipuko na waliopata maafa Unguja na Pemba, pamoja na kuimarisha uwezo na utayari wa kupambana na maradhi ya mlipuko na majanga ya kiafya; (j) Kutoa elimu ya afya ili kupelekea mabadiliko ya tabia miongoni mwa jamii yatakayowezesha kujikinga na maradhi yasiyo ya kuambukiza ikiwemo shinikizo la damu na kisukari pamoja na kudhibiti matumizi ya tumbaku; (k) Kufundisha madaktari bingwa na wauguzi bingwa ndani na nje ya nchi na kuongeza idadi ya madaktari na wauguzi ili kufikia uwiano wa daktari mmoja kuhudumia wagonjwa 3,612; (l) Kusimamia utoaji wa tiba asili na tiba mbadala na kuendelea kuimarisha udhibiti wa ubora na usalama wa chakula, dawa na vipodozi pamoja na kuendelea kushikilia ithibati na hati ya viwango vya ubora kimataifa; (m) Kuimarisha upatikanaji wa dawa, vifaa vya utibabu na uchunguzi kwa asilimia 95 au zaidi; (n) Kuweka mfumo endelevu wa kugharamia huduma za afya utakaowezesha wananchi kupata huduma za afya bila malipo; (o) Kuimarisha miundombinu na kuweka nyenzo za maabara za Taasisi ya Utafiti wa Afya ili kufanya tafiti mbalimbali za afya kwa kuzingatia agenda za utafiti za kitaifa na kisekta; 242 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (p) Kuendeleza utekelezaji wa mfumo wa utoaji wa huduma kwa kuzingatia kitita cha huduma za afya (essential health care package) kwa kuendeleza juhudi za Serikali katika kuimarisha huduma za afya ya mama na mtoto; (q) Kuongeza kiwango cha chanjo kwa watoto walio chini ya miaka mitano kufikia asilimia 100 na kuongeza kiwango cha chanjo ya kukinga saratani ya shingo ya kizazi kwa watoto wa umri wa miaka 9 – 14 kufikia asilimia 100 pamoja na kuimarisha huduma za kinga ya afya katika maeneo ya waingiaji wageni (bandarini na viwanja vya ndege); na (r) Kubuni na kutekeleza mkakati wa afya ya jamii ikiwemo kuendeleza kampeni ya kuondoa utapiamlo mkali na kutoa matone ya vitamin “A” kwa watoto walio na umri wa chini ya miaka mitano. Sekta ya Maji 185. Huduma ya maji ni muhimu kwa maendeleo ya wanadamu kiuchumi na kijamii, maji ni rasilimali inayohitaji kulindwa, kuhifadhiwa na kuendelezwa kwa kuzingatia mahitaji na mwelekeo wa maisha ya viumbe wote wakiwemo wanadamu. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita sekta maji imepiga hatua kubwa ya mafanikio kama ifuatavyo:- (a) Kuchimba visima 150 Unguja na Pemba ili viweze kutoa huduma kwa wananchi ambapo visima 57 (Unguja 29 na Pemba 28) vimeunganishwa mfumo mkuu wa usambazaji maji na vinatoa huduma ya majisafi na salama kwa wananchi; (b) Kukamilisha ulazaji wa mabomba yenye urefu ya kilomita 161.037 Unguja na Pemba; (c) Kuvifanyia matengenezo visima vikongwe 23 na vinaendelea kutoa huduma kwa jamii; (d) Kukamilisha kazi za uchimbaji wa visima 6 vya uzalishaji maji, kwa ajili ya kuimarisha upatikanaji wa huduma ya maji katika eneo la Mjini Magharibi; (e) Kujenga matangi mawili ya juu yenye ujazo wa lita 3,000,000, ambapo tangi moja lenye ujazo wa lita 2,000,000 limejengwa katika eneo la Saateni na moja lenye ujazo wa lita 1,000,000 limejengwa katika eneo la Mnara wa Mbao, matangi hayo yanaendelea kutoa huduma kwa wananchi; (f) Kukamilisha kazi ya ulazaji wa mabomba makubwa na madogo yenye urefu wa kilomita 68 kwa ajili ya uimarishaji wa huduma ya maji Mjini Magharibi kutoka visimani hadi matangini na kutoka matangini hadi kwa watumiaji; 243 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kukamilika kwa ujenzi wa vyoo, usafi wa mazingira na ukarabati uliohusisha skuli 24 za Mkoa wa Mjini Magharibi za msingi na sekondari; (h) Kukamilisha ujenzi wa uzio katika maeneo ya vyanzo vya maji Chaani, Donge, FFU Machui, Kianga, Mwembe-Mchomeke, Mtende, Melinne-Magirisi na Bumbwini -Misufini) kwa Unguja na Kengeja, Wingwi Mjananza, Ngwachani na Matuleni kwa upande wa Pemba; (i) Kuimarisha ukuzaji wa mapato na kupunguza upotevu wa maji ambapo jumla ya mita 2,980 zimefungwa kwa watumiaji wa maji katika maeneo mbalimbali Unguja na Pemba. 186. CCM inatambua kuwa majisafi na salama ni huduma ya msingi ya kila mkaazi wa Zanzibar. Katika miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kuendelea kutimiza azma ya ASP na CCM ya kuhakikisha upatikanaji wa huduma ya majisafi na salama kwa wananchi wote, mijini na vijijini kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuendeleza juhudi za upatikanaji wa majisafi na salama katika shehia zote za Unguja na Pemba ikiwemo visiwa vidogo vidogo; (b) Kuongeza ufanisi wa ukusanyaji wa mapato na kuimarisha usalama wa fedha kwa kufunga mita kwa watumiaji wa maji pamoja na kutumia huduma za kielektroniki katika kulipia huduma hizo; (c) Kutoa elimu ya kuwashajiisha wananchi namna bora ya utumiaji na uchangiaji wa huduma ya maji ili kuiwezesha huduma hiyo kuwa imara zaidi na endelevu; (d) Kuyalinda, kuyatambua na kuyapima maeneo ya vyanzo vya maji ili kuhakikisha maeneo hayo hayavamiwi na kuharibiwa; (e) Kufanya utafiti juu ya hali halisi ya rasilimali maji iliyopo ardhini, matumizi ya sasa na baadae; (f) Kutafuta namna bora za kupunguza kiwango cha maji ya mvua kupotelea baharini badala ya kubakia ardhini na kusaidia urutubishaji wa ardhi na kupata kiwango kikubwa cha rasilimali maji ya ardhini; (g) Kuandaa na kutekeleza mkakati wa uvunaji wa maji ya mvua (water harvest) katika maeneo mbalimbali Unguja na Pemba; (h) Kuendeleza zoezi la utafiti wa kutumia umeme mbadala katika visima vya maji ili kupata namna bora ya kupunguza gharama za matumizi ya umeme katika huduma za majisafi na salama; na 244 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kujenga jengo la kisasa ili kuimarisha mazingira bora ya kufanyia kazi kwa lengo la kuleta ufanisi wa kiutendaji kwa watendaji wa Mamlaka ya Maji Zanzibar. MAENEO MENGINE YA KIPAUMBELE Sekta ya Utamaduni, Sanaa na Michezo 187. Katika miaka mitano iliyopita mafanikio makubwa yalipatikana katika sekta ya utamaduni, sanaa na michezo kama ifuatavyo:- Utamaduni (a) Kuandaa na kurusha hewani vipindi 178 kupitia televisheni na redio kwa lengo la kutoa taaluma juu ya matumizi sahihi na fasaha ya lugha ya Kiswahili. Makongamano mawili ya kimataifa yalifanyika kwa lengo kukiendeleza Kiswahili. Aidha, machapisho mawili (Jahazi Toleo la kwanza na Toleo la Pili) yamechapishwa na nakala zake zimesambazwa; (b) Kukamilisha mchakato wa maandalizi ya sera ya lugha ya Kiswahili ili kudhibiti matumizi mabaya ya lugha. Kamusi la viumbe vya baharini limehaririwa kwa kunyoosha, kuweka sawa na kuviwekea fasili vidahizo ambavyo vilikuwa havina fasili pamoja na kuhakiki visawe vilivyomo; (c) Miswada mitano ya vitabu ikiwemo mswada wa kamusi la Kiingereza na Kiswahili, kitabu cha mawasiliano ya msingi ya kiswahili kwa wageni (Kiswahili na Kifaransa), kitabu cha utamaduni wa Mzanzibari kwa lugha ya Kiingereza, kitabu cha hadithi fupi na mswada wa jarida namba nne la Jahazi imetayarishwa; (d) Kufanya matamasha matano ya Utamaduni wa Mzanzibari kwa kushirikisha vikundi vya ngoma za kiasili, vikundi vya wajasiriamali wa kazi na bidhaa za kiutamaduni, vyakula vya kiasili, taraabu asilia, Maulidi ya homu, usiku wa sanaa, michezo na nyimbo za watoto, mchezo wa ng’ombe pamoja na muziki wa kizazi kipya. Aidha, makongamano kuhusu nafasi na fursa za kiutamaduni kwa vijana yalifanyika; (e) Kuratibu na kushiriki katika maandalizi ya matamasha 29 ya utamaduni yakiwemo Tamasha la vyakula vya asili ya Kimakunduchi, Tamasha la Utamaduni la Rafiki network, Tamasha la Elimu bila ya malipo, Tamasha la Nchi za Jahazi (ZIFF), Tamasha la Watu wa Mangapwani, Tamasha la Muziki wa JAZZ, Tamasha la Sauti za Busara, Tamasha la Mwakakogwa na Tamasha la Urithi wa Mtanzania; na (f) Kuwapatia mafunzo ya utamaduni na filamu kwa walimu 543, maofisa utamaduni wa wilaya 11 na wanafunzi wa skuli za msingi 87 na wasanii 752 wa filamu na maigizo na wasanii 33 wa fani ya uchoraji, ushonaji, uchapishaji, na urithi juu ya tamaduni zetu. 245 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Sanaa (a) Kuzipatia mafunzo jumuiya nne za sanaa; (b) Kuwapatia mafunzo wasanii 752 wa filamu na maigizo ya fani za filamu, muziki; (c) Kuwajengea uwezo wazalishaji na waongoza filamu kwa kuwapatia mafunzo katika fani za ubunifu, uandaaji na uzalishaji wa filamu fupi fupi, uongozaji na uigizaji wa filamu; (d) Kufanya utambuzi wa sheria na haki za wasanii kwa kuweka mikataba na kusajili kazi zao; na (e) Kuendelea kuzilinda kazi za ubunifu wa wasanii. Michezo (a) Kufanya matengenezo makubwa kiwanja cha michezo cha Mao- Zedong kwa kujenga viwanja viwili vya mpira sambamba na uwekaji wa nyasi bandia, ujenzi wa kiwanja mchanganyiko na kiwanja cha michezo ya ndani (indoors game) na kiwanja cha mazoezi ya viungo. Vilevile, viwanja vya michezo cha Amaani na Gombani Pemba vimefanyiwa matengenezo; (b) Kujenga viwanja vitatu vya michezo vya wilaya ambavyo ni Kiwanja cha Kitogani Wilaya ya Kusini – Unguja, Kiwanja cha Kishindeni Wilaya ya Micheweni na Kangani Wilaya ya Mkoani – Pemba na kuendelea na taratibu za ujenzi wa viwanja viwili vilivyopo katika kijiji cha Mkokotoni Wilaya ya Kaskazini “A” na Kama Wilaya ya Magharibi “A”. Ujenzi huo umesaidia kupunguza uhaba wa viwanja; (c) Kuhamasisha jamii kushiriki katika michezo kwa lengo la kuimarisha afya ambapo vikundi vya mazoezi vimeongezeka kutoka 36 mwaka 2015 hadi kufikia vikundi 81 mwaka 2020 pamoja na kuandaa Tamasha la Kitaifa la Mazoezi ya Viungo ambalo hufanyika kila mwaka ifikapo tarehe 1 Januari; (d) Kuendeleza, kukuza na kuimarisha michezo ya asili kwa ajili ya kuhifadhi utamaduni wa Zanzibar; (e) Kukiimarisha Kituo cha Michezo cha Dole (Dole Academy) ili kuendeleza michezo ya aina mbalimbali kwa vijana pamoja na kufanya tathmini ya kukiendeleza kituo hicho kwa lengo la kuibua, kukuza na kuendeleza vipaji vya wanamichezo nchini kwa kushirikiana na taasisi za michezo za kitaifa na kimataifa; (f) Kuandaa sera ya michezo ambayo imeweka msingi wa kuendeleza michezo kwa ajili ya kukuza uchumi, kujenga afya na burudani; 246 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuziwezesha timu za michezo kushiriki mashindano 76 ya kimataifa ili kuonyesha vipaji vyao kimataifa na hatimae kupata nafasi za kujiunga na timu za nje; (h) Kuziwezesha timu za Zanzibar (Timu ya Taifa ya Zanzibar Heroes, Timu ya soka la ufukweni, Timu ya soka ya Wanawake, Timu ya Taifa ya Riadha) kushiriki mashindano ya kimataifa ikiwemo mashindano ya CECAFA, klabu Bingwa Barani Afrika na Mashindano ya “Copa beach Soccer”, Mashindano ya Jumuiya ya Madola, mashindano ya “All Africa Games” na Mashindano ya Kimataifa ya Kilimanjaro Marathon; (i) Kushiriki katika mashindano ya Afrika Mashariki kwa timu ya mpira wa pete na watu wenye ulemavu kushiriki Mashindano ya Kimatifa ya michezo ya watu wenye ulemavu wa akili Abu-Dhabi, UAE; (j) Kutoa vifaa vya michezo kwa vyama saba, Chama cha Mchezo wa Riadha, Chama cha Mchezo wa Mpira wa Wavu, Chama cha Mpira wa Miguu, Chama cha Mpira wa Kikapu, Chama cha Viziwi, Chama cha Karata na Chama cha Bao. Vilevile, imewapatia mafunzo makocha na waamuzi 102 Unguja na Pemba, ambapo 56 wanatoka Unguja na 46 Pemba. Vilevile, kuwapatia mafunzo makocha 22 juu ya michezo ya watu wenye ulemavu; na (k) Kuongeza usajili wa vyama na vilabu vya michezo ambapo hadi kufikia mwaka 2019 jumla ya vyama vya michezo 38 na vilabu 1,873 vimesajiliwa kwa Unguja na Pemba. Aidha, uhamasishaji wa uanzishaji wa matamasha na michezo mbalimbali nchini ikiwemo michezo maarufu wa Yamleyamle Cup ambayo hushirikisha timu kutoka wilayani, Mapinduzi Toto Cup ambayo husaidia kuibua vipaji vya vijana kuanzia ngazi ya shehia, wilaya hadi mkoa. 188. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, shughuli za utamaduni, sanaa, michezo na ubunifu zitaimarishwa ili kuendelea kuburudisha, kujenga afya na kuifanya Zanzibar kuwa kituo cha mfano katika ukanda wa Afrika Mashariki kwa kuimarisha miundombinu na vituo vya taaluma za utamaduni, sanaa na michezo, na kukuza vipaji vya wasanii ili kuchukua nafasi maalum katika kujenga uchumi na kuzalisha ajira hasa kwa vijana. Katika kufikia dhamira hii, CCM itaelekeza SMZ kuendelea kutoa kipaumbele kwa kufanya yafuatayo:- Utamaduni (a) Kuanzisha kituo cha utamaduni cha kitaifa kitakachotumika katika kutunza, kuenzi, kukuza na kuendesha shughuli za kiutamaduni; (b) Kuendeleza, kukuza na kueneza Kiswahili na kuwa bidhaa katika matumizi ya shughuli za taaluma zikiwemo za uandishi, uchapishaji, ukalimani na kuwa moja ya lugha iliyo rasmi inayozungumzwa na kutambulika katika mashirika na mikutano ya kikanda na kimataifa; 247 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuhamasisha sekta binafsi kutambua na kulinda mila na utamaduni; (d) Kuanzisha maktaba ya vitabu vya lugha ya Kiswahili Zanzibar; (e) Kuandaa sera ya lugha ya Kiswahili itakayotoa vipaumbele vya lugha ili kuwa bidhaa na kuwa chanzo cha ajira; (f) Kujenga uwezo wa wataalam wa ndani wa kutafsiri lugha mbalimbali za kigeni pamoja na kuongeza wataalam wa Kiswahili katika ngazi ya uzamivu; (g) Kuhamasisha jamii juu ya umuhimu wa matumizi ya mavazi, vifaa, vyakula na vitu vya kiasili ili kulinda, kuendeleza na kurithisha amali za kitamaduni kwa manufaa ya kizazi kilichopo na kijacho; (h) Kuandaa utaratibu wa kuzitambua, kuziendeleza na kuzisajili kazi za kiutamaduni zitakazozalishwa nchini na kuziongeza thamani pamoja na kulinda hakimiliki za ubunifu kisheria; na (i) Kuboresha utekelezaji wa mipango ya maandalizi na ushiriki wa wananchi katika sherehe za kitaifa, kidini, kiserikali na kijamii. Sanaa (a) Kuimarisha nyumba ya sanaa kwa lengo la kuibua, kukuza na kuhuisha vipaji kwa vijana katika sanaa na tasnia ya ubunifu ili kukuza uchumi na kuleta ajira na kipato chao; (b) Kuanzisha chuo cha sanaa kitakachotoa elimu na utaalam wa sanaa katika tasnia mbalimbali; (c) Kuhakikisha kunakuwa na miundombinu ya sanaa katika maeneo mbalimbali pamoja na kuendeshwa kwa vikundi vya sanaa kwa misingi ya uwazi na uwajibikaji na kwa kufuata sheria na kanuni; (d) Kuendelea kusimamia na kulinda haki na masilahi ya wasanii; (e) Kuendelea kuimarisha mfumo wa kuibua vipaji vya wasanii na kuwatunza na kuwaenzi wasanii wakongwe waliohai na waliofariki. Michezo (a) Kuimarisha na kulinda miundombinu ya michezo ya wilaya, mikoa na Taifa; (b) Kuanzisha vituo viwili vya michezo (sports academy) vya Serikali pamoja na kuendelea kuviimarisha vituo vya Dole na JKU na vingine kwa kushirikiana na taasisi binafsi ili kuendeleza uibuaji wa vipaji; (c) Kuhifadhi miundombinu ya michezo katika skuli, mitaani na maeneo ya fukweni; 248 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuwatambua na kuwawezesha wanamichezo wenye ulemavu kupata fursa na haki ya kushiriki katika mashindano mbalimbali ndani na nje ya nchi; (e) Kuhamasisha vyama vya michezo kufanya jitihada za kupata uwanachama wa kudumu katika mashirikisho ya michezo kikanda, kitaifa na kimataifa na kusimaimia vyema vilabu kushiriki kikamilifu katika mashindano ya kitaifa, kikanda na kimataifa; (f) Kuhamasisha jamii kushiriki katika mazoezi ya viungo na michezo mtu mmoja mmoja au vikundi na kuendeleza Tamasha la Mazoezi ya Viungo la tarehe 1 Januari kila mwaka; (g) Kuimarisha usimamizi na uendeshaji wa michezo katika skuli, vikosi, wizara, mitaa na jamii kwa ujumla kwa kushirikiana na vyama husika; na (h) Kuhamasisha jamii kushiriki katika michezo yote ya kisasa na asili ikiwemo michezo ya bao, karata na resi za ngalawa. Sekta ya Habari 189. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, SMZ ilitekeleza Ilani ya CCM kwa ufanisi katika tasnia ya habari na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuweka mazingira wezeshi ya kuimarisha uhuru wa habari na kuvutia uanzishwaji wa vyombo vya habari na kupelekea:- (i) Kuongezeka vituo vya redio kutoka 19 mwaka 2015 hadi 25 mwaka 2020; (ii) Kuongezeka vituo vya televisheni kutoka saba mwaka 2015 hadi kufikia 24 mwaka 2020 zikiwemo televisheni 12 za mtandaoni; (iii) Kuongezeka idadi ya magazeti na majarida yaliyosajiliwa kutoka 53 mwaka 2015 hadi kufikia 70 mwaka 2020. (b) Kuimarisha Shirika la Utangazaji la Zanzibar (ZBC) kwa kujenga studio mpya za redio na televisheni Unguja na Pemba pamoja na kulipatia vifaa vya kisasa. Kufanikisha kuonekana kwa matangazo ZBC TV ulimwenguni kupitia Satellite, mitandao ya kijamii na ving’amuzi mbalimbali ikiwemo DSTV; (c) Kuimarisha Shirika la Magazeti ya Serikali la Zanzibar kwa kuwapatia jengo jipya la ofisi na kuwezesha kuchapishwa magazeti ya shirika hilo kupitia Mpiga Chapa Mkuu wa Serikali na kuanzisha magazeti mapya ya Zanzibar Mail na ZaSport ; (d) Kuimarisha Wakala wa Serikali wa Uchapaji Zanzibar kwa kuwapatia jengo jipya la kuwekea mitambo na bohari la vifaa, pamoja na kupatiwa 249 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 mashine na vifaa vya kisasa vya uchapishaji na kuongezewa mtaji wa kuliwezesha kutoa huduma za vifaa vya uchapishaji na kujiendesha; (e) Kuiwezesha Idara ya Habari Maelezo kuanzisha televisheni ya mtandaoni ‘Habari online TV’, mitandao ya kijamii na ‘Portal’ ya Zanzibar daily ambayo imewezesha Serikali kutoa taarifa za utekelezaji wa sera, mipango, Ilani na ahadi za Chama kwa wananchi; (f) Kuimarisha Chuo cha Uandishi wa Habari na Mawasiliano ya Umma cha Zanzibar kwa kuwezeshwa kujenga studio mpya ya redio, pamoja na kupatiwa vifaa na mtambo wa redio ulioiwezesha kufungua Redio FM inayotumika kitaaluma na kutoa habari kwa wananchi. Idadi ya wahitimu wa fani ya uandishi wa habari imefikia 483 mwaka 2019 na walimu wanne wamepatiwa mafunzo ya Shahada ya Uzamivu, walimu wanne Shahada ya Uzamili na mafunzo mengine kwa wanataaluma na wafanyakazi wa kada mbalimbali za chuo hicho; (g) Kuwapatia mafunzo watendaji wa vyombo vya habari vya Serikali katika fani tafauti ikiwemo kutengeneza kurasa za magazeti, kutengeneza na kutumia mtandao kwa kurusha habari, kutengeneza vipindi na kupiga picha, pamoja na matumizi ya teknolojia ya habari katika ufanyaji kazi zao za kila siku; (h) Kuimarika kwa upatikanaji wa habari ambapo huduma za vyombo vya habari vinapatikana mijini na vijijini bila ya matatizo; na (i) Kuunganisha huduma za Kampuni ya Usambazaji Maudhui (Zanzibar Multiplex Company - Z-Mux) na mkongo wa Taifa Unguja na Pemba, hivyo kuongeza uwezo wa upatikanaji wa huduma zake. Aidha, idadi ya watumiaji imeongezeka kutoka 15,000 mwaka 2015 hadi 18,500 mwaka 2020 na kupelekea kuongeza makusanyo kutoka shilingi milioni 74 mwaka 2016/17 hadi shilingi milioni 720 mwaka 2020. 190. Sekta ya Habari itaendelea kuwa nguzo muhimu ya kushajiisha wananchi kushiriki katika shughuli za kiuchumi, kijamii na kisiasa. Mkazo mahsusi utawekwa kwa kuzingatia mabadiliko ya teknolojia ya sekta ya habari na kuhakikisha jamii yote inapata taarifa sahihi na kwa wakati. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kufanya mageuzi ya kisera na kisheria katika kusimamia masuala ya habari na kujengea uwezo Idara ya Habari Maelezo na Tume ya Utangazaji kwa kwenda sambamba na mabadiliko ya teknolojia ya kisasa; (b) Kuimarisha Shirika la Utangazaji la Zanzibar (ZBC) na Z-MUX kwa kuzipatia vifaa ikiwemo gari maalum za kurushia matangazo (OB Van), na wataalam ili kuweza kutayarisha na kurusha hewani vipindi vyenye ubora na kuimarisha wigo wa upatikanaji na matangazo yake; 250 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kukiunganisha Chuo cha Uandishi wa Habari na Mawasiliano ya Umma na Chuo Kikuu cha Taifa cha Zanzibar (SUZA) ili kuongeza hadhi ya taaluma inayotolewa na chuo hicho, ambapo kitatoa mafunzo ya uandishi wa habari, uhusiano na matangazo na mawasiliano ya umma katika ngazi za Shahada na Shahada ya Uzamili; (d) Kuimarisha matumizi ya TEHAMA katika vyombo vya habari ili kutanua wigo wa upatikanaji wa habari kwa wananchi mijini na vijijini; (e) Kuimarisha uwezo wa Wakala wa Uchapaji na Mpiga Chapa Mkuu wa Serikali kwa kuwapatia wataalam na mitambo bora na vifaa vya kisasa vya uchapaji na kuimarisha huduma za bohari kuu ya Serikali; na (f) Kuimarisha uwezo wa Shirika la Magazeti ya Serikali kwa kuongeza nakala za magazeti yanayochapishwa na kuhakikisha yanasambazwa kwa wakati nchi nzima. Mazingira na Mabadiliko ya Tabianchi 191. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita SMZ ilichukua juhudi mbalimbali katika kukabiliana na athari zinazotokana na athari za mabadiliko ya tabianchi kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kufanya mapitio ya Sera ya Mazingira ya Mwaka 1992 na kuzindua Sera ya Mazingira ya Mwaka 2013 ambayo inatoa mwongozo wa usimamizi wa mazingira nchini. Sheria ya Mazingira ya Mwaka 1996 ilifutwa kwa kuanzisha Sheria ya Usimamizi wa Mazingira Zanzibar Na. 3 ya Mwaka 2015 ambayo imeweka mfumo bora wa kisheria na kitaasisi wa usimamizi wa mazingira Zanzibar; (b) Kutayarisha kanuni na miongozo ya usimamizi wa mazingira ikiwemo: Kanuni ya Mifuko ya Plastiki Mwaka 2011 ambayo ilifanyiwa marekebisho mwaka 2018 na 2020; kanuni pamoja na Mwongozo wa Tathmini ya Athari za Kimazingira ya Mwaka 2019; Kanuni ya Uangamizaji wa Vitu Visivyofaa kwa Matumizi ya Mwaka 2019; Kanuni ya Usimamizi wa Taka kwa Manispaa ya Mjini Zanzibar ya Mwaka 2019; na mpango wa kudhibiti matumizi ya mifuko ya plastiki Zanzibar; (c) Kukagua, kushauri na kutoa miongozo ya kimazingira kwa miradi 510 ya vitega uchumi na maeneo 204 ya kimazingira. Vilevile, jumla ya miradi 200 imefanyiwa tathmini za mazingira na kupewa vyeti vya kimazingira kwa ajili utekelezaji wa miradi ya kiuchumi na maendeleo; (d) Kuandaa mkakati wa usimamizi wa taka na mkakati wa tathmini ya kimazingira (strategic environmental assessment) kwa ajili ya utafutaji wa mafuta na gesi asilia; 251 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kujenga jaa la Kitaalam (sanitary landfill) katika eneo la Kibele linahifadhi taka zinazotolewa katika maeneo mbalimbali ya Unguja. Kujenga kituo kidogo cha majaribio Shaurimoyo na Kituo cha Maruhubi kwa ajili ya kutenganisha taka; (f) Kujenga misingi ya maji ya mvua kilomita 22.3 katika maeneo ya Magomeni - Mpendae - Kwabitihamrani - Kilimani - Kiungani, Darajabovu - Kwamtipura - Chumbuni - Saateni, Mnazimmoja - Kizingo, Chumbuni - Mtopepo - Karakana, Kijangwani - Kibandamaiti na Kiembesamaki - Mbweni - Mazizini; (g) Kupanda Mikandaa (Mikoko) katika hekta 230 kuzuia maji ya chumvi kuingia katika maeneo pamoja na kuzuia mmongonyoko wa fukwe katika maeneo ya Kilimani, Kisakasaka, Tovuni, Ukele, Kisiwa Panza na Tumbe. Aidha, mikoko 220,000 na mivinje 14,000 imepandwa katika eneo la Jozani kwa ajili ya kutunza mazingira; (h) Kujenga kuta na matuta ya kuzuia maji ya bahari kupanda juu katika vijiji vya Tumbe West (250m), Ukele (700m), Sizini (200m), Gando Nduuni (150m), Chokaani (20m), Kengeja (120m), Kisiwa Panza (50m) Pemba na “groynes” (420m) Kilimani Unguja. Pia, ukuta wenye urefu wa mita 300 umejengwa katika eneo la bahari ya Mizingani Forodhani; na (i) Kutoa elimu kwa umma juu ya utunzaji na uhifadhi wa mazingira kupitia mikutano 45 ya wananchi, vipindi 102 vya redio na televisheni, vilabu 53 vya mazingira vya skuli, kamati 16 za uvuvi za shehia na wanafunzi 192. 192. Zanzibar ipo katika hatari za kimazingira na inakabiliwa na athari za mabadiliko ya tabianchi na mazingira. Kwa hivyo, kuna umuhimu wa kutunza na kuhifadhi mazingira na kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi. Kwa mantiki hiyo, msisitizo utawekwa katika kulinda fukwe, matumizi ya bahari na misitu; utunzaji na uhifadhi wa mazingira; kudhibiti hewa ya ukaa; pamoja na ushirikishwaji wa jamii katika uhifadhi wa mazingira. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuboresha na kusimamia sera na sheria ya mazingira ili kupunguza na hatimaye kuondoa uharibifu na uchafuzi wa mazingira; (b) Kusimamia tathmini za athari za kimazingira, ukaguzi wa kimazingira na ufuatiliaji wa kimazingira katika maeneo mbalimbali ya nchi; (c) Kutoa elimu na kukuza mwamko wa jamii juu ya umuhimu wa utunzaji na usimamizi bora wa mazingira pamoja na ushiriki wa jamii katika utunzaji na uhifadhi wa mazingira kwenye maeneo yao; 252 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kupunguza athari ya mabadiliko ya tabianchi katika maeneo ya Msuka na Tovuni Pemba pamoja na Mafufuni Unguja; (e) Kutekeleza mkakati wa kitaifa wa usimamizi wa taka wenye lengo la kuimarisha usafi wa mazingira kwa kuanzisha majaa mawili madogo ya kitaalam kwa ajili ya kutupa na kusarifu taka (Kaskazini Unguja moja na Pemba moja); (f) Kuhamasisha na kuanzisha sehemu ya kumwaga maji machafu (sludge disposal) Pemba; (g) Kufanya utafiti wa kina wa maeneo yanayodidimia Zanzibar kama vile Jang’ombe, Mwanakwerewe na mengine ili kujua sababu za kutokea hali hiyo; (h) Kujenga kuta (groynes) za kuzuia mmomonyoko wa fukwe katika maeneo ya Kizingo na Jambiani ambayo yameathirika na mabadiliko ya tabianchi; (i) Kudhibiti ukataji wa miti kiholela ili kuhifadhi mazingira; na (j) Kujenga miundombinu itakayozuia uingiaji wa maji ya bahari kwenye maeneo ya kilimo, kufanya tafiti na kutumia mbegu zenye kuhimili athari za mabadiliko ya tabianchi pamoja na kuimarisha mfumo wa ufuatiliaji na utoaji wa tahadhari ya mapema juu ya mabadiliko ya hali ya hewa na milipuko ya wadudu na maradhi. Kukabiliana na Maafa 193. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita SMZ ilitekeleza Ilani ya CCM kuhusiana na kukabiliana na maafa na kutoa huduma za uokoaji na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuanzisha Kamisheni ya Kukabiliana na Maafa na kufanya tathmini ya miaka mitano ya utekelezaji wa sera ya kukabiliana na maafa Zanzibar. Kuandaa mwongozo wa ugawaji na upokeaji wa misaada ya kibinadamu kwa waathirika wa maafa na mwongozo wa tathmini baada ya maafa; (b) Kutoa misaada ya kibinaadamu yenye thamani ya shilingi milioni 87 kwa wananchi 167 na shilingi milioni 235 kwa wananchi 3,658 baada ya nyumba zao kuathirika kwa mvua; (c) Kutoa mafunzo ya kukabiliana na maafa kwa wananchi 3,030 wakiwemo watu wenye mahitaji maalum, viongozi wa dini, wazee, walimu na wanafunzi wa skuli za maandalizi, msingi na sekondari kutoka wilaya za Chake Chake na Micheweni. Kutoa elimu kupitia vipindi 44 vya televisheni na 100 vya redio; na (d) Kujenga nyumba za wananchi walioathiriwa na mvua za masika za mwaka 2017 na upepo mkali katika kijiji cha Nungwi Unguja na Tumbe Pemba. 253 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 194. Maafa ni moja ya changamoto zinazoikabili dunia kwa wakati huu. Hivyo, msisitizo maalum utaendelea kuwekwa kuhakikisha kunakuwepo huduma bora za uokozi na misaada na zinawafikia wananchi wote kwa wakati. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha utekelezaji wa mipango na mikakati ya kukabiliana na maafa ikiwemo kutoa elimu ya kukabiliana na maafa katika shehia zote za Unguja na Pemba; (b) Kuhamasisha jamii kutoa taarifa sahihi na kwa wakati pindi yanapotokea maafa; (c) Kuandaa mfumo wa kisasa wa mawasilino utarahisisha kutoa taarifa za maafa katika ngazi za shehia, wilaya na Taifa pamoja na kuandaa miongozo mbalimbali ya kukabiliana na maafa katika ngazi za shehia, wilaya na Taifa; (d) Kuimarisha vituo vya operesheni na mawasiliano ya dharura vilivyopo Maruhubi, Gamba na Makunduchi kwa Unguja na Mkoani, Chake Chake na Micheweni kwa Pemba; (e) Kuimarisha mfumo wa utoaji wa tahadhari za mapema na kinga dhidi ya maafa; (f) Kuanzisha mfumo wa kitaifa wa utafutaji na uokozi kwa matukio ya maafa makubwa; na (g) Kuainisha na kuandaa ramani ya maeneo hatarishi (Disaster zones). Dawa za Kulevya 195. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita SMZ ilitekeleza Ilani ya CCM ya kudhibiti uingiaji na matumizi ya dawa za kulevya na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kufanya marekebisho ya sheria ya dawa za kulevya kwa kuzidisha adhabu kwa waingizaji, wasafirishaji, wasambazaji wa dawa za kulevya; (b) Kutoa mafunzo ya kina ya utambuzi pamoja na uchunguzi wa dawa za kulevya kwa watendaji wa viwanja vya ndege pamoja na bandari na wasimamizi wa madiko katika shehia 78 kwa Unguja na 35 kwa Pemba; (c) Kuimarisha ukaguzi wa bidhaa na mizigo bandarini na viwanja vya ndege; (d) Kuweka vifaa vya ukaguzi wa mizigo na abiria ikiwemo mashine za x-ray pamoja na choo katika maeneo ya bandari na viwanja vya ndege pamoja na magari mawili maalum yenye uwezo wa kuchunguza dawa za kulevya; 254 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kufanya vikao vya mara kwa mara na wadau wa mapambano dhidi ya dawa za kulevya ili kuwajengea uwezo; (f) Kutoa elimu juu ya athari za dawa za kulevya katika shehia 388, mabaraza ya vijana ngazi ya wilaya 11, skuli 336 na wafanyakazi 1,050. Aidha, jumla ya vipindi 225 vimerikodiwa na kurushwa hewani pamoja na vipeperushi 21,000 kutolewa kwa lengo la kuisaidia jamii kuondokana na janga la dawa za kulevya; na (g) Kujenga Kituo Maalum cha Tiba na Marekebisho ya Tabia kwa waathirika wa dawa za kulevya (rehabilitation center) katika kijiji cha Kidimini Wilaya ya Kati Unguja. 196. Biashara na utumiaji wa dawa za kulevya ni janga kwa jamii ya jinsia na rika zote hivyo udhibiti wake ni jambo muhimu kwa ustawi wa Taifa. Katika miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza mapambano dhidi ya dawa za kulevya kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kudhibiti uingizaji, usambazaji na utumiaji wa dawa za kulevya kwa kuendelea kuchukua hatua za kisheria; (b) Kutoa taaluma za kinga ya msingi pamoja na familia imara itakayosaidia kuwalea watoto ikiwemo kuziweka familia katika malezi yenye maadili mema yanayokubalika na yatakayowakinga na janga la dawa za kulevya; (c) Kujenga Kituo cha Tiba na Marekebisho ya Tabia Pemba pamoja na kuongeza juhudi katika utoaji wa tiba kwa waathirika wa dawa za kulevya na kuwapatia mafunzo ya stadi za maisha; (d) Kuhakikisha kesi za uhalifu wa dawa za kulevya zinasikilizwa na kukamilishwa kwa muda mfupi kwa kuanzisha vipindi maalum vya usikilizaji wa kesi hizo mahakamani sambamba na kuhakikisha kuwa mali na mapato ya wahalifu hao vinataifishwa; (e) Kuanzisha kituo maalum cha pamoja cha mashirikiano (One Stop Center) kwa vyombo vinavyosimamia mapambano dhidi ya dawa za kulevya ndani ya taasisi inayoshughulikia masuala ya dawa za kulevya kwa ajili ya kupokea taarifa zote za dawa za kulevya ili kufanyiwa kazi kwa haraka; (f) Kuimarisha ukaguzi wa abiria pamoja na mizigo bandarini na viwanja vya ndege kwa kuhakikisha dawa za kulevya haziingii nchini; na (g) Kuimarisha ushirikiano na jumuiya za kimataifa katika kupambana na makosa yanayohusiana na biashara haramu ya dawa za kulevya. 255 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Demokrasia na Utawala Bora 197. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita CCM iliilekeza SMZ kuendelea kuzingatia misingi ya Demokrasia na Utawala Bora kama ilivyoainishwa katika Katiba za nchi, sheria, kanuni na miongozo iliyopo ya demokrasia na utawala bora na mafanikio makubwa yamepatikana kama ifuatavyo:- (a) Kutoa elimu ya utawala bora, kuandaa jarida la utawala bora la kila mwaka na mwongozo wa utawala bora Zanzibar pamoja na kufanya mapitio ya sera ya utawala bora. Pia, Serikali imefanya tathmini na kuandaa ripoti za utekelezaji wa misingi ya utawala bora; (b) Kutunga Sheria ya Maadili ya Viongozi wa Umma Namba 4 ya Mwaka 2015 na kuanzisha Tume ya Maadili ya Viongozi wa Umma; (c) Kuimarisha Kamisheni ya Utumishi wa Umma na Tume za Utumishi (Tume ya Utumishi Serikalini, Tume ya Utumishi ya Baraza la Wawakilishi, Tume ya Utumishi ya Mahakama, na Tume ya Utumishi Idara Maalum za SMZ); (d) Kutoa elimu ya uraia kupitia vipindi 72 vya redio na televisheni na kufanya mikutano 41 ya viongozi wa taasisi za umma na binafsi pamoja na wananchi. Jumla ya viongozi 351 wamehakikiwa taarifa zao za mali na madeni pamoja na tamko la mali za viongozi 2020 zimepokelewa na kusajiliwa pamoja na kuandaa na kuchapisha vipeperushi 3,000; (e) Kuajiri watumishi wapya 20 katika Mamlaka ya Kuzuia Rushwa na Uhujumu Uchumi na kuwapatia mafunzo ya muda mrefu watumishi 65, mafunzo ya muda mfupi watumishi 73; (f) Kuelimisha jamii athari ya vitendo vya rushwa kupitia vipindi vya redio na televisheni, mijadala ya wazi na waandishi wa habari, wafanyabiashara, maonesho na kutoa ushauri; (g) Kuchukua hatua za udhibiti na uchunguzi wa makosa ya rushwa pamoja na kuratibu utekelezaji wa mpango mkakati shirikishi wa kupambana na rushwa. Jumla ya kesi 178 za rushwa na 279 za ubadhirifu na rushwa zimeripotiwa na kuchukuliwa hatua; (h) Kufanya ukaguzi wa mahesabu kila mwaka na kuweza kutoa ripoti na kuziwasilisha Baraza la Wawakilishi. Aidha, ukaguzi maalum umefanyika kwa mashirika, miradi ya maendeleo inayofadhiliwa na washirika wa maendeleo na ukaguzi wa fedha za mifuko ya majimbo. Jumla ya wakaguzi 130 wamepatiwa mafunzo katika fani mbalimbali; (i) Kufanya ukaguzi wa kiutumishi katika wizara na taasisi zote za Serikali kwa lengo la kuangalia masuala ya mishahara, posho, uajiri na upandishaji vyeo; 256 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (j) Kuimarisha mhimili wa mahakama kwa kutunga sheria ya utawala wa mahakama, kuongezeka kwa idadi ya majaji wakiwemo watatu wanawake na mahakimu wa mikoa na wilaya. Jumla ya kesi mpya za madai 9,785 zimefunguliwa na kufanya kesi zote za madai kufikia 12,776. Vile vile, jumla ya kesi za Jinai 6,250 zilifunguliwa, kati ya hizo kesi 3,364 sawa na asilimia 54 zilitolewa uamuzi. Divisheni za mahakama ikiwemo mahakama za biashara na mahakama ya ardhi zimeimarishwa; (k) Kuimarisha usimamizi wa mashtaka juu ya kesi za jinai zilizofunguliwa katika mahakama mbalimbali za Unguja na Pemba; (l) Rais wa Zanzibar na Mwenyekiti wa Baraza la Mapinduzi kuwaachia huru wanafunzi 72 kutoka kwenye vyuo vya mafunzo; (m) Kujenga jengo jipya la Mahakama Kuu katika eneo la Tunguu, jengo jipya la Mahakama ya Watoto Mahonda na kufanya matengenezo ya majengo ya mahakama yakiwemo mahakama ya Wilaya ya Mkoani, Mahakama ya Kadhi ya Mwanakwerekwe, Mahakama ya Chake - Chake na Mahakama ya Mwanakwerekwe; (n) Kuandaa Sera na Sheria za Msaada wa Kisheria ya Mwaka 2018, Sheria ya Chama cha Wanasheria ya Mwaka 2019, Sheria ya Skuli ya Sheria ya Mwaka 2019, na Sheria ya Mawakili ya Mwaka 2020; na (o) Kufanya vikao kumi na saba vya kawaida na kupitia vikao hivyo ripoti na taarifa mbalimbali ziliwasilishwa na sheria 62 kutungwa. 198. Demokrasia na Utawala Bora ni sehemu ya misingi ya maendeleo ya kiuchumi, kijamaii na kisiasa. Juhudi kubwa zimechukuliwa kwa Zanzibar katika kuimarisha taasisi na mifumo ya upatikanaji wa haki. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kuendeleza demokrasia kwa kuzingatia umoja na mshikamano, usawa, upatikanaji wa haki na uwajibikaji kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kutekeleza shughuli za Serikali kwa kuzingatia misingi ya demokrasia na utawala bora kama ilivyoainishwa katika Katiba za nchi na kuimarisha uwazi na uwajibikaji kwa wananchi; (b) Kuimarisha usimamizi wa maadili ya viongozi wa umma kwa kutoa elimu kwa viongozi na wananchi kuhusu umuhimu wa kukuza maadili na kuimarisha mfumo wa kukusanya, kuhifadhi na kuhakiki taarifa za mali na madeni ya viongozi wa umma; (c) Kujenga jengo jipya la Mamlaka ya Kuzuia Rushwa na Uhujumu Uchumi na kuipatia wataalam na vifaa vya kisasa vya uchunguzi na kukamilisha uandaaji wa kanuni mbali mbali za udhibiti wa rushwa. Elimu kuhusiana na madhara ya rushwa itaendelea kutolewa kwa jamii na kuandaa mitaala ya elimu katika skuli na vyuo vikuu; 257 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuanzisha skuli ya sheria kwa lengo la kuongeza weledi na kuwathibitisha wanasheria; (e) Kutekeleza Sheria za Msaada wa Kisheria ya Mwaka 2018 na Sheria ya Mawakili ya Mwaka 2020 ili kuimarisha upatikanaji wa haki kwa wananchi wote; (f) Kuimarisha mihimili ya Mahakama na Baraza la Wawakilishi kwa kuwapatia rasilimali watu, maeneo ya kazi na vitendea kazi; (g) Kuhakikisha sekta binafsi inasimamia na kuendesha biashara bila ya ubaguzi wa kidini, jinsia, maumbile na hali ya mtu na sehemu anayotoka. Aidha, sekta binafsi itawajibika kuzingatia misingi ya utawala bora na kufuata sheria za nchi hususan kutoa kipaumbele kwa wazawa kwa kuajiri wananchi wenye ujuzi na uwezo waliofikia umri wa kuajiriwa, kutimiza wajibu wake katika kulipa kodi kwa usahihi, ukamilifu na kwa wakati; na (h) Kupitia na kuzifanyia marekebisho sheria zote zinazokwaza maendeleo ya kijamii na kiuchumi hususan sheria zinazozuia fursa za ajira kwa wananchi. Kuwaunganisha Wananchi wa Zanzibar 199. Katika miaka mitano iliyopita CCM ilielekeza SMZ kuhakikisha kuwa Wazanzibar wanaendelea kuwa wamoja kwa kuishi bila ya kubaguana kwa rangi, kabila na sehemu wanayotoka ambapo mafanikio makubwa yamepatikana kama ifuatavyo:- (a) Kulinda na kuimarisha misingi ya umoja wa kitaifa, amani na utulivu nchini; (b) Kuhakikisha kwamba wananchi wanaendelea kuishi kwa umoja, mshikamano na kwa upendo; na (c) Kulinda na kuimarisha mfumo wa demokrasia ya vyama vingi vya siasa. 200. Kwa kutambua umuhimu wa kuwaunganisha wananchi wote kuwa wamoja na kuishi kwa amani na utulivu. CCM itaendelea kuisimamia SMZ kuhakikisha kuwa Wazanzibar wanaendelea kuishi kwa udugu, umoja, mshikamano na ustahamilivu kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuendeleza kuhamasisha jamii juu ya umuhimu wa amani, umoja na mshikamano ili kujenga mazingira ya kuaminiana, kuvumiliana na kushirikiana katika masuala mbalimbali ya kijamii; (b) Kupiga vita na kudhibiti vitendo vyote vya ubaguzi utoaji wa huduma za kiuchumi, kijamii, kisiasa, kimaeneo, kijinsia na kidini; 258 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuimarisha mifumo ya taasisi za uratibu na kushughulikia malalamiko na kero za wananchi kwa wakati, haki na uadilifu; na (d) Kuwasisitiza viongozi kusikiliza kero na malalamiko ya wananchi kwa hekima, unyenyekevu na busara. Serikali za Mitaa 201. Katika kipindi cha miaka mitano CCM iliielekeza SMZ kuongeza ufanisi katika ukusanyaji wa mapato ya halmashauri za wilaya, mabaraza ya miji na manispaa, kuimarisha usafi wa mazingira mijini na vijijini ambapo mafanikio makubwa yamepatikana kama ifuatavyo:- (a) Kuanzisha mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji wa mapato na kutoa mafunzo kwa watendaji katika vituo vya ukusanyaji wa mapato. Mapato katika serikali za mitaa yameongezeka kutoka shilingi bilioni 2.8 mwaka 2015/2016 hadi bilioni 12.8 mwaka 2018/2019; (b) Kufanya ugatuzi kwa sekta ya elimu (elimu ya msingi na maandalizi), afya (afya ya msingi) na kilimo (huduma za ugani) na kuimarisha ubora wa huduma za elimu, afya na kilimo kwa wananchi; (c) Kuimarisha usafi wa mazingira katika maeneo ya mijini kwa kusambaza vifaa vya usafi katika shehia 27 za majaribio, kuingia mikataba na vikundi 49 vya usafi kwa ajili ya kusafisha barabara, masoko, misingi ya maji ya mvua pamoja na kuondosha taka katika makaazi ya watu. Aidha, bustani zimeanzishwa na kuendelezwa katika maeneo mbalimbali; (d) Kamati za maendeleo 499 zimeundwa kwa mujibu wa mwongozo uliotayarishwa, kati yake 388 ni kamati za mashauriano za shehia ni 388 na 111 mabaraza ya wadi. Kamati hizi zina jukumu la kuibua na kupanga mipango ya maendeleo katika ngazi ya wadi na shehia. Kamati zote zimeshapatiwa mafunzo ya kutekeleza majukumu yao; (e) Kufuatilia matukio ya uvunjifu wa amani kwa kufanya operesheni na kuunda kamati za usalama, kamati za kupinga udhalilishaji kwa kina mama na watoto, kamati za maadili na vikundi vya ulinzi shirikishi katika ngazi za shehia 388; (f) Kuwezesha utekelezaji wa miradi ya wananchi 172 iliyohusu upatikanaji wa majisafi na salama, ujenzi na ukarabati wa vyumba vya madarasa, vyoo, vituo vya afya na matengenezo ya barabara za ndani kwa kiwango cha kifusi pamoja na ujenzi wa madaraja madogo; (g) Kutoa fedha zinazotokana na mapato ya ndani ili kusaidia vikundi vya wajasiriamali vijana, wanawake na watu wenye ulemavu katika maeneo ya miji na vijijini; 259 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (h) Kuanzisha jiji la Zanzibar linalosimamia mabaraza matatu ya manispaa; na (i) Kuweka taa za barabarani zinazotumia nguvu za jua katika maeneo ya mji wa Zanzibar, unyanyuaji wa barabara ya Mwanakwerekwe, na ununuzi wa vifaa vya kuzolea taka zikiwemo gari na hifadhi ya eneo la urithi wa Mji Mkongwe. 202. Serikali za Mitaa ni chombo muhimu kinachoshirikisha wananchi katika kupanga na kutekeleza shughuli za maendeleo na utoaji wa huduma katika sehemu zao. Kutokana na umuhimu wa chombo hicho, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha serikali za mitaa ili ziweze kutekeleza majukumu yao kikamilifu kuendana na dhana ya ugatuzi wa madaraka; (b) Kuimarisha huduma za jamii ikiwemo afya ya msingi, elimu ya maandalizi na msingi, na kilimo ili wananchi hasa vijijini waweze kupata huduma hizo kwa wakati na ubora; (c) Kuimarisha ukusanyaji wa mapato ambapo asilimia 25 ya fedha hizo zitaelekezwa kutekeleza miradi ya maendeleo katika ngazi za wadi kwa kuzingatia vipaumbele vya wananchi wanavyoviibua kupitia mabaraza ya wadi na kamati za halmashauri za shehia; (d) Kuongeza uwezo wa Manispaa ya Mjini katika kusafirisha taka ngumu kutoka asilimia 67 za taka zinazokusanywa kwa siku (tani 280) mwaka 2020 hadi kufikia asilimia 95 mwaka 2025 na kuimarisha serikali za mitaa nyengine Unguja na Pemba katika uwezo wa kukusanya na kutupa taka; (e) Kuandaa na kutekeleza mkakati wa kusarifu taka ngumu na kuongeza ajira kwa vijana; (f) Kuandaa miongozo bora ya utendaji kazi kwa dhamira ya kupanga mipango ya maendeleo yenye lengo la kupunguza umasikini na kudumisha amani, ulinzi na usalama wa maisha ya wananchi na mali zao katika maeneo mbalimbali; (g) Kuanzisha idara ya huduma za jamii kwa kila manispaa, mabaraza ya miji na halmashauri na kuzijengea uwezo wa kubuni miradi bora ya maendeleo kwa jamii ili thamani ya fedha iendane na miradi husika; (h) Kupanua wigo wa uwezeshaji wa wananchi kiuchumi hususan makundi maalum ya wajasiriamali, wanawake, vijana na watu wenye ulemavu kwa kutoa fedha katika makusanyo ya serikali za mitaa na kuandaa mwongozo wa usimamizi wa misaada inayotolewa ili kuhakikisha fedha zinatumika kwa malengo yaliyokusudiwa; 260 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kujenga uwezo wa Halmashauri ya Jiji la Zanzibar ili kutekeleza wajibu wake ipasavyo; (j) Kuboresha miundombinu katika Manispaa ya Zanzibar kwa kuhakikisha kwamba mvua hazileti athari kwa makaazi ya wananchi, ikiwemo kujenga misingi ya kupitisha maji ya mvua katika barabara zote za Manispaa ya Zanzibar. Idara Maalum za SMZ 203. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita ya utekelezaji wa Ilani ya CCM, Idara Maalum za SMZ zilipata mafanikio makubwa ikiwemo kuimarisha ulinzi na usalama mijini na vijijini kwa kutelekeza yafuatayo:- (a) Kuandaa mpango mkuu wa mafunzo kwa idara maalum za SMZ na jumla ya maafisa 2,053 wamepatiwa mafunzo ya kijeshi katika ngazi mbalimbali na askari 723 wamepatiwa mafunzo ya kitaaluma; (b) Kutoa vifaa na vitendea kazi vya kisasa kwa vikosi vya Kikosi Maalum cha Kuzuia Magendo (KMKM), Jeshi la Kujenga Uchumi (JKU), Chuo cha Mafunzo na Kikosi cha Valantia Zanzibar (KVZ) na Kikosi cha Zimamoto na Uokozi (KZU) kwa kununua magari 59, boti 11 za doria na vifaa vya mawasiliano na uzamiaji na mashine 36 za kazi za amali; na (c) Kuongeza masilahi ya vikosi vya idara maalum kwa kuongeza mshahara kwa asilimia 100 kwa kima cha chini na kupandisha vyeo watumishi 896. Kikosi Maalum Cha Kuzuia Magendo (KMKM) (a) Kujenga Kambi ya Makombeni, Kisiwa Panza, Fundo, Kojani,Tungamaa na Kengeja; (b) Kujenga vituo vitatu vya uokozi Kibweni, Nungwi na Mkoani; na (c) Kuimarisha hospitali ya KMKM Kibweni kwa kujenga jengo la kisasa la ghorofa mbili. Jeshi la Kujenga Uchumi (JKU) (a) Kujenga Mabweni mawili na bwalo moja katika Kambi ya Msaani; (b) Kukamilika kwa jengo la skuli ya sekondari ya JKU lenye ghorofa tatu na kuanza ujenzi wa Kituo cha Amali cha JKU; (c) Kuanzisha Wakala wa Ulinzi wa Serikali kwa ajili ya kutoa huduma za ulinzi katika maeneo mbalimbali; na (d) Kuwapatia jumla ya vijana 2,561 mafunzo ya ufundi katika fani 13 katika kituo cha Amali Mtoni ambazo zinaenda sambamba na mahitaji ya soko la ajira. Kati yao vijana 1,332 wamemaliza mafunzo hayo na vijana 1,229 wanaendelea. 261 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Chuo Cha Mafunzo (a) Kuendelea kurekebisha tabia na mienendo ya wanafunzi ili kuwa raia wema; na (b) Kujenga jengo la chuo cha urekebishaji tabia kwa wanafunzi watoto. Kikosi Cha Valantia Zanzibar (KVZ) (a) Kujenga kambi mpya ya Kijichame kwa kuinua jengo la ghorofa moja; na (b) Kujenga hanga na kukamilisha kwa asilimia 50 ujenzi wa jengo la ofisi ghorofa moja katika kambi ya Ndugukitu na jengo la ofisi katika Kambi ya Micheweni. Kikosi Cha Zimamoto na Uokozi (a) Kuendelea kutoa huduma ya kupambana na majanga ya moto na kufanya uokozi wa mali na binadamu; na (b) Kutoa elimu kwa jamii kuhusu kupambana na majanga ya moto. 204. Idara Maalum za Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar ni vyombo muhimu katika kutekeleza dhana ya uzalendo kwa vitendo, kudumisha na kutoa huduma bora za uokoaji, ulinzi na usalama kwa jamii. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kuendelea na kuziimarisha Idara Maalum za SMZ kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kutekeleza majukumu yao kwa mujibu wa sheria na taratibu zinazowaongoza; (b) Kuendeleza mradi wa majengo ya ofisi, Mahanga na nyumba za maofisa wa idara maalum za SMZ kwa lengo la kuweka mazingira bora ya kazi na makambi na kuimarisha shughuli za ulinzi na usalama; (c) Kuendeleza Wakala wa Ulinzi wa Serikali na kuanzisha Kampuni ya Ujenzi ya Serikali; (d) Kuwajengea uwezo maofisa na askari wake kwa kuwapatia mafunzo ya kisasa katika vyuo vya ndani na nje ya nchi; (e) Kutoa mafunzo ya ulinzi kwa vijana 150 na kuanzisha ulinzi wa Jeshi Usu kwa kuimarisha usimamizi wa misitu na wanyamapori katika hifadhi; (f) Kuanza ujenzi wa chuo cha kisasa Hanyegwa Mchana na ujenzi wa chuo cha kisasa cha Zimamoto na Uokozi huko Kitogani Mkoa wa Kusini Unguja; 262 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuimarisha utendaji kazi wa Idara Maalum ili kutekeleza majukumu yao ipasavyo; (h) Kumalizia ujenzi wa chuo cha kisasa cha ufundi JKU Mtoni kitakachokuwa na uwezo wa kutoa mafunzo ya ufundi kwa vijana wasiopungua 3,000 kwa mwaka; na (i) Kujenga nyumba za maafisa na askari katika kambi za Micheweni na Pujini kwa Pemba na Kambi ya Kikungwi kwa Unguja. Utafiti na Takwimu 205. CCM inaamini kwamba utafiti na takwimu ni sekta mtambuka ambayo ni chanzo kikubwa cha upatikanaji wa taarifa mpya na za kina zitakazotumika kuiarifu na kuishauri jamii juu ya masuala mbalimbali ya kiuchumi, kijamii na mazingira inayoizunguka. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 – 2020), Chama kiliendelea kuisimamia vyema SMZ katika sekta mtambuka ya utafiti na takwimu na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuendelea kusimamia udhibiti wa usalama na maadili katika uendeshaji wa tafiti zinazofanyika nchini; (b) Kuendeleza uratibu wa shughuli za utafiti za kisekta kupitia idara za sera, mipango na utafiti katika wizara zote. Mfumo wa uratibu kupitia idara hizo umesaidia katika ukusanyaji na utoaji wa taarifa za ufuatiliaji na tathmini Serikalini; (c) Kuandaa na kuchapisha Agenda ya Utafiti ya Zanzibar (Zanzibar Research Agenda, 2015) iliyoibua maeneo makuu ya kipaumbele; (d) Kuanzisha taasisi tatu za utafiti ikiwemo Taasisi ya Utafiti ya Mifugo (ZALIRI), Taasisi ya Utafiti ya Uvuvi na Mazao ya Baharini (ZAFIRI) na Taasisi ya Utafiti ya Sayansi za Afya Binguni; (e) Kufanya Utafiti wa Mapato na Matumizi ya Kaya ya Mwaka 2019 (Household Budget Survey of 2019); (f) Kufanya mapitio ya takwimu za Pato la Taifa kwa kizio cha mwaka 2015 kutoka bei za kudumu za mwaka 2007 kwa lengo la kupata matokeo halisi ya ukuaji uchumi; (g) Kuendeleza utekelezaji wa mpango wa uimarishaji wa takwimu Tanzania ambao ulifikia ukomo mwaka 2018. Aidha, mkakati wa maendeleo ya takwimu wa Zanzibar unaendelea kuandaliwa; (h) Kumarisha mfumo wa ukusanyaji, uchambuzi na usambazaji wa takwimu za kiuchumi na kijamii kama vile utalii, kilimo na afya; na 263 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (i) Kufanya tafiti za kutoa matoleo katika nyanja mbalimbali pamoja na kuendeleza tafiti za kimafunzo kwa kutoa matoleo sahihi kupitia Chuo Kikuu cha Taifa SUZA. 206. CCM inatambua umuhimu wa tafiti na takwimu katika kusaidia kutoa uamuzi sahihi katika mipango ya maendeleo ya kiuchumi, kijamii na kisiasa. Hivyo, katika miaka mitano ijayo, Chama kitaelekeza SMZ kuendelea kutoa kipaumbele katika kukusanya, kuchambua na kutumia takwimu na tathmini pamoja na kufanya tafiti zenye tija kwa maendeleo ya kiuchumi na kijamii kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kukusanya tafiti zote zilizofanyika nchini kabla na baada ya kuanzishwa taasisi mpya za utafiti wa kisekta na kufanya mikutano ya uwasilishaji na uchapishaji wa matoleo; (b) Kuendeleza tafiti katika sekta za uzalishaji, maendeleo ya jamii, masoko na maeneo mtambuka kwa mujibu wa vipaumbele vilivyoainishwa; (c) Kuandaa na kuchapisha Agenda ya Utafiti ya Zanzibar (Zanzibar Research Agenda, 2020) itakayoibua maeneo makuu ya kipaumbele; (d) Kuendeleza kazi za utafiti, kuibua matokeo na kutoa ushauri wa kitaaluma katika maeneo maalum ya kiuchumi ikiwemo zoezi la utafutaji wa mafuta na gesi asilia; (e) Kutoa elimu kwa watafiti katika ngazi za Uzamili na Uzamivu kupitia taasisi za utafiti za kisekta na Chuo Kikuu cha Taifa - SUZA, sambamba na kuimarisha miundombinu na vitendea kazi katika taasisi hizo; (f) Kufanya utafiti wa kutambua maeneo muhimu na aina ya miradi ya uwekezaji ili kuwekeza kwa ufanisi; (g) Kuendeleza tafiti nane za mazao ya kilimo ikiwemo mpunga, karafuu na mazao mengine ya kimkakati; (h) Kukamilisha tafiti zinazoendelea na kufanya tafiti mpya kwa mujibu wa mahitaji, kuwajengea uwezo watafiti pamoja na kuimarisha miundombinu ya Taasisi ya Utafiti wa Uvuvi na Mazao ya Baharini na Maruhubi kuwa kituo bora cha utafiti wa baharini (ocean focused heritage research) katika Ukanda wa Mwambao Magharibi wa Bahari ya Hindi (WIO Region); (i) Kufanya sensa zifuatazo:- (i) Sensa ya watu na makazi; Sensa ya kilimo na mifugo; 264 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (ii) Sensa ya watu wenye uwezo wa kufanya kazi; na (iii) Sensa ya viwanda na biashara. (j) Kufanya utafiti wa sekta sizizo rasmi pamoja na mapitio ya faharisi za bei (CPI) kwa kutumia mkoba mpya; na (k) Kukamilisha na kutekeleza mkakati wa maendeleo ya takwimu pamoja na kuandaa mipango midogo midogo ya takwimu za kisekta. Kuyaendeleza Makundi Mbalimbali Watoto 207. Katika miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), CCM imendelea kuisimamia SMZ kuimarisha haki za watoto ambapo mafanikio makubwa yamepatikana kama ifuatavyo:- (a) Kutoa uelewa juu ya biashara ya usafirishaji haramu wa binadamu kwa taasisi za Serikali na taasisi binafsi ili kudhibiti biashara hiyo; (b) Kuendelea kuwatunza na kuwahudumia watoto waliopo katika nyumba ya Serikali ya kulelea watoto Mazizini kwa kuwapatia elimu, michezo, lishe bora, huduma ya afya na mazingira yanayowajengea kimwili, kiakili na kimaadili; (c) Kuanzisha na kuendeleza kamati za wazazi katika shehia za Unguja na Pemba na kuzijengea uwezo juu ya malezi bora, kujikinga na vitendo vya ukatili na udhalilishaji pamoja na kuchukua hatua ya kuripoti matukio hayo; na (d) Kuandaa mwongozo wa mafunzo ya walimu wa ushauri nasaha katika maskuli. Jumla ya wilaya tatu (Magharibi “A” na “B” za Unguja na Wete kwa Pemba) na walimu 3,500 wamefikiwa kwa kujengewa uwezo wa namna bora ya mawasiliano na watoto katika kuwakinga na matukio ya ukatili. 208. CCM inatambua kuwa watoto wanayo haki ya kuishi, kutoa mawazo, kupata lishe bora, malezi, ulinzi, elimu na kutobaguliwa kwa namna yoyote. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuzipatia familia 1,500 mafunzo ya kujikinga, kuripoti na mawasiliano kwa watoto na stadi mbalimbali za maisha na kujitathamini; (b) Kuhamasisha na kuelimisha jamii, familia na watoto juu ya kuimarisha malezi bora kutoa elimu kuhusu upigaji vita udhalilishaji wa watoto kupitia vyombo vya habari; (c) Kuendeleza na kuunda mabaraza mapya ya watoto pamoja na kuratibu vikao vya mabaraza hayo. Aidha, mabaraza yote ya vijana yataimarishwa kwa kujengewa uwezo juu ya kujikinga na kuripoti matukio ya ukatili na udhalilishaji wa watoto; 265 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kutoa huduma katika kituo cha kurekebisha tabia watoto wanaokinzana na sheria kilichopo Madema; (e) Kutoa huduma kwa watoto wanaolelewa Mazizini na kutayarisha na kuendesha nyumba salama kwa wahanga wa udhalilishaji wenye kuhitaji hifadhi; na (f) Kusimamia uendeshaji wa vituo binafsi vya kulelea watoto ili kutoa malezi bora kwa mujibu wa sheria. Vijana 209. Katika miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), CCM iliielekeza SMZ kutatua changamoto zinazowakabili vijana hasa ukosefu wa ajira, kukosa ujuzi na maarifa ya kisasa na mitaji na hivyo kushindwa kushiriki vyema katika kujenga uchumi. Kwa kutambua azma ya CCM ya kukabiliana na matatizo ya vijana SMZ ilichukua juhudi kubwa kuwawezesha vijana kuwajengea uwezo na kuwapa hamasa ya kujituma kwa kutukeleza yafuatayo:- (a) Kuwawezesha vijana 3,050 kwa kuwapatia vifaa vyenye thamani ya shilingi bilioni 5 kwa ajili ya shughuli za kilimo, ufugaji, ushonaji, uchongaji, michezo, sanaa na mafunzo mbalimbali ya stadi za kazi; (b) Kuliimarisha baraza la vijana na jumuiya za vijana za shehia, wilaya na Taifa kwa kuwapatia mafunzo, vifaa na vitendea kazi; (c) Kutoa elimu ya stadi za maisha kwa vijana 220,738 kuhusu madhara ya mimba na ndoa za umri mdogo, mafunzo ya afya ya uzazi, elimu ya UKIMWI, madawa ya kulevya, mimba za utotoni mafunzo haya yalitolewa Unguja na Pemba; (d) Kuwajengea uwezo viongozi 2,689 wa Baraza la Taifa la Vijana ili kuongeza ufanisi na ushiriki wa vijana katika shughuli za uchumi na kijamii; (e) Kuwaunganisha vijana katika Mfuko wa Uwezeshaji na Programu za Ajira za wadau mbali mbali, ambapo jumla ya vijana 730 wamewezeshwa katika maeneo ya ufugaji wa kuku, nyuki na samaki. Vile vile, vijana 40 wamepatiwa ujuzi wa kutumia kilimo cha kisasa kupitia programu ya kilimo endelevu “Fursa Kijani “; (f) Kutoa mafunzo kazi kwa vijana 660 katika vyuo vya Amali Mwanakwereke, Mkokotoni, Vitongoji pamoja na Chuo cha Polisi Ziwani mafunzo hayo yanahusisha uchongaji, uchomaji na ushonaji. Aidha, vijana 140 kutoka baraza la vijana wamepatiwa mafunzo katika nyanja tofauti ili waweze kujitegemea kiuchumi; (g) Kushajiisha vijana kushiriki katika shughuli mbalimbali za kitaifa na kimataifa na kuwajengea moyo wa uzalendo kwa kushiriki katika matukio mbalimbali yakiwemo mbio za Mwenge, kumbukizi za Baba wa Taifa Mwalimu Julius Nyerere na Sheikh Abeid Amani Karume pamoja na kuandaa Makongamano matano na bonanza moja, na vijana 15,596 kushiriki katika shughuli hizo; 266 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (h) Kuyajengea uwezo mabaraza ya vijana ili yaendelee kufanya majukumu yao ipasavyo katika ngazi zote kitaifa na kimataifa; na (i) Kushajiisha vijana 1,120 kujiunga na programu ya U report (Jukwaa la vijana kutoa maoni kupitia mtandao) katika wiki ya vijana na kumbukumbu ya Baba wa Taifa na Vijana 1,300 walijiunga na jukwaa hilo. 210. CCM inatambua kuwa vijana wanaunda kundi kubwa la nguvu kazi na lenye msukumo katika maendeleo ya nchi. Hata hivyo, kundi hili linakabiliwa na changamoto mbalimbali ikiwemo ukosefu wa ajira na kukosa elimu na huduma muhimu za afya. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kuendelea kulitilia maanani suala la vijana katika mipango yake ya maendeleo kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuwa na sera rafiki kwa masuala ya vijana na sheria kuhusu ushiriki wao katika shughuli za kiuchumi, kijamii na kisiasa; (b) Kupeleka vijana 47,000 katika vituo vya mafunzo vya amali kupata elimu ya ufundi, kazi za mikono, ujasiriamali na sanaa; (c) Kuwapatia vijana 5,000 mafunzo ya uongozi na usimamizi wa fedha, utalii, uandishi wa miradi, usimamizi na uendelezaji wa miradi kwa kushirikiana na wadau mbalimbali; (d) Kuwahamasisha vijana 20,000 waliomaliza vyuo kuanzisha vikundi vya uzalishaji mali na utoaji huduma, kuvipatia mafunzo na mikopo ili waweze kujiajiri; (e) Kuandaa mazingira bora ya kisera, kisheria na mipango katika kuwajenga, kuwahamasisha na kuwabadilisha vijana kifikra ili kujihusisha katika uzalishaji mali na utoaji wa huduma kwa ajili ya kuongeza pato binafsi na Taifa; (f) Kutoa taaluma kwa vijana kuhusu matumizi sahihi ya sayansi na teknolojia na kuanzisha vituo vya ubunifu wa teknolojia ya habari, uanzishaji wa viwanda vidogo vidogo na utengenezaji wa vifaa mbalimbali vya kuleta maendeleo; na (g) Kuandaa na kutekeleza programu za elimu na malezi kwa vijana 100,000 pamoja na mikakati ya kujenga moyo wa uzalendo, ari ya kujitolea na kuipenda nchi yao. Wanawake 211. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 – 2020), CCM iliisimamia SMZ kuhakikisha wanawake wanashiriki kikamilifu katika kusukuma kasi ya maendeleo na kuleta mageuzi ya kiuchumi, kijamii na kisiasa ambapo mafanikio makubwa yamepatika kama ifuatavyo:- 267 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kusimamia upatikanaji wa haki ya kulindwa dhidi ya ubaguzi, udhalilishaji, dhulma, unyanyasaji, ukatili wa kijinsia na mila potofu; (b) Kutoa elimu ya uelewa juu ya dhana ya udhalilishaji, athari zake na jinsi ya kujikinga na vitendo hivyo hasa kwa wanawake na watoto; (c) Kuandaa na kutekeleza mpango kazi wa kupambana na vitendo vya ukatili na udhalilishaji dhidi ya wanawake na watoto; na (d) Kuendelea kuchukua hatua za kufikia lengo la uwiano wa asilimia 50:50 katika nafasi za uongozi. 212. CCM inatambua uwezo mkubwa wa wanawake wa kuleta mabadiliko ya kijamii na kiuchumi, hivyo Chama kitaendelea kuielekeza SMZ kuweka mkazo katika kushirikisha wanawake katika shughuli za kimaendeleo kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wanawake katika masuala ya maendeleo; (b) Kuanzisha mfuko maalum wa uwezeshaji wanawake utakaowawezesha kupata mikopo ya gharama nafuu; (c) Kusimamia upatikanaji wa haki za wanawake na kupiga vita mila na desturi zinazowabagua au kudhalilisha wanawake na kusimamia utekelezaji wa sheria na mikataba ya kimataifa inayohusu ustawi wa mwanamke; na (d) Kutekeleza mkakati wa kupambana na vitendo vya ukatili na udhalilishaji dhini ya wanawake na watoto. Wazee 213. Katika miaka mitano iliyopita, CCM, kupitia SMZ, iliendelea kuwatunza wazee wote kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuanzisha mpango wa pensheni jamii kwa wazee wenye umri wa miaka 70 na kuendelea na kuwalipa wazee shilingi 20,000 kwa kila mwezi ili kusaidia huduma zao za kila siku. Jumla ya wazee 22,273 (Unguja 12,722 na Pemba 8,541) wamesajiliwa. Aidha, mfumo wa kuweka kumbukumbu za wazee (database) umeimarishwa; (b) Kuchapisha vitambulisho 2,314 (1,284 Kusini, 497 Magharibi A na 533 Magharibi B) vya wazee wanaopatiwa Pensheni ili kurahisisha kupata huduma za kijamii ikiwemo matibabu na usafiri; (c) Kuimarisha huduma za wazee wanaoishi katika Makao ya Wazee Sebleni, Welezo na Limbani kwa kupatiwa chakula pamoja na matibabu; na 268 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kuendelea kutekeleza sera ya hifadhi ya jamii, kutunga na kuanza kutekeleza Sheria ya Kuwalinda na Kuwatunza Wazee ya Mwaka 2019. 214. CCM inatambua umuhimu wa wazee katika Taifa letu na itaendelea kuwapatia huduma za kijamii na kisheria. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha huduma za jamii na mahitaji muhimu kwa wazee wanaotunzwa katika nyumba za wazee; (b) Kufanya matengenezo ya nyumba ya wazee iliyo Sebleni na kujenga uzio wa Makao ya Wazee Welezo; (c) Kutekeleza mpango wa pencheni jamii kwa wazee wenye umri wa miaka 70 na kuendelea kwa kuongeza bajeti ya mpango kutoka shilingi bilioni 6.5 hadi shilingi bilioni 7 kwa ajili ya malipo ya wazee walioongezeka Unguja na Pemba; (d) Kuweka mifumo ya kutoa kipaumbele maalum kwa wazee katika kupata huduma za jamii; na (e) Kuratibu zoezi la kusajili wazee na kutoa mafunzo kwa watendaji juu ya utoaji bora wa huduma na malipo kwa wazee. Watu Wenye Ulemavu 215. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 – 2020), CCM kupitia SMZ iliweka kipaumbele kuweka mazingira rafiki kwa watu wenye ulemavu na kupata mafanikio makubwa yafuatayo:- (a) Kuzipatia ruzuku jumuiya 40 za watu wenye ulemavu Zanzibar. Vikao 16 vya Baraza la Taifa la Watu Wenye Ulemavu na vikao 16 vya maafisa waratibu wa masuala ya watu wenye ulemavu vimefanyika; (b) Kuanzisha mfumo wa takwimu (JUMUISHI DBASE) za watu wenye ulemavu kwa lengo la kurahisisha upatikanaji wa taarifa za watu wenye ulemavu na kufanya maboresho katika mfumo wa ukusanyaji taarifa zao kupitia mfumo wa simu (mobile application); (c) Kuanzisha kituo cha kuhifadhia taarifa za watu wenye ulemavu (Zanzibar Disability Data Centre) kwa lengo la kuhifadhi taarifa na kuunganisha mfumo wa TEHAMA wa JUMUISHI DBASE na kuziweka katika kituo ili kukuza urahisi wa kutumia taarifa hizo kwa kuwapatia haki zao zikiwemo visaidizi, elimu, afya, ajira na ujasiriamali; (d) Kuandaa Mpango Mkakati wa Baraza la Taifa la Watu Wenye Ulemavu pamoja na Mpango wa Utekelezaji wa Sera ya Watu Wenye Ulemavu na kutafsiri sera hiyo kwa lugha ya Kiswahili ili kurahisisha uratibu wa masuala ya watu wenye ulemavu na kufikia Dira ya 2020 ya Zanzibar; na 269 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kufanya upembuzi yakinifu juu ya vijana wenye ulemavu katika masuala ya afya ya uzazi na uzazi wa mpango ili kujua kwa kiasi gani vijana wenye ulemavu wanapata haki hiyo. 216. Chama kinaamini kwamba watu wenye ulemavu ni kundi maalum linalohitaji kupewa kipaumbele katika shughuli za kiuchumi na kijamii. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, CCM itaelekeza SMZ kuendelea kulinda haki za watu wenye ulemavu kwa kutekeleza yafuatao:- (a) Kutatua changamoto za watu wenye ulemavu nchini kwa kuhakikisha inaratibu kikamilifu masuala ya watu wenye ulemavu; (b) Kutekeleza sheria na kanuni zinazowalinda na kuelekeza namna ya kuwahudumia watu wenye mahitaji maalum; na (c) Kuwawezesha kwa kuwapa mtaji na maarifa watu wenye ulemavu bila kubagua jinsia na aina ya ulemavu walionao. Wafanyakazi 217. Katika miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), CCM kupitia SMZ ilifanya mageuzi makubwa katika nyanja ya utumishi wa umma na binafsi na kupelekea wafanyakazi kuwa ari na moyo wa kufanya kazi, hivyo kutoa mchango mkubwa katika kukuza uchumi. Miongoni mwa hatua zilizochukuliwa ni kama ifuatavyo:- (a) Kuimarisha mashirikiano ya UTATU kupitia vyombo vya UTATU - yaani Serikali, Shirikisho la Vyama Huru vya Wafanyakazi na Jumuiya ya Waajiri; (b) Kuratibu shughuli za Wakala Binafsi wa Ajira ili kuhakikisha kuwa sheria za kazi zinafuatwa; (c) Kurusha kupitia redio na televisheni vipindi 26 vinavyohusiana na mambo ya usalama na afya kazini vilirushwa hewani kupitia redio tofauti; (d) Kuajiri vijana 16,675 katika taasisi za umma. Aidha, watumishi 938 wamepatiwa mafunzo ya muda mfupi (868) na muda mrefu (70) nje ya nchi; (e) Kufanya marekebisho ya mishahara na posho kwa watendaji wakuu na watumishi wa kawaida katika wizara, mashirika na taasisi zinazojitegemea kwa kuongeza kima cha chini cha mshahara kutoka shilingi 150,000 hadi shilingi 300,000; (f) Kuongeza kiwango cha pensheni kwa wastaafu wa kawaida kutoka shilingi 40,000 hadi shilingi 90,000 sawa na ongezeko la asilimia 125; na (g) Kuimarisha taasisi za usuluhishi migogoro kazini pamoja na kupanua shughuli za usalama na afya kazini ili kuzifikia sekta zote za kiuchumi. 270 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 218. Maendeleo ya Zanzibar yanategemea sana juhudi na nidhamu za wafanyakazi katika sekta ya Umma na Binafsi. Kuendeleza kundi la wafanyakazi ni chachu ya uwajibikaji kwao na ufanisi sehemu za kazi. Kwa kutambua umuhimu wa wafanyakazi CCM itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuboresha ushirikiano na jumuiya za wafanyakazi na waajiri na kuweka mfumo imara kwa kupanga biashara katika sekta binafsi ili kuyaimarisha masilahi ya wafanyakazi kwa kuhakikisha kwamba mfanyakazi atalipwa kima cha chini cha mshahara kinachokidhi mahitaji muhimu ya maisha kwa kuzingatia uwezo wa Taifa kiuchumi; (b) Kuhakikisha kunakuweko jumuiya imara za waajiri na wafanyakazi ili kukuza utatu, majadiliano ya pamoja na kuleta tija na mustakabali mzuri katika kutetea haki na masilahi ya wafanyakazi na waajiri; (c) Kutoa elimu kwa waajiri na wafanyakazi juu ya haki na wajibu wanapokuwa katika sehemu zao za kazi; (d) Kuwaendeleza watumishi wa umma wapatao 2,700 katika fani na ngazi mbalimbali kwa lengo la kuwaongezea ujuzi na maarifa ya utendaji kazi ili waweze kutoa huduma bora na zenye tija kwa umma; (e) Kupanua shughuli za usalama na afya kazini ili kuzifikia sekta zote za kiuchumi; na (f) Kuboresha mazingira na masilahi ya watumishi wa umma kadri hali ya uchumi inavyoruhusu. Hifadhi ya Jamii 219. Ili kuhakisha kwamba huduma za hifadhi ya jamii zinaimarika, katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Mfuko umeimarisha mafao ya wanachama wake kwa kuimarisha huduma na kuongeza kiwango cha malipo cha kiinua mgongo; (b) Kuongezeka kwa idadi ya wanachama waajiri kutoka 1,282 kwa mwaka 2015 hadi 1,963 mwaka 2020. Kwa upande wa wanachama waajiriwa, idadi imeongezeka kutoka 73,137 kwa mwaka 2015 hadi kufikia 96,844 mwaka 2020; (c) Kuongeza kwa michango ya wanachama kutoka shilingi bilioni 30.3 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 76 mwaka 2020; (d) Kulipa kwa wakati mafao ya pensheni kutoka shilingi 2.7 bilioni mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 17.6 mwaka 2020. Aidha, malipo 271 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 ya kiinua mgongo yameongezeka kutoka shilingi bilioni 9.6 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 17.6 mwaka 2020; (e) Kuanzisha mfuko wa fao la uzazi kwa wanachama wake ambapo fedha za mafao ya uzazi zimeongezeka kutoka shilingi milioni 95.9 mwaka 2015 hadi shilingi milioni 213.5 mwaka 2020; (f) Kuazisha mfuko wa uchangiaji wa hiari unaojulikana kwa jina la Mfuko wa Hiari (VSSS) unaojumuisha wafanyakazi katika sekta isiyo rasmi; (g) Kuanzisha utaratibu wa kutoa mikopo kwa wastaafu wake kwa kushirikiana na benki za TPB na NMB; (h) Kurahisisha utoaji huduma ili kupunguza na kuondoa usumbufu kwa wateja kwa kuanzisha dirisha maalum la kuhudumia wateja na hivyo kupunguza muda wa kusubiri huduma na kuanzisha “mobile application” ambapo mwanachama anaweza kuangalia michango yake kwa kutumia simu yake ya mkononi; (i) Kuongeza mapato ya uwekezaji kutoka shilingi bilioni 21.3 mwaka 2015 hadi shilingi bilioni 39.3 mwaka 2020. Aidha, thamani ya Mfuko imeongezeka kutoka shilingi bilioni 206.8 hadi shilingi bilioni 451 mwaka 2020 sawa na ongezeko la asilimia 118; (j) Kuwekeza katika miradi ya maendeleo na kijamii ikiwemo ujenzi ya Michenzani Mall, Sheikh Thabit Kombo Building, matengenezo ya hoteli ya Mkoani Pemba, jengo la maegesho Michenzani, ujenzi wa majengo 15 yenye ghorofa saba kila moja, jumba la Treni “Chawl Building” Darajani na kununua nyumba iliyokuwa “High Hill Hotel” iliyopo Kilimani Mnara wa Mbao na kiwanja katika eneo la Kigamboni Dar-es-Salaam. 220. Kutokana na umuhimu wa hifadhi ya jamii kwa wananchi CCM katika miaka mitano ijayo itaelekeza SMZ kutekeleza yafuatayo:- (a) Kusimamia utekelezaji wa sera na sheria ya hifadhi ya jamii kwa manufaa ya wanachama wote na Taifa kwa ujumla; (b) Kujenga majengo ya makaazi na biashara katika eneo la Mombasa Unguja; (c) Kuongeza kiwango cha usajili wa wanachama hadi kufikia asilimia 50 ya wanachama wanaoweza kufanya kazi; (d) Kufungua ofisi za Mfuko wa Hifadhi ya Jamii katika mikoa ya Zanzibar; na (e) Kuanzisha mafao mapya kama vile mafao ya matibabu na kupunguza muda wa kulipa mafao kufikia wiki mbili. 272 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA TISA MAENEO MENGINE YA KIPAUMBELE Uamuzi wa Kuhamia Dodoma 221. Chama Cha Mapinduzi kimefanikiwa kuyaenzi maono ya Baba wa Taifa Hayati Mwalimu Julius Kambarage Nyerere ya kuhamishia Makao Makuu ya nchi katika mji wa Dodoma. Maono hayo yametekelezwa kwa ufanisi mkubwa na Serikali ya Awamu ya Tano chini ya uongozi wa Mheshimiwa Dkt. John Pombe Joseph Magufuli, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Katika kutekeleza azma hiyo, mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuweka jiwe la msingi na kuanza ujenzi wa miundombinu ya barabara, ukuta, majengo ya ofisi na nyumba za makazi kwenye eneo la Ikulu ya Chamwino; (b) Kuwezesha Makao Makuu ya Nchi kuwa ya kisasa kwa kuandaliwa na kutekelezwa kwa Mpango Kabambe wa kuendeleza jiji la Dodoma; (c) Kuhamishwa kwa taasisi za umma kutoka Dar es Salaam kwenda Dodoma. Taasisi hizo ni: Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC); Ofisi ya Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (NAO); Tume ya Kurekebisha Sheria; Tume ya Haki za Binadamu na Utawala Bora; Ofisi ya Mkurugenzi wa Mashtaka (DPP); Ofisi ya Msajili wa Vyama vya Siasa; Mamlaka ya Udhibiti wa Manunuzi ya Umma (PPRA); Wakala wa Huduma za Ajira (TAESA); Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS); Mfuko wa Mawasiliano kwa wote (UCSAF); Mfuko wa Taifa wa Bima ya Afya (NHIF); Wakala ya Serikali Mtandao (eGA); Idara ya Kumbukumbu za Taifa; Bodi ya Nafaka na Mazao Mchanganyiko (CPB); na Mfuko wa Pensheni kwa Watumishi wa Umma (PSSSF); (d) Kukamilishwa kwa awamu ya kwanza ya ujenzi wa ofisi za Serikali jijini Dodoma katika Mji wa Serikali eneo la Mtumba ambapo ujenzi wa majengo 23 ya wizara na taasisi mbili umekamilika; (e) Kuanza ujenzi wa barabara za kiwango cha lami katika Mji wa Serikali eneo la Mtumba zenye urefu wa kilomita 39.9 ili kuboresha mazingira na kurahisisha usafiri katika eneo hilo; (f) Kuhamisha watumishi 15,361 kutoka Dar es Salaam kwenda Dodoma wanaojumuisha watumishi kutoka wizara zote, Bunge, Ofisi ya Rais, Ikulu na taasisi zake, vyombo vya ulinzi na usalama na baadhi ya taasisi za Serikali; 273 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (g) Kuhamishwa kwa ofisi za vyombo vya ulinzi na usalama kutoka Dar es Salaam kwenda Dodoma; (h) Kuipatia Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar Hati Miliki ya kiwanja chenye ukubwa wa hekta 33 ili kuhamishia ofisi zake za uratibu kwenye jiji la Dodoma; na (i) Kuwezesha ofisi za ubalozi na mashirika ya kimataifa kuhamia Dodoma kwa kuzipatia hati miliki 62 kwa ajili ya ujenzi wa ofisi za kibalozi na tano kwa ajili ya taasisi za kimataifa zenye hadhi ya kidiplomasia. 222. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuhakikisha kwamba Makao Makuu Dodoma yanaboreshwa zaidi ikiwa ni pamoja na kuwezesha kujengwa kwa miundombinu mbalimbali ya utoaji huduma za kijamii na kiuchumi. Miundombinu hiyo ni pamoja na barabara, nyumba za makazi, majengo ya ofisi za serikali na balozi za nchi mbalimbali na huduma za jamii. Ili kufikia azma hiyo, Chama kitaelekeza Serikali kufanya yafuatayo:- (a) Kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya barabara, majengo ya ofisi na nyumba za makazi kwenye eneo la Ikulu ya Chamwino; (b) Kuanza na kukamilisha awamu ya pili ya ujenzi wa ofisi za Serikali katika Mji wa Serikali Dodoma; (c) Kujenga nyumba nyingi zaidi za viongozi na watumishi katika makao makuu ya nchi Dodoma; (d) Kuboresha upatikanaji wa huduma ya majisafi na salama katika jiji la Dodoma kwa kutekeleza mikakati ya muda mfupi, muda wa kati na muda mrefu ikiwa ni pamoja na kujenga Bwawa la Farkwa; (e) Kuboresha upatikanaji wa huduma za majitaka katika jiji la Dodoma; (f) Kuboresha huduma za umeme kwa kuongeza na kuimarisha miundombinu kwa ajili ya mahitaji ya sasa na baadae; (g) Kutekeleza miradi ya ujenzi wa miundombinu ya barabara kwa lengo la kurahisisha usafiri ndani ya jiji la Dodoma ikiwa ni pamoja na:- (i) Ujenzi wa barabara ya mzunguko wa nje (outer ring road) yenye urefu wa Km 110 ambapo itapita katika maeneo ya Mtumba - Barabara ya Morogoro, Veyula - Barabara ya Arusha, Nala - Barabara ya Singida na Matumbulu - Barabara ya Iringa; (ii) Ujenzi wa barabara za mzunguko wa ndani (inner ring roads) zenye urefu wa Km 39 kutoka barabara ya mzunguko wa 274 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Airport (Barabara ya Arusha) - Mzunguko wa Shabiby (Barabara ya Morogoro) - barabara mpya kutoka Ihumwa (Barabara ya Morogoro) - Chinyoya- Kikuyu (Barabara ya Iringa) - Barabara ya Nanenane (Barabara ya Morogoro) - Miyuji (Barabara ya Arusha) - Mkonze (Barabara ya Iringa) na barabara ya Emmaus (Barabara ya Morogoro) - Mlimwa (Makazi ya Waziri Mkuu) Wajenzi (Barabara ya Arusha); na (iii) Kukamilisha ujenzi wa barabara za kiwango cha lami katika Mji wa Serikali eneo la Mtumba ili kuboresha mazingira na kurahisisha usafiri katika eneo hilo. (h) Kutekeleza ujenzi wa miundombinu ya mawasiliano ili kuboresha huduma ya mawasiliano katika Mji wa Serikali kwa kujenga mkongo wa mawasiliano (optic fiber distribution network) na kuboresha huduma ya mawasiliano jijini Dodoma; (i) Kuanza ujenzi wa kiwanja cha ndege cha Msalato kwa ajili ya kuboresha usafiri wa anga katika jiji la Dodoma; (j) Kuendelea kuimarisha huduma za afya katika jiji la Dodoma kwa:- (i) Kuongeza vituo vipya vitano ambavyo ni Zepisa, Chididino, Mpamaa, Makutupora na Tambukareli; (ii) Kuanza ujenzi wa vituo vipya vya afya viwili vya Chang’ombe na Nala pamoja na Zahanati itakayojengwa katika Kata ya Zuzu; (iii) Kuanza ujenzi wa Hospitali ya Uhuru Dodoma; na (iv) Kutekeleza Mpango Kabambe wa Jiji la Dodoma (2019 – 2039) ambao katika sekta ya afya unalenga kuongeza zahanati 456, vituo vya afya 114 na hospitali 29. (k) Kuendeleza ujenzi wa taasisi za elimu zikiwemo shule za sekondari, vyuo vya elimu ya kati na juu kwa ajili ya kuboresha huduma za elimu katika jiji la Dodoma. (l) Kutekeleza mpango kwa kujenga nyumba za makazi na biashara ili kutatua changamoto ya makazi; (m) Kutekeleza mpango wa kukopesha nyumba kwa mikopo ya riba nafuu na kuweka miundombinu muhimu katika eneo la mradi; (n) Kuwezesha upatikanaji wa mikopo ya nyumba usiopitia Benki (Tenant Purchase) Mkopo wa aina hii mnunuzi wa nyumba analipa malipo yanayofanana na kodi ya nyumba na hatimaye anamiliki nyumba anayokaa; 275 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (o) Kutekeleza mradi ujulikanao kama (smart village) kwa ajili ya makazi ya kisasa; (p) Kuhamasisha taasisi za ndani, taasisi za kimataifa na mabalozi wa nchi mbalimbali kuhamishia makao makuu yake katika jiji la Dodoma; na (q) Kujenga nyumba za Makazi ya villa type na maghorofa kwa kutumia teknolojia ya kujenga haraka (tunnel form technology). Ulinzi na Uendelezaji wa Rasilimali za Taifa 223. Nafasi ya nchi yetu kijiografia ni mojawapo ya fursa ya kipekee kwa maendeleo ya nchi yetu. Nafasi hiyo imeiwezesha Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kuwa na rasilimali nyingi ambazo ni msingi mkuu wa maendeleo na tegemeo kwa Taifa letu. Rasilimali hizo ni pamoja na mbuga za wanyama, maziwa makuu, Bahari ya Hindi, ardhi kubwa yenye rutuba, rasilimaliwatu ya kutosha na madini. Jukumu la kulinda rasilimali hizo ni la kila Mtanzania ili kuhakikisha zinatumika kwa vizazi vya sasa na vijavyo. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 – 2020), Chama Cha Mapinduzi kupitia Serikali kilichukua hatua mbalimbali katika kuzilinda rasilimali hizo. Kufuatia hatua hiyo, nchi yetu imepata mafanikio yafuatayo:- (a) Kuongezeka kwa wanyamapori na ushiriki wa wananchi katika umiliki wa madini; (b) Kuboreshwa kwa mifumo na miundo ya taasisi katika kusimamia rasilimali za Taifa; (c) Kuzijengea uwezo taasisi mbalimbali na rasilimaliwatu katika kusimamia rasilimali za Taifa; (d) Kubuni na kutekelezwa kwa mikakati mbalimbali kwa ajili ya kuimarisha ulinzi wa rasilimali hizo katika maeneo mbalimbali; (e) Kuimarishwa kwa usimamizi wa utajiri na maliasili za nchi kwa kutungwa Sheria ya The Natural Wealth and Resources (Permanent Sovereignty) Act 2017 (Permanent Sovereignty Act) na kuwezesha majadiliano kwenye mikataba ya uwekezaji yenye masharti hasi ili yaondolewe na mikataba hiyo iwe kwa manuafaa ya pande zote kwa kutungwa Sheria ya The Natural Wealth and Resources (Review and Re-Negotiations of Unconscionable Terms) Act 2017 (Contract Review Act); na (f) Kuongezeka kwa utashi wa kisiasa katika kulinda rasiliamali za Taifa. 224. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuhakikisha kuwa rasilimali za Taifa zinalindwa kwa masilahi mapana ya Taifa letu. Ili kutimiza lengo hilo, Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo:- 276 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (a) Kusimamia utekelezaji wa sheria ya kulinda rasilimali za Taifa (The Natural Wealth and Resources – Permanent Sovereignty - Act 2017) na kuboresha sera na sheria zinazohusu ulinzi, uendelezaji na uwekezaji katika rasilimali za Taifa; (b) Kusimamia utekelezaji wa sheria ya kuwezesha majadiliano kwenye mikataba ya uwekezaji na maliasili za nchi The Natural Wealth and Resources (Review and Re-negotiation of Unconscionable Term Act, 2017) yenye masharti hasi ili yaondolewe; (c) Kuboresha sera, sheria na miongozo mbalimbali inayohusu ulinzi, uendelezaji na uwekezaji katika rasilimali za Taifa; (d) Kuhakikisha kuwa maeneo yenye rasilimali za Taifa yanabainishwa, yanalindwa na yanaendelezwa ili kuleta manufaa stahiki kwa Taifa; (e) Kujenga uwezo wa taasisi na rasilimaliwatu katika kusimamia na kuendeleza rasilimali za Taifa; (f) Kubuni na kutekeleza mikakati madhubiti katika kulinda na kuendeleza rasilimali za Taifa; na (g) Kuhakikisha kuwa mikataba ya uendelezaji wa rasilimali ina manufaa kwa Taifa na wananchi ikiwa ni pamoja na uongezaji thamani ya rasilimali hizo. Kudumisha Muungano 225. Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kuthamini na kudumisha Muungano wetu ambao ni wa kipekee na kihistoria, uliounganisha nchi mbili zilizokuwa huru za Jamhuri ya Tanganyika na Jamhuri ya Watu wa Zanzibar. Muungano huu ni nguzo ya umoja, mshikamano, amani na utulivu wa wananchi wa pande zote mbili. Kutokana na umuhimu huo, Chama kimeendelea kuzielekeza serikali zake kuchukua hatua za kuulinda na kuuenzi Muungano wetu ambao ni adhimu na adimu kwa lengo la kuwawezesha wananchi kufurahia matunda yake. 226. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015-2020), mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na kuongeza fursa za majadiliano ili kuimarisha ushirikiano wa pande zote mbili kwa manufaa ya Watanzania wote. Aidha, hatua hizo zimeongeza wigo wa mashirikiano kwa kuongeza nafasi kubwa ya kubadilishana ujuzi, utaalam na uzoefu kupitia mafunzo, masuala ya sera na ushiriki katika masuala ya kimataifa. Mafanikio mengine yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kuwepo kwa vikao vya mara kwa mara vya kisekta katika ushirikiano na kujadili masuala mbalimbali yenye manufaa kwa Muungano kama vile nishati, maji, madini, uchukuzi, utumishi na utawala bora, viwanda na biashara, maliasili na utalii, afya, maendeleo ya jamii, serikali za mitaa, kilimo, habari, utamaduni, sanaa na michezo, ardhi, elimu, fedha na mipango na mazingira; 277 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kufanya ziara za kikazi katika taasisi za Muungano na zisizo za Muungano kwa lengo la kujifunza utendaji kazi wa taasisi hizo kwa manufaa ya pande zote mbili; (c) Kuandaliwa kwa utaratibu maalum wa vikao vya Kamati ya Pamoja ya SMT na SMZ mwaka 2019 vya kushughulikia masuala ya Muungano. Kutokana na utaratibu huu zimeundwa kamati ndogo mbili ambazo ni Kamati ya Fedha, Uchumi na Biashara; na Kamati ya Katiba, Sheria na Utawala ili kushughulikia masuala mbalimbali katika maeneo hayo; (d) Kufanyika marekebisho ya gharama za umeme kutoka TANESCO kwenda ZECO kwa kufuta kodi ya ongezeko la thamani na malimbikizo ya deni la kodi hiyo lenye thamani ya shilingi bilioni 22.9; (e) Kupitishwa kwa Mwongozo Kuhusu Ushiriki wa SMZ katika masuala mbalimbali ya kimataifa na kikanda kwa lengo la kuongeza nafasi za masomo ya elimu ya juu na mafunzo mengine nje ya nchi na utafutaji wa fedha za misaada na mikopo ya kufadhili miradi mbalimbali ya maendeleo; (f) Kufikia maridhiano ya masuala mbalimbali yakiwemo utafutaji na uchimbaji wa mafuta na gesi asili; gharama za kushusha mizigo (landing fees); upatikanaji wa fursa za ushiriki katika miradi ya maendeleo ya viwango na ubora wa bidhaa; na maendeleo ya wajasiriamali; (g) Kuibua, kutekeleza na kufuatilia utekelezaji wa programu na miradi mbalimbali ya Muungano kama vile Mpango wa Kurasimisha Rasilimali na Biashara za Wanyonge Tanzania (MKURABITA); Mpango wa Kupanua Usikivu wa Shirika la Utangazaji Tanzania; Mfuko wa Maendeleo ya Jamii (Tanzania Social Action Fund -TASAF); na Mradi wa Usimamizi wa Uvuvi Kanda ya Kusini Magharibi mwa Bahari ya Hindi (South West Indian Ocean Fisheries Governance and Shared Growth - SWIOFISH); na (h) SMZ imeendelea kupata gawio la asilimia 4.5 ya fedha za Mfuko wa Kuchochea Maendeleo ya Jimbo, PAYE, gawio la faida ya Benki Kuu ya Tanzania na fedha za Misaada ya Kibajeti. 227. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, lengo la Chama Cha Mapinduzi ni kuendelea kuimarisha na kudumisha Muungano wa Serikali mbili kwa ajili ya vizazi vya sasa na vizazi vijavyo. Ili kufikia lengo hilo, Chama kitazielekeza serikali zake kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuhakikisha ushirikiano wa wizara/idara na taasisi zisizo za muungano za Serikali ya Jamhuri ya Muungano (SMT) na Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar (SMZ) katika mambo yasiyo ya muungano unaendelea kuimarishwa; 278 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuimarisha uratibu wa vikao vya Kamati ya Pamoja ya SMT na SMZ vya kushughulikia masuala ya muungano kwa lengo la kutatua changamoto kwa kasi zaidi; (c) Kuhakikisha masuala muhimu ya muungano yanaratibiwa kwa faida ya pande mbili; na (d) Kuimarisha utoaji elimu ya muungano kwa umma wa Watanzania ili kuendelea kujenga ari ya kuulinda, kuutetea, kuuenzi na kuuimarisha. Maendeleo ya Jamii 228. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa sekta ya maendeleo ya Jamii kama chachu ya fikra za kimaendeleo zinazohitajika kuwezesha wananchi kutumia fursa zilizopo kujiletea maendeleo yao na kushiriki katika shughuli za ujenzi wa Taifa. Aidha, sekta hii ni nyenzo muhimu katika kuiandaa jamii kukabiliana na mabadiliko na changamoto mbalimbali zinazojitokeza nchini na duniani. Katika kipindi cha (2015 – 2020), miongoni mafanikio yaliyopatika katika sekta hii ni pamoja na yafuatayo:- (a) Kuongeza ushiriki wa jamii katika shughuli za maendeleo katika sekta mbalimbali; (b) Kuwezesha jamii kushiriki na kufanikisha miradi ya maendeleo ikiwemo kaya 617,100 kuboresha vyoo, kaya 305,724 kuboresha maeneo ya kunawa mikono, kujengwa madarasa shule za msingi 6,521 na sekondari 2,499, hospitali 67 za halmashauri na miradi mingine vijijini na mijini; (c) Kutoa mafunzo ya kada ya maendeleo ya jamii kwa vyuo nane vya maendeleo ya jamii na taasisi ya maendeleo ya jamii Tengeru ambapo wanafunzi 14,327 wamedahiliwa. Aidha, wanafunzi 9,489 walihitimu masomo yao kwa kipindi hicho; (d) Kuboresha mazingira ya kujifunzia katika vyuo vya maendeleo ya jamii kwa kujenga na kukarabati kumbi za mihadhara, hosteli, majengo ya utawala, nyumba za watumishi, madarasa, maktaba, uzio, miundombinu ya majisafi, majitaka na mifumo ya umeme; (e) Kuanzisha na kutekeleza mpango wa kuhamasisha maendeleo ya jamii katika maeneo mbalimbali nchini hasa jamii zinazozunguka vyuo hivyo. Hatua hii imechochea ufanisi katika miradi ikiwemo ufugaji na kilimo cha kisasa, usindikaji wa mazao, utunzaji wa mazingira, lishe bora, miradi ya ujenzi wa zahanati na ofisi ya kijiji pamoja na kutoa elimu ya kupambana na changamoto mbalimbali ikiwemo kukabiliana na watoto walio katika ajira; 279 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kuanzisha vituo vya kitaifa vya kidijitali vya ubunifu na maarifa vitakavyopokea na kulea wabunifu kutoka kwenye vituo vya kidijitali vya ubunifu na maarifa viliopo kwenye Taasisi ya Maendeleo ya Jamii Tengeru na vyuo nane vya maendeleo ya jamii kwa lengo la kukuza vipaji vya kibunifu katika jamii ili kuwaendeleza vijana waweze kuchangia maendeleo ya Taifa kwa kuzalisha teknolojia zinazohitajika katika maendeleo ya viwanda, usindikaji wa mazao na bidhaa mbalimbali; (g) Kuanzisha mpango wa wahitimu wa vyuo kufanya kazi kwa kujitolea kwa lengo la kuwapatia uzoefu na maadili ili waweze kuajiriwa na kujiajiri wenyewe kwa kutumia fursa zilizopo; na (h) Kuwezesha vitendea kazi kwa wataalam wa maendeleo ya jamii ili waweze kutimiza wajibu wao vizuri. 229. Katika miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitahakikisha Serikali inajenga jamii iliyoelimika, kujiamini na inayomudu kupata mahitaji ya msingi na kuchangia ipasavyo katika ajenda ya maendeleo, ili kufikia azma ya kuwa na jamii na Taifa linalojitegemea. Chama kitaelekeza Serikali kuongeza tija kwenye sekta ya maendeleo ya jamii kwa kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuimarisha jitihada za kukuza ari ya jamii, uzalendo na kujenga moyo wa kujitolea na kufanya kazi kwa bidii ili kujiletea maendeleo ya kijamii na kiuchumi kwa kutumia nguvukazi na rasilimali zinazowazunguka; (b) Kuwezesha Taasisi ya Maendeleo ya Jamii Tengeru na vyuo vya maendeleo ya jamii kutekeleza mpango wa mafunzo kwa vitendo (uanagenzi) ili wahitimu wa taaluma ya maendeleo ya jamii wawe na ujuzi utakaowawezesha kuwa na sifa na uwezo wa kujiajiri na kuajiriwa; (c) Kuanzisha kituo cha Kitaifa cha Kidigitali cha Ubunifu na Maarifa kitakachopokea na kulea wabunifu kutoka kwenye vituo vya kidigitali vya ubunifu na maarifa viliopo kwenye Taasisi ya Maendeleo ya Jamii Tengeru na vyuo nane vya maendeleo ya jamii kwa lengo la kukuza vipaji vya ubunifu katika jamii na kuwajengea uwezo wa kujiamini, kuajiriwa na kujiajiri ili kuchangia maendeleo ya Taifa kwa kuzalisha teknolojia zinazohitajika katika maendeleo ya viwanda, usindikaji wa mazao na bidhaa mbalimbali; (d) Kushirikisha jamii kutoa suluhisho kwa changamoto zinazoikabili na kutumia fursa zilizopo kwa maendeleo yao; (e) Kukarabati na kujenga miundombinu ya Taasisi ya Maendeleo ya Jamii Tengeru na vyuo nane vya maendeleo ya jamii ili kuongeza udahili wa wanafunzi; 280 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kuanzisha mpango wa wahitimu wa vyuo kufanya kazi kwa kujitolea kwa lengo la kuwapatia uzoefu na maadili ili waweze kuajiriwa na kujiajiri wenyewe kwa kutumia fursa zilizopo; (g) Kuratibu na kuweka mazingira wezeshi ya kuendeleza huduma atamizi na uwezeshaji kiuchumi kwa makundi ya jamii yakiwemo ya vijana, wanawake na wazee; na (h) Kuhamasisha jamii kuwa na makazi bora na yanayotumia teknolojia rahisi na gharama nafuu katika maeneo yote nchini. Usawa wa Jinsia 230. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa kuwa na usawa wa kijinsia kama sehemu ya utekelezaji wa imani yake kuwa binadamu wote ni sawa na wanastahili heshima na fursa sawa. Serikali imeendelea kuongeza jitihada katika kujenga jamii inayozingatia usawa wa jinsia. Katika kipindi cha (2015 – 2020), miongoni mwa mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na yafuatayo:- (a) Kutoa mikopo ya masharti nafuu kwa wanawake kupitia vyanzo mbalimbali ikiwemo mikopo yenye thamani ya shilingi bilioni 39.7 imetolewa kwa wanawake wajasiriamali 877,071 kupitia asilimia 4 ya mapato ya ndani ya halmashauri. Aidha, shilingi bilioni 2.1 zimetolewa kwa wanawake wajasiriamali 3,035 kupitia dirisha la wanawake katika Benki ya Posta Tanzania; (b) Kuondoa kero kwa wajasiriamali wakiwemo mama lishe na wauza mbogamboga kwa kupatiwa maeneo rasmi ya kufanyia biashara yenye ukubwa wa hekta 15,822.64 katika halmashauri 150 nchini. Aidha, jumla ya kodi, ada na tozo 108 kati ya 139 zimefutwa ili kupunguza kero kwa wajasiriamali wakiwemo wanawake; (c) Kuhamasisha wanawake kujiunga na SACCOS na VICOBA ambapo zaidi ya SACCOS 130 za wanawake zimeanzishwa; (d) Kutoa fursa kwa wanawake kuongeza ubora wa bidhaa zao na masoko kwa bidhaa hizo kwa kutoa mafunzo kuhusu urasimishaji na uboreshaji wa bidhaa kwa wanawake wajasiriamali 7,713. Aidha wanawake 13,566 wamewezeshwa kushiriki katika maonesho ya biashara ya kitaifa na kimataifa yakiwemo maonesho ya Sabasaba, Juakali, Nanenane na VICOBA; (e) Kuweka na kuimarisha mifumo ya kulinda haki za wanawake kwa kufanya yafuatayo; (i) Kuanzisha madawati ya jinsia na watoto 420 katika vituo vya polisi; (ii) Kuanzisha madawati ya jinsia vyuo vikuu na taasisi za elimu ya juu; 281 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (iii) Madawati ya jinsia 162 yameanzishwa katika jeshi la magereza; (iv) Vituo 13 vya huduma ya mkono kwa mkono (One stop centres) katika mikoa sita ya Dar es Salaam, Pwani, Mbeya, Mwanza, Iringa na Shinyanga vimeanzishwa; (v) Kuwezesha wafanyakazi wanawake kufurahia haki ya kunyonyesha mtoto wakati wa muda wa kazi kwa kipindi cha masaa mawili kila siku kwa kipindi cha miezi 6 baada ya muda wa likizo ya uzazi kwa kufanya Marekebisho ya Sheria ya Mahusiano Kazini Na.6 ya Mwaka 2004; (vi) Kuwezesha wanawake kushiriki katika ngazi mbalimbali za maamuzi. Kutokana na jitihada hizo nchi yetu imeweza kuwa na wanawake katika ngazi mbalimbali ikiwemo kwa mara ya kwanza kuwa na Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Aidha, idadi ya Wabunge wanawake imeongezeka kutoka wabunge 127 sawa na asilimia 36 mwaka 2015 hadi kufikia wabunge 145 sawa na asilimia 37 mwaka 2019. Vilevile, idadi ya majaji wanawake imeongezeka kutoka 24 mwaka 2015 sawa na asilimia 18 hadi kufikia majaji 40 mwaka 2019 sawa na asilimia 39; (vii) Kuongezeka kwa huduma za msaada wa sheria kutokana na kutungwa kwa Sheria ya Msaada wa Kisheria Na. 1 ya Mwaka 2017. Sheria imewezesha makundi maalum ikiwemo wanawake na watoto kupata haki zao katika vyombo vya usimamizi wa sheria. Aidha, taasisi za kutoa huduma za msaada wa kisheria 125 zimetambuliwa na wasaidizi wa kisheria 494 wamesajiliwa kote nchini. Wanufaika wakubwa wa huduma hizo ni wanawake na watoto; na (viii) Kupambana na vitendo vya rushwa ya ngono kupitia kampeni mbalimbali ikiwemo kampeni ya “Vunja Ukimya” inayoratibwa na Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (TAKUKURU). 231. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama kitahakikisha kinasimamia Serikali katika kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wanawake kiuchumi. Ili kufikia azma hii Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo:- (a) Kuhakikisha sekta zote zinazingatia masuala ya jinsia katika shughuli zao; (b) Kuwezesha upatikanaji wa mikopo yenye masharti nafuu; (c) Kuanzisha vituo atamizi vya uwezeshaji wanawake kiuchumi; (d) Kuhamasisha jamii kushiriki kikamilifu katika shughuli za kujiletea maendeleo kwa kubadili mtazamo hasi na kutumia fursa mbalimbali za kiuchumi; 282 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kuwezesha upatikanaji wa teknolojia sahihi na rahisi kwa ajili ya kuimarisha uzalishaji, masoko na ufungashaji wa bidhaa na huduma mbalimbali zinazotolewa na wanawake; (f) Kuimarisha upatikanaji wa masoko ya bidhaa na huduma zinazotolewa na wanawake wajasiriamali kupitia maonesho ya biashara ya ndani na nje ya nchi; (g) Kuimarisha vituo vya taarifa na maarifa kwa wanawake ili kuwawesha kupata taarifa sahihi zitakazowawesha kujiendeleza kiuchumi; (h) Kuwezesha ushiriki wa wanawake katika kupata zabuni kama inavyoelekezwa katika sheria ya manunuzi; (i) Kuimarisha utendaji wa madawati ya jinsia ili kuzuia ukatili wa kijinsia; (j) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuongeza ushiriki wa wanawake katika maamuzi na uongozi kwenye nyanja za kisiasa na kiuchumi hadi kufikia 50:50; (k) Kuimarisha huduma za msaada wa kisheria kwa wanawake na watoto katika maeneo yote nchini; na (l) Kuongeza kasi ya kupambana na kutokomeza aina zote za ukatili na unyanyasaji wa kijinsia ikiwemo rushwa ya ngono dhidi ya wanawake na watoto katika jamii, katika maeneo yote nchini. Maendeleo ya Watoto na Familia 232. Chama Cha Mapinduzi kinatambua umuhimu wa kuwa na familia imara kama kiini cha ujenzi wa jamii bora. Serikali imeendelea kukuza haki za watoto za kuishi, kulindwa, kutobaguliwa, kushirikishwa na kuendelezwa. Katika kipindi cha (2015 – 2020), miongoni mafanikio yaliyopatika katika sekta hii ni pamoja na yafuatayo:- (a) Kuimarisha ulinzi na ustawi wa mtoto kupitia hatua mbalimbali zikiwemo; kuanzisha kamati za ulinzi wa wanawake na watoto 11,520, katika mamlaka za serikali za mitaa; (b) Kuweka na kuratibu mtandao wa mawasiliano ya simu ya bure namba 116 ili kuwezesha jamii kutoa taarifa za vitendo vya ukatili dhidi ya watoto; (c) Kuanzisha vikundi 1,186 vya malezi chanya katika maeneo mbalimbali nchini ili kuimarisha malezi na kukuza uwajibikaji kwa wazazi na walezi wa watoto; na (d) Kuanzisha na kuendesha jumla ya mabaraza ya watoto 1,669 na klabu za watoto 2,475 katika kipindi cha mwaka 2015/16 hadi 2018/19 ili kuwezesha watoto kushiriki katika ajenda ya masuala yanayowahusu na jukwaa la kujadili haki na ukatili dhidi yao. 283 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 233. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kihakikisha kuwa maendeleo ya mtoto na familia yanazingatiwa. Ili kutimiza azma hii Chama kitaelekeza Serikali kutekeleza yafuatayo: (a) Kuanzisha na kuimarisha kamati za ulinzi na usalama wa wanawake na watoto katika maeneo yote nchini; (b) Kuongeza kasi ya kuhamasisha jamii kubadili fikra na mitazamo hasi inayochochea vitendo vya ukatili dhidi ya watoto katika maeneo yote nchini; (c) Kuimarisha mabaraza ya watoto ili watoto wajadili masuala yanayowahusu na kujenga uwezo wa watoto kuwa jamii imara yenye mtazamo wa kizalendo kwa Taifa lao; (d) Kuanzisha na kutekeleza afua zinazolenga kuboresha na kuimarisha familia; (e) Kuanzisha madawati ya watoto katika shule za msingi na sekondari ili kuwapa nafasi na mbinu mbadala za kujilinda dhidi ya ukatili; na (f) Kuimarisha na kuendelea kuanzisha vikundi vya malezi chanya ili kupunguza vitendo vya ukatili na unyanyasaji dhidi ya wanawake na watoto. Hifadhi ya Mazingira na Mabadiliko ya Tabianchi 234. Utunzaji na uhifadhi wa mazingira ni suala muhimu kwa kuwa mazingira ni mtambuka na uhusiano wake na maendeleo ya sekta nyingine ni mkubwa. Athari za kutokutunza na kuhifadhi mazingira husababisha sekta nyingine kushindwa kuzalisha kikamilifu na hivyo kuongeza umasikini. Aidha, ni muhimu kuyarejesha mazingira yaliyoharibiwa kwa majanga ya asili na shughuli za kibinadamu. Chama Cha Mapinduzi kwa kutambua umuhimu huo, katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), kiliweka mkakati na kuchukua hatua za kukabiliana na athari za uharibifu wa mazingira na mabadiliko ya Tabianchi na kupata mafanikio yafuatayo:- (a) Kutokomeza matumizi ya mifuko ya plastiki katika nchi; (b) Kuongezeka kwa uelewa wa wananchi kuhusu mabadiliko ya Tabianchi na umuhimu wa kutunza mazingira na kuweza kushiriki katika jitihada mbalimbali za kulinda na kuhifadhi mazingira ikiwa ni pamoja na kuchukua hatua za kupanda miti na kutumia mbinu za uzalishaji zenye athari ndogo katika mazingira; (c) Kuhamasika kwa mamlaka za serikali za mitaa katika upandaji wa miti ambapo hadi kufikia mwaka 2020 jumla ya miti 608,494,464 ilipandwa katika mikoa yote pamoja na halmashauri zote; (d) Kuandaliwa kwa mwongozo wa sheria ndogo ya mazingira ambao utatumika kuandaa sheria ndogo za mazingira katika mamlaka 284 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 za serikali za mitaa. Vile vile, mwongozo kwa maafisa mazingira wa mamlaka za serikali za mitaa kuhusu majukumu yao katika kusimamia Sheria ya Usimamizi wa Mazingira ya Mwaka 2004 na kanuni zake umeandaliwa; (e) Kuboresha utekelezaji wa mikakati ya kusimamia na kuhifadhi maeneo ya fukwe ikiwa pamoja na kujenga uwezo wa jamii za pwani kuhimili mabadiliko ya tabianchi kwa kufanya yafuatayo:- (i) Kupandwa kwa mikoko katika wilaya za Kibiti/Rufiji Delta (hekta 792), Pangani (hekta 10), Kisiwa Panza (hekta 200), Kilimani (hekta 4), Kinondoni-Mbweni (hekta 3.2) na Kisakasaka (hekta 8); (ii) Kutolewa kwa elimu ya uhifadhi na matumizi endelevu ya rasilimali za ukanda wa Pwani kupitia vipindi vya redio, televisheni na magazeti pamoja na njia nyingine kwa lengo la kuhamasisha na kukuza uelewa wa wananchi; (iii) Kujengwa kwa ukuta Mto Pangani Tanga mita 795 kati ya mita 950 zilizopangwa; (iv) Kukamilika kwa ujenzi wa ukuta wenye urefu wa mita 40 katika Kisiwa Panza; (v) Kukamilika kwa ujenzi wa ukuta katika Barabara ya Obama wenye urefu wa mita 920; na (vi) Kukamilika kwa ujenzi wa ukuta wenye urefu wa mita 500 katika Chuo cha Mwalimu Nyerere. (f) Kuendeleza ulinzi wa ikolojia ya bonde la Mto Ruaha Mkuu kwa kutambua vyanzo vya maji 5,373 katika mikoa saba na kati ya hivyo, vyanzo 652 viliwekewa mipaka ya kudumu; (g) Kuandaliwa kwa mipango ya matumizi ya ardhi katika vijiji 78 ili kuhakikisha usimamizi bora wa vyanzo vya maji; (h) Kuwekeza katika kuhifadhi vyanzo vya maji chini ya mradi wa mazingira wa Bonde la Kihansi; (i) Kuweka na kutekeleza mikakati na mipango ya kitaifa na kimataifa ya kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi; na (j) Kupunguza athari hasi kwa mazingira, hususan zitokanazo na utekelezaji wa miradi mikubwa ya maendeleo ili kulinda mazingira kwa faida ya kizazi cha sasa na kizazi kijacho kwa kufanya tathmini ya mipango saba ya kimkakati ambayo ni:- Mradi wa Kufua Umeme wa Julius Nyerere katika Mto Rufiji; uboreshaji wa Mpango Kabambe wa Taifa wa Umwagiliaji; Mpango Kabambe wa Usafiri Katika Jiji la Dar es Salaam; Sera, mikakati, sheria na kanuni za uvuvi wa bahari kuu. 285 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 235. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuchukua hatua mbalimbali za kukabiliana na athari zitokanazo na uharibifu wa mazingira na mabadiliko ya tabianchi kwa kuwashirikisha wananchi na wadau mbalimbali wa ndani na nje ya nchi. Ili kufikia malengo hayo, katika kipindi hicho, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuboresha utekelezaji wa mikakati ya kampeni za kukabiliana na uharibifu wa mazingira na mabadiliko ya tabianchi kwa kutekeleza mikakati mbalimbali ikiwa ni pamoja na upandaji, utunzaji na ukuzaji miti milioni 1.5 kila mwaka katika halmashauri ili kuondokana na kuenea kwa hali ya jangwa na ukame; (b) Kuratibu, kusimamia na kuhakikisha mamlaka za serikali za mitaa zinazingatia mwongozo wa sheria ndogo katika kuandaa sheria ndogo za mazingira na kuendelea kusimamia utekelezaji wa Sheria ya Uhifadhi na Usimamizi wa Mazingira ya Mwaka 2004; (c) Kuboresha mifumo ya uratibu wa utekelezaji wa mkakati wa kuhifadhi mazingira ya bahari, ukanda wa pwani, maziwa, mito na mabwawa kwa kushirikisha wadau wengine; (d) Kufanya tathmini ya vyanzo vya maji vilivyohifadhiwa, kuongeza vyanzo vipya na kufufua vilivyopotea ama kuharibika katika maeneo ambayo hayajafanyiwa tathmini kwa lengo la kuwa na uhakika wa upatikanaji wa majisafi na salama; (e) Kubuni na kuweka mikakati ya kupunguza matumizi ya kuni na mkaa kwa lengo la kupunguza kasi ya uharibifu wa mazingira kwa kuhamasisha matumizi ya nishati mbadala ikiwemo gesi na umeme; (f) Kuongeza kasi ya tathmini za uanzishwaji wa viwanda na shughuli za kiuchumi, ili kutoa vyeti vya Tathmini ya Athari za Mazingira (TAM) kwa muda mfupi na vilevile, kuhakikisha kuwa miradi hiyo inazingatia uhifadhi wa mazingira; (g) Kufanya ukaguzi wa uzingatiaji wa sheria ya mazingira hususan katika viwanda na migodi; (h) Kuanzisha maeneo lindwa ya mazingira (Environmental Protected Areas) ili kuongoa na kuhifadhi maeneo muhimu ya kimazingira; (i) Kuongeza kasi ya kutoa elimu juu ya kulinda na kuhifadhi mazingira ikiwemo madhara ya uchomaji moto holela; (j) Kuendeleza ushirikiano na wadau wa kikanda na kimataifa katika jitihada za kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi; na 286 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (k) Kuimarisha utekelezaji wa mikataba ya kimataifa na ya kikanda kuhusu hifadhi ya mazingira. Utamaduni, Sanaa na Michezo 236. Utamaduni, sanaa na michezo ni miongoni mwa sekta muhimu nchini ambazo zinachangia moja kwa moja katika maendeleo na ustawi wa jamii kwa kuwa zinagusa sehemu kubwa ya maisha ya wananchi walio wengi mijini na vijijini. Sekta hizi zinawawezesha wananchi kuboresha afya zao ikiwa ni pamoja na kuimarisha umoja, udugu, uzalendo na mshikamano wa kitaifa. Chama Cha Mapinduzi kwa kutambua umuhimu huo, katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), kimeendelea kuisimamia Serikali kuchukua hatua mbalimbali katika kuboresha sekta hizi kwa lengo la kuongeza mchango wa utamaduni, sanaa na michezo kwa jamii na Taifa kwa ujumla. Aidha, kulinda, kusimamia na kuendeleza lugha ya Kiswahili imekuwa eneo muhimu katika kuitangaza nchi yetu kikanda na kimataifa. Utamaduni 237. Chama Cha Mapinduzi kimeendelea kutambua umuhimu wa utamaduni kama utambulisho wa Taifa, chanzo cha ajira, burudani na chombo cha kuziunganisha jamii za Watanzania. Utamaduni umekuwa ni nyezo ya kuwawezesha wananchi kukabiliana na maisha kulingana na mazingira wanayoishi kwa kutumia maarifa, maadili, mila nzuri na desturi za mahali husika. Utamaduni pamoja na masuala mengine unajumuisha lugha, fasihi, sanaa, sayansi na teknolojia. 238. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Chama Cha Mapinduzi kiliendelea kuchukua hatua katika kuhakikisha sekta ya utamaduni inaimarishwa kwa lengo kuiwezesha kuchangia kikamilifu katika kudumisha utamaduni wa Mtanzania, hususan matumizi ya lugha ya Kiswahili. Mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kuwawezesha wananchi kujipatia kuimarisha utambulisho wetu kama Taifa; (b) Kuongeza ajira kutokana na kazi za kiutamaduni, sanaa na ubunifu; (c) Kuimarisha mahusiano ya wananchi na mataifa mengine kupitia kazi za utamaduni; (d) Kuimarishwa kwa mila na desturi na tamaduni nzuri zinazojenga utaifa; (e) Kuongeza wigo wa matumizi ya lugha ya Kiswahili katika nchi za Jumuiya ya Afrika Mashariki kwa kuanzishwa kwa Tume ya Lugha ya Kiswahili ya Afrika Mashariki. Kiswahili kimeendelea kuenea, kutumika na kutambulika zaidi kikanda na kimataifa, sasa ni mojawapo ya lugha mahsusi kwenye SADC; 287 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (f) Kuandaliwa kwa mfumo wa kielekroniki kwa ajili ya kusajili na kutunza kanzidata ya wataalam wa Kiswahili kama hatua ya kupanua wigo wa fursa zitokanazo na matumizi ya lugha hiyo ndani na nje ya nchi ambapo hadi kufikia mwaka 2020 wataalam 1,224 wamesajiliwa katika mfumo huo; (g) Kuwezesha nchi yetu kutumia vyema fursa ya matumizi ya lugha ya Kiswahili kitaifa na kimataifa kwa kujenga uwezo wa wataalam 10 wa ukalimani wa ndani wenye uwezo wa lugha za kigeni za Kiingereza, Kifaransa na Kireno; (h) Kurahisisha na kuimarisha usimamizi na maendeleo ya lugha ya Kiswahili kwa kutungwa kwa kanuni za Sheria ya Baraza la Kiswahili la Taifa Na. 27 ya Mwaka 1967; (i) Kupanuliwa kwa wigo wa msamiati na Istilahi za lugha ya Kiswahili kupitia Kongoo la Kiswahili lililoandaliwa kuwa na maneno 50,000,000 ambapo tayari lina maneno 1,500,000; (j) Tafiti mbalimbali zimefanyika kuhusu mila nzuri na desturi katika mikoa ya Morogoro, Iringa, Singida, Lindi na Mtwara kwa lengo la kuhifadhi mila na desturi za mikoa hiyo; (k) Kuhuishwa kwa Mfuko wa Maendeleo ya Utamaduni na Sanaa kwa lengo la kuimarisha upatikanaji wa mitaji kwa njia ya mikopo nafuu kwa watendaji wa kazi za kitamaduni, sanaa na ubunifu; (l) Kubainishwa kwa maeneo 255 yaliyotumika wakati wa harakati za ukombozi wa Bara la Afrika kwa ajili ya kuhifadhiwa na kutangazwa kuwa vivutio vya utalii; na (m) Kubainishwa, kukusanywa na kuhifadhiwa kidijitali kwa vifaa na nyaraka mbalimbali 6,782 kuhusu historia ya ukombozi wa Bara la Afrika. Vilevile, mahojiano na wazee 227 walioshiriki au kushuhudia harakati za ukombozi wa Bara la Afrika katika mikoa mbalimbali yamefanyika. 239. Katika kulinda, kuendeleza, kuhifadhi na kurithisha amali za kiutamaduni, Chama kina lengo la kuchochea na kuhamasisha jamii kuhusu dhana chanya ya utamaduni ili wananchi wote waweze kufahamu umuhimu wake katika kutambulisha Utanzania, kuburudisha, na kuongeza fursa za ajira. Ili kufikia malengo hayo, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuimarisha Tume ya Lugha ya Kiswahili ya Afrika Mashariki na Baraza la Kiswahili la Taifa (BAKITA) kama fursa ya kueneza Kiswahili sanifu katika kanda ya Afrika Mashariki, Afrika na Duniani; 288 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuongeza wigo wa misamiati ya lugha ya Kiswahili kwa kurasimisha maneno na Istilahi za lugha hiyo ambazo matumizi yake yamezoeleka katika jamii; (c) Kusimamia matumizi fasaha na sanifu ya lugha ya Kiswahili ndani na nje ya nchi na kubidhaisha lugha hiyo kama chanzo cha ajira na mapato; (d) Kufanya tafiti za lugha, historia, mila nzuri na desturi za jamii za Tanzania kwa ajili ya kulinda, kuenzi, kuhifadhi na kuendeleza kwa manufaa ya kizazi cha sasa na kijacho; (e) Kuhamasisha matumizi ya lugha ya Kiswahili katika kutoa matokeo ya utafiti kisayansi na machapisho ya kitaaluma; (f) Kuboresha utekelezaji wa mikakati ya kuelimisha umma kuhusu wajibu wao wa kuimarisha misingi ya utaifa, kulinda na kuenzi maadili ya kitanzania ili kukabiliana na mmomonyoko wa maadili unaochangiwa na athari za utandawazi na kutozingatiwa kwa malezi na makuzi bora ya vijana; (g) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuhamasisha umma wa Watanzania kushiriki katika sherehe za kitaifa pamoja na kuenzi falsafa ya Mwenge wa Uhuru na malengo yake ya kustawisha maendeleo, kudumisha umoja na utaifa; (h) Kuendelea kuhifadhi kumbukumbu ya ushiriki na mchango wa Tanzania katika harakati za ukombozi wa Umoja wa Afrika, hususan ukombozi wa Kusini mwa Afrika kwa kushirikisha idara inayohusika na Malikale na Makumbusho ya Taifa; (i) Kutoa elimu kwa umma kuhusu historia ya urithi wa ukombozi wa Bara la Afrika ili jamii, hususan vijana waweze kufahamu historia kwa kushirikisha idara inayohusika na Malikale na Makumbusho ya Taifa; (j) Kuhakikisha kuwa Programu ya Urithi wa Ukombozi wa Bara la Afrika inajumuishwa katika sera na mipango ya kitaifa na kulindwa kisheria kwa manufaa ya kizazi cha sasa na kijacho; (k) Kuwajengea uwezo wataalam wa kitanzania wa kutafsiri lugha mbalimbali za kigeni ili waweze kunufaika na fursa za kukua kwa matumizi ya lugha ya Kiswahili duniani; (l) Kuweka kumbukumbu na kuhimiza matumizi ya mila na desturi dhidi ya utandawazi kwa kufanya utafiti wa mila na desturi za jamii ya kitanzania; na (m) Kutekeleza programu maalum ya kukitangaza Kiswahili duniani. 289 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 Sanaa 240. Tasnia ya sanaa ni muhimu katika kutambulisha utaifa, utamaduni wa nchi husika, kuleta burudani na kuchangia katika fursa za ajira. Kutokana na umuhimu huo, kwa miaka mitano iliyopita, Chama kimeendelea kuunga mkono juhudi za kuendeleza sanaa nchini kama sehemu ya kutoa ajira, hususan miongoni mwa vijana kupitia kazi za sanaa kama vile filamu, muziki na michezo ya kuigiza. Katika hatua hizo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuimarisha maendeleo na usimamizi wa tasnia ya sanaa nchini kwa kuijengea uwezo Bodi ya Filamu Tanzania ili kuendeleza mila nzuri, desturi na utamaduni wa Mtanzania kwa kuhakikisha sanaa ya filamu na michezo ya kuigiza inazingatia maadili ya Taifa; (b) Kuimarisha maendeleo na usimamizi wa tasnia ya filamu nchini kwa kufanya mapitio ya sheria ya filamu na michezo ya kuigiza nchini; (c) Kuboresha mazingira ya tasnia ya sanaa kwa kununua eneo lenye ukubwa wa mita za mraba 46,080 katika Halmashauri ya Wilaya ya Chamwino kwa ajili ya ujenzi wa Jumba Changamani la Uzalishaji wa Filamu na shughuli nyingine; (d) Kuimarisha ubora wa kazi za sanaa nchini kwa kuwapatia mafunzo na ushauri wa kitaalam wadau wa sanaa wapatao 10,437 kuhusu uendeshaji wa matukio na utafutaji wa masoko; (e) Kutambua shughuli za wasanii kwa kusajili na kutoa vibali vya kuendesha shughuli za sanaa kwa wasanii na wadau 1,084; (f) Kuimarishwa kwa tasnia ya sanaa kwa kuipatia vifaa vya kufundishia na kujifunzia katika maeneo ya teknolojia ya sauti, muziki, ubunifu pamoja na uzalishaji wa picha jongevu Taasisi ya Sanaa na Utamaduni Bagamoyo (TaSUBa). Aidha, taasisi hiyo imedahili wanafunzi 893 wa kozi za muda mrefu na 388 wa kozi fupi hadi mwaka 2020; (g) Kuongeza weledi katika kazi za filamu kwa kutoa mafunzo kwa wanatasnia ya filamu 1,777 kuhusu hakimiliki na hakishiriki, uzalishaji wa filamu bora, uingiaji wa mikataba yenye tija; (h) Kukabiliana na wizi wa kazi za wasanii kwa kuanzisha utaratibu wa kuweka stempu za ushuru wa bidhaa kwa kazi zote za filamu na muziki; (i) Kulinda kazi na masilahi ya wasanii kwa kuendesha operesheni mbalimbali kwa ajili kukagua kazi zinazoingia sokoni bila kufuata utaratibu pamoja na mitambo ya kuzalisha kazi za filamu kinyume na sheria. Aidha, jumla ya kazi za filamu 5,547 zilizojumuisha filamu za kitanzania 4,837 na 710 kutoka nje ya nchi zilihakikiwa na kupatiwa vibali (certificate of approval); 290 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (j) Kutolewa kwa jumla ya vibali 685 vya utayarishaji wa picha jongevu ambapo 140 vilitolewa kwa waombaji kutoka ndani na 545 kutoka nje ya nchi kwa lengo la kuendeleza tasnia ya filamu; (k) Kuongezeka kwa ushiriki wa sekta binafsi katika tasnia ya sanaa ambapo, majumba ya sinema yamejengwa kupitia sekta hiyo na kufunguliwa. Aidha, jumba la utayarishaji wa kazi za filamu lenye studio mbili za kurekodi kwa kutumia vyombo vya kisasa liitwalo Wanene Entertainment Limited lililopo jijini Dar es Salaam limejengwa na kufunguliwa. Vilevile, maeneo yasiyokuwa rasmi yapatayo 5,210 ya kuoneshea kazi za filamu, studio na maktaba za filamu yamebainishwa ili yarasimishwe; (l) Kulinda haki na masilahi ya wasanii na kanuni za usajili, muonekano, na uendeshaji wa vibanda vya kuonyeshea filamu wa maeneo yasiyo rasmi kwa kukamilisha kanuni mpya zinazowataka wadau watakaofanya kazi na wasanii kuwasilisha mikataba ya makubaliano baina ya msanii na mdau husika; (m) Kuanzishwa kwa Dawati la Msaada wa Kisheria linalotoa elimu ya mikataba kwa wasanii ili kuwajengea uelewa na hatimaye kuwawezesha kupata tafsiri sahihi za mikataba ya wasanii na kampuni zinazowasimamia; (n) Kuandaliwa kwa mfumo wa urasimishaji wa kazi za filamu na muziki utakaowezesha kutambuliwa rasmi kwa wasanii na kazi zao; na (o) Kuitangaza nchi yetu kupitia Tamasha la Utamaduni na Sanaa la Jumuiya ya Afrika Mashariki (JAMAFEST) lililofanyika jijini Dar es Salaam mwaka 2019 na kufuatiliwa na watu zaidi ya milioni 94 duniani. Pamoja na manufaa mengine, tamasha hilo liliwezesha kufahamika kwa kazi za kitamaduni, sanaa na ubunifu ndani na nje ya nchi. 241. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuchukua hatua mbalimbali za kuboresha tasnia ya sanaa nchini. Lengo ni kuendesha tasnia ya sanaa kibiashara na kuongeza tija ikiwa ni pamoja na kuwezesha upatikanaji wa fursa zaidi za ajira kwa makundi yote ya jamii. Vilevile, tasnia ya sanaa itaendelea kutumika kama nyenzo ya kuhamasisha na kuelimisha jamii kuhusu masuala ya kiuchumi, kijamii na kisiasa. Ili kufikia malengo hayo, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kuweka mazingira wezeshi kwa makampuni ya ndani na nje ya nchi kupiga picha za filamu ili kutangaza utalii ndani na nje ya nchi; (b) Kujenga mazingira wezeshi ya kukuza sanaa zetu zikiwemo ngoma na bongo movie ili kufikia viwango vya kimataifa; 291 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (c) Kuboresha mbinu na mikakati ya utekelezaji wa sera na sheria za kurasimisha kazi za sanaa nchini kwa kushirikisha wadau mbalimbali wa sanaa hususan wasanii; (d) Kuanzisha na kuimarisha miundombinu mbalimbali ya sekta ya sanaa ili kutoa fursa kwa wadau kujiajiri katika tasnia ya ubunifu; (e) Kuanzisha Kituo cha Taifa cha Sanaa cha Watoto na Vijana wenye vipaji ambao hawapo katika mfumo rasmi wa elimu ili kuhakikisha kunakuwa na vikundi bora vya sanaa na utamaduni; (f) Kubuni mbinu na mikakati ya kulinda wasanii dhidi ya vitendo vya unyonyaji, wizi na kughushiwa kwa kazi zao; (g) Kubuni mikakati na mbinu madhubuti za kuwavutia wawekezaji katika tasnia ya filamu ili iweze kuzalisha mazao bora na yenye ushindani katika soko la ndani na nje ya nchi; (h) Kuhakikisha kunakuwa na matamasha na tuzo mbalimbali pamoja na kuanzisha tamasha maalum kitaifa kwa lengo la kuibua, kukuza na kuendeleza vipaji katika tasnia ya filamu na michezo ya kuigiza; (i) Kuanza ujenzi wa Jumba Changamani la Uzalishaji wa Filamu pamoja na kubaini vyanzo vipya vya mapato; na (j) Kuimarisha mfumo wa kisheria na kitaasisi wa kusimamia kazi za sanaa ili kuwezesha wanatasnia kupata masilahi stahiki kutokana na kazi zao. Michezo 242. Sekta ya michezo ina umuhimu mkubwa katika kutoa burudani, kuimarisha afya, na kuongeza furaha kwa wananchi wote. Michezo pia inachangia katika kuziunganisha jamii zetu ndani na nje ya mipaka ya nchi. Aidha, michezo ni moja kati ya sekta inayotoa fursa za ajira kwa wananchi hususan vijana na kuwawezesha kuongeza vipato vyao na kuboresha maisha ya wanamichezo na wadau wote katika sekta hiyo. Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita (2015 - 2020), Chama kililenga kuimarisha sekta ya michezo ili kuinua kiwango cha michezo nchini ikiwa ni pamoja na kuifanya sekta ya michezo kutoa fursa za ajira husasan kwa vijana. Katika jitihada za kufikia lengo hilo mafanikio yafuatayo yamepatikana:- (a) Kuboreshwa kwa Uwanja wa Taifa ikiwa ni pamoja na kupanda nyasi katika eneo la kuchezea na kukarabati vyumba vya kubadilisha nguo za wachezaji katika uwanja huo. Aidha, Uwanja wa Uhuru umefanyiwa ukarabati kwa kuwekwa nyasi mpya bandia. Vilevile, viwanja vya Kaitaba mkoani Kagera na Nyamagana mkoani Mwanza vilikarabatiwa kwa kuwekwa nyasi bandia; 292 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (b) Kuanzishwa kwa mikakati mbalimbali ya kuinua michezo nchini iliyofanikisha yafuatayo:- (i) Tanzania kushiriki fainali za Mpira wa Miguu za Kombe la Mataifa ya Afrika (AFCON) mwaka 2019 nchini Misri baada ya miaka 39; (ii) Kuwa wenyeji wa fainali za mpira wa miguu kwa vijana wenye umri chini ya Miaka 17 (AFCON U-17) mwaka 2019, jijini Dar es Salaam. fainali hizo zimesaidia kuitangaza nchi yetu kimataifa; (iii) Timu ya Riadha kushinda medali nane (dhahabu saba na fedha moja) katika mashindano ya Nagai City Marathon (Japan) mwaka 2018; Timu ya Olimpiki Maalum (Special Olympics) kushinda medali 15 (dhahabu 12, fedha moja na shaba mbili) katika mashindano ya Riadha na Mpira wa Wavu yaliyofanyika Abu Dhabi, Falme za Kiarabu mwaka 2019; (iv) Timu ya wanawake ya mpira wa miguu (Kilimanjaro Queens, chini ya miaka 20) kushinda mashindano ya CECAFA yaliyofanyika mwaka 2018 Kigali, Rwanda kwa mara ya pili mfululizo, (Tanzanite, chini ya miaka 17) kutwaa Kombe la COSAFA kwa timu ya wanawake ya mpira wa miguu chini ya umri wa miaka 20 mwaka 2019 nchini Afrika Kusini; na (v) Kushiriki na kutwaa kombe la Afrika Mashariki la mpira wa miguu kwa timu ya Taifa ya vijana wa kiume chini ya umri wa miaka 20. (c) Kuundwa kwa Kamisheni ya Ngumi za Kulipwa Tanzania ambayo imeratibu na kusimamia mabondia wa Tanzania kupata mafanikio katika michezo mbalimbali ya ngumi za kulipwa; (d) Kuimarishwa kwa ukusanyaji wa mapato yatokanayo na shughuli za michezo kwa kutumia mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji wa mapato ya viingilio katika Uwanja wa Taifa na Uwanja wa Uhuru; (e) Kusajiliwa kwa vikundi 269 vya “jogging”, vyama 76, vilabu 1,055, wakuzaji na mawakala wa michezo 43 na vituo vya michezo 58; (f) Kuimarishwa kwa Chuo cha Maendeleo ya Michezo Malya kwa kujenga na kukarabati mabweni, kuchimba kisima cha maji safi na kujenga na kukarabati viwanja vya michezo kwa ajili ya mafunzo kwa vitendo. Aidha, jumla ya wanachuo 364 wamedahiliwa katika chuo hicho na washiriki 1,104 wamepatiwa mafunzo ya muda mfupi; (g) Kumarishwa kwa michezo ya shule za msingi na sekondari (UMITASHUMTA na UMISSETA) ili kuibua na kukuza vipaji vya michezo. Aidha, shule 56 zimeteuliwa kuwa shule rasmi za michezo; 293 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (h) Vibali 45 vimetolewa kwa timu za Taifa, vilabu, vituo vya michezo na mabondia kwenda nje ya nchi kushiriki mashindano mbalimbali; (i) Michezo ya jadi iliendelea kuratibiwa ikiwa ni pamoja na kuvuta kamba, bao, kukuna nazi, mdako, kirumbizi, kulenga shabaha, kusuka ukili na mieleka iliyoratibiwa wakati wa TAMASHA la Sanaa na Utamaduni (JAMAFEST) lililofanyika Dar es Salaam, mwaka 2019; na (j) Kuundwa kwa kamati maalum kupendekeza njia bora ya kuhusisha sekta binafsi katika kujenga Uwanja Changamani wa Ndani wa Michezo na Sanaa (Arts & Sports Arena) kwa kuanzia jijini Dar es salaam. 243. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuchukua hatua mbalimbali za kuboresha michezo nchini. Lengo ni kuongeza fursa zaidi za ajira kwa makundi yote ya jamii hususan vijana. Vilevile, sekta ya michezo itaendelea kuimarisha udugu na mshikamano wa Taifa na mahusiano kati ya Taifa letu na mataifa mengine. Ili kufikia azma hiyo, katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama kitaelekeza Serikali kuchukua hatua zifuatazo:- (a) Kujenga uwanja wa kisasa wa michezo makao makuu ya nchi jijini Dodoma; (b) Kuweka mazingira wezeshi kwa wanamichezo kushiriki katika mashindano ya kimataifa, kuwatambua na kuwaenzi wanamichezo wanaofanya vizuri katika nyanja hizo ili kuwawezesha kunufaika na vipaji vyao na vilevile kuitangaza nchi yetu kimataifa; (c) Kuhamasisha wananchi kufanya mazoezi na kuanzisha vilabu vya michezo na matamasha ya mazoezi ili kuboresha afya zao na kujikinga na magonjwa yasiyoambukiza; (d) Kuwa na mipango na mikakati maalum ya kuendeleza michezo ya kulipwa ikiwemo uanzishaji wa shule maalum za kukuza vipaji vya wanamichezo (sports academy) ili waweze kushindana katika soko la kimataifa; (e) Kuimarisha usimamizi na uendeshaji wa shule za michezo na kuboresha utoaji wa mafunzo ya tasnia ya michezo; (f) Kuimarisha usimamizi wa shughuli za michezo katika mamlaka ya serikali za mitaa na mikoa ili kuhamasisha na kusimamia maendeleo ya michezo katika ngazi zote kuanzia ngazi za vijiji, kata, wilaya, mikoa hadi Taifa; (g) Kuanzisha mfumo thabiti wa michezo ya kulipwa ili kulinda na kuendeleza vipaji vilivyopo kwa manufaa ya Taifa; 294 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (h) Kuimarisha mikakati ya uboreshaji wa vyanzo vya fedha kwa ajili ya uendeshaji wa shughuli za michezo; (i) Kubuni na kutekeleza mikakati ya kuwezesha vijana kushiriki katika michezo ili kuimarisha afya zao, kudumisha amani, umoja, upendo, uzalendo na maadili ya Taifa; (j) Kujenga na kuimarisha miundombinu ya michezo kwa kushirikiana na sekta binafsi na wadau wengine pamoja na kuvutia uwekezaji katika upatikanaji wa vifaa vya michezo; na (k) Kuwahamasisha wanamichezo kujiunga na kunufaika na fursa zitolewazo na mifuko ya hifadhi ya jamii kwa ustawi na maisha yao ya baadaye. Mapambano Dhidi ya Dawa za Kulevya 244. Matumizi ya dawa za kulevya yana madhara makubwa katika maisha ya binadamu, uwezo wa rasilimaliwatu na maendeleo endelevu ya nchi. Chama kwa kutambua athari zitokanazo na matumizi ya dawa za kulevya kimeendelea kusisitiza Serikali kuweka mikakati ya kupambana na uzalishaji, usambazaji, uuzaji na utumiaji wa dawa hizo. Mafanikio yaliyopatikana ni pamoja na:- (a) Kupunguza uingizaji wa dawa za kulevya nchini kwa asilimia 90 na hivyo kuiwezesha nchi yetu kutambuliwa na Shirika la Kimataifa linaloshughulikia Dawa za Kulevya na Uhalifu wa Kupanga (UNODC). Kutokana na kutambulika huko, Tanzania ilipewa heshima ya kuwa mwenyeji wa mkutano wa 28 wa wakuu wa vyombo vinavyopambana na dawa za kulevya Afrika (HONLEA AFRICA 2018); (b) Kupungua kwa biashara na matumizi ya dawa za kulevya kutokana na juhudi za makusudi zilizochukuliwa katika kupambana na biashara hiyo. Hatua hii imesaidia ustawi wa jamii, hususan kwa vijana ambao ndiyo nguvukazi ya Taifa; (c) Kuimarisha udhibiti wa uzalishaji, usambazaji, uuzaji na utumiaji wa dawa za kulevya kwa kuanzisha Mamlaka ya Kudhibiti na Kupambana na Dawa za Kulevya (Drug Control and Enforcement Authority - DCEA) iliyoanzishwa chini ya Kifungu cha 3 cha Sheria ya Kudhibiti na Kupambana na Dawa za Kulevya Na. 5 ya Mwaka 2015; (d) Kudhibiti biashara ya dawa za kulevya kwa kushirikiana na mataifa mengine na taasisi mbalimbali kimataifa ambapo iliwezesha:- (i) Kuzuia zaidi ya tani 1.55 za heroin kuingia nchini kwetu na hivyo kuokoa maelfu ya Watanzania ambao wangeathirika kwa kutumia dawa hizo; na (ii) Kuzuia uingizaji wa zaidi ya tani 700 za kemikali bashirifu na hivyo kuondoa uwezekano wa kemikali hizo kuchepushwa na kutumika kutengenezea dawa za kulevya. 295 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (e) Kuongeza utoaji wa dawa na matibabu pamoja na kuanzisha vituo vya kuhudumia wananchi walioathirika na matumizi ya dawa za kulevya kwa kuanzisha kliniki sita na kutoa huduma kwa waathirika zaidi ya 7,500 ambao wanapata huduma za Methadone na magonjwa mengine yanayoambatana na athari za matumizi ya dawa za kulevya katika mikoa ya Dar es Salaam, Mbeya, Mwanza na Dodoma; (f) Kuandaliwa na kutekelezwa kwa Mwongozo wa Uanzishaji na Uendeshaji wa Nyumba za Upataji Nafuu (Sober Houses). Jumla ya nyumba za upataji nafuu 40 nchini zimetambuliwa na kuendelea kusimamiwa ili kuhakikisha zinatoa huduma kulingana na mwongozo; (g) Kuzijengea uwezo Asasi za Kiraia 40 kwa kuziwezesha kifedha na kuzipatia vitendea kazi kama pikipiki na kompyuta; (h) Kudhibitiwa kwa kilimo cha bangi na mirungi ambapo mashamba 279 yenye jumla ya hekta 708.5, katika mikoa mbalimbali hapa nchini ikiwemo ya Mara (Tarime/Rorya), Morogoro, Arusha, Tanga, Kagera na Ruvuma yaliteketezwa; (i) Kufanikisha ukamataji wa watuhumiwa na dawa za kulevya kama ifuatavyo:- (i) Bangi tani 97.99 zikiwahusisha watuhumiwa 21,594; (ii) Mirungi tani 85.84 zikiwahusisha watuhumiwa 2,992; (iii) Heroin kilo 567.97 zikiwahusisha watuhumiwa 1,730; na (iv) Cocaine kilo 23.383 zikiwahusisha watuhumiwa 399. (j) Kushughulikia kesi kuhusu dawa za kulevya ambapo jumla ya kesi 16,863 zilifikishwa mahakamani zikiwahusisha watuhumiwa 26,717. Kati ya kesi 748 zilizotolewa maamuzi mwaka 2018, Jamhuri ilishinda kesi 610 ambayo ni asilimia 81.6; (k) Kuteketezwa kwa dawa za kulevya ambapo jumla ya tani 6.7 za dawa za kulevya aina ya bangi ziliteketezwa. Aidha, dawa nyingine za kulevya zilizoteketezwa ni kilo 127.8 za heroin na kilo 71.5 za cocaine. Dawa hizo zilihusisha kesi 35 zilizomalizika katika Mahakama Kuu na Mahakama ya Rushwa na Uhujumu Uchumi; na (l) Kushughulikia kimkakati mtandao mkubwa wa dawa za kulevya hususan wafanyabiashara wakubwa na maarufu wanaojihusisha na biashara hiyo kwa kushirikiana na Taasisi ya Kimataifa ya Interpol. Hali hiyo imedhoofisha mitandao wa wanaojihusisha na dawa za kulevya. 296 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 245. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuelekeza Serikali kuchukua hatua za kupambana na uzalishaji, usambazaji, uuzaji na utumiaji wa dawa za kulevya kwa kufanya yafuatayo:- (a) Kulinda mafanikio yaliyopatikana katika vita dhidi ya dawa za kulevya kwa kuendelea kuibua na kutekeleza mikakati ya kupambana na kudhibiti biashara na matumizi ya dawa za kulevya; (b) Kuimarisha ushirikiano na mataifa mengine na asasi za kimataifa katika kupambana na makosa yanayovuka mipaka ikiwemo biashara haramu ya madawa ya kulevya; (c) Kuongeza juhudi katika utoaji wa tiba kwa waathirika wa dawa za kulevya pamoja na kuanzisha vituo vya kuhudumia wananchi walioathirika na matumizi ya dawa za kulevya katika mikoa ambayo imeathirika zaidi na matumizi ya dawa za kulevya ili kuwafikia waathirika wengi zaidi; (d) Kuongeza nguvu katika kushirikiana na asasi za kijamii na kuziwezesha ili kuinua uwezo wa kushiriki katika kutoa elimu juu ya athari ya matumizi ya dawa za kulevya katika jamii zinazowazunguka; na (e) Kuiboresha Sheria ya Kudhibiti na Kupambana na Dawa za Kulevya Na. 5 ya Mwaka 2015 na Kanuni zake ili kuendana na wakati kwa kuwa tatizo la dawa za kulevya hubadilika mara kwa mara. 297 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 SURA YA KUMI CHAMA CHA MAPINDUZI 246. Lengo kuu la Chama Cha Mapinduzi ni kujenga Taifa la kijamaa, linalojitegemea na lililoendelea katika nyanja zote za ustawi wa watu. Kwa kutambua hili, wajibu wa Chama hauishii tu katika kutoa ahadi kwa wananchi, kupitia Ilani ya Uchaguzi Mkuu na kuzikabidhi Serikali zake kwa utekelezaji, bali pia Chama kinao wajibu wa kufuatilia utekelezaji wa ahadi hizo. Katika Ilani ya CCM kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2015 - 2020, Chama Cha Mapinduzi, kilibeba wajibu na majukumu yafuatayo:- (a) Kusimamia utekelezaji wa Ilani ya CCM; (b) Utekelezaji wa maazimio ya Mkutano Mkuu wa Nane wa Taifa, ambayo ni:- Kudumisha Muungano; Kuimarisha Chama Kitaasisi; Kudumisha maadili na miiko ya uongozi; na Kuendeleza mapambano dhidi ya rushwa na ufisadi. (c) Kukabiliana na athari za kukua kwa tofauti kubwa ya kimapato katika jamii; (d) Chama kujitegemea kimapato; na (e) Mafunzo kwa makada na viongozi wa Chama. 247. Ili kufanikisha utekelezaji wa wajibu na majukumu hayo, Mkutano Mkuu Maalum wa CCM wa Taifa uliofanyika tarehe 12 Machi, 2017, pamoja na mambo mengine, ulifanya marekebisho ya Katiba ya CCM ya mwaka 1977, Toleo la 2012. Lengo la marekebisho hayo ni kuboresha mfumo na muundo wa Chama na Jumuiya zake, kuongeza ufanisi na kuimarisha utendaji kazi wa Chama, kukipeleka Chama kwa wananchi na kukifanya Chama na Jumuiya zake kujitegemea kiuchumi. 248. Taarifa ya Chama Cha Mapinduzi, juu ya utekelezaji wa Ilani ya CCM kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015, katika kipindi cha miaka miwili (2015 - 2019), iliyowasilishwa mbele ya Mkutano Mkuu wa Tisa wa CCM wa Taifa uliofanyika tarehe 18 - 19 Disemba, 2017 ilibainisha na kufafanua kwa kina hatua za utekelezaji wa majukumu hayo katika kila eneo. 249. Aidha, Mkutano Mkuu huo wa Tisa wa CCM wa Taifa, mbali na kupokea na kupitisha taarifa hiyo ya Chama Cha Mapinduzi, pia uliridhia na kupitisha mambo makubwa manne yaliyopendekezwa na Mwenyekiti wa CCM na Rais 298 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Dkt. John Pombe Joseph Magufuli, wakati akitoa hotuba yake ya ufunguzi wa Mkutano huo. Ilikubalika kuwa mambo hayo manne ndiyo malengo makuu ya Mradi wa Awamu ya Nne ya Kujenga na Kuimarisha Chama, katika kipindi cha mwaka 2017 - 2022. Malengo hayo ni kama yafuatayo:- (a) Kukiimarisha Chama kwa kuongeza idadi ya wanachama; (b) Kuhakikisha kuwa Chama kinajitegemea kiuchumi; (c) Kuhakikisha kuwa Chama kinakua kiungo kati ya Serikali na wananchi; na (d) Kusimamia uadilifu kwa viongozi na kuwa mfano wa kuigwa kwa wanachama na wananchi kwa jumla. 250. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo, Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kutekeleza jukumu la kihistoria na la kimapinduzi, la kuongoza mapambano ya kutetea na kulinda utu, usawa na haki chini ya misingi ya Ujamaa na Kujitegemea. Katika kutimiza wajibu huu wa kujenga na kuimarisha Chama, CCM kitaendelea kusimamia mambo yafuatayo:- (a) Kuimarisha misingi ya uchumi wa kitaifa; (b) Kuimarisha misingi ya maadili na uongozi bora; (c) Kudumisha tunu za Taifa; (d) Kuimarisha demokrasia nchini; na (e) Kuendeleza harakati za mapinduzi dhidi ya unyonge, uonevu na udhalimu duniani. 251. Ilani hii ambayo CCM itaikabidhi kwa wagombea wake wa ngazi zote kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020, ndiyo mkataba kati ya Chama na wananchi, ili kukichagua na kukipa tena ridhaa ya kuongoza nchi yetu. Baada ya kushinda uchaguzi, CCM itakuwa na wajibu wa kusimamia utekelezaji wa Ilani hii kwa Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar ili kupata mafanikio yaliyokusudiwa na kuendelea kujenga imani kwa wananchi waliotoa ridhaa kwa wagombea wa CCM. Usimamizi wa utekelezaji wa Ilani hiyo utafanyika kwa utaratibu ufuatao:- (a) Katika ngazi ya Taifa, usimamizi wa utekelezaji wa Ilani ya CCM, utafanywa na wabunge pamoja na wajumbe wa Baraza la Wawakilishi, kupitia kamati zao za kudumu. Aidha, Mwenyekiti wa kamati ya wabunge wote wa CCM (Waziri Mkuu) na Mwenyekiti wa kamati ya wawakilishi wote wa CCM (Makamu wa Pili wa Rais wa Zanzibar) 299 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 wanao wajibu wa kuwasilisha taarifa ya utekelezaji wa Ilani, mbele ya vikao vya Halmashauri Kuu ya CCM ya Taifa; (b) Vikao vya Halmashauri Kuu za CCM vya ngazi ya mkoa, wilaya, majimbo, kata/wadi na matawi, vinapaswa kusimamia utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi katika maeneo yao, kupitia taarifa kutoka kwa wabunge, wajumbe wa Baraza la Wawakilishi na madiwani wao; (c) Katika kipindi cha utekelezaji wa Ilani ya CCM ya Mwaka 2020 – 2025, utaratibu wa vikao vya CCM kupokea taarifa za utekelezaji wa Ilani kutoka kwa wahusika, utakiwezesha Chama kufanya tathmini ya kesi ya utekelezaji wa Ilani katika ngazi mbalimbali kwa kuzingatia Katiba pamoja na kalenda ya vikao vya CCM; (d) Njia nyingine ya kufuatilia utekelezaji wa Ilani ya Uchaguzi ya CCM ni kwa viongozi wa CCM kutembelea na kukagua miradi inayotekelezwa na Serikali katika maeneo yao ili kujiridhisha juu ya maendeleo ya utekelezaji wa miradi hiyo. Hivyo, katika kipindi cha utekelezaji wa Ilani ya mwaka 2020 – 2025, Viongozi wa CCM wa ngazi zote watajiwekea ratiba za kutembelea na kukagua miradi inayotekelezwa katika maeneo yao, na iwapo watabaini dosari au hitilafu zozote, watatoa taarifa kwa viongozi wa Serikali wa ngazi ya juu yao mara moja; na (e) Hatua nyingine muhimu kwa Chama katika kusimamia utekelezaji wa Ilani ni kuhakikisha kuwa, Chama kinatenga siku maalum kila wiki ili kusikiliza kero za wananchi na kuzifikisha serikalini kwa ajili ya kupatiwa ufumbuzi. 252. Kuendelea kusimamia kwa ufanisi zaidi malengo makuu ya Mradi wa Awamu ya Nne ya Kujenga na Kuimarisha Chama, kama yalivyopitishwa na kuridhiwa na Mkutano Mkuu wa Tisa wa CCM wa Taifa. Malengo hayo ni:- (a) Kuongeza idadi ya wanachama na kuwahamasisha kulipa ada zao kwa wakati na kulifanya zoezi la usajili wa wanachama wa CCM na Jumuiya zake kwa kutumia mfumo wa TEHAMA na utoaji wa kadi za kielektroniki kuwa ni endelevu; (b) Kusimamia kwa ufanisi kazi ya utambuzi, usajili, uhifadhi na udhibiti wa taarifa za mali na rasilimali za Chama na Jumuiya zake kwa kutumia mfumo wa TEHAMA ili kukiwezesha Chama na Jumuiya zake kujitegemea kimapato na kiuchumi; (c) Kusimamia utekelezaji wa Sera ya CCM ya Kujitegemea Kimapato na Kiuchumi ya Mwaka 2014, kwa kuendeleza miradi ya kiuchumi na kuanzisha mingine mipya. Chama kitaendelea kukuza moyo wa kujitolea na kuhamasisha utoaji wa michango ya hiari kwa Chama na Jumuiya zake chini ya usimamizi wa Kanuni za Fedha na Mali za Chama na Jumuiya zake; 300 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Kwa kutambua kuwa, uimara wa CCM ni Mashina na Matawi yake, Chama kitaendeleza jitihada za kusimamia utekelezaji wa Mkakati wa Kukomaza Demokrasia Mashinani na Matawini ili kuimarisha uhai wa CCM na Jumuiya zake na kuepuka uongozi wa mazoea; (e) Kuhakikisha kuwa, CCM inakua kiungo imara na daraja madhubuti linalo waunganisha wananchi na Serikali na kuyatangaza mafanikio ya Serikali zetu mbili, ambazo ni Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar katika kupambana na kuondoa umasikini, ujinga, maradhi na dhuluma; (f) Kusimamia nidhamu, viapo vya wanachama na viongozi, maadili na uwajibikaji wa viongozi na watendaji wa CCM na Jumuiya zake; (g) Kuendeleza na kukuza demokrasia na haki ndani ya Chama na Jumuiya zake; (h) Kuendeleza na kuimarisha uhusiano mwema kati ya CCM na Taasisi mbalimbali za ndani ya nchi na vyama rafiki na vya kindugu; (i) Kuendeleza mafunzo ya siasa na itikadi ya Chama kwa viongozi na watendaji wa Chama na jumuiya zake pamoja na maandalizi ya makada; (j) Kuendeleza utafiti, kuimarisha utendaji wa vyombo vya habari vya CCM ili kubuni mbinu mpya za kueneza hamasa, kuenzi utamaduni wa kitaifa na kuboresha njia za mawasiliano kwa umma; (k) Kuboresha utendaji kazi na mafunzo ya watumishi wa Chama na Jumuiya zake na kuboresha masilahi yao; (l) Kudumisha na kuendeleza Muungano wa Serikali mbili; Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar pamoja na Tunu za Taifa; (m) Kuyalinda na kuyaendeleza Mapinduzi Matukufu ya tarehe 12 Januari, 1964; (n) Kuendelea kuwa kiungo kati ya wanamapinduzi wa Tanzania na wanamapinduzi wengine kokote kule duniani; na (o) Kuendelea kuwa kiungo imara kati ya wananchi na serikali zao. 301 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 JUMUIYA ZA CCM 253. Katika kipindi cha miaka mitano ijayo ya utekelezaji wa Ilani ya CCM kwa ajili ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2020 - 2025, Jumuiya za CCM zitatekeleza malengo yafuatayo;- (a) Jumuiya ya Umoja wa Wanawake Tanzania (UWT) (i) Kuendelea kusimamia utekelezaji wa majukumu ya msingi na ya kihistoria ya UVCCM kama yaliyoainishwa katika Kanuni za Umoja wa Vijana wa CCM; (ii) Kuandaa na kutekeleza programu na mipango mbalimbali ya mafunzo kwa viongozi wa UWT, ili kuwajengea uwezo na kuwaandaa katika kuwahamasisha wanawake kushiriki kwa vitendo katika mapambano dhidi ya mfumo dume na kupiga vita aina zote za uonevu na ukandamizaji wa haki za wanawake; (iii) Kuendelea kushirikiana na vyombo vya sheria pamoja na taasisi mbalimbali za kijamii katika kupiga vita mila potofu na vitendo vya unyanyasaji wa kijinsia dhidi ya wanawake na watoto; (iv) Kuandaa na kusimamia utekelezaji wa mipango mbalimbali ya mafunzo ili kuwaendeleza wanawake kielimu na kuwajengea uwezo wa kushiriki kikamilifu katika shughuli mbalimbali za kisiasa, kiuchumi na kiutamaduni; (v) Kuandaa na kutekeleza mipango na mikakati mbalimbali ya kuimarisha UWT kimuundo, kiutendaji na kiuchumi ili kuiwezesha kushiriki kikamilifu katika utekelezaji wa malengo na madhumuni ya CCM; na (vi) Kubuni na kutekeleza mkakati wa kuhamasisha wananchi kujiunga na CCM. (b) Jumuiya ya Umoja wa Vijana wa CCM (UVCCM) (i) Kuendelea kusimamia utekelezaji wa majukumu ya msingi na ya kihistoria ya UVCCM kama yaliyoainishwa katika Kanuni za Umoja wa Vijana wa CCM; (ii) Kubuni, kuandaa na kutekeleza mipango na programu za mafunzo kwa viongozi wa ngazi mbalimbali za UVCCM, ili kuwaandaa na kuwajengea uwezo wa kuwahamasisha vijana, kuzitambua fursa zilizopo katika maeneo yao na kuzitumia kikamilifu katika kujiendeleza kielimu, kisiasa, kiuchumi na kiutamaduni; (iii) Kubuni, kuandaa na kutekeleza miradi mbalimbali ya kiuchumi, ikiwemo kilimo, ufugaji, uvuvi na shughuli 302 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 nyinginezo za uzalishaji. Vilevile, kutumia miradi hiyo kama mashamba darasa kwa ajili ya mafunzo kwa vijana, hasa wasomi ili kuwajengea uwezo wa kujiajiri wenyewe na kujitegemea; (iv) Kubuni, kuandaa na kusimamia utekelezaji wa mipango ya maandalizi na malezi ya Chipukizi, ili kuwajenga kuwa raia wema na wazalendo; (v) Kuandaa na kutekeleza mipango na mikakati mbalimbali ya kuimarisha UVCCM kimuundo, kiutendaji na kiuchumi, ili kuiwezesha kushiriki kikamilifu katika utekelezaji wa malengo na madhumuni ya CCM; na (vi) Kubuni na kutekeleza mkakati wa kuhamasisha wananchi kujiunga na CCM. (c) Jumuiya ya Umoja wa Wazazi (WAZAZI) (i) Kuendelea kusimamia utekelezaji wa majukumu yake ya msingi ya kuanzishwa kwake, kama yalivyoainishwa katika Kanuni za Jumuiya ya WAZAZI; (ii) Kuendeleza juhudi za kuimarisha nguvu na uhai wa Jumuiya ya WAZAZI, kimuundo, kiutendaji na kiuchumi pamoja na kuongeza idadi ya wanachama wake. Vilevile, kutoa mafunzo mahsusi kwa watendaji na viongozi wa ngazi zote sambamba na kuratibu na kufanya ziara nchi nzima ili kusajili wanachama wapya pamoja na kupanua uwekezaji katika sekta za kiuchumi; (iii) Kufanya tathmini na tafakuri ya kina ili kuimarisha uwezo wa Jumuiya ya WAZAZI, katika kuendesha na kusimamia shule zake za Sekondari kwa kuzingatia mazingira ya wakati wa sasa na changamoto zake; (iv) Kuandaa mikakati ya malezi, elimu na mazingira ili kusaidia kutoa mwongozo wa malezi bora kwa watoto/familia, elimu pamoja na utunzaji wa mazingira kwa maendeleo endelevu; na (v) Kuandaa na kutekeleza mipango na mikakati mbalimbali ya kuimarisha Jumuiya ya WAZAZI kimuundo, kiutendaji na kiuchumi, ili kuiwezesha kushiriki kikamilifu katika utekelezaji wa malengo na madhumuni ya CCM; na (vi) Kubuni na kutekeleza mkakati wa kuhamasisha wananchi kujiunga na CCM. 303 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020 (d) Mabaraza ya Wazee wa CCM (i) Chama Cha Mapinduzi kitaendelea kuwaenzi na kutumia busara na uzoefu wa wazee katika ujenzi wa Chama na nchi. Hivyo:- (i) Kitawatumia wazee katika kurithisha kwa Taifa busara, hekima na ujasiri wao ndani ya Jamii; (ii) Kitawashirikisha wazee kuona kwamba nchi yetu inaendeshwa kwa misingi ya kudumisha amani, utulivu, demokrasia na uongozi bora; (iii) Chama kitahakikisha kuwa, wazee wanaendelea kutoa michango yao katika:- Kuhifadhi, kukuza na kudumisha umoja na uzalendo wa kitaifa; Kuwashauri viongozi wa Chama kwa hekima kuhusu njia bora za ujenzi wa Chama na Taifa; na Kuhakikisha kuwa, kupitia mabaraza yao, wazee wanaendelea kuwa mfano bora wa tabia njema kwa Taifa na hivyo kuongoza mafanikio ya imani, malengo na madhumuni ya CCM. (iv) Kubuni na kutekeleza mkakati wa kuhamasisha wananchi kujiunga na CCM. Wajibu wa CCM 254. Akihutubia Mkutano Mkuu wa Chama Cha Uganda People’s Congress, tarehe 7 Juni, 1968, Baba wa Taifa, Hayati Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, alitukumbusha kwamba, “Kazi ya Chama kilicho imara ni kuwa daraja linalowaunganisha wananchi na Serikali yao. Ni wajibu wa Chama kuwasaidia wananchi, kuelewa Serikali yao inafanya nini na kwanini; na kuwashawishi wananchi kuunga mkono juhudi zinazofanywa na Serikali yao, ikiwemo kuondoa umasikini wao. Zaidi ya hapo, Chama kinalo jukumu au wajibu wa kuwasemea wananchi” mwisho wa kunukuu. 255. Ni ukweli usio na shaka kuwa, ili CCM iendelee kukubalika na kuaminiwa na wananchi na kupewa ridhaa ya kuongoza nchi yetu, upo muhimu mkubwa kwa viongozi wa Chama Cha Mapinduzi, kuwa karibu na wananchi kwa kuwatembelea, kusikiliza kero zao na kushirikiana nao katika kuzipatia majawabu. Ni muhimu pia kwa CCM wakati wote kuwa kimbilio, msemaji na mtetezi wa wananchi wote na hasa wanyonge. Hii ni muhimu kwa kuwa, kwa asili yake, CCM ni Chama cha wakulima na wafanyakazi kinachowatetea wale ambao sauti zao sio rahisi kusikika. KIDUMU CHAMA CHA MAPINDUZI 304 ILANI YA CHAMA CHA MAPINDUZI KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA 2020

# Extracted Content i THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA MINISTRY OF AGRICULTURE Government City-Mtumba P. O BOX 2182 40487 DODOMA Email: ps@kilimo.go.tz BUILDING A BETTER TOMORROW: YOUTH INITIATIVES FOR AGRIBUSINESS (BBT-YIA) INTEGRATED PEST MANAGEMENT PLAN 22nd JULY 2024 ii CONTENTS LIST OF TABLES ............................................................................................................. iv ACRONYMS ........................................................................................................................ v EXECUTIVE SUMMARY OF A PMP ........................ Error! Bookmark not defined. 1.0 INTRODUCTION ...................................................................................................... 1 2.0 APPROACH ............................................................................................................... 3 3.0 DESCRIPTION OF THE PROJECT .......................................................................... 4 3.1 Project Components .............................................................................................. 5 4.0 PEST PROBLEMS AND IPM IN BBT PROJECT AREAS ..................................... 7 5.0 FUNDAMENTALS OF IPM ...................................................................................... 8 6.0 KEY CHARACTERISTICS OF AN IPM APPROACH ............................................ 9 6.1 IPM PRINCIPLES ..................................................................................................... 9 7.0 EXISTING AND ANTICIPATED PEST PROBLEMS IN BBT PROJECT AREAS 10 7.1 Tomato ....................................................................................................................... 10 7.2 Onions .......................................................................................................................... 1 7.3 Sweet Pepper ............................................................................................................... 2 7.4 Maize ............................................................................................................................ 3 7.5 Sorghum ...................................................................................................................... 5 7.6 Sunflower .................................................................................................................... 7 7.8 Soybean ........................................................................................................................ 8 8.0 POTENTIAL IMPACTS OF PEST AND PESTICIDE ............................................. 9 9.0 POLICIES AND STRATEGIES............................................................................... 10 9.1 National Agriculture Policy (2013) ............................................................................ 10 9.2 National Environmental Policy, 2021 ........................................................................ 11 9.3 Environmental Management Act of 2004 ............................................................. 12 9.4 The Plant Health Act, 2020 ................................................................................... 12 9.0 PROJECT INTEGRATED PEST MANAGEMENT MEASURES (IPMM) ........... 14 9.1 Biological Control ................................................................................................. 14 9.2 Physical and Mechanical Control .......................................................................... 15 9.4 Chemical Control .................................................................................................. 15 iii 9.5 Use of botanical pesticides .................................................................................... 16 10.0 POLICIES AND STRATEGIES............................................................................... 17 10.1 National Agriculture Policy (2013) ....................................................................... 17 10.2 National Environmental Policy, 2021 ................................................................... 18 10.3 Environmental Management Act of 2004 ............................................................. 18 10.4 The Plant Health Act, 2020 ................................................................................... 19 11.0 MITIGATION AGAINST CHEMICAL CONTROL MEASURES OF PESTS ..... 21 12.0 SPECIFIC PEST MANAGEMENT MEASURES ................................................... 25 12.1 Rules for Safe Handling of Pesticides ................................................................... 25 13.0 IMPLEMENTATION STRATEGIES OF IPM UNDER BBT ................................ 25 13.1 Capacity building at national level (optional) ...................................................... 26 14.0 ACTIVITIES AND BUDGET ................................................................................ 27 14.1 Activities .................................................................................................................. 27 14.2 Budget ...................................................................................................................... 28 15.0 Bibliography ................................................................................................................. 30 Annex 1 Grievances Redress Mechanism ............................................................................ 32 Annex II: Names of experts preparing the IPMP ................................................................. 33 Annex III: List of Pesticide Registered for Use in Tanzania 2024 ...................................... 34 iv LIST OF TABLES Table 1: BBT Project implementation sites ........................................................................... 5 Table 2: Major tomato pest problems and recommended management practices ....... Error! Bookmark not defined. Table 3: Major pest problems of onions and recommended management practices ... Error! Bookmark not defined. Table 4: Major pest problems of Sweet pepper and recommended management practices .............................................................................................. Error! Bookmark not defined. Table 5: Major maize pest problems and recommended management practices ......... Error! Bookmark not defined. Table 6: Sorghum major pests and recommended management practices Error! Bookmark not defined. Table 7: Sunflower major pests and recommended management practices ................ Error! Bookmark not defined. Table 8: Soybean major pests and recommended management practices Error! Bookmark not defined. Table 9. List of potential plants that can be used to prepare botanical extracts for pre and post-harvest pest control ...................................................................................................... 16 Table 10. Mitigation measures to be employed by using various control methods at the farm level ............................................................................................................................. 22 Table 11: Proposed Budget for IPM Implementation .......................................................... 29 v ACRONYMS ASDP Agricultural Sector Development Program AYC African Youth Charter AfDB African Development Bank BBT-YIA Building a Better Tomorrow: Youth Initiatives for Agribusiness Program CAADP Comprehensive African Agriculture Development Program E&S Environmental and Social Safeguard Officer GDP Gross Domestic Product GoT Government of Tanzania IPM Integrated Pest Management IPMP Integrated Pest Management Plan LGAs Local Government Authorities NEMC National Environment Management Council MoA Ministry of Agriculture PCU Project Coordination Unit NEPAD New Partnership for Africa’s Development NGOs Non-Governmental Organizations NSCM National Steering Committee Meeting NTAC National Technical Advisory Committee RSs Regional Secretariats TPHPA Tanzania Plant Helath and Pesticide Authority TCDC Tanzania Cooperative Development Commission USD United States Dolla SGR Standard Gauge Railway SAPZ Special Agro-industrial Processing Zone vi EXECUTIVE SUMMARY This Pest Management Plan (PMP) addresses the Building a Better Tomorrow (BBT) Programme aiming to promote Tanzanian youth engagement in agribusiness for sustainable and improved livelihoods. The specific objective of the programme is to create business opportunities and decent employment for young women and men along priority agricultural value chains. In response to low engagement of youth in the agriculture sector, there has been a growing political commitment across African countries including Tanzania to engage the youth in agriculture and agribusiness. The implementation of the BBT Programme involves training of youth for agribusiness entrepreneurship skills and intensive commercial agriculture in the block farming system. The BBT project I merge with The African Development Bank’s Feed Africa Strategy (2016-2025) aims to “transform the African agriculture into a competitive and inclusive agribusiness sector that creates wealth, improves lives, and secures the environment”. The project will support the Government in the attainment of the Agenda 10/30 that envisages to achieve a 10% growth rate of the agriculture sector and increase the youth employment by 1.5 million by 2030 through supporting youth and women in agriculture, rebranding the sector image, and encouraging private sector investments. The production of crops under the BBT block farms may lead to usage of agricultural chemical like pesticides, herbicides and insecticides for controlling pests and diseases, especially when growing crops of high value like horticultures. Application of these chemicals and fertilizers are among the major achievements of modern agricultural to increase productivity and may pose risks to environmental. As a result of increased use of industrial fertilizers and pesticides due to agricultural intensification in the area, human health, soil and water pollution may rise especially if recommended application rates are not followed and safe use, handling and storage of agrochemicals is not observed. This Pest Management Plan (PMP) has been prepared in order to address the best management practices to avoid environmental degradation and to comply with the Bank on Pest Management practices, and also to abide with laws of the Government of the United Republic of Tanzania (GoT) on pesticides managements. The management practices of pests and diseases for selected crops in block farms (Chinangali, Ndogowe and Chunya) were discussed in details. These include cereal crops such as maize and sorghum, oil crops such as sunflower, horticulture crops such as onion, sweet pepper, tomatoes and pulses crops such as soybeans. The major pest problems of those crops and associated pest management are discussed in details. Pests and diseases cause significant impacts on crop losses of 10–30%, depending on the genetic constituents of the crop, its health, and the environment. Generally, national estimates of annual crop losses due to pests amount to 270 billion TZS per year. vii The BBT– project I will be carried out under the following components; component I will involve youth empowerment in agribusiness, component II will involve development of climate resilient block farming and livestock Fattening Agribusinesses, Component III will involve financing youth agribusinesses and private sector engagement, Component IV will involve project coordination and management. The BBT project will focus on implementing activities on an integrated approach to improve value chains through increased productivity of selected crops in block farms and forging sustainable market linkages. The project will be implemented in two regions namely Dodoma and Mbeya. The pest management approaches in the country involves use of selection of tolerant varieties, timely harvest, dehusking and shelling, Proper drying, Sorting and cleaning of the produce, Cleaning and repair of the storage facilities, use of rodent guards in areas with rat problems, use improved granaries and use of chemicals like insecticides, herbicides and pesticides. In BBT block farms will involve application of those methods and the use of chemicals will follow recommended dosage to avoid environmental degradation. The practical experience of integrated pest management in the country involves a variety of techniques that include biological control, the use of resistant varieties, habitat management, modification of cultural practices and, when needed, judicious and timely use of chemical controls. The use of pesticide in the country involves a mixture of substances or a living organism which includes insecticides, herbicides, fungicides, rodenticides, nematicides, avicides, molluscicides and antimicrobials intended for preventing, destroying, repelling, mitigating, used or intended to be used, either alone or together with other material or substance intended for preventing, destroying, repelling or mitigating. The application of pesticide is only intended to minimize the probability of spread of the pest in or out of the delimited area or a non-target area. The Tanzania Plant Health and Pesticides Authority (TPHPA) oversee all matter related to pesticides and plant health in the country which include supervision, monitoring, registration of pesticides and use of pesticides. The authority uses the extension officers to disseminate different knowledge to farmers which are available throughout the country. The handling of obsolete pesticides or pesticides empty containers are regulated by TPHPA in consultation with the National Environment Management Council. The list of all registered pesticides in the country are provided. The GoT have taken deliberate measures for promotion of IPM in all crop production systems whereby in 2013, the Ministry of Agriculture introduced the National Agriculture Policy and National Environmental Policy, (2021). The establishment of Environmental Management Act of 2004 lead to formation of sector environmental management Units at each Ministry, with the responsibility of ensuring compliance on environmental matters was taken into board. The Ministry of Agriculture have enhanced performance of plant health services in the country by established the Tanzania Plant Health and Pesticides Authority viii (TPHPA), under the Plant Health Act, 2020 No. 04 of 2020 followed with the plant health regulations, 2023. TPHPA has been established to comply with requirements of International Plant Protection Convection (IPPC) on sanitary and phytosanitary measures. The establishment of the Authority intended to smooth coordination, proper utilization of resources and remove duplication of roles in order to enhance efficiency and effectiveness in service delivery. The IPMP also provides guidelines for pest management in accordance to the IPM approach. It augments the biological, chemical and cultural control aspects of the management of pests and diseases. An outline of the specific pest management measures to be incorporated (including a "positive list" for procurement, rules for safe handling of pesticides, and promotion of IPM); and an implementable work plan outlining those specific measures (e.g. budget, timeline, institutional roles and responsibilities) are given in this IPMP. The preparation of this IPM also involved consultations with regional and district officials in the targeted areas to review the project plans and pest management challenges. A comprehensive approach to Integrated Pest Management (IPM) project implementation involves a range of relevant activities aimed at building the capacity of direct actors. Firstly, training workshops should be organized to cover theoretical aspects of IPM, focusing on pest identification, monitoring, and the application of biological control methods. Practical sessions and field demonstrations can enhance participants' hands-on skills. The BBT project will take responsibility for implementation of a separate but coordinated work plans and budgets under the BBT. ix Budget S/N Item Units Unit cost Total Source of financing Local US$ Local US$ 1 Sensitizing the end beneficiaries 10,000,000.0 10,000.0 10,000,000.0 10,000.0 AfDB /GoT 2 Supporting the extension services in charge of phytosanitary 5,000,000.0 50,000.0 5,000,000.0 50,000.0 AfDB /GoT 3 Monitoring and evaluation 15,000.0 15,000.0 AfDB /GoT Total 15,000,000.0 75,000.00 1 1.0 INTRODUCTION 1. The Building a Better Tomorrow (BBT) Programme aims at improving job creation, food and nutrition security for the youth in Tanzania. The specific objective of the programme is to create business opportunities and decent employment for young women and men along priority agricultural value chains. In response to low engagement of youth in the agriculture sector, there has been a growing political commitment across African countries including Tanzania to engage the youth in agriculture and agribusiness. These commitments are reflected in several initiatives such as the adoption of the African Youth Charter (AYC) by the African Union in 2006, the declaration of the Youth Decade Plan of Action (2009 to 2018), the establishment of the Youth Desk in the New Partnership for Africa’s Development (NEPAD) (NEPAD, 2016), and the Comprehensive African Agriculture Development Program (CAADP) (CAADP, 2016). Pursuant to these initiatives, many African governments and development partners have developed strategies and implemented various interventions to facilitate youth engagement in agriculture and agribusiness. These include skills development, facilitating access to resources, and use of technologies in agribusiness. For instance, training on financial literacy help the youth manage money, entrepreneurship skills, and the Enable Youth Programme supported by the African Development Bank (AfDB) have been benefitting the youth in understanding the market and developing own business plans (Moore, 2015). Such interventions are assumed to increase innovativeness among the youth and giving them incentives to engage in agribusiness activities (Betcherman and Khan, 2015). However, the level of investment in targeting rural youth in agribusiness remains low compared to the high attention given to the youth agenda at the international, regional, and national levels (Proctor and Lucchesi) 2. The African Development Bank’s Feed Africa Strategy (2016-2025) aims to “transform the African agriculture into a competitive and inclusive agribusiness sector that creates wealth, improves lives, and secures the environment”. Following the Dakar 2 Feed Africa Summit, the AfDB renewed its commitment to accelerate and scale-up interventions for increased agricultural production and productivity, post-harvest value addition, and investments in soft and hard infrastructure for market access and inclusiveness, to turn the continent into a continent that is able to feed itself, and a net exporter of agricultural commodities. Tanzania’s Country Food and Agriculture Delivery Compact Programme focuses on increasing food production and productivity of four strategic value chains: wheat, edible oils (sunflower and soybeans), horticulture (fruits and vegetables), and livestock (beef and dairy). By financing the Building a Better Tomorrow Project phase I (BBT I), the Bank is delivering on its commitments to mobilize financing for the implementation of the Country’s Food and Agriculture Delivery Compact presented at the Dakar 2 Summit. A key priority of the Country Compact is to empower young people to participate in agriculture and food systems by addressing the challenges that limit their participation, thereby enabling the youth to obtain decent jobs, 2 sustainable livelihoods, and food and nutrition security through engagement in agriculture and agribusiness. 3. The proposed project will support the Government in the attainment of the Agenda 10/30 that envisages to achieve a 10% growth rate of the agriculture sector and increase the youth employment by 1.5 million by 2030 through supporting youth and women in agriculture, rebranding the sector image, and encouraging private sector investments. The project will benefit from synergies with other AfDB financed projects planned or implemented in and around the target regions in Tanzania. These include Tanzania Agricultural Development Bank (TADB): Equity enhancement project aimed at boosting TADB capital base thus providing affordable financing to entrepreneurs engaged in agribusiness including the BBT program - youth enterprises. The proposed project will also benefit from Tanzania-Burundi-DRC Standard Gauge Railway (SGR) Phase II Project which will catalyse economic growth through lower transport costs and enhanced competitiveness while attracting private sector participation in the sector. Moreover, the project is linked to the Special Agro-industrial Processing Zone (SAPZ) project that will help to enhance value addition and agro processing catalysing private sector investments in the sector to help in job creation. 4. The BBT project specifically intends to: i) inspire the youth through implementation of a behaviour changing communication strategy that would rebrand agriculture and make it more appealing to the youth; ii) empower the youth through training, mentoring, and coaching, and other interventions that would impart necessary skills for employment or management of their own agribusinesses; iii) engage the youth in profitable and sustainable management of agribusinesses; iv) enable youth-led enterprises by improving policy, legal and regulatory environments and facilitating the development of BDS for the youth in agribusinesses; and, v) coordinate effectively activities of NGOs supporting the youth for synergy as well as efficiency and effective outcomes. 5. The activities that will be funded under the BBT block farms may lead to the increased use of agricultural pesticides, especially when growing vegetables of high value. This Integrated Pest Management Plan (IPMP) has been prepared in order to ensure that BBT is managed in compliance with the Bank on Pest Management, and with the related safeguard requirements of the Government of the United Republic of Tanzania (GoT) while observing the international safeguards requirements and best practices. The IPMP includes proposals for effective and sustainable integrated pest management relating to crop production and marketing systems extending beyond the lifetime of the Project. 6. The principles of modern farming which will be adopted for BBT Block farms in Dodoma and Mbeya Block farms will include, improved methods of land cultivation; use of certified and approved seeds and fertilizer; control of crop diseases and pests, adherence 3 to modern crop husbandry (spacing, weeding, etc.); use of modern crop harvesting technology and safe storage of harvested produce. Herbicides, or chemical weed killers, and mineral fertilizers are among the major achievements of modern agricultural production. As a result of increased use of industrial fertilizers and pesticides due to agricultural intensification in the area, human health, soil and water pollution may rise especially if recommended application rates are not followed and safe use, handling and storage of agrochemicals is not observed. Prolonged agricultural use of these products may result in the presence of their compounds in the soil and water, and they can degrade the soil and the environment in general. 7. However; according to the Environmental and Social Impact Assessment reports for Ndogowe and Chinangali II Block farms (2023), agriculture in the project area is practiced with very minimum to none application of agrochemicals. Few farmers use pesticides, though Government Officers through TPHPA occasionally apply pesticides for the control of migratory and outbreak pests such as armyworm and birds. Herbicide use is becoming more common, though still amongst a small minority of the target population. The Project may encourage greater experimentation with the use of herbicides as an option for weed and pest control in the project areas. 8. The BBT project is not expected to promote greater use of insecticide. Nonetheless, it is deemed important to provide all participating farmers with strong advisory assistance relating to the safe use of both insecticide and herbicide. Pest scouting will be encouraged to allow control of migratory and outbreak pests at an earlier stage, thus reducing the need for pesticide application. 9. This IPMP briefly summarizes current knowledge of the incidence of crop pests in the cropping and marketing systems of the BBT Regions especially Dodoma and Mbeya Regions which have high percentage of block farms to be supported by BBT Project. The IPM Plan reviews relevant national policies and regulatory systems, and recent experience in the application of Integrated Pest Management techniques. These are followed by an outline of the budget for integrated pest management to be applied in BBT. The key pest problems encountered in the targeted BBT crop production systems are indicated in Table 2-9 under specific crop type. 2.0 APPROACH 10. The Integrated Pest Management Plan (IPMP) is designed to utilize the diverse pests control measures while minimizing their potential adverse impacts on human and environmental health through promotion of Integrated Pest Management. 11. The Bank’s Safeguards Policy stipulates that “in assisting borrowers to manage pests that affect either agriculture or public health, the Bank supports a strategy that promotes the use of biological or environmental control methods, and reduces reliance on synthetic 4 chemical pesticides”. Further, “in appraising a project that will involve pest management, the Bank assesses the capacity of the country’s regulatory framework and institutions to promote and support safe, effective, and environmentally sound pest management. As necessary, the Bank and the borrower incorporate in the project components a work plan to strengthen this capacity”. 12. In line with this the IPMP highlights the anticipated pests and pest management problems in the areas targeted by the Project, reviews national policies and regulations for dealing with these pests, reviews the country’s pest management practices including its experiences with IPM and outlines a work plan and budget for applying IPM to improve the effectiveness and safety of pest management under the proposed Project and defines a monitoring and evaluation plan for the implementation of the IPMP. 13. The preparation of this IPMP involved literature reviews, consultations with relevant government departments, and consultations with farm communities. The literature review included the following documents: i) BBT Project Appraisal Report; ii) BBT Program Document; iii) Environmental Management Act (2004); iv) Environmental Impact Assessment and Audit Regulations, 2005 of 2005; v) Environmental Management (Soil Quality Standards) Regulations, 2007; vi) Agricultural Sector Development Program (ASDP) Integrated Pest Management Plan (IPMP) of 2009; vii) Southern Agricultural Growth Corridor of Tanzania (SAGCOT) Investment Project, Integrated Pest Management Plan (IPMP) 0f 2014; viii) Tanzania Safeguard Policies on Pest Management; and ix) AfDB Safeguard Policies on Pest Management. 14. The preparation of this IPM also involved consultations with regional and district officials in the targeted areas to review the project plans and pest management challenges. An inventory of common pest problems in the project sites, and the practices commonly used by farmers to control these pests was undertaken, discussed and compared with adoption data available in the literature. 3.0 DESCRIPTION OF THE PROJECT 15 The proposed BBT project will focus on implementing activities on an integrated approach to improve value chains through increased productivity of targeted crops and forging sustainable market linkages. The BBT Project will be implemented in three regions of Dodoma and Mbeya. Below are prioritized value chains crops in each of the selected region. 5 Table 1: BBT Project implementation sites Sn. Region Site Priority Value Chains 1. Dodoma Ndogowe and Chinangali Horticulture (onion, sweet pepper, and tomatoes), maize, sorghum, sunflower, and soybeans. Kongwa Livestock fattening and fodder production 2. Mbeya Mapogoro Horticulture (onion, sweet pepper, and tomatoes), maize, wheat, sunflower and soyabeans, 3.1 Project Components Component I: Youth Empowerment in Agribusiness (USD 47.13 million) 16 The aim of this component is to create an enabling environment for building and accelerating entrepreneurship in agribusiness for youth unemployed/ underemployed and activities will be carried out under the following two sub-components: Sub-component 1.1 - Agribusiness Incubation and Acceleration Activities: a) Develop and implement an outreach, knowledge management and dissemination strategy using youth-friendly ICT (social media, networking, etc.) to promote program and opportunities in modern and climate smart agriculture, with a particular attention to attract female candidates. b) Develop/review criteria for youth selection and screening methods to identify youth based on aptitude and interest in agribusiness entrepreneurship, and c) Conducting incubation and acceleration training programs, expected to train and empower over 11,000 youths. Sub-component 1.2 - Upgrading of Youth Agribusiness Incubation Centres (YABICs): Activities will include conducting needs assessment studies of incubation centres, rehabilitating, and equipping of 13 YABICs, and building YABIC host institutions capacity in incubation management. Component II: Development of Climate Resilient Block Farming and Livestock Fattening Agribusinesses (USD 153.97 million) 17 Under this component, the BBT I will develop Block Farms in Dodoma and Mbeya regions that will be allocated to youth, anchor investors, and local communities. The arrangement is a private-public partnership commercial farming between anchor investors and publicly financed youth incubation program to engage young people in contract farming. More details on establishment Block Farms and land allocations process are presented in Annex 2-2 (technical annexes). Activities under component II will be carried out under the following two sub-components: Sub-component 2.1 - Land and Irrigation Infrastructure Development: Interventions under this subcomponent will complement Government and private sector investments and 6 include activities such as procurement of land development machinery, construction of access roads (60 km), land clearing, in-farm road networks (700 km), establishment of climate smart irrigation systems (48,000 acres), youth housing and other farm infrastructures. Sub-component 2.2 - Improving Production and Productivity through climate smart technologies and postharvest value addition: activities include: introduction of a package of climate smart technologies (including certified seeds, fertilizers, mechanization, good agronomic practices, and modern livestock husbandry practices) to increase productivity, production, and resilience for commercial production of target value chains. Sub-component 2.3 - Block Farm Management Structure: The structure serves to a) oversee the management of block farms and delivery of services to the youth farmer cooperatives including training and agricultural inputs (certified seeds, fertilizers, mechanization, good agronomic practices, and modern livestock husbandry practices); b) provide post incubation follow up and monitoring of youth; and c) play a central role in linking up youth to other stakeholders in the block (off takers, service providers, and financial institutions). Component III: Financing Youth Agribusinesses and Private Sector Engagement (USD 4.22 million) 18 Under this component, the project will implement activities to ensure the timely and cost-effective access to financing for the youth-led businesses and active engagement of the private sector, thereby ensuring the overall success of the BBT initiative. Activities under this component will include the following sub-components: Sub-component 3.1 - Setting up a Risk-Sharing Instrument: USD 4 million will be allocated to provide partial credit guarantees for loans from commercial banks that have expressed interest in financing BBT businesses as well as additional financing from other commercial banks. The risk-sharing instrument will be managed by TADB and will have an initial focus of unlocking financing in the Ndogowe Block (pilot site) for the project, thereby establishing its proof of concept and paving way for further financing from financial institutions. Sub-component 3.2 - Capacity building of BBT I Beneficiaries for Investment Readiness: This sub-component will focus on providing the BBT I beneficiaries with capacity building and training to enhance their investment readiness and business management skills through addressing capacity gaps in financial management and management systems strengthening to enable the businesses to able to meet the requirements of banks and other sources of finance. Sub-component 3.3 - Anchor Investor/Off taker Engagement: This sub-component will focus on engagement and off taker agreement arrangements with the private sector anchor investors who will provide youth produces with access to market. Last year, Government launched anchor investor recruitment and private sector companies were encouraged to 7 submit an expression of interest. About 56 private sector companies expressed their interest in the BBT Program, 33 were shortlisted, and 3 were selected as anchor investors/Off takers for the pilot phase (Dodoma sites). The anchor investor recruitment and selection process are presented in Annex 2-2 (technical annexes) Component IV: Project Coordination and Management (USD 4.95 million) 19 The Ministry of Agriculture will host the PIT to coordinate the project activities. These include the day-to-day management of project activities based on an adequate results measurement framework; coordination and supervision of project activities; mid-term, studies, and final project reviews; and project procurement, disbursement, financial management, audit, and reporting; baseline study. 4.0 PEST PROBLEMS AND IPM IN BBT PROJECT AREAS 20. Plant pest and disease management issues cost Tanzania millions of dollars annually and frequently lead to crop yield losses through damages like wilting, scabs, rust, rot, and molds covering. Insect pests spread diseases in plants in addition to damaging crops. Aphids and leafhoppers, for instance, frequently transmit several plant diseases when feeding. Fall armyworms, tomato leaf miner are so damaging to maize and tomato respectively. Weak plants in nutrient-deficient soils (an abiotic state) are occasionally more vulnerable to pest and disease attacks. In these situations, applying pesticide against these pests is costly and not friendly to human and environmental health. In fact, pesticides usage may cause undesirable side effects like toxicity to humans, poisoning and residue issues, killing of natural enemies and other non-target organisms, making target organisms resistant, and degrading and polluting the environment. Furthermore, pesticides are costly, and using them properly needs knowledge and experience. The transmission of technology from research to extension to farmers frequently fails for a variety of reasons. Often, the technology is insufficient and not customized to the unique requirements of the area. This indicates that using pesticides only is not sustainable, that's why integrated pest management is required. 21. Integrated pest management is an ecosystem-based strategy that focuses on the long- term prevention of crop pests and diseases through a variety of techniques that include biological control, the use of resistant varieties, habitat management, modification of cultural practices and, when needed and as a last resort judicious and timely use of chemical controls. In practice, integrated pest management (IPM) serves as a framework for decision- making to address localized and immediate pest infestations in the most cost-effective way feasible. Overall, this is a science- and field-driven strategy, crop and site specific to managing pests and diseases that seeks to lessen the effects of pesticide use in BBT for the 8 good of the economy and environment. For example, the use of Mass trapping and rotational spray against Tuta absoluta in tomato growing regions of Tanzania. 22. An IPM utilizes more than one control tactics in a compatible, sustainable and economically feasible way to reduce the status of pests to tolerable levels while maintaining a balanced and healthy ecosystem, crops and humans. IPM is an acceptable cardinal approach which emphasises on key points such as; ecologically-based ability to regulate populations, relies on pest management as opposed to pest eradication and on multiple tactics as opposed to the “Silver bullet” approach (Chemical pesticides is used as a last resort). A pest is any organism which is noxious, destructive or troublesome to human and his belongings such as crops, livestock, structures, or the surrounding environment. These pests include, insects, weeds, pathogens, birds, rodents and nematodes. The choice of IPM package against these pests differ with crop types, locations, crop growth stages and other ago-ecological conditions. 23. The health of a plant is influenced by its environment. This environment includes abiotic factors (i.e. sun, rain, wind and soil nutrients) and biotic factors (i.e. pests, diseases and weeds). All these factors can play a role in the balance which exists between pests and their natural environment. If we understand the whole system of interactions, we can use this knowledge to reduce the negative impact of pests and diseases. Decision making in Integrated Pest Management requires a thorough analysis of the agro-ecosystem. Implementers of IPM packages will have to learn how to observe the crop. IPM embodies crop protection approach that is centered on local farmer needs that are sustainable, appropriate, environmentally sound and economically viable. The IPM approach advocates the use of all available, appropriate prevention and control strategies. Pesticides used only as a last option when making plant protection decisions based on damage and economic thresholds. Thus, gentle and selective pesticides are employed to reduce adverse effects on humans, natural enemies, and other non-target creatures. The IPM theory is based on not completely eliminating all noxious species, but rather on managing them at levels below damage and conserving the ecosystem to encourage the presence of natural enemies. The technology can widely be used since it has to be implemented by farmers in collaboration with extension officers. IPM approach is location and crop specific, most sub- projects under the BBT project may need a specific pest management plans for addressing the concerns onboard. 5.0 FUNDAMENTALS OF IPM 24 The fundamentals of IPM includes; 9 • Awareness of the ecological interrelationships that exist within agricultural system; crop, plant, pest species as well as the factors that influence their development. • Understanding of economic aspects in a production system; infestation: loss ratio, market potential, and product value. • Awareness of farmers' socio-cultural decision-making behavior; traditional preferences and risk behavior. • Farmers' participation in the assessment of plant protection challenges and the development of solutions; and the development of a legislative and agricultural policy framework suitable to a long-term IPM strategy and plant protection. • Reducing pest levels below those that can cause economic damage • Some of government intervention such as pesticides subsides should be implemented in the manner that do not interfere with IPM approaches and implementation strategies. 6.0 KEY CHARACTERISTICS OF AN IPM APPROACH 25 Key characteristics of an IPM approach • Use all available and appropriate measures of prevention and control, but pesticides will be used only as a last resort, preferably selective ones, or used selectively to avoid negative effects on natural enemies and other non-target organisms. • Encourage the presence of natural enemies by conserving the ecosystem. • There will be no absolute eradication of all pests, but they will be kept at a manageable population density. • Farmers work closely with researchers and extension agents to create technology. • Farmers decide and carry out their own decisions. 6.1 IPM PRINCIPLES 26 Prevention: Involves pest control measures that encompass good agricultural practices such as: Good land preparation, timely planting, phytosanitation, crop rotation, mixed cropping, quarantine measures and resistant varieties. 27 Monitoring: This involves regular checking to identify pest signs, symptoms and crop damages for immediate rational decision making 28 Intervention: This involves the use of biological control agents, physical methods, botanical, sterile insect techniques, mass trapping, mating disruption, growth regulators, genetic engineering and pesticides as a last resort. 10 7.0 EXISTING AND ANTICIPATED PEST PROBLEMS IN BBT PROJECT AREAS 7.1 Tomato 29 Tomato (Solanum lycopersicum L.) production ranks first among vegetables in Tanzania with a total annual production of 129,578 tons, representing 51% of the total vegetable production (Mwasha, 2000; de Putter et al., 2007). It is almost grown in all the regions of Tanzania. The major pest and diseases in Ndogowe and Chinangali block farms includes Early blight, Late blight, Bacterial wilt, Fusarium wilt, Verticillium wilt, Damping off, Bacterial canker, Tomato mosaic virus, Leaf miners, White fly, Red spider mite, American ballworm, nematodes and various weeds. 1 Table 2: Major tomato pest problems and the current management practice (Ndogowe, Chinangali and Chunya) Pests/Diseases Current management approaches Early blight (Alternaria solani) • Remove infected plants starting from nursery • Weed out Solanacea plants • Use botanicals and other natural pesticides • Observe recommended time of planting • Regular crop scouting to detect early attack • Use resistant varieties such as; Tengeru 2010, Meru and Kiboko • Treating of soil with Trichoderma isolates such as T10 • Apply recommended fungicide molecules such as Mancozeb 800g/Kg, metalaxy, Carbendazim, Azoxystrobin 80g/L, Tebuconazole160 g/L and Chlorothalonil 500g/L. Late blight, (Phytophthora infestans) • Regular crop scouting to detect early attack • Field sanitation after harvest by removal infected plant parts • Crop rotation • Avoid moist microclimate at shady places • Use wide spacing (wet season) • Timely planting • Plant at correct spacing • Shade management • Decrease humidity through pruning, desuckering, staking and weeding • Use resistant varieties such as; Meru and Kiboko • Avoiding the humid season and • Mulching to avoid rain splash causing infections • Traditionally use a mixture of mexican marigold, nettle and Piectranthus barbatus • Apply recommended fungicide molecules such as Mancozeb 800g/Kg, Metalaxy, Carbendazim, Azoxystrobin 80g/L, Tebuconazole160 g/L and Chlorothalonil 500g/L. 2 Bacterial wilt, (Ralstonia solanacearum) • Practice good crop rotation • Practice deep ploughing/post harvesting cultivation exposing soil to sun • Add organic matter to the soil (cow dung, mulch and green manure) • Removal of affected crops and weed-hosts, destroy or bury outside the field • Avoid transferring infested soil including soil on roots of plants • Bio-fumigation: Treat soil by incorporating cruciferous plant residues (mustard, broccoli, cabbage, radish, cauliflower, etc) into the soil • Do not irrigate with contaminated water from infected areas • Choose seedbed in clean uninfected areas. Fusarium wilt, (Fusarium oxysporum) • Use resistant varieties (like Tengeru 97) for both fusarim wilt races 1 and 2 • Practice good crop rotation • Sanitation and crop hygiene • Deep ploughing • Avoid transferring infected soil including soil from plant roots • Do not irrigate with contaminated water from infested areas • Add organic matter to the soil (cow dung, mulch, green manure) • Apply recommended fungicide molecules such as Mancozeb 800g/Kg, metalaxy, Carbendazim, Azoxystrobin 80g/L, Tebuconazole160 g/L and Chlorothalonil 500g/L. Verticillium wilt, (Verticillium spp) • Keep the planting area weed-free • Maintain plant vigor with appropriate fertilization and irrigation. • Prune off affected parts of diseased plants and destroy them. • Disinfect pruning tools after use on an infected plant. • Maintaining the pH of the soil from 6.5 – 7.0 • A heavy mulch layer will keep the soil temperature low which can slow fungus growth. • Rotate your crops with different families. • Use disease free seedlings Damping off, (Pythium or Rhizoctonia spp) • Use of soilless pathogen-free growth medium to avoid damping off. • Avoid placing nursery in a shaded and humid place. 3 • Use a well-draining nursery sites away from tomato fields. • Elevate seed beds to improve drainage. • Use disease-free seedlings. • Ensure good aeration through spacing and staking • Do not over water. • Disinfect seedling pots and trays with bleach (=NaOCl) before storage. • Uproot diseased seedlings and burry deeply. • Use recommended fungicides such as, Mancozeb 800g/Kg, Metalaxy, Carbendazim, Azoxystrobin 80g/L, Tebuconazole160 g/L and Chlorothalonil 500g/L. Bacterial canker, (Clavibacter michiganense) • Use healthy seeds, • Ensure field hygiene and sanitation • Deep plough to bury infected crop residue. • Crop rotation away from solanaceous crops. • Spray copper oxycloride, cupric oxide and copper hydroxide Tomato yellow leaf curl (TYLC) • Use disease free planting materials • Timely planting • Scouting and removal of affected plants • Intercrop with onion to reduce aphids (vectors) • Intercrop with eggplants as traps to draw whiteflies (vectors) away • Use repellent botanicals, such as Tephrosia and Mexican marigold • Good management of irrigation water • Remove and destroy crop residues after the final harvest • Avoid planting Lantana camara near tomatoes • Encourage beneficial insects • Spray recommended insecticides against disease vectors (such as imidacroprid, cypermethrin, profenofos and chlorophenapy) Tomato mosaic virus, (ToMV) • Use seed from healthy plants. 4 • Dry heating seed at 70°C for 4 days or at 82-85°C for 24 hr will help to eliminate surface- borne virus. • ToMV on the seed coat can be eliminated by soaking seed for 15 min in 100 g/l of tri-sodium phosphate solution (TSP). • Crop rotation with non- solanaceae. • Disinfect tools, stakes, and equipment before moving from diseased areas to healthy areas. • Work in diseased areas last • Wash clothing that comes into contact with ToMV-infected plants with hot water and a detergent. • Remove diseased plants from the field. • Use resistant varieties eg. Tengeru 97. Tomato Leaf miners (Tuta absoluta) • Removal of wild solanaceous host plants in the vicinity • Eliminate remnants of the crop immediately after the last harvest. • Exclusive netting and screen houses (hole size of 0.4 x 0.7 mm) and double doors. • Use clean seedlings. • Crop rotation with non-solanaceous crops (preferably Cruciferous crops and leguminous crops) • Mass trapping: Pheromone lure (Tua-optimal or Tutrack) • Mating disruption • Recruiting or importation of biological natural enemies; Trichogramma pertiosum, Trichogramma achaeae, Macrolophus pygmaeus, Nesidiocoris tenuis and Nabis pseudoferus. • Use recommended insecticides such as Flubendiamide 480g/L, Abamectin 20g/lt+ Acetamiprid100g/lt,, emmamectin benzoate + indoxcarb (Rotational spray). White fly (Bemisia tabaci) • Isolate newly arrived plants so as to prevent the spread of any potential infestation • Maintain good sanitation destroying all crop residues • Control weeds in non-crop areas in head rows and fallow fields. • Allow the maximum time between harvest and subsequent planting of host crops. • At the end of the season, dispose off any remaining plants appropriately. • Adopting crop rotation prevent carry-over to future crops 5 Red spide mite (Tetranychus urticae) • Rogue infested plants • Avoid dusty condition during extreme dry season • Encourage moist microclimate by frequent irrigation • Hedge planting to reduce dust, invasion by mites blown by wind • Encourage natural enemies by mulching and hedging • Use neem as alternative sprays • Observe recommended time of planting • Proper application of irrigation • Plant tolerant/resistant varieties e.g. ARP 367-2 or Rossol • Sanitation or crop hygiene • Use healthy planting material • Frequent weeding • Inspect the crop regularly for new infestations • Use neem oil with cow urine • Apply a recommended miticide if necessary. American ballworm (Helicoverpe armigera) • Use a trap crop (e.g. African marigold) planted every 8th rows. • Hands pick small caterpillars before they enter fruit. • Remove and destroy infected fruit and infested plants after harvest, these may be composted to destroy the pest. • Plough soil after harvesting to expose pupae to sunlight and natural enemies. • Avoid closer spacing and excessive use of nitrogen fertilizer • The mechanical removal and destruction of larvae during the outbreak is more successful than the insecticidal management when the control failure occur • Plant tomatoes away from cotton or maize crops. • Closed season, discourage mono-cropping and advocating crop rotation with non-host crops • Conserve natural enemies such us bugs, lacewings, and ladybird beetles. • Use recommended insecticides such as profenophos and cypermenthrin. Root knot nematodes (Meloidogyne spp) • Optimal crop rotation and fallow • Deep ploughing 6 • Avoid contaminated water • Plant tolerant/resistant varieties • Sterilize the seedbed before sowing • Avoid planting a new crop on infected areas • Incorporate neem cake or powder into the soil, • Fields should be ploughed deep and then followed by a dry fallow. • Uproot entire plants from the field after harvest and destroy crop debris. • Use resistant tomato varieties (e.g. 'Caracas', 'Kentom', 'Meru', 'Piersol', 'Roma VFN', 'Tengeru 97', 'Zest F1', 'Star 9001', 'Star 9003') • Use bio-fumigation where possible (e.g. Brassica juncea var. integrifolia or Brassica juncea var. juncea) should be used as intercrop on infested fields. • Use nematicides such as carbofulan. Various broad leaves, grass weeds Nut/Sedges. • Mulching to suppress weed growth • Timely weeding • Ploughing for destruction of annual and perennial weeds • Timely sowing of crop to minimize crop weed competition • Proper spacing to facilitate inter weeding operation • Apply recommended herbicides appropriately. 1 7.2 Onions 30 Onion (Allium Cepa L.) is the most significant vegetable in Tanzania. The country ranked ninth among African onion producing countries, producing approximately 56,000 tonnes of onion per year. From the southern highlands to the central plateau to the northern highlands, the crop is grown virtually everywhere in the country. Although exports to other markets are small, production is mostly for local consumption and the domestic market. The major pest and diseases of onions in Ndogowe and Chinangali block farms include, Onion thrips, Downy mildew, Purple blotch and Storage rots caused by Bortytis, Erwinia, Mucor and Fusarium spp. Table 3: Major pest problems of onions and the current management practice (Ndogowe, Chinangali and Chunya) Pests/Diseases Current management approaches Onion thrips (Thrips tabaci) • Field sanitation • Scouting regularly • Separate seed bed and field to reduce danger of carrying over thrips from one site to the other • Crop rotation • Mixed cropping of carrots and onions • Timely planting • Transplant clean seedlings • Mulching reduces thrips infestation • Plough deep after the harvest to bury the pupae • Irrigation/adequate watering • Enhance beneficial organisms such as predatory mites, bugs, and fungal pathogens like Metarhizium) • Use botanical extract like Neem oil, Tephrosia and tobacco. • Use recommended insecticides such as abamenctin and emamaectin benzoate Downy mildew (Peronospora destructor) • Grow resistant varieties (eg. red creole) • Crop rotation for at least five years • Sanitation: remove crop remains after harvest, do no leave volunteer plants in the field. • Wide spacing and good drainage to decrease humidity in the plant stand • Apply mulch to avoid rain splash • Inspect the crop regularly Purple blotch (Alternaria porri) • Sanitation: remove crop remains after harvest, • Crop rotation • Mulching to avoid rain splash • Plant at recommended spacing 2 • Inspect the crop regularly • Apply recommended fungicide such as Mancozeb 800g/Kg, Metalaxy, Carbendazim, Azoxystrobin 80g/L, Tebuconazole160 g/L and Chlorothalonil 500g/L Storage rots (Bortytis, Erwinia, Mucor, Fusarium) • Use of netted bamboo baskets • Avoid heaps exceeding 30cm depth and use racks of 1m high • Ventilated stores • Minimize damage during handling • Drying of onions before storage • Remove tops • Avoid thick neck/split onions 7.3 Sweet Pepper 31 Sweet peppers (Capsicum annuum) (Solanaceae) fruits is used as a food ingredient in soups and stews as spices. Pests such as Thrips, whiteflies, mites, and aphids are the most critical in sweet peppers. Effective management of this pest to improve the crop yields and quality is very important. Integrated pest management strategies become more advisable to control pests of sweet pepper. The major insect pests and diseases of sweet pepper in Ndogowe and Chinangali block farms are; Thrips, Cutworms,Whiteflies, Aphids, Tomato hornworm and various annual and perennial weeds, Table 4: Major pest problems of Sweet pepper and the current management practice (Ndogowe, Chinangali and Chunya) Pests/Diseases Current management approaches Cutworms ⚫ Fields scouting weekly after transplanting for larvae, leaf-feeding or clipped stems. ⚫ Use recommended insecticide if plant injury warrants. Thrips ⚫ UV-absorbing plastics which disrupt host-finding behavior. ⚫ Use of Parasitoid such as Orius spp. ⚫ Use of entomopathogens such as Beauveria bassiana ⚫ Use of resistant cultivars. ⚫ Use recommended insecticides such as, spinosad Whiteflies ⚫ Isolate newly arrived plants to prevent the spread of infestation ⚫ Field sanitation (removing the host crops, weeds, and destroy crop residues. ⚫ Allow the maximum time between harvest and subsequent planting of host crops. ⚫ At the end of the season, dispose off any remaining plants. ⚫ UV-absorbing plastics which disrupt host-finding behavior. Aphids ⚫ Field scouting weekly. 3 ⚫ Conserve naturally occurring parasites and predators, ⚫ Use recommended insecticide only if aphid numbers exceed 10/leaf. ⚫ Use of Parasitoid such as hoverflies, A. colemani and A. aphidimyza. ⚫ Intercropping pepper with maize or eggplant. ⚫ Use of resistant cultivars. Tomato hornworm ⚫ Field scouting weekly. ⚫ Use selective insecticides that conserve beneficial organisms Weeds (annuals, grasses and broad leaves) ⚫ Fields scouting for weed identification. ⚫ Herbicide use is supplemented by at least one cultivation or hand weeding, ⚫ Weeds in fields alleys and roadways are prevented from going to seeds. ⚫ Outbreaks of new or problem weed species are controlled, using chemical or non-chemical means, to prevent spreading or seed production. 7.4 Maize 32 Maize (Zea mais) is the major staple food crop and it is grown in all the agro-ecological zones of Tanzania. It can be grown over a wide range of altitude ranging from 0-2400m above sea level (a.s.l). Maize requires an optimum rainfall of 1800 mm. According to Basic Data Agriculture Sector 1996/97-2002/2003 (MAFS 2004), it is estimated that 1,564,000 ha and 2,810,490 ha were put under maize cultivation in 1995/6-2002/03 respectively with overall production of 1,831,200 and 3,415,600 tons. The major insect pests of maize at Ndogowe and Chinangali are: African maize stalkborer (Bossuela fusca), pink stalkborer (Sesamia calamistis), spotted stalkborer (chilo partellus), American bollworm (Helicoverpa armigera), cutworms (Agrotis ipsilion), and maize leafhopper (Cecadulina mbila). The major diseases of maize are: leaf rusts (Puccinia sorghi and P.polysora), leaf blights (Helminghtosporium turcicum and H. maydis), maize streak disease (maize streak virus) and grey leaf spot (Cerospora zaea-maydis). Table 5: Major maize pest problems and the current management practice (Ndogowe, Chinangali and Chunya) Pests/Diseases Current management approaches Stalk borers (Busseola fusca) ⚫ Stalks are buried or burned to eliminate disposing larvae ⚫ Early sowing reduces infestation ⚫ Intercropping with pulses ⚫ Neem (arobani) powder (4-5 gm i.e. pinch of 3 fingers) per funnel ⚫ Neem seed cake (4gm/hole) during planting 4 ⚫ Use the extract of Neuratanenia mitis, a botanical pesticide African armyworm (Spodoptera exempta) ⚫ Field scouting using pheromone traps. ⚫ Timely apply recommended insecticide or botanical extract. Seedling weevils (Tanymecus spp. & Mesokeuvus spp) ⚫ Timely planting to escape damage ⚫ Field scouting. ⚫ Apply lambda cyhalothrin if necessary Storage pests (Larger grain borer (LGB) Maize weevils and Grain moths) ⚫ Selection of tolerant varieties ⚫ Timely harvest ⚫ De-husking and shelling ⚫ Proper drying ⚫ Sorting and cleaning of the produce ⚫ Cleaning & repair of the storage facilities ⚫ Use rodent guards in areas with rat problems ⚫ Use improved granaries ⚫ Use appropriate natural grain protectants where applicable with recommended dosage. ⚫ Keep the grain in air tight containers/bags and store safely. ⚫ Carry out regular inspection of the store and produce. ⚫ Timely detection of any damage to the grain and/or storage structure is essential to minimise potential loss or damage. ⚫ Promote biological control of LGB using Teretriosoma nigrescens (Tn) to minimize infestation. Grey leaf spots (GLS) ⚫ Crop rotation ⚫ Plant recommended resistant varieties e.g. H6302, UH6010, TMV-2 ⚫ Timely planting ⚫ Removal of infected plant debris by deep ploughing. Maize streak virus ⚫ Timely planting ⚫ Plant recommended resistant varieties e.g. TMV-1 in Kilima ST and Katumani ST and Staha ⚫ Removal of infected plants Northern leaf blight ⚫ Crop rotation ⚫ Deep plough of the crop residues ⚫ Plant recommended resistant varieties e.g. H6302, UH6010, TMV-2, H614. ⚫ Removal of infected plants Various ⚫ Hand pulling and hoe weeding 5 ⚫ Intercropping ⚫ Improvement of soil fertility ⚫ Tillage ⚫ Proper land preparation ⚫ Timely weeding (at 2 and 5-6 weeks after planting) ⚫ Apply recommended herbicides 7.5 Sorghum 33 Sorghum (Sorghum bicolor (L.) is an important subsistence and a drought resistant crop in Tanzania. In Ndogowe and Chinanga block farms the crop is affected by a wide range of insect pests and diseases including; Shootfly, Stalk borers, African armyworm, Cutworms, Large grain borers, grain weevils, grain moths, Grain moulds, Grey leaf spot, Rust, Anthracnose, Leaf blight, Ladder leaf spot, Sooty stripe, Zonate leaf spot, Witchweed, Quelea quelea spp,Warthog and Hippopotamus. Table 6: Sorghum major pests and the current management practice (Ndogowe, Chinangali and Chunya) Pests/Diseases Current management approaches Shootfly (Atherigoma soccata) ⚫ Timely planting. ⚫ Plant recommended varieties ⚫ Destroy infected crop residues by burying ⚫ Apply recommended insecticides if necessary e.g. endosulfan or fenitrothion Stalk borers (Busseola fusca & Chilo partellus) ⚫ Stalks are buried or burned to eliminate diapausing larvae ⚫ Early sowing reduces infestation ⚫ Intercropping with pulses ⚫ Neem (arobani) powder (4-5 gm i.e. pinch of 3 fingers) per funnel ⚫ Neem seed cake (4 gm/hole) during planting ⚫ Use the extract of Neuratanenia mitis, a botanical pesticide African armyworm (Spodoptera exempta) and Cutworms (agrotis ipsilon) ⚫ Plough a month before sowing. ⚫ Encourage rapid seedling growth ⚫ Timely weeding ⚫ Use treated seeds ⚫ Treat the seed bed with wood ash ⚫ Field scouting using pheromones ⚫ Timely apply recommended insecticide or botanicals Storage pests (LGB, weevils and grain moths) ⚫ Use of botanicals, e.g. Neem or pili-pili ⚫ Bio-control (use of natural enemies) ⚫ Use recommended insecticides if necessary. 6 ⚫ Use airtight storage bags or granaries Grain moulds ⚫ Plant recommended tolerant/resistant varieties e.g. IS 9470, IS23599, IS24995, cv. Framida and cv.Serena ⚫ Timely planting ⚫ Field sanitation ⚫ Crop rotation Grey leaf spot (Cercospora sorghi) ⚫ Timely planting ⚫ Field sanitation ⚫ Crop rotation ⚫ Use clean planting material Anthracnose (Colletotrichum graminiocola) ⚫ Plant recommended tolerant varieties e.g. Tegemeo, Serena, Framida and Segaolane ⚫ Timely planting ⚫ Field sanitation Rust (Puccinia purpurea) ⚫ Use disease free seeds ⚫ Use recommended spacing ⚫ Plough in crops immediately after harvesting ⚫ Timely planting ⚫ Field sanitation ⚫ Crop rotation Leaf blight (Exserohilum turcicum) ⚫ Plant recommended tolerant varieties e.g. Tegemeo and Serena ⚫ Timely planting ⚫ Field sanitation Ladder leaf spot (Cercospora fusimaculans), Zonate leaf spot (Gleocercospora sorghi) and Sooty stripe (Ramulispora sorghi) ⚫ Timely planting ⚫ Field sanitation ⚫ Crop rotation ⚫ Use clean planting material Witchweed (Striga asiatica) ⚫ Hand pulling ⚫ Inter-cropping ⚫ Use resistant/tolerant varieties ⚫ Improvement of soil fertility ⚫ Tillage ⚫ Proper land preparation ⚫ Timely weeding (at 2 and 5-6 weeks after planting) ⚫ Apply recommended herbicides Quelea quelea spp Warthog Hippopotamus ⚫ Scaring ⚫ Bird trapping 7 ⚫ Farmers to scout potential breeding sites and destroy nests ⚫ Monitoring and organised aerial spraying using ⚫ Fenthion 60%ULV at the rate of 2.0l/ha for spot spraying, targeting roosting sites 7.6 Sunflower 34 Sunflower (Helianthus annuus L.) is an annual plant, native from temperate north America, which is one of the four most important oil seeds in the world. Due to its high drought tolerance and adaptation to a great variety of soils, the sunflower is suitable for cultivation in many regions of the world. Because of sunflower oil’s high quality and the resulting high demand, the cultivation of sunflower is spreading to countries in Asia and Africa. In Tanzania, sunflower corresponds to 36% of national oilseed production, accounting for production of 350,000 tons of seeds in 2008, resulting in about 90,000 tons of edible oil (RDLC, 2008). For 2013, according to the FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations), sunflower seed production reached close to 1 million tons, with the potential to increase in the future (United Republic of Tanzania, 2016). In Ndogowe and Chinangali block farms, Sunflower is affected by many insect pests and diseases including; mealybug and powdery mildew, cutworms and sunflower mosaic virus. Table 7: Sunflower major pests and the current management practice (Ndogowe, Chinangali and Chunya) Pests Name Current management approaches Insects Mealybug (Planococcus ficus) • Scouting using sex pheromone. • Mating disruption with higher concentration of sex pheromone. • Controlling ants will expose the mealybug under the attack of parasitoids and predators. • Apply recommended insecticides if necessary. Insects Leafhoppers • Scouting; scouting about ten days after flowering, If more than 10 leaves of the 100 show damage, apply an appropriate control. • Mating disruption through electromagnetic shaker emitting vibrational signals. • Use green lacewing (predatory). • Use diatomaceous earth with pyrethrins • Use systemic insecticides (e.g., imidacloprid). • Control broadleaf weeds and grasses to reduce populations of the pest. Insects Cutworms • Timely planting 8 • Scouting just from emergence (defoliated plants or cut plants), • Foliar insecticide can be used at the action threshold of 25 to 30% of scouted plants are cut. • Apply insecticides late in the day or in the early evening to ensure adequate coverage • Apply biopesticides such as, Bacillus thuringiensis Diseases Powdery mildew (Erysiphe necator) ⚫ Proper spacing to promote air circulation ⚫ Field sanitation ⚫ Scouting: Inspect for colonies which mostly on the upper leaf surface. ⚫ Use preventative fungicides (eg. Hexaconazole) Sunflower Mosaic Virus ⚫ Use virus-free seed, ⚫ Minimizing insect vectors (aphids and thrips) through insecticide sprays or cultural methods, ⚫ Removing infected plants 7.8 Soybean 34. Soybean (Glycine max), is the unique grain legume known for its dual purpose use as pulse and oilseed containing 38-44% protein and 18-22% oil. Soybean also finds place as the key component in a diverse range of industrial products like solvents, adhesives, inks, lubricants and insulating foams etc. soybean plays an important role as a rich source of protein. In Ndogowe and Chinangali block farms soybean is attacked by numerous plant insect pests and diseases, these includes; Bacteria, fungi, nematodes, phytoplasms, viruses, aphids, whiteflies and pod borer Table 8: Soybean major pests and the current management practice (Ndogowe, Chinangali and Chunya) Pests name Current management approaches Diseases Soybeans rust ⚫ Use of resistant varieties ⚫ Timely planting. ⚫ Elimination of volunteer plants ⚫ Field sanitation ⚫ Use of recommended fungicides Beans anthracnose ⚫ Scouting at two weeks from pod fill to harvest maturity. ⚫ Plant high-quality, disease-free seed or certified seed ⚫ Practice crop rotation ⚫ Use of recommended fungicides Brown spot ⚫ Rotate soybeans with other crops ⚫ Plough in infested residue. ⚫ Use recommended foliar fungicides. Bacterial blight ⚫ Plant high-quality, disease-free seed. 9 ⚫ Do not cultivate crops when wet. ⚫ Rotate crops ⚫ Plough in infested residues Insects Pod Borer: (Helicoverpa armigera) ⚫ Deep ploughing ⚫ Install pheromone traps at a distance of 50 m @ 5 traps/ha for each insect pest. ⚫ Erect bird perches @ 50/ha. • Clip terminal shoots on 100 days of crop growth ⚫ Setting up of light traps (1 light trap/5 acre) to kill moth population ⚫ Dusting with Chlorpyriphos 1.5 % DP or fenvalerate 0.4% or quinalphos 1.5% @ 25 to 30 kg/ha Aphids (Aphids fabae) ⚫ Use insecticide seed treatments for early control ⚫ Use resistance varieties. ⚫ Timely planting ⚫ Scout, for the presence of aphids if exceed economic threashold. ⚫ Use appropriate insecticides . Whiteflies (Bemisia tabaci) ⚫ Cow urine and botanical extracts ⚫ Ash has a thick-coating on leaves to disrupt the molecular signals for insects from locating their host. ⚫ Marigold and chili extract are effective against whiteflies ⚫ Use of recommended insecticides such as cypermentrin+imidacloprid. 8.0 POTENTIAL IMPACTS OF PEST AND PESTICIDE 35 Pests and diseases cause significant impacts on crop losses of 10–30%, depending on the genetic constituents of the crop, its health, and the environment. Generally, national estimates of annual crop losses due to pests amount to 270 billion TZS per year. However, negligence in endemic areas can result in complete crop failures. In view of the inefficacy of chemical pesticides and the human and environmental problems thereof, integrated pest management (IPM) has been accepted as a cardinal principle of plant protection. IPM, being an eco-friendly approach that is socially acceptable and economically viable, has to be advocated where chemical pesticides are usually considered the last resort. 36 The increased use of industrial pesticides due to agricultural intensification may result into human health problems, soil and water pollution if recommended application rates are not followed and if safe use, handling and storage of agrochemicals is not observed. Prolonged agricultural use of these products may result in the presence of their compounds in soil and water, and they can degrade the soil and the surrounding environment. In general, all chemicals and pesticides are toxic in nature. For instance, in the environment pesticides may affect non-target species, such as plants, animals and humans, may pollute various 10 components of water, air and soil ecosystem and may as well impact many other species, including pollinators such as bees, as well as birds which are consequently losing their food sources. Additionally, Toxicity of pesticide may cause cancer, affect nervous system, skin or eyes irritation, and affect body hormone or endocrine system. 37 Food products may include residues from several pesticides if a mixture of pesticides is used. Multiple pesticides in food can also result from other causes such planting in fields that have already been treated, inadvertent spray drift, and the transfer of post-harvest pesticide residues. A major problem for food safety risk assessment arises when food containing various pesticide residues is ingested because it creates complicated patterns of combined exposure that may have additive, antagonistic, or even synergistic effects. 38. Consequently, it is critical to take into account the possibility of complex interactions between pesticides and their impacts on the health of people, animals, and the environment. These pesticides may make it more likely for food to have many pesticide residues, which may build up inside the body and provide cumulative health hazards. To tackle this issue, TPHPA regulations have been put in place to guarantee that cumulative effects are included in pesticide risk assessments. In order to assess pesticide risks, TPHPA undertakes regular toxicological human blood testing using ACHe kits to pesticide applicators in plantations, vegetables and flower farms so that those whose levels of acetyl cholenasterase are below normal are advised to stop or change their daily activities. Furthermore, pesticide residues on soil, water and commodities like plants and animal products are assessed using the CG- MS machine at the authority so that appropriate measures can be undertaken immediately. 9.0 POLICIES AND STRATEGIES 9.1 National Agriculture Policy (2013) 39. The National Agriculture Policy is a result of macro, regional and global economic changes that have bearing on the development of the agricultural sector. At the national level there have been major changes in the National Policy Framework resulting from the implementation of the Tanzania Development Vision (TDV – 2025), the Poverty Reduction Strategy Paper (PRSP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP I & NSGRP II), Long-term Perspective Plan and Five-Year Development Plan. The NAP 2013 therefore, aims at addressing challenges that continue to hinder the development of the agricultural sector; these include low productivity; over dependence on rain-fed agriculture; inadequate agriculture support services; poor infrastructure; weak agro- industries; low quality of agricultural produce; inadequate participation of the country’s private sector in agriculture; environmental degradation and crop pests and diseases. A more conducive policy environment than the current one is required for effective participation of all actors in the sector in order to tap existing capabilities and potentialities so as to revitalize 11 the development of the sector. There shall, therefore, be a policy shift towards increased investment in agriculture and greater involvement of the private sector in the production and provision of support services to the farming community. 9.2 National Environmental Policy, 2021 40. Environment and natural resources are valuable national assets that have to be sustainably managed for the present and future generations. They offer a range of benefits and opportunities for local and national levels for socio -economic growth such as improved livelihoods and provision of environmental goods and services. Despite being the foundation on which sustainable development is anchored, the national analysis of the state of the environment identified six (6) environmental challenges that needed urgent actions to address the deterioration of the environment in the country. These challenges are: land degradation; lack of accessible good quality water for rural and urban inhabitants; loss of wildlife habitats and biodiversity; deterioration of aquatic systems; deforestation; and environmental pollution. 41 In order to ensure environmental conservation and sustainable use of natural resources, the first National Environmental Policy (1997) was adopted to address the identified environmental challenges and foster sustainable socio-economic development in the country. Since the adoption of the first Policy, the key achievements have been realized including: enactment of the Environmental Management Act of 2004 as a framework environmental law prescribing legal and institutional framework for environmental management; putting in place comprehensive institutional and administrative framework for environmental management at all levels; mainstreaming of environmental issues into national development frameworks, sectoral policies, local government plans. Through implementation of this policy and other relevant sectoral policies, the country has managed to designate about 40% of the total land area as forest and wildlife protected areas. 42. Therefore, this Policy serves as a national framework for planning and sustainable management of the environment in a coordinated, holistic and adaptive approach taking into consideration the prevailing and emerging environmental challenges as well as national and international development issues. It is worth noting that, effective implementation of this policy requires mainstreaming of environmental issues at all levels, strengthening institutional governance and public participation in environmental management regime. The long-term vision of this policy is geared towards realization of environmental integrity, assurance of food security, poverty alleviation and increased contribution of the environmental 12 9.3 Environmental Management Act of 2004 43 This Act requires establishment of sector environmental management Units at each Ministry, with the responsibility of ensuring compliance on environmental matters. The sector environmental Units have, among others, the responsibilities of i) Advising and implementing policies of the government on the protection and management of environment in the respective sectors ii) Coordinating activities related to the environment of all persons within the respective Ministry iii) Ensure that environmental concerns are integrated into the Ministry development planning and project implementation in a way which protects the environment iv) To prepare and coordinate the implementation of environmental action plans at the national and local levels as required under this Act in each sector v) To refer to the council any matter related to the enforcement of the purposes of this Act vi) To ensure that sectoral environmental standards are environmentally sound. 9.4 The Plant Health Act, 2020 44. Pesticides and plant health issues in Tanzania are managed by the Tanzania Plant Health and Pesticides Authority (TPHPA), the Authority was established by the Plant Health Act, 2020 No. 04 of 2020. TPHPA was established in order to comply with the requirements of International Plant Protection Convection (IPPC) on sanitary and phytosanitary measures. The establishment of the Authority intended to smoothen coordination, proper utilization of resources and remove duplication of roles in order to enhance efficiency and effectiveness in service delivery. Tanzania is a member of World Trade Organization (WTO) Sanitary and Phytosanitary Agreement (SPS Agreement) as the authoritative standard setting body for plant protection. One of the purposes of the legal component is to ensure the compliance of Tanzanian legislation with these standards. Tanzania is required to comply with the international standards within the WTO framework. Phytosanitary measures include all relevant laws, decrees, regulations, requirements and procedures taken by a state in order to protect plant health and prevent the spread of diseases and pests. However, in order to prevent such measures becoming disguised restrictions on trade, the WTO SPS Agreement requires harmonizing such measures at international level. Also, Maximum Residue Levels (MRL) set by large target export markets such as the EU, US and Japan require that agricultural products do not have pesticides residues that exceed established quantities. 45 The Authority is responsible for the following functions: 13 i) Assurance of certificates relating to the phytosanitary standards; ii) Surveillance of growing plants, including both areas under cultivation and wild flora and of plants and plant products in storage or in transportation, particularly with the object of reporting the occurrence, outbreak and spread of pests and of controlling such pests; iii) Disinfection of consignments of plants, plant products and other regulated articles moving in international traffic to meet phytosanitary requirements; iv) Protection of endangered areas; v) Designation, maintenance, surveillance and declaration of pest free areas and areas of low pest prevalence; vi) Conduct of pest risk analysis (PRA); vii) Ensure through appropriate procedures that the phytosanitary security of consignments after certification regarding composition, substitution and re- infestation is maintained prior to export; viii) Maintaining a list of quarantine pests, regulated articles and pests of national concern; ix) Approving and implementing phytosanitary actions and measures; x) Regulating the movement of biological control agents within, from or into the country; xi) Establishing procedures for accreditation of any post entry quarantine station, official analyst, official laboratory or any other person or institution; xii) Carry out and promote the carrying out of bio-efficacy trials and analysis of pesticides; xiii) Evaluate the fundamental aspects of pesticides application equipment and its applicability in relation to control of pests; xiv) Evaluate pesticides residues to determine maximum residual levels; xv) Approve the recommended use of pesticides for crop quality; xvi) Conduct pesticides formulation analysis for quality assurance; xvii) Register pesticides and bio-pesticides; xviii) Licensing of pesticides and bio-pesticides dealers; xix) Manage obsolete pesticides and pesticides empty containers; xx) Regulate importation, exportation, manufacturing, distribution, sale and use of pesticides; xxi) Establish and maintain a National Herbarium which shall coordinate and render services on the plant taxonomy and related subjects; xxii) Maintain a pesticide poisoning node that shall feed into the National Poisoning Center; xxiii) Promote Integrated Pest Management Approach; xxiv) Set up mechanism for coordination and collaboration with relevant bodies to ensure effective compliance to the regional and international obligations on plant health; and xxv) Such other functions as may be required for effective implementation of this 46. The Authority disseminates IPM approaches to farmers through the agricultural extension services. On the aspects of migratory pests and diseases, the Authority 14 cooperates fully with the neighboring countries (through regional initiatives on outbreak of pests and control) in the collective effort to control the damage of such pests. 9.0 PROJECT INTEGRATED PEST MANAGEMENT MEASURES (IPMM) 47. This section provides an introductory discussion of the various types of pest control strategies known and applied in Tanzania. This includes a brief review of techniques for biological control, cultural control, chemical control, quarantine and physical or mechanical control, chemical control and botanical control are presented. 9.1 Biological Control 48. Every living organism has its natural enemies and diseases which keep its population at equilibrium. The natural enemies include predators, parasitoids, nematodes, fungi, bacteria, viruses etc. The use of predators, parasitoids, nematodes, fungi, bacteria and viruses to maintain the population density of pests at a lower level than would occur in their absence is called biological control (bio-control). The National Plant Protection Policy is conducive to the promotion and use of bio-control as a strong IPM component. Tanzania has some experience based on the successful control of the mealy bug and the green mite (Anon, 1999). However, at national level, the capacity and capability to implement an effective nationwide programme is limited. The most common type of biological control practices in Tanzania is the pursuit of host plant resistance. This is principally sought in the application of selection pressure in crop breeding programs or in the selection of new varieties with stronger resistance to common pests. 49. Resistance to pests is the rule rather than the exception in the plant kingdom. In the co- evolution of pests and hosts, plants have evolved defence mechanisms. Such mechanisms may be either physical (waxy surface, hairy leaves etc.) or chemical (production of secondary metabolites) in nature. Pest-resistant crop varieties either suppress pest abundance or elevate the damage tolerance level of the plant. In other words, genetic resistance alters the relationship between pest and host. The inherent genetically based resistance of a plant can protect it against pests or diseases without recourse to pesticides. Moreover, to use it the farmer has no need to buy extra equipment or learn new techniques. Tanzanian crop breeders regularly select new varieties for their pest and disease resistance. For example, maize varieties (e.g. TMVI, Staha, Kilima) have been selected for resistance or tolerance to maize streak, the viral disease that causes significant yield loss to late planted maize. All of the cotton varieties produced at Ukiriguru had resistance to jassids since they have hairs to interfere with sucking insect pests. Varieties have 15 also been produced with varying degrees of resistance to fusarium wilt and bacterial blight. Rice varieties have been selected with resistance to RYMV. 50. Host plant resistance (HPR) is recognized in the new Plant Protection Policy as an invaluable component in IPM. Breeding and selecting for resistance to serious pest problems is an issue mandated to the National Agricultural Research programmes. These programmes have produced substantial results in terms of releasing varieties with necessary qualities and tolerance/resistance to a wide range of otherwise devastating pests of maize, sorghum and beans. Therefore, the Tanzania Plant Health and Pesticide Authority (TPHPA) has the capacity and infrastructure to contribute HPR materials to farmers given the necessary logistical support. 9.2 Cultural and Crop Sanitation Practices 51. Pests may also be controlled through the adoption of improved cultural and crop sanitation practices. Practices applied in Tanzania include: i) Crop rotation: This practice is used to depress weeds and/insect pests and diseases in some crops. ii) Intercropping: The field is used to grow two or more crops at the same time; iii) Fallow: The field is not cultivated for some years in order to control various parasitic weeds; iv) Mulching: This is covering of crop fields by dry grasses to control weeds and conserve soil moisture (e.g. in tomato field etc). v) Hand pulling and hoes weeding: These practices are the most common and being used by small-scale farmers. vi) Fertilizer/manure application: The application of nutrients in the form of either inorganic fertilizer or farm-yard manure reduces both the infestation of fields by weeds (e.g. Striga) and losses in crop yield. vii) Use of disease free planting material e.g. cuttings, etc. viii) Thinning: Done to reduce plant population in the field. 9.2 Physical and Mechanical Control 52. Physical and mechanical controls are measures that kill the insect pest, disrupt its physiology or adversely affect the environment of the pest. These differ from cultural control in that the devices or actions are directed against the insect pest instead of modifying agricultural practices. For examples, hand picking of fall armyworm from maize plants and American bollworm from tomato plants are the forms of physical control these measures will be applicable to BBT farms 9.4 Chemical Control 16 53. Although is used as a last resort chemical pesticides are applied in the control of outbreack pests like armyworms etc. Lists of registered pesticides in Tanzania can be found in the pesticides stock management system (psms) under the following link (https://psms.tphpa.go.tz) also it is recommended as a component of IPM packages. All of these pesticides are registered by The Plant Health Act, 2020 and Plant Health Regulations 2023. 9.5 Use of botanical pesticides 54. Assessment of botanical pesticides for pre and post-harvest is being done by a number of institutions in the country and some of the potential ones have been recommended for use in crop production (Paul et al. 2001). In beans, extracts of Tephrosia vogelii and Neuratanenia mitis have been recommended and farmers are using them because they are easily available and less costly. Where these do not occur naturally, farmers have also established the plants in their home gardens to ensure availability when needed. 55. The IPM project in Arusha in collaboration with IPM farmer groups and the extension staff has compiled a list of useful botanical pesticides (Table 10) that could be used on a wide range of vegetables and other food crops. The information is useful but has to be used with caution. Most of the botanical extracts are already in use by small-scale farmers as crude in-house preparations. However, they should be used with caution since not all botanical extracts are safe. Tobacco extract is one of the deadly substances and should therefore not be promoted for use on vegetable production. Tephrosia spp extract and leaves are toxic to fish (local fishermen use the leaves for fishing) and therefore should be used with caution. 56. None of the suggested botanical extracts (Table 10) are registered in Tanzania because they are not adequately researched. In particular, information on dosage rate, mammalian toxicity (LD50), side effects on non-target organisms especially potential bio-control agents, biodegradation and reduce analysis data is not available. However, 3 neem-based and 2 pyrethrum-based commercial formulations are being processed for registration. These two botanicals have been researched and registered in Kenya and elsewhere. Table 97. List of potential plants that can be used to prepare botanical extracts for pre and post-harvest pest control Kiswahili name English name Scientific name Mustafeli Soursoap Annona muricata 17 Mtopetope Bull-oxheart A. reticulata. Mtopetope mdogo Custard apple A. squamosa Vitunguu saumu Garlic Allium sativa Mwarobaini Neem Azadirachta indica Kishonanguo Black Jack Bidens pilosa Pilipili kali Chili Capsicum frutenscens Mpapai Pawpaw Carica papaya Mnanaa Thorn apple Datura stramonium Mnyaa/utupa Milk bush Euphorbia tirucalii Mchunga kaburi Barbados nut Jatropha curcas Mwingajini Wild sage Lantana camara Tumbaku Tobacco Nicotiana spp Kivumbasi Mosquito bush Ocimum suave Mbagi mwitu Mexican marigold Tagetes spp Alizeti mwitu Wild sunflower Tithonia diversifolia Utupa Tephrosia Tephosia vogelii Source: Paul (2000) and Madata (2001). 10.0 POLICIES AND STRATEGIES 10.1 National Agriculture Policy (2013) 57. The National Agriculture Policy is a result of macro, regional and global economic changes that have bearing on the development of the agricultural sector. At the national level there have been major changes in the National Policy Framework resulting from the implementation of the Tanzania Development Vision (TDV – 2025), the Poverty Reduction Strategy Paper (PRSP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP I & NSGRP II), Long-term Perspective Plan and Five-Year Development Plan. The NAP 2013 therefore, aims at addressing challenges that continue to hinder the development of the agricultural sector; these include low productivity; over dependence on rain-fed agriculture; inadequate agriculture support services; poor infrastructure; weak agro- industries; low quality of agricultural produce; inadequate participation of the country’s private sector in agriculture; environmental degradation and crop pests and diseases. A more conducive policy environment than the current one is required for effective participation of all actors in the sector in order to tap existing capabilities and potentialities so as to revitalize the development of the sector. There shall, therefore, be a policy shift towards increased investment in agriculture and greater involvement of the private sector in the production and provision of support services to the farming community. 18 10.2 National Environmental Policy, 2021 58. Environment and natural resources are valuable national assets that have to be sustainably managed for the present and future generations. They offer a range of benefits and opportunities for local and national levels for socio -economic growth such as improved livelihoods and provision of environmental goods and services. Despite being the foundation on which sustainable development is anchored, the national analysis of the state of the environment identified six (6) environmental challenges that needed urgent actions to address the deterioration of the environment in the country. These challenges are: land degradation; lack of accessible good quality water for rural and urban inhabitants; loss of wildlife habitats and biodiversity; deterioration of aquatic systems; deforestation; and environmental pollution. In order to ensure environmental conservation and sustainable use of natural resources, the first National Environmental Policy (1997) was adopted to address the identified environmental challenges and foster sustainable socio-economic development in the country. Since the adoption of the first Policy, the key achievements have been realized including: enactment of the Environmental Management Act of 2004 as a framework environmental law prescribing legal and institutional framework for environmental management; putting in place comprehensive institutional and administrative framework for environmental management at all levels; mainstreaming of environmental issues into national development frameworks, sectoral policies, local government plans. Through implementation of this policy and other relevant sectoral policies, the country has managed to designate about 40% of the total land area as forest and wildlife protected areas. 59. Therefore, this Policy serves as a national framework for planning and sustainable management of the environment in a coordinated, holistic and adaptive approach taking into consideration the prevailing and emerging environmental challenges as well as national and international development issues. It is worth noting that, effective implementation of this policy requires mainstreaming of environmental issues at all levels, strengthening institutional governance and public participation in environmental management regime. The long-term vision of this policy is geared towards realization of environmental integrity, assurance of food security, poverty alleviation and increased contribution of the environmental 10.3 Environmental Management Act of 2004 19 60 This Act requires establishment of sector environmental management Units at each Ministry, with the responsibility of ensuring compliance on environmental matters. The sector environmental Units have, among others, the responsibilities of vii) Advising and implementing policies of the government on the protection and management of environment in the respective sectors viii) Coordinating activities related to the environment of all persons within the respective Ministry ix) Ensure that environmental concerns are integrated into the Ministry development planning and project implementation in a way which protects the environment x) To prepare and coordinate the implementation of environmental action plans at the national and local levels as required under this Act in each sector xi) To refer to the council any matter related to the enforcement of the purposes of this Act xii) To ensure that sectoral environmental standards are environmentally sound. 10.4 The Plant Health Act, 2020 61. Pesticides and plant health issues in Tanzania are managed by the Tanzania Plant Health and Pesticides Authority (TPHPA), the Authority was established by the Plant Health Act, 2020 No. 04 of 2020. TPHPA was established in order to comply with the requirements of International Plant Protection Convection (IPPC) on sanitary and phytosanitary measures. The establishment of the Authority intended to smoothen coordination, proper utilization of resources and remove duplication of roles in order to enhance efficiency and effectiveness in service delivery. Tanzania is a member of World Trade Organization (WTO) Sanitary and Phytosanitary Agreement (SPS Agreement) as the authoritative standard setting body for plant protection. One of the purposes of the legal component is to ensure the compliance of Tanzanian legislation with these standards. Tanzania is required to comply with the international standards within the WTO framework. Phytosanitary measures include all relevant laws, decrees, regulations, requirements and procedures taken by a state in order to protect plant health and prevent the spread of diseases and pests. However, in order to prevent such measures becoming disguised restrictions on trade, the WTO SPS Agreement requires harmonizing such measures at international level. Also, Maximum Residue Levels (MRL) set by large target export markets such as the EU, US and Japan require that agricultural products do not have pesticides residues that exceed established quantities. 62. The Authority is responsible for the following functions: i. Assurance of certificates relating to the phytosanitary standards; ii. Surveillance of growing plants, including both areas under cultivation and wild flora and of plants and plant products in storage or in transportation, 20 particularly with the object of reporting the occurrence, outbreak and spread of pests and of controlling such pests; iii. Disinfection of consignments of plants, plant products and other regulated articles moving in international traffic to meet phytosanitary requirements; iv. Protection of endangered areas; v. Designation, maintenance, surveillance and declaration of pest free areas and areas of low pest prevalence; vi. Conduct of pest risk analysis (PRA); vii. Ensure through appropriate procedures that the phytosanitary security of consignments after certification regarding composition, substitution and reinfestation is maintained prior to export; viii. Maintaining a list of quarantine pests, regulated articles and pests of national concern; ix. Approving and implementing phytosanitary actions and measures; x. Regulating the movement of biological control agents within, from or into the country; xi. Establishing procedures for accreditation of any post entry quarantine station, official analyst, official laboratory or any other person or institution; xii. Carry out and promote the carrying out of bio-efficacy trials and analysis of pesticides; xiii. Evaluate the fundamental aspects of pesticides application equipment and its applicability in relation to control of pests; xiv. Evaluate pesticides residues to determine maximum residual levels; xv. Approve the recommended use of pesticides for crop quality; xvi. Conduct pesticides formulation analysis for quality assurance; xvii. Register pesticides and bio-pesticides; xviii. Licensing of pesticides and bio-pesticides dealers; xix. Manage obsolete pesticides and pesticides empty containers; xx. Regulate importation, exportation, manufacturing, distribution, sale and use of pesticides; xxi. Establish and maintain a National Herbarium which shall coordinate and render services on the plant taxonomy and related subjects; xxii. Maintain a pesticide poisoning node that shall feed into the National Poisoning Center; xxiii. Promote Integrated Pest Management Approach; xxiv. Set up mechanism for coordination and collaboration with relevant bodies to ensure effective compliance to the regional and international obligations on plant health; and xxv. Such other functions as may be required for effective implementation of this 63. The Authority disseminates IPM approaches to farmers through the agricultural extension services. On the aspects of migratory pests and diseases, the Authority cooperates fully with the neighboring countries (through regional initiatives on outbreak of pests and control) in the collective effort to control the damage of such pests. 21 11.0 MITIGATION AGAINST CHEMICAL CONTROL MEASURES OF PESTS 64. The following measures are proposed to mitigate the potential adverse impacts likely to occur as a result of pesticide use in BBT block farms. The primary mitigation measures include: (i) training in safe and judicious pesticide use and management; (ii) delivery of a mix of Information Education and Communication approaches targeting farmers, pesticide operators and teams; (iii) provision of Personal Protective Equipment (PPE); (iv) training to farmers, and thorough and consistent supervision and monitoring. It is also important to have appropriate pesticide storage facilities and training and equipping health facilities with adequate exposure treatment drugs. Table 11 shows the proposed mitigation measures for various impacts that may arise due to application of pesticides in the catchment. 65. The BBT youth in all block farms will receive detailed training on the emergency steps to take if accidental exposure of the chemical occurs through ingestion, eye or dermal contact with the chemical. The following are basic first aid procedures that will be included in the training program as part of handling pesticide poisoning. i) Follow the first aid instructions on the pesticide label. Take the pesticide container or label to the doctor or medical practitioner if seeking medical assistance; ii) For poison on skin: remove contaminated clothing and drench skin with water, cleanse skin and hair thoroughly with detergent and water, and dry victim and wrap in blanket; iii) For chemical burns: remove contaminated clothing, wash with large quantities of running water, cover burned area immediately with loose, clean soft cloth (Do NOT apply ointments, greases, powders or other medications to burn). iv) Poison in Eye: wash eye quickly but gently, hold eyelid open and wash with gentle stream of clean running water for 15 minutes or more (Do NOT use chemicals or medicines in the water; they may worsen the injury); v) Inhaled Poison: carry victim to fresh air immediately, open all windows and doors, loosen tight clothing and apply artificial respiration if the victim is not breathing or victim’s skin is grey or blue. If the victim is in an enclosed area, do not enter without proper protective clothing and equipment; vi) Poison in mouth or swallowed: rinse mouth with plenty of water, give victim large amounts (up to 1 liter) of milk or water to drink, induce vomiting only if the pesticide label instructs you to do so 22 Table 10. Mitigation measures to be employed by using various control methods at the farm level Control method Impacts (+ve or –ve) Mitigation measure Cultural Crop sanitation, mulching, pruning, thinning - Improves the health of the crop and its ability to fight pests and diseases - Improves soil condition and helps to minimize weed infestation - No mitigation measure required Weeding - Pulling of weeds have minimum impacts to the environment - No mitigation measure required - Use of herbicides can have negative impacts on environment - Use measures proposed under chemical control - Wear protective equipment while applying the chemicals Use of resistant varieties - Use of pesticides is minimized and hence beneficial to environment - No mitigation measure required Mechanical Use of weeders and tillage equipment - Minimizes use of herbicides - Health and safety may be impacted if operators are not skilled - Use skilled manpower to operate the equipment - In case of accidents use proper procedures for treatment Insect traps (light, pheromones, baits) - Early detection of pests results in early application of pesticides before the situation becomes critical - No mitigation measure required Manual weeding - Involves no use of pesticides, hence friendly to environment - High labor costs - May impose danger to laborers (snake bites, etc) - If any accident occurs, rush the affected to hospital or nearby dispensary for treatment 23 Control method Impacts (+ve or –ve) Mitigation measure Biological Application of biological control agents such as Bt (Bacillus thuringiensis), wasps, Entomopathogenic Fungi and Entomopathogenic nematodes. - Cost effective - Involves no use of pesticides hence no environmental or health risks - Applied selectively against one or two pests - Takes long to generate results, hence cannot be used in emergency situations - Possibility of acquiring a new host if the old host is completely eliminated - If the situation of acquiring new host arises, try to establish the minimum population required for survival - Ensure the biological agents do not get out of control Botanical extracts (neem, tephrosia) - Friendly to the environment - Application rates are based on estimates. Usually preparation of extracts need a lot of material (such as leaves) for one application - Try to establish an effective application rate Chemical Lack of knowledge on the toxicity of pesticides to transporters and those involved in application - Exposure to humans through inhalation, ingestion or dermal contact - Train store keepers, transporters and all those involved with handling of pesticides. Training should be in the aspects of toxicity, steps to be taken in case of accidents or emergency, combustibility and handling of vehicle contamination - Female farmers who will be handling pesticides must be warned of the possibility of fatal exposure - Use of drugs recommended for treatment of exposure - The farmers must be advised to use protective equipment - High costs of PPEs which makes farmers reluctant to purchase them - Provide Personal Protective Equipment (helmet, respirators, overalls, gloves and rubber boots) or protective 24 clothing (long legged trousers, long sleeved shirts, boots and wide brimmed hat) - Train on how to use and the benefits of using such gear Indiscriminate disposal of pesticide containers - Risks of containers being used by other persons and children - Containers should never be used to carry anything else apart from the intended formulation - Containers not to be used in households - Follow container disposal procedures provided by TPHPA. - Use authorized and registered hazardous waste disposal by NEMC Water contamination - Health risks to humans - Impacts on biodiversity (birds, bees, fish) - Impacts on amphibians - Reduced densities of beneficial species - Train farmers on health risks associated with improper use of chemicals - Regular monitoring of water quality. Check the presence of Organochlorines and other pesticides to determine if a lethal dose has been reached 25 12.0 SPECIFIC PEST MANAGEMENT MEASURES 12.1Rules for Safe Handling of Pesticides 66. All pesticides are poisonous and thus rules have to be observed to avoid human health impairment and environmental pollution. In addition to material safety data sheet (MSDS) accompanied with any given pesticide, the following general rules will have to be observed: i) Keep only closed original containers with labels. ii) Keep pesticides under lock and key in a cool, dry and ventilated place away from fire, food, feed, water and out of reach of children. In the same room also the spraying equipments can be stored. iii) Pesticides should be shelved and the floor be of cement to be able to detect leakage and clean it early enough where applicable. iv) Equipment for weighing and mixing pesticides should only be used for this purpose and be locked in the store. v) Protective clothing should be used only for spraying purposes. vi) Absorb spillage immediately with sawdust or earth; sweep up, burn or bury. Have cement floor for better cleaning. vii) Do not re-use empty containers. Empty containers should be burnt if possible or crushed and bury in a sanitary landfill. viii) Use a well aerated store and sales room. ix) Instruct your personnel on safety precautions before it is too late. x) Make contacts to a qualified physician for emergencies. 67. In view of the above, the use of Protective Equipment and capacity building on pesticide management aspects will be critical. 13.0IMPLEMENTATION STRATEGIES OF IPM UNDER BBT 68. This IPMP will address the Project needs to monitor and mitigate possible negative impact of any increase in the use of agrochemicals, particularly chemical pesticides by promoting ecological and biological control of pest management. This will be implemented through four main activities. (i) First, a set of planning workshops will be implemented to ensure that key implementing agencies are fully aware of the objectives of the IPMP, the work plans and budgets proposed and the outcomes expected. Specific tasks will be allocated to specific individuals or groups of individuals. These will be followed by annual review workshops supporting the discussion and documentation of field logistics, implementation lessons in the targeted Project regions; (ii) Second, the project will support four levels of IPM training. Level one will be the training of technical staff in IPM techniques and pesticide management based on cropping systems. Level two will support training of trainers who are expected to carry a prioritized selection of these messages to the youth/farmers. Level three will support 26 the training of youth/farmer groups. To the extent possible, this will be integrated into the participatory testing of new cropping technologies being promoted by BBT. Level four will promote broader awareness of the Tanzania Plant Health and Pesticides Authority (TPHPA) Act of 2020 and associated regulations among BBT Block farms extension personnel and also among shopkeepers selling pesticides. 13.1Capacity building at national level (optional) 69. To build the capacity of individuals participating in a national-level pest management project, a comprehensive approach is essential. Initiate tailored training programs covering diverse aspects of pest management, including pest identification, monitoring techniques, and the application of integrated pest management (IPM) strategies. Incorporate practical field demonstrations, workshops, and simulation exercises to reinforce theoretical knowledge. Develop specialized modules addressing the unique challenges and contexts at the national level, ensuring participants are well-equipped to adapt strategies to local conditions. Encourage the use of cutting-edge technologies and data-driven decision-making through workshops on data collection, analysis, and the utilization of decision support systems. Foster collaboration and networking among participants, establishing a community of practice where knowledge and experiences can be shared. Implement continuous learning mechanisms, such as mentorship programs and access to relevant resources, to support ongoing professional development. Regular monitoring and evaluation of individual and collective progress will enable the identification of areas for improvement, ensuring sustained and effective capacity building within the framework of the national pest management authority. 1.4.0 MONITORING AND EVALUATION ARRANGEMENT 67. Successful implementation of IPMP will require regular monitoring and evaluation of activities undertaken by individual youth in block farms. It is also crucial to evaluate the prevailing trends in the benefits of reducing pesticide distribution, application and misuse as well as the progress in national policy reform regarding IPM implementation and regulatory control on handling and use of pesticides. New situations on pesticides risks that arise during project implementation should also be monitored. The indicators that require regular monitoring and evaluation during the programme implementation include the following: i) The IPM capacity building for youth; ii) Numbers of youth who have adopted IPM practices as crop protection strategy in their crop production efforts; evaluate the rate of IPM adoption; iii) Economic benefits: increase in crop productivity due to adoption of IPM practices; increase in revenue resulting from adoption of IPM practices, compared with conventional practices; iv) Numbers of IPM networks operational and types of activities undertaken; v) Efficiency of pesticide use and handling and reduction in pesticide poisoning and environmental contamination; vi) Levels of reduction of pesticide use and handling and reduction in pesticide poisoning and environmental contamination; 27 vii) Pesticide residues in groundwater or in surface water downstream from irrigation schemes; viii) Pesticide residues in food (e.g.: crops, drinking water, fodder, livestock) Impact on non- target organisms (e.g.: beneficial insects, fish and other aquatic life, wildlife, non-target crops and plants through herbicide drift). ix) Overall assessment of activities that are on-going according to plans; activities that need improvement; and remedial actions required. 68. The above indicators will have to be appropriately made part of Environmental and Social Management Plan (ESMP) and Environmental Monitoring Plan (EMP) for any individual category A or B subproject. The ESMP include monitoring measures, parameters to be measured, sampling methods to be used, sampling locations, analytical techniques to be used, frequency of measurements, recording of data, data analysis, and dissemination of information collected and decision reached. The ESMP and EMP will define thresholds that will signal the need for corrective actions. 14.0 ACTIVITIES AND BUDGET 14.1 Activities 69. A comprehensive approach to Integrated Pest Management (IPM) project implementation involves a range of relevant activities aimed at building the capacity of direct actors. Firstly, training workshops should be organized to cover theoretical aspects of IPM, focusing on pest identification, monitoring, and the application of biological control methods. Practical sessions and field demonstrations can enhance participants' hands-on skills. Implementing community-based extension services is crucial for effective knowledge dissemination, involving direct actors in communication strategies and stakeholder engagement. Incorporating data collection and analysis workshops empowers participants to make informed decisions based on scientific evidence. Moreover, establishing demonstration farms provides tangible examples of IPM practices, allowing for experiential learning. Ongoing collaboration, networking opportunities, and knowledge exchange forums contribute to a community of practice. Finally, continuous monitoring and evaluation activities, coupled with adaptive management approaches, ensure that direct actors can assess the effectiveness of IPM strategies and make necessary adjustments, fostering sustainable pest management practices. By incorporating these activities into an integrated pest management project, you can enhance the knowledge, skills, and confidence of direct actors, ultimately promoting sustainable and effective pest management practices. i) Activity 1: Awareness raising 70. The implementation of this IPMP will be supervised by the designated officers in charge of safeguards management in the Project Coordination Unit (PCU) and the Staff of Environmental Management Unit of the MoA. The two safeguards managers will organize the initial workshops to discuss the implementation of the IPMP, and annual review workshops to assess progress in implementation, in coordination with the Project Coordination Unit. ii) Activity 2: Training and capacity building 28 71. The training efforts at the core of the project commitment will require collaboration across multiple institutions involved in organizing training curriculum and in administering the training. To the extent possible, this is expected to be a participatory process. The success of IPM largely depends on developing and sustaining institutional and human capacity to facilitate experiential learning for making informed decisions in integrating scientific and indigenous knowledge to solve block farm specific problems. Poor communication between Youth/farmers, extension agents and researchers has often led to poorly-targeted research or to poor adoption of promising options generated by research. iii) Activity 3: Monitoring and Evaluation 72. The Environmental Safeguards (E&S) Officer will be responsible for guiding the implementation of the monitoring and evaluation activities of the IPMP. The Officer is expected to participate in the drafting of the baseline survey, and the end of project survey, assuring inclusion of relevant questions on pest management practices, agro-chemical use and pesticide management. The E&S Officer is expected to participate in each of the monthly implementation support site visits. 14.2Budget 73. The BBT project will take responsibility for implementation of a separate but coordinated work plans and budgets under the BBT. The IPM will be supervised by the Environmental and Social Safeguards Officer who is a member of the Project Coordination Team and will closely collaborate with the Environmental Management Unit of MoA. 29 Table 11: Proposed Budget for IPM Implementation OUTPUT/ACTIVITY TIMEFRAME RESPONSIBLE COST ESTIMATES (USD) YR 1 YR 2 YR 3 YR 4 YR 5 Output 1.0: Capacities of Extension Officers/Block Farms Managers and Youth to promote and adopt IPM approaches and safe use of pesticides in BBT Block farms Activity 1.1: Prepare, print and disseminate popular and/or Swahili versions IPM guidelines on safe use and handling of pesticides; and Community Based Forecasting for outbreak pests (e.g. armyworm, rats etc) TPHPA, EMU, PCU 25,000 Activity 1.2: To facilitate short courses trainings/workshops for PCU/EMU implementers on IPM related issues so as to improve knowledge and skills TPHPA, EMU, PCU 20,000 Activity 1.3: To conduct Youth/farmer training to disseminate the IPM technologies and safe practices in the use of pesticides and other agro-chemicals in the BBT project areas TPHPA, EMU, PCU 20,000 Activity 1.4: Organize field trips and study tours at National, District and farmer level to observe the successful IPM practices for controlling major Crop pests in other areas TPHPA, EMU, PCU and LGAs 30,000 Activity 1.5: Conduct monitoring and evaluation of BBT- IPMP implementation PCU and TPHPA 10,000 GRAND TOTAL 105,000 30 15.0 Bibliography 1. Abdullah Z.S., Lada V. Y., and Khamis Mohd., 2010. Experiences in adoption of Integrated Pest Management (IPM) Strategies in Zanzibar, International Journal of Sustainable Development, Vol., 2 No. 03: 49-55. 2. ASDP., 2004. Integrated pest management plan. Final Report, August 2004. 3. Banwo, O.O., 2002. Management of major insect pests of rice in Tanzania. Plant Protection Science. Vol.38, No.3:108-113 4. Elliott, C.C.H., 1989. The pest status of the quelea. pp 17-34. In: Bruggers, R.L and Elliott C.C.H (eds)., Quelea quelea: Africa’s bird pest. Oxford: Oxford University Press. 5. Nyambo, B., Masaba, D., and Hakiza, G., 1996. Integrated pest management of coffee for small-scale farmers in East Africa. Integrated Pest Management Reviews 1:125-132. 6. Mushobozi, W.L. Grzywacz, D., Musebe, R., Kimanim M., and Wilson, K., 2005. New approaches to improve the livelihoods of poor farmers and pastoralists in Tanzania through monitoring and control of African armyworm, Spodoptera exempta. Aspects of Applied Biology, Vol. 75:37-45. 7. Mwanjabe, P. S., and Leirs, H., 1997. An early warning system for IPM-based rodent control in smallholder farming systems in Tanzania. Belgian Journal of Zoology, Vol. 127, No. 1: 49- 58 8. United Republic of Tanzania,1997. Plant Protection Act 13: Government Printers, Dar es Salaam Tanzania 9. United Republic of Tanzania, 2004. Environmental Management Act No. 20: Government Printers, Dar es Salaam Tanzania. 10. United Republic of Tanzania, 2005. Environmental Impact Assessment and Audit Regulations, 2005-G.N. No. 349 of 2005. 11. United Republic of Tanzania, 2007. Environmental Management (Soil Quality Standards) Regulations, 2007. 12. United Republic of Tanzania, 2008. Ministry of Agriculture Food Security and Cooperatives, 2006/2007 Annual Report 13. United Republic of Tanzania, 2009. Agriculture Sector Development Program Integrated Pest Management Plan. Revised Version 14. United Republic of Tanzania, 2010. National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP), Ministry of Finance and Economic Affairs 15. United Republic of Tanzania, 2012. Tanzania Five Year Development Plan 2011/12-2015/16, Unleashing Tanzania’s growth potentials. Office of the President 16. Van Der Walt, E., Meinhardt, H. R., Venter, A. J. and Bouwman, H., 1998. Primary and secondary effects of Red-billed Quelea Quelea quelea control in South Africa. Ostrich 69: 456. 17. Verdoorn, G., 1998. Solving the problems of pesticide misuse for avian conservation in Southern Africa. Ostrich 69: 58. 18. Winkfield, R. A., 1989. The distribution and importance of small-grain crops in Zimbabwe and their susceptibility to quelea damage. pp. 100–103. In: Africa’s Feathered Locust, Mundy, P. J., and Jarvis, M. J. F., (eds). Baobab Books, Harare, Zimbabwe. 31 19. Winkfield, 1989. The distribution and importance of small-grain crops in Zimbabwe and their susceptibility to quelea damage. pp. 100-103. In: Africa’s Feathered Locust, Mundy, P. J., and Jarvis, M. J. F., (eds). Baobab Books, Harare, Zimbabwe. 20. World Bank, 2014. Safeguard Policies in particular OP 4.09 and BP 4.01, Annex C. 32 Annex 1 Grievances Redress Mechanism The establishment of effective grievance mechanisms is paramount for the successful implementation of Integrated Pest Management (IPM) initiatives. A multi-tiered approach should be considered, beginning with local-level grievance committees comprised of community representatives, extension workers, and relevant stakeholders. These committees can serve as accessible forums where farmers and community members can voice concerns and seek resolutions. Additionally, a centralized helpline or online platform could be established to provide a direct channel for reporting grievances. Training sessions should be conducted to raise awareness about the grievance mechanisms, ensuring that direct actors are well-informed about the process. Regular monitoring and evaluation can help identify potential issues and refine the grievance mechanisms over time, contributing to a responsive and adaptive system that enhances community engagement and satisfaction in the context of IPM implementation. Implementing a combination of these grievance mechanisms can help create a transparent and responsive system that addresses community concerns and contributes to the success and sustainability of the IPM project. 33 Annex II: Names of experts preparing the IPMP Name Title/Profession Organization Maneno Chidege Quality Assurance Officer (Plant Health and Pesticides) Tanzania Plant Health and Pesticides Authority- Arusha Eng. Lait A. Simukanga EIA Expert Consultant Ms Aneth Kasabago Environmental Officer Environmental Management Unit (MoA) Method Kahango Agriculture Officer BBT Secretariat (MoA) 34 Annex III: List of Pesticide Registered for Use in Tanzania 2024 Lists of registered pesticides use in Tanzania by The Tanzania Plant Health and Pesticides Authority (TPHPA), January, 2024. No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 1 Gugumagic 10% EC Metolochlor 10% EC Herbicides HE/0462 Pre-emergency herbicide for SIMSIM and SUNFLOWER Hangzhou Agrochemical (T) Ltd 2 Haraka 80WP Fosetyl - Aluminium 800g/kg Fungicides FU/0526 Control of Late Blight Diseases of Tomatoes Equatoria Africa Limited 3 jemedari 570EC chlorpyrifos500g/l+cy permethrin50g/l+indox acarb20g/l Insecticides IN/1235 control of sucking Pests and Bollworm on Cotton TAJ PVT TANZANIA LIMITED 4 Link Super 76WP Propineb 70%+Cymoxanil 6% Fungicides FU/0450 Control of Blight, Anthracnose, Scab Diseases Downy Mildew And Rust on Tomatoes , Potatoes, Chill, Cucumber and Cabbage Link Forward Co Ltd 5 MAGUGUM A UNGA NICOSULFURON 4% GR Herbicides HE/0328 Control new germinated broad leaf and grasses on MAIZE Hangzhou Agrochemical (T) Ltd 6 Maizin 200 OD Nicosulfron 4% + Dicamba 7% + Fluroxypr 9% Herbicides HE/0797 For control of Grasses and broadleaved weeds on Maize Suba Agro Trading and Engineering Co Ltd 7 Masterquat 276 SL Paraquat 276g/l SL% Dichloride Insecticides RE/0219 Control of Broad Leaved and grassy weed in Maize BAREFOOT INTERNATIO NAL LIMITED 8 Mefeni 350 SC Thiamethoxam 20.5% + Bifenthrin 14.5% Insecticides IN/1354 Control of Helicoverpa armigera, Jassids Aphids on Cotton and Cabbage Meru Agro- Tours and Consultants Co. Ltd, Tanzania 9 Metocy 22EC Thiamethoxam 12.6% + Lambdacyhalothrin 9.4% Insecticides IN/1374 Control of cashew sucking pests Suba Agro Trading and Engineering Co Ltd 35 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 10 MO- BAKONER 720SC CHLOROTHALONIL 720g/l Fungicides FU/0196 Control of fungal diseases on HORTICULTURAL crops. Chongqing Shining Fine Chemicals co Ltd 11 MO- KARATEP 5% EC LAMBDACYHALOH RIN 50g/l Insecticides IN/0500 Control of various insect pests in HORTICULTURAL crops and Insect pests in COTTON Chongqing Shining Fine Chemicals co Ltd 12 MOVIL 5 EC Hexaconazole 50g/l Fungicides FU/0284 Control of fungal diseases in HORTICULTURAL crops and powdery mildew in CASHEW Chongqing Shining Fine Chemicals co Ltd 13 MR X-IT AEROSOL (Lemon Fresh) D-Allethrin Insecticides IN/1350 Control of Flying and Crawling insect ( Mosquitoes Flies and Cockroaches) VERONICA NATHALIS BANZI 14 MR X-IT AEROSOL (Orange Fresh) D-Allethrin Insecticides IN/1349 Control of flying and Crawling insect (Mosquitoes Flies and Cockroaches) VERONICA NATHALIS BANZI 15 MR X-IT INCENSE STICK Citronella 5% Insecticides IN/1351 Control of Mosquitoes VERONICA NATHALIS BANZI 16 MUNDEZOL E 5 SC HEXACONAZOLE50 G/L Fungicides FU/0653 CONTROL OF POWDERY MILDEW ON CASHEW TAJ PVT TANZANIA LIMITED 17 Nemox 780 WP Propineb 700g/Kg + Cymoxanil 80g/Kg Fungicides FU/0478 Control of late blight diseases on Potatoes Meru Agro- Tours and Consultants Co. Ltd, Tanzania 18 Pilarcopper 545 SC Copper hydroxide 545g/L Fungicides Fu/0715 Control of bacterial blight of pepper, control of anthracnose in avocado; Control of early blight in Tomato and Potato; Control of Pilarquim (Shanghai) Co. Limited - China 36 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant late blight in Tomato and Potato. 19 Pilarfast 37 OD Florasulam 3.7g/l+Pinoxaden 33.3g/l Herbicides HE/0818 Control of Grass and Broad Leaf Weeds on Wheat and Barley Pilarquim (Shanghai) Co. Limited - China 20 Pilarmaize 30% OD Atrazine 20%+Mesotrione 7%+Nicosulfuron 3% Herbicides HE/0815 Weed control in maize. Pilarquim (Shanghai) Co. Limited - China 21 Pilarnova 300 OD Atrazine240g/l+Nicos ulfuron45g/l+Toprame zone15g/l Herbicides HE/0817 Control of grasses broadleaf and Sedges Weed in Maize Pilarquim (Shanghai) Co. Limited - China 22 Pomex 500EC Oxyfluorfen 5% + Metolachlor 30% + Pendimethalin 15% Herbicides HE/0803 Control of broadleaved and annual grass weeds on onion Meru Agro- Tours and Consultants Co. Ltd, Tanzania 23 Power-Dhibiti 250SC Picoxystrrobin 250g/L Fungicides FU/0709 Control of Cashew leaf and nut blight and powdery mildew disease on CASHEW Mak David Company Limited 24 Power-Kanto 300SC Picoxystrobin 220g/L + Cyproconazole 80g/L Fungicides FU/0708 Control of cashew leaf and nut blight and powdery mildew disease of CASHEW Mak David Company Limited 25 Power-Maliza 320SC Tebuconazole 200g/L + Trifloxystrobin 120g/L Fungicides FU/0710 Control of cashew leaf and nut blight and powdery mildew disease of CASHEW Mak David Company Limited 26 Power-Mectin 30EC Abamectin 20g/L + Emamectin Benzoate 10g/L Insecticides IN/1362 Control mealybugs on CASHEW Mak David Company Limited 27 POWER- METHRIN 150SC Thiamethoxam 100g/L + Deltamethrin 50g/L Insecticides IN/1363 Control of aphids, thrips, Jassids, and bollworms in COTTON Mak David Company Limited 28 Power- Tokomeza 550EC Chlorpyrifos 500g/L + Lambda-cyhalothrin 50g/L Insecticides IN/1364 Control of Mealybugs in CASHEW Mak David Company Limited 37 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 29 Praxprid 80%WDG Fipronil 40% + Imidacroprid 40% Insecticides IN/1087 Control of Diamond Back Moth on Cabbages FAT P INVESTMENT LIMITED 30 Proma 590SC Propamocarbhydrochl oride 500g/l + Dimethomorph 90g/l Fungicides FU/0717 Control of powdery mildew disease on Cashew Suba Agro Trading and Engineering Co Ltd 31 RAPID- ATTACK 344EC Cypermethrin 144g/l + Imidacloprid 200g/l Insecticides IN/0456 Control of various insect pests on HORTICULTURAL crops and Insect pests in COTTON Chongqing Shining Fine Chemicals co Ltd 32 Ridax Mosquito Coil Meperfluthrin 0.08% Insecticides IN/1342 Control of Mosquito Firefly Technology Company Limited 33 Ridimu 80 EC Abamectin 2% + Acetamiprid 6% Insecticides IN/1346 The Control of Leaf Miners (Tuta Absoluta) in Tomato and Fally army worms on Maize Meru Agro- Tours and Consultants Co. Ltd, Tanzania 34 Rilofu 110 OD Rimsulfuron 2.5% + Quizalofop - P - ethyl 8.5% Herbicides HE/0804 Control of Weeds on Potatoes. Meru Agro- Tours and Consultants Co. Ltd, Tanzania 35 ROCKET 221 ZC THIAMETHOXAM 12.6%+LAMBDACY HALOTHRIN 9.5% Insecticides IN/1236 CONTROL OF SUCKING PESTS AND BOLLOWORM ON COTTON TAJ PVT TANZANIA LIMITED 36 RURUKA 70WDG SULPHUR 690G/KG+EMAMEC TIN BENZOATE 10G/KG Insecticides IN/1218 AGAINST FALL ARMYWORM IN MAIZE,TANZANIA Suba Agro Trading and Engineering Co Ltd 37 Snow Burner Pro 290 OD Nicosulfuron40g/l+Ter buthylazine 200g/l+Tembotrione 50g/l Herbicides HE/0809 Selective Herbicide For The Control of Annual Grasses and Broad Leaf Weeds in Maize and Sugar Cane Positive International Limited 38 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 38 Snow Kono Bait Metaldehyde 4% MO/002 Control bait for snails in CABBAGE Positive International Limited 39 Snow Sate 612 SL Glyphosate 612 SL Herbicides HE/0811 Broad Spectrum Systematic, Non- Selective Post Emergence Herbicides For The Control of Annual and Perennial Weeds in Coffee and Non Cropped Areas and before Drilling and Planting any Crop Positive International Limited 40 Snow Zole 150 SC Hexaconazole 50g/l+Azoxystrobin 50g/l+Cyperconazole 50g/l Fungicides FU/0711 Fungicides Control of Leaf rust, Leaf Blight Powdery Mildew on Wheat and Maize Positive International Limited 41 Snowbecco Plus 220 ZC Lambdacyhalothrin94 g/l+Thiamethoxam 126g/l Insecticides IN/1369 Control of Fall Army Worm in Maize and Aphids in Tomatoes Positive International Limited 42 Snowmite 240 SC Bifenazate 240 g/l Insecticides IN/1368 For The Control of Spider mits in Tomato and Thrips in Onions Positive International Limited 43 Solo sulf Sulfur dust 99.9% Fungicides FU/0684 Control Powdery Mildew disease on cashew SOLAR CHEMFERTS PVT. LTD 44 Suraconazole 320SC Trifloxystrobin 110g/l + Tebuconazole 210g/l Fungicides FU/0700 Control blight diseases on Cashew Sura International Agrochemicals 45 Taifa Sulfur Sulphur 99.9% Fungicides FU/0675 Control of Powdery mildew on cashew ELEMENTS LIMITED 46 Topstrobin 310 SC Azoxystrobin 310g/L Fungicides FU/0701 For control of Leaf and Nut Blight Disease Sura International Agrochemicals 47 Trairam 300 SL Triclopyr 200g/L + Picloram 100g/L Herbicides HE/0491 For Control of Unwanted Timber,Shrubs and Broad Leaf Weeds. Meru Agro- Tours and Consultants Co. Ltd, Tanzania 39 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 48 Tri - Amine 2 4d 720SL 2 4D 720g/L Herbicides HE/0543 Control of Annual Weeds on Wheat and Barley Equatoria Africa Limited 49 Tripinil 600 EC Thiobencarb 40% + Propanil 20% Herbicides HE/0542 Control of Weeds on Rice Equatoria Africa Limited 50 TWIN 75 WP Mancozeb 63g/kg+Carbendazim 12gkKg. Fungicides FU/0719 Control of later blight on tomato. ETG INPUTS LTD 51 Vuna - Clon 600 SC Aclonifen 600 g/L Herbicides HE/0799 Control of weeds in Carrots and Potatoes Asiatic Agricultural Industries Pte Ltd Singapore 52 Weedover Diuron 45% EC Herbicides HE/0089 None selective herbicide control on SHRUBS, REDGROWED TRUNKS, WILD TREES, PERENIAL GRASS and BROAD LEAVED WEEDS on none Agriculture land Hangzhou Agrochemical (T) Ltd 53 WEEDUP 11%SL GLUFUSONATE 11%SL Herbicides HE/0018 None selective herbicide work on contact to kill available BROAD LEAVED WEEDS and GRASS for land preparation use Hangzhou Agrochemical (T) Ltd 54 ZAK-SETI 480 SL Glyphosate IPA 480 g/l Herbicides HE/0806 Control of Annual and Perennial Weeds in a non-Crop area AGRINATURE COMPANY LIMITED 55 Agroban 480 EC Chlorpyrifos 480 g/l Insecticides IN/1386 Control of Sucking insects and Chewing insects on Tomato Dirma Holding (T) Ltd 56 AMABEANS 24% EC Bentazone 15% + Quizalofop - p-ethyl 2% + Fomesafen 7% Herbicides HE/0819 Post control of weeds in beans Amarshal Agrochemical Limited 57 Amazima 500SC Ametryn 250 g/l + Atrazine 250g/l Herbicides HE/0764 Control of Grasses and Bradleave weeds in Sugarcane Shandong Weifang Rainbow 40 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant Chemical Company Limited 58 AMAZINE 660 SC Metolachlor 290g/L + Atrazine 370g/L Herbicides HE/0820 Control of broad and annual weeds in maize field Amarshal Agrochemical Limited 59 Attackan 344EC Imidacloprid 200g/l + Cypermethrin 144g/l Insecticides IN/1297 Control of Chewing and Sucking Insect Pests on Cotton ELEMENTS LIMITED 60 Balstar 5 SC Bifenthrin 5% Insecticides IN/1387 Control of Termites in Wood and Soils Hegatron Limited 61 Balton Azoxy Plus 133 SC Azoxystrobin 200g/l+Difenoconazol e125g/l Fungicides FU/0713 Control of Shealth Blight (Rhizoctonia solani) in Rice BALTON TANZANIA LTD 62 Balton Nico Plus 87 OD Nicosulfon60g/l+Meso trine7%+Atrazine 20% Herbicides HE/0812 Pre- Emergence Control of Weeds on Maize BALTON TANZANIA LTD 63 Balton Tebu 250 SC Tebuconazole 250 g/l Fungicides FU/0712 Control of Altenaria leaf Spot in Apple BALTON TANZANIA LTD 64 Bastnate Plus 200 OD Flumioxazin 15g/l + Glufosinateammonium 185g/l Herbicides HE/0767 Post- Emergence herbicide for the control of annual, perennial grass and broadleaf weeds in uncultivated areas Shandong Weifang Rainbow Chemical Company Limited 65 Beanslin 24% EC Bentazone 15%+Quizalofop-p- ethyl2%+Fomesafen7 %EC Herbicides HE/0822 Post Control of Weeds in Beans Fakulin Agriculture Limited 66 BENARMY1 20SC LUFENURON 100G/L+ EMAMECTIN BENZOATE 20G/L Insecticides IN/1054 Control of Tuta Absoluta on TOMATO Bens Agrostar co. ltd 67 Bestrole 200SC Chlorantraniliprole 200g/l Insecticides IN/1300 Control of Tomato Leafminers (Tuta absoluta) Shandong Weifang Rainbow Chemical 41 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant Company Limited 68 BULDOZA 480SL Glyphosate 480g/L Herbicides HE/0834 Broad and narrow weeds. Agribase Bioscience International (T) Ltd 69 Byter King 72 WP Mancozeb 640g/kg+Metalaxyl80 g/kg Fungicides FU/0707 For The Control of Downy Mildew Grapes and Early and Late Blight Disease in Tomatoes, Potatoes BYTER CROP PROTECTION COMPANY TANZANIA LIMITED 70 BYE BYE MOSQUITO REPELLENT STICKS Citronella oil,lemon grass oil, wood power, Bamboo sticks,perform Insecticides IN/1388 Control of Mosquitoes Sungura Commodity Enterprises 71 Byter Makovu 1.0% GR Bifenthrin 0.5%+Clothianidim 0.5% Insecticides IN/1359 For Control of Grab and Cutworm in Tomatoes and Potatoes BYTER CROP PROTECTION COMPANY TANZANIA LIMITED 72 Byter Ninja 15% SC Lambdacyhalothrin 5%+imidacloprid 10% Insecticides IN/1358 For Control of Aphids Thrips and Jassids in Wheat and Cotton BYTER CROP PROTECTION COMPANY TANZANIA LIMITED 73 Byter Wildfire 32.4% SL 2,4-D Acid 2.4%+ Glyphosate 30% Herbicides HE/0807 Post Emergence and Non Selective herbicides For Weed Control in Uncultivated Areas BYTER CROP PROTECTION COMPANY TANZANIA LIMITED 74 Conductor 480EC Clomazone 480g/l Herbicides HE/0763 Control of Weeds in Rice Shandong Weifang Rainbow Chemical Company Limited 75 DD FORCE Tetramethrin 0.3% + Cypermethrin 0.3% Insecticides IN/1402 Control of flying and crawling insects on households. Jubaili Agrotec Tanzania 42 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 76 Dekker Dudu swirskii Amblyseiusswirskii Insecticides BCA/IN/0 026 For management of thrips on chrysanthemums DEKKER CHRYSANTE N TANZANIA LTD. 77 Dekker DuduAtheta Athetacoriaria Insecticides BCA/IN/0 028 For management of thrips on chrysanthemums DEKKER CHRYSANTE N TANZANIA LTD. 78 Dekker DuduCaliforni cus Amblyseiuscalifornicu s Insecticides BCA/IN/0 027 For management of thrips on chrysanthemums DEKKER CHRYSANTE N TANZANIA LTD. 79 Dekker DuduCucumer is Amblyseiuscucumeris Insecticides BCA/IN/0 029 For management of thrips on Chrysanthemums DEKKER CHRYSANTE N TANZANIA LTD. 80 Dirasate 480 SL Glyphosate 480 g/l Herbicides HE/0823 For Control of Perennial and Annual Weeds in Maize grown Under Minimum tillage Dirma Holding (T) Ltd 81 Diraquate 20 SL Paraquate Dichloride 200 g/l Herbicides HE/0824 Control of Weeds in banana orchards Dirma Holding (T) Ltd 82 Fakutin 5% EC Abamectin 2%+Acetamiprid 3% EC Insecticides IN/1383 Control of Thrips on Onions Fakulin Agriculture Limited 83 Fennut 3.3% EC Quizalofop-p-ethyl 33g/l Herbicides HE/0488 For control weeds in PEANUTS Hangzhou Agrochemical (T) Ltd 84 Geo 2,4-D Amine 720 SL 2,4-D Amine Salt 720 g/L Herbicides HE/0656 Control of Broadleaved Weeds on Maize, Rice and Sorghum BioQuest International Private Limited 85 Glyphosnow Plus 310 SC Saflufenacil10g/l+Gly phosate 300g/l SC Herbicides HE/0810 Non Selective Herbicide For The Control of Annual and Perennial grasses and Broadleaf weeds on Non Crop Land Positive International Limited 43 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 86 Gugu Stop 500 EC Pretilachlor 500 EC Herbicides HE/0837 Pre- Emergence Herbicides For Control of Narrow and Broa leaved weeds in Rice Bukoola Chemical Industries Ltd 87 HARROW 480 SL Glyphosate 480g/L Herbicides HE/0826 Control of weeds in non-crop area. EVOLVE AGRI SCIENCE LIMITED 88 JAZZ 40% WP Mancozeb 200g/kg + Carbendazim 200g/kg Fungicides FU/0723 Control of Late blight in Potatoes Against false Smut and Blast diseases of Rice in lowland cultivations in Tanzania Agribase Bioscience International (T) Ltd 89 KAMANDA 537.5SE Mesotrione 37.5g/L + S-metolachlor 375G/L + Terbuthylazine Herbicides HE/0833 Broad and narrow weeds in Maize field. Agribase Bioscience International (T) Ltd 90 Kiboko Super dust Pirimiphos-methyl 1.8%+Thiamethoxam 0.4% Insecticides IN/1385 Control of Larger grain borer (Truncatus and Other Primary Storage insect Pests Dirma Holding (T) Ltd 91 Lastrole Plus 150ZC Chlorantraniliprole 100g/l + Lambdacyhalothrin 50g/l Insecticides IN/1299 Control of Fall Army Worms in Maize Shandong Weifang Rainbow Chemical Company Limited 92 Mali 242EC Lambdacyhalothrin 200g/l + Thiamethoxam 141g/l Insecticides IN/1298 Control of Key Insect Pests of Cotton ELEMENTS LIMITED 93 Metafur 120 EC Acetamiprid 100g/l+ Abamectin 20 g/l Insecticides IN/0868 Control of Diamond back Moth on Cabbages Equatoria Africa Limited 94 NANO GOLD 280 WP Thiocylam hydrogen oxalate 250kg/Kg + Acetamiprid 30g/Kg Insecticides IN/1396 Control of leaf Miners (Tuta absoluta) in Tomato and fall Armyworms on Maize Agribase Bioscience International (T) Ltd 44 No. Trade Name Common Name Type Registrati on Number Usage Registrant 95 Nicogold 60 OD Atrazine 200g/l + Nicosulfuron 400g/L Herbicides HE/0827 Control of annual broadleaf and annual grass weeds in MAIZE KESAI EAGROW TANZANIA LIMITED 96 Nitron 105 OD Mesotrione 75g/l+Nicosulfuron 30g/l Herbicides HE/0838 Pre- Emergence Herbicides Control of Grass and Broad Leaves Weeds on Maize Bukoola Chemical Industries Ltd 97 NO PEST 60% WG Chlorantraniliprole 48% + Emamectin 12% Insecticides IN/1389 Control of Rice leaf roller in RICE KESAI EAGROW TANZANIA LIMITED , 98 Novaquat 200 SL Paraquat 200 g/l Insecticides RE/0222 Control of Annual and Perennial Weeds SATONOVA LIMITED 99 Novasate 480 SL Glyphosate IPA 480 g/l Herbicides HE/0835 Control of Annual and Perennial Grasses SATONOVA LIMITED 100 Pilar Tiger 14% Abamectin 4% + Chlorfenapyr 10% Insecticides IN/1397 Control of Tuta absoluta in tomato Pilarquim (Shanghai) Co. Limited - China

# Extracted Content International Coffee Organization Organización Internacional del Café Organização Internacional do Café Organisation Internationale du Café Copy of authenticated text INTERNATIONAL COFFEE AGREEMENT 2001 September 2000 London, England E September 2000 By Resolution number 393 the International Coffee Council approved on 28 September 2000 the text of the International Coffee Agreement 2001, contained in document ICC-82-4. By the same Resolution the Council requested the Executive Director to prepare the definitive text of the Agreement and to authenticate this text for transmission to the Secretary-General of the United Nations. This document contains a copy of the text of the International Coffee Agreement 2001 sent to the Secretary-General of the United Nations for deposit and signature under the provisions of Article 43 thereof. INTERNATIONAL COFFEE ORGANIZATION 22 Berners Street London W1T 3DD, England i CONTENTS Article Page Preamble..................................................................................................................... 1 CHAPTER I - OBJECTIVES 1 Objectives................................................................................................................... 2 CHAPTER II - DEFINITIONS 2 Definitions ................................................................................................................... 3 CHAPTER III - GENERAL UNDERTAKINGS BY MEMBERS 3 General undertakings by Members............................................................................... 5 CHAPTER IV - MEMBERSHIP 4 Membership of the Organization................................................................................... 6 5 Separate membership in respect of designated territories............................................... 6 6 Group membership ...................................................................................................... 7 CHAPTER V - THE INTERNATIONAL COFFEE ORGANIZATION 7 Seat and structure of the International Coffee Organization............................................ 9 8 Privileges and immunities.............................................................................................. 9 CHAPTER VI - THE INTERNATIONAL COFFEE COUNCIL 9 Composition of the International Coffee Council.......................................................... 11 10 Powers and functions of the Council............................................................................ 11 11 Chairman and Vice-Chairmen of the Council............................................................... 11 12 Sessions of the Council............................................................................................... 12 13 Votes......................................................................................................................... 13 14 Voting procedure of the Council.................................................................................. 13 15 Decisions of the Council.............................................................................................. 14 16 Cooperation with other organizations........................................................................... 14 Article Page CHAPTER VII - THE EXECUTIVE BOARD 17 Composition and meetings of the Executive Board....................................................... 16 18 Election of the Executive Board................................................................................... 17 19 Competence of the Executive Board ........................................................................... 18 20 Voting procedure of the Executive Board.................................................................... 19 CHAPTER VIII - THE PRIVATE COFFEE SECTOR 21 The World Coffee Conference.................................................................................... 20 22 The Private Sector Consultative Board........................................................................ 20 CHAPTER IX - FINANCE 23 Finance ...................................................................................................................... 22 24 Determination of the Administrative Budget and assessment of contributions................. 22 25 Payment of contributions............................................................................................. 23 26 Liabilities.................................................................................................................... 23 27 Audit and publication of accounts................................................................................ 23 CHAPTER X - THE EXECUTIVE DIRECTOR AND THE STAFF 28 The Executive Director and the staff............................................................................ 24 CHAPTER XI - INFORMATION, STUDIES AND SURVEYS 29 Information................................................................................................................. 25 30 Certificates of Origin................................................................................................... 25 31 Studies and surveys .................................................................................................... 26 CHAPTER XII - GENERAL PROVISIONS 32 Preparations for a new Agreement .............................................................................. 27 33 Removal of obstacles to consumption.......................................................................... 27 34 Promotion.................................................................................................................. 28 35 Measures related to processed coffee ......................................................................... 29 36 Mixtures and substitutes.............................................................................................. 29 37 Consultation and cooperation with non-governmental organizations.............................. 29 38 Established coffee trade channels ................................................................................ 30 39 Sustainable coffee economy........................................................................................ 30 40 Standard of living and working conditions.................................................................... 30 Article Page CHAPTER XIII - CONSULTATIONS, DISPUTES AND COMPLAINTS 41 Consultations.............................................................................................................. 31 42 Disputes and complaints.............................................................................................. 31 CHAPTER XIV - FINAL PROVISIONS 43 Signature.................................................................................................................... 33 44 Ratification, acceptance or approval............................................................................ 33 45 Entry into force........................................................................................................... 33 46 Accession................................................................................................................... 34 47 Reservations............................................................................................................... 34 48 Extension to designated territories ............................................................................... 35 49 Voluntary withdrawal.................................................................................................. 35 50 Exclusion.................................................................................................................... 36 51 Settlement of accounts with withdrawing or excluded Members ................................... 36 52 Duration and termination............................................................................................. 36 53 Amendment................................................................................................................ 37 54 Supplementary and transitional provisions.................................................................... 38 55 Authentic texts of the Agreement................................................................................. 38 ANNEX I Conversion factors for roasted, decaffeinated, liquid and soluble coffee as defined in the International Coffee Agreement 1994 ....................................................................39 International Coffee Agreement 2001 INTERNATIONAL COFFEE AGREEMENT 2001 PREAMBLE The Governments Party to this Agreement, Recognizing the exceptional importance of coffee to the economies of many countries which are largely dependent upon this commodity for their export earnings and thus for the continuation of their development programmes in the social and economic fields; Recognizing the importance of the coffee sector to the livelihoods of millions of people, particularly in developing countries, and bearing in mind that in many of these countries production is on small-scale family farms; Recognizing the need to foster the development of productive resources and the promotion and maintenance of employment and income in the coffee industry in Member countries, thereby bringing about fair wages, higher living standards and better working conditions; Considering that close international cooperation on trade in coffee will foster the economic diversification and development of coffee-producing countries, will contribute to the improvement of political and economic relations between coffee exporting and importing countries, and will provide for increasing consumption of coffee; Recognizing the desirability of avoiding disequilibrium between production and consumption which can give rise to pronounced fluctuations in prices harmful both to producers and to consumers; Considering the relationship between the stability of the trade in coffee and the stability of markets for manufactured goods; Noting the advantages derived from the international cooperation which resulted from the operation of the International Coffee Agreements 1962, 1968, 1976, 1983 and 1994, Have agreed as follows: 2 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER I – OBJECTIVES ARTICLE 1 Objectives The objectives of this Agreement are: (1) to promote international cooperation on coffee matters; (2) to provide a forum for intergovernmental consultations, and negotiations when appropriate, on coffee matters and on ways to achieve a reasonable balance between world supply and demand on a basis which will assure adequate supplies of coffee at fair prices to consumers and markets for coffee at remunerative prices to producers, and which will be conducive to long-term equilibrium between production and consumption; (3) to provide a forum for consultations on coffee matters with the private sector; (4) to facilitate the expansion and transparency of international trade in coffee; (5) to act as a centre for and promote the collection, dissemination and publication of economic and technical information, statistics and studies, as well as research and development, in coffee matters; (6) to encourage Members to develop a sustainable coffee economy; (7) to promote, encourage and increase the consumption of coffee; (8) to analyse and advise on the preparation of projects for the benefit of the world coffee economy, for their subsequent submission to donor or financing organizations, as appropriate; (9) to promote quality; and (10) to promote training and information programmes designed to assist the transfer to Members of technology relevant to coffee. 3 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER II – DEFINITIONS ARTICLE 2 Definitions For the purposes of this Agreement: (1) Coffee means the beans and cherries of the coffee tree, whether parchment, green or roasted, and includes ground, decaffeinated, liquid and soluble coffee. The Council shall, as soon as possible after this Agreement enters into force, and again three years after such date, review the conversion factors for the types of coffee listed in sub-paragraphs (d), (e), (f) and (g) below. Following such review the Council shall, by a distributed two-thirds majority vote, determine and publish appropriate conversion factors. Prior to the initial review, and should the Council be unable to reach a decision on this matter, the conversion factors will be those used in the International Coffee Agreement 1994, which are listed in Annex I to this Agreement. Subject to these provisions, the terms listed below shall have the following meaning: (a) green coffee means all coffee in the naked bean form before roasting; (b) dried coffee cherry means the dried fruit of the coffee tree; to find the equivalent of dried coffee cherry to green coffee, multiply the net weight of the dried coffee cherry by 0.50; (c) parchment coffee means the green coffee bean contained in the parchment skin; to find the equivalent of parchment coffee to green coffee, multiply the net weight of the parchment coffee by 0.80; (d) roasted coffee means green coffee roasted to any degree and includes ground coffee; (e) decaffeinated coffee means green, roasted or soluble coffee from which caffeine has been extracted; (f) liquid coffee means the water-soluble solids derived from roasted coffee and put into liquid form; and (g) soluble coffee means the dried water-soluble solids derived from roasted coffee. (2) Bag means 60 kilogrammes or 132.276 pounds of green coffee; tonne means a mass of 1,000 kilogrammes or 2,204.6 pounds; and pound means 453.597 grammes. (3) Coffee year means the period of one year, from 1 October to 30 September. (4) Organization and Council mean, respectively, the International Coffee Organization and the International Coffee Council. 4 International Coffee Agreement 2001 (5) Contracting Party means a Government or intergovernmental organization referred to in paragraph (3) of Article 4 which has deposited an instrument of ratification, acceptance, approval or provisional application of this Agreement in accordance with the provisions of Articles 44 and 45 or has acceded thereto in accordance with the provisions of Article 46. (6) Member means a Contracting Party; a designated territory or territories in respect of which separate membership has been declared under the provisions of Article 5; or two or more Contracting Parties or designated territories, or both, which participate in the Organization as a Member group under the provisions of Article 6. (7) Exporting Member or exporting country means a Member or country, respectively, which is a net exporter of coffee; that is, a Member or country whose exports exceed its imports. (8) Importing Member or importing country means a Member or country, respectively, which is a net importer of coffee; that is, a Member or country whose imports exceed its exports. (9) Distributed simple majority vote means a vote requiring more than half of the votes cast by exporting Members present and voting and more than half of the votes cast by importing Members present and voting, counted separately. (10) Distributed two-thirds majority vote means a vote requiring more than two-thirds of the votes cast by exporting Members present and voting and more than two-thirds of the votes cast by importing Members present and voting, counted separately. (11) Entry into force means, except as otherwise provided, the date on which this Agreement enters into force, whether provisionally or definitively. 5 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER III – GENERAL UNDERTAKINGS BY MEMBERS ARTICLE 3 General undertakings by Members (1) Members undertake to adopt such measures as are necessary to enable them to fulfil their obligations under this Agreement and fully cooperate with one another in securing the attainment of the objectives of this Agreement; in particular, Members undertake to provide all information necessary to facilitate the functioning of this Agreement. (2) Members recognize that Certificates of Origin are important sources of information on the trade in coffee. Exporting Members, therefore, assume responsibility for ensuring the proper issuing and use of Certificates of Origin according to the rules established by the Council. (3) Members recognize further that information on re-exports is also important for the proper analysis of the world coffee economy. Importing Members, therefore, undertake to supply regular and accurate information on re-exports, in the form and manner determined by the Council. 6 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER IV – MEMBERSHIP ARTICLE 4 Membership of the Organization (1) Each Contracting Party, together with those territories to which this Agreement is extended under the provisions of paragraph (1) of Article 48, shall constitute a single Member of the Organization, except as otherwise provided for under the provisions of Articles 5 and 6. (2) A Member may change its category of membership on such conditions as the Council may agree. (3) Any reference in this Agreement to a Government shall be construed as including a reference to the European Community, or any intergovernmental organization having comparable responsibilities in respect of the negotiation, conclusion and application of international agreements, in particular commodity agreements. (4) Such intergovernmental organization shall not itself have any votes but in the case of a vote on matters within its competence it shall be entitled to cast collectively the votes of its Member States. In such cases, the Member States of such intergovernmental organization shall not be entitled to exercise their individual voting rights. (5) Such intergovernmental organization shall not be eligible for election to the Executive Board under the provisions of paragraph (1) of Article 17 but may participate in the discussions of the Executive Board on matters within its competence. In the case of a vote on matters within its competence, and notwithstanding the provisions of paragraph (1) of Article 20, the votes which its Member States are entitled to cast in the Executive Board may be cast collectively by any one of those Member States. ARTICLE 5 Separate membership in respect of designated territories Any Contracting Party which is a net importer of coffee may, at any time, by appropriate notification in accordance with the provisions of paragraph (2) of Article 48, declare that it is participating in the Organization separately with respect to any of the territories for whose international relations it is responsible, which are net exporters of coffee and which it designates. In such case, the metropolitan territory and its non-designated territories will have a single membership, and its designated territories, either individually or collectively as the notification indicates, will have separate membership. 7 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 6 Group membership (1) Two or more Contracting Parties which are net exporters of coffee may, by appropriate notification to the Council and to the Secretary-General of the United Nations at the time of deposit of their respective instruments of ratification, acceptance, approval, provisional application or accession, declare that they are participating in the Organization as a Member group. A territory to which this Agreement has been extended under the provisions of paragraph (1) of Article 48 may constitute part of such Member group if the Government of the State responsible for its international relations has given appropriate notification thereof under the provisions of paragraph (2) of Article 48. Such Contracting Parties and designated territories must satisfy the following conditions: (a) they shall declare their willingness to accept responsibility for group obligations in an individual as well as a group capacity; and (b) they shall subsequently provide satisfactory evidence to the Council that: (i) the group has the organization necessary to implement a common coffee policy and that they have the means of complying, together with the other parties to the group, with their obligations under this Agreement; and (ii) they have a common or coordinated commercial and economic policy in relation to coffee and a coordinated monetary and financial policy, as well as the organs necessary to implement such policies, so that the Council is satisfied that the Member group is able to comply with the group obligations involved. (2) Any Member group recognized under the International Coffee Agreement 1994 shall continue to be recognized as a group unless it notifies the Council that it no longer wishes to be so recognized. (3) The Member group shall constitute a single Member of the Organization, except that each party to the group shall be treated as if it were a single Member in relation to matters arising under the following provisions: (a) Articles 11 and 12; and (b) Article 51. (4) The Contracting Parties and designated territories joining as a Member group shall specify the Government or organization which will represent them in the Council on matters arising under this Agreement other than those specified in paragraph (3) of this Article. 8 International Coffee Agreement 2001 (5) The voting rights of the Member group shall be as follows: (a) the Member group shall have the same number of basic votes as a single Member country joining the Organization in an individual capacity. These basic votes shall be attributed to and cast by the Government or organization representing the group; and (b) in the event of a vote on any matters arising under the provisions of paragraph (3) of this Article, the parties to the Member group may cast separately the votes attributed to them under the provisions of paragraph (3) of Article 13 as if each were an individual Member of the Organization, except for the basic votes, which shall remain attributable only to the Government or organization representing the group. (6) Any Contracting Party or designated territory which is a party to a Member group may, by notification to the Council, withdraw from that group and become a separate Member. Such withdrawal shall take effect upon receipt of the notification by the Council. If a party to a Member group withdraws from that group or ceases to participate in the Organization, the remaining parties to the group may apply to the Council to maintain the group; the group shall continue to exist unless the Council disapproves the application. If the Member group is dissolved, each former party to the group will become a separate Member. A Member which has ceased to be a party to a group may not, as long as this Agreement remains in force, again become a party to a group. (7) Any Contracting Party which wishes to become party to a Member group after this Agreement has entered into force may do so by notification to the Council provided that: (a) other Members of the group declare their willingness to accept the Member concerned as party to the Member group; and (b) it notifies the Secretary-General of the United Nations that it is participating in the group. (8) Two or more exporting Members may, at any time after this Agreement has entered into force, apply to the Council to form a Member group. The Council shall approve the application if it finds that the Members have made a declaration and have provided satisfactory evidence in accordance with the requirements of paragraph (1) of this Article. Upon such approval, the Member group shall be subject to the provisions of paragraphs (3), (4), (5) and (6) of this Article. 9 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER V – THE INTERNATIONAL COFFEE ORGANIZATION ARTICLE 7 Seat and structure of the International Coffee Organization (1) The International Coffee Organization established under the International Coffee Agreement 1962 shall continue in being to administer the provisions and supervise the operation of this Agreement. (2) The seat of the Organization shall be in London unless the Council by a distributed two-thirds majority vote decides otherwise. (3) The Organization shall function through the International Coffee Council and the Executive Board. They shall be assisted as appropriate by the World Coffee Conference, the Private Sector Consultative Board, the Promotion Committee, and specialized committees. ARTICLE 8 Privileges and immunities (1) The Organization shall have legal personality. It shall in particular have the capacity to contract, acquire and dispose of movable and immovable property and to institute legal proceedings. (2) The status, privileges and immunities of the Organization, of its Executive Director, its staff and experts, and of representatives of Members while in the territory of the host country for the purpose of exercising their functions, shall continue to be governed by the Headquarters Agreement concluded between the host Government and the Organization on 28 May 1969. (3) The Headquarters Agreement referred to in paragraph (2) of this Article shall be independent of this Agreement. It shall however terminate: (a) by agreement between the host Government and the Organization; (b) in the event of the headquarters of the Organization being moved from the territory of the host Government; or (c) in the event of the Organization ceasing to exist. 10 International Coffee Agreement 2001 (4) The Organization may conclude with one or more other Members agreements to be approved by the Council relating to such privileges and immunities as may be necessary for the proper functioning of this Agreement. (5) The Governments of Member countries other than the host Government shall grant the Organization the same facilities in respect of currency or exchange restrictions, maintenance of bank accounts and transfer of monies, as are accorded to the specialized agencies of the United Nations. 11 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER VI – THE INTERNATIONAL COFFEE COUNCIL ARTICLE 9 Composition of the International Coffee Council (1) The highest authority of the Organization shall be the International Coffee Council, which shall consist of all the Members of the Organization. (2) Each Member shall appoint one representative on the Council and, if it so desires, one or more alternates. A Member may also designate one or more advisers to its representative or alternates. ARTICLE 10 Powers and functions of the Council (1) All powers specifically conferred by this Agreement shall be vested in the Council, which shall have the powers and perform the functions necessary to carry out the provisions of this Agreement. (2) The Council shall delegate to its Chairman the task of assuring, with the assistance of the Secretariat, the validity of the written communications made with respect to the provisions of paragraph (2) of Article 9, paragraph (3) of Article 12 and paragraph (2) of Article 14. The Chairman shall report to the Council. (3) The Council may set up any committees or working groups as it considers necessary. (4) The Council shall, by a distributed two-thirds majority vote, establish such rules and regulations, including its own rules of procedure and the financial and staff regulations of the Organization, as are necessary to carry out the provisions of this Agreement and are consistent therewith. The Council may, in its rules of procedure, provide the means whereby it may, without meeting, decide specific questions. (5) The Council shall also keep such records as are required to perform its functions under this Agreement and such other records as it considers desirable. ARTICLE 11 Chairman and Vice-Chairmen of the Council (1) The Council shall elect, for each coffee year, a Chairman and a first, a second and a third Vice- Chairman, who shall not be paid by the Organization. 12 International Coffee Agreement 2001 (2) As a general rule, the Chairman and the first Vice-Chairman shall both be elected either from among the representatives of exporting Members or from among the representatives of importing Members and the second and the third Vice-Chairmen shall be elected from among representatives of the other category of Member. These offices shall alternate each coffee year between the two categories of Member. (3) Neither the Chairman nor any Vice-Chairman acting as Chairman shall have the right to vote. His or her alternate will in such case exercise the voting rights of the Member. ARTICLE 12 Sessions of the Council (1) As a general rule, the Council shall hold regular sessions twice a year. It may hold special sessions should it so decide. Special sessions shall also be held at the request of the Executive Board, of any five Members, or of a Member or Members having at least 200 votes. Notice of sessions shall be given at least 30 days in advance except in cases of emergency when such notice shall be given at least 10 days in advance. (2) Sessions shall be held at the seat of the Organization, unless the Council decides otherwise by a distributed two-thirds majority vote. If a Member invites the Council to meet in its territory, and the Council agrees, the additional costs to the Organization involved above those incurred when the session is held at the seat shall be borne by that Member. (3) The Council may invite any non-member country or any of the organizations referred to in Article 16 to attend any of its sessions as an observer. In case such invitation is accepted, the country or organization concerned shall send a communication to that effect in writing to the Chairman. If it so wishes it may in that communication request permission to make statements to the Council. (4) The quorum required for a Council session to take decisions shall be the presence of more than half of the number of exporting and importing Members representing respectively at least two-thirds of the votes for each category. If on the opening of a Council session or of any plenary meeting there is no quorum, the Chairman shall postpone the opening of the session or plenary meeting for at least two hours. If there is still no quorum at the new time set, the Chairman may again postpone the opening of the session or plenary meeting for at least a further two hours. If at the end of this new postponement there is still no quorum, the quorum required for taking decisions shall be the presence of more than half of the number of exporting and importing Members representing respectively at least half of the votes for each category. Representation in accordance with paragraph (2) of Article 14 shall be considered as presence. 13 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 13 Votes (1) The exporting Members shall together hold 1,000 votes and the importing Members shall together hold 1,000 votes, distributed within each category of Member – that is, exporting and importing Members, respectively – as provided for in the following paragraphs of this Article. (2) Each Member shall have five basic votes. (3) The remaining votes of exporting Members shall be divided among such Members in proportion to the average volume of their respective exports of coffee to all destinations in the preceding four calendar years. (4) The remaining votes of importing Members shall be divided among such Members in proportion to the average volume of their respective imports of coffee in the preceding four calendar years. (5) The distribution of votes shall be determined by the Council in accordance with the provisions of this Article at the beginning of each coffee year and shall remain in effect during that year, except as provided for in paragraph (6) of this Article. (6) The Council shall provide for the redistribution of votes in accordance with the provisions of this Article whenever there is a change in the membership of the Organization or if the voting rights of a Member are suspended or regained under the provisions of Article 25 or 42. (7) No Member shall hold more than 400 votes. (8) There shall be no fractional votes. ARTICLE 14 Voting procedure of the Council (1) Each Member shall be entitled to cast the number of votes it holds and shall not be entitled to divide its votes. However, a Member may cast differently any votes which it holds under the provisions of paragraph (2) of this Article. (2) Any exporting Member may authorize any other exporting Member, and any importing Member may authorize any other importing Member, to represent its interests and to exercise its right to vote at any meeting or meetings of the Council. The limitation provided for in paragraph (7) of Article 13 shall not apply in this case. 14 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 15 Decisions of the Council (1) All decisions of the Council shall be taken, and all recommendations shall be made, by a distributed simple majority vote unless otherwise provided for in this Agreement. (2) The following procedure shall apply with respect to any decision by the Council which under the provisions of this Agreement requires a distributed two-thirds majority vote: (a) if a distributed two-thirds majority vote is not obtained because of the negative vote of three or less exporting or three or less importing Members, the proposal shall, if the Council so decides by a majority of the Members present and by a distributed simple majority vote, be put to a vote again within 48 hours; (b) if a distributed two-thirds majority vote is again not obtained because of the negative vote of two or less exporting or two or less importing Members, the proposal shall, if the Council so decides by a majority of the Members present and by a distributed simple majority vote, be put to a vote again within 24 hours; (c) if a distributed two-thirds majority vote is not obtained in the third vote because of the negative vote of one exporting or one importing Member, the proposal shall be considered adopted; and (d) if the Council fails to put a proposal to a further vote, it shall be considered rejected. (3) Members undertake to accept as binding all decisions of the Council under the provisions of this Agreement. ARTICLE 16 Cooperation with other organizations (1) The Council may make arrangements for consultation and cooperation with the United Nations and its specialized agencies and with other appropriate intergovernmental organizations. It shall take full advantage of the facilities of the Common Fund for Commodities and other sources of funding. Such arrangements may include financial arrangements which the Council considers appropriate for achieving the objectives of this Agreement. However, in respect of the implementation of any project under such arrangements the Organization shall not incur any financial obligations for guarantees given by individual Members or other entities. No Member shall be responsible by reason of its membership of the Organization for any liability arising from borrowing or lending by any other Member or entity in connection with such projects. 15 International Coffee Agreement 2001 (2) Where possible, the Organization may also collect from Members, non-members, and from donor and other agencies, information on development projects and programmes focussing on the coffee sector. Where appropriate, and with the agreement of the parties concerned, the Organization may make this information available to such other organizations as well as to Members. 16 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER VII – THE EXECUTIVE BOARD ARTICLE 17 Composition and meetings of the Executive Board (1) The Executive Board shall consist of eight exporting Members and eight importing Members elected for each coffee year in accordance with the provisions of Article 18. Members represented in the Executive Board may be re-elected. (2) Each Member represented in the Executive Board shall appoint one representative and, if it so desires, one or more alternates. Each Member represented in the Executive Board may also designate one or more advisers to its representative or alternates. (3) The Executive Board shall have a Chairman and a Vice-Chairman, who shall be elected by the Council for each coffee year and may be re-elected. These officers shall not be paid by the Organization. Neither the Chairman nor the Vice-Chairman acting as Chairman shall have the right to vote in the meetings of the Executive Board. His or her alternate will in such case exercise the voting rights of the Member. As a general rule, the Chairman and the Vice-Chairman for each coffee year shall be elected from among the representatives of the same category of membership. (4) The Executive Board shall normally meet at the seat of the Organization, but may meet elsewhere if the Council so decides by a distributed two-thirds majority vote. In case of acceptance by the Council of an invitation by a Member to host the meeting of the Executive Board, the provisions of paragraph (2) of Article 12 concerning Council sessions shall also apply. (5) The quorum required for an Executive Board meeting to take decisions shall be the presence of more than half of the number of exporting and importing Members elected to the Executive Board representing respectively at least two-thirds of the votes for each category. If on the opening of an Executive Board meeting there is no quorum, the Chairman of the Executive Board shall postpone the opening of the meeting for at least two hours. If there is still no quorum at the new time set, the Chairman may again postpone the opening of the meeting for at least a further two hours. If at the end of this new postponement there is still no quorum, the quorum required for taking decisions shall be the presence of more than half of the number of exporting and importing Members elected to the Executive Board representing respectively at least half of the votes for each category. 17 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 18 Election of the Executive Board (1) The exporting and the importing Members of the Executive Board shall be elected in the Council by the exporting and the importing Members of the Organization respectively. The election within each category shall be held in accordance with the provisions of the following paragraphs of this Article. (2) Each Member shall cast for a single candidate all the votes to which it is entitled under the provisions of Article 13. A Member may cast for another candidate any votes which it holds under the provisions of paragraph (2) of Article 14. (3) The eight candidates receiving the largest number of votes shall be elected; however, no candidate shall be elected on the first ballot unless it receives at least 75 votes. (4) If, under the provisions of paragraph (3) of this Article, less than eight candidates are elected on the first ballot, further ballots shall be held in which only Members which did not vote for any of the candidates elected shall have the right to vote. In each further ballot the minimum number of votes required for election shall be successively diminished by five until eight candidates are elected. (5) Any Member which did not vote for any of the Members elected shall assign its votes to one of them, subject to the provisions of paragraphs (6) and (7) of this Article. (6) A Member shall be deemed to have received the number of votes cast for it when it was elected and, in addition, the number of votes assigned to it, provided that the total number of votes shall not exceed 499 for any Member elected. (7) If the votes deemed received by an elected Member exceed 499, Members which voted for, or assigned their votes to, such elected Member shall arrange among themselves for one or more of them to withdraw their votes from that Member and assign or re-assign them to another elected Member so that the votes received by each elected Member shall not exceed the limit of 499. 18 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 19 Competence of the Executive Board (1) The Executive Board shall be responsible to and work under the general direction of the Council. (2) The Council may, by a distributed two-thirds majority vote, delegate to the Executive Board the exercise of any or all of its powers other than the following: (a) approval of the Administrative Budget and assessment of contributions under the provisions of Article 24; (b) suspension of the voting rights of a Member under the provisions of Article 42; (c) decisions on disputes under the provisions of Article 42; (d) establishment of conditions for accession under the provisions of Article 46; (e) a decision to exclude a Member under the provisions of Article 50; (f) a decision concerning the negotiation of a new Agreement under the provisions of Article 32, or the extension or termination of this Agreement under the provisions of Article 52; and (g) recommendation of amendments to Members under the provisions of Article 53. (3) The Council may, by a distributed simple majority vote, at any time revoke any powers which have been delegated to the Executive Board. (4) The Executive Board shall examine the draft Administrative Budget presented by the Executive Director and submit it to the Council with its recommendations for approval, elaborate the annual work plan of the Organization, decide on administrative and financial matters concerning the operation of the Organization other than those matters reserved for the Council under the terms of paragraph (2) of this Article, and examine projects and programmes on coffee matters, which shall be submitted to the Council for approval. The Executive Board shall report to the Council. Decisions of the Executive Board shall enter into force if no objection from a Member of the Council is received within five working days of the report of the Executive Board to the Council, or within five working days of circulation of the summary of the decisions reached by the Executive Board should the Council not meet during the same month as the Executive Board. Nevertheless all Members shall have the right of appeal to the Council against any decision of the Executive Board. (5) The Executive Board may set up any committees or working groups, as it considers necessary. 19 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 20 Voting procedure of the Executive Board (1) Each Member of the Executive Board shall be entitled to cast the number of votes received by it under the provisions of paragraphs (6) and (7) of Article 18. Voting by proxy shall not be allowed. A Member of the Executive Board shall not be entitled to divide its votes. (2) Any decision taken by the Executive Board shall require the same majority as such decision would require if taken by the Council. 20 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER VIII – THE PRIVATE COFFEE SECTOR ARTICLE 21 The World Coffee Conference (1) The Council shall make arrangements to hold, at appropriate intervals, a World Coffee Conference (hereinafter referred to as the Conference), which shall be composed of exporting and importing Members, private sector representatives, and other interested participants, including participants from non-member countries. The Council, in coordination with the Chairman of the Conference, shall ensure that the Conference contributes to furthering the objectives of this Agreement. (2) The Conference shall have a Chairman who shall not be paid by the Organization. The Chairman shall be appointed by the Council for an appropriate period, and shall be invited to participate in meetings of the Council as an observer. (3) The Council shall decide on the form, title, subject matter and timing of the Conference, in consultation with the Private Sector Consultative Board. The Conference shall be held normally at the seat of the Organization, during a session of the Council. If the Council decides to accept an invitation by a Member to hold a session in its territory, the Conference may also be held in that territory, in which case the additional costs to the Organization involved above those incurred when the session is held at the seat of the Organization shall be borne by the country hosting the session. (4) Unless the Council by a distributed two-thirds majority vote decides otherwise, the Conference shall be self-financing. (5) The Chairman of the Conference shall report the conclusions of each session to the Council. ARTICLE 22 The Private Sector Consultative Board (1) The Private Sector Consultative Board (hereinafter referred to as the PSCB) shall be a consultative body which may make recommendations on any consultations made by the Council and may invite the Council to give consideration to matters related to this Agreement. (2) The PSCB shall consist of eight representatives of the private sector in exporting countries and eight representatives of the private sector in importing countries. 21 International Coffee Agreement 2001 (3) Members of the PSCB shall be representatives of associations or bodies designated by the Council every two coffee years, and may be re-appointed. The Council in so doing shall endeavour to designate: (a) two private sector coffee associations or bodies from exporting countries or regions representing each of the four groups of coffee, preferably representing both growers and exporters, together with one or more alternates for each representative; and (b) eight private sector coffee associations or bodies from importing countries, whether Members or non-members, preferably representing both importers and roasters, together with one or more alternates for each representative. (4) Each member of the PSCB may designate one or more advisers. (5) The PSCB shall have a Chairman and a Vice-Chairman elected from among its members, for a period of one year. These officers may be re-elected. The Chairman and the Vice-Chairman shall not be paid by the Organization. The Chairman shall be invited to participate in meetings of the Council as an observer. (6) The PSCB shall normally meet at the seat of the Organization, during regular sessions of the Council. In case of acceptance by the Council of an invitation by a Member to hold a meeting in its territory, the PSCB shall also meet in that territory, in which case the additional costs to the Organization involved above those incurred when the meeting is held at the seat of the Organization shall be borne by the country or private sector organization hosting the meeting. (7) The PSCB may hold special meetings subject to approval by the Council. (8) The PSCB shall submit regular reports to the Council. (9) The PSCB shall establish its own rules of procedure, consistent with the provisions of this Agreement. 22 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER IX – FINANCE ARTICLE 23 Finance (1) The expenses of delegations to the Council, representatives on the Executive Board and representatives on any of the committees of the Council or the Executive Board shall be met by their respective Governments. (2) The other expenses necessary for the administration of this Agreement shall be met by annual contributions from the Members assessed in accordance with the provisions of Article 24, together with revenues from sales of specific services to Members and the sale of information and studies generated under the provisions of Articles 29 and 31. (3) The financial year of the Organization shall be the same as the coffee year. ARTICLE 24 Determination of the Administrative Budget and assessment of contributions (1) During the second half of each financial year, the Council shall approve the Administrative Budget of the Organization for the following financial year and shall assess the contribution of each Member to that Budget. A draft Administrative Budget shall be prepared by the Executive Director under the supervision of the Executive Board in accordance with the provisions of paragraph (4) of Article 19. (2) The contribution of each Member to the Administrative Budget for each financial year shall be in the proportion which the number of its votes at the time the Administrative Budget for that financial year is approved bears to the total votes of all the Members. However, if there is any change in the distribution of votes among Members in accordance with the provisions of paragraph (5) of Article 13 at the beginning of the financial year for which contributions are assessed, such contributions shall be correspondingly adjusted for that year. In determining contributions, the votes of each Member shall be calculated without regard to the suspension of the voting rights of any Member or any redistribution of votes resulting therefrom. (3) The initial contribution of any Member joining the Organization after the entry into force of this Agreement shall be assessed by the Council on the basis of the number of votes to be held by it and the period remaining in the current financial year, but the assessments made upon other Members for the current financial year shall not be altered. 23 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 25 Payment of contributions (1) Contributions to the Administrative Budget for each financial year shall be payable in freely convertible currency and shall become due on the first day of that financial year. (2) If any Member fails to pay its full contribution to the Administrative Budget within six months of the date on which the contribution is due, its voting rights, its right to be eligible for election to the Executive Board and its right to have its votes cast in the Executive Board shall be suspended until its contribution has been paid in full. However, unless the Council by a distributed two-thirds majority vote so decides, such Member shall not be deprived of any of its other rights nor relieved of any of its obligations under this Agreement. (3) Any Member whose voting rights have been suspended either under the provisions of paragraph (2) of this Article or under the provisions of Article 42 shall nevertheless remain responsible for the payment of its contribution. ARTICLE 26 Liabilities (1) The Organization, functioning as specified in paragraph (3) of Article 7, shall not have power to incur any obligation outside the scope of this Agreement, and shall not be taken to have been authorized by the Members to do so; in particular, it shall not have the capacity to borrow money. In exercising its capacity to contract, the Organization shall incorporate in its contracts the terms of this Article in such a way as to bring them to the notice of the other parties entering into contracts with the Organization, but any failure to incorporate such terms shall not invalidate such a contract or render it ultra vires. (2) A Member’s liability is limited to the extent of its obligations regarding contributions specifically provided for in this Agreement. Third parties dealing with the Organization shall be deemed to have notice of the provisions of this Agreement regarding the liabilities of Members. ARTICLE 27 Audit and publication of accounts As soon as possible and not later than six months after the close of each financial year, an independently audited statement of the Organization’s assets, liabilities, income and expenditure during that financial year shall be prepared. This statement shall be presented to the Council for approval at its earliest forthcoming session. 24 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER X – THE EXECUTIVE DIRECTOR AND THE STAFF ARTICLE 28 The Executive Director and the staff (1) The Council shall appoint the Executive Director. The terms of appointment of the Executive Director shall be established by the Council and shall be comparable to those applying to corresponding officials of similar intergovernmental organizations. (2) The Executive Director shall be the chief administrative officer of the Organization and shall be responsible for the performance of any duties devolving upon him in the administration of this Agreement. (3) The Executive Director shall appoint the staff in accordance with regulations established by the Council. (4) Neither the Executive Director nor any member of the staff shall have any financial interest in the coffee industry, the coffee trade or the transportation of coffee. (5) In the performance of their duties, the Executive Director and the staff shall not seek or receive instructions from any Member or from any other authority external to the Organization. They shall refrain from any action which might reflect on their position as international officials responsible only to the Organization. Each Member undertakes to respect the exclusively international character of the responsibilities of the Executive Director and the staff and not to seek to influence them in the discharge of their responsibilities. 25 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER XI – INFORMATION, STUDIES AND SURVEYS ARTICLE 29 Information (1) The Organization shall act as a centre for the collection, exchange and publication of: (a) statistical information on world production, prices, exports, imports and re-exports, distribution and consumption of coffee; and (b) in so far as is considered appropriate, technical information on the cultivation, processing and utilization of coffee. (2) The Council may require Members to furnish such information as it considers necessary for its operations, including regular statistical reports on coffee production, production trends, exports, imports and re-exports, distribution, consumption, stocks, prices and taxation, but no information shall be published which might serve to identify the operations of persons or companies producing, processing or marketing coffee. Members, in so far as is possible, shall furnish information requested in as detailed, timely and accurate a manner as is practicable. (3) The Council shall establish a system of indicator prices and shall provide for the publication of a daily composite indicator price which should reflect actual market conditions. (4) If a Member fails to supply or finds difficulty in supplying within a reasonable time statistical and other information required by the Council for the proper functioning of the Organization, the Council may require the Member concerned to explain the reasons for non-compliance. If it is found that technical assistance is needed in the matter, the Council may take any necessary measures. ARTICLE 30 Certificates of Origin (1) In order to facilitate the collection of statistics on the international coffee trade and to ascertain the quantities of coffee which have been exported by each exporting Member, the Organization shall establish a system of Certificates of Origin, governed by rules approved by the Council. (2) Every export of coffee by an exporting Member shall be covered by a valid Certificate of Origin. Certificates of Origin shall be issued, in accordance with the rules established by the Council, by a qualified agency chosen by the Member and approved by the Organization. 26 International Coffee Agreement 2001 (3) Each exporting Member shall notify the Organization of the government or non-governmental agency which is to perform the functions specified in paragraph (2) of this Article. The Organization shall specifically approve a non-governmental agency in accordance with the rules approved by the Council. (4) An exporting Member, on an exceptional basis and with proper justification, may submit, for approval by the Council, a request to allow data conveyed in Certificates of Origin concerning its exports of coffee to be transmitted to the Organization using an alternative method. ARTICLE 31 Studies and surveys (1) The Organization shall promote the preparation of studies and surveys concerning the economics of coffee production and distribution, the impact of governmental measures in producing and consuming countries on the production and consumption of coffee, and the opportunities for expansion of coffee consumption for traditional and possible new uses. (2) In order to carry out the provisions of paragraph (1) of this Article, the Council shall adopt, at its second regular session of each coffee year, a draft annual work programme of studies and surveys, with estimated resource requirements, prepared by the Executive Director. (3) The Council may approve the undertaking by the Organization of studies and surveys to be conducted jointly or in cooperation with other organizations and institutions. In such cases, the Executive Director shall present to the Council a detailed account of the resource requirements from the Organization and from the partner or partners involved with the project. (4) The studies and surveys to be promoted by the Organization pursuant to the provisions of this Article shall be financed by resources included in the Administrative Budget, prepared in accordance with the provisions of paragraph (1) of Article 24, and shall be undertaken by members of the staff of the Organization and consultants as required. 27 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER XII – GENERAL PROVISIONS ARTICLE 32 Preparations for a new Agreement (1) The Council may examine the possibility of negotiating a new International Coffee Agreement. (2) In order to carry out this provision, the Council shall examine the progress made by the Organization in achieving the objectives of this Agreement as specified in Article 1. ARTICLE 33 Removal of obstacles to consumption (1) Members recognize the utmost importance of achieving the greatest possible increase of coffee consumption as rapidly as possible, in particular through the progressive removal of any obstacles which may hinder such increase. (2) Members recognize that there are at present in effect measures which may to a greater or lesser extent hinder the increase in consumption of coffee, in particular: (a) import arrangements applicable to coffee, including preferential and other tariffs, quotas, operations of government monopolies and official purchasing agencies, and other administrative rules and commercial practices; (b) export arrangements as regards direct or indirect subsidies and other administrative rules and commercial practices; and (c) internal trade conditions and domestic and regional legal and administrative provisions which may affect consumption. (3) Having regard to the objectives stated above and to the provisions of paragraph (4) of this Article, Members shall endeavour to pursue tariff reductions on coffee or to take other action to remove obstacles to increased consumption. (4) Taking into account their mutual interest, Members undertake to seek ways and means by which the obstacles to increased trade and consumption referred to in paragraph (2) of this Article may be progressively reduced and eventually, wherever possible, eliminated, or by which the effects of such obstacles may be substantially diminished. 28 International Coffee Agreement 2001 (5) Taking into account any commitments undertaken under the provisions of paragraph (4) of this Article, Members shall inform the Council annually of all measures adopted with a view to implementing the provisions of this Article. (6) The Executive Director shall prepare periodically a survey of the obstacles to consumption to be reviewed by the Council. (7) The Council may, in order to further the purposes of this Article, make recommendations to Members which shall report as soon as possible to the Council on the measures adopted with a view to implementing such recommendations. ARTICLE 34 Promotion (1) Members recognize the need to promote, encourage and increase the consumption of coffee, and shall endeavour to encourage activities undertaken in this respect. (2) The Promotion Committee, which shall be composed of all Members of the Organization, shall promote coffee consumption by appropriate activities, including information campaigns, research and studies related to coffee consumption. (3) Such promotion activities shall be financed by resources which may be pledged by Members, non-members, other organizations and the private sector at meetings of the Promotion Committee. (4) Specific promotion projects may also be financed by voluntary contributions from Members, non-members, other organizations and the private sector. (5) The Council shall establish separate accounts for the purposes of paragraphs (3) and (4) of this Article. (6) The Promotion Committee shall establish its own rules of procedure, as well as establish the pertinent regulations for the participation of non-members, other organizations and the private sector consistent with the provisions of this Agreement. It shall report regularly to the Council. 29 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 35 Measures related to processed coffee Members recognize the need of developing countries to broaden the base of their economies through, inter alia, industrialization and the export of manufactured products, including the processing of coffee and the export of processed coffee, as referred to in sub-paragraphs (d), (e), (f) and (g) of paragraph (1) of Article 2. In this connection, Members shall avoid the adoption of governmental measures which could cause disruption to the coffee sector of other Members. Members are encouraged to consult on the introduction of any such measures which might be considered to pose a risk of disruption. If these consultations do not lead to a mutually satisfactory solution, parties may invoke the procedures provided for in Articles 41 and 42. ARTICLE 36 Mixtures and substitutes (1) Members shall not maintain any regulations requiring the mixing, processing or using of other products with coffee for commercial resale as coffee. Members shall endeavour to prohibit the sale and advertisement of products under the name of coffee if such products contain less than the equivalent of 95 percent green coffee as the basic raw material. (2) The Council may request any Member to take the steps necessary to ensure observance of the provisions of this Article. (3) The Executive Director shall submit to the Council a periodic report on compliance with the provisions of this Article. ARTICLE 37 Consultation and cooperation with non-governmental organizations Without prejudice to the provisions of Articles 16, 21 and 22, the Organization shall maintain links with appropriate non-governmental organizations concerned with international commerce in coffee and with experts in coffee matters. 30 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 38 Established coffee trade channels Members shall conduct their activities within the framework of this Agreement in a manner consonant with established trade channels and shall refrain from discriminatory sales practices. In carrying out these activities they shall endeavour to take due account of the legitimate interests of the coffee trade and industry. ARTICLE 39 Sustainable coffee economy Members shall give due consideration to the sustainable management of coffee resources and processing, bearing in mind the principles and objectives on sustainable development contained in Agenda 21 agreed at the United Nations Conference on Environment and Development, held in Rio de Janeiro in 1992. ARTICLE 40 Standard of living and working conditions Members shall give consideration to improving the standard of living and working conditions of populations engaged in the coffee sector, consistent with their stage of development, bearing in mind internationally recognized principles on these matters. Furthermore, Members agree that labour standards shall not be used for protectionist trade purposes. 31 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER XIII – CONSULTATIONS, DISPUTES AND COMPLAINTS ARTICLE 41 Consultations Each Member shall accord sympathetic consideration to, and shall afford adequate opportunity for, consultation regarding such representations as may be made by another Member with respect to any matter relating to this Agreement. In the course of such consultation, on request by either party and with the consent of the other, the Executive Director shall establish an independent panel which shall use its good offices with a view to conciliating the parties. The costs of the panel shall not be chargeable to the Organization. If a party does not agree to the establishment of a panel by the Executive Director, or if the consultation does not lead to a solution, the matter may be referred to the Council in accordance with the provisions of Article 42. If the consultation does lead to a solution, it shall be reported to the Executive Director who shall distribute the report to all Members. ARTICLE 42 Disputes and complaints (1) Any dispute concerning the interpretation or application of this Agreement which is not settled by negotiation shall, at the request of any Member party to the dispute, be referred to the Council for decision. (2) In any case where a dispute has been referred to the Council under the provisions of paragraph (1) of this Article, a majority of Members, or Members holding not less than one third of the total votes, may require the Council, after discussion, to seek the opinion of the advisory panel referred to in paragraph (3) of this Article on the issues in dispute before giving its decision. (3) (a) Unless the Council unanimously agrees otherwise, the advisory panel shall consist of: (i) two persons, one having wide experience in matters of the kind in dispute and the other having legal standing and experience, nominated by the exporting Members; (ii) two such persons nominated by the importing Members; and (iii) a chairman selected unanimously by the four persons nominated under the provisions of sub-paragraphs (i) and (ii) or, if they fail to agree, by the Chairman of the Council. 32 International Coffee Agreement 2001 (b) Persons from countries whose Governments are Contracting Parties to this Agreement shall be eligible to serve on the advisory panel. (c) Persons appointed to the advisory panel shall act in their personal capacities and without instructions from any Government. (d) The expenses of the advisory panel shall be paid by the Organization. (4) The opinion of the advisory panel and the reasons therefor shall be submitted to the Council which, after considering all the relevant information, shall decide the dispute. (5) The Council shall rule on any dispute brought before it within six months of submission of such dispute for its consideration. (6) Any complaint that any Member has failed to fulfil its obligations under this Agreement shall, at the request of the Member making the complaint, be referred to the Council which shall make a decision on the matter. (7) No Member shall be found to have been in breach of its obligations under this Agreement except by a distributed simple majority vote. Any finding that a Member is in breach of its obligations under this Agreement shall specify the nature of the breach. (8) If the Council finds that a Member is in breach of its obligations under this Agreement, it may, without prejudice to other enforcement measures provided for in other Articles of this Agreement, by a distributed two-thirds majority vote, suspend such Member’s voting rights in the Council and its right to have its votes cast in the Executive Board until it fulfils its obligations, or the Council may decide to exclude such Member from the Organization under the provisions of Article 50. (9) A Member may seek the prior opinion of the Executive Board in a matter of dispute or complaint before the matter is discussed by the Council. 33 International Coffee Agreement 2001 CHAPTER XIV – FINAL PROVISIONS ARTICLE 43 Signature This Agreement shall be open for signature at the United Nations headquarters from 1 November 2000 until and including 25 September 2001 by Contracting Parties to the International Coffee Agreement 1994 or the International Coffee Agreement 1994 as extended, and Governments invited to the session of the International Coffee Council at which this Agreement was negotiated. ARTICLE 44 Ratification, acceptance or approval (1) This Agreement shall be subject to ratification, acceptance or approval by the signatory Governments in accordance with their respective constitutional procedures. (2) Except as provided for in Article 45, instruments of ratification, acceptance or approval shall be deposited with the Secretary-General of the United Nations not later than 25 September 2001. However, the Council may decide to grant extensions of time to signatory Governments which are unable to deposit their instruments by that date. Such decisions shall be transmitted by the Council to the Secretary-General of the United Nations. ARTICLE 45 Entry into force (1) This Agreement shall enter into force definitively on 1 October 2001 if by that date Governments representing at least 15 exporting Members holding at least 70 percent of the votes of the exporting Members and at least 10 importing Members holding at least 70 percent of the votes of the importing Members, calculated as at 25 September 2001, without reference to possible suspension under the terms of Articles 25 and 42, have deposited instruments of ratification, acceptance or approval. Alternatively, it shall enter into force definitively at any time after 1 October 2001 if it is provisionally in force in accordance with the provisions of paragraph (2) of this Article and these percentage requirements are satisfied by the deposit of instruments of ratification, acceptance or approval. (2) This Agreement may enter into force provisionally on 1 October 2001. For this purpose, a notification by a signatory Government or by any other Contracting Party to the International Coffee Agreement 1994 as extended, containing an undertaking to apply this new Agreement provisionally, in accordance with its laws and regulations, and to seek ratification, acceptance or 34 International Coffee Agreement 2001 approval in accordance with its constitutional procedures as rapidly as possible, which is received by the Secretary-General of the United Nations not later than 25 September 2001, shall be regarded as equal in effect to an instrument of ratification, acceptance or approval. A Government which undertakes to apply this Agreement provisionally, in accordance with its laws and regulations, pending the deposit of an instrument of ratification, acceptance or approval shall be regarded as a provisional Party thereto until it deposits its instrument of ratification, acceptance or approval, or until and including 30 June 2002 whichever is the earlier. The Council may grant an extension of the time within which any Government which is applying this Agreement provisionally may deposit its instrument of ratification, acceptance or approval. (3) If this Agreement has not entered into force definitively or provisionally on 1 October 2001 under the provisions of paragraph (1) or (2) of this Article, those Governments which have deposited instruments of ratification, acceptance, approval or accession or made notifications containing an undertaking to apply this Agreement provisionally, in accordance with their laws and regulations, and to seek ratification, acceptance or approval may, by mutual consent, decide that it shall enter into force among themselves. Similarly, if this Agreement has entered into force provisionally but has not entered into force definitively on 31 March 2002, those Governments which have deposited instruments of ratification, acceptance, approval or accession or made the notifications referred to in paragraph (2) of this Article, may, by mutual consent, decide that it shall continue in force provisionally or enter into force definitively among themselves. ARTICLE 46 Accession (1) The Government of any State member of the United Nations or of any of its specialized agencies may accede to this Agreement upon conditions which shall be established by the Council. (2) Instruments of accession shall be deposited with the Secretary-General of the United Nations. The accession shall take effect upon deposit of the instrument. ARTICLE 47 Reservations Reservations may not be made with respect to any of the provisions of this Agreement. 35 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 48 Extension to designated territories (1) Any Government may, at the time of signature or deposit of an instrument of ratification, acceptance, approval, provisional application or accession, or at any time thereafter, by notification to the Secretary-General of the United Nations, declare that this Agreement shall extend to any of the territories for whose international relations it is responsible; this Agreement shall extend to the territories named therein from the date of such notification. (2) Any Contracting Party which desires to exercise its rights under the provisions of Article 5 in respect of any of the territories for whose international relations it is responsible or which desires to authorize any such territory to become part of a Member group formed under the provisions of Article 6, may do so by making a notification to that effect to the Secretary-General of the United Nations, either at the time of the deposit of its instrument of ratification, acceptance, approval, provisional application or accession, or at any later time. (3) Any Contracting Party which has made a declaration under the provisions of paragraph (1) of this Article may at any time thereafter, by notification to the Secretary-General of the United Nations, declare that this Agreement shall cease to extend to the territory named in the notification. This Agreement shall cease to extend to such territory from the date of such notification. (4) When a territory to which this Agreement has been extended under the provisions of paragraph (1) of this Article subsequently attains its independence, the Government of the new State may, within 90 days after the attainment of independence, declare by notification to the Secretary-General of the United Nations that it has assumed the rights and obligations of a Contracting Party to this Agreement. It shall, as from the date of such notification, become a Contracting Party to this Agreement. The Council may grant an extension of the time within which such notification may be made. ARTICLE 49 Voluntary withdrawal Any Contracting Party may withdraw from this Agreement at any time by giving a written notice of withdrawal to the Secretary-General of the United Nations. Withdrawal shall become effective 90 days after the notice is received. 36 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 50 Exclusion If the Council decides that any Member is in breach of its obligations under this Agreement and decides further that such breach significantly impairs the operation of this Agreement, it may, by a distributed two-thirds majority vote, exclude such Member from the Organization. The Council shall immediately notify the Secretary-General of the United Nations of any such decision. Ninety days after the date of the Council’s decision, such Member shall cease to be a Member of the Organization and, if such Member is a Contracting Party, a Party to this Agreement. ARTICLE 51 Settlement of accounts with withdrawing or excluded Members (1) The Council shall determine any settlement of accounts with a withdrawing or excluded Member. The Organization shall retain any amounts already paid by a withdrawing or excluded Member and such Member shall remain bound to pay any amounts due from it to the Organization at the time the withdrawal or the exclusion becomes effective; provided, however, that in the case of a Contracting Party which is unable to accept an amendment and consequently ceases to participate in this Agreement under the provisions of paragraph (2) of Article 53, the Council may determine any settlement of accounts which it finds equitable. (2) A Member which has ceased to participate in this Agreement shall not be entitled to any share of the proceeds of liquidation or the other assets of the Organization; nor shall it be liable for payment of any part of the deficit, if any, of the Organization upon termination of this Agreement. ARTICLE 52 Duration and termination (1) This Agreement shall remain in force for a period of six years until 30 September 2007 unless extended under the provisions of paragraph (2) of this Article or terminated under the provisions of paragraph (3) of this Article. (2) The Council may, by a vote of a majority of the Members having not less than a distributed two- thirds majority of the total votes, decide to extend this Agreement beyond 30 September 2007 for one or more successive periods not to exceed six years in total. Any Member which does not accept any such extension of this Agreement shall so inform the Council 37 International Coffee Agreement 2001 and the Secretary-General of the United Nations in writing before the commencement of the period of extension and shall cease to be a Party to this Agreement from the beginning of the period of extension. (3) The Council may at any time, by a vote of a majority of the Members having not less than a distributed two-thirds majority of the total votes, decide to terminate this Agreement. Termination shall take effect on such date as the Council shall decide. (4) Notwithstanding the termination of this Agreement, the Council shall remain in being for as long as necessary to take such decisions as are needed during the period of time required for the liquidation of the Organization, settlement of its accounts and disposal of its assets. (5) Any decision taken with respect to the duration and/or termination of this Agreement and any notification received by the Council pursuant to this Article shall be duly transmitted by the Council to the Secretary-General of the United Nations. ARTICLE 53 Amendment (1) The Council may, by a distributed two-thirds majority vote, recommend an amendment of this Agreement to the Contracting Parties. The amendment shall become effective 100 days after the Secretary-General of the United Nations has received notifications of acceptance from Contracting Parties representing at least 70 percent of the exporting countries holding at least 75 percent of the votes of the exporting Members, and from Contracting Parties representing at least 70 percent of the importing countries holding at least 75 percent of the votes of the importing Members. The Council shall fix a time within which Contracting Parties shall notify the Secretary-General of the United Nations of their acceptance of the amendment. If, on expiry of such time limit, the percentage requirements for the entry into effect of the amendment have not been met, the amendment shall be considered withdrawn. (2) Any Contracting Party which has not notified acceptance of an amendment within the period fixed by the Council, or any territory which is either a Member or a party to a Member group on behalf of which such notification has not been made by that date, shall cease to participate in this Agreement from the date on which such amendment becomes effective. (3) The Council shall notify the Secretary-General of the United Nations of any amendments distributed to the Contracting Parties under this Article. 38 International Coffee Agreement 2001 ARTICLE 54 Supplementary and transitional provisions The following shall apply in relation to the International Coffee Agreement 1994, as extended: (a) all acts by or on behalf of the Organization or any of its organs under the International Coffee Agreement 1994 as extended, in effect on 30 September 2001, the terms of which do not provide for expiry on that date, shall remain in effect unless changed under the provisions of this Agreement; and (b) all decisions required to be taken by the Council during coffee year 2000/01 for application in coffee year 2001/02 shall be taken by the Council in coffee year 2000/01 and applied on a provisional basis as if this Agreement had already entered into force. ARTICLE 55 Authentic texts of the Agreement The texts of this Agreement in the English, French, Portuguese and Spanish languages shall all be equally authentic. The originals shall be deposited with the Secretary-General of the United Nations. IN WITNESS WHEREOF the undersigned, having been duly authorized to this effect by their respective Governments, have signed this Agreement on the dates appearing opposite their signatures. 39 International Coffee Agreement 2001 ANNEX I CONVERSION FACTORS FOR ROASTED, DECAFFEINATED, LIQUID AND SOLUBLE COFFEE AS DEFINED IN THE INTERNATIONAL COFFEE AGREEMENT 1994 Roasted coffee To find the equivalent of roasted coffee to green coffee, multiply the net weight of roasted coffee by 1.19. Decaffeinated coffee To find the equivalent of decaffeinated coffee to green coffee, multiply the net weight of the decaffeinated coffee in green, roasted or soluble form by 1.00, 1.19 or 2.6 respectively. Liquid coffee To find the equivalent of liquid coffee to green coffee, multiply the net weight of the dried coffee solids contained in the liquid coffee by 2.6. Soluble coffee To find the equivalent of soluble coffee to green coffee, multiply the net weight of the soluble coffee by 2.6.

# Extracted Content INTERNATIONAL PLANT PROTECTION CONVENTION TEXT PRESENTLY IN FORCE PREAMBLE The contracting parties, recognizing the usefulness of international cooperation in controlling pests of plants and plant products and in preventing their spread, and especially their introduction across national boundaries, and desiring to ensure close coordination of measures directed to these ends, have agreed as follows: ARTICLE I Purpose and responsibility 1. With the purpose of securing common and effective action to prevent the spread and introduction of pests of plants and plant products and to promote measures for their control, the contracting parties undertake to adopt the legislative, technical and administrative measures specific in this Convention and in supplementary agreements pursuant to Article III. 2. Each contracting party shall assume responsibility for the fulfillment within its territories of all requirements under this Convention. ARTICLE II Scope 1. For the purpose of this Convention the term "plants" shall comprise living plants and parts thereof, including seeds in so far as the supervision of their importation under Article VI of the Convention or the issue of phytosanitary certificates in respect of them under Articles IV(1)(a)(iv) and V of this Convention may be deemed necessary by contracting parties; and the term "plant products" shall comprise unmanufactured material of plant origin (including seeds in so far as they are not included in the term "plants") and those manufactured products which, by their nature or that of their processing, may create a risk for the spread of pests. 1 2. For the purpose of this Convention, the term "pest" means any form of plant or animal life, or any pathogenic agent, injurious or potentially injurious to plants or plant products; and the term "quarantine pest" means a pest of potential national economic importance to the country endangered thereby and not yet present there, or present but not widely distributed and being actively controlled. 3. Where appropriate, the provisions of this Convention may be deemed by contracting parties to extend to storage places, conveyances, containers and any other object or material capable of harbouring or spreading plant pests, particularly where international transportation is involved. 4. This Convention applies mainly to quarantine pests involved with international trade. 5. The definitions set forth in this Article, being limited to the application of this Convention, shall not be deemed to affect definitions established under domestic laws or regulations of contracting parties. ARTICLE III Supplementary agreements 1. Supplementary agreements applicable to specific regions, to specific pests, to specific plants and plant products, to specific methods of international transportation of plants and plant products, or otherwise supplementing the provisions of this Convention, may be proposed by the Food and Agriculture Organization of the United Nations (hereinafter referred to as "FAO" on the recommendation of a contracting party or on its own initiative, to meet special problems of plant protection which need particular attention or action. 2. Any such supplementary agreements shall come into force for each contracting party after acceptance in accordance with the provisions of the FAO Constitution and General Rules of the Organization. ARTICLE IV National organization for plant protection 1. Each contracting party shall make provision, as soon as possible and to the best of its ability, for • (a) an official plant protection organization with the following main functions: • (i) the inspection of growing plants, of areas under cultivation (including fields, plantations, nurseries, gardens and greenhouses), and of plants and plant products in or in transportation, particularly with the object of storage 2 reporting the existence, outbreak and spread of plant pests and of controlling those pests; (ii) the inspection of consignments of plants and plant products moving in international traffic and, where appropriate, the inspection of consignments of other articles or commodities moving in international traffic under conditions where they may act incidentally as carriers of pests of plants and plant products, and the inspection and supervision of storage and transportation facilities of all kinds involved in international traffic whether of plants and plant products or of other commodities, particularly with the object of preventing the dissemination across national boundaries of pests of plants and plant products; (iii) the disinfestation or disinfection of consignments of plants and plant products moving in international traffic, and their containers (including packing material or matter of any kind accompanying plants or plant products), storage places, or transportation facilities of all kinds employed; (iv) the issuance of certificates relating to phytosanitary condition and origin of consignments of plants and plant products (hereinafter referred to as "phytosanitary certificates"); (b) the distribution of information within the country regarding the pests of plants and plant products and the means of their prevention and control; (c) research and investigation in the field of plant protection. 2. Each contracting party shall submit a description of the scope of its national organization for plant protection and of changes in such organization to the Director-General of FAO, who shall circulate such information to all contracting parties. ARTICLE V Phytosanitary certificates 1. Each contracting party shall make arrangements for the issuance of phytosanitary certificates to accord with the plant protection regulations of other contracting parties, and in conformity with the following provisions: (a) Inspection shall be carried out and certificates issued only by or under the authority of technically qualified and duly authorized officers and in such circumstances and with such knowledge and information available to those officers 3 that the authorities of importing countries may accept such certificates with confidence as dependable documents. (b) Each certificate for the export or re-export of plants or plant products shall be as worded in the Annex to this Convention. (c) Uncertified alterations or erasures shall invalidate the certificates. 2. Each contracting party undertakes not to require consignments of plants or plant products imported into its territories to be accompanied by phytosanitary certificates inconsistent with the models set out in the Annex to this Convention. Any requirement for additional declarations shall be kept to a minimum. ARTICLE Vl Requirements in relation to imports 1. With the aim of preventing the introduction of pests of plants and plant products into their territories, contracting parties shall have full authority to regulate the entry of plants and plant products and, to this end, may: (a) prescribe restrictions or requirements concerning the importation of plants or plant products; (b) prohibit the importation of particular plants or plant products, or of particular consignments of plants or plant products; (c) inspect or detain particular consignments of plants or plant products; (d) treat, destroy or refuse entry to particular consignments of plants or plant products that do not comply with the requirements prescribed under subparagraph (a) or (b) of this paragraph, or require such consignments to be treated or destroyed or removed from the country; (e) list pests the introduction of which is prohibited or restricted because they are of potential economic importance to the country concerned. 2. In order to minimize interference with international trade, each contracting party undertakes to carry out the provisions referred to in paragraph 1 of this Article in conformity with the following: 4 (a) Contracting parties shall not, under their plant protection legislation, take any of the measures specified in paragraph 1 of this Article unless such measures are made necessary by phytosanitary considerations. (b) If a contracting party prescribes any restrictions or requirements concerning the importation of plants and plant products into its territories, it shall publish the restrictions or requirements and communicate them immediately to FAO, any regional plant protection organization of which the contracting party is a member and all other contracting parties directly concerned. (c) If a contracting party prohibits, under the provisions of its plant protection legislation, the importation of any plants or plant products, it shall publish its decision with reasons and shall immediately inform FAO, any regional plant protection organization of which the contracting party is a member and all other contracting parties directly concerned. (d) If a contracting party requires consignments of particular plants or plant products to be imported only through specified points of entry, such points shall be so selected as not unnecessarily to impede international commerce. The contracting party shall publish a list of such points of entry and communicate it to FAO, any regional plant protection organization of which the contracting party is a member and all other contracting parties directly concerned. Such restrictions on points of entry shall not be made unless the plants or plant products concerned are required to be accompanied by phytosanitary certificates or to be submitted to inspection or treatment. (e) Any inspection by the plant protection organization of a contracting party of consignments of plants or plant products offered for importation shall take place as promptly as possible with due regard to the perishability of the plants or plant products concerned. If any commercial or certified consignment of plants or plant products is found not to conform to the requirements of the plant protection legislation of the importing country, the plant protection organization of the importing country must ensure that the plant protection organization of the exporting country is properly and adequately informed. If the consignment is destroyed, in whole or in part, an official report shall be forwarded immediately to the plant protection organization of the exporting country. (f) Contracting parties shall make provisions which, without endangering their own plant production, will keep certification requirements to a minimum, particularly for plants or plant products not intended for planting, such as cereals, fruits, vegetables and cut flowers. 5 (g) Contracting parties may make provisions, with adequate safeguards, for the importation for purposes of scientific research or education, of plants and plant products and of specimens of plant pests. Adequate safeguards likewise need to be taken when introducing biological control agents and organisms claimed to be beneficial. 3. The measures specified in this Article shall not be applied to goods in transit throughout the territories of contracting parties unless such measures are necessary for the protection of their own plants. 4. FAO shall disseminate information received on importation restrictions, requirements, prohibitions and regulations (as specified in paragraph 2(b), (c) and (d) of this Article) at frequent intervals to all contracting parties and regional plant protection organizations. ARTICLE VII International Cooperation The contracting parties shall cooperate with one another to the fullest practicable extent in achieving the aims of this Convention, in particular as follows: • (a) Each contracting party agrees to cooperate with FAO in the establishment of a world reporting service on plant pests, making full use of the facilities and services of existing organizations for this purpose and, when this is established, to furnish FAO periodically, for by FAO to the contracting parties, with the following information: distribution • (i) reports on the existence, outbreak and spread of economically important pests of plants and plant products which may be of immediate or potential danger; (ii) information on means found to be effective in controlling the pests of plants and plant products. (b) Each contracting party shall, as far as is practicable, participate in any special campaigns for combatting particular destructive pests that may seriously threaten crop production and need international action to meet the emergencies. 6 ARTICLE VIII Regional Plant Protection Organizations 1. The contracting parties undertake to cooperate with one another in establishing regional plant protection organizations in appropriate areas. 2. The regional plant protection organizations shall function as the coordinating bodies in the areas covered, shall participate in various activities to achieve the objectives of this Convention and, where appropriate, shall gather and disseminate information. ARTICLE IX Settlement of Disputes 1. If there is any dispute regarding the interpretation or application of this Convention, or if a contracting party considers that any action by another contracting party is in conflict with the obligations of the latter under Articles V and VI of this Convention, especially regarding the basis of prohibiting or restricting the imports of plants or plant products coming from its territories, the government or governments concerned may request the Director General of FAO to appoint a committee to consider the question in dispute. 2. The Director-General of FAO shall thereupon, after consultation with the governments concerned, appoint a committee of experts, which shall include representatives of those governments. This committee shall consider the question in dispute, taking into account all documents and other forms of evidence submitted by the governments concerned. This committee shall submit a report to the Director-General of FAO, who shall transmit it to the governments concerned and to the governments of other contracting parties. 3. The contracting parties agree that the recommendations of such a committee, while not binding in character, will become the basis for renewed consideration by the governments concerned of the matter out of which the disagreement arose. 4. The governments concerned shall share equally the expenses of the experts. 7 ARTICLE X Substitution of prior agreements This Convention shall terminate and replace, between contracting parties, the International Convention respecting measures to be taken against the Phylloxera vastatrix of 3 November 1881, the additional Convention signed at Berne on 15 April 1889 and the International Convention for the Protection of Plants signed at Rome on 16 April 1929. ARTICLE Xl Territorial application 1. Any state may at the time of ratification or adherence or at any time thereafter communicate to the Director-General of FAO a declaration that this Convention shall extend to all or any of the territories for the international relations of which it is responsible and this Convention shall be applicable to all territories specified in the declaration as from the thirtieth day after the receipt of the declaration by the Director-General. 2. Any state which has communicated to the Director-General of FAO a declaration in accordance with paragraph 1 of this Article may at any time communicate a further declaration modifying the scope of any former declaration or terminating the application of the provisions of the present Convention in respect of any territory. Such modification or termination shall take effect as from the thirtieth day after the receipt of the declaration by the Director-General. 3. The Director-General of FAO shall inform all signatory and adhering states of any declaration received under this Article. 8 ARTICLE XII Ratification and adherence 1. This Convention shall be open for signature by all States until 1 May 1952 and shall be ratified at the earliest possible date. The instruments of ratification shall be deposited with the Director-General of FAO, who shall give notice of the date of deposit to each of the signatory States. 2. As soon as this Convention has come into force in accordance with Article XIV, it shall be open for adherence by non-signatory States. Adherence shall be effected by the deposit of an instrument of adherence with the Director-General of FAO, who shall notify all signatory and adhering Stales. ARTICLE XIII Amendment 1. Any proposal by a contracting party for the amendment of this Convention shall be communicated to the Director-General of FAO. 2. Any proposed amendment of this Convention received by the Director-General of FAO from a contracting party shall be presented to a regular or special session of the Conference of FAO for approval and, if the amendment involves important technical changes or imposes additional obligations on the contracting parties, it shall be considered by an advisory committee of specialists convened by FAO prior to the Conference. 3. Notice of any proposed amendment of this Convention shall be transmitted to the contracting parties by the Director-General of FAO not later than the time when the agenda of the session of the Conference at which the matter is to be considered is dispatched. 4. Any such proposed amendment of this Convention shall require the approval of the Conference of FAO and shall come into force as from the thirtieth day after acceptance by two-thirds of the contracting parties. Amendments involving new obligations for contracting parties, however, shall come into force in respect of each contracting party only on acceptance by it and as from the thirtieth day after such acceptance. 9 5. The instruments of acceptance of amendments involving new obligations shall be deposited with the Director-General of FAO, who shall inform all contracting parties of the receipt of acceptance and the entry into force of amendments. ARTICLE XIV Entry into force As soon as this Convention has been ratified by three signatory states it shall come into force between them. It shall come into force for each state ratifying or adhering thereafter from the date of deposit of its instrument of ratification or adherence. ARTICLE XV Denunciation 1. Any contracting party may at any time give notice of denunciation of this Convention by notification addressed to the Director-General of FAO. The Director-General shall at once inform all signatory and adhering states. 2. Denunciation shall take effect one year from the date of receipt of the notification by the Director-General of FAO. ANNEX 10 Model Phytosanitary Certificate No. _________ Plant Protection Organization of _______________________________________________ TO: Plant Protection Organization(s) of __________________________________________ Description of Consignment Name and address of exporter: ________________________________________________ Declared name and address of consignee: _______________________________________ Number and description of packages: ___________________________________________ Distinguishing marks: ________________________________________________________ Place of origin: _____________________________________________________________ Declared means of conveyance: _______________________________________________ Declared point of entry: ______________________________________________________ Name of produce and quantity declared: ________________________________________ Botanical name of plants: ____________________________________________________ This is to certify that the plants or plant products described above have been inspected according to appropriate procedures and are considered to be free from quarantine pests, and practically free from other injurious pests; and that they are considered to conform with the current phytosanitary regulations of the importing country. 11 Disinfestation and/or Disinfection Treatment Date ________ Treatment ___________ Chemical (active ingredient) _________________ Duration and temperature _____________________Concentration ___________________ Additional information _______________________________________________________ _________________________________________________________________________ Additional declaration:_______________________________________________________ Place of issue ______________________________________ (Stamp of Organization) Name of authorized officer ____________________________ Date ____________ ________________________________ (Signature) _________________________________________________________________________ No financial liability with respect to this certificate shall attach to ____________ (name of Plant Protection Organization) or to any of its officers or representatives.* * Optional clause Model Phytosanitary Certificate for Re-Export No. _________ Plant Protection Organization 12 of ______________________________________________________ (country of re- export) TO: Plant Protection Organization(s) of _____________________________________________________ (country(ies) of import) Description of Consignment Name and address of exporter: ________________________________________________ Declared name and address of consignee: _______________________________________ Number and description of packages: ___________________________________________ Distinguishing marks: ________________________________________________________ Place of origin: _____________________________________________________________ Declared means of conveyance: _______________________________________________ Declared point of entry: ______________________________________________________ Name of produce and quantity declared: _________________________________________ Botanical name of plants: ____________________________________________________ This is to certify that the plants or plant products described above were imported into (country of re-export) ___________ from (country of origin)______________ covered by Phytosanitary Certificate No. ___________, *original o certified true copy o of which is attached to this certificate; that they are packed o repacked o in original o *new o containers, that based on the original phytosanitary certificate o and additional inspection o , they are considered to conform with the current phytosanitary regulations of the importing country, and that during storage in _______________ (country of re-export), the consignment has not been subjected to the risk of infestation or infection. * Insert tick in appropriate o boxes. Disinfestation and/or Disinfection Treatment 13 Date ________ Treatment __________ Chemical (active ingredient) __________________ Duration and temperature ____________________Concentration ____________________ Additional information _______________________________________________________ Additional declaration:_______________________________________________________ Place of issue ______________________________________ (Stamp of Organization) Name of authorized officer ____________________________ Date ___________ ________________________________ (Signature) _________________________________________________________________________ No financial liability with respect to this certificate shall attach to ___________ (name of Plant Protection Organization) or to any of its officers or representatives.** ** Optional clause 14

# Extracted Content INTERNATIONAL SUGAR AGREEMENT, 1992 CONTENTS CHAPTER I. Objectives 1. Objectives CHAPTER II. DEFINITIONS 2. Definitions CHAPTER III INTERNATIONAL SUGAR ORGANIZATION 3. Continuation, headquarters and structure of the International Sugar Organization 4. Membership of the Organization 5. Membership by intergovernmental organizations 6. Privileges and immunities CHAPTER IV. INTERNATIONAL SUGAR COUNCIL 7. Composition of the International Sugar Council 8. Powers and functions of the Council 9. Chairman and Vice-Chairman of the Council 10. Sessions of the Council 11. Votes 12. Voting procedure of the Council 13. Decisions of the Council 14. Cooperation with other organizations 15. Relationship with the Common Fund for commodities 16. Admission of observers 17. Quorum for the Council CHAPTER V. ADMINISTRATIVE COMMITTE 18. Composition of the Administrative Committee 19. Election to the Administrative Committee 20. Delegation of powers by the Council to the Administrative Committee 21. Voting procedure and decisions of the Administrative Committee 22. Quorum for the Administrative Committee CHAPTER VI. EXECUTIVE DIRECTOR AND STAFF 23. Executive Director and staff CHAPTER VII. FINANCE . 24. Expenses. 25. Adoption of the administrative budget and contributions of Members 26. Payment of contributions. 1 27. Audit and publication of accounts CHAPTER VIII. GENERAL UNDERTAKINGS Of MEMBERS 28. Undertakings by Members 29. Labour standards 30. Environmental aspects 31. Financial liability of Members CHAPTER IX. INFORMATION AND STUDIES 32. Information and studies 33. Market evaluation, consumption and statistics CHAPTER X. RESEARCH AND DEVELOPMENT 34. Research and development CHAPTER XI. PREPARATIONS FOR A NEW AGREEMENT 35. Preparations for a new agreement CHAPTER XII. FINAL PROVISIONS 36. Depositary 37. Signature 38. Ratification, acceptance and approval 39. Notification of provisional application 40. Entry into force 41. Accession 42. Withdrawal 43. Settlement of accounts 44. Amendment 45. Duration, extension and termination 46. Transitional measures ANNEX Allocation of votes for the purposes of article 25 CHAPTER I. OBJECTIVES Article 1 Objectives The objectives of the International Sugar Agreement, 1992 (hereinafter referred to as this Agreement), in the light of the terms of resolution 93 (IV) adopted by the United Nations Conference on Trade and 2 Development, are: (a) To ensure enhanced international cooperation in connection with world sugar matters and related issues; (b) To provide a forum for intergovernmental consultations on sugar and on ways to improve the world sugar economy; (c) To facilitate trade by collecting and providing information on the world sugar market and other sweeteners; (d) To encourage increased demand for sugar, particularly for non-traditional uses. CHAPTER II. DEFINITIONS Article 2 Definitions For the purpose of this Agreement: 1 "Organization" means the International Sugar Organization referred to in article 3; 2 "Council" means the lnternational Sugar Council referred to in article 3, paragraph 3; 3. "Member" means a Party to this Agreement; 4. "Special vote" means a vote requiring at least two thirds of the votes cast by Members present and voting, on condition that these votes are cast by at least two thirds of the number of Members present and voting; 5. "Simple majority vote" means a vote requiring more than half of the total votes of Members present and voting, on condition that these votes are cast by at least half of the number of Members present and voting; 6. "Year" means the calendar year; 7. "Sugar" means sugar in any of its recognized commercial Forms derived from sugar cane or sugar beet, including edible and fancy molasses, syrups and any other form of liquid sugar, but does not include final molasses or low-grade types of non-centrifugal sugar produced by primitive methods; 8. "Entry into force" means the date on which this Agreement enters into force provisionally or 3 definitively, as provided for in article 40: 9. "Free market" means the total of net imports of the world market, except those resulting from the operation of special arrangements as defined in chapter IX of the International Sugar Agreement, 1977; 10. "World market" means the international sugar market and includes both sugar traded on the free market and sugar traded under special arrangements as defined in chapter IX of the International Sugar Agreement, 1977. CHAPTER III. INTERNATIONAL SUGAR ORGANIZATION Article 3 Continuation, headquarters and structure of the International Sugar Organization 1. The lnternational Sugar Organization established under the International Sugar Agreement, 1968, and maintained in existence under the International Sugar agreements, 1973, 1977, 1984 and 1987, shall continue in being for the purpose of administering this Agreement and supervising its operation, with the membership, powers and functions set out in this Agreement. 2. The headquarters of the Organization shall be in London, unless the Council decides otherwise by special vote. 3. The Organization shall function through the lnternational Sugar Council, its Administrative Committee and its Executive Director and staff. Article 4 Membership of the Organization Each Party to this Agreement shall be a Member of the Organization. Article 5 Membership by intergovernmental organizations Any reference in this Agreement to a "Government" or "Governments" shall be construed as including the European Economic Community and any other intergovernmental organization having responsibilities in respect of the negotiation, conclusion and application of international agreements, in particular commodity agreements. Accordingly, any reference in this Agreement to signature, ratification, acceptance or approval, or to notification of provisional application or to accession shall, in the case of such intergovernmental organizations, be construed as including a reference to signature, ratification, acceptance, or approval, or to notification of provisional application, or to accession, by such 4 intergovernmental organizations. Article 6 Privileges and immunities 1. The Organization shall have international legal personality. 2. The Organization shall have the capacity to contract, to acquire and dispose of movable and immovable property and to institute legal proceedings. 3. The status, privileges and immunities of the Organization in the territory of the United Kingdom shall continue to be governed by the Headquarters Agreement between the Government of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and the lnternational Sugar Organization signed at London on 29 May 1969, with such amendments as may be necessary for the proper functioning of this agreement. 5. Unless any other taxation arrangements are implemented under the agreement envisaged in paragraph 4 of this article and pending the conclusion of that agreement the new host Member shall; (a) Grant exemption from taxation on the remuneration paid by the Organization to its employees, except that such exemption need not apply to its own nationals; and (b) Grant exemption from taxation on the assets, income and other property of the Organization. 6. If the seat of the Organization is to be moved to a country which is not a Member of the Organization, the Council shall, before that move, obtain a written assurance from the Government of that country: (a) That it shall, as soon as possible, conclude with the Organization an agreement as described in paragraph 4 of this article; and (b) That, pending the conclusion of such an agreement, it shall grant the exemptions provided for in paragraph 5 of this article. 7. The Council shall endeavour to conclude the agreement described in paragraph 4 of this article with the Government of the country to which the seat of the Organization is to be moved before transferring the seat. CHAPTER IV. INTERNATIONAL SUGAR COUNCIL Article 7 5 Composition of the International Sugar Council 1. The highest authority of the Organization shall be the International Sugar Council, which shall consist of all the Members of the Organization. 2. Each Member shall have one representative in the Council, and if it so desires, one or more alternates. Furthermore, a Member may appoint one or more advisers to its representatives or alternates. Article 8 Powers and functions of the Council 1. The Council shall exercise all such powers and perform or arrange for the performance of all such functions as are necessary to carry out the provisions of this Agreement and to pursue the liquidation of the Stock Financing Fund established under article 49 of the International Sugar Agreement, 1977, as delegated by the council under that Agreement to the Council under the lnternational Sugar Agreement, 1984, and the International Sugar Agreement, 1987, pursuant to article 8, paragraph 1, of the latter. 2. The council shall adopt, by special vote, such rules and regulations as are necessary to carry out the provisions of this Agreement and are consistent therewith, including rules of procedure for the Council and its committees, and the financial and staff regulations of the Organization. The Council may, in its rules of procedure, provide a procedure whereby it may, without meeting, decide specific questions. 3. The Council shall keep such records as are requited to perform its functions under this Agreement and such other records as it considers appropriate. 4. The Council shall publish an annual report and such other information as it considers appropriate. Article 9 Chairman and Vice-Chairman of the Council 1. For each year, the Council shall elect from among the delegations a Chairman and a Vice Chairman, who may be re-elected and shall not be paid by the Organization. 2. In the absence of the Chairman, the duties of the post shall be carried out by the Vice-Chairman. ln the temporary absence of both the Chairman and the Vice-Chairman or the permanent absence of one or both, the council may elect from among the delegations new officers, temporary or permanent as appropriate. 3. Neither the chairman nor any other officer presiding at meetings of the Council shall vote. They may, however, appoint another person to exercise the voting rights of the Member which they represent. Article 10 Sessions of the Council 1. As a general rule, the Council shall hold one regular session in each year. 6 2. In addition, the Council shall meet in special session whenever it so decides or at the request of: (a) Any five Members; (b) Two or more Members holding collectively 250 votes or more under article 11 as determined under article 25; or (c) The Administrative Committee. 3. Notice of sessions shall be given to Members at least 30 calendar days in advance, except in case of emergency, when such notice shall be given at least 10 calendar days in advance. 4. Sessions shall be held at the headquarters of the Organization unless the Council decides otherwise by special vote. If any Member invites the Council to meet elsewhere than at the headquarters of the Organization, and the Council agrees so to do, that Member shall pay the additional costs involved. Article 11 Votes 1. For the purpose of voting under this Agreement, Members shall hold a total of 2,000 votes distributed as determined under article 25. 2. Whenever a Member has its voting rights suspended under article 26, paragraph 2. of this Agreement, its votes shall be distributed among the other Members according to their shares as determined under article 25. The same procedure shall apply when the Member recovers its voting rights, the Member concerned being included in the distribution. Article 12 Voting procedure of the Council 1. Each Member shall be entitled to cast the number of votes it holds under article 11 as determined under article 25. It shall not be entitled to divide such votes. 2. By informing the Chairman in writing, any Member may authorize any other Member to represent its interests and to cast its votes at any meeting or meetings of the Council. A copy of such authorizations shall be examined by any credentials committee that may be set up under the rules of procedure of the Council. 3. A Member authorized by another Member to cast the votes held by the authorizing Member under article 11 as determined under article 25 shall cast such votes as authorized and in accordance with paragraph 2 of this article. Article 13 Decisions of the council 1. All decisions of the Council shall be taken and all recommendations shall be made, in principle. by 7 consensus. ln the absence of consensus, decisions and recommendations shall be made by simple majority vote, unless this Agreement provides for a special vote. 2. ln arriving at the number of votes necessary for any decision of the council, votes of Members abstaining shall not be reckoned and those Members shall not be considered as 'voting' for the purposes of article 2, definition 4 or definition 5, as the case may be. Where a Member avails itself of the provisions of article 12, and its votes are cast at a meeting of the Council, such Member shall, for the purposes of paragraph 1 of this article, be considered as present and voting. 3. All decisions of the Council under this Agreement shall be binding upon Members. Article 14 Cooperation with other organizations 1. The Council shall make whatever arrangements are appropriate for consultation or cooperation with the United Nations and its organs, in particular the United Nations Conference on Trade and Development, and with the Food and Agriculture organization and such other specialized agencies of the United Nations and intergovernmental organizations as may be appropriate. 2. The Council, bearing in mind the particular role of the United Nations Conference on Trade and Development in international commodity trade, shall as appropriate keep the United Nations Conference on Trade and Development informed of its activities and programmes of work. 3. The Council may also make whatever arrangements are appropriate for maintaining effective contact with international organizations of sugar producers, traders and manufacturers. Article 15 Relationship with the Common Fund for Commodities 1. The Organization shall take full advantage of the facilities of the Common Fund for Commodities. 2. ln respect of the implementation of any project under paragraph 1 of this article, the Organization shall not act as an executing agency, nor incur any financial obligation for guarantees given by individual Members or other entities. No Member shall be responsible by reason of its membership in the organization for any liability arising from borrowing or lending by any other Member or entity in connection with such projects. Article 16 Admission of observers 1. The Organization may invite any non member State to attend any of its meetings as an observer. 2. The Council may also invite any of the organizations referred to in article 14, paragraph 1, to attend any of its meetings as an observer. Article 17 Quorum for the Council 8 The quorum for any meeting of the Council shall be the presence of more than two thirds of all Members, the Members thus present holding at least two thirds of the total votes of all Members under article 11 as determined under article 25. If there is no quorum on the day appointed for the opening of any council session, or if in the course of any Council session there is no quorum at three successive meetings, the Council shall be convened seven days later; at that time, and throughout the remainder of that session, the quorum shall be the presence of more than half of all Members, the Members thus present representing more than half of the total votes of all Members under article 11 as determined under article 25. Representation in accordance with article 12, paragraph 2, shall be considered as presence. CHAPTER V. ADMINISTRATIVE COMMITTEE Article 18 Composition of the Administrative Committee 1. The Administrative Committee shall consist of 18 members. Ten shall, in principle, be the 10 largest financial contributing Members in each year, and 8 members shall be elected from the remaining Membership of the Council. 2. If one or more of the 10 largest financial contributing Members in each year does not wish to be automatically appointed to the Administrative Committee, the shortfall in membership shall be made good by appointing the next largest financial contributing Member or Members willing to serve. When those 10 members of the Administrative Committee have thus been appointed, the other 8 members of the Committee shall be elected from the remaining Membership of the Council. 3. The election of the additional 8 members shall take place each Year on the basis of votes under article 11 as determined under article 25. The Members appointed to the Administrative committee under the provisions of paragraphs 1 or 2 of this article shall not be entitled to vote in this election. 4. No Member shall be eligible to sit on the Administrative Committee unless it has paid its contributions in full in accordance with article 26. 5. Each member of the Administrative Committee shall appoint one representative and may appoint in addition one or more alternates and advisers. In addition, all Members of the Council shall be eligible to attend this Committee as observers and may be invited to speak. 6. The Administrative Committee shall elect its Chairman and Vice-Chairman for each year. The Chairman shall not have the right to vote and may be re-elected. In the absence of the Chairman, the duties of the post shall be carried out by the Vice-Chairman. 7. The Administrative Committee shall normally meet three times a year. 8. The Administrative Committee shall meet at the headquarters of the Organization, unless it decides otherwise. If any Member invites the Administrative Committee to meet elsewhere than at the headquarters of the Organization, and the Administrative Committee agrees so to do, that Member shall pay the additional costs involved. 9 Article 19 Election to the Administrative Committee 1. The Members elected from among the largest financial contributing Members in each year under the procedure in paragraphs 1 or 2 of article 18 shall be appointed to the Administrative Committee. 2. The election of the additional 8 members of the Administrative Committee shall take place in the Council. Each Member eligible pursuant to the provisions of article 18, paragraphs 1, 2, and 3, shall cast all the votes to which it is entitled under article 11 as determined under article 25 for a single candidate. A Member may cast for another candidate any votes which it exercises pursuant to article 12, paragraph 2. The 8 candidates receiving the largest number of votes shall be elected. 3. If a member of the Administrative Committee is suspended from the exercise of its voting tights under any of the relevant provisions of this Agreement, each Member which has voted for it or assigned its votes to it in accordance with this article may, during such time as that suspension is in force. assign its votes to any other member of the Committee. 4. If a Member appointed to the Committee under the provisions of paragraphs 1 or 2 of article 18 ceases to be a Member of the Organization, it shall be replaced by the next largest financial contributing Member willing to serve and, if necessary, an election shall be held to select an additional elected member of the Committee. If a Member elected to the Committee ceases to be a Member of the Organization, an election shall be held to replace that Member on the Committee. Any Member which voted for or assigned its votes to the Member which has ceased to be a Member of the Organization, and which does not vote for the Member elected to fill the vacancy on the committee, may assign its votes to another member of the Committee. 5. ln special circumstances, and after consultation with the member of the Administrative Committee for which it voted or to which it assigned its votes in accordance with the provisions of this article, a Member may withdraw its votes from that member for the remainder of the year. That Member may then assign these votes to another member of the Administrative Committee but may not withdraw these votes from that other member for the remainder of that year. The member of the Administrative Committee from which the votes have been withdrawn shall retain its seat on the Administrative Committee for the remainder of that year. Any action taken pursuant to the provisions of this paragraph shall become effective after the chairman of the Administrative Committee has been informed in writing thereof. Article 20 Delegation of powers by the Council to the Administrative Committee 1. The Council may, by special vote, delegate to the Administrative Committee the exercise of any or all of its powers, other than the following: 10 (a) Location of the headquarters of the Organization under article 3, paragraph 2; (b) Appointment of the Executive Director and any senior official under article 23; (c) Adoption of the administrative budget and assessment of contributions under article 25; (d) Any request to the Secretary General of the United Nations Conference on Trade and Development to convene a negotiating conference under article 35, paragraph 2; (e) Recommendation of an amendment under article 44; (f) Extension or termination of this Agreement under article 45. Article 21 Voting procedure and decisions of the Administrative Committee 1. Each member of the Administrative Committee shall be entitled to cast the number of votes received by it under article 19, and cannot divide these votes. 2. Any decision taken by the Administrative Committee shall require the same majority as that decision would require if taken by the Council and shall be reported to the Council. 3. Any Member shall have the right of appeal to the Council, under such conditions as the Council may prescribe in its rules of procedure, against any decision of the Administrative Committee. Article 22 Quorum for the Administrative Committee The quorum for any meeting of the Administrative Committee shall be the presence of more than half of all members of the Committee, the members thus present representing at least two thirds of the total votes of all members of the Committee. CHAPTER VI. EXECUTIVE DIRECTOR AND STAFF Article 23 Executive Director and staff 1. The Council shall appoint the Executive Director by special vote. The terms of appointment of the Executive Director shall be fixed by the Council. 2. The Executive Director shall be the chief administrative officer of the Organization and shall be 11 responsible for the performance of the duties devolving upon him in the administration of this Agreement. 3. The Council, after consulting the Executive Director, shall by special vote appoint any senior official on such terms as it shall determine. 4. The Executive Director shall appoint other members of the staff in accordance with regulations and decisions of the Council. 5. The Council, in accordance with article 8, shall adopt rules and regulations embodying the fundamental conditions of service and the basic rights, duties and obligations of all members of the Secretariat. 6. Neither the Executive Director not any member of the staff shall have any financial interest in the sugar industry or sugar trade. 7. Neither the Executive Director nor any member of the staff shall seek or receive instructions regarding their duties under this Agreement From any Member or from any authority external to the Organization. They shall refrain from any action which might reflect on their position as international officials responsible only to the Organization. Each Member shall respect the exclusively international character of the responsibilities of the Executive Director and staff and shall not seek to influence them in the discharge of their responsibilities. CHAPTER VII. FINANCE Article 24 Expenses 1. The expenses of delegations to the Council, the Administrative Committee or any of the committees of the Council or of the Administrative Committee shall be met by the Members concerned. 2. The expenses necessary for the administration of this Agreement shall be met by annual contributions from Members, assessed in accordance with article 25. If, however, a Member requests special services, the Council may require that Member to pay for them. 3. Appropriate accounts shall be kept for the administration of this Agreement. Article 25 Adoption of the administrative budget and contributions of Members 1. For the purpose of this article Members shall hold 2000 votes. 2. (a) Each Member shall hold the number of votes specified in the annex, which shall be adjusted in accordance with sub-paragraph (d) below. (b) No Member shall hold fewer than 6 votes. (c) There shall be no fractional votes. Rounding shall be permitted in the process of calculation and to 12 ensure that the full number of votes is allocated. (d) Votes in the annex which are not taken up at the time of the entry into force of this Agreement shall be apportioned among individual Members, other than those holding 6 votes in the annex. The unallocated votes shall be distributed in the proportion that the number of their votes in the annex bears to the total number of votes of all Members holding more than 6 votes. 3. Votes shall be revised on an annual basis according to the following procedure: (a) each year, including the year of entry into force of this Agreement, at the time of the publication of the Sugar Year Book by the lnternational Sugar Organization, a composite tonnage basis shall be calculated for each Member which shall comprise: • 35 per cent of that Member's exports to the free market plus • 15 per cent of that Member's total exports under special arrangements, plus • 35 per cent of that Member's free market imports, plus The data used to calculate the composite tonnage basis of each Member shall be, for each category above, the average of that category for the highest three of the four last years published in the most recent edition of the Organization's Sugar Year Book. The share of each Member in the total of all Members' composite tonnage bases shall be calculated by the Executive Director. All the above data will be distributed to Members at the time that the calculations are made. (b) For the second and subsequent years after the entry into force of this Agreement, the votes of each Member shall be adjusted by the change in their share in the total of all Members' composite tonnage bases from that for the same membership for the previous year. (c) members holding 6 votes shall not be subject to an upward adjustment under the provisions of sub- paragraph (b) above unless their share of the total of all Members' composite tonnage bases exceeds 0.3 per cent. 4. ln the event of the accession of a Member or Members after the entry into force of this Agreement, their votes shall be determined according to the annex as adjusted in the light of paragraphs 2 and 3 above. If the acceding Member or Members are not listed in the annex of this Agreement, the Council shall decide the number of votes to be allocated to that Member or Members. Following the acceptance by the acceding Member or Members not listed in the annex of the number of votes allocated by the Council, the votes of existing Members shall be re-calculated so that the total of votes remains at 2000. 5. ln the event of the withdrawal of a Member or Members, the votes of the withdrawing Member or Members shall bc redistributed to the remaining Members in proportion to their share in the total of all remaining Member votes so that the total of the votes of all Members remains at 2000. 13 6. Transitional arrangements: (a) The following provisions apply only to Members of the International Sugar Agreement, 1987, as of 31 December 1992 and are limited to the first two calendar years after the entry into force of this Agreement (that is up to 31 December 1994). (b) The total number of votes allocated to each Member in 1993 shall not exceed 1.33 multiplied by that Member's votes in 1992 under the lnternational Sugar Agreement, 1987, and in 1994 shall not exceed 1.66 multiplied by that Member's votes in 1992 under the lnternational Sugar Agreement, l987. (c) For the purpose of establishing the contribution per vote, votes not taken up due to the application of paragraph 6 (b) above shall not be redistributed to other Members. Hence, the contribution per vote will be determined on the basis of the reduced number of overall votes. 7. The provisions of article 26, paragraph 2, relating to the suspension of voting rights for non fulfilment of obligations, shall not apply to this article. 8. During the second half of each year, the Council shall adopt the administrative budget of the Organization for the following year and shall determine the per vote contribution of Members required to meet that budget, in the first two years after taking into account the provisions of paragraph 6 of this article. 9. The contribution of each Member to the administrative budget shall be calculated by multiplying the per vote contribution by the number of votes held by it under this article, as follows: (a) For those which are Members at the time of the final adoption of the administrative budget, the number of votes which they then hold; and (b) For those which become Members after the adoption of the administrative budget, the number of votes which they receive at the time of taking up membership, adjusted in proportion to the remainder of the period covered by the budget or budgets; assessments made upon other Members shall not be altered. 10. If this Agreement enters into force mote than eight months before the beginning of its first full year, the council shall at its first session adopt an administrative budget covering the period up to the commencement of the first full year. Otherwise, the first administrative budget shall cover both the initial period and the first full year. 11. The Council may, by special vote, take such measure as it might deem appropriate in order to mitigate the effects on Members' contributions resulting from a possibly limited membership at the time of the adoption of the administrative budget for the first year of this Agreement or from any major decrease of membership thereafter. 14 Article 26 Payment of contributions 1. Members shall pay their contributions to the administrative budget for each year in accordance with their respective constitutional procedures. Contributions to the administrative budget for each year shall be payable in freely convertible currencies and shall become due on the first day of that year; contributions of Members in respect of the year in which they join the Organization shall be due on the date on which they become Members. 2. If, at the end of four months following the date on which its contribution is due in accordance with paragraph 1 of this article, a Member has not paid its full contribution Lo the administrative budget, the Executive Director shall request the Member to make payment as quickly as possible. If, at the expiration of two months after the request of the Executive Director, the Member has still not paid its contribution, its voting rights in the Council and in the Administrative Committee shall be suspended until such time as it has made full payment of the contribution. 3. The Council may decide, by special vote, that a Member with two years contributions unpaid shall cease to enjoy the rights of membership and/or cease to be assessed for budgetary purposes. It shall remain liable to meet any other of its financial obligations under this Agreement. By payment of the arrears the Member will regain the rights of membership. Any payments made by Members in arrears will be credited first to those arrears, rather than to current contributions. Article 27 Audit and publication of accounts As soon as possible after the close of each year, the financial statements of the Organization for that year, certified by an independent auditor, shall be presented to the Council for approval and publication. CHAPTER VIII. GENERAL UNDERTAKINGS OF MEMBERS Article 28 Undertakings by Members Members undertake to adopt such measures as are necessary to enable them to fulfil their obligations under this Agreement and fully to cooperate with one another in securing the attainment of the objectives of this Agreement. Article 29 Labour standards Members shall ensure that fair labour standards are maintained in their respective sugar industries and, as 15 far as possible, shall endeavour to improve the standard of living of agricultural and industrial workers in the various branches of sugar production and of growers of sugar cane and sugar beet. Article 30 Environmental aspects Members shall give due consideration to environmental aspects in all stages of sugar production. Article 31 Financial liability of Members Each Member's financial liability to the Organization and to other Members is limited to the extent of its obligations concerning contributions to the administrative budgets adopted by the Council under this Agreement. CHAPTER IX. INFORMATION AND STUDIES Article 32 Information and studies 1. The Organization shall act as a centre for the collection and publication of statistical information and studies on world production, prices, exports and imports, consumption and stocks of sugar (including both raw and refined sugar as appropriate) and other sweeteners, as well as taxes on sugar and other sweeteners. 2. Members undertake to supply within the time which may be prescribed in the rules of procedure all available statistics and information as may be identified in those rules as necessary to enable the Organization to discharge its functions under this agreement. Should this become necessary, the Organization shall use such relevant information as may be available to it from other sources. No information shall be published by the Organization which might serve to identify the operations of persons or companies Producing, processing or marketing sugar. Article 33 Market evaluation, consumption and statistics 1. The Council shall establish a Committee on Sugar Market Evaluation, Consumption and Statistics, composed of all Members, under the Chairmanship of the Executive Director. 2. The Committee shall keep under continuous review matters relating to the world economy of sugar and other sweeteners and shall apprise Members of th 16

# Extracted Content INTERNATIONAL TREATY ON PLANT GENETIC RESOURCES FOR FOOD AND AGRICULTURE PREAMBLE The Contracting Parties, Convinced of the special nature of plant genetic resources for food and agriculture, their distinctive features and problems needing distinctive solutions; Alarmed by the continuing erosion of these resources; Cognizant that plant genetic resources for food and agriculture are a common concern of all countries, in that all countries depend very largely on plant genetic resources for food and agriculture that originated elsewhere; Acknowledging that the conservation, exploration, collection, characterization, evaluation and documentation of plant genetic resources for food and agriculture are essential in meeting the goals of the Rome Declaration on World Food Security and the World Food Summit Plan of Action and for sustainable agricultural development for this and future generations, and that the capacity of developing countries and countries with economies in transition to undertake such tasks needs urgently to be reinforced; Noting that the Global Plan of Action for the Conservation and Sustainable Use of Plant Genetic Resources for Food and Agriculture is an internationally agreed framework for such activities; Acknowledging further that plant genetic resources for food and agriculture are the raw material indispensable for crop genetic improvement, whether by means of farmers’ selection, classical plant breeding or modern biotechnologies, and are essential in adapting to unpredictable environmental changes and future human needs; Affirming that the past, present and future contributions of farmers in all regions of the world, particularly those in centres of origin and diversity, in conserving, improving and making available these resources, is the basis of Farmers’ Rights; Affirming also that the rights recognized in this Treaty to save, use, exchange and sell farm-saved seed and other propagating material, and to participate in decision-making regarding, and in the fair and equitable sharing of the benefits arising from, the use of plant genetic resources for food and agriculture, are fundamental to the realization of Farmers’ Rights, as well as the promotion of Farmers’ Rights at national and international levels; Recognizing that this Treaty and other international agreements relevant to this Treaty should be mutually supportive with a view to sustainable agriculture and food security; Affirming that nothing in this Treaty shall be interpreted as implying in any way a change in the rights and obligations of the Contracting Parties under other international agreements; Understanding that the above recital is not intended to create a hierarchy between this Treaty and other international agreements; 2 Aware that questions regarding the management of plant genetic resources for food and agriculture are at the meeting point between agriculture, the environment and commerce, and convinced that there should be synergy among these sectors; Aware of their responsibility to past and future generations to conserve the World’s diversity of plant genetic resources for food and agriculture; Recognizing that, in the exercise of their sovereign rights over their plant genetic resources for food and agriculture, states may mutually benefit from the creation of an effective multilateral system for facilitated access to a negotiated selection of these resources and for the fair and equitable sharing of the benefits arising from their use; and Desiring to conclude an international agreement within the framework of the Food and Agriculture Organization of the United Nations, hereinafter referred to as FAO, under Article XIV of the FAO Constitution; Have agreed as follows: PART I – INTRODUCTION Article 1 – Objectives 1.1 The objectives of this Treaty are the conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture and the fair and equitable sharing of the benefits arising out of their use, in harmony with the Convention on Biological Diversity, for sustainable agriculture and food security. 1.2 These objectives will be attained by closely linking this Treaty to the Food and Agriculture Organization of the United Nations and to the Convention on Biological Diversity. Article 2 – Use of terms For the purpose of this Treaty, the following terms shall have the meanings hereunder assigned to them. These definitions are not intended to cover trade in commodities: “In situ conservation” means the conservation of ecosystems and natural habitats and the maintenance and recovery of viable populations of species in their natural surroundings and, in the case of domesticated or cultivated plant species, in the surroundings where they have developed their distinctive properties. “Ex situ conservation” means the conservation of plant genetic resources for food and agriculture outside their natural habitat. “Plant genetic resources for food and agriculture” means any genetic material of plant origin of actual or potential value for food and agriculture. “Genetic material” means any material of plant origin, including reproductive and vegetative propagating material, containing functional units of heredity. 3 “Variety” means a plant grouping, within a single botanical taxon of the lowest known rank, defined by the reproducible expression of its distinguishing and other genetic characteristics. “Ex situ collection” means a collection of plant genetic resources for food and agriculture maintained outside their natural habitat. “Centre of origin” means a geographical area where a plant species, either domesticated or wild, first developed its distinctive properties. “Centre of crop diversity” means a geographic area containing a high level of genetic diversity for crop species in in situ conditions. Article 3 – Scope This Treaty relates to plant genetic resources for food and agriculture. PART II - GENERAL PROVISIONS Article 4 - General Obligations Each Contracting Party shall ensure the conformity of its laws, regulations and procedures with its obligations as provided in this Treaty. Article 5 – Conservation, Exploration, Collection, Characterization, Evaluation and Documentation of Plant Genetic Resources for Food and Agriculture 5.1 Each Contracting Party shall, subject to national legislation, and in cooperation with other Contracting Parties where appropriate, promote an integrated approach to the exploration, conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture and shall in particular, as appropriate: (a) Survey and inventory plant genetic resources for food and agriculture, taking into account the status and degree of variation in existing populations, including those that are of potential use and, as feasible, assess any threats to them; (b) Promote the collection of plant genetic resources for food and agriculture and relevant associated information on those plant genetic resources that are under threat or are of potential use; (c) Promote or support, as appropriate, farmers and local communities’ efforts to manage and conserve on-farm their plant genetic resources for food and agriculture; (d) Promote in situ conservation of wild crop relatives and wild plants for food production, including in protected areas, by supporting, inter alia, the efforts of indigenous and local communities; (e) Cooperate to promote the development of an efficient and sustainable system of ex situ conservation, giving due attention to the need for adequate documentation, characterization, regeneration and evaluation, and promote the development and transfer of appropriate technologies for this purpose with a view to improving the sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture; 4 (f) Monitor the maintenance of the viability, degree of variation, and the genetic integrity of collections of plant genetic resources for food and agriculture. 5.2 The Contracting Parties shall, as appropriate, take steps to minimize or, if possible, eliminate threats to plant genetic resources for food and agriculture. Article 6 – Sustainable Use of Plant Genetic Resources 6.1 The Contracting Parties shall develop and maintain appropriate policy and legal measures that promote the sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture. 6.2 The sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture may include such measures as: (a) pursuing fair agricultural policies that promote, as appropriate, the development and maintenance of diverse farming systems that enhance the sustainable use of agricultural biological diversity and other natural resources; (b) strengthening research which enhances and conserves biological diversity by maximizing intra- and inter-specific variation for the benefit of farmers, especially those who generate and use their own varieties and apply ecological principles in maintaining soil fertility and in combating diseases, weeds and pests; (c) promoting, as appropriate, plant breeding efforts which, with the participation of farmers, particularly in developing countries, strengthen the capacity to develop varieties particularly adapted to social, economic and ecological conditions, including in marginal areas; (d) broadening the genetic base of crops and increasing the range of genetic diversity available to farmers; (e) promoting, as appropriate, the expanded use of local and locally adapted crops, varieties and underutilized species; (f) supporting, as appropriate, the wider use of diversity of varieties and species in on-farm management, conservation and sustainable use of crops and creating strong links to plant breeding and agricultural development in order to reduce crop vulnerability and genetic erosion, and promote increased world food production compatible with sustainable development; and (g) reviewing, and, as appropriate, adjusting breeding strategies and regulations concerning variety release and seed distribution. Article 7 – National Commitments and International Cooperation 7.1 Each Contracting Party shall, as appropriate, integrate into its agriculture and rural development policies and programmes, activities referred to in Articles 5 and 6, and cooperate with other Contracting Parties, directly or through FAO and other relevant international organizations, in the conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture. 7.2 International cooperation shall, in particular, be directed to: 5 (a) establishing or strengthening the capabilities of developing countries and countries with economies in transition with respect to conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture; (b) enhancing international activities to promote conservation, evaluation, documentation, genetic enhancement, plant breeding, seed multiplication; and sharing, providing access to, and exchanging, in conformity with Part IV, plant genetic resources for food and agriculture and appropriate information and technology; (c) maintaining and strengthening the institutional arrangements provided for in Part V; and (d) implement the funding strategy of Article 18. Article 8 – Technical Assistance The Contracting Parties agree to promote the provision of technical assistance to Contracting Parties, especially those that are developing countries or countries with economies in transition, either bilaterally or through the appropriate international organizations, with the objective of facilitating the implementation of this Treaty. PART III - FARMERS’ RIGHTS Article 9 – Farmers’ Rights 9.1 The Contracting Parties recognize the enormous contribution that the local and indigenous communities and farmers of all regions of the world, particularly those in the centres of origin and crop diversity, have made and will continue to make for the conservation and development of plant genetic resources which constitute the basis of food and agriculture production throughout the world. 9.2 The Contracting Parties agree that the responsibility for realizing Farmers’ Rights, as they relate to plant genetic resources for food and agriculture, rests with national governments. In accordance with their needs and priorities, each Contracting Party should, as appropriate, and subject to its national legislation, take measures to protect and promote Farmers’ Rights, including: (a) protection of traditional knowledge relevant to plant genetic resources for food and agriculture; (b) the right to equitably participate in sharing benefits arising from the utilization of plant genetic resources for food and agriculture; and (c) the right to participate in making decisions, at the national level, on matters related to the conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture. 9.3 Nothing in this Article shall be interpreted to limit any rights that farmers have to save, use, exchange and sell farm-saved seed/propagating material, subject to national law and as appropriate. 6 PART IV - THE MULTILATERAL SYSTEM OF ACCESS AND BENEFIT-SHARING Article 10 – Multilateral System of Access and Benefit-sharing 10.1 In their relationships with other States, the Contracting Parties recognize the sovereign rights of States over their own plant genetic resources for food and agriculture, including that the authority to determine access to those resources rests with national governments and is subject to national legislation. 10.2 In the exercise of their sovereign rights, the Contracting Parties agree to establish a multilateral system, which is efficient, effective, and transparent, both to facilitate access to plant genetic resources for food and agriculture, and to share, in a fair and equitable way, the benefits arising from the utilization of these resources, on a complementary and mutually reinforcing basis. Article 11 – Coverage of the Multilateral System 11.1 In furtherance of the objectives of conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture and the fair and equitable sharing of benefits arising out of their use, as stated in Article 1, the Multilateral System shall cover the plant genetic resources for food and agriculture listed in Annex I, established according to criteria of food security and interdependence. 11.2 The Multilateral System, as identified in Article 11.1, shall include all plant genetic resources for food and agriculture listed in Annex I that are under the management and control of the Contracting Parties and in the public domain. With a view to achieving the fullest possible coverage of the Multilateral System, the Contracting Parties invite all other holders of the plant genetic resources for food and agriculture listed in Annex I to include these plant genetic resources for food and agriculture in the Multilateral System. 11.3 Contracting Parties also agree to take appropriate measures to encourage natural and legal persons within their jurisdiction who hold plant genetic resources for food and agriculture listed in Annex I to include such plant genetic resources for food and agriculture in the Multilateral System. 11.4 Within two years of the entry into force of the Treaty, the Governing Body shall assess the progress in including the plant genetic resources for food and agriculture referred to in paragraph 11.3 in the Multilateral System. Following this assessment, the Governing Body shall decide whether access shall continue to be facilitated to those natural and legal persons referred to in paragraph 11.3 that have not included these plant genetic resources for food and agriculture in the Multilateral System, or take such other measures as it deems appropriate. 11.5 The Multilateral System shall also include the plant genetic resources for food and agriculture listed in Annex I and held in the ex situ collections of the International Agricultural Research Centres of the Consultative Group on International Agricultural Research (CGIAR), as provided in Article 15.1a, and in other international institutions, in accordance with Article 15.5. Article 12 – Facilitated access to plant genetic resources for food and agriculture within the Multilateral System 12.1 The Contracting Parties agree that facilitated access to plant genetic resources for food and agriculture under the Multilateral System, as defined in Article 11, shall be in accordance with the provisions of this Treaty. 7 12.2 The Contracting Parties agree to take the necessary legal or other appropriate measures to provide such access to other Contracting Parties through the Multilateral System. To this effect, such access shall also be provided to legal and natural persons under the jurisdiction of any Contracting Party, subject to the provisions of Article 11.4. 12.3 Such access shall be provided in accordance with the conditions below: (a) Access shall be provided solely for the purpose of utilization and conservation for research, breeding and training for food and agriculture, provided that such purpose does not include chemical, pharmaceutical and/or other non-food/feed industrial uses. In the case of multiple-use crops (food and non-food), their importance for food security should be the determinant for their inclusion in the Multilateral System and availability for facilitated access. (b) Access shall be accorded expeditiously, without the need to track individual accessions and free of charge, or, when a fee is charged, it shall not exceed the minimal cost involved; (c) All available passport data and, subject to applicable law, any other associated available non-confidential descriptive information, shall be made available with the plant genetic resources for food and agriculture provided; (d) Recipients shall not claim any intellectual property or other rights that limit the facilitated access to the plant genetic resources for food and agriculture, or their genetic parts or components, in the form received from the Multilateral System; (e) Access to plant genetic resources for food and agriculture under development, including material being developed by farmers, shall be at the discretion of its developer, during the period of its development; (f) Access to plant genetic resources for food and agriculture protected by intellectual and other property rights shall be consistent with relevant international agreements, and with relevant national laws; (g) Plant genetic resources for food and agriculture accessed under the Multilateral System and conserved shall continue to be made available to the Multilateral System by the recipients of those plant genetic resources for food and agriculture, under the terms of this Treaty; and (h) Without prejudice to the other provisions under this Article, the Contracting Parties agree that access to plant genetic resources for food and agriculture found in in situ conditions will be provided according to national legislation or, in the absence of such legislation, in accordance with such standards as may be set by the Governing Body. 12.4 To this effect, facilitated access, in accordance with Articles 12.2 and 12.3 above, shall be provided pursuant to a standard material transfer agreement (MTA), which shall be adopted by the Governing Body and contain the provisions of Articles 12.3a, d and g, as well as the benefit- sharing provisions set forth in Article 13.2d(ii) and other relevant provisions of this Treaty, and the provision that the recipient of the plant genetic resources for food and agriculture shall require that the conditions of the MTA shall apply to the transfer of plant genetic resources for food and agriculture to another person or entity, as well as to any subsequent transfers of those plant genetic resources for food and agriculture. 12.5 Contracting Parties shall ensure that an opportunity to seek recourse is available, consistent with applicable jurisdictional requirements, under their legal systems, in case of 8 contractual disputes arising under such MTAs, recognizing that obligations arising under such MTAs rest exclusively with the parties to those MTAs. 12.6 In emergency disaster situations, the Contracting Parties agree to provide facilitated access to appropriate plant genetic resources for food and agriculture in the Multilateral System for the purpose of contributing to the re-establishment of agricultural systems, in cooperation with disaster relief co-ordinators. Article 13 - Benefit-sharing in the Multilateral System 13.1 The Contracting Parties recognize that facilitated access to plant genetic resources for food and agriculture which are included in the Multilateral System constitutes itself a major benefit of the Multilateral System and agree that benefits accruing therefrom shall be shared fairly and equitably in accordance with the provisions of this Article. 13.2 The Contracting Parties agree that benefits arising from the use, including commercial, of plant genetic resources for food and agriculture under the Multilateral System shall be shared fairly and equitably through the following mechanisms: the exchange of information, access to and transfer of technology, capacity-building, and the sharing of the benefits arising from commercialization, taking into account the priority activity areas in the rolling Global Plan of Action, under the guidance of the Governing Body: (a) Exchange of information: The Contracting Parties agree to make available information which shall, inter alia, encompass catalogues and inventories, information on technologies, results of technical, scientific and socio-economic research, including characterization, evaluation and utilization, regarding those plant genetic resources for food and agriculture under the Multilateral System. Such information shall be made available, where non-confidential, subject to applicable law and in accordance with national capabilities. Such information shall be made available to all Contracting Parties to this Treaty through the information system, provided for in Article 17. (b) Access to and transfer of technology (i) The Contracting Parties undertake to provide and/or facilitate access to technologies for the conservation, characterization, evaluation and use of plant genetic resources for food and agriculture which are under the Multilateral System. Recognizing that some technologies can only be transferred through genetic material, the Contracting Parties shall provide and/or facilitate access to such technologies and genetic material which is under the Multilateral System and to improved varieties and genetic material developed through the use of plant genetic resources for food and agriculture under the Multilateral System, in conformity with the provisions of Article 12. Access to these technologies, improved varieties and genetic material shall be provided and/or facilitated, while respecting applicable property rights and access laws, and in accordance with national capabilities. (ii) Access to and transfer of technology to countries, especially to developing countries and countries with economies in transition, shall be carried out through a set of measures, such as the establishment and maintenance of, and participation in, crop-based thematic groups on utilization of plant genetic resources for food and agriculture, all types of partnership in research and development and in commercial joint ventures relating to the material received, human resource development, and effective access to research facilities. 9 (iii) Access to and transfer of technology as referred to in (i) and (ii) above, including that protected by intellectual property rights, to developing countries that are Contracting Parties, in particular least developed countries, and countries with economies in transition, shall be provided and/or facilitated under fair and most favourable terms, in particular in the case of technologies for use in conservation as well as technologies for the benefit of farmers in developing countries, especially in least developed countries, and countries with economies in transition, including on concessional and preferential terms where mutually agreed, inter alia, through partnerships in research and development under the Multilateral System. Such access and transfer shall be provided on terms which recognize and are consistent with the adequate and effective protection of intellectual property rights. (c) Capacity-building Taking into account the needs of developing countries and countries with economies in transition, as expressed through the priority they accord to building capacity in plant genetic resources for food and agriculture in their plans and programmes, when in place, in respect of those plant genetic resources for food and agriculture covered by the Multilateral System, the Contracting Parties agree to give priority to (i) establishing and/or strengthening programmes for scientific and technical education and training in conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture, (ii) developing and strengthening facilities for conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture, in particular in developing countries, and countries with economies in transition, and (iii) carrying out scientific research preferably, and where possible, in developing countries and countries with economies in transition, in cooperation with institutions of such countries, and developing capacity for such research in fields where they are needed. (d) Sharing of monetary and other benefits of commercialization (i) The Contracting Parties agree, under the Multilateral System, to take measures in order to achieve commercial benefit-sharing, through the involvement of the private and public sectors in activities identified under this Article, through partnerships and collaboration, including with the private sector in developing countries and countries with economies in transition, in research and technology development; (ii) The Contracting Parties agree that the standard Material Transfer Agreement referred to in Article 12.4 shall include a requirement that a recipient who commercializes a product that is a plant genetic resource for food and agriculture and that incorporates material accessed from the Multilateral System, shall pay to the mechanism referred to in Article 19.3f, an equitable share of the benefits arising from the commercialization of that product, except whenever such a product is available without restriction to others for further research and breeding, in which case the recipient who commercializes shall be encouraged to make such payment. The Governing Body shall, at its first meeting, determine the level, form and manner of the payment, in line with commercial practice. The Governing Body may decide to establish different levels of payment for various categories of recipients who commercialize such products; it may also decide on the need to exempt from such payments small farmers in developing countries and in countries with economies in transition. The Governing Body may, from time to time, review the levels of payment with a view to achieving fair and equitable sharing of benefits, and it may also assess, within a period of five years from the 10 entry into force of this Treaty, whether the mandatory payment requirement in the MTA shall apply also in cases where such commercialized products are available without restriction to others for further research and breeding. 13.3 The Contracting Parties agree that benefits arising from the use of plant genetic resources for food and agriculture that are shared under the Multilateral System should flow primarily, directly and indirectly, to farmers in all countries, especially in developing countries, and countries with economies in transition, who conserve and sustainably utilize plant genetic resources for food and agriculture. 13.4 The Governing Body shall, at its first meeting, consider relevant policy and criteria for specific assistance under the agreed funding strategy established under Article 18 for the conservation of plant genetic resources for food and agriculture in developing countries, and countries with economies in transition whose contribution to the diversity of plant genetic resources for food and agriculture in the Multilateral System is significant and/or which have special needs. 13.5 The Contracting Parties recognize that the ability to fully implement the Global Plan of Action, in particular of developing countries and countries with economies in transition, will depend largely upon the effective implementation of this Article and of the funding strategy as provided in Article 18. 13.6 The Contracting Parties shall consider modalities of a strategy of voluntary benefit- sharing contributions whereby Food Processing Industries that benefit from plant genetic resources for food and agriculture shall contribute to the Multilateral System. PART V - SUPPORTING COMPONENTS Article 14 – Global Plan of Action Recognizing that the rolling Global Plan of Action for the Conservation and Sustainable Use of Plant Genetic Resources for Food and Agriculture is important to this Treaty, Contracting Parties should promote its effective implementation, including through national actions and, as appropriate, international cooperation to provide a coherent framework, inter alia, for capacity- building, technology transfer and exchange of information, taking into account the provisions of Article 13. Article 15 - Ex Situ Collections of Plant Genetic Resources for Food and Agriculture held by the International Agricultural Research Centres of the Consultative Group on International Agricultural Research and other International Institutions 15.1 The Contracting Parties recognize the importance to this Treaty of the ex situ collections of plant genetic resources for food and agriculture held in trust by the International Agricultural Research Centres (IARCs) of the Consultative Group on International Agricultural Research (CGIAR). The Contracting Parties call upon the IARCs to sign agreements with the Governing Body with regard to such ex situ collections, in accordance with the following terms and conditions: (a) Plant genetic resources for food and agriculture listed in Annex I of this Treaty and held by the IARCs shall be made available in accordance with the provisions set out in Part IV of this Treaty. (b) Plant genetic resources for food and agriculture other than those listed in Annex I of this Treaty and collected before its entry into force that are held by IARCs shall be made 11 available in accordance with the provisions of the MTA currently in use pursuant to agreements between the IARCs and the FAO. This MTA shall be amended by the Governing Body no later than its second regular session, in consultation with the IARCs, in accordance with the relevant provisions of this Treaty, especially Articles 12 and 13, and under the following conditions: (i) The IARCs shall periodically inform the Governing Body about the MTAs entered into, according to a schedule to be established by the Governing Body; (ii) The Contracting Parties in whose territory the plant genetic resources for food and agriculture were collected from in situ conditions shall be provided with samples of such plant genetic resources for food and agriculture on demand, without any MTA; (iii) Benefits arising under the above MTA that accrue to the mechanism mentioned in Article 19.3f shall be applied, in particular, to the conservation and sustainable use of the plant genetic resources for food and agriculture in question, particularly in national and regional programmes in developing countries and countries with economies in transition, especially in centres of diversity and the least developed countries; and (iv) The IARCs shall take appropriate measures, in accordance with their capacity, to maintain effective compliance with the conditions of the MTAs, and shall promptly inform the Governing Body of cases of non-compliance. (c) IARCs recognize the authority of the Governing Body to provide policy guidance relating to ex situ collections held by them and subject to the provisions of this Treaty. (d) The scientific and technical facilities in which such ex situ collections are conserved shall remain under the authority of the IARCs, which undertake to manage and administer these ex situ collections in accordance with internationally accepted standards, in particular the Genebank Standards as endorsed by the FAO Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture. (e) Upon request by an IARC, the Secretary shall endeavour to provide appropriate technical support. (f) The Secretary shall have, at any time, right of access to the facilities, as well as right to inspect all activities performed therein directly related to the conservation and exchange of the material covered by this Article. (g) If the orderly maintenance of these ex situ collections held by IARCs is impeded or threatened by whatever event, including force majeure, the Secretary, with the approval of the host country, shall assist in its evacuation or transfer, to the extent possible. 15.2 The Contracting Parties agree to provide facilitated access to plant genetic resources for food and agriculture in Annex I under the Multilateral System to IARCs of the CGIAR that have signed agreements with the Governing Body in accordance with this Treaty. Such Centres shall be included in a list held by the Secretary to be made available to the Contracting Parties on request. 15.3 The material other than that listed in Annex I, which is received and conserved by IARCs after the coming into force of this Treaty, shall be available for access on terms consistent with those mutually agreed between the IARCs that receive the material and the country of origin of such resources or the country that has acquired those resources in accordance with the Convention on Biological Diversity or other applicable law. 12 15.4 The Contracting Parties are encouraged to provide IARCs that have signed agreements with the Governing Body with access, on mutually agreed terms, to plant genetic resources for food and agriculture not listed in Annex I that are important to the programmes and activities of the IARCs. 15.5 The Governing Body will also seek to establish agreements for the purposes stated in this Article with other relevant international institutions. Article 16 – International Plant Genetic Resources Networks 16.1 Existing cooperation in international plant genetic resources for food and agriculture networks will be encouraged or developed on the basis of existing arrangements and consistent with the terms of this Treaty, so as to achieve as complete coverage as possible of plant genetic resources for food and agriculture. 16.2 The Contracting Parties will encourage, as appropriate, all relevant institutions, including governmental, private, non-governmental, research, breeding and other institutions, to participate in the international networks. Article 17 – The Global Information System on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture 17.1 The Contracting Parties shall cooperate to develop and strengthen a global information system to facilitate the exchange of information, based on existing information systems, on scientific, technical and environmental matters related to plant genetic resources for food and agriculture, with the expectation that such exchange of information will contribute to the sharing of benefits by making information on plant genetic resources for food and agriculture available to all Contracting Parties. In developing the Global Information System, cooperation will be sought with the Clearing House Mechanism of the Convention on Biological Diversity. 17.2 Based on notification by the Contracting Parties, early warning should be provided about hazards that threaten the efficient maintenance of plant genetic resources for food and agriculture, with a view to safeguarding the material. 17.3 The Contracting Parties shall cooperate with the Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture of the FAO in its periodic reassessment of the state of the world’s plant genetic resources for food and agriculture in order to facilitate the updating of the rolling Global Plan of Action referred to in Article 14. PART VI - FINANCIAL PROVISIONS Article 18 – Financial Resources 18.1 The Contracting Parties undertake to implement a funding strategy for the implementation of this Treaty in accordance with the provisions of this Article. 18.2 The objectives of the funding strategy shall be to enhance the availability, transparency, efficiency and effectiveness of the provision of financial resources to implement activities under this Treaty. 13 18.3 In order to mobilize funding for priority activities, plans and programmes, in particular in developing countries and countries with economies in transition, and taking the Global Plan of Action into account, the Governing Body shall periodically establish a target for such funding. 18.4 Pursuant to this funding strategy: (a) The Contracting Parties shall take the necessary and appropriate measures within the Governing Bodies of relevant international mechanisms, funds and bodies to ensure due priority and attention to the effective allocation of predictable and agreed resources for the implementation of plans and programmes under this Treaty. (b) The extent to which Contracting Parties that are developing countries and Contracting Parties with economies in transition will effectively implement their commitments under this Treaty will depend on the effective allocation, particularly by the developed country Parties, of the resources referred to in this Article. Contracting Parties that are developing countries and Contracting Parties with economies in transition will accord due priority in their own plans and programmes to building capacity in plant genetic resources for food and agriculture. (c) The Contracting Parties that are developed countries also provide, and Contracting Parties that are developing countries and Contracting Parties with economies in transition avail themselves of, financial resources for the implementation of this Treaty through bilateral and regional and multilateral channels. Such channels shall include the mechanism referred to in Article 19.3f. (d) Each Contracting Party agrees to undertake, and provide financial resources for national activities for the conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture in accordance with its national capabilities and financial resources. The financial resources provided shall not be used to ends inconsistent with this Treaty, in particular in areas related to international trade in commodities. ; (e) The Contracting Parties agree that the financial benefits arising from Article 13.2d are part of the funding strategy. (f) Voluntary contributions may also be provided by Contracting Parties, the private sector, taking into account the provisions of Article 13, non-governmental organisations and other sources. The Contracting Parties agree that the Governing Body shall consider modalities of a strategy to promote such contributions; 18.5 The Contracting Parties agree that priority will be given to the implementation of agreed plans and programmes for farmers in developing countries, especially in least developed countries, and in countries with economies in transition, who conserve and sustainably utilize plant genetic resources for food and agriculture. PART VII - INSTITUTIONAL PROVISIONS Article 19 – Governing Body 19.1 A Governing Body for this Treaty is hereby established, composed of all Contracting Parties. 14 19.2 All decisions of the Governing Body shall be taken by consensus unless by consensus another method of arriving at a decision on certain measures is reached, except that consensus shall always be required in relation to Articles 23 and 24. 19.3 The functions of the Governing Body shall be to promote the full implementation of this Treaty, keeping in view its objectives, and, in particular, to: (a) provide policy direction and guidance to monitor, and adopt such recommendations as necessary for the implementation of this Treaty and, in particular, for the operation of the Multilateral System; (b) adopt plans and programmes for the implementation of this Treaty; (c) adopt, at its first session, and periodically review the funding strategy for the implementation of this Treaty, in accordance with the provisions of Article 18; (d) adopt the budget of this Treaty; (e) consider and establish subject to the availability of necessary funds such subsidiary bodies as may be necessary, and their respective mandates and composition; (f) establish, as needed, an appropriate mechanism, such as a Trust Account, for receiving and utilizing financial resources that will accrue to it for purposes of implementing this Treaty; (g) establish and maintain cooperation with other relevant international organizations and treaty bodies, including in particular the Conference of the Parties to the Convention on Biological Diversity, on matters covered by this Treaty, including their participation in the funding strategy; (h) consider and adopt, as required, amendments to this Treaty, in accordance with the provisions of Article 23; (i) consider and adopt, as required, amendments to annexes to this Treaty, in accordance with the provisions of Article 24; (j) consider modalities of a strategy to encourage voluntary contributions, in particular, with reference to Articles 13 and 18; (k) perform such other functions as may be necessary for the fulfilment of the objectives of this Treaty; (l) take note of relevant decisions of the Conference of the Parties to the Convention on Biological Diversity and other relevant international organizations and treaty bodies; (m) inform, as appropriate, the Conference of the Parties to the Convention on Biological Diversity and other relevant international organizations and treaty bodies of matters regarding the implementation of this Treaty; and (n) approve the terms of agreements with the IARCs and other international institutions under Article 15, and review and amend the MTA in Article 15. 19.4 Subject to Article 19.6, each Contracting Party shall have one vote and may be represented at sessions of the Governing Body by a single delegate who may be accompanied by an alternate, and by experts and advisers. Alternates, experts and advisers may take part in the 15 proceedings of the Governing Body but may not vote, except in the case of their being duly authorized to substitute for the delegate. 19.5 The United Nations, its specialized agencies and the International Atomic Energy Agency, as well as any State not a Contracting Party to this Treaty, may be represented as observers at sessions of the Governing Body. Any other body or agency, whether governmental or non-governmental, qualified in fields relating to conservation and sustainable use of plant genetic resources for food and agriculture, which has informed the Secretary of its wish to be represented as an observer at a session of the Governing Body, may be admitted unless at least one third of the Contracting Parties present object. The admission and participation of observers shall be subject to the Rules of Procedure adopted by the Governing Body. 19.6 A Member Organization of FAO that is a Contracting Party and the member states of that Member Organization that are Contracting Parties shall exercise their membership rights and fulfil their membership obligations in accordance, mutatis mutandis, with the Constitution and General Rules of FAO. 19.7 The Governing Body shall adopt and amend, as required, its own Rules of Procedure and financial rules which shall not be inconsistent with this Treaty. 19.8 The presence of delegates representing a majority of the Contracting Parties shall be necessary to constitute a quorum at any session of the Governing Body. 19.9 The Governing Body shall hold regular sessions at least once every two years. These sessions should, as far as possible, be held back-to-back with the regular sessions of the Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture. 19.10 Special Sessions of the Governing Body shall be held at such other times as may be deemed necessary by the Governing Body, or at the written request of any Contracting Party, provided that this request is supported by at least one third of the Contracting Parties. 19.11 The Governing Body shall elect its Chairperson and Vice-Chairpersons (collectively referred to as “the Bureau”), in conformity with its Rules of Procedure. Article 20 – Secretary 20.1 The Secretary of the Governing Body shall be appointed by the Director-General of FAO, with the approval of the Governing Body. The Secretary shall be assisted by such staff as may be required. 20.2 The Secretary shall perform the following functions: (a) arrange for and provide administrative support for sessions of the Governing Body and for any subsidiary bodies as may be established; (b) assist the Governing Body in carrying out its functions, including the performance of specific tasks that the Governing Body may decide to assign to it; (c) report on its activities to the Governing Body. 20.3 The Secretary shall communicate to all Contracting Parties and to the Director-General: (a) decisions of the Governing Body within sixty days of adoption; 16 (b) information received from Contracting Parties in accordance with the provisions of this Treaty. 20.4 The Secretary shall provide documentation in the six languages of the United Nations for sessions of the Governing Body. 20.5 The Secretary shall cooperate with other organizations and treaty bodies, including in particular the Secretariat of the Convention on Biological Diversity, in achieving the objectives of this Treaty. Article 21 – Compliance The Governing Body shall, at its first meeting, consider and approve cooperative and effective procedures and operational mechanisms to promote compliance with the provisions of this Treaty and to address issues of non-compliance. These procedures and mechanisms shall include monitoring, and offering advice or assistance, including legal advice or legal assistance, when needed, in particular to developing countries and countries with economies in transition. Article 22 – Settlement of Disputes 22.1 In the event of a dispute between Contracting Parties concerning the interpretation or application of this Treaty, the parties concerned shall seek solutions by negotiation. 22.2 If the parties concerned cannot reach agreement by negotiation, they may jointly seek the good offices of, or request mediation by, a third party. 22.3 When ratifying, accepting, approving or acceding to this Treaty, or at any time thereafter, a Contracting Party may declare in writing to the Depositary that for a dispute not resolved in accordance with Article 22.1 or Article 22.2 above, it accepts one or both of the following means of dispute settlement as compulsory: (a) Arbitration in accordance with the procedure laid down in Part 1 of Annex II to this Treaty; (b) Submission of the dispute to the International Court of Justice. 22.4 If the parties to the dispute have not, in accordance with Article 22.3 above, accepted the same or any procedure, the dispute shall be submitted to conciliation in accordance with Part 2 of Annex II to this Treaty unless the parties otherwise agree. Article 23 – Amendments of the Treaty 23.1 Amendments to this Treaty may be proposed by any Contracting Party. 23.2 Amendments to this Treaty shall be adopted at a session of the Governing Body. The text of any proposed amendment shall be communicated to Contracting Parties by the Secretary at least six months before the session at which it is proposed for adoption. 23.3 All amendments to this Treaty shall only be made by consensus of the Contracting Parties present at the session of the Governing Body. 17 23.4 Any amendment adopted by the Governing Body shall come into force among Contracting Parties having ratified, accepted or approved it on the ninetieth day after the deposit of instruments of ratification, acceptance or approval by two-thirds of the Contracting Parties. Thereafter the amendment shall enter into force for any other Contracting Party on the ninetieth day after that Contracting Party deposits its instrument of ratification, acceptance or approval of the amendment. 23.5 For the purpose of this Article, an instrument deposited by a Member Organization of FAO shall not be counted as additional to those deposited by member states of such an organization. Article 24 – Annexes 24.1 The annexes to this Treaty shall form an integral part of this Treaty and a reference to this Treaty shall constitute at the same time a reference to any annexes thereto. 24.2 The provisions of Article 23 regarding amendments to this Treaty shall apply to the amendment of annexes. Article 25 – Signature This Treaty shall be open for signature at the FAO from 3 November 2001 to 4 November 2002 by all Members of FAO and any States that are not Members of FAO but are Members of the United Nations, or any of its specialized agencies or of the International Atomic Energy Agency. Article 26 – Ratification, Acceptance or Approval This Treaty shall be subject to ratification, acceptance or approval by the Members and non-Members of FAO referred to in Article 25. Instruments of ratification, acceptance, or approval shall be deposited with the Depositary. Article 27 – Accession This Treaty shall be open for accession by all Members of FAO and any States that are not Members of FAO but are Members of the United Nations, or any of its specialized agencies or of the International Atomic Energy Agency from the date on which the Treaty is closed for signature. Instruments of accession shall be deposited with the Depositary. Article 28 – Entry into force 28.1 Subject to the provisions of Article 29.2, this Treaty shall enter into force on the ninetieth day after the deposit of the fortieth instrument of ratification, acceptance, approval or accession, provided that at least twenty instruments of ratification, acceptance, approval or accession have been deposited by Members of FAO. 28.2 For each Member of FAO and any State that is not a Member of FAO but is a Member of the United Nations, or any of its specialized agencies or of the International Atomic Energy Agency that ratifies, accepts, approves or accedes to this Treaty after the deposit, in accordance with Article 28.1, of the fortieth instrument of ratification, acceptance, approval or accession, the 18 Treaty shall enter into force on the ninetieth day following the deposit of its instrument of ratification, acceptance, approval or accession. Article 29 – Member Organizations of FAO 29.1 When a Member Organization of FAO deposits an instrument of ratification, acceptance, approval or accession for this Treaty, the Member Organization shall, in accordance with the provisions of Article II.7 of the FAO Constitution, notify any change regarding its distribution of competence to its declaration of competence submitted under Article II.5 of the FAO Constitution as may be necessary in light of its acceptance of this Treaty. Any Contracting Party to this Treaty may, at any time, request a Member Organization of FAO that is a Contracting Party to this Treaty to provide information as to which, as between the Member Organization and its member states, is responsible for the implementation of any particular matter covered by this Treaty. The Member Organization shall provide this information within a reasonable time. 29.2 Instruments of ratification, acceptance, approval, accession or withdrawal, deposited by a Member Organization of FAO, shall not be counted as additional to those deposited by its Member States. Article 30 – Reservations No reservations may be made to this Treaty. Article 31 – Non-Parties The Contracting Parties shall encourage any Member of FAO or other State, not a Contracting Party to this Treaty, to accept this Treaty. Article 32 – Withdrawals 32.1 Any Contracting Party may at any time after two years from the date on which this Treaty has entered into force for it, notify the Depositary in writing of its withdrawal from this Treaty. The Depositary shall at once inform all Contracting Parties. 32.2 Withdrawal shall take effect one year from the date of receipt of the notification. Article 33 – Termination 33.1 This Treaty shall be automatically terminated if and when, as the result of withdrawals, the number of Contracting Parties drops below forty, unless the remaining Contracting Parties unanimously decide otherwise. 33.2 The Depositary shall inform all remaining Contracting Parties when the number of Contracting Parties has dropped to forty. 33.3 In the event of termination the disposition of assets shall be governed by the financial rules to be adopted by the Governing Body. 19 Article 34 – Depositary The Director-General of FAO shall be the Depositary of this Treaty. Article 35 – Authentic Texts The Arabic, Chinese, English, French, Russian and Spanish texts of this Treaty are equally authentic. 20 ANNEX I LIST OF CROPS COVERED UNDER THE MULTILATERAL SYSTEM Food crops Crop Genus Observations Breadfruit Artocarpus Breadfruit only. Asparagus Asparagus Oat Avena Beet Beta Brassica complex Brassica et al. Genera included are: Brassica, Armoracia, Barbarea, Camelina, Crambe, Diplotaxis, Eruca, Isatis, Lepidium, Raphanobrassica, Raphanus, Rorippa, and Sinapis. This comprises oilseed and vegetable crops such as cabbage, rapeseed, mustard, cress, rocket, radish, and turnip. The species Lepidium meyenii (maca) is excluded. Pigeon Pea Cajanus Chickpea Cicer Citrus Citrus Genera Poncirus and Fortunella are included as root stock. Coconut Cocos Major aroids Colocasia, Xanthosoma Major aroids include taro, cocoyam, dasheen and tannia. Carrot Daucus Yams Dioscorea Finger Millet Eleusine Strawberry Fragaria Sunflower Helianthus Barley Hordeum Sweet Potato Ipomoea Grass pea Lathyrus Lentil Lens Apple Malus Cassava Manihot Manihot esculenta only. Banana / Plantain Musa Except Musa textilis. Rice Oryza Pearl Millet Pennisetum Beans Phaseolus Except Phaseolus polyanthus. Pea Pisum Rye Secale Potato Solanum Section tuberosa included, except Solanum phureja. Eggplant Solanum Section melongena included. Sorghum Sorghum Triticale Triticosecale Wheat Triticum et al. Including Agropyron, Elymus, and Secale. Faba Bean / Vetch Vicia Cowpea et al. Vigna Maize Zea Excluding Zea perennis, Zea diploperennis, and Zea luxurians. ___________________________________________________________________________________ 21 Forages Genera Species LEGUME FORAGES Astragalus chinensis, cicer, arenarius Canavalia ensiformis Coronilla varia Hedysarum coronarium Lathyrus cicera, ciliolatus, hirsutus, ochrus, odoratus, sativus Lespedeza cuneata, striata, stipulacea Lotus corniculatus, subbiflorus, uliginosus Lupinus albus, angustifolius, luteus Medicago arborea, falcata, sativa, scutellata, rigidula, truncatula Melilotus albus, officinalis Onobrychis viciifolia Ornithopus sativus Prosopis affinis, alba, chilensis, nigra, pallida Pueraria phaseoloides Trifolium alexandrinum, alpestre, ambiguum, angustifolium, arvense, agrocicerum, hybridum, incarnatum, pratense, repens, resupinatum, rueppellianum, semipilosum, subterraneum, vesiculosum GRASS FORAGES Andropogon gayanus Agropyron cristatum, desertorum Agrostis stolonifera, tenuis Alopecurus pratensis Arrhenatherum elatius Dactylis glomerata Festuca arundinacea, gigantea, heterophylla, ovina, pratensis, rubra Lolium hybridum, multiflorum, perenne, rigidum, temulentum Phalaris aquatica, arundinacea Phleum pratense Poa alpina, annua, pratensis Tripsacum laxum OTHER FORAGES Atriplex halimus, nummularia Salsola vermiculata 22 ANNEX II Part 1 ARBITRATION Article 1 The claimant party shall notify the Secretary that the parties to the dispute are referring it to arbitration pursuant to Article 22. The notification shall state the subject-matter of arbitration and include, in particular, the articles of this Treaty, the interpretation or application of which are at issue. If the parties to the dispute do not agree on the subject matter of the dispute before the President of the tribunal is designated, the arbitral tribunal shall determine the subject matter. The Secretary shall forward the information thus received to all Contracting Parties to this Treaty. Article 2 1. In disputes between two parties to the dispute, the arbitral tribunal shall consist of three members. Each of the parties to the dispute shall appoint an arbitrator and the two arbitrators so appointed shall designate by common agreement the third arbitrator who shall be the President of the tribunal. The latter shall not be a national of one of the parties to the dispute, nor have his or her usual place of residence in the territory of one of these parties to the dispute, nor be employed by any of them, nor have dealt with the case in any other capacity. 2. In disputes between more than two Contracting Parties, parties to the dispute with the same interest shall appoint one arbitrator jointly by agreement. 3. Any vacancy shall be filled in the manner prescribed for the initial appointment. Article 3 1. If the President of the arbitral tribunal has not been designated within two months of the appointment of the second arbitrator, the Director-General of FAO shall, at the request of a party to the dispute, designate the President within a further two-month period. 2. If one of the parties to the dispute does not appoint an arbitrator within two months of receipt of the request, the other party may inform the Director-General of FAO who shall make the designation within a further two-month period. Article 4 The arbitral tribunal shall render its decisions in accordance with the provisions of this Treaty and international law. 23 Article 5 Unless the parties to the dispute otherwise agree, the arbitral tribunal shall determine its own rules of procedure. Article 6 The arbitral tribunal may, at the request of one of the parties to the dispute, recommend essential interim measures of protection. Article 7 The parties to the dispute shall facilitate the work of the arbitral tribunal and, in particular, using all means at their disposal, shall: (a) Provide it with all relevant documents, information and facilities; and (b) Enable it, when necessary, to call witnesses or experts and receive their evidence. Article 8 The parties to the dispute and the arbitrators are under an obligation to protect the confidentiality of any information they receive in confidence during the proceedings of the arbitral tribunal. Article 9 Unless the arbitral tribunal determines otherwise because of the particular circumstances of the case, the costs of the tribunal shall be borne by the parties to the dispute in equal shares. The tribunal shall keep a record of all its costs, and shall furnish a final statement thereof to the parties to the dispute. Article 10 Any Contracting Party that has an interest of a legal nature in the subject-matter of the dispute which may be affected by the decision in the case, may intervene in the proceedings with the consent of the tribunal. Article 11 The tribunal may hear and determine counterclaims arising directly out of the subject-matter of the dispute. 24 Article 12 Decisions both on procedure and substance of the arbitral tribunal shall be taken by a majority vote of its members. Article 13 If one of the parties to the dispute does not appear before the arbitral tribunal or fails to defend its case, the other party may request the tribunal to continue the proceedings and to make its award. Absence of a party to the dispute or a failure of a party to the dispute to defend its case shall not constitute a bar to the proceedings. Before rendering its final decision, the arbitral tribunal must satisfy itself that the claim is well founded in fact and law. Article 14 The tribunal shall render its final decision within five months of the date on which it is fully constituted unless it finds it necessary to extend the time-limit for a period which should not exceed five more months. Article 15 The final decision of the arbitral tribunal shall be confined to the subject-matter of the dispute and shall state the reasons on which it is based. It shall contain the names of the members who have participated and the date of the final decision. Any member of the tribunal may attach a separate or dissenting opinion to the final decision. Article 16 The award shall be binding on the parties to the dispute. It shall be without appeal unless the parties to the dispute have agreed in advance to an appellate procedure. Article 17 Any controversy which may arise between the parties to the dispute as regards the interpretation or manner of implementation of the final decision may be submitted by either party to the dispute for decision to the arbitral tribunal which rendered it. 25 Part 2 CONCILIATION Article 1 A conciliation commission shall be created upon the request of one of the parties to the dispute. The commission shall, unless the parties to the dispute otherwise agree, be composed of five members, two appointed by each party concerned and a President chosen jointly by those members. Article 2 In disputes between more than two Contracting Parties, parties to the dispute with the same interest shall appoint their members of the commission jointly by agreement. Where two or more parties to the dispute have separate interests or there is a disagreement as to whether they are of the same interest, they shall appoint their members separately. Article 3 If any appointments by the parties to the dispute are not made within two months of the date of the request to create a conciliation commission, the Director-General of FAO shall, if asked to do so by the party to the dispute that made the request, make those appointments within a further two-month period. Article 4 If a President of the conciliation commission has not been chosen within two months of the last of the members of the commission being appointed, the Director-General of FAO shall, if asked to do so by a party to the dispute, designate a President within a further two-month period. Article 5 The conciliation commission shall take its decisions by majority vote of its members. It shall, unless the parties to the dispute otherwise agree, determine its own procedure. It shall render a proposal for resolution of the dispute, which the parties shall consider in good faith. Article 6 A disagreement as to whether the conciliation commission has competence shall be decided by the commission.

# Extracted Content Tanzania Agriculture Sample Census United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 Volume Vk: REGIONAL REPORT: National Bureau of Statistics, Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government December 2007 United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 VOLUME Vk: REGIONAL REPORT: IRINGA REGION National Bureau of Statistics, Ministry of agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government, Ministry of Finance and Economic Affairs – Zanzibar September 2006 Table of Contents ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census i TABLE OF CONTENTS Table of contents........................................................................................................................................................... i Acronyms..................................................................................................................................................................... v Preface.......................................................................................................................................................................... vi Executive summary.................................................................................................................................................... vii Illustration.................................................................................................................................................................. xv 1 BACKGROUND INFORMATION.......................................................................................................... xx 1.1 Introduction.................................................................................................................................................. xx 1.2 Geographical Location................................................................................................................................. xx 1.3 Regional Area and Administrative Units..................................................................................................... xx 1.4 Climate.......................................................................................................................................................... xx 1.5 Population Size and Growth ........................................................................................................................ xx 1.6 Regional Economy....................................................................................................................................... xx 1.7 Tourism ........................................................................................................................................................ xx 1.8 Industrial Activities....................................................................................................................................... xx 1.9 Economic Infrastructure................................................................................................................................ xx 2.0 INTRODUCTION ....................................................................................................................................... 1 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture .................................................. 1 2.2 Census Objectives.......................................................................................................................................... 1 2.3 Census Coverage and Scope ........................................................................................................................... 2 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture..................................................................... 3 2.5 Reference Period............................................................................................................................................. 3 2.6 Census Methodology.................................................................................................................................... 3 2.6.1 Census Organization........................................................................................................................ 3 2.6.2 Tabulation Plan................................................................................................................................. 4 2.6.3 Sample Design.................................................................................................................................. 4 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments....................................................................... 5 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments.................................................................................... 5 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators......................................................................... 5 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign ........................................................ 5 2.6.8 Household Listing............................................................................................................................. 6 2.6.9 Data Collection................................................................................................................................. 6 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks...................................................................................... 6 2.6.11 Data Processing ................................................................................................................................ 6 - Manual Editing .......................................................................................................................... 7 - Data Entry................................................................................................................................... 7 - Data Structure Formatting........................................................................................................... 7 - Batch Validation ......................................................................................................................... 7 - Tabulations ................................................................................................................................. 7 - Analysis and Report Preparations.............................................................................................. 7 - Data Quality............................................................................................................................... 7 2.7 Funding Arrangements................................................................................................................................... 8 3. CENSUS RESULTS AND ANALYSIS...................................................................................................... 9 3.1 Household Characteristics .......................................................................................................................... 9 3.1.1 Type of Household .......................................................................................................................... 9 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income........................................................................................... 9 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households .............................................................................................. 9 3.1.4 Number and Age of Household Members ...................................................................................... 13 3.1.5 Level of Education.......................................................................................................................... 13 - Literacy..................................................................................................................................... 13 - Literacy Level for Household Members ................................................................................... 13 - Literacy Rates for Heads of Households................................................................................... 13 - Educational Status.................................................................................................................... 14 3.1.6 Off-farm Income............................................................................................................................ 15 Table of Contents ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census ii 3.2 Land Use ................................................................................................................................................. 15 3.2.1 Area of Land Utilised ..................................................................................................................... 15 3.2.2 Types of Land use........................................................................................................................... 15 3.3 Annual Crops and Vegetable Production...................................................................................................... 15 3.3.1 Area Planted .................................................................................................................................. 17 3.3.2 Crop Importance............................................................................................................................. 17 3.3.3 Crop Types .................................................................................................................................... 19 3.3.4 Cereal Crop Production .................................................................................................................. 19 3.3.4.1 Maize ........................................................................................................................... 19 3.3.4.2 Wheat............................................................................................................................ 21 3.3.4.3 Paddy ............................................................................................................................ 23 3.3.4.4 Other Cereals ................................................................................................................ 25 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production................................................................................................ 25 3.3.5.1 Irish Potatoes ................................................................................................................ 25 3.3.5.2 Cassava........................................................................................................................ 26 3.3.6 Pulse Crops Production ................................................................................................................. 28 3.3.6.1 Beans ............................................................................................................................ 28 3.3.7 Oil Seed Production........................................................................................................................ 29 3.3.7.1 Sunflower...................................................................................................................... 31 3.3.7.2 Groundnuts ................................................................................................................... 31 3.3.8 Fruits and Vegetables ..................................................................................................................... 33 3.3.8.1 Tomatoes ...................................................................................................................... 33 3.3.8.2 Cabbage ........................................................................................................................ 34 3.3.8.3 Onions.......................................................................................................................... 37 3.3. 9 Other Annual Crops Production .................................................................................................... 37 3.3.9.1 Pyrethrum .............................................................................................................. 37 3.3.9.2 Tobacco ................................................................................................................ 37 3.4 Permanent Crops........................................................................................................................................... 39 3.4.1 Banana ...................................................................................................................................... 40 3.4.2 Mangoes ..................................................................................................................................... 40 3.4.3 Pears ...................................................................................................................................... 43 3.4.4 Coffee ...................................................................................................................................... 43 3.5 Inputs/Implements Use ................................................................................................................................ 45 3.5.1 Methods of land clearing ................................................................................................................ 45 3.5.2 Methods of soil preparation............................................................................................................ 45 3.5.3 Improved seeds use......................................................................................................................... 46 3.5.4 Fertilizers use .............................................................................................................................. 46 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use ............................................................................................... 47 3.5.4.2 Inorganic Fertilizer Use ................................................................................................ 48 3.5.4.3 Compost Use................................................................................................................ 49 3.5.5 Pesticide Use ............................................................................................................................... 49 3.5.5.1 Insecticide Use.............................................................................................................. 50 3.5.5.2 Herbicide Use ............................................................................................................... 50 3.5.5.3 Fungicide Use.............................................................................................................. 51 3.5.6 Harvesting Methods....................................................................................................................... 52 3.5.7 Threshing Methods......................................................................................................................... 52 3.6 Irrigation ................................................................................................................................................ 52 3.6.1 Area planted with annual crops and under irrigation...................................................................... 52 3.6.2 Sources of water used for irrigation................................................................................................ 54 3.6.3 Methods of obtaining water for irrigation....................................................................................... 54 3.6.4 Methods of water application ........................................................................................................ 54 Table of Contents ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iii 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing...................................................................................................... 55 3.7.1 Crop Storage................................................................................................................................... 55 3.7.1.1 Method of Storage ....................................................................................................... 55 3.7.1.2 Duration of Storage...................................................................................................... 56 3.7.1.3 Purpose of Storage........................................................................................................ 56 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss................................................................................... 56 3.7.2 Agro processing and by-products ................................................................................................... 57 3.7.2.1 Processing Methods...................................................................................................... 57 3.7.2.2 Main Agro-processing Products ................................................................................... 58 3.7.2.3 Main use of primary processed Products...................................................................... 58 3.7.2.4 Outlet for Sale of Processed Products.......................................................................... 59 3.7.3 Crop Marketing ............................................................................................................................. 59 3.7.3.1 Main Marketing Problems ............................................................................................ 61 3.7.3.2 Reasons for Not Selling................................................................................................ 61 3.8 Access to Crop Production Services ............................................................................................................. 61 3.8.1 Access to Agricultural Credits........................................................................................................ 61 3.8.1.1 Source of Agricultural Credits..................................................................................... 61 3.8.1.2 Use of Agricultural Credits........................................................................................... 62 3.8.1.3 Reasons for not using agricultural credits.................................................................... 62 3.8.2 Crop Extension ............................................................................................................................... 63 3.8.2.1 Sources of crop extension messages............................................................................. 63 3.8.2.2 Quality of extension..................................................................................................... 63 3.9 Access to Inputs........................................................................................................................................... 65 3.9.1 Use of Inputs................................................................................................................................... 65 3.9.2 Inorganic Fertilizer ......................................................................................................................... 65 3.9.3 Improved Seeds .............................................................................................................................. 66 3.9.4 Insecticides and Fungicides............................................................................................................ 66 3.10 Tree Planting................................................................................................................................................. 67 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities....................................................................................................... 68 3.12 Livestock Results........................................................................................................................................ 70 3.12.1 Cattle Production........................................................................................................................... 70 3.12.1.1 Cattle Population ......................................................................................................... 70 3.12.1.2 Herd size....................................................................................................................... 72 3.12.1.3 Cattle Population Trend................................................................................................ 72 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds ................................................................................................ 72 3.12.2 Goat Production.............................................................................................................................. 73 3.12.2.1 Goat Population ............................................................................................................ 73 3.12.2.2 Goat Herd Size.............................................................................................................. 73 3.12.2.3 Goat Breeds .................................................................................................................. 73 3.12.2.4 Goats Population Trend ................................................................................................ 73 3.12.3 Sheep Production........................................................................................................................... 73 3.12.3.1 Sheep Population .......................................................................................................... 75 3.12.3.2 Sheep Population Trend................................................................................................ 75 3.12.4 Pig Production ................................................................................................................................ 75 3.12.4.1 Pig Population Trend ................................................................................................... 78 3.12.5 Chicken Production ....................................................................................................................... 78 3.12.5.1 Chicken Population....................................................................................................... 78 3.12.5.2 Chicken Population Trend ............................................................................................ 78 3.12.5.3 Chicken Flock Size....................................................................................................... 80 3.12.5.4 Improved Chicken Breeds (layers and broilers) .......................................................... 80 3.12.6 Other Livestock .............................................................................................................................. 81 3.12.7 Pests and Parasites Incidences and Control ................................................................................... 81 3.12.7.1 De-worming................................................................................................................. 81 Table of Contents ____________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census iv 3.12.8 Access to Livestock Services......................................................................................................... 82 3.12.8.1 Access to livestock extension Services......................................................................... 82 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic.......................................................................................... 82 3.12.8.3 Access to village watering points/dam ......................................................................... 82 3.12.9 Animal Contribution to Crop Production ...................................................................................... 83 3.12.9.1 Use of Draft Power ....................................................................................................... 83 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure............................................................................................ 85 3.5 Fish Farming ............................................................................................................................................... 85 3.6 Access to Infrastructure and Other Services............................................................................................ 88 3.7 Poverty Indicators...................................................................................................................................... 88 3.7.1 Type of Toilets .............................................................................................................................. 88 3.7.2 Household’s assets.......................................................................................................................... 89 3.7.3 Sources of Light Energy................................................................................................................ 89 3.7.4 Sources of Energy for Cooking ...................................................................................................... 89 3.7.5 Roofing Materials........................................................................................................................... 91 3.7.6 Access to Drink Water................................................................................................................... 91 3.7.7 Food Consumption Pattern ............................................................................................................. 92 3.7.7.1 Number of Meals per Day ........................................................................................... 92 3.7.7.2 Meat Consumption Frequencies ................................................................................... 92 3.7.7.3 Fish Consumption Frequencies..................................................................................... 92 3.7.8 Food Security.................................................................................................................................. 94 3.7.9 Main Source of Cash Income ......................................................................................................... 94 4. CONCLUSION ........................................................................................................................................... 96 4.1 Iringa Regional Profiles................................................................................................................................ 96 4.1.1 Crops .............................................................................................................................................. 96 4.1.2 Livestock ........................................................................................................................................ 96 4.1.3 Demography and Livestock conditions .......................................................................................... 96 4.2 District Profiles............................................................................................................................................ 98 4.2.1 Iringa Rural..................................................................................................................................... 98 4.2.2 Mufindi......................................................................................................................................... 100 4.2.3 Njombe ......................................................................................................................................... 102 4.2.4 Ludewa ......................................................................................................................................... 104 4.2.5 Makete.......................................................................................................................................... 106 4.2.6 Iringa Urban.................................................................................................................................. 108 4.2.7 Kilolo............................................................................................................................................ 110 ACRONYMS __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census v ACRONYMS ASDP Agricultural Sector Development Project CSPro Census and Survey Processing Program DFID Department For International Development DIAS District Integrated Agricultural Survey DS District Supervisor EAS Expanded Agricultural Survey EAs Enumeration Areas EU European Union FE Field Enumerator GDP Gross Domestic Product Ha Hectares IAS Integrated Agricultural Survey ICR Intelligent Character Recognition IEC Information, Education and Communication JICA Japanese International Cooperation Agency LRS Long Rainy Season, MAFS Ministry of Agriculture and Food Security MCM Ministry of Co-operatives and Marketing MWLD Ministry of Water and Livestock Development NBS National Bureau of Statistics NGO Non Governmental Organization NMS National Master Sample NSCA National Sample Census of Agriculture NSGRP National Strategy for Growth and Reduction of Poverty PORALG President’s Office, Regional Administration and Local Government PPS Probability Proportional to Size PSU Primary Sampling Unit RAAS Rapid Appraisal Agricultural Survey RS Regional Supervisor RSM Regional Statistical Manager SAC Scotts Agriculture Consultancy Ltd SPSS Statistical Package for Social Science SRS Short Rainy Season TOT Training of Trainers ULG Ultek Laurence Gould UNDP United Nations Development Programme UNFAO United Nations Food and Agriculture Organization VPO Vice President Office PREFACE ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census vi PREFACE At the end of the 2002/03 Agriculture Year, the National Bureau of Statistics and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar in collaboration with the Ministries of Agriculture and Food Security; Water and Livestock Development; Cooperatives and Marketing as well as the Presidents Office, Regional Administration and Local Government (PORALG) conducted the Agriculture Sample Census. This is the third Agriculture Census to be carried out in Tanzania, the first one was conducted in 1971/72, the second in 1993/94 and 1994/95 (during 1993/94 data on household characteristics and livestock count were collected and data on crop area and production in 1994/95). It is considered that this census is one of the largest to be carried out in Africa and indeed in many other countries of the world. The census collected detailed data on crop production, crop marketing, crop storage, livestock production, fish farming, tree farming, access to infrastructures and services and poverty indicators. In addition to this, the census was large in its coverage as it provides data that can be disaggregated at district level and thus allow comparisons with the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey. The census covered smallholders in rural areas only and large scale farms. This report presents Iringa region data disaggregated to district level. It was very difficult to discuss all variables collected in a single report hence the analysis was based on the most important smallholder variables. The rest of the variables are found in the attached annex of table of results. The analysis in the report includes time series comparisons using data from the previous censuses and surveys. The extensive nature of the census in relation to its scope and coverage is a result of the increasing demand for more detailed information to assist in the proper planning of this sector and in the administrative decentralization of planning to district level. It is hoped that this report will provide new insights for planners, policy makers, researchers and others involved in the agricultural sector in order to improve the prevailing conditions faced by crop producers and livestock keepers in the country. On behalf of the Government of Tanzania, I wish to express my appreciation for the financial support provided by the development partners, in particular, the European Union as well as DFID, UNDP, Japanese Government, JICA and others who contributed through the pool fund mechanism. Finally, my appreciation goes to all those who in one-way or the other contributed to the success of the survey. In particular, I would also like to mention the enormous effort made by the Planning Group composed of professionals from the Agriculture Statistics Department of the National Bureau of Statistics (NBS), the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar (OCGS) and the Statistics Unit of the Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS) with technical assistance provided by Ultec Lawrence Gould (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd and the Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO). Additionally, I would like to extend my appreciation to all professional staff of the National Bureau of Statistics, the sector Ministries of Agriculture and PORALG, the Consultants as well as Regional and District Supervisors and field enumerators for their commendable work. Certainly without their dedication, the census would not have been such a success. Albina A. Chuwa Director General National Bureau of Statistics EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census vii EXECUTIVE SUMMARY The executive summary highlights the main census results obtained during the National Sample Census of Agriculture 2002/03. This report covers small-scale agriculture households which were selected using statistical sampling techniques in rural areas of Iringa region. The results in the report do not cover urban areas and large-scale farms. These highlights describe the important findings in relation to agricultural production, productivity, husbandry, access to resources, levels of involvement in agricultural related activities and poverty in Iringa region. It provides an overview of the rural agricultural households and their levels of involvement in agricultural related activities down to district level dor Iringa region. I) Household Characteristics The number of agricultural households in Iringa region is 278,717 out of which 205,903 (73.9%) are involved in growing crops only and 72,814 (26.1%) are involved in crop production as well as livestock keeping. There are no agricultural households that were found either rearing livestock only or are pastoralists. Most of the agricultural households ranked annual crop farming as the activity that provides most of their cash income followed by off farm income, tree/forest resources, livestock keeping/herding, permanent crop farming, remittances and fishing/hunting and gathering. The region has a literacy rate of 76 percent. The highest literacy rate is in Mufindi district, followed by Ludewa (78.7%), Iringa Urban with (78.5%) and Njombe district (75%). Makete and Iringa Rural districts have the lowest literacy rates in the region with 69 and 72 percent respectively. The literacy rate for the heads of households in the region was 75 percent (85% for male heads and 50% for female heads) The number of heads of agricultural households with formal education in Iringa region was 194,960 (70%), those without education were 74,540 (27%) and those with only adult education were 9,216 (3%). The majority of heads of agricultural households had primary level education (180,981 households, 65%) whereas only 1 percent of them had post primary education. In Iringa region there were 129,318 household members (61%) were involved in one off-farm income generating activity, 62,793 households (30%) involved in two off-farm income generating activities and 19,912 households (9%) involved in more than two off-farm income generating activities. II) Crop Production ƒ Land Area The total area of land available to smallholders was 662,512 ha. The regional average land area utilised for crop production per crop growing household was 2.0 ha. This figure is equivalent to that of the national average of 2.0 hectares. ƒ Planted Area The area planted with annual crops and vegetables in the wet season was 405,949 hectares of which 405,924 ha were planted in the wet season and 25 ha in the dry season. The area planted with cereals was the largest in the region with EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census viii 280,850 ha, 69.9% of the total planted area with annual and vegetable crops), followed by pulses (70,498 ha, 17.5%), oil seeds, (24,718 ha, 6.1%), roots and tubers (19,924 ha, 5%), fruits and vegetables (5,625 ha, 1.4%) and annual cash crops 397 ha, 0.1%). (II.i ) Cereal crops ƒ Maize Maize is the dominant annual crop grown in Iringa region and it had a planted area 4.26 times greater than beans, which had the second largest planted area. The area planted with maize constitutes 63 percent of the total area planted with annual crops or 90 percent of the area planted with cereals. The total production of maize in 2002/03 was 265,945 tonnes. The average area planted with maize per household ranged from 0.62 hectares in Iringa Urban district to 1.24 hectares in Kilolo district. Njombe district had the largest planted area of maize (61,801 ha) followed by Mufindi (55,370 ha), Iringa Rural (50,332 ha), Kilolo (48,457 ha), Ludewa (20,710 ha), Makete (16,476 ha) and Iringa Urban (728 ha). ƒ Wheat Wheat is the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew wheat in Iringa region during the wet season was 35,524. This represents 13 percent of the total crop growing households in Iringa region in the wet season. The total production of wheat was 7,901 tonnes from a planted area of 16,223 hectares resulting in an average yield of 0.49 t/ha. The district with the largest area planted with wheat was Makete (7,923 ha), followed by Njombe (4,244 ha), Mufindi (1,954 ha), Ludewa (1,440 ha), Kilolo (564 ha) and Iringa Rural (97 ha). ƒ Paddy Paddy is the third most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew paddy in Iringa region during the wet season was 8,760. This represents 3 percent of the total crop growing households in Iringa region in the wet season. The total production of paddy was 8,099 tonnes from a planted area of 4,666 hectares resulting in an average yield of 1.74 t/ha. The district with the largest area planted with paddy was Iringa Rural (3,745 ha), followed by Ludewa (339 ha), Makete (304 ha), Njombe (174 ha) and Mufindi (104 ha). Kilolo and Iringa Urban districts did not grow any paddy. ƒ Other Cereals Other serial crops grown in Iringa region were finger millet, sorghum, bulrush mille and barley. Barley was grown only in Makete District. (II.ii ) Roots and Tuber Crops Production The total production of root and tuber crops was 81,890 tonnes from a planted area of 23,839 ha. Root and tuber crops that were grown in Iringa region include, Irish potatoes, cassava, sweet potatoes, yams and cocoyams. ƒ Irish Potatoes The area planted with Irish potatoes was larger than the area planted with any other root and tuber crop in Iringa region (11% of the total area planted with annual crops and vegetables) and it accounted for 76.3 percent of the area planted with roots and tubers. The total production of Irish potatoes was 72,865 tonnes representing 89 percent of the total root and EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census ix tuber crop production in the region. Njombe district has the largest area planted with Irish potatoes, followed by Makete and Mufindi, however they are not grown in Iringa Urban district. ƒ Cassava The number of households growing cassava in the region was 11,204, representing 4 percent of the total crop growing households in the region. The total production of cassava during the census year was 7,124 tonnes from a planted area of 4,737 hectares resulting in a yield of 1.5 tons per hectare. Ludewa district had the largest planted area of cassava (3,605 ha, 76% of the cassava planted area in the region), followed by Iringa Rural (413 ha, 9%), Njombe (394 ha, 8%), Mufindi (222 ha, 5%), Kilolo (99 ha, 2%) and Iringa Urban (4 ha, 0.1%). Makete district did not grow any cassava. The average cassava planted area per cassava growing household was 0.4 hectares. II.iii Pulse Crops Production The total area planted with pulses was 70,483 hectares out of which 59,661 hectares were planted with beans, which amounted to 84.6% of the total area planted with pulses, followed by field peas (5,769 ha, 8.3%), cow peas (4,112 ha, 5.8%), bambaranuts (848 ha 1.20%), green gram (89 ha, 0.13%) and mung beans (4 ha, 0.01%). The total production of pulses was 30,640 tonnes. Beans were the most cultivated crop, producing 23,479 tonnes which accounted for 76.6 percent of the total pulse production. This was followed by field peas (5,851t, 19.10%), cow peas (934t, 3.05%) and bambaranuts (364t, 1.19%). Field peas and bambaranuts had a relatively higher yields of 1,010 and 429 kgs/ha respectively. The yields of the rest of the pulses in kilograms per hectare were beans (394 kgs/ha), cowpeas (227 kgs/ha) and green gram (117 kgs/ha). II.iv ) Oil Seed Production The total production of oilseed crops was 10,526 tonnes from the planted area of 24,718 hectares. Sunflower was the most dominant oil seed crop with a planted area of 15,674 hectares (63% of the total area under oil seed crops), followed by groundnuts (7,650 ha, 31%), simsim (1,245 ha, 5%) and soya beans (148 ha, 1%). The yield of simsim was the largest (660 kg/ha), followed by sunflower (470 kg/ha), soya beans (362%) and groundnuts (299 kg/ha). In terms of production, sunflower was the dominant oil seed crop with 7,366 tonnes which accounted for 70 percent of the total production of oil seeds, followed by groundnuts (22%), simsim (8%) and soya beans (0.5%). II.v) Fruit and Vegetables The total production of fruit and vegetables was 30,084 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was tomatoes, with a production of 18,991 tonnes, which accounts for 61 percent of the total fruit and vegetable production. This was followed by cabbage (9,098 tonnes, 18%) and onions (1,371 tonnes, 10%). The production of the other fruit and vegetable crops was relatively small. II.vi) Cash Crops A very small area of cash crops were grown in the region. A planted area of 397 ha in Iringa region was planted with annual cash crops mainly pyrethrum and tobacco. Pyrethrum was the most prominent annual cash crop in the region with a planted area of 336 ha (85% of the total area planted with annual cash crops in the region), followed by tobacco (61 ha, 15%). EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census x 11.vii) Permanent Crops The smallholders planted area with permanent crops was 26,802 hectares which is 6 percent of the area planted with annual crops in the region. The most important permanent crop is banana which accounts for 36 percent of the total area planted with permanent crops, followed by mango (11%), pears (11%), coffee and pitches (8% each) and apples (7%). Other permanent crops are grown in small quantities. II.viii) Input use ƒ Improved Seeds The planted area using improved seeds was 85,835 ha which represents 21 percent of the total planted area with annual crops and vegetables. Cereals have the largest planted area with improved seeds (70% of the planted area with improved seeds in the region), followed by pulses (13%), roots and tubers (7%), oil seeds (5%), fruit and vegetables (4.8%) and cash crops (0.1%). ƒ Use of Fertilizers The use of fertilisers on annual crops is relatively good with a planted area of 215,244 hectares (53.5% of the total planted area in the region). The planted area without fertiliser for annual crops was 190,680 hectares representing 46.9 percent of the total planted area with annual crops. Of the planted area with fertiliser application, inorganic fertilizers was applied to 102,596 hectares which represents 25.3 percent of the total planted area in the region (or 47.7% of the area planted with fertiliser application in the region). This was followed by farm yard manure (93,635 ha, 43.5% of the area planted with fertiliser application in the region) and compost manure with 19,013 hectares (8.8 of the area planted with fertiliser application in the region). ƒ Use of Pesticides In Iringa region, pesticides were applied to a planted area of 208,377 hectares of annual crops and vegetables. Insecticides were the most common pesticides used in the region with 84.1 percent of the total area applied with pesticides in the region. This was followed by fungicides (10.7%) and herbicides (5.2%). ƒ Irrigation In Iringa region, the area of annual crops under irrigation was 67,833 hectares representing 17 percent of the total area planted with annual crops and vegetables. Njombe had the largest planted area with irrigation (24.2% of the total planted area with irrigation in the region), followed by Iringa Rural (21.2%), Ludewa (18.4%), Mufindi (18.2%), Kilolo (17.3%), Makete (0.5%) and Iringa Urban (0.1%). II.iix) Crop Storage There were 259,527 crop growing households (93% of the total crop growing households) that stored various agricultural products in the region. The most important stored crop was maize with 251,696 households storing 86,901 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by beans and other Pulses (136,641 households, 7,310 ton), Paddy (5,218 households, 1,594 ton) and groundnuts and bambara nuts (6,381 households, 3104 ton). Other crops were stored in very small amounts. The most common method of storage was in sacks/open drums. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xi II.ix) Agro- processing Agro processing is practiced in most agriculture households in Iringa region (272,110 households, 98% of the total crop growing households in the region). The most commonly used method of processing was using neighbours machines with 83.6 percent of the crop processing households using the method. II.x) Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 191,085 which represent 68.6 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Makete (81%) followed by Njombe (80.3%), Kilolo (78.1%), Ludewa (67.3%), Mufindi (55.6%) Iringa Rural (51.5%) and Iringa Urban (33.3%). II.xi) Agricultural Credit Iringa region had very few agricultural households (9,046, 3.2%) that accessed credit and most of them are found in Makete district. The most common source of credit in the region was from family friends and relatives. II.xii) Crop Extension Services The number of Agricultural households that received crop extension was estimated at 179,297 accounting for 64 percent of total crop growing households in the region. Some districts have more access to extension services than others. Kilolo had a relatively high proportion of households that received crop extension messages (84% percent of the households in the district), followed by Makete (82%), Iringa Rural (79%), Irringa Urban (57%), Njombe (51%), Ludewa (44%) and Mufindi (27%). II. xiii) Tree Planting The number of households involved in tree farming was 71,531 representing 26 percent of the total number of agriculture households. The number of trees planted by smallholders on their allocated land was 46,922,422 trees. The average number of trees planted per household that plant trees on their land was 656 trees. Makete has the largest number of smallholders with planted trees than any other district in Iringa region (36%). This is followed by Mufindi (18%) and Kilolo (16%). The dominant species in Iringa region is Pinnes Spp and to a lesser extent Eucalyptus Spp and Cyprus Spp. Most trees are grown in plantations. II.xiv) Soil Erosion and Water Harvesting Facilities The number of agricultural households that reported the presence of soil erosion and water harvesting facilities on their farms was 59,034 which represent 21 percent of the total number of agricultural households in the region. The proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Kilolo district (38%), followed by Njombe (25%), Iringa Urban (24.5%), Makete (24%), Ludewa (18%), Iringa Rural (14%) and Mufindi (12%). III) Livestock and Poultry Production ƒ Cattle The total number of cattle in the region was 420,954. Cattle is the dominant livestock type in the region, followed by goats, sheep and pigs. The region had 2.5 percent of the total cattle population on Tanzania Mainland. The number of indigenous cattle in Iringa region was 401,773 (95.4 % of the total number of cattle in the region) whilst improved dairy cattle were 17,522 (4.2%) and improved beef cattle were 1,659 (0.4%). The average number of cattle per households was 8. The EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xii district with the largest number of cattle was Makete which had about 153,347 cattle (36.4% of the total cattle in the region). ƒ Goats The number of goat-rearing-households in Iringa region was 41,706 (15% of all agricultural households in the region) with a total of 327,476 goats giving an average of 8 head of goats per goat-rearing-household. Most of the goats were found in Mufindi. ƒ Sheep The number of sheep-rearing households was 11,716 (4% of all agricultural households in Iringa region) rearing 67,424 sheep, giving an average of 6 heads of sheep per sheep-rearing household. Makete had the largest number of sheep in the region (45% of the total sheep in the region), followed by Iringa Rural (24%), Ludewa (9%), Mufindi (9%), Kilolo (8%), Njombe (5%) and Iringa Urban (1%). ƒ Pigs The number of pig-rearing agricultural households in Iringa region was 67,979 (24.4% of the total agricultural households in the region) rearing 180,904 pigs. This gives an average of 3 pigs per pig-rearing household. Most of the pigs are found in Mufindi (35.7% of the total pigs in the region), followed by Makete (24.5%), Kilolo (14.9%), Njombe (12.5%), Iringa Rural (9.6%), Ludewa (2.7%) and Iringa Urban (0.2%). ƒ Chicken The number of households keeping chicken was 200,117 raising about 2,241,683 chickens, most of which were indigenous. This gives an average of 11 chickens per chicken-rearing household. Mufindi district had the largest number of chicken followed by Njombe. In terms of total number of chickens in the country, Iringa region was ranked fifth out of the 21 Mainland regions. ƒ Pests and Parasites Ticks and tsetse-fly problems were encountered by 57 percent and 15 percent of the total livestock-keeping households in Iringa region. The results show that there was a predominance of tick related diseases over tsetse related diseases. Incidences of both problems were highest in Iringa Urban district but lowest in Iringa Rural. ƒ Use of Draft Power The region had 145,215 draft animals that cultivated 132,118 hectares. The largest area cultivated using draft animals was found in Makete district (51,937 ha, 39.3% of the total area cultivated using oxen) and this was followed by Kilolo (27,729 ha, 21%), Mufindi (27,596 ha, 20.9%), Iringa Rural (18,537 ha, 14%), Njombe (5,901 ha, 4.5%), Ludewa (332 ha, 0.3%) and Iringa Urban (87 ha, 0.1). ƒ Fish Farming The number of households involved in fish farming in Iringa region was 3,293 representing 1.2 percent of the total agricultural households in the region. Mufindi was the leading district with 1,285 households (39% of agricultural households) involved in fish farming. This was followed by Kilolo (961 households, 29%), Ludewa (603 households, 18%), Njombe (258 households, 8%) and Makete (186 households, 6%). Fish farming was not practiced in two districts of Iringa Rural and Iringa Urban. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xiii IV) Poverty Indicators ƒ Availability of Toilets Most rural agricultural households in Iringa region use traditional pit latrines (263,860 households, 94% of all rural agricultural households in the region). This is followed by flush toilet households (8,619 household, 3%) and improved latrine pit (4,230 households, 2%). The remaining 2,008 household (1%) had no toilet facilities. Iringa Rural district has the largest number of households with no toilet facilities. ƒ Household Assets Out of all assets, radios are owned by most rural agricultural households (49.86% of all agricultural households in the region), followed by bicycle (37.2%), iron (25.3%), wheelbarrow (6.4%), mobile phone (1.7%), television/video (1.2%), vehicle (1.0%) and landline phone (0.07%). ƒ Source of Lighting Energy Hurricane Lamp was the most common source of lighting energy in the region, with 47.5 percent of the total rural households using the source, followed by wick lamps (45.8%), pressure lamps (3.3%), mains electricity (1.5%), firewood (1.4%), solar (0.4%), gas or biogas and candle (0.1% each) and “other” (0.02%). ƒ Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 99 percent of all rural agricultural households in Iringa region. This is followed by charcoal (1%). The rest of energy sources accounted for 0.84 percent. These were cop residues (0.34%), bottled Gas (0.21%), mains electricity (0.12%), Solar (0.09%), Livestock dung and (0.04%). ƒ Roofing Materials The most frequently used roofing material (for the main dwelling) was iron sheets (46.2% of the total rural agricultural households), followed closely by grass and/or leaves (44.8%). Other roofing materials included grass/mud (7.8%), tiles (0.7%), asbestos (0.3%), concrete (0.2%) and “others” (0.1%). ƒ Source of Drinking Water The main source of drinking water for rural agricultural households in Iringa region was pipe water with 33 percent of households using it as the main source during the wet season and 32 percent of the households during the dry seasons. ƒ Food Consumption Patterns The majority of households in Iringa region normally have 2 meals per day (60% of the rural households in the region), 37 percent normally take 3 meals per day and 2 percent take only 1 meal per day. Very few households take four meals per day (0.04%). About 74 percent of the total agricultural households (206,621 households) in Iringa region consumed meat during the week preceding the census, out of which 113,662 households (55% of those who consumed meat that week) consumed meat only once. This was followed by those who had meat twice (30%). Very few households had meat three or more EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xiv times during the respective week. However, 25.9 percent of the agricultural households in Iringa region did not eat meat during the week preceding the census. About 57 percent of agricultural households in Iringa region consumed fish during the week preceding the census (158,464 households) with 95,403 households (60.2 % of those who consumed fish during that week) consuming fish once. This was followed by those who had fish twice during that week. However, 43.1 percent of the agricultural households in Iringa region did not eat fish during the week preceding the census. ƒ Food Security In Iringa region, 61,523 households (22% of the total agricultural households in the region) said they rarely experienced problems in satisfying the household food requirements, whilst 19,404 households (7%) said they sometimes experience problems. However, 6 percent of agricultural households in Iringa region often experienced problems in satisfying their food needs and 4 percent of them said they always had problems. About 61 percent of the agricultural households said they did not experience any food sufficiency problems. ƒ Main Source of Cash Income Selling of food crops was the main cash income earning activity reported by 46.7 percent of all rural agricultural households in Iringa region, followed by casual labour (17.8%), businesses (13.2%), wages and salaries (5.7%) and cash remittances (5.5%). Other income earning activities accounted for 10.9 percent and these were cash crops (3.7%), forest products (2.5%), “other” (2%), livestock (1.7%), fishing (0.5%), and livestock products (0.5%). ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xv ILLUSTRATIONS List of Tables 2.1 Census Sample Size........................................................................................................................................... 4 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Raked in Order of Importance by District .... 9 3.2 Cereal Production by Type of Cereal................................................................................................................19 3.3 Area planted and quantity harvested by season and type of root and tuber crop ..............................................25 3.4 Area, Production and Yield of Pulses in Rainy Season ....................................................................................28 3.5 Area, Production and Yield of Oil Seed Crops Long Rainy Season.................................................................29 3.6 Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables in Rainy Season............................................................33 3.7 Land Clearing Methods.....................................................................................................................................45 3.8 Planted Area by Type of Fertilizer Use and District Rainy Season ..................................................................46 3.9 Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District...............................................56 3.10 Reasons for Not Selling Crop Produce .............................................................................................................61 3.11 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household head and District.................61 3.12 Use of Inputs.....................................................................................................................................................65 3.13 Number of Households and Chickens Raised by Flock Size............................................................................80 3.14 Number of Other Livestock by Type of Livestock and District........................................................................81 3.15 Mean distances from holders dwellings to infrastructure and services by districts ..........................................88 3.16 Number of Households by Number of meals the Household normally takes per Day......................................92 List of Charts 3.1 Agricultural Households by Type.......................................................................................................................9 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head ..............................................9 3.3 Percentage Distribution of Population by Age and Sex....................................................................................13 3.4 Percent Literacy level of Household Members by District...............................................................................13 3.5 Literacy Rates for Heads of Household by Sex and District.............................................................................13 3.6 Percentage of Persons Aged 5 years and above by Educational Status ............................................................14 3.7 Percentage of Population Aged 5 years and Above by Education Status .........................................................14 3.8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment ...................................................14 3.9 Number of Households Members with Off-farm Income.................................................................................15 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Off-farm Activities .................................15 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District .......................................................................................16 3.12 Land Area by Type of Use................................................................................................................................16 3.13 Area Planted (ha) with Annual Crops by Season..............................................................................................16 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District..................................................................................17 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District .........................................................17 3.16 Planted Area (ha) for the Main Crops...............................................................................................................17 3.17 Percentage Area (ha) per Household by Selected Crop ....................................................................................17 3.18 Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crops Type ...................................................19 3.19 Area Planted with Annual Crops by Crop Type and Season ............................................................................19 3.20 Area Planted and Yields of Major Annual Cereal Crops..................................................................................19 3.21 Time series data on maize production...............................................................................................................21 3.22 Total Area Planted and Planted Area per household by District.......................................................................21 3.23 Time series of maize planted area and yield .....................................................................................................21 3.24 Wheat: Total Area Planted and Planted Area by District................................................................................. 21 3.25 Wheat: Total Area Planted and Planted Area per Household by District ........................................................ 23 3.26 Time Series Data on Paddy Production ............................................................................................................23 3.27 Time series of Paddy Planted Area and Yield ..................................................................................................23 3.28 Paddy: Total Area and Planted Area per household by district ........................................................................23 3.29 Area Planted with Other Cereals Crops by District ..........................................................................................25 3.30 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops..................................................................................25 3.33 Area planted with Cassava during the census/survey years..............................................................................26 3.34 Percent of Cassava Planted Area and percent of Total Land with Cassava by District ....................................26 3.35 Cassava Planted Area per Cassava Growing Households by District...............................................................26 3.36 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops..................................................................................................28 3.36a Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District ............................................28 3.36b Area Planted per Bean Growing Household in Rainy Season by District.........................................................28 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xvi 3.37 Time Series Data on Beans Production.............................................................................................................29 3.38 Time Series of Bean Planted Area and Yield....................................................................................................29 3.39 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops.............................................................................................29 3.40 Sunflower Planted Area by District ..................................................................................................................31 3.41 Time Series on Sunflower Planted Area (ha)....................................................................................................31 3.42 Time Series Data on Sunflower Area Planted (ha) .......................................................................................... 31 3.43 Percent of Groundnut Planted Area and Percent of Total Land with Groundnuts by District ......................... 31 3.44 Area Planted per Groundnut Growing Household by District (Long Rainy Season Only).............................. 33 3.45 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables.............................................................................................. 33 3.46 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Land with Tomato by District .................................... 33 3.47 Area Planted per Tomato Growing Household by District (Short Rainy Season Only) .................................. 34 3.48 Percent of Cabbage Planted Area and Percent of Total Land with Cabbage by District ................................. 34 3.49 Area Planted per Cabbage Growing Household by District in Rainy Season.................................................. 34 3.50 Percent of Onion Planted Area and Percent of Total Land with Onions by District........................................ 37 3.51 Area Planted with Annual Crops ..................................................................................................................... 37 3.52 Percent of Pyrethrum Planted Area and Percent of Total Land with Pyrethrum by District............................ 37 3.53 Area Planted for Annual and Permanent Crops ............................................................................................... 39 3.54 Area Planted with Main Permanent Crops....................................................................................................... 39 3.55 Percent of Area Planted and Average Planted with Permanent Crops by District........................................... 39 3.56 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District.......................... 40 3.57 Percent of Area Planted with Mango and Average Planted Area per Household by District .......................... 40 3.58 Percent of Area Planted with Pears and Average Planted Area per Household by District............................. 43 3.59 Percent of Area Planted with Coffee and Average Planted Area per Household by District........................... 43 3.60 Number of Households by Method of Land Clearing during the Long Rainy Season..................................... 45 3.61 Area Cultivated by Cultivation Method........................................................................................................... 45 3.62 Area Cultivated by Method of Cultivation and District................................................................................... 45 3.63 Planted Area with Improved Seeds.................................................................................................................. 46 3.64 Planted Area with Improved Seed by Crop Type ............................................................................................ 46 3.65 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed – Annual............................................................46 3.66 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer........................................................................................ 47 3.67 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer and District .................................................................... 47 3.68 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop Type...................................................................................... 47 3.69a Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure – Annuals................................................... 47 3.69b Percentage of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District....................................................... 48 3.70 Planted Area with Inorganic Fertilizer by Crop Type.......................................................................................48 3.71a Percentage of Planted Area with Inorganic Fertilizer by Crop Type................................................................48 3.71b Percentage of Planted Area Applied with Inorganic Fertilizer by District....................................................... 48 3.72a Planted Area with Compost Crop Type ............................................................................................................49 3.72b Percentage of Planted Area with Compost by Crop Type.................................................................................49 3.72c Proportion of Planted Area Applied with Compost by District ........................................................................49 3.73 Planted area (ha) by Pesticide use.................................................................................................................... 49 3.74 Planted Area applied with Insecticides by Crop Type......................................................................................50 3.75 Percentage of Crop Type Planted Area applied with insecticides.................................................................... 50 3.76 Proportion of Planted Area applied with Insecticides by District during the Long Rainy Season................... 50 3.77 Planted Area applied with herbicides by Crop Type........................................................................................ 50 3.78 Percentage of Crop Type Planted Area applied with herbicides...................................................................... 51 3.79 Proportion of Planted Area applied with Herbicides by District during the Long Rainy Season .................... 51 3.80 Planted Area applied with Fungicides by Crop Type ...................................................................................... 51 3.81 Percentage of Crop Type Planted Area applied with Fungicides..................................................................... 51 3.82 Proportion of Planted Area applied with Fungicides by District ..................................................................... 51 3.83 Area of Irrigated Land ..................................................................................................................................... 52 3.84 Planted Area with Irrigation by District............................................................................................................52 3.85 Number of Households with Irrigation by Source of Water fro Irrigation........................................................54 3.86 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water...................................................................54 3.87 Number of Households with Irrigation by Method of Field Applied................................................................54 3.88 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type .............................................................................55 3.89 Number of Households by Storage Methods ....................................................................................................55 3.90 Number of Households by Method of Storage and District (based on the most important household crop)....55 3.91 Normal Length of Storage for Selected Crops..................................................................................................56 3.92 Quantity of Maize Produced (tonnes) Stored and Percent Stored by District...................................................56 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xvii 3.93 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type ........................................................................56 3.94 Households Processing Crops...........................................................................................................................57 3.95 Percentage of Households Processing Crops by District ..................................................................................57 3.96 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing ..................................................................57 3.97 Percent of Household by Type of Main Processed Product..............................................................................58 3.98 Number of Households by Type of By-Product................................................................................................58 3.99 Use of Processed Products................................................................................................................................58 3.100 Percentage of Households Selling Processed Crops by District ...................................................................... 58 3.101 Location of Sale of Processed Products........................................................................................................... 59 3.102 Percent of Households Selling Processed Products by Outlet for Sale and District ........................................ 59 3.103 Number of Crop Growing Households that Sold Crops by District................................................................. 59 3.104 Percentage Distribution of Households that Report Marketing Problems by Type of Problem....................... 61 3.105 Percentage Distribution of Household Accessing Credit by Main Source....................................................... 62 3.106 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District........................................... 62 3.107 Proportion of Households Receiving Credit by Main Purpose of the Credit................................................... 62 3.108 Reason for Not Using Credit (Percent of Households).................................................................................... 62 3.109 Number of Households Receiving Extension Services.................................................................................... 63 3.110 Number of Households Receiving Extension Services by District.................................................................. 63 3.111 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider................................ 63 3.112 Number of Households Receiving Extension by Quality of Services.............................................................. 63 3.113 Number of Households by Source of Inorganic Fertilizer ............................................................................... 65 3.114 Number of Households Reporting Distance to Source of Inorganic Fertilizer ................................................ 65 3.115 Number of Households by Source of Improved Seed...................................................................................... 66 3.116 Number of Households Reporting Distance to Source of Improved Seed....................................................... 66 3.117 Number of Households by Source of Insecticides/Fungicides......................................................................... 66 3.118 Number Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides.............................................. 66 3.119 Number of Households with Planted Trees ..................................................................................................... 67 3.120 Number of Tree Planted by Smallholders by Species and District .................................................................. 67 3.121 Proportion of Households who Received Credits by Main Purpose of the Credit........................................... 67 3.122 Number of Trees Planted by Location ............................................................................................................. 68 3.123 Number of Households by Purpose of Planted Trees ...................................................................................... 68 3.124 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities..................................................... 68 3.125 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities by District................................... 68 3.126 Number of Erosion Control/Water Harvesting structures by Type of Facility ................................................ 70 3.127 Total Number of Cattle by District .................................................................................................................. 70 3.128 Number of Cattle by Type and District............................................................................................................ 72 3.129 Cattle Population Trend................................................................................................................................... 72 3.130 Dairy Cattle Population Trend......................................................................................................................... 72 3.131 Total Number of Goats by District .................................................................................................................. 73 3.132 Goat Population Trend..................................................................................................................................... 73 3.133 Total Number of Sheep by District...................................................................................................................75 3.134 Sheep Population Trend................................................................................................................................... 75 3.135 Total Number of Pigs by District..................................................................................................................... 75 3.136 Pig Population Trend ....................................................................................................................................... 78 3.137 Total Number of Chicken by District .............................................................................................................. 78 3.138 Chicken Population Trend ................................................................................................................................78 3.139 Number of Improved Chicken by Type and District........................................................................................ 80 3.140 Improved Chicken Population Trend............................................................................................................... 80 3.141 Percent of Livestock Keeping Households Reporting Tick and Tsetse Fly Problems by District................... 81 3.142 Percent of Livestock Rearing Households that De-wormed Livestock by Livestock Type and District ......... 81 3.143 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services ....... 82 3.144 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic................................................................................ 82 3.145 Number of Livestock Rearing Households by Distance to Veterinary Clinic ..................................................82 3.146 Number of Households by Distance to Village Watering Points......................................................................83 3.147 Number of Households by Distance to Village Watering Point and District....................................................83 3.148 Number of Households Using Draft Animals...................................................................................................83 3.149 Number of Households Using Draft Animals by District.................................................................................83 3.150 Number of households Using Draft Animals....................................................................................................85 3.151 Area of Application of Organic Fertilizer by Type and District .......................................................................85 3.152 Number of Households Practicing Fish Farming..............................................................................................85 3.153 Number of Households Practicing Fish Farming by District............................................................................85 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xviii 3.154 Fish Production.................................................................................................................................................88 3.155 Agricultural Households by Type of Toilet Facility ........................................................................................ 88 3.156 Percentage of Households by Type of Assets Owned...................................................................................... 89 3.157 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting ............................................ 89 3.158 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking ............................................ 89 3.159 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material............................................................. 91 3.160 Percentage Distribution of Households with Grass/Leafy Roofs by District................................................... 91 3.161 Percentage of Households by Main Source of Drinking Water by Season...................................................... 91 3.162 Percentage Distribution of Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season... 91 3.163 Number of Agriculture Households by Number of Meals per Day ..................................................................92 3.164a Percent of Households Reporting Meat and Fish Consumption by District .....................................................92 3.164b Number of Households by Level of Food Availability.....................................................................................94 3.164c Percent of Households Reporting Food Availability Status by District............................................................94 3.165 Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income.........................................94 List of Maps 3.1 Total Number of Agricultural Households by District.................................................................................. 10 3.2 Number of Agricultural Households per Square Km of Land by District..................................................... 10 3.3 Number of Crop Growing Households by District ....................................................................................... 11 3.4 Percent of Crop Growing Households by District ........................................................................................ 11 3.5 Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District....................................... 12 3.6 Percent of Crop and Livestock Households by District ................................................................................ 12 3.7 Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land .................................................................... 18 3.8 Total Planted Area (annual crops) by District............................................................................................... 18 3.9 Area planted and Percentage during the Rainy Season by District............................................................... 20 3.10 Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted with Cereals by District............................... 20 3.11 Planted Area and Yield of Maize by District................................................................................................ 22 3.12 Area Planted per Maize Growing Household ............................................................................................... 22 3.13 Planted Area and Yield of Paddy by District................................................................................................ 24 3.14 Area Planted per Paddy Growing Household ............................................................................................... 24 3.15 Planted Area and Yield of Cassava by District............................................................................................. 27 3.16 Area Planted per Cassava Growing Household ............................................................................................ 27 3.17 Planted Area and Yield of Beans by District ................................................................................................ 30 3.18 Area Planted per Bean Growing Household ................................................................................................. 30 3.19 Planted Area and Yield of Groundnuts by District ....................................................................................... 32 3.20 Area Planted per Groundnuts Growing Household....................................................................................... 32 3.21 Planted Area and Yield of Tomatoes by District .......................................................................................... 35 3.22 Area Planted per Tomatoes Growing Household.......................................................................................... 35 3.23 Planted Area and Yield of Cabbage by District............................................................................................ 36 3.24 Area Planted per Cabbage Growing Household ........................................................................................... 36 3.25 Planted Area and Yield of Pyrethrum by District ......................................................................................... 38 3.26 Area Planted per Pyrethrum Growing Household......................................................................................... 38 3.27 Planted Area and Yield of Bananas by District............................................................................................. 41 3.28 Area Planted per Bananas Growing Household............................................................................................ 41 3.29 Planted Area and Yield of Mangoes by District ........................................................................................... 42 3.30 Area Planted per Mangoes Growing Household........................................................................................... 42 3.31 Planted Area and Yield of Pears by District ................................................................................................. 44 3.32 Area Planted per Pears Growing Household................................................................................................. 44 3.33 Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District............................. 53 3.34 Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District................................................. 53 3.35 Percent of Households Storing Crops for 3 to 6 Months by District............................................................. 60 3.36 Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District.................................... 60 3.37 Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District. 64 3.38 Number and Percent of Crop Growing Households using Improved Seeds by district ................................ 64 3.39 Number and Percent of Smallholder Planted Trees by District .................................................................... 69 3.40 Number and Percent of Households with Water Harvesting Bunds by District ........................................... 69 3.41 Cattle population by District as of 1st Octobers 2003 .................................................................................. 71 3.42 Cattle Density by District as of 1st October 2003......................................................................................... 71 3.43 Goat population by District as of 1st Octobers 2003 .................................................................................... 74 3.44 Goat Density by District as of 1st October 2003 .......................................................................................... 74 3.45 Sheep population by District as of 1st Octobers 2003 .................................................................................. 76 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ __________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xix 3.46 Sheep Density by District as of 1st October 2003 ........................................................................................ 76 3.47 Pig population by District as of 1st Octobers 2003....................................................................................... 77 3.48 Pig Density by District as of 1st October 2003............................................................................................. 77 3.49 Number of Chicken by District as of 1st October 2003................................................................................ 79 3.50 Density of Chicken by District as of 1st October 2003................................................................................. 79 3.51 Number and Percent of Households Infected by Ticks by district................................................................ 84 3.52 Number and Percent of Households using Draft Animals by District .......................................................... 84 3.53 Planted Area and Percent of Total Planted Area with Farm Yard Manure by District ................................. 86 3.54 Planted Area and Percent of Total Planted Area with Compost by District.................................................. 86 3.55 Number and Percent of Households Practicing Fish Farming by District .................................................... 87 3.56 Number and Percent of Households without Toilets by District................................................................... 87 3.57 Number and Percent of Households using Grass/Leaves for Roofing by District ........................................ 90 3.58 Number and Percent of Households having 3 Meals per Day by District..................................................... 90 3.59 Number and Percent of Households Eating Meat Once per Week by District.............................................. 93 3.60 Number and Percent of Households Eating Fish Once per Week by District............................................... 93 3.61 Number and Percent of Households Reporting Food Insufficiency by District............................................ 95 BACKGROUND INFORMATION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census xx 1.1 Introduction This part of the report presents a brief description of Iringa region by providing information on geographical location, land area, climate, administrative setup and key socioeconomic indicators. The information will provide the user with a general understanding of the region and its resources. 1.2 Geographical Location Iringa region lies in the Southern Highlands of Mainland Tanzania. It stretches from the semi-arid central Tanzania in the north to the shores of Lake Nyasa in the South. The region is located between 7o05’ - 36o32’ South and 33o47’ – 36 o32’ East. In the North, Iringa region borders Dodoma region, Mbeya region to the West and Morogoro region to the East. To the South, Iringa region partly borders Ruvuma region and partly the Lake Nyasa. The region lies between latitudes 70 and 90 south of Equator, and between longitudes 320 and 350 East of the Greenwich Meridian. Iringa region lies at an altitude of 475 metres above sea level with high peaks of 2,981 metres above level. 1.3 Regional Area and Administrative Units The region covers an area of 58,936 sq. kms. About seventy-three percent of the area is arable. The Region is formed by six administrative districts namely Iringa rural, Mufindi, Njombe, Ludewa, Makete and Iringa urban with Iringa Municipal council as their headquarters. 1.4 Climate Most parts of the region experience temperatures below 15oC for a great part of the year. However, in few instances, temperatures do rise up to 25oC in the Midlands. The rainfall in the region is typical of unimodal type with a single rainy season (Masika) from November through May, and dry conditions during the rest of the year. The amount of rainfall ranges from 500 mm to more than 1,600 mm per year. 1.5 Population Size and Growth According to the projections that are based on the 1988 population census, the population of Iringa region by the year 2002 was 1,495,333 people. It is among the moderately populated regions with 4.5 percent of the Tanzania Mainland population. 1.6 Regional Economy The region’s main economic activities are agricultural production, livestock rearing and fishing. The main cash crops in the region are tobacco, tea, pyrethrum, sunflower and coffee. Oil crops are also planted in the region. In general, agriculture in Iringa region is the major economic activity of the people, on average agriculture contributes more than 85% of the region’s GDP and employs more than 90% of the regional population. As of 1998, the regional GDP and per capita GDP at current prices was TShs. 287,035/= million and TShs. 184,010/= respectively. The regional per capita GDP was above the Tanzania Mainland per capita GDP, which was TShs. 170,733/=. In terms of regional average annual contribution to the National GDP, Iringa region’s contribution was 5.6%. This makes the region be ranked sixth in terms of its contribution to the National GDP. 1.7 Tourism Iringa like few other regions is bestowed with wildlife potential. It has two national parks namely Ruaha and Udzungwa. In addition, the region has two game reserves, which are Lunda/Mkwambi and Kihongosa. 1.8 Industrial Activities Most rural farmers participate in activities that are related to small-scale industries such as carpentry, weaving, pottery, brick making, skin/hides etc. Potential businessmen are the key players in medium and large-scale industries as they are capital intensive. 1.9 Economic Infrastructure There is a total of 6 675 kms of road network in the region, which includes Trunk roads, Regional roads, District roads and Feeder roads. Of these, the tarmac roads cover only 477.3 kms. Feeder roads, which are true life arteries of the economy, are not very good, especially during rainy season. Apart from road network, the famous TAZARA line runs from Dar es Salaam through the region via Mbeya to Zambia. Also, the region is served by three main air strips namely Nduli, Njombe and Mafinga. There are also other communication networks in the region like postal, telephone, telex, and fax services. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 1 2.0. INTRODUCTION This part of the report provides the technical and operational description of the National Sample Census of Agriculture (NSCA), carried out in the rural areas of Tanzania Mainland and Zanzibar during the 2002/03 agricultural year. It details the background and the rationale for carrying out the NSCA in 2002/03 agricultural year. It also explains the sampling procedures, designing and implementation of the data processing system. 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture In 2003, the Government of Tanzania launched the Agricultural Sample Census as an important part of the Poverty Monitoring Master Plan which supports the production of statistics for advocacy of effective public policy, including poverty reduction, access to services, gender, as well as the standard crop production data normally collected in an agriculture census. The census is intended to fill the information gap and support planning and policy formulation by high level decision making bodies. It is also meant to provide critical benchmark data for monitoring Agriculture Sector Development Programme (ASDP) and other agriculture and rural development programs as well as prioritising specific interventions of most agriculture and rural development programs. Following the decentralisation of the Government’s administration and planning functions, there has been a pressing need for agriculture and rural development data disaggregated at regional and district levels. The provision of district level estimates will provide essential baseline information on the state of agriculture and support decision making by the Local Government Authorities in the design of District Agricultural Development and Investment Projects (DADIPS). The increase in investment is an essential element in the national strategy for growth and reduction of poverty. This report (Volume V) is among the 21 regional reports for the mainland. Other Census reports include the Technical Report (Volume I), crop sector at national and regional levels including Zanzibar estimates (Volume II), Livestock Report (Volume III), Smallholder Household Characteristics and Access to Natural Resources Report (Volume IV), 21 Regional Reports for the Mainland (Volume V), Large Scale Farms Report (Volume VI) and a separate report for Zanzibar (Volume VII). In order to address the specific issue of gender, a separate thematic report on gender has been published. Other thematic reports will be produced depending on the demand and availability of funds. In addition to these reports two dissemination applications have been produced to allow users to create their own tabulations, charts and maps. The report is divided into five main sections: Background Information, Introduction, Results, Evaluation and Conclusion and Appendices. The definitions relating to all aspects of this report can be found in the questionnaire (Appendix III). 2.2 Census Objectives The 2003 Agriculture Sample Census was designed to meet the data needs of a wide range of users down to district level including policy makers at local, regional and national levels, rural development agencies, funding institutions, researchers, Non government Organisations (NGOs), farmer organisations, etc. As a result, the dataset is both more numerous in its sample and detailed in its scope compared to previous censuses and surveys. To date this is the most detailed Agricultural Census carried out in Africa. The census was carried out in order to: INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 2 Identify structural changes if any, in the size of farm household holdings, crop and livestock production, farm input and implement use. It also seeks to determine if there are any improvements in rural infrastructure and in the level of agriculture household living conditions; Provide benchmark data on productivity, production and agricultural practices in relation to policies and interventions promoted by the Ministry of Agriculture and Food Security and other stake holders. Establish baseline data for the measurement of the impact of high level objectives of the Agriculture Sector Development Programme (ASDP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP) and other rural development programs and projects. Obtain benchmark data that will be used to address specific issues such as: food security, rural poverty, gender, agro-processing, marketing, service delivery, etc. 2.3 Census Coverage and Scope The census was conducted for both large and small scale farms. The National Sample Census of Agriculture covered a total of 3,221 selected rural villages of Tanzania Mainland out of which 215 villages were from Iringa region. The census covered agriculture in detail as well as many other aspects of rural development and was conducted using three types of questionnaires: ƒ Small scale farm questionnaire ƒ Community level questionnaire ƒ Large scale farm questionnaire The small scale farm questionnaire was the main census instrument and it includes questions related to crop and livestock production and practices; population demographics; access to services, resources and infrastructure; issues on poverty, gender and subsistence versus profit making production units. The main sections covered are as follows: Identification (i.e. region, district, ward and village) Household and holding characteristics Household information Land ownership/tenure Land use Access and use of resources Crop and vegetable production Agro processing and by-Products Crop storage and marketing On-farm investment Access to farm inputs and implements Use of credit for agricultural purposes Tree farming/agro-forestry Crop extension services Livelihood constraints Animal contribution to crop production Livestock INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 3 Livestock products Fish farming Livestock extension Labour use Access to infrastructure and other services Household facilities The community level questionnaire was designed to collect village level data such as access and use of common resources, community tree plantation and seasonal farm gate prices. The large scale farm questionnaire was administered to large scale farms that were either privately or corporately managed. There will be a national report on large scale farming on Tanzania Mainland. 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture The NSCA 2002/03 was conducted under the legal authority of the 2000 National Bureau of Statistics Act which, among other things, makes data collected from individuals strictly confidential and to be used for statistical purposes only. 2.5 Reference Period Two types of reference periods were used namely the agricultural year and the reference date for livestock enumeration. The agricultural year 2002/03 (that is October 2002 to September 2003) was used for the data items that are related to crop production. The reference date of enumeration for livestock and poultry count was 1st October 2003. 2.6 Census Methodology The main focus at all stages of the census execution was on data quality and this is emphasised in this section. The main activities undertaken include: - Census organisation - Tabulation plan preparation - Sample design - Design of census questionnaires and other instruments. - Field pre-testing of the census instruments - Training of trainers, supervisors and enumerators - Information Education and Communication (IEC) campaign - Data Collection - Field supervision and consistency checks - Data processing: Scanning ICR extraction of data Structure formatting application Batch validation application Manual data entry application Tabulation preparation using SPSS - Table formatting and charts using Excel, map generation using ArcView and Freehand. - Report preparation using Word and Excel. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 4 2.6.1 Census Organization The Census was conducted by the National Bureau of Statistics in collaboration with the sector ministries of agriculture, and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar. At the national level the Census was headed by the Director General of the National Bureau of Statistics with assistance from the Director of Economic Statistics. The Planning Group, made up of staff from the National Bureau of Statistics, Department of Agricultural Statistics and three representatives from the Ministry of Agriculture and Food Security (Department of Policy and Planning), oversaw the overall operational aspects of the Census. At the regional level, implementation of census activities was overseen by the Regional Statistical Officer of NBS and the Regional Agriculture Supervisor from the Ministry of Agriculture and Food Security. At the District level, two supervisors from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG), managed the enumerators who also came from the same ministry. Members of the Planning Group had a minimum qualification of a bachelor degree, the regional supervisors were either agricultural economists, statisticians or statistical officers. The district supervisors and enumerators had diploma level qualifications in agriculture. The Census and Surveys Technical Working Group provided support in sourcing financing, approving budget allocations and technical assistance inputs as well as monitoring the progress of the census. A Technical Committee for the census was established with members from key stakeholder organisations (i.e. NBS, sector ministries of agriculture, President’s Office, Planning and Privatization (POPP), PORALG, University of Dar es Salaam (UDSM), Tanzania Food and Nutrition Centre (TFNC) and the Office of Chief Government Statistician (OCGS) in Zanzibar). The main function of the committee was to approve the proposed instruments and procedures developed by the Planning Group. It also approved the tabulations and analytical reports prepared from the Census data. 2.6.2 Tabulation Plan The tabulation plan was developed following three user group workshops and thus reflects the information needs of the end users. It took into consideration the tabulations from previous census and surveys to allow trend analysis and comparisons. 2.6.3 Sample Design The Mainland sample consisted of 3,221 villages. These villages were drawn from the National Master Sample (NMS) developed by the National Bureau of Statistics (NBS) to serve as a national framework for the conduct of household based surveys in the country. The National Master Sample was developed from the 2002 Population and Housing Census. In most cases, within each selected village, data was collected from a sub-sample of fifteen agricultural households. In few large villages thirty households were selected. The total Mainland sample was 48,315 agricultural households. In Zanzibar a total of 317 EAs were selected and 4,755 agricultural households were covered. Nationwide, all regions and districts were sampled with the exception of three urban districts (two from Mainland and one from Zanzibar). In both Mainland and Zanzibar a stratified two stage sample was used. In the first stage, villages/enumeration areas (EAs) were selected with probability proportional to the number of villages in each district. In the second stage, 15 households were selected from a list of farming households in each Village/EA using systematic random sampling. Table 2.1 gives the sample size of households, villages and districts for Tanzania Mainland and Zanzibar. Number of Mainland Zanzibar Total Households 48,315 4,755 53,070 Villages/Eas 3,221 317 3,539 Districts 117 9 126 Regions 21 5 26 Table 2.1: Census Sample Size INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 5 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments The census questionnaires were designed following user/producer meetings to ensure that the information collected was in line with their data needs. Several features were incorporated into the design of the questionnaire to increase the accuracy of the data: Where feasible all variables were extensively coded to reduce post enumeration coding error. The definitions for each section were printed on the opposite page so that the enumerator could easily refer to the instructions whilst interviewing the farmer. The responses to all questions were placed in boxes printed on the questionnaire, with one box per character. This feature made it possible to use scanning and ICR technologies for data entry. Skip patterns were used to avoid asking unnecessary questions Each section was clearly numbered, which facilitated the use of skip patterns and provided a reference for data type coding for the programming of CSPro, SPSS and the dissemination applications. Besides the questionnaires, there were other instruments used: Village listing forms that were used for listing households in the villages and from these list a systematic sample of 15 agricultural households were selected from each village. Training manual which was used by the trainers for the cascade/pyramid training of supervisors and enumerators. This manual was trainers guiding document on the procedures to follow during tha training Enumerator Instruction Manual which was used as reference material. 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments The Questionnaire was pre-tested in five locations (Arusha, Dodoma,,Iringa, Unguja and Pemba). This was done purposely to test the wording, flow and relevance of the questions and to finalise crop lists, questionnaire coding and manuals. In addition to this, several data collection methodologies had to be finalised, namely, livestock numbers in pastoralist communities, cut flower production, mixed cropping, use of percentages in the questionnaire and finalising skip patterns and documenting consistency checks. 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators Cascade/pyramid training techniques were employed to maintain statistical standards. The top level training was provided to 66 national and regional supervisors (3 per region plus Zanzibar). The trainers were members of the Planning Group and the trainees were from the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. The second level training was for the district supervisors and enumerators. This training was conducted in the regions. In each region three training sessions were conducted for the district supervisors and enumerators. In addition to training in field level Census methodology and definitions, emphasis was placed on training the enumerators and supervisors in consistency checking. Tests were given to the enumerators and supervisors and the best 50 percent of the trainees were selected to administer the smallholder and community level questionnaires. This increased the number of interviews per enumerator but it also released finance to increase the number of supervisors and hence the Supervisor Enumerator Ratio. The household listing exercise was carried out by all trained enumerators. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 6 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign Information, Education and Communication (IEC) is an important aspect of any census/survey undertaking. This is due to the fact that inadequately informed and hence uncooperative citizens may jeopardize the entire census/survey. As far as the 2002/03 Agricultural Sample Census was concerned, the main objective of the IEC program was to sensitize and mobilize Tanzanians to support, cooperate and participate in the census exercise. Radio, television, newspapers, leaflets, t-shirts and caps were used to publicise the Sample Census. T-shirts and caps were used by the field staff and the village chairmen as official uniforms during the field work. The village chairmen helped to locate the selected households. 2.6.8 Household Listing The household listing exercise was done in seven days. During the listing exercise, forms ACLF1 and ACLF2 were administered. The information collected included the number of fields operated by the household, the number of different types of livestock and poultry. This information was used to determine the agricultural households. From the list of agricultural households, 15 households were selected for the interview. The selection was done using the Random Number Table. 2.6.9 Data Collection Data collection activities for the 2002/2003 Agricultural Sample Census took three months from January to March 2004. The data collection methods used during the census were by interview and no physical measurements, e.g., crop cutting and field area measurement were taken. Field work was monitored by a hierarchical system of supervisors at the top of which was the Mobile Response Team followed by the national, regional, and district supervisors. The Mobile Response Team consisted of three principal supervisors who provided overall direction to the field operation and responded to queries arising outside the scope of the training exercise. The mobile response team consisted of the Manager of Agriculture Statistics Department, Long-term Consultant and Desk Officer for the Census. Decisions made on definitions and procedures were then communicated back to all enumerators via the national, regional and district supervisors. District supervision and enumeration were done by staff from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG). National and regional supervisions were provided by senior staff of the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. During the household listing exercise 3,221 extension staff were used. For the enumeration of the small holder questionnaire, 1,611 enumerators were used and additional 5 percent enumerators were held in reserve in case of drop outs during the enumeration exercise. 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks Enumerators were trained to probe the respondents until they were satisfied with the responses given before they recorded them in the questionnaire. The first check of the questionnaires was done by enumerators in the field during enumeration. The second check was done by the district supervisors followed by regional and national supervisors. Supervisory visits at all levels of supervision focused on consistency checking of the questionnaires. Inconsistencies encountered were corrected, and where necessary a return visit to the respondent was made by the enumerator to obtain the correct INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 7 information. Further quality control checks were made through a major post enumeration checking exercise where all questionnaires were checked for consistencies by all supervisors in the district offices. 2.6.11 Data Processing Data processing consisted of the following processes: Manual editing Data entry Data structure formatting Batch validation Tabulation Illustration production Report formatting Manual Editing Prior to scanning, all questionnaires underwent a manual cleaning exercise. This involved checking that the questionnaire had a full set of pages, correct identification and good handwriting. A score was given to each questionnaire based on the legibility and the completeness of enumeration. This score will be used to assess the quality of enumeration and supervision in order to select the best field staff for future censuses/surveys. Data entry/Scanning and ICR extraction technologies Scanning and ICR data capture technology was used for the small holder questionnaire. This not only increased the speed of data entry, it also increased the accuracy due to the reduction in keystroke errors. Interactive validation routines were incorporated into the ICR software to track errors during the verification process. The scanning operation was so successful that it is highly recommended that this technology be adopted for future censuses/surveys. The Census and Surveys Processing Program (CSPro) was used to enter 2,880 of small holder questionnaires that were rejected by the Intelligent Character Recognition (ICR) extraction application. Data structure formatting A program was developed in visual basic to automatically alter the structure of the output from the scanning/extraction process in order to harmonise it with the manually entered data. The program automatically checked and changed the number of digits for each variable, the record type code, the number of questionnaires in the village, the consistency of the Village Identification (ID) code and saved the data of one village in a file named after the village code. Batch validation A batch validation program was developed in order to identify inconsistencies within a questionnaire. This is in addition to the interactive validation during the ICR extraction process. The procedures varied from simple range checking within each variable to more complex checking between variables. It took six months to screen, edit and validate the data from the smallholder questionnaire. After the long process of data cleaning, the results were prepared based on a pre-designed tabulation plan. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 8 Tabulations Statistical Package for Social Sciences (SPSS) was used to produce the Census results and Microsoft Excel was used to organize the tables and compute additional indicators. Analysis and report preparation The analysis in this report focuses on regional and district production estimates, districts comparisons and time series analysis. Microsoft Excel was used to produce charts; whereas Microsoft Word was used to compile the report. Data quality A great deal of emphasis was placed on data quality throughout the whole exercise from planning, questionnaire design, training, supervision, data entry, validation and cleaning/editing. As a result of this NBS believes that the Census is highly accurate and representative of what was experienced at field level during the Census year. With very few exceptions the variables in the questionnaire are within the norms for Tanzania and they follow expected time series trends when compared to historical data. Standard Errors and Coefficients of Variation for the main variables can be found in the Technical Report (Volume I). 2.7 Funding Arrangements The Agricultural Sample Census was supported mainly by the European Union (EU) who financed most of the operational activities. Other funds for operational activities came from the Government of Tanzania, Government of Japan, United Nations Development Programme (UNDP) and other partners in the Pool Fund of the Vice President’s Office (VPO). In addition to this, technical assistance was provided by the European Union (EU), Department for International Development (DFID) and Japanese International Cooperation Agency (JICA). Technical assistances were managed by Ultek Laurence Gould Consultants (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd (SAC) and the Food and Agriculture Organisation (FAO). RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 9 3. CENSUS RESULTS This part of the report presents the results of the census data for Iringa region which are based on the data tables presented in Appendix AII. The results are presented in different forms including brief summaries, charts, condensed tables, graphs and maps in order to make it easier for the users to understand. Comparisons are made between related variables and between districts. Comparisons are also made with past censuses/surveys results such as the 1994/95 National Sample Census of Agriculture (NSCA), the 1995/96 and the 1996/97 Expanded Agricultural Surveys, the 1997/98 Integrated Agricultural Survey, the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey and the 1999/00 Rapid Agricultural Appraisal Survey. The presentation of results is divided into four main sections which are household characteristics, crop results, livestock results and poverty indicators. More effort has been placed in analyzing the results in order to formulate solid conclusions than in previous censuses and surveys. 3.1 Household Characteristics 3.1.1 Type of Household The number of agricultural households in Iringa region was 278,717 out of which 205,903 (73.9%) were involved in growing crops only and 72,814 (26.1%) were involved in crop production as well as livestock keeping. There were no agricultural households that were found either rearing livestock only or were pastoralist (Chart 3.1 and Maps 3.1, 3.2, 3.3,3.4, 3.5 and 3.6). 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income The census results for Iringa region indicates that most of the agricultural households ranked annual crop farming as an activity that provides most of their cash income, followed by off farm income, tree/forest resources, livestock keeping/herding, permanent crop farming, remittances and fishing/hunting & gathering (Table 3.1). 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households The number of male-headed agricultural households in Iringa region was 193,603 (69.5% of the total regional agricultural households) while 85,114 were female- headed households (30.5% of the total regional agricultural households). The mean age of household heads is 44 years (43 years for male heads and 46 years Table 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District Livelihood Activity District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remitta nces Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rural 1 6 4 2 5 7 3 Mufindi 1 5 4 2 6 7 3 Njombe 1 6 4 2 5 7 3 Ludewa 1 5 3 4 6 7 2 Makete 1 6 3 4 5 7 2 Iringa Urban 1 6 5 2 4 7 3 Kilolo 1 5 4 2 6 7 3 Total 1 5 4 2 6 7 3 Chart 3.1 Agriculture Households by Type - Iringa Crops and Livestock 26.1% Crops Only 73.9% Livestock Only 0.0% Pastoralists 0.0% Chart 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head 0 25 50 75 100 NS CA 1994/ 95 EAS 1995/ 96 EAS 1996/ 97 IAS 1997/ 98 DIAS 1998/ 99 NS CA 2002/ 03 Ye a r Male headed households Female headed households Mufindi Iringa Rural 7 16 18 15 2 11 10 Makete Ludewa Njombe Iringa Urban Kilolo Iringa Urban Kilolo Iringa Rural Mufindi Makete 1,162 39,549 52,714 56,766 25,227 78,772 24,527 Ludewa Njombe Number of Agricultural Households Per Square Km of Land by District MAP 3.1 IRINGA MAP 3.2 IRINGA Total Number of Agricultural Households by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Agricultural Households Per Square Km Number of Agricultural Households 65,000 to 79,000 49,000 to 65,000 33,000 to 49,000 17,000 to 33,000 1,000 to 17,000 14 to 18 11 to 14 8 to 11 5 to 8 2 to 5 RESULTS           10 Makete Mufindi 68.8% 64.2% 80.3% 66.2% 75.6% 93.3 87.25% Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Iringa Urban Kilolo Mufindi Makete 1,085 31,776 45,984 42,924 50,557 17,350 16,228 Ludewa Njombe Iringa Rural 40,600 to 50,600 30,700 to 40,600 20,800 to 30,700 10,900 to 20,800 1,000 to 10,900 Percent of Crop Growing Households by District MAP 3.3 IRINGA MAP 3.4 IRINGA Number of Crop Growing Households by District Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Crop Growing Households Number of Crop Growing Households 87.4 to 93.4 81.6 to 87.4 75.8 to 81.6 70 to 75.8 64.2 to 70 RESULTS           11 Mufindi Makete 24.4% 31.2% 33.8% 35.8% 19.7% 6.7% 12.8% Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Mufindi Ludewa Makete Iringa Rural 11 12 5 11 9 2 8 Njombe Iringa Urban Kilolo Percent of Crop and Livestock Households by District MAP 3.5 IRINGA MAP 3.6 IRINGA Number of Crop Growing Households Per Square Kilometer of Land by District Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Crop and Livestock Households Number of Crop Growing Households Per Square Km 10 to 12 8 to 10 6 to 8 4 to 6 2 to 4 29.9 to 35.9 24.1 to 29.9 18.3 to 24.1 12.5 to 18.3 6.7 to 12.5 RESULTS           12 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 13 for female heads) (Chart 3.2). The percentage trend for six censuses/surveys years shows that there has not been any significant change in the distribution of agricultural households between male and female headed households. 3.1.4 Number and Age of Household Members Iringa region had a total rural agricultural population of 1,235,122 of which 588,637 (48%) were males and 646,485 (52%) were females. The age group 0-14 had 390,712 persons which represent 32 percent of the total rural agricultural population, whilst the age group 15– 64 (active population) had 650,002 persons which is equivalent to 53 percent of the total rural agricultural population in the region. Iringa region had an average household size of 4 with Mufindi, Njombe and Kilolo districts having the largest household size of 5 (Chart 3.3). 3.1.5 Level of Education In order to obtain information on the level of education, information on literacy and education attainment were obtained for all persons aged five years and above in all households. Literacy The information on literacy level for family members aged five years and above was obtained by asking individual private households if their respective family members could read and write in Kiswahili only, English only, both English and Swahili or in any other language. Literacy is based on the ability to read and write Swahili, English or both. Literacy Level for Household Members Iringa region had a total literacy rate of 76 percent. The highest literacy rate was found in Mufindi district (80%) followed by Ludewa (78.7%), Iringa Urban (78.5%) and Njombe district (75%). Makete and Iringa Rural districts had the lowest literacy rates of 69 and 72 percent respectively (Chart 3.4). Literacy Rates for Heads of Households The literacy rate for the heads of households in Iringa region was 75 percent. The literacy rates among the male and female heads of households were 85 and 50 percent respectively. Male head of household literacy rate was higher than that of females in all districts. The district with the highest literacy rate amongst heads of households was Ludewa (86%), followed by Kilolo (78%), Njombe (77%), Mufindi (75%), Iringa Urban (74%), Iringa Rural (70%) and Makete (60%) (Chart 3.5). Chart 3.3 Percent Distribution of Population by Age and Sex - IRINGA 0 6 12 18 00 - 04 05 - 09 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 85 + Age Group Percen t Male Female Chart 3.4 Percent Literatecy Level of Household Members by District 0 30 60 90 Mufindi Ludewa Iringa Urban Kilolo Njombe Iringa Rural Makete District Percent Chart 3.5 Literacy Rates of Head of Household by Sex and District - IRINGA 0 25 50 75 100 Ludewa Kilolo Njombe Mufindi Iringa Urban Iringa Rural Makete District Percent Male Female Total RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 14 Educational Status The results show that 45 percent of the population aged 5 years and above in agricultural households in Iringa region had completed different levels of education and 34 percent were still attending school. Those who have never attended school were 21 percent (Chart 3.6). Agricultural households in Iringa Urban district had the highest percentage of population aged 5 years and above who had completed different levels of education (52%). This is followed by Ludewa (48%), Njombe (46%), Kilolo (45%), Iringa Rural (44%), Mufindi (43%) and Makete (42%) (Chart 3.7). The number of heads of agricultural households with formal education in Iringa region was 194,960 (70%), those without education were 74,540 (27%) and those with only adult education were 9,216 (3%). The majority of heads of agricultural households had primary level education (180,981 households, 65%) whereas only 5 percent had post primary education (Chart 3.8). With regard to the heads of agricultural households with primary or secondary education in Iringa region, Mufindi district had the highest percentages (19% for primary and 34% for secondary). This was followed by Iringa Rural (18% primary and 24% secondary), Njombe (29% primary and 13% secondary) and Kilolo (16% primary and 11% secondary). Iringa Urban had the lowest percentage of heads of agricultural households with both primary education (0.4%) and secondary education (0.5%). 3.1.6 Off-farm Income Off-farm income refers to cash generated from non-agricultural activities. This can be either from permanent employment (i.e., government, private sector or other), temporary employment or labourers. It also includes cash generated from working on farms belonging to other farmers. Off-farm income is important amongst agriculture households in Iringa region with 76 percent of households having at least one member with off-farm income. In Iringa region there were 129,318 households which is equivalent to (61%) had only one member aged 5 and above involved in only one off-farm Chart 3.6 Percentage of Persons Aged 5 Years and Above by Education Status Attending School 34% Never Attended 21% Completed 45% Chart 3.7 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by District and Educational Status 0 10 20 30 40 50 60 Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo District Percent Attending school Completed Never attended Chart 3 .8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment No Education 27% Primary Education 65% Post Primary Education 5% Adult Education 3% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 15 income generating activity, 62,793 households (30%) had two members involved in off-farm income generating activities and 19,712 households (9%) had more than two members involved in off-farm income generating activities. Iringa Urban district had the highest percentage of agriculture households with off-farm income (99%) of total agriculture households in the district. Other districts with a high percent of agriculture household members with off-farm income were Iringa Rural (88%), Mufindi (81%), Kilolo (77%) and Njombe (73%). Makete and Ludewa districts had the lowest percent of agriculture household members with off-farm income (54% and 69% respectively). The district with the highest percent of agriculture households with more than one member with off-farm income was Iringa Urban (59%). Makete district had very few households with more than one member having off-farm income (19%). 3.2 Land Use Land area and planted area are two different types of area measurements. Land area refers to the physical area of land and is the same regardless of the number of crops planted on the land in one year. Planted area is the total area of crops planted in a year and the area is summed if there were more than one crop on the same land per year. A number of terms are used in this section which requires defining for clarification as follows: Land available refers to the area of land that has been allocated to smallholders through customary law, official title or other forms of ownership. Land available does NOT mean the total area of land that is designated as agriculture land in the country; however it is the land that is available to smallholders given the location of villages and lack of access to more remote parcels of unused agriculture designated land. Usable land refers to the available land minus the land that cannot be used e.g. bare rock, shallow soils, steep slopes, swamp areas etc. It does however include un-cleared bush. Utilised land refers to the land that was used during the year. 3. 2.1 Area of Land Utilised The total area of land available to smallholders in Iringa region was 662,512 hectares. The regional average land area utilised for agriculture per household was 2 hectares. This figure is equivalent to the national average which is Chart 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Off-farm Activities 0% 25% 50% 75% 100% Iringa Urban Iringa Rural Mufindi Kilolo Njombe Ludewa Makete Districts Percent Mo re than Two Off Farm Inco me Two Off Farm Inco me One Off Farm Inco me No ne Chart 3.9 Number of Household by Number of Household Members with Off-farm Income None, 66,894, 24% More than Two Off Farm Income, 19,712, 7% Two Off Farm Income, 62,793, 23% One Off Farm Income, 129,318, 46% Chart 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 Ludewa Kilolo Mufindi Makete Njombe Iringa Rural Iringa Urban Districts Area/household 0 25 50 75 100 Percentage utilized Area utilised (Ha) Total Usable Area available (ha) Percent Utilisation RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 16 also 2.0 hectares per household. Seventy nine percent of the total land available to smallholders was utilised (Chart 3.11 and Map 3.7). Small differences in land area utilised per household exist between districts with Kilolo utilizing 2 hectares per household. The smallest land area utilised per household is found in Iringa Urban with (1.3 ha). The percentage utilized of the usable land per household is highest in Iringa Urban district (89%) and lowest in Ludewa district (69%) (Chart 3.11). 3.2.2 Types of Land Use The area of land under temporary mono crop was 253,966 hectares (36.7%) of the total land available to smallholders in Iringa, temporary mixed crops 144,871 hectares (20.9%), followed by un-cultivatable usable land (111,464 hectares (16.1%), planted with trees 40,484 hectares (6.0%), unusable area 29,318 hectares (4.2%), area under fallow 29,220 hectares (4.2%), area under natural bush 25,366 hectares (3.7%), permanent/annual mix 15,714 hectares (2.3%), area under pasture 13,005 hectares (1.9%), area rented to others 12,913 hectares (1.9%), permanent mono crop 8,711 hectares (1%) and permanent mixed crop 6,800 hectares (1%) (Chart 3.12). 3.3 Annual Crops and Vegetable Production Iringa region has only one rainy season namely the wet season so the planted area is more or less the same as the area planted in the wet rainy season (Chart 3.13). 3.3.1 Area Planted The area planted with annual crops and vegetables in the region was 405,949 hectares .Out of which 25 hectares or (0.01%) were planted during dry season and 405,924 hectares or (99.99%) were planted in wet season (Chart 3.14). Cultivation during dry season is so small that comparisons between the wet and dry season is inappropriate. The average area planted per household in the wet season was 0.6 hectares. The district with the largest area planted per household in wet season was Kilolo (0.81 ha) followed by Iringa Rural (0.73 ha). The district with the smallest average area planted was Iringa Urban (0.41 ha) (Chart 3.15 and Maps 3.8 and 3.9). Chart 3.12 Land Area by Type of Use 1.0 1.3 1.9 1.9 2.3 3.7 4.2 4.2 5.9 16.1 36.7 20.9 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area Rented to Others Area under Pasture Area under Permanent / Annual Mix Area under Natural Bush Area under Fallow Area Unusable Area under Planted Trees Area of Uncultivated Usable Land Area under Temporary Mixed Crops Area under Temporary Mono Crops Land Use Area (hectares) Chart 3.13 Area Planted (ha) with Annual Crops by Season Dry Season, 25, 0.01% Wet Season, 405,924, 100% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 17 Results on crop production are presented in two different sections. The first section compares the importance of each crop regardless of whether they are annual or permanent. The second section contains a more detailed analysis on production based on crop types. 3.3.2 Crop Importance Maize is the dominant annual crop grown in Iringa region and has a planted area 4.7 times greater than beans, which has the second largest planted area. The area planted with maize constitutes 63 percent of the total area planted with annual crops in the region. Other crops in order of their importance (based on area planted) are Irish potatoes, sunflower, wheat, groundnuts, field peas, paddy, cowpeas, finger millet, tomatoes, sorghum, cabbage, simsim and bambaranuts. The remaining crops are either not grown or are produced in very small quantities (Chart 3.16). Chart 3.17 shows the area planted per household growing selected crops. Households that grow maize, simsim and chillies have larger planted areas per household than households growing other crops (Chart 3.17). Chart 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District 0.00 0.30 0.60 0.90 Kilolo Iringa Rural Mufindi Ludewa Njombe Makete Iringa Urban District Area Planted/household (ha) Wet Season Dry Season Chart 3.16 Planted Area (ha) for the Main Crops - IRINGA 0 100,000 200,000 300,000 Maize Beans Irish Potatoes Sunflower Wheat Groundnuts Field Peas Paddy Cowpeas Finger Millet Tomatoes Sorghum Cabbage simsim Crop Planted Area (ha) Chart 3.17 Planted Area (ha) per Household by Selected Crop - IRINGA 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 Maize Simsim Chillies Soya Beans Groundnuts Pyrethrum Paddy Tobacco Bambaranuts Wheat Sorghum Cassava Sunflower Irish Potatoes Beans Bulrush Millet Crop Planted Area (ha) Chart 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District 0 40,000 80,000 120,000 Ludewa Njombe Iringa Rural Mufindi Makete Iringa Urban Kilolo District Planted Area (ha) 0.0 20.0 40.0 60.0 Percentage Planted in Dry Season Wet Season Dry Season Percentage Planted in Dry season Njombe Mufindi 69.5% 81% 81.7% 73.2% 87% 88.7% 80.9% Makete Ludewa Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Makete Mufindi Iringa Urban 37,118ha 35,279 108,870ha 80,173ha 70,878ha 1,109ha 72,498ha Ludewa Njombe Iringa Rural Kilolo Total Planted Area With Annual Crops by District MAP 3.7 IRINGA MAP 3.8 IRINGA Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land by District Tanzania Agriculture Sample Census Annual Crops Planted Area Percent of Utilized Land Area 85 to 89 81 to 85 77 to 81 73 to 77 69 to 73 89,000 to 109,000 67,000 to 89,000 45,000 to 67,000 23,000 to 45,000 1,000 to 23,000 RESULTS           18 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 19 3.3.3 Crop Types Cereals are the main crops grown in Iringa region. The area planted with cereals was 280,850 hectares which is equivalent to (69.2%) of the total planted area, this was followed by pulses with 70,495 hectares (17.4%), oil seeds (24,718 ha, 6.1%), root and tubers (23,839 ha, 5.9%), fruit and vegetables (5,625 ha, 1.4%) and annual cash crops (mainly tobacco) with a planted area of (397 ha, 0.1%) (Charts 3.18 and 3.19). 3.3.4 Cereal Crop Production The total production of cereals was 285,026 tonnes. Maize was the dominant cereal crop with 265,945 tonnes which was 93 percent of total cereal crops produced, followed by paddy (8,099t, 2.84%), wheat (7,901t, 2.77%), finger millet (1,793t, 0.63%), sorghum (1,206t, 0.42%), Barley (47t, 0.02%) and Bulrush Millet (35t, 0.01) (Table 3.2and Map 3.10). The area planted with maize was dominant and it represented 90.4 percent of the total area planted with cereal crops, followed by wheat (5.8%), paddy (1.7%), finger millet (1.2%), sorghum (0.9%), barley (0.04%) and bulrush millet (0.03%). The yield of paddy was 1.74 t/ha, for maize it was 1.05 t/ha, for finger millet it was 0.54 t/ha, for wheat it was 0.49 t/ha, for bulrush millet it was 0.4 t/ha and for barley it was 0.39 t/ha (Chart 3.20). 3.3.4.1 Maize Maize dominates the production of cereal crops in the region. The number of households growing maize in Iringa region was 271,618 (97% of the total crop growing households in the region. The total production of maize was 265,945 tonnes from a planted area of 253,874 hectares resulting in a yield of 1.05 t/ha. Chart 3.21 indicates maize production trend (in thousand metric tonnes) for Iringa region during the wet season. There was a decrease in maize production by (31%) over the period of 1994 to 1996, after which the production increased gradually. The area of maize planted per household was 0.93 hectares. Table 3.2 Cereal Production by Type of Cereal Crop Number of Households Area Planted (ha) Quantity Harvested (tonnes) Yield (t/ha) Maize 271,618 253,874 265,945 1.05 Wheat 35,524 16,223 7,901 0.49 Paddy 8,760 4,666 8,099 1.74 Finger Millet 9,956 3,326 1,793 0.54 Sorghum 5,741 2,555 1,206 0.47 Barley 638 120 47 0.39 Bulrush Millet 241 86 35 0.40 Total 280,850 285,026 Chart 3.18 Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crop Type Cereals, 280,850, 69.2% Roots & Tubers, 23,839, 5.9% Pulses, 70,495, 17.4% Oil Seeds & Oil Nuts, 24,718, 6.1% Fruits & Vegetables, 5,625, 1.4% Cash Crops, 397, 0.1% 12 70,495 13 24,718 0.00 23,839 0.00 5,625 0.00 397 0.00 0 80,000 160,000 240,000 Area (hectares) Cereals Pulses Oil Seeds Roots & Tubers Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.19 Area Planted with Annual Crops by Crop Type and Season Wet season Dry season Chart 3.20 Area Planted and Yields of Major Annual Cereal Crops 0 100,000 200,000 300,000 Maize Wheat Paddy Finger Millet Sorghum Barley Bulrush Millet Crop Area Planted (ha) 0 0.5 1 1.5 2 Yield (t/ha) Area Planted Yield (t/ha) Iringa Urban Makete Njombe Mufindi Kilolo Iringa Rural 728ha 22,969ha 25,703ha 66,787ha 58,017ha 50,875ha 55,771ha 65.7% 61.9% 72.9% 61.3% 72.4% 71.8% 76.9% Ludewa Makete Mufindi Iringa Urban Iringa Rural 37,118ha 35,279ha 108,870ha 80,173ha 70,878ha 1,109ha 72,498ha 9% 9% 27% 20% 17% 0% 18% Ludewa Njombe Kilolo Area Planted With Cereals and Percent of Total Land Planted With Cereals by District MAP 3.9 IRINGA MAP 3.10 IRINGA Area planted and Percentage During the Rainy Season by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area (ha) Percent of Planted Area During the Rainy Season 89,000 to 109,000 67,000 to 89,000 45,000 to 67,000 23,000 to 45,000 1,000 to 23,000 Planted Area (ha) Planted Area (ha) Percent of Planted Area With Cereals Crops 53,500 to 66,800 40,300 to 53,500 27,100 to 40,300 13,900 to 27,100 700 to 13,900 RESULTS           20 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 21 The largest area planted with maize per household was found in Kilolo district (1.24 ha), followed by Iringa Rural (1.04 ha), Mufindi (0.98 ha), Ludewa (0.90 ha), Njombe (0.79 ha), Makete (0.67 ha) and Iringa Urban (0.62) (Map 3.12). Njombe district had the largest planted area of maize (61,801 ha), followed by Mufindi (55,370 ha), Iringa Rural (50,332 ha), Kilolo (48,457 ha), Ludewa (20,710 ha), Makete (16,476 ha) and Iringa Urban (728 ha) (Chart 3.22 and Map3.11). The yield of maize dropped dramatically over the period 1995 to 1998 and has remained constant at this low level, the quantity produced has increased and this has been due to a large increase in the area under production. The area planted with maize remained constant over the period from 1994 to 1997 after which the area under production expanded gradually until 2000 and the planted area has remained constant ever since. The yield of maize has shown a sharp decline over the period 1997 to 1998 (from 1.5t/ha in 1997 to 0.6 t/ha in 1998) (Chart 3.23). This complies with the national trend that the increase in production of maize is a result of an increase in the planted area and not productivity. The increase in the planted area has been offset by the decline in yield resulting in a smaller increase in production than what would be expected. 3.3.4.2 Wheat Wheat is the second most important cereal crop in Iringa region in terms of planted area. The number of households that grew wheat in Iringa region during the wet season was 35,524. This represents 13 percent of the total crop growing households in Iringa region in the wet season. The total production of wheat was 7,901 tonnes from a planted area of 16,223 hectares resulting in an average yield of 0.49 t/ha. The area planted with wheat accounts for 4 percent of the total area planted with annual crops and vegetables in the census year. The district with the largest area planted with Chart 3.21: Time Series Data on Maize Production - IRINGA 311 209 247 330 266 296 203 0 100 200 300 400 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tonnes Chart 3.22 Maize: Total Area Planted and Planted Area per Household by District 728 16,476 20,710 48,457 50,332 55,370 61,801 0 15,000 30,000 45,000 60,000 Njombe Mufindi Iringa Rural Kilolo Ludewa Makete Iringa Urban District Area (Ha) 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 Area Planted per Household Area Planted Area planted per hh Chart 3.23 Time Series of Maize Planted Area and Yield - IRINGA 0 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 Yield (t/ha) Area Yield Chart 3.24 Wheat: Total Area Planted and Planted Area per Household by District 7,923 4,244 1,954 1,440 564 97 0 - 2,000 4,000 6,000 8,000 Makete Njombe Mufindi Ludewa Kilolo Iringa Rur Iringa Urb District Area (Ha) 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40 Area Planted per Household Area Planted Area Planted /Household Makete 0.9 0.7 0.8 1 1.2 0.6 1 Mufindi Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo 1 to 1.3 0.9 to 1 0.8 to 0.9 0.7 to 0.8 0.6 to 0.7 Ludewa Makete Njombe Mufindi Kilolo Iringa Urban 20,710ha 16,476ha h61,801ha 55,370ha 48,457ha 728 50,332ha 1.5t/ha 0.9t/ha 1.4t/ha 1.1t/ha 0.9t/ha 0.8t/ha 0.6t/ha Iringa Rural 49,500 to 61,900 37,300 to 49,500 25,100 to 37,300 12,900 to 25,100 700 to 12,900 Area Planted Per Maize Growing Household by District MAP 3.11 IRINGA MAP 3.12 IRINGA Planted Area and Yield of Maize by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted Per Household Planted Area Yield (t/ha) Area Planted Per Household RESULTS           22 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 23 wheat was Makete (7,923 ha) followed by Njombe (4,244 ha), Mufindi (1,954 ha), Ludewa (1,440 ha), Kilolo (564 ha) and Iringa Rural (97 ha). The district with the largest wheat planted area per household is Kilolo (1.17ha), followed by Iringa Rural (0.81 ha), Makete (0.55 ha, Mufindi (0.40 ha) Njombe (0.37 ha) and Ludewa (0.35 ha). No wheat was grown in Iringa urban district (Chart 3.24). The highest proportion of land planted with wheat, expressed as a percent of the total land area was also found in Makete district (13%). This was followed by Njombe (2.4%), Ludewa (2.2%), Mufindi (1.4%), Kilolo (0.5) and Iringa Rural (0.1%) (Chart 3.25). Paddy Paddy is the third most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew paddy in Iringa region during the wet season was 8,760. This represents 3 percent of the total crop growing households in Iringa region in the wet season. The total production of paddy was 8,099 tonnes from a planted area of 4,666 hectares resulting in an average yield of 1.74 t/ha. There was a sharp rise in the production of paddy in 1998/99 and this was a result of an increase in planted area and not productivity. The production rose again from 3.7 tons in 1999/2000 to 8,100 tonnes in 2002/03 (Chart 3.26). This increase in production was a result of both an increase in planted area and productivity, with the yield rising to 1.7 tonnes in 2002/03 (Chart 3.37and Map 3.13). The district with the largest area planted with paddy was Iringa Rural (3,745 ha), followed by Ludewa (339 ha), Makete (304 ha), Njombe (174 ha) and Mufindi (104 ha). Kilolo and Iringa Urban districts did not grow paddy. There are significant variations in the average area planted per crop growing household among the districts ranging from 0.25 ha in Ludewa to 0.81 ha in Mufindi (Chart 3.28 and Map 3.14). Chart 3.25 Wheat: Total Area Planted and Planted Area per Household by District 48.8 26.2 12.0 8.9 3.5 0.6 0.0 0 10 20 30 40 50 Makete Njombe Mufindi Ludewa Kilolo Iringa Rural Iringa Urban District Area (Ha) 0.0 3.0 6.0 9.0 12.0 15.0 Area Planted per Household Percent of Area Planted Percent of Land Area with Wheat Chart 3.27 Time Series of Paddy Planted Area and Yield - IRINGA 0 1000 2000 3000 4000 5000 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 Yield (t/ha) Area Planted(ha) Yield Chart 3.26Time Series Data on Paddy Production - IRINGA 3.7 1.04 8.1 3.7 0 2 4 6 8 10 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tons Chart 3.28 Paddy: Total Area Planted and Planted Area per Household by District 3,745 339 304 174 104 0 0 0 1,000 2,000 3,000 4,000 Iringa Rural Ludewa Makete Njombe Mufindi Iringa Urban Kilolo District Area (Ha) 0.00 0.30 0.60 0.90 Area Planted per Household Area Planted Area Planted per Household Iringa Rural Makete Njombe Mufindi Iringa Urban 3,745ha 339ha 304ha 174ha 104ha 0ha 0ha 1.9t/ha 1t/ha 1t/ha 0.5t/ha 2.6t/ha 0t/ha 0t/ha Ludewa Kilolo 3,200 to 3,800 2,400 to 3,200 1,600 to 2,400 800 to 1,600 0 to 800 Mufindi Makete 0.8 0 0.3 0.7 0.4 0 0.6 Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Area Planted Per Paddy Growing Household by District MAP 3.13 IRINGA MAP 3.14 IRINGA Planted Area and Yield of Paddy by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted Per Household Planted Area Yield (t/ha) 0.8 to 0.8 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 0 to 0.2 Area Planted Per Household RESULTS           24 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 25 3.3.4.4 Other Cereals Finger millet and sorghum are the fourth and fifth most important cereal crops grown in Iringa region during the rainy season. Most finger millet was planted in Kilolo districts with 1,834 ha, followed by Mufindi (588 ha), Njombe (403 ha), Ludewa (285 ha), Makete (142 ha) and Iringa Rural (73 ha). Finger millet was not grown in Iringa Urban district. On the other hand sorghum was grown in five districts with Iringa Rural having a planted area of 1,438 ha, followed by Makete (739 ha), Ludewa (194 ha), Njombe (165 ha) and Kilolo (19 ha). Mufindi and Iringa Urban districts did not grow sorghum. Very small quantities of bulrush millet was grown in Iringa Rural district (86 ha) and small quantities of barley was grown in Makete distict (120 ha) (Chart 3.29). 3.3.5 Root and Tuber Crop Production The total production of roots and tubers was 81,890 tonnes. The production of Irish potatoes was higher than the production of any other root and tuber crop in the region with a total production of 72,865 tonnes representing 89 percent of the total root and tuber crops production. This was followed by cassava (7,124t, 8.7%), sweet potatoes (1,428t, 1.7%), yams (413t, 0.5%) and cocoyam (61t, 0.1%) (Table 3.3). The total planted area of root and tuber crops was 23,839 ha with Irish potatoes having the largest planted area of 18,178 ha (76.3%). This was followed by cassava (4,737 ha, 19.9%), sweet potatoes (649 ha, 2.7%), yams (227 ha, 1.0%) and cocoyam (48 ha, 0.2%) (Chart 3.30). 3.3.5.1 Irish Potatoes The number of households growing Irish potatoes in Iringa region was 44,849. This was 72.9 percent of the total root and tuber crop growing households during the wet season. The area planted with Irish potatoes was larger than any other root and tuber crop in the region accounting for 76.3 percent of the total planted area of root and tuber crops. .Njombe District has the largest planted area for Irish potatoes (9,981 ha, 54.9% of the total Irish potato planted area in the region), followed by Makete (5,579 ha, 30.7%), Mufindi (1,051 ha, 5.8%), Kilolo (893 ha, 4.9%), Ludewa (614 ha, 3.4%) and Iringa Rural (60 ha, 0.3 %). Irish potatoes are not grown in Iringa Urban district. There are significant variations in the average area Table 3.3 Area, Production and Yield of Root & Tuber Crops in Rainy Season Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tones) Yield (ton/ha) Irish Potatoes 18,178 72,865 4.01 Cassava 4,737 7,124 1.5 Sweet Potatoes 649 1,428 2.2 Yams 227 413 1.82 Cocoyam 48 61 1.28 Total 23,839 81,890 - 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 1,800 2,000 Area (Ha) Kilolo Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Rural Iringa Urban District Chart 3.29 Area Planted with Other Cereal Crops by District Finger Millet Sorghum Barley Bulrush Millet Chart 3.30 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops 0 5,000 10,000 15,000 20,000 Irish Potatoes Cassava Sweet Potatoes Yams Cocoyam Crop Area Planted (ha) 0 1 2 3 4 Yield (ton/ha) Yield (ton/ha) RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 26 planted per Irish potato growing household among the districts ranging from 0.13 ha in Iringa Rural to 0.49 ha in Njombe district (Chart 3.31). Although there is no data available to facilitate time series analysis for this crop, the area under Irish potato production has expanded from 973 ha in 1995 to 18,178 ha in 2003 (Chart 3.32). 3.3.5.2 Cassava The number of households growing cassava in the region was 11,204. This represents 4 percent of the total crop growing households in the region. The total production of cassava during the census year was 7,124 tonnes from a planted area of 4,737 hectares resulting in a yield of 1.5 tons per hectare. The area planted with cassava increased from 1,252 hectares in 1994/95 to 18,971 ha in 1997/98, however the planted area decreased sharply to 4,737 hectares in 2002/03 (Chart 3.33). Ludewa district had the largest planted area of cassava in Iringa region with 3,605 ha (76% of the total cassava planted area in the region), followed by Iringa Rural (413 ha, 9%), Njombe (394 ha, 8%), Mufindi (222 ha, 5%), Iringa Urban (99 ha, 2%) and Kilolo (4 ha, 0.01%) (Map 3.15). No cassava was grown in Makete district. The proportion of land planted with cassava, expressed as a percent of the total land area was very small in Morogoro region, however the highest proportion was found in Ludewa district (1.033%). This was followed by Morogoro Urban (0.178%), Mufindi (0.178%), Kilolo (0.075%), Njombe (0.089%), Morogoro Rural (0.075%) and Mufindi (0.059%) (Chart 3.35). The average planted area per cassava growing household was 0.4 hectares, however, there were small district variations. The area planted per cassava growing household was largest in Ludewa (0.53 ha) followed by Iringa Rural (0.39 ha), Mufindi (0.35 ha), Kilolo (0.20 ha), Njombe (0.18 ha) and Iringa Urban (0.16 ha) (Chart 3.35 and Map 3.16). The area planted with cassava accounted for 19.9 percent of the total area planted with roots and tuber crops or 1.1 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the census year. Chart 3.33 Area Planted with Cassava during the Census/Survey Years 0 5,000 10,000 15,000 20,000 1994/95 1995/96 1997/98 1998/99 2002/03 Year Area (Ha) Chart 3.34 Percent of Cassava Planted Area and Percent of Total Land with Cassava by District 4.7 8.7 8.3 2.1 0.0 0.0 76.2 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Ludewa Iringa Rural NjombeMufindi Iringa Urban Kilolo Makete District Percent of Total Area Planted 0.0 0.5 1.0 1.5 Percent Area Planted of Total Land Area Percent of area planted Proportion of Land 0.53 0.39 0.35 0.20 0.18 0.16 0.00 0.00 0.20 0.40 0.60 Area per Household Ludewa Iringa Rural Mufindi Kilolo Njombe Iringa Urban Makete District Chart 3.35 Cassava Planted Area per Cassava Growing Households by District Makete Njombe Mufindi Iringa Urban Iringa Rural 413ha 3,605ha 0ha 394ha 222ha 4ha 99ha 0.4t/ha 1.6t/ha 0t/ha 2.5t/ha 1.3t/ha 1.9t/ha 0.6t/ha Ludewa Kilolo 0.5 0 0.2 0.4 0.2 0.2 0.4 Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo 2,800 to 3,700 2,100 to 2,800 1,400 to 2,100 700 to 1,400 0 to 700 Area Planted Per Cassava Growing Household by District MAP 3.15 IRINGA MAP 3.16 IRINGA Planted Area and Yield of Cassava by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted Per Household Planted Area (ha) Yield (t/ha) 0.4 to 0.5 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 0 to 0.1 Area Planted Per Household RESULTS           27 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 28 3.3.6 Pulse Crops Production The total area planted with pulses was 70,483 hectares, of which 59,661 hectares were planted with beans, which accounted for 84.6 percent of the total area planted with pulses, followed by field peas (5,769 ha, 8.2%), cow peas (4,112 ha, 5.8%), bambaranuts (848 ha 1.2%) green gram (89 ha, 0.13%), mung beans and (4 ha, 0.01%). Chick peas were not cultivated in the region. The total production of pulses was 30,640 tonnes. Beans were the most cultivated crop producing 23,479 tonnes which accounted for 76.6 percent of the total pulse production. This was followed by field peas (5,851t, 19.1%), cow peas (934t, 3.0%), bambara nuts (364t, 1.2%), and green gram (10t, 0%). No mung beans production was reported in the region. Field peas and bambara nuts had a relatively high yields of 1,014 and 429 kgs/ha respectively. The yields of the rest of the pulse crops in kilograms per hectare were beans (394 kgs/ha), cowpeas (227 kgs/ha) and green gram (117 kgs/ha) (Chart 3,36). 3.3.6.1 Beans Beans dominate the production of pulse crops in the region. The number of households growing beans in Iringa region was 165,191. The total production of beans in the region was 23,479 tonnes from a planted area of 59,661 hectares resulting in an average yield of 0.4 t/ha. Njombe District had the largest area planted with beans in the region (16,569 ha, 27.8%), however the largest area planted with beans per bean growing household in the long rainy season was in Ludewa district (0.49 ha) (Charts 3.36a and Map 3.17). Table 3.4 Area, Production and Yield of Pulses in Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (Tonnes) Yield kg/ha Area Planted Quantity Harvested Yield kg/ha Beans 59,661 23,479 394 59,661 23,479 394 Field Peas 5,769 5,851 1014 5,769 5,851 1014 Cowpeas 4,112 934 227 4,112 934 227 Bambaranuts 848 364 429 848 364 429 Green Gram 89 10 117 89 10 117 Mung Beans 4 0 0 4 0 0 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 Total 70,483 30,640 70,483 30,640 Chart 3.36 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops 0 20,000 40,000 60,000 Beans Field Peas Cowpeas Bambaranuts Green Gram Mung Beans Chich Peas Crop Area Planted (ha) 0 600 1200 1800 Yield (kg/ha) Yield kg/ha 0.49 0.43 0.37 0.35 0.32 0.27 0.25 0.00 0.20 0.40 Area per Household Ludewa Kilolo Iringa Rural Mufindi Njombe Iringa Urban Makete District Chart 3.36 Area Planted per Bean Growing Household in Rainy Season by District Chart 3.35 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District 0 10 20 30 Njombe Mufindi Kilolo Iringa Rural Ludewa Makete Iringa Urban District Percent of Bean Planted AraeLand 0 5 10 15 20 Proportion of Land with Beans Percent of Bean Planted Area Proportion of Land with beans Chart 3,36b Chart 3,36a RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 29 The average area planted per bean growing household in the region during the rainy season was 0.4 ha. Two districts of Ludewa and Kilolo had the average area planted per households above the regional average (0.49 ha and 0.43 ha respectively) (Chart 3.36b and Map 3.18). Bean production in Iringa region increased dramatically from almost zoro in 1998 to 20,000 tonnes in 1999 after which the production has remained more or less constant (Chart 3.37). Charts 3.37 and 3.38 show that the increase in production was mainly due to an increase in planted area and to a lesser extent an increase in productivity. Bean production responded more from an increase in planted area compared to maize production as the level of yield in beans was maintained due to the plants inherent ability to manufacture nitrogen. The area planted with beans has increased rapidly from 1997 to 1998, after which it increased steadily from 1986 to 2003. Over the period 1999 to 2003 the yield of beans remained constant at around 0.4 t/ha. 3.3.7 Oil Seed Production The total production of oilseed crops was 10,526 tonnes from a planted area of 24,718 hectares. Sunflower was the most dominant oil seed crop with a planted area 15,674 hectares (63.4% of the total area under oil seed crops), followed by groundnuts (7,650 ha, 31%), simsim (1,245 ha, 5%) and soya beans (148 ha, 0.6%) (Table 3.5). The yield of simsim was 660 kg/ha, sunflower was 470 kg/ha, soya beans was 362 kg/ha and for groundnuts it was 299 kg/ha. In terms of production, sunflower was the dominant oil seed crop in the region with 7,366 tonnes which accounted for 70 percent of the total production of oil seed crops, followed by groundnuts (2,285 tonnes, 22%), simsim (822 tonnes, 8%) and soya beans (54 tonnes, 0.5%) (Chart 3.39). Table 3.5 Area, Production and Yield of Oil Seed Crops - Long Rainy Season Crop Area planted (ha) Production (tons) Yield kg/ha Sunflower 15,674 7,366 470 Groundnuts 7,650 2,285 299 Simsim 1,245 822 660 Soya Beans 148 54 362 Total 24,718 10,526 Chart 3.39 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops - 5,000 10,000 15,000 20,000 Sunflower Groundnuts Simsim Soya Beans Castor Seed Crop Area Planted (ha) - 200 400 600 800 1,000 Yield (kg/ha) Yield kg/ha Chart 3.37 Time Series Data on Beans Production - IRINGA ('000 tons) 1 0 20 23 2 13 20 0 5 10 15 20 25 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Year Production ('000') tons Chart 3.38 Time Series of Beans Planted Area and Yield - IRINGA 0 20,000 40,000 60,000 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0 0.2 0.4 0.6 0.8 Yield (t/ha) Area Yield Makete Mufindi Iringa Urban Kilolo Iringa Rural 7,523ha 2,868ha 16,569ha 14,151ha 294ha 9,920ha 8,336ha 0.5t/ha 0.4t/ha 0.4t/ha 0.4t/ha 0.3t/ha 0.5t/ha 0.3t/ha Ludewa Njombe 12,000 to 17,000 9,000 to 12,000 6,000 to 9,000 3,000 to 6,000 0 to 3,000 0.5 0.2 0.3 0.3 0.4 0.3 0.4 Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Area Planted Per Beans Growing Household by District MAP 3.17 IRINGA MAP 3.18 IRINGA Planted Area and Yield of Beans by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted Per Household Planted Area (ha) Yield (t/ha) 0.44 to 0.5 0.38 to 0.44 0.32 to 0.38 0.26 to 0.32 0.2 to 0.26 RESULTS           30 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 31 3.3.7.1 Sunflower The number of households that grew sunflower in Iringa was 37,496. Njombe district had the largest planted area with 6,739 hectares (43% of the total area planted with the sunflower in the region) followed by Iringa Rural (4,548 ha, 29%), Mufindi (2,323 ha, 15%), Kilolo (1,957 ha, 12.5%), Ludewa (85 ha, 0.5%) and Iringa Urban (21 ha, 0.1%) (Chart 3.40). Production was 7,366 tonnes from a planted area of 15,674 hectares resulting in the average yield of 0.5 t/ha. The area planted with sunflower has increased rapidly from 4,195 ha in 1996 to 15,796 ha in 1998, after which it decreased sharply to 6,550 ha in 1999. This sharp decrease may be attributed to small numbers. However, by 2003 the planted area increased to 15,674 ha (Chart 3.41). 3.3.7.2 Groundnuts The number of households growing groundnuts in Iringa region was 14,001. The total production of groundnuts in the region was 2,285 tonnes from a planted area of 7,650 hectares resulting in an average yield of 0.3 tons per hectare. Although the groundnut planted area is small, there appears to be an increasing trend over the period 1997 to 2003 (Chart 3.42). Thirty three percent of the area planted with groundnuts in Iringa region was located in Mufindi District with 2,557 hectares, followed by Njombe (1,854 ha, 24%), Iringa Rural (1,405 ha, 18.4%), Kilolo (1,169 ha, 15.3%), Makete (366 ha, 5%), Ludewa (296 ha, 3.9%) and Iringa Urban (4 ha, 0.05%) (Map 3.19). The highest proportion of land with groundnuts was found in Mufindi followed by Iringa Rural, Kilolo, Njombe, Makete, Ludewa and Iringa Urban (Chart 3.43). Chart 40 Sunflower Planted Area by District - IRINGA 1,957 85 21 6,739 4,548 2,323 - 1,500 3,000 4,500 6,000 Njombe Iringa Rural Mufindi Kilolo Ludewa Iringa Urban Districts Planted Area (ha) 312 287 4,174 995 3,766 7,650 - 2,500 5,000 7,500 Planted Area (ha) 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 2002/03 Census/Survey Year Chart 3.42 Time Series Data on Groundnuts Planted Area (ha) Chart 3.43 Percent of Groundnut Planted Area and Percent of Total Land with Groundnuts by District 0 10 20 30 40 Mufindi Njombe Iringa Rural Kilolo Makete Ludewa Iringa Urban District Percent of Groundnuts Planted Area 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 Proportion of Land with Groundnuts Percent of Groundnut Planted Area Proportion of Land with Groundnuts Chart 3.41 Time Series Data on Sunflower Area Planted (ha) - IRINGA 10,728 4,195 15,674 6,550 15,796 0 5,000 10,000 15,000 20,000 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 2002/03 Year Planted Area Ludewa Makete Mufindi Kilolo Iringa Urban Iringa Rural 2,557ha 296ha 366ha 1,854ha 1,169ha 4 1,405ha 0.3t/ha 0.3t/ha 0.4t/ha 0.5t/ha 4.8 0.3t/ha 0.1t/ha Njombe Planted Area (ha) Yield (t/ha) 2,000 to 2,600 1,500 to 2,000 1,000 to 1,500 500 to 1,000 0 to 500 Makete Njombe Mufindi Iringa Urban 0.4 0.9 0.6 0.8 0.2 0.1 Ludewa Iringa Rural Kilolo 0.4 Area Planted per Groundnuts Growing Household MAP 3.19 IRINGA MAP 3.20 IRINGA Planted Area and Yield of Groundnuts by District Tanzania Agriculture Sample Census Area Planted Per Household Planted Area (ha) 0.9 to 1 0.7 to 0.9 0.5 to 0.7 0.3 to 0.5 0.1 to 0.3 Area Planted Per Household RESULTS           32 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 33 There are large variations in the area planted per groundnut growing household among districts in Iringa region. The largest planted area per groundnut growing household was found in Mufindi district (0.91 ha), followed by Kilolo (0.76 ha), Iringa Rural (0.56 ha), Njombe (0.40 ha), Ludewa (0.20 ha) and Iringa Urban (0.10) (Chart 3.44 and Map 3.20). 3.3.8 Fruit and Vegetables The collection of fruit and vegetables production data was difficult due to the small quantities produced per household. Most of the data presented here gives the production of smallholders who grew these crops as cash crops and not merely for household consumption. The total production of fruit and vegetables was 30,084 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was tomatoes with a production of 18,991 tonnes (63% of the total fruit and vegetables produced in the region), followed by cabbage (9,098t, 30%) and onions (1,371t, 5%). The production of the other fruit and vegetable crops was relatively small (Tab 3.6). The yield of tomatoes was 5.8t/ha, 6.6 t/ha, for cabbage, and 3.6 t/ha for onions, 0.5 t/ha, for chilies and 1.6 for spinach (Chart 3.45). 3.3.8.1 Tomatoes The number of households growing tomatoes in the region during the wet season was 11,796. This represents 4.2 percent of the total crop growing households in the region. Kilolo district had the largest planted area of tomatoes (52% of the total area planted with tomatoes in the region), followed by Njombe (28%), Iringa Rural (10%), Mufindi (6%), Ludewa (2%), Makete (1%) and Iringa Urban (1%) (Map 3.21). Table 3.6 Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables in Rainy Season Crop Area Planted(ha) Quantity harvested(tons) Yield t/ha Tomatoes 3,274 18,991 5.8 Cabbage 1,380 9,098 6.6 Onions 386 1,371 3.6 Chillies 196 101 0.5 Spinnach 154 254 1.6 Pumpkins 111 83 0.7 Amaranths 86 145 1.7 Okra 21 10 0.5 Ginger 12 13 1.1 Carrot 3 6 2.0 Water Mellon 2 1 0.5 Egg Plant 1 11 11.0 Total 5,625 30,084 Chart 3.45 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables - 1,000 2,000 3,000 4,000 Tomatoes Cabbage Onions Chillies Spinnach Others Crop Area Planted (ha) 0 2,000 4,000 6,000 8,000 Yield (kg/ha) Chart 3.46 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Land with Tomato by District 0.0 20.0 40.0 60.0 Kilolo Njombe Iringa Rural Mufindi Ludewa Makete Iringa Urban District Percent of Area Planted - 0.50 1.00 1.50 Percent Area Planted of Total Land Area Percent Planted Area Percent Area Planted of Total Land Area 0.91 0.76 0.56 0.40 0.36 0.20 0.10 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 Area per Household (ha) Mufindi Kilolo Iringa Rural Njombe Makete Ludewa Iringa Urban District Chart 3.44 Area Planted per Groundnut Growing Households by District Wet Season RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 34 The proportion of land planted with tomatoes, expressed as a percent of the total land area was very small in Morogoro region, however the highest proportion was also found in Kilolo district (1.6%), followed by Iringa Urban (1.1%), Njombe (0.5%), Iringa Rural (0.3%), Mufindi (0.1%), Ludewa (0.1%) and Makete (0.0%). The high percent of area planted of total land area in Iringa Urban district may be attributed to small numbers (Chart 3.46). The average planted area per tomato growing household was 0.5 hectares, however, there were small district variations. The area planted per tomato growing household was largest in Kilolo (0.52 ha) followed by Mufindi (0.24 ha), Iringa Urban (0.23 ha), Iringa Rural (0.22 ha), Njombe (0.19 ha), Makete (0.10 ha) and Ludewa (0.08 ha) (Chart 3.47 and Map 3.22). 3.3.8.2 Cabbage The number of households growing cabbages in the region during the wet season was 7,478. This represented 2.7 percent of the total crop growing households in Iringa region. The total area planted with cabbages accounted for 24.5 percent of the total area planted with fruits and vegetables during the wet season. Njombe district had the largest planted area of cabbage (1,137 ha, 82% of the total area planted with cabbage in the region), followed by Mufindi (131 ha, 9.6%), Ludewa (76 ha, 6%) and Makete (36 ha, 3%). No cabbage was grown in Iringa Rural, Iringa Urban and Kilolo districts (Map 3.23). The proportion of land planted with cabbage, expressed as a percent of the total land area was very small in the region, however the highest proportion was found in Njombe district (0.62%), followed by Ludewa (0.10%), Mufindi (0.09%) and Makete (0.06%) (Chart 3.48 and Map 3.24). The average planted area per cabbage growing household was 0.18 hectares, however, there were noticeable variations among districts. Though small the area planted per cabbage growing household was largest in Mufindi (0.26 ha), followed by Njombe (0.20 ha), Makete (0.15 ha) and Ludewa (0.07 ha) (Chart 3.49). 0.52 0.24 0.23 0.22 0.19 0.10 0.08 0.00 0.20 0.40 0.60 Area per Household (ha) Kilolo Mufindi Iringa Urban Iringa Rural Njombe Makete Ludewa District Chart 3.47 Area Planted per Tomato Growing Household by District in Rainy Season Chart 3.48 Percent of Cabbage Planted Area and Percent of Total Land with Cabbage by District 0 25 50 75 100 Njombe Mufindi Ludewa Makete District Percent of Land 0.00 0.25 0.50 0.75 Percent Area Planted of Total Land Area Percent of Planted Area Proportion of Land 0.26 0.20 0.15 0.07 0.00 0.10 0.20 0.30 Area per Household (ha) Mufindi Njombe Makete Ludewa District Chart 3.49 Area Planted per Cabbage Growing Household by District in Rainy Season Makete 0 0.1 0.2 0.5 0.2 0.2 0.1 Mufindi Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Makete Njombe Kilolo Iringa Urban Iringa Rural Mufindi 71ha 19ha 931ha 1,712ha 17ha 343ha 182ha 9.3t/ha 5.5t/ha 5.1t/ha 7.3t/ha 8.0t/ha 3.9t/ha 10.0t/ha Ludewa Yield (t/ha) 1,600 to 1,800 1,200 to 1,600 800 to 1,200 400 to 800 0 to 400 Area Planted per Tomatoes Growing Household by District MAP 3.21 IRINGA MAP 3.22 IRINGA Planted Area and Yield of Tomatoes by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted Per Household Planted Area (ha) 0.4 to 0.6 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 0 to 0.1 Area Planted Per Household RESULTS           35 0.07 0.15 0.2 0.26 0 0 0 Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo 0.2 to 0.26 0.15 to 0.2 0.1 to 0.15 0.05 to 0.1 0 to 0.05 Iringa Urban Ludewa Makete Njombe Mufindi 0ha 0ha 36ha 1,137ha 76ha 131ha 0ha 0t/ha 0t/ha 2.4t/ha 6.9t/ha 4.6t/ha 2.9t/ha 0t/ha Iringa Rural Kilolo Area Planted Per Cabbage Growing Household by District MAP 3.23 IRINGA MAP 3.24 IRINGA Planted Area and Yield of Cabbage by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted Per Household Planted Area (ha) Yield (t/ha) 800 to 1,200 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 Area Planted Per Household RESULTS           36 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 37 3.3.8.3 Onions The number of households growing onions in the region during the wet season was 1,970. This represents 0.71 percent of the total crop growing households in Iringa region. Kilolo district had the largest planted area with onions (273 ha, 70.9% of the total area planted with onions in the region), followed by Njombe (94 ha, 24.4%), Ludewa (14 ha, 3.5%) and Iringa Rural (5 ha, 1.3%). The largest proportion of the area planted with onions was found in Kilolo district (0.25), followed by Njombe (0.05%), Ludewa (0.02%), and Iringa Rural (0.004%) (Chart 3.50). Other fruit and vegetable crops are either not grown or grown in small quantities. 3.3.9 Other Annual Crop Production Most of the other annual crops are cash crops. An area of 397 hectares was planted with other annual crops and pyrethrum was the most prominent with (336 ha, 85%) of the total area planted with other crops in the region), followed by tobacco (61 ha, 15%). 3.3.9.1 Pyrethrum The area planted with pyrethrum was 336 hectares with a production of 90 tonnes. Makete district had largest area planted with pyrethrum (236 ha, 70.2% of the total area planted with pyrethrum in the region), followed by Mufindi (52 ha, 15.5%) and Ludewa (50 ha, 14.9%) (Maps 3.25 and 3.26). 3.3.9.2 Tobacco Tobacco was produced in Iringa Rural district only. A total number of 116 agricultural households grew 61 hectares. The average planted area of tobacco per agricultural household was 0.53 hectares. Chart 3.50 Percent of Onion Planted Area and Percent of Total Land with Onions by District 3.5 1.3 0.0 0.0 0.0 24.4 70.9 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Kilolo Njombe Ludewa Iringa Rural Mufindi Makete Iringa Urban District Percent of Land 0.0000 0.1000 0.2000 0.3000 Percent Area Planted of Total Land Area Percent of Planted Area Proportion of Land Chart 3.51 Area Planted with Annual Cash Crops Cotton 0% Pyrethrum 85% Tobacco 15% Jute 0% Coffee 0% Chart 3.52 Percent of Pyrethrum Planted Area and Percent of Total Land with Pyrethrum by District - 0.50 1.00 1.50 Makete Ludewa Mufindi Iringa Rural Njombe Iringa Urban Kilolo District Percent of Land 0.00 0.25 0.50 Percent Area Planted of Total Land Area Percent of Land Proportion of Land 0.2ha 1ha 0ha 0.4ha 0ha 0ha 0ha Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Makete Njombe Iringa Urban 50ha 234t/ha 0ha 52ha 0ha 0ha 0ha 0.1t/ha 0.3ha 0t/ha 0.2t/ha 0t/ha 0t/ha 0t/ha Mufindi Ludewa Iringa Rural Kilolo Area Planted Per Pyrethrum Growing Household by District MAP 3.25 IRINGA MAP 3.26 IRINGA Planted Area and Yield of Pyrethrum by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted (ha)Per Household Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted Per Household 200 to 240 150 to 200 100 to 150 50 to 100 0 to 50 0.8 to 1 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 0 to 0.2 RESULTS           38 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 39 3.4 Permanent Crops Permanent crops (sometimes referred as perennial crops) are crops that normally take over a year to mature and once mature can be harvested for a number of years. For most crops, it is easy to determine if they are annual or permanent. However, for crops like cassava and bananas the distinction is not so clear. Cassava has varieties that mature within a year and produces only one harvest, whilst other varieties survive for more than one year and produce several harvests. In this census, cassava was treated as an annual crop. Conversely, bananas normally take less than a year to mature but survive for more than one year and are thus treated as a permanent crop. In this report, the results are presented for the most important permanent crops in terms of production and area planted. Previous censuses and surveys did not measure these variables for permanent crops, therefore no time series analysis is made in this section. The planted area with permanent crops for smallholders was 26,802 hectares (6% of the planted area with crops in the region). However, the area planted with annual crops is not the actual physical land area as it includes the area planted more than once on the same land, whilst for the planted area for permanent crops is the same as physical planted land area. So the percentage of physical area planted with permanent crops is higher than indicated in Chart 3.53. The most important permanent crop in Iringa region is the banana which accounts for a planted area of 9,745 hectares (36% of the planted area with permanent crops), followed by mango (2,981 ha, 11%), pears (2,839 ha, 10.6%), coffee (2,143 ha, 8%), pitches (2,135 ha, 8.0%), apples (1,791 ha, 6.7), plum (1,014ha, 3.8%), avocado (925 ha, 3.4% and tea (669 ha, 2.5%). Other permanent crops are grown in small quantities with a total of 2,561 ha (9.6%) (Chart 3.54). Kilolo district had the largest area under smallholder permanent crops (6,383 ha, 24%). This was followed by Makete (5,979 ha, 22%), Iringa Rural (5,633 ha, 21%), Mufindi (5,055 ha, 19%), Njombe (2,055 ha, 8%) and Ludewa (1,696 ha, 6%). Permanent crops were not grown in Iringa. Makete district had the largest planted area per permanent crop growing household (0.08 ha) followed by Kilolo (0.07 ha), Iringa Rural (0.06 ha), Mufindi (0.04 ha), Ludewa (0.03 ha) and Njombe (0.01 ha) (Chart 3.55). In terms of area of permanent crops planted expressed as a percentage of the total area planted with crops per district, Kilolo had highest proportion (23.8%) followed by Makete (22.3%), Iringa Rural (21.0%), Mufindi (18.9%), Njombe (7.7%) and Ludewa (6.3). Chart 3.54 Area Planted with Main Permanent Crops Tea, 669, 2% Other, 2,561, 10% Banana, 9,745, 36% Mango, 2,981, 11% Pears, 2,839, 11% Avocado, 925, 3% Plums, 1,014, 4% Apples, 1,79, 7% Pitches, 2,135, 8% Coffee, 2,143, 8% Chart 3.55 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District 23.8 22.3 18.9 0.0 7.7 6.3 21.0 0.0 10.0 20.0 30.0 Kilolo Makete Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Iringa Urban District Percent of Area Planted 0.000 0.020 0.040 0.060 0.080 0.100 Percent Area Planted of Total Land Area % of total area planted Proportion of Land Chart 3.53 Area Planted for Annual and Permanent Crops Permanent , 26,802 6% Annual, 405,924, 94% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 40 3.4.1 Bananas The total production of banana by smallholders was 10,244 tonnes. In terms of area planted, banana was the most important permanent crop grown by smallholders in Iringa region. It was grown by 19,428 agricultural households (7% of the total crop growing households in the region). The average area planted with banana per household in the region was relatively small (0.5 ha) and the average yield obtained by smallholders was 1,410 kg/ha from a harvest area of 7,263 hectares. Kilolo had the largest planted area of banana in the region with 3,707 ha (38% of the total area with bananas in the region), followed by Mufindi (2,540 ha, 26.1%), Makete (1,415 ha, 14.5%), Ludewa (935 ha, 9.6%), Iringa Rural (883 ha, 9.1%) and Njombe (265 ha, 2.7%) (Map 3.27). There was no banana production in Iringa Urban district. The average area planted with banana per banana growing household was highest in Ludewa (0.82 t/ha), followed by Mufindi (0.77 ha), Kilolo (0.68 ha), Iringa Rural (0.53 ha), Njombe (0.30 ha) and Makete (0.30 ha) (Chart 3.56 and Map 3.28). 3.4.2 Mangoes The total production of mangoes by smallholders was 1,873 tonnes. In terms of area planted, mangoes were the second most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 3,681 households (1.3% of the total crop growing households in the region). The average area planted with mangoes per mango growing household was moderate for the region (0.8 ha) and the average yield obtained by smallholders was 1,354 kg/ha from a harvest area of 1,383 hectares. Mufindi district had the largest area planted with mangoes in the region (1,122 ha, 38% of the total area with mangoes in the region), followed by Iringa Rural (801 ha, 27%), Makete (606 ha, 20%), Njombe (329 ha, 11%) and Kilolo (123 ha, 4%) (Map 3.29). No mango cultivation was reported in Ludewa and Iringa Urban districts. Moreover, the average area planted with mangoes per mangoes planting household was highest in Njombe (1.34 ha), followed by Makete (1.15 ha), Mufindi (0.97 ha), Kilolo (0.61%) and Iringa Rural (0.52 ha) (Chart 3.57 and Map 3.30). Chart 3.56 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District 14.5 9.1 38.0 9.6 26.1 2.7 0.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Kilolo Mufindi Makete Ludewa Iringa Rural Njombe Iringa Urban District Percent of Total Area Planted 0.00 0.30 0.60 0.90 Average Planted Area per Household Percent of Area Planted Planted Area per Household Chart 3.57 Percent of Area Planted with Mango and Average Planted Area per Household by District 0.0 0.0 26.9 11.0 37.6 4.1 20.3 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Mufindi Iringa Rural Makete Njombe Kilolo Ludewa Iringa Urban District Percent of Total Area Planted 0.0 0.5 1.0 1.5 Average Planted Area per Household Percent of total area planted Planted Area per Household Makete Iringa Urban Iringa Rural 0.3ha 0.2ha 1.4ha 0.8ha 0.7ha 0ha 0.5ha Mufindi Ludewa Njombe Kilolo Iringa Urban Makete Njombe Mufindi 0ha 1,415ha 935ha 265ha 2,540ha 883ha 3,707ha 0t/ha 0.7t/ha 0.3t/ha 0.2t/ha 1.8t/ha 0.1t/ha 0.2t/ha Ludewa Iringa Rural Kilolo Area Planted Per Banana Growing Household by District MAP 3.27 IRINGA MAP 3.28 IRINGA Planted Area and Yield of Banana by District Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Area Planted Per Household Planted Area (ha) Yield (t/ha) Area Planted Per Household 3,200 to 3,800 2,400 to 3,200 1,600 to 2,400 800 to 1,600 0 to 800 1.2 to 1.5 0.9 to 1.2 0.6 to 0.9 0.3 to 0.6 0 to 0.3 RESULTS           41 Makete Ludewa Mufindi Iringa Urban 1.1ha 1.3ha 0ha 1ha 0ha 5.2ha 0.6ha Njombe Iringa Rural Kilolo Ludewa Makete Mufindi Iringa Urban 0ha 606ha 329ha 1,122ha 8,011ha 123ha 0ha 0t/ha 20.8t/ha 19.7t/ha 0t/ha 0.6t/ha 5.9t/ha 0t/ha Njombe Iringa Rural Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area (ha) MAP 3.29 IRINGA Planted Area and Yield of Mango by District Yield (t/ha) Area Planted Per Mango Growing Household by District MAP 3.30 IRINGA Planted Area (ha) Per Household 6,400 to 8,100 4,800 to 6,400 3,200 to 4,800 1,600 to 3,200 0 to 1,600 4 to 5.2 3 to 4 2 to 3 1 to 2 0 to 1 RESULTS           42 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 43 3.4.3 Pears The total production of pears by smallholders was 6,199 tonnes from a harvested area of 651 ha. In terms of area planted, pears were the third most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 4,348 households (1.6% of the total crop growing households). The average area planted with pears per pears growing household was relatively small (0.65 ha) and the average yield obtained by smallholders was 9,522 kg/ha. Iringa Rural district had the largest planted area of pears in the region (1,037 ha, 36.5% of the total area planted with pears in the region), followed by Kilolo (913 ha, 32%), Ludewa (752 ha, 26.5%), Mufindi (91 ha, 3.2%), Makete (39 ha, 1.4%) and Njombe (6 ha, 0.2%) (Map 3.31). However, the area planted with pears per pear growing household was highest in Ludewa (3.03 ha), followed by Iringa Rural (2.87 ha), Kilolo (0.34 ha), Mufindi (0.15 ha), Njombe and Makete districts share (0.1% each) (Chart 3.58 and Map 3.32). 3.4.4 Coffee The total production of coffee by smallholders was 803 tonnes from a harvested area of 1,020 ha. In terms of area planted, coffee was the fourth most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 4,384 households (1.6% of the total crop growing households in the region). The average area planted with coffee per household was relatively small at around 0.49 ha per coffee growing household and the average yield obtained by smallholders was 787 kg /ha. Makete had the largest area of coffee in the region (1,016 ha, 47.4% of the total area planted with coffee in Iringa region), followed by Njombe (512 ha, 23.9%), Mufindi (284 ha, 13.3%), Kilolo (180 ha, 8.4%) and Ludewa (151 ha, 7%). The average area planted per coffee growing household was highest in Makete district (1.09 ha), followed by Mufindi (0.55 ha), Njombe (0.33 ha), Ludewa (0.30 ha) and Kilolo (0.21 ha). Iringa Rural and Iringa Urban districts reported no coffee production (Chart 3.59). Chart 3.59 Percent of Area Planted with Coffee and Average Planted Area per Household by District 0.0 0.0 23.9 8.4 47.4 7.0 13.3 0.0 20.0 40.0 Makete Njombe Mufindi Kilolo Ludewa Iringa Rural Iringa Urban District Percent of Total Area Planted 0.00 0.25 0.50 0.75 1.00 1.25 Average Planted Area per Household Percent of total area planted Average planted area/hh Chart 3.58 Percent of Area Planted with Pears and Average Planted Area per Household by District 36.5 3.2 32.1 26.5 0.2 1.4 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Iringa Rural Kilolo Ludewa Mufindi Makete Njombe District Percent of Total Area Planted 0.00 1.00 2.00 3.00 Average Planted Area per Household Percent Planted Area Average Planted Area per Household 3ha 0.1ha 0.1ha 0.2ha 2.9ha 0ha 0.3ha Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Makete Iringa Urban Mufindi Kilolo Iringa Rural 39ha 752ha 913ha 0ha 6ha 91ha 1,037ha 0t/ha 0.3t/ha 1.3t/ha 0.4t/ha 0.1t/ha 0t/ha 0t/ha Ludewa Njombe Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area (ha) MAP 3.31 IRINGA Planted Area and Yield of Pears by District Yield (t/ha) Area Planted Per Pears Growing Household by District MAP 3.32 IRINGA Planted Area (ha) Per Household 800 to 1,100 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 2.4 to 3 1.8 to 2.4 1.2 to 1.8 0.6 to 1.2 0 to 0.6 RESULTS           44 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 45 3.5 Inputs/Implements Use 3.5.1 Methods of Land Clearing Land clearing is a common pre-tillage operation practiced by most farmers in the region. Land clearing is divided into two categories: bush clearing, which by definition implies either expansion into virgin areas or into areas which have been left fallow for a long period. The other category, which includes burning, hand slashing or tractor slashing, is normally an annual clearing exercise to remove vegetation growth from the previous season. Hand slashing is the most widespread method used for land clearing. The area cleared by hand slashing in the region during the rainy season was 341,760 ha which represented 85.2 percent of the total planted area. Bush clearance, burning and tractor slashing are less important methods for land clearing and they represent 7.3, 6.6 and 0.5 percent respectively (Table3.7 and Chart 3.60). 3.5.2 Methods of Soil Preparation Hand cultivation is the most common method of soil preparation and it was used on 243,941 ha, which represents 60.1 percent of the total planted area in Iringa region. This is followed by ox-ploughing (145,674 ha, 35.9%) and tractor ploughing (12,394 ha, 3.1%). No soil preparation was done on 3,915 ha of the planted area (1%) (Chart 3.61) In Iringa region, Makete district has the largest planted area cultivated with oxen (50,618 ha, 34.7%) followed by Mufindi (33,786 ha, 23.2%), Kilolo (30,433 ha, 20.9%), Iringa Rural (22,347 ha, 15.3%), Njombe (8,109 ha, 5.6%), Iringa Urban (192 ha, 0.13%) and Ludewa (189 ha, 0.1 %) (Chart 3.62). Table 3.7: Land Clearing Methods Method of Land Clearing Number of Households Planted Area(ha) % Mostly Hand Slashing 233,770 341,760 85.2 Mostly Bush Clearance 18,262 29,366 7.3 Mostly Burning 22,618 26,423 6.6 No Land Clearing 1,589 1,918 0.5 Mostly Tractor Slashing 1,215 1,831 0.5 Total 277,453 401,298 100 Note: This excludes land clearing for permanent cassava Chart 3.60 Number of Households by Method of Land Clearing During the Wet Season 233,770 1,589 18,262 22,618 1,215 0 100,000 200,000 300,000 Mostly Hand Slashing No Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Burning Mostly Tractor Slashing Method of Land Clearing Number of Households Chart 3.61Area Cultivated by Cultivation Method Mostly Hand Hoe Ploughing, 243,941, 60.1% Mostly Oxen Ploughing, 145,674, 35.9% Mostly Tractor Ploughing, 12,394, 3.1% No Land Preparation, 3,915, 1.0% 0 20,000 40,000 60,000 Area Cultivated Makete Mufindi Kilolo Iringa Rural Njombe Iringa Urban Ludewa District Chart 3.62 Area Cultivated by Method of Cultivation and District Mostly Oxen Ploughing Mostly Tractor Ploughing Mostly Hand Cultivation No Land Ploughing RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 46 3.5.3 Improved Seeds Use The planted area using improved seeds was 85,835 hectares which represents 21 percent of the total area planted with the annual crops and vegetables (Chart 3.63). Cereals had the largest planted area with improved seeds (60,324 ha, 70.3% of the planted area with improved seeds) followed by pulses (10,880 ha, 12.7%), roots and tubers (5,966 ha, 7%), oil seed (4,474 ha, 5.2%), fruit and vegetables (4,078 ha, 4.8%) and cash crops (113 ha, 0.1%) (Chart 3.64). However, the use of improved seed in fruit and vegetables and is much greater than in other crop types (72.5 %) followed by cash crops (28.6%). Only 15.5 percent of the planted area with pulse crops used improved seed (Chart 3.65). 3.5.4 Fertiliser Use The use of fertilisers on annual crops in the region is relatively high comopared to other regions with a planted area application of 15,244 hectares (53.0% of the total planted area in the region). The planted area without fertiliser for annual crops was 190,680 hectares representing 46.9 percent of the total planted area with annual crops (Table 3.8). Of the planted area with fertiliser application, inorganic fertilizers was applied to 102,596 hectares which represents 25.3 percent of the total planted area and (47.7% of the area planted with fertiliser application in the region). This was followed by Farm Yard Manure (93,635 ha, 43.5%) and compost 19,013 hectares (8.8%) (Chart 3.66). Table3.8 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District in Rainy Season Fertilizer Use District Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Total No Fertilizer Applied Total Iringa Rural 16,527 5,848 16,324 38,699 33,798 72,498 Mufindi 22,375 6,113 12,787 41,275 38,898 80,173 Njombe 28,738 1,826 47,267 77,831 31,040 108,87 0 Ludewa 3,235 976 6,360 10,571 26,547 37,118 Makete 7,442 1,011 7,118 15,571 19,707 35,279 Iringa Urb 178 54 575 807 302 1,109 Kilolo 15,139 3,186 12,164 30,489 40,389 70,878 Total 93,635 19,013 102,596 215,244 190,680 405,92 4 Chart 3.63 Planted Area of Improved Seeds - IRINGA With Improved Seeds, 85,835, 21% Without Improved Seeds, 316,174, 79% Chart 3.64 Planted Area with Improved Seed by Crop Types Pulses, 10,880, 12.7% Oilseeds , 4,474, 5.2% Fruits & Vegetables, 4,078, 4.8% Cash Crops, 113, 0.1% Roots & Tubers, 5,966, 7.0% Cereals, 60,324, 70.3% 0 25 50 75 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oilseeds Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.65 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed - Annuals RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 47 The highest percentage of area planted with fertiliser (all types) was in Iringa Urban (72.8%), followed by Njombe (71.5%), Iringa Rural (53.4%), Mufindi (44.1%), Kilolo (43%) and Ludewa (28.5%) (Chart 3.67 and Map 3.33). 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use The total planted area applied with farm yard manure in Iringa region was 93,635 hectares representing 43.5 percent of the total area planted with fertilisers in the region (Table 3.10). The number of households that applied farm yard manure on their annual crops during the wet season was 124,723. Cereals had the highest percent of the total planted area with farm yard manure (78.3%), followed by pulses (12.7%) and oil seeds (4.2%), however cash crops has the lowest percent (0.3%)(Chart 3.68). The use of farm yard manure on cash crops is much greater than in other crop types (81.9 %), however this has to be treated with caution because of the small number of observations. This is followed by fruit and vegetables (29.8%) and cereals (26.2%). Only 10.9 percent of the planted area with roots and tuber crops has farm yard manure application (Chart 3.69a). Chart 3.66 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser No Fertilizer Applied, 190,680, 47.0% Mostly Compost, 19,013, 4.7% Mostly Inorganic Fertilizer, 102,596, 25.3% Mostly Farm Yard Manure, 93,635, 23.1% 0.0 25.0 50.0 75.0 100.0 Area (ha) Ludewa Kilolo Makete Mufindi Iringa Rural Njombe Iringa Urban District Chart 3.67 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser and District No Fertilizer Applied Mo s tly Co mpo s t Mo s tly Ino rganic Fertilizer Mo s tly Farm Yard Manure Chart 3.68 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop Type - IRINGA Roots & Tubers, 2601, 2.8% Pulses, 11892, 12.7% OilSeeds & Oil Nuts, 3904, 4.2% Fruits & Vegetables, 1678, 1.8% Cash crops, 325, 0.3% Cereals, 73,562, 78.3% - 20.00 40.00 60.00 80.00 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash crops Crop Type Chart 3.69a Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure - Annuals RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 48 Farm yard manure is mostly used in Mufindi District (27.9% of the total planted area in the district), followed by Njombe (26.4%), Iringa Rural (22.8%), Makete (21.1%), Iringa Urban (16.1%) and Ludewa (8.7%) Chart 3.69b). For permanent crops, most farm yard manure is used in the production of passion fruits (40.8%), followed by apples (31.8%) and coffee (25.7%). 3.5.4.2 Inorganic Fertilisers Use The total planted area applied with inorganic fertilisers in Iringa region was 102,595 hectares which represents 25.3 percent of the total planted area with annuals in the region and 47.7 percent of the total planted area with fertilisers (Chart 3.70). The number of households that applied inorganic fertilizers on their annual crops during the rainy season was 160,417 (Table 3.10). The largest area applied with inorganic fertilizers was in cereals (72,687 ha, 70.8% of the total area applied with inorganic fertilizers), followed by pulses (13,519 ha, 13.2%), roots and tubers (11,036 ha, 10.8%), fruit and vegetables (3,277 ha, 3.2%) and oil seeds (2,077 ha, 2.0%). No inorganic fertiliser was applied to cash crops (Chart 3.70). The use of inorganic fertiliser on fruit and vegetables is much greater than in other crop types (58.3 %), followed by roots and tubers (46.3%), cereals (25.9%), pulses (19.2%) and oil seed crops (8.4%) (Chart 3.71a). The proportion of inorganic fertiliser used on cereal crops was 12.7 percent higher than other crop types, followed by roots and tubers (1.1%), pulses (0.8%) and cereals (0.3%) (Chart 3.71a). Inorganic fertiliser is mostly used in Iringa Urban (51.8% of the total planted area in the district), followed by Njombe (43.4%), Iringa Rural (22.5%), Makete (20.2%), Kilolo (17.2%), Ludewa (17.1%) and Mufindi (15.9%) (Chart 3.71b). Chart 3.69b Percent of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District - IRINGA 0.0 10.0 20.0 30.0 Mufindi Njombe Iringa Rural Kilolo Makete Iringa Urban Ludewa District Percent 0.0 20.0 40.0 60.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash crops Crop Type Chart 3.71a Percentage of Planted Area with Inorganic Fertilizer by Crop Type - IRINGA Chart 3.71b Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertiliser by District - IRINGA 0.0 15.0 30.0 45.0 60.0 Iringa Urban Njombe Iringa Rural Makete Kilolo Ludewa Mufindi District Percent Chart 3.70 Planted Area with Inorganic Fertilizer by Crop Type - IRINGA Cereals, 72,687, 70.8% Cash Crops, 0, 0.0% Fruits & Vegetables, 3,277, 3.2% OilSeeds & Oil Nuts, 2,077, 2.0% Pulses, 13,519, 13.2% Roots & Tubers, 11,036, 10.8% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 49 3.5.4.3 Compost Use The total planted area applied with compost was 19,014 hectares which represents only 4.7 percent of the total planted area with annual crops in the region and 8.8 percent of the total planted area with fertilisers in the region. The number of households that applied compost manure on their annual crops during the wet season was 31,807. The results show that 72 percent of the area applied with compost was planted with cereals, followed by pulses (21%), oil seeds (4%), roots & tubers (3%) and fruit and vegetables (1%). Cash crops were not applied with compost manure (Chart 3.72a). Though the proportion of compost manure applied on each crop type was very low (0 to 5%), pulse and cereal crops had the highest proportions (5.6% and 4.9% respectively) followed by fruit and vegetables (3.8) (Chart 3.72b). Compost was mostly used in Iringa Rural (8.1% of the total planted area in the district), followed closely by Mufindi (7.6%), then Iringa Urban (4.9%), Kilolo (4.5%), Makete (2.9%), Ludewa (2.6%) and Njombe (1.7%) (Chart 3.72c). 3.5.5 Pesticide Use Pesticides are chemicals used for controlling insects, diseases and weeds. This section analyses the use of these chemicals by smallholders on both annual and permanent crops in the region. Pesticides were applied to a planted area of 208,377 hectares of annual crops and vegetables. Insecticides are the most common pesticides used in the region (84.1% of the total area applied with pesticides), followed by fungicides (10.7%) and herbicides (5.2%) (Chart 3.73). Chart 3.72a Planted Area with Compost by Crop Type - IRINGA Cereals, 13,664, 71.9% Roots & Tubers, 492, 2.6% Pulses, 3,919, 20.6% Cash Crops, 0, 0.0% Fruits & Vegetables, 213, 1.1% Oil Seeds , 724, 3.8% Chart 3.72c Proportion of Planted Area Applied with Compost by District - IRINGA 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 Iringa Rural Mufindi Iringa Urban Kilolo Makete Ludewa Njombe District Percent 0.0 2.0 4.0 6.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash crops Crop Type Chart 3.72b Percentage of Planted Area with Compost by Crop Type - IRINGA Chart 3.73 Planted Area (ha) by Pesticides Use Insecticides, 175,229, 84.1% Herbicides, 10,785, 5.2% Fungicides, 22,363, 10.7% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 50 3.5.5.1 Insecticide Use The planted area applied with insecticides was estimated at 175,229 ha which represented 43.2 percent of the total planted area for annual crops. Cereals had the largest planted area applied with insecticides (144,779 ha, 82.6% of the total planted area with insecticides), followed by pulses (18,245 ha, 10.4%), roots and tubers (6,834 ha, 3.9%), fruit and vegetables (4,460 ha, 2.5%), oil seed (848 ha, 0.5%) and cash crops (61 ha, 0.04%) (Chart 3.74). The use of insecticides on fruit and vegetables is much greater than in other crop types (79.3%), followed by cereals (51.6%), roots and tubers (28.7%), pulses (25.9%), cash crops (15.5%) and oil seed crops (3.4%) (Chart 3.75). Mufindi district had the highest percent of planted area with insecticides (43,799 ha, 54.6% of the total planted area with annual crops in the district). This was closely followed by Njombe (57,061 ha, 52.4%) then Ludewa (18,364 ha, 49.5%), Iringa Urban (453 ha, 40.8%), Kilolo (25,998 ha, 36.7%), Iringa Rural (22,171 ha, 30.6%) and Makete (7,384 ha, 20.9%) (Chart 3.76). 3.5.5.2 Herbicide Use The planted area applied with herbicides was 10,785 hectares which represented 2.7 percent of the total planted area annual crops and vegetables. Cereals had the largest planted area applied with herbicides (9,025 ha, 83.7%), followed by pulses (932 ha, 8.6%), roots and tuber (458 ha, 4.2%), oil seed (219 ha, 2.0%), fruits and vegetables 152 ha, 1.4%). Herbicide was not applied to cash crops (Chart 3.77). Chart 3.74 Planted Area Applied with Insecticides by Crop Type Roots & Tubers, 6,834, 3.9% Cereals, 144,779, 82.6% Pulses, 18,245, 10.4% Oil Seeds , 848, 0.5% Fruits & Vegetables, 4,460, 2.5% Cash Crops, 61, 0.0% Chart 3.76 Proportion of Planted Area Applied with Insecticides by District - IRINGA 0.0 20.0 40.0 60.0 Mufindi Njombe Ludewa Iringa Urban Kilolo Iringa Rural Makete District Percent 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash crops Crop Type Chart 3.75 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Insecticides Chart 3.77 Planted Area Applied with Herbicides by Crop Type Cereals, 9025, 83.7% Roots & Tubers, 458, 4.2% Pulses, 932, 8.6% Oil Seeds & Oil Nuts, 219, 2.0% Fruits & Vegetables, 152, 1.4% Cash Crops, 0, 0.0% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 51 Though the proportion of herbicides applied on each crop type was very low (0 to 5%), oil seeds has a relatively a larger area applied than on other crop types (3.8%), followed by cereals (3.2%), fruit and vegetables (2.7%), roots and tubers (0.9%) and pulses (0.6%) (Chart 3.78). Iringa Rural district had the highest percent of planted area with herbicides (5.1% of the total planted area with annual crops in the district). This is followed by Iringa Urban (3.8%) then Kilolo (2.6%), Mufindi (2.5%), Ludewa (2.1%), Makete (1.9%) and Njombe (1.6%) (Chart 3.79). 3 .5.5.3 Fungicide Use The planted area applied with fungicides was (22,363 ha) which represented 4.4 percent of the total planted area for annual crops). Root and tubers had the largest planted area applied with fungicides (9,654 ha, 42.2%) followed by cereals (7,631 ha, 34.1%), fruits and vegetables (2,733 ha, 12.2%), pulses (2,263 ha, 10.1%) and oil seeds (77 ha, 0.3%). No herbicides were applied to cash crops (Chart 3.80). However, the percentage use of fungicide in fruit and vegetables, roots and tubers and pulses was much greater than in other crop types (0.49%, 0.410% and 0.32% respectively) and very little was applied on cereal crops 0.03 and oil seeds (0.003%) (Chart 3.77). Njombe district had the highest percent of planted area with herbicides (10.1% of the total planted area with annual crops in the district). This is followed by Kilolo (6.7%), Iringa Rural (4.1%), Ludewa (3.9%) and Makete (2.4%). The smallest percentage use was recorded in Mufindi district (1.6%) (Chart 3.82). 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 Percent of Planted Area Cereals Pulses Oil Seeds Roots & Tubers Fruit & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.78 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Herbicides Chart 3.79 Proportion of Planted Area Applied with Herbicides by District - IRINGA 0.0 1.5 3.0 4.5 6.0 Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Mufindi Ludewa Makete Njombe District Percent Chart 3.80 Planted Area Applied with Fungicides by Crop Type Pulses, 2,263, 10.1% Oil Seeds, 77, 0.3% Fruit & Vegetables, 2,738, 12.2% Cash Crop, 0, 0.0% Roots &Tubers, 9,654, 43.2% Cereals, 7,631, 34.1% 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Percent of Planted Area Cereals Roots &Tubers Pulses Oil Seeds Fruit & Vegetables Cash Crop Crop Type Chart 3.81 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Fungicides Chart 3.82 Proportion of Planted Area Applied with Fungicides by District - IRINGA 0.0 4.0 8.0 12.0 Njombe Kilolo Iringa Rural Ludewa Makete Iringa Urban Mufindi District Percent RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 52 3.5.6 Harvesting Methods The main harvesting method for cereals was by hand. Very small amount of maize was harvested by machine (0.2%) All other cereals and annual crops were harvested by hand. 3.5.7 Threshing Methods Hand threshing was the most common method used, with 89 percent of the total area planted with cereals during the long rainy season being threshed by hand. Draft animals, human powered tools and engine driven machines were only used on crops harvested from 0.1 percent, 0.1 percent and 0.2 percent of the total planted area respectively. 3.6 Irrigation Water is the limiting factor to crop production in the majority of areas in Tanzania and without water most other agricultural practices applied to crops do not result in significant increases in yields. This section deals with the area under irrigation by different crops and the means by which water was extracted from the source and applied to the field. 3.6.1 Area Planted with Annual Crops and Under Irrigation In Iringa region, the area of annual crops under irrigation was 67,833 hectares representing 16.7 percent of the total area planted area in the region (Chart 3.84). The district with the largest planted area under irrigation with annual crops was Njombe with 16,423 ha (24.2% of the total planted area with irrigation in the region). This is followed by Iringa Rural with (14,369 ha, 21.2%), Ludewa (12,498 ha, 18.4%), Mufindi (12,344 ha, 18.2%), Kilolo (11,767 ha, 17.3%), Makete (337 ha, 0.5%) and Iringa Urban (95 ha, 0.1%). When expressed as a percentage of the total area planted in each district, Ludewa had the highest percentage (33.7% of the planted area under irrigation in the district). This is followed by Iringa Rural (19.8%), Kilolo (16.6%), Mufindi (15.4%), Njombe (15.1%), Iringa Urban (8.6%), and Makete (1.0%) (Chart 3.84 and Map 3.34). Chart 3.83 Area of Irrigated Land Unirrigated Area, 387,547, 85% Irrigated Area, 67,833, 15% Chart 2.84 Planted Area with Irrigation by District - IRINGA 0 5,000 10,000 15,000 Njombe Iringa Rural Ludewa Mufindi Kilolo Makete Iringa Urban District Irrigated Area (ha) -5.0 5.0 15.0 25.0 35.0 Percentage Irrigation Irrigated Area Percent of Irrigated Area Makete Mufindi Iringa Urban Iringa Rural 1,015ha 3,921ha 39ha 2,616ha 5,938ha 4,811ha 3% 4% 0% 3% 8% 7% Ludewa Njombe Kilolo 37ha 3% Iringa Rural Njombe Mufindi Kilolo Iringa Urban Makete 36,113ha 26,030ha 38,740ha 42,392ha 26,012ha 16,765ha 49.8% 23.9% 48.3% 59.8% 40.7% 70.1% 47.5% Ludewa 451ha Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) with No Application of Fertilizer Planted Area (ha) MAP 3.33 IRINGA Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District Percent of Planted Area (ha) with No Application of Fertilizer Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District MAP 3.34 IRINGA Planted Area (ha) with Irrigation Planted Area (ha) Percent of Planted Area (ha) with Irrigation 4,750 to 5,940 3,570 to 4,750 2,390 to 3,570 1,210 to 2,390 30 to 1,210 36,000 to 43,000 27,000 to 36,000 18,000 to 27,000 9,000 to 18,000 0 to 9,000 RESULTS           53 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 54 3.6.2 Sources of Water Used for Irrigation The main source of water used for irrigation was from rivers (53.5% of all households with irrigation). This was followed by canals (24%) and wells (19.5%). Only 2 percent of the households used water from dams, and 0.6 percent used water from boreholes. The proportion of households that used piped water and lakes as sources of water for irrigation was very small (0.24% and 0.17% respectively) (Chart 3.85). 3.6.3 Methods of Obtaining Water for Irrigation Hand bucket was the most common means of getting water for irrigation with 48.8 percent of the total households using this method in the region. This was closely followed by gravity with (46.6%), other (3.0%), hand pump (1.0%) and motor pump (0.6%) (Chart 3.86). Hand bucket was used by most households to obtain water for irrigation. Ludewa district had 66.3 percent of households in the district using hand buckets for obtaining irrigation water, followed by Makete (65.6%), Iringa Urban (49.0%), Mufindi (47.7%) and Iringa Rural (43.0%). Gravity was more common in Kilolo with 55.9 percent of households in the district using this method to get water for irrigation, followed by Mufindi (52.3%), Njombe (51.8%), Iringa Rural (51.4%), Iringa Urban (33.7%) and Makete (32.9%). Although hand bucket and gravity were the most common methods of obtaining irrigation water in all seven districts, some of the households in Kilolo, Iringa Rural and Makete districts used hand and motor pumps as well. 3.6.4 Methods of Water Application Most households used buckets/watering cans for applying irrigation water (53.6% of the total households using irrigation in the region), followed closely followed by flood (42.4%), then sprinklers (2.2%) and water hoses (1.8%) (Chart 3.87)). Chart 3.85 Number of Households with Irrigation by Source of Water for Irrigation River, 29,977, 53.5% Canal, 13,392, 23.9% Borehole, 362, 0.6% Lake, 96, 0.2% Pipe water, 132, 0.2% Well, 10,928, 19.5% Dam, 1,181, 2.1% Chart 3.86 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water Gravity, 26,106, 46.6% Hand Pump, 553, 1.0% Motor Pump, 354, 0.6% Other, 1,676, 3.0% Hand Bucket, 27,380, 48.8% Chart 3.87 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application Water Hose, 985, 1.8% Flood, 23,797, 42.4% Bucket / Watering Can, 30,040, 53.6% Sprinkler, 1,246, 2.2% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 55 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing 3.7.1 Crop Storage Crop storage means keeping a crop for a certain period of time as food for the household, to sell at higher prices or as seed for planting in the following season. The results for Iringa region show that there were 259,527 crop growing households that stored various agricultural products in the region (93% of the total crop growing households). The most important stored crop was maize with 251,696 households storing 86,901 tonnes on 1st January 2004. This was followed by beans and other pulses (136,641 households, 7,310 tonnes), paddy (5,218 households, 1,594 tonnes) and groundnuts and bambara nuts (6,381 households, 3,104 tonnes). Other crops were stored in very small quantities (Chart 3.88). 3.7.1.1 Methods of Storage The region had 137,961 crop growing households storing their produce in sacks and/or open drums (53% of households that stored crops in the region). The number of households that stored their produce in locally made traditional structures was 112,578 (43%). This was followed by: improved locally made structures (4,217 households, 2%), other structures (2,150 households, 0.8%), air tight drums (888 households, 0.34%), modern stores (777 households, 0.3%) and in unprotected piles (657 households, 0.25%) (Chart 3.89). Sacks and open drums were the dominant storage methods in all districts, with Iringa Urban having the highest percent of households using the method (86% of the total number of households storing crop products in the district). This is followed by Iringa Rural (69%), Njombe (60%), Makete (56%), Mufindi (50%), Ludewa and Kilolo (37%). The highest percent of households using Locally Made Traditional Structures was in Kilolo (61% of the total number of households storing crops in the district), followed by Ludewa (60%), Mufindi (48%), Njombe (39%), Makete (39%), Iringa Rural (26%) and Iringa Urban (11%) (Chart 3.90). Chart 3.88 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type - 100,000 200,000 300,000 Maize Beans & Pulses Sea weed Sorghum & Millet Groundnuts/Bambara Nuts Paddy Cloves Crop N umber of households - 25,000 50,000 75,000 100,000 Quantity (t) Quantity stored (Tons) Chart 3.89 Number of households by Storage Methods - IRINGA Other, 2,150 , 0.8% In Modern Store, 777 , 0.3% Unprotected Pile, 657 , 0.3% In Improved Locally Made Structure, 4,217 , 1.6% In Airtight Drum, 888 , 0.3% In Locally Made Traditional Structure, 112,578 , 43.4% In Sacks / Open Drum, 137,961, 53.2% Chart 3.90 Number of Households by Method of Storage and District (based on the most important household crop) - 25 50 75 100 Kilolo Ludewa Mufindi Njombe Makete Iringa Rural Iringa Urban District Percent of Households In Locally Made Traditional Structure In Improved Locally Made Structure In Modern Store In Sacks / Open Drum In Airtight Drum Unprotected Pile Other RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 56 3.7.1.2 Duration of Storage For the selected crops, most households stored their produce for a period of over 6 months, followed by those who stored for a period 3 to 6 months. The minority of households stored their crops for less than three months. The proportion of households that stored their produce for a duration of over 6 months was highest in Njombe (66% of the households that stored crops), followed by Makete district (64%), Ludewa (58.3%), Iringa Urban (53.7%), Mufindi (50.8 %), Kilolo (50%), Iringa Rural (41.4%) (Chart 3.91 and Map 3.35). District comparison of duration of storage cannot be done for all crops combined. However, the analysis has been done for maize only as it is the most commonly stored crop. Kilolo, Ludewa and Makete districts had a comparatively higher percent of their crop stored on 1 October 2003. However, households in Njombe, Mufindi and Iringa Rural districts stored relatively little maize in comparison to the quantity produced, indicating that the quantity stored was determined by the food and seed requirements of the households and not to sell during the “off-season” when the farm gate price of maize is higher (Chart 3.92). 3.7.1.3 Purposes of Storage Subsistence food crops (maize, paddy, sorghum and millet, beans and pulses) are mainly stored for household consumption. The percent of households that stored maize for household consumption as the main purpose of storage was 93 percent, followed by seed for planting. Virtually, almost all stored annual cash crops were stored for selling at higher price (Chart 3.93). 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss About 80 percent of households that stored crops had little or no loss, (15%) of households had experienced a loss up to quarter (1/4), (4%) had a loss of between a quarter and a half (1/4 and ½) and (1%) had a loss of over a half (1/2) (Table .9). Table 3.9 Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District Estimate Storage Loss District Little or no Loss Up to 1/4 Loss Between 1/4 and 1/2 Loss Over 1/2 Loss Total Iringa Rural 47,813 12,045 4,218 714 64,790 Mufindi 71,697 14,839 3,926 1,014 91,476 Njombe 31,476 9,632 2,354 1,086 44,548 Ludewa 38,636 7,715 1,325 630 48,306 Makete 118,034 12,718 3,415 1,049 135,216 Iringa Urban 959 281 279 52 1,572 Kilolo 46,646 7,400 4,175 590 58,810 Total 64,630 19,692 5,135 0 50,000 100,000 150,000 Number of households Maize Paddy Sorghum & Millet Beans & Pulses Crop Chart 3.91 Normal Length of Storage for Selected Crops Less than 3 Months Between 3 and 6 Months Over 6 Months Chart 3.92 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District 0 30,000 60,000 90,000 Kilolo Ludewa Njombe Mufindi Makete Iringa Rural Iringa Urban District Quantity (tonnes) 0 25 50 75 100 Percent Stored Quantity harvested Quantity stored Percent of Quantity Stored 0% 20% 40% 60% 80% 100% Percent of Households Maize Paddy Sorghum & Millet Pulses Wheat Coffee G'nuts Bambara Crop Type Chart 3.93 Number of Households by Purpose of Storage and Crop Type Food for the household To sell for higher price Seeds for planting Others RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 57 3.7.2 Agro processing and By-products Agro processing refers to a process that converts a crop product from one form to another form in order to add or increase the palatability of the product. Agro-processing was practiced in most crop growing households in Iringa region (272,110 households, 98% of the total crop growing households) (Chart 3.94). The percent of households processing crops was very high in all districts (between 96% and 99%) (Chart 3.95). 3.7.2.1 Processing Methods Most crop processing households processed their crops using neighbour’s machines representing 83.6 percent (227,360 households). This was followed by those processing on-farm by hand (27,480 households, 10.1%), on farm by machine (10,322 households, 3.8%), by factory (4,438 households, 1.6%), by trader (1,515 households, 0.6%), other methods (801 households, 0.3%) and by Cooperative Unions (133 households, 0.05%). Processing by large scale farms is negligibly small. Although processing by machine was the most common processing method in all districts in Iringa region, district differences existed. Njombe has a higher percent of hand processing than other districts (34%), followed by Makete (11%) and Mufindi (9%). Processing by trader, though small, was more common in Iringa Urban (13%, Makete (1%) and Iringa Rural (1%). Though small, processing on farm by machine was practiced in all seven districts in the region (Chart 3.96). Chart 3.94 Households Processing Crops Households not Processing, 6,607, 2% Households Processing, 272,110, 98% 0 25 50 75 100 Percent of Households Processing Makete Iringa Urban Mufindi Ludewa Iringa Rural Kilolo Njombe District Chart 3.95 Percentage of Households Processing Crops by District Chart 3.96 Percent of Crop Processing Households by Method of Processing 0% 25% 50% 75% 100% Njombe Makete Mufindi Kilolo Ludewa Iringa Rural Iringa Urban District Percent of Households On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Co-operative Union By Trader On Large Scale Farm Other By Factory RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 58 3.7.2.2 Main Agro-processing Products Two types of products can be produced through agro-processing namely, the main product and the by-product. The main product is the major product after processing and the by-product is the secondary product after processing. For example, the main product after processing maize is normally flour whilst the by-product is normally the bran. Flour/meal was the main processed product for 252,747 household representing 93 percent of all households that processed crops in the region. It was followed by grain with 18,735 households (7%). The remaining products were produced by very few households (Chart 3.97). The number of households producing by-products accounted for 88.5 percent of the households processing crops. The most common by-product produced by crop processing households was bran with 234,005 households (97% of all households that produced by-products), followed by husks (5,289 households, 2%), cake (411 households, 0.17%), juice (392 households, 0.16%), shell (380 households, 0.15%), pulp (163 households, 0.07%) and others (132 households, 0.06) (Chart 3.98). 3.7.2.3 Main Use of Primary Processed Products Primary processed products were used by households or human consumption, as fuel for cooking, for selling and for animal consumption. The most important use was for household/human consumption which represented 98 percent of the total households that used primary processed product (Chart 3.99). Kilolo and Njombe were the only districts that used primary products as fuel for cooking. Chart 3.97 Percent of Households by Type of Main Processed Product Oil, 243, 0.1% Juice, 290, 0.1% Fiber, 96, 0.04% Other, 0, 0.0% Grain, 18,735, 6.9% Flour / Meal, 252,747, 92.9% Chart 3.98 Number of Households by Type of By-product Husk, 5,289, 2.2% Bran, 234,005, 97.2% Juice, 392, 0.16% Other, 132, 0.06% Pulp, 163, 0.07% Cake, 411, 0.17% Shell, 380, 0.16% Chart 3.99 Use of Processed Product Sale Only,5,687, 2% Other, 0% Did Not Use, 0% Animal Consumption 0.7% Fuel for Cooking 0.0% Household / Human Consumption 97.2% 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 Percentage of households Iringa Rural Kilolo Makete Mufindi Njombe Ludewa Iringa Urban District Chart 3.100 Percentage of Households Selling Processed Crops by District RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 59 Out of 5,687 households that sold processed products, 2,138 were from Iringa Rural (37.6% of the total number of households selling processed products in the region), followed by Kilolo with 1,262 households (22.2%), Makete (925 households, 16.3%), Mufindi (869 households, 15.3%), Njombe (304 households, 5.3%) and Ludewa (189 households, 3.3%). Iringa Urban district did not indicate the selling of processed products (Chart 3.100). 3.7.2.4 Outlets for Sale of Processed Products Most households that sold processed products sold to neighbours (15,275 households, 45% of households that sold crops). This was followed by selling to trader at farm (4,489 households, 13%), local market/tTrade store (3,516 households, 10%), marketing co-operatives (907 households, 3%), secondary market (472 households, 1%), farmer association (181 households, 0.5%) and large scale farm (134 households, 0.4%) (Chart 3.101). There are small differences between districts in the proportion of households selling processed products to neighbours, with Njombe district having the highest percent of households in the region (65%), followed by kilolo (63%), Mufindi (60%) and Ludewa (51%). Makete has only 29 percent of the households selling processed products to neighbours. Iringa Urban sell its processed products to large scale farms only. Ludewa has the highest proportion of households selling processed products to local markets /trade stores. Njombe is the only district in the region which sold its processed products to farmers associations (Chart 3.102). 3.7.3 Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 191,085 which represent 68.6 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Makete (81%) followed by Njombe (80.3%), Kilolo (78.1%), Ludewa (67.3%), Mufindi (55.6%) Iringa Rural (51.5%) and Iringa Urban (33.3%) (Chart 3.103 and Map 3.36). Chart 3.101 Location of Sale of Processed Products Neighbours, 15,275, 45.2% Other, 8,824, 26.1% Trader at Farm, 4,489, 13.3% Large Scale Farm, 134, 0.4% Local Market / Trade Store, 3,516, 10.4% Secondary Market, 472, 1.4% Farmers Association, 181, 0.5% Marketing Co- operative, 907, 2.7% Chart 3.102 Percent of Households Selling Processed Products by Outlet for Sale and District 0% 25% 50% 75% 100% Njombe Kilolo Mufindi Ludewa Iringa Rural Makete Iringa Urban District Percent of Households Selling Neighbours Local Market / Trade Store Marketing Co-operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Secondary Market Other Chart 3.103 Number of Crop Growing Households that Sold Crops by District 0 25,000 50,000 75,000 MaketeMufindi Kilolo Iringa Rural NjombeLudewa Iringa Urban District Number of Households 0.0 25.0 50.0 75.0 100.0 Percent Number of households Percent Mufindi Makete Kilolo Iringa Urban Iringa Rural 31,576 16,967 64,428 19,695 30,884 55.6% 81.8% 80.3% 78.1% 33.3% 51.55% 67.3% Ludewa Njombe 27,148 388 52,000 to 65,000 39,000 to 52,000 26,000 to 39,000 13,000 to 26,000 0 to 13,000 MAP 3.36 IRINGA Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Selling Crops Number of Households Selling Crops Percent of Total Households Selling Crops Makete 47% 38% 59% 67% 37% 58% 60% Mufindi Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Percent of Households Storing Crops MAP 3.35 IRINGA Percent of Households Storing Crops For 3 to 6 Months by district 70 to 70 60 to 70 50 to 60 40 to 50 30 to 40 RESULTS           60 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 61 3.7.3.1 Main Marketing Problems Low price for agricultural produce was the main marketing problem reported by agricultural households in Iringa region (75% of crop growing households in the region). Apart from low market prices, other problems were longer distances to the markets (10%), high transport costs (6%), lack of transport (4%), lack of market information (2%) and lack of buyers (1%). Other marketing problems are minor and represented less than 1 percent of the total reported problems (Chart 3.104). 3.7.3.2 Reasons for Not Selling Crops The main reason for not selling crops was “insufficient production to sell”, representing 91 followed by the price being low (5.4%). The remaining reasons for not selling are in such low numbers that it is not appropriate to rank their importance (Table 3.10). 3.8 Access to Crop Production Services 3.8.1 Access to Agricultural Credit The census results show that in Iringa region very few agricultural households (9,046, 3.2% of all crop growing households) accessed credit, out of which 6,796 (75%) were male-headed households and 2,251 (25%) were female headed households. In Iringa Rural, Mufindi and Kilolo districts only male headed households got agricultural credit whereas in Makete, Njombe and Ludewa both Male and Female headed households accessed agricultural credit In No household in Iringa Urban district reported to have accessed agricultural credit (Table 3.11). 3.8.1.1 Source of Agricultural Credit The major agricultural credit provider in Iringa region was family friend and relatives which provided credit to 5,694 agricultural households (63% of the total number of households that accessed credit), followed by Religious organizations/Non governmental organizations/projects (12%), trader/trade store (8%), other sources (7%), private individual (6%), saving and credit societies (3%) and co-operatives (1%). Family, friends and relatives was the only source of credit in Iringa Rural district, whilst religious organizations/non governmental organizations/projects were the sole source of credit in Kilolo. Makete district received credit from all major sources mentioned except from co-operatives. Table 3.10 Reasons for Not Selling Crop Produce Main Reason Number of Households % Production Insufficient to Sell 97,575 91.1 Price Too Low 5,820 5.4 Other 1,519 1.4 Market Too Far 1,318 1.2 Co-operative Problems 424 0.4 Government Regulatory Board Problems 273 0.3 Farmers Association Problems 192 0.2 Trade Union Problems 13 0.0 Total 107,135 100.0 Table 3.11 Number of Agricultural Households That Received Credit By Sex of Household By District Male Female District Number % Number % Total Iringa Rural 121 100 0 0 121 Mufindi 503 100 0 0 503 Makete 5,246 78 1,459 22 6,705 Njombe 606 56 485 44 1,091 Ludewa 121 28 307 72 428 Kilolo 198 100 0 0 198 Total 6,795 75 2,251 25 9,046 Chart 3.104 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem Open Market Price Too Low, 95,323, 75% No Buyer, 1,478, 1% Other, 1,047, 1% Co-operative Problems, 673, 1% Trade Union Problems, 398, 0% Farmers Association Problems, 343, 0% Government Regulatory Board Problems, 253, 0% Lack of Market Information, 2,386, 2% No Transport, 4,889, 4% Transport Cost Too High, 8,068, 6% Market too Far, 13,383, 10% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 62 On the other hand, religious organizations/non governmental organizations/projects were more involved in funding a relatively large number of households in Kilolo and Mufindi districts, however they also provided credit to other districts in the region except Iringa Rural and Iringa Urban districts. Trader/trader store was the only credit provider in Njombe, Mufindi and Makete districts. Cooperatives were only involved in providing credit to households in Ludewa district. (Chart 3.106). 3.8.1.2 Use of Agricultural Credit A large proportion of the agricultural credit provided to agricultural households in the region was used for hiring labour (33.7% of agricultural households receiving credit), followed by purchasing of seed (23.7%), buying fertilizers (19.8%), purchasing agro-chemical (10.4%), rearing livestock (5.7%), other (4%) and buying tools/equipment (2.9%) (Chart 3.107). 3.8.1.3 Reasons for Not Using Agricultural Credit The main reason for agricultural households in Iringa region not using agricultural credit as a source of finance was because the credit itself was not available (35% of the agricultural households did not use credit). This was followed by households reporting that they “did not how to get credit” (27%), “don’t know about credit” (17%) and “did not want to get into debt” (11%). The rest of the reasons collectively accounted for less than 10 percent of the households in the region (Chart 3.108). Chart 3.105 Percentage Distribution of Household Accessing Credit by Main Source Co-operative, 62, 1% Saving & Credit Society, 254, 3% Private Individual, 574, 6% Other, 654, 7% Trader / Trade Store, 734, 8% Religious Organisation / NGO / Project, 1,075, 12% Family, Friend and Relative, 5,694, 63% Chart 3..106 Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District 0% 25% 50% 75% 100% Iringa Rural Makete Njombe Ludewa Mufindi Kilolo Districts Percent of Households Family, Friend and Relative Co-operative Saving & Credit Society Trader / Trade Store Private Individual Religious Organisation / NGO / Project Other Chart 3.107 Proportion of Households Receiving Credit by Main Purpose of the Credit Labour, 3,789, 33.7% Other, 432, 3.8% Seeds, 2,666, 23.7% Fertilizers, 2,232, 19.8% Tools / Equipment, 322, 2.9% Livestock, 644, 5.7% Agro-chemicals, 1,172, 10.4% Chart 3.108 Reasons for Not Using Credit (Percent of Households) Not available, 93,923, 34% Don't know about credit, 44,772, 17% Did not want to go into debt, 29,749, 11% Interest rate/cost too high, 10,028, 4% Other, 1,441, 1% Credit granted too late, 3,416, 1% Difficult bureaucracy procedure, 5,981, 2% Not needed, 7,212, 3% Did not know how to get credit, 73,149, 27% ` RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 63 3.8.2 Crop Extension The number of Agricultural households that received crop extension was 179,297, accounting for 64 percent of total crop growing households in the region (Chart 3.109). Some districts have more access to extension services than others. Kilolo had a relatively high proportion of households that received crop extension messages (84% of the agricultural households in the district), followed by Makete (82%), Iringa Rural (79%), Iringa Urban (57%), Njombe (51%), Ludewa (44%) and Mufindi (27%) (Chart 3.110 and Map 3.37). 3.8.2.1 Sources of Crop Extension Messages Of the households receiving extension advice, the Government provided the largest proportion (94%, 165,826 households), NGOs provided (3%, 4,740 households), large scale farms (2%, 3,072 households) and the remaining providers (less than 2%, 2,129 households) (Chart 3.111). However, district differences exist with the proportion of the households receiving advice from government services ranging from 99.0 percent in Iringa Rural district to 84.1 percent in Njombe. 3.8.2.2 Quality of Extension The result on the assessment of extension quality indicates that 70 percent of the households receiving extension ranked the service as being good, followed by very good (19%), average (9 %), poor (2%) and no good (1%) (Chart 3.112). However, care should be exercised when making decisions on quality of extension and also on other variables in the extension section as all the enumerators were extension agents and some degree of bias may be expected expected. Chart 109 Number of Households Receiving Extension Services Not Receiving Extension Services, 99,420, 36% Receiving Extension Services, 179,297, 64% Chart 2.110 Number of Households Receiving Extension Services by District 0 25,000 50,000 75,000 Makete Iringa Rural Kilolo Mufindi Njombe Ludewa Iringa Urban District Irrigated Area (ha) 0.0 25.0 50.0 75.0 100.0 Percent of Households Number of Households Percent of Households Chart 3.111 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider Large Scale Farm 3% Cooperative, 74, 0% NGO / Development Project, 4,740, 3% Government, 165,826, 94% Other, 2,055, 1% Chart 3.112 Number of Households Receiving Extension by Quality of Services Good, 123,583, 70.5% Average, 15,031, 8.6% Poor, 2,780, 1.6% No Good, 1,264, 0.7% Very Good, 32,536, 18.6% Makete Mufindi Iringa Urban 2,729 14,689 9,966 91 3,237 13,001 7,338 11.5% 18.6% 17.6% 7.9% 12.8% 24.7% 18.6% Ludewa Njombe Iringa Rural Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Number ofHouseholds Using Improved Seeds Percent of Households Crop Growing Using Improved Seeds Number and Percent of Crop Growing Households Using Improved Seeds by District MAP 3.38 IRINGA 12,000 to 15,000 9,000 to 12,000 6,000 to 9,000 3,000 to 6,000 0 to 3,000 Number of Households Using Improved Seeds Njombe Mufindi Kilolo Iringa Rural Makete Iringa Urban 12,533 15,506 33,312 41,792 11,125 64,369 659 80.3% 55.6% 78.1% 51.5% 67.3% 81.8% 33.3% Ludewa Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District MAP 3.37 IRINGA Number of Households Receiving Crop Extension Services Number of Households Receiving Crop Extension Services Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services 40,000 to 70,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 RESULTS           64 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 65 3.9 Access to Inputs 3.9.1 Use of Inputs Access to inputs in this section refers to all crop growing households in Tanzania regardless of whether the household grew annual or permanent crops. In previous sections the reference was on annual crops only. Because of this, the figures presented in this section may be different from the previous section on inputs (Section 3.5). Data on the source of inputs is only found in this section and it applies to both annual and permanent crops. At national level a small number of households use inputs, however Iringa region has a high use of inputs compared top other regions . Pesticides/fungicides were used by 144,605 households which represent 51.9 percent of the total number of crop growing households in the region. This is followed by households that used inorganic fertilisers (36.4%), farm yard manure (33%), improved seeds (17.9%), compost (8.3%) and herbicide (1.3%) (Table 2.12). 3.9.2 Inorganic Fertilisers Smallholders that use inorganic fertiliser in Iringa region mostly purchase it from the local market/trade store (93.6% of the total number of inorganic fertiliser users). The remaining sources of inorganic fertilisers are minor (Chart 3.113). Access to inorganic fertiliser is mainly less than 10 km from the household with 20 percent of households residing between 3 and 10 km from the source, followed by between 1 and 3 km (18.2%) and less than 1 km (17.9%). However, 29.2 percent of agricultural households in the region reside 20 km or more from the source of inorganic fertilisers (Chart 3.114). Due to the small number of households using inorganic fertilisers (36%) coupled with the small number of households responding to “not available” (6% ) as the reason for not using, it may be assumed that access to inorganic fertiliser is not the main reason for not using it. Other reasons such as costs are more important with 82 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it is assumed that if the cost was affordable, the demand would be higher and access to inorganic fertilisers would be made more available. More smallholders use inorganic Table 3.12 Use of Inputs Households With Access to Input Households Without Access to Inputs Type of Input Number % Number % Farm Yard Manure 92,023 33 186,694 67 Improved Seeds 49,920 18 229,063 82 Pestcides/Fungicide 144,605 52 134,112 48 Compost 23,221 8 255,594 92 Inorganic Fertiliser 101,518 36 177,331 64 Herbicide 3,548 1 275,133 99 Chart 2.113 Number of Households by Source of Inorganic Fertiliser 93.6 2.4 1.7 0.8 0.7 0.5 0.2 0.1 0.0 0 30,000 60,000 90,000 120,000 Local Market / Trade Store Crop Buyers Neighbour Local Farmers Group Secondary Market Co-operative Development Project Locally Produced by Household Other Source of Inorganic Fertiliser Number of Households Chart 3.114 Number of Households Reporting Distance to Source of Inorganic Fertiliser 0.0 10.0 20.0 30.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 66 fertilisers in Iringa Urban than in other districts in Iringa region (63% of crop growing households), followed by Njombe (61%). The remaining other districts use very little inorganic fertiliser (less than 35% of households. 3.9.3 Improved Seeds The percent of households that used improved seeds was 18 percent of the total number of crop growing households in Iringa region. Most of the improved seeds are from local market/trade stores (60.4%). Other sources of improved seed are locally produced (24.8%), neighbour (8.5%), crop buyers/local farmer group (1.9% each), development partners (1.1%), co- operative/ secondary market (0.7) each) and large scale farms (0.2%) Chart 3.115). Access to improved seeds is better than access to chemical inputs with 43 percent of households obtaining the input within 1 km of the household (Chart 3.116). This is in line with the higher use of improved seeds compared to chemical inputs, which further supports the concept that it is not the availability that is the main issue in the use of inputs but rather other factors such as cost. It should be noted that 28 percent of agricultural households in the region reside 20 km or more from the source of inorganic fertilisers. More smallholders use inorganic fertilisers in Kilolo and Mufindi (20% of crop growing households in the respective district), Iringa Rural (19.5%), Njombe (18.9%), Makete (12.2%), Ludewa (8.6%) and Iringa Rural (7.9%) (Map 3.38). 3.9.4 Insecticides and Fungicides Most smallholder households using insecticides and fungicides mainly purchase them from local markets/trade stores (82% of the total number of insecticides/fungicide users). Other sources of insecticides/fungicides are of minor importance (Chart 3.117). Other reasons such as cost are more important with 72 percent of households responding to cost factors as Chart 3.115 Number of Households by Source of Improved Seed 0.2 60.3 8.5 0.7 0.7 1.1 1.9 1.9 24.7 0 10,000 20,000 30,000 Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Neighbour Local Farmers Group Crop Buyers Development Project Secondary Market Co-operative Large Scale Farms Source of Improved Seeds Number of Households Chart 3.116 Number of Households Reporting Distance to Source of Improved Seed 0.0 15.0 30.0 45.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households Chart 3.117 Number of Households by Source of Insecticide/Fungicide 81.7 8.6 3.6 3.1 1.0 0.8 0.7 0.3 0.2 0 30,000 60,000 90,000 120,000 Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Neighbour Secondary Market Crop Buyers Local Farmers Group Co-operative Development Project Other Source of Insecticide/fungicide Number of Households Chart 3.118 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides 0.0 10.0 20.0 30.0 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 67 the main reason for not using. In other words, it is assumed that if the cost was affordable, the demand would be higher and access to insecticides/fungicides would be made more available. Chart 3.118 shows that there is no distinct pattern for the number of households at varying distances from the source of insecticides/fungicides in Iringa region. Fungicides are mostly used in Njombe and Ludewa (65% of the total number of households using fungicides respectively), followed by Mufindi (64%), Kilolo (48%), Iringa Urban (36%), Makete (33%) and Iringa Rural (26%) (Map ???). 3.10 Tree Planting The number of households involved in tree farming was 71,531 representing 26 percent of the total number of agriculture households in the region (Chart 3.119). The number of trees planted by smallholders on their allocated land was 46,922,422 trees. The average number of trees planted per household that plant trees on their land was 656 trees. The main tree specie planted by smallholders in Iringa is Pinus spp (33,903,348 trees, 72.2%), followed by Eucalyptus (5,950,507, 12.7%), Cyprus spp (4,485,037 trees, 9.6%). The remaining trees species are planted in comparatively small numbers (Chart 3.120). Makete has the largest number of smallholders with planted trees than any other district in Iringa region (39.6%), followed by Mufindi (18%) and Kilolo (16%). The dominating species in all districts in Iringa region is Pines spp and to a lesser extent Eucalyptus spp and Cyprus spp (Chart 3.121 and Map 3.39). Most trees are planted in plantations (43,289,085 trees, 92% of the total trees in Iringa region), followed by those planted “mostly scattered in the field” (1,894,431 trees, 4%) and those “mostly on field/plot boundaries” (1,736,279 trees, 4%) (Chart 3.122). Chart 3.119 Number of Households with Planted Trees Growing Trees, 71,531, 26% Not Growing Trees, 207,185, 74% Chart 3.120 Number of Planted Trees by Species - IRINGA 0 10,000,000 20,000,000 30,000,000 Pinus Spp Eucalyptus Spp Cyprus Spp Acacia Spp Leucena Spp Gravellis Calliandra Spp Senna Spp Azadritachta Spp Moringa Spp Other Tree Species Number of Trees Chart 3.121 Number of Tree Planted by Smallhorders by Species and District 0 5,000,000 10,000,000 15,000,000 20,000,000 25,000,000 Makete Mufindi Ludewa Kilolo Njombe Iringa Rural District Number of Trees P inus Spp Eucalyptus Spp Cyprus Spp Acacia Spp Leucena Spp Gravellis Calliandra Spp Senna Spp Azadritachta Spp Mo ringa Spp Sys zygium Spp Afzelia Quanzens is Melicia excelsa Tecto na Grandis Jakaranda Spp Terminalia Ivo rensis RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 68 The main purpose of planting trees is wood for fuel (71.1%). This is followed by poles (15.9%), planks/timber (1.6%), shade (1.3%), other (1.3%) and medicinal (0.6%) (Chart 3.123). 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities Erosion control and water harvesting facilities are grouped together as they normally have dual purposes of reducing erosion and increasing the amount of water available for crop production. The number of agricultural households that had soil erosion and water harvesting facilities on their farms in Iringa region was 59,034 which represent 21 percent of the total number of agricultural households in the region (Chart 3.124). The largest number of households with erosion control and water harvesting facilities are found in Makete district (18,726 households, 31.7% of the total households with erosion control and water harvesting facilities in Iringa region), followed by Kilolo (15,068 households, 25.5%), Iringa Rural (7,421 households, 12.6%), Mufindi (6,724 households, 11.4%), Njombe (6,248 households, 10.6%), Ludewa (4,562 households, 7.7%) and Iringa Urban (285 households, 0.5%). However, proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Kilolo district (38% of the total agricultural households in the district), followed by Njombe (25%), Iringa Urban (24.5%), Makete (24%), Ludewa (18%), Iringa Rural (14%) and Mufindi (12%) (Chart 3.125 and Map 3.40). Chart 3.124 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities Households Without Facilities, 219,683, 79% Households With Facilities, 59,034, 21% Chart 3.125 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities 25 18 38 12 14 24.5 24 0 5,000 10,000 15,000 20,000 Makete Kilolo Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Iringa Urban District Number of Households 0 10 20 30 40 Percent Number of House4holds Percent of Households Chart 3.122 Number of Trees Planted by Location Mostly in Plantation / Coppice, 43,289,085, 92% Mostly on Field / Plot Boundaries, 1,736,279, 4% Mostly Scattered in Field, 1,894,431, 4% Chart 3.123 Number of Households by Purpose of Planted Trees 0.0 25.0 50.0 75.0 Wood for Fuel Poles Planks / Timber Charcoal Shade Other Medicinal Use Percent of Households Iringa Urban 68 0 0 13,571 1,587 43,906 925 0.8% 0% 27.6% 3.5% 50.7% 4.7% Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Kilolo 36,000 to 44,000 27,000 to 36,000 18,000 to 27,000 9,000 to 18,000 0 to 9,000 Makete Njombe Mufindi Iringa Urban 28,361 7,079 13,443 0 7,719 3,461 11,469 36% 28.9% 23.7% 0% 30.6% 6.6% 29% Ludewa Iringa Rural Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Number of Smallholder Planted Trees Number of Households With Water Harvesting Bunds Percent of Households With Water Harvesting Bunds Number of Smallholder Number and Percent of Households With Water Harvesting Bunds by District MAP 3.39 IRINGA MAP 3.40 IRINGA Number and Percent of Smallholder Planted Trees by district Number of Households With Water Harvesting Bunds Percent of Smallholder Planted Trees 24,000 to 29,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 RESULTS           69 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 70 Erosion Control Bunds accounted for 38.1 percent of the total number of structures, followed by terraces (29.9%), water harvesting bunds (18.7%), vetiver grass (6.5%), tree belts (3.5%), drainage ditches (2.2%), dams (0.6%) and gabions/sandbags (0.5%) ( Erosion control using erosion control bunds, terraces, and water harvesting bunds together had 481,401 structures. This represents 87 percent of the total structures in the region. The remaining 13 percentages were shared among the rest of the erosion control methods mentioned above (Chart 3.126 and Map ????). Kilolo and Makete districts had 339,788 erosion control structures (61.2 percent of the total erosion structures in the region). 3.12 LIVESTOCK RESULTS Cattle are the dominant livestock type in the region followed by goats, sheep and pigs. 3.12.1 Cattle production 3.12.1.1 Cattle Population The total number of cattle in the region was 420,954 and it had 2.5 percent of the total cattle population on Tanzania Mainland.. The number of indigenous cattle in Iringa region was 401,773 (95.4% of the total number of cattle in the region), dairy cattle (17,522 cattle, 4.2%) and beef cattle (1,659 cattle, 0.4%). The census results show that 53,829 agricultural households in the region (19.3% of total agricultural households) kept 0.42 million cattle. This was equivalent to an average of 8 head of cattle per cattle keeping household. The district with the largest number of cattle was Makete which had about 153,347 cattle (36.4% of the total cattle in the region). This was followed by Mufindi (92,519 cattle, 22%), Iringa Rural (53,596 cattle, 12.7%), Kilolo (52,746 cattle, 12.5%), Njombe (38,918 cattle, 9.2%) Ludewa (28,371 cattle, 6.7%) and Iringa Urban (1,456 cattle, 0.3) (Chart 3.127 and Maps 3.41 and 3.42). Chart 3.126 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type of Facility 38 30 19 1 1 2 4 6 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 Erosion Control Bunds Terraces Water Harvesting Bunds Vetiver Grass Tree Belts Drainage Ditches Dam Gabions / Sandbag Type of Facility Number of Structures 0 40,000 80,000 120,000 160,000 Number of Cattle ('000') Makete Mufindi Iringa Rural Kilolo Njombe Ludewa Iringa Urban Districts Chart 3.127 Total Number of Cattle by District Mufindi Ludewa Makete 25 8 94 9 3 10 14 Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Njombe Ludewa Makete Mufindi Iringa Urban 38,918 28,371 153,347 92,519 1,456 53,596 52,746 Iringa Rural Kilolo Cattle Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.41 IRINGA MAP 3.42 IRINGA Cattle Population by District as of 1st Octobers 2003 Tanzania Agriculture Sample Census Number of Cattle Number of Cattle Per Square Km 120,000 to 160,000 90,000 to 120,000 60,000 to 90,000 30,000 to 60,000 0 to 30,000 80 to 100 60 to 80 40 to 60 20 to 40 0 to 20 RESULTS           71 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 72 The number of dairy cattle was very small and the number of beef cattle was insignificant. Mufindi district had the largest number of diary cattle in the region (Chart 3.128). 3.12.1.2 Herd Size Nineteen percent of the cattle-rearing households had herd size of 1-5 cattle, with an average of three cattle per household. Herd size of 6-30 accounted for about 70 percent of all cattle in Iringa region. Only 10 percent of the cattle rearing households had herd sizes of 31- 100 cattle. About 94 percent of total cattle rearing households had herds of size 1-20 cattle and owned 74 percent of total cattle in the region, resulting in an average of 6 cattle per cattle rearing household. There were about 74 households with a herd size of 61 or more cattle (a total of 4,666 cattle) resulting in an average of 63 cattle per household. 3.12.1.3 Cattle Population Trend Cattle population in Iringa region increased during the period of eight years from 364,693 in 1995 to 420,954 cattle in 2003. This trend depicts an overall annual positive growth rate of 14.5 percent (Chart 3.129). However, there was a very sharp increase in the number of cattle for the period of four years from 1995 to 1999 at a rate of 24.3 percent, after which the number decreased from 626,424 in 1999 to 420,954 in 2003 at the rate of 5.5 percent. 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds The total number of improved cattle in Iringa region was 19,181 (17,522 dairy and 1,659 improved beef). The diary cattle constituted 4.2 percent of the total cattle and 91.4 percent of improved cattle in the region. The number of beef cattle in the region constituted only 8.6 percent of the total number of the improved cattle and 0.4 percent of the total cattle. The number of improved dairy increased from 5,930 in 1995 to 17,522 in 2003 at an annual growth rate of 14.5 percent. The rate of growth was higher for the period from 1995 to 1999 (24.3%) than from 1999 to 2003 (5.6%) (Chart 3.130). Chart 3.128 Number of Cattle by Type and District 86,028 50,395 36,740 1,390 148,599 52,776 25,845 0 40,000 80,000 120,000 160,000 Makete Mufindi Iringa Rural Kilolo Njombe Ludewa Iringa Urban Districts Number of Cattle Indigenous Improved Beef Improved Diary 364,693 626,424 420,954 - 200,000 400,000 600,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.129 Cattle Population Trend 5,930 14,168 17,522 - 10,000 20,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.130 Dairy Cattle Population Trend RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 73 3.12.2 Goat Production Goat rearing was the second most important livestock keeping activity in Iringa region. In terms of total number of goats on the Mainland, Iringa region ranked 10 out of the 21 regions with 2.6 percent of the total goats on the Mainland. 3.12.2.1 Goat Population The number of goat-rearing-households in Iringa region was 41,706 (15% of all agricultural households in the region) with a total of 327,476 goats giving an average of 8 heads of goats per goat-rearing-household. Mufindi had the largest number of goats (116,480 goats, 36% of all goats in the region), followed by Makete (74,661 goats, 23%), Ludewa (40,165 goats, 12%), Iringa Rural (39,965 goats, 12%), Njombe (30,637 goats, 9%), Kilolo ( 25,967 goats, 8%) and Iringa Urban (1,601 goats, 1%) (Chart 3.13 and maps 3.43 and 3.44). 3.12.2.2 Goat Herd Size Fifty five percent of the goat-rearing households had herd size of 1-4 goats with an average of 3 goats per goat rearing household. About 93 percent of total goat-rearing households had a herd size of 1-14 goats and owned 53 percent of the total goats in the region, resulting in an average of 5 goats per goat-rearing households. The region had 669 households with herd sizes of 40 or more goats each (105,220 goats in total), resulting in an average of 157 goats per household. 3.12.2.3 Goat Breeds Goat husbandry in the region was dominated by the indigenous breeds that constituted 97 percent of the total goats in Iringa region. Improved goats for diary and meat production constituted only 2 and 1 percent of total goats respectively. 3.12.2.4 Goat Population Trend The overall annual growth rate of goat population from 1995 to 2003 was 3.6 percent. This positive trend implies eight years of population increase from 246,543 in 1995 to 327,476 in 2003. The number of goats increased from 246,543 in 1995 to 327,587 in 1999, an annual increase of 7.4 percent but decreased from 327,586 in 1999 to 327,476 in 2003 representing an annual decrease of -0.01 percent (Chart 3.132). 3.12.3. Sheep Production Sheep rearing was the third most important livestock keeping activity in Iringa region after cattle and goats. The region ranked 10 out of 21 Mainland regions and had 1.7 percent of all sheep on Tanzania Mainland. 0 40,000 80,000 120,000 Number of Goats Mufindi Makete Ludewa Iringa Rural Njombe Kilolo Iringa Urban District Chart 3.131 Total Number of Goats by District 246,543 327,587 327,476 0 200,000 400,000 Number of Goats 1995 1999 2003 Year Chart 3.132 Goat Population Trend Makete Mufindi Kilolo Iringa Urban Iringa Rural 10 46 7 3 Ludewa Njombe 31 7 6 Makete Mufindi Iringa Urban 36,035 74,395 30,397 116,351 21,249 1,548 36,497 Ludewa Njombe Iringa Rural Kilolo Goat Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.43 IRINGA MAP 3.44 IRINGA Goat Population by District as of 1st Octobers 2003 Tanzania Agriculture Sample Census Number of Goats Per Square Km Number of Goats 93,000 to 117,000 70,000 to 93,000 47,000 to 70,000 24,000 to 47,000 1,000 to 24,000 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 RESULTS           74 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 75 3.12.3.1 Sheep Population The number of sheep-rearing households was 11,716 (4% of all agricultural households in Iringa region) rearing 67,424 sheep, giving an average of 6 heads of sheep per sheep-rearing household. The district with the largest number of sheep was Makete with 30,018 sheep (45% of total sheep in Iringa region), followed by Iringa Rural (15,976 sheep, 24%), Ludewa (6,123 sheep, 9%), Mufindi (6,043 sheep, 9%), Kilolo (5,533 sheep, 8%), Njombe (3,268 sheep, 5%) and Iringa Urban (463 sheep, 1%) (Chart 3.133 & Maps 3.45 and 4,46). Sheep rearing was dominated by indigenous breeds that constituted 97 percent of all sheep kept in the region. Only 3 percent of the total sheep in the region were improved breeds. 3.12.3.2 Sheep Population Trend The overall annual growth rate of the sheep population over the eight year period from 1995 to 2003 was 2.15 percent. The population increased at an annual rate of 14.57 percent from 56,875 in 1995 to 97,983 in 1999. However, from 1999 to 2003, sheep population decreased at an annual rate of -8.92 percent (Chart 3.134). 3.12.4 Pig Production Pigs are the least important livestock keeping activity in the region after cattle, goats and sheep. However, the region ranks 2 out of 21 Mainland regions and has 16 percent of the total pigs on the Mainland. The number of pig-rearing agricultural households in Iringa region was 67,979 (24.4% of the total agricultural households in the region) rearing 180,904 pigs. This gives an average of 3 pigs per pig-rearing household. The district with the largest number of pigs was Mufindi with 64,530 pigs (35.7% of the total pig population in the region), followed by Makete (44,381 pigs, 24.5%), Kilolo (26,943 pigs, 14.9%), Njombe (22,619 pigs, 12.5%), Iringa Rural (17,284 pigs, 9.6%), Ludewa (4,806 pigs, 2.7%) and Iringa Urban (341 pigs, 0.2%) (Chart 3.135 & Maps 3.47 and 3.48). 0 10,000 20,000 30,000 Number of Sheep Makete Iringa Rural Ludewa Mufindi Kilolo Njombe Iringa Urban District Chart 3.133 Total Number of Sheep by District 56,875 97,983 67,424 0 25,000 50,000 75,000 100,000 Number of Sheep 1995 1999 2003 Year Chart 3.134 Sheep Population Trend 0 15,000 30,000 45,000 60,000 Number of Pigs Mufindi Makete Kilolo Njombe Iringa Rural Ludewa Iringa Urban District Chart 3.135 Total Number of Pigs by District 1 Iringa Urban Ludewa Makete Njombe Mufindi Iringa Rural Kilolo 18 2 1 3 2 6,123 30,018 3,268 6,043 15,976 463 5,533 Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Sheep Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.45 IRINGA MAP 3.46 IRINGA Sheep Population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Sheep Per Square Km Number of Sheep 93,000 to 117,000 70,000 to 93,000 47,000 to 70,000 24,000 to 47,000 1,000 to 24,000 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 RESULTS           76 1 27 5 17 7 1 3 Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo 4,806 44,381 22,619 64,530 341 17,284 26,943 Mufindi Makete Ludewa Njombe Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Pig Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.47 IRINGA MAP 3.48 IRINGA Pig Population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Pig Per Square Km Number of Pig 93,000 to 117,000 70,000 to 93,000 47,000 to 70,000 24,000 to 47,000 1,000 to 24,000 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 RESULTS           77 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 78 3.12.4.1 Pig Population Trend The overall annual growth rate of the pig population for the eight years period from 1995 to 2003 was 11.01 percent. During this period the pig population grew from 78,419 in 1995 to 180,904 in 2003. The pig population increased from 78,419 in 1995 to 118,709 in 1999 at an annual rate of 10.9 percent. The growth rate increased to 11.1 percent during the following four years from 1999 to 2003 then it increased at a higher annual rate of 11.1 percent during the following four years from 1999 to 2003 in which pig population increased from 118,709 to 180,904(Chart 3.136). 3.12.5 Chicken Production The poultry sector in Iringa region was dominated by chicken production. The region contributed 6.7 percent to the total chicken population on Tanzania Mainland. 3.12.5.1 Chicken Population The number of households keeping chicken was 200,117, raising about 2,241,683 chickens. This gives an average of 11 chickens per chicken-rearing household. In terms of total number of chickens in the country, Iringa region ranked fifth out of the 21 Mainland regions. The district with largest number of chickens was Mufindi with 624,826 chickens (27.9% of the total chickens in the region), followed by Njombe (577,343 chickens, 25.8%), Iringa Rural (401,017 chickens, 17.9%), Ludewa (269,689 chickens, 12.0%), Kilolo (240,877 chickens, 10.7%), and Makete (119,261 chickens 5.3%). Iringa Urban had the least number of chickens (8,668 chickens, 0.4) (Chart 3.137 & Maps 3.49 and 3.50). 3.12.5.2 Chicken Population Trend The overall annual chicken population growth rate during the eight-year period from 1995 to 2003 was 4.8 percent. Most of the increase occurred during the four year period from 1999 to 2003 when the chicken population increased from 1,644,795 to 2,241,683 (Chart 3.138). 78,419 118,709 180,904 0 50,000 100,000 150,000 200,000 Number of Pigs 1995 1999 2003 Year Chart 3.136 Pig Population Trend 0 150,000 300,000 450,000 600,000 Number of Chickens Mufindi Njombe Iringa Rural Ludewa Kilolo Makete Iringa Urban District Chart 3.137 Total Number of Chicken by District 1,540,687 1,644,795 2,241,683 0 1,000,000 2,000,000 Number of Chicken 1995 1999 2003 Year Chart 3.138 Chicken Population Trend Ludewa Njombe Mufindi Kilolo Iringa Rural Iringa Urban Makete 77 130 167 65 72 16 73 Mufindi Iringa Urban Makete 624,826 240,877 8,668 269,689 119,261 577,343 401,017 Ludewa Njombe Iringa Rural Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Ckicken Density by District as of 1st October 2003 MAP 3.49 IRINGA MAP 3.50 IRINGA Chicken Population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Chicken Per Square Km Number of Chicken 520,000 to 630,000 390,000 to 520,000 260,000 to 390,000 130,000 to 260,000 0 to 130,000 130 to 170 100 to 130 70 to 100 40 to 70 10 to 40 RESULTS           79 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 80 occurred during the four year period from 1999 to 2003 when the chicken population increased from 1,644,795 to 2,241,683 (Chart 3.138). Ninety one percent of all chicken in Iringa region were indigenous breeds. The dominance of indigenous breed makes the population trend for the indigenous chicken more-or-less the same as that of the total chickens in the region. 3.12.5.3 Chicken Flock Size The results indicate that about 85 percent of all chicken-rearing households were keeping 1-19 chickens with an average of 6 chickens per household. About 15 percent of holders were reported to be keeping the flock size of 20 to 99 chickens with an average of 29 chickens per household. Only 0.13 percent of households kept flock sizes of more than 100 chickens at an average of 208 chickens per household (Table 3.13). 3.12.5.4 Improved Chickens (layers and broilers) Layers chicken population in Iringa region increased at an annual rate of 42.03 percent for the period of four years from 20,230 in 1999 to 82,311 in 2003. The number of improved chicken was most significant in Mufindi District (61.8% of the total improved chicken in the region) followed by Ludewa (33.5%), Iringa Rural (3.7%), Makete (0.6%) and Njombe (0.3%) Iringa Urban District didn’t report any improved chicken (Chart 3.139). The overall annual growth rate for broilers during the eight-year period from 1995 to 2003 was 100 percent during which the population grew from 0 to 2,179. The annual growth rate was higher for the period of four years from 1999 to 2003 (169%). The broiler population exhibited an increased trend at the rate of 100 percent per annum for the period of four years from 1995 to 1999. Moreover, the annual rate increased from 1999 to 2003 was at a rate of 169 percent. The overall annual growth rate for broilers increased at annual rate of 100 during the eight-year period from 0 chickens in 1995 to 114,095 in 2003 (Chart 3.140). Table 3.13 Number of Households and Chicken Raised by Flock Size Flock Size Number of Households % Number of Chicken Average Chicken by Households 1-4 49,897 37 136,130 2 5-9 65,178 27 420,914 6 10-19 58,979 21 752,508 13 20-29 17,014 9 379,348 22 30-39 5,191 3 164,368 32 40-49 1,540 2 62,731 42 50-99 2,066 2 138,068 61 100+ 253 0 187,616 208 Total 200,117 100 2,241,683 10 7,220 121 8,328 113,059 664 0 64,841 918 1,259 0 0 0 0 0 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 Number of Chickens Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo District Chart 3.139 Number of Improved Chicken by Type and District Layer Broiler 0 0 20,230 21,799 82,311 114,098 0 40,000 80,000 120,000 Number of Improved Chicken 1995 1999 2003 Year Chart 3.140 Improved Chicken Population Trend RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 81 3.12.6. Other Livestock There were 82,093 ducks, 1,620 turkeys, 59,533 rabbits and 3,494 donkeys raised by rural agricultural households in Iringa region. Table 3-32 indicates the number of livestock kept in each district. The biggest number of ducks in the region was found in Ludewa district (63% of all ducks in the region), followed by Iringa Rural (19%), Mufindi (7%), Njombe and Kilolo (5% each) and Iringa Urban (1%). No ducks were reported in Makete district (Table 3.14). 3.12.7 Pest and Parasite Incidence and Control The results indicate that 57 percent and 15 percent of the total livestock-keeping households reported to have encountered ticks and tsetse-fly problems respectively. Chart 3.141 shows that there is a predominance of tick related diseases over tsetse related diseases. Incidences of both problems were highest in Iringa Urban district but lowest in Iringa Rural (Map 3.51). The most practiced method of tick controlling was spraying with 55 percent of all livestock-rearing households in the region using the method. Other methods used were dipping (9%), smearing (3%) and other traditional methods like hand picking (7%). However, 26 percent of livestock-keeping households did not use any method. The most common method used to control tsetse flies was spraying which was practiced by 33 percent of livestock rearing households; this was followed by dipping (6%) and trapping (1%). However, 61 percent of the livestock rearing households did not use any of the three aforementioned methods. 3.12.7.1 De-worming Livestock rearing households that de-wormed their animals were 41,594 (59% of the total livestock rearing households in the region). The percentage of the households that de-wormed cattle was 62 percent, goats (25%), sheep (9%) and pigs (50%) (Chart 3.142). Table 3.14 Number of Other Livestock byType of Livestock and District Type of Livestock District Ducks Turkeys Rabbits Donkeys Other Iringa Rural 15,620 235 10,178 1,092 0 Mufindi 5,970 714 23,622 255 53,367 Njombe 4,163 .0 13,280 239 64,142 Ludewa 51,469 61 7,962 0 0 Makete 0 0 1,389 1,908 33,885 Iringa Urban 489 0 128 0 0 Kilolo 4,383 610 2,974 0 4,138 Total 82,093 1,620 59,533 3,494 155,532 Chart 3.141 Percentage of Livestock Keeping Households Reporting Tick and Tsetse Fly Problems by District. 0 25 50 75 Iringa Urban Njombe Kilolo Mufindi Ludewa Makete Iringa Rural District Percent Tick Problems Tsetse Flies Problems 0 20 40 Percent Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo District Chart 3.142 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District Cattles Goats Sheep Pigs RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 82 3.12.8. Access to Livestock Services 3.12.8.1 Access to Livestock Extension Services The toal number of households that received livestock advice was 72,814, representing 62 percent of the total livestock- rearing households and 26 percent of the agricultural households in the region. The main livestock extension agent was the government which provided service to about 98.6 percent of all households receiving livestock extension services. The rest of the households got services from NGOs/development projects (1.1%) and large-scale farmers (0.3%). About 71 percent of livestock rearing households described the general quality of livestock extension services as being good, 5 percent describe them as average and 22 percent said they were very good. However, 0.4 percent of the livestock rearing households said the quality was not good whilst 1 percent described them as poor (Chart 3.143). 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic Many veterinary clinics were located very far from livestock rearing households. About 93 percent of the livestock rearing households accessed the services, at a distance of 15 km or more. Only 7 percent of them accessed the services within 14 kms from their dwellings (Chart 3.144). The most affected district was Ludewa district with almost all livestock rearing households accessing the services at a distance of 15 km or more. Iringa Urban district was the least affected because about 70 percent of the households could access the service within a distance of 14 kilometers 1(Chart 3.145). 3.12.8.3 Access to Village Watering Points/dam Of the livestock rearing households reporting having access to village watering points/dams in Iringa region, 84 percent (18,351 households) reside less than 5 kilometers from the nearest watering point, whilst 13 percent (2,871 households) reside between 5 and 14 kilometers. However, 2 percent of the livestock rearing households (643 households) have to travel a distance of 15 kms or more to the nearest watering point (Chart 3.146). Chart 3.143 Percent Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services Average, 5,087, 5.2% Good, 69,837, 71.2% Poor, 761, 0.8% No Good, 428, 0.4% Very Good, 21,927, 22.4% Chart .3.144 Number of Households by Distance to Verterinary Clinic 15 km or above, 257,109, 93% Less than 15 km, 18,814, 7% Chart 3.145 Number of Livestock Rearing Households by Distance to Vertinary Clinic 0 25,000 50,000 75,000 Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo District Number of Households less than 15 km 15 km or more RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 83 Ludewa and Makete districts had the best livestock water supply with all of livestock rearing households residing within 5 kilometers from the nearest watering point. This is followed by Mufindi, Iringa Urban, Njombe and Iringa Rural (79%) (Chart 3.147). 3.12.9. Animal Contribution to Crop Production 3.12.9.1 Use of Draft Power Use of draft animals to cultivate land in Iringa region moderate with 81,105 households (31% of the total households in the region) using them (Chart 3.144). They were used in all seven districts of the region. The number of households that used draft animals in Makete was 39,300 representing 46 percent of the households using draught animals in the region. This was followed by Mufindi (19%), Kilolo (16%), Iringa Rural (12%) and Njombe (6%). Very few households in Iringa Urban used draft animals (Chart 3.145 and Map 3.52). The region had 145,215 draft animals. Out of which 102,857 (71%) were Oxen, followed by Cows 24,432 (17%), Bulls 16,571 (11%) and Donkeys 1,355 (1%). The area cultivated by draft animal in the region was 132,118 hectares. The largest area cultivated using draft animals was found in Makete district (51,937 ha, 39.3% of the total area cultivated using oxen).This was followed by Kilolo (27,729 ha, 21%), Mufindi (27,596 ha, 20.9%), Iringa Rural (18,537 ha, 14%), Njombe (5,901 ha, 4.5%), Ludewa (332 ha, 0.3%) and Iringa Urban (87 ha, 0.1%). Chart 3.144 Number of Households Using Draft Animals Not using Draft Animals, 181,388, 66% Using Draft Animals 93,871, 34% 0 8,000 16,000 24,000 32,000 40,000 Number of Households Makete Mufindi Iringa Rural Ludewa Kilolo Njombe Iringa Urban District Chart 3.145 Number of Households Using Draft Animals by District - TANGA Chart 3. 146 Number of Households by Distance to Village Watering Points Less than 5 kms, 18,351, 84% 5 - 14 kms, 2,871, 13% 15 kms or More , 643, 3% Chart 3.147Number of Households by Distance to Village Watering Point and District 0 3,000 6,000 9,000 Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo District Number of Households Less than 5 kms 5 - 14 kms 15 or More kms Mufindi Iringa Rural Iringa Urban Kilolo Ludewa Makete Njombe 49 395 0 0 0.9% 0% 0% 0% 0% 0.2% 0% 0 0 0 Makete Iringa Urban 339 8,442 814 4,554 6,130 8,775 3,653 38% 60% 45% 43% 43% 24% 82% Mufindi Ludewa Njombe Iringa Rural Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Infected with Ticks Number of Household MAP 3.51 IRINGA Number and Percent of Households Infected with Ticks by District Percent of Households Infected with Ticks Number and Percent of Households Using Draft Animals by District MAP 3.52 IRINGA Number of Households Using Draft Animals Number of Household Percent of Households Using Draft Animals 7,100 to 8,800 5,400 to 7,100 3,700 to 5,400 2,000 to 3,700 300 to 2,000 320 to 400 240 to 320 160 to 240 80 to 160 0 to 80 RESULTS           84 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 85 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure The number of households using organic fertilisers in Iringa region was 93,871 (33.7% of total crop growing households in the region) (Chart 3.150). The total area applied with organic fertilisers was 59,896 ha, of which 150,914 hectares (85% of the total area applied with organic fertiliser or 12.5 percent of the area planted with annual crops and vegetables in Iringa region during the wet season was applied with farm yard manure. Only 8,982 ha (15% of the area of organic fertiliser application) was applied with compost. The largest area applied with farm yard manure was found in Makete district with (19,498 ha, 38% of the total area applied with farm yard manure), followed by Mufindi (10,146 ha, 19.9%), Iringa Rural (7,150 ha, 14%), Kilolo (6,315 ha, 12.4%), Ludewa (4,984 ha, 9.8%), Njombe (2,631 ha, 5.2%) and Iringa Urban (191 ha, 0.4%) (Chart 3.151 and Map 3.53 and 3.54). 3.5.0 Fish Farming The number of households involved in fish farming in Iringa region was 3,293 representing 1.2 percent of the total agricultural households in Iringa region (Chart 3.152). Mufindi was the leading district with 1,285 households (39% of agricultural households) involved in fish farming. This was followed by Kilolo (961 households, 29%), Ludewa (603 households, 18%), Njombe (258 households, 8%) and Makete (186 households, 6%). Fish farming was not practiced in Iringa Rural and Iringa Urban districts (Chart 3.153 & Map 3.55). The main source of fingerings was non governmental organizations and/or projects which provided fingering to 48.5 percent of the fish farming households. About 29 percent of households practicing fish farming got fingerings from neighbours, 15.3 percent got them from government institutions, 5.4 percent got them from private traders and 1.4 percent got fingerlings from other sources. Chart 3.150 Number of households Using Draft Animals Not Using Organic Fertilizer, 184,845, 66% Using Organic Fertilizer, 93,871, 34% Chart 3.151 Area of Application of Organic Fertiliser by Type and District 0 5,000 10,000 15,000 20,000 Makete Mufindi Iringa Rural Kilolo Ludewa Njombe Iringa Urban District Area of Application(ha) Farm Yard Manure Compost Chart 3.152 Number of Households Practicing Fish Farming Households NOT Practicing Fish Farming, 275,424, 99% Households Practicing Fish Farming, 3,293, 1% 0 500 1,000 1,500 Number of Households Mufindi Kilolo Ludewa Njombe Makete Iringa Rural Iringa Urban District Chart 3.153 Number of Households Practicing Fish Farming by District Mufindi Makete Njombe Kilolo Iringa Urban Iringa Rural 6,113ha 3,186ha 5,848ha 976ha 1,011ha 1,826ha 54ha 7.6% 4.5% 8.1% 2.6% 2.9% 1.7% 4.9% Ludewa Kilolo Iringa Urban Mufindi Makete 15,139ha 178ha 22,375ha 7,442ha 3,235ha 28,738ha 16,527ha 21.4% 16.1 27.9% 21.1% 8.7% 26.4% 22.8% Ludewa Njombe Iringa Rural Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) with Farm Yard Manure applied Planted Area (ha) Percent of Planted Area (ha) with Compost applied Planted Area (ha) MAP 3.53 IRINGA Planted Area and Percent of Total Planted Area with Farm Yard Manure application by District Planted Area (ha) with Compost applied Percent of Planted Area (ha) with Farm Yard Manure applied Planted Area and Percent of Total Planted Area with Compost application by District MAP 3.54 IRINGA 24,000 to 29,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 4,800 to 6,200 3,600 to 4,800 2,400 to 3,600 1,200 to 2,400 0 to 1,200 RESULTS           86 Makete Mufindi Iringa Urban 189 122 663 129 809 0 96 0.7% 0.5% 0.8% 0.2% 1.5% 0% 0.2% Ludewa Njombe Iringa Rural Kilolo Iringa Urban Makete Njombe Mufindi Iringa Rural Kilolo 0 961 0 603 186 1,285 0% 2.4% 0% 2.5% 0.7% 0.3% 2.3% Ludewa 258 Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Practicing Fish Farming Number of Household MAP 3.55 IRINGA Number and Percent of Households Practicing Fish Farming by District Percent of Households Practicing Fish Farming Number and Percent of Households Without Toilets by District MAP 3.56 IRINGA Number of Households Without Toilets by District Number of Household Percent of Households Without Toilets by District 1,200 to 1,300 900 to 1,200 600 to 900 300 to 600 0 to 300 800 to 900 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 RESULTS           87 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 88 All fish farming households in the region used the dug-out-ponds as well as natural ponds and the main fish specie planted is tilapia. The number of fish harvested in Iringa region was 282,255, of which 249,513 fish (88.4%) were tilapia, 299 fish (0.1%) were carp and 32,443 fish (11.5%) were other species (Chart 3.154). About 18.7 percent of the fish farming households sold their fish whilst 81 percent did not sell. Most of the fish were sold to their neighbours. 3.6.0 Access to Infrastructure and Other Services The results indicate that among the evaluated services, regional capital was a service located very far from most of the household’s dwellings than any other service. It was located at an average distance of 170 kilometers from the agricultural household’s dwellings. Other services and their respective average distances in kilometers from the dwellings were tertiary market (50km), tarmac road and Hospital (45km) each of them, secondary market (27km), secondary school (17km), primary market (16km), health clinic (8km), all weather road (5km), primary school (3 km) and feeder road (2 km) (Table 3.15). 3.7. POVERTY INDICATORS The agricultural aimed at getting information that would give an indication of the level of poverty in the rural areas of Tanzania. The information will also be used as a base for tracking progress in poverty reduction strategies undertaken by the government. 3.7.1 Type of Toilets A large number of rural agricultural households in Iringa region use traditional pit latrines (263,860 households, 94% of all rural agricultural households), 8,619 households (3%) use flush toilet and 4,230 households (2%) use improved pit latrines. The remaining 2,008 households (1%) have no toilet facilities (Chart 3.155). The distribution of the households without toilets within the region indicates that 40.3 percent of them were found in Iringa Rural district and 33 percent were from Njombe. The percentages of households without toilets in other districts were as follows Makete (9.4%), Mufindi (6.4%), Ludewa (6.1%), Kilolo (4.8). However, all households in Iringa Urban district had toilets (Map 3.56). Table 3.15: Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by District Mean Distance to District Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads Iringa Rural 17.7 2.8 4.6 1.2 44.5 8.9 48.9 12.5 14.35 44.3 33.6 Mufindi 19.2 3.4 6.5 1.0 54.6 7.7 124.1 10.9 21.01 49.4 42.2 Njombe 12.6 3.2 2.9 1.2 42.0 8.3 236.4 17.0 35.67 36.3 25.6 Ludewa 20.4 1.9 6.1 3.1 30.9 5.1 349.6 28.7 58.56 61.9 116.4 Makete 17.8 1.8 4.8 2.5 25.4 7.0 314.3 17.5 35.26 39.4 78.0 Iringa Urban 6.4 1.4 7.7 1.7 11.1 5.8 13.7 13.8 24.32 8.1 14.1 Kilolo 20.3 2.6 8.1 3.2 63.3 9.9 65.2 16.4 12.11 89.5 41.4 Total 17.1 2.8 5.2 1.7 45.4 8.1 169.8 15.9 27.24 50.4 45.4 Chart 3.155 Agricultural Households by Type of Toilet Facility No Toilet / Bush, 2,008, 1% Flush Toilet, 8,619, 3% Improved Pit Latrine, 4,230, 2% Traditional Pit Latrine, 263,860, 94% RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 89 3.7.2 Household’s Assets Radios are owned by most rural agricultural households in Iringa region with 138,974 households (49.9% of the agriculture households in the region), followed by bicycle (103,799 households, 37.2%), iron (70,613 households, 25.3%), wheelbarrow (17,868 households, 6.41%), mobile phone (4,823 households, 1.73%), television/video (3,288 households, 1.18%), vehicle (2,835 households, 1.02%) and landline phone (182 households, 0.07%) (Chart 3.156). 3.7.2 Sources of Lighting Energy Hurricane lamp is the most common source of lighting energy in the region. with 47.5 percent of the total rural households using this source of energy, followed by wick lamp (45.8%), pressure lamp (3.3%), mains electricity (1.5%), firewood (1.4%), solar (0.4%), gas or biogas and candle (0.1% each) and “Other” (0.02%) (Chart 3.157). 3.7.4 Sources of Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 99 percent of all rural agricultural households in Iringa region. This is followed by charcoal (1%). The rest of energy sources accounted for 0.84 percent. These were crop residues (0.34%), bottled gas (0.21%), mains electricity (0.12%), solar (0.09%) and livestock dung (0.04%) (Chart 3.158). Chart 3.156 Percent of Househoplds by Type of Asset Owned 0.0 20.0 40.0 60.0 Radio Bicycle Iron Wheelbarrow Mobile phone Television / Video Vehicle Landline phone Type of Asset Percent of Households Chart 3.158 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking Parraffin / Kerosine, 56, 0.0% Livestock Dung, 118, 0.0% Solar, 264, 0.1% Mains Electricity, 344, 0.1% Bottled Gas, 636, 0.2% Charcoal, 2,508, 0.9% Firewood, 273,851, 98.3% Crop Residues, 940, 0.3% Chart 3.157 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting Gas (Biogas), 306, 0.1% Solar, 986, 0.4% Hurricane Lamp, 132,381, 47.5% Firewood, 3,982 1.4% Pressure Lamp, 9,145, 3.3% Mains Electricity, 4,062, 1.5% Other, 61, 0.02% Candles, 182, 0.07% Wick Lamp, 127,611, 45.8% Makete Mufindi Iringa Urban Kilolo 8,841 9,994 29,712 24,745 14,440 310 15,235 36% 40% 38% 44% 27% 27% 39% Ludewa Njombe Iringa Rural 24,000 to 30,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Makete Mufindi Iringa Urban Kilolo Iringa Rural 10,980 11,643 36,469 25,308 468 20,647 19,384 44% 47% 46% 45% 40% 52% Ludewa Njombe 37% Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Using Grass/leaves for Roofing Material Number of Household MAP 3.57 IRINGA Number and Percent of Households Using Grass/leaves for Roofing Material by District Percent of Households Using Grass/leaves for Roofing Material Number and Percent of Households Eating 3 meals Per Day by District MAP 3.58 IRINGA 28,000 to 37,000 21,000 to 28,000 14,000 to 21,000 7,000 to 14,000 0 to 7,000 Number of Households Eating 3 meals Per Day Number of Household Percent of Households Eating 3 meals Per Day RESULTS           90 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 91 3.7.5 Roofing Materials The most common material used for roofing of the main dwelling was iron sheets and it was used by 46.2 percent of the rural agricultural households in the region. This was closely followed by grass/leaves (44.8%), grass/mud (7.8%), tiles (0.7%), asbestos (0.2%), concrete (0.2%) and others (0.2%) (Chart 3.159). Iringa Urban district had the highest percentage of households whose roofing material for the main building was iron sheets (56%) and was followed by Ludewa district.(52%), Njombe (51.5%), Makete (50.5% ), Iringa Rural (43%), Mufindi (42%) and Kilolo (40%). On the other hand, Kilolo district had the highest percentage of households whose roofing material for the main building was grass/leaves (52%), followed by Ludewa district.(47%), Njombe (51.5%), Njombe (46%), Mufindi (45%) Makete (44%), Iringa Urban (40%) and Iringa Rural (37%) (Chart 3.160 and 3.56). 3.7.6 Access to Drinking Water The main source of drinking water for rural agricultural households in Iringa region was pipe water with 33 percent of households using it as the main source during the wet season and 32 percent of the households during the dry seasons. This is followed by unprotected well (21% of households during the wet season and 22% in the dry season), protected spring (17% of households during the wet season and 18% in the dry season), unprotected spring (15% of households using it in each season) surface water (5% of households in the wet season and 6% during dry season), covered rain water catchment (5 percent of households using the source of water in wet season and 6 percent in dry season) and uncovered rain water catchment with 3 percent of households using it during the wet season. Other sources of water are used by a very small number of households Chart 3.161). Chart 3.159 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material Grass & Mud, 21,862, 7.8% Tiles, 1,949, 0.7% Asbestos, 683, 0.2% Concrete, 483, 0.2% Other, 100, 0.0% Grass / Leaves, 124,899, 44.8% Iron Sheets, 128,741, 46.2% Chart 3.160 Percentage Distribution of Households with Grass/Leafy Roofs by District 52 47 46 45 44 40 37 0 20 40 60 Kilolo Ludewa Njombe Mufindi Makete Iringa Urban Iringa Rural District Percent Chart 3.161Percentage of Households by Main Source of Drinking Water and Season 0 10 20 30 Piped Water Protected Well Protected / Covered Uprotected Well Unprotected Spring Surface Water Covered Rainwater Uncovered Rainwater Water Vendor Tanker Truck Other Main Sources Percent of Households Wet season Dry season Chart 3.162 Percentage Distribution of Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season 0 10 20 30 Less than 100m 100 - 299 m 300 - 499 m 500 - 999 m 1 - 1.99 Km 2 - 2.99 Km 3 - 4.99 Km 5 - 9.99 Km 10Km and above Distance Percent wet season Dry season RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 92 About 70 percent of the rural agricultural households in Iringa region obtained drinking water within a distance of less than one kilometer in the wet season compared to 66 percent of the households during the dry season. However, 30 percent of the agricultural households obtained drinking water from a distance of one or more kilometers during wet compared to 34 percent of households in the dry season (Chart 3.162). 3.7.7 Food Consumption Patterns 3.7.7.1 Number of Meals per Day The majority of households in Iringa region normally have 2 meals per day (168,019 households, 60 percent of the households in the region). This is followed by those having 3 meals per day (37%) and 1 meal per day (2%). Only 0.04 percent of the households have 4 meals per day (Chart 3.163). Iringa Rural district had the largest percent of households eating one meal per day whilst Mufindi had the highest percent of households eating 3 meals per day. (Table 3.16 and Map 3.57). 3.7.7.2 Meat Consumption Frequencies The number of agricultural households in Iringa region that consumed meat during the week preceding the census was 206,621 (74% of the total agricultural household in the region) with 113,662 households (55% of those who consumed meat) consuming meat only once during the respective week. This was followed by those who had meat twice (30%). Very few households had meat three or more times during the respective week. About 25.9 percent of the agricultural households in Iringa region did not eat meat during the week preceding the census (Chart 3.164). 3.7.7.3 Fish Consumption Frequencies The number of agricultural households that had consumed fish during the week preceding the census was 158,464 (56.9% of the total agricultural household in Iringa region) with 95,403 households (60.2 % of those who consumed fish) consuming fish once during the respective week. This was followed by those who had fish twice during that week (25.7%). In general, the percentage of households that consumed fish twice or more during the week preceding the census in Iringa region was 63,061 (39.8% of the agricultural households that ate fish in the region during the respective period). About 43.1 percent of the agricultural households in Iringa region did not eat fish during the week preceding the census (Chart 3.164a and Map 3.60). Chart 3.16 Number of Households by Number of Meals the Household Normally Takes per Day District One % Two % Three % Four % Total Iringa Rural 3,403 6.5 34,053 64.6 14,440 27.4 818 0.2 86,580 Mufindi 386 0.7 31,635 55.7 24,745 43.6 0 0.0 56,766 Njombe 918 1.2 48,022 61.0 29,712 37.7 119 0.2 78,772 Ludewa 1,017 4.1 14,669 59.8 8,841 36.0 0 0.0 24,527 Makete 185 0.7 14,987 59.4 9,994 39.6 62 0.2 25,227 Iringa Urban 25 2.1 828 71.2 310 26.7 0 0.0 1,162 Kilolo 488 1.2 23,827 60.2 15,235 38.5 0 0.0 39,549 Total 6,421 2.3 168,019 60.3 103,278 37.1 999 0.4 278,717 Chart 3.163 Number of Agriculural Households by Number of Meals per Day Three, 103,278, 37.1% Two, 168,019, 60.3% Four, 999, 0.4% One, 6,421, 2.3% Chart 3.164a Percent of Households Reporting Meat and Fish Consumption by District 0 50,000 100,000 One Two Three Four Five Six Seven District Percent Iringa Urban Ludewa Makete Njombe Mufindi Iringa Rural Kilolo 387 7,772 9,386 25,743 17,768 20,412 13,935 33% 32% 37% 33% 31% 39% 35% 20,000 to 26,000 15,000 to 20,000 10,000 to 15,000 5,000 to 10,000 0 to 5,000 Makete Kilolo Ludewa Njombe Mufindi Iringa Rural Iringa Urban 11,004 15,667 11,749 33,889 21,695 19,167 490 44% 48% 43% 38% 36% 42% 40% 28,000 to 34,000 21,000 to 28,000 14,000 to 21,000 7,000 to 14,000 0 to 7,000 Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Eating Meat Once Per Week Number of Household MAP 3.59 IRINGA Number and Percent of Households Eating Meat Once Per Week by District Percent of Households Eating Meat Once Per Week Number and Percent of Households Eating Fish Once Per Week by District MAP 3.60 IRINGA RESULTS           93 Number of Households Eating Fish Once Per Week Number of Household Percent of Households Eating Fish Once Per Week RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 94 3.7.8 Food Security In Iringa region, about 61 percent of the agricultural households (171,406 households) said they did not experience any food sufficiency problems, 61,523 households (22% of the total agricultural households in the region) said they rarely experienced problems in satisfying the household food requirements, whilst 19,404 households (7%) said they sometimes experience problems. However, 6 percent of agricultural households in the region (16,350 households) often experienced problems in satisfying their food needs and 4 percent (10,029 households) said they always had problems. (Chart 3.164b). Njombe district has the highest percent of households that have problems in satisfying their household food requirements (26.9% of the agricultural households always or often having food problems). The percentage of households with food problems is also higher in Iringa Rural, Makete and Iringa Urban districts (Map 3.61). Kilolo and Ludewa districts have the lowest percent of households that always or often face food problems (between 6 and 9% of the agricultural households) (Chart 3.164c). 3.7.9 Main Sources of Cash Income The results indicate that selling of food crops was the main cash income earning activity reported by 46.7 percent of all rural agricultural households, followed by casual labour (17.8%), businesses (13.2%), salaries and wages (5.7%) and cash remittances (5.5%). Other income earning activities were from cash crops (3.7%), forest products (2.5%), other (2%), livestock (1.7%), fishing (0.5%), and livestock products (0.5%) (Chart 3.165). Chart 3.165 Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income Sales of Food Crops, 130,216, 46.7% Not Applicable, 183, 0.1% Fishing, 1,446, 0.5% Cash Remittance, 15,470, 5.6% Other Casual Cash Earnings, 49,567, 17.8% Wages & Salaries in Cash, 15,889, 5.7% Business Income, 36,792, 13.2% Sale of Forest Products, 7,022, 2.5% Sale of Livestock Products, 1,392, 0.5% Sale of Livestock, 4,675, 1.7% Sales of Cash Crops, 10,373, 3.7% Other, 5,693, 2.0% Chart 3.164b Number of Households by Level of Food Availability Sometimes, 19,408, 7.0% Often, 16,350, 5.9% Always, 10,029, 3.6% Seldom, 61,523, 22.1% Never, 171,406, 61.5% Chart 3.164c Percent of Households Reporting Food Availability Status by District 0% 25% 50% 75% 100% Kilolo Ludewa Makete Mufindi Iringa Rural Iringa Urban Njombe District Percent of Households Never Seldom Sometimes Often Always Makete Njombe Mufindi Iringa Rural Iringa Urban 1,758 7,908 1,715 12,257 14,194 180 7,776 7% 14% 7% 16% 27% 15% 20% Ludewa Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Reporting Food Insufficiency Number of Household MAP 3.61 IRINGA Number and Percent of Households Reporting Food Insufficiency by District Percent of Households Reporting Food Insufficiency 12,000 to 15,000 9,000 to 12,000 6,000 to 9,000 3,000 to 6,000 0 to 3,000 RESULTS           95 RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 96 4.0 CONCLUSIONS 4.1 IRINGA REGIONAL PROFILE 4.1.1 Crops Iringa has a land area of 500,000 hectares under crop production and the large majority of this land is planted with annual crops and it has a higher than average number of crop farmers compared to other regions. It has a moderate to low number of crop growing households per square kilometre compared to other regions. The available land area per household is 2.4 hectares, however the area of land utilised per household was less than the national average of 2.0 ha. Although the region receives only the long rainy season, Iringa is considered to be one of the more productive regions in Tanzania. In terms of planted area, the region has a moderate planted area of cereals which is almost entirely with maize and virtually no paddy or sorghum production. Whilst the region has the fourth largest planted area of maize, it is characterized by having the highest production in the country due to higher yield than other regions with a larger planted areas. It has a moderate to high planted area of beans; however it has the second largest quantity produced in the country. During the census year it had the highest production of Irish potatoes, tomatoes, cabbage and peas than any other region in the country. Very little cassava and groundnuts are grown and virtually no traditional annual cash crops are grown in the region. The planted area of permanent crops is small; however some bananas, coffee and tea are grown by smallholders. Iringa has the second largest planted area with irrigation in Tanzania, however it only has a moderate percent of total planted area under irrigation. Rivers and canals are the most common sources of irrigation water, but wells are also used. Over fifty percent of households use buckets/watering cans for obtaining water, whilst the remaining households use the gravity method and the water is applied by buckets/watering cans and gravity. Most land preparation is done by hand, however approximately one third is by oxen. Iringa has the highest percent of planted area with fertiliser (about 50% of the planted area). Of the area with fertiliser, half of it is applied with inorganic fertiliser and the other half with farm yard manure. It has the largest planted area with inorganic fertiliser. The region also has the largest planted area with pesticide application compared to other regions. Iringa had the second highest quantity of maize stored in Tanzania however half was in sacks or open drums and the remainder in locally made traditional cribs. The region has one of the highest percentages of households processing crops and the vast majority is processed by neighbours machines. Most of the processed produce was sold to neighbours with small amounts to traders at the farm. The region has the highest number of households receiving extension services and also the highest in terms of the percent of the number of households per region. It has the largest number of trees planted by smallholder households in the country (over 45,000,000) with Pinus being the dominant species. Some eucalyptus and cyprus are also grown. The region has the second highest number of households with erosion control/water harvesting bunds in Tanzania with erosion control bunds and terraces being the most common. 4.1.2 Livestock Iringa has a low livestock population and density. The low numbers of cattle are mostly indigenous, however small numbers of improved dairy and beef cattle are kept. A small amount of milk is produced in the region with an above average farm gate price. The goat population is moderate to low compared to other regions and the density is also low. Very few sheep are kept in Iringa and it has the second highest population of pigs. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 97 Chicken production is important in Iringa and it is the fifth highest producing region. Most of the chickens are indigenous. The region has the second highest number of broilers in the country and significant numbers of improved layers. Egg production is moderate to high. The use of organic fertilizer is moderate to high, however the area applied per household is less than in most regions. A moderate number of draft animals are used for cultivation. The rate of disease infection is moderate for all diseases compared to other regions. Moderate access to most services exists in the region apart from veterinary clinics and hides and skin sheds. Iringa had the second highest percentage of households receiving livestock extension advice. In relation to livestock population Iringa receives disproportionately more extension advice compared to other regions with much higher livestock populations. Iringa has the second highest number of fish farmers in the country. 4.1.3 Demography and Living conditions Iringa Region has a moderate agriculture population, 1,235,122 persons, of which 588,637 are males and 646,485 females representing the highest gender imbalance in the country. It has a high number of households involved in agriculture (278,717, 98% of the rural households) compared to other regions. It has a low average household size of 4.4 persons per household and it has the highest percent of female headed households in Tanzania (31%). Crop production is the dominant type of agriculture. It has one of the smallest percent of households keeping livestock in the country and there are no pastoralists. Land ownership is mostly by customary law (70% of total land area under agriculture). Access to fields is low to moderate with 36 percent of the households having their nearest field less than 100 m from the homestead Iringa has the third highest percent of literate rural agriculture population in the country (86%) and the difference between the literacy rate of males and females is moderate to high with 11 percent more literate males than females. It has a relatively high percent of the rural agriculture population that have completed school and one of the highest percent of household heads with education. The most important livelihood activity is crop farming followed by tree/forest resources and remittances. Permanent crop farming is the least important. The percent of the rural agriculture population working full time in farming (71%) is moderate to high in the country. The main source of cash income is from the sale of food crops and a relatively high percent from other casual cash earnings. A very small amount of credit is available in the region and it is mostly through family friends and relatives. Around 50 percent of households have the roof of the main dwelling made of modern material (mainly iron sheets) and the rest is with grass/leaves/mud. Iringa has the highest percent of households with toilets (99%). Energy for lighting is mainly from hurricane lamps and wick lamp. Iringa has the fifth highest percent of households using piped drinking water supply (over 25%) with unprotected wells being the next most important source of water. Most rural agriculture smallholders are living a subsistence existence with around 55 percent of households using only 0 to 25% percent of their livelihood activities for non subsistence purposes. Animal protein is eaten between 1 and 3 times a week by most households and it has the smallest percent of households that eat animal protein every. It has the third highest percent of households that never experience food shortages. Access to services for the region is moderate. About 37.4 percent of the households in the region reported insufficiency of land. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 98 4.2 DISTRICT PROFILES The following district profiles highlights the characteristics of each district and compares them in relation to Population, Main crops and livestock, production and productivity, access to services and resources and levels of poverty. 4.2.1 Iringa Rural Iringa Rural district has the third largest number of households in the region as well as third highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. Neither livestock only households or pastoralist households are found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Iringa Rural district is annual crop farming, followed by off farm income, tree or forest resources, livestock keeping/rearing, remittances, permanent crop farming and fishing/hunting & gathering. However, the district has the second highest percent of households with off-farm activities and it has one of the highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Iringa Rural has the third highest percent of female headed households (31%) and is among the districts with the second lowest average age of the heads of households. The literacy rates for the heads of household is also slightly lower than most of districts in the region. Compared to other districts, it has a moderate utilized land area per household of 1.7 ha and 81 percent of the available land area is currently being utilised. The district has the third largest planted area in the region and it has the second largest planted area per household (0.73 ha). The district is moderately important for maize production in the region with a planted area of over 50,332 ha, however the planted area per household is the second largest in the region. Paddy production is relative important with a planted area of 3,745 hectares which is the largest in the region. Sorghum production is also important with a planted area of 1,438 ha and is the largest in the region. Iringa Rural district is the only district in the region that produces bulrush millet (86 ha). Cassava production is moderate accounting for 9 percent of the area planted in the region and Irish potatoes are planted in small quantities (60 ha). Production of beans in Iringa Rural is moderate with a planted area of 8,336 ha. Oilseed crop production is important with the district ranking second in oil seeds production in the region. Vegetable production in the district is relatively small, with some tomatoes, chilies and spinach (343 ha, 195 ha and 63 ha respectively). The districts accounts for 18 percent of the tomato production, 89 percent of the chili production and 60 percent of the spinach production in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco, pyrethrum and coffee) are grown in very small quantities. Compared to other districts in the region, Iringa Rural has a moderate planted area with permanent crops, which is dominated by Pears (1,037 ha), bananas (883 ha) and mango (801 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. Most land clearing and preparation in Iringa Rural district is done by hand, however some bush clearance and burning was also done. The district has the largest planted area of “No land clearance” in the region. Land preparation is mostly done by hand and to some extent by oxen. The use of inputs in the region is moderate and district differences exist. Iringa Rural ranked third in planted area with improved seed in Iringa region. The district has a moderate planted area with fertilisers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however it has the third highest percent of planted area with fertiliser in the region and most of it is RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 99 farm yard manure. Compared to other districts in the region, Iringa Rural district has a relatively low level of insecticide use and a moderate level of fungicide use. The district has the highest percentage of households that used herbicide in the region. Compared to other districts in Iringa region, Iringa Rural has the second largest area with irrigation (5,938 ha of irrigated land), however, it has the second highest percent of irrigated area in the region. The most common source of water for irrigation is from rivers using gravity and hand buckets. The most common means of irrigation water application are flood and bucket/watering can. The proportion of households storing crops in Iringa Rural is moderately high compared to other districts in the region and the most common method of crop storage is in sacks/open drums. The district has a relatively moderate number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Iringa Rural district has the third lowest percent of households processing crops in Iringa region and is mostly done by neighbour’s machine. The district has the highest percent of households selling processed crops and most of the processed products are sold to neighbours and traders at farm. Some sales were made to local markets/trader stores. Access to credit in the district is very small and is mainly from family, friends and relatives. A comparatively larger number of households receive extension services in Iringa Rural and almost all of this is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. There are 612,718 planted trees on smallholder plots in the district and is mostly Eucalyptus with some Cyprus and senna spp. The second lowest proportion of households with erosion control and water harvesting structures is found in Iringa Rural district and is mostly erosion control bunds; however it also has the highest number of terraces, gabions/sandbags and drainage ditches than other districts in the region. The district has the third largest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat production is moderate compared to other districts; however it has the second largest population of sheep in the region. It has comparatively small number of pigs in the region and a moderate number of chickens. Although small, the district has the third largest number of layers in the region. Though small, the number of ducks and donkeys in Iringa Rural district is the second largest in the region. Rabbits and turkeys are also found in the district. The smallest number of households reporting tsetse problems is found in Iringa Rural district, however the district has a moderate to low percent of households reporting tick problems. It has the second smallest number of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district is moderate to low and fish farming is not practiced in the district. It is among the districts with the best access to feeder roads, primary and secondary markets, however it has the worst access to hospitals and health clinics. Access to all weather roads and tarmac roads is good, and it has a moderate to good access to primary schools, regional capital and tertiary markets. Iringa Rural district has the highest percent of households with no toilet facilities. It has the largest number of households owning mobile phones and the third largest number of households owning radios, irons, bicycles and Tv/video. It also has the second largest number of households owning wheel barrows. The district has the second largest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the hurricane lamp followed closely with wick lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has the smallest percent of RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 100 households with grass roofs and 43 percent of households have iron sheet roofing. The most common source of drinking water in the district is piped water. The district has the highest percent of households having 2 or 1 meal per day and it has the lowest percent of households having 3 meals per day. The district has the third highest percent of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration, and most households have no problems in satisfying their food requirements. 4.2.2 Mufindi Mufindi district has the second largest number of households in the region and it has the highest percentage of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. Neither livestock only households or pastoralist households are found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Mufindi district is annual crop farming, followed by off farm income. The district has the third lowest percent of households with no off-farm income activities, however, it has the third highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Mufindi has the highest percent of female headed households (38%) and it is among the districts with the second lowest average age of the household head in the region. With an average household size of 5 members per household it is one of the highest in the region. The district has the highest literacy rate in the region and this is reflected in the concomitant high level of school attendance in the district. The literacy rates for the heads of households are also high. It has a moderate utilized land area per household (1.8 ha) and 73 percent of the allocated area is currently being utilised. The district has the second largest planted area in the region, and the third largest planted area per household (0.6 ha). The district is important for maize production in the region with a planted area of over 55,370 ha, and the planted area per household is also moderate for the region. The district is not important for paddy production with a planted area of only 104 hectares and sorghum is not grown in the district. Cassava production is moderate to low, accounting for 4 percent of the quantity harvested in the region. The district has a moderate planted area of Irish potatoes (1,051 ha) which is the third largest in Iringa region. The district has the second largest planted area of beans in the region with a planted area of 14,151 ha, however the district has the largest groundnut planted area in the region with area planted per groundnut growing household of 0.91 ha. Vegetable production is small in the district with only a planted area of 5.5 and 9.5 percent of the total tomato and cabbage planted area in the region. Onion and chillies were not grown in the district. Traditional cash crops (e.g. pyrethrum) are grown in very small quantities. Compared to other districts in the region, Mufindi has the fourth largest planted area with permanent crops which is dominated by bananas (4,623 ha), mango (1122 ha), coffee (284ha) and star fruits (202 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. Most land clearing in Mufindi district is done by hand, however the district has the largest planted area of bush clearance and burning in Iringa region. Most land preparation in Mufindi is done by hand and to some extent by oxen. Very small amount of land preparation is done by tractor The use of inputs in the region is moderately high and district differences exist. Mufindi has the second largest planted area with improved seed in the region and has the third highest proportion of households using improved seeds in Iringa RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 101 region The district has the second largest planted area with fertilisers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however it has the fourth largest planted area with fertiliser in the region. Most of the fertiliser used is farm yard manure. Compared to other districts in the region, Mufindi district has one of the highest levels of insecticide use. The use of fungicides is the lowest in the region and the application of herbicides was moderate. It has a small area with irrigation compared to other districts with 2,616 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from rivers using gravity and hand buckets. Flood and buckets/watering cans are the most common means of irrigation water application and a very small amount of water hose and sprinkler irrigation is used. The proportion of households storing crops in Mufindi district is the third highest in the region and the most common method of crop storage in the district is in sacks/open drums and in locally made traditional cribs. Mufindi is one of the districts with a moderate number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. It is among the districts with the highest percent of households processing crops in Iringa region and is almost all done by neighbour’s machine. The district also has the highest percent of households selling processed crops to marketing cooperatives than other districts and no sales are made to farmers associations or large scale farms. Access to credit in the district is very small and the main source is “Religious Organisation/NGO/Project. The district also has the highest percent of households sourcing credit from private individual and traders/trade stores. For those not accessing credit the main reasons are lack of awareness and non availability of credit. A comparatively smaller number of households receive extension services in Mufindi district and most of this is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. Tree farming is important in Mufindi with 9,504,336 planted trees and is mostly Pinus and Eucalyptus. The lowest proportion of households with erosion control and water harvesting structures is found in Mufindi district and they are mostly erosion control bunds and water harvesting bunds, however it also has some vetiver grass, drainage ditches and tree belts. The district has the second largest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat production is high compared to other districts and it has the fourth largest population of sheep in the region. It has the also largest number of both pigs and chicken in the region. The district has the largest number of rabbits and turkeys in the region. Some ducks and donkeys are also found in the district. A moderate number of households reported tsetse and tick problems in Mufindi district and it has the second largest number of households de-worming livestock. The district has the third highest proportion of households using draft animals in the region. A small number of households practice fish farming, however the district has the largest number in the region. The district has the best access to feeder roads and primary markets and a moderate to good access to secondary markets and tarmac roads. However, it has the worst access to primary and secondary schools, all weather roads, hospitals, health clinics, regional capital and tertiary markets. The percentages of households without toilet facilities in Mufindi district is relatively small compared to other districts. The district has the second largest number of households owning radios, mobile phones, iron and bicycles, however it has the largest number of households owning Tv/video and vehicles. Mufindi district has the first largest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the wick lamp, RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 102 followed closely by the hurricane lamp and the majority of the households use firewood for cooking. The roofing material for most of the households in the district is grass/leaves (45%) and iron sheets (42%). The most common source of drinking water is unprotected wells, followed closely by piped water. It is one of the districts with the highest percent of households having 3 meals per day. The district has the second highest percent of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration, and most households in the district never experience problems in satisfying the household food requirements. 4.2.3 Njombe Njombe district has the largest number of households in the region and it has one of the highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock farming. Neither livestock only households nor pastoralist households are found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Njombe district is annual crop farming, followed by off-farm income. However, the district has the third lowest percent of households with no off-farm activities and the third lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Njombe is one of the districts with the lowest percent of female headed households (26%) and it has the second lowest average age of the household head in the region. With an average household size of 5 members per household it is one of the highest in the region. Although Njombe has a high literacy rate among smallholder households, it is average for the region. The land area utilized per household (1.8 ha) is slightly above the regional average and 82 percent of the allocated area is currently being utilized. The district has the largest planted area in the region and the fifth largest planted area per household (0.50 ha) in the wet season and 0.20 ha per household in the dry season. The district is very important for maize production in the region with a planted area of over 61,800 ha, the largest in the region. The planted area per household is 0.79 ha which is slightly below regional average of 0.93 ha. Paddy production with a planted area of only 174 hectares, is not important in the district, however it is the fourth largest in the region. The district has a comparatively low production of sorghum, however it has the largest planted area of Irish potatoes (9,981 ha) and the second largest planted area of wheat (4,244 ha). The district has moderate to low planted area of cassava accounting for 8.3 percent of the cassava planted area in the region. Bean production in Njombe district with a planted area of 16,569 ha, is much higher than in other districts in the region. Oilseed crops are important in Njombe district with groundnuts accounting for 24 percent of the total groundnuts planted area and 43 percent of the sunflower planted area in Iringa. Though small, the district is important in vegetable production accounting for 87, 42, and 36 percent of the cabbage, spinach and tomato production in Iringa region respectively. Tobacco is not grown in the district. Permanent crops are not important in Njombe district only (8% of the total permanent crop planted area in Iringa region) The most prominent permanent crops in the district include banana (935 ha), coffee (512 ha) mango (329 ha) and pitches (67 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. Most land clearing is done by hand slashing, however it has a moderate area cleared by burning. The district has the smallest planted area of “No land clearance” in the region. Practically all land preparation is done by hand, however a very small amount of land preparation is done by oxen and tractor. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 103 The use of inputs in the region is comparatively high, however district differences exist. Njombe has a comparatively small planted area with improved seed in Iringa region. The district has the largest planted area with fertilisers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however it has the second highest percent of planted area with fertiliser in the region. Most of the fertiliser used is the inorganic type followed by farm yard manure. Compared to other districts in the region, Njombe district has the second highest percent of planted area with insecticides, however it has the highest percent of planted area with fungicide in the region. The use of herbicides is relatively small. It has a relatively small area with irrigation in the region with 1,015 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from rivers using gravity and almost all water application is by flood and hand buckets/watering cans. The proportion of households not storing crops in Njombe district is moderate to high for the region and the most common method of crop storage is in sacks/open drums and in locally made traditional cribs. The district has the second highest percent of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Njombe district has a comparatively low percent of households processing crops in the region and is almost all done by neighbours machine, however the percent of households processing crops on farm by hand in the district is the highest in the region. Most of the sales of the processed products are to neighbours, however the district has the highest percent of households selling processed products to Farmers Associations Small quantities of processed crops are sold traders at farm and marketing cooperatives. Very few households have access to credit mainly from relatives and friends. For those not accessing credit, the main reasons are lack of awareness and non availability. A moderate number of households receive extension services in Njombe district and most of this is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. Tree farming though small but is important in Njombe district with 2,454,303 planted trees and is mostly Pinus Spp and Eucalyptus Spp with some Cyprus Spp, Gravellis Spp, Senna Spp Syszygium Spp, Melicia Spp, Tectona Spp, Azadrilacht and afzelia Spp. The second highest proportion of households with erosion control and water harvesting bunds is found in Njombe district and it also has the largest number of erosion control bunds in the region. The district has a moderate to a small number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat and sheep production is moderate compared to other districts and it has the second smallest number of sheep in the region. It has the fourth largest number of pigs in the region and the second largest number of chickens, most of which are indigenous. Very few layers are found in the district. The district has the second lowest number of ducks, the second largest number of rabbits and the smallest number of donkeys. No turkeys were found in the district. Although only a small number of households reported tsetse problem in Njombe district, a relatively large number of households reported tick problems. Compared to other districts, Njombe has the highest percent of livestock keeping households practicing livestock de- worming. A moderate number of households use draft animals. The district has the second smallest number of households practicing fish farming in the region. Compared to other districts, Njombe has the best access to feeder and all weather roads and a moderate to good access to secondary schools, primary markets and tarmac roads. However, it has one of the worst access to primary schools, tertiary markets, regional capital, hospitals and health clinics. The percentage of households without toilet facilities in Njombe district is the second highest in the region. The region has the largest number of households owning radios, iron, wheel barrows and bicycles. It has the relative low percent of RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 104 households owning land line phones and vehicles, however it has one of the highest percent of households owning Tv/video. It has the third lowest number of households using mains electricity in the region and the most common source of energy for lighting is the wick lamp, followed by hurricane lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has a moderate to low percent of households with grass roofs and over fifty percent of the households have iron sheet roofing. The most common source of drinking water is piped water, followed by unprotected springs. Njombe has the third highest percent of households having 2 meals per day, however it has the third lowest percent of the households having 3 meals per day. The district has the highest percent of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration and most households have no problems in satisfying the households food requirements. 4.2.4 Ludewa Ludewa district has the second smallest number of households in the region and it has the second smallest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock farming. Neither livestock only households nor pastoralist households are found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Ludewa district is annual crop farming followed by tree forest resources. It has the second highest percent of households with no off-farm activities and a relatively low percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Ludewa district has a relatively high percent of female headed households (34%) and has the lowest average age of the household head. With an average household size of 4 members per household it is average for the region. Ludewa district has a comparatively high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the concomitant relatively high level of school attendance in the region. It has a moderate utilized land area per household (1.9 ha) and only 69 percent of the allocated land area is utilised. The total planted area is moderate to low; however it has the fourth largest planted area per household of 0.55 ha in the wet season and 0.20 ha in the dry season. Compared to other districts, Ludewa is not important for maize and paddy production in Iringa region (planted area of 20,710 ha for maize and 339 ha for paddy). The area planted with wheat in Ludewa district accounts for 9 percent of the total area planted with wheat in Iringa region. Small amount of sorghum is also grown. Roots and tuber crops are relatively important in the district with the largest planted area of cassava in Iringa region (3,605 ha) and 614 ha of Irish potatoes. The district is also moderately important for bean production. Oilseed crops and vegetables are not important in the district, with small amounts of sunflower, groundnuts, cabbage, tomatoes, onions, spinach and amaranths produced. Traditional cash crops (e.g., tobacco and cotton) are not grown in the district. Compared to other districts in the region, Ludewa has the smallest planted area with permanent crops (6.3% of total permanent crop planted area) which is dominated by pears (752 ha), pitches (508 ha), banana (265 ha), and coffee (151 ha). Small areas of avocado, plums and sugarcane are also grown. As with other districts in the region, most land clearing and preparation is done by hand and it has the second smallest land preparation done by oxen in the district. As with other districts in the region, land clearing by hand slashing is predominant and practically all land preparation is by hand. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 105 The use of inputs in the region is relative large and district differences exist. Ludewa district has the second smallest planted area with improved seed and it also has the second smallest planted area per household in the region. The district has the third smallest percent of planted area with fertilisers (farm yard manure, compost and inorganic), and most of this is with inorganic fertiliser. Compared to other districts in the region, Ludewa district has relative high percent of its planted area applied with insecticide. The percent of planted area with fungicides is moderate and has a moderate to low use of herbicides. It has one of the smallest areas of irrigation 39 ha. The most common source of water for irrigation is from canals using hand buckets. Buckets/watering cans are the most common means of irrigation water application in the district. The proportion of households not storing crops in Ludewa district is moderate to low compared to other districts in the region. The most common method of crop storage in the district is in locally made traditional cribs, followed by sacks/open drums. The number of households selling crops in the district is comparatively small, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. A relatively high percent of households processing crops in Iringa region is found in Ludewa district and processing is mostly done by neighbours machine. The district has the third highest percent of households processing crops on farm by machine and it has the third lowest percent of households processing crops on farm by hand. Most households that sell crops sell to neighbours. Although the district has the highest percent of households selling processed products to local markets/trade stores. No sales are made to traders on farm nor large scale farms. Access to credit in the district is very small and the main source is from Religious Organisations/NGO/Project. For those not accessing credit, the main reasons are lack of awareness and non availability of credit. A relatively small number of households receive extension services in Ludewa district and almost all of this is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. Tree farming is equally important in Ludewa district with 6,968,372 planted trees not weighted and most of them are Pinnus Spp, Cyprus Spp and eucalyptus Spp. Ludewa district has the third largest proportion of households with erosion control and water harvesting structures in Iringa. Ludewa district has the second smallest number of cattle in the region and most of them are indigenous. It is one of the districts with a moderate number of goats in the region, however the district has the relative high density (10 head per km2). Ludewa is also one of the districts with a relatively small number of sheep and pigs, however it has a moderate number of chickens. The district has the smallest number of improved chickens (all layers) in the region. Compared to other districts, the district has the largest number of ducks in the region and a small numbers of rabbits and turkeys. Donkeys are not found in the district. A moderate number of households in Ludewa district reported tsetse and tick problems and it has one of the smallest numbers of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district is the smallest in the region. Though small, the proportion of households practicing fish farming in Ludewa is the highest in the region. Compared to other districts, Ludewa is among the districts with the best access to primary schools and health clinics and a moderate access to hospitals. However, it has the worst access to the regional capital, tarmac roads, feeder roads, all weather roads, secondary schools and primary, secondary and tertiary markets. Ludewa district has a relatively low percent of households with no toilet facilities. The district has one of the smallest number of households owning vehicles, mobile phones and wheel barrows and it has a moderate number of household RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 106 owning bicycles, radios and irons. It has the fourth smallest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting is the hurricane lamp and practically all households use firewood for cooking. The district has the second largest percent of households with grass roofs and over fifty percent of households have iron sheet roofing. The most common source of drinking water is piped water, followed by surface water (lake/river/dam/stream) and it has the third lowest percent of households having 2 or 3 meals per day compared to other districts. It has the second highest percent of households having 1 meal per day. The district has a relatively small number of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration and most households seldom had problems in satisfying the household food requirements. 4.2.5 Makete Makete district has the third smallest number of households in the region and it has the second lowest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock farming. Neither livestock only households nor pastoralist households are found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Makete district is annual crop farming followed by tree/forest resources, livestock keeping/herding, off-farm income, remittances, permanent crop farming and fishing/hunting and gathering. The district has the highest percent of households with no off-farm activities as well as the lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Makete has the second lowest percent of female headed households (28%) and has the highest average age of the household head in the region. With an average household size of 4 members, it is average for the region. Although the literacy rate among smallholder households in Makete district is high, it is the lowest in the region. The district has also a comparatively lower literacy rate for the heads of households and the rate of “Never Attended” is among the highest in the region. It has a moderate utilized land area per household of 1.9 ha which is slightly larger than the regional average of 1.6 ha per household. The district has the second smallest planted area in the region and the second smallest planted area per household (0.47 ha) in the wet season. Compared to other districts, Makete with a maize planted area of 16,476 ha, is not important for maize production in Iringa region and the planted area per household is the second lowest in the region. The district has the largest planted area of wheat in Iringa region (7,923 ha) accounting for 49 percent of the total wheat planted area in the region. Paddy production is not important in the district (a planted area of only 304 hectares). Finger millet and sorghum are also grown in the district. The district has the second largest planted are of Irish potatoes however cassava is not grown in the district. Other roots and tuber crops are grown in small quantities. The production of beans in Makete district is the second smallest in the region with a planted area of 2,868 hectares. Oil crops such as groundnuts and simsim are also grown in the district but in small quantities. Vegetable production is not important in the district with the district having the smallest planted area per tomato growing household in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) are not grown in the district. Compared to other districts in the region, Makete has one of the largest planted area with permanent crops (5,979 ha) which is dominated by banana (1,415 ha), pitches (1,181 ha), coffee (1,016 ha), avocado (777 ha) and mango (606 ha). Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. As with other districts in the region, most land clearing is done by hand slashing, however the planted area with “no land clearing” is the second largest in the region, indicating the presence of a large area of bare land before cultivation. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 107 Practically all land preparation is done by oxen. Land preparation in Makete district is mostly done by hand, however there is a comparatively large areas cultivated by oxen. The use of inputs in the region is relatively big and district differences exist. Makete has the largest planted area with improved seed in Iringa region and the proportion of households using improved seeds is moderate compared to other districts in Iringa region. The district has the third smallest planted area with fertilisers and most of this is with farm yard manure and inorganic fertilisers. Compared to other districts in the region, Makete district has the lowest percent of its planted area with insecticides in the region. The use of fungicides was the third lowest in the region and the district has the second lowest percent of planted area with herbicides. It has a moderate planted area with irrigation in the region with 3,936 ha of irrigated land. Canal, wells and rivers are the main sources of irrigation water and hand bucket is the main method used for obtaining irrigation water, followed by gravity. The most common means of irrigation water application is by using buckets/water cans, however some amount of flood irrigation is also practiced. The proportion of households not storing crops in the district is the second lowest in the region and most common method of crop storage is in sacks/open drums and in locally made traditional cribs. The district has the largest number of households selling crops, however for those that did not sell the main reason for not selling is insufficient production. Makete district has the second highest percent of households processing crops on farm by hand and the highest percent of those processing by factory. A small percent of households, sale processed crops to neighbours and trader at farm. No sales were made to local markets/trade store, farmers associations, marketing cooperatives or large scale farms. The district has the highest proportion of households that accessed to credit in the region mainly from family, relatives and friends. For those who did not use credit it, the main reasons are non availability and lack of awareness. A comparatively large number of households receive extension services in Makete district and most of this is from the government. The quality of extension services was rated between good and very good by most of the households. Tree farming is important in Makete with 21,019,819 planted trees and is mostly with Pinus, Cyprus, Eucalyptus, Leucena, Acacia and some Graville, Tectona grandis, Azadritachta Spp and Moringa Spp. The second largest number of erosion control and water harvesting structures are found in Makete district. Other erosion control and water harvesting structures found in the district include, vetiver grass, tree belts, drainage ditches, terraces and gabions/sandbags. The district has the largest number of cattle in the region and they are almost indigenous. Also it has the largest production of sheep and second largest production of goats and pigs in the region. It has a relatively small number of chicken and they are mostly indigenous. Makete district has the largest number of donkeys, however it has the second smallest number of rabbits. Ducks and turkeys are not found in the district. A moderate number of households reported tsetse and tick problems in Makete district and has one of the smallest number of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district is the highest in the region. Makete has the smallest number of households practicing fish farming in Iringa region. Makete is among the districts with the best access to primary schools, good access to all weather roads and hospitsls and moderate to good access to health clinics and tertiary market. However, it has one of the worst access to secondary schools, feeder roads, regional capital, primary and secondary markets and tarmac roads. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 108 Makete district has a moderate to high percent of households with no toilet facilities. Very small number of households reported ownership of landline phones, vehicles, mobile phones and televisions/videos. It has the second smallest number of households using mains electricity in Iringa region. The most common source of energy for lighting is wick lamps, followed by hurricane lamps and practically all households use firewood for cooking. The district has a moderate percent of households with grass roofs, however over fifty percent of households have iron sheet roofing. The most common source of drinking water is from piped water. It has the second lowest percent of households having 2 meals per day compared to other districts and is among the districts with a high percent of households with 3 meals per day. The district has a relatively small number of households that did not eat meat during the week prior to enumeration, however it is among the districts with a moderate percent of households that did not eat fish during the week. Most households in the district have no problems in satisfying the household food requirements. 4.2.6 Iringa Urban Iringa Urban district has the smallest number of households in the region and it has the smallest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. Neither livestock only households nor pastoralist households are found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Iringa Urban district is annual crop farming, followed by off farm income, tree/forest resources, remittances and livestock keeping/herding. The district has the highest percent of households with off-farm activities and the highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Iringa Urban has one of the lowest percent of female headed households (26%) and has the second highest average age of the household head. With an average household size of 4 members it is average for the region. The literacy rate among smallholder households in Iringa Urban district is the third highest in the region. The district has the highest percent of those who have completed different levels of education. The district has the smallest utilized land area per household (1.2 ha) in Iringa region. The total planted area is the smallest in the region. However the planted area per household in the wet season and has the smallest planted area per household (0.41 ha) per household in the region. Iringa Urban district is not important for maize production with a planted area of only 728 ha, and the planted area per household is also lowest in the region. Other cereal crops such as paddy, sorghum, finger millet, bulrush millet, wheat and barley are not produced in the district. The district has the smallest area planted with beans in Iringa region, however it has the largest planted area of field peas and the third largest planted area of cow peas (673 ha). Green grams are not produced in the district. Cassava production is relatively small accounting for 0.1 percent of the total cassava production in the region. Oilseed crops are not important with the district having the smallest planted area of sunflower and groundnuts. Few vegetables are not grown in the district with tomatoes, spinach and chillies produced in very small quantities. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) are not grown in the district. No permanent crops were grown in Iringa Urban district. Most land clearing in the district is done by hand slashing. It has also the smallest area of bush clearance in the region. Most land preparation is done by hand, however the district has the lowest planted area cultivated by oxen in Iringa region. A very small amount of land preparation is done by tractor. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 109 The use of inputs in the region is comparatively high and district differences exist. Iringa Urban has a smallest planted area with improved seed in Iringa region. The use of fertiliser in the district is comparatively high (72% of the total planted area in the district) is mostly inorganic fertiliser and farm yard manure. Compost is used in small quantities. Compared to other districts in the region, Iringa Urban district has a moderate planted area with insecticides and a small planted area with fungicide application. It has the second largest planted area applied with herbicides. The district has the smallest area with irrigation with only 37 ha of the planted area under irrigation. The most common source of water for irrigation is from rivers using hand buckets. Buckets/watering cans are the only means of irrigation water application in the district. The proportion of households not storing crops in the district is the highest in Iringa region. The most common method of crop storage is in sacks/open drums. The district has the smallest number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. Iringa Urban is among the districts in Iringa region with a high percent of households processing crops and is mostly done using neighbour’s machines. The district also has the highest percent of households in Iringa region processing crops by traders. The district sale processed products only to large scale farms. Access to credit is non existent in the district and the main reason for not using credit is lack of awareness. More than fifty percent of households in Iringa Urban district receive extension services, mostly from the government. The quality of extension services was rated “good “by the majority of the households, however a small percent of households rated the services as “very good”. Tree farming is not important in Iringa Urban district. No planted trees were recorded in the district. The district has the third largest proportion of households with erosion control and water harvesting structures in Iringa region. The district has the smallest number of cattle in the region and they are mostly indigenous. Goats, sheep and pig production is smallest in the region. It has the smallest number of chickens and there are very few ducks and rabbits. Donkeys and turkeys are not found in the district. It has the highest proportion of households reporting tsetse and tick problems in the region, however livestock de-worming is practically non-existent. Use of draft animals is comparatively small and fish farming is not practiced in the district. The district has one of the best access to infrastructure and services in Iringa region, with the exception of secondary markets whose access is moderate. However, the district has one of the worst access to all weather roads. All households in Iringa Urban district have toilet facilities. Iringa Urban has the smallest percent of households with mobile phones, wheel barrows and Tv/videos. No households reported owning landline phones and vehicles in the district. It has the smallest number of households using mains electricity. The most common source of energy for lighting is the wick lamp followed by hurricane lamps, Almost all households use firewood for cooking. The district has a moderate to high percent of households with grass roofs, however over fifty percent of households have iron sheet roofing. The most common sources of drinking water are unprotected wells and springs. Compared to other districts, Iringa Urban has the lowest percent of households having 3 meals per day and a moderate percent having 1 meal per day, however it has the highest percent of households having 2 meals per day. The district has a moderate to low percent of households that did RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 110 not eat meat or fish during the week prior to enumeration, however most households seldom had problems in satisfying the households food requirements. 4.2.7 Kilolo Kilolo district has the fourth largest number of households in the region and has a high percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders are involved in crop farming only, followed by crop and livestock production. Livestock only households and pastoralist households are not found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Kilolo district is annual crop farming, followed by off farm income, tree/forest resources, livestock keeping/herding, permanent crop farming, remittances and fish/hunting and gathering. However, the district has a moderate to high percent of households with no off-farm activities and a moderate percent of households with more than one member with off-farm income compared to other districts in the region, Kilolo is among the districts with the lowest percent of female headed households (26%) in Iringa region and it has the second lowest average age of the household head. With an average household size of 5 members, it is one of the largest in the region. Kilolo has a comparatively high literacy rate among smallholder households and this is reflected by the relatively high level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household is among the highest in the region. The district is moderately important for maize production in the region with a planted area of 48,457 ha and the planted area per maize growing household is the largest in the region. The district is not important for wheat production and paddy is not produced. Cassava production is small accounting for only 2.1 percent of the cassava planted area in the region and Irish and sweet potatoes are grown in comparatively small quantities. The production of beans in Kilolo, though relatively small (4,905 tonnes) is the third highest in the region. Other pulses produced in the district are of minor importance. Oilseed crops are moderately important in Kilolo. Though small, the district is comparatively important for vegetable production and has the largest planted area of tomatoes (1,712 ha) and onions (273 ha) in the region. Other vegetables such as okra, spinach and pumpkins are grown in small quantities. Although it is known that tobacco is grown in this district in small quantities, it was not captured during the census. Compared to other districts in the region, Kilolo has the largest planted area with permanent crops which is dominated by banana (3,707 ha) and pears (913 ha). Small quantities of mango and coffee are also grown. Other permanent crops are either not grown or are grown in very small quantities. Most land clearing is done in the district is by hand, however it has a moderate planted area with “no land clearing” indicating the presence of areas of bare land before cultivation. Most land preparation is done by hand, however it has a comparatively large planted area cultivated by oxen. A very small amount of land preparation is done by tractor. The use of inputs in the region is high, however district differences exist. Kilolo has a moderate percentage of its planted area with improved seed. The district has the second lowest percent of its planted area applied with fertilizers (farm yard manure, compost and inorganic), however most of this is farm yard manure. The district has a relatively low level of insecticide use, however it has one of the highest levels of fungicides use. The use of herbicides, though small, was the third highest in the region. It has the second largest area of irrigation in Iringa region with 4,811 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation is from rivers using gravity. Flood and buckets/watering cans are the most common means of irrigation water application and a very small amount of sprinkler is used. RESULTS _________________________________________________________________________________________ _ ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ Tanzania Agriculture Sample Census 111 The proportion of households not storing crops in the district is the second lowest in the region. The most common method of crop storage is in locally made traditional cribs, followed by and sacks/open drums. The district has a moderate number of households selling crops, however for those who did not sell, the main reason for not selling is insufficient production. The second lowest percent of households processing crops in Iringa region is found in Kilolo district and this is mostly done using neighbour’s machines, followed by processing on farm by hand and on farm by machines. Kilolo district has the second percent of households selling processed crops mostly to neighbours and local markets/trade stores. There is a small number of households accessing credit in the district, mainly from Religious Organisations/NGO/Project. For those not accessing credit the main reasons are lack of awareness and non availability. A comparatively large number of households received extension services in Kilolo district and almost all of this is from the government. The quality of extension services was rated between very good and good by the majority of the households. Tree farming though relatively small is important in Kilolo with 6,362,875 planted trees and is mostly Pinus Spp and Eucalyptus Spp with some Cyprus Spp, Gravella Spp, Moringa Spp, Azadritachta Spp and Senna Spp. The highest proportion of households with erosion control and water harvesting structures is found in Kilolo district and is mostly terraces and erosion control bunds, however it also has a comparatively large number of water harvesting bunds and vetiver grass. The district has the fourth largest number of cattle in the region and they are almost all indigenous. Goat production is moderate to low compared to most other districts; however it has a relatively small population of sheep compared to other districts in the region. It has the third largest numbers of pigs in the region and a moderate to low number of chickens, all of which are indigenous. Small numbers of ducks and rabbits are found in the district, however the turkey population is the second largest in the region. Donkeys were not found in the district. The moderate number of households reporting tsetse and tick problems was Kilolo district, however it is one of the districts with a small number of households de-worming livestock. It has the second largest proportion of households using draft animals is in the region. The proportion of households practicing fish farming in Kilolo district is the second highest in the region. The district has one of the worst access to infrastructure and services with the exception of primary schools, secondary markets and tarmac roads. Kilolo district has the second lowest percent of households with no toilet facilities and it has a moderate percent of households owning mobile phones and vehicles. There are no households in the district owning landline phones. The most common source of energy for lighting is the hurricane lamp and most of the households use firewood for cooking. The district has the highest percent of households with grass roofing, however 40 percent of households have iron sheet roofing. The most common source of drinking water is from surface water (lake/dam/river/stream), followed by piped water and unprotected wells. It has the fourth highest percent of households having 2 meals per day compared to other districts and the third highest percent with 3 meals per day. The district has the lowest percent of households that did not eat meat during the week prior to enumeration; however it has the third lowest percent of households that did not eat fish during the respective period. Most households seldom have problems with food satisfaction. APPENDIX II 112 4. APPENDICES Appendix I Tabulation List...............................................................................................................................113 Appendix II Tables ............................................................................................................................................ 128 Appendix III Questionnaires...................................................................................................................................276 APPENDIX II 113 APPENDIX I: CROP TABULATION TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD…………………………………...………………………………...128 2.1 Number of Agriculture Households by type of Holding by District during 2002/03 Agriculture Year......129 2.2 Number of Agriculture Households By Type of Holding and District during 2002/03 Agricultural Year.129 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS .................................................................................................130 3.0 Number of Agricultural Households and Average Household Size by Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year.....................................................................................131 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District....................................................................................................................................131 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES............................................................................132 3.1a First Most Importance....................................................................................................................................133 3.1b Second Most Importance................................................................................................................................133 3.1c Third Most Importance ..................................................................................................................................133 3.1d Fourth Most Importance.................................................................................................................................134 3.1e Fifth Most Importance....................................................................................................................................134 3.1f Sixth Most Importance...................................................................................................................................134 3.1g Seventh Most Importance ..............................................................................................................................134 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS............................................................................................................................136 3.1 Number of Agricultural Household Members by Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %) .........................................................................................................137 3.2 Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (Column %) ......................................................................................................................137 3.4 Number of Agricultural Household Members By Sex and District for the 2002/03 Agricultural Year......138 3.5 Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................138 3.6 Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendance and District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................138 3.7 Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District..............................................138 cont… Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District..................................139 cont… Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District..................................139 APPENDIX II 114 3.8 Number of Agricultural Household Members by Level of involvement in Farming Activity and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................139 3.9 Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................140 cont… Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................140 cont… Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................140 cont… Number of Agricultural Household Members by Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................140 3.10 Number of Agricultural Households and Average Household Size by Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................141 3.11 Number of Agricultural Households by Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 Agricultural Year ....................................................................141 3.12 Number of Heads of Agricultural Households by Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year`............................................................................................................................141 3.13 Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District...........................................141 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households..................................................................................142 3.15 Literacy Rate of Heads of Households by Sex and District..........................................................................142 LAND ACCESS/OWNERSHIP................................................................................................................................144 4.1 Number of Farming Households By Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................................145 4.2 Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year ..........145 LAND USE...................................................................................................................................................................146 5.1 Area of Land by type of Land Use and District during 2002/03 Agricultural Year.....................................147 5.2 Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District, 2002/03 Agricultural Year ........147 5.3 Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year.......................................................................................148 5.4 Number of Agricultural Households by Whether they Consider themselves to have Sufficient \ Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year ...............................................................148 5.5 Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year....................................................148 APPENDIX II 115 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET & DRY SEASONS................................150 7.1 & 7.2a Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District............................151 7.1 & 7.2b Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District.......................................151 7.1 & 7.2c Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 agriculture year, Iringa Region..................................................................................................................................................152 7.1 & 7.2d Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 - Wet and Dry Seasons, Iringa Region ........................................................153 7.1 & 7.2e Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Wet & Dry Season, Iringa..........................................................................................................154 7.1 & 7.2f Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season, Iringa.....................................................................154 7.1 & 7.2g Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Wet Season, 2002/03 Agriculture Year ............................................................................................154 7.1 & 7.2h Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. .............................................................................155 7.1 & 7.2i Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. ...............................................................................155 7.1 & 7.2j Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. ...............................................................................156 7.1 & 7.2k Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Wet & Dry Season. ...............................................................................156 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION DRY SEASON ................................................................158 7.1a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means Used for Soil Preparation and District During 2002/03 Crop Year-DRY SEASON.............................................................................................................................159 7.1b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Fertilizer Use and District During 2002/03 Crop Year-DRY SEASON .........................159 7.1c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Irrigation Use and District During 2002/03 Crop Year DRY SEASON ...................159 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION WET SEASONS .............................................................160 7.2a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area (ha) By Means Used for Soil Preparation and District During 2002/03 Crop Year- WET SEASON ................161 7.2b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Fertilizer Use and District During 2002/03 Crop Year-WET SEASON ..........................161 7.2c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Irrigation Use and District During 2002/03 Crop Year LONG RAINY SEASON..........161 7.1.1 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Maize Harevsted (tons) by season and District;2002/03 Agricultural Year.........................................................................................................162 APPENDIX II 116 7.2.2 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Paddy Harevsted (tons) by season and District;2002/03 Agricultural Year.........................................................................................................162 7.2.3 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Sorghum Harevsted (tons) by season and District;2002/03 Agricultural Year.........................................................................................................162 7.2.4 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Finger Millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.............................................................................................162 7.2.5 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Wheat Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year............................................................................................163 7.2.6 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.............................................................................................163 7.2.7 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Sweet Potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 163 7.2.8 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Irish Potatoes Harvested (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 163 7.2.9 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Yams Harevsted (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 164 7.2.10 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Cocoyams Harevsted (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................ …164 7.2.11 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Mug beans Harevsted (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 164 7.2.12 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Beans Harevsted (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 164 7.2.13 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Beans Harevsted (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 165 7.2.14 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Green gram Harevsted (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 165 7.2.15 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Bambaranuts Harevsted (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 165 7.2.16 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Field peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year.................................................................................................... 166 7.2.17 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 166 7.2.18 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Simsim Harvested (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 166 7.2.19 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Groundnuts Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 167 7.2.20 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Okra Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 167 7.2.21 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Onion Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 168 APPENDIX II 117 7.2.22 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Ginger Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 168 7.2.23 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Cabbage Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year.................................................................................................. 168 7.2.24 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Tomatoes Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 169 7.2.25 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Spinach Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 169 7.2.26 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Carrot Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 170 7.2.27 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Chillies Harevsted (tons)by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 170 7.2.28 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Amaraths Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 171 7.2.29 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Pumpkin Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 171 7.2.30 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Egg plant Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 172 7.2.31 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Water MellonHarevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 172 7.2.32 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Tobacco Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 172 7.2.33 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Pyrthrum Harevsted (tons) by Season and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................... 173 PERMANENT CROPS..................................................................................................................................................... 174 7.3 Production of Permanent Crops by Crop Type and Region – Iringa................................................................... 175 7.3 Production of Permanent Crops by Crop Type and Region – Iringa................................................................... 176 7.3 Production of Permanent Crops by Crop Type and Region – Iringa................................................................... 177 7.3 Production of Permanent Crops by Crop Type and Region - Iringa.................................................................... 178 AGROPROCESSING ....................................................................................................................................................... 184 8.0a Number of Crops Growing Households reported to have Processed Farm Products by District; 2002/03 Agriculture Year....................................................................................................................... 185 8.0b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................................................... 185 8.1.1 Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year by Location and Crop, Iringa Region ........................................................................................................................ 186 8.1.1b Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Iringa Region..........................................188 APPENDIX II 118 8.1.1c Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Iringa Region .....................189 8.1.1d Number of Crop Growing Households By Main Product During 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region .........................................................................................189 8.1.1e Number of Crop Growing Households By Main Product During 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region .........................................................................................189 8.1.1f Number of Crop Growing Households By Where Product Sold During 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region .......................................................................................190 8.1.1g Number of Crop Growing Households By By-Product During 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region......................................................................................................190 MARKETING.............................................................................................................................................................192 10.1 Number of Crop Producing Households Reporting Selling Agricultural Products During 2003/04 By District, Iringa Region...................................................................................................193 10.2 Number of Crop Producing Households Reporting Not Selling Agricultural Products During 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region ........................................................................................193 10.3 Proportion of Households who Reported Not Selling their crops by district during 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region .........................................................................................194 IRRIGATION/EROSION CONTROL....................................................................................................................196 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of Irrigation during 2002/03 Agricultural year by District ..........................................................................................................................197 11.2 Area of Irrigated and Non Irrigatable (ha) Land By District during 2002/03 agriculture year....................197 11.3 Number of Households Using Irrigation By Source of Irrigation Water during the 2002/03 agricultural Year by district ...........................................................................................197 11.4 Number of Households Using Irrigation By Method of Irrigation of Obtaining Water By District............197 11.5 Number of Agricultural Households By Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year ..................................................................................198 11.6 Number of Households With Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By Distric........198 11.7 Number of Erosion Control Harvesting Structures By Type and District1..................................................198 ACCESS TO FARM INPUTS AND IMPLEMENTS ............................................................................................200 12.1.1 Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year............................................................................................................................................201 12.1.2 Number of Agricultural Households Using Farm Yard Manure by District 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................201 12.1.3 Number of Agricultural Households Using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................201 12.1.4 Number of Agricultural Households Using Pesticides/Fungicides by District 2002/03 Agricultural Year................................................................................................................202 APPENDIX II 119 12.1.5 Number of Agricultural Households Using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year.................202 12.1.6 Number of Agricultural Households using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................202 12.1.7 Number of Agricultural Households and Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................203 12.1.8 Number of Agricultural Households and Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................203 12.1.9 Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................203 12.1.10 Number of Agricultural Households and Source of Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................204 12.1.11 Number of Agricultural Households and Source of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year....204 12.1.12 Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year..204 12.1.13 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................205 12.1.14 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................205 12.1.15 Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................206 12.1.16 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................206 12.1.18 Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................206 12.1.25 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................207 12.1.26 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................207 12.1.27 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................208 12.1.28 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................208 12.1.29 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................209 12.1.30 Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................209 12.1.31 Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................210 12.1.32 Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................210 APPENDIX II 120 12.1.33 Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................210 12.1.34 Number of Agricultural Households and Quality of Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year ............................................................................................................................211 12.1.35 Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year..211 12.1.36 Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................................211 12.1.37 Number of Agricultural Households With Plan to use Next Year Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................................211 AGRICULTURE CREDIT........................................................................................................................................212 13.1a Number of Households Reporting the Main Reason for Not Using Credit By District during the 2002/03 Agriculture Year.............................................................................................................213 13.1b Number of Credits Received By Main Purpose of Credit and District........................................................ 213 13.2a Number of Households Receiving Credit By Sex of Household head and District During the 2002/03 Agriculture Year............................................................................................................213 13.2b Number of Households Receiving Credit By Source of Credit By District ................................................214 TREE FARMING AND AGROFORESTRY..........................................................................................................216 14.1 Number of Planted Trees By Species and District during 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region..................................................................................................................................................217 cont… ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District during the Year 2002/03 Agricultural Year, Iringa region............................................................................217 14.2 Number of Households with Planted Trees on their Land and and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region……………………..217 14.3 Number of Agricultural Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District during the 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region ................................................................218 CROP EXTENSION...................................................................................................................................................220 15.1 Number of Households Receiving Extension Messages By District............................................................221 15.2 Number of Households By Quality of Extension Services By District........................................................221 15.3 Number of Households By Source of Extension Messages By District.......................................................221 15.4 Number of Households By Receiving Advice on Plant Spacing By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................222 15.5 Number of Households By Receivingf Advice on Use of Agrochemical By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................222 15.6 Number of Households By Receivingf Advice on Erosion Control By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................222 15.7 Number of Households By Receiving Advice on Organic Fertiliser Use By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................223 APPENDIX II 121 15.8 Number of Households By Receiving Advice on Plant Spacing By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................223 15.9 Number of Households By Receiving Advice on Use of Improved Seed By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................223 15.10 Number of Households By Receiving Advice on Mechanisation/LST By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................224 15.11 Number of Households By Receiving Advice on Irrigation Technology By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................224 15.12 Number of Households By Receiving Advice on Crop storage By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................224 15.13 Number of Households By Receiving Advice on Vermin Control By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................225 15.14 Number of Households By Receiving Advice on Agro - Processing By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................225 15.15 Number of Households By Receiving Advice on Agro- Forestry By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................226 15.16 Number of Households By Receiving Advice on Beekeeping By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................226 15.17 Number of Households By Receiving Advice on Fish Farming By Source and District During the 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region ...............................................................227 15.18 Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region .........................................................................227 15.19 Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region .........................................................................228 15.20 Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region .........................................................................228 15.21 Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region .........................................................................228 15.22 Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region .........................................................................228 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION.....................................................................................230 17.1 Number of Households Using Draft Animal to Cultivate Land By District during 2002/03 agricultural year, Iringa Region. ..........................................................................................231 17.2 Type of Draft by number owned, used and area cultivated (acres) by Number Owned, Used and area Cultivated (acres) by District during 2002/03 agriculture year, Iringa Region............................................231 17.3 Number of Crop Growing Households Using Organic Fertilizer By District during 2002/03 agriculture year, Iringa.........................................................................................................231 17.4 Area of Farm Yard Manure and Compost Application By District during 2002/03 agriculture year, Iringa Region..................................................................................................................................................231 APPENDIX II 122 CATTLE PRODUCTION..........................................................................................................................................232 18.3 Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size; on 1 st October 2003...............................................................................................................233 18.7 Number of Beef Cattle By Category and District as on 1st October, 2003..................................................233 18.8 Total number of Cattle By Category and District as on 1st October, 2003.................................................233 GOATS PRODUCTION............................................................................................................................................234 19.1 Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003.........................................................235 19.2 Number of Households Rearing Goats and Herds of Goats and Average Head per Household by Herd Size as on 1st October, 2003............................................................................................................235 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as on 1st October, 2003.........................................236 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 ................................236 19.5 Total Number of Improved Goat by Category and District as on 1st October, 2003...................................236 19.6 Total Number of Improved Dairy Goat by Category and District as on 1st October, 2003 ........................237 19.7 Total Number of Total Goat by Category and District as on 1st October, 2003..........................................237 19.8 Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003.........................................................237 SHEEP PRODUCTION.............................................................................................................................................238 20.1 Total Number of Sheep by Type and District as on 1st October, 2003........................................................239 20.2 Number of Households Rearing or Managing Sheep by District as on 1st October, 2003..........................239 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as of 1st October, 2002/03..............................................239 20.4 Number of Sheep by Type of Sheep and District as of 1st October, 2002/03..............................................240 20.5 Number of Households and Herds of Sheep by Herd Size as on 1st October, 2002/03...............................240 20.6 Total Number of Indigenous Sheep by Type and District as of 1st October ...............................................241 20.7 Total Number of Improved Sheep by Type and District as of 1st October..................................................241 20.8 Total Number of Sheep by Type of sheep and District as of 1st October, 2002/03....................................241 PIGS PRODUCTION.................................................................................................................................................242 21.1 Number of Households and Pigs, by Herd Size as on 1st October, 2003.....................................................243 21.2 Number of Households and Pigs by District during 2002/03. ......................................................................243 21.3 Total Number of Pigs by Type and District as on1st October, 2003............................................................243 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL ............................................................................................244 22.1 Number of Livestock Rearing households that dewormed Livestock by Type and District during 2002/03 Agriculture Year...................................................................................................................245 22.2 Number of Livestock Rearing households deworming Livestock by District during 2002/03 Agriculture Year...................................................................................................................245 APPENDIX II 123 22.5 Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered tsetse flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District, 2002/03 Agricultural Year`..................................................245 22.6 Number and Percent of agricultural households by Method of Tsetse flies Control use during 2002/03 Agriculture Year and District, 2002/03 Agricultural Year..................................................245 OTHER LIVESTOCK ...............................................................................................................................................246 23a Total Number of Other Livestock by Type and District as of 1st October 2003 .........................................247 23b Number of households with chicken and Category of Chicken by District .................................................247 23c Number of Households Rearing and number of Other Livestock by Type and District..............................247 23d Total Number of households and chicken raised by flock size as of 1 st October 2003..............................247 FISH FARMING.........................................................................................................................................................248 28.1a Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year..249 28.2a Number of Agricultural Households By System of Farming and District, 2002/03 Agricultural Year ......249 28.2b Number of Agricultural Households By Source of Fingerings and District, 2002/03 Agricultural Year……………………………………………………………………..………......249 28.2c Number of Agricultural Households By Location of Selling Fish and District, 2002/03 Agricultural Year………………………………………………………………………………....249 28.3 Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year....................................249 LIVESTOCK EXTENSION......................................................................................................................................250 29.1a Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice By District during the 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................251 29.1b Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................251 29.1c Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................251 29.1f Number of Households Receiving Advice on Milk Hygene By Source and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................252 29.1g Number of Households Receiving Advice on Disease Control By Source and District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................................252 29.6 Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ......................................................................................252 29.1i Number of Agricultural Households Receiving Advice Pasture Establishment By Source and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................253 29.1j Number of Households Receiving Advice Group Formation By Source and District, 2002/03 Agricultural Year..............................................................................................................................253 29.1k Number of Households Receiving Advice on Calf rearing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................253 APPENDIX II 124 29.1l Number of Households Receiving Advice on Use of Improved Bulls By Source and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................254 29.11 Number of Agricultural Households By Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................254 29.1 Number of Households Receiving Advice on Other Extension Messages by Source and District, 2002/03......................................................................................................................................254 ACCESS TO INFRASRUCTURE AND OTHER SERVICES.............................................................................256 30.1a Mean distance from holder's dwellings to Secondary school by district ......................................................257 30.1b Mean distance from holder's dwellings to All Weather Roads by district....................................................257 33.1a Mean Distances from Horders Dwellings to Infrastructures and Services by District.................................258 33.1e Number of Households by Distance to Hospital for 2002/03 Agricultural Year ........................................258 33.1f Number of Households by Distance to Health Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year.................258 33.1g Number of Households by Distance to Primary School and District, 2002/03 Agricultural Year .............259 33.7 Number of Agricultural Households by Distance to Feeder Road and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................259 33.1h Number of Households by Distance to Feeder Road and District, 2002/03 Agricultural Year..................260 33.1i Number of Households by Distance to Regional Capital and District, 2002/03 Agricultural Year ..........260 33.1l Number of Households by Distance to Regional Capital and District, 2002/03 Agricultural Year ...........261 33.1m Number of Households by Distance to Primary Market and District, 2002/03 Agricultural Year.............261 33.1n Agricultural Households by Distance to Tertiary Market and District, 2002/03 Agricultural Year...........261 33.1o Number of Households by Distance to Secondary Market and District, 2002/03 Agricultural Year.........261 33.19a Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year ........................................................................................................262 33.19b Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Extension Center and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................262 33.19c Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................262 33.19d Number of Households by Satisfaction of Using Plant Protection Lab and District, 2002/03...................263 33.19e Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year .......................................................................................................263 33.19f Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock Development Center .................264 33.19g Number of Agricultural Households by Satisfaction of the service and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................264 APPENDIX II 125 HOUSEHOLD FACILITIES ....................................................................................................................................266 34.1 Number of Households by Type of Toilet and District, during the 2002/03 Agricultural Year.................267 34.2 Number of households reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................267 34.3 Number of type of Owned Asset and District 2002/03 Agricultural Year .................................................268 34.4 Number of Agricultural Households Source of Energy for Lighting and District, 2002/03 Agricultural Year .............................................................................................................................268 34.5 Number Number of Agricultural Households Source of Energy for Cooking and District, 2002/03 Agricultural Year...............................................................................................................269 34.6 Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water (Wet & Dry) and District during 2002/03 Agricultural ......................................................................................................269 34.7 Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water (Wet & Dry) and District during 2002/03 Agricultural ......................................................................................................270 34.8 Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year........................................................270 34.9 Proportion Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year .............................271 34.10 Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year........................................................271 34.11 Proportion Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year........................................................272 34.12 Number of Households by Number of Meals the household Normally Took per Day by District .............272 34.13 Number of Households by Number of Days the household Consumed Meat during the Preceding Week by District ...........................................................................................................................273 34.14 Number of Households by Number of Days the household Consumed Fish during the Preceding Week by District ....................................................................................................................273 34.15 Number of Households Reporting the status of food satisfaction of the households during the Preceding Year by District.......................................................................................................................274 34.16 Number of Households Reporting Main Source of Income by District, 2002/03 Agricultural Year ..........274 34.17 Number of households reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year.........................................................................................................275 34.18 Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Energy for Cooking by District, 2002/03........................................................................................................................................275 APPENDIX II 126 APPENDIX II: CROP TABLES Type of Agriculture Household.............................................................................................................................................. 128 Number of Agriculture Households ........................................................................................................................................ 130 Rank of Importance of Livelihood Activities ......................................................................................................................... 132 Households Demography......................................................................................................................................................... 136 Land Access/Ownership .......................................................................................................................................................... 144 Land Use ............................................................................................................................................................. 146 Total Annual Crop and Vegetable Production Wet and Dry Seasons................................................................................... 150 Annual Crop and Vegetable Production and Dry Seasons ..................................................................................................... 158 Annual Crop and Vegetable Production Wet Seasons............................................................................................................ 160 Permanent Crop Production..................................................................................................................................................... 174 Agro-processing ............................................................................................................................................................. 184 Marketing ............................................................................................................................................................. 192 Irrigation/Erosion Control ....................................................................................................................................................... 196 Access to Farm Inputs and Implements .................................................................................................................................. 200 Agriculture Credit ............................................................................................................................................................. 212 Tree Farming and Agro-forestry.............................................................................................................................................. 216 Crop Extension ............................................................................................................................................................. 220 Animal Contribution to Crop Production................................................................................................................................ 230 Cattle Production ............................................................................................................................................................. 232 Goat Production ............................................................................................................................................................. 234 Sheep Production ............................................................................................................................................................. 238 Pig Production ............................................................................................................................................................. 242 Livestock Pests and Parasite Control ...................................................................................................................................... 244 Other Livestock ............................................................................................................................................................. 246 APPENDIX II 127 Fishing Farming ............................................................................................................................................................. 248 Livestock Extension ............................................................................................................................................................. 250 Access to Infrastructure and other services............................................................................................................................. 256 Household Facilities ............................................................................................................................................................. 266 Appendix II 128 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 129 Rural households involved in Agriculture % of Total rural households Rural households NOT involved in Agriculture % of Total Rural households Total Rural Households % of Total households Urban Households % of Total households Total Number of Households (from 2002 Pop. Census) Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 52,714 97 1,894 3 54,608 22 191,015 78 245,623 Mufindi 56,766 100 29 0 56,795 20 226,237 80 283,032 Njombe 78,772 98 1,891 2 80,663 19 339,685 81 420,348 Ludewa 24,527 99 247 1 24,774 19 103,746 81 128,520 Makete 25,227 97 751 3 25,978 24 80,083 76 106,061 Iringa Urban 1,162 51 1,115 49 2,277 2 104,391 98 106,668 Kilolo 39,549 98 865 2 40,414 20 164,667 80 205,081 Total 278,717 98 6,792 2 285,509 19 1,209,824 81 1,495,333 Number of households % Number of households % Iringa Rura 45,984 22 6,730 9 52,714 45,984 6,730 Mufindi 42,924 21 13,842 19 56,766 42,924 13,842 Njombe 50,557 25 28,215 39 78,772 50,557 28,215 Ludewa 16,228 8 8,299 11 24,527 16,228 8,299 Makete 17,350 8 7,877 11 25,227 17,350 7,877 Iringa Urba 1,085 1 78 0 1,162 1,085 78 Kilolo 31,776 15 7,774 11 39,549 31,776 7,774 Total 205,903 100 72,814 100 278,717 205,903 72,814 District 2. 1 TYPE OF AGRICULTURE HouseHolds: Number of Agriculture Households by type of Holding by District during 2002/03 Agriculture year Region Crops Only Crops & Livestock Total Number of Agriculture Households Total Number of Households Growing Crops Total Number of Households Rearing Livestock 2. 2 TYPE OF AGRICULTURE HouseHolds: Number of Agriculture Households by type of Holding by District during 2002/03 Agriculture year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 130 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 131 Number % Average Hh Size Number % Average Hh Size Number % Iringa Rural 36,340 69 5 16,374 31 4 52,714 100 4 Mufindi 35,416 62 5 21,350 38 4 56,766 100 5 Makete 56,993 72 5 21,779 28 3 78,772 100 4 Njombe 18,165 74 5 6,362 26 4 24,527 100 5 Ludewa 16,752 66 4 8,475 34 3 25,227 100 4 Iringa Urban 866 74 4 297 26 2 1,162 100 4 Kilolo 29,071 74 5 10,478 26 4 39,549 100 5 Total 193,603 69 5 85,114 31 4 278,717 100 4 Annual Crop Farming Permanen t Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rur 1 6 4 2 5 7 3 Mufindi 1 5 4 2 6 7 3 Njombe 1 6 4 2 5 7 3 Ludewa 1 5 3 4 6 7 2 Makete 1 6 3 4 5 7 2 Iringa Urb 1 6 5 2 4 7 3 Kilolo 1 5 4 2 6 7 3 Total 1 5 4 2 6 7 3 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District District Livelihood Activity 3.0 Number of Agricultural Households and Average Household Size by Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural year Male Female Total Average Hh Size District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 132 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 133 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rural 37,052 120 686 11,048 2,146 113 947 Mufindi 44,127 757 1,019 9,735 882 129 123 Njombe 45,228 1,459 1,962 23,132 4,753 133 2,912 Ludewa 18,716 1,516 543 2,363 243 906 241 Makete 23,366 126 244 1,307 368 0 60 Iringa Urban 854 0 0 271 0 0 0 Kilolo 36,717 0 96 2,250 294 0 0 Total 206,060 3,978 4,550 50,105 8,685 1,281 4,284 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rural 14,132 947 4,406 23,219 2,024 0 7,507 Mufindi 11,016 2,670 11,010 22,100 1,747 0 7,343 Njombe 28,033 1,060 17,756 18,119 4,081 0 9,084 Ludewa 3,748 4,353 6,663 6,247 483 668 2,239 Makete 1,798 1,333 6,802 4,739 1,531 126 8,026 Iringa Urban 244 0 40 707 38 0 92 Kilolo 1,963 5,635 8,927 17,557 1,471 0 3,912 Total 60,935 15,998 55,604 92,688 11,376 794 38,204 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rural 1,166 831 5,074 7,813 4,165 418 28,246 Mufindi 1,120 2,288 14,773 7,695 4,217 129 20,906 Njombe 3,959 2,719 17,050 8,946 4,876 133 30,444 Ludewa 1,026 3,572 5,816 4,072 1,268 179 7,689 Makete 63 1,388 5,533 3,701 1,389 0 7,509 Iringa Urban 13 26 26 93 53 0 862 Kilolo 677 3,477 5,907 6,719 1,573 288 16,465 Total 8,025 14,301 54,180 39,038 17,541 1,147 112,122 3.1a RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: First Most Importance 3.1b RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Second Most Importance 3.1c RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Third Most Importance Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 134 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rural 121 2,626 7,824 2,321 2,040 597 8,837 Mufindi 0 2,146 11,036 5,087 1,645 129 16,465 Njombe 793 5,638 10,484 3,952 3,788 398 18,919 Ludewa 181 2,975 4,116 2,779 608 543 8,252 Makete 0 1,074 1,911 1,804 801 253 2,341 Iringa Urban 12 12 26 13 51 12 143 Kilolo 192 4,151 5,770 2,608 1,745 198 6,839 Total 1,301 18,622 41,168 18,564 10,679 2,130 61,795 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rural 120 1,793 1,194 591 840 241 1,917 Mufindi 127 2,623 2,873 879 1,395 514 2,409 Njombe 132 5,280 3,015 1,449 1,171 132 4,139 Ludewa 122 2,071 1,454 1,083 664 176 3,220 Makete 0 370 128 495 128 62 381 Iringa Urban 0 0 12 0 0 0 13 Kilolo 0 1,444 1,263 673 388 0 1,087 Total 502 13,581 9,938 5,170 4,586 1,125 13,166 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Iringa Rural 0 0 118 120 0 0 118 Mufindi 0 381 0 129 248 0 0 Njombe 250 1052 0 131 794 0 656 Ludewa 122 181 181 120 242 0 661 Kilolo 0 0 96 198 96 96 100 Total 372 1613 395 698 1379 96 1534 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Mufindi 118 128 0 0 0 0 0 Njombe 127 0 0 0 0 0 0 Ludewa 0 0 61 0 0 61 120 Makete 0 0 0 0 0 0 63 Total 245 128 61 0 0 61 183 3.1e RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fifth Most Importance 3.1f RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Sixth Most Importance 3.1g RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Seventh Most 3.1d RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fourth Most Importance Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 135 Appendix II 136 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 137 Number % Number % Number % Less than 4 71,278 48 77,136 52 148,414 100 05 - 09 95,069 49 98,928 51 193,996 100 10 - 14 99,365 51 97,351 49 196,716 100 15 - 19 71,325 52 65,533 48 136,857 100 20 - 24 40,303 46 48,125 54 88,428 100 25 - 29 35,184 38 56,410 62 91,594 100 30 - 34 34,513 45 41,892 55 76,405 100 35 - 39 31,747 44 41,060 56 72,807 100 40 - 44 26,102 48 27,844 52 53,946 100 45 - 49 20,737 47 22,950 53 43,687 100 50 - 54 15,872 45 19,114 55 34,987 100 55 - 59 12,623 44 15,766 56 28,388 100 60 - 64 10,876 47 12,027 53 22,903 100 65 - 69 9,244 46 10,878 54 20,121 100 70 - 74 6,677 55 5,354 45 12,030 100 75 - 79 3,286 59 2,258 41 5,544 100 80 - 84 2,440 53 2,197 47 4,637 100 Above 85 1,999 55 1,663 45 3,662 100 Total 588,637 48 646,485 52 1,235,122 100 Number % Number % Number % Less than 4 71,278 12 77,136 12 148,414 12 05 - 09 95,069 16 98,928 15 193,996 16 10 - 14 99,365 17 97,351 15 196,716 16 15 - 19 71,325 12 65,533 10 136,857 11 20 - 24 40,303 7 48,125 7 88,428 7 25 - 29 35,184 6 56,410 9 91,594 7 30 - 34 34,513 6 41,892 6 76,405 6 35 - 39 31,747 5 41,060 6 72,807 6 40 - 44 26,102 4 27,844 4 53,946 4 45 - 49 20,737 4 22,950 4 43,687 4 50 - 54 15,872 3 19,114 3 34,987 3 55 - 59 12,623 2 15,766 2 28,388 2 60 - 64 10,876 2 12,027 2 22,903 2 65 - 69 9,244 2 10,878 2 20,121 2 70 - 74 6,677 1 5,354 1 12,030 1 75 - 79 3,286 1 2,258 0 5,544 0 80 - 84 2,440 0 2,197 0 4,637 0 Above 85 1,999 0 1,663 0 3,662 0 Total 588,637 100 646,485 100 1,235,122 100 3.2 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2002/03 Agricultural Year (row %) Age Group Sex Male Female Total 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group, 2002/03 Agricultural Year (col %) Age Group Sex Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 138 Number % Number % Number % Iringa rural 107,245 47 121,387 53 228,633 100 Mufindi 130,454 48 142,931 52 273,385 100 Njombe 155,241 47 177,451 53 332,693 100 Ludewa 55,635 48 60,069 52 115,704 100 Makete 42,819 48 47,302 52 90,121 100 Iringa urban 1,982 46 2,287 54 4,269 100 Kilolo 95,261 50 95,057 50 190,318 100 Total 588,637 48 646,485 52 1,235,122 100 Total Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rur 129,297 65 14,165 7 0 0.0 56,570 28 200,032 100 Mufindi 159,232 67 28,959 12 0 0.0 48,088 20 236,279 100 Njombe 218,894 73 7,092 2 0 0.0 73,819 25 299,805 100 Ludewa 74,563 75 3,500 4 61 0.1 21,090 21 99,215 100 Makete 49,435 60 7,111 9 0 0.0 25,630 31 82,176 100 Iringa urban 2,868 74 170 4 0 0.0 831 21 3,869 100 Kilolo 121,284 73 5,398 3 98 0.1 38,553 23 165,333 100 Total 755,574 70 66,396 6 160 0.0 264,579 24 1,086,708 100 Number % Number % Number % Number % Iringa Rur 63,964 32 88,031 44 48,036 24 200,032 100 Mufindi 89,708 38 101,894 43 44,677 19 236,279 100 Njombe 97,988 33 139,004 46 62,814 21 299,805 100 Ludewa 34,322 35 47,419 48 17,473 18 99,215 100 Makete 23,196 28 34,678 42 24,301 30 82,176 100 Iringa Urban 1,084 28 2,004 52 780 20 3,869 100 Kilolo 59,741 36 74,101 45 31,491 19 165,333 100 Total 370,004 34 487,132 45 229,572 21 1,086,708 100 Number % Number % Number % Number % % % Iringa Rur 89,546 45 588 0 467 0 411 0 1 6 Mufindi 97,646 41 1,118 0 0 0 257 0 2 5 Njombe 154,793 52 1,843 1 133 0 133 0 1 2 Ludewa 50,178 51 545 1 60 0 1,028 1 1 1 Makete 48,375 59 438 1 0 0 128 0 1 2 Iringa urban 1,095 28 26 1 13 0 0 0 1 3 Kilolo 89,458 54 193 0 96 0 305 0 0 1 Total 531,092 49 4,750 0 769 0 2,261 0 1 3 3.4 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and District, 2002/03 Agricultural Year District Sex Male Female Total 3.5 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages By Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year District Read & Write Swahili Swahili & English Any Other Language Don't Read / Write 3.6 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendancy and District , 2002/03 Agricultural Year District School Attendancy Attending School Completed Never Attended to School Total Main Activity 3.7 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District District Crop/Seaweed Farming Livestock Keeping / Herding Livestock Pastoralist Fishing Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 139 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 9,497 5 1,320 1 361 0 0 0 354 0 Mufindi 4,043 2 2,482 1 1,122 0 257 0 2,677 1 Njombe 9,233 3 1,174 0 794 0 132 0 650 0 Ludewa 910 1 241 0 118 0 61 0 1,154 1 Makete 1,017 1 189 0 186 0 126 0 315 0 Iringa urban 814 21 371 10 0 0 0 0 38 1 Kilolo 1,553 1 484 0 96 0 204 0 288 0 Total 27,066 2 6,261 1 2,678 0 780 0 5,477 1 Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 60,716 30 20,619 10 169 0 200,032 100 Mufindi 84,289 36 19,994 8 757 0 236,279 100 Njombe 91,431 30 23,207 8 6,214 2 299,805 100 Ludewa 32,682 33 8,375 8 1,457 1 99,215 100 Makete 22,088 27 6,243 8 382 0 82,176 100 Iringa urban 993 26 259 7 77 2 3,869 100 Kilolo 56,433 34 10,910 7 2,317 1 165,333 100 Total 348,633 32 89,607 8 11,375 1 1,086,708 100 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 71,670 36 17,977 9 62,151 31 48,234 24 200,032 100 Mufindi 87,300 37 22,334 9 88,795 38 37,849 16 236,279 100 Njombe 141,690 47 8,881 3 91,925 31 57,309 19 299,805 100 Ludewa 50,000 50 2,662 3 26,958 27 19,594 20 99,215 100 Makete 47,999 58 2,126 3 15,820 19 16,231 20 82,176 100 Iringa urban 807 21 104 3 1,820 47 1,138 29 3,869 100 Kilolo 62,138 38 8,229 5 58,901 36 36,065 22 165,333 100 Total 461,604 42 62,313 6 346,371 32 216,420 20 1,086,708 100 3.8 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of involvement in Farming Activivty and District, 2002/03 Agricultural Year District Involvement in Farming Works Full-time on Farm Works Part-time on Farm Rarely Works on Farm Never Works on Farm Total Not Working & Available Not Working & Unavailable cont...HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, cont….HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, Total District District Housemaker / Housewife Student Old / Retired / Sick / Disabled Other Self Employed (Non Farmimg) without Employees Unpaid Family Helper (Non Agriculture) Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 140 Number % Number % Number % Number % % % Iringa Rural 596 1 594 1 1193 1 2139 2 3 3 Mufindi 512 1 752 1 1271 1 1905 2 1 1 Njombe 522 0 1441 1 3910 3 2739 2 1 1 Ludewa 299 1 120 0 1092 2 790 2 1 3 Makete 122 0 183 1 936 3 690 2 1 2 Iringa Urban 0 0 26 1 39 2 39 2 1 1 Kilolo 192 0 295 0 1082 1 1261 2 1 3 Total 2243 0 3411 1 9522 2 9561 2 2 2 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 62,672 71 359 0 1,072 1 0 0 0 0 Mufindi 75,326 74 750 1 1,330 1 129 0 129 0 Njombe 103,152 74 1,005 1 2,326 2 133 0 0 0 Ludewa 34,764 73 481 1 303 1 61 0 182 0 Makete 26,661 77 805 2 0 0 0 0 0 0 Iringa Urban 1,371 68 39 2 26 1 0 0 40 2 Kilolo 56,912 77 192 0 487 1 0 0 192 0 Total 360,857 74 3,631 1 5,544 1 323 0 542 0 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 479 1 0 0 2,231 3 0 0 0 0 Mufindi 1,356 1 381 0 2,764 3 240 0 1,710 2 Njombe 263 0 264 0 1,322 1 0 0 649 0 Ludewa 122 0 122 0 663 1 60 0 241 1 Makete 248 1 124 0 805 2 60 0 238 1 Iringa Urban 12 1 12 1 26 1 0 0 13 1 Kilolo 773 1 198 0 778 1 0 0 0 0 Total 3,254 1 1,101 0 8,588 2 360 0 2,852 1 Number % Number % Number % Iringa Rural 0 0 2,290 3 88,031 100 Mufindi 0 0 2,960 3 101,894 100 Njombe 133 0 4,978 4 139,004 100 Ludewa 0 0 607 1 47,419 100 Makete 0 0 483 1 34,678 100 Iringa Urban 0 0 128 6 2,004 100 Kilolo 0 0 1,160 2 74,101 100 Total 133 0 12,606 3 487,132 100 District cont… HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year 3.9 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Standard Seven Standard Eight Training After Primary Education Pre Form One Form One District Education Level cont… HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year Form Two Form Three Form Four Form Six Secondary District cont… HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year Under Standard One Standard One Standard Two Standard Three Tertiary Education Adult Education Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 141 Number % Average Househol d Size Number % Average Household Size Number % Average Househol d Size Iringa Rural 36,340 69 5 16,374 31 4 52,714 100 4 Mufindi 35,416 62 5 21,350 38 4 56,766 100 5 Makete 56,993 72 5 21,779 28 3 78,772 100 4 Njombe 18,165 74 5 6,362 26 4 24,527 100 5 Ludewa 16,752 66 4 8,475 34 3 25,227 100 4 Iringa Urban 866 74 4 297 26 2 1,162 100 4 Kilolo 29,071 74 5 10,478 26 4 39,549 100 5 Total 193,603 69 5 85,114 31 4 278,717 100 4 Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 26,138 56 14,559 31 5,661 12 46,357 100 Mufindi 28,599 62 12,870 28 4,360 10 45,829 100 Njombe 35,743 62 16,617 29 4,953 9 57,312 100 Ludewa 11,081 65 4,972 29 967 6 17,021 100 Makete 8,785 65 4,223 31 565 4 13,573 100 Iringa Urban 464 40 517 45 169 15 1,150 100 Kilolo 18,509 61 9,035 30 3,037 10 30,582 100 Total 129,318 61 62,793 30 19,712 9 211,823 100 No Education Primary Education Post Primary Education Secondary Education Post Secondary Education University & Equivalent Education Adult Education Total Iringa Rural 16,484 31,834 711 1,886 0 113 1,686 52,714 Mufindi 15,191 34,634 723 2,763 1,472 0 1,983 56,766 Njombe 18,799 52,772 1,293 1,054 649 133 4,072 78,772 Ludewa 3,817 19,498 181 546 241 0 243 24,527 Makete 10,744 13,190 0 866 123 0 303 25,227 Iringa Urban 299 736 26 38 0 0 64 1,162 Kilolo 9,207 28,317 192 872 96 0 865 39,549 Total 74,540 180,981 3,126 8,025 2,582 246 9,216 278,717 Mean Median Mode Mean Median Mode Mean Median Mode Iringa Rural 43 39 35 48 49 50 44 40 30 Mufindi 42 40 40 46 45 40 44 40 40 Njombe 43 40 30 45 42 40 44 40 40 Ludewa 42 39 28 43 42 36 42 40 45 Makete 47 45 70 49 48 65 48 45 65 Iringa Urban 47 43 35 46 40 70 47 41 35 Kilolo 43 40 32 44 40 42 44 40 42 Total 43 40 30 46 44 40 44 41 40 District Male Female Total 3.12 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Heads of Agricultural Households By Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year District Maximum Education Level Attained 3.13 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Mean, Meadian, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District 3.11 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households Involved in Off Farm Income Generating Activity By Number of Off Farm Income Activities and District, 2002/03 Agricultural Year District Off farm income One Two More than Two Total 3.10 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size by Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Male Head Female Head Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 142 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households Type of Holding NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Male Headed (Number in Thousands 3210 3351 3553 3,814 3728 194 FemaleHeaded (Number in Thousands 662 795 825 896 892 85 Total 3872 4146 4378 4,710 4620 279 Male Headed (Percentage) 83 81 81 81 81 69 Female Headed (Percentage 17 19 19 19 19 31 Total 100 100 100 100 100 100 Male Female Total Male Female Total Male Female Total Iringa Rural 30,033 6,909 36,942 6,307 9,464 15,771 36,340 16,374 52,714 Mufindi 31,369 10,954 42,323 4,047 10,396 14,443 35,416 21,350 56,766 Njombe 49,615 11,153 60,768 7,378 10,626 18,004 56,993 21,779 78,772 Ludewa 16,586 4,426 21,012 1,579 1,937 3,515 18,165 6,362 24,527 Makete 11,811 3,296 15,107 4,941 5,179 10,120 16,752 8,475 25,227 Iringa Urban 710 154 864 156 143 299 866 297 1,162 Kilolo 25,150 5,866 31,016 3,920 4,612 8,533 29,071 10,478 39,549 Total 165,274 42,758 208,032 28,328 42,356 70,685 193,603 85,114 278,717 Know Don;t know Total 3.15 Literacy Rate of Heads of Households By District District Literacy Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 143 Appendix II 144 LAND ACCESS/OWNERSHIP Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 145 No. of Households % No. of Households % No. of Households % No. of Households % No. of Households % No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 6,195 12 40,156 76 6,401 12 8,590 16 4,932 9 484 1 2,629 5 52,714 Mufindi 4,153 7 45,756 81 14,198 25 7,308 13 7,402 13 3,072 5 4,715 8 56,766 Njombe 5,913 8 64,971 82 14,292 18 10,134 13 6,836 9 2,611 3 8,491 11 78,772 Ludewa 3,945 16 21,070 86 3,077 13 2,369 10 6,164 25 481 2 2,529 10 24,527 Makete 1,845 7 22,230 88 4,943 20 2,870 11 3,241 13 1,068 4 1,385 5 25,227 Iringa Urban 66 6 1,006 87 144 12 166 14 38 3 12 1 13 1 1,162 Kilolo 4,447 11 32,613 82 7,388 19 9,485 24 4,564 12 1,451 4 1,544 4 39,549 Total 26,564 10 227,801 82 50,443 18 40,922 15 33,177 12 9,180 3 21,306 8 278,717 District Area Leased/Certific ate of Ownership Area Owned Under Customary Law Area Bought Area Rented From Others Area Borrowed Area Shared Croped Area under Other Forms of Tenure Total Iringa Rural 16,765 74,818 10,290 7,260 3,893 208 1,766 115,001 Mufindi 7,440 94,027 20,140 6,591 5,959 2,305 10,560 147,022 Njombe 8,062 131,909 23,114 7,883 4,784 1,421 6,507 183,679 Ludewa 5,980 48,005 4,441 1,845 3,902 194 8,082 72,450 Makete 1,386 49,383 5,025 2,964 2,143 342 1,035 62,277 Iringa Urban 134 1,090 199 73 25 5 5 1,532 Kilolo 8,482 72,988 13,963 9,726 2,685 709 1,304 109,858 Total 48,249 472,221 77,172 36,342 23,391 5,184 29,259 691,818 % 7 68 11 5 3 1 4 100 Total Number of Households 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Number of Farming Households By Type of Land Ownership/Tenure and District, 2002/03 Agricultural Year District Land Access Borrowed Households with Area Shared Croped Households with Area under Other Forms of Tenure 4.2 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year. Leased/Certificate of Ownership Owned Under Customary Law Bought Rented Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 146 LAND USE Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 147 Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Area under Pasture Area under Fallow Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Rented to Others Area Unusable Area of Uncultivated Usable Land Total Iringa Rural 40,450 32,805 1,016 1,380 3,441 2,269 2,634 3,094 1,290 4,336 4,260 18,050 115,025 Mufindi 41,420 40,001 1,536 2,378 3,865 4,214 227 5,654 7,751 893 7,317 31,766 147,022 Njombe 73,016 34,573 1,226 489 3,226 3,777 7,832 9,742 18,325 2,176 6,607 22,689 183,679 Ludewa 25,787 5,255 3,994 780 1,276 947 3,594 3,633 2,346 2,561 5,432 16,832 72,437 Makete 28,104 7,266 388 439 909 352 5,068 1,299 5,560 288 2,530 10,074 62,277 Iringa Urban 48 1,059 0 18 15 . 172 0 16 21 11 172 1,532 Kilolo 45,140 23,912 552 1,314 2,982 1,445 9,692 1,944 5,196 2,639 3,161 11,881 109,858 Total 253,966 144,871 8,711 6,800 15,714 13,005 29,220 25,366 40,484 12,913 29,318 111,464 691,830 Households with Area under Temporary Mono Crops Households with Area under Temporary Mixed Crops Households with Area under Permanent Mono Crops Households with Area under Permanent Mixed Crops Households with Area under Permanent / Annual Mix Households with Area under Pasture Households with Area under Fallow Households with Area under Natural Bush Households with Area under Planted Trees Households with Area Rented to Others Households with Area Unusable Households with Area of Uncultivated Usable Land Iringa Rural 34,521 25,345 1,303 1,313 3,358 772 2,430 2,222 2,731 2,494 3,582 15,060 Mufindi 36,847 34,901 2,764 2,771 3,572 2,698 625 2,805 14,943 1,121 4,638 24,470 Njombe 59,010 36,519 4,215 1,589 5,507 4,085 10,306 8,556 29,173 2,751 6,008 22,764 Ludewa 21,798 8,826 8,809 2,173 2,606 969 2,835 2,180 7,500 2,600 4,713 14,358 Makete 23,461 10,738 685 1,461 1,588 633 6,425 2,266 9,332 683 2,359 9,662 Iringa Urban 103 1,137 0 39 26 0 236 0 13 26 26 180 Kilolo 32,589 20,552 2,424 3,464 7,164 1,348 7,850 1,279 10,775 1,756 2,816 9,102 Total 208,330 138,019 20,200 12,809 23,821 10,505 30,706 19,307 74,468 11,432 24,142 95,596 5.1 LAND USE: Area of Land by type of Land Use and District during 2002/03 Agricultural Year Land Use Type of Land Use District District 5.2 LAND USE: Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 148 Total Total Number % Number % Number Number % Number % Number Iringa Rural 31,240 59 21,473 41 52,714 Iringa Rural 28,970 55 23,744 45 52,714 Mufindi 31,043 55 25,723 45 56,766 Mufindi 41,400 73 15,366 27 56,766 Njombe 45,075 57 33,696 43 78,772 Njombe 49,120 62 29,652 38 78,772 Ludewa 5,155 21 19,372 79 24,527 Ludewa 17,447 71 7,080 29 24,527 Makete 9,733 39 15,493 61 25,227 Makete 16,914 67 8,313 33 25,227 Iringa Urban 785 68 378 32 1,162 Iringa Urban 624 54 539 46 1,162 Kilolo 24,046 61 15,503 39 39,549 Kilolo 20,076 51 19,473 49 39,549 Total 147,079 53 131,638 47 278,717 Total 174,551 63 104,166 37 278,717 Total Number % Number % Number Iringa Rural 16,301 31 36,413 69 52,714 Mufindi 9,693 17 47,073 83 56,766 Njombe 21,525 27 57,247 73 78,772 Ludewa 3,700 15 20,827 85 24,527 Makete 9,127 36 16,100 64 25,227 Iringa Urban 206 18 956 82 1,162 Kilolo 14,174 36 25,375 64 39,549 Total 74,726 27 203,990 73 278,717 District Yes No 5.3 Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year Was all Land Available to the Hh Used During 2002/03? District Yes No 5.4 Number of Agricultural Households by Whether they Consider themselves to have Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year Do you Consider that you have sufficient land for the Hh? District Yes No 5.5 Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year Customary right to land Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 149 Appendix II 150 TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION WET & DRY SEASONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 151 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Iringa Rural 0 0 98,946 72,498 72,498 0 Mufindi 0 0 125,485 80,173 80,173 0 Njombe 61 12 217,457 108,870 108,883 0.01 Ludewa 62 13 67,786 37,118 37,131 0.03 Makete 0 0 74,425 35,279 35,279 0 Iringa Urban 0 0 2,676 1,109 1,109 0 Kilolo 0 0 87,174 70,878 70,878 0 Total 123 25 673,948 405,924 405,949 0.01 Households Growing Crops Households NOT Growing Crops Number of Households Growing Crops Number of Households NOT Growing Crops Iringa Rural 0 52714 52714 0 52,714 Mufindi 0 56766 56766 0 56,766 Makete 0 78772 78772 0 78,772 Njombe 61 24466 23673 854 24,527 Ludewa 62 25165 25227 0 25,227 Iringa Urban 0 1162 1162 0 1,162 Kilolo 0 39549 39549 0 39,549 Total 123 278593 277863 854 278,717 7.1 & 7.2b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households Planting Crops By Season and District Dry Season Wet Season District Total Number of Crop Growing Households District % Area planted in Dry season 7.1 & 7.2a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) by season and District Total Area Planted (hectare) Wet Season Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 152 Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) CEREALS 12 6 1 280,644 284,945 1 280,656 284,951 Maize 12 6 1 253,874 265,945 1 253,874 265,951 1 Paddy 0 0 0 4,666 8,099 2 4,666 8,099 2 Sorghum 0 0 0 2,555 1,206 0 2,555 1,206 0 Finger Millet 0 0 0 3,326 1,793 1 3,326 1,793 1 Wheat 0 0 0 16,223 7,901 0 16,223 7,901 0 ROOTS & TUBERS 23,839 81,890 23,839 81,890 Cassava 0 0 0 4,737 7,124 2 4,737 7,124 2 Sweet Potatoes 0 0 0 649 1,428 2 649 1,428 2 Irish Potatoes 0 0 0 18,178 72,865 4 18,178 72,865 4 Yams 0 0 0 227 413 2 227 413 2 Cocoyam 0 0 0 48 61 1 48 61 1 PULSES 13 5 0 70,483 30,640 70,496 30,640 Mung Beans 0 0 0 4 0 0 4 0 0 Beans 0 0 0 59,661 23,479 0 59,661 23,479 0 Cowpeas 0 0 0 4,112 934 0 4,112 934 0 Green Gram 0 0 0 89 10 0 89 10 0 Chich Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bambaranuts 0 0 0 848 364 0 848 364 0 Field Peas 13 5 0 5,769 5,851 1 5,769 0 OIL SEEDS & OIL NUTS 0 0 0 24,570 10,473 24,570 10,473 Sunflower 0 0 0 15,674 7,366 0 15,674 7,366 0 Simsim 0 0 0 1,245 822 1 1,245 822 1 Groundnuts 0 0 0 7,650 2,285 0 7,650 2,285 0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 FRUITS & VEGETABLES 0 0 0 5,625 30,084 5,625 30,084 Okra 0 0 0 21 10 0 21 10 0 Radish 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bitter Aubergine 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onions 0 0 0 386 1,371 4 386 1,371 4 Ginger 0 0 0 12 13 1 12 13 1 Cabbage 0 0 0 1,380 9,098 7 1,380 9,098 7 Tomatoes 0 0 0 3,274 18,991 6 3,274 18,991 6 Spinnach 0 0 0 154 254 2 154 254 2 Carrot 0 0 0 3 6 2 3 6 2 Chillies 0 0 0 196 101 1 196 101 1 Amaranths 0 0 0 86 145 2 86 145 2 Pumpkins 0 0 0 111 83 1 111 83 1 Cucumber 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg Plant 0 0 0 1 11 11 1 11 11 Water Mellon 0 0 0 2 1 1 2 1 1 CASH CROPS 0 0 0 396 90 396 90 Pyrethrum 336 90 0 336 90 0 Cotton 0 0 0 0 0 0 Tobacco 60 0 0 60 0 0 Jute 0 0 0 0 0 0 Total 25 405,556 405,581 7.1 & 7.2c: TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area Planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 Agricultural Year Crop Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 153 Wet Season Number of Households Area Planted (ha) Number of Households Area Planted (ha) CEREALS 61 12 331,599 280,644 280,656 0.004 Maize 61 12 271,618 253,874 253,874 0.005 Paddy 0 0 8,760 4,666 4,666 0.000 Sorghum 0 0 5,741 2,555 2,555 0.000 Finger Millet 0 0 9,956 3,326 3,326 0.000 Wheat 0 0 35,524 16,223 16,223 0.000 ROOTS & TUBERS 0 0 61,538 23,839 23,839 0.000 Cassava 0 0 11,204 4,737 4,737 0.000 Sweet Potatoes 0 0 4,534 649 649 0.000 Irish Potatoes 0 0 44,849 18,178 18,178 0.000 Yams 0 0 706 227 227 0.000 Cocoyam 0 0 246 48 48 0.000 PULSES 62 13 199,901 70,483 70,496 0.02 Mung Beans 0 0 12 4 4 0.00 Beans 0 0 165,191 59,661 59,661 0.00 Cowpeas 0 0 13,800 4,112 4,112 0.00 Green Gram 0 0 260 89 89 0.00 Chich Peas 0 0 0 0 0 0.00 Bambaranuts 0 0 1,682 848 848 0.00 Field Peas 62 13 18,955 5,769 5,769 0.23 OIL SEEDS & OIL NUTS 53,071 24,570 24,570 0.0 Sunflower 0 0 37,496 15,674 15,674 0.0 Simsim 0 0 1,575 1,245 1,245 0.0 Groundnuts 0 0 14,001 7,650 7,650 0.0 Castor Seed 0 0 0 0 0 0.0 FRUITS & VEGETABLES 0 0 25,855 5,625 5,625 0.0 Okra 0 0 96 21 21 0.0 Radish 0 0 0 0 0 0.0 Bitter Aubergine 0 0 0 0 0 0.0 Onions 0 0 1,970 386 386 0.0 Ginger 0 0 59 12 12 0.0 Cabbage 0 0 7,478 1,380 1,380 0.0 Tomatoes 0 0 11,796 3,274 3,274 0.0 Spinnach 0 0 2,006 154 154 0.0 Carrot 0 0 60 3 3 0.0 Chillies 0 0 251 196 196 0.0 Amaranths 0 0 974 86 86 0.0 Pumpkins 0 0 1,090 111 111 0.0 Cucumber 0 0 0 0 0 0.0 Egg Plant 0 0 12 1 1 0.0 Water Mellon 0 0 62 2 2 0.0 CASH CROPS 0 0 734 396 396 0.0 Pyrethrum 0 0 618 336 336 0.0 Cotton 0 0 0 0 0 0.0 Tobacco 0 0 116 60 60 0.0 Jute 0 0 0 0 0 0.0 Total 25 405,556 405,581 0.0 Total Area Planted Dry & Wet Seasons % Area Planted in Dry season 7.1 & 7.2d : TOTAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households by Area Planted (ha) and Crop for Agricultural Year 2002/03 - Dry and Wet Seasons, Iringa region. Crop Dry Season Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 154 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Iringa Rural 1,878 3,332 13,411 22,347 37,425 46,447 52,714 72,126 Mufindi 1,378 2,482 19,261 33,786 36,127 43,904 56,766 80,173 Makete 1,194 2,175 33,941 50,618 43,637 56,064 78,772 108,857 Njombe 242 369 5,442 8,109 18,050 25,171 23,735 33,649 Ludewa 496 467 250 189 24,544 34,635 25,289 35,291 Iringa Urban 12 15 177 192 973 902 1,162 1,109 Kilolo 793 3,554 13,879 30,433 24,877 36,843 39,549 70,829 Total 5,993 12,394 86,361 145,674 185,510 243,941 277,863 402,009 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Iringa Rural 7,926 15,164 4,916 6,085 11,520 15,136 28,351 36,113 72,498 Mufindi 11,836 18,607 4,789 9,061 8,962 13,764 31,180 38,740 80,173 Njombe 22,317 35,404 1,980 3,026 32,625 44,411 21,849 26,030 108,870 Ludewa 2,914 4,199 488 530 4,421 6,377 16,705 26,012 37,118 Makete 6,160 9,097 1,246 1,522 5,420 7,894 12,401 16,765 35,279 Iringa Urban 130 178 65 50 398 430 569 451 1,109 Kilolo 5,155 10,939 1,938 3,050 6,236 14,497 26,220 42,392 70,878 Total 56,438 93,587 15,421 23,324 69,582 102,509 137,276 186,503 405,924 planted under Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Iringa Rural 12,225 14,369 40,489 58,128 52,714 72,498 19.8 Mufindi 5,897 12,344 50,869 67,828 56,766 80,173 15.4 Njombe 23,043 16,435 67,312 92,448 90,354 108,870 15.1 Ludewa 7,658 12,510 16,931 24,620 24,589 37,131 33.7 Makete 187 337 25,040 34,941 25,227 35,279 1.0 Iringa Urban 64 95 1,098 1,014 1,162 1,109 8.6 Kilolo 6,827 11,767 32,723 59,111 39,549 70,878 16.6 Total 44,256 67,833 234,460 338,091 278,717 405,924 16.7 % 16 17 84 83 100.0 100.0 17 Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Total 7.1 & 7.2e TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total number of agriculture Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District - Wet & Dry Seasons- Iringa Region. 7.1 & 7.2f TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total number of agriculture Households and Planted Area (ha) By Fertiliser Uswe and District for 2002/03 agricultural year Wet & Dry season - Iringa Region. District Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Soil Preparation No Fertilizer Applied Total Planted Area District Total Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation District Note: Number of households is an over estimated due to double counting of households growing crops in both wet and dry seasons. To compare previous surveys use Number of wet season planters only. 7.1 & 7.2g TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agricultural Households and Planted Area By Irrigation Use and District for the 2002/03 Agricultural - Weta and Dry seasons -Iringa region. Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 155 Number of Household Using Insecticide Planted Area Number of Household NOT Using Insecticide Planted Area Number of Household Planted Area Iringa Rural 17,193 27,815 35,521 44,682 52,714 72,498 38.37 Mufindi 37,340 56,164 19,426 24,009 56,766 80,173 70.05 Njombe 53,474 77,427 25,297 31,468 78,772 108,870 71.12 Ludewa 16,326 27,674 8,263 9,469 24,527 37,118 74.56 Makete 9,193 14,503 16,033 20,776 25,227 35,279 41.11 Iringa Urban 479 562 684 547 1,162 1,109 50.69 Kilolo 20,000 37,127 19,550 33,751 39,549 70,878 52.38 Total 153,943 241,223 124,773 164,701 278,717 405,924 Number of Household Using Herbicide Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Iringa Rural 2,386 4,002 50,328 68,496 52,714 72,498 5.52 Mufindi 1,007 1,830 55,759 78,343 56,766 80,173 2.28 Njombe 1,824 1,808 76,948 107,062 78,772 108,870 1.66 Ludewa 545 722 23,982 36,396 24,527 37,118 1.95 Makete 562 673 24,665 34,605 25,227 35,279 1.91 Iringa Urban 39 58 1,123 1,050 1,162 1,109 5.27 Kilolo 1,458 1,811 38,091 69,067 39,549 70,878 2.56 Total 7,820 10,905 270,896 395,019 278,717 405,924 2.69 % 3 3 97 97 100 100 7.1 & 7.2h TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households and Planted Area By Insecticide Use and District for the 2002/03 agricultural year - Wet & Dry Seasons- Iringa region. % of Planted Area using Insecticide Insecticide Use Insecticide Use Total District District Note: Number of households is an over estimated due to double counting of households growing crops in both wet and dry seasons. To compare previous surveys use Number of wet season planters only. Herbicide Use 7.1 & 7.2i TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households and Planted Area By Herbicide Use and District for the 2002/03 agricultural year - Wet & Dry Seasons- Iringa region. % of Planted Area using Herbicide Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total Insecticide Use Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 156 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Iringa Rural 3,093 5,494 49,620 67,004 52,714 72,498 7.58 Mufindi 1,023 1,491 55,743 78,682 56,766 80,173 1.86 Njombe 8,262 13,564 70,510 95,307 78,772 108,870 12.46 Ludewa 1,032 1,692 23,495 35,426 24,527 37,118 4.56 Makete 366 466 24,861 34,813 25,227 35,279 1.32 Iringa Urban 64 95 1,098 1,014 1,162 1,109 8.57 Kilolo 4,177 9,679 35,372 61,199 39,549 70,878 13.66 Total 18,018 32,481 260,698 373,442 278,717 405,924 8.00 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Iringa Rural 13,001 20,049 39,712 52,076 52,714 72,126 27.80 Mufindi 9,966 16,923 46,800 63,249 56,766 80,173 21.11 Makete 14,689 24,221 64,082 84,636 78,772 108,857 22.25 Njombe 2,729 7,591 20,944 26,046 23,673 33,637 22.57 Ludewa 3,237 4,749 21,990 30,529 25,227 35,279 13.46 Iringa Urban 91 110 1,071 999 1,162 1,109 9.93 Kilolo 7,338 16,933 32,211 53,897 39,549 70,829 23.91 Total 51,052 90,576 226,811 311,433 277,863 402,009 22.53 7.1 & 7.2j TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households and Planted Area By Fungicide Use and District for the 2002/03 agricultural year - Wet & Dry Seasons- Iringa region. % of Planted Area using Insecticide % of Planted Area using Insecticide Fungicide Use g Fungicide g Fungicide 7.1 & 7.2k TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households and Planted Area By Improved seed Use and District for the 2002/03 agricultural year - Wet & Dry Seasons- Iringa region. Total g Improved Seed Total Improved Seed Use g Improved Seed District District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 157 Appendix II 158 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION DRY SEASONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 159 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Njombe 61 12 61 12 Ludewa 62 13 62 13 Total 123 25 123 25 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Njombe 61 12 61 12 Ludewa 62 13 62 13 Total 123 25 123 25 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Njombe 61 12 61 12 Ludewa 62 13 62 13 Total 123 25 123 25 7.1a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means Used for Soil Preparation and District During 2002/03 Crop Year-DRY SEASON District Soil Preparation Mostly Hand Cultivation Total 7.1b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Fertilizer Use and District During 2002/03 Crop Year-DRY SEASON Fertilizer Use No Fertilizer Applied Total District 7.1c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Irrigation Use and District During 2002/03 Crop Year DRY SEASON Irrigation Use Total District Households Not Using Irrigation Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 160 ANNUAL CROP AND VEGETABLES PRODUCTION WET SEASONS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 161 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Iringa Rural 1,878 3,332 13,411 22,347 37,425 46,447 52,714 72,126 Mufindi 1,378 2,482 19,261 33,786 36,127 43,904 56,766 80,173 Makete 1,194 2,175 33,941 50,618 43,637 56,064 78,772 108,857 Njombe 242 369 5,442 8,109 17,989 25,159 23,673 33,637 Ludewa 496 467 250 189 24,482 34,622 25,227 35,279 Iringa Urban 12 15 177 192 973 902 1,162 1,109 Kilolo 793 3,554 13,879 30,433 24,877 36,843 39,549 70,829 Total 5,993 12,394 86,361 145,674 185,510 243,941 277,863 402,009 % 2 3 31 36 67 61 100 100 No. of H/holds Planted Area No. of H/holds Planted Area No. of H/holds Planted Area No. of H/holds Planted Area No. of H/holds Planted Area Iringa Rural 7,926 15,164 4,916 6,085 11,520 15,136 28,351 36,113 52,714 72,498 Mufindi 11,836 18,607 4,789 9,061 8,962 13,764 31,180 38,740 56,766 80,173 Njombe 22,317 35,404 1,980 3,026 32,625 44,411 21,849 26,030 78,772 108,870 Ludewa 2,914 4,199 488 530 4,421 6,377 16,705 26,012 24,527 37,118 Makete 6,160 9,097 1,246 1,522 5,420 7,894 12,401 16,765 25,227 35,279 Iringa Urban 130 178 65 50 398 430 569 451 1,162 1,109 Kilolo 5,155 10,939 1,938 3,050 6,236 14,497 26,220 42,392 39,549 70,878 Total 56,438 93,587 15,421 23,324 69,582 102,509 137,276 186,503 278,717 405,924 No. of H/holds Planted Area No. of H/holds Planted Area No. of H/holds Planted Area Iringa Rural 12,225 14,369 40,489 58,128 52,714 72,498 Mufindi 5,897 12,344 50,869 67,828 56,766 80,173 Njombe 11,460 16,423 67,312 92,448 78,772 108,870 Ludewa 7,596 12,498 16,931 24,620 24,527 37,118 Makete 187 337 25,040 34,941 25,227 35,279 Iringa Urban 64 95 1,098 1,014 1,162 1,109 Kilolo 6,827 11,767 32,723 59,111 39,549 70,878 Total 44,256 67,833 234,460 338,091 278,717 405,924 7.2a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area (ha) By Means Used for Soil Preparation and District During 2002/03 Crop Year- WET SEASON Soil Preparation Mostly Tractor Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total District 7.2b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Fertilizer Use and District During 2002/03 Crop Year-WET SEASON Fertilizer Use District Total Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied 7.2c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Irrigation Use and District During 2002/03 Crop Year LONG RAINY SEASON Irrigation Use g Irrigation g Irrigation Total District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 162 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 48,283 50,332 31,562 0.63 50,332 50,332 1.00 Mufindi 0 0 0 0 56,766 55,370 58,915 1.06 55,370 55,370 1.00 Njombe 61 12 6 0.5 78,507 61,801 87,994 1.42 61,814 88,000 1.42 Ludewa 61 12 6 0.5 23,067 20,710 30,041 1.45 20,723 30,047 1.45 Makete 0 0 0 0 24,672 16,476 14,975 0.91 16,476 16,476 1.00 Iringa Urban 0 0 0 0 1,162 728 602 0.83 728 728 1.00 Kilolo 0 0 0 0 39,161 48,457 41,856 0.86 48,457 48,457 1.00 Total 122 25 12 271,618 253,874 265,945 1.05 253,899 289,410 1.14 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0.0 6,466 3,745 7,112 1.90 3,745 7,112 1.90 Mufindi 0 0 0 0.0 129 104 275 2.64 104 275 2.64 Njombe 0 0 0 0.0 396 174 80 0.46 174 80 0.46 Ludewa 0 0 0 0.0 1,336 339 337 0.99 339 337 0.99 Makete 0 0 0 0.0 433 304 295 0.97 304 295 0.97 Iringa Urban 0 0 0 0.0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Kilolo 0 0 0 0.0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Total 8,760 4,666 8,099 1.74 4,666 8,099 1.74 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 2,078 1,438 619 0.43 1,438 619 0.43 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.00 Njombe 0 0 0 0.0 789 165 21 0.13 165 21 0.13 Ludewa 0 0 0 0.0 609 194 58 0.30 194 58 0.30 Makete 0 0 0 0.0 2,170 739 508 0.69 739 508 0.69 Iringa Urban 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0.00 Kilolo 0 0 0 0.0 96 19 0 0.00 19 0 0.00 Total 0 0 0 0.0 5,741 2,555 1,206 2,555 1,206 0.47 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0.0 241 86 35 0.40 86 35 0.40 Mufindi 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0.0 Njombe 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0.0 Ludewa 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0.0 Makete 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0.0 Iringa Urban 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0.0 Kilolo 0 0 0 0.0 0 0 0 0.0 0 0 0.0 Total 0 0 0 0.0 241 86 35 0.40 86 35 0.40 District Finger Millet Dry Season Wet Season Total 7.1.1 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Maize Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. Maize District Paddy Dry Season Wet Season Total 7.2.2 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Paddy Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Dry Season Wet Season 7.2.4 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Finger Millet Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. Total 7.2.3 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Sorghum Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Sorghum Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 163 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 120 97 7 0.07 97 7 0.07 Mufindi 0 0 0 0 4,946 1,954 1,140 0.58 1,954 1,140 0.58 Njombe 0 0 0 0 11,392 4,244 1,784 0.42 4,244 1,784 0.42 Ludewa 0 0 0 0 4,065 1,440 653 0.45 1,440 653 0.45 Makete 0 0 0 0 14,519 7,923 3,587 0.45 7,923 3,587 0.45 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . . . Kilolo 0 0 0 0 481 564 730 1.29 564 730 1.29 Total 0 0 0 0 35,524 16,223 7,901 0.49 16,223 7,901 0.49 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 1,067 413 167 0.41 413 167 0.41 Mufindi 0 0 0 0 626 222 279 1.26 222 279 1.26 Njombe 0 0 0 0 2,250 394 1,003 2.55 394 1,003 2.55 Ludewa 0 0 0 0 6,743 3,605 5,611 1.56 3,605 5,611 1.56 Makete 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Iringa Urban 0 0 0 0 26 4 8 1.94 4 8 1.94 Kilolo 0 0 0 0 491 99 56 0.56 99 56 0.56 Total 0 0 0 0 11,204 4,737 7,124 1.50 4,737 7,124 1.50 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 121 12 12 0.95 12 12 0.95 Mufindi 0 0 0 0 513 65 82 1.26 65 82 1.26 Njombe 0 0 0 0 1,190 155 441 2.84 155 441 2.84 Ludewa 0 0 0 0 843 140 146 1.04 140 146 1.04 Makete 0 0 0 0 691 109 465 4.26 109 465 4.26 Iringa Urban 0 0 0 0 13 1 1 0.99 1 1 0.99 Kilolo 0 0 0 0 1,162 166 282 1.69 166 282 1.69 Total 0 0 0 0 4,534 649 1,428 2.20 649 1,428 2.20 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 473 60 267 4.44 60 267 4.44 Mufindi 0 0 0 0 3,823 1,051 2,136 2.03 1,051 2,136 2.03 Njombe 0 0 0 0 20,560 9,981 51,188 5.13 9,981 51,188 5.13 Ludewa 0 0 0 0 2,665 614 1,723 2.81 614 1,723 2.81 Makete 0 0 0 0 14,513 5,579 15,011 2.69 5,579 15,011 2.69 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Kilolo 0 0 0 0 2,815 893 2,541 2.84 893 2,541 2.84 Total 0 0 0 0 44,849 18,178 72,865 4.01 18,178 72,865 4.01 7.2.5 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Wheat Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Wheat Dry Season Wet Season Total 7.2.6 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Cassava Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Cassava Dry Season Wet Season Total 7.2.7 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Sweet Potatoes Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Sweet Potatoes Dry Season Wet Season Total 7.2.8 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Irish Potatoes Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Irish Potatoes Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 164 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Njombe 0 0 0 0 396 134 364 2.71 134 364 2.71 Ludewa 0 0 0 0 61 12 9 0.72 12 9 0.72 Makete 0 0 0 0 249 81 40 0.50 81 40 0.50 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Kilolo 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Total 0 0 0 0 706 227 413 1.82 227 413 1.82 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 . . Mufindi 0 0 0 0 129 13 8 0.59 13 8 0.59 Njombe 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Ludewa 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Makete 0 0 0 0 117 35 53 1.54 35 53 1.54 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Kilolo 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Total 0 0 0 0 246 48 61 1.28 48 61 1.28 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 . . . . Mufindi 0 0 0 0 0 . . . . Njombe 0 0 0 0 0 . . . . Ludewa 0 0 0 0 0 . . . . Makete 0 0 0 0 0 . . . . Iringa Urban 0 0 0 0 12.5 3.8 0.5 0.13 3.8 0.5 0.13 Kilolo 0 0 0 0 0.0 . . . . Total 0 0 0 0 12.5 3.8 0.5 0.13 3.8 0.5 0.13 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 22,501 8,336 2,322 0.28 8,336 2,322 0.28 Mufindi 0 0 0 0 40,234 14,151 4,968 0.35 14,151 4,968 0.35 Njombe 0 0 0 0 51,531 16,569 6,458 0.39 16,569 6,458 0.39 Ludewa 0 0 0 0 15,487 7,523 3,473 0.46 7,523 3,473 0.46 Makete 0 0 0 0 11,551 2,868 1,277 0.45 2,868 1,277 0.45 Iringa Urban 0 0 0 0 1,072 294 77 0.26 294 77 0.26 Kilolo 0 0 0 0 22,815 9,920 4,905 0.49 9,920 4,905 0.49 Total 0 0 0 0 165,191 59,661 23,479 0.39 59,661 23,479 0.39 7.2.12 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Beans Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Beans Dry Season Wet Season Total 7.2.11 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Mug beans Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Mug beans Dry Season Wet Season Total 7.2.10 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Cocoyams Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Cocoyams Dry Season Wet Season Total 7.2.9 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Yams Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Yams Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 165 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 2,971 804 109 0.14 804 109 0.14 Mufindi 0 0 0 0 1,029 166 37 0.23 166 37 0.23 Njombe 0 0 0 0 8,177 2,399 673 0.28 2,399 673 0.28 Ludewa 0 0 0 0 183 37 30 0.80 37 30 0.80 Makete 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Iringa Urban 0 0 0 0 144 32 11 0.35 32 11 0.35 Kilolo 0 0 0 0 1,297 673 74 0.11 673 74 0.11 Total 0 0 0 0 13,800 4,112 934 0.23 4,112 934 0.23 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 . . . . Mufindi 0 0 0 0 129 62 5 0.08 62 5 0.08 Njombe 0 0 0 0 132 27 5 0.20 27 5 0.20 Ludewa 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Makete 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Kilolo 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Total 0 0 0 0 260 89 10 0.12 89 10 0.12 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 113 7 1 0.08 7 1 0.08 Mufindi 0 0 0 0 386 182 24 0.13 182 24 0.13 Njombe 0 0 0 0 1,060 644 333 0.52 644 333 0.52 Ludewa 0 0 0 0 61 2 1 0.40 2 1 0.40 Makete 0 0 0 0 62 13 5 0.40 13 5 0.40 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Kilolo 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Total 0 0 0 0 1,682 848 364 0.43 848 364 0.43 7.2.13 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Beans Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Cowpeas Dry Season Wet Season Total 7.2.14 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Green gram Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Green gram Dry Season Wet Season Total Bambaranuts 7.2.15 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Bambaranuts Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 166 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 847 326 382 1.17 326 382 1.17 Mufindi 0 0 0 0 3,269 999 596 0.60 999 596 0.60 Njombe 0 . . 3,893 849 657 0.77 849 657 0.77 Ludewa 62 13 5 5,876 1,503 871 1515 876 0.58 Makete 62 13 5 1,508 150 72 163 77 0.47 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 0.00 Kilolo 3,562 1,943 3,273 1.68 1,943 3273 1.68 Total 124 25 10 18,955 5,769 5,851 1.01 5794 5861 1.01 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 7,087 4,548 2,011 0.44 4,548 2,011 0.44 Mufindi 0 0 0 0 7,800 2,323 982 0.42 2,323 982 0.42 Njombe 0 0 0 0 18,467 6,739 3,695 0.55 6,739 3,695 0.55 Ludewa 0 0 0 0 604 85 41 0.48 85 41 0.48 Makete 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Iringa Urban 0 0 0 0 93 21 11 0.55 21 11 0.55 Kilolo 0 0 0 0 3,445 1,957 626 0.32 1,957 626 0.32 Total 0 0 0 0 37,496 15,674 7,366 0.47 15,674 7,366 0.47 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Njombe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ludewa 0 0 0 0 305 64 19 0.29 64 19 0.29 Makete 0 0 0 0 62 37 3 0.08 37 3 0.08 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Kilolo 0 0 0 0 1,208 1,143 800 0.70 1,143 800 0.70 Total 1,575 1,245 822 0.66 1,245 822 0.66 7.2.16 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Field peas Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Dry Season Wet Season Total Field Peas 7.2.18 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and SimsimHarevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Dry Season Wet Season Total Simsim 7.2.17 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Sunflower Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Sunflower Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 167 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 2,509 1,405 181 0.13 1,405 181 0.13 Mufindi 0 0 0 0 2,813 2,557 725 0.28 2,557 725 0.28 Njombe 0 0 0 0 4,633 1,854 722 0.39 1,854 722 0.39 Ludewa 0 0 0 0 1,450 296 76 0.26 296 76 0.26 Makete 0 0 0 0 1,011 366 171 0.47 366 171 0.47 Iringa Urban 0 0 0 0 38 4 18 4.82 4 18 4.82 Kilolo 0 0 0 0 1,547 1,169 391 0.33 1,169 391 0.33 Total 0 0 0 0 14,001 7,650 2,285 0.30 7,650 2,285 0.30 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Njombe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ludewa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Makete 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 0 0 0 0 96 21 10 0.47 21 10 0.47 Total 0 0 0 0 96 21 10 0.47 21 10 0.47 7.2.19 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Groundnuts Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Groundnuts Dry Season Wet Season Total 7.2.20 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Okra Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Okra Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 168 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 120 5 36 7.41 5 36 7.41 Mufindi 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Njombe 0 0 0 0 929 94 828 8.80 94 828 8.80 Ludewa 0 0 0 0 122 14 2 0.18 14 2 0.18 Makete 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Kilolo 0 0 0 0 799 273 505 1.85 273 505 1.85 Total 0 0 0 0 1970 386 1371 3.55 386 1371 3.55 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Njombe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ludewa 0 0 0 0 59 12 13 1.07 12 13 1.07 Makete 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 59 12 13 1.07 12 13 1.07 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 . . . . Mufindi 0 0 0 0 508 131 376 2.88 131 376 2.88 Njombe 0 0 0 0 5,632 1,137 7,881 6.93 1,137 7,881 6.93 Ludewa 0 0 0 0 1,093 76 353 4.65 76 353 4.65 Makete 0 0 0 0 244 36 487 13.62 36 487 13.62 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Kilolo 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Total 0 0 0 0 7,478 1,380 9,098 6.60 1,380 9,098 6.60 7.2.21 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Onion Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Onion Dry Season Wet Season Total 7.2.22 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Ginger Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Ginger Dry Season Wet Season Total 7.2.23 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Cabbage Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Cabbage Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 169 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 1,553 343 3,442 10.03 343 3,442 10.03 Mufindi 0 0 0 0 769 182 1,446 7.96 182 1,446 7.96 Njombe 0 0 0 0 5,006 931 6,762 7.27 931 6,762 7.27 Ludewa 0 0 0 0 911 71 393 5.52 71 393 5.52 Makete 0 0 0 0 187 19 96 5.07 19 96 5.07 Iringa Urban 0 0 0 0 78 17 162 9.29 17 162 9.29 Kilolo 0 0 0 0 3,292 1,712 6,690 3.91 1,712 6,690 3.91 Total 0 0 0 0 11,796 3,274 18,991 5.80 3,274 18,991 5.80 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 717 63 97 1.55 63 97 1.55 Mufindi 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Njombe 0 0 0 0 1,059 70 108 1.54 70 108 1.54 Ludewa 0 0 0 0 61 4 2 0.49 4 2 0.49 Makete 0 0 0 0 61 6 30 4.94 6 30 4.94 Iringa Urban 0 0 0 0 12 1 4 4.45 1 4 4.45 Kilolo 0 0 0 0 96 10 12 1.19 10 12 1.19 Total 0 0 0 0 2,006 154 254 1.65 154 254 1.65 7.2.25 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Spinach Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Spinach Dry Season Wet Season Total 7.2.24 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Tomatoes Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Tomatoes Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 170 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Njombe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ludewa 0 0 0 0 60 3 6 1.90 3 6 1.90 Makete 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 60 3 6 1.90 3 6 1.90 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 239 195 90 0.46 195 90 0.46 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Njombe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ludewa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Makete 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa Urban 0 0 0 0 12 1 10 10.00 1 10 10.00 Kilolo 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Total 0 0 0 0 251 196 101 0.51 196 101 0.51 7.2.26 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Carrot Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Carrot Dry Season Wet Season Total 7.2.27 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Chillies Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Chillies Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 171 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 600 53 120 2.27 53 120 2.27 Mufindi 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Njombe 0 0 0 0 132 13 5 0.40 13 5 0.40 Ludewa 0 0 0 0 242 20 20 1.00 20 20 1.00 Makete 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Kilolo 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Total 0 0 0 0 974 86 145 1.68 86 145 1.68 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Mufindi 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Njombe 0 0 0 0 264 40 21 0.53 40 21 0.53 Ludewa 0 0 0 0 59 6 8 1.38 6 8 1.38 Makete 0 0 0 0 575 41 29 0.71 41 29 0.71 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . 0.00 . . 0.00 Kilolo 0 0 0 0 192 23 24 1.03 23 24 1.03 Total 0 0 0 0 1,090 111 83 0.75 111 83 0.75 7.2.29 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Pumpkin Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Pumpkin Dry Season Wet Season Total 7.2.28 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Amaraths Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Amaranths Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 172 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . Njombe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . Ludewa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . Makete 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . Iringa Urban 0 0 0 0 12 1 11 11.24 1 11 11.24 Kilolo 0 0 0 0 0 . . . . Total 0 0 0 0 12 1 11 11.24 1 11 11.24 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 . . . . Mufindi 0 0 0 0 0 . . . . Njombe 0 0 0 0 0 . . . . Ludewa 0 0 0 0 0 . . . . Makete 0 0 0 0 62 2 1 0.74 2 1 0.74 Iringa Urban 0 0 0 0 0 . . . . Kilolo 0 0 0 0 0 . . . . Total 0 0 0 0 62 2 1 0.74 2 1 0.74 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 116 61 0 0.00 61 0 0.00 Mufindi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Njombe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ludewa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Makete 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 116 61 0 0.00 61 0 0.00 7.2.30 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Egg plant Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Egg Plant Dry Season Wet Season Total 7.2.31 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Water MellonHarevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Water Mellon Dry Season Wet Season Total 7.2.32 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Tobacco Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Tobacco Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 173 No.of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) No. of H/holds Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (ton/ha) Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mufindi 0 0 0 0 129 52 12 0.22 52 12 0.22 Njombe 0 0 0 0 0 . . 0.00 0 0 0.00 Ludewa 0 0 0 0 245 50 7 0.14 50 7 0.14 Makete 0 0 0 0 245 234 72 0.31 234 72 0.31 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Kilolo 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0 0 0.00 Total 0 0 0 0 618 336 90 0.27 336 90 0.27 7.2.33 Number of Crop Growing Households, Planted Area (ha) and Pyrthrum Harevsted (tons) by season and District 2002/03 Agricultural Year. District Pyrethrum Dry Season Wet Season Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 174 PERMANENT CROPS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 175 Area Planted (ha) Area Harvested (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kgs/ha) Star Fruit 95 0 1 0 Sugarcane 15 15 32 2,198 Tamarin . 0 . 0 Banana 883 87 94 1,088 Avocado . 0 1 0 Mango 801 444 259 582 Pawpaw 168 0 57 0 Orange 36 0 0 0 Guava 326 69 92 1,329 Plums 485 5 240 49,400 Apples 1,456 10 300 30,875 Pears 1,037 93 612 6,593 Pitches 140 74 208 2,816 Lime/Lemon 191 34 43 1,245 Total 5,633 830 1,938 2,334 Star Fruit 202 46 39 842 Coffee 284 52 7 143 Tea 172 694 1,921 2,768 Sugarcane 10 10 186 18,038 Banana 2,540 4,623 1,747 378 Avocado 98 21 . 0 Mango 1,122 896 39 43 Pineapple 156 156 5 30 Orange 112 100 444 4,446 Guava 52 0 . 0 Plums . 0 . 0 Apples 170 160 175 1,091 Pears 91 116 270 2,324 Pitches 16 0 273 0 Lime/Lemon 29 29 8 268 Total 5,055 6,902 5,112 741 Mangostine 3 0 50 0 Pigeon Pea . . 29 0 Malay Apple . . 29 0 Star Fruit . 11 1 124 Coffee 1,016 275 68 249 Tea 497 497 7,408 14,905 Wattle . . . 0 Sugarcane 13 . 20 0 Banana 1,415 932 2,517 2,699 Avocado 777 31 147 4,757 Mango 606 5 104 19,471 Pawpaw 27 13 83 6,174 Pineapple . 6 . 0 Orange 16 13 35 2,645 Mandarine/Tangerine . . . 0 Guava 13 175 30 175 Plums 14 55 590 10,761 Apples 120 152 323 2,124 Pears 39 13 3,694 277,281 Pitches 1,181 72 1,859 25,822 Lime/Lemon 242 0 298 0 Rambutan . . 2,469 0 Total 5,979 2,251 19,755 8,775 7.3: Production of Permanent Crops by Crop Type and Region - Iringa Iringa Rural Mufindi Makete Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 176 Pigeon Pea 44 44 22 494 Cashewnut . 356 147 414 Sisal 6 6 2 356 Coffee 512 597 702 1,174 Sugarcane 25 12 29 2,381 Banana 935 899 3,058 3,401 Avocado 38 12 37 3,042 Mango 329 38 750 19,561 Orange 18 12 96 7,899 Guava 0 0 20 0 Plums 6 6 1 99 Apples 45 32 136 4,292 Pears 6 6 . 0 Pitches 67 37 7 181 Lime/Lemon 24 . . 0 Total 2,055 2,058 5,006 2,432 Coffee 151 66 20 301 Sugarcane 9 1 200 192,746 Banana 265 87 358 4,090 Avocado 3 0 12 46,930 Plums 9 3 238 91,677 Apples 0 13 156 12,435 Pears 752 12 125 10,065 Pitches 508 35 1,238 35,357 Lime/Lemon 0 0 31 0 Total 1,696 218 2,379 10,929 Pigeon Pea 54 39 7 173 Coffee 180 29 6 204 Wattle 0 0 1 0 Sugarcane 139 55 1,329 24,310 Jack Fruit 317 2,012 307 152 Mpesheni 4 0 22 0 Banana 3,707 635 2,470 3,889 Avocado 8 0 0 0 Mango 123 0 723 0 Pawpaw 61 0 3 0 Pineapple 28 25 20 779 Orange 41 0 58 0 Guava 45 12 101 8,660 Plums 501 265 178 673 Apples 0 0 0 0 Pears 913 410 1,498 3,655 Pitches 224 3,658 2,302 629 Lime/Lemon 39 . 18 0 Total 6,383 7,139 9,041 1,266 cont...Production of Permanent Crops by Crop Type and Region - Iringa Njombe Ludewa Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 177 Mangostine 3 0 50 Pigeon Pea 98 83 58 695 Malay Apple . . 29 0 Star Fruit 297 57 41 718 Cashewnut . 356 147 414 Sisal 6 6 2 356 Coffee 2143 1020 803 788 Tea 669 1191 9329 7833 Wattle . . 1 0 Sugarcane 211 93 1797 19294 Tamarin . 0 . 0 Jack Fruit 317 2012 307 152 Mpesheni 4 0 22 0 Banana 9745 7263 10244 1410 Avocado 925 64 197 3079 Mango 2981 1383 1873 1354 Pawpaw 256 13 143 10635 Pineapple 184 188 24 129 Orange 224 125 633 5050 Mandarine/Tangerine 0 0 0 0 Guava 437 256 244 953 Plums 1014 333 1246 3743 Apples 1791 366 1090 2975 Pears 2839 651 6199 9528 Pitches 2135 3875 5885 1519 Lime/Lemon 524 63 397 6294 Rambutan 0 0 2469 0 Total 26802 19399 43231 2229 Total cont...Production of Permanent Crops by Crop Type and Region - Iringa Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 178 Crop Area Planted % Mangostine 3 0.0 Pigeon Pea 98 0.4 Malay Apple 0 0.0 Star Fruit 297 1.1 Cashewnut 0 0.0 Sisal 6 0.0 Coffee 2143 8.0 Tea 669 2.5 Wattle 0 0.0 Sugarcane 211 0.8 Tamarin 0 0.0 Jack Fruit 317 1.2 Mpesheni 4 0.0 Banana 9745 36.4 Avocado 925 3.4 Mango 2981 11.1 Pawpaw 256 1.0 Pineapple 184 0.7 Orange 224 0.8 Mandarine/Tangerine 0 0.0 Guava 437 1.6 Plums 1014 3.8 Apples 1791 6.7 Pears 2839 10.6 Pitches 2135 8.0 Lime/Lemon 524 2.0 Rambutan 0 0.0 Total 26,802 100.0 Cont…..Production of Permanet by Type and Region. Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 179 District Area Planted with banana Total area planted (ha) % of total area planted (ha) hh with banana Average planted area per household District Area Planted with Mango Total area planted (ha) % of total area planted hh with Mango Average planted area per household Kilolo 3,707 70,878 38.04 5,454 0.68 Mufindi 1,122 80,173 37.6 125,485 0.01 Mufindi 2,540 80,173 26.06 3,317 0.77 Iringa Rural 801 72,498 26.9 98,946 0.01 Makete 1,415 35,279 14.52 1,139 1.24 Makete 606 35,279 20.3 74,425 0.01 Ludewa 935 37,118 9.59 3,094 0.30 Njombe 329 108,870 11.0 217,457 0.00 Iringa Rural 883 72,498 9.06 1,678 0.53 Kilolo 123 70,878 4.1 87,174 0.00 Njombe 265 108,870 2.72 4,746 0.06 Ludewa 0 37,118 0.0 0 0.00 Iringa Urban 0 1,109 0.00 0 0.00 Iringa Urban 0 1,109 0.0 0 0.00 Total 9,745 405,924 100.00 19,428 0.50 Total 2,981 405,924 100.0 603,486 0.00 District Area Planted with Pears Total area planted (ha) % of total area planted hh with mango Average planted area per household District Area Planted with Coffee Total area planted (ha) % of total area planted hh with Coffee Average planted area per household Kilolo 913 70,878 71.95 2,691 0.34 Makete 1,016 35,279 47.41 929 1.09 Mufindi 207 80,173 16.31 597 0.35 Njombe 512 108,870 23.89 1,570 0.33 Iringa Rur 92 72,498 7.25 362 0.25 Mufindi 284 80,173 13.25 514 0.55 Makete 39 35,279 3.07 389 0.10 Kilolo 180 70,878 8.40 865 0.21 Ludewa 12 37,118 0.95 248 0.05 Ludewa 151 37,118 7.05 505 0.30 Njombe 6 108,870 0.47 61 0.10 Iringa Rural 0 72,498 0.00 0 0.00 Iringa Urb 0 1,109 0.00 0 0.00 Iringa Urban 0 1,109 0.00 0 0.00 Total 1,269 405,924 100.00 4,348 0.00 Total 2,143 405,924 100.00 4,384 0.00 cont……Area Planted and area per household by region - Iringa Region Banana Mango Pears Coffee Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 180 Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertiliser No Fertiliser Applied Total Maize 71,573 13,173 70,458 98,671 253,874 Paddy 200 75 348 4,043 4,666 Sorghum 240 0 170 2,145 2,555 Bulrush Millet 86 0 0 0 86 Finger Millet 12 19 0 3,294 3,326 Wheat 1,440 397 1,711 12,674 16,223 Barley 10 0 0 110 120 Cassava 297 183 70 4,187 4,737 Sweet Potatoes 60 26 62 500 649 Irish Potatoes 2,243 283 10,757 4,895 18,178 Yams 0 0 121 106 227 Cocoyam 0 0 26 22 48 Mung Beans 0 0 4 0 4 Beans 11,050 3,476 10,631 34,504 59,661 Cowpeas 483 209 1,004 2,416 4,112 Green Gram 0 0 0 89 89 Pigeon Peas 0 0 0 12 12 Bambaranuts 0 0 0 848 848 Sunflower 3,691 492 1,892 9,600 15,674 Simsim 78 . . 1,168 1,245 Groundnuts 137 232 185 7,096 7,650 Soya Beans 0 0 0 148 148 Okra 0 0 0 21 21 Onions 54 . 332 0 386 Ginger 0 0 0 12 12 Cabbage 943 54 307 76 1,380 Tomatoes 523 117 2,398 236 3,274 Spinnach 97 12 45 . 154 Carrot 3 . 0 0 3 Chillies . 1 195 0 196 Amaranths 52 28 0 6 86 Pumpkins 3 0 0 108 111 Egg Plant . 1 0 0 1 Water Mellon 0 0 0 2 2 Tobacco 0 0 0 61 61 Pyrethrum . . . 336 336 Total 93,635 19,013 102,596 190,680 405,924 Crop Fertiliser Use cont…Planted Area with Fertiliser by Fertiliser Type and region- Iringa Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 181 Crop Mostly Farm Yard Manure Total % Bulrush Millet 86 86 100.0 Carrot 3 3 100.0 Cabbage 943 1,380 68.4 Spinnach 97 154 63.0 Amaranths 52 86 60.4 Maize 71,573 253,874 28.2 Sunflower 3,691 15,674 23.5 Beans 11,050 59,661 18.5 Tomatoes 523 3,274 16.0 Onions 54 386 14.0 Irish Potatoes 2,243 18,178 12.3 Cowpeas 483 4,112 11.7 Sorghum 240 2,555 9.4 Sweet Potatoes 60 649 9.3 Wheat 1,440 16,223 8.9 Barley 10 120 8.6 Cassava 297 4,737 6.3 Simsim 78 1,245 6.2 Paddy 200 4,666 4.3 Pumpkins 3 111 2.3 Groundnuts 137 7,650 1.8 Finger Millet 12 3,326 0.4 Yams 0 227 0.0 Cocoyam 0 48 0.0 Mung Beans 0 4 0.0 Green Gram 0 89 0.0 Pigeon Peas 0 12 0.0 Bambaranuts 0 848 0.0 Soya Beans 0 148 0.0 Okra 0 21 0.0 Ginger 0 12 0.0 Egg Plant 0 1 0.0 Water Mellon 0 2 0.0 Tobacco 0 61 0.0 Pyrethrum 0 336 0.0 Chillies . 196 Total 93,635 405,924 23.1 cont…Planted Area with Fertiliser by Fertiliser Type and region- Iringa Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 182 Crop Mostly Inorganic Fertiliser Total % Mung Beans 4 4 100.00 Chillies 195 196 99.48 Onions 332 386 86.05 Tomatoes 2,398 3,274 73.25 Irish Potatoes 10,757 18,178 59.17 Cocoyam 26 48 54.33 Yams 121 227 53.18 Spinnach 45 154 29.05 Maize 70,458 253,874 27.75 Cowpeas 1,004 4,112 24.41 Cabbage 307 1,380 22.28 Beans 10,631 59,661 17.82 Sunflower 1,892 15,674 12.07 Wheat 1,711 16,223 10.55 Sweet Potatoes 62 649 9.61 Paddy 348 4,666 7.46 Sorghum 170 2,555 6.67 Groundnuts 185 7,650 2.41 Cassava 70 4,737 1.48 Bulrush Millet 0 86 0.00 Finger Millet 0 3,326 0.00 Barley 0 120 0.00 Green Gram 0 89 0.00 Pigeon Peas 0 12 0.00 Bambaranuts 0 848 0.00 Simsim 0 1,245 0.00 Soya Beans 0 148 0.00 Okra 0 21 0.00 Ginger 0 12 0.00 Carrot 0 3 0.00 Amaranths 0 86 0.00 Pumpkins 0 111 0.00 Egg Plant 0 1 0.00 Water Mellon 0 2 0.00 Tobacco 0 61 0.00 Pyrethrum 0 336 0.00 Total 102,596 405,924 25.27 cont…Planted Area with Fertiliser by Fertiliser Type and region- Iringa Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 183 Crop Mostly Compost Total % Maize 13,173 253,874 5.19 Paddy 75 4,666 1.60 Sorghum 0 2,555 0.00 Bulrush Millet 0 86 0.00 Finger Millet 19 3,326 0.58 Wheat 397 16,223 2.45 Barley 0 120 0.00 Cassava 183 4,737 3.87 Sweet Potatoes 26 649 3.97 Irish Potatoes 283 18,178 1.56 Yams 0 227 0.00 Cocoyam 0 48 0.00 Mung Beans 0 4 0.00 Beans 3,476 59,661 5.83 Cowpeas 209 4,112 5.08 Green Gram 0 89 0.00 Pigeon Peas 0 12 0.00 Bambaranuts 0 848 0.00 Sunflower 492 15,674 3.14 Simsim 0 1,245 0.00 Groundnuts 232 7,650 3.04 Soya Beans 0 148 0.00 Okra 0 21 0.00 Onions 0 386 0.00 Ginger 0 12 0.00 Cabbage 54 1,380 3.90 Tomatoes 117 3,274 3.57 Spinnach 12 154 7.91 Carrot 0 3 0.00 Chillies 1 196 0.52 Amaranths 28 86 32.67 Pumpkins 0 111 0.00 Egg Plant 1 1 100.00 Water Mellon 0 2 0.00 Tobacco 0 61 0.00 Pyrethrum 0 336 0.00 Total 19,013 405,924 4.68 cont…Planted Area with Fertiliser by Fertiliser Type and region- Iringa Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 184 AGROPROCESSING Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 185 Number % Number % Number % Iringa Rural 51,242 97 1,471 3 52,714 100 Mufindi 55,749 98 1,017 2 56,766 100 Makete 78,004 99 768 1 78,772 100 Njombe 23,428 96 1,099 4 24,527 100 Ludewa 24,735 98 492 2 25,227 100 Iringa Urban 1,150 99 12 1 1,162 100 Kilolo 37,803 96 1,746 4 39,549 100 Total 272,110 98 6,607 2 278,717 100 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Co- operative Union By Trader On Large Scale Farm Other By Factory Total Iringa Rural 2,248 1,204 46,740 0 573 0 0 477 51,242 Mufindi 4,983 2,404 47,850 0 0 0 511 0 55,749 Makete 8,207 2,099 62,676 133 796 0 133 3,961 78,004 Njombe 7,994 1,090 14,283 0 0 0 61 0 23,428 Ludewa 1,581 1,136 21,956 0 0 62 0 0 24,735 Iringa Urban 13 12 979 0 146 0 0 0 1,150 Kilolo 2,454 2,377 32,876 0 0 0 96 0 37,803 Total 27,480 10,322 227,360 133 1,515 62 801 4,438 272,110 % 10.10 3.79 83.55 0.05 0.56 0.02 0.29 1.63 100.00 8.0b Number of Crop Growing Households By Method of Processing and District; Agricultural Year District Method of Processing 8.0a Number of Crops Growing Households reported to have Processed Farm Products by District , 2002/03 Agricultural Year District Households That Processed Product Households That Did Not Process Product Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 186 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Farmers Association By Co- operative Union By Trader On Large Scale Farm Other By Factory Total Maize 2,024 1,204 42,560 0 0 0 0 0 240 46,028 Paddy 0 0 4,428 0 0 813 0 0 236 5,478 Sorghum 622 0 876 0 0 0 0 0 0 1,498 Cassava 349 0 0 0 0 0 0 0 0 349 Beans 3,719 0 0 0 0 0 0 0 0 3,719 Cowpeas 116 0 0 0 0 0 0 0 0 116 Sunflower 236 0 485 0 0 0 0 0 241 962 Groundnut 120 0 0 0 0 0 0 0 0 120 Mango 121 0 0 0 0 0 0 0 0 121 Pawpaw 121 0 0 0 0 0 0 0 0 121 Orange 121 0 0 0 0 0 0 0 0 121 Guava 121 0 0 0 0 0 0 0 0 121 Maize 4,865 2,404 47,593 0 0 0 0 511 0 55,373 Paddy 0 0 129 0 0 0 0 0 0 129 Finger Millet 0 127 383 0 0 0 0 0 0 511 Wheat 721 0 3,230 0 0 0 0 0 0 3,950 Irish Potatoes 0 0 129 0 0 0 0 0 0 129 Beans 384 0 257 0 0 0 0 0 0 641 Bambaranut 257 0 0 0 0 0 0 0 0 257 Sunflower 1,521 0 128 0 0 0 0 1,029 0 2,678 Groundnut 385 0 0 0 0 0 0 0 0 385 Maize 8,075 2,099 62,278 0 133 796 0 133 3,961 77,475 Finger Millet 0 0 531 0 0 0 0 0 0 531 Wheat 133 0 5,475 0 0 0 0 0 0 5,608 Cassava 530 0 132 0 0 0 0 0 0 662 Beans 132 0 264 0 0 0 0 0 0 396 Sunflower 663 0 4,367 0 0 0 0 0 133 5,162 Groundnut 133 0 132 0 0 0 0 0 0 264 Coffee 133 133 133 0 0 0 0 0 0 398 Maize 6,171 1,090 14,223 0 0 0 0 61 0 21,546 Paddy 1,094 61 61 0 0 0 0 0 0 1,217 Sorghum 61 61 61 0 0 0 0 0 0 183 Finger Millet 61 61 61 0 0 0 0 0 0 183 Wheat 60 122 1,765 0 0 0 0 0 0 1,947 Cassava 3,820 61 0 0 0 0 0 0 0 3,881 Beans 486 0 0 0 0 0 0 0 0 486 Sunflower 61 0 0 0 0 0 0 0 0 61 8.1.1 AGROPROCESSING: Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year By Location and Crop, Iringa Region. Method of Processing Crop Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 187 Groundnut 122 0 0 0 0 0 0 0 0 122 Coffee 61 0 121 0 0 0 0 0 0 182 Maize 1,453 1,136 21,831 0 0 0 62 0 0 24,481 Paddy 62 62 0 0 0 0 0 0 0 123 Sorghum 0 0 1,280 0 0 0 0 0 0 1,280 Finger Millet 0 0 479 0 0 0 0 0 0 479 Wheat 1,209 443 9,617 64 0 0 0 64 0 11,396 Irish Potatoes 0 0 63 0 0 0 0 0 0 63 Beans 2,099 64 127 0 0 0 0 0 0 2,289 Groundnut 62 0 0 0 0 0 0 0 0 62 Coffee 128 0 0 0 0 0 0 0 0 128 Maize 13 12 941 0 0 119 0 0 0 1,086 Beans 0 0 37 0 0 26 0 0 0 64 Groundnut 12 0 0 0 0 0 0 0 0 12 Maize 2,358 2,377 32,876 0 0 0 0 96 0 37,707 Finger Millet 1,153 0 384 0 0 0 0 0 0 1,538 Wheat 0 0 192 0 0 0 0 0 0 192 Irish Potatoes 0 0 0 0 0 0 0 96 0 96 Beans 96 0 0 0 0 0 0 1,634 0 1,730 Sunflower 98 0 1,075 0 0 0 0 0 0 1,174 Simsim 0 0 100 0 0 0 0 0 0 100 Banana 0 0 0 0 0 0 0 1,442 0 1,442 Pineapple 0 0 0 0 0 0 0 96 0 96 cont..Number of Crop Growing Households Processing Crops During 2002/03 Agricultural Year By Location and Crop, Iringa Region. Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 188 Household / Human Consumption Fuel for Cooking Sale Only Animal Consumption Did Not Use Other Total Maize 259,983 0 1,391 1,627 349 345 263,695 Paddy 5,655 0 1,292 0 0 0 6,946 Sorghum 2,897 0 64 0 0 0 2,961 Finger Millet 2,472 96 673 0 0 0 3,241 Wheat 23,032 0 0 62 0 0 23,094 Cassava 4,831 61 0 0 0 0 4,892 Irish Potatoes 288 0 0 0 0 0 288 Beans 9,009 0 63 132 121 0 9,325 Cowpeas 116 0 0 0 0 0 116 Bambaranut 129 0 129 0 0 0 257 Sunflower 8,016 0 1,460 462 98 0 10,037 Simsim 0 0 100 0 0 0 100 Groundnut 836 0 129 0 0 0 965 Coffee 261 0 387 0 60 0 708 Banana 1,442 0 0 0 0 0 1,442 Mango 121 0 0 0 0 0 121 Pawpaw 121 0 0 0 0 0 121 Pineapple 96 0 0 0 0 0 96 Orange 121 0 0 0 0 0 121 Guava 121 0 0 0 0 0 121 Total 319,548 157 5,687 2,283 629 345 328,649 Product Use 8.1.1b AGROPROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2003/04 Agricultural Year By Use of Product and Crop, Iringa Region Crop Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 189 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Maize 11,952 1,730 375 578 60 134 3,377 7,449 238,041 263,695 Paddy 811 236 0 0 0 0 931 927 4,041 6,946 Sorghum 120 0 0 0 0 0 120 0 2,721 2,961 Finger Millet 96 673 96 0 0 0 0 0 2,376 3,241 Wheat 377 310 0 64 0 0 0 0 22,344 23,094 Cassava 0 0 0 0 0 0 0 0 4,892 4,892 Irish Potatoes 0 0 0 0 0 0 0 0 288 288 Beans 0 0 0 0 0 0 0 96 9,229 9,325 Cowpeas 0 0 0 0 0 0 0 0 116 116 Bambaranut 0 129 0 0 0 0 0 0 129 257 Sunflower 1,558 248 0 0 0 0 0 352 7,878 10,037 Simsim 100 0 0 0 0 0 0 0 0 100 Groundnut 129 190 0 0 0 0 0 0 646 965 Coffee 133 0 0 265 121 0 61 0 128 708 Banana 0 0 0 0 0 0 0 0 1,442 1,442 Mango 0 0 0 0 0 0 0 0 121 121 Pawpaw 0 0 0 0 0 0 0 0 121 121 Pineapple 0 0 0 0 0 0 0 0 96 96 Orange 0 0 0 0 0 0 0 0 121 121 Guava 0 0 0 0 0 0 0 0 121 121 Total 15,275 3,516 472 907 181 134 4,489 8,824 294,851 328,649 Flour / Meal Grain Oil Juice Fiber Total Iringa Rural 42,029 8,971 243 0 0 51,242 Mufindi 49,714 5,911 0 123 0 55,749 Makete 77,077 927 0 0 0 78,004 Njombe 22,049 1,379 0 0 0 23,428 Ludewa 23,232 1,439 0 64 0 24,735 Iringa Urban 1,137 12 0 0 0 1,150 Kilolo 37,508 96 0 102 96 37,803 Total 252,747 18,735 243 290 96 272,110 Household / Human Consumption Sale Only Animal Consumptio n Did Not Use Other Total Iringa Rural 49,101 1,656 243 0 243 51,242 Mufindi 55,000 118 631 0 0 55,749 Makete 77,342 133 396 133 0 78,004 Njombe 22,639 182 427 180 0 23,428 Ludewa 24,611 62 62 0 0 24,735 Iringa Urban 1,150 0 0 0 0 1,150 Kilolo 37,312 293 0 96 102 37,803 Total 267,155 2,443 1,759 409 345 272,110 Where Sold 8.1.1c AGROPROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year By Location of Sale of Product and Crop, Iringa Region. Crop District Product Use 8.1.1e AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Main Product During 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region 8.1.1d AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Main Product During 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region District Main Product Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 190 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Iringa Rural 2,979 593 0 0 0 121 1,533 1,168 44,848 51,242 Mufindi 2,777 383 118 384 0 0 900 129 51,058 55,749 Makete 2,901 0 133 133 0 0 1,321 6,719 66,797 78,004 Njombe 727 0 0 61 120 0 122 0 22,398 23,428 Ludewa 1,198 991 125 0 0 0 0 0 22,422 24,735 Iringa Urban 0 0 0 0 0 13 0 0 1,137 1,150 Kilolo 2,239 0 0 0 0 0 192 577 34,795 37,803 Total 12,820 1,967 375 578 120 134 4,068 8,593 243,455 272,110 Bran Cake Husk Juice Pulp Shell No by- product Other Total Iringa Rural 41,463 121 4,529 0 0 0 5,129 0 51,242 Mufindi 52,561 0 119 127 0 0 2,942 0 55,749 Makete 67,123 264 0 265 0 259 9,960 132 78,004 Njombe 18,083 0 545 0 60 121 4,619 0 23,428 Ludewa 17,073 0 0 0 0 0 7,662 0 24,735 Iringa Urban 1,086 26 0 0 0 0 39 0 1,150 Kilolo 36,616 0 96 0 102 0 988 0 37,803 Total 234,005 411 5,289 392 163 380 31,339 132 272,110 District By Product 8.I.1f AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Where Product Sold During 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region District Where Sold 8.1.1g AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By By-Product During 2002/03 Agriculture Year and District During Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 191 Appendix II 192 MARKETING Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 193 Total Number % Number % Number Iringa Rural 27,148 51.5 25,566 48.5 52,714 Mufindi 31,576 55.6 25,190 44.4 56,766 Makete 64,428 81.8 14,344 18.2 78,772 Njombe 19,695 80.3 4,832 19.7 24,527 Ludewa 16,967 67.3 8,260 32.7 25,227 Iringa Urban 388 33.3 775 66.7 1,162 Kilolo 30,884 78.1 8,665 21.9 39,549 Total 191,085 68.6 87,632 31.4 278,717 Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Farm Farmers Association Problems Co- operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Not applicable Total Iringa Rural 1,170 27,609 121 0 242 0 0 703 21,312 51,158 Mufindi 1,853 26,041 122 129 0 0 127 129 27,364 55,764 Makete 926 16,169 0 0 0 0 133 131 56,952 74,311 Njombe 181 5,928 120 0 120 0 0 60 17,876 24,284 Ludewa 1,191 9,636 956 64 63 0 0 0 11,535 23,444 Iringa Urban 12 840 0 0 0 13 13 0 270 1,149 Kilolo 487 11,352 0 0 0 0 0 496 26,709 39,045 Total 5,820 97,575 1,318 192 424 13 273 1,519 162,019 269,154 Number of Households that Sold Number of Households that Did not Sell 10.1 Number of Crop Producing Households Reporting Selling Agricultural Products During 2003/04 By District, Iringa Region 10.2 Number of Crop Producing Households Reporting Not Selling Agricultural Products During 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region. Main Reasons for Not Selling Crops District District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 194 District Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Farm Farmers Association Problems Co- operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Not applicable Total Iringa Rural 2.29 53.97 0.24 0.00 0.47 0.00 0.00 1.37 41.66 100.00 Mufindi 3.32 46.70 0.22 0.23 0.00 0.00 0.23 0.23 49.07 100.00 Makete 1.25 21.76 0.00 0.00 0.00 0.00 0.18 0.18 76.64 100.00 Njombe 0.74 24.41 0.49 0.00 0.49 0.00 0.00 0.25 73.61 100.00 Ludewa 5.08 41.10 4.08 0.27 0.27 0.00 0.00 0.00 49.20 100.00 Iringa Urban 1.09 73.11 0.00 0.00 0.00 1.15 1.15 0.00 23.50 100.00 Kilolo 1.25 29.08 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.27 68.41 100.00 Total 2.16 36.25 0.49 0.07 0.16 0.00 0.10 0.56 60.20 100.00 10.3 Proportion of Households who Reported Not Selling their crops by district during 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region. Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 195 Appendix II 196 IRRIGATION /EROSION CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 197 Total Number of Household % Number of Household % Number of Household Iringa Rural 15,348 29.1 37,366 70.9 52,714 Mufindi 8,587 15.1 48,179 84.9 56,766 Makete 17,623 22.4 61,149 77.6 78,772 Njombe 3,032 12.4 21,495 87.6 24,527 Ludewa 190 0.8 25,036 99.2 25,227 Iringa Urban 76 6.6 1,086 93.4 1,162 Kilolo 11,212 28.3 28,338 71.7 39,549 Total 56,068 20.1 222,648 79.9 278,717 District Irrigated Area Area Irrigated Land this Year % Iringa Rural 6,325 5,938 94 Mufindi 3,423 2,616 76 Makete 5,068 3,921 77 Njombe 1,875 1,015 54 Ludewa 44 39 89 Iringa Urban 37 37 100 Kilolo 6,255 4,811 77 Total 23,027 18,377 80 River Lake Dam Well Borehole Canal Pipe water Total Iringa Rural 9,961 0 472 2,279 362 2,275 0 15,348 Mufindi 5,910 0 0 1,017 0 1,660 0 8,587 Makete 5,408 0 133 5,940 0 6,010 132 17,623 Njombe 2,549 0 0 61 0 422 0 3,032 Ludewa 0 0 0 62 0 128 0 190 Iringa Urban 64 0 0 12 0 0 0 76 Kilolo 6,086 96 577 1,557 0 2,896 0 11,212 Total 29,977 96 1,181 10,928 362 13,392 132 56,068 % 53 0 2 19 1 24 0 100 Gravity Hand Bucket Hand Pump Motor Pump Other Total Iringa Rural 7,889 6,641 120 121 577 15,348 Mufindi 4,488 4,099 0 0 0 8,587 Makete 5,801 11,560 132 131 0 17,623 Njombe 1,570 363 0 0 1,099 3,032 Ludewa 64 126 0 0 0 190 Iringa Urban 26 37 12 0 0 76 Kilolo 6,268 4,554 288 102 0 11,212 Total 26,106 27,380 553 354 1,676 56,068 % 47 49 1 1 3 100 District Method of Obtaining Water 11.2 IRRIGATION: Area of Irrigated and Non Irrigatable (ha) Land By District during 2002/03 agricultural year 11.3 IRRIGATION: Number of Households Using Irrigation By Source of Irrigation Water During 2003/04 Agricultural Year By District District Source of Irrigation Water 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of Irrigation During 2002/03 Agricultural Year By District Households Practicing Irrigation Households not Practicing Irrigation 11.4 IRRIGATION: Number of Households Using Irrigation By Method of Irrigation of Obtaining Water By District District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 198 Flood Sprinkler Water Hose Bucket / Watering Can Total Iringa Rural 7,744 360 0 7,243 15,348 Mufindi 3,329 129 257 4,872 8,587 Makete 4,611 661 531 11,821 17,623 Njombe 2,366 0 0 666 3,032 Ludewa 64 0 0 126 190 Iringa Urban 0 0 0 76 76 Kilolo 5,683 96 198 5,235 11,212 Total 23,797 1,246 985 30,040 56,068 % 42.4433115 2.22215465 1.75762441 53.5769095 100 Does Not Have Facility Total Number % Number % Number Iringa Rural 7,421 14 45,292 86 52,714 Mufindi 6,724 12 50,042 88 56,766 Makete 18,726 24 60,045 76 78,772 Njombe 6,248 25 18,279 75 24,527 Ludewa 4,562 18 20,665 82 25,227 Iringa Urban 285 24 878 76 1,162 Kilolo 15,068 38 24,481 62 39,549 Total 59,034 21 219,683 79 278,717 11.7 EROSION CONTROL: Number of Erosion Control Harvesting Structures By Type and District Terraces Erosion Control Bunds Gabions / Sandbag Vetiver Grass Tree Belts Water Harvesting Bunds Drainage Ditches Dam Total Number of Structures Iringa Rural 6,538 43,171 1,519 3,762 722 3,353 3,515 0 62,579 Mufindi 0 12,442 0 1,266 381 11,226 514 0 25,830 Makete 1,458 48,035 1,194 9,014 6,194 37,406 3,013 0 106,313 Njombe 0 55,591 0 3,077 9,786 12,873 1,578 606 83,510 Ludewa 0 25,135 254 498 0 13,999 1,125 2,079 43,090 Iringa Urban 0 223 66 25 0 305 26 0 646 Kilolo 158,301 26,897 0 18,233 2,499 24,449 2,614 484 233,475 Total 166,297 211,493 3,032 35,875 19,581 103,611 12,385 3,169 555,444 Type of Erosion Control District Presence of Erosion control/Water Harvesting Facilities Have facility District 11.5 IRRIGATION: Number of Agricultural Households By Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 agricultural year District Method of Application 11.6 IRRIGATION: Number of Households With Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 199 Appendix II 200 ACCESS TO FARM INPUTS AND IMPLEMENTS Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 201 No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 15,009 28 37,704 72 52,714 Mufindi 13,525 24 43,241 76 56,766 Njombe 48,461 61 30,443 39 78,904 Ludewa 6,598 27 17,929 73 24,527 Makete 8,150 32 17,077 68 25,227 Iringa Urban 734 63 429 37 1,162 Kilolo 9,040 23 30,509 77 39,549 Total 101,518 36 177,331 64 278,849 No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 9,721 18 42,992 82 52,714 Mufindi 15,411 27 41,355 73 56,766 Njombe 41,307 52 37,465 48 78,772 Ludewa 6,241 25 18,285 75 24,527 Makete 10,415 41 14,812 59 25,227 Iringa Urban 182 16 981 84 1,162 Kilolo 8,746 22 30,803 78 39,549 Total 92,023 33 186,694 67 278,717 No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 6,599 13 46,114 87 52,714 Mufindi 6,962 12 49,805 88 56,766 Njombe 2,645 3 76,127 97 78,772 Ludewa 1,215 5 23,312 95 24,527 Makete 2,442 10 22,785 90 25,227 Iringa Urban 77 7 1,085 93 1,162 Kilolo 3,281 8 36,366 92 39,647 Total 23,221 8 255,594 92 278,815 12.1.3 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Using COMPOST Manure NOT Using COMPOST Manure Total Number of Crop Growing Households 12.1.2 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Farm Yard Manure NOT Using Farm Yard Manure Total Number of Crop Growing Households 12.1.1 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Chemical Fertilizers NOT Using Chemical Fertilizers Total Number of Crop Growing Households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 202 No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 13,825 26 38,888 74 52,714 Mufindi 36,062 64 20,705 36 56,766 Njombe 51,087 65 27,684 35 78,772 Ludewa 15,906 65 8,620 35 24,527 Makete 8,199 33 17,028 67 25,227 Iringa Urban 415 36 748 64 1,162 Kilolo 19,110 48 20,439 52 39,549 Total 144,605 52 134,112 48 278,717 No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 1,432 3 51,282 97 52,714 Mufindi 255 0 56,511 100 56,766 Njombe 1,450 2 77,190 98 78,640 Ludewa 121 0 24,406 100 24,527 Makete 0 0 25,227 100 25,227 Iringa Urban 0 0 1,162 100 1,162 Kilolo 290 1 39,355 99 39,645 Total 3,548 1 275,133 99 278,681 No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 10,253 19 42,460 81 52,714 Mufindi 11,380 20 45,386 80 56,766 Njombe 14,963 19 64,073 81 79,036 Ludewa 2,117 9 22,410 91 24,527 Makete 3,136 12 22,091 88 25,227 Iringa Urban 92 8 1,071 92 1,162 Kilolo 7,978 20 31,573 80 39,551 Total 49,920 18 229,063 82 278,983 12.1.4 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Using Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Using NOT Using Total Number of Crop Growing Households 12.1.5 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Herbicides NOT Using Herbicides Total Number of Crop Growing Households 12.1.6 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Improved Seeds NOT Using Improved Total Number of Crop Growing Households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 203 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 0 0 113 0 14,653 28 0 0 0 0 0 0 243 0 37,704 72 52,714 Mufindi 0 0 0 0 13,010 23 129 0 129 0 0 0 0 0 43,241 76 56,766 Njombe 397 1 396 1 45,152 57 0 0 0 0 133 0 1,326 2 30,443 39 78,904 Ludewa 61 0 181 1 5,023 20 61 0 0 0 0 0 121 0 17,929 73 24,527 Makete 0 0 0 0 7,842 31 0 0 0 0 0 0 0 0 17,077 68 25,227 Iringa Urban 0 0 13 1 696 60 0 0 0 0 0 0 12 1 429 37 1,162 Kilolo 0 0 96 0 8,556 22 0 0 0 0 0 0 0 0 30,509 77 39,549 Total 458 0 800 0 94,932 34 189 0 129 0 133 0 1,702 1 177,331 64 278,849 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4,544 9 4,333 8 0 0 42,992 82 52,714 Mufindi 127 0 0 0 0 0 0 0 129 0 10,362 18 4,417 8 247 0 41,355 73 56,766 Njombe 133 0 133 0 133 0 0 0 1,702 2 29,186 37 8,315 11 0 0 37,465 48 78,772 Ludewa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3,634 15 2,244 9 61 0 18,285 75 24,527 Makete 0 0 0 0 0 0 64 0 0 0 7,570 30 2,175 9 487 2 14,812 59 25,227 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 51 4 79 7 26 2 0 0 981 84 1,162 Kilolo 0 0 0 0 0 0 96 0 98 0 5,923 15 2,533 6 0 0 30,803 78 39,549 Total 260 0 133 0 133 0 160 0 1,980 1 61,297 22 24,043 9 794 0 186,694 67 278,717 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 1,092 2 121 0 4,663 9 238 0 46,114 87 52,714 Mufindi 0 0 127 0 6,834 12 0 0 49,805 88 56,766 Njombe 0 0 132 0 2,512 3 0 0 76,127 97 78,772 Ludewa 0 0 0 0 1,215 5 0 0 23,312 95 24,527 Makete 677 3 185 1 1,273 5 60 0 22,785 90 25,227 Iringa Urban 0 0 0 0 77 7 0 0 1,085 93 1,162 Kilolo 0 0 96 0 2,993 8 192 0 36,366 92 39,647 Total 1,769 1 662 0 19,567 7 491 0 255,594 92 278,815 Not applicable Other Not applicable 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year 12.1.9 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Crop Buyers Large Scale Farm Locally Produced by Household Neighbour District Secondary Market Development Project Not applicable District Co-operative Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Neighbour Neighbour Table 12.1.7 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Development Project Large Scale Farm Locally Produced by Household Local Farmers Group Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 204 Not applicable Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 0 0 0 0 9,850 19 1,088 2 0 0 118 0 0 0 2,527 5 243 0 0 0 38,888 52,714 Mufindi 256 0 615 1 28,198 50 1,142 2 250 0 129 0 0 0 4,964 9 379 1 129 0 20,705 56,766 Njombe 397 1 133 0 45,797 58 1,191 2 0 0 263 0 132 0 1,718 2 1,457 2 0 0 27,684 78,772 Ludewa 244 1 121 0 14,086 57 122 0 122 0 788 3 0 0 302 1 121 0 0 0 8,620 24,527 Makete 60 0 64 0 4,191 17 254 1 0 0 0 0 0 0 2,135 8 1,314 5 180 1 17,028 25,227 Iringa Urban 0 0 13 1 388 33 0 0 0 0 0 0 0 0 13 1 0 0 0 0 748 1,162 Kilolo 96 0 192 0 15,548 39 679 2 0 0 192 0 0 0 769 2 1,634 4 0 0 20,439 39,549 Total 1,053 0 1,139 0 118,058 42 4,476 2 372 0 1,490 1 132 0 12,427 4 5,149 2 309 0 134,112 278,717 Local Market / Trade Store Number Numb % Number % Iringa Rural 1,310 0 0 51,282 97 52,714 Mufindi 255 0 0 56,511 100 56,766 Njombe 1,184 133 0 77,190 98 78,640 Ludewa 121 0 0 24,406 100 24,527 Makete 0 0 0 25,227 100 25,227 Iringa Urban 0 0 0 1,162 100 1,162 Kilolo 192 0 0 39,355 99 39,645 Total 3,063 133 0 275,133 99 278,681 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 114 0 0 0 7,886 15 0 0 229 0 480 1 0 0 0 0 1,545 3 42,460 81 52,714 Mufindi 0 0 246 0 4,909 9 0 0 257 0 0 0 0 0 5,582 10 386 1 45,386 80 56,766 Njombe 133 0 392 0 9,547 12 265 0 0 0 132 0 0 0 4,228 5 265 0 64,073 81 79,036 Ludewa 0 0 0 0 1,510 6 0 0 61 0 121 0 0 0 61 0 364 1 22,410 91 24,527 Makete 0 0 0 0 1,501 6 0 0 0 0 0 0 0 0 1,323 5 312 1 22,091 88 25,227 Iringa Urban 0 0 13 1 79 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,071 92 1,162 Kilolo 96 0 288 1 4,666 12 98 0 0 0 192 0 96 0 1,158 3 1,383 3 31,573 80 39,551 Total 343 0 940 0 30,097 11 363 0 546 0 926 0 96 0 12,352 4 4,256 2 229,063 82 278,983 12.1.10 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Secondary Market Development Project Crop Buyers Large Scale Farm Locally Produced by Household Total Neighbour Other 12.1.11 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Total Locally Produced by 12.1.12 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Secondary Market Neighbour District Neighbour Not applicable Not applicable Development Project Crop Buyers Large Scale Farm Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 205 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 1,291 9 4,668 31 3,107 21 2,971 20 2,973 20 15,009 Mufindi 2,018 15 1,964 15 3,871 29 2,018 15 3,654 27 13,525 Njombe 9,277 19 7,540 16 7,628 16 7,625 16 16,391 34 48,461 Ludewa 1,090 17 1,636 25 1,815 28 481 7 1,575 24 6,598 Makete 2,205 27 1,178 14 1,619 20 1,039 13 2,109 26 8,150 Iringa Urban 12 2 26 4 603 82 93 13 0 0 734 Kilolo 2,249 25 1,442 16 1,351 15 1,081 12 2,918 32 9,040 Total 18,144 18 18,454 18 19,993 20 15,307 15 29,619 29 101,518 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 7,677 79 1,081 11 483 5 238 2 243 2 9,721 Mufindi 13,531 88 1,250 8 508 3 122 1 0 0 15,411 Njombe 37,106 90 2,887 7 398 1 127 0 789 2 41,307 Ludewa 5,451 87 548 9 243 4 0 0 0 0 6,241 Makete 9,986 96 183 2 118 1 128 1 0 0 10,415 Iringa Urban 157 86 12 7 12 7 0 0 0 0 182 Kilolo 7,106 81 963 11 485 6 0 0 192 2 8,746 Total 81,013 88 6,924 8 2,247 2 614 1 1,224 1 92,023 Between 10 and 20 km 20 km and Above 12.1.14 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Total Number District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km 12.1.13 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 206 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 5756 87 603 9 120 2 120 2 0 0 6599 Mufindi 6576 94 129 2 257 4 0 0 0 0 6962 Njombe 2247 85 265 10 0 0 132 5 0 0 2645 Ludewa 1153 95 61 5 0 0 0 0 0 0 1215 Makete 2074 85 243 10 0 0 62 3 63 3 2442 Iringa Urban 64 83 13 17 0 0 0 0 0 0 77 Kilolo 2702 82 291 9 192 6 96 3 0 0 3281 Total 20572 89 1606 7 569 2 410 2 63 0 23221 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 4,312 42 1,063 10 1,298 13 596 6 2,984 29 10,253 Mufindi 6,692 59 248 2 621 5 514 5 3,305 29 11,380 Njombe 5,769 39 1,661 11 1,987 13 1,583 11 3,963 26 14,963 Ludewa 363 17 725 34 365 17 121 6 544 26 2,117 Makete 1,312 42 0 0 882 28 511 16 432 14 3,136 Iringa Urban 0 0 0 0 39 42 40 43 13 14 92 Kilolo 2,830 35 583 7 487 6 1,185 15 2,893 36 7,978 Total 21,277 43 4,280 9 5,678 11 4,550 9 14,135 28 49,920 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 2,961 21 2,134 15 3,817 28 2,401 17 2,512 18 13,825 100 Mufindi 10,062 28 3,701 10 8,222 23 3,030 8 11,046 31 36,062 100 Njombe 9,773 19 6,685 13 6,420 13 10,657 21 17,554 34 51,087 100 Ludewa 5,017 32 3,200 20 3,882 24 1,259 8 2,550 16 15,906 100 Makete 3,754 46 696 8 1,683 21 695 8 1,372 17 8,199 100 Iringa Urban 13 3 0 0 309 74 79 19 13 3 415 100 Kilolo 5,133 27 4,421 23 3,756 20 1,653 9 4,147 22 19,110 100 Total 36,714 25 20,837 14 28,087 19 19,774 14 39,193 27 144,605 100 12.1.15 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above 12.1.18 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Between 10 and 20 km 20 km and Above 12.1.16 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 207 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 1,661 4 29,065 77 597 2 0 0 352 1 5,792 15 236 1 37,704 Mufindi 2,792 6 38,275 89 374 1 0 0 129 0 1,543 4 129 0 43,241 Njombe 389 1 25,829 85 133 0 133 0 133 0 3,562 12 265 1 30,443 Ludewa 2,439 14 12,102 67 0 0 60 0 61 0 3,205 18 61 0 17,929 Makete 745 4 14,777 87 186 1 0 0 188 1 1,181 7 0 0 17,077 Iringa Urban 12 3 416 97 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 429 Kilolo 3,460 11 23,325 76 483 2 96 0 589 2 2,556 8 0 0 30,509 Total 11,499 6 143,789 81 1,772 1 289 0 1,452 1 17,840 10 691 0 177,331 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 14,563 34 8,787 20 10,360 24 4,552 11 239 1 4,258 10 0 0 234 1 42,992 Mufindi 26,779 65 6,304 15 5,335 13 122 0 1,272 3 1,286 3 0 0 257 1 41,355 Njombe 24,715 66 2,901 8 7,104 19 133 0 387 1 1,573 4 132 0 520 1 37,465 Ludewa 6,484 35 1,701 9 5,096 28 1,267 7 239 1 2,717 15 60 0 721 4 18,285 Makete 6,415 43 3,440 23 3,088 21 245 2 190 1 1,119 8 0 0 315 2 14,812 Iringa Urban 777 79 178 18 12 1 0 0 0 0 12 1 0 0 0 0 981 Kilolo 12,931 42 5,757 19 5,879 19 3,095 10 595 2 2,255 7 96 0 194 1 30,803 Total 92,665 50 29,068 16 36,874 20 9,414 5 2,922 2 13,221 7 288 0 2,242 1 186,694 12.1.26 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Input is of No Use Locally Produced by Household Other 12.1.25 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Input is of No Use Other Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 208 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 1,434 3 3,661 8 21,210 46 6,823 15 7,652 17 5,101 11 0 0 234 1 46,114 Mufindi 2,023 4 5,506 11 27,009 54 2,296 5 8,769 18 3,081 6 487 1 633 1 49,805 Njombe 12,650 17 5,651 7 39,422 52 1,584 2 11,391 15 3,572 5 1,327 2 530 1 76,127 Ludewa 1,700 7 1,757 8 10,911 47 2,240 10 4,048 17 2,291 10 303 1 61 0 23,312 Makete 4,692 21 3,272 14 10,483 46 1,262 6 1,706 7 563 2 0 0 808 4 22,785 Iringa Urban 182 17 51 5 662 61 12 1 100 9 40 4 0 0 37 3 1,085 Kilolo 2,167 6 3,674 10 22,189 61 2,168 6 3,421 9 2,346 6 305 1 96 0 36,366 Total 24,850 10 23,571 9 131,885 52 16,386 6 37,088 15 16,993 7 2,422 1 2,400 1 255,594 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 940 2 27,734 71 1,088 3 2,894 7 655 2 5,338 14 0 0 238 1 38,888 Mufindi 1,531 7 15,589 75 385 2 0 0 632 3 2,309 11 0 0 257 1 20,705 Njombe 1,977 7 21,890 79 261 1 0 0 664 2 2,892 10 0 0 0 0 27,684 Ludewa 3,583 42 3,700 43 184 2 0 0 120 1 1,035 12 0 0 0 0 8,620 Makete 1,451 9 13,255 78 123 1 0 0 251 1 1,760 10 64 0 123 1 17,028 Iringa Urban 12 2 659 88 12 2 0 0 12 2 51 7 0 0 0 0 748 Kilolo 2,697 13 13,341 65 688 3 96 0 689 3 2,927 14 0 0 0 0 20,439 Total 12,192 9 96,169 72 2,742 2 2,990 2 3,023 2 16,313 12 64 0 618 0 134,112 Other 12.1.27 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Input is of No Use Locally Produced by 12.1.28 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Input is of No Use Locally Produced by Household Other Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 209 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 1,549 3 21,269 41 1,437 3 3,014 6 5,937 12 17,719 35 358 1 51,282 Mufindi 4,511 8 36,005 64 1,005 2 0 0 6,411 11 8,194 15 386 1 56,511 Njombe 3,565 5 50,500 65 1,323 2 133 0 11,070 14 10,598 14 0 0 77,190 Ludewa 3,398 14 12,655 52 304 1 122 1 2,292 9 5,636 23 0 0 24,406 Makete 1,825 7 16,773 66 248 1 0 0 1,458 6 4,677 19 246 1 25,227 Iringa Urban 0 0 805 69 0 0 12 1 153 13 180 15 12 1 1,162 Kilolo 5,709 15 17,196 44 385 1 192 0 7,384 19 8,194 21 294 1 39,355 Total 20,556 7 155,202 56 4,702 2 3,474 1 34,705 13 55,198 20 1,296 0 275,133 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 3,569 8 33,436 79 711 2 121 0 724 2 3,781 9 0 0 118 0 42,460 Mufindi 6,035 13 37,321 82 745 2 0 0 385 1 771 2 0 0 129 0 45,386 Njombe 6,152 10 53,475 83 530 1 0 0 264 0 3,387 5 133 0 132 0 64,073 Ludewa 4,017 18 15,976 71 365 2 0 0 716 3 1,336 6 0 0 0 0 22,410 Makete 2,581 12 17,432 79 63 0 0 0 380 2 1,324 6 0 0 310 1 22,091 Iringa Urban 12 1 956 89 0 0 0 0 25 2 77 7 0 0 0 0 1,071 Kilolo 5,199 16 24,821 79 580 2 0 0 198 1 293 1 290 1 192 1 31,573 Total 27,565 12 183,417 80 2,994 1 121 0 2,693 1 10,970 5 423 0 880 0 229,063 12.1.29 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Input is of No Use Other Other 12.1.30 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Input is of No Use oca y Produced by Household Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 210 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 3,225 21 10,717 71 946 6 0 0 121 1 15,009 Mufindi 2,744 20 9,119 67 1,405 10 127 1 129 1 13,525 Njombe 9,913 20 32,350 67 5,403 11 531 1 264 1 48,461 Ludewa 1,695 26 4,420 67 362 5 60 1 60 1 6,598 Makete 1,789 22 5,288 65 888 11 61 1 125 2 8,150 Iringa Urban 78 11 540 74 116 16 0 0 0 0 734 Kilolo 3,591 40 4,765 53 685 8 0 0 0 0 9,040 Total 23,036 23 67,199 66 9,804 10 779 1 699 1 101,518 Total Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 2,036 21 6,960 72 725 7 0 0 9,721 Mufindi 6,983 45 7,927 51 501 3 0 0 15,411 Njombe 13,166 32 24,613 60 3,396 8 132 0 41,307 Ludewa 1,577 25 3,995 64 669 11 0 0 6,241 Makete 2,656 26 6,071 58 1,562 15 125 1 10,415 Iringa Urban 39 21 90 49 40 22 13 7 182 Kilolo 5,459 62 2,999 34 288 3 0 0 8,746 Total 31,917 35 52,654 57 7,181 8 270 0 92,023 Total Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 2,051 31 2,758 42 1,790 27 0 0 6,599 Mufindi 2,146 31 4,190 60 625 9 0 0 6,962 Njombe 1,585 60 530 20 530 20 0 0 2,645 Ludewa 183 15 727 60 305 25 0 0 1,215 Makete 678 28 931 38 769 31 64 3 2,442 Iringa Urban 0 0 26 33 52 67 0 0 77 Kilolo 870 27 2,114 64 297 9 0 0 3,281 Total 7,513 32 11,276 49 4,367 19 64 0 23,221 Average Poor District Excellent 12.1.31 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good Average Poor Does not Work Total Good 12.1.32 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Average Poor 12.1.33 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 211 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 2,263 16 10,240 74 1,322 10 0 0 0 0 13,825 Mufindi 10,366 29 23,670 66 1,768 5 129 0 129 0 36,062 Njombe 6,583 13 40,015 78 4,357 9 0 0 132 0 51,087 Ludewa 2,595 16 12,344 78 967 6 0 0 0 0 15,906 Makete 1,491 18 6,262 76 447 5 0 0 0 0 8,199 Iringa Urban 38 9 364 88 12 3 0 0 0 0 415 Kilolo 6,942 36 11,784 62 385 2 0 0 0 0 19,110 Total 30,279 21 104,679 72 9,257 6 129 0 261 0 144,605 Total Number % Number Mufindi 255 100 255 Ludewa 121 100 121 Kilolo 290 100 290 Total 2,551 72 3,548 Total Total Number % Number % Number % Number % Number Number % Number % Number Iringa Rural 2,879 28 7,253 71 121 1 0 0 10,253 Iringa Rural 17887 34 34827 66 52714 Mufindi 1,775 16 8,972 79 505 4 127 1 11,380 Mufindi 21764 38 35002 62 56766 Njombe 3,440 23 8,096 54 3,427 23 0 0 14,963 Njombe 54604 69 24299 31 78904 Ludewa 659 31 1,397 66 61 3 0 0 2,117 Ludewa 9321 38 15206 62 24527 Makete 631 20 2,317 74 188 6 0 0 3,136 Makete 9108 36 16119 64 25227 Iringa Urban 40 43 52 57 0 0 0 0 92 Iringa Urban 812 70 350 30 1162 Kilolo 4,065 51 2,353 29 589 7 971 12 7,978 Kilolo 13302 34 26247 66 39549 Total 13,490 27 30,441 61 4,891 10 1,099 2 49,920 Total 126798 45 152050 55 278849 12.1.35 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year Does not Work Good Poor 12.1.36 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year 12.1.34 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Pesticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District District Excellent Good Average Poor District Excellent Good Average 12.1.37 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Next Year Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Next Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 212 AGRICULTURE CREDIT Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 213 District Not needed Not available Did not want to go into debt Interest rate/cost too high Did not know how to get credit Difficult bureaucracy procedure Credit granted too late Other Don't know about credit Total Iringa Rural 1,780 16,866 5,232 2,266 17,884 1,563 840 241 5,921 52,592 Mufindi 2,148 15,142 7,985 2,330 16,694 627 129 366 10,844 56,263 Makete 1,047 34,974 6,293 2,198 15,025 625 1,050 132 10,722 72,067 Njombe 609 7,536 2,846 1,860 6,056 419 122 184 3,805 23,436 Ludewa 950 8,729 4,343 371 5,327 128 120 123 4,707 24,799 Iringa Urban 0 194 222 40 439 39 65 0 165 1,162 Kilolo 678 10,482 2,828 963 11,725 2,580 1,091 395 8,608 39,351 Total 7,212 93,923 29,749 10,028 73,149 5,981 3,416 1,441 44,772 269,671 13.1b AGRICULTURE CREDIT: Number of Credits Received By Main Purpose of Credit and District District Labour Seeds Fertilizers Agro- chemicals Tools / Equipment Livestock Other Total Credits Iringa Rural 0 0 0 0 0 0 121 121 Mufindi 129 129 118 0 129 0 128 632 Makete 3,039 2,232 1,447 626 132 398 0 7,874 Njombe 302 243 484 546 61 122 183 1,942 Ludewa 121 62 184 0 0 123 0 490 Kilolo 198 0 0 0 0 0 0 198 Total Credits 3,789 2,666 2,232 1,172 322 644 432 11,257 Total Number % Number % Number Iringa Rural 121 100 0 0 121 Mufindi 503 100 0 0 503 Makete 5,246 78 1,459 22 6,705 Njombe 606 56 485 44 1,091 Ludewa 121 28 307 72 428 Kilolo 198 100 0 0 198 Total 6,796 75 2,251 25 9,046 13.1a AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Reporting the Main Reason for Not Using Credit By District during the 2002/03 Agricultural Year 13.2a AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Receiving Credit By Sex of Household head and District during the 2002/03 Agricultural Year District Male Female Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 214 District Family, Friend and Relative Co- operative Saving & Credit Society Trader / Trade Store Private Individual Religious Organisation / NGO / Project Other Total Iringa Rural 121 0 0 0 0 0 0 121 Mufindi 0 0 0 129 129 246 0 503 Makete 5,031 0 133 360 385 265 531 6,705 Njombe 481 0 61 245 60 244 0 1,091 Ludewa 62 62 60 0 0 122 123 428 Kilolo 0 0 0 0 0 198 0 198 Total 5,694 62 254 734 574 1,075 654 9,046 13.2b AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Receiving Credit By Source of Credit By District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 215 Appendix II 216 TREE FARMING AND AGROFORESTRY Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 217 District Senna Spp Gravellis Afzelia Quanzensis Acacia Spp Pinus Spp Eucalyptus Spp Cyprus Spp Melicia excelsa Iringa Rural 14,059 . . 4,854 5,992 542,593 43,892 . Mufindi . 155,032 . 257,249 7,997,374 1,070,195 5,145 . Makete 3,051 290,684 . 730,015 15,527,173 1,407,546 2,183,578 . Njombe 11,905 17,624 970 . 1,676,695 632,250 102,444 3,059 Ludewa . 1,276 . 44,803 3,942,575 1,057,947 1,921,278 . Kilolo 2,175 104,523 9,611 . 4,753,539 1,239,976 228,701 . Total 31,190 569,138 10,582 1,036,921 33,903,348 5,950,507 4,485,037 3,059 Tectona Grandis Terminalia Ivorensis Leucena Spp Syszygium Spp Azadritachta Spp Jakaranda Spp Sesbania Spp Calliandra Spp Moringa Spp . . . . 1,208 120 . . . . 236 . . . . . 19,105 . . . 775,001 4,774 17,918 1,581 132 77,577 790 1,819 . . 6,081 1,455 . . . . . . 492 . . . . . . . . . . 6,311 . . . 18,038 1,819 236 775,493 10,855 26,893 1,701 132 96,683 18,828 Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Iringa Rural 1,803 67,815 702 373,648 957 171,256 3,461 612,718 Mufindi 2,133 209,101 379 100,444 10,802 9,194,791 13,314 9,504,336 Makete 5,620 472,062 3,031 882,091 19,578 19,663,039 28,229 21,017,192 Njombe 1,395 243,640 722 145,595 4,962 2,065,068 7,079 2,454,303 Ludewa 1,376 257,837 821 386,212 5,522 6,324,322 7,719 6,968,372 Kilolo 2,896 485,825 297 6,441 8,276 5,870,608 11,469 6,362,875 Total 15,223 1,736,279 5,952 1,894,431 50,096 43,289,085 71,271 46,919,796 14 ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District during the Year 2002/03 Agricultural Year, Iringa region. cont…..ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District during the Year 2002/03 Agricultural Year, Iringa region. 14.2 TREE FARMING: Number of Households with Planted Trees on their Land and and Number of Trees by Planting Location and District during the 2002/03 Agricultural year - Iringa Region Mostly on Field / Plot Boundaries Mostly Scattered in Field Mostly in Plantation / Coppice Total District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 218 District Planks / Timber Poles Charcoal Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Iringa Rural 1,066 1,203 0 714 596 121 121 3,822 Mufindi 13,538 1,137 0 1,276 0 0 119 16,069 Makete 26,144 2,368 265 3,400 133 0 768 33,078 Njombe 6,775 782 122 1,026 0 0 0 8,705 Ludewa 6,104 188 0 2,358 64 64 64 8,842 Kilolo 12,326 1,172 96 1,544 961 291 297 16,687 Total 65,953 6,850 484 10,319 1,753 476 1,369 87,204 District 1-9 1-19 20-29 30-39 40-49 60+ Total Iringa Rural 7,945 1,806 1,784 2,570 1,310 3,986 19,401 Mufindi 3,279 4,362 1,279 128 0 506 9,554 Makete 13,610 4,896 5,259 4,715 2,594 5,964 37,037 Njombe 3,969 2,670 1,514 605 363 667 9,788 Ludewa 5,221 1,513 1,520 678 424 886 10,241 Kilolo 5,405 1,346 1,922 1,153 673 1,057 11,557 Total 39,429 16,592 13,278 9,849 5,364 13,066 97,579 Planks / Timber Poles CharcoalFuel for Wood Shade Medicinal Other Total Iringa Rural 1,066 1,203 0 714 596 121 121 3,822 Mufindi 13,538 1,137 0 1,276 0 0 119 16,069 Makete 26,144 2,368 265 3,400 133 0 768 33,078 Njombe 6,775 782 122 1,026 0 0 0 8,705 Ludewa 6,104 188 0 2,358 64 64 64 8,842 Kilolo 12,326 1,172 96 1,544 961 291 297 16,687 Total 65,953 6,850 484 10,319 1,753 476 1,369 87,204 Planks / Timber Poles Charcoal Fuel for Wood Shade Medicinal Other Total Iringa Rural 364 601 0 2,618 240 0 0 3,822 Mufindi 1,021 1,639 0 13,165 0 127 119 16,069 Makete 2,888 5,560 530 22,789 397 265 648 33,078 Njombe 1,084 1,750 181 5,569 61 0 61 8,705 Ludewa 558 1,688 555 5,667 250 0 0 8,717 Kilolo 1,250 2,612 96 12,141 198 102 288 16,687 Total 7,164 13,849 1,362 61,948 1,145 495 1,116 87,079 14 TREE FARMING: Number of Responses by main use of planted tree and District for the 2002/03 agricultural year, Iringa regionMain Use of Trees By District g y y ( ) y District during the 2002/03 Agricultural Year, Iringa Region Distance to Community Planted Forest (km) District Second Use 14 TREE FARMING: Main Use of Trees By District District Main Use 14 TREE FARMING: Second Use of Trees By District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 219 Appendix II 220 CROP EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 221 District Total umber of Households Number % Number % Number Iringa Rural 41,792 79 10,921 21 52,714 Mufindi 15,506 27 41,260 73 56,766 Makete 64,369 82 14,402 18 78,772 Njombe 12,533 51 11,994 49 24,527 Ludewa 11,125 44 14,102 56 25,227 Iringa Urban 659 57 503 43 1,162 Kilolo 33,312 84 6,237 16 39,549 Total 179,297 64 99,420 36 278,717 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 5,756 15.0 27,595 71.9 4,302 11.2 476 1.2 240 0.6 38,370 Mufindi 1,504 10.0 12,869 85.8 626 4.2 0 0.0 0 0.0 14,998 Makete 9,603 14.9 46,720 72.6 5,132 8.0 1,988 3.1 926 1.4 64,369 Njombe 2,724 21.7 8,472 67.6 1,216 9.7 122 1.0 0 0.0 12,533 Ludewa 2,035 18.4 8,281 74.9 746 6.7 0 0.0 0 0.0 11,062 Iringa Urban 78 12.0 492 76.1 77 11.9 0 0.0 0 0.0 646 Kilolo 10,837 32.6 19,154 57.7 2,933 8.8 194 0.6 98 0.3 33,216 Total 32,536 18.6 123,583 70.5 15,031 8.6 2,780 1.6 1,264 0.7 175,194 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number Iringa Rural 40,768 99.0 175 0.4 0 0.0 0 0.0 0 0.0 243 0.6 41,186 Mufindi 13,425 86.6 478 3.1 0 0.0 742 4.8 0 0.0 861 5.6 15,506 Makete 58,985 91.8 1,184 1.8 0 0.0 1,716 2.7 1,821 2.8 531 0.8 64,237 Njombe 10,290 84.1 1,817 14.9 0 0.0 61 0.5 0 0.0 61 0.5 12,229 Ludewa 10,319 94.9 124 1.1 61 0.6 186 1.7 125 1.1 62 0.6 10,876 Iringa Urban 556 84.3 0 0.0 13 2.0 77 11.7 13 1.9 0 0.0 659 Kilolo 31,484 94.5 962 2.9 0 0.0 289 0.9 96 0.3 481 1.4 33,312 Total 165,826 93.2 4,740 2.7 74 0.0 3,072 1.7 2,055 1.2 2,238 1.3 178,005 Households Receiving Extension Advice Households Not Receiving Extension Advice 15.1 CROP EXTENSION" Number of Households Receiving Extension Messages By District No Good Poor Average 15.1 CROP EXTENSION: Number of Households By Quality of Extension Services By District District Total Number of Households Good Very Good 15.2 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Source of Extension Messages By District Government NGO / Development Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 222 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 38,266 175 0 0 0 243 38,684 52,714 73 Mufindi 12,425 118 0 742 0 743 14,028 56,766 25 Makete 50,006 919 0 792 1,293 398 53,408 78,772 68 Njombe 8,343 1,087 0 61 0 61 9,552 24,527 39 Ludewa 9,872 63 61 121 125 62 10,304 25,227 41 Iringa Urban 401 0 13 65 13 0 492 1,162 42 Kilolo 28,440 962 0 289 96 384 30,171 39,549 76 Total 147,753 3,324 74 2,070 1,526 1,891 156,639 278,717 56 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 21,492 119 0 241 121 485 22,459 52,714 42.6 Mufindi 12,136 370 0 123 0 0 12,629 56,766 22.2 Makete 39,864 1,841 0 1,056 1,160 1,187 45,107 78,772 57.3 Njombe 5,997 1,933 61 61 0 0 8,051 24,527 32.8 Ludewa 2,991 63 0 61 0 61 3,176 25,227 12.6 Iringa Urban 116 0 0 39 0 0 155 1,162 13.3 Kilolo 15,513 2,981 96 192 0 1,057 19,839 39,549 50.2 Total 98,108 7,307 157 1,774 1,281 2,791 111,418 278,717 40.0 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 20,132 239 0 241 0 485 21,098 52,714 40.0 Mufindi 9,240 118 0 123 0 1,361 10,843 56,766 19.1 Makete 36,531 2,245 0 132 529 657 40,093 78,772 50.9 Njombe 4,244 3,930 60 0 0 122 8,355 24,527 34.1 Ludewa 5,332 186 0 0 0 312 5,831 25,227 23.1 Iringa Urban 64 0 0 0 0 0 64 1,162 5.5 Kilolo 18,862 5,490 0 0 0 675 25,027 39,549 63.3 Total 94,406 12,207 60 497 529 3,612 111,311 278,717 39.9 District 15.6: EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Erosion Control By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region Spacing Use of Agrochemicals Erosion Control District District 15.5: EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Use of Agrochemical By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region 15.4: EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Plant Spacing By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 223 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 23,369 234 121 243 0 484 24,451 52,714 46.4 Mufindi 11,657 494 0 247 0 1,232 13,630 56,766 24.0 Makete 41,187 2,639 132 1,319 1,305 663 47,245 78,772 60.0 Njombe 4,119 3,325 0 61 0 181 7,685 24,527 31.3 Ludewa 5,037 256 0 0 64 191 5,547 25,227 22.0 Iringa Urban 219 0 13 26 0 0 258 1,162 22.2 Kilolo 19,213 3,373 0 0 0 1,447 24,033 39,549 60.8 Total 104,800 10,321 266 1,895 1,369 4,197 122,849 278,717 44.1 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 19,935 360 0 243 0 607 21,145 52,714 40.1 Mufindi 10,114 119 0 247 0 1,119 11,599 56,766 20.4 Makete 40,403 529 132 1,054 658 265 43,042 78,772 54.6 Njombe 4,771 725 0 61 0 121 5,679 24,527 23.2 Ludewa 2,922 125 61 61 61 61 3,290 25,227 13.0 Iringa Urban 243 0 0 39 0 0 282 1,162 24.3 Kilolo 11,860 1,458 195 96 0 2,126 15,735 39,549 39.8 Total 90,248 3,317 387 1,801 719 4,300 100,771 278,717 36.2 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 28,172 241 119 121 0 602 29,256 52,714 55.5 Mufindi 11,385 247 129 123 0 743 12,627 56,766 22.2 Makete 36,776 1,324 264 526 775 0 39,664 78,772 50.4 Njombe 6,040 1,210 0 61 0 61 7,371 24,527 30.1 Ludewa 3,796 442 62 125 186 568 5,177 25,227 20.5 Iringa Urban 128 0 26 39 0 0 192 1,162 16.6 Kilolo 19,416 2,987 96 288 0 1,252 24,039 39,549 60.8 Total 105,713 6,450 695 1,284 961 3,225 118,327 278,717 42.5 % 89 5 1 1 1 3 100 Inorganic Fertilizer Use Use of Improved Seed District 15.8 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Plant Spacing By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region 15.7 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Organic Fertiliser Use By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region District District 15.9 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Use of Improved Seed By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region Organic Fertilizer Use Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 224 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 7,450 121 121 241 0 484 8,418 52,714 16.0 Mufindi 2,166 118 129 123 0 1,238 3,774 56,766 6.6 Makete 5,081 133 132 0 2,244 492 8,081 78,772 10.3 Njombe 664 241 0 0 0 0 906 24,527 3.7 Ludewa 188 0 0 0 0 125 313 25,227 1.2 Iringa Urban 26 0 0 0 0 0 26 1,162 2.2 Kilolo 4,196 486 97 0 0 1,826 6,606 39,549 16.7 Total 19,770 1,100 479 365 2,244 4,164 28,122 278,717 10.1 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 14,944 0 0 243 121 121 15,429 52,714 29.3 Mufindi 3,557 0 0 123 0 1,488 5,168 56,766 9.1 Makete 12,019 777 0 658 2,777 120 16,351 78,772 20.8 Njombe 1,624 840 61 0 0 181 2,706 24,527 11.0 Ludewa 381 0 0 0 0 186 567 25,227 2.2 Iringa Urban 0 0 0 26 0 0 26 1,162 2.2 Kilolo 6,523 1,263 96 0 0 2,210 10,093 39,549 25.5 Total 39,047 2,880 157 1,050 2,898 4,307 50,339 278,717 18.1 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 26,954 241 0 121 364 238 27,918 52,714 53.0 Mufindi 10,885 248 0 123 0 1,238 12,493 56,766 22.0 Makete 29,871 1,456 131 658 3,152 0 35,268 78,772 44.8 Njombe 6,055 2,409 61 61 0 242 8,828 24,527 36.0 Ludewa 5,465 0 0 0 0 0 5,465 25,227 21.7 Iringa Urban 116 0 13 39 0 0 169 1,162 14.5 Kilolo 21,992 4,240 0 192 0 577 27,001 39,549 68.3 Total 101,337 8,593 206 1,195 3,516 2,294 117,141 278,717 42.0 District Crop Storage Irrigation Technology 15.12 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Crop storage By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region District Mechanisation / LST District 15.10 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Mechanisation/LST By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region 15.11 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Irrigation Technology By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 225 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 13,744 241 0 0 482 118 14,585 52,714 27.7 Mufindi 5,026 0 0 0 0 1,366 6,392 56,766 11.3 Makete 14,264 915 0 131 2,770 392 18,472 78,772 23.4 Njombe 3,201 665 61 0 0 60 3,988 24,527 16.3 Ludewa 2,136 64 62 0 0 64 2,325 25,227 9.2 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 1,162 0.0 Kilolo 6,917 2,700 96 0 0 2,115 11,828 39,549 29.9 Total 45,288 4,586 219 131 3,252 4,114 57,590 278,717 20.7 % 78.6 8.0 0.4 0.2 5.6 7.1 100 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 11,768 476 239 361 604 118 13,566 52,714 25.7 Mufindi 7,088 247 375 123 0 1,114 8,947 56,766 15.8 Makete 13,364 4,468 132 395 4,196 397 22,952 78,772 29.1 Njombe 2,836 1,150 61 0 0 61 4,108 24,527 16.7 Ludewa 2,314 63 0 0 0 64 2,441 25,227 9.7 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 1,162 0.0 Kilolo 7,567 1,256 96 0 0 2,406 11,325 39,549 28.6 Total 44,937 7,659 904 880 4,799 4,160 63,339 278,717 22.7 15.13 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Vermin Control By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region District District Vermin Control 15.14 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Agro - Processing By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region Agro-progressing Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 226 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 12,004 2,148 0 241 121 485 15,000 52,714 28.5 Mufindi 8,237 378 129 0 0 1,365 10,108 56,766 17.8 Makete 17,150 3,117 133 792 789 637 22,618 78,772 28.7 Njombe 1,514 1,871 61 61 0 61 3,567 24,527 14.5 Ludewa 1,254 0 0 0 0 125 1,379 25,227 5.5 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 1,162 0.0 Kilolo 9,836 2,598 0 0 0 2,115 14,549 39,549 36.8 Total 49,994 10,112 323 1,094 911 4,787 67,222 278,717 24.1 % 74.4 15.0 0.5 1.6 1.4 7.1 100.0 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 2,837 2,243 120 0 121 5,321 52,714 10.1 Mufindi 1,763 128 0 0 1,238 3,128 56,766 5.5 Makete 1,309 3,092 0 133 379 4,913 78,772 6.2 Njombe 909 2,659 61 0 60 3,689 24,527 15.0 Ludewa 506 61 0 0 64 631 25,227 2.5 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 1,162 0.0 Kilolo 5,783 2,788 96 0 2,211 10,877 39,549 27.5 Total 13,108 10,970 277 133 4,072 28,560 278,717 10.2 Beekeeping 15.16 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Beekeeping By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region Agro-forestry District District 15.15 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Agro- Forestry By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 227 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Not applicable Total Total number of households % of total number of households Iringa Rural 943 1,669 120 0 241 2,973 52,714 5.6 Mufindi 3,439 129 0 0 1,238 4,805 56,766 8.5 Makete 896 2,432 133 133 385 3,978 78,772 5.1 Njombe 1,027 2,961 61 0 0 4,049 24,527 16.5 Ludewa 627 126 0 0 64 816 25,227 3.2 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 1,162 0.0 Kilolo 4,436 2,980 0 0 2,499 9,915 39,549 25.1 Total 11,368 10,295 314 133 4,427 26,536 278,717 9.5 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Iringa Rural 38,800 36,194 93 22,335 13,996 63 20,735 13,932 67 Mufindi 13,286 11,999 90 12,758 11,478 90 9,226 4,558 49 Makete 53,010 46,823 88 43,902 33,079 75 39,062 22,332 57 Njombe 9,612 9,374 98 8,113 6,478 80 8,294 6,120 74 Ludewa 10,304 9,045 88 3,115 1,787 57 5,706 3,257 57 Iringa Urban 492 441 90 155 130 84 64 64 100 Kilolo 29,787 28,908 97 18,388 13,129 71 24,739 17,712 72 Total 155,290 142,784 92 108,765 80,078 74 107,826 67,974 63 Use of Agrochemicals Erosion Control District 15.17 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receivingf Advice on Fish Farming By Source and District during the 2002/03 Agricultural Year, Iring Region 15.18 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region Spacing District Fish Farming Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 228 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Iringa Rural 23,978 14,256 59 20,421 12,654 62 29,136 15,992 55 Mufindi 12,386 8,066 65 10,480 5,956 57 12,257 6,861 56 Makete 46,581 31,098 67 41,717 33,272 80 39,151 16,583 42 Njombe 7,685 4,899 64 5,619 3,927 70 7,310 3,263 45 Ludewa 5,420 3,967 73 3,292 2,854 87 5,177 2,722 53 Iringa Urban 233 132 56 294 257 87 206 65 32 Kilolo 22,388 11,682 52 13,323 7,862 59 23,174 11,784 51 Total 118,670 74,101 62 95,146 66,783 70 116,411 57,271 49 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Iringa Rural 7,809 1,867 24 14,583 10,078 69 27,219 24,940 92 Mufindi 2,279 1,399 61 3,310 2,565 77 11,129 11,256 101 Makete 6,325 1,184 19 15,107 10,241 68 34,750 33,429 96 Njombe 906 121 13 2,464 1,450 59 8,766 8,344 95 Ludewa 188 0 0 316 188 59 5,588 4,514 81 Iringa Urban 26 26 100 64 64 100 169 130 77 Kilolo 4,299 2,518 59 7,590 6,726 89 26,424 24,873 94 Total 21,830 7,115 33 43,435 31,311 72 114,044 107,485 94 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Iringa Rural 13,516 11,862 88 12,724 11,156 52 14,636 6,455 44 Mufindi 5,026 4,419 88 7,833 6,676 267 8,743 3,714 42 Makete 17,726 11,858 67 22,074 20,898 16 22,244 12,377 56 Njombe 3,746 4,109 110 3,926 3,622 46 3,507 1,752 50 Ludewa 2,261 1,567 69 2,260 1,816 1 1,254 1,067 85 Iringa Urban 0 13 0 0 26 0 0 0 0 Kilolo 8,656 7,004 81 8,631 8,621 612 12,531 8,331 66 Total 50,932 40,832 80 57,448 52,815 0 62,915 33,696 54 Received Advice Adopted Message % Received Advice Adopted Message % Received Advice Adopted Message % Iringa Rural 4,123 354 9 2,491 121 5 604 243 40 Mufindi 1,763 624 35 3,440 1,146 33 0 129 0 Makete 4,149 793 19 3,360 133 4 647 516 80 Njombe 3,629 1,273 35 3,988 1,512 38 730 670 92 Ludewa 506 124 24 691 308 45 316 188 59 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 8,667 1,635 19 7,704 865 11 385 289 75 Total 22,838 4,803 21 21,674 4,086 19 2,682 2,034 76 15.21 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region District 15.22 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region District Other Fish Farming Beekeeping Agro-forestry Agro-progressing Vermin Control District 15.20 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region 15.19 EXTENSION MESSAGES: Number of Households By Receiving and Adopting Extension Messages By Type of Message and District for the 2002/03 agricultural year Iringa region District Organic Fertilizer Use Inorganic Fertilizer Use Use of Improved Seed Mechanisation / LST Irrigation Technology Crop Storage Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 229 Appendix II 230 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 231 No of households % No of households % Iringa Rural 10,693 20 42,021 80 52,714 Mufindi 16,466 29 40,300 71 56,766 Makete 39,300 50 39,472 50 78,772 Njombe 5,441 22 19,086 78 24,527 Ludewa 361 1 24,866 99 25,227 Iringa Urban 64 6 1,098 94 1,162 Kilolo 13,780 35 25,769 65 39,549 Total 86,105 31 192,612 69 278,717 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Cultivated (Acres) Iringa Rural 13,048 30,727 17,380 13,048 30,727 17,380 Mufindi 21,803 42,094 25,800 21,803 42,094 25,800 Makete 47,277 98,631 50,434 47,277 98,631 50,434 Njombe 3,195 12,083 5,747 3,195 12,083 5,747 Ludewa 356 594 228 356 594 228 Iringa Urban 53 78 77 53 78 77 Kilolo 17,126 38,165 27,059 17,126 38,165 27,059 Total 102,857 222,372 126,725 102,857 222,372 126,725 Number % Number % Iringa Rural 12,486.5 13 39,264.7 22 51,751 Mufindi 17,823.7 19 38,942.4 21 56,766 Makete 36,475.8 39 40,737.9 22 77,214 Njombe 6,488.8 7 17,854.8 10 24,344 Ludewa 10,655.6 11 14,202.2 8 24,858 Iringa Urban 233.3 0 929.1 1 1,162 Kilolo 9,707.7 10 29,456.9 16 39,165 Total 93,871.4 100 181,387.9 100 275,259 Area (ha) % Area (%) % Area (%) % Iringa Rural 7,150 14 2,034 23 9,183 15 Mufindi 10,146 20 2,528 28 12,674 21 Makete 19,498 38 1,082 12 20,580 34 Njombe 2,631 5 1,009 11 3,640 6 Ludewa 4,984 10 509 6 5,493 9 Iringa Urban 191 0 34 0 224 0 Kilolo 6,315 12 1,787 20 8,102 14 Total 50,914 100 8,982 100 59,896 100 17.4 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Area of Farm Yard Manure and Compost Application By District During 2002/03 Agriculture Year District Farm Yard Manure Area Applied Compost Area Applied Total Area applied with Organic fertiliser District Using Organic Fertilizer Not Using Organic Fertilizer 17.3 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Number of Crop Growing Households Using Organic Fertilizer By District During 2002/03 Agriculture Year, Iringa Region Total Number of Crop growing households Did you apply organic fertilizer during 2002/03? District Type of draft Oxen 17.2 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft by number owned, used and area cultivated (acres) by Number Owned, Used and area Cultivated (acres) by District during 2002/03 agricultural year, Iringa Region. Total 17.1 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Number of Households Using Draft Animal to Cultivate Land By District during 2002/03 agricultural year, Iringa Region. Using Draft Animals Not Using Draft Animals District Total households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 232 CATTLE PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 233 Herd Size Number of Household % Number of Cattle % Average Number Per Household 1-5 27,263 51 81,555 19 3 6-10 14,510 27 113,118 27 8 11-15 5,867 11 74,337 18 13 16-20 2,460 5 43,972 10 18 21-30 2,605 5 64,398 15 25 31-40 938 2 33,750 8 36 41-50 112 0 5,156 1 46 61-100 74 0 4,666 1 63 Total 53,829 100 420,954 100 8 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Iringa Rural . . . . . . . Mufindi . . . . . . . Makete . . . . . . . Njombe 304 487 304 . 61 121 1,277 Ludewa . 62 . 62 . . 124 Iringa Urban 66 . . . . . 66 Kilolo 96 . . . 96 . 192 Total 466 549 304 62 157 121 1,659 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Iringa Rural 8,298 14,241 12,184 7,929 5,381 5,564 53,596 Mufindi 9,949 28,290 20,854 12,988 9,751 10,687 92,519 Makete 21,263 45,638 34,696 22,554 13,150 16,045 153,347 Njombe 4,650 14,927 3,573 7,659 3,514 4,596 38,918 Ludewa 3,966 12,334 599 4,149 3,823 3,500 28,371 Iringa Urban 199 476 119 199 265 199 1,456 Kilolo 7,303 16,818 13,281 4,348 5,264 5,733 52,746 Total 55,628 132,724 85,306 59,824 41,147 46,324 420,954 18.3 Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size; on 1 st October 2003 District Total Cattle 18.7 Number of Beef Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Beef Cattle 18.8 Total number of Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 234 GOATS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 235 Number of Households Number of Goat % Number of Households Number of Goat % Number of Households Number of Goat % Number of Households Number of Goats Iringa Rural 3,201 36,497 91 238 2,861 7 121 607 2 3,201 39,965 Mufindi 5,290 116,351 100 0 . 0 129 129 0 5,290 116,480 Makete 13,567 74,395 100 0 . 0 133 265 0 13,700 74,661 Njombe 7,574 30,397 99 121 121 0 119 119 0 7,574 30,637 Ludewa 7,817 36,035 90 62 248 1 248 3,881 10 7,878 40,165 Iringa Urban 53 1,548 97 0 . 0 13 53 3 53 1,601 Kilolo 3,408 21,249 89 192 192 1 870 2,526 11 3,890 23,967 Total 40,909 316,474 97 613 3,422 1 1,634 7,580 2 41,585 327,476 Herd Size Number of Household % Number of Goat % Average Number Per Household 1-4 22668 55 56932 17 3 5-9 12379 30 78274 24 6 10-14 3340 8 38195 12 11 15-19 1474 4 23441 7 16 20-24 681 2 14504 4 21 25-29 241 1 6265 2 26 30-39 133 0 4645 1 35 40+ 669 2 105220 32 157 Total 41585 100 327476 100 8 19.2 Number of Households Rearing Goats and Herds of Goats and Average Head per Household by Herd Size as on 1st October, 2003 19.1 GOAT PRODUCTION: Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003 District Total Goat Indigenous Improved for Meat Improved Dairy Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 236 Number % Number % Number % Number % Billy Goat 41,426.97 97.2 339.40 0.8 841.16 2.0 42,607.53 13.0 Castrated Goat 82,558.61 95.5 . 0.0 3,923.08 4.5 86,481.69 26.4 She Goat 128,762.26 96.8 2,986.66 2.2 1,265.30 1.0 133,014.21 40.6 Male Kid 32,176.69 98.3 96.11 0.3 459.11 1.4 32,731.91 10.0 She Kid 31,549.37 96.7 . 0.0 1,091.73 3.3 32,641.09 10.0 Total 316,473.89 96.6 3,422.17 1.0 7,580.38 2.3 327,476.44 100.0 Billy Goats Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Iringa Rural 6,265 1,547 19,854 5,088 3,744 36,497 Mufindi 7,818 77,688 17,936 6,177 6,733 116,351 Makete 14,339 796 39,430 10,463 9,367 74,395 Njombe 4,532 245 17,674 3,517 4,429 30,397 Ludewa 4,709 742 21,541 4,237 4,808 36,035 Iringa Urban 291 40 701 238 278 1,548 Kilolo 3,473 1,501 11,627 2,457 2,191 21,249 Total 41,427 82,559 128,762 32,177 31,549 316,474 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Iringa Rural 119 . 2,742 . . 2,861 Mufindi . . . . . . Makete . . . . . . Njombe . . 121 . . 121 Ludewa 124 . 124 . . 248 Iringa Urban . . . . . . Kilolo 96 . . 96 . 192 Total 339 . 2,987 96 . 3,422 District Number of Improved for Meat 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 District Type 19.5 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as on 1st October, 2003 Category of Goats Total Goat Improved Dairy Goat Improved Meat Goat Indigenous Goats Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 237 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Iringa Rural . . . . 607 607 Mufindi . . 129 . . 129 Makete 133 . 133 . . 265 Njombe 61 . . 59 . 119 Ludewa 61 3,633 188 . . 3,881 Iringa Urban . . 40 13 . 53 Kilolo 587 290 777 387 485 2,526 Total 841 3,923 1,265 459 1,092 7,580 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Iringa Rural 6,384 1,547 22,595 5,088 4,351 39,965 Mufindi 7,818 77,688 18,064 6,177 6,733 116,480 Makete 14,472 796 39,562 10,463 9,367 74,661 Njombe 4,593 245 17,795 3,576 4,429 30,637 Ludewa 4,893 4,375 21,853 4,237 4,808 40,165 Iringa Urban 291 40 741 251 278 1,601 Kilolo 4,157 1,791 12,404 2,940 2,676 23,967 Total 42,608 86,482 133,014 32,732 32,641 327,476 Number of Households Number of Goat % Number of Households Number of Goat % Number of Households Number of Goat % Number of Households Number of Goat Iringa Rural 3,201 36,497 91 238 2,861 7 121 607 2 3,201 39,965 Mufindi 5,290 116,351 100 0 . 0 129 129 0 5,290 116,480 Makete 13,567 74,395 100 0 . 0 133 265 0 13,700 74,661 Njombe 7,574 30,397 99 121 121 0 119 119 0 7,574 30,637 Ludewa 7,817 36,035 90 62 248 1 248 3,881 10 7,878 40,165 Iringa Urban 53 1,548 97 0 . 0 13 53 3 53 1,601 Kilolo 3,408 21,249 89 192 192 1 870 2,526 11 3,890 23,967 Total 40,909 316,474 97 613 3,422 1 1,634 7,580 2 41,585 327,476 19.6 Total Number of Improved Dairy Goat by Category and District as on 1st October, 2003 District Improved Dairy Goats 19.7 Total Number of Total Goat by Category and District as on 1st October, 2003 Indigenous District Total Goat 19.8 Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003 District Total Goat Improved for Meat Improved Dairy Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 238 SHEEP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 239 Number % Number % Number % Ram 10,350 96 398 4 10,748 16 Castrated Sheep 2,678 95 128 5 2,805 4 She Sheep 34,620 98 781 2 35,401 53 Male Lamb 7,355 98 126 2 7,481 11 She Lamb 10,131 92 858 8 10,989 16 Total 65,133 97 2,291 3 67,424 100 Number % Number % Number of Agricultural Households Keeping Households Iringa Rural 1,240 2 51,473 98 52,714 1,240 Mufindi 1,137 2 55,629 98 56,766 1,137 Makete 5,407 7 73,365 93 78,772 5,407 Njombe 848 3 23,679 97 24,527 848 Ludewa 1,992 8 23,235 92 25,227 1,992 Iringa Urban 26 2 1,136 98 1,162 26 Kilolo 1,065 3 38,484 97 39,549 1,065 Total 11,716 4 267,001 96 278,717 11,716 Number % Number % Number % Iringa Rural 15,377 96 600 4 15,976 24 Mufindi 5,915 98 128 2 6,043 9 Makete 29,092 97 927 3 30,018 45 Njombe 3,148 96 120 4 3,268 5 Ludewa 6,123 100 . 0 6,123 9 Iringa Urban 331 71 132 29 463 1 Kilolo 5,148 93 384 7 5,533 8 Total 65,133 97 2,291 3 67,424 100 Total Sheep District Number of Indigenous Number of Improved for Mutton 20.1 Total Number of Sheep by Type and District as on 1st October, 2003 Breed 20.2 Number of Households Rearing or Managing Sheep by District as on 1st October, 2003. Raising Sheep Not Raising Sheep Total District Number of Indigenous Number of Improved Total Sheep 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as of 1st October, 2002/03 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 240 average sheep Total Sheep Iringa Rural 15,377 600 15,976 1,240 Mufindi 5,915 128 6,043 1,137 Makete 29,092 927 30,018 5,407 Njombe 3,148 120 3,268 848 Ludewa 6,123 . 6,123 1,992 Iringa Urban 331 132 463 26 Kilolo 5,148 384 5,533 1,065 Total 65,133 2,291 67,424 11,716 Herd Size Number of Households % Number of Sheep % Average Number Per Household 1-4 6,429 55 15,749 23 2 5-9 3,596 31 23,568 35 7 10-14 829 7 9,976 15 12 15-19 423 4 6,823 10 16 20-24 116 1 2,316 3 20 25-29 133 1 3,318 5 25 30-39 13 0 423 1 32 40+ 117 1 5,251 8 45 Total 11,655 100 67,424 100 6 20.4 SHEEP PRODUCTION: Number of Sheep by Type of Sheep and District as of 1st October, 2002/03 District Indigenous Sheep Improved for Mutton Total Households raising sheep 20.5 Number of Households and Herds of Sheep by Herd Size as on 1st October, 2002/03 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 241 Rams Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Iringa Rural 2,227 1,576 8,522 822 2,229 15,377 Mufindi 1,375 128 2,900 626 886 5,915 Makete 4,097 521 15,330 4,240 4,903 29,092 Njombe 363 362 1,574 545 303 3,148 Ludewa 1,058 64 3,341 731 929 6,123 Iringa Urban 66 26 238 . . 331 Kilolo 1,164 . 2,715 391 879 5,148 Total 10,350 2,678 34,620 7,355 10,131 65,133 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Iringa Rural . . . . 600 600 Mufindi . 128 . . . 128 Makete 398 . 529 . . 927 Njombe . . 60 60 . 120 Ludewa . . . . . . Iringa Urban . . . 66 66 132 Kilolo . . 192 . 192 384 Total 398 128 781 126 858 2291 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Iringa Rural 2,227 1,576 8,522 822 2,829 15,976 Mufindi 1,375 256 2,900 626 886 6,043 Makete 4,495 521 15,859 4,240 4,903 30,018 Njombe 363 362 1,634 605 303 3,268 Ludewa 1,058 64 3,341 731 929 6,123 Iringa Urban 66 26 238 66 66 463 Kilolo 1,164 . 2,907 391 1,071 5,533 Total 10,748 2,805 35,401 7,481 10,989 67,424 20.8 Total Number of Sheep by Type of Sheep and District as of 1st October, 2002/03 District Total Sheep Total 20.7 Total Number of Improved Sheep by Type and District as of 1st October. District Number of Improved for Mutton Total District Number of Indigenous 20.6 Total Number of Indigenous Sheep by Type and District as of 1st October, 2002/03 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 242 PIGS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 243 Herd Size Number of Household % Number of Pig % Average Number Per Household 1-4 57,906 86 91,509 51 2 5-9 5,443 8 39,086 22 7 10-14 2,959 4 32,758 18 11 15-19 471 1 7,591 4 16 20-24 132 0 2,633 1 20 30-39 240 0 7,326 4 30 Total 67,150 100 180,904 100 3 District Number of Household Number of Pig Average Number Per Household Iringa Rural 7,080 17,284 2 Mufindi 17,585 64,530 4 Makete 17,503 44,381 3 Njombe 10,166 22,619 2 Ludewa 2,718 4,806 2 Iringa Urban 65 341 5 Kilolo 12,033 26,943 2 Total 67,150 180,904 3 Boar Castrated Male Sow / Gilt Male Piglet She Piglet Total Iringa Rural 2,874 243 7,569 3,430 3,169 17,284 Mufindi 10,076 974 17,421 17,506 18,554 64,530 Makete 7,606 3,089 17,321 7,017 9,348 44,381 Njombe 3,325 2,059 9,251 3,940 4,043 22,619 Ludewa 612 189 2,411 672 922 4,806 Iringa Urban 64 25 77 62 112 341 Kilolo 6,161 880 10,699 4,370 4,834 26,943 Total 30,717 7,459 64,749 36,997 40,983 180,904 21.1 Number of Households and Pigs, by Herd Size as on 1st October, 2003 21.2 Number of Households and Pigs by District during 2002/03. 21.3 Total Number of Pigs by Type and District as on1st October, 2003 Pig Type District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 244 LIVESTOCK PEST & PARASITE CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 245 No. of Households % Not deworming Livestock. % Iringa Rur 3,196 49 3,296 51 6,493 Mufindi 10,149 76 3,196 24 13,346 Njombe 16,478 59 11,472 41 27,950 Ludewa 3,994 49 4,183 51 8,177 Makete 3,812 49 4,003 51 7,815 Iringa Urb 65 83 13 17 78 Kilolo 5,050 66 2,628 34 7,677 Total 42,744 60 28,791 40 71,536 No. of Households % No. of Households % No. of Households % No. of Households % Iringa Rural 1,652 6 237 2 570 14 1,555 7 Mufindi 5,688 21 2,374 22 496 12 5,594 26 Njombe 10,568 40 4,359 40 1,701 42 7,552 35 Ludewa 2,484 9 1,089 10 481 12 2,781 13 Makete 2,449 9 2,258 20 371 9 869 4 Iringa Urban 13 0 26 0 13 0 25 0 Kilolo 3,689 14 691 6 385 10 3,010 14 Total 26,543 100 11,033 100 4,017 100 21,386 100 Total Number % Number % Number Iringa Rural 1,292 19 5,438 81 6,730 Mufindi 2,175 16 11,667 84 13,842 Njombe 3,715 13 24,118 87 27,833 Ludewa 1,213 15 6,844 85 8,057 Makete 634 8 7,118 92 7,752 Iringa Urban 26 40 39 60 65 Kilolo 1,952 25 5,822 75 7,774 Total 11,008 15 61,045 85 72,053 Total Number % age Number % age Number % age Number % age Number Iringa Rural 354 27 698 54 240 19 0 0 1,292 Mufindi 1,790 82 385 18 0 0 0 0 2,175 Njombe 2,521 68 1,194 32 0 0 0 0 3,715 Ludewa 849 70 120 10 182 15 61 5 1,213 Makete 571 90 0 0 64 10 0 0 634 Iringa Urban 0 0 26 100 0 0 0 0 26 Kilolo 582 30 1,177 60 193 10 0 0 1,952 Total 6,667 61 3,601 33 679 6 61 1 11,008 Dipping Trapping Method of Tsetse Flies Control 22.6 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of agricultural households by Method of Tsetse flies Control use during 2002/03 Agriculture Year and District, 2002/03 Agricultural Year District None Spray 22.5 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered tsetse flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Tsetse Flies Problems NO Tsetse Flies Problems 22.2 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing households deworming Livestock by District during 2002/03 Agriculture Year. District Goats Cattles Sheep Pigs 22.1: PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing households that dewormed Livestock by Type and District during 2002/03 Agriculture Year. District Demworming Livestock NOT Demworming Livestock Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 246 OTHER LIVESTOCK Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 247 Number % Type Number Indigenous Chicken 2,045,274 91 Ducks 82,093 Layer 82,311 4 Turkeys 1,620 Broiler 114,098 5 Rabbits 59,533 0 Donkeys 3,494 Total 2,241,683 100 146,740 Indigenous Chicken Layer Broiler Total Number of chicken Mufindi 503,440 8,328 113,059 624,826 Njombe 576,680 664 0 577,343 Iringa Rural 393,676 7,220 121 401,017 Ludewa 203,931 64,841 918 269,689 Kilolo 240,877 0 0 240,877 Makete 118,002 1,259 0 119,261 Iringa Urban 8,668 0 0 8,668 Total 2,045,274 82,311 114,098 2,241,683 Ducks Turkeys Rabbits Donkeys Other Iringa Rural 15,620 235 10,178 1,092 . Mufindi 5,970 714 23,622 255 53,367 Njombe 4,163 . 13,280 239 64,142 Ludewa 51,469 61 7,962 . . Makete . . 1,389 1,908 33,885 Iringa Urban 489 . 128 . . Kilolo 4,383 610 2,974 . 4,138 Total 82,093 1,620 59,533 3,494 155,532 Flock Size Number of Households % Number of Chicken Average Chicken per Households 1-4 49,897 25 136,130 6 5-9 65,178 33 420,914 19 19-Oct 58,979 29 752,508 34 20-29 17,014 9 379,348 17 30-39 5,191 3 164,368 7 40-49 1,540 1 62,731 3 50-99 2,066 1 138,068 6 100+ 253 0 187,616 8 Total 200,117 100 2,241,683 100 Number % 1 - 4 49,897 25 136,130 3 5 - 9 65,178 33 420,914 6 10 - 19 58,979 29 752,508 13 20 - 29 17,014 9 379,348 22 30 - 39 5,191 3 164,368 32 40 - 49 1,540 1 62,731 41 50 - 99 2,066 1 138,068 67 100+ 253 0 187,616 742 Total 200,117 100 2,241,683 11 23d: OTHER LIVESTOCK: Total Number of households and chicken raised by flock size as of 1 st October 2003. Flock Size Chicken rearing households Number of chicken Average chicken per household Chicken Others 23a OTHER LIVESTOCK: Total Number of Other Livestock by Type and District as of 1st October 2003 Type Number of Chicken 23b OTHER LIVESTOCK: Number of households with chicken and Category of Chicken by District District 23d OTHER LIVESTOCK: Total Number of households and chicken raised by flock size as of 1 st October 2003. 23c OTHER LIVESTOCK: Number of Households Rearing and number of Other Livestock by Type and District District Type of Livestock Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 248 FISH FARMING Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 249 Yes % NO % Number Iringa Rural 0 0.0 52,714 100.0 52,714 Mufindi 1,285 2.3 55,481 97.7 56,766 Njombe 258 0.3 78,514 99.7 78,772 Ludewa 603 2.5 23,924 97.5 24,527 Makete 186 0.7 25,041 99.3 25,227 Iringa Urban 0 0.0 1,162 100.0 1,162 Kilolo 961 2.4 38,588 97.6 39,549 Total 3,293 1.2 275,424 98.8 278,717 Natural Pond Dug out Pond Natural Lake Water Reservoir Total Mufindi 129 1,414 1,542 Njombe 0 382 382 Ludewa 0 844 844 Makete 0 186 186 Kilolo 96 1,057 1,153 Total 225 3,884 4,108 Government Institution NGOs / Project Neighbour Private Trader Other Total Mufindi 386 772 257 127 0 1,542 Njombe 0 0 382 0 0 382 Ludewa 183 421 182 0 58 844 Makete 60 126 0 0 0 186 Kilolo 0 673 384 96 0 1,153 Total 629 1,992 1,206 223 58 4,108 Neighbor Local market Large scale farmers Trade at farm Did not Sell Other Mufindi 129 0 0 0 1156 0 Njombe 250 0 0 0 133 0 Ludewa 0 0 0 0 723 0 Makete 0 0 0 0 62 0 Kilolo 192 0 0 0 769 96 Total 570 0 0 0 2843 96 District Number of Tilapia Number of Carp Number of Others Mufindi 169,345 0 25,477 Njombe 12,685 0 0 Ludewa 20,300 299 6,966 Makete 7,969 0 0 Kilolo 39,215 0 0 Total 249,513 299 32,443 28.2a FISH FARMING: Number of Agricultural Households By System of Farming and District, 2002/03 Agricultural Year System of Fish Farming 28.1 FISH FARMING: Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year Was fish farming carried out by this household during 2002/03? District 28.2b FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Source of Fingerings and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Fingerling District District 28.3 FISH FARMING: Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year Where sold 28.2c FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Location of Selling Fish and District, 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 250 LIVESTOCK EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 251 No. of households % No. of households % Iringa Rural 14,529 28 38,185 72 52,714 6,730 13 Mufindi 7,699 14 49,067 86 56,766 13,842 24 Njombe 39,985 51 38,786 49 78,772 28,215 36 Ludewa 6,713 27 17,814 73 24,527 8,299 34 Makete 7,318 29 17,908 71 25,227 7,877 31 Iringa Urban 51 4 1,111 96 1,162 78 7 Kilolo 15,784 40 23,765 60 39,549 7,774 20 Total 92,080 33 186,636 67 278,717 72,814 26 Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer Other(former coding) Other Iringa Rural 4,812 121 0 0 0 0 Mufindi 4,316 0 0 0 0 0 Njombe 21,733 531 0 263 0 0 Ludewa 1,033 299 0 0 0 0 Makete 2,832 0 0 0 0 0 Iringa Urban 12 0 0 0 0 0 Kilolo 9,581 1,442 0 0 0 0 Total 44,318 2,393 0 263 0 0 Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 1,324 120 0 0 0 1,444 6,730 3 Mufindi 1,132 119 0 0 0 1,251 13,842 2 Njombe 6,149 133 0 132 0 6,413 28,215 8 Ludewa 242 177 0 0 0 418 8,299 2 Makete 745 63 0 0 0 808 7,877 3 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 2,318 291 0 0 0 2,609 7,774 7 Total 11,910 902 0 132 0 12,944 72,814 5 % 92 7 0 1 0 100 29.1b LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding By Source and District, 2002/03 Agricultural Year % Total number of households raising livestock 29.1a LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice By District during the 2002/03 Agricultural Year District Received Livestock Advice Did NOT Receive Livestock Advice Total District Source of Advice Proper Milking 29.1c LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Extension Advice Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 252 Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 1,683 0 0 1,683 6,730 3 Mufindi 1,389 0 0 1,389 13,842 2 Njombe 5,891 260 132 6,283 28,215 8 Ludewa 297 60 0 357 8,299 1 Makete 688 63 0 751 7,877 3 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 2,609 291 0 2,900 7,774 7 Total 12,557 673 132 13,362 72,814 5 % 94 5 0 1 0 100 Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 3,292 0 0 118 0 3,410 6,730 6 Mufindi 5,466 0 0 0 0 5,466 13,842 10 Njombe 19,808 661 0 132 133 20,734 28,215 26 Ludewa 2,906 180 0 122 0 3,209 8,299 13 Makete 4,897 0 0 0 0 4,959 7,877 20 Iringa Urban 12 0 0 0 0 12 0 1 Kilolo 8,814 97 0 97 0 9,008 7,774 23 Total 45,197 938 0 469 133 46,798 72,814 17 % 96.6 2.0 0.0 1.0 0.3 100.0 Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 1,184 120 0 0 0 1,304 6,730 2 Mufindi 1,016 127 0 119 0 1,262 13,842 2 Njombe 5,488 132 0 0 0 5,620 28,215 7 Ludewa 535 180 0 0 0 715 8,299 3 Makete 624 0 0 0 0 624 7,877 2 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 1,844 194 0 0 0 2,038 7,774 5 Total 10,690 753 0 119 0 11,562 72,814 4 % 92.5 6.5 0.0 1.0 0.0 100.0 29.1f LIVESTOCK EXTENSION: Number of Households Receiving Advice on Milk Hygene By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Advice on Milk Hygene District District Source of Advice on Disease Control (dipping/spraying) 29.6 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Advice on Herd/Flock Size & Selection District 29.1g LIVESTOCK EXTENSION: Number of Households Receiving Advice on Disease Control By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 253 Government NGO / Development Project Co- operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 2,046 0 0 0 0 2,046 6,730 4 Mufindi 1,256 0 0 0 0 1,256 13,842 2 Njombe 7,726 397 0 132 0 8,255 28,215 10 Ludewa 182 239 0 0 0 421 8,299 2 Makete 434 0 0 0 0 434 7,877 2 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 2,898 98 0 0 0 2,996 7,774 8 Total 14,542 734 0 132 0 15,408 72,814 6 % 94 5 0 1 0 100 Government NGO / Development Project Co- operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 1,923 120 0 0 0 2,043 6,730 4 Mufindi 2,420 0 0 0 0 2,420 13,842 4 Njombe 5,670 3,311 0 132 0 9,113 28,215 12 Ludewa 182 299 0 0 0 481 8,299 2 Makete 943 0 0 0 0 943 7,877 4 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 Kilolo 4,159 295 96 0 0 4,551 7,774 12 Total 15,297 4,026 96 132 0 19,551 72,814 7 % 78.2 20.6 0.5 0.7 0.0 100.0 Government NGO / Development Project Co- operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 2,097 120 0 2,217 6,730 4 Mufindi 2,401 0 0 2,401 13,842 4 Njombe 7,719 265 127 8,111 28,215 10 Ludewa 483 118 0 601 8,299 2 Makete 749 63 0 812 7,877 3 Iringa Urban 0 0 0 0 0 0 Kilolo 3,099 97 0 3,196 7,774 8 Total 16,548 664 127 17,339 72,814 6 % 95 4 0 0 1 100 District 29.1i LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Advice Pasture Establishment By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Advice on Pasture Establishment 29.1j LIVESTOCK EXTENSION: Number of Households Receiving Advice Group Formation By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District District Source of Advice on Group Formation Source of Advice on Calf rearing 29.1k LIVESTOCK EXTENSION: Number of Households Receiving Advice on Calf rearing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 254 Government NGO / Development Project Co- operative Large Scale Farmer Other Total Total number of households raising livestock % of receiving advice out of total Iringa Rural 2224 360 0 0 0 2583 6,730 5 Mufindi 3671 122 0 0 0 3793 13,842 7 Njombe 7682 133 0 0 0 7814 28,215 10 Ludewa 362 178 0 0 0 540 8,299 2 Makete 926 63 0 0 0 989 7,877 4 Iringa Urban 26 0 0 0 0 26 0 2 Kilolo 3105 192 0 97 0 3394 7,774 9 Total 17996 1048 0 97 0 19140 72,814 7 % 94 5 0 1 0 100 Number % Number % Number % Number % Number % Iringa Rural 3,823 24 10,780 67 1,188 7 120 1 237 1 16,148 Mufindi 2,326 27 5,864 67 129 1 386 4 0 0 8,705 Njombe 6,256 15 33,046 82 1,059 3 0 0 131 0 40,492 Ludewa 1,640 27 4,048 68 244 4 0 0 61 1 5,992 Makete 1,537 21 5,331 72 433 6 63 1 0 0 7,363 Iringa Urban 12 20 38 60 13 21 0 0 0 0 64 Kilolo 6,333 33 10,730 56 2,021 10 192 1 0 0 19,276 Total 21,927 22 69,837 71 5,087 5 761 1 428 0 98,041 Government NGO / Development Project Co- operative Large Scale Farmer Other (former coding) Other Total Total number of households raising livestock % Iringa Rural 14,529 14,409 14,409 14,409 14,409 72,163 6,730 9 Mufindi 7,699 7,699 7,699 7,699 7,699 38,497 13,842 36 Njombe 39,985 39,323 39,323 39,456 39,323 197,411 28,215 14 Ludewa 6,652 6,652 6,652 6,713 6,652 33,319 8,299 25 Makete 7,318 7,192 7,192 7,192 7,192 36,087 7,877 22 Iringa Urban 51 51 51 51 51 257 0 0 Kilolo 16,073 15,486 15,102 15,294 15,102 77,057 7,774 10 Total 92,307 90,813 90,428 90,814 90,428 454,791 72,814 16 % 20 20 20 20 0 20 100 No Good District 29.1l LIVESTOCK EXTENSION: Number of Households Receiving Advice on Use of Improved Bulls By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Advice on Use of Improved Bulls 29.11 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households By Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year 29.1 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Households Receiving Advice on Other Extension Messages by Source Other Livestock Extension Provider District Total Quality of Service District Very Good Good Average Poor Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 255 Appendix II 256 ACCESS TO INFRASTRUCTURE & OTHER SERVICES Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 257 No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % Iringa Rural 2,217 4.2 3,786 7.2 15,787 29.9 12,893 24.5 18,030 34.2 52,714 17.7 Mufindi 247 0.4 3,521 6.2 15,002 26.4 16,909 29.8 21,087 37.1 56,766 19.2 Njombe 1,661 2.1 8,311 10.6 22,636 28.7 32,694 41.5 13,470 17.1 78,772 12.6 Ludewa 482 2.0 1,260 5.1 8,358 34.1 3,018 12.3 11,409 46.5 24,527 20.4 Makete 190 0.8 1,094 4.3 7,272 28.8 11,300 44.8 5,371 21.3 25,227 17.8 Iringa Urban 53 4.6 275 23.7 597 51.3 237 20.4 0 0.0 1,162 6.4 Kilolo 678 1.7 1,773 4.5 7,748 19.6 9,142 23.1 20,208 51.1 39,549 20.3 Total 5,527 2.0 20,021 7.2 77,399 27.8 86,193 30.9 89,575 32.1 278,717 17.1 No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % Iringa Rural 30,512 57.9 9,375 17.8 7,864 14.9 2,277 4.3 2,686 5.1 52,714 4.59 Mufindi 25,336 44.6 12,317 21.7 8,735 15.4 4,349 7.7 6,029 10.6 56,766 6.47 Njombe 43,345 55.0 19,702 25.0 12,163 15.4 1,061 1.3 2,500 3.2 78,772 2.92 Ludewa 5,798 23.6 5,563 22.7 7,634 31.1 4,561 18.6 971 4.0 24,527 6.06 Makete 12,855 51.0 3,877 15.4 4,336 17.2 3,780 15.0 378 1.5 25,227 4.79 Iringa Urban 170 14.6 53 4.6 927 79.7 0 0.0 13 1.1 1,162 7.72 Kilolo 21,309 53.9 7,062 17.9 4,042 10.2 1,843 4.7 5,293 13.4 39,549 8.09 Total 139,325 50.0 57,949 20.8 45,702 16.4 17,870 6.4 17,870 6.4 278,717 5.16 District Distance to All Weather Roads Less than 1 30.1b Mean distance from holder's dwellings to All Weather Roads by district 10 - 19.9 Above 20 Distance to Secondary School 30.1a Mean distance from holder's dwellings to Secondary school by district District Less than 1 1 - 2.9 3 - 9 9 Total Mean 1 - 2.9 3 - 9 9 10 - 19.9 Above 20 Mean Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 258 Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads Iringa Rural 17.7 2.8 4.6 1.2 44.5 8.9 48.9 12.5 14.35 44.3 33.6 Mufindi 19.2 3.4 6.5 1 54.6 7.7 124.1 10.9 21.01 49.4 42.2 Njombe 12.6 3.2 2.9 1.2 42 8.3 236.4 17 35.67 36.3 25.6 Ludewa 20.4 1.9 6.1 3.1 30.9 5.1 349.6 28.7 58.56 61.9 116.4 Makete 17.8 1.8 4.8 2.5 25.4 7 314.3 17.5 35.26 39.4 78 Iringa Urban 6.4 1.4 7.7 1.7 11.1 5.8 13.7 13.8 24.32 8.1 14.1 Kilolo 20.3 2.6 8.1 3.2 63.3 9.9 65.2 16.4 12.11 89.5 41.4 Total 17.1 2.8 5.2 1.7 45.4 8.1 169.8 15.9 27.24 50.4 45.4 No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % Iringa Rural 603 1.1 239 0.5 6,627 12.6 7,139 13.5 38,105 72.3 52,714 44.5 Mufindi 0 0.0 122 0.2 4,073 7.2 4,347 7.7 48,224 85.0 56,766 54.6 Njombe 0 0.0 528 0.7 7,133 9.1 9,272 11.8 61,839 78.5 78,772 42.0 Ludewa 183 0.7 428 1.7 4,530 18.5 3,678 15.0 15,707 64.0 24,527 30.9 Makete 186 0.7 1,130 4.5 3,831 15.2 6,384 25.3 13,695 54.3 25,227 25.4 Iringa Urban 0 0.0 0 0.0 913 78.5 199 17.1 51 4.4 1,162 11.1 Kilolo 0 0.0 0 0.0 1,470 3.7 1,727 4.4 36,352 91.9 39,549 63.3 Total 972 0.3 2,447 0.9 28,578 10.3 32,746 11.7 213,974 76.8 278,717 45.4 No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % Iringa Rural 4,377 8.3 12,123 23.0 23,195 44.0 8,318 15.8 4,700 8.9 52,714 8.9 Mufindi 4,947 8.7 9,463 16.7 24,061 42.4 13,670 24.1 4,625 8.1 56,766 7.7 Njombe 5,096 6.5 14,158 18.0 36,600 46.5 16,161 20.5 6,756 8.6 78,772 8.3 Ludewa 4,055 16.5 10,356 42.2 8,605 35.1 425 1.7 1,087 4.4 24,527 5.1 Makete 5,696 22.6 4,854 19.2 9,548 37.9 4,564 18.1 564 2.2 25,227 7.0 Iringa Urban 65 5.5 182 15.6 718 61.8 199 17.1 0 0.0 1,162 5.8 Kilolo 6,375 16.1 7,598 19.2 12,238 30.9 7,737 19.6 5,601 14.2 39,549 9.9 Total 30,611 11.0 58,734 21.1 114,966 41.2 51,073 18.3 23,333 8.4 278,717 8.1 District Distance to Health Clinic Less than 1 1 - 2.9 3 - 9 9 10 - 19.9 Above 20 Mean Total 1 - 2.9 3 - 9 9 10 - 19.9 33.01f: Number of Households by Distance to Health Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year 33.01a: Mean Distances from Horders Dwellings to Infrastructures and Services by District District Mean Distance to Mean Total Above 20 33.01e: Number of Households by Distance to Hospital for 2002/03 Agricultural Year District Distance to Hospital Less than 1 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 259 No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % Iringa Rural 7,664 14.5 26,261 49.8 17,105 32.4 1,329 2.5 355 0.7 52,714 Mufindi 13,790 24.3 25,853 45.5 16,355 28.8 640 1.1 127 0.2 56,766 Njombe 17,726 22.5 39,072 49.6 21,180 26.9 662 0.8 133 0.2 78,772 Ludewa 6,595 26.9 12,850 52.4 4,959 20.2 61 0.2 61 0.2 24,527 Makete 8,513 33.7 11,685 46.3 4,461 17.7 568 2.3 0 0.0 25,227 Iringa Urban 237 20.3 794 68.3 132 11.4 0 0.0 0 0.0 1,162 Kilolo 9,839 24.9 19,078 48.2 9,379 23.7 770 1.9 482 1.2 39,549 Total 64,364 23.1 135,593 48.6 73,571 26.4 4,031 1.4 1,158 0.4 278,717 Regiona Capital Tertiary Market Hospitals Tarmac Roads Secondary Market Primary Market Health Clinics All Weather Roads Feeder Roads 169.84 50.45 45.43 45.42 27.24 15.89 8.12 5.16 1.73 No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % No. of households % Iringa Rural 37,948 72.0 11,544 21.9 2,868 5.4 0 0.0 353 0.7 52,714 1.2 Mufindi 40,150 70.7 11,916 21.0 4,450 7.8 127 0.2 124 0.2 56,766 1.0 Njombe 59,832 76.0 14,447 18.3 4,228 5.4 0 0.0 265 0.3 78,772 1.2 Ludewa 15,484 63.1 5,754 23.5 2,437 9.9 610 2.5 243 1.0 24,527 3.1 Makete 16,850 66.8 7,139 28.3 876 3.5 115 0.5 247 1.0 25,227 2.5 Iringa Urban 157 13.5 1,006 86.5 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,162 1.7 Kilolo 28,592 72.3 7,142 18.1 3,328 8.4 199 0.5 288 0.7 39,549 3.2 Total 199,012 71.4 58,948 21.1 18,186 6.5 1,050 0.4 1,520 0.5 278,717 1.7 33.01g: Number of Households by Distance to Primary School and District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1km 1 - 2.9 km 3 - 9 9 km Total 33.7 ACCESS TO SERVICES: Number of Agricultural Households by Distance to Feeder Road and District, 2002/03 Agricultural Year 10 - 19.9 Above 20 km Distance to Primary School Mean Total District Distance to Feeder Roads Less than 1 1 - 2.9 3 - 9 9 10 - 19.9 Above 20 Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 260 District Less than 1 1 - 2.9 3 - 9 9 10 - 19.9 Above 20 No. of households No. of households No. of households No. of households No. of households Iringa Rural 37,948 11,544 2,868 0 353 52,714 1.2 Mufindi 40,150 11,916 4,450 127 124 56,766 1.0 Njombe 59,832 14,447 4,228 0 265 78,772 1.2 Ludewa 15,484 5,754 2,437 610 243 24,527 3.1 Makete 16,850 7,139 876 115 247 25,227 2.5 Iringa Urban 157 1,006 0 0 0 1,162 1.7 Kilolo 28,592 7,142 3,328 199 288 39,549 3.2 Total 199,012 58,948 18,186 1,050 1,520 278,717 1.7 District Less than 1km 1 - 2.9 km 3 - 9 9 km 10 - 19.9 km Above 20 km Total Mean Distance Iringa Rur 241 121 2,780 9,794 39,777 52,714 49 Mufindi 0 0 740 0 56,027 56,766 124 Njombe 131 0 263 0 78,378 78,772 236 Ludewa 245 61 0 0 24,221 24,527 350 Makete 252 0 0 64 24,911 25,227 314 Iringa Urb 0 0 925 199 39 1,162 14 Kilolo 96 0 396 1,414 37,643 39,549 65 Total 965 183 5,104 11,471 260,995 278,717 170 33.01i: Number of Households by Distance to Regional Capital and District, 2002/03 Agricultural Year 33.01h: Number of Households by Distance to Feeder Road and District, 2002/03 Agricultural Year Total Mean Distance Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 261 District Less than 1 km 1 - 2.9 km 3 - 9 9 km 10 - 19.9 km Above 20 km Total Mean Distance Iringa Rur 5,653 2,023 6,713 8,818 29,506 52,714 33.6 Mufindi 1,404 1,156 5,761 7,541 40,904 56,766 42.2 Njombe 4,627 4,301 17,172 13,889 38,783 78,772 25.6 Ludewa 0 60 428 243 23,796 24,527 116.4 Makete 1,353 0 704 576 22,593 25,227 78.0 Iringa Urb 13 129 661 146 214 1,162 14.1 Kilolo 4,342 1,702 2,961 5,338 25,206 39,549 41.4 Total 17,393 9,370 34,400 36,551 181,002 278,717 45.4 District Less than 1 km 1 - 2.9 km 3 - 9 9 km 10 - 19.9 km Above 20 km Total Mean Distance Iringa Rur 6,652 6,879 17,848 11,767 9,567 52,714 12.5 Mufindi 9,622 6,453 22,057 6,361 12,273 56,766 10.9 Njombe 10,374 7,631 20,913 22,460 17,393 78,772 17.0 Ludewa 3,257 0 840 16,918 3,511 24,527 28.7 Makete 3,346 628 4,721 8,361 8,171 25,227 17.5 Iringa Urb 12 0 286 864 0 1,162 13.8 Kilolo 9,473 2,811 8,046 8,798 10,421 39,549 16.4 Total 42,737 24,403 74,712 75,529 61,336 278,717 15.9 District Less than 1 km 1 - 2.9 km 3 - 9 9 km 10 - 19.9 km Above 20 km Total Mean Distance Iringa Rur 1,070.0 468.3 5,412.4 10,033.2 35,729.8 52,713.5 44.3 Mufindi 245.5 126.8 8,056.7 5,242.7 43,094.4 56,766.1 49.4 Njombe 522.2 132.7 6,671.6 14,352.2 57,093.1 78,771.8 36.3 Ludewa 359.5 305.9 2,601.4 540.3 20,719.9 24,526.9 61.9 Makete 2,708.9 0.0 1,656.3 3,101.5 17,760.1 25,226.8 39.4 Iringa Urb 0.0 12.5 925.7 198.5 25.7 1,162.4 8.1 Kilolo 0.0 0.0 194.3 1,415.2 37,939.6 39,549.1 89.5 Total 4,906.1 1,046.1 25,518.3 34,883.6 212,362.6 278,716.7 50.4 District Less than 1km 1 - 2.9 km 3 - 9 9 km 10 - 19.9 km Above 20 km Total Mean Distance Iringa Rur 3,357.6 9,223.1 14,521.4 10,579.5 15,031.8 52,713.5 14.4 Mufindi 7,017.8 2,434.6 14,528.7 11,688.6 21,096.3 56,766.1 21.0 Njombe 6,316.2 3,973.1 16,635.7 15,381.5 36,465.4 78,771.8 35.7 Ludewa 2,472.9 241.0 1,626.6 176.0 20,010.5 24,526.9 58.6 Makete 5,076.3 0.0 2,015.3 1,657.3 16,478.0 25,226.8 35.3 Iringa Urb 65.4 13.2 162.4 0.0 921.4 1,162.4 24.3 Kilolo 8,114.1 3,485.0 9,625.8 8,895.3 9,428.9 39,549.1 12.1 Total 32,420.3 19,370.1 59,115.9 48,378.1 119,432.3 278,716.7 27.2 33.01o Number of Households by Distance to Secondary Market and District, 2002/03 Agricultural Year 33.01n: f Agricultural Households by Distance to Tertiary Market and District, 2002/03 Agricultural Year 33.1.l Number of Households by Distance to Tarmac Road and District, 2002/03 Agricultural Year 33.01m: Number of Households by Distance to Primary Market and District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 262 Very Good % Good % Average % Poor % No good % No.of households No.of households No.of households No.of households No.of households Iringa Rural 3,842 7.5 29,834 58.2 8,616 16.8 1,555 3.0 1,085 2.1 51,283 Mufindi 996 1.8 7,924 14.2 13,844 24.8 13,161 23.5 9,579 17.1 55,887 Njombe 9,380 11.9 30,106 38.3 2,497 3.2 927 1.2 250 0.3 78,507 Ludewa 956 3.9 7,788 31.8 4,374 17.8 1,158 4.7 122 0.5 24,527 Makete 1,186 4.7 3,373 13.4 693 2.8 2,726 10.8 190 0.8 25,163 Iringa Urban 38 3.8 157 15.6 115 11.4 26 2.6 0 0.0 1,007 Kilolo 4,739 12.0 10,297 26.0 4,743 12.0 994 2.5 481 1.2 39,549 Total 21,138 7.7 89,479 32.4 34,882 12.6 20,547 7.4 11,705 4.2 275,923 Very Good % Good % Average % Poor % No good % No.of households No.of households No.of households No.of households No.of households Iringa Rural 1,920 11.7 10,161 62.0 3,475 21.2 718 4.4 118 0.7 16,392 Mufindi 0 0.0 4,251 36.0 3,843 32.6 2,174 18.4 1,535 13.0 11,802 Njombe 5,999 22.7 18,949 71.8 1,443 5.5 0 0.0 0 0.0 26,391 Ludewa 419 6.8 3,646 59.5 2,007 32.7 0 0.0 61 1.0 6,133 Makete 1,122 24.0 2,937 62.7 309 6.6 187 4.0 126 2.7 4,681 Iringa Urban 13 9.1 52 36.9 64 45.2 12 8.8 0 0.0 141 Kilolo 3,950 23.2 9,139 53.6 3,660 21.5 301 1.8 0 0.0 17,049 Total 13,423 16.3 49,135 59.5 14,801 17.9 3,392 4.1 1,839 2.2 82,590 Very Good % Good % Average % Poor % No good % No.of households No.of households No.of households No.of households No.of households Iringa Rural 241 4.6 3,882 74.1 761 14.5 237 4.5 121 2.3 5,241 Mufindi 0 0.0 752 12.8 1,286 21.9 2,298 39.1 1,535 26.1 5,871 Njombe 127 8.8 1,052 72.9 264 18.3 0 0.0 0 0.0 1,443 Ludewa 0 0.0 733 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 733 Makete 0 0.0 126 33.3 64 16.9 189 49.7 0 0.0 379 Iringa Urban 12 100.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 12 Kilolo 0 0.0 0 0.0 98 50.6 96 49.4 0 0.0 195 Total 380 2.7 6,545 47.2 2,474 17.8 2,819 20.3 1,656 11.9 13,874 33.19a TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year District Satisfaction of Using Veterinary Clinic Total Number of households Satisfaction of Using Research Station Total Number of households District 33.19b: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Extension Center and District, 2002/03 Agricultural Year District Satisfaction of Using Extension Centre Total Number of households 33.19c TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 263 Very Good % Good % Average % Poor % No good % No.of households No.of households No.of households No.of households No.of households Iringa Rural 240 5.5 3,387 77.8 485 11.2 120 2.8 121 2.8 4,353 Mufindi 498 11.2 0 0.0 0 0.0 2,431 54.5 1,530 34.3 4,459 Njombe 395 37.5 395 37.5 131 12.4 133 12.6 0 0.0 1,054 Ludewa 120 49.8 0 0.0 121 50.2 0 0.0 0 0.0 240 Makete 0 0.0 0 0.0 64 25.2 127 49.7 64 25.2 255 Iringa Urban 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 Kilolo 501 83.4 0 0.0 100 16.6 0 0.0 0 0.0 601 Total 1,755 16.0 3,782 34.5 901 8.2 2,810 25.6 1,716 15.6 10,963 Very Good % Good % Average % Poor % No good % No.of households No.of households No.of households No.of households No.of households Iringa Rural 240 4.4 3206 58.2 1454 26.4 241 4.4 364 6.6 5505 Mufindi 0 0.0 1149 12.5 4095 44.6 2293 25.0 1653 18.0 9190 Njombe 264 4.7 4467 79.1 264 4.7 529 9.4 125 2.2 5649 Ludewa 121 4.7 1401 54.9 972 38.0 60 2.4 0 0.0 2554 Makete 0 0.0 0 0.0 128 6.5 1847 93.5 0 0.0 1975 Iringa Urban 12 13.9 39 43.7 25 27.7 13 14.7 0 0.0 90 Kilolo 96 9.0 483 45.3 196 18.4 100 9.3 192 18.0 1067 Total 734 2.8 10744 41.3 7133 27.4 5084 19.5 2334 9.0 26029 33.19e TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year 33.19d TYPE OF SERVICE: Number of Households by Satisfaction of Using Plant Protection Lab and District, 2002/03 District Satisfaction of Land Registration Office. Total Number of households District Satisfaction of Plant Protection Lab. Total Number of households Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 264 Very Good % Good % Average % Poor % No good % No.of households No.of households No.of households No.of households No.of households Iringa Rural 360 5.7 4,593 72.8 1,120 17.8 120 1.9 118 1.9 6,311 Mufindi 370 7.4 1,024 20.5 772 15.5 1,286 25.8 1,535 30.8 4,987 Njombe 397 10.4 3,419 89.6 0 0.0 0 0.0 0 0.0 3,816 Ludewa 236 14.4 301 18.4 121 7.4 916 56.0 61 3.7 1,635 Makete 0 0.0 182 49.3 0 0.0 187 50.7 0 0.0 369 Iringa Urban 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 Kilolo 96 12.3 288 37.0 295 37.9 100 12.8 0 0.0 780 Total 1,459 8.1 9,808 54.8 2,309 12.9 2,609 14.6 1,714 9.6 17,898 TYPE OF SERVICE Very Good No.of households % No.of households % No.of households % No.of households % No.of households % Veterinary Clinic 21,138 8 89,479 32 34,882 13 20,547 7 11,705 4 Extension Centre 13,423 16 49,135 59 14,801 18 3,392 4 1,839 2 Research Station 380 3 6,545 47 2,474 18 2,819 20 1,656 12 Plant Protection Lab. 1,755 16 3,782 34 901 8 2,810 26 1,716 16 Land Registration Office 734 3 10,744 41 7,133 27 5,084 20 2,334 9 Livestock Development Centre 1,459 8 9,808 55 2,309 13 2,609 15 1,714 10 OVERALL % 7 44 15 13 7 33.19g YPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Level of Satisfaction of the Service and District for 2002/03 Agricultural year LEVEL OF SATISFICATION OF THE SERVICE Good Average Poor No good District Satisfaction of using Livestock Development Centre Total Number of households 33.19f TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock Development Center Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 265 Appendix II 266 HOUSEHOLD FACILITIES Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 267 District No Toilet / Bush Flush Toilet Traditional Pit Latrine Improved Pit Latrine Other type Total Iringa Rur 809 3,842 47,001 1,062 0 52,714 Mufindi 129 626 55,145 867 0 56,766 Njombe 663 911 76,278 920 0 78,772 Ludewa 122 826 23,096 482 0 24,527 Makete 189 863 23,988 187 0 25,227 Iringa Urb 0 12 1,124 26 0 1,162 Kilolo 96 1,539 37,229 686 0 39,549 Total 2,008 8,619 263,860 4,230 0 278,717 District Number of rooms per households Iron sheets Tiles Concrete Asbestos Grass / Leaves Grass & Mud Other Total Iringa Rur 3 22,873 234 121 121 19,384 9,980 0 52,714 Mufindi 3 23,962 884 0 129 25,308 6,483 0 56,766 Njombe 3 39,788 265 265 132 36,469 1,852 0 78,772 Ludewa 3 12,642 182 0 0 11,643 61 0 24,527 Makete 2 12,919 191 0 0 10,980 1,137 0 25,227 Iringa Urb 3 656 0 0 12 468 26 0 1,162 Kilolo 3 15,901 192 96 288 20,647 2,324 100 39,549 Total 3 128,741 1,949 483 683 124,899 21,862 100 278,717 34-1:Number of Households by Type of Toilet and District, during the 2002/03 Agricultural Year 34.2: Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 268 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Radio 23,605 17 26,328 19 42,755 31 12,549 9 12,874 9 608 0 20,255 15 138,974 108.9 Landline phone 0 0 118 65 0 0 0 0 63 35 0 0 0 0 182 0.1 Mobile phone 2,138 44 1,367 28 133 3 469 10 126 3 12 0 577 12 4,823 3.8 Iron 10,866 15 15,694 22 21,636 31 6,544 9 5,902 8 345 0 9,626 14 70,613 55.3 Wheelbarrow 4,749 27 3,619 20 4,844 27 1,141 6 867 5 26 0 2,622 15 17,868 14.0 Bicycle 19,348 19 22,630 22 40,683 39 4,901 5 4,025 4 408 0 11,802 11 103,799 81.3 Vehicle 361 13 987 35 530 19 60 2 315 11 0 0 582 21 2,835 2.2 Television/Video 815 25 1,222 37 914 28 0 0 126 4 12 0 198 6 3,288 2.6 Total Number of Households 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162 0 39,549 14 278,717 100.0 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Main Electricity 1174 29 1457 36 612 15 488 12 121 3 12 0 198 5 4062 1.5 Solar 0 0 385 39 265 27 0 0 240 24 0 0 96 10 986 0.4 Gas(Biogas) 243 79 0 0 0 0 0 0 63 21 0 0 0 0 306 0.1 Hurrican Lamp 26,212 20 24,151 18 36,041 27 13,976 11 10,971 8 516 0 20,515 15 132,381 47.5 Prussure Lamp 1,859 20 2,153 24 1,590 17 424 5 1,368 15 77 1 1,674 18 9,145 3.3 Wick Lamp 22,565 18 28,238 22 38,821 30 9,032 7 11,526 9 557 0 16,873 13 127,611 45.8 Candles 121 67 0 0 0 0 61 33 0 0 0 0 0 0 182 0.1 Firewood 540 14 383 10 1,443 36 486 12 938 24 0 0 192 5 3,982 1.4 Other 0 0 0 0 0 0 61 100 0 0 0 0 0 0 61 0.0 Total 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162 0 39,549 14 278,717 100.0 34.3: Number of hoseholds type of Owned Asset and District, 2002/03 Agricultural Year Type of Owned Asset Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Total Total 34.4: Number of Agricultural Households Source of Energy for Lighting and District, 2002/03 Agricultural Year Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Type of Owned Asset Iringa Rural Mufindi Njombe Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 269 Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Number of households % Main Electricity 1174 29 1457 36 612 15 488 12 121 3 12 0 198 5 4062 1.5 Solar 0 0 385 39 265 27 0 0 240 24 0 0 96 10 986 0.4 Gas(Biogas) 243 79 0 0 0 0 0 0 63 21 0 0 0 0 306 0.1 Hurrican Lamp 26,212 20 24,151 18 36,041 27 13,976 11 10,971 8 516 0 20,515 15 132,381 47.5 Prussure Lamp 1,859 20 2,153 24 1,590 17 424 5 1,368 15 77 1 1,674 18 9,145 3.3 Wick Lamp 22,565 18 28,238 22 38,821 30 9,032 7 11,526 9 557 0 16,873 13 127,611 45.8 Candles 121 67 0 0 0 0 61 33 0 0 0 0 0 0 182 0.1 Firewood 540 14 383 10 1,443 36 486 12 938 24 0 0 192 5 3,982 1.4 Other 0 0 0 0 0 0 61 100 0 0 0 0 0 0 61 0.0 Total 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162 0 39,549 14 278,717 100.0 Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Wet 22,747 13,092 26,348 8,337 12,046 38 8,451 Dry 21,268 12,828 25,288 7,971 10,452 13 10,044 Wet 2,447 4,680 1,445 1,637 1,970 13 3,034 Dry 2,687 5,684 1,710 1,639 2,353 65 3,034 Wet 587 5,231 3,886 790 624 211 2,595 Dry 1,290 4,366 5,889 790 751 211 3,076 Wet 9,274 13,681 15,650 4,498 5,672 272 8,434 Dry 10,079 14,322 17,494 5,351 6,484 237 8,531 Wet 10,350 6,759 3,303 7,567 3,160 189 11,524 Dry 10,902 6,886 2,517 7,259 3,673 376 10,020 Wet 0 0 263 121 64 53 96 Dry 0 124 0 121 0 0 0 Wet 951 768 4,375 61 185 132 1,064 Dry 239 0 663 0 62 13 289 Wet 0 0 132 0 0 0 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 243 0 0 0 63 0 0 Dry 364 0 0 0 64 0 0 Wet 0 0 0 0 0 0 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 479 0 396 61 60 12 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Total Agricultural Households per District 93,907 88,419 109,358 46202 47,684 1,835 70,193 Tanker Truck Bottled Water Other Surface Water(Lake/Dam/Riv Covered Rainy Water Catchment Uncovered Rain Water Catchment Water Vendor Pipe water Protected Well Protected/Covered Spring Unprotected Well 34.6: Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water (Wet & Dry) and District during 2002/03 Source Season District Kilolo Total 34.5: Number of Agricultural Households Source of Energy for Cooking and District, 2002/03 Agricultural Year Type of Owned Asset Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 270 Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Wet 24 15 24 18 25 2 12 Dry 23 15 23 17 22 1 14 Wet 3 5 1 4 4 1 4 Dry 3 6 2 4 5 4 4 Wet 1 6 4 2 1 12 4 Dry 1 5 5 2 2 12 4 Wet 10 15 14 10 12 15 12 Dry 11 16 16 12 14 13 12 Wet 11 8 3 16 7 10 16 Dry 12 8 2 16 8 20 14 Wet 0 0 0 0 0 3 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 1 1 4 0 0 7 2 Dry 0 0 1 0 0 1 0 Wet 0 0 0 0 0 0 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 0 0 0 0 0 0 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 0 0 0 0 0 0 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 1 0 0 0 0 1 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Total Agricultural Households per District 100 100 100 100 100 100 Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Wet 10,394 5,921 11,227 6,870 5,403 518 5,242 Dry Wet 7,775 10,425 12,777 7,471 9,991 12 8,530 Dry Wet 5,804 3,282 5,005 2,308 1,311 131 4,329 Dry Wet 11,560 15,068 22,985 4,962 4,606 195 10,352 Dry Wet 12,534 16,635 18,767 2,432 2,332 156 6,840 Dry Wet 2,035 4,302 4,202 422 1,011 126 3,452 Dry Wet 1,540 1,015 2,901 61 574 25 306 Dry Wet 1,072 119 909 0 0 0 499 Dry Wet 0 0 0 0 0 0 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 3 - 4.99 m 5 - 9.99 m 10 Km and above 300 - 499 m 500 - 999 m 1 - 1.99 m 2 - 2.99 m Season District Less than 100m 100 - 299 m Pipe water Protected Well Protected/Covered Spring 34.7: Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water (Wet & Dry) and District during 2002/03 Agricultural District Season Source 34.8: Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year Distance to Main Source of Drinking Water Unprotected Well Surface Water(Lake/Dam/River/Stream Covered Rainy Water Catchment Uncovered Rain Water Catchment Water Vendor Tanker Truck Bottled Water Other Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 271 Distance to Main Source of Drinking Water Season Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Wet 20 10 14 28 21 45 13 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 15 18 16 30 40 1 22 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 11 6 6 9 5 11 11 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 22 27 29 20 18 17 26 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 24 29 24 10 9 13 17 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 4 8 5 2 4 11 9 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 3 2 4 0 2 2 1 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 2 0 1 0 0 0 1 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Wet 0 0 0 0 0 0 0 Dry 0 0 0 0 0 0 0 Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Wet 2,268 2,367 8,985 4,223 2,705 51 2,231 Dry 1,381 2,233 5,279 4,285 2,965 38 2,044 Wet 15,001 16,822 18,751 7,586 8,251 325 11,424 Dry 12,321 16,189 19,282 7,648 8,003 197 10,341 Wet 7,365 9,350 13,506 3,453 3,885 300 8,442 Dry 6,243 8,847 13,240 3,572 3,806 194 7,855 Wet 10,395 16,109 21,106 3,948 5,072 321 10,539 Dry 10,030 16,348 22,211 3,766 5,197 372 11,041 Wet 3,338 4,620 3,827 1,266 1,375 13 2,839 Dry 3,096 5,005 4,318 1,329 1,564 26 3,038 Wet 4,552 2,403 4,879 2,541 1,765 51 96 Dry 5,142 2,281 5,011 2,298 1,638 0 585 Wet 9,794 5,095 7,717 1,509 2,173 101 3,977 Dry 14,501 5,863 9,430 1,629 2,054 334 4,647 105427 113532 157544 49054 50454 2325 79098 Above one hour Time Spent to and from Main Source of drinking Water Less than 10 minute 10 - 19 Minutes 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes Season 34.10: Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year District 34.9: Proportion Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year District 10 Km and above 1 - 1.99 m 2 - 2.99 m 3 - 4.99 m 5 - 9.99 m Less than 100m 100 - 299 m 300 - 499 m 500 - 999 m Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 272 Season Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Wet 2 2 6 9 5 2 3 Dry 1 2 3 9 6 2 3 Wet 14 15 12 15 16 14 14 Dry 12 14 12 16 16 8 13 Wet 7 8 9 7 8 13 11 Dry 6 8 8 7 8 8 10 Wet 10 14 13 8 10 14 13 Dry 10 14 14 8 10 16 14 Wet 3 4 2 3 3 1 4 Dry 3 4 3 3 3 1 4 Wet 4 2 3 5 3 2 0 Dry 5 2 3 5 3 0 1 Wet 9 4 5 3 4 4 5 Dry 14 5 6 3 4 14 6 Number of Meals per Day Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Total Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % One 3,403 53 386 6 918 14 1,017 16 185 3 24.99 0.4 488 8 6,421 2.3 Two 34,053 20 31,635 19 48,022 29 14,669 9 14,987 9 827.53 0.5 23,827 14 168,019 60.3 Three 14,440 14 24,745 24 29,712 29 8,841 9 9,994 10 309.90 0.3 15,235 15 103,278 37.1 Four 818 82 0 0 119 12 0 0 62 6 0.00 0.0 0 0 999 0.4 Total 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162.41 0.4 39,549 14 278,717 100.0 District 34.12: Number of Households by Number of Meals the household Normally Took per Day by District District Distance to Main Source of Drinking Water 34.11: Proportion Number of Agricultural Households Reporting Distance to Main Source of Drinking Water by Season (Wet & Dry) and District during 2002/03 agricultural year Above one hour 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes 10 - 19 Minutes Less than 10 minute Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 273 Iringa Rural Kilolo Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 12,945 18 15,480 21 25,147 35 5,368 7 5,636 8 234 0 7,286 10 72,096 25.9 One 19,167 0 21,695 0 33,889 0 11,749 0 11,004 0 490 0 15,667 0 113,662 25.9 Two 12,977 21 12,700 20 15,174 24 4,854 8 5,775 9 296 0 10,449 17 62,225 22.3 Three 5,363 24 4,866 22 3,422 15 1,887 9 2,056 9 116 1 4,400 20 22,110 7.9 Four 1,490 26 1,523 27 503 9 426 7 502 9 13 0 1,262 22 5,719 2.1 Five 650 31 502 24 252 12 184 9 189 9 13 1 294 14 2,083 0.7 Six 0 0 0 0 384 86 61 14 0 0 0 0 0 0 445 0.2 Seven 121 32 0 0 0 0 0 0 64 17 0 0 192 51 377 0.1 Total 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162 0.4 39,549 14 278,717 100.0 Iringa Rural Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 14,619 12 25,493 21 43,875 36 9,649 8 12,212 10 400 0 14,004 12 120,253 43.1 One 20,412 21 17,768 19 25,743 27 7,772 8 9,386 10 387 0 13,935 15 95,403 34.2 Two 11,163 27 9,496 23 6,931 17 2,309 6 3,132 8 233 1 7,494 18 40,757 14.6 Three 4,386 0 2,757 20 1,958 14 1,701 12 308 2 90 1 2,660 19 13,861 5.0 Four 1,239 25 624 12 265 5 1,331 27 64 1 38 1 1,455 29 5,017 1.8 Five 774 37 247 12 0 0 970 47 61 3 13 1 0 0 2,065 0.7 Six 0 0 255 41 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 622 0.2 Seven 120 16 127 17 0 0 428 58 63 9 0 0 0 0 738 0.3 Total 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162 0 39,549 14 278,717 100.0 Number of Meals per Day District Total Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Total District Number of Meals per Day Iringa Urban Makete Ludewa Njombe Mufindi 34.14: Number of Households by Number of Days the household Consumed Fish during the Preceding Week by District 34.13: Number of Households by Number of Days the household Consumed Meat during the Preceding Week by District Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 274 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Never 24,657 14 32,618 19 54,119 32 18,411 11 19,104 11 556 0 21,940 13 171,406 61 Seldom 13,862 23 16,240 26 12,397 20 4,357 7 4,408 7 427 1 9,832 16 61,523 22 Sometimes 5,585 29 2,553 13 5,796 30 789 4 869 4 13 0 3,804 20 19,408 7 Often 5,331 33 3,177 19 3,564 22 666 4 783 5 141 1 2,687 16 16,350 6 Always 3,278 33 2,178 22 2,897 29 303 3 63 1 26 0 1,285 13 10,029 4 Total 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162 0 39,549 14 278,717 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Sales of Food Crops 14,283 11 18,817 14 41,417 32 17,203 13 15,653 12 51 0 22,791 18 130,216 47 Sales of Livestock 929 20 1,140 24 1,577 34 486 10 246 5 0 0 297 6 4,675 2 Sales of Livestock 0 0 127 9 524 38 237 17 0 0 0 0 504 36 1,392 0 Sales of Cash Crops 1,566 15 2,041 20 1,592 15 426 4 125 1 12 0 4,611 44 10,373 4 Sales of Forest 1,780 25 635 9 2,120 30 242 3 1,938 28 13 0 294 4 7,022 3 Business Income 12,301 33 7,981 22 9,159 25 1,269 3 2,773 8 659 2 2,648 7 36,792 13 Wages & salaries in 3,094 19 7,516 47 3,017 19 777 5 1,238 8 51 0 195 1 15,889 6 Other Casual Cash 12,865 26 13,779 28 12,638 25 2,315 5 1,892 4 349 1 5,730 12 49,567 18 Cash Remittances 3,817 25 3,990 26 5,014 32 423 3 1,113 7 26 0 1,086 7 15,470 6 Fishing 283 20 129 9 0 0 908 63 127 9 0 0 0 0 1,446 1 Other 1,795 32 609 11 1,715 30 181 1 0 0 0 0 1,393 24 5,693 2 Not applicable 0 0 0 0 0 0 61 33 123 67 0 0 0 0 183 0 Total 52,714 19 56,766 20 78,772 28 24,527 9 25,227 9 1,162 0 39,549 14 278,717 100 Kilolo 34-16: Number of Households Reporting Main Source of Income by District, 2002/03 Agricultural Year Number of Meals per Day District Total Iringa Rural Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Ludewa Makete Iringa Rural 34.15: Number of Households Reportying the status of food satisfaction of the households during the Preceding Year by District Number of Meals per Day District Total Mufindi Njombe Iringa Urban Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa Appendix II 275 Iringa Rural Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Iron Sheets 22,873 17.8 23,962 18.6 39,788 30.9 12,642 9.8 12,919 10.0 656 0.5 15,901 12.4 128,741 46.2 Tiles 234 12.0 884 45.4 265 13.6 182 9.3 191 9.8 0 0.0 192 9.9 1,949 0.7 Concreate 121 25.1 0 0.0 265 55.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 96 19.9 483 0.2 Asbestos 121 17.8 129 18.8 132 19.3 0 0.0 0 0.0 12 1.8 288 42.2 683 0.2 Grass/Leaves 19,384 15.5 25,308 20.3 36,469 29.2 11,643 9.3 10,980 8.8 468 0.4 20,647 16.5 124,899 44.8 Grass & Mud 9,980 45.6 6,483 29.7 1,852 8.5 61 0.3 1,137 5.2 26 0.1 2,324 10.6 21,862 7.8 Other 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 100 100.0 100 0.0 Total 52,714 18.9 56,766 20.4 78,772 28.3 24,527 8.8 25,227 9.1 1,162 0.4 39,549 14.2 278,717 100.0 Iringa Rural Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Main Electricity 234 68.18 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 13 3.85 96 27.97 344 0.12 Solar 0 0.00 0 0.00 264 100.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 264 0.09 Gas(Biogas) 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 Bottled Gas 0 0.00 0 0.00 132 20.69 61 9.61 251 39.49 0 0.00 192 30.21 636 0.23 Parraffin/Kerocine 56 100.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 56 0.02 Charchoal 715 28.50 129 5.13 1,047 41.72 122 4.85 63 2.51 51 2.03 383 15.25 2,508 0.90 Firewood 51,231 18.71 56,510 20.64 77,198 28.19 24,223 8.85 24,726 9.03 1,085 0.40 38,878 14.20 273,851 98.25 Crop Residues 359 38.25 127 13.52 132 14.05 121 12.93 186 19.84 13 1.41 0 0.00 940 0.34 Livestrocvk Dung 118 12.51 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 118 0.04 Number of households 52,714 18.91 56,766 20.37 78,772 28.26 24,527 8.80 25,227 9.05 1,162 0.42 39,549 14.19 278,717 100.00 34.18: HOUSEHOLD FACILITIES: Number of Agricultural Households Reporting Main Source of Energy for Cooking by District, 2002/03 34.17: HOUSEHOLD FACILITIES: Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural Year Roofing Materials District Total Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Roofing Materials District Total Mufindi Njombe Ludewa Makete Iringa Urban Kilolo Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Iringa 276 APPENDIX III QUESTIONNAIRES Appendix III 277 Page Number …………………. ACLF 1: Sub-village leader listing form Region Code Ward _______________ Code District _____________________ Code Village _______________Code From office register After enumeration (3) (4) Total Name of enumerator……………………………… Signature ……………………………. Date……………. Name of supervisor…………………………………Signature ……………………………. Date……………. Confidential UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Name of Village Chairman:………………………………………………………………………………………….. Number of households Comments (5) (2) Sub-village leader number (1) Name of sub-village leader Agriculture Sample Census 2002/03 Appendix III 278 Interval Starting point Page Number……………….. ACLF: 2 Household listing form - form for listing household heads and their agriculture activities Region Code Name of Sub-village Leaader _______________________________ District Code Subvillage leader code Ward Code Village Code Name of Sub-village _______________________________ Adult female cattle Goats Rabbit (1) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) Totals * NOTE: (Column 13) Place a " 3" if the household has at least 1 field over 25m2 and/or keeps at least 1 Cow, 5 Goats/Sheep/Pigs or 50 Chicken/poultry or ducks É(Column 3) A field must be at least 25 m2 Name of enumerator…………………………………….. Signature ……………………………. Date……………………..…. Name of supervisor…………………………………. Signature ……………………………. Date………………..………. Agriculture Sample Census 2002/03 UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Farmer Serial Numbers Confidential Number of 3 if the respodent qualifies to be a farmer * Calves Fields É Cattle Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics (2) Household head name Total Number Adult male cattle Sheep Household Number Pigs Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of poultry/ducks Appendix III 279 ACLF: 3 Household listing of 15 selected farmers Region Code District Code Ward Code Village Code S/N Rabbits (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (12) 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 Number of UNITED REPUBLIC OF TANZANIA National Agriculture Sample Census 2002/03 Confidential Sheep Pig Poultry /ducks Sub village leader number Name of sub-village leader Agriculture hh serial number Name of selected head of household Fields Cattle Goat (1) (2) (3) Name of Enumerator:_____________________Signature__________________Date________________________ Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Name of Supervisor______________________Signature__________________Date________________________ 280 ACQ 1 CONFIDENTIAL Enumerator Name Signature Start time Date Enumerated End time Field level checking by: District Supervisor: Name signature Date / / Regional Supervisor: Name signature Date / / National Supervisor: Name signature Date / / District checking in Office: District Supervisor Name signature Date / / For Use at National Level only: Data Entered by Name signature Date / / Queried Name signature Date / / United Republic of Tanzania National Bureau of Statistics and Executed by the Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Agriculture Sample Census 2002/2003 Ministry of Cooperatives and Marketing Small holder/Small Scale Farmer Questionnaire Hour Minutes y y m m d d / / To be completed by the supervisor ONLY after field/farm level checking of the enumeration process. This should be countersigned by the enumerator. All questionnaires must be checked at the district office. See back page for details of query 281 1.0 IDENTIFICATION DETAILS 1.1 Location S/N Location Name 1.1.1 Region …………………………………………………………………… 1.1.2 District …………………………………………………………………… 1.1.3 Ward …………………………………………………………………… 1.1.4 Village …………………………………………………………………… 1.2 Details of the respondent and household head S/N 1.2.1 Name & number of local leader ……………………………………….. 1.2.2 Name & number of household head ……………………………………….. 1.2.3 Sex of household head (Male = 1, Female = 2) 1.2.4 Name of respondent ……………………………………….. 1.2.5 Relationship of Respondent to Household Head 2.0 ACTIVITIES OF THE HOUSEHOLD 2.1 Type of Agriculture Household 2.2 Rank the following livelihood activities/source of income of the household in order of importance Rank in order S/N Livelihood/source of income activity. of importance 1=most 7=least 2.2.1 Annual Crop farming % 2.2.2 Permanent crop farming % 2.2.3 Livestock keeping/herding % 2.2.4 Off Farm Income % 2.2.5 Remittances % 2.2.6 Fishing/hunting and gathering % 2.2.7 Tree/forest resources (eg honey, firewood, timber,etc) % (2) (1) How important are each Codes Codes (3) of these activities expressed in percentage. Relationship to household head codes (Q 1.2.5) Head of Household…...1 Son/Daughter ……...3 Grandson/Granddaughter …...5 Other (friend, employee, etc)…8 Spouse ……………..…2 Father/Mother …...…4 Other relative..………………...6 Agriculture household codes(Q2.1) Crops only.…………..1 Livestock only …………….2 Pastoralist……………..3 Crops and Livestock …………….4 1 0 0 % 282 Definition and working page for page 1 General Definitions Question Specific Definitions: Procedures for Questions: Household: A group of people who occupy the whole or part of one or more housing units and makes joint provisions for food and/or other essentials for living. Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of his age or standing in the household as the head. He/she should be a permanent resident of the house and he/she is the main person responsible for making decissions. Type of Agriculture Holdings Codes (Q2.1): - Crops only: A holding is referred to be a crops only holding if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq Meter. This also applies to all households owning or have kept livestock whose number does not qualify such household to be an agricultural holding (No cattle, less than 5 goats/sheep/pigs, less than 50 chickens/turkeys/ducks/rabbits) - Livestock only: A holding is referred to be a Livestock only holding if it has exercised Livestock husbandry only during the agricultural year. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. - Livestock pastoralism: This refers to a household which practices livestock production as its major income generating activity and a means of subsistence, but moves from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they have no permanent place of residence. For both livestock only and pastoralism , the number of livestock has to be at least 1 head of cattle, 5 goats/sheep/pigs or 50 chickens/turkeys/ ducks/rabbits. This also applies to all households owning or have cultivated a piece of land less than 25 sq meter, which does not qualify such household be an agricultural holding. - Both crops and livestock: A holding is referred to be a both crops and livestock if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq meter and if such households is owning or have kept livestock whose number qualify such household be an agricultural holding. Important livelihood activities/source of income (Q 2.2): - Crop farming: This refers to a household where crop production is its major means of subsistence and income generation. - Livestock farming/herding/pastoralism: This refers to a household where livestock farming/herding is its major means of subsistence & income generation. - Off Farm Income This refers to cash generated from activities other than from the households holding. This can be from permanent employment (eg government/other), temporary employment/labouring and includes cash generated from working on other farmers farms. -Remittances: Assistance from family members who are not currently part of the household, or from a relative or family friend. This assistance is usually in the form of cash but it can also be in-kind (eg food, clothes, building material, farm tools, etc). The money is a gift and is not paid back. -Fishing/hunting and gathering The use of non farmed resources for food eg fishing, hunting wildlife and gathering mushrooms, berries, wild honey roots from uncultivated land. Small holder hh/small scale farm: Should have between 25sq metres and 20 Hectares under production, and/or between 1 and 50 head of Cattle, and/or between 5 and 100 head of Sheep/Goats/Pigs, and/or between 50 and 1000 chickens/turkeys/ducks/rabbits. Agricultural Holding: This is an economic unit of agricultural production under single management. It consists of all livestock kept and all land used for agricultural production without regard to title. For the purpose of this survey, the agricultural holdings are restricted to those which meet one of the following conditions: - Having or operated at least 25 sq meter of arable land - Own or keep at least one head of cattle or five goats/sheep/pigs or fifty chicken/ducks/turkeys during the agricultural year 2002/03 (October 2002 to September 2003) . Q 2.1 Type of agriculture household/holding 1. Using the options under the question classify the type of agriculture hh/holding Note: If the hh had 1 acre of crops and raised 40 chickens during 2002/03 it is classified as 'Crops only' as the number of chickens do not qualify the hh as keeping livestock. Q 2.2 Important hh livelihood activities /source of income 1. Read the list in column 1 to the respondent and ask him to rank them in order of importance during the reference year. 2. In column 2 Indicate the importance of each activity by placing '1' against the most important, '2' against the second most important, etc until you reach '7' the least important activity/source of income. Note: You must attempt to fill in all boxes. Most households will carry out these activities to a greater or lesser degree. You will normally have to probe to get remittances. If the hh did not undertake an activity during the 2002/2003 agriculture year then mark the appropriate box in column 2 with an 'X'. 3. For each activity/source of income assign a percentage. The enumerator should assist the respondent in assigning the percentage based on the information provided by the farmer. 4. After completing column 3 make sure the percentages add up to 100. Note: It is not essential to be 100% accurate. This question is just to give the relative importance of the different items in general terms 283 3.0 HOUSEHOLD INFORMATION 3.1 Give details of personal particulars of all household members beginning with the head of the household Rela- Read Edu- Invol- Off-farm ion- Sex & ca- vemen Income S/N ship to M=1 Mo- Fa- Write tion in Yes=1 head F=2 ther ther Status farmin No=2 (1) (2) (3) (5) (6) (7) (8) (10) (12) 3.1.1 ………………… 3.1.2 ………………… 3.1.3 ………………… 3.1.4 ………………… 3.1.5 ………………… 3.1.6 ………………… 3.1.7 ………………… 3.1.8 ………………… 3.1.9 ………………… 3.1.10 ………………… 3.1.11 ………………… 3.1.12 ………………… 3.1.13 ………………… 3.1.14 ………………… 3.1.15 ………………… 3.1.16 ………………… Survival of Main Not applicable for children under 5 years of age Age (4) activity (9) (11) Names of household members & above) Parents (if age is above Education Level reached (for aged 5 99 years then write 99) 1 Relation to head (Col 2) Head of household ……….1 Spouse …………………….2 Son/daughter ……………..3 Father/Mother ………….…4 Grandson/granddaughter .5 Other Relative ………….....6 Others …………………..…8 Survival of Parents (Col 5 & 6) Yes ………………………..1 No ………………………..2 Don't know ……………….3 Read & Write (Col 7) Swahili ……………………1 English ……………………2 Swahili & English ………...3 Any other language ……..4 Don’t Read/ Write ……….5 Education Status (Col 8) Attending School …………..1 Completed ……….....……...2 Never attended School ……3 Education Level Reached (Col 9) Primary Education Secondary Education Not of school age ...........NA Form one ............................11 Under Standard One .... 00 Form two ............................12 Standard One ................01 Form three ..........................13 Standard Two ................02 Form four ............................14 Standard Three .............03 Form five ............................15 Standard Four ...............04 Form six ..............................16 Standard Five ................05 Training after Secondary Standard Six ..................06 Education ............................17 Standard Seven ...........07 University & other tertiary Standard Eight ..............08 Education ............................18 Training after Primary Adult Education ...................19 Education ......................09 Not applicable .....................99 Pre Form One ..............10 Involvement in farming activities (Col 10) Works full time on farm ...1 Works part-time on farm 2 Rarely works on farm ….3 Never works on farm..….4 Main activity (Col 11) Crop Farming .....................01 Livestock Keeping/Herding..02 Livestock Pastoralism..........03 Fishing ................................04 Paid employment: - Government/parastatal ....05 - Private- NGO/mission/etc .06 Self employed (non farming) - with employees .................07 - without employees ............08 Unpaid family helper (non agriculture) .........................09 Not working & available.......10 Not working & unavailable...11 Housemaker/housewife ......12 Student ...............................13 Unable to work /too old/ Retired/sick/disabled)..........14 Other .................................98 284 Definition and working page for page 2 Question Specific Definitions: Overview to section 3.0 Procedures for questions Relation to head (Col 2): - Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of their age or standing as the household head. S Wif H b d Read and Write (Col 7): - Any other language: Must be a written language. For someone who can read and write in Swahili and any other language apart from English, the correct code is 1. For one who can read and write in English and any other language apart from Swahili the correct code is 2. Code 4 should only be used for another language but not English or Swahili Education Level Reached (Col 9): Indicate the highest level only. For those still attending school fill in the last year reached before the survey period. For example if a hh member is currently in standard 7 this year his highest grade reached is standard 6 Main Activity (Col 11): - Crop farming: The persons main activity is crop production. This can be annual crops, vegetables, permanent crops or tree farming. - Livestock farming/herding: The persons main activity is livestock farming/herding. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. This category also includes fish farming but not fishing. - Livestock pastoralism: The persons main activity is in moving livestock from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they may have no permanent place of residence. -Paid employment - In full time employment earning a cash income - Government/Parastatal - In full time employment for a government Ministry, Department or Board that is controlled by the Government - Private/NGO/Mission/etc - employed by Non public/government organisation -Self employee - works for own business for cash income - With employees - Works for own business for cash and employs other workers - Without employees - Works for own business for cash but does not employ other workers - Not working but available to work - No productive activity but would like to have one. - Not working & nor available for work - No productive activity and does not want to have one. - Unable to work too old, too young, retired, disabled, etc Off-farm Income (Col 12) - Income made from activities NOT on the HH's farming activities. This can be any off farm income generation activity and includes working for cash on other peoples farms. Indicate whether each member was involved in an off farm income generating activity during 2002/03 Section 3.0 - Preliminary note 1. Make sure that you define the hh properly to ensure that all the members of the hh are included. Make sure you stress that the hh is not just the hh heads direct family and that it includes other people living and eating together with the family. 2. If you notice that his house is large or you see many people around his house and he has only given you small number of hh members enquire further until you are sure that you have captured all the hh members. Section 3.0 - Household Information 1. For each household member complete columns 1, 2 & 3. 2. After completing columns 1, 2 & 3 for each household member go back to the first household member and complete the remaining columns for that member. 3. Repeat step 2 for the rest of the household members IMPORTANT NOTE: Cross check responses in columns 11 and 12 with section 2 especially in relation to: off-farm income - if a hh member was involved in off farm income then there should be a response in question 2.2.4 and vice versa. 285 4.0 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE 4.1 Details of area "owned" by the household in the 2002/03 agricultural year. Give area reported by the respondent in "acres". 4.1.1 Area Leased/Certificate of ownership 4.2 Was all land available to the hh used 4.1.2 Area owned under Customary Law during 2002/03 (Yes=1, No=2) 4.1.3 Area Bought from others 4.1.4 Area Rented from others 4.3 Do you consider that you have 4.1.5 Area Borrowed from others sufficient land for the hh (Yes=1, No=2) 4.1.6 Area Share -cropped from others 4.1.7 Area under Other forms of tenure ……… 4.4 Do any female members of the hh own or have Total area customary right to land (Yes=1, No=2) 5.0 LAND USE 5.1 Area operated by household under different forms of land use during 2002/03 agriculture year. Give area reported by the respondent in "acres". Calculation area 5.1.1 Area under Temporary Mono-crops 5.1.2 Area under Temporary Mixed crops (eg Maize & beans) 5.1.3 Area under Permanent Mono-crops 5.1.4 Area under Permanent Mixed crops (eg bananas, coffee & trees) 5.1.5 Area under Permanent/temporary mix (eg bananas & maize) 5.1.6 Area under Pasture 5.1.7 Area under Fallow 5.1.8 Area under Natural Bush 5.1.9 Area under Planted Trees 5.1.10 Area Rented to others 5.1.11 Area Unusable 5.1.12 Area of Uncultivated Usable land (excluding fallow) Total area 6.0 ACCESS AND USE OF RESOURCES 6.1 In the following table indicate the distance to the different fields used by the household S/N Field Number 6.1.1 1 6.1.2 2 6.1.3 3 6.2 In the following table indicate the distance and use of the following communal resources Communal Resource 6.2.1 Water for humans 6.2.2 Water for livestock 6.2.3 Communal Grazing 6.2.4 Communal Firewood 6.2.5 Wood for Charcoal 6.2.6 Building poles 6.2.7 Forest for bees (honey) 6.2.8 Hunting(animal products) 6.2.9 Fishing (Fish) Area in Acres Area in Acres Distance (in kilometres) from field to: Homestead Nearest road Nearest Market (1) S/N Main (4) dry season (2) (3) wet season Distance to resource (km) hh use Main hh use (Col 4) Home or farm Consumption/utilisation…..1 Sold to Neighbours...............…...…..…..2 Sold to trader on the farm….............…...3 Sold to village market ….…..............…..4 Sold to local wholesale market...............5 Sold to major wholesale market ..............6 Not used by household.………................7 Not available ........................................8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Instructions for distance to resource (Col 2 and 3): If under 1km, write 0 If above 1km round to whole numbers eg 1.5km= 2km, 1.25km= 1km . Distance codes less than 100m …………1 between 2 and 3km ….6 between 100 and 300m .2 between 3 and 5km …..7 between 300 and 500m .3 between 5 and 10 km ..8 between 500 and 1km....4 Over 10 km …………...9 between 1 and 2km .…..5 285 286 Definition and working page for page 3 Question Specific Definitions Overview to section 4 Procedures for Questions Section 4.1 - Land Access/Ownership Lease/Certificate of Ownership Area under lease/certificate of ownership refers to the area for which the household possesses a government issued leasehold title or certificate of ownership. The land will normally be officially surveyed and boundaries marked. This includes leased land bought from others where the lease/certificate of ownership has been transferred. Customary Law: This refers to the land which the hh does not have an official government title to but its right of use is granted by the traditional leaders. This user-right agreement does not have to be granted directly by the village leaders as right of access may be passed on through heredity. Bought: This refers to the area of customary land that has been bought from others. This land does not have an official title and therefore is not leasehold. Rented from others: Land rented from others for Cash or for a fixed amount in crop produce (eg fixed number of bags at harvest). Borrowed: Use granted by land owner free of charge. Land owner can either be a lease holder or has right of access through customary law. Share Cropping: where the hh is permitted to use land which is then paid for from a percentage of the harvested crop. Use of Communal Resources (Q6.2): -Communal resources - refers to the place on which all individual households can have access to. It is not individually owned or controlled by one hh. NOTE: The listed resources refers to communal resources and not those individually owned or part shared. The resource has to be freely accessible to the whole village Section 5.0 Land Use - Temporary crops: are sown and harvested during the same agricultural year - Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). - Mixed Crops: This is a mixture of two or more crops planted together and mixed in the same plot/field. The two crops can either be randomly planted together or they can be planted in a particular patterm eg intercropping (1 row of maize and 1 row of beans). A field that has been divided into plots for different crops is not mixed. This is further subdivided into: Permanent Mixed -two or more permanent crops grown together, Permanent/Temporary Mix - permanent crop and annual crop together, Temporary Mixed - two or more temporary, annual crops grown together. - Pasture Land: This is an area of owned/allocated land which is set aside for livestock grazing. It can be improved pasture where the farmer has planted grass, applied fertilized or applied other production increasing technologies to improve the grazing. Or it can be rough pasture. - Fallow: This is the area of land that is normally used for crop production, but is not used for crop production during a year or a number of years. This is normally to allow for self generation of fertility/soil structure and is often an integral part of the crop rotation system. - Natural Bush: Land which is considered productive but is not under cultivation or used extensively for livestock production and has naturally growing shrubs and trees. -Planted trees: Land which is used for planting trees for poles or timber - Unusable: Land that is known to be non-productive for agriculture purposes Uncultivated Usable: This is land that was not used for reasons other than fallow. The reasons could be lack of inputs/money/rainfall/etc Section 4.0 - Land Ownership 1. Ask the respondent if he knows the total area of land the household has sole access to. If he knows make a note in the calculation space 2. Ask the respondent the area of the different land ownership categories the household has sole access to (Q4.1.1 to 4.1.7) and record in the appropriate spaces. 3. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in step 1 (if the respondent provided the information). 4. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Section 5.0 - Land Use 1. Ask the respondent the area of the different landuse categories the household has sole access to (Q5.1.1 to 5.1.12) and record in the appropriate spaces. 2. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in section 4.0. The total area should be the same. 3. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Distance to fields (Q6.1): -fields A field is a contiguous piece of land holding which the farmer considers as a single entity. The field may be divided into plots for growing different crops. A holding may consist of one or more fields in different localities. Section 4.0 - Preliminary note Land Access/ Ownership Access/Ownership refers to the area utilized by the members of the household. This does not include communal land where the resources are shared between households. It does include official communal land that the hh has sole access to eg a plot for crop farming in the communal area. Section 6.2 Communal resources Note: the code "Not available" means that the resource does not exist. The code "Not Used" means that the resource does exist but is not used by the hh. 287 7.0 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - SHORT RAINY SEASON 7.1.1 Did the hh plant any crops during the Short Rainy season? (Yes = 1, No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.2 7.1.2 For each crop planted during 2002/03 Short Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Landprep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod Mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.1.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.1.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested Harvesting & Storage (kgs) Quantity Stored (kgs) Quantity sold (18) Actual Planted Crop Code Planned area (acres) Area Harvested (acres) Planting Inputs Marketing (19) (15) area (acres) (17) Quantity harvested (Kgs) (1) (2) (5) (6) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops ............3 No money 4 Don’t get Vuli season ..5 Illness/social problems ......................6 Has irrigation & does not follow season (give annual production in Masika) ............7 Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2 of crop…..…3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand …………………….1 By draft animal …………….2 By human powered tool…...3 By engine driven machine...4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...……1 Green cob/green pod...…2 Green leaves & Stem……3 Straw, dry stems etc …….4 Root, tuber, etc ….……...5 Flower eg pyrethrum …...6 Fruit/bunch ...…………...7 Other………...…………..8 Not harvested yet ………9 Reason for difference between area planned and planted (Q7.1.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ...................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.1.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ……….……………8 Not applicable .…………..9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop …….….1 Used on 3/4 of crop ……2 Used on 1/2 of crop..…..3 Used on 1/4 of crop …...4 Used on less than 1/4….5 Not used …………….…6 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing………..5 … … … 288 Definitions and working page for page 4 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check (f) Total ground Total no. Total ground (ACRES) (f) area of plants of plants (d) Ground Total no. (e) Ground area/plant area/plant (ACRE) crop% (a) of mix (c) (b) Crop (a) (acre) Total area Total area of mix (acre) (c) Crop Name (b) Name crop% (d) crop area of plants area of plants (ACRE) (ACRES) (e) Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that produced a harvest. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage. Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Co Crop -de 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix, Step C C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix/ (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed 289 7.2 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - LONG RAINY SEASON 7.2.1 Did the hh plant any crops during the LONG RAINY season? (Yes=1 No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.3 7.2.2 For each crop planted during 2002/03 Long Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Landprep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.2.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.2.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested Quantity Harvesting & Storage (15) Quantity (Kgs) (17) Marketing (18) sold (Kgs) (1) (2) (5) (6) Planting Inputs (19) Planted Harvested Actual Area Stored Quantity harvested (kgs) Crop Planned Code area (acres) area (acres) (acres) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing ……….5 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop ……….1 Used on 3/4 crop …..…2 Used on 1/2 crop ……..3 Used on 1/4 of crop…...4 Used on less than 1/4 …5 Not used …………….…6 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on half of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Reason for difference between area planned and planted (Q7.2.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ..................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.2.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ………..……………8 Not applicable..…………..9 … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops .........3 No money 4 Illness/social problems ..5 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand ……………………..1 By draft animal ……………..2 By human powered tool……3 By engine driven machine…4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...………1 Green cob/green pod...…...2 Green leaves & Stem……...3 Straw, dry stems etc ……...4 Root, tuber, etc ….………..5 Flower eg pyrethrum ……..6 Fruit/bunch.………………..7 Others ……………………..8 Not harvested yet ………...9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 290 Definitions and working page for page 5 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Permanent/Temporary crop name 1 Permanent/Temporary crop name 2 Permanent/Temporary crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Total ground Crop of mix area/plant of plants area of plants Total area Ground Total no. (ACRES) (a) (b) (c) (d) (e) (f) Name (acre) (ACRE) Ground Total no. Total ground Temp crop% Total area Name (acre) Crop of mix (ACRE) (ACRES) area of plants area/plant of plants (a) (b) (c) (d) (e) (f) Temp crop% Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that the household got most of its production from. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Code Crop 27 Ginger 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 20 Garlic 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix (Step C). C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 291 7.3 PERMANENT/PERENNIAL CROPS AND FRUIT TREE PRODUCTION 7.3.1 Does your household have any permanent/perennial crops or fruit trees (Yes=1, No=2) 7.3.2 For each of the permanent crops and fruit trees owned by the household provide the following information Perm Perman Number of Irrig Fert HerbFun Pest main If no -anent -ent crop/ permanent -at -ilis -ic -gic -ici prod harvest mostly Crop fruit tree Plants/trees in a -ion -er -ide -ide -de -uct give re sold Name crop Code MIXED CROP use use use use use code -ason to (5) (6) (7) (8) (9) (10) (13) (15) (18) …… …… …… …… …… …… …… …… …… MIXED CROP MONOCROP (acres) (acre) trees/Bushes in MONO CROP (kgs) Number of mature plants Quantity Stored (Kgs) Quantity Size of production unit Quantity sold Area covered by Permanent Crop in a MIXED CROP Marketing Inputs Area of Plants/ harvested (17) (12) (16) (14) (1) (2) (3) (4) (11) Harvesting & Storage Area Harvested (acres) (kgs) Fertiliser codes (Col 7) Mostly Farm Yard Manure…...1 Mostly Compost ………………2 Mostly Inorganic fertiliser …….3 No fertiliser applied …………..4 Main product (Col 13) Dry Grain…………...…1 Green cob/green pod..2 Green leaves & Stem..3 Straw, dry stems etc ...4 Root, tuber, etc ….…..5 Flower ………………..6 Fruit/bunch………..…7 Other ………………..8 Not harvested yet …..9 Main Reason for no harvest(Col 15) Crop not harvested yet ………...1 Drought ………………………....2 Rain/flood damage ………….....3 Fire damage ……………………4 Pest damage …………………...5 Animal damage ………………...6 Theft …………………………….7 Other ….........…………………..8 Not applicable .…………………9 Mostly sold to (Col 18) Neighbour…………..…......01 Local market/trade store.....02 Secondary Market ….........03 Tertiary Market ……….......04 Marketing Coop ….........…05 Farmer Association .….......06 Largescale farm …….........07 Trader at farm ……........…08 Contract Partner ……........09 Did not sell …………..........10 Other ................................98 Irrigation Use (Col 6) Used on all crop …………….….1 Used on most crop …………….2 Used on half crop ………….…..3 Used on small amount of crop..4 Not used on crop .….………….5 . . . . . . 1 Agrochemical use codes (Col 8, 9 & 10) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2..of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 less than 1/4 of crop …….5 Not used …………………6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 Definitions and working page for page 6 . Permanent Crop: Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). Permanent crops (oils): Code Crop Ground area/plant 44 Palm Oil 0.00049 45 Coconut 0.00037 46 Cashewnut 0.00062 Permanent (Cash crops) Code Crop Ground area/plant 53 Sisal 0.00012 54 Coffee 0.00049 55 Tea 0.00037 56 Cocoa 0.00049 57 Rubber 0.00099 58 Wattle 0.00099 59 Kapok 0.00124 60 Sugar Cane 0.00012 61 Cardamom 0.00049 63 Tamarin 0.00099 64 Cinamon 0.00124 65 Nutmeg 0.00099 66 Clove 0.00074 18 Black Pepper 0.00037 34 Pigeon pea 0.00025 21 Cassava 0.00019 75 Pineapple 0.00006 Number of mature plants: This is the number of plants which bared harvest. Permanent Crops: Code Crop Ground area/plant 70 Passion Fruit 0.00074 71 Banana 0.00037 72 Avocado 0.00099 73 Mango 0.00099 74 Papaw 0.00037 76 Orange 0.00074 77 Grapefruit 0.00074 78 Grapes 0.00012 79 Mandarin 0.00074 80 Guava 0.00074 81 Plums 0.00074 82 Apples 0.00074 83 Pears 0.00074 84 Peaches 0.00074 85 Lime/lemon 0.00074 68 Pomelo 0.00099 69 Jack fruit 0.00074 97 Durian 0.00074 98 Bilimbi 0.00074 99 Rambutan 0.00074 67 Bread fruit 0.00099 38 Malay apple 0.00074 39 Star fruit 0.00074 Total number of plants: This includes both mature harvestable plants and immature non harvestable plants. Instructions for Permanent crop mono stands and mixtures A. For fields that are monocrop permanent, ONLY enter the area of plants in column 3. B. For fields that are mixed permanent calculate the area of each crop based on the % occupied by each crop method (NOT using the number of trees method) and ONLY enter the area in column 4 C. For fields that are mixed permanent/annual either: - ONLY enter the area in column 4 if the area of the permanent crop was based on the % occupied by each crop method OR - ONLY enter the number of trees in column 5 if the number of permanent crop plants was provided Working Area/calculation space 293 7.4 Main use of Secondary Products 7.5 Did you use Secondary Products from any of your crops during the 2002/03 year. (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 8.0 7.6 List the main crops with secondary products and provide the following details: Secondary Prod Used product code for Unit (4) (5) (6) 7.6.1 …………. ……………… 7.6.2 …………. ……………… 7.6.3 …………. ……………… 7.6.4 …………. ……………… 7.6.5 …………. ……………… 7.6.6 …………. ……………… 8.0 AGROPROCESSING AND BY-PRODUCTS 8.1 Did the household process any of the products harvested on the farm during 2002/03 (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 9.0 8.2 List the main crops processed and provide the following details: Main By- S/N Proc Prod Quantity Whe Prod Quantity Quan Crop Crop -ess -uct Used of main Quantity -re -uct Used of by- -tity name Code -ed code for Unit product Sold sold code for Unit product Sold (3) (5) (6) (8) (9) (11) (12) 8.2.1 ……. 8.2.2 ……. 8.2.3 ……. 8.2.4 ……. 8.2.5 ……. 8.2.6 ……. (13) (10) (1) (3) (8) (9) (7) (2) (1) (2) Total value of sold units (Tsh.) No of units sold (14) (4) (7) S/N Crop Total no of name Crop Code Units Mainly used for (Col 5) Feeding to livestock ..1 Consumed by hh .……….4 Building material …...2 Sold …………………….....5 Fuel for cooking ….. 3 Did not use….....……….…6 Unit (Col 6) Loose Bundle/bunch ..……1 kg …………...…5 Compressed bunch/Bail….2 Stems ………….6 Tin ……………………….. 3 Sack ……………7 Bucket …………………....4 Other ………..…8 Used for (Col 5 & 11) Household/human consumption ..1 Fuel for cooking ………………….2 Sale …..………………...………..3 Animal consumption……………..4 Did not use ………………………5 Other ………...…………………..8 Unit (Col 6 & 12) Loose bundle/bunch ..……1 Compressed bunch/bail….2 Tin ….…………….……….3 Bucket …………………….4 kg …………...…………….5 litre ………………………..6 Other ……………………..8 Processed (Col 3) On farm by hand…...……1 On farm by machine…….2 By neighbours machine...3 By farmers association …4 By Cooperative union …..5 By trader ………………...6 On Large scale farm …...7 By factory ………............9 Other .............................8 Where sold (Col 9) Neighbour…………..…1 Local market/trade store ………….……….2 Secondary Market …..3 Marketing Coop …...…4 Farmer Association .….5 Largescale farm ………6 Trader at farm …….….7 Did not sell …………….9 Other ………..........…..8 By-product code (Col 10) Bran ……………...01 Cake ……………..02 Husk ……………..03 Juice ……………..04 Fiber ……………..05 Pulp ……………...06 Oil ………………..07 Shell ……………..08 Other ……….……98 Main product code (Col 4) Flour/meal..……….1 Grain………………2 Oil .. ………………3 Juice………………4 Fiber..……………..5 Pulp ………………6 Sheet ………..……7 Other …………….8 Main product (Col 4) Green leaves & Stem..1 Flower …4 Straw, dry stems etc …2 Fruit …...5 Root, tuber, etc ….…..3 Other …..8 294 Definition and working page for page 7 Temporary/annual crop codes for section 7.4 col 2 General Definition for Section 7.4 Secondary Crop Crop Product Main Products Code Name Question 7.4 (Section 8.0) 1 2 11 Maize Stems/straw Flour Bran 12 Paddy Stems/straw polished rice grain husk 13 Sorghum Stems/straw flour 14 Bulrush Millet Stems/straw flour 15 Finger Millet Stems/straw flour 16 Wheat Stems/straw flour Bran 17 Barley Stems/straw flour Bran 21 Cassava Leaves/stems flour 22 Sweet Potatoes Leaves 23 Irish potatoes Procedures for Questions 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger 31 Beans straw/stems 32 Cowpeas straw 33 Green gram straw 34 Pigeon peas stems 35 Chick peas straw 36 Bambara nuts straw/stems oil cake 41 Sunflower Stems oil Cake 42 Simsim straw oil Cake 43 Groundnut straw oil Cake 47 Soya beans straw oil Cake 48 Caster seed straw oil Cake 75 Pineapple Juice 50 Cotton straw fibre/seed oil cake 51 Tobacco 53 Pyrethrum straw insecticide 62 Jute fibre 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies dried powder 91 Amaranths 92 Pumpkins leaves 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 44 Oil Palm leaves oil outer oil inner cake 45 Coconut leaves/husk milk 46 Cashewnut Fruit fruit juice shell liquid Question Specific Definitions 52 Sisal stems fibre oil 54 Coffee stems beans husks 55 Tea stems 56 Cocoa stems cocoa cocoa butter 57 Rubber stems 58 Wattle stems 59 Kapok stems 60 Sugar Cane sugar/juice molasses ethanol 61 Cardamom 71 Banana leaves/stems juice 72 Avocado stems 73 Mango stems Juice 74 Paw paw Juice 76 Orange stems Juice 77 Grape fruit stems Juice 78 Grapes stems Juice 79 Mandarin stems Juice 80 Guava stems 81 Plums stems 82 Apples stems 83 Pears stems 84 Pitches stems 85 Lime/Lemon stems juice Bi-product (Sect 8.0) Agroprocessing & bi-products Secondary Products: Second most important product from a crop. Eg a household may consider the grain from maize as the primary product and the stems/straw as the secondary product. Note: Secondary products are NOT the same as bi-products. By-products are the result of a processing activity and are dealt with in section 8.0. Q 7.6 Details of Secondary Products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondent if the hh used any secondary products. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that the hh used secondary products. 2. For the listed crops give details of the secondary products used. 3. If no units were sold, enter "0" in columns 8 & 9. Agroprocessing and bi-products (Q 8.2) (Note: Agroprocessing refers to the processing of crops for hh utilisation and for sale) Main Product (Col 5): Main Product after processing. Eg for Paddy it may be the polished grain. For Maize it may be flour. Bi-Product code (Col 11): is the secondary residue after processing, eg for rice it may be the husk. for maize it may be the bran. Mainly used for (Col 5 & 11): - Consumed by household can mean eaten or utilised in another way (eg by animals) by the hh. Q 8.0 Agroprocessing & bi-products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondant if the hh processed any of these crops during the 2002/03 agriculture year. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that were processed by the hh. 2. For the listed crops give details of the secondary crops used. 3. If no main product or bi-product was sold enter "0" in columns 8 & 14. 4. If no bi-product was produced enter "0" in columns 10, 11, 12, 13 &14. 295 9.0 CROP STORAGE 9.1 Did the household store any crops during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 10.0 9.2 For each of the listed crops provide the following details on storage Stor Normal Estimate S/N Crop Name -ed Method duration Main Estimate Y=1 of of pur Storage No=2 Storage storage -pose loss (2) (6) 9.2.1 Maize 9.2.2 Paddy 9.2.3 Sorghum/Millet 9.2.4 Beans, peas, etc 9.2.5 Wheat 9.2.6 Coffee 9.2.7 Cashewnut 9.2.8 Tobacco 9.2.9 Cotton 9.2.10 Groundnuts/bambara 10.0 MARKETING 10.1 Did the household sell any crops from the 2002/03 agriculture year? (Yes=1, No=2) (If the response is 'YES' or 'NO' go to section 10.2) 10.2 For each of the following crops what was the main marketing problem faced by the household during 02/03 Main Main Crop problem Crop problem 10.2.1 Maize 10.2.9 Vegetables 10.2.2 Rice 10.2.10 Tree Fruits 1 10.2.3 Sorghum/millet 10.2.11 Cashewnut 10.3.1 Biggest problem 10.2.4 Wheat 10.2.12 Cotton 10.3.2 2nd problem 10.2.5 Beans, peas etc 10.2.13 Tobacco 10.3.3 3rd problem 10.2.6 Cassava 10.2.14 Groundnuts/bamabara 10.3.4 4th problem 10.2.7 Bananas 10.2.15 Trees/timber/poles 10.3.5 5th problem 10.2.8 Coffee 10.2.16 Fish 10.4 What was the main reason for not selling crops during 2002/03 year ………………………………… 2 (1) Current Quantity Stored (kg) (2) (1) (3) (4) (2) (5) (7) (1) Main method of Storage (Col 4) In locally made traditional structure..1 In Improved locally made structure .2 In modern store …................……...3 In Sacks/open drum..............……...4 In airtight drum …………………….5 Unprotected pile ............................6 Other ...............………………........8 Duration of Storage (Col 5) Less than 3 months …....…….........1 Between 3 and 6 months ...............2 Over 6 months …………................3 Main purpose of storage (Col 6) Food for the household ………………1 To sell for higher price ……………….2 seed for planting.……………………..3 Other ………...……………………….8 Storage loss (Col 67) Little or no loss …………...1 Up to 1/4 loss …………….2 Between 1/4and 1/2 loss ..3 Over 1/2 loss …..………...4 Market problems (Q10.2 & 10.3 (Col 2)) Open market price too low …....01 Market too far ……………….......05 Government Regulatory board problems...09 No transport ……….......……....02 Farmer association problems .....06 Lack of market Information .......................10 Transport cost too high ….....…03 Cooperative Problems ................07 Other (specify) .........……………………....98 No buyer ……………….......…..04 Trade Union problems ...............08 Not Applicable ............................................99 Reason for not selling crops (Q10.4) Price too low ………….....................1 Farmer association problems ..…................4 Government regulatory board problems ....7 Production insufficient to sell…….....2 Cooperative Problems.................................5 Other (specify) .…………………….............8 Market too far ……………………. ...3 Trade Union problems ................................6 Not Applicable ……………………..............9 10.3 From the list of marketing problems below, for all produce rank the five most important problems 296 Definition and working page for page 8 Question Specific definitions (Section 9.0) Procedures for Questions Crop Storage, Section 9 Marketing problems Q 10.2 and 10.3 col 2: - Farmer Association: A village or community based group of farmers who have formed an organisation to purchase inputs/sell/store their products in order to achieve a better price for their products. - Cooperative Union: Large inter-village /community organisation set up on a district/regional or national basis for providing inputs, marketing and storing farmers products. - Government Regulatory board: Government control body for setting prices and controlling quality of certain agriculture commodities. Q 9.2 Details of Crop Storage: 1. For the crops listed indicate if the household stored any during 2002/03 in column 2. 2. Check that the crops correspond to the crop lists in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments 3. For the listed crops give details of storage. Q 10.2 Details on Crop Marketing: 1. For each of the crops listed indicate the main problems in marketing during 2002/03 in column 2. 2. Check if the crops correspond to the crop lists list in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments Working Area/calculation space Q 10.3 Ranking of market problems: Rank in order of importance the 5 most important marketing problems from the codes in the Market Problems code box. Method of Storage (column 4) - Locally made structure: The structures that have been inherited from their fore fathers - Improved locally made structure: Traditional structures that have been improved using modern technology. - Normal duration of storage: Often there are stored stocks from different seasons and different years. The normal duration refers to the number of months that the most of the crop is stored for. 297 11.0 ON-FARM INVESTMENT 11.1 Does the household practice irrigation (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 11.3 S/N 11.1.1 11.2 Does the household have any erosion control/water harvesting facilities on their land (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 12.0 Type of erosion control/ Number Year of Type of erosion control/ Number Year of S/N water harvesting of con- water harvesting of con- structure structures struction structure structures struction 11.2.1 Terraces 11.2.5 Tree belts 11.2.2 Erosion control bunds 11.2.6 Water harvesting bunds 11.2.3 Gabions/Sandbags 11.2.7 Drainage ditches 11.2.4 Vetiver Grass 11.2.8 Dam 12.0 ACCESS TO FARM INPUTS AND IMPLEMENTS 12.1 Give details of farm inputs used during the 2002/03 agriculture year S/N Quality of Input name Input 12.1.1 Chemical Fertiliser 12.1.2 Farm Yard Manure 12.1.3 Compost 12.1.4 Pesticide/fungicide 12.1.5 Herbicide 12.1.6 Improved Seeds 12.1.7 Other ……………. (2) (1) (3) Source No=2 Distance to -ance (5) (4) Source applic -ation Used Yes=1 (1) (1) (3) (2) (2) Irrigation Yes =1,No=2 for not using Reason Plan to use (2) (3) next year Source of Fin (1) (7) (8) (6) (3) Source of water water ated land this Area of irrig obtaining Method ofMethod of Irrigatable area (acres) (4) (5) year (acres) Source (Col 3) Cooperative ……………......01 Local farmers group …... ....02 Local market/Trade Store ...03 Secondary Market ...............04 Development project ….......05 Crop buyers ………….........06 Large scale farm …….….....07 Locally produced by hh .......08 Neighbour ...........................09 Other (specify) ……….........98 Not applicable ………….......99 Distance to source (Col 4) Less than 1 Km ………….1 Between 1 and 3km …….2 between 3 and 10 km.. …3 Between 10 and 20 km …4 20km and above ......…….5 not applicable ..… ….…..9 Quality of input (Col 7) Excellent ......…1 Good ..........…..2 Average ……...3 Poor ................4 Does not work .5 not applicable...9 Source of irrigation water (Col 1) River ………1 Borehole ……………..5 Lake ……...2 Canal …………………6 Dam ………3 Tap Water ……………7 Well ……....4 Method of obtaining water (Col 2) Gravity ………………………1 motor pump ……….4 Hand bucket ……………….2 Other ………..……8 Hand pump ………………...3 Method of application (Col 3) Flood …………………….1 Sprinkler …………………2 water hose.………………3 Bucket/watering can ……4 Reason for not using (Col 6) Not available …….......... …1 Price too high ......... …... ...2 No money to buy ...............3 Too much labour required..4 Do not know how to use......5 Input is of no use ...............6 Locally produced by hh ......7 Other ............…………......8 Not applicable ....……….....9 Source of finance (Col 5) Sale of farm products .1 Other income generating activities ….2 Remittances …...……..3 Bank Loan/Credit.…….4 produced on farm ...….5 Other ……….. ...……..8 Not applicable ..……….9 . . 298 Definition and working page for page 9 Overview of Investment activities (Section 11.0) Question Specific Definitions (Q 11.1) Question Specific Definitions (Q 11.3) Source of irrigation Water (Col 1): The main source of water from which water is obtained for irrigation. Method of obtaining water (Col 2): The mechanism by which the water is extracted from the source, Application Method (Col 3): How the water is applied on the field. - Flood - is the application of water down the slope of the land by means of gravity - Sprinkler - is the application of pressurised water through pipes. The water passes through a device which sprays the water onto the crop from above. Irrigatable Area (Col 4): The area the irrigation system is designed to cover in acres. Area of irrigated land this year (Col 5): Area of land under irrigation during the 2002/03 agric year. This is the physical area and NOT the cumulative area of 2 or more croppings. Erosion control/water harvesting structure (Col 1) Terraces: Are structures constructed on the side of a hill to provide a level ground to plant crops. They are often used to trap water for paddy/lowland rice production. Erosion Control Bunds: These are banks of earth/stones built perpendicular to the slope to slow down water and prevent erosion. They are different to Terraces in that the soil behind the banks are not level. Gabions: A gabion is a wire mesh box filled with rocks/stones and used to control or prevent gully erosion Sandbags Used to prevent or control gully erosion Tree belts/Wind breaks: A band of trees planted perpendicular to the prevailing wind whose main purpose is to slow down wind speed Water Harvesting bunds: A bank of earth constructed horizontal to the slope of the land to trap water. They are usually banana shaped. Dam: A bank of earth/material which traps river water to form a catchment of water behind it. Farm Inputs (Q 12.1.1 to 12.1.7) Farm yard Manure: An organic fertiliser made on farm composed of animal dung. Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant material Pesticide: Chemical used to either protect the plant from or kill insects, birds, molluscs, mites, etc attacking the plant Fungicide: is a chemical that s used to protect the plant from or control a fungal disease. Herbicide: A chemical used to control weeds. Investment activities: Investment activities refer to medium to long term farm development structures and projects. This can be Irrigation structures, erosion and water harvesting structures or other permanent or semi-permanent investment made on the land that the household owns. Q 11.1 Irrigation 1. If the hh practices irrigation give details on the main source, main method of obtaining and applying water. 2. Cross check column 8, Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check if irrigation was used on any crops. Q 11.3 erosion control/water harvesting 1. Number of structures refers to the number of working/maintained structures and does not include derelict or irreparable structures. 2. Year of construction refers to the year that the structures were first constructed. It is not the year that the structures were last maintained. Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 1 whether each of the inputs are used or not. 2. Complete cols 3, 4, 6, and 7 for inputs that are used and place '9' in column 5 (for not applicable). 3. Complete cols 5 & 7 for inputs not used. NOTE: Cross check column 6, 7, 8 & 9 , Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check what inputs were used. 299 12.2 Give details of farm implements and assets used and owned by the household during 2002/03 agriculture year S/N rent -ed (3) 12.2.1 Hand Hoe 12.2.2 Hand Powered Sprayer 12.2.3 Oxen 12.2.4 Ox Plough 12.2.5 Ox Seed Planter 12.2.6 Ox Cart 12.2.7 Tractor 12.2.8 Tractor Plough 12.2.9 Tractor Harrow 12.2.10Shellers/threshers 13.0 USE OF CREDIT FOR AGRICULTURE PURPOSES 13.1 During the year 2002/03 did any of the hh members borrow money for agriculture (Yes = 1, No = 2) (if the response is 'NO' go to section 13.3) 13.2 Give details of the credit obtained during the agricultural year 2002/03 (if the credit was provided in kind , for example by the provision of inputs, then estimate the value in 13.2.9) Provided to Male = 1, Female 2 13.2.1 Labour 13.2.2 Seeds 13.2.3 Fertilisers 13.2.4 Agrochemicals 13.2.5 Tools/equipment 13.2.6 Irrigation structures 13.2.7 Livestock 13.2.8 Other ……………. 13.2.9 Value of Credit (Tsh.) 13.2.10 Value of repayment (Tsh.) 13.2.11 Period of repayment (months) 13.3 If the answer to question 13.1 above is 'NO' what is the reason for not using Credit? of Fin -ance 2002/03 Yes 1,No=2 -ment of Equip Yes=1,No=2 Plan to use next year Reason for not using (8) (7) (5) tick the boxes below to indicate the use of the credit tick the boxes below to indicate the use of credit Source "b" Source "c" (6) Source Used in Number Source Owned (2) (1) to indicate source use codes Source "a" (4) Equipment/Asset Name tick the boxes below to indicate the use of the credit Source of equipment (Col 5) Neighbour....................... ....…1 Development project .....5 Cooperative ............................2 Government .................6 Local farmers association…....3 Large scale farm ...…....7 market/Trade store ................4 Other (specify) .............8 Source of finance (Col 6) Sale of farm products ……………...1 Other income generating activities .2 Remittances ………………………..3 Bank Loan ………………………….4 Credit ……………………………….5 Other ……….. ……………………..8 Not applicable ..…………………….9 Reason for not using (Col 7) Not available …….......... …...1 Price too high ......... …... …..2 No money to buy/rent......…..3 Too much labour required….4 Equipment/Asset of no use …5 Other ……….………………..8 Not applicable ...................…9 Reason for not using credit (Q13.3) Not needed …1 Not available ...2 Did not want to go into debt.....3 Interest rate/cost too high......4 Did not know how to get credit....5 Difficult bureaucratic procedure ...6 Credit granted too late ...7 Other (specify) ...8 Dont know about credit ....9 Source of credit (Q 13.2-a, b and c)) Family, friend or relative....1 Commercial Bank…..2 Cooperative …...3 Savings & credit Soc ......4 Trader/trade store ……..5 Private individual ……...6 Religious Organisation/NGO/Project …7 Other (Specify)......................................8 300 Definition and working page for page 10 Question Specific Definitions (Q 12.2) Procedures for questions Question Specific Definitions (Q 13.0) Farm Implements (Col 1): Hand powered Sprayer: Knapsack or bicycle pump sprayer Reason for not using (Col 6): Be careful about using "too much labour required" as this code generally refers to hand hoes only. The codes for this should "NOT" be read out to the farmer as a prompt. Note: If remittance is given as the main source of finance check for a response to remittances in question 2.2.5 Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Credit is defined as finance in the form of cash or in-kind contributions (eg direct provision of inputs, machinery, livestock or other material) for the purpose of crop and livestock production whereby the value of the credit must be paid back to the borrower. The value of repayment may either be with interest or interest free. Credit may be paid back in the form of cash or agriculture produce. Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Value of credit: is the amount in cash received from the borrower. If the credit was paid in-kind, estimate the value of this. Value of repayment: This is the amount to be repaid to the borrower and includes the principal amount (value of credit) plus any interest repayment. If the credit is paid back in agriculture produce, then the cash value of this must be estimated. Period of repayment: This is the time in months the borrower has given for full repayment. Section 13.2 Source of agriculture credit If the farmer obtained credit from more than one source then use the columns "a" , "b" and "c" for the different sources of credit. Start with the main source of credit in column "a". NOTE: Check for use of inputs in column 7, 8 & 9 of questions 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. Working Area/calculation space Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 2 and 3 whether each of the implements were used or not. 2. Complete cols 4, 5, 6, and 8 for inputs that are used and place '9' in column 7 (for not applicable). 3. Complete cols 7 & 8 for inputs not used. 301 14.0 TREE FARMING/AGROFORESTRY 14.1 Did your household have any Planted Trees on your land during 2002/03 agric year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 14.3 14.2 Give details of the planted trees you have on your land. Whe Ma Sec Number of Number of S/N re pl -in -ond Plank trees Pole trees Total Value anted Use Use Sold Sold (Tsh.) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 14.2.1 14.2.2 14.2.3 14.2.4 14.3 Does your village have a Community tree planting scheme (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 15.0 14.4 Household involvement in community tree planting scheme S/N hh Involve (1) 15.0 CROP EXTENSION SERVICES 15.1 Did your household receive extension advice for crop production during 2002/03 (Yes=1,No=2) If the response is 'NO' go to section 16.0 Source of If you pay for Contact farmer No. of visits No. of message S/N extension extension, what /group member by extension adopted in the Quality of Extension Provider (Y=1,N=2) is the cost/yr (Yes=1,No=2) agency per year last 3 years Service 15.1.1 Government extension 15.1.2 NGO/development project 15.1.3 Cooperative 15.1.4 Large Scale farmer 15.1.5 Other………………… of trees Distance to com -munity planted (1) (2) 2002/03 (4) (6) (7) Code -ment (1) Tree forest (Km) Number purpose (5) Number of Poles Timber hh utilised (4) Main (2) (3) Main use during (3) Use (Col 4 & 5) Planks/Timber….....1 Shade ……...…5 Poles ………...……2 Medicinal……....6 Charcoal ………….3 Other ………….8 Fuel wood ...……...4 Where Planted (Col 3) Mostly on field/plot boundaries.1 Mostly scattered in fields …….2 Mostly in plantation/coppice …3 HH involvement (Col 2) Only planting ………………….....1 Only protection and thinning…....2 Only cutting …………………...…3 Most or all activities……………...4 Quality of service (Col 7) Very good .………...1 good …..…….2 Average……. …3 Poor…………4 No Good ………5 . Main Use during 02/03(Col 4) Poles ………….1 Not ready to use …...5 Timber logs …..2 Not allowed to use …6 Charcoal ….. ...3 Other (specify) …….8 Firewood ……..4 Main Purpose (Col 3) Erosion control………..1 Environment rehaiblitation …4 Production of poles …..2 Restoration of wildlife ………5 production of firewood..3 Other (specify) …….………8 302 Definition and working page for page 11 General Definitions for section 14.0 Question Specific Definitions Tree Name Guide Col 1 Code Local Name Botanical Name English Name Code Local Name Botanical Name English Name 01 Senna siamea Cassod tree 16 02 Msongoma Gravellia Silver oak 17 03 Mbarika Afzelia quanzensis Pod mahogony 18 04 Mkeshia Acacia spp Umbrella thorn 19 05 Msindano Pinus spp Pine 20 06 Mkaratusi Eucalyptus spp Red River Gum 21 07 Cyprus spp Cyprus tree 22 08 Mtondoo Calophylum inophyllum 23 09 Mvule Melicia excelsa Iroko 24 10 Mvinji Casurina equisetfilia Whistling oak 25 11 Msaji Tectona grandis Teak 26 12 Mkungu wa kienyeji Terminalia catapa Sea almond 27 13 Mkungu india Terminilia ivorensis Black afara 28 14 Muhumula Maesopsis berchemoides 29 15 30 Tree farming (Section 14.0) Pole trees (Col 6): These are young trees which have a maximum diameter of 6 inches at the bottom and are often used for house construction. They are often the thinning harvest after 3 - 5 years. Plank trees (Col 7): Trees for sawing into timber planks. Animal shade: Trees grown for the purpose of providing shade to animals. Crop Extension Services (Section 15.1) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension agent as a focal point to demonstrate new interventions. The contact farmer then passes on the message to other farmers Group member: Member of a group under which the contact farmer leads Adoption: This is the uptake of an intervention for 2 or more years Tree Farming/Agroforestry This section refers to trees planted for wood (firewood, poles, planks, carving, charcoal, medicinal, etc, but NOT fruit trees). It does not include naturally growing trees on the farm (unless special care has been given to promote their establishment) or trees growing naturally on the communal areas. Tree farming is the planting of trees on an area of land for which the main purpose is the production and regeneration of trees for wood on that land. Agroforestry: is the planting of trees on land for the purpose of complementing other farming activities like crop and animal production. For the purpose of this questionnaire Agroforestry trees are trees planted on boundaries and scattered throughout fields. The main productive unit in this case is Crops and Livestock. Community tree planting scheme (Section 14.3) Community Forest: A forest planted on the communal land which is planted, replanted or spot planted by the members of the village. Section 14.2 Details of planted trees 1. Enter the tree codes of the main species grown by the hh 2. If no planks or poles are sold enter a "0" in columns 8, & 9. 3. Total value includes both value of hh utilised trees and sold trees. 4. If no trees were utilised by the hh or sold enter "0" in column 10 Section 15.1 Crop Extension Services 1. For each of the extension providers ask if the hh received extension during 2002/2003 agriculture year and indicate in column 2. 2. For each of the providers complete the rest of the columns 303 15.2 Crop Extension Messages Received Adopted Source of Received Adopted Source of S/N Advice Crop S/N Advice Crop Yes=1 Yes=1 Extension Yes=1 Yes=1 Extension Extension Message No=2 No=2 Extension Message No=2 No=2 15.2.1 Spacing 15.2.9 Crop Storage 15.2.2 Use of agrochemicals 15.2.10 Vermin control 15.2.3 Erosion control 15.2.11 Agro-processing 15.2.4 Organic fertiliser use 15.2.12 Agro-forestry 15.2.5 Inorganic fertiliser use 15.2.13 Bee Keeping 15.2.6 Use of improved seed 15.2.14 Fish Farming 15.2.7 Mechanisation/LST 15.2.15 Other 15.2.8 Irrigation Technology 16.0 LIVELIHOOD CONSTRAINTS From the list of constraints on the right select: List of constraints 16.1 the 5 most important problems 16.2 the 5 least important problems Order of most importanceConstraint Order of least importanc Constraint 16.1.1 most important 16.2.1 Least important 16.1.2 2nd most important 16.2.2 2nd least important 16.1.3 3rd most important 16.2.3 3rd least important 16.1.4 4th most important 16.2.4 4th least important 16.1.5 5th most important 16.2.5 5th least important 17.0 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION 17.1 Did you use Draft animals to cultivate 17.2 Did you apply organic fertiliser your land during 02/03 (Yes=1, No=2) during 02/03 (Yes=1, No=2) (If no, go to question 17.2) (If no, go to question 18) Area S/N Area S/N Type of Number Number cultivated Type of organapplied Draft owned used (acres) Fertiliser (acres) (1) (2) 17.1.1 Oxen 17.2.1 FYM 17.1.2 Bulls 17.2.2 Compost 17.1.3 Cows 17.1.4 Donkeys (1) (2) (3) (4) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (4) (1) (2) (3) (4) (3) . Source of extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) …8 Not applicable …….9 1. Access to Land 2. Ownership of Land 3. Poor farm Inputs 4. Soil Fertility 5. Access to improved seed 6. Irrigation facilities 7. Access to chemical Inputs 8. Cost of Inputs 9. Extension Services 10.Access to forest resources 11. Hunting and Gathering 12. Access to potable water 13. Access to credit 14. Harvesting 15. Threshing 16. Storage 17. Processing 18. Market Information 19. Transport costs 20. Distruction by animals 21. Stealing 22. Pests and Diseases 23. Local government taxation 24. Access to off Farm Income . . . . . 304 Definitions and working page for page 12 Question Specific Definitions Crop Extension Advice (Section 15.2) Mechanisation/LST: LST means Labour Saving Technology Section 16.0 Livelihood constraints 16.1 List the five most important problems in order of most importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are a problem. Place a 3 against the constraints that are a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the largest problems 3. Ask the farmer to list these in order of importance and enter in column 2 16.2 List the five least important problems in order of least importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are NOT a problem. Place an 2 against the constraints that are NOT a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the least problems 3. Ask the farmer to list these in order of least importance and enter in column 2 305 18.0 CATTLE POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 18.1 Did the household own, raise or manage any CATTLE during 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 19.0) 18.2 Cattle Population as of 1st October 2003 18.3 Cattle Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Cattle type Indigenous S/N Born 18.2.1 Bulls 18.3.1 18.2.2 Cows 18.3.2 18.2.3 Steers 18.3.3 18.2.4 Heifers 18.3.4 18.2.5 Male Calves 18.3.5 18.2.6 Female Calves 18.3.6 Grand Total Total Intake 18.5 Cattle diseases 18.4 Cattle Offtake during 2002/2003 Last Main S/N vacci Sou S/N Cattle type nated -rce 18.4.1 Bulls 18.5.1 18.4.2 Cows 18.5.2 CBPP 18.4.3 Steers 18.5.3 18.4.4 Heifers 18.5.4 18.4.5 Male Calves 18.5.5 18.4.6 Female Calves 18.5.6 FMD Total Offtake 18.6 Milk Production S/N Season 18.6.1 Wet Season 18.6.2 Dry Season Disease/ parasite Trypanosomiasi s Lumpy Skin Disease Tick Borne diseases per head Helmenthioitis (2) Infected (7) (6) (6) (7) (1) (4) (3) Total Intake of Cattle (9) Total Cattle /obtained Number given (7) (8) Average value Number (10) (5) -overed Number Treated Number Died No. Rec (6) (4) Number con Number given away/stolen died Number (4) Sold/day (Litres) (5) Number sumed by hh Sold to (5) Offtake Litres of milk/day No. of cattle milked/day Value/litre Sold/traded Beef Dairy (6) (2) Total Number Number of Improved (3) (4) (5) Average Value per head (1) (1) (2) (3) (3) (2) (1) Purchased Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q18.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ………......8 X X X X X X X X X X X X X X X X 306 Definitions and working page for page 13 General definitions for page 13 Question Specific Definitions (Section 18.0) Cattle type (Q 18.2 & 18.4, Col 1) Bull: Mature Uncastrated male cattle used for breeding Cow: Mature female cattle that has given birth at least once Steer: Castrated male cattle over 1 year Heifer: Female cattle of 1 year up to the first calving Calves: Young cattle under 1 year of age Cattle vaccination (18.5 col 1) ECF: East Coast Fever FMD: Foot and Mouth Disease CBPP: Contagious Bovine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 18.3, (Col 7 & 9) & 18.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Cattle Intake during 2002/03: Cattle purchased, given or born which increases the number of cattle in the herd. Cattle Offtake during 2002/03: Cattle removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 13 Section 18.0 Cattle Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 18.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 18.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 18.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has cows, you would normally expect them to have calves in column 8 2. If calves are reported in column 2, 3, or 4 (18.2.6, 18.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of cattle the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 18.5 If cattle are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 18.4 col 4 307 19.0 GOAT POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 19.1 Did the household own, raise or manage any GOATS during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 20.0) 19.2 Goat Population as of 1st October 2003 19.3 Goat Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Goat type Indigenous S/N Born 19.2.1 Billy Goat 19.3.1 19.2.2 Castrated Goat 19.3.2 19.2.3 She Goat 19.3.3 19.2.4 Male Kid 19.3.4 19.2.5 She Kid 19.3.5 Grand Total Total Intake 19.4 Goat Offtake during 2002/2003 19.5 Goat diseases Last Main S/N Goat type S/N vacci Sou nated -rce 19.4.1 Male goat 19.4.2 Castrated Goat 19.5.1 19.4.3 She Goat 19.5.2 19.4.4 Male Kid 19.5.3 19.4.5 She Kid 19.5.4 Total Offtake 19.5.5 19.6 Milk Production S/N Season 19.6.1 Wet Season 19.6.2 Dry Season (5) (6) (1) (2) (3) (4) Litres of milk/day No. of Goats milked/day Value/litre Sold to Sold/traded (5) (6) (7) (1) (2) (3) (4) Number died (5) (7) (6) Number given (8) /obtained parasite Infected Disease/ Number Number No. Rec Number Sold/day (Litres) Treated Number sumed by hh away/stolen Number con -overed Died (2) (1) (2) (3) (4) for meat Number of Improved Total Dairy Purchased Number given Number Total Intake Average Value of Goats per head (9) (10) (7) Foot Rot CC PP Helminthiosis (3) (4) (5) (6) Tetanus Mange (1) Total Goat Average value Offtake per head Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q19.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ……….......8 X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X X X 308 Definitions and working page for page 14 Goat definitions for page 14 Question Specific Definitions (Section 19.0) Goat type (Q 19.2 & 19.4, Col 1) Billy Goat (he-goat): Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated goat: Male goat that has been castrated. She Goat: Mature female goat over 9 months of age Kid: Young goat under 9 months of age. Goat vaccination (19.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia LSD: Lumpy Skin Disease Average Value per Head (Q 19.3, (Col 7 & 9) & 19.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Goat Intake during 2002/03: Goat purchased, given or born which increases the number of goats in the herd. Goat Offtake during 2002/03: Goat removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 14 Section 19.0 Goat Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 19.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 19.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 19.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has she goats, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If kids are reported in column 2, 3, or 4 (19.2.6, 19.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of goats the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 19.5 If goats are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 19.4 col 4 309 20.0 SHEEP POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 20.1 Did the household own, raise or manage any SHEEP during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 21.0) 20.2 Sheep Population as of 1st October 2003 20.3 Sheep Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Sheep type Indigenous S/N Born 20.2.1 Ram 20.3.1 20.2.2 Castrated Sheep 20.3.2 20.2.3 She Sheep 20.3.3 20.2.4 Male lamb 20.3.4 20.2.5 She lamb 20.3.5 Grand Total 20.4 Sheep Offtake during 2002/2003 20.5 Sheep diseases Last Main S/N Sheep type S/N vacci Sou nated -rce 20.4.1 Ram 20.4.2 Castrated Sheep 20.5.1 20.4.3 She Sheep 20.5.2 20.4.4 Male lamb 20.5.3 20.4.5 She lamb 20.5.4 Total Offtake 20.5.5 per head (9) (10) Number Number No. Rec Number Number Number con Number given Number (6) for Mutton Dairy Purchased Number given Total Intake Average Value of Sheep /obtained away/stolen died Sold/traded (8) (7) (1) (2) (3) (4) (3) (4) Total (5) Number of Improved Number sumed by hh (5) (6) (1) (2) (7) (6) (7) Foot Rot (1) (2) (3) (4) (5) Infected Treated -overed Died parasite Average value Offtake per head Disease/ Total Sheep CC PP Helminthiosis Trypa nsomiasis FMD X X X Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X 310 Definitions and working page for page 15 Sheep definitions for page 15 Question Specific Definitions (Section 20.0) Sheep type (Q 20.2 & 20.4, Col 1) Ram: Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated sheep: Male sheep that has been castrated. Ewe: Mature female sheep over 9 months of age Lamb: Young sheep under 9 months of age. Sheep vaccination (20.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 20.3, (Col 7 & 9) & 20.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Sheep Intake during 2002/03: Sheep purchased, given or born which increases the number of Sheep in the herd. Sheep Offtake during 2002/03: Sheep removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 15 Section 20.0 Sheep Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 20.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 20.2 and 20.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 20.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has ewes, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If lambs are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Sheep the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Sheep are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 311 21.0 PIG POPULATION AND PRODUCTION 21.1 Did the household own, raise or manage any PIGS during the 2002/03 agriculture year (Yes =1 No =2) (If no go to section 22.0) 21.2 PIG Population as of 1 st October 2003 21.3 Pig increase during 2002/2003 Number S/N Pig type Number S/N Born 21.2.1 Boar 21.3.1 21.2.2 Castrated male 21.3.2 21.2.3 Sow/Gilt 21.3.3 21.2.4 Male piglet 21.3.4 21.2.5 She piglet 21.3.5 Grand Total 21.4 Pig decrease during 2002/2003 21.5 Pig diseases/pests/conditions Last Main S/N Pig type vacci Sou nated -rce 21.4.1 Boar 21.4.2 Castrated male 21.5.1 21.4.3 Sow/Gilt 21.5.2 21.4.4 Male piglet 21.5.3 21.4.5 She piglet 21.5.4 Total Offtake 22.0 LIVESTOCK PEST & PARASITE CONTROL 22.3 Do you normally encounter a tick problem (Yes=1,No-2) (If the response is 'NO' go to section 22.5) 22.1 Did you deworm your animals during 2002/03 (Yes=1, No-2) 22.4 Which methods of tick control did you use (If the response is 'NO' go to section 22.3) 22.5 Do you normally encounter a tsetse fly problem (Y=1,N=2) 22.2 Which animals did you deworm? (Tick appropriate boxes) (If the response is 'NO' go to section 23.0) Cattle Goats Sheep Pigs 22.6 Which methods of control did you use (6) (7) Anthrax Helmenthiosis Anemia ASF Number Died (1) (2) (3) (4) (5) parasite Infected Treated (5) Number No. Rec Disease/ -overed (6) (7) Number S/N Total Pig Offtake per head (5) (3) died Average Value Increase per head (9) (10) Total Pig (4) Number Average value (1) (2) Sold/traded (1) (2) Number Number given Purchased (3) (4) sumed by hh Number con Number given Number away/stolen /obtained Main Source (Col 7) Private Vet Clinic ..1 District Vet Clinic ..2 NGO/Project….....3 Other ……….....…8 Not applicable ...…9 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ..1 2000 ………….4 2002 ..2 before 2000 ….5 2001 ..3 Not Vaccinated.6 Control method (Q 22.4) None..1 Spraying ..2 Dipping..3 Smearing ..4 Other.8 Control method (Q22.6) None .1 Spray .2 Dipping .3 Trapping .4 Other .8 X X X X X X X X X X X X X 312 Definitions and working page for page 16 Pigs definitions for page 16 Question Specific Definitions (Section 21.0) Pigs type (Q 21.2 & 21.4, Col 1) Boar: Mature Uncastrated male pig used for breeding Castrated Pig: Male pig that has been castrated. Sow: Mature female pig that has given birth to at least one litter of pigs. Gilt: Female pig of 9 months up to the first farrowing. Piglet: Young pig under 3 months of age. Pig vaccination (21.5 col 1) ASF: African Swine Fever Average Value per Head (Q 21.3, (Col 7 & 9) & 21.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Pig Intake during 2002/03: Pigs purchased, given or born which increases the number of Pigs in the production unit. Pig Offtake during 2002/03: Pigs removed from the production unit, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 16 Section 21.0 Pig Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 21.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 21.2 and 21.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 21.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has sows, you would normally expect them to have piglets in column 8 2. If piglets are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Pigs the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Pigs are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 313 23.0 Other Livestock currently available and details of consumption and sales during the last 12 months Animal type 23.1 Indigenous Chicken 23.2 Layer 23.3 Broiler 23.4 Ducks 23.5 Turkeys 23.6 Rabbits 23.7 Donkeys 23.8 Horses 23.9 Other …………… 24.0 CHICKEN DISEASES 24.1 Newcastle Disease 24.2 Gumboro 24.3 Coccidiosis 24.4 Chorysa 24.5 Fowl typhoid 25.0 LIVESTOCK PRODUCTS 25.1 Eggs 25.2 Hides 25.3 Skins 26.0 List in order of importance the outlets for 27.0 Access to functional Livestock structures the sale of Livestock /accessories Impo Out Outl Outlets Type Source Distance -rtan Outlets -lets -ets for S/N of of to struct S/N -ce of for for for Chick structure/accessory Structure -ure (Km) outlet Cattle Goat Pigs -ens (1) (3) (5) 27.1 Cattle Dip 26.1 1st 27.2 Spray Race 26.2 2nd 27.3 Hand powered sprayer 26.3 3rd 27.4 Cattle crush 26.4 4th 27.5 Primary Market 26.5 5th 27.6 Secondary Market 27.7 Abattoir 27.8 Slaughter Slab 27.9 Hide/skin shed 27.10 Input supply 27.11 Veterinary Clinic 27.12 Village holding ground 27.13 village watering point/dam 27.14 Drencher Number Number Recovered Number infected Number Treated Number Died Consumed/utilised during 2002/03 Number Average Value/unit Sold during 2002/03 Consumed during 2002/03 (5) Number Average Value/head (1) (2) (3) Sold during 2002/03 Current Number Number Average Value/head (3) (4) Average Value/unit (2) (1) (6) (2) (4) Outlets for Sheep Outlet code (Col 2, 3, 4 & 5) Trader at farm….………….….1 Abattoir/factory..………5 Local Market ……….. ……..…2 Another farmer ………6 Secondary market/auction.…..3 Other (Specify)……….8 Neighbour …………………….4 Source of structure (Q27.0 - Col 2) Owns …………………………..1 NGO …………………..…6 Cooperative ...................……..2 Large scale farm ……..…7 Local farmers association …... 3 Other ........... …………...8 Gov extension/veterinary …….4 Not applicable .………......9 Development project ……. …..5 X X X X X X X X . . . . . . . . . . . . . . X 314 Definition and working page for page 17 Question Specific Definitions Section 26.0) Procedures for questions Question Specific Definitions Section 27.0) Access to functional Livestock Structures/accessories (Section 27.0): NOTE: The structures must be functional. If they are not working/derelict then they should not be included. The distance to the next nearest functional structure should be taken. Spray Race: A fixed spray structure on an animal race for spraying acaricide Cattle crush: Corridor structure for restraining cattle. Abattoir: Large building designed for slaughtering a large amount of animals. It normally has complex structures to assist in the slaughter and storage and a high level of hygiene is maintained. Slaughter Slab: Concrete slab designed fos slaughtering a small amount of animals Hides: obtained from Cattle Skins: Obtained from sheep and goats Hide/Skin Shed: Shed for curing/tanning animal skins and hides Village holding Pen: Enclosure for containing large amount of livestock which is owned communally. Drencher: Device for orally administering medicine to livestock. If no product was sold in 2002 enter "0" in columns 6, 7& 9. Section 26.0 - Outlets for livestock: Using the codes enter the outlets for the sale of different livestock in order of importance. If there are, for example, only 2 outlets mark the rest with a "X". Section 23.0 - Other Livestock: 1. The current number includes both adult and young animals. For example The number of chickens in col 1 would include adults and chicks. 315 28.0 FISH FARMING 28.1 Was Fish farming carried out by this household during 2002/2003? (Yes =1, No=2) (If the response is 'NO' go to section 29.0) 28.2 Specify details of fish farming practices Product Fish Sourcefrequency S/N ion unit farming of fing of stocking number system -erling (No/year) (1) (2) 28.1.1 28.1.2 28.1.3 29.0 LIVESTOCK EXTENSION 29.1 Did you receive livestock extension advice during 02/03 (Yes=1,No=2) (If the response is 'NO' go to section 30.0) Received Adopted Source of 29.2 For the following Livestock Extension Service Providers give details S/N Advice Yes=1 Livestock If you pay for Contact far No. of visits No. of mess Quality Livestock Extension Message Yes=1,No=2 No=2 Extension S/N extension, what -mer/group by extension -ages adopted of Extension Provider is the cost/yr member agency/year in the last 3 yrs Service 29.1.1 Feed and Proper feeding (Y=1,N=2) 29.1.2 Housing (Goat, Dairy, Poultry, Pigs) 29.1.3 Proper Milking 29.2.1 Government 29.1.4 Milk Hygiene 29.2.2 NGO/dev project 29.1.5 Disease control (dipping/spraying) 29.2.3 Cooperative 29.1.6 Herd/Flock size and selection 29.2.4 Large Scale farmer 29.1.7 Pasture Establishment 29.2.5 Other…………… 29.1.8 Group formation and strengthening 29.1.9 Calf rearing 30.0 GOVERNMENT REGULATORY PROBLEMS 29.1.10 Use of improved bulls 31.1 Did you face problems with government regulations during 2002/03 (Y=1, N=2) 29.1.11 Other livestock extension List in order of importance Problem code 30.1.1 1st 30.1.2 2nd 30.1.3 3rd (5) (6) (1) (2) (3) (4) weight weight Size of unit/pond Number of Number of stocked fish fish harvested harvested sold of fish (m2) Tilapia Carp Other (11) (12) Mainly sold to of fish (7) (8) (9) (10) (1) (2) (3) (4) (4) (5) (3) (6) 1 2 3 Source of fingerlings (Col 4) Own pond ………………1 NGO/Project...3 P rivate trader ...5 Government Institution ..2 Neighbour …..4 Other……………8 Mainly sold to (Col 12) Neighbour……....1 Secondary Market......3 Largescale farm ........5 Did not sell .................7 Local Market..…..2 Processing industry ....4 Trader at Farm .........6 Other .........................8 Quality of service (Col 6) Very good ...1 good ….2 Average…3 Poor…4 No Good ...5 Source of livestock extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) ….8 Farming System (Col 2) Natural Pond. ..1 Natural Lake…..3 Other …..8 Dug out pond...2 Water resevoir..4 Problem code Land ownership by government …….1 Restriction of sale between regions ..2 Import of food items …………………3 Other (specify)……………………….8 (If the response is no go to section 31.0) 316 Definitions and working page for page 18 General definitions for Section 28.0 Question Specific Definitions (Section 28.2) Production unit number (Col 1): A production unit is a pond river/lake which is treated as a separate entity for the production of fish eg it may be by virtue of manageable size, maturity of fish, type of fish etc. Eg a farmer may have 3 fish ponds. (each one is a separate production unit). Frequency of stocking (Col 5): What is the number of times the farmer puts new fingerlings into the pond each year. Fingerlings: These are young immature fish used for stocking ponds. Sold: (Col 10 & 11) If no fish were sold enter "0" in column 10 and 11) Fish farming: Refers to the rearing/production of fish. It is different to fishing in that the fish have to be reared and fed in fish farming. Fishing traps or captures naturally occurring fish in rivers, lakes and the sea and should not be included in this section. Working area for page 18 Livestock Extension Services (Section 29.1) Adopted (Col 3): This is the uptake of an intervention for 2 or more years Livestock Extension Service providers (Section 29.2) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension services as a focal point to demonstrate new interventions to. The contact farmer then passes on the message to other farmers Adopted (Col 5): This is the uptake of an intervention for 2 or more years 317 31.0 LABOUR USE 32.0 SUBSISTENCE vs NON-SUBSISTENCE 31.1 Who is mainly responsible for 32.1 Indicate if any members of the household was involved in the undertaking the following tasks: following activities and assess the percentage used for subsistence/consumption by the household: Tick i Main Tick if Activity carrie respo hh was Estimate Estimate % S/N out by-nsib S/N Activity involved % used forused for noCheck hh -ility in activitysubsistancesubsistenceTotal (1) (5) 31.1.1 Land Clearing 32.1.1 Crop production 31.1.2 Soil preparation (by hand) 32.1.2 Livestock production 31.1.3 Soil preparation (oxen/tractor) 32.1.3 Vegetable production 31.1.4 Planting 32.1.4 Tree cutting for firewood 31.1.5 Weeding 32.1.5 Tree logging for poles 31.1.6 Crop Protection 32.1.6 Tree logging for timber 31.1.7 Harvesting 32.1.7 Tree logging for charcoal 31.1.8 Crop processing 32.1.8 fishing 31.1.9 Crop marketing 32.1.9 bee keeping 31.1.10 Cattle rearing/husbandry 32.1.10 31.1.11 Cattle herding 32.1.11 31.1.12 Cattle marketing 32.1.12 Remittances 31.1.13 Goat/sheep rearing/husbandry 31.1.14 Goat and sheep herding 31.1.15 Goat and sheep marketing 31.1.16 Milking 33.0 ACCESS TO INFRASTRUCTURE & OTHER SERVICES 31.1.17 Pig rearing/husbandry Distance in Distance in 31.1.18 Poultry keeping S/N Type of service Km S/N Km 31.1.19 Collecting Water (2) 31.1.20 Collecting Firewood 33.1 Primary School 32.7 Feeder Road 31.1.21 Pole cutting 33.2 Secondary School 32.8 All weather road 31.1.22 Timber wood cutting 33.3 Health Clinic 32.9 Tarmac road 31.1.23 Building/maintaining houses 33.4 Hospital 32.10Primary market 31.1.24 Making Beer 33.5 District Capital 32.11Secondary market 31.1.25 Bee keeping 33.6 Regional Capital 32.12Tertiary market 31.1.26 Fishing 31.1.27 Fish farming No of Satisfied 31.1.28 Off-farm income generation S/N Type of service visits/year with service 33.13 Vet Clinic 33.14 Extension Centre 33.15 Research Station 33.16 Plant protection Lab 33.17 Land registration office 33.18 Livestock Dev Centre (2) Distance in Km permanent employment/off farm temporary employment/off farm (2) (3) (1) (2) (4) (3) (1) (1) (2) (3) (4) Type of service (1) Responsibility (Col 3) HH head alone ….1 Girls ……….………….. …..6 Adult Males ……..2 Boys & Girls …………...…..7 Adult Females…..3 All household members..….8 Adults...………… 4 Hired labour ………………..9 boys ……………. 5 . . Satisfied with service (Col 4) Very good .…….1 Average…….3 No good ……5 Good …………..2 Poor ………..4 Not applicable 9 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . . . . . . . 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . 318 Definition and working page for page 19 Question specific definitions (Section 31.1) Procedures for (Section 31.1) Question Specific Definitions (Section 32.0.0) Activity (Col 1): Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc). Cattle Rearing: Tending to cattle at home, eg assisting with births, castration,etc. Different livestock keeping activity to herding. Cattle Herding: Moving livestock from place to place for grazing and water. If herding is carried out the respondent must also give a response to rearing/husbandry Section 31.1 ((Labour use) 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 27.1.1 and complete column 3. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: If an activity has been mentioned previously in the questionnaire eg that the hh keeps chickens, make sure a response is obtained in the appropriate place ie poultry keeping. If off-farm income generation is mentioned, check for responses to off farm income in other parts of the questionnaire Activity (Col 1): Subsistence: For the family’s survival, rather than for the generation of cash. This includes feeding the hh, provision of water and fuel for cooking. The source of these products are usually from the land resources available to the family. Remember that not all cash earnings are for non subsistence purposes/activities as cash can be used to purchase subsistence items eg food. Non -subsistence: Cash used for items and activities which are not crucial for the survival of the family. This includes modern medication, non working clothes, refined beer, school fees, etc. Section 32.0 - Subsistence vs Non- subsistence 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 32.1.1 and complete column 3 & 4. For each activity make an assessment of the percentage used for subsistence survival and the percent converted to cash for non subsistence goods and items. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: Cross check the responses with previous sections in the questionnaire. eg if a response is given to remittances check for an entry in question 2.2.5 319 34.0 HOUSEHOLD FACILITIES 34.1 House Construction 34.2 Household assets For the main dwelling, what are the main building Does your household own the following? materials used in the construction of the following Y=1 Asset N=2 34.1.1: Roof 34.1.2Number of rooms 34.2.1Radio/cassette, music system) 34.2.2Telephone (landline) 34.2.3Telephone (mobile) 34.2.4Iron 34.2.5Wheelbarrow 34.2.6Bicycle 34.2.7Vehicle 34.2.8Television 34.3 Energy use by the Household 34.4 Access to drinking water Main sou Distance Time to and Season -rce of to source from source Energy use and access by the household drinking (in km) (Hour : minute) water 34.3.1 Lighting 34.3.2 Cooking 34.4.1Wet Season 34.4.2Dry Season 34.5 Access to toilet facilities 34.6 Food consumption patterns 34.5.1 What type of toilet does your hh use 34.6.1Number of meals the hh normally has per day 34.6.2Number of days hh consumed meat last week 34.6.3How often did the hh have problems in satisfying the food needs of the hh last year? 34.7 Source of Household income 34.7.1 What is the households main source of cash income? Main Source of energy for (4) (1) (2) (3) Roof Material Iron Sheets.……1 Tiles ………...…2 Concrete ……...3 Asbestos ….….4 Grass/leaves.....5 Grass & mud.....6 Other (Specify) 8 . : Lighting energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (biogas) ………03 Hurricane Lamp .….04 Pressure Lamp ……05 Wick Lamp ….……..06 Candles ...…………07 Firewood ………….08 Other (specify) ….. 98 Cooking energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (hh biogas) ..…03 Bottled gas ………..04 Paraffin/kerocine.….05 Charcoal……………06 Firewood …………..07 Crop Residues ……08 Livestock dung ……09 Other (specify) ……98 Main Source of drinking water Piped water …………………..……..…01 Covered rainwater catchment ...07 Protected well ……. ………….…….…02 Uncovered rainwater catchment 08 Protected/covered spring ... .…...……03 Water Vendor ............................09 Unprotected Well ……………….. …..04 Tanker truck ......................……10 Unprotected spring ………….…… …05 Bottled water .............................11 Surface water (lake/dam/river/stream)06 Other (Specify) ..........................98 Problems satisfying hh food needs (row 34.6.3) Never ……………………1 Seldom ………………….2 Sometimes ……………..3 Often ……………………4 Always …………………..5 Source of Income codes Sale of food crops …...........01 Wages or salaries in cash .....07 Sale of Livestock…………...02 Other casual cash earnings ..08 Sale of livestock products ...03 Cash remittances ..................09 Sale of cash crops…………04 Fishing ..................................10 Sale of forest products …...05 Other .....................................98 Business income.................06 Not applicable ........................99 Type of toilet No toilet/bush………….1 Improved pit latrine - hh owned…….4 Flush toilet ..…………..2 Other type (specify) …………………5 Pit latrine - traditional ..3 . : 320 Definition and working page for page 20 Household facilities (Section 34): Number of rooms used for sleeping in the household (Q 34.1) Include sitting room, dining room, kitchen, etc if used for sleeping. It also includes rooms outside the main dwelling A room is defined as a space which is separate from the rest of the building by a permanent wall or division. A building/house that is not divided into rooms is considered to have one room. Household assets (Q 34.2): these assets must be functioning. Do not include if broken. Access to drinking water (Q 34.4): If there is more than one source, use the one, which the hh uses most frequently. Main source of hh cash income: Activity that provides the hh with the most cash during 2002/03 agriculture year. 321 Average/maximum yields Use this table to compare the yields calculated in sections 7.1, 7.2, and 7.3. They are STRICTLY to be used as guidelines only and the sole purpose is to assist in getting the correct area and harvest for each crop Crop Crop Name Average Name Average 11 Maize 86 Cabbage 12 Paddy 87 Tomatoes 13 Sorghum 88 Spinach 14 Bulrush Millet 89 Carrot 15 Finger Millet 90 Chillies 16 Wheat 91 Amaranths 17 Barley 92 Pumpkins 21 Cassava 93 Cucumber 22 Sweet Potato 94 Egg Plant 23 Irish potatoes 95 Water Mellon 24 Yams 96 Cauliflower 25 Cocoyams 52 Sisal 26 Onions 54 Coffee 27 Ginger 55 Tea 31 Beans 56 Cacao 32 Cowpeas 57 Rubber 33 Green gram 58 Wattle 34 Pigeon pea 59 Kapok 35 Chick peas 60 Sugar Cane 36 Bambara nut 61 Cardamom 41 Sunflower 71 Banana 42 Simsim 72 Avocado 43 Groundnut 73 Mangoes 47 Soyabeans 74 Papaw 48 Caster seed 76 Orange 75 Pineapple 77 Grape fruit 50 Cotton 78 Grapes 51 Tobacco 79 Mandarin/tange 53 Pyrethrum 80 Guava 62 Jute 81 Plums 44 Palm Oil 82 Apples 45 Coconut 83 Pears 46 Cashewnut 84 Pitches kg/acre 35000 40000 50000 30000 40000 50000 25000 70000 150000 100 10000 1000 1400 25000 20000 7000 50000 20000 30000 5000 10000 10000 400 60000 800 500 2500 200 0 0 0 0 20243 12146 16194 14170 0 10121 28340 16194 0 60729 0 20243 4049 405 567 0 0 0 10121 40 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2834 0 0 0 8097 12146 2024 8097 4049 0 4049 20243 0 0 24291 0 202 1012 81 162 0 0 0 324 0 0 0 0 0 0 0 0 1417 2024 3239 24 24291 607 810 0 405 1619 1012 304 810 607 1619 688 0 526 709 0 3441 4049 2024 0 4 2530 1619 1417 1215 1012 1822 931 2834 3239 0 324 486 810 121 10121 121 202 243 121 243 526 0 243 202 243 0 0 162 121 243 304 1619 1012 121 486 567 1215 486 283 304 142 3500 5000 8000 60/tree 60000 1500 2000 1000 4000 2500 750 2000 1500 4000 1700 1300 1750 8500 10000 5000 9 6250 4000 3500 3000 2500 4500 2300 7000 8000 800 1200 2000 300 25000 300 500 600 300 600 1300 600 500 600 400 300 600 750 4000 2500 300 1200 1400 3000 1200 700 750 350 Average Max Max Max kg/ha Average Max kg/acre kg/ha 322 Back Page Reference material This page contains reference information that may be required to complete some of the questions in the questionnaire. Weights and measures Conversions 1 hectare = 10,000 sq metres (100 x 100 metres) 1 hectare = 2.47 acres 1 kilometre = 1000 metres 1 mile = 1.61 Kilometres 1 acre = 4840 square yards (110 x 44 yards) Kg equivalents The following standards may be used as a guide to obtain kg if the reported unit is different. Only use these conversions if the respondent is unable to provide weights in kgs. Crop Crop Name Name Name Name 11 Maize 100 18 Rumbesi 140 86 Cabbage 50 12 Paddy 75 15 87 Tomatoes 90 13 Sorghum 100 18 88 Spinach 45 14 Bulrush Millet 100 18 89 Carrot 110 15 Finger Millet 120 20 90 Chillies 85 16 Wheat 75 15 91 Amaranths 50 17 Barley 75 15 92 Pumpkins 60 21 Cassava 60 12 93 Cucumber 80 22 Sweet Potatoe 80 16 94 Egg Plant 70 23 Irish potatoes 80 16 95 Water Mellon 80 24 Yams 80 16 96 Cauliflower 50 25 Cocoyams 80 16 52 Sisal 130 26 Onions 80 16 54 Coffee 55 27 Ginger 75 15 55 Tea 60 31 Beans 100 20 56 Cacao 60 32 Cowpeas 100 20 57 Rubber 33 Green ram 100 20 58 Wattle 90 34 Pigeon pea 100 20 59 Kapok 35 Chick peas 100 20 60 Sugar Cane 120 36 Bambara nut 100 20 61 Cardamom 100 41 Sunflower 60 12 71 Banana 120 42 Simsim 100 20 72 Avocado 140 43 Groundnut 50 10 73 Mangoes 130 47 Soyabeans 100 20 74 Papaw 100 48 Caster seed 100 20 76 Orange 130 75 Pineapple 90 18 77 Grape fruit 120 50 Cotton 50 10 78 Grapes 80 51 Tobacco 70 14 79 Mandarin/tange 110 53 Pyrethrum 60 12 80 Guava 110 62 Jute 50 10 81 Plums 110 44 Palm Oil 100 82 Apples 110 45 Coconut 75 83 Pears 110 46 Cashewnut 80 84 Pitches 110 Number of Kgs Number of Kgs Standard Non-standard Standard Non-standard Bag Tin kgs Bag Tin kgs For official use only: If a question has a query, an indication will be made by the supervisor/data entry controller on the front page of the questionnaire. This space is to note what and where the problem is, the action required to be taken and the responsible person to take follow up action. Nature of the problem: _____________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ Action Required: National supervisor action Field supervisor action Overall Status: Does not affect overall integrity of the questionnaire. Discard and resample More data is required before it can be used Discard as missing data

# Extracted Content B'MULO KASATO Construction of a crop storage facility 22,000 17,600 4,400 NTUMAGU Construction of a crop storage facility 22,000 17,600 4,400 MIHONGORA Construction of a crop storage facility 22,000 17,600 4,400 NYANTAKARA/IYENGA Construction of a crop marketing shed 28,000 22,400 5,600 KASILO Construction of a crop marketing shed 28,000 22,400 5,600 KATERELA Construction of a crop marketing shed 28,000 22,400 5,600 KAGOMA Construction of a charco dam for livestock. 28,000 22,400 5,600 RWEKUBO Construction of a charco dam for livestock. 28,000 22,400 5,600 KAGONDO Construction of a charco dam for livestock. 28,000 22,400 5,600 MABARE Construction of a slaughter slab. 11,200 8,960 2,240 KABUKOME Rehabilitation of rural feeder road (bridge). 20,000 16,000 4,000 NYAMAHANGA Purchase of cassava processing machine 3,500 1,750 1,750 268,700 213,910 54,790 BUKOBA KISHANJE BUSHASHA Construction of a permanent cattle crush 10,000 8,000 2,000 IZIMBYA BUTURAGE Construction of a crop storage facility 11,000 8,800 2,200 RUGAZE Procurement of a milling machine 10,000 5,000 5,000 NYAKATO IBOSA Rehabilitation of rural feeder roads 20,000 16,000 4,000 RUHUNGA KIHUMULO Construction of a crop storage facility 20,000 16,000 4,000 MARUKU KYANSOZI Construction of a drip irrigation scheme 35,000 28,000 7,000 MARUKU Procurement of a milling machine 10,000 5,000 5,000 BUJUGO MINAZI Expansion of a small irrigation scheme 11,000 8,800 2,200 KAIBANJA NYAKIGANDO Construction of a market shed 20,000 16,000 4,000 KIIJONGO Procurement of a milling machine 10,000 5,000 5,000 RUBALE NSHESHA Procurement of a milling machine 10,000 5,000 5,000 RUKOMA Expansion of a market shed 20,000 16,000 4,000 Procurement of a milling machine 10,000 5,000 5,000 BUTERANKUZE IRANGO Construction of a crop storage facility 35,000 28,000 7,000 KANYANGEREKO BUTAHYAIBEGA Procurement of a milling machine 10,000 5,000 5,000 KARABAGAINE KITWE Procurement of a milling/haulling machine 10,000 5,000 5,000 TOTAL BIHARAMULO DISTRICT VILLAGE NAME OF PROJECT PROPOSED BUDGET 2008/09 (in '000) DISTRICT WARD TOTAL COST (in '000) SOURCES OF FUNDS DASIP BENEFICIARY DISTRICT AGRICULTURAL SECTOR INVESTMENT PROJECT (DASIP) ALLOCATION OF INVESTMENT FUNDS - 1st QRT 2008/09 KAGERA , SHINYANGA, MARA, KIGOMA AND MWANZA REGIONS KAGERA REGION 252,000 180,600 71,400 MULEBA Mag/Karutanga KASHENO Rehabilitation of rural feeder road . 16,370 13,096 3,274 IZIGO KIMBUGU Rehabilitation of rural feeder road . 16,370 13,096 3,274 Purchase of a coffee huller / processing machine 6,760 3,380 3,380 BURUNGURA KABALE Rehabilitation of rural feeder road . 16,370 13,096 3,274 KASHARUNGA NKOMERO Construction of a crop storage facility 18,750 15,000 3,750 RUSHWA BUHANGAZA Construction of a crop storage facility 18,750 15,000 3,750 KABIRIZI MIKALE Construction of a crop storage facility 18,750 15,000 3,750 BURUNGURA OMURUNAZI Construction of a crop storage facility 18,750 15,000 3,750 RUSHWA KYANSHENGE Construction of a crop storage facility 18,750 15,000 3,750 BURUNGURA BURUNGURA Rehabilitation of a cattle dip. 8,850 7,080 1,770 IJUMBI RUBAO Rehabilitation of a cattle dip. 8,850 7,080 1,770 NGENGE NGENGE Purchase of a cassava processing machine 6,796 3,398 3,398 KIBANGA KIBANGA Construction of a shallow well for irrigation 6,250 5,000 1,250 RUHANGA MAKONGORA Construction of a charco dam. 26,162 20,930 5,232 MULEBA TUKUTU Purchase of a coffee huller / processing machine 6,760 3,380 3,380 119,918 91,868 28,050 NGARA RULENGE MBUBA Rehabilitation of a cattle dip. 10,000 8,000 2,000 NYAKISASA NYAMAHWA Rehabilitation of a cattle dip. 10,000 8,000 2,000 Construction of a permanent cattle crash. 7,900 6,320 1,580 BUGARAMA RWINYANA Rehabilitation of a cattle dip. 10,000 8,000 2,000 NGARA MJINI MUKIDIDIRI Rehabilitation of a cattle dip. 10,000 8,000 2,000 KIRUSHYA MURUTABO Rehabilitation of a cattle dip. 10,000 8,000 2,000 RULENGE RULENGE Construction of a cattle dip. 31,000 24,800 6,200 BUGARAMA MUMIRAMILA Construction of a permanent cattle crash. 7,900 6,320 1,580 KIRUSHYA KIRUSHYA Construction of a permanent cattle crash. 7,900 6,320 1,580 Nyamiaga MURUKURAZO Construction of a permanent cattle crash. 7,900 6,320 1,580 KIBIMBA RUGANZO Rehabilitation of rural feeder road . 27,100 21,680 5,420 KANAZI MUKAREHE Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 MABAWE MURUGARAMA Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 MUGOMA MUGOMA Construction of a crop marketing shed 35,000 28,000 7,000 224,700 179,760 44,940 CHATTO MUGANZA RUTUNGURU Rehabilitation of a cattle dip. 8,000 6,400 1,600 TOTAL BUKOBA DISTRICT TOTAL MULEBA DISTRICT TOTAL NGARA DISTRICT BUKOME BUZIRAYOMBO Rehabilitation of a cattle dip. 8,000 6,400 1,600 ICHWANKIMA Construction of a cattle dip. 16,000 12,800 3,200 BUZIKU Construction of a cattle dip. 16,000 12,800 3,200 ILEMELA Construction of a permanent cattle crash. 7,000 5,600 1,400 BUSERESERE IPARAMASA Construction of a permanent cattle crash. 7,000 5,600 1,400 MABILA Construction of a permanent cattle crash. 7,000 5,600 1,400 KACHWAMBA KASENGA Construction of a crop marketing shed 28,000 22,400 5,600 MWEKAKO Construction of a crop storage facility 20,000 16,000 4,000 MUGANZA BWONGERA Construction of a crop marketing shed 28,000 22,400 5,600 BUKOME NYAKATO Construction of a crop storage facility 20,000 16,000 4,000 165,000 132,000 33,000 KARAGWE MABIRA BUSINDE Construction of a permanent cattle crash. 7,000 5,600 1,400 RWABWERE RWABWERE Construction of a crop storage facility 25,000 20,000 5,000 ISINGIRO KATERA Construction of a crop storage facility 25,000 20,000 5,000 IGURWA KIBONA Construction of a crop storage facility 25,000 20,000 5,000 IGURWA Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 11,000 8,800 2,200 KAYANGA KAYANGA Rehabilitation of a slaughter slab. 20,000 16,000 4,000 BWERANGE CHAMCHUZI Construction of 3 water troughs for livestock. 9,000 7,200 1,800 KIBONDO KAKURAIJO Construction of a crop storage facility 25,000 20,000 5,000 KIBONDO Construction of a crop storage facility 25,000 20,000 5,000 IHEMBE IHEMBE II Construction of a permanent cattle crash. 7,000 5,600 1,400 Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 6,000 4,800 1,200 NYABIYONZA NYABIYONZA Construction of a crop storage facility 25,000 20,000 5,000 BUKANGARA Construction of 3 water troughs for livestock. 9,000 7,200 1,800 KAYUNGU Rehabilitation of rural feeder road (1km) . 11,000 8,800 2,200 NYAISHOZI LUKALE Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 6,000 4,800 1,200 NYAKAYANJA Rehabilitation of rural feeder road (1culvert) . 6,000 4,800 1,200 NYAKAHANGA OMURUSIMBI Construction of a crop storage facility 25,000 20,000 5,000 267,000 213,600 53,400 MISSENYI KASAMBYA KAKUNDO Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 MABUYE Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 KYAKA BULEMBO Construction of a crop storage facility 20,000 16,000 4,000 MINZIRO KALAGALA Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 BUGORORA BUGORORA Construction of a crop marketing shed 25,000 20,000 5,000 BUGANDIKA KIJUMO Construction of a permanent cattle crash. 15,000 12,000 3,000 TOTAL CHATO DISTRICT TOTAL KARAGWE DISTRICT KITOBO MBALE Construction of a crop marketing shed 25,000 20,000 5,000 RUZINGA RUHIJA Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 KANYIGO KIKUKWE Construction of a crop marketing shed 20,000 16,000 4,000 ISHOZI KATANO Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 KILIMILILE KILIMILILE Rehabilitation of rural feeder road . 25,000 20,000 5,000 255,000 204,000 51,000 1,552,318 1,215,738 336,580 TOTAL MISSENYI DISTRICT TOTAL KAGERA REGION.

# Extracted Content Tanzania Agriculture Sample Census United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 Volume Vr: REGIONAL REPORT: National Bureau of Statistics, Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government December 2007 United Republic of Tanzania NATIONAL SAMPLE CENSUS OF AGRICULTURE 2002/2003 VOLUME Vr: REGIONAL REPORT:KAGERA REGION National Bureau of Statistics, Ministry of agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing, Presidents Office, Regional Administration and Local Government, Ministry of Finance and Economic Affairs – Zanzibar December 2007 TOC ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ i TABLE OF CONTENTS Table of Contents.............................................................................................................................................................. i Acronyms......................................................................................................................................................................... v Preface..............................................................................................................................................................................vi Executive Summary....................................................................................................................................................... vii Illustrations..................................................................................................................................................................... xii ENSUS RESULT ANALYSIS PART I: BACKGROUND INFORMATION....................................................................................................... 1 1.1 Introduction ..................................................................................................................................................... 1 1.2 Geographical Location and Boundaries............................................................................................................ 1 1.3 Land Area......................................................................................................................................................... 1 1.4 Climate.............................................................................................................................................................. 1 1.4.1 Temperature........................................................................................................................................ 1 1.4.2 Rainfall................................................................................................................................................ 1 1.5 Population ........................................................................................................................................................ 1 1.6 Socio-economic Indicators.............................................................................................................................. 1 PART II: INTRODUCTION...................................................................................................................................... 2 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture............................................ 2 2.2 Census Objectives............................................................................................................................................ 2 2.3 Census Coverage and Scope........................................................................................................................... 3 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture................................................................ 4 2.5 Reference Period ............................................................................................................................................. 4 2.6 Census Methodology........................................................................................................................................ 4 2.6.1 Census Organization............................................................................................................................ 5 2.6.2 Tabulation Plan................................................................................................................................... 5 2.6.3 Sample Design.................................................................................................................................... 5 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments ....................................................................... 6 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments..................................................................................... 6 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators.......................................................................... 6 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign......................................................... 6 2.6.8 Household Listing............................................................................................................................... 7 2.6.9 Data Collection ................................................................................................................................... 7 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks ....................................................................................... 7 2.6.11 Data Processing .................................................................................................................................. 8 - Manual Editing.............................................................................................................................. 8 - Data Entry ..................................................................................................................................... 8 - Data Structure Formatting ............................................................................................................ 8 - Batch Validation ........................................................................................................................... 8 - Tabulations.................................................................................................................................... 8 - Analysis and Report Preparations ................................................................................................. 9 - Data Quality.................................................................................................................................. 9 2.7 Funding Arrangements............................................................................................................................. 9 PART III: CENSUS RESULTS AND ANALYSIS.................................................................................................. 10 3.1 Holding Characteristics................................................................................................................................ 10 3.1.1 Type of Holdings.............................................................................................................................. 10 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income.......................................................................................... 10 3.1.3 Sex and Age of Heads of Households.............................................................................................. 14 3.1.4 Number and age Household Members............................................................................................. 14 3.1.5 Level of Education............................................................................................................................ 14 - Literacy ....................................................................................................................................... 14 - Literacy Level for Household Members .................................................................................... 14 - Literacy Rates for Heads of Households..................................................................................... 14 - Educational Status........................................................................................................................ 15 3.1.6 Off-farm Income................................................................................................................................ 16 3.2 Land Use ..................................................................................................................................................... 16 3.2.1 Area of Land Utilised ....................................................................................................................... 17 TOC ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ ii 3.2.2 Types of Land use............................................................................................................................. 17 3.3 Annual Crops and Vegetable Production................................................................................................... 17 3.3.1 Area Planted...................................................................................................................................... 17 3.3.2 Crop Importance............................................................................................................................... 19 3.3.3 Crop Types........................................................................................................................................ 20 3.3.4 Cereal Crop Production.................................................................................................................... 20 3.3.4.1 Maize .............................................................................................................................. 22 3.3.4.2 Sorghum.......................................................................................................................... 24 3.3.4.3 Other Cereals.................................................................................................................. 24 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production.................................................................................................. 26 3.3.5.1 Cassava............................................................................................................................ 26 3.3.5.2 Sweet potatoes................................................................................................................ 28 3.3.6 Pulse Crops Production .................................................................................................................... 29 3.3.6.1 Beans............................................................................................................................... 29 3.3.7 Oil Seed Production.......................................................................................................................... 31 3.3.7.1 Groundnuts ..................................................................................................................... 31 3.3.8 Fruits and Vegetables ........................................................................................................................ 33 3.3.8.1 Tomatoes ........................................................................................................................ 34 3.3.8.2 Onions............................................................................................................................. 36 3.3.8.3 Cabbages.......................................................................................................................... 36 3.3.9 Other Annual Crops Production....................................................................................................... 39 3.3.9.1 Cotton .............................................................................................................................. 39 3.3.9.2 Tobacco ........................................................................................................................... 39 3.4 Permanent Crops........................................................................................................................................... 39 3.4.1 Banana ........................................................................................................................................ 42 3.4.2 Coffee ........................................................................................................................................ 43 3.4.3 Jacck fruit ........................................................................................................................................ 43 3.4.4 Mango ........................................................................................................................................ 47 3.5 Inputs/Implements Use................................................................................................................................. 48 3.5.1 Methods of land clearing................................................................................................................... 47 3.5.2 Methods of soil preparation............................................................................................................... 49 3.5.3 Improved seeds use........................................................................................................................... 49 3.5.4 Fertilizers use.................................................................................................................................... 50 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use.................................................................................................. 51 3.5.4.2 Inorganic Fertilizer Use.................................................................................................. 52 3.5.4.3 Compost Use .................................................................................................................. 52 3.5.5 Pesticide Use..................................................................................................................................... 53 3.5.5.1 Insecticide Use................................................................................................................ 53 3.5.5.2 Herbicide Use................................................................................................................. 54 3.5.5.3 Fungicide Use................................................................................................................. 55 3.5.6 Harvesting Methods.......................................................................................................................... 55 3.5.7 Threshing Methods .......................................................................................................................... 55 3.6 Irrigation .................................................................................................................................................... 56 3.6.1 Area planted with annual crops and under irrigation....................................................................... 56 3.6.2 Sources of water used for irrigation................................................................................................. 58 3.6.3 Methods of obtaining water for irrigation........................................................................................ 58 3.6.4 Methods of water application .......................................................................................................... 59 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing .................................................................................................. 59 TOC ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ iii 3.7.1 Crop Storage ..................................................................................................................................... 59 3.7.1.1 Method of Storage.......................................................................................................... 59 3.7.1.2 Duration of Storage ........................................................................................................ 60 3.7.1.3 Purpose of Storage........................................................................................................... 60 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss..................................................................................... 61 3.7.2 Agro processing and by-products...................................................................................................... 61 3.7.2.1 Processing Methods........................................................................................................ 61 3.7.2.2 Main Agro-processing Products..................................................................................... 62 3.7.2.3 Main use of primary processed Products........................................................................ 62 3.7.2.4 Outlet for Sale of Processed Products............................................................................ 63 3.7.3 Crop Marketing................................................................................................................................. 63 3.7.3.1 Main Marketing Problems.............................................................................................. 65 3.7.3.2 Reasons for Not Selling.................................................................................................. 65 3.8 Access to Crop Production Services............................................................................................................. 65 3.8.1 Access to Agricultural Credits ......................................................................................................... 65 3.8.1.1 Source of Agricultural Credits ....................................................................................... 66 3.8.1.2 Use of Agricultural Credits............................................................................................ 66 3.8.1.3 Reasons for not using agricultural credits...................................................................... 66 3.8.2 Crop Extension ................................................................................................................................. 66 3.8.2.1 Sources of crop extension messages.............................................................................. 67 3.8.2.2 Quality of extension ....................................................................................................... 67 3.9 Access to Inputs ............................................................................................................................................. 67 3.9.2 Inorganic Fertilisers .......................................................................................................................... 68 3.9.3 Improved Seeds ................................................................................................................................. 68 3.9.4 Insecticides and Fungicide ................................................................................................................ 69 3.10 Tree Planting................................................................................................................................................... 69 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities .................................................................................................. 73 3.12 Livestock Results........................................................................................................................................... 74 3.12.1 Cattle Production .............................................................................................................................. 74 3.12.1.1 Cattle Population............................................................................................................ 74 3.12.1.2 Herd size......................................................................................................................... 74 3.12.1.3 Cattle Population Trend ................................................................................................. 76 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds.................................................................................................. 76 3.12.2 Goat Production................................................................................................................................ 76 3.12.2.1 Goat Population.............................................................................................................. 76 3.12.2.2 Goat Herd Size ............................................................................................................... 78 3.12.2.3 Goat Breeds .................................................................................................................... 78 3.12.2.4 Goat Population Trend ................................................................................................... 80 3.12.3 Sheep Production.............................................................................................................................. 78 3.12.3.1 Sheep Population............................................................................................................ 78 3.12.3.2 Sheep Population Trend ................................................................................................. 80 3.12.4 Pig Production .................................................................................................................................. 80 3.12.4.1 Pig Population Trend...................................................................................................... 80 3.12.5 Chicken Production .......................................................................................................................... 82 3.12.5.1 Chicken Population ........................................................................................................ 82 3.12.5.2 Chicken Population Trend.............................................................................................. 82 3.12.5.3 Chicken Flock Size......................................................................................................... 82 3.12.5.4 Improved Chicken Breeds (layers and broilers)............................................................ 84 TOC ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ iv 3.12.6 Other Livestock ................................................................................................................................ 84 3.12.7 Pests and Parasites Incidences and Control ..................................................................................... 84 3.12.7.1 Deworming..................................................................................................................... 85 3.12.8 Access to Livestock Services ........................................................................................................... 85 3.12.8.1 Access to livestock extension Services.......................................................................... 86 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic ........................................................................................... 86 3.12.8.3 Access to village watering points/dam .......................................................................... 86 3.12.9 Animal Contribution to Crop Production......................................................................................... 87 3.12.9.1 Use of Draft Power......................................................................................................... 87 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure ............................................................................................. 87 3.12.9.3 Use of Compost ............................................................................................................. 90 3.12.10 Fish Farming..................................................................................................................................... 90 3.13 Poverty Indicators......................................................................................................................................... 91 3.13.1 Access to Infrastructure and Other Services.................................................................................... 91 3.13.2 Type of Toilets.................................................................................................................................. 91 3.13.3 Household’s assets............................................................................................................................ 93 3.13.4 Sources of Light Energy................................................................................................................... 93 3.13.5 Sources of Energy for Cooking........................................................................................................ 93 3.13.6 Roofing Materials............................................................................................................................. 95 3.13.7 Access to Drink Water...................................................................................................................... 95 3.13.8 Food Consumption Pattern............................................................................................................... 96 3.13.8.1 Number of Meals per Day.............................................................................................. 95 3.13.8.2 Meat Consumption Frequencies..................................................................................... 95 3.13.8.3 Fish Consumption Frequencies...................................................................................... 96 3.13.9 Food Security.................................................................................................................................... 99 3.13.10 Main Source of Cash Income........................................................................................................... 99 PART IV: KAGERA PROFILES............................................................................................................................ 100 4.1 Region Profile ...............................................................................................................................................100 4.2 District Profiles.............................................................................................................................................100 4.2.1 Karagwe...........................................................................................................................................101 4.2.2 Bukoba Rural...................................................................................................................................102 4.2.3 Muleba .............................................................................................................................................104 4.2.4 Biharamulo.......................................................................................................................................106 4.2.5 Ngara................................................................................................................................................108 4.2.6 Bukoba Urban..................................................................................................................................110 ACRONYMS v ACRONYMS ASDP Agricultural Sector Development Project CSPro Census and Survey Processing Program DFID Department For International Development DIAS District Integrated Agricultural Survey DS District Supervisor EAS Expanded Agricultural Survey EAs Enumeration Areas EU European Union FE Field Enumerator GDP Gross Domestic Product Ha Hectares IAS Integrated Agricultural Survey ICR Intelligent Character Recognition IEC Information, Education and Communication JICA Japanese International Cooperation Agency LRS Long Rainy Season, MAFS Ministry of Agriculture and Food Security MCM Ministry of Co-operatives and Marketing MWLD Ministry of Water and Livestock Development NBS National Bureau of Statistics NGO Non Governmental Organization NMS National Master Sample NSCA National Sample Census of Agriculture NSGRP National Strategy for Growth and Reduction of Poverty PORALG President’s Office, Regional Administration and Local Government PPS Probability Proportional to Size PSU Primary Sampling Unit RAAS Rapid Appraisal Agricultural Survey RS Regional Supervisor RSM Regional Statistical Manager SAC Scotts Agriculture Consultancy Ltd SPSS Statistical Package for Social Science SRS Short Rainy Season TOT Training of Trainers ULG Ultek Laurence Gould UNDP United Nations Development Programme UNFAO United Nations Food and Agriculture Organization VPO Vice President Office PREFACE ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ vi PREFACE At the end of the 2002/03 Agriculture Year, the National Bureau of Statistics, Tanzania Mainland and the Office of the Chief Government Statistician, Tanzania Zanzibar in collaboration with the Ministries of Agriculture and Food Security; Water and Livestock Development; Cooperatives and Marketing as well as the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG) conducted the Agriculture Sample Census. This is the third Agriculture Census to be carried out in Tanzania, the first one was conducted in 1971/72, the second in 1993/94 and 1994/95 (data on household characteristics and livestock count were collected in 1993/1994 while data on crop area and production were collected in 1994/95). It is considered that this census is one of the largest to be carried out in Africa and indeed in many other countries of the world. The census collected detailed data on crop production, crop marketing, crop storage, livestock production, fish farming, tree farming, access to infrastructures and services and poverty indicators. In addition to this, the census was large in its coverage as it provides data that can be disaggregated at district level and thus allow comparisons with the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey. The census covered smallholders in rural areas only and large scale farms. This report presents Kagera region data disaggregated to district level. Due to numerous variables collected, the analysis is based on the most important smallholder variables. More variables can be found in the table of results annex. The extensive nature of the census in relation to its scope and coverage is a result of the increasing demand for more detailed information to assist in the proper planning of this sector and in the administrative decentralization of planning to district level. It is hoped that this report will provide new insights for planners, policy makers, researchers and others involved in the agricultural sector in order to improve the prevailing conditions faced by crop producers and livestock keepers in the country. On behalf of the Government of Tanzania, I wish to express my appreciation for the financial support provided by the development partners, in particular, the European Union as well as DFID, UNDP, Japanese Government, JICA and others who contributed through the pool fund mechanism. Special thanks should go to all those who in one-way or the other contributed to the success of the survey. In particular, I would like to mention the enormous effort made by the Planning Group composed of professionals from the Agriculture Statistics Department of the National Bureau of Statistics (NBS), the Office of the Chief Government Statistician, Zanzibar (OCGS) and the Statistics Unit of the Ministry of Agriculture and Food Security (MAFS) with technical assistance provided by Ultec Lawrence Gould (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd and the Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO). Finally, let me extend my sincere gratitude to all professional staff of the National Bureau of Statistics and Office of the Chief Government Statistician, the sector Ministries of Agriculture and PORALG, the Consultants as well as Regional and District Supervisors and field enumerators for their commendable work. I am also indepted to the respondents, particularly the heads of households, for spending much of their valuable time in providing data and all necessary information during enumeration. Certainly without their dedication, the census would not have been successful. Albina A. Chuwa Director General, National Bureau of Statistics EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ vii EXECUTIVE SUMMARY The executive summary highlights the main survey results obtained during the National Sample Census of Agriculture 2002/03. This report covers small-scale agriculture households in rural areas of Kagera Region who were selected using statistical sampling techniques. The results in the report do not cover urban areas and large-scale farmers. The highlights describe the important findings in relation to agricultural production, productivity, husbandry, access to resources, levels of involvement in agricultural activities and poverty in Kagera Region. Also included are activities’ indicators for one to get an overview, at regional level, of the rural agricultural households and their levels of involvement in agricultural related activities. i) Household Characteristics The number of agricultural households in Kagera Region were 357,277 out of which 253,817 (71.8%) were involved in growing crops only, 3,049 (0.9%) were rearing livestock only, 628 (0.2%) were pastoralist, and 95,783 (27.1%) were involved in both crop production and livestock keeping. In summary, Kagera Region had 349,600 households involved in crop production and 99,460 involved in livestock production. Most of the agricultural households ranked annual crop farming as the activity that provided most of their cash income followed by permanent crop farming, livestock keeping/herding, off-farm income, tree/forest resources, remittances and fishing. The region had a literacy rate of 67 percent. The highest literacy rate was in Bukoba Urban district (84%) followed by Bukoba Rural (77%) and Muleba district (69%). Ngara and Biharamulo districts had the lowest literacy rates of 62 and 55 percent respectively. The literacy rate for the heads of households in the region was 71.8 percent. The number of heads of agricultural households with formal education in Kagera Region was 252,674 (72%), those without formal education were 95,788 (27%) and those with only adult education were 4,814 (1%). The majority of heads of agricultural households (66%) had primary level education whereas only 6 percent had post primary education. In Kagera Region 131,902 households (37%) had only one member aged 5 and above involved in off-farm income generating activities, 26,570 households (8%) had two members involved in off-farm income generating activities and 8,663 households (2%) had more than two members involved in off-farm income generating activities. ii) Crop Production ƒ Land Area The total area of land available to smallholders was 557,226 ha. The regional average land area utilised for agriculture per household was only 1.2 ha. This figure is below the national average which is estimated at 2.0 hectares. ƒ Planted Area The area planted with annual crops and vegetables was 360,188 hectares out of which 241,812 hectares (67%) were planted during short rainy season and 117,377 hectares (33%) during long rainy season. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ viii An estimated area of 153,993 ha (42.8% of the total planted area with annual and vegetable crops) were planted with pulses, followed by 120,225 hectares (33.4%) of cereals, 64,261 ha (17.8%) of roots and tubers, 10,416 ha (2.9%) of oil seeds, 7,737 ha (2.1%) of cash crops and 3,558 ha (1.0%) of fruits and vegetables. ƒ Maize Maize dominates the production of cereal crops in the region. The number of households growing maize in Kagera Region during the short rainy season was 302,529, (93.8% of the total crop growing households in the region during the short rainy season). The total production of maize was 100,313 tonnes from a planted area of 102,342 hectares resulting in a yield of 0.98 t/ha. There was great variation in maize production during the survey/census years hence the trend does not depict any specific pattern. The total production of maize in 2002/03 was 102,342 tonnes. The average area planted with maize per household was 0.29 hectares; however it ranged from 0.1 hectares in Bukoba Urban district to 0.5 hectares in Biharamulo district. Biharamulo district had the largest area of maize (28,288 ha) followed by Bukoba Rural (21,300 ha), Karagwe (21,167 ha), Ngara (16,908 ha), Muleba (14,068 ha) and Bukoba Urban (611 ha). ƒ Sorghum Sorghum was the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew sorghum in Kagera Region during the long rainy season was 16,869. This represents 10.7 percent of the total crop growing households in Kagera Region in the long rainy season. ƒ Cassava The area planted with cassava was larger than that of any other root and tuber crop in Kagera being (11.3% of the total area planted with annual crops and vegetables) and accounting for 63.3 percent of the area planted with roots and tubers. ƒ Beans Beans was the dominant annual crop grown in Kagera Region and it had a planted area 1.5 times greater than maize, which had the second largest planted area. The area planted with beans constitutes 42 percent of the total area planted with annual crops in the region. The largest area planted with beans in the region was in Karagwe (52,054 ha, 34.5%). The average area planted per household in the region during the short rainy season was 0.36 ha. ƒ Fruit and Vegetables The total production of fruits and vegetables was 9,046 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was tomatoes. The production of this crop was 4,468 tonnes, which was 49 percent of the total fruit and vegetable production, followed by cabbage (2,500t, 28%), carrots (631t, 7%), onions (561t, 6%) and eggplants (333t, 5%). The production of the other fruit and vegetable crops was relatively small. ƒ Permanent Crops The smallholders’ area planted with permanent crops was 162,395 hectares or 31 percent of the area planted with annual and permanent crops in the region. The most important permanent crop was banana which accounted for 66 percent of the total area planted with permanent crops followed by coffee (23%), jack fruit (5%) and mango (2%). EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ ix ƒ Improved Seeds The planted area using improved seeds was estimated at 13,614 ha which represents 3.8 percent of the total planted area with annual crops and vegetables. The percentage use of improved seed in the long rainy season was 12.5 percent, higher than the corresponding percentage use for the short rainy season (1.5%). ƒ Use of Fertilizers Most annual crop growing households did not use any fertilisers. The are planted without fertiliser application for annual crops was 319,150 hectares representing 88.6 percent of the total planted area. Of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 27,962 ha which represents 7.8 percent of the total planted area (68.1% of the area planted with fertiliser application in the region). This was followed by compost (11,592 ha, 28.2%). Inorganic fertilizers were used on a very small area and represented only 3.6 percent of the area planted with fertilizers. . ƒ Irrigation In Kagera Region, the area of annual crops under irrigation was 6,305 ha representing 1.8 percent of the total area planted. The area under irrigation during the short rainy season was 3,779 ha accounting for 60 percent of the total area under irrigation. ƒ Crop Storage There were 318,210 crop growing households (91% of the total crop growing households) that reported storing various agricultural products in the region. The most important stored crop was beans and other pulses with 299,472 households storing 7,530 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by maize (283,408, 8,773t), sorghum and millet (22,098 households, 680t), groundnuts/bambara nuts (12,353 households, 335t) and coffee (3,472 households, 213t). Other crops were stored in very small amounts. ƒ Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 312,670 which represents 89.4 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Karagwe (94.7%) followed by Bukoba Rural (93.1%), Biharamulo (87.4%), Muleba (86.9%), Ngara (82.1%) and Bukoba Urban (61.7%). ƒ Agricultural Credit In Kagera Region the households accessing credit were 1,004 (0.3% of all agricultural households) out of which 750 (75%) were male-headed households and 254 (25%) were female headed households. In Muleba district only female headed households got agricultural credit whereas in Ngara district only male households accessed credit. In Biharamulo district both male and female headed households accessed agricultural credit. ƒ Crop Extension Services The number of Agricultural households that received crop extension was 69,081 (20% of total crop growing households in the region). Some districts had more access to extension services than others, with Bukoba Urban having a relatively high proportion of households (45%) that received crop extension messages in the district followed by Bukoba Rural (34%), Muleba (29%), Biharamulo (15%), Ngara (11%) and Karagwe (3%). ƒ Soil Erosion and Water Harvesting Facilities The proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Muleba district (11.0%) followed by Bukoba Rural (7.5%), Ngara (7.3%), Karagwe (3.3%), Bukoba Urban (4.1%) and Biharamulo (1.4%) EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ x iii) Livestock and Poultry Production ƒ Cattle The total number of cattle in the region was 886,474. Cattle rearing was the dominant livestock type in the region followed by goats, sheep and pigs. The region had 5.3 percent of the total cattle population on the Tanzanian Mainland. The number of indigenous cattle was 869,424 head (98.1% of the total number of cattle in the region), 17,050 (1.9%) were dairy breeds. There were no small holder beef cattle in the region. ƒ Goats The number of goat-rearing-households in Kagera Region was 143,012 (40.5% of all agricultural households in the region) with a total of 699,301 goats giving an average of 5 head of goats per goat-rearing-household. ƒ Sheep The number of sheep-rearing households was 18,449 (5.2% of all agricultural households in Kagera Region) rearing 90,321 sheep, giving an average of 5 heads of sheep per sheep-rearing household. ƒ Pigs The number of pig-rearing agricultural households in Kagera Region was 27,685 (7.8% of the total agricultural households in the region) rearing 47,508 pigs. This gives an average of 2 pigs per pig-rearing household. ƒ Chicken The number of households keeping chicken was 147,573 raising about 918,858 chickens. This gives an average of 6 chickens per chicken-rearing household. In terms of total number of chickens in the country, Kagera Region was ranked seventeenth out of the 21 Mainland regions. ƒ Use of Draft Power The region had 11,932 oxen (all of them were found in Biharamulo District) which were used to cultivate 6,866 hectares of land. This represents only 0.53 percent of the total oxen found on the Mainland. The whole area cultivated using oxen was found in Biharamulo district. ƒ Fish Farming The number of households involved in fish farming in Kagera Region was 542 representing 0.2 percent of the total agricultural households in the region. Ngara was the leading district with 230 households (0.5% of agricultural households) involved in fish farming. This was followed by Muleba (170 households, 0.2%) and Bukoba Rural (142 households, 0.2%). There was no fish farming in the rest of the districts iv) Poverty Indicators ƒ Availability of Toilets It was estimated that 90 percent of all rural agricultural households used the traditional pit latrines, 3 percent used flush toilets and 2 percent used improved pit latrine. The remaining 0.04 percent of households had other unspecified types of toilets. Households with no toilet facilities represented 5 percent of the total agriculture households in the region. EXECUTIVE SUMMARY ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ xi ƒ Household Assets Of all assets, radios had the highest percent of households owning them (50.8% of households) followed by bicycle (39.1%), iron (16.6%), wheelbarrow (5.9%), mobile phone (2.5%), television/video (0.9%), vehicle (0.8%) and landline phone (0.5%). ƒ Source of Lighting Energy Wick lamp was the most common source of lighting energy in the region. About 83 percent of the total rural households used this source of energy followed by hurricane lamp (10.8%), pressure lamp (3.3%), firewood (2.0%), mains electricity (0.5%), solar (0.2%), candle (0.1%) and gas or biogas (0.03%). ƒ Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 97.73 percent of all rural agricultural households in Kagera Region. This is followed by charcoal (1.56%). The rest of energy sources accounted for 0.72 percent. These were crop residues (0.38%), mains electricity (0.09%), paraffin/kerocine (0.09%), solar (0.07%), livestock dung (0.06%) and bottled gas. ƒ Roofing Materials The most common roofing material for the main dwelling was iron sheets which were used by 51.8 percent of the rural agricultural households. This was closely followed by grass/leaves (40.2%), grass/mud (5.2%), tiles (1.5%), concrete (0.9%), asbestos (0.2%) and others (0.1%). ƒ Number of Meals per Day About 84.2 percent of the households in the region had two meals per day, 11.5 percent took three meals, 3.5 percent took one meal and 0.7 percent took four meals. ƒ Food Security Households which seldom had problems in satisfying their food needs represented 32 percent of the total number of agriculture households in the region. Households with recurring food shortage problems represent 13 percent whereas those with little problems represent 8 percent. About 5 percent of agriculture households always faced food shortages whilst 41 percent had not experienced any food shortage problems. ƒ Main Source of Cash Income Selling of food crops was the main cash income earning activity and was reported by 54.0 percent of all rural agricultural households. The second main cash income earning activity was sales of cash crops (18.9%) other casual earnings (8.7), fishing (4.3%), wages and salaries (4.3%) and business income (3.4%). Other income earning activities were sales of livestock (2.5%), cash remittance (2.0%), sale of forest products (0.7%) and sales of livestock products (0.6%). ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ xii ILLUSTRATIONS List of Tables 2.1 Census Sample Size……………………………………………………………………………………………..5 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Raked in Order of Importance by District…10 3.2 Area, Production and Yield of cereal crops by Season....................................................................………….. 20 3.3 Area, Production and Yield of Root and Tuber Crops by Season ..................................................................... 26 3.4 Area, Production and Yield of Pulse by Season..................................................................................................28 3.5 Area, Quantity Harvested and Yield of Oil Seed Crops by Season....................................................................31 3.6 Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables by Season……………………………………………...33 3.7 Area, Production and Yield of Annual Cash Crops by Season...........................................................................39 3.8 Land Clearing Methods……………………………………………………………………………………… 47 3.9 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District – Long and Short Rainy Season.......................................50 3.10 Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) by Fertilizer Use and Crop type during the Short Rainy Season.............................................................................................................................51 3.11 Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District……………………………… 61 3.12 Reasons for Not Selling Crop Produce................................................................................................................65 3.13 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household head and District .................65 3.14 Access to Inputs....................................................................................................................................................67 3.15 Number of Households and Chickens Raised by Flock Size..............................................................................82 3.16 Number of Other Livestock by Type of Livestock and District .........................................................................84 3.17 Mean distances from dwellings to infrastructure and services by districts ........................................................91 3.18 Number of Households by Number of meals the Household normally takes per Day and District…………...96 List of Charts 3.1 Agricultural Households by Type of Holdings....................................................................................................10 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head..............................................10 3.3 Percentage Distribution of Population by Age and Sex in 2003.........................................................................14 3.4 Percentage Literacy Level of Household Members by District..........................................................................14 3.5 Literacy Rates for Heads of Household by Sex and District...............................................................................15 3.6 Percentage Distribution of Persons Aged 5 years and above in Agricultural Households by Education Status.....................................................................................................15 3.7 Percentage of Population Aged 5 years and above by District and Educational Status.....................................15 3.8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment ....................................................15 3.9 Number of Households by number of members with Off Farm Income – Kagera Region ...............................16 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Household members with Off-farm Income Activities..........................................................................................................16 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District..........................................................................................17 3.12 Land Area by Type of Land Use..........................................................................................................................17 3.13 Area Planted with Annual Crops (ha) by Season ................................................................................................17 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District....................................................................................19 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District...........................................................19 3.16 Planted Area for the Main Annual Crops (ha).....................................................................................................19 3.17a Planted Area per Household by Selected Crops..................................................................................................19 3.17b Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crop Type......................................................20 3.18 Area planted with Annual Crops by Type of Crops and Season.........................................................................20 3.19 Area Planted and Yield of Major Cereal Crops...................................................................................................22 3.20 Time Series Data on Maize Production – Kagera Region ..................................................................................22 3.21 Maize: Total Area Planted and Planted Area per Household by District ...........................................................22 3.22 Time Series of Maize Planted Area and Yield – Kagera Region........................................................................22 3.23 Total Planted Area and Area of Sorghum per Household by District ................................................................24 3.24 Time Series Data on Sorghum Production – Kagera Region..............................................................................24 3.25 Time Series of Sorghum Planted Area and Yield – Kagera Region...................................................................24 3.26 Area Planted With Paddy, Finger Millet and Burlush mille by District.............................................................24 3.27 Area Planted and Yield of Major Root and Tuber Crops....................................................................................26 3.28 Area planted with Cassava during the census/survey years................................................................................26 3.29 Percent of Cassava Planted Area and percent of Total Land with Cassava by District .....................................28 3.30 Cassava Planted Area per Cassava Growing Households by District ................................................................28 3.31 Total Area Planted with Sweet Potatoes and Planted Area per Household by District......................................28 3.32 Area Planted and Yield of Major Pulse Crops ....................................................................................................29 3.33 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District .............................................29 3.34 Area Planted per Bean Growing Household by District ....................................................................................29 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ xiii 3.35 Time Series Data on Bean Production – Kagera Region ....................................................................................31 3.36 Time Series of Beans Planted Area and Yield - Kagera .....................................................................................31 3.37 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops...............................................................................................31 3.38 Time Series Data on Groundnut planted area – Kagera Region .........................................................................33 3.39 Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Land with Groundnuts by District .........................33 3.40 Area Planted per Groundnut Growing Household by District............................................................................33 3.41 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables.................................................................................................34 3.42 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Land with Tomato by District ......................................34 3.43 Area Planted per Tomato Growing Household by District ................................................................................34 3.44 Percent of Onion Planted Area and Percent of Total Land with Onion by District ...........................................36 3.45 Percent of Cabbage Planted Area and Percent of Total Land with Cabbage by District ...................................36 3.46 Area planted with Annual Cash Crops ................................................................................................................39 3.47 Percent of Tobacco Planted Area and Percent of Total Land with Tobacco by District....................................39 3.48 Area Planted for Annual and Permanent Crops...................................................................................................39 3.49 Area Planted with the Main Permanent Crops ....................................................................................................42 3.50 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District ....................................42 3.51 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District ...........................42 3.52 Percent of Area Planted with Coffee and Average Planted Area per Household by District ............................43 3.53 Percent of Area Planted with Jack fruit and Average Planted Area per Household by District ........................43 3.54 Percent of Area Planted with Mango and Average Planted Area per Household by District............................47 3.55 Number of Households by Method of Land Clearing during the Long Rainy Season ......................................47 3.56 Area Cultivated by Cultivation Method...............................................................................................................49 3.57 Area Cultivated by Method of Cultivation and District......................................................................................49 3.58 Planted Area of Improved Seeds – Kagera..........................................................................................................49 3.59 Planted Area with Improved Seed by Crop Type............................................................................................... 50 3.60 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed – Annuals............................................................50 3.61 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer ...........................................................................................50 3.62 Area of Fertilizer Application by Type of Fertilizer and District.......................................................................50 3.63 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop Type ........................................................................................51 3.64 Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure – Annuals .....................................................51 3.65 Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District .........................................................51 3.66 Planted Area with Inorganic Fertiliser by Crop type – Annuals.........................................................................52 3.67 Percentage of Planted Area with Inorganic Fertiliser by Crop Type..................................................................52 3.68 Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertiliser by District..........................................................52 3.69 Planted Area with Compost by Crop Type..........................................................................................................52 3.70 Percentage of Planted Area with Compost by Crop Type ..................................................................................53 3.71 Proportion of Planted Area Applied with Compost by District..........................................................................53 3.72 Planted area (ha) by Pesticide use........................................................................................................................53 3.73 Planted Area applied with Insecticides by Crop Type ........................................................................................53 3.74 Percentage of Crop Type Planted Area applied with insecticides ......................................................................54 3.75 Proportion of Planted Area applied with Insecticides by District...................................................................... 54 3.76 Planted Area applied with herbicides by Crop Type...........................................................................................54 3.77 Percentage of Crop Type Planted Area applied with herbicides.........................................................................54 3.78 Proportion of Planted Area applied with Herbicides by District during the Long Rainy Season......................54 3.79 Planted Area applied with Fungicides by Crop Type..........................................................................................55 3.80 Percentage of Crop Type Planted Area applied with Fungicides .......................................................................55 3.81 Proportion of Planted Area applied with Fungicides by District during the.......................................................55 3.82 Area of Irrigated Land..........................................................................................................................................56 3.83 Planted Area and Percentage of Planted Area with Irrigation by District..........................................................56 3.84 Time Series of Households with Irrigation – Kagera..........................................................................................58 8.85 Number of Households with Irrigation by Source of Water...............................................................................58 3.86 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water.....................................................................58 3.87 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application...........................................................58 3.88 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type...............................................................................59 3.89 Number of households by Storage Methods…………………………………………………………………...59 3.90 Number of households by method of storage and District (based on the most important household crop)......59 3.91 Normal Length of Storage for Selected Crops ....................................................................................................60 3.92 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District ...................................................60 3.93 Proportion of Households by Purpose of Storage and Crop Type......................................................................60 3.94a Percentage of Households Processing Crops by District ....................................................................................61 3.94b Percent of Crop Growing Households Processing Crops by District .................................................................61 3.94c Percent of Crop Processing Households by Method of Processing....................................................................61 3.95 Percent of Households by Type of Main Processed Product ..............................................................................62 3.96 Number of Households by Type of By-product..................................................................................................62 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ xiv 3.97 Use of Processed Product.....................................................................................................................................62 3.98 Percentage of Households Selling Processed Crops by District.........................................................................62 3.99 Location of Sale of Processed Products...............................................................................................................63 3.100 Percent of Household selling Processed Products by Outlets for Sale and Distance.........................................63 3.101 Number of Crop Growing Households Selling Crops by District ......................................................................63 3.102 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem ....................65 3.103 Percentage Distribution of Households Receiving Credit by Main Sources......................................................65 3.104 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District .............................................65 3.105 Proportion of Households Receiving Credit by Main Purpose of the Credit .....................................................66 3.106 Reasons for Not using Credit (% of Household).................................................................................................66 3.107 Number of Households Receiving Extension Advice.........................................................................................66 3.108 Number of Households Receiving Extension by District ...................................................................................66 3.109 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider..................................67 3.110 Number of Households Receiving Extension by Quality of Services ................................................................67 3.111 Number of Households by Source of Insecticide/fungicide................................................................................68 3.112 Number of Households Reporting Distance to Source of Inorganic Fertiliser...................................................68 3.113 Number of Households by Source of Improved Seed........................................................................................ 68 3.114 Number of Households reporting Distance to Source of Improved Seed...........................................................69 3.115 Number of Households by Source of Insecticide/Fungicide...............................................................................69 3.116 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides............................................69 3.117 Number of Households with Planted Trees by District.......................................................................................69 3.118 Number of Planted Trees by Species...................................................................................................................70 3.119 Number of Trees Planted by Smallholders by Species and District ...................................................................70 3.120 Number of Trees Planted by Location.................................................................................................................70 3.121 Number of Households by purpose of Planted Trees..........................................................................................70 3.122 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities .......................................................73 3.123 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities by District.....................................73 3.124 Number of Erosion Control/Water Harvesting structures by Type of Facility...................................................73 3.125 Total Number of Cattle ('000') by District...........................................................................................................74 3.126 Numbers of Cattle by Type and District..............................................................................................................74 3.127 Cattle Population Trend .......................................................................................................................................76 3.128 Improved Cattle Population Trend.......................................................................................................................76 3.129 Total Number of Goats ('000') by District...........................................................................................................76 3.130 Goat Population Trend.........................................................................................................................................78 3.131 Total Number of Sheep by District......................................................................................................................78 3.132 Shep Population Trend.........................................................................................................................................80 3.133 Total Number of Pigs by District.........................................................................................................................80 3.134 Pig Population Trend............................................................................................................................................80 3.135 Total Number of Chicken by Type and District..................................................................................................82 3.136 Chicken Population Trend ...................................................................................................................................82 3.137 Number of Improved Chicken by Type and District...........................................................................................84 3.138 Improved Chicken Population Trend...................................................................................................................84 3.139 Percentage of Livestock Keeping Households Reporting Tsetse flies and Ticks Problems by District............84 3.140 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District............85 3.141 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock Extension Services.........85 3.142 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic...................................................................................86 3.143 Number of Households by Distance to Veterinary Clinic and District...............................................................86 3.144 Number of Households by Distance to Village Watering Point .........................................................................86 3.145 Number of Households by Distance to Watering Point and District..................................................................86 3.146 Number of Households using Draft Animals ......................................................................................................87 3.147 Number of Households using Draft Animals by District....................................................................................87 3.148 Number of Households using Organic Fertiliser.................................................................................................87 3.149 Area of Application of Organic Fertiliser by District .........................................................................................87 3.150 Number of Households Practicing Fish Farming – Kagera ................................................................................90 3.151 Number of Households Practicing Fish Farming by District – Kagera..............................................................90 3.152 Fish Production.....................................................................................................................................................90 3.153 Agricultural Households by Type of Toilet Facility ...........................................................................................91 3.154 Percentage Distribution of Households Owning the Assets................................................................................93 3.155 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting ..............................................93 3.156 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking ..............................................93 3.157 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material ...............................................................95 3.158 Percentage Distribution of Households with Iron Sheet Roofs by District ........................................................95 3.159 Percentage of Households by Main Source of Drinking Water and Season.......................................................95 3.160 Percentage of Households by Distance to Main Source of Water and Season...................................................95 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ xv 3.161 Number of Agriculture Households by Number of Meals per day.....................................................................96 3.162 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Consumption..............................................................96 3.163 Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income..........................................99 List of Maps 3.1 Total Number of Agricultural Households by District....................................................................................... 11 3.2 Number of Agricultural Households per Square Km of Land by District..........................................................11 3.3 Number of Crop Growing Households by District..............................................................................................12 3.4 Percent of Crop Growing Households by District...............................................................................................12 3.5 Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District............................................13 3.6 Percent of Crop and Livestock Households by District ......................................................................................13 3.7 Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land ..........................................................................18 3.8 Total Planted Area (annual crops) by District.....................................................................................................18 3.9 Area planted and Percentage During the Short Rainy Season by District......................................................... 21 3.10 Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted with Cereals by District ...................................21 3.11 Planted Area and Yield of Maize by District ......................................................................................................23 3.12 Area Planted per Maize Growing Household..................................................................................................... 23 3.13 Planted Area and Yield of Sorghum by District..................................................................................................25 3.14 Area Planted per Sorghum Growing Household.................................................................................................25 3.15 Planted Area and Yield of Cassava by District .................................................................................................. 27 3.16 Area Planted per Cassava Growing Household...................................................................................................27 3.17 Planted Area and Yield of Beans by District...................................................................................................... 30 3.18 Area Planted per Beans Growing Household......................................................................................................30 3.19 Planted Area and Yield of Groundnuts by District .............................................................................................32 3.20 Area Planted per Groundnuts Growing Household............................................................................................ 32 3.21 Planted Area and Yield of Tomato by District....................................................................................................35 3 .22 Area Planted per Tomato Growing Household ...................................................................................................35 3.25 Planted Area and Yield of Onions by District.....................................................................................................37 3.26 Area Planted per Onions Growing Household ....................................................................................................37 3.23 Planted Area and Yield of Cabbage by District ..................................................................................................38 3.24 Area Planted per Cabbage Growing Household..................................................................................................38 3.27 Planted Area and Yield of Cotton by District......................................................................................................40 3.28 Area Planted per Cotton Growing Household.....................................................................................................40 3.29 Planted Area and Yield of Tobbaco by District ..................................................................................................41 3.30 Area Planted per Tobacco Growing Household..................................................................................................41 3.31 Planted Area and Yield of Banana by District ....................................................................................................44 3.32 Area Planted per Banana Growing Household....................................................................................................44 3.33 Planted Area and Yield of Coffee by District......................................................................................................45 3.34 Area Planted per Coffee Growing Household.....................................................................................................45 3.35 Planted Area and Yield of Jack fruit by District .................................................................................................46 3.36 Area Planted per Jack fruit Growing Household.................................................................................................46 3.37 Planted Area and Yield of Mango by District.....................................................................................................48 3.38 Area Planted per Mango Growing Household ....................................................................................................48 3.39 Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District..................................57 3.40 Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District ......................................................57 3.41 Percent of households storing crops for 3 to 6 weeks by district........................................................................64 3.42 Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District.........................................64 3.43 Number of Households and Percent of Total Households Receiving Crop Extension Services by District .....70 3.44 Number and Percent of Crop Growing Households using Improved Seed by District .....................................70 3.45 Number and percent of smallholder planted trees by district..............................................................................71 3.46 Number and Percent of Households with water Harvesting Bunds by District..................................................71 3.47 Cattle population by District as of 1st Octobers 2003.........................................................................................75 3.48 Cattle Density by District as of 1st October 2003...............................................................................................75 3.49 Goat population by District as of 1st Octobers 2003 ..........................................................................................77 3.50 Goat Density by District as of 1st October 2003.................................................................................................77 3.51 Sheep population by District as of 1st Octobers 2003 ........................................................................................78 3.52 Sheep Density by District as of 1st October 2003...............................................................................................78 3.53 Pig population by District as of 1st Octobers 2003.............................................................................................81 3.54 Pig Density by District as of 1st October 2003 ...................................................................................................81 3.55 Number of Chickens by District as of 1st October 2003 ....................................................................................83 3.56 Density of Chickens by District as of 1st October 2003.....................................................................................83 3.57 Number and Percent of Households Infected with Ticks by District .................................................................88 3.58 Number and Percent of Households Using Draft Animals by District...............................................................88 3.59 Number and Percent of Households Using Farm Yard Manure by District.......................................................89 3.60 Number and Percent of Households using Compost by District.........................................................................89 ILLUSTRATIONS ___________________________________________________________________________________________________________________________ _ xvi 3.61 Number and Percent of Households Practicing Fish Farming by District..........................................................92 3.62 Number and Percent of Households without Toilets by District ........................................................................92 3.63 Number and Percent of Households using Grass/Leaves for roofing material by District ................................94 3.64 Number and Percent of Households eating 3 meals per day by District ............................................................94 3.65 Number and Percent of Households eating Meat Once per Week by District ...................................................97 3.66 Number and Percent of Households eating Fish Once per Week by District.....................................................97 3.67 Number and percent of Households Reporting food insufficiency by District ..................................................98 INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 1 1. BACKGROUND INFORMATION 1.1 Introduction This part of the report presents a brief description of the regional profile by providing information on geographical location, land area, climate, administrative set up, population and socio-economic indicators. The information will provide the user with a general understanding of the region and its resources. 1.2 Geographical Location and Boundaries Kagera region is located in the extreme northwestern corner of Tanzania. It lies just below the equator between 1000’ and 2045’ south latitudes. Longitudinally it lies between 30025’ and 32040’ east of Greenwich. This includes large part of the water of Lake Victoria. The landmass lies between 30025’ and 31048’ longitudes east. The region has common border with Uganda to the north, Rwanda and Burundi to the west, Shinyanga and Kigoma regions to the south. To the east of the region lies Lake Victoria. 1.3 Land Area Kagera region covers a total area of 40,838 sq.km. Out of the total area, 28,953 sq.km is land and 11,885 sq.km is covered by water bodies of Lake Victoria, Ikimba and Burigi Lakes and Ngono and Kagera rivers. The region is divided into six administrative districts namely Biharamulo, Ngara, Muleba, Karagwe, Bukoba Rural and Bukoba Urban. Bukoba is the regional and major business town. 1.4 Climate Kagera region experiences a bi-modal rainfall pattern, March – May and October – November, with average annual rainfall of 500 – 2000 mms. Rainfall is higher along the shores of Lake Victoria and decreases inland away from the lake and also with altitude, varying from 2000 mms a year near Bukoba to 500 mms in the west. Temperatures range between 200C - 280C. The region consists of series of hilly running North-South and parallel to the lakeshore. 1.5 Population Kagera region is among the five most populated regions in the country. The region had a population of 2,033,888 according to the 2002 population and housing Census, with an average growth rate of 3.1. The region population represented 6.0 percent of the total Tanzania Mainland population. 1.6 Socio - Economic Indicators The main economic activity carried out by Kagera region’s population is agricultural production, which is the mainstay of the people of Kagera. It engages about 90 percent of the regional population in the production of food and cash crops. The most important food crops are bananas and beans. Coffee, cotton and tea are the main cash crops grown. The Kagera Sugar Company carries out sugar cane growing on a commercial scale. In the past fishing contributed very little to the region’s economy. However, with the introduction of fish fillet processing plants in Mwanza and Bukoba towns, fishing has become an important sector in cash earning, employment and as a source of protein. Other productive sectors in the region include livestock, mining and natural forestry. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 2 2. INTRODUCTION This part of the report provides the technical and operational description of the National Sample Census of Agriculture (NSCA), carried out in the rural areas of Tanzania Mainland and Zanzibar during the 2002/03 agricultural year. It details the background and the rationale for carrying out the NSCA in 2002/03 agricultural year. It also explains the sampling procedures, designing and implementation of the data processing system. 2.1 The Rationale for Conducting the National Sample Census of Agriculture In 2003, the Government of Tanzania launched the Agricultural Sample Census as an important part of the Poverty Monitoring Master Plan which supports the production of statistics for advocacy of effective public policy, including poverty reduction, access to services, gender, as well as the standard crop production data normally collected in an agriculture census. The census is intended to fill the information gap and support planning and policy formulation by high level decision making bodies. It is also meant to provide critical benchmark data for monitoring Agriculture Sector Development Programme (ASDP) and other agriculture and rural development programs as well as prioritising specific interventions of most agriculture and rural development programs. Following the decentralisation of the Government’s administration and planning functions, there has been a pressing need for agriculture and rural development data disaggregated at regional and district levels. The provision of district level estimates will provide essential baseline information on the state of agriculture and support decision making by the Local Government Authorities in the design of District Agricultural Development and Investment Projects (DADIPS). The increase in investment is an essential element in the national strategy for growth and reduction of poverty. This report (Volume V) is among the 21 regional reports for the mainland. Other Census reports include the Technical Report (Volume I), crop sector at national and regional levels including Zanzibar estimates (Volume II), Livestock Report (Volume III), Smallholder Household Characteristics and Access to Natural Resources Report (Volume IV), 21 Regional Reports for the Mainland (Volume V), Large Scale Farms Report (Volume VI) and a separate report for Zanzibar (Volume VII). In order to address the specific issue of gender, a separate thematic report on gender has been published. Other thematic reports will be produced depending on the demand and availability of funds. In addition to these reports two dissemination applications have been produced to allow users to create their own tabulations, charts and maps. The report is divided into five main sections: Background Information, Introduction, Results, Evaluation and Conclusion and Appendices. The definitions relating to all aspects of this report can be found in the questionnaire (Appendix III). 2.2 Census Objectives The 2003 Agriculture Sample Census was designed to meet the data needs of a wide range of users down to district level including policy makers at local, regional and national levels, rural development agencies, funding institutions, researchers, Non government Organisations (NGOs), farmer organisations, etc. As a result, the dataset is both more numerous in its sample and detailed in its scope compared to previous censuses and surveys. To date this is the most detailed Agricultural Census carried out in Africa. The census was carried out in order to: • Identify structural changes if any, in the size of farm household holdings, crop and livestock production, farm input and implement use. It also seeks to determine if there are any improvements in rural infrastructure and in the level of agriculture household living conditions; INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 3 • Provide benchmark data on productivity, production and agricultural practices in relation to policies and interventions promoted by the Ministry of Agriculture and Food Security and other stake holders. • Establish baseline data for the measurement of the impact of high level objectives of the Agriculture Sector Development Programme (ASDP), National Strategy for Growth and Reduction of Poverty (NSGRP) and other rural development programs and projects. • Obtain benchmark data that will be used to address specific issues such as: food security, rural poverty, gender, agro-processing, marketing, service delivery, etc. 2.3 Census Coverage and Scope The census was conducted for both large and small scale farms. The National Sample Census of Agriculture covered a total of 3,221 selected rural villages of Tanzania Mainland out of which 215 villages were from Kagera Region. The census covered agriculture in detail as well as many other aspects of rural development and was conducted using three types of questionnaires: ƒ Small scale farm questionnaire ƒ Community level questionnaire ƒ Large scale farm questionnaire The small scale farm questionnaire was the main census instrument and it includes questions related to crop and livestock production and practices; population demographics; access to services, resources and infrastructure; issues on poverty, gender and subsistence versus profit making production units. The main sections covered are as follows: • Identification (i.e. region, district, ward and village) • Household and holding characteristics • Household information • Land ownership/tenure • Land use • Access and use of resources • Crop and vegetable production • Agro processing and by-Products • Crop storage and marketing • On-farm investment • Access to farm inputs and implements • Use of credit for agricultural purposes • Tree farming/agro-forestry • Crop extension services • Livelihood constraints • Animal contribution to crop production • Livestock • Livestock products • Fish farming • Livestock extension • Labour use INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 4 • Access to infrastructure and other services • Household facilities The community level questionnaire was designed to collect village level data such as access and use of common resources, community tree plantation and seasonal farm gate prices. The large scale farm questionnaire was administered to large scale farms that were either privately or corporately managed. There will be a national report on large scale farming on Tanzania Mainland. 2.4 Legal Authority of the National Sample Census of Agriculture The NSCA 2002/03 was conducted under the legal authority of the 2000 National Bureau of Statistics Act which, among other things, makes data collected from individuals strictly confidential and to be used for statistical purposes only. 2.5 Reference Period Two types of reference periods were used namely the agricultural year and the reference date for livestock enumeration. The agricultural year 2002/03 (that is October 2002 to September 2003) was used for the data items that are related to crop production. The reference date of enumeration for livestock and poultry count was 1st October 2003. 2.6 Census Methodology The main focus at all stages of the census execution was on data quality and this is emphasised in this section. The main activities undertaken include: - Census organisation - Tabulation plan preparation - Sample design - Design of census questionnaires and other instruments. - Field pre-testing of the census instruments - Training of trainers, supervisors and enumerators - Information Education and Communication (IEC) campaign - Data Collection - Field supervision and consistency checks - Data processing: Scanning ICR extraction of data Structure formatting application Batch validation application Manual data entry application Tabulation preparation using SPSS - Table formatting and charts using Excel, map generation using Arc View and Freehand. - Report preparation using Word and Excel. 2.6.1 Census Organization The Census was conducted by the National Bureau of Statistics in collaboration with the sector ministries of agriculture, and the Office of the Chief Government Statistician in Zanzibar. At the national level the Census was headed by the INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 5 Director General of the National Bureau of Statistics with assistance from the Director of Economic Statistics. The Planning Group, made up of staff from the National Bureau of Statistics, Department of Agricultural Statistics and three representatives from the Ministry of Agriculture and Food Security (Department of Policy and Planning), oversaw the overall operational aspects of the Census. At the regional level, implementation of census activities was overseen by the Regional Statistical Officer of NBS and the Regional Agriculture Supervisor from the Ministry of Agriculture and Food Security. At the District level, two supervisors from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG), managed the enumerators who also came from the same ministry. Members of the Planning Group had a minimum qualification of a bachelor degree; the regional supervisors were agricultural economists, statisticians or statistical officers. The district supervisors and enumerators had diploma level qualifications in agriculture. The Census and Surveys Technical Working Group provided support in sourcing financing, approving budget allocations and technical assistance inputs as well as monitoring the progress of the census. A Technical Committee for the census was established with members from key stakeholder organisations (i.e. NBS, sector ministries of agriculture, President’s Office, Planning and Privatization (POPP), PORALG, University of Dar es Salaam (UDSM), Tanzania Food and Nutrition Centre (TFNC) and the Office of Chief Government Statistician (OCGS) in Zanzibar). The main function of the committee was to approve the proposed instruments and procedures developed by the Planning Group. It also approved the tabulations and analytical reports prepared from the Census data. 2.6.2 Tabulation Plan The tabulation plan was developed following three user group workshops and thus reflects the information needs of the end users. It took into consideration the tabulations from previous census and surveys to allow trend analysis and comparisons. 2.6.3 Sample Design The Mainland sample consisted of 3,221 villages. These villages were drawn from the National Master Sample (NMS) developed by the National Bureau of Statistics (NBS) to serve as a national framework for the conduct of household based surveys in the country. The National Master Sample was developed from the 2002 Population and Housing Census. In most cases, within each selected village, data was collected from a sub-sample of fifteen agricultural households. In few large villages thirty households were selected. The total Mainland sample was 48,315 agricultural households. In Zanzibar a total of 317 EAs were selected and 4,755 agricultural households were covered. Nationwide, all regions and districts were sampled with the exception of three urban districts (two from Mainland and one from Zanzibar). In both Mainland and Zanzibar a stratified two stage sample was used. In the first stage, villages/enumeration areas (EAs) were selected with probability proportional to the number of villages in each district. In the second stage, 15 households were selected from a list of farming households in each Village/EA using systematic random sampling. Table 2.1 gives the sample size of households, villages and districts for Tanzania Mainland and Zanzibar. Number of Mainland Zanzibar Total Households 48,315 4,755 53,070 Villages/Eas 3,221 317 3,539 Districts 117 9 126 Regions 21 5 26 Table 2.1: Census Sample Size INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 6 2.6.4 Questionnaire Design and Other Census Instruments The census questionnaires were designed following user/producer meetings to ensure that the information collected was in line with their data needs. Several features were incorporated into the design of the questionnaire to increase the accuracy of the data: • Where feasible all variables were extensively coded to reduce post enumeration coding error. • The definitions for each section were printed on the opposite page so that the enumerator could easily refer to the instructions whilst interviewing the farmer. • The responses to all questions were placed in boxes printed on the questionnaire, with one box per character. This feature made it possible to use scanning and ICR technologies for data entry. • Skip patterns were used to avoid asking unnecessary questions • Each section was clearly numbered, which facilitated the use of skip patterns and provided a reference for data type coding for the programming of CSPro, SPSS and the dissemination applications. Besides the questionnaires, there were other instruments used: • Village listing forms that were used for listing households in the villages and from this list a systematic sample of 15 agricultural households were selected from each village. • Training manual which was used by the trainers for the cascade/pyramid training of supervisors and enumerators. This manual was trainers guiding document on the procedures to follow during the training • Enumerator Instruction Manual which was used as reference material. 2.6.5 Field Pre-Testing of the Census Instruments The Questionnaire was pre-tested in five locations (Arusha, Dodoma,,Tanga, Unguja and Pemba). This was done purposely to test the wording, flow and relevance of the questions and to finalise crop lists, questionnaire coding and manuals. In addition to this, several data collection methodologies had to be finalised, namely, livestock numbers in pastoralist communities, cut flower production, mixed cropping, use of percentages in the questionnaire and finalising skip patterns and documenting consistency checks. 2.6.6 Training of Trainers, Supervisors and Enumerators Cascade/pyramid training techniques were employed to maintain statistical standards. The top level training was provided to 66 national and regional supervisors (3 per region plus Zanzibar). The trainers were members of the Planning Group and the trainees were from the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. The second level training was for the district supervisors and enumerators. This training was conducted in the regions. In each region three training sessions were conducted for the district supervisors and enumerators. In addition to training in field level Census methodology and definitions, emphasis was placed on training the enumerators and supervisors in consistency checking. Tests were given to the enumerators and supervisors and the best 50 percent of the trainees were selected to administer the smallholder and community level questionnaires. This increased the number of interviews per enumerator but it also released finance to increase the number of supervisors and hence the Supervisor Enumerator Ratio. The household listing exercise was carried out by all trained enumerators. 2.6.7 Information, Education and Communication (IEC) Campaign Information, Education and Communication (IEC) is an important aspect of any census/survey undertaking. This is due to the fact that inadequately informed and hence uncooperative citizens may jeopardize the entire census/survey. As far as the INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 7 2002/03 Agricultural Sample Census was concerned, the main objective of the IEC program was to sensitize and mobilize Tanzanians to support, cooperate and participate in the census exercise. Radio, television, newspapers, leaflets, t-shirts and caps were used to publicise the Sample Census. T-shirts and caps were used by the field staff and the village chairmen as official uniforms during the field work. The village chairmen helped to locate the selected households. 2.6.8 Household Listing The household listing exercise was done in seven days. During the listing exercise, forms ACLF1 and ACLF2 were administered. The information collected included the number of fields operated by the household, the number of different types of livestock and poultry. This information was used to determine the agricultural households. From the list of agricultural households, 15 households were selected for the interview. The selection was done using the Random Number Table. 2.6.9 Data Collection Data collection activities for the 2002/2003 Agricultural Sample Census took three months from January to March 2004. The data collection methods used during the census was by interview and no physical measurements, e.g., crop cutting and field area measurement were taken. Field work was monitored by a hierarchical system of supervisors at the top of which was the Mobile Response Team followed by the national, regional, and district supervisors. The Mobile Response Team consisted of three principal supervisors who provided overall direction to the field operation and responded to queries arising outside the scope of the training exercise. The mobile response team consisted of the Manager of Agriculture Statistics Department, Long-term Consultant and Desk Officer for the Census. Decisions made on definitions and procedures were then communicated back to all enumerators via the national, regional and district supervisors. District supervision and enumeration were done by staff from the President’s Office, Regional Administration and Local Government (PORALG). National and regional supervisions were provided by senior staff of the National Bureau of Statistics and the sector ministries of agriculture. During the household listing exercise 3,221 extension staff was used. For the enumeration of the small holder questionnaire, 1,611 enumerators were used and additional 5 percent enumerators were held in reserve in case of drop outs during the enumeration exercise. 2.6.10 Field Supervision and Consistency Checks Enumerators were trained to probe the respondents until they were satisfied with the responses given before they recorded them in the questionnaire. The first check of the questionnaires was done by enumerators in the field during enumeration. The second check was done by the district supervisors followed by regional and national supervisors. Supervisory visits at all levels of supervision focused on consistency checking of the questionnaires. Inconsistencies encountered were corrected, and where necessary a return visit to the respondent was made by the enumerator to obtain the correct information. Further quality control checks were made through a major post enumeration checking exercise where all questionnaires were checked for consistencies by all supervisors in the district offices. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 8 2.6.11 Data Processing Data processing consisted of the following processes: • Manual editing • Data entry • Data structure formatting • Batch validation • Tabulation • Illustration production • Report formatting Manual Editing Prior to scanning, all questionnaires underwent a manual cleaning exercise. This involved checking that the questionnaire had a full set of pages, correct identification and good handwriting. A score was given to each questionnaire based on the legibility and the completeness of enumeration. This score will be used to assess the quality of enumeration and supervision in order to select the best field staff for future censuses/surveys. Data entry/Scanning and ICR extraction technologies Scanning and ICR data capture technology was used for the small holder questionnaire. This not only increased the speed of data entry, it also increased the accuracy due to the reduction in keystroke errors. Interactive validation routines were incorporated into the ICR software to track errors during the verification process. The scanning operation was so successful that it is highly recommended that this technology be adopted for future censuses/surveys. The Census and Surveys Processing Program (CSPro) was used to enter 2,880 of small holder questionnaires that were rejected by the Intelligent Character Recognition (ICR) extraction application. Data structure formatting A program was developed in visual basic to automatically alter the structure of the output from the scanning/extraction process in order to harmonise it with the manually entered data. The program automatically checked and changed the number of digits for each variable, the record type code, the number of questionnaires in the village, the consistency of the Village Identification (ID) code and saved the data of one village in a file named after the village code. Batch validation A batch validation program was developed in order to identify inconsistencies within a questionnaire. This is in addition to the interactive validation during the ICR extraction process. The procedures varied from simple range checking within each variable to more complexes checking between variables. It took six months to screen, edit and validate the data from the smallholder questionnaire. After the long process of data cleaning, the results were prepared based on a pre-designed tabulation plan. Tabulations Statistical Package for Social Sciences (SPSS) was used to produce the Census results and Microsoft Excel was used to organize the tables and compute additional indicators. INTRODUCTION _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 9 Analysis and report preparation The analysis in this report focuses on regional and district production estimates, districts comparisons and time series analysis. Microsoft Excel was used to produce charts; whereas Microsoft Word was used to compile the report. Data quality A great deal of emphasis was placed on data quality throughout the whole exercise from planning, questionnaire design, training, supervision, data entry, validation and cleaning/editing. As a result of this NBS believes that the Census is highly accurate and representative of what was experienced at field level during the Census year. With very few exceptions the variables in the questionnaire are within the norms for Tanzania and they follow expected time series trends when compared to historical data. Standard Errors and Coefficients of Variation for the main variables can be found in the Technical Report (Volume I). 2.7 Funding Arrangements The Agricultural Sample Census was supported mainly by the European Union (EU) who financed most of the operational activities. Other funds for operational activities came from the Government of Tanzania, Government of Japan, United Nations Development Programme (UNDP) and other partners in the Pool Fund of the Vice President’s Office (VPO). In addition to this, technical assistance was provided by the European Union (EU), Department for International Development (DFID) and Japanese International Cooperation Agency (JICA). Technical assistances were managed by Ultek Laurence Gould Consultants (ULG), Scotts Agriculture Consultancy Ltd (SAC) and the Food and Agriculture Organisation (FAO). RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 10 3. CENSUS RESULTS This part of the report presents the results of the census for Kagera region based on the statistical tables presented in Appendix A2. The results are presented in different forms including brief summaries, charts, condensed tables, graphs and maps in order to make it easy for the users to understand. Comparisons are made between related variables and between districts. Comparisons are also made with past censuses and survey’s results such as the 1994/95 National Sample Census of Agriculture (NSCA), the 1995/96 and the 1996/97 Expanded Agricultural Surveys, the 1997/98 Integrated Agricultural Survey, the 1998/99 District Integrated Agricultural Survey and the 1999/00 Rapid Agricultural Appraisal Survey. The presentation of results is divided into four main sections which are household characteristics, crop results, livestock results and poverty indicators. Compared to previous censuses and surveys, more effort has been placed in analyzing the results in order to formulate solid conclusions. 3.1 Household Characteristics 3.1.1 Type of Household The number of agricultural households in Kagera Region was 353,277. The largest number of agriculture households was in Bukoba Rural (86,891) followed by Karagwe (84,914), Muleba (75,179), Biharamulo (55,319), Ngara (47,187) and Bukoba Urban (3,788) (Map 3.1). The highest density of households was found in Karagwe (35/km2) and Ngara (28/ km2) (Map 3.2). Most households (253,817, 71.8%) were involved in growing crops only, 3,049 (0.9%) were rearing livestock only, 628 (0.2%) were pastoralists, and 95,783 (27.1%) were involved in crop production as well as livestock keeping (Chart 3.1) (Map 3.3, 3.4, 3.5 and 3.6). 3.1.2 Livelihood Activities/Source of Income The census results for Kagera Region indicates that most of the agricultural households ranked annual crop farming as an activity that provides most of their cash income followed by permanent crop farming, livestock keeping/herding, off farm Income, tree/forest resources, remittances and fishing/hunting (Table 3.1). Karagwe and Bukoba Rural districts are the only ones where annual crop farming was not the most important source of livelihood, being replaced by permanent crop farming. Table 3.1 The Livelihood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District Livelihood Activity District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remitt -ances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 2 1 3 4 6 7 5 Bukoba Rural 2 1 4 3 5 7 6 Muleba 1 2 4 3 7 6 5 Biharamulo 1 2 3 4 7 5 6 Ngara 1 2 3 4 6 7 5 Bukoba Urban 1 2 4 3 5 7 6 Total 1 2 3 4 6 7 5 Chart 3.1 Agriculture Households by Type - Kagera Pastoralists 0.2% Livestock Only 0.9% Crops Only 71.8% Crops and Livestock 27.1% Chart 3.2 Percentage Distribution of Agricultural Households by Sex of Household Head 0 25 50 75 100 NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Year Percent of Households Male headed households Female headed households Bukoba Urban Biharamulo Ngara Muleba Karagwe Bukoba Rural 98.9 99.3 100 99.1 97.6 99.4 Muleba Bukoba Urban Ngara Biharamulo Karagwe Bukoba Rural 74,506 3,748 47,187 54,932 82,886 86,340 Tanzania Agriculture Sample Census Number of Crop Growing Households Percent of Crop Growing Households Map 3.3 KAGERA Number of Crop Growing Households by District Map 3.4 KAGERA Percent of Crop Growing Households by District 80,000 to 100,000 60,000 to 80,000 40,000 to 60,000 20,000 to 40,000 0 to 20,000 Number of Crop Growing Households 99.6 to 100 99.1 to 99.6 98.6 to 99.1 98.1 to 98.6 97.6 to 98.1 Percent of Crop Growing Households RESULTS           12 Karagwe Bukoba Urban Bukoba Rural Ngara Biharamulo Muleba 30.8% 20.3% 30.4% 41.5% 19.3% 19.7% Biharamulo Muleba Bukoba Rural Karagwe Ngara Bukoba Urban 15 23 23 35 28 8 Tanzania Agriculture Sample Census Number of Crop Growing Households per Sq Km Percent of Crop and Livestock Households Map 3.5 KAGERA Number of Crop Growing Households per Square Kilometer of Land by District Map 3.6 KAGERA Percent of Crop and Livestock Households by District Number of Crop Growing Households per Sq Km 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 Percent of Crop and Livestock Households 40 to 50 30 to 40 20 to 30 10 to 20 0 to 10 RESULTS           13 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 14 3.1.3 Sex and Age of Head of Households The number of male-headed agricultural households in Kagera Region was 287,638 (81% of the total regional agricultural households) whilst the female-headed households were 65,639 (19% of the total regional agricultural households). The mean age of household heads was 44 years (44 years for male heads and 40 years for female heads). The percentage trend for six censuses/surveys years shows that there has not been any significant change in the distribution of agricultural households between male and female headed households (Chart 3.2). 3.1.4 Number and Age of Household Members Kagera Region had a total rural agricultural population of 1,739,818 of which 866,030 (49.8%) were males and 873,788 (50.2%) were females. Whereas age group 0- 14 constituted 46 percent of the total rural agricultural population, age group 15–64 (active population) was only 49 percent (Chart 3.3). Kagera Region had an average household size of 4.9 persons per household with Bukoba Rural district having the lowest household size of 4.4 persons per household. 3.1.5 Level of Education In order to obtain information on the level of education, information on literacy and education attainment were obtained for all persons aged five years and above in all households. Literacy The information on literacy level for family members aged five years and above was obtained by asking individual private households if their respective family members could read and write in Kiswahili only, English only, both English and Swahili or in any other language. Literacy was based on the ability to read and write Swahili, English or both. Literacy Level for Household Members Kagera Region had a total literacy rate of 67 percent. The highest literacy rate was found in Bukoba Urban (84%) followed by Bukoba Rural district (78%) and Muleba district (69%). Ngara and Biharamulo districts had the lowest literacy rates of 62 and 55 percent respectively (Chart 3.4). Literacy Rates for Heads of Households The literacy rate for the heads of households in the region was 71.8 percent. The literacy rates among the male and female heads of households were 77.2 and 48.4 percent respectively. Male heads’ literacy rate was higher than that of female heads in all districts. The district with the highest literacy rate for heads of households was Bukoba Urban (83.7%) followed by Bukoba Rural (78.0%), Muleba (71.9%), Karagwe (71.5%), Biharamulo (67.0%), Ngara (65.7%) (Chart 3.5). Chart 3.3 Percent Distribution of Population by Age and Sex - Kagera 0 6 12 18 Less than 4 05 - 09 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 Above 85 Age Group P ercen t Male Female Chart 3.4 Percent Literatecy Level of Household Members by District 0 20 40 60 80 100 Bukoba Urban Bukoba Rural Muleba Karagwe Ngara Biharamulo District Percent RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 15 Educational Status Information on educational status was collected from individual agricultural households. The results show that 41 percent of the population aged 5 years and above in agricultural households in the region had completed different levels of education and 31 percent were still attending school. Those who have never attended school were 28 percent (Chart 3.6). Agricultural households in Bukoba Urban district had the highest percentage (52%) of population aged 5 years and above who had completed different levels of education. This was followed by Bukoba Rural and Karagwe districts with 48 and 42 percent respectively. Ngara and Biharamulo districts had the lowest percentages of 36 and 34. The number of heads of agricultural households with formal education in Kagera Region was 252,674 (72%), those without formal education were 95,788 (27%) and those with only adult education were 4,814 (1%). The majority of heads of agricultural households (66%) had primary level education whereas only 6 percent had post primary education (Chart 3.8). With regard to the heads of agricultural households with primary or secondary education in Kagera Region, Bukoba Urban district had the highest percentages (70% for primary and 8% for secondary). This was followed by Bukoba Rural (68% primary and 6% secondary), Karagwe (66% primary and 4% secondary), Muleba ( 65% for primary and 5% secondary), Biharamulo ( 65% primary and 3% secondary) and Ngara (63% primary and 2% secondary). Chart 3.5 Literacy Rates of Head of Household by Sex and District 0 20 40 60 80 100 Bukoba Urban Bukoba Rural Muleba Karagwe Biharamulo Ngara District Percent Male Female Total Chart 3.7 Percentage of Population Aged 5 Years and Above by District and Educational Status 0 10 20 30 40 50 60 Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Muleba Ngara Biharamulo District Percent Attending Completed Never Attended Chart 3.6 Percentage of Persons Aged 5 Years and Above by Education Status Never Attended 28% Completed 41% Attending School 31% Chart 3 .8 Percentage Distribution of Heads of Household by Educational Attainment Primary Education 65.8% No Education 27.1% Post Primary Education 5.7% Adult Education 1.4% RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 16 3.1.6 Off-farm Income Off-farm income refers to cash generated from non-agricultural activities. This can be either from permanent employment (i.e., government, private sector or other), temporary employment or labourers. It also includes cash generated from working on farms belonging to other farmers. Off-farm income is important amongst agriculture households in Kagera with 47 percent of households having at least one member with off-farm income. In Kagera Region 131,902 households (37%) had only one member aged 5 and above involved in off-farm income generating activities, 26,570 households (8%) had two members involved in off-farm income generating activities and 8,663 households (2%) had more than two members involved in off-farm income generating activities. Bukoba Urban district had the highest percentage of agriculture households with off-farm income (over 76% of total agriculture households in the district). Other districts with high percent of agriculture households with off-farm income were Muleba (65%), Biharamulo (55%) and Bukoba Rural (49%). Karagwe and Ngara districts had the lowest percent of agriculture households with off-farm income (33% and 29% respectively). The district with the highest percent of agriculture households with more than one member with off-farm income was Bukoba Urban (29%). Karagwe district had very few households with more than one member having off-farm income (6%). 3.2 Land Use Land area and planted area are two different types of area measurements. Land area refers to the physical area of land and is the same regardless of the number of crops planted on the land in one year. Planted area is the total area of crops planted in a year and the area is summed if there were more than one crop on the same land per year. A number of terms are used in this section which requires defining for clarification as follows: Land available refers to the area of land that has been allocated to smallholders through customary law, official title or other forms of ownership. Land available does NOT mean the total area of land that is designated as agriculture land in the country; however it is the land that is available to smallholders given the location of villages and lack of access to more remote parcels of unused agriculture designated land. Usable land refers to the available land minus the land that cannot be used e.g. bare rock, shallow soils, steep slopes, swamp areas etc. It does however include uncleared bush, utilised land refers to the land that was used during the year. Chart 3.9 Number of Households by Number of Members with Off-farm Income One, 131,902, 37% Two, 26,570, 8% More than two, 8,663, 2% None, 186,142, 53% Chart 3.10 Percentage Distribution of Agricultural Households by Number of Household members with Off-farm Income Activities 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bukoba Urban Biharamulo Muleba Ngara Bukoba Rural Karagwe Districts Percent More than two One Two No ne RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 17 3.2.1 Area of Land Utilised The total area of land available to smallholders was 557,266 ha. The regional average land area utilised for agriculture per household was only 1.4 ha. This figure is below the national average which is estimated at 2.0 hectares. Eighty nine percent of the total land available to smallholders was utilised. Only 11 percent of usable land available to smallholders was not used (Chart 3.11 and Map 3.7). Large differences in land area utilised per household exist between districts with Biharamulo and Ngara utilizing 1.5 and 2.5 ha per household respectively. The smallest land area utilised per household was found in Bukoba Urban (0.9 ha). The percentage utilized of the usable land per household was highest in Bukoba Urban (98%) and lowest in Biharamulo (86%). 3.2.2 Types of Land Use The area of land under permanent/annual mix was 182,555 hectares (32.8% of the total land available to smallholders in Kagera), followed by temporary mixed crops (93,256 ha, 16.7%), temporary mono crops (67,506 ha, 12.1%), uncultivatable usable land (51,046 ha, 9.2%), area under permanent mixed crops (40,512 ha, 7.3%), area under fallow (38,150 ha, 6.8%), permanent monocrop (30,980 ha, 5.6%), area under pasture (14,631 ha, 2.6%), unusable area (13,775 ha, 2.5%), area planted with trees (11,883 ha, 2.1%), area under natural bush (7,718 ha, 1.4%) and area rented to others (5,213 ha, 0.9%). 3.3 Annual Crop and Vegetable Production Kagera Region has two rainy seasons, namely the short rainy season (September to December) and the long rainy season (March to May). The quantity of crops produced in both seasons will be used as a basis for comparison with the past surveys and censuses. 3.3.1 Area Planted The area planted with annual crops and vegetables was 360,188 hectares out of which 241,812 hectares (67%) were planted during short rainy season and 117,377 hectares (33%) during long rainy season (Chart 3.13). The average areas planted per household during the short and long rainy seasons was 0.753 and 0.748 ha respectively. The districts with Chart 3.12 Land Area by Type of Use 0.9 1.4 2.1 2.5 2.6 5.6 6.8 7.3 9.2 12.1 32.8 16.7 0 50,000 100,000 150,000 200,000 Area Rented to Others Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Unusable Area under Pasture Area under Permanent Mono Crops Area under Fallow Area under Permanent Mixed Crops Area of Uncultivated Usable Land Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Land Use Area (hectares) Chart 3.13 Area Planted with Annual Crops by Season (hectares) Short Rainy Season, 242,812, 67% Long Rainy Season, 117,377, 33% Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 3.11 Utilized and Usable Land per Household by District 0.0 1.0 2.0 3.0 Biharamulo Ngara Karagwe Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Districts Area/household 0 20 40 60 80 100 Percentage utilized Total Usable Area available (ha) Area utilised (Ha) Percent Utilisation Bukoba Urban Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Karagwe 2,196ha 74,811ha 53,646ha 89,733ha 56,183ha 83,618ha 80,000 to 90,000 60,000 to 80,000 40,000 to 60,000 20,000 to 40,000 0 to 20,000 Bukoba Rural Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Urban Karagwe 87.9% 92.3% 85.7% 92.8% 98.1% 89.2% Tanzania Agriculture Sample Census Percent of Utilized Land Area Map 3.7 KAGERA Utilized Land Area Expressed as a Percent of Available Land by District Map 3.8 KAGERA Total Planted Area (annual crops) by District Percent of Utilized Land Area 95.7 to 98.2 93.2 to 95.7 90.7 to 93.2 88.2 to 90.7 85.7 to 88.2 Area Planted (ha) Area Planted (ha) RESULTS           18 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 19 the largest area planted per household (the average of the two seasons) were Biharamulo (2.6 ha) followed by Ngara (1.4 ha). The district with the smallest average area planted was Bukoba urban (1.2ha). The area planted with annual crops during short rainy season was higher than that of the long rainy season in all districts. (Chart 3.14, Chart 3.15 and Map 3.9). The planted area occupied by pulses was 153,993 ha (42.8% of the total area planted with annuals). This was followed by cereals (120,225 hectares, 33.4%), roots and tubers (64,261 hectares, 17.8%), oil seeds (10,416 hectares, 2.9%), cash crops (7,737 hectares, 2.1%) and fruits and vegetables (3,558 hectares, 1.0%). In Karagwe the area planted per household in the short rainy season represents 56 percent of the total planted area per household, whereas in Biharamulo the corresponding figure is 43 percent (Chart 3.15). Analysis of the Most Important Crops Results on crop production are presented in two different sections. The first section compares the importance of each crop regardless of whether it is annual or permanent. The second section contains a more detailed analysis on production based on crop types. 3.3.2 Crop Importance Beans was the dominant annual crop grown in Kagera Region and it had a planted area 1.5 times greater than maize, which had the second largest planted area. The area planted with beans constitutes 42 percent of the total area planted with annual crops in the region. Other crops in order of their importance (based on area planted) are cassava, sweet potatoes, groundnuts, sorghum and cotton (Chart 3.16). Households that grew cassava, chick peas and egg plant had larger planted areas per household than for other crops (Chart 3.17a). Chart 3.14 Area Planted with Annual Crops by Season and District 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 70,000 Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Biharamulo Ngara Karagwe District Area Planted (ha) 0 20 40 60 80 100 Percentage Planted Short Rainy Season Long Rainy Season % Area Planted in Short Rainy Season Chart 3.15 Area Planted with Annual Crops per Household by Season and District 0.0 1.0 2.0 3.0 Biharamulo Bukoba Urban Muleba Bukoba Rural Ngara Karagwe District Area Planted (ha) Long Rainy Season Short Rainy Season Chart 3.16 Planted Area (ha) for the Main Crops - Kagera 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 Beans Maize Cassava Sweet Potatoes Groundnuts Sorghum Cotton Paddy Finger Millet Cocoyam Field Peas Tomatoes Irish Potatoes Crop Planted Area (ha) Chart 3.17a Planted Area (ha) per Household for Selected Crop - Kagera 0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 Cassava Chich Peas Egg Plant Paddy Cotton Sorghum Sunflower Beans Green Gram Onions Finger Millet Field Peas Soya Beans Maize Groundnuts Tomatoes Pyrethrum Crop Planted Area (ha) RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 20 3.3.3 Crop Types Pulses are the main crops grown in Kagera Region. The area planted with cereals was 153,993 ha (42.8% of the total planted area for annuals), followed by cereals with 120,225 ha (33.4%), root and tubers 64,261 ha (17.8%), oil seeds 10,416 ha (2.9%), cash crops 7,737 ha (2.1%) and fruits and vegetables 3,558 ha (1.0%). Annual cash crops were mainly constituted of cotton. (Chart 3.17b). While cereals, pulses, oil seed and cash crops were the dominant crops in the short rainy season, root and tuber crops were dominant in the long rainy season. There was little difference in the proportions of fruits and vegetables grown between seasons (Chart 3.18). 3.3.4 Cereal Crop Production The total production of cereals was 120,303 tonnes. Maize was the dominant cereal crop at 100,303 tonnes which was 83.4 percent of total cereal crops produced, followed by paddy (8.7%), sorghum (6.4%), fingermillet (1.1%) and bulrush millet (0.4%). Biharamulo district had the largest planted area of cereals in the region (38,127 ha) followed by Karagwe, (24,327 ha), Bukoba Rural (21,465 ha), Ngara (19,705 ha), Muleba (15,981 ha) and Bukoba Urban (619) (Map 3.10). The total area planted with cereals in 2002/03 was 120,225 ha out of which 97,418 ha (81%) were planted in short rainy season and 22,806 ha (19%) were planted during the long rainy season. The short rainy season accounts for 81 percent of the total cereals produced in both seasons. The area planted with maize during the short rainy season was 92.1 percent of the total area planted with cereals in that season followed by sorghum (3.3%) and paddy (2.4%) (Table 3.2). In Total, the area planted with maize was dominant and it represented 85.1 percent of the total area planted with cereal crops, then followed by sorghum (8.0%), paddy 4.4%), finger millet (2.3%) and bulrush millet (0.2%). Table 3.2: Area, Production and Yield of Cereal Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tonnes) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tonnes) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Maize 89,757 90,368 1,007 12,585 9,945 790 102,342 100,313 980 Paddy 2,347 3,488 1,486 2,932 6,972 2,378 5,279 10,459 1,981 Sorghum 3,227 2,604 807 6,370 5,142 807 9,597 7,746 807 Bulrush Millet 0 0 287 435 1,515 287 435 1,515 Finger Millet 2,087 980 470 632 369 583 2,719 1,349 496 Total 97,418 97,440 22,806 22,863 120,225 120,303 Chart 3.17b Percentage Distribution of Area planted with Annual Crops by Crop Type Cash Crops 2% Fruits & vegetables 1% Oil seeds & Oil nuts 3% Roots & Tubers 18% Cereals 33% Pulses 43% Pulses Cereals Roots & Tubers Oil seeds & Oil nuts Cash Crops Fruits & vegetables 112,377 22,806 97,418 48,403 15,858 2,519 7,897 325 7,412 1,708 1,850 0 50,000 100,000 150,000 A rea (hecta res) Pulses Cereals Roots & Tubers Oil seeds & Oil nuts Cash Crops Fruits & vegetables Crop Type Chart 3.18 Area Planted with Annual Crops by Crop Type and Season Long Rainy Season Short Rainy Season Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe 19,705 38,127 15,981 619 21,465 24,327 11.8 10.1 4.9 1.4 5.8 10.1 40,000 to 50,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 Bukoba Rural Ngara Biharamulo Bukoba Urban Karagwe Muleba 52,967ha 1,709ha 34,262ha 61,041ha 41,847ha 50,986ha 70.8t/ha 77.8t/ha 61t/ha 68t/ha 78t/ha 61t/ha Tanzania Agriculture Sample Census Area planted During the Short Rainy Season Area Planted (ha) Area Planted (ha) Planted Area with Cereal Crops Percent of Area Planted Map 3.9 KAGERA Area planted and Percentage During the Short Rainy Season by District Map 3.10 KAGERA Area Planted with Cereals and Percent of Total Land Planted with Cereals by District Percent of Total Land Planted with Cereal 40,000 to 70,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 RESULTS           21 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 22 The yield of paddy was 1,981 kg/ha, followed by bulrush millet (1,515 kg/ha), maize (980 kg/ha), sorghum (807 kg/ha) and finger millet (496 kg/ha). Wheat and barley were not grown in the region (Chart 3.19). 3.3.4.1 Maize Maize dominates the production of cereal crops in the region. The number of households growing maize in Kagera Region during the short rainy season was 302,529, (93.8% of the total crop growing households in the region during the short rainy season). The total production of maize was 100,313 tonnes from a planted area of 102,342 hectares resulting in a yield of 0.98 t/ha. Chart 3.20 Presents maize production trend (in thousand metric tonnes) for the combined long and short rainy seasons. There was great variation in maize production during the survey/census years hence the trend does not depict any specific pattern. The average area planted with maize per household was 0.29 hectares; however it ranged from 0.1 hectares in Bukoba Urban district to 0.5 hectares in Biharamulo district (Map 3.12). Biharamulo district had the largest area of maize (28,288 ha) followed by Bukoba Rural (21,300 ha), Karagwe (21,167 ha), Ngara (16,908 ha), Muleba (14,068 ha) and Bukoba Urban (611 ha) (Chart 3.21 and Map 3.11). Charts 3.20 and 3.22 indicate that the quantity of maize produced over the indicated years was highly associated with the yield levels realised in the same periods. Whilst the area planted increased from 37,150 ha during the year 1994/95 to 102,342 ha in 2002/03, the yield has shown a gradual decline from 0.44 tons/ha to 0.98 tons/ha (with exception of the extraordinary yield of 3.4 t/ha experienced in the year 1997/98). Chart 3.22). Chart 3.19 Area Planted and Yield of Major Cereal Crops 0 30,000 60,000 90,000 120,000 Maize Sorghum Paddy Finger Millet Bulrush Millet Crop Area Planted (ha) 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 Yield (t/ha) Area Planted (ha) Yield (t/ha) Chart 3.21: Total Area Planted and Planted Area per Maize Household by District 611 14,068 28,288 21,300 21,167 16,908 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 Biharamulo Bukoba Rural Karagwe Ngara Muleba Bukoba Urban District Area (Ha) 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 Area planted per household (ha) Planted area (ha) Area planted per Household (Ha) Chart 3.22 Time Series of Maize Planted Area & Yield - KAGERA 0 40000 80000 120000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0 0.7 1.4 2.1 2.8 3.5 Y ield (t/ha) Area (ha) Yield (t/ha) Chart 3.20: Time Series Data on Maize Production - Kagera 58 21 54 100 60 221 29 0 50 100 150 200 250 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/2000 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tonnes Bukoba Rural Karagwe Bukoba Urban Muleba Ngara Biharamulo 28,288ha 14,068ha 21,300ha 21,167ha 611ha 16,908ha 1.08t/ha 1.01t/ha 0.98t/ha 0.93t/ha 0.95t/ha 0.86t/ha 24,000 to 30,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Muleba Ngara Biharamulo Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban 0.2 0.3 0.5 0.3 0.2 0.2 Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household Yield(t/ha) Map 3.11 KAGERA Planted Area and Yield of Maize by District Map 3.12 KAGERA Area Planted per Maize Growing Household by District 0.8 to 1 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 0 to 0.2 RESULTS           23 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 24 3.3.4.2 Sorghum Sorghum was the second most important cereal crop in the region in terms of planted area. The number of households that grew sorghum in Kagera Region during the long rainy season was 16,869. This represents 10.7 percent of the total crop growing households in Kagera Region in the long rainy season.The total production of sorghum was 7,746 tonnes from a planted area of 9,597 hectares resulting in a yield of 0.81 t/ha. The district with the largest area planted with sorghum was Biharamulo (3,132 ha) followed by Ngara (2,438 ha), Karagwe (2,309 ha), Muleba (1,602 ha) and Bukoba Rural (116 ha) (Map 3.13). There were large variations in the average area planted per crop growing household among the districts ranging from 0.2 ha in Bukoba Rural to 0.5 ha in Biharamulo (Chart 3.23 and Map 3.14). The production was almost constant from the year 1994/95 to 1996/97 after which there was a sharp increase in the production of sorghum in 1997/98 followed by a sharp drop in 1998/99. The production was constant for two years of 1998/99 and 1999/00 after which the production dropped by 56% in the year 2002/03. Charts 3.23 and 3.25 show that the quantity of sorghum that was produced during the indicated survey/census years was a function of both yield levels and size of area planted. The general trend of the size of area planted indicates a rise from 8,669 ha during the year 1994/95 to 32,950 ha in 1997/98. This was followed by a drop to 9,597 ha in the year 2002/03. (Chart 3.25). 3.3.4.3 Other Cereals Other cereals were produced in small quantities. Paddy was produced in Biharamulo (5,187 ha), and in smaller quantities in Ngara (84 ha) and Bukoba Urban (8 ha). The largest area planted with finger millet was found in Biharamulo (1,232 ha) followed by Karagwe (851 ha), Muleba (311 ha), Ngara (275 ha) and Bukoba Rural (50ha). Bulrush millet (287 ha) was grown in Biharamulo district only. (Chart 3.26). Chart 3.23: Total Area Planted and Planted Area per Sorghum Household by District 0 1,602 2,309 2,438 3,132 116 0 700 1,400 2,100 2,800 3,500 Biharamulo Ngara Karagwe Muleba Bukoba Rur Bukoba Urb District Area (Ha) 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 Area planted per household (ha) Planted area (ha) Area planted per Household (Ha) Chart 3.24 Time Series Data on Sorghum Production - KAGERA 9 10 8 18 350 9 18 0 76 152 228 304 380 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Census/Survey year Production ('000') tons Chart 3.25 Time Series of Sorghum Planted Area and Yield - KAGERA 0 10000 20000 30000 40000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0 3 6 9 12 Yield (t/ha) Area (ha) Yield (t/ha) Chart 3.26 Area planted with Paddy, Finger millet and Bulrush millet by District 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 Karagwe Bukoba Rural Muleba B'mulo Ngara Bukoba Urban District Area (Ha) Paddy Fingermillet Bulrush millet Muleba Ngara Biharamulo Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe 0.2ha 0.4ha 0.5ha 0ha 0.2ha 0.3ha Ngara Bukoba Urban Karagwe Biharamulo Bukoba Rural Muleba 1,602ha 3,132ha 2,438ha 2,309ha 116ha 0ha 0.71t/ha 0.74t/ha 0.6t/ha 1.18t/ha 0.72t/ha 0t/ha Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.13 KAGERA Planted Area and Yield of Sorghum by District Map 3.14 KAGERA Area Planted per Sorghum Growing Household by District 4,000 to 5,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 0.4 to 0.5 0.3 to 0.4 0.2 to 0.3 0.1 to 0.2 0 to 0.1 RESULTS           25 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 26 3.3.5 Roots and Tuber Crops Production The total production of roots and tubers was 97,186 tonnes. Cassava production was higher than any other root and tuber crop in the region with a total production of 54,471 tonnes representing 56 percent of the total root and tuber crops production. This was followed by sweet potatoes with 34,003 tonnes (35%), cocoyams (4,716t, 5%) Irish potatoes (2,279t, 2%) and yams (1,717t, 2%) (Table 3.3). The area planted with cassava was larger than any other root and tuber crop and it was the most important root and tuber crop in Kagera in terms of planted area accounting for 63.3 percent of the area planted with roots and tubers, followed by sweet potatoes (29.2%), cocoyams (3.8%), Irish potatoes (2.3%) and yams (1.4%). It is difficult to determine the total planted area and production for the short and long rainy seasons for roots and tubers as the total production of cassava was reported under the long rainy season. However, excluding cassava, 63 percent of the area planted with roots and tubers was during the short rainy season. With exception of yams which had the largest planted area during the long rainy season, the rest of the root and tuber crops had the largest planted area during the short rainy season The estimated yield was high for cocoyams and yams (1.9t/ha each), followed by sweet potatoes (1.8 t/ha), Irish potatoes (1.6 t/ha) and cassava (1.3 t/ha). 3.3.5.1 Cassava The number of households growing cassava in the region was 121,545. This represents 35 percent of the total crop growing households in the region. The total production of cassava during the census year was 54,471 tonnes from a planted area of 40,666 hectares resulting in a yield of 1.3t/ha. Previous censuses and surveys indicate that the area planted with cassava increased from 21,371 ha in 1995 to 122,987 ha 1998 after which it dropped dramatically to 40,666 ha in by 2003. (Chart 3.28). Table 3.3: Area, Production and Yield of Root and Tuber Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Plante d (ha) Quantity Harveste d (tons) Yield (kg/ha ) Area Plante d (ha) Quantity Harveste d (tons) Yield (kg/ha ) Area Plante d (ha) Quantity Harveste d (tons) Yield (kg/ha ) Cassava 0 0 0 40,666 54,471 1,344 40,666 54,471 1,339 Sweet Potatoes 12,202 23,052 1,889 6,590 10,951 1,662 18,792 34,003 1,809 Irish Potatoes 1,062 1,710 1,610 385 569 1,477 1,447 2,279 1,574 Yams 414 597 1,441 503 1,120 2,226 917 1,717 1,872 Cocoyam 1,234 1,567 1,271 1,204 3,149 2,615 2,438 4,716 1,935 Total 14,912 26,927 48,403 69,177 64,261 97,186 Note: Cassava is produced in both the long and short rainy season. However, it was not possible to separate cassava production in the different growing seasons as the growth period spans both seasons and even over a year in certain varieties. Because of this, cassava has been combined and is reported in the long rainy season only. Chart 3.27 Area Planted and Yield of Major Roots and Tuber Crops 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 Cassava Sweet Potatoes Cocoyam Irish Potatoes Yams Crop Area Planted (ha) 0 500 1,000 1,500 2,000 Yield (kg/ha) Yield (Kg/ha) Chart 3.28 Area Planted with Cassava during the Census/Survey Years 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 1994/95 1995/96 1997/98 1998/99 2002/03 Year Area (Ha) Area (ha) Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe 0.28ha 0.65ha 0.22ha 0.16ha 0.26ha 0.15ha 0.8 to 1 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 0 to 0.2 Ngara Bukoba Rural Biharamulo Muleba Bukoba Urban Karagwe 19,186ha 2,619ha 9,261ha 323ha 8,445ha 831ha 1.41t/ha 0.84t/ha 1.03t/ha 0.94t/ha 1.64t/ha 1.85t/ha 16,000 to 20,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.15 KAGERA Planted Area and Yield of Cassava by District Map 3.16 KAGERA Area Planted per Cassava Growing Household by District RESULTS           27 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 28 The area planted with cassava accounted for 11 percent of the total area planted with annual crops and vegetables in the census year. Biharamulo district had the largest planted area of cassava ( 19,186 ha, 47% of the cassava planted area in the region), followed by Bukoba Rural (9,261 ha, 23%), Muleba (8,445 ha, 21%), Ngara (2,619 ha, 6%) Karagwe (831 ha, 2%), and Bukoba Urban (323 ha, 1%) (Map 3.15). However, the highest proportion of land planted with cassava, expressed as a percent of the total land area was in Biharamulo district (5.1%). This was followed by Muleba (2.6%), Bukoba Rural (2.5%), Ngara (1.6%), Bukoba Urban (0.7%) and Karagwe (0.3%) (Chart 3.29). The average cassava planted area per cassava growing household was 0.3 hectares. However, with exception of households in Biharamulo district that had the largest average planted area of cassava per households (0.7 ha), there were small variations among the rest of the districts. The second largest area planted per cassava growing household was in Ngara (0.3 ha) followed by Bukoba Rural (0.3 ha), Muleba (0.2 ha), Bukoba Urban (0.2 ha) and Karagwe (0.1 ha). (Chart 3.30 and Map 3.16). 3.3.5.2 Sweet Potatoes The number of households that grew sweet potatoes in Kagera Region during the short rainy season was 78,206. This was 22 percent of the total crop growing households. The total production of sweet potatoes during the census year was 34,003 tonnes from a planted area of 18,792 hectares resulting in a yield of 1.8t/ha. Bukoba Rural District has the largest planted area for sweet potatoes (8,129 ha, 43.3%), followed by Muleba (5,341 ha, 28.4%), Biharamulo (3,268 ha, 17.4%), Ngara (988 ha, 5.3%), Karagwe (718 ha, 3.8%) and Bukoba Urban (347 ha ha, 1.8%). (Chart 3.31). Other root and tuber crops are of minor important in terms of area planted compared to cassava and sweet potatoes. Table 3.4: Area, Production and Yield of Pulses by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Mung Beans 17 28 1,611 0 0 - 17 28 1,611 Beans 110,315 57,433 521 40,632 23,327 574 150,947 80,760 535 Cowpeas 317 143 452 58 31 534 375 174 465 Green Gram 10 3 247 60 26 445 70 29 415 Chick Peas 209 59 284 0 0 - 209 59 284 Bambaranuts 379 322 849 295 187 634 675 509 755 Field Peas 1,129 364 322 571 187 327 1,700 551 324 TOTAL 112,377 58,352 41,616 23,758 153,993 82,110 Chart 3.29 Percent of Cassava Planted Area and Percent of Total Land with Cassava by District 2.0 0.8 6.4 22.8 20.8 47.2 0 10 20 30 40 50 BiharamuloBukoba Rur Muleba Ngara Karagwe Bukoba Urb District Percent of Total Area Planted 0 2 4 6 Percent of Area Planted of Total Land Area Pecent of Area Planted Proportion of Land 0.65 0.28 0.26 0.22 0.16 0.15 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 Area per Household(ha) Biharamulo Ngara Bukoba Rural Muleba Bukoba Urban Karagwe District Chart 3.30 Cassava Planted Area per Cassava Growing Households by District Chart 3.31 Total Area Planted with Sweet Potatoes and Planted Area per Household by District 718 347 988 3,268 5,341 8,129 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Karagwe Bukoba Urban District Area (ha) 0.00 0.05 0.10 0.15 0.20 Area Planted per Household (ha) Area (ha) Area planted per household (ha) RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 29 3.3.6 Pulse Crops Production The total area planted with pulses was 153,993 hectares out of which 150,947 ha were planted with beans (98 percent of the total area planted with pulses), followed by field peas (1,700 ha, 1.10%), bambaranuts (675 ha, 0.44%), cow peas (374 ha, 0.24%), chick peas (209 ha, 0.14%), green gram (70 ha, 0.05%) and mung beans (17 ha, 0.01%). The area planted with pulses in the short rainy season was 112,377 ha which represented 73 percent of total area planted with pulses during the year. Beans was the most dominant crop during short rainy season with 110,315 ha (98 % of the total area planted with pulses in that particular season), followed by field peas (1,129 ha, 1.00%), bambaranuts (379 ha, 0.34%), cowpeas (317 ha, 0.28%), chick peas (209 ha, 0.19%), mung beans (17 ha, 0.02%) and green gram (10 ha, 0.01%). The total production of pulses was 82,110 tonnes. Beans were the most cultivated crop producing 80,760 tonnes which accounted for 98.36 percent of the total pulse production. This was followed by field peas (551t, 0.67%), bambaranuts (509t, 0.62%), cowpeas (174t, 0.21%), chick peas (59t, 0.07%), green gram (29t, 0.04%) and mung beans (28t, 0.03%). Mung beans and bambara nuts had relatively higher yields of 1,611 and 755 kgs/ha respectively. The yields of the rest of the pulses in kilograms per hectare were cowpeas 465 kgs/ha, green gram 415 kgs/ha, field peas 324 kgs/ha and chick peas 284 kgs/ha (Chart 3,32). 3.3.6.1 Beans Beans dominate the production of pulse crops in the region. The number of households that grew beans in Kagera Region during the short rain season was 304,932. This was 87 percent of the total pulse crops growing households. The total production of beans in the region was 80,760 tonnes from a planted area of 150,947 hectares resulting in a yield of 0.5 t/ha. The largest area planted with beans in the region was in Karagwe (52,054 ha, 34.5%) (Chart 3.33 and Map 3.17), and the largest area planted with beans per household was also found in Karagwe district (0.46 ha) (Chart 3.34). The average area planted per household in the region during the short rainy season was 0.36 ha. There was significant variations in area planted with beans per household among districts ranging from 0.2 ha in Bukoba Urban to 0.5 ha in Karagwe district (Chart 3.34 and Map 3.18). Chart 3.33 Percent of Bean Planted Area and Percent of Total Land with Beans by District 11.1 0.5 34.5 19.5 19.6 14.8 0 10 20 30 40 Karagwe Ngara Bukoba Rural Muleba Biharamulo Bukoba Urban District Percent of Total Area Planted 0 6 12 18 24 Percent of Area Planted of Total Land Area Pecent of Area Planted Proportion of Land 0.46 0.42 0.35 0.31 0.31 0.21 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 Area per Household (ha) Karagwe Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban District Chart 3.34 Area Planted per Bean Growing Household by District Chart 3.32 Area Planted and Yield of Major Pulses 0 40,000 80,000 120,000 160,000 Beans Field Peas Bambaranuts Cowpeas Chich Peas Green Gram Mung Beans Crop Area Planted (ha) 0 500 1,000 1,500 2,000 Yield (kg/ha) Yield (Kg/ha) Biharamulo Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Ngara 0.35ha 0.31ha 0.21ha 0.31ha 0.46ha 0.42ha Bukoba Urban Bukoba Rural Muleba Ngara Karagwe Biharamulo 682ha 29,393ha 22,403ha 16,821ha 29,595ha 52,054ha 0.34t/ha 0.52t/ha 0.44t/ha 0.44t/ha 0.4t/ha 0.69t/ha Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.17 KAGERA Planted Area and Yield of Beans by District Map 3.18 KAGERA Area Planted per Beans Growing Household by District 40,000 to 60,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 0.41 to 0.46 0.36 to 0.41 0.31 to 0.36 0.26 to 0.31 0.21 to 0.26 RESULTS           30 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 31 In Kagera Region, bean production has increased steadily (with exception of bumper harvest in 1998) over the period 1995 to 2003 from 35,682 tonnes in 1995 to 80,760 tonnes in 2003 (Chart 3.35). Increase in beans production for the period from 1995 to 1998 was a result of both increased yield and the size of the area under beans production. On the other hand, production increase for the period from 1999 to 2003 was due to increased yield. (Chart 3.35 and 3.36). 3.3.7 Oil Seed Production The total production of oilseed crops was 5,505 tonnes planted on an area of 10,416 hectares. The total planted area of oilseeds in the short rainy season was 7,897 ha representing 76 percent of the total area planted with oil seeds. Groundnuts was the most important oilseed crop with 10,132 ha (97.3% of the total area planted with oil seeds), followed by sunflower (2.3%) and soya beans (0.4%) (Chart 3.37). The yield of groundnuts was moderate (531 kg/ha). Sunflower had a yield of 420 kg/ha and soya beans 563 kg/ha. The production of groundnuts was 5,380 tonnes and accounted for 97.7 percent of the total production of oil seeds, followed by sunflower (1.9%) and soya beans (0.4%). 3.3.7.1 Groundnuts The number of households growing groundnuts in Kagera Region during the short rainy season was only 31,860. The total production of groundnuts in the region was 5,380 tonnes from a planted area of 10,132 hectares resulting in a yield of 0.5 t/ha. Area planted increased at a decreasing rate from 5444 ha in 1995 to 16107 ha in 1999 after which it dropped to 10,132 ha by 2003 (Chart 3.38). able 3.5: Area, Quantity Harvested and Yield of Oil Seed Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Sunflower 243 102 420 0 0 0 243 102 420 Groundnuts 7,649 4,050 529 2,483 1,330 535 10,132 5,380 531 Soya Beans 5 1 200 36 22 611 41 23 563 Total 7,897 4,153 2,519 1,352 10,416 5,505 Chart 3.35: Time Series Data on Beans Production - KAGERA 3 2 8 6 23 6 6 0 5 10 15 20 25 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Year P ro ductio n ('0 0 0 ') to ns Chart 3.36 Time Series of Beans Planted Area & Yield - KAGERA 0 50000 100000 150000 200000 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2002/03 Agriculture Year Area (hectares) 0 0.5 1 1.5 2 2.5 Yield (t/ha) Area (ha) Yield (t/ha) Chart 3.37 Area Planted and Yield of Major Oil Seed Crops 0 3,000 6,000 9,000 12,000 Groundnuts Sunflower Soya Beans Crop Area Planted (ha) 0 150 300 450 600 Yield (kg/ha) Yield (Kg/ha) Bukoba Urban Muleba Bukoba Rural Karagwe Ngara Biharamulo 0ha 0.13ha 0.12ha 0.24ha 0.25ha 0.32ha Ngara Muleba Biharamulo Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe 2,036ha 3,893ha 734ha 0ha 1,036ha 2,433ha 0.45t/ha 0.59t/ha 0.67t/ha 0.51t/ha 0t/ha 0.47t/ha Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.19 KAGERA Planted Area and Yield of Groundnuts by District Map 3.20 KAGERA Area Planted per Groundnuts Growing Household by District 4,000 to 5,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 0.24 to 0.32 0.18 to 0.24 0.12 to 0.18 0.06 to 0.12 0 to 0.06 RESULTS           32 RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 33 Thirty eight percent of the area planted with groundnuts was located in Biharamulo District (3,893 ha) followed by Karagwe (2,433 ha, 24%), Ngara (2,036 ha, 20%), Bukoba Rural (1,036 ha, 10%) and Muleba (734 ha, 7%). Groundnuts were not grown in Bukoba Urban district (Map 3.19). The highest proportion of land with groundnuts was found in Ngara followed by Biharamulo, Karagwe, Bukoba Rural and Muleba The largest area planted per groundnut growing household was found in Biharamulo District (0.32 ha) and the lowest was in Bukoba Rural (0.12 ha). There was no groundnuts production in Bukoba Urban district (Chart 3.39 and Map 3.20). The Range between the district with the highest and the lowest area planted per household depicts high variations in area planted among the districts (Chart 3.40). 3.3.8 Fruit and Vegetables The collection of fruit and vegetables production data was difficult due to the small quantities produced per household. Most of the data presented here gives the production of smallholders who grew these crops as cash crops and not merely for household consumption. Most fruit production is from permanent crops and only water melon is reported as an annual crop in this section. The short rainy season is relatively important for fruit and vegetables production since 52 percent ofthe total area planted with fruit and vegetables was during the short rainy season. For ginger, spinach, carrot, chillies, amaranths, cucumber and water mellon over 60 percent of the planted area for each crop was during the short rainy season. The planted areas for bitter aubergine and pumpkins during the long rainy season were abnormally large Table 3.6: Area, Production and Yield of Fruits and Vegetables by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Bitter Aubergine 0 0 - 15 15 988 15 15 1000 Onions 249 408 1,637 314 153 487 563 561 995 Ginger 78 107 1,373 0 0 - 78 107 1,373 Cabbage 252 413 1,638 268 2,087 7,798 520 2,500 4,811 Tomatoes 787 2,173 2,761 825 2,295 2,783 1,612 4,468 2,772 Spinnach 87 25 284 0 0 - 87 25 284 Carrot 104 536 5,143 30 96 3,211 134 631 4,713 Chillies 30 13 437 18 16 930 48 30 625 Amaranths 81 33 406 28 129 4,602 109 162 1,490 Pumpkins 0 3 - 24 0 - 24 3 124 Cucumber 12 13 1,079 0 0 - 12 13 1,079 Egg Plant 146 320 2,197 187 106 566 333 426 1,280 Water Mellon 24 106 4,446 0 0 - 24 106 4,417 Total 1,850 4,149 1,708 4,897 3,558 9,046 0 3000 6000 9000 12000 15000 18000 Planted Area (ha) 1994/95 1995/96 1997/98 1998/99 2002/03 Year Chart 3.38 Time Series Data on Groundnuts Planted Area 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 Area per Household (ha) Biharamulo Ngara Karagwe Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban District Chart 3.40 Area Planted per Groundnut Growing Households by District Chart 3.39 Percent of Groundnuts Planted Area and Percent of Total Land with Groundnuts by District 7.2 10.2 24.0 20.1 38.4 0.0 0 10 20 30 40 Ngara Biharamulo Karagwe Bukoba Rur Muleba Bukoba Urb District Percent of Total Area Planted 0.0 0.6 1.2 1.8 2.4 Percent of Area Planted of Total Land Area Pecent of Area Planted Proportion of Land RESULTS – Annual Crop and Vegetable Production _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 34 (100% of the total planted area was in the long rainy season). Reliable historical data for time series analysis of fruit and vegetables were not available. The total production of fruits and vegetables was 9,046 tonnes. The most cultivated fruit and vegetable crop was tomatoes. The production of this crop was 4,468 tonnes, which was 49 percent of the total fruit and vegetable production, followed by cabbage (2,500t, 28%), carrots (631t, 7%), onions (561t, 6%) and eggplants (333t, 5%). The production of the other fruit and vegetable crops was relatively small (Table 3.6). The yield of tomatoes was 4,811 kg/ha, carrot (4,713 kg/ha), water melon (4,417 kg/ha) and tomatoes (2,772 kg/ha). Spinnach and pumpkins had yields of 284 and 124 kg/ha respectively (Chart 3.41). 3.3.8.1 Tomatoes The number of households growing tomatoes in the region during the short rainy season was 5,131 and 4,201 households in the long rainy season. This represented 1.6 percent of the total crop growing households in the region during the short rainy season and 2.7 percent during the long rainy season. Karagwe district had the largest planted area for tomatoes (40.2% of the total area planted with tomatoes in the region), followed by Bukoba Rural (30.6%), Muleba (13.3%), Ngara (9.7%), Biharamulo (5.7%) and Bukoba Urban (0.5%) (Map 3.22). The highest percentage of land with tomatoes was found in Karagwe, followed by Bukoba Rural district. With exception of Karagwe district, the rest of the districts had relatively low percentage of land used for tomato production (Chart 3.42). The largest area planted per tomato growing household was found in Karagwe district (0.28 ha) followed by Bukoba Rural (0.15 ha), Muleba (0.14 ha), Ngara (0.13 ha), Biharamulo (0.10 ha) and Bukoba Urban (0.09 ha) (Chart 3.43 and Map 3.22). The total area planted with tomatoes accounted for 0.4 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. Chart 3.41 Area Planted and Yield of Fruit and Vegetables 0 300 600 900 1,200 1,500 1,800 Tomatoes Onions Cabbage Egg Plant Carrot Amaranths Other Crop Area Planted (ha) 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 Yield (kg/ha) Chart 3.42 Percent of Tomato Planted Area and Percent of Total Land with Tomatoes by District 0.5 40.2 13.3 30.6 9.7 5.7 0 10 20 30 40 50 Karagwe Bukoba Rural Muleba Ngara Biharamulo Bukoba Urban District Percent of Total Area Planted 0.0 6.0 12.0 18.0 24.0 30.0 Percent of Area Planted of Total Land Area Pecent of Area Planted Proportion of Land 0.00 0.10 0.20 0.30 Area per Household (ha) Karagwe Bukoba Rural Muleba Ngara Biharamulo Bukoba Urban District Chart 3.43 Area Planted per Tomato Growing Households by District Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Ngara Biharamulo Muleba 0.09ha 0.28ha 0.13ha 0.1ha 0.14ha 0.15ha 0.25 to 0.29 0.21 to 0.25 0.17 to 0.21 0.13 to 0.17 0.09 to 0.13 Biharamulo Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe Ngara 92ha 215ha 493ha 8ha 648ha 156ha 3.9t/ha 6t/ha 3.1t/ha 1.8 1.2t/ha 3t/ha 400 to 700 300 to 400 200 to 300 100 to 200 0 to 100 Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.21 KAGERA Planted Area and Yield of Tomatoes by District Map 3.22 KAGERA Area Planted per Tomato Growing Household by District RESULTS           35 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 36 3.3.8.2 Onions The number of households growing onions in the region during the short rainy season was 1,442 and 1,129 in the long rainy season. This represented 0.4 percent of the total crop growing households in the region in the short rainy season and 0.7 percent in the short rainy season. Karagwe district had the largest planted area of onions (375 ha, 66.6% of the total area planted with onions in the region), followed by Muleba (104 ha, 18.4%), Bukoba Rural (60 ha, 10.6%), Ngara (20 ha, 3.6%) and Biharamulo (5 ha, 0.8%) (Chart 3.44 and Map 3.23 and 2.24). The total area planted with onions accounted for 0.2 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. 3.3.8.3 Cabbages The number of households growing cabbages in the region during the long rainy season was 1,811 households and 1,759 in the short rainy season. This represents 1.2 percent of the total crop growing households in the region in the long rainy season and 0.5 percent in the short rainy season. Bukoba Rural district had the largest planted area of cabbages (202 ha, 39% of the total area planted with cabbages in the region), followed by Karagwe (109 ha, 21%), Ngara (88 ha, 17%), Biharamulo (77 ha, 15%), Muleba (39 ha, 8%) and Bukoba Urban (3 ha, 1%) districts (Map 3.25 and 3.26). The largest proportion of the area planted with cabbages was found in Bukoba Rural district (0.054%), followed by Ngara (0.053%), Karagwe (0.045%), Biharamulo (0.021%), Muleba (0.012%) and Bukoba Urban (0.005) (Chart 3.45). The total area planted with cabbages accounted for 0.14 percent of the total area planted with annual crops and vegetables during the short and long rainy seasons. Chart 3.44 Percent of Onion Planted Area and Percent of Total Land with Onions by District 0.8 3.6 18.4 10.6 66.6 0.0 0 20 40 60 80 Karagwe Muleba Bukoba Rural Ngara Bukoba Urban Biharamulo District Percent of Total Area Planted 0.0 0.1 0.1 0.2 0.2 Percent of Area Planted of Total Land Area Pecent of Area Planted Proportion of Land Chart 3.45 Percent of Cabbage Planted Area and Percent of Total Land with Cabbages by District 0.7 38.9 17.0 20.9 14.9 7.6 0 10 20 30 40 Bukoba Rural Karagwe Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Urban District Percent of Total Area Planted 0.000 0.015 0.030 0.045 0.060 Percent of Area Planted of Total Land Area Pecent of Area Planted Proportion of Land Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe 0.09ha 0ha 0.15ha 0.2ha 0.16ha 0.28ha 0.24 to 0.29 0.18 to 0.24 0.12 to 0.18 0.06 to 0.12 0 to 0.06 Muleba Ngara Bukoba Rural Biharamulo Bukoba Urban Karagwe 0ha 375 104ha 20ha 5ha 60ha 0t/ha 0.3 0.8t/ha 2.1t/ha 0.2t/ha 5.2t/ha 320 to 380 240 to 320 160 to 240 80 to 160 0 to 80 Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.25 KAGERA Planted Area and Yield of Onions by District Map 3.26 KAGERA Area Planted per Onion Growing Household by District RESULTS           37 Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Ngara Biharamulo Muleba 3ha 202ha 109ha 88ha 77ha 39ha 0.9t/ha 6.4t/ha 2.2t/ha 9.2t/ha 1.3t/ha 1.3t/ha Bukoba Rural Karagwe Muleba Ngara Biharamulo Bukoba Urban 0.2ha 0.14ha 0.08ha 0.13ha 0.15ha 0.1ha Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.23 KAGERA Planted Area and Yield of Cabbages by District Map 3.24 KAGERA RESULTS           38 Area Planted per Cabbages Growing Household by District 0.16 to 0.2 0.14 to 0.16 0.12 to 0.14 0.1 to 0.12 0.08 to 0.1 400 to 500 300 to 400 200 to 300 100 to 200 0 to 100 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 39 3.9 Other Annual Crop Production Most of the other annual crops are cash crops. An area of 7,737 ha was planted with other annual crops and cotton was the most prominent followed by tobacco and pyrethrum. The area planted with annual cash crops in short rainy season was 7,412 ha which represents 96 percent of the total area planted with other annual cash crops in short and long rainy season. 3.3.9.1 Cotton A total of 4,706 tonnes of cotton was produced in Kagera Region on a planted area of 6,387 ha. About 95 percent of the total area planted with cotton in the region was during the short rainy season. The crop is grown in Biharamulo district only (Map 3.27) and only 0.64 ha was grown per household (Map 3.28). 3.3.9.2 Tobacco The quantity of tobacco produced was 792 tonnes. Tobacco had a planted area of 1,243 ha and it was planted during the long rainy season only. Tobacco production was found in three districts with Biharamulo having the largest planted area (92% of total area planted with tobacco in the region), followed by Bukoba Rural (6.8%), and Ngara (1.2%) (Chart 3.47) (Map 3.29 and 3.30). 3.4 Permanent Crops Permanent crops (sometimes referred as perennial crops) are crops that normally take over a year to mature and once mature can be harvested for a number of years. For most crops, it is easy to determine if they are annual or permanent. However, for crops like cassava and bananas the distinction is not so clear. Cassava has varieties that mature within a year and produce only one harvest, whilst other varieties survive for more than one year and produces several harvests. In this census, cassava has been treated as an annual crop. Conversely, bananas normally take less than a year to mature, survive for more than one year and are thus treated as a permanent crops. In this report the agriculture census results are presented Table 3.7: Area, Production and Yield of Annual Cash Crops by Season Short Rainy Season Long Rainy Season Total Crop Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Cotton 6,062 4,416 728 325 290 893 6,387 4,706 737 Tobacco 1,243 792 637 0 0 - 1,243 792 637 Pyrethrum 107 92 862 0 0 - 107 92 862 TOTAL 7,412 5,300 xxxxxx 325 290 xxxxxx 7,737 5,590 xxxxxx Chart 3.46 Area planted with Annual Cash Crops Cotton, 6,387, 83% Tobacco, 1,243, 16% Pyrethrum, 107, 1% Chart 3.47 Percent of Tobbaco Planted Area and Percent of Total Land with Tobbaco by District 0.0 0.0 6.8 1.2 92.0 0.0 0 25 50 75 100 Biharamulo Bukoba Rural Ngara Karagwe Muleba Bukoba Urban District Percent of Total Area Planted 0.000 0.100 0.200 0.300 0.400 Percent of Area Planted of Total Land Area Pecent of Area Planted Proportion of Land Chart 3.48 Area Planted for Annual and Permanent Crops Annual Crops, 360,188, 69% Permanent crops, 162,395, 31% Karagwe Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Ngara Biharamulo 0ha 0ha 0ha 0ha 0ha 0.64ha Bukoba Urban Muleba Bukoba Rural Karagwe Ngara Biharamulo 0ha 0ha 0ha 0ha 0ha 6,387ha 0t/ha 0t/ha 0t/ha 0t/ha 0t/ha 0.74t/ha Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.27 KAGERA Planted Area and Yield of Cotton by District Map 3.28 KAGERA Area Planted per Cotton Growing Household by District 4,000 to 7,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 0.52 to 0.64 0.39 to 0.52 0.26 to 0.39 0.13 to 0.26 0 to 0.13 RESULTS           40 Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe Biharamulo Ngara 0ha 0.28ha 0ha 0ha 0.33ha 0.06ha Ngara Muleba Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban Biharamulo 15ha 0ha 0ha 84ha 0ha 1,144haha 0.59t/ha 0 0 0.38 0 0.66t/ha Tanzania Agriculture Sample Census Banana Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.29 KAGERA Planted Area and Yield of Tobbaco by District Map 3.30 KAGERA Area Planted per Tobbaco Growing Household 800 to 1,200 600 to 800 400 to 600 200 to 400 0 to 200 0.28 to 0.33 0.21 to 0.28 0.14 to 0.21 0.07 to 0.14 0 to 0.07 RESULTS           41 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 42 for the most important permanent crops in terms of production, yield and area planted. Previous censuses and surveys did not measure these variables for permanent crops, therefore there is no time series analysis made in this section. The area of smallholders planted with permanent crops was 162,395 hectares (31% of the total area planted with annual and permanent crops in the region). However, the area planted with annual crops is not the actual physical land area as it includes the area planted of crops planted more than once on the same land, whilst for the planted area for permanent crops is the same as physical planted land area. So the percentage physical area planted with permanent crops would be higher than indicated in Chart 3.48. The most important permanent crop in Kagera Region was banana which accounted for a planted area of 107,042 ha, (65.9% of the planted area of all permanent crops) followed by coffee (37,759 ha, 23.3%), jack fruits (8,396 ha, 5.2%), mango (3,729 ha, 2.3%), avocado 1,562 ha, 1.0%), pineapple (1,284 ha, 0.8) and pawpaw (1,151 ha, 0.7%). Each of the remaining permanent crops had an area of less than 0.2 percent of the total area planted with permanent crops (Chart 3.49). Bukoba Rural district had the largest area under smallholder permanent crops (74,108 ha, 46%). This was followed by Muleba (39,383 ha, 24%), Karagwe (26,462 ha, 16%), Ngara (18,148 ha, 11%), Biharamulo (2,711 ha, 2%) and Bukoba Urban (1,584 ha, 1%). However, Ngara had the largest area per permanent crop growing household (0.44 ha) followed by Karagwe (0.41 ha), Muleba (0.34 ha), Bukoba Rural (0.29 ha), Biharamulo (0.27 ha) and Bukoba Urban (0.17 ha) (Chart 3.50). In terms of area of permanent crops planted expressed as a percentage of the total area planted with crops per district, Bukoba Rural had the highest (49.8%) followed by Muleba (42.3%), Bukoba Urban (41.9%), Ngara (24.4%), Karagwe (24.4%) and Biharamulo (2.9%). 3.4.1 Banana The total production of bananas by smallholders was 74,794 tonnes. In terms of area planted, banana was the most important permanent crop grown by smallholders in the region. They were grown by 219,347 households (63% of the total crop growing households). The average area planted with bananas per household was relatively small at around 0.5 ha per banana growing household and the average yield obtained by smallholders was 16,568 kg/ha from a harvest area of 74,794 hectares. Chart 3.49 Area Planted with the Main Perennial Crops Sour Soup, 279, 0.2% Sugarcane, 230, 0.1% Other, 777, 0.5% Palm Oil, 185, 0.1% Banana, 107,042, 65.9% Pawpaw, 1,151, 0.7% Pineapple, 1,284, 0.8% Avocado, 1,562, 1.0% Mango, 3,729, 2.3% Jack Fruit, 8,396, 5.2% Coffee, 37,759, 23.3% Chart 3.51 Percent of Area Planted with Banana and Average Planted Area per Household by District 15.7 1.8 41.6 12.9 26.8 1.1 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Bukoba Rural Muleba Karagwe Ngara Biharamulo Bukoba Urban District % of Total Area Planted 0.00 0.20 0.40 0.60 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.50 Percent of Area Planted and Average Planted Area with Permanent Crops by District 24 16 11 2 1 46 0 10 20 30 40 50 Bukoba Rural Muleba Karagwe Ngara Biharamulo Bukoba Urban District % of Total Area Planted 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 43 Bukoba Rural had the largest area of bananas in the region (44,566 ha, 41.6%) followed by Muleba (28,723 ha, 26.8%), Karagwe (16,835 ha, 15.7%), Ngara (13,817 ha, 12.9%), Biharamulo (1,932 ha, 1.8%) and Bukoba Urban (1,171 ha, 1.1%). (Map 3.31). However, the average area planted with bananas per banana growing household was highest in Bukoba Rural (0.55 ha) followed by Ngara (0.49 ha), Karagwe (0.49 ha), Mulebaa (0.44 ha), Bukoba Urban (0.32 ha) and Biharamulo (0.31 ha) (Chart 3.51 and Map 3.32). 3.4.2 Coffee The total production of coffees by smallholders was 71,860 tonnes. In terms of area planted, coffee was the second most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 152,036 households (43.5% of the total crop growing households). The average area planted with coffees per household was relatively small at around 0.25 ha per coffee growing household and the average yield obtained by smallholders was 3,012 kg/ha from a harvest area of 23,859 hectares. Bukoba Rural had the largest area of coffees in the region (14,704 ha, 39%) followed by Muleba (9,968 ha, 26%), Karagwe (8,660 ha, 23%), Ngara (3,600 ha, 10%), Biharamulo (454 ha, 1%) and Bukoba Urban (373 ha, 1%) (Map 3.33). However, the average area planted with coffees per coffee planting household was highest in Ngara (1.23 ha) followed by Karagwe (0.32 ha), Biharamulo (0.22 ha), Muleba (0.21 ha), Bukoba Rural (0.21 ha) and Bukoba Urban (0.18 ha) (Chart 3.52 and Map 3.34). 3.4.3 Jack fruit The total production of jack fruit by smallholders was 1,324 tonnes. In terms of area planted, jack fruit was the third most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 10,670 households (3% of the total crop growing households). The average area planted with jack fruit per household was relatively large at around 0.8 ha per jack fruit growing household and the average yield obtained by smallholders was 161 tonnes/ha from a harvested area of 6 hectares. Bukoba Rural had the largest planted area of jack fruits in the region (8,259 ha, 98%) followed by Ngara (137 ha, 2%). There was no jack fruits production in the rest of the districts. (Map 3.35). However, the average area planted per jack fruit growing household was higher in Bukoba Rural (0.9 ha) than Ngara (0.1 ha) (Chart 3.53 and Map 3.36). Chart 3.52 Percent of Area Planted with Coffee and Average Planted Area per Household by District 38.9 9.5 26.4 22.9 1.0 1.2 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Bukoba Rural Muleba Karagwe Ngara Biharamulo Bukoba Urban District % of Total Area Planted 0.00 0.50 1.00 1.50 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.53 Percent of Area Planted with Jack fruits and Average Planted Area per Household by District 0 0 0 2 0 98 0 20 40 60 80 100 Bukoba Rural Ngara Karagwe Muleba Biharamulo Bukoba Urban District % of Total Area Planted 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Biharamulo Ngara Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe 0.31ha 0.49ha 0.44ha 0.32ha 0.55ha 0.49ha 0.51 to 0.56 0.46 to 0.51 0.41 to 0.46 0.36 to 0.41 0.31 to 0.36 Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe 13,817ha 1,932ha 28,723ha 44,566ha 1,171ha 16,835ha 8.2t/ha 5.7t/ha 11.6t/ha 1t/ha 5.8t/ha 48.2t/ha Tanzania Agriculture Sample Census Banana Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.31 KAGERA Planted Area and Yield of Banana by District Map 3.32 KAGERA Area Planted per Banana Growing Household by District 40,000 to 50,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 RESULTS           44 Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Ngara Biharamulo 0.2ha 0.2ha 0.2ha 0.3ha 1.2ha 0.2ha 1 to 1.3 0.8 to 1 0.6 to 0.8 0.4 to 0.6 0.2 to 0.4 Bukoba Urban Bukoba Rural Muleba Ngara Karagwe Biharamulo 373ha 14,704ha 9,968ha 454ha 3,600ha 8,660ha 0.6t/ha 2.3 0.8t/ha 0.7t/ha 1.5t/ha 7.6t/ha 12,000 to 15,000 9,000 to 12,000 6,000 to 9,000 3,000 to 6,000 0 to 3,000 Tanzania Agriculture Sample Census Coffee Planted Area (ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.33 KAGERA Planted Area and Yield of Coffee by District Map 3.34 KAGERA Area Planted per Coffee Growing Household by District RESULTS           45 Bukoba Urban Bukoba Rural Biharamulo Ngara Karagwe Muleba 0ha 8,259ha 0ha 137ha 0ha 0ha 0t/ha 161.5ha 0t/ha 0t/ha 0t/ha 0t/ha 8,000 to 9,000 6,000 to 8,000 4,000 to 6,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 Biharamulo Muleba Karagwe Bukoba Rural Ngara Bukoba Urban 0ha 0ha 0ha 0.9ha 0ha 0.1ha 0.72 to 0.9 0.54 to 0.72 0.36 to 0.54 0.18 to 0.36 0 to 0.18 Tanzania Agriculture Sample Census Jack fruits Planted Area(ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Area Planted per Household (ha) Yield(t/ha) Map 3.35 KAGERA Planted Area and Yield of Jack fruits by District Map 3.36 KAGERA Area Planted per Jack fruit Growing Household by District RESULTS           46 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 47 3.4.4 Mango The total production of mangoes by smallholders was 22,062 tonnes. In terms of area planted, mango was the fourth most important permanent crop grown by smallholders in the region. It was grown by 32,097 households (9.2% of the total crop growing households). The average area planted with mangoes per household was relatively small at around 0.12 ha per mango growing household and the average yield obtained by smallholders was 3,398 kg /ha from a harvest area of 6,493 hectares. Bukoba Rural has the largest area of mangoes in the region (3,349 ha, 89.8%) followed by Ngara (205 ha, 5.5%), Muleba (100 ha, 2.7%), Karagwe (29 ha, 0.8%), Biharamulo (25 ha, 0.7%) and Bukoba Urban (21 ha, 0.6%) (Map 3.37). However, the average area planted per mango growing household was highest in Muleba (0.20 ha), followed by Bukoba Rural (0.13 ha), Biharamulo (0.10 ha), Ngara (0.05 ha), Karagwe (0.05 ha) and Bukoba Urban (0.03 ha) (Map 3.38). 3.5 Input/Implement Use 3.5.1 Methods of Land Clearing Land clearing is a common pre-tillage operation practiced by most farmers in the region. Land clearing is divided into two categories: bush clearing, which by definition implies either expansion into virgin areas or into areas which have been left fallow for a long period. The other category, which includes burning, hand slashing or tractor slashing, is normally an annual clearing exercise to remove vegetation growth from the previous season. Hand slashing is the most widespread method used for land clearing. The area cleared by hand slashing in the region during the long rainy season was 63,228 ha which represented 81 percent of the total planted area. Bush clearance, burning and tractor slashing are less important methods for land clearing and they represent 2.8, 0.3 and 0.5 percent respectively (Chart 3.56 and Table 3.8 ). Table 3.8: Land Clearing Methods Long Rainy Season Short Rainy Season Total Method of Land Clearing Number of Households Area Planted % Number of Households Area Planted % Number of Households Area Planted % Mostly Hand Slashing 204,387 63,228 81.0 580,838 187,349 77.6 785,224 250,577 78.4 No Land Clearing 39,057 12,070 15.5 157,825 39,664 16.4 196,882 51,734 16.2 Mostly Bush Clearance 5,817 2,162 2.8 16,750 5,519 2.3 22,568 7,681 2.4 Mostly Burning 1,462 249 0.3 4,803 1,558 0.6 6,265 1,807 0.6 Mostly Tractor Slashing 1,305 391 0.5 4,651 950 0.4 5,957 1,341 0.4 Other 0 0 0.0 29,546 6,430 2.7 29,546 6,430 2.0 Total 252,028 78,101 100.0 794,414 241,469 100 1,046,442 319,570 100 Chart 3.54 Percent of Area Planted with Mango and Average Planted Area per Household by District 89.8 0.8 5.5 2.7 0.6 0.7 0 20 40 60 80 100 Bukoba Rural Ngara Muleba Karagwe Biharamulo Bukoba Urban District % of Total Area Planted 0.00 0.04 0.08 0.12 0.16 0.20 Average Planted Area per Household % of Total Area Planted Average Planted Area per Household Chart 3.55 Number of Households by Method of Land Clearing during the Long Rainy Season 204,387 39,057 5,817 1,462 1,305 0 60,000 120,000 180,000 240,000 Mostly Hand Slashing No Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Burning Mostly Tractor Slashing Method of Land Clearing Number of Households Karagwe Ngara Biharamulo Bukoba Rural Bukoba Urban Muleba 0.05% 0.05% 0.1% 0.13% 0.03% 0.2% 0.15 to 0.2 0.12 to 0.15 0.09 to 0.12 0.06 to 0.09 0.03 to 0.06 Bukoba Urban Ngara Biharamulo Bukoba Rural Karagwe Muleba 100ha 205ha 25ha 21ha 29ha 3,349ha 15% 88.7% 67.9% 60% 620% 0.7% Tanzania Agriculture Sample Census Mango Planted Area(ha) Planted Area(ha) Area Planted per Household Yield(t/ha) Percent of Total Planted Area with irrigation Map 3.37 KAGERA Planted Area and Yield of Mango by District Map 3.38 KAGERA Area Planted per Mango Growing Household by District 2,800 to 3,400 2,100 to 2,800 1,400 to 2,100 700 to 1,400 0 to 700 RESULTS           48 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 49 3.5.2 Methods of Soil Preparation Hand cultivation is mostly used for soil preparation as it has been used in an area of 308,941 ha which represented 96.2 percent of the total planted area, followed by ox-ploughing (11,366 ha, 3.5%) and tractor ploughing (934 ha, 0.3%) (Chart 3.56). More hand cultivation was used during short rainy season at 97 percent against 95 percent for the long rainy season, whereas, oxen ploughing was more common in the long season with 4.9 percent and 3.1 percent respectively. Tractor ploughing was more common during the short rainy season at 0.3 percent against 0.2 percent for the long rainy season. In Kagera Region, Karagwe district has the largest planted area cultivated with oxen (3,819 hectares, 34% of the total area cultivated by oxen in the region) followed by Biharamulo (3,649 ha, 32%), Bukoba Rural (2,599 ha, 23%), Ngara (1,036 ha, 9%), Muleba (139 ha, 1%) and Bukoba Urban (125 ha, 1%). During the short rainy season, 60.4 percent of the total area cultivated by oxen was planted with pulses followed by cereals (30.7%), oil seeds (6.9%), fruits and vegetables (1.7%) and roots and tubers (0.3%). 3.5.3 Improved Seed Use The planted area using improved seeds was estimated at 13,614 ha which represents 3.8 percent of the total planted area with annual crops and vegetables. The percentage use of improved seed in the long rainy season was 12.5 percent, higher than the corresponding percentage use for the short rainy season (1.5%). Chart 3.56 Area Cultivated by Cultivation Method Mostly Oxen Ploughing, 11,366, 3.5% Mostly Tractor Ploughing, 934, 0.3% Mostly Hand Cultivation, 308,941, 96.2% 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 Area Cultivated (ha) Karagwe Biharamulo Bukoba Rural Ngara Muleba Bukoba Urban District Chart 3.57 Area Cultivated by Method of Cultivation and District Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand hoe ploughing Chart 3.58 Planted Area of Improved Seeds - KAGERA Without Improved Seeds, 346,574, 96.2% With Improved Seeds, 13,614, 3.8% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 50 Pulses had the largest planted area with improved seeds (5,037 ha, 37% of the planted area with improved seeds) followed by fruits and vegetables (cereals 4,091 ha, 30%), fruit and vegetables (2,011 ha, 15%), roots and tubers (1,325 ha, 10%), oil seeds (280 ha, 1%) and oil seed (680 ha, 5%) and cash crops (471 ha, 3%) (Chart 3.59). However, the use of improved seed in fruit and vegetables is much greater than in other crop types (56.5%), only 2.1 percent of the planted area for roots and tuber crops used improved seed (Chart 3.60). 3.5.4 Fertilizer Use The use of fertilisers on annual crops is very small with a planted area of only 41,038 ha (11.4% of the total planted area in the region). The planted area without fertiliser for annual crops was 319,150 hectares representing 88.6 percent of the total planted area with annual crops. of the planted area with fertiliser application, farm yard manure was applied to 27,962 ha which represents 7.8 percent of the total planted area (68.1% of the area planted with fertiliser application in the region). This was followed by compost (11,592 ha, 28.2%). Inorganic fertilizers were used on a very small area and represented only 3.6 percent of the area planted with fertilizers. The highest percentage of the area planted with fertilizer (all types) was in Bukoba Rural district (36.5%) followed by Muleba (18.3%), Karagwe (18.2%), Biharamulo (13.8%), Ngara (12.1%) and Bukoba Urban (1.1%) (Table 3.9 and Charts 3.61 and 3.62). Table 3.9 Planted Area by Type of Fertiliser Use and District - Long and Short Rainy Season Fertilizer Use District Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Total No Fertilizer Applied Karagwe 6,741 678 58 7,477 76,141 Bukoba Rural 7,862 6,716 382 14,960 59,851 Muleba 4,459 3,047 24 7,530 46,116 Biharamulo 4,433 261 949 5,643 84,091 Ngara 4,201 755 0 4,956 51,227 Bukoba Urban 266 135 71 472 1,725 Total 27,962 11,592 1,484 41,038 319,150 Chart 3.59 Planted Area with Improved Seed by Crop Type Pulses, 5,037, 37% Oil seeds, 680, 5% Fruits & Vegetables, 2,011, 15% Roots & Tubers, 1,325, 10% Cereals, 4,091, 30% Cash Crops, 471, 3% 0.0 20.0 40.0 60.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil seeds Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.60 Percentage of Crop Type Planted Area with Improved Seed - Annuals Chart 3.61 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser Mostly Compost, 11,592, 3% Mostly Inorganic Fertilizer, 1,484, 0% No Fertilizer Applied, 319,150, 89% Mostly Farm Yard Manure, 27,962, 8% 0 50,000 100,000 Area (ha) Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban District Chart 3.62 Area of Fertiliser Application by Type of Fertiliser and District No Fertilizer Applied Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer Mostly Farm Yard Manure RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 51 Most annual crop growing households did not use any fertiliser (Map 3.39). The percentage of the planted area with applied fertiliser was highest for fruit and vegetables (55% of the area planted with these fruit and vegetables during the short rainy season had an application of fertilizers). This was followed by cereals (16%), cash crops (13%), roots and tubers (12%), pulses (11%) and oil seeds (7%). (Table 3.10). 3.5.4.1 Farm Yard Manure Use The total planted area applied with farm yard manure in Kagera Region was 21,606 ha. The number of households that applied farm yard manure in their annual crops during the short rainy season was 33,278 and it was applied to 21,606 ha representing 8.9 percent of the total area planted during that season (Table 3.10). Cereals had the highest percent of the total area planted with applied farm yard manure (48%), followed by pulses (38%), fruits and vegetables (7%), roots and tubers (4%), oil seeds (2%) and cash crops (1%). However, fruit and vegetables had the highest percent of the planted area with farm yard manure (51.6% of the total area of fruit and vegetables in Kagera). This was followed by cereals (11.2%), pulses (7.0%), oil seeds (5.2%), cash crops (3.5%) and roots and tubers (1.9%) (Charts 3.63 and 3.64). Farm yard manure is mostly used in Bukoba Urban (12.2% of the total planted area in the district), followed by Bukoba Rural (10.5%), Muleba (8.3%), Karagwe (8.1%), Ngara (7.5%), and Biharamulo (4.9%) (Chart 3.65). For permanent crops, most farm yard manure is used for the production of banana (24.6%), followed by coffee (18.0%) and palm oil (15.6%). Table 3.10: Number of Crop Growing Households and Planted Area by Type of Fertiliser Use and Crop type – Short Rainy Season Fertiliser Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertiliser No Fertiliser Applied Total District Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Cereals 36,088 11,330 16,110 3,692 900 289 272,407 82,108 325,505 97,418 Roots & Tubers 1,789 249 12,562 1,523 255 57 89,203 14,028 103,808 15,858 Pulses 20,544 8,549 14,248 4,119 531 182 280,056 99,526 315,379 112,377 Oil Seeds & Oil Nuts 1,416 430 511 142 0 0 30,477 7,325 32,404 7,897 Fruits & Vegetables 4,623 773 294 36 1,455 211 5,002 830 11,374 1,850 Cash Crops 459 274 0 0 1,671 694 9,282 6,445 11,412 7,412 Total 33,278 21,606 17,861 9,511 1,497 1,433 269,849 210,262 322,485 242,812 Chart 3.63 Planted Area with Farm Yard Manure by Crop Type - KAGERA Roots & Tubers, 1,191, 4% Pulses, 10,705, 38% Oil Seeds & Oil Nuts, 544 , 2% Fruits & Vegetables, 1,836, 7% Cash Crops, 274, 1% Cereals, 13,413, 48% 0 20 40 60 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds & Oil Nuts Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.64 Percentage of Crop Type Planted Area with Farm Yard Manure - Annuals Chart 3.65 Proportion of Planted Area Applied with Farm Yard Manure by District - KAGERA 0 5 10 15 Bukoba Urban Bukoba Rural Muleba Karagwe Ngara Biharamulo District Percent RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 52 3.5.4.2 Inorganic Fertiliser Use The total planted area applied with inorganic fertilisers in Kagera Region was 1,484 ha which represents 0.4 percent of the total planted area with annuals in the region and 3.6 percent of the total planted area with fertiliser. The number of households that applied inorganic fertilizer on their annual crops during the short rainy season was 1,497 and it was applied to 1,433 ha representing 0.6 percent of the total area planted during that season (Table 3.10). The largest area applied with inorganic fertilizers was on cash crops (47% of the total area applied with inorganic fertilizers), followed by cereals (20%), fruit and vegetables (15%), pulses (14%) and roots and tubers (4%) (Chart 3.66). However, the proportion of cash crops with inorganic fertilizers was 9.0 percent higher than other crop types, closely followed by fruits and vegetables (6.3%), cereals (0.3%), pulses (0.1%) and roots and tubers (0.1%). There was no inorganic fertilizer application in oil seed crops (Chart 3.67). Inorganic fertiliser is mostly used in Bukoba Urban (3.2% of the total planted area in the district), followed by Biharamulo (1.1%), Bukoba Rural (0.5%) and Kagwe (0.1%). (Chart 3.68). In permanent crops inorganic fertiliser were used on mandarine/tangerine (45.8%), followed by coffee (1.7%), jack fruits (0.3%), lime/lemon (0.2%) and mango (0.2%). 3.5.4.3 Compost Use The total planted area applied with compost was 11,592 ha which represents only 3.2 percent of the total planted area with annual crops in the region and 28.2 percent of the total planted area with fertiliser in the region. The number of households that applied compost on their annual crops during the short rainy season was 17,861 and it was applied to 9,511 ha representing 3.9 percent Chart 3.66 Planted Area with Inorganic Fertilizers by Crop Type - KAGERA Pulses, 200, 14% Fruits & Vegetables, 225, 15% Roots & Tubers, 62, 4% Cash Crops, 694, 47% Cereals, 302, 20% 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.67 Percentage of Planted Area with Inorganic Fertilizers by Crop Type - KAGERA Chart 3.68 Proportion of Planted Area Applied with Inorganic Fertiliser by District - KAGERA 0.0 0.7 1.4 2.1 2.8 3.5 Bukoba Urban Biharamulo Bukoba Rural Karagwe Muleba Ngara District Percent Chart 3.69 Planted Area with Compost by Crop Type - KAGERA Roots & Tubers, 2432, 21.0% Pulses, 4875, 42.1% Oil Seeds , 231, 2.0% Fruits & Vegetables, 36, 0.3% Cereals, 4019, 34.7% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 53 of the total area planted (Table 3.10 and Chart 3.69). The proportion of area applied with compost was very low for each type of crop (0 to 4%); however the distribution of the total area using compost shows that 42.1 percent of this area was cultivated with pulses, followed by cereals (34.7%), roots & tubers (21.0%), oil seeds (2.0%) and fruit and vegetables (0.3%)(Chart 3.69). Compost is mostly used in Bukoba Rural (9.0% of the total planted area in the district), and this is followed by Bukoba Urban (6.1%), Muleba (5.7%), Ngara (1.3%), Karagwe (0.8%) and Biharamulo (0.3%) (Chart 3.71). In permanent crops, compost was mostly used to sugar cane (25.9%) followed by sour soup (16.7%), banana (9.6%), mango (2.5%) and coffee (2.5%). 3.5.5 Pesticide Use Pesticides are chemicals used for controlling insects, diseases and weeds. This section analyses the use of these chemicals by smallholders on both annual and permanent crops in the region. Pesticides were applied to a planted area of 22,569 ha of annual crops and vegetables. Insecticides are the most common pesticide used in the region (68% of the total area applied with pesticides). This was followed by fungicides (19%) and herbicides (13%) (Chart 3.72). 3.5.5.1 Insecticide Use The planted area applied with insecticides was estimated at 15,274 ha which represented 4.2 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. Cereals had the largest planted area applied with insecticides (7,081 ha, 47% of the total planted area with insecticides) followed by pulses (3,535 ha, 23%), cash crops (2,598 ha, 17%), fruits and vegetables (1,576 ha, 10%), roots and tubers (310 ha, 2%) and oil seed (173 ha, 1%) (Chart 3.73). 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.70 Percentage of Planted Area with Compost by Crop Type - KAGERA Chart 3.71 Proportion of Planted Area Applied with Compost by District - KAGERA 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 Bukoba Rural Bukoba Urban Muleba Ngara Karagwe Biharamulo District Percent Chart 3.72 Planted Area (ha) by Pesticide Use Fungicides, 4,331 19% Insecticides, 15,274 68% Herbicides, 2,964 13% Chart 3.73 Planted Area Applied with Insecticides by Crop Type Cash Crops, 2,598 17% Fruits & Vegetables, 1,576 10% Oil Seeds & Oil Nuts, 173 1% Pulses, 3,535 23% Roots & Tubers, 310, 2% Cereals, 7,081 47% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 54 However, the percent of insecticides used in fruits and vegetables and cash crops is much greater than in other crop types (44 and 34% respectively), while only 0.5 percent of roots and tubers were applied with insecticides (Chart 3.74). Annual Crops with more than 30 percent insecticide use were chick peas (100%), tomatoes (73.3%), chillies (42.4%), cabbages (41.0%) and cotton (34.9%). Biharamulo had the highest percent of planted area with insecticides (7.1% of the total planted area with annual crops in the district). This was followed by Karagwe (4.2%) then Bukoba Rural (3.4%), Muleba (2.8%) and Ngara (2.5%). The smallest percentage use was recorded in Bukoba Urban district (1.5%) (Chart 3.75). 3.5.5.2 Herbicide Use The planted area applied with herbicides was 2,964 ha which represented 0.8 percent of the total planted area annual crops and vegetables. Pulses had the largest planted area applied with herbicides (1,428 ha, 48%) followed by cereals (1,028 ha, 35%), fruits and vegetables (175 ha, 6%), roots and tubers (162 ha, 5%), oil seed (104 ha, 4%) and cash crops (67 ha, 2%) (Chart 3.76). However, the percent of herbicide use on fruit and vegetables was much greater than in other crop types (4.9%) while only 0.3 percent of roots and tubers were applied with herbicides (Chart 3.77). The top six annual crops with highest percentage use of herbicides in terms of planted area were tomatoes (8.4%), cabbages (7.8%), tobacco (5.4%), paddy (4.1%), Irish potatoes (2.1%) and yams (1.8%). 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds & Oil Nuts Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.74 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Insecticides Chart 3.75 Percent of Planted Area Applied with Insecticides by District - KAGERA 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 Biharamulo Karagwe Bukoba Rural Muleba Ngara Bukoba Urban District Percent Chart 3.76 Planted Area Applied with Herbicides by Crop Type Fruits & Vegetables, 175, 6% Oil Seeds & Oil Nuts, 104, 4% Pulses, 1428, 48% Roots & Tubers, 162, 5% Cereals, 1028, 35% Cash Crops, 67, 2% 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.77 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Herbicides Chart 3.78 Proportion of Planted Area Applied with Herbicides by District - KAGERA 0.0 0.5 1.0 1.5 Bukoba Urban Biharamulo Ngara Bukoba Rural Karagwe Muleba District Percent RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 55 Bukoba Urban had the highest percent of planted area with herbicides (1.3% of the total planted area with annual crops in the district). This was followed by Biharamulo (0.9%) then Ngara (0.9%), Bukoba Rural (0.8%) and Karagwe (0.8%). The smallest percentage use was recorded in Muleba district (0.5%) (Chart 3.78). 3.5.5.3 Fungicide Use The planted area applied with fungicides was 4,331 ha which represented 1.2 percent of the total planted area for annual crops and vegetables. The percentage use of fungicides in the long rainy season at (1.6%) was higher than the corresponding percentage for the short rainy season (1.0%). Pulses had the largest planted area applied with fungicides (1,298ha, 30%) followed by fruits and vegetables (1,074 ha, 25%), cereals (935 ha, 22%), roots and tubers (924 ha, 21%) and oil seeds (100 ha, 2%) (Chart 3.79). However, the percentage use of fungicide in fruits and vegetables was much greater than in other crop types (30.2%), while only 0.8 percent of pulses and none in cash crops was applied with fungicides (Chart 3.80). Annual crops with more than 10 percent fungicide use were tomatoes (55.5%), ginger (30.2%), cabbage (22.3%) and chillies (11.2%). Biharamulo had the highest percent of planted area with fungicides (1.8% of the total planted area with annual crops in the district). This was closely followed by Muleba (1.5%) and Bukoba Rural (1.2%). The smallest percentage use was recorded in Ngara district (0.6%) (Chart 3.81). 3.5.6 Harvesting Methods The main harvesting method for cereals was reported to be by hand. Very small amounts of maize were harvested by machine (0.04%). All other cereals were harvested by hand. 3.5.7 Threshing Methods Hand threshing was the most common method used, with 93 percent of the total area planted with cereals during the short rainy season threshed by hand. Human powered tools and engine driven machines were only used on crops harvested from 0.8% and 0.2 percent of the total planted area respectively. Chart 3.79 Planted Area Applied with Fungicides by Crop Type Roots & Tubers, 924 21% Oil Seeds & Oil Nuts, 100 2% Cereals, 935, 22% Fruits & Vegetables, 1,074, 25% Pulses, 1,298 30% 0.0 7.0 14.0 21.0 28.0 35.0 Percent of Planted Area Cereals Roots & Tubers Pulses Oil Seeds Fruits & Vegetables Cash Crops Crop Type Chart 3.80 Percentage of Crop Type Planted Area Applied with Fungicides Chart 3.81 Proportion of Planted Area with Fungicides by District - KAGERA 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 Biharamulo Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe Ngara District Percent RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 56 3.6 Irrigation Water is the limiting factor to crop production in the majority of areas in Tanzania and without water most other agricultural practices applied to crops do not result in significant increases in yields. This section deals with the area under irrigation for different crops and the means by which water was extracted from the source and applied to the field. 3.6.1 Area Planted with Annual Crops and Under Irrigation In Kagera Region, the area of annual crops under irrigation was 6,305 ha representing 1.8 percent of the total area planted (Chart 3.82). The area under irrigation during the short rainy season was 3,779 ha accounting for 60 percent of the total area under irrigation. Some crops, especially vegetables, were predominantly grown in the short rainy season with irrigation. In the short rainy season, 48 percent of the area planted with vegetables was irrigated, whilst 69 percent of the vegetables were irrigated in the long rainy season. The district with the largest planted area under irrigation for annual crops was Bukoba Rural (1,999 ha, 31.7% of the total irrigated planted area with annual crops in the region). This was closely followed by Biharamulo (1,991 ha, 31.6%) and then Ngara (1,039 ha, 16.5%). When expressed as a percentage of the total area planted in each district, Bukoba Rural with 2.7 percent had the highest percentage. This was followed by Biharamulo (2.2%), Ngara (1.8%), Bukoba Urban (1.1%), Karagwe (0.9%) and Muleba (0.9%) (Chart 3.83 and Map 3.40). Of all the different crops and in terms of proportion of the irrigated planted area, water mellon was the most irrigated crop with 100 percent irrigation followed by egg plant (92.0%), carrots (82.3%), tomatoes (69.1%) and cabbages (63.1%). In terms of crop type, the area under irrigation for cereals was 2,150 ha (34.1% of the total area under irrigation), followed by fruits and vegetables with 2,066 ha (32.8%), pulses (1,462 ha, 23.2%), roots and tuber (275 ha, 4.4%), oils seeds (205 ha, 3.2%) and cash crops (147 ha, 2.3%). All of the irrigation on pulses was applied to beans and bambaranuts. The area of fruit and vegetables under irrigation was 2,066 ha which represents 32.8 percent of the total area planted with fruit and vegetables. Water mellon, egg plants and carrot were the most irrigated annual crops. Chart 3.82 Area of Irrigated Land Unirrigated Area, 353,883, 98.2% Irrigated Area, 6,305, 1.8% Chart 3.83 Planted Area with Irrigation by District - KAGERA Region 0 500 1,000 1,500 2,000 Bukoba Rural Biharamulo Ngara Karagwe Muleba Bukoba Urban District Irrigated Area (ha) 0.00 1.00 2.00 3.00 P ercentag e Irrig ation Irrigated Area Percentage of Irrigated Land Muleba Bukoba Rural Ngara Bukoba Urban Biharamulo Karagwe 484ha 1,999ha 23ha 1,039ha 1,991ha 769ha 0.9% 2.7% 1.1% 1.9% 2.2% 0.9% Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban Muleba Biharamulo Ngara 76,141ha 59,851ha 1,725ha 46,116ha 84,091ha 51,227ha 91.1% 80% 78.5% 86% 93.7% 91.2% Tanzania Agriculture Sample Census Planted Area with No Fertilizer Applied Planted Area with No Fertilizer Applied Planted Area(ha) Planted Area(ha) Percent of Planted Area with No Fertilizer Applied Percent of Total Planted Area with irrigation Map 3.39 KAGERA Planted Area and Percent of Planted Area with No Application of Fertilizer by District Map 3.40 KAGERA Area Planted and Percent of Total Planted Area with Irrigation by District 80,000 to 90,000 60,000 to 80,000 40,000 to 60,000 20,000 to 40,000 0 to 20,000 1,600 to 2,000 1,200 to 1,600 800 to 1,200 400 to 800 0 to 400 RESULTS           57 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 58 The number of household practicing irrigation in Kagera Region appears to have increased over the 7 year intercensal period from 8,690 to 9,066 hectares. This may not be statically significant due to the small number of households sampled with irrigation. 3.6.2 Sources of Water Used for Irrigation The main source of water used for irrigation was from rivers (37% of households with irrigation). This was followed by canals (33%) and wells (15%). Only 3 percent of the households used piped water and the proportion of households that used dams and lake as a source of water for irrigation were very few (7% and 5% respectively) (Chart 3.45). Most households using irrigation in Ngara get their irrigation water from canals (93%) and most households in Bukoba Rural get irrigation water from rivers (55%). 3.6.3 Methods of Obtaining Water for Irrigation Hand bucket was the most common means of getting water for irrigation with 50.8 percent of households using this method. This was closely followed by gravity with 47.3 percent of households. The remaining methods (hand pump and others) were of minor importance (Chart 3.86). Hand buckets were mostly used in Bukoba Rural (35.9%), followed by Muleba (26.5%), Biharamulo (18.6%), Karagwe (12.2%) and Ngara (6.7%). Gravity method was more common in Ngara with 48 percent of households using the method to get water for irrigation, followed by Biharamulo (44%), Muleba (5%) and Karagwe (3%). Although the method of obtaining irrigation water by hand bucket was the most common method in all five districts, Biharamulo districts used some hand pumps for obtaining water. Chart 3.84 Time Series of households with Irrigation - KAGERA 8,690 9,066 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 1995/96 2002/03 Agriculture Year Households Chart 3.85 Number of Households with Irrigation by Source of Water River, 5,161, 37% Pipe water, 381, 3% Lake, 644, 5% Well, 2,038, 15% Dam, 899, 7% Canal, 4,634, 33% River Canal Well Dam Lake Pipe water Chart 3.86 Number of Households by Method of Obtaining Irrigation Water Gravity, 6,512, 47.3% Hand Bucket, 6,991, 50.8% Hand Pump, 132, 1.0% Other, 122, 0.9% Hand Bucket Gravity Hand Pump Other Chart 3.87 Number of Households with Irrigation by Method of Field Application Flood, 6,016, 44% Sprinkler, 281, 2% Bucket / Watering Can, 7,460, 54% Bucket / Watering Can Flood Sprinkler RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 59 3.6.4 Methods of Water Application Most households used bucket/watering can irrigation (54% of households using irrigation) as a method of field application. This was closely followed by flood irrigation (44%). Sprinklers were not widely used (2%) (Chart 3.87). 3.7 Crop Storage, Processing and Marketing 3.7.1 Crop Storage Crop storage means keeping a crop for a certain period of time as food for the household, in order to sell at higher prices or as seed for planting in the following season. The results for Kagera Region show that there were 318,210 crop growing households (91% of the total crop growing households) that stored various agricultural products in the region. The most important stored crop was beans and other pulses with 299,472 households storing 7,530 tonnes as of 1st January 2004. This was followed by maize (283,408, 8,773t), sorghum and millet (22,098 households, 680t), groundnuts/bambara nuts (12,353 households, 335t) and coffee (3,472 households, 213t). Other crops were stored in very small amounts. 3.7.1.1 Methods of Storage The region had 205,131 crop growing households storing their produce in sacks and open drums (64.5% of households that stored crops in the region). The number of households that stored their produce in locally made traditional structures was 105,598 (33.2%). This was followed by: improved locally made structures (3,706 households, 1.2%), modern stores (1,100 households, 0.3%), unprotected piles (578 households, 0.2%) and air tight drums (378 households, 0.1%). Sack and open drums were the dominant storage methods in all districts, with the highest percent of households in Bukoba Urban using this method (84% of the total number of households storing crop products). This was followed by Karagwe (75%), Bioharamulo (74%), Ngara (72%), Muleba (59%) and Bukoba Rural (48%) (Chart 3.89). Chart 3.88 Number of Households and Quantity Stored by Crop Type - KAGERA 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 350,000 Beans & Pulses Maize Sorghum & Millet Gnuts/Bamb Nuts Paddy Coffee Crop Number of households 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 10,000 Quantity (t) Number of households Quantity stored (Tons) Chart 3.89 Number of households by Storage Methods - KAGERA Airtight Drum, 378, 0.1% Locally Made Traditional Structure, 105,598, 33.2% Sacks / Open Drum, 205,131 64.5% Unprotected Pile, 578, 0.2% Modern Store, 1,100, 0.3% Other, 1,718, 0.5% Improved Locally Made Structure, 3,706, 1.2% Chart 3.90 Number of Households by Method of Storage and District (based on the most important household crop) 0 20 40 60 80 100 Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban District Percent of households In Sacks / Open Drum In Locally Made Traditional Structure In Improved Locally Made Structure In Modern Store In Airtight Drum Unprotected Pile Other RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 60 The highest percent of households using locally made traditional structures was in Bukoba Rural (50% of the total number of households storing crops), followed by Muleba (39%), Ngara (26%), Biharamulo (23%), Karagwe (22%) and Bukoba Urban (15%). 3.7.1.2 Duration of Storage Most households (49% of the households storing crops) stored their produce for a period of 3 to 6 months followed by those who stored for a period of over 6 months (39%). The minority of households stored their crop for a period of less than 3 months (12%). Most households stored pulses for a period of 3 to 6 months followed by over 6 months. A small number of households stored pulses for the period of less than 3 months (Chart 3.91). The proportion of households that stored their produce for the duration of 3 to 6 months was highest in Ngara district (68.3%) followed by Karagwe (63,2%), Bukoba Urban (61,2%), Muleba (44.8%), Biharamulo (39.7%) and Bukoba Rural (34.1%) (Map 3.41). District comparison of quantity stored cannot be done for all crops combined. However, the analysis has been done for maize only as it is the most commonly stored crop. In general, quantity stored was related to the quantity produced. Districts with greater production had a higher percent of their crop stored as on 1st October 2003 (Chart 3.92). 3.7.1.3 Purposes of Storage Subsistence food crops (maize, paddy, sorghum and millet, beans and pulses) are mainly stored for household consumption. The percent of households that stored maize for household consumption as the main purpose of storage was 78 percent followed by seed for planting. There is a haya tribe traditional practice of chewing cooked unripe sun-dried Robusta coffee and this is the reason behind the largest percent (43%) of household storing coffee for household consumption. This is followed by selling for higher price (37%), and seed for planting (17%) (Chart 3.93). 0 30,000 60,000 90,000 120,000 150,000 Number of households Maize Paddy Beans & Pulses Crop Chart 3.91 Normal Length of Storage for Selected Crops Less than 3 months 3 to 6 months Over 6 months Chart 3.92 Quantity of Maize Produced (tonnes), Stored and Percent Stored by District 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 Biharamulo Bukoba Rural Muleba Karagwe Ngara Bukoba Urban District Quantity (tonnes) 0 2 4 6 8 10 12 14 % Stored Quantity harvested Quantity stored % stored 0% 20% 40% 60% 80% 100% Percent of Households Maize Paddy Sorghum & Millet Beans & Pulses Wheat Coffee Gnuts/Bamb Nuts Crop Type Chart 3.93 Proportion of Households by Purpose of Storage and Crop Type Food for the Household To Sell for Higher Price Seeds for Planting Other RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 61 3.7.1.4 The Magnitude of Storage Loss About 83 percent of households that stored crops had little or no loss. The proportion of households that reported a loss of more than a quarter was greatest for maize (7.6% of the total number of households that stored the crop). This was followed by beans and pulse (5.9%), sorghum and millet (2.8%), paddy (2.8%) and groundnuts/bambara nuts (1.2%). All households that stored coffee and wheat had no loss. Most households storing groundnuts and bambara nuts had little or no storage loss (99%) (Table 3.11). 3.7.2 Agro processing and By-products Agro processing refers to the process of converting a crop product from one form to another form in order to add value or increase its palatability. Agro-processing was practiced in most crop growing households in Kagera Region (298,500 households, 85% of the total crop growing households) (Chart 3.94a). The percent of households processing crops was very high in most districts (above 80%). Karagwe had the lowest percent of households processing crops (76% of crop growing households) (Chart 3.94b). 3.7.2.1 Processing Methods Most crop processing households processed their crops using neighbour’s machines representing 65 percent (193,197 households). This was followed by those processing using traders machines (60,090 households, 20.1%), on farm by hand (30,982 households, 10.4%), on-farm by machine (7,606 households, 2.5%) and by factory (3,120 households, 1.0%). The remaining methods of processing were used by very few households (not more than 1% for each method). Although processing by machine was the most common processing method in most of districts in Kagera Region, however district differences Table 3.11: Number of Households Storing Crops by Estimated Storage Loss and District Estimate Storage Loss District Little or no Loss Up to 1/4 Loss Between 1/4 and 1/2 Loss Over 1/2 Loss Total Karagwe 61,962 7,814 4,743 2,461 76,979 Bukoba Rural 72,748 4,931 1,329 580 79,589 Muleba 60,856 6,274 1,526 679 69,334 Biharamulo 38,534 5,376 1,576 1,007 46,492 Ngara 28,359 4,901 8,398 828 42,486 Bukoba Urban 2,317 739 239 35 3,330 Total 264,775 30,034 17,810 5,590 318,210 0 20 40 60 80 100 Percent of Households Processing Bukoba Urban Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Karagwe District Chart 3.94b Percentage of Crop Growing Households Processing Crops by District Chart 3.94c Percent of Crop Processing Households by Method of Processing 0% 25% 50% 75% 100% Karagwe Ngara Bukoba Rural Muleba Biharamulo Bukoba Urban District Percent of H ouseholds On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Farmers Association By Co-operative Union By Trader Other By Factory Chart 3.94a Households Processing Crops Households not Processing, 51,100, 15% Households Processing, 298,500, 85% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 62 existed. Ngara had a higher percent of neighbour’s machines processing than other districts.(81.5%), followed by Biharamulo (65.5%), Muleba (63.1%), Bukoba Rural (63.0%), Karagwe (58.4%) and Bukoba Urban (40.9%). Processing by trader was more common in Bukoba Urban (57%), whilst processing on farm by machine was more prevalent in Ngara and Bukoba Rural (Chart 3.94c). 3.7.2.2 Main Agro-processing Products Two types of products can be produced from agro- processing namely, the main product and the by-product. The main product is the major product after processing and the by-product is secondary after processing. For example the main product after processing maize is normally flour whilst the by-product is normally the bran. The main processed product was flour/meal with 275,732 households processing crops into flour (92.4%) followed by juice with 18,566 households (6.2%) and grain (3,933 households, 1.3%). The remaining products were produced by a small number of households (Chart 3.95). The number of households producing by-products accounted for 10 percent of the households processing crops. The most common by-product produced by crop processing households was bran with 11,087 households (37.1%) followed by shell (35,392 households, 18.0%), husks (5,242 households, 17.5%) and pulp (2,406 households, 8.0%). The remaining by-products were produced by a small number of households (Chart 3.96). 3.7.2.3 Main Use of Primary Processed Products Primary processed products were used by households for human consumption, selling, and animal consumption and as fuel for cooking. The most important use was household/human consumption which accounted for 93.8 percent of the total households that used primary processed product (Chart 3.97). Ngara was the only district that used primary processed products as fuel for cooking and Bukoba Rural was the only district that used the products for animal consumption. Out of 17,941 households that sold processed products, 15,193 were from Karagwe (84.7% of the total number of Chart 3.95 Percent of Households by Type of Main Processed Product Juice, 18,566, 6.2% Flour / Meal, 275,732, 92.4% Grain, 3,933, 1.3% Rubber, 149, 0.1% Oil, 119, 0.0% Chart 3.96 Number of Households by Type of By-product Husk, 5,242, 17.5% Shell, 5,392, 18.0% Bran, 11,087, 37.1% Oil, 170, 0.6% Fiber, 281, 0.9% Other, 4,569, 15.3% Pulp, 2,406, 8.0% Juice, 770, 2.6% Chart 3.97 Use of Processed Product Did Not Use, 186, 0.1% Animal Consumption, 147, 0.0% Fuel for Cooking, 114, 0.0% Sale Only, 17,941, 6.0% Household / Human Consumption, 280,111, 93.8% Household / Human Consumption Sale Only Did Not Use Animal Consumption Fuel for Cooking 0.00 20.00 40.00 60.00 80.00 100.00 Percentage of households Karagwe Ngara Muleba Biharamulo Bukoba Rural Bukoba Urban District Chart 3.98 Percentage of Households Selling Processed Crops by District RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 63 households selling processed products in the region), followed by Ngara with 1,544 households (8.6%), Muleba with 670 households (3.7%), Biharamulo with 386 households (2.2%) and Bukoba Rural with 147 households (0.8%) (Chart 3.98). Compared to other districts in Kagera Region, Karagwe had the highest percent of households that sold processed products. This is followed by Ngara (8.6), Muleba (3.7%), Biharamulo (2.2%) and Bukoba Rural (0.8%). 3.7.2.4 Outlets for Sale of Processed Products Most households that sold processed products sold to neighbours (19,461 households, 39.7% of households that sold crops). This was followed by selling to traders at farm (6,514 households, 13.0%), local markets and trade stores (6,188 households, 12.6%), large scale farms (827 households, 1.7%), farmers associations (281 households, 0.6%), secondary markets (188 households, 0.4%) and marketing cooperatives (171 households, 0.3%) (Chart 3.99). There were large differences between districts in the proportion of households selling processed products to neighbours with Muleba district having the largest percent of households in the district selling to neighbours (66%), whereas Bukoba Rural had only 20 percent. Ngara had a higher percent of households relying on local markets/trade stores than other outlets. Compared to other districts, Karagwe had the highest percent of households selling processed products to traders at farm. In Biharamulo, the sale of processed produce to farmer associations was most prominent compared to other districts. Muleba was the only district that had the households selling processed products to marketing cooperative. 3.7.3 Crop Marketing The number of households that reported selling crops was 312,670 which represents 89.4 percent of the total number of crop growing households. The percent of crop growing households selling crops was highest in Karagwe (94.7%) followed by Bukoba Rural (93.1%), Biharamulo (87.4%), Muleba (86.9%), Ngara (82.1%) and Bukoba Urban (61.7%) (Chart 3.101 and Map 3.42). Chart 3.99 Location of Sale of Processed Products Neighbours, 19,461, 39.7% Local Market / Trade Store, 6,188, 12.6% Marketing Co- operative, 171, 0.3% Other, 15,410, 31.4% Trader at Farm, 6514, 13% Large Scale Farm, 827, 1.7% Secondary Market, 188, 0.4% Farmers Association, 281, 0.6% Chart 3.100 Percent of Households Selling Processed Products by Outlet for Sale and District 0% 20% 40% 60% 80% 100% Muleba Karagwe Ngara Biharamulo Bukoba Rural Bukoba Urban District Percent of Households Selling Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co-operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Chart 3.101 Number of Crop Growing Households Selling Crops by District 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 Bukoba Rural Karagwe Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban District Number of Households 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Percent Number of Households Selling Crops Percent of Households Selling Crops Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe Ngara Muleba Biharamulo 80,341 2,312 78,514 38,782 64,727 47,994 92.5% 61% 92.5% 82.2% 86.1% 86.8% 80,000 to 90,000 60,000 to 80,000 40,000 to 60,000 20,000 to 40,000 0 to 20,000 Muleba Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban Ngara Biharamulo 45% 63% 34% 61 68% 40% 56 to 70 42 to 56 28 to 42 14 to 28 0 to 14 Number of Households Storing Crops Percent of Households Storing Crops Map 3.41 KAGERA Percent of Households Storing Crops for 3 to 6 Months by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Selling Crops Number of Households Selling Crops Percent ofTotal Households Selling Crops Map 3.42 KAGERA Number of Households and Percent of Total Households Selling Crops by District RESULTS           64 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 65 3.7.3.1 Main Marketing Problems Low price for agricultural produce was the main marketing problem reported by households (73% of crop growing households). Apart from low market prices, other problems were longer distances to the markets (11%), lack of transport (6%), high transport costs (5%), lack of marketing information (3%) and lack of buyers (2%). Other marketing problems are minor and represented less than 1 percent of the total reported problems. 3.7.3.2 Reasons for Not Selling Crops The main reason for not selling crops was reported as “insufficient production to sell”, representing 83 percent of the smallholders. The remaining reasons for not selling are in such low numbers that it is not appropriate to rank their importance (Table 3.12). This general trend applies to all districts except for Bukoba Rural where the proportion of households reporting low price reason for not marketing their agricultural products was relatively high (16%). 3.8 Access to Crop Production Services 3.8.1 Access to Agricultural Credit The census result shows that in Kagera Region very few agricultural households (1,004, 0.3%) accessed credit out of which 750 (75%) were male-headed households and 254 (25%) were female headed households. In Muleba district only female headed households got agricultural credit whereas in Ngara district only male households accessed credit. In Biharamulo district both male and female headed households accessed agricultural credit (Table 3.13). Table 3.12 Reasons for Not Selling Crop Produce Main Reason Househol d Number % Production Insufficient to Sell 59,407 83.2 Price Too Low 4,985 7.0 Other 4,435 6.2 Trade Union Problems 1,481 2.1 Market Too Far 843 1.2 Co-operative Problems 135 0.2 Government Regulatory Board Problems 129 0.2 Total 71,415 100 Table 3.13 Number of Agricultural Households that Received Credit by Sex of Household Head and District Male Female District Number % Number % Total Karagwe 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 0 0 Muleba 0 0 169 100 169 Biharamulo 396 82 85 18 481 Ngara 355 100 0 0 355 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 Total 750 75 254 25 1004 Chart 3.102 Percentage Distribution of Households that Reported Marketing Problems by Type of Problem Farmers Association Problems, 313, 0% Co-operative Problems, 312, 0% No Buyer, 3,091, 2% Government Regulatory Board Problems, 451, 0% Other, 323, 0% Lack of Market Information, 4,870, 3% Open Market Price Too Low, 102,238, 73% Market too Far, 14,037, 11% No Transport, 8,393, 6% Transport Cost Too High, 7,442, 5% Chart 3.103 Percentage Distribution of Households Receiving Credit by Main Source Religious Organisation / NGO / Project 37% Co-operative 26% Family, Friend and Relative 25% Saving & Credit Society 12% Chart 3.104 Number of Households Receiving Credit by Main Source of Credit and District 0% 20% 40% 60% 80% 100% Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban District Percent of Households Religious Organisation / NGO / Project Saving & Credit Society Co-operative Family, Friend and Relative RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 66 3.8.1.1 Source of Agricultural Credit The major agricultural credit provider in Kagera Region were religious organizations/non-governmental organizations/ projects which collectively provided credit to 373 agricultural households (37% of the total number of households that accessed credit), followed by co-operatives (26%), family, friends and relatives (25%) and saving and credit societies (12%) (Chart 3.103). Religious organizations/NGOs/projects were the sole source of credit in Muleba district. Cooperatives were a major credit provider in Biharamulo district. Family, friends and relatives were major credit providers in Ngara disrtict (Chart 3.104). 3.8.1.2 Use of Agricultural Credit A large proportion of the agricultural credit provided to agricultural households in the region were used on livestock and related activities (26%), followed by purchasing of fertilizers (23%), seeds (22%) and labour (11%). (Chart 3.105). 3.8.1.3 Reasons for Not Using Agricultural Credit The main reason for not using agricultural credit as a source of finance was little credit awareness accounting to 68 percent of the agricultural households (“did not know how to get credit” and “don’t know about credit”). This was followed by households reporting the un-availability of credit (13%), followed by “not wanting to go into debt” (9%) and those who didn,t need credit (4%). The rest of the reasons collectively accounted for less than 7 percent of the households. 3.8.2 Crop Extension The number of Agricultural households that received crop extension was 69,081 (20% of total crop growing households in Chart 3.105 Proportion of Credits Received by Main Purposes Fertilizers 23% Seeds, 251 22% Other 18% Labour 11% Livestock 26% Chart 3.106 Reasons for not Using Credit (% of Households) Difficult bureaucracy procedure, 7,202, 2% Credit granted too late, 2,692, 1% Other, 2,150, 1% Interest rate/cost too high, 8,611, 2% Not needed, 13,185 4% Did not know how to get credit, 151,489, 42% Did not want to go into debt, 30,596 9% Not available, 44,763 13% Don't know about credit, 91,584 26% Chart 3.108 Number of Households Receiving Extension by District 0 6,000 12,000 18,000 24,000 30,000 Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Karagwe Bukoba Urban District Number of Households 0 10 20 30 40 50 Percent of Households Households Receiving Extension Percentage of Households Receiving Extension Chart 3.107 Number of Households Receiving Extension Advice Households Receiving Extension , 69,081, 20% Households Not Receiving Extension , 280,519, 80% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 67 the region) (Chart 3.107). Some districts had more access to extension services than others, with Bukoba Urban having a relatively high proportion of households (45%) that received crop extension messages in the district followed by Bukoba Rural (34%), Muleba (29%), Biharamulo (15%), Ngara (11%) and Karagwe (3%) (Chart 3.108 and Map 3.43). 3.8.2.1 Sources of Crop Extension Messages Of the households receiving extension advice the Government provided the greatest proportion (87%, 59,595 households). NGOs provided extension advice to 9 percent of the households, cooperatives (1 percent) and large scale farms (1 percent) (Chart 3.109), however district differences exist with the proportion of the households receiving advice from government services ranging from 78.2 percent in Ngara to 91.7 percent in Bukoba Urban. 3.8.2.2 Quality of Extension On the quality of extension, 66 percent of the households receiving extension ranked the service as being good followed by average (23 %), very good (10%) and poor (1%) (Chart 3.110). However, care should be exercised when making decisions on quality of extension and also other variables in the extension report as all the enumerators were extension agents and some degree of bias is expected. 3.9 Access to Inputs This section refers to all crop growing households in Kagera regardless of whether the households grew annual or permanent crops. In previous sections the reference was on annual crops only. Because of this, some of the figures presented in this section may be slightly different from those in the previous section on inputs use (Section 3.5). Data on source of inputs is only found in this section and it applies to both annual and permanent crops. A small number of households use inputs and this is particularly true of inputs that are not produced on farm such as fungicides, inorganic fertiliser and herbicides. In Kagera Region farm yard manure was used by 72,527 households which represent 20.7 percent of the total number of crop growing households. This is followed by households using compost (13.5%), improved seeds (11.5%), fungicide (8.0%), inorganic fertilisers (1.2%), and herbicides (0.2%) (Table 3.14). Table 3.14 Access to Inputs Households With Access to Input Households Without Access to Inputs Type of Input Number % Number % Farm Yard Manure 72,527 20.7 277,073 79.3 Improved Seeds 40,133 11.5 309,467 88.5 Insecticide/Fungicide 27,881 8.0 321,719 92.0 Compost 47,193 13.5 302,407 86.5 Inorganic Fertiliser 4,031 1.2 345,568 98.8 Herbicide 650 0.2 348,949 99.8 Chart 3.109 Number of Households Receiving Extension Messages by Type of Extension Provider NGO / Development Project, 5,984, 9% Cooperative, 597, 1% Large Scale Farm, 707 1% Other, 1,147 2% Government, 59,595 87% Chart 3.110 Number of Households Receiving Extension by Quality of Services Good, 45,522 66% Average, 15,752 23% Poor, 734 1% Very Good, 6,971 10% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 68 3.9.2 Inorganic Fertilisers Smallholders using inorganic fertilisers in Kagera mostly purchase them from local markets/trades store (52.8% of the total number of inorganic fertiliser users), followed by local farmers groups (33.0%), co- operatives (6.2%), neighbours (4.8%) and crop buyers (3.2%). (Chart 3.111). Most households reside between 3 and 10 km from the source (36%), followed by between 1 and 3 km (31%) and less than 1 km (25%) (Chart 3.112). Due to the very small number of households using inorganic fertilisers coupled with the small number of households responding to “not available” (25% ) as the reason for not using them, it may be assumed that access to inorganic fertilisers is not the main reason for not using them. Other reasons such as cost are more important with 67 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using the fertilizers. In other words, if the cost was affordable the demand would be higher and inorganic fertilisers would be made more available. More smallholders use inorganic fertilisers in Biharamulo than in other districts in Kagera Region (51% of households using inorganic fertilisers), followed by Bukoba Rural (22%), Muleba (13%), Karagwe (9%) and Bukoba Urban (5%). There was no inorganic fertilizer use in Ngara district. 3.9.3 Improved Seeds Improved seeds were used by 11.5 percent of the total number of crop growing households. Most of the improved seeds were locally produced by households (31.8%) followed by local markets/trade stores (27.4%), cooperatives (12.6%) and neighbours (12.3%). Other less important sources of improved seed were local farmers groups (7.3%), crop buyers (6.3%), development projects (2.0%) and secondary markets (0.3%). (Chart 3.113). Access to improved seeds was better than access to chemical inputs with 49 percent of households obtaining the input within 1 km of the household (Chart 3.114). This is in line with the higher use of improved seed compared to chemical inputs, which further supports the contention that it is not the availability that is the main issue in the use of inputs but rather other Chart 3.111 Number of Households by Source of Insecticide/fungicide 3.2 4.8 6.2 33.0 52.8% 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 Local Market / Trade Store Local Farmers Group Co-operative Neighbour Crop Buyers Source of Insecticide/fungicide Number of Households Chart 3.112 Number of Households reporting Distance to Source of Inorganic Fertiliser 0 10 20 30 40 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of H ouseholds Chart 3.113 Number of Households by Source of Improved Seed 0.3% 2.0% 6.3% 7.3% 12.3% 12.6% 27.4% 31.8% 0 5,000 10,000 15,000 Locally Produced by Household Local Market / Trade Store Co-operative Neighbour Local Farmers Group Crop Buyers Development Project Secondary Market Source of Improved Seed Number of Households RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 69 factors such as cost. The districts that used improved seeds most was Bukoba Rural (53.7 percent of the total number of households using improved seeds in Kagera Region), followed by Biharamulo (27.5%) and Muleba (14.2%). There was little use of improved seeds in other districts (Map 3.44). 3.9.4 Insecticides and Fungicides Most smallholder households using insecticides and fungicides, mainly purchased them from local markets/trade stores (78.2% of the total number of fungicide users) followed by cooperatives (12.3%). Other sources of insecticides/ fungicides are of minor importance (Chart 3.115). Chart 3.116 shows that most households obtain insecticides and fungicides within a distance of less than 1 kilometre and between 3 and 10 kilometres. The small number of households using insecticides/fungicides coupled with the 15 percent of households responding to “not available” as the reason for not using it may be assumed that access is not the main reason for not using. Other reasons such as cost are more important with 62 percent of households responding to cost factors as the main reason for not using. In other words, it is assumed that if the cost was affordable, the demand would be higher and access to insecticides/fungicides would be made more available. Fungicide is used more in Biharamulo district (30.6 percent of the total number of households that use fungicide in the region), followed by Muleba (28.1%), Bukoba Rural (16.9%), Karagwe (14.3%), Ngara (10.0%) and Bukoba Urban (0.1%). 3.10 Tree Planting The number of households involved in tree farming was 47,475 representing 13 percent of the total number of agriculture households (Chart 3.117). The number of trees planted by smallholders on their allotted land was 14,326,368 trees. The average number of trees planted per household planting trees was 302 trees. Chart 3.114 Number of Households reporting Distance to Source of Improved Seed 0 10 20 30 40 50 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of Households Chart 3.115 Number of Households by Source of Insecticides/Fungicides 12.3% 78.2% 3.4% 2.8% 2.7% 0.6% 0 5,000 10,000 15,000 20,000 Local Market / Trade Store Co-operative Local Farmers Group Development Project Crop Buyers Large Scale Farm Source of Improved Seed Number of Households Chart 3.116 Number of Households Reporting Distance to Source of Insecticides/Fungicides 0 6 12 18 24 30 Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Distance (km) Percent of H ouseholds Chart 3.117 Number of Households with Planted Trees - KAGERA Not growing trees, 305,802, 87% Growing trees, 47,475, 13% Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Muleba Biharamulo Ngara 236 21,533 570 5,692 11,036 1,066 6.3% 24.9% 0.7% 7.6% 20.1% 2.3% Biharamulo Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe Ngara 8,173 21,710 29,712 1,700 5,370 2,416 15% 29% 34% 11% 3% 45% Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Receiving Crop Extension Services Number of Households Receiving Crop Extension Services Number of Crop Growing Households using Improved Seed Number of Crop Growing Households using Improved Seed Percent of Households Receiving Crop Extension Services Percent of Crop Growing Households using Improved Seed Map 3.43 KAGERA Number of Households and Receiving Crop Extension Services by District Map 3.44 KAGERA Number and Percent of Crop Growing Households using Improved Seed by District 24,000 to 30,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 16,000 to 22,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Percent of Total Household RESULTS           70 Bukoba Urban Biharamulo Ngara Karagwe Bukoba Rural Muleba 555,548 2,642,671 2,438,158 643,721 2,685,052 5,361,219 3.9% 18.4% 17% 4.5% 18.7% 37.4% 4,000,000 to 6,000,000 3,000,000 to 4,000,000 2,000,000 to 3,000,000 1,000,000 to 2,000,000 0 to 1,000,000 Bukoba Rural Bukoba Urban Ngara Muleba Karagwe Biharamulo 154 8,274 6,510 3,435 789 2,782 4% 11% 7% 7% 1% 3% Tanzania Agriculture Sample Census Number of smallholder planted trees Number of smallholder planted trees Number of Households with water Harvesting Bunds Number of Households with water Harvesting Bunds Percent of smallholder planted trees Percent of households with water Harvesting Bunds Map 3.45 KAGERA Number and percent of smallholder planted trees by district Map 3.46 KAGERA Number and Percent of Households with water Harvesting Bunds by District 8,000 to 10,000 6,000 to 8,000 4,000 to 6,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 RESULTS           71 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 72 The main species planted by smallholders was Eucalyptus spp (11,195,348 trees, 78.1%), followed by Gravellis spp (1,187,979, 8.3%), then Maesopsis spp (1,063,430, 7.4%) and Pinus spp (588,060 trees, 4.1%). The remaining trees species are planted in comparatively small numbers and together accounted for 2.0% of the trees (Chart 3.118.). Karagwe has the largest number of smallholders with planted trees than any other district (37.4%) and was dominated by Eucalyptus species. This was followed by Ngara (18.9%), Bukoba Rural (18.4%), Muleba (17.0%), Biharamulo (4.5%) and Bukoba Urban (3.9%). With exception of Biharamulo district which was dominated by Gravellis spp, the rest of the districts were dominated by Eucalyptus spp (Chart 3.119 and Map 3.45.). Smallholders mostly plant trees in plantations or coppice. The proportion of households that plant in plantations or coppice was 42 percent, followed by those who planted on field boundaries (39%) and then those with trees scattered in fields (19%) (Chart 3.120). The main purpose of planting trees was to obtain planks/timber (50.8%). This is followed by poles (23.9%), wood for fuel (21.3%), shade (3.6%) and medicinal (0.4%) (Chart 3.121). Chart 3.118 Number of Planted Trees by Species - KAGERA 0 3,000,000 6,000,000 9,000,000 12,000,000 Eucalyptus Spp Gravellis Maesopsis Berchemoides Pinus Spp Cyprus Spp Afzelia Quanzensis Calophylum Inophyllum Acacia Spp Senna Spp Saraca Spp Trichilia Spp Melicia excelsa Tree Species Number of Trees Chart 3.119 Number of Trees Planted by Smallholders by Selected Species and District 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 Karagwe Ngara Bukoba Rural Muleba Biharamulo Bukoba Urban Thousands District Number of Trees Eucalyptus Spp Gravellis Maesopsis Berchemoides Pinus Spp Cyprus Spp Afzelia Quanzensis Calophylum Inophyllum Acacia Spp Senna Spp Saraca Spp Trichilia Spp Melicia excelsa Chart 3.120 Number of Households by Tree Planting Location Field Boundaries, 18,332, 39% Scattered in Field, 8,893, 19% Plantation, 19,677, 42% Chart 3.121 Number of Households by Purpose of Planted Trees 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 Planks / Timber Poles Wood for Fuel Shade Medicinal Use Percent of Households RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 73 3.11 Irrigation and Erosion Control Facilities Erosion control and water harvesting facilities are grouped together as they normally have dual purposes of reducing erosion and increasing the amount of water available for crop production. The number of agricultural households that had soil erosion and water harvesting facilities on their farms was 21,945 which represented 6 percent of the total number of agricultural households in the region (Chart 3.122). The proportion of households with soil erosion control and water harvesting facilities was highest in Muleba district (11.0%) followed by Bukoba Rural (7.5%), Ngara (7.3%), Karagwe (3.3%), Bukoba Urban (4.1%) and Biharamulo (1.4%) (Chart 3.123 and Map 3.46). Ditches accounted for 45.2 percent of the total number of structures, followed by erosion control bunds (25.5%), water harvesting bunds (11.6%), tree belts (8.0%), terraces (4.4%), gabions/sandbags (3.2%), vetiver grass (1.8%) and dams (0.4%) (Chart 3.124). Erosion control by drainage ditches, erosion control bunds and water harvesting bunds together had 87,977 structures. This represented 82 percent of the total structures in the region. The remaining 18 percentages were shared among the rest of the erosion control methods mentioned above. Bukoba Rural and Muleba districts had 66,215 erosion control structures (62 percent of the total erosion structures in the region). Chart 3.122 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities Households with facilities, 21,945, 6% Households Without Facilities, 331,332, 94% Chart 3.123 Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities 11 1 4 3 7 7 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 Muleba Bukoba Rural Ngara Karagwe Biharamulo Bukoba Urban District Number of Households 0 3 6 9 12 Percent Number of Households Percent Chart 3.124 Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures by Type of Facility 0.4 1.8 3.2 4.4 8.0 11.6 25.5 45.2 0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 Drainage Ditches Erosion Control Bunds Water Harvesting Bunds Tree Belts Terraces Gabions / Sandbag Vetiver Grass Dam T y p e o f F a c ilit y Number of Structures RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 74 3.12 LIVESTOCK RESULTS 3.12.1 Cattle Production The total number of cattle in the region was 886,474. Cattle are the dominant livestock type in the region followed by goats, sheep and pigs. The region had 5.3 percent of the total cattle population on Tanzania Mainland. 3.12.1.1 Cattle Population The number of indigenous cattle in Kagera Region was 869,424 (98.1 % of the total number of cattle in the region) and 17,050 cattle (1.9%) were dairy breeds. There were no small holder improved beef cattle in the region. The census results show that 49,079 agricultural households in the region (14% of total agricultural households) kept 869,474 cattle. This was equivalent to an average of 18 heads of cattle per cattle-keeping- household. The district with the largest number of cattle was Biharamulo which had about 239,417 cattle (27.0% of the total cattle in the region). This was followed by Muleba (224,123 cattle, 25.3%), Karagwe (222,728 cattle, 25.1%), Bukoba Rural (167,614 cattle, 18.9%) and Ngara (29,935 cattle, 3.4%). Bukoba Urban district had the least number of cattle (2,656 cattle, 0.3%) (Chart 3.125 and Map 3.47). However Karagwe district had the highest density of cattle (93 head per km2 ) (Map 3.48). Although Biharamulo district had the largest number of cattle in the region, most of it was indigenous. The number of dairy cattle was was insignificant. Karagwe district had the largest number of diary cattle in the region. In general, the number of dairy cattle in the region was small (Chart 3.126). 3.12.1.2 Herd Size Forty eight percent of the cattle-rearing households had herds of size 1-5 cattle with an average of three cattle per household. Herd sizes of 6-30 accounted for about 39 percent of all cattle-rearing household in the region. Only 10 percent of the cattle rearing households had herd sizes of 31-100 cattle and 3 percent had herd size of more than 100. About 80 percent of total cattle rearing households had herds of size 1-30 cattle and owned 34 percent of total cattle in the region, resulting in an average of 7 cattle per cattle rearing household. There were about 608 households with a herd size of more than 151 cattle each (204,454 cattle in total) resulting in an average of 336 cattle per household. 0 50 100 150 200 250 N um ber o f C a ttle ('0 0 0 ') Biharamulo Muleba Karagwe Bukoba Rural Ngara Bukoba Urban Districts Chart 3.125 Total Number of Cattle ('000') by District Chart 3.126 Number of Cattle by Type and District 217,347 162,963 238,494 29,122 5,381 4,651 4,085 924 813 1,196 220,038 1,460 0 100,000 200,000 300,000 Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban Districts Number of Cattle Indigenous Dairy Biharamulo Ngara Muleba Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban 64 18 69 93 45 6 80 to 100 60 to 80 40 to 60 20 to 40 0 to 20 Bukoba Rural Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Urban Karagwe 167,614 29,935 239,417 224,123 2,656 222,728 200,000 to 240,000 150,000 to 200,000 100,000 to 150,000 50,000 to 100,000 0 to 50,000 Map 3.47 KAGERA Cattle population by District as of 1st Octobers 2003 Tanzania Agriculture Sample Census Number of Cattle Number of Cattle Map 3.48 KAGERA Cattle Density by District as of 1st October 2003 Number of Cattle per Square Km Number of Cattle per Square Km RESULTS           75 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 76 3.12.1.3 CattlePopulation Trend Cattle population in Kagera grew at the average annual rate of 12.2 during the eight-year period from 354,119 in 1995 to 886,474 cattle in 2003. (Chart 3.127). However, there was a sharp increase in number of cattle during the period of four years from 354,119 in 1995 to 667,745 in 1999 at the rate of 17.2 percent. The number of cattle is estimated to have increased from 667,745 in 1999 to 886,474 in 2003 at the rate of 7.3 percent. 3.12.1.4 Improved Cattle Breeds The total number of improved cattle in Kagera Region was 17,050 all of which were diary cattle. The diary cattle constituted 1.9 percent of the total cattle. The number of improved cattle increased from 16,947 in 1995 to 17,050 in 2003 at an annual growth rate of 0.1 percent. While cattle decreased at an annual rate of -2.7 from 16,947 in 1995 to 15,173 in 1999, the number increased at an annual rate of 3.0 percent over the period 1999 to 2003. (Chart 3.128). 3.12.2. Goat Production Goat rearing was the second most important livestock keeping activity in the region followed by sheep and pig rearing. In terms of total number of goats on the Mainland, Kagera Region ranked 7 out of the 21 regions with 5.9 percent of the total goats on the Mainland. 3.12.2.1 Goat Population The number of goat-rearing-households in Kagera Region was 143,012 (40.5% of all agricultural households in the region) with a total of 699,301 goats giving an average of 5 head of goats per goat-rearing-household. Karagwe had the largest number of goats (182,403 goats, 26.1% of all goats in the region), followed by Biharamulo (174,813 goats, 25.0%), Ngara (137,128 goats, 19.6%), Bukoba Rural (103,458 goats, 14.8%) and Muleba (99,674 goats, 14.3%). Bukoba Urban district had the least number of goats (1,825 goats, 0.3%) (Chart 3.129 and Map 3.49). However Ngara district had the highest density (82 head per km2 ) (Map 3.50). 354,119 667,745 886,474 - 300,000 600,000 900,000 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.127 Cattle Population Trend 16,947 15,173 17,050 12,500 15,000 17,500 Number of cattle 1995 1999 2003 Year Chart 3.128 Improved Cattle Population Trend 0 50 100 150 200 N u m b e r o f G o a t s ( '0 0 0 ') Karagwe B'mulo Ngara Bukoba Rural Muleba Bukoba Urban District Chart 3.129 Total Number of Goats ('000') by District Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe 82 47 30 28 4 76 80 to 100 60 to 80 40 to 60 20 to 40 0 to 20 Bukoba Rural Karagwe Bukoba Urban Muleba Biharamulo Ngara 103,458 1,825 182,403 99,674 174,813 137,128 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.49 KAGERA Goats population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Goats Number of Goats Map 3.50 KAGERA Goats Density by District as of 1st October 2003 Number of Goats per Square Km Number of Goats per Square Km 160,000 to 190,000 120,000 to 160,000 80,000 to 120,000 40,000 to 80,000 0 to 40,000 RESULTS           77 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 78 3.12.2.2 Goat Herd Size Sixty two percent of the goat-rearing households had herd sizes of 1-4 goats with an average of 3 goats per goat rearing household. Ninety seven percent of total goat-rearing households had herd sizes of 1-14 goats and owned 85 percent of the total goats in the region resulting in an average of 4 goats per goat-rearing households. The region had 325 households (0.2%) with herd sizes of 40 or more goats each (26,437 goats in total), resulting in an average of 81 goats per household. 3.12.2.3 Goat Breeds Goat husbandry in the region was dominated by the indigenous breeds that constituted 99.3 percent of the total goats in Kagera Region. Improved goats for meat and diary goats constituted 0.2 and 0.5 percent of total goats respectively. 3.12.2.4 Goat Population Trend The overall annual growth rate of goat population from 1995 to 2003 was 0.4 percent. This positive average annual growth rate implies eight years of population increase from 679,925 in 1995 to 699,301 in 2003. The number of goats increased from 679,925 in 1995 at an estimated annual rate of 5.1 percent to 830,901 in 1999. From 1999 to 2003, the goat population decreased at an annual rate of -4.2 percent (Chart 3.130). 3.12.3. Sheep Production Sheep rearing was the third most important livestock keeping activity in Kagera Region after cattle and goats. The region ranked 12 out of 21 Mainland regions and had 2.3 percent of all sheep on Tanzania Mainland. 3.12.3.1 Sheep Population The number of sheep-rearing households was 18,440 (5.2% of all agricultural households in Kagera Region) rearing 90,321 sheep, giving an average of 5 heads of sheep per sheep-rearing household. The district with the largest number of sheep was Karagwe with 35,979 sheep (39.8% of total sheep in Kagera Region) followed by Muleba (19,304 sheep, 21.4%), Biharamulo (18,201 sheep, 20.2%), Bukoba Rural (12,360 sheep, 13.7%) and Ngara (4,073 sheep, 4.5%). Bukoba Urban District had the least number of sheep (403 sheep, 0.4%) (Chart 3.131 and Map 3.51). Karagwe district also had the highest density of sheep (15 head per km2 ) (Map 3.52). 679,925 830,901 699,301 - 250,000 500,000 750,000 1,000,000 Number of goats 1995 1999 2003 Year Chart 3.130 Goat Population Trend 0 20,000 40,000 N u m b e r o f sh e e p Karagwe Muleba Biharamulo Bukoba Rural Ngara Bukoba Urban District Chart 3.131 Total Number of Sheep by District Ngara Muleba Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban Biharamulo 2 6 15 3 1 5 16 to 20 12 to 16 8 to 12 4 to 8 0 to 4 Biharamulo Ngara Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban Muleba 18,201 4,073 35,979 12,360 403 19,304 32,000 to 40,000 24,000 to 32,000 16,000 to 24,000 8,000 to 16,000 0 to 8,000 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.51 KAGERA Sheep population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Sheep Number of Sheep Map 3.52 KAGERA Sheep Density by District as of 1st October 2003 Number of Sheep per Square Km Number of Sheep per Square Km RESULTS           79 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 80 Sheep rearing was dominated by indigenous breeds that constituted 99.8 percent of all sheep kept in the region. Only 0.2 percent of the total sheep in the region were improved breeds. 3.12.3.2 Sheep Population Trend The overall annual growth rate of the sheep population for the eight-year period from 1995 to 2003 is estimated at 0.7 percent. The population decreased at an annual rate of -7.0 percent from 85,299 in 1995 to 63,904 in 1999. From 1999 to 2003, sheep population increased at an annual rate of 9.0 percent (Chart 3.132). 3.12.4. Pig Production Piggery was the least important livestock keeping activity in the region after cattle, goats and sheep. The region ranked 3 out of 21 Mainland regions and had 5 percent of the Mainland total pigs. The number of pig-rearing agricultural households in Kagera Region was 27,685 (7.8% of the total agricultural households in the region) rearing 47,508 pigs. This gives an average of 2 pigs per pig-rearing household. The district with the largest number of pigs was Bukoba Rural with 16,613 pigs (35.0% of the total pig population in the region) followed by Karagwe (14,674 pigs, 30.9%), Muleba (6,797 pigs, 14.3%), Ngara (4,980 pigs, 10.5%), Biharamulo (3,260 pigs, 6.9%) and Bukoba Urban (1,184 pigs, 2.5%) (Chart 3.133 and Map 3.53). Karagwe also had the highest density (6 head per km2 ) (Map 3.54). 3.12.4.1 Pig Population Trend The overall annual growth rate of the pig population for the eight-year period from 1995 to 2003 was 19.0 percent. During this period the population grew from 11,847 to 47,508. The pig population increased from 11,847 in 1995 to 54,091 in 1995 at a higher rate of 46.2 percent. The growth rate dropped to -3.2 percent during the following four years from 1999 to 2003 in which pig population decreased from 54,091 to 47,508 (Chart 3.134). 85,299 63,904 90,321 - 50,000 100,000 Number of sheep 1995 1999 2003 Year Chart 3.132 Sheep Population Trend 0 4,000 8,000 12,000 16,000 20,000 Number of Pigs Bukoba Rural Karagwe Muleba Ngara B'mulo Bukoba Urban District Chart 3.133 Total Number of Pigs by District 11,847 54,091 47,508 - 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 Number of pigs 1995 1999 2003 Year Chart 3.134 Pig Population Trend Karagwe Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Ngara Biharamulo 6 2 3 4 3 1 8 to 10 6 to 8 4 to 6 2 to 4 0 to 2 Karagwe Bukoba Rural Muleba Ngara Biharamulo Bukoba Urban 14,674 16,613 1,184 6,797 4,980 3,260 16,000 to 20,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.53 KAGERA Pig population by District as of 1st Octobers 2003 Number of Pig Number of Pig Map 3.54 KAGERA Pig Density by District as of 1st October 2003 Number of Pig per Square Km Number of Pig per Square Km RESULTS           81 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 82 3.12.5 Chicken Production The poultry sector in Kagera Region was dominated by chicken production. The region contributed 2.8 percent to the total chicken population on Tanzania Mainland. 3.12.5.1 Chicken Population The number of households keeping chicken was 147,573 raising about 918,858 chickens. This gives an average of 6 chickens per chicken-rearing household. In terms of total number of chickens in the country, Kagera Region was ranked seventeenth out of the 21 Mainland regions. The District with largest number of chickens was Biharamulo (306,352 chickens, 33.3% of the total number of chickens in the region) followed by Karagwe (166,117, 18.1%), Ngara (163,515, 17.8%), Bukoba Rural (159,209, 17.3%) and Muleba (114,981, 12.5%). Bukoba Urban district had the smallest number of chickens (8,684, 0.9%) (Chart 3.135 and Map 3.55). However Ngara district had the highest density (98 head per km2 ) (Map 3.56). 3.12.5.2 Chicken Population Trend The overall annual chicken population growth rate during the eight-year period from 1995 to 2003 was - 2.2 percent. The population increased at an annual rate of 8.2 percent from 1995 to 1999 after which it decreased to -11.5 percent for the four-year period from 1999 to 2003 (Chart 3.136). Ninety nine percent of all chicken in Kagera Region were of indigenous breed. The dominance of indigenous breed makes the population trend for the indigenous chicken more-or-less the same as that of the total chickens in the region. 3.12.5.3 Chicken Flock Size The results indicate that about 96 percent of all chicken-rearing households kept 1-19 chickens at an average of 5 chickens per holder. About 3 percent of holders were reported to be keeping the flock size of 20 to 99 chickens with an average of 29 chickens per holder. Only 0.1 percent of holders kept the flock sizes of more than 100 chickens at an average of 100 chickens per holder (Table 3.15). Table 3.15 Number of Households and Chickens Raised by Flock Size Flock Size Number of Households % Number of Chicken Average Chicken by Households 1 - 4 75,712 51 203,149 3 5 - 9 47,240 32 297,784 6 10 - 19 18,415 12 227,631 12 20 - 29 3,257 2 71,691 22 30 - 39 2,046 1 65,659 32 40 - 49 149 0 7,022 47 50 - 99 621 0 32,729 53 100+ 132 0 13,193 100 Total 147,573 100 918,858 6 0 70,000 140,000 210,000 280,000 350,000 Number of Chickens B'mulo Karagwe Ngara Bukoba Rural Muleba Bukoba Urban District Chart 3.135 Total Number of Chicken by District 1,094,451 1,498,957 918,858 - 400,000 800,000 1,200,000 1,600,000 Number of Chicken 1995 1999 2003 Year Chart 3.136 Chicken Population Trend Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Biharamulo Muleba Ngara 20 69 82 35 43 98 Bukoba Urban Bukoba Rural Ngara Biharamulo Muleba Karagwe 8,684 163,515 306,352 114,981 166,117 159,209 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.55 KAGERA Chicken Population by District as of 1st October 2003 Number of Chicken Number of Chicken Map 3.56 KAGERA Density of Chicken by District as of 1st October 2003 Number of Chicken per Square Km Number of Chicken per Square Km 240,000 to 310,000 180,000 to 240,000 120,000 to 180,000 60,000 to 120,000 0 to 60,000 80 to 100 60 to 80 40 to 60 20 to 40 0 to 20 RESULTS           83 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 84 3.12.5.4 Improved Chickens (layers and broilers) Layers chicken population in Kagera Region increased at an overall annual rate of 8.7 percent for the period of eight years from 6,736 in 1995 to 13,139 in 2003. The number of improved chicken was most significant in Ngara District followed by Bukoba Rural District (Chart 3.137). The annual growth rate for layers was highest (61.0%) during the four-year period from 1995 to 1999. The broiler population exhibited a decreasing trend at the rate of -37 percent per annum over the eight-year period resulting at a decrease from 6,922 in 1999 to 171 in 2003 (Chart 3.138). 3.12.6. Other Livestock There were 67,632 ducks, 9,170 turkeys, 42,889 rabbits and 9,500 donkeys raised by rural agricultural households in Kagera Region. Table 3.16 indicates the number of livestock kept in each district. The biggest number of ducks in the region was found in Bukoba Rural District (41.1% of all ducks in the region), followed by Biharamulo (26.0%), Muleba (15.6%), Ngara (10.9%) and Karagwe (6.0%). Bukoba Urban district had the least number of ducks estimated at 0.4 percent of total ducks in the region. Turkeys were reported in Bukoba Rural and Ngara districts only (Table 3.16). 3.12.7 Pest and Parasite Incidence and Control The results indicate that 54 percent and 9 percent of the total livestock-keeping households reported to have encountered ticks and tsetse fly problems respectively. Chart 3.139 shows that there was a predominance of tick related diseases over tsetse related diseases. While incidences of ticks related problems were highest in Biharamulo district and lowest in Ngara district ( Chart 3.139 and Map 3.57), tsetse related problems were highest in Ngara district and lowest in Muleba. There were no tsetse relates problems in Bukoba Urban district. The most practiced method of tick controlling was spraying with 62 percent of all livestock-rearing households in the region Table 3.16 Number of Other Livestock by Type of Livestock and District Type of Livestock District Ducks Turkeys Rabbits Donkeys Other Karagwe 4,042 0 0 0 0 Bukoba Rural 27,827 8,834 24,760 9,259 296 Muleba 10,576 0 16,303 0 0 Biharamulo 17,554 0 1,177 0 0 Ngara 7,369 336 578 0 0 Bukoba Urban 264 0 71 241 0 Total 67,632 9,170 42,889 9,500 296 0 0 4,542 0 843 171 772 0 6,271 0 711 0 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 Number of Chickens Karagwe Bukoba Rural Muleba B'mulo Ngara Bukoba Urban District Chart 3.137 Number of Improved Chicken by Type and District Layers Broilers 6,736 6,922 45,299 19,190 13,139 171 - 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 Number of Improved Chickens 1995 1999 2003 Year Chart 3.138 Improved Chicken Population Trend Layers Broilers Chart 3.139 Percentage of Livestock Keeping Households Reporting Tsetseflies and Tick Problems by District. 0 20 40 60 80 Biharamulo Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Muleba Ngara District Percent Ticks Tsetseflies RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 85 using the method. Other methods used were smearing (7%) and dipping (3%). Ten percent of the households used other unspecified methods; however, 17 percent of livestock-keeping households did not use any method. The most common method used to control tsetse flies was spraying which was practiced by 57.3 percent of livestock- rearing households. This was followed by dipping (2.3%) and trapping (2.0%). However, 38.9 percent of the livestock rearing households did not use any of the three aforementioned methods. 3.12.7.1 Deworming Livestock rearing households that dewormed their animals were 40,424 (41% of the total livestock rearing households in the region). The percentage of the households that dewormed cattle was 56 percent, pigs (22%), goats (14%) and sheep (13%) (Chart 3.140). 3.12.8. Access to Livestock Services 3.12.8.1 Access to Livestock Extension Services The total number of households that received livestock advice was 30,308, representing 30 percent of the total livestock- rearing households and 8.6 percent of the agricultural households in the region. The main livestock extension agent was the government which provided service to about 38.2 percent of all households receiving livestock extension services. The rest of the households got services from NGOs/development projects (20.1%), cooperatives (14.5%) and large-scale farmers (14.4%). About 56 percent of livestock rearing households described the general quality of livestock extension services as being good, 15 percent said they were average and 21 percent said they were very good. However, 1 percent of the livestock rearing households said the quality was not good whilst 7 percent described them as poor (Chart 3.141). 0 20 40 60 Percent Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban District Chart 3.140 Percent of Livestock Rearing Households that Dewormed Livestock by Livestock Type and District Cattle Goats Sheep Pigs Chart 3.141 Percentage Distribution of Livestock Rearing Households by Quality of Livestock ExtensionServices Very Good 21% No good 1% Poor 7% Average 15% Good 56% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 86 3.12.8.2 Access to Veterinary Clinic Many veterinary clinics were located very far from livestock rearing households. About 51 percent of the livestock rearing households accessed the services, at a distance of more than 14 kms and 49 percent of them accessed the services within 14 kms from their dwellings (Chart 3.142). The most affected district was Biharamulo district with 72 percent of livestock rearing households accessing the services at a distance of more than 14 kms. Bukoba Urban District was the least affected because all households could access the service within a distance of 14 kilometres(Chart 3.143). 3.12.8.3 Access to Village Watering Points/dam The number of livestock rearing households residing less than 5 kms from the nearest watering point was 15,197 (83% of livestock rearing households in Kagera Region) whilst 1,471 households (8%) resided between 5 and 14 kms. However, 1,634 households (9%) had to travel a distance of more than 15 kms to f the nearest watering point (Chart 3.144). Muleba, Ngara and Bukoba districts had the best livestock water supply with all livestock rearing households residing within 5 kms from the nearest watering point. This is followed by Karagwe and Bukoba Rural districts. In Biharamulo district about 37 percent of the livestock rearing households had to travel a distance of more than five kilometers to the nearest watering point (Chart 3.145). Chart 3.142 Number of Households by Distance to Verinary Clinic More than 14km, 35,199, 51% Less than 14km, 33,207, 49% Chart 3.143 Number of Households by Distance to Verterinary Clinic and District 0 5,000 10,000 15,000 Karagwe Bukoba Rural Biharamulo Muleba Ngara Bukoba Urban District Number of Households Less than 14km More than 14km Chart 3.144 Number of Households by Distance to Village Watering Points Less than 5 kms, 15197, 83% 15 or more kms, 1634, 9% 5-14 kms, 1471, 8% Chart 3.145 Number of Households by Distance to Village Watering Point and District 0 2000 4000 6000 8000 Karagwe Biharamulo Bukoba Rural Muleba Ngara Bukoba Urban District Number of Households Less than 5 kms 5-14 kms 15 or more kms RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 87 3.12.9.0 Animal Contribution to Crop Production 3.12.9.1 Use of Draft Power Use of draft animals to cultivate land in Kagera Region is very limited with only 4,693 households (1% of the total households in the region) using them (Chart 3.146). The number of households that used draft animals in Biharamulo was 4,361 representing 93 percent of the households using draft animals in the region. One hundred eighty three households (4%) were from Karagwe whilst in Bukoba Rural only 149 households (3%) used draft animals. Use of draft animals was not reported in the other districts (Chart 3.147 and Map 3.58). The region had 11,932 oxen (all of them were found in Biharamulo District) which were used to cultivate 6,866 hectares of land. This represents only 0.53 percent of the total oxen found on the Mainland. The whole area cultivated using oxen was found in Biharamulo district. 3.12.9.2 Use of Farm Yard Manure The number of Households using organic fertilizer in Kagera Region was 85,716 (25% of total crop growing households in the region) (Chart 3.148). The total area applied with organic fertiliser was 37,877 ha of which 28,614 hectares (76% of the total area applied with organic fertiliser or 12% of the area planted with annual crops and vegetables in Kagera Region during the short rainy season) was applied with farm yard manure (Map 3.59). Chart 3.146 Number of Households Using Draft Animals Not using draft animal, 348,584, 99% Using draft animal, 4,693, 1% 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 Number of Households Biharamulo Karagwe Bukoba Rural Muleba Ngara Bukoba Urban District Chart 3.147 Number of Households Using Draft Animals by District - KAGERA Chart 3.148 Number of Crop Growing Households Using Organic Fertiliser Not Using Organic Fertilizer, 263,884, 75% Using Organic Fertilizer, 85,716, 25% Chart 3.149 Area of Application with Organic Fertiliser by District - KAGERA 0 3,000 6,000 9,000 12,000 Bukoba Rural Muleba Karagwe Ngara Biharamulo Bukoba Urban District Area of Fertiliser Application (ha) Farm Yard Manure Compost Ngara Biharamulo Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban Muleba 0 4,361 183 149 0 0 0% 7.88% 0.22% 0.17% 0% 0% Bukoba Rural Karagwe Ngara Biharamulo Muleba Bukoba Urban 9,778 14,953 475 5,833 14,937 7,954 56% 53% 59% 41% 64% 51% Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.57 KAGERA Number and Percent of Households Infected with Ticks by District Number of Households Infected with Ticks Number of Households Infected with Ticks Map 3.58 KAGERA Number and Percent of Households Using Draft Animals by District Number of Households Using Draft Animals Number of Households Using Draft Animals Percent of Households Infected with Ticks Percent of households Using Draft Animal 12,000 to 15,000 9,000 to 12,000 6,000 to 9,000 3,000 to 6,000 0 to 3,000 3,600 to 4,400 2,700 to 3,600 1,800 to 2,700 900 to 1,800 0 to 900 RESULTS           88 Ngara Biharamulo Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Muleba 552ha 106ha 180ha 5,060ha 350ha 3,014ha 1.61% 0.17% 10.51% 9.55% 0.69% 7.2% 4,000 to 6,000 3,000 to 4,000 2,000 to 3,000 1,000 to 2,000 0 to 1,000 Ngara Biharamulo Bukoba Urban Muleba Karagwe Bukoba Rural 3,527ha 3,116ha 483ha 6,288ha 4,911ha 10,289ha 10.3% 5.1% 28.3% 15% 9.6% 19.4% 8,000 to 11,000 6,000 to 8,000 4,000 to 6,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.59 KAGERA Planted Area and Percent of Planted Area with Farm Yard Manure application by District Planted Area with Farm Yard Manure applied Planted Area with Farm Yard Manure applied Map 3.60 KAGERA Planted Area and Percent of Planted Area with farm Compost application by District Planted Area with farm Compost applied Planted Area with farm Compost applied Percent of Planted Area with Farm Yard Manure Planted Area with farm Compost aaae aa52548747713aaae aa52548747713 RESULTS           89 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 90 3.12.9.3 Use of Compost Only 9,262 ha (24.4% of the area of organic fertilizer application) was applied with compost. The largest area applied with farm yard manure was found in Bukoba Rural district with 10,289 hectares (36% of the total area applied with farm yard manure) followed by Muleba (6,288 ha, 22%), Karagwe (4,911 ha, 17%), Ngara (3,527 ha, 12%), Biharamulo (3,116 ha, 11%) and Bukoba Urban (483 ha, 2%) (Chart 3.149 and Map 3.59). 3.12.10 Fish Farming The number of households involved in fish farming in Kagera Region was 542 representing 0.2 percent of the total agricultural households in the region (Chart 3.150 and Map 3.61). Ngara was the leading district with 230 households (0.5% of agricultural households) involved in fish farming. This was followed by Muleba (170 households, 0.2%) and Bukoba Rural (142 households, 0.2%). There was no fish farming in the rest of the districts (Chart 3.151). The main source of fingerings was from own ponds which provided fingering to 54.6 percent of the fish farming households. About 13.4 percent of households practicing fish farming got fingerings from non governmental organization and projects and 12.7 percent got them from neighbors. The highest number of fish production units were dug out ponds (48%) followed by natural ponds (39%) and water reservoir (13%). The number of fish harvested in Kagera Region was 192,223, of which 178,040 fish (92.6%) were tilapia and 14,183 (7.4%) were carp (Chart 3.152). All fish produced were for home consumption. Chart 3.150 Number of Households Practicing Fish Farming - KAGERA Households Practicing Fish Farming, 542, 0.2% Households Not Practicing Fish Farming, 352,735, 99.8% 0 50 100 150 200 250 Number of Households Ngara Muleba Bukoba Rural Karagwe B'mulo Bukoba Urban District Chart 3.151 Number of Households Practicing Fish Farming by District - Kagera Chart 3.152 Fish Production Number of Carp, 14,183, 7.4% Number of Tilapia, 178,040, 92.6% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 91 3.13.0 POVERTY INDICATORS The agricultural census collected data on poverty for the purpose of providing a base for tracking progress in poverty reduction strategies undertaken by the government. 3.13.1 Access to Infrastructure and Other Services The results indicate that among the evaluated services, regional capital was a service located very far from most of the household’s dwellings than any other service. It was located at an average distance of 158 kilometers from the agricultural household’s dwellings. Other services and their respective average distances in kilometers from the dwellings were tarmac road (63), district capital (50), tertiary markets (39), secondary markets (37), hospitals (36), secondary school (16), health clinics (8), primary markets (6), all weather roads (4), primary schools (3) and feeder road (2) (Table 3.17). Only 7 percent of the agricultural households reported the available infrastructures and services as ‘very good’ whereas 20 percent reported them to be average. Thirty one percent of the agricultural households said the infrastructure and services were poor and 4 percent said they were ‘no good’. Thirty eight percent said the infrastructure and services were good. 3.13.2 Type of Toilets A large number of rural agricultural households use traditional pit latrines (315,464 households, 90% of all rural agricultural households) 6,795 households (2%) use improved pit latrine and 11,963 households (3%) use flush toilets. The remaining 129 household (0.04%) use other toilets facilities. However, 18,926 households (5%) in the region had no toilet facilities (Chart 3.153). The distribution of the households without toilets within the region shows that 45 percent of them were in Karagwe District and 1 percent were in Bukoba Urban. The percentages of households without toilets in other districts were as follows Biharamulo (29%), Muleba (11%), Bukoba Rural (9%) and Ngara (6%) (Map 3.62). Table 3.17: Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by District Mean Distance to District Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads District Capital Karagwe 19 3 4 2 35 11 174 9 31 44 129 58 Bukoba Rural 11 2 2 1 44 6 54 6 37 50 28 54 Muleba 13 2 4 2 24 7 81 5 39 31 40 33 Biharamulo 22 3 4 3 58 9 242 5 46 40 86 63 Ngara 18 3 4 1 23 4 360 5 32 25 22 43 Bukoba Urban 4 2 1 0 5 3 5 3 20 5 6 5 Total 16 3 4 2 36 8 158 6 37 39 63 50 Chart 3.153 Agricultural Households by Type of Toilet Facility No Toilet , 18,926, 5% Other Type, 129, 0% Flush Toilet, 11,963, 3% Improved Pit Latrine - hh Owned, 6,795, 2% Traditional Pit Latrine, 315,464, 90% Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Muleba Ngara Biharamulo 142 0 0 170 230 0.2% 0% 0% 0% 0.2% 0.5% 0 200 to 230 150 to 200 100 to 150 50 to 100 0 to 50 Biharamulo Ngara Muleba Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe 5,417 1,056 2,017 1,781 137 8,518 10% 2% 3% 2% 4% 10% 8,000 to 9,000 6,000 to 8,000 4,000 to 6,000 2,000 to 4,000 0 to 2,000 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.61 KAGERA Number and Percent of Households Practicing Fish Farming by District Number of Households Practicing Fish Farming Number of Households Practicing Fish Farming Map 3.62 KAGERA Number and Percent of Households Without Toilets by District Number of Households Without Toilets Number of Households Without Toilets Percent of Households Practicing Fish Farming Percent of Households Without Toilets RESULTS           92 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 93 3.13.3 Household’s Assets Radios were owned by most rural agricultural households in Kagera Region with 179,555 households (50.8% of the agriculture households in the region) owning the asset followed by bicycles ( 138,149 households, 39.1%), irons (58,577 households, 16.6%), wheelbarrows (20,775 households, 5.9%), mobile phones (8,724 households, 2.5%), televisions/videos (3,110 households, 0.9%), vehicles (2,883 households, 0.8%) and landline phones (1,705 households, 0.5%) (Chart 3.154). 3.13.4 Sources of Lighting Energy Wick lamp was the most common source of lighting energy in the region. with 83.3 percent of the total rural households using this source of energy followed by hurricane lamp (10.8%), pressure lamp (3.3%), firewood (2.0%), mains electricity (0.5%), solar (0.2%), candle (0.1%) and gas or biogas (0.03%) (Chart 3.155). 3.13.5 Sources of Energy for Cooking The most prevalent source of energy for cooking was firewood, which was used by 97.73 percent of all rural agricultural households in Kagera Region. This is followed by charcoal (1.56%). The rest of energy sources accounted for 0.72 percent. These were crop residues (0.38%), mains electricity (0.09%), paraffin/kerocine (0.09%), solar (0.07%), livestock dung (0.06%) and bottled gas (0.04%) (Chart 3.156). Chart 3.154 Percentage Distribution of Households Owning the Assets 5.9 2.5 0.9 0.8 0.5 16.6 39.1 50.8 0.0 20.0 40.0 60.0 Radio Bicycle Iron Wheelbarrow Mobile phone Television / Video Vehicle Landline phone Assets Percent Chart 3.155 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Lighting Wick Lamp, 294,182, 83% Candles, 120, 0.0% Firewood, 6,949, 2.0% Solar, 655, 0.2% Mains Electricity, 1,777, 0.5% Pressure Lamp, 11,534, 3.3% Hurricane Lamp, 38,061, 10.8% Chart 3.156 Percentage Distribution of Households by Main Source of Energy for Cooking Firewood, 345,241, 97.73% Charcoal, 5,499, 1.56% Crop Residues, 1,352, 0.38% Mains Electricity, 306, 0.09% Parraffin / Kerocine, 305, 0.09% Solar, 241, 0.07% Livestock Dung, 195, 0.06% Bottled Gas, 139, 0.04% Karagwe Bukoba Rural Bukoba Urban Muleba Ngara 52,997 3,200 44,520 45,298 19,376 17,722 62% 84% 51% 60% 41% 32% Biharamulo 40,000 to 60,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 Bukoba Rural Bukoba Urban Karagwe Muleba Ngara 816 20,864 5,663 5,418 2,697 5,284 22% 24% 7% 7% 6% 10% Biharamulo 16,000 to 21,000 12,000 to 16,000 8,000 to 12,000 4,000 to 8,000 0 to 4,000 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.63 KAGERA Number and Percent of Households using Grass/ Mud as Roofing Material by District Number of Households Using Grass/Mud as Roofing Material Number of Households Using Grass/Mud as Roofing Material Map 3.64 KAGERA Number and Percent of Households Eating 3 Meals per day by District Number of Households Eating 3 Meals per day Number of Households Eating 3meals per day Percent of Households Using Grass/Mud as Roofing Material Percent of Households Eating 3 Meals per day RESULTS           94 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 95 3.13.6 Roofing Materials The most common roofing material for the main dwelling was iron sheets which were used by 51.8 percent of the rural agricultural households. This was closely followed by grass/leaves (40.2%), grass/mud (5.2%), tiles (1.5%), concrete (0.9%), asbestos (0.2%) and others (0.1%) (Chart 3.157). Bukoba Urban district had the highest percentage of households with iron sheet roofing (84%) followed by Karagwe district (62%), Muleba (60%), Bukoba Rural (51%), Ngara (41%) and Biharamulo (32%) (Chart 3.158 and Map 3.63). 3.13.7 Access to Drinking Water The main source of drinking water for rural agricultural households in Kagera Region were unprotected springs (25 percent of households use unprotected wells during the wet season and 28 percent of the households during the dry seasons. This was followed by unprotected wells (16% of households in wet season and 15% in the dry season), surface water (16% of households during the wet season and 19% in the dry season), protected well (14% of households in the wet season and 13% during dry season), protected/covered spring (11% in wet season and 12% in dry season) and piped water (11% in both seasons). Covered and uncovered rainwater catchments each source was used as a main source by 2 percent of the households in the wet season and by 1 percent in the dry season (Chart 3.159) About 43 percent of the rural agricultural households in Kagera Region obtained drinking water within a distance of less than one kilometer during wet season compared to 38 percent of the households during the dry season. However, 57 percent of the agricultural households obtained drinking water from a distance of one or more kilometers during wet compared to 62 percent of households in the dry season. The most common distance from the source of drinking water was between 1 and 2 km (Chart 3.160). Chart 3.157 Percentage Distribution of Households by Type of Roofing Material Tiles, 5,360, 1.5% Concrete, 3,149, 0.9% Grass & Mud, 18,502, 5.2% Grass / Leaves, 142,105, 40.2% Asbestos, 862, 0.2% Other, 188, 0.1% Iron Sheets, 183,114, 51.8% Chart 3.158 Percentage Distribution of Households with Iron sheet Roofs by District 32 41 51 60 62 84 0 25 50 75 100 Bukoba Urban Karagwe Muleba Bukoba Rural Ngara B'mulo District Percent Chart 3.159 Percent of Households by Main Source of Drinking Water and Season 0 10 20 30 Unprotected Spring Uprotected Well Surface Water Protected Well Protected / Covered Piped Water Covered Rainwater Uncovered Rainwater Other Tanker Truck Water Vendor Main source Percent of Households Wet Season Dry Season Chart 3.160 Percentof Households by Distance to Main Source of Drinking Water and Season 0 7 14 21 28 35 Less than 100m 100 - 299 m 300 - 499 m 500 - 999 m 1 - 1.99 Km 2 - 2.99 Km 3 - 4.99 Km 5 - 9.99 Km 10Km and above Distance Percent wet season Dry season RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 96 3.13.8 Food Consumption Pattern 3.13.8.1 Number of Meals per Day The majority of households in Kagera Region normally have 2 meals per day (84.2 percent of the households in the region). This is followed by three meals per day (11.5 percent) and 1 meal per day (3.5 percent). Only 0.7 percent of the households have 4 meals per day (Chart 3.161). Ngara district had the largest percent of households eating one meal per day whilst Bukoba Rural had the highest percent of households eating 3 meals per day. (Table 3.18 and Map 3.64). 3.13.8.2 Meat Consumption Frequency The number of agricultural households that consumed meat during the week preceding the census was 147,284 (42% of the agricultural households in Kagera Region) with 88,595 households (60.2 % of those who consumed meat) consuming meat only once during the respective week. This was followed by those who had meat twice during the week (24.9%). Very few households had meat three or more times during the respective week. About 58.3 percent of the agricultural households in Kagera Region did not eat meat during the week preceding the census (Chart 3.162 and Map 3.65). 3.13.8.3 Fish Consumption Frequencies The number of agricultural households that consumed fish during the week preceding the census was 227,970 (64.5% of the total agricultural households in Kagera Region) with 83,172 households (36.5 % of those who consumed fish) consuming fish once during the respective week. This was followed by those who had fish two times (24.3%). In general, the number of households that consumed fish three times or more during the week in Kagera Region was 89,507 (39.3% of the agricultural households that ate fish in the region during the respective period). About 35.5 percent of the agricultural households in Kagera Region did not eat fish during the week preceding the census (Chart 3.162 and Map 3.66) Table 3.18: Number of Households by Number of Meals the Household Normally Takes per Day and District Number of meals per day District One % Two % Three % Four % Total Karagwe 1906 2.2 76,766 90.4 5,663 6.7 579 0.7 84,914 Bukoba Rural 747 0.9 63,525 73.1 20,864 24.0 1755 2.0 86,891 Muleba 4255 5.7 65,506 87.1 5,418 7.2 0 0.0 75,179 Biharamulo 1696 3.1 48,207 87.1 5,284 9.6 132 0.2 55,319 Ngara 3857 8.2 40,633 86.1 2,697 5.7 0 0.0 47,187 Bukoba Urban 55 1.5 2,917 77.0 816 21.5 0 0.0 3,788 Total 12,516 3.5 297,554 84.2 40,742 11.5 2466 0.7 353,277 Chart 3.161 Number of Agricultural Households by Number of Meals per Day Two, 297,554, 84.2% Four, 2,466, 0.7% One, 12,516, 3.5% Three, 40,742, 11.5% Chart 3.162 Number of Households by Frequency of Meat and Fish Cosumption 0 25000 50000 75000 100000 One Two Three Four Five Six Seven Frequency Number of Households Meat Fish Bukoba Urban Bukoba Rural Karagwe Muleba Ngara Biharamulo 2,503 53,552 42,919 49,759 26,507 30,755 61.6 66.1 50.5 66.2 56.2 55.6 40,000 to 60,000 30,000 to 40,000 20,000 to 30,000 10,000 to 20,000 0 to 10,000 Bukoba Rural Bukoba Urban Muleba Karagwe Ngara 256 18,958 13,850 30,811 6,122 13,175 21.8 6.7 18.4 36.3 13 23.8 Biharamulo 24,000 to 31,000 18,000 to 24,000 12,000 to 18,000 6,000 to 12,000 0 to 6,000 Tanzania Agriculture Sample Census Map 3.65 KAGERA Number and Percent of Households Eating Meat Once per Week by District Number of Households Eating Meat Once per Week Number of Households Eating Meat Once per Week Map 3.66 KAGERA Number and Percent of Households Eating Fish Once per Week by District Number of Households Eating Fish Once per Week Number of Households Eating Fish Once per week Percent of Households Eating Meat Once per Week Percent of Households Eating Fish Once per week. RESULTS           97 Kongwa Dodoma Urban 19,158 8,833 19,545 23,896 37.5% 48.6% 18.7% 28.2% Dodoma Rural Kondoa Mpwapwa 36,638 36.5% 32,000 to 37,000 26,000 to 32,000 20,000 to 26,000 14,000 to 20,000 8,000 to 14,000 MAP 3.65 DODOMA Number and Percent of Households Reporting Food Insufficiency by District Tanzania Agriculture Sample Census Number of Households Reporting Food Insufficiency Percent of Households Reporting Food Insufficiency Number of Households Reporting Food Insufficiency RESULTS           98 RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 99 3.13.9 Food Security In Kagera Region, 114,257 households (32% of the total agricultural households in the region) said they rarely experienced problems in satisfying the household food requirement. However 46,646 (13%) said they sometimes experience problems, 8 often experienced problems and 5 percent always had problems in satisfying the household food requirement. About 41 percent of the agricultural households said they did not experience any food sufficiency problems (Map 3.67). 3.13.10 Main Sources of Cash Income The main cash income of the households in Kagera Region came from selling food crops (54.0 percent of smallholder households), followed by the selling of cash crops (18.9%), other casual earnings (8.7%), fishing (4.3%) and wages/salaries (4.3%). Only 3.4% of smallholder households reported petty businesses as their main source of income, followed by sale of livestock (2.5%), cash remittances (2.0%), sales of forest products (0.7%) and sales of livestock products (0.6%)(Chart 3.161). Chart 3.163: Percentage Distribution of the Number of Households by Main Source of Income Sales of Food Crops 54.0% Sales of Cash Crops 18.9% Fishing 4.3% Other Casual Cash Earnings 8.7% Wages & Salaries 4.3% Sale of Livestock 2.5% Business Income 3.4% Forest Products 0.7% Cash Remittance 2.0% Livestock products 0.6% Other 0.7% RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 100 4 KAGERA PROFILES This section presents the status of crops and livestock production, access to natural resources and services, demography and poverty for both the region as a whole and for each district. 4.1 Kagera Region Profile The region profile describes the status of the agriculture sector in the region and compares it with other regions in the country. The land area under crop production in Kagera region was 490,000 hectares. The region had less than fifty percent of its land area under annual crops, whilst the remaining was either pure or mixed permanent crops or permanent –annual mix. Kagera had 1.0 hectares of land per household and almost all available land was utilized. The region has two seasons, with the short rainy season being more important Cereal production was not important and the region had one of the smallest planted areas of maize, paddy, sorghum and cassava. It had the largest planted area of beans. Vegetable production was moderate and small amounts of cotton and tobacco were grown as cash crops. It had the highest production of coco yams and was the second highest producer of yams and sweet potatoes in the country. Kagera had the second highest percent of planted area under permanent crops in the country and this was dominated by bananas (highest planted area in the country) and coffee (second highest). The region also had small areas of sugar cane. The region had a small area under irrigation and the number of households with irrigation had remained unchanged over the last 10 years. Kagera had one of the smallest percent of planted area with fertilisers and virtually no inorganic fertilisers were applied. Similarly virtually no pesticides were used. Kagera had the largest number and percent of households selling crops in the country. However, it had a moderate to high percent of households processing crops and most processing was done by neighbours machines. The region had the second highest percent of households processing crops by trader and the highest percent of households selling processed products to traders. The percent of households receiving extension was one of the smallest in the country. Virtually all crop husbandry was done by hand and hand hoe. Kagera region had the third highest number of trees planted by smallholders in the country, most of which were eucalyptus. Few households had erosion control or water harvesting structures; however it had the highest number of drainage ditches in the country. 4.2 District Profiles The following district profiles highlights the characteristics of each district and compares them in relation to population, main crops and livestock, production and productivity, access to services and resources and levels of poverty. RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 101 4.2.1 Karagwe Karagwe district had the second largest number of households and in the region and it had one of the highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders were involved in crop farming only, followed by crop and livestock, livestock only and pastoralist. The most important livelihood activity for smallholder households in Karagwe district was permanent crop farming followed by annual crop farming then livestock keeping/herding. However, the district had the second highest percent of households with no off-farm activities and the lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Karagwe had second lowest percent of female headed households (15.6%) and it had one of the lowest average age of the household head. Its an average household size of 5.1 members per household was slightly higher than the regional average. Karagwe had moderate literacy rate among smallholder household members and this was reflected by the concomitant moderate level of school attendance in the region. The literacy rate for the heads of household was also moderate. It had the third largest utilized land area per household (1.6ha) and the allocated area was almost fully utilized indicating a high level of land pressure. The total planted area was second largest in the region, however it had moderate area per household (1.4ha). The district was moderately important for maize production in the region with a planted area of over 21,000 ha; however the planted area per household was the third highest in the region. The district was the third largest producer of sorghum. Paddy was not produced in the district and the production of finger millet was very small. Cassava production was not important accounting for only 2.8 percent of the quantity harvested in the region. The district had the largest planted area of Irish potatoes (788 ha) and beans (52,054ha). Karagwe district had the second largest area planted with groundnuts. Vegetable production was important in the district. It had the largest planted area with tomatoes and onions (648 ha and 375 ha respectively) than other districts in the region and accounted for 18 percent of the tomato production and 22 percent of the onions production in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) were not grown in the district. Compared to other districts in the region, Karagwe had a moderate area planted with permanent crops and this was dominated by banana (16,835 ha) and coffee (8,660 ha). Other permanent crops were either not grown or their planted areas were very small. As with other districts in the region, most land clearing and preparation were done by hand, however the district had the largest land area prepared by oxen. Karagwe had the third largest planted area with improved seed in Kagera Region. The district had the third largest area planted applied with fertilizers (Farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), however most of this was farm yard manure. Compared to other districts in the region, Karagwe district had a high level of insecticide use. Karagwe was among the districts that had a low level of fungicide use and moderate herbicide use. With 122 hectares it had the smallest area under irrigation. The most common source of water for irrigation was piped water using hand bucket. Bucket and/or watering cans were the most common means of irrigation water application and neither sprinkler nor flood irrigation were used. RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 102 The most common method of crop storage was in sacks and open drums, however the proportion of households not storing crops in the district was moderate compared to other districts in the region. The district had the second largest number of households selling crops, and for those who did not sell, the main reason for not selling was insufficient production. The smallest percent of households processing crops in Kagera Region was found in Karagwe district and most of it was done by neighbors’ machines. The district also had a higher percent of households selling processed crops to traders at farm than other districts and no sales of processed products were made to marketing cooperatives and farmers associations. In Karagwe district no households accessed agricultural credit. A comparatively smaller number of households received extension services in Karagwe and most of this was from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming was important in Karagwe (with 5,361,219 planted trees) and most of these were Eucalyptus spp with some Gravellis spp and Maesopsis spp. Karagwe was among the districts in the region with lowest proportion of households that had erosion control and water harvesting structures; however it also had the highest number of drainage ditches than other districts. The district had the third largest number of cattle in the region and most of them were indigenous, however it had the largest goats and sheep populations. It had the second largest number of pigs and chickens in the region. All chickens kept were of indigenous. A small number of ducks was also found in the district. Moderate proportions of households reported tsetse flies and tick problems and the district had also moderate numbers of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district was very small and there was no fish farming. It had amongst the best access to secondary markets compared to other districts. However, it had one of the worst access to all weather roads, secondary schools, health clinics, tarmac roads and district capital. Karagwe district had the highest percent of households with no toilet facilities. It had the third largest number of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting was the wick lamp and practically all households used firewood for cooking. The district had the second largest percent of households with iron sheet roofs with 62 percent of households having iron sheets. The most common source of drinking water was from surface water (rivers, dams and streams). It had the highest percent of households having two meals per day. The district had the lowest percent of households that did not eat meat during the week prior to enumeration, however most households seldomly had problems with food satisfaction. 4.2.2 Bukoba Rural Bukoba Rural district had the largest number of households in the region and the second highest percentage of households involved in smallholder agriculture. Most smallholders were involved in crop farming only, followed by crop then livestock and livestock only. It had a small number of pastoralists. The most important livelihood activity for smallholder households in Bukoba Rural district was permanent crop farming, followed by annual crop farming and off farm income generating activities. The district had the third highest percent of households with no off-farm activities although it had the second lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Bukoba Rural had a relatively high percent of female RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 103 headed households (25%) and it had the second highest average age of the household heads in the region. Its household size of 4.4 members per household was the lowest in the region. Bukoba Rural had the second highest literacy rate among smallholder households and this was reflected by the district having relatively high level of school attendance in the region. It had the second lowest utilized land area per household (1.0ha) and 98 percent of the allocated area was being utilized. The district had the third largest planted area in the region and the smallest planted area per household (0.5ha in the long rainy season and 0.7ha in the short rainy season). The district was second important for maize production in the region with a planted area of over 21,300 ha, and the planted area per maize growing was moderate for the region. With 116 hectares, the district had the lowest planted area of sorghum in the region. Paddy was not grown in the district. Cassava production was high to moderate, accounting for 17.6 percent of the quantity harvested in the region. The district had the largest planted area of sweet potatoes (8,129 ha) and the second largest area planted with Irish potatoes. The production of beans in Bukoba Rural, district was moderate to low with a planted area of 29,393ha. Bukoba Rural district had moderate groundnut planted area in Kagera Region with a planted area per groundnut growing household of 0.12 ha. Vegetable production was very important in the district. It had the largest area planted with, ginger (44 ha), spinach (77 ha), carrots (134 ha), eggplant (320 ha), chillies (30 ha), amaranths (89 ha) and cucumber (10 ha). Bukoba Rural had the second largest areas planted with cabbages and tomatoes.(10,412 ha and 494 ha respectively). Traditional cash crops (e.g. tobacco and pyrethrum) were grown in very small quantities. Compared to other districts in the region, Bukoba Rural had the largest areas planted with permanent crops which were dominated by bananas (44,566 ha), coffee (14,704 ha), jack fruits (8,259 ha) and mango (1,022 ha). Paw paw, pineapple, avocado, sour soup, tea, plums, palm oil and sugar cane were also grown in smaller quantities. As with other districts in the region, most land clearing was done by hand slashing, however the area not cleared was substantial indicating the predominance of annual/permanent crop mixtures. Practically all land preparation was done by hand, however a very small amount of land preparation was done by oxen. Bukoba Rural had the largest area planted with improved seeds in the region as well as the highest proportion of households using improved seeds. Though small, the district had the largest planted area applied with fertilizers (farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), and most of this were applied under farm yard manure. Compared to other districts in the region, Bukoba Rural district had a moderate level of insecticide use. The use of fungicides and herbicides was also moderate. It had the largest area with irrigation compared to other districts with 1,999 ha of irrigated land. The most common source of water for irrigation was from rivers using hand bucket method. Bucket/watering cans was the common method of water application followed by sprinkler and flood methods. The most common method of crop storage in Bukoba Rural district was in locally made traditional structures; however the proportion of households not storing crops was average for the region. Bukoba Rural had the largest number of households selling crops, and for those who did not sell, the main reason for not selling was insufficient production. Bukoba Rural was among the districts with the highest percent of households processing crops in Kagera Region and most of this was done on neighbours machines. The district also had the second lowest percent of households selling processed crops to RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 104 neighbours and no sales were made to secondary markets and marketing cooperatives. There was no access to agricultural credits in the district. The largest number of households received extension services in Bukoba Rural district compared to other district and most of these were from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming was important in Bukoba Rural which had 2,642,671 planted trees most of which were Eucalyptus and Gravellis. It also had the second highest proportion of households with erosion control and water harvesting structures and these were mostly drainage ditches and erosion control bunds, however it also had the a number of water harvesting bunds and terraces. The district had a moderate number of cattle in the region and they were almost all indigenous. Goat and sheep production was also moderate compared to other districts. It had the largest number of pigs in the region and a moderate number of chickens. Some ducks and rabbits were also found in the district. A number of households reported tsetse flies and tick problems and it had the second largest number of households de-worming livestock. A very small number of households used draft animals; however the number of households using draft animals was the third highest in the region. A small number of households practiced fish farming; however the district had the smallest number of such households in the region. It had amongst the best access to secondary schools, feeder roads, regional capital and tarmac roads compared to other districts. However, it had one of the worst accesses to tertiary markets. The percentage of households without toilet facilities in Bukoba Rural district was the lowest in the region. It was amongst the districts with the highest percent of households owning landline phones, wheel barrows and bicycles. It had the largest proportion of households using pressure lamps in the region. The most common source of energy for lighting was the wick lamp and practically all households used firewood for cooking. The roofing material for most of the households’ dwellings was iron sheet (51%), however it had a high percent of households with grass/leaves roofs (41%) compared to most other districts. The most common source of drinking water was from unprotected springs. It was one of the districts with the highest percent of households having three meals per day. The district had one of the highest percent of households that did not eat meat or fish during the week prior to enumeration and most households never had problems with food satisfaction. 4.2.3 Muleba Muleba district had the third largest number of households in the region and it had one of the highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders were involved in crop farming only, followed by crop and livestock farming then livestock only. It had a very small number of pastoralists. The most important livelihood activity for smallholder households in Muleba district was annual crop farming, followed by permanent crop farming and off farm income generating activities. The district had the second lowest percent of households with no off-farm income generating activities and the third highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Muleba had a relatively high percent of female RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 105 headed households (20.5%) and it had one of the highest average ages of the household heasd in the region. Its average household size of 4.5 members per household was slightly below the average for the region. Muleba had a comparatively high literacy rate among smallholder households. The land area utilized per household (1.2ha) was below the average for the region and 93 percent of the allocated area was being utilized which was high for the region. The district had the second lowest planted area in the region and the second lowest planted area per household (0.7 ha in the long rainy season and 0.6 ha in the short rainy season). The planted area in the short rainy season was far greater than that of the long rainy season. The district was the second least important for maize production in the region and had a planted area of 14,068 ha. The planted area per household was 0.2 ha which was below the average for the region. Sorghum production was not important with a planted area of only 1,602 hectares but it was the fourth highest in the region. While the production of finger millet was small, bulrush millet and paddy were not produced in the district. The district had the third largest planted area of cassava accounting for 20.8 percent of the cassava planted area in the region. It was the second largest producer of sweet potatoes and yams. The production of beans in Muleba was moderate compared to other districts in the region with a planted area of 22,403 ha. Oilseed crops were less important in Muleba with only 7 percent of the total groundnuts’ planted area in the region. Vegetable production was not important and no traditional annual cash crops were grown in the district. Permanent crops were very important in Muleba district and it had 24 percent of the total area under permanent crops in the region. The most prominent permanent crops in the district include banana (28,723 ha), coffee (9,968 ha), pineapple (369 ha) and mango (100 ha). Other permanent crops grown in small quantities include lemon, guava, pession, sugarcane, star fruit and tangerine. As with other districts in the region, most land clearing was done by hand slashing, however it had the largest area planted without land clearing indicating the presence of a large area of bare land before cultivation. Practically all land preparation was done by hand, however a very small amount of land preparation was done by oxen and tractor. Muleba had the third smallest area planted with improved seeds in Kagera Region and this was due to the dominance of permanent crops which do not need frequent planting. The district had the second largest planted area applied with fertilizers (farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), and most of these were farm yard manure and compost. Compared to other districts in the region, Muleba district had the third smallest area of insecticide use and the third largest area with fungicide use. The use of herbicides was relatively small. With 484 ha of irrigated land, it had the second smallest area under irrigation. The most common source of water for irrigation was from rivers and almost all water application was by hand bucket. The most common method of crop storage in Muleba was in sacks/open drums, and the proportion of households not storing crops in the district was the smallest in the region. The district had moderate to low percent of households selling crops, however and those who did not sell, the main reason for not selling was insufficient production. Muleba district had a high percent of households processing crops in the region and most of it was done by neighbors’ machines. Small quantities of processed crops were sold and very few households had access to credit. RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 106 A larger number of households received extension services in Muleba district and a large number of this was from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming was important in Muleba district which had 2,438,158 planted trees mostly Eucalyptus spp with some Maesopsis spp and Pinus spp. Muleba district had the highest number of erosion control bunds and second highest number of drainage ditches in the region. The district had the second largest number of cattle and sheep in the region and they were almost all indigenous. Goat production was low compared to other districts. It had the third largest number of pigs in the region and the second lowest number of chickens. Chickens kept in the district were mainly indigenous with very few improved breeds. The district had the third largest number of ducks, and a small number of rabbits were found. A small number of households reported tsetse flies and tick problems. A moderate amount of de-worming of livestock was practiced in the district. No draft animals were used. Fish farming was practiced by a small number of households but the district had the second largest number in the region. It had amongst the best access to secondary markets compared to other districts. However, it had one of the worst accesses to the district capital. The percentage of households without toilet facilities in Muleba district was lower for the region; however it had the third lowest percent of households with no toilet facilities. It had the fourth largest percent of households owning radios and mobile phones. It had the second largest proportion of households using mains electricity in the region and the most common source of energy for lighting was the wick lamp and practically all households used firewood for cooking. The district had a high percent of households with iron sheet (60%) and 37 percent of households had grass/leaves roofing. The most common source of drinking water was from unprotected springs. Eighty seven percent of the households in the district reported having two meals per day and no household reported having more than three meals per day. The district had the second highest percent of households that did not eat meat and lowest percent of household that did not eat fish during the week prior to enumeration and most households seldom had problems with food satisfaction. 4.2.4 Biharamulo Biharamulo district had the third lowest number of households in the region and the second smallest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders were involved in crop farming only, followed by crop and livestock farming. It had a very small number of livestock only households and pastoralists. The most important livelihood activity for smallholder households in Biharamulo district was annual crop farming followed by permanent crop farming. It had the third lowest percent of households with no off-farm activities and the second highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Biharamulo district had the lowest percent of female headed households (10.6%) and it had one of the moderate ages of the household heads. Its average household size of 6.3 members per household was the highest in the region. Biharamulo district had the lowest literacy rate among smallholder household members and this was reflected by the concomitant lowest level of school attendance in the region. RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 107 It had the largest utilized land area per household (2.1 ha) and only 86 percent of the allocated land area was utilized. The total planted area was the largest in the region and had the largest planted area per household (1.5 ha in the long rainy season and 1.1 ha in the short rainy season). Biharamulo district was important for maize production in the region with a planted area of 28,288 ha, and the planted area per household was also the highest in the region. Paddy, sorghum, finger millet and bulrush millet production were also very important compared to other district with planted areas of 5,187 ha, 3,132 ha, 1,232 ha and 287 ha respectively. Cassava production was very important in Biharamulo district as it had about 50 percent of the total area planted with maize in the region. Sweet potato production was also important in the district. The district had the second least planted area of beans. Oilseed crops were important in the district and had the largest areas planted areas for groundnuts and sunflower. Vegetable production was not important in the district and it had the second lowest area planted with tomatoes in the region. Traditional cash crops (e.g. tobacco and cotton) were very important in the district. Biharamulo was the only district in the region that produced cotton. Compared to other districts in the region, Biharamulo district had the second smallest area planted with permanent crops (1.7% of total area under permanent crops which were dominated by banana (1,932 ha), coffee (454 ha), sugar cane (141 ha) and sour soup (104 ha). Small areas of pigeon peas, mango, pineapples and pawpaw were found. As with other districts in the region, most land clearing and preparation was done by hand, but also had the smallest land preparation done by oxen. Biharamulo district had the smallest proportion of the area planted with improved seed. The district had the second smallest percent of planted area applied with fertilizers (farm yard manure, compost and inorganic fertiliser), and most of these were farm yard manure followed by inorganic fertilizers. Compared to other districts in the region, Biharamulo district had the largest planted area applied with insecticides. The percent of planted area with fungicides was the highest in the region and the percent of planted area with herbicides was the second highest. It had the second largest area under irrigation (1,991 ha). The most common source of water for irrigation was from rivers by gravity. Flood irrigation was the most common means of water application. The most common method of crop storage was in sacks/open drums; however the proportion of households not storing crops in Biharamulo district was the highest in the region. The number of households selling crops in the district was the third smallest in the region, and for those who did not sell, the main reason for not selling was insufficient production. The second smallest percent of households processing crops in the region was found in Biharamulo district and processing was mostly done by neighbor’s machines. The district had the second smallest number of households processing crops by neighbors’ machines. It also had the second lowest number of households processing crops on farm by hand. Most households that sold processed crops, sold them to neighbors. Access to credit was the largest in the region. A small number of households received extension services in Biharamulo district and a large percent of these were from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 108 Tree farming was not important in Biharamulo district which had 643,721 planted trees most of which wereGravellis spp with some Maesopsis spp and Eucalyptus Spp. The largest proportion of households in Biharamulo district used drainage ditches for erosion control. Biharamulo district had the largest number of cattle in the region and most of them were indigenous. It was one of the districts with the largest number of goats in the region. Biharamulo had moderate number of sheep, the second lowest number of pigs and the highest number of chickens. Small numbers of ducks and rabbits were also found in the district. While the highest proportion of households reported ticks problems in Biharamulo district, it had the smallest number of households reporting tsetse flies problems and had moderate numbers of households de-worming livestock. The use of draft animals in the district was the highest and there was no fish farming. It was amongst the districts with the best access to primary markets, compared to other districts. However, it had the worst access to secondary schools, feeder roads, hospitals, regional capital, secondary markets, tarmac roads and district capital. Biharamulo district had the second largest number of households with no toilet facilities. The district had the highest percent of households owning bicycles and lowest percent of households owning mobile phones and landline phones. It had the second lowest proportion of households using mains electricity and largest proportion of households using hurricane lamps in the region. The most common source of energy for lighting was the wick lamp and most households used firewood for cooking. The district had the second largest percent of households with grass roofs and 32 percent of households had iron sheet roofs. The most common source of drinking water was unprotected wells and it had the third highest percent of households having two or three meals per day compared to other districts. The district had the highest percent of households that ate meat once during the week prior to enumeration but had the third lowest percent of households that did not eat fish. Most households never had problems with food satisfaction. 4.2.5 Ngara Ngara district had the second smallest number of households in the region but had the highest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders were involved in crop farming only, followed by crop and livestock farming. Livestock only households and pastoralists were not found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in the district was annual crop farming followed by permanent crop farming, livestock keeping/herding, off farm income, tree/forest resources, remittances and fishing. The district had the largest percent of households with no off-farm activities and the lowest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Ngara had a moderate percent of female headed households (18.3%) and it had one of the lowest average ages of the household heads. Its average household size of 4.7 members per household was slightly lower than the regional average. Ngara had the second lowest literacy rate among smallholder households in the region and this was reflected by the concomitant relatively low level of school attendance. The rate of “Never Attended” was among the highest in the region. It had one of the largest utilized land area per household (1.6 ha) and it was slightly higher than the regional average of 1.4 ha per household. The district had moderate planted area in the region and moderate planted area per household (0.6 ha in the long rainy season and 0.8 ha in the short rainy season). RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 109 The district was important for maize production with a planted area of 16,908 ha and the planted area per household was the second largest in the region. With a planted area of 84 hectares, paddy production was not important but the production of sorghum was very important. The production of finger millet was small.The district had among the lowest percentages of cassava, sweet potatoes and Irish potatoes planted areas in the region. The production of beans was the second largest in the region with a planted area of 29,959 ha and oil crops were moderately important in the district. Vegetable production was not important in the district. Cotton was not grown in the district but tobacco was grown in a very small amount. Compared to other districts in the region, Ngara had a small planted area of permanent crops (18,148 ha) which were dominated by banana (13,817 ha) and coffee (3,600 ha). Other permanent crops were either not grown or had very planted areas. As with other districts in the region, most land clearing was done by hand slashing and a small land area was cleared by tractor. Practically all land preparation was done by hand, however a very small amount of land preparation was done by oxen and tractor. Ngara had one of the smallest areas planted with improved seed in Kagera Region and one of the lowest percent of planted area using improved seeds. The district had the second smallest planted area applied with fertilizers and most of these were farm yard manure and no inorganic fertilizers were used. Compared to other districts in the region, Ngara district had the second lowest percent of the planted area applied with insecticides in the region. The use of fungicides was the one of the lowest in the region but it had the second largest percent of planted area applied with herbicides. The district had the third largest planted area under irrigation in the region with 1,039 ha of irrigated land. Canals and rivers were used as the source of irrigation water and hand bucket was mainly used. Flood irrigation and buckets/water cans were the most common means of irrigation water application. The most common method of crop storage was in sacks/open drum; however the proportion of households not storing crops in the district was the second highest in the region. The district had the second smallest proportion of households selling crops and the main reason for not selling was insufficient production. Ngara district had the highest percent of households processing crops on farm by machines and the highest percent of households selling processed crops mainly to local market/trade store. No sales were made to secondary markets, marketing cooperatives, farmers associations and large scale farms. Very few households accessed agricultural credits. A comparatively small number of households received extension services in Ngara district and most these were from the government. The quality of extension services was rated between good and average by most of the households. Tree farming was very important in Ngara which had 2,685,052 planted trees most of which were Ecalyptus spp with some Maesopsis Spp, Gravellis spp, Acacia spp and Pinus spp. Moderate number of erosion control and water harvesting structures were found in Ngara district and most of them were erosion control bunds followed by drainage ditches. The district had the second smallest number of cattle in the region and these were mostly indigenous. It had the third largest number of goats, second lowest number of sheep in the region and a moderate number of pigs. It had a comparatively large number of chickens. Small numbers of ducks, turkeys and rabbits were also found in the district. The highest proportion of households reported tsetse flies problems and the lowest proportion of households reported tick RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 110 problems in Ngara district. There was a smallest proportion of household de-worming livestock. Draft animals were not used in the district but fish farming was mostly practiced there. It was amongst the districts with the best access to hospitals, health clinics, primary markets, secondary markets, tertiary markets and tarmac roads; however it had one of the worst accesses to the regional capital. Ngara district had a low percent of households with no toilet facilities. The district had the lowest percent of households owning radios, bicycles, wheel barrows, iron and television/video. It had the lowest proportion of households using mains electricity in the region. The most common source of energy for lighting was the wick lamp and practically all households used firewood for cooking. The district had the largest percent of households with grass roofs and 41 percent of households had iron sheet roofs. The most common source of drinking water was from unprotected spring and unprotected wells. It had the highest percent of households having one meal per day compared to other districts and was among the districts with a low percent of households having 3 meals per day. The district had the second lowest percent of households that did not eat meat during the week prior to enumeration; however it was the district with the highest percent of households that did not eat fish during the week. Most households in the district never had problems with food satisfaction. 4.2.6 Bukoba Urban Bukoba Urban district had the lowest number of households in the region and it had the lowest percent of households involved in smallholder agriculture in the region. Most smallholders were involved in crop farming only, followed by crop and livestock. It had a very small number of livestock only households and no pastoralists were found in the district. The most important livelihood activity for smallholder households in Bukoba Urban district was annual crop farming, followed by permanent crop farming, off farm income and livestock keeping/herding. The district had the lowest percent of households with no off-farm income generating activities but had the highest percent of households with more than one member with off-farm income. Compared to other districts in the region, Bukoba Urban had the highest percent of female headed households (27.1%) and it had the highest average ages of the household heads. Its average household size of 4.9 members per household was moderate compared to other district in the region. The literacy rate among smallholder households members was the highest in the region and associated with this was the highest number of household members who were attending schools. It had the lowest utilized land area per household (0.9 ha) in Kagera Region. The total planted area was the lowest in the region. However the planted area per household in the long rainy season was the highest in the region. The district had the smallest area planted with maize (611 ha) and smallest area planted per household. Paddy, sorghum, bulrush millet and finger millet production were not important. The district had the smallest planted area of cassava (323 ha) and sweet potatoes (347 ha), however it had the second largest area planted with coco yams (252 ha). Oilseed crops were not important in Bukoba Urban and it had the smallest planted area of sunflower in the region (4 ha) and there was no planted areas for groundnuts and soya beans. Vegetable production was not important in the district; however tomatoes, cucumber, onions and cabbages were produced in very small quantities. Compared to other districts in the region, Bukoba Urban had the smallest area planted with permanent crops and these were dominated by banana (1,171 ha), Coffee (373 ha), mango (21 ha) and passion (904 ha). Other permanent crops were either not grown or had very small planted areas. RESULTS – Poverty Indicators _________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ Tanzania Agriculture Sample Census 111 Most land clearing was done by hand slashing, however it had the second largest area planted without land clearing indicating the presence of a large area of bare land before cultivation. Most land preparation was done by hand, however it had the smallest planted area cultivated by oxen. A very small amount of land preparation was done by tractor. Bukoba Urban had the smallest area planted with improved seed in Kagera Region. The use of fertilizer was very small and most of these were farm yard manure and compost. Compared to other districts in the region, Bukoba Urban district had the third smallest percentage of the planted area applied with fungicides; however it had the highest percent of planted area applied with herbicides. It had the smallest area under irrigation only of 23 hectares. The most common source of water for irrigation was rivers using hand buckets and gravity. Buckets/watering cans and flood were the common means of water application in the district. The most common method of crop storage was in sacks/open drums; however the proportion of households not storing crops in the district was the second highest in the region. The district had the smallest number of households selling crops, and for those who did not sell, the main reason for not selling was insufficient production. Bukoba Urban had the highest percent of households processing crops and that was mostly done using traders machines, however the processed crop products were not sold. There was no access to agricultural credit in the district. The district had the largest number of households receiving extension services and most of these were from the government. The quality of extension services was rated between good and average by the majority of the households. Tree farming was not important in Bukoba Urban which had 555,512 planted trees mostly Eucalyptus Spp with some Maesopsis spp and Cyprus spp. The district had the third smallest proportion of households with erosion control and water harvesting structures and these were drainage ditches and erosion control bunds. The district had the smallest number of cattle, goats, sheep, pigs and chickens in the region and they were almost all indigenous. The lowest numbers of ducks, donkeys and rabbits were also found in the district. It had the second highest proportion of households reporting tick problems in the region, however there was no tsetse flies problems in the district. It had the highest proportion of households de-worming livestock compared to other districts. Draft animals were not used and fish farming was not practiced. It was a district with the best access to secondary schools, primary schools, all weather roads, feeder roads, hospitals, health clinics, regional capital, primary market, secondary market, tertiary markets, tarmac roads and district capital. Bukoba Urban district had the lowest percent of households with no toilet facilities. It had the highest percent of households with radios, landline phones, mobile phones, irons, vehicles and television/video. It had the highest proportion of households using mains electricity. The most common source of energy for lighting was the wick lamp and the largest percent of households used firewood for cooking. The district had the highest percent of households with iron sheet roofs but 11 percent of the households had grass/leaves roofs. The most common sources of drinking water were from unprotected springs and surface water. It had the second highest percent of households having three meals per day compared to other districts and moderate percent had two meals per day. The district had the second highest percent of households that did not eat meat and second lowest percent of household that did not eat fish during the week prior to enumeration; however most households never had problems with food satisfaction. Appendix II 128 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Appendix II 129 Rural households involved in Agriculture % of Total rural households Rural households NOT involved in Agriculture % of Total Rural households Total Rural Households % of Total households Urban Households % of Total households Total Number of Households (from 2002 Pop. Census) Number % Number % Number % Number % Number Karagwe 84,914 97 2,985 3.4 87,899 99 1,148 1.3 89,047 Bukoba Rural 86,891 97 2,752 3.0 89,643 99 859 0.9 90,502 Muleba 75,179 97 1,993 2.5 77,172 98 1,935 2.4 79,107 Biharamulo 55,319 93 4,051 6.0 59,370 88 7,761 11.6 67,131 Ngara 47,187 98 1,169 2.4 48,356 99 726 1.5 49,082 Bukoba Urban 3,788 87 550 2.9 4,338 23 14,921 77.5 19,259 Total 353,277 96 13,501 3.4 366,778 93 27,350 6.9 394,128 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Karagwe 56,771 22 1,834 60 193 31 26,115 27 84,914 24 84,914 82,886 28,143 Bukoba Rural 69,545 27 408 13 143 23 16,795 18 86,891 25 86,891 86,340 17,346 Muleba 59,731 24 510 17 163 26 14,775 15 75,179 21 75,179 74,506 15,448 Biharamulo 31,952 13 257 8 129 21 22,981 24 55,319 16 55,319 54,932 23,367 Ngara 32,838 13 0 0 0 0 14,349 15 47,187 13 47,187 47,187 14,349 Bukoba Urban 2,981 1 40 1 0 0 767 1 3,788 1 3,788 3,748 807 Total 253,817 100 3,049 100 628 100 95,783 100 353,277 100 353,277 349,600 99,460 2.1 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD: Number of Agricultural Households by type of household and District during 2002/03 Agriculture Year Pastoralists Crops & Livestock District 2.2 TYPE OF AGRICULTURE HOUSEHOLD:Number of Agriculture Households By Type of Holding and District, 2002/03 Agricultural Year District Agriculture, Non Agriculture and Urban Households Crops Only Total Number of Agricultural Households Total Number of Households Growing Crops Total Number of Agricultural Households Rearing Livestock Livestock Only Type of Agriculture Household Total anzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 130 NUMBER OF AGRICULTURE HOUSEHOLDS anzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 131 Number of Househod Members Number of Households Average Household Size Number of Househod Members Number of Households Average Household Size Number of Househod Members Number of Households Average Household Size Karagwe 371,931 71,674 5.2 58,682 13,240 4.4 430,613 84,914 5.1 Bukoba Rural 302,281 65,387 4.6 81,713 21,504 3.8 383,994 86,891 4.4 Muleba 283,810 59,769 4.7 56,562 15,409 3.7 340,372 75,179 4.5 Biharamulo 323,894 49,482 6.5 22,762 5,837 3.9 346,655 55,319 6.3 Ngara 186,315 38,564 4.8 33,162 8,623 3.8 219,478 47,187 4.7 Bukoba Urban 14,712 2,762 5.3 3,994 1,026 3.9 18,706 3,788 4.9 Total 1,482,943 287,638 5.2 256,875 65,639 3.9 1,739,818 353,277 4.9 3.0: HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census - 2003 Kagera Appendix II 132 RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES anzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 133 Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 2 1 3 4 6 7 5 Bukoba Rural 2 1 4 3 5 7 6 Muleba 1 2 4 3 7 6 5 Biharamulo 1 2 3 4 7 5 6 Ngara 1 2 3 4 6 7 5 Bukoba Urban 1 2 4 3 5 7 6 Total 1 2 3 4 6 7 5 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 24,387 47,471 3,755 7,444 1,097 381 360 Bukoba Rural 18,435 48,765 1,168 14,805 2,162 968 296 Muleba 25,815 24,047 1,528 17,502 1,539 4,188 890 Biharamulo 39,066 6,158 2,927 5,381 132 1,382 131 Ngara 34,722 7,166 1,654 3,525 119 0 0 Bukoba Urban 1,456 846 87 1,046 208 106 103 Total 143,881 134,453 11,119 49,702 5,258 7,025 1,779 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 46,200 29,861 3,247 3,015 166 193 189 Bukoba Rural 51,033 25,827 2,164 3,953 1,263 998 813 Muleba 27,420 37,479 1,861 4,760 1,134 1,525 511 Biharamulo 13,342 15,293 10,523 10,747 722 933 1,061 Ngara 10,346 25,134 5,368 4,634 222 356 108 Bukoba Urban 1,431 1,408 218 540 185 35 32 Total 149,772 135,002 23,381 27,651 3,691 4,041 2,714 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 9,059 3,269 29,009 10,775 1,886 742 2,646 Bukoba Rural 13,674 9,595 18,744 13,090 3,939 1,187 3,308 Muleba 19,117 9,243 15,064 7,817 3,704 2,528 5,052 Biharamulo 2,402 9,648 14,832 6,853 1,175 506 1,207 Ngara 1,057 7,603 18,986 3,848 694 351 1,061 Bukoba Urban 600 1,328 400 563 349 69 67 Total 45,910 40,686 97,036 42,947 11,747 5,384 13,341 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 969 568 7,562 3,998 331 193 2,814 Bukoba Rur 2,300 862 12,412 5,418 1,909 1,162 1,888 Muleba 1,814 1,699 15,053 5,558 2,480 512 4,705 Biharamulo 0 2,856 4,549 3,601 753 411 1,206 Ngara 235 824 4,306 2,594 812 0 1,192 Bukoba Urb 158 91 791 386 199 0 236 Total 5,477 6,900 44,673 21,554 6,484 2,278 12,042 3.1b RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Second Most Importance 3.1c RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Third Most Importance 3.1d RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fourth Most Importance 3.1 The livelyhood Activities/Source of Income of the Households Ranked in Order of Importance by District District livelihood activity 3.1a RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: First Most Importance Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 134 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 189 0 353 378 568 0 951 Bukoba Rur 297 0 743 1,633 735 0 1,605 Muleba 0 0 3,128 2,201 683 338 1,347 Biharamulo 0 120 453 742 132 262 255 Ngara 0 0 239 239 234 0 597 Bukoba Urb 0 0 69 67 34 0 0 Total 486 120 4,985 5,260 2,385 600 4,754 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 0 0 0 0 0 0 188 Bukoba Rural 0 0 149 0 0 0 0 Muleba 0 0 453 170 171 170 341 Biharamulo 0 0 85 0 131 0 0 Ngara 0 0 0 0 0 114 0 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 688 170 303 284 529 District Annual Crop Farming Permanent Crop Farming Livestock Keeping / Herding Off Farm Income Remittances Fishing / Hunting & Gathering Tree / Forest Resources Karagwe 0 0 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 0 0 0 0 Muleba 168 171 170 0 170 0 170 Biharamulo 0 110 0 129 0 0 0 Ngara 0 118 0 0 0 0 0 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 0 Total 168 400 170 129 170 0 170 3.1f RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Sixth Most Importance 3.1g RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Seventh Most Importance 3.1e RANK OF IMPORTANCE OF LIVELIHOOD ACTIVITIES: Fifth Most Importance anzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 135 Appendix II 136 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS anzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 137 Number % Number % Number % Less than 4 128,334 48 137,840 52 266,175 100 05 - 09 140,865 50 138,496 50 279,361 100 10 - 14 135,190 51 128,087 49 263,277 100 15 - 19 96,036 53 84,988 47 181,024 100 20 - 24 69,202 47 79,182 53 148,384 100 25 - 29 58,243 46 67,994 54 126,237 100 30 - 34 51,998 50 52,692 50 104,690 100 35 - 39 38,618 48 41,406 52 80,023 100 40 - 44 37,879 53 33,500 47 71,379 100 45 - 49 22,928 46 26,631 54 49,559 100 50 - 54 20,496 49 20,959 51 41,454 100 55 - 59 12,799 50 12,711 50 25,511 100 60 - 64 14,767 52 13,660 48 28,427 100 65 - 69 13,361 57 9,888 43 23,249 100 70 - 74 11,426 54 9,638 46 21,063 100 75 - 79 7,098 50 7,165 50 14,263 100 80 - 84 3,769 45 4,552 55 8,321 100 Above 85 3,022 41 4,398 59 7,420 100 Total 866,030 50 873,788 50 1,739,818 100 Number % Number % Number % Less than 4 128,334 15 137,840 16 266,175 15 05 - 09 140,865 16 138,496 16 279,361 16 10 - 14 135,190 16 128,087 15 263,277 15 15 - 19 96,036 11 84,988 10 181,024 10 20 - 24 69,202 8 79,182 9 148,384 9 25 - 29 58,243 7 67,994 8 126,237 7 30 - 34 51,998 6 52,692 6 104,690 6 35 - 39 38,618 4 41,406 5 80,023 5 40 - 44 37,879 4 33,500 4 71,379 4 45 - 49 22,928 3 26,631 3 49,559 3 50 - 54 20,496 2 20,959 2 41,454 2 55 - 59 12,799 1 12,711 1 25,511 1 60 - 64 14,767 2 13,660 2 28,427 2 65 - 69 13,361 2 9,888 1 23,249 1 70 - 74 11,426 1 9,638 1 21,063 1 75 - 79 7,098 1 7,165 1 14,263 1 80 - 84 3,769 0 4,552 1 8,321 0 Above 85 3,022 0 4,398 1 7,420 0 Total 866,030 100 873,788 100 1,739,818 100 Age Group Sex Male Female Total 3.2 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (row %) 3.3 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Sex and Age Group for the 2002/03 Agricultural Year (column %) Age Group Sex Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 138 Number % Number % Number % Karagwe 213,051 49 217,562 51 430,613 100 Bukoba Rural 186,397 49 197,596 51 383,994 100 Muleba 169,111 50 171,261 50 340,372 100 Biharamulo 178,878 52 167,777 48 346,655 100 Ngara 109,276 50 110,201 50 219,478 100 Bukoba Urban 9,316 50 9,390 50 18,706 100 Total 866,030 50 873,788 50 1,739,818 100 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 219,374 61.5 19,105 5.4 1,868 0.5 116,572 32.7 356,919 100 Bukoba Rural 240,831 71.5 19,378 5.8 2,085 0.6 74,395 22.1 336,690 100 Muleba 189,312 64.5 12,031 4.1 514 0.2 91,699 31.2 293,555 100 Biharamulo 141,734 50.1 14,935 5.3 0 0.0 126,297 44.6 282,966 100 Ngara 107,480 57.5 7,905 4.2 0 0.0 71,589 38.3 186,975 100 Bukoba Urban 12,147 73.5 1,723 10.4 20 0.1 2,648 16.0 16,538 100 Total 910,879 61.8 75,076 5.1 4,487 0.3 483,201 32.8 1,473,643 100 District Know % Don't know % Total Karagwe 240,347 67 116,572 33 356,919 Bukoba Rural 262,294 78 74,395 22 336,690 Muleba 201,856 69 91,699 31 293,555 Biharamulo 156,669 55 126,297 45 282,966 Ngara 115,385 62 71,589 38 186,975 Bukoba Urban 13,891 84 2,648 16 16,538 Total 990,442 67 483,201 33 1,473,643 Number % Number % Number % Number % Karagwe 110,017 31 150,656 42 96,246 27 356,919 100 Bukoba Rural 115,627 34 162,889 48 58,174 17 336,690 100 Muleba 90,508 31 119,145 41 83,902 29 293,555 100 Biharamulo 79,030 28 96,069 34 107,866 38 282,966 100 Ngara 58,351 31 67,698 36 60,925 33 186,975 100 Bukoba Urban 5,911 36 8,612 52 2,015 12 16,538 100 Total 459,445 31 605,070 41 409,128 28 1,473,643 100 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 187,450 53 10,193 3 762 0 186 0 3,239 1 Bukoba Rural 154,676 46 3,986 1 735 0 2,535 1 4,217 1 Muleba 139,886 48 2,296 1 2,892 1 5,255 2 2,690 1 Biharamulo 137,884 49 7,018 2 774 0 2,963 1 1,497 1 Ngara 100,967 54 1,161 1 330 0 934 0 1,636 1 Bukoba Urban 6,218 38 231 1 69 0 141 1 578 3 Total 727,081 49 24,883 2 5,562 0 12,015 1 13,857 1 3.7 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year District Main Activity Crop/Seaweed Farming Livestock Keeping / Herding Livestock Pastoralist Fishing Government / Parastatal Read & Write Total Swahili Swahili & English Any Other Language Don't Read / Write 3.6 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members 5 years and above By School Attendance and District , 2002/03 Agricultural Year District School Attendancy Attending School Completed Never Attended to School Total Literacy 3.5B HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agriculture Household Members 5 years by literacy levels and District, 2002/03 Agricultural Year 3.4 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members by Sex and District for the 2002/03 Agricultural Year District Sex Male Female Total 3.5A HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agriculture Household Members 5 years and above Who Can Read and Write Languages by Type of Language and District, 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 139 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 5,041 1 2,451 1 4,925 1 552 0 0 0 Bukoba Rural 17,890 5 4,934 1 5,975 2 2,154 1 1,676 0 Muleba 3,907 1 3,698 1 7,926 3 1,687 1 0 0 Biharamulo 5,118 2 252 0 4,317 2 0 0 239 0 Ngara 4,041 2 1,042 1 475 0 352 0 227 0 Bukoba Urban 736 4 416 3 880 5 138 1 34 0 Total 36,732 2 12,793 1 24,497 2 4,883 0 2,176 0 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 379 0 925 0 103,660 29 35,038 10 2,120 1 356,919 100 Bukoba Rural 135 0 1,670 0 110,796 33 24,564 7 747 0 336,690 100 Muleba 171 0 2,508 1 83,411 28 35,085 12 2,144 1 293,555 100 Biharamulo 0 0 566 0 77,158 27 44,544 16 637 0 282,966 100 Ngara 347 0 665 0 56,755 30 16,941 9 1,104 1 186,975 100 Bukoba Urban 48 0 258 2 5,518 33 860 5 412 2 16,538 100 Total 1,080 0 6,592 0 437,298 30 157,032 11 7,162 0 1,473,643 100 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 189,726 53 17,617 5 68,044 19 81,533 23 356,919 100 Bukoba Rural 148,571 44 22,312 7 94,400 28 71,407 21 336,690 100 Muleba 137,288 47 11,298 4 73,642 25 71,326 24 293,555 100 Biharamulo 116,313 41 9,916 4 80,353 28 76,385 27 282,966 100 Ngara 99,851 53 4,352 2 27,792 15 54,979 29 186,975 100 Bukoba Urban 6,171 37 939 6 4,285 26 5,143 31 16,538 100 Total 697,920 47 66,434 5 348,516 24 360,772 24 1,473,643 100 cont… Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year District Main Activity Private - NGO / Mission / etc Self Employed (Non Farmimg) with Employees Self Employed (Non Farmimg) without Employees Unpaid Family Helper (Non Agriculture) Not Working & Available 3.8 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of involvement in Farming Activivty and District, 2002/03 Agricultural Year District Involvement in Farming Works Full- time on Farm Works Part- time on Farm Rarely Works on Farm Never Works on Farm Total cont… Number of Agricultural Household Members By Main Activity and District, 2002/03 Agricultural Year District Main Activity Not Working & Unavailable Housemaker / Housewife Student Unable to Work / Too Old / Retired / Sick / Other Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 140 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 0 0 1,516 1 3,632 2 4,955 3 16,453 11 Bukoba Rural 1,770 1 1,313 1 2,215 1 5,608 3 20,787 13 Muleba 1,022 1 171 0 2,647 2 2,947 2 17,489 15 Biharamulo 0 0 523 1 4,368 5 3,932 4 10,098 11 Ngara 231 0 116 0 331 0 1,391 2 4,556 7 Bukoba Urban 32 0 0 0 133 2 120 1 1,011 12 Total 3,056 1 3,639 1 13,326 2 18,953 3 70,393 12 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 107,108 71 711 0 382 0 0 0 377 0 Bukoba Rural 105,427 65 3,754 2 1,273 1 876 1 296 0 Muleba 80,671 68 1,512 1 493 0 155 0 155 0 Biharamulo 65,012 68 1,746 2 367 0 122 0 118 0 Ngara 53,713 79 1,429 2 702 1 116 0 0 0 Bukoba Urban 5,919 69 192 2 33 0 0 0 0 0 Total 417,850 69 9,344 2 3,249 1 1,270 0 946 0 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 576 0 761 1 4,517 3 387 0 1,524 1 Bukoba Rural 3,600 2 294 0 4,359 3 592 0 1,344 1 Muleba 964 1 0 0 3,715 3 171 0 340 0 Biharamulo 873 1 78 0 1,382 1 264 0 0 0 Ngara 0 0 0 0 1,514 2 0 0 353 1 Bukoba Urban 87 1 35 0 516 6 20 0 173 2 Total 6,100 1 1,169 0 16,003 3 1,434 0 3,734 1 Number % Number % Number % Karagwe 183 0 1,577 1 150,656 100 Bukoba Rural 420 0 3,090 2 162,889 100 Muleba 170 0 1,749 1 119,145 100 Biharamulo 0 0 1,196 1 96,069 100 Ngara 116 0 799 1 67,698 100 Bukoba Urban 75 1 0 0 8,612 100 Total 965 0 8,412 1 605,070 100 3.9 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Education Level Under Standard One Standard One Standard Two Standard Three Standard Four cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Education Level Standard Seven Standard Eight Training After Primary Education Pre Form One Form One cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Education Level cont... HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Household Members By Level of Formal Education Completion and District, 2002/03 Agricultural Year District Education Level Form Two Form Three Form Four Form Six Training After Secondary Education District University & Other Tertiary Education Adult Education Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 141 Number % Average Household Size Number % Average Household Size Number % Average Household Size Karagwe 71,674 84.4 5.2 13,240 15.6 4.4 84,914 100 5.1 Bukoba Rural 65,387 75.3 4.6 21,504 24.7 3.8 86,891 100 4.4 Muleba 59,769 79.5 4.7 15,409 20.5 3.7 75,179 100 4.5 Biharamulo 49,482 89.4 6.5 5,837 10.6 3.9 55,319 100 6.3 Ngara 38,564 81.7 4.8 8,623 18.3 3.8 47,187 100 4.7 Bukoba Urban 2,762 72.9 5.3 1,026 27.1 3.9 3,788 100 4.9 Total 287,638 81.4 5.2 65,639 18.6 3.9 353,277 100 4.9 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Karagwe 23,616 83 3,543 12 1,219 4 28,379 100 Bukoba Rural 35,169 82 6,089 14 1,559 4 42,817 100 Muleba 41,063 84 6,412 13 1,686 3 49,160 100 Biharamulo 20,600 68 6,657 22 2,944 10 30,200 100 Ngara 9,652 71 3,088 23 944 7 13,684 100 Bukoba Urban 1,802 62 781 27 311 11 2,894 100 Total 131,902 79 26,570 16 8,663 5 167,135 100 No Education Primary Education Post Primary Education Secondary Education Post Secondary Education University & Equivalent Education Adult Education Total Karagwe 22,651 56,263 382 3,772 946 183 717 84,914 Bukoba Rural 18,261 59,267 1,125 5,116 950 420 1,751 86,891 Muleba 21,776 48,616 155 3,557 171 0 902 75,179 Biharamulo 17,087 36,027 118 1,443 0 0 645 55,319 Ngara 15,369 29,732 234 816 119 116 799 47,187 Bukoba Urban 644 2,663 33 312 80 55 0 3,788 Total 95,788 232,568 2,047 15,017 2,267 775 4,814 353,277 Mean Median Mode Mean Median Mode Mean Median Mode Karagwe 40 37 30 49 48 42 41.7 39 30 Bukoba Rural 43 40 40 54 52 70 46.1 43 40 Muleba 42 38 30 54 54 63 44.6 40 30 Biharamulo 44 41 40 47 48 48 44.0 41 40 Ngara 41 38 24 46 42 35 41.8 38 30 Bukoba Urban 47 45 48 59 56 75 50.2 48 45 Total 42 38 30 52 50 70 43.8 40 30 District Male Female Total 3.12 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Heads of Agricultural Households By Maximum Education Level Attained and District, 2002/03 Agricultural Year District Maximum Education Level Attained 3.13 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Mean, Median, Mode of Age of Head of Agricultural Household and District 3.11 HOUSEHOLD DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households By Number of Household Members with Off-farm Income Generating Activities and District, 2002/03 Agricultural Year District Number of household members with Off farm income One Two More than Two Total 3.10 HOUSEHOLDS DEMOGRAPHS: Number of Agricultural Households and Average Household Size By Sex of the Head of Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Male Female Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 142 NSCA 1994/95 EAS 1995/96 EAS 1996/97 IAS 1997/98 DIAS 1998/99 NSCA 2002/03 Male Heads 210,881 135,180 138,250 148,765 148,981 145,187 Female Heads 43,259 34,646 45,301 48,677 42,537 43,016 Total 254,140 169,826 183,551 197,442 191,518 188,203 Male headed (percentage) 83 80 75 75 78 77 Female headed (percentage) 17 20 25 25 22 23 Total 100 100 100 100 100 100 Male Female Total Male Female Total Male Female Total Karagwe 55,505 5,231 60,736 16,169 8,009 24,178 71,674 13,240 84,914 Bukoba Rural 54,958 12,782 67,740 10,429 8,722 19,152 65,387 21,504 86,891 Muleba 46,431 7,652 54,083 13,338 7,757 21,095 59,769 15,409 75,179 Biharamulo 35,028 2,042 37,069 14,454 3,795 18,250 49,482 5,837 55,319 Ngara 27,635 3,373 31,008 10,929 5,250 16,179 38,564 8,623 47,187 Bukoba Urban 2,512 660 3,172 250 366 616 2,762 1,026 3,788 Total 222,068 31,739 253,807 65,570 33,899 99,470 287,638 65,639 353,277 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Karagwe 23,616 83 3,543 12 1,219 4 28,379 100 Bukoba Rural 35,169 82 6,089 14 1,559 4 42,817 100 Muleba 41,063 84 6,412 13 1,686 3 49,160 100 Biharamulo 20,600 68 6,657 22 2,944 10 30,200 100 Ngara 9,652 71 3,088 23 944 7 13,684 100 Bukoba Urban 1,802 62 781 27 311 11 2,894 100 Total 131,902 79 26,570 16 8,663 5 167,135 100 Don't know Total 3.14 Time Series of Male and Female Headed Households 3.15 Literacy Rate of Heads of Households by Sex and District Literacy 3.16 Number of Agricultural Households by Number of Household Members Involved in Off Farm Income Generating Activities and District, 2002/03 Agricultural Year District Number of Household Members Involved in Off-farm Income Generating Activities One Person Two Persons More than Two Persons Total District Know Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 143 Appendix II 144 LAND ACCESS/OWNERSHIP Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 145 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Karagwe 1,850 2 52,674 62 45,992 54 1,143 1 4,598 5 529 1 1,869 2 84,914 Bukoba Rural 1,622 2 65,113 75 29,535 34 1,769 2 24,283 28 1,159 1 3,216 4 86,891 Muleba 4,015 5 59,188 79 34,036 45 3,163 4 23,744 32 673 1 2,187 3 75,179 Biharamulo 2,159 4 33,227 60 22,693 41 5,040 9 4,343 8 0 0 1,930 3 55,319 Ngara 2,306 5 40,152 85 21,159 45 5,145 11 3,888 8 462 1 2,193 5 47,187 Bukoba Urban 103 3 2,940 78 1,209 32 103 3 954 25 195 5 36 1 3,788 Total 12,054 3 253,294 72 154,624 44 16,362 5 61,810 17 3,018 1 11,430 3 353,277 Area Leased/Certific ate of Ownership Area Owned Under Customary Law Area Bought Area Rented Area Borrowed Area Shared Cropped Area under Other Forms of Tenure Total Karagwe 3,605 59,447 59,951 746 1,484 127 4,584 129,945 Bukoba Rural 844 57,271 34,153 962 6,261 360 4,381 104,232 Muleba 2,961 43,311 34,518 1,294 7,756 203 5,223 95,266 Biharamulo 2,668 73,321 54,525 3,748 2,412 . 4,114 140,789 Ngara 2,424 51,658 23,360 2,530 1,468 186 1,734 83,359 Bukoba Urban 61 2,145 875 17 259 65 7 3,429 Total 12,563 287,153 207,382 9,299 19,640 941 20,042 557,020 % 2 52 37 2 4 0 4 100 4.1 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Number of Farming Households by Type of Land Ownership/Tenure and District for the 2002/03 Agricultural Year District Land Access Leased/Certificate of Ownwership Owned under Customary Law Bought Rented Borrowed Households with Area Shared Cropped Households with Area under Other Forms of Tenure Total Number of Households 4.2 LAND ACCESS/OWNERSHIP: Area of Land (ha) by Ownership/Tenure (Hectare) and District for the 2002/03 Agricultural Year District Land Access/ Ownership (Hectare) Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 146 LAND USE Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 147 Households with Temporary Mono Crops Households with Temporary Mixed Crops Households with Permanent Mono Crops Households with Permanent Mixed Crops Households with Permanent / Annual Mix Households with Pasture Households with Fallow Households with Natural Bush Households with Planted Trees Households Rented to Others Households Unusable Households of Uncultivated Usable Land Area of land Utilized by household Total Number of Households Karagwe 18,959 20,318 6,849 21,791 64,002 1,325 8,710 1,505 12,664 195 6,055 18,954 181,326 84,914 Bukoba Rural 40,530 25,236 11,275 18,497 65,641 1,592 4,960 1,608 10,718 735 3,631 16,918 201,340 86,891 Muleba 32,200 22,209 15,209 6,545 66,088 1,188 3,553 171 4,155 842 2,380 12,292 166,831 75,179 Biharamulo 35,642 38,722 19,805 2,130 14,817 3,302 16,580 2,800 3,961 2,009 4,395 11,172 155,336 55,319 Ngara 19,833 36,638 18,154 6,232 17,995 4,607 12,937 2,490 6,030 1,127 2,710 7,183 135,936 47,187 Bukoba Urban 691 1,116 293 418 3,244 20 103 20 762 0 0 267 6,935 3,788 Total 147,855 144,239 71,585 55,614 231,786 12,034 46,843 8,593 38,289 4,908 19,170 66,786 847,704 353,277 Area under Temporary Mono Crops Area under Temporary Mixed Crops Area under Permanent Mono Crops Area under Permanent Mixed Crops Area under Permanent / Annual Mix Area under Pasture Area under Fallow Area under Natural Bush Area under Planted Trees Area Rented to Others Area Unusable Area of Uncultivated Usable Land Total Karagwe 8,937 9,971 3,250 20,171 56,911 995 6,192 671 4,300 40 5,979 12,734 130,151 Bukoba Rural 11,605 11,372 2,840 10,564 45,463 2,509 2,816 648 2,493 344 1,840 11,739 104,232 Muleba 10,602 8,870 3,980 5,021 49,900 4,678 1,917 69 2,109 205 1,175 6,740 95,266 Biharamulo 26,510 34,175 12,278 748 15,829 3,792 20,373 5,168 682 4,188 2,367 14,678 140,789 Ngara 9,625 28,526 8,587 3,780 12,202 2,655 6,819 1,158 2,064 436 2,414 5,092 83,359 Bukoba Urban 227 343 46 227 2,250 2 32 4 235 . . 63 3,429 Total 67,506 93,256 30,980 40,512 182,555 14,631 38,150 7,718 11,883 5,213 13,775 51,046 557,226 District Land use area 5.1 LAND USE: Number of Agricultural Households By Type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year Districts Type of Land Use 5.2 LAND USE: Area of Land (Ha) by type of Land Use and District for the 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 148 Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Number Percent Karagwe 46,880 57 36,007 43 82,886 100 Karagwe 40,966 49 41,920 51 82,886 100 Bukoba Rural 56,579 66 29,761 34 86,340 100 Bukoba Rural 42,300 49 44,041 51 86,340 100 Muleba 53,029 71 21,477 29 74,506 100 Muleba 33,282 45 41,223 55 74,506 100 Biharamulo 23,292 42 31,640 58 54,932 100 Biharamulo 33,894 62 21,039 38 54,932 100 Ngara 23,000 49 24,187 51 47,187 100 Ngara 26,095 55 21,092 45 47,187 100 Bukoba Urban 3,405 91 343 9 3,748 100 Bukoba Urban 1,340 36 2,408 64 3,748 100 Total 206,185 59 143,415 41 349,600 100 Total 177,877 51 171,723 49 349,600 100 Number Percent Number Percent Number Percent Karagwe 15,392 19 67,494 81 82,886 100 Bukoba Rural 17,154 20 69,187 80 86,340 100 Muleba 8,955 12 65,550 88 74,506 100 Biharamulo 5,396 10 49,536 90 54,932 100 Ngara 4,916 10 42,271 90 47,187 100 Bukoba Urban 1,341 36 2,407 64 3,748 100 Total 53,155 15 296,445 85 349,600 100 5.3: Number of Agricultural Households by Whether All Land Available to the Household Was Used and District, 2002/03 Agricultural Year District Was all Land Available to the Hh Used During 2002/03? Yes No Total 5.4: Number of Agricultural Households by Whether they Consider Having Sufficient Land for the Household and District, 2002/03 Agricultural Year District Do you Consider that you have sufficient land for the Hh? Yes No Total 5.5: Number of Agricultural Households by whether Female Members of the Household Own or Have Customary Right to Land and District, 2002/03 Agricultural Year District Do any Female Members of the Hh own or have customary right Yes No Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 149 Appendix II 150 TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION SHORT & LONG RAINY SEASONS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 151 Number of household Planted area (hectare) Number of household Planted Area (hectare) Karagwe 64,982 50,986 52,810 32,632 83,618 61 Bukoba Rural 82,838 52,967 32,561 21,844 74,811 71 Muleba 72,645 41,847 17,157 11,799 53,646 78 Biharamulo 54,386 61,041 19,320 28,692 89,733 68 Ngara 44,024 34,262 34,335 21,921 56,183 61 Bukoba Urban 3,609 1,709 657 487 2,196 78 Total 322,485 242,812 156,840 117,377 360,188 67 Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Number of households Growing Crops Number of households NOT Growing Crops Karagwe 64,982 17,904 52,810 30,076 82,886 Bukoba Rural 82,838 3,502 32,561 53,779 86,340 Muleba 72,645 1,861 17,157 57,349 74,506 Biharamulo 54,386 546 19,320 35,612 54,932 Ngara 44,024 3,163 34,335 12,852 47,187 Bukoba Urban 3,609 139 657 3,091 3,748 Total 322,485 27,115 156,840 192,759 349,600 7.1 & 7.2b TOTAL ANNUAL CROPS AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households Planting Crops by Season and District. Total Area Planted (Hectare) % Area planted in Short Rainy Season 7.1 & 7.2a TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Area Planted (ha) by Season and District. District Short Rainy Season Long Rainy Season District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Number of Crop Growing Households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 152 Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (kg/ha) Area Planted (ha) Quantity harvested (tons) Yield (Kg/ha) Area Planted (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kg/ha) Maize 89,757 90,368 1,007 12,585 9,945 790 102,342 100,313 980 Paddy 2,347 3,488 1,486 2,932 6,972 2,378 5,279 10,459 1,981 Sorghum 3,227 2,604 807 6,370 5,142 807 9,597 7,746 807 Bulrush Millet 0 0 287 435 1,515 287 435 1,515 Finger Millet 2,087 980 470 632 369 583 2,719 1,349 496 CEREALS 97,418 97,440 22,806 22,863 120,225 120,303 Cassava 946 1,083 1,145 39,720 53,388 1,344 40,666 54,471 1,339 Sweet Potatoes 12,202 23,052 1,889 6,590 10,951 1,662 18,792 34,003 1,809 Irish Potatoes 1,062 1,710 1,610 385 569 1,477 1,447 2,279 1,574 Yams 414 597 1,441 503 1,120 2,226 917 1,717 1,872 Cocoyam 1,234 1,567 1,271 1,204 3,149 2,615 2,438 4,716 1,935 ROOTS & TUBERS 15,858 28,010 48,403 69,177 64,261 97,186 Mung Beans 17 28 1,611 0 0 - 17 28 1,611 Beans 110,315 57,433 521 40,632 23,327 574 150,947 80,760 535 Cowpeas 317 143 452 58 31 534 375 174 465 Green Gram 10 3 247 60 26 445 70 29 415 Chich Peas 209 59 284 0 0 - 209 59 284 Bambaranuts 379 322 849 295 187 634 675 509 755 Field Peas 1,129 364 322 571 187 327 1,700 551 324 PULSES 112,377 58,352 41,616 23,758 153,993 82,110 Sunflower 243 102 420 0 0 0 243 102 420 Groundnuts 7,649 4,050 529 2,483 1,330 535 10,132 5,380 531 Soya Beans 5 1 124 36 22 622 41 23 563 OIL SEEDS & OIL NUTS 7,897 4,153 2,519 1,352 10,416 5,505 Bitter Aubergine 0 0 - 15 15 988 15 15 988 Onions 249 408 1,637 314 153 487 563 561 995 Ginger 78 107 1,373 0 0 - 78 107 1,373 Cabbage 252 413 1,638 268 2,087 7,798 520 2,500 4,811 Tomatoes 787 2,173 2,761 825 2,295 2,783 1,612 4,468 2,772 Spinnach 87 25 284 0 0 - 87 25 284 Carrot 104 536 5,143 30 96 3,211 134 631 4,713 Chillies 30 13 437 18 16 930 48 30 619 Amaranths 81 33 406 28 129 4,602 109 162 1,490 Pumpkins 0 3 - 24 0 - 24 3 124 Cucumber 12 13 1,079 0 0 - 12 13 1,079 Egg Plant 146 320 2,197 187 106 566 333 426 1,280 Water Mellon 24 106 4,446 0 0 - 24 106 4,446 FRUITS & VEGETABLES 1,850 4,149 1,708 4,897 3,558 9,046 Cotton 6,062 4,416 728 325 290 893 6,387 4,706 737 Tobacco 1,243 792 637 0 0 - 1,243 792 637 Pyrethrum 107 92 862 0 0 - 107 92 862 CASH CROPS 7,412 5,300 325 290 7,737 5,590 Total 242,812 1,725 1,761 117,377 258,478 393 360,188 260,203 395 *The total area planted include the sum of the planted area for both Short and Long Rainy Seasons and it is an overestimation of the actual area due to being produced on the same land during the two seasons. Previous surveys have used the Long Rainy Season 7.1 and 7.2c TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Area planted (ha) and Quantity Harvested by Season and Crop for the 2002/03 agriculture year, Kagera Region Crop Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 153 Number of Households Planted area (ha) Number of Households Planted area (ha) CEREALS 325,505 97,418 74,822 22,806 120,225 81.0 Maize 302,529 89,757 48,101 12,585 102,342 87.7 Paddy 4,727 2,347 6,183 2,932 5,279 44.5 Sorghum 10,713 3,227 16,869 6,370 9,597 33.6 Bulrush Millet 0 0 118 287 287 0.0 Finger Millet 7,536 2,087 3,551 632 2,719 76.8 ROOTS & TUBERS 103,808 15,858 163,755 48,403 64,261 24.7 Cassava 6,226 946 115,319 39,720 40,666 2.3 Sweet Potatoes 78,206 12,202 39,122 6,590 18,792 64.9 Irish Potatoes 5,668 1,062 2,540 385 1,447 73.4 Yams 3,870 414 2,609 503 917 45.1 Cocoyam 9,838 1,234 4,165 1,204 2,438 50.6 PULSES 315,379 112,377 103,793 41,616 153,993 73.0 Mung Beans 188 17 0 0 17 100.0 Beans 304,932 110,315 98,964 40,632 150,947 73.1 Cowpeas 1,787 317 241 58 375 84.5 Green Gram 171 10 147 60 70 14.9 Chich Peas 129 209 0 0 209 100.0 Bambaranuts 3,320 379 2,561 295 675 56.2 Field Peas 4,852 1,129 1,880 571 1,700 66.4 OIL SEEDS & OIL NUTS 32,404 7,897 13,011 2,519 10,416 75.8 Sunflower 425 243 0 0 243 100.0 Groundnuts 31,860 7,649 12,742 2,483 10,132 75.5 Soya Beans 119 5 269 36 41 11.8 FRUITS & VEGETABLES 11,374 1,850 8,703 1,708 3,558 52.0 Bitter Aubergine 0 0 147 15 15 0.0 Onions 1,442 249 1,129 314 563 44.2 Ginger 463 78 0 0 78 100.0 Cabbage 1,759 252 1,811 268 520 48.5 Tomatoes 5,131 787 4,201 825 1,612 48.8 Spinnach 412 87 0 0 87 100.0 Carrot 441 104 147 30 134 77.8 Chillies 465 30 318 18 48 63.0 Amaranths 561 81 278 28 109 74.2 Pumpkins 119 0 239 24 24 0.0 Cucumber 168 12 0 0 12 100.0 Egg Plant 295 146 435 187 333 43.8 Water Mellon 118 24 0 0 24 100.0 CASH CROPS 11,412 7,412 347 325 7,737 95.8 Cotton 7,019 6,062 347 325 6,387 94.9 Tobacco 4,050 1,243 0 0 1,243 100.0 Pyrethrum 343 107 0 0 107 100.0 Total 242,812 117,377 360,188 67.4 Total Area Planted Short & Long Rainy Season % Area Planted in Short Rainy Season 7.1 & 7.2d TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Agriculture Households by Area Planted (ha) and crop for the Agriculture Year 2002/03 - Short and Long Rainy Seasons, Kagera Region Long Rainy Season Short Rainy Season Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 154 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 571 133 7,158 3,819 220,738 79,298 228,467 83,250 Bukoba Rural 563 128 9,135 2,599 271,759 63,140 281,458 65,868 Muleba 1,223 132 839 139 202,315 45,242 204,378 45,514 Biharamulo 1,819 483 5,760 3,649 159,992 66,505 167,571 70,637 Ngara 119 48 3,266 1,036 156,254 52,983 159,639 54,067 Bukoba Urban 20 8 646 125 10,297 1,772 10,963 1,905 Total 4,315 934 26,804 11,366 1,021,356 308,941 1,052,475 321,241 % 0 4 96 100 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Karagwe 15,949 6,741 1,281 678 576 58 214,062 76,141 231,867 83,618 Bukoba Rural 29,607 7,862 31,940 6,716 1,036 382 252,482 59,851 315,066 74,811 Muleba 17,882 4,459 16,864 3,047 342 24 206,109 46,116 241,197 53,646 Biharamulo 9,280 4,433 790 261 2,901 949 183,353 84,091 196,324 89,733 Ngara 11,134 4,201 2,565 755 0 0 153,328 51,227 167,028 56,183 Bukoba Urban 1,132 266 808 135 370 71 10,520 1,725 12,830 2,196 Total 84,983 27,962 54,249 11,592 5,226 1,484 1,019,854 319,150 1,164,313 360,188 Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Karagwe 2,290 769 229,577 82,849 231,867 83,618 0.9 Bukoba Rural 8,531 1,999 306,534 72,812 315,066 74,811 2.7 Muleba 4,265 484 236,932 53,162 241,197 53,646 0.9 Biharamulo 5,600 1,991 190,725 87,742 196,324 89,733 2.2 Ngara 4,707 1,039 162,321 55,144 167,028 56,183 1.9 Bukoba Urban 245 23 12,585 2,173 12,830 2,196 1.1 Total 25,639 6,305 1,138,674 353,883 1,164,313 360,188 1.8 7.1 & 7.2g TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Short and Long Rainy Season, 2002/03 Agriculture Year % of Area Planted Under Irrigation District Irrigation Use Households Using Irrigation Households not Using Irrigation Total 7.1 & 7.2e TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area (ha) By Means of Soil Preparation and District Short and Long Rainy Season, Kagera District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total 7.1 & 7.2f TOTAL ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fertilizer Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short and Long Rainy , Kagera District Fertilizer Use Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 155 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 7,287 3,480 224,580 80,138 231,867 83,618 4.2 Bukoba Rural 9,126 2,530 305,940 72,281 315,066 74,811 3.4 Muleba 6,308 1,490 234,889 52,156 241,197 53,646 2.8 Biharamulo 11,023 6,349 185,302 83,385 196,324 89,733 7.1 Ngara 6,275 1,391 160,753 54,792 167,028 56,183 2.5 Bukoba Urban 230 33 12,600 2,163 12,830 2,196 1.5 Total 40,249 15,274 1,124,064 344,915 1,164,313 360,188 4.2 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 1,159 684 230,709 82,935 231,867 83,618 0.8 Bukoba Rural 2,748 629 312,318 74,182 315,066 74,811 0.8 Muleba 1,358 292 239,839 53,354 241,197 53,646 0.5 Biharamulo 1,592 852 194,732 88,882 196,324 89,733 0.9 Ngara 1,852 478 165,176 55,705 167,028 56,183 0.9 Bukoba Urban 223 29 12,607 2,168 12,830 2,196 1.3 Total 8,932 2,964 1,155,381 357,225 1,164,313 360,188 0.8 % 1.8 0.8 98.2 99.2 100 100 % of Planted Area Using Insecticides 7.1 & 7.2h TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short & Long Rainy Season. 7.1 & 7.2i TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short & Long Rainy Season. District Insecticide Use Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total % of Planted Area Using Herbicides District Herbicide Use Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 156 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 1,535 622 230,332 82,996 231,867 83,618 0.7 Bukoba Rural 4,065 927 311,001 73,884 315,066 74,811 1.2 Muleba 3,915 809 237,282 52,837 241,197 53,646 1.5 Biharamulo 3,211 1,609 193,114 88,125 196,324 89,733 1.8 Ngara 1,520 343 165,508 55,840 167,028 56,183 0.6 Bukoba Urban 162 21 12,668 2,175 12,830 2,196 1.0 Total 14,408 4,331 1,149,905 355,857 1,164,313 360,188 1.2 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 16,750 8,433 211,717 75,185 228,467 83,618 10.1 Bukoba Rural 91,141 23,307 190,317 51,504 281,458 74,811 31.2 Muleba 17,341 4,043 187,037 49,603 204,378 53,646 7.5 Biharamulo 13,684 9,318 153,887 80,415 167,571 89,733 10.4 Ngara 10,700 3,640 148,938 52,543 159,639 56,183 6.5 Bukoba Urban 812 142 10,151 2,054 10,963 2,196 6.5 Total 150,429 48,885 902,047 311,304 1,052,475 360,188 13.6 Fungicide Use Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total 7.1 & 7.2j TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short & Long Rainy Season. % of Planted Area Using Fungicides District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.1 & 7.2k TOTAL ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Improved Seed Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short & Long Rainy Season. % of Planted Area Using Improved Seeds District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 157 Appendix II 158 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION SHORT RAINY SEASON Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 159 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 571 133 4,339 2,303 138,015 48,550 142,925 50,986 Bukoba Rural 437 124 5,920 1,756 215,826 51,087 222,183 52,967 Muleba 712 63 668 120 177,835 41,664 179,216 41,847 Biharamulo 1,688 457 4,607 2,706 137,693 57,878 143,989 61,041 Ngara 0 . 1,520 536 100,100 33,725 101,620 34,262 Bukoba Urban 20 8 611 116 9,319 1,585 9,950 1,709 Total 3,429 786 17,665 7,538 778,788 234,489 799,882 242,812 % 0 3 97 100 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Karagwe 7,544 3,586 384 143 576 58 134,421 47,199 142,925 50,986 Bukoba Rural 24,459 6,080 25,044 5,757 889 367 171,790 40,763 222,183 52,967 Muleba 16,001 4,234 15,388 2,846 170 7 147,656 34,761 179,216 41,847 Biharamulo 8,489 4,331 790 261 2,901 949 131,808 55,500 143,989 61,041 Ngara 7,361 3,118 1,505 400 0 . 92,754 30,744 101,620 34,262 Bukoba Urban 1,063 257 613 104 275 52 7,998 1,296 9,950 1,709 Total 64,918 21,606 43,725 9,511 4,812 1,433 686,427 210,262 799,882 242,812 % 8 9 5 4 1 1 86 87 100 100 Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Number of Household Planted Area (Ha) Karagwe 1,715 462 141,210 50,524 142,925 50,986 0.9 Bukoba Rural 5,925 1,410 216,258 51,557 222,183 52,967 2.7 Muleba 1,359 159 177,857 41,688 179,216 41,847 0.4 Biharamulo 3,095 968 140,894 60,073 143,989 61,041 1.6 Ngara 2,827 757 98,793 33,505 101,620 34,262 2.2 Bukoba Urban 245 23 9,705 1,686 9,950 1,709 1.4 Total 15,166 3,779 784,717 239,033 799,882 242,812 1.6 % 2 2 98 98 100 100 7.1b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - SHORT RAINY SEASON, Kagera Region District % of Area Planted Under Irrigation 7.1c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Short Rainy Season, 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Irrigation Use Households Using Irrigation Households not Using Irrigation Total District Fertilizer Use 7.1a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - SHORT RAINY SEASON, Kagera Region. District Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total Mostly Tractor Ploughing Soil Preparation Total Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 160 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 5,801 2,849 137,124 48,137 142,925 50,986 5.6 Bukoba Rural 6,960 2,144 215,223 50,822 222,183 52,967 4.0 Muleba 5,108 1,272 174,107 40,575 179,216 41,847 3.0 Biharamulo 10,172 5,582 133,817 55,459 143,989 61,041 9.1 Ngara 3,735 821 97,885 33,440 101,620 34,262 2.4 Bukoba Urban 230 33 9,720 1,676 9,950 1,709 2.0 Total 32,006 12,702 767,876 230,110 799,882 242,812 5.2 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 965 519 141,960 50,467 142,925 50,986 1.0 Bukoba Rural 2,006 565 220,177 52,402 222,183 52,967 1.1 Muleba 1,015 258 178,200 41,589 179,216 41,847 0.6 Biharamulo 1,461 825 142,528 60,216 143,989 61,041 1.4 Ngara 944 290 100,677 33,972 101,620 34,262 0.8 Bukoba Urban 223 29 9,726 1,681 9,950 1,709 1.7 Total 6,614 2,485 793,268 240,327 799,882 242,812 1.0 % 1.8 1.0 98.2 99.0 100 100 Households Not Using Herbicide Total 7.1e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicides Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short Rainy Season. District Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Households Using Herbicide % of Planted Area Using Insecticides Households Using Insecticides 7.1d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short Rainy Season. Households Not Using Insecticides Total District Insecticide Use Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 161 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 1,152 551 141,773 50,435 142,925 50,986 1.1 Bukoba Rural 2,630 679 219,553 52,287 222,183 52,967 1.3 Muleba 1,869 412 177,346 41,434 179,216 41,847 1.0 Biharamulo 1,959 657 142,030 60,384 143,989 61,041 1.1 Ngara 702 189 100,919 34,073 101,620 34,262 0.6 Bukoba Urban 162 21 9,788 1,688 9,950 1,709 1.2 Total 8,473 2,510 791,409 240,302 799,882 242,812 1.0 1.0 99.0 100 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Karagwe 10,530 5,274 132,395 45,712 142,925 50,986 10.3 Bukoba Rural 74,234 19,242 147,949 33,725 222,183 52,967 36.3 Muleba 13,174 3,548 166,042 38,299 179,216 41,847 8.5 Biharamulo 12,479 8,503 131,510 52,538 143,989 61,041 13.9 Ngara 6,528 2,387 95,092 31,875 101,620 34,262 7.0 Bukoba Urban 665 96 9,285 1,614 9,950 1,709 5.6 Total 117,610 39,050 682,273 203,762 799,882 242,812 16.1 % 15 16 85 84 100 100 % of Planted Area Using Improved Seed 7.1g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - Short Rainy Season District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.1f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Short Rainy Season. Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Household Using Fungicides Households Not Using Fungicides Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 162 ANNUAL CROP & VEGETABLES PRODUCTION LONG RAINY SEASON Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 163 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 0 0 2,818 1,515 82,723 30,749 85,542 32,264 Bukoba Rural 126 5 3,216 843 55,934 12,053 59,275 12,901 Muleba 511 69 171 19 24,480 3,579 25,163 3,667 Biharamulo 130 26 1,153 942 22,298 8,627 23,582 9,596 Ngara 119 48 1,745 499 56,154 19,257 58,019 19,805 Bukoba Urban 0 0 36 9 978 187 1,014 196 Total 886 148 9,139 3,828 242,567 74,453 252,593 78,429 % 0 5 95 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 8,404 3,155 897 535 0 0 79,641 28,942 88,942 32,632 Bukoba Rural 5,148 1,782 6,896 959 147 15 80,692 19,088 92,883 21,844 Muleba 1,881 225 1,477 201 171 17 58,453 11,356 61,982 11,799 Biharamulo 790 102 0 0 0 0 51,546 28,591 52,336 28,692 Ngara 3,773 1,084 1,060 355 0 0 60,574 20,483 65,408 21,921 Bukoba Urban 68 9 195 31 96 19 2,521 429 2,880 487 Total 20,065 6,357 10,524 2,081 415 51 333,427 108,888 364,430 117,377 % 0 3 63 33 100 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 575 307 88,367 32,326 88,942 32,632 0.9 Bukoba Rural 2,606 589 90,277 21,255 92,883 21,844 2.7 Muleba 2,907 325 59,075 11,474 61,982 11,799 2.8 Biharamulo 2,505 1,023 49,830 27,669 52,336 28,692 3.6 Ngara 1,880 283 63,528 21,639 65,408 21,921 1.3 Bukoba Urban 0 0 2,880 487 2,880 487 0.0 Total 10,473 2,526 353,957 114,850 364,430 117,377 2.2 % 3 2 97 98 100 100 Total Mostly Inorganic Fertilizer Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost 7.2a ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Households and Planted Area by Means Used for Soil Preparation and District - LONG RAINY SEASON, Kagera Region. District Soil Preparation Mostly Tractor Ploughing Mostly Oxen Ploughing Mostly Hand Cultivation Total 7.2b ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Fertilizer Use and District during 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON, Kagera Region Total No Fertilizer Applied % of planted area under irrigation in long rainy season 7.2c ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION:Total Number of Crop Growing Households and Planted Area by Irrigation Use and District during Long Rainy Season, 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Fertilizer Use District Irrigation Use Households Using Irrigation Households Not Using Irrigation Tanzania Agriculture Sample Census 2003 Kagera Appendix II 164 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 1,487 631 87,456 32,001 88,942 32,632 1.9 Bukoba Rural 2,165 386 90,717 21,458 92,883 21,844 1.8 Muleba 1,200 218 60,782 11,581 61,982 11,799 1.8 Biharamulo 851 767 51,485 27,925 52,336 28,692 2.7 Ngara 2,541 570 62,867 21,352 65,408 21,921 2.6 Bukoba Urban 0 0 2,880 487 2,880 487 0.0 Total 8,243 2,572 356,187 114,805 364,430 117,377 2.2 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 193 165 88,749 32,467 88,942 32,632 0.5 Bukoba Rural 741 64 92,141 21,780 92,883 21,844 0.3 Muleba 343 35 61,639 11,765 61,982 11,799 0.3 Biharamulo 132 27 52,204 28,666 52,336 28,692 0.1 Ngara 908 188 64,500 21,733 65,408 21,921 0.9 Bukoba Urban 0 0 2,880 487 2,880 487 0.0 Total 2,318 478 362,113 116,898 364,430 117,377 0.4 % 1.8 0.4 98.2 99.6 100 100 Herbicide Use % of Planted Area Using Herbicides Households Using Herbicide Households Not Using Herbicide Total 7.2d ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Insecticide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Long Rainy Season. District Insecticide Use % of Planted Area Using Insecticides Households Using Insecticides Households Not Using Insecticides Total 7.2e ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Herbicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - Long Rainy Season. District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 165 Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Number of Households Planted Area Karagwe 383 71 88,559 32,561 88,942 32,632 0.2 Bukoba Rural 1,435 247 91,447 21,597 92,883 21,844 1.1 Muleba 2,046 397 59,936 11,402 61,982 11,799 3.4 Biharamulo 1,252 952 51,084 27,740 52,336 28,692 3.3 Ngara 818 154 64,589 21,767 65,408 21,921 0.7 Bukoba Urban 0 0 2,880 487 2,880 487 0.0 Total 5,934 1,822 358,496 115,555 364,430 117,377 1.6 Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Number of Household Planted Area Karagwe 6,220 3,160 79,322 29,473 85,542 32,632 9.7 Bukoba Rural 16,907 4,065 42,368 17,779 59,275 21,844 18.6 Muleba 4,168 495 20,995 11,304 25,163 11,799 4.2 Biharamulo 1,206 815 22,376 27,877 23,582 28,692 2.8 Ngara 4,173 1,253 53,846 20,668 58,019 21,921 5.7 Bukoba Urban 147 47 867 440 1,014 487 9.6 Total 32,819 9,835 219,774 107,541 252,593 117,377 8.4 % 13 8 87 92 100 100 % of planted area under improved seeds 7.2g ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION: Number of Crop Growing Households and Planted Area By Improved Seed Use and District During 2002/03 Crop Year - LONG RAINY SEASON District Improved Seed Use Households Using Improved Seed Households Not Using Improved Seed Total 7.2f ANNUAL CROP & VEGETABLE PRODUCTION: Total Number of Agriculture Households and Planted Area by Fungicide Use and District for the 2002/03 Agriculture Year - LONG RAINY SEASON District Fungicide Use % of Planted Area Using Fungicides Households Using Fungicide Households Not Using Fungicide Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 166 Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House-holds Planted Area Number of House- holds Planted Area Number of House- holds Planted Area CEREALS 298 19,181 143 26 3,146 22,793 Maize 706 116 37,750 10,397 148 36 318 26 9,030 1,998 47,951 12,572 Paddy 108 131 4,517 1,816 0 . 0 . 1,559 985 6,183 2,932 Sorghum 341 52 16,143 6,182 193 78 0 . 193 59 16,869 6,370 Bulrush Millet 0 . 118 287 0 . 0 . 0 . 118 287 Finger Millet 0 . 2,829 499 143 29 0 . 578 104 3,551 632 ROOTS & TUBERS 343 8,712 3 122 266 9,447 Cassava 0 . 3,332 764 0 . 0 . 0 . 3,332 764 Sweet Potatoes 687 195 35,995 6,128 149 3 494 94 1,797 170 39,122 6,590 Irish Potatoes 0 . 1,767 307 0 . 0 . 773 78 2,540 385 Yams 0 . 2,405 487 0 . 35 4 168 12 2,609 503 Cocoyam 291 148 3,586 1,026 0 . 139 25 149 6 4,165 1,204 PULSES 1,249 31,333 221 101 8,405 41,310 Beans 2,766 1,225 73,208 30,491 256 158 475 101 21,992 8,350 98,697 40,326 Cowpeas 0 . 122 10 119 48 0 . 0 . 241 58 Green Gram 0 . 147 60 0 . 0 . 0 . 147 60 Bambaranuts 0 . 2,262 265 149 15 0 . 149 15 2,561 295 Field Peas 119 24 1,568 508 0 . 0 . 193 39 1,880 571 OIL SEEDS & OIL NUTS 35 2,320 0 0 164 2,519 Groundnuts 318 35 11,056 2,284 0 . 0 . 1,369 164 12,742 2,483 Soya Beans 0 . 269 36 0 . 0 . 0 . 269 36 FRUITS & VEGETABLES 19 1,575 24 0 90 1,708 Bitter Aubergine 0 . 147 15 0 . 0 . 0 . 147 15 Onions 0 . 1,129 314 0 . 0 . 0 . 1,129 314 Cabbage 142 14 1,351 219 0 . 0 . 318 35 1,811 268 Tomatoes 126 5 3,757 788 148 24 0 . 170 8 4,201 825 Carrot 0 . 0 . 0 . 0 . 147 30 147 30 Chillies 0 . 147 15 0 . 0 . 170 3 318 18 Amaranths 0 . 147 15 0 . 0 . 130 13 278 28 Pumpkins 0 . 239 24 0 . 0 . 0 . 239 24 Egg Plant 0 . 264 186 0 . 0 . 170 1 435 187 CASH CROPS 218 107 0 0 0 325 Cotton 215 218 132 107 0 . 0 . 0 . 347 325 Total 65,890 2,162 63,228 391 249 12,070 78,101 % 3 81 1 0 15 100 Crop Table 7.2h: Planted Area and Number of Crop Growing Households During Long Rainy Season by Method of Land Clearing and Crops; 2002/03 Agriculture Year Land Clearing Mostly Bush Clearance Mostly Hand Slashing Mostly Tractor Slashing Mostly Burning Not cleared Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 167 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 52,979 16,154 16,000 0.991 19,827 5,014 3,623 0.723 21,167 19,624 0.927 Bukoba Rural 79,552 18,738 18,693 0.998 11,073 2,561 2,201 0.859 21,300 20,894 0.981 Muleba 71,509 14,034 14,132 1.007 334 34 33 0.964 14,068 14,164 1.007 Biharamulo 53,756 27,809 30,137 1.084 500 480 389 0.811 28,288 30,526 1.079 Ngara 41,215 12,443 10,850 0.872 16,220 4,465 3,673 0.823 16,908 14,524 0.859 Bukoba Urban 3,519 579 556 0.960 147 32 26 0.816 611 582 0.953 Total 302,529 89,757 90,368 1.007 48,101 12,585 9,945 0.790 102,342 100,313 0.980 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Rural 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 4,473 2,256 3,413 1.513 6,183 2,932 6,972 2.378 5,187 10,384 2.002 Ngara 234 84 66 0.790 0 0 0 0.000 84 66 0.790 Bukoba Urban 20 8 9 1.112 0 0 0 0.000 8 9 1.112 Total 4,727 2,347 3,488 1.486 6,183 2,932 6,972 2.378 5,279 10,459 1.981 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 4,426 1,507 1,666 1.106 2,280 802 1,059 1.321 2,309 2,725 1.180 Bukoba Rural 439 87 60 0.693 143 29 23 0.790 116 83 0.717 Muleba 2,391 544 353 0.648 5,123 1,058 788 0.745 1,602 1,142 0.712 Biharamulo 380 138 105 0.760 5,932 2,994 2,223 0.742 3,132 2,328 0.743 Ngara 3,078 951 420 0.442 3,391 1,487 1,049 0.705 2,438 1,469 0.602 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 10,713 3,227 2,604 0.807 16,869 6,370 5,142 0.807 9,597 7,746 0.807 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Rural 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 118 287 435 1.515 287 435 1.515 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 118 287 435 1.515 287 435 1.515 Long Rainy Season Total Table 7.2.1: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Maize Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Maize District Short Rainy Season Table 7.2.4: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Burlush Millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Burlush Millet District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.3: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sorghum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sorghum District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.2: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Paddy Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Paddy District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 168 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 2,701 693 415 0.598 958 158 67 0.426 851 482 0.566 Bukoba Rural 295 21 33 1.556 143 29 10 0.346 50 43 0.854 Muleba 1,195 138 78 0.568 1,362 173 134 0.778 311 213 0.685 Biharamulo 2,157 1,037 398 0.384 386 195 45 0.232 1,232 443 0.360 Ngara 1,187 198 57 0.286 701 77 112 1.451 275 168 0.612 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 7,536 2,087 980 0.470 3,551 632 369 0.583 2,719 1,349 0.496 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 1,143 139 191 1.376 4,550 693 1,347 1.945 831 1,538 1.850 Bukoba Rural 1,731 208 258 1.243 34,496 9,053 9,324 1.030 9,261 9,582 1.035 Muleba 1,021 141 224 1.581 37,676 8,304 13,635 1.642 8,445 13,859 1.641 Biharamulo 722 90 140 1.564 28,754 19,097 26,858 1.406 19,186 26,998 1.407 Ngara 1,412 336 259 0.772 7,977 2,283 1,929 0.845 2,619 2,188 0.836 Bukoba Urban 197 32 10 0.314 1,867 291 295 1.013 323 305 0.944 Total 6,226 946 1,083 1.145 115,319 39,720 53,388 1.344 40,666 54,471 1.339 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 3,696 550 598 1.086 899 168 299 1.780 718 897 1.249 Bukoba Rural 32,575 4,591 11,396 2.482 18,687 3,538 4,684 1.324 8,129 16,080 1.978 Muleba 27,029 4,294 5,192 1.209 8,974 1,047 1,957 1.869 5,341 7,149 1.338 Biharamulo 9,834 1,879 4,623 2.460 7,413 1,389 3,542 2.551 3,268 8,165 2.499 Ngara 3,303 658 1,005 1.529 2,602 331 418 1.264 988 1,424 1.440 Bukoba Urban 1,770 229 239 1.042 546 118 51 0.431 347 290 0.834 Total 78,206 12,202 23,052 1.889 39,122 6,590 10,951 1.662 18,792 34,003 1.809 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 2,742 561 776 1.383 2,005 227 510 2.245 788 1,286 1.631 Bukoba Rural 1,918 297 569 1.914 298 101 30 0.295 398 598 1.504 Muleba 343 52 46 0.889 0 0 0 0.000 52 46 0.889 Biharamulo 129 13 111 8.497 0 0 0 0.000 13 111 8.497 Ngara 468 107 180 1.687 237 57 29 0.509 164 209 1.276 Bukoba Urban 68 32 29 0.890 0 0 0 0.000 32 29 0.890 Total 5,668 1,062 1,710 1.610 2,540 385 569 1.477 1,447 2,279 1.574 Long Rainy Season Total Table 7.2.5: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Finger millet Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Finger millet District Short Rainy Season Table 7.2.8: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Irish Potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Irish Potatoes District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.7: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sweet Potatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sweet Potatoes District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.6: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cassava Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cassava District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 169 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( R) 3,057 344 505 1.465 2,405 487 1,060 2.175 832 1,565 1.881 Muleba 683 55 78 1.420 168 12 46 3.774 68 125 1.847 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( U) 130 15 14 0.956 35 4 14 3.804 18 27 1.518 Total 3,870 414 597 1.441 2,609 503 1,120 2.226 917 1,717 1.872 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( R) 7,506 972 1,284 1.321 3,343 1,118 3,059 2.735 2,090 4,342 2.077 Muleba 684 42 44 1.047 171 12 0 0.000 53 44 0.816 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 716 96 84 0.873 478 46 31 0.676 142 115 0.809 Bukoba( U) 932 124 156 1.260 174 28 59 2.107 152 215 1.416 Total 9,838 1,234 1,567 1.271 4,165 1,204 3,149 2.615 2,438 4,716 1.935 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 188 17 28 1.611 0 0 0 0.000 17 28 1.611 Bukoba( R) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 188 17 28 1.611 0 . . 0.000 17 28 1.611 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 62,737 28,838 19,255 0.668 50,812 23,216 16,788 0.723 52,054 36,044 0.692 Bukoba( R) 81,260 25,712 13,860 0.539 14,478 3,681 1,351 0.367 29,393 15,211 0.518 Muleba 70,371 21,921 9,722 0.443 2,210 481 121 0.252 22,403 9,843 0.439 Biharamulo 46,703 15,924 7,092 0.445 1,791 896 366 0.408 16,821 7,458 0.443 Ngara 40,783 17,251 7,274 0.422 29,560 12,344 4,696 0.380 29,595 11,971 0.404 Bukoba( U) 3,077 668 229 0.343 111 14 4 0.278 682 233 0.342 Total 304,932 110,315 57,433 0.521 98,964 40,632 23,327 0.574 150,947 80,760 0.535 Long Rainy Season Total Table 7.2.9: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Yams Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Yams District Short Rainy Season Table 7.2.12: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Beans District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.11: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Mung Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Mung Beans District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.10: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cocoyams Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cocoyams District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 170 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 334 87 14 0.164 0 0 0 0.000 87 14 0.164 Bukoba( R) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 167 80 10 0.126 0 0 0 0.000 80 10 0.126 Biharamulo 1,286 150 119 0.792 122 10 2 0.247 160 121 0.758 Ngara 0 0 0 0.000 119 48 29 0.593 48 29 0.593 Bukoba( U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 1,787 317 143 0.452 241 58 31 0.534 375 174 0.465 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( R) 0 0 0 0.000 147 60 26 0.445 60 26 0.445 Muleba 171 10 3 0.247 0 0 0 0.000 10 3 0.247 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 171 10 3 0.247 147 60 26 0.445 70 29 0.415 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( R) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 129 209 59 0.284 0 0 0 0.000 209 59 0.284 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba( U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 129 209 59 0.284 0 0 0 0.000 209 59 0.284 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 386 59 13 0.214 0 0 0 0.000 59 13 0.214 Bukoba( R) 2,340 229 197 0.862 2,389 278 179 0.642 507 376 0.741 Muleba 442 66 76 1.142 171 17 9 0.494 84 84 1.007 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 119 24 36 1.482 0 0 0 0.000 24 36 1.482 Bukoba( U) 33 1 1 0.445 0 0 0 0.000 1 1 0.445 Total 3,320 379 322 0.849 2,561 295 187 0.634 675 509 0.755 Long Rainy Season Total Table 7.2.13: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cowpeas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cowpeas District Short Rainy Season Table 7.2.16: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bambaranuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Bambaranuts District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.15: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chick Peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chick Peas District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.14: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Green gram Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Green Gram District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 171 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 3,143 612 220 0.359 1,287 462 157 0.339 1,075 376 0.350 Bukoba (R) 147 30 3 0.099 0 0 0 0.000 30 3 0.099 Muleba 171 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 109 66 11 0.165 0 0 0 0.000 66 11 0.165 Ngara 1,282 421 131 0.310 593 108 30 0.275 529 160 0.303 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 4,852 1,129 364 0.322 1,880 571 187 0.327 1,700 551 0.324 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (R) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 391 239 99 0.416 0 0 0 0.000 239 99 0.416 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (U) 34 4 3 0.598 0 0 0 0.000 4 3 0.598 Total 425 243 102 0.420 0 0 0 0.000 243 102 0.420 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 5,307 1,109 612 0.552 4,703 1,324 522 0.394 2,433 1,134 0.466 Bukoba (R) 6,084 772 422 0.547 2,508 264 105 0.399 1,036 528 0.509 Muleba 2,203 349 190 0.543 3,399 385 303 0.787 734 492 0.671 Biharamulo 12,109 3,887 2,273 0.585 132 5 26 4.940 3,893 2,299 0.591 Ngara 6,157 1,532 553 0.361 2,001 505 373 0.739 2,036 926 0.455 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 31,860 7,649 4,050 0.529 12,742 2,483 1,330 0.535 10,132 5,380 0.531 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0 0 0 0.000 Bukoba (R) 0 0 0 0.000 149 30 22 1 30 22 0.741 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0 0 0 0.000 Ngara 119 5 1 0.124 119 6 0 0 11 1 0.056 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0 0 0 0.000 Total 119 5 1 0.124 269 36 22 1 41 23 0.563 Table 7.2.18: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Sunflower Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Sunflower District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.19: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Groundnuts Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Groundnuts District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.20: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Soya Beans Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Soya Beans District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Long Rainy Season Total Table 7.2.17: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Field Peas Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Field Peas District Short Rainy Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 172 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Rural 0 0 0 0.000 147 15 15 0.988 15 15 0.988 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 0 0 0 0.000 147 15 15 0.988 15 15 0.988 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 807 155 97 0.626 520 220 28 0.128 375 125 0.334 Bukoba Rural 147 30 250 8.398 147 30 59 1.976 60 309 5.187 Muleba 341 52 36 0.693 342 52 48 0.922 104 84 0.807 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 119 8 24 2.906 119 12 18 1.482 20 42 2.057 Bukoba Urban 28 5 1 0.247 0 0 0 0.000 5 1 0.247 Total 1,442 249 408 1.637 1,129 314 153 0.487 563 561 0.995 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Rural 296 44 84 1.891 0 0 0 0.000 44 84 1.891 Muleba 167 34 23 0.692 0 0 0 0.000 34 23 0.692 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 463 78 107 1.373 0 0 0 0.000 78 107 1.373 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 383 67 35 0.518 383 42 209 4.957 109 244 2.239 Bukoba Rural 588 101 239 2.363 437 101 1,051 10.412 202 1,290 6.384 Muleba 0 0 0 0.000 513 39 50 1.278 39 50 1.278 Biharamulo 396 51 65 1.274 131 27 35 1.324 77 100 1.291 Ngara 358 30 71 2.385 347 58 741 12.684 88 812 9.194 Bukoba Urban 34 3 3 0.899 0 0 0 0.000 3 3 0.899 Total 1,759 252 413 1.638 1,811 268 2,087 7.798 520 2,500 4.811 Long Rainy Season Total Table 7.2.21: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Bitter Aubergine Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Bitter Aubergine District Short Rainy Season Table 7.2.24: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cabbage Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cabbage District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.23: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Ginger Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Ginger District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.22: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Onions Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Onions District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 173 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 1,572 342 485 1.420 718 306 308 1.007 648 793 1.225 Bukoba (R) 2,036 258 1,035 4.008 1,301 235 508 2.161 493 1,542 3.128 Muleba 329 33 108 3.249 1,197 181 1,189 6.554 215 1,297 6.041 Biharamulo 514 49 176 3.594 395 43 180 4.177 92 357 3.867 Ngara 593 97 355 3.650 589 59 110 1.858 156 465 2.973 Bukoba (U) 88 8 14 1.839 0 0 0 0.000 8 14 1.839 Total 5,131 787 2,173 2.761 4,201 825 2,295 2.783 1,612 4,468 2.772 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (R) 294 77 15 0.198 0 0 0 0.000 77 15 0.198 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 118 10 9 0.988 0 0 0 0.000 10 9 0.988 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 412 87 25 0.284 0 0 0 0.000 87 25 0.284 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (R) 441 104 536 5.143 147 30 96 3.211 134 631 4.713 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 441 104 536 5.143 147 30 96 3.211 134 631 4.713 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 186 10 4 0.380 0 0 0 0.000 10 4 0.380 Bukoba (R) 147 15 1 0.099 147 15 15 0.988 30 16 0.543 Muleba 0 0 0 0.000 170 3 2 0.618 3 2 0.618 Biharamulo 132 5 8 1.482 0 0 0 0.000 5 8 1.482 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 465 30 13 0.437 318 18 16 0.930 48 30 0.619 Long Rainy Season Total Table 7.2.25: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tomatoes Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tomatoes District Short Rainy Season Table 7.2.28: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Chillies Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Chillies District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.27: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Carrot Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Carrot District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.26: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Spinach Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Spinach District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 174 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (R) 442 74 15 0.200 147 15 122 8.151 89 136 1.526 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 130 13 8 0.593 13 8 0.593 Ngara 119 6 18 2.850 0 0 0 0.000 6 18 2.850 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 561 81 33 0.406 278 28 129 4.602 109 162 1.490 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (R) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 119 0 3 0.000 239 24 0 0.000 24 3 0.124 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 119 0 3 0.000 239 24 0 0.000 24 3 0.124 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (R) 148 10 12 1.162 0 0 0 0.000 10 12 1.162 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (U) 20 2 1 0.556 0 0 0 0.000 2 1 0.556 Total 168 12 13 1.079 0 0 0 0.000 12 13 1.079 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba (R) 295 146 320 2.197 148 174 83 0.477 320 403 1.261 Muleba 0 0 0 0.000 170 1 2 1.482 1 2 1.482 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 116 12 21 1.778 12 21 1.778 Bukoba (U) 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 295 146 320 2.197 435 187 106 0.566 333 426 1.280 Long Rainy Season Total Table 7.2.29: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Amaranths Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Amaranths District Short Rainy Season Table 7.2.32: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Egg Plant Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Egg Plant District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.31: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cucumber Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cucumber District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.30: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Pumpkins Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Pumpkins District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 175 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Rural 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 118 24 106 4.446 0 0 0 0.000 24 106 4.446 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 118 24 106 4.446 0 0 0 0.000 24 106 4.446 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Rural 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 7,019 6,062 4,416 0.728 347 325 290 0.893 6,387 4,706 0.737 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 7,019 6,062 4,416 0.728 347 325 290 0.893 6,387 4,706 0.737 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Rural 297 84 32 0.383 0 0 0 0.000 84 32 0.383 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 3,515 1,144 751 0.656 0 0 0 0.000 1,144 751 0.656 Ngara 239 15 9 0.590 0 0 0 0.000 15 9 0.590 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 4,050 1,243 792 0.637 0 0 0 0.000 1,243 792 0.637 Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Number of Households Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Planted Area (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (tons/ha) Karagwe 195 87 70 0.808 0 0 0 0.000 87 70 0.808 Bukoba Rural 148 20 22 1.090 0 0 0 0.000 20 22 1.090 Muleba 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Biharamulo 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Ngara 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Bukoba Urban 0 0 0 0.000 0 0 0 0.000 0 0 0.000 Total 343 107 92 0.862 0 0 0 0.000 107 92 0.862 Table 7.2.34: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Cotton Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Cotton District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.35: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Tobacco Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Tobacco District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Table 7.2.36: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Pyrethrum Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Pyrethrum District Short Rainy Season Long Rainy Season Total Long Rainy Season Total Table 7.2.33: Number of Agricultural Households, Area Planted (ha) and Quantity of Water Mellon Harvested (tons) by Season and District;2002/03 Agricultural Year Water Mellon District Short Rainy Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 176 PERMANENT CROPS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 177 Area planted (ha) Area Harvested (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kgs/ha) Pigeon Pea . . 1,571 Coffee 8,660 6,550 49,524 7,561 Sugarcane . 0 397 Jack Fruit . . 256 Mpesheni . . 986 Banana 16,835 15,878 764,778 48,167 Avocado 780 8 1,062 134,555 Mango 29 8 4,896 620,040 Pawpaw 8 76 2,361 31,045 Pineapple 150 131 2,530 19,298 Orange 0 0 642 Mandarine/Tangerine . . 111 Guava . . 634 Plums . . 78 Lime/Lemon . . 2 Rambutan . . 61 Total 26,462 22,650 829,888 Sour Soup 175 29 . Palm Oil 181 3,629 407 112 Coconut 60 30 9 308 Coffee 14,704 5,770 13,311 2,307 Tea 117 117 237 2,027 Sugarcane 67 0 340 Cinamon 0 0 3 Jack Fruit 8,259 6 959 161,487 Mpesheni 53 36 321 9,000 Banana 44,566 21,228 246,535 11,614 Avocado 613 6 1,563 263,360 Mango 3,349 5,965 4,259 714 Pawpaw 1,022 169 587 3,464 Pineapple 751 39 2,900 74,590 Orange 52 0 426 Mandarine/Tangerine 29 302 207 684 Guava 26 0 244 Plums 80 18 51 2,831 Lime/Lemon 4 0 408 Total 74,108 37,345 272,765 Star Fruit 10 10 . Palm Oil 1 0 14 Coffee 9,968 9,522 7,332 770 Sugarcane 17 17 57 3,267 Mpesheni 46 46 342 7,381 Banana 28,723 21,434 124,092 5,789 Mango 100 430 6,434 14,956 Pawpaw 0 486 459 944 Pineapple 369 291 2,424 8,328 Orange . . 1,325 Mandarine/Tangerine 10 10 374 36,441 Guava 68 . 261 Plums . . 21 Lime/Lemon 70 0 676 Total 39,383 32,247 143,845 7.3.1 PERMANENT CROPS: Production of Permanent Crops by Crop Type and District - Kagera Bukoba Rural Muleba District/Crop Karagwe Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 178 Area planted (ha) Area Harvested (ha) Quantity Harvested (tons) Yield (Kgs/ha) Sour Soup 104 . . Pigeon Pea 35 23 13 549 Coffee 454 813 536 659 Sugarcane 141 98 445 4,539 Jack Fruit . . 8 Mpesheni . 0 7 Banana 1,932 1,587 9,037 5,695 Avocado . . 22 Mango 25 69 4,707 67,930 Pawpaw 5 5 214 40,372 Pineapple 13 0 . Orange . 0 212 Mandarine/Tangerine . 2 100 62,227 Guava . . 154 Plums . . 8 Lime/Lemon . . 26 Bilimbi . . 1 Total 2,711 2,597 15,487 Pigeon Pea 5 5 21 4,446 Coffee 3,600 516 769 1,491 Sugarcane 5 5 1 204 Jack Fruit 137 0 101 Mpesheni 1 0 1 Banana 13,817 11,096 91,234 8,222 Avocado 166 15 1,320 91,041 Mango 205 19 1,681 88,727 Pawpaw 115 12 43 3,581 Orange 0 0 2 Guava 1 0 16 Plums 95 . 3 Lime/Lemon . . 10 Total 18,148 11,667 95,203 Palm Oil 3 0 7 Coffee 373 689 389 565 Sugarcane 0 0 3 Mpesheni 11 1 28 19,743 Banana 1,171 3,571 3,543 992 Avocado 3 0 97 Mango 21 1 86 60,012 Pawpaw 0 0 21 Orange 0 0 5 Mandarine/Tangerine 0 0 14 Guava 1 4 15 4,135 Plums 1 0 13 Lime/Lemon 0 0 7 Total 1,584 4,266 4,227 Ngara Bukoba Urban cont...7.3.1 PERMANENT CROPS: Production of Permanent Crops by Crop Type and District - Kagera District/Crop Biharamulo Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 179 Crop Area Planted % Banana 107,042 65.91 Coffee 37,759 23.25 Jack Fruit 8,396 5.17 Mango 3,729 2.30 Avocado 1,562 0.96 Pineapple 1,284 0.79 Pawpaw 1,151 0.71 Sour Soup 279 0.17 Sugarcane 230 0.14 Palm Oil 185 0.11 Plums 176 0.11 Tea 117 0.07 Mpesheni 111 0.07 Guava 96 0.06 Lime/Lemon 74 0.05 Coconut 60 0.04 Orange 53 0.03 Pigeon Pea 40 0.02 Mandarine/Tangerine 40 0.02 Star Fruit 10 0.01 Total 162,395 100.00 District Area Planted with Banana Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Banana Average Planted Area per Household Karagwe 16,835 83,618 20.1 34,330 0.5 Bukoba Rural 44,566 74,811 59.6 81,432 0.5 Muleba 28,723 53,646 53.5 65,438 0.4 Biharamulo 1,932 89,733 2.2 6,330 0.3 Ngara 13,817 56,183 24.6 28,144 0.5 Bukoba Urban 1,171 2,196 53.3 3,673 0.3 Total 107,042 360,188 29.7 219,347 0.5 District Area Planted with Coffee Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Coffee Average Planted Area per Household Karagwe 8,660 83,618 10.4 27,465 0.32 Bukoba Rural 14,704 74,811 19.7 70,982 0.21 Muleba 9,968 53,646 18.6 46,495 0.21 Biharamulo 454 89,733 0.5 2,055 0.22 Ngara 3,600 56,183 6.4 2,918 1.23 Bukoba Urban 373 2,196 17.0 2,122 0.18 Total 37,759 360,188 10.5 152,036 0.25 Coffee 7.3.2 PERMANENT CROP: Area Planted by Crop Type - Kagera Region Banana 7.3.3 PERMANENT CROPS: Area Planted with Banana by District 7.3.4 PERMANENT CROPS: Area planted with Coffee by District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 180 District Area Planted with Jack Fruits Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Jack Fruits Average Planted Area per Household Karagwe 0 83,618 0.0 0 - Bukoba Rural 8,259 74,811 11.0 9,483 0.9 Muleba 0 53,646 0.0 0 - Biharamulo 0 89,733 0.0 0 - Ngara 137 56,183 0.2 1,187 0.1 Bukoba Urban 0 2,196 0.0 0 - Total 8,396 360,188 2.3 10,670 0.8 District Area Planted with Mango Total Area Planted (Ha) % of Total Area Planted Households with Mango Average Planted Area per Household Karagwe 29 83,618 0.0 573 0.1 Bukoba Rural 3,349 74,811 4.5 26,130 0.1 Muleba 100 53,646 0.2 506 0.2 Biharamulo 25 89,733 0.0 248 0.1 Ngara 205 56,183 0.4 3,809 0.1 Bukoba Urban 21 2,196 0.9 830 0.0 Total 3,729 360,188 1.0 32,097 0.1 Mostly Farm Yard Manure Mostly Compost Mostly Inorganic Fertilizer No Fertilizer Applied Total Sour Soup . 29 . 146 175 Pigeon Pea . . . 40 40 Star Fruit . . . 10 10 Palm Oil 23 . . 123 146 Coconut . . . 60 60 Coffee 6,693 918 628 28,990 37,228 Tea . . . 117 117 Sugarcane . 60 . 171 230 Jack Fruit . 26 8 2,904 2,938 Mpesheni . 1 . 110 111 Banana 26,050 10,157 . 69,577 105,783 Avocado 2 19 0 1,540 1,561 Mango 12 92 6 3,613 3,723 Pawpaw 6 1 0 744 752 Pineapple 42 1 . 1,241 1,284 Orange . . . 52 52 Mandarine/Tangerine . 0 18 21 40 Guava . . . 96 96 Plums 2 . . 174 176 Lime/Lemon . 0 0 74 74 Total 32,830 11,304 660 109,803 154,596 7.3.7 PERMANENT CROPS: Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Fertilizer Use Crop 7.3.5 PERMANENT CROPS: Area planted with Jack Fruits by District Jack Fruits 7.3.6 PERMANENT CROPS: Area Planted with Mango by District Mango Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 181 Crop Mostly Farm Yard Manure Total % Sour Soup . 175 - Pigeon Pea . 40 - Star Fruit . 10 - Palm Oil 23 146 15.6 Coconut . 60 - Coffee 6,693 37,228 18.0 Tea . 117 - Sugarcane . 230 - Jack Fruit . 2,938 - Mpesheni . 111 - Banana 26,050 105,783 24.6 Avocado 2 1,561 0.1 Mango 12 3,723 0.3 Pawpaw 6 752 0.8 Pineapple 42 1,284 3.3 Orange . 52 - Mandarine/Tangerine . 40 - Guava . 96 - Plums 2 176 1.0 Lime/Lemon . 74 - Total 32,830 154,596 21.2 Crop Mostly Compost Total % Sour Soup 29 175 16.67 Pigeon Pea . 40 - Star Fruit . 10 - Palm Oil . 146 - Coconut . 60 - Coffee 918 37,228 2.47 Tea . 117 - Sugarcane 60 230 25.93 Jack Fruit 26 2,938 0.90 Mpesheni 1 111 0.79 Banana 10,157 105,783 9.60 Avocado 19 1,561 1.20 Mango 92 3,723 2.47 Pawpaw 1 752 0.16 Pineapple 1 1,284 0.05 Orange . 52 - Mandarine/Tangerine 0 40 1.13 Guava . 96 - Plums . 176 - Lime/Lemon 0 74 0.20 Total 11,304 154,596 7.31 cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop cont… Planted Area with Fertilizer by Fertilizer Type and Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 182 AGROPROCESSING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 183 Number % Number % Number % Karagwe 62,936 75.9 19,951 24.1 82,886 100 Bukoba Rural 78,517 90.9 7,824 9.1 86,340 100 Muleba 65,366 87.7 9,140 12.3 74,506 100 Biharamulo 47,530 86.5 7,402 13.5 54,932 100 Ngara 40,714 86.3 6,473 13.7 47,187 100 Bukoba Urban 3,436 91.7 312 8.3 3,748 100 Total 298,500 85.4 51,100 14.6 349,600 100 On Farm by Hand On Farm by Machine By Neighbour Machine By Trader By Farmers Association By Co- operative Union By Factory Other Total Karagwe 19,162 1,539 36,765 5,141 188 141 0 0 62,936 Bukoba Rural 3,786 3,180 49,458 16,288 2,388 0 3,120 297 78,517 Muleba 2,986 169 41,245 20,623 0 343 0 0 65,366 Biharamulo 1,006 131 31,149 15,243 0 0 0 0 47,530 Ngara 4,005 2,586 33,176 831 0 0 0 116 40,714 Bukoba Urban 35 0 1,404 1,965 0 32 0 0 3,436 Total 30,982 7,606 193,197 60,090 2,576 517 3,120 413 298,500 8.1.1a: Number of Crop Growing Households Reported to have Processed Products by District; 2002/03 Agriculture Year District Households That Processed Crops Households That did not Process Crops Total Method of Processing 8.1.1b Number of Crop Growing Households by Method of Processing and District; 2002/03 Agricultural Year District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 184 Household / Human Consumption Fuel for Cooking Sale Only Animal Consumption Did Not Use Other Total Maize 107,200 129 665 129 247 135 108,504 Paddy 8,001 0 450 0 0 66 8,518 Sorghum 83,619 0 129 0 199 0 83,947 Finger Millet 17,627 0 617 0 177 0 18,422 Cassava 94,590 0 456 0 232 0 95,279 Sweet Potatoes 1,907 0 116 0 0 0 2,023 Beans 1,586 0 135 0 0 0 1,721 Cowpeas 69 0 0 0 0 0 69 Chick Peas 234 0 0 0 0 0 234 Simsim 201 0 135 0 0 0 336 Groundnut 135 0 0 0 0 0 135 Cotton 75 0 0 0 70 0 144 Coffee 0 0 268 0 0 0 268 Sugarcane 0 0 0 0 0 115 115 Banana 402 0 0 0 0 0 402 Orange 79 0 0 0 0 0 79 Total 315,726 129 2,972 129 924 316 320,196 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Maize 9,622 4,998 0 0 149 634 807 15,136 243,648 274,994 Paddy 114 1,400 0 0 0 0 78 264 7,212 9,068 Sorghum 0 119 0 0 0 0 0 0 8,555 8,675 Bulrush Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 118 118 Finger Millet 0 0 0 0 0 0 0 0 4,320 4,320 Cassava 1,701 813 0 0 132 300 0 2,353 41,891 47,190 Sweet Potatoes 171 0 0 0 0 0 0 0 1,425 1,597 Beans 279 0 0 0 0 0 119 297 4,093 4,789 Chick Peas 0 0 0 0 0 0 0 0 129 129 Groundnut 0 238 0 0 0 0 0 0 2,129 2,367 Coffee 170 0 0 171 0 0 0 0 147 489 Banana 15,901 2,079 188 0 0 193 13,477 0 3,202 35,040 Pineapple 170 0 0 0 0 0 0 0 0 170 Total 28,129 9,647 188 171 281 1,127 14,482 18,050 316,871 388,947 Flour / Meal Grain Oil Juice Other Total Karagwe 45,895 775 0 16,266 0 62,936 Bukoba Rural 77,793 575 0 0 149 78,517 Muleba 64,528 171 0 667 0 65,366 Biharamulo 46,075 1,371 0 85 0 47,530 Ngara 38,006 1,041 119 1,547 0 40,714 Bukoba Urban 3,436 0 0 0 0 3,436 Total 275,732 3,933 119 18,566 149 298,500 Household / Human Consumption Fuel for Cooking Sale Only Animal Consumption Did Not Use Total Karagwe 47,556 0 15,193 0 186 62,936 Bukoba Rural 78,223 0 147 147 0 78,517 Muleba 64,696 0 670 0 0 65,366 Biharamulo 47,144 0 386 0 0 47,530 Ngara 39,055 114 1,544 0 0 40,714 Bukoba Urban 3,436 0 0 0 0 3,436 Total 280,111 114 17,941 147 186 298,500 Main Product 8.1.1f AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Main Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Product Use 8.1.1g AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Use of Primary Processed Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District District Product Use Crop 8.1.1d AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Use of Product and Crop, Kagera Region Where Sold 8.1.1e AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households Reporting Processing of Farm Products Produced During 2002/03 Agricultural Year by Location of Sale of Product and Crop, Kagera Region Crop Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 185 Neighbours Local Market / Trade Store Secondary Market Marketing Co- operative Farmers Association Large Scale Farm Trader at Farm Other Did not Sell Total Karagwe 10,559 1,661 188 0 0 193 5,779 0 44,556 62,936 Bukoba Rural 3,239 741 0 0 149 295 445 11,398 62,249 78,517 Muleba 1,344 0 0 171 0 338 170 0 63,343 65,366 Biharamulo 1,530 624 0 0 132 0 0 3,896 41,349 47,530 Ngara 2,790 3,162 0 0 0 0 119 116 34,526 40,714 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 3,436 3,436 Total 19,461 6,188 188 171 281 827 6,514 15,410 249,459 298,500 Bran Cake Husk Juice Fiber Pulp Oil Shell No by- product Other Total Karagwe 0 0 0 0 2,120 0 0 58,327 2,488 62,936 Bukoba Rural 6,994 0 149 149 0 0 282 68,861 2,081 78,517 Muleba 1,528 0 505 0 171 170 822 62,170 0 65,366 Biharamulo 1,782 5,242 0 132 0 0 129 40,246 0 47,530 Ngara 580 0 116 0 114 0 4,159 35,745 0 40,714 Bukoba Urban 203 0 0 0 0 0 0 3,234 0 3,436 Total 11,087 5,242 770 281 2,406 170 5,392 268,582 4,569 298,500 By Product District 8.1.1h AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By Where Product Sold and District During 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District Where Sold 8.1.1i AGRO PROCESSING: Number of Crop Growing Households By type of By-Product and District During 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 186 MARKETING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 187 Number % Number % Karagwe 78,514 92.5 6,400 7.5 84,914 Bukoba Rural 80,341 92.5 6,550 7.5 86,891 Muleba 64,727 86.1 10,451 13.9 75,179 Biharamulo 47,994 86.8 7,325 13.2 55,319 Ngara 38,782 82.2 8,405 17.8 47,187 Bukoba Urban 2,312 61.0 1,476 39.0 3,788 Total 312,670 88.5 40,608 11.5 353,277 Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Far Co- operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Not applicable Total Karagwe 191 6511 381 0 141 0 2028 73749 83001 Bukoba Rural 3194 15618 147 135 0 0 1146 65780 86021 Muleba 340 15138 170 0 850 0 684 56649 73832 Biharamulo 0 9006 0 0 262 129 386 45327 55112 Ngara 1167 10976 112 0 227 0 119 34228 46829 Bukoba Urban 93 2159 32 0 0 0 70 1258 3612 Total 4985 59407 843 135 1481 129 4435 276991 348407 Price Too Low Production Insufficient to Sell Market Too Far Co- operative Problems Trade Union Problems Government Regulatory Board Problems Other Not applicable Total Karagwe 0.23 7.84 0.46 0.00 0.17 0.00 2.44 88.85 100.00 Bukoba Rural 3.71 18.16 0.17 0.16 0.00 0.00 1.33 76.47 100.00 Muleba 0.46 20.50 0.23 0.00 1.15 0.00 0.93 76.73 100.00 Biharamulo 0.00 16.34 0.00 0.00 0.48 0.23 0.70 82.25 100.00 Ngara 2.49 23.44 0.24 0.00 0.49 0.00 0.25 73.09 100.00 Bukoba Urban 2.56 59.75 0.90 0.00 0.00 0.00 1.95 34.83 100.00 Total 1.43 17.05 0.24 0.04 0.43 0.04 1.27 79.50 100.00 10.1: Number of Crop Producing Households Reported to have Sold Agricultural Produce by District During 2002/03; Kagera Region Households that Sold Households that Did not Sell Total Number of households 10.3 Proportion of Households who Reported Main Reason for Not Selling Their Crops by District during 2002/03 Agricultural Year, Kagera Region 10.2: Number of Households who Reported Main Reasons for Not Selling their Crops by District During 2002/03Agriccultural Year, Kagera Region District Main Reasons for Not Selling Crops Main Reasons for Not Selling Crops District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 188 IRRIGATION/EROSION CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 189 Number of Household % Number of Household % Number of Household % Karagwe 1,039 1 83,874 99 84,914 100 Bukoba Rural 2,634 3 84,257 97 86,891 100 Muleba 2,194 3 72,984 97 75,179 100 Biharamulo 4,327 8 50,992 92 55,319 100 Ngara 3,563 8 43,624 92 47,187 100 Bukoba Urban 0 0 3,788 100 3,788 100 Total 13,757 4 339,520 96 353,277 100 District Irrigatable Area (ha) Irrigated Land (ha) % Karagwe 189 121 63.9 Bukoba Rural 807 562 69.7 Muleba 592 405 68.4 Biharamulo 3,237 1,645 50.8 Ngara 757 451 59.5 Bukoba Urban 0 0 - Total 5,583 3,184 57.0 River Lake Dam Well Canal Pipe water Total Karagwe 188 0 141 329 0 381 1,039 Bukoba Rural 1,458 0 587 590 0 0 2,634 Muleba 1,169 513 171 342 0 0 2,194 Biharamulo 2,110 131 0 777 1,308 0 4,327 Ngara 237 0 0 0 3,326 0 3,563 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 0 Total 5,161 644 899 2,038 4,634 381 13,757 Gravity Hand Bucket Hand Pump Other Total Karagwe 188 852 0 0 1,039 Bukoba Rural 0 2,512 0 122 2,634 Muleba 339 1,855 0 0 2,194 Biharamulo 2,891 1,303 132 0 4,327 Ngara 3,094 469 0 0 3,563 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 Total 6,512 6,991 132 122 13,757 Method of Obtaining Water Source of Irrigation Water District 11.4: IRRIGATION: Number of Agriculture Households by Method used to obtain water and District during 2002/03 Agricultural Year 11.3: IRRIGATION: Number of Agriculture Households using irrigation by Source of Irrigation Water by districts during the 2002/03 agricultural Year 11.2 IRRIGATION: Area (ha) of Irrigatable and NON irrigated land by district during 2002/03 agriculture year District 11.1 Number and Percent of Households Reporting use of irrigation during 2002/03 Agricultural year by District Households Practicing Irrigation Households not Practicing Irrigation Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 190 Flood Sprinkler Bucket / Watering Can Total Karagwe 0 0 1,039 1,039 Bukoba Rural 148 149 2,336 2,634 Muleba 0 0 2,194 2,194 Biharamulo 2,891 132 1,303 4,327 Ngara 2,976 0 587 3,563 Bukoba Urban 0 0 0 0 Total 6,016 281 7,460 13,757 Number % Number % Karagwe 2,782 3 82,132 97 84,914 Bukoba Rural 6,510 7 80,381 93 86,891 Muleba 8,274 11 66,904 89 75,179 Biharamulo 789 1 54,530 99 55,319 Ngara 3,435 7 43,752 93 47,187 Bukoba Urban 154 4 3,634 96 3,788 Total 21,945 6 331,332 94 353,277 Terraces Erosion Control Bunds Gabions / Sandbag Vetiver Grass Tree Belts Water Harvesting Bunds Drainage Ditches Dam Total Karagwe 375 2,892 . . . 384 17,074 . 20,725 Bukoba Rural 1,622 5,354 . 1,474 298 2,311 11,587 429 23,074 Muleba 1,009 10,501 3,395 . 4,761 9,466 14,009 . 43,140 Biharamulo . 528 . . 651 . 2,111 . 3,290 Ngara 1,653 7,706 . 463 2,865 231 3,049 . 15,968 Bukoba Urban . 273 . . . . 502 . 775 Total 4,659 27,254 3,395 1,937 8,575 12,392 48,331 429 106,972 Method of Application 11.5 IRRIGATION: Number of Agricultulture Households by Method of Field Application of Irrigation Water and District for the 2002/03 Agricultural Year 11.6: Number of Households with Erosion Control/Water Harvesting Facilities on their Land By District District 11.7 EROSION CONTROL: Number of Erosion Control/Water Harvesting Structures By Type and District as of 2002/03 Agricultural Year District Type of Erosion Control Presence of Erosion Control/Water Harvesting Facilities Number of Households District Have Facility Does Not Have Facility Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 191 Appendix II 192 ACCESS TO FARM INPUTS Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 193 No of households % No of households % Karagwe 381 0.5 82,505 99.5 82,886 Bukoba Rural 889 1.0 85,452 99.0 86,340 Muleba 512 0.7 73,994 99.3 74,506 Biharamulo 2,053 3.7 52,880 96.3 54,932 Ngara 0 0.0 47,187 100.0 47,187 Bukoba Urban 196 5.2 3,552 94.8 3,748 Total 4,031 1.2 345,568 98.8 349,600 No of households % No of households % Karagwe 8,864 11 74,022 89 82,886 Bukoba Rural 29,391 34 56,950 66 86,340 Muleba 20,960 28 53,546 72 74,506 Biharamulo 5,154 9 49,778 91 54,932 Ngara 6,801 14 40,385 86 47,187 Bukoba Urban 1,356 36 2,392 64 3,748 Total 72,527 21 277,073 79 349,600 No of households % No of households % Karagwe 1,281 1.5 81,605 98.5 82,886 Bukoba Rural 25,888 30.0 60,453 70.0 86,340 Muleba 15,749 21.1 58,757 78.9 74,506 Biharamulo 525 1.0 54,407 99.0 54,932 Ngara 2,919 6.2 44,268 93.8 47,187 Bukoba Urban 831 22.2 2,917 77.8 3,748 Total 47,193 13.5 302,407 86.5 349,600 Table 12.1.1 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year District Using Chemical Fertilizer NOT Using Chemical Fertilizer Total Number of Crop growing households Table 12.1.2 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Farm Yard Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Farm Yard Manure Not Using Farm Yard Manure Total Number of Crop growing households Table 12.1.3 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using COMPOST Manure by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Compost Not Using Compost Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 194 No of households % No of households % Karagwe 3,979 4.8 78,907 95.2 82,886 Bukoba Rural 4,699 5.4 81,642 94.6 86,340 Muleba 7,838 10.5 66,668 89.5 74,506 Biharamulo 8,545 15.6 46,388 84.4 54,932 Ngara 2,787 5.9 44,400 94.1 47,187 Bukoba Urban 34 0.9 3,714 99.1 3,748 Total 27,881 8.0 321,719 92.0 349,600 No of households % No of households % Karagwe 188 0.2 82,698 99.8 82,886 Bukoba Rural 296 0.3 86,044 99.7 86,340 Muleba 167 0.2 74,339 99.8 74,506 Biharamulo 0 0.0 54,932 100.0 54,932 Ngara 0 0.0 47,187 100.0 47,187 Bukoba Urban 0 0.0 3,748 100.0 3,748 Total 651 0.2 348,949 99.8 349,600 No of households % No of households % Karagwe 570 0.7 82,316 99.3 82,886 Bukoba Rural 21,533 24.9 64,808 75.1 86,340 Muleba 5,692 7.6 68,814 92.4 74,506 Biharamulo 11,036 20.1 43,896 79.9 54,932 Ngara 1,066 2.3 46,121 97.7 47,187 Bukoba Urban 236 6.3 3,512 93.7 3,748 Total 40,133 11.5 309,467 88.5 349,600 Table 12.1.4 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Insecticide/Fungicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Insecticides/Fungicide Not Using Insecticide/Fungi Total Number of Crop growing households Table 12.1.5 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households Using Herbicides by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Herbicides Not Using Herbicides Total Number of Crop growing households Table 12.1.6 ACCESS TO INPUTS: Number of Crop Growing Households using Improved Seeds by District during 2002/03 Agricultural Year District Using Improved Seeds Not Using Improved Seeds Total Number of Crop growing households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 195 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 0 0.0 0 0.0 186 0.2 0 0.0 195 0.2 84,532 99.6 84,914 Bukoba Rural 0 0.0 0 0.0 889 1.0 0 0.0 0 0.0 86,003 99.0 86,891 Muleba 0 0.0 170 0.2 342 0.5 0 0.0 0 0.0 74,666 99.3 75,179 Biharamulo 250 0.5 1,159 2.1 514 0.9 131 0.2 0 0.0 53,266 96.3 55,319 Ngara 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 47,187 100.0 47,187 Bukoba Urban 0 0.0 0 0.0 196 5.2 0 0.0 0 0.0 3,592 94.8 3,788 Total 250 0.1 1,329 0.4 2,127 0.6 131 0.0 195 0.1 349,246 98.9 353,277 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 0 0 195 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,522 8 Bukoba Rural 589 1 135 0 874 1 0 0 0 0 1,911 2 19,313 22 Muleba 0 0 0 0 0 0 0 0 168 0 0 0 16,485 22 Biharamulo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3,321 6 Ngara 0 0 0 0 472 1 0 0 0 0 0 0 4,693 10 Bukoba Urban 20 1 0 0 0 0 97 3 0 0 0 0 1,088 29 Total 609 0 331 0 1,346 0 97 0 168 0 1,911 1 51,421 15 Number % Number % Number % Karagwe 2,147 3 0 0 76,243 90 Bukoba Rural 6,425 7 144 0 57,500 66 Muleba 4,137 6 170 0 54,219 72 Biharamulo 1,833 3 0 0 50,165 91 Ngara 1,637 3 0 0 40,385 86 Bukoba Urban 115 3 35 1 2,432 64 Total 16,294 5 349 0 280,944 79 District cont…..Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year Neighbour Locally Produced by Household Total District Other Table 12.1.7 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Chemical Fertilizer and District, 2002/03 Agricultural Year District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Crop Buyers Neighbour Not applicable Total Large Scale Farm Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Locally Produced by Household Table 12.1.8 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Farm Yard Manure and District, 2002/03 Agricultural Year Development Project Crop Buyers Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 196 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 1,281 1.5 Bukoba Rural 149 0.2 0 0.0 0 0.0 892 1.0 24,016 27.6 Muleba 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 15,579 20.7 Biharamulo 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 525 0.9 Ngara 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 2,570 5.4 Bukoba Urban 0 0.0 33 0.9 33 0.9 0 0.0 732 19.3 Total 149 0.0 33 0.0 33 0.0 892 0.3 44,703 12.7 Number % Number % Number % Karagwe 0 0.0 0 0.0 83,439 98.5 84,720 Bukoba Rural 831 1.0 0 0.0 61,003 70.2 86,891 Muleba 170 0.2 0 0.0 59,429 79.1 75,179 Biharamulo 0 0.0 0 0.0 54,794 99.1 55,319 Ngara 118 0.2 232 0.5 44,268 93.8 47,187 Bukoba Urban 33 0.9 0 0.0 2,957 78.1 3,788 Total 1,151 0.3 232 0.1 305,890 86.6 353,083 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 0 0.0 0 0.0 3,979 4.7 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Bukoba Rural 0 0.0 0 0.0 3,295 3.8 502 0.6 0 0.0 126 0.1 Muleba 0 0.0 0 0.0 2,891 3.8 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Biharamulo 2,669 4.8 634 1.1 4,274 7.7 0 0.0 594 1.1 0 0.0 Ngara 0 0.0 117 0.2 2,555 5.4 114 0.2 0 0.0 0 0.0 Bukoba Urban 0 0.0 0 0.0 34 0.9 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Total 2,669 0.8 751 0.2 17,028 4.8 617 0.2 594 0.2 126 0.0 Table 12.1.9 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Total cont... Table 12.1.9 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year Locally Produced by Household Neighbour Co-operative Local Farmers Group Development Project Secondary Market Not applicable District District Local Market / Trade Store Crop Buyers Table 12.1.10 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Development Project District Co-operative Local Market / Trade Store Large Scale Farm Local Farmers Group Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 197 Number % Number % Number % Karagwe 0 0.0 0 0.0 80,935 95.3 84,914 Bukoba Rural 628 0.7 148 0.2 82,192 94.6 86,891 Muleba 3,583 4.8 1,364 1.8 67,341 89.6 75,179 Biharamulo 0 0.0 374 0.7 46,774 84.6 55,319 Ngara 0 0.0 0 0.0 44,400 94.1 47,187 Bukoba Urban 0 0.0 0 0.0 3,754 99.1 3,788 Total 4,211 1.2 1,885 0.5 325,396 92.1 353,277 Number % Number % Number % Karagwe 0 0.0 188 0.2 84,726 99.8 84,914 Bukoba Rural 296 0.3 0 0.0 86,595 99.7 86,891 Muleba 0 0.0 167 0.2 75,012 99.8 75,179 Biharamulo 0 0.0 0 0.0 55,319 100.0 55,319 Ngara 0 0.0 0 0.0 47,187 100.0 47,187 Bukoba Urban 0 0.0 0 0.0 3,788 100.0 3,788 Total 296 0.1 354 0.1 352,627 99.8 353,277 Not applicable District cont...Table 12.1.10 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Source of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total Total Table 12.1.11 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Herbicides and District, 2002/03 Agricultural Year Locally Produced by Household District Co-operative Local Market / Trade Store Not applicable Neighbour Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 198 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 0 0.0 0 0.0 570 0.7 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 84,344 99.3 84,914 Bukoba Rural 0 0.0 709 0.8 7,252 8.3 140 0.2 409 0.5 298 0.3 8,254 9.5 4,470 5.1 65,359 75.2 86,891 Muleba 0 0.0 170 0.2 683 0.9 0 0.0 168 0.2 0 0.0 4,331 5.8 340 0.5 69,486 92.4 75,179 Biharamulo 5,042 9.1 2,056 3.7 1,348 2.4 0 0.0 236 0.4 2,222 4.0 0 0.0 130 0.2 44,283 80.1 55,319 Ngara 0 0.0 0 0.0 947 2.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 119 0.3 0 0.0 46,121 97.7 47,187 Bukoba Urban 0 0.0 0 0.0 176 4.6 0 0.0 0 0.0 0 0.0 60 1.6 0 0.0 3,552 93.8 3,788 Total 5,042 1.4 2,935 0.8 10,976 3.1 140 0.0 813 0.2 2,520 0.7 12,764 3.6 4,941 1.4 313,144 88.6 353,277 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 195 51 0 0 186 49 0 0 0 0 381 Bukoba Rural 297 33 0 0 296 33 148 17 148 17 889 Muleba 0 0 341 67 171 33 0 0 0 0 512 Biharamulo 499 24 900 44 654 32 0 0 0 0 2,053 Ngara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bukoba Urban 36 18 0 0 161 82 0 0 0 0 196 Total 1,027 25 1,241 31 1,469 36 148 4 148 4 4,031 Development Project Crop Buyers Between 10 and 20 km 20 km and Above 12.1.13 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Locally Produced by Household Neighbour 12.1.12 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households by Source of Improved Seeds and District, 2002/03 Agricultural Year Total Not applicable District Co-operative Local Farmers Group Local Market / Trade Store Secondary Market Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 199 Number % Number % Number % Number % Karagwe 7,228 82 1,054 12 192 2 390 4 8,864 Bukoba Rural 27,061 92 2,032 7 298 1 0 0 29,391 Muleba 17,930 86 2,518 12 511 2 0 0 20,960 Biharamulo 4,664 90 358 7 132 3 0 0 5,154 Ngara 6,450 95 351 5 0 0 0 0 6,801 Bukoba Urban 1,253 92 68 5 35 3 0 0 1,356 Total 64,585 89 6,382 9 1,169 2 390 1 72,527 Number % Number % Number % Number % Karagwe 1,281 100 0 0 0 0 0 0 1,281 Bukoba Rural 25,441 98 299 1 0 0 148 1 25,888 Muleba 15,467 98 282 2 0 0 0 0 15,749 Biharamulo 525 100 0 0 0 0 0 0 525 Ngara 2,919 100 0 0 0 0 0 0 2,919 Bukoba Urban 487 59 276 33 68 8 0 0 831 Total 46,120 98 856 2 68 0 148 0 47,193 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 188 33 0 0 195 34 0 0 188 33 570 Bukoba Rural 13,013 60 2,704 13 2,887 13 2,043 9 885 4 21,533 Muleba 4,329 76 511 9 511 9 0 0 341 6 5,692 Biharamulo 2,153 20 4,599 42 2,499 23 648 6 1,138 10 11,036 Ngara 119 11 117 11 119 11 475 45 236 22 1,066 Bukoba Urban 60 25 0 0 176 75 0 0 0 0 236 Total 19,863 49 7,931 20 6,385 16 3,166 8 2,788 7 40,133 Total Number District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Total Number 12.1.15 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year 12.1.16 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km 20 km and Above Between 10 and 20 km 12.1.14 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Less than 1 km Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Total Between 10 and 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 200 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 577 15 283 7 2,206 55 913 23 0 0 3,979 Bukoba Rural 1,841 39 126 3 1,285 27 1,157 25 290 6 4,699 Muleba 3,242 41 2,727 35 1,029 13 840 11 0 0 7,838 Biharamulo 2,310 27 2,274 27 1,338 16 762 9 1,860 22 8,545 Ngara 347 12 348 12 1,621 58 116 4 354 13 2,787 Bukoba Urban 0 0 0 0 34 100 0 0 0 0 34 Total 8,317 30 5,757 21 7,514 27 3,788 14 2,504 9 27,881 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 195 51 0 0 186 49 0 0 0 0 381 Bukoba Rural 297 33 0 0 296 33 148 17 148 17 889 Muleba 0 0 341 67 171 33 0 0 0 0 512 Biharamulo 499 24 900 44 654 32 0 0 0 0 2,053 Ngara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bukoba Urban 36 18 0 0 161 82 0 0 0 0 196 Total 1,027 25 1,241 31 1,469 36 148 4 148 4 4,031 12.1.18 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year Total Too Much Labour Required Do not Know How to Use District Not Available Price Too High No Money to Buy 20 km and Above 12.1.17 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Distance to Source of Insecticide/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total Number Less than 1 km District Between 1 and 3 km Between 3 and 10 km Between 10 and 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 201 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 23,308 31 22,195 29 18,530 24 3,452 5 3,214 4 2,080 3 0 0 3,465 5 76,243 Bukoba Rural 19,457 34 26,497 46 7,175 12 1,325 2 430 1 1,611 3 0 0 1,006 2 57,500 Muleba 30,785 57 20,209 37 1,186 2 0 0 508 1 1,188 2 0 0 343 1 54,219 Biharamulo 12,922 26 5,274 11 21,889 44 1,925 4 2,245 4 5,261 10 0 0 647 1 50,165 Ngara 16,974 42 10,639 26 3,569 9 1,313 3 6,715 17 119 0 116 0 940 2 40,385 Bukoba Urban 1,735 71 478 20 54 2 0 0 34 1 95 4 0 0 35 1 2,432 Total 105,180 37 85,292 30 52,404 19 8,016 3 13,146 5 10,354 4 116 0 6,436 2 280,944 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 12,321 15 11,442 14 32,267 39 4,547 5 16,720 20 2,476 3 0 0 3,666 4 83,439 Bukoba Rural 5,170 8 11,588 19 25,144 41 1,850 3 11,095 18 1,873 3 2,678 4 1,606 3 61,003 Muleba 5,929 10 4,325 7 32,477 55 327 1 12,964 22 2,039 3 171 0 1,197 2 59,429 Biharamulo 6,158 11 3,823 7 22,449 41 2,560 5 13,157 24 5,398 10 254 0 995 2 54,794 Ngara 2,917 7 6,215 14 20,879 47 2,854 6 10,223 23 119 0 0 0 1,060 2 44,268 Bukoba Urban 360 12 281 9 1,013 34 28 1 1,107 37 136 5 0 0 34 1 2,957 Total 32,854 11 37,674 12 134,230 44 12,165 4 65,267 21 12,040 4 3,102 1 8,558 3 305,890 Too Much Labour Required Too Much Labour Required Do not Know How to Use Locally Produced by Household Other 12.1.20 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Total Price Too High No Money to Buy Do not Know How to Use Input is of No Use Not Available Price Too High 12.1.19 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Total Locally Produced by Household Other No Money to Buy Input is of No Use Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 202 Total Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 24,185 30 44,453 55 2,298 3 560 1 3,881 5 2,275 3 0 0 3,282 4 80,935 Bukoba Rural 6,624 8 58,267 71 2,337 3 271 0 6,136 7 6,944 8 133 0 1,481 2 82,192 Muleba 5,508 8 31,176 46 1,023 2 0 0 2,138 3 26,828 40 338 1 329 0 67,341 Biharamulo 6,543 14 29,221 62 1,616 3 0 0 1,896 4 6,870 15 0 0 629 1 46,774 Ngara 6,276 14 31,179 70 355 1 236 1 4,820 11 472 1 0 0 1,062 2 44,400 Bukoba Urban 203 5 2,324 62 53 1 0 0 413 11 761 20 0 0 0 0 3,754 Total 49,338 15 196,620 60 7,683 2 1,067 0 19,285 6 44,150 14 471 0 6,783 2 325,396 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 23,633 28 44,429 52 564 1 523 1 7,035 8 5,068 6 0 0 3,474 4 84,726 Bukoba Rural 4,413 5 62,090 72 2,189 3 149 0 8,517 10 7,327 8 133 0 1,779 2 86,595 Muleba 8,667 12 26,730 36 1,307 2 0 0 4,687 6 33,281 44 0 0 341 0 75,012 Biharamulo 13,088 24 24,631 45 1,883 3 129 0 5,271 10 9,799 18 0 0 518 1 55,319 Ngara 7,787 17 29,065 62 466 1 119 0 8,096 17 591 1 0 0 1,062 2 47,187 Bukoba Urban 203 5 2,210 58 53 1 0 0 446 12 876 23 0 0 0 0 3,788 Total 57,791 16 189,155 54 6,462 2 919 0 34,051 10 56,942 16 133 0 7,174 2 352,627 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 34,616 41 41,203 49 564 1 0 0 581 1 3,383 4 331 0 3,666 4 84,344 Bukoba Rural 14,118 22 46,993 72 1,334 2 0 0 864 1 866 1 291 0 893 1 65,359 Muleba 32,263 46 30,574 44 398 1 0 0 678 1 4,743 7 487 1 343 0 69,486 Biharamulo 13,416 30 27,524 62 808 2 247 1 471 1 1,063 2 0 0 754 2 44,283 Ngara 9,436 20 30,679 67 590 1 119 0 4,006 9 119 0 0 0 1,172 3 46,121 Bukoba Urban 605 17 2,030 57 0 0 0 0 660 19 257 7 0 0 0 0 3,552 Total 104,455 33 179,002 57 3,695 1 365 0 7,260 2 10,431 3 1,108 0 6,828 2 313,144 12.1.21 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year Other District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Input is of No Use Locally Produced by Household Total 12.1.23 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Price Too High No Money to Buy Too Much Labour Required Do not Know How to Use Price Too High Other Input is of No Use 12.1.22 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Reason for NOT using Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Not Available Input is of No Use Too Much Labour Required Do not Know How to Use Locally Produced by Household Total Other Locally Produced by Household No Money to Buy Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 203 Number % Number % Number % Number % Karagwe 195 51 186 49 0 0 0 0 381 Bukoba Rural 0 0 593 67 148 17 148 17 889 Muleba 170 33 342 67 0 0 0 0 512 Biharamulo 526 26 1,526 74 0 0 0 0 2,053 Bukoba Urban 69 35 128 65 0 0 0 0 196 Total 960 24 2,776 69 148 4 148 4 4,031 Number % Number % Number % Karagwe 3,986 45 3,776 43 1,103 12 8,864 Bukoba Rural 11,447 39 17,647 60 297 1 29,391 Muleba 8,281 40 12,170 58 508 2 20,960 Biharamulo 2,066 40 2,837 55 251 5 5,154 Ngara 2,918 43 2,944 43 939 14 6,801 Bukoba Urban 680 50 611 45 65 5 1,356 Total 29,378 41 39,985 55 3,164 4 72,527 Number % Number % Number % Karagwe 377 29 709 55 195 15 1,281 Bukoba Rural 8,542 33 13,426 52 3,920 15 25,888 Muleba 2,014 13 10,870 69 2,865 18 15,749 Biharamulo 0 0 263 50 263 50 525 Ngara 564 19 2,008 69 348 12 2,919 Bukoba Urban 107 13 451 54 273 33 831 Total 11,603 25 27,727 59 7,863 17 47,193 District Excellent Good Total 12.1.25 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Farm Yard Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good Average Table 12.1.24 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Chemical Fertilizer by District, 2002/03 Agricultural Year Total 12.1.26 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of COMPOST Manure by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good Average Average Poor Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 204 Number % Number % Number % Number % Karagwe 1,249 31 1,816 46 722 18 193 5 3,979 Bukoba Rural 1,255 27 1,653 35 1,791 38 0 0 4,699 Muleba 4,256 54 3,413 44 170 2 0 0 7,838 Biharamulo 1,903 22 5,661 66 584 7 396 5 8,545 Ngara 119 4 2,553 92 114 4 0 0 2,787 Bukoba Urban 34 100 0 0 0 0 0 0 34 Total 8,816 32 15,095 54 3,381 12 589 2 27,881 Number % Number % Karagwe 188 100 0 0 188 Bukoba Rural 149 50 147 50 296 Muleba 167 100 0 0 167 Biharamulo 503 77 147 23 651 Ngara 0 0 0 0 0 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 Total 503 77 147 23 651 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 382 67 188 33 0 0 0 0 570 Karagwe 2,032 2 82,881 98 84,914 Bukoba Rural 3,898 18 16,012 74 1,622 8 0 0 21,533 Bukoba Rural 5,156 6 81,735 94 86,891 Muleba 513 9 1,176 21 4,004 70 0 0 5,692 Muleba 4,245 6 70,933 94 75,179 Biharamulo 1,662 15 7,812 71 1,563 14 0 0 11,036 Biharamulo 8,070 15 47,249 85 55,319 Ngara 119 11 947 89 0 0 0 0 1,066 Ngara 1,175 2 46,012 98 47,187 Bukoba Urban 101 43 100 42 0 0 35 15 236 Bukoba Urban 883 23 2,905 77 3,788 Total 6,675 17 26,234 65 7,188 18 35 0 40,133 Total 21,562 6 331,715 94 353,277 Poor 12.1.29 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Improved Seeds by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Excellent Good Average 12.1.27 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Insecticides/Fungicides by District, 2002/03 Agricultural Year District Excellent Good 12.1.28 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households and Quality of Herbicides by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Excellent Good Average Total Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizers Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Next Year Chemical Fertilizers Poor 12.1.30 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Chemical Fertilizer Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year Total District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 205 Number % Number % Number % Number % Karagwe 11,080 13 74,027 87 85,108 Karagwe 2,677 3 82,042 97 84,720 Bukoba Rural 40,790 47 46,101 53 86,891 Bukoba Rural 37,727 43 49,164 57 86,891 Muleba 40,267 54 34,911 46 75,179 Muleba 30,285 40 44,894 60 75,179 Biharamulo 19,621 35 35,698 65 55,319 Biharamulo 7,384 13 47,935 87 55,319 Ngara 13,602 29 33,585 71 47,187 Ngara 10,899 23 36,288 77 47,187 Bukoba Urban 2,531 67 1,257 33 3,788 Bukoba Urban 2,101 55 1,687 45 3,788 Total 127,891 36 225,580 64 353,471 Total 91,074 26 262,009 74 353,083 Number % Number % Number % Number % Karagwe 4,558 5 80,356 95 84,914 Karagwe 961 1 83,953 99 84,914 Bukoba Rural 12,248 14 74,643 86 86,891 Bukoba Rural 2,700 3 84,191 97 86,891 Muleba 10,025 13 65,153 87 75,179 Muleba 659 1 74,520 99 75,179 Biharamulo 16,261 29 39,058 71 55,319 Biharamulo 1,498 3 53,821 97 55,319 Ngara 4,902 10 42,285 90 47,187 Ngara 1,052 2 46,135 98 47,187 Bukoba Urban 822 22 2,966 78 3,788 Bukoba Urban 145 4 3,643 96 3,788 Total 48,815 14 304,462 86 353,277 Total 7,015 2 346,262 98 353,277 12.1.34 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Pesticides/Fungicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Pesticides/FungicidesNe xt Year Total 12.1.33 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Insecticides/Fungicides Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Herbicides Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Herbicides Next Year Total 12.1.32 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use COMPOST Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Next Year Farm Yard Manure Agricultural Households With NO Plan to use Next Year Farm Yard Manure Total 12.1.31 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households With Plan to use Farm Yard Manure Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use COMPOST ManureNext Year Agricultural Households With NO Plan to use COMPOST Manure Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 206 Number % Number % Karagwe 3,755 4 81,158 96 84,914 Bukoba Rural 34,016 39 52,875 61 86,891 Muleba 24,706 33 50,473 67 75,179 Biharamulo 23,308 42 32,011 58 55,319 Ngara 6,098 13 41,089 87 47,187 Bukoba Urban 1,513 40 2,275 60 3,788 Total 93,397 26 259,881 74 353,277 Table 12.1.35 ACCESS TO INPUTS: Number of Agricultural Households with Plan to Use Improved Seeds Next Year by District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households With Plan to use Improved Seeds Next Year Agricultural Households With NO Plan to use Improved Seeds Next Year Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 207 Appendix II 208 AGRICULTURE CREDIT Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 209 Number % Number % Karagwe 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 0 0 Muleba 0 0 169 100 169 Biharamulo 396 82 85 18 481 Ngara 355 100 0 0 355 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 Total 750 75 254 25 1,004 Family, Friend and Relative Co-operative Saving & Credit Society Religious Organisation / NGO / Project Karagwe 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 0 0 Muleba 0 0 0 169 169 Biharamulo 132 264 0 85 481 Ngara 119 0 116 119 355 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 Total 251 264 116 373 1,004 13.1a AGRICULTURE CREDIT: Number of Agriculture Households receiving Credit by sex of household head and District During the 2002/03 Agriculture Year Total District Male Female District Source of Credit 13.1b AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Receiving Credit By Main Source of Credit and District; 2002/03 Agriculture Year. Total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 210 District Not needed Not available Did not want to go into debt Interest rate/cost too high Did not know how to get credit Difficult bureaucracy procedure Credit granted too late Other Don't know about credit Total Karagwe 3,192 14,740 2,792 1,353 38,095 1,882 389 193 22,277 84,914 Bukoba Rural 3,627 3,393 11,399 4,536 40,261 1,827 1,328 1,287 19,233 86,891 Muleba 3,002 4,234 9,860 1,725 36,983 1,800 853 670 15,883 75,010 Biharamulo 2,557 14,656 4,857 657 17,833 1,234 122 0 12,923 54,838 Ngara 472 7,478 936 319 16,451 358 0 0 20,818 46,832 Bukoba Urban 336 262 752 20 1,866 102 0 0 451 3,788 Total 13,185 44,763 30,596 8,611 151,489 7,202 2,692 2,150 91,584 352,273 District Labour Seeds Fertilizers Livestock Other Total Credits Karagwe 0 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 0 0 0 Muleba 0 0 0 169 0 169 Biharamulo 0 132 264 0 85 481 Ngara 119 119 0 119 116 474 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 Total 119 251 264 288 201 1,124 13.2b AGRICULTURE CREDIT: Number of Credits Received by Main Purpose of Credit and District During the 2002/03 Agriculture Year 13.2a AGRICULTURE CREDIT: Number of Households Reporting the Main reasons for Not Using Credit by District During the 2002/03 Agriculture Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 211 Appendix II 212 TREE FARMING AND AGROFORESTRY Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 213 District Senna Spp Gravellis Afzelia Quanzensis Acacia Spp Pinus Spp Eucalyptus Spp Cyprus Spp Calophylum Inophyllum Melicia excelsa Casurina Equisetfilia Maesopsis Berchemoid es Azadritacht a Spp Karagwe 973 223,938 83,434 1,950 7,073 4,925,932 2,829 . . . 113,546 . Bukoba Rural . 284,732 149 . 470,446 1,562,560 16,964 . . 288 305,447 . Muleba . 7,365 . . 98,464 2,081,222 85,136 2,565 . . 163,407 171 Biharamulo 1,977 386,518 . . 9,052 78,042 12,993 26,017 643 . 128,479 . Ngara . 282,654 . 3,469 2,365 2,063,748 . . . . 332,528 . Bukoba Urban . 2,772 . . 660 483,845 48,212 . . . 20,023 36 Total 2,950 1,187,979 83,583 5,419 588,060 11,195,348 166,135 28,582 643 288 1,063,430 206 % 0.0 8.3 0.6 0.0 4.1 78.1 1.2 0.2 0.0 0.0 7.4 0.0 District Moringa Spp Saraca Spp Trichilia Spp Total Karagwe 193 . 1,352 5,361,219 Bukoba Rural . 2,201 . 2,642,788 Muleba . . . 2,438,329 Biharamulo . . . 643,721 Ngara . . . 2,684,764 Bukoba Urban . . . 555,548 Total 193 2,201 1,352 14,326,368 % 0.0 0.0 0.0 100 14.1 ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region cont… ON FARM TREE PLANTING: Number of Planted Trees By Species and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 214 Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Number of Households Number of Trees Karagwe 4,511 309,622 715 13,275 8,043 5,038,322 13,269 5,361,219 Bukoba Rural 6,898 517,468 2,652 84,725 4,988 2,040,595 14,537 2,642,788 Muleba 2,134 52,555 2,213 385,709 2,190 2,000,066 6,537 2,438,329 Biharamulo 2,257 279,793 2,807 239,288 383 124,640 5,447 643,721 Ngara 2,020 241,076 473 28,354 3,548 2,415,334 6,041 2,684,764 Bukoba Urban 513 11,671 33 2,310 525 541,567 1,071 555,548 Total 18,332 1,412,184 8,893 753,661 19,677 12,160,523 46,901 14,326,368 Planks / Timber Poles Fuel for Wood Shade Medicinal Total Karagwe 7,048 5,143 4,775 959 193 18,117 Bukoba Rural 9,128 2,908 4,102 1,304 0 17,443 Muleba 4,982 1,359 2,179 0 0 8,520 Biharamulo 6,435 1,776 1,165 0 0 9,376 Ngara 3,437 3,424 592 0 0 7,454 Bukoba Urban 640 255 443 0 36 1,374 Total 31,671 14,866 13,255 2,263 228 62,284 Main Use 14.3 ON FARM TREE PLANTING: Number of responses by main use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Kagera Region 14.2 TREE FARMING: Number of Households with planted trees on their land and Number of Trees by Planting Location and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District Mostly on Field / Plot Boundaries Mostly Scattered in Field Mostly in Plantation / Coppice Total District Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 215 0-9 1-19 18-29 30-39 40-49 60+ Total Karagwe 3,211 2,259 1,509 567 377 1,512 9,435 Bukoba Rural 5,162 2,219 2,217 1,333 148 598 11,676 Muleba 6,104 168 0 0 0 0 6,272 Biharamulo Ngara 1,551 2,367 1,547 946 955 716 8,082 Bukoba Urban 36 237 341 68 0 0 681 Total 16,064 7,250 5,613 2,914 1,480 2,826 36,147 % 44 20 16 8 4 8 100 Planks / Timber Poles Charcoal Wood for Fuel Shade Medicinal Other Total Karagwe 1,919 5,290 0 10,136 579 0 193 18,117 Bukoba Rural 2,895 3,491 0 10,171 887 0 0 17,443 Muleba 1,682 1,454 0 5,213 0 171 0 8,520 Biharamulo 1,255 1,798 132 5,809 382 0 0 9,376 Ngara 716 1,188 0 5,202 347 0 0 7,454 Bukoba Urban 70 303 0 930 36 0 0 1,339 Total 8,538 13,524 132 37,461 2,231 171 193 62,249 District Second Use 14.4TREE FARMING: Number of Agriculture Households Classified by Distance to Community Planted Forest (Km) By District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District Distance to Community Planted Forest (km) 14.5 ON FARM TREE PLANTING: Number of responses by Second use of planted trees and District for the 2002/03 agriculture year, Kagera Region Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 216 CROP EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 217 Number % Number % Karagwe 2,416 3 80,470 97 82,886 Bukoba Rural 29,712 34 56,629 66 86,340 Muleba 21,710 29 52,796 71 74,506 Biharamulo 8,173 15 46,759 85 54,932 Ngara 5,370 11 41,817 89 47,187 Bukoba Urban 1,700 45 2,048 55 3,748 Total 69,081 20 280,519 80 349,600 Number % Number % Number % Number % Karagwe 517 21 1,138 47 762 32 0 0 2,416 Bukoba Rural 2,961 10 21,474 72 4,978 17 298 1 29,712 Muleba 1,849 9 13,293 61 6,398 29 171 1 21,710 Biharamulo 474 6 5,276 65 2,423 30 0 0 8,173 Ngara 932 17 3,146 59 1,060 20 231 4 5,370 Bukoba Urban 239 15 1,195 75 131 8 34 2 1,599 Total 6,971 10 45,522 66 15,752 23 734 1 68,980 Number % Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 2,041 84 375 16 0 0 0 0 0 0 0 0 2,416 Bukoba Rural 26,099 89 1,747 6 296 1 578 2 148 1 297 1 29,165 Muleba 18,292 85 2,223 10 170 1 0 0 853 4 0 0 21,538 Biharamulo 7,407 91 396 5 131 2 129 2 110 1 0 0 8,173 Ngara 4,198 78 1,172 22 0 0 0 0 0 0 0 0 5,370 Bukoba Urban 1,558 92 71 4 0 0 0 0 36 2 35 2 1,700 Total 59,595 87 5,984 9 597 1 707 1 1,147 2 332 0 68,362 15.1 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Extension Messages by District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Households Receiving Extension Advice Households Not Receiving Extension Advice Total Number of Households Poor 15.2 CROP EXTENSION: Number of Households By Quality of Extension Services and District During the 2002/03 Agricultural Year, Kagera Region 15.3 EXTENSION MESSAGES: Number of Agriculture Households By Source of Crop Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Very Good Good Average Total Government NGO / Development Project Cooperative Total Large Scale Farm Other Not applicable Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 218 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Karagwe 1,659 188 0 0 0 0 1,847 84,914 2 Bukoba Rural 24,622 1,159 148 446 148 149 26,672 86,891 31 Muleba 14,067 854 170 0 853 0 15,944 75,179 21 Biharamulo 7,034 264 131 129 110 0 7,668 55,319 14 Ngara 3,959 581 0 0 0 0 4,540 47,187 10 Bukoba Urban 1,390 0 0 0 36 0 1,426 3,788 38 Total 52,731 3,045 450 575 1,147 149 58,097 353,277 16 Government NGO / Developmen t Project Large Scale Farm Not applicable Total Karagwe 765 377 0 0 0 84,914 0 Bukoba Rural 8,801 887 0 148 147 86,891 0 Muleba 3,167 511 0 341 170 75,179 0 Biharamulo 5,185 342 129 110 0 55,319 0 Ngara 926 119 0 0 0 47,187 0 Bukoba Urban 239 0 0 0 0 3,788 0 Total 19,083 2,237 129 600 318 353,277 0 Government NGO / Developmen t Project Cooperative Large Scale Other Total Karagwe 525 188 0 0 0 712 84,914 1 Bukoba Rural 13,178 1,305 0 133 0 14,616 86,891 17 Muleba 6,706 1,540 171 0 683 9,100 75,179 12 Biharamulo 3,420 0 0 129 0 3,549 55,319 6 Ngara 1,853 941 0 0 0 2,794 47,187 6 Bukoba Urban 313 0 0 0 0 313 3,788 8 Total 25,995 3,974 171 261 683 31,083 353,277 9 15.4 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Plant Spacing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District District Spacing % of total number of households Total Number of Agriculture Households 15.5 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agrochemicals by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region % of total number of households Total Number of Agriculture Households Use of Agrochemicals 15.6 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Erosion Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Erosion Control % of total number of households District Total Number of Agriculture Households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 219 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Karagwe 714 751 0 0 0 0 1,465 84,914 2 Bukoba Rural 20,792 2,047 148 578 0 282 23,846 86,891 27 Muleba 11,548 1,525 0 0 682 0 13,755 75,179 18 Biharamulo 5,738 264 131 129 0 0 6,262 55,319 11 Ngara 3,728 231 0 0 0 0 3,959 47,187 8 Bukoba Urban 1,236 104 0 0 0 35 1,374 3,788 36 Total 43,756 4,921 279 707 682 317 50,661 353,277 14 Inorganic Fertilizer Use Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Not applicable Total Karagwe 525 0 0 0 0 525 84,914 1 Bukoba Rural 8,400 1,187 0 0 0 9,587 86,891 11 Muleba 499 171 0 0 171 840 75,179 1 Biharamulo 4,748 210 131 129 0 5,219 55,319 9 Ngara 469 0 0 0 0 469 47,187 1 Bukoba Urban 120 0 0 0 0 120 3,788 3 Total 14,761 1,568 131 129 171 16,760 353,277 5 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Karagwe 1,099 563 0 0 0 0 1,662 84,914 2 Bukoba Rural 19,104 2,041 0 297 147 580 22,170 86,891 26 Muleba 5,633 839 0 0 0 0 6,473 75,179 9 Biharamulo 5,892 396 263 129 110 0 6,790 55,319 12 Ngara 3,012 0 0 0 0 0 3,012 47,187 6 Bukoba Urban 1,048 0 0 0 0 28 1,076 3,788 28 Total 35,789 3,839 263 425 258 609 41,183 353,277 12 15.9 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Improved Seeds by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Total Number of Agriculture Households % of total number of households 15.8 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Inorganic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District Total Number of Agriculture Households Organic Fertilizer Use % of total number of households 15.7 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Organic Fertilizer Use by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District Use of Improved Seed District Total Number of Agriculture Households % of total number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 220 Government NGO / Development Project Not applicable Total Karagwe 0 0 0 0 84,914 0.0 Bukoba Rural 1,484 446 0 1,930 86,891 2.2 Muleba 169 0 171 339 75,179 0.5 Biharamulo 1,086 132 0 1,218 55,319 2.2 Ngara 0 0 0 0 47,187 0.0 Bukoba Urban 20 0 0 20 3,788 0.5 Total 2,759 578 171 3,507 353,277 1.0 Government NGO / Development Project Other Not applicable Total Karagwe 383 188 0 0 571 84,914 0.7 Bukoba Rural 6,071 443 0 149 6,664 86,891 7.7 Muleba 1,143 171 171 171 1,656 75,179 2.2 Biharamulo 983 0 0 0 983 55,319 1.8 Ngara 582 0 0 0 582 47,187 1.2 Bukoba Urban 133 0 0 0 133 3,788 3.5 Total 9,296 802 171 320 10,589 353,277 3.0 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Total Karagwe 896 188 0 0 0 1,084 84,914 1 Bukoba Rural 13,409 1,014 149 0 0 14,571 86,891 17 Muleba 4,528 342 0 170 341 5,382 75,179 7 Biharamulo 6,737 78 0 129 110 7,054 55,319 13 Ngara 1,501 0 0 0 0 1,501 47,187 3 Bukoba Urban 919 0 0 34 0 953 3,788 25 Total 27,989 1,622 149 333 452 30,545 353,277 9 % of total number of households 15.10 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Mechanization/LST by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region 15.11 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Irrigation Technology by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region 15.12 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Crop Storage by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Crop Storage District District District Total Number of Agriculture Households % of total number of households Total Number of Agriculture Households Irrigation Technology % of total number of households Total Number of Agriculture Households Mechanisation / LST Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 221 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Other Not applicable Total Karagwe 376 0 0 0 0 0 376 84,914 0.4 Bukoba Rural 10,020 1,018 0 149 0 0 11,187 86,891 12.9 Muleba 158 343 171 341 171 0 1,183 75,179 1.6 Biharamulo 2,046 78 0 0 0 118 2,242 55,319 4.1 Ngara 352 0 0 0 0 0 352 47,187 0.7 Bukoba Urban 658 0 0 0 0 0 658 3,788 17.4 Total 13,609 1,439 171 490 171 118 15,997 353,277 4.5 Government NGO / Development Project Cooperative Large Scale Farm Total Karagwe 195 188 0 0 383 84,914 0.5 Bukoba Rural 5,789 1,030 446 149 7,415 86,891 8.5 Muleba 840 499 0 170 1,509 75,179 2.0 Biharamulo 3,961 78 0 0 4,040 55,319 7.3 Ngara 462 114 0 0 576 47,187 1.2 Bukoba Urban 90 0 0 0 90 3,788 2.4 Total 11,337 1,910 446 320 14,013 353,277 4.0 Government NGO / Development Project Large Scale Farm Not applicable Total Karagwe 337 942 0 0 1,279 84,914 1.5 Bukoba Rural 8,302 1,314 0 135 9,751 86,891 11.2 Muleba 1,838 170 170 170 2,349 75,179 3.1 Biharamulo 1,761 342 0 0 2,103 55,319 3.8 Ngara 1,017 114 0 230 1,361 47,187 2.9 Bukoba Urban 148 0 0 0 148 3,788 3.9 Total 13,402 2,883 170 536 16,991 353,277 4.8 15.13 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Vermin Control by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Total Number of Agriculture Households Agro-progressing 15.14 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-processing by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District District % of total number of households Total Number of Agriculture Households Vermin Control Agro-forestry Total Number of Agriculture Households 15.15 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Agro-forestry by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region % of total number of households District % of total number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 222 Government NGO / Development Project Total Karagwe 0 0 0 84,914 0.0 Bukoba Rural 1,187 149 1,336 86,891 1.5 Muleba 170 0 170 75,179 0.2 Biharamulo 551 0 551 55,319 1.0 Ngara 350 0 350 47,187 0.7 Bukoba Urban 36 0 36 3,788 0.9 Total 2,294 149 2,442 353,277 0.7 Government NGO / Development Project Not applicable Total Karagwe 0 0 0 0 84,914 0.0 Bukoba Rural 1,041 297 0 1,339 86,891 1.5 Muleba 0 170 0 170 75,179 0.2 Biharamulo 472 0 0 472 55,319 0.9 Ngara 118 0 116 233 47,187 0.5 Bukoba Urban 0 0 0 0 3,788 0.0 Total 1,631 468 116 2,215 353,277 0.6 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Karagwe 1,847 1,516 82 1,142 757 66 712 383 54 Bukoba Rural 26,522 23,917 90 9,128 3,984 44 14,320 10,329 72 Muleba 15,946 11,084 70 3,336 3,177 95 8,929 7,055 79 Biharamulo 7,932 6,689 84 5,766 1,308 23 3,417 574 17 Ngara 4,540 4,190 92 1,045 695 66 2,794 2,095 75 Bukoba Urban 1,426 1,356 95 168 34 20 242 74 31 Total 58,213 48,753 84 20,586 9,954 48 30,413 20,509 67 15.18 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 1) During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Total Number of Households % of total number of households Total Number of Agriculture Households District Use of Agrochemicals Erosion Control Spacing 15.16 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Bee keeping by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region 15.17 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving Advice on Use of Fish Farming by Source of Extension Messages and District During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Fish Farming District District Beekeeping % of total number of households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 223 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Karagwe 1,465 712 49 525 0 0 1,852 567 31 Bukoba Rural 23,846 18,771 79 8,273 2,937 36 22,170 12,061 54 Muleba 13,418 8,683 65 499 342 69 6,473 2,766 43 Biharamulo 6,394 872 14 5,101 526 10 6,790 2,648 39 Ngara 3,959 3,609 91 350 0 0 3,242 1,501 46 Bukoba Urban 1,374 1,007 73 120 88 73 1,076 389 36 Total 50,456 33,653 67 14,867 3,893 26 41,602 19,932 48 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Karagwe 0 0 - 571 375 66 1,084 1,084 100 Bukoba Rural 1,634 742 45 6,515 1,903 29 14,720 12,200 83 Muleba 0 169 - 1,485 1,157 78 5,382 4,729 88 Biharamulo 929 0 0 774 264 34 7,054 6,595 93 Ngara 0 0 - 582 468 80 1,501 1,152 77 Bukoba Urban 20 20 100 133 65 49 953 885 93 Total 2,583 931 36 10,060 4,232 42 30,693 26,644 87 Received Adopted % Received Adopted % Received Adopted % Karagwe 376 376 100 383 195 51 1,279 1,279 100 Bukoba Rural 11,055 5,730 52 7,270 6,528 90 9,898 7,522 76 Muleba 1,183 1,183 100 1,168 1,339 115 2,181 1,839 84 Biharamulo 2,046 1,572 77 3,961 3,383 85 2,103 1,183 56 Ngara 352 235 67 462 232 50 1,130 902 80 Bukoba Urban 658 532 81 54 54 100 113 60 53 Total 15,669 9,628 61 13,299 11,732 88 16,703 12,785 77 15.19 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 2) During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Agro-progressing Use of Improved Seed Crop Storage Agro-forestry 15.21 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 4) During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region 15.20 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 3) During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region Inorganic Fertilizer Use Mechanisation / LST Irrigation Technology District District District Organic Fertilizer Use Vermin Control Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 224 Received Adopted % Received Adopted % Karagwe 0 0 - 0 0 - Bukoba Rural 1,483 149 10 1,634 0 0 Muleba 0 0 - 170 170 100 Biharamulo 210 0 0 78 0 0 Ngara 232 114 49 233 0 0 Bukoba Urban 0 0 - 0 0 - Total 1,925 263 14 2,116 170 8 Fish Farming 15.22 CROP EXTENSION: Number of Agriculture Households Receiving and Adopting Extension Messages by Type of Message and District (Part 5) During the 2002/03 Agriculture Year, Kagera Region District Beekeeping Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 225 Appendix II 226 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 227 Number % Number % Karagwe 183 0.2 84,731 100 84,914 Bukoba Rural 149 0.2 86,742 100 86,891 Muleba 0 0.0 75,179 100 75,179 Biharamulo 4,361 7.9 50,958 92 55,319 Ngara 0 0.0 47,187 100 47,187 Bukoba Urban 0 0.0 3,788 100 3,788 Total 4,693 1 348,584 99 353,277 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Karagwe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 0 0 0 298 0 0 Muleba 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Biharamulo 11,932 19,714 6,866 5,621 0 0 11,253 0 0 Ngara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 11,932 19,714 6,866 5,621 0 0 11,551 0 0 Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Number Owned Number Used Area Cultivated (Hectares) Karagwe 0 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 298 0 0 Muleba 0 0 0 0 0 0 Biharamulo 366 0 0 29,173 19,714 6,866 Ngara 0 0 0 0 0 0 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 Total 366 0 0 29,471 19,714 6,866 Number % Number % Number % Karagwe 7,909 9 76,617 29 84,526 24 Bukoba Rural 36,526 43 48,788 18 85,313 24 Muleba 27,975 33 47,203 18 75,179 21 Biharamulo 5,175 6 50,144 19 55,319 16 Ngara 6,430 8 40,757 15 47,187 13 Bukoba Urban 1,701 2 2,087 1 3,788 1 Total 85,716 100 265,596 100 351,312 100 17.3 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Number of Crop Growing households using organic fertilizer by District during 2002/03 agriculture year, Kagera District Did you apply organic fertilizer during 2002/03? Using Organic Fertilizer Not Using Organic Fertilizer Total 17.2 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Kagera Region District 17.1 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Number of agriculture households using draft animal to cultivate land by District during 2002/03 agriculture year, Kagera Region Households Using Draft Animals Household Not Using Draft Animals Total households District Oxen Bulls Cows Type of Craft cont...17.2 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION: Type of Draft animals By Number Owned, Used and Area Cultivated (Hectares) By District during 2002/03 agriculture year, Kagera Region Donkeys Total Type of Craft Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 228 Area (Ha) % Area (Ha) % Area (Ha) % Karagwe 4,911 17 350 4 5,261 14 Bukoba Rural 10,289 36 5,060 55 15,350 41 Muleba 6,288 22 3,014 33 9,302 25 Biharamulo 3,116 11 106 1 3,223 9 Ngara 3,527 12 552 6 4,079 11 Bukoba Urban 483 2 180 2 663 2 Total 28,614 100 9,262 100 37,877 100 17.4 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROPS: Area of farm yard manure and Compost Application by District during 2002/03 agriculture year, Kagera Region District Farm Yard Manure Area Applied Compost Area Applied Total Area aplied with Organic Fertilizers Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 229 Appendix II 230 CATTLE PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 231 Number % Number % Karagwe 12,955 15 71,959 85 84,914 28,143 Bukoba Rural 9,021 10 77,870 90 86,891 17,346 Muleba 8,656 12 66,523 88 75,179 15,448 Biharamulo 13,877 25 41,442 75 55,319 23,367 Ngara 4,066 9 43,121 91 47,187 14,349 Bukoba Urban 505 13 3,283 87 3,788 807 Total 49,079 14 304,198 86 353,277 99,460 Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Number of Households Number of Cattle % Karagwe 11,331 217,347 98 0 . 0 2,335 5,381 2 12,955 222,728 25 Bukoba Rural 7,270 162,963 97 0 . 0 2,193 4,651 3 9,021 167,614 19 Muleba 7,463 220,038 98 0 . 0 1,532 4,085 2 8,656 224,123 25 Biharamulo 13,613 238,494 100 0 . 0 264 924 0 13,877 239,417 27 Ngara 3,602 29,122 97 0 . 0 580 813 3 4,066 29,935 3 Bukoba Urban 205 1,460 55 0 . 0 300 1,196 45 505 2,656 0 Total 43,483 869,424 98 0 . 0 7,204 17,050 2 49,079 886,474 100 Number % Number % 1-5 23,527 48 64,659 7 3 6-10 9,691 20 73,699 8 8 11-15 4,002 8 50,255 6 13 16-20 3,453 7 62,849 7 18 21-30 2,115 4 53,200 6 25 31-40 1,322 3 47,901 5 36 41-50 987 2 46,550 5 47 51-60 444 1 24,095 3 54 61-100 2,057 4 152,121 17 74 101-150 872 2 106,690 12 122 151+ 608 1 204,454 23 336 Total 49,079 100 886,474 100 18 Total Cattle Improved Beef 18.3 CATTLE PRODUCTION: Number of Households Rearing Cattle, Head of Cattle and Average Head per Household by Herd Size as of 1st October, 2003 Cattle Rearing Households Heads of Cattle Average Number Per Household Herd Size 18.2 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Type and District as of 1st October, 2003 District Indigenous Improved Dairy 18.1 CATTLE PRODUCTION: Total Number Households rearing Cattle by District during 2002/03 agriculture year, Kagera Region Distcrict Households Rearing Cattle Households Not Rearing Cattle Total Agriculture households Total livestock keeping households Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 232 Number % Number % Number % Number % Bulls 90,843 99.3 0 0.0 603 0.7 91,446 10.3 Cows 380,242 97.9 0 0.0 8,148 2.1 388,390 43.8 Steers 44,141 100.0 0 0.0 0 0.0 44,141 5.0 Heifers 169,836 98.4 0 0.0 2,832 1.6 172,668 19.5 Male Calves 83,466 97.7 0 0.0 1,926 2.3 85,393 9.6 Female Calves 100,895 96.6 0 0.0 3,542 3.4 104,437 11.8 Total 869,424 98.1 0 0.0 17,050 1.9 886,474 100.0 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Karagwe 22,981 90,009 7,428 55,955 18,450 22,524 217,347 Bukoba Rural 14,242 90,055 3,220 23,249 16,011 16,185 162,963 Muleba 24,032 98,709 5,999 41,297 23,959 26,041 220,038 Biharamulo 26,601 87,537 27,374 43,759 21,852 31,371 238,494 Ngara 2,849 13,289 119 5,372 2,954 4,539 29,122 Bukoba Urban 138 642 . 205 239 235 1,460 Total 90,843 380,242 44,141 169,836 83,466 100,895 869,424 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Karagwe 0 0 0 0 0 0 0 Bukoba Rural 0 0 0 0 0 0 0 Muleba 0 0 0 0 0 0 0 Biharamulo 0 0 0 0 0 0 0 Ngara 0 0 0 0 0 0 0 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 0 Total 0 0 0 0 0 0 0 18.6 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Beef Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Beef Cattle Total 18.4 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle by Category and Type of Cattle; on 1st October 2003 18.5 CATTLE PRODUCTION: Number of Indigenous Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Indigenous Indigenous Cattle Improved Beef Cattle Improved Dairy Cattle Category of Cattle Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 233 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Karagwe . 2,664 . 1,148 529 1,040 5,381 Bukoba Rural 294 2,314 . 1,037 442 564 4,651 Muleba . 1,869 . 341 340 1,535 4,085 Biharamulo 132 264 . 132 396 . 924 Ngara . 461 . 119 . 233 813 Bukoba Urban 176 577 . 54 219 169 1,196 Total 603 8,148 . 2,832 1,926 3,542 17,050 Bulls Cows Steers Heifers Male Calves Female Calves Total Karagwe 22,981 92,672 7,428 57,103 18,979 23,564 222,728 Bukoba Rural 14,536 92,369 3,220 24,286 16,453 16,749 167,614 Muleba 24,032 100,577 5,999 41,638 24,300 27,576 224,123 Biharamulo 26,733 87,801 27,374 43,890 22,248 31,371 239,417 Ngara 2,849 13,750 119 5,491 2,954 4,772 29,935 Bukoba Urban 315 1,220 . 258 459 404 2,656 Total 91,446 388,390 44,141 172,668 85,393 104,437 886,474 District Total Cattle 18.7 CATTLE PRODUCTION: Number of Improved Dairy Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 District Category - Improved Dairy Cattle 18.8 CATTLE PRODUCTION: Number of Cattle By Category and District as on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 234 GOATS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 235 Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Number of Households Number of Goats % Karagwe 34,620 182,403 100.0 0 . - 0 . - 34,815 182,403 26.1 Bukoba Rural 23,855 102,571 99.1 445 592 0.6 296 296 0.3 24,298 103,458 14.8 Muleba 26,048 96,469 96.8 170 509 0.5 1,168 2,697 2.7 27,219 99,674 14.3 Biharamulo 27,726 174,462 99.8 132 132 0.1 109 219 0.1 28,253 174,813 25.0 Ngara 27,869 137,008 99.9 0 . - 119 119 0.1 27,869 137,128 19.6 Bukoba Urban 523 1,622 88.9 0 . - 69 203 11.1 558 1,825 0.3 Total 140,641 694,535 99.3 747 1,233 0.2 1,760 3,533 0.5 143,012 699,301 100.0 Number % Number % 1-4 87,427 62 232,037 33 3 5-9 40,268 28 253,024 36 6 10-14 9,686 7 107,138 15 11 15-19 2,393 2 38,779 6 16 20-24 925 1 19,321 3 21 25-29 551 0 15,066 2 27 30-39 250 0 7,499 1 30 40+ 325 0 26,437 4 81 Total 141,825 100 699,301 100 5 Herd Size Goat Rearing Households Head of Goats Average Number Per Household Total Goat District 19.1 GOAT PRODUCTION: Total Number of Goats by Type and District as on 1st October, 2003 19.2 GOAT PRODUCTION: Number of Households Rearing Goats by Herd Size on 1st October, 2003 Improved Dairy Improved for Meat Indigenous Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 236 19.3 Total Number of Goats by Category and Type of Goat as of 1st October, 2003 and District Number % Number % Number % Number % Billy Goat 93,973 99.1 170 0.2 704 0.7 94,846 13.6 Castrated Goat 22,448 100.0 . - . - 22,448 3.2 She Goat 403,590 99.5 319 0.1 1,861 0.5 405,770 58.0 Male Kid 76,739 99.4 . - 441 0.6 77,180 11.0 She Kid 97,785 98.7 744 0.8 528 0.5 99,057 14.2 Total 694,535 99.3 1,233 0.2 3,533 0.5 699,301 100.0 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Karagwe 13,083 8,698 101,748 25,460 33,414 182,403 Bukoba Rural 16,122 3,432 66,560 6,366 10,091 102,571 Muleba 15,463 1,020 57,993 10,004 11,989 96,469 Biharamulo 29,789 2,952 94,766 21,686 25,269 174,462 Ngara 19,232 6,345 81,487 13,121 16,823 137,008 Bukoba Urban 283 . 1,037 103 199 1,622 Total 93,973 22,448 403,590 76,739 97,785 694,535 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Karagwe . . . . . . Bukoba Rural . . 149 . 442 592 Muleba 170 . 170 . 170 509 Biharamulo . . . . 132 132 Ngara . . . . . . Bukoba Urban . . . . . . Total 170 . 319 . 744 1,233 Improved Dairy Goats 19.5 GOAT PRODUCTION: Number of Improved Goat for Meat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Improved Meat Goats Total Category of Goats 19.4 Total Number of Indigenous Goat by Category and District as on 1st October, 2003 District Number of Indigenous Goats Improved Meat Goats Indigenous Goats Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 237 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Karagwe . . . . . . Bukoba Rural 146 . 149 . . 296 Muleba 339 . 1,676 339 342 2,697 Biharamulo 219 . . . . 219 Ngara . . . . 119 119 Bukoba Urban . . 36 102 66 203 Total 704 . 1,861 441 528 3,533 Billy Goat Castrated Goat She Goat Male Kid She Kid Total Karagwe 13,083 8,698 101,748 25,460 33,414 182,403 Bukoba Rural 16,268 3,432 66,859 6,366 10,533 103,458 Muleba 15,971 1,020 59,839 10,343 12,501 99,674 Biharamulo 30,008 2,952 94,766 21,686 25,401 174,813 Ngara 19,232 6,345 81,487 13,121 16,943 137,128 Bukoba Urban 283 . 1,072 204 265 1,825 Total 94,846 22,448 405,770 77,180 99,057 699,301 District Total Goat 19.6 Number of Improved Dairy Goat by Category and District on 1st October, 2003 District Number of Improved Dairy Goats 19.7 Total Number of Goats by Category and District on 1st October, 2003 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 238 SHEEP PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 239 Number % Number % Number % Ram 12,326 14 . - 12,326 14 Castrated Sheep 2,222 2 . - 2,222 2 She Sheep 41,710 46 170 100 41,881 46 Male Lamb 16,591 18 . - 16,591 18 She Lamb 17,301 19 . - 17,301 19 Total 90,151 100 170 100 90,321 100 Number % Number % Karagwe 7,453 9 77,461 91 84,914 28,143 Bukoba Rural 2,494 3 84,398 97 86,891 17,346 Muleba 3,342 4 71,837 96 75,179 15,448 Biharamulo 3,575 6 51,744 94 55,319 23,367 Ngara 1,478 3 45,708 97 47,187 14,349 Bukoba Urban 99 3 3,689 97 3,788 807 Total 18,440 5 334,837 95 353,277 99,460 Number % Number % Number % Karagwe 35,979 100 . - 35,979 40 Bukoba Rural 12,360 100 . - 12,360 14 Muleba 19,134 99 170 1 19,304 21 Biharamulo 18,201 100 . - 18,201 20 Ngara 4,073 100 . - 4,073 5 Bukoba Urban 403 100 . - 403 0 Total 90,151 100 170 0 90,321 100 Herd Size Number of Household % Number of Sheep % Average Number Per Household 1-4 12,322 67 26,917 30 2 5-9 3,585 20 21,138 23 6 10-14 1,580 9 17,844 20 11 15-19 149 1 2,233 2 15 20-24 131 1 2,624 3 20 25-29 0 0 0 0 0 30-39 355 2 11,736 13 33 40+ 186 1 7,830 9 42 Total 18,308 100 90,321 100 5 District 20.3 Number of Sheep by Type of Sheep and District as 1st October, 2002/03 Number of Improved for Mutton Total Sheep Number of Indigenous Number of Improved for Mutton Total Sheep 20.1 Total Number of Sheep By Breed and on 1st October 2003 20.4 Number of Households and Heads of Sheep by Herd Size on 1st October 2003 20.2 Number of Households Raising or Managing Sheep by District on 1st October, 2003 District Households Raising Sheep Households Not Raising Sheep Number of Agricultural Households Total Livestock keeping Households Breed Number of Indigenous Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 240 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Karagwe 4,312 945 15,340 4,317 11,065 35,979 Bukoba Rural 2,347 . 6,758 2,222 1,032 12,360 Muleba 1,980 . 7,644 7,413 2,097 19,134 Biharamulo 3,057 1,277 9,260 2,045 2,563 18,201 Ngara 563 . 2,507 527 477 4,073 Bukoba Urban 67 . 201 68 68 403 Total 12,326 2,222 41,710 16,591 17,301 90,151 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Karagwe . . . . . . Bukoba Rural . . . . . . Muleba . . 170 . . 170 Biharamulo . . . . . . Ngara . . . . . . Bukoba Urban . . . . . . Total . . 170 . . 170 Ram Castrated Sheep She Sheep Male Lamb She Lamb Total Karagwe 4,312 945 15,340 4,317 11,065 35,979 Bukoba Rural 2,347 . 6,758 2,222 1,032 12,360 Muleba 1,980 . 7,814 7,413 2,097 19,304 Biharamulo 3,057 1,277 9,260 2,045 2,563 18,201 Ngara 563 . 2,507 527 477 4,073 Bukoba Urban 67 . 201 68 68 403 Total 12,326 2,222 41,881 16,591 17,301 90,321 20.8 Total Number of Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 District Total Sheep 20.7 Total Number of Improved Mutton Sheep by Type and District on 1st October 2003 District Number of Improved for Mutton 20.6 Total Number of Indigenous Sheep by Sheep Type and District on 1st October 2003 District Number of Indigenous Sheep Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 241 Appendix II 242 PIGS PRODUCTION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 243 Number % Number % 1-4 25,280 93 35,287 74 1 5-9 1,596 6 9,458 20 6 15-19 149 1 2,241 5 15 40+ 227 1 521 1 2 Total 27,252 100 47,508 100 2 District Number of Household Number of Pig Average Number Per Household Karagwe 8,826 14,674 2 Bukoba Rural 9,210 16,613 2 Muleba 4,648 6,797 1 Biharamulo 1,178 3,260 3 Ngara 2,844 4,980 2 Bukoba Urban 545 1,184 2 Total 27,252 47,508 2 District Boar Castrated Male Sow / Gilt Male Piglet She Piglet Total Karagwe 3,591 553 7,086 2,403 1,042 14,674 Bukoba Rural 4,794 447 7,074 2,224 2,074 16,613 Muleba 2,656 0 3,483 0 658 6,797 Biharamulo 916 0 1,178 779 387 3,260 Ngara 709 119 2,609 1,067 475 4,980 Bukoba Urban 277 0 604 167 136 1,184 Total 12,942 1,120 22,034 6,639 4,772 47,508 21.2 Number of Households and Pigs by District on 1st October 2003 21.3 Number of Pigs by Type and District on 1st October, 2003 21.1 Number of Households and Pigs by Herd Size on 1st October 2003 Average Number Per Household Herd Size Pig Rearing Households Heads of Pigs Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 244 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 245 Number of Households % Number of Households % Karagwe 9,770 35 18,373 65 28,143 Bukoba Rural 11,165 64 6,180 36 17,346 Muleba 5,964 39 9,484 61 15,448 Biharamulo 9,095 39 14,272 61 23,367 Ngara 3,890 27 10,459 73 14,349 Bukoba Urban 539 67 268 33 807 Total 40,424 41 59,036 59 99,460 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Karagwe 5,573 28 6,303 23 570 24 1,284 21 Bukoba Rural 5,227 26 8,271 30 1,158 49 2,930 48 Muleba 2,238 11 4,563 17 170 7 668 11 Biharamulo 3,833 19 6,280 23 378 16 764 12 Ngara 2,967 15 1,512 6 0 0 350 6 Bukoba Urban 201 1 441 2 67 3 136 2 Total 20,039 100 27,370 100 2,342 100 6,132 100 Number of Households % Number of Households % Karagwe 14,953 53 13,190 47 28,143 Bukoba Rural 9,778 56 7,567 44 17,346 Muleba 7,954 51 7,494 49 15,448 Biharamulo 14,937 64 8,431 36 23,367 Ngara 5,833 41 8,516 59 14,349 Bukoba Urban 475 59 332 41 807 Total 53,930 54 45,531 46 99,460 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Household s % Karagwe 1,712 11 12,315 82 0 0 0 0 926 6 14,953 Bukoba Rural 1,641 17 6,265 64 0 0 1,007 10 865 9 9,778 Muleba 1,176 15 3,233 41 837 11 2,370 30 338 4 7,954 Biharamulo 1,803 12 10,285 69 498 3 250 2 2,100 14 14,937 Ngara 2,937 50 1,395 24 229 4 114 2 1,158 20 5,833 Bukoba Urban 137 29 89 19 32 7 216 45 0 0 475 Total 9,406 17 33,582 62 1,596 3 3,958 7 5,388 10 53,930 22.1 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing households deworming Livestock by District during 2002/03 Agricultural Year District Deworming Livestock Not Deworming Livestock Total 22.2 PESTS AND PARASITE: Number of Livestock Rearing Households that dewormed Livestock by type of Livestock and District during the 2002/03 Agricultural Year District Goats Cattle Sheep Pigs District Ticks Problems No Ticks Problems 22.4 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Ticks Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year Total 22.3 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of Livestock Keeping households reporting to have encountered tick problems during 2002/03 Agriculture Year by District. District Method of Tick Control Total None Spraying Dipping Smearing Other Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 246 Number of Households % Number of Households % Karagwe 1,881 8 23,028 92 24,909 Bukoba Rural 1,727 11 13,879 89 15,606 Muleba 1,014 7 14,434 93 15,448 Biharamulo 1,359 6 21,638 94 22,997 Ngara 2,487 19 10,911 81 13,398 Bukoba Urban 0 0 772 100 772 Total 8,467 9 84,662 91 93,130 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Karagwe 569 30 1,118 59 194 10 0 0 0 0 1,881 Bukoba Rural 0 0 1,727 100 0 0 0 0 0 0 1,727 Muleba 341 34 673 66 0 0 0 0 0 0 1,014 Biharamulo 132 10 1,096 81 0 0 130 10 0 0 1,359 Ngara 2,248 90 239 10 0 0 0 0 0 0 2,487 Bukoba Urban 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Total 3,291 38.9 4,852 57.3 194 2.3 130 2.0 0 0 8,467 22.5 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number and Percent of agricultural households reporting to have encountered Tsetse Flies problems during 2002/03 Agriculture Year by District Total Trapping District None Spray Dipping Other District Tsetse Flies Problems Total Method of Tsetse Flies Control No Tsetse Flies Problems 22.6 LIVESTOCK PESTS AND PARASITE CONTROL: Number of Livestock Rearing Households by Methods of Tsetse flies Control Use and District During the 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 247 Appendix II 248 OTHER LIVESTOCK Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 249 Number % Type Number Indigenous 905,549 99 Ducks 67,632 Layer 13,139 1 Turkeys 9,170 Broiler 171 0 Rabbits 42,889 Donkeys 9,500 Total 918,858 100 129,191 Indigenous Chicken Layer Broiler Karagwe 166,117 0 0 166,117 Bukoba Rural 154,668 4,542 0 159,209 Muleba 113,967 843 171 114,981 Biharamulo 305,579 772 0 306,352 Ngara 157,245 6,271 0 163,515 Bukoba Urban 7,973 711 0 8,684 Total 905,549 13,139 171 918,858 Ducks Turkeys Rabbit Donkeys Other Karagwe 4,042 . . . . Bukoba Rural 27,827 8,834 24,760 9,259 296 Muleba 10,576 . 16,303 . . Biharamulo 17,554 . 1,177 . . Ngara 7,369 336 578 . . Bukoba Urban 264 . 71 241 . Total 67,632 9,170 42,889 9,500 296 Type of Livestock/Poultry 1995 1999 2003 Number % Cattle 354,119 667,745 886,474 1 - 4 75,712 51.3 203,149 3 Improved Cattle 16,947 15,173 17,050 5 - 9 47,240 32.0 297,784 6 Goats 679,925 830,901 699,301 10 - 19 18,415 12.5 227,631 12 Sheep 85,299 63,904 90,321 20 - 29 3,257 2.2 71,691 22 Pigs 11,847 54,091 47,508 30 - 39 2,046 1.4 65,659 32 Indigenous Chicken 1,080,793 1,434,468 905,549 40 - 49 149 0.1 7,022 47 Layers 6,736 45,299 13,139 50 - 99 621 0.4 32,729 53 Broilers 6,922 19,190 171 100+ 132 0.1 13,193 100 Total Chickens 1,094,451 1,498,957 918,858 Total 147,573 100 918,858 6 23a OTHER LIVESTOCK: Total Number of Other Livestock by Type on 1st October 2003 23b OTHER LIVESTOCK: Number of Chicken by Category of Chicken and District on 1st October 2003 Chicken Type Others District Total Number of Chicken Number of Chicken 23c Head Number of Other Livestock by Type of Livestock and District District Type of Livestock 23d OTHER LIVESTOCK: Total Number of Households and Chicken Raised by Flock Size as of 1st October 2003 23e LIVESTOCK/POULTRY POPULATION TREND Flock Size Chicken Rearing Households Number of Chicken Average Chicken per Household Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 250 FISH FARMING Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 251 Number % Number % Karagwe 0 0.0 84,914 100.0 84,914 Bukoba Rural 142 0.2 86,749 99.8 86,891 Muleba 170 0.2 75,008 99.8 75,179 Biharamulo 0 0.0 55,319 100.0 55,319 Ngara 230 0.5 46,957 99.5 47,187 Bukoba Urban 0 0.0 3,788 100.0 3,788 Total 542 0.2 352,735 99.8 353,277 Natural Pond Dug out Pond Water Resevoir Total Bukoba Rural 0 142 0 142 Muleba 341 170 0 511 Ngara 0 112 118 230 Total 341 424 118 883 Own Pond NGOs / Project Neighbour Other Total Number Number Number Number Number Bukoba Rural 142 0 0 0 142 Muleba 341 0 0 170 511 Ngara 0 118 112 0 230 Total 482 118 112 170 883 Did not Sell Number Bukoba Rural 142 142 Muleba 341 341 Ngara 230 230 Total 713 713 District Number of Tilapia Number of Carp Number of Others Bukoba Rural 0 14,183 0 Muleba 170,272 0 0 Ngara 7,768 0 0 Total 178,040 14,183 0 28.2 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By System of Farming and District during the 2002/03 Agricultural Year 28.1 FISH FARMING: Number of Agricultural Households involved in Fish Farming and District, 2002/03 Agricultural Year District Agricultural Households Doing Fish Farming Agricultural Households NOT Doing Fish Farming Total 28.5 FISH FARMING: Total Number of Fish Harvested by Type and District, 2002/03 Agricultural Year Total 28.4 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Location of Selling Fish and District during the 2002/03 Agricultural Year District District Fish Farming System District Source of Fingerling 28.3 FISH FARMING: Number of Agricultural Households By Source of Fingerlings and District during the 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 252 LIVESTOCK EXTENSION Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 253 Number % Number % Karagwe 5,597 6.6 79,317 93.4 84,914 28,143 20 Bukoba Rural 10,348 11.9 76,543 88.1 86,891 17,346 60 Muleba 10,786 14.3 64,393 85.7 75,179 15,448 70 Biharamulo 2,210 4.0 53,109 96.0 55,319 23,367 9 Ngara 1,171 2.5 46,016 97.5 47,187 14,349 8 Bukoba Urban 197 5.2 3,591 94.8 3,788 807 24 Total 30,308 8.6 322,969 91.4 353,277 99,460 30 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 3,891 65.2 1,460 24.5 141 2.4 331 5.5 141 2.4 Bukoba Rural 9,314 39.2 4,925 20.7 3,611 15.2 3,463 14.6 2,433 10.2 Muleba 9,277 29.1 6,068 19.1 5,555 17.4 5,388 16.9 5,555 17.4 Biharamulo 1,495 62.4 396 16.5 132 5.5 132 5.5 242 10.1 Ngara 935 61.2 355 23.2 119 7.8 119 7.8 0 0.0 Bukoba Urban 197 90.8 20 9.2 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Total 25,111 38.2 13,223 20.1 9,558 14.5 9,433 14.4 8,371 12.7 29.1a LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension by District During the 2002/03 Agricultural Year District Government NGO / Development Project Co-operative Large Scale Farmer District Received Livestock Advice Did Not Receive Livestock Advice 29.1b LIVESTOCK EXTENSION SERVICE PROVIDERS: Number of Agricultural Households By Source of Extension Services and District during the 2002/03 Agricultural Year Other Source of extension advice Total Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 254 Government NGO / Development Project Total Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Total Karagwe 1,236 934 2,170 28,143 7.7 Karagwe 2,737 567 189 3,493 28,143 12.4 Bukoba Rural 4,720 269 4,989 17,346 28.8 Bukoba Rural 7,307 1,158 0 8,466 17,346 48.8 Muleba 3,893 685 4,578 15,448 29.6 Muleba 4,210 509 0 4,719 15,448 30.5 Biharamulo 342 210 553 23,367 2.4 Biharamulo 724 132 0 856 23,367 3.7 Ngara 463 119 583 14,349 4.1 Ngara 463 119 0 583 14,349 4.1 Bukoba Urban 116 20 136 807 16.8 Bukoba Urban 121 20 0 141 807 17.4 Total 10,770 2,237 13,008 99,460 13.1 Total 15,562 2,506 189 18,257 99,460 18.4 % 82.8 17.2 100.0 % 85 14 1 100 Government NGO / Development Project Total Government NGO / Development Project Total Karagwe 1,960 191 2,151 28,143 7.6 Karagwe 1,966 191 2,158 28,143 7.7 Bukoba Rural 1,755 269 2,024 17,346 11.7 Bukoba Rural 1,605 269 1,875 17,346 10.8 Muleba 1,684 343 2,027 15,448 13.1 Muleba 1,685 343 2,028 15,448 13.1 Biharamulo 670 0 670 23,367 2.9 Biharamulo 460 0 460 23,367 2.0 Ngara 351 0 351 14,349 2.4 Ngara 351 119 471 14,349 3.3 Bukoba Urban 88 20 108 807 13.3 Bukoba Urban 143 20 163 807 20.2 Total 6,508 823 7,331 99,460 7.4 Total 6,211 943 7,154 99,460 7.2 % 88.8 11.2 100.0 % 87 13 100 Source of Advice on Milk Hygene % receiving advice out of total Total Number of households raising livestock Total Number of households raising livestock % receiving advice out of total Total Number of households raising livestock Source of Advice on Feeds and Proper Feeding 29.2 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Feeds and Proper Feeding By Source and District, 2002/03 Agricultural Year % receiving advice out of total Source of Advice on Housing Source of Advice on Proper Milking 29.3 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Housing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District District % receiving advice out of total District District Total Number of households raising livestock 29.5 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Milk Hygiene By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.4 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Proper Milking By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 255 Government NGO / Development Project Other Total Karagwe 3,700 746 0 4,446 28,143 16 Bukoba Rural 5,099 273 0 5,372 17,346 31 Muleba 4,894 685 0 5,580 15,448 36 Biharamulo 1,757 132 110 1,999 23,367 9 Ngara 704 0 0 704 14,349 5 Bukoba Urban 157 0 0 157 807 19 Total 16,312 1,836 110 18,258 99,460 18 % 89.3 10.1 0.6 100.0 Government NGO / Development Project Total Karagwe 1,048 939 1,987 28,143 7.1 Bukoba Rural 886 148 1,034 17,346 6.0 Muleba 2,183 341 2,524 15,448 16.3 Biharamulo 210 132 342 23,367 1.5 Ngara 351 0 351 14,349 2.4 Bukoba Urban 34 20 54 807 6.7 Total 4,713 1,580 6,293 99,460 6.3 % 74.9 25.1 100.0 % receiving advice out of total District 29.7 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Herd /Flock Size and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Advice on Herd/Flock Size % receiving advice out of total Total Number of households raising livestock 29.6 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Disease Control By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Source of Advice on Disease Control Total Number of households raising livestock Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 256 Government NGO / Development Project Total Karagwe 707 555 1,262 28,143 4.5 Bukoba Rural 1,187 418 1,606 17,346 9.3 Muleba 838 171 1,010 15,448 6.5 Biharamulo 381 132 513 23,367 2.2 Ngara 347 0 347 14,349 2.4 Bukoba Urban 0 0 0 807 0.0 Total 3,462 1,277 4,738 99,460 4.8 % 73.1 26.9 100.0 Government NGO / Development Project Other Total Karagwe 857 566 183 1,606 28,143 5.7 Bukoba Rural 4,522 417 0 4,939 17,346 28.5 Muleba 2,189 514 0 2,703 15,448 17.5 Biharamulo 724 132 0 856 23,367 3.7 Ngara 467 0 0 467 14,349 3.3 Bukoba Urban 33 20 0 53 807 6.6 Total 8,792 1,649 183 10,624 99,460 10.7 % 82.8 15.5 1.7 100.0 29.8 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Pasture Establishment and Selection By Source and District, 2002/03 Agricultural Year Source of Advice on Pasture Establishment and Selection Source of Advice on Group Formation and Strenghthening % receiving advice out of total Total Number of households raising livestock District % receiving advice out of total 29.9 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Group Formation and Strengthening By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Total Number of households raising livestock Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 257 Government NGO / Development Project not applicable Total Karagwe 1,753 753 0 2,506 28,143 9 Bukoba Rural 2,066 269 0 2,336 17,346 13 Muleba 2,369 343 0 2,711 15,448 18 Biharamulo 934 132 0 1,066 23,367 5 Ngara 351 0 0 351 14,349 2 Bukoba Urban 87 20 28 135 807 17 Total 7,560 1,517 28 9,105 99,460 9 % 83.0 16.7 0.3 100.0 Government NGO / Development Project Large Scale Farmer Other not applicable Total Karagwe 1,753 558 0 0 0 2,311 28,143 8.2 Bukoba Rural 2,640 713 148 0 148 3,648 17,346 21.0 Muleba 2,193 343 158 170 0 2,864 15,448 18.5 Biharamulo 777 0 0 0 0 777 23,367 3.3 Ngara 354 116 0 0 0 470 14,349 3.3 Bukoba Urban 54 0 0 0 0 54 807 6.7 Total 7,771 1,729 305 170 148 10,123 99,460 10.2 % 76.8 17.1 3.0 1.7 1.5 100.0 Source of Advice on Improved Bulls 29.11 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Use of Improved Bulls By Source and District, 2002/03 Agricultural Year 29.10 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households Receiving Extension Advice on Calf Rearing By Source and District, 2002/03 Agricultural Year District Total Number of households raising livestock District Total Number of households raising livestock Source of Advice on Calf Rearing % receiving advice out of total % receiving advice out of total Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 258 Number % Number % Number % Number % Number % Karagwe 2,964 50 2,429 41 519 9 0 0 0 0 5,912 Bukoba Rural 2,079 13 9,225 56 2,813 17 2,323 14 0 0 16,440 Muleba 3,540 18 12,052 63 2,863 15 167 1 632 3 19,253 Biharamulo 496 19 1,241 47 396 15 527 20 0 0 2,660 Ngara 345 27 708 55 234 18 0 0 0 0 1,287 Bukoba Urban 102 41 121 48 28 11 0 0 0 0 251 Total 9,527 21 25,776 56 6,852 15 3,016 7 632 1 45,803 29.12 LIVESTOCK EXTENSION: Number of Agricultural Households By Quality of Extension Services and District, 2002/03 Agricultural Year Total Quality of Service District Very Good Good Average Poor No Good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 259 Appendix II 260 ACCESS TO INFRASRUCTURE AND OTHER SERVICES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 261 Secondary Schools Primary Schools All weather roads Feeder Roads Hospitals Health Clinics Regional Capital Primary Markets Secondary Market Tertiary Market Tarmac Roads District Capital Karagwe 18.9 3.0 4.4 1.6 35.5 11.0 173.5 8.9 31.3 43.6 128.6 58.1 Bukoba Rural 10.6 2.3 2.5 1.4 43.5 5.6 53.9 5.8 37.1 49.8 28.2 54.0 Muleba 12.6 2.4 4.3 1.5 23.8 7.2 81.2 5.1 39.4 30.7 40.2 33.4 Biharamulo 22.1 2.8 4.2 2.8 58.1 8.8 241.8 4.8 46.4 39.7 86.2 62.5 Ngara 18.0 2.6 4.4 1.5 22.6 4.3 359.7 5.3 31.7 24.8 21.8 42.8 Bukoba Urban 3.9 1.6 0.6 0.4 4.9 2.9 5.1 3.3 19.7 4.8 5.6 5.1 Total 15.8 2.6 3.8 1.7 36.5 7.5 158.2 6.1 36.8 38.9 62.9 49.9 Regional Capital 158.2 Tarmac Roads 62.9 District Capital 49.9 Tertiary Market 38.9 Secondary Market 36.8 Hospitals 36.5 Secondary Schools 15.8 Health Clinics 7.5 Primary Markets 6.1 All weather roads 3.8 Primary Schools 2.6 Feeder Roads 1.7 33.01a Mean Distances from Household Dwellings to Infrastructures and Services by Districts District Mean Distance to Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 262 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 378 0.4 3,650 4.3 28,921 34.1 18,863 22.2 33,102 39.0 84,914 18.9 Bukoba Rural 2,314 2.7 19,673 22.6 37,333 43.0 17,837 20.5 9,734 11.2 86,891 10.6 Muleba 0 0.0 4,455 5.9 39,662 52.8 18,939 25.2 12,123 16.1 75,179 12.6 Biharamulo 132 0.2 5,099 9.2 13,150 23.8 15,453 27.9 21,485 38.8 55,319 22.1 Ngara 952 2.0 2,745 5.8 17,076 36.2 15,033 31.9 11,382 24.1 47,187 18.0 Bukoba Urban 281 7.4 1,223 32.3 2,229 58.8 20 0.5 36 0.9 3,788 3.9 Total 4,057 1.1 36,844 10.4 138,370 39.2 86,144 24.4 87,862 24.9 353,277 15.8 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 25,120 29.6 19,072 22.5 29,660 34.9 8,362 9.8 2,699 3.2 84,914 4.4 Bukoba Rural 31,744 36.5 30,138 34.7 22,828 26.3 1,602 1.8 579 0.7 86,891 2.5 Muleba 18,749 24.9 27,271 36.3 22,228 29.6 6,593 8.8 337 0.4 75,179 4.3 Biharamulo 17,340 31.3 12,224 22.1 17,108 30.9 8,540 15.4 108 0.2 55,319 4.2 Ngara 15,691 33.3 15,873 33.6 11,476 24.3 3,558 7.5 589 1.2 47,187 4.4 Bukoba Urban 2,652 70.0 866 22.9 270 7.1 0 0.0 0 0.0 3,788 0.6 Total 111,296 31.5 105,444 29.8 103,569 29.3 28,655 8.1 4,312 1.2 353,277 3.8 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 52,153 61.4 22,920 27.0 9,259 10.9 386 0.5 195 0.2 84,914 1.6 Bukoba Rural 49,910 57.4 27,947 32.2 8,300 9.6 296 0.3 439 0.5 86,891 1.4 Muleba 34,910 46.4 30,121 40.1 9,643 12.8 169 0.2 336 0.4 75,179 1.5 Biharamulo 24,506 44.3 14,941 27.0 13,237 23.9 2,371 4.3 264 0.5 55,319 2.8 Ngara 22,643 48.0 15,067 31.9 9,477 20.1 0 0.0 0 0.0 47,187 1.5 Bukoba Urban 3,137 82.8 577 15.2 74 2.0 0 0.0 0 0.0 3,788 0.4 Total 187,257 53.0 111,572 31.6 49,991 14.2 3,223 0.9 1,234 0.3 353,277 1.7 33.01b: Number of Households By Distance to Secondary School by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Secondary School Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01c: Number of Households By Distance to All Weather Road by District for 2002/03 agriculture year District Distance to All Weather Road Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01d: Number of Households by Distance to Feeder Road by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Feeder Road Total number of households Mean Distance Above 20 km 10.0-19.9 3.0-9.9 1-2.9 km Less than 1 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 263 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 336 0.4 5,005 5.9 11,423 13.5 14,763 17.4 53,386 62.9 84,914 35.5 Bukoba Rural 1,007 1.2 6,925 8.0 5,619 6.5 15,184 17.5 58,155 66.9 86,891 43.5 Muleba 682 0.9 2,358 3.1 18,601 24.7 20,534 27.3 33,004 43.9 75,179 23.8 Biharamulo 251 0.5 1,055 1.9 5,162 9.3 2,921 5.3 45,929 83.0 55,319 58.1 Ngara 469 1.0 2,315 4.9 8,528 18.1 12,403 26.3 23,472 49.7 47,187 22.6 Bukoba Urban 28 0.7 201 5.3 3,559 94.0 0 0.0 0 0.0 3,788 4.9 Total 2,773 0.8 17,859 5.1 52,893 15.0 65,805 18.6 213,947 60.6 353,277 36.5 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 2,737 3.2 13,324 15.7 38,799 45.7 20,485 24.1 9,569 11.3 84,914 11.0 Bukoba Rural 5,657 6.5 28,037 32.3 37,426 43.1 14,608 16.8 1,164 1.3 86,891 5.6 Muleba 1,361 1.8 15,219 20.2 39,952 53.1 15,093 20.1 3,554 4.7 75,179 7.2 Biharamulo 3,305 6.0 8,859 16.0 25,851 46.7 10,711 19.4 6,592 11.9 55,319 8.8 Ngara 4,330 9.2 12,607 26.7 26,357 55.9 3,081 6.5 812 1.7 47,187 4.3 Bukoba Urban 491 13.0 1,261 33.3 2,036 53.8 0 0.0 0 0.0 3,788 2.9 Total 17,881 5.1 79,306 22.4 170,421 48.2 63,978 18.1 21,691 6.1 353,277 7.5 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 7,997 9.4 37,255 43.9 37,161 43.8 2,307 2.7 193 0.2 84,914 3.0 Bukoba Rural 14,575 16.8 44,177 50.8 27,401 31.5 738 0.8 0 0.0 86,891 2.3 Muleba 7,601 10.1 40,956 54.5 25,622 34.1 512 0.7 487 0.6 75,179 2.4 Biharamulo 8,154 14.7 22,025 39.8 24,364 44.0 776 1.4 0 0.0 55,319 2.8 Ngara 7,464 15.8 20,999 44.5 18,257 38.7 467 1.0 0 0.0 47,187 2.6 Bukoba Urban 680 18.0 2,513 66.3 595 15.7 0 0.0 0 0.0 3,788 1.6 Total 46,471 13.2 167,925 47.5 133,399 37.8 4,801 1.4 681 0.2 353,277 2.6 Mean Distance Above 20 km 10.0-19.9 3.0-9.9 Total number of households 10.0-19.9 1-2.9 km Less than 1 km District Distance to Primary School 10.0-19.9 33.01g: Number of Households by distance to Primary School for 2002/03 agriculture year 33.01f: Number of Households by Distance to Health Clinic by District for 2002/03 agricultural year District Health clinic Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 Above 20 km Above 20 km 33.01e: Number of Households By Distance to Hospital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to hospital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 264 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 0 0.0 0 0.0 195 0.2 195 0.2 84,524 99.5 84,914 173.5 Bukoba Rural 297 0.3 296 0.3 1,935 2.2 12,507 14.4 71,857 82.7 86,891 53.9 Muleba 171 0.2 171 0.2 795 1.1 0 0.0 74,041 98.5 75,179 81.2 Biharamulo 261 0.5 0 0.0 0 0.0 0 0.0 55,058 99.5 55,319 241.8 Ngara 0 0.0 215 0.5 0 0.0 112 0.2 46,859 99.3 47,187 359.7 Bukoba Urban 137 3.6 192 5.1 3,459 91.3 0 0.0 0 0.0 3,788 5.1 Total 866 0.2 875 0.2 6,383 1.8 12,814 3.6 332,339 94.1 353,277 158.2 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 0 0.0 389 0.5 5,775 6.8 4,817 5.7 73,932 87.1 84,914 58.1 Bukoba Rural 295 0.3 122 0.1 1,487 1.7 13,400 15.4 71,587 82.4 86,891 54.0 Muleba 685 0.9 1,023 1.4 2,212 2.9 14,746 19.6 56,512 75.2 75,179 33.4 Biharamulo 0 0.0 1,451 2.6 3,915 7.1 523 0.9 49,430 89.4 55,319 62.5 Ngara 0 0.0 443 0.9 4,772 10.1 8,043 17.0 33,929 71.9 47,187 42.8 Bukoba Urban 36 0.9 172 4.5 3,580 94.5 0 0.0 0 0.0 3,788 5.1 Total 1,015 0.3 3,601 1.0 21,741 6.2 41,530 11.8 285,390 80.8 353,277 49.9 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 5,280 6.2 0 0.0 379 0.4 336 0.4 78,918 92.9 84,914 128.6 Bukoba Rural 2,477 2.9 4,973 5.7 18,086 20.8 12,584 14.5 48,771 56.1 86,891 28.2 Muleba 170 0.2 1,825 2.4 8,395 11.2 5,248 7.0 59,540 79.2 75,179 40.2 Biharamulo 110 0.2 724 1.3 3,186 5.8 2,228 4.0 49,071 88.7 55,319 86.2 Ngara 2,221 4.7 4,430 9.4 13,191 28.0 7,956 16.9 19,389 41.1 47,187 21.8 Bukoba Urban 644 17.0 1,044 27.6 1,988 52.5 36 0.9 77 2.0 3,788 5.6 Total 10,903 3.1 12,996 3.7 45,226 12.8 28,388 8.0 255,765 72.4 353,277 62.9 33.01j: Number of Households by Distance to Tarmac Road by District for 2002/03 agricultural year District Tarmac Road Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01i: Number of Households by Distance to District Capital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to District Capital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01h: Number of Households by Distance to Regional Capital by District for 2002/03 agriculture year District Distance to Regional Capital Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 265 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 4,199 4.9 11,881 14.0 47,517 56.0 15,776 18.6 5,541 6.5 84,914 8.9 Bukoba Rural 6,083 7.0 21,182 24.4 43,425 50.0 13,973 16.1 2,228 2.6 86,891 5.8 Muleba 6,726 8.9 25,309 33.7 38,093 50.7 4,035 5.4 1,015 1.4 75,179 5.1 Biharamulo 7,369 13.3 11,551 20.9 29,906 54.1 6,493 11.7 0 0.0 55,319 4.8 Ngara 5,345 11.3 9,088 19.3 26,354 55.9 5,575 11.8 825 1.7 47,187 5.3 Bukoba Urban 599 15.8 740 19.5 2,449 64.6 0 0.0 0 0.0 3,788 3.3 Total 30,320 8.6 79,752 22.6 187,745 53.1 45,852 13.0 9,609 2.7 353,277 6.1 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 0 0.0 1,571 1.8 13,431 15.8 8,608 10.1 61,304 72.2 84,914 43.6 Bukoba Rural 2,016 2.3 294 0.3 3,510 4.0 12,949 14.9 68,122 78.4 86,891 49.8 Muleba 285 0.4 6,412 8.5 9,554 12.7 12,248 16.3 46,679 62.1 75,179 30.7 Biharamulo 1,886 3.4 3,033 5.5 12,129 21.9 13,044 23.6 25,227 45.6 55,319 39.7 Ngara 331 0.7 330 0.7 14,282 30.3 13,373 28.3 18,870 40.0 47,187 24.8 Bukoba Urban 146 3.9 352 9.3 3,290 86.9 0 0.0 0 0.0 3,788 4.8 Total 4,664 1.3 11,992 3.4 56,196 15.9 60,223 17.0 220,202 62.3 353,277 38.9 No of households % No of households % No of households % No of households % No of households % Karagwe 762 0.9 1,467 1.7 12,334 14.5 14,456 17.0 55,894 65.8 84,914 31.3 Bukoba Rural 17,920 20.6 122 0.1 2,198 2.5 2,728 3.1 63,923 73.6 86,891 37.1 Muleba 6,026 8.0 1,524 2.0 5,128 6.8 7,402 9.8 55,099 73.3 75,179 39.4 Biharamulo 248 0.4 364 0.7 4,001 7.2 8,414 15.2 42,292 76.5 55,319 46.4 Ngara 6,770 14.3 803 1.7 4,246 9.0 1,783 3.8 33,585 71.2 47,187 31.7 Bukoba Urban 386 10.2 279 7.4 1,221 32.2 0 0.0 1,902 50.2 3,788 19.7 Total 32,112 9.1 4,560 1.3 29,129 8.2 34,782 9.8 252,694 71.5 353,277 36.8 33.01m: Number of Households by Distance to Secondary Market by District for 2002/03 agricultural year District Secondary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01l: Number of Households by Distance to Tertiary Market by District for 2002/03 agricultural year District Tertiary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km 33.01k: Number of Households by Distance to Primary Market by District for 2002/03 agricultural year District Primary Market Total number of households Mean Distance Less than 1 km 1-2.9 km 3.0-9.9 10.0-19.9 Above 20 km Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 266 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Karagwe 2,378 6 11,176 29 2,905 7 19,444 50 3,252 8 39,156 Bukoba Rural 3,381 7 19,770 39 19,526 38 7,803 15 717 1 51,196 Muleba 2,534 13 11,689 59 2,134 11 2,718 14 825 4 19,900 Biharamulo 553 4 4,519 35 2,832 22 4,465 34 625 5 12,994 Ngara 832 6 10,687 74 1,183 8 1,192 8 478 3 14,372 Bukoba Urban 0 0 1,451 75 175 9 316 16 0 0 1,942 Total 9,677 7 59,292 42 28,756 21 35,937 26 5,897 4 139,560 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Karagwe 712 7 4,919 45 666 6 3,744 35 777 7 10,817 Bukoba Rural 734 5 7,734 53 5,627 38 559 4 0 0 14,655 Muleba 998 11 5,090 57 1,469 17 502 6 825 9 8,884 Biharamulo 132 3 2,177 47 1,326 29 865 19 132 3 4,632 Ngara 239 5 3,756 71 476 9 358 7 478 9 5,306 Bukoba Urban 0 0 379 87 20 5 36 8 0 0 435 Total 2,815 6 24,055 54 9,583 21 6,064 14 2,212 5 44,729 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Karagwe 386 8 0 0 0 0 4,117 84 389 8 4,893 Bukoba Rural 149 2 2,339 30 3,346 43 1,809 23 144 2 7,787 Muleba 171 34 168 33 0 0 168 33 0 0 507 Biharamulo 132 14 132 14 0 0 604 64 78 8 946 Ngara 0 0 119 50 0 0 119 50 0 0 238 Bukoba Urban 0 0 99 52 34 18 57 30 0 0 189 Total 838 6 2,857 20 3,380 23 6,874 47 611 4 14,561 33.19c TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Research Station and District, 2002/03 Agricultural Year District Research Station Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19b TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Extension Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Extension Centre Total number of households Very Good Good Average Poor No good Total number of households Satisfaction of Using Veterinary Clinic 33.19a TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Veterinary Clinic and District, 2002/03 Agricultural Year District Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 267 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Karagwe 0 0 0 0 141 4 3,394 86 389 10 3,925 Bukoba Rural 578 15 1,477 38 1,007 26 868 22 0 0 3,930 Muleba 0 0 0 0 0 0 341 100 0 0 341 Biharamulo 78 7 242 21 0 0 733 65 78 7 1,132 Ngara 119 33 119 33 0 0 119 33 0 0 357 Bukoba Urban 0 0 65 26 34 13 154 61 0 0 253 Total 776 8 1,903 19 1,182 12 5,610 56 468 5 9,938 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Karagwe 189 6 386 13 521 17 1,626 53 336 11 3,058 Bukoba Rural 887 12 882 12 3,332 46 2,079 29 0 0 7,180 Muleba 170 14 506 43 0 0 512 43 0 0 1,187 Biharamulo 78 6 0 0 380 31 658 53 129 10 1,245 Ngara 118 17 236 33 237 33 119 17 0 0 710 Bukoba Urban 0 0 321 82 34 9 36 9 0 0 390 Total 1,442 10 2,331 17 4,503 33 5,029 37 465 3 13,770 No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % No of Households % Karagwe 376 5 2,681 35 333 4 3,590 46 777 10 7,756 Bukoba Rural 588 7 3,301 37 3,506 39 1,095 12 433 5 8,923 Muleba 341 7 3,392 67 497 10 854 17 0 0 5,085 Biharamulo 0 0 1,309 47 394 14 868 31 207 7 2,778 Ngara 119 3 2,933 80 236 6 356 10 0 0 3,645 Bukoba Urban 0 0 265 0 54 0 34 0 0 0 352 Total 1,424 5 13,881 49 5,020 18 6,797 24 1,417 5 28,540 33.19f TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Livestock development Centre and District, 2002/03 Agricultural Year District Livestock Development Centre Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19e TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Land Registration Office and District, 2002/03 Agricultural Year District Land Registration Office Total number of households Very Good Good Average Poor No good 33.19d TYPE OF SERVICE: Number of Agricultural Households by Satisfaction of Using Plant Protection Lab. and District, 2002/03 Agricultural Year District Plant Protection Lab Total number of households Very Good Good Average Poor No good Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 268 HOUSEHOLD FACILITIES Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 269 Table 34.1 Number of Agriculture Households by Type of Toilet and District During the 2002/03 Agriculture Year No Toilet Flush Toilet Traditional Pit Latrine Improved Pit Latrine - hh Owned Other Type Total number of households Karagwe 8,518 3,273 71,339 1,783 0 84,914 Bukoba Rural 1,781 3,417 78,715 2,978 0 86,891 Muleba 2,017 338 71,984 839 0 75,179 Biharamulo 5,417 2,854 46,274 645 129 55,319 Ngara 1,056 1,903 43,752 475 0 47,187 Bukoba Urban 137 178 3,399 74 0 3,788 Total 18,926 11,963 315,464 6,795 129 353,277 % 5.4 3.4 89.3 1.9 0.0 100.0 District Average Number of rooms per Household Iron Sheets Tiles Concrete Asbestos Grass / Leaves Grass & Mud Other Total number of households Karagwe 3 52,997 2,492 964 195 26,515 1,562 188 84,914 Bukoba Rural 3 44,520 1,493 747 144 35,235 4,752 0 86,891 Muleba 3 45,298 681 0 170 28,009 1,021 0 75,179 Biharamulo 2 17,722 653 1,438 261 27,416 7,829 0 55,319 Ngara 3 19,376 0 0 92 24,516 3,202 0 47,187 Bukoba Urban 4 3,200 40 0 0 413 135 0 3,788 Total 3 183,114 5,360 3,149 862 142,105 18,502 188 353,277 % 51.8 1.5 0.9 0.2 40.2 5.2 0.1 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Radio 41,538 48.9 44,394 51.1 38,197 50.8 31,241 56.5 21,923 46.5 2,262 59.7 179,555 51 Landline phone 183 0.2 867 1.0 507 0.7 0 0.0 114 0.2 34 0.9 1,705 0 Mobile phone 2,563 3.0 3,000 3.5 1,812 2.4 380 0.7 593 1.3 375 9.9 8,724 2 Iron 14,914 17.6 16,724 19.2 11,382 15.1 9,011 16.3 5,602 11.9 945 24.9 58,577 17 Wheelbarrow 5,917 7.0 6,708 7.7 4,256 5.7 2,216 4.0 1,418 3.0 260 6.9 20,775 6 Bicycle 28,186 33.2 37,231 42.8 28,920 38.5 31,611 57.1 10,711 22.7 1,491 39.4 138,149 39 Vehicle 576 0.7 1,151 1.3 490 0.7 244 0.4 235 0.5 187 4.9 2,883 1 Television / Video 919 1.1 1,302 1.5 335 0.4 262 0.5 119 0.3 173 4.6 3,110 1 Households 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Ngara Total Bukoba Urban 34.2 Number of hoseholds reporting average number of rooms and type of Roofing Materials by District, 2002/03 Agricultural District Type of toilet District Type of Owned Asset Karagwe Bukoba Rural Muleba Table 34.3: Number of Agricultural Households by Type of Owned Assets and District during 2002/03 Agricultural Year Biharamulo Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 270 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 424 0 441 1 451 1 131 0 0 0 330 9 1,777 1 Solar 166 0 147 0 343 0 0 0 0 0 0 0 655 0 Hurricane Lamp 7,406 9 11,626 13 6,415 9 9,841 18 2,103 4 670 18 38,061 11 Pressure Lamp 1,690 2 5,967 7 2,836 4 691 1 350 1 0 0 11,534 3 Wick Lamp 73,513 87 68,563 79 64,464 86 43,234 78 41,688 88 2,719 72 294,182 83 Candles 0 0 0 0 0 0 120 0 0 0 0 0 120 0 Firewood 1,714 2 148 0 670 1 1,303 2 3,046 6 69 2 6,949 2 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Mains Electricity 141 0 0 0 0 0 132 0 0 0 32 1 306 0 Solar 0 0 122 0 0 0 118 0 0 0 0 0 241 0 Bottled Gas 0 0 139 0 0 0 0 0 0 0 0 0 139 0 Parraffin / Kerocine 0 0 147 0 158 0 0 0 0 0 0 0 305 0 Charcoal 1,098 1 742 1 681 1 2,640 5 118 0 220 6 5,499 2 Firewood 83,288 98 85,592 99 74,340 99 51,564 93 46,950 99 3,507 93 345,241 98 Crop Residues 191 0 149 0 0 0 865 2 118 0 28 1 1,352 0 Livestock Dung 195 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 195 0 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Total Bukoba Urban District District Total Bukoba Urban Biharamulo Ngara Main Source of Energy for Cooking Karagwe Bukoba Rural Muleba 34.4: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Lighting during 2002/03 Agricultural Year 34.5: Number of Agricultural Households by Main Source of Energy Used for Cooking during 2002/03 Agricultural Year Main Source of Energy for Lighting Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 271 Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban Total wet season 13,815 7,649 4,862 6,666 5,186 280 38,458 dry season 12,679 7,989 4,748 6,797 5,067 204 37,485 wet season 12,231 13,768 7,302 8,693 6,349 159 48,502 Dry season 8,830 13,784 7,302 9,309 6,588 195 46,007 wet season 8,041 12,260 10,682 1,205 8,189 142 40,519 Dry season 8,848 12,853 10,952 1,119 8,422 142 42,337 wet season 2,497 8,904 3,690 33,111 9,682 103 57,987 Dry season 1,347 8,757 3,190 31,971 9,096 70 54,431 wet season 14,624 24,342 34,317 2,698 11,617 2,022 89,620 Dry season 15,932 28,777 35,330 2,829 14,107 2,148 99,122 wet season 26,337 12,282 11,378 1,900 3,666 873 56,437 Dry season 35,181 13,172 11,717 1,854 3,669 959 66,552 wet season 1,312 5,343 673 0 119 104 7,551 Dry season 954 693 171 262 119 71 2,270 wet season 3,562 1,135 1,714 132 357 0 6,900 Dry season 771 716 1,542 264 119 0 3,412 wet season 188 0 227 0 0 0 415 Dry season 371 0 227 0 0 0 598 wet season 0 149 0 914 1,664 0 2,728 Dry season 0 149 0 914 0 0 1,063 wet season 2,306 1,059 333 0 357 106 4,161 dry season 0 0 0 0 0 0 0 84,914 86,891 75,179 55,319 47,187 3,788 353,277 Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban Total wet season 16 9 6 12 11 7 11 dry season 15 9 6 12 11 5 11 wet season 14 16 10 16 13 4 14 Dry season 10 16 10 17 14 5 13 wet season 9 14 14 2 17 4 11 Dry season 10 15 15 2 18 4 12 wet season 3 10 5 60 21 3 16 Dry season 2 10 4 58 19 2 15 wet season 17 28 46 5 25 53 25 Dry season 19 33 47 5 30 57 28 wet season 31 14 15 3 8 23 16 Dry season 41 15 16 3 8 25 19 wet season 2 6 1 0 0 3 2 Dry season 1 1 0 0 0 2 1 wet season 4 1 2 0 1 0 2 Dry season 1 1 2 0 0 0 1 wet season 0 0 0 0 0 0 0 Dry season 0 0 0 0 0 0 0 wet season 0 0 0 2 4 0 1 Dry season 0 0 0 2 0 0 0 wet season 3 1 0 0 1 3 1 dry season 0 0 0 0 0 0 0 Other Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor Tanker Truck Unprotected Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Piped Water Protected Well Protected / Covered Spring Uprotected Well Uprotected Well Unprotected Spring Tanker Truck Piped Water Protected Well Protected / Covered Spring Surface Water (Lake / Dam / River / Stream) Covered Rainwater Catchment Uncovered Rainwater Catchment Water Vendor District 34.6: Number of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year District 34.7: Proportion of Agricultural Households by Main Source of Drinking Water by Season (wet and dry) and District during 2002/03 Agricultural Year Total Agricultural Households per District Source Season Other Source Season Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 272 Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban Total wet season 10,256 5,836 2,938 1,309 1,309 495 22,142 Dry season 3,449 863 1,822 1,441 713 333 8,621 wet season 7,027 12,669 13,403 8,260 6,069 791 48,220 Dry season 6,456 13,707 12,727 6,056 5,716 880 45,542 wet season 4,388 9,040 7,622 6,322 4,343 346 32,061 Dry season 4,382 8,863 7,456 5,805 3,630 310 30,448 wet season 16,665 22,388 18,332 14,875 10,047 1,190 83,497 Dry season 13,901 21,020 18,625 13,229 10,051 1,295 78,122 wet season 3,593 5,156 5,426 6,021 2,720 270 23,186 Dry season 3,385 5,137 5,424 3,615 2,956 270 20,787 wet season 5,359 5,862 4,891 1,761 3,533 301 21,706 Dry season 5,156 5,411 4,391 1,485 3,889 268 20,600 wet season 37,625 25,941 22,567 16,769 19,167 395 122,465 Dry season 48,183 31,889 24,734 23,688 20,230 432 149,157 84,914 86,891 75,179 55,319 47,187 3,788 353,277 Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara Bukoba Urban Total wet season 12 7 4 2 3 13 6 Dry season 4 1 2 3 2 9 2 wet season 8 15 18 15 13 21 14 Dry season 8 16 17 11 12 23 13 wet season 5 10 10 11 9 9 9 Dry season 5 10 10 10 8 8 9 wet season 20 26 24 27 21 31 24 Dry season 16 24 25 24 21 34 22 wet season 4 6 7 11 6 7 7 Dry season 4 6 7 7 6 7 6 wet season 6 7 7 3 7 8 6 Dry season 6 6 6 3 8 7 6 wet season 44 30 30 30 41 10 35 Dry season 57 37 33 43 43 11 42 above one Hour 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes Season above one Hour 40 - 49 Minutes 50 - 59 Minutes 10 - 19 Minutes Less than 10 10 - 19 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water District Total Agricultural Households 34.8: Number of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year District 34.9: Proportion of Households Reporting Time Spent to and from Main Source of Drinking Water by Season (Wet and Dry) by District for 2002/03 agriculture year 20 - 29 Minutes 30 - 39 Minutes Time Spent to and from Main Source of Drinking Water Season Less than 10 Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 273 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % One 1,906 2 747 1 4,255 6 1,696 3 3,857 8 55 1 12,516 4 Two 76,766 90 63,525 73 65,506 87 48,207 87 40,633 86 2,917 77 297,554 84 Three 5,663 7 20,864 24 5,418 7 5,284 10 2,697 6 816 22 40,742 12 Four 579 1 1,755 2 0 0 132 0 0 0 0 0 2,466 1 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 42,919 51 53,552 62 49,759 66 30,755 56 26,507 56 2,503 66 205,994 58 One 24,250 29 19,783 23 14,128 19 17,083 31 12,835 27 516 14 88,595 25 Two 9,870 12 8,142 9 6,134 8 5,992 11 6,104 13 410 11 36,652 10 Three 5,662 7 3,804 4 3,810 5 832 2 1,382 3 95 3 15,585 4 Four 1,688 2 871 1 1,175 2 525 1 239 1 96 3 4,594 1 Five 331 0 299 0 171 0 0 0 0 0 134 4 935 0 Six 195 0 149 0 0 0 0 0 0 0 0 0 344 0 Seven 0 0 291 0 0 0 132 0 119 0 34 1 577 0 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Ngara 34.10: Number of Agricultural Households by Number of Meals the Household Normally Took per Day by District Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Number of Meals per Day Karagwe Bukoba Rural Muleba Total Total District Bukoba Urban District Bukoba Urban Biharamulo Ngara 34.11: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Meat during the Preceding Week by District Number of Days Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 274 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Not Eaten 32,945 39 24,019 28 17,453 23 13,791 25 36,213 77 885 23 125,307 35 One 30,811 36 18,958 22 13,850 18 13,175 24 6,122 13 256 7 83,172 24 Two 9,485 11 16,673 19 13,400 18 11,640 21 3,430 7 663 18 55,291 16 Three 6,501 8 9,804 11 10,560 14 5,948 11 953 2 555 15 34,320 10 Four 3,078 4 6,504 7 8,450 11 3,268 6 469 1 513 14 22,282 6 Five 1,149 1 5,105 6 6,360 8 2,021 4 0 0 342 9 14,977 4 Six 0 0 1,176 1 2,266 3 859 2 0 0 137 4 4,439 1 Seven 944 1 4,650 5 2,839 4 4,617 8 0 0 438 12 13,489 4 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Never 24,507 29 49,187 57 21,007 28 29,923 54 19,177 41 2,348 62 146,149 41 Seldom 29,670 35 20,945 24 28,492 38 17,071 31 17,483 37 595 16 114,257 32 Sometimes 17,479 21 8,731 10 10,411 14 3,763 7 5,676 12 586 15 46,646 13 Often 7,207 8 3,946 5 11,696 16 2,129 4 2,121 4 56 1 27,155 8 Always 6,051 7 4,082 5 3,571 5 2,432 4 2,730 6 204 5 19,070 5 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Biharamulo Ngara Status of Food Satisfaction Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara District 34.12: Number of Households by Number of Days the Household Consumed Fish during the Preceding Week by District Total Bukoba Urban District Total Bukoba Urban 34.13: Number of Households Reporting the Status of Food Satisfaction of the Household during the Preceding Year by District Number of Days Karagwe Bukoba Rural Muleba Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera Appendix II 275 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Iron Sheets 52,997 62 44,520 51 45,298 60 17,722 32 19,376 41 3,200 84 183,114 52 Tiles 2,492 3 1,493 2 681 1 653 1 0 0 40 1 5,360 2 Concrete 964 1 747 1 0 0 1,438 3 0 0 0 0 3,149 1 Asbestos 195 0 144 0 170 0 261 0 92 0 0 0 862 0 Grass / Leaves 26,515 31 35,235 41 28,009 37 27,416 50 24,516 52 413 11 142,105 40 Grass & Mud 1,562 2 4,752 5 1,021 1 7,829 14 3,202 7 135 4 18,502 5 Other 188 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 188 0 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Number of Households % Sales of Food Crops 51,013 60 40,685 47 26,632 35 32,816 59 38,781 82 684 18 190,612 54 Sale of Livestock 2,441 3 1,168 1 1,698 2 2,734 5 833 2 0 0 8,874 3 Sale of Livestock Products 1,127 1 0 0 171 0 783 1 0 0 101 3 2,183 1 Sales of Cash Crops 18,311 22 23,529 27 18,339 24 5,685 10 119 0 651 17 66,633 19 Sale of Forest Products 573 1 742 1 732 1 260 0 0 0 169 4 2,476 1 Business Income 709 1 3,637 4 4,669 6 2,097 4 454 1 277 7 11,842 3 Wages & Salaries in Cash 3,740 4 4,590 5 3,533 5 881 2 1,633 3 696 18 15,072 4 Other Casual Cash Earnings 3,593 4 6,764 8 10,307 14 6,250 11 3,125 7 731 19 30,771 9 Cash Remittance 904 1 2,728 3 1,880 3 471 1 575 1 373 10 6,931 2 Fishing 2,502 3 2,602 3 5,697 8 3,018 5 1,427 3 70 2 15,317 4 Other 0 0 446 1 1,365 2 325 1 239 1 0 0 2,375 1 Not applicable 0 0 0 0 155 0 0 0 0 0 36 1 191 0 Total 84,914 100 86,891 100 75,179 100 55,319 100 47,187 100 3,788 100 353,277 100 Main Source of Energy for Cooking Karagwe Bukoba Rural Muleba 34.14: Number of Households by Type of Roofing Materials and District during the 2002/03 Agricultural Year 34.15: Number of Households by Main Source of Cash Income and District during 2002/03 Agriculture Year Roofing Materials Karagwe Bukoba Rural Muleba Biharamulo Ngara District Total Bukoba Urban District Total Bukoba Urban Biharamulo Ngara Tanzania Agriculture Sample Census-2003 Kagera 276 APPENDIX III QUESTIONNAIRES Appendix III 277 Page Number …………………. ACLF 1: Sub-village leader listing form Region Code Ward _______________ Code District _____________________ Code Village _______________Code From office register After enumeration (3) (4) Total Name of enumerator……………………………… Signature ……………………………. Date……………. Name of supervisor…………………………………Signature ……………………………. Date……………. Sub-village leader number (1) Name of sub-village leader Agriculture Sample Census 2002/03 Confidential UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Name of Village Chairman:………………………………………………………………………………………….. Number of households Comments (5) (2) Appendix III 278 Interval Starting point Page Number……………….. ACLF: 2 Household listing form - form for listing household heads and their agriculture activities Region Code Name of Sub-village Leaader _______________________________ District Code Subvillage leader code Ward Code Village Code Name of Sub-village _______________________________ Adult female cattle Goats Rabbit (1) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) Totals * NOTE: (Column 13) Place a " 3" if the household has at least 1 field over 25m2 and/or keeps at least 1 Cow, 5 Goats/Sheep/Pigs or 50 Chicken/poultry or ducks É(Column 3) A field must be at least 25 m2 Name of enumerator…………………………………….. Signature ……………………………. Date……………………..…. Name of supervisor…………………………………. Signature ……………………………. Date………………..………. Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics (2) Household head name Total Number Adult male cattle Sheep Household Number Pigs Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of poultry/ducks Agriculture Sample Census 2002/03 UNITED REPUBLIC OF TANZANIA Farmer Serial Numbers Confidential Number of 3 if the respodent qualifies to be a farmer * Calves Fields É Cattle Appendix III 279 ACLF: 3 Household listing of 15 selected farmers Region Code District Code Ward Code Village Code S/N Rabbits (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (12) 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 Cooperatives and Marketing and the National Bureau of Statistics Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Ministry of Name of Supervisor______________________Signature__________________Date________________________ (1) (2) (3) Name of Enumerator:_____________________Signature__________________Date________________________ Pig Poultry /ducks Sub village leader number Name of sub-village leader Agriculture hh serial number Name of selected head of household Fields Cattle Goat Number of UNITED REPUBLIC OF TANZANIA National Agriculture Sample Census 2002/03 Confidential Sheep 280 ACQ 1 CONFIDENTIAL Enumerator Name Signature Start time Date Enumerated End time Field level checking by: District Supervisor: Name signature Date / / Regional Supervisor: Name signature Date / / National Supervisor: Name signature Date / / District checking in Office: District Supervisor Name signature Date / / For Use at National Level only: Data Entered by Name signature Date / / Queried Name signature Date / / United Republic of Tanzania National Bureau of Statistics and Executed by the Ministry of Agriculture and Food Security, Ministry of Water and Livestock Development, Agriculture Sample Census 2002/2003 Ministry of Cooperatives and Marketing Small holder/Small Scale Farmer Questionnaire Hour Minutes y y m m d d / / To be completed by the supervisor ONLY after field/farm level checking of the enumeration process. This should be countersigned by the enumerator. All questionnaires must be checked at the district office. See back page for details of query 281 1.0 IDENTIFICATION DETAILS 1.1 Location S/N Location Name 1.1.1 Region …………………………………………………………………… 1.1.2 District …………………………………………………………………… 1.1.3 Ward …………………………………………………………………… 1.1.4 Village …………………………………………………………………… 1.2 Details of the respondent and household head S/N 1.2.1 Name & number of local leader ……………………………………….. 1.2.2 Name & number of household head ……………………………………….. 1.2.3 Sex of household head (Male = 1, Female = 2) 1.2.4 Name of respondent ……………………………………….. 1.2.5 Relationship of Respondent to Household Head 2.0 ACTIVITIES OF THE HOUSEHOLD 2.1 Type of Agriculture Household 2.2 Rank the following livelihood activities/source of income of the household in order of importance Rank in order S/N Livelihood/source of income activity. of importance 1=most 7=least 2.2.1 Annual Crop farming % 2.2.2 Permanent crop farming % 2.2.3 Livestock keeping/herding % 2.2.4 Off Farm Income % 2.2.5 Remittances % 2.2.6 Fishing/hunting and gathering % 2.2.7 Tree/forest resources (eg honey, firewood, timber,etc) % (2) (1) How important are each Codes Codes (3) of these activities expressed in percentage. Relationship to household head codes (Q 1.2.5) Head of Household…...1 Son/Daughter ……...3 Grandson/Granddaughter …...5 Other (friend, employee, etc)…8 Spouse ……………..…2 Father/Mother …...…4 Other relative..………………...6 Agriculture household codes(Q2.1) Crops only.…………..1 Livestock only …………….2 Pastoralist……………..3 Crops and Livestock …………….4 1 0 0 % 282 Definition and working page for page 1 General Definitions Question Specific Definitions: Procedures for Questions: Household: A group of people who occupy the whole or part of one or more housing units and makes joint provisions for food and/or other essentials for living. Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of his age or standing in the household as the head. He/she should be a permanent resident of the house and he/she is the main person responsible for making decissions. Type of Agriculture Holdings Codes (Q2.1): - Crops only: A holding is referred to be a crops only holding if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq Meter. This also applies to all households owning or have kept livestock whose number does not qualify such household to be an agricultural holding (No cattle, less than 5 goats/sheep/pigs, less than 50 chickens/turkeys/ducks/rabbits) - Livestock only: A holding is referred to be a Livestock only holding if it has exercised Livestock husbandry only during the agricultural year. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. - Livestock pastoralism: This refers to a household which practices livestock production as its major income generating activity and a means of subsistence, but moves from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they have no permanent place of residence. For both livestock only and pastoralism , the number of livestock has to be at least 1 head of cattle, 5 goats/sheep/pigs or 50 chickens/turkeys/ ducks/rabbits. This also applies to all households owning or have cultivated a piece of land less than 25 sq meter, which does not qualify such household be an agricultural holding. - Both crops and livestock: A holding is referred to be a both crops and livestock if it has cultivated a piece of land equal or exceeding 25 sq meter and if such households is owning or have kept livestock whose number qualify such household be an agricultural holding. Important livelihood activities/source of income (Q 2.2): - Crop farming: This refers to a household where crop production is its major means of subsistence and income generation. - Livestock farming/herding/pastoralism: This refers to a household where livestock farming/herding is its major means of subsistence & income generation. - Off Farm Income This refers to cash generated from activities other than from the households holding. This can be from permanent employment (eg government/other), temporary employment/labouring and includes cash generated from working on other farmers farms. -Remittances: Assistance from family members who are not currently part of the household, or from a relative or family friend. This assistance is usually in the form of cash but it can also be in-kind (eg food, clothes, building material, farm tools, etc). The money is a gift and is not paid back. -Fishing/hunting and gathering The use of non farmed resources for food eg fishing, hunting wildlife and gathering mushrooms, berries, wild honey roots from uncultivated land. Small holder hh/small scale farm: Should have between 25sq metres and 20 Hectares under production, and/or between 1 and 50 head of Cattle, and/or between 5 and 100 head of Sheep/Goats/Pigs, and/or between 50 and 1000 chickens/turkeys/ducks/rabbits. Agricultural Holding: This is an economic unit of agricultural production under single management. It consists of all livestock kept and all land used for agricultural production without regard to title. For the purpose of this survey, the agricultural holdings are restricted to those which meet one of the following conditions: - Having or operated at least 25 sq meter of arable land - Own or keep at least one head of cattle or five goats/sheep/pigs or fifty chicken/ducks/turkeys during the agricultural year 2002/03 (October 2002 to September 2003) . Q 2.1 Type of agriculture household/holding 1. Using the options under the question classify the type of agriculture hh/holding Note: If the hh had 1 acre of crops and raised 40 chickens during 2002/03 it is classified as 'Crops only' as the number of chickens do not qualify the hh as keeping livestock. Q 2.2 Important hh livelihood activities /source of income 1. Read the list in column 1 to the respondent and ask him to rank them in order of importance during the reference year. 2. In column 2 Indicate the importance of each activity by placing '1' against the most important, '2' against the second most important, etc until you reach '7' the least important activity/source of income. Note: You must attempt to fill in all boxes. Most households will carry out these activities to a greater or lesser degree. You will normally have to probe to get remittances. If the hh did not undertake an activity during the 2002/2003 agriculture year then mark the appropriate box in column 2 with an 'X'. 3. For each activity/source of income assign a percentage. The enumerator should assist the respondent in assigning the percentage based on the information provided by the farmer. 4. After completing column 3 make sure the percentages add up to 100. Note: It is not essential to be 100% accurate. This question is just to give the relative importance of the different items in general terms 283 3.0 HOUSEHOLD INFORMATION 3.1 Give details of personal particulars of all household members beginning with the head of the household Rela- Read Edu- Invol- Off-farm ion- Sex & ca- vement Income S/N ship to M=1 Mo- Fa- Write tion in Yes=1 head F=2 ther ther Status farming No=2 (1) (2) (3) (5) (6) (7) (8) (10) (12) 3.1.1 ………………… 3.1.2 ………………… 3.1.3 ………………… 3.1.4 ………………… 3.1.5 ………………… 3.1.6 ………………… 3.1.7 ………………… 3.1.8 ………………… 3.1.9 ………………… 3.1.10 ………………… 3.1.11 ………………… 3.1.12 ………………… 3.1.13 ………………… 3.1.14 ………………… 3.1.15 ………………… 3.1.16 ………………… Names of household members & above) Parents (if age is above Education Level reached (for aged 5 99 years then write 99) (4) activity (9) (11) Survival of Main Not applicable for children under 5 years of age Age 1 Relation to head (Col 2) Head of household ……….1 Spouse …………………….2 Son/daughter ……………..3 Father/Mother ………….…4 Grandson/granddaughter .5 Other Relative ………….....6 Others …………………..…8 Survival of Parents (Col 5 & 6) Yes ………………………..1 No ………………………..2 Don't know ……………….3 Read & Write (Col 7) Swahili ……………………1 English ……………………2 Swahili & English ………...3 Any other language ……..4 Don’t Read/ Write ……….5 Education Status (Col 8) Attending School …………..1 Completed ……….....……...2 Never attended School ……3 Education Level Reached (Col 9) Primary Education Secondary Education Not of school age ...........NA Form one ............................11 Under Standard One .... 00 Form two ............................12 Standard One ................01 Form three ..........................13 Standard Two ................02 Form four ............................14 Standard Three .............03 Form five ............................15 Standard Four ...............04 Form six ..............................16 Standard Five ................05 Training after Secondary Standard Six ..................06 Education ............................17 Standard Seven ...........07 University & other tertiary Standard Eight ..............08 Education ............................18 Training after Primary Adult Education ...................19 Education ......................09 Not applicable .....................99 Pre Form One ..............10 Involvement in farming activities (Col 10) Works full time on farm ...1 Works part-time on farm 2 Rarely works on farm ….3 Never works on farm..….4 Main activity (Col 11) Crop Farming .....................01 Livestock Keeping/Herding..02 Livestock Pastoralism..........03 Fishing ................................04 Paid employment: - Government/parastatal ....05 - Private- NGO/mission/etc .06 Self employed (non farming) - with employees .................07 - without employees ............08 Unpaid family helper (non agriculture) .........................09 Not working & available.......10 Not working & unavailable...11 Housemaker/housewife ......12 Student ...............................13 Unable to work /too old/ Retired/sick/disabled)..........14 Other .................................98 284 Definition and working page for page 2 Question Specific Definitions: Overview to section 3.0 Procedures for questions Relation to head (Col 2): - Household Head: A person who is acknowledged by all other members of the household either by virtue of their age or standing as the household head. S Wif H b d Read and Write (Col 7): - Any other language: Must be a written language. For someone who can read and write in Swahili and any other language apart from English, the correct code is 1. For one who can read and write in English and any other language apart from Swahili the correct code is 2. Code 4 should only be used for another language but not English or Swahili Education Level Reached (Col 9): Indicate the highest level only. For those still attending school fill in the last year reached before the survey period. For example if a hh member is currently in standard 7 this year his highest grade reached is standard 6 Main Activity (Col 11): - Crop farming: The persons main activity is crop production. This can be annual crops, vegetables, permanent crops or tree farming. - Livestock farming/herding: The persons main activity is livestock farming/herding. The livestock can be herded in search for areas of pasture, but the core household unit always remains in the same place and the herder is rarely away from this place for long periods at a time. This category also includes fish farming but not fishing. - Livestock pastoralism: The persons main activity is in moving livestock from one place to another searching for water and pasture for the livestock. This movement usually involves long distances and in many cases the whole household unit moves with the livestock and they may have no permanent place of residence. -Paid employment - In full time employment earning a cash income - Government/Parastatal - In full time employment for a government Ministry, Department or Board that is controlled by the Government - Private/NGO/Mission/etc - employed by Non public/government organisation -Self employee - works for own business for cash income - With employees - Works for own business for cash and employs other workers - Without employees - Works for own business for cash but does not employ other workers - Not working but available to work - No productive activity but would like to have one. - Not working & nor available for work - No productive activity and does not want to have one. - Unable to work too old, too young, retired, disabled, etc Off-farm Income (Col 12) - Income made from activities NOT on the HH's farming activities. This can be any off farm income generation activity and includes working for cash on other peoples farms. Indicate whether each member was involved in an off farm income generating activity during 2002/03 Section 3.0 - Preliminary note 1. Make sure that you define the hh properly to ensure that all the members of the hh are included. Make sure you stress that the hh is not just the hh heads direct family and that it includes other people living and eating together with the family. 2. If you notice that his house is large or you see many people around his house and he has only given you small number of hh members enquire further until you are sure that you have captured all the hh members. Section 3.0 - Household Information 1. For each household member complete columns 1, 2 & 3. 2. After completing columns 1, 2 & 3 for each household member go back to the first household member and complete the remaining columns for that member. 3. Repeat step 2 for the rest of the household members IMPORTANT NOTE: Cross check responses in columns 11 and 12 with section 2 especially in relation to: off-farm income - if a hh member was involved in off farm income then there should be a response in question 2.2.4 and vice versa. 285 4.0 LAND ACCESS/OWNERSHIP/TENURE 4.1 Details of area "owned" by the household in the 2002/03 agricultural year. Give area reported by the respondent in "acres". 4.1.1 Area Leased/Certificate of ownership 4.2 Was all land available to the hh used 4.1.2 Area owned under Customary Law during 2002/03 (Yes=1, No=2) 4.1.3 Area Bought from others 4.1.4 Area Rented from others 4.3 Do you consider that you have 4.1.5 Area Borrowed from others sufficient land for the hh (Yes=1, No=2) 4.1.6 Area Share -cropped from others 4.1.7 Area under Other forms of tenure ……… 4.4 Do any female members of the hh own or have Total area customary right to land (Yes=1, No=2) 5.0 LAND USE 5.1 Area operated by household under different forms of land use during 2002/03 agriculture year. Give area reported by the respondent in "acres". Calculation area 5.1.1 Area under Temporary Mono-crops 5.1.2 Area under Temporary Mixed crops (eg Maize & beans) 5.1.3 Area under Permanent Mono-crops 5.1.4 Area under Permanent Mixed crops (eg bananas, coffee & trees) 5.1.5 Area under Permanent/temporary mix (eg bananas & maize) 5.1.6 Area under Pasture 5.1.7 Area under Fallow 5.1.8 Area under Natural Bush 5.1.9 Area under Planted Trees 5.1.10 Area Rented to others 5.1.11 Area Unusable 5.1.12 Area of Uncultivated Usable land (excluding fallow) Total area 6.0 ACCESS AND USE OF RESOURCES 6.1 In the following table indicate the distance to the different fields used by the household S/N Field Number 6.1.1 1 6.1.2 2 6.1.3 3 6.2 In the following table indicate the distance and use of the following communal resources Communal Resource 6.2.1 Water for humans 6.2.2 Water for livestock 6.2.3 Communal Grazing 6.2.4 Communal Firewood 6.2.5 Wood for Charcoal 6.2.6 Building poles 6.2.7 Forest for bees (honey) 6.2.8 Hunting(animal products) 6.2.9 Fishing (Fish) (1) S/N Main (4) dry season (2) (3) wet season Distance to resource (km) hh use Area in Acres Area in Acres Distance (in kilometres) from field to: Homestead Nearest road Nearest Market Main hh use (Col 4) Home or farm Consumption/utilisation…..1 Sold to Neighbours...............…...…..…..2 Sold to trader on the farm….............…...3 Sold to village market ….…..............…..4 Sold to local wholesale market...............5 Sold to major wholesale market ..............6 Not used by household.………................7 Not available ........................................8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Instructions for distance to resource (Col 2 and 3): If under 1km, write 0 If above 1km round to whole numbers eg 1.5km= 2km, 1.25km= 1km . Distance codes less than 100m …………1 between 2 and 3km ….6 between 100 and 300m .2 between 3 and 5km …..7 between 300 and 500m .3 between 5 and 10 km ..8 between 500 and 1km....4 Over 10 km …………...9 between 1 and 2km .…..5 285 286 Definition and working page for page 3 Question Specific Definitions Overview to section 4 Procedures for Questions Section 4.1 - Land Access/Ownership Lease/Certificate of Ownership Area under lease/certificate of ownership refers to the area for which the household possesses a government issued leasehold title or certificate of ownership. The land will normally be officially surveyed and boundaries marked. This includes leased land bought from others where the lease/certificate of ownership has been transferred. Customary Law: This refers to the land which the hh does not have an official government title to but its right of use is granted by the traditional leaders. This user-right agreement does not have to be granted directly by the village leaders as right of access may be passed on through heredity. Bought: This refers to the area of customary land that has been bought from others. This land does not have an official title and therefore is not leasehold. Rented from others: Land rented from others for Cash or for a fixed amount in crop produce (eg fixed number of bags at harvest). Borrowed: Use granted by land owner free of charge. Land owner can either be a lease holder or has right of access through customary law. Share Cropping: where the hh is permitted to use land which is then paid for from a percentage of the harvested crop. Use of Communal Resources (Q6.2): -Communal resources - refers to the place on which all individual households can have access to. It is not individually owned or controlled by one hh. NOTE: The listed resources refers to communal resources and not those individually owned or part shared. The resource has to be freely accessible to the whole village Section 5.0 Land Use - Temporary crops: are sown and harvested during the same agricultural year - Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). - Mixed Crops: This is a mixture of two or more crops planted together and mixed in the same plot/field. The two crops can either be randomly planted together or they can be planted in a particular patterm eg intercropping (1 row of maize and 1 row of beans). A field that has been divided into plots for different crops is not mixed. This is further subdivided into: Permanent Mixed -two or more permanent crops grown together, Permanent/Temporary Mix - permanent crop and annual crop together, Temporary Mixed - two or more temporary, annual crops grown together. - Pasture Land: This is an area of owned/allocated land which is set aside for livestock grazing. It can be improved pasture where the farmer has planted grass, applied fertilized or applied other production increasing technologies to improve the grazing. Or it can be rough pasture. - Fallow: This is the area of land that is normally used for crop production, but is not used for crop production during a year or a number of years. This is normally to allow for self generation of fertility/soil structure and is often an integral part of the crop rotation system. - Natural Bush: Land which is considered productive but is not under cultivation or used extensively for livestock production and has naturally growing shrubs and trees. -Planted trees: Land which is used for planting trees for poles or timber - Unusable: Land that is known to be non-productive for agriculture purposes Uncultivated Usable: This is land that was not used for reasons other than fallow. The reasons could be lack of inputs/money/rainfall/etc Section 4.0 - Land Ownership 1. Ask the respondent if he knows the total area of land the household has sole access to. If he knows make a note in the calculation space 2. Ask the respondent the area of the different land ownership categories the household has sole access to (Q4.1.1 to 4.1.7) and record in the appropriate spaces. 3. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in step 1 (if the respondent provided the information). 4. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Section 5.0 - Land Use 1. Ask the respondent the area of the different landuse categories the household has sole access to (Q5.1.1 to 5.1.12) and record in the appropriate spaces. 2. Add up the area of the different categories of land and compare it with the total area obtained in section 4.0. The total area should be the same. 3. If the total area is different find out which one is correct and make amendments where appropriate. Distance to fields (Q6.1): -fields A field is a contiguous piece of land holding which the farmer considers as a single entity. The field may be divided into plots for growing different crops. A holding may consist of one or more fields in different localities. Section 4.0 - Preliminary note Land Access/ Ownership Access/Ownership refers to the area utilized by the members of the household. This does not include communal land where the resources are shared between households. It does include official communal land that the hh has sole access to eg a plot for crop farming in the communal area. Section 6.2 Communal resources Note: the code "Not available" means that the resource does not exist. The code "Not Used" means that the resource does exist but is not used by the hh. 287 7.0 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - SHORT RAINY SEASON 7.1.1 Did the hh plant any crops during the Short Rainy season? (Yes = 1, No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.2 7.1.2 For each crop planted during 2002/03 Short Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Land prep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod Mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.1.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.1.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested (1) (2) (5) (6) Planting Inputs Marketing (19) (15) area (acres) (17) Quantity harvested (Kgs) (18) Actual Planted Crop Code Planned area (acres) Area Harvested (acres) Harvesting & Storage (kgs) Quantity Stored (kgs) Quantity sold … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops ............3 No money 4 Don’t get Vuli season ..5 Illness/social problems ......................6 Has irrigation & does not follow season (give annual production in Masika) ............7 Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2 of crop…..…3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand …………………….1 By draft animal …………….2 By human powered tool…...3 By engine driven machine...4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...……1 Green cob/green pod...…2 Green leaves & Stem……3 Straw, dry stems etc …….4 Root, tuber, etc ….……...5 Flower eg pyrethrum …...6 Fruit/bunch ...…………...7 Other………...…………..8 Not harvested yet ………9 Reason for difference between area planned and planted (Q7.1.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ...................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.1.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ……….……………8 Not applicable .…………..9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop …….….1 Used on 3/4 of crop ……2 Used on 1/2 of crop..…..3 Used on 1/4 of crop …...4 Used on less than 1/4….5 Not used …………….…6 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing………..5 … … … 288 Definitions and working page for page 4 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Crop total check crop% (d) crop area of plants area of plants (ACRE) (ACRES) (e) Crop Name (b) Name Total area of mix (acre) (c) (a) of mix (c) (b) Crop (a) (acre) Total area (d) Ground Total no. (e) Ground area/plant area/plant (ACRE) crop% (f) Total ground Total no. Total ground (ACRES) (f) area of plants of plants Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that produced a harvest. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage. Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Co Crop -de 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix, Step C C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix/ (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed 289 7.2 ANNUAL CROP AND VEGETABLE PRODUCTION - LONG RAINY SEASON 7.2.1 Did the hh plant any crops during the LONG RAINY season? (Yes=1 No=2) If the response is 'NO' give main reason Then go to section 7.3 7.2.2 For each crop planted during 2002/03 Long Rainy season provide the following information Soil % Irrig Fer Her Fun Pest main Land prep impr -at -til -bic -gic -tic How How prod mostly Crop Clea -arat -oved -ion -iser -ide -ide -ide harv thres -uct sold Name -ring -ion seed use use use use use ested hed code to (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (16) (20) ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. ……. Total Planned/Planted Total area harvested 7.2.3 Main reason for difference between Area Planned and Area Planted 7.2.4 Main reason for difference between Area Planted and Area Harvested (kgs) Crop Planned Code area (acres) area (acres) (acres) Planting Inputs (19) Planted Harvested Actual Area Stored Quantity harvested (1) (2) (5) (6) Quantity Harvesting & Storage (15) Quantity (Kgs) (17) Marketing (18) sold (Kgs) … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … Soil preparation Method (Col 4) Mostly tractor ploughing .1 Mostly Oxen ploughing ..2 Mostly Hand cultivation ..3 Fertiliser codes (Col 9) Mostly Farm Yard Manure 1 Mostly Compost ….………2 Mostly Inorganic fertiliser ..3 No fertiliser applied …… ..4 Improved seed Use (Col 7) all Improved …………....1 approx 3/4 improved…..2 approx 1/2 improved…..3 approx 1/4 improved…..4 less than 1/4 improved ..5 No improved seed used.6 Land Clearing (Col 3) Mostly bush clearance ...1 Mostly hand slashing .....2 Mostly tractor slashing ...3 Mostly burning …………4 No land clearing ……….5 Irrigation Use (Col 8) Used on all crop ……….1 Used on 3/4 crop …..…2 Used on 1/2 crop ……..3 Used on 1/4 of crop…...4 Used on less than 1/4 …5 Not used …………….…6 Agrochemical use codes (Col 10,11 &12) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on half of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 Used on less than 1/4 …..5 Not used …………………6 Reason for difference between area planned and planted (Q7.2.3) Drought ………………………………………….......…....1 Floods …………………………………….......…………...2 Access to land preparation tools (Draft animal/tractors).3 Credit ...……………………………………...…………….4 Access to seeds/planting material...................................5 Access to other inputs ..................................................6 Other ............…................……………………………….8 Not applicable ..………...………………………………...9 Reason for difference between area planted and harvested (Q7.2.4) Drought …………………..1 Rain/flood damage ………2 Fire damage ……………..3 Pest damage …………….4 Animal damage ………….5 Theft ……………………...6 Illness/social problems ......7 Other ………..……………8 Not applicable..…………..9 … … … Main Reason (Above) No rains.....1 Rains came too late …..2 Does not plant annual crops .........3 No money 4 Illness/social problems ..5 Threshed/harvested (Col13 & 14) By hand ……………………..1 By draft animal ……………..2 By human powered tool……3 By engine driven machine…4 Not applicable ……………..9 Main product (Col 16) Dry Grain…………...………1 Green cob/green pod...…...2 Green leaves & Stem……...3 Straw, dry stems etc ……...4 Root, tuber, etc ….………..5 Flower eg pyrethrum ……..6 Fruit/bunch.………………..7 Others ……………………..8 Not harvested yet ………...9 Mostly sold to (Col 20) Neighbour………...01 Local market/trade store ......................02 Secondary Market..03 Tertiary Market …..04 Marketing Coop ….05 Farmer Association06 Largescale farm ....07 Trader at Farm ….08 Contract Partner ...09 Did not sell ……….10 Other ………....….98 290 Definitions and working page for page 5 Working table for the calculation of area occupied by annual crop in a mixture Crop mixture 1 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Permanent/Temporary crop name 1 Permanent/Temporary crop name 2 Permanent/Temporary crop name 3 Total area check Temoporary crop total check Crop mixture 2 Permanent crop 1 Permanent crop 2 Permanent crop 3 Permanent crop 4 Total Area of permanent crops in mix REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS Temp crop area Temporary/permanent crop name 1 Temporary/permanent crop name 2 Temporary/permanent crop name 3 Total area check Temoporary crop total check (e) (f) Temp crop% (a) (b) (c) (d) (ACRE) (ACRES) area of plants area/plant of plants Name (acre) Crop of mix Ground Total no. Total ground Temp crop% Total area (ACRES) (a) (b) (c) (d) (e) (f) Name (acre) (ACRE) Total ground Crop of mix area/plant of plants area of plants Total area Ground Total no. Temporary/Annual Crop: Crops which are planted and harvested within a period of 12 months after which time the plants die. Most annual crops are planted and harvested on a seasonal basis. Crop Codes (Cereals /tubers/roots): Code Crop 11 Maize 12 Paddy 13 Sorghum 14 Bulrush Millet 15 Finger Millet 16 Wheat 17 Barley 22 Sweet Potatos 23 Irish potatos 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger Cash Crop Codes: Code Crop 50 Cotton 51 Tobacco 53 Pyrethrum 62 Jute 19 Seaweed Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc) Planned Area: Area in Acres the household planned to plant before the season started Actual Planted Area: The area in Acres the household was able to plant. Area Harvested: The area in Acres that the household got most of its production from. This is the same as the area planted minus the area that was destroyed by major flood/pest/ animal/etc damage Crop Codes Legumes Oil & fruit: Code Crop 31 Beans 32 Cowpeas 33 Green gram 35 Chick peas 36 Bambara nuts 37 Field peas 41 Sunflower 42 Simsim 43 Groundnut 47 Soyabeans 48 Caster seed Vegetable Codes: Code Crop 27 Ginger 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies 91 Amaranths 92 Pumpkins 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 20 Garlic 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . 0.00 0 . 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . . . . . . . Instructions for calculating the area of mixed crops in a mixture. A. If the mixed crop is mixed annual only enter the total area of the field in the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. and goto step 1 of these instructions. B. If the mixed crop is mixed permanent and annual try to get the % occupied by the different crops and calculate the area of annual crops outlined in step 1. Otherwise use the number of trees method to calculate the area of annual crops in the mix (Step C). C. Number of trees method to calculate annual crop areas in a peranent-annual crop mix (i) list each of the permanent crops in column b and enter the ground area per acre for each permanent crop (from instructions for page 6) in column 'd'. (ii) obtain the number of permanent trees in the mix from the respondent and enter the number in column 'e'. (iii) calculate the area occupied by each crop by multiplying column 'd' with column 'e' and sum these to obtain the total area of permanent crops in the mix. (iv) subtract the total area of permanent crops in the mix from the total area of mix and enter the result in the total area under temporary crops. (v) proceed to step 1 to calculate the area under each temporary crop. 1. Enter the name of each annual crop in the mix & estimate the percentage of each crop. 2. Using the percentages for each crop calculate the area of each crop from the REMAINING AREA UNDER TEMPORARY CROPS. 3. After completing this exercise for all fields, sum the area of each crop in the mix plus any monocrops and enter totals in section 7.1 col 6. 4. Obtain an estimate of the planned area for each crop and enter it in column 5 5. If the area harvested is different to the area planted estimate the harvest area 6. Once the quantity harvested is obtained calculate the Yield (Metric tonnes/acre) & compare the figure with the norms given in the crop codes box. If it is excessively different check the area and the amount harvested. 291 7.3 PERMANENT/PERENNIAL CROPS AND FRUIT TREE PRODUCTION 7.3.1 Does your household have any permanent/perennial crops or fruit trees (Yes=1, No=2) 7.3.2 For each of the permanent crops and fruit trees owned by the household provide the following information Perm Perman Number of Irrig Fert Herb Fun Pest main If no -anent -ent crop/ permanent -at -ilis -ic -gic -ici prod harvest mostly Crop fruit tree Plants/trees in a -ion -er -ide -ide -de -uct give re sold Name crop Code MIXED CROP use use use use use code -ason to (5) (6) (7) (8) (9) (10) (13) (15) (18) …… …… …… …… …… …… …… …… …… (11) Harvesting & Storage Area Harvested (acres) (kgs) (1) (2) (3) (4) (17) (12) (16) (14) Size of production unit Quantity sold Area covered by Permanent Crop in a MIXED CROP Marketing Inputs Area of Plants/ harvested (kgs) Number of mature plants Quantity Stored (Kgs) Quantity MIXED CROP MONOCROP (acres) (acre) trees/Bushes in MONO CROP Fertiliser codes (Col 7) Mostly Farm Yard Manure…...1 Mostly Compost ………………2 Mostly Inorganic fertiliser …….3 No fertiliser applied …………..4 Main product (Col 13) Dry Grain…………...…1 Green cob/green pod..2 Green leaves & Stem..3 Straw, dry stems etc ...4 Root, tuber, etc ….…..5 Flower ………………..6 Fruit/bunch………..…7 Other ………………..8 Not harvested yet …..9 Main Reason for no harvest(Col 15) Crop not harvested yet ………...1 Drought ………………………....2 Rain/flood damage ………….....3 Fire damage ……………………4 Pest damage …………………...5 Animal damage ………………...6 Theft …………………………….7 Other ….........…………………..8 Not applicable .…………………9 Mostly sold to (Col 18) Neighbour…………..…......01 Local market/trade store.....02 Secondary Market ….........03 Tertiary Market ……….......04 Marketing Coop ….........…05 Farmer Association .….......06 Largescale farm …….........07 Trader at farm ……........…08 Contract Partner ……........09 Did not sell …………..........10 Other ................................98 Irrigation Use (Col 6) Used on all crop …………….….1 Used on most crop …………….2 Used on half crop ………….…..3 Used on small amount of crop..4 Not used on crop .….………….5 . . . . . . 1 Agrochemical use codes (Col 8, 9 & 10) Used on all crop …………1 Used on 3/4 of crop …….2 Used on 1/2..of crop….....3 Used on 1/4 of crop ..…...4 less than 1/4 of crop …….5 Not used …………………6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 Definitions and working page for page 6 . Permanent Crop: Permanent crops: are sown or planted once and then , they occupy the land for some years and need not to be replanted after each annual harvest. Permanent crops are mainly trees (e.g., apples) but also bushes and shrubs (e.g., berries), palms (e.g., dates), vines (e.g., grapes), herbaceous stems (e.g., bananas) and stemless plants (e.g., pineapples). Permanent crops (oils): Code Crop Ground area/plant 44 Palm Oil 0.00049 45 Coconut 0.00037 46 Cashewnut 0.00062 Permanent (Cash crops) Code Crop Ground area/plant 53 Sisal 0.00012 54 Coffee 0.00049 55 Tea 0.00037 56 Cocoa 0.00049 57 Rubber 0.00099 58 Wattle 0.00099 59 Kapok 0.00124 60 Sugar Cane 0.00012 61 Cardamom 0.00049 63 Tamarin 0.00099 64 Cinamon 0.00124 65 Nutmeg 0.00099 66 Clove 0.00074 18 Black Pepper 0.00037 34 Pigeon pea 0.00025 21 Cassava 0.00019 75 Pineapple 0.00006 Number of mature plants: This is the number of plants which bared harvest. Permanent Crops: Code Crop Ground area/plant 70 Passion Fruit 0.00074 71 Banana 0.00037 72 Avocado 0.00099 73 Mango 0.00099 74 Papaw 0.00037 76 Orange 0.00074 77 Grapefruit 0.00074 78 Grapes 0.00012 79 Mandarin 0.00074 80 Guava 0.00074 81 Plums 0.00074 82 Apples 0.00074 83 Pears 0.00074 84 Peaches 0.00074 85 Lime/lemon 0.00074 68 Pomelo 0.00099 69 Jack fruit 0.00074 97 Durian 0.00074 98 Bilimbi 0.00074 99 Rambutan 0.00074 67 Bread fruit 0.00099 38 Malay apple 0.00074 39 Star fruit 0.00074 Total number of plants: This includes both mature harvestable plants and immature non harvestable plants. Instructions for Permanent crop mono stands and mixtures A. For fields that are monocrop permanent, ONLY enter the area of plants in column 3. B. For fields that are mixed permanent calculate the area of each crop based on the % occupied by each crop method (NOT using the number of trees method) and ONLY enter the area in column 4 C. For fields that are mixed permanent/annual either: - ONLY enter the area in column 4 if the area of the permanent crop was based on the % occupied by each crop method OR - ONLY enter the number of trees in column 5 if the number of permanent crop plants was provided Working Area/calculation space 293 7.4 Main use of Secondary Products 7.5 Did you use Secondary Products from any of your crops during the 2002/03 year. (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 8.0 7.6 List the main crops with secondary products and provide the following details: Secondary Prod Used product code for Unit (4) (5) (6) 7.6.1 …………. ……………… 7.6.2 …………. ……………… 7.6.3 …………. ……………… 7.6.4 …………. ……………… 7.6.5 …………. ……………… 7.6.6 …………. ……………… 8.0 AGROPROCESSING AND BY-PRODUCTS 8.1 Did the household process any of the products harvested on the farm during 2002/03 (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 9.0 8.2 List the main crops processed and provide the following details: Main By- S/N Proc Prod Quantity Whe Prod Quantity Quan Crop Crop -ess -uct Used of main Quantity -re -uct Used of by- -tity name Code -ed code for Unit product Sold sold code for Unit product Sold (3) (5) (6) (8) (9) (11) (12) 8.2.1 ……. 8.2.2 ……. 8.2.3 ……. 8.2.4 ……. 8.2.5 ……. 8.2.6 ……. (14) (4) (7) S/N Crop Total no of name Crop Code Units Total value of sold units (Tsh.) No of units sold (13) (10) (1) (3) (8) (9) (7) (2) (1) (2) Mainly used for (Col 5) Feeding to livestock ..1 Consumed by hh .……….4 Building material …...2 Sold …………………….....5 Fuel for cooking ….. 3 Did not use….....……….…6 Unit (Col 6) Loose Bundle/bunch ..……1 kg …………...…5 Compressed bunch/Bail….2 Stems ………….6 Tin ……………………….. 3 Sack ……………7 Bucket …………………....4 Other ………..…8 Used for (Col 5 & 11) Household/human consumption ..1 Fuel for cooking ………………….2 Sale …..………………...………..3 Animal consumption……………..4 Did not use ………………………5 Other ………...…………………..8 Unit (Col 6 & 12) Loose bundle/bunch ..……1 Compressed bunch/bail….2 Tin ….…………….……….3 Bucket …………………….4 kg …………...…………….5 litre ………………………..6 Other ……………………..8 Processed (Col 3) On farm by hand…...……1 On farm by machine…….2 By neighbours machine...3 By farmers association …4 By Cooperative union …..5 By trader ………………...6 On Large scale farm …...7 By factory ………............9 Other .............................8 Where sold (Col 9) Neighbour…………..…1 Local market/trade store ………….……….2 Secondary Market …..3 Marketing Coop …...…4 Farmer Association .….5 Largescale farm ………6 Trader at farm …….….7 Did not sell …………….9 Other ………..........…..8 By-product code (Col 10) Bran ……………...01 Cake ……………..02 Husk ……………..03 Juice ……………..04 Fiber ……………..05 Pulp ……………...06 Oil ………………..07 Shell ……………..08 Other ……….……98 Main product code (Col 4) Flour/meal..……….1 Grain………………2 Oil .. ………………3 Juice………………4 Fiber..……………..5 Pulp ………………6 Sheet ………..……7 Other …………….8 Main product (Col 4) Green leaves & Stem..1 Flower …4 Straw, dry stems etc …2 Fruit …...5 Root, tuber, etc ….…..3 Other …..8 294 Definition and working page for page 7 Temporary/annual crop codes for section 7.4 col 2 General Definition for Section 7.4 Secondary Crop Crop Product Main Products Code Name Question 7.4 (Section 8.0) 1 2 11 Maize Stems/straw Flour Bran 12 Paddy Stems/straw polished rice grain husk 13 Sorghum Stems/straw flour 14 Bulrush Millet Stems/straw flour 15 Finger Millet Stems/straw flour 16 Wheat Stems/straw flour Bran 17 Barley Stems/straw flour Bran 21 Cassava Leaves/stems flour 22 Sweet Potatoes Leaves 23 Irish potatoes Procedures for Questions 24 Yams 25 Cocoyams 26 Onions 27 Ginger 31 Beans straw/stems 32 Cowpeas straw 33 Green gram straw 34 Pigeon peas stems 35 Chick peas straw 36 Bambara nuts straw/stems oil cake 41 Sunflower Stems oil Cake 42 Simsim straw oil Cake 43 Groundnut straw oil Cake 47 Soya beans straw oil Cake 48 Caster seed straw oil Cake 75 Pineapple Juice 50 Cotton straw fibre/seed oil cake 51 Tobacco 53 Pyrethrum straw insecticide 62 Jute fibre 86 Cabbage 87 Tomatoes 88 Spinach 89 Carrot 90 Chillies dried powder 91 Amaranths 92 Pumpkins leaves 93 Cucumber 94 Egg Plant 95 Water Mellon 96 Cauliflower 44 Oil Palm leaves oil outer oil inner cake 45 Coconut leaves/husk milk 46 Cashewnut Fruit fruit juice shell liquid Question Specific Definitions 52 Sisal stems fibre oil 54 Coffee stems beans husks 55 Tea stems 56 Cocoa stems cocoa cocoa butter 57 Rubber stems 58 Wattle stems 59 Kapok stems 60 Sugar Cane sugar/juice molasses ethanol 61 Cardamom 71 Banana leaves/stems juice 72 Avocado stems 73 Mango stems Juice 74 Paw paw Juice 76 Orange stems Juice 77 Grape fruit stems Juice 78 Grapes stems Juice 79 Mandarin stems Juice 80 Guava stems 81 Plums stems 82 Apples stems 83 Pears stems 84 Pitches stems 85 Lime/Lemon stems juice Bi-product (Sect 8.0) Agroprocessing & bi-products Secondary Products: Second most important product from a crop. Eg a household may consider the grain from maize as the primary product and the stems/straw as the secondary product. Note: Secondary products are NOT the same as bi-products. By-products are the result of a processing activity and are dealt with in section 8.0. Q 7.6 Details of Secondary Products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondent if the hh used any secondary products. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that the hh used secondary products. 2. For the listed crops give details of the secondary products used. 3. If no units were sold, enter "0" in columns 8 & 9. Agroprocessing and bi-products (Q 8.2) (Note: Agroprocessing refers to the processing of crops for hh utilisation and for sale) Main Product (Col 5): Main Product after processing. Eg for Paddy it may be the polished grain. For Maize it may be flour. Bi-Product code (Col 11): is the secondary residue after processing, eg for rice it may be the husk. for maize it may be the bran. Mainly used for (Col 5 & 11): - Consumed by household can mean eaten or utilised in another way (eg by animals) by the hh. Q 8.0 Agroprocessing & bi-products: 1. From the list of crops in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2, ask the respondant if the hh processed any of these crops during the 2002/03 agriculture year. List the crop names and codes in column 1 and 2 for those crops that were processed by the hh. 2. For the listed crops give details of the secondary crops used. 3. If no main product or bi-product was sold enter "0" in columns 8 & 14. 4. If no bi-product was produced enter "0" in columns 10, 11, 12, 13 &14. 295 9.0 CROP STORAGE 9.1 Did the household store any crops during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 10.0 9.2 For each of the listed crops provide the following details on storage Stor Normal Estimate S/N Crop Name -ed Method duration Main Estimate Y=1 of of pur Storage No=2 Storage storage -pose loss (2) (6) 9.2.1 Maize 9.2.2 Paddy 9.2.3 Sorghum/Millet 9.2.4 Beans, peas, etc 9.2.5 Wheat 9.2.6 Coffee 9.2.7 Cashewnut 9.2.8 Tobacco 9.2.9 Cotton 9.2.10 Groundnuts/bambara 10.0 MARKETING 10.1 Did the household sell any crops from the 2002/03 agriculture year? (Yes=1, No=2) (If the response is 'YES' or 'NO' go to section 10.2) 10.2 For each of the following crops what was the main marketing problem faced by the household during 02/03 Main Main Crop problem Crop problem 10.2.1 Maize 10.2.9 Vegetables 10.2.2 Rice 10.2.10 Tree Fruits 1 10.2.3 Sorghum/millet 10.2.11 Cashewnut 10.3.1 Biggest problem 10.2.4 Wheat 10.2.12 Cotton 10.3.2 2nd problem 10.2.5 Beans, peas etc 10.2.13 Tobacco 10.3.3 3rd problem 10.2.6 Cassava 10.2.14 Groundnuts/bamabara 10.3.4 4th problem 10.2.7 Bananas 10.2.15 Trees/timber/poles 10.3.5 5th problem 10.2.8 Coffee 10.2.16 Fish 10.4 What was the main reason for not selling crops during 2002/03 year ………………………………… (2) (5) (7) (1) 2 (1) Current Quantity Stored (kg) (2) (1) (3) (4) Main method of Storage (Col 4) In locally made traditional structure..1 In Improved locally made structure .2 In modern store …................……...3 In Sacks/open drum..............……...4 In airtight drum …………………….5 Unprotected pile ............................6 Other ...............………………........8 Duration of Storage (Col 5) Less than 3 months …....…….........1 Between 3 and 6 months ...............2 Over 6 months …………................3 Main purpose of storage (Col 6) Food for the household ………………1 To sell for higher price ……………….2 seed for planting.……………………..3 Other ………...……………………….8 Storage loss (Col 67) Little or no loss …………...1 Up to 1/4 loss …………….2 Between 1/4and 1/2 loss ..3 Over 1/2 loss …..………...4 Market problems (Q10.2 & 10.3 (Col 2)) Open market price too low …....01 Market too far ……………….......05 Government Regulatory board problems...09 No transport ……….......……....02 Farmer association problems .....06 Lack of market Information .......................10 Transport cost too high ….....…03 Cooperative Problems ................07 Other (specify) .........……………………....98 No buyer ……………….......…..04 Trade Union problems ...............08 Not Applicable ............................................99 Reason for not selling crops (Q10.4) Price too low ………….....................1 Farmer association problems ..…................4 Government regulatory board problems ....7 Production insufficient to sell…….....2 Cooperative Problems.................................5 Other (specify) .…………………….............8 Market too far ……………………. ...3 Trade Union problems ................................6 Not Applicable ……………………..............9 10.3 From the list of marketing problems below, for all produce rank the five most important problems 296 Definition and working page for page 8 Question Specific definitions (Section 9.0) Procedures for Questions Crop Storage, Section 9 Marketing problems Q 10.2 and 10.3 col 2: - Farmer Association: A village or community based group of farmers who have formed an organisation to purchase inputs/sell/store their products in order to achieve a better price for their products. - Cooperative Union: Large inter-village /community organisation set up on a district/regional or national basis for providing inputs, marketing and storing farmers products. - Government Regulatory board: Government control body for setting prices and controlling quality of certain agriculture commodities. Q 9.2 Details of Crop Storage: 1. For the crops listed indicate if the household stored any during 2002/03 in column 2. 2. Check that the crops correspond to the crop lists in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments 3. For the listed crops give details of storage. Q 10.2 Details on Crop Marketing: 1. For each of the crops listed indicate the main problems in marketing during 2002/03 in column 2. 2. Check if the crops correspond to the crop lists list in Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. If there is a difference inquire on the reason why. It is possible that a crop was missed during the enumeration of these questions and if so make necessary amendments Working Area/calculation space Q 10.3 Ranking of market problems: Rank in order of importance the 5 most important marketing problems from the codes in the Market Problems code box. Method of Storage (column 4) - Locally made structure: The structures that have been inherited from their fore fathers - Improved locally made structure: Traditional structures that have been improved using modern technology. - Normal duration of storage: Often there are stored stocks from different seasons and different years. The normal duration refers to the number of months that the most of the crop is stored for. 297 11.0 ON-FARM INVESTMENT 11.1 Does the household practice irrigation (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 11.3 S/N 11.1.1 11.2 Does the household have any erosion control/water harvesting facilities on their land (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 12.0 Type of erosion control/ Number Year of Type of erosion control/ Number Year of S/N water harvesting of con- water harvesting of con- structure structures struction structure structures struction 11.2.1 Terraces 11.2.5 Tree belts 11.2.2 Erosion control bunds 11.2.6 Water harvesting bunds 11.2.3 Gabions/Sandbags 11.2.7 Drainage ditches 11.2.4 Vetiver Grass 11.2.8 Dam 12.0 ACCESS TO FARM INPUTS AND IMPLEMENTS 12.1 Give details of farm inputs used during the 2002/03 agriculture year S/N Quality of Input name Input 12.1.1 Chemical Fertiliser 12.1.2 Farm Yard Manure 12.1.3 Compost 12.1.4 Pesticide/fungicide 12.1.5 Herbicide 12.1.6 Improved Seeds 12.1.7 Other ……………. (acres) (4) (5) year (acres) Source of water water ated land this Area of irrig obtaining Method of Method of Irrigatable area (7) (8) (6) (3) (2) (3) next year Source of Fin (1) Yes =1,No=2 for not using Reason Plan to use applic -ation Used Yes=1 (1) (1) (3) (2) (2) Irrigation -ance (5) (4) Source (2) (1) (3) Source No=2 Distance to Source (Col 3) Cooperative ……………......01 Local farmers group …... ....02 Local market/Trade Store ...03 Secondary Market ...............04 Development project ….......05 Crop buyers ………….........06 Large scale farm …….….....07 Locally produced by hh .......08 Neighbour ...........................09 Other (specify) ……….........98 Not applicable ………….......99 Distance to source (Col 4) Less than 1 Km ………….1 Between 1 and 3km …….2 between 3 and 10 km.. …3 Between 10 and 20 km …4 20km and above ......…….5 not applicable ..… ….…..9 Quality of input (Col 7) Excellent ......…1 Good ..........…..2 Average ……...3 Poor ................4 Does not work .5 not applicable...9 Source of irrigation water (Col 1) River ………1 Borehole ……………..5 Lake ……...2 Canal …………………6 Dam ………3 Tap Water ……………7 Well ……....4 Method of obtaining water (Col 2) Gravity ………………………1 motor pump ……….4 Hand bucket ……………….2 Other ………..……8 Hand pump ………………...3 Method of application (Col 3) Flood …………………….1 Sprinkler …………………2 water hose.………………3 Bucket/watering can ……4 Reason for not using (Col 6) Not available …….......... …1 Price too high ......... …... ...2 No money to buy ...............3 Too much labour required..4 Do not know how to use......5 Input is of no use ...............6 Locally produced by hh ......7 Other ............…………......8 Not applicable ....……….....9 Source of finance (Col 5) Sale of farm products .1 Other income generating activities ….2 Remittances …...……..3 Bank Loan/Credit.…….4 produced on farm ...….5 Other ……….. ...……..8 Not applicable ..……….9 . . 298 Definition and working page for page 9 Overview of Investment activities (Section 11.0) Question Specific Definitions (Q 11.1) Question Specific Definitions (Q 11.3) Source of irrigation Water (Col 1): The main source of water from which water is obtained for irrigation. Method of obtaining water (Col 2): The mechanism by which the water is extracted from the source, Application Method (Col 3): How the water is applied on the field. - Flood - is the application of water down the slope of the land by means of gravity - Sprinkler - is the application of pressurised water through pipes. The water passes through a device which sprays the water onto the crop from above. Irrigatable Area (Col 4): The area the irrigation system is designed to cover in acres. Area of irrigated land this year (Col 5): Area of land under irrigation during the 2002/03 agric year. This is the physical area and NOT the cumulative area of 2 or more croppings. Erosion control/water harvesting structure (Col 1) Terraces: Are structures constructed on the side of a hill to provide a level ground to plant crops. They are often used to trap water for paddy/lowland rice production. Erosion Control Bunds: These are banks of earth/stones built perpendicular to the slope to slow down water and prevent erosion. They are different to Terraces in that the soil behind the banks are not level. Gabions: A gabion is a wire mesh box filled with rocks/stones and used to control or prevent gully erosion Sandbags Used to prevent or control gully erosion Tree belts/Wind breaks: A band of trees planted perpendicular to the prevailing wind whose main purpose is to slow down wind speed Water Harvesting bunds: A bank of earth constructed horizontal to the slope of the land to trap water. They are usually banana shaped. Dam: A bank of earth/material which traps river water to form a catchment of water behind it. Farm Inputs (Q 12.1.1 to 12.1.7) Farm yard Manure: An organic fertiliser made on farm composed of animal dung. Compost: An organic fertiliser made on farm from decomposed plant material Pesticide: Chemical used to either protect the plant from or kill insects, birds, molluscs, mites, etc attacking the plant Fungicide: is a chemical that s used to protect the plant from or control a fungal disease. Herbicide: A chemical used to control weeds. Investment activities: Investment activities refer to medium to long term farm development structures and projects. This can be Irrigation structures, erosion and water harvesting structures or other permanent or semi-permanent investment made on the land that the household owns. Q 11.1 Irrigation 1. If the hh practices irrigation give details on the main source, main method of obtaining and applying water. 2. Cross check column 8, Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check if irrigation was used on any crops. Q 11.3 erosion control/water harvesting 1. Number of structures refers to the number of working/maintained structures and does not include derelict or irreparable structures. 2. Year of construction refers to the year that the structures were first constructed. It is not the year that the structures were last maintained. Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 1 whether each of the inputs are used or not. 2. Complete cols 3, 4, 6, and 7 for inputs that are used and place '9' in column 5 (for not applicable). 3. Complete cols 5 & 7 for inputs not used. NOTE: Cross check column 6, 7, 8 & 9 , Q 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2 to check what inputs were used. 299 12.2 Give details of farm implements and assets used and owned by the household during 2002/03 agriculture year S/N rent -ed (3) 12.2.1 Hand Hoe 12.2.2 Hand Powered Sprayer 12.2.3 Oxen 12.2.4 Ox Plough 12.2.5 Ox Seed Planter 12.2.6 Ox Cart 12.2.7 Tractor 12.2.8 Tractor Plough 12.2.9 Tractor Harrow 12.2.10Shellers/threshers 13.0 USE OF CREDIT FOR AGRICULTURE PURPOSES 13.1 During the year 2002/03 did any of the hh members borrow money for agriculture (Yes = 1, No = 2) (if the response is 'NO' go to section 13.3) 13.2 Give details of the credit obtained during the agricultural year 2002/03 (if the credit was provided in kind , for example by the provision of inputs, then estimate the value in 13.2.9) Provided to Male = 1, Female 2 13.2.1 Labour 13.2.2 Seeds 13.2.3 Fertilisers 13.2.4 Agrochemicals 13.2.5 Tools/equipment 13.2.6 Irrigation structures 13.2.7 Livestock 13.2.8 Other ……………. 13.2.9 Value of Credit (Tsh.) 13.2.10 Value of repayment (Tsh.) 13.2.11 Period of repayment (months) 13.3 If the answer to question 13.1 above is 'NO' what is the reason for not using Credit? Equipment/Asset Name tick the boxes below to indicate the use of the credit Owned (2) (1) to indicate source use codes Source "a" (4) Source Used in Number Source (8) (7) (5) tick the boxes below to indicate the use of the credit tick the boxes below to indicate the use of credit Source "b" Source "c" (6) Yes=1,No=2 Plan to use next year Reason for not using of Fin -ance 2002/03 Yes 1,No=2 -ment of Equip Source of equipment (Col 5) Neighbour....................... ....…1 Development project .....5 Cooperative ............................2 Government .................6 Local farmers association…....3 Large scale farm ...…....7 market/Trade store ................4 Other (specify) .............8 Source of finance (Col 6) Sale of farm products ……………...1 Other income generating activities .2 Remittances ………………………..3 Bank Loan ………………………….4 Credit ……………………………….5 Other ……….. ……………………..8 Not applicable ..…………………….9 Reason for not using (Col 7) Not available …….......... …...1 Price too high ......... …... …..2 No money to buy/rent......…..3 Too much labour required….4 Equipment/Asset of no use …5 Other ……….………………..8 Not applicable ...................…9 Reason for not using credit (Q13.3) Not needed …1 Not available ...2 Did not want to go into debt.....3 Interest rate/cost too high......4 Did not know how to get credit....5 Difficult bureaucratic procedure ...6 Credit granted too late ...7 Other (specify) ...8 Dont know about credit ....9 Source of credit (Q 13.2-a, b and c)) Family, friend or relative....1 Commercial Bank…..2 Cooperative …...3 Savings & credit Soc ......4 Trader/trade store ……..5 Private individual ……...6 Religious Organisation/NGO/Project …7 Other (Specify)......................................8 300 Definition and working page for page 10 Question Specific Definitions (Q 12.2) Procedures for questions Question Specific Definitions (Q 13.0) Farm Implements (Col 1): Hand powered Sprayer: Knapsack or bicycle pump sprayer Reason for not using (Col 6): Be careful about using "too much labour required" as this code generally refers to hand hoes only. The codes for this should "NOT" be read out to the farmer as a prompt. Note: If remittance is given as the main source of finance check for a response to remittances in question 2.2.5 Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Credit is defined as finance in the form of cash or in-kind contributions (eg direct provision of inputs, machinery, livestock or other material) for the purpose of crop and livestock production whereby the value of the credit must be paid back to the borrower. The value of repayment may either be with interest or interest free. Credit may be paid back in the form of cash or agriculture produce. Section 13.0 Credit for Agriculture Purposes Value of credit: is the amount in cash received from the borrower. If the credit was paid in-kind, estimate the value of this. Value of repayment: This is the amount to be repaid to the borrower and includes the principal amount (value of credit) plus any interest repayment. If the credit is paid back in agriculture produce, then the cash value of this must be estimated. Period of repayment: This is the time in months the borrower has given for full repayment. Section 13.2 Source of agriculture credit If the farmer obtained credit from more than one source then use the columns "a" , "b" and "c" for the different sources of credit. Start with the main source of credit in column "a". NOTE: Check for use of inputs in column 7, 8 & 9 of questions 7.1.2, 7.2.2 & 7.3.2. Working Area/calculation space Q 12.0 Farm Inputs 1. Indicate in column 2 and 3 whether each of the implements were used or not. 2. Complete cols 4, 5, 6, and 8 for inputs that are used and place '9' in column 7 (for not applicable). 3. Complete cols 7 & 8 for inputs not used. 301 14.0 TREE FARMING/AGROFORESTRY 14.1 Did your household have any Planted Trees on your land during 2002/03 agric year? (Yes =1, No=2) If the response is 'NO' go to section 14.3 14.2 Give details of the planted trees you have on your land. Whe Ma Sec Number of Number of S/N re pl -in -ond Plank trees Pole trees Total Value anted Use Use Sold Sold (Tsh.) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 14.2.1 14.2.2 14.2.3 14.2.4 14.3 Does your village have a Community tree planting scheme (Yes=1, No=2) If the response is 'NO' go to section 15.0 14.4 Household involvement in community tree planting scheme S/N hh Involve (1) 15.0 CROP EXTENSION SERVICES 15.1 Did your household receive extension advice for crop production during 2002/03 (Yes=1,No=2) If the response is 'NO' go to section 16.0 Source of If you pay for Contact farmer No. of visits No. of message S/N extension extension, what /group member by extension adopted in the Quality of Extension Provider (Y=1,N=2) is the cost/yr (Yes=1,No=2) agency per year last 3 years Service 15.1.1 Government extension 15.1.2 NGO/development project 15.1.3 Cooperative 15.1.4 Large Scale farmer 15.1.5 Other………………… (4) Main (2) (3) Main use during (3) (5) Number of Poles Timber hh utilised Code -ment (1) Tree forest (Km) Number purpose (6) (7) (2) 2002/03 (4) of trees Distance to com -munity planted (1) Use (Col 4 & 5) Planks/Timber….....1 Shade ……...…5 Poles ………...……2 Medicinal……....6 Charcoal ………….3 Other ………….8 Fuel wood ...……...4 Where Planted (Col 3) Mostly on field/plot boundaries.1 Mostly scattered in fields …….2 Mostly in plantation/coppice …3 HH involvement (Col 2) Only planting ………………….....1 Only protection and thinning…....2 Only cutting …………………...…3 Most or all activities……………...4 Quality of service (Col 7) Very good .………...1 good …..…….2 Average……. …3 Poor…………4 No Good ………5 . Main Use during 02/03(Col 4) Poles ………….1 Not ready to use …...5 Timber logs …..2 Not allowed to use …6 Charcoal ….. ...3 Other (specify) …….8 Firewood ……..4 Main Purpose (Col 3) Erosion control………..1 Environment rehaiblitation …4 Production of poles …..2 Restoration of wildlife ………5 production of firewood..3 Other (specify) …….………8 302 Definition and working page for page 11 General Definitions for section 14.0 Question Specific Definitions Tree Name Guide Col 1 Code Local Name Botanical Name English Name Code Local Name Botanical Name English Name 01 Senna siamea Cassod tree 16 02 Msongoma Gravellia Silver oak 17 03 Mbarika Afzelia quanzensis Pod mahogony 18 04 Mkeshia Acacia spp Umbrella thorn 19 05 Msindano Pinus spp Pine 20 06 Mkaratusi Eucalyptus spp Red River Gum 21 07 Cyprus spp Cyprus tree 22 08 Mtondoo Calophylum inophyllum 23 09 Mvule Melicia excelsa Iroko 24 10 Mvinji Casurina equisetfilia Whistling oak 25 11 Msaji Tectona grandis Teak 26 12 Mkungu wa kienyeji Terminalia catapa Sea almond 27 13 Mkungu india Terminilia ivorensis Black afara 28 14 Muhumula Maesopsis berchemoides 29 15 30 Tree farming (Section 14.0) Pole trees (Col 6): These are young trees which have a maximum diameter of 6 inches at the bottom and are often used for house construction. They are often the thinning harvest after 3 - 5 years. Plank trees (Col 7): Trees for sawing into timber planks. Animal shade: Trees grown for the purpose of providing shade to animals. Crop Extension Services (Section 15.1) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension agent as a focal point to demonstrate new interventions. The contact farmer then passes on the message to other farmers Group member: Member of a group under which the contact farmer leads Adoption: This is the uptake of an intervention for 2 or more years Tree Farming/Agroforestry This section refers to trees planted for wood (firewood, poles, planks, carving, charcoal, medicinal, etc, but NOT fruit trees). It does not include naturally growing trees on the farm (unless special care has been given to promote their establishment) or trees growing naturally on the communal areas. Tree farming is the planting of trees on an area of land for which the main purpose is the production and regeneration of trees for wood on that land. Agroforestry: is the planting of trees on land for the purpose of complementing other farming activities like crop and animal production. For the purpose of this questionnaire Agroforestry trees are trees planted on boundaries and scattered throughout fields. The main productive unit in this case is Crops and Livestock. Community tree planting scheme (Section 14.3) Community Forest: A forest planted on the communal land which is planted, replanted or spot planted by the members of the village. Section 14.2 Details of planted trees 1. Enter the tree codes of the main species grown by the hh 2. If no planks or poles are sold enter a "0" in columns 8, & 9. 3. Total value includes both value of hh utilised trees and sold trees. 4. If no trees were utilised by the hh or sold enter "0" in column 10 Section 15.1 Crop Extension Services 1. For each of the extension providers ask if the hh received extension during 2002/2003 agriculture year and indicate in column 2. 2. For each of the providers complete the rest of the columns 303 15.2 Crop Extension Messages Received Adopted Source of Received Adopted Source of S/N Advice Crop S/N Advice Crop Yes=1 Yes=1 Extension Yes=1 Yes=1 Extension Extension Message No=2 No=2 Extension Message No=2 No=2 15.2.1 Spacing 15.2.9 Crop Storage 15.2.2 Use of agrochemicals 15.2.10 Vermin control 15.2.3 Erosion control 15.2.11 Agro-processing 15.2.4 Organic fertiliser use 15.2.12 Agro-forestry 15.2.5 Inorganic fertiliser use 15.2.13 Bee Keeping 15.2.6 Use of improved seed 15.2.14 Fish Farming 15.2.7 Mechanisation/LST 15.2.15 Other 15.2.8 Irrigation Technology 16.0 LIVELIHOOD CONSTRAINTS From the list of constraints on the right select: List of constraints 16.1 the 5 most important problems 16.2 the 5 least important problems Order of most importance Constraint Order of least importance Constraint 16.1.1 most important 16.2.1 Least important 16.1.2 2nd most important 16.2.2 2nd least important 16.1.3 3rd most important 16.2.3 3rd least important 16.1.4 4th most important 16.2.4 4th least important 16.1.5 5th most important 16.2.5 5th least important 17.0 ANIMAL CONTRIBUTION TO CROP PRODUCTION 17.1 Did you use Draft animals to cultivate 17.2 Did you apply organic fertiliser your land during 02/03 (Yes=1, No=2) during 02/03 (Yes=1, No=2) (If no, go to question 17.2) (If no, go to question 18) Area S/N Area S/N Type of Number Number cultivated Type of organapplied Draft owned used (acres) Fertiliser (acres) (1) (2) 17.1.1 Oxen 17.2.1 FYM 17.1.2 Bulls 17.2.2 Compost 17.1.3 Cows 17.1.4 Donkeys (2) (3) (4) (3) (1) (2) (4) (1) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (3) (4) . Source of extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) …8 Not applicable …….9 1. Access to Land 2. Ownership of Land 3. Poor farm Inputs 4. Soil Fertility 5. Access to improved seed 6. Irrigation facilities 7. Access to chemical Inputs 8. Cost of Inputs 9. Extension Services 10.Access to forest resources 11. Hunting and Gathering 12. Access to potable water 13. Access to credit 14. Harvesting 15. Threshing 16. Storage 17. Processing 18. Market Information 19. Transport costs 20. Distruction by animals 21. Stealing 22. Pests and Diseases 23. Local government taxation 24. Access to off Farm Income . . . . . 304 Definitions and working page for page 12 Question Specific Definitions Crop Extension Advice (Section 15.2) Mechanisation/LST: LST means Labour Saving Technology Section 16.0 Livelihood constraints 16.1 List the five most important problems in order of most importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are a problem. Place a 3 against the constraints that are a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the largest problems 3. Ask the farmer to list these in order of importance and enter in column 2 16.2 List the five least important problems in order of least importance: 1. Read out the list of constraints to the respondent and ask him to select the ones that are NOT a problem. Place an 2 against the constraints that are NOT a problem. 2. Read the selected constraints and ask the farmer to select 5 which create the least problems 3. Ask the farmer to list these in order of least importance and enter in column 2 305 18.0 CATTLE POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 18.1 Did the household own, raise or manage any CATTLE during 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 19.0) 18.2 Cattle Population as of 1st October 2003 18.3 Cattle Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Cattle type Indigenous S/N Born 18.2.1 Bulls 18.3.1 18.2.2 Cows 18.3.2 18.2.3 Steers 18.3.3 18.2.4 Heifers 18.3.4 18.2.5 Male Calves 18.3.5 18.2.6 Female Calves 18.3.6 Grand Total Total Intake 18.5 Cattle diseases 18.4 Cattle Offtake during 2002/2003 Last Main S/N vacci Sou S/N Cattle type nated -rce 18.4.1 Bulls 18.5.1 18.4.2 Cows 18.5.2 CBPP 18.4.3 Steers 18.5.3 18.4.4 Heifers 18.5.4 18.4.5 Male Calves 18.5.5 18.4.6 Female Calves 18.5.6 FMD Total Offtake 18.6 Milk Production S/N Season 18.6.1 Wet Season 18.6.2 Dry Season Average Value per head (1) (1) (2) (3) (3) (2) (1) Purchased Beef Dairy (6) (2) Total Number Number of Improved (3) (4) (5) Number sumed by hh Sold to (5) Offtake Litres of milk/day No. of cattle milked/day Value/litre Sold/traded (6) (4) Number con Number given away/stolen died Number (4) Sold/day (Litres) (5) (10) (5) -overed Number Treated Number Died No. Rec Total Intake of Cattle (9) Total Cattle /obtained Number given (7) (8) Average value Number (7) (6) (6) (7) (1) (4) (3) per head Helmenthioitis (2) Infected Disease/ parasite Trypanosomiasi s Lumpy Skin Disease Tick Borne diseases Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q18.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ………......8 X X X X X X X X X X X X X X X X 306 Definitions and working page for page 13 General definitions for page 13 Question Specific Definitions (Section 18.0) Cattle type (Q 18.2 & 18.4, Col 1) Bull: Mature Uncastrated male cattle used for breeding Cow: Mature female cattle that has given birth at least once Steer: Castrated male cattle over 1 year Heifer: Female cattle of 1 year up to the first calving Calves: Young cattle under 1 year of age Cattle vaccination (18.5 col 1) ECF: East Coast Fever FMD: Foot and Mouth Disease CBPP: Contagious Bovine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 18.3, (Col 7 & 9) & 18.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Cattle Intake during 2002/03: Cattle purchased, given or born which increases the number of cattle in the herd. Cattle Offtake during 2002/03: Cattle removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 13 Section 18.0 Cattle Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 18.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 18.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 18.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has cows, you would normally expect them to have calves in column 8 2. If calves are reported in column 2, 3, or 4 (18.2.6, 18.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of cattle the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 18.5 If cattle are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 18.4 col 4 307 19.0 GOAT POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 19.1 Did the household own, raise or manage any GOATS during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 20.0) 19.2 Goat Population as of 1st October 2003 19.3 Goat Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Goat type Indigenous S/N Born 19.2.1 Billy Goat 19.3.1 19.2.2 Castrated Goat 19.3.2 19.2.3 She Goat 19.3.3 19.2.4 Male Kid 19.3.4 19.2.5 She Kid 19.3.5 Grand Total Total Intake 19.4 Goat Offtake during 2002/2003 19.5 Goat diseases Last Main S/N Goat type S/N vacci Sou nated -rce 19.4.1 Male goat 19.4.2 Castrated Goat 19.5.1 19.4.3 She Goat 19.5.2 19.4.4 Male Kid 19.5.3 19.4.5 She Kid 19.5.4 Total Offtake 19.5.5 19.6 Milk Production S/N Season 19.6.1 Wet Season 19.6.2 Dry Season Tetanus Mange (1) Total Goat Average value Offtake per head (7) Foot Rot CC PP Helminthiosis (3) (4) (5) (6) Average Value of Goats per head (9) (10) Purchased Number given Number Total Intake for meat Number of Improved Total Dairy (1) (2) (3) (4) Sold/day (Litres) Treated Number sumed by hh away/stolen Number con -overed Died (2) parasite Infected Disease/ Number Number No. Rec Number (8) /obtained Number died (5) (7) (6) Number given (1) (2) (3) (4) Sold/traded (5) (6) (7) Litres of milk/day No. of Goats milked/day Value/litre Sold to (5) (6) (1) (2) (3) (4) Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 Sold to Q19.6 Col 5) Neighbour…….........1 Largescale farm ..5 Local Market..……...2 Trader at Farm ...6 Secondary Market ...3 Did not sell ..........7 Processing industry .4 Other ……….......8 X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X X X 308 Definitions and working page for page 14 Goat definitions for page 14 Question Specific Definitions (Section 19.0) Goat type (Q 19.2 & 19.4, Col 1) Billy Goat (he-goat): Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated goat: Male goat that has been castrated. She Goat: Mature female goat over 9 months of age Kid: Young goat under 9 months of age. Goat vaccination (19.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia LSD: Lumpy Skin Disease Average Value per Head (Q 19.3, (Col 7 & 9) & 19.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Goat Intake during 2002/03: Goat purchased, given or born which increases the number of goats in the herd. Goat Offtake during 2002/03: Goat removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 14 Section 19.0 Goat Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 19.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 19.2 and 18.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 19.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has she goats, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If kids are reported in column 2, 3, or 4 (19.2.6, 19.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of goats the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 19.5 If goats are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 19.4 col 4 309 20.0 SHEEP POPULATION, INTAKE AND OFFTAKE 20.1 Did the household own, raise or manage any SHEEP during the 2002/03 agriculture year? (Yes =1 No =2) (If no go to section 21.0) 20.2 Sheep Population as of 1st October 2003 20.3 Sheep Intake during 2002/2003 Number of Number S/N Sheep type Indigenous S/N Born 20.2.1 Ram 20.3.1 20.2.2 Castrated Sheep 20.3.2 20.2.3 She Sheep 20.3.3 20.2.4 Male lamb 20.3.4 20.2.5 She lamb 20.3.5 Grand Total 20.4 Sheep Offtake during 2002/2003 20.5 Sheep diseases Last Main S/N Sheep type S/N vacci Sou nated -rce 20.4.1 Ram 20.4.2 Castrated Sheep 20.5.1 20.4.3 She Sheep 20.5.2 20.4.4 Male lamb 20.5.3 20.4.5 She lamb 20.5.4 Total Offtake 20.5.5 CC PP Helminthiosis Trypa nsomiasis FMD parasite Average value Offtake per head Disease/ Total Sheep Infected Treated -overed Died (6) (7) Foot Rot (1) (2) (3) (4) (5) (5) (6) (1) (2) (7) (3) (4) Total (5) Number of Improved Number sumed by hh (1) (2) (3) (4) away/stolen died Sold/traded (8) (7) Number given Total Intake Average Value of Sheep /obtained Number Number con Number given Number (6) for Mutton Dairy Purchased per head (9) (10) Number Number No. Rec Number X X X Last Vaccinated (Col 6) 2003 ……………1 2000 …………....4 2002 …………....2 before 2000 …...5 2001 …………....3 Not Vaccinated...6 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Main Source of vaccine (Col 7) Private Vet Clinic ..1 Other ………..….8 District Vet Clinic ..2 Not applicable ….9 NGO/Project…....3 X X X X 310 Definitions and working page for page 15 Sheep definitions for page 15 Question Specific Definitions (Section 20.0) Sheep type (Q 20.2 & 20.4, Col 1) Ram: Mature Uncastrated male goat used for breeding Castrated sheep: Male sheep that has been castrated. Ewe: Mature female sheep over 9 months of age Lamb: Young sheep under 9 months of age. Sheep vaccination (20.5 col 1) FMD: Foot and Mouth Disease CCPP: Contagious Caprine Pleura Pneumonia Average Value per Head (Q 20.3, (Col 7 & 9) & 20.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Sheep Intake during 2002/03: Sheep purchased, given or born which increases the number of Sheep in the herd. Sheep Offtake during 2002/03: Sheep removed from the herd, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 15 Section 20.0 Sheep Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 20.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 20.2 and 20.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 20.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has ewes, you would normally expect them to have kids in column 8 2. If lambs are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Sheep the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Sheep are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 311 21.0 PIG POPULATION AND PRODUCTION 21.1 Did the household own, raise or manage any PIGS during the 2002/03 agriculture year (Yes =1 No =2) (If no go to section 22.0) 21.2 PIG Population as of 1 st October 2003 21.3 Pig increase during 2002/2003 Number S/N Pig type Number S/N Born 21.2.1 Boar 21.3.1 21.2.2 Castrated male 21.3.2 21.2.3 Sow/Gilt 21.3.3 21.2.4 Male piglet 21.3.4 21.2.5 She piglet 21.3.5 Grand Total 21.4 Pig decrease during 2002/2003 21.5 Pig diseases/pests/conditions Last Main S/N Pig type vacci Sou nated -rce 21.4.1 Boar 21.4.2 Castrated male 21.5.1 21.4.3 Sow/Gilt 21.5.2 21.4.4 Male piglet 21.5.3 21.4.5 She piglet 21.5.4 Total Offtake 22.0 LIVESTOCK PEST & PARASITE CONTROL 22.3 Do you normally encounter a tick problem (Yes=1,No-2) (If the response is 'NO' go to section 22.5) 22.1 Did you deworm your animals during 2002/03 (Yes=1, No-2) 22.4 Which methods of tick control did you use (If the response is 'NO' go to section 22.3) 22.5 Do you normally encounter a tsetse fly problem (Y=1,N=2) 22.2 Which animals did you deworm? (Tick appropriate boxes) (If the response is 'NO' go to section 23.0) Cattle Goats Sheep Pigs 22.6 Which methods of control did you use Number given Purchased (3) (4) sumed by hh Number con Number given Number away/stolen /obtained (1) (2) Sold/traded (1) (2) Number died Average Value Increase per head (9) (10) Total Pig (4) Number Average value Offtake per head (5) (3) (5) Number No. Rec Disease/ -overed (6) (7) Number S/N Total Pig Number Died (1) (2) (3) (4) (5) parasite Infected Treated (6) (7) Anthrax Helmenthiosis Anemia ASF Main Source (Col 7) Private Vet Clinic ..1 District Vet Clinic ..2 NGO/Project….....3 Other ……….....…8 Not applicable ...…9 Last Vaccinated (Col 6) 2003 ..1 2000 ………….4 2002 ..2 before 2000 ….5 2001 ..3 Not Vaccinated.6 Control method (Q 22.4) None..1 Spraying ..2 Dipping..3 Smearing ..4 Other.8 Control method (Q22.6) None .1 Spray .2 Dipping .3 Trapping .4 Other .8 X X X X X X X X X X X X X 312 Definitions and working page for page 16 Pigs definitions for page 16 Question Specific Definitions (Section 21.0) Pigs type (Q 21.2 & 21.4, Col 1) Boar: Mature Uncastrated male pig used for breeding Castrated Pig: Male pig that has been castrated. Sow: Mature female pig that has given birth to at least one litter of pigs. Gilt: Female pig of 9 months up to the first farrowing. Piglet: Young pig under 3 months of age. Pig vaccination (21.5 col 1) ASF: African Swine Fever Average Value per Head (Q 21.3, (Col 7 & 9) & 21.4 (Col 3, 5 & 7)) In these columns give the average value per head during 2002/03. For given, traded, consumed by the hh & given away/stolen estimate the value. Pig Intake during 2002/03: Pigs purchased, given or born which increases the number of Pigs in the production unit. Pig Offtake during 2002/03: Pigs removed from the production unit, either by selling, hh consumption, given away or stolen. Working area for page 16 Section 21.0 Pig Population, Intake & Offtake. NOTE: Section 21.1 is for the current population (as of 1st October 2003); Section 21.2 and 21.3 is for movement in and out of the herd during the 2002/03 agriculture year. Section 21.4 is for diseases encountered during the agriculture year. 1. If the household has sows, you would normally expect them to have piglets in column 8 2. If piglets are reported in column 2, 3, or 4 (20.2.6, 20.2.5) then there must be at least that number repeated in column 8 Note: If the farmer reports sales of Pigs the importance of this must be reflected in Q 2.2.3 Section 20.5 If Pigs are reported to have died in Column 5 then at least that number should be reported in 20.4 col 4 313 23.0 Other Livestock currently available and details of consumption and sales during the last 12 months Animal type 23.1 Indigenous Chicken 23.2 Layer 23.3 Broiler 23.4 Ducks 23.5 Turkeys 23.6 Rabbits 23.7 Donkeys 23.8 Horses 23.9 Other …………… 24.0 CHICKEN DISEASES 24.1 Newcastle Disease 24.2 Gumboro 24.3 Coccidiosis 24.4 Chorysa 24.5 Fowl typhoid 25.0 LIVESTOCK PRODUCTS 25.1 Eggs 25.2 Hides 25.3 Skins 26.0 List in order of importance the outlets for 27.0 Access to functional Livestock structures the sale of Livestock /accessories Impo Out Outl Outlets Type Source Distance -rtan Outlets -lets -ets for S/N of of to struct S/N -ce of for for for Chick structure/accessory Structure -ure (Km) outlet Cattle Goat Pigs -ens (1) (3) (5) 27.1 Cattle Dip 26.1 1st 27.2 Spray Race 26.2 2nd 27.3 Hand powered sprayer 26.3 3rd 27.4 Cattle crush 26.4 4th 27.5 Primary Market 26.5 5th 27.6 Secondary Market 27.7 Abattoir 27.8 Slaughter Slab 27.9 Hide/skin shed 27.10 Input supply 27.11 Veterinary Clinic 27.12 Village holding ground 27.13 village watering point/dam 27.14 Drencher (6) (2) (4) Outlets for Sheep (3) (4) Average Value/unit (2) (1) (1) (2) (3) Sold during 2002/03 Current Number Number Average Value/head Consumed during 2002/03 (5) Number Average Value/head Number Number Recovered Number infected Number Treated Number Died Consumed/utilised during 2002/03 Number Average Value/unit Sold during 2002/03 Outlet code (Col 2, 3, 4 & 5) Trader at farm….………….….1 Abattoir/factory..………5 Local Market ……….. ……..…2 Another farmer ………6 Secondary market/auction.…..3 Other (Specify)……….8 Neighbour …………………….4 Source of structure (Q27.0 - Col 2) Owns …………………………..1 NGO …………………..…6 Cooperative ...................……..2 Large scale farm ……..…7 Local farmers association …... 3 Other ........... …………...8 Gov extension/veterinary …….4 Not applicable .………......9 Development project ……. …..5 X X X X X X X X . . . . . . . . . . . . . . X 314 Definition and working page for page 17 Question Specific Definitions Section 26.0) Procedures for questions Question Specific Definitions Section 27.0) Access to functional Livestock Structures/accessories (Section 27.0): NOTE: The structures must be functional. If they are not working/derelict then they should not be included. The distance to the next nearest functional structure should be taken. Spray Race: A fixed spray structure on an animal race for spraying acaricide Cattle crush: Corridor structure for restraining cattle. Abattoir: Large building designed for slaughtering a large amount of animals. It normally has complex structures to assist in the slaughter and storage and a high level of hygiene is maintained. Slaughter Slab: Concrete slab designed fos slaughtering a small amount of animals Hides: obtained from Cattle Skins: Obtained from sheep and goats Hide/Skin Shed: Shed for curing/tanning animal skins and hides Village holding Pen: Enclosure for containing large amount of livestock which is owned communally. Drencher: Device for orally administering medicine to livestock. If no product was sold in 2002 enter "0" in columns 6, 7& 9. Section 26.0 - Outlets for livestock: Using the codes enter the outlets for the sale of different livestock in order of importance. If there are, for example, only 2 outlets mark the rest with a "X". Section 23.0 - Other Livestock: 1. The current number includes both adult and young animals. For example The number of chickens in col 1 would include adults and chicks. 315 28.0 FISH FARMING 28.1 Was Fish farming carried out by this household during 2002/2003? (Yes =1, No=2) (If the response is 'NO' go to section 29.0) 28.2 Specify details of fish farming practices Product Fish Source frequency S/N ion unit farming of fing of stocking number system -erling (No/year) (1) (2) 28.1.1 28.1.2 28.1.3 29.0 LIVESTOCK EXTENSION 29.1 Did you receive livestock extension advice during 02/03 (Yes=1,No=2) (If the response is 'NO' go to section 30.0) Received Adopted Source of 29.2 For the following Livestock Extension Service Providers give details S/N Advice Yes=1 Livestock If you pay for Contact far No. of visits No. of mess Quality Livestock Extension Message Yes=1,No=2 No=2 Extension S/N extension, what -mer/group by extension -ages adopted of Extension Provider is the cost/yr member agency/year in the last 3 yrs Service 29.1.1 Feed and Proper feeding (Y=1,N=2) 29.1.2 Housing (Goat, Dairy, Poultry, Pigs) 29.1.3 Proper Milking 29.2.1 Government 29.1.4 Milk Hygiene 29.2.2 NGO/dev project 29.1.5 Disease control (dipping/spraying) 29.2.3 Cooperative 29.1.6 Herd/Flock size and selection 29.2.4 Large Scale farmer 29.1.7 Pasture Establishment 29.2.5 Other…………… 29.1.8 Group formation and strengthening 29.1.9 Calf rearing 30.0 GOVERNMENT REGULATORY PROBLEMS 29.1.10 Use of improved bulls 31.1 Did you face problems with government regulations during 2002/03 (Y=1, N=2) 29.1.11 Other livestock extension List in order of importance Problem code 30.1.1 1st 30.1.2 2nd 30.1.3 3rd (4) (5) (3) (6) (1) (2) (3) (4) (7) (8) (9) (10) (11) (12) Mainly sold to of fish (m2) Tilapia Carp Other fish harvested harvested sold of fish weight weight Size of unit/pond Number of Number of stocked fish (5) (6) (1) (2) (3) (4) 1 2 3 Source of fingerlings (Col 4) Own pond ………………1 NGO/Project...3 P rivate trader ...5 Government Institution ..2 Neighbour …..4 Other……………8 Mainly sold to (Col 12) Neighbour……....1 Secondary Market......3 Largescale farm ........5 Did not sell .................7 Local Market..…..2 Processing industry ....4 Trader at Farm .........6 Other .........................8 Quality of service (Col 6) Very good ...1 good ….2 Average…3 Poor…4 No Good ...5 Source of livestock extension (Col 4) Government …..1 NGO/Dev project ..2 Cooperative …3 Large scale farmer …..4 Other (Specify) ….8 Farming System (Col 2) Natural Pond. ..1 Natural Lake…..3 Other …..8 Dug out pond...2 Water resevoir..4 Problem code Land ownership by government …….1 Restriction of sale between regions ..2 Import of food items …………………3 Other (specify)……………………….8 (If the response is no go to section 31.0) 316 Definitions and working page for page 18 General definitions for Section 28.0 Question Specific Definitions (Section 28.2) Production unit number (Col 1): A production unit is a pond river/lake which is treated as a separate entity for the production of fish eg it may be by virtue of manageable size, maturity of fish, type of fish etc. Eg a farmer may have 3 fish ponds. (each one is a separate production unit). Frequency of stocking (Col 5): What is the number of times the farmer puts new fingerlings into the pond each year. Fingerlings: These are young immature fish used for stocking ponds. Sold: (Col 10 & 11) If no fish were sold enter "0" in column 10 and 11) Fish farming: Refers to the rearing/production of fish. It is different to fishing in that the fish have to be reared and fed in fish farming. Fishing traps or captures naturally occurring fish in rivers, lakes and the sea and should not be included in this section. Working area for page 18 Livestock Extension Services (Section 29.1) Adopted (Col 3): This is the uptake of an intervention for 2 or more years Livestock Extension Service providers (Section 29.2) Contact Farmer: A farmer who is used by the extension services as a focal point to demonstrate new interventions to. The contact farmer then passes on the message to other farmers Adopted (Col 5): This is the uptake of an intervention for 2 or more years 317 31.0 LABOUR USE 32.0 SUBSISTENCE vs NON-SUBSISTENCE 31.1 Who is mainly responsible for 32.1 Indicate if any members of the household was involved in the undertaking the following tasks: following activities and assess the percentage used for subsistence/consumption by the household: Tick ifMain Tick if Activity carriedrespo hh was Estimate Estimate % S/N out by-nsib S/N Activity involved % used for used for nonCheck hh -ility in activitysubsistancesubsistence Total (1) (5) 31.1.1 Land Clearing 32.1.1 Crop production 31.1.2 Soil preparation (by hand) 32.1.2 Livestock production 31.1.3 Soil preparation (oxen/tractor) 32.1.3 Vegetable production 31.1.4 Planting 32.1.4 Tree cutting for firewood 31.1.5 Weeding 32.1.5 Tree logging for poles 31.1.6 Crop Protection 32.1.6 Tree logging for timber 31.1.7 Harvesting 32.1.7 Tree logging for charcoal 31.1.8 Crop processing 32.1.8 fishing 31.1.9 Crop marketing 32.1.9 bee keeping 31.1.10 Cattle rearing/husbandry 32.1.10 31.1.11 Cattle herding 32.1.11 31.1.12 Cattle marketing 32.1.12 Remittances 31.1.13 Goat/sheep rearing/husbandry 31.1.14 Goat and sheep herding 31.1.15 Goat and sheep marketing 31.1.16 Milking 33.0 ACCESS TO INFRASTRUCTURE & OTHER SERVICES 31.1.17 Pig rearing/husbandry Distance in Distance in 31.1.18 Poultry keeping S/N Type of service Km S/N Km 31.1.19 Collecting Water (2) 31.1.20 Collecting Firewood 33.1 Primary School 32.7 Feeder Road 31.1.21 Pole cutting 33.2 Secondary School 32.8 All weather road 31.1.22 Timber wood cutting 33.3 Health Clinic 32.9 Tarmac road 31.1.23 Building/maintaining houses 33.4 Hospital 32.10Primary market 31.1.24 Making Beer 33.5 District Capital 32.11Secondary market 31.1.25 Bee keeping 33.6 Regional Capital 32.12Tertiary market 31.1.26 Fishing 31.1.27 Fish farming No of Satisfied 31.1.28 Off-farm income generation S/N Type of service visits/year with service 33.13 Vet Clinic 33.14 Extension Centre 33.15 Research Station 33.16 Plant protection Lab 33.17 Land registration office 33.18 Livestock Dev Centre (4) (3) (1) (1) (2) (3) (4) Type of service (1) (2) (3) (1) (2) (2) Distance in Km permanent employment/off farm temporary employment/off farm Responsibility (Col 3) HH head alone ….1 Girls ……….………….. …..6 Adult Males ……..2 Boys & Girls …………...…..7 Adult Females…..3 All household members..….8 Adults...………… 4 Hired labour ………………..9 boys ……………. 5 . . Satisfied with service (Col 4) Very good .…….1 Average…….3 No good ……5 Good …………..2 Poor ………..4 Not applicable 9 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . . . . . . . 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 . . . . . 318 Definition and working page for page 19 Question specific definitions (Section 31.1) Procedures for (Section 31.1) Question Specific Definitions (Section 32.0.0) Activity (Col 1): Land Clearing: Refers to removing trees/bush/grass prior to ploughing Soil Preparation: Refers to the seedbed preparation (ploughing, harrowing, etc). Cattle Rearing: Tending to cattle at home, eg assisting with births, castration,etc. Different livestock keeping activity to herding. Cattle Herding: Moving livestock from place to place for grazing and water. If herding is carried out the respondent must also give a response to rearing/husbandry Section 31.1 ((Labour use) 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 27.1.1 and complete column 3. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: If an activity has been mentioned previously in the questionnaire eg that the hh keeps chickens, make sure a response is obtained in the appropriate place ie poultry keeping. If off-farm income generation is mentioned, check for responses to off farm income in other parts of the questionnaire Activity (Col 1): Subsistence: For the family’s survival, rather than for the generation of cash. This includes feeding the hh, provision of water and fuel for cooking. The source of these products are usually from the land resources available to the family. Remember that not all cash earnings are for non subsistence purposes/activities as cash can be used to purchase subsistence items eg food. Non -subsistence: Cash used for items and activities which are not crucial for the survival of the family. This includes modern medication, non working clothes, refined beer, school fees, etc. Section 32.0 - Subsistence vs Non- subsistence 1. For each listed activity in column 1, place a tick in column 2 if any member of the household was involved in that activity during the 2002/03 agriculture year. 2. After completing column 2 return to the first activity in row 32.1.1 and complete column 3 & 4. For each activity make an assessment of the percentage used for subsistence survival and the percent converted to cash for non subsistence goods and items. 3. Make sure you stress MAINLY responsible. NOTE: Cross check the responses with previous sections in the questionnaire. eg if a response is given to remittances check for an entry in question 2.2.5 319 34.0 HOUSEHOLD FACILITIES 34.1 House Construction 34.2 Household assets For the main dwelling, what are the main building Does your household own the following? materials used in the construction of the following Y=1 Asset N=2 34.1.1: Roof 34.1.2Number of rooms 34.2.1Radio/cassette, music system) 34.2.2Telephone (landline) 34.2.3Telephone (mobile) 34.2.4Iron 34.2.5Wheelbarrow 34.2.6Bicycle 34.2.7Vehicle 34.2.8Television 34.3 Energy use by the Household 34.4 Access to drinking water Main sou Distance Time to and Season -rce of to source from source Energy use and access by the household drinking (in km) (Hour : minute) water 34.3.1 Lighting 34.3.2 Cooking 34.4.1Wet Season 34.4.2Dry Season 34.5 Access to toilet facilities 34.6 Food consumption patterns 34.5.1 What type of toilet does your hh use 34.6.1Number of meals the hh normally has per day 34.6.2Number of days hh consumed meat last week 34.6.3How often did the hh have problems in satisfying the food needs of the hh last year? 34.7 Source of Household income 34.7.1 What is the households main source of cash income? Main Source of energy for (4) (1) (2) (3) Roof Material Iron Sheets.……1 Tiles ………...…2 Concrete ……...3 Asbestos ….….4 Grass/leaves.....5 Grass & mud.....6 Other (Specify) 8 . : Lighting energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (biogas) ………03 Hurricane Lamp .….04 Pressure Lamp ……05 Wick Lamp ….……..06 Candles ...…………07 Firewood ………….08 Other (specify) ….. 98 Cooking energy Mains electricity……01 Solar …………….…02 Gas (hh biogas) ..…03 Bottled gas ………..04 Paraffin/kerocine.….05 Charcoal……………06 Firewood …………..07 Crop Residues ……08 Livestock dung ……09 Other (specify) ……98 Main Source of drinking water Piped water …………………..……..…01 Covered rainwater catchment ...07 Protected well ……. ………….…….…02 Uncovered rainwater catchment 08 Protected/covered spring ... .…...……03 Water Vendor ............................09 Unprotected Well ……………….. …..04 Tanker truck ......................……10 Unprotected spring ………….…… …05 Bottled water .............................11 Surface water (lake/dam/river/stream)06 Other (Specify) ..........................98 Problems satisfying hh food needs (row 34.6.3) Never ……………………1 Seldom ………………….2 Sometimes ……………..3 Often ……………………4 Always …………………..5 Source of Income codes Sale of food crops …...........01 Wages or salaries in cash .....07 Sale of Livestock…………...02 Other casual cash earnings ..08 Sale of livestock products ...03 Cash remittances ..................09 Sale of cash crops…………04 Fishing ..................................10 Sale of forest products …...05 Other .....................................98 Business income.................06 Not applicable ........................99 Type of toilet No toilet/bush………….1 Improved pit latrine - hh owned…….4 Flush toilet ..…………..2 Other type (specify) …………………5 Pit latrine - traditional ..3 . : 320 Definition and working page for page 20 Household facilities (Section 34): Number of rooms used for sleeping in the household (Q 34.1) Include sitting room, dining room, kitchen, etc if used for sleeping. It also includes rooms outside the main dwelling A room is defined as a space which is separate from the rest of the building by a permanent wall or division. A building/house that is not divided into rooms is considered to have one room. Household assets (Q 34.2): these assets must be functioning. Do not include if broken. Access to drinking water (Q 34.4): If there is more than one source, use the one, which the hh uses most frequently. Main source of hh cash income: Activity that provides the hh with the most cash during 2002/03 agriculture year. 321 Average/maximum yields Use this table to compare the yields calculated in sections 7.1, 7.2, and 7.3. They are STRICTLY to be used as guidelines only and the sole purpose is to assist in getting the correct area and harvest for each crop Crop Crop Name Average Name Average 11 Maize 86 Cabbage 12 Paddy 87 Tomatoes 13 Sorghum 88 Spinach 14 Bulrush Millet 89 Carrot 15 Finger Millet 90 Chillies 16 Wheat 91 Amaranths 17 Barley 92 Pumpkins 21 Cassava 93 Cucumber 22 Sweet Potato 94 Egg Plant 23 Irish potatoes 95 Water Mellon 24 Yams 96 Cauliflower 25 Cocoyams 52 Sisal 26 Onions 54 Coffee 27 Ginger 55 Tea 31 Beans 56 Cacao 32 Cowpeas 57 Rubber 33 Green gram 58 Wattle 34 Pigeon pea 59 Kapok 35 Chick peas 60 Sugar Cane 36 Bambara nut 61 Cardamom 41 Sunflower 71 Banana 42 Simsim 72 Avocado 43 Groundnut 73 Mangoes 47 Soyabeans 74 Papaw 48 Caster seed 76 Orange 75 Pineapple 77 Grape fruit 50 Cotton 78 Grapes 51 Tobacco 79 Mandarin/tange 53 Pyrethrum 80 Guava 62 Jute 81 Plums 44 Palm Oil 82 Apples 45 Coconut 83 Pears 46 Cashewnut 84 Pitches Max kg/ha Average Max kg/acre kg/ha Average Max Max 1200 700 750 350 300 1200 1400 3000 600 750 4000 2500 400 300 600 500 600 600 300 600 1300 300 25000 300 500 800 1200 2000 9 6250 4000 3500 3000 2500 4500 2300 7000 8000 8500 10000 5000 1300 1750 2000 1500 4000 1700 1000 4000 2500 750 60000 1500 2000 3500 5000 8000 60/tree 486 283 304 142 121 486 567 1215 243 304 1619 1012 0 0 162 121 0 243 202 243 243 121 243 526 121 10121 121 202 0 324 486 810 4 2530 1619 1417 1215 1012 1822 931 2834 3239 3441 4049 2024 0 0 526 709 0 810 607 1619 688 405 1619 1012 304 24291 607 810 0 1417 2024 3239 24 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 324 202 1012 81 162 0 0 24291 0 4049 0 4049 20243 8097 12146 2024 8097 2834 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10121 40 4049 405 567 0 0 60729 0 20243 0 10121 28340 16194 20243 12146 16194 14170 0 0 0 0 800 500 2500 200 400 60000 10000 10000 50000 20000 30000 5000 20000 7000 25000 100 10000 1000 1400 150000 50000 25000 70000 kg/acre 35000 40000 50000 30000 40000 322 Back Page Reference material This page contains reference information that may be required to complete some of the questions in the questionnaire. Weights and measures Conversions 1 hectare = 10,000 sq metres (100 x 100 metres) 1 hectare = 2.47 acres 1 kilometre = 1000 metres 1 mile = 1.61 Kilometres 1 acre = 4840 square yards (110 x 44 yards) Kg equivalents The following standards may be used as a guide to obtain kg if the reported unit is different. Only use these conversions if the respondent is unable to provide weights in kgs. Crop Crop Name Name Name Name 11 Maize 100 18 Rumbesi 140 86 Cabbage 50 12 Paddy 75 15 87 Tomatoes 90 13 Sorghum 100 18 88 Spinach 45 14 Bulrush Millet 100 18 89 Carrot 110 15 Finger Millet 120 20 90 Chillies 85 16 Wheat 75 15 91 Amaranths 50 17 Barley 75 15 92 Pumpkins 60 21 Cassava 60 12 93 Cucumber 80 22 Sweet Potatoe 80 16 94 Egg Plant 70 23 Irish potatoes 80 16 95 Water Mellon 80 24 Yams 80 16 96 Cauliflower 50 25 Cocoyams 80 16 52 Sisal 130 26 Onions 80 16 54 Coffee 55 27 Ginger 75 15 55 Tea 60 31 Beans 100 20 56 Cacao 60 32 Cowpeas 100 20 57 Rubber 33 Green ram 100 20 58 Wattle 90 34 Pigeon pea 100 20 59 Kapok 35 Chick peas 100 20 60 Sugar Cane 120 36 Bambara nut 100 20 61 Cardamom 100 41 Sunflower 60 12 71 Banana 120 42 Simsim 100 20 72 Avocado 140 43 Groundnut 50 10 73 Mangoes 130 47 Soyabeans 100 20 74 Papaw 100 48 Caster seed 100 20 76 Orange 130 75 Pineapple 90 18 77 Grape fruit 120 50 Cotton 50 10 78 Grapes 80 51 Tobacco 70 14 79 Mandarin/tange 110 53 Pyrethrum 60 12 80 Guava 110 62 Jute 50 10 81 Plums 110 44 Palm Oil 100 82 Apples 110 45 Coconut 75 83 Pears 110 46 Cashewnut 80 84 Pitches 110 Non-standard Bag Tin kgs Bag Tin kgs Number of Kgs Number of Kgs Standard Non-standard Standard For official use only: If a question has a query, an indication will be made by the supervisor/data entry controller on the front page of the questionnaire. This space is to note what and where the problem is, the action required to be taken and the responsible person to take follow up action. Nature of the problem: _____________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________ Action Required: National supervisor action Field supervisor action Overall Status: Does not affect overall integrity of the questionnaire. Discard and resample More data is required before it can be used Discard as missing data

# Extracted Content KAHAMA DISTRICT COUNCIL DISTRICT AGRICULTURE SECTOR INVESTMENT PROJECT SEMI ANNUAL PROGRESS REPORT JULY – DECEMBER 2008 INTRODUCTION For the past six month, project implementation in Kahama district focused on farmers’ capacity building and implementation of village micro-projects done by groups as well as communities. In farmers’ capacity building, trainings have been conducted to both extension staff and farmers themselves. The staff attended workshops on participatory methodologies and report writing. Farmers were trained on crop and animal husbandry through a formal training provided to farmers’ facilitators and also they have started a season long training on crop production through farmer field schools. This year the district has 180 farmer field schools whereby there are six groups in each village. The speed of project implementation is a bit slow due to delays in community contributions. This has contributed to delays in completion of many projects even those in which its implementation started last financial year. However the district is still sensitizing farmers on the importance of implementing the projects on time. PLANNED ACTIVITIES The district planned to implement the following activities: • Implementation of the carried forward projects which include construction of storage structures, shallow wells, chaco dams, procurement of grain hulling machines, ox ploughs, and rehabilitation of two feeder roads in Malito and Sabasabini villages. • Implementation of this years’ micro projects which are construction of four storage structures, construction of five chaco dams, one cattle dip tank, and procurement of four hulling machines. • Training of 30 farmer facilitators one from each village under the project area • Formation of 180 participatory farmer groups which will be involved in training through farmer field schools • Season long training of farmers in 180 PFGs • Facilitating the implementation of mini projects to be carried out by last year’s PFGs IMPLEMENTATION STATUS The status of implementation of the above mentioned projects/activities is shown in the table below as follows: 1 A SUMMARY OF PHYSICAL AND FINANCIAL STATUS OF PROJECTS IMPLEMENTED FOR THE YEAR 2007/08 PROJECTS No. PLANNED ACTIVITY IMPLEMENTATION STATUS AMOUNT DISBURSED (‘000) AMOUNT SPENT (‘000) BALANCE (‘000) REMARKS 1 Construction of 3 storage structures at Wendele, Kakebe and Shininga villages Construction is completed in Kakebe and Shininga, Construction at Wendele is at roofing stage 68,000 46,455 21,545 2 Construction of 10 shallow wells at Iponyanholo, Makongolo, Nyabusalu, Nyamtengera, Banhi, Wendele, Igunda, Kundikili, Sabasabini and Butibu Construction in 3 villages is completed, it is in different stages in different villages 43,200 12,266 30,934 3 Construction of 2 chaco dams at Itebele and Masabi villages Not yet started 32,000 0 32,000 4 Procurement of 8 hulling machines for Mondo, Bunasani, Mwakuhenga, Kabondo, Itebele, Igunda, Nyamtengera and Shininga Tendering processes are in progress. Machine houses at Mondo, Bunasani, Mwakuhenga Shininga and kabondo villages are at roofing stage 34,000 0 34,000 5 Procurement of ox-ploughs for 7 villages of Kitwana, Nyashimbi, Wame, Butibu, mwakata Kabondo and Manungu Tender has already been awarded. The supplier is yet to deliver the products. 3,850 0 3,850 6 Rehabilitation of a 5.5km feeder road at Sabasabini village Rehabilitation is completed 12,000 12,000 0 7 Rehabilitation of 8.5km feeder road at Malito village Rehabilitation is in progress, 4 culverts have 14,000 0 14,000 2 already been laid down TOTAL 207,050 70,721 136,329 A SUMMARY OF PHYSICAL AND FINANCIAL STATUS FOR PROJECTS IMPLEMENTED FOR YEAR 2008/09 PROJECTS No. PLANNED ACTIVITY IMPLEMENTATION STATUS AMOUNT DISBURSED (‘000) AMOUNT SPENT (‘000) BALANCE (‘000) REMARKS 1 Procurement of 4 hulling machines for Iponyanholo, Sabasabini, Buyange and Butibu Tendering processes are in progress. Buyange village have started building a machine house 11,000 0 11,000 2 Construction of 4 storage structures in Iponyanholo, Bunasani, Mondo, and Ngulu Not yet started 90,176 0 90,176 Awaiting the community to open bank accounts 3 Rehabilitation of 1 cattle dip tank at Igunda village Not yet started 7,112 0 7,112 Awaiting the community to open bank accounts 4 Construction of 5 chaco dams at Kundikili, Mwakuhenga, Kitwana Nyashimbi and wame Not yet started 225,182 0 225,182 Awaiting the community to open bank accounts 5 Training needs assessment for 180 PFGs Done 4,505 4,505 0 6 Implementation of participatory farmers’ groups mini projects (2007/08 PFGs) It has already started. Some villages have drawn money for buying inputs 23,200 2,553 20,647 7 Training of 30 farmer facilitators from 30 villages under the project area Phase 1 training have been done 10,042 3,400 6,642 8 Season long training of farmers through farmer field school Training is in progress, inputs and stationeries have already been supplied, farming 90,000 33,663 56,337 3 activities are different stages 9 Procurement of office stationeries Stationeries have been procured 1,350 1,350 0 10 Follow up visits and monitoring of project activities Done 5,020 5,020 0 TOTAL 50,491 417,096 4 ACHIEVEMENTS With the implementation on DASIP in the district, a number of achievements have been experienced. The following are some of the tangible achievements: • A good number of farmers came up with the aim of joining participatory farmer groups. The district is expecting to have about 4500 graduated farmers at the end of this training season • The yield harvested in the last training season has increased to almost double the amount that farmers used to harvest. For example, maize reached up to 24 bags per acre compared to previous where people were harvesting between 4 and six bags per acre • Farmers who happened to implement micro projects have gained experience in project management, financial management and procurement procedures • Through the project the district has increased its number of infrastructures. A 5km feeder road is now working, and 3 storage structures are in place ready to be used this year during harvesting PROBLEMS AND CHALLENGES Apart from achievements, there are also problems and challenges which the district is facing. The following are the problems/challenges: • Slow pace of implementing the project. This is mostly due to low speed of community contributions. Some are hesitating due to their past experiences where they were given promises which were not fulfilled, and some have low incomes. • Sometimes delays occur due to financial processes at the district level the requests may take up to 3 weeks for the money to be released. • Lack of skills in procurement procedures which sometimes causes villagers to get false contractors • There are difficulties in doing follow ups due to the type of transport available (motorbikes) especially during rain season where there are downpours and roads became very rough. Travelling long distances become difficult • Some contractors are not trustworthy. During application they provide all the necessary documents and past evidences of their capability of performing the tasks, but when it comes to implementation problems such as lack of working tools and delays arises • Lack of some technical personnel causes delays in implementing some projects. For example construction of chaco dams have not yet started because up to now the exercise of preparing BOQs is not through. 5 WAY FORWARD In future the district is planning to do the following: • Continue facilitating the implementation of village micro projects. The district will be working hand in hand with farmers, sensitizing them and trying to finish the projects in time • Working closely to farmers and helping them identify false contractors to avoid delays in implementation of their projects. • Make internal discussions about the importance of releasing funds in time to make sure that activities are done on time • Continue with season long training of participatory farmer groups in farmer field schools • Continue making follow ups and monitoring to all project activities in villages and at the district level • Making arrangements to get some of technical personnel outside the district to do some of the tasks that cannot be done with available staff. • Since late opening of bank account contributes to late implementation of micro projects, the village is planning to use the disbursed fund to open bank accounts for farmers. The requests have already been submitted for the funded micro projects RECOMMENDATIONS The district recommends that farmers should be given enough skills especially for procurement activities and enough backstopping. This will be made possible if close supervision is applied. Thus district staff as well as WTFs has to be facilitated in terms of reliable transport and funds to make close supervision. CONCLUSION The project is helpful and the beneficiaries have experienced that. But they are facing a problem of contributing early because of their low incomes, been unsure that their goals will be achieved, and sometimes difficulties in organizing the groups. However with time they will be full involved and motivated after seeing the already completed projects. This have been observed in areas where projects are completed, farmers living in the neighboring villages under project, have gained morale and this pushes them to want to achieve too. 6